CirrÀ DEL Vaticano — Typis Polyglottis Vaticanis Excelsae Triadi, nostros quae digerit annos: Ingenito Patri, qui sine fine valor; Unigenae Proli, qui manans a Patre splendor: Spiritui Sancto, qui calet almus Amor: Pro jam praeteritis, pro muneribusque futuris Gloria, laus et honor tempus in omne sonet. E. D'Anversa INDEX TOMI LXII (1948) I - DISSERTATIONES PAG. BaumsTark A., Oie ôsterlichc Papstliturgie des Jahres 1288 nach dem Bcricht ei nes syrischen Augenzeugen................................................................................. , 8r Bhoü L., Marie « destructrice de toutes les hérésies » et la belle légende du ré­ pons Gaude Maria Virgo............................................................................ 72i l·ROGER J., L Alleluia dans 1 usage romain et la réforme de saint Grégoire 6 Lefèvre P., La liturgie de Prémontré.................................................................... 195 Mallardo O., S. Gennaro nella innografia greca............................................. 754 TarchniSvili M., Eine neue georgische Jakobosliturgie..................................... 49 Appendix: Litterae Encyclîcae Pii Papae XI! · Mediator Dei Il de sacra litur. 64· ** 1 NOTAE A. P., « Opus Dei »............................................................................................................ Borella P., Un frammento di « Ordo scrutiniorum * dell’ltalia settentrionale — I Gelasiani del sec. vin nell’Italia settentrionale,......................................... — Rito Ambrosiano antico e sue variazioni locali............................................. Brinktrine J., Die Verknüpfung rnehrerer Horen zu einer Einheit . . . — Uebcr die Herkunft und die Bedcutung des Kanongebctes der rômischen Messe: Per quem omnia........................................................................ .... . . . Chauve-Bertrand, Sait-on d’où vient la semaine et peut-on y toucher? . Dekkers E., Dom Odo Casel, O.S.B........................................................................... Froger J., Le chant de l'introït.................................................................................. Laudes Crucis (saec. ix)................................................................................................... Leclercq J., Pour l'histoire de deux processions .............................................. Mohlberg L. C., Note sui culto cristiano. I. Aleune nozioni preliminari —- IL Punti di vista per lo studio scientifico dei culto cristiano: sistematico e storico................................................................................................................ 234 O’ Connell J., A sixteenth century Missal........................................................... Olivar A. M., Serie de Benedictiones Lectionum en Cod. Montserratensis ηζ Oppenheim Ph., De germana sacrae liturgiae notione......................................... Sojat N., Liturgiae Slavico-Romanac anniversarium memorabile .... X., La « versio Pïana » del salterio e Ia liturgia.................................................. III - IUS ET PRAXIS Acta Sanctae Sedis acta pii pp. xii 30 novembris 1947. - Constitutio Apostolica de sacris ordinibus diaconatus, presbyteratus et episcopatus (Commentarium)......................................... 16 decembris 1947. - Motu Proprio·, de facultate audiendi confessiones sacer­ dotibus agrium iter arripientibus concedenda ..................................... 363 93 259 369 238 365 256 371 248 <94 83 88 ι°2 230 90 96 -4° INDBK 456 SUPREMA SACRA CONGREGATIO S. OFFICII PAG·. 6 martii 1947. — Responsum E.mo Card. Ruffini circa admissionem vexillorum haud benedictorum in funeribus (Adnotatio).......................................... 269 28 octobris 1947. - Indulta de Missae celebratione horis postmeridianis et ieiunio eucharistico Galliae dioecesibus {Commentarium)................................. 105 5 iunii 1948. - Monitum super conventibus mixtis (Commentarium} . . . 379. SACRA CONGREGATIO DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM 6 martii 1947. - Explanationes super decreto « Spiritus Sancti munera » . 8 martii 1948. - Facultas Sacrum iterandi diebus ferialibus............................ 270 381 SACRA CONGREGATIO RITUUM 17 martii 1947. - De concessione antimensii missionariis latinis (Commenta­ rium) .............................................................................................................................. 381 i iulii 1947. - Tridentina: De ritu servando ad purificandum calicem in binatione (Commentarium)....................................................................................... 283 28 novembres 1947. - Parisien, et Dioecesium Galliae.: Indultum Ritualis Ro­ mani lingua latina et gallica exarati (Commentarium)........................ 280 22 ianuarii 1948. - Mediolanensis: de Abbate........................................................ 384 27 februarii 1948. - Urbis et Orbis. Decretum quo approbantur Ellogia in Martyrologio Romano inserenda (Adnotationes)............................................... 272 SACRA CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE 18 decembris 1947. - Decretum de Confirmatione administranda iis, qui [ex gravi morbo] in periculo mortis sunt constituti.......................................... 271 SACRA PABNITENTIARIA APOSTOLICA 23 februarii 1948. - Decretum: Plenaria indulgentia conceditur in fidelium solamen causa postremi belli vita functorum............................................... 284 PONTIFICIA COMMISSIO AD CODICIS CANONES AUTHENTICE INTERPRETANDOS 29 maii 1947. - De temporis supputatione (Commentarium)............................ SECRETARIA STATUS 109 ' 24 decembris 1943. ~ Epistola E.mo Card. A. Bertram, arch. Vratislav. de actione liturgica (Adnotationes)............................................................................. 285 Documenta Statuta Consilii dioecesani Actionis liturgicae in dioecesi Qucbecensi ... 115 Notae Practical Prou 1., De hymmo « Gloria in excelsis * in Missis votivis privatis B. Μ. V. in Sabbato . . ........................................ , nb H. L., De praefatione S. Annae .... I. 1 ., Res benedicendae possuntne poni super Altare? ;............................ 290 De antiphonis et versiculis in commemorationibus.......................................... De Abbate ......................................................................................................................... De commemoratione Rogationum et Dominicae in festo S. Marci .... l24 l24 Consultationes INDEX 457 PAG. i · ........................................................................... ' Privilegium anticipandi Off. div Responsa breviora ........................................................................................................... De solemnitate externa festorum................................................................................ - -. De precibus post Missam ............................................................... De occurrentia.................................................. .................................................................. De lectionibus infra octavas Summ. Pontif.............................................................. 201 292· # IV - PONTIFICIA ACADEMIA LITURGICA Acta anni 1947 · r ......................................... ·■*♦·»········, Conventus diei 20 nov. 1947 .......................................................... * . · 1 ^3 125 V - RECENSIONES The Akathistos Hymn (L. Brou) .................. 395 [Anghilieri G.], Guida per la spiegazione della Dottrma festiva agh adulti. Anno terzo. I Sacramenti (5. Elpidj)............................................................... 405 Angrisani G., In matutinis meditabor in te (A. P.)......................................... -99 Antonelli F., L’elemento liturgico nel Dottorato di S. Antonio (S. A.) 130 The Apostolic Ministry. (L. Brou)............................................................................ 145 Baumann T., El Mistero de Cristo en el Sacrificio de la Misa (A. B.) 133 Bevenot M., Anglicans and the Episcopate (L. Brou)..................................... 146 Biblia sacra. Liber Verborum Dierum (P. Dulau)............................................. 388 Borda M., Lares (G. Bovini) . ............................................................................. 303 Breviarium Romanum Ed. 8 Taunnensis Manetti (Z. Bellocchio) .... 140 Breviarium Romanum. Ed. Desclée. (Z. B.)........................................................... 301 Caüdana F., Messa giubilare « Gloria Tibi Domine »..................................... 309 Cavagna A. M., L’anno con la Chiesa. Corso di meditaziom per le giovani. Tempo di Avvento (5. A.)................................................................................. 402 Croegaert A., Mon saint baptême (A. B.).......................................................... Il Cuore immacolato di Maria. Corso di conferenze tenute durante la Settimana di Studi Mariani, 11-18 nov. 1945 (A. P.).................................... 401 De Beaucourt Ch. et Mura E., Les degrés du Sacerdoce. 1. Ordres mineurs; IL Ordres sacrés (A. P.)..................................................................................... De Meester P., Studi sui sacramenti amministrati secondo il Rito bizantino (L. Betta)............................................................................................................... '35 Drinkwater H., Another 200 sermons Notes (L. Brou)................................ 406 Edizioni musicali Carrara. Bergamo « La “ Mystica ” corale ·...... 146, 309 — « Le Armonie dell’organo »............................................................................... . 146, 309 Favero M., Il tuo Battesimo (S. A.)........................................................................ '37 Godin IL, Avec le Christ, avec l’Eglise, nous disons la Messe (J. Froger) '43 Gorce D., Petite introduction à l’étude des Pères (A. P.)........................... 302 Gosselin G. B., La preghiera di Cristo (5. A.)................................................. '38 P GREGORIo’da Villa di Villa, La santità e dignità sacerdotale nella luce sacra della liturgia (S. A.)............................................................................................. »37 Hebert L., Leçons de liturgie à l’usage des séminaires (Z. B.).................. 294 Hoornaert R., Le Bréviaire prière de tous (C. Riccardi)................................ 305 Kroon S., Det Svenska Prastmotet under Mcdeltiden (G. J J.................. 29$ Liturgia bizantina di s. Giovanni Crisostomo (A. F.)....................... . , '42 2ÔC NOT/VE Questo, con altri mss., quale quello dell’Angelica, palinsesto, pure scoperto, pubblicato e commentato dal Mohlberg, oriundo dei dintorni di Sa­ lerno, costituisce la famiglia italiana di tali sacramentari. 2 Cercando, poi, chi possa aver portato in Italia il Gelasiano del sec. vin dalla Francia, Dom Mohlberg emette 1’ipotesi che, tra i vari nomi, uno probabile sia Paolo Diacono. Occupandomi degli influssi carolingi e monastici sul messale ambrosiano, nelle mie ricerche, indirettamente, mi sono imbattuto in altre probabilita, che si aggiungono a quclla. Il Prof. Gian Piero Bognctti, specialista di storia milanese, come una semplice ipotesi o probabilita, enuncia 1’idea che Farcivescovo di Milano, Pietro, fondatore del monastero di S. Ambrogio di Milano, fosse franco, inviato da Carlo Magno a Milano, come dallo stesso imperatore fu inviato vescovo a Pavia Waldo, prima abate di Reichenau e di S. Gallo.3 Che Waldo sia stato vescovo a Pavia, il Savio lo riteneva infondato, quando redasse le schede che furono pubblicate dopo la sua morte.4 Ma il Bognctti cita la lettera di Carlo Magno a Papa Adriano, delI’anno 791, in cui gli chicde la consacrazione di Waldo; lettera edita a Beu­ ron da un palinsesto.5 W’aldo era stato prccedentcmentc abate a Reichenau ed a San Gallo. Ora queste sono due celebri abbazie, che ci hanno dato, a farlo apposta, diversi esemplari o frammenti dei gelasiani del sec. vm. Ancora un’altra probabilita. Il monastero di S. Zenone di Verona era stato instaurato da Pipino, re d’Italia e figlio di Carlo Magno, tre anni prima della sua morte (anno 810); egli lo aveva dotato di vari possedimenti, e vi fu sepolto. Non è improba­ bile che, instaurando quel monastero, vi abbia inviato monaci e libri liturgici dalla Francia. Se già era pronto, allora, il Gregoriano dotato dell’Appendice alcuiniana, cominciava da poco ad entrare neH’uso, trovando notevoli difficoltà, mentre ancora il Gelasiano del sec. vm era ncl pieno di sua diffusione. Non è probabile che per questa via sia giunto a Verona, dove, tra varie copie, sarebbero pure stati scritti i frammenti di Budapest? Sono queste notiziole raccolte a caso, e null’altro, che non hanno pretesa alcuna. Can. Pietro Borella. 2 Mohlberg, Un sacrarnentario palinsesto del sec. VIII dell'Italia centrale. In Rend. Pont. Accad. Rom. di Archeol. Ill (1925) p. 391-450. 3 E. P. Bognetti, Introduzione alia storia medievale della Basilica Anibrosiana. In Ambrosiana. Scritti di storia, archeologia ed arte pubblicati nel XVI cente­ nario della nascita di S. Ambrogio. (Milano, 1942), p. 249-272. Vedi p. 257. 4 Savio, Gli antichi vescovi d'Italia. La Lombardia. Parte II, Vol. II (Ber­ gamo), 1932, p. 382-384. 0 Mundin’g, Kônigsbrief Karies d. G. an Papst Hadrian uber Abt. Bischof Waldo v. Reichenau. Pavia (Beuron, 1920). — 31 - Λ r IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS CONSTITUTIO APOSTOLICA DE SACRIS ORDINIBUS DIACONATUS, PRESBYTERATUS ET EPISCOPATUS 1 PIUS EPIS C O P U S SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM 1. Sacramentum Ordinis a Christo Domino institutum, quo tra­ ditur spiritualis potestas et confertur gratia ad rite obeunda munia eccle­ siastica, unum esse idemque pro universa Ecclesia, catholica fides pro­ fitetur; nam sicut Dominus Noster lesus Christus Ecclesiae non dedit nisi unum idemque sub Principe Apostolorum regimen, unam eandemque fidem, unum idemque sacrificium, ita non dedit nisi unum eundemque thesaurum signorum efficacium gratiae, id est Sacramentorum. Xeque his a Christo Domino institutis Sacramentis Ecclesia saeculorum cursu alia Sacramenta substituit vel substituere potuit, cum, ut Conci­ lium Tridentinum docet (Cone. Trid., Sess. VII, can. i, De Sacram, in genere} septem Novae Legis Sacramenta sint omnia a lesu Christo Domino Nostro instituta et Ecclesiae nulla competat potestas in «■ sub­ stantiam Sacramentorum », id est in ea quae, testibus divinae revela­ tionis fontibus, ipse Christus Dominus in signo sacramentali servanda statuit. 2. Quod autem ad Sacramentum Ordinis de quo agimus spectat, factum est ut, non obstante eius unitate et identitate, quam nemo un­ quam e catholicis in dubium revocare potuit, tamen, aetatis progressu, pro temporum et locorum diversitate, illi conficiendo ritus varii adiicerentur; quod profecto ratio fuit cur theologi inquirere coeperint, quinam, ex illis in ipsius Sacramenti Ordinis collatione pertineant ad essentiam, quinam non pertineant: itemque causam praebuit dubiis et anxietati­ bus in casibus particularibus, ac propterea iterum iterumque ab Apostolica Sede humiliter expostulatum fuit, ut tandem quid in Sacrorum • Ordinum collatione ad validitatem requiratur, suprema Ecclesiae aucto­ ritate decerneretur. 1 Acta Ap. Sedis, 40 (1948) 5-7. — I — 18 — Ephevi· Iit· 1948 202 IUS ET PRAXIS 3. Constat autem inter omnes Sacramenta Novae Legis, utpotc signa sensibilia atque gratiae invisibilis efficientia, debere gratiam et significare quam efficiunt et efficere quam significant. lamvero effectus, qui Sacra Diaconatus, Presbyteratus et Episcopatus Ordinatione pro­ duci ideoque significari debent, potestas scilicet et gratia, in omnibus Ecclesiae universalis diversorum temporum et regionum ritibus suf­ ficienter significati inveniuntur manuum impositione et verbis eam de­ terminantibus. Insuper nemo est qui ignoret Ecclesiam Romanam sem­ per validas habuisse Ordinationes graeco ritu collatas absque instru­ mentorum traditione, ita ut in ipso Concilio Florentino, in quo Grae­ corum cum Ecclesia Romana unio peracta est, minime Graecis impo­ situm sit, ut ritum Ordinationis mutarent vel illi instrumentorum tra­ ditionem insererent: immo voluit Ecclesia ut in ipsa Urbe Graeci secun­ dum proprium ritum ordinarentur. Quibus colligitur, etiam secundum mentem ipsius Concilii Florentini, traditionem instrumentorum non ex ipsius Domini Nostri lesu Christi voluntate ad substantiam et ad validitatem huius Sacramenti requiri. Quod si ex Ecclesiae voluntate et praescripto eadem aliquando fuerit necessaria ad valorem quoque, omnes norunt Ecclesiam quod statuit etiam mutare et abrogare valere. 4. Quae cum ita sint, divino lumine invocato, suprema Nostra Apostolica Auctoritate et certa scientia declaramus et, quatenus opus sit, decernimus et disponimus: Sacrorum Ordinum Diaconatus, Presby­ teratus et Episcopatus materiam eamque unam esse manuum impo­ sitionem; formam vero itemque unam esse verba applicationem huius materiae determinantia, quibus univoce significantur effectus sacramentales, - scilicet potestas Ordinis et gratia Spiritus Sancti, — quae­ que ab Ecclesia qua talia accipiuntur et usurpantur. Hinc consequitur ut declaremus, sicut revera ad omnem controversiam auferendam et ad conscientiarum anxietatibus viam praecludendam, Apostolica Nostra Auctoritate declaramus, et, si unquam aliter legitime dispositum fuerit, statuimus instrumentorum traditionem saltem in posterum non esse ne­ cessariam ad Sacrorum Diaconatus, Presbyteratus et Episcopatus Ordi­ num validitatem. 5. De materia autem et forma in uniuscuiusque Ordinis collatione, eadem suprema Nostra Apostolica Auctoritate, quae sequuntur decer­ nimus et constituimus: In Ordinatione Diaconali materia est Episcopi manus impositio quae in ritu istius Ordinationis una occurrit. Forma autem constat verbis « Praefationis » quorum haec sunt essentialia ideo­ que ad valorem requisita: « Emitte in eum, quaesumus, Domine, Spiritum ' Sanctum, quo in opus ministerii tui fideliter exsequendi septiformis gratiae tuae munere roboretur». In Ordinatione Presbyterali materia est Epi­ scopi prima manuum impositio quae silentio fit, non autem eiusdem 2 ACTA SANCTAE SEDIS 263 impositionis per manus dexterae extensionem continuatio, nec ultima cui coniunguntur verba: « Accipe Spiritum Sanctum: quorum remi­ seris peccata, etc. ». Forma autem constat verbis « Praefationis » quo­ rum haec sunt essentialia ideoque ad valorem requisita: « Da, quaesu­ mus, omnipotens Pater, in hunc famulum tuum Presbyterii dignitatem, innova in visceribus eius spiritum sanctitatis, ut acceptum a Te, Deus, se­ cundi meriti munus obtineat censuramque morum exemplo suae conversa­ tionis insinuet ». Denique in Ordinatione seu Consecratione Episcopali materia est manuum impositio quae ab Episcopo consecratore fit. For­ ma autem constat verbis « Praefationis », quorum haec sunt essentialia ideoque ad valorem requisita: « Comple in Sacerdote tuo ministerii tui summam, et ornamentis totius glorificationis instructum coelestis unguenti rore sanctifica ». Omnia autem haec fiant sicut per Apostolicam Nostram Constitutionem « Episcopalis Consecrationis » diei trigesimi novembris anni MCMXLiv statutum est. 6. Ne vero dubitandi praebeatur occasio, praecipimus ut impositio manuum in quolibet Ordine conferendo caput Ordinandi physice tan­ gendo fiat, quamvis etiam tactus moralis ad Sacramentum valide con­ ficiendum sufficiat. 'Pandem quae supra de materia et forma declaravimus ac statuimus, nequaquam ita intelligere fas sit ut vel paulum negligere vel praeter­ mittere liceat ceteros « Pontificalis Romani » ritus constitutos; quin immo iubemus ut omnia data praescripta ipsius « Pontificalis Romani » sancte serventur et perficiantur. Huius Nostrae Constitutionis dispositiones vim retroactivam non habent; quod si dubium aliquod contingat, illud huic Apostolicae Sedi erit subiiciendum. Haec edicimus, declaramus et decernimus, quibuslibet non obstan­ tibus, etiam speciali mentione dignis, proindeque volumus et iubemus ut eadem in « Pontificali Romano » quadam ratione evidentia fiant. Nulli igitur homini liceat hanc Constitutionem a Nobis latam infringere vel eidem temerario ausu contraire. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die trigesimo novembris, in festo S. Andreae Apostoli, anno millesimo nongentesimo quadragesimo septimo, Pontificatus Nostri nono. PIUS PP. XII Commentarium. - Nova haec magni ponderis Constitutio— ut recte ait P. Franciscus Hürth, S. I., in suo Commentario nuper edito (Periodica de re morali, canonica, liturgica, 37 fr94^] 1-56) quo nos affatim usi sumus — 264 IUS ET PRAXIS tribus constat partibus, quarum prima praeparatoria (nn. 1, 2, 3) secunda dispositiva (nn. 4, 5) tertia coniplementaris (n. 6). I. In prima parte introductoria ante omnia in mentem revocantur quae­ dam veritates dogmaticae: 1) Auctorem omnium sacramentorum, et ideo sacramenti ordinis, esse D. N. Icsum Christum; 2) Sacramentum ordinis esse sacramentum quo traditur potestas et gratia ad sacra munia obeunda; 3) Ordinem esse unum sacramentum pro universali Ecclesia; 4) Ecclesiam ipsi non suffecisse, nec sufficere potuisse aliud sacramentum, neque Ecclesiae ullam competere potestatem in substantiam sacramentorum, in ea scilicet «quae ipse Christus D. in signo sacramentali servanda statuit». Consideratur deinde factum historicum, quod nempe sacramentum ordi­ nis decursu temporum variationibus obnoxium fuit; unde evenit ut inquire-» rent theologi de his variis ritibus, quinam ad eius essentiam pertinerent, qui­ nam minus, quin tamen unquam dubitatum fuerit de valore ordinationis, si integer ritus Pontificalis Romani ad amussim servatus fuerit, dubio tantum manente de ritibus singularibus seorsim sumptis; cui et anxietatibus inde surgentibus dissipandis nova haec prodivit Apostolica Constitutio. Ponit Constitutio generale principium: Sacramenta N. L., utpote signa sensibilia atque efficientia gratiae invisibilis, gratiam significare debere quam efficiunt et efficere quam significant; quod principium applicans ad sacra­ mentum ordinis, declarat huius sacramenti effectum sufficienter, clare et univoce per manus Episcopi impositionem perque verba eam ulterius deter­ minantia significari; indeque deducit: ex natura et essentia sacramenti, utpote signi gratiae et potestatis tribuendae, non amplius exigi posse tamquam com­ plementum significationis exprimendae. Huic interno pro sufficientia significationis argumento Constitutio exter­ num adiicit, petitum ex auctoritate Ecclesiae, agnoscentis modum ordinatio­ nis iuxta ritum Graecorum sola manuum impositione sine instrumentorum traditione factum. Obiici quidem possit Concilii Florentini decretum pro Armenis (Denz.-Bann., 701), sed de eius recta et genuina interpretatione Constitutio nihil statuendo, intendit solummodo praecavere et removere dif­ ficultatem ab eo exspectandam contra non necessariam traditionem instru­ mentorum ad ordinationis valorem. Sensus porro et auctoritas decreti pro Armenis manent controversa eiusque interpretatio libera, dummodo non ne­ getur ipsum esse decretum Conciliare nec affirmetur latum fuisse pro universa Ecclesia atque statuisse traditionem instrumentorum adhibendam ubique tamquam materiam; revera enim huiusmodi traditio etiam secundum ipsum Florentinum Concilium « non ex ipsius D. N. I. Christi voluntate ad substan­ tiam et ad validitatem huius sacramenti requiritur ». Praeterea sunt declaranda haec Constitutionis verba « Quod si ex Ecclesiae voluntate et praescripto eadem [instrumentorum traditio] aliquando fuerit necessaria ad valorem quoque etc. ». Non asserit Constitutio id revera acci­ disse aut accidere potuisse, sed hypothetice pandit quid valeret, si Ecclesia id posset facere ac fecisset: aliis verbis, declarat Ecclesiam quod sua auctori­ tate circa ritum sacramentalem, etiam ut ad valorem necessarium, statuerit, mutare et abrogare valere. Ita Constitutio quin se misceat theologorum con­ — 4 — ACTA SANCTAE SEDIS 263 troversiis de Ecclesiae in id potestate contra dubia et anxietates, claram certamque praebet indicandi et agendi normam. II. Constitutionis altera pars dispositiva de iis decernit quae ad trium sacrorum diaconatus, presbyteratus et episcopatus ordinum valorem requi­ runtur vel non; idque primum collective, dcin singillatim eos considerando. In re tanti momenti, ut est valor sacramentorum, provocat Summus Ponti­ fex ad supremam suam auctoritatem, adhibens tria verba « declaramus, decer­ nimus, disponimus », quae significant actus positivos, sed diversae naturae. Declaratio siquidem solummodo denuntiat et significat id quod antecedenter et independenter ab ipsa declaratione wm esi; decretum et dispositio effi­ ciunt quod non est, cique tribuunt esse (et respective adimunt ei esse quod forte habeat). Hos declarativos seu dispositivos actus Pontifex ponere intendit « quatenus opus sit », ad hoc scilicet ut obtineantur effectus quos vult producere; vanum enim est disponere de obtinendis effectibus qui iam existant. Haec autem sunt obiecta declarationis seu dispositionis Pontificiae: 1) necessitas et sufficientia unius manuum impositionis, tamquam materiae, ad validam in diaconum, presbyterum, Episcopum ordinationem; quin tamen ex Constitutione sciri possit num haec materia originem habeat immediate a Christo an ab Apostolis in exsecutionem divini mandati; 2) necessitas et sufficientia verborum, tamquam formae, quibus uni­ voce significatur effectus sacramenti; idque inter varias verborum formulas in ritu collationis horum ordinum occurrentes, quae sacramentalem effectum (= gratiam et potestatem) sufficienter significant. Controversiam de verbis qui­ bus revera constituitur forma sacramentalis Constitutio dirimit pro tempore futuro, edicens: ex variis verbis per se aptis ad formam constituendam, eam solummodo constituunt « quae ab Ecclesia qua talia accipiuntur et usurpan­ tur». Christus D. sensum formae accurate determinavit, non vero eodem modo pro omnibus sacramentis verba formae quae sensum exprimerent, id relinquens perficiendum Ecclesiae seu Romano Pontifici, penes quem igitur — esse debet et est de huius rectae expressionis indicium. Duabus allatis declarationibus et, in quantum opus sit, dispositionibus positivis alia adiicienda est negativa, quam praecedentes implicant, scilicet: 3) Nulla est necessitas, pro valore ordinationis, tradendi instrumenta ordinis. Hucusque standum erat doctrinae et praxi Pontificalis R. De ordini­ bus conferendis, introductione: « Moneat [Pontifex] ordinandos quod instru­ menta, in quorum traditione character imprimitur, tangant ». Suprema autem C. S. Officii in casibus peculiaribus, in quibus omittebatur vel perperam fie­ bat ritus traditionis, decernere solebat: « reordinetur ad cautelam ex integro sub conditione ». In tempus vero futurum nulla instrumentorum traditio ad trium sacrorum ordinum essentiam et valorem requiretur; quoad tempus praeteritum, quaestio aperta manet. Consideratione collectiva trium ordinum expleta, in Constitutione suc­ currit consideratio singularis: quid requiratur ad uniuscuiusque ordinis essen­ tiam et valorem; et haec per partes sic tractatur: 1) Diaconatus materia ad valorem est manus Episcopi impositio, et — 5 — 266 IVS ET PRAXIS quidem una, quae in ritu ordinationis occurrit. Evangeliorum libri traditio ad essentiam non requiritur. De forma essentiali sat magna inter auctores sententiarum diversitas hu­ cusque viguit. Quidam putarunt formam esse verba praefationis cui concomitetur manus impositio: « Accipe Spiritum Sanctum ad robur etc. »; quam Episcopus profert manum dexteram solus ponens super caput cuilibet ordi­ nando. Alii consuerunt esse verba (impositionem manuum antecedentia vel subsequenda): « Super hunc quoque famulum etc. », aut verba: « Emitte in eum... munere roboietur », non quidem privative, sed cumulative vel di­ sjunctive sumpta. Xunc vero et deinceps forma unice necessaria in ordina­ tione diaconali erunt verba praefationis: « Emitte in eum... munere robore­ tur ■·, quae manus impositionem immediate subsequentia, ab Episcopo dicun­ tur manum dexteram extensam tenente. 2) De materia et forma ordinationis presbyteralis hactenus maxima inter auctores fuit sentiendi et loquendi difformitas. Quidam autummarunt materiam unicam esse manuum impositionem; quam tamen diversimode acceperunt, scilicet: iuxta quosdam solummodo primam quae silentio fit; iuxta alios primam, accedente eius continuatione per manus dexterae super ordinandos impositione; tandem iuxta paucos — principio innixos quod potestas sacerdotis non est in indivisibili — etiam ter­ tia impositio necessaria est, quae nempe in fine Missae fit ad verba: «Accipe Spiritum Sanctum, quorum remiseris etc. ». Non pauci melioris notae aucto­ res, praeter manuum impositionem, ad essentiam requiri putarunt instru­ mentorum traditionem. Pauci asseruerunt hanc instrumentorum traditionem esse materiam sufficientem et unice necessariam. Circa formam presbyteratus (seu circa verba applicationem materiae deter­ minantia) par fuit theologorum discrepantia. Omnes certe excluserunt verba ad ultimam manuum impositionem in fine Missae. At quoad verba quibus prima et altera manuum impositio plenam accipiant significationem, ideoque formam sacramentalem constituant, non unius fuerunt sententiae. Quidam putarunt sufficere invitationem: » Oremus, fratres carissimi etc. »; alii hanc iungendam dixerunt subsequent! orationi: « Exaudi nos etc. », quasi formae proprie sacramentali, alii formam quaerendam censuerunt in praefatione consecratoria, peculiariter in verbis: « Da, quaesumus, omnipotens Pater etc.». Multiplicem eiusmodi inccrtitudinem e inedio sustulit nova Constitutio decernens: ordinationis presbyteralis materiam, eamque unicam, esse primam ma­ nus Episcopi impositionem silentio factam, non eius continuationem per manus impositionem super ordinandos, neque ultimam in fine Missae; quin tamen Constitutio sententiam aliquam protulerit de divisibilitate aut indivisibilitate potestatis sacerdotalis; .H ordinationis presbyteralis formam esse (iuxta antiquam legem liturgicam) praefationis verba, non quidem eo sensu ut omnia et singula sint ad essentiam, sed ut haec solummodo: Da, quaesumus, omnipotens Pater..., conversationis insinuet », utpote quibus univoce efferatur potestas ordinis et respondens gratia Spiritus Sancti. — 6 — ACTA SANCTAE SEDIS 267 Pontificia dispositio ansam praebere potest huic difficultati: cum in ritu collationis forma non parum distet a materia, qua ratione inter utramque necessaria servatur unio? Cui respondetur principio: unionem inter materiam et formam aliquam admittere latitudinem et generatim sufficere unionem moralem. In ordinatione ad presbyterium unio huiusmodi obtinetur conti­ nuatione unius eiusdemque ritus ordinationis, quid unum morale constituen­ tis: idque eo magis quia praefatio in sua integritate ad hoc est composita ut eluceat quem in finem impositio manuum fiat. Notandum praeterea Consti­ tutionem dicendo: « forma constituitur verbis applicationem materiae deter­ minantibus », non: « verbis applicationem materiae concomitantibus , negat necessitatem concomitantiae formae ad materiam, dummodo adsit coniunctio et determinatio. 3) De ordinatione seu consecratione in Episcopum, sunt qui eius mate­ riam essentialem tenuerint esse impositionem libri Evangeliorum. Quoad formam, aliqui censuerunt esse verba ab Episcopo consecratore (una simul cum Episcopis conconsecratoribus) prolata dum manus imponunt, scilicet: « Accipe Spiritum Sanctum etc. Alii praedictorum verborum loco (vel cum iis iunctam) putaverunt esse orationem: « Propitiare, Domine, etc. , quae immediate subjungitur impositioni manuum, habens verba: inclinato super hunc famulum tuum cornu gratiae sacerdotalis » et: « benedictionis in eum effunde virtutem ». Alii denique, rati praecedentia verba et orationem insufficienter significare specificam ordinationis episcopalis potestatem et gratiam, asseverarunt verba plene sufficientia haberi in praefatione consecratoria, iliaque esse essentialia in quibus « summa seu totalitas ministerii sacerdotalis » necnon « ornamentum totius glorificationis » exprimitur. Quavis dubitatione remota, Constitutio statuit formam ad valorem ordi­ nationis seu consecrationis sola esse verba: « Comple in sacerdote tuo... un­ guenti rore sanctifica ». De unione huius formae cum sua materia, valent quae supra dicta sunt de ordinatione presbyterali, scilicet unionem fieri per conti­ nuitatem totius ritus et per ipsa praefationis verba, quibus explicatur ad quid peracta sint omnia quae eousque sunt facta. Cum autem, vi Const. Ap. « Episcopalis consecrationis » d. d. 30 novem. 1944, ’n r*tu consecrationis, licet unus Episcopus ad eam peragendam suf­ ficiat, tamen plures tamquam conconsecratorcs omnino sint adhibendi; eapro­ pter sacramentalis materia et forma Episcopatus conferendi etiam ab uno­ quoque Episcopo conconsecrante tota et totaliter debet adhiberi, et quidem cum intentione conferendi consecrationem eodem modo atque Episcopus consecrator. Reliqua vero ab Episcopis conconsecrantibus iuxta ritum facienda requiruntur tantum ad liceitatem actus consecratorii ab eis ponendi. III. Tres denique normas in sua parte complementari Constitutio pro­ ponit, quarum prima est de tactu in impositione manuum peragendo, secunda de relatione novae Constitutionis ad ritum Pontificalis Romani, tertia de vi retroactiva Constitutionis. 1) Tactus in impositione manuum peragendus debet ne esse physicus, an sufficit moralis? En quaestio: cui Constitutio, quavis incertitudine sublata, authentice ac definitive respondet, praecipiens ut in quolibet ordine confe— 7 — 268 IUS ET PRAXIS rendo manuum impositio fiat « caput ordinandi physice tangendo, ne dubitandi praebeatur occasio ». Hinc igitur, ad valorem sufficit tactus moralis, idest ma­ nuum extensio super caput ordinandi sine corporali contactu; physicus tactus requiritur ad liceitatem ordinationis; et adest etiam si manus Episcopi sint chirothecis obtectae, vel ordinandi caput comam fictitiam habeat. 2) Constitutio, quoad ritum in Pontificali R. exstantem, praecipit ut « ni­ hil innovetur ». Omnes itaque eius ritus, etsi ad essentiam non pertinentes, ut hactenus observari debent, nullo neglecto vel omisso. Quoad ritus non essen­ tiales, quos Pontificale R. « supplendos » sive « iterandos » praecipit, in singulis casibus dubiis recurrendum erit ad Ap. Sedem eiusque responso standum. 3) De vi retroactiva Constitutionis, distinguendum. Vel agitur de expo­ sitionibus doctrinalibus circa veritates fidei, et tunc ex ipsius natura rei vi re­ troactiva pollent; vel agitur de ordinationibus dispositivis circa ritus exsequen­ dos, et tunc etsi eiusmodi vim possunt habere et ex voluntate legislatoris ha­ bent, tamen nova Constitutio explicite declarat suos actus dispositions eam vim non habere; unde est ut ex eius dispositione dubia de valore ordinum antea collatorum solvi nequeant et ipsius declaratio de recursu ad Ap. Sedem in casibus dubiis faciendo, valet tam pro transacto quam pro venturo tempore. MOTU PROPRIO DE FACULTATE AUDIENDI CONFESSIONES SACERDOTIBUS AERIUM ITER ARRI­ PIENTIBUS CONCEDENDA. 1 PIUS PP. XII Animarum studio compulsi, cum huic Apostolicac Sedi nonnulli significaverint locorum Ordinarii opportunuum esse praescripta can. 883 C. I. C., circa facultatem audiendi confessiones sacerdotibus mari­ timum iter arripientibus factam, ad aeria extendere itinera, Nos, plane noscentes huiusmodi itinera impraesentiarum cotidie frequentiora eva­ dere ac volentes ut christifidelibus haud desit commodum quod e lau­ dato Ordinariorum desiderio animarum proveniret sanctificationi, ma­ gna cum animi Nostri oblectatione eiusmodi, amplectimur votum ac motu proprio, certa scientia et matura deliberatione, de Apostolicae potestatis plenitudine, statuimus ac decernimus ut quae can. 883 C.I.C. de facultate excipiendi confessiones sanciuntur pro sacerdotibus mari­ timum iter habentibus, valeant atque extendantur, consentaneis qui­ dem clausulis, ad sacerdotes iter aerium facientes. Quae per Apostolicas has Nostras Litteras decrevimus motu proprio datas, firma ac valida in perpetuum manere praecipimus, contrariis qui1 Acta Ap. Sedis, 40 (1948) 17. 8 — 269 ACTA SANCTAE SEDIS buslibet minime obstantibus; ac praeterea iubemus ut ea vigere incipiant simul ac eaedem praesentes Nostrae Apostolicae Litterae in Commen­ tario Officiali Acta Apostolicae Sedis nuncupato insertae fuerint. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die XVI mensis Decembris anno MCMXXXXVII, Pontificatus Nostri nono. PIUS PP. XII SUPREMA S. C. SANCTI OFFICII Responsum e.mo card, hernesto ruffini arch. Panormitano, de admissione VEXILLORUM HAUD BENEDICTORUM IN FUNERIBUS. 1 Roma, 6 marzo 1947. N. 37-1947 Emo e Revmo Signor mio Ossmo, è pervenuto a questa S. S. C. il venerato foglio n. 68 in data dei 27 gennaio u. s., con cui l’Em. V. R. dopo aver informato che 1’Episcopato Siculo aveva deciso di « non benedire nessuna bandiera di partito, anche se il partito avesse un programma cristiano », domandava istruzioni circa 1’ammissione di bandiere non benedette nei cortei funebri, nella parte che segue ii feretro. In proposito mi reco premura di significare all’E. V. che gli Emi e Revmi [Consultori ] di questa S. S. C., nella Riunione Plenaria dei 5 marzo, hanno innanzi tutto rilevato la saggezza e l’opportunità della decisione, presa da codesti Ordinari, di non permettere che siano benedette bandiere di qualsiasi partito politico, e quindi di proibire che siano introdotte in chiesa. Per quel che riguarda poi 1’istruzione richiesta, gli Emi Padri, mentre hanno confermato quanto è stato giustamente stabilito da codesti Eccmi Ordi­ nari, e cioè che « nella parte che precede il feretro non debbano esscre ammesse bandiere non benedette », ritengono non potersi dare una norma generale e obbligatoria riguardo alia parte del corteo che si forma spontaneamente con 1’agglomerarsi dei popolo dictro il feretro, tanto più che difficilmente si possono controllare c ordinare enti o persone in questa parte privata dei corteo. La cosa potra esscre quindi regolata dagli Ordinari sccondo quanto sembrerà loro più opportuno e possibile, attese le circostanze locali. È évidente pero che, sc pure le Autorità religiose riterranno non potersi impedire la presenza di vessilli di partito tra la moltitudine che segue il feretro, deve restare sempre fermo che, quando il corteo ed il ferctro stesso entreranno in chicsa, le insegne in questione dovranno esscre csclusc. Profitto delle circostanze per baciarLe umilmcnte le Mani e professarmi con sensi di profonda venerazione, dcll’Em. V. Revma um.mo obb.mo dev.mo servo vero F. Card. Marchetti Selvaggiani, Secretario. Ο 1 Foglio eccl. Palermitano, 32 (1947) 1. — 9 — 104 NOTAE . -,iW| first incensation of the altar, as well as at the second, verses 2-4 of Psalm 140 are recited, (iii) Kyrie, eleison, is said at the middle of the altar in solemn Mass, (iv) The rubrics about bowing are more definite in our prcsçnt Missal, and the tendency is to make bows deeper in comparison with the directions of 1577. (v) The form, « Jube, domne, benedicere » is given even for low Mass, (vi) There are, of course, only eleven Prefaces as against fifteen to-day; and of the eleven but seven are given in the ferial tone, there is no ferial tone Pre­ face of the Nativity, Epiphany, Ascension, or B. V. M. (vii) Haec quotiescum­ que, at the Elevation, is said while the priest elevates the Sacred Host, (viii) The bow of the head at Per Christum, etc. at the end of the Memento of the Dead — a bow which is anomalous — is not indicated in the Canon, but is in the rubrics of the Ritus servandus, (ix) The insertion of names in the Memento of the dead is indicated — more correctly — after pacts, where « N. » is printed. In the Commune Sanctorum there is no Common of feasts of our Ladv. In the first series of Votive Masses, the Masses of St. Joseph and of All the Apostles are missing; in the second series the Masses for the Propagation of the Faith, to ask the Grace of the Holy Spirit, for travellers, and to seek the grace of a happy death, are lacking. There are the same number of Occasional Prayers as in our present Mis­ sal (35), but numbers 15 (in time of earthquake), 20 (for the celebrant), 23 (for penitents), and 27 (for humility) do not appear. On the other hand there is a second set of prayers for time of war (the Secret only of which is the same as that of the votive Mass in time of war), a set for travellers, and one pro tri­ bulatione peccatorum (which are the same as the prayers in our votive Mass « pro quacumque necessitate »); and the prayers for the sick are repeated from the votive Mass. There are quite a number of good engravings (initialled « P. B. ALV) one at the head of each of the greater feasts of the year. At the end of the volume is a table of contents (in analytical form), an alphabetical index of the Introits of the Missal — a very useful index, not found in the modern Missal — an analytical table of the Occasional Prayers, and one of the Masses of both the Proprium de Tempore and the Proprium Sanctorum. J. O’Connell- IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS SUPREMA S. C. SANCTI OFFICII 1NDULTA DE MISSAE CELEBRATIONE HORIS POSTMERIDIANIS ET IEIUNIO EUCHARISTICO GALLIAE DIOECESIBUS CONCESSA INSTANTE EM.MO AC REV.MO EMMANUELE CARD. SUIIARD, ARCHIEPISCOPO PARISIENSI. 1 I Ex Aed. S. Officii, d. 28 oct. 1947. Em.nie ac Rev.me Domine, Summus Pontifex, Qui magnopere cupit ferre Episcopis et Sacer­ dotibus Galliae auxilium, quo facilius ipsi valeant adducere christifideles ad frequentem Ss.mac Eucharistiae sumptionem et ad adsistentiam Sacrosancto Missae Sacrificio, preces, quas Eminentia Tua Reverendis­ sima, mense septembri mox elapso, nomine ceterorum Galliae Episco­ porum, Eidem obtulit ad obtinendam mitigationem legis servandi ieiunium eucharisticum et facultatem permittendi Missae celebrationem, in quibusdam adiunctis, horis vespertinis, fere ex integro excepit, ut videre est in adnexis rescriptis. Sed Sanctitas Sua non consuit permittere, per rescriptum generale, sumptionem potus ante Missam vel S. Communionem, quae ante ho­ ram nonam celebretur seu recipiatur, nisi in casu longi itineris (//?/ ki­ lomètre et demi} vel operosi laboris {travail lourd}. Neque censuit eadem Sanctitas Sua concedere peculiares facultates Episcopis Gallicis in commodum quarumdam christifidelium classium, quia eaedem apte definiri nequeunt et ceteri christifidcles impellerentur ad similes favores expetendos, et ita proxime dilaberetur veneranda et pietati utillima lex servandi ieiunium eucharisticum. Ceterum bono spirituali horum christifidelium satis provisum vide­ tur per concessiones supra memoratas, quae quam amplissimae sunt, cum per modum potus ipsi sumere valeant etiam aliquid satis enutriens (œuf battu, chocolat, cacao, lait, etc.). 1 La Semaine religieuse de Paris, 15 nov. 1947, pp. 1410-1414. ιο6 IUS ET PRAXIS Anno autem concessionis exeunte, Eminentia Tua, cum ceteris Galliae Episcopis conlatis consiliis, ad hanc Supremam Congregatio­ nem praescriptas relationes mittet, et praesertim eandem edocebit quid fideles sentiant de hac immutatione legis servandi ieiunium eucharisticum, quacnam utilitates ex praedicta concessione captae sint, et, quod Deus avertat, quaenam incommoda ex eadem orta sint. Hac occasione libentissime utor ut Manus Tuas humillime deosculer ac sensus altissimae venerationis meae Tibi pandam meque pro­ fitear. PP F. Card. Marchetti-Selvaggiani, Secr. A. Ottaviani, Adsessor. II Beatissime Pater, ✓ Emmanuel Caelestinus Card. Suhard, Archiepiscopus Parisiensis, ad pedes Sanctitatis Vestrae humillime provolutus, attendens ad adiuncta pror­ sus extraordinaria, in quibus Galli his temporibus versantur, et praesertim ad tenuem plurium valetudinem, quae magis magisque, in dies ingravescente annona, debilitatur, necnon ad penuriam cleri, imparis ad consulendum curae animarum, nomine ceterorum Galliae Episcoporum, enixe postulat a Sancti­ tate Vestra ut, praescriptum canonum 808 et 858 § 1, derogans, facultatem faciat sacerdotibus Missam celebrandi et christifidclibus S. Communionem recipiendi in Gallia, etiamsi aliquid per modum potus antea sumpserint, dum­ modo a cibo solido et a potu alcoholico a media nocte; a potu autem non al­ coholico, per unam horam se abstinuerint. Ex audientia Ssmi feria V, die 23 octobris 1947. - Ssmus D. N. D. Pius, div. Prov. Papa XII, praehabito voto Emmorum Patrum S. Officii atque audito Cardinali Praefecto S. Congregationis de disciplina Sacra­ mentorum, et attentis adiunctis prorsus extraordinariis, in quibus Gallia his temporibus versatur, praesertim tenui Sacerdotum et christifidelium valetudine, quae ob immanis recentis belli incommoda labefacta est et magis magisque, in dies ingravescente annona, debilitatur, necnon penuria cleri, imparis ad consulendum curae animarum, desiderium plurium christifidelium S. Communionem frequenter recipiendi ex­ plere cupiens, praescripto canonum 808 et 858 § 1 pro Gallia derogans, benigne concedere dignatus est Sacerdotibus qui Missam celebrant vel christifidclibus qui S. Communionem recipiunt, in Gallia post ho­ ram nonam, veniam sumendi potum non alcoholicum ad unam horam ante Missam vel S. Communionem. Eadem facultas fit Sacerdotibus qui Missam celebrant vel christifidelibus qui S. Communionem recipiunt ante horam nonam, sed vel ad proximiorem ecclesiam petendam longum iter peragere debuerint — 2 — ACTA SANCTAE SEDIS vel ante Missam seu S. Communionem in operoso labore multum tem­ poris consumpserint. Idque ad annum, quo exeunte Episcopi Ordinarii locorum in Gal­ lia, conlatis consiliis, de usu huius concessionis accurate et copiose ad S. Officium referent. A. Ottaviani, Adsessor. III Beatissime Pater, Episcopi Ordinarii locorum in Gallia ad pedes Sanctitatis Vestrae humil­ lime provoluti, oh huius temporis adiuncta prorsus extraordinaria, facultatem implorant, qua permittere valeant, quoties locorum seu personarum circum­ stantiae id expostulent, Sacerdotibus sibi subditis Missae celebrationem et christifidclibus sumptionem S. Communionis, horis vespertinis, mitigata lege servandi ieiunium eucharisticum. Ex Audientia Ssmi feria V, die 23 octobris 1947. - Ssmus D. N. D. Pius, Div. Prov. Papa XII, praehabito voto Emmorum Patrum S. Officii atque audito Cardinali Praefecto S. Congregationis de disciplina Sacra­ mentorum, et attentis huius temporis adiunctis prorsus extraordinariis, benigne indulgere dignatus est ut Episcopi Ordinarii locorum in Gallia, onerata eorum conscientia super vera necessitate, Sacerdotibus sibi subditis concedere valeant veniam celebrandi, diebus festis de praecepto tantum, secundam vel tertiam Missam horis vespertinis, quoties ob nimium Sacri Ministerii laborem vel locorum distantiam impossibile ipsis erit Sacrum item vel tertium ante horam tertiam decimam facere, servato ieiunio ante Missae celebrationem per tres horas quoad cibum solidum et per unam horam quoad potum non alcoholico vel medicinam. Item indulget Summus Pontifex ut Episcopi Ordinarii locorum in Gallia permittere valeant Missae celebrationem, cui, ad satisfaciendum praeceptum de audiendo Sacro, adstet notabilis pars operariorum, qui mane laborare coguntur, vel publicorum officialium, qui propriis muneribus mane detinentur, horis vespertinis diebus festis de praecepto tantum pariter servato ieiunio ante Missae celebrationem per tres horas quoad cibum solidum et per unam horam [quoad] potum vel medicinam, ex­ clusis omnino alcoholicis. Fidelibus autem, qui praedictis Missis adstent, indulget Summus Pontifex ut S. Communionem recipiant, quoties, confessarii iudicio, praescriptum canonis 867 § 4 cum can. 821 § 1 conlati, absque gravi incommodo, servare nequeant, pariter servato ieiunio ante S. Commu­ nionem per tres horas quoad cibum solidum et per unam horam quoad potum vel medicinam, item exclusis alcoholicis. icS IUS ET PRAXIS Idque per annum, si tamdiu expositae specialissimae circumstantiae perduraverint, quo exeunte RR. PP. DD. Episcopi Ordinarii locorum in Gallia de concessis dispensationibus accuratam relationem ad S. Of­ ficium mittent. Contrariis quibuscumque non obstantibus. A. Ottaviani, Adsessor. Commentarium. - Circa celebrationem Missae horis postmeridianis et legem ieiunii eucharistici S. Sedes iam anno praeterito (Ephem. lit. IP., 61 [1947] 58-62) ampliores facultates concesserat ordinariis locorum Belgii et Galliae; nunc hoc induito alias concessiones ad annum Galliae elargitur sub peculiaribus conditionibus. I. Singulis diebus, sacerdotes et fideles, ante Missae celebrationem et S. Communionem, conceditur facultas sumendi potus non alcoholicos iuxta statutas circumstantias: 1) Singulis diebus, festivis et ferialibus, indistincte; 2) Sa'erdotes et fideles sumere possunt «ad unam horam ante Missam vel S. Communionem » potus non alcoholicos scilicet per modum potus ipsi sumere valent etiam aliquod satis enutriens (œuf battu, chocolatum, cacaum, lac, etc.) »; 3) Duobus casibus·, a) pro Missae celebratione vel pro fidelibus qui S. Com­ munionem suscepturi sunt apost horam nonam», b) pro Missae celebra­ tione vel S. Communione ante horam nonam , ast in casu quo i° vel sacer­ dotes et fideles « ad proximiorem ecclesiam petendam longum iter peragere » debuerint, 20 vel « ante Missam seu S. Communionem in operoso labore multum temporis consumpserint ». Ad proximiorem ecclesiam, dicitur; ergo e. gr. non licet alicui frui induito et deinde ad S. Communionem recipiendam petere oratorium vel ecclesiam longiorem, cum possit adire oratorium vel ecclesiam proximiorem; dummodo non adsit rationabilis causa (peregrinatio, celebratio matrimonii, funus...). Longum iter intelligitur milliarium et dimidium (i>4 km.). Sub nomine Operosus labor (travail lourd) communiter designant moralistac labores rusti­ cos et labores onerosos (fabbri, falegnami, legnaioli); itemque pro « multum temporis designant duas vel tres horas: quaeque omnia intelligunt relate ad culpam gravem contra legem requietis festivae. Tamen suprarclatae expres­ siones non ad litteram interpretandae sunt, sed secundum S. Sedis mentem, quae praesenti tempore, sicut ex ipso induito apparet, valde benigna est. II. In Dominicis et festis de praecepto tantum, Episcopi ordinarii locorum in Gallia permittere possunt Missae celebrationem horis postmeridianis at­ tentis peculiaribus adiunctis legis ieiunii eucharistici: 1) In Dominicis et festis de praecepto tantum, ad obsecundandos sacer­ dotes quoties ob nimium Sacri Ministerii laborem vel locorum distantiam impossibile ipsis erit Sacrum item vel tertium ante horam tertiam decimam facere >, et, eodem tempore, ad praebendum fidelibus modum scu occasionem assistendi S. Missae; — 4 — ACTA SANCTAE SEDIS 109 2) Episcopi ordinarii locorum in Gallia, « onerata eorum conscientia super vera necessitate », possunt permittere ut proprii sacerdotes Sacrum litent horis postmeridianis, diebus de praecepto tantum, d) « secundam vel tertiam Missam », sub conditionibus numeratis η. II, 1; unam solum Missam, « cui, ad satisfaciendum praeceptum de audiendo Sacro adstet notabilis pars operariorum; qui mane laborare coguntur, vel publicorum officialium, qui propriis muneribus mane detinentur »; 3) Jeiunium eucharisticunr. a) sacerdotes, qui celebrant Missam horis postmeridianis, servant ieiunia « ante Missae celebrationem per tres horas quoad cibum solidum et per unam horam quoad potum non alcoholicum vel medicinam »; /;) fideles, qui adsistunt Sacro, possunt recipere S. Communio­ nem, « quoties, confessarii iudicio, praescriptum can. 867 § 4 cum can. 821 § i conlati, absque gravi incommodo, servare nequeunt », et insuper obser­ ventur quae supra (3 a) circa ieiunium eucharisticum dicta sunt. Indultum datum ad annum a dic 23 octobris 1947 valet tantum pro Gallia. C. B. PONTIFICIA COMMISSIO AD CODICIS] CANONES AUTHENTICE INTERPRETANDOS DE TEMPORIS SUPPUTATIONE 1 D. I - An, electo uno temporis supputandi modo, hic, vi Can. 33 § i, in actionibus formaliter diversis, mutari possit. D. II - An tres Missae celebratae nocte Nativitatis Domini sint actiones formaliter diversae. R. - Ad I Affirmative. - Ad II Negative. Datum Romae, e Civitate Vaticana, die 29 Maii anno 1947. M. Card. Massimi, Praeses. L. φ S. A. Coussa, Ord. Basil. Alepp. a Secretis. Commentarium. - Agitur de canonis 33 § 1 interpretatione. Horae diei supputandae sunt ex communi loci usu; sed in Officiis privatis, ut in celebra­ tione Missae, quae scilicet sollemnis non sit neve conventualis (lecta vel can­ tata) aut in privata horarum canonicarum recitatione, i. e. extra chorum, vel in communione recipienda, abstinentia aut ieiunio servandis, liberum cuique est sequi horam loci usualem aut loci tempus, sive verum (nostro in meridiano), sive medium (in astronomie© fuso), aut legale lege definitum; sive regionale conventione, sive aliud extraordinarium fictione quadam. Actionum enume1 Acta Ap. Sedis, 39 (1947) 373· 378 NOTAE E - Etudes parues dans des dictionnaires, des ouvrages collectifs etc. 102. Liturgiewissenschaft, Die Religion in Geschichte und Gegenwart, III, Tubingue, Mohr, 1929, 2e édit., col. 1689-1691. 103. Liturgische «Betcegung, 20, ibid., col. 1698-1701. 104. Messe, i°, geschichtlich-liturgisch, ibid., col. 2135-2140. 105. Actio, Reallexikon fur Antike und Christentum, Leipzig, Hiersemann, 1, 1, 1941, col. 82-83. • · · ïo6. 107. 108. 109. tïo. ni. 112. 113. 114. h5. Von der Schônheit Christi, Pax. Den Akademikern ini Felde dargeboten von der Abtei Maria Laach, München-Gladbach, 1917. Das Gebet der Kirche im tâglichen Offizium, Die betende Kirche, Berlin, S. Au­ gustinus Verlag, 1924, 1924, ie édit., pp. 182-206; repris dans Das christliche Kultmysterium (voir n° 5) sous le titre: « Der heilige Tag der Kirche ». Das christliche Opfermysterium, Der Weg der Kirche im heiligen Jahr 1926, Mu­ nich, 1925, pp. 55-75; traduction française de M. G. Peiffer dans Revue li­ turgique et monastique, XII, 1926-7, 3-14. Die rômische Paschaliturgie, ibid., pp. 97-120. Altchristlicher Kult und Antike (voir n° 16); Die Messe als heilige Mysterienhandlung (voir n° 43); Zur Idee der liturgischen Festfeier (voir n° 17). Ces trois ar­ ticles furent repris dans Mysterium. Gesammelte Arbeiten Laacher Mônche, I, Munster en Westf., Aschendorff, 1926. Sankt Benedikt als Pneumatiker, Heilige Ueberlieferung-Festschrift für Abt Ildefons Herwegen, gesanimelt und herausgegebcn von Odo Casel. Munster, Aschendorff, 1938, pp. 96-123. Ein Blick in die Werkstatt der Liturgie, Lebendige Liturgie, herausgegebcn von Pius Parsch. Vienne-Klosterncuburg, Volksliturgischcr Verlag, 1939, pp. 13 ss. Die ostchristliche Opferfeier als Mysteriengeschehen, Der christliche Osten. Geist und Gestalt. Ratisbonne, Pustet, 1939, pp. 59-74; traduction néerlandaise dans Heilige Bronnen (voir n° 7). Mônchtum und Pneuma, Morgenlândisches Christentum. Paderborn, BonifaciusDruckerei, 1940, pp, 228-246: traduction néerlandaise dans Heilige Bronnen (voir n° 7). Introduction à Aemhjana Loehr, Jahr des Herrn. Ratisbonne, Pustet, 1934, ip édit.; 1935, 2e édit.; 1936, 3e édit.; 1940, 4e édit. (Das Herrcnjahr)\ tra­ duction anglaise par une moine bénédictin, New York, Kenedy, 1937; tra­ duction néerlandaise de Dom C. Coebergh, Bruges, Beyaert, 1943. traduction fran çaise de J. Décarreau et I. Leroy. Bruges, Beyaert, 1948. 16 — * IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS SUPREMA S. C. SANCTI OFFICII Monitum 1 Cum compertum sit variis in locis, contra Sacrorum Canonum prae­ scripta et sine praevia S. Sedis venia, mixtos conventus acatholicorum cum catholicis habitos fuisse, in quibus de rebus fidei tractatum est, omnibus in memoriam revocatur ad normam canonis 1325 § 3 prohi­ bitum esse, quominus his conventibus intersint, sine praedicta venia, cum laici tum clerici sive saeculares sive religiosi. Multo autem minus catholicis licitum est huiusmodi conventus convocare et instituere. Qua­ propter Ordinarii urgeant, ut haec praescripta ab omnibus adamussim serventur. Quae quidem potiore iure observanda sunt, cum agitur de conven­ tibus, quos « oecumenicos » vocant, quibus catholici, sive laici sive cle­ rici, sine S. Sedis praevio consensu, nullo modo interesse possunt. Cum vero, tum in praedictis conventibus tum extra ipsos, etiam actus mixti cultus haud raro positi fuerint, denuo omnes monentur quamlibet in sacris communicationem ad normam canonum 1258 et 731 § 2 omnino proihibitam esse. Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 5 iunii 1948. Petrus VlGORlTA, Notarius. Commentarium. Ante omnia animadvertendum est Monitum non agere de conventibus mixtis quae tractent de rebus scientificis, socialibus, morali­ bus, oeconomicis et similibus, sed de religiosis tantum agere in quibus nempe de rebus fidei tractetur. Huiusmodi mixtos conventus acatholicorum cum catholicis revera saepius habitos fuisse, notorium est. Monitum autem id fa­ tum esse non reprobat; reprobat tantum factum esse contra sacrorum ca­ nonum praescriptum et sine praevia S. Sedis venia ». Praescriptum autem canonum est praecise ut venia S. Sedis petatur. Exempli gratia canon 1325, § 3, ait: «Caveant catholici ne disputationes vel collationes, publicas praeser­ tim, cum acatholicis habeant sine venia S. Sedis, aut, si casus urgeat, loci Ordinarii ». Super huius autem canonis textu notandum est: 1) veniam S. Sedis aut, in casibus urgentibus et cum periculo in mora, loci Ordinarii, requiri tam ’ Acta Ap. Sedis, 40 (1948) 257. i 380 lus ET PRAXIS pro conventibus publicis, quam pro non publicis; 2) etsi canon non loquitur de venia praevia, sed de simplici venia, praeviam tamen requiri; et deducitur ex rei natura, ex fine legis et ex praesenti Monito, in quo legitur praevia. Alia duo praeterea in Monito sunt notanda: a) prohibitionem interessendi huiusmodi mixtis conventibus factam esse omnibus catholicis indiscriminatim: « prohibitum esse quominus... intersint cum laici tum clerici, sive saecu­ lares sive religiosi »; h) huic prohibitioni aliam esse additam, convocandi sci­ licet et instituendi huiuscemodi conventus: « Multo autem minus catholicis licitum est huiusmodi conventus convocare et instituere »; hanc autem prohi­ bitionem implicitam esse in supra citato canone, intelligi ex commate « multo minus ». Haec si prae oculis habeantur facile intelligetur cur Monitum loco­ rum Ordinarios tam valide obtestetur haec praescripta urgere « ut ab omnibus adamussim observentur ». Monitum loquitur et agit quoque de quadam specie conventuum, quos « oecumenicos » vocat. His ultimis decenniis eos coactos esse novimus, prae­ sertim a sectis protestantium ad suarum ecclesiarum unionem fovendam, et ad eumdem finem institutum fuisse « Concilium oecuinenicum » seu synodum quamdam permanentem. Quamvis huiusmodi conventus ab acatholicis insti­ tuantur et convocentur, non tamen ab cis excluduntur catholici. lamvero, in hoc peculiari casu semper, imo « potiori iure » et verbis strictioribus, Eccle­ sia asserit prohibitionem, quominus isti conventus a catholicis celebrentur: «catholici, sive laici sive clerici, sine S. Sedis praevio consensu, nullo modo (ipsis) intéressé possunt ». Hoc autem vetitum valet per se, quicuinque sit ti­ tulus et modus intentae participationis. Ecclesia catholica iure divino prohi­ betur quominus ipsis intersit, si eius praesentia sit habenda tamquam « unius inter plures alios paris iuris »; at inde non prohibentur catholici si, praevio legitimo consensu, intersint tamquam privati et veluti speculandi gratia. Qui­ busnam vero principiis hac in re Ecclesia regatur, ut pluribus habetur locis, sic S. S. C. S. Officii manifestavit occasione Lausannensis conventus « oecumenici », habiti diebus 5-21 augusti 1927. Ad quaesitum: «An liceat catho­ licis intéressé vel favere acatholicorum conventibus, coetibus, conditionibus, aut societatibus quae eo spectant ut omnes christianum nomen utcumque sibi vindicantes, uno religionis foedere consocientur », S. S. C. respondit: « Ne­ gative, atque standum omnino decreto ab ipsa hac S. S. C. die 1 iulii 1919 edito De participatione catholicorum societati ad procurandam christianitatis unitatem ». Monitum insuper speciem quamdam mixti cultus clare et explicite re­ probat, ut scilicet catholici vel partem habeant in cultu acatholico vel acatholicos admittant cultui catholico; idque nixum canone 1258, § 2, dicente: ■ Haud licitum est fidelibus quovis modo active assistere seu partem habere in sacris acatholicorum ». Et sicut prohibita est omnis activa assistentia cultui acatholico, ita vetita est communicatio acatholicorum in cultu catholico. Ea­ dem prohibitionis ratio habetur sive quoad cultum publicum sive quoad non publicum; non raro enim occurrit periculum interconfessionalismi vel falsi ludicii de nostrae religionis unitate. Praeterquam ad canonem 1258, § 2, tamquam ad normam cui standum est, Monitum provocat etiam ad canonem 731, § 2, sic habentem: «Vetitum 381 ACTA SANCTAE SEDIS est sacramenta Ecclesiae ministrare haereticis aut schismaticis, etiam bona fide errantibus eaque petentibus, nisi prius, erroribus reiectis, Ecclesiae re­ conciliati fuerint ». De hoc peculiari modo illicitae communicationis catholi­ corum cum acatholicis locuta est etiam fusius S. S. C. S. Officii in Rescripto d. d. 29 octobris 1941 ad Rev. Dr. P. Werhun, Visit. Apost. pro Ucrainis in Germania degentibus (cfr. // Monitore Ecclesiastico 1942, pp. 114-115). In hoc Rescripto, ad 1, notanda sunt sequentia verba, quae cum supra relatis conveniunt et Ecclesiae praecipuam sollicitudinem confirmant: « Semper autem curandum est ut scandalum et vel suspicio interconfcssionalismi evi­ tentur ». A. P. S. C. DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM Datur facultas Sacrum iterandi diebus ferialibus 1 Beatissime Pater, Parisiensis Ordinarius ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humiliter facultatem postulat permittendi suis sacerdotibus ut Sacrum, diebus feriali­ bus, iterare valeant occasione matrimoniorum vel funerum, ob cleri penuriam. Et Deus... L. φ S. æ Emmanuel Card. Suhard, Archiep. Parisiensis. N. Prot. 622-48 Ex audientia diei 8 martii 1948. - Sanctissimus Dominus Noster Pius Papa XII relatione facta ab infrascripto Cardinali huius Sacrae Congregationis de disciplina Sacramentorum Pro-Praefecto, attentis expositis, benigne indulgere dignatus est Ordinario Parisien, gratiam iuxta preces, dummodo nullus alius sacerdos liber praesto sit pro cele­ bratione alterius Missae, vetita celebranti pro secunda Missa eleemosinae perceptione. Ceteris servatis dc iure servandis. Contrariis quibusli­ bet minime obstantibus. Praesentibus valituris ad biennium. B. Card. Ai.oisi Masella, Pro-Praefectus. F. Bracci, Secretarius. L. φ S. SACRA RITUUM CONGREGATIO I De CONCESSIONE ANTIMENS11 MISSIONARIIS LATINIS 2 Quot et quales difficultates missionales sacerdotes experiantur in sui officii muneribus adimplendis, praesertim vero in celebratione sa­ crosancti sacrificii Missae, omnibus compertum est. Ut autem hisce 1 Textus gallicus exaratus est in: La Semaine relig. de Paris, 95 (1948) 495. 2 Ex Ephemerides Juris Canonici, 3 (1947) 250. IUS ET PRAXIS 270 -\dnotatio. - Praescriptiones circa vexilla et eorum benedictionem continentur in pluribus decretis Apostolicae Sedis, superiore anno in Ephcni. Ht. IP, 61 (1947) 57-58, expositis. Ex .quibus apparet Ecclesiam aliquando disciplinam mitigasse vel rursus circumscripsisse, attentis temporum conditionibus. Praesenti responso prohi­ betur quominus vexilla non benedicta praecedant feretrum, sed relinquitur Ordina­ riorum iudicio, attentis temporis et loci circumstantiis, permittere ut eadem vexilla non benedicta sequantur feretrum, dummodo numquam in ecclesiam introducantur. S. C. DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM EXPLANATIONES SUPER DECRETO SPIRITUS SANCTI MUNERA » 1 Roma, 6 marzo 1947. N. 1286-47 Emo e Revmo Signor mio Ossmo, in riscontro a venerata lettera di V. Em. Revma dei 13 dello seorso febbraio, mi reco ad onore di comunicarLc quanto segue in risposta ai due dubbi segnalati a questo S. Dicastero relativi al recentc Decreto « Spiritus Sancti munera » sulla Cresima. II primo dubbio verte sull’interpretazione da darsi alla condizione per la valida e lecita amministrazione dolia Cresima contenuta sotto il n. 2 p. 1 dei citato Decreto, cosi fonnulata: « Dummodo hi fideles (cioè i cresimandi) ex oravi morbo in vero mortis periculo sint constituti ex quo decessuri praevideantur ». E precisamente l’Em. v. chiede perché nel Decreto si dica « in vero mortis periculo » e non, come parrebbe bastevole, « in mortis periculo »; di più do­ manda, quando si raggiunga il minimo necessario perché si verifichi 1’altro comma: « ex quo decessuri praevideantur ». A tale riguardo si puô osservare chc le parole del primo inciso dovranno valutarsi con criterio morale: e cioè o quando il medico abbia giudicato che 1’infermo si trovi in vero pericolo di morte; o quando, anche in assenza dei medico, il sacerdote cresimante nclla sua prudenza ed csperienza, considerate tutte le circostanze, della gravita e durata della malattia, deU’età, delle condizioni generali deil’infermo..., siasi convinto che effettivamente questo si trovi non in un dubbio o anche solo probabile, ma in un certo e reale pericolo di vita. Le altre parole « ex quo decessuri praevideantur » praticamente do­ vranno considerarsi come equivalent! a quelle usate dal Codice di D. C. in analoghe circostanze: « urgente mortis periculo » (cc. 1043-1044-1046). Si potrà all’uopo utilmente consultare quanto rifcrisce 1’Eino Card. Gasparri nel Tract, can. de matrimonio (ed. nova ad mentem Codicis, vol. I, n. 393) e altri autori che hanno commentato i canoni citati. Quanto al secondo dubbio, sembra che il conferimento della Cresima in codesta città di Palermo, attesa la coesistenza in sito della Em. V. e di altri due Eccmi Vescovi, debba essere fatto, nella generalita dei casi, da un Vescovo. 1 Foglio eccl. Palernutar.o, 32 (1947) - 10 27 I ACTA SANCTAE SEDIS La valutazione peraltro del legittimo impedimento, che dispensa il Vescovo residenziale dal conferirla personalmente, c lasciata al Suo prudente arbitrio, non essendo possibile determinare a priori detti impedimenti, che possono essere della pin varia natura. E lo stesso va detto del grave incomodo che di­ spensa il Vescovo Ausiliare e Titolare. Per l’amministrazione della Cresima fuori di codesta città, si pensa che cio costituisca un impedimento permanente legittimo per l’Em. V., corne pure un grave incomodo per codesti due Eccmi Vescovi, a meno che sia l’Em. V. che detti Eccmi già si trovassero casualmente in sito dove giace l’infermo, o a portata di mano del medesimo. Nella speranza d’aver soddisfatto alla richiesta di V. Em. Le bacio umilissimamente le Mani, mentre con sensi di profondissimo ossequio godo professarmi um.mo dev.mo obb.mo servo vero di V. Em. Revfna, D. Card. Jorio, Prefetto. F. Bracci, Segretario. SACRA CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE DECRETUM DE CONFIRMATIONE ADMINISTRANDA IIS, QUI [EX GRAVI MORBO] IN PERICULO MORTIS SUNT CONSTITUTI. 1 Post latum a Sacra Congregatione de Disciplina Sacramentorum decretum «Spiritus Sancti munera» diei XIV Septembris an. 1946 (cf. Acta Apostolicae Sedis, vol. XXXVIII, 1946, p. 349) ad Sacrum hoc Consilium Christiano nomini propagando plures Ordinariorum missionum preces, ad easdem amplioresve facultates obtinendas, per­ venerunt. Quas Ssmus D. N. Pius Div. Prov. Papa XII, in Audientia diei XVIII huius mensis, referente infrascripto Cardinali Praefecto, benigne susci­ pere dignatus est. Omnibus itaque Ordinariis locorum ab hac Sacra Congregatione de Propaganda hide dependentibus potestatem Sanctissimus fecit, absque praeiudicio ceterorum indultorum quibus in re iam fruuntur, ut Sedis Apostolicae induito (can.. 782 § 2), tribuere valeant omnibus sacerdo­ tibus sibi subditis curamque animarum ferentibus, facultatem sacram Confirmationem fidelibus sive adultis sive infantibus, intra fines mis1 Acta Ap. Sedis. 40 (1948) 41. Quae, in titulo, inter parentheses clauduntur, demenda videntur. 11 380 IUS ET PRAXIS pro conventibus publicis, quam pro non publicis; 2) etsi canon non loquitur de venia praevia, sed de simplici venia, praeviam tamen requiri; et deducitur ex rei natura, ex fine legis et ex praesenti Monito, in quo legitur praevia. Alia duo praeterea in Monito sunt notanda: a) prohibitionem interessendi huiusmodi mixtis conventibus factam esse omnibus catholicis indiscriminatim: « prohibitum esse quominus... intersint cum laici tum clerici, sive saecu­ lares sive religiosi »; b) huic prohibitioni aliam esse additam, convocandi sci­ licet et instituendi huiuscemodi conventus: « Multo autem minus catholicis licitum est huiusmodi conventus convocare et instituere »; hanc autem prohi­ bitionem implicitam esse in supra citato canone, intclligi ex commate « multo minus ». Haec si prae oculis habeantur facile intelligctur cur Monitum loco­ rum Ordinarios tam valide obtestetur haec praescripta urgere « ut ab omnibus adamussim observentur ». Monitum loquitur et agit quoque de quadam specie conventuum, quos « oecumenicos » vocat. His ultimis decenniis eos coactos esse novimus, prae­ sertim a sectis protestantium ad suarum ecclesiarum unionem fovendam, et ad eumdem finem institutum fuisse « Concilium oecumenicum » seu synodum quamdam permanentem. Quamvis huiusmodi conventus ab acatholicis insti­ tuantur et convocentur, non tamen ab eis excluduntur catholici. lamvero, in hoc peculiari casu semper, imo « potiori iure » et verbis strictioribus, Eccle­ sia asserit prohibitionem, quominus isti conventus a catholicis celebrentur: « catholici, sive laici sive clerici, sine S. Sedis praevio consensu, nullo modo (ipsis) interesse possunt ». Hoc autem vetitum valet per se, quicumque sit ti­ tulus et modus intentae participationis. Ecclesia catholica iure divino prohi­ betur quominus ipsis intersit, si eius praesentia sit habenda tamquam « unius inter plures alios paris iuris »; at inde non prohibentur catholici si, praevio legitimo consensu, intersint tamquam privati et veluti speculandi gratia. Qui­ busnam vero principiis hac in re Ecclesia regatur, ut pluribus habetur locis, sic S. S. C. S. Officii manifestavit occasione Lausannensis conventus « oecumenici », habiti diebus 5-21 augusti 1927. Ad quaesitum: «An liceat catho­ licis intéresse vel favere acatholicorum conventibus, coetibus, conditionibus, aut societatibus quae eo spectant ut omnes christianum nomen utcumque sibi vindicantes, uno religionis foedere consocientur ·>, S. S. C. respondit: « Ne­ gative, atque standum omnino decreto ab ipsa hac S. S. C. die 1 iulii 1919 edito De participatione catholicorum societati ad procurandam christianitatis unitatem ». Monitum insuper speciem quamdam mixti cultus clare et explicite re­ probat, ut scilicet catholici vel partem habeant in cultu acatholico vel acatholicos admittant cultui catholico; idque nixum canone 1258, § 2, dicente: « Haud licitum est fidelibus quovis modo active assistere seu partem habere in sacris acatholicorum ». Et sicut prohibita est omnis activa assistentia cultui acatholico, ita vetita est communicatio acatholicorum in cultu catholico. Ea­ dem prohibitionis ratio habetur sive quoad cultum publicum sive quoad non publicum; non raro enim occurrit periculum interconfessionalismi vel falsi iudicii de nostrae religionis unitate. B Praeterquam ad canonem 1258, § 2, tamquam ad normam cui standum est, Monitum provocat etiam ad canonem 731, § 2, sic habentem: « Vetitum 38 r ACTA SANCTAE SEDIS est sacramenta Ecclesiae ministrare haereticis aut schismaticis, etiam bona fide errantibus eaque petentibus, nisi prius, erroribus reiectis, Ecclesiae re­ conciliati fuerint ». De hoc peculiari modo illicitae communicationis catholi­ corum cum acatholicis locuta est etiam fusius S. S. C. S. Officii in Rescripto d. d. 29 octobris 1941 ad Rev. Dr. P. Werhun, Visit. Apost. pro Ucrainis in Germania degentibus (cfr. 11 Monitore Ecclesiastico 1942, pp. 114-115). In hoc Rescripto, ad I, notanda sunt sequentia verba, quae cum supra relatis conveniunt et Ecclesiae praecipuam sollicitudinem confirmant: «■ Semper autem curandum est ut scandalum et vel suspicio interconfessionalismi evi­ tentur ». A. P. S. C. DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM Datur facultas Sacrum iterandi diebus ferialibus 1 Beatissime Pater, Parisiensis Ordinarius ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humiliter facultatem postulat permittendi suis sacerdotibus ut Sacrum, diebus feriali­ bus, iterare valeant occasione matrimoniorum vel funerum, ob cleri penuriam. Et Deus... L. φ S. φ Emmanuel Card. Suhard, Archiep. Parisiensis. N. Prot. 622-48 Ex audientia diei 8 martii 1948. - Sanctissimus Dominus Noster Pius Papa XII relatione facta ab infrascripto Cardinali huius Sacrae Congregationis de disciplina Sacramentorum Pro-Praefecto, attentis expositis, benigne indulgere dignatus est Ordinario Parisien, gratiam iuxta preces, dummodo nullus alius sacerdos liber praesto sit pro cele­ bratione alterius Missae, vetita celebranti pro secunda Missa elecmosinac perceptione. Ceteris servatis de iure servandis. Contrariis quibusli­ bet minime obstantibus. Praesentibus valituris ad biennium. B. Card. Ai.oisi Masella, Pro-Praefectus. F. Bracci, Secretariat. L. æ S. SACRA RITUUM CONGREGATIO I De concessione antimensh MISSIONARIIS LATINIS 2 Quot et quales difficultates missionales sacerdotesexperiantur in sui officii muneribus adimplendis, praesertim vero in celebratione sacrosancti sacrificii Missae, omnibus compertum est. Ut autem hisce ______ ____ 1 Textus gallicus exaratus est in: La Semaine relig. de Paris, 95 (1948) 495. s Ex Ephemerides Juris Canonici, 3 (1947) 250. I I I f I I Ii 382 IUS ET PRAXIS difficultatibus aliquo saltem modo obvium fiat, nonnullae a Sancta Sede dispensationes et facultates missionalibus sunt concessae, quibus, ser­ vata ca quae, uti par est, sanctissimo Sacramento reverentia debetur, sacerdotes Missam litare possint iis etiam in circumstantiis et adiunctis, quae ordinariae celebrationi obstarent. Nunc vero, instante Sacra Congregatione de Propaganda Fide, Sa­ cra Rituum Congregatio prae oculis habens difficultatem quam secum fert portatilium altarium translatio, quae ex lapide confici debent, de speciali gratia, facto verbo cum Sanctissimo, in iis regionibus ubi via­ rum et curruum desit copia, benigne indulge! ut loco illarum lapidum substituatur aliquod linteum ex lino vel cannabe confectum, et ab Epi­ scopo benedictum, in quo reconditae sint Sanctorum Reliquiae ab eo­ dem Episcopo recognitae; super quo sacerdotes missionales sacrosan­ ctum Missae sacrificium celebrare valeant, iis tantum in casibus, et one­ rata eorum conscientia, in quibus aut nulla ecclesia vel oratorium sive publicum sive privatum exstet, et valde incommodum sit lapideum al­ tare secum in itinere transferre, aut in promptu habere. Contrariis non obstantibus quibuscumque etiam speciali mentione dignis. Die 12 martii 1947. i φ C. Card. Salotti, Ep. Praenestinus, Praefectus f A. Carinci, Archiep. tit. Seleucien., Secretariat. Commentarium. I. Die 12 martii 1947 Sacra Rituum Congregatio exci­ piens petitionem Sacrae Congregationis de Propaganda Fide, concessit usum antimensii latini pro sacrificio Missae sacerdotibus ritus latini, qui in territo­ riis missionum ipsi S. C. de Propaganda Fide sublectis laborant. Antimensium latinum ad instar antimensii graecorum conceditur, nomen et aliquomodo etiam usum eius usurpans: proprie tamen loquendo, antimensium graecorum prohibitum est et prohibitum manet. Haec concessio aliquid novi certe inducit in liturgiam latinam: nam antea quamvis super hac re interrogata fuerit Sancta Sedes semper negative respon­ dere censuit quoad concessionem antimensii: ita die 7 iunii 1726 S. C. S. Offi­ cii aperte respondit non licere sacerdotibus ritus latini in altaribus graecorum non lapideis sacrum facere (cf. Coll. S. Congr. de Prop. Eide, vol. I, Romae, 1907, p. 99, n. 306). Postea, Benedictus XIV die 16 martii 1742 Constitutione Etsi pastoralis § VI, η. VIII, XIX, prohibuit quominus sacerdotes ritus la­ tini celebrent in ecclesiis graecorum catholicorum, si careant proprio altari portatili lapideo, super antimensiis (0. c. p. 124). Demum eandem legem sic enuntiat Codex luris Can., canone 823, § 2: « Deficiente altari portatili pro­ prii ritus, sacerdoti fas est ritu proprio celebrare in altari consecrato alius ri­ tus, non autem super graecorum antimensiis ». Sacra autem Congr. de Prop. Fide etsi non concesserit facultatem super antimensio graecorum celebrandi, attamen deficiente altari portatili, in casu — 4 — ACTA SANCTAE SEDIS 383 necessitatis, permisit celebrationem Missae super simplici lapide non conse­ crato. Alia ex parte ipsa S. Congregatio Orientalis aliquando concessit sacer­ dotibus ritus latini facultatem litandi super antimensio graecorum. Perdu­ rante ultimo immani bello ipse Summus Pontifex Cappellanis copiis milita­ ribus addictis dedit facultatem litandi super parvo linteo ex lino vel cannabe confecto, sine aliqua speciali, ut videtur, benedictione. ’ 11. Causae motivae concessionis antimensii bene enumerantur in decreto et sunt: difficultates quas missionarii experiuntur in muneribus suis adimplen­ dis praesertim in celebratione Missae; difficultas asportandi altare portatile; deficientia viarum et curruum: notandum est quod particula et quoad currus est disiunctiva, ideoque sicut alia verba decreti, interpretanda est late, quia favores sunt ampliandi. Usus. Missionarii, ait decretum, possunt uti antimensio iis tantum in casi­ bus, et onerata eorum conscientia, in quibus aut nulla ecclesia vel oratorium sive publicum sive privatum extet et (disiunctiva ut supra) valde incommo­ dum sit lapideum altare secum in itinere transferre aut in promptu habere ». Materia huius antimensii est linteum ex cannabe vel lino confectum eiusque dimensiones (quamvis in decreto non determinatae) similes esse possunt nostro corporali. Hoc praecipue notandum est quod antimensium latinum aequiparatur petrae sacrae et fungitur eius munere: et sic in celebratione Mis­ sae paratur altare iuxta rubricas cum tobaleis, etc. Minister huius benedictionis est episcopus, non vero, sine peculiari S. Se­ dis induito, qui charactere episcopali carent. Episcopus indutus rocheto, superpelliceo et stola alba postquam recognoverit authenticas esse reliquias, eas recondit in sacculo, qui assuitur in angulo dextero antimensii. Benedictio est communis et simplex, complectens versiculos praepara­ torios, orationem et, in fine, aspersionem aquae benedictae. Formula benedictionis antimensii: Pontifex, postquam aliquas authenticas reliquias sanctorum martyrum recogno­ verit, eas in parvo quodam sacculo includit, qui in angulo dextero lintei benedi­ cendi assuatur, deinde linteum benedicit, dicetis'. y. RL y. R’. Adjutorium nostrum in nomine Domini. Qui fecit caelum et terram. Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo. Oremus: Maiestatem tuam. Domine, humiliter imploramus ut lin­ teum hoc ad suscipienda populi tui munera praeparatum, per nostrae humilitatis servitium bene)$ldicere, sanctificare et conse^crare di­ gneris: ut super eo sanctum sacrificium Tibi offerre valeamus, ad hono­ rem beatissimae λ irginis Mariae, Sanctorum N. X., quorum reliquias in eo reposuimus, et omnium Sanctorum; et praesta, ut per haec sacro­ sancta mysteria vincula peccatorum nostrorum absolvantur, maculae 1 Cfr. Ephemerides luris Ctiuomcii 1. c. — 5 — 384 IUS ET PRAXIS deleantur, veniae impetrentur, gratiae acquirantur, quatenus una cum Sanctis et Electis tuis vitam percipere mereamur aeternam. Per eundem Christum Dominum nostrum. R. Arnen. Ei aspergit illud aqua benedicta. Oratio huius formulae, factis parvis mutationibus, est eadem quae inve­ nitur pro consecratione altaris in solemni Dedicatione Ecclesiae (cf. Pont. Rom., pars II, De Consecr. altaris). Est oratio deprecative et quamvis adhi­ beatur verbum consecrare, tamen nulla fit consecratio seu unctio. III. Si hanc formulam cum graeca comparemus, hoc animadvertendum est: In Euchologio Romano (ed. 1873, pp. 328-330) refertur formula conse­ crationis antimensiorum (τάξΐζ γινόμενη επι καθιερώσει Άντιμινσίων) quae est formula verae et propriae functionis liturgicae et differt a nostra be­ nedictione: / a) solemnitate caeremoniarum: nam est solemnis consecratio, similis consecrationi altaris complectens triplicem unctionem sancti myri, tres solemnes orationes et celebrationem sacrae liturgiae immediate sequentis; con­ secratio vero latina seu potius benedictio, non habet unctionem et potest per­ agi extra ecclesiam, neque minister induit omnia sacerdotalia paramenta. b) ordine compositionis ipsius formulae: in graeca episcopus infundit prius vinum aromaticum super antimensia (posita a sacerdotibus super altari) dum interim recitat versum Asperges me et prosequitur psalmum 50, quo finito di­ cit quamdam formulam doxologiae; postea ter facit signum crucis ungens sancto myro antimensium ac recitans psalmum 132 cum alia formula doxo­ logiae. Postea dum incensat altare recitat primum versum psalmi 25 et dicit duas orationes. Deinde inserit reliquias antimensio et dicit aliam orationem. Sequitur in fine celebratio sacrificii Missae. In formula latina nullum habetur de his omnibus elementis, praeter in­ sertionem reliquiarum et unam tantum orationem. A. Betta, C. M. II Mediolanen. DE ABBATE 1 N. Prot. 1-48 Caeremoniarum Praefectus Metropolitanae Ecclesiae Mediolanen­ sis, de consensu Eminentissimi Cardinalis Archiepiscopi, sequentia du­ bia, pro opportuna explicatione, Sacrae Rituum Congregationi humil­ lime proposuit. i° Possunt Abbates Regulares tum de Regimine tum Titulares, extra propria monasteria uti Throno cum baldachino, mitra et baculo, ct ce­ lebrare Divina Officia pontificali ritu, quamvis obstent praescriptiones can. 525 et 625 C. 1. C.? 1 Rivis ta diocesana Milanese, 37 (1948) 25. — 6 — <3 CONSULTATIONES 3*5 2° Possunt iidem, extra sua monasteria, celebrare functiones pon­ tificales, non requirentes characterem episcopalem, uti benedictiones coemeteriorum, campanarum etc.? 3° Utrum in exsequiis ipsorum Abbatum impertiri possint Quinque Absolutiones, nonobstante silentio Pontificalis Romani et Caeremonialis Episcoporum, quae has absolutiones concedunt in exsequiis Summi Pontificis, Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis seu Metropolitani aut Episcopi proprii seu Imperatoris, Regis, etc.? Et Sacra Rituum Congregatio, audito quoque Commissionis spe­ cialis Liturgicae suffragio, propositis dubiis respondendum censuit: Ad Ium Negative. Ad IIum Negative, absque delegatione respectivorum Ordinariorum. Ad IIIum Negative, ex iure communi. Atque ita rescripsit atque declaravit. Contrariis non obstantibus quibuscumque. Die 22 Januarii 1948. f A. Carinci, Archiepiscopus Seleucien., Secretarius. Henricus DaiNTE, Substit. Nota. — Cum responsum a S. R. C. datum plane concordet cum solutione in Ephem. Iit. evulgata, lectorem remittimus ad easdem Ephemerides huius anni 62 (1948) 124. CONSULTATIONES De occurrentia D. — S. C. R. recentissiino decreto diei 28 iunii 1946 festum B. Μ. V. de Lujan, Patronae principalis reipublicae Argentinae, Paraguayanac et Uruguayanae collo­ cavit dic 12 octobris. Unde in quadam dioecesi Uruguayana haec tria festa perpetuo occurrunt: B. Μ. V. de Lujiin, Patronae princip. reipublicae dupl. 1 cl. cum Oct. communi, deinde anniversarium Dedicationis Cathedralis duplex 1 cl. cum Oct. communi, denique B. Μ. V. de Columna duplex maius. In urbe M. autem eiusdem dioecesis B. Μ. V. de Columna est Patrona praecipua dupl. 1 cl. cum Oct. communi Quomodo Calendarium dioecesis et urbis M. amodo ordinandum est? R. In diocesi X. die 12 octobris (excepta urbe M.) recolendum est fe­ stum B. Μ. V. de Lujan, Patr. reipublicae et Titul. Cathedralis dupl. 1 cl. cum Oct. communi. Etepim secundum Add. et Variat, in rubricis Brev. tit. II n. i in pari ritu festum maioris solemnitatis praevalet, i. e. quod celebratur cum feriatione, licet reducta vel sublata. Jam vero festum Patronorum princi­ palium est feriatum, ut in Praenotandis ante 2 Tabellas in fine rubricarum legitur ct aliunde abunde constat. Ergo festum B. Μ. V. de Lujan praevalet festo Dedicationis Cathedralis, quod feriatione caret et dic sequenti reponen­ dum est secundum Add. Brev. tit. V num. 2. — 7 — 26 — Ephem. Iit. 1948 2 ubi legitur: Hic modus [scilicet *“-- —Τ'--------- — 1 Foglio dioc. S'reHfo, 22 (1947) 827. 380 IUS ET PRAXIS pro conventibus publicis, quam pro non publicis; 2) etsi canon non loquitur de venia praevia, sed de simplici venia, praeviam tamen requiri; et deducitur ex rei natura, ex fine legis et ex praesenti Monito, in quo legitur praevia. Alia duo praeterea in Monito sunt notanda: a) prohibitionem interessendi huiusmodi mixtis conventibus factam esse omnibus catholicis indiscriminatim: « prohibitum esse quominus... intersint cum laici tum clerici, sive saecu­ lares sive religiosi »; b) huic prohibitioni aliam esse additam, convocandi sci­ licet et instituendi huiuscemodi conventus: « Multo autem minus catholicis licitum est huiusmodi conventus convocare et instituere »; hanc autem prohi­ bitionem implicitam esse in supra citato canone, intelligi ex commate « multo minus ». Haec si prae oculis habeantur facile intelligetur cur Monitum loco­ rum Ordinarios tam valide obtestetur haec praescripta urgere « ut ab omnibus adamussim observentur ». Monitum loquitur et agit quoque de quadam specie conventuum, quos « oecumenicos » vocat. His ultimis decenniis eos coactos esse novimus, prae­ sertim a sectis protestantium ad suarum ecclesiarum unionem fovendam, et ad eumdem finem institutum fuisse >< Concilium oecumenicum » seu synodum quamdam permanentem. Quamvis huiusmodi conventus ab acatholicis insti­ tuantur et convocentur, non tamen ab eis excluduntur catholici. lamvero, in hoc peculiari casu semper, imo « potiori iure » et verbis strictioribus, Eccle­ sia asserit prohibitionem, quominus isti conventus a catholicis celebrentur: « catholici, sive laici sive clerici, sine S. Sedis praevio consensu, nullo modo (ipsis) intéressé possunt ». Hoc autem vetitum valet per se, quicumque sit ti­ tulus et modus intentae participationis. Ecclesia catholica iure divino prohi­ betur quominus ipsis intersit, si eius praesentia sit habenda tamquam « unius inter plures alios paris iuris »; at inde non prohibentur catholici si, praevio legitimo consensu, intersint tamquam privati et veluti speculandi gratia. Qui­ busnam vero principiis hac in re Ecclesia regatur, ut pluribus habetur locis, sic S. S. C. S. Officii manifestavit occasione Lausannensis conventus « oecumenici », habiti diebus 5-21 augusti 1927. Ad quaesitum: «An liceat catho- · licis intéresse vel favere acatholicorum conventibus, coetibus, conditionibus, aut societatibus quae eo spectant ut omnes Christianum nomen utcumque sibi vindicantes, uno religionis loedere consocientur », S. S. C. respondit: « Ne­ gative, atque standum omnino decreto ab ipsa hac S. S. C. die 1 iulii 1919 edito De participatione catholicorum societati ad procurandam christianitatis unitatem ». Monitum insuper speciem quamdam mixti cultus clare et explicite re­ probat, ut scilicet catholici vel partem habeant in cultu acatholico vel acatholicos admittant cultui catholico; idque nixum canone 1258, § 2, dicente: < Haud licitum est fidelibus quovis modo active assistere seu partem habere in sacris acatholicorum ». Et sicut prohibita est omnis activa assistentia cultui acatholico, ita vetita est communicatio acatholicorum in cultu catholico. Ea­ dem prohibitionis ratio habetur sive quoad cultum publicum sive quoad non publicum; non raro enim occurrit periculum interconfessionalismi vel falsi iudicii de nostrae religionis unitate. Praeterquam ad canonem 1258, § 2, tamquam ad normam cui standum est, Monitum provocat etiam ad canonem 731, > sic habentem: «Vetitum SKRB8&tt8nBMSSK L. © o. hb Emmanuel Card. Suhard, Archiep. Parisiensis. I II | l|| N. Prot. 622-48 Ex audientia diei 8 martii 1948. - Sanctissimus Dominus Noster Pius Papa XII relatione facta ab infrascripto Cardinali huius Sacrae Congregationis de disciplina Sacramentorum Pro-Praefecto, attentis expositis, benigne indulgere dignatus est Ordinario Parisien, gratiam iuxta preces, dummodo nullus alius sacerdos liber praesto sit pro celebratione alterius Missae, vetita celebranti pro secunda Missa eleemosinae perceptione. Ceteris servatis de iure servandis. Contrariis quibusli­ bet minime obstantibus. Praesentibus valituris ad biennium. B. Card. Aloisi Masella, Pro-Praefectus. L I ■ H i a ? J 1 F. Bracci, Secretorius. L. φ S. SACRA RITUUM CONGREGATIO I De CONCESSIONE ANTIMENSII MISSIONARIIS LATINIS 2 Quot et quales difficultates missionales sacerdotes experiantur in sui officii muneribus adimplendis, praesertim vero in celebratione sa­ crosancti sacrificii Missae, omnibus compertum est. Ut autem hisce Textus gallicus exaratus est in: La Semaine relig. de Paris, 95 (1948) 495 Ex Ephemerides Juris Canonici, 3 (1947) 250. M 382 IUS ET PRAXIS difficultatibus aliquo saltem modo obvium fiat, nonnullae a Sancta Sede dispensationes et facultates missionalibus sunt concessae, quibus, ser­ vata ea quae, uti par est, sanctissimo Sacramento reverentia debetur, sacerdotes Missam litare possint iis etiam in circumstantiis et adiunctis, quae ordinariae celebrationi obstarent. Nunc vero, instante Sacra Congregatione de Propaganda Fide, Sa­ cra Rituum Congregatio prae oculis habens difficultatem quam secum fert portatilium altarium translatio, quae ex lapide confici debent, de speciali gratia, facto verbo cum Sanctissimo, in iis regionibus ubi via­ rum et curruum desit copia, benigne indulgct ut loco illarum lapidum substituatur aliquod linteum ex lino vel cannabe confectum, et ab Epi­ scopo benedictum, in quo reconditae sint Sanctorum Reliquiae ab eo­ dem Episcopo recognitae; super quo sacerdotes missionales sacrosan­ ctum Missae sacrificium celebrare valeant, iis tantum in casibus, et one­ rata eorum conscientia, in quibus aut nulla ecclesia vel oratorium sive publicum sive privatum exstet, et valde incommodum sit lapideum al­ tare secum in itinere transferre, aut in promptu habere. Contrariis non obstantibus quibuscumque etiam speciali mentione dignis. Die 12 martii 1947. φ C. Card. Salotti, /?/>. Praenestinus, Praefectus f A. Carinci, Archiep. tit. Seleucien., Secretorius. Commentarium. - 1. Dic 12 martii 1947 Sacra Rituum Congregatio exci­ piens petitionem Sacrae Congregationis de Propaganda Fide, concessit usum antimensii latini pro sacrificio Missae sacerdotibus ritus latini, qui in territo­ riis missionum ipsi S. C. de Propaganda Fide subiectis laborant. Antimensium Latinum ad instar antimensii graccorum conceditur, nomen et aliquomodo etiam usum eius usurpans: proprie tamen loquendo, antimensium graecorum prohibitum est et prohibitum manet. Haec concessio aliquid novi certe inducit in liturgiam latinam: nam antea quamvis super hac re interrogata fuerit Sancta Sedes semper negative respon­ dere censuit quoad concessionem antimensii: ita die 7 iunii 1726 S. C. S. Offi­ cii aperte respondit non licere sacerdotibus ritus latini in altaribus graecorum non lapideis sacrum facere (cf. Coll. S. Congr. de Prop, Fide, vol. I, Romae, 1907, p. 99, n. 306). Postea, Benedictus XIV die 16 martii 1742 Constitutione Etsi pastoralis § VI, η. VIII, XIX, prohibuit quominus sacerdotes ritus la­ tini celebrent in ecclesiis graecorum catholicorum, si careant proprio altari portatili lapideo, super antimensiis (0. c. p. 124). Demum eandem legem sic enuntiat Codex luris Can., canone 823, § 2: Deficiente altari portatili pro­ prii ritus, sacerdoti fas est ritu proprio celebrare in altari consecrato alius ri­ tus, non autem super graecorum antimensiis ». ya Sacra autem Congr. de Prop. Fide etsi non concesserit facultatem super antimensio graecorum celebrandi, attamen defic’<' ---- TUS ET PRAXIS 3^4 deleantur, veniae impetrentur, gratiae acquirantur, quatenus una cum Sanctis et Electis tuis vitam percipere mereamur aeternam. Per eundem Christum Dominum nostrum. R’. Arnen. Et aspergit illud aqua benedicta. Oratio huius formulae, factis parvis mutationibus, est eadem quae inve­ nitur pro consecratione altaris in solemni Dedicatione Ecclesiae (cf. Pont. Rom., pars II, De Consecr. altaris). Est oratio deprccativa et quamvis adhi­ beatur verbum consecrare, tamen nulla fit consecratio seu unctio. III. Si hanc formulam cum graeca comparemus, hoc animadvertendum est: In Euchologio Romano (ed. 1873, pp. 328-330) refertur formula conse­ crationis antimensiorum (τάξΐζ γινομένη επί καθιερώσει ' Αντιμινσίων) quae est formula verae et propriae functionis liturgicae et differt a nostra be­ nedictione: a) solemnitate caeremoniarum: nam est solemnis consecratio, similis consecrationi altaris complectens triplicem unctionem sancti myri, tres solemnes orationes et celebrationem sacrae liturgiae immediate sequentis; con­ secratio vero latina seu potius benedictio, non habet unctionem et potest per­ agi extra ecclesiam, neque minister induit omnia sacerdotalia paramenta. b) ordine compositionis ipsius formulae: in graeca episcopus infundit prius vinum aromaticum super antimensia (posita a sacerdotibus super altari) dum interim recitat versum Asperges me et prosequitur psalmum 50, quo finito di­ cit quamdam formulam doxologiae; postea ter facit signum crucis ungens sancto myro antimensium ac recitans psalmum 132 cum alia formula doxo­ logiae. Postea dum incensat altare recitat primum versum psalmi 25 et dicit duas orationes. Deinde inserit reliquias antimensio et dicit aliam orationem. Sequitur in fine celebratio sacrificii Missae. In formula latina nullum habetur de his omnibus elementis, praeter in­ sertionem reliquiarum et unam tantum orationem. A. Betta, C. M. II Mediolanen. DE ABBATE 1 N. Prot. 1-48 Caeremoniarum Praefectus Metropolitanae Ecclesiae Mediolanen­ sis, de consensu Eminentissimi Cardinalis Archiepiscopi, sequentia du­ bia, pro opportuna explicatione. Sacrae Rituum Congregationi humil­ lime proposuit. i° Possunt Abbates Regulares tum de Regimine tum 'Titulares, extra propria monasteria uti Throno cum baldachino, mitra et baculo, et ce­ lebrare Divina Officia pontificali ritu, quamvis obstent praescriptiones can. 525 et 625 C. I. C.? 1 Rivista diocesana Milanese, 37 (1948) 25. — 6 — CONSULTATIONES 3*5 2° Possunt iidem, extra sua monasteria, celebrare functiones pon­ tificales, non requirentes characterem episcopalem, uti benedictiones coemeteriorum, campanarum etc.? 3° Utrum in exsequiis ipsorum Abbatum impertiri possint Quinque Absolutiones, nonobstante silentio Pontificalis Romani et Caeremonialis Episcoporum, quae has absolutiones concedunt in exsequiis Summi Pontificis, Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis seu Metropolitani aut Episcopi proprii seu Imperatoris, Regis, etc.? Et Sacra Rituum Congregatio, audito quoque Commissionis spe­ cialis Liturgicae suffragio, propositis dubiis respondendum censuit: Ad Ium Negative. Ad IIum Negative, absque delegatione respectivorum Ordinariorum. Ad IIIlim Negative, ex iure communi. Atque ita rescripsit atque declaravit. Contrariis non obstantibus quibuscumque. Die 22 Januarii 1948. f A. Carinci, Archiepiscopus Seleucien., Secretarius. Henricus Dante, Substit. Nota. - Cum responsum a S. R. C. datum plane concordet cum solutione in Ephem. Iit. evulgata, lectorem remittimus ad easdem Ephemerides huius anni 62 (1948) 124. CONSULTATIONES De occurrentia D. - S. c. R recentissime decreto diei 28 iunii 1946 festum B. Μ. V. d< Lujan, Patronae principalis reipublicae Argentinae, Paraguayanae et Uruguayanae collo­ cavit die 12 octobris. Unde in quadam dioecesi Uruguayana haec tria festa perpetuo occurrunt: B. Μ. V. de Lujdn, Patronae princip. reipublicae dupl. 1 cl. cum Oct. communi, deinde anniversarium Dedicationis Cathedralis duplex 1 cl. cum Oct. communi, denique B. Μ. V. de Columna duplex maius. In urbe M. autem eiusdem dioecesis B. Μ. V. de Columna est Patrona praecipua dupl. 1 cl. cum Oct. communi. Quomodo Calendarium dioecesis et urbis M. amodo ordinandum est? R. In diocesi X. die 12 octobris (excepta urbe M.) recolendum est fe­ stum B. Μ. V. de Lujân, Patr. reipublicae et Titul. Cathedralis dupl. 1 cl. cum Oct. communi. Etenim secundum Add. et Variat, in rubricis lirev. tit. II n. i in pari ritu festum maioris soJemnitatis praevalet, i. e. quod celebratur cum feriatione, licet reducta vel sublata. Jam vero festum Patronorum princi­ palium est feriatum, ut in Praenotandis ante 2 Tabellas in fine rubricarum legitur et aliunde abunde constat. Ergo festum B. Μ. V. de Lujân praevalet festo Dedicationis Cathedralis, quod feriatione caret et die sequenti reponen­ dum est secundum Add. Brev. tit. V num. 2. — 7 — 26 — Ephem, ht. T948 IUS ET PRAXIS 270 Adnotatio. - Praescriptiones circa vexilla et eorum benedictionem continentur in pluribus decretis Apostolicac Sedis, superiore anno in Ephctn. lit, IP, 61 (1947) 57-5^, expositis. Ex .quibus apparet Ecclesiam aliquando disciplinam mitigasse vel rursus circumscripsisse, attentis temporum conditionibus. Praesenti responso prohi­ betur quominus vexilla non benedicta praecedant feretrum, sed relinquitur Ordina­ riorum iudicio, attentis temporis et loci circumstantiis, permittere ut eadem vexilla non benedicta sequantur feretrum, dummodo numquam in ecclesiam introducantur. S. C. DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM EXPLANATIONES SUPER DECRETO ' SPIRITUS SANCTI MUNERA » 1 Roma, 6 marzo 1947. N. 1286-47 Emo e Revmo Signor mio Ossmo, in riscontro a venerata lettera di V. Em. Revma dei 13 dello seorso febbraio, mi reco ad onore di comunicarLe quanto segue in risposta ai due dubbi segnalati a questo S. Dicastero relativi al recente Decreto « Spiritus Sancti munera » sulla Cresima. II primo dubbio verte sull’interpretazione da darsi alla condizione per la valida e lecita amministrazione dclla Cresima contenuta sotto il n. 2 p. 1 dei citato Decreto, cosi fbrmulata: « Dummodo hi fideles (cioè i cresimandi) ex gravi morbo in vero mortis periculo sint constituti ex quo decessuri praevideantur ». E precisamente l’Em. v. chiede perche nel Decreto si dica « in vero mortis periculo » e non, come parrebbe bastevole, « in mortis periculo »; di più do­ manda, quando si raggiunga il minimo necessario perche si verifichi 1’altro comma: « ex quo decessuri praevideantur ». I A tale riguardo si pu6 osservare che le parole del primo inciso dovranno valutarsi con criterio morale: e cioè o quando il medico abbia giudicato che l’infermo si trovi in vero pericolo di morte; o quando, anche in assenza dei medico, il sacerdote cresimante nella sua prudenza ed esperienza, considerate tutte le circostanze, della gravita e durata délia malattia, dell’età, delle condizioni generali delTinfermo..., siasi convinto che effettivamente questo si trovi non in un dubbio o anche solo probabile, ma in un certo e rcale pericolo di vita. Le altre parole « ex quo decessuri praevideantur » praticamente do­ vranno considerarsi come equivalent! a quelle usate dal Codice di D. C. in analoghe circostanze: urgente mortis periculo » (cc. 1043-1044-1046). Si potrà all’uopo utilmente consultare quanto riferisce 1’Emo Card. Gasparri nel Tract, can. de matrimonio (ed. nova ad mentem Codicis, vol. I, n. 393) e altri autori che hanno commentato i canoni citati. Quanto al secondo dubbio, sembra che il conferimento della Cresima in codesta città di Palermo, attesa la coesistenza in sito della Em. V. e di altri due Eccmi Vescovi, debba essere fatto, nella généralité dei casi, da un Vescovo. 1 Foglio eccl. Palerniitaro, 32 (1947) 2— 10 — v9 27 I ACTA SANCTAE SEDIS La valutazione peraltro dei legittimo impedimento, chc dispensa il Vescovo residenzialc dal conferirla pcrsonalmcnte, è lasciata al Suo prudente arbitrio, non essendo possibile determinare a priori detti impedimenti, che possono essere della più varia natura. E lo stesso va dctto del grave incomodo che di­ spensa il Vescovo Ausiliare e Titolare. Per l’amministrazione della Cresima fuori di codesta città, si pensa che cio costituisca un impedimento permanente legittimo per l’Em. V., corne pure un grave incomodo per codesti duc Eccmi Vescovi, a mono che sia l’Em. V. che detti Eccmi già si trovassero casualmente in sito dove giace l’infermo, o a portata di mano del medesimo. Nella speranza d’aver soddisfatto alla richiesta di V. Em. Le bacio umilissimamente le Mani, montre con sensi di profondissimo ossequio godo professarmi um.mo dev.mo obb.mo servo vero di V. Em. Revma, D. Card. JoRio, Prefetto. F. Bracci, Segretario. SACRA CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE DECRETUM DE CONFIRMATIONE ADMINISTRANDA IIS, QUI [EX GRAVI MORBO) IX PERICULO MORTIS SUNT CONSTITUTI. 1 Post latum a Sacra Congregatione de Disciplina Sacramentorum decretum «Spiritus Sancti munera» diei XI\ Septembris an. 1946 (cf. Acta Apostolicae Sedis, vol. XXXVIII, 1946, p. 349) ad Sacrum hoc Consilium Christiano nomini propagando plures Ordinariorum missionum preces, ad easdem amplioresve facultates obtinendas, per­ venerunt. Quas Ssmus D. N. Pius Div. Prov. Papa XII, in Audientia diei XVIII huius mensis, referente infrascripto Cardinali Praefecto, benigne susci­ pere dignatus est. Omnibus itaque Ordinariis locorum ab hac Sacra Congregatione de Propaganda Fide dependentibus potestatem Sanctissimus fecit, absque praeiudicio ceterorum indultorum qiiibus in re iam fruuntur, ut Sedis Apostolicae induito (can. 782 § 2), tribuere valeant omnibus sacerdo­ tibus sibi subditis curamque animarum ferentibus, facultatem sacram Confirmationem fidelibus sive adultis sive infantibus, intra fines mis1 Acta Ap. Sedis, 40 (1948) 41. Quae, in titulo, inter parentheses clauduntur, demenda videntur. 11 2~2 IUS ET PRAXIS sionalis circumscriptionis exstantibus et in mortis periculo constitutis, valide ministrandi; necnon licite in ipso loco residentiae Episcopi, absente tamen quolibet Episcopo vel legitime impedito; servataque formula a Rituali Romano statuta. Praesens vero decretum eadem Sanctitas Sua confici publicique iuris fieri mandavit. Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis de Propaganda Fide, die XVIII mensis Decembris, anno Domini MCMXXXXVII. P. Card. Fumasoni Biondi, Praefectus. L. φ S. f C. Costantini, Arch. Theodos, in Arcadia, a Secretis. SACRA CONGREGATIO RITUUM I URBIS ET ORBIS DECRETUM ELLOGIA IN MARTYROLOGIO ROMANO INSERENDA APPROBANTUR 1 Caelitum honoribus hisce ultimis temporibus pluribus Sanctis tri­ butis, pronum erat ut eorum etiam mentio haberetur in Martyrologio Romano iuxta veterem Ecclesiae traditionem. Quare complura ellogia ab hac Sacra Rituum Congregatione confecta sunt et Sanctissimo Do­ mino Nostro Pio Papae XII relata, ut Sanctitas Sua illa approbaret et in Martyrologio Romano inserenda decerneret. Sanctissimus vero Dominus in audientia infrascripto Cardinali Sacrae Rituum Congre­ gationis Praefecto concessa die 27 Februarii 1948, praefata ellogia, prout in adnexis foliis continentur, dignatus est approbare, et novis editio­ nibus Martyrologii Romani inserenda decrevit. Contrariis non obstan­ tibus quibuscumque. Die 27 Februarii 1948. C. Card. Micara, Episc. \7eliternus, Praefectus. L. φ S. H t A. Carinci, Archiep. Seleuc., Secretarius. 1 Acta Af>. Sedis, 4° (*948) 124-«3°· ACT/\ SANCTAE SEDIS 373 i. [Quintodécimo Kaléndas Februérii (18 Jan.)] [Ultimo loco] Budæ, in Hungâria, sanctæ Margaritæ, Virginis, e régia Arpadénsium familia, Ordinis sancti Dominici moniâlis, virtûte castitatis et arctissima poe­ nitentia insignis, quam Pius Duodecimus, Pontifex Maximus, sanctarum Virginum catalogo adscripsit. 2. [Pridie Kaléndas Februarii (31 Jan.)] [Primo loco] Augùstæ Taurinorum sancti Joânnis Bosco, Confessôris, Societatis Salesiânæ ac Institûti Filiarum Mariæ Auxiliatricis Fundatôris, animarum zelo et fidei propagândæ conspicui; quem Pius Papa Undecimus Sanctorum fastis adscripsit. 3. [Pridie Nonas Februarii (4 Febr.)] [Quinto loco] In regno Maravénsi apud Indos Orientales, sancti Joânnis de Britto, Sacerdôtis e Societate Jesu, qui cum multos infideles ad fidem convertisset, glorioso martyrio coronatus est. 4. [Nonis Martii (7 Mart.)] [Ultimo loco] Floréntiæ, in Etniria, sanctæ Terésiæ Margaritae Redi, Virginis, Ordinis Carmclitarum Excalceatarum, vitæ puritate ac simplicitate admirabilis, quam Pius Papa Undecimus sanctarum Virginum albo adscripsit. 5. [Idibus Martii (15 Mart.)] [Ultimo loco] Lutetiae Parisiorum sanctæ Ludovicæ de Marillac, viduæ Le Gras, So­ cietatis Puellarum a Caritate una cum sancto Vincentio a Paulo Fundatricis, egenis sublevandis addictissimæ, quam Pius Papa Undecimus Sanctarum fastis accénsuit. 6. [Decimo septimo Kaléndas Aprilis (16 Mart.)] [Quinto loco] In dicione Canadénsi sanctorum martyrum Joânnis ’de Brébeuf, Gabriélis Lalemant, Antonii Daniel, Caroli Garnier et Natalis Chabanel, Presbyterorum Societatis Jesu, qui in I lurénica Missione, hac aliisque diébus, post multos labores et saevissimos cruciatus, mortem pro Christo fortiter obierunt. % 7. [Quintodécimo Kaléndas Aprilis (18 Mart.)] [Ultimo loco] Carali, in Sardinia, sancti Salvatoris ab Horta, Confessoris, ex Ordine Fratrum Minorum, qui virtûtibus et singulari miraculorum« dono claruit et a Pio Papa Undécimo inter sanctos Caélites adnumeratus est. 8. [Duodecimo Kaléndas Aprilis (21 Mart.)] [Ultimo loco] In loco Ranft, prope Sachseln, in Helvetia, sancti Nicolai de Fliie, patris familias, dein Anachorétæ, arctissima pœniténtia et mundi contemptu insi­ gnis, ab Helvetiis pater patriae appellati, quem Pius Papa Duodecimus San­ ctorum fastis adscripsit. 9. [Octavo Kaléndas Aprilis (25 Mart.)] [Ultimo loco] Faliscodùni sanctæ Lüciæ Filippini, Fundatricis Institûti Magistrarum Piarum ab ejus cognomine nuncupatarum, de Christiana puellarum et mu­ lierum præsertim pauperum eruditione optime méritæ, quam Pius Papa Undecimus inter sanctas Virgines retulit. 10. [Nonis Aprilis (5 Apr.)] [Ultimo loco] Palmæ, in insula Majorica, sanctæ Catharinæ Thomas, Virginis, Canonissæ Regularis ex Ordine sancti Augustini, quam Pius Papa Undecimus in sanctarum Virginum numerum retulit. ii. [Tertio Idus Aprilis (11 Apr.)] [Ultimo loco] Lucæ, in Etrûria, sanctæ Gemmæ Galgâni, Virginis, contemplatione Dominicæ Passionis et vitæ sanctitate mirabilis, quam Pius Papa Duode­ cimus in Sanctarum mimerum retulit. 12. [Sextodecimo Kaléndas Maji (16 Apr.)] [Penultimo loco] Nivérnis, in Gallia, sanctæ Mariæ Bernard® Soubirous, Virginis, e Con­ gregatione Sororum a Caritate et Institutiône Christiana, Lapürdi, adhuc juvénculæ, iterâtis apparitionibus Immaculâtæ Dei Genitricis Mariæ recreât æ, quam Pius Papa Undécimus inter sanctas Virgines adscripsit. 13. [Undécimo Kaléndas Maji (21 Apr.)] [Ultimo loco] Oettingæ Véteris, in Bavaria, sancti Conràdi a Parzham, Confessoris, Ordinis Minorum Capuccinorum, caritate et oratione insignis, quem, mirdculis clarum, Pius Papa Undécimus Sanctorum nûmero adscripsit. 14. [Octavo Kaléndas Maji (24 Apr.)] [Penultimo loco] Andégavi, in Gallia, sanctæ Mariæ a sancta Euphrasia Pelletier, Virginis, Institûti Sororum a Bono Pastore Fundatricis, quam Pius Duodecimus, Pon­ tifex Maximus, in Sanctarum numerum rétulit. i$. [Quarto Kaléndas Maji (28 Apr.)] [Ultimo loco] In pago sancti Laurentii ad Séparim, diœcésis Lucionénsis, sancti Lu­ dovic! Mariæ Grignion a Montfort, Confessôris, Fundatôris Missionariôrum Societatis Mariæ et Filiarum a Sapientia, apostôlicæ vitæ forma, prædicatiône et devotione mariâli insignis, quem Pius Papa Duodecimus Sanctôrum catalogo adscripsit. 16. [Pridie Kaléndas Maji (30 Apr.)] [Ultimo loco] Chérii, apud Augustam Taurinorum, sancti Joséphi Benedicti Cottoléngo, Confessoris, Parvæ Domus a Divina Providentia Fundatôris, summa in Deum confidentia et caritate in pauperes insignis, quem Pius Papa Undé­ cimus Sanctorum fastis adscripsit. ♦ 17. [Tertio Idus Maji (13 Maj.)] [Primo loco] Sancti Kobérti Bellarmino, e Societate Jesu, Cardinalis atque olim Epi­ scopi Capuâni, Confessôris et Ecclésiæ Doctôris, cujus dies natalis décimo quinto Kaléndas Octobris recensétur. [Ultimo loco] Pôdii, in diœcési Pictaviénsi, sancti Andréæ Hubérti Fournet, Confessô­ ris, olim parochi, Institûti Filiarum a Cruce una cum sancta Elisabeth Bichier des Ages Fundatôris, quem Pius Papa Undécimus Sanctorum fastis adscripsit. 18. [Pridie Idus Maji (14 Maj.)] [Ultimo loco] In pago Betharram, diœcésis Bajonénsis, sancti Michaelis Garicoïts, Con­ fessôris, Congregationis Presbyterorum Missionariôrum a Sacro Corde Jesu Fundatoris, apostôlico zelo insignis, quem Pius Papa Duodecimus Sancto­ rum fastis adscripsit. 19. [Décimo séptimo Kaléndas Jûnii (16 Maj.)] [Octavo loco] Janôviæ, apud Pinsk, in Polésia, sancti Andréæ Bobôla, Sacerdotis e So­ cietate Jesu, qui, a schismaticis innumerabilia tormentorum généra perpéssus, illustri martyrio coronatus est. 20. [Quartodécimo Kaléndas Jûnii (19 Maj.)] [Ultimo loco] Ficécli, in Etrûria, sancti Theôphili a Curte, Confessôris, Sacerdotis Or­ dinis Fratrum Minorum, sacrorum recessuum propagatoris, quem Pius Papa Undécimus inter Sanctos retulit. 15 — IUS ET PRAXIS 21. [Idibus Junii (13 Jun.)] [Primo loco] Patdvii, sancti Antônii Lusitâni, Sacerdôtis ex Ordine Mindrum et Con­ fessoris atque Ecclésiæ Doctdris, vita et miraculis ac praedicatione illûstris, quem, uno post illius obitum anno nondum expleto, Gregorius Papa nonus in Sanctorum cânonem retulit. 22. [Decimo Kaléndas Julii (22 Jun.)] [Secundo loco] Londini, in Anglia, sancti Jodnnis Fisher, Episcopi Roffénsis et Cardi­ nalis, qui pro fide catholica et Romani Pontificis primatu, jubente Henrico Octavo Rege, decollatus est. 23. [Nono Kaléndas Jûlii (23 Jun.)] [Septimo loco] Augûstæ Taurinorum sancti Joséphi Cafâsso, Sacerdôtis, qui levitis pie­ tate et scientia augendis atque damnatis capite Deo conciliandis fuit illûstris, et a Pio Papa Duodecimo inter sanctos Caelites adscriptus est. 24. [Sexto Nonas Jûlii (2 Jul.)] [Septimo loco] Lyciis, in Apûlia, sancti Bernardini Realino, Confessoris, qui magistratus mûnere egregie functus, Societatem Jesu ingressus et sacerdotio auctus, cari­ tate ac miraculis inclaruit. 25. [Pridie Nonas Jûlii (6 Jul.)] [Quinto loco] Londini, in Anglia, sancti Thomæ More, regni Cancellarii, qui pro Fide catholica ac beati Petri primatu, jubente Henrico Octavo Rege, decollatus est. 26. [Idibus Jûlii (15 Jul.)] [Penultimo loco] Campi Salentinûrum, in Apûlia, sancti Pompilii Mariæ Pirrdtti, Confes­ soris, ex Ordine Clericorum Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum, vita apostûlica præclâri, a Pio Undecimo, Pontifice Maximo, inter Sanctos relati. 27. [Undecimo Kaléndas Septémbris (22 Aug.)] [Secundo loco] Festum Immaculati Cordis ejûsdem beatas Virginis Mariæ. 28. [Nono Kaléndas Septémbris (24 Aug.)] [Penultimo loco] Neapoli, in Campania, sanctæ Joânnæ Antidæ Thouret, Virginis, Institûti Sororum a Caritate Fundatricis, quam Pius Papa Undecimus in album sanctarum Virginum 'retulit. — ï6 — ' mH ACTA SANCTAE SEDIS 277 [Ultimo loco] Valéntiæ, in Hispania, natâlis sanctæ Mariæ Michaélæ, Virginis, Fundatricis Congregationis Ancillarum a Sanctissimo Sacraménto et Caritatis, patiéndi studio ac desiderio animas Deo lucrandi inflammatae, quam Pius Papa Undecimus sanctis Virginibus accénsuit. 29. [Septimo Kaléndas Septembris (26 Aug.)] [Ultimo loco] Podii, in diœcési Pictaviénsi, sanctæ Joânnæ Elisabeth Bichier des Ages, Virginis, Congregationis Filiarum a Cruce una cum sancto Andréa Hubérto Fournet Fundatricis, jugi mortificatione et vitæ innocéntia claræ, quam Pius Papa Duodécimus sanctarum Virginum fastis accénsuit. 30. [Quintodécimo Kaléndas Octobris (17 Sept.)] [Secundo loco] Romæ, natalis sancti Robérti Bellarmino, Confessoris, e Societate Jesu, atque Cardinalis et Capuiini olim Episcopi, sanctitate, doctrina et plûrimis ad cathôlicæ fidei et Apostôlicæ Sedis defensionem suscéptis laboribus cla­ rissimi; quem Pius Undécimus, Pôntifex Maximus, Sanctôrum honoribus auxit et universalis Ecclésiæ Doctôrem declaravit, ejùsque festum tértio Idus Maji recolendum indixit. 31. [Séptimo Idus Octôbris (9 Oct.)] [Primo loco] Romæ sancti Joânnis Leonàrdi, Confessôris, Fundatoris Congregationis Clericorum Regularium a Matre Dei, labôribus et miraculis clari, cujus opera missiones a Propaganda Fide institûtæ sunt. 32. [Quinto Idus Octobris (11 Oct.)] [Primo loco] Festum Maternitdtis beâtæ Mariæ Virginis. ♦ 33. [Quintodécimo Kaléndas Novémbris (18 Oct.)] [Octavo loco] Apud Auriesvillc, in statu Neo-Eboracénsi, sanctorum Martyrum, e So­ cietate Jesu, Isaâci Jogucs, Sacerdôtis, et Jodnnis de La Lande, Coadjutôris temporalis, qui hac et sequénti die ab Iroquénsibus dire necâti sunt, eodem loco ubi, paucis ante annis, Renâtus Goupil, et ipse Coadjûtor temporélis, martyrii palmam consecti tus fuerat. 34. [Décimo séptimo Kaléndas Dccémbris (15 Nov.)] [Primo loco] Colôniæ Agrippinæ sancti Albérti Episcopi et Confessoris, ex Ordine Prædicatôrum, cognoménto Magni, sanctitate et doctrina célebris, quem Pius Papa Undécimus Doctôrem universâlis Ecclésiæ declaravit. — 17 — 19 Ephe ni. Ut. 1948 2 7S IUS ET PRAXIS 35. [Sextodecimo Kaléndas Decembris (16 Nov.)] [Pr/wo loco] Sanctæ Gertnidis, Virginis, cujus natalis sequenti die recensetur. 36. [Quintodécimo Kaléndas Decembris (17 Nov.)] [Secundo loco] Helpithi, in Saxônia, item natâlis) sanctæ Gertnidis, Virginis, ex Ordine sancti Benedicti, quæ dono revelationum clara exstitit. Ipsius tamen festivitas pridie huius diei celebratur. 37. [Undecimo Kaléndas Januarii (22 Dec.)] [Ultimo loco] Chicâgiæ sanctæ Franciscæ Xavériæ Cabrini, Virginis, Instituti Missio­ nariarum a Sacratissimo Corde Jesu Fundatricis, eximia caritate, invicta ânimi fortitudine et humilitate insignis, quam Pius Papa Duodécimus San­ ctarum catdlogo adscripsit. 38. [Octavo Kaléndas Januarii (25 Dec.)] [7w ellogio S. Petri Nolasci demuntur ultima verba'. Jussu Alexandri Papæ Séptimi]. 39. [Pridie Kaléndas Januarii (31 Dec.)] [Decimo loco] Lutétiæ Parisiorum sanctæ Catharinæ Labouré, Virginis, e Societate Puellarum Caritatis, quæ a Deipara Immaculata singulari manifestatione Sacri Numismatis donata, virtûtibus et miraculis insignis éxstitit, et a Pio Papa Duodecimo in sanctarum Virginum niimerum relata est. Adnotationes. - Superiore anno recentiorum Sanctorum elogia privato studio elaborata in Martyrologio Romano inserenda indicavimus (Elogia quae in Martyro­ logio Romano desiderantur in Ephem. lit. IP, 61 [1947] 34-40) et editionem IV Taurincnsem (Marietti) eiusdem liturgici libri recensentes, quaedam minus recte inserta elogia, vel superflua, vel corrigenda adnotavimus (Verso una riforma det » Martyrologium Romanian} · in Ephem. Iit. 61 [1947] 91-99) ac simul nonnulla principia critica prae oculis habenda in reformatione integral! eiusdem MR, quae in votis est om­ nium, exposuimus. Nunc vero eadem elogia a S. R. C. composita et a SS.mo ID. N. Pio Papa XI1 adprobata, ex officio eduntur. De quibus singulis haec iuvat adnotare. 1. Ex Proprio O.P. cum emendationibus. - In Ephem. lit. IP, 61 (1947) 34 erro­ nee dies elogii inserendi indicata fuit 19 ianuarii. Dies natalis sanctae Margaritae est 18; Ordo Fratrum Praedicatorum festivitatem celebrat die 19, quia 18 impedita est propter festum Cathedrae sancti Petri. 2. Elogium sancti loannis Bosco iam una cum officio et Missa adprobatum fuerat a S. Sede (Acta Ap. Sedis, 28 [ 1936] ’755 Ephem. Iit. 49 [1936] 251). Peropportune dempta sunt verba ' anno millesimo nongentesimo trigesimo quarto ». 3. Ex Proprio S. J. cum emendationibus. — 18 — *■ ACTA SANCTAE SEDIS 279 4. Pro sanctis religiosis reccntioribus, loco nominis religionis (in casu Teresiae Margaritae a Sacratissimo Corde lesu ») recte nomen familiae adhibitum est ( Redi ) cum communiter familiae nomine (cognomine) nunc sancti illi cognoscantur, et ideo causa confusionis devitatur. 5. Ex Proprio C. M. (cf. Ephem. Ut. 48 [ 1934] 403) cum emendationibus. 6. Ex Proprio S. J. cum emendationibus. - Sic dicti Martyres Canadenses S. J., anno 1930 ad supremos Altaris honores evecti, sunt octo, et martyrium subierunt 1 variis diebus » nempe: 1642, 29 sept. Renatus Goupil (fr.); 1646, 18 oct. Isaacus Jogucs(sac.); 1646, 19 oct. loannes de la Lande (fr.); 1648, 4 iul. Antonius Daniel (sac.); 1649, 16 mart, loannes de Brébeuf (sac,); 1649, 17 mart. Gabriel Lalemant (sac.); 1649, 7 dec. Carolus Garnier (sac.); 1649, 8 dec. Natalis Chabanel (sac.). Variisque dicionis locis », scilicet, primi tres in oppido vulgo Ossernenon (nunc Auriesville) in Statu Neo-Eboracensi; quinque alii in variis pagis dicionis Canadensis. Ex disposi­ tione Decret. Canonizationis (Acta Ap. Sedis, 22 [1930] 473) omnes unica festivitate recolendi erant die 26 septembris; sed postea statutum est duas series Martyrum seiungere ct eorum festa distinctis diebus celebrare, i. e. Canadenses die 16 ianuarii, qua die primus eorum, loannes de Brébeuf martyrii palmam assecutus est, Neo-Eboraccnses, vero, die 18 octobris, sacra martyrio Isaaci Jogues. (In editione Marietti 1946 die 26 septembris delendum est elogium pro commemoratione horum Martyrum). 11. Ex Proprio dioecesis Lucensis. - In Ephem. lit. IP, 61 f 1947] 37 Pro elogio santae Gemmae Galgani inserendo erronee indicata est dies festiva in dioecesi Lucensi (16 mail), loco diei natalicii (11 aprilis). 14. Ex Proprio Sororum a Bono Pastore. 17«. Acta Apost. Sedis 24 (1832) 164; Ephem. Ut. 46 (1932) 282. 19. Ex Proprio S. J. cum emendationibus. Ex Martyrologio Romano-Serafico cum emendationibus. Acta Ap. Sedis 38 [1946] 292; Ephem. Ut. IP, 61 (1947) 22. In Anglia sancti loannes Fisher et Thomas More unica festix itate celebrantur die 9 iulii. In MR vero, et recte quidem, elogia ponuntur respectivis diebus na­ taliciis. In editione Marietti 1944 delendum die 9 iulii elogium pro commemoratione (In Act. Ap. Sedis, 40 (1948] 128 elogium sancti loannis Fisher ponitur sub die 13 iunii. Est mendum typographicum. Ponendum est sub die 22 iunii). 23. Dies natalitia sancti losephi Cafasso est 23, non 22 iunii, uti evulgatum est in Acta Ap. Sedis, 40 (1948) 128. Ex Proprio S. J. cum emendationibus. 29. Ex Proprio dioecesis Pictaviensis. 3°· Acta Ap. Sedis 24 (1932) 164; Ephem. Ut. 46 (1932) 282. 31· Acta Ap. Sedis, 32 (1940) 316; Ephem. Ut. IP, 54 (1940) 79. Elogium sancti loannis Leonard! ab ultimo loco transferendum ad primum cum eius festum a Papa Pio XI1 anno 1940 statutum sit celebrandu ab universa Ecclesia. 33. Ex Proprio S. J. cum emendationibus. 34. Acta Ap. Sedis 24 (1932) 169; Ephem. Ut. 46 (1932) 283. 35-36. Festum sanctae Gertrudis, quod usque ad annum 1932 celebratum est die 15 novembris, repositum est die 16 novembris ob festum sancti Alberti Magni, quod dici 15 novembris affixum est. Et ideo elogia sanctae Gertrudis simpliciori modo reddita sunt. 38. Alexander Pp. VII festum sancti Petri Nolasci die 31 ianuarii faciendum sta­ tuit, utpote prima dies libera post diem 25 decembris, dies natalicia eiusdem Sancti. Sed superveniente festo sancti loannis Bosco, Pius XI festivitatem sancti Petri ad diem 28 ianuarii reposuit. Ideoquc verba MR iussu Alexandri Papae septimi non 19 — IUS ET PRAXIS 28ο amplius historice respondent rei veritati et ideo recte dempta sunt, ut ïam proposi tum fuit ab Ephem. Iit. 61 (1947) 92· 39. Ex Proprio C.M. cum emendationibus. Nova elogia gencrico modo considerantes, haec animadvertere liceat: i) Elogia plerumque his formulis absolvuntur: « ... in Sanctorum numerum re­ tulit », in numerum sanctarum Virginum relata est », « ... Sanctorum canoni adseripsit », et similibus. Hae formulae elogia nimis prolixa et verbosa reddunt, recentiore tempore in MR fusius introducta sunt nec ideo MR ditius factum est. Collatione facta in editione Manctti a. 1944, hae formulae demonstrantur haberi: sacc. XI » XII » XIII » XIV » XV saec. » » » » semel sexies quinquies ter XVI XVII XVIII XIX XX quater undecies vicies tricies vicies septies Optandum, ergo, ut in reformatione MR formulae istae adimantur omnino et elogia ad simplicitatem et brevitatem sermonis originalem restituantur. Ad summum nomen Pontificis servari poterit pro eventibus magis extraordinariis in cultu Sancto­ rum uti est cum aliquis sanctus Doctor renunciatur, vel Patronus alicuius coetus pro universali Ecclesia eligitur, in reliquiarum translatione, et in paucis aliis casibus. 2) Olim, cum ex contextu clarum erat agi de virgine vel de martyre, vel de con­ fessore, etc. post nomen sancti attributum illud (Virginis, Martyris, Confessoris) non ponebatur. Est admissio recens introducta, ut in pluribus, in editione typica anni 1922. Nova elogia hunc usum servaverunt, at optandum ut pristina forma MR restituatur. 3) Praeteritis temporibus sancti canonizati indiscriminatim attributo sancti vel beati donati sunt. Nunc, cum terminologia magis magisque statuta sit, recte attribu­ tum sancti canonizatis donatur, beati vero, canonizandis reservatur. 4) Quoad nominum litteras initiales grandiores vel minutas redactores novorum elogiorum sequuti sunt consuetudinem in toto MR iam exsistentem. Praevalent gran­ diores litterae. Opportunum esset ut ad simpliciorem normam deveniatur. A. B. II Parisien, et Dioecesium Galliae ■ :. DE INDULTO RITUALIS ROMANI LINGUA LATINA ET GALLICA EXARATI. 1 Eminentissimus Cardinalis Emmanuel Caelestinus Suhard, Archiepi­ scopus Parisiensis, totius Episcopatus Galliae nomine, supplices Sanctissimo Domino Nostro Pio Papae XII preces obtulit ut, attentis hodiernis peculia­ ribus circumstantiis, de Apostolica suprema Auctoritate, in administratione quorumdam sacramentorum, Baptismi nempe, Extremae Unctionis ac Ma­ trimonii, nec non in Exsequiis Defunctorum, vulgaris linguae gallicae scilicet, usum, determinatis in precibus, concedere dignaretur: prouti in quibusdam aliis 1 Nostram latinam versionem vulgamus textus indulti in periodico Semaine re­ ligieuse de Paris. 94 (1948) 55» gallice editi. j· 20 ACTA SANCTAE SEDIS ?.) in collatione vero sacramentorum, in quantum ad intelligentiam et pietatem populi necesse sit, sacerdos lingua vernacula proferre possit ea tan­ tum quae sequuntur: i° in administratione Baptismi parvulorum: solo in textu latino po­ nantur, ac proinde semper et sola hac lingua dicantur: exorcismi, omnes for­ mulae unctionum ac benedictionum, nec non ipsa baptismi forma; 2° in administratione baptismi adultorum: praeter ea quae superius recensita sunt, etiam latina lingua tantum imprimantur et recitentur psalmi et aliae preces initiales; 3° in ordine ministrandi sacramentum Extremae Unctionis: latina tantum lingua adhibeatur in oratione impositionis manuum super infirmum, in verbis unctionum, et in orationibus subsequentibus; 4° in celebratione matrimonii: lingua gallica sacerdos uti poterit ad omnia, praeter benedictionem anuli et formulam: Ego coniungo vos etc... In benedictione nuptiali extra Missam, danda ex apostolico induito quando Missa non dicitur, preces, quae in Rituali Romano habentur, recitari possunt lingua gallica; 5° in exsequiis vero peragendis pro fidelibus defunctis: sola lingua latina preces et absolutiones peragi debent. Nihil tamen vetat quominus, hoc ritu absoluto, vulgari lingua aliae addantur preces pro opportunitate tempo­ ris et loci, ab Ordinariis determinandae et ab ipso sacerdote recitandae. Quae omnia, cum perbenigna approbatione et concessione per Eminentissimum Cardinalem Clementem Micara, Episcopum Veliternum et S. Ri­ tuum Congregationis Praefectum, Sanctissimo Domino nostro Pio Papae XII submissa fuerint, in audientia diei 28 novembris 1947, Sanctitas Sua libenti animo approbare et concedere dignata est; contrariis quibuscumque etiam speciali mentione dignis minime obstantibus. Datum Romae, die 28 novembris 1947. φ C. Card. Micara, Ep. Veliternus, Praefectus. L. ©S. f A. Carinci, Archiep. tit. Seleucien., Secretarius. — 21 — 282 IUS ET PRAXIS Commentarium. — Die 28 iulii 1891 Linciensis Episcopus indultum ad linguam vernaculam adhibendam in administratione quorumdam Sacramentorum, attentis regionis circumstantiis, de Apostolica Benignitate obtinuit. Per duodequadraginta ferme annos eius usus viguit et post novam editionem Ritualis Romani, iteratae preces admotae sunt ut frequentior usus linguae vernaculae in compluribus ritibus sacris permitteretur (sicut iam in quibusdam dioecesibus re­ gionis Germaniae concessus fuerat), dieque 24 iulii 1927 Linciensis Episcopus loannes Gfoellner approbationem novae editionis Ritualis a Summo Pontifice Pio XI ob­ tinuit. Anno autem 1946, die 17 maii, coetus Cardinalium et Archiepiscoporum Gal­ liae a Sua Sanctitate Wo XII facultatem lingua gallica in administratione aliquorum Sacramentorum utendi humillime postulavit, Rev.mo Chollet, Cameracensi Archiepiscopo oratore. Die 21 ianuarii 1947 E.mus Card. Carolus Salotti» S. C. Rituum Praefectus, E.mo Card. Suhard, Archiepiscopo Parisiensi, exponebat benignum S. C. Rituum animum desideriis et necessitatibus Episcopatus obviam eundi et novi bilinguis Ritualis specimen exquirebat ut illud examinare et approbare posset. E.mus Card. Suhard dioecesanae Commissioni Sacrae Liturgiae hoc opus elaborandum commisit, a qua tam propere confectum est ut mense maio eiusdem anni gallicae translationis schema Romam mitti potuerit. E.mus Card. A. Micara, novus S. C. Rituum Praefectus, die 28 novembris 1947 Litteras circa hoc Rituale concedendum Dioecesi Parisiensi aliisque dioecesibus Gal­ liae, annuente SS. D. N. Pio XII, dabat. Facultatibus datis, parvum Rituale ad usum Sacramentorum Baptismi infantium adultorumque, Sacramenti aegrotantium, Matrimonii et in exequiis Defunctorum. Sacerdotibus linguam gallicam loquentibus, post tres menses oblatum erit, sumptibus Domus Turonensis Marne interim parandum. Si luxta prudens iudicium intelligentia pietasque fidelium usum linguae vulgaris requirit, in omnibus, sed iis tantum precibus, quae in hac collectione Rituum utraque lingua notantur et lingua latina et vulgari adhibere poterit, et quidem hoc modo: 1. Si translatio gallica iuxta textum latinum est posita, tunc preces in lingua gal­ lica recitare sufficit. 2. Si autem translatio gallica infra textum latinum legitur, tunc textus latinus semper adhibendus est, eoque recitato, si ita lubet, verba etiam lingua vulgari sive partim sive totaliter repeti poterunt. 3. Solummodo latine psalmi et sacramentales formulae dici debebunt. Faxit Deus ut sacerdotes in adhibenda lingua vernacula, ubi eadem uti licebit, omnia digne, attente et devote peragant in aedificationem fidelium. Haec facultas vi­ gilantiae benevolentiaeque S. S. Pii XII ad preces liturgicas vivificandas testimonium vivens affert. Iulius PlÉTERS e Commissione liturgica dioecesis Parisiensis. ACTA SANCTAE SEDIS 283 III Tridentina DE RITU SERVANDO AD PURIFICANDUM CALICEM IN BINATIONE. 1 Hodiernus Archicpiscopus Tridentinus Sanctissimo D. N. Pio Papae XII humillime exposuit: luxta Instructionem 11 martii 1858 circa binationem Missarum, prouti exstat in Appendice Ritualis Romani, habetur quod sacer­ dos binans in diversis ecclesiis debet calicem purificare, sumendo guttas Pre­ tiosissimi Sanguinis post secundum cvangelium, aquam infundendo et postea in sacrarium proiciendam. Nunc oritur quaestio circa ritum servandum a sacerdote binante in eadem ecclesia et proprie circa verba Instructionis: < Quin calicem purificet ». Circa quam rem Archiepiscopus Orator ab eodem Sanctis­ simo I). N. humillime petiit utrum verba: « quin calicem purificet signifi­ cent guttas Pretiosissimi Sanguinis non sumendas esse, neque aquam infun­ dendam, vel guttas sumendas esse quin aqua infundatur et calix abstergatur. Et S. R. C., audito quoque Commissionis Specialis suffragio, omnibus mature perpensis, proposito dubio respondendum ccnsuit: Servari posse praxim de qua in petitione: id est, sacerdos, in casu, non oportet ut sorbeat Sanguinis guttas in calice exstantes, quamvis hoc facere possit. Atque ita rescripsit atque declaravit. Contrariis non obstantibus quibus­ cumque. Die i iulii 1947. φ A. Carinci, Archiep. Seleucien., Secretorius. Henricus Dante, Substitutus. Commentarium. - Instructio a S. C. Rituum edita die 11 martii 1858 pro sa­ cerdote facultatem habente bis Missam eadem die celebrandi (Rituale Romanum, Ap­ pendix, De SSina Eucharistia) duplicem binationis speciem considerat: scilicet in ecclesiis dissitis et in eadem ecclesia. In priori casu sacerdos qui duas Missas cele­ brat, post sumptionem Pretiosissimi Sanguinis, composito more solito in medio al­ taris calice, ultimo dicto evangelio, illum purificat, animadvertens tamen ut antea absorbeat guttas forte in illo relictas. In secundo casu praescribitur ut sacerdos abso­ luta Missa, omittat purificationem calicis, quem relinquet super altare; nam in altera Missa utetur eodem calice. Attamen paulatim invaluit alia Consuetudo, nunc fere ubi­ que diffusa ac servata, non sumendi guttas sive Missa celebretur in diversis eccle­ siis et tunc statim sacerdos purificat calicem (et non amplius post ultimum evangelium, ut dicitur in Instructione, aut post preces finales) aquam deinde infundens in appositum vas; sive Missa celebretur in eadem ecclesia et tunc post sumptionem Pre­ tiosissimi Sanguinis « quin calicem purificet « eum relinquit in medio altaris (nisi sit deferendus in sacristiam propter periculum profanationis). Cfr. De Herdt, Sacrae liturgiae praxis, tom. 1, η. 284, io (ed. 1902, p. 361), ubi legitur: « Hic modus [scilicet 1 Foglio dioc. Trento, 22 (1947) 827. 2 nota ’* “ 31 Ιθ8 IUS ET PRAXIS Idque per annum, si tamdiu expositae specialissimae circumstantiae perduraverint, quo exeunte RR. PP. DD. Episcopi Ordinarii locorum in Gallia de concessis dispensationibus accuratam relationem ad S. Of­ ficium mittent. Contrariis quibuscumque non obstantibus. A. Ottaviani, Adsessor. Commentarium. - Circa celebrationem Missae horis postmeridianis et legem leiunii eucharistici S. Sedes iam anno praeterito (Epheni. lit. IP., 61 [1947] 58-62) ampliores facultates concesserat ordinariis locorum Belgii et Galliae; nunc hoc induito alias concessiones ad annum Galliae elargitur sub peculiaribus conditionibus. I. Singulis diebus, sacerdotes et fideles, ante Missae celebrationem et S. Communionem, conceditur facultas sumendi potus non alcoholicos iuxta statutas circumstantias: 1) Singulis diebus, festivis et ferialibus, indistincte; 2) Sacerdotes et fideles sumere possunt « ad unam horam ante Missam vel S. Communionem » potus non alcoholicos scilicet per modum potus ipsi sumere valent etiam aliquod satis enutriens (œuf battu, chocolatum, cacaum, lac, etc.) »; 3) Duobus casibus: a) pro Missae celebratione vel pro fidelibus qui S- Com­ munionem suscepturi sunt « post horam nonam », b) pro Missae celebra­ tione vel S. Communione « ante horam nonam », ast in casu quo i° vel sacer­ dotes et fideles « ad proximiorem ecclesiam petendam longum iter peragere » debuerint, 2° vel « ante Missam seu S. Communionem in operoso labore multum temporis consumpserint ». Ad proximiorem ecclesiam, dicitur; ergo e. gr. non licet alicui frui induito et deinde ad S. Communionem recipiendam petere oratorium vel ecclesiam longiorem, cum possit adire oratorium vel ecclesiam proximiorem; dummodo non adsit rationabilis causa (peregrinatio, celebratio matrimonii, funus...). Longum iter intelligitur milliarium et dimidium (i1/, km.). Sub nomine Operosus labor (travail lourd) communiter designant moralistac labores rusti­ cos et labores onerosos (fabbri, falegnami, legnaioli); itemque pro « multum temporis designant duas vel tres horas: quaeque omnia intelligunt relate ad culpam gravem contra legem requietis festivae. Tamen suprarclatae expres­ siones non ad litteram interpretandae sunt, sed secundum S. Sedis mentem, quae praesenti tempore, sicut ex ipso induito apparet, valde benigna est. II. In Dominicis et festis de praecepto tantum, Episcopi ordinarii locorum in Gallia permittere possunt Missae celebrationem horis postmeridianis at­ tentis peculiaribus adiunctis legis iciunii eucharistici: 1) In Dominicis et festis de praecepto tantum, ad obsecundandos sacer­ dotes . quoties ob nimium Sacri Ministerii laborem vel locorum distantiam impossibile ipsis erit Sacrum item vel tertium ante horam tertiam decimam facere >, et, eodem tempore, ad praebendum fidelibus modum seu occasionem assistendi S. Missae; ACTA SANCTAE SEDIS 109 2) Episcopi ordinarii locorum in Gallia, « onerata eorum conscientia super vera necessitate », possunt permittere ut proprii sacerdotes Sacrum litent horis postmeridianis, diebus de praecepto tantum, a) “ secundam vel tertiam Missam », sub conditionibus numeratis η. II, 1; unam solum Missam, « cui, ad satisfaciendum praeceptum dc audiendo Sacro adstet notabilis pars operariorum; qui mane laborare coguntur, vel publicorum officialium, qui propriis muneribus mane detinentur »; 3) leiunium eucharisticum'. «) sacerdotes, qui celebrant Missam horis postmeridianis, servant ieiunia « ante Missae celebrationem per tres horas quoad cibum solidum et per unam horam quoad potum non alcoholicum vel medicinam »; A) fideles, qui adsistunt Sacro, possunt recipere S. Communio­ nem, «quoties, confessarii iudicio, praescriptum can. 867 § 4 cum can. 821 § i conlati, absque gravi incommodo, servare nequeunt », et insuper obser­ ventur quae supra (3 a) circa ieiunium eucharisticum dicta sunt. Indultum datum ad annum a die 23 octobris 1947 valet tantum pro Gallia. PONTIFICIA COMMISSIO AD CODICIS] CANONES AUTHENTICE INTERPRETANDOS DE TEMPORIS SUPPUTATIONE 1 D. I - An, electo uno temporis supputandi modo, hic, vi Can. 33 § i, in actionibus formaliter diversis, mutari possit. I). II - An tres Missae celebratae nocte Nativitatis Domini sint actiones formaliter diversae. R. - Ad 1 Affirmative. - Ad II Negative. Datum Romae, e Civitate \raticana, die 29 Maii anno 1947. M. Card. MaSSIMI, Praeses. A. Coussa, Ord. Basil. Alepp. a Secretis. Commentarium. - Agitur de canonis 33 § 1 interpretatione. Horae diei supputandae sunt ex communi loci usu; sed in Officiis privatis, ut in celebra­ tione Missae, quae scilicet sollemnis non sit ncve conventualis (lecta vel can­ tata) aut in privata horarum canonicarum recitatione, i. e. extra chorum, vel in communione recipienda, abstinentia aut ieiunio servandis, liberum cuique est sequi horam loci usualem aut loci tempus, sive verum (nostro in meridiano), sive medium (in astronomico fuso), aut legale lege definitum; sive regionale conventione, sive aliud extraordinarium fictione quadam. Actionum enume1 Acta Ap. Sedis, 39 (iç>47) 373- IIO IUS ET PRAXIS ratio, pro quibus electio supputationis permittitur, est laxativa, non vero exemplati va. Indubia erat apud auctores optionis libertas quando una obligatio adimpleri poterat omnino independenter ab alia, adeo ut electio unius supputationis nullo modo adimpletionem alterius praecepti secundum diversum supputa­ tionis modum tangeret; controvertebatur autem quando adimpletio unius praecepti cum adimplemento alterius connectebatur, vel quia diversa praecepta eadem actu servantur: e. g., an liceat alicui manducare carnes media nocte dici abstinentiae, quia iuxta unam supputationem dies hesternus elapsus est, et die sequenti celebrare Missam, quia secundum aliam supputationem dies hesternus nondum est elapsus; vel saltem eodem momento urgent: e. g., an sa­ cerdos, in exemplo allato, valeat adhuc satisfacere oneri explendi recitationem breviarii dici hesterni. Ex dato responso constat varium supputandi temporis modum eligi posse actionibus formaliter diversis. Hinc e. g. actio sumendi cibos licet materia­ liter una sit atque eadem, formaliter tamen diversa est prouti inspicitur in ordine ad leges de sacra communione recipienda vel in ordine ad leges de ieiunio et abstinentia; qua propter licet adhibere alium atque alium suppu­ tandi temporis modum. Insuper a fortiori licitum est supputandi temporis modum mutare si diversa praecepta eodem momento quidem urgent, sed actionibus materialiter omnino diversis servanda sunt: c. g. lex de recitando divino Officio et de Missa celebranda. Tunc ratio patet cur tres Missae celebratae in nocte Nativitatis Domini non sint formaliter diversae, easdem leges de Missae sacrificio celebrando respicientes. Proinde qui in prima Missa Nativ. D., licet inadvertenter, ablutiones sumat, alias duas Missas ob defectum dispositionis corporalis requisitae celebrare non potest. C. B. PONTIFICIA COMMISSIO DE RE BIBLICA RESPONSUM DE USU NOVI PSALTERII LATINI EXTRA HORAS CANONICAS 1 Cum quaesitum fuerit utrum nova Psalmorum conversio ex primi­ geniis textibus facta, quae secundum Litteras Apostolicas Motu pro­ prio datas die 24 martii 1945 in cotidianis precibus sive horis canonicis adhiberi potest, in ceteris liturgicis precibus ac caeremoniis licite adhi­ beatur. Summus Pontifex Pius Papa Nil, in audientia die 22 octobris 1947 infrascripto benigne concessa, affirmative respondit, eamdem faculta­ tem extendendo ad omnes preces tam liturgicas quam extraliturgicas, dummodo de integris psalmis extra Missam recitandis vel cantandis agatur. Romae, die 22 octobris 1947. lacobus M. Vosté, Consultor ab actis. 1 .'Icta Ap. Sedis, 39 (1947) 508. ACTA SANCTAE SEDIS Commentarium. - Litteris Apostolicis Motu Proprio datis d. 24 mensis martii 1945 « In cotidianis precibus », Summus Pontifex Pius Papa XII, glo­ riose regnans, Psalterii novam e textibus primigeniis interpretationem iis omnibus, qui officio tenentur Horarias Preces cotidie recitare obtulit, con­ cedens « ut eadem sive in privata sive in publica recitatione, si libuerit, utan­ tur». Haec igitur pontificia concessio non considerabat nisi recitandas privatim aut publice cantandas horas canonicas. Large autem distributo in variis Seminariis Americae Septentrionalis novo psalterio liturgico, mox inter iuvenes Clericos ibidem orta est quaestio, num nova psalmorum versio licite adhiberi posset in aliis precibus vel caeremoniis: allegabant in specie caeremonias libri pontificalis, in quibus multi habentur recitandi psalmi, v. gr. vestitionem Clerici, in qua cantantur psalmi 15 et 23; consecrationem Ecclesiae, in qua recitantur septem psalmi paenitentialcs; praeparationem ante et gratiarum actionem post Missam; posita est adhuc quaestio de recitando De profundis ante vel saltem Miserere post mensam, atque de paenitentia sacramentali, qui sunt actus extraliturgici. Quaestio specietenus simplex, quia Summi Pontificis mens iure potuisset supponi, — nam favorabilia sunt extendenda —; attamen, omnibus perpensis, privata auctoritate non poterat solvi: clarus enim est sensus supra citati Motu proprio de solis horis canonicis loquentis; et cum hucusque mentes sint di­ visae, extensio usus novi psalterii interpretatione privata provocasset maiorem oppositionem. Observabant quidem, qui extensioni favebant, in editione ty­ pica Psalterii Breviarii Romani, post Commune Sanctorum, addita esse Offi­ cium Defunctorum et Parvum Officium Beatae Mariae Virginis cum nova psalmorum conversione; at haec adhuc tamquam ad canonicas horas perti­ nentia poterant considerari. Ideo ad supremum Legislatorem quaestio erat deferenda, eo vel magis quod eadem quaestio occupabat iam editores novi Breviarii in variis regionibus. His praemissis, tria accurate sunt observanda, ut authenticus sensus et vis huius responsi intellegantur. i. Pontificia gratia Motu proprio data, concedens omnibus qui officio tenentur cotidie recitandi horas canonicas liberum usum novi psalterii, eodem sensu extenditur ad omnes preces tam liturgicas quam extraliturgicas: ad liturgicas quidem, sicut sunt caeremoniae pontificales; ad extraliturgicas autem sive privatas sive publicas vel communes, prout sunt orationes ante et post missam aut mensam, orationes indulgentiis ditatae aut pro paenitentia sa­ cramental i impositae. 2. Responsum supponit agi de psalmis integris, perinde atque in horis canonicis: ideo capitula, antiphonae et versus remanent prout sunt. Attamen non prohibentur citationes secundum novum psalterium, ne in sacra quidem praedicatione, cum ipse Summus Pontifex, nondum promulgatis supra dictis Litteris Apostolicis diei 24 martii 1945, iam citaverit novam versionem in augustis suis orationibus (3 Dec. 1944, Ps. 18, 5; 18 Martii 1945, Ps. 94, 7), idemque exinde faciat. 3. Responsum excludit ab hac facultate s. Sacrificium Missae. Ideo psalmi recitandi vel cantandi in Missa, tamquam pars sacrae liturgiae, remanere 4 112 IUS ET PRAXIS debent quales semper fuerunt. Psalmi circa quos dubium oriri poterat, alle­ gantur sequentes: Ps. 42 {Introito ad altare Dei); Indica me Deus\ Ps. 25, 6-12: Lavabo inter innocentes} Ps. 90: Qui habitat in adiutorio Altissimi (in priina Dominica Quadragesimae) et Ps. 21: Deus, Deus meus, quare me dereliquisti (in Dominica Palmarum). Hi duo ultimi psalmi, qui non citantur integri (Ps. 90 om. vv. 8-10; Ps. 21 om. vv. io-i8a; 20-21; 23; 25-31), referuntur in Missali secundum Veterem Vulgatam prae-hieronymianam; ideo tales quales servandi sunt in testimonium antiquitatis liturgiae. lam observatum est psal­ mum 25 non citari integrum; ideoque huic nequit applicari responsum. Solus psalmus initialis Missae: Indica me, Deus, recentius additus liturgiae Missae (ideo non dicitur in ritu dominicano), citatur integer et quidem secundum Vulgatam tridentinam, i. e. secundum psalterium gallicanum nunc supera­ tum; decisum tamen est hunc psalmum, utpote ad sacram Missae liturgiam pertinentem, servandum esse in consueta sua forma. Romae, die 11 ianuarii 1948. Iac.-M. Vosté, Ο. P. Hic appendicis instar certae informationes referuntur, quibus novi psalterii crescens usus publicus seu communis illustratur.1 De usu privato difficile est iudicatu: iuvenes utique Clerici ubique libentius novo psalterio utuntur, atque per iuvenes eius usus propagabitur, aliquando omnibus im­ ponetur. Hoc enim certum est: ad vetus non revertentur, qui novo assuefacti sunt: • Dicendo novum, veteravit prius. Quod autem antiquatur et senescit, prope inte­ ritum est » (Hebr. 8, 13). Qui in communitate primi usi sunt novo psalterio — regula tamen haud coacti — nominandi sunt filii S. Vinccntii huius centri liturgici romani, unde proficiscuntur Ephemerides liturgicae. In variis Seminariis, v. gr. in Belgio, Quebcci (in Canada), in « Corpus Christi College Werribee (in Australia) simul dicuntur a Clericis Prima et Completorium. Tempore exercitiorum et in adunationibus sacerdotalibus idem variis in locis iam factum est. Solodori (Solothurn, dioec. Basileensis in Helvetia) in Seminario Maiore, quod dicitur « Practicum , ordinandi omnes singulis diebus totum Officium recitant secundum novam Psalterii conversionem. Capitula etiam quaedam, ut Placentinum (Piacenza) et Mechliniense (in Belgio), pro recitatione chorali novum psalterium adoptarunt. Canonici Regulares hospitii S. Bernardi (in Helvetia) sicut et Patres Capuccini civitatis Solodori (ibidem) idem unanimes fecerunt. Speciali demum mentione digni sunt Patres Passionistae, qui nunc fere in universa Congregatione choraliter recitant horas secundum psalterium novum. Probabiliter alii idem alibi faciunt. Qui haec scribit, gratus recipiet ampliores informationes, quas data occasione notas faciet. I.-M. V. 1 Cf. The Homiletic and Pastoral Review (New York), The New Latin Psalter, January 1947, pp. 279-288; February 1947» PP· 359*368; The Growing Popularity of the New Psalter, May 1947, pp. 620-623 (item in proxime edendo fasciculo eiusdem periodici). -—· S — DOCUMENTA ”3 DOCUMENTA STATUTA CONSILII DIOECESANI ACTIONIS LITURGICAE IN DIOECESI QUEBECENSI CONSTITUTI A. I937. Ad mentem novissimarum Pii Pp. XII Litter. Encycl. « Mediator Dei » in quavis dioecesi constituendum est « Consilium ad liturgicum provehendum apostoiatum » quemadmodum habetur Consilium sacris musicis et artibus tutandis. Cum pro eiusmodi Consilio ipsi locorum Ordinarii peculiares effingere leges teneantur in eorum utilitatem opportunum fore duximus evulgare statuta ab Em.mo Card. Villeneuve s. m. (f 27 ian. 1947) pro Consilio suae dioecesis Quebecensis ab ipso creato egregie elaborata. Quae quidem sunt normae, non praecepta, cum pro quavis natione vel loco, diversae rerum circumstantiae et rationes aliter statuere consulere possint, tamen quanti sint aestimandae, non nostro tantum iudicio sed etiam ex sequentibus verbis colligi potest : « Oserais-je dire qu'à mon sens, ce document magistral, retranscrit « secundum stylum curiae », pourrait constituer une remarquable « Instructio » de la Sacrée Congrégation des Rites, profitable et utile à tous les diocèses et communautés? » {Paroisse et Liturgie 29 [1947] 159). I - Il est par les présentes constitué un Comité diocésain d'action liturgique et trois Commissions spéciales, savoir: la Commission des cérémonies liturgiques, la Com­ mission du chant sacré et de la musique religieuse, et la Commission des arts sacrés. Le Comité et les Commissions seront régis par les normes suivantes. A) COMITÉ DIOCÉSAIN D’ACTION LITURGIQUE II - Il appartient au Comité diocésain d’action liturgique d’approuver, d’entre­ prendre, de promouvoir et de diriger tous les genres d’activités tendant à une con­ naissance plus exacte ainsi qu’à une meilleure pratique de la liturgie et des choses qui s’y rapportent. III - Le Comité diocésain d'action liturgique se composera d’un Président, d’un Vice-Président, d’un Secrétaire, du Président de chacune des trois Commissions liturgiques à titre de membres ex officio, d’un représentant du Comité diocésain d’Action catholique, et de quelques autres membres tous nommés par l’Ordinaire. IV - Le Comité diocésain d'action liturgique a surtout pour attributions: a) de tracer ou d’approuver les programmes d’action liturgique pour tout le diocèse, ou pour des milieux particuliers; b) de prendre connaissance des rapports des diverses Commissions pour don­ ner aux mesures proposées la confirmation préalable à la sanction définitive de l’Ordinaire; c) d’étudier les suggestions qui auront pu être faites au Comité diocésain par l’intermédiaire de son Secrétaire; d) de provoquer, en particulier, la création de comités liturgiques locaux, surtout dans les Séminaires, les communautés religieuses et les maisons d’éducation, et de mettre ces comités en relation avec les Commissions diocésaines respectives; — g — 8 — Ephem. lit. 1948 1958 VOL. LXXU F ASC. ί Z* ζ EPHEMERIDES LITURGICAE E D I Z 1 O N I LITURGICHE VIA POMPEO MAGNO, 21 — ROMA (60S) INDEX TOMI LXXII (1958) I — DISSERTATIONES Amiet R<. Le plus ancien témoin du Supplément d’Alcuin: le missel «Excarpsus» composé à Gellone vers 810............................................................................................... 97 \shworth H., Did St. Augustine bring the « Gregorianum » to England? Balboni D., La liturgia pastorale ne! pensiero di Papa Giovanni XXIII . . . . . 39 334 Bugnini A., xn et liturgia............................................................................................. 375 Canal J. M·, De «Clamoribus liturgicis » et de antiphona «Salve, Regina» . . 199 Falsini Rm La «Conformatio» nclla liturgia mozarabica........................................................ 281 Gamber Kl., Der Stockholmer Fragmcntstrcifcn und sein Verhaltnis zum Palim- psestsakramentar von Monte Cassino.................................................................................... 111 _ Das Münchener Fragment eines Lectionarium plenarium aus dem Ende des 6. Jhs. 268 Leclercq J., Fragmenta mariana............................................................................................. 292 Il marié J., Les antiennes «Veterem hominem» du jour octave de l’Epiphanie et les antiennes d’origine grecque de l’Epiphanie ....... 3 Magni J.. La prière de consécration des vierges « Deus castorum corporum» . . 245 Rvi Lan P., El provecto del b. Card. Tomasi sobre cl Breviario para cl Oficio privado de los cclcsiasticos............................................................................................................... 181 II — NOTAE A. P., Pro Byzantina liturgia restauranda........................................................................... A. P., Dc initio vulgatae precis marianae « Angelus Domini ». Ashworth IL, In Quest of the primitive « Gregorianum »...................................... Balboni D., Il Card. Giovanni Mercali liturgista (1866-1957)...................................... Beyssac G. Mm Bréviaire de Nonantola (XIe siècle). Problèmes d’un texte énigmatique Borella P., L’cOrdo» ambrosiano di G. Mercati per la dedicazione délia Chiesa . Borella P., S. Damaso e i canti della Messa didattica ...... CoMBALUZiER F., Oraisons sur la croix et l’humilité ....... CoMBALUZlER F., Dorn Urbain Sércs ......... CoMBALUZiER F., Chanoine René Aigrain.................................................................. De Rosa V., Francesco di Capua (1879-1957) ........ Opfermann B., Zur Vorgeschichte unscres «Commune Sanctorum» Opfirmann B., Litania italica.............................................. ......... Neugebauer O., A Paschal Rhyme .......... 44 335 319 52 47 48 323 213 329 331 127 214 306 334 III — IUS ET PRAXIS S\CRA CoNGRFf ATIO RlTUUM octobris 1957. — Urbis et Orbis*. Benedictio stationis radiophonicac . . . ?7 novembris 1957. — Oratio «Et famulos.» .n Missis recitanda (adnotatio) . . ] i decembris 1957. — Decretum de parte cerae apum aut olei in candelis in usum liturgAum adhibenda (adnotatio)......................................................................... 130 135 131 INDEX 487 X 5 februarii /95) partem authenticae cerae vel olei in cereos liturgicos immiserunt, qui vilioribus elementis solummodo, altari om­ nino indignis, compositi sunt, et viliori pretio divenditi. Res agitata est etiam in tribunalibus civilibus; cum detrimento tamen cera­ riorum catholicorum, qui nulla ecclesiastica lege pro novo invento iura sua defendere valebant. Exstabat enim decretum a. 1904, citatum in hodierno Decreto, quod definiebat partem cerae apum vel olei olivarum adhibendam in confectione candelarum liturgicarum. Sed Decretum illud nunc, pro novo invento, non suf­ ficiebat, nec de cetero urgeri poterat, cum, hodiedum, ob defectum vel altum pretium cerae vel olei, impossibile sit servari, nec revera, ab ullo cerario, ne ΒΒ····ΗΜ! ACTA SANCTAE 133 SEDIS .1 longe quidem, servetur. Consultius S. Congregatio Rituum nunc declarat decretum 4147 theoretice manere in suo robore, cum in cultu divino nobilior semper materia sit adhibenda; sed practice mitiorem applicationem requirere. Proinde, optimo quidem consilio, Sacra Congregatio mentem suam ita accommodas it. ut remitteret Conferendis episcopalibus singularum nationum et, his delicientibus, Ordinariis locorum, munus determinandi partem cerae apum aut olei olivarum vel aliorum oleorum «ex seminibus» extractorum, im­ miscendam cereis liturgicis. Recte negotium remittitur Ordinariis, cum conditiones locorum ita sint diversae, ut lex generalis omnes continere non possit. Ita hac dispositione S.R.C. providit nobilitati et decori liturgiae (S. Con­ gregatio non abdicat materiei nobilissimae, sed « attentis praesentis temporis adiunctis » et « perdurantibus » concedit ut imminuatur pars istius materiae); Conferendae episcopales vel Ordinarii locorum imminuendo centesimas partes cerae et olei alteri incommodo, idest concurrendae commerciali, obvenient l. ab III FACULTAS BENEDICTIONEM CINERUM ITERANDI IN MISSA VESPERTINA 2 Ordinariis quibusdam instantibus, Summus Pontifex Pius Pp. XII. praehabito Sacrae Rituum Congregationis favorabili suffragio, Ordinariis loco­ rum facultatem concedit permittendi, ut in ecclesiis ubi Missa vespertina cum magno fidelium concursu celebrari solet, benedictio cinerum, quae iuxta rubricas, feria IV cinerum, semel mane ante Missam principalem peragenda est, ante Missam quoque vespertinam iterari possit. Contrariis quibuslibet non ostantibus. Die 5 februarii 1958. C. Card. Cicognani, Praefectus f A. Carinci, Archiep. Seleuc., a secretis 1 Hac declaratione omnia pericula adhibendi viliorem materiam in usum hturgicum haud vitata sunt. At nunc res dependet non ex defectu legislationis, sed a bona voluntate cerariorum, a cura ct decore cultus ex parte cleri et a vigilantia Ordinariorum \el melius Commissionum liturgicarum dioecesium. Ceranus quidam transalpinus, ex. gr. cereos « liturgicos » pro Ssmo Sacramento diver­ sorum t\ porum paravit: typus 1. cum admixtione (symbolica) 3% olei; typus 11, cum 5% olei ct cerae apum; typus III, cum 10% cerae apum: typus IV, cum 25% cerae apum. Notandum est, paucissimos fuisse ecclesiarum rectores, qui typum I selegerint; plerique eme­ runt t\pum II vel III: quod vertit in honorem cleri illius regionis. 2 Acta Ap. Sedis, 50 (1958) 104. 134 IUS ET PRAXIS Adnotatio. — luxta vigens ius liturgicum, benedictio cinerum feria IV in capite ieiunii semel tantum in singulis ecclesiis et oratoriis Heri potest, ante Missam principalem, idest mane; dum eorum impositio quavis diei hora iterari i>otest pro fidelibus id petentibus. Cum autem talis dies ferialis sit et fideles horis matutinis laboribus obli­ gentur, facile intelligitur occasio quae locorum Ordinarios movit ad postula­ tiones S. Sedi deferendas, ut eadem benedictio, praeterquam ante Missam prin­ cipalem, etiam ante Missam vespertinam iterari possit, ne fideles hoc sacramentali priventur. Huiusmodi enim Missa revera cum magno fidelium con­ cursu pluribus in locis celebratur, certis diebus praesertim, et quidem in bo­ num eorum qui horis matutinis impediuntur quominus ecclesiam adire possint. Ratio igitur qua S. R. Congregatio concessionem dedit eadem est ac ratio ob quam, anno praeterito, induisit ut benedictio palmarum cum subsequent! processione, Dominica II Passionis seu in palmis, fieri possit horis postmeri­ dianis ante Missam vespertinam: ea tamen lege ut huiusmodi benedictio semel tantum in eadem ecclesia aut mane aut vespere celebretur, cum scilicet fideles frequentiores processioni participare possunt. E contra, iuxta indultum hodiernum, benedictio cinerum non tantum fieri potest horis vespertinis, sed etiam iterari, postquam iam mane in eadem ecclesia facta est. Evidens intercedit discrepantia infer utramque benedictionem: sed in na­ tura rerum fundatur. Benedictio enim palmarum intime connectitur et directe ordinatur ad subsequentem processionem, et ideo semel tantum permittitur, horis aut matutinis aut vespertinis, quia etiam processio semel tantum, ob natu­ rales rationes, fieri potest. Benedictio cinerum, e contra, unice connectitur et ordinatur ad eorum impositionem, et ideo conceditur iteranda, quia et imposi­ tio eorum iterari potest. Obicere forsan quis poterit sufficiens esse iterare eorum im|X)sitionem ante Missam vespertinam, adhibitis cineribus mane iam benedictis, servato in hoc iure vigente. Cui facile responderi potest S. Sedem neque velle celebrationem ipsam aliqua sua parte carere, neque fideles hoc modo privari efficacia orationis quae sacrum ritum comitatur, et institutionis quae ex oratione et ritu sacro fluit. In praxi ergo: a} Ordinarius loci concedere potest ut, feria IV in capite ieiunii, bene­ dictio cinerum in una eademque ecclesia aut oratorio et ante Missam princi­ palem, mane, celebretur, et horis postmeridianis, ante Missam vespertinam, iteretur. b} Ritus servandus idem remanet qui in Missali Romano aut, pro forma simplici, in Memoriali Rituum describitur. Benedictio cinerum tantum, absque subsequent! Missa, celebrari non licet, etsi eorum impositio quavis diei hora semper iterari potest, etiam extra Missam, pro fidelibus id petentibus. C. B. ACTA SANCTAE SEDIS 135 IV ORATIO «ET FAMULOS...» IN MISSIS RECITANDA’ lam ante Mis.salis reformationem a S. Pio V Bulla «Quo primum» dici 14 iulii anni 1570 promulgatam, antiquissima in Lusitania consuetudo vigebat in quibusdam Missis dicendi orationem pro Rege ciusque familia, pro Summo Pontifice, pro Episcopo dioecesano, ac pro toto populo christiano: «Et famulos tuos...». Post editum vero Decretum generale de Ru­ bricis ad simpliciorem formam redigendis, die 23 martii 1955, Exc.mi Ordi­ narii universae ditionis Lusitaniae in generali coetu die 22 iunii 1956 coa­ dunati, Sanctissimum Dominum nostrum Pium Pp. XII adprecandum esse duxerunt ut praefata consuetudo in posterum retineri valeat. Huiusmodi votum E.mus ac Rev.mus Dominus Emmanuel Cardinalis Conçalves Cerejeira, Patriarcha Lisboncnsis, Sanctitati Suae humiliter porrexit. Sacra porro Rituum Congregatio, vigore facultatum sibi ab ipso Sanctissimo Domino nostro tributarum, attentis expositis peculiaribus adiunctis, pero­ rationem «Et famulos tuos...» in universa Lusitania retinendam induisit, in omnibus Missis, exceptis Missis de Rcquie recitandam, ac primae tan­ tum Orationi Missae, sub unica conclusione dicendam. Annuit insuper ut antiqua forma perorationis ita reformetur: <. ...et jamulos tuos Papam nostrum N. N., Antistitem nostrum N. N., Reipublicae Praesidem cum Moderatoribus nostris, ab omni adversitate custodi. Per Dominum ». Ser­ ventur de cetero Rubricae ceteraque de iure servanda. Contrariis quibusli­ bet minime obstantibus. Die 27 novembris anno 1957. C. Card. Cicognani, Praejectus t A. Carinci, Archiep. Seleucien., a secretis Adnotatio. — Omni aetate, inde ab exordiis, sancta Mater Ecclesia liturgicas preces fudit pro moderatoribus religiosae et civilis consortionis. Sufficit recolere pulcherrimam orationem n. 4, feria VI in Passione et Morte Domini inter orationes sollemnes contentam. Ex antiquissima consuetudine, in ditione hispanica, hoc factum est cotidie per formulam quandam, quae, diversa additamenta si excipis iuxta varia rerum temporumque adiuncta, substantialiter eadem hucusque remansit. Consuetudo illa maris undas transfretavit et ad regiones Americae latinae. olim sub hispanico dominio degentes, se extendit. Etiam Lusitania illam retinuit. Formula adiiciebatur tribus orationibus Missae (sc. collectae, secretae et postcommunioni) sub iisdem verbis. 1 Decretum (26/956) datum dioecesibus Lusitaniae. 136 IUS ET PRAXIS Quapropter eadem formula, et quidem prolixa et enumerativa, tribus vici­ bus in Missa dicebatur. Quod profecto onerosum erat nec pietati proderat. Promulgato decreto de Rubricis ad simpliciorem formam redigendis (23 martii 1955), Exc.mi Episcopi Lusitaniae statim perspexerunt consuetudi­ nem diam, hac forma, omnino pugnare cum spiritu simplificationis recentioris liturgicae instaurationis, et petierunt a S. Sede precis revisionem rubricalem. Haec indulti origo. Recte vocatur peroratio, quia non agitur de vera et propria collecta, sed de formula, quae additur ad orationem diei; in universa Lusitania, ab omnibus sacerdotibus Lusitanis et ab omnibus aliis sacerdotibus non Lusitanis, qui in Lusitania commorantur; non autem a sacerdotibus Lusitanis qui extra Lusi­ taniam vivunt; in omnibus Missis, cuiusque ritus et toto anni tempore, ex­ ceptis Missis de requie; primae tantum orationi Missae, sub unica conclusione, non amplius secretae et postcommunioni, sicut antea fiebat. Textus ipse perorationis simplificatus est: dempta sunt verba « et nos », quae legebantur post « cum moderatoribus nostris », quia hic funditur prex a familia christiana pro suis moderatoribus ecclesiasticis et civilibus, non pro scipsa, pro qua iam oratio diei sufficit. Item sublata sunt verba et ab Ecclesia tua cunctam repelle nequitiam, cum iam in Canone Missae quotidie dicatur: «quam pacificare, custodire, adunare et regere digneris toto orbe terrarum... ». Certe, etiam Papa et episcopus et etiam moderatores et praesides civiles quibusdam in regionibus, ut in Belgio et in Hispania, nominantur in Canone: at maior adest convenientia illorum nomina elata voce coram omni populo proclamare, ut abundantiores et ferventiores sint preces pro illis, qui, in dignitate positi, regimen habent populi Dei, « ut religionis integritas et patriae securitas indesinenter consistat » (Feria VI in Passione et Morte Domini, oratio 4, pro respublicas moderantibus}. ab SUPREMA S. CONGREGATIO S. OFFICII I COMMONITIO DE NON INTRODUCENDIS NOVIS RITIBUS IN DIVINA OFFICIAI , Relatum est ad hanc Supremam S. Congregationem quosdam, per spe­ ciem veteris liturgiae revocandae vel participationis christifidelium in di­ vinis officiis iuvandae, editis scriptis adniti ut novae vel exsoletae orationes seu precationes aut lectiones divinarum litterarum liturgicis functionibus et ipsi Missae celebrationi inserantur, vel ex eisdem quaedam deleantur. 1 A<. ta Ap. Sedis, 50 (1958) 114. ACTA 137 SANCTAE SEDIS Quare haec Suprema Congregatio, Summo Pontifice approbante, lo­ corum Ordinariis, quibus ius est et officium advigilandi ut sacrorum ca­ nonum praescripta de divino cultu sedulo observentur (can. 1261, 'i 1), commendat ne novos ritus et caeremonias vel lectiones et precationes, in­ consulta Sede Apostolica. in divina officia induci vel ex eisdem quidquam detrahi sinant. lidem moneant clericos, tum sacculares cum regulares, unius Apostolicac Sedis esse sacram liturgiam ordinare, liturgicos libros et novas litanias publice recitandas approbare (can. 1257 et can. 1259, § 2); orationes et pietatis exercitia in ecclesiis vel oratoriis permitti non posse sine revisione et expressa Ordinarii loci licentia, qui in casibus difficilioribus rem totam Sedi Apostolicae subicere tenetur (can. 1259, § 1). Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 14 februarii anno 1958. Arcturus De Jorio, Notarius Commentarium. — Nihil novi, quod iam pluries haud dictum fuerit. Commonitio, seu in memoriam revocatio, dirigitur Episcopis, quibus « ius et officium » est « advigilandi ut sacrorum canonum praescripta de divino cultu, sedulo observentur» (can. 1261, § 1). Non est nisi <. recordatio », nam prae­ ter legem iuris communis in C.I.C. latam, recentiore tempore saltem quater ipse Summus Pontifex easdem res semel iterumque dixit: in Litt. cnc. Mediator Dei |2O nov. 1947), in alloc, ad Sacrorum Antistites (2 nov. 1954), in Litt. enc. Mu­ sicae sacrae (25 dic. 1955), in Alloc, ad participantes Congressui international! liturgico Assisicnsi (die 22 sept. 1956). Proh! dolor, exaggerationes, arbitria, gressus extra viam, non raro extra­ vagantes inceptus, haud imminuta sunt, ita ut severum monitum Supremae Sacrae Congregationis postulaverint. Expressiones generaliores Commonitionis supponunt inniti factis seu abusibus concretis bene notis, dum forma serena at firma innuit severioribus consuli posse, ubi necesse fuerit, cautionibus. Arbitrales inceptus enumerantur: «.Inseruntur in liturgiam nonae vel exsoletae » («Mediator Dei» dixerat obsoletae) orationes seu precationes, uti, ex. gr., litania diaconalis ad offerto­ rium Missae. « aut lectiones divinarum scripturarum ». sicut faciunt illi qui interponunt in Missa tertiam lectionem ex Veteri Testamento desumptam, ut restituatur mos tres legendi pericopas, vel in administratione sacramentorum ipsi ritui in­ serunt lectiones scripturales, lingua vulgari legendas. «liturgicis junctionibus » omnibus, sive in officio persolvendo sive in sacra­ mentis administrandis; immo «et ipsi Missae celebrationi »: ex quo eruitur peculiari ratione, uti perne­ cesse est. Ecclesiam tueri ritum eucharisticum. Missae in cantu (solemni, xel cantatae) nihil addi vel demi potest: Missa lecta ornatur cantibus vel precibus iuxta moderamen positum a legibus liturgicis pro Missis sic dictis « dialogatis ». 138 IUS ET PRAXIS Nec tantum formulas tuetur Ecclesia, sed et « caeremonias » cum per normas rubricales minutim determinaverit quid facere debeant celebrans et ministri in adimplendis lituigicis functionibus. Quod profecto, cum hoc universae Eccle­ siae praescriptum fuit saec. XVI, non ad gravamen sed ad profectum liturgiae factum est, ut bene norunt qui historiam liturgicam praetridentinam agno­ scunt, quando liturgica celebratio scatebat quasi infinitis abusibus et variationi­ bus, quae reddebant liturgiam fere rem singularem unicuique sacerdoti. «...e/ ritus» seu complexum verborum et actionum, quae insimul totam constituunt liturgiam. Contra tales dispositiones agunt qui functiones seu pro­ cessiones, proprio marte inventas, vel in libris liturgicis aliter descriptas, inse­ runt in ipsum ritum: ex. gr., qui inusitatam pompam adstruunt ad praelevandum librum evangelii super aliquo altari, uti SS. Eucharistia positum, vel qui ad elevationem Missae stant, sive sint clerici sive laici, vel qui ambas elevant sacras species insimul, vel qui ultimum A men canonis pronuntiant ad sic dictam « parvam > elevationem, vel, quod peius est, ipsam materiam sacramen­ torum vel Eucharistiae immutant. Hi omnes obliviscuntur sacerdotem esse mi­ nistrum, cui non licet nisi quod determinat vel praescribit vel statuit sancta Mater Ecclesia. « ... vel ex eisdem quaedam deleantur », sub praetextu quod sunt elementa historice sequiora vel superflua pro participatione fidelium ad liturgiam. Ita nt nnulli Confiteor, Misereatur et Indulgentiam ante communionem populi sup­ primunt, alii negligunt preces ad pedes altaris, alii ultimum evangelium omit­ tunt, nec desunt qui verba « mysterium fidei» in formula consecrationis vini taceant. Exempla multiplicari poterint: sed ad quid?... Omnes veri cultores liturgiae et progressus liturgici, cuius specimen habes in instaurata hebdomada sancta et in documentis recentioribus SRC, dolebunt quod Ecclesia post tot tantasque admonitiones Supremi Pastoris recurrere de­ buerit ad hanc extremam commonitionem. Praedictorum omnium abusuum « rationes > citantur: « ...per speciem ve­ teris liturgiae revocandae ». Haec ratio pluries reprobata fuit a Summo Ponti­ fice Pio XII, praesertim cum improbavit illos qui « liturgicas formas priscae aetatis nimium extollentes seriores facile» contemnunt [Documenta pontificia, p. 95). Archaeologismum sapit. Nec liturgia est quoddam musaeum, sed « quidpiam durabile et vivum ». Nec Ecclesia est custos musaei, sed ministra sacrorum, quae constituunt vitam animarum. Nec templum Dei est campus experimentalis, sed domus orationis et cultus divini universae familiae christianae. Illi ergo qui vellent antiquas cultus formas inaniter restituere, peccarent per defectum. Per excessum peccant qui liturgiam subvertunt « participationis christifidelium in divinis officiis mvandae » confisi rationibus. Hoc motivum certe ex nobiliore capite procedit. Apostolatus, quem motus liturgicus alit ac fo­ vet. « actuosam participationem » fidelium intense promovet. At aliquando po­ tius quam trahere populum ad liturgiam, eam ad populum ferre contendit. Intentio optima, sed in rem deductio derectuosa. Liturgia enim est « opus ACTA SANCTAE SEDIS 139 Dei», non opus hominis; «opus Ecclesiae», non opus individuate; et sacer­ dos est «minister Ecclesiae», non minister proprii arbitrii. Ubi vero res liturgica ita subvenitur ut ritus, formulae, caeremoniae im­ mutentur. adstruitur exercitium pietatis personalis, non «opus Dei»; agitur no­ mine proprio, et non nomine Christi eiusque inclytae Sponsae. Tandem « Commonitio » lamentatur haec omnia inniti non tantum sin­ gulis et raris factis, sed scriptis, sive periodicis sive non periodicis. Et ita folia liturgica, quae alere deberent flammam altioris Actionis cultus divini, et praebere instrumenta laboris operariis liturgiae, aliquando fiunt palaestra extra vagantium inceptuum, et fovere potius videntur spiritum antiliturgicum in medio cleri et populi. Severiore ratione diiudicanda sunt illa « referenda » quae inter clericos vel, jxrins, inter fideles, aliquando promoventur ad perscrutandam opinionem « pu­ blicam », circa aliquem ritum, puta instauratum Ordinem hebdomadae sanctae, vel necessitatem linguae vulgaris in liturgia. Liturgia catholica est hierarchica et ordinatur ab ipsa Ecclesia; nec a clericis, indiscriminatim, minus adhuc a communitate fidelium ordinari debet. Vera « democratia » liturgica consistit in interiore instructione populi, ut populus ad fontes genuinos ab Ecclesia propo­ sitos spiritum christianum hauriat. Certe, non obliviscimur quot inceptus mirificos, quot apostolos integerrimos, quot opera pulcherrima numeret apostolatus liturgicus. Sed quaedam scripta legentes, relationes examinantes, nostris oculis hic illic plura conspicientes non pauca a recta via et a lege Ecclesiae aberrantia, de Actione liturgica diversa­ rum regionum aliquando dicendum videtur: « Quo vadis? ». Audiant tandem sacerdotes, et quotquot pro incremento Actionis liturgicae impense operam navant, vocem maternam Ecclesiae, ne tota renascentia liturgica, ver virescens et fructiferum nostrae aetatis, et «Spiritus Sancti quasi transitus in sua Ecclesia» (Pius XII), per immoderantiam paucorum saucietur vel reprobetur. ab II MONITUM DE BAPTIZANDIS INFANTIBUS QUAMPRIMUM i Mos alicubi invaluit differendi collationem baptismatis ob confictas rationes vel commoditatis vel indolis liturgicae. Cui dilationi favere queunt nonnullae sententiae, solido quidem fundamento carentes, de sorte aeterna infantium sine baptismate decedentium. Quare haec Suprema Sacra Congregatio, Summo Pontifice adprobante, chnstifideles monet infantes quamprimum baptizandos esse iuxta prae1 Acta Ap. Sedis, 50 (1958) 114. scriptum canonis 770. Parochos autem et concionatores hortatur ut huius obligationis exsecutionem urgeant. Datum Romae, ex .Aedibus S. Officii, die 18 februarii anno 1958. Arcturus De Jorio, Notarius Notula. — .Monitum non indiget commentario. Rationes commoditatis, ob quas non raro baptismus differtur, sunt naturae pure humanae: ad parandum festum familiare, ut patrini praesto sint, ut puerpera festo participare possit, etc. Rationes vero < indolis liturgicae > ex duplici capite fluunt: quibusdam in regio­ nibus mos invaluit baptizandi infantem ritu simplici seu essentiali in domo, et faciendi ceteras caeremonias in templo post aliquos menses, aliquando post annos. Aliquando totaliter omittuntur. Monitum tamen Supremae Sacrae Congregationis [Ritius respicit doctrinam et praxim illorum qui differunt baptismum ad aetatem provectiorem, opinantes obligationes vitae christianae ex baptismo derivantes sumi debere cum infans fit puer vel iuvenis. ut scienter istas obligationes amplectatur et scite ritibus bapti­ smatibus participet. Infantes enim sine baptismo decedentes, aiunt, aeterna bea­ titate non privantur. Hic modus opinandi et agendi est contra traditionem, praxim et doctrinam Ecclesiae. Hac ratione S. Officium in mentem revocavit can. 770, ut parochi et concionatores obligationis exsecutionem urgeant, prae­ sertim tempore quadragesimali, cum frequentius sermo fieri contingit de sacra­ mento initiationis christianae, ut plebs sancta Dei recte et opportune paretur ad renovationem promissionum baptismatis, in vigilia paschali. ab LITURGIA ET MUSICA DE INSTITUTIONE MUSICAE SACRAE IN SEMINARIIS ITALIAE Quod tum diu desiderabatur, nempe methodica instructio Seminaristarum ui Musica sacra et in sacra liturgia, inde a primis annis, per totum curricu­ lum Seminani usque ad cursum theologicum, nunc in rem deduxit S. C. de Seminanis Studiorumque Universitatibus pro italis Seminariis; dispositiones iam iam sunt edendae, opportune accommodatae, pro seminanis totius mundi. En S. Congregationis epistola ad exc.mos Ordinarios Italiae’. Eccellenza Reverendissima con lettera circolare dei 15 agosto 1949, pubblicata negli Acta Apostolicae Sedis-, questa Sacra Congregazione impartiva delle norme per regolare I’insegnamento teorico e pratico dei canto sacro nei Seminari. In recenti Congressi nazionali ed intcrnazionali c stato espresso il voto che questa medesima Sacra Congregazione formulasse anche un program­ ma dettagliato per tale insegnamento. Cos! pure hanno chiesto Vescovi e Rettori di Seminari, rilevando l’opportunità di concretare tali linee programmatiche, onde I’insegnamento stesso possa avere un’impostazione or­ ganica, completa e uniforme. E cio anche in ossequio al volere del Santo Padre fel. regn., il quale, nell’Enciclica «Musicae sacrae», dei 25 dicembre 1955, cos! si esprime: « Magna autem cura providendum est ut, qui in Vestris Seminariis et in Missionum vel Religiosorum Institutis ad sacros assequendos Ordines contendunt, musicae sacrae et cantus gregoriani doctrina et usu ad Eccle­ siae mentem recte instituantur a magistris harum artium peritis, qui qui­ dem mores et instituta maiorum magni aestiment et Sanctae Sedis prae­ ceptis ac normis omnino obsequantur»3. A questo fine uniamo alla présenté lettera un programma d’insegnamento, compilato con la collaborazione di insigni Maestri tecnicamente e didatticamcnte sperimentati in materia. Tale programma facilitera senza dubbio 1’integralc applicazione delle norme già impartite ripetutamente dalla Santa Sede, in particolare con la Lettera che il Santo Padre, a mezzo del suo Pro-Segretario di Stato, si 1 Romae, die 22 nov. 1957, in festivitate S. Caeciliae. 2 Acta Ip. Sedis, 41 (1949) 618-619; cfr. etiam Ephem. lit. 63 (1949) 425-427. 3 Acta Ap. Sedis, 48 (1956) 23; Ephem. lit. 71 (1957) 51. INSTRUCTIO S. CONGREGATIONIS RITUUM DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA AD MENTEM LITTE­ RARUM ENCYCLIC ARUM PII PAPAE XII «MUSICAE SACRAE DISCIPLINA» ET «MEDIATOR DEI». De Musica sacra, tria gravissimi ponderis documenta a Summis Pon­ tificibus, nostra aetate, edita fuerunt, scilicet: Motu proprio sancti Pii X, Tra le sollecitudini, diei 22 Novembris anni 1903; Pii XI, fel. rec., Consti­ tutio Apostolica Divini cultus, diei 20 Decembris anni 1928; demum Sum­ mi Pontificis Pii XII, fel. regn., Litterae encyclicae Musicae sacrae disci­ plina, diei 25 Decembris anni 1955; nec defuerunt minora alia pontificia documenta et huius Sacrae Rituum Congregationis decreta, quibus variae res ad Musicam sacram pertinentes ordinabantur. Neminem autem fugit, inter Musicam sacram et sacram Liturgiam tam arctam natura sua intercedere necessitudinem, ut vix de una leges ferri aut normae tradi possint, altera neglecta. Re quidem vera, in memo­ ratis quoque pontificiis documentis et S. Rituum Congregationis [631] decretis permixta habetur materia de Musica sacra et de sacra simul Liturgia. Cum porro idem Summus Pontifex Pius XII, prius quam de Musica sacra, alteras casque gravissimas de sacra Liturgia edidisset Litteras encyclicas Mediator Dei, diei 20 Novembris anni 1947, in quibus doctrina liturgica et necessitates pastorales mirabili modo coordinatae exponuntur, valde opportunum visum est, potiora capita, sacram Liturgiam et Musicam sacram carumquc pastoralem efficaciam respicientia, ex memoratis docu­ mentis in unum colligere et peculiari Instructione pressius declarare, quo facilius et securius ea quae in iisdem documentis exposita sunt, in praxim reapse deducantur. Consulto igitur Instructioni huic redigendae operam navarunt viri in Musica sacra periti et Pontificia Commissio pro generali liturgica instaura­ tione constituta. Totius autem Instructionis materia sequenti ordine est digesta: Caput I. Notiones generales (nn. 1-10). Caput II. Normae generales (nn. 11-21). Caput III. Normae speciales. * Acta Ap. Sedis, 50 (1958) 630-663. — Numen inter quadratas uncas, textui inserti, paginas commentarii Acta Ap, Sedis indicant. In proximo fasciculo edetur commentarium ad hanc Instructionem. INSTRUCTIO s.r.c. de musica sacra et sacra liturgia 389 1 De praecipuis actionibus liturgicis, in quibus Musica sacra adhibetur. A)* De Missa. «) Principia quaedam generalia circa fidelium participationem (nn. 22-23). Λ) De fidelium participatione in Missis in cantu (nn. 24-27). r) De fidelium participatione in Missis lectis (nn. 28-34). z/) De Missa conventuali, quae etiam Missa in choro appellatur (nn. 35-37). e) De adsistentia sacerdotum sacrosancto Missae sacrificio deque Missis quas synchronizatas vocant (nn. 38-39). B) De Officio divino (nn. 40-46). C) De Benedictione eucharistica (n. 47). 2. De quibusdam generibus Musicae sacrae. A) B) C) D) De De De De polyphonia sacra (nn. 48-49). Musica sacra moderna (n. 50). cantu populari religioso (nn. 51-53). musica religiosa (nn. 54-55). 3. De libris cantus liturgici (nn. 56-59). [6321 4. De instrumentis musicis et de campanis. Principia quaedam generalia (n. 60). Dc organo classico et instrumentis similibus (nn. 61-67). De musica sacra instrumental! (nn. 68-69). De instrumentis musicis et de machinis automaticis (nn. 70-73). De sacris actionibus ope radiophoniae et televisionis diffunden­ dis (nn. 74-79). F) De tempore quo instrumentorum musicorum sonus prohibetur (nn. 80-85). G) Dc campanis (nn. 86-92). A) B) C) D) E) 5. De personis quae in Musica sacra et sacra Liturgia praecipuas partes habent (nn. 93-103). 6. De Musica sacra et sacra Liturgia excolenda. A) De cleri et populi generali in Musica sacra et sacra Liturgia institutione (nn. 104-112). B) De institutis publicis ct privatis Musicae sacrae provehendae (nn. 113-118). Praemissis igitur notionibus quibusdam generalibus (cap. I), normae item generales traduntur usum Musicae sacrae in Liturgia respicientes 25 — ΙΊ. 1’5®· 390 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA (cap. II); quo posito fundamento, tota res in capite III explicatur; in sin­ gulis autem paragraphis huius capitis statuuntur primum potiora quaedam principia, c quibus normae deinde speciales suapte defluunt. Caput I NOTIONES GENERALES 1. «Sacra Liturgia integrum constituit publicum cultum mystici lesu Christi Corporis, Capitis nempe membrorumque eius ».1 Propterca sunt «actiones liturgicae » illae actiones sacrae, quae ex institutione lesu Christi vel Ecclesiae eorumque nomine, secundum libros liturgicos a Sancta Sede approbatos, a personis ad hoc legitime deputatis peraguntur, ad debitum cultum Deo, Sanctis ac Beatis deferendum (cfr. can. 1256); ceterae actiones sacrae quae, sive in ecclesia sive extra, sacerdote quoque praesente vel praeeunte, peraguntur, «pia exercitia» appellantur. 1633] 2. Sacrosanctum Missae sacrificium est actus cultus publici, no­ mine Christi et Ecclesiae Deo redditi, quovis loco vel modo celebretur. Denominatio proinde « Missae privatae » vitetur. 3. Missarum species duae sunt: Missa «in cantu» et Missa «lecta». Missa dicitur in cantu, si sacerdos celebrans partes ab ipso iuxta rubri­ cas cantandas revera cantu profert; secus dicitur lecta. Missa « in cantu » porro, si celebratur cum assistentia ministrorum sacrorum, appellatur Missa solemnis\ si celebratur absque ministris sacris» vocatur Missa cantata. 4. Sub nomine «Musicae sacrae» hic comprehenduntur: a) Cantus gregorianus. A) Polyphonia sacra. c) Musica sacra moderna. d) Musica sacra pro organo. e) Cantus popularis religiosus. /) Musica religiosa. 5. Cantus « gregorianus » in actionibus liturgicis adhibendus, est can­ tus sacer Ecclesiae romanae, qui, ex antiqua et veneranda traditione, sancte et fideliter excultus et ordinatus, vel recentioribus quoque temporibus iuxta priscae traditionis exemplaria modulatus, in respectivis libris, a Sancta 1 Litterae cncydicae Mediator Dei, dici 20 Novembris anni 1947: 528-529; Ephem. Ut. 62 (1948) Appendix fasc. I-Π, p. 7·. 39 (1947) E I INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 39J: Sede rite approbatis, ad usum liturgicum exhibetur. Gregorianus cantus natura sua non exigit, ut cum sonitu organi vel alterius musici instrumenti peragatur. 6. Nomine « polyphoniae sacrae» ille intenditur cantus mensuratus, qui, ex gregorianis concentibus ortus, pluribus consertus vocibus, nullo comitante musicali instrumento, media aetate in Ecclesia latina vigere coepit, altero dimidio saeculi xvi Petrum Aloisium Praenestinum (15251594) maximum cultorem habuit, et ab eximiis eiusdem artis magistris, adhuc excolitur. 7. « Musica sacra moderna » est musica, quae, pluribus conserta voci­ bus, musicis instrumentis non exclusis, rcccntiore aetate, iuxta progressum musicae artis concinnata est. Ipsa vero, cum directe ad usum liturgicum sit ordinata, pietate ac sensu religioso redoleat oportet, et hac condicione, in servitium liturgicum est recepta. 8. « Musica sacra pro organo » est musica pro solo organo composita, quae, inde a temporibus, quibus tubulatum organum ad concentum magis [634] aptum evasit, a claris magistris valde exculta fuit, quaeque, si leges Musicae sacrae ad amussim sequatur, ad sacram Liturgiam condecoran­ dam non parum conferre potest. 9. « Cantus popularis religiosus » est ille cantus, qui sponte sua a re­ ligioso sensu oritur, quo humana creatura ab ipso Creatore ditata fuit, et proinde est universalis, apud omnes scilicet populos florens. Cum autem idem cantus aptissimus sit ad vitam fidelium, privatam et socialem, christiano spiritu imbuendam, in Ecclesia, inde ab antiquis­ simis temporibus, valde fuit excultus2, et nostra quoque aetate ad fide­ lium pietatem fovendam et ad pia exercitia condecoranda enixe commen­ datur; immo in ipsis actionibus liturgicis quandoque admitti potest 10. «Musica religiosa » demum illa est, quae, tum ex auctoris inten­ tione, cum ex operis argumento et fine, sensus pios ac religiosos exprimere et movere contendit, et proinde «religionem valde * ; iuvat» cum vero ad cultum divinum non sit ordinata, indolemque magis liberam prae se ferat, in actionibus liturgicis non admittitur. 2 Cfr. Eph. 5, 18-20; Coi. 3, 16. 3 Litterae encyclicae Musicae sacrae disciplina, dici 25 Decembris 1955: A.A.S. 48 i |956) 13-14; Ephem- hr. 71 (1957) 43-44. 4 jjterae encyclicae Musicae sacrae disciplina·.: J..7..V. 48 (1956) 13; Ephem. Ut. 71 (1957) 43. 392 IXSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURCIA Cap ut II NORMAE GENERALES 11. Haec Instructio vim suam exercet in omnes ritus Ecclesiae latinae; proinde, quae de cantu gregoriano dicuntur, valent etiam pro cantu liturgico proprio, si habeatur, aliorum rituum latinorum. Nomine porro «Musicae sacrae» intellegitur in hac Instructione quan­ doque «cantus et instrumentorum sonus», quandoque «instrumentorum sonus » tantum, prout e contextu facile eruitur. Denique, voce < ecclesiae » ordinarie comprehenditur omnis « locus sa­ cer», id est: ecclesia sensu stricto, oratorium publicum, semipublicum, privatum (cfr. can. 1154, 1161, 1188), nisi ex contextu de solis ecclesiis sensu stricto agi eluceat. 12. Actiones liturgicae peragi debent ad normam librorum liturgicorum rite ab Apostolica Sede approbatorum, sive pro universa Ecclesia, sive pro aliqua ecclesia particulari aut familia religiosa (cfr. can. 1257); [635] pia autem exercitia fiunt secundum consuetudines et traditiones locorum aut coetuum, a competente auctoritate ecclesiastica approbatas (cfr. can. 1259). Actiones liturgicas et pia exercitia inter se commiscere non licet; sed, si casus ferat, pia exercitia actiones liturgicas aut praecedant aut sequantur. 4 ia ' J » U 13. a) Lingua actionum liturgicarum est latina, nisi in supradictis libris liturgicis, sive generalibus, sive particularibus, pro quibusdam actionibus liturgicis alia lingua explicite sit admissa, et salvis illis exceptionibus, quae infra ponuntur. b) In actionibus liturgicis in cantu celebratis, nullus textus liturgicus, in linguam vulgarem verbotenus conversus, cani licet salvis conces­ sionibus particularibus. c) Exceptiones particulares, a lege linguae latinae in actionibus litur­ gicis unice adhibendae, a Sancta Sede concessae, vim suam retinent; sed absque eiusdem Sanctae Sedis auctoritate non licet eas latius interpretari vel ad alias regiones transferre. d) In piis exercitiis quaevis lingua adhiberi potest fidelibus magis conveniens. 14. a) In Missis in cantu non solum a sacerdote celebrante et ministris, sed etiam a schola aut fidelibus unice lingua latina est adhibenda. < Verum tamen, ubi saecularis vel immemorabilis consuetudo fert ut 5 Motu proprio Tra le sollecittidini, dici 22 Novembris 1903, n 7· 4.5.5 1904) 334; Decr. auth. S.R.C. 4121; Ephem. Ut. 18 (1904) 138. (1903- INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 393 in sollemni Sacrificio Eucharistico [id est in Missis in cantu], post sacra verba liturgica latine cantata, nonnulla popularia vulgaris sermonis cantica inserantur, locorum Ordinarii id fieri sinere poterunt, “si pro locorum ac personarum adiunctis existiment eam [consuetudinem] prudenter submo­ veri non posse” (can. 5), firma tamen lege qua statutum est ne ipsa verba liturgica vulgari lingua canantur» '. * b) In Missis lectis sacerdos celebrans, eius minister, et fideles qui una cum sacerdote celebrante actioni liturgicae directe participant, id est, clara voce illas partes Missae dicunt quae ad ipsos spectant (cfr. n. 31), unice linguam Latinam adhibere debent. Si autem fideles, praeter hanc participationem liturgicam directam, precationes quasdam vel cantus populares, secundum locorum consuetu­ dinem, addere cupiunt, hoc fieri potest lingua quoque vernacula. [636] c) Partes Proprii, Ordinarii et Canonis Missae elata voce di­ cere una cum sacerdote celebrante, lingua latina vel verbotenus conversas, sive ab omnibus fidelibus sive a quodam commentatore, stricte prohibetur, exceptis iis quae n. 31 recensentur. Optandum vero ut in dominicis et festis diebus, in Missis lectis, Evan­ gelium et etiam Epistola, a quodam lectore, lingua vernacula ad utilitatem fidelium legantur. A Consecratione insuper usque ad Pater noster sacrum suadetur si­ lentium. 15. In sacris processionibus, a libris liturgicis descriptis, ea adhibeatur lingua, quam iidem libri praescribunt vel admittunt; in aliis vero proces­ sionibus, quae ad modum piorum exercitiorum peraguntur, lingua fidelibus participantibus magis conveniens adhiberi potest. 16. Cantus gregorianus est cantus sacer, Ecclesiae romanae proprius et principalis; ideoque in omnibus actionibus liturgicis non solum adhiberi potest, sed, ceteris paribus, aliis Musicae sacrae generibus est praeferendus. Proinde: a) Lingua cantus gregoriani, utpote cantus liturgici, est unice lin­ gua latina. b) Illae partes actionum liturgicarum, quae iuxta rubricas a sacer­ dote celebrante et ab eius ministris cantandae sunt, unice secundum mo­ dulos gregorianos, in editionibus typicis ordinatos, cantari debent, interdicto cuiusvis instrumenti comitante sono. « Litterae encyclicae 71 (1957) 46. Musicae sacrae disciplinât A.AS. 48 (1956) 16-17; Ephem. Ut. i I 394 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA Schola et populus, cum sacerdoti et ministris cantantibus ex rubricarum vi respondent, itidem unice iisdem gregorianis modulis uti debent. r) Demum, ubi per Indulta particularia permissum fuerit, ut in Missis in cantu, sacerdos celebrans, diaconus aut subdiaconus, vel lector, textibus Epistulae seu Lectionis, et Evangelii, gregorianis modulis decan­ tatis, eosdem textus lingua quoque vernacula proclamare possint, hoc fieri debet legendo alta et clara voce, exclusa quavis cantilena gregoriana, authen­ tica vel adsimulata (cfr. n. 96 e). 17. Polyphonia sacra in omnibus actionibus liturgicis adhiberi potest, hac tamen condicione, ut habeatur schola quae eam ad artis normam exse­ qui possit. Hoc genus Musicae sacrae actionibus liturgicis solemniore splen­ dore celebrandis magis convenit. 16371 18. Item Musica sacra moderna in omnibus actionibus liturgicis admitti potest, si reapse respondeat dignitati, gravitati et sanctitati Liturgiae, et schola habeatur quae eam ad artis normam exsequi possit. 19. Cantus popularis religiosus in exercitiis piis libere adhiberi potest; in actionibus vero liturgicis stricte serventur quae superius, nn. 13-15, sta­ tuta sunt. 20. Musica religiosa autem ab omnibus actionibus liturgicis omnino arceatur; in piis vero exercitiis admitti potest; quoad concentus, in locis sacris, serventur normae quae infra, nn. 54 et 55, traduntur. Sti SAÇ LK Ü O îh Hj 21. Ea omnia, quae ad normam librorum liturgicorum, sive a sacer­ dote et cius ministris, sive a schola vel populo cantanda sunt, integre ad ipsam sacram Liturgiam pertinent. Quapropter: a) Districte vetatur, ordinem textus cantandi quovis modo mutare, verba alterare vel omittere, aut indecore iterare. In modulationibus quoque, ad modum polyphoniac sacrae et Musicae sacrae modernae compositis, sin­ gula textus verba clare et distincte percipi debent. b) Ex eadem ratione, in quavis actione liturgica, explicite vetatur qualemcumquc textum liturgicum cantandum, vel ex toto vel cx parte, omittere, nisi per rubricas aliter dispositum sit. c) Si autem ob rationabilem causam, ex. gr. ob deficientem nume­ rum cantorum, vel propter eorum non plenam artis cantandi peritiam, vel etiam quandoque, propter alicuius ritus vel cantilenae longitudinem, unus alterve textus liturgicus, qui ad scholam pertinet, cantari nequeat prout in notationibus librorum liturgicorum exhibetur, hoc unum per­ mittitur, ut textus illi integre, aut recto tono, aut ad modum psalmorum cantentur, organo, si placet, comitante. INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 395 Caput III NORMAE SPECIALES 1. De praecipuis actionibus liturgicis in quibus Musica sacra adhibetur A) De Missa a) Principia quaedam generalia circa fidelium participationem 22. Missa natura sua postulat, ut omnes adstantes, secundum modum sibi proprium, eidem participent. a) Quae quidem participatio praeprimis interna esse debet, nimi­ rum [638] pia animi attentione et cordis affectibus exercitata, qua fideles una «cum Summo Sacerdote arctissime coniugentur... atque una cum Ipso et per Ipsum |Sacrificium] offerant, unaque cum Eo se devoveant»7. Z>) Adstantium vero participatio plenior evadit, si internae attentioni externa accedat participatio, actibus scilicet externis manifestata, uti cor­ poris positione (gcnuflectendo, stando, sedendo), gestibus ritualibus, maxi­ me vero responsionibus, precationibus et cantu. De hac participatione Summus Pontifex Pius XII, in Litteris encyclicis de sacra Liturgia Mediator Dei, generaliori modo haec collaudando habet : « Ii laudibus exornandi sunt, qui efficere contendunt, ut Liturgia externo etiam modo actio sacra fiat, quam reapse adstantes omnes com­ municent. Id quidem non una ratione contingere potest; cum nimirum universus populus, ex sacrorum rituum normis, vel sacerdotis verbis recto servato ordine respondet, vel cantus edit, qui cum variis Sacrificii partibus congruant, vel utrumque facit, vel denique cum in Sacris solemnibus alternas lesu Christi administri precibus dat voces unaque simul liturgica cantica concinit » 8*. Harmonicam hanc participationem pontificia intendunt documenta, cum de «participatione actuosa» agunt0, cuius praecipuum exemplar habetur in sacerdote celebrante eiusque ministris, qui, debita pietate interna atque rubricarum et caerimoniarum exacta observantia, altari deserviunt. t) Perfecta demum participatio actuosa obtinetur, quando sacramentalis quoque participatio accedit, per quam scilicet « fideles adstantes non solum spirituali affectu, sed sacramentali etiam Eucharistiae perceptione 7 Litterae cncyclicae Mediator Dei, dici 20 Novembris 1947: zLz/.S. 39 (1947) 552; Ephem. Ut. 62 (1948) 25·. « A.A.S. 39 (1947) 560; Ephem. Ut. 62 (1948) 31·. » Litterae enc. Mediator Dei: A.A.S. 39 (1947) 530-537; Ephem. Ut. 62 (1948) 8M4*. H I » H| S . ·■ .? W ; *BB j 3% INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA communicant, quo ad cos sanctissimi huius Sacrificii fructus uberior pro­ veniat >1011 . d) Cum vero conscia et actuosa fidelium participatio absque eorum sufficienti institutione obtineri non possit, in memoriam revocare iuvat sa­ pientem illam a Tridcntinis Patribus conditam legem, qua praescribitur: «Mandat sancta Synodus pastoribus et singulis animarum curam geren­ tibus, ut frequenter inter Missarum celebrationem (id est in homilia [639] post Evangelium, seu «cum catechesis plebi christianae traditur»], vel per se vel per alios, ex his quae in Missa leguntur, aliquid exponant, atque inter cetera sanctissimi huius Sacrificii mysterium aliquod decla­ rent, diebus praesertim dominicis et festis» n. 23. actuose abusus plenior Varios autem modos, quibus fideles sacrosancto Missae Sacrificio participare possunt, ita oportet moderari, ut periculum cuiusvis amoveatur, et praecipuus eiusdem participationis finis obtineatur, scilicet Dei cultus et fidelium aedificatio. b) De fidelium participatione in Missis in cantu 24. Forma nobilior eucharisticae celebrationis habetur in Missa solemni in qua caerimoniarum, ministrorum, atque Musicae sacrae cumulata solemnitas, divinorum mysteriorum magnificentiam patefacit, et adstantium mentes ad piam eorundem mysteriorum contemplationem conducit. Adnitendum proinde, ut fideles hanc celebrationis formam, ea qua par est aestimatione, prosequantur, congrue eidem participando, prouti infra expo­ nitur. 25. In Missa itaque solemni, actuosa fidelium participatio tribus gra­ dibus perfici potest: a) Primus gradus habetur, cum omnes fideles responsa liturgica can­ tando reddunt: Amen; Et cum spiritu tuo; Gloria tibi, Domine; Habemus ad Dominum; Dignum et iustum est; Sed libera nos a malo; Deo gratias. Omni cura adlaborandum est, ut fideles omnes, ubique terrarum, haec re­ sponsa liturgica in cantu reddere valeant. b) Secundus gradus habetur, cum omnes fideles paries quoque ex Ordinario Missae decantant, scilicet: Kyrie, eleison; Gloria in excelsis Deo; Credo; Sanctus-Benedictus; Agnus Dei. Adnitendum sane, ut fideles eas10 5. Cone. Trid. Scss. 22. cap. 6. Cfr. etiam Litteras cncyclicas Mediator Dei (zf.zf-S. 39 (1947] 565; Ephem. ht. 62 [1948] 35·): «Valde opportunum est, quod cctcroquin Liturgia statuit, populum ad sacram accedere Synaxim, postquam sacerdos divinam Da­ pem ex ara libaverit ». 11 5. Cone. Frid. Scss. 22, cap. 8; Litterae cncydicae Musicae sacrae disciplinai A.A.S. 48 (1956) 17; Ephem. Iit. 71 (1957) 46. INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 397 dem partes ex Ordinario Missae, simplicioribus praesertim gregorianis mo­ dulis, decantare sciant. Si omnes vero partes cantari nequeant, nihil prohibet quominus faciliores, uti Kyrie, eleison; Sanctus-Benedictus; Agnus Dei, seligantur a fidelibus omnibus decantandae, Gloria in excelsis Deo vero et Credo a «schola cantorum». Ceterum curandum est, ut ubicumque terrarum sequentes faciliores gregoriani moduli a fidelibus addiscantur: Kyrie, eleison; Sanctus-Bene­ dictus, et Agnus Dei luxta num. XVI Gradualis romani; Gloria [640] in excelsis Deo una cum Ite. missa est - Deo gratias, iuxta modum XV; Credo autem iuxta num. I vel III. Hac sane via illud maxime optabile obtineri potest, ut Christifideles, ubicumque terrarum, communem Fidem in actuo­ sa participatione sacrosancto Missae Sacrificio, communi quoque laetoque concentu manifestare valeant.12 c) Tertius denique gradus habetur, si omnes adstantes ita sint in cantu gregoriano exercitati, ut partes quoque ex Proprio Missae cantare valeant. Quae quidem plena in cantu participatio urgenda est praesertim in communitatibus religiosis et in seminariis. * 26. Magni quoque facienda est Missa cantata, quae, etsi sacris ministris et plena caerimoniarum magnificentia careat, decoratur tamen cantus et Musicae sacrae venustate. Optandum est, ut dominicis et diebus festis, Missa paroecialis vel prin­ cipalis sit in cantu. Quae vero de fidelium participatione in Missa solemni superiore nume­ ro dicta sunt, eadem prorsus valent etiam pro Missa cantata. fl 27. In Missis in cantu, haec insuper animadvertenda sunt: ./) Si sacerdos cum ministris introitum facit in ecclesiam per viam longiorem, nil prohibet quominus, decantata antiphona ad Introitum cum suo versu, plures alii eiusdem psalmi versus cantentur: quo in casu, post singulos vel binos versus repeti potest antiphona, et, quando celebrans ante altare advenerit, abrupto psalmo, si opus sit, cantatur Gloria Patri, et ultimo repetitur antiphona. A) Post antiphonam ad Offertorium canere licet antiquos gregorianos modulos illorum versuum, qui olim post antiphonam decantabantur. Si vero antiphona ad Offertorium a quodam psalmo desumpta sit, licet alios eiusdem psalmi versus decantare; quo in casu, post singulos vel binos versus psalmi, repeti potest antiphona, et, Offertorio expleto, psalmus clauditur cum Gloria Patri, et repetitur antiphona. Si vero antiphona c psalmo non sit desumpta, seligi potest alius psalmus solemnitati con- ^>·|Ι 12 Litterae cncyclieae Musicae sacrat disciplina·. A.A.S. 48 (1956) 16; Ephem. ht. 71 8 : : ! - 9 H w ■i11 '&S '■ 398 i INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET S/KCRA LITURGIA gruens. Cani tamen potest, expleta antiphona ad Offertorium, etiam aliqua cantiuncula latina, quae tamen huic Missae parti congruat, nec protraha­ tur ultra Secretam. c) Antiphona ad Communionem per se canenda est dum sacerdos celebrans Ssmum Sacramentum sumit. Si autem fideles communicandi [641] sint, cantus eiusdem antiphonae inchoetur dum sacerdos sacram Communionem distribuit. Si eadem antiphona ad Communionem e quo­ dam psalmo desumpta sit, licet alios eiusdem psalmi versus decantare; quo in casu, post singulos vel binos versus, repeti potest antiphona, et, Communione expleta, psalmus clauditur cum Gloria Patri, et repetitur antiphona. Si vero antiphona non sit de psalmo, seligi potest psalmus solemnitati et actioni liturgicae congruens. Expleta autem antiphona ad Communionem, praesertim si fidelium Communio diu protrahitur, licet quoque aliam cantiunculam latinam, sa­ crae actioni congruam, decantare. Fideles praeterea ad sacram Communionem accessuri, ter Domine, non sum dignus, una cum sacerdote celebrante, recitare possunt. d) Sanctus ct Benedictus, si modulis gregorianis decantentur, conti­ nue canendi sunt, secus vero, Benedictus post Consecrationem ponatur. e) Dum Consecratio peragitur, omnis cantus cessare debet, ct, ubi consuetudo viget, etiam sonus organi ct cuiusvis musici instrumenti. /) Consecratione peracta, nisi Benedictus adhuc sit canendus, sacrum suadetur silentium usque ad Pater noster. g) Dum sacerdos celebrans in fine Missae fidelibus benedicit, orga­ num sileat; sacerdos autem celebrans verba Benedictionis ita pronuntiare debet, ut ab omnibus fidelibus intellegi possint. c) De fidelium participatione in Missis lectis 28. Sedulo curandum est, ut fideles, « non tamquam extranei vel muti spectatores »13 Missae quoque lectae intersint, sed illam praestent participa­ tionem, quae a tanto mysterio requiritur, et quae uberrimos affert fructus. 29. Primus autem modus, quo fideles Missae lectae participare possunt, habetur, cum singuli, propria industria, participationem praestant, sive in­ ternam, piam scilicet ad potiores Missae partes attentionem, sive externam, iuxta varias regionum probatas consuetudines. Ii potissimum in hac re laude digni sunt, qui parvum missale, proprio captui accommodatum, prae manibus habentes, una cum sacerdote, eisdem Ecclesiae verbis comprecantur. Cum vero non omnes aeque idonei sint ad 13 Constitutio Apostolica Divini culttif, diei 20 Decembris 1928: A.A.S. 21 (1929) 40; Ephem. Ut. 43 (1929) 12. INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 399 ritus ac formulas liturgicas recte intellegendas, et cum praeterea [642] ani­ morum necessitates non caedem in omnibus sint, neque in singulis sem­ per eaedem permaneant, his alia vel aptior vel facilior participationis ratio occurrit, scilicet « Icsu Christi mysteria pie meditando, vel alia peragendo pietatis exercitia aliasque fundendo preces, quae, etsi forma a sacris ritibus differunt, natura tamen sua cum iisdem congruunt»11. Notandum insuper, quod si alicubi, inter Missam lectam, mos vigeat organum sonandi, quin fideles sive communibus precibus, sive cantu Missae participent, reprobandus est usus, organum, harmonium, aut aliud musi­ cum instrumentum quasi sine intermissione sonandi. Haec igitur instru­ menta sileant: a) Post ingressum sacerdotis celebrantis ad altare, usque ad Offer­ torium: Z>) A primis versiculis ante Praefationem usque ad Sanctus inclusive; r) Ubi consuetudo viget, a Consecratione usque ad Pater noster; d) Ab oratione dominica usque ad Agnus Dei inclusive; ad confes­ sionem ante Communionem fidelium; dum dicitur Postcom munio et datur Benedictio in fine Missae. 30. Secundus participationis modus habetur, cum fideles Sacrificio eu­ charistico participant, communes precationes et cantus proferendo. Provi­ dendum, ut et precationes et cantus singulis Missae partibus apprime con­ gruant, firmo tamen praescripto n. 14 c. 31. Tertius denique isque plenior modus obtinetur, cum fideles sacer­ doti celebranti liturgice respondent, quasi cum illo « dialogando », et partes sibi proprias clara voce dicendo. Quatuor vero gradus pleniores huius participationis distingui possunt: a) Primus gradus, si fideles sacerdoti celebranti faciliora responsa liturgica reddunt, scilicet: Amen; Et cum spiritu tuo; Deo gratias; Gloria tibi, Domine; Laus tibi, Christe; Habemus ad Dominum; Dignum et iustum est; Sed libera nos a malo; b) Secundus gradus, si fideles partes insuper proferunt, quae a mi­ nistrante, iuxta rubricas, sunt dicendae; et, si sacra Communio infra Missam distribuitur, confessionem quoque dicunt et ter Domine, non sum dignus; c) Tertius gradus, si fideles partes quoque ex Ordinario Missae, [643] scilicet: Gloria in excelsis Deo; Credo; Sanctus-Benedictus; Agnus Dei, una cum sacerdote celebrante recitant; d) Quartus denique gradus, si fideles partes quoque ad Proprium Missae pertinentes: Introitum; Graduate; Offertorium ; Communionem, una n Litterae encydicae Mediator Dei·. A.A.S. (1947) 560-561; Ephem. Ut. 62 (1948) 32 . * 400 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA cum sacerdote celebrante proferunt. Hic ultimus gradus a selectis tantum cultioribus coetibus bene institutis, digne, prouti decet, adhiberi potest. 32. In Missis lectis totum Pater noster, cum apta sii et antiqua precatio ad Communionem, a fidelibus una cum sacerdote celebrante recitari potest, lingua vero latina tantum, et addito ab omnibus Arnen, exclusa quavis recitatione in lingua vulgari. 33. In Missis lectis cantus populares religiosi a fidelibus cantari pos­ sunt, servata tamen hac lege, ut sirtgulis Missae partibus plane congruant (cfr. n. 14 b). 34. Sacerdos celebrans, potissimum si aula ecclesiae magna sit et po­ pulus frequentior, ea omnia, quae secundum rubricas clara voce pronun­ tiare debet, adeo elata voce dicat, ut omnes fideles sacram actionem oppor­ tune et commode sequi possint. d) De Missa « conventual! », quae etiam Missa , 1 Fr Î y 2-AÜ/VZ 1 Ά & & Λ C i-iA J U À A L A * c ki * ) . « in choro » appellatur 35. Inter actiones liturgicas, quae peculiari dignitate excellunt, merito computanda est Missa «conventualis», seu «in choro», illa scilicet quae ab iis, qui per Ecclesiae leges choro adstringuntur, in coniunctione cum Officio divino quotidie celebranda est. Missa enim una cum Officio divino summam totius christiani cultus constituit, seu plenam illam laudem, quae omnipotenti Deo, externa quoque et publica solemnitate, quotidie tribuitur. Cum autem plena haec publica et collegialis divini cultus oblatio in omnibus ecclesiis quotidie perfici nequeat, ideo ab iis, qui lege «chori» ad hoc deputati sunt, quasi vicaria vice peragitur; quod maxime valet de ecclesiis cathedralibus relate ad universam dioecesim. Omnes proinde celebrationes « in choro » peculiari decore et solemni­ tate, id est, cantu et Musica sacra exornatae, ordinarie peragi debent. 36. Missa igitur conventualis per se solemnis esse debet, vel saltem cantata. Ubi vero per leges particulares aut per peculiaria Indulta a solemni­ tate [6441 Missae «in choro» dispensatum fuit, id saltem omnino evitetur, ne inter Missam conventualem Horae canonicae recitentur. Praestat e con­ tra, ut Missa conventualis lecta ea forma peragatur, quae n. 31 proponitur, secluso tamen quovis vernaculae linguae usu. 37. Ad Missam conventualem quod attinet, haec insuper *serventur , a) Singulis diebus una tantum dicenda est Missa conventualis, quae INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA <01 cum Officio in choro recitato concordare debet, nisi aliter a rubricis dispo­ situm fuerit {Additiones et Variationes in rubricis Missalis, tit. I, n. 4). Obligatio tamen alias Missas in choro celebrandi, ex piis fundationibus vel alia legitima causa, firma manet. b) Missa conventualis sequitur normas Missae in cantu vel lectae. c) Missa conventualis dicenda est post Tertiam, nisi communitatis moderator, gravi de causa, eam post Sextam vel Nonam dicendam esse censuerit. d) Missae conventualcs « extra chorum », hucusque a rubricis quan­ doque praescriptae, supprimuntur. e) De adsistentia sacerdotum sacrosancto Missae sacrificio deque Missis quas « synchronizatas » vocant 3, aut « a solo ». Dicitur autem «in choro», si Officium divinum absolvitur a commu­ nitate, per leges ecclesiasticas ad chorum obligata; « in communi » vero, si idem fit a communitate, quae ad chorum non est adstricta. Officium vero divinum, quovis modo absolvatur, sive «in choro», sive «in communi», sive «a solo», si ab illis peragatur qui per leges eccle­ siasticas ad Officium persolvendum deputati sunt, semper habendus est uti actus cultus publici, nomine Ecclesiae Deo redditi. 41. Officium divinum natura sua ita est constitutum, ut mutuis alter­ nisque vocibus persolvatur; immo nonnullae partes per se postulant ut cantu peragantur. t 42. His itaque statutis, absolutio Officii divini «in choro» retineatur et foveatur; absolutio vero « in communi », sicut etiam cantus alicuius saltem Officii partis, secundum locorum, temporum et personarum opportuninitatem, enixe commendatur. 43. Psalmorum recitatio «in choro» vel «in communi», sive fiat in modulatione gregoriana, sive sine cantu, gravis sit atque conveniens, ser­ vata apta tonorum ratione, congruentis vocis mora, et plena vocum con-x cordantia. 44. Si psalmi, qui in Hora canonica occurrant, cantandi sint, partim saltem gregorianis modulis cantari debent, vel alternis psalmis, vel alternis versibus eiusdem psalmi. i . 45. Prisca et veneranda consuetudo, Vesperas in dominicis et festivis diebus una cum populo, ad normam rubricarum decantandi, ubi viget ser­ vetur; ubi non est, quantum fieri potest, inducatur, aliquoties saltem, in anno. [646] Adnitantur insuper locorum Ordinarii ne, occasione Missae vespertinae, Vesperarum cantus diebus dominicis et festivis desuescat. Mis­ sae enim vespertinae, quas Ordinarius loci permittere potest « si bonum spirituale notabilis partis christifidelium id postulet» 11, detrimento esse non debent actionibus liturgicis piisque exercitiis, quibus populus christianus dies festivos sanctificare consuevit.17 17 Constitutio Apostolica Christus Dominus, diei 6 Ianuarii 1953 (A.A.S. 45 [1953] 15-24); Ephem. Iit. 68 (1953) 30-37; Instructio Supremae S. Congregationis Sancti Officii eiusdem diei (A.AS. 45 [1953] 4/-51); Ephem. Iit. 68 (1953) 38-42; Motu proprio Sacram Communionem, dici 19 Martii 1957 (A.AS. 49 [1957] 177-178); Eph. Iit. 71 (1957) 191-192. INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 403 Quapropter mos cantandi Vesperas aut pia alia exercitia celebrandi cum Benedictione eucharistica, ubi viget, retinendus est, etiamsi Missa vesper­ tina celebretur. 46. In seminariis autem clericorum, sive saecularium sive religiosorum, saepius Officii divini saltem aliqua pars in communi peragatur, et quantum possibile est, in cantu; diebus autem dominicis et festivis Vesperae saltem canendae sunt (cfr. can. 1367, 3°). C) De Benedictione eucharistica 47. Benedictio eucharistica est vera actio liturgica; proinde fieri debet prouti in Rituali Romano, tit. X, cap. V, n. 5, describitur. Sicubi vero ex traditione immemorabili alius vigeat modus cucharisticam Benedictionem impertiendi, hic modus de licentia Ordinarii conser­ vari potest; suadetur tamen prudenter romanum morem Benedictionis eucharisticae promovere. 2. De quibusdam generibus Musicae sacrae A) De P0LYPH0N1A SACRA 48. Opera auctorum polyphoniae sacrae, cum antiquorum, tum recentiorum, in actiones liturgicas ne inducantur, nisi prius certe constiterit, ea ita esse composita vel aptata, ut normis et monitis in Litteris encyclicis Musicae sacrae disciplina 18 ad rem traditis, reapse respondeant. In dubio consulatur Commissio dioecesana de Musica sacra. 49. Prisca huiusce artis monumenta, quae adhuc in archivis iacent, di­ ligenter investigentur, de eorum conservatione, si opus sit, opportune pro­ videatur, corumque editiones, sive criticae, sive ad usum liturgicum aptae, a peritis parentur. B) De musica sacra moderna [647| 50. Musicae sacrae modernae opera in actionibus liturgicis ne adhibeantur, nisi iuxta leges liturgicas et ipsius artis Musicae sacrae con­ cinnata sint, ad mentem Litterarum encyclicarum Musicae sacrae disci­ plina™. Qua de re indicium feret Commissio dioecesana de Musica sacra., 18 A.A.S. 48 (1956) 1S-20; Ephem. Iit. 71 (1957) 47-49. i» 48 (1956) 19-20; Ephem. Ut. 71 (1957) 48-49. 404 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACR.A ET SACRA LITURGIA C) De CANTU POPULARI RELIGIOSO 51. Cantus popularis religiosus summopere commendandus et prove­ hendus est; eius enim ope vita Christiana spiritu religioso perfunditur men­ tesque fidelium ad superiora elevantur. Huiusmodi autem cantus popularis religiosus proprium habet locum in omnibus, sive publicis sive familiaribus, vitae christianae solemnitatibus, vel etiam inter diuturnos vitae quotidianae labores; nobiliorem vero partem obtinet in omnibus piis exercitiis, sive extra sive intra ecclesiam peragendis; quandoque demum in ipsis actionibus liturgicis admittitur, iuxta normas superius nn. 13-15 traditas. 52. Ut autem religiosa cantica popularia finem suum attingant, «ad catholicae Fidei doctrinam plene conformentur oportet, eam recte propo­ nant et explicent, lingua utantur plana et modulatione simplici, a tumida et inani verborum profluentia immunia sint, ac denique etsi brevia sunt et facilia, quandam prae se ferant religiosam dignitatem et gravitatem » Quae praescripta ut serventur, locorum Ordinarii sedula cura caveant. 53. Commendatur igitur omnibus quorum intéressé potest, ut cantio­ nes populares religiosae, antiquioris quoque aetatis, quae scripto aut viva voce traditae sunt, opportune colligantur, et, locorum Ordinariis appro­ bantibus, ad fidelium usum edantur. D) De MUSICA RELIGIOSA 54. Magni quoque illa musica aestimanda est et opportune excolenda, quae etsi in actionibus liturgicis propter peculiarem suam indolem admitti nequit, eo tamen tendit, ut in audientibus religiosos affectus producat ipsamque religionem foveat, ideoque musica religiosa iure meritoque nuncupatur. j 6481 55. Sedes propriae ad opera musica religiosa disponenda sunt auditoria ad concentus musicos destinata, vel aulae spectaculis aut conven­ tibus constitutae, non vero ecclesiae, cultui Dei sacrae. Sicubi vero auditorium musicum vel alia aula conveniens non exstet et nihilominus concentum musicae religiosae fidelibus utilitatem spiritua­ lem afferre posse existimetur, Ordinarius loci concentum huiusmodi in aliqua ecclesia permittere potest, servatis tamen quae sequuntur: a) Pro quolibet concentu instituendo requiritur eiusdem Ordinarii loci licentia in scriptis; Z») Ad hanc licentiam obtinendam praecedat oportet petitio scripta, 20 Litterae encyclicae Musicae sacrae disciplina·. A.A.S. 48 (1956) 20; Ephem. Ut. 71 (1957) 49. 4· INSTRUCT IO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 405 in qua significentur: tempus concentus, operum argumenta, nomina ma­ gistrorum (organici ct magistri chori) atque artificum: r) Ordinarius loci licentiam ne concedat, nisi, audito voto Commis­ sionis dioccesanae de Musica sacra et consilio aliorum forte virorum in re peritorum, plane sibi constet opera proponenda non modo genuina arte praestare, sed sincera quoque christiana pietate; necnon personas, quae con­ centum exsecuturae sint, qualitatibus pollere, de quibus nn. 97 e 98. d) Ssmum Sacramentum, opportuniore tempore, ab ecclesia aufera­ tur et in sacello quodam vel etiam in sacristia decenter reponatur; sin mi­ nus, auditores moneantur, Ssmum Sacramentum in ecclesia praesens esse, et rector ecclesiae diligenter curet, ut eidem Sacramento nulla obveniat irreverentia; e) Si scidulac ad aditum emendae sint, aut libelli concentus distri­ buendi, haec omnia extra aulam ecclesiae fiant; /) Musici, cantores et auditores ita se gerant talique more vestiantur, ut eam gravitatem prae se ferant, quae loci sacri sanctitatem omnino decet. g) Pro rerum adiunctis praestat ut concentus aliquo pio exercitio concludatur, vel potius Benedictione eucharistica, eo sane proposito, ut spiritualis mentium elevatio, quam concentus promovere intendit, sacra actione quasi coronetur. 3. De libris cantus liturgici 56. Libri cantus liturgici Ecclesiae romanae hucusque typice editi sunt: Graduate Romanum, cum Ordinario Missae. Antiphonale Romanum pro Horis diurnis. [6491 Officium Dejunctorum, Maioris hebdomadae et Nativitatis D. Λ . lesu Christi. 57. Sancta Sedes, in omnes cantilenas gregoriànas, quae in libris litur­ gicis Ecclesiae romanae ah ipsa approbatis continentur, omnia sibi vindicat proprietatis ct usus iura. 58. Decretum S. Rituum Congregationis, dic 11 mensis Augusti anni 1905 datum, seu « Instructio circa editionem et approbationem librorum cantum liturgicum gregorianum continentium»-’, necnon subsequens < Declaratio circa editionem et approbationem librorum cantum liturgi­ cum gregorianum continentium», diei 14 mensis Februarii anni 1906", -> /)nr. auth. S.R.C. 4166: Ephem. Ut. 19 (1905) 516-519. 22 Decr. auth. S.R.C. 4178: Ephem. Ut. 20 (1906) 132-133. 26 — Ephem Ut. 1958 406 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA alterumque Decretum, die 24 mensis Februarii anni 1911 editum, de qui­ busdam quaestionibus particularibus circa approbationem librorum cantus «Propriorum» alicuius dioecesis vel religiosae familiae23, vim suam re­ tinent. Quae autem eadem S. Rituum Congregatio, dic 10 Augusti anni 1946, statuit «De facultate edendi libros liturgicos»tM, valent quoque pro libris cantus liturgici. 59. Cantus ergo gregorianus authenticus ille est, qui in editionibus «typicis» vaticanis exhibetur, vel a S. Rituum Congregatione pro aliqua ecclesia particulari aut familia religiosa approbatus est, et propterca ab editoribus, debita facultate munitis, in omnibus, cantilena scilicet et textu, ad amussim transumendus est. Signa autem, quae rhythmica dicuntur, privata auctoritate in cantum gregorianum inducta, permittuntur, dummodo integra servetur notularum vis et ratio, quae in vaticanis libris cantus liturgici inveniuntur. ' 4. De instrumentis musicis et de campanis A) Principia quaedam generalia . ’ I * * ] j i 60. Circa usum instrumentorum musicorum in sacra Liturgia haec recolantur principia : à) Attenta sacrae Liturgiae natura, sanctitate ac dignitate, cuiuscumque instrumenti musici usus per se quam maxime perfectus esse [650] deberet. Melius erit proinde concentum instrumentorum (sive unius organi, sive aliorum instrumentorum) penitus omittere, quam indecore peragere; et generatim melius erit aliquid, etsi circumscriptum, bene agere, quam ampliora moliri, quibus explendis apta media deficiant. b) Ratio deinde habenda est differentiae, quae sacram inter et projanam musicam intercedit. Dantur enim instrumenta musica, quae natura sua et origine — uti organum classicum — ad Musicam sacram directe ordinantur; vel alia, quae ad usum liturgicum facile aptantur, ut quaedam instrumenta, quae nervis et arcu constant; alia e contra exstant instru­ menta, quae, communi iudicio, adeo profanae musicae propria existiman­ tur, ut sacro usui aptari omnino nequeant. c) Denique ea tantum musica instrumenta in sacra Liturgia admit­ tuntur, quae personali artificis actione tractantur, non autem quae modomechanico seu automatico. FT4J 2» Decr. auth. S.R.C. 4260: Ephem. Iit. 25 (1911) 260-262. 24 J.J.5. 38 (1946) 371-372; Ephem. lit IP 56 (1947) 19-20. INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 407 /?) De ORGANO CLASSICO ET INSTRUMENTIS SIMILIBUS 61. Praecipuum illudquc solemne instrumentum musicum liturgicum Ecclesiae lati nae fuit et manet organum classicum, seu tubulatum. 62. Organum servitio liturgico destinatum, etsi parvum, ad artis nor­ mam sit confectum, iisque vocibus instructum, quae sacro usui conveniunt; prius quam in usum deducatur, rite sit benedictum; et qua res sacra, omni diligentia custodiatur. 63. Praeter organum classicum, usus quoque admittitur illius instru­ menti, quod « harmonium » vocant; hac quidem condicione, ut vocum qualitate et sonitus amplitudine sacro usui respondeat. / 64. Illud vero adsimulatum organum, quod « electrophonicum > vo­ cant, inter actiones liturgicas ad tempus tolerari potest, cum opes non suppetant ad organum tubulatum, etsi parvum, comparandum. In singulis tamen casibus accedat oportet explicita Ordinarii loci licentia. Hic autem consulat prius Commissionem dioecesanam de Musica sacra aliosve in hac re viros peritos, qui ea omnia suadere studeant, quae tale instrumentum ad usum sacrum magis accommodatum reddant. 65. Modulatores instrumentorum, de quibus nn. 61-64, sufficienter pe­ ritos esse oportet in arte sonandi, sive ad sacros cantus aut musicorum concentus comitandos, sive ad organum solum belle modulandum; quin immo, cum saepe saepius necessc sit, inter actiones liturgicas [651] sonos « ex tempore » reddere, qui variis momentis eiusdem actionis congruant, in legibus, quae organo ct Musicae sacrae in genere praesunt, scientia et experientia versati esse debent. lidcm modulatores instrumenta sibi concredita religiose custodire stu­ deant. Quoties autem organo in sacris functionibus assident, conscii sibi sint de parte activa quam exercent ad gloriam Dei et in fidelium aedifi­ cationem. 66. Organi modulatio, sive actiones liturgicas prosequatur, sive pia exercitia, diligenti cura aptanda est temporis vel diei liturgici qualitati, ipsorumque rituum et exercitiorum naturae, necnon singulis eorum partibus. 67. Nisi antiqua consuetudo vel peculiaris aliqua ratio, ab Ordinario loci comprobanda, aliud suadeat, organum collocetur in proximitate altaris maioris, loco magis opportuno, at semper ita, ut cantores vel musici in suggestu consistentes, a fidelibus in aula ecclesiae adunatis conspici nequeant. 408 INSTRUCTIO S.R.C. OE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA C) De Musica sacra instrumental! 68. In actionibus liturgicis, diebus praesertim solemnioribus, alia quo­ que instrumenta musica — in primis illa, quorum chordae parvo fricata arcu sonant, — praeter organum adhiberi possunt, una cum organo vel sine, in musico concentu aut ad cantum comitandum, legibus tamen stricte servatis quae ex principiis, supra propositis (n. 60), promanant, quaeque sunt: a) Ut agatur de instrumentis musicis, quae usui sacro revera aptari possunt; b) Sonitus horum instrumentorum tali modo et gravitate, ac quasi religiosa castitate eliciatur, ut omnis profanae musicae clangor evitetur et fidelium pietas foveatur; c) Concentus magister, organicus et artifices, usum instrumentorum et leges Musicae sacrae bene calleant. 69. Locorum Ordinarii, ope praesertim Commissionis dioecesanae de Musica sacra, sedulo invigilent, ut haec de usu instrumentorum in sacra Liturgia praescripta reapse serventur; nec omittant, si casus ferat, pecu­ liares de hac re tradere normas, condicionibus et probatis consuetudinibus aptatas. jD) * ) pas *5 4 > De INSTRUMENTIS MUSICIS ET UE MACHINIS < AUTOMAT1CIS » |652] 70. Instrumenta musica quae, ex communi iudicio et usu, pro­ fanae tantum musicae conveniunt, ab omni actione liturgica et a piis exer­ citiis omnino arceantur. 71. Usus instrumentorum et machinarum « automaticarum », uti sunt: autoorganum. grammophonium, radiophonium, dictaphonium seu magnetophonium, et alia eiusdem generis, in actionibus liturgicis et piis exercitiis, sive intra sive extra ecclesiam peragendis, absolute vetatur, etsi agatur tantum de sacris sermonibus vel Musica sacra transmittenda, vel de canto­ ribus aut fidelibus in cantu substituendis aut etiam sustentandis. His tamen machinis uti licet, etiam in ecclesiis, sed extra actiones liturgicas et pia exercitia, cum agitur de audienda voce Summi Pontificis, Ordinarii loci, vel aliorum oratorum sacrorum; vel etiam ad fideles in doctrina Christiana vel in cantu sacro aut religioso populari instituendos; denique ad populi cantum dirigendum et sustentandum in processionibus extra ecclesiam peragendis. Fr a j 72. Instrumentis autem, quae « amplificatores > dicuntur, uti licet in actionibus quoque liturgicis et piis exercitiis, si agatur de amplificanda viva INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 409 voce sacerdotis celebrantis aut «commentatoris» vel aliorum, qui, iuxta rubricas vel c mandato rectoris ecclesiae, vocem edere possint. 73. Usus machinarum pro imaginibus proiciendis, praesertim vero carum quas «cinematographicas» vocant, sive proiectiones «mutae» sint sive «sonorae», in ecclesiis, quacumque de causa quamvis pia, religiosa aut benefica, strictissime vetatur. Caveatur insuper ne, in aulis ad conventus et praesertim ad spectacula prope ecclesiam, vel, alio loco deficiente, subter ecclesiam exstruendis vel aptandis, aditus ex ipsis aulis ad ipsam ecclesiam pateat, neve strepitus ex iis proveniens sanctitatem et silentium loci sacri ullo modo perturbet. h) De sxcris actionibus ope radiophonke et televisions DIFFUNDENDIS 74. Ad actiones liturgicas vel pia exercitia, quae cum intra tum extra ecclesiam peraguntur, ope radiophoniae vel televisionis diffundenda, ex­ pressa requiritur Ordinarii loci licentia; quam ipse ne concedat, nisi prius sibi constet: I 65j> I a) Cantum et Musicam sacram, legibus sive liturgicis sive Musicae sacrae apprime respondere; Z») Insuper, si agatur de diffusione televisifica, omnes, qui in func­ tione sacra partem habent, ita bene instructos esse, ut celebratio rubricis plane conformis et omnino digna evadat. Hanc licentiam modo habituali Ordinarius loci concedere potest pro transmissionibus regulariter ex eadem ecclesia perficiendis, si, omnibus per­ pensis, sibi constet omnia quae requiruntur diligenter servari. 75. Machinae ad diffusionem televisificam perficiendam, quantum fieri potest, in presbyterium ne inducantur; numquam vero ita prope altare collocentur, ut sacris ritibus impedimento sint. Operatores insuper his machinis addicti illa gravitate se gerant, quae locum et ritum sacrum deceat, et pietatem adstantium minime perturbet, iis praesertim momentis, quae summam devotionem postulant. 76. Quae superiore articulo statuuntur, servanda sunt etiam ab illis artificibus, quos «photographes» vocant: et quidem maiore cum diligen­ tia, attenta facilitate qua se et machinas quocumque transferre possunt. 77. Singuli ecclesiarum rectores curent, ut praescripta, de quibus nn. 75-76, fideliter serventur; locorum autem Ordinarii ne omittant accu­ ratiores tradere normas, quas rerum adiuncta forte exigant. 78. Cum radiophonica transmissio natura sua postulet, ut auditores 410 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA illam sine interruptione sequi possint, in Missa radiophonice diffusa iuvat, ut sacerdos celebrans, praesertim si aliquis Missae «commentator» desit, verba illa, quae vi rubricarum submissa voce recitanda sunt, « voce tantisper elevata » pronuntiet; item ea quae clara voce dicenda sunt, « altius » pro­ ferat, ut audientes totam Missam commode sequi possint. 79. Iuvat denique ut, ante transmissionem sanctae Missae ope radio­ phoniae vel televisionis, auditores vel spectatores moneantur, talem Missae auditionem vel visionem, ad satisfaciendum praecepto de Sacro audiendo, non sufficere. F) De TEMPORE QUO INSTRUMENTORUM MUSICORUM SONUS PROHIBETUR [654] 80. Quoniam organi ct magis quoque aliorum instrumentorum sonus ornamentum constituit sacrae Liturgiae, usus idcirco eorundem in­ strumentorum temperandus est secundum gradum laetitiae, qua singuli dies vel tempora liturgica distinguuntur. 81. In omnibus ergo actionibus liturgicis, excepta tantum Benedictione eucharistica, sonus organi omniumque aliorum instrumentorum musico­ rum prohibetur: a) Tempore Adventus, id est a primis Vesperis dominicae primae Adventus usque ad Nonam vigiliae Nativitatis Domini; b) Tempore Quadragesimae et Passionis, id est a Matutino feriae quartae Cinerum usque ad hymnum Gloria in excelsis Deo in Missa so­ lemn! Vigiliae paschalis; c) Feriis ct sabbato quatuor temporum Septembris, si Officium ct Missa de iis fiant; r/) In omnibus Officiis ct Missis defunctorum. 82. Sonus aliorum instrumentorum, praeter sonum organi, prohibetur insuper in dominicis in Septuagesima, Sexagesima et Quinquagesima feriisque has dominicas sequentibus. 83. Pro diebus tamen temporibusque ut supra prohibitis, sequentes statuuntur exceptiones: a) Organi et aliorum instrumentorum sonus permittitur diebus festis dc praecepto et feriatis (exceptis dominicis) necnon festis patroni princi­ palis loci, tituli vel anniversarii dedicationis ecclesiae propriae ct tituli aut fundatoris familiae religiosae; vel si solemnitas aliqua extraordinaria occurrat; b) Organi tantum aut harmonii sonus permittitur in dominicis ter­ tia Adventus et quarta Quadragesimae; necnon feria quinta infra heb- i INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA ' domadam sanctam in Missa chrismatis, ct ah initio Missae solcmnis vespertinae in «Cena Domini» usque ad finem hymni Gloria in excelsis T1 Deo ; c) Item organi tantum aut harmonii sonus permittitur in Missa ct in Vesperis, solummodo ad cantum sustentandum. Ordinarii locorum has prohibitiones vel permissiones, secundum pro­ batas locorum aut regionum consuetudines, pressius determinare possunt. 1655 ] 84. Per totum Triduum sacrum, idest a media nocte qua incipit feria quinta in Cena Domini usque ad hymnum Gloria in excelsis Deo in Missa solem ni Vigiliae paschalis, organum et harmonium omnino ta­ ceant, ct ne ad cantum quidem sustentandum adhibeantur, salvis exceptio­ nibus, quae supra, n. 83 b, statuuntur. Sonus porro organi et harmonii hoc triduo prohibetur, sine ulla excep­ tione, et non obstante quacumque contraria consuetudine, etiam in piis exercitiis. / 85. Ne omittant ecclesiarum rectores, vel quorum interest, rationem illius liturgici silentii fidelibus debite explicare, neque obliviscantur curam adhibere, ut iisdem diebus vel temporibus ceterae quoque praescriptiones liturgicac de altaribus non ornandis pariter observentur. G) De campanis 86. Perantiquum ac probatissimum campanarum usum in Ecclesia latina, omnes, quorum interest, religiose servare tenentur. 87. Campanae ad ecclesiarum usum ne adhibeantur, nisi prius solemniter consecratae vel saltem benedictae fuerint; ex tunc autem ut res sacrae debita serventur cura. 88. Probatae consuetudines ac diversi modi campanas pulsandi, iuxta distinctos eiusdem sonitus fines, omni cura retineantur; neque omittant locorum Ordinarii traditas usualesque huius rei normas colligere, vel, ubi desint, praescribere. 89. Innovationes, quae ad id tendunt, ut campanae ipsae pleniorem edant sonum, vel ut earum pulsatio facilior evadat, ab Ordinariis loco­ rum, audito peritorum voto, admitti possunt; in dubio autem, res huic S. Rituum Congregationi proponatur. 90. Praeter diversos consuetos et probatos modos sacras campanas pul­ sandi, de quibus supra n. 88, peculiares alicubi exstant apparatus plu­ rium campanularum in ipsa turri campanaria appensarum, quibus variae eduntur cantilenae ct concentus. 1 alis campanularum ludus, qui commu- 412 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA niter «carillon» appellatur (germanice «Glockenspiel»), a quovis usu liturgico omnino excluditur. Campanulae autem ad talem usum desti­ natae, nec consecrari possunt, nec benedici iuxta solemnem Pontificalis Romani ritum, sed simplici tantummodo benedictione. |656j 91. Totis viribus adnitendum est ut omnes ecclesiae, oratoria publica et semipublica, saltem una vel duabus, etsi parvis, campants sint instructa; districte vero prohibetur, loco sacrarum campanarum, adhibere qualemcumque machinam vel instrumentum, ad campanarum sonum mechanice vel automatice imitandum vel amplificandum; licet tamen huiusmodi machinis vel instrumentis uti, si iuxta superius statuta, ad mo­ dum « carillon » adhibeantur. 92. Ceterum praescripta can. 1169, 1185 et 612 Codicis luris Cano­ nici ad amussim serventur. 5. De personis quae in musica sacra et sacra liturgia praecipuas partes habent T3. Sacerdos celebrans toti actioni liturgicae praeest. Ceteri omnes actioni liturgicae modo sibi proprio participant. Proinde: «) Clerici, qui modo et forma a rubricis statutis, seu qua clerici, actioni liturgicae intersunt, sive ministrorum sacrorum aut ministrorum minorum munere fungentes, sive etiam in choro seu in schola cantorum partem habentes, servitium ministeriale proprium et directum exercent, et quidem vi ordinationis aut assumptionis in statum clericalem. b) Laici autem participationem liturgicam actuosam praestant, et quidem vi characteris baptismalis, quo fit, ut in sacrosancto quoque Mis­ sae Sacrificio, pro modo suo divinam victimam Deo Patri cum sacerdote offerant25. c) Laici vero masculini sexus, sive pueri sint, sive iuvenes aut viri, cum a competente auctoritate ecclesiastica ad ministerium altaris vel ad Musicam sacram exsequendam deputantur, si tale officium modo et for­ ma a rubricis statutis peragant, servitium ministeriale directum quidem, sed delegatum, exercent, ea tamen condicione, si de cantu agatur, ut « chorum » seu « scholam cantorum » constituant. 94. Sacerdos celebrans et ministri sacri, praeter accuratam rubricarum observantiam, nitantur oportet, partes in cantu proferendas, recte, distincte et belle, quantum possunt absolvere. 25 Cfr. Litterae encyclicae Mystici Corporis Christi, dici 29 lunii anni 1943: A.A.S. 35 (1943) 232-233; Litterae encyclicae Mediator Dei, dici 20 Novembris anni 1947: A.A.S. 39 (1947) 555-556: Ephem. Iit. 62 (1948) 28*. ' INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 415 95. Quotiescumque ad actionem liturgicam celebrandam personarum delectus fieri potest, praestat ut ii praeferantur, qui in cantu excellen­ tiores [657| esse noscuntur; praesertim si agatur de actionibus liturgicis solemnioribus, et de iis quae aut cantum difficiliorem exigant, aut radiophonice vel televisive transmittantur. 96. Actuosa fidelium participatio, praesertim sanctae Missae et qui­ busdam liturgicis actionibus magis implicatis, facilius obtineri poterit, si aliquis < commentator » interveniat, qui, momento opportuno paucisque verbis, ritus ipsos, aut sacerdotis celebrantis vel sacrorum ministrorum precationes aut lectiones interpretetur, et externam fidelium participatio­ nem, eorum scilicet responsiones, precationes et cantus, moderetur. Huiusinodi commentator admitti potest, servatis normis quae sequuntur: a} Convenit, ut munus commentatoris a sacerdote vel saltem-a cle­ rico absolvatur; his deficientibus, viro laico committi potest, christianis moribus commendato et de munere bene edocto. Mulieres vero numquam officio commentatoris fungi possunt; hoc unum permittitur, ut in casu necessitatis, mulier cantum aut precationes fidelium quasi ducat. b) Commentator, si sacerdos sit aut clericus, cotta sit indutus, et in presbyterio vel ad cancellos consistat, aut m ambonc vel pulpito; si vero sit laicus, sistat coram fidelibus, opportuniore loco, sed extra presby­ terium, vel pulpitum. c) Explicationes et monitiones, a commentatore tradendae, scripto sint praeparatae, paucae, sobrietate perspicuae, tempore opportuno et voce moderata prolatae; orationibus sacerdotis celebrantis numquam superpo­ nantur; uno verbo: ita disponantur, ut fidelium pietati adiumento sint, non nocumento. d) In moderandis fidelium precationibus, meminerit commentator praescriptorum, de quibus supra n. 14 c. e) In locis ubi Sancta Sedes vulgarem Epistulae et Evangelii lec­ tionem, post cantatum textum latinum, permiserit, nequit commentator, pro huiusmodi proclamationc, se celebranti, diacono, subdiacono vel lec­ tori substituere (cfr. n. 16 r). /) Commentator sacerdotis celebrantis rationem habeat et sacram actionem ita comitetur, ut haec nec retardari debeat nec interrumpi, adeo ut tota actio liturgica harmonica evadat, digna ac pia. 97. Omnes, qui in Musica sacra partem habent, ut sunt musicorum modulorum inventores, organici, chori magistri, cantores, aut etiam [658] artifices musici, ante omnia, quippe qui sacrae Liturgiae directe vel indi­ recte participent, ceteris fidelibus vitae christianae exemplo praecellant. 414 INSTRUCTIO S.R.C. PE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 98. Iidem, praeter memoratam fidci morumque Christianorum prae­ cellentiam, pro eorum condicione et liturgica participatione, in sacra Liturgia ac Musica sacra, maiore vel minore institutione ornati esse debent. Et quidem: a) Auctores seu Musicae sacrae compositores, sat completam possi­ deant ipsius sacrae Liturgiae scientiam, sub respectu historico, dogmatico seu doctrinali, practice seu rubricali; linguam quoque latinam calleant; in legibus denique artis Musicae sacrae simul ac profanae, et in historia musicae, profunde sint instituti. Z») Organici quoque atque chori magistri sat amplam habeant sacrae Liturgiae scientiam et linguae latinae sufficientem cognitionem; denique propria quisque arte adeo sint instituti, ut officium suum digne et com­ petenter exercere valeant. I « · ' I « J " c) Cantoribus etiam, sive pueri sint sive adulti, talis, pro eorum captu, praebeatur actionum liturgicarum et textuum quos canere debent, cognitio, ut ipsum cantum ea mentis intclligentia et cordis afïectu possint promere, quem requirit servitutis eorum « rationabile obsequium ». Edo­ ceantur quoque, latina verba recte et distincte pronuntiare. Rectores eccle­ siarum, vel quorum interest, sedulo invigilent, ut in loco, ubi cantores in ecclesia sistunt, bonus ordo et sincera regnet devotio. r/) Artifices denique musici, Musicam sacram exsecuturi, non solum proprio quisque instrumento ad regulas artis sint experti, sed eius usum ad sacrae quoque Musicae leges bene aptare sciant, atque rerum liturgi­ carum tali cognitione sint instructi, ut externum artis exercitium cum devota pietate congrue valeant coniungere. < * 99. Valde optandum, ut ecclesiae cathédrales, et saltem ecclesiae paroecialcs vel aliae maioris momenti, proprium habeant et stabilem « chorum » musicum seu « scholam cantorum », quae verum servitium ministerialc praestare possit ad normam articuli 93 a et c. 100. Sicubi vero talis chorus musicus constitui nequit, permittitur ut constituatur chorus fidelium, sive < mixtus », sive mulierum aut puella­ rum tantum. Huiusmodi vero chorus in proprio collocetur loco, extra pre­ sbyterium seu extra cancellos posito; viri autem a mulieribus 1659 ] vel puellis seorsim consistant, quolibet sedulo vitato inconvenienti. Neque omittant locorum Ordinarii, hac de re praecisas edere normas, de quarum observantia rectores ecclesiarum respondere debeant2'1. < w *- J Cfr. Decr. atdh. S.R-C. 3964, 4210, 4231, et Litterae encyclicae Musicae sacrae •disciplina: A.AS. 48 (1956) 23; Ep/iem. Iit. 71 (1957) 51. INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA *15 101. Optandum ac suadendum est ut organici, chori magistri, can­ tores, artifices musici aliique servitio ecclesiae addicti, pietatis ac religionis studio operam suam pro amore Dei reddant, nullo interveniente stipen­ dio. Quod si eandem operam gratis praestare nequeant, iustitia christiana aeque ac caritas postulant ut superiores ecclesiastici, iuxta varias ac pro­ batas locorum consuetudines, servatis quoque legum civilium ordinatio­ nibus, iustam ipsis tribuant merccdcm. 102. Convenit porro, ut locorum Ordinarii, audito quoque Commis­ sionis de Musica sacra consilio, tabellam edant, in qua stipendium diversis personis superiore articulo nominatis tribuendum, pro universa dioecesi statuatur. 103. Oportet nantur, quae ad legibus civilibus, nariis opportune denique, ut pro iisdem personis ea omnia accurate dispo­ sic dictam « praevidendam socialem » referuntur, servatis si exsistant, vel, his deficientibus, normis ab iisdem Ordi­ edendis. 6. De musica sacra et sacra liturgia excolenda A) De CLERI ET POPULI GENERALI IN MuSICA SACRA et sacra Liturgia institutione 104. Musica sacra arctissime cum Liturgia connectitur; cantus vero sacer integre ad ipsam Liturgiam pertinet (n. 21); cantus denique reli­ giosus popularis amplissime in piis exercitiis adhibetur, quandoque etiam in actionibus liturgicis (n. 19). Hinc facile evincitur, institutionem de Mu­ sica sacra deque sacra Liturgia separari non posse, utramque ad vitam christianam pertinere, mensura sane diversa, iuxta varios clericorum et fidelium status et ordines. Omnes propterca quandam saltem institutionem de sacra Liturgia deque Musica sacra, proprio statui congruentem, adipiscantur oportet. 105. Naturalis caque primigenia christianae educationis schola est ipsa familia christiana, in qua pueruli sensim ducuntur ad fidem christianam [660] cognoscendam et exercendam. Adnitendum igitur, ut parvuli, pro eorum aetate et ratione, piis exercitiis et actionibus quoque liturgicis, prae­ sertim Sacrificio Missae, participare addiscant, et cantum popularem reli­ giosum, in familia et in ecclesia, cognoscere et adamare incipiant (cfr. su­ pra, nn. 9, 51-53). 106. In scholis deinde, quae primariae aut dementares appellari solent, haec serventur: a) Si a catholicis regantur et proprias sequi possint ordinationes, '1Ï6 INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA providendum est, ut pueri in scholis ipsis cantus populares ct sacros ple­ nius addiscant, praecipue vero, ut de sancto Sacrificio Missae ac de modo eidem participandi, pro eorum captu, penitius instituantur, ac simpliciores cantilenas gregorianas decantare incipiant. />) Si vero agatur de scholis publicis, legibus civilibus subiectis, stu­ deant locorum Ordinarii aptas dare normas, quibus necessariae puerorum in sacra Liturgia et in cantu sacro educationi provideatur. 107. Quae de scholis primariis seu elementaribus statuuntur, magis adhuc urgenda sunt in scholis mediis seu secundariis, ut aiunt, quibus adulescentes maturitatem illam consequi deberent, quae ad vitam socialem ct religiosam recte ducendam requiritur. 108. Educatio liturgica ct musica hucusque descripta altius denique protrahenda est in maximis illis litterarum scientiarumque institutis, quae < universitates studiorum » appellantur. Summopere enim praestat, ut qui, altioribus studiis absolutis, ad graviora vitae socialis officia assumuntur, pleniorem quoque totius vitae christianae institutionem adepti sint. Adnitantur proinde sacerdotes omnes, quorum curae studentes universitarii quo­ modocumque commissi sunt, hos thcoreticc et practice ad penitiorem sa­ crae Liturgiac cognitionem et participationem conducere, adhibita etiam pro iisdem studentibus, prouti rerum adiuncta id permittant, illa sanctae Missae forma, de qua nn. 26 ct 31. 109. Si quaedam sacrae Liturgiac ct Musicae sacrae cognitio ab omni­ bus fidelibus requiritur, iuvenes ad sacerdotium contendentes, plenam solidamque institutionem, cum de sacra Liturgia universim, tum de cantu sacro consequantur oportet. Itaque ea omnia quae in lure canonico de hac re statuuntur (can. 1364, 1”, *3 ’; 1365 § 2), vel a competente auctoritate pressius ordinata habentur (cfr. praesertim Const. [661] Apost. Divini cultus de Liturgia deque cantu gregoriano et Musica sacra cotidie magis provehendis, die 20 Decembris 1928)“', adamussim servanda sunt, eorum ad quos spectat onerata conscientia. 110. Religiosis quoque utriusque sexus, nccnon sodalibus Instituto­ rum saccularium, inde a probandatu et novitiatu, progressiva ac solida institutio tradatur, tum de sacra Liturgia tum de c mtu sacro. Provideatur insuper, ut m communitatibus religiosis utriusque sexus ct in collegiis ab ipsis dependentibus, idonei habeantur magistri, qui can­ tum sacrum docere, moderari ac comitari valeant. Curent eorundem Religiosorum et Religiosarum Superiores ut in suis 27 A AS. 31 (1929) 33-41; Ephem. Iit. 43 (1929) 6-14. I INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA communitatibus, non tantum selecti coctus, sed universi sodales sufficienter in cantu sacro exerceantur. 111. Sunt autem ecclesiae, quibus natura sua competit ut sacra Li­ turgia una cum Musica sacra peculiari decore ac splendore peragatur, ecclesiae nempe paroecialcs maiores, collegiatae, cathédrales, abbatiales, vel religiosae, aut sanctuaria maiora. Qui ecclesiis huiusmodi addicti sunt, sive clerici, sive ministrantes, sive musici artifices, omni cura et sollici­ tudine adlaborent, ut se aptos ct paratos reddant ad cantum sacrum et actiones liturgicas egregie peragendas. 112. Peculiaris denique ratio habenda est de sacra Liturgia ct cantu sacro in exteris Missionibus introducendis et temperandis. Distinguendum est in primis inter gentes humana cultura, quando­ que millenaria eaque ditissima, praeditas, et gentes altiore cultura adhuc expertes. His positis quaedam regulae generales prae oculis habendae sunt, scilicet: «) Sacerdotes qui ad exteras Missiones mittuntur, aptam de sacra Liturgia ct cantu sacro institutionem habere debent. Z>) Si agatur de gentibus qui propria cultura musica excellunt, stu­ deant missionarii musicam quoque indigenam ad usum sacrum trahere, servatis servandis; pia praesertim exercitia ita disponere satagant, ut fideles indigenae propria quoque lingua vernacula et modulis genti suae accom­ modatis religiosum animum pandere valeant. Neque obliviscantur, ipsas gregorianas cantilenas, uti compertum habetur, facili modo quandoque ab indigenis cani posse, quippe quae saepius cum eorum cantilenis affinita­ tem quandam praescierant. f6621 c) Si agatur vero de gentibus minus cultis, ea quae supra sub littera Z>) proposita sunt, ita temperare oportet, ut peculiari illarum gentium captui ct indoli aptentur. Ubi vero harum gentium vita familiaris et so­ cialis magno sensu religioso imbuatur, sedulam missionarii impendant cu­ ram, ut eundem religiosum spiritum non solum non exstinguant, sed po­ tius, superstitionibus depulsis, ope praesertim piorum exercitiorum Chri­ stianum reddant. B) De institutis publicis et privatis Musicae sacrae PROVEHENDAE 113. Parochi ecclesiarumque rectores diligenter curent, ut ad actiones liturgicas piaque exercitia peragenda, praesto sint pueri aut iuvenes aut etiam viri «ministrantes», pietate commendati, de caerimoniis bene edocti, et in cantu quoque sacro ac populari religioso satis exercitati. 4IS INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ΕΊ SACRA LITURGIA 114. Propius vero ad sacrum et popularem cantum refertur illud insti­ tutum, cui nomen « Pueri cantores », a Sancta Sede pluries laudatum2S. Optandum profecto ac nitendum, ut omnes ecclesiae proprium habeant chorum puerorum cantorum, qui in sacra Liturgia et praesertim in arte bene et pie canendi egregie instituti sint. 115. Commendatur porro, ut in qualibet dioecesi institutum habeatur seu schola cantus et organi, in qua organici, chori magistri, cantores aut etiam artifices musici rite instituantur. Consultius quandoque erit, ut tale institutum a pluribus dioecesibus, consociatis viribus, erigatur. Nec omittant parochi vel ecclesiarum rectores, selectos iuvenes ad huiuscemodi scholas dirigere eorumque studia oppor­ tune fovere. 116. Valde denique opportuna existimanda sunt altiora illa instituta sive academiae, quae ex professo ad Musicam sacram plenius excolendam ordinantur. Inter vero instituta huiusmodi principem locum tenet Ponti­ ficium Institutum Musicae sacrae, a sancto Pio X in Urbe conditum. Locorum Ordinariis curae sit. aliquos sacerdotes, qui peculiari huius artis facultate et amore praediti sunt, ad praefata instituta mittere, prae­ sertim vero ad urbanum Pontificium Institutum Musicae sacrae. 117. Praeter instituta ad Musicam sacram docendam ordinata, plures ♦ conditae fuerunt societates, quae sub nomine S. Gregorii Magni, aut [663] S. Caeciliae, aut aliorum sanctorum, variis modis eandem Musicam sacram excolere sibi proponunt. Ex harum societatum multiplicatione et ex earum consociatione, nationali aut etiam intcrnationali, Musica sacra ma­ gna obtinere poterit emolumenta. 118. In unaquaque dioecesi peculiaris Commissio de Musica sacra, inde a temporibus s. Pii X, exsistere debet "9. Huius Commissionis socii, sive sacerdotes sint, sive laici, ab Ordinario loci nominandi sunt, qui viros seligat, in variis Musicae sacrae generibus doctrina et experientia peritos. Nil prohibet quominus plurium dioecesium Ordinarii Commissionem communem constituant. Quoniam vero Musica sacra arcte cum Liturgia, et haec cum Arte sacra connectitur, in unaquaque dioecesi Commissiones quoque insti- Constitutio z\postolica Divini ctdtusz A.A.S. 21 (1929) 28; Ephem. Iit. 43 (1929) 11; Litterae encydicac Musicae sacrae disciplina *. A.AS. 48 (1956) 23; Ephem. Iit. 71 (1957) 51. 29 Motu proprio Tra le solleatudini, diei 22 Novembris 1903: A.S.S. 36 (1903-1904) n. 24; Decr. auth. S.R.C. 4121; Ephem. Iit. 18 (1904) 146. INSTRUCTIO S.R.C. DE MUSICA SACRA ET SACRA LITURGIA 1J tuendae sunt de Arte sacra™ et de sacra Liturgia ". Nil autem prohi­ bet, immo quandoque consulendum, ut tres memoratae Commissiones non seorsim, sed una simul conveniant et, collatis consiliis, communia negotia pertractare et solvere satagant. Ceterum, Ordinarii locorum invigilent, ut praefatae Commissiones, prout rerum adiuncta postulaverint, crebrius conveniant; desiderandum quoque, ut his conventibus Ordinarii ipsi quandoque praesideant. ♦ # # Hanc de Musica sacra et de sacra Liturgia Instructionem, ab infrascripto Cardinali S. R. C. Praefecto Ssmo Domino Nostro Pio Pp. XII subiectam, Sanctitas Sua in omnibus et singulis speciali modo approbare et auctoritate Sua confirmare dignata est, atque promulgari mandavit, ab omnibus ad quos spectat, sedulo servandam. Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Romae, ex aedibus Sacrae Rituum Congregationis, die festo sancti Pii X, 3 Septembris anno 1958. C. Card. Cicognani, Praefectus L. * S. t A. Carinci, Archiep. Seleuc., a secretis 30 Litterae circulares Sccrctariac Status diei 1 Septembris 1924, Prot. 34215; Ephem. Ut. 38 (1924) 307-309. 31 Litterae encydicac Mediator Dei, dici 20 Novembris 1947: A.AS. 39 (1947) 561-562; Ephem. ht. 62 (1948) 32 -33«. * IUS ET PRAXIS SACRA CONGREGATIO DE SEMINARIIS ET STUDIORUM UNIVERSITATIBUS DE LATINA LINGUA RITE EXCOLENDA1 Excelle n tissime Domin e, Latinam excolere linguam eandemque diligere sacrorum alumni per saeculorum decursum iustis probatisque institutis edocti sunt. Minime enim Te praeterire censemus — utpote sacrae tuae inventae rectam edu­ cationem pro viribus prosequentem — quantopere instent Ecclesiae prae­ cepta, ut ad Sacerdotium contendentes cum generatim humanis litteris tum praesertim Latino sermone sedulo imbuantur. Probe enim novimus hanc linguam esse Sacerdotis insigniter propriam, qua is uti iubetur cum Sacra exsequitur Christi vicem gerens apud Deum; non est dubium igitur quin ipsius muneris gratia ille non modo huius sermonis gnarus esse debeat. verum etiam peritus quam qui maxime. At nostra aetate vulgata est opinio viros ecclesiasticos haud ita opti­ mis artibus esse eruditos, quibus decessores anteactis temporibus omnium aestimationem sibi comparabant; quin etiam, saepe ac passim dici audimus non deesse sacerdotes sacris ordinibus recenter auctos, qui, ad Latinam linguam quod attinet, tanta inscitia laborent, ut eam non modo expedite loqui aut scribere inoffensis grammaticae legibus, sed etiam vel facillimum Latinitatis auctorem intelligerc nequeant. Quae sit huiusmodi rei causa, plane omnibus patebit, qui paulo per­ penderint quomodo alumni nostri in praesens instituantur. Fatendum qui­ dem est in nostris quoque Seminariis Latinae linguae studium multum esse imminutum, atque sacra Ephebea haud raro inclitam studiorum lau­ dem amisisse, qua, litterarum cultum cum boni virtutisque amore egregie componendo, exemplo auctoritateque viguerunt: pro dolor! actas haec no­ stra nihil aliud vel pluris facere vel avidius cupere videtur, quam com­ moda vitae utilitatesque, atque non sine contemptu aspernari quod poli­ tiorum artium et litterarum navitatem pulchritudinemque redoleat. Acta Ap. Sedis, 50 (1958) 292-296. — Epistola ad Excellentissimos Locorum Ordinarios- ACTA SANCTAE SEDIS 337 Ne quis existimet nos plus dicere quam patiatur veritas, cum de Lati­ nae linguae defectione in Seminariis nostris querimur, satis fuerit in me­ dium quaedam proferre exempla quae huic Sacrae Congregationi com­ perta sunt. Etenim per Visitatores Apostolicos, qui nuper in singulis Natio­ nibus de ratione studiorum penitius investigaverunt, factum est, ut de hac re tristissima nancisceremur testimonia. Quin imo non defuerunt qui, in­ gravescente malo commoti, sua sponte animum nostrum in negotium tanti momenti converterent, omnes ipso quo funguntur munere fide digni et omni exceptione maiores, hoc est Universitatum studiorum Praesides, Se­ minariorum Moderatores ac Magistri, nec non aliqui viri laici haud parvae auctoritatis impenseque de Ecclesiae bono solliciti. At nos moverunt praesertim plurimorum Episcoporum interventus, qui fuse ct iisdem fere verbis damna denuntiant Ecclesiae obventura, nisi opportuna aptaque remedia adhibeantur. Afflictam Latinae linguae sortem conquesti, eius ignorantiam potissimum deplorant, eo quod, hac de causa, nostrorum Ephebeorum alumni disciplinas philosophicas et theologicas minus colere videantur vel leviter tantum attingere. Nam Latinum ser­ monem nisi sacrorum alumni optime calleant — id quoque Exemi Prae­ sules iure meritoque affirmant — Sanctorum Patrum scripta, Conciliorum definitiones edictaque, Summorum Pontificum documenta. Theologorum sententiae, uno verbo, uberrima totius Traditionis monumenta divitias suas cis aperire non possunt. Quapropter Sacra haec Congregatio tot tantique ponderis invitationes, quae undique ad eam pervenerunt, recipere non dubitavit; atque rem uti­ lem simul et acceptam se facturam omnibus confisa, ut in 1 i b e 11 u m colligerentur decrevit documenta aliqua, quae Summi Pontifices nostro tempori propiores ad rem quod attinet luculentissime dederunt. Qui enim hoc parvum volumen evolverit, facile cernet quanta argumentorum vi Latina lingua nostris adulescentibus proponatur omni diligentia et cura perdiscenda. Summos Pontifices loquentes induximus, ut omnibus, ad quos pertinet, sine ulla ambiguitate pateat quid faciendum sit, ut quae eorum voce Ecclesia ipsa iubet, ad effectum studiosissime deducere non pigeat. * • Quo uberiora de Latinae linguae studio et usu argumenta Excellentissimis Ordinariis suppeditaret, Sacra Congregatio de Seminanis Studiorumque Universitatibus duo quoque opuscula ad cos misit, quibus titulus: I. Summorum Pontificum aim de humanioribus litteris tum praesertim de iMtina lingua documenta praecipua', II. // Latino lingua viva nella Chiesa, in quo viri praeclari docte ac dilucide rem proponunt. Ad Summorum autem Pontificum d o c u m e n t a quod attinet, haec quae sequuntui allata sunt: Pius IX, Epist. Encycl. Singulari quidem, 17 martii 1856 {Enchiridion Cleri­ corum t n. 338); — Leo XIII, Epist. Plane quidem, 20 maii 1885 (Ench. Cler. nn. 461-465); 33S IUS ET PRAXIS Quo plenius vero propositum assequamur, operae pretium est expo­ nere quaenam sint remedia adhibenda, malo curando consentanea; quae sane ita deligenda sunt, ut sint pauca quidem numero, sed efficaci­ tate validissima. I - Dubitari non potest quin ad linguam Latinam in pristinum florem vigoremque restituendam, primum locum obtineat accurata selectio Magistrorum. Perspicuum est enim nullum huius disciplinae pro­ fectum esse sperandum usque dum magistri haudquaquam idonei huic ope­ ri addicti fuerint. Nam Visitatores Apostolici communi sententia affirmant ex hoc potissimum prodire valde dolenda consectaria, quod scilicet huic disciplinae tradendae saepe saepius magistri praeponantur haud pares. Curent igitur Ordinarii, ut discipulos doctis praeceptoribus solummodo committant, iis in primis qui, cum altius ac diligentius apud Universitates studiorum in litteris elaboraverint, sint instituendi docendique periti; qui si desint, omni contentione eos parare enitantur. II - Ad Latinum autem sermonem facilius penitiusque ediscendum, Seminarii alumni inde a primis navandis litterarum studiis huius linguae rudimentis instituantur necesse est. Recta vero institutionis m c t h o d u s accurate seligatur oportet: quomodo scilicet tironibus haec disciplina sit impertienda, ut eam colant, diligant ac diligendo optime discant. Sunt qui, severiorem sententiam secuti, nimis et temporis et curae philologicis pervestigationibus tribuant atque doctissimis quidem ac paene infinitis clucubrationibus discipulorum mentes referciant: quid mirum, si tantam doctrinae congeriem oscitanter accipiunt alumni atque fastidiunt? Alii contra, quibusdam reccntioribus instituendi praeceptis indulgendo, censent discipulis, paucis dicendi scribendique legibus acceptis, quam primum in lectionem optimorum Latinitatis Auctorum esse incumben­ dum. Quo fit, ut discentes, necessariis rudimentis haud instructi, omne genus difficultatibus prohibeantur, quominus quae legant recte interpretari Epist Encycl. Depuis le /our, 8 sept. 1899 (Ench. Cler. nn. 593-596); — Pius X, Epist. S. C. Studiorum. Vehementer sane. I iulii 1908 (Ench. Cler. nn. 820-822); Epist. Sollicitis \'obis, 8 dec. 1910 (Ench. Cler. n. 849); Epist. Votre lettre. 10 iulii 1912 (Ench. Cler. n. 861); — Benedictus XV, Litt. S. C. de Semin, ct Stud. Univ. Vixdum Sacra Congregatio, 1 octobris 1921 (Ench. Cler. n. 1125); — Pius XL Epist. Ap. Ofjiciorum omnium. 1 augu­ sti 1922 (Ench. Cler. n. 1154); Epist. Ap. Unigenitus Dei Filius. 19 martii 1924 (Ench. Cier. nn. 1200-1202); — Pius XII. Epist. Encycl. Mediator Dei, 20 novembris 1947 (z/. A. S. V) (1947) 544 s.); Senn. Magis quam. 23 Septembris 1951 (A. A. S. 43 (1951 ] 737); Scrm. C est une grande jote, 5 septembris 1957 (/L A. S. 49 [1957] 845-849). I I ACTA SANCTAE SEDIS 339 valeant; quamobrem crebro accidit, ut pueri, vanis infructuosisque incep­ tis fatigati, animo ita deficiant, ut desperent se id quod conantur assequi jXJSSC. Cum omne, quod finem et modum excedat, semper noceat, medium iter tenere debemus: apta igitur ct efficax illa nobis videtur alumnorum institutio, quae — opera congruenter impensa grammaticae regulis verbo­ rumque constructioni ediscendis — crebris exercitationibus ad difficultates evincendas ct ad scriptores recte interpretandos gradatim perducat. / Qui vero Auctores deligendi? Antiquitatis Romanae unis scripto­ ribus haud contentos nos esse oportet, sed etiam magni aestimandi sunt totius Latinitatis Auctores, qui tum incorrupta verborum integritate concinnaque oratione, tum dicendi genere ad aureae aetatis magistros iure ac­ cesserint. Latinus enim sermo numquam ita iacuit, ut aliquando cultores egregios non invenerit non minus elegantia quam doctrina conspicuos. Ex omnis aetatis igitur viris litteratis exemplum simul et incitamentum ca­ piant discipuli, qui hac ratione certis innixam argumentis hanc detegent veritatem: linguam Latinam non esse mortuum quiddam vel exsangue saeculorum pulvere contectum ideoque ad vitae disciplinam prorsus inutile, sed instrumentum atque sapientiae humanitatisque vehiculum, quibus. Ec­ clesia duce et magistra, noster civilis cultus effictus et conformatus est: eam igitur iure meritoque firmam etiam hodie servare vim et efficacitatem. I III - Postremo unum nobis valde commendandum restat, ut scilicet ad linguam discendam iusta alumnis concedatur facultas: ut enim eius prae­ cepta et usum calleant — cum praesertim haud parvae obstent difficultates — multum temporis ct laboris requiritur. Quid igitur dicendum dc illis studiorum rationibus (quas in quibusdam Seminariis vigere comperimus), quibus tam paucae numero horae praelectionum linguae Latinae studio tribuuntur? Quidam excusationem afferunt quod maioribus necessitati­ bus cedere cogantur: aiunt enim alumnos, nisi rationem studiorum a ci­ vili potestate praestitutam sequantur, gradus academicos publice probatos acquirere non posse. Quae tamen excusatio probari nequit. Nam Ecclesia ad sacrorum alumnos rite instituendos, cum suos peculiares habeat ac pro­ sequatur lines, suis quoque utitur legibus, quibus nullo pacto se abdicare potest; ceterum esse Seminaria, in quibus tirones et latine discant et gradus academicos sibi comparent, omnibus compertum est. Haec Tecum communicanda putavimus; eaque sane tanti momenti et auctoritatis esse videntur, ut Tuas mereantur curas sollicitudinesque quam maximas. Pro certo quidem habemus, omnia in Tuo Seminario ita dispo­ situm iri, ut ad has normas hortationesque alacriter conformentur. 340 IUS LT PRAXIS Qua freti spe, optima quaeque Tibi ex animo ominamur ac plurimam in Domino salutem dicimus. Datum Romae, ex Aedibus Sancti Callisti, d. 27 m. Octobris, in festo D. N. lesu Christi Regis, a. D. 1957. I. Card. Pizzardo, Praefectus L.^S. ! C. Contalonieri, a Secretis Valde laetamur S. C. de Seminariis Studiorumque IJ niversitatibus atten­ tionem revocasse super studium latinitatis, linguae sanctae Matris Ecclesiae: < Proprius Romanae Ecclesiae sermo latinus est·», ait s. Pius X (Motu proprio «Inter sollicitudines *, 20 nov. 2903: cfr. Documenta pontificia, p. 18, n. 7). Est sermo sacrae liturgiae: « ... itaque m solemnibus sacris liturgicis prohibentur omnino cantus vulgari eloquio editi * (ibid.). Hoc principium inconcussum mansit hucusque, etsi, pro conditione temporum, quaedam factae sint exceptio­ nes et concessiones in quibusdam ritibus (cf. Mediator Dei, ibidem, p. 118, n. 59). At ta men, proh dolori, amor et studium linguae latmae in dies imminui­ tur, etiam inter clericos, dum crescunt discrepantiae et spiritus nationales, et enervescit unitas corporis mystici Christi, quod in unicitate linguae robur ma­ gi.um invenit. Hoc praecise volunt hostes Ecclesiae! Hoc satagunt vires tene­ brosae sectarum, cum hanc validissimam unitatem linguae, quam nulla societas humana assequi unquam potuit, rabide impugnent; bene enim sciunt firmum esse vinculum unitatis doctrinae et regiminis, et sanctam Ecclesiam supernationalem et supernaturaiem in aevum manere societatem, quam divinus noster Conditor voluit. Illam bene addiscant levitae sanctuarii. In regione omnino profana, inter doctos laicos, aestimatio atque studium linguae latinae novis instruitur incre­ mentis, editionibus, congressibus, usu. Omnes alios antecedant seminariorum alumni et Ecclesiae administri, qui latino sermone quotidie conscriptos libros lituigicos volutant, et Deo cor et animam pandere adstringuntur hac nobilis­ sima forma, qua sancti, qua martyres, qua tot generationes christianorum lau­ des Deo persolverunt. r t- BIBLIA ET LITURGIA I SALMI, PREGHIERA CRISTIANA Il P. Adalbert Hamman O.F.M. inizia un suo articolo sulla preghiera di Gesù con queste parole: «Non abolire, ma portare a compimento: questa parola di Gesù si applica alla sua preghiera. Per quanto personale essa sia, è, conic la sua natura umana, profondamente radicata nel popolo d’Israele. Nel Cristo, questo popolo di oranti trova adempita la preghiera della sua storia sacra. Ccntinuità e compimento: tali sono le note essenziali che, dall’inizio, caratterizzano la preghiera di Gesù» 1; e termina con queste altre: «Gesù è la pre­ ghiera incarnata. La sua preghiera culmina in azionc, corne la storia d’Israele si coinpie nell’ofierta del Calvario. Egli ha lasciato in testamento alla Chiesa, nd mistero eucaristico, in una medesima actio, la sua preghiera e il suo sa­ crificio » La Chiesa, prolungamento di Cristo, ha adottato il medesimo atteggiainento: usa i Salmi come testo di preghiera o si ispira largamente ad essi nei testi di propria creazione. La Bibbia, c i Salmi in particolare, sono stati fin dall inizio il contenuto o la guida della preghiera pubblica dalla Chiesa. Basta considerare certe forme tra le più antiche che si sono abbastanza ben mantenute fino ai nostri giorni: la Vigilia pasquaie; la prima parte dell’Azione litur­ gica dei Venerdî santo; certe Messe dclle Quattro Tempora. In esse troviamo costantemente una struttura ternaria: lettura biblica; responsorio salmodico (tratto dai Salmi e dai Cantici della Bibbia); momenti di preghiera silen­ tiosa che si concludono con 1’orazione (« Collecta >) pronunciata dai celebrante. Parimenti in tutte le orazioni del Messale, del Breviario, dei Rituale noi tro­ viamo accenti, pensieri, parole di provenienza biblica 3. Quale è il principio teologico che ha guidato la Chiesa ad usare le preghiere dell Antico Testamento? Non mancano oggi di quelli che ragionano cosi: « Come jxxsso io, cristiano, recitare come mie dellc preghiere scaturite da uomini e da ambienti che, reli1 La prière de Jésus, in Bible et Vie Chrétienne, η. 10 (1955) 7. 2 L. cit., p. 21. Cf. pure P. Guichou, Les Psaumes commentés par la Bible. Ps. 1-50 (— Coll. «L’Esprit Liturgique», H), Paris 1958, pp. 13 16, dove pone in rilievo il hitto chc Gesù, pur avendoci insegnato una sola formula di preghiera, il « Padre nostro », ci ha luttavia indicato col suo esempio altre formule: i Salmi; recitandoli anche noi, potremo unirci alla preghiera di Cristo e continuarla. 3 Cf. L. Bouver, Les Psaumes dans la prière chrétienne traditionelle, in Bible et Vie Chrétienne, n. cit., pp. 22-35. 22 — Ephem. ht. I'58· VOL. LXXIII E D I Z I O N I 1959 FASO, 1 LITURGICHE VIA POMPEO MAGNO, 21 — ROMA (608) INDEX TOMI LXXIII (1959) I — DISSERTATIONES Amiet R.< Un « Comes » carolingien inédit dc la Haute-Italic............................................... 335 Chavasse A., Le sacramcntairc gélasicn du VIIIe siècle.........................................................249 Coppo Λ., Luci cpifanichc nclla tcrminologia dcll’Antico c del Nuovo Testamento . De Soos B. M., Presence du mystère du salut dans la liturgie d’après Saint Léon . 318 116 Dold A., Das Bcuroncr Fragmcnt-Doppelblatt Nr. 47 mit Vollstandig ausgcschric- bcncn Texten cincs Lcktions-Sakramentars............................................................................. 31 Froger J., Le Concile de Trente a-t-il prescrit dc donner des explications en langue vulgaire pendant les cérémonies liturgiques?........................................ 81, 161 Huglo M., Un missel de Saint-Riquicr..................................................................................... 402 Klissir O., De introductione argumenti baptismatis Christi in Vigiliam et festum Epiphaniae in Ecclesia Romana celebratum.................................................................... 22 Kniewalo C., Officium ct Missa dc Conceptione ct Nativitate B.M.V. secundum con­ suetudinem veterem Zagrabiensem................................................................................ 3 Limarii J., Les préfaces des dimanches après l’Epiphanie dans les sacramcntaircs gélasiens du VIIIe siècle ...................................................................................... 393 Molin J. B., L’a Oratio fidelium»: ses survivances . . . . . . . 310 Radô P., Dc originibus liturgiac romanae in Hungaria sacculi XI . . . . 299 Tardif IL, Les textes liturgiques dc la fête dc Sainte Fare dans la tradition diocé­ saine dc Meaux............................................................... . . . . · 413 H — NOTAE BkYSSAC G. M, Heures ct devinettes .... • · · • · · Borella P., L’effusione dei erisma.................................... Brinktrinf J., Über den Freitag ais Feier- und Festtag . • · · Combaluzier F., Deux lettres de confraternité en faveur des Défunts . · · · — Un gélasien dc Saint-Martial de Limoges • · · · Coppo A., Problemi antichi e nuovi della « Didaché » in un reccntissimo studio . De Rosa V., Mons. Domenico Mallardo . . . . • · · · Doyère P., Dom Emmanuel Flicotcaux (1882-1956) . • · · · Gambir Kl., Hat Gregor d. Gr. cin Sakramentar verfasst? . • · · · Haenni G., Un « Ordo Defunctorum» du Xe siècle . • ♦ · · Hollaardt A., Λ propos du Graduel «Locus istc » dc la Messe dc la Dédicace . Molin J. B., Pour une bibliographie des rituels . • · · · Rah a V., Dc latino ct italico idiomatc in liturgia . • · · · · 212 216 136 49 425 38 145 50 139 431 206 218 141 485 INDEX III — IUS ET PRAXIS Acta Ioannis Pp. XXIII 7 et 14 aprilu /959. — Dc lingua latina excolenda............................................................. 368 Suprema S. Congregatio S. Officii 24 itdii 1958. — Monitum de non inducendis mutationibus in materiam et formam sacramentorum .......... ................................................................................................... 369 S. Congregatio de Propaganda Fide 27 jchruarn 1958. — Indulta liturgica pro eccl. Provincia Agraensi (India) . . . 370 . . 369 S. Pa enitenti ari a Apostolica 8 octobris 1958. — Dubia dc recitatione radiophonica Rosarii B. Μ. V. . Declaratio . ................................................................................................... 225 IV — LITURGIA PASTORALIS Braga C., Il III Corso di liturgia per professori...................................................................... 435 Combaluzier F., Session annuelle du C. P. L........................................................................ 442 V — RECENSIONES Baldeschi G.» Sacre ccrimonic, cdiz. 10u e 11Λ (ΛΛ Btsagni)................................... 151 Bartoli L., Atlante liturgico: arredi vari (/. B.)..................................................... 156 Benedictiones episcopales c libro Pontificali Ecclesiae S. Johannis Ultraiectcnsis (/. F.) 233 Bouman C. A., Communis oratio. Problemcn betreffende de Vrocgste geschicdcnis van het christelijk smcckgebed (C. Verwoerd)..................................................... 232 Bouyer L., La vie dc la liturgie. Une critique constructive du mouvement liturgique (Λ/. Bisagm) . ..................................................................................................68 Breviarium Lincopcnsc, cdiz. Knut Peters (E. Segelberg)............................................. 58 Chavasse A., Lc sacramentaire gélasicn (Vaticanus Reg. 316) (A. P. Frutaz) . . 447 Cor Jesu. Commentationes in Litt. Enc. Pii Pp. XII « Haurietis aquas » (/. Pizzoni) . 380 Danïélou J„ Bibbia e liturgia (/. B.)................................................................................ 150 De Soos M. B., Le mystère liturgique d’après Saint Leon le Grand (F. DeU'Oro) . 227 Dürig W., Pictas liturgica (V. Ruffa)........................................................................ 374 Ellard G., The Mass in transition (ΛΛ Btsagni)............................................................... 60 Fischer IL. Eucharistickatcchcse und liturgischc Erncuerung (M. Biicgni) . . 234 Flicoteaux E.» Feste di gloria: Avvento. Natale, Epifania.................................... 66 — Il senso délia Quaresima.......................................................................................... 66 — II trionfo di Pasqua.............................................................................................................. _ L’irraggiamcnto della Pentecoste................................................................................. 66 Fortescue A.-O’Connell J. B., The Ceremonies of the Roman Rite described (/. Bel· locchio)............................................................................................................... 486 INDEX Franc i.scHiM Λ. - Weber R., Itinerarium Egeriae (z/. Coppo) ..... 59 Gaillard J., Le solennità pasquali. Itinerario liturgico per Ia quindicina pasquale Moraga s B. M., La Missa sintesi de la vita cristiana (Μ. B.) , . . . . 61 Moretti C., L’Avvento. Meditazioni quotidiane per laici (I. B.) . . . . . 65 Parodi Bonaventura D’Arfnzano, La catechesi di S. Ambrogio (I. B.). . . 383 Parsch P., La grâce à la lumière de l'année liturgique: Sermons (Λ/.Btsagnt) . . 235 Pi erret R.. Le classement méthodique des notes (F. Combaluzier) . . . . 454 Pontifical Rite of the restored Order of Holy Week (/. B.) . 62 The Rites of Holy Week by F. McManus (/. B.) . . . . . . . 62 Salmon P., Les «Tituli Psalmorum» des manuscrits latins (Λ/. Vanstcen^iste) . . 378 Saxer V., Le culte de Marie Madeleine en Occident dès origines à la fin du moyenâge (F. Combaluzier) ............ 455 Schnitzler Th., Meditazioni sulla Mcssa (/. B.) ....... 149 Spicq C., Agape dans le N. T. Analyse des textes, vol. 1 et II (G. Castelhni) . . 230 Steuart B., Lineamenti di storia della liturgia cristiana (M. Bisagni) . . . . 60 Van Agt J., Jeûne eucharistique. Jeûne et abstinence.......................................................... 69 Vismans Th. - Brinkhoff L., Kritische Bibliographie der Liturgie (C, Vcrtvoerd) . 453 Wellesz E., The Music of the Byzantine Church (L. Brou) ..... 457 VI — NOTITIAE /Xcta Sanctae Sidis ( Directio) Indultum utendi praefatione Adventus et SS. Sacramenti in dioecesibus Belgii . Facultas omittendi preces post Missam lectam quibusdam dioccsibus concessa . . . 385 38S 487 INDEX Mutatio m Actu dedicationis humani generis lesu Christo Regi............................................ 458 Mutationes in oratione pro populo hebraico feria VI jn Passione et Mone Domini . 458 B. Maria V. a Lapurdo, patrona Piae Unionis Pistorum Italicorum . 237 S. Laurentius a Brundusio, C., Doctor Ecclesiae universalis............................................458 Anglia* H ibernia (L. Brotc) Liste des articles liturgiques........................................................................................... 71, 157 Congrès liturgique de Glcnstal.................................................................................................. 157 Troisième Conference internationale d etudes patristiques..................................................... 157 The Andrews Diptych (J. Beckwith)...........................................................................................71 Austria 385 Congressus internationales addictorum ad sacrarium . V Congressus sacerdotalis X!X Collatio Commissionis episcopalis liturgicae............................................. Anleitung zur Gesta 1 tu ng der Kindcrmcssc in Kirchcnjahr (J. Glaser - K. Kamme! berger) 72 72 Belgium Cinquantième anniversaire du mouvement liturgique............................................ 386» 458 Semaine d'Etude pour professeurs de liturgie à Louvain..................................................... 385 La Croisade liturgique à l’Ecole et au Foyer....................................................................... 237 Constitutio Centri interdioccesani pastoralis liturgicae..................................................... 459 Gallia (F. Combaluzier) Mélanges S. Salaville................................................................................. L’Hymnaire de Murbach: VI IIe-IXe siècle (C. Vogel) . . . ♦ Du catechumcnat à la confirmation (cah. 58 de La Maison-Dieu) . La Messe vue de la nef (J. Sainsaulicu)..................................................... Cursus liturgiae cura « Centre d'Etudes et d’informations liturgiques » Cursus liturgicus pro anno 1958-1959 ...................................................... L’Abbavc S. Wandrillc de Fontanelle, cahiers /, 8 . Union fédérale française de musique sacrée............................................. G. Chevrot, apôtre de la Pastorale liturgique............................................. 74 237 389 240 459 74 74 210 72 Gl ΚΜΛΧΙΑ (B. Buschmann) Bckcnntnis zur Katholischen Kirche (K. Hardt).................................... Altc Formen- neuc Wcge. Bildband über moderne sakrale Stickkunst . 390 211 IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS DE LINGUA LATINA EXCOLENDA IUXTA MENTEM PAPAE IOANNIS XXIII Dic 7 aprilis, in audientia concessa ad eos qui Congressui Ciceroniano Stu­ diorum, ita Papa loannes XXIII de lingua latina alloquutus est1: < Proh dolor, sunt sat multi, qui mira progressione artium abnormiter capti, latinitatis studia et alias id genus disciplinas repellere vel coercere sibi sumant, ut quam maxime calculis et rationibus dediti et machinatores novae aetatis sint cives. Hoc ipsa impellente necessitate, contrarium prose­ quendum iter esse putamus. Cum prorsus in animo id insideat, quod ma­ gis natura et dignitate hominis dignum sit, ardentius acquirendum est id quod animum colat et ornet, ne miseri mortales similiter ac eae, quas fa­ bricantur, machinae, algidi, duri et amoris expertes exsistant >. Pariter, dic 14 aprilis, loquens ad peregrinos Placentinos, ita dixit: « Lo studio dei latino c necessario c bello, anzi indispensabile, se vogliamo sempre più conoscerci tra di noi, farci sentire e comprenderci in nome di Cristo, in nome della Chiesa Cattolica Apostolica Romana. È il latino infatti che unisce, mentre le altre lingue, come le differenze di stir­ pi, di caratteri, di usi, pur degnissime di rispetto in rapporto ai problemi di vita cconomica, nei riferimenti al culto della civiltà cristiana e della vita pratica religiosa, sono motivi e pcricoli di divisione e di contraste >. 1 UOsservatore Romano, 9 apr. 1959. - LOs/crralore Romano, 16 apr. 1959. ACTA SANCTAE SEDIS 369 SUPREMA S. CONGREGATIO S. OFFICII monitum de non inducendis mutationibus IN MATERIAM ET FORMAM SACRAMENTORUM1 Supremae huic Sacrae Congregationi compertum est in translatione quadam in vulgarem sermonem Novi Ordinis Maioris Hebdomadae omissa esse verba « Mysterium Fidei » in forma consecrationis Calicis. Insuper relatum est quosdam sacerdotes eadem verba in ipsa Missa celebranda omittere. Quare haec Suprema Congregatio monet nefas esse in rem tam san­ ctam immutationes inducere et editiones librorum liturgicorum mutilare vel interpolare (cfr. can. 1399, 10°). Curent igitur Episcopi, ad mentem Commonitionis S. Officii diei 14 februarii 1958 ut praescripta sacrorum canonum de cultu divino stricte serventur atque sedulo advigilent ne quis audeat immutationem vel mini­ mam in materiam et formam Sacramentorum inducere. Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 24 iulii mensis anno 1958. Arcturus De Jorio, Nolanus SACRA PAENITENTIARIA APOSTOLICA % (Officium de Indulgentiis) DUBIA DE RECITATIONE RADIOPHONICA ROSARII B. Μ. V. ’ Sacrae Paenitentiariae Apostolicae dubia, quae sequuntur, pro oppor­ tuna solutione exhibita fuerunt: 1. Utrum fideles lucrari possint Indulgentias Rosario B. Mariae Vir­ ginis adnexas, si cum socio radiophonice tantum praesente illud recitent: ct quatenus affirmative: 1 Acta Ap. Sedis, 50 (1958) 536. Acta Ap. Sedis, 50 (1958) 1H: Ephem. Iit., 72 (1958) 136. 3 Acta Ap. Sedis, 50 (1958) 973. 370 ACTA SANCTAE SEDIS IUS ET PRAXIS 2. Utrum fideles praefatas Indulgentias etiam lucrari valeant, si Rosa­ rium B. Mariae Virginis alternis recitent dum pars precum radiophonice transmittitur quae hic et nunc ab aliqua persona non recitatur, sed disco vel filo sonoro aut alio instrumento antea impressa fuit. Et Sacra Paenitentiaria Apostolica, die 9 maii 1958, propositis dubiis respondendum censuit: Ad primum: Affirmative; ad secundum: Negative. Datum Romae, e Sacra Paenitentiaria zKpostolica, die 8 mensis octo­ bris 1958. < Exorcismum m satanam et angelos apostatas» (Rit. Rom. Tit. XI, cap. Ill) et plures alias benedictiones Ritualis Romani, versione ab Episcopis probanda, sicut iam luit factum pro parte eiusdem Ritualis. Xcgutive quoad exorcismos, affirmative quoad benedictiones. 6. Ut Sacra Congregatio Rituum benigne conficere dignetur formulam Rituali Romano addendam pro « Benedictione Instrumentorum Opificum > dic prima maii in festo S. loseph Opificis adhibendam; et ut ipsa, in lingua vernacula versa, uti liceat. Donec aliter provideatur, adhibeatur benedictio «ad omnia ». S. CONGREGARIO DE PROPAGANDA FIDE INDULTA LITURGICA PRO ECCLESIASTICA PROVINCIA AGRAENSI (INDIA) 1 7. Permittendi thuriheationem in Missis lectis publicis diebus domi­ nicis ct festis cum aliqua solemnitate celebrandis, quando Missa cantari non potest, dummodo duo saltem ministrantes superpelliceo induti Missae inserviant. Affirmative. 1. Ut in Missis paroecialibus cantatis vel lectis, ministri competentes vel ipse celebrans, post cantationem vel lectionem epistolae et evangelii latine, eadem immediate et versus populum lingua vernacula legere possint. 8. Ut episcopi Missam simpliciter cantatam aliquoties celebrare possint, sine sacerdotibus assistentibus. Affirmative. Affirmative. 2. Ut in Missis paroecialibus cantatis, Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus et Agnus Dei a congregatione cantari possint lingua vernacula, post intonationem quidem latine a celebrante factam in casu Gloria et Credo. Affirmative. 3. Ut omnes lectiones Sacrae Scripturae in Missis Ί ridui Sacri in lin­ gua vernacula fieri possint, excepto solemni cantu Passionis quando ha­ betur. Affirmative. 4. Si indultum, de quo sub n. 3, non videtur expedire, ut saltem lectio Prophetiarum in Vigilia Paschali a celebrante vel a ministro competente semel in lingua vernacula fieri possit. Nihil addendum est cum iam m tertia petitione inclusa sit. 5. Vertendi et in lingua vernacula recitandi omnes exorcismos in ritu Baptismi. Similiter in lingua vernacula vertendi et recitandi minorem 1 Dic 24 febr. 1958, Prot. N. 4795/57; cfr. The Clergy Monthly, 22 (195 8) 189-190; Periodica, 48 (1959) 102-104. Zia 9. Dispensandi ad abstinentia feria sexta fideles pauperes qui raro tan­ tum carnem edere possint. Affirmative. 10. Binandi Missam in festis sequentibus: Purificationis B.V.M., An­ nuntiationis, S. loseph Opificis, S. Cordis lesu, Nativitatis B.V.M., Im­ maculatae Conceptionis et S. Francisci Xaverii. Affirmative. 11. Dispensandi a forma substantiali Matrimonii in casu verae neces­ sitatis et hanc facultatem Missionariis delegandi. — Petita facultas olim concessa est Ordinariis Sincnsium a S. Congregatione Concilii, die 27 iulii 1908 (Cfr. Archiv. S. C. de Prop. Fide, N. 82980: 1908, collata cum respons. S.C. de Sacramentis, die 12 mardi 1910, in Acta Ap. Sedis [1910], 199 ss.). Ad S. Officium transmissa est. 224 rituale (ou rituel) ritus ecclesiastici sacerdotale sacra baptizandi institutio sacra institutio baptizandi sacramentale sacramentarium thesaurus sacerdotalis vade mecum sacerdotum NOTAE t. courant seulement après 1614; aupara­ vant, il ne semble employé qu’en Italie; je connais seulement: *Brescia 1570 sq, •Trente 1583, * Bologne 1593, Padoue 1597; et le Rituale sacramentorum du cardinal Santori, date 1584, mais en réa­ lité imprimé seulement en 1602, et ja­ mais publié. t. * Augsbourg 1580. t. du rituel de Castello à partir de 1554, du rituel-pastoral de Samarini (au moins à partir de la 2.ème éd. 1583), de Reims et sufFragants 1585 sq, Bâle 1595, Paris 1601, * Saint-Brieuc 1605, *Brixen 1609, Meaux 1617, Rouen 1640; st. Constance 1597, Besançon 1619 sq. t. romain-vénitien 1571 sq. t. Rome (publié à Paris) 1575 sq, romainlyonnais 1589 sq, Salisbury 1604. t. * Hiéronymitains 1528, * Ferrare 1600 sq. t. *Uzès 1500, Grenoble 1549, *Côme 1557. i. du rituel-pastoral de Samarini. t. d’un ^recueil imprimé en 1853 à Innsbrück (Oeniponte). La Houssaye-en-Brie (S et M) i J. B. Molin IUS ET PRAXIS DECLARATIO Nonnulla commentaria liturgica nuper evulgaverunt in quadam Ab­ batia aliquas innovationes in celebratione Missae cantatae, ex peculiari concessione competentis Auctoritatis, inductas esse. Huius Missae cantatae celebratio ita describitur: « Chorus antiphonam ad Introitum canit ingrediente celebrante, et plebs fidelium incipit Kyrie, dum celebrans una cum ministro preces ad pedes altaris recitat. Celebrans neque Introitum, neque Kyrie dicit. Intonato hymno Gloria in excelsis et inclinatione cruci facta, accedit ad scamnum ubi sedet, dum fide­ lium communitas canere pergit hymnum angelicum. Ad altare reversus, cele­ brans collectam dicit et rursus ad sedile vadit, dum lector epistolam legit et chorus decantat Graduale et Alleluia. Celebrans canit evangelium, Credo into­ nat et statim ad sedile se confert. Dicto Oremus, preces offertorii incipit, dum chorus antiphonam ad offertorium exsequitur. Expleta praefatione, celebrans sc iungit fidelibus ad canendum Sanctus - Benedictus, ac tantum post expletum cantum, inchoat Te igitur. Agnus Dei a coctu fidelium canitur, dum celebrans, cius recitatione omissa, dicit orationes praeparatorias ante Communionem. Nulla oratio Communionem Sacerdotis a Communione fidelium separat. Antiphona ad communionem cantatur a choro, dum sacra Communio distribuitur, sed non legitur a celebrante. Dicto Ite, niissa est et benedictione impertita, celebrans signum crucis super altari a latere evangelii facit, et ultimum evange­ lium recitat ad sacrarium rediens ». Cum competentem Auctoritatem apud Sacram Rituum Congregatio­ nem percontati simus, nobis constat nullam umquam concessionem laetam esse, neque indultum aliquod, sive scripto sive «vivae vocis oraculo», ad rem datum; ac proinde huiusmodi innovationes, etsi optimo animo in­ ductas, fructum tantum inceptus privati aut non probatae interpretationis, habendas esse. 15 — Ephtm. Iit. 1959. 226 DECLARATIO Insuper nobis constat competentes Auctoritates magnopere dolere leges liturgicas, crebris monitis Auctoritatis ecclesiasticae posthabitis, ad usum minime deduci semper et ubique illa cum religiosa oboedientia, quae praescriptionibus S. Sedis debetur, quamque praecipue expostulat res tam sacra et tanti momenti. Liturgia et Sacerdotium Dic 15 febr. 1959 Ioan nes Collegii Pit Latini Americani et 1° de liturgia et sacerdotio; 2° de paenitentiae; 3” de alta devotione Quoad primum ita loquutus est: Papa XXIII, celebrata Missa, cui interluerunt alumni Collegii Pii Brasiliani, sermonem habuit, in quo egit: substantia praedicationis quadragesi malis, scilicet de spintu erga Passionem lesu Christi ex duabus causis profluente *. < 11 Sacerdote c fatto per la Liturgia: per viverla intensamente e farla vivere ai fcdcli. Cio è cosi vero chc uno dei segni di vocazione nel bambino è l’attratt'va, il gusto chc sente nell’imitare con frequenza le funzioni liturgichc. Quanti sacerdoti, da fanciulli, si sono costruiti un piccolo altare! Ai giorni nostri si nota, nel campo liturgico, un gran movimento ricco di iniziative. È, indubbiamente, un segno di vitalità. La Chiesa, in linea di principio, non le respinge; le osserva prudentemente; non poche le approva. Nella gioventù tutti sentono incitamento a fare oualche cosa di diverso dal1’antico, qualchc cosa che rifletta la propria personalità. Tuttavia bisogna stare in guardia dalle esagerazioni: c occorre evitare il pericolo che si abbandonino le grandi linee fondamental! c classiche dclla Liturgia della Chiesa, come sono fissate nel Messalc, nel Breviario c ncgli altri libri liturgici. Al Sacerdote incombe l’insostituibilc dovere di assimilarsi c sentire la Li­ turgia. Solo cosi potrà intondere eguale desiderio nei fcdcli. Che cosa capita di osservare oggi? Non pochi cattolici, specie ncllc grandi città, assistono alia S. Messa in maniera superficiale: sono presenti materialmente in chiesa; ma ben pcco concscono dei sublime Mistcro chc, per essi, si svolgc sull’altarc. Non cosi si onora degnamente il Signore. Ecco dunque un’attività mirabile che il Sacerdote deve csplicarc, con profonda scienza, virtù c zelo: si da conferirt ai movimento liturgico una conquista trionfale; si da rendere i fedeli a lui alîidati veramentc partecipi di quel regule Sacerdotium a cui è chiamato il popolo cristiano. Nella prima Domenica di Quaresima, la Chiesa ci présenta, tra l’altro, il Salmo 90: « Oui habitat in adiutorio Altissimi ». Chc luce di Cielo, che fidu­ cia c protczionc per le anime, per le famiglie, per tutto il Corpo sociale! Chi è con Iho sta infinitamente m.glio di chi è con l’ucmo e col mondo. Bcncuetti pcrcio quoi cari giovani che, attraverso la loro forniazionc romana, di studio, di scienza teologica e pastorale, si preparano ad esscre degni .Mini­ stri di tanto Signore ». H 1 L'Osservatore Romano. 18 febr. 1959, Maria Bernard de Soos, Le Mystère liturgique d'après saint Léon le Grand (= Liturgiewissenschaftlichc Qucllcn und Forschungen, Heft 34), Munster Wcstf., Aschendorff, 1958. In-8°, 152 pp. La presenza c l’efficacia dci mistcri della vita di Cristo nelle annuali celcbrazioni liturgiche costituisce un problema intorno al quale da tempo si studia, si c scritto e si scrive tuttora. Nel suo aspetto speculativo esso vcnne studiato soprattutto dalla scuola di Maria Laach, in Germania, il cui rappresentante più insigne è stato Dom Odo Casel (1886-1948). La dottrina cattolica, ncU’insegnamento dei Dottori della Chiesa, riguardo tale problema, e stata chiaramcnte csposta da Pio XII nella enciclica Mediator Dci (Acta Ap. Sedis 39 | 19471 577, 580-591). In questo studio Dom Bernard de Soos ci présenta, in tutta la sua ampiezza c profondità, la dottrina di s. Leone Magno (390-461) su tale argomento. In che modo cioè il grande Dottore intendeva, nei suoi Sermoni, la presenza e l’eHicacia dci mistcri della vita di Gesù celebrati nell’anno liturgico (p. 3). L’avvio a svolgere l'argomento (c. L, pp. 22-27) è dato dal primo sermone di s. Leone sul Natale: Salvator noster hodie natus est (Sermo 21, 1). Hodie indica il giorno anniversario del giorno storico in cui si è realizzato questo avvenimento della vita del Salvatore. Percio la festa annuale del Natale c un « me­ moriale » della nascita del Cristo, come la festa dcll'Epifania o della Pentecoste c un anniversario della Sua manifestazione o della discesa dello Spirito Santo. Pcro non un memoriale « freddo », vuoto, «inerte», ma un memoriale chc è rinnovazionc del dono divino, che promana daH’avvcnimcnto commemorato. Questo anniversario ο « memoria » si attua in una celebrazione annuale, in una festa: una festa-ricordo (c. II, pp. 28-51). Il fatto poi di celebrare in un determinato giorno il ricordo di un avvenimento passato della vita del Salva­ tore fa si che tale celebrazione distingua questo giorno dagli altri in cui essa non ha luogo. La celebrazione dci mistcri di Cristo appare quindi inscritta, « intarsiata » nel tempo, nell’unità di tempo chc è l’anno: per cui il regolare succéderai dei giorni c dei mesi ci riporta ogni anno i mistcri di Cristo. La celebrazione annuale cosi intesa, a sua volta, si espnme in una celebra­ zione cultualc, liturgica, esterna, resa a Dio. Al centro di taie atto sta l'Eucaristia: con essa rendiamo a Dio un omaggio cultualc, in cui ricordiamo (memo­ riale) l’annivcrsario di un fatto della vita del Salvatore. Essendo l’Eucaristia al centro di ogni celebrazione (festa) liturgica, con la quale si commemora un avvenimento della vita di Gesù C., le feste liturgiche si diversificheranno tra loro per I'avvenimento che esse ricordano. Tale avvenimento è principalmente comme morato dalla left ura del Vangelo. » ■ :· u X BV - ! I l·* 1 ■ 1 < ♦ »4 V j*4s * IH ! kJ1 ly ■· * ί I 384 I '2 RECENSIONES petentibus, de liturgia baptismi, de neophytis. In capite 3° disserit de program­ mate sancti Doctoris et quidem, post considerationes generales, de catechesi morali, dogmatica et mystagogica. Methodus eius catechesis exponitur in capite 4°. Episcopus utitur methodologia pastorali in usu apud Ecclesiam inde a primis saeculis. Eius ratio simplex sed unitaria, essentialis et efficax, eo tendit ut mentem veritatibus christianis illuminet et voluntatem exercitiis asceticis instituat: haec omnia ut, gratia divina, formetur perfectus christianus; ut Christus nascatur in com­ petentibus, in neophytis crescat et manifestetur; ut neophyti tamquam e boni milites Christi » in novitate vitae ambulent. Catechesis ambrosiana adhuc ne nostra aetate valere potest? Utique, re­ spondit Auctor: in ministerio enim catechetico sancti Doctoris eminent intuitio et zelus; quae dotes ei suggerebant nonnulla media didactica: 1) Usum S. Scripturae illamquc familiarem catechizatis reddere; 2) inserere propriam vitam spiritualem fontibus pietatis et actionis liturgicae; 3) unire proprias aspi­ rationes in Christo lesu; 4) principiis theorico-practicis vere christianos for­ mare; qua re 5) comprehendere atque se aptare conditioni psychologicae et < ambiente >; 6) cantu religioso uti tamquam expressione laetitiae et sensus familiaris communitatis; 7) propria sanctitate et exemplis doctrinam corrobo­ rare idemque opus Gratiae divinae vereri. Concludimus verbis Rev.mi Ceriani (Presentazionc, p. IX): « Lector ha­ rum paginarum advertit necessitatem renovandi non solum nostram praedica­ tionem, sed etiam nostram doctrinam theologicam, quae, una cum sanctitate sacerdotali, est conditio fundamentalis pro restauratione praedicationis verbi Dei, quae studio S. Scripturae et Traditionis cogitatur ac pietate, in sacra liturgia proprium centrum habente, vivitur ». > NOTITIAE Acta Sanctae Sedis. Die 3 mardi 1959 a S. Rituum Congregatione concessum est dioecesibus Belgii indultum utendi praefatione Adventus et SS. Sacramenti his conditio­ nibus: 1) ut hae praefationes adhibeantur tantum ab iis qui ordine scu direc­ torio dioecesano utuntur ct 2) ut praefatio Adventus dicatur a prima domi­ nica Adventus usque ad diem 24 decembris in omnibus Missis non habentibus praefationem propriam. Praefatio SS. Sacramenti in Missa Corporis Christi er in Missis votivis SS. Sacramenti. S. Rituum Congregatio, die 14 mardi 1959, concessit archidioecesi Florentinae facultatem preces post Missam lectam Leonis XIII iussu impe­ ratas, omittendi, in ecclesiis et oratoriis, tantum in iis Missis, in quibus sermo vel homilia habeatur (cfr. Bollettino dell’arcid. di Firenze, 50 [1959] 92). Eadem concessio data est archidioec. Bononiensi (vide Ephem. Iit. 70 [1956] 41-43 ubi hujuscemodi concessio commentario illustratur). Pariter dioecesi S. I-'lori (Saint-Flour, in Gallia) concessum est ut omittan­ tur preces in Missis cum cantibus aut cum praedicatione. Die prima aprilis 1958 S. Rituum Congregatio Exc.mo F. Miranda, episcopo auxiliari Toletano, responsum dedit circa functiones « vigilias biblicoliturgicas » nuncupatas. Hae permittuntur his conditionibus: 1) cum sint func­ tiones paraliturgicae, earum celebratio remittitur prudenti iudicio Ordinarii; 2) functio finienda est cum benedictione eucharistica; 3) insuper numquam substituere potest celebrationem vesperarum. Austria. Vindobonae, diebus 22-23 iulii, coadunati sunt ex octo nationibus circi­ ter 1000 addicti ad sacrarium (seu, ut dicitur, sacristae). In hoc V congressu international!, praeside Exc.mo Petro C. van Lierdc, praefecto Sacrarii Apostolici, tractata sunt argumenta artem, musicam sacram, custodiam paramentorum ct res ad cultum spectantia. 4 f Belgium. Semaine d'Etude pour professeurs de liturgie à Louvain. — Du 20 au 25 juillet 1959, à l’abbaye du Mont-César à Louvain s’est tenue la sixième semaine d’étude pour professeurs de liturgie. Sur la première: « Missel *, voir Ephem. lit. 68 (1954) 388-389; sur la se­ conde: «Rituel , * voir Ephem. ht. 69 (1955) 417; sur la troisième: e Bréviaire et .'innée liturgique , * voir Ephem. ht. 70 (1956) 391-392; sur la quatrième: «Rites pontificaux , * voir Ephem. ht. 71 (1957) 458-462; sur la cinquième: « Exposition de la Messe *, voir Ephem. lit. 72 (1958) 445-448. Ιι * 4 te* NOTITIAE Acta Sanctae Sedis. Officium ct Missa S. Laurentii a Brundusio, C. D., approbatur a S. Rituum Congregatione die 8 iulii 1959, sequentis tenoris decreto: < Die 19 martii 1959 loannes Papa XXIII, per Apostolicas Litteras in forma Brevis, ex Sacrorum Rituum Congregationis consulto, sanctum Laurentium a Brundusio, confessorem, Ecclesiae doctorem declaravit atque confirmavit: ciusque festum recolendum induisit die 21 iulii mensis, sub ritu duplici, cum Officio et Missa de Communi, praeter orationem et lectiones II nocturni proprias ct approbatas» (/icta Ap. Sedis, 51 [1959] 592). Dic 18 iulii 1959 a S. Paenitentiaria Apostolica publici iuris factus est « Actus dedicationis humani generis lesu Christo Regi ». Haec oratio eadem est ac illa a Summo Pontifice Pio XI approbata, cum quadam tantum varia­ tione, scilicet ablata sunt nonnulla verba islamismum et populum hebraeum respicienti;’, idest a verbis « Rex esto eorum omnium, qui in 'enebris ido'olatriae... > usque :d «lavacrum descendat». (Acta Ap. Sedis, 51 [1959] 595). lubente Summo Pontifice loanne XXIII, ab a. 1959 in orationibus sollem­ nibus, quae dicuntur Feria VI in Passione ct Morte Domini, suppressa sunt verba « perfidi » et « perfidia » ac nonnullae mutationes factae sunt in oratione pro populo hebraico, ut sequitur: « Oremus et pro ludaeis: ut Deus et Dominus noster auferat velamen a cordibus eorum; ut et ipsi agnoscant lesum Christum Dominum nostrum ». Oremus. Flectamus genua. Levate. Omnipotens sempiterne Deus, qui ludacos etiam a tua misericordia non repellis: exaudi preces nostras, quas pro illius populi obcaccatione deferimus; ut, agnita veritatis tuae luce, quae Christus est, a suis tenebris eruantur. Per Dominum... ». Anglia-Hibemia. Praecipui articuli ad liturgiam spectantes inveniuntur in sectione bibliographica huius fasciculi. , -, ■ Belgium. Quinquagesimus annus a fundatione motus liturgici digne commemoratus est in hebdomada liturgica Lovaniensi pro professoribus liturgiac (Cfr. Ephem. Iit. 73 [ 19591 385-389). Historia huius motus, ciusque impigri fundatoris de­ scribitur in fasciculo singulari commentarii Les Questions liturgiques et pa­ roissiales: Le cinquantenaire du mouvement liturgique (No. 3-4, 1959, pp. 193-306), quarum tituli sequentes sunt: O. Rousseau, O.S.B., Autour du jubilé du mouvement liturgique, 1909-1959 (pp. 203-217); L. Bcauduin, O.S.B., La vraie piété de l’Eglise (pp. 218-221); GALLIA-GERMANIA ί59 R. Aubert, Le Congrès de Malines de 1909 (pp. 222-237); B. Capelle, O.S.B., Développement des Semaines liturgiques belges, 1927-1940 (pp. 238-242); A. G. Martimort, Dom Lambert Beauduin et le Centre de Pastorale liturgique (pp. 243-251 ); F. Vandenbrouckc, O.S.B., Aux origines du malaise liturgique (pp. 252270); B. Luykx, O. Praem., Prière de l'Eglise et participation active (pp. 271288); Ch. Moeller, L’homme d’aujourd’hui devant la piété biblique et liturgique (pp. 289-306). Constitutum est in hac Natione Centrum interdioeccsanum pastoralis liturgicae, cuius membra sunt: professores liturgiac in seminariis et deputati Jioccesani. Gallia. Etiam hoc anno cura sic dicti « Centre d’Etudes et d’informations liturgi­ ques habebitur Cursus liturgiae, cuius programma ita enuntiatur: Valeurs liturgiques fondamentales et réalisations pastorales. Lectiones (n. 29) evolvuntur tribus partibus: I. La sainte Liturgie, culte de l’Eglise·, II. Les fonctions liturgiques·, III. La Liturgie, valeur de vie. Ad Cursum admittuntur: sacerdotes, religiosi, laici, artifices et musici. Pro informationibus scribatur ad: C.E.I.L. - 19, Rue de Varcnne, Paris VII. In fasciculo 13-14 commentarii « Eglise qui chante > agitur de cantibus sive pro praeparatione sive pro collatione sacramenti confirmationis: cantus ad hoc sunt enim pauci et saepius inefficaces. Fasciculus 15 eiusdem commentarii dicatur cantui laudis (chant de louange) et quidem: La louange chrétienne (P. Deiss); Les chants liturgiques de louange (M.-.A. Rivière). Germania. Motus hturgicus — seu potius, ut dicitur in Germania, renovatio liturgica — commemorat hoc anno quinquagesimum sui natalis annum. Decursu huius temporis habetur non tantum renovatio liturgica iuxta spiritum liturgiac, sed revera renovatio ipsius liturgiac, idest reformatio. Ad hoc praecipue contulit actio liturgica Summi Pontificis Pii XII. In fasciculo XXIV commentarii « Li­ turgie und Monchtum > hic eventus commemoratur sequenti serie articulorum (Liturgische Betccgung nach 50 fahrcn: Maria Laach, Hcft 24 [1959] 7-127). P. Emmanuel v. Severus. Die liturgische Erneuerung: Bednnung und Au Nova sane hac rubricarum dispositione, dum ex una parte universus rubricarum Breviarii et Missalis Romani instructus in meliorem formam est redactus, clariore ordine digestus et in unicum textum contractus, ex altera parte aliquae quoque introductae sunt peculiares modificationes, quibus Officium divinum paulisper contrahitur. Hoc siquidem quamplurium Episcoporum erat in votis, intuitu praesertim multorum sacerdotum, qui in dies magis magisque pastoralibus sollicitudinibus onerantur. Hos autem et omnes qui Officio divino persolvendo tenentur, paterno horta­ mur animo, ut si quid in eodem divino Officio breviatur, hoc maiore di­ ligentia ac devotione compensetur. Cum porro lectio quoque sanctorum Patrum aliquantisper quandoque minuatur, omnes enixe clericos horta­ mur, ut volumina Patrum, tanta sapientia ac pietate referta, assidue prae manibus legenda ac meditanda teneant. Quae autem per Nostras has Litteras, motu proprio datas, decrevimus ac statuimus, rata atque firma sunto, contrariis quibuslibet minime obstan­ tibus, peculiarissima quoque et individua mentione dignis. Datum Romae, apud S. Petrum, die 25 mensis Iulii, anno 1960, Ponti­ ficatus Nostri secundo. IOANNES PP. XXIII II SACRA CONGREGATIO RITUUM DECRETUM GENERALE QUO NOVUS RUBRICARt M BREVIARII AC MISSALIS ROMANI CODEX PROMULGATUR 1596J Novum rubricarum Breviarii ac Missalis romani codicem, quem Ssmus Dominus Ioan nes Papa XXIII, per Litteras Apostolicas Rubricarum instructum, die 25 iulii huius anni motu proprio datas approbavit et huic S. Congregationi promulgandum mandavit, S. Rituum Congregatio, per hoc Decretum generale, et promulgat et promulgatum esse declarat, in novas Breviarii et Missalis romani editiones inserendum, et ab omnibus ad quos spectat, inde a die 1 ianuarii proximi anni 1961, servandum. Ut autem libri liturgici qui in usu habentur adhuc adhiberi possint, rubricarum codici adduntur < Variationes » Breviariis et Missalibus necnon Martyrologio aptandis. Ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 26 iulii anni 1960. Caietanus L. S. Card. Cicognani, Ep. Tusculanus, Praefectus Henricus Dante, a secretis RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI PARS PRIMA RUBRICAE GENERALES Caput I NORMAE GENERALES [5971 1. Rubricae quae sequuntur ritum romanum respiciunt. 2. Nomine calendarii veniunt tum calendarium in usum Ecclesiae universae, tum calendaria particularia. 3. Rubricae generales quae sequuntur, valent tam pro Breviario quam pro Missali. Ipsis tamen exceptiones dantur per particulares rubricas, quae aliquando in Breviario et in Missali ad normam harum rubricarum redactis occurrunt. Caput II DE DIE LITURGICO IN GENERE 4. Dies liturgicus est dies sanctificatus actionibus liturgicis, praesertim Sacrificio eucharistico et publica Ecclesiae prece, id est Officio divino; et decurrit a media nocte ad mediam noctem. 5. Celebratio diei liturgici decurrit per se a Matutino ad Completorium, Sunt tamen dies solemniores, quorum Officium inchoatur a I Vesperis, dic praecedenti. Habetur denique celebratio liturgica non plena seu sola commemoratio in Officio et Missa diei liturgici currentis. 6. Singulis diebus fit aut de dominica, aut de feria, aut de vigilia, aut de festo, aut de octava, iuxta calendarium et praecedentiam dierum liturgicorum. 7. Praecedentia inter singulos dies liturgicos unice per peculiarem tabellam (n. 91) determinatur. 8. Dies liturgici sunt primae, secundae, tertiae aut quartae classis. Caput III DE DOMINICIS |59^| 9. Nomine dominicae intellegitur dies Domini initio cuiusque hebdo­ madae occurrens. 10. Dominicae sunt I aut II classis. 11. Dominicae 1 classir sunt: a) 1-IV Adventus; b) 1-IV Quadragesimae; 262 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI c) III Passionis; d) dominica Resurrectionis seu Paschatis; e) dominica in albis; f) dominica Pentecostes. Dominicae Paschatis et Pentecostes sunt pariter festa I classis cum octava. 12. Omnes aliae dominicae sunt // classis. 13. Officium dominicae incipit a I Vesperis, sabbato praecedenti, et explicit post Completorium dominicae. 14. Dominica celebratur suo die, iuxta rubricas. Officium et Missa domi­ nicae impeditae nec anticipantur nec resumuntur. 15. Dominica 1 classis, in occurrentia, festis quibuslibet praefertur. Festum tamen Immaculatae Conceptionis B. Mariae Virg. praefertur occur­ renti dominicae Adventus. Ad concurrentiam vero quod attinet, servetur norma, quae nn. 104105 traditur. 16. Dominica ll classis, in occurrentia, festis II classis praefertur. Attamen: tf) festum Domini 1 aut II classis, in dominica II classis occurrens, locum tenet ipsius dominicae cum omnibus iuribus et privilegiis: de dominica, proinde, nulla fit commemoratio; b} dominica II classis praefertur Commemorationi omnium Fidelium defunctorum. Ad concurrentiam vero quod attinet, servetur norma, quae nn. 104105 traditur. 17. Dominica excludit, per se, assignationem perpetuam festorum. [599 ] Excipiuntur: festum Ssmi Nominis lesu, celebrandum dominica quae occurrit a die 2 ad 5 ianuarii (secus dic 2 ianuarii); b) festum S. Familiae lesu, Mariae, loscph, celebrandum dominica prima post Epiphaniam; c) festum Ssmae Trinitatis, celebrandum dominica prima post Pen­ tecosten: d) festum D. N. lesu Christi Regis, celebrantium dominica ultima mensis octobris; e) festa Domini 1 classis quae, in calendariis particularibus, dominicae II classis nunc assignantur. Haec festa locum tenent dominicae occurrentis cum omnibus iuribus et privilegiis: de dominica, proinde, nulla fit commemoratio. IS. Dominicae post Epiphaniam quae, superveniente Septuagesima, impe­ diuntur, transferuntur post dominicam XXIII post Pentecosten, hoc ordine: a) si dominicae post Pentecosten fuerint 25, dominica XXIV erit quae inscribitur dominica VI post Epiphaniam; b) si dominicae fuerint 26, dominica XXIV erit quae inscribitur V post Epiphaniam; et XXV, quae inscribitur VI; RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI r) si dominicae fuerint 27, dominica XXIV erit quae inscribitur IV post Epiphaniam; XXV, quae inscribitur V; et XXVI, quae inscribitur VI; d) si dominicae fuerint 28, dominica XXIV erit quae inscribitur III post Epiphaniam; XXV, quae inscribitur IV; XXVI, quae inscribitur V; et XXVII, quae inscribitur VI. Ultimo tamen loco semper ponitur ea quae in ordine est XXIV post Pente­ costen, omissis, si opus sit, ceteris, quae aliquando locum habere non possunt. 19. Dominica prima mensis ea intelligitur, quae prima occurrit in mense, scilicet a die primo ad septimum mensis; dominica autem ultima, quae diem primum mensis sequentis proxime praecedit. Item ad computandam primam dominicam mensium augusti, septembris, octobris et novembris, ratione lectionum Scripturae occurrentis, ea dicitur prima dominica mensis, quae cadit a die primo ad septimum mensis. 20. Dominica I Adventus ea est, quae cadit die 30 novembris vel est ipsi proximior. Caput IV DE FERIIS [6^01 21. Nomine feriae intelleguntur singuli dies hebdomadae, praeter do­ minicam. 22. Feriae sunt primae, secundae, tertiae aut quartae classis. 23. Feriae I classis sunt: a) feria IV cinerum; Z») omnes feriae Hebdomadae sanctae. Hae feriae festis quibuslibet praeferuntur, et nullam admittunt commemo­ rationem, nisi unam prix ilegiatam. 24. Feriae II dassis sunt: a) feriae Ad ventus a die 17 ad diem 23 decembris: b} feriae Quatuor Temporum Adventus, Quadragesimae et mensis septembris. Hae feriae praefeiuntur festis particularibus II classis; si vero impediuntur, commemorari debent. 25. Fcride /// classis sunt: a) feriae Quadragesimae et Passionis, a feria V post cineres usque ad sabbatum ante dominicam II Passionis inclusive, superius non nominatae, quae praeferuntur festis 111 classis; b) feriae Adventus usque ad diem 16 decembris inclusive, superius non nominatae, quae cedunt festis III classis. Hae feriae, si impediuntur, commemorari debent. 26. Omnes feriae, numeris 23-25 non nominatae, sunt feriae IV classis; quae, si impediuntur, nunquam commemorantur. 27. Officium feriae incipit a Matutino et explicit per se post Completorium; Officium xcro sabbati, excepto Officio sabbati sancti, explicit post Nonam. 261 RUBRICAE BREVI,\RII ET MISSALIS ROMANI Caput V DE VIGILIIS [60/ I 28. Nomine vigiliae intellegitur dies liturgicus, qui aliquod festum praecedit, ct rationem habet praeparationis ad illud. Vigilia Paschalis vero, cum non sit dies liturgicus, modo sibi proprio, seu pervigilio, celebratur. 29. Vigiliae sunt primae, secundae aut tertiae classis. 30. Vigiliae I classis sunt: a} vigilia Nativitatis Domini quae, in occurrentia, locum tenet domi­ nicae IV Adventus, de qua, proinde, nulla fit commemoratio; b) vigilia Pentecostes. Hac vigiliae festis quibuslibet praeferuntur, ct nullam admittunt comme­ morationem. 31. Vigiliae 11 classis sunt: a) vigilia Ascensionis Domini; b) vigilia Assumptionis B. Mariae Virg.; c) vigilia Nativitatis S. Ioannis Baptistae; d) vigilia Ss. Petri et Pauli Apostolorum. Hae vigiliae praeferuntur diebus liturgicis III et IV classis; ct, si impe­ diuntur, commemorantur, iuxta rubricas. 32. Vigilia III classis est vigilia S. Laurentii. Haec vigilia praefertur diebus liturgicis IV classis; et, si impeditur, com­ memoratur, iuxta rubricas. 33. Vigilia II aut III classis penitus omittitur, si occurrat in dominica quavis, aut in festo 1 classis, vel si festum cui praemittitur in alium diem transferri aut ad commemorationem reduci contingat. 34. Officium vigiliae incipit a Matutino ct explicit quando initium habet Officium festi subsequentis. Caput VI DE FESTIS ET CALENDARIO A) De natura et proprietate festorum 35. Nomine festi intellegitur dies liturgicus in quo cultus publicus Ec­ clesiae peculiari modo ad mysteria Domini recolenda, vel ad B. Mariam Virg., aut Angelos, aut Sanctos vel Beatos venerandos dirigitur. (602) 36. Festa sunt primae, secundae aut tertiae classis. 37. Ratio celebrationis festorum haec est: a) festa I classis inter dies solemniores adnumerantur, quorum Offi­ cium incipit a I Vesperis, die praecedenti; M b) festa II et III classis Officium habent quod per se decurrit a Matu tino ad Completorium ipsius diei; RUBRICAE BREVIARII ET MISSALLS ROMAXI 265 c) festa vero Domini II classis 1 Vesperas acquirunt, quoties, in occur­ rentia, locum tenent dominicae II classis. 38. Festa sunt universalia aut particularia; particularia autem sunt propria aut indu!ta. 39. Festa universalia ea sunt quae a Sancta Sede in calendario Ecclesiae universae inscribuntur. Haec festa ab omnibus, qui ritum romanum sequuntur, celebrari debent, iuxta rubricas. 40. Festa particularia ea sunt quae ex iure aut ex induito Sanctae Sedis in calendariis particularibus inscribuntur. Haec festa ab omnibus, qui illo calendario tenentur, celebrari debent, iuxta rubricas, et nonnisi ex speciali Sanctae Sedis induito e calendario expungi vel gradu mutari possunt. 41. Festa particularia, ipso iure in calendario inscribenda, sunt festa propria: a) cuiusque nationis et regionis seu provinciae sive ecclesiasticae sive civilis (n. 42); b) cuiusque dioecesis seu territorii ecclesiastici cui praeficitur < Ordina­ rius loci » (n. 43); c) cuiusque loci seu oppidi vel civitatis (n. 44); d) cuiusque ecclesiae aut oratorii publici vel semipublici, quod locum tenet ecclesiae (n. 45); c) cuiusque Ordinis seu Congregationis (n. 46). 42. Festa propria cuiusque nationis et regionis seu provinciae sive eccle­ siasticae sive civilis sunt: fl) festum Patroni principalis rite constituti (I classis); /d festum Patroni secundarii rite constituti (II classis). 43. Festa propria cuiusque dioecesis seu territorii ecclesiastici cui praefi citur « Ordinarius loci » sunt: ) Pro Ecclesiae defensione; c) Pro unitate Ecclesiae; d) Tempore belli; c) Pro pace; /I Pro vitanda mortalitate; g) Pro remissione peccatorum; h) Pro peregrinantibus et iter agentibus; /I Pro infirmis; /| Ad postulandam gratiam bene moriendi; rn) Pro quacumque necessitate. 130. .Adhibetur color violaceus etiam: <7) ad processionem ct Missam in Litaniis maioribus et minoribus; //) ad benedictionem cinerum; \620\ c) ad Communionem in Actione liturgica feriae VI in Passione et Morte Domini; r/) in Missis de Commemoratione omnium Fidelium defunctorum, quae celebrantur tempore expositionis Ssmi Sacramenti pro oratione Quadraginta Horarum. 131. Paramenta coloris rosacei adhiberi possunt, dominica III Adventus ct dominica IV Quadragesimae, sed in Officio et Missa diei dominici tantum. F) De colore nigro 132. Nigro colore utendum est: a) in Actione liturgica feriae VI in Passione et Morte Domini, usque ad Communionem exclusive; b} in Officiis ac Missis defunctorum, excepto casu de quo supra, n. 130 d. Caput XIX DE USU ET QUALITATE PARAMENTORUM 133 In Missa, sacerdos celebrans semper utitur plancta seu casula. 134 Episcopus, et alii qui usu Pontificalium gaudent, si solemniter brant, planctam induunt super dalmaticam et tunicellam. i 280 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI Item, planctam super dalmaticam et tunicellam induit Episcopus, etiam in Missa lecta: a) in consecratione Episcopi; Λ) in collatione sacrorum Ordinum; c) in benedictione Abbatis; J) in benedictione Abbatissae; e) in benedictione et consecratione Virginum; /) in consecratione ecclesiae etaltaris. Attamen Episcopus aliique ile quibus supra, ex rationabili causa, a su­ menda tunicclla et dalmatica subter planctam abstinere possunt. 135. Pluviale adhibetur: a) in Officio Laudum et Vesperarum, quando solemniter dicuntur; b) in benedictionibus quae fiunt ad altare; c) in processionibus; [627] d} in absolutione super cadaver aut super tumulum; e) in Missa pontificali, a presbytero assistente; /) ad « orationes solemnes > in Actione liturgica feriae VI in Passione et Morte Domini; g) in Vigilia paschali. 136. Cum celebrans utitur pluviali, numquam adhibet manipulum; et si pluviale haberi non potest, in benedictionibus quae fiunt ad altare, sacerdos stat in alba cum stola, sine planeta et manipulo. 137. Dalmatica et tunicclla utuntur diaconus, respective subdiaconus, quan­ do sacerdoti ministrant: a) in Missa; b) in benedictionibus ad altare; c) in processionibus. Attamen cum sacerdos celebrans stat sine pluviali, etiam ministri stant sine dalmatica et tunicclla. Planetae plicatae et stola latior amplius non adhibentur. PARS SECUNDA RUBRICAE GENERALES BREVIARII ROMANI Caput I NORMAE GENERALES [622] 138. Horae canonicae Breviarii romani sunt: Matutinum, Laudes, Prima, Tertia, Sexta, Nona, Vesperae et Completorium. Ex his Matutinum, Laudes et Vesperae dicuntur Horae maiores·. Prima, Tertia, Sexta, Nona et Completorium Horae minores appellantur. Completo­ rium vero a rubricis plerumque separatim consideratur. RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 281 139. Obligatio dicendi divinum Officium comprehendit omnes Horas cano nuas cursus quotidiani. 140. Officium divinum absolvitur aut in choro, aut in communi, aut a solo. Dicitur autem in choro, si absolvitur a communitate per leges ecclesiasticas thoro obligata; in communi sero, si idem fit a communitate, quae choro non est adstricta. 141. Normae quae sequuntur valent tam pro absolutione divini Officii in choro vel in communi (etsi fiat a duabus vel tribus personis tantum) quam pro absolutione a solo, nisi aliter expresse caveatur. Caput II DE TEMPORE DICENDI HORAS CANONICAS 142. Horae canonicae Officii divini ordinantur, ex earum constitutione, ad sanctificationem diversarum horarum diei naturalis. Praestat, proinde, sive ad diem revera sanctificandum sive ad ipsas Horas cum fructu spirituali recitandas, ut in carum absolutione, tempus servetur quod proxime accedat ad tempus verum uniuscuiusque Horae canonicae. [62?] 143. Attamen ad satisfaciendum obligationi divini Officii recitandi, sufficit ut omnes Horae canonicae intra spatium vigintiquatuor horarum diei dicantur. 144. Matutinum, cx iusta causa, horis postmeridianis diei praecedentis anticipare licet, non tamen ante horam quartamdecimam. 145. Laudes, cum .sint precatio matutina, in choro et m communi primo mane dicuntur: quod convenienter servatur etiam in recitatione a solo facta. 146. Vesperae, etiam tempore Quadragesimae et Passionis, in choro et in communi, horis postmeridianis dicuntur: quod convenienter servatur etiam in recitatione a solo facta. 147. Completorium, ab omnibus qui ad recitationem divini Offici obligan­ tur, praesertim autem in familiis religiosis, valde opportune dicitur tamquam ultima precatio in fine diei, etiam si, ob iustam causam, Matutinum diei se­ quentis iam anticipatum fuerit. Hoc in casu, Pater noster, alias dicendum post versum Adiutorium no­ strum. omittitur et cius loco, in choro et in communi, fit examen conscientiae per rationabile tempus protractum; deinde dicuntur Confiteor et reliqua, more solito: quod convenienter servatur etiam in recitatione a solo facta. Caput III DE CALENDARIO ADHIBENDO IN RECITATIONE DIVINI OFFICII 148 Officium divinum absolvendum est iuxta calendarium proprium vel, eo deficiente, iuxta calendarium Ecclesiae universae, prout numeris sequen­ tibus indicatur. 20 _ Ephem. Iit- *960· — 282 < ’· RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 149. Beneficiarii sequi tenentur calendarium suae ecclesiae (n. 53 b). 150. Clerici dioecesani sequi debent calendarium ecclesiae vel oratorii cui stabiliter sunt addicti (n. 53 b)·, vel, si nulli ecclesiae vel oratorio sint stabiliter addicti, aut si extra suam dioccesim diutius versentur, calendarium suae dioecesis, additis festis loci in quo domicilium habent (n. 44), aut calendarium loci in quo commorantur. [624] 151. Religiosi utriusque sexus choro adstricti servant calendarium suae domus (n. 56 6); aut, quando choro intersunt in alia domo sui Ordinis, calendarium illius domus in qua actu versantur. 152. Religiosi calendarium proprium habentes, sed choro non adstricti, servant calendarium suae domus (n. 56 b); aut, si in alia domo suae Congrega­ tionis seu Instituti Officium in communi recitant, calendarium illius domus in qua actu versantur. 153. Religiosi qui calendarium proprium non habent, servant calenda­ rium suae ecclesiae (n. 53 b), additis tamen festis propriis et induitis (n. 46). 154. In seminariis et collegiis clericorum dioecesanis, Religiosis com­ missis, pro absolutione divini Officii in communi, sive a clericis sive a Reli­ giosis qui una cum clericis Officium in communi dicunt, adhibendum est calendarium loci (n. 53 a), additis festis ecclesiae seminarii vel collegii (n. 45), data insuper facultate adiungendi festa Tituli necnon sancti Fundatoris Reli­ giosorum quibus regimen seminarii commissum est. 155. In seminariis et collegiis clericorum interdioecesanis, regionalibus, nationalibus ct internationalibus, pro absolutione divini Officii in communi, adhibendum est calendarium Ecclesiae universae, additis festis Patroni princi­ palis nationis, icgionis seu provinciae sive ecclesiasticae sive civilis, dioecesis, oppidi seu civitatis, anniversario Dedicationis ecclesiae cathedralis dioecesis et aliis festis actu feriatis, si quae sint, nccnon festis ecclesiae seminarii vel collegii (n. 45). Si autem huiusmodi seminariorum regimen Religiosis commissum sit, calendarium Ecclesiae universae adhibendum est etiam a Religiosis qui una cum clericis Officium in communi absolvunt, data tamen facultate addendi festa tituli Ordinis seu Concremationis necnon sancti Fundatoris Religiosorum quibus regimen seminarii commissum est. 156. In collegiis ct domibus interprovincialibus, nationalibus et internatio­ nalibus Religiosorum, pro absolutione divini Officii in choro vel in communi, adhibendum est calendarium proprium Ordinis seu Congregationis universae (n. 55), additis tantum festis propriae ecclesiae (n. 45) necnon festis de quibus n. 57. 157. Quivis tamen clericus dioccesanus, aut quivis religiosus utriusque sexus, Officio divino quolibet titulo adstrictus, qui Officio participat in choro ve’ in communi iuxta aliud calendarium aut alium ritum quam suum, hoc modo suo muneri, quoad hanc partem Officii, satisfacit. [625] Item cum quis Vesperis votivis alicuius solemnitatis externae partieipat, suo muneri, quoad hanc partem Officii, satisfacit, dummodo praedictae Vesperae integrae ct servatis rubricis celebratae fuerint. iflM RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 283 Caput IV DE ORDINANDO DIVINO OFFICIO A) De ordinando divino Officio in genere 158. De extensione divini Officii pro singulis diebus liturgicis, supra dic­ tum est, numeris scilicet 13, 27, 34, 37. 159. De qualitate divini Officii recitandi, et de ratione sumendi singulas Horarum partes, iuxta dierum liturgicorum diversitatem, infra nn. 165-177 dicetur. 160. Ratio dicendi singulas Horas habetur in Ordinario divini Officii. 161. Matutinum cum tribus -Vocturnis, scilicet novem psalmorum cum novem lectionibus habent: ?| 203. Symbolum athanasianum dicitur solummodo in festo Ssmae Trinitatis, ad Primam, expletis psalmis, ante antiphonae repetitionem. H) De versibus 204. Versus dicuntur ad Matutinum post repetitam antiphonam ultimi psalmi cuiusque Nocturni. Ad Laudes vero et ad Vesperas versus dicitur post hymnum; ad Horas minores et ad Completorium post responsorium breve. 205. In 1 riduo sacro, versus dicitur in singulis Nocturnis et Laudibus tantum; in festo et per octavam Paschalis in solo Nocturno; in Officio defunc­ torum ad singulos Nocturnos, Laudes et Vesperas, ut suis locis notatur. 206. Tempore paschali versibus additur Alleluia, nisi iam habeatur. Exci­ piuntur versus qui in Ordinario sine Alleluia ponuntur. 207. Ratio sumendi versus, iuxta diversitatem Officiorum et Horarum, ha­ betur supra, ubi agitur de ordinando divino Officio (nn. 165-177). 11 De absolutionibus et benedictionibus ante lectiones 208. Absolutio et benedictiones dicuntur, ad Matutinum, ante lectiones cuiusque Nocturni, prout in Ordinario indicatur. Omittuntur in Officiis Tri­ dui sacri et defunctorum. 209. In Matutino Officii S. Mariae in sabbato ponuntur absolutio et bene­ dictiones propriae; item exstant benedictiones propriae in 111 Nocturno Ma­ tutini Nativitatis Domini. 210. Benedictiones propriae in variabiles habentur ante lectionem brevem ad Primam et ad Completorium. L) De lectionibus ad Matutinum I - De lectionibus in genere 211. In fine cuiusque Nocturni dicuntur tres lectiones. Proinde Officia cum tribus Nocturnis habent novem lectiones; Officia vero cum uno Noctur­ no tres. I6NI 212. Nomine «Scripturae occurrentis » designantur lectiones sacrae RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI Scripturae primo vel unico Nocturno assignatae et certo ordine per singulos dies in Proprio de Tempore dispositae. 213. Lectiones de Scriptura occurrenti, si die assignato dici nequeunt, omit­ tuntur, etsi agatur de initiis librorum, excepto initio Epistolae I ad Corinthios, quod, cum die 13 ianuarii occurrit dominica I post Epiphaniam, sabbato prae­ cedenti legitur. 214. Officia commemorata non habent lectionem in Officio diei. 215. Lectiones de Scriptura leguntur cum titulo libri sacri e quo sumun­ tur, nisi aliter expresse notetur; item lectiones de sermone vel tractatu vel documento pontificio, cum titulo et nomine auctoris; similiter praeponitur no­ men auctoris lectionibus de homilia in Evangelium diei. 216. In fine cuiusque lectionis dicitur: Tu autem, Domine, miserere nobis, cui respondetur Deo gratias". quae conclusio omittitur in Officiis Tridui sacri et defunctorum. II - De lectionibus Officii trium Nocturnorum 217. Tres lectiones primi Nocturni sunt de Scriptura, et quidem: «I in Officio festivo et semifestiuo, aut propriae aut specialiter assignatae aut de Communi; b) in Officiis Tridui sacri, propriae. 218. Tres lectiones secundi Nocturni sunt: a) in Officio festivo et semifestivo, de vita Sancti, aut de sermone vel tractatu diei assignato, ut in Proprio vel in Communi; Si vero una vel duae tantum lectiones propriae aut assignatae habeantur, numerus ternarius completur lectionibus de Communi. b) in Officiis Tridui sacri, de sermone dici assignato. 219. Tres lectiones tertii Nocturni sunt: a) in Officio festivo et semifestivo, de homilia in Evangelium diei; b} in Officiis Tridui sacri, de Epistolis B. Pauli Apostoli, ut in Proprio. 111 - De lectionibus Officii unius Nocturni 220. In Officio dominicali, ordo trium lectionum hic est: a) Lectio prima et secunda dicuntur de Scriptura occurrenti, ut in Proprio. |6351 Prima autem lectio Sacrae Scripturae ea est, quae in Bresiario nunc ut prima notatur; altera vero efficitur ex secunda et tertia in unam coniunctis, omisso responsorio intermedio. b) Lectio tertia dicitur de homilia in Evangelium diei; et sumitur ea quae nunc in Breviario ponitur tamquam prima tertii Nocturni. 221. In Officio ordinario, ordo trium lectionum hic est: ii) Lectio prima et secunda dicuntur de Scriptura; et quidem ordinarie de Scriptura occurrenti, nisi propriae vel specialiter assignatae habeantur. Prima autem lectio Sacrae Scripturae ea est, quae in Breviario ut prima notatur; altera vero efficitur ex secunda et tertia in unam coniunctis, omisso responsorio intermedio. rubricae breviarii ET MISSALIS ROMANI 291 b) Lectio tertia dicitur dc festo, scilicet propria, quae antea commu­ niter vocabatur < contracta >; qua deficiente, dicuntur lectiones propriae (olim secundi Nocturni) simul coniunctae. Si vero festum careat lectionibus propriis, pro tertia lectione sumitur quarta de Communi. 222. In Officio feriati, ordo trium lectionum hic est: vitetur. RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI IV 270. Missa cum Officio divino summum totius christiani cultus constituit; Missa proinde per se cum Officio dici concordare debet. Dantur tamen etiam Missae extra ordinem Officii, scilicet votivae aut defunctorum. 271. Missarum species duae sunt: Missa in cantu et Missa lecta. Missa dicitur in cantu, si sacerdos celebrans partes ab ipso iuxta rubricas cantandas revera cantu profert; secus dicitur lecta. Missa in cantu porro, si celebratur cum assistentia ministrorum sacrorum, appellatur Missa solemnis·, si celebratur absque ministris sacris, vocatur Missa cantata. Missa solemnis demum, quae ad Episcopo vel ab aliis facultatem habentibus celebratur cum solemnitatibus in libris liturgicis statutis, dicitur Missa pontificalis. 272. Missa, natura sua, postulat ut omnes adstantes, secundum modum sibi proprium, eidem participent. Varios autem modos, quibus fideles sacrosancto Missae Sacrificio actuose participare possunt, ita oportet moderari, ut periculum cuiusvis abusus amovea­ tur, et praecipuus eiusdem participationis finis obtineatur, plenior scilicet Dei cultus et fidelium aedificatio. De hac fidelium actuosa participatione fusius actum est in Instructione lie Musica sacra et sacra Liturgia a S. Rituum Congregatione data die 3 septeim­ bris anni 1958. 2/3. Rubricae quae sequuntur valent tam pro Missis in cantu quam pro Missis lectis, nisi aliter expresse caveatur. Caput II DE CALENDARIO ADHIBENDO IN MISSAE CELEBRATIONE 1644 \ 2/4. Missa dicenda est iuxta calendarium aut ecclesiae vel oratorii in quo Missa celebratur, aut loci, aut ipsius sacerdotis celebrantis, aut Ecclesiae universae, prout infra exponitur. 2/5. In ecclesia vel oratorio publico, quilibet sacerdos, tam dioecesanus quam religiosus, celebrare tenetur iuxta calendarium ipsius ecclesiae vel ora­ torii publici. Idem servetur in oratorio semipublico principali seminarii, domus religiosae, collegii, nosocomii, carccris et similium. 276. In oratoriis secundariis seminarii, domus religiosae, collegii, nosocomii, carccris et similium, quilibet sacerdos sequi potest aut calendarium ipsius oratorii aut proprium. 277. In oratoriis privatis, et cum celebrat super altare portatile extra locum sacrum, quilibet sacerdos sequi potest aut calendarium loci (n. 53 a) aut proprium. 278 De festis Patroni principalis nationis, regionis seu provinciae sive ecclesiasticae sive civilis, dioecesis, oppidi seu civitatis, necnon de anniversario Dedicationis ecclesiae cathcdralis et aliis festis actu feriatis, si quae sint, quilibet 21 — Ephem. ht. I960 298 RUBRICAE BREVIARII IT MISSALIS ROMANI sacerdos Missam celebrare debet, etiamsi secus calendarium proprium sequi posset. 279. Oratorium fixe constitutum in navibus est oratorium publicum: et in eo adhiberi debet calendarium Ecclesiae universae. Cum autem quis celebrat extra huiusmodi oratorium, super altare portatile, adhibere potest vel calenda­ rium Ecclesiae universae vel calendarium proprium. Idem facere potest qui legitime celebrat in itinere aereo, fluviali vel viae ferreae. 280. In seminariis et collegiis clericorum dioecesanis, Religiosis commissis; necnon in seminariis et collegiis clericorum interdioecesanis, regionalibus, nationalibus et internationalibus, etiam Religiosis commissis, idem adhibetur calen­ darium, quod praecipitur pro recitatione divini Officii in communi (nn. 154-155). [6451 281. In collegiis et domibus interprovincialibus, nationalibus et in­ ternationalibus Religiosorum, adhibendum est calendarium proprium Ordinis seu Congregationis universae (n. 55), additis tantum festis de quibus n. 5/. 282. Calendarium dioecesanum, additis festis loci et ecclesiae vel oratorii propriis, adhiberi debet: a) in ecclesiis cathedralibus, etsi Religiosis sint commissae; b} in ecclesiis et oratoriis propriis cleri dioeccsani, etsi chorum Religio­ sorum adnexum habeant, qui cum ecclesia per crates tantum communicat; <) in ecclesiis et oratoriis Religiosorum utriusque sexus, qui calendarium proprium non habent, additis tamen festis ipsis propriis et induitis; d} in ecclesiis et oratoriis Religiosorum, quae clero dioecesano commissa sunt, aut adnexum habent chorum Canonicorum; non autem si ecclesia vel oratorium alicui sacerdoti in particulari est commissum; e) in ecclesia et oratorio principali seminarii, etsi Religiosis sit com­ missum, data tamen facultate addendi festa de quibus n. 154. 283. Calendarium religiosum, additis festis de quibus n. 57 atque festis ecclesiae vel oratorii propriis, adhiberi debet: a) in ecclesiis et oratoriis principalibus Religiosorum, qui calendarium proprium habent, etsi sint paroecialia; b) in ecclesiis et oratoriis cleri dioccesani, quae Religiosis commissa sunt, aut ipsis Religiosis inserviunt pro publica divini Officii recitatione, etsi sint paroecialia; non autem si ecclesia vel oratorium alicui Religioso in parti­ culari est commissum; r) in ecclesiis et oratoriis Tertiariorum utriusque sexus, etsi solum Offi­ cium parvum B. Mariae Virg., recitent; * d) in oratoriis secundariis seminarii Religiosis commissi, si haec oratoria ipsis Religiosis tantum inserviunt. 284. Sacerdos qui celebrat in ecclesia vel oratorio ubi ritus diversus viget, stare debet calendario ipsius ecclesiae vel oratorii quoad festa eorumque gradum, commemorationes et collectam imperatam. In ordinanda autem Missa, sumere de et partes variabile·» proprias i dius ritus, retentis caeremoniis et Ordinario proprii ritus. RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMAM Caput 299 III DE MISSA CONVENTUALI » |6761 285. Nomine Missae conventualis intelligitur Missa quae ab iis, qui per leges Ecclesiae choro adstringuntur, in coniunctione cum Officio divino quotidie celebranda est. 286. Singulis diebus una tantum dicenda est Missa conventualis, quae cum Officio in choro recitato concordare debet, exceptis diebus de quibus infra nn. 289-294. Obligatio tamen alias Missas in choro celebrandi, ex piis fundationibus vel alia legitima causa, firma manet. 287. Missa conventualis dicenda est post Tertiam, nisi communitatis mo­ derator, gravi de causa, eam post Sextam vel Nonam dicendam esse censuerit. In vigilia Pentecostes, Missa conventualis dicitur post Nonam. 288. Missa conventualis per se solemnis esse debet, vel saltem cantata. Ubi 'tro per leges particulares vel per peculiaria indulta a solemnitate Missae in choro dispensatum fuerit, convenit ut, Missae conventual! lectae chorales par­ ticipationem liturgicam directam praestent, partes saltem Ordinarii Missae recitando. Porro iidem chorales prohibentur quominus, inter Missam conventua!cm. Horas canonicas choraliter prosequantur. 289 In omnibus feriis IV classis, nisi aliter praescribatur, loco Missae conventualis Officio conformis, dici potest, cum commemoratione feriae occurrentis: rz) aut Missa quae respondet commemorationi in Officio diei forte oc­ currenti; b) aut Missa de Mysterio, Sancto vel Beato, cuius elogium eo dic habetur in Martyrologio vel eius Appendice pro respcctivis Ecclesiis approbata; c) aut una ex Missis votivis quae in Missali, pro Missa conventuali, per hebdomadam disponuntur; d) aut quaelibet alia Missa, quae tamquam votiva celebrari permittitur. 290. Missa conventualis pro defunctis sacerdotibus, benefactoribus et aliis, excepto tempore natalicio et paschali: 16471 a) dici debet, quolibet mense, excepto mense novembri, prima feria IV classis; b) dici potest, qualibet hebdomada, prima feria IV classis. Sumitur Missa « quotidiana » cum oratione Deus, veniae largitor. 291. In diebus Litaniarum tam maiorum quam minorum, ubi fit processio, aut fiunt aliae peculiares supplicationes, Missa conventualis dici debet de Rogationibus (nn. 346-347). 292. In die coronationis Summi Pontificis, et in anniversariis eiusdem Sum­ mi Pontificis et Episcopi dioeccsani, in ecclesiis cathedralibus et collegiatis, pro Missa conventuali dicitur Missa de ipsis anniversariis, iuxta nn. 362-363. 293. In anniversario Episcopi proxime defuncti, nccnon in anniversario quod infra octiduum omnium I i lelium defunctorum celebratur pro animabus 300 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI omnium Episcoporum ct ecclesiae cathedralis Canonicorum defunctorum, in ipsa ecclesia cathedrali pro Missa convcntuali dicitur Missa de iisdem anniversariis. 294. In anniversariis omnium defunctorum alicuius Capituli aut Ordinis seu Congregationis ad chorum obligatae, pro Missa convcntuali dicitur Missa de iisdem anniversariis. 295. In Commemoratione omnium Fidelium defunctorum, pro Missa con­ ventual! adhibenda est Missa quae prima inscribitur hoc dic: et chorales illi soli intéresse tenentur. ' ·■:.'· ·*.,-■ 296. In festo Nativitatis Domini, in choro dicuntur duae Missae conventualcs, scilicet una in nocte ct altera in die. 297. Cum Episcopus Missam solemniter celebrat, vel eidem assistit: aut cum in choro canitur Missa Officio non conformis, ratione alicuius solemnitatis externae, chorales huic Missae tantum intéresse tenentur, etsi pro benefactoribus non applicetur, servata tamen lege de applicanda alia Missa per eum ad quem spectat. Caput IV DE MISSA IN DOMINICIS ET FERIIS 298. Omnes dominicae, sive I sive II classis, propriam Missam habent. Attamen dominicae post Epiphaniam, quae transferuntur inter dominicam XXIII et XXIV post Pentecosten, sumunt antiphonas ad Introif 67, Missa in qua Ordines sacri conferuntur dicenda est de sabbato, etiam festo I vel II classis occurrente. Caput V DE MISSIS FESTIVIS « 301. Missa de festo, sensu proprio, intelligitur Missa de Mysterio, Sancto vel Beato quae celebratur secundum ordinem Officii. | 302. Sensu autem latiore, dicuntur quoque Missae de festo: a) MLssa de festo III classis ab alio festo eiusdem gradus impedito; b) Missa de commemoratione in Officio dici occurrente; RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 501 C) Missa de Mysterio, Sancto vel Beato, cuius elogium eo die habetur in Martyrologio vel eius Appendice pro respective Ecclesiis approbata. 3(l.b Missae festivae numero praecedenti recensitae omnibus iuribus Jitursjicis gaudent, ac si festum cum integro Officio celebraretur. Attamen: a) Missa de festo III classis impedito dici potest suo dic, solummodo si etiam festum impediens sit III classis; b\ Missa de commemoratione in Officio diei occurrente, et Missa de Mysterio, Sancto vel Beato, cuius elogium eo die habetur in Martyrologio vel cius Appendice pro respectivis Ecclesiis approbata, dici potest tantum si occurrit dies liturgicus IV classis. 304. Missae quae dicuntur festivae sensu latiore prohibentur in ecclesiis unam tantum Missam habentibus: a) quoties urgeat onus Missae conventualis cui per alium sacerdotem satisfieri nequeat, nisi Missa, iuxta n. 289, tamquam conventualis dici possit; [649J b) quoties diebus Litaniarum dicenda sit, iuxta rubricas, Missa de Rogationibus. 305. Ad formulam autem Missae festivae eligendam extra Missam conventualem. haec senentur: (i) pro festis quae in Proprio Sanctorum habentur, sumitur Missa quae, suo die, in Missali indicatur. Attamen, loco Missae de Communi, sumi potest, ad libitum sacerdotis celebrantis, Missa propria de eodem festo, si habetur, inter Missas pro aliquibus locis; b) pro festis quae in Proprio Sanctorum non habentur, sumitur Missa de Communi. Quoties in eodem Communi plures exstant formulae, electio fit ad libitum sacerdotis celebrantis. In singulis autem Communibus c cvangclia, quae habentur sive in ipsis Missis sive ad calcem totius Communis, sumi possunt in qualibet Missa de eodem Communi. Caput VI DE MISSIS VOTIVIS A) De Misfis votivis in genere 306. Nomine Missae votivae intellegitur Missa quae dicitur extra ordinem Officii vel commemorationum diei currentis, aut non est de Mysterio, vel Sancto eo dic in Martyrologio elogium habente. 307. Missa votiva potest esse: a) de mysteriis Domini; b) de Beata Maria Virgine; c) de Angelis r/) de Sanctis; e) ad diversa. 302 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 308. Tamquam Missae votivae, de mysteriis Domini, celebrari possunt: a) in Ecclesia univeisa. 1) de Ssma Trinitate: 2) de Ssmo Nomine lesu: 3) de Ssmo Corde lesu; 4) de pretiosissimo Sanguine D. N. I. C.; 5) de Christo Rege; 16501 6) de Ssmo Eucharistiae Sacramento; 7) de D. N. lesu Christo, summo atque aeterno Sacerdote; 8) de sancta Cruce; 9) de Passione Domini; 10) de sancta Familia lesu, Mariae, loseph; 11) de Spiritu Sancto: b) in singulis ecclesiis, praeter Missas supra memoratas, omnes Missae de festis Domini quae in calendariis particularibus inscribuntur, et aliae Mis­ sae votivae specialiter concessae. Celebrari tamen nequeunt, tamquam votivae, Missae quae referuntur ad mysteria vitae Domini. 309. De Beata Maria Virgine celebrari possunt, tamquam votivae: a) in ecclesia universa, Missae quae pro sancta Maria in sabbato, iuxta temporum diversitatem, in Missali assignantur, necnon omnes Missae de fe­ stis B. Mariae Virg. quae in calendario universali inscribuntur; b) in singulis ecclesiis, praeter Missas supra memoratas, omnes Missae de festis B. Mariae Virg. quae in calendariis particularibus inscribuntur, et aliae Missae votivae specialiter concessae. Partes variandae iuxta diversa anni tempora, in h’.s Missis deficientes, sumuntur e Communi festorum B. Mariae Virg. Celebrari tamen nequeunt, tamquam votivae, Missae quae referuntur ad mysteria vitae eiusdem B. Mariae Virginis, excepta Missa de eiusdem Imma­ culata Conceptione. 310. De Angelis celebrari possunt, tamquam votivae: a) Missae de singulis festis Ss. Angelorum; b} Missa votiva de Ss. Angelis feriae III assignata. 311. De Sanctis celebrari possunt, tamquam votivae, Missae de quolibet Sancto canonizato elogium habente in Martvrologio romano, vel eius Appen­ dice pro respectivis Ecclesiis approbata. 312. Missae votivae de Beatis permittuntur, ex Apostolico Induito, unice in triduo quod in eorum honorem celebratur intra annum a beatificationc. 313. Missae votivae t ad *diversa habentur in Missali, vel eius Appendice pro aliqua ecclesia approbata, pro peculiaribus circumstantiis vel necessitatibus celebrandae. [657 ] 314. Pro Missa votiva de mysteriis Domini sumitur Missa de respec­ tive festo, nisi expresse indicetur aliam esse adhibendam; aut peculiaris Missa votiva. 315. Pro Missa votiva de B Maria Virg., de Angelis et de Sanctis sumitur rubricae breviarii et missalis ROMANI 303 Missa (le respective festo, si in Missali habetur, sive in Proprio Sanctorum sive inter Missas pro aliquibus locis, nisi alia Missa tamquam votiva in Mis­ sali expresse indicetur. Quodsi festum in Missali desit, sumitur Missa de Communi. Quoties in eodem Communi plures exstant formulae, electio fit ad libitum sacerdotis cele­ brantis. In singulis autem Communibus, epistolae et cvangelia, quae habentur sive in ipsis Missis sive ad calcem totius Communis, sumi possunt in qualibet Missa de eodem Communi. Serventur tamen rubricae de mutandis nonnullis partibus vel verbis, iuxta anni tempora et iuxta qualitatem mere votivam huius Missae. 316. Pro aliqua peculiari necessitate, sumitur Missa votiva propria, si habetur in Missali: ea vero deficiente, sumitur « Missa pro quacumque neces­ sitate», adhibitis, loco orationum huius Missae, orationibus necessitati occur­ renti convenientibus, si inter « Orationes diversas » inveniuntur. 317. Quaevis Missa votiva de mysteriis Domini, de B. Maria Virg. vel Sancto, prohibetur quoties occurrit dies liturgicus I vel II classis in quo fit Officium de eadem Persona. Tunc, loco Missae votivae, dicenda est Missa de Officio occurrenti. Occurrente vero die liturgico III vel IV classis, eligi potest aut Missa de Officio diei aut Missa votiva, exclusa alterius commemoratione. 318. Oratio Missae votivae impeditae additur, sub unica conclusione, ora­ tioni Missae dici, solummodo si Missa votiva est I aut II classis, et modo ne occurrat dies’sub nn. 1, 2, 3 et 8 in tabella praecedentiae recensitus. De Missa votiva III classis impedita nihil fit in Missa de Officio occurrenti. 319. In admittendis et ordinandis orationibus in Missis votivis, serventur ea quae infra pro singulis Missarum votivarum classibus statuuntur (nn. 330 b, 343 b, 386/;, 389 /?). 320. De hymno angelico et de svmbolo in Missis votivis dicitur suis locis, cum agitur de singulis Missarum votivarum classibus, et infra, nn. 431-432, et 475-476. 1652 I 321. Sequentia, si qua habetur, in Missis votivis omittitur. 322. Praefatio dicitur quae cuique Missae votivae propria est; qua defi­ ciente, dicitur praefatio de Tempore aut communis, iuxta normas generales. 323. Color paramentorum, in Missis votivis, debet esse cuique Missae con­ veniens; sed in Missis votivis lectis IV classis non conventualibus, adhiberi potest etiam color Officii dici, servato tamen colore violaceo et nigro unice pro Missis quibus per sc competit. 324. Nisi in rubricis particularibus aliud statuatur, Missa votiva potest esse aut in cantu aut lecta. 325. Missae votivae sunt 1, Π, HI aut IV classis; dc singulis agitur nu­ meris sequentibus. 326. Quaevis Missa votiva prohibetur in ecclesiis unam tantum Missam habentibus: a} quoties urgeat onus Missae convcntualis, cui per alium sacerdotem satisfieri nequeat, exceptis Missis votivis, quae certis diebus pro Missa con­ ventual i dici possunt (n. 289) aut debent (nn. 290-294); 304 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI b\ die 2 februarii, si fiat benedictio candelarum; c) in Litaniis maioribus et minoribus, si dicenda sit Missa de Rogationi­ bus (n. 346). 327. Quoties, in rubricis aut in peculiari induito, aliqua Missa indicatur tamquam votiva alicuius classis, ordinanda est iuxta normas et privilegia, quae pro eadem classe Missarum votivarum statuuntur. B) De Missis votivis I classis I - De Missis votivis I classis in genere 328. Nomine Missae votivae I classis intellegitur Missa votiva quae cele­ brari permittitur omnibus diebus liturgicis, iis tantum exceptis qui sub nn. 1-8 in tabella praecedentiae recensentur, salvo praescripto n. 332. 329. Missae votivae ! classis, a rubricis generalibus praevisae, sunt: λ) Missae de Dedicatione, in actu consecrationis ecclesiae (nn. 331-334); b) Missae in cantu de Ssmo Eucharistiae Sacramento, in solemnioribus celebrationibus Congressus eucharistici (n. 335); [653] c) Missae in cantu de mysteriis Domini, B. Maria Virg., Sancto vel Beato, occasione celebrationis extraordinariae (n. 340 a). 330. Privilegia Missarum votivarum I classis sunt: a} dicuntur cum Gloria et Credo; b) excludunt omnes commemorationes non privilegiatas, et collectam ab Ordinario loci imperatam; c) oratio Missae votivae impeditae additur sub unica conclusione ora­ tioni Missae dici currentis, modo ne occurrat dies sub nn. 1, 2, 3 ct 8 in tabella praecedentiae recensitus; d) si in cantu celebrantur, adhibetur tonus solemnis. II - De Missis Dedicationis in actu consecrationis ecclesiae 331. Ecclesiarum consecratio, quamvis omni die de iurc fieri possit, oppor­ tunius tamen fit dominicis ct festis diebus. Prohibetur vero in vigilia et festo Natis itatis Domini, in festis Epiphaniae ct Ascensionis Domini, Corporis Chri­ sti, diebus a dominica II Passionis scu in palmis usque ad dominicam Resur­ rectionis inclusive, in dominica Pentecostes, necnon dic Commemorationis omnium Fidelium defunctorum. 332. Missa de Dedicatione in actu consecrationis ecclesiae vel oratorii est pars totius ritus consecrationis; proinde celebrari debet quoties ecclesia vel oratorium consecratur, etiam diebus quibus reliquae Missae votivae I classis prohibentur. 333. In Missa de Dedicatione in actu consecrationis ecclesiae additur, sub unica conclusione, oratio de Mysterio vel Sancto in cuius honorem ecclesia vel oratorium est consecratum, et nulla alia admittitur commemoratio, ne privilcgiata quidem. 334. Aliae Missae quae in ecclesia vel oratorio, die consecrationis, expleto ritu, celebrantur, dici possunt de Dedicatione, tamquam votivae I classis. RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 505 III - De Missis in Congressibus eucharisticis 335. Singulis diebus Congressus eucharistici dioecesani, regionalis, natio­ nal ct intcrnationalis, Missa principalis, dummodo sit in cantu, celebrari potest de Ssmo Eucharistiae Sacramento, tamquam votiva I classis. |657j 336. In ceteris publicis celebrationibus eorundem Congressuum, Mis­ sa dc Ssmo Eucharistiae Sacramento celebrari potest tamquam votiva II classis. 337. Singuli sacerdotes qui Congressui eucharistico intersunt, celebrare pos­ sunt Missam dc Ssmo Eucharistiae Sacramento, tamquam votivam III classis. IV ■ Dc Missis votivis in quibusdam celebrationibus extraordinariis 338. Prix ilegia hac paragraphe indicata spectant ad Missas: a) in triduo vel octiduo quod in honorem alicuius Sancti vel Beati, intra annum a canonizatione vel bcatificatione, celebratur; b) in quibusdam celebrationibus extraordinariis, per triduum vel octiduum perductis, occasione v. gr. saecularis recurrendae. Excluduntur tamen cc’ebrationes extraordinariae in honorem Beatorum. 339. Ad celebrationes peragendas, de quibus numero praecedenti, requi­ ritur peculiare indultum Sanctae Sedis. 340. Singulis diebus harum celebrationum permittitur: (Z) unica Missa in cantu dc mysterio Domini. B. Maria Virg., Sancto vel Beato in cuius honorem ce'cbrationcs peraguntur, tamquam votiva I classis; b) omnes Missae lectae, ut supra, tamquam votivae II classis. C) De Missis votit'is II classis 1 - De Missis votivis II classis in genere 341. Nomine Missae votivae II classis intellegitur Missa votiva quae cele­ brari permittitur omnibus diebus liturgicis II, III et IV classis. Missa tamen pro Sponsis ct Missa pro gratiarum actione in 25” vel 50° anniversario a celebratione matrimonii prohibentur omnibus diebus dominicis. 342. Missae votivae II classis, a rubricis generalibus praevisae, sunt: a) Missa in solem ni benedictione ecclesiae vel oratorii, ct in consecra­ tione altaris (n. 345); b) Missa Rogationum in Litaniis tam maioribus quam minoribus (nn. 346-347); r) Missae votivae occasione orationis Quadraginta Horarum aut alterius expositionis Sstni Sacramenti (nn. 348-355); I 655 I d) Missae de solemn itate externa festorum (nn. 356-361); cj Missa in die coronationis Summi Pontificis ct in anniversariis Papae ct Episcopi dioecesani (nn. 362-365); /I Missa pro re gravi ct publica simul causa (nn. 366-368); g) Missa «Pro Fidei propagatione» (n. 369); A) Missae in quibusdam occasionibus peculiaribus (nn. 370-372); 306 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI ;) Missa votivae in sanctuariis (nn. 373-377); /) Missa votiva pro Sponsis et Missa pro gratiarum actione in 25° et 50° anniversario a celebratione matrimonii (nn. 378-382). 343. Privilegia Missarum votivarum II classis sunt: λ) dicuntur cum Gloria, nisi adhibeatur color violaceus paramentorum; sed sine Credo, nisi ratione dominicae aut octavae occurrentis dicendum sit; b) admittunt unam tantum commemorationem, et excludunt collectam ab Ordinario loci imperatam; c) oratio Missae votivae impeditae additur, sub unica conclusione, ora­ tioni Missae diei, modo ne occurrat dies sub nn. 1, 2, 3 et 8 in tabella praece­ dentiae recensitus, salvo praescripto n. 380; d) si in cantu celebrantur, adhibetur tonus solemnis. 344. Missae votivae II classis reguntur normis generalibus n. 343 memo­ ratis; quae autem sunt cuique Missae propria, infra indicantur. t. II - De Missa votiva in solemni benedictione ecclesiae vel oratorii, et in consecratione altaris 345. In solemni benedictione ecclesiae vel oratorii, et in consecratione alta­ ris, expleto ritu, dicitur, tamquam votiva II classis, Missa de Mysterio vel Sancto in cuius honorem ecclesia vel oratorium est benedictum, vel altare est consecratum. III - De Missa Rogationum in Litaniis tam maioribus quam minoribus 346. In Litaniis tam maioribus quam minoribus (nn. 80-90), in ecclesiis in quibus fit processio vel, de mandato Ordinarii loci, peculiares celebrantur supplicationes (n. 83), dicitur, tamquam votiva II classis, Missa de Rogatio­ nibus (cfr. n. 86). 347. Missa Rogationum, vel Missa dici quae locum tenet Missae votivae impeditae, habetur tamquam pars totius actionis liturgicac; et dicitur 1656] re­ gulariter expleta processione, vel expletis aliis peculiaribus supplicationibus. IV - De Missis votivis occasione orationis Quadraginta Horarum aut alterius expositionis Ssmi Sacramenti ' , t ■ ·. 348. Ad exponendum et reponendum Ssmum Sacramentum pro oratione Quadraginta Horarum, sive continua sive interrupta, in ipso altari expositionis celebratur, in cantu, tamquam votiva II classis, Missa de Ssmo Eucharistiae Sacramento. 349. Die medio expositionis, in altari ubi Ssmum Sacramentum non est expositum, celebrari potest in cantu, tamquam votiva II classis, aut Missa de Ssmo Eucharistiae Sacramento, aut alia Missa votiva peculiaribus necessitatibus loci accommodata. 350. Diebus quibus Missae votivae IV classis a rubricis permittuntur, con- RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMAM 307 venit ut Missae, quae celebrantur in ecclesia in qua habetur oratio Quadra­ ginta Horarum, sint de Ssmo Eucharistiae Sacramento. 351. In Commemoratione omnium Fidelium defunctorum: 0) expositio Ssfni Sacramenti sequatur, repositio vero praecedat Missam in cantu, vel principalem; tempore expositionis, Missae de Officio diei dicuntur cum paramentis violaceis, et extra altare expositionis. 352. Dic 2 februarii, feria IV cinerum et in dominica II Passionis seu in palmis, si fit benedictio candelarum, aut respective cinerum vel palma­ rum. Ssmum Sacramentum, pro oratione Quadraginta Horarum expositum, tem­ pore benedictionis et processionis vel impositionis cinerum, aut transfertur ad aliud altare in quo adoratio continuari possit absque detrimento pietatis fide­ lium. aut deponitur, et adoratio resumitur, expleta benedictione et processione vel cinerum impositione cum Missa. Quod convenienter servatur etiam in Com­ memoratione omnium Fidelium defunctorum, pro Missa principali diei et sequenti absolutione ad tumulum. 353. Ad exponendum Ssmum Sacramentum pro publica adoratione, quae per unum diem protrahitur, dici potest, tamquam votiva II classis, Missa de Ssmo Eucharistiae Sacramento. 354. Ad exponendum vero Ssmum Sacramentum pro publica adoratione, quae per aliquas tantum horas protrahitur, dicitur Missa de die, sine comme­ moratione Ssini Sacramenti. 1657| Diebus tamen, quibus permittuntur Missae votivae IV classis, conve­ nientius dicitur Missa de Ssmo Eucharistiae Sacramento. 355. In Missis quae durante adoratione, cx induito, ad altare expositionis celebrantur, additur, sub unica conclusione, oratio de Ssmo Eucharistiae Sacra­ mento, modo ne occurrat dominica, nec Officium, Missa aut commemoratio hat de Christo Domino. V - De Missis votivis in solemn itate externa festorum 356. Nomine solemn itatis externae alicuius festi intellegitur celebratio ipsius festi absque Officio, in bonum fidelium, vel die quo festum impeditur, vel in dominica quando ipsum festum occurrit infra hebdomadam, vel alio statu­ to dic. * 357. So’emnitas externa alicui festo aut ipso iure competit, aut peculiari induito conceditur. 358. Solemn itas externa ipso iure competit dumtaxat: a) festo Ssmi Cordis lesu, in dominica III post Pentecosten; b) festo B. Mariae Virg. a Rosario, in dominica I mensis octobris; r) festis I aut II classis, quae cum quadam peculiari actione liturgica sunt connexa, si eadem actio liturgica, approbante Sancta Sede, in domini­ cam transfertur, pro ea tantum Missa, quae coniunctim cum praedicta actione liturgica celebratur; dicitur pro defunctis non sacerdotibus: a) in Missa exsequiali; b) in Missis pro die obitus; c) in Missis post acceptum mortis nuntium; e/) in ultima defuncti sepultura; e) in die III, VII et XXX, adhibitis tamen orationibus propriis. 396. Missa quae inscribitur «In anniversario defunctorum» sumitur in anriversariis defunctorum qui non sunt sacerdotes. 397. Missa «quotidiana» sumitur pro omnibus defunctis cuiusque ordinis vel gradus, extra dies supra recensitos. 398. Quoad orationes in Missis defunctorum, haec serventur: a) omnes Missae defunctorum, sive in cantu sive lectae, per se dicuntur cum unica oratione, nisi oratio imperata pro defunctis, iuxta n. 458, addi de­ beat, vel oratio votiva pro defunctis, iuxta n. 464, addi possit; b) in Missis defunctorum IV classis, si pro certis defunctis applicentur, dicitur oratio conveniens, ut in Missali inter orationes diversas pro defunctis; si applicentur pro defunctis in genere, vel designatio ignoretur, dicitur oratio Fidelium; c) in Misis defunctorum prohibetur quaevis oratio, quae non est pro defunctis. 399. Sequentia Dies irae: a) dici debet tantum in Missis defunctorum I classis. Attamen in Com­ memoratione omnium Fidelium defunctorum, cum quis tres Missas sine inter­ missione celebrat, sequentiam dicere debet tantum in Missa principali, secus in prima Missa; in aliis Missis, nisi sint in cantu, eam omittere potest; b) omitti potest in Missis defunctorum II, III et IV classis. 400. Quaelibet Missa defunctorum potest esse aut in cantu aut lecta. 401. Absolutio super cadaver aut super tumulum: cz) heri debet post Missam exsequialem; b) fieri potest post ceteras Missas defunctorum; r) fieri potest, cx rationabili causa, etiam post Missas quae non sunt de­ functorum. B) De Missis defunctorum 1 classis I - De Missis defunctorum I classis in genere [665] 402. Missae defunctorum I classis sunt: a} Missae in die Commemorationis omnium Fidelium defunctorum; b} Missa exsequialis. 22 - Ephem. Iit. I960. 314 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI II - Dc Missis in die Commemorationis omnium Fidelium defunctorum 403. In dic Commemorationis omnium Fidelium defunctorum, quilibet sacerdos tres Missas celebrare potest, ut in Missali hoc die. 404. In dicendis Missis huius dici, haec serventur: a) qui unam dumtaxat Missam celebrat, primam adhibet; qui vero duas, primam ct secundam; b) qui Missam in cantu vel conventualcm celebrat, primam adhibet, facta ei potestate anticipandae secundae et tertiae; c) qui plurcs Missas in cantu celebrat, in diversis ecclesiis, semper pri­ mam adhibere debet; d) si vero plures Missae, in eadem ecclesia, in cantu celebrantur, pri­ mum adhibeatur prima, deinde secunda ct denique tertia. III - De Missa exsequiali 405. Nomine Missae exsequialis intellegitur unica Missa pro defunctis, quae directe conncctitur cum exsequiis alicuius defuncti. Haec Missa, per se, celebranda est praesente cadavere; celebrari vero po­ test etiam, rationabilem ob causam, absente vel iam sepulto. 406. Missa exsequialis prohibetur: a) diebus sub nn. 1, 2, 3, 4, 5 ct 6 in tabella praecedentiae recensitis; b) diebus festis dc praecepto, inter festa sub n. 11 in tabella praece­ dentiae comprehensis; c) in anniversario Dedicationis ct in festo Ί ituli ecclesiae, in qua funus peragitur; d) in festo Patroni principalis oppidi vel civitatis; e) in festo Tituli ct Sancti Fundatoris Ordinis seu Congregationis, ad quam pertinet ecclesia in qua funus peragitur. 407. Si Officium alicuius festi, dc quo n. 406, iuxta rubricas, in alium diem accidcntalitcr transferendum sit, Missa exsequialis prohibetur dic [666] quo festum impeditur ac permittitur die in quem transfertur Officium; si vero soIcmnitas externa alicuius festi fit in dominica, Missa exsequialis prohibetur dic quo fit solemnitas externa, non autem die festo. 408. Quoties Missa exsequialis prohibetur, \ cl, ob rationabilem causam, in ipso actu funeris celebrari nequit, transferri potest in proximiorem diem similiter non impeditum. 409. In Commemoratione omnium Fidelium defunctorum pro Missa exse­ quiali sumitur prima Missa dici cum orationibus pro respective defuncto in Missa exsequiali dicendis. Si vero prima Missa celebratur pro Officio diei, pro Missa exsequiali sumitur secunda, aut denique tertia. RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 315 C) De Missis dejunctorum II classis I - Dc Missis defunctorum II classis in genere 410. Missae defunctorum II classis sunt: «I Missae pro dic obitus; b\ Missa post acceptum mortis nuntium; e) Missa in ultima defuncti sepultura. 411. Omnes Missae defunctorum II classis dicuntur ut in die obitus; permittuntur autem dummodo: zz) pro ipso defuncto applicentur; b) non occurrat dies liturgicus I classis aut dominica quaevis. Si Missa in dic obitus dicitur ultra octiduum a die obitus seu sepulturae defuncti, in oratione ct postcommunione omittitur adverbium hodie. II - De Missis pro die obitus 412. Nomine e Missae pro dic obitus» intelleguntur Missae quae pro ali­ quo dei uncto celebrantur a dic obitus usque ad diem sepulturae: a) sive in oratorio privato ipsius defuncti, dummodo cadaver sit physice praesens in domo; b) sive in ecclesia vel oratorio loci ubi defunctus obiit, sepelitur vel habuit domicilium: e) sive in ecclesia vel oratorio in quo celebratur Missa exsequialis, etsi a funere defuncti seiuncta. III - Dc Missa post acceptum mortis nuntium [667J 413. Nomine «Missae post acceptum mortis nuntium» intellegitur unica Missae quae pro aliquo defuncto dici potest in qualibet ecclesia vel ora­ torio, opportuniore dic post acceptum mortis nuntium. IV - De Missa in ultima defuncti sepultura 414. Nomine Missae in ultima defuncti sepultura intellegitur unica Missa, quae dici potest in ecclesia vel oratorio illius loci, ubi corpus defuncti iam humatum ari definitivam sepulturam defertur, co ipso dic eiusdem definitivae sepulturae. D) De Missis dejunctorum III classis I - Dc Missis defunctorum III classis in genere 415. a) b) c) Missae defunctorum III classis sunt: Missa in die III, VII et XXX ab obitu vel sepultura defuncti; Missa « in anniversario >; Missae defunctorum in ecclesiis ct sacellis coemeterii; 316 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI d} Missae defunctorum intra octiduum Commemorationis omnium Fide­ lium defunctorum. 416. Missae defunctorum III classis prohibentur diebus liturgicis I et II classis; et adhibetur formula quae infra pro singulis Missis indicatur, nisi iuxta n. 394 prima Missa ex iis quae habentur in Commemoratione omnium Fidelium defunctorum sumenda sit. II - De Missa in dic III, VII et XXX ab obitu vel sepultura 417. In die III, VII et XXX ab obitu vel sepultura defuncti computando, in qualibet ecclesia vel oratorio dici potest pro ipso defuncto unica Missa ut in die obitus, adhibitis orationibus propriis, quae in fine huius Missae inveniuntur. Quoties haec Missa a rubricis impeditur, transferri potest in proximiorem diem similiter non impeditum. Huiusmodi Missae plures esse possunt diebus quibus Missae defunctorum IV classis permittuntur. III - De Missa « in anniversario » [665] 418. Anniversarium stricte sumptum intellegitur annuus recursus diei obitus aut sepulturae alicuius defuncti; late sumptum vero intellegitur aut anni­ versarium ex fundatione extra diem obitus vel sepulturae semel quolibet anno celebrandum, aut celebratio quae pro omnibus defunctis alicuius coetus, item semel quolibet anno, habetur, die aut ex fundatione vel consuetudine coetus statuto aut a coetu vel sacerdote celebrante statuendo. 419. His diebus, in qualibet ecclesia vel oratorio, permittitur una Missa quae dicenda est ut in anniversario; et quoties a rubricis prohibetur, transferri potest in proximiorem diem similiter non impeditum. Huiusmodi Missae plures esse possunt diebus quibus Missae defunctorum IV classis permittuntur. IV - De Missis in ecclesiis et sacellis coemeterii 420. Nomine ecclesiae vel sacelli coemeterii intellegitur: a) ecclesia vel oratorium publicum principale coemeterii, in quo actu cadavera sepeliuntur, dummodo huiusmodi ecclesia vel oratorium adnexum non habeat onus chorale aut curam animarum; ' 'Wj b) sacellum alicuius particularis sepulcreti rite erecti intra fines coe­ meterii. 421. Missae quae his locis celebrantur, dummodo pro defunctis applicen­ tur, dici possunt de requie, adhibita < Missa quotidiana » cum oratione con­ venienti. RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 317 V - De Missis defunctorum intra octiduum Commemorationis omnium Fidelium defunctorum 422. Intra octiduum a die Commemorationis omnium Fidelium defuncto­ rum inclusive computandum, omnes Missae, quae applicantur pro omnibus vel quibusdam defunctis, dici possunt de requie, adhibita Missa cum oratione convenienti. E) De Missis dejunctorum IV classis, seu « quotidianis > [669] 423. Missae defunctorum IV classis sunt aliae Missae defunctorum «quotidianae», quae celebrari possunt, loco Missae Officio diei respondentis, in feriis IV classis tantum, extra tempus natalicium. Maxime convenit ut hae Missae defunctorum IV classis tunc tantum di­ cantur cum revera pro defunctis, aut in genere aut certo designatis, appli­ cantur. Caput VIII DE DIVERSIS MISSAE PARTIBUS A) De psalmo ludica me, Deus, confessione et altaris incensatione 424. Psalmus ludica me, Deus cum sua antiphona, et confessio cum abso­ lutione dicuntur, ante gradus altaris, in qualibet Missa sive in cantu sive lecta; omittuntur autem una cum sequentibus versibus et orationibus Aufer a nobis et Oramus te, Domine, in: a) Missa festi Purificationis B. Mariae Virg., quae sequitur benedictionem et processionem candelarum; b) Missa feriae IV cinerum, quae dicitur post benedictionem et impo­ sitionem cinerum; c) Missa dominicae II Passionis seu in palmis, quae sequitur benedic­ tionem et processionem ramorum; d\ Missa Vigiliae paschalis; e) Missa Rogationum, quae sequitur processionem Litaniarum tam maio­ rum quam minorum; /) certis Missis, quae sequuntur quasdam consecrationes, ex rubricis Pontificalis romani. 425. Psalmus ludica me, Deus omittitur: a) in Missis de Tempore, a dominica I Passionis usque ad feriam V in Cena Domini: b) in Missis defunctorum. 426. Incensationes quae in Missa solemni fieri debent, fieri possunt etiam in omnibus Missis cantatis. 318 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI B) De antiphona ad Introitum, et Kyrie, eleison 427. Ad Introitum dicitur antiphona cum versu psalmi et Gloria Patri; atque, his expictis, repetitur antiphona. [670] Dcest vero antiphona ad Introitum cum psalmo ct Gloria Patri in Missa Vigiliae paschalis. 428. Gloria Patri ad Introitum omittitur in Missis de Tempore, a domi­ nica I Passionis usque ad feriam V in Cena Domini, ct in Missis defunctorum. 429. Tempore paschali antiphonac ad Introitum duplex additur Alleluia, nisi iam habeatur. E contra, in qualibet antiphona ad Introitum, Alleluia omit­ titur quoties Missa dicitut extra tempus paschale, nisi in quibusdam Missis aliter indicetur. 430. Kyrie, eleison dicitur novies post repetitam antiphonam ad Introitum, id est ter Kyrie, eleison, ter Christe, eleison, et ter Kyrie, eleison. C) De hymno Gloria in excelsis 431. Hymnus Gloria in excelsis dicitur: a) in Missis quae respondent Officio diei, quotiescumque ad Matutinum dictus est hymnus Te Deum; b) in Missis festivis de quibus n. 302; c) in Missis feriae V in Cena Domini, et in Missa Vigiliae paschalis; d) in Missis votivis I, Il et III classis, nisi adhibeatur color violaceus paramentorum; e) in Missis votivis IV classis dc Angelis, quocumque die, et de B. Ma­ ria Virg. quae in sabbato celebrantur. 432. Hymnus Gloria in excelsis omittitur: a) in Missis quae respondent Officio dici, quando ad Matutinum omit­ titur hymnus Te Deum; b} in omnibus Missis in quibus adhibetur color violaceus paramentorum; c) in Missis votivis IV classis, iis exceptis dc quibus n. 431 e; d) in Missis defunctorum. D) De orationibus I - Dc orationibus in genere 433. Nomine orationum, in Missa, intellegi debent: a) oratio Missae quae celebratur; b) orationes Officii commemorati ct alicuius commemorationis oc­ currentis; [677 ] c) aliae orationes a rubricis praescriptae (nn. 447-453); d} oratio ab Ordinario loci imperata (nn. 454-460); jS r) oratio votiva, quae certis diebus liturgicis dici potest ad libitum sa­ cerdotis celebrantis (nn. 461-465). H 434. Numero orationum pro singulis diebus liturgicis statuto complectun­ KUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 319 tur tam oratio Missae ct commemorationes quam aliae orationes sive a rubri­ cis praescriptae sive ab Ordinario imperatae sive votivae. Proinde, post oratio­ nem .Missae: a) in diebus liturgicis I classis, in Missis votivis I classis, ct in Missis in cantu non convcntualibus, nulla alia admittitur oratio, praeter orationem sub unica conclusione dicendam ct unam commemorationem privilegiatam, salvo praescripto n. 333; b) in dominicis II classis, nulla alia admittitur oratio, praeter comme­ morationem festi II classis, quae tamen omittitur si commemoratio privilegiata facienda sit; c) in aliis diebus liturgicis II classis et in Missis votivis II classis una tan­ tum alia admittitur oratio, scilicet aut una privilegiata aut una ordinaria; d} in diebus liturgicis III et IV classis et in Missis votivis III et IV classis duae tantum admittuntur orationes. 435. Quaelibet oratio, quae numerum pro singulis diebus liturgicis statu­ tum superet, omittitur: profecto numerum ternarium orationum nullo praetextu excedere licet. 436. Oratio propria Missae semper dicitur sub sua conclusione, nisi ipsi alia oratio, sub eadem conclusione, iungenda sit, ut infra nn. 444-445 dicetur. 437. Sub altera conclusione semper dicuntur: a) commemorationes faciendae; b) oratio ab Ordinario loci imperata; c) oratio votiva. 438. Si duae orationes in prima aut in altera parte sint iisdem fere verbis compositae, oratio posterior: 453. Paenultima dominica mensis octobris, aut alia ab Ordinario loci statuta cpro Missionibus», in omnibus Missis, orationi Missae additur, sub unica con­ clusione, oratio pro Fidei propagatione, exceptis diebus sub n. 1, 2, 3 et 8 in tabella praecedentiae recensitis. VIII - De oratione imperata 454. Nomine orationis imperatae intellegitur oratio, quam Ordinarius loci imperare potest, occurrente gravi et publica necessitate aut calamitate. 455. Tamquam imperata, ab Ordinario loci praescribi potest quaelibet ora­ tio c Missis, quae tamquam votivae celebrari permittuntur, aut ex orationibus ad diversa, aut ex Missis ct orationibus pro defunctis. 456. Maxime convenit ut Ordinarius loci orationem imperatam non modo stabili imponat, sed tantum ex causa revera gravi ct per spatium quod tem­ pus verae necessitatis non excedat. 457. Oratio imperata: σ) una tantum esse potest; Z») dici debet ab omnibus sacerdotibus Sacrum facientibus in ecclesiis et oratoriis, etiam exemptis, dioecesis; c) numquam dicitur sub unica conclusione cum oratione Missae, sed post commemorationes privilegiatas; ) tamquam de Tempore in dominicis Adventus, ct in omnibus domi­ nicis II classis, extra tempus natalicium ct paschale. 495. Praefatio de Beata Maria Virgine dicitur in Missis festivis ct votivis Beatae Mariae Virginis, praeterquam in festo Purificationis B. Mariae Virg. 496. Praefatio de S. loseph dicitur in Missis festivis et votivis S. loseph. 497. Praefatio de Apostolis dicitur in Missis festivis et votivis Apostolorum ct Evangclistarum. 498. Praefatio communis dicitur in Missis quae praefatione propria carent, nec sumere debent praefationem de Tempore. 499. Praefatio defunctorum dicitur in Missis defunctorum. 1) De Canone Missae et aliis usque ad postcomniunionem 500. Post praefationem et Sanctus dicitur Canon Missae secreto, ut in Ordi­ ne Missae. 501. Quoties infra actionem Communicantes, Hanc igitur et Oui pridie variari contingit, suo loco in propriis Missis adnotatur. Infra octavas Nativitatis Domini, Paschalis et Pentecostes Communicantes et Hanc igitur propria dicuntur quoque in Missis quae non sunt de octava, etiamsi praefatione propria gaudeant. [680] 502. Tempus proprium sanctae Communionis fidelibus distribuen­ dae est infra Missam, post Communionem sacerdotis celebrantis, qui ipsemet eam petentibus distribuar, nisi propter grandem communicantium numerum conveniat, ut ab alio vel aliis sacerdotibus adiuvetur. 326 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI Dedecet vero omnino, ut in eodem altari, in quo actu Missa celebratur, ab alio sacerdote sancta Communio distribuatur, extra tempus Communionis pro­ prium. Ex rationabili porro causa permittitur quoque, sanctam Communionem distribuere, immediate ante vel post Missam, imo etiam, extra Missam: quibus in casibus adhibetur forma in Rituali Romano praescripta, Tit. V, Cap. 11, nn. 1-10. 503. Quoties sancta Communio infra Missam distribuitur, celebrans, sumpto sacratissimo Sanguine, omissis confessione et absolutione, dictis tamen Ecce Aqnus Dei et ter Domine, non sum dignus, immediate ad distributionem sanctae Eucharistiae procedit. 504. Expicto Canone et omnibus aliis usque ad Communionem, dicitur an­ tiphona ad Communionem, cuius in fine, tempore paschali, additur Alleluia, nisi iam habeatur; retinetur vero Alleluia, quod aliquando invenitur in fine huius antiphonae, extra tempus paschale, praeter quam a Septuagesima ad Pascha. 505. Orationes post Communionem dicuntur eodem numero, modo et ordi­ ne ac orationes in principio Missae. 506. In Missis de feriis Quadragesimae et Passionis, excepto Triduo sacro, expleta ultima oratione post Communionem, additur Oratio super populum, quae dicitur semper sub sua conclusione, et cui praemittitur Oremus. Humiliate capita vestra Deo. Haec oratio dicenda est etiam cum tres orationes post Com­ munionem iam praecesserint. L) De conclusione Missae 507. In fine Missae dicitur Ite, missa est, cui respondetur Deo gratias. Attamen: < a) in Missa vespertina in Cena Domini quam sequitur solemnis repositio Ssmi Sacramenti, et in aliis Missis quas sequitur aliqua processio, dicitur Bene­ dicamus Domino, cui respondetur Deo gratias’ b) infra octavam Paschatis, in Missis de Tempore, ad Ite, missa est et ad sequens Deo gratias duplex additur Alleluia; ' \ [687] cj in Missis defunctorum dicitur Requiescant in pace, cui respon­ detur Arnen. 508. Dicto Placeat, datur benedictio, quae omittitur tantum cum dictum est Benedicamus Domino aut Requiescant in pace. ,·. 509. Pro ultimo Evangelio, in quavis Missa, regulariter sumitur initium Evangclii secundum loannem. Attamen in dominica 11 Passionis seu in palmis, in omnibus Missis quae non sequuntur benedud ^em et processionem ramorum dicitur ultimum Evan­ gelium proprium. H 510. Ultimum Evangelium penitus omittitur: i/) in Missis in quibus dictum est Benedicamus Domino, iuxta n. 507 a; b) in festo Nativitatis Domini, ad tertiam Missam; B ■ RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 327 j in dominica II Passionis scu in palmis, in Missa quae sequitur benedktioncm et processionem ramorum; d) in Missa Vigiliae paschalis; e) in Missis defunctorum, cum sequitur absolutio super tumulum; /i in certis Missis, quae sequuntur quasdam consecrationes, ex rubricis Pontificalis romani. Caput || B I B B H K 11 B IX DE HIS QUAE CLARA VOCE AUT SECRETO DICENDA SUNT IN MISSA 511. InMissa lecta,dicuntur clara voce: n) verba In nomine Patris, etc.; psalmus Indica me, Deus, cum sua antiphona; confessio et ea quae sequuntur usque ad Oremus inclusive; orationes vero Aufer a nobis et Oramus te, Domine dicuntur secreto: b) antiphona ad Introitum cum suo versu et Gloria Patri necnon Kyne eleison; c) hymnus Gloria in excelsis·, d} Dominus vobiscum, Oremus, Flectamus genua-Levate, orationes; e) lectiones, epistola, graduale, tractus, Alleluia cum suo versu, sequentia ct Evangelium; [6st Communionem et super populum; d) quoties cantantur a ministris vel a choro verba quae genuflexionem re­ quirunt. 522. Item in choro omnes unum genu flectunt: a) dum celebrans recitat verba symboli Et incarnatus est etc.; b) dum dicit verba ultimi Evangelii Et Verbum caro factum est. 523. In Missa solemn i celebrans, medius inter diaconum et subdiaconum, sedere potest ad latus Epistolae, iuxta altare, dum cantantur Kyrte, eleison, Glo­ ria in excelsis, sequentia et Credo·, alio tempore stat ad altare, vel genuflectit, ut supra. Haec valent quoque in Missa cantata. 524. In choro non sedent qui actu cantant, reliqui autem sedere possunt: #) quando celebrans sedet; b) dum cantantur lectiones et epistola, graduate, tractus er Alleluia cum suo versu, ct sequentia; [6&5] c) ab Offertorio usque ad incensationem chori vel, si chorus non incensatur, usque ad praefationem; d) ab expleta Communione usque ad Dominus vobiscum ante postcommunionem. Ad alia stant vel genuflectunt, ut supra. Caput XI DE PRAEPARATIONE ALTARIS AD MISSAM 525. Altare, in quo sacrosanctum Missae Sacrificium celebrandum est, de­ bet esse totum lapideum, rite consecratum; vel saltem habere debet tabulam lapi­ deam, seu petram sacram, item rite consecratam, quae tam ampla sit ut hostiam 23 — Ephtm- Ut- i960· 330 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI ct maiorem partem calicis capiat; aut etiam, ex Induito Apostolico, antimensium, rite benedictum. 526. Altare cooperiatur tribus tobalcis, rite benedictis, quarum una ita oblonga sit ut, ad latera, usque ad terram pertingat. 527. Super altare adsit in medio Crux satis magna cum Crucifixo, et cande­ labra quae iuxta qualitatem Missae requiruntur, cum candelis accensis, hinc ct inde in utroque cius latere. Ponantur insuper sic dictae « tabellae secretarum», sed pro tempore Missae tantum; et, ad latus Epistolae, cussinus, seu legile, Missali supponendum. 528. Ad latus Epistolae, super mensa ad hoc praeparata, parentur ampullae vini et aquae cum pclvicula ct manutergio, necnon parva campanula, ct patina pro fidelium Communione. 529. Super altare nihil omnino ponatur, quod ad Missae sacrificium vel ipsius altaris ornatum non pertineat. 530. Usus accendendi cereum, prope altare, a Consecratione ad Communio­ nem, ubi viget, servetur. CALENDARIUM BREVIARII ET MISSA LIS ROMANI IAM; ARIUS [656] 1 OCTAVA NATIVITATIS DOMINI................................ Id. 2 3 4 5 Commemoratio S. 1 elesphori Papae et Mart..................................... Comm. 6 IN EPIPHANIA DOMINI......................................................... Id. 7 8 9 10 11 Commemoratio S. Hygini Papae et Mart........................................... Comm. 12 13 In Commemoratione Baptismatis D. N. I. C.................................. II d. 14 S. Hilarii Ep., Conf. et Ecd. Doct.....................................................III d. Commemoratio S. Felicis Presb. et Mart. 15 S. Pauli primi Eremitae, Conf........................................................... III d. Commemoratio S. Mauri Abb. 16 S. Marcelli I Papae ct Mart................................................................... Ill d. 17 S. Antonii Abb......................................................................................... III d. 18 Commemoratio S. Priscae Virg. et Mart.......................................... Comm. 19 Commemoratio Ss. Marii, Marthae, Audifacis et Abachum Mm. . Comm. Commemoratio S. Can uti Regis, Mart. 20 Ss. Fabiani Papae ct Scbastiani Mm....................................................... III d. 21 S. Agnetis Virg. et Mart......................................................................... Ill d. 22 Ss. Vinccntii ct Anastasii Mm............................................................... III d. 23 S. Raymond i dc Penafort Conf............................................................... III d. Commemoratio S. Ernerenttanae Virg. et Mart. 24 S. Timothei Ep. ct Mart. ................................................................ Ill d. 25 In Conversione S. Pauli Ap............................................ · . III d. [6871 Commemoratio S. Petri Ap. 26 S. Polycarpi Ep. et Mart. ....... ............................................................. Ill d. 27 S. Ioannis Chrysostomi Ep., Conf. et Ecd. Doct................................... III d. 28 S. Petri Nolasci Conf. ............................................................. III d. Commemoratio S. Agnetis Virg. et Mart, secundo 29 S. Francisci Salesii Ep., Conf. ct Ecd. Doct........................................ ni cl. 30 S. Martinac Virg. ct Mart. .····.... Ill d. 332 CALENDARIUM BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 31 S. loannis Bosco Conf............................................................................... Ill cl. Dominica inter octavam Nativitatis Domini ct Epiphaniam, vel, ea deficiente, die 2 ianuarii: Sanctissimi Nominis Iesu................................................................. II d. Dominica I post Epiphaniam: S. Familiae, Iesu, Mariae, Joseph II cl. FEBRUARIUS III cl. II cl. Comm. III cl. III cl. Ill cl. I S. Ignatii Ep. ct Mart................................................................ 2. In Purificatione B. Mariae Virg............................................................ 3 Commemoratio S. Blasii Ep. et Mart. .................................. 4 S. And reae Corsini Ep. ct Conf................................................. 5 S. Agathac Virg. et Mart..................................................... 6 S. Titi Ep. et Conf............................................................. Commemoratio S. Dorotheae Virg. et Mart. 7 S. Romualdi Abb................................................................. 8 S. loannis de Matha Conf................................................. 9 S. Cyrilli Ep. Alex., Conf. ct Eccl. Doct. . Commemoratio S. Apolloniae Virg. et Mart. 10 S. Scholasticae Virg............................................................. 11 In Apparitione B. Mariae Virg. Immaculatae . 12 Ss. Septem Fundatorum Ordinis Servorum B. Mariae Virg., Con fessorum................................................................. * 13 14 Commemoratio S. Valentini Presb. et Mart. . 15 Commemoratio St. Faustini et lovitae Mm. . 16 18 Commemoratio S. Simeonis Ep. et Mart. . 19 20 [688] 21 22 Cathedra S. Petri Ap...................................... Commemoratio S. Pauli Ap. 23 S. Petri Damiani Ep., Conf. ct Eccl. Doct. 24 S. Matthiae Ap.................................................... 25 26 27 S. Gabrielis a Virg. Perdolente, Conf. . 28 · . · · III cl. III cl. III cl. III cl. Ill cl. * III cl. ' * Comm. Comm. ' . Comm. II cl. III cl. II cl. III cl. In anno bissextili mensis februarius est dierum 29, et festum S. Matthiae celebratur dic 25 februarii ac festum S. Gabrielis a Virg. Perdolente die 28 fe- CALENDARIUM BREVIARII ET MISSALIS 333 ROMANI ct bis dicitur Sexto Kalendas, id est dic 24 ct dic 25; et litera dominiulis, quae assumpta fuit in mense ianuario, mutetur in praecedentem: ut, si in ianuario litera dominicalis fuerit A, mutetur in praecedentem, quae est g, etc., et litera / bis servit, 24 ct 25. bruarii MARTIUS 4 S. Casimiri Conf.................................. Commemoratio S. Lucii I Papae et Mart. III 6 Ss. Perpetuae et Felicitatis Mm. 7 S. Thomae de Aquino, Conf. et Eccl. Doct. 8 S. loannis a Dco Conf............................... 9 S. Franciscac Romanae Vid. 10 Ss. Quadraginta Martyrum III III III III III Gregorii I Papae, Conf. ct Eccl. Doct. . III 12 S. 13 14 15 16 17 S. 18 S. 19S. Patricii Ep. ct Conf.............................................. Cyrilli Ep. Hierosolymitani, Conf. et Eccl. Doct. 1JOSEPH, SPONSI B. MARIAE VIRG., Conf. et Eccl. univ Patroni................................................................... [659] 20 21 S. Benedicti .. ..................................................................... 23 . . . · 24 S. Gabrielis Archang. 25 IN ANNUNTIATIONE B. MARIAE VIRG. 26 S. loannis Damasceni, Conf. ct Eccl. Doct. . 28 S. loannis de Capistrano Conf. 29 30 31 cl. cl. cl. cl. III III cl. III cl. III cl. Ill HI Dominicam I Passionis: Commemoratio Septem DoFeria VI post Mariae Virg .................................................................... Comm. lorum B. CALENDARIUM 33-1 BREVIARII ET MISSALIS ROMANI APRILIS 1 2 S. Francisci de Paula Conf....................................... 3 4 S. Isidori Ep., Conf. et Eccl. Doct............................ 5 S. Vincentii Fcrrerii Conf.......................................... 6 7 8 9 10 11 S. Leonis I Papae, Conf. et Eccl. Doct. 12 13 S. Hcrmenegildi Mart.................................................. 14 S. lustini Mart............................................................. Commemoratio Sx. Tiburtii, Valeriani et Maximi Mm. 15 16 17 Commemoratio S. Aniceti I Papae et Mart. 18 19 20 21 S. Ansclmi Ep., Conf. et Eccl. Doct............................ 22 Ss. Soteris et Caii Pp. et Mm. ..... [690] 23 Commemoratio S. Georgii Mart. . 24 S. Fidelis de Sigmaringa Mart. ..... 25 Litania maior S. Marci Evangelistae....................................................... 26 Ss. Cleti et Marcellini Pp. et Mm............................. 27 S. Petri Canisii, Conf. et Eccl. Doct. . 28 S. Pauli a Cruce Conf...................................... 29 S. Petri Mart..................................... 30 S. Catharinae Senensis Virg. Ill cl. HI cl. Ill cl. Ill cl. Ill cl. Ill cl. . Comm. Ill cl. Ill cl. Comm. Ill cl. II III Ill Ill Ill Ill cl. cl. cl. cl. cl. cl. MAIUS 7 S VhEPHTT,S; SP0NSI B· MARIAE VI Χθ·. Conf. . S. Athanasn Ep., Conf, et Eccl. Doct. Commemoratio Ss. Alexandri, Eventii " TJ, ';r\< ’ c v'nali, Ep. a Conf. . . rhe0.h Martyrum Ill cl. 11 S. Martini Ep. ct Conf..................................................... · Commemoratio S. Mennae Mart. Ill cl. 12 S. Martini I Papac ct Mart........................................... · Ill cl. 13 S. Didaci Conf...................................................................* Ill cl. 14 S. losaphat Ep. et Mart.................................................. · Ill cl. 15 S. Alberti Magni Ep., Conf. ct Eccl. Doct . Ill cl. 16 S. Gcrtrudis Virg..................................................... HI cl. 17 S. Gregorii Thaumaturgi Ep. et Conf. . Ill cl. 18 In Dedicatione Basilicarum Ss. Petri ct Pauli App. . Ill cl. 19 S. Elisabeth Vid....................................................... Commemoratio S. Pontiani Papae et Mart. 541 RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI 20 S. Felicis dc Valois Conf............................ 21 In Praesentatione B. Mariae Virg. . 22 S. Caeciliae Virg. ct Mart............................ 23 S. Clementis 1 Papac et Mart. . Commemoratio S. Felicitatis Mart. 24 S. loannis a Cruce, Conf, et Eccl. Doct. . Commemoratio S. Chrysogoni Mart. 25 S. Catharinae Virg. et Mart. 26 S. Silvestri Abb................................... Commemoratio S. Petri Alexandr. Ep. et Mart . . . . Ill cl. Ill cL Ill cl. Ill cl. . Ill cl. . . Ill cl. Ill cl. 27 28 29 Commemoratio S. Saturnini Mart. . 30 S. . Comm. II cL Andreae Ap............................................................ DECEMBER 1 2 S. Bibianac Virg. et Mart.................................. ' 3 S. Francisci Xaverii Conf........................... 4 S. Petri Chrysologi Ep., Conf, et Eccl. Doct. . Commemoratio S. Barbarae Virg. at Mart. 5 Commemoratio S. Sabbae Abb. . 6 S. Nicolai Ep. ct Conf. . 7 S. Ambrosii Ep., Conf. « Eccl. g MARIAE VIRG [695] IN CONCEPTIONE IMMACULA1/ Comm. III cl. III cl. I cl. Comm. III cl. 10 Commemoratio S. Melchiadis Papae et H S. Damasi 1 Papae et Conf. 12 13 S. Luciae Virg. et Mart. · 14 15 16 S. Eusebii Ep. et Mart. . 17 18 19 20 21 S. Thomae Ap· · 22 23 24 Vigilia . III cl. Ill cl. Ill cl. . ... III cl. III cl. Il d. 342 CALENDARIUM ET MISSALIS BREVIARII ROMANI 25 IN NATIVITATE DOMINI.......................................... I c]. cum Octava In secunda Missa: Commemoratio S. Anastasiae Mart. 26 II dies infra octavam Nativitatis Domini. S. Stephani Protomart. . II d. 27 III dies infra octavam Nativitatis Domini. S. Ioannis Ap. et Evangelistae.................................................................................................. II d. 28 IV dies infra octavam Nativitatis Domini. Ss. Innocentium Mar­ tyrum ..................................................................................................... II d. 29 De V die infra octavam Nativitatis Domini....................................... II d. Commemoratio S. Thomae Ep. et Mari. 30 De VI die infra octavam Nativitatis Domini . . . . II cl. 31 De VII die infra octavam Nativitatis Domini . . . . II d. Commemoratio S. Silvestri 1 Papae et Conf. TABELLAE DIERUM LITURGICORUM DOMINICAE I Dominicae classis [699] Prima, secunda, tertia ct quarta Adventus. Prima, secunda, tertia et quarta Quadragesimae. Prima et secunda Passionis. Dominica Resurrectionis. Dominica in albis. Dominica Pentecostes. II Dominicae classis Omnes aliae dominicae, superius non nominatae. FERIAE Feriae I classis Feria IV cinerum. Omnes feriae Hebdomadae sanctae. Feriae II classis Feriae Adventus a die 17 ad diem 23 decembris. Feriae Quatuor Temporum Adventus, Quadragesimae ct mensis septembris. Feriae III classis I Feriae Adventus usque ad diem 16 decembris inclusive, extra Quatuor Tempora. Feriae Quadragesimae et Passionis, superius non nominatae. B CALENDARIUM ET BREVIARII Feriae IV MISSALIS ROMANI classis Omnes aliae feriae, superius non nominatae. VIGILIAE Vigiliae I Vigiliae II classis III classis classis Vigilia Nativitatis Domini. Vigilia Pentecostes. [700] Vigilia Ascensionis Domini. Vigilia Assumptionis B. Mariae Virg. Vigilia Nativitatis S. loannis Bapt. Vigilia Ss. Petri et Pauli App. Vigilia Vigilia S. Laurentii Mart. OCTAVAE Octavae I classis II classis Octava Paschalis. Octava Pentecostes. Octava Octava Nativitatis Domini. FESTrX I CLASSIS In FrcLESIAE UNIVERSAE CALENDARIO E.CCLE Natis itas Domini. Epiphania Domini. Pascha Resurrectionis. Ascensio Domini. Pentecostes. Festum Ssmae T rinitatis. Festum Ssmi Corporis Chri. Festum Ssmi Cordis ksu. 343 344 CALENDARIUM BREVIARII ET MISSALIS ROMANI Festum Pretiosissimi Sanguinis D. N. I. C. Festum D. N. I. C. Regis. Conceptio Immaculata B. Mariae Virg. Annuntiatio B. Mariae Virg. Assumptio B. Mariae Virg. Festum S. loseph, Sponsi B. Mariae Virg., Conf., Eccl. univ. Patroni. Festum S. loseph Opificis, Sponsi B. Mariae Virg., Conf. Dedicatio S. Michaelis Archangeli. Nativitas S. loannis Baptistae. Festum Ss. Petri et Pauli App. Festum Omnium Sanctorum. [701] Alii dies liturgià I classis Dies octavus Nativitatis Domini. Commemoratio omnium Fidelium defunctorum. In CALENDARIIS PARTICULARIBUS Festum Patroni principalis nationis, regionis seu provinciae sise ecclesiasticae sive civilis, dioecesis. Anniversarium Dedicationis ecclesiae cathedralis. Festum Patroni principalis loci seu oppidi vel civitatis. Anniversarium Dedicationis ecclesiae propriae. Titulus ecclesiae propriae. Festum Tituli Ordinis seu Congregationis. Festum Fundatoris canonizati Ordinis seu Congregationis. Festum Patroni principalis Ordinis seu Congregationis, et provinciae religiosae. Alia festa I classis propria et indulta, mobilia aut fixa. FESTA II CLASSIS IN CALENDARIO ECCLESIAE UNIVERSAE Festum Ssmi Nominis lesu. Festum S. Familiae lesu, Mariae ct loseph. Commemoratio Baptismatis D. N. 1. C. Transfiguratio D. N. I. C. Festum Exaltationis S. Crucis. Dedicatio Archibasilicae Ssmi Salvatoris. Purificatio B. Mariae Virg. Festum B. Mariae Virg. Reginae. Visitatio B. Mariae Virg. Festum Immaculati Cordis B. Mariae Virg. Nativitas B. Mariae *rg. . Festum septem dolorum B. Manae V.rg. mense septembri. Festum B. Mariae Virg· a Rosario. CALENDARIUM BREVIARII ET MISSALIS ROMANI ^5 Fotum Matcrnitatis B. Mariae Virg. Fota natalicia z\postolorum ct Evangelistarum, scilicet: Festum S. A ml reae (30 nov.). Festum S. Ί hornae Ap. (21 dec.). Festum S. loannis Ap. et Evangelistac (27 dec.). Festum S. Matthiae Ap. (24 vel 25 febr.). [702] Festum S. Marci Evangelistac (25 apr.). Festum Ss. Philippi et lacobi App. (11 maii). Festum S. lacobi Ap. (25 iulii). Festum S. Bartholomaei Ap. (24 aug.). Festum S. Matthaei Ap. et Evangelistac (21 sept.). Festum S. Lucae Evangelistac (18 oct.). Festum Ss. Simonis et ludae App. (28 oct.). Festum S. Stcphani Protomart. Festum Ss. Innocentium Mm. Festum Cathedrae S. Petri Ap. (22 febr.). Festum S. Annae, Matris B. Mariae Virg. Festum S. Laurentii Mart. Festum S. loachim, Patris B. Mariae Virg. In CALENDARIIS PARTICULARIBUS Festum Patroni secundarii nationis, regionis seu provinciae sive ecclesiasticae sive cis ilis, dioecesis, civitatis vel oppidi. Festum Fundatoris bcatificati Ordinis seu Congregationis. Festum Patroni secundarii Ordinis seu Congregationis, et provinciae religiosae. Alia festa 11 classis propria et indulta, mobilia aut fixa. 24 - Ephem. Iit. I960. 346 CALENDARIUM BREVIARII ET MISSALIS [70?] TABELLA OCCURRENTIAE Festum I d. univ. . . 0 Festum I d. part. . . 3 Festum II d. univ. . . 3 Festum II d. part. . . 0 Festum III cl. univ. . 0 Festum III cl. part. . 0 Vigilia II d................ 0 Vigilia III d............... classis _____ _________ _________________ 8 Officium de nobiliori translatio de alio 9 Officium de feste mobili, commemora lio de alio in Ld. dies octavae II 6 Officium de 1° trans­ latio de 2° 7 Officium de 2° trans­ latio de 1° > 1 Officium de 1° nihil de 22 Officium de 2° nihil de 1° 3 Officium de 1° com­ memoratio de 2° in Ld. ct Vp. 4 Officium de 1° com­ memoratio de 2° in Ld. 5 Officium de 2° com­ memoratio de 1° in Ld. 0 ROMANI CALENDARIUM BREVIARII ET MISSALIS ROMANI M7 [7^] TABELLA CONCURRENTIAE II II II G | ! Ο ° ** 1 i i 1 Ο ° Feria II classis.......................................................................... 1 O it. ° 2 I i Feria III classis.......................................................................... | ' i 1 O ° Feria IV classis.......................................................................... | ° i I Feria I classis................................................................................... i I i 03 Dominica II classis.......................................................................... O ° Dominica I classis.......................................................................... i r_ " - ------ Festum I classis.......................................................................... 1 __ — 1 - Festum II classis......................................................................... _ . ................................ 1 dominica II classis classis cum dom inica I rlnscîc * · I 3 Vesperae de seq., nihil de curr. 7 * festo 2 Vesperae de Off. seq., comm. curr. 1 1 1 1 Vesperae na pars intercidit iniuria temporum. Exstant eius advérsus hacreses libri quin­ que, in quorum tertio libro grave imprimis atque præclarum de Romana Ecclesia, deque illius episcoporum succcssidne, divina: traditioni fideli, perpetua, certissima custode, testimonium dixit. Atque ad hanc, dixit, Ecclesiam propter potiorem principalitatem neccsse est omnem convenire Ecclesiam, hoc est eos qui sunt undique fideles. Martyrio coronatus, migravit in cadum anno salutis ducentesimo secundo. 50. In Commemoratione B. Mariae Virg. de Monte Carmelo (16 iulii): a) in Breviario, post orationem, ponatur sequens rubrica: Si Commemo­ ratio B. Mariae Virg. de Monte Carmelo venerit in sabbato, fit quidem Officium de S. Maria in sabbato, sed antiphona ad Benedictus, et oratio ad omnes Horas dicuntur ut supra; b) in Missali autem ponatur sequens rubrica: Si Commemoratio B. Mariae Virg. de Monte Carmelo venerit in sabbato, Missa dici potest aut de sancta Maria in sabbato, aut propria de Commemoratione B. Mariae Virg. de Monte Carmelo. 51. In festo S. Laurentii de Brundusio, Conf. et Eccl. Doct. (21 iulii), po­ natur sequens lectio propria: [7/51 Lectio III Laurentius, Brundusii in Apûlia natus, adulescens Ordinem Fratrum Mi­ norum Capuccindrum ingressus, philosophiam ac theologiam penitus didicit, complures autem linguas ct antiquas et recentiores calluit. Sacerdos inauguratus, prædicandi munus suscepit, quod per totam fere Italiam aliasque Europa: regio­ nes indefessus obivit. Singulari prudentia consiliique dono præditus, universo Ordini regendo præféctus est, et a Summis Pontificibus sæpe adhibitus ad gra­ vissimas obeundas legationes. Atque cius potissimum opera effectum est. ut principes christiâni copias suas consociaverint contra ingruentes Turearum tur­ mas: quibuscum exercitus christiânus in Hungaria congressus, Laurentio pnveunte cum cruce, milites ducésque cohortante, celeberrimam retulit victoriam. Inter tot vero tantaque negdtia, religiosi hominis virtûtes heroico modo coluit. Quid­ quid supererat temporis, orationi impendens, vitam interiorem cum externa actuositate mirifice coniunxit. Tandem Olisipdne, quo a populo neapolitano orator ad regem Hispaniae missus fùcrat, libertatis christianæ et iustitiæ strenuus as­ sertor, quasi in acie occùbuit anno millesimo sexcentesimo undevicesimo. Multa reliquit scripta ad fidem catholicam adversus hæreses defendendam, ct ad sacras Litteras explanandas. Eum Leo Papa decimus tertius in Sanctorum numerum re­ tulit, loanncs vero Papa vigesimus tertius univérsæ Ecclesiae Doctorem de­ claravit. 52. In festo Transfigurationis Domini (6 augusti) psalmus 88, Gratias Do­ mini in aeternum cantabo (Misericordias Domini in æternum cantabo) qui occur­ rit in tertio Nocturno, dimittitur post versum Nam Domini est clipeus noster, * et Sancti Israel Rex noster (Quia Domini est assumptio nostra, * et sancti Israel regis nostri). 53, In festo S. Philippi Benitii Conf. (23 augusti), ponatur sequens lectio propria: 358 VARIATIONES IN BREVIARIO ET MISSALI ROMANO Lectio III Philippus, c nobili Benitiorum familia Florentia: natus, singulari visiône a beatissima Virgine in Servorum suorum familiam, nuper institutam, est vocacorporis castigatione, sed Christi Domini cruciatuum meditatione, suavem duxit vitam; deinde per universam fere Europam magnamque Asia: partem soda­ licia septem dolorum Dei Matris [ 719 | instituit. Sui Ordinis Generalis invitus re­ nuntiatus, divinae caritatis ardore vehementer accensus, ρΐύ rimas Italia: ur­ bes concûrsans, gliscentes in eis civium discordias composuit, multasque ad Romani Pontificis obedientiam revocavit, et perditissimos homines ad poeni­ tentiam perduxit. Denique Tudérti, anno millesimo ducentesimo octogesimo quinto, in Christi Domini e cruce pendentis amplexu, quem suum appcllâbat librum, sanctissime ex hac vita migravit. Eum Clemens decimus, Pontifex ma­ ximus, Sanctorum numero adseripsit. 54. In festo B. Mariae Virg. a Rosario (7 octobris), hymnus Caelestis aulae nuntius, qui in Breviario I Vesperis assignabatur, nisi I Vesperae alicubi dicen­ dae sint, praemittitur hymno Matutini, omissa conclusione. 55. Pro festo S. Antonii Mariae Claret, ponantur hae partes propriae: Oratio Deus, qui beatum Antonium Mariam Confessorem tuum atque Pontificem, apostolicis virtutibus sublimasti, et per eum novas in Ecclesia clericorum ac virginum familias collegisti: concede, quaesumus; ut, eius dirigentibus moni­ tis ac suffragantibus meritis, animarum salutem quaerere iugiter studeamus. Per Dominum. Lectio III Antonius Maria Claret, Salléntii, in Hispania, piis honestisque parentibus natus, adolescens textoriam artem exercuit, sed dein, sacerdotio auctus, primum parœciale ministerium excoluit, postea vero Romam venit ut a Propâgandæ Fidei Congregatione ad exteras missiones mitteretur. Sed, Deo disponente, Hispaniam reversus, missionarius apostolicus Catalauniam, ct Fortunatas Insu­ las peragravit. Bonorum librorum scriptor fecundus, Congregationem quoque Filiorum Immaculati Cordis Mariæ fundavit. Archiepiscopali sedi Sancti lacôbi in Cuba præféctus, zelantis Pastoris virtûtibus mire effulsit; seminarium resti­ tuit, doctrinam ct disciplinam clericorum promovit, dpera socialia condidit, pro christiana filiarum institutione Sorores Docentes a Maria Immaculata instituit. Matriti demum acccrsitus, ut Hispaniârum Rcginæ a confessionibus et in gra­ vissimis ecclesiasticis negotiis a consiliis esset, austeritatis omniumque virtutum eximium praebuit exemplar. In Vaticano Concilio Romani Pontificis infallibilitatem strenue defendit. Devotionem erga Sanctissimum Sacramentum et Cor Maria: Immaculatum 1720] eiusque Rosarium mirifice propagavit. Tandem, apud Fontem Frigidum, in Gallia, exsul moritur, anno millesimo octingentesimo sep- VARIATIONES IN MARTYROI.OGIO ROMANO 359 tuagésimo. Quem, mirâculis clarum, Pius Papa undecimus Beatdrum, Pius \ero duodecimus Sanctdrum fastis adseripsit. Missa Sacerdotes tui, dc Communi Conf. Pont. II loco, cum oratione pro­ pria, ut supra. 56. In festo S. Raphaedis Archangeli (24 octobris) ad Matutinum dicuntur tres lectiones dc libro Tobiae, quae olim primo Nocturno erant assignatae, cum primo ct secundo responsorio ibidem notatis. 57. In festo 1). N. lesu Christi Regis, in tertio Nocturno, altera pars psal­ mi 88 Si dereliquerint filii eius (Si autem dereliquerint filii cius) dimittitur post versum Ut luna quee manet in cetérnum, * testis in coelo fidelis (Et thronus cius sicut sol in conspectu meo, ct sicut luna perfecta in ætérnum, * et testis in cado fidelis). 58. Vesperae defunctorum, cum suo Completorio proprio, diei 1 novembris olim assignatae, transferuntur in Commemorationem omnium Fidelium defunctorum; sed si concurrant cum dominica, vel festo I classis, Officium Com­ memorationis omnium Fidelium defunctorum cessat post Nonam. Celebratio tamen Vesperarum defunctorum post II Vesperas diei 1 novem­ bres, quae pro pietate fidelium peragi consuevit, continuari potest, una cum aliis piis exercitiis forsitan consuetudine traditis, tamquam peculiare pietatis obsequium. Caput VI VARIATIONES IN COMMUNI SANCTORUM 59. In hymno Iste Confessor, tertius versus erit semper Meruit supremos laudis honores. 60. In Communi Dedicationis ecclesiae, in initio, ponatur sequens rubrica: festum Dedicationis ecclesiae est festum Domini. In ipso die Dedicationis ecclesiae, dicitur Officium de die liturgico occur­ renti usque ad Nonam. Ante reliquias Sanctorum, in altari ecclesiae consecrandae includendas, si commode fieri potest, celebrantur Vigiliae, et cantetur vel dicatur Matutinum, cum tribus Nocturnis, in honorem Sanctorum Martyrum, [721] quorum reliquiae sunt recondendae. Invitentur quoque fideles ut his Vigiliis participent. Qui vero Officio divino tenentur, obligationi suae satisfaciunt, pro Ma­ tutino, recitatione Nocturnorum in honorem Sanctorum Martyrum, in Vigiliis peracta. A Vesperis ipsius dici Dedicationis, dicitur Officium de Dedicatione eccle­ siae, quod protrahitur usque ad Completorium diei sequentis, et dicitur ad modum Officii festi I classis. 61. Officium votivum defunctorum, sive cum unico Nocturno, sive cum tribus recitetur, inchoatur semper cum imitatorio et suo psalmo; ct, si dicitur pro defunctis in genere, concluditur cum oratione Fidelium. 360 VARIATIONES IN BREVIARIO ET MISSALI ROMANO Caput VII VARIATIONES IN MISSIS ET ORATIONIBUS VOTIVIS AD DIVERSA 62. Missa votiva « Contra paganos » inscribatur « Missa pro Ecclesiae de­ fensione >; Missa autem «Ad tollendum schisma » abhinc dicatur «Missa pro unitate Ecclesiae ». 63. Inter orationes « diversas », oratio « Pro Imperatore romano » deleatur, et eius loco ponatur sequens: Pro re> publicas moderantibus Oratio Omnipotens sempiterne Deus, in cuius manu sunt omnium potestates ct omnium iura populorum: respice benignus ad eos, qui nos in potestate regunt: ut ubique terrarum, dextera tua protegente, et religionis integritas, ct pAtrix securitas indesinenter consistat. Per Dominum. Secreta Propitiare, Domine, preces et hostias famulorum tuorum, et propter nomen tuum patrix defende rectores; ut salus servientium tibi principum, pax tuo­ rum possit esse populorum. Per Dominum. Postcommunio Protege, Domine, famulos tuos subsidiis pacis; et corporis et spiritualibus enutriens alimentis, a cunctis hostibus redde securos. Per Dôminum. VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO Caput I VARIATIONES IN ELOGIIS FESTORUM ET OFFICIORUM MOBILIUM [722] 1. Pro festo sanctae Familiae. Rubrica quae praecedit elogium respiciens hoc festum, sic corrigatur: Sabbato ante dominicam, quae occurrere potest a die 7 ad diem 13 ianua rii inclusive. VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO 361 2. Pro dominica i Passionis. Lemma ct elogium mutetur hoc modo: Sabbato ante dominicam primam Passionis. Dominica prima Passionis. 3. Pro commemoratione septem dolorum B. Mariae Virg. Lemma et elogium hoc modo mutetur: Feria quinta post dominicam primam Passionis. Commemoratio septem dolorum beatissimae Virginis Mariae. 01 4. Pro dominica II Passionis. Lemma et elogium mutetur hoc modo: Sabbato ante dominicam secundam Passionis, seu in palmis. Dominica secunda Passionis, seu in palmis, quando... 5. Pro litaniis maioribus. Lemma mutetur hoc modo: Feria tertia infra octavam Paschae, quoties ipsum Pascha, vel secunda feria infra octavam Paschae, in diem 25 aprilis inciderit. 6. Feria tertia ante dominicam tertiam post Pascha. Deleatur lemma et elogium, respiciens solemnitatem sancti Joseph. Feria tertia ante dominicam quartam post Pascha. Deleatur lemma et elogium, respiciens octavam solemnitatis sancti Joseph. |72?| 8. Feria quarta infra octavam Ascensionis Domini. Deleatur lemma et elogium, respiciens octavam Ascensionis Domini. 9. Feria quarta infra octavam sanctissimi Corporis Christi. Deleatur lemma et elogium, respiciens octavam huius festivitatis. 10. Feria quinta infra octavam sacratissimi Cordis lesu. Deleatur lemma et elogium, respiciens octavam huius festi. Caput II VARIATIONES IN CORPORE MARTYROLOGII II. Kalendis Ianuarii (1 ian.). Primum elogium mutetur ut sequitur: Octava Nativitatis Domini nostri lesu Christi. — Ephem. lit. l’ôO. 362 VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO Secundo loco scribatur·. Circumcisio eiusdem Domini nostri lesu Christi. 12. Quarto Nonas lanuarii (2 ian.). Deleatur primum elogium: Octava sancti Stephani Protomartyris. 13. Tertio Nonas lanuarii (3 ian.). Deleatur primum elogium: Octava sancti loannis, Apostoli ct Evangelistae. 14. Pridie Nonas lanuarii (4 ian.). Deleatur primum elogium: Octava sanctorum Innocentium Martyrum. 15. Nonis lanuarii (5 ian.). Deleatur primum elogium: Vigilia Epiphaniae Domini. 16. Idibus lanuarii (13 ian.). Loco elogii: Octava Epiphaniae Domini, ponatur Commemoratio Baptisma­ tis Domini nostri lesu Christi. [724] 17. Quintodecimo Kalendas Februarii (18 ian.). Deleatur primum elogium: Cathedra sancti Petri Apostoli, qua primum Romae sedit. Initium elogii sequentis ita incipiat: Romae Passio sanctae Priscae... 18. Sexto Kalendas Februarii (27 ian.). -T'A In elogio sanctae Angelae Hericiae mutentur ultima verba ut sequitur: Eius tamen festivitas Kalcndis lunii celebratur. 19. Octavo Kalendas Martii (22 febr.). Loco primi elogii Antiochiae Cathedrae..., substituatur sequens: Cathedra sancti Petri Apostoli, qua primum Romae sedit, ex die 18 ianuarii. 20. Septimo Kalendas Martii (23 febr.). Deleatur primum elogium: Vigilia sancti Matthiac Apostoli. In anno bissextili, legitur tantum: Commemoratio plurimorum... VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO 363 21. Quarto Kalendas Maii (28 apr.). Elogium S. Vitalis Martyris deleatur. 22. Kalendis Maii (I maii). Elogium Ss. Apostolorum Philippi et lacobi transferatur in diem 11 eiusdem mensis, primo loco, et eius loco ponatur sequens: Sollemnitas sancti loseph opificis, Sponsi beatae Mariae Virginis, Con­ fessoris, opificum Patroni. In elogio S. Pii V dematur verbum item. 23. Quinto Nonas Maii (3 maii). Elogium Inventionis S. Crucis ponatur, eodem die, ultimo loco. In elogio Ss. Alexandri et sociorum, demantur verba Papae primi. 24. Pridie Nonas Maii (6 maii). Elogium S. loannis, Apostoli et Evangelistae, ponatur eodem die, secun­ do loco. 25. Octavo Idus Maii (8 maii). Elogium Apparitionis S. Michaelis ponatur, eodem die, ultimo loco. [7251 26. Pridie Kalendas lunii (31 maii). Primum elogium ponatur die sequenti, primo loco, et eius loco ponatur sequens: Festum beatae Mariae Virginis Reginae. 27. Quintodecimo Kalendas Iulii (17 iunii). Primo loco ponatur sequens elogium: Sancti Gregorii Barbadici, Cardinalis, Episcopi et Confessoris, cuius dies natalis sequenti die recensetur. 28. Quartodecimo Kalendas Iulii (18 iunii). Tertio loco ponatur hoc elogium: Patavii Sancti Gregorii Barbadici, Veneti, Cardinalis et Bcrgomatis pri­ mum. deinde Patavinae dioeceseos Episcopi, quem mira virtutum et pastoralis sapientiae laude conspicuum, loanncs vigesimus tertius Sanctorum corona insi­ gnivit. Ipsius autem festum pridie huius diei celebratur. 29. Quarto Kalendas Iulii (28 iunii). In fine elogii S. Irenaei addatur: Ipsius tamen festivitas quinto Nonas Iulii celebratur. 364 VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO 30. Kalendis Iulii (1 iulii). Deleatur primum elogium: Octava Nativitatis sancti loannis Baptistae. 31. Quinto Nonas Iulii (3 iulii). Primo loco ponatur: Sancti Irenaei, Episcopi et Martyris, qui migravit in caelum quarto Kalendas Iulii. Elogium natalis- S. Leonis- ponatur eodem die, sexto loco, id est, post Ss. Martyres Marcum et Mucianum. 32. Pridie Nonas Iulii (6 iulii). > Deleatur primum elogium: Octava sanctorum Apostolorum Petri et Pauli. 33. Tertio Idus Iulii (13 iulii). Elogium sancti Anacleti deleatur. [726] 34. Decimo septimo Kaléndas Augusti (16 iulii). Initium primi elogii sic mutetur: Commemoratio beatae Mariae... 35. Duodecimo Kaléndas Augusti (21 iulii). Primo loco ponatur sequens elogium: Sancti Laurentii de Brundusio, Confessoris et Ecclesiae Doctoris, ex Ordi­ ne Fratrum Minorum Capuccinorum, qui sequenti die migravit in caelum. 36. Undecimo Kaléndas Augusti (22 iulii). Secundo loco ponatur hoc elogium: Ulyssipone, in Lusitania, natalis sancti Laurentii de Brundusio, Confessoris, cx Ordine Fratrum Minorum Capuccinorum, quem verbi Dei praedicatione, cae­ lasti doctrina, pontificiis legationibus rebusque ad Dei gloriam et Ecclesiae utili­ tatem feliciter gestis praeclarum, Leo Papa decimus tertius Sanctorum fastis adscripsit, et Summus Pontifex loannes vigesimus tertius universalis Ecclesiae Doctorem declaravit, eiusque festum pridie huius diei celebrari iussit. 37. Nono Kaléndas Augusti (24 iulii). Deleatur primum elogium: Vigilia sancti lacobi Apostoli. VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO 365 38. Quarto Kaléndas Augusti (29 iulii). Elogium S. Felicis secundi deleatur. Sequens elogium ita reformetur: Romae, via Portuensi, sanctorum Martyrum Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis, temporibus... 39. Kalendis .Augusti (1 aug.). Primum elogium ponatur ultimo loco, eodem die. 40. Tertio Nonas Augusti (3 aug.). Elogium Inventionis S. Stephani, ultimo loco ponatur. 41. Pridie Nonas Augusti (4 aug.). Elogium S. loannis Baptistae-Mariae Vianney (secundo loco} ita mutetur: In vico Ars, ... quem Pius Papa Undecimus in Sanctorum nume[727jrum retulit, et omnium parochorum caelestem Patronum constituit. Ipsius tamen festum sexto Idus huius mensis recolitur. 42. Sexto Idus Augusti (8 aug.). Primo loco ponatur elogium S. loannis Baptistae-Mariae Vianney, e se­ quenti die. 43. Sextodecimo Kaléndas Septembris (17 aug.). Deleatur primum elogium: Octava sancti Laurentii Martyris. 44. Tertiodecimo Kaléndas Septembris (20 aug.). Secundo loco ponatur sequens elogium: Romae depositio sancti Pii decimi, Papae et Confessoris, fidei integritatis cl ecclesiasticae libertatis propugnatoris invicti, religionisque zelo insignis, cuius festum tertio Nonas septembris recolitur. 45. Undecimo Kaléndas Septembris (22 aug.). Deleatur elogium: Octava Assumptionis beatae Mariae Virginis. In secundo elogio, quod fit primum, dematur verbum: eiusdem. 46. Decimo Kaléndas Septembris (23 aug.). Deleatur primum elogium: Vigilia sancti Bartholomaci Apostoli. 366 VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO 47. Tertio Nonas Septembris (3 sept.). Primo loco ponatur hoc elogium: Sancti Pii Papae decimi, cuius natalis dies tcrtiodecimo Kalendas septembris recensetur. 48. Decimo septimo Kalendas Octobris (15 sept.). Deleatur primum elogium: Octava Nativitatis beatae Mariae Virginis. In sequenti elogio, quod fit primum, dematur verbum: eiusdem. 49. Duodecimo Kalendas Octobris (20 sept.). Deleatur primum elogium: Vigilia sancti Matthaei, Apostoli ct Evangelistac. [72S] 50. Octavo Kalendas Octobris (24 sept.). In primo elogio, loco vocabuli festum, dicatur Commemoratio. 51. Nonis Octobris (7 oct.). Initium primi elogii ita mutetur: Festum beatae Mariae Virginis a Rosario: itemque... Tertio et quarto elogio addatur: Eorum autem memoria sequenti dic recolitur. 52. Octavo Idus Octobris (8 oct.). Secundo loco ponatur hoc elogium: Sanctorum Martyrum Sergii, Bacchi, Marcelli ct Apuleii, quorum dies na­ talis praecedenti die refertur. 53. Decimo Kalendas Novembris (23 oct.). Primo loco ponatur sequens elogium: Sancti Antonii Mariae Claret, Episcopi ct Confessoris, cuius dies natalis sequenti die recensetur. 54. Nono Kalendas Novembris (24 oct.). Elogium S. Antonii Mariae Claret ponatur secundo loco. Vocabulum autem Montis Frigidi corrigatur in Fontis Frigidi. In fine addatur: Ipsius autem festum pridie huius diei celebratur. ? 55. Sexto Kalendas Novembris (27 oct.). Deleatur primum elogium: Vigilia sanctorum Apostolorum Simonis ct ludac. I ordinationes ad librorum lit. editores 56. Pridie Kalendas Novembris (31 oct). Deleatur primum elogium'. Vigilia omnium Sanctorum. 57. Sexto Idus Novembris (8 nov.). Deleatur primum elogium: Octava omnium Sanctorum. 58. Tertio Kalendas Decembris (29 nov.). Deleatur primum elogium: Vigilia sancti Andreae Apostoli. [729J 59. Septimo Idus Decembris (7 dec.). Deleatur primum elogium: Vigilia Conceptionis Immaculatae beatae Mariae Virginis. 60. Decimo octavo Kalendas Ianuarii (15 dec.). Deleatur primum elogium: Octava Conceptionis Immaculatae beatae Mariae Virginis. 61. Tcrtiodecimo Kalendas Ianuarii (20 dec.). Deleatur primum elogium: Vigilia sancti Thomae Apostoli. DECLARATIO DE SERVANDIS IN CALENDARIIS PARTICULARIBUS INDE AB ANNO 1961 I7J0J Cum Summus Pontifex Joannes XXIII per Suas Litteras Apostolicas « Rubricarum instructum» dici 25 iulii huius anni, motu proprio datas, statuerit ut « omnes ad quos spectat, quamprimum Calendaria ct Propria, sive dioecesana sive religiosa, ad normam et mentem novae redactionis rubricarum et Calen­ darii conformari curent», haec S. Rituum Congregatio opportunas tradet instruc­ tiones circa Calendaria particularia ct Officiorum atque Missarum Propria revi­ senda. Interim tamen opportunum ducit ea declarare quae, in calendariis particu­ laribus, iam inde ab anno 1961, servanda erunt: 1. Ea omnia quae sub titulo «Variationes in Breviario et Missali romano ad normam novi codicis rubricarum » statuuntur, etiam in calendariis particula­ ribus servanda sunt. 367 368 DECLARATIO PRO CALENDARIIS PARTICULARIBUS 2. In calendariis, sive dioccesanis sive religiosis, omnia festa particularia interim retineantur, quae nunc in iisdem calendariis inscripta inveniuntur. 3. Gradus eorundem festorum indicetur iuxta normas quae nn. 1-4 Va­ riationum habentur. 4. Ad festa propria quod attinet, eorumque gradum, stricte serventur ca quae nn. 42-46 novi codicis rubricarum statuuntur. 5. Quoad festa a Religiosis celebranda, in singulis dioecesibus, una cum clero dioecesano, servetur praescriptum n. 57 novi codicis rubricarum. 6. Festa universalia quae, iuxta nn. 5 ct 8 Variationum, aut ad comme­ morationem reducuntur aut e calendario expunguntur, interim retinentur in ca­ lendario particulari, si in eodem calendario tamquam festa duplicia I aut 11 clas­ sis inscripta habentur. 7. Si festa particularia III classis careant lectione propria, quae communiter «contracta» dicebatur, serventur ea quae n. 22\b novi codicis rubricarum in­ dicantur. [7311 8. Episcopus dioecesanus statuat diem in quo, iuxta nn. 362, 364 et 449 no\ i codicis rubricarum, in ecclesia cathedrali et in ecclesiis collegiatis, dicatur Missa de anniversario electionis ipsius Episcopi, ct in omnibus ecclesiis dioecesis dicatur oratio pro Episcopo. Ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 26 iulii anni I960. Caietanus L. Card. Cicognani, Ed. Tusculanus, Praefectus S. Henricus Dante, a secretis ORDINA TIONES AD LIBRORUM L1TURGIC0RUM EDITORES circa editiones Breviarii ac Missalis romani iuxta novum rubricarum codicem conficiendas [732] Sanctissimus Dominus Noster loannes Pp. XXIII, per Suas Litteras ■ Rubricarum instructum», die 25 iulii huius anni 1960 motu proprio datas, mandavit ut S. Rituum Congregatio editoribus librorum liturgicorum rite approbatis « peculiares tradat instructiones » circa editiones Breviarii ac Missalis romani iuxta nosum rubricarum codicem conficiendas. Agitur enim dc libris, quibus publicus Ecclesiae cultus ordinatur: consequi­ tur. proinde, omnes editiones huiusmodi librorum in omnibus et per omnia, sive in textu sive in rubricis sive in ipsa cantus notatione, perfecte concordare de­ bere cum exemplari authentico, quod ab hac S. Rituum Congregatione uti « ty­ picum » declaratur. H I Supremo igitur mandato obsecundans, haec S. Rituum Congregatio statuit: ORDINATIONES AD LIBRORUM LIT. EDITORES 369 1. Prouii in n. 4 praccitati Motu proprio edicitur, editores librorum litur­ gorum, rite approbati ct admissi, parare possunt novas Breviarii ac Missalis ro­ mani editiones, confectas iuxta novum rubricarum codicem, qui inde a die 1 ianuarii proximi anni 1961 vim habere incipiet. 2. In parandis Breviarii romani editionibus, haec servanda erunt: a) Breviarium romanum edi poterit aut unico volumine comprehensum, quod communiter « Totum » appellatur, aut duobus voluminibus distinctum, quae simpliciter inscribentur «Tomus prior» et «Tomus alter». Ex his autem, tomus prior partes comprehendat quae nunc in parte hiemali et verna exstant; alter autem quae in parte aestiva et autumnali. b) Partes introductorias Breviarii romani, omnia scilicet quae Calenda­ rium praecedunt, non licebit separatim ab ipso Breviario edere, sed primo sal­ tem volumini erunt praeponendae. 1733] c) Iuxta n. 5 Motu proprio, textus novi codicis rubricarum, Bre­ viarium respiciens, scilicet Rubricae generales et Rubricae generales Breviarii romani, ipsi Breviario item praemittendus erit, nec licebit Breviarium absque huiusmodi textu imprimere; immo, si Breviarium pluribus disponatur volumi­ nibus, singulis voluminibus integer rubricarum textus premittendus erit. Quod valet quoque de Calendario. d} Ordinarium divini Ofjicii quod dicitur, cum, vi novi codicis rubri­ carum, ex integro reficiendum sit, singulis editoribus directe a S. Rituum Con­ gregatione, typis cusum, transmittetur; et erit integre, absque ulla mutatione vel breviatione, singulis Breviarii voluminibus inserendum. Nihil vero obstat quominus ipsi editores, in commodum utentium, partes Ordinarii in Psalterio aut in Proprio iterum imprimant; aut quominus ipsum Ordinarium non primo loco, sed inter Proprium de Tempore ct Proprium Sanctorum interserant. Quod valet quoque de Psalterio disponendo inter diversas voluminis partes. e) Ad Psalterium quod attinet, editores libere adhuc adhibere possunt aut psalmorum textum iuxta « vulgatam » editionem, aut secundum interpre­ tationem cpiae iussu Pii Pp. XII admissa est. /) Rubricarum specialium textus, suis locis in Psalterio ceterisquc Bre­ viarii partibus inserendus, cum singulis editoribus ab hac S. Congregatione com­ municabitur. g) Abhinc ubi desinat editio typica Breviarii clare indicandum erit. Edi­ toribus tamen licebit, post finem huiusmodi partis typicae, alias addere preces et formulas, ut de more, Breviario utentibus utiles, dummodo textus sint ab aucto­ ritate ecclesiastica rite approbati. 3. In parandis autem Missalis romani editionibus, haec serventur: a) Ea omnia quae supra de parandis Breviarii romani editionibus statuta sunt, praesertim dc textu rubricarum ct Calendario praemittendis, de textu rubri­ carum specialium ab hac S. Congregatione accipiendo, omnino valent in parandis no\ is Missalis romani editionibus. b) Ordo Missae una cum Canone, pro opportunitate, inter Proprium dc 370 ORDINATIONES AD LIBRORUM LIT. EDITORES r) Item, ubi desinat editio typica clare indicandum erit, quamvis, post huiusmodi partem typicam liceat alias addere partes utentibus utiles, modo, ut supra, sint ab ecclesiastica auctoritate rite approbatae. 4. Dignitas commercii librorum liturgicorum omnino exigit, ut editores rite approbati omnes, non ante iustum tempus, certatim, uti [734] dicitur, ven­ ditionem novarum editionum incipiant. Proinde, haec S. Congregatio strictim mandat ne venditio ante diem 20 decembris huius anni 1960 inchoetur, ita ut quaevis iniusta perturbatio vitetur. 5. Denique, pro hac vice tantum, haec S. Rituum Congregatio ius sibi exclusivum reservat, singulas editiones Breviarii ac Missalis romani, quae ad nor­ mam novi codicis rubricarum conficientur, examinandi ct « typicae > conformes esse declarandi. Invitantur porro editores qui a Sancta Sede ad editiones liturgicas impri­ mendas ct evulgandas admissi sunt, ut quamprimum huic S. Rituum Congrega­ tioni proprium nomen ct locum indicent, una cum licentiae testimonio, ut ab eadem S. Rituum Congregatione tempestive ea omnia recipere possint quae, iuxta Motu proprio ct has ordinationes, praescribuntur. Ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 26 iulii anni 1960. ►p Caietanus Card. Cicognani, Ep. Tusculanus, Praefectus L. £·< S. Henricus Dante, a secretis SUMMARIUM si u RES PRIMARIAE IN CODICE RUBRICARUM DESCRIPTAE ORDINE ALPHABETICO DIGESTAE · Praenotanda < ..· Manifestum est, in summano huiusmodi primaria tantum potuisse notari argumenta; atque hoc non nisi per notas et compendia, quae tamen faciliter reperiuntur, cum ordinarie de ) extra diocccsim commorantes: cal. dioec., additis certis festis domicilii: 150 · — ecclesia aut oratorium publicum, vel semipublicum, quod locum tenet ecclesiae: cal. dioec. additis festis à) loci pr. et in­ duit.; b) eccl. pr. et induit.: 53 b · fe­ sta cal. eccl. «ipso iure» inscribenda: a) festa particularia ipsius eccl.: b) anniv. Dedic. eccl. cath. (I cl.); c) titul. eccl. (I cl.); d) Sancti (II cl.) aut Beati (III cl.), cuius corpus in eccl. est conservatum, et qui in Martyrolog. aut cius Append., est inscriptum: 41 d, 45 · (O) ad cal. eccl. pr. tenentur: a) beneficiarii ipsius 373 actu versantur); item Relig. choro non xlstricti (O): 151, 152 · — domus (col­ legia) Religios. interprovincial., national., internat.·, cal. re!., additis certis festis dioec. iuxta n. 56 b: 157 · in orator, semipubl. principali: cal. ipsius orat,: 275 • in orator, secundar.: cal. aut celebr. aut orator.: 276 · — locus seu oppidum ve! civitas·, cal. dioec., additis festis loci pr. et induit.: 53 · festa cal. loci < ipso iure» inscribenda: a) festa partie, loci; b) fest. Patron, prine. (I cl.); c) Patron, se­ cund. (II cl.); 41 c, 44 · — nosocomia: in orator, scmipubl. principal: cal. ipsius orat.: 275 · in orator, secundar.: cal. aut celebr. aut orat.: 276 * natio et re­ gio, seu provincia sive civil, sive eccl.: festa in cal. «ipso iure» inscribenda: a) Patron, princip. (I cl.); Patron, secun­ dar. (II cl.): 41 a, 42 · — oratorium publicum aut semipublicum: vide ecclesia. eccl.; b) clerici dioccesani, eccl. stabiliter addicti: 149 · (M) sacerdos quilibet, ibi — orator, privatum (M): cal. aut celebr. celebrans, sive sit diocccsanus. sive relig.: aut loci: 277 · — provincia: vide natio, * — ecclesia cathedralis, etiam si Re­ ligiosis commissa: cal. dioec., additis fe­ provincia relig.: cal. rcL, additis festis pr. stis a) loci; b) ipsius eccl. cath. pr.: 282 a eccl. clero dioec. commissa (etsi chorum Religiosorum adnexam habeat): cal. dioec.: 282 b · — eccl. cleri dioec., ct induit.: 56 a * regio: vide natio. — seminaria: A) dtoecesana: (M): cal. dioec.: 282 b · sem. dioec.. Religiosis commissa (O): in communi, cal. loci, ad­ ditis festis a) eccl. seminarii; b) tituli ct S. Fundat. Religios.: 154 · idem valet beltgiosts commissa (vel quae servit Repro (M): 280 · in eccl. et orat, princi­ lig. pro choro, etsi sit eccl. parocc.): cal. pali (M): cal. dioec.. additis festis iuxta relig.: 283 b · — eccl. religios., clero n. 154: 282 · in oratoriis secundar.. si dioec. commissa (aut cum choro CanoniReligiosis tantum servit, quibus commiss. corum): cal. dioec.: 282 d · — eccl. est sem,: cal. rcl.: 283 b · — B) semi­ religios., qui pr. cal. habent, etsi sil pa­ naria interdioec., region., nation., internat. rocc.: cal. rei.: 283 a · — eccl. Religios. (O): cal. Eccl. univers., additis festis Qui pr. cal. non habent (O): cal. eccl. a) Patron, princ. nat.. rcg. seu provinc. pr., additis festis pr. ct induit.: 153 · — — eccl. Religios. utr. sex., qui pr. cal. sivc civil, sive cccl. (I cl.); b) Patron, non habent (M): cal. dioec., additis festis princ. dioec. (I cl.); c) Patron, princip. pr. et induit.: 282 c * — eccl. Tertia­ oppidi vel civitatis: d) anniver. Ded. cccl. riorum (M): cal. rei.: 283 c * — domus cath. in qua situm est seminar.; e) festa religiosa (cius eccl. vel orat. pubi, aut sceccl. seminarii pr.: 155 · idem valet pro mipubl., quod locum tenet cccl.): cal. rei., (M): 280. additis festis c cal. dioec. iuxta n. 56 b: Campanula parva (Μ): 528. 57 · — domus rei. utr. sex. choro adstriet. Candelabra (Μ), in altari, iuxta qualitat. (O): cal. dom. (foris: cal. domus in qua M.: 527. 374 INDEX ANALYTICUS 500. Canon Missae: privil. ct ordin.: 5 · duo typi: 107 · quaenam privil., quaenam ordin.: 109 · quomodo fiunt: 108 · numerus: 111 · comm. Ss. Petri Commemoratio, definitio: Canticum Moysis II (O): sabb. in 2° schem. Laud., breviatur: V 17. Cantus (M): tonus solemn.: 515 · fcria- lis: 516. 110 · pcculiaritatcs aut Pauli vicissim: ubi dicitur: 240 · ubi in comm.: 112 · ordo et ratio: 113 · omissio: 114 · quid in casu occurr.: 94 ·. Carceres: M. vot. II cl. pro occas, pecu­ — (O): 250-259 · ubi et quomodo fiunt: Capitulum (O): omitt.: 241. 251 · quomodo in vig. et Temp. Ascens.; liaribus: 370 f. Castra: M. vot. II cl. pro occas, peculia­ infra oct. Nat. D.ni; in O. Sanctorum; in vig. H et III cl.: 252. ribus: 370 f. (22 II): denominatio — (M): 433 · numerus: 434-435 · sub al­ « Cath. S. P. Antiochiae» mutatur: V 12 * tera conci.: 437 a · comm. feriae in M. fit festum II cl.: V 7 b. cum Cathedra S. Petri Celi brationes extraordinariae (M): quae: 338 · cum induito S. Sed.: 339 · M. vot. permissae: pluribus — Baptismatis D.ni Cereus (M): prope altare, a Consecr. ad 443. (13 I): O. et M.: V 24. — B. Μ. V. 340. lectionibus: de Monte Carmelo (16 VII): nova rubrica in Brev. ct Miss.: V 50. — de Cruce (O): aboletur: V 13. Commun.: 530. Christus Rex: fest, assign, ult. dom. X: 17 d · (O) ps. 88 breviatur: V. 57. — « inseparabilis », scii. S. Petri in fest. S. Pauli, et vice versa: 110 · quomodo unica M. vot. III cl., facienda in O: 110 a · in M.: 110 b · la fer. 5a vel 1° sabb. cuiusque mens., quomodo, si aut S. Petr. aut S. Paul, — Sac i rdos (M): cum exercitiis piis: 385 a. Classis dierum liturgicorum: sunt 4:8· reducuntur ad comm.: 110 c. — omnium Fidi lium defunctorum: dies sunt 4: 22 · vigiliarum, sunt 3: 29 · fe­ lit. I cl., sed cedit dom. II cl.: 16 b · quo in casu transfertur in fer. 2 scq.: storum, sunt 3: 36 · octavarum, sunt 2: 96 b · (O): Mat. trium Noct. (9 ps. ct 65 · Missarum votivarum, sunt 4: 325 · 9 Icet.): 161 d · non habet ant. in Hor. Missarum defunctorum, sunt 4: 391. minor, ct in Compl.: dominicarum, sunt 2: 11-12 * feriarum, 190 · cessat post (O): quale calcnd. se­ Non., si concurrit cum dom. vel fest. qui debeant: 150. Coitus diversi: confratcrnitates, societates piae, uniones professionales: M. vot. 11 cl. in occas, peculiaribus: 370 d. I cl.: V 58 · Vesp. ct Compl., usque Clerici dioecesani Colligea et Seminaria clcr. (diocc. vel rclig.): calendar, adhibendum in persol­ vendo O.: 154-156 · in celebranda M.: 280-281 · M. vot. 11 cl. in occas, pecu­ liaribus: 370 b. Colores bus: generalia: 117-118 · al­ 119-122 · ruber: 123-126 · viri­ liturgici: dis: 127 · violaceus: 128-131 · niger: 132 · substitui potest in Missionibus cui­ dam colori alius: 117 · in M. vot. IV cl.: 323. nunc dic 1 XI dicenda, transferuntur in diem Comm. Oo. Fd. Def.: V 58 · (M): hoc dic: 294 · prohib. M. «Pro Spons.» ct bened. nupt.: 381 d · expositio quadr. Hor. hoc die: 352. Commi morationi s ex calcnd. expunctae: V 8 · in alium diem translatae: V 11. Communicantis. Hanc igitur. Qui pridie (M): quando variantur: 501. Communio sacra proprium intra udi lium M., post (M): tempus Comm. cele­ brantis; — alius sacerdos iuvarc potest celebrantem; — dedecet dare S. Comm. m eodem altari, in quo actu celebra­ 375 INDEX ANALYTICUS tur; — S. Comm. extra Missam: 502 · oct., O. et Μ.: V 33 · diebus olim infra ritus Comm. infra M. oct.: (absque confess, peculiar, pietatis exercitia, proces­ precatio sio etc.: duae M. vot. Il cl. de SS, Eucraristia: V 34. dici, in qua institui potest examen con­ Crux in altari pro M. cum Crucifixo: 527. scientiae: 147 · initium Horae: 178 c · Cussinus pro Missali: 527. 179 c · benedictio pr. invariab. ante Icet, brev.: 210. Dalmatica et absol.): 503. Completorium (O): uti ultima finis: B. Μ. V.: fest. I d., praefertur in occurr. dom. II Adv. Conceptio Immaculata (I cl.): 15. praeferuntur: 104 · quid in concurr. Vesp. eiusdem cl.: 105 · tabella concurr. ct notanda: pag. 347. in Missionibus; habet facultatem, colores liturg. ineptos mutare: 117. episcopalis, Congressus Eucharistici (M): M. princi­ palis, vot. I cl.: 335 · M. in ceteris pu­ blicis celebrat.: M. vot. 11 cl.: 336 · singuli sacerdotes, M. vot. III cl.: 337. — Missionales (M): M. vot. II cl.: 369. Consecratio Episcopi tualem: 447 a. (Μ): habet or. ri­ novus titulus: «Pro Ecclesiae defensione»: V 62. Conversio S. Pauli (O): lectiones ad Mat.: V 43. «Contra Tunicella: pro Episcopo (fa­ cultas iis non utendi) 134 · pro diacono et subdiacono: 137. Dedicatio Ecclesiae (ipso die): novae ru­ Concurrentia: definitio: 103 · quae Vesp. Conferentia et paganos» (M): dom. ct dies olim infra oct.: V 33 · solemnitas cxt. dc iure, dom. 3a post Pent.: 358 a · M. vot. III cl. (duae), prima fer. 6a cuiusque mens., exercitia Cor Iesu: pia: 385 b. Cor Immaculatum B. Μ. V. (Μ): M. vot. III cl. (una), primo sabb. cuiusque mens., exercitia pia: 385 c. Coronatio Summi Pontii icis (ipso die) (M): M. vot. convent. II cl. in eccl. cath. et colleg.: 362 * si impeditur: 363 · in omnibus eccl. et Μ.» or vot.·. 364 · sub unica conclus.: 449 · si impeditur: 450. - Require etiam Anniversarium Co­ ronat. Papae. Corpus Christi (O): ad Prim, versus « Qui sedes»: V 33 · dom. ct dies olim infra bricae hoc dic pro O. et Μ.: V 60 · est fest. Domini: V 60 · M. in actu Dcdic. est M. vot. I cl.: 329 a · quibus diebus Ded. eccl. permittitur: 331 · M. ad ipsum ritum Ded. pertinet · 332 · orationes ad­ dendae: 333 · M. explero ritu celebran­ dae: 334. — Quid in annivers., require sub vocabulo: Annie. Ded. eccl. cath., eccl. propriae. Definitiones: Calendar, universale: 49 · particulare: 50 · Commemoratio·. 5 · Concurrentia: 103 · Dies: liturgicus: 4 • natalicius: 60 a * Dominica: 9 · pri­ ma (ultima) mensis: 19 * Eccl. vel SacelL coemeterii: 420 · Fena: 21 · Festum: 35 · universale: 38 · particulare: 40 · part, indultum: 47 · Missa: 269 * convcntualis: 285 · dc festo sensu stricto: 301 * sensu lato: 302 · Missae dejuncto­ rum: 390 * defunctorum IV cl.: 423 · exsequialis: 405 · in anniversario dcf.: 418 · in ultima dcf. sepultura: 414 · post acceptum mortis nuntium: 413 · pro dic obitus: 412 · Missat votivae: 306 · I cl.: 328 · II cl.: 341 · III cl.: 384 · IV cl.: 387 · Occurrentia accidentalis, perpetua: 92 · Octava: 63 • Oratio: imperata: 454 · in Missa: 433 • ritualis: 447 · Sanctuarium: 373 · Scriptura occurrens: 212 · Solemnitas externa festi · 356 · Tempus propr. Com­ munionis fidelibus distribuendae: 502 · Vigilia: 28. « Dius, in adiutorium meum intende»: m initio Laud., Hor. min., Vesp.: 172 b. 376 l ND EX ΛΝΑ LYTIC U S definitio: 4 * eius exten­ sio: 5 · quatuor classes: 8. Dies mensium determinati (signum si­ gnificat, indicari primum ct ultimum diem possibilem, secundum variationem diei Paschatis): lanuarius: 2-5, in dom. (se­ cus 2): fest. Ss. Nominis lesu: 17 a, V 22 · 6-13: Temp. Epiphaniae: 17 b, V 23 · 12, si sabb., legitur init. Epist. I ad Cor.: 213 · 13: fest. Comm. Bapt. D. N. I. C.: V 9 a, V 24 · 4- 14 - 19 II: Temp, per annum ante Septuag.: 77 • 4“ 18 - 9 III: Temp. Septuag.: 73 * — Februarius: 4- 4 - 24 IV: Temp. Dies liturgicus: Quadragcsimalc: 74 · 4" 3 - Ιθ W: Temp. Quadragesimae: 74 a * — Mar­ titis: 4-8-24 IV: Temp. Passionis: 74 b · 4- 15 - 24 IV: Hebd. sancta: 75 * 4- 19-24 IV: Triduum sacr.: 75 · 4- 22 - 12 VI: Temp, paschale: 76 * 4-22-2 VI: Temp. Paschatis: 76 a * — Aprilis: 25: Litaniae maiores: 80 · 4- 27 - 29 IV / 30 V, 1, 2 VI: Ro­ gationes seu Lit. minores: 87 V 27 · 4“ 30 - 12 VI: Temp. Ascensionis: 76 b. V 29. 30 · — Maius: 4-10-19 VI octava Pent.: 77 · -f- 17 - V - 20 VI, in dom. I post. Pent.: fest. Ss. Trinitatis: 17 c · — October: 4- 25 - 31. in dom. ult. mensis: fest. D. N. I. C. Regis: 17 d · — November: 4- 27 - 24 XII: Temp. Adventus: 71 * — December: 25 -13 I: Temp, natalicium: 72 * 25 - 5 1: Temp. Nativitatis: 72 a * 26 - 31: octava Nat. D.ni: ratio eam celebrandi: 68 · 26 - 31. in dom. infra oct. Nat. D.ni: ratio eam celebrandi: 69, 176. «Diis Missionum» (M): M. vot. II cl.: 369. Dies octavus Nativ. D. N. L C. (I I): mu­ tata denominatione: V 12 a * fit dies lit I cl.: V 6 a. « Dies Papa i » (M): M. vot. II cl. occa­ sione celebrationis peculiar. (consens. Ord. L): 365. «Divinum auxilium»: cursus cotidian. divini Off. concluditur: 181. « Domine, exaudi orationem meam»: in » O, loco « Dom. vobiscum », m récit, a solo, et a non-diaconibus: 247. «Domine, labia mea aperies»: in initio Mat.: 178. Dominica: definitio: 9 · duae classes. 10 * dom. I cl.: 11 # dom. II cl.: 12 · extensio O. dom.: 13 · dom. nec anti­ cipari. nec resumi potest: 14 · prohib. assignatio festi cuique dom.: 17 · ex­ ceptiones: in calcnd. universali: 17 a-d · in calend. part.: 17 c * dom. I c II cl. (exc. Pascha et Peni.) habent unicum Noel. (9 ps. et 3 Icet.): 162 a * ordo et ratio O. dominicains: 165-166. — M.: omitt. « ludica me. Deus », in dom. I et 11 Pass.: 425 a · omitt. « ludica me, Deus », confessio et abs., « Aufer, Ora­ mus te », in dom. II Pass., quae sequitur ben. et proc, ram.: 424 c * omitt. «Glo­ ria Patri » ad Introit., in dom. I et II Pass.: 428 · dicitur hymn. «Gloria in exc. », in dom. Temp, natalicii, pascha­ lis, per ann. usque ad Septuag, et post Pent.: 413 a * omitt. in dom. Temp. Advent., Septuag., quadragesimalis: 457 d • symbolum semper dicitur (inhaeret ipsi dici dominico): 475 a * dicitur Praef. de Nat. D.ni, in dom. infra oct. eiusd.: 484 a • de Quadr., in dom. I-IV Quadr.: 486 a • de S. Cruce, in dom. I et II Pass.: 487 a • phaschalis, in dom. Paschalis, in dom. Pasch. et I-V post Pascha: 498 a · de Asccns. D.ni. in dom. post Asccns.: 490 b • de Ss. Trinit., in dom. Temp. Advent., per ann. ante Septuag. et post Pent, ct Temp. Septuag.: 494 b · habent ult. Evang, pr. M. in dom. II Pass., quae non sequun­ tur ben. ct proc, ram.: 509 · omitt. ult. Evang, in dom. Il Pass., in M. quae sequi­ tur ben. ct proc, ram.: 510c. ---- Dll BUS DETERMINATIS ADNEXA *, dom. pri­ ma anni, 2-5 I (secus 2 I): fest. Ss. Norn. Icsu: 17 a · dom. prima post Epiph.» 713 I: fest. S. Familiae: 17 b · dom. prima post Pent., 17V-2O VI: fest. Ss. Trinit.: 17 c * dom. ultima oct., 25-31 X: fest. D.N.I.C. Regis: 17 d · dom. prima Ad­ vent. 30 XI vel proximiore dic 27 XI3X11): 20. 4^ INDEX ANALYTICUS 377 Pascha habetur die 24 IV. item, si cadi: in diem 21X1 et simul Pascha habe­ tur dic 25 VI tunc est ultima po^t Pent., et, omissa formula dom. XXIII, ponitur form. dom. XXIV; dom. XXIV: 25 X - 26 XI; dom. XXV: l - 26 XI; ccdil vig. Nat. D.ni: 30 a 9 dom. infra oct. Nat. D.ni (vide etiam Nativ. D.ni): dom. XXVI: 8 - 26 XI; dom. XXVII: 15 69 · dom. 3-6 post Epiph. transferri pos­ 26 XI; dom. XXVII: 15-26 XI; dom. sum, ct quomodo, i>ost Pent.: 18 · dom. XXV111: 22 - 26 XI. II Pass.: expositio 40 - lior, hoc die: 352 — mensium VIII. IX, X. XI. relate ad lectio­ • omitt. « ludica me, Deus », conf, abs., nem Script, occurs.: augusto: dom. I - 3 < Aufer, Oramus te », in M., quae sequitur — 5 hebd. = legitur Script, tota; dom. 4 bened. et proc, ramorum: 424 c 9 ct omitt. 7 = hebd. z= omitt. hebd. 5: V 35 9 ult. Evang. S. Ioann.: 510 c * in M. vero, septembrr. dom. 1.2 = 5 hebd. = legi­ quae non sequuntur bened. et proc., dici­ tur Script, tota; dom. 3 - 7 = hebd. 4 tur ult. Evang. pr.: 509 9 dom. in albis, = omitt. hebd. 5: V’ 36 9 octobn: dom. 1 - 3 = hebd. 5 = legitur Script, tota: est I cl.: I 1 c * in prima dom. men­ dom. 4 - 7 = hebd. 4 = omitt. hebd. 3: sium VIII-XI, ant. ad Magn. in I Vesp. V 38 · novembn: dom. 1 - 5 = pro quacnam: 193. Script, occurr. 4 hebd. = omitt. hebd. 2; — post Epiphaniam, quae celebrantur in se­ dom. 6. 7 = pro Script, occurr. hebd. 3 de propria, vel. pro casu, inde a dom. III, = omitt. hebd. 1 et 2: V 39. post Pent.: 18 · - (signum 4" indicat Dominicae particulares: dom. Prima men­ transi, post Pent.) dom. 1: 7 - 13 I = sis (quae cadit in dies a I ad 7): 19 9 fest. S. Familiae; dom. II: 14-20 I: dom. valet etiam pro Script, occ. mensium Ill: 21-27 I vel 4“ 25-29 X, et tunc con­ VIII-XI: 19 9 ultima dom. mensis: 19 · currit semper cum fest. Chr. Regis; dom. prima dom. Adventus: 20 * dom. I\ Ad­ IV: 28 1 - 3 II, vel + 30 X - 5 XI; ventus cedit vig. Nat. D.ni: 30 a · dom. diebus 30 et 3 1 X concurrit cum festo Chr. infra oct. Nat. D.ni (vide etiam Nath>. Regis; dom. V: 4 - 10 II. vel 4-6-12 XI; D.ni): 69 9 dom. 3-6 post Epiph. trans­ dom. VI: 11-14 (15) II, vel 4-13-19 ferri possunt, et quomodo, post Pent.: XI: 18, 225, 298. 18 9 dom. II Pass.: expositio 40 - Hor. — post Pivtecosten: dom. 1 = fest. Ss. hoc dic: 352 9 omitt. « ludica me. Deus », Tnnit.: 17 V - 20 VI; dom. II: 24 V conf. abs„ « Aufer, Oramus te », in M., quae sequitur bened. ct proc. ramorum: 27 VI; dom. Ill: 31 V - 4 VU; dom. IV: 424 c · *et omitt. ult. Evang. S. Ioann.: 7 VI - Il VII; dom. V: 14 VI - 18 VII; 510 c · in M. vero, quae non sequuntur dom. VI: 21 VI - 25 VII; dom. VII: 28 bened. et proc., dicitur ult. Evang. pr.: VI - 1 VIII; dom. VIII: 5 VII - 8 VIII; 509 · dom. in albis, est 1 cl.: II e · in dom. IX: 12 VII - 15 VIII; dom. X: 19 prima dom. mensium VIII-XI, ant. ad VII - 22 VIII; dom. XI: 26 VII - 29 VIII; Nfagn. in I Vesp. quacnam: 193. dom. XII: 2 VIII - 5 IX; dom. XIII: 9 Dominus nos benedicat»: sic conclud. VIII - 12 IX; dom. XIV: 16 VIII - 19 IX; Prima: 179 b. dom. XV: 23 VIII - 26 IX; dom. XVI: 30 VIII - 3 X; dom. XVII: 6 IX - 10 X; « Dominus vobiscum » (O): dicendum an­ te ct Aoost orationes: 247 9 cius loco in dom. XVIH: 13 IX - 17 X; dom. XIX: récit, a solo, et a non-diaconibus, dicitur 20 IX - 24 X; dom. XX: 27 IX - Î1 X; dom. XXI: 4 X - 7 XI; dom. XXII: «Domine, exaudi...»: 247. 11 X - 14 XI; dom. XXIII: 18 X - 21 XI; Domus exercitiorum: M. vot. II cl. in haec dom., si cadit in dem 20 XI et simul occas, peculiaribus: 370 e. Dominicae particulares: dom. prima mensis (quae cadit in dies a 1 ad 7): 19 * va­ let etiam pro Script, occ. mensium VIIIXI: 9 · ultima dom. mensis: 19 9 prima dom. Adventus: 20 9 dom. IV Adventus 26 — Ephem. /unt quavi: 16/ · testa D.ni I cl. dom. assignata: INDEX 379 XNALYTICÜS 17 c · in calcnd. part., assign, dom. II cl.: Hi bdomada sancta: nomen: 75 · feriae 1 cl.: 23 b. 17 c * — /esta ll cl.. habcnt Mat. trium Hom ilia in Evang. (O): in O. tnum Noct, Noct. (9 ps. ct 9 lect.): 161 a · ordo ct in III Noct.: 219 · in O. unius Noct.: ratio Oli. semifest.: 168 · festa D.ni II cl. in O. dom. (lectio 3n) 220 b · in O. fcin dom. 11 cl.: 37 c * festa D.ni 11 cl. in riali (lectiones 1-3): 222 a. dom Sept., Sex., Quinq. (O), in Hor. — in Missa ad populum: habeatur, iuxta minoribus: 174 · festa I et 11 cl., cum opportunitatem, praesertim dom. et fest., peculiar, actione lit. connexa, ius habent infra M.: 474 · si alius sacerdos horn, ad sol. ext.: 358 c · festa I et II cl., cum habet, celebratio M. suspendenda est: 474. peculiar, populi concursu (de hid. Ord. 1) Hora i. canonicae: quae sunt: 138 · maio­ ius habent ad solemn, ext.: 358 i · — /eres, minores, CompL: 138 ♦ relatio ad sta lΠ cl.. habcnt Mat. unius Noct. (9 ps. horas dici naturalis: 142 · tempus pro­ ct 3 lect.): 161 d · ordo et ratio Off. prium: 144-147. ordinarii: 169 · cum ant. pr. ct ps. de — minori s: initium: 178 b · finis Ter­ Comm., vcl cum ant. pr. ct ps. pr.: 177. tiae, Sextae, Nonae: 179 a. V 40 · Script, occ.; in iisdem festis: Hymni (O): 185-189 · conclusiones non V 41 · si habent resp. pr., sed ant. ct mutantur (seu non transferuntur in alias ps. de Comm.: V 42 · festa de quibus Horas): 188. celebranda est M. in quovis calcnd.: 278 — Variationes m calendario tinia, circa Ixclnsatio (M): permittitur in omnibus M. festa: ad I cl. evecta: V 6 · ad II cl. cantatis: 426. evecta: V 7 · ad comm. reducta: V 5 · Innocentes Martyres (28 XII): color ru­ c calcnd. expuncta: V 8 · in calcnd. ber; dicitur, ad Mat., « Te Deum », et in inducta: V 9 · in alium diem translata: M. « Gloria in exc. Deo ». et « Alleluia » V 10 · quorum denominatio mutata est: cum suo versu: V 21. V 12. - Ceterum requirantur festa sub Instructio di Musica Sacra et di Sacra proprio nomine. Liturgia (S. R. C. 3-IX-1958): normae «Fidilium animae »: sic conclud. Mat. pro participatione activa fidelium: 272. (separ.), Laud., Hor. min., Vcsp.: 179 a. Invitatorium (O): 182-184 · in O. vot. «Flictamus gi nua - Livate» (M): oratio defunct, semper dicendum: V 61. in silentio, flexis genibus, ubicumque Ioannes Castius (20 X): de hymn, ad occurrit: 440. Vcsp.: V 46. Fundator Ord. seu Congr.: Beatus: ei com­ Ioannis M. Vianni y (8 VIII): novus dies petit fest. II cl.: 46 b. fest.: V 10. — Sanctus (canonizatus): ei competit fest. Irenaeus (3 VU): novus dies fest: V 10 · 1 cl.: 46 b · ct de iure solemn, ext.: lectio 3a: V 49. < Isti coni i ssor... » hymn, in Comm. 358 h. Conf. Pont, et non Pont., tertius versus: «Meruit supremos...»: V 59. Gi m i i i ( ri sdum (Ο): 267 · (Μ): 517-529. «Iri, missa 1st»: quando dicitur: 507 · "Gloria in exci lsis Dio» (M): quando additur «Alleluia»: 507 b. dicendum: 131 · quando omitt.: 132. IriR AEREUM, FLUVIALE, MARITIMUM, VIA «Gloria Patri etc.» (Ο): in fine ps. et FERRI a: in his itine ribus, celebrans super cantic.: 201 * in fine ult. respons. cuius­ altare portatilc, potest sequi calend. univ. que Noct.: 230. vel propr.: 279. Graduale (M): 469. «Ium, DOMM (domine)· BENEDIC I RE » : Gm GOHIL'S Barbadicus (Barbarigo) (17 VI); in init. CompL: 178 c. or. pr., lectio 3a, Μ.: V 47. « Iudica mi, Dius» (M), omitt. in M. 380 INDEX ANALYTICUS de Temp. Pass.: 425 a · m M. def.: 425 b. « Iudica MF, Deus », confessio et abs. (M): dicenda in qualibet M.: 424 · ex­ ceptiones: 424 a-f. « Iudica me, Deus », confessio et abs., (M): dicenda in qualibet M.: 424 · ex­ ceptiones: 424 a-f. « Iudica me. Deus », confessio et abs., «Aufer, Oramus te» (M): omitt. in certis M., quae sequuntur quasdam be­ nedictiones, aliosquc ritus, vel consecra­ tiones (ex Pont. Rom.): 424 a-f. « Kyrie, i leison » (M): 430. Laudes (O): precatio matutina: 145 · an­ ticipatio in choro, in comm., proh.; dicun­ tur primo mane, convenienter etiam a so­ lo: 145 · initium: 178 b · 2um schema psalmorum: 197 a, b · finis: 179 a. Laurentius, vig. III cl.: 32. — a Brundusio (21 VII): lect. 3a: V 51. Lectio brevis ad Primam: semper eadem, scii, de Tempore: 242 · inducuntur no­ vae: V 14. — olim « contracta »: 221 b. Lectiones ad Matutinum: 21 1-225 · in 1 Noct.: 217 · in II Noct.: 218 · in III Noct.: 219 · in unico Noct.: in O. dom.: 220 · in O. ordinario: 221 · in O. fcriali: 222. Legile pro Missali: 527. Litaniae maiores et minores: maiores: 80-86 · in O. nihil: 81 · processio: 82 · vel cius loco supplicationes peculiares: 83 * obligatio recitandi Litan. Sanet, cum suis precibus: 84 · lingua vernacula in proc.: 85 · M. hoc die: 86. — minores : 87-90 · in O. nihil: 81 · per sc assign, feriis 2, 3, 4 ante Ascens. D.ni: 87 · fa­ cultas Ord. 1. data, cas transferendi, ct quomodo: 87 · processio, vel supplica­ tiones pcc.: 89 · obligatio recitandi Litan. Sanet, in proc. vel suppi, tantum: 90 · rubrica peculiaris apponenda in Brcv. et in Miss.: V 27. — maiores et minores: M vot. II cl.: 346 · quae est pars totius actionis Iit.: 347 · in M., quae sequitur proc., omitt. « Iudica me, Deus», con­ fess.. abs.. «Aufer, Oramus te»: 424 e. Litaniae Sanctorum cum suis precibus (O): dicendae ab omnibus, ad O. ci­ tandum obligatis, die Litan. maiorum: 84 * dicendae ab iis tantum qui, diebus Litan. minorum, proc. vel supplie, pcc. intersunt: 90 · non duplicantur in proc. (aut supplie.) in Lit. maior, et min.: 82. Loca pia (M): vot. II cl.: 376 · IV cl.: 377. «Magnificat», canticum (O): 200. — ΑΝΤ1ΡΗΟΝΑ ad M.: pr. diebus 7-12 I: 23 a · in I Vesp. dominicae primae men­ sium VIII. IX, X, XI: 193 · in Vesp. fe­ riae sextae Temp, paschal.: 194, V 26 · in feria IV et VI Quat. Temp, sept.: V 37 · commemoratio ad Vesp. fit per ant. ad Magn. (etc.): 251 · unde sumitur haec ant.: 252 · quomodo varianda in casu identitat. vel similitud.: 257. Manipulus: numquam cum pluviali: 136. Manutergium: 528. Marcus: vide Litaniae maiores. in M. vot. IV cl. de ea, dicitur « Gloria in exc. Deo », m sabb.: Maria Ss.ma (M): 431 c. 78, 79 · habet O. unius Noct. (cum 9 ps. ct 3 lect.): 162 f ♦ ab­ solutionem ct benedictiones pr.: 209 · ceterum O. ordinar.: 169. Maria Magdalena Paenit. (O): hymn, ad Vesp.: V 46. Martina (30 1) (O): de hymn, pr.: V 44. Matutinum: anticipatio: 144 · initium: 178 a · finis: 179 a · quibus diebus com­ petit Mat. trium Noct. (9 ps. ct 9 lect.): 161 · unius Noct. (9 ps. ct 3 lect.): 162 · unius Noct. (3 ps. ct 3 lect.): 163. — Dc singulis partibus inspiciuntur vocabula re­ lativa. Mensa: ad latus altaris, pro ampullis, pelvicula, manutergio. campanula, patina: 528. — in sabbato: Missa: actus cultus pubi. EccL: 269 · de­ nominatio « M. privata » vitanda: 269 · participatio fidelium 272 · coniunctio cum INDEX ANALYTICUS O. dici: 270 * — M· Cantata: 270 · in cantu: 271 · in ca celebrans omittit quae a diae., subdiac., lect., vi proprii officii eant, vel legitur: 473 · solemnis: 270 · pontificalis: 270 · — formulam pr. ha­ bent: dom. omnes: 298 · feriae Quadr. ct Pass., fer. Quat. Temp. sept, ct Adv.: 299 · in ceteris feriis adhibetur formula dom. praec.: 299 · — sacerdos ritus romani in cccl. ritus non romani: 284 ·. — conventualis: 285-297 · definitio: 285 • numerus pro dic: 286 · hora dicendi M. convent.: 287 · ritus: 288 · variae for­ mulae admissae in fer. 4«e IV cl.: 289 · pro def.: 290 · in Litan. maior, et minor, (cfr. 346-47): 291 · in dic coron, et anniv. coron. Papac, in anniv. elect., eonseer., translat. Episc.: 292, 362-363 · in anniv. Ep. proxime def., infra octid. Oo. Fd. def.. in cccl. cath.: 293 · in anniv. def. Capituli, Ord. seu Congr.: 294 · dic Comm. Oo. Fd. def.: 295 · in Nativ. D.ni.: 296 * assistentia choralium M. non convent, certis occasionibus: 297, Missal defunctorum: 390-423 ♦ definitio: 390 (cfr. 270) · nihil de O. dici: 391 · habent quatuor classes: 392 · quando ct ubi proh.: 393 · formulae: 394-397 · nu­ merus orationum: 398 · sequentia: 399 ·. — tn M. def. omitt.: «Gloria Patri etc.» ad Introit.: 428 · «Gloria in excelsis Deo»; 342 d · dicitur « Requiescant in pa­ ce»: 407 c · omitt. ult. Evang. S. Ioann., si sequitur absol. super feretr. vel tu­ mui.: 510 e ·. — M. die Comm. Oo. Fd. 381 in d:c 3®, 7M, 30 * ab obitu vel sepult.: uni­ ca M., ubi, quibus condicionibus: 417 · in anniversario: anniv, stricte, late sumptum: Π K · unica M., ubi, quibus condicioni­ bus: 419 · in cccl. ct sacellis coemete­ rii: definitio cccl. vel saecli, coem.: 420 · quibus condicionibus: 421 · intra octiduum Comm. Oo. Fd. def.: 422 · M. def. IV cl. (cotidianae) 423. — festivae: sensu proprio: 301 · sensu latiore: 302 · quibus diebus permissae: 303 ♦ quando proh.: 304 · formulae adhi­ bendae: 305 in M, fest., quae respondet O. diei, dicitur « Gloria m cxc. Deo », si ad Mat. dictum fuerit «Te Deum>: 431 a · item in M. festivis de quibus: 302. definitio: 306 (cfr. 270) · spectes: 307 · de mysteriis Dei, quae: 308 · formulae: 314 * de B. Μ. V.: quae: 309 · formulae: 315 · de Angelis, quae: 310 · formulae: 315 · de Sanctis, quae: 311 · formulae: 315 · de Beatis, quae: 312 · formulae: 315 ♦ «Ad diver­ sa»: 313, 316 · — quid, si impeditae: 317, 318 · de oratione M. fest, imped.: 318 · sequentia omitt.: 312 · quaenam praefatio; 323 · color paramentorum adhi­ bendus: 323 * in M. vot. lect. IV cl., quandoque color param, non est stricte observ. 323 · quid de M. vot. in cccl. unam tantum M. habentibus; 326 · — Af. tot. I cl.: 328-330 · definitur: 328 · quacnam: 329 · privilegia: 330 · Af. vot. Il cl.: 341-344 · definitur: 341 · quae­ nam: 342 · privilegia: 343 · ΛΛ vot. IU cl.: 384-386 · definitur: 384 - quac­ nam: 385 · ordinatio: 386 · in M. vot. 1. Π. III cl. dicitur «Gloria in exc. Deo», nisi sint in col. viol.: 431 d · M. vot. IV cl.: 387-389 * definitio: 387 · quac­ nam: 388 · ordinatio: 389. Moderator supremus religionis, cum suo Consilio, conficit calcnd. religiosum pr.; 50. — votivae: def.: quilibet sacerdos potest dicere 3 M.: 403 · de eligendis M. hoc dic: 404 · de M. exsequiali hoc die: 409 ·. — A/, ex· sequialts: definitur: 405 · proh i b.: 406 · quid in translat. festi, in solemn, ext. festi: 407 · potest transferri: 408 · quid in Comm. Oo. Fd. def.: 409. — A/. def. // cl.: quae: 410 · quibus condicionibus: 411 · pro die obitus: definitur: 412 · ubi permittuntur: 412 * post acceptum nuntium mortis: definitur, ubi jxrmittitl)r 413 · m ultima def. sepultura: defiNatkitas D.ni: vigilia·, locum tenet dom. n tur, ubi permitt.: 4H * M. def. Ill cl.·. IV Advent, (in casu): 30a, V 19 · Ordo <;u.ic.- 415 · quibus condicionibus: 416 · ct ratio Ο.: 173 · festum·. (O) ps. 88 382 INDEX ANALYTICUS breviatur: V 20 * in III Noct, habet bo­ pro singulis Horis exhibetur in Ordina­ ned. pr.: 209 9 (M) duae M. convent.: rio: 160 · species Officiorum: dominica­ 296 · in 3" Xi. omitt. ult. Evang. S. loanle: 166 · festivum: 167 · semifestivum: n.: 510 b · infra oct.: peculiaritates: 68, 168 · ordinarium: 169 · fcriale: 171 · 69 · dom. infra oct.: O.: 176 · dies infra peculiaritates quaedam: 172 · dc singu­ oct.: O.: 175 9 habent Mat. unius Noct. lis partibus Officii: 178-260. (9 ps. ct 3 lect.): 161 c · comm. oct. Officium defunctorum: habet ordinatio­ quomodo fit.: 252 · dies octavus (1 1): nem pr.: 173 · initium et finis pr.: 180 · mutatur denominatio: V 12 a · evehitur non habet hymnos; 185 · ordo lectionum ad I cl.: V 6 a · habet O. trium Noct. (9 pr.: 223. ps. et 9 lect.): 161 c. — divinum: coniunctum Missae: 270 · — Ioannis Βαργ. (24 VI): vig. II cl.: 31c. obligatio: 139. 143 * modus O. d. ab­ Nomen Iesu: assign, dom. inter 2-5 I (se­ solvendi: in choro, in communi, a solo: cus celebratur dic 2 1): 17 a. 140. Nona: vide; Tertia, Sexta, Nona. Omnium Sanctorum (I XI): Vesp. def. ex Nosocomia: M. vol. II cl. in occas, pecu­ pietate celebrandae: V 58. liaribus: 370 f. Oratio, orationes: conclusiones or.: 115< Nunc dimittis», canticum: 200. 116 · — in ().: in fine cuiuslibet Horae (exc. Mat. unito ad Laud.): 246 · unde sumitur: 248 · conclusio: 249 · de or. Obligatio dk i ndi Off. div.: 139. 143 · in Ss. Petri vel Pauli in O. alterius: 110 a 9 choro et in comm, satisfit per absolutio­ — in M.: definitur: 433 · species: 433 · nem iuxta aliud calend., vel iuxta alium numerus admissus: 434 · numerus ter­ ritum, vel per Vesp. votivas: 157. narius numquam excedendus: 435 · dc Occasiones peculiares, quibus permitt. M. conclus, pr.: 436 · dc altera conclus.: vot. II cl.: 370-372 · hac occasiones re­ 437 · quid si formulae idcnticac sint vel spiciunt: paroecias: 370 a · scholas, col­ similes: 438 · mutationes in O. translato legia, seminaria et simii.: 370 b · do­ vel reposito: 439 · in M. cum pluribus mos religiosas: 370 c · coetus, confralectionibus, ultima computatur ad nume­ ternitates, societates pias, uniones profes­ rum orationum definiendum: 442 9 in sionales ct simii.: 370 d · domos exerci­ M. cum pluribus lectionibus, comm. ct tiorum: 370 e · nosocomia, castra, car­ aliae orationes ponuntur post ultimam ceres ct simii.: 370 f. lect.: 442 · — orationes ad diversa; « Pro Occurrentia: definitio: 92 · est acciden­ Imperatore Romano » aboletur, ct poni­ talis vel perpetua: 92 · effectus occurr.: tur textus novus , 11 c · feriae temp. Pass, sunt III cl.: habet calend. « dioecesanum »: 51 · in 25 a. Litan. maior, et minor. Ord. loci iudex Passio (Evang.): 472. Patina: pro Communione fidei.: 528. est opportunitatis processionis, vel. cius Patronus principalis: nationis, regionis, loco, supplicationum peculiar.: 82-83 · provinciae civil. aut cccL: habet fest. facultate gaudet transferendi, pro oppor­ I cl.: 42 a · dioecesis (territ. eccl.), tunitate. Litan. min. in alios tres dies continuos: 87. 89 · index est circa so­ item: 43 a · loci, oppidi, civitatis, item: lemn. ext. festorum I et II cl. cum po­ 43 a · Ordinis seu Congrcg., item: 46 c * puli concursu: 358 i · eligat unum diem, fest. Pair, prine, habet iu$ ad solemn, sive suae elect., sive consccr., sive transext.: 358 d. — secundarius: nation's, regionis, pro­ lat.. pro celebratione sui anniversarii: 362, 449 · M. vot. pro re gravi pendet vinciae civil, aut eccl.: habet fest. II cl.: 42 b w dioecesis (territ. eccl.), item: a mandato vel consensu Ord. 1: 366 · 43 c * loci, oppidi, civitatis, item: 44 b · item M. vot. II cl. in quibusdam occa­ Ordinis seu Congr., item: 46 d. sionibus pccul.: 371 · praescribere jx)tcst Pelvicula, ct ampullae aquae ct vini (M): or. imperatam (dc qua vide sub voce Ora­ 528. tio, Orationes ... or. imperata) 455-459. Pentecoste: vigilia: est I cl.: 30 b · ordo — Vide etiam: Episcopus, et ratio O. et M.: V 32 * M. convent, Ordines Sacri (M.): in M. sabb. Quat. dicitur post Nonam: 287 · dom Pentec.: Temp, ct in sabb. «Sitientes», in qua pariter est festum I cl.: Il f * dom. et S. Ord. conferuntur, dicenda est M. diei: in/. oct. habetur Mat. unius Noct. (3 ps. 300 · in collatione Ss. Ord. habetur or. ct 3 lect.): 163 · ad Horas min.: 172 · ritualis: 447 b. ad Tertiam, hymn, pr.: 186 · per oct. dicuntur 3 lect. dc hom. in Evang. dici: « Paci .\i it veritatem >: capitulum ad Pri­ 224. mam aboletur: 241. Pitrus, Paulus (29 VI): vigilia est II cl.: Paroi cia: M. vot. II cl. in occas, peculiari­ 31 d · lectiones de hom. sumuntur c bus: 370 a. festo S. Pii X (3 IX): V 48 · comm. in Papa: require ad voces: Anniversarium co­ O. cl M. unius in festo alterius; 110. ronat.. Coronatio Summ. Pont., Dies Papae. Philippus Bi nitius (23 VIII): lectio 3«: Pxrociius: potest statuere M. vot. pro re V 53. gravi, certis condicionibus: 368 · item 384 INDEX ANALYTIC U S Planeta: usus pro Episcopo: 13-1 * pro sa­ cerdote: 133. — plicata: aboletur: 137. Pluviale: usus: PosTcoMMUNio: 135, 136. 505. Praecfdfntia: norma celebrationis dierum liturgicorum: 6, 7 · tabella pracc.: 91. Praefatio: norma generalis: 482 · comm. non inducit pracf. pr.: 483 · singulae praefationes: dc Nat. D.ni 484 · dc Epiphan. D.ni: 485 · de Quadrag.: 486 · de S. Cruce: 487 · de M. Chrismatis: 488 · paschalis: 489 · dc Asccns. D.ni: 490 · dc Ss. Corde lesu: 491 · de D. N. I. C. Rege: 492 · de Spir. S.: 493 · dc Ss.ma Trinitate: 494 · de B. Μ. V.: 495 · de S. Joseph: 496 · dc Apostolis: 497 · communis: 498 · defunctorum: 499. Preces (O): quando dicendae: 260. Prima: quando ad Laud, adhibetur sche­ ma 2, non dicitur « quartus » ps.; ct lo­ co ps. 117 dicitur ps. 53 (ut in festis): V 16 · Capitulum « Regi sacculorum » semper dicitur, alio « Pacem ct verita­ tem » deleto: 241 · versus in respons. br. quomodo mutatur: 244 · in festo Corp. Chr.: versus «Qui sedes»: V 33 * bened. pr. ante Icet. brev. invariabilis: 210 · lectio brevis semper de Tempore: 242 · inducuntur novae 1. br.: V. 14. «Pro Ecclesiae defensione»: nova in­ scriptio M. «Contra paganos»: V 62. «Pro Fidii propagationi »: M. vot. II cl. qua occasione: 369 · oratio sub unica conci.: 453. «Pro Imperatore Romano»: or. ad di­ versa: cius loco novus textus « Pro res publicas moderantibus»: V 63. «Pro re gram et publica simul causa» (M): definitur: 366 · est M. vot. II cl.: 366 · unica in casu, quacnam: 367 · dc mandato vel consensu Ord. 1. ct cum po­ puli concursu: 366 · a parocho statuen­ da, quibus condicionibus: 368. < Pro res publicas moderantibus»: ora­ tiones ad div.: novus textus, loco « Pro Imperatore Romano»: V 63. «Pro seipso sacerdote »: or. vot. in an- niv. propriae ord. sac., sub unica conclu­ sione: 451 · si impeditur: 452. «Pro Sponsis»: 378-382 · quando per­ mit!.: 378 · quando prohib.: 379 · ora­ tio M. vot. impeditae, sub unica conci, in M. Officii diei: 380 · sed M. cl bened. nupt. transferri possunt: 380. - Vide etiam Benedictio nuptialis. «Pro unitati Ecclesiae»: nova inscriptio M. «Ad tollendum schisma»: V 62. Psalmi in O.: 196-201. Psalmi singuli (in O): 53: dicitur ad Primam 1° loco, in dom. Pasch. ct Peni., ct per oct.: 172 a · item dicitur ad Pri­ mam 1° loco, in dominicis, in quib. adhib. in Laud, schema 2l,,n psalm.: V 16. 88: breviatur (vario modo) in festo Nat. D.ni cl per oct.: V 20 · in festo Transfig. D.ni.: V 52 · in festo Chr. Regis: V 57. 94: dicendus, cum invii., in initio .Mat. (exe. Trid. s., festo Epiph. D.ni): 182. 117: dicitur ad Primam. 1° loco, in festis D.ni II d., quae occurr. in dom. Sepi.. Sex., Quinqu.: 174. 118, 1; 118, 2: dicuntur ad Primam: (2° ct 3° loco): in dom. Pasch. ct Pent, et per oct.: 172 * in festis D.ni II cl., quae occurr. in dom. Sept., Sex., Quinq.: 173 _ (in M): 42: 424, 425. Purificatio B. Μ. V. (2 II): festum II cl., sed fest. D.ni: V 45 a · variatio in rubr. .Missalis: V 45 b · (M) omitt. « ludica me, Deus », conf, et abs., « Aufer. Ora­ mus te », in M.. quae scq. bened. ct proc. candeL: 424 a * de expositione 40-Hor. hoc die: 352. Quadragesima: dom. sunt I cl.: lib * fer. sunt III cl.: 25 a. - Vide Temp, qua· dragesunale. Quatuor Tempora: fer. Q. T. Adv., Quadr., sept, sunt II cl.: 24 b * dicuntur preces: in Laud, et Vesp. fer 4a et 6ft Q. T. sept.: 260 b · in Laud. sabb. Q. T. (cxc. post Pent.): 260 b * adhibetur schema 2 ad Laudes (cxc. Pent.): 197 b · in fer. 4ft ct 6* Q. T. sept. ant. ad Ben. repetitur ad INDEX ANALYTICUS Magn.: V 37. — Quatuor Tempora pos­ ent cadere in dies: Q. Ί. Advent.: 16 · 23 XII; Q. T. Quadrag.: H II - 20 III: Q. T. Pent.: 13 V - 19 VI; Q. T. sept.: 18 - 27 IX (i. e. tertia hebd. sept., quae, propter novum ordinem dominicarum, tar­ dius advenit). «Qui sedes»: versus in resp. «Christe, Fili Dei vivi » ad Primam; quando mu­ tatur: 23 · in festo Corp. Chr. dicitur: «Qui sedes»: V 33. 385 Rosarium: B. Μ, V, a Rosario (7 X): nominatio festi mutatur: V 12 c · (O) dc hymnis: V 54 · festum ius habet ad solemn, ext. in 1« dom, X: 38 b. Sabbatum: O. S, Mariae in sabb.: 78-79 · vide Mana Ss.ma. « Sacrosanctae », indultum et indulg., olim huic or, concessa, adncctuntur anu finali B. Μ. V.: V 15. per precationem O. div.. per horas diei dispertitam: 124. Raphael (24 X): lectiones ct resp. in Mat.: Sanctuaria: definitio: 373 * in eis permiti. V 56. M. vot. II cl.: 374-375 · indulta S. Sedis Reconciliatio coemeterii (M): habet or. ri­ circa M. merpretanda ita, ut concessio­ tualem: 447 h. nes factae vel faciendae intellegantur tan­ — ecclesiae (M.): habet or. ritualem: tum de M. vot. II d.: 374 * ad omnia 447 g. altaria sanctuarii permitt. M. vot. II cl., « Rtgi saeculorum »: capit, ad Primam: celebrandae a sacerdotibus peregrinis, vel dicitur semper, alio « Pacem ct verita· in peregrinantium favorem: 375 · extra tem » deleto: 241. hunc casum permitt. M. vot. IV cL: 377. Religiosi utr. sex.: quodnam calcnd. sequi Sanctus: ubi cius corpus asservatur, festum debeant in O.: 151-153 · quando et quo­ II cl.: 45 c * de S. permittuntur M. voti­ modo se conformari debeant vel possint vae: 306 d · dc quibus Sanctis: 311 · calcnd. dioeccsano: 58. qualis formula M.: 315 ♦ quando sunt M. festivae sensu latiore: 302 · hac, Repositio festi: ius ad rep.: 100 · quo reponendum: 101. quando permittuntur, quando impediun­ tur: 303-304 · qualis formula adhibenda « Requiem aeternam » (O): in O. dcf. in fine cuiusque ps. et eant, (loco « Glo­ pro M.: 305. — et Beatus, qui erat cuiusdam Ord. aut ria Patri etc»): 201 · in fine ult. respons. Congr.: fest. II aut III cl.: 46 e. cuiusque Noct.: 230. — ct Beatus, qui cum dioecesi relationes * Requiescant in pace» (M): in M. dcf.. peculiar, habuit: fest. II aut III cl.: 43 d. loco «Ite. missa est»: 507 c. Scholae et Instituta similia: M. vot. in Responsoria j>ost lect. in Mat.: 226-236 · occas, peculiaribus: 370 b. resp. sequuntur lect.: 227 · non trans­ Scriptura occurrens (O): quid sit: 212 * feruntur: 228 · ubinam desumuntur: in quando omitt.: 213 · sub quo titulo le­ O. fest, ct semifest.: 232 · in O. dom.: genda: 215 · finis: 216 · quomodo for­ 233 * in O. ordin.: 234-235 · in O. fer.: mantur lectiones de Ser. occ. in O. unius 236. Noct.: 220 a, 221 a * in mensibus VIII, — post lect. de Script, occ.: in dom. olim. IX. X, XI, ratione determinationis « pri­ infra oct. Corp. Chr.et Cord. lesu: V 33. mae » dom.: V 35, 36, 38-39. Responsorium breve: ubi dicitur; quando Secreta (M): 480. omitt.: 243 · *in Compl. semper idem di­ Secreti dicenda in M.: in M. lecta: 511 * citur: 244 * in variis Floris, ubi desu­ in M. solemni: 513 · in M. cantata: 514. mitur: 245. Sedendum: m O.: 268 · in M.: 523-524. Ritus Romanus: novus rubricarum codex Semiduplex (ab an. 1955 simplex): fit .fest. directe r. r. obligat: 1 * 39. ΠΙ cl.: V 3. Rogationis: vide Litaniae maiores et mi­ Seminaria, vide Collegia. nores. Sanctificatio died I 386 INDEX ANALYTIC US Sequentia (Μ): 470. Sexta: vide: Tertia, Sexta, Nona. Signum Crucis (Ο): 261-265. Simplex (usque ad an. 1955, deinceps comm.): manet comm.: V 4. SOLEMN ITAS EXTERNA FESTORUM (Ni): definitio: 356 · est «de iure»: 357-359 · aut «per indultum»: 357, 359 · quid de sol. ext. usque nunc concessa: 361. Standum, in O.: 266 · in M.: 524. Suffragium de omnibus Sanctis (O): abo­ letur: V 13. Symbolum in M.: dicitur: 475 · omitt.: 476. — Athanasianum (O): dicitur in festo Ss.mac Trinit. tantum, ad Primam, post 3um ps.: 203. Tabella concurrentiae (O): pag. 347. — occurrentia! (O): pag. 346 · notanda in his tabellis: pag. 347. — Secretarum (M): 527. «Te Dium» (O): quando dicitur: 237 · omittitur: 238 · cius loco ponitur 9u,n vel 3um respons.: 239. Tempus liturgicum: T. Adventus: 72 * in M. de Temp, color viol.: 128 a · in fer., ad Laud., adhibetur 2uin schema psalm.: 197 b · omitt. «Tc Deum»: 238 a · di­ cuntur preces ad Laud, et Vcsp. fer. 4a et 6a: 260 a · in O. fer. genuflect, ad or. et comm.: 267 d · in fer. Quat. Temp, habetur formula pr. pro Ni.: 299 · in dom. pracf. de Ss.ma Trinit.: 494 · in fer. quando genuflect, in NL: 521. — T. natalicium: 72 · — T. Nativitatis: 72 a * in M. de Temp, color alb,: 119 a · pracf. de Nat.: 484 · lectio brev. ad Primam, textus: V 14 a · in feriis T. Nat., quomodo ordinandum O. et NL: V 22. — T. Epiphaniae: 72 b · in M. de Temp, color alb.: 119 a · pracf. Epiphan.: 485 · lectio brevis ad Primam, textus: V 14 b · in feriis T. Epiph. quo­ modo ordinandum O. et Ni.: V 23. — T. Septuagesimae: 73 * in Ni. de Temp, color viol.: 128 b · in dom. et fer., in Laud., adhib. 2um schema psalm.: 197 · omitt. «Te Deum»: 238 a. — T. qua­ dra gesi male: 74 · in M. de Temp, color viol.; 128 b · omitt. «Tu Deum»: 238 a. — 7\ Quadragesimae: 74 a · Vcsp. di­ cuntur. in choro, in comm., horis {>ostmerid. (convenienter etiam a solo): 146 · in dom. ut fer., ad Laud., adhib. 2Mni schema psalm.: 197 * dicuntur prcccs in Laud, et Vcsp. fer. 4« et 6n: 260 a: · in O. fer. genuflectendum ad or. et comm.: 267 d * in feriis habetur M. pr.: 299 · pracf. dc Quadr.: 486 · in fer. or. «super populum»: 506 · in fer. quando genu­ flect. in Ni.: 521. — T. Passionis: 74 b · Vcsp. dicuntur, in choro, in comm., horis postmerid. (convenienter etiam a solo): 146 · in dom. et fer., ad Laud., adhib. 2wm schema psalm.: 197 · adver­ tenda in ultimo respons. ad Mat.: 230 * dicuntur preces in Laud, et Vcsp. fer. 4a ct 6°: 260 a · in O. fer. genuflectendum ad or. ct comm.: 267 d · in feriis ha­ betur Ni. pr.: 299 · in M. de Temp, omitt. « ludica me, Deus », ct « Gloria Patri etc.» ad Introit.: 427 · pracf. dc s. Cruce: 487 · in fer. quando genuflect, in Ni.: 521. — T. paschale: 76 · in fer. sextis ant. ad « Nlagn. » II Vcsp. dom. pracc.: desumitur ex 194 · standum ad ant. final. B. Ni. V.: 267 c · dc « Al­ leluia » vide hanc vocem: — T. Pascha· lis: 76 a · in M. de Temp, color alb.: 119 b · pracf. pasch.: 489. — T, Ascen­ sionis: 76 b · in Ni. de Temp, color alb.: 1 19 b · pracf. Asc.: 490 · lectio brevis ad Primam, textus: V 14 c · quo­ modo ordinand. O. ut Ni.: V 29-31. — T. Pentecostes (i. e. octava): 76 c · in M. de Temo, color rubr.: 123 · pracf. dc Sp:r. S.: 493. — T. « per annum »: 77 · in Ni. de Temp, color vir.: 127 · in dom. pracf. dc Ss.ma Trinit.: 494. Tertia, Sexta, Nona: in O. dominicali: 165 f · in O. fest.: 167 f · in O. semifest.: 168 c ’ in O. ordinario: 169 d · in O. fcriali: 171 d * capitulum: 240 · responsorium breve: 243-245 · oratio: 248. Titulis Ecclesim propriai (consecratae INDEX ANALYTICUS vol. salt, bcncd.): fcstum 1 cl.: 45 b · ius habet ad solemn, ext.: 358 f. — Ordinis scu Congregationis: fcstum 1 cl.: 46 c · ius habet ad solemn, ext.: 358 g. Tobalea altaris: tria, rite bcncdica: 526. Transfiguratio D.ni (6 VIII) (O): ps. 88 V breviatur: 52. Translatio: ius ad translationem habent fe­ sta 1 cl. tant.: 95 · quid, si habeatur iden­ titas subiecti: 95 · quo transferendum: 96 · quid, si eodem die plura festa trans­ ferenda occurrant: 97 · si diebus se· quentibus occurrant: 98. Triduum, occasione canonizationis. vel bea- 338 a · occasione recurrentiac saccularis: 338 b. — sacrum: 75 · habet ordinem et ratio­ tificationis: nem nr. O.: 173 · habet initium et finem O. pr.: 180 * non habet hymnos: 185 · habet Mat. trium Noct. (9 ps. et 9 Icet.): 161 b * non habet ant. in Hor. min. et in Compl...: 185 · prohib. M. vot. «Pro Sponsis» et benedict, nupt.: 381 d. Trini eas Ss.ma: festum assign, dom. I post Pent.: 17 c; ad Primam dicitur symb. athanas.: 203. r Tu autem. D.ne, miserere nobis». «Deo gratias >, dicendum in fine cuiusque lec­ tionis in Mat. (exe. Tnd. s., O. def.): 216 Ultimum Evangelium (M,): ordinarie ini­ tium Evang. see. Ioann.: 509 · quando omitt.: 510. Venantius (18 V): de hymn, ad Vcsp.: V 46. Versus ad Mat. (Ο): 204-207. (Ο): initium: 178 b ♦ finest 179 a · dicendae in choro et in comm» postmcridic; convenienter ita etiam a so­ lo: 146 · — I Vesp.: festa absque I Vcsp., quae eas acquirunt, ubi nam desumant partes pr.: 164 · in fer. 4a ct 6a Quat. Temp. sept, repetitur ant. ad Bened. etiam ad Vesp.: V 37. Vigilia: generalia: 28-34 · definitior 28 · sunt tres classes: 29 · quacnam I cl.: 30 · quacnam II cl.; 31 · quacnam III c!.: 32 · extensio O.: 34 · habent O. feriale: 170-171 · habent Mat. unius Noct. (9 et 3 Icet.): 161 c · in vig. Il et III d. (extra temp, pasch.) adhibetur, in Laud.. 2 schema: 197 b · comm. vig. Il et III cl.. quomodo facienda: 252. Vox clara in M.: lecta: 511 · in M. so­ lemni: 513 · in M. cantata: 514 · dc modulatione vocis clarae: 512. Vesperae INDEX GENERALIS PAG. In novum Codicem rubricarum (C. Braga)................................................................... 217 Litterae Apostolical Ioaxms PP. XXIII Motu Proprio datai : novum Rubrica rum Breviarii et Missalis Romam Corpus approbatur .... 258 Decretum generale S. Congregationis Rituum quo novûs Rubricarum Bre viarii ac Missalis Romani Codex promulgatur . • · · 260 . . Pars prima: Rubricae generales. Nn. 1-137................................................................... I. Normae generales. Nn. 1-3................................................................... II. Dc dic liturgico in genere. Nn. 4-8...................................... ......... III. De dominicis. Nn. 9-20............................................................................ IV. Dcferiis. Nn. 21-27............................................................. V. Dc vigiliis. Nn. 28-34 ............................................................................ VI. Dc festis et calendario A) Dc natura ct proprietate festorum. Nn. 35-47 .... B) De calendario et festis in eo inscribendis. Nn. 48-58 . C) Dc festorum dic proprio. Nn. 59-62 ................................................ Rubricae Breviarii VII. et Missalis Romani. Nn. 1-530 . Dc octavis A) Dc octavis in genere. Nn. 63-65 ................................................ B) Dc octavis I classis. N. 66................................................................... C) Dc octava II classis. Nn. 67-70 ....... Dc anni temporibus A) Dc tempore Adventus. N. 71...................................... B) Dc tempore natalicio. N. 72 . C) Dc tempore Septuagesimae. N. 73 . D) Dc tempore quadragcsimali. Nn. 74-75 ..... E) Dc tempore paschali. N. 76 . . . F) Dc tempore « per annum ». N. 77 ... . . IX. Dc sancta Maria in sabbato. Nn. 78-79 ..... X. Dc Litaniis maioribus ct minoribus A) Dc Litaniis maioribus. Nn. 80-86 ...... B) Dc Litaniis minoribus seu dc Rogationibus. Nn. 87-90 . XL Dc praecedentia dierum liturgicorum. N. 91...................................... XII. Dc dierum liturgicorum occurrentia. Nn. 92-94 .... XIII. De dierum liturgicorum occurrentia accidentali corumque translatione Nn. 95-99 ............................................................................................ XIV. Dc dierum liturgicorum occurrentia perpetua corumque repositione Nn. 100-102 ............................................................................................ XV. Dc concurrentia dierum liturgicorum. N. 103-105 .... XVI. Dc commemorationibus. Nn. 106-114 ...... XVII. Dc conclusione orationum. Nn. 115-116 ...... XVIII. Dc coloribus paramentorum A) Dc coloribus paramentorum in genere. Nn. 117-118 B) Dc eoiore albo. Nn. 119-122 ....... C) Dc colore rubro. Nn. 123-126 .... 261 261 261 261 261 263 264 264 266 267 268 268 268 VIII. I 269 269 269 269 270 270 270 270 271 271 273 274 274 275 275 276 277 277 278 INDEX GENERALIS 389 ΡΛΟ. D) De E) De /·) Dc Dc usu eoiore viridi. N. 127 . . colore violaceo. Nn. 128-131.................................... colore nigro. N. 132...................................................... ct qualitate paramentorum. Nn. 133-137 .... 278 278 279 279 Pars secunda Rubricae generales Breviarii Romani. Nn. 138-268 . I. Normae generales. Nn. 138-141..................................................... II. De tempore dicendi Horas canonicas. Nn. 142-147 .... III. Dc calendario adhibendo in recitatione divini Officii. Nn. 148-157 . IV. De ordinando divino Officio .4) De ordinando divino Officio in genere. Nn. 158-164 B) Dc Officio dominicali. Nn. 165-166 ............................................ C) De Officio festivo. N. 167..................................................... D) Dc Officio semifestivo. N. 168..................................................... 280 280 281 281 XIX. 283 283 284 284 285 285 E) Dc Officio ordinario. N. 169..................................................... /■') De Officio feriali. Nn. 170-171..................................................... G) Dc quibusdam j>cculiaritatibus in ordinando Officio divin Nn. 172-177 ................................................................................ Dc diversis Officii partibus .-/) Dc initio et fine Horarum. Nn. 178-180 ................................... B) De conclusione Officii. N. 181..................................................... C) De invitatorio. Nn. 182-184 ..................................................... D) De hymnis. Nn. 185-189 ..................................................... E) Dc antiphonis. Nn. 190-195 ..................................................... E) Dc psalmis ct canticis. Nn. 196-202 ........................................ G) De symbolo athanasiano. N. 203 ............................................ H) De versibus. Nn. 204-207 .... · /) De absolutionibus et benedictionibus ante lectiones. Nn. 208-210 /.) De lectionibus ad Matutinum I. Dc lectionibus in genere. Nn. 211-216 II. Dc lectionibus Officii trium Nocturnorum. Nn. 21/-219 . III. De lectionibus Officii unius Nocturni. Nn. 220-222 . IV. Dc quibusdam pcculiaritatibus circa lectiones. Nn. 223-225 Af) Dc rcsjwnsoriis post lectiones Matutini I. Dc responsoriis in genere. Nn. 226-231 .... II. Dc responsoriis in Officiis trium Nocturnorum. N. 232 . III. Dc responsoriis in Officiis unius Nocturni. Nn. 233-236 N) De hymno Te Deam. Nn. 237-239 ............................................. O) De capitulis, et dc lectione brevi ad Primam. Nn. 240-242 . P) Dc responsoriis brevibus Horarum minorum. Nn. 243-245 . p) Dc orationibus. Nn. 246-249 ...................................................... R) Dc commemorationibus. N. 250-259 ............................................. 5) Dc precibus. N. 260 ........................................................................ Dc ratione signo crucis se muniendi, standi, genuffectendi ct sedendi in recitatione divini Officii. Nn. 261-268 ...................................................... 295 Pars tertia: Rubricae generales Missalis Romam. Nn. 269-530 .... I. Notiones ct normae generales. Nn. 269-273 . . ... II. Dc calendario adhibendo in Missae celebratione. Nn. 274-284 . 296 296 297 V. VI. 286 287 287 287 287 288 288 289 280 289 289 290 290 291 291 292 292 292 293 293 293 294 295 INDEX GENERALIS III. jV. V VI. Dc convcntuali. Nn. 285-297 ......................................................... Dc Missa in dominicis ct feriis. Nn. 298-300 ............................................... De Missis festivis. Nn. 301-305 ............................................................................ Dc Missis votivis J) Dc Missis votivis in genere. Nn. 306-327 ............................................... B) Dc Missis votivis I classis I. Dc Missis votivis I classis in genere. Nn. 328-330 . II. Dc Missis Dedicationis in actu consecrationis ecclesiae. Nn. 331334 ........................................................................................................ III. De Missis in Congressibus eucharisticis. Nn, 335-337 IV. Dc Missis votivis in quibusdam celebrationibus extraordinariis. Nn. 338-340 ..................................................................................... C) Dc Missis votivis II classis I. De Missis votivis II classis in genere. Nn. 341-344 . II. De Missa votiva in solemni benedictione ecclesiae vel oratorii, ct in consecratione altaris. N. 345 . III. De Missa Rogationum in Litaniis tam maioribus quam mi­ noribus. Nn. 346-347 ........ IV. Dc Missis votivis occasione orationis Quadraginta I lorarum aut alterius expositionis Ssmi Sacramenti. Nn. 348-355 . V. De Missis votivis in solemnitate externa festorum. Nn. 356-361 VI. Dc Missa votiva in dic coronationis Summi Pontificis ct in anniversariis Papae ct Episcopi dioecesani. Nn. 362-365 . VII. Dc Missa votiva pro re gravi et publica simul causa. Nn. 366-368 ..................................................................................... VIII. Dc Missa « Pro Fidei propagatione ». N. 369 IX. Dc Missisvotivis in quibusdam occasionibus peculiaribus. X. XL Nn. 370-372 .....···· · * Dc Missis votivisin sanctuariis. Nn. 373-377 .... De Missa votiva « Pro Sponsis » et de Missa pro gratiarum actione in 25° ct 50° anniversario a celebratione matrimonii. Nn. 378-382 ............................................... ... XII. Dc aliis quibusdam Missis votivis II classis. N. 383 . D) Dc Missis votivis III classis. Nn. 384-386 ... ... E) Dc Missis votivis IV classis. Nn. 387-389 ...... VII. Dc Missis defunctorum J) Dc Missis defunctorum in genere. Nn. 390-401 .... B) Dc Missis defunctorum l classis I. De Missis defunctorum I classis in genere. N. 402 II. Dc Missis in die Commemorationis omnium Fidelium defunc­ torum. Nn. 403-404 ..... . . . III. Dc Missa exsequiali. Nn. 405-409 . . . . . . C) Dc Missis defunctorum II classis 1. Dc Missis defunctorum ll classis in genere. Nn. 410-411 . Π. Dc Missis pro dic obitus. N. 412 . III. De Missa post acceptum mortis nuntium. N. 413 . IV. Dc Missa in ultima defuncti sepultura. N. 414 INDEX GENERALIS Pag. 299 300 300 PAG. 301 304 304 305 VIII. 305 305 306 306 306 307 30« 309 309 309 /)) Dc Missis defunctorum 111 classis j. Dc Missis defunctorum III classis in genere. Nn. 415-416 . H. De Missa in dic 111, VII et XXX ab obitu vel sepultura N. 417 HI. De Missa «in anniversario». Nn. 418-419 . IV. De Missis in ecclesiis ct sacellis coemeterii. Nn. 420-421 V. De Missis defunctorum intra octiduum Commemorationis om nium Fidelium defunctorum. N. 422 .... /£) De Missis defunctorum IV classis, seu « quotidianis ». N. 423 . De diversis Missae partibus .·/) De psalmo Indica me, Deus, confessione et altaris inccnsatione Nn. 424-426 ............................................................................ B) De antiphona ad Introitum, et Kyrie, eleison. Nn. 427-4 30 . C) De hymno Gloria in excelsis. Nn. 431-432 .... D) De orationibus I. Dc orationibus in gcncrc. Nn. 433-441.................................... II. Dc orationibus in Missis cum pluribus lectionibus. Nn. 442-443 III. Dc orationibus sub unica conclusione cum oratione M ssae dicendis. Nn. 444-446 ............................................................... IV. De orationibus ritualibus. Nn. 447-448 .................................... V. Dc orationibus in dic coronationis Summi Pontificis ct ’n anniversariis Papae ct Episcopi dioccsani. Nn. 449-450 . VI. De oratione pro scipso sacerdote in anniversario propriae Or­ dinationis sacerdotalis. Nn. 451-452 ......................... VII. Dc oratione «Pro Fidei propagatione». N. 453 . VIII. Dc oratione imperata. Nn. 454-460 ...··· IX. Dc oratione votiva. Nn. 461-465 ...··· E) De lectionibus ct aliis usque ad Evangelium. Nn. 466-474 . /’) Dc symbolo. Nn. 475-476 ............................................. · G) De antiphona ad Offertorium et dc orationibus secretis. Nn. 4. ,-481 310 //) Dc praefatione. Nn. 482-499 . . ...··· /) Dc Canone Missae ct aliis usque ad postcommunionem. Nn. 500-506 310 311 311 312 312 313 314 314 315 315 315 315 391 IX. X. XI. Cali L) De conclusione Missae. Nn. 507-510 ............................................. Dc his quae clara voce aut secreto dicenda sunt in Missa. Nn. 5’. l-5!6 Dc ordine gcnullcctcndi, sedendi ct standi in Missa. Nn. 517-52 t . Dc praeparatione altaris ad Missam. Nn. 525-530 . suarium Brisiarii it Miss At.is Romam lanuarius Februarius Martius Aprilis Maius lunius . · lulius . · Augustus September October December · · · · 315 316 316 316 317 317 317 318 318 318 319 320 320 320 321 321 321 322 322 323 324 324 325 326 327 328 329 331 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 1 392 INDEX GENERALIS PAG. Tabella dierum liturgicorum Tabella occurrendae . Tabella concurrendae Variationes in Breviario et Missali Romano ad normam Codicis Rubricarum I. Variationes in calendario. Nn. 1.-12 . II. III. IV. V. VI. VII. Variationes Variationes Variationes Variationes Variationes Variationes in Ordinario divini Officii. Nn. 13-15 in Psalterio. Nn. 16-17...................................... in Proprio dc Tempore. Nn. 18-39 in Proprio Sanctorum. Nn. 40-58 in Communi Sanctorum. Nn. 59-61 in Missis ct orationibus votivis ad diversa. Nn. 62-63 342 346 347 SOBRE EL « CAPITULARE LECTIONUM » DEL CODICE VATIC. REGIN. LAT. 9. 348 348 350 350 355 359 360 Fdiis I et 2 codicis manuscript! Vatie. Regin. Lar. 9, sacculo VIII ut videtur exaratis, capitulare lectionum seu epistolarum per anni circulum inscriptus est. quod post multas variasque sententias nuper Nicolaus Gamber ecclesiae Ravennati assignare contendit. Qui­ busdam additamentis sciunctis, capitulare usum Ravennatem sacculi V exprimeret, quod ex comparatione cum sermonibus sancti Petri Chrysologi erueretur. Hanc sententiam Nicolai Gamber auctor omnino refellendam putat, quia coniectac affinitates capitulare inter et Variationes in Martyrologio Romano Chrysologi sermones nullius ponderis videntur. Sed ct textus biblicus capitularis ab eo 360 I. Variationes in elogiis festorum ct Officiorum mobilium. Nn. 1-10 . quem sanctus Ecclesiae doctor Ravennas utebatur differt; festa aliqua quae Ravennae sae­ 361 II. Variationes in corpore Martyrologii. Nn. 11-61 . culo V agebantur capitulare ignorat, etc. Documentum liturgicum. dc quo hic, est certe 367 Declaratio dc servandis in calendariis particularibus inde ab anno 1961 . posterioris aetatis: ad ignotam ecclesiam Italiae scptcmtrionalis pertinet, forsitan Papiensem Ordinationes ad librorum liturgicorum editores circa editiones Breviarii ac Missalis seu Ticinensem: plura de hoc asseverare iam non auderem. Obiter etiam iis quae a Gamber 368 Romani iuxta novum Rubricarum Codicem conficiendas . . . . . de Rotulo orationum dc Adventu edita sunt adversatur auctor, qui orationes reapse de /Xdventu esse credit, et non dc vigilia tantum Nativitatis Domini, ct non tempore Petri Summarium seu Res primariae in Codice Rubricarum descriptae ordine alphabetico Chrysologi compositae, sed rcccntiori aetate. 371 digestae................................................................................................................... 388 Index generalis......................................................................................... .......... En los folios 1 y 2, segun la paginaciôn actual, del côdice Vatic. Regin. lat. 9, se lee una lista de pericopes paulinas, la cual bien puede llamarsc «capitulare lectionum per anni circulum»* 1, pues es un indice de lecturas de las epistolas de san Pablo, para la misa, desde la vigilia de Navidad hasta el domingo « ante natalem domini ». Los epigrafes son en numero dc setenta y dos; los de las fiestas de los santos van intercalados entre los de las solemnidades «de tempore»2. El primera en editar este documento liturgico fué cl cardenal Tommasi;t, en 1691. El primero en proporcionar Joseph Pizzoni, Sponsor Imprimatur: A. Traglia, Card. Provicarius Autorizzazionc dei Tribunalc di Roma, 27 gennaio 1951 Istituto Grafico Tiberino - Roma. Via Gaeta 14 1 Asi lo llama Dom A. Wilmart, Codices Reginenses Latini (Bibliothecae Apostolicac Vaticanae codices manu scripti recensiti...]. Tomus 1: codices 1-250. In Bibliotheca Vati­ cana 1937, p. 22. 2 Hay que distinguir de Ia présente lista las tambien antiguas notas pcricopalcs en las margenes del « corpus » de epistolas de san Pablo que ocupa los folios siguientes del Regin. 9; estas notas fueron editadas por Dom G. Morin, Note< d'ancienne littérature chré­ tienne. 6. Les notes liturgiques du manuscrit Vatic. Regin. lait. 9. Iss Epitres de saint Paul. en A’rr. bénéd. 15 (1898) 104-106. 3 En Antiqui libri missarum Romanae ecclesiae, Roma 1691. Rcimprimieron Ia parte en cuestion de esta obra Domingo Giorgi, De liturgia Romani Pontificis in solenim cele­ bratione missarum, tomo III, Roma 144, p. 11. s., y Antonio Francisco Vfzzosi, en Ia edicion de Opera omnia de Josi Maria Iommasi, tomo V. Roma 1750. pp. 424-427. Vezzosi apuntô las variantes de Giorgi, cl cual reviso el manuscrito. 27 — Ephcni lit· I960. . - ’ ?·? , l 132 NOTAE denza alla nuova iscrizionc, anche sc le più minute lettere delle mani prece­ dent» restavano ancora visibili (cf. taw. IV-VI1; XI-XII). Pensa invece ΓΑ. che, nel caso, si tratti di «intreccio» intenzionale, ed anzi di aggiunte posteriori dello scrivente, come si sforza di dimostrare (pp. 107122). Era allora opportuna una indagine stratigrafica, che separasse cronologicamente i graffiti via via sovrapposti, si da individuare la mano e la mens dei rispettivi scriventi. Su questa base riusciva possibile una discussione: ma ΓΑ. non sembra avere avvcrtito un problema, che pone in crisi tutto il suo complesso sistema interpretative. Nel quale, pcraltro, non pare si tenga conto di un importante elemento di giudizio: la tecnica del graffito. Infatti, la mano che impugnava lo stilo, non sempre riusciva a frenare il proprio impidso nei limiti del tracciato, spe­ cie per le astc discendenti c trasversali. II fatto e riscontrabile, per esempio, suile parcti della triclia (S. Scbastiano), di cui ΓΑ. ci offre in fototipia un particolarc (p. 153, fig. 45). Vari tratti grafici trascorrono parecchio oltrc i limiti di spazio, conscntiti alie rispettive lettere (/MULE ED PETRE ΡΕΤ/ΤΈ; ROGATE), fino a raddoppiarne talvolta la lunghezza o la larghezza (PETITE; ROGATE). Ma, si noti, senza intenzioni crittografiche o simboliche: quoi graf­ fiti si trovano su porzioni di parete, sgombre da altre scritturc. I tratti esorbitanti, percio, non incontrano altrc lettere sui loro cammino. Cosa che avviene, invece, sui « muro g >, dove gli scriventi tracciavano i loro graffiti su scritture precedent!, e le intersezioni con le lettere di queste diventavano inevitabili. Pertanto, non direi che il fatto nasca dal « gusto dellc cose artificiose c la propensione verso il mistcro > (p. 91); né che esso attribuisca < valorc simbolico a quasi lutte le lettere dcll’alfabeto » (p. 93), oppure unisca < determinate lettere... per esprimere concetti mistici » (rw)> trasfigurando, inoltrc, < certe lettere in altre, o in simboli cristiani, per manifestare contemporaneamente diversi pensieri » (ivi). Non lo direi, per 1’ovvio pcricolo di scivolarc, dal solido terreno dell’obbiettività critica, su quelle ingannevole della fantasia. Sono questi i rilievi chc ritengo doveroso scgnalare al lettore. Corne si vede, essi non toccano la questione principale: la scpoltura dell’Apostolo nclla necropoli vaticana. Giacché questa escc singolarmentc illuminata dalla trattazione dell’A., chc davvero vi profonde i tesori della sua competenza c della sua esperienza. Percio, corne ho detto, anche il gran pubblico sarà grato all’A. della nuova pubblicazionc. Casale Monf., Piccolo Seminario Vescot'ile. Angelo Coppo, C.M. IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO VARIATIONES IN MISSALI ET IN RITUALI ROMANO IN PRECIBUS PRO IUDAEIS I. Die 19 maii 1959 S. Rituum Congregatio (Prot. U. 4/959) statuit muta­ tiones faciendas esse in Missali romano in precibus pro Conversione ludaeorum, n. 8 orationum sollemnium, feria VI in Passione et Morte Domini. Haec variatio communicata est Ordinariis locorum directe per Nuntios et Delegatos Apostolicos. Iuxta editionem Vaticanam Missalis romani variatio sic se habet: Oremus et pro ludaeis: ut Deus et Dominus noster auferat velamen de cordibus eorum : ut ct ipsi agnoscant lesum Christum Dominum nostrum. Oremus. Flectamus genua. Levate. Omnipotens sempiterne Deus, qui ludaeos etiam a tua misericordia non repellis: exaudi preces nostras, quas pro illius populi obcaecatione deferimus; ut agnita veritatis tuae luce, quae Christus est, a suis tenebris eruantur. Per eundem. 2. Die 27 novembris 1959 S. Congregatio Rituum (Prot. H. 10/959) de­ crevit abolendas esse sequentes formulas in Rituali romano, tit. II, cap. IV7, n. 10: Ordo Baptismi adultorum, et cap. VI, n. 7: Suppltnda super adultum baptizatum : Et si Catechumenus venerit de gentilitatis errore seu de ethnicis et idololatris, Sacerdos dicat'. Horresce idola, respue simulacra. Si ex Hebraeis, dicat'. Horresce ludaicam perfidiam, respue Hebraicam superstitionem. Si ex Mahumctanis, dicat'. Horresce Mahumeticam perfidiam, respue pravam sectam infidelitatis. Si ex Haereticis, et in eius Baptismo debita forma servata non sit, dicat·. Horresce haereticam pravitatem, respue nefarias sectas impiorum exprimens proprio nomme sectam de qua ventt. N., 'i» 134 IUS ET PRAXIS blotula. — I) Quaestio dc abolendis verbis perfidi ct perfidia in oratione pro ludaeis, feria VI in Passione et Morte Domini iam diu matura est. Occa­ sione instaurationis Hebdomadae sanctae (a. 1955) res agitata est et per di­ midium soluta: restituta fuit genuflexio, sed intacta manserunt verba illa, quae sensu originario exactissima erant, nunc autem «aurium offensha» sunt. Tunc, rem commentantes, vota promimus tandem aliquando etiam verba illa posse mutari vel aboleri (cfr. A. Bugnini - C. Braga, Ordo Hebdomadae sanctae instauratus. Romae 1956, p. 115, nota 14). Sapienti consilio hoc factum est; dc quo plures Summo Pontifici loanni XXIII grato animo plaudent. 2) Altera omissio est logica consequentia prioris mutationis. Adulti, qui bona fide per tot annos in propria religione vixerunt, christianam militiam amplectentes aegre ferunt de paterna religione tam cruda verba sibi esse proferenda. Formulae illae, de cetero, non pertinent ad antiquissimum patrimonium ritus baptismi, nec peculiare habent momentum. Simplex ac pura omissio fuit optima solutio quaestionis. ab De studio sacrae liturgiae. I giovani Seminarist! sicuramentc troveranno nell’opcra completa del Guéranger, oppure in altrc pubblicazioni più recenti, ad esempio quclla del Righetti, in quattro volumi, una istruzione profonda e sostanziosa, circa la dottrina santa, la vita della Chiesa. Ia liturgia. Tutto cio deve primcggiare, insiemc con l’applicazione alie scienze sacre, sugli altri studi; o meglio sulla ricerca di altre cose, che spesso possono attrarre gli occhi cd i sensi, ma non rappresentano quella che, invece, è 1’esscnza viva, la unione intima dell’anima con Cristo, dal punto di vista tcologico, storico, e circa lo sviluppo del suo culto, della sua dot­ trina e del suo amore nel mondo > (Summus Pontifex loannes XXIII ad Alumnos Seminarii Maioris Romani: cfr. L'Osservatore Romano, die 28 febr. 1960). Mgr. Léon Gromier, Commentaire du « Caeremoniafe Episcoporum ». Paris, La Colombe, 1959. ln-8°, 490 pp. Le Cérémonial des Evêques est un livre difficile à lire, même pour les initiés. 11 n’y a pas d’ordre. La façon de dire, le style, si vous voulez, est sou­ vent vague et indécis; il y a meme pas mal de contradictions, tandis que des choses de première importance sont traitées en passant comme par hasard. Ainsi pour arriver à savoir quelque chose sur la messe au faldistoire il vous faudra lire presque tout le volume. Il dira episcopus legit — dicit — canit sans distinction. La ponctuation est défectueuse, voire mauvaise. C’est à cause dc toutes ces difficultés que, depuis plus de trois siècles, trois auteurs seulement l’ont commenté: Catalanus, qui y fait des tours et des dé­ tours sans presque rien nous dire ad rem; Mgr. Bourget, qui ajoute ses obser­ vations personnelles, faites à Rome à l'occasion dc la définition du dogme de l'immaculée Conception; et Mgr. De Herdt, qui, par un tour de force, a es­ sayé l’impossible ou presque: mettre d’accord le Cérémonial avec un vrai dé­ luge dc décrets de la Sacrée Congrégation des Rites. Devant une telle situation, tous les auteurs de cérémonies, anciens et moder­ nes, depuis Castaldi et Bauldry jusqu’à Martinucci ct Le Vavasseur, ont cru prudent de laisser tout simplement de côté le Caeremoniale Episcoporum et d’exposer, à leur manière, les fonctions épiscopales. L. G. a voulu suivre le Caeremoniale. Il en a eu le courage nécessaire ct il a bien fait. C’est un témoin qui nous apporte des renseignements que l’on ne trouvera pas ailleurs, que lui seul connaît: il a étudié le CE comme aucun autre. Mais, à cause même dc cette cascade d’informations, le commentaire dc Mgr. Gromier est un livre, lui aussi, difficile à lire, ct comme les tables des matières font défaut, il faudra souvent parcourir tout le volume, pour trouver ce que l’on cherche. Ainsi, à titre d’exemple, c’est au chapitre XIII du premier livre, qui traite du trône épiscopal, qu’on trouvera la préséance dans l’épiscopat. Chaque fois que l’occasion se présente L. G. ne manque pas dc défendre les droits ct les prérogatives des chapitres; ainsi quand il parle des difficultés d'ordre pratique pour que le vicaire général chanoine ait sa place au chapitre, il y consacre six bonnes pages. La décision de la Sacrée Congré­ gation du Concile du 17 mai 1919 «lèse la nature du chapitre». «Le vicaire général, dit-il, doit s’habiller comme prélat et prendre sa place hors du cha­ pitre» (p. 141). L. Gromier constate que le Cérémonial des Evêques ignore la queue à la soutane, «La soutane n’avait pas de queue à l’époque du CE (1600)». «Mais déjà en 1666 un texte officiel mentionne la queue à la soutane de l’évêque » NOTAE So hat sichcr auch das c missa acta est » bzw. « missa est » den Sinn: Das Opfer ist vollcndct, obwohl es einc Entlassungsformel darstellt und gcrade hier die Bcdcutung von missa = dimissio nahcliegend ist. 6. « Missa secreta> Es bleibt uns nur noch, cinen Ausdruck zu crklaren, der sich in mozarabischen Liturgiebüchcrn als Bczcichnung des Einsetzungsberichtes findet: « Missa secreta >. Was < secreta > bedeutet, sagt cindcutig das Missale Gothicum, wenn hier das (icbct nach der Wandlung abwcchsclnd « post secreta » und « post myste­ rium > überschricben wird (vgl. Formel 5, 31 bzw. 19 und 57). Secreta ist die Übersetzung des griechischcn μυστήριον. Wenn unsere obige Deutung von missa = Opfer richtig ist, dann bedeutet missa secreta schlechthin « Opfermystcrium ». Dabci ist secreta einc ebenso ungenauc Übersetzung von μυστήριον wie missa von προσφορά. Korrckter ware der Ausdruck sacramentum für μυστήριον. In den gclasianischcn Sakramentarcn (und im Missalc Romanum) wird mil secreta das Eingangsgcbet zum Eucharist iegebet bezeichnet, das im gregorianischen S. kramentar die Überschrift « Super oblata » tràgt. Àhnlich wie bci Praefatio dürftc auch bei der Übcrnahmc von Secreta aus dem gallikanischen Liturgicbereich die ursprünglichc Bcdcutung nicht mehr ganz verstanden word en sein. Fasscn wir zusammen: Wii müssen untcrschcidcn zwischen dem Substantiv missa = dimissio, verbunden mit dem Verbum fieri in der Bcdcutung « Entlassung > am Schluss des Gottcsdienstcs — dieser Gcbrauch von missa findet sich nicht allzu haufig und vcrschwindct vom 6. Jahrhundert an vôllig — und weiterhin dem (ursprünglichcn) Partizip Perfect Passif missa = oblatio, ver­ bunden mit den Verba agere, facere, celebrare, in der Bcdcutung Opfer (προσφορά)11. Spàtcr ist damit die ganze Fcicr (missarum sollemnia) bezeichnet worden. Das cigentlichc Kcrnstück, der Einsctzungsbcricht, wurdc dagegen viclfach missa secreta = Opfcrmysterium genannt. Klaus Gamber 11 Uncrklarlich ist die gclegcntlich vorkommende Bcdcutung von Missa = Lectio; z.B. in der Regula ad monachos des Caesarius von Arles: «...duos nocturnos faciunt et tres missas· (PL 57, 1102): vgl. M. Férotin, l-e Laber mozarabicus sacramentorum (Paris 1912) 755 f. A C T A SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO a OFFICIUM ET MISSA S. LAURENTII A BRUNDUSIO, C. D., ADPROBANTUR i I - Decrftum Vir totus apostolicus, potens in opere ac magister in sermone, sanctus Laurentius a Brundusio, Confessor, ex Ordine Fratrum Minorum Capueeinorum, virtutibus meritisque clarus, a Summo Pontifice Leone Papa XIII inter sanctos caelites relatus, verbo praesertim innumerabilium animarum fidem aluit, pietatem fovit, doctrinam catholicam et Romanae Ecclesiae iura strenue defendit, christianam societatem valide tutatus est. atque in acerrimo certamine contra Protestantismi errores inito, intrepidus exstitit signifer. Eius scripta, nuper in lucem edita, quindecim amplis vo­ luminibus collecta sunt, in quibus sermones continentur de variis argu­ mentis; nempe de Beata Virgine Maria, de Tempore, de Sanctis, de Adventu, de Quadragesima, et commentarium in Genesim. In eis sanctus Laurentius eruditissimus apparet condonator, praeclarus theologus strenuusque apologeta. Iure merito igitur, instantibus quamplurimis Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalibus, Archiepiscopis, Episcopis. Religiosorum Ordinum ct Congregationum Moderatoribus, quos inter Revmus Pater Administer Generalis Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum, aliisque doctissimis viris, Sanctissimus Dominus noster loannes Papa XXIII, per Apostolicas Litteras in forma Brevis dic 19 Martii 1959 datas, ex Sacrorum Rituum Congregationis consulto, sanctum Laurentium a Brundusio, Con­ fessorem, Ecclesiae Doctorem declaravit atque constituit: eiusque festum recolendum induisit die 21 Iulii mensis, sub ritu duplici, cum Officio et Missa de Communi, praeter Orationem et lectiones secundi Nocturni proprias ct approbatas, uti in adiecto prostant exemplari. Servatis de cetero Rubricis aliisque de iure servandis. Quibuslibet contrariis non obstantibus. Die 8 Iulii 1959. C. Card. Cicognani, L. S. Henricus Dante, Praefectus ProSecretaritis 1 Decretum Urbii et Orbis, in Actu Ap. Sedis, 51 (1959) 592-594, 720. IL’S ET PRAXIS II - Officium Dic 21 Iulii: S. LAURENTII A BRUNDUSIO C. 1). duplex In II Nocturno Lectio IV Laurentius, Brundusii in Apûlia honestis piisque parentibus natus, adu­ lescens Ordinem Fratrum Minorum Capueeinorum ingressus, philosophiam ac theologiam penitus didicit, complures autem linguas et antiquas ct reccntiores calluit. Sacerdos inauguratus, praedicandi munus suscepit, quod dein­ ceps per to *, m fere Italiam, aliasque Europae regiones indefessus obivit cum uberrimo .mimarum fructu. ludæos evangelizare a Summo Pontifice iussus, multos ex cis ad Christum convertit; quam plûrimos aut ab hæresi servavit immunes, aut in cam iam pro'apsos Ecclesiae catholicae restituit. Lectio V Singulari prudentia consiliique dono præditus, primum nonnullis Pro­ vinciis religiosis, deinde universo Ordini regendo praefectus est. Quin etiam, cum esset propter easdem v irtûtes Summis Pontificibus et populorum recto­ ribus ipsique imperatori acceptissimus, ab cis saepe adhibitus est ad gravis­ simas obeundas legationes. Atque cius potissimum opera effectum est, ut prin­ cipes christiani, depositis inter se inimicitiis, copias suas consocias crint contra ingruentes Turearum turmas; quibuscum exercitus christ iimus in Hungâria congressus Laurentio præcuntc cum cruce, milites ducesque cohortante, cele­ berrimam retulit victoriam, cuius praecipuus auctor ipse non immerito indi­ catus est. Lectio VI Inter tot vero tantaque negotia, religiosi hominis \ irtûtes heroico modo coluit. Quidquid supererat temporis orationi impendens, vitam interiorem cum externa acluositate mirifice coniunxiu Christi passionem recolens et sa­ crum faciens ita afficiebatur, ut a lacrimis temperare non posset; Virginem quoque Deiparam, cui omnia sua referebat accepta, unice diléxit. Tandem Olisipône, quo a populo Neapolitâno orator ad regem Hispaniae missus fue­ rat, libertatis christiance ct iustitiac strenuus assertor, quasi in acie occubuit anno millesimo sexcentesimo undevicesimo. Quem, in vita ct post mortem a Deo supernis signis et miraculis insignitum, Leo Papa decimus tertius in Sanctorum numerum retulit. Multa reliquit scripta ad fidem catholicam ad­ versus haereticos defendendam, ct ad sacras Litteras explanandas, aut ad sanc­ tos cxlites, in primis beatissimam Virginem Mariam, celebrandos. Eum Sum- |Ρ ·ΜΜΜνΜ·η······Ι * acta sanctae sedis 55 mus Pontifex loannes vigesimus tertius, e sacrorum Rituum Congregationis consulto, universalis Ecclesiae Doctdrcm declaravit. III - Missa Missa: « In medio Ecclesiae » de Communi Doctorum. Oratio Deus, qui ad ardua quæque pro nominis tui gloria et animarum salute beato Laurentio, Confessori tuo atque Doctôri, spiritum sapientiae et forti­ tudinis contulisti: da nobis in eodem spiritu et agenda cognoscere; et cognita, eius intercessione, perficere. Per Dominum. Elogia Martyrologio inserenda Die 21 lulii, primo loco’. Sancti Laurentii a Brundusio, Confessoris ct Ecclesiae Doctoris, ex Ordine Fratrum Minorum Capuccinorum, qui sequenti dic migravit in caelum. Die 22 lulii, secundo loco'. Olisipone, in Lusitania, natalis sancti Laurentii a Brundusio, Confessoris, ex Ordine Fratrum Minorum Capuccinorum, quem verbi Dei praedicatione, caelesti doctrina, pontificiis legationibus, rebusque ad Dei gloriam et Ecclesiae utilitatem feliciter gestis praeclarum, Leo Papa decimus tertius Sanctorum fastis ascripsit, et Summus Pontifex loannes vige­ simus tertius universalis Ecclesiae Doctorem declaravit, ciusque festum pridie huius diei celebrari iussit. SACRA CONGREGATIO CONCILII DECRETUM : FACULTAS ANTICIPANDI OBLIGATIONEM ABSTINEN­ TIAE ET IEIUNII PERVIGILII NATIVITATIS D. N. IESU CHRISTI1 Plurimorum Episcoporum ex multis Nationibus votis obsecundans, SS.mus Dominus Noster loannes Pp. XXIII, praesenti Sacrae Congregationis Concilii De­ creto, gratiam deinceps anticipandi obligationem abstinentiae et ieiunii a die vigesima quarta, pervigilio Nativitatis Domini Nostri lesu Christi, ad diem vigesimam tertiam mensis Decembris omnibus orbis catholici fidelibus concedere dignatus est. Datum Roma, die 3 Decembris 1959. L. Λ S. 1 Acta Ap. Sedis. 51 (1959) 918. R Card. Ciriaci, Praefectus P. Palazzini, a Secretis 56 IUS ET PRAXIS SUPREMA S. CONGREGATIO S. OFFICII PRIVILEGIA PRO DIOECESIBUS GERMANIAE 1 Em.mc ac Rev.mc Domine Mi Obs.me, Mense novembri nuper elapso, Eminentia Tua Rev.ma, nomine Epi­ scoporum Germaniae nonnulla dubia, competentiae causa, ad S. Officium retulit, quae exorta sunt ob normas datas per Instructionem a S. C. Rituum dic 3 septembris h. a. editam de Musica Sacra et Sacra Liturgia, praesertim quoad modum adsistendi Missae lectae. Re mature perpensa, Em.mi ac Rev.mi Patres huius Supremae S. Con­ gregationis in Plenario Conventu F. IV, die 3 decembris 1958 habito, de­ creverunt: < Privilegia per epistolam a Secretario Status Em.mo Cardinali Ber­ tram die 24 decembris 1943 datam, qua prudenti arbitrio Ordinariorum locorum Germaniae remittebatur ordinatio modi Sacro adsistendi itemque ea omnia quae a S. Officio concessa sunt per epistolam die 6 maii 1955 datam in suo vigore permanere; ideoque eosdem Ordinarios praefatis pri­ vilegiis, etiam in posterum uti posse. Sedulo autem iidem Ordinarii invi­ gilent ne in usu horum privilegiorum aliquid fiat aut irrepat quod limites carumdem concessionum quomodocumque excedat ». Quam decisionem Em.morum Patrum Summus Pontifex, in Audientia Fer. V, die 11 decembris, Pro-Secretario S. Officii concessa, benigne adprobarc dignatus est. Velit ergo Eminentia Tua Rev.ma hoc decretum, quo meliore duxerit modo, cum coeteris Ordinariis locorum Germaniae communicare. Hanc occasionem nactus Manus Tuas humiliter deosculor ac peculiares sensus venerationis Tibi pando meque profiteor. Eminentiae Tuae Rev.mae Addictissimum ►E I. Card. Pizzardo, a secr. 1 Epistola Em.mo Card. I. Frings, arch. Colonicnsi, dic 23 decembris 195R (Prot n. 345/58): cf. Kirchhcher Amtsanzeiger far die Diozese Trier, vol. 103 (15 icbr " Nr. 39. p. 41. ' ' ACTA SANCTAE SEDIS 57 Adnotationes Privilegia de quibus hic agitur circumscribuntur in septimo inciso episto­ lae a Secretario Status Em.mo Cardinali Bertram dic 24 decembris 1943 datae, quod sic sonat: Quod autem ad varios modos spectat Sacro assistendi, dc quibus sermo est in litteris die 10 aprilis huius anni datis, iidem Emi Patres pro sua aucto­ ritate statuendum esse putarunt, ut « usus tum Missae lectae coram fidelibus textum ex parte lingua germanica comitantibus (vulgo: Gemeinschaftsme.'se), tum Missae lectae, cui fideles assistunt proferendo preces idoneas et carmina sacra lingua germanica (vulgo: Betsingmesse) » relinquatur prudenti iudicio Ordinariorum locorum, atque item, prae oculis habentes, quae tu ipse scribe­ bas «de Missa cantata iuncta cum populi cantu in lingua germanica (vu'go: deutsches Hochamt) », Patres petitionem istorum Episcoporum admiserunt ita videlicet, ut « hic tertius modus per Germaniam iam a pluribus saeculis Ho­ rens benignissime toleretur» (cf. Ephem. Ut. 62 (1948] 286 s.). Concessiones S. Officii per epistolam dic 6 maii 1955 relate ad Missam can­ tatam cantu gcrmanico datae, in Ephem. Ut. 69 (1955) 395 s. exhibitae sunt. Episcopi Germaniae autem in suis commentariis officialibus sequentem declarationem publicaverunt: « Instructiones Ordinariorum Germaniae relate ad Missam cantatam iunctam cum populi cantu lingua germanica, ad Missam lectam, cui fideles assistunt proferendo preces idoneas et carmina sacra lingua germanica ct ad Missam lectam coram fidelibus textum ex parte lingua germanica comitantibus, sicut in diversis ordinationibus Episcoporum et in libris dioeccsanis precum ac cantuum statutae sunt, etiam post Instructionem S. Rituum Congregationis diei 3 septembris 1958 “De Musica sacra ct sacra Li­ turgia" vigorem retinent (cf. nr. 13 c mcm.t; c Instructionis necnon decretum S. Officii dici 3 decembris 1958 communicatum in epistola S, O. Prot. N. 345, 58 dici 23 decembris 1958 cum Em.mo Cardinali losepho Frings)» 1. Ex epistola patet potestatem Ordinariorum sese extendere unice ad tres illos modos participationis, in suprarelata epistola ad Em.mum Card. Bertram descriptos; non ad omnes modos, qui eflformari possent, participationis Missae, sicut quidam benignissimam concessionem interpretari sunt. B. PUSCHMANN, S.A.C. 1 Cf. Kirchhcher Anitsanteiger jiir die Diozese Trier, vol. Sr. 10 p. 31. 103 (15 febr. 1959) 456 IUS ET PRAXIS Y. Salus, prosperitas et pax huic civitati. R7. Et omnibus habitanti­ bus in ea. y. Domine, exaudi orationem meam. R7. Et clamor meus ad te veniat, y. Dominus vobiscum. R7. Et cum spiritu tuo. Ore m u s Omnipotens sempiterne Deus, qui in omni loco dominationis tuae totus assistis, totus operaris: adesto supplicationibus nostris, et huius civi­ tatis esto protector; nulla hic nequitia contrariae potestatis obsistat, sed vir­ tute Spiritus Sancti operante, fiat hic tibi semper purum servitium et de­ vota libertas. Per Christum Dominum nostrum. R7. Arnen. Celebrans intonat antiphonam sequentem, quam cantores prose­ quuntur: ' » Signum salutis pone, Domine, in loco isto: et non permittas introire Angelum percuticntem. Deinde schola canit psalmum 47: Magnus Dominus et laudabilis val­ de. Et canuntur solummodo vv. 1-4 et 15-18. Psalmo inchoato, celebrans vadit per circuitum fori, in quo fit ritus be­ nedictionis, sistit ad quattuor partes, et aspergit dicens: In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Arnen. Diaconus: Nunc celebrans benedicit vexillo ct clavibus civitatis. Postea, eadem formula, celebrans benedicit vexillo civitatis et claves symbolicas Urbis. Diaconus: , » Celebrans rogat Deum ut regnet in hac Civitate capitali Nationis nostrae. y. Dominus vobiscum. R7. Et cum spiritu Luo. Oremus3 Omnipotens sempiterne Deus, Rex regum ct Dominus dominantium, te supplices exoramus, ut novissimam hanc civitatem, totius rcipublicac Brasilianae caput electum, benedicere ct firmare digneris: ut, et qui hoc gubernio praesunl, iustitiam semper ct libertatem prosequantur, ct qui illi subduntur obtineant prosperitatem et pacem. Deus, qui per immaculatam Unigeniti tui Matrem in nos famulos tuos gratiae tuae dona multiplicas: concede, propitius; ut, qui eiusdem Virginis laudes celebramus in terris, ipsius maternis precibus praemia con­ sequi mereamur in coelis ‘. * Ex ritu Consecrationis ecclesiae. 3 Peculiariter compositum. 4 Oratio Missae B.M.V. « Aparecida », Patronae totius Brasiliac. \ ..... ................ ...................... ACTA SANCTAE SEDIS 457 Preces nostras, quaesumus, Domine, clementer exaudi: ct, interceden­ tibus sanctis tuis Paulo Apostolo ac Petro de Alcantara5, ab omni nos adversitate custodi. Per Christum Dominum nostrum. ty, Amcn. Deinde celebrans sollemniter intonat hymnum Te Deum, quem scho­ la alternatim cum populo concinit. Deinde celebrans pontificalem benedictionem im pertit ur. Celebrans: Sit nomen Domini benedictum. Et onines discedunt in pace. II DUBIA CIRCA INTERPRETATIONEM INSTRUCTIONIS DE MUSICA SACRA Exc.mus ac Rcv.mus Dominus Aloisius Carli, episcopus Signinus, post editam Instructionem de Musica sacra et sacra Liturgia, diei 3 Septem­ bris 1958, S. Rituum Congregationi sequentia dubia pro opportuna eno­ datione humiliter exposuit, nimirum: 1) Utrum, nonobstante praescripto n. 76 eiusdem Instructionis, loci Ordinarius simpliciter prohibere valeat quominus imagines photographicac imprimi possint in ecclesiis, sive intra sive extra Actiones liturgicas piave exercitia. 2) Utrum, attenta praescriptione n. 100 eiusdem Instructionis, per­ mitti possit ut musicus chorus « mixtus», sive mulierum aut puellarum tantum musicam sacram exsequatur in locis tralicio more statutis (vulgo « dalle cantorie tradizionali »), in extrema ecclesiae parte vel ad latus pre­ sbyterii positis. 3) An, ad mentem dictae Instructionis, n. 18, licitum sit cantum musicae sacrae in Actionibus liturgicis perfici totum ab uno tantum can­ tore, vel ab una dumtaxat muliere. 4) Utrum, denique, intra unam camdemquc musicae sacrae com­ positionem a choro mixto vel ab homogeneo choro, sive sit hominum tan­ tum sive mulierum, cantandam, permitti possit ut monodarius (= un solistd) vel monodaria (= una solista) tantum partem aliquam exsequatur. Et S. eadem Rituum Congregatio, audito peculiaris Commissionis Liturgicae suffragio, reque mature perpensa, respondere censuit: Ad I. Affirmative. 6 S. Paulus apostolus et s. Petrus dc Alcantara sunt pariter Compatroni Nationis Brasilianac. 31 — Ephrnt. Iit· I960 I IUS ET PRAXIS Ad II. Affirmative, sed in loco proprio, extra presbyterium seu extra cancellos posito. Ad III. Negative. Ad IV. Affirmative quoad monodarium, negative quoad monodariam. Atque ita rescripsit et declaravit, die 10 mensis iulii a. 1959. C. Card. Cicognani, Henricus Dante, Praefectus Prosecretarius III I Romana et Aliarum DECRETUM DE PRECIBUS POST MISSAE CELEBRATIONEM RECITANDIS. 1 A nonnullis locorum Ordinariis S. Rituum Congregationi quaesitum est, an Decretum n. 4305, diei 20 iunii 1913, quod permittit preces in fine Missae omitti posse quando Missa « cum aliqua solemnitate » celebratur, extendi possit etiam ad Missas sic dictas « dialogatas », quae fiunt iuxta Instructionem S. Rituum Congregationis, diei 3 septembris 1958, n. 31. Et S. Rituum Congregatio, audito etiam Commissionis liturgicae suf­ fragio, ita rescribendum ccnsuit: Affirmative, et ad mentem. Mens autem est: Preces sic dictas Leoninas omitti posse: 1) cum Missa celebretur pro Sponsis, aut occasione primae Com­ munionis, Communionis generalis, sacrae Confirmationis, sacrae Ordina­ tionis, vel religiosae Professionis; 2) cum Missam immediate ac rite subsequatur aliqua alia functio seu pium exercitium; 3) cum infra Missae celebrationem habeatur homilia; 4) cum fiat Missa dialogata, diebus dominicis et festis tantum; 5) Insuper locorum Ordinarii permittere possunt ut praedictae pre­ ces dicantur lingua vernacula, textu ab ipsis approbato. Facta demum dc iis omnibus Sanctissimo Domino nostro loanni Pa­ pae XXIII per infrascriptum S. Rituum Congregationis Cardinalem Prae- 1 Acta Ap. Sedis, 52 (1960) 360. 459 ACTA SANCTAE SEDIS icet uni relatione, Sanctitas Sua S. ipsius Congregationis rescriptum probare ct confirmare benigne dignata est. Quibuslibet contrariis non obstantibus. Dic 9 martii anno 1960. L. hL· S. ►1« C. Card. Cicognanj, Praefectus Hcnricus Dante, a Secretis Dc precibus omittendis post Missam Ephem. iit.2 pluries egerunt; sed cum hoc decretum leges praecedentes compleat, opportunum est hic rursus de re tractare. 1. Duo sunt attendenda in concessione: 1) omissio precum post Missam; 2) recitatio precum lingua vulgari. In decreto n. 4305 diei 20 iunii 1913 (cfr. Ephem. Iit. Ti f 1913] 451) con­ cessa fuit facultas omittendi preces in Missis lectis « cum aliqua solemnitate » celebratis (v. gr., prima feria VI cuiusque mensis); decretum illud nunc fere verbotenus refertur, novis additis casibus. 2. De quanam e solemnitate » agatur, bene indicatur in casibus clenchatis. Estnc hic elenchus taxativus? Nullo morio nobis videtur. Non enim agitur tan­ tum de solemnitate intrinseca ipsi ritui, ut patet, sed etiam dc aliqua solemni­ tate cxtrinseca proveniente ex adiunctis, v. gr., ex eo quod fideles Missae parti­ cipent « dialogando >; aut si locum habeat communio generalis. Huiusmodi ca­ sus multiplicari possent. Sic inter has Missas adnumerari certe licet Missa prima nco-saccrdotis, vel Missa recurrente 25° aut 50° natali ordinationis sa­ cerdotalis. 3. Verba praesentis decreti (n. 2) « immediate ac rite » suntne stricte inter­ pretanda iuxta eiusdem S.R.C. decretum 4305 « quin celebrans ab altari di­ scedat»? ita ut sacerdos nequeat in sacristiam redire ad paramenta mutanda? Aliis verbis, locutio «immediate ct rite» suntne ita stricte sumenda, ut non habeatur unio, si pauca momenta intercedant inter Missam ct sequens pium exercitium aut aliquam functionem? Nostra sententia, legislator non ita stricte hoc praecipere voluit. In hac concessione enim omissa sunt verba decreti a. 1913, ubi dicebatur: «quin celebrans ab altari recedat». Praeterea post Missam saepe sacrista (saepius etiam monialis sacrario addicta) accendere debet candelas vel parare quae necessaria sunt ad subsequentem functionem. Quae omnia com­ modius et decentius fiunt dum sacerdos, Missa finita ct omissis precibus, redit in sacrarium et paramenta mutat. 4. « Functio seu pium exercitium > accipienda sunt iuxta normas Instruc­ tionis S.R.C. diei 3 septembres 1958. Praeter benedictionem cum Ss.mo Sacra­ mento (quae est actio liturgica), functio potest esse recitatio precum pro triduo vel novendiali (cum vel absque benedictione cum Ss.mo), \cl receptio sodalium in aliquam associationem, et similia. Cfr. Ephem. Ut. 69 (1955) 54-60, 287-289. 460 IUS ET PRAXIS 5. Homilia aut praedicatio, pro omittendis precibus, haberi debet « infra Missae celebrationem ». Sed nostro iudicio, idem valet si praedicatio3 imme­ diate subsequatur. 6. Missa «dialogata» accipienda est iuxta Instructionem S.R.C.: sufficit per se etiam minimus gradus huius participationis, scilicet cum fideles « faci­ liora responsa liturgica reddunt» (Instr., n. 31a). Insuper non in omnibus Missis < dialogatis » omittuntur preces, sed tantum in illis quae diebus dominicis et festis celebrantur. 7. Breviter, casus in quibus preces omitti possunt, ita numerari putamus: 1) Missa in occasione sacrae confirmationis: 2) Missa primae communionis: 3) Missa communionis generalis; 4) Missa ordinationis; 5) Missa professionis vel vestitionis religiosae: 6) Missa renovationis votorum clericalium; 7) Missa pro sponsis; 8) Missa neo-presbyteri; 9) Missa iubilaei; 10) Missa cui subsequatur aliqua functio seu pium exercitium; 11) Cum in celebratione Missae habetur homilia; 12) Missa «dialogata», quae celebratur diebus dominicis et festis. (Fe­ stum accipiendum est sensu magis populari de festis I vel 11 classis vel cum quodam solemnitate celebratis). 8. Momentum pastorale4 huius concessionis inspici potest in induito ad archidioeccsim Bononiensem: « Attenta necessitate religiosae instructionis ampli­ ficandae et opportunitate celebrationis tempus non protrahendi ». 9. Preces leoninae recitari possunt lingua vulgari5, textu ab Ordinario loci approbato. Ita fideles illas dicentes, melius percipere possunt Ecclesiae inten­ tionem, ad abtinendam nempe pacem pro christianis, qui persecutionem patiun­ tur, ct fortitudinem contra « insidias diaboli » °. 10. De potestate circa has preces longe latequc disceptatum est. lam ex se, objective loquendo, patet preces Leoninas considerari oportere uti « pium exer­ citium > ct hac ratione subici potestati Ordinarii. Attamen semel iterumque S. Rituum Congregatio leges de illis tulit, ita ut sufficiens haberetur ratio cur sacrum Consilium ritibus tuendis consideraverit Leoninas preces ut quid unum cum Missa ct jurisdictioni S. Sedis directe subiacerc. Nunc res magis definita est: per se subjacent Episcoporum potestati, ut pia exercitia; attamen Episcopi ne­ queunt praecipere ut semper omittantur, sed limitibus a Sancta Sede statutis. ab 3 Ita concessum erat archidioecesibus Bononiensi, Florentinae ct aliis. In dioecesi S. Flori (Sr. 1 lour, in Gallia) preces omitti poterant in Missis « cum cantibus aut cum praedicatione ». ■* Cfr. Ephem. Ut. 70 (1956) 41-43. r> Huiusmodi concessio abhinc plurcs annos data est nonnullis Nationibus. 6 Cfr. v. gr. verba Pii XI et Pii XII in Ephem. Iit. 69 (1955) 289. RECENSIONES * •JJ îJ Liber Sacramentorum Romanae /Eclesiae ordinis anni circuli (Cod. Vat. lat. 316, Paris Bibi. Nat. 7193, 41-56) = Sacramentarium Gelasianum, edite par L·. Cunibert Mohlberg, O.S.B., en collaboration avec L. Eizenhofer, O.S.B., et P. Siffrin, O.S.B. (= Rerum Ecclesiasticarum Documenta, serie <· Fontes» η. IV). In-8" (18χ25) XLIV-316 pp. et 10 H.T. Rome, Ed. Herder, 1960. — Kon^ordanztabellen, par P. Siffrin, O.S.B. (= Re­ rum Ecclesiasticarum Documenta, série «Subsidia Studiorum» n. 5, II). In-8" (13χ21), XVI-224 pp. Rome, Ed. Herder, 1959. Le Vaticanus Reginensis lat. 116, unique exemplaire conservé du sacramentaire dit « gélasicn », est loin d’etre un inconnu des historiens de la liturgie. Il a déjà été édité à plusieurs reprises depuis le XVIIe siècle, ct il a fait l’objet d études nombreuses ct de plus en plus fouillées, jusqu’aux récents travaux de E. Bourque1 ct surtout de A. Chavasse2. Il est maintenant tout à fait certain que le sacramentaire gélasicn, tel (ou à peu près) qu’il nous a été conservé par le Reginensis 316, a joué un très grand rôle dans l'histoire de la liturgie, surtout parce qu’il a été une des sources principales du gélasicn franc ou gélasicn du VIIIe siècle. A travers ce dernier, par l'intermédiaire du Supplément d’Alcuin ou par d’autres voies, de très nombreux textes du gélasicn ont passé dans le Missel, le Pontifical et le Rituel romains. C’est dire que l’histoire de nos livres liturgiques se rattache obligatoirement au Reginensis 316) comme à l’une de scs sources essentielles, bien que non immédiates. Jusqu’à présent, force était de se contenter de l’édition de Wilson (1894), dont on ne doit certes pas médire. L'érudit anglais avait réalisé un travail consciencieux ct conforme à la critique de son temps. Ce qui rend toutefois incommode l’emploi de son édition, c'est que d une part scs références aux textes parallèles des autres sacra men ta ire s sont fort rudimentaires, ct que d’autre part son texte est corrigé d'après certains manuscrits postérieurs (gélasiens du VIIIe siècle en général, mais non les plus proches de la source). La leçon authentique du manuscrit, lorsqu’elle a paru fautive, a été rejetée dans les notes, lesquelles sont malencontreusement groupées à la fin de chaque section. Or ces leçons, plus ou moins fautives, sont d'un très grand intérêt, puisqu’elles se retrouvent fort souvent dans les textes du VIIIe siècle. D’où la pressante nécessité d’une nouvelle édition. 1 E. Bourque, Etude sur les Sacramentuires romains, I, Rome 19-19, ch. III. A. Chavasse, Le Sueramentaire Gélasten, Paris-Tournai 1958. : ' j · , j : ; ! j i ■ i I 454 NOTA E lizari possit, cccc quaestio principalis motus liturgici aevi moderni, ct nen tantum in patria nostra, sed etiam in universo orbe catholico 18. Interim pro dioecesibus in Republica lugoslaviae Suprema S. Congregatio S. Officii, sicut patet e Litteris dic 8 aprilis 1960 sub Prot. N. 210 60 ad Excellen­ tissimum Dominum Franciscum Seper, archiepiscopum Zagrebiensem datis, in plenario Conventu feriae IV, die 31 martii 1960 habito, sequentia ad rem decrevit: 1. Quoad Missam lectam, ut fideles [in lugoslavia], quo arctius sacerdoti Missae sacrificium offerenti se iungant, lingua vernacula Antiphonam ad Introibo, Confiteor, Gloria m excelsis, Credo (seu symbolum apostolicum), unam alteramve ex orationibus ad Offertorium, Suscipiat, Sanctus et Benedictus. Pater noster ct Agnus Dei, necnon aliquas ex orationibus ante et post Communionem, litteraliter ex liturgicis textibus translatae, recitare valeant; itemque ut alii textus per « commentatorem », dc quo in Instructione a S. Rituum Congregatione die 3 septembris 1958 edita, ex Liturgia in verbali versione deprompti proferri possint, dummodo sacerdos totam celebrationem sola latina lingua peragat atque populus latine pariter eiusdem salutationibus et monitionibus respondeat. 2. Quoad Missam in cantu, ut fideles [in lugoslavia], sacerdote celebrante omnia ct singula latine proferente, atque populo eidem latine respondente, vulgari lingua cantica ad Kyrie eleison, Gloria in excelsis, Credo, Sanctus ct Benedictus, necnon ad Agnus Dei canere valeant quae eorumdem textuum litur­ gicorum vel traductionem praebeant vel saltem sensum exprimant. Hunc modum, tamen, celebrandi Missam in cantu non licet adhibere, in Missis Pontificalibus, in Missis cum ministris necnon in Conventualibus sive ecclesiarum cathedralium sive collcgiatarum, neque in Seminariis. Excipitur insuper facultas vernacula lingua canendi partes proprias Missae. S. Officium, tamen, libenter concedit facultatem ut, postquam ipse sacerdos vel Ministri Epistolam ct Evangclium per se vel per lectorem latine recitaverint, easdem lectiones vulgari sermone pro­ clament, tum in Missis lectis, tum in cantatis. In laudem Nicctac de Remesiana Paulinus dc Xola versus sequentes com­ posuit: Orbis in muta regione per te « Barbari » discunt resonare Christum Corde Romano placidamque casti Vivere pacem. Quae in votis sunt omnium nostrum. Carolus Kniewald 1’ Emmanuel v. Siverus, Die lilurgische hrnenernng, Liturgische Betvegting nach 50 /dhren, Maria I.aach 1959. 11. — Dr. Bencdikt Reetz, O.S.B., Erzabt von Bcuron, Dte Ztelsel:ungen der liturgischen Ernetierting m der Gegenteart, Ib. 49. IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO I RITUS BENEDICTIONIS CIVITATIS « BRASILIAE » Die 21 mensis aprilis a. 1960 sollemniter inaugurata est civitas « Brasilia >, caput totius reipublicae Brasilianae. Pro hac occasione composita est peculiaris formula benedictionis, qua usus est Card. Emmanuel Conçalves Cerejeira, archiepiscopus Ulissiponensis, Legatus Pontificius ad hanc caeremoniam com­ plendam. Ritus constat duabus partibus, quarum prior characterem potius purificatorium habet, altera vero impetratorium. Textus sic se habet: Legatus Pontificius, pluviali albo et mitra pretiosa indutus, una cum ministris paratis et cum omni clero, superpelliceis vestito, ad locum praesti­ tutum pro benedictione se confert. Celebrans, mitra deposita, tono jeriali, dicit'. 1 y. Adiutorium nostrum in nomine Domini. Rr. Qui fecit coelum et terram. V. Dominus vobiscum. ψ. Et cum spiritu tuo. Oremus Actiones nostras, quaesumus, Domine, aspirando praeveni ct adiuvando prosequere, ut cuncta nostra oratio ct operatio a te semper incipiat et per te coepta finiatur. Per Christum Dominum nostrum. Rr. Arnen. Celebrans inchoat antiphonam sequentem, quam cantores prose­ quuntur·. Dominus aedificet nobis domum et custodiat civitatem. Deinde schola canit psalmum 126: Nisi Dominus aedificaverit domum. Repetita antiphona, celebrans, tono jeriali, dicit: Kyrie, eleison. Christe, eleison. Kyrie, eleison. 1 Plura elementa desumpta sunt ex ritu Consecrationis ecclesiae, opportunis inductis variationibus. 1 ■ ______________________________________________________________ _______________________________ ________________________________________________________ 456 IUS ET PRAXIS y. Salus, prosperitas ct pax huic civitati. R7. Et omnibus habitantibus in ea. V. Domine, exaudi orationem meam. R7. Et clamor meus ad te veniat. y. Dominus vobiscum. R7. Et cum spiritu tuo. Oremus" Omnipotens sempiterne Deus, qui in omni loco dominationis tuae totus assistis, totus operaris: adesto supplicationibus nostris, et huius civi­ tatis esto protector; nulla hic nequitia contrariae potestatis obsistat, sed vir­ tute Spiritus Sancti operante, fiat hic tibi semper purum servitium et de­ vota libertas. Per Christum Dominum nostrum. R7. Arnen. Celebrans intonat antiphonam sequentem, quam cantores prose­ quuntur·. Signum salutis pone, Domine, in loco isto: et non permittas introire Angelum percutientcm. Deinde schola canit psalmum 47: Magnus Dominus et laudabilis val­ de. Et canuntur solummodo vv. 1-4 et 15-18. Psalmo inchoato, celebrans vadit per circuitum fori, in quo fit ritus be­ nedictionis, sistit ad quattuor partes, ct aspergit dicens: In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Arnen. Diaconus: Nunc celebrans benedicit vexillo et clavibus civitatis. Postea, eadem formula, celebrans benedicit vexillo civitatis et claves symbolicas Urbis. Diaconus: , » Celebrans rogat Deum ut regnet in hac Civitate capitali Nationis nostrae. y. Dominus vobiscum. R7. Et cum spiritu tuo. Oremus3 Omnipotens sempiterne Deus, Rex regum et Dominus dominantium, te supplices exoramus, ut novissimam hanc civitatem, totius reipublicac Brasilianae caput electum, benedicere et firmare digneris: ut, et qui hoc gubernio praesunt, iustitiam semper ct libertatem prosequantur, et qui illi subduntur obtineant prosperitatem et pacem. Deus, qui per immaculatam Unigeniti tui Matrem in nos famulos tuos gratiae tuae dona multiplicas: concede, propitius; ut, qui eiusdem Virginis laudes celebramus in terris, ipsius maternis precibus praemia con­ sequi mereamur in coelis4. - Ex ritu Consecrationis ecclesiae. 3 Peculiariter compositum. 4 Oratio Missae B.M.V. < Aparccida », Patronae totius Brasiliae. %r ACTA SANCTAE SEDIS Preces nostras, quaesumus, Domine, clementer exaudi: et, interceden­ tibus sanctis luis Paulo Apostolo ac Petro de Alcantara5, ab omni nos adversitate custodi. Per Christum Dominum nostrum. IV. /\mcn. Deinde celebrans sollemniter intonat hymnum Te Deum, quem scho­ la alternatim cum populo concinit. Deinde celebrans pontificalem benedictionem impertitur. Celebrans·. » Sit nomen Domini benedictum. Et omnes discedunt in pace. II DUBIA CIRCA INTERPRETATIONEM INSTRUCTIONIS DE MUSICA SACRA Exc.mus ac Rev.mus Dominus Aloisius Carli, episcopus Signinus, post editam Instructionem de Musica sacra et sacra Liturgia, dici 3 Septem­ bris 1958, S. Rituum Congregationi sequentia dubia pro opportuna eno­ datione humiliter exposuit, nimirum: 1) Utrum, nonobstante praescripto n. 76 eiusdem Instructionis, loci Ordinarius simpliciter prohibere valeat quominus imagines photographicae imprimi possint in ecclesiis, sive intra sive extra Actiones liturgicas piave exercitia. 2) Utrum, attenta praescriptione n. 100 eiusdem Instructionis, per­ mitti possit ut musicus chorus « mixtus», sive mulierum aut puellarum tantum musicam sacram exsequatur in locis tralicio more statutis (vulgo « dalle cantorie tradizionali »), in extrema ecclesiae parte vel ad latus pre­ sbyterii positis. 3) An, ad mentem dictae Instructionis, n. 18, licitum sit cantum musicae sacrae in Actionibus liturgicis perfici totum ab uno tantum can­ tore, vel ab una dumtaxat muliere. 4) Utrum, denique, intra unam eamdemque musicae sacrae com­ positionem a choro mixto vel ab homogenco choro, sive sit hominum tan­ tum sive mulierum, cantandam, permitti possit ut monodarius un solista) vel monodaria (= una solista) tantum partem aliquam exsequatur. Et S. eadem Rituum Congregatio, audito peculiaris Commissionis Liturgicae suffragio, reque mature perpensa, respondere censuit: Ad I. Affirmative. S. Paulus a]X)stolus ct s. Petrus de Alcantara sunt pariter Compatroni Nationis Brasilianae· 31 — Ephem· Ut· I960 * NOTITIAE Acta Sanctae Sedis. Pontificia Commissio de sacra liturgia praeparatoria Concilii Oecumenici Vaticani II ita a Summo Pontifice loannc XXIII efformata est: Praeses: E.mus Card. Caietanus Cicognani, Ep. Tusculanus, S.R.C. Praefectus. Rcv.mus P. Hannibal Bugnini, CM, commentarii « Epheme­ rides liturgicac » Director. Secretarius: Exc.mi DD.: loscph Gogué, archicpiscopus Basrcnsis Chal­ daeorum; Carolus Rossi, episcopus Bugellensis; Joannes Hcr vas y Benet, ep. tit. Doritanus, Ordinarius Cluniensis; Carolus lustinus Calcwaert, ep. Gandavensis; Franciscus Zauner, ep. Lincicnsis; Henricus Jenny, ep. tit. Lycaonensis, auxiliaris Cameracensis; Joseph Malula, ep. tit. Attanascnsis, auxil. Lcopoldopoliranus. Rcv.mi D.: Joachim Nabuco; Hyginus Angles; Joseph Pascher; Joannes Fallani; Marius Righetti; Petrus Borella; Joannes Schiavon; Carolus Kniewald; Joannes O’Connell; loannes Quasten - Rcv.mi PP.: Bernardus Capelie, OSB; loscph Andreas Jungmann, SJ; Gregorius Martinez de Antonana, CMF; Julius Bcvilacqua, d.O.: Joseph Pizzoni, CM. Membra: Exc.mi DD.: loscph Walsh, archicp. Tuamcnsis; Thaddaeus Paulus Zakrzcwski, ep. Ploccnsis; Casimirus loscph Kowalski, ep. Culmcnsis; Otto Spülbcck, cp. Misnensis: Consultores: Rcv.mi D.: Michael Pfliegler; Theodorus Schnitzler; Joannes Wagner; Antonius Chavasse; Antonius Hanggi; Percy Jones; Petrus Jouncl; Theodorus Klauscr, Fridericus McManus; Amatus-Gcorgius Martimort; Jairus Mejia Gomez; Ignatius Onativia; Valerius Vigorelli - Rcv.mi PP.: Bonifatius Luykx, O. Pracm.; loannes B. Cannizzaro, OSB; Bernardus Botte, OSB; Eugenius Cardine, OSB; Godcfridus Diekmann, OSB; Polycarpus Rado, OSB; Petrus Sitïrin, OSB, Cyprianus Vagaggini, OSB; Anscarius Dirks, OP; Petrus-Maria Gy, OP; loannes Hofînger, SJ; Hcrmannus Schmidt, SJ; Lucas Brinkhoff, OFM; Marcellus Dubois, CSSR; Vincendus Kennedy, CSB; Henricus Kahlefcld, d.O. Die 28 ianuarii 1959 S. Rituum Congregatio concessit Exc.mo Episcopo Hildesiensi indultum celebrandi Vigiliam paschalem mane Dominicae Resur­ rectionis. In induito, concesso ad triennium, dicitur: e Instaurata Vigilia pascha­ lis peragi salet Dominica ipsa Resurrectionis ante lucem seu prima luce, ita ut Missa solemnis circa auroram incipiat >. Similia indulta data sunt dioecesibus: Secoviensi, Osnabrugensi, Colonicnsi, ct Vratislaviensi. GALLIA 473 Anglia-Hibernia. Langue vulgaire dans les Sacrements. — L’Archevêché dc Westminster fait savoir dans les journaux catholiques qu’une large permission d’utiliser la langue anglaise dans l’administration dc certains sacrements (principalement Baptême, Confirmation (par un prêtre, in articulo mortis], Mariage, Extrême Onction, etc.) a etc récemment accordée par le Saint-Siège pour l’Angleterre et le Pays dc Galles, ct qu’une édition à'Excerpta e Rituali Romano est en préparation pour paraître à l’automne prochain. Livres récents. La Henry Bradshatv Society public son volume N° XC: The Portiforium of Saint Wulstan (Corpus Christi College Cambridge, MS. 391), Volume II, edited by Dont /Xnsclm Hughes, monk of Nashdom Abbey. 1960, 99 pp. L’ouvrage contient, outre 1’Introduction, les Communs et les Indices de tout l’ensemble, cl se termine par une série dc 22 « Pre-Conquest Antiphons from the Portiforium of Saint Wulstan », notées en plain-chant: heureuse innovation de la H.B.S. E. A. Fisher, An Introduction to Anglo-Saxon Architecture & Sculpture. London, Fabcr, 1959. 104 pp. -}- 48 pl. G. H. Cook, English Collegiate Churches of the Middle Ages. London, Phoenix House, 1959. 228 pp. -f- 56 photos ct 33 plans. ■v" (Carte de l’Irlande Monastique au M. A.). L’Ordnancc Survey Office, Phoenix Park, Dublin, vient de publier une grande carte dépliante: «Map of Monastic Ireland », accompagnée d’un Index des localités, dc plus de 15 pages. Elle est faite à la même échelle (1:625.000) et par le même auteur (Mr. R. Neville Hadcok, aidé de plusieurs spécialistes) qui a établi, voici quelques années, la Carte Monastique d’rXnglctcrre avec l’aide de Dom David Knowles, en particulier. Prix: 7 s. 6 d. Gallia. Lex formes de la psalmodie dans les Eglises syriennes au IV et Vème siècle. — Le vendredi 20 mai 1960, à l’institut catholique dc Paris, devant un jury de la Faculté dc Théologie (P. Bouyer, Daniélou ct Graffin) le P. Joseph Gélineau, angevin, présente comme thèse le travail dc plusieurs années de lec­ tures ct d’étude: Antiphona. Recherches sur les formes liturgiques de la psal­ modie dans les Eglises syriennes des IVème ct Vème siècles. D’après les sources, définir ct préciser chacun dc ces mots n’est pas chose aisée: car sous les mêmes termes, prennent place différents objets, conceptions, usages où il importe d’essayer dc voir clair. L’auteur se borne à la Syrie, dans son extension géographique, ct au cours dc ces deux siècles de prospérité littéraire, alors que maints écrivains (grec et syriaque) présentent nombre dc textes ou d’allusions liturgiques. Plusieurs dc ccs informations sont depuis longtemps utilisées par les érudits, notam­ ment ceux des trois derniers siècles. Mais, là comme ailleurs, il est toujours bon de reprendre ccs assertions pour les confronter avec les données nouvelles, offertes par les publications dc l'érudition moderne: tels les tomes dc la Patrologia orientalis, ceux du Corpus oriental de Louvain ct nombre d’autres édi32 — Ephem. lit. 1960 212 RECENSIONES illustrans etiam duplicem Enc., necnon alios fontes liturgicos, praesertim ex Summorum Pontificum scriptis desumptos. Agens de munere « commentatoris », A. animadvertit quam opportune, nostro tempore, admonitiones diaconales denuo ingredi in functiones litur­ gicas: ex quo sperare licet fructus copiosos, si omnia secundum spiritum a lege requisitum fient (p. 228). Circa denominationem Missae (in cantu et lectae) adnotat (p. 236) adhuc exstare quamdam differentiam propriam « Missis in cantu vel votivis sollem­ nibus » (Decr. simplificat. tit. Ill, 4 a et tit. V, 7): ex qua deducitur Missas esse solemnes ratione intrinseca, etsi non sint in cantu. Optandum sane est ut etiam haec exceptio in futura reformatione auferatur, simplifications causa. Lingua vulgaris in actionibus liturgicis admittitur tantum ex speciali con­ cessione S. Sedis; proprio arbitrio non potest introduci in alias functiones, v.gr. in lectiones Passionis et prophetiarum Hebdomadae sanctae, sicut quidam ccnsucrunt et in praxim deduxerunt (p. 42). In processionibus vero « liturgi­ cis », quae scilicet in libris approbatis continentur, praeter linguam latinam, extra ecclesiam, permittitur in commodum fidelium etiam cantus lingua vulga­ ri (p. 247). Ad obtinendam « consciam et actuosam fidelium participationem » Missae, summopere necessaria est catechesis, quia « non ex mutatione linguae, neque ex inceptis plus minusve legitimis invenitur medium ad praesentes difficul­ tates solvendas pro participatione actuosa et conscia, sed potius in intelligent), opportuna ct constanti catechesi “parvulorum petentium panem”, iuxta fre­ quentem doctrinam pontificiam » (p. 267). M. Bisagni Acta Sanctae Sedis. Decreto S. Paenitcntiariae Apostolicae diei H augusti a. 1959 (cfr. Acta Ap. Sedis, 51 [ 1959] 656) fidelibus, qui pium exercitium, quod vulgo «Horam sanctam» vocant, privatim per integram horam peregerint, praeter partialem decem annorum indulgentiam, conceditur plenaria indulgentia, dummodo con­ fessi ac sacra Synaxi refecti ad Summi Pontificis mentem preces fuderint. Belgium. In Collectione « Bible et Vie chrétienne » (Editions Casterman-Editions de Maredsous) prodierunt sequentia volumina: G.-M. Behler, O.P., Les con­ cessions de Jérémie (in-8°, 108 pp.); H. Lubienska dc Lenval, Trêve de Dieu (in-8°, 144 pp.); Saint Irénéc, De la plénitude de Dieu: Textes choisis et pré­ sentés par Roger Poelman (in-8°, 122 pp.); H. Van den Busschc, Le discours d'adieu de Jésus (in-8°, 160 pp.). Peculiaris momenti et novitatis etiam quoad liturgiarn sunt adnotationes, reflexiones circa « Treguam Dei» (Trêve de Dieu): legantur quae scribuntur in capite 3° (Rythme sacré) circa horas precis publi­ cae monachorum. Gallia. In fasciculis 80-81 commentarii «Dictionnaire d’Histoire et de Géographie ecclésiastiques » (Paris, Letouzey ct Ané, 1959) liturgistae interest voces: F.-J. Dôlgcr (coll. 550-553); Dollinger (coll. 553-563); Domitilla: S. Domicilia et catacumbae (coll. 630-634); Dublin (coll. 830 939); Duchesne (coll. 965-984). In fasciculis 37-38 «Dictionnaire de Droit canonique» (ibid.): Placentin (coll. 1-10); Police du culte (coll. 15-17); Pontife Romain (coll. 23-28); Pontificalia, insignia (coll. 28-33); Prefect apostolique (coll. 166-175): Pres­ cription (coll. 178-194); Protonotaires apostoliques (coll. 389-396); QuatreTemps (coll. 425-427); Raban Maur (coll. 447-450). In fasciculo 32 « Dictionnaire de la Bible > (Supplément): Nom de Jésus (coll. 514-541), praesertim circa nomen lesu in vita Ecclesiae (coll. 534541); Nouvel an (fête du) in: 1. Aegypto antiquo; Π. Religione sumcrico-accadica; 111. ludaismo; IV. Israële (coll. 555-645); Offrande: iuxta linguam reli­ giosam seu cultualem in A. T. et in doctrina rabbinica (coli. 684-688); Onction (coll. 702-732). ❖ Adhuc multae paroeciae deficiunt scholis cantorum, nec fideles, etiam bonae voluntatis, discere possunt omnia propria dominicarum et festorum. Huic necessitati occurrens, Rev. Louis paravit librum canticorum in quo, ad simplificationem sive cantus sive canentium, eorum numerum redigit (Le (jraduel ·/ HISPANIA Acta Sanctae Sedis. Nuptialis anuti osculatio indulgentiis ditatur. — « Ad amorem fidclitatemque conjugalem fovendam, lo.mnes XXIII, Pont. Max., ...benigne concedere dignatus est ut qui coniuges, nuptialem uxoris anulum vel singulatim vel una simul pie deosculati, invocationem: “Annue nobis, Domine, ut Te diligentes, nos invicem diligamus et secundum tuam sanctam legem vivamus”, vel aliam similem devote recitaverint, partialem trecentorum dierum Indulgentiam semel in die celebrationis nuptiarum saltem corde contrito acquirere valeant». (E S. Pacnitentiaria Apostolica, die 23 nov. 1959: Acta Ap. Sedis, 51 | 1959 1 921; 52 [1960] 62,1. Austria. XXI Collatio Commissionis liturgicae Austriacae in Instituto Lûurgico Sa lisburgcnsi dic 18 novembris 1959 habita est, moderante Exc.mo F. Zauner, episcopo Lincicnsi, qui, aperiens sessionem, Rev.do P.J.A. Jungmann gratulatus est, recurrente septuagesimo anno cius natalis. P. F. Debray disserens de Institutione cultuali ministrorum seu puerorum exposuit momentum huius muneris, quod diaconatus appellari potest; quare mi­ nistrantes imbuendi sunt dc eorum dignitate, animo recolentes pueros faciliter attrahi a rebus pulchris ct nobilibus. P. D, Zahringcr loquutus est dc renovatione liturgica in Austria et m Germania, suggerens considerationes et possibilitates ad obtinendum commu­ nem ordinationem seu laborem praesertim ut ad vitam revocetur cultus divinus cum maiore ct actuosa participatione fidelium. Parochus J. Schneider exposuit experientias habitas in dioecesi Gurcensi utendo «Collectione Rituum» Germaniae. Demum Exc.mus Zauner certiores fecit praesentes dc cacrcmoniali communi, lingua germanica, pro celebratione solemnitatis Corporis Christi. Gallia. Etudes Grégoriennes. Abbaye tie Solcsmes (Sarthc), t. Ill, 200 pp. (23 X31). — Publié par I abbaye de Solcsmes, ce « Recueil d’Etudes d'ordre technique.» sur toutes les questions qui intéressent l'art grégorien et la prière liturgique i hantée ». présente, en fin de 1959, son troisième volume (40 NF). Le premier, sorti en 1954 (cf. Ephem. Ht. 72 119581 241-242) est à 20 NF et le deuxième (cfr. Ephem. Ht., ibid.) à 30 NF. De ces travaux la liste et les auteurs attestent et la technicité des problèmes ct tout ensemble la valeur de leurs conclusions. D'autre part tableaux, illustra­ tions documentaires, hors-texte, soulignent leur aspect solide et spécialise. On sen rend compte par le seul relevé du sommaire: Joseph Gajard, O.S.B., Vieux romain» et < Grégorien ». (Le répertoire primitif) (pp. 7-26); Raffaele 143 Arnese, Codici di origine francese della Biblioteca Nazionale di Napoli (pp. 2733); H. Gavel, L’accentuation des mots du canon de la Messe dans un manu­ scrit d'Angers: ms. 91 du Xe siècle (pp. 35-39); Georges Frenaud, OSB, Lcr témoins indirects du chant liturgique en usage à Rome aux IX' et X' siècles (pp. 41-74); Dominique Catta, OSB, Le texte du répons «Descendit» [à Noel | dans les manuscrits (pp. 75-82); Rév. Paul M. Arbogast, The small punctum as isolated note in Codex Laon 239. Thèse de l’institut pontifical dc Musique sacrée (pp. 83-133); R. P. René Ménard, Note sur la mémorisation et l'impro­ visation dans le chant copte (pp. 135-143); Eugène Cardine, Neumes el Rythme: les coupures neumatiques (pp. 145-154); Rembert Wi-.akland, The compositions of Hucbald |de Saint-Amand 840? f Juin 930] (pp. 155-162); Jacques Hourlier, Le Bréviaire de Saint Taurin: Un livre liturgique clunisien à l’usage de l’Echclle-Saint-Aurin. Paris B. N. Lat. 12601 (pp. 163-173). Après ces Etudes, quinze recensions de musicologie et dc paléographie musicales occupent les pages 177-194: problèmes notamment des chants vieuxromain et grégorien. Enfin une discographie (pp. 195-198) signale, critique et apprécie cinq enregistrements de musique sacrée depuis la Renaissance (Josquin des Prés, Phillip de Monte, Nicolas Lebègue), la Messe de Tournai (polyphonie de 13301340), jusqu’à la musique d’orgue des Primitifs à la Renaissance, et celle de César Franck, en passant par deux Maîtres du XVIV * siècle: Vincent Lubeck (1656-1740) et Nicolas Bruhns (1665-1697). Ce docte in-quarto atteste la valeur et le labeur de la Paléographie grégo­ rienne de Solcsmes. F. Combaluzier, C.M. Hispania. Inter articulos alicuius momenti sacram liturgiam spectantes numerari opor­ tet sequentes: A. Segovia, S.J., Ιχι iluminaciôn bautismal en el antiguo cristianismo. (= Facultas Theologica Granatensis S J., Granada 1958). — Optime ct profunde dilucidat auctor sensum verborum « photismos », « pbotisma », etc., apud aucto res antiquiores ante et post Christum natum. Significari in primis hac loquutionc: « instructionem », « declarationem » probat. In christianismo vero « Revela­ tionem » in se vel datam in catechesi praebaptismali, tandem vero ipso actu Baptismi. J. Calveras, S.}., La eida ajectiva en e! servicio divino segun las oraciones dei Misai Romano, in Manresa, 30 (1958) 221-234. — Demonstrare conatur auctor etiam in oratione officiali Ecclesiae contineri perplurima elementa affec­ tiva, quod quidem plurimi moderni negare videntur. Agitur dc expositione po­ tius polemica quam historica. J. Janini, El Gelasiano « De Missarum sollcmniis», in Hispania Sacra, 11 (1958) 83-105. — Auctor proponit aliam designationem Sacramcntariorum, prae­ cipue ex eo quod conatur probare auctorem S.ur.imcnt.irii Leoni.im fuisse I apam Gclasium I. Difficultates Codicis Veronensis, uti pluralitas Missarum pro uno festo, Missae pro peculiaribus circumstantiis etc., solvi possunt secundum auctorem, attendendo ad finem sibi a Papa Gelasio propositum, nempe redi- HUNGARIA 85 figuris seu symbolis, de sensu Ecclesiae in traditione catholica apud Patres, tempore reformationis et sacc. XIX. Motus liturgicus docuit fideles his ultimis annis doctrinam Corporis mystici et necessitatem orandi una cum Ecclesia et nomine Ecclesiae (coi. 427). « Mysterium Ecclesiae » seu salutis universalis tractatur in coli. 468-479. Legi possunt aliae voces: Ennemis (liturgia et hagiographia) et praesertim Epiphanie (etymologia, historia, momentum dogmaticum ct spirituale). NOTITIAE Acta Sanctae Sedis. Nominationes. — Dic 10 m. ian. 1060 Exc.mus Hcnricus Dante, Caeremo­ niarum Apostolicarum Praefectus, nominatus est Secretarius S.R.C. Dic 22 novembris 1959 nominati sunt: Rev.mus P. Ferdinandus Anto­ nelli, O.F.M., Promoter generalis Fidei; Rev.mus D. D. Amatus-Petrus Frutaz, Relator generalis Sectionis Historicae S.R.C. et Rev.mus P. loseph Low, C.SS.R., alter Relator pro Sectione Historica eiusdem S.R.C.; die 14 ianuarii 1960 Rev.mus Vitalis De Rosa, S.R.C. Consultor Ilac Sectionis pro s. liturgia. Rev.mis praeclaris Viris, quorum consilio et opera « Ephemerides liturgi· cae> iam diu laetantur, fausta quaeque ex corde ominamur. Gallia. Uber Institutionum seu Directorium Ecclesiae foroiuliensis. — Parmi les anciens manuscrits liturgiques de l’Eglise de Fréjus (Var), on connaît le Sacramentaire du XIII s. (B. mun. 1 Fréjus, voir Scriptorium, t. XII, 1958, p. 269275) et le Bréviaire du XV s. (Paris B. N. lat. 1261). Entre ces deux témoins prend place le Directorium, récemment retrouve lors du transfert à Toulon des Archives de l’Evêché de Fréjus. Une communication de l'abbé Victor Saxer analyse ce codex dans Bul­ letin philologique et historique jusqu’à 1715, année 1958, p. 147-154. Ce manuscrit (138 sur 180 mm.) de 64 feuillets, parchemin, écrit sur deux colonnes, 29 lignes chacune, renferme, f. 2-60, les Institutions litur­ giques de la cathédrale de Fréjus: Ordinaire pour la liturgie du temps et celle du sanctoral. On y note, le 22 septembre, la dédicace de la cathédrale de Fréjus, ct, le 17 décembre, la fête de S. Léon, évêque de Fréjus. Les f. 61r-62v donnent les Litanies des saints ct la prière Pie et exaudi­ bilis. Les autres textes des f. 62T-63V présentent des additions des XIV-XVI s. Mentionné dans un inventaire de 1382, ce manuscrit fut écrit au cours du XIV siècle. En effet, dans scs précisions sur les distributions pécuniaires aux chanoines ct dans scs rubriques sur le rite de diverses fêtes: les douze apôtres, les quatre évangélistes, les quatre docteurs de l’Eglise latine et la Saint Léon, évêque de Fréjus, toutes solennités élevées au rang de fêtes dou­ bles, le texte du Directorium reprend fidèlement les prescriptions liturgiques du 2 mai 1308, portées par le cadurcien Jacques Duèze, alors évêque de Fréjus (1300-1310), promu à Avignon (1310) et à Porto (1313), et devenu, du 7 août 1316 jusqu’au 4 décembre 1334, le pape Jean XXII. F. CoMBALUZiER, C.M. Typis Domus Edit. Bcauchcsnc prodiit fasciculus duplex XXVI-XXVI1 Dictionnaire de spiritualité ascétique et mystique (1959; in-4«, 385-896 coll.). Vox Eglise (coll. 385-479) tractatur diffuse sub diversis aspectibus: de eius In fasciculis 37 et 38 Dictionnaire de Droit canonique (Paris, Lctouzey) legi possunt sequentes voces ad rem liturgicam spectantes; Pontifical: historia descriptio, valor canonicus (coli. 28-33); Pontificalia (insignia): definitio, spe­ cies, historia, codex et usus seu consuetudines (coli. 34-42). Hungaria. Enchiridion Liturgiae Pastoralis seu Synthesis theologiae sacrament alis inscribitur opus quod Rev.mus P. Polycarpus Radô, O.S.B., S. Theologiae doc­ tor ct professor in Facultate theol. Budapestinae, parat. Praeprimis doctor professor historiam et fontes liturgiae indagat ac fruc­ tibus huius inquisitionis ubique utitur in suo opere. Qua professor scientiae biblicac per complures annos peritum se monstrat in exponendis locis S. Scrip­ turae in re sacramentaria; insuper optime cognoscit scripta Patrum et sic eius argumenta innixa sunt Traditioni. Enchiridion tum clero iuniori, tum scrutatoribus liturgiae pastoralis certe proderit; curatoribus animarum datur synthesis quaestionum utilium quam maxime in ministerio pastorali. Opus praesens sub no’tone liturgiae non solum sacros ritus comprehendit, sed omnes actiones sacrales, quae ad Deum colendum et fideles sanctitate imbuendos contendunt. Tractantur omnes instaurationes quae, usque ad a. 1958, feliciter in lucem prodierunt, ac ubique commentario historico et rubricali instructae sunt. En summarium operis. Pars generalis: I. Tractatus: Euchologia seu de lege orandi; IL T. Stilistica sacralis seu de ritibus et caeremoniis in genere; III. T. Typologia sacralis seu de familiis cultus; IV. T Semasiologia sacralis seu de sacramentis in communi. Pars specialis: I. De Ecclesia sacrificante; II. De Ecclesia orante; 111. De augustissima Eucharistia ut est sacramentum; IV. De Baptismo; V. De Con­ firmatione; VI. De Poenitentia; VII. Dc Extrema Unctione; VIII. De sacra­ mento Ordinis; IX. De Matrimonio; X. Hcortologia seu dc Ecclesia sanctifi­ cante tempora; XI. De Ecclesia sanctificante spatium ct res seu Hierotopologia ct paramentica. Quilibet tractatus dividitur in plures partes. Opus (in-4°, circa 2000 pp.), cuius pretium erit circa 10-12 Doll. USA, emi poterit sequenti inscriptione: Foapati Hivatal, Pannonhalma, Gyôr Hungaria. Italia. et clara versione italica Hymnus acathistos pulchra veste typographica _ praesentatur a Domo Editorial! «Vita e Penuero»: Lode alla Vcrpne: inno FASC. I VOL I XXV E D I Z I O N 1 VIA POMPEO MAGNO, 21 — ROMA (60S) INDEX TOMI LXXV (1961) I — DISSERTATIONES Benoît-Castelli G., L’n processionnal anglais du XIVe siècle............................................... 281 Deshusses J., Le sacramcntairc de Gcllone dans son contexte . . . . . 193 Lr marie J.. Textes epiphaniques d’Antiphonaires ct Bréviaires du moyen âge . . 3 Nussbaum O., De altarium ablutione.................................................................................... 105 Pascher J., Die Bczichungcn des monastischen Breviers zum Brevier Pius’ V . . 32/ Π — NOTAE Antin P.. Ore lambere (hymne à Stc Madeleine) ....... 21 — Les «sartagines» du Martyrologe romain ........ 133 Ashworth H., Dom L. Brou (+)............................................................................................ 356 Balboni D., La catalogazionc dei libri liturgici.......................................................................... 223 Borella P., Dai sacramentario Gregoriano al Messalc romano . . . . . 237 Brixktrix» J., Zur Entstehung der Antiphoncn der Matutin des Dreifaltigkeitsfeslcs 350 Combaluzier F., Le chanoine M. Brière . . . . . . . · . Coppo A., Le chant lit. d'après un recent ouvrage . . . . . . . — Ex lectionibus « unius summae diuinitatis ». vel « unius summaeque diuinitatis », utra videtur primaeva............................................................... . . . . F. C., Te Mariam laudamus................................................................ — Lazarizo................................................................................................... Gambir Kl.. Das atteste Fragment des Comes des hl. Hieronymus . . . . — Kurze Biographie und Bibliographie von P. Alban Dold ..... H" 139 211 354 353 214 244 111 — IL’S ET PRAXIS S. Rituum Congregatio 24 februarii 1960. — Litaniae Prctios. Sanguinis D.N.I.C. approbantur . . . 3 man 1961. — Variationes in cantu in Missali, Kyriali. Graduali ct Antiphonali (commentarium) ............................................................................................ 246 5 octobns 1960. — Ordinationes ad librorum liturgicorum editores circa novas Breviarii ac Missalis romani editiones (commentarium) .... 25. 401 12 octobns 1960. — Nova invocatio additur laudibus m blasphcmiarum reparationem 28 decembris 1960. — Laudes non possunt anticipari nec m recitatione «a solo» (adnotationes}................................................................................................................ 56 54 56 INDEX 487 Id februarii /96/. — Instructio de Calendariis particularibus ct Officiorum ac Mis­ sarum Propriis ad normam ct mentem Codicis rubricarum revisendis (adno­ tationes) ....................................................................................................................... 143 15 aprihs /96/. — Instructio pro sacerdote infirmo vel caecutiente (adnotationes) 362 27 mau /96/. — Declaratio: de commemoratione feriae IV classis (adnotatio) . . 366 10 augusti /96/. — Formula pro benedictione vehiculi « cincmobili » nuncupati (not iila) .............................................................................................................. 367 Suprema S. Congregatio S. Officii 21 martn 1960. — De communione horis vespertinis................................................................. 58 S. Congregatio Concilii ? decembris 1960. — Novus index dierum festorum pro applicatione Missae pro populo (adnotationes)....................................................... 59 ? decembris I960. — De servitio chorali novo rubricarum Codici accomodando (adnotationes).......................................................................... 60 Documenta De compositione candelarum pro sacris functionibus In novum rubricarum ...... 367 Codicem Solutiones dubiorum...............................................................................................................64. 251 IV — LITURGIA PASTORALIS A. B.. Dies liturgici in Gallia......................................................................... 69 Coetus generalis A.I.S.C................................................................................... 77 Hebdomadae liturgicae nationales italicae...................................................... 369 I. B., XI hebdomada nationalis liturgica pro studiis provehendis et IV hebd. Iit. pro professoribus liturgiae.......................................................................... 74 I. G., VII Coloquio de pastoral liturgica...................................................... 67 Vanstei NKisTi M.. Semaine <1 etude pour professeurs de liturgie .... 66 — VIIIe Semaine delude pour professeurs de liturgie . 374 V — PONTIFICIA ACADEMIA LITURGICA Acta anni 1960 .................................................................................... Quaestiones pro a. 1960-1961 . . 174 174 VI — RECENSIONES L’abbaye royale Notre-Dame de Jouarre (/'. Combaluzier) . Achelis E.t The Calendar for the Modem Age (K. Raffa) . Arens A., Die Psalmcn im Gottesdienst des Allen Bundcs (L. Vagaggim) I/asscmblca liturgica della Messa (ab).............................................. Antifonario Visigôtico Mozarabe declarantur, expediri potest tantummodo, quando ultimae partes totius volumi­ nis, Breviarii aut Missalis, examinatae fuerint. Nihil impedit, quominus Edito­ res, pro sua commoditate, specimina proprii Breviarii aut Missalis, per sectiones seu partes (at non nimis exiguas, ne examinis opus ultro protrahatur) mittant, duplici semper exemplari, ut iam innuimus. < Imprimi potest », quod haec S. Congregatio pro singulis sectionibus editori remittit, una cum eventualibus correctionibus fideliter exsequendis, non acquivalet approbationi definitiva, uti dictum est, in fine examinis concedendae. Romae, die 5 oct. 1960. Henricus Dante, S.R.C. a secretis II URBIS ET ORBIS: LITANIAE PRETIOSISSIMI SANGUINIS D.N.I.C., APPROBATAE ET IN RITUALI ROMANO INSERENDAE i Pretiosissimi Sanguinis Agni immaculati Christi, quo redempti sumus, cultum in dies pie succrescere cupiens, Sanctissimus Dominus noster loannes Papa XXIII 12 supra relatas Litanias, a S. Rituum Congregatione descripto ordine digestas, approbare dignatus est, easdemque in vulgus edi atque in Rituali Romano, tit. XI, post Litanias Ss.mi Cordis lesu, inseri ita induisit, ut in toto Orbe catholico a Christifidelibus cum private tum publice adhi­ beri valeant. Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 24 februarii 1960. C. Card Cicognani, Praefectus Henricus Dante, Kyrie eleison... Pater dc caelis, Deus Fili, Redemptor mundi, Deus Spiritus Sancte, Deus Sanaa Trinitas, unus Deus a secretis miserere nobis > » > » » » 1 Acta Ap. Sedis, 52 (1960) 412-413. 2 « Vestigiis [igitur] Decessorum Nostrorum insistentes, ut pictas erga Pretiosissimum Sanguinem Agni Immaculati Christi magis magisque vigeret atque floreret, congruentes lita­ nias, prout a Sacro Consilio legitimis ritibus tuendis ordine digestae sunt, adprobavimus. earumque recitationem cum privatam tum publicam, peculiaribus propositis Indulgentiis, universae chnstianorum familiae commendavimus » (Ex Epistola Apostolica loannis XX11I De cultu Pretiosissimi Sanguinis D.N.l.C. promovendo). S. CONGREGATIO RITUUM Sanguis Christi, Unigeniti Patris aeterni Sanguis Christi, Verbi Dei incarnati Sanguis Christi, Novi et Aeterni Testamenti Sanguis Christi, in agonia decurrens in terram Sanguis Christi, in flagellatione profluens Sanguis Christi, in coronatione spinarum emanans Sanguis Christi, in Cruce effusus Sanguis Christi, pretium nostrae salutis Sanguis Christi, sine quo non fit remissio Sanguis Christi, in Eucharistia potus ct lavacrum animarum Sanguis Christi, flumen misericordiae Sanguis Christi, victor demonum Sanguis Christi, fortitudo martyrum Sanguis Christi, virtus confessorum Sanguis Christi, germinans virgines Sanguis Christi, robur periclitantium Sanguis Christi, levamen laborantium Sanguis Christi, in fletu solatium Sanguis Christi, spes pocnitentium Sanguis Christi, solamen morientium Sanguis Christi, pax ct dulcedo cordium Sanguis Christi, pignus vitae aeternae Sanguis Christi, animas liberans de lacu Purgatorii Sanguis Christi, omni gloria et honore dignissimus Agnus Dei... y Redemisti nos, Domine, in sanguine tuo. R7 Et fecisti nos Deo nostro regnum. salva nos Oremus. Omnipotens sempiterne Deus, qui unigenitum Filium tuum mun­ di Redemptorem constituisti, ac eius sanguine placari voluisti: concede, quae­ sumus, salutis nostrae pretium ita venerari, atque a praesentis vitae malis eius virtute defendi in terris, ut fructu perpetuo lactemur in caelis. Per eumdem Christum Dominum nostrum. Amen3. 3 Summus Pontifex Joannes XXIII sequentes indulgentias largiri dignatus est: 1) partialem septeni annorum a christi fidelibus saltem corde contrito acquirendam, si Litanias Pretiosissimi Sanguinis cum versiculo ct oratione devote recitaverint; 2) plenariam, suctis conditionibus, semel in mense ab ipsis lucrandam, si quotidie per integrum mensem camdcm recitationem pia mente persolverint. (S. Paemtentiaria Apostolica, dic 3 martii 1960, in Acta Ap Sedis, 52 [I960] 420). 56 ACTA SANCTAE SEDIS III URBIS ET ORBIS: LAUDIBUS IN BLASPHEMIARUM REPARATIONEM NOVA ADDITUR INVOCATIO 1 Sanctissimus Dominus noster loanncs Divina Providentia Pp. XXIIII in Audientia die 12 octobris mensis anno 1960 infrascripto Sacrorum Rituum Congregationis Cardinali Praefecto concessa, statuere benigne dignatus est, ut laudibus in blasphemiarum reparationem, quae incipiunt « Benedictus Deus» (italice «Dio sia benedetto»), addatur invocatio: «Benedictus San­ guis eius pretiosissimus » (italice: « Benedetto il suo preziosissimo Sangue >), et quidem post invocationem < Benedictum Cor eius sacratissimum ». Quibuslibet contrariis nihil obstantibus. Datum Romae, ex Aedibus S. Rituum Congregationis, die 12 mensis octobris, anno 1960. ►1« C. Card. Cicognani, Ep. Tusculanus, Praefectus Henricus Dante, a secretis IV DECLARATIO: LAUDES NON POSSUNT ANTICIPARI NEC IN RECITATIONE « A SOLO » 2 Cum circa interpretationem nn. 144 et 145 novi Codicis rubricarum du­ bium ortum sit utrum scilicet, post diem primum ianuarium anni 1961, Laudes inde a tempore postmeridiano dici praecedentis, in recitatione a solo facta, adhuc liceat anticipari, haec S.R.C., ne in re quae directe ad publicam Ecclesiae precationem pertinet remaneat incertitudo, necessarium esse duxit declarare: 1) N. 144 proprie et exclusive permittitur anticipatio Matutini, sive in choro, vel in comunt, aut a solo. 2) N. 145 proprie et exclusive statuitur, recitationem Laudum, in choro et in communi, fieri posse tantummodo primo mane, id est, absque ulla anticipatione; recitationem vero a solo, quae similiter anticipari non licet, convenienter fieri eodem matutino tempore. Romae, die 28 decembris 1960. Henricus Dante, Secretarius 1 Actu .lp. Sedis, 52 (1960) 987. - Ex durio L'Osservatorc romano, dic 30 dcc. I960. S. CONGREGATIO RITUUM 57 — Grato animo liturgiae cultores hanc declarationem acce­ perunt. Primo, quia plura periodica Rubricarum Codicem commentanda, nu­ merum 145 pro ct contra anticipationem Laudum interpretata sunt, non par­ vam facientes confusionem. Nec, revera, damnandi. Litera enim legis aliqua­ tenus ambigue sonat. Declaratio finem ponit « inccrtitudini ». Secundo, quia declaratio providit ad salvandam naturam precationis liturgicac, potius quam meram iuridicam adimpletionem praecepti. Ita, sensim sine sensu, per motum ilium providcntialem, inde a decem annis auctoritative incoeptum, publicae praccationi Ecclesiae, post saecula progressivae denaturationis, restituitur inti­ mus rcalisquc sensus precis « horariae ». Laudes, natura sua, sunt « precatio matutina ». Earum anticipatio salva­ ret praeceptum, non spiritum; c contra, carum absolutio, hora competenti pro­ pria, salvat ct praeceptum et spiritum. Quaestio non ponitur pro Matutino, quod est praecatio nocturna, et recte absolvi potest sive inchoante, sive mediante, sive declinante nocte. Nec valet subsumere haberi iam horam Primae. Certe Prima est precatio matutina, sed sub diversa ratione ac Laudes. Laudes primigenie mane dicun­ tur et hoc directe respondet structurae precis liturgicac laudativae, quae coro­ nat totum officium nocturnum. Prima, e contra, est sicut quoddam succeda­ neum, est pleno sensu hora « monastica », sive quoad originem sive quoad structuram. Est exacte « duplex » horae Laudum, etsi magis appropriate prae­ paret orantes ad cottidianum laborem; ita ut si aliquando contigerit Horas canonicas ad ulteriorem simplificationcm quoad numerum ct structuram subiici, valde probabiliter Prima disparebit, potiora sua elementa tradens Laudibus. Dari potest quaedam difficultas aptationis, praesertim penes Communitates religiosas. In omni mutatione difficultates inveniuntur, quae aequo et sereno animo perpendendae ct superandae sunt, salva semper lege Ecclesiae. Lex enim vel consuetudo particularis aptari debet legi generali Ecclesiae, non haec illi. Ita, in praesenti, cum Laudes sint « precatio matutina », optimo consilio dici vel cani possunt antequam pii sacerdotes vel religiosi ct religiosae ad medi­ tationem accedant. Et sic locum tenere possunt illarum precum, ex actibus fidei spei ct caritatis, ex iaculatoriis et devotis orationibus, aliquando ample, compac­ tarum, quae mane recitari solent. Si enim bene res perpendatur, dc facili inspi­ citur eosdem sensus, qui inveniuntur in supradictis actibus piis, luculenter ha­ beri in psalmis, hymnis ct orationibus Laudum: magis synthetice, magis enudeative, velate aliquando, sed etiam abundantius ct propius. Per studium et cre­ bram meditationem oportet uberem medullam invenire et attingere. Ita paulatim liturgica instauratio gressus suos dirigit versus illam harmo­ niam inter privatam publicamque orationem, quam omnes rei liturgicac et pastoralis bene conscii vehementer longe auspicantur. ab Adnotationes. ACTA SANCTAE SEDIS 58 SUPREMA S. CONGREGATIO S. OFFICII DECRETUM: DE COMMUNIONE HORIS VESPERTINIS 1 Canon 867, par. 4, statuit S. Communionem distribuendam non esse extra horas quibus Missae sacrificium offerri potest, « nisi aliud rationabilis causa suadeat ». Constitutione autem < Christus Dominus » dici 6 ianuarii 1953, mitigata disciplina circa ieiunium eucharisticum, concessa fuit locorum Ordinariis facultas permittendi, certis diebus, Missae celebrationem horis vespertinis (n. VI); et Instructione eidem Constitutioni a S. Officio adnexa declaratum fuit fideles ad S. Synaxim libere accedere posse infra dictam Missam vel proxime ante et statim post, servatis quoad ieiunium eucharisticum normis in praefata Constitutione statutis (n. 15). Deinde Monito diei 22 martii 1955 confirmatum fuit huiusmodi con­ cessionem factam fuisse . Sedis, 52 (1960) 355-356. S. CONGREGATIO CONCILII 59 f consulitur ne animarum pastores frequentibus fidelium petitionibus prae­ pediantur quominus hodierni apostolatus necessitatibus satisfacere valeant. Hanc relatam Sibi Em.morum ac Rev.morum Patrum Supremae S. Congregationis S. Officii decisionem, in Conventu plenario feriae IV diei 16 martii 1960 editam, SS.mus D.nus N. D. loannes, Divina Providentia Papa XXIII, in Audientia Em.mo ac Rev.mo D.no Cardinali Secretario S. Officii, feria VI, die 18 martii impertita, confirmavit ac publicari iussit. Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 21 martii 1960. Sebastianus Masala, Notarius S. CONGREGATIO CONCILII I DECRETUM: NOVUS INDEX STATUITUR DIERUM FESTORUM QUIBUS INEST OBLIGATIO LITANDI SACRUM PRO POPULO i 9 Cum in novas Rubricas Breviarii et Missalis editas post Litteras Apostolicas « Rubricarum instructum > diei 25 mensis iulii 1960 per Decretum Generale Sacrae Rituum Congregationis «Novum rubricarum Breviarii ac Missalis romani codicem » diei 26 mensis iulii 1960, quaedam variatio­ nes circa dies festos inductae fuerint, nonnulli Ordinarii locorum per va­ rias Regiones constituti a Sacra Congregatione Concilii expostulaverunt ut, ad dubii atque perplexitatis occasionem auferendam circa dies, quibus est applicandum Sacrum pro populo, congrua aliqua ratio iniretur. His itaque votis annuens, Sacra Congregatio Concilii, de mandato Summi Pontificis loannis XXIII feliciter Regnantis, indicem taxativum, qui sequitur, festorum, quibus, iuxta praescripta canonum 339 § 1 et 446 § 1 Codicis luris Canonici, in universa Ecclesia a dic 1 ianuarii 1961 inest obligatio litandi Sacrum pro populo, conficiendum statuit; idest: Festa de praecepto Dominicae I et II Classis. Alia Festa I Classis in Calendario Ecclesiae Universae: 1) Nativitas Domini - 2) Dies octavus Nativitatis Domini - 3) Epipha­ nia Domini - 4) Ascensio Domini - 5) Festum SS.mi Corporis Christi 1 Acta Ap. Sedis, 52 (1960) 985-986. ACTA SANCTAE SEDIS 60 6) Conceptio Immaculata B. Mariae Virginis - 7) Assumptio B. Mariae Virginis - 8) Festum S. loseph, Sponsi B. Μ. V. - 9) Festum Ss. Petri et Pauli /Ypostolorum - 10) Festum Omnium Sanctorum. Festa de non praecepto I Classis in Calendario Ecclesiae Universae: 1) Festum SS.mi Cordis lesu - 2) Festum Pretiosissimi Sanguinis D.N.I.C. - 3) Annuntiatio B. Mariae Virginis - 4) Festum Sancti loseph Opificis - 5) Dedicatio S. Michaelis Archangeli - 6) Nativitas S. Ioannis Baptistae. I Classis in Calendariis particularibus: 7) Festum Patroni principalis Nationis - 8) Festum Patroni principalis Regionis seu Provinciae sive ecclesiasticae sive civilis - 9) Festum Patroni Dioecesis - 10) Anniversarium Dedicationis Ecclesiae Cathedralis - 11) Fe­ stum Patroni principalis loci seu oppidi vel civitatis - 12) Anniversarium Dedicationis Ecclesiae propriae - 13) Titulus Ecclesiae propriae. II Classis: 14) Nativitas B. Mariae Virginis - 15) Purificatio B. Mariae Virginis — Festa natalicia Apostolorum ct Evangelistarum, scilicet - 16) Festum S. Andreae - 17) Festum S. Thomae - 18) Festum S. Ioannis - 19) Festum S. Mathiae - 20) Festum S. Marci - 21) Festum Ss. Philippi et lacobi - 22) Festum S. lacobi - 23) Festum S. Bartholomaei - 24) Festum S. Matthaei 25) Festum S. Lucae - 26) Festum Ss. Simonis et ludae. Contrariis quibuscumque non obstantibus. Datum Romae, die 3 decembris 1960. P. Card. Ciriaci, Praejectus P. Palazzini, a Secretis II DECRETUM: DE SERVITIO CHORALI NOVO RUBRICARUM CODICI ACCOMMODANDO i In Luteris Apostolicis «Rubricarum instructum» dici 25 mensis iulii 1960 ad num. 3) edicitur: « Item statuta, privilegia, indulta et consuetudines cuiuscumque generis, etiam saecularia et immemorabilia, immo specialis1 Acta Af>. Seriis, 52 (I960) 986-987. s. CONGREGATIO CONCILII 61 atque individua mentione digna, quae his rubricis obstant, revocantur ». Quare Sacra Congregatio Concilii, de mandato Summi Pontificis Ioannis Papae XXIII feliciter Regnanti, statuit, ad servitium chorale quod attinet, ut locorum Ordinarii curent emendari statuta capitularia et abrogari praefata privilegia, indulta et consuetudines, quae dictis rubricis obstent. Insuper declarat reductiones servitii choralis, quae a Sacra Congregatione Concilii fuerint concessae, adhuc vigere, si et quatenus praedictis rubricis haud obstent. Petitiones autem reductionum servitii choralis vel earundem prorogationum a Capitularibus exarentur iuxta novas rubricas Breviarii et Missalis. Contrariisquibuslibet haudobstantibus. DatumRomae, die 3decembris 1960. sima P. Card.Ciriaci,Praefectus P. Palazzini, aSecretis I. — Promulgato Motu Proprio «Rubricarum instructum» dic 25 iulii a Summo Pontifice loannc XXIII, necnon subsequent! Decreto S. Rituum Congregationis die 26 iulii eiusdem anni, nonnulla dubia orta sunt. V. gr., circa applicationem Missae pro populo die 3 maii (festum enim Invcntionis S. Crucis a novo Codice suppressum est) et circa quaedam privilegia. Peropportune ergo efformata est Commissio mixta membrorum Ss. Congregationum Concilii et Rituum, ut dc his rebus daretur norma communis et novis rubricis conformis. Prima quaestio ab hac Commissione examini subiecta fuit determinatio festorum, quibus animarum rectores Missam pro populo applicare deberent. Elenchus festorum pro applicatione Missae pro populo statuitur a C.I.C. (can. 339, § 1 et 446, § 1); sed cum post promulgationem ipsius Codicis dubia exorta essent, Commissio Pontificia pro interpretatione Codicis, novum elenchum festorum suppressorum (dubia enim super hacc festa vertebantur) publici iuris fecit (cfr. Acta Ap. Sedis 12 [1920) 42 et Ephem. Iit. 34 [1920] 49). Nunc vero cum nova festa introducta sint in calendarium Ecclesiae universae ct insuper quaedam in desuetudinem abierint vel abolita fuerint, Com­ missio hanc nacta occasionem novum elenchum festorum pro applicatione Mis­ sae pro populoredegit. Opportunumvidetur elenchum (qui inC.I.C. habetur) cum novo comparare. Adnotationes: Festa iuxta novum decretum Dominicae I et II classis depraecepto iuxta Codicem l.C. et decretum a. 1919 Omnes dominicae Mfl K |il H |ÿ ■ K R II II H H ■ |l E I ■ l ■ ■ ■ I ■ ■ ■ I I I I I ■ I ■ M ■ ■ 62 ACTA SANCTAE SEDIS Alia festa I classis in Calendario Ecclesiae universae 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) Nativitas Domini Dies Octavus Nativ. D. Epiphania Domini Ascensio Domini SS. Corporis Christi Conceptio 1mm. B.M.V. Assumptio B.M.V. S. loscph, Sponsi B.M.V. Ss. Petri ct Pauli App. Omnium Sanctorum Festa non Nativitas Domini Circumcisio Domini Epiphania Domini Ascensio Domini SS. Corporis Christi Conceptio Imm. B.M.V. Assumptio B.M.V. S. loscph, Sponsi B.M.V. Ss. Petri ct Pauli App. Omnium Sanctorum de praecepto / classis in Calendario Ecclesiae universae 11) 12) 13) 14) 15) 16) SS. Cordis Icsu Pretiosissimi Sanguinis D.N.I.C. Annuntiatio B.M.V. S. loscph. Opificis Dedicatio S. Michaelis Arch. Nativitas S. loannis Bapt. 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) Annuntiatio B.M.V. Solemnitas S. loscph Dedicatio S. Michaelis Arch. Nativitas S. loannis Bapt. Feria II post Pascha Feria III post Pascha Feria II post Pentecosten Feria IIII post Pentecosten. / classis in Calendariis particularibus 17) Festum Patroni principalis Nationis 18) Festum Patroni principalis Regionis seu Provinciae sive eccl. sive civilis 19) Festum Patroni dioecesis 20) Anniv. Dedicat. Eccl. Cath. 21) Festum Patroni principalis loci seu oppidi vel civitatis 19) Festum Patroni Nationis 20) Festum Patroni loci 22) Anniv. Dedicat. Eccl. propriae 23) Titulus Ecclesiae propriae // classis in Calendario Ecclesiae universae 24) Nativitas B.M.V. 25) Purificatio B.M.V. 21) Nativitas B.M.V. 22) Purificatio B.M.V. Festa natalicia Apostolorum et Evangelistarum 26) S. Andreae 27) S. Thomae 28) S. loannis 29) S. Matthiac 30) S. Mirci 31) Ss. Philippi ct lacobi 32) S. lacobi 33) S. Bartholomaci 34) S. Matthaei 35) S. Lutae 23) S. Andreae 24) S. Thomae 25) S. loannis 26) S. Matthiac 27) Ss. Philippi ct lacobi 28) S. lacobi 29) S. Bartolomaci 30) S. Matthaei S. CONGREGATIO CONCILII 36) Ss. Simonis ct ludac 31) 32) 33) 31) 35) 36) 63 Ss. Simonis et ludae Inventionis S. Crucis S. Stephani Protomart. S. Laurentii M. S. Silvestri Pp. C. S. Annae, Matris B.M.V. Quodnam ergo discrimen inter duos elenchos? 1. — Ex festis II classis, praeter festa Apostolorum, retenta sunt tantum­ modo festa Nativitatis et Purificationis B.M.V. 2. — Applicatio Missae sublata est in sequentibus diebus liturgicis: a) in feriis II ct III post dominicas Paschatis et Pentecostes; b) in festo Inventionis S. Crucis (nunc etiam e calendario Eccl. univer. sublato); c) in festo S. Annae Matris B.M.V.; r/) in festo S. Laurentii martyris; c) in festo S. Stephani Protomartyris; /) in festo Ss. Innocentium martyrum; £) in festo S. Silvestri Pp. C. 3. — Applicatio Missae ex novo habetur in his festis: a) SS. Cordis lesu (antea quamvis festum feriatis aequiparatum, non applicabatur Missa pro populo); /?) Pretiosissimi Sanguinis D.N.I.C. (erat quidem festum I classis, sed secundarium); c) S. loscph Opificis: olim Missa non applicabatur in solemnitate S. lo­ scph, patroni Ecclesiae, feria IV infra hebdomadam II post octavam Paschae); d) in omnibus jestis Patronorum principalium. Si ergo plures Patroni habentur, plures Missae pro populo applicari debent. Idem valet pro Compa­ tronis seu, ut dicitur, pro Patronis aeque principalibus; applicatio Missae mul­ tiplicatur: Compatroni principales seu aeque principales gaudent de iuribus liturgicis sicut Patroni. e) Res omnino nova est applicatio Missae in anniversario Dedicationis sive Ecclesiae cathedralis sive Ecclesiae propriae, sicut in festo tituli. Haec innovatio certe eo tendit ut fideles strictius festis propriae Ecclesiae (paroe­ ciae) ct Ecclesiae Matris (cathedralis) coniungantur. Fideles enim nostra aetate non amplius festum Dedicationis Ecclesiae ciusquc anniversarium intelligunt: quapropter hac dispositione animarum pastores medium habent commodum populum monendi de hac gratia cumque invitandi ut Missae pro ipso cele­ bratae intersit. 4. — Non exstat amplius distinctio inter festa feriata et non feriata, sicut in iurc liturgico usque ad a. 1960. Nunc sunt feriata festa quae plene cele­ brantur cum obligatione Missae assistendi et vacandi a laboribus. 5. — Elenchus est, ut dicitur, taxations, scilicet obligat tantum in festis novo decreto comprehensis; excluduntur ergo alia festa particularia, in quibus antea Missa applicari debebatur. 64 IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM Concessiones scu induira S. Congregationis Concilii pro nonnullis dioe­ cesibus ad reducendum numerum festorum pro Missae applicatione ita in suo robore manent, quatenus non obstant novis rubricis: sunt enim exceptiones I ad tempus datae. II. — Alterum Decretum reformationem servitii choralis respicit. Cum haec materia ita ampla ct complexa sit, Commissio locorum Ordinariis munus com­ mittit revisendi Statuta capitularia atque abrogandi ea omnia quae novis rubri­ cis non sunt conformia, sicut, v. gr., recitatio Laudum sero: Laudes enim cum sint « precatio matutina » (n. 145 novi Codicis) non amplius anticipari possunt. Concessiones circa reductionem servitii choralis datae ut chorales liberius curae animarum vacarent, cum sint indolis administrativae, adhuc in suo ro­ bore manent, quatenus conformes novo Codici. Quare: recitatio Vesperarum et Completorii non amplius anticipari debent horis antemeridianis, sed dicenda post meridiem, secus petenda a S. Sede dispensatio. Rite Commissio admonet Capitulates ut novae petitiones redigantur ad normam novi Codicis. Quod ad reductionem servitii choralis attinet, petitiones faciendae sunt iuxta tabellam dierum lituroicorum: sic dies maioris momenti et solemnitatis, wretineantur ct, in casu, reducantur alii dies minoris momenti ct gradus. Locorum Ordinarii antequam novae petitiones ad S. Sedem mittantur, illas perlegant ut in omnibus conformes sint novis rubricis. IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM In hac rubrica dubia resolvimus ad nos transmissa circa interpretationem unius altcriusve articuli novi Codicis Rubricarum. Responsa, quae subsignan­ tur, uni eorum auctori adseribenda sunt; dc iis quae non subsignantur, e. Ephe­ meridum » Directio respondet. Numeri marginales articulos < Codicis > indicant. Ad e Motu proprio >. < Altiora principia... in proximo Concilio Oecumenico »... Ergo ulterior adhuc erit instauratio? R- — Omnibus patet praesentem instaurationem esse solummodo rubricalem. Praeter rubricas etiam textus instauratione indigent. Quid mirum, proin­ de, si dicitur post Concilium haberi novam instaurationem? Ponenda est corona huic primae instaurationi. Sed quandonam? Cum dicitur < post > Concilium indicatur terminus a quo, non terminus ad quem. Instauratio textuum est res longe difficilior quam instauratio rubricarum; ac proinde multos requiret an­ nos studii, inquisitionis et laboris. 140. Quid venit sub nomine < communitatis *? IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM 65 R. — Hie, in rubricis, intelligitur sive «communitas» proprie ct per SC, quae constituitur constitutionibus et regulis cuiusdam familiae religiosae vel coetus, sive, latiori sensu, coadunatio duarum vel plurium personarum ad aliquid una simul agendum. Ita plures sacerdotes, qui conveniunt ut spiritualem animi collationem habeant, vel divinum officium persolvant, constituunt com­ munitatem. 401 c. Si post Missam non de requit fit absolutio ad tumulum (iuxta n. 510 e), omittiturne ultimum euangelium? R. — Videtur respondendum esse negative. Nam hoc in casu Missa et absolutio sunt duae functiones distinctae, occasionalitcr et per accidens iuxtapositae; utraque proinde integre celebranda. Cum, c contra, fit absolutio ad tumulum post Missam de requie, absolutio est complementum et corona natu­ ralis Missae, et tunc omissio ultimi evangelii plane convenit. 456. Potest ne Ordinarius orationem tempore indefinito imperare? R. — Negative. Codex enim commendat valde explicite (« maxime con­ venit ») ut Ordinarius orationem imperatam non imponat « modo stabili » et, hac ratione, clara est legislatoris intentio reprobandi ct corrigendi consuetu­ dinem, pluribus in locis invectam, imponendi orationes imperatas certis anni temporibus, vel certis mensibus, ita ut in Ordine dioecesano, vel in sacristiis haberetur elenchus omnium orationum dicendarum, pro toto anno. Ita oratio imperata omni vi et dignitate destituitur. Nunc oratio imperata duplici condi­ tioni subest: 1) imperari nequit nisi «pro re gravi et publica necessitate aut calamitate » (n. 454); 2) imperari nequit nisi « per spatium quoti tempus verae necessitatis non excedat », ex. gr. per tres aut novem dies; si necessitas persistat, Ordinarius illam, novo actu, iterare potest. Quoti si tempus calamitatis lon­ gius protrahitur — uti bellum, siccitas, ingentes pluviae — tunc oratio impe­ rata longius persistere potest, sed dicitur solummodo ter in hebdomada (n. 459 a). Haec omnia modo absoluto excludunt Ordinarium, ordinaria potestate, imponere posse « per totum annum » et ad tempus indefinitum orationem imperatam. 510. An adhuc dicendae sint preces « Leoninae »? R. — Absque dubio. Nihil enim de hac re mutatum est. In novo Rubri­ carum Codice non nominantur, quia preces illae non pertinent ad Missam, sed sunt « pium exercitium » post Missae celebrationem peragendum, ergo Missae adnexum, cui per positis am ecclesiasticam dispositionem omnes sacerdotes obli­ gantur, salvis casibus praevisis in decreto SRC, diei 3 martii 1960 (cf. Ephcm. Iit. 74 I 19601 458-460). 510 a. An omittatur ultimum euangelium cum statim post Missam datur Ben edictio eue h arist ica ? R. — Negative. Ultimum evangclium omittitur solummodo, casibus taxative indicatis in toto numero 510. Quoad num. 507 a, ad quem remittit num. 510 a, dare dicitur ultimum evangclium omittendum esse quando sequitur aliqua processio eucharistica vel non, minime vero cum sequitur aliqua alia functio, etsi sit eucharistica (expositio, benedictio, sacra Communio). 5 — Epheni, lit. 1961. IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO VARIATIONES IN CANTU IN MISSALI, KYRIALI, GRADUALI, ET ANTIPHONALI Dit 3 nuiii huius anni, S. R. C. cum Editoribus Pontificiis communicanti « Variationes in cantu m Missali, in Kyriali, Gradua!i et Antiphonali », quae in novas editiones librorum liturgicorum inducendae sunt, ad normam et mentem Codicis rubricarum. Hae Variationes sequuntur Ordinationes ad eosdem Edi­ tores datas sive pro Breviario sive pro Missali romano, quarum primam partem in primo fasciculo huius anni, in nostro Periodico, evulgavimus. En ergo Variationes quas S. R. C. edidit, una cum brevi commentario, quando opus est ad rem clariorem reddendam. Textus authenticus mutationum imprimitur charactere ordinario, textus vero commentarii datur Uteris inclinatis. ORDO 1, MISSAE Toni «Gloria in excelsis Deo» / extus Ordinis Missae quatuor exhibebat tonos pro incipiendo hymno anyetico: et udem quatuor tom sunt, qui iam inveniuntur in Missali S. Pii Γ', anni 1570. Revera, anno 1907, postquam parata est editio typica Gradualis et Kyrialis roman i, editus est ct fasciculus continens « Cantus Missali s romani >’ m quo, ad mtonationem hymni Gloria in excelsis indicantur quindecim torn, re spondentes quindecim Missis cum Gloria in Kyriali exstantibus; qui, de facto, m editionibus Missalis inde ab anno 1908 impressis videri possunt, sicut et in manualibus caeremoniarum At editio typica Missalis anni 1920 hos quindecim tonos denuo dimisit, retentis tantum quatuor tonis, inde a Missali S. Pii Γ traditionalibio. A. Bann, m suo commentario ad novum Missale ad notat: 1 Romae. Typis Vaticanis. 1907. ' - Cfr. Martinxk i Minghim, Manuale sacrarum caeremoniarum, pars I (1912), vol. 11. pp. 310-311. H VARIATIONIS IN CANTV 217 i Sono soppressc le quindici intonazioni del Gloria in excelsis, uhtmamente inserite nel Μessaie e che non sappiamo quanto venissero osservate in pratica»'·. Hanc parvam notitiam initio memorati sumus, ne ad illam iterum redeamus cum agitur de toms Credo atque he, missa est et Benedicamus Domino, pro 7atubus idem occurrit anno 1907 et anno 1920. Iuxta novas dispositiones, quindecim intonationes hymni angelici, quae m Kyriali inveniuntur, in duas paries distribuuntur, quarum prima erit inserenda ni Ordine Missae et refert unam intonationem pro quolibet gradu dierum httirgicorum in quibus diatur Gloria; altera vero ponitur inter cantus ad libitum in fine Missalis. En ergo quomodo disponuntur toni hymni Gloria in excelsis iuxta editiones Missalis romani hucusque vigentes et iuxta editiones in posterum conficiendas. iuxta novas editiones MR iuxta anteriores editiones MR I. Tempore paschali (Missa I) II. In festis 1 classis 1 (Missa II) III. In festis II classis 1 (Missa IV) 1. In duplicibus ct solemnibus diebus IV. In festis B. Mariae Virg. (Missa IX) V. In dominicis per annum (Missa XI) VI. In festis III classis (Missa XII) VII. In commemorationibus ct feriis temporis natalicii (Missa XV) II. In Missis B. Mariae Virg. III. In dominicis cl in festis semiduplicibus, atque infra octavas, quae non sint B. Mariae Virg. IV. In festis simplicibus \ ./>. Denominationes, quae singulis tonis apponuntur, respondent titulis Missarum Kyrialis romani, noviter inductis per has Variationes, inferius rece nsitis. 2. Toni « Credo » In anterioribus editionibus Missalis romani unicus exhibebatur tonus ad incipiendum Credo, scilicet tonus, qui in Kyriali proprius est schematum l, 11 it IV. hi futuris editionibus apponendus erit etiam tonus schematis ili: quod aiudem tam anno 1907 statutum fuerat, et anno 1920 postea correctum. 3. Praefationes Datur tonus sole mnis praefationis propriae Missae· chrismatis pro feria V in Cena Domini. Textus immutatus remanet, sed atiquomodo corrigitur men­ dum Ordinis Hebdomadae sanctae instaurati, in quo datur tonus ferialis eiusdem ·'< ].. Baris. // messale romano n/ornuilo da Pio X promulgato da Benedetto XV. Roma, Ediz. « Ephcm. Iit.», 1920, p. 96. 248 S. CONGREGATIO RITUUM praelationis, desumptus materialiter tantum e ritu consecrationis chrismatis in Pontificali romano, unde eadem praefatio derivatur. Necessitas huius optationis provenit e n. 515s\ Codicis rubricarum, in quo statuitur tonum solemnem esse adhibendum fena V in Cena Domini. 4. Toni « Ite, missa est » Variationes hanc sectionem respicientes, aliae sunt characteris mere technici, scilicet inductae a variationibus in titulis Missarum Kyrialis romani, aliae autem sunt characteris rubricalis, scilicet provenientes a novis dispositionibus circa ra­ tionem dicendi Ite, missa est m fine Missae. Haec altera pars respicit dominicas st ferias temporis Adventus, Septuagesimae, Quadragesimae et Passionis, necnon vigilias, et ferias per annum, in epiibus antea dicebatur Benedicamus Domino En schema comparativum distributionis tonorum pro Ite, missa est iuxta novas editiones MR I. A Missa Vigiliae paschalis usque ad sabbatum in albis inclusive ( = Ite, missa est cum duplici Alleluia) II Ab octava Paschae ad sabbatum IV Temporum Pentecostes inclu­ sive (Missa I) III. In festis I classis 1 et 2 (Missae Il et III) IV. In festis II classis 1 (Missa IV) V. In festis B. Mariae Virg. (Missae IX et X) VI. In dominicis per annum et tem­ pore Septuagesimae (Missa XI) iuxta anteriores editiones MR I. Tempore paschali, hoc est a Missa Sabbati sancti usque ad sabbatum in albis inclusive in Missis de Tempore II. In festis solemnibus III. In festis duplicibus IV. In Missis B. Mariae Virg. V. In dominicis infra annum, in fc stis scmiduplicibus et infra octavas, quae non sint B. Mariae VII In festis III classis 1 (Missa XII) VIII In dominicis tempore Adventus. VI. In festis simplicibus. Quadragesimae et Passionis, in Missis de commemoratione in Officio occurrente, in omnibus feriis extra tempus paschale, in vigiliis II et 111 classis et in Mis­ sa Rogationum. N.B. Hic tonus adhiberi potest ad libitum in omnibus Missis in quibus cantatur Ite, missa est sine Alleluia, VARIATIONES IN CANTO 249 5/ huiusmodi tom he, missa est cum toms hymnt angelia comparemur, invenitur pet fecla congruentia: uterque emm tonus ex eadem Missa pro iisdem Jiebas /iturgicis derivatur. Si autem cum tonis m Ordine Missae antea exstantibus novi comparantur, i/uul novum invenitur m tono qui ponitur octavo loco. Ipsi enim additur 'cquens rubrica: « Hic tonus adhiberi potest ad libitum in omnibus Missis '» quibus cantatur Ite, missa, est sme Alleluia >. Quae dispositio practica optime favet actuosae fide hum participationi: meiodia enim facilis et syllabica a fidelibus optime addisci et eam potest. Notetur quod hic tonus respondet schemati illius Missae brevis s> quod Instructio de Musica sacra (n. 25b) ab omnibus addiscen­ dum vult. 5. Toni « Benedicamus Domino > Cum, iuxta novas rubricas, casus m quibus dicendum occurrit Benedicamus Domino sat ran sint, ponitur tantum tonus solemnis, o/im proprius Missae // in Kynali, cm additur, ad libitum adhibendus, alius tonus simplex, proprius olim Missae X I /// Kyrialis, qui respondet tono simpliciori pro Ite, missa est, item sil libitum eligendus. 6. In Missis defunctorum Idem et umcus servatus tonus traditionalis pro cantando Requiescant in r.ice, qui uim habetur sive in Missali sive in aliis partibus Officii defunctorum. CANTUS AD LIBITUM 1. Toni «Gloria in excelsis Deo > Hic praebentur intonationes hymni angelici iuxta schemata Missarum Kyrialis, quae m Ordine Missae insertae non inveniuntur, hoc ordine dispositi: 1 In festis I classis 2 = Missa III 11. In festis II classis 2, 3, 4 et 5 = Missae V. VI, VII et VIII. Ill In festis B. Mariae Virg. 2 = Missa X IV. In festis 111 classis 2 et 3 = Missae XIII et XIV V Adduntur deinde intonationes trium schematum cantus hymni angelici, qui mter « cantus ad libitum > in Kyriali inseruntur. 2. Praefationes in tono solemniorl Toni sequentes adhiberi nequeunt in Missis in quibus tonus ferialis assi­ gnatur. I he ponantur praefationes ut antea ». S. CONGREGATIO RITUUM 250 3, Toni « Ite, missa est » Sicut pro Gloria in excelsis, hic referuntur toni pro Ite, missa est ex variis Missis Kyrialis, qui m Ordine Missae non sunt iam inserti, videlicet: I. In festis I classis 3 — Missa II II. In festis II classis 2, 3, 4 et 5 = Missa V, VI, VII et VIII III. In festis III classis 2 et 3 = Missa XIII et XIV 4. Ad aspersionem aquae benedictae (extra tempus paschale) Ut antea. VARIATIONES IN KYRIALI 1. In rubricis 1. Dematur Benedicamus Dommo post omnes Missas. 2. Eius loco, post Missas XVI, XVII, XVIII, ponatur: «.Ite, missa est, ut m Missa XV ». 3. In Missa XV. post Ite Missa est ponatur rubrica: « Hic tonus adhiberi potest ad libitum in omnibus Missis, in quibus cantatur Ite, missa est sine Alleluia ». 4. Post Missam XVIII disiunctim ponatur: BENEDICAMUS DOMINO Quando post Missam sequitur aliqua processio, loco Ite, missa est cantatur: (ct ponuntur duo toni pro cantu Benedicamus Domino, qui in Ordine Missae in­ serti sunt, videlicet tonus c Missa II et tonus e Missa XVIII). 2. In titulis Hae variationes respiciunt tantum assignationem singularum Missarum Kyriahs diversis diebus liturgicis, ad normam ct mentem codicis rubricarum, secundum novas denominationes ct divisiones dierum liturgicorum. Tituli antiqui 1. II. III. IV. V. VI. VII Tempore paschali In festis solemnibus 1 In festis solemnibus 2 In festis duplicibus I In festis duplicibus 2 In festis duplicibus 3 In festis duplicibus 4 Novi tituli I. II. III. IV. V. VI. VII. Tempore paschali In festis I classis 1 In festis I classis 2 In festis II classis 1 In festis II classis 2 In festis II classis 3 In festis II classis 4 VARIATIONES IN CANTU VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. Iu festis duplicibus 5 In festis B. Mariae Virg. 1 In festis B. Mariae Virg. 2 in dominicis infra annum In festis scmiduplicibus i In festis scmiduplicibus 2 Infra octavas quae non sunt BMV XV. In festis simplicibus VIII. IX. X. XI. XVI. In feriis per annum XVI. XII. XIII. XIV. XV. XVII. In dominicis Advent, et Quadr. XVII. XVIII. In feriis Adventus, et Quadra­ gesimae, in vigiliis, etc. XVIII. 251 In festis II classis 5 In festis B. Mariae Virg. 1 In festis B. Mariae Virg. 2 In dominicis per annum ct tem­ pore Septuagesimae In festis III classis. 1 In festis III classis 2 In festis III classis 3 In commemorationibus et in feriis temporis natalicii In feriis per annum ct tempore Septuagesimae In dominicis Adventus, Qua­ dragesimae et Passionis In feriis Adventus, Quadrage­ simae, Passionis et Quatuor Temporum septembris ac in vigiliis extra tempus paschale VARIATIONES IN GRADUALI 1. In Litaniis minoribus extra tempus paschale An/. ad Introitum’. Exaudivit de templo sancto suo vocem meam: et clamor meus in conspectu cius introivit in aures cius. In Ani. ad Offertorium, Alleluia inter parenthesim ponatur, cum indi­ catione T. P. Ant. ad Communionem sumatur c Missa votiva Pro remissione peccatorum. Pro gradual/, tractu ct Alleluia cum suis versibus ad Missam votivam Pro quacumque necessitate remittatur. Hac dispositiones derivantur ex n. 87 Codicis rubricarum, iuxta citum < Ordinariis locorum facultas tribuitur eas transferendi ad alios 1res dies conti­ nuos magis opportunos iuxta regionum diversitatem aut consuetudinem aut necessitatem Providetur, proinde, ut pro temporibus extra T. P. adsint omnes partes propriae pro Missa Rogationum, quia in Gradua!i haec inscribitur unice pro tempore paschali. Ad textus autem eligendos iam providerat n. 27 Variatio­ num in Breviario ct Missali romano. 2. In Missa votiva de Spiritu Sancto Tempore paschali, antiphona ad Introitum Spiritus Domini, ut in festo Pentecostes. Extra tempus paschale: {Hic ponatur antiphona quae tam exstat, deleta rubrica m fine posita}. 252 S. CONGREGATIO RITUUM Antiphona ad Offertorium Confirma, ut in festo Pentecostes. Post Septuagesimam: (Hic ponatur antiphona, quae iam exstat, deleta rubrica in fine posita). Antiphona ad Communionem Factus est, ut in festo Pentecostes. Post Septuagesimam: (Hic ponatur antiphona, quae iam exstat, deleta rubrica in fine posita}. Iuxta has variationes, m omnibus anni temporibus, extra Septuagesimam et Quadragesimam, m fine antiphonae ad Offertorium et in antiphona ad Com­ munionem retinetur Alleluia, sicut m festo Pentecostes. Quod adsit Alleluia in fine harum antiphonarum non est mirandum, quia iam invenitur in (diis anti­ phon/s eiusdem genens. Ratio mutationis est characteris mere technici, scilicet ordinis musica'is, ad complendam ct non amputandam meiodiam, sicut accideret auferendo, praesertim m corpore antiphonae ad Communionem, Alleluia. VARIATIONES IN ANTIPHONALI 1. Toni «Benedicamus Domino» Hac variationes respiciunt assignationem tonorum versus Benedicamus Domino ad Laudes et ad Vesperas ad diversos dies liturgieos, iuxta novam ipso­ rum dierum denominationem post editum Codicem rubricarum. Quid simile ac supra occurrit pro loni< hymni angelici in Missa, pro Ite, missa est atque pro titulis Missarum in Kyriali. 4 En schema comparativum: Tituli antiqui I In festis solemnibus 11. In festis duplicibus III In festis semiduplicibus, in vig. Epiphaniae, in dominicis infra oct. Nativ., Epiph. ct Corporis Christi, et diebus infra octavas quae non sunt B.M.V. (praeter octavas Paschae, Ascensionis ct Pentecostes) Novi tituli I. In festis 1 classis N.B. In dominica Resurrectionis ct per totam octavam usque ad Laudes sabbati in albis inclusive dicitur V. Benedicamus Domino, alleluia, alleluia, ut proprio loco in Antiphonario notatur. II. In festis II classis ct in dominica ac diebus infra octavam Nativi tatis |η jn fcstjs jy c|assjs VARIATIONIS IV. In festis B. Mariae Virg. V. In dominicis per annum ct in dom. Sept., Sex. et Quinq. VIII. In dominicis Adventus ct Quadr. VI. In festis simplicibus VII. In feriis extra T.P. — (cfr. tonum qui invenitur in Antiphonali ad I Vesperas dominicae in albis). IN CANTU 25? IV. In festis B. Mariae Virg. V. In dominicis 1. Per annum et tempore Sept. 2. Tempore Adventus, Quadra­ gesimae et Passionis VI. In feriis 1. Per annum, ac tempore natali­ cio ct Septuagesimae 2. Tempore Adventus, Quadrage­ simae et Passionis, in vigiliis extra tempus paschale ac in feriis IX Temporum mensis septemhris VII. Tempore paschali Per totum tempus paschale, a do­ minica in albis, in Officio de Tem­ pore sive dominicali sive fcriali, tonus sequens adhibetur. In festo Ascensionis et in festo Pentecostes cantatur ut in festis I classis. Variationes in cantu hymnorum Ad Horas minores, toni hymnorum aliquibus festis proprii demantur. Toni autem unicuique tempori assignati tan­ tum in Officiis de Tempore cantandi sunt; reliqua tamen festa tonos secun­ dum solemnitatis gradum positos sem­ per servent. Ad Horas maiores, unusquisque hymnus suum tonum servat omni temporc: non datur iam tonus proprius de Tempore pro hymnis Horarum maiorum. Proinde tempore Nativitatis hymni S. Stcphani, S. loannis Ap. et Ev. canuntur tono, qui datur in Com­ muni. Idem servatur tempore paschali: hvmni vero Apostolorum, qui tempori paschali sunt proprii, tonum quem ha­ bent, servant. / I. Ad Matutinum, Laudes et Ve­ speras, hymni sempre cantandi sunt in tono assignato, vel in uno ex assignatis si plures ponuntur ad libitum. Exci­ pitur tantum Tempus a Nativitate ad Epiphaniam decurrens, et tempus pa­ schale usque ad Pentecosten: in qui­ bus omnes hymni (eiusdem metri) etiam in Officio Sanctorum cantandi sunt in tonis pro tempore propriis, ut in suis locis ponuntur, nisi aliter no­ tetur. 2. Hymni vero Horarum, i. e. Pri­ mae, Tertiae, Sextae, Nonae et Com­ pletorii, cantantur per annum in uno ex tribus tonis communibus in Psal­ terio positis, pro qualitate diei vel festi, nisi aliter notetur. Ratione vero temporis currentis, i. e. 251 S. CONGREGATIO RITUUM Adventus, Nativitatis Domini, Qua­ dragesimae, Passionis, Paschalis, hymni Horarum cantandi sunt in tonis pro tempore assignatis, etiam in festis occurrentibus, nisi aliter notetur. (In festis tamen 1 et II classis infra Ad­ ventum vel Quadragesimam sumi po­ test, ad Primam, Tertiam, Sextam ct Nonam, tonus pro festis maioribus in Psalterio assignatus). In festis quae habent doxologiam propriam, tonus specialis assignatur pro Horis et Completorio; si insuper habent octavam, idem tonus servandus est ad easdem Horas per totam octavam, etiam in festis Sanctorum occurrenti­ bus, nisi aliter notetur. Sed ad Matu­ tinum, Laudes et Vesperas festorum quae occurrunt, tonus solitus servatur, etiam si mutanda sit doxologia. Posthac antiphonac integrae impri­ mantur ante et post psalmos et cantica, ad omnes Horas, tam maiores quam minores. Ad Vesperas dominicae notanda est inchoatio primi psalmi, quae fit a se­ cundo versiculo, idest: «Donec ponam inimicos tuos... >. Etiam variationes modo recensitae originem ducunt e normis et spiritu Codicis rubricarum. Etenim mutatio melodiae in hymnis Horarum tam maiorum 9 quam minorum, ut plurimum, derivabatur a mutatione doxologiae, quae propria occurreret festo aut tempori. Sublata nunc huiusmodi mutatione, nulla adest ratio cur tonus hymni variandus sit. Ita, ad Horas maiores « unusquisque hym­ nus suum tonum servat omni temporel, sicut « quilibet hymnus semper dicitur sub conclusione quae ipsi m Breviario assignatur» (CR, n. 188). Ad Horas minores autem servantur toni proprii pro diversis temporibus assignati, sed tantum m Officits de Γempore; sicut servantur toni pro variis festorum gradibus assignati, sed tantum in Officiis de festis occurrentibus. ·■· ■ ■' Citima dispositio respondet n. 191 Codicis rubricarum: « Antiphonac dicun­ tur semper integrae ante et post psalmos et cantica, ad omnes Horas, tam maiores quam minores ». VARIATIONIS IN CANTI.' 255 Indicatio autem intonationis ps. 109, Dixit Dominus, a secundo versiculo incipiendae congruit rubricae quae exstat m Breviario romano post antiphonam Dixit Dominus: « Et non repetitur in psalmo: quod semper fit, quando antiphona incipit a primis psalmi ve! cantici verbis. Et psalmus et canticum tunc incipitur ab co verbo, ante quod desimt antiphona... ». Nota tamen hanc indicationem respicere psalmum iuxta textum Vulgatae editionis, in quo antiphona respondet integro primo versui psalmi. In versione vero iussu Pii XII edita, inchoatio psalmi facunda erit inde ab asterisco primi versus, quia textus antiphonac respon­ det «dummodo primae parti primi versus psalmi. C. Braga, C.M. IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM 78. In sabbatis in quibus occurrit officium de feria IV classis fit de s. Ma­ ria in sabbato: quaeritur utrum in iisdem sabbatis celebrari possit Missa quoti­ diana defunctorum? R. — Negative, iuxta n. 423, ubi dicitur: « Missae defunctorum IV clas­ sis... celebrari possunt... in feriis IV classis tantum»; non ergo alio die liturgko IV classis, scilicet cum iit Officium S. Mariae in sabbato. Datur enim clara distinctio cum Missis votivis IV classis, quae expresse permittuntur non tantum in feriis, sed ct diebus liturgicis IV classis (n. 387). 147. In nostra ecclesia Cathedrali recitatio Matutini terminatur hora 16,30. Canonici censent non convenire tunc recitare Completorium, quod « valde op­ portune dicitur tamquam ultima precatio diei » (naturalis, et non liturgici], cum adhuc supersint ad minus 5 horae actuositatis et laboris. Quid faciendum in casu? R. — Convenit petere indultum dicendi Completorium a solo, non in dioro. Tali enim modo servatur apprime natura « horaria » partium Officii divini in die, et etiam natura aliquo modo « individualis » huius Horae. 247. In recitatione Officii a solo facta, loco « Dominus vobiscum » dicitur ■ Domine exaudi »: quaeritur, an per analogiam omitti debeat « Dominus vo­ biscum » quando Sacramenta ve! Sacramentalia a sacerdote solo administrantur, ct etiam in variis benedictionibus Ritualis a solo sacerdote peragendis? R. — Negative, cum novus Codex rubricarum respiciat solummodo Bre­ viarium ct Missale Romanum. 473. «. In Missa in cantu, ea omrna quae diaconus vel subdiaconus aut lector, vi proprii officii cantant vel legunt, a celebrante omittuntur ». Quaeritur utrum celebrans debeat manere ad altare an possit adire sedilia, sicut fit in Hedomada sancta. Et, si stat ad altare dum legitur epistola, potestne se vertere ad subdiaconum? R. — Negative ad omnia. Sacerdos manet ad altare conversus ad latus epistolae. In Codice expresse dicitur quando sacerdos potest sedere: « dum can- 256 IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM EDITIONES DI «CODICE RUBRICARUM» lantur Kyrie, eleison, Gloria m excelsis, sequentia ct Credo·, alio tempore stat ad altare» (n. 523). Ritus hebdomadae sanctae est peculiaris pro hoc tempore, nec ad alios casus applicari potest. Insuper « Ritus servandus in celebratione Missae » non est abolitus a Co­ dice, ct usque dum revisioni subiciatur, adhuc servandus est (cfr. Motu Proprio « Rubricarum instructum », n. 2). EDITIONES DE «CODICE RUBRICARUM» Rubricae Breviarii et Missalis Romam, ct documenta adnexa cum Indice analytico. Editio maior, Citta del Vaticano, Libreria Editrice Vaticana, 1960. In 8", 160 pp - Editio minor, Roma, Edizioni liturgichc, 1960. In-16°, 183 pp. Duplex editio a Typis Pol. Vaticanis excusa, continens textum officialem cum adnexis documentis et indice analytico, quem P. Low diligenter et concinne exaras it. Duae formae, maior ad modum «Actorum Apost. Sedis», minor ad modum « Ordinis divini Offici pro Ecclesia universa » sunt ad commodum utentium; sed omnino caedem sunt quoad rem contentam. 510 e. Ultimum evangelium penitus omittitur in Missis defunctorum cum sequitur absolutio super tumulum: quaeritur an eadem norma servanda sit a) quando fit absolutio supra pannum nigrum super pavimentum extensum; b) quando sacerdos qui dat absolutionem alius est ac celebrans Missam. R. — Affirmative ad utrumque. Etenim: r/) pannus niger in omnibus substituit tumulum, iuxta Caeremoniale Episcoporum (I. II, cap. Il, η. 11-12); b) Actio liturgica unica computatur, etsi alius est qui Missam celebrat, alius vero qui absolutionem dat: quod, de cetero, est tantummodo exceptio bene determinata a legislatione vigenti. 513 b. Celebrans in Missa in cantu potest ne canere cum populo more gregoriano Gloria, Credo, ita ut statim post intonationem ad sedilia pergat, omit­ tens eorum recitationem? R. — Minime. N. 517Z? Codicis habet: e (Sacerdos) incipit in cantu» {Gloria, Credo}, sed inferius ad literam e eiusdem numeri dicitur: «dicit secreto alia quae in Missa lecta dicuntur clara voce», scilicet, iuxta n. 511: «In Missa lecta dicuntur clara voce: ... c) hymnus Gloria, symbolum ». Etiam hic adnotare oportet: «Ritum servandum » adhuc vigere, nec fas esse cuilibet ad proprium arbitrium caeremonias Missae mutare. Item dicendum de casibus similibus, v. gr. de canendo Sanctus una cum fidelibus, etc. Quot genuflexiones sunt jaciendae a celebrante, quando communicare debet cum particulis in ipsa Missa consecratis? R. — Una tantum. Equidem cum non amplius habeantur Misereatur ct indulgentiam, cessat ratio duas vel tres genuflexiones perficiendi. Proinde cele­ brans, sumpto pretioso Sanguine, si consecraverit particulas super corporali positas, genuflectit. ponit particulas super patenam, se vertit ad fideles dicens: Ecce Agnus Dei. Si vero consecraverit particulas in pyxide, sumpto pretioso Sanguine, pyxidem discooperit, genuflectit et se vertit ad populum. Quid in < Ordine divini Officii » intelhgendum sit pro « Ad Horas ant. et pss. de feria» cum Tempore Quadragesimae et Passionis celebratur festum novem lectionum? R. — Hoc in casu sumendae sunt Antiphonac per annum iuxta rubricam positam post hymnum ad Primam feriae H in parte verna Breviarii: «Anti­ phonac extra Tempus paschale, in hac et aliis feriis ad Primam, Tertiam, Sextam et Nonam appositae, dicuntur semper in festis novem lectionum, quae Tempore Quadragesimae ct Passionis celebrantur, quando iuxta Rubricas su mendi sunt psalmi dc feria ». 257 » C. Braga, C.M., In novum Codicem. Excerptum ex Ephem. ht. I960, fasc. VI. Introductio perspicue et scite ela­ borata potiores tangit quaestiones sub adspectu iuridico et pastorali. Claritatis, peritiae, perfectae rei tractatae cognitionis dotes oriuntur ex diuturno labore ab \uctorc habito in socia adlaboratione ad novum Codicem parandum. II nuovo Codice di rubriche dei Breviario e de! Messalr Romano. Traduzionc dei P. D. Urbano Biribo, O.S.B. Commento del P. Carlo Braga, C.M. Finalpia, Rixista liturgica Editrice, 1960. In-8", 132 pp. , Paginae referunt textum trium relationum habitarum Coetui Liturgico Na· lionali Italico, mense septembri 1960. Materia resonat stilum praecedentis opusculi. Lectio plana ct scientibus suavis. L Nouveau Code des Rubriques du Bréviaire et du Missel Romain, par AiméGeorges Martimort et Pierre Jounel. La Maison-Dieu, n. 63 bis, Paris, 1960. ln-81’, 224 pp. Inter commentaria in novum Rubricarum codicem, hic fasciculus perio­ dici Centri Pastoralis liturgicae Parisicnsis principem tenet locum. Et gratulamur cx corde cum .Auctoribus sive ob tempestivitatem praeparationis sive ob expo­ sitionis serenitatem, quam huc illuc, adnotatiunculae leviorum umbrarum, non perturbant. Praecedunt tres dissertationes. Can. Martimort agit de organisatione tem­ poris liturgici (pp. 1-26), de mutationibus circa Officium divinum (pp. 26-38) ct circa Missam (pp. 39-62). I). Jouncl adnotationes sternit circa cultum Sanc­ torum (pp. 63-87). Sequitur textus integer, lingua gallica exaratus, novi Codicis. ' \V. Lurz, Einführung in die Neuen Rubri^en des Romischen Breviers und Missale. München, Vcrlag Franz X. Seitz, 1960. In-16 * ’, XVIII-103 pp. Commentarium novarum rubricarum optimae notae. Non datur textus noxi Codicis verbotenus, sed interpretatus. Dr. Lurz, in regionibus linguae germanicac notus ob suas publicationes rubricales, unus fuit ex viris peritis, quibus demandatum est onus examinandi schemata novi Codicis in periodo praepara­ ti - F.phtm. Iit 1961. W' 24 NOTAE La Vie d’Hilarion par Jérôme, vers 390, présente les expressions suivantes: «pedes... lambere» (17. PL 23, éd. 1845, col. 35 C); «iacebat in stratu eius ct quasi calens (comme s’il était encore chaud du corps d’Antoine) adhuc cubile deosculabatur» (31, col. 45 B); «plantas eius lacrimis rigans» (38, col. 49 A). Notons un dernier texte qui montre la nuance dc recherche anxieuse et d’avidité passionnée que connote le mot lambere. Nous le prenons dans le Missel romain, De defectibus in celebratione missarum occurrentibus, X, 12: « Si per negligentiam aliquid de sanguine Christi ceciderit, si quidem super terram seu super tabulam, lingua lambatur ». (Sur le Précieux Sang, cf. lettre apost. Indt a primis dans L'Osservatore 2 juillet 1960; litanies indulgenciécs, décrets 24 février ct 3 mars, dans A.A.S. 1960, p. 412-3, 420). Cette enquête aboutit donc, croyons-nous, à trouver dans une lettre célèbre de S. Jérôme, ici d’un « maniérisme baroque » °, la source assez probable de la formule curieuse de notre hymne, métaphore poétique employée déjà par Perse. Elle n’a rien dc spécifiquement chrétien, ct a été choisie pour marquer le zèle, l’ardeur dc deux saintes femmes pour le Christ. Jérôme a-t-il voulu éviter le mot osculor, qui aurait une tonalité religieuse païenne? 9 10. Mais il emploie sans scrupule deosculari dans Hilarion 31. Une iconographie dc Ste Madeleine baisant les pieds du Sauveur serait ici déplacée. Signalons seulement une scène analogue dans l’ouvrage de J. Lafon­ taine, Peintures médiévales dans le temple dit de la Fortune virile à Rome, Bruxelles-Rome, 1959 (Etudes dc Philol. d’archéol. ct d’hist. anc. publ. par l’inst. hist, belge dc Rome, t. 6), p. 35-6, 38, fig. 8, p. 39, pl. XI et XVI: S. Basile debout avec une femme pelotonnée devant son pied droit, qu’elle tient dans sa main pour le baiser. Paul Antin, O.S.B. Ligugé. 9 Chr. Mohrmann, dans Recherches article La langue et le style de la poésie p. 280-297 ou dans son recueil Etudes sur 10 SiRVius, Aen. 1, 256: * osculum augttsfiniennes, t. I. Paris, 1958, p. 43. Voir son chrétienne, dans Rev. des Etudes lat. t. 25, 1947, le latin des chrétiens, Rome, 1958. p. 151-168. religionis esse». IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO i ORDINATIONES AD LIBRORUM LITURGICORUM EDITORES CIRCA NOVAS BREVIARII AC MISSALIS ROMANI EDITIONES Cum expositionem nostram m novum Codicem rubricarum, hisce in < Ephe­ meridibus ■», protulimus, breviter etiam innuimus Ordinationibus a S.R.C. Edi­ toribus librorum Hturgicorum datis pro editionibus Breviarii et Missalis romani, iuxta novum rubricarum corpus conficiendis. Textus enim harum Ordinatio­ num normas generaliores complet iam antea, die 26 iulii anni I960, ab eadem S.R.C. datas et in Commentario officiali evulgatas, cum contineat sive alias normas generales sive particulares indicationes ad singulas rubricas librorum hturgicorum novis rubricarum Codicis praescriptionibus aptandas. Cum enim editio typica, ab Editoribus iuxta praxim fideliter transcribenda, nondum in lucem prodierit, necesse erat ut ipsa S.R.C. normas praeberet, secun­ dum praescriptum Litterarum Apostolicarum Rubricarum instructum, quibus necessaria uniformitas in libris liturgicis obtineretur. Gratum ergo nos esse facturos putamus lectoribus nostris si ipsis textum harum Ordinationum praebeamus, qui directe ab ipsa S.R.C. cum Editoribus est communicatus, quin publici iuris fuerit factus. Ex his enim Ordinationibus quisque lineas generales novorum librorum Hturgicorum cognoscere poterit, ct laborem inspicere quem suscipere oportuit ut et ipsi libri liturgici novo rubri­ carum corpori aptarentur. Pro hac vice, partem praebebimus, quae Breviarium ronuinum respicit, cuius primo indicem integre transcribimus. Pars prima'. Normae generales (nn. 1-4) Pars secunda·. Dc Breviario romano Caput Caput Caput Caput Caput I. De iis quae in Breviario exstare debent (n. 5) II. Dc titulo Breviarii romani (n. 6) III. De partibus introductoriis (nn. 7-9) IV. De Ordinario divini Officii (n. 10) V. De Psalterio Breviarii romani A) Normae generales (nn. 11-17) B) Varianda in Psalterio dominicae (nn. 18-37) 26 ACTA SANCTAE SEDIS C) Varianda in Psalterio feriae II (nn. 38-49) D) Varianda in Psalterio feriae III (n. 50) E) Varianda in Psalterio feriae IV (nn. 51-54) F) Varianda in Psalterio feriae V (n. 55) G) Varianda in Psalterio feriae VI (n. 56) H) Varianda in Psalterio sabbati (nn. 57-63) Caput VI. De disponendis diversis Officiis A) Normae generales (nn. 64-69) B) De disponendo Officio dominicae (nn. 70-73) C) De disponendo Officio feriae (nn. 74-79) D) De disponendo Officio festorum I classis (n. 80) E) De disponendo Officio festorum II classis (n. 81) F) De disponendo Officio festorum III classis (n. 82) G) De disponendis commemorationibus (n. 83) H) De disponendo Officio vigiliae (n. 84) Caput VII. De Proprio de Tempore A) De tempore Adventus (nn. 85-105) B) De tempore Nativitatis (nn. 106-136) C) De tempore Epiphaniae (nn. 137-157) D) De tempore per annum ante Septuagesimam (nn. 158-159) E) De tempore Septuagesimae (nn. 160-170) F) De tempore quadragcsimali (nn. 171-187) Gl De tempore Paschatis (nn. 188-199) H) De tempore Ascensionis (nn. 200-208) I) De Pentecoste (nn. 210-211) L) De tempore per annum (nn. 212-248) Caput VIH. De Proprio Sanctorum (nn. 249-321) Caput IX De Communi Sanctorum (nn. 322-338) Caput X. De Officio S. Mariae in sabbato (n. 339) Caput XI De Officio parvo B. Mariae Virginis (n. 340) Caput XII. De Officio defunctorum (n. 341) Caput XI11. De psalmis gradualibus et pocnitentialibus, ac de Litaniis Sancto­ rum (n. 342) Caput XIV. De Communi Sanctorum pro aliquibus locis (n. 343) Caput XV. De appendice ad Breviarium romanum (nn. 344-347). Ve autem utilitatis limites excedamus eas tantum partes praebebimus, quae lineas gênerait * siit novi Breviarii sive novi Missalis produnt; minutas vero indicationes, quae continent variationes in singulas rubricas inducendas omit­ timus, cum saeptus tam breviter sint redactae, ut intellegi nequeant, nisi prae manibus habeatur textus libri liturgici ad quem singulae variationes remittunt. Ratio ergo procedendi in tradendo textu Ordinationum haec erit: a) textus officialis Ordinationum literis ordinariis scribetur, singulis partibu numerum praemittendo qui respondet numeris in indice indicatis; S. CONGREGATIO RITUUM b) partes, quae scribuntur literis itahcis et intra parenthesef quadras in­ cluduntur, a nobis redactae sunt ad textum immediate perspicuum reddendum, quin ad Breviarium vel Missale sit recurrendum; c) ad calcem cuiusque paginae, cum necessitas occurret, paucas adnotationes addemus, quae textus intellegentiam faciliorem reddant et magis apertam. Praeterea, prae oculis habendae erunt aliae Ordinationes ad Editores die 26 iulii anni I960 datae, et quae publici iuris factae sunt in Commentario offi­ ciali, quae hic non referuntur. Summus Pontifex loanncs XXIII, per Suas Litteras Apostolicas c Rubrica­ rum instructum » diei 25 iulii anni 1960 quibus novus rubricarum Codex approbatur, disposuit ut haec S. Rituum Congregatio Editoribus librorum litur­ gicorum rite approbatis ct admissis opportunas traderet instructiones ad novas Breviarii ac Missalis romani editiones uniformiter disponendas necessarias. Huic supremae voluntati obsecundans, haec S. Congregatio iam Ordina­ tiones quasdam edidit, dic 26 iulii anni huius, quae in fasciculo « Acta Apostolicac Sedis » dici 15 augusti nuper elapsi, una cum novo rubricarum Codice promulgatae sunt. Quae normae ideo publici iuris sunt factae, ut etiam a revisoribus cognoscantur, quibus, in posterum, officium erit declarandi editio­ nes librorum liturgicorum conformes esse editioni typicae: et ne quis forsan miretur si, in diversis editionibus, partes libri liturgici diversum aliquando obti­ nent locum, quasi huiusmodi dispositio privatum editoris inceptum exstaret. (...) Meminerint editores, approbationem librorum liturgicorum. pro hac vice '-, directe a S. Rituum Congregatione esse expetendam: ipsos proinde duo saltem exemplaria textus examinandi transmittere debere. (...) Pars prima NORMAE GENERALES 1. In libris liturgicis edendis, ante omnia prae oculis habenda est ipsius libn liturgici dignitas ct obsequium quod, hoc modo, praestatur Matri Eccle­ siae in parandis voluminibus quae ad divinum Officium persolvendum ct ad altaris ministerium inserviunt. Consequitur proinde, Editorum esse, huiusmodi libros in omni sua parte perfectos ct decoros sacerdotibus tradere. 2. Una cum dignitate libri liturgici, valde quoque attendendum est ad utentis commoditatem. Editoribus enim liberum est omnia consilia ct subsidia adhibere, quibus usus libri liturgici ct facilior ct magis acceptus evadat. 1 Icta .//>. Sedis, 52 (1960) 593-595; Ephem. ht. 74 (I960) 258-260. In iisdem fascicu­ lis. post Motu proprio, inveniuntur etiam Codex rubricarum, necnon Variationes m Breviario ct Missali romano ct Ordinationes ad librorum liturgicorum Editores, diei 26 iulii I960. - Cum nondum exstet editio « tvpica », ab Editoribus transcribenda. S.R.C.. ad uniformi tatem obtine miam in diversis editionibus, ius revisionis liturgicae. Ordinariis loci commissae. pro hac vice, sibi reservavit. In futuris vero editionibus, satis erit ut ipsi Editores directe approbationem petant ab Ordinario loci, cuius erit testari dc conformitatc cum editione typica. 28 ACTA SANCTAE SEDIS Cum porro, vi novi Codicis rubricarum, mensura voluminis Breviarii ro­ mani valde sit deminuta, nitendum est ut quod spatium acquiritur ex multa­ rum partium omissione, hoc in digniorem ct magis commodam textus dispo­ sitionem commutetur. 3. Ad modum scribendi quod attinet, initio verborum, literas maiusculas vel minusculas, servetur norma generalis linguae latinae, qua, initio verborum, ordinarie adhibetur litera minuscula. Praeter nomina sive personarum sive loco­ rum, quae semper literis maiusculis scribuntur, pauca tantum alia verba quae consideranda sunt tamquam « denominationes » seu « termini technici » quarundam rerum liturgicorum, literis maiusculis in initio distinguantur. Ceterum textus novi Codicis rubricarum sat dare revelat quid de usu maiuscularum vel minuscularum, initio verborum, faciendum sit34 . 4. Item, circa modum rectae scripturae vocabulorum, haec notentur: a) litera « j » aboletur, ct eius loco adhibeatur semper litera < i >; b) in toto Breviarii corpore assumatur orthographia qua utitur versio latina psalmorum iussu Pii Papae XII edita, prouti habetur in editione typica Vaticana anni 1956 ‘. Pars secunda DE BREVIARIO ROMANO Caput I De iis quae 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. in Breviario exstare debent 5. Partes quae Breviarium romanum componunt sunt: Titulus Decretum circa uniformitatem cum editione typica Bulla Pii V (in extenso) Bulla Pii X (in extenso) Motu proprio 0 ACTA SANCTAE SEDIS 9 Textus indulgentiarum in volumine Breviarii scribendus erit sequens: De indulgentiis pro recitatione divini Officii concessis 1) Clericis, in sacris constitutis, qui integrum divinum Officium, quamvis in partes distributum, coram sanctissimo Sacramento, sive publicae adorationi exposito sive in tabernaculo adservato, devote recitaverint, conceditur: Indulgentia plenaria, si praeterea sacra mentalem confessionem instituerint, ad eucharisticum Convivium accesserint et ad mentem Summi Pontificis ora­ verint (Pius Pp. XI, 23 octobris 1930). lis sero, qui divinum Officium coram sanctissimo Sacramento, ut supra, ex pane tantum recitaverint, conceditur: Indulgentia quingentorum dierum pro unaquaque Hora canonica (Pius Pp. XI, 18 maii 1933). Iisdem autem clericis, qui divinum Officium in alias preces commutatum rite obtinuerint, si preces eiusmodi coram sanctissimo Sacramento, uti supra, devote recitaverint, conceditur: Indulgentia plenaria, additis sacramentali confessione, sacra Communione et oratione ad mentem Summi Pontificis (Pius Pp. XI, 7 novembris 1932). 2) Indultum et indulgentiae, olim pro recitatione orationis Sacrosanctae concessa, antiphonac finali B. .Mariae Virginis adnectuntur. Proinde, iis qui dictas antiphonas finales B. Mariae Virginis recitaverint, conceditur: Indulgentia trium annorum (Pius Pp. XI, 1 decembris 1933). Praeterea, clericis in sacris constitutis et sacerdotibus Summus Pontifex Leo X defectus et culpas, in recitando divino Officio ex humana fragilitate contractas, induisit. Caput IV De Ordinario divini Officii 10. Post partes introductorias, ponatur Ordinarium divini Officii, nisi editor praeferat ipsum Ordinarium inter Proprium de Tempore et Proprium Sancto­ rum, una cum Psalterio, disponere. Textus Ordinarii, ut iam in Ordinationibus diei 26 iulii dictum est, Edi­ toribus transmittetur iam typis impressus; et ab ipsis erit « integre, absque ulla mutatione vel breviatione, singulis Breviarii voluminibus inserendum»®. nuendam. Et ratio datur a necessitate ut quivis clericus Officium persolvens prae oculis habere possit textum rubricarum, quo suam precationem, in dubio, recte ordinare possit. Hanc dispo­ sitionem iam continebant Ordinationes diei 26 iulii 1960. in n. 2b. 11 Momentum Ordinarii, in hac nova Breviarii editione in eo est quod normae pro ordi­ nandis singulis Horis m ipso tantum continentur. Hinc etiam cura quo Ordinarium integre est refectum et clariore ordine dispositum. Duabus partibus constabit, quarum prior « Pars generalis > denominata, rubricas quae ordinant singulas Horas divini Officii continebit; altera vero, seu Pars specialis partes proprias colliget cuiusque Temporis, ad quam recurrendum S. CONGREGATIO RITUUM Μ Quae tamen norma ita accipienda est: a) Ordinarium integre erit praeponendum editioni Breviarii romani unico volumine comprehensi; b) item, integre Ordinarium erit praemittendum priori volumini edi­ tionis Breviarii duobus voluminibus dispositi; in altero vero volumine, quod solummodo tempus per annum comprehendit, sufficiet describere integre par­ tem quae « Ordinarium » stricto sensu vocatur, et deinde illam partem quae ad tempus per annum pertinet, omissis partibus aliorum Temporum, quae in eo volumine non occurrunt. Caput V De Psalterio Breviarii romani A) Normae generales 11. Deleatur Pater, Ave et Credo ante singulas Horas. 12. Antiphonae semper integrae ponantur ante et post psalmos, ad omnes Horas, tam maiores quam minores. 13. Ad Matutinum, novem antiphonae et novem psalmi ponantur conti­ nuatim. Proinde: a) loco tituli «In I Nocturno», ponatur «Ad Nocturnum»; Zd deleantur tituli «In 11 Nocturno» et «In III Nocturno»; c) deleantur versus post I et II Nocturnum; d) deleantur antiphonae pro tempore paschali ante II et III Nocturnum: e) post antiphonam quae sequitur nonum psalmum ponantur versus, omnium anni Temporum proprii. 14. In rubrica, alteri psalmorum schemati, nccnon ultimis tribus psalmis ad Nocturnum feria IV praeposita, loco «in vigiliis communibus», ponatur «in vigiliis II et III classis ». 15. In feriis, ad Primam, auferatur quartus psalmus cum rubrica quae ipsum praecedit. 16. Singulis antiphonis, quibus praeponebatur rubrica Per annum, appo­ natur sequens: «Extra tempus paschale». 17. In rubricis, in quibus occurrit, denominatio Hebdomada maior mute­ tur in « Hebdomada sancta »; Dominica palmarum in « Dominica II Passionis seu in palmis >; Dominica Passionis in « Dominica I Passionis »; feria VI in Parasceue in « Feria VI in Passione et Morte Domini ». B) Varianda in Psalterio dominicae 18-19. Omittuntur. 20. [....] — Antiphonae Beatus vir cetcrisquc antiphonis praeponatur: « Extra Adventum et tempus paschale ». erit tamquam ad Commune, in Officio fcriali, quin necessario hac partes quotidie in Psal­ terio referantur. — Dc dispositione Ordinarii iam fusius locuti sumus, cum egimus dc novo Codice rubricarum (cfr. Ephem. ht. 74 251-252). — Rubrica Et non repetitur ponatur ad II Vesperas dominicae, post antiphonam Dixit Dominus. — Antiphonac Alleluia, lapis revolutus est praeponatur « Tempore Pascha­ tis >; deinde ponatur: «Tempore Ascensionis: Ant. Alleluia, alleluia, al­ lei u ia > 7. V 21.1 Versus unici Nocturni] s: — Per annum et tempore Septuagesimae: V Praevenerunt oculi mei ad te diluculo. R' Ut meditarer eloquia tua, Domine. — Tempore Adventus: V Ex Sion species decoris eius. R' Deus noster manifeste veniet. — Tempore Quadragesimae: V Ipse liberavit me de laqueo venantium. R* Et a verbo aspero. — V R' — Tempore Passionis: Erue a framea, Deus, animam meam. Et de manu canis unicam meam. Tempore Paschatis: V Surrexit Dominus de sepulcro, alleluia. RT Qui pro nobis pependit in ligno, alleluia. * Cum psalmi Nocturni, tempore paschali, sub una dicantur antiphona, remanet in Psalterio dominicae tantummodo antiphona olim primo Nocturno assignata, dum aliae duae, Allehau, quem quaeris mulier ct Alleluia, noli flere, cadunt. Antiphona tamen Alleluia, lapts revolutus est adhibetur tantum tempore Paschatis. Pro tempore Ascensionis assignatur, etiam ad Matutinum dominicae, antiphona ordinaria pro tempore paschali, scilicet Alleluia, alleluia, alleluia. Hoc factum est ex necessitate non ponendi in codem Officio partes quae directe agunt dc Resurrectione (ant.) et partes quae directe agunt de Ascensione (versus). Haec norma nihil aliud est quam applicatio practica n. 30r Variationum. s Pars revera nova, inter innovationes inducendas in Psalterium, sunt normae circa ver­ sus dicendos in fine Nocturni. Assignatio horum versuum, motio quo in Psalterio refertur, habetur in Ordinario divini Officii, quod invenitur in novis Breviariis; ct facta est iuxta traditionem hucusque vigentem, scilicet: j) pro tempore per annum, ct aliis temporibus, quibus Ordinarium per annum adhi­ betur, versus sumitur qui olim tertio Nocturno erat assignatus, et qui respondet ultimo psalmo recitato: b) pro alus anni temporibus habetur versus proprius, aut iam antea in Ordinario exsistens, aut noviter assignatus ex eodem Officio e quo etiam sumuntur aliae partes Ordinarii pro temporibus noviter constitutis. Insuper haec assignatio facta est iuxta normam traditionalem. qua scilicet versus primi Nocturni dicitur dominica, feria II et V; versus secundi Noctur­ ni dicitur fena III et VI; versus demum tertii Nocturni feria IV et sabbato. S. CONGREGATIO RITUUM 33 _ Tempore Ascensionis: y Ascendit Deus in jubilatione, alleluia. Rr Et Dominus in voce tubae, alleluia. 22-24. Omittuntur. 25. \ Rubrica dc psalmis dc dominica ad Laudes, sumendis etiam in aliis Officiis, sic efformatur]: « Psalmi cum cantico dc dominica superius appositi dicuntur etiam, sub antiphonis Officio diei congruentibus, in vigilia, dominica infra octavam ct dic octavo Nativitatis Domini, infra octavas Nativitatis Domini, Paschatis ct Pen­ tecostes, in festis 1 et II classis, et in festis III classis antiphonis propriis ad Laudes gaudentibus ». D 26-27. Omittuntur. 28. I Rubrica de psalmis dicendis ad Primam in Officio dominicali, cum ad Laudes sumitur alterum psalmorum schema, ct in Officio festivo, sic efformatur]: In dominicis a Septuagesima usque ad dominicam II Passionis inclu­ sive, in vigilia ct dic octavo Nativitatis Domini, in Triduo sacro, in festis I clas­ sis, diebus infra octavas Paschatis et Pentecostes, ad Primam, Tertiam, Sextam ct Nonam dicuntur psalmi de dominica sub antiphonis Officio diei congruen­ tibus, nisi aliter suo loco notetur; sed ad Primam, loco psalmi 117 Gratias agite, dicitur sequens [psalmus 53, Deus, in nomine tuo\. 29-33. Omittuntur. [Ad Primam (n. 26), Tertiam (n. 31), Sextam (n. 32) et Nonam (n. 33) antiphona quae antea apponebatur per annum, dicenda indi­ catur etiam tempore natalicio]. 34. [Ad H Vesperas dominicae] antiphonae Dixit Dominus praeponatur: « Extra Adventum ct tempus paschale ». — Postea ponatur rubrica Et non re­ petitur. quae olim habebatur post antiphonarn Beatus vir, ad Matutinum. 35-36. Omittuntur. 37. I Rubrica de psalmis de dominica ad Completorium, sumendis etiam in a!iis Officiis, sic efformatur]: Psalmi dc dominica superius appositi dicuntur ad Completorium etiam Triduo sacro atque in festo ct per octavam Paschatis usque ad feriam VI inclusive, servato quidem ritu, qui in Proprio dc Tempore indicatur; itemque dicuntur, adhibita simul antiphona iuxta diversitatem temporum assignata, infra octavas Nativitatis Domini ct Pentecostes, atque in festis I et II classis. 38-39. Omittuntur. C) Varianda in Psalterio feriae 11 40. Post antiphonarn Exaltabo te, ponatur: — In Officio feriali per annum et tempore Septuagesimae, necnon in festis extra tempus paschale: y Psallite Domino sancti cius. R’ Et confitemini memoriae sanctitatis eius. 3 — Ephem. Iit. 1961. I I* ,, 34 ACTA SANCTAE SEDIS _ In Officio fcriali temporc Adventus: y Ex Sion species decoris eius. R? Deus noster manifeste veniet. — In Officio fcriali tempore Nativitatis: y Tamquam sponsus. R' Dominus procedens de thalamo suo. — In Officio feriali tempore Epiphaniae: y Omnis terra adoret te, et psallat tibi. Rr Psalmum dicat nomini tuo, Domine. — In Officio feriali tempore Quadragesimae: y Ipse liberavit me de laqueo venantium. Et a verbo aspero. — In Officio fcriali tempore Passionis: y Erue a framea, Deus, animam meam. RΓr Et de manu canis unicam meam. Tempore paschali Ant. Alleluia, alleluia, alleluia. — In Officio fcriali ct in festis, tempore Paschatis: y Surrcxit Dominus de sepulcro, alleluia. Rz Qui pro nobis pependit in ligno, alleluia. — In Officio fcriali ct in festis, tempore Ascensionis: y Ascendit Deus in iubilationc, alleluia. R’ Et Dominus in voce tubac, alleluia. Reliqua ut in Ordinario. 41-49. Omittuntur. D) Varianda in Psalterio feriae III 50. Post antiphonam Amove, Domine, ponatur - In Oflido fcriali per annum « tempore Septuagesimae, necnon in festis extra tempus paschale: y Deus, ne sileas a me, remitte mihi. Rr Quoniam incola ego sum apud te, et peregrinus. — In Officio feriali tempore Adventus: y Emitte Agnum, Domine, dominatorem terrae. De petra deserti ad montem filiae Sion. — In Officio feriali tempore Nativitatis: V Speciosus forma prae filiis hominum. R' Diffusa est gratia in labiis tuis. S. CONGREGATIO RITUUM _ In Officio feriali tempore Epiphaniae: y Reges Tharsis et insulae munera offerent. R' Reges Arabum ct Saba dona adducent. _ In Officio feriali tempore Quadragesimae: y Scapulis suis obumbrabit tibi, R7 Et sub pennis eius sperabis. — In Officio fcriali tempore Passionis: y De ore Iconis libera me, Domine. R7 Et a cornibus unicornium humilitatem meam. Tempore paschali Ant. Alleluia, alleluia, alleluia. — In Officio feriali ct in festis, tempore Paschatis: y Surrcxit Dominus vere, alleluia. R7 Et apparuit Simoni, alleluia. — In Officio feriali ct in festis, tempore Ascensionis: y Ascendens Christus in altum, alleluia. R’ Captivam duxit captivitatem, alleluia. Reliqua ut in Ordinario. E) Varianda in Psalterio feriae IV 51. I Rubrica ante tres ultimos psalmos Nocturni, o/im primo schemati re­ spondentes, sic efformatur]: In feriis per annum extra vigilias et Quatuor Tempora septembres occurrentibus, in feriis temporis natalicii et paschalis, in vigiliis Nativitatis Domini ct Ascensionis °, ct in festis quolibet anni tempore celebrandis, cum ad Laudes non dicitur psalmus 50 Miserere. 52. Post antiphonam Acceptabis sacrificium ponatur: — V R/ 7 — y R7 In Officio fcriali per annum, nccnon in festis extra tempus paschale: Auditui meo dabis gaudium ct laetitiam. Et exsultabunt ossa humiliata. In Officio fcriali tempore Nativitatis: Notum fecit Dominus, alleluia. Salutare suum, alleluia. — In Officio fcriali tempore Epiphaniae: y Adorate Dominum, alleluia. R" In aula sancta cius, alleluia. 9 In vigilia Ascensionis, dc facto, dicitur Officium dc fcria temporis paschalis, sed indi­ catio explicita necessaria erat, cum habeatur etiam in Codice rubricarum (n. 70: de ordinando Officio feriae). ratione diversae naturae dierum liturgicorum. Idem dicendum circa n. 54. 36 ACTA SANCTAE SEDIS Tempore paschali Ant. Alleluia, alleluia, alleluia. — In Officio fcriali ct in festis tempore Paschatis: V Gavisi sunt discipuli, alleluia. R’ Viso Domino, alleluia. — In Officio fcriali ct in festis tempore Ascensionis: V Ascendo ad Patrem meum ct Patrem vestrum, alleluia. R7 Deum meum ct Deum vestrum, alleluia. Reliqua ut in Ordinario. 53. \ln fine alterius schematis trium posteriorum psalmorum \ Post antiphonam Intellegite, qui obliviscimini Deum, ponatur: — In Officio fcriali per annum, tempore Septuagesimae et feria IV cinerum: y Sacrificium laudis honorificabit mc. R’ Et illic iter, quo ostendam illi salutare Dei. — In Officio fcriali tempore Adventus: y Egredietur Dominus de loco sancto suo. R’ Veniet, ut salvet populum suum. — In Officio fcriali tempore Quadragesimae: y Scuto circumdabit te veritas eius. R' Non timebis a timore nocturno. — In Officio fcriali tempore Passionis: y Ne perdas cum impiis, Deus, animam meam. R7 Et cum viris sanguinum vitam meam. Reliqua ut in Ordinario. 54. Rubrica priori Laudum schemati praeposita sic emendetur: « In feriis per annum, extra vigilias et Quatuor Tempora septembris occurrentibus, in feriis temporis natalicii ct paschalis, in vigilia Ascensionis, atque in festis quo­ libet anni tempore celebrandis >. F) Varianda in Psalterio feriae V 55. Post antiphonam Quaerite Dominum, ponantur versus ante lectiones ut supra pro feria II (n. 40), excepto versu: — In Officio fcriali per annum, tempore Septuagesimae, feria V post cine­ res, necnon in festis extra tempus paschale: y Laudabo nomen Dei cum cantico. R’ Et magnificabo eum in laude. G) Varianda in Psalterio feriae VI 56. Post antiphonam Ne taceas, ponantur versus ante lectiones ut supra feria III, excepto versu: S. CONGREGATIO RITUUM 37 _ In Officio fcriali per annum, tempore Septuagesimae, feria VI post ci­ neres, necnon in festis extra tempus paschale: y Cognoscant quia nomen tibi Dominus. Rf Tu solus Altissimus super omnem terram. H) Varianda in Psalterio sabbati 57. Post antiphonam Videbunt recti, ponatur: — In Officio fcriali per annum, sabbato post cineres, necnon in festis et in Officio S. Mariae in sabbato, extra tempus paschale: y Exaltent Dominum in ecclesia plebis. R’ Et in cathedra seniorum laudent cum. — In Officio fcriali tempore Adventus: y Egredietur Dominus de loco sancto suo. R’ Veniet ut salvet populum suum. — In Officio fcriali tempore Quadragesimae: y Scuto circumdabit te veritas eius. R’ Non timebis a terrore nocturno. — In Officio fcriali tempore Passionis: y Ne perdas cum impiis, Deus, animam meam. Rr Et cum viris sanguinum vitam meam. Tempore paschali Ant. Alleluia, alleluia, alleluia. — In festis ct in Officio S. Mariae in sabbato, tempore Paschatis: y Gavisi sunt discipuli, alleluia. R7 Viso Domino, alleluia. — In festis ct in Officio S. Mariae in sabbato, tempore Ascensionis, necnon in vigilia Pentecostes: y Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum, alleluia. R7 Deum meum ct Deum vestrum, alleluia. 58. Rubrica ante primum Laudum schema sic innovetur: < In festis quo­ libet anni tempore celebrandis, in Officio S. Mariae in sabbato, et in vigilia Pentecostes » ,0. 59. Titulus Ad Vesperas mutetur in «Ad I Vesperas dominicae»11. 60-63. Omittuntur. 10 Indicatio vigiliae Pentecostes, hoc loco, in praecedenti rubrica non habebatur, cum ad Laudes huius dici antea dicendae essent antiphonae de dominica infra octavam Ascensionis cum psalmis de dominica. 11 Quod respondet dispositioni n. 7 la, iuxta quam ea omnia quae antea apponebantur pro Vesperis sabbati, jxjnenda sunt sub titulo « Ad I Vesperas » inter partes ipsius Officii dominicae. 38 ACTA SANCTAE SEDIS Cnput VI De disponendis diversis Officiis A) Normae generales 64. Gradus dierum liturgicorum corrigantur secundum Calendarium et tabellas subséquentes. Indicatio autem gradus ponenda est ad quemlibet diem liturgicum, feriis IV classis minime exceptis12. Item denominatio dierum liturgicorum, aliquando, corrigenda est ad nor­ mam novi textus rubricarum (v. gr., nomina dierum Hebdomadae sanctae). 65. Indicatio Horarum divini Officii uniformiter fiat hoc modo: Ad I Vesperas. Ad Matutinum, Ad Laudes, Ad II Vesperas. Titulus /\d Laudes ct Ad Vesperas in omnibus diebus liturgicis ponen­ dus est, etsi agatur tantum de indicanda aliqua commemoratione in Officio dici occurrente, vel de indicanda antiphona ad Benedicius vel ad Magnificat requirenda in alia parte Breviarii13. 66. Indicatio capitis ct versus libri S. Scripturae ponatur ante singulas lectiones. 67. Textus proprii alicuius dici liturgici vel alicuius Temporis semper suo loco sunt scribendi, etsi postea, commoditatis causa, iterum in Psalterio aut in Communi scribantur 14. 68. Demantur rubricae doxologiam hymnorum respicientes, v. gr. Haec conclusio numquam mutatur·, Sic concluduntur hymni eiusdem metri, et similes. 69. Item demantur rubricae respicientes translationem antiphonarum, lec­ tionum ct responsoriorum. 1-‘ Hucusque gradus celebrationis liturgicae feriae numquam fuerat indicatus in Breviario, cum omnes feriae essent ct gradus et ritus simplicis. Nunc autem, cum feriae sint diversae classis, opportunum est illas etiam ex hac parte distinguere, ad praecedentiam dierum litur­ gicorum clarius perspiciendam. 13 Hoc evenire potest, v. gr„ in feriis hebdomadae quartae Adventus, cum sub titulo Ad Vesperas indicandum tantummodo occurrit: «Ad Magnificat, ant. O»; aut infra octavam Nativitatis, cum indicanda occurrit, ad Laudes, commemoratio S. Thomae (29 dec.) aut S. Silvestri (31 dee.). 14 Hoc consulitur a necessitate inveniendi textus alicui Officio proprios directe suo loco. Quod accidere potest, v. gr.. relate ad antiphonas proprias ultimae hebdomadae Adventus pro Laudibus et Horis minoribus, quae, in nonnullis Breviariis, inveniebantur dispersae in Psal­ terio singulis diebus et singulis Horis, quibus dicendae occurrunt, relicta vero suo loco, in Proprio de Tempore, rubrica tantum illarum recitationem disponente. Idem accidit pro antiphona octava Matutini dici 28 decembris, quae apponebatur aliquando directe in Com­ muni, minime vero in Proprio, in festo Ss. Innocentium. S. CONGREGATIO RITUUM 39 B) Dc disponendo Officio dominicae 70. Pro qualibet dominica ponatur: d) nomen, literis magnitudinis convenientis, ita ut initium Officii domi­ nicae (praesertim I classis) perspicue dignoscatur; b) gradus; c) sub titulo respcctivae Horae, omnes partes ipsi propriae. 71. In disponendo Officio dominicarum a I Adventus usque ad festum SS.mac Trinitatis: a) sub titulo Ad I Vesperas ea ponantur quae olim in Vesperis sabbati antecedentis inveniebantur; b) sub tittdo Ad Matutinum ea sequantur quae ad eamdem Horam pertinent, id est tres lectiones hac ratione dispositae: — prima lectio ea est quae tamquam prima in Breviario exstat, cum suo responsorio; — secunda lectio efficitur ex secunda et tertia in unam coniunctis, omisso responsorio intermedio. In titulo huius lectionis recte indicetur caput et versus libri S. Scripturae (v. gr. pro dominica I Adventus: Cap. 1, 4-9; pro domi­ nica IV Adventus: Cap. 35, 7-10; 41, 1-4). Secundum responsorium est, quod nunc post tertiam lectionem invenitur; in dominicis Adventus, necnon a Septuagesima usque ad dominicam II Passio­ nis inclusive, huic responsorio dematur Gloria Patri et iteratio alterius partis responsorii. — tamquam tertia lectio, ponitur quae nunc ut septima indicatur; post hanc lectionem, temporibus Adventus, Septuagesimae, Quadragesimae et Pas­ sionis, ponatur ultimum responsorium Matutini; in ceteris Te Deum laudamus. Reliqua omnia, quae in Matutino inveniuntur, omittantur. c) deinde sub titulo Ad Laudes ponantur partes huius Horae propriae, etiamsi sint tantum antiphona ad Benedictus et oratio. Versus quoque, etsi sit dc Ordinario, numquam omittatur15. d) sub respcctivis titulis, ponantur quae sunt propria Primae, Tertiae, Sextae ct Nonae, si exstent. e) tandem, sub titulo Ad II Vesperas, exhibeantur partes propriae, etsi agatur tantum de antiphona ad Magnificat. Versus quoque, etsi sit de Ordi­ nario, numquam omittatur. 72. In disponendo Officio dominicarum a II ad XI post Pentecosten, et a I augusti ad V novembris: a) sub titulo Ad I Vf.speras ponatur antiphona ad Magnificat, quae olim in Vesperis sabbati antecedentis inveniebatur, cum rubrica « Oratio, quae con­ tingit in ordine dominicarum, ut infra ». Eadem norma pro aliis quoque Officiis disponendis occurrit; ct eo fine apponitur ut commemoratio horum Officiorum facilior evadat, cum prae manibus directe habeantur omnia elementa quae sunt necessaria. 40 ACTzA SANCTAE SEDIS b) sub titulo Ad Matutinum ponantur: — lectio prima et secunda, ut supra (n. 71 b) indicatur; — pro tertia lectione, a dominica II ad XI post Pentecosten, ponatur ru­ brica: «Lectio tertia de homilia in Evangelium huius dominicae»; pro domi­ nicis autem a I augusti ad V novembris, rubrica: «Lectio tertia dc homilia in Evangelium occurrentis dominicae post Pentecosten ». c) deinde ponatur rubrica: « Ad Laudes et ad II Vesperas in ordine dominicarum, ut infra». 73. In disponendo Oflicio dominicarum a II ad XXIV post Pentecosten: a) sub titulo Ad I Vesperas ponatur rubrica: « Antiphona ad Magni­ ficat, quae contingit in ordine dominicarum, ut supra »; deinde oratio domi­ nicae propria; b) sub titulo Ad Matutinum ponatur sequens rubrica: « Lectio prima ct secunda dc Scriptura occurrenti »; deinde lectio tertia, scilicet quae nunc ut septima indicatur; c) sub titulo Ad Laudes et Ad II Vesperas, ponatur respective antipho­ na ad Benedictus et ad Magnificat. Versus quoque, etsi sit dc Ordinario, numquam omittatur. Λ C) De disponendo Officio feriae 74. Sub titulo Ad Matutinum, ponantur, pro qualibet feria, tres lectiones cum respcctivis responsoriis, aut dc Scriptura occurrenti, aut dc homilia. 75. Rubrica, quae aliquando invenitur post secundum responsorium In octa­ vis et festis ritus simplicis..., deleatur. In feriis tamen temporis paschalis, po­ natur sequens: « In oflicio fcriali: Gloria Patri » cum repetitione alterius partis responsorii. /6. Ante secundam lectionem dc Scriptura, excepta quarta hebdomada Ad­ ventus, ponatur sequens rubrica: « In Oflicio ordinario, lectio secunda efficitur ex secunda ct tertia in unam coniunctis, omisso responsorio intermedio » 10. In feriis temporis Paschatis, post tertiam lectionem loco rubricae In Officiis novem lectionum ponatur: « In Oflicio ordinario ». In feriis autem temporis Ascensionis, ante tertium responsorium ponatur: « In Officio fcriali: Te Deum In Oflicio ordinario: ». Deinde scribatur tertium responsorium. 77. In sabbatis extra Adventum in quibus habentur lectiones dc Scriptura, lectio secunda ct tertia coniungantur in unam, omisso responsorio intermedio; ct in titulo attendatur ad rectam indicationem capitis ct versuum libri S. Scrip­ turae Responsorium autem huius lectionis est quod nunc ut tertium invenitur. 1C Htui^modi rubrica in quarta hebdomada Adventus non apponitur, quia feriae huius hebdomadae sunt semper II classis, ct proinde numquam in ipsis fiet Officium ordinarium, quod requirit comunctioncm secundae et tertiae lectionis dc sacra Scriptura. S. CONGREGATIO RITUUM 41 Deinde ponatur rubrica: « Lectio tertia dc Officio festi aut S. Mariae in sabbato ». In sabbatis autem sequentibus dominicas a I ad VI post Pentecosten, nccnon dominicas I et 11 augusti, post primum responsorium, sequens ponatur rubrica: « Secundum responsorium dicendum in vigiliis », ct deinde responsorium quod nunc post secundam lectionem invenitur17. 78. Sub titulo Ad Laudes ct Ad Vesperas ponantur respective, quando propria occurrunt, antiphona ad Magnificat vel ad Benedictus, nccnon oratio. Versus quoque, etsi sit dc Ordinario, numquam omittatur. 79. In feriis, in quibus dicendae sunt preces, post antiphonam ad Bene­ dictus et ad Magnificat, ponatur rubrica: «Et dicuntur preces». D) De disponendo Officio festorum 1 classis 80. In festis 1 classis omnia disponuntur ut iam in Breviario exstant, iis tantum exceptis quae, iuxta normas generales ct indicationes particulares, cor­ rigenda sunt. E) De disponendo Officio festorum II classis 81. In disponendo Officio festorum II classis: a) I Vesperae: — ponantur cum omnibus partibus propriis pro festis Domini, sub hoc tituto « Ad I Vesperas, quando festum occurrit in dominica, vel celebratur gra­ du I classis » 1819 ; — item, ponantur, quando propria adsunt, antiphonae psalmorum vel hym­ nus, sub hoc titulo « Ad I Vesperas, sicubi festum celebratur gradu I clas­ sis » 10; — auferantur vero ab omnibus aliis festis II classis. Versus tamen ct anti­ phona ad Magnificat, si propria exstent, ponantur in II Vesperis sub rubrica: «Ad 1 Vesperas, sicubi dicendae occurrunt ». b) Sub titulo Ad Matutinum ponantur omnia quae tria Nocturna respi­ ciunt, ut iam in Breviario habetur. r) Sub titillo Ad Laudes ponantur omnes partes propriae. Si antiphonae 17 Agitur dc hebdomadibus in quibus occurrere jiossunt vigiliae II ct 111 classis. Proinde secundum responsorium necessarium est, ut tria habeantur pro tribus lectionibus dc homilia in Evangelium dici. Aliis enim sabbatis totius anni, alterum responsorium dc Scriptura occurrenti numquam dicitur, quia aut fit de festo aut de S. Maria in sabbato. 18 Nam huiusmodi festum I Vesperas acquirit quando occurrit in dominica, cuius locum tenet (cfr. Codex rubricarum, n. 37c). 19 Est dispositio tantummodo practica: ut habeantur partes propriae, diversae a II Vespe­ ris, cum festum celebratur gradu I classis. Cum vero diversitas habetur tantum in versu et antiphona ad Magnificat, sufficit has partes ponere, suo loco, ad II Vesperas. OMR 42 ACTA SANCTAE SEDIS psalmorum propriae sunt, ante ipsas auferantur verba: « ct per Horas». Ver­ sus ct antiphona ad Benedictus semper scribantur, etsi sint de Communi. Si facienda sit commemoratio alicuius Sancti, post orationem Officii diei, uniformiter ponatur rubrica: «Et ht commemoratio S... >; deinde convenienter ponuntur, in extenso, antiphona, versus ct oratio. Pro commemorationibus dc Tempore indicandis, serventur rubricae quae iam in Breviario habentur. d\ Partes propriae Primae, Tertiae, Sextae et Nonae, si exstent, sub titulo respective Horae collocentur. e) Denique, sub titulo An Vesperxs semper ponantur versus, antiphona ad Magnificat (etsi e Communi sumpta), nccnon aliae partes propriae forte assignatae. Commemorationes dc Tempore indicentur ut supra, ad Laudes. f) Pro omnibus festis II classis, semper ponantur sequentes indicationes: — Post primam antiphonam dc Laudibus: « Psalmi dc dominica, I loco ». — In fine Laudum: « Ad Horas minores, antiphona et psalmi de feria currenti»; nisi agatur de festo Domini II classis; tunc enim, in fine Laurium, ita erit scribendum: «Ad Horas minores, antiphona ct psalmi dc currenti dic». — Post Vesperas: « Completorium dc dominica » 20. F) De disponendo Officio festorum 111 classis. 82. In disponendo Officio festorum III classis: d) Omnia demantur quae 1 Vesperas respiciunt. Z>) Sub titulo Ad Matutinum ponatur regulariter lectio III de festo. Attamen: — In festis S. Martinac (30 ian.), Ss. Septem Fundatorum (12 febr.), S. Hermcncgildi (13 apr.), S. Venantii (18 maii), S. Iulianac dc Falconcriis (19 iun.), Ss. Cyrilli et Methodii (7 iul.), S. Elisabeth Reg. (8 iul.), S. Teresiae (15 oct.), et S. loannis Cantii (20 oct.) praeponantur etiam invitatorium ct hymnus; ct ante lectionem dc festo scribatur quoque titulus Ad Nocturnum. — In festo Ss. loannis ct Pauli (26 iunii) tertiae lectioni praeponatur sequens rubrica: « Lectiones prima ct secunda dc Scriptura occurrenti cum se­ quentibus responsoriis >; ct deinde scribantur primum ct secundum respon­ sorium 2I. — In festis S. Mariae Magdalenac (22 iulii), Decollationis S. loannis Bapt. (29 aug.), S. Clementis (23 nov.) ct S. Luciae (13 dee.) tertiae lectioni praepo­ natur sequens rubrica: « Lectiones prima et secunda dc Scriptura occurrenti cum sequentibus responsoriis »: Ponantur primum ct tertium responsorium. Indicationes necessariae ad recte ct facile ordinandum Officium semifestivum, iuxta η. 16H Codicis rubricarum. -1 AppEcatio singularis n. 42 Variationum, qui occurrit pro festis in alinea sequenti indicatis- Sumuntur primum ct secundum responsorium. loco primi ct tertii, quia haec duo tantum sunt propria; dum tertium est de Communi. S. CONGREGATIO RITUUM 4î — In festo S. Barnabae (11 iun.) ponantur tres lectiones propriae, scilicet duae de Scriptura, ratione n. 221 Codicis rubricarum statuta, et tertia historica. — In festis S. Agnetis (21 ian.), Conv. S. Pauli (25 ian.), S. Agathae (5 fcbr.J, Apparitionis B.M.V. Imm. (11 febr.), Comm. S. Pauli (30 iun.), Ss. Angelorum Custodum (2 oct.), S. Raphaëlis Arch. (24 oct.), S. Martini (11 nov.), S. Caeciliae (22 nov.), una cum invitatorio et hymno ponantur antiphonac una cum psalmis et versu, necnon lectiones cum suis responsoriis, ut nn. 40. 41 43, 56 Variationum statutum est 22 c) In Laudibus, Horis ct Vesperis omnia disponantur ut supra pro Officiis 11 classis statutum est. G) De disponendis commemorationibus 83. Diebus, quibus, iuxta ordinem, commemoratio fieri debet de Sancto in feria, post indicationem diei et Sancti, ponatur vox « commemoratio > et titu­ lus Ad Laudes. Dein ponatur (convenienter in extenso) antiphona, versus et oratio. H) De disponendo Officio vigiliae 84. Officium vigiliae disponitur ut in Breviario exstat, iis exceptis quae, iuxta normas generales et indicationes particulares, mutanda sunt. -- Ex his dispositionibus eruitur interpretato n. 22la Codicis rubricarum, circa significa­ tionem locutionis «lectiones propriae» ct «lectiones specialiter assignatae». Et quidem: a) lectiones propriae illae sunt intellegendae, quae sunt stricte propriae, scilicet quae directe dc Mysterio vel Sancto agunt (cfr. fcstum Conversionis S. Pauli, fcstum S. Barnabac, etc.). Ergo lectiones propriae idem non sunt ac lectiones appropriatae, ut antea habebatur in festo S. Mariae Magdalcnac {Canticum canticorum) aut in Dccollationc S. loannis Baptistae (Ieremias) etc.; />) lectiones specialiter assignatae illae sunt quae pro quibusdam festis assignantur extra ordinem lectionum ac Sciiptura occurrenti; ct quidem, in genere, dc Communi aut specialiter selectae. Quod accidit semper in Officio ordinario cum Matutino antiphonis et psalmis pro­ priis donato. In pravi, ergo, Officium ordinarium semper habebit lectiones dc Scriptura occurrenti, praeter quam: — ad Matutinum quod antiphonis ct psalmis propriis gaudeat. Tunc enim lectiones r semper erunt specialiter assignatae, ad aequalitatem cum Matutino festivo, in quo antiphonis ct psalmis propriis aut dc Communi semper respondent lectiones extra ordinem Scripturae occurrentis, scilicet lectiones aut propriae aut specialiter assignatae; — ct ad Matutinum cum antiphonis ct psalmis dc feria currenti, sed dc festo quod habeat lectiones stricte proprias. Quod, in Breviario romano, unice occurit in festo S. Barnabac Apostoli. acta sanctae sedis Caput vil De proprio de tempore A) De tempore Adventus 85. Sub titulo generali « Proprium dc Tempore », ponatur titulus minor: Tempus Adventus23. 86-104. Omittuntur. 105. [Post Nonam vigiliae Nativitatis Domini ponatur sequens rubrica]: < Post Nonam explicit tempus Adventus et incipit tempus natalicium ». B) Dc tempore Nativitatis 106. Titulo festi [Nativitatis Domini] praeponatur sequens titulus gene­ ralis: «Tempus Nativitatis»; et sub titulo festi sic scribatur: «I classis cum octava II classis». 107. [Ante secundam lectionem Matutini Nativitatis Domini ponitur se­ quens rubrica]·. «In Officio dominicae infra octavam Nativitatis Domini, die­ bus 26 aut 27 aut 28 occurrente, lectio secunda efficitur ex his, secunda ct tertia, in unam coniunctis, omisso responsorio intermedio». 108-109. Omittuntur. 110. 1 Rubrica de psalmis ad ll Vesperas Nativitatis, dicendis quotidie per octavam, sic corrigitur]: Psalmi praecedentes cum suis antiphonis dicuntur, per totam octavam Nativitatis, in Vesperis cuiuslibet Officii, praeterquam dici octavi Nativitatis (diebus 31 decembris ct 1 ianuarii); a capitulo fit dc Officio currenti, nisi faciendum sit dc sequenti Officio nobiliori24. Officium dc dominica infra octavam Nativitatis ponatur inter diem 25 ct diem 26 decembris 25. 111. Omittitur. 112. Si pro S. Stcphano er S. loanne hymni integre scribantur, ponatur doxologia de Communi. 113-117. Omittuntur. 118. Demptis omnibus rubricis post Vesperas Ss. Innocentium positis, haec ponatur: Diebus 29, 30 ct 31 decembris Officium hoc modo ordinatur». Hic scribantur quae in n. 175 novi Codicis rubricarum exstant. _ ___________ 23 Haec indicatio, noviter nunc in Breviarium inducta, darius annum liturgicum distin­ guit, non in successione festorum tantum, sed ct diversorum Temporum. 24 Similis disj)ositio lam in praecedentibus rubricis exstabat; sed hoc loco est determinatio praecisa normae generalioris n. 70 Codicis rubricarum: «Normae peculiares pro ordinandis Officio ct Missa infra octavam Nativitatis Domini inveniuntur in rubricis Breviarii ct Missalis ». 25 Ratio habetur in eo quod, iuxta novas rubricas, dominica in occurrentia praefertur festis Comitum Christi. 'Wi i S. CONGREGATIO RITUUM 45 119. [Pro ordinando Matutino dominicae infra octavam 'Nativitatis sequens ponitur rubrica]: «Matutinum habet novem psalmos cum tribus lectionibus. Invitatorium, hymnus, antiphonac ct psalmi dicuntur ut in festo Nativitatis; versus ut in 111 Nocturno festi. « Si dominica dic 26 aut 27 aut 28 occurrit, lectiones prima ct secunda, cum suis responsoriis sumuntur c I Nocturno diei Nativitatis; tertia vero dc homilia in Evangelium dici. «Si diebus 29 aut 30 aut 31 occurrit, lectiones prima et secunda dicuntur dc Scriptura occurrenti, ct tertia dc homilia in Evangelium dici ». 120-135. Omittuntur. 136. Diebus 2, 3, 4, 5 ianuarii, post indicationem diei, ponantur tres lec­ tiones dc Epistola ad Romanos cum suis responsoriis. Ante secundam lectionem ponatur rubrica dc qua in n. 76 harum Ordi­ nationum. Post secundum responsorium haec ponatur rubrica: «In Officio feriali: Gloria Patri », una cum altera parte responsorii. Lectionem III haec sequantur: «In Officio feriali: Te Deum. In Officio ordinario: », ct deinde ponatur textus responsorii. Die 5 ianuarii, post lectiones ponatur: « Ad Laudes fit commemoratio S. Telcsphori Pp. M. ant. ... » (Textus integri). Reliqua omnia his diebus exstantia deleantur. C) De tempore Epiphaniae 137. I Post partes proprias diei 5 ianuarii] ponatur haec rubrica: «Post Nonam explicit tempus Nativitatis, et incipit tempus Epiphaniae ». 138. Ante verba Dic 6 ianuarii ponatur titulus: «Tempus Epiphaniae». 139-153. Omittuntur. 154. [...7λ fine Officii diei 13 ianuarii, demptis rubricis nunc exstantibus, ponitur]·. «Post Completorium dici 13 ianuarii explicit tempus Epiphaniae, et incipit tempus per annum ante Septuagesimam». [...] Lectiones dc initio epistolae ad Corinthios sub die 12 ianuarii ponantur. 155. Omittitur. 156. Responsoria a feria II ad feriam VI [hebdomadae l post Epiphaniam] sic disponantur: a) post lectionem I: Ante diem 13 ian.: R7 Tria sunt; Die 13 ian.: R7 Hodie; Post diem 13 ian.: R7 Domine (vel aliud cuique feriae proprium); b) post lectionem II: Usque ad diem 13 ian.: R7 In columbae, cum additione: In Officio feriali: Gloria Patri. Hic est; Post diem 13 ian: R7 Deus (vel aliud cuique feriae proprium); c) post lectionem HI: Usque ad diem 13 ian.: In Officio feriali: Te Deum. — In Officio festi: R7 Reges; post diem 13 ian.: R7 A dextris (vel aliud cuique feriae proprium). 46 ACTA SANCTAE SEDIS Ante lectionem II ponatur rubrica de qua n. 76 harum Ordinationum. 157. Responsoria sabbati [eiusdem hebdomadae] sic disponantur: a) post lectionem I: Die 13 ian.: Hodie’, Post diem 13 ian.: R7 Domine} b} post lectionem II: Die 13 ian.: R’ hi columbae’, c) past lectionem III: Die 13 ian.: R’ Reges’, Post diem 13 ian.: R7 Velociter. Ante lectionem II ponatur rubrica de qua n. 76 harum Ordinationum. D) De tempore per annum ante Septuagesimam 158. Post R’ Velociter [sabbato ante dominicam U post Epiphaniam} haec ponatur rubrica: < Si sequens dominica vel alia post Epiphaniam, Septuage­ sima superveniente, impediatur, praetermittitur una cum lectionibus sequentibus, etiamsi de ea nihil fiat post Pentecosten ». 159. Omittitur. E) De tempore Septuagesimae 160. Post R' Velociter [sabbato ante dominicam in Septuagesima] ponatur haec rubrica: «Post Nonam explicit tempus per annum ante Septuagesimam, ct incipit tempus Septuagesimae ». Deinde apponatur titulus: « Tempus Septuagesimae ». 161-162. Omittuntur. 163. I Rubricae de psalmis dicendis ad Primam in dominicis Septuagesi­ mae, Sexagesimae et Quinquagesimae, sic efformatur]: «Psalmi 53 Deus in nomine, 118’ Beati quorum et 1182 Bene fac, ut in Psalterio, qui dicuntur etiam in dominicis sequentibus, usque ad dominicam II Passionis inclusive». 164-169. Omittuntur. 170. [Post ant. ad Magnificat feriae III infra hebdomadam Quinquagesi­ mae ponenda est rubrica]: «Post Completorium feriae III hebdomadae Quin­ quagesimae explicit tempus Septuagesimae, ct incipit tempus quadragcsimale ». F) Dt tempore quadragesimali: a) de tempore Quadragesimae 171. Ante indicationem diei cinerum ponatur titulus «Tempus Quadra­ gesimae ». 172-174. Omittuntur. F) De tempore quadragesimali: b) de tempore Passionis 175. Post orationem [Laudum sabbati hebdomadae IV Quadragesimae] po­ natur haec rubrica: « Post Nonam explicit tempus Quadragesimae, ct incipit tempus Passionis ». Deinde ponatur hic titulus: « Tempus Passionis ». 176-181. Omittuntur. S. CONGREGATIO RITUUM 47 182. I Rubricae de tempore recitandi Matutinum et Laudes in Triduo sacro mutantur iuxta dispositionem novi Codicis rubricarum ita ut Laudes semper mane dici debeant. Textus Vesperarum transfertur a feria V in Cena Domini ad Sabbatum sanctum 2,i; et feria V in Cena Domini, sub titulo Ad Vesperas ponitur rubrica}: «Omnia dicuntur ut in Sabbato sancto, praeter sequentia: Ponantur: Ant. 1 Calicem...: Ant. ad Magn. Cenantibus autem diis; [et rubrica de conclu­ sione Vesperarum. — Eadem elementa ponuntur etiam feria VI in Passione et Morte Domini \. 183. \Compictorium pro Triduo sacro sic disponitur}: Post rubricam Completorium, omnia sic disponantur: Ubi, iuxta rubricas, Completorium dicitur tamquam ultima diei precatio, in qua iit examen conscientiae, tunc, si recitatur in choro vel in communi, moderator chori vel communitatis, signo dato, indicat initiandum esse examen conscientiae; quo absoluto, dicitur Confiteor, et fiunt reliqua ut infra. Confiteor. Misereatur. Indulgentiam. Psalmi de dominica sine antiphonis. Canticum Nunc dimittis sine antiphona. Deinde dicitur, flexis genibus, antiphona Christus. Pater noster, totum sub silentio. Postea, clara voce, sine Oremus subiungitur: Hic ponatur in extenso oratio Visita: in fine ponitur « Et sub silentio con­ cluditur: Per Dominum. Deinde omnes surgunt ct cum silentio discedunt. 184-187. Omittuntur. G) De tempore paschali 188. Ante Ad Completorium [Sabbati sancti} ponatur haec rubrica: «Ante Missam Vigiliae paschalis explicit tempus Passionis, ct ab initio eiusdem Mis­ sae incipit tempus paschale ». 189. I Officio dominicae Resurrectionis} Praemittatur titulus: «Tempus Paschatis ». Gradus sic indicetur: « I classis cum octava I classis ». 190-197. Omittuntur. 199. [ Post orationem Laudum vigiliae Ascensionis} Apponatur haec ru­ brica: « Post Nonam explicit tempus Paschatis, ct incipit tempus Ascensionis ». H) De tempore Ascensionis 200. [Officio festi Ascensionis Domini} Praeponatur titulus «Tempus Ascensionis ». 201-207. Omittuntur. 20 Quia revera dicendae occurrunt tantum Sabbato sancto, dum duabus feriis praece­ dentibus, substituuntur actionibus liturgicis propriis horum dierum. 48 ACTA SANCTAE SEDIS 208. {Pro ordinando Matutino vigiliae Pentecostes] Sub titulo c/VI Ma­ tutinum » hacc ponantur: « Invitatorium Alleluia, Christum Dominum ct hymnus Aeterne Rex, ut in Ordinario. < Psalmi de sabbato, sub antiphona et cum versu de tempore Ascensionis ut in Psalterio ». Deinde ponantur lectiones olim III Nocturno assignatae (lectio I, lectio II, lectio III). 209. [ Pro ordinandis Laudibus et Horis vigiliae Pentecostes ponitur haec rubrica]: < Ad Laudes et per Horas antiphona ct psalmi dc sabbato, reliqua ut in Ordinario temporis Ascensionis, oratio dominicae praecedentis ». Et adiungatur haec nova rubrica: « Post Nonam explicit tempus Ascen­ sionis ». I) De Pentecoste 210. Post titulum [festi] ponatur «I classis cum octava I classis ». 211. Omittitur. L) De tempore per annum 212. [Ante indicationem festi Ssmae Trinitatis] praeponatur titulus: «Tem­ pus per annum ». [In Officio autem Ssmae Trinitatis] Deleatur rubrica Et fit commemo­ ratio dominicae, una cum sequentibus ant., versu et oratione, corumque loco haec ponatur: « Et non fit commemoratio dominicae ». 213. Lectio VIII [festi Ssmae Trinitatis] desinit post verba prohibet appel­ lari. Post R7 Duo Seraphim ponatur lectio IX, quae comprehendit reliquam par­ tem lectionis VIII a verbis Denique Patrem usque ad finem. 214-220. Omittuntur. 221. Monitum de dominicis 1I-XI post Pentecosten. Ad dispositionem rubricarum et textuum pro dominicis a 2“ usque ad ll"m post Pentecosten, serventur ea quae m his Ordinationibus, sub nn. 70-73 po­ sita sunt. Nihil tamen impedit, quominus, pro dom. 2a usque ad dom. 6nm inclusive, quae quos is anno ante primam dom. mensis augusti cadunt, ea omnia, quae ad has dominicas pertinent, unico loco exhibeantur, scilicet in prima serie domini­ carum ct hebdomadarum, ubi continentur lectiones dc Scriptura currenti (et, pro dom.. hucusque lectiones II Noct.). Hoc in casu altera series dominicarum (cum homiliis cctcrisque textibus propriis), initium habebit a dom. septima tantum. In omnibus porro dominicis, inde a septima usque ad lla,n inch, ante titu­ lum «Ad I Vesperas», ponatur haec rubrica (in singulis dominicis repetenda); < Si hacc dominica mense augusto occurrat, sumuntur antiphona ac lectiones S. CONGREGATIO RITUUM 49 respecti vae dominicae ct hebdomadae mensis augusti, omissis ceteris de libris Regum ». 222-229. Omittuntur. 230. Post titulum Dominica V augusti, hacc ponatur rubrica: «Si huic dominicae locus non sit, praetermittitur una cum sua hebdomada >. 231. Post titulum Dominica I septembres, ponatur rubrica quae in n. 36 Variationum invenitur. 232-236. Omittuntur. 237. Post titulum Dominica I octobris ponatur rubrica quae in n. 38 Varia­ tionum invenitur. 238. Post titulum Dominica III octobris haec ponatur rubrica: «Si haec dominica a die 18 ad diem 21 octobris occurrat, praetermittitur una cum sua hebdomada, eiusque loco ponitur dominica IV ». 239-240. Omittuntur. 241. Post titulum Dominica I novtmbris ponatur rubrica quae in n. 39 Va­ riationum invenitur. 242. Post titulum Dominica II novembris, haec ponatur rubrica: « Haec do­ minica una cum sua hebdomada semper praetermittitur, cum ei locus numquam fieri possit, iuxta superiorem rubricam [ Variationes, n. 39]. 243-247. Omittuntur. 248. Maneat titulus Dominica HI quae superfuit post Epiphaniam et eius oratio; cetera omnia demantur. Ponatur vero, post orationem, hacc rubrica: « Reliqua, huic dominicae pro­ pria, omittuntur, cum si post Pentecosten resumenda sit, semper occurrat cum festo D. N. lesu Christi Regis ». Caput VIII De proprio Sanctorum 249-260. Omittuntur. 261. Post Laudes [festi Purificationis B.M.V.~\ ponantur rubricae sequentes: « Ad Horas antiphonae ct psalmi de feria currenti; ad Primam in responsorio brevi versus Qui natus es de Maria Virgine. Quando hoc festum occurrit in dominicis in Septuagesima, aut Sexagesima, aut Quinquagesima, ad Horas sumuntur antiphonae dc Laudibus, psalmi vero dc dominica, retentis tamen ad Primam psalmis 117, 1181 et 118“. 262. In festis III classis a dic 5 februarii ad diem 9 martii deleantur rubri­ cae commemorationem feriae Quadragesimae statuentes 27. Variationes nn. 262, 268 ct 274 inductae circa commemorationes feriae temporis quadragcsimalis dimanant ex mutata norma praecedentiae dierum liturgicorum. Nam antea festa 4 — Ephem. Iit. 1961. 50 ACTA SANCTAE SEDIS 263-267. Omittuntur. 268. Pro omnibus festis III classis, a die 10 martii ad diem 28 mardi occurrentibus, retineatur indicatio consueta diei, Sancti et classis; sed ponatur tantum commemoratio ad Laudes, his verbis: « Tempore quadragcsimali fit commemoratio in Laudibus tantum ». 269-273. Omittuntur. 274. In omnibus festis III classis a dic 2 ad diem 14 aprilis tollantur ru­ bricae commemorationem feriae quadragcsimalis statuentes. 275-292. Omittuntur. 293. [Officium vigiliae S. Laurentii disponitur hoc modo]: Post titulum Ad Matutinum ponatur rubrica: < Lectiones de homilia in evangelium Si quis vult de Communi unius Martyris 2 loco, cum responsoriis tamen feriae cur­ rentis, ut in Proprio de Tempore ». Post titulum Ad Vesperas ponatur: « Omnia ut in Psalterio feriae curren­ tis, cum oratione vigiliae, ut supra ad Laudes ». 294-311. Omittuntur. 312. [In festo D.N. lesu Christi lectio VIII explicit verbis sive ludaeis esset adversum. Lectio IX efficitur cx altera parte lectionis a verbis Pote­ rat autem. 313-314. Omittuntur. 315. Vesperae et Completorium Commemorationis omnium Fidelium de­ functorum transferuntur post Nonam dici 2 novembris. [Ante Completorium ponitur rubrica, quae habetur ante Completorium feriae V in Cena Domini: cfr. supra, n. 183]. 316. Omittitur. 317. Pro commemoratione Ss. Mart. Vitalis et Agricolae et Ss. Quatuor Co­ ronatorum ponatur versus Exsultabunt23. 318-321. Omittuntur. Caput IX De Communi Sanctorum 322. Quod ad primas Vesperas attinet, haec serventur: In quovis Communi semper notandae sunt I Vesperae, cum in festis 1 classis occurrant. Minimum quod exigitur, hoc est, ut ponatur titulus « Ad I Vespe­ ras >; subter titulum scribatur: «Quoties festum sit 1 classis». Deinde indicari « duplicia » praeferenda erant feriis « simplicibus » temporis quadragcsimalis; nunc vero caedem fertae, cum sint III classis, praeferuntur festis eiusdem gradus. 28 Scilicet versus proprius Laudum de Communi plurimorum Martyrum. Antea habe­ batur versus Laetamini (e I Vesperis eiusdem Communis), quia versus Laudum adhibe­ batur pro commemoratione octavae omnium Sanctorum. S. CONGREGATIO RITUUM 51 debent: unde sumenda sint antiphonac, psalmi, capitulum, hymnus, versus, antiphona ad Magnif. (remittendo, prout casus fert, ad Laudes, vel ad II Vespe­ ras). Non exigitur autem, ut textus proprii pro I Vesperis ponantur hoc loco; sufficit, eos inserere in II Vesperis. Manet editoribus plena libertas, ad I Vesperas adducere etiam textus occurrentes. 323. Post titulum Ad Laudes, verba et per Horas inter parenthesim ponan­ tur. — Quod servatur in omnibus Communibus. 324. Post Laudes haec ponatur rubrica: «Si festum sit I classis, ad Horas antiphonac de Laudibus, psalmi de dominica, ad Primam tamen ut in festis. Se­ cus, antiphona ct psalmi de currenti hebdomadae dic». — Quod servatur in omnibus Communibus. 325. Omittitur. 326. [Doxologia lesu, tibi sit gloria, qui victor in caelum redis, in Com­ muni Apostolorum et in Communi Martyrum tempore paschali, retinetur una cum doxologia Deo Patri]. 327. Omittitur. 328. I Omnia responsoria post lectiones de homilia in Evangelium in Com­ muni Summorum Pontificum] demi possunt; in casu, post VII et VIII lectio­ nem ponatur rubrica: «Responsorium conveniens». 329-334. Omittuntur. 335. Post lectiones II Nocturni [de Communi Doctorum] responsoria substi­ tui possunt hac rubrica: «Responsorium conveniens», post unamquamque lec­ tionem ponenda. 336-338. Omittuntur. Caput X De Officio S. Mariae in sabbato 339. I Veteri rubricae circa dies quibus est dicendum Officium S. Mariae in sabbato substituitur textus e n. 78 Codicis rubricarum derivatus]'. «Omnibus sabbatis IV classis fit Officium de sancta Maria in sabbato, in quo, sumptis antiphonis ct psalmis de sabbato, reliqua dicuntur ut infra ». I Vesperae demantur [...]. Caput XI De Officio parvo B. Mariae Virginis 340. In parvo Officio B. Mariae Virg.: a) non dicitur Ave Maria initio Horarum; b) commemoratio de Sanctis supprimitur; 52 ACTA SANCTAE SEDIS f) Vesperae et Completorium ponantur in fine Officii; J) ante orationem non dicitur Kyrie, Christe, Kyrie; e) Horae concluduntur ut in divino Officio versibus Dominus vobiscum, vel Domine, exaudi, Benedicamus Domino, Fidelium animae; f] item Completorium concluditur benedictione Benedicat et custodiat, quam sequuntur antiphonae finales cum suis versu et oratione, necnon versus Divinum auxilium; gl antiphonae integrae dicuntur ante et post psalmos ad omnes Horas. Caput XII De Officio defunctorum 341. [....... ] Vesperae ponantur post Laudes; orationes, proinde, scribantur in Laudibus. Psalmus 145 [post Vesperas] et psalmus 129 [post Laudes] demantur Caput XIII De psalmis gradualibus et poenitentialibus, ac de Litaniis Sanctorum 342. Titulus sic perficiatur: «Septem psalmi poenitcntiales cum Litaniis Sanctorum ac suis precibus ». [SrcwzjJa rubrica ante psalmos] sic mutatur: «Litaniae Sanctorum, sine psalmis poenitentialibus, sed cum suis precibus, dicendae sunt in Litaniis maio­ ribus et minoribus, iuxta proprias rubricas, nec duplicantur, nec anticipari pos­ sunt de sero. Antiphona Ne reminiscaris ponitur integra. Titulus [ante Litanias] sic efformetur: « Litaniae Sanctorum cum suis pre­ cibus ». Caput XIV De Communi Sanctorum pro aliquibus locis 343. Post Litanias Sanctorum cum suis precibus ponendae sunt « Commu­ nia Sanctorum pro aliquis locis ». In his serventur quae supra ad nn. 322-324 statuta sunt. Cum vero haec Communia rarius adhibeantur, psalmi Nocturnorum (si li­ beat) numero tantum ac primo versu allegari possunt, remittendo ad textum plenum in corpore Breviarii positum. Typis quoque minoris mensurae scribi possunt. 53 S. CONGREGATIO RITUUM Caput XV De appendice ad Breviarium romanum 344. Iuxta probatam consuetudinem Breviariorum, post textum authenticum Breviarii, adduntur variae partes: precationes, formulae, aliaquc similis generis, ad utentium commoditatem et pietatem fovendam. Hacc consuetudo omnino servetur; tantummodo certus ordo in ponendis his partibus necessario adhibeatur iuxta normam quae hic proponitur. 345. Titulus, partium post « Breviarium» sequentium hic erit: «Appendix ad Breviarium romanum ». 346. Partes quae scribi possunt, hoc ordine ct sub his titulis ponantur: I " < I. Excerpta ex Missali romano. ex. gr. Preces ante et post Missam. * II. Excerpta ex Rituali romano. His excerptis addatur semper locus, ex quo in Rituali desumpta sunt, et, ubi occurrit, indicatio indulgentiarum, cum loco in « Enchiridion indulgentia­ rum » convenienti. ex. gr. Ordo ad faciendam aquam benedictam. Ordo Communionis infirmorum. Ordo Extremae Unctionis. Ordo commendationis animae. Benedictio mensae. Itinerarium clericorum. Litaniae approbatae. Benedictiones variae. Formulae variae. III. Preces diversae. 347. Imprimaturs pro Appendice ad Breviarium requiratur a competenti Curia dioccesana, et ponatur, post Appendicem, ante indicem generalem totius voluminis. Monitum generale Ne oriantur interpretationes erratae, haec S. Rituum Congregatio ad num. 5 «Ordinationum ad librorum liturgicorum Editores» (Acta Apostolicae Sedis, 52 [19601 734) hacc animadvertit: Examen, de quo in praedicto numero, extenditur unice ad observantiam Codicis rubricarum aliarumquc praescriptionum circa methodum ct formam pa­ randi novas editiones Breviarii et Missalis romani, non vero ad corrigendas men­ das typographicas huiusmodi, de quibus respondent rcdactorcs et revisores singu­ lorum Editorum. 54 ACTA SANCTAE SEDIS Decretum porro quo editiones singulorum Editorum « typicae conformes > declarantur, expediri potest tantummodo, quando ultimae partes totius volumi­ nis, Breviarii aut Missalis, examinatae fuerint. Nihil impedit, quominus Edito­ res, pro sua commoditate, specimina proprii Breviarii aut Missalis, per sectiones seu partes (at non nimis exiguas, ne examinis opus ultro protrahatur) mittant, duplici semper exemplari, ut iam innuimus. « Imprimi potest », quod haec S. Congregatio pro singulis sectionibus editori remittit, una cum eventualibus correctionibus fideliter exsequendis, non acquivalct approbationi definitiva, uti dictum est, in fine examinis concedendae. Romae, dic 5 oct. 1960. Henricus Dante, S.R.C. a secretis II URBIS ET ORBIS: LITANIAE PRETIOSISSIMI SANGUINIS D.N.I.C., APPROBATAE ET IN RITUALI ROMANO INSERENDAE i Pretiosissimi Sanguinis Agni immaculati Christi, quo redempti sumus, cultum in dies pie succrescere cupiens, Sanctissimus Dominus noster loan­ nes Papa XXIII12 supra relatas Litanias, a S. Rituum Congregatione descripto ordine digestas, approbare dignatus est, easdemque in vulgus edi atque in Rituali Romano, tit. XI, post Litanias Ss.mi Cordis lesu, inseri ita induisit, ut in toto Orbe catholico a Christifidelibus cum private tum publice adhi­ beri valeant. Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 24 februarii 1960. C. Card Cicognani, Praefectus Henricus Dante, Kyrie eleison... Pater dc caelis, Deus Fili. Redemptor mundi, Deus Spiritus Sancte, Deus Sancta Trinitas, unus Deus a secretis miserere nobis 1 Acta Ap. Sedis, 52 (1960) 412-413. 2 «Vestigiis [igitur] Decessorum Nostrorum insistentes, ut pictas erga Pretiosissimum Sanguinem Agni Immaculati Christi magis magisque vigeret atque floreret, congruentes lita­ nias, prout a Sacro Consilio legitimis ritibus tuendis ordine digestae sunt, adprobavimus. earumque recitationem cum privatam tum publicam, peculiaribus propositis Indulgentiis, universae chrisvanorum familiae commendavimus » (Ex Epistola Apostolica loannis XXIII Dc cultu Pretionsnmi Sanguinis D N.l C. promovendo). S. CONGREGATIO RITUUM Sanguis Christi, Unigeniti Patris aeterni Sanguis Christi, Verbi Dei incarnati Sanguis Christi, Novi ct Aeterni Testamenti Sanguis Christi, in agonia decurrens in terram Sanguis Christi, in flagellatione profluens Sanguis Christi, in coronatione spinarum emanans Sanguis Christi, in Cruce effusus Sanguis Christi, pretium nostrae salutis Sanguis Christi, sine quo non fit remissio Sanguis Christi, in Eucharistia potus et lavacrum animarum Sanguis Christi, flumen misericordiae Sanguis Christi, victor demonum Sanguis Christi, fortitudo martyrum Sanguis Christi, virtus confessorum Sanguis Christi, germinans virgines Sanguis Christi, robur periclitantium Sanguis Christi, levamen laborantium Sanguis Christi, in fletu solatium Sanguis Christi, spes poenitentium Sanguis Christi, solamen moriendum Sanguis Christi, pax ct dulcedo cordium Sanguis Christi, pignus vitae aeternae Sanguis Christi, animas liberans de lacu Purgatorii Sanguis Christi, omni gloria et honore dignissimus Agnus Dei... y Redemisti nos, Domine, in sanguine tuo. R7 Et fecisti nos Deo nostro regnum. salva nos Omnipotens sempiterne Deus, qui unigenitum Filium tuum mun­ di Redemptorem constituisti, ac cius sanguine placari voluisti: concede, quae­ sumus, salutis nostrae pretium ita venerari, atque a praesentis vitae malis cius virtute defendi in terris, ut fructu perpetuo lactemur in caelis. Per eumdem Christum Dominum nostrum. Arnen3. Oremus. 3 Summus Pontifex loannes XXIII sequentes indulgentias largiri dignatus est: 1) partialem septem annorum a christifidclibus saltem corde contrito acquirendam, si Litanias Pretiosissimi Sanguinis cum versiculo ct oratione devote recitaverint; 2) plenariam, suctis conditionibus, semel in mense ab ipsis lucrandam, si quotidie per integrum mensem camdcm recitationem pia mente persolverint. (S. Paenitentiana Apostolica, dic 3 martii 1960, in Acta Ap. Sedis, 52 [1960] 420). 400 NOTITIAE Cardinal Spelhnan of New Yor{: « Holy Week in the very heart of the Church’s year and the most important week in the life of our parish. In the memorate in the most solemn way the mighty deeds of salvation which God liturgy of Holy Thursday, Good Friday, and the Easter Vigil, we shall com­ memorate in the most solemn way the mighty deeds of salvation which God wrought for us in the first Holy Week... Through the sacramental rites, Christ our Head will unite us, the members of His Body, with His death and resur­ rection, so that there will take place in us, too, a passover from death to a life lived with Him in God. « That great work of Christ, powerful though it is, calls for our coope­ ration. All our parishioners shouk take an active part in the celebration by answering, singing, joining in the processions, offering and receiving... Above all, the Easter Vigil should stand out as the supreme feast of the parish, when all our parishioners come together as God’s holy people, their consciences clean­ sed from sin, to give expression to their gratitude for the glorious triumph completing the sacrifice of our risen Savior. The attendance at the Easter Vigil should surpass even that at the Midnight Mass of Christmas, for Easter is the goal of Christmas, as it is of Holy Thursday and of Good Friday... On this common anniversary of our Baptisms, Confirmations, and first communions, we shall revive the grace of these sacraments of our Christian initiation by renewing our co\ enant with Christ in the fervent reception of the Easter Com­ munion. The truly fervent celebration of Holy Week will be the unique source of a spiritual renewal for our parish that the Church means it to be ». Philip T. Weller Canada. In commentario «Cahiers dc Joséphologie » (vol. IX, n. 1, pp. 1-74) tracta­ tur de inserendo nomine S. loseph precibus Missae. Sequentes articuli habentur: I. L’aspect historique: pétitions et répons (pp. 4-31); 2. L’aspect liturgique: difficultés et solutions (pp. 32-45); 3. L’aspect doctrinale: enseignements et actes pontificaux (pp. 46-71); Conclusion: la question d'opportunité (pp. 72-74). Difficultates, quae videntur opponi huic insertioni, haud facile sunt sper­ nendae. Praeter alia, insertio essetne elementum unionis vel maioris divisionis cum fratribus separatis Orientis et Occidentis? laponia. In periodico «Asia» (12 [I960] 155-156) L. Nagac indicat libros liturgicos et devotionis popularis qui hucusque in laponia in lucem prodierunt et ostendit defectus in iisdem libris occurrentes. Joseph Pizzoni, Sponsor Imprimatur: A. Traglia, Card. Provicaritis Autorizzazionc del Tribunale di Roma, 2" gennaio 1951 Istituto Grafico Tiberino - Roma. Via Gaeta 14 IUS ET PRAXIS A C T A SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO I ORDINATIONES AD LIBRORUM LITURGICORUM EDITORES CIRCA NOVAS BREVIARII AC MISSALIS ROMANI EDITIONES In primo fasciculo nostri Cçmmentarii, hoc anno, eam partem evulgavimus Ordinationum, quas S.R.C. ad Editores direxit, pro novis Breviarii romani alilion ib us disponen dis. En nunc altera pars eorundem Ordinationum, quae Missale respiciunt, et cuius primo indicem transcribimus. Pars prima·. Normae generales (nn. 1-4). Pars secunda·. De Breviario romano (nn. 5-347). Pars tertia: De Missali romano. Praemonenda (nn. 348-349). Caput I. De iis quae in Missali romano exstare debent (n. 350). Caput II. De titulo Missalis romani (n. 351). Caput HI. De partibus introductoriis (nn. 352-356). Caput IV. De Proprio de Tempore. A) De tempore Adventus (nn. 357-366). B) Dc tempore Nativitatis (nn. 367-387). C) Dc tempore Epiphaniae (nn. 388-393). D) Dc tempore per annum ante Septuagesimam (nn. 394-395). E) Dc tempore Septuagesimae (nn. 396-398). F) Dc tempore quadragcsimali (nn. 399-429). G) De tempore paschali (nn. 430-453). I I) Dc tempore per annum post Pentecosten (nn. 454-471). Caput V. De Proprio Sanctorum (nn. 472-540). Caput VI. De Communi Sanctorum (nn. 541-555). ’ Caput VII. Dc Missis votivis ct orationibus diversis. A) Dc Missis votivis (nn. 556-570) B) Dc orationibus diversis (n. 571). Caput VIII. Missae ct orationes pro defunctis. Ordo absolutionis praesente et absente corpore (nn. 572-584). 28 —Ephem Iit 1961. 402 Caput Caput Caput 659). Caput Caput Caput Caput Caput Caput ///). ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI IX. Proprium Sanctorum pro aliquibus locis (nn. 585-654). X. Commune Sanctorum pro aliquibus locis (n. 655). XI. Ordo ad faciendam et aspergendam aquam benedictam (nn. 656XII. Cantus ad libitum (nn. 660-661). XIII. Dc Appendice ad Missale romanum (nn. 662-665). XIV. Ritus servandus in celebratione Missae (nn. 666-711). XV. Variationes in partibus introductoriis (nn. 712-716). XVI. De Ordine Missae (nn. 717-755). XVII. Dc defectibus in celebratione Missae occurrentibus (nn. 756- Ne autem utilitatis limites excedamus, sicut iam fecimus pro Ordinationi­ bus Breviarium respicientibus, eas tantum partes exhibebimus, quae lineas gene­ rales novi Missalis produnt; minutas vero indicationes, quae continent varia­ tiones in singulas rubricas inducendas omittimus, cum saepius tam breviter sint redactae, ut intellegi nequeant, nisi prae manibus habeatur textus libri liturgici ad quem singulae variationes remittunt. Ab hac tamen norma partem excipimus, quae variationem refert inducendas in Ritum servandum et in Or­ dinem Missae, harum variationum peculiari attenta natura. Ratio ergo procedendi in tradendo textu Ordinationum haec erit: a) textus officialis Ordinationum literis ordinariis scribetur, singulis par­ tibus numerum praemittendo qui respondet numero in indice dato; b) partes, quae scribuntur literis italicis et inter parentheses quadras includuntur, a nobis redactae sunt ad textum immediate perspicuum reddendum, quin ad Missale recurrendum sit; c) ad calcem cuiusque paginae, cum necessitas occurret, paucas adnotationes addimus, quae textus intellegentiam faciliorem reddant et magis apertam. Praeterea prae oculis habendae erunt aliae Ordinationes ad Editores die 26 iulii 1960 datae, et quae publici iuris factae sunt in Commentario officiali, quae hic non referuntur. Pars tertia DE MISSALI ROMANO Praemonenda 348. Ea omnia quae in « Normis generalibus » harum Ordinationum (nn. 1-3) proposita sunt, valent — sicut ipse textus innuit — etiam de Missali romano recudendo. 349. Addere volumus alias quasdam normas, editionum Missalis proprias. d) E Missali romano deleantur ea omnia quae ex praescriptis Decreti generalis anni 1955 et ex rubricis novis huius anni 1960 amplius non habent ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMAM 403 locum, uti ex. gr. ca quae dc vigiliis et octavis suppressis, dc orationibus iuxta anni tempora olim dicendis, ponuntur. b) Apponantur singulis diebus liturgicis denominationes novae classis cui pertinent, ct reformentur, ubi casus fert, ipsorum dierum nomina. c) Diebus quibus, iuxta novum ordinem, commemoratio fieri debeat dc Sancto in feria, post indicationem diei et Sancti, ponatur vox « Commemo­ ratio»: deinde ponatur indicatio Missae convenientis, remittendo ad Commune, vel exhibendo propriam vel partes ipsius proprias. d} In toto Missali adhibeantur sequentes modi dicendi, ubi occurrunt: < Antiphona ad Introitum, Antiphona ad Offertorium; Antiphona ad Com­ munionem ». e) Item, in omni Missa, quae per extensum datur, maioris textus clari­ tatis causa, strictim servetur spatium unius saltem lineae inter has partes: — inter orationem (orationes) et lectionem; — inter graduate (tractum etc.) et Evangelium; — inter secretam et antiphonam ad Communionem. /) Orationes (aliacve partes, forsitan occurrentes) quae ad commemora­ tionem (commemorationes) pertinent, vel ad Missas votivas inserviunt, ita scr’bantnr, ut, relate ad textus proprios Missae, per spatium unius vel duarum litterarum retractentur. g) Curetur quam maxime ut evitetur necessitas folium vertendi, dum dicenda est antiphona ad Introitum, oratio, secreta, postcommunio, vel alia precatio quam celebrans extensis manibus recitare debet. /;) Singulis praefationibus servetur pagina propria integra. /) Canon Missae incipiat absolute, seu absque praemissa quadam ima­ gine, sive « ultimae Cenae » sive alius rei; sufficit traditionalis imago Cruci­ fixi ad paginam sinistram posita. Caput I De iis quae in Missali exstare debent 350. Partes quae Missale Romanum componunt sunt: 1. Titulus 2. Decretum circa uniformitatem cum editione typica 3. Bulla Pii V (in extenso) 4. Bulla Clementis VIII (in extenso) 5. Bulla Urbani VIII (in extenso) 6. Motu proprio « Rubricarum instructum» loannis XXIII 7. Decretum generale S.R.C. « Novum rubricarum > <8. Rubricae generales Rubricae generales Breviarii romani - (hic omittuntur). 9. Rubricae generales Missalis romani 10. Dc anno ct cius partibus 404 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 11. Tabula paschalis antiqua reformata 12. Tabula paschalis nova reformata 13. Tabula temporaria festorum mobilium 14. Calendarium Missalis romani 15. Ritus servandus in celebratione Missae 16. De defectibus in celebratione Missae occurrentibus 17. Praeparatio ad Missam 18. Gratiarum actio post Missam 19. Ordo inccnsationis oblatarum et altaris 20. Proprium de Tempore 21. Ordinarium Missae 22. Proprium Sanctorum 23. Commune Sanctorum 24. Missae votivae: I. Missae votivae quae loco conventualis de feria quartae classis in choro suffici possunt. II. Missae votivae ad diversa. HI. Orationes diversae dicendae ad libitum iuxta rubricas. 25. Missae defunctorum Orationes diversae pro defunctis 26. Proprium Sanctorum pro aliquibus locis ubi ex induito S. Sedis concessum est 27. Commune Sanctorum pro aliquibus locis. Caput II De titulo Missalis romani 351. Titulus Missalis romani sic efformetur: MISSALE ROMANUM ex Decreto Ss. Concilii Tridcntini restitutum Summorum Pontificum cura recognitum Editio iuxta typicam Caput III De partibus introductoriis 352. Partes quae « introductoriae » Missalis romani vocantur, aliae non sunt nisi quae supra n. 350 (1-19) indicantur. 353. Omnes hae partes praecedere debent ipso volumini Missalis, nec licet omnino, eas a volumine Missalis seiunctas edere, etiamsi agatur de edi­ tionibus quas « manuales » vocant. 354-356. Omittuntur. ordinationes circa editiones MISSALIS ROMANI 405 Caput IV De Proprio de Tempore A) Dc tempore Adventus 357. Sub titulo generali Proprium de Tempore, ponatur titulus minor: «Tempus Adventus». 358. \ Rubrica de modo dicendi Introitum sic emendatur]: «Hic modus repetendi antiphonam ad Introitum servatur per totum annum». 359. \In Missa dominicae l Adventus] rubrica Credo sic emendetur: «Cre­ do, quod dicitur in qualibet dominica, etsi eius Officium alicui festo locum cedat, vel Missa votiva II classis celebretur; non dicitur autem in feriis, quando adhibetur Missa dominicae praecedentis ». — Rubrica Praelatio sic emendetur: «Praefatio de Ss.ma Trinitate, quae dicitur tamquam de Tempore in dominicis Adventus ct in omnibus dominicis II classis, extra tempus natalicium et paschale; non vero in feriis, quando adhibetur Missa harum dominicarum, sed tunc dicitur praefatio communis». 360. I In fine Missae dominicae l Adventus] rubrica Dicitur Benedicamus deleatur. — Loco rubricae Quum tempore Adventus ponatur rubrica: « Dc feriis Ad­ venin'; fit commemoratio in omnibus Missis, tam in cantu quam lectis » ’. 361. [In Missa feriae IV Quatuor Temporum Adventus], loco rubricae Post Kyrie inseratur nova rubrica: «Quoties dicenda sunt verba Plectamus ge­ nua, Levate, proferenda sunt in Missa solemni a diacono, in ceteris Missis a celebrante; ct post Plectamus genua, omnes, una cum celebrante, flexis geni­ bus, per aliquod temporis spatium in silentio orant; dicto Levate, omnes surgunt, ct celebrans dicit orationem ». Notetur insuper, semel pro semper: Ad Plectamus genua deleatur litte­ ra « R »; cum abhinc Plectamus genua ct Levate ab eodem proferenda sint, Le­ vate non amplius ut responsorium censeri potest; ideo littera « R » ante Levate deleatur. — Post primam orationem inseritur rubrica: « Praecedens oratio sine Plectamus genua sumitur ad commemorandam fe­ riam IV Quatuor Temporum». 362. \In eadem Missa feriae IV QT | post orationem Pesti na inseritur ru­ brica: «Et dicuntur aliae orationes forte occurrentes ». 1 1 lie sequitur alia rubrica, iam antea in Missali exstans, de Missa dicenda infra hebdo­ madam, quando occurrit Officium de feria, quae Missam propriam non habet; ct de su­ mendis orationibus dominicae praecedentis, ad feriam, infra hebdomadam, commemoran­ dam, si orationes proprias non habet. Haec ultima determinatio, cum in Missali clare habeatur, dempta est e n. 299 Codicis rubricarum per Declarationem S.R.C. diei 27 maii 1961 (cfr. Ephem. Iit. 75 (1961] 366). 406 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 363. «Sabbato Quatuor Temporum Adventus — II classis — Statio ad S. Petrum ». In omnibus sabbatis IV Temp., commoditatis causa, duplex forma Mis­ sae in extenso exprimatur, forma scilicet longior, et forma brevior2. Scribatur proinde: « Forma Missae longior » « Haec forma adhibenda est in Missa conventual! ct in Missa, in qua Ordi­ nes 3 conferuntur; in ceteris Missis adhiberi potest forma brevior, ut infra >. « In sabbato Quatuor Temporum Missa, in qua Ordines conferuntur, di­ cenda est de sabbato, etiam festo I vel II classis occurrente, et in ea additur oratio ritualis « In collatione Ordinum » sub unica conclusione cum oratione quae sequitur Dominus vobiscum, ct omittuntur omnes commemorationes, nisi sint privilegiatae ». — Post orationem Deus, qui conspicis inseritur rubrica: « Praecedens oratio sine Flectamus genua sumitur ad commemorandum sab­ batum Quatuor Temporum ». 364. [In eadem Missa sabbati OT| post orationem Deus, qui tribus inseri­ tur rubrica: « Et dicuntur aliae orationes forte occurrentes ». 365. [Post Missam sabbati QT, forma longiore, additur}·. « Forma Missae brevior » « Haec forma adhiberi potest extra Missam conventualcm et Missam in qua Ordines conferuntur ». Tota Missa ponatur in extenso. Antiphona ad Introitum, prima oratio ut supra. — Post orationem Deus, qui conspicis inseritur rubrica: « Praecedens oratio sine Flectamus genua sumitur ad commemorandum sabbatum Quatuor Temporum ». Deinde prima lectio cum suo graduali. Post graduale A summo caelo inseritur: « Hic dicitur Dominus vobiscum, sine Flectamus genua. Oratio. Oremus. Concede, quaesumus. « Et dicuntur aliae orationes forte occurrentes ». Lectio Epistolae. Fratres: Rogamus vos>\ reliqua omnia ut in Missa sab­ bati Quatuor Temporum. 2 Distinctio haec duplicis formae Missae sabbatorum QT nihil aliud est quam appli­ catio n. 468 Codicis rubricarum, in commodum utentium facta. 3 Cum agitur dc Ordinibus conferendis, novae rubricae Missalis regulariter locutionem adhibent Ordines», numquam vero sacri Ordines». Sic et oratio ritualis semper indi­ catur tamquam oratio « In collatione Ordinum ». dum, e contra, Codex rubricarum anti­ quam inscriptionem refert « In collatione sacrorum Ordinum ». Vox « sacrorum » evidenter ablata est ad indicandum huiusmodi orationem esse dicendam etsi Ordines minores tantum, non vero tunc solum cum Ordines maiores, seu sacri sensu luridico. conferuntur. ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI *107 i 366. \ln fine Missae dominicae IV Adventus], rubrica Si vigilia sic emen­ detur: «Si vigilia Nativitatis Domini venerit in dominica, totum Officium Missae fit de vigilia, sine commemoratione dominicae». B) De tempore Nativitatis 367. Titulo festi Nativitatis Domini praeponatur sequens titulus generalis: «Tempus Nativitatis». Postea: «In Nativitate Domini - I classis cum octava II classis ». Deinde inseratur rubrica: « In festo Nativitatis Domini quivis sacerdos tres Missas celebrare potest. Dc agendis, si sacerdos eodem die duas vel tres Missas celebret, vide Ritum servandum in celebratione Missae ». 368. Rubrica Praefatio de Nativitate sic emendetur: « Praefatio dc Nativitate Domini, quae dicitur 1° tamquam propria in Missis de Nativitate Domini et de eiusdem octava: et 2° tamquam dc Tempore, infra octavam Nativitatis Domini, etiam in Missis, quae secus praefationem propriam haberent, exceptis iis Missis, quae praefationem propriam de divinis mysteriis vel Personis habent; et insuper a dic 2 ad 5 ianuarii in Missis, quae non habent praefationem propriam ». 369-371. Omittuntur. 372. [In fine tertiae Missae Nativitatis Domini], rubrica Si qua sic emen­ detur: « Si qua, infra octavam Nativitatis Domini, dicenda sit Missa votiva dc Christo Domino, sumitur Missa Puer natus est nobis, quae habetur infra, post diem 28 decembris ». 373-375. Omittuntur. 376. In Missa Ss. Innocentium rubrica Non dicitur Gloria in excelsis, et rubrica Sequens Alleluia deleantur. Loco rubricae Tractus non dicitur, ponatur rubrica: «In Missis votivis post Septuagesimam, omissis Alleluia, ct versu sequenti, dicitur tractus Effuderunt. Loco rubricae In Missis votivis ponatur rubrica: « Tempore autem paschali omittitur graduale, et cius loco dicitur: Alleluia, alleluia. Si Ps. 112, 1 Laudate, pueri etc. ». 377-383. Omittuntur. 384. [ Post Missam diei 1 ianuarii], rubrica Dominica a die deleatur et cius loc > ponatur rubrica: « Dc dominica, si occurrat a dic 2 ad diem 5 ianuarii, nihil fit; eius locum tenet festum Ss.mi Nominis Iesu, cum omnibus iuribus ct privilegiis dominicae 4. 4 Cum Officium Ss.mi Nominis Iesu integre locum teneat dominicae, cum omnibus ipsius iuribus ct privilegiis, occurrente tali dominica festo 1 classis quod non sit Domini, dominica commemoratur per elementa desumpta cx Officio Ss.mi Nominis Iesu. » » 408 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI Diebus ferialibus a 2 ad 5 ianuarii Missa dicitur ut die 1 ianuarii, cum Gloria ct praefatione de Nativitate, sine Credo ct Communicantes proprio». 385-387. Omittuntur. C) De tempore Epiphaniae. 388. Titulo festi [Epiphaniae] praeponatur sequens titulus generalis: < Tempus Epiphaniae ». [In Missa festi Epiphaniae], rubrica Praefatio et Communicantes sic emen­ detur: Praefatio de Epiphania Domini, quae dicitur tamquam propria in Missis dc festo Epiphaniae et de Commemoratione Baptismatis D. N. lesu Christi, ct tamquam dc Tempore diebus a 7 ad 13 ianuarii, in Missis quae praefatione propria carent. Communicantes \cro proprium dc Epiphania Domini dicitur tantum in ipso dic festo Epiphaniae » ·’. 389. [In fine Missae festi Epiphaniae], rubrica Infra octavam deleatur, ct cius loco ponatur sequens rubrica: « Dc dominica I post Epiphaniam suo dic nihil fit, sed cius locum tenet festum Sanctae Familiae lesu, Mariae, Joseph, cum omnibus iuribus ct privi­ legiis dominicae. Diebus ferialibus a 7 ad 12 ianuarii ante dominicam I post Epiphaniam occurrentibus, dicitur Missa de festo Epiphaniae: post eandem dominicam vero Missa dc eadem dominica In excelso throno, ut infra, cum Gloria ct praefatione de Epiphania, sine Credo ct Communicantes proprio ». 390-393. Omittuntur. D) De tempore per annum ante Septuagesimam. 394. Titulo dominicae praeponatur titulus generalis: « Tempus per am num ante Septuagesimam ». 395. Omittitur. E) De tempore Septuagesimae. 396. Titulo dominicae praeponatur sequens titulus generalis «Tempus Sep­ tuagesimae ». 397-398. Omittuntur. Idem dicendum est pro festo S. Familiae, dominica 1 post Epiphaniam (cfr. infra, n. 389). '· Eruo non in dominica sequenti, quando alicubi fit solemnitas externa festi Epiphaniae. MHM· 1 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 409 F) De tempore quadragesimali. a) De tempore Quadragesimae. 399. Titulo feriae praeponatur titulus generalis: « Tempus Quadragesi­ mae ». Deinde: « Feria IV cinerum - I classis». Post titulum diei titulus minor scribatur: « De benedictione cinerum ». 400. Rubrica In choro, dicta Nona, incipiat cum verbis: « Sacerdos in­ dutus ». Prima pars rubricae: Deinde sacerdos scribatur: « Deinde sacerdos, ad la­ tus epistolae... ». In fine orationis Omnipotens ... qui Ninivitis ponatur, in extenso, conclu­ sio brevis: «Per Christum Dominum nostrum. R7. Amen»1’. Ante rubricam Deinde dignior ponatur titulus: « De impositione ci­ nerum ». 401. Post rubrica: « Si mane cineres Item eadem nequeant ». orationem Concede [/« fine impositionis cinerum} haec ponatur solemnis benedictio cinerum tardioribus horis fiat, licet primo benedicere forma simplici absque cantu, ordine supradescripto. forma adhiberi potest ubi ministri sacri vel cantores haberi '· Mutatio haec invenietur etiam infra ad benedictionem et processionem palmarum (n. -116) ct candelarum (n, 484) necnon ad benedictionem ct aspersionem aquae benedictae (n. 656). Ita :n praxim uniformiter deducitur principium, iuxta quod conclusio orationum longior assumitur tantum m Missa et in Oflicio, conclusio vero brevior in omnibus aliis ritibus. ‘ In hac rubrica duo nova continentur: a) possibilitas benedicendi cineres iam ante Missam principalem dici, quae celebratur tantum tardioribus horis, in commodum fidelium, qui tali Missae intéresse nequeunt. Iuxta decretum S.R.C. n. 2704 ad V, cineres iam benedicti imponi poterant fidelibus etiam in fine aliarum Missarum, immo etiam independenter a Missae celebratione, sed necessc semper erat ut specialis actio liturgica, sive in forma solemni sive in forma simplici, sed semper cum Missae celebratione coniuncta, praecessisset. Et hoc, sub aspectu practico ct pastorali, non semper utilitati aut bono fidelium congruebat. Ex nova dispositione, benedictioni quae connectitur cum Missa principali semper prae­ cedere potest, etiam sine Missa, primis horis diei, alia benedictio, forma simplici pera­ genda, sine cantu, sed servatis omnibus aliis elementis, ita ut cineres fidelibus petentibus imponi possint, sive ante vel post Missas quae celebrantur, sive extra Missam, Retinetur insuper facultas iterandi eandem benedictionem, dc Ordinarii loci consensu, iis in ecclesiis in quibus Missa vespertina cum magno |x>puli concursu celebratur. />) extensio ritus simplicis (idest formae descriptae in Memoriali rituum Benedicti XIU) ad omnes ecclesias ct ad omnia oratoria, iurc communi, absque necessitate peculiaris induit) Sanctae Sedis. Memoriale enim rituum, per sc, solis ecclesiis paroecialibus competebat, absque speci.ili concessione. Eadem extensio ritus simplicis ad omnes ecclesias cl ad omnia oratoria facta iam fuerat pro sacris actionibus Hebdomadae sanctae jxr Ordinem instauratum: nunc ad diem cinerum ct ad festum Purificationis B.M.V. (cfr. infra, n. 4H4g) extenditur. ■■ | fl| 1 ‘ · 1 ■ 4If) ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI « Benedictio cinerum, quae semel, mane, ante Missam principalem peracta est, ante Missam vespertinam iterari potest, de Ordinarii loci facultate, in ec­ clesiis, ubi Missa vespertina cum magno fidelium concursu celebrari solet ». Postea sequens titulus: « De Missa » (deleta rubrica Deinde sequitur Missa). f. Statio ad S. Sabinam ». Postea haec sequatur rubrica: « In Missa quae benedictionem cinerum se­ quitur, omittuntur psalmus Iudica me, Deus cum sua antiphona, necnon con­ fessio cum absolutione, versibus sequentibus atque orationibus Aufer a nobis et Oramus te, Domine. Sacerdos igitur cum ad altare accesserit, statim illud ascendit ct osculatur in medio ». 402-405. Omittuntur. 406-409. [Exhibentur normae pro disponenda duplici forma, longiore et breviore, Missae sabbati Quatuor Temporum Quadragesimae, sicut supra pro sabbato QT Adventus, nn. 363-365]. 410. Ante Missam [sabbati « Sitientes »] inseritur rubrica: « Missa, in qua hoc sabbato Ordines conferuntur, dicenda est de sabbato, etiam festo 1 et II classis occurrente, et in ea additur oratio ritualis « In col­ latione Ordinum » sub unica conclusione cum oratione Missae, ct omittuntur omnes commemorationes, nisi sint privilegiatae ». 411. Omittitur. b) De tempore Passionis. 412. Titulo dominicae [«Dominica I Passionis»] praeponatur titulus ge­ neralis: « Tempus Passionis ». 413-415. Omittuntur. 416. Pro titulo generali [ante dominicam 11 Passionis] scribatur: «Hebdo­ mada sancta ». [Aa benedictionem palmarum], in fine orationis Benedic ponatur, in exten­ so, conclusio brevis: « Per Christum Dominum nostrum. R7. Arnen ». In fine orationis Domine, lesu Christe [ad complendam processionem ra­ morum] ponatur, in extenso, conclusio brevis: «Qui vivis ct regnas in saecula sacculorum. R7. Arnen ». 417-419. Omittuntur. 420. Praefatio Chrismatis collocetur inter praefationes in Ordine Missae, suo loco, ut in Codice rubricarum, n. 488, ponitur. Adhibeatur autem tonus solemnis. 421-423. Omittuntur. 424. [Rubrica de dicendo psalmo 21 ad denudationem altarium, feria V in Cena Domini, sic completur]: « Clerici, si adsunt, prosequuntur recitationem huius psaimi, usque dum ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 411 altarium denudatio peracta sit; aliexquin celebrans dicat antiphonam ct pri­ mum tantum versum psalmi ante denudationem altaris maioris8». 425. Feria VI in Pass, et Morte Domini (n. 6), oratio Deu/, qui peccati in altera parte sic corrigatur: « ... sicut imaginem terreni, naturae necessitate portavimus, ita imaginem caelestis, gratiae sanctificatione portemus. Per eundem Christum Dominum nostrum9». 426. Textus precationum pro ludaeis sic emendetur10: < Oremus ct pro ludaeis: ut Deus ct Dominus noster auferat velamen de cordibus eorum: ut ct ipsi agnoscant lesum Christum Dominum nostrum. Oremus. Flectamus genua. Levate. Omnipotens sempiterne Deus, qui ludaeos étiam a tua misericordia non repellis: exaudi preces nostras, quas pro illius populi obcaecatione deferimus; ut, agnita veritatis tuae luce, quae Christus est, a suis tenebris eruantur. Per eundem ». 427-429. Omittuntur. G) De tempore paschali. 430. Ante Missam Vigiliae paschalis titulus praemittatur: « Tempus Pa­ schalis ». Rubrica Privata Missae sic emendetur: « Celebratio solius Missae Vigiliae paschalis sine caeremoniis praecedentibus interdicitur ». 431. Omittitur. 432. Rubrica [post Ite, missa est cum duplici Alleluia] sic mutetur: «Et sic dicitur usque ad sabbatum in albis inclusive, in Missis de Tempore». 433. Omittitur. 434. Post titulum « In Litaniis maioribus ct minoribus », [ante Missam Rogationum |, veteribus rubricis demptis, novae inducantur: « Litaniae maiores assignatae sunt diei 25 aprilis; si vero eo die occurrit 8 Textus huius rubricae desumitur e Ritu simplici Ordinis Hebdomadae sanctae, Fe­ ria V in Cena Domini, cap. III. η. 21. 9 Circa lectionem textus huius orationis, ipsius originem ct variationes in libris litur­ gicis mediae aetatis, cfr. commentarium qucxl praebuimus in tradendo Ordine Hebdomadae sanctae instaurato (Ephem. Iit. 70 [1956] 171). Haec variatio iam statuta erat a S.R.C. dic 19 martii 1959 (Prot. V. 4/959) ct Ordi­ nariis locorum communicata fuerat directe per Nuntios ct Delegatos Apostolicos (cfr. Ephem. ht 71 [1960] 133). His Ordinationibus, textus prima vice Missalc ingreditur. Quaestio dc abolendis verbis perfidi ct prrfidia in textu orationis pro conversione ludacorum agitata fuerat occasione instaurationis Hebdomadae sanctae, sed tunc minime soluta Restituta enim tantum fuerat invitatio Flectamus genua ct precatio sub silentio; verba autem relicta fuerant, sed sensu proprio etymologico accipienda (cf. Ephem. Iit. 70 [1956] 175). Nunc autem tamquam «aurium offensive » ct ipsa auferuntur. j H 412 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI dominica Paschatis vel feria II post Pascha, transferuntur in sequentem fe­ riam III. «Litaniae minores seu Rogationes, per se, assignantur feriis II, III ct IV ante festum Ascensionis Domini. Ordinariis autem locorum facultas tribuitur eas transferendi ad alios tres dies continuos magis opportunos, iuxta regionum diversitatem aut consuetudinem aut necessitatem. «In Litaniis maioribus statio ad S. Petrum. Et in minoribus ante Ascen­ sionem: feria II Rogationum, statio ad S. Mariam Maiorem: feria III, statio ad S. loanncm in Laterano; feria IV, statio ad S. Petrum. « Iuxta ecclesiarum et locorum consuetudines et condiciones, cuius rei iudex est Ordinarius loci, his diebus fit processio, in qua dicuntur Litaniae Sanctorum (quae tamen non duplicantur) cum suis precibus. « Si autem processio fieri nequeat, locorum Ordinarii peculiares supplica­ tiones instituant, in quibus dicantur Litaniae Sanctorum et aliae preces in processione fieri solitae. « In Litaniis tam maioribus quam minoribus, in ecclesiis in quibus fit processio vel, dc mandato Ordinarii loci, peculiares celebrantur supplicationes, dicitur, tamquam votiva II classis, Missa de Rogationibus. « Missa Rogationum, vel Missa diei quae locum tenet Missae votivae im­ peditae, habetur tamquam pars totius actionis liturgicae, ct dicitur regulariter expleta processione. Convenit autem ut Missa de Rogationibus dicatur etiam post peculiares supplicationes, quae locum tenent processionis, etsi horis vesper­ tinis peragantur. « In Missi, quae processionem vel alias supplicationes 11 sequitur, omittuntur psalmus ludica me, Dem cum sua antiphona, nccnon confessio cum absolutione, versibus sequentibus atque orationibus Aufer a nobis et Oramus te, Domine. «Sacerdos igitur cum ad altare accesserit, statim illud ascendit ct osculatur in medio. « Aliae Missae de Rogationibus prohibentur ». 435. Ab antiphona ad introitum [Missae Rogationum] tria Alleluia de­ mantur; in fine vero inter parenthesim scribatur: «Tempore paschali: Alleluia, alleluia » 12. A rubrica In hac Missa demantur verba neque Credo. 436. [In Missa Rogationum] deleto Alleluia cum suo versu, haec ponantur: « Tempore paschali »: 11 Hoc modo perficitur, ct magis exactus redditur textus n. 424 e Codicis rubri­ carum. in quo mentio non fiebat de peculiaribus illis supplicationibus, quae locum tenent processionis, quando fieri nequit. *- Missa dc Rogationibus, ex nn. 435-437, disponitur tamquam Missa votiva ordinaria, ita ut adhiberi valeat quolibet anni tempore, iuxta normas illius temporis proprias. Ad supplendos textus gradualis, tractus et versus allcluiatici, iam Variationes anni 1960 statue­ runt sumendas esse partes respectives e Missa pro quacumque necessitate. Has omnes variationes iam praebuimus etiam inter variationes in cantu (cfr. Ephem. ht. 75 [1961] 251). 3 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 4B Hic ponantur Alleluia, alleluia cum suis versibus, c Missa votiva pro qua­ cumque necessitate. «Extra tempus paschale»: Dein ponantur graduate, Alleluia cum suo versu, et tractus, ex eadem Missa votiva. 437. Post antiphonas ad Offertorium et ad Communionem [Missae Roga­ tionum], Alleluia inter parenthesim ponatur, praeposita rubrica «Tempore pa­ schali ». Rubrica « Praefatio paschalis, iuxta rubricas » auferatur. 438-439. Omittuntur. 440. Titulo festi [Ascensionis ] praeponatur sequens titulus generalis: « Tempus Ascensionis ». 441. Rubrica post Evangelium |Missae Ascensionis] sic mutetur: «Dicto Evangelio, exstinguitur cereus paschalis », ceteris demptis. Rubrica « Praefatio et Communicantes » sic mutetur: « Praefatio de Ascen­ sione Domini, quae dicitur tamquam propria in Missa de Ascensione Domini, ct tamquam dc Tempore a feria VI post Ascensionem usque ad feriam VI ante vigiliam Pentecostes; in Missis quae praefatione propria carent. « Communicantes vero proprium de Ascensione Domini dicitur tantum in ipso die festo Ascensionis ». Rubricae « Infra octavam » haec substituatur: « Diebus a feria VI post Ascensionem usque ad feriam VI ante vigiliam Pentecostes inclusive, dicitur Missa dc festo Ascensionis, cum Gloria ct praefatione de Ascensione, sine Credo ct Communicantes proprio». 442-449. Omittuntur. 450. « Sabbato Quatuor Temporum Pentecostes — I classis — Statio ad S. Petrum ». Deinde inseritur: « Forma Missae longior » « Hacc forma adhibenda est in Missa conventual! ct in Missa in qua Ordi­ nes conferuntur; in ceteris Missis adhiberi potest forma brevior, ut infra. « In sabbato Quatuor Temporum Missa in qua Ordines conferuntur di­ cenda est dc sabbato, ct in ea additur oratio ritualis "In collatione Ordinum sub unica conclusione cum oratione quae sequitur Pax vobis, et omittuntur omnes commemorationes ». 451. Post orationem Mentibus ponatur rubrica: « Praecedens oratio sumi­ tur ad commemorandum sabbatum Quatuor I emporum ». 452. Post orationem Deus, qui tribus inseritur rubrica < Et huic orationi additur altera oratio sub unica conclusione forte dicenda ». 453. Post hanc Missam, ante rubricam Post Missam exspirat tempus pa­ te hale, addatur: « Forma Missae brevior » <■ Haec forma adhiberi potest extra Missam conventualem et Missam in qua Ordines conferuntur ». 414 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI Tota Missa ponatur in extenso: Antiphona ad Introitum, prima oratio, ut supra. Post orationem Mentibus inseratur rubrica: « Praecedens oratio sumitur ad commemorandum sabbatum Quatuor Temporum ». Deinde prima lectio cum suo versu. Postea inseratur: « Hic dicitur Gloria in excelsis. Deinde V Dominus vobiscum. R7 Et cum spiritu tuo. « Oremus. Oratio. c Illo nos igne. « Et huic orationi additur altera oratio sub unica conclusione forte di­ cenda ». « Lectio Epistolae... Fratres: Justificati ». « Alleluia, Alleluia. (Hic genuflectitur) V Veni, Sancte Spiritus... accende·». « Sequentia ». « Veni, Sancte Spiritus... gaudium. Amen. Alleluia 11 *1314 ». Evangelium et reliqua, ut in Missa sabbati Quatuor Temporum. H) De tempore per annum post Pentecosten 454. I itulo festi sequens titulus generalis praeponatur: « Tempus per an­ num post Pentecosten ». 455-461. Omittuntur. 462. [In fine Missae festi Corporis Christi], loco rubricae Infra octavam haec ponatur: « Septem sequentibus diebus, ubi fit processio, permittuntur duae Missae dc SS. Eucharistia (....)u, ad modum Missae votivae II classis ». 463-467. Omittuntur. 468-469. [ Exhibentur normae de ordinanda duplici forma Missae, longiore et breviore, sabbati OT septembris]. 470. Omittitur. 471. Λ tabula orationum, si ponatur, auferantur orationes de S. Maria necnon pro omnibus fidelibus defunctis. Editores alias orationes addere possunt ad arbitrium, e Missis votivis desumptas, v.g. dc SS. Sacramento, Pro Fidei propagatione, etc... 11 Forma brevior Missae sabbati QT Pentecostes redigitur in similitudinem Missae fe­ riae IV praecedentis, non tantum quoad numerum lectionum, sed ct quoad formam can­ tuum. Ita, derogando iis quae in n. 468 Codicis rubricarum statuuntur, et iuxta quae, post alteram lectionem, dici deberet tractus cum Sequentia, sine Alleluia, ponitur versus Veni, Sancte Spiritus cum duplici Alleluia. ct Sequentia, quae item clauditur cum Alleluia, ut in festo. 14 Hae Missae dc Eucharistia tamen non sunt sumendae c festo Corporis Christi, sed e Missis votivis: proinde sine Alleluia ad Antiphonas ad Introitum, ad Offertorium ct ad Communionem, ct sine Sequentia. In textu enim huius rubricae aperte hoc edicitur, cum ponatur etiam, inter parentheses, indicatio paginae pro requirenda Missa. ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 415 Caput V De Proprio Sanctorum Praenotanda: 1) Iterum meminisse sufficiat delenda esse ea omnia quae respiciunt: tz) orationes pro diversitate temporum assignatas; b) Missas convcntualcs; c) Missas ad libitum de feria vel de festo; ultimum Evangelium speciale; e) octavas; /) vigilias suppressas vel anticipatas. 2) Sedulo serventur quae de festis suppressis vel translatis nn. 8, 9, 10, 11 Variationum [diet 26 iulii 1960] statuta sunt. 3) In disponendis tractu, necnon Alleluia cum versibus temporis paschalis pro Missis votivis, adhibeantur rubricae quae in festo Immaculatae Conceptio­ nis B. Mariae Virg. inveniuntur. Cum indicationes quae in hoc capite traduntur sint nimis particulares, eas omittimus, his tantum exceptis: 472. Rubrica Missae, \quae exstat immediate post titulum huius partis] sic explicit: c Itcmque loco antiphonae ad Introitum Gaudeamus, dicitur antiphona e rcspectivo Communi. Omittuntur Alleluia quae in antiphona ad In­ troitum forte inveniuntur. Alleluia autem quae aliquando exstat in antiphonis ad Offertorium et ad Communionem, omittitur tantum a Septuagesima ad Pascha ». 484. Q [Immediate post titulum festi Purificationis B.M.V. ponatur]: « Festum Purificationis B. Mariae Virg. habetur tamquam festum Domini ». b) Dein hic titulus minor: « De benedictione candelarum ». Initium rubricae Finita Tertia ita emendetur: «Sacerdos indutus pluviali albo, vel sine casula, cum ministris similiter indutis, procedit ad benedicendas candelas, in medio ante altare vel ad latus Epistolae positas... ». r) In fine orationis Domine, sancte ponatur, in extenso, conclusio brevis: « Qui tccum vivit ct regnat in saecula saeculorum. R7 Arnen ». In fine orationis Omnipotens ponatur, in extenso, conclusio brevis: «Per eundem Christum Dominum nostrum. R7 Arnen ». In fine orationis Domine lesu Christe ponatur, in extenso, conclusio bre­ vis: «Qui vivis et regnas in saecula saeculorum. Rr Arnen ». d) Rubrica Finitis orationibus in duas partes dividatur: Ante verba Tum dignior titulus minor inseratur: «De distributione candelarum». In rubrica Tum dignior, verba «nec osculatur manum illius» necnon «can­ delam et manum celebrantis osculantibus» deleantur. e) Post primum versum cantici Nunc dimittis ita scribatur: Et repetitur antiphona: « Lumen ad revelationem gentium: et gloriam plebis tuae Israel ». 416 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI < Quia viderunt oculi mei 0 salutare tuum ». Et repetitur antiphona: « Lumen ad revelationem gentium: et gloriam plebis tuae Israel ». « Quod parasti ° ante faciem omnium populorum ». Et repetitur antiphona: « Lumen ad revelationem gentium: ct gloriam plebis tuae Israel ». Quae si non sufficiant, repetantur quousque distributio finiatur; ct clau­ ditur cum: « Gloria Patri, ct Filio, ° ct Spiritui Sancto ». Et repetitur antiphona: « Lumen ad revelationem gentium: et gloriam plebis tuae Israel ». « Sicut erat in principio, ct nunc, et semper, ° et in saecula sacculorum. Arnen ». Et repetitur antiphona: « Lumen ad revelationem gentium: ct gloriam ple­ bis tuae Israel ». His expletis, sacerdos dicit: « y. Dominus vobiscum. Rr Et cum spiritu tuo. Oremus. Oratio. Exaudi... ». /) Post orationem Exaudi ponatur titulus «De processione». Sequens rubrica incipit verbis: « Primo celebrans... ». g) Sublatis rubricis Finita processione et Hodie, ponatur rubrica: «Si candelarum benedictio ct processio, ob defectum ministrorum sacrorum, forma solemni fieri nequeat, licet formam simplicem adhibere, etiam absque cantu, dummodo tres saltem ministrantes celebranti inserviant »; deinde titulus minor « De Missa » et rubrica: « Finita processione, celebrans ct ministri accipiunt paramenta pro Missa. In Missa quae benedictionem candelarum sequitur, omit­ tuntur psalmus Indica me, Deus cum sua antiphona, necnon confessio cum absolutione, versibus sequentibus atque orationibus Aufer a nobis ct Oramus te, Domine. Sacerdos igitur cum ad altare accesserit, statim illud ascendit ct osculatur in medio. Candelae in manibus tenentur ad Evangelium, ct toto Canone ». 506. Orationes pro commemoratione S. Urbani I Pp. M. [die 25 maii\ c 2° loco sumanmr15. Caput VI De Communi Sanctorum 541. Demptis titulo et Missa «In vigiliis Apostolorum» serventur tantum duae rubricae finales. 542-544. Omittuntur. 15 Hucusque oratio sumebatur c primo loco, secreta autem et postcommunio c secundo, quia udem textus c primo schemate adhibebantur in Missa S. Grcgorii VII, quae solummodo orationem propriam habet Nunc autem, ad res simpliciores reddendas, tres orationes omnes e secundo schemate sumuntur. Hoc principium facilius applicationem invenire potest in novis Propriis conficiendis. 417 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 545. [In Missa de Dedicatione ecclesiae]: a) Post titulum ponatur rubrica: « Festum Dedicationis ecclesiae est fe­ stum Domini ». Z>) orationes ita disponantur: « 1. In anniversario Dedicationis, oratio Deus, qui nobis... ». «2. In ipso die Dedicationis, oratio Deus, qui invisibiliter... ». Similiter disponantur orationes secretae et postcommuniones. 546-547. Omittuntur. 548. [Post Missam de Dedicatione ecclesiae], sublatis rubricis In ipsa De­ dicatione ecclesiae, Per octavam, In die Dedicationis altaris, una cum tribus sequentibus orationibus, ponantur nn. 332, 333, 334, 345 rubricarum Codicis. 549. Titulus [primae Missae de S. Maria in sabbato] sic mutetur: «Tem­ pore Adventus ». Sequens rubrica deleatur ie. 550. [Post inscriptionem secundae Missae de S. Maria in sabbato], rubrica A sabbato expungatur. 551. Titulus [tertiae Missae de S. Maria in sabbato] sic mutetur: «A die 3 februarii usque ad feriam iv Hebdomadae sanctae». Sequens rubrica de­ matur. 552. Titulus [quartae Missae de S. Maria in sabbato] ita mutetur: «Tem­ pore paschali ». Sequens rubrica auferatur. 553. Titulus [quintae Missae de S. Maria in sabbato] sic mutetur: «A festo SS. Trinitatis usque ad sabbatum ante dominicam I Adventus ». Se­ quens rubrica deleatur. 554-555. Omittuntur. Caput VII De Missis votivis et orationibus diversis A) De Missis votivis 556. Tituli ct rubrica ita reformentur: Missae Missae votivae de mysteriis votivae Domini aut de Angelis vel Sanctis SINGULIS HEBDOMADAE DIEBUS DISPOSITAE 17 « Sequentes Missae votivae, quamquam omnibus hebdomadae diebus non impeditis dici possunt, convenienter tamen, saltem in choro, dicuntur die 1,5 Titulo enim sic efformato, sequens rubrica superflua evadit, cum nihil aliud quam ca, quae in titulo iam habentur, referat. Idem valet pro numeris sequentibus. 17 Titulus pi accedens huius sectionis Missarum votivarum mutatus est, ita ut in eo nulla amplius fiat mentio Missae conventualis. lutta novas rubricas enim, in choro eligi potest, pro Missa conventual!, quaelibet Missa, quae tamquam votiva celebrari potest. Reti­ netur assignatio diversis hebdomadae diebus, ut antea, facta ratione peculiaris illius devo­ tionis. quam pictas Christiana singulis diebus attribuit, sed non obligatorie sequenda. 29 — Ephem, lit, 1961. 418 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI assignato». [Hic praebetur textus Missarum votivarum pro singulis hebdoma­ dae diebus. Missa de Ss.mo Corde lesu ponitur etiam inter Missas votivas, post Missam dc Passione Domini; in Proprio autem de Tempore, Missa poni­ tur absque partibus quae unice Missam votivam respiciunt]. 557. Omittitur. 558. [In fine Missarum votivarum per hebdomadam] rubrica Extra Missam sic mutetur: « Quolibet die a rubricis non impedito dici possunt, cum in choro tum extra chorum, etiam aliae Missae quae, iuxta rubricas, tamquam votivae permittuntur ». 559. Missae votivae ad diversa numero progressivo currenti signentur et inscribantur ut sequitur 1S: 1. Pro eligendo Summo Pontifice. 2. In dic coronationis Papae ct in cius anniversario. 3. In consecratione Episcopi. 4. In anniversario Episcopi. 5. In collatione Ordinum. 6. In benedictione Abbatis. 7. In benedictione Abbatissae. 8. In benedictione et consecratione Virginum. 9. In benedictione coemeterii. 10. In reconciliatione ecclesiae vel coemeterii. 11. Pro sponsis. 12. In 25° et 50" anniversario a celebratione matrimonii. 13. In die professionis Religiosorum. 14. In die professionis Religiosarum. 15. Ad vocationes ecclesiasticas petendas. 16. Ad vocationes ecclesiasticas servandas. 17. Ad vocationes religiosas petendas ct fovendas. 18. Pro Fidei propagatione. 19. Pro Ecclesiae defensione. 20. Pro Ecclesiae unitate. 21. Tempore belli. 18 Tituli Missarum votivarum anatur n. 394 rubricarum Codicis. In omnibus Missis defunctorum, loco « Antiphona ad Offertorium » ct «Antiphona ad Communionem», scribatur: «Responsorium ad Offertorium» ct « Responsorium ad Communionem ». 573. Post titulum Missae In die obitus seu depositionis defuncti, ponatur rubrica: «Sequens Missa dicitur pro defunctis non sacerdotibus: a) In Missa exsequiali; b) In Missis pro dic obitus; c) In Missis post acceptum mortis nuntium; d} In ultima .defuncti sepultura; e) In dic III, VH et XXX, adhibitis tamen orationibus propriis». 574. \ln Missa pro die obitus], post titulum Sequentia scribatur: « (dc prae­ cepto in Missa exsequiali)». 575. Orationes in dic III, VII et XXX inserantur post orationes Missae praecedentis, sub rubrica: « In die tertio, septimo ct trigesimo ». 576. Titulo [Missae in anniversario defunctorum \ addatur: «qui non sint sacerdotes ». 577. \Λnte orationem in Missa cotidiana], rubrica Si Missa ita emen­ detur: « Si Missa applicetur pro certis defunctis, dicitur oratio conveniens, ut infra inter orationes diversas pro defunctis; si applicetur pro defunctis in genere, vel designatio ignoretur, dicitur sequens oratio ». Hic ponatur oratio Fidelium tantum, sublatis orationibus Deus, qui inter apostolicos ct Deus, veniae, retenta superscriptione « Pro omnibus fidelibus defunctis ». 578. Orationes diversae pro defunctis ita disponantur cum suis numeris ct titulis20: 1. Pro defuncto Summo Pontifice. 2. Pro defunctis Episcopis et sacerdotibus. Orationes Deus, qui inter apo­ stolicos, etc. qui exstabant in Missa « cotidiana ». 3. 4. Ut olim. Oratio n. 5 deleatur. 5. Pro defuncto Episcopo (olim n. 2). 6. Altera oratio [pro defuncto Episcopo]. 7. Pro defuncto sacerdote. “° In hoc schemate orationum diversarum pro defunctis haec tantum mutita sunt: u) inserta est oratio pro defunctis Episcopis ct sacerdotibus, olim prima dicenda in Missa cotidiana: D deleta est oratio pro Cardinali diacono, qui in ordine presbyteratus non fuerit constitutus, cum casus, iuxta vigentem disciplinam canonicam, amplius evenire non possit. Reliquae orationes ut antea manserunt, quibusdam tantum adiectis determinationibus rubricalibus. ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 425 8. Altera oratio [pro dejuncto sacerdote]. 9. Pro uno defuncto. Post orationem, haec ponatur rubrica: « Si dici con­ tingat altera oratio pro uno defuncto, dicitur oratio sequens, n. 10, mutato genere ». Rubrica Si pro pluribus ita amplificetur: « Si pro pluribus, etiam sexus diversi, orationes dicuntur ut infra». Postcommunioni haec sequatur rubrica: s»quam ad coemeterium perventum fuerit et sepulchrum benedictum. Insuper, expleto cantico Benedictus, ante rcjictitioncm antiphonac, adduntur alii psalmi ex Officio defuncto­ rum. prout longitudo itineris jxistulavcrit. I loc fit in similitudinem dispositionis quae habetur pro prima parte itineris, a domo defuncti ad ecclesiam. In Rituali enim unice antiphona In paradisum invenitur, quia adhuc coemeterium consideratur circa ecclesiam: quod gene­ raliter non accidit in nostris urbibus. />) Totus ritus absolvitur (etiam in absolutione ad tumulum) per versum Anima eius et animae omnium fidelium dejunctorum, demptis anti­ phona Si iniquitates, psalmo De profundis ct precibus ac oratione subsequentibus, ita ut universus ritus absolvatur aut in coemeterio aut in ecclesia. Si vero absolutio pro omnibus defunctis facta sit, omittitur etiam versus Anima eius (cfr. infra, n. 684). I 424 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI A rubrica Hic ritus demantur verba pro defunctis adultis, tam clericis quam laicis. Rubrica Post Missam ita inchoetur: « Si absolutio immediate Missam de­ functorum sequitur, in ea ultimum Evangelium omittitur. Post Missam, cele­ brans deponit planctam seu casulam et manipulum in plano ad latus Epi­ stolae... ». 584. Ritus absolutionis explicit verbis Anima eius... requiescant in pace. R’ Anien. Reliqua omittuntur. Post versum Anima eius, haec ponatur rubrica: «Versus supradictus omit­ titur si absolutio pro omnibus fidelibus defunctis facta fuerit >. Caput IX Proprium Sanctorum pro aliquibus locis 585. A titulo demantur verba ubi ex induito S. Sedis concessum est. Post titulum vero haec ponatur rubrica: « Infrascriptac Missae de Mysterio vel Sancto elogium in Martyrologio eo dic habente, dici possunt ut festivae ubicumque, ad libitum sacerdotis, iuxta rubricas. Similiter huiusmodi Missae dici possunt etiam ut votivae, nisi aliqua expresse excipiatur s>. 586. Sequens Missae expungantur H. In translatione almae domus B.M.V. (10 dec.); t 2. In exspectatione partus B.M.V. (18 dec.); ✓ 3. In desponsatione B.M.V. cum S. loseph (23 ian.); (4. Fugae D.N.I.C. in Aegyptum (17 febr.); /5. Orationis D.N.I.C. (fer. Ill post dom. Septuagesimae); 46. In Commemoratione Passionis D.N.I.C. (fer. Ill post dom. Sexa­ gesimae); i/ 7. S. Spineae Coronae D.N.I.C. (Fer. VI post cineres); 4/8. Ss. Lanceae et Clavorum D.N.I.C. (fer. VI post dom. I Quadr.); , 9. Ss. Sindonis D.N.I.C. (fer. VI post dom. II Quadr.); / 10. Ss. Quinque Vulnerum D.N.I.C. (fer. VI post dom. III Quadr.); ✓ 11. Pretiosissimi Sanguinis D.N.I.C. (fer. VI post dom. IV Quadr.); 12. S. loannis Ncpomuceni Mart. (16 maii); /13. Eucharistici Cordis D.N.I.C. (fer. V post oct. Corporis Christi); r14. Humilitatis B.M.V. (17 iulii); 15. S. Philumenae Virg. Mart. (11 aug.); 16. Puritatis B.M.V. (16 oct.). I ___ 22 Sunt Missae respondentes iis festis quae, ad normam n. 33 Instructionis pro revi­ sione calendariorum particularium, ibi tantum retineri possunt ubi peculiares habentur ra­ tiones locales, non simpliciter rationes devotionis. Cum ergo sint tam locales, suffiziet ut in singulis Propriis inserantur. H In his habetur etiam Missa S. Philumenae, e quolibet calendario expungendae, ct Missa S. loannis Ncpomuceni. ■ ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 425 587 Sequentes Missae inserantur, hactenus in Proprio Sanctorum Ecclesiae UJIIM.IA.iv ]. 2. 3. 4. 5. Inventio S. Crucis (3 maii); S. loannis Ap. et Ev. ante Portam Latinam (6 maii); Apparitio S. Michaelis /Vch. (8 maii); S. Petri ad Vincula (1 aug.); Inventio S. Stephani (3 aug.). 588. Sequentes Missae noviter inducantur23 24: A) Missae Sanctorum qui in calendario universali inscribuntur: 1. S. Ambrosii Ep. Conf. Doct. (7 dec.); 2. S. Francisci Salesii Ep. Conf. Doc. (29 ian.); 3. S. Benedicti Abb. (21 martii); 4. S. Antonii de Padua Conf. Doct. (13 iunii); 5. S. Vincendi a Paulo Conf. (19 iunii); 6. S. loannis Mariae Vianney Conf. (8 aug.); 7. S. Bernardi Abb. Doct. (20 aug.); 8. S. Augustini Ep. Conf. Doct. (28 aug.); 9. S. Teresiae Virg. (15 oct.); 10. S. Caroli Ep. Conf. (4 nov.); 11. S. loannis a Cruce Conf. Doct. (24 nov.). B) Missae Sanctorum qui in calendario universali non inscribuntur: 1. S. Gasparis del Bufalo Conf. (3 ian.); 2. S. Franciscae Xavcriac Cabrini Virg. (3 ian.); 3. S. Ludovicae de Marillac Vid. (15 martii); 4. S. Petri Chanel Mart. (28 apr.); 5. S. Ludovici Mariae Grignion a Montfort Conf. (28 apr.); 6. S. loscphi Benedicti Cottolengo Conf. (29 apr.); 7. S. Dominici Savio Conf. (6 maii); 8. S. losephi Cafasso Conf. (27 iunii); 9. S. Mariae Goretti Virg. Mart. (6 iulii); 10. Ss. loannis, Isaaci et Soc. Mart. (26 sept.). [In Missis quae iani exstant in Missali pro aliquibus locis, hae habentur variationes | : a) Festum S. Margaritae de Cortona, dic 21 februarii ponatur. 23 Hae Missae ad festa pertinentes quae» jx>st editum Codicem rubricarum, e calen­ dario universali expuncta sunt, hic transferuntur e corpore Missalis et servantur, quia alicubi adhiberi possunt, si horum festorum solemnitatem suo die servare necessarium retineatur, iuxta n. 34 I. 661. In fine scribatur: «Finis editionis typicae». Caput XIII De appendice ad Missale romanum 662. Iuxta probatam consuetudinem, post authenticum textum Missalis, addi possunt excerpta ex Rituali et Pontificali romano, ad utentium commoditatem. 663. Titulus partium post Missale sequentium hic erit: « Appendix ad Missale romanum ». 664. Partes quae addi possunt hoc ordine et sub his titulis ponantur: I. - Excerpta ex Rituali romano, v.g. benedictio sacerdotalium indu­ mentorum, benedictio pallae, corporalis, benedictio ad omnia. II. - Excerpta ex Pontificali romano, v.g. Consecratio calicis ct patenae, Confirmationis ordo. 665. «Imprimatur» pro Appendice ad Missale petatur a competenti Cu­ ria dioecesana, et ponatur, post Appendicem, ante indicem generalem totius voluminis. Caput XIV Ritus servandus in celebratione Missae Variationes quas « Ritus servandus > in novis Missalis romani editionibus prae se fert, sunt levioris momenti, et eas possumus breviter ita restringere: a) Quaedam terminologiam tantum respiciunt ct determinationes assu­ munt quas Codex rubricarum recenter in usum induxit. Ita, v.gr., « antiphona ad Introitum, ad Offertorium, ad Communionem »; Missa lecta; denominationes temporum et dierum hturgicorum, praesertim quae respiciunt Hebdomadam sanctam, etc. b) Quaedam aliae inducunt disciplinam per Codicem rubricarum statu­ tam, ut, v.gr., cum agitur de omittendis precibus ad pedes altaris (n 673), de modo dicendi Flectamus genua (nn. 678-679), de modo se gerendi cele­ brantis dum canitur Epistola (n. 681), de incensationibus m Missa cantata (nn. 675, 684, 689, 693), de conclusione Missae (nn. 702-706), etc. MI 2« cfr. Ephem. Iit. 75 (1961) 246-255. 428 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI c) Aliae quasdam leviores simpliheationes practicas inducunt, quin ta­ men mutationes alicuius momenti statuantur. Hae sunt, v.gr. rubricae de pre­ cibus pro praeparatione (n. 668) aut pro gratiarum actione (n. 705) ad Mis­ sam; de capitis inclinatione ad nomen Iesu, Mariae vel Sancti de quo dicitur Missa vel fit commemoratio; dc modo extendendi manus ad orationes, etc. d] Aliae denique expresse nonnulla minoris momenti abrogant, quae, de facto, iam in desuetudinem abierunt, ut, v.gr., usus bireti in accessu ad altare vel in recessu ab eo, usus induendi paramenta sacra supra superpeUiceum. Ex his nobis videtur posse colligi, intentionem S.R.C. non fuisse aliquas mutationes in Ritum servandum inducere, quae aliquo modo potuissent ra­ tionem celebrandi funditus tangere, sed ct textum ipsius concordare cum reli­ quis textibus rubricarum nunc vigentibus, et, quoad fieri potest, nonnullas utiles simphficationes accipere. Haec omnia apertius patebunt, si quis textum novum et veterem inter se comparare voluerit, quos proinde simul proponimus. 666. Ubicumque occurrit, verbo cornu substituatur latus. 667. In scribendis litteris maiuscolis et minuscolis, ratio sequenda est in rubricarum Codicem inducta. 1 - De praeparatione sacerdotis celebraturi 668. N. 1 ita inchoetur: « Sacer­ dos Missam celebraturus orationi ali­ quantulum vacet, precibus inferius po­ sitis, ad libitum adhibitis27. Dein­ de... >. 1. Sacerdos celebraturus Missam, prævia Confessione sacramentali, quan­ do opus est, et saltem Matutino cum Laudibus absoluto, orationi aliquantu­ lum vacet; ct Orationes inferius posi­ tas pro temporis opportunitate dicat. Deinde... 669. In n. 2 verba haec deleantur: « si sit Praelatus saccularis supra rochettum, si sit Praelatus regularis vel alius sacerdos saecularis, supra superpeUiceum, si commode haberi potest, alioquin sine eo super vestes communes ». 670. Ad n. 3 haec addantur: « Postremo sacerdos accipit planctam ct, con­ venienter, caput tegit ». N. 4 ita inchoetur: « Si celebrans sit Episcopus, vel Cardinalis, vel Abbas habens usum pontificalium, non ducit stolam... ». 4. Si Celebrans sit Episcopus, vel Abbas, ut supra, non ducit Stolam an­ te pectus... 27 Hoc modo, funditus solvitur quaestio dc obligatione dicendi preces in Missali positas ad praeparationem et gratiarum actionem. Notae sunt disceptationes inter rubricistas aliqu indo vigentes, iuxta quas una pars obligatoria erat, alia vero non. (Cfr. Ephem. ht. 46 [19521 500-501; Ephem. ht. I. P. 52 [1938] 132-133 ct 61 [1947] 75-76; item Coi· lecLineu Mechlimensia, 32 [ 1947 | 41-43). 'l ota quaestio fundabatur in titulo ipsis oratio­ nibus praeposito: nunc ct lex clara est ct titulus ipse, iuxta hanc claritatem, corrigitur. Idem dicatur dc obligatione recitandi saltem Matutinum cum Laudibus ante Missam. N. 5 ita inchoetur: « Si sit Episcopus, vcl alius, ut supra, et solemniter celebret... ». 5. « Si sit Episcopus, vcl Abbas, ut supra, habens usum pontificalium, et solemniter celebret... ». Il - De ingressu sacerdotis ad altare 671. In η. 1 verba «capite coo­ perto » deleantur. ... et facta reverentia Cruci, vel imagini illi, quae in sacristia erit, copite cooperto accedit ad altare... N. 4 sic incipit: « Collocato cali­ ce in altari, accedit ad latus Epistolae, ct Missale super cussino aperit. Dein­ de... ». 4. Collocato Calice in Altari, ac­ cedit ad cornu Epistola:, Missale su­ per cussino aperit, reperit Missam, et signacula suis locis accommodat. Dein­ de rediens ad medium Altaris... In n. 6, loco Abbas, scribatur alius. III - De initio Missae 672. In n. 6 verba «a dominica Passionis usque ad Sabbatum sanctum exclusive » ita mutentur: « a dominica I Passionis usque ad feriam V in Cena Domini inclusive ». 673. Novus n. 12 addatur: « Aliquando psalmus ludica me, Deus, cum sua antiphona, confessio cum absolutione, versus sequentes atque orationes Aufer a nobis et Oramus te, Domine, omittenda sunt, ad normam n. 424 rubricarum. His in casibus, celebrans, facta altari debita reverentia, illud ascen­ dit nihil dicens, et disposito calice, altare osculatur, item nihil dicens; deinde, nisi fiat inccnsatio altaris, in latere Epistolae incipit antiphonam ad Introitum, ut infra. IV - De antiphona ad Introitum, Kyrie, eleison et Gloria in excelsis 674. In η. 2 haec mutentur: îz) loco «Introitum Missae», scribatur «antiphonam ad Introitum»; b) deleantur verba versus crucem |/n facienda inclinatione ad Glo­ ria Patri |; c) loco «repetit Introitum, non signat se, ut prius, et repetito», scri­ batur « repetit antiphonam ad Introitum, non signat se, ut prius, et ca re­ petita ». 675. Novus n. 8 addatur: « In Missis cantatis, si incensationes fiant, cele­ brans se gerit ut supra pro Missa solemni dictum est; in fine a ministrante incensatur ». I ' I HO ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI V - De oratione 676. In n. 1, loco «dicit voce praedicta », scribatur « dicit clara vo­ ce»; et deleatur verbum cruci. Et ita concludatur: « ...tum manus ante pec­ tus extendit -8, digitis simul iunctis, ct orationem dicit. Cum dicit Per Dominum, manus iungit, casque usque ad finem iunctas tenet. Si oratio concludatur Qui tecum vel Qui vinis, manus iungit cum dicit In unitate t>. ...dicit voce praedicta: Dominus vo­ biscum... Caputque cruci inclinans... Cum dicit: per Dominum nostrum, jungit manus, casque junctas tenet usque ad finem. Si aliter concluditur Oratio, Qui tecum vel Qui vivis, cum dicit: in unitate, jungit manus. 677. N. 2 ita mutetur: « Cum in oratione, vel alibi in Missa, pronun­ tiatur nomen Iesu vel Mariae, itemque cum exprimitur nomen Sancti vel Beati dc quo dicitur Missa aut fit com­ memoratio, vel Summi Pontificis, sa­ cerdos caput inclinat. Si plurcs oratio­ nes sint dicendae, idem in cis, in voce, extensione manuum, ct capitis inclina­ tione, quod supra dictum est, observatur Oli *- ». 2. Cum nominatur nomen Jesu, caput versus Crucem inclinat: quod etiam facit cum nominatur in Episto­ la. Et similiter ubicumque nominatur nomen B. Mariæ, vel Sanctorum dc quibus dicitur Missa, vel fit Comme­ moratio: item in Oratione pro Papa, quando nominatur, semper caput in­ clinat, non tamen versus Crucem; nisi in loco principali Altaris habeatur si­ mulacrum vel imago B. Μ. V. aut Sancti, ad quam caput inclinatur. Si plurcs Orationes sint dicendæ, idem in eis, in voce, extensione manuum, ct capitis inclinatione, quod supra dictum est, observatur. ->s Abrogatur stricta delimitatio extensionis et altitudinis manuum in textu anteriore praevisa. Est flexibilitas rubricae quae aliquam personalitatem admittit in gestibus faciendis, quin ita stricte delimitentur ut quis eos mechanice tantum agere debeat aut agere videatur. Hacc eadem norma applicatur ad manuum extensionem in dialogo praefationis (cfr. n. 687). Simplificatur mixius inclinandi caput, duabus rationibus: a) nulla fit distinctio circa magis vel minus profundam capitis inclinationem; dicitur enim simpliciter: capta inclinat; b) inclinatio non amplius praescribitur facienda versus crucem (ad nomen Iesu) aut versus librum aut imaginem Sancti (quoties exstaret super altare). Ergo inclinatio reguΐ laritcr facienda semper erit versus librum. H Simplificatio et commoditas huius dispositionis facile percipi poterit, si solummodo attendatur, v.gr., ad textum Communicantes festi Nativitatis Domini et ad inclinationes nunc versus crucem nunc versus librum in eo faciendas. Utile forsan fuisse et unam rubricam statuere de ratione se inclinandi ad quasdam pre­ ces. quae simpliciter diceret celebrantem aut ministros tales preces inclinatos proferre. Minet enim adhuc distinctio inter inclinationem profundam ct aliam, quam rubricistae mediam vocant. Aliquid personalitati relinquere malum non fuisset; ct textus, praesertim commen­ tarii rubricarum, faciliores ct clariores evasissent. ORDINATIONIS CIRCA I DITIONES MISSALIS ROMANI 'Bl 678. N. 4 sic emendetur: « Quo­ ties in Missa dicenda occurrunt verba Flectamus genua. Levate, sacerdos, dicto in medio altaris Kyrie, eleison, revertitur ad latus Epistolae, ubi stans ante librum, extensis et iunctis ante pectus manibus, caput inclinans, dicit: Oremus, ac deinde: Flectamus genua', et illico, manibus super altare extensis, ut se ipsum sustineat, utrum­ que genu flectit ac, iunctis manibus, (per aliquod temporis spatium in silen­ tio orat; deinde dicit: Levate, sur­ git, et manibus extensis, dicit oratio­ nem. Lectionem sequentem eodem mo­ do legit, ut infra de Epistola dicetur». 4. In Quatuor Temporibus, vel alias, quando dicenda: sunt plurcs Ora­ tiones cum Prophetiis, dicto Kyrie, eleison, in medio Altaris, revertitui ad cornu Epistola:, ubi stans ante librum, extensis et junctis ante pectus mani­ bus, caput Cruci inclinans, dicit: Ore­ mus, Flectamus génua; et illico, ma­ nibus super Altare extensis, ut se ip­ sum ad Altare sustineat, genuflectit, ct sine mora surgens, eadem voce mi­ nistro respondente: Levate, manibus extensis dicit Orationem, ut supra, ct in conclusione eas jungit. Dum autem legit Prophetias, tenet manus super li­ brum, vel Altare positas, ut mox di­ cetur de Epistola. 679. N. 5 ita scribatur: « In Mis­ sa solemni cum dicitur Dominus vo­ biscum et oratio, diaconus et subdiaconus stant retro post celebrantem. Flec­ tamus genua et Levate cantantur a diacono; celebrans omnesque alii utrumque genu flectunt, atque orant ut supra dictum est. Diaconus cantat Flectamus genua antequam genua flectat, Levate autem priusquam 5. In Missa solemni cum dicitur Dominus vobiscum et Oratio. Diaco­ nus ct Subdiaconus stant retro post Celebrantem. Flectamus genua dicitur a Diacono, a Subdiacono vero Levate, illo primum genuflectente, hoc pri­ mum surgente; Celebrans vero non ge­ nuflectit. VI - De Epistola, graduait et aliis usque ad Offertorium 680. In n. 1, ubi dicitur «si privatim celebret», scribatur: «in Missis lectis ». 4. In Missa solemni Subdiaconus... 681. N. 4 ita scribatur: « In Missa so­ lemni subdiaconus circa finem ultimae cantat Epistolam, quam etiam Cele­ orationis accipit ambabus manibus li­ brans interim submissa voce legit, as­ brum Epistolarum, deferens illum su­ sistente sibi Diacono a dextris, ct item pra pectus, ct, facta altari gcnuflexione Graduate, Tractum, ctc. usque ad in medio, vadit ad partem Epistolae Munda cor meum. Epistola cantata, contra akare, et cantat Epistolam, Subdiaconus facit iterum scnuflexio- 432 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI quam celebrans sedens auscultat80. Epistola cantata, celebrans redit ad ii brum, et subdiaconus facit iterum genuflexionem in medio ac vadit ad ce­ lebrantem, ct gcnuflcctens osculatu’" cius manum, et ab eo benedicitur, prae­ terquam in Missis defunctorum. Dein­ de celebrans legit, submissa voce, gradualc, etc., usque ad Munda cor meuni exclusive ». nem Altari in medio, ac redit ad Ce­ lebrantem, et gcnuflcctens osculatur ejus manum, et ab eo benedicitur, præterquam in Missis Defunctorum. 682. N. 5 sic inchoetur: « Postea celebrans in medio altaris exspectat donec subdiaconus missale in latere Evangelii collocaverit ct diaconus li­ brum Evangcliorum in medio altaris deposuerit; deinde incensum imponit ct benedicit more solito. Postea diaco­ nus, genuflexus in supremo gradu, in­ clinatus dicit Munda cor meum... ». Circa finem autem verba versus alta­ re [cum agitur de capite inclinando a celebrante] deleantur. 5. Postea idem Subdiaconus acci­ pit Missale Celebrantis, defert ad cor­ nu Evangelii in Altari, et ibi ministrat Celebranti, qui in medio Altaris sub­ missa voce dicto Munda cor meum, etc., et deinde lecto Evangelio, quod in fine non osculatur, delato etiam per Diaconum libro Evangcliorum ad Altare, imponit incensum in thuribulum. Postea Diaconus genuflexus ante Altare dicit: Munda cor meum... 683. N. 6 ita claudatur: « ... cantetur antiphona ad Offertorium ». 684. N. 8 ita reformetur: « In Mis­ sis cantatis Epistola a ministrante cani potest; secus sufficit ut legatur a cele­ brante, qui tamen potest Epistolam more solito canere. Si incensationes fiant, celebrans antequam dicat Mun­ da cor meum, in medio altaris incen­ sum ponit et benedicit, et post verba Sequentia vel Initium sancti Evangelii etc. ter missale incensat; postquam au­ tem Evangclium cantaverit, celebrans non inccnsatur ». 8. Si quandoque Celebrans cantat Missam sine Diacono ct Subdiacono, Epistolam cantet in loco consueto ali­ quis Lector Superpclliceo indutus, qui in fine non osculatur manum Cele­ brantis; Evangclium autem cantat ipse Celebrans ad cornu Evangelii, qui ct in fine Missæ cantet Ite, missa est, vel Benedicamus Domino, aut Requiescant in pace, pro temporis diversitate. 30 Ita solvitur quaestio dc loco sumendo a celebrante et a diacono dum canitur Epi­ stola. Applicatur enim norma iam in sacris Actionibus Hebdomadae sanctae accepta, iuxta quam lectiones omnes sedentes auscultant. Reliqua vero, quae a celebrante fiunt vel leguntur, ad altare servantur. VII - De Offertorio et aliis usque ad Canonem 685. N. 1 sic inchoetur: « Dicto symbolo, vel, si non sit dicendum, post Evangclium ve! homiUam", celebrans altare osculatur in medio...». Versus finem scribatur: « dicit antiphonam ad Offertorium... ». N. 2 ita inchoetur: « Antiphona ad Offertorium absoluta... ». 686. N. 6 in fine ita scribatur: «... et in Missis cie Tempore a dominica I Passionis usque ad feriam V in Cena Domini inclusive». 687. N. 8 ita emendetur: « In con­ clusione autem ultimae secretae... ma­ nus elevat hinc inde ante pectus ex­ tensas. Cum dicit Gratias agamus, ma­ nus iungit; cum dicit Domino Deo nostro, oculos elevat, et statim... prose­ quitur praefationem. Cum dicit Sanc­ tus, iunctis ante pectus manibus, et in­ clinatus eadem voce prosequitur, mi­ nistro interim... ». 8. Pervento autem in conclusione ultima: Sccretæ ad verba illa: Per omnia saécula sœculôrum exclusive, Sacerdos stans in medio Altaris, depo­ sitis super eo manibus hinc inde ex­ tensis, dicit convenienti ct intclligibili voce Praefationem. Cum dicit: Sursum corda, elevat manus hinc inde extensas usque ad pectus; ita ut palma unius manus rcspiciat alteram. Cum dicit: Gratias agamus Domino, jungit ma­ nus; cum dicit: Deo nostro, oculos elevat, et statim Cruci caput inclinat. Responso: Dignum et justum est, ele­ vatis et extensis ut prius manibus, prosequitur Praefationem propriam, vel communem, ut tempus requirit. Cum dicit: Sanctus, junctis ante pectus ma­ nibus, et inclinatus voce mediocri pro­ sequitur, Ministro inierim parvam campanulam pulsante. Cum dicit: Be­ nedictus qui venit in nomine Domi­ ni, etc. erigit se, et signum Crucis sibi producit a fronte ad pectus. 688. Versus finem n. 9 demantur verba « et feria VI in Parascevc ». 689. In fine n. 10 addatur: « In Missa cantata, si incensationes fiant, celebrans se gerit ut in Missa solemni, et in fine incensatur a ministrante, qui postea inccnsat clerum quoque ct populum ». [ Ordo incensationis altaris, quod commode circuiri potest, erit sequens: « Praemissa crucis (ct reliquiarum seu imaginum) incensatione, fiunt 22 ductus, quorum nn. 1-3 ct 14-16 supra mensam altaris, nn. autem 4-13 et 17-22 infra et ex latere. Ita significatur ex tabula quat continet talem ordinem inetnsationis, apponenda initio Missalis]. ■!1 Inductio verborum « vel homiliam » revocat dispositionem n. 474 Codicis rubricarum circa interruptionem Missae, cum homilia fît jkt sacerdotem, qui non est celebrans. 30 — Ephem. Ut. 1961. 434 ORDINATIONI S CIRCA I.DITIONI.S MISSALIS ROMANI VU I - De Canone Missae usque ad Consecrationem 690. In n. 2, verba « in propria dioecesi » sic mutentur: « dioecesis in qua Sacrum facit ». 691. Initio n. 4, loco «caput Cruci inclinat», scribatur: «caput inclinat». ; 692. A n. 5, verba « stans capite inclinato » deleantur. A n. 7, verba « et capite inclinato » deleantur. A n. 6 verba demantur: « accen­ so prius intorticio... communicandi in Missa ». Altera periodus sic incipit: « Mi­ nister paulo ante Consecrationem campanulac signo fideles moneat. Deinde dum celebrans elevat hostiam, manu sinistra elevat... ». 6. Reposita Hostia consecrata su­ per Corporale, genuflexus ipsam vene­ ratur; si adsit vas aliarum Hostiarum, Patena vel Palla cooperit, ut supra. In­ terim dum Celebrans elevat Hostiam, accenso prius intorticio (quod non ex­ stinguitur, nisi postquam Sacerdos Sanguinem sumpserit, vel alios com­ municaverit, si qui erunt communi­ candi in Missa), Minister manu si­ nistra elevat fimbrias posteriores Pla­ netar, ne ipsum Celebrantem impediat in elevatione brachiorum; quod ct fa­ cit in elevatione Calicis; et manu dex­ tera pulsat campanulam ter ad unam­ quamque elevationem, vel continuate quousque Sacerdos deponat Hostiam super Corporale, et similiter postmodum ad elevationem Calicis. 693. N. 8 in fine ita scribatur: « ... absque benedictione; quod serva­ tur etiam in Missis cantatis in quibus incensationes fiunt. Deposito calice, diaconus redit ad librum, nisi alius as­ sistat. Ceteri surgunt et stant in locis suis ». ... Thuriferarius genuflexus in cornu Epistola * ter incensat Hostiam, cum elevatur, et similiter Calicem, po­ sito incenso in thuribulo absque bene­ dictione. Reposito Calice, Diaconus re­ dit ad librum, nisi alius assistat. Ceteri surgunt, et stant in locis suis. IX - De Canone post Consecrationem usque ad orationem dominicam 694. N. 2 ita inchoetur: «Cum dicit Memento etiam, Domine... ». X - De oratione dominica ct aliis usque ad factam Communionem 695. Versus finem n. 2, loco « capite inclinato », scribatur: « inclinatus ». 696. Dematur prima periodus n. 5: < Si vero... reponit in calicem». 24λ ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI -135 697. N. 6 ita reformetur: . Caput XV Variationes in ceteris partibus introductoriis 712. \ Rubrica de duplicandis antiphonis in festis duplicibus, ad psalmos praeparationis et gratiarum actionis, deletur \. 713. I Versus Dominus vobiscum in precibus post psalmos praeparationis et gratiarum actionis deletur \. 714. Titulus «Orationes dicendae ab Episcopo quando private celebrat» sic corrigatur: « Orationes dicendae ab Episcopo quando non in pontificalibus celebrat ». 715. Titulo «Gratiarum actio post Missam » addatur: «pro opportunitate / sacerdotis facienda ». Deleatur vero titulus « Orationes pro opportunitate sacer­ dotis dicendae». 716. In « De anno ct cius parti­ bus », rubrica Quatuor Tempora sic concludatur: « ... post dominicam Pen­ tecostes, post dominicam III septembris ». Quatuor Tempora celebrantur quarta et sexta feria ac sabbato post tertiam dominicam Adventus, post pri­ mam dominicam Quadragesimae, post dominicam Pentecostes, post festum Exaltationis sanctae Crucis. 440 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI Caput XV De ordine Missae3435 * 717. In fine rubricae Sacerdos ad­ datur: « nisi peculiari rubrica aliter statuatur». Sacerdos paratus cum ingreditur ad Altare, facta illi debita reverentia, signat se signo Crucis a fronte ad pec­ tus, et clara voce dicit: In nomine... 718. Rubrica In Missis ita inchoe­ tur: « In Missis defunctorum, et in Missis de Tempore a dominica I Pas­ sionis usque ad feriam V in Cena Do­ mini inclusive, omittitur... ». In Missis Defunctorum, et in Mis­ sis de Tempore a Dominica Passionis usque ad Sabbatum sanctum exclusi­ ve, omittitur Psalmus ftidica me. 719. Rubrica In Missa solemni sic ementietur: « In Missa solemni, quae non sit defunctorum, celebrans, ante­ quam incipiat antiphonam ad Introi­ tum, benedicit incensum... signans se signo crucis, incipit antiphonam ad In­ troitum: qua finita... ». In Missa solemni, celebrans, ante­ quam legat Introitum, benedicit incen­ sum... Deinde celebrans signans se si­ gno crucis incipit Introitum: quo fi­ nito... 720. Toni « Gloria in excelsis » cum suis rubricis, ut in peculiari libello “ 721. Rubrica His finitis sic emen­ detur: « His finitis, si Missa est so­ lemnis, diaconus librum Evangeliorum deponit super medium altaris, et, nisi sit Missa defunctorum, celebrans bene­ dicit... ». His finitis, si est Missa solemnis, Diaconus deponit librum Evangelio­ rum super medium Altaris, ct Cele­ brans benedicit incensum, ut supra: deinde Diaconus genuflexus ante Alta­ re, manibus iunctis, dicit: 722. Toni « Credo », cum suis rubricis, ut in peculiari libello3G. 723. Rubrica Deinde osculatur ita emendetur: « Deinde osculatur... Po­ stea dicit Oremus et antiphonam ad Offertorium. Qua dicta, si est Missa solemnis, diaconus porrigit celebranti patenam cum hostia; secus sacerdos ipse... ». Deinde osculatur Altare, ct ver­ sus ad populum dicit: Sj Dominus vobiscum. R” Et cum spiritu tuo. Po­ stea dicit: Orémus, et Offertorium. Quo dicto, si est Missa solemnis, Dia­ conus porrigit Celebranti Patenam cum Hostia: si privata, Sacerdos ipse acci­ pit Patenam cum Hostia, quam offe­ rens, dicit: *4 Variationes in Ordine Missae, quae quodammodo derivantur a variationibus in Ritum servandum, nihil omnino novi continent, quod iam non inveniatur in Codice rubricarum praevisum. Sunt ergo tantummodo ipsius aptatio ad leges rubricalcs nunc vigentes. 35 Cfr. Ephem. Iit. 75 (1961) 246-247. 30 cfr. Ephem. Iit. 75 (1961) 247. ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMAM 441 724. In rubrica Deinde faciens, loco « vel si privata est Missa », scri­ batur: « Vcl si Missa sine sacris mi­ nistris celebratur ». Deinde faciens Crucem cum ea­ dem Patena, deponit Hostiam super Corporale. Diaconus ministrat vinum, Subdiaconus aquam in Calice: vel si privata est Missa, utrumque infundit Sacerdos, et aquam miscendam in Ca­ lice benedicit signo Crucis, dicens: 725. A rubrica Et, accepto adiectivum generalibus dematur. Et, accepto thuribulo a Diacono, incensat oblata, modo in Rubricis ge­ neralibus praescripto, dicens: 726. \ln disponendis praefationibus ct Canone], ad mentem revocentur praescriptiones n. 349, g, h, i, harum Ordinationum (cfr. supra, pag. 403). 727. Titulus: «Praefationes in tono solemni». Rubrica: «Tonus solemnis adhibetur: «) in dominicis; b) in Missis festivis et in Missis de Officio S. Mariae in sabbato: c) in vigiliis I classis; d) feria V in Cena Domini ct in Missa Vigiliae paschalis: e) per octavas; /) in Missis votivis I, Il et III classis». 728. In omnibus praefationibus, cum occurrit, ita semper scribatur: «...Do­ mine, sancte Pater, omnipotens aeterne Deus... ». 729-737. Omittuntur. Continent tantum variationes unius alteriusve verbi, praesertim quoad Temporum denominationes. 738. Titulus: « Praefationes in tono fcriali ». Rubrica: « Tonus fcrialis adhibetur: a) in feriis; b) in vigiliis II et III classis; c) in Missis votivis IV classis; d) in Missis defunctorum ». 739-740. Omittuntur. 741. Post titulos singularum praefationum, rubrica ponatur uniuscuiusque praefationis propria, ex rubricarum Codice desumpta (nn. 484-499). 742. Omittitur. 743. Rubricae Finita [ad initium Canonis] addatur adverbium «secreto»37. 744-745. Omittuntur. 746. rubrica Tenens [immediate ante verba consecrationis panis] adver­ bium « secrete > tollatur. 747. In rubrica Profert, [immediate ante verba consecrationis calicis] loco «continuate et secrete», scribatur « ct continuate ». 37 Ita textus rubricae concordatur cum textu respectivi tituli Ritus servandi: « Finita praefatione... incipit Canoncm, secreto dicens: Te igitur... ». Posito insuper hoc loco verbo « secreto » quod totum Canoncm respicit, superfluum evadit illud repetere ad verba utrimque consecrationis, unde expungitur (nn. 743, 746 ct 747). •142 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI A rubrica Quibus verbis [immediate post verba consecrationis calicis} ad­ verbium « secrete » expungatur. 748. [/lb oratione dominica usque ad ultimum Evangelium} superscriptio paginarum erit: « Ordo Missae ». 749. Rubrica Sequens cantus {ante alterum schema cantus orationis domi­ nicae} sic mutetur: «Sequens tonus adhibetur in feriis, in vigiliis II et III clas­ sis, in Missis votivis IV classis, et in Missis defunctorum ». 750. [Ante «Ite, missa est»], rubrica ita emendetur: «dicit Ite, missa est vel, si aliqua liturgica processio sequatur. Benedicamus Domino ». 751. Toni «Ite, missa est» ct «Benedicamus Domino» cum suis rubricis, ut in peculiari libello !S. 752. Rubrica Dicto Ite, missa est sic inchoetur: «Tunc celebrans incli­ nat se... ». Dicto Ite, Missa est, vel Benedica­ mus Domino, sacerdos inclinat se ante medium Altaris... 753. Rubrica Deinde sacerdos in­ choetur: « Deinde sacerdos in late­ re... ». Deinde sacerdos in cornu Evangelii, junctis manibus dicit: 754. Rubrica In Missis sic emen­ detur: « In Missis in quibus dictum est Benedicamus Domino vel Requiescant in pace, non datur benedictio, sed dicto Placeat et oscidato altari, ce­ lebrans legit, si dicendum sit, Evange­ lium S. loannis ». In Missis defunctorum non datur benedictio, sed dicto Requiescant in pace, dicit: Placeat tibi, sancta Trini­ tas·, deinde, osculato altari, legit Evan­ gelium sancti loannis. 755. Rubrica Finito deleatur 3!l. Finito Evangelic sancti loannis, discedens ab altari, pro gratiarum ac­ tione dicit ant. Trium puerorum, cum reliquis, ut habetur in principio Mis­ salis. Caput XVII De defectibus in celebratione. Missae occurrentibus 40 III. - De defectu panis 756. 5 - Verba « vel alii sumen­ dam tradat » deleantur. 5. Si id adverterit post consecratio­ nem, etiam post illius Hostia: sumptio­ nem, posita alia, faciat oblationem, ut supra, et a consecratione incipiat, sci-3 * 3S Cfr. Ephcm. ht. 75 (1961) 24K-249. Cfr. supra, nota 27. ■*° Etiam tractatus de defectibus nihil vere novi prae se fert, cum sit solummodo aptatio licet ab illis verbis: Qui pridie quam pateretur·, ct illam priorem si non sumpsit, sumat post sumptionem Corports et Sanguinis, vel alii sumendam tradat, vel alicubi reverenter conser­ vet... 757. 7 - Verba «aut miraculo» deleantur. 7. Si Hostia consecrata dispareat, vel casu aliquo, ut vento aut mira­ culo, vel ab aliquo animali accepta, ct nequeat reperiri; tunc altera consecre­ tur ab eo loco incipiendo: Qui pridie quam pateretur, facta ejus prius obla­ tione, ut supra. 758. 8 - Novus numerus addendus: «Casibus de quibus supra 5-7, ele­ vatio Sacramenti omittatur, et omnia fiant vitando, quantum fieri potest, fide­ lium scandalum vel admirationem ». IV - De defectu vini 759. 5 - Altera periodus « Vel. si Missa... » expungatur. 5. Si hoc advertat post sumptionem Corporis, vel hujusmodi aqua:, apponat aliam Hostiam iterum conse­ crandam, ct vinum cum aqua in Ca­ lice, offerat utrumque, ct consecret, et sumat, quamvis non sit jejunus. Vel, si Missa celebretur in loco publico, ubi plurcs adsint, ad evitandum scanda­ lum poterit apponere vinum cum aqua, ct facta oblatione ut supra, consecrare, ac statim sumere, et prosequi cetera. 760. 6 - Novus numerus inserendus: «Casibus de quibus supra 3-5, ele­ vatio Sacramenti omittatur, et omnia fiant vitando, quantum fieri potest, fide­ lium scandalum vel admirationem ». Numeri 6, 7, 8 fiunt 7, 8, 9. V - De defectibus formae 761. 1 - Postrema periodus sic mu­ tetur: « Si vero aliquid adderet vel detraheret, quod significationem... ». ...Si vero aliquid adderet, quoti significationem non mutaret, confice­ ret quidem, sed gravissime peccaret. textus antecedentis ad disciplinam canonicam ct moralem hodie vigentem, ct ad illum spi­ ritum maioris simplicitatis, quem generaliter hodie desideramus. Necessarium ergo non erit singula commentari, cum quis facile possit, ex comparatione utrimque textus, ct variationes conspicere ct rationes mutationis perspicere. ; | * | 444 ORDIN \TIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI VII - De dejectu intentionis 762. 1 - Initio, loco « nisi quae vi­ det », scribatur < nisi quae super cor­ porale sunt ». In fine, scribatur: « quas ante se super corporale ad consecrandum posi­ tas habet ». 1. Si quis non intendit conficere, sed delusorie aliquid agere: item si ali­ qua: Hostia: ex oblivione remaneant in Altari, vel aliqua pars vini, vel ali­ qua Hostia lateat, cum non intendat consecrare nisi quee videt: atque ideo quilibet Sacerdos talem semper inten­ tionem habere deberet, scilicet conse­ crandi eas omnes quas ante se ad con­ secrandum positas habet. 763. 3 - Sic scribatur: « Si vero relicta sit hostia integra consecrata, eam in tabernaculo cum aliis reponat; si hoc fieri nequit, eam sumat ». 3. Si vero relicta sit Hostia inte­ gra consecrata, eam in Tabernaculo cum aliis reponat: si hoc fieri nequit, sequenti Sacerdoti ibi celebraturo, in Altari supra Corporale decenter oper­ tam, sumendam una cum altera quam est consecraturus, relinquat: vel, si neutrum horum fieri possit, in ipso Ca­ lice seu Patena decenter conservet, quousque vel in Tabernaculo repona­ tur, vel ab altero sumatur: quod si non habeat quomodo honeste conservetur, potest eam ipsemet sumere. VIII - De defectibus dispositionis animae 764. Ceteris demptis, hic novus numerus ponatur: « Si quis in peccato mortali aut aliqua poena ecclesiastica impeditus, celebret, conficit quidem Sa­ cramentum, sed gravissime peccat ». IX - De defectibus dispositionis corporis 765. 1 - « Si sacerdos ante Missam non sit ieiunus per tres saltem horas quoad cibum solidum et potum alcoholicum, et per unam saltem horam quoad potum non alcoholicum, non potest celebrare. Aquae tamen sumptione ieiunium non frangitur ». 766. 2 - « Infirmi, quamvis non decumbant, potum non alcoholicum, et veras ac proprias medicinas, sive liquidas sive solidas, ante Missae celebrationem sine temporis limite sumere possunt ». ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI 445 767. 3 - « Enixe invitantur sacerdotes qui id praestare valeant, ut veneran­ dam ac vetustam eucharistici ieiunii formam ante Missam servent ». 768. Cetera in tit. IX demantur. X - De defectibus in ministerio ipso occurrentibus 769. 1 - « Possunt etiam defectus 1. Possunt etiam defectus occurrere occurrere in ministerio ipso, si aliquid in ministerio ipso, si aliquid ex requi­ ex requisitis ad illud desit: ut, si cele­ sitis ad illud desit: ut, si celebretur bretur in loco non sacro, vel legitime in loco non sacro, vel non deputato non deputato, vel in altari non conse­ ab Episcopo, vel in Altari non conse­ crato, vel tribus mappis non cooperto; crato, vel tribus mappis non cooper­ si non adsint luminaria cerea; si non to: si non adsint luminaria cerea: si sit tempus debitum celebrandi, quod non sit tempus debitum celebrandi, est ab una hora ante auroram usque ad quod est ab aurora usque ad meridiem unam horam post meridiem communi­ communiter; si Celebrans saltem Ma­ ter, nisi pro quibusdam Missis aliud tutinum cum Laudibus non dixerit; si tempus statutum sit, vel Ordinarius omittat aliquid ex vestibus sacerdota­ loci quasdam Missas etiam horis ve­ libus; si vestes... spertinis permiserit; si omittat aliquid ex vestibus sacerdotalibus; si vestes... ». 770. 5 - Verba « ct fiat nausea Sa­ cerdoti » necnon ultima periodus « Si autem » deleantur. 5. Si musca, vel aranea, vel ali­ quid aliud ceciderit in Calicem ante consecrationem, projiciat vinum in lo­ cum decentem, et aliud ponat in Cali­ ce, misceat parum *aqua. , offerat, ut supra, ct prosequatur Missam: si post consecrationem ceciderit musca aut ali­ quid ejusmodi, et fiat nausea Sacerdo­ ti, extrahat eam, et lavet cum vino, fi­ nita Missa comburat, et combustio ac lotio hujusmodi in sacrarium projicia­ tur. Si autem non fuerit ei nausea nec ullum periculum timeat, sumat cum Sanguine. 771. 6 - Sic scribatur: «Si aliquid venenosum ceciderit in calicem, vel quod provocaret vomitum, vinum con­ secratum reponendum est in alio calice aqua pleno, ita ut species vini dissol­ vantur; et huiusmodi aqua in sacra­ rium proiciatur. Aliud autem vinum 6. Si aliquid venenosum ceciderit in Calicem, vel quod provocaret vo­ mitum, vinum consecratum reponen­ dum est in alio Calice, et aliud vinum cum aqua apponendum denuo conse­ crandum: et, finita Missa, Sanguis re­ positus in panno lineo, vel stuppa tam- 446 ORDINATIONES CIRCA EDITIONES MISSALIS ROMANI cum aqua apponendum est denuo con­ secrandum >. diu servetur, donec species vini fue­ rint desiccatæ, et tunc stuppa combu­ ratur, et combustio in sacrarium proji­ ciatur. 772. 7 - « Si aliquid venenatum contigerit hostiam consecratam, tunc alteram consecret, et sumat eo modo quo dictum est, et illa mittatur in ca­ licem aqua plenum, ut supra n. 6 de sanguine dictum est >. 7. Si aliquid venenatum contige­ rit Hostiam consecratam, tunc alte­ ram consecret, et sumat eo modo quo dictum est, ct illa servetur in Taberna­ culo, loco separato, donec species cor­ rumpantur, ct corrupts deinde mittan­ tur in sacrarium. 8. Si sumendo Sanguinem, parti­ cula remanserit in Calice, digito ad labium Calicis eam adducat, ct sumat ante purificationem, vel infundat vi­ num, ct sumat. 773. 8 - In fine ita scribatur: « vel infundat aquam, et sumat >. 774. 10 - Ita inchoetur: « Si hostia consecrata dilabatur... >. 10. Si propter frigus, vel negle­ gentiam Hostia consecrata dilabatur in Calicem, propterca nihil est reiteran­ dum; sed Sacerdos Missam prosequa­ tur, faciendo cæremonias ct signa... 775. 12 - Ita reformetur: « Si ali­ quid dc Sanguine Christi ceciderit, si aliqua tantum gutta effusa est, sufficit ut super eas parum aquae fundatur, purificalorio postea abstergenda: secus a ero corporale vel tobalea vel locus, me­ liore quo fieri potest modo lavetur, et aqua jiostea in sacrarium mittatur >. 12. Si per negligentiam aliquid dc Sanguine Christi ceciderit, si quidem super terram seu super tabulam, lin­ gua lambatur, et locus ipse radatur quantum satis est, ct abrasio combu­ ratur; cinis vero in sacrarium reconda­ tur. Si vero super lapidem Altaris ce­ ciderit, sorbeat Sacerdos stillam, et lo­ cus bene abluatur, et ablutio in sacra­ rium projiciatur. Si super linteum Al­ taris, et ad aliud linteum stilla perve­ nerit; si usque ad tertium: linteamina ter abluantur ubi stilla ceciderit. Cali­ ce supposito, ct aqua ablutionis in sa­ crarium projiciatur. Quod si in ipso solum Corporali, aut si in vestibus ip­ sis Sacerdotalibus ceciderit, debet si­ militer ablui, ct ablutio in sacrarium projici. Si in substrato pedibus panno, vel tapeto, bene abluatur, ut supra. 776. 14 - Ita reformetur: «Si quis ca ornat Eucharistiam, Aomitus colliga- 14. Si Sacerdos evomat Euchari­ stiam, si species integra: appareant, re- ORDINATIONES CIRCA 1 DITIONES MISSALIS ROMANI tur ct in aliquem decentem locum mit­ tatur ». 777. 15 - Sic reformandum: «Si hostia consecrata, vel aliqua eius par­ ticula dilabatur in terram, reverenter accipiatur ct parum aquae in locum ubi cecidit fundatur ct purificatorio abstergatur. Si cadat super vestes, non est necessc ut indumentum abluatur. Si super vestes mulieris cadat, ipsa par­ ticulam accipiat et sumat». •147 verenter sumantur, nisi nausea fiat: tunc enim species consecratae caute se­ parentur, ct in aliquo Joco sacro re­ ponantur, donec corrumpantur, et po­ stea in sacrarium projiciantur. Quod si species non appareant, comburatur vomitus, et cineres in sacrarium mit­ tantur. 15. Si Hostia consecrata, vel ali­ qua ejus particula dilabatur in ter­ ram, reverenter accipiatur, et locus ubi cecidit, mundetur et aliquantulum abradatur, ct pulvis seu abrasio hujus­ modi in sacrarium immittatur. Si ce­ ciderit extra Corporale in mappam, seu alio quovis modo in aliquod linteum, mappa vel linteum hujusmodi diligen­ ter lavetur, ct lotio ipsa in sacrarium effundatur. ΜON I T U M Subséquentes editiones, sive Missalis sive Breviarii romani, ad normam can. 1390, praevia scilicet attestatione Ordinarii loci in quo praedicti libri imprimuntur aut publici iuris fiunt, de concordantia cum editionibus «typicis» eorundem librorum liturgicorum, imprimantur. Hat Ordinationes successive, ptr partes, ad Editores librorum liturgicorum transmissae sunt a S. Rituum Congregatione inde a mense novembri 1960 usque ad mensem decembrem 1961. Novae autem Missalis romani editiones mense aprdi proximo m promptu erunt. C. Brag a, C.M. 142 NOTAI contexte il n’est pas même question du Nom divin. Par contre, on connaît des disciples du Christ, persécutés à cause de leur profession et de leur nom de chrétiens: cela se passait toujours à Rome, mais un demi siècle auparavant, d’après le témoignage du martyr St. Justin (f 167 env.), dont les raisonnements sont bien connus5. Du reste, meme chez Pline, au début de ce siècle, le crime dc christianisme se présentait sous cet aspect: « nec mediocriter haesitavi... no­ mtn ipsum etiam si flagitiis careat, an flagitia cohaerentia vomitii puniantur (Lettres, 10, 96: n. 22 Kirch). En dehors dc ces méprises, ce sont les opinions de M.lle Corbin sur le caractère dc la musique liturgique avant la notation écrite, qui inspirent les plus grandes résers es: étant dérivé du judaïsme, le chant d’Eglise se serait maintenu fidèle à scs origines sémitiques, même dans la modalité grégorienne. C’est pourquoi, l’auteur est d’avis qu’en ce temps-là on ne composait pas, mais plutôt on transmettait des formules traditionnelles (pp. 65; 174; 206). Toute­ fois, il faut le dire, du patrimoine mélodique datant de cette période, notre ouvrage ne connaît absolument rien, puisque les sources n’en souillent mot. 11 est vrai qu’il en appelle à l’analyse des pièces du répertoire grégorien: mais comment les attribuer aux premiers siècles du christianisme? Ce serait donner comme certain, ce qui doit être encore prouvé. Voilà les principales observations que suggère la lecture dc l'ouvrage. Par­ fois. peut-être, ont-elles été trop minutieuses: mais je crois devoir signaler le danger de ne pas contrôler sur les sources. C’est d’ailleurs, ce que nous rap­ pelle ça et là M.lle Corbin, et même en des termes sévères: « on veut être precis dans ces domaines où l’on sait peu dc choses; on ferait mieux d’être exact » (p. 121|. Au total, ce ne sont pas ces observations qui empêchent le lecteur dc lui être reconnaissant pour son travail. Le thème dans lequel elle s'est embarquée demeure fort compliqué. De plus, c’est certainement un acte dc courage que dc l’avoir mis à la portée d’un public, écarté jusqu’à présent de ces problèmes. Mais c’est la conclusion, surtout, qu’il faut mettre en relief: c’est là que, après la présentation de l’Eglise conquérant sa musique, M.lle Corbin nous fait comprendre que cette conquête n’est pas réelle, si le chrétien n’entre pas dans son esprit. Aussi bien faut-il remercier l’auteur pour la franchise avec laquelle, par sa plume, le laïc donne tout bonnement son avis sur la musique d’Eglise: » .· · NORMAE GENERALES 1. Ex rubricarum Codice, quaedam principia generalia praelucent, quae etiam in calendariis et Officiorum atque Missarum Propriis, cum dioccesanis tum religiosis, servanda sunt, scilicet: a) Proprium de Tempore, quo nempe totum Redemptionis myste­ rium colitur, super cetera Officia et Missas praeeminentia gaudet; b) praecipua B. Mariae Virginis et Sanctorum festa Ecclesiae uni­ versae, festis particularibus praeferenda sunt; • Acta Ap. Sedts, 53 (1961) 168-180. 1 Acta Ap. Sedis, 52 (1960) 595; Ephem. ht. 74 (1960) 259. - Acta An. Sedis, 52 (1960) 730-731; Ephem ht. 74 (1960) 367-368. > » !4 141 ACTA SANCTAE SEDIS c) festa particularia secundum momentum ipsis proprium ordinen­ tur ct celebrentur; //) simplicitati, recto ordini et curae pastoralis postulatis provideatur. 2. Quamvis conveniat ut quaevis dioecesis suum calendarium et Pro­ prium Officiorum atque Missarum habeat, aliquando tamen commendanda sunt calendaria et Propria, universae provinciae aut regioni aut nationi, vel etiam latiori ditioni communia, eorum quorum interest, socia adlaborationc paranda. Quod principium, aequa ratione, servari potest etiam in calendariis religiosis, pro pluribus provinciis eiusdem ditionis civilis. 3. Revisionis opus, Motu proprio ita iubente (n. 6), « quamprimum > erit explendum. 4. Ad calendaria et Propria revisenda Ordinarii viros seligant rei liturgicac, historicae et hagiographicae peritos, qui munus sibi creditum competenter explere valeant. 5. Calendaria particularia et Officiorum atque Missarum Propria ad hanc S. Congregationem tribus saltem exemplaribus nitide exaratis mit­ tantur, addito quoque exemplari calendarii et Officiorum atque Missarum Proprii praecedentis. In universo insuper opere transmittendo: a) breviter sed perspicue rationes exponantur, ob quas singulae mutationes inductae sunt, praesertim si a normis, quae in hac instructione exponuntur, discrepent; b) indicetur quoque, cum agitur de Officiis vel Missis novis, quae­ nam partes ex aliis Officiis vel Missis iam approbatis sumantur, quaenam vero sint noviter confectae. Caput II DE FESTORUM NUMERO ET EXTENSIONE 6. Festa particularia, ipso lure in calendariis inscribenda, quae propria vocantur, rubricarum Codex nn. 41-46 recenset. Numerus festorum quae indulta vocantur (Codex n. 47) opportune limitandus est; ut vetera serventur vel nova inducantur, peculiares rationes exstare debent. 7. In praeparando vel revisendo calendario dioecesano aut religioso, ea serventur quae nn. 43 d et 46 e Codicis rubricarum, de festis Sancto­ rum et Beatorum in calendariis propriis inscribendis statuuntur. Assu­ mantur igitur vel serventur festa tantummodo Sanctorum ct Beatorum, qui cum dioecesi aut Religione rationes peculiares habuere, et congruus S. CONGREGATIO RITUUM N5 proponatur gradus celebrationis liturgicae, qui necessitudini respondeat Sancti vcl Beati cum dioecesi aut Religione (cfr. infra nn. 16-20). 8. Festa, ratione dominationis politicae vel particularis devotionis olim inducta, quae nunc ad dioecesim vel Religionem nullam vel minimi mo­ menti servant relationem, expungantur. 9. Dari possunt alia festa, quae nunc, propter mutationes confinium, partis tantum alicuius dioecesis vel nationis aut regionis stricte propria sunt: haec festa iis tantum in territoriis celebrentur, quorum revera sunt propria. 10. Festa quae in honorem alicuius Sancti vel Beati celebrantur ratione reliquiarum, iuxta n. 45 c ct d Codicis rubricarum, retinenda sunt gradu competenti in ea tantum ecclesia vel oratorio in quo corpus (non autem reliquia tantum, etsi insignis) eiusdem Sancti vel Beati asservatur; minime vero in calendario universae dioecesis vel Religionis, nisi ex alio titulo re­ linenda sini. 11. Principium generale esto unumquemque Sanctum vel Mysterium uno tantum festo celebrari. Exceptiones nihilominus admittuntur, quas et calendarium ipsum universale admittit, scilicet cum agitur dc facto vel relatione vere singulari celebrandis de eodem Mysterio vel eodem Sancto: quod contingere potest in festis Translationis, vcl Inventionis, vcl Patro­ cinii, aliove simili. Exinde vero pluribus festis Patronus principalis, Titularis ct Fundator tantum coli possunt. Huiusmodi tamen festa secundaria, nisi supprimantur, ad modum commemorationis celebrentur. 12. Eiusdem Sancti vel Mysterii recordationes periodicae per Officium ct Missam aut ad modum commemorationis, si quae exstent, supprimantur. 13. Nihil obstat quominus duo Sancti vcl Beati non Martyres, aut plurcs Martyres uno festo recolantur, si speciales rationes id suadeant; quo in casu adhibeatur etiam Commune plurium Confessorum Pontificum vel non Pontificum, aut plurium Virginum vcl non Virginum. 14. Praestat insuper ut e calendariis dioeccsanis, quae pluribus Sanctis ct Beatis decorantur, e Martyribus vcl Episcopis priorum temporum, de quibus praeter nomen parum vel nihil historice constat, festa horum Sanc­ torum expungantur; festum vero omnium Martyrum vel Episcoporum dioecesis instituatur, illustrioribus tantum Martyribus et Episcopis, dc qui­ bus historice constet, particulari festo seorsim celebratis. 15. In calendariis religiosis Sancti vcl Beati eiusdem Religionis con­ gruum habeant cultum. Quando vero aliqua Religio pluribus Sanctis et Beatis decoratur, cavendum est ne calendarium universae Religionis plus aequo gravetur. Quapropter: H6 \CT\ SANCTA I. SEDIS a) haberi potest in primis festum omnium Sanctorum et Beatorum eiusdem Religionis: A) singulari festo celebrentur tantummodo Sancti vel aliqui Beati, qui peculiare momentum praescierant pro universa Religione; c) de ceteris Sanctis et Beatis, iuxta momentum quod habent in historia Religionis, fieri potest, aut festum in provincia eiusdem Sancti vel Beati, cum commemoratione in universa Religione; aut, si agatur de minoribus Beatis, festum in loco ubi eorum reliquiae asservantur, cum commemoratione in provincia tantum. Caput III DE FESTORUM GRADU 16. Festa in calendariis particularibus gradu I vel II classis inscribenda, a Codice rubricarum nn. 42-46 expresse designantur. 17. Praeter festa I et 11 classis Ecclesiae universae, et festa propria, quibus vi rubricarum idem gradus competit, paucissima tantum alia festa earundem classium in singulis calendariis admittenda sunt. Hoc ut concedi possit, rationes omnino peculiares requiruntur, indolis liturgicae, historicae, pastoralis. 18. Ex littera et mente rubricarum Codicis plane deducitur, III classem ordinarium esse gradum, apprime convenientem Sanctis et Beatis aut My­ steriis vel Titulis, quibus gradus superior, ut supra n. 17, non competat, aut sola commemoratio, ut infra nn. 19 ct 20, non sufficiat. 19. Neglegenda prorsus non est commemoratio, sane pro compositione calendariorum magni momenti; commemoratio enim ea ratione statuta est, ut exonerentur quodammodo sive calendarium universale, sive calendaria particularia, celebrationibus liturgicis adeo onusta, ut quandoque celebratio plurium festorum Ecclesiae universae praepediatur. Proinde curandum est, ut rationabilis et conveniens commemorationum usus fiat. 20. Saepius pro tota dioecesi, regione, provincia (ecclesiastica, religio­ sa. civili), natione, Religione, omnino sufficit commemoratio vel festum III classis, cum determinato loco, dioecesi, provincia, regione, gradus altior magis appareat opportunus. Flac prudenter adhibita distinctione, celebra­ tionum particularium onus aliquantum alleviabitur et calendaria peculiari­ bus necessitatibus et opportunitatibus magis accommodabuntur. S. CONGREGATIO RITUUM Caput 147 IV DE FESTORUM DIE 21. Serventur quaerubricarum Codex nn. 59-62 hac dc re statuit. Attamen,quoad fieri potest: u) festa propria, quae in universa quoque Ecclesia coluntur, eodem dic celebrentur quo in calendario universali inscribuntur; /?) Sanctorum festa propria, quae in calendario universali non inveniuntur, die natalicio celebrentur. 22. Dies, quibus plerumque tempus quadragesimale et octava Paschatis occurrit, itemque dies a 17 ad 23 decembris, a novis festis particularibus liberi maneant; quod ad festa particularia, his diebus iam statuta, attinet, ordinarie recolantur ad modum commemorationis, sicut fit pro festis universalibus, nisi magis conveniat ut unum alterumve festum peculiaris momenti ad aliud tempus transferatur. 23. Festa olim alicui dominicae perpetuo assignata: u) si sint festa Domini I classis, dominicae II classis assignata, nihil innovetur (Codex n. 17 e); b) si in calendario universali inveniuntur, eo die celebrentur quo in eodem calendario inscribuntur; c) si in calendario universali non inveniuntur, alius opportunior dies .seligatur. 24. Festa particularia B. Mariae Virginis, olim diei 31 maii affixa, diei 8 eiusdem mensis assignentur. 25. Secundum n. 100 Codicis rubricarum, festa III classis Ecclesiae universae cum festo particulari occurrentia, perpetuo commemorantur aut omittuntur. Attamen: ii) festum universale III classis, in honorem Sancti qui magni momenti luit pro tota Ecclesia, etiam in calendariis particularibus suo die celebretur; festum vero particulare III classis eodem die occurrens in proximiorem diem liberum reponatur; b) si vero festum III classis Ecclesiae universae, quod sit magni momenti, cum festo particulari classis superioris occurrat, festum universale transferatur; t) si aliquod festum particulare 1 classis, extra diem proprium, assignatum sit diei in quo postea calendarium universale festum II classis excepit, festum particulare in alium diem transferatur. 26. In Propriis transmittendis, semper indicentur dies natalicius Sanctorum, dies quo singula festa hucusque celebrata sunt, necnon rationes pro hoc dic relinendo vel mutando. I I I I | I I | | I | | | i J ( | | I I I i I I I I I I I I I I I I I I I I I HS ACTA SANCTAE SEDIS Caput V DE QUIBUSDAM FESTIS PARTICULARIBUS IN SPECIE A) De Patronorum festis Ti. Patronus principalis aut secundarius seu minus principalis, «rite constitutus », unice intellegitur Patronus sensu proprio, id est Sanctus (numquam Beatus) formaliter uti Patronus secundum S. Rituum Congre­ gationis antiquam praxim electus ac constitutus, vel ex immemorabili tra­ ditione acceptus: huic tantum proinde peculiaris liturgica celebratio a ru­ bricis statuta competit. 28. Patronus principalis cuiusque loci, vel dioecesis, etc., regulariter unus tantum sit; quandoque alter tantum Sanctus Patronus aeque princi­ palis addi potest, cum iisdem iuribus et obligationibus ac Patronus prin­ cipalis. Itemque cuiusque loci, vel dioecesis, etc., duo tantum Patroni se­ cundarii admittuntur. 29. Patroni, sive principales sive secundarii, olim constituti propter regimina aut regna quae iam desierunt, itemque Patroni olim propter extraordinaria rerum adiuncta, v. g. pestem, bellum, aliamve calamitatem, vel propter devotionem specialem nunc remissam electi, exinde uti tales liturgice amplius ne colantur. 30. Ut Patroni Religionis vel provinciae religiosae iuribus liturgicis gaudeant, unice S. Rituum Congregatio concedit, nisi hac liturgica ratione ab immemorabili colantur. Huiusmodi tamen celebratio Patronis singula­ rum domuum religiosarum, si qui extent, minime conceditur. 31. Alii cuiuscumque generis Patroni, praeter cos de quibus superio­ ribus numeris actum est, Patroni sensu latiore considerandi sunt, merae pietatis causa propositi, absque ullo liturgico privilegio. B) De festis quae communiter « devotionis » vocantur 32. Haec festa, inde a Media Aetate, e privata devotione in publicum Ecclesiae cultum inducta, in calendariis particularibus nimis multiplicata sunt. In his igitur calendariis huiusmodi festa tunc tantum retineantur, cum rationes vere peculiares id postulent. 33. Ex his festis < devotionis > sequentia e calendariis expungantur, quae ut plurimum in aliis festis aut anni temporibus iam recoluntur, vel cum aliquo tantum loco particulari relationem habent, scilicet: In translatione almae domus B. Mariae V. (10 decembris); S. CONGREGATIO RITUUM 149 In exspectatione partus B. Mariae V. (18 decembris); In desponsatione B. Mariae V. cum S. loseph (23 ianuarii); Fugae D. N. I. C. in Aegyptum (17 februarii); Orationis D. N. I. C. (fer. Ill post dom. Septuagesimae); In Commemoratione Passionis D. N. I. C. (fer. Ill post dom. Sexa­ gesimae); S. Spineae Coronae D. N. I. C. (fer. VI post cineres); Ss. Lanceae ct Clavorum D. N. I. C. (fer. VI post dom. I Quadra­ gesimae); Ss. Sindonis D. N. I. C. (fer. VI post dom. II Quadragesimae); Ss. Quinque Vulnerum D. N. 1. C. (fer. VI post dom. Ill Quadra­ gesimae); Pretiosissimi Sanguinis D. N. I. C. (fer. VI post dom. IV Quadra­ gesimae); Eucharistici Cordis Iesu (fer. V post octavam Corporis Christi); Humilitatis B. Mariae V. (17 iulii); Puritatis B. Mariae V. (16 octobris). Huiusmodi vero festa retineri possunt si cum aliquo loco speciali ne­ cessitudine connectuntur. Festum autem S. Philumenae V. et M. (11 augusti) e quolibet calen­ dario expungatur. (S) De festis e calendario universali expunctis 34. Circa festa quae vi n. 8 Variationum in Breviario et Missah romano ad normam Codicis rubricarum e calendario universali expuncta sunt, pro calendariis particularibus haec pressius statuuntur: a) festum S. Anacleti, quolibet titulo et gradu celebretur, transfer­ tur in diem 26 aprilis, sub recto nomine S. Cleti; b) festum S. Vitalis transfertur in diem 4 novembris, una cum S. .Agricola; c) festum Cathedrae S. Petri unice die 22 februarii celebrandum est ; d) praestat ut festa sub n. 8 b. c, d, g, et h recensita, etsi alicubi tamquam Patronus principalis vel Titulus ecclesiae habeantur, transferan­ tur ad festa principalia, scilicet: festum Inventionis S. Crucis, a die 3 maii ad diem 14 septembres; festum S. loannis ante Portam Latinam, a die 6 maii ad diem 27 decembris; festum Apparitionis S. Michaelis Arch., a die 8 maii ad diem 29 septembris; 150 ACTA SANCTAE SEDIS festum S. Petri ad Vincula, a die 1 augusti ad diem 29 iunii; festum Inventionis S. Stephani, a die 3 augusti ad diem 26 de­ cembris. Eadem autem festa retineri possunt die quo hucusque celebrata sunt, si rationes omnino singulares id suadeant, et nisi sufficiat eo die solcmnitatem tantum externam, ad normam nn. 359 et 360 Codicis rubricarum assignare. Qua de re peculiare petatur indultum, ut sive festum sive solemnitas externa in calendario inscribatur. Capi t VI DE TEXTIBUS IN OFFICIIS , 35. In parandis vel revisendis lectionibus historicis festorum cuiusvis classis, haec serventur: a) breves ct sobriae sint; unaquaeque lectio amplitudinem ne ex­ cedat ordinariam lectionum Breviarii, quarum pleraeque plus quam centum ct viginti verbis non constant; b) sermonis genus emendatum facilcque evadat; c) loca communia vitentur; falsa aut minus apta demantur vel emen­ dentur; si autem notitiae certae fere vel omnino desint, lectiones de Com­ muni assignentur, vel alius textus e sermonibus Patrum magis conveniens seligatur. 36. Veritati historicae non tantum in lectionibus provideatur, sed etiam in antiphonis, responsoriis, hymnis aliisque Officii partibus, si quae propriae exstent; secus caedem partes c Communi sumantur. 37. In festis 111 classis: a) si Matutinum antiphonis propriis gaudeat, circa lectiones primam et secundam ea serventur quae nn. 40 et 41 Variationum statuuntur; b} si vero Matutinum antiphonas proprias non habeat, lectiones prima et secunda sumantur de Scriptura occurrenti, nisi forte lectiones exstent stricte propriae, scilicet quae directe dc Mysterio vel Sancto agant: quo in casu etiam responsoria sumuntur de festo, idest propria vel de Communi; c) si responsoria tantum propria sint, dicuntur lectiones de Scrip­ tura occurrenti, cum responsoriis festi, iuxta n. 42 Variationum. 58. In festis III classis lectio III unici Nocturni est semper de festo, et quidem: a) si una tantum lectio historica vel < contracta » exstabat, haec retineatur; S. CONGREGATIO RITUUM 151 />) si duae vel tres lectiones historicae aderant, una nova lectio conficiatur; c) si vero sermo habebatur, tantum lectio olim quarta, scilicet prima 11 Nocturni servetur, vel alius textus e sermonibus Patrum magis conve­ niens seligatur. 39. Ad hymnos quod attinet: a) si quattuor hymni diversi exstent, qui omnes continuatim vitam Sancti illustrant, et festum I classis non sit, primus (olim I Vesperis assi­ gnatus) hymno Matutini praemittatur, omissa conclusione; si breviari possunt, una alterave stropha omittatur; si coniungi nequeunt, utpote di­ versi metri vel non historici, unus auferatur; Z>) si duo vel 1res hymni adsint, opportuniore modo disponantur; si festum 1 classis sit, ordinarie idem hymnus ad utrasque Vesperas ad­ hibeatur. Caput VII DE OFFICIIS ET MISSIS DISPONENDIS A) Nonnae generales pro Ojjicus 40. Post titulum festi, cius gradus indicetur (I vel II vel III classis aut Commemoratio). 41. Nominatio Horarum uniformiter hoc modo fiat: «Ad I Vespe­ ras», «Ad Matutinum», «Ad Laudes», «Ad II Vesperas», etc. Singuli Nocturni sic indicentur: «In I Nocturno», etc. 42. Caput et versus libri S. Scripturae ante singulas lectiones signi­ ficentur. 43. Rubricae hymnorum doxologiam respicientes demantur, v. g.: «Haec conclusio numquam mutatur», «Sic concluduntur hymni eiusdem metri », ct similia. 44. In litteris maiusculis et minusculis scribendis, critérium, quo ru­ bricarum Codex utitur, omnino retineatur. 45. In omnibus Officiis, ad Laudes ct ad Vesperas, sub respective titulo, semper ponenda sunt, etiamsi dc Communi sumpta, versus, antiphona ad Benedicius vel ad Magnificat, ct oratio. Ante alias Horas titulus ponatur, si partes propriae adsint, vel commo­ ditatis causa repetantur. 46. Si facienda sit commemoratio alicuius Sancti, post orationem dici uniformiter ponatur rubrica: «Et fit commemoratio S... »; deinde ponan­ tur, convenienter in extenso, antiphona, versus ct oratio. 152 ACTA SANCTAE SEDIS Pro commemoratione de Tempore indicanda, serventur rubricae quae iam in Breviario exstant. B) Normae particulares pro singulis Officiis 47. In festis I classis omnia disponantur ut iam in Breviariis et Propriis exstant, iis exceptis quae vi rubricarum Codicis vel huius Instructionis mutanda sunt. 48. In festis II classis, I Vesperae : a) ponantur cum partibus propriis pro festis Domini quae occur­ rere possunt in dominica II classis, sub hoc titulo «Ad I Vesperas, quando festum occurrit in dominica vel celebratur gradu I classis »; b) item ponantur, si propriae exstent, antiphonae psalmorum vel hymnus, sub hoc titulo «Ad I Vesperas, sicubi festum celebratur gradu I classis»; c) auferantur vero ab omnibus aliis festis II classis; versus tamen et antiphona ad Magnificat, si proprio exstent, in II Vesperis ponantur sub rubrica «Ad I Vesperas, sicubi dicendae occurrunt». 49. Si, in festis III classis, ad Matutinum, invitatorium et hymnus in extenso ponuntur, post hymnum addatur titulus «Ad Nocturnum». 50. In festis antiphonis propriis ad Laudes gaudentibus, post pri­ mam antiphonam ponatur rubrica «Psalmi de dominica»; si Officium ab Adventu ad Pentecosten celebrari contingat, addatur insuper « 1" loco». 51. In festis II classis, si Laudes saltem a capitulo in extenso scribuntur, in fine ipsarum ponatur rubrica « Ad Horas minores antiphona et psalmi de feria currenti ». In festis vero Domini quae in dominica II classis occur­ rere possunt, in fine Laudum ponatur rubrica «Ad Horas minor.es antipho­ na et psalmi de currenti die». In fine Vesperarum ponatur rubrica «Com­ pletorium de dominica ». 52. In festis III classis cum antiphonis propriis ad Laudes et ad Vesperas, in fine Laudum haec ponatur rubrica « Ad Horas minores an­ tiphona et psalmi de feria currenti»; in fine vero Vesperarum: «Com­ pletorium de feria ». 53. Diebus, quibus commemoratio facienda est de Sancto in feria, post indicationem diei ct Sancti, ponatur vox «Commemoratio» ct titu­ lus « Ad Laudes ». Deinde ponantur, convenienter in extenso, antiphona, versus et oratio. C) De Missis disponendis 54. In Missis quae per extensum ponuntur, maioris claritatis causa, spatium unius saltem lineae servetur inter has partes: S. CONGREGATIO RITE’L’Μ 15i inter orationem (orationes) ct Epistolam; A) inter graduate (tractum...) et Evangelium; c) inter secretam ct antiphonam ad Communionem. 55. Sequentes locutiones adhibeantur: «Antiphona ad Introitum, an­ tiphona ad Offertorium, antiphona ad Communionem». 56. Orationes quae ad commemorationem pertinent, necnon partes quae unice pro Missis votivis inserviunt, ita scribantur, ut relate ad textus proprios Missae, per spatium unius vel duarum litterarum retractentur. 57. Quam maxime curandum est ut necessitas folium vertendi vitetur, cum dicenda sunt oratio, secreta, postcommunio vel alia precatio quam celebrans extensis manibus recitare debet. 58. Diebus, quibus commemoratio facienda est de Sancto in feria, post indicationem diei et Sancti, ponatur vox « Commemoratio »; deinde indi­ catio Missae convenientis, remittendo ad Commune, vel Missam exhibendo propriam vel partes ipsius proprias. a) Caput VIII DE PRIVILEGIIS ET INDULTIS IN RE LITURGICA A) De privilegiis et induitis in genere 59. Privilegia et indulta quae rubricarum Codici obstant, revocata sunt (Motu proprio, n. 3). Si quis tamen Ordinarius necessarium censuerit unum alterumve ex his privilegiis et induitis iterum renovare, opportunas mittat petitiones, rationibus adductis, quae id suadere videantur. 60. Privilegia autem ct indulta quae rubricarum Codici non obstant, in suo robore perseverant; attamen necesse erit ut ct ipsa ad normam et mentem Codicis aptentur, quo securius servari queant. 61. Proinde curae sit uniuscuiusque Ordinarii elenchum privilegiorum dc re liturgica, una cum calendario et Officiorum atque Missarum Pro­ prio, ad hanc S. Congregationem transmittere, pro opportuna revisione aut renovatione, addito quoque exemplari praecedentis concessionis. 62. Praestat deinde ut, in Propriis typis imprimendis, addatur quo­ que elenchus privilegiorum liturgicorum, ut prae manibus sit cuique eodem Proprio utenti. B) De priuilegiis et induitis circa Missas votivas 63. Concessiones praecedentes Missarum votivarum pro solemnitatibus externis necnon pr» sanctuariis et locis piis, in suo robore manent. 11 — Ephtm. Ut 1961. 154 ACTA SANCTAE SEDIS sed praescriptionibus rubricarum Codicis (nn. 358 c, 359, 361 et 373-377) ad unguem accommodanda sunt. 64. Ceterae .Missarum votivarum concessiones, quovis modo vel qua­ vis auctoritate factae, vi n. 3 in Motu proprio «Rubricarum instructum» abrogatae sunt. 65. Missarum votivarum concessiones iterum renovantur vel ex novo conceduntur tantum ob rationes peculiares publicae necessitatis vel pu­ blicae devotionis. Huiusmodi Missae votivae, si quae concedentur: a) gradu III classis potiuntur; b) loto Adventus, Quadragesimae et Passionis tempore prohibentur; c) eodem die una vel duae tantum admittuntur. Summus vero Pontifex loannes Papa XXIII, in Audientia diei 8 mensis februarii anni 1961, infrascripto Cardinali S. Rituum Congregationis Prae­ fecto concessa, hanc Instructionem in omnibus et per omnia approbare dignatus est, sanxit ut eam omnes, ad quos spectat, diligenter exsequantur. Contrariis non obstantibus quibuscumque. Datum Romae, ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 14 februa­ rii 1961. ►B (Aietanis Card. L. Cicognani, Ep. Tusculanus, Praefectus S. Henricus Dante, a secretis ADNOTATIONES Natura et tinis huius Instructionis clare indicatur in eius parte introduc­ toris: agitur dc documento, quod Codicem rubricarum complet et in praxim deducit, in iis quae calendaria particularia et Officiorum atque Missarum Pro­ pria spectant pro ipsorum conformatione cum calendario universali post editum no\um rubricarum corpus. Hinc quaedam principia, quae calendario universali praesunt, pressius determinantur et casibus definitis clare accommodantur, ut mens quae instaurationem liturgicam regit bene perspiciatur. Facilior ita atque uniformis evadet Proprii cuiusque dioecesis et Religionis aptatio. Transitoria quaedam accommodatio facta iam fuerat, pro anno 1961 per peculiarem Declarationem S.R.C., quae invenitur inter documenta rubricarum Codici adnexa. Vis tamen huius Declarationis temporanea erat, donec ipsa S R C. normas peculiares ct bene definitas tradidisset, quae opus revisionis re­ gerent. A die enim promulgationis novi corporis rubricarum ad diem in quo S. CONGREGATIO RIT L'UM 155 vigere incoepit, parum temporis exstabat, ct insufficiens ut conformatio calenda­ riorum particularium ct Propriorum fieri posset. Tale opus certe, pro omnibus dioecesibus et Religionibus, ne mensibus quidem anni 1961 perfici poterit, prae­ sertim si agitur de investigationibus exsequendis, aut de aliis quaestionibus particularibus sois cudis. Hoc in casu videntur esse adhuc servandae normae in Declaratione diei 26 iulii I960 expressae, donec approbatio novi calendarii et novi Proprii obtineatur. Permanent enim adhuc eaedem circumstantiae, quae Declarationi, pro anno 1961 evulgatae, originem dederunt. 1 - Normae generales Numero primo Instructionis principia quaedam in mentem revocantur, quae iam universae liturgicac instaurationi praesunt, quae in Propriis appli­ canda sunt, et quidem magna cum attentione, ne universum opus teratur. Dif­ ficultates enim in iis principiis ad praxim deducendis in calendario universali non inveniuntur, sed in calendariis particularibus oriri possunt, si Sanctorum aut «devotionis» festis nimis graventur, aut etiam si eorundem festorum gradus plus aequo augeatur. Ita, v. gr., revocatur principium dc praeeminentia Proprii de 1 empore: quod quodammodo destrueretur, si durante Adventu aut Qua­ dragesima lesta particularia apponerentur, quae Officia de Tempore impediant (cfr. n. 22). Item memoratur principium dc praecedentia tribuenda praecipuis festis universalibus: cui contrairi potest, si festa particularia talibus diebus assi­ gnarentur, ut festa universalia transferri deberent (cfr. n. 25). Mens enim legi­ slatoris est ut calendarium particulare necessitatibus sive liturgicis sive pastora­ libus ordinis universalis accommodetur: et hoc fit praecise in ponendis festis particularibus, praesertim alicuius momenti, diebus quibus celebratio festorum universalium, saltem principaliorum, non impediatur, etsi sint III classis tantum. Alia duo principia generalia, quae memorantur, magni item sunt momenti, ut omnia recte ordinentur. Praestat enim ut gradus conveniens singulis festis tribuatur, illum indebite non augendo ob rationes erroneae devotionis et pie­ tatis, aut sub specie necessitatis pastoralis. Rectus ordo enim et postulata ipsius necessitatis pastoralis fundamento positivo fulciri debent, non unice fundamento valde personali alicuius formae pietatis aut devotionis popularis minus ordinatae. Liturgia enim finem sibi proponit Deum colendi et fidelium animos sancti­ ficandi; quod ut obtineatur rectus ordo est servandus. 2. N. 51 Codicis rubricarum statuit ut calendarium proprium habeat quae­ libet dioecesis et quodlibet aliud territorium ecclesiasticum cui praeficitur < Or­ dinarius loci ». Quod necessarium est, cum quaelibet dioecesis aliqua festa omni­ no sibi propria habeat, ut, v. gr., Anniversarium Dedicationis ecclesiae cathedralis, festa Patronorum etc. At ide.i Proprii dioecesani cum aliis dioecesibus incommunicabilis, nostris diebus, obsoleta videtur. Est quidem dioecesis quid in se et a se subsistens; sed talis individualitas omnino incommunicabilis su­ peratur, in praxi, per constitutionem Conferendarum Episcopalium sive regio­ nalium sive nationalium, ita ut ordinatio actionis pastoralis fiat modo magis uniformis. Eflformatio autem alicuius Proprii, quod sit commune pluribus dioe- IUS ET PRAXIS ACTA SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO I INSTRUCTIO PRO SACERDOTE INFIRMO VEL CAECUTIENTE CIRCA MISSARUM VOTIVARUM CELEBRATIONEM EIDEM APOSTOLICO INDULTO CONCESSAM I - Praenotanda 1. Sacerdos infirmus vel caecutiens, seu visivae potentiae debilitate, sive accidentaliter sive habitualiter, laborans, a Sancta Sede dispensatio­ nem obtinere potest celebrandi, iuxta normas inferius expositas, aut aliquam Missam cx votivis, aut Missam «quotidianam» defunctorum. 2. Conditiones huiusmodi privilegii ad amussim observandae sunt. 3. Si, durante privilegio, sacerdos caecutiens, plane caecus evadat, no­ vum indultum a S. Congregatione de disciplina Sacramentorum obtinere debet; eoque obtento, sub gravi tenetur uti adsistentia alterius sacerdotis vel diaconi. 11 - Normae de Missis votivis A) Quae Missae votivae dici possint 4. Sacerdos dispensatus dicere potest: a) aut Missam Salve, sancta Parens, ut in Communi festorum B. Ma­ riae Virg., quovis anni tempore; b) aut Missam votivam de B. Maria Virg. pro diversitate temporum assignatam; c) aut aliam Missam, quae tamquam votiva celebrari permittitur, iuxta nn. 306-316 Codicis rubricarum. INSTRUCTIO PRO SACLRDOTl INFIRMO VEL CAECUTIENTE Î65 B) Ovando Missu votiva dicenda sit 5. bus et 6. 7. Missa votiva dici potest quovis anni tempore; dici vero debet omni­ singulis diebus, in quibus non permittuntur Missae defunctorum. In Triduo sacro, sacerdos omnino a celebrando abstinebit. In festo Nativitatis Domini, 1res Missas dicere potest. C) Quo colore utendum sit S. Si sacerdos infirmus vel caecutiens privatim celebret, semper colore albo uti potest. Si vero in ecclesia aut oratorio publico vel semipublico celebret adhi­ bere potest colorem vel Missae votivae vel Officio dici conformem. D) Quomodo Missa ordinanda sit 9. Hymnus Gloria in excelsis Deo, dici |X)tcst semper nisi adhibeatur color violaceus paramentorum. 10. Regulariter dicitur unica oratio. Attamen fas est sacerdoti oratio­ nes addere, quae a rubricis praescribuntur vel permittuntur. 11. M m bolum dicitur : a) quotiescumque dicendum est in Missa diei currentis; b) si Missa celebratur ad modum Missae votivae I classis. 12. In qualibet Missa votiva dicitur praefatio communis, praeterquam in Missis de B. Mana Virgine, in quibus sumitur praefatio propria, adhi­ bitis tamen semper verbis Et te in Veneratione. 13. Si Missa sit in cantu, tonus adhibetur solemnis vel ferialis, prout gradus dici currentis vel Missae votivae requirit. III - Normae de Missis defunctorum 14. Missa defunctorum dici potest diebus a rubricis permissis. Adhi­ beri tamen potest semper Missa «cotidiana», etiansi Missa sit 1, II vel III classis. 15. In Missa «quotidiana» unica semper dicitur oratio, nempe Fi­ delium. Eligi tamen potest et alia magis conveniens; ct, si agitur de Missa lecta IV classis, addi potest ct alia oratio ad libitum eligenda. 16. Missa «quotidiana» adhiberi potest, ct quidem ter si placuerit, in Commemoratione omnium Fidelium defunctorum. 17. Ad sequentiam Dies irae sacerdos numquam tenetur. Attamen si S. CONGREGATIO RITUUM 364 Missam I ciassis cantet, licet ipse sequentiam non legat, chorus eam can­ tare non omittat. Summus autem Pontifex loannes Pp. XXIII, in Audientia dici 12 aprilis 1961, hanc Instructionem in omnibus approbare dignatus est; atque sanxit ut ab omnibus, ad quos spectat, fideliter servetur. Contrariis quibuscumque non obstantibus. Datum Romae, ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 15 aprilis 1961. C. Card. Cicognani, Praefectus L. S. H. Dante, a Secretis — Peropportune S.R.C., edito Codice rubricarum, normas pro sacerdote infirmo vel caecutiente denuo revidit. Praesens Instructio differt in nonnullis ab Instructione data a. 1921 (cfr. Rituale Romanum, tit. V, cap. VI, a. 1952) et ab alia promulgata die 15 decembris a. 1957 (cfr. Acta Ap. Sedis, 50 11958] 51-54). Cum variationes inter has tres editiones eiusdem Instructio­ nis sint alicuius momenti, hic quaedam animadversiones referuntur ut appa­ reat maior simplificatio in recenti documento. Claritatis causa adnotationes nu­ meros ipsius Instructionis sequuntur. 1. — Normae Instructionis anni 1921 sacerdotem tantum caecutientem respiciebant, ipsi facultatem tribuendo utendi formula Missae quam memoriter dicere posset, absque fatigatione. Anno 1957 ct hodierna Instructione haec facultas extenditur quoque in favorem sacerdotis infirmi, idest sacerdotis qui visiva potentia utique gaudet, sed debilitate ita laborat ut etiam Missam Officio dici conformem legere ipsi grave onus evadat. 3. — Sacerdos, plane caecus, tenetur adsisti in Missa celebranda, a sacer­ dote vel a diacono; prius mentio habebatur tantum de sacerdote. 4. — Haec paragraphus maiores refert variationes, si cum praecedentibus textibus Instructionis comparetur. Concessio anterior enim unice Missam quin­ tam inter votivas de B.M.V. considerabat, et facultative ad alias quatuor for­ mulas votivas de eadem B.M.V. extendebatur si sacerdos tantae adhuc esset potentiae visivac ut eas legere posset. Nunc vero concessio tripertita evadit: a) loco quintae formulae c Missis votivis sumenda edicitur Missa dc Communi festorum B.M.V., quae quidem quintae formulae votivae respon­ det, sed refert etiam partes variandas iuxta diversa anni tempora, scii. Gra­ duate, Tractum ct versus allcluiaticos; H Z>) conceditur etiam electio inter quinque formulas votivas de B.M.V. pro anni temporibus; c) ac demum datur possibilitas seligendi inter omnes Missas, quas tam­ quam votivas Codex rubricarum (nn. 306-316) celebrare permittit. Adnotationes. INSTRUCTIO PRO SACERDOTI INFIRMO VEL CAECUTIENTE 365 Haec maior largitas in facultate eligendi formulam Missae votivae certe facta est potius in favorem sacerdotis infirmi. Sacerdos enim caecutiens, utpote speciali Missali necessitatem habens, non semper tali facultate uti potuerit. At certe nonnullae aliae Missae votivae, opportune selectae, et forsan in foliis separatis editae in commodum cuiusque celebrantis peculiari Missali in usum caecutientium addi poterunt. E contra sacerdos infirmus, sed facultate visiva non laborans, c selectione plurium formularum, spiritum liturgicum melius colere poterit, v. gr. formulam eligendo, quae naturae temporis liturgici aptius respondeat. 8. — Color paramentorum potest esse semper albus, si privarim celebretur: sed datur facultas utendi co’ore conformi Officio diei, cum scilicet sacerdos celebrat in ecclesia aut oratorio publico vel scmipublico. Est norma nova; ratio est clara: applicatur in hoc casu, aliquo modo, n. 323 Codicis rubricarum. 9. — Magna simplificatio introducta est circa recitationem hymni angelici, nam: numquam adest obligatio illum recitandi; qui quidem hymnus dici sem­ per «potest» (exceptis in Missis colore violaceo celebratis), sed non «debet». 10. — In Instructione a. 1921, in Missis votivis celebratis in festis ritus semiduplicis et simplicis addebantur in Missis de B.M.V. orationes dc Spiritu Sancio et contra persecutores Ecclesiae aut pro Papa; a. 1957 absolute una tantum oratio praescribebatur. Nunc vero regulariter unica tantum oratio dici­ tur, sed tribuitur potestas addendi orationes, quae a rubricis praescribuntur (ex. gr. oratio Officii diei currentis, in anniversariis Summi Pontificis vel Epi­ scopi dioccesani, aut collecta ab Ordinario imperata) vel a rubricis permittun­ tur (ita oratio in anniversario propriae ordinationis, aut alia ad libitum iuxta Codicem: nn. 461-462). 11. — Dispositio circa recitationem Symboli est clara. Sed animadverti potest (ni fallimur) hac paragraphe sacerdotem infirmum vel caecutientem teneri dicere Credo diebus praescriptis ab Instructione, dum c contra non ita fit pro recitatione Gloria in excelsis, quod dici potest (non debet) semper, nisi adhibea­ tur color violaceus paramentorum. 12. — Praefatio communis, quae f.iciliter discitur, recitatur in qualibet Missa; in Missis vero dc beata Virgine dicitur praefatio de eadem Virgine, sed semper cum eodem embolismo Et te in veneratione. 14. — Etiam pro Missis defunctorum datur amplior facultas eligendi for­ mulam, quae opportunitati respondet. Statuitur enim ut, praeter Missam < quo­ tidianam » eligi possint etiam aliae formulae. Quod quidem certe potius est in favorem sacerdotis solummodo infirmi, etiamsi cedere etiam possit in favo­ rem caecutientis, praesertim vero cum Missa est solemnis, quando scilicet lec­ tiones seu partes quae revera in Missis defunctorum mutantur, a celebrante non dicuntur. 15. — Anno 1921 in Missis quotidianis dicendae erant tres orationes: a. ve­ ro 1957 unica oratio. Nunc dicitur semper unica oratio, quae est «Fidelium» vel alia conveniens; attamen in Missis votivis IV classis addi potest alia oratio ad libitum celebrantis. Quae norma respondet alii, quae supra proponitur pro orationibus in Missis votivis. DECLARATIO DE COMMEMORATIONE FERIAE IV CLASSIS * Cum huic S. Rituum Congregationi nonnulla dubia oblata sint circa commemorationem feriae IV classis tum in Missis festivis sensu latiore tum in Missis votivis, haec eadem S. Congregatio, ad maiorem simplici­ tatem obtinendam in universa materia de commemorationibus, declaran­ dum esse censuit: feriam IV classis numquam esse commemorandam in Missis tum festivis tum votivis ne conventualibus quidem. Statuit proinde ut in Codice rubricarum sequentia mutentur: a) n. 26 scribatur: «Omnes feriae, nn. 23-25 non nominatae, sunt feriae IV classis; quae numquam commemorantur ». b) n. 289 in initio scribatur: «In omnibus feriis IV classis ... dici potest, sine commemoratione feriae ». c) Altera pars n. 299 ita scribatur: «In reliquis feriis dicitur Missa dominicae praecedentis, nisi a rubricis aliter provisum sit ». Romae, ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 27 maii 1961. H. C. Card. Cicognani, Ep. Tusculan., Dante, a Secretis Praefectus — Dubium, dc quo in Declaratione, ortum erat ex interpre­ tatione n. 303 Codicis rubricarum: ibi enim dicitur: « Missae festivae numero praecedenti recensitae (scii. Missae dc commemoratione in Officio dici occur­ rente et Missae 367 III FORMULA PRO BENEDICTIONE VEHICULI «CINEMOBILl» NUNCUPATI1 V Adiutorium... R7 Qui fecit... V Dominus... R7 Et cum... Oremus. — Omnipotens sempiterne Deus, qui ad Tui nominis glo­ riam et ad humani generis utilitatem opera manuum hominum ordinari voluisti, super has machinas, normis per viam eundi veulgandis destinatas, benedictionis Tuae gratiam effunde. Discant earum ope famuli Tui viam pedibus gradientes, discant vehi­ culo utentes, prudentiam, vigilantiam, timorem Tui, ut omni securitate, Suae aliorumque incolumitati prospicere valeant. Ne cis noceant, Domine, difficultas itineris, corporis fatigatio, temeritas velociter properantium. Caveant mentis inconsiderantiam, tarditatem molestam. Et quemadmodum Tobiae filio Archangelum Raphaclem comitem adiunxisti in via, ita An­ gelorum ministerio fideles Tuos libera ab omnibus corporis ct animae periculis, ut recte coram Te ambulantes in terris, ad portum salutis aeternae pervenire mereantur. Per Christum Dominum Nostrum. Arnen. — Dic 9 augusti 1961 Summus Pontifex loannes XXIII nova formula benedixit quadraginta machinas destinatas ad diffundenda cincmatographea, normas Codicis viae illustrantia. Hoc perutili incepto Gubernii Italici, cives ubique docentur observare disci­ plinam in usu viae, sive illam pedestrim, sive automataria raeda percurrant. Sanctitas Sua, in sermone habito ad auctores huius incepti, in memoriam revocavit praeceptum decalogi « Non occides », explanans novam formulam litur­ gicam benedictionis. Notula. DOCUMENTA DE COMPOSITIONE CANDELARUM PRO SACRIS FUNCTIONIBUS Ad Decretum S.R.C. diei 7 i decembris 1)57 (cfr. Ephem. Iit. 72 [ 1958 \ 131-132) «de parte cerae apum aut olei in candelis m usum Uturgicum adhi­ benda » in praxim traducendum, Conferentia Episcopalis Italica sequentes nor­ mas statuit, quae approbationi praeviae eiusdem S.R.C. submisit. 1 Cfr. diarium L'Osservatore Romano dici 10 augusti 1961. 368 S. CONGREGATIO RITUUM Questa Sacra Congregazione non ha mancato di esaminare attentamente le proposte che l'Assemblca Generale della C.E.I. [Commissione episcopale per Italia] ha presentato a questo Dicastero per determinare la percentuale di olio o di cera d’api per la lampada dei SS. Sacramento, il cero pasquale e le candele della S. Messa e le altre funzioni liturgiche. In considerazione dclle attuali particolari circostanze, e nell’intento di provvedcre alla dignità del culto divino, questa Sacra Congregazione ha disposto, per 1’Italia, quanto segue: 1. Per la S. Messa, il cero pasquale e la lampada al SS.mo Sacra­ mento, la percentuale di pura cera d’api, in tutto il complesso della can­ dela, sia almeno dei 10%. Se per la lampada dei SS.mo si usa lolio, esso sia di puro olio di oliva. 2. Per le altrc funzioni liturgiche, e per qualsiasi candela da usarsi in Chiesa, la percentuale sia dei 5%. 3. Le candele cosi dette votive sono da escludersi dall’uso sacro. 4. Le altre materie ammesse (paraffina ad alto punto di fusione, stearina, cercsina, ozocherite e altre cere indurenti vegetali o minerali) siano di materie prime, scclte e totalmcnte raffinate. Sono assolutamente esclusi i sevi o altri grassi animali. 5. Ogni candela di qualunque tipo deve essere garantita da un tim­ bre a fuoco portante il nome del fabbricantc e la percentuale di cera d’api contenuta. Se in seguito le circostanze dovesscro mutare, sarà cura di questa Congregazione di rivedere le present! disposizioni. Roma, 3 febbraio 1961. Gaetano Card. Cicognani, Prefetto LITURGIA PASTORALIS HEBDOMADAE LITURGICAE NATIONALES ITALICAE I. - Hebdomada liturgica pastoralis (Calari, diebus 5-12 martii 1961) Desiderio Exc.mi Archiepiscopi Calaritani, Hebdomada liturgicae pastora­ lis nationalis habita est in urbe Calaritana super thema « Sacramenta >, ut fideles magis magisque illa cognoscant eisque participent ad hauriendam gratiam divinam ab eis promanantem. Quam opportune per tre dies sessionibus studiorum, ipsis reservatis, plurimi interfuerunt sacerdotes. Argumenta tractata pro clero fuerunt: Theologia et hturgia sacramentorum (Rev. M. Magrassi, OSB); de pauca cognitione inter fideles vitae sacramentorum (Mgr 1). Bondioli); evolutio historica liturgiae sacramentariae (Rev. R. Falsini, OF.M); thesauri doctrinae dogmaticae, moralis et asceticae qui continentur in sacramentis (Rcv.mus Abbas Dc Vincendis); 1res caractères sacramentales relate ad cultum christianum (Exc.mus C. Rossi, CAL praeses). Sermones peculiares ad sanctimoniales habuit Rcv.mus Abbas B. Cignitti, qui de doctrina ct efficacia sacramentorum in vita religiosa egit. Pro personis excultioribus ct magistris loquuti sunt Exc.mus I. Castellano, Mgr Bondioli ct clarus vir Corrias, Regionis Sardiniae praeses. Congressus pro Parvo Clero coadunavit circa 700 pueros. Pro populo in omnibus ecclesiis ci\itatis quotidie instructiones ct sermones habiti sunt mane et sero: praeterea mane fide'es, moderante aliquo sacerdote, actuose celebrationi .Missae participaverunt, quam postea meditatio de doctrina sacramentorum sequebatur. Hebdomada pastoralis calaritana optimum exitum habuit et sperare licet ut fideles per maiorem ct profundiorem cognitionem liturgiac, vitam Christia­ nam maiore fervore vivant fructuosa receptione sacramentorum Ecclesiae. II. - XII HEBDOMADA LITURGICA NATIONALIS ITALICA (Assisii, diebus 3-7 iulii 1961) Quasi complementum argumenti praeteriti anni circa initiationem Christia­ nam, hoc anno evolutum est thema de Confirmatione. Praesente Em.mo Card. Protectore CAL, lacoho Lercaro, arc hiepi scopo Bo- 64 IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM Concessiones seu indulta S. Congregationis Concilii pro nonnullis dioe­ cesibus ad reducendum numerum festorum pro Missae applicatione ita in suo robore manent, quatenus non obstant novis rubricis: sunt enim exceptiones I ad tempus datae. II. — Alterum Decretum reformationem servitii choralis respicit. Cum haec materia ita ampla ct complexa sit, Commissio locorum Ordinariis munus com­ mittit revisendi Statuta capitularia atque abrogandi ea omnia quae novis rubri­ cis non sunt conformia, sicut, v. gr., recitatio Laudum sero: Laudes enim cum sint « precatio matutina » (n. 145 novi Codicis) non amplius anticipari possunt. Concessiones circa reductionem servitii choralis datae ut chorales liberius curae animarum vacarent, cum sint indolis administrativae, adhuc in suo ro­ bore manent, quatenus conformes novo Codici. Quare: recitatio Vesperarum et Completorii non amplius anticipari debent horis antemeridianis, sed dicenda post meridiem, secus petenda a S. Sede dispensatio. Rite Commissio admonet Capitulates ut novae petitiones redigantur ad normam novi Codicis. Quod ad reductionem servitii choralis attinet, petitiones faciendae sunt iuxta tabellam dierum litun>icorum: sic dies maioris momenti et solemnitatis, retineantur ct, in casu, reducantur alii dies minoris momenti ct gradus. Locorum Ordinarii antequam novae petitiones ad S. Sedem mittantur, illas perlegant ut in omnibus conformes sint novis rubricis. IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM In hac rubrica dubia resolvimus ad nos transmissa circa interpretationem unius alteriusve articuli novi Codicis Rubricarum. Responsa, quae subsignan­ tur, uni eorum auctori adseribenda sunt; de iis quae non subsignantur, « Ephe­ meridum > Directio respondet. Numeri marginales articulos « Codicis » indicant. Ad < Motu proprio ». < Altiora principia... in proximo Concilio Oecumenico »... Ergo ulterior adhuc erit instauratio? R. — Omnibus patet praesentem instaurationem esse solummodo rubricalem. Praeter rubricas etiam textus instauratione indigent. Quid mirum, proin­ de. si dicitur post Concilium haberi novam instaurationem? Ponenda est corona huic primae instaurationi. Sed quandonam? Cum dicitur « post » Concilium indicatur terminus a quo, non terminus ad quem. Instauratio textuum est res longe difficilior quam instauratio rubricarum; ac proinde multos requiret an­ nos studii, inquisitionis et laboris. 140. Quid venit sub nomine « communitatis »? IN NOVUM RUBRICARUM CODICEM 65 R. — I lie, in rubricis, intclligitur sive « communitas > proprie ct per se, quae constituitur constitutionibus et regulis cuiusdam familiae religiosae vel coetus, sive, latiori sensu, coadunatio duarum vel plurium personarum ad ali­ quid una simul agendum. Ita plurcs sacerdotes, qui conveniunt ut spiritualem animi collationem habeant, vel divinum officium persolvant, constituunt com­ munitatem. 401 c. Si post Missam non de requie fit absolutio ad tumulum (iuxta n. 510 e), omittitume ultimum euangelium? R. — Videtur respondendum esse negative. Nam hoc in casu Missa ct absolutio sunt duae functiones distinctae, occasionalitcr et per accidens iuxtapositac; utraque proinde integre celebranda. Cum, c contra, fit absolutio ad tumulum post Missam de requie, absolutio est complementum et corona natu­ ralis Missae, ct tunc omissio ultimi evangelii plane convenit. 456. Potest ne Ordinarius orationem tempore indefinito imperare? R. — Negative. Codex enim commendat valde explicite (« maxime con­ venit ») ut Ordinarius orationem imperatam non imponat < modo stabili » et, hac ratione, clara est legislatoris intentio reprobandi ct corrigendi consuetu­ dinem, pluribus in locis invectam, imponendi orationes imperatas certis anni temporibus, vel certis mensibus, ita ut in Ordine dioeccsano, vel in sacristiis haberetur elenchus omnium orationum dicendarum, pro toto anno. Ita oratio imperata omni vi et dignitate destituitur. Nunc oratio imperata duplici condi­ tioni subest: 1) imperari nequit nisi « pro re gravi et publica necessitate aut calamitate » (n. 454); 2) imperari nequit nisi « per spatium quod tempus verae necessitatis non excedat », ex. gr. per tres aut novem dies; si necessitas persistat. Ordinarius illam, novo actu, iterare potest. Quod si tempus calamitatis lon­ gius protrahitur — uti bellum, siccitas, ingentes pluviae — tunc oratio impe­ rata longius persistere potest, sed dicitur solummodo ter in hebdomada (n. 459 a). Haec omnia modo absoluto excludunt Ordinarium, ordinaria potestate, imponere posse « per totum annum » ct ad tempus indefinitum orationem imperatam. 510. An adhuc dicendae sint preces « Leoninae *? R. — Absqut dubio. Nihil enim de hac re mutatum est. In novo Rubri­ carum Codice non nominantur, quia preces illae non pertinent ad Missam, sed sunt pium exercitium » post Missae celebrationem peragendum, ergo Missae adnexum, cui per positivam ecclesiasticam dispositionem omnes sacerdotes obii gantur, salvis casibus praevisis in decreto SRC, diei 3 martii 1960 (cf. Ephem. Iit. 74 I I960] 458-460). 510 a. An omittatur ultimum euangelium cum statim post Missam datur Benedictio eucharistica? R. — Negative. Ultimum cvangclium omittitur solummodo, casibus taxative indicatis in toto numero 510. Quoad num. 507 a, ad quem remittit num. 510 a, clare dicitur ultimum cvangclium omittendum esse quando sequitur aliqua processio eucharistica vel non, minime vero cum sequitur aliqua alia functio, etsi sit eucharistica (expositio, benedictio, sacra Communio). 5 _ Ef>hem. Iit. 1961. VARIATIONES s. congregatio ritui μ 250 3. Toni « Ite, missa est » Sicut pro Gloria in excelsis, hic referuntur tom pro Ite, missa est ex variis Missis Kyria/is, qui in Ordine Missae non sunt tam inserti, videlicet: 1. In festis I classis 3 = Missa II II. In festis II classis 2, 3, 4 ct 5 = Missa V, VI, VII et VIII III. In festis III classis 2 ct 3 = Missa XIII et XIV 4. In festis duplicibus 5 In festis B. Mariae Virg. I In festis B. Mariae Virg. 2 In dominicis infra annum In festis scmiduplicibus 1 In festis scmiduplicibus 2 Infra octavas quae non sunt BMV XV. In festis simplicibus Vlll. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. r Ad ASPERSIONEM AQUAE BENEDICTAE XVI. In feriis per annum (extra tempus paschale) Ut antea. XVII. In dominicis Advent, ct Quadr. VARIATIONES IX KYRIAL1 I. In rubricis 1. Dematur Benedicamus Domato post omnes Missas. 2. Eius loco, post Missas XVI, XVII, XVIII, ponatur: e Ite, missa est, ut in Missa XV ». 3. In Missa XV. post Ite Missa est ponatur rubrica: « Hic tonus adhiberi potest ad libitum in omnibus Missis, in quibus cantatur Ite, missa est sine Alleluia ». 4. Post Missam XVIII disiunctim ponatur: BENEDICAMUS DOMINO Quando post Missam sequitur aliqua processio, loco Ite, missa est cantatur: (ct ponuntur duo toni pro cantu Benedicamus Domino, qui in Ordine Missae in­ serti sunt, sidclicet tonus c Missa II et tonus c Missa XVIII). 2. In titulis Hae variationes respiciunt tantum assignationem singularum Missarum Kyriahs diversis diebus Hturgicis, ad normam et mentem codicis rubricarum, secundum novas denominationes et divisiones dierum liturgicorum. Tituli antiqui I. Tempore paschali II. In festis solemnibus I III In festis solemnibus 2 IV. In festis duplicibus 1 V. In festis duplicibus 2 VI. In festis duplicibus 3 VII. In festis duplicibus 4 XVIII. In feriis Adventus, et Quadra­ gesimae, in vigiliis, etc. Novi tituli I· Tempore paschali II. In festis I classis I III. In festis I classis 2 IV. In festis II classis I V. In festis II classis 2 VI· In festis II classis 3 VII. In festis II classis 4 IN CANTU 251 In festis II classis 5 In festis B. Mariae Virg. 1 In festis B. Mariae Virg. 2 In dominicis per annum ct tem­ pore Septuagesimae XII. In festis III classis. 1 XIII. In festis III classis 2 XIV. In festis III classis 3 XV. In commemorationibus ct in feriis temporis natalicii XVI. In feriis per annum ct tempore Septuagesimae XVII. In dominicis Adventus, Qua­ dragesimae et Passionis XVIII. In feriis Adventus, Quadrage­ simae, Passionis et Quatuor Temporum septembris ac in vigiliis extra tempus paschale VIII. IX. X. XI. VARIATIONES IN GRADUALI In Litaniis minoribus EXTRA TEMPUS PASCUALI. Ant. ad Introitum: Exaudivit dc templo sancto suo vocem meam: et clamor meus in conspectu cius introivit in aures cius. In Ant. ad Offertorium^ Alleluia inter parenthesi m ponatur, cum indi­ catione T. P. Ant. ad Communionem sumatur e Missa votiva Pro remissione peccatorum. Pro graduali, tractu ct Alleluia cum suis versibus ad Missam votivam Pro quacumque necessitate remittatur. Hac dispositiones derivantur ex n. 87 Codicis rubricarum, iuxta quem t Ordinariis locorum facultas tribuitur eas transferendi ad alios tres dies conti­ nuos magis opportunos iuxta regionum diversitatem aut consuetudinem aut necessitate m ». Providetur, proinde, ut pro te mporibus extra T.P. adsint omnes partes propriae pro Missa Rogationum, quia in Graduali haec inscribitur unice pro tempore paschali. Ad textus autem eligendos iam providerat n. 27 Variatio­ num in Breviario et Missali romano. 2. In Missa votiva de Spiritu Sancto Tempore paschali, antiphona ad Introitum Spiritus Domini, ut in festo Pentecostes. Extra tempus paschale: {Hic ponatur antiphona quae iam exstat, deleta rubrica in fine posita]. VARIATIONI S in canti: 252 253 S. CONGREGATIO RITUUM Antiphona ad Offertorium Confirma, ut in festo Pentecostes. Post Septuagesimam: (Hic ponatur antiphona, quae iam exstat, deleta rubrica in fine posita). Antiphona ad Communionem Factus est, ut in festo Pentecostes. Post Septuagesimam: (Hic ponatur antiphona, quae iam exstat, deleta rubrica in fine posita). Iuxta has variationes, in omnibus anni temporibus, extra Septuagesimam et Quadragesimam, in fine antiphonae ad Offertorium et in antiphona ad Com­ munionem retinetur Alleluia, sicut in festo Pentecostes. Quod adsit Alleluia in fine harum antiphonarum non est mirandum, quia iam invenitur in aliis anti­ phonis eiusdem generis. Ratio mutationis est characteris mere technici, scilicet ordinis musicals, ad complendam ct non amputandam melodiam, sicut accideret auferendo, praesertim m corpore antiphonae ad Communionem, Alleluia. VARIATIONES IN ANTIPHONALI 1. IV. In festis B. Mariae Virg. V. In dominicis per annum ct in dom. Sept., Sex. et Quinq. VIII. In dominicis Adventus ct Quadr. VI. In festis simplicibus VII. In feriis extra T.P. — (cfr. tonum qui invenitur in Antiphonali ad I Vesperas dominicae in albis). Toni «Benedicamus Domino» Hac variationes respiciunt assignationem tonorum versus Benedicamus Domino ad Laudes et ad Vesperas ad diversos dies Hturgicos, iuxta novam ipso­ rum durum denominationem post editum Codicem rubricarum. Quid simile ac supra occurrit pro tonis hymni angelici in Missa, pro Ite, missa est atque pro titulis Missarum m Kyriali. IV. In festis B. Mariae Virg. V. In dominicis 1. Per annum et tempore Sept. 2. Tempore Adventus, Quadra­ gesimae et Passionis VI. In feriis 1. Per annum, ac tempore natali­ cio et Septuagesimae 2. Tempore Adventus, Quadrage­ simae et Passionis, in vigiliis extra tempus paschale ac in feriis IX Temporum mensis VII. Tempore paschali Per totum tempus paschale, a do­ minica in albis, in Officio dc Tem­ pore sive dominicali sive feriali, tonus sequens adhibetur. In festo Ascensionis et in festo Pentecostes cantatur ut in festis 1 classis. VARIATIONES IN CANTU HYMNORUM * . En schema comparativum: Tituli antiqui I. In festis solemnibus 11 In festis duplicibus III. In festis semiduplicibus, in vig. Epiphaniae, in dominicis infra oct. Nativ., Epiph. et Corporis Christi, ct diebus infra octavas quae non sunt B.M.V. (praeter octavas Paschae, Ascensionis ct Pentecostes) Novi tituli I. In festis I classis N.B. In dominica Resurrectionis et per totam octavam usque ad Laudes sabbati in albis inclusive dicitur V. Benedicamus Domino, alleluia, alleluia, ut proprio loco in Antiphonario notatur. II. jn fcstjs jj c];lssis ct jn dominica ac diebus infra octavam Nativi­ tatis m Jn fcstjs m c|assis Ad Horas minores, toni hymnorum aliquibus festis proprii demantur. Toni autem unicuique tempori assignati tan­ tum in Officiis de Tempore cantandi sunt; reliqua tamen festa tonos secun­ dum solemnitatis gradum positos sem­ per servent. Ad Horas maiores, unusquisque hymnus suum tonum servat omni temporc: non datur iam tonus proprius de Tempore pro hymnis Horarum maiorum. Proinde tempore Nativitatis hymni S. Stcphani, S. loannis Ap. et Ev. canuntur tono, qui datur in Com­ muni. Idem servatur tempore paschali: hymni vero Apostolorum, qui tempori paschali sunt proprii, tonum quem ha­ bent, servant. 1. Ad Matutinum, Laudes ct Ve­ speras, hymni sempre cantandi sunt in tono assignato, vel in uno ex assignatis si plurcs ponuntur ad libitum. Exci­ pitur tantum Tempus a Nativitate ad Epiphaniam decurrens, ct tempus pa­ schale usque ad Pentecosten: in qui­ bus omnes hymni (eiusdem metri) etiam in Officio Sanctorum cantandi sunt in tonis pro tempore propriis, ut in suis locis ponuntur, nisi aliter no­ tetur. 2. Hymni vero Horarum, i. c. Pri­ mae, Tertiae, Sextae, Nonae et Com­ pletorii, cantantur per annum in uno ex tribus tonis communibus in Psal­ terio positis, pro qualitate diei vel festi, nisi aliter notetur. Ratione vero temporis currentis, i. c. I 251 S. CONGREGATIO RITUUM Adventus, Nativitatis Domini, Quadragesimac, Passionis, Paschalis, hymni Horarum cantandi sunt in tonis pro tempore assignatis, etiam in festis occurrentibus, nisi aliter notetur. (In festis tamen l et II classis infra Ad­ ventum vel Quadragesimam sumi po­ test, ad Primam, Tertiam, Sextam ct Nonam, tonus pro festis maioribus in Psalterio assignatus). In festis quae habent doxologiam propriam, tonus specialis assignatur pro Horis ct Completorio; si insuper habent octavam, idem tonus servandus est ad easdem Horas per totam octavam, etiam in festis Sanctorum occurrenti­ bus, nisi aliter notetur. Sed ad Matu­ tinum, Laudes et Vesperas festorum quae occurrunt, tonus solitus servatur, etiam si mutanda sit doxologia. Posthac antiphonae integrae impri­ mantur ante ct post psalmos ct cantica, ad omnes Horas, tam maiores quam minores. Ad Vesperas dominicae notanda est inchoatio primi psalmi, quae fit a se­ cundo versiculo, idest: Donec ponam inimicos tuos... ». Etiam variationes modo recensitae originem ducunt e normis et spiritu Codicis rubricarum. Etenim mutatio melodiae in hymnis Horarum tam maiorum * quam minorum, ut plurimum, derivabatur a mutatione doxologtae, quae propria occurreret festo aut tempon. Sublata nunc huiusmodi mutatione, nulla adest ratio cur tonus hymni variandus sit. Ita, ad Horas maiores « unusquisque hym­ nus suum tonum servat omni tempore *, sicut dice, et usque dum revisioni subiciatur, adhuc servandus est (
  • i quando sacerdos qui dat absolutionem alius est ac celebrans Missam. R. — Affirmative ad utrumque. Etenim: tf) pannus niger in omnibus substituit tumulum, iuxta Caeremoniale Episcoporum (I. Il, cap. Il, n. 11-12); b} Actio liturgica unica computatur, etsi alius est qui Missam celebrat, alius vero qui absolutionem dat: quod, de cetero, est tantummodo exceptio bene determinata a legislatione vigenti. 513 b. Celebrans m Missa in cantu potestne canere cum populo more grt goriano Gloria, Credo, ita ut statim post intonattonem ad sedilia pergat, omit tens eorum recitationem? R. — Minime. N. 517 b Codicis habet: « (Sacerdos) incipit in cantu» [Gloria, Credo}, sed inferius ad litcram e eiusdem numeri dicitur: «dicit secreto alia quae in Missa lecta dicuntur clara voce», scilicet, iuxta n. 511: «In .Missa lecta dicuntur clara voce: ... c) hymnus Gloria, symbolum ». Etiam hic adnotare oportet: « Ritum servandum > adhuc vigere, nec fas esse cuilibet ad proprium arbitrium caeremonias Missae mutare. Item dicendum de casibus similibus, v. gr. de canendo Sanctus una cum fidelibus, etc. Quot genufiexiones sunt faciendae a celebrante, quando communicare debet cum particulis in ipsa Missa consecratis? R. — Una tantum. Equidem cum non amplius habeantur Misereatur ct indulgentiam, cessat ratio duas vel tres genufiexiones perficiendi. Proinde cele brans, sumpto pretioso Sanguine, si consecraverit particulas super corporali positas, gcnuflectit, ponit particulas super patenam, se vertit ad fideles dicens: Ecce Agnus Dei. Si vero consecraverit particulas in pyxide, sumpto pretioso Sanguine, pyxidem discooperit, genufiectit et se vertit ad populum. Quid in « Ordine divini Officii » intclhgcndum sit pro « Ad Horas ant et pss. dt feria» cum Tempore Quadragesimae et Passionis celebratur festum novem lectionum? R. — Hoc in casu sumendae sunt Antiphonae per annum iuxta rubricam positam post hymnum ad Primam feriae 11 in parte verna Breviarii: «Anti phonae extra Tempus paschale, in hac ct aliis feriis ad Primam, Tertiam, Sextam et Nonam appositae, dicuntur scmjKr in festis novem lectionum, quae Tempore Quadragesimae et Passionis celebrantur, quando iuxta Rubricas su mendi sunt psalmi de feria ». I DITIONI S III 'CODRI It ΜΙοκ m » 257 EDITIONES DE ♦ CODICE RUBRICARUM» Rubricae Breviarii et Mitsaln Romam, et dix un· MM cum Indice 'I 1 I tîco. Edttto maior, Ciu.'i dei Vatic ino. Libreria Llitrke Vaticana, 199) In-8", 160 pp /ύ/ζ/ζο minor, Roma, Edizioni liturgithe, 19 In16", ■»· I 1 Duplex cdmo a Typis Pol Vaticani* cxcukj, confinent trx'umofttuem .uni adnexis documentis et indice .malytico, quem P Dax diligenter ct corxinne exaravit. Duae formae, maior ad mo Ium «Actorum Apost. Sedo ». minor ad nwxlum Ordinis divini Offici pro Ecclesia umersa » sunt ad comnioium utentium; sed omnino caedem sunt quoad rem contentam j 1 C. Braga, C.M , /n novum Codicem. i Excerptum ex Ephem. ht. 1960, fast. VI. Introductio perspicue ct «cite ela­ borata putiores tangit quaestiones sub adspectu luridico ct pastura i. Claritatis, peritiae, perfect.ic rei tractatae cognitionis dotes oriuntur cx diuturno . xce ab \uctore habito in socia adlaborationc ad noxum Codicem parandum. i j // ntiovo Codice dt rubrichc det Breviario e de! Mesude Romano. Tra«Jui’ionc del P. D. Urbano Biribô, O.S B. Commento «ici P. Carlo Braga, C M Finalpia, Rixista liturgica Editrice, 1960. In-8", 132 pp. Paginae referunt textum trium relationum habitarum Coetui Liturgico V nonali Italico, mense septembri I960. Materia resonat stilum praecedentis opu­ sculi. Lectio plana et scientibus suavis. la Nouveau (.ode de< Rubrique > du Bréviaire et du \iifid Romam, par \imcGcorges Martimort et Pierre Jouncl La \ia> on-D/eu, n. 63 bis, Paris, ln-8", 224 pp. Inter «.ommenlaria in novum Rubricarum codicem, hk fasciculus p< ·« dici Centri Pastoralis liturgicae Parisiensis principem tenet locum. Et graru'amur cx corde cum Auctoribus sive ob tempestix itatem praeparationis sise ob expo­ litionis serenitatem, quam huc illuc, adnotatiunculac les iorum umbrarum, non perturbant. Praecedunt tres dissertationes. Can. Martimort agit dc organisatione tem­ poris liturgici (pp. 1-26), st binos psalmi versi/s] Repetitur antiphona, si necesse hient. Non dicitur Gloria Patri, sed repetitur antiphona. Quæ si non sufficiant, repetantur quousque aspersio finiatur; si autem finiatur prius, abrumpitur psalmus et repetitur antiphona. 9. Expleto circuitu, Pontifex, stans ante crucem, facie ad locum ecclesia: aedi­ ficanda: conversus, depositis aspersorio et mitra, tono feriali ac manibus innetis dicit: V. Dominus vobiscum. Cui omnes respondent: R". Et cum spiritu tuo. Oremus. Omnipotens ct misericors Deus, qui sacerdotibus tuis [PRsXII, pp. 179-180, n. 15]8. Pars secunda BENEDICTIO PRIMARII LAPIDIS 10. Acceptis mitra et baculo. Pontifex accedit ad locum ubi lapis ponendus est, ibique depositis baculo et mitra, stans, lapidem ipsum benedicit, tono feriali ac ma­ nibus i unctis dicens: V. Adiutorium nostrum in nomine Domini. Omnes R;. Qui fecit cælum et terram. λ . Dominus vobiscum. Omnes R". Et cum spiritu tuo. Oremus. Domine Icsu Christe, Fili Dei vivi, qui es lapis angularis dc monte sine manibus excisus, ct immutabile fun­ damentum, hunc lapidem collocan­ dum in tuo nomine confirma9; ct Domine lesu Christe, tdi Dei vivi, qui es verus oinnipotensqne Dens, splendor et yinago Patris ct vita eterna, qui es lapis angularis dc monte sine manibus excisus ct immutabile fun- » Ut textus aptius respondeat actioni iam expictae, verba visitaturi sumus ct benedicturi sumus mutata sunt in visitavimus ct benediximus. M Vox confirma. loco conferimus invenitur in nonnullis codicibus PDur, ut ipse Andricu in notis indicat; ct certo melius respondet formae orationis. LMPOSJTIO PRIMARII LAPIDIS tu, qui cs principium et finis, sis, quaesumus, principium ct incremen­ tum ct consummatio ipsius operis, quod debet ad laudem ct gloriam tui nominis inchoari. Qui vivis ct regnas in sæcula saeculorum. R". Amen. 21S damentum, hunc lapidem collocan­ dum in tuo nomine conferimus, ct tu, qui cs principium et finis, in quo principio Detis Pater ah initio cuncta creavit, sis, quesumus, principium et incrementum ct consummatio ipsius operis, quod debet ad laudem ct gloriam tui nominis inchoari. Qui cum patre [PDur, p. 452, n. 6]. Tunc aspergit lapidem ipsum aqua benedicta, nihil dicens. 11. Iuxta locorum consuetudines, legi potest instrumentum benedictionis pri­ mani lapidis et initii ecclcsiæ, ab Episcopo et aliis, dc clero ct laicis, quos invitari decet, subsignandum, et una cum primario lapide in fundamentis postea includendum. Post lectionem instrumenti, aliquis cantus popularis peragi potest. Pars tertia IMPOSITIO PRIMARII LAPIDIS 12. Pontifex, stans cum mitra ct baculo, tangit ct ponit ipsum primarium lapi­ dem in fundamento, dicens: In fide Icsu Christi collocamus lapidem istum primarium [PDur, p. 453, n. 12] 'R 13. Deinde caementarius locat ipsum lapidem cum caemento; postea Pontifex spargit aquam benedictam super ipsum lapidem, nihil dicens, ct ad faldistorium revertitur. Interim schola cantat: Ant. Dominus ædificct nobis domum, et custodiat civitatem 1 L Ps. 126 Nisi Dominus. Non dicitur Gloria Patri, sed repetitur antiphona. 14. Expleto psalmo et repetita antiphona, Pontifex, deposita mitra, stans ante crucem, facie ad locum ecclcsiæ ædificandæ conversus, tono feriali ac manibus inn­ etis dicit: • ° Textus ad litteram refert formulam PDur. Attamen deletum est triplex signum crucis ad nomen SS.mac Trinitatis. Formula ergo unico tractu proferenda est a Pontifice, dum manum dexteram super lapidem tenet. n In PR canebatur, ante ps. 126, ant. Mane surgms lacob', ipsi nunc substituitur ant. quae ab ipso psalmo sumitur, quae invenitur in Psalterio, ad Vesperas feriae 111. 216 DE BENEDICTIONE ET IMPOSITIONE PRIMARII LAPIDIS V. Dominus vobiscum. Omnes R". Er cum spiritu tuo. In hac oratione ad litteram N. nominetur Sanctus ille, in cuius honorem ac no­ men ecclesia fundatur. Verba vero beati iV. intercedentibus meritis omittuntur si eccle­ sia in honorem alicuius mvsterii aedificatur. 1 Oremus. Domine Deus, qui licet cælo et terra non capiaris, domum tamen di­ gnaris habere m terris, ubi nomen tuum inciter invocetur, locum hunc, quaesumus, beati N. intercedentibus mentis, visita ct, per infusionem gratiæ tuæ, ab omni inquinamento purifica, purificatumquc conserva; et, qui dilecti tui David devotionem in filii sui Salomonis opere complevi­ sti, in hoc opere desideria nostra perficere digneris. Per Christum Do­ minum nostrum. R'. Arnen. Domine Deus, qui licet celo ct terra non capiaris, domum tamen dignaris habere in terris, ubi nomen tuum invocetur, locum hunc, quesunnis, beate Marie 12 semper virginis et beati N. martiris vel confessoris tui, in cuius honorent atque nomen presetts fundabitur ecclesia, omninniqne sanctorum intercedentibus meritis, vi­ sita ct, per infusionem gratie tue, ab omni inquinamento purifica purificatumque conserva et, qui di­ lecti tui David devotionem in filii sui Salomonis opere complevisti, in hoc opere desideria nostra perficere digneris, effiqiantque hinc omnes ne­ quitie spirituales. Per. [PDur, p. 452, n. 5]. Et statim Pontifex addit: V. Dominus vobiscum. R?. Et cum spiritu tuo. Diaconus vero cantat: V. Benedicamus Domino. Et omnes respondent: R1. Deo gratias. Pontifex demum dat benedictionem solemnem, concedit indulgentias et, depo­ sitis paramentis sacris, vadit in pace. 12 Mentio B.M.V. in textu huius orationis demitur, memoria servata illius tantum Sancti, in cuius honorem nova ecclesia aedificabitur. Idem factum est in formulis consecrationis ecclesiae ct altaris, in quas nomen B.M.V. a Durando inductum fuerat. * In textu PRE retinetur m locutione · ubi nomen tuum iugiter invocetur ·, verbum inciler quod exstabat in PR. DE ECCLESIAE DEDICATIONE Historia ritualis pro ecclesiarum dcdcatione quatuor periodis considerari potest, scilicet: in ritu romano primaevo, in ritu gallicano, in ritu romano-gallicano seu «composito», et demum in Pontificali romano. Cum impossibile sit minute univer­ sam historiam huius ritus breviter conscribere, sufficiat, pro singulis periodis, fentes indicare, et elementa quae in ipsis sunt manifestare, ita ut quis facile videre possit evolutionem ritus usque ad Pontificale romanum. [. In ritu romano primaevo Quomodo Romana Ecclesia nova templa dedicare consueverit, haec testantur documenta : 1. S. Ambrosii Epistola XXII ad Marcclliuam (5 apr. 386): cum sanctus Episcopus basilicam, quam fideles « Ambrosianam » appellabant, sine reliquiis inaugurasset, plurcs petierunt ut solemnia dedicationis perageret, sicut pro basilica « Romana » iam fecerat, corpora sanctorum in ea deponendo. Quod s. Ambrosius fecit, postquam ss. Gervasii et Protasii reliquias invenit [PL 16, 1019-1026]. 2. Pp. I 'igi/n Epistola ad Profuturum (a. 538), cuius pars nostrum argumentum respiciens haec est: '< IV. Dc ecclesiarum restauratione in fabricis vel dedicatione quid sit observandum. Dc fabrica vero cuiuslibet ecclesiae, si diruta fuerit, et si in ec loee consecrationis solemnitas debeat iterari, in quo sanctuaria non fuerunt, nihil indicamus officere, si per eam minime aqua exorcidiata iactetur: quia consecrationem cuiuslibet ecclesiae, in qua sanctuaria non ponuntur, celebritatem tantum scimus esse missarum. Et ideo, si qua sanctorum basilica a fundamentis etiam fuerit innovata, sine aliqua dubitatione, cum in ea missarum fuerit celebrati solemnitas, totius sancti­ ficatio consecrationis implebitur. Si vero sanctuaria quae habebat abla.a sint, rursus eorum repositione et missarum solemnitate reverentiam sanctificationis accipiat » [PL 84, 832]. 3. Liber diurnus Romanorum Pontificum 1, qui, pluribus m formulis, Missae celebra­ tionem memorat uti elementum princeps et necessarium: «sacrosanctis mysteriis consecrare» (n. 10); « celebrantur sacrificia veneranda Missarum» (n. 15). 4. Sacramentarium Grcgoriamim, quod elementa praebet Missae in ecclesiae dedi­ catione. 4 res quoque orationes hanc Missae formulam praecedunt, quibus est titulus: Oratio quando levantur reliquie {Aufer a nobis); Oratio in dedicatione ecclesiae {Do­ mum tuam); Orario post velatum altare {Descendat). i I {. I oerster. Liber diurnus Romanorum Pontificum, Bern 1958. — Ephem· ht, 1962. DE ECCLESIAE DEDICATIONE 21S 5. Ordo Romanus XLII (saec. VIII), qui sic ritus dedicationis describit: Pontifex accedit ad locum ubi reliquiae paratae erant et eas proccssionalitcr ducit usque ad portam novae ecclesiae (nn. 1-2), quam ingreditur cum ministris tantum (3) et parat aquam cxorcizatam (4-5) cum qua altare abluit (6). Facta litania, reliquiae portantur ad altare (7-9); Pontifex mittit chrisma per quatuor angulos sepulcri et deponit re­ liquias cum tribus partibus corporis Domini ct tribus granis incensi et ponit tabulam cum oratione Deus qni ex omni coaptatione sanctorum (10-13); signat cum chrismate tabulam sepulcri et quatuor angulos altaris (14-15 ct 18); ct velatur altare cum ora­ tione Descendat (16). Sequitur aspersio ecclesiae (17) et Missa (19-20). Summatim, ex his documentis, colligere possumus: d) Usque ad saec. VI, ecclesia unice per Missae celebrationem dedicabatur, quamvis, quibusdam in adiunctis, depositio quoque reliquiarum accedere posset. />) Horum duorum elementorum compositio ht in ORXLII, ita ut unicum ritum constituant. II. In RITU GALLICANO Gallicanum ritum ad ecclesiam dedicandam testantur sequentes fontes: 1. Missale Francorum (saec. VIII) in quo elementa leguntur quae pertinent ad akaris consecrationem: ) praefatio consecrationis altaris Dei Patris omnipotentis misericordiam, una cum rubrica de aspersione altaris super quatuor angulos, septies circum, ct ad basim, necnon de oblatione incensi super altare (n. 57); c) benedictio altaris Deus omnipotens, in cuius honorem (n. 58); d) benedictiones pro sacra supel­ lectile (nn. 60-68). M 'k 2. Sacramentarium Gelasianum (Rcgincn. 316 - saec. Vili) his elementis ad altare consecrandum praemittit formulas ad ecclesiam dedicandam. Eius ritus proinde est: a) Orationes in dedicatione basilicae novae Deus qui loca nomini tuo dicata (n. 689) et Consecratio basilicae Deus, sanctificationum omnipotens dominator (n. 690). b) Pro consecratione altaris eadem elementa exstant ac in Gaf, scilicet oratio Creator et con­ servator Immani generis ad aquam cxorcizatam parandam (n. 691), benedictio altaris Dei Patris omnipotentis misericordiam (n. 693) et «bcnediccio altaris sive consecrationem » Deus omnipotens in cuius honore (n. 694), ac deinde formulae pro benedicenda sacra supellectile, c) Sequitur Missa, in duplici schemate, m quibus leguntur orationes Ma­ gnificare (n. 704) ct Deus, qui ex omni coaptatione (n. 710). . 3. Sacrameutarium Engolismense (saec. VIII cx.) inter potiora « Gelasiana » saec. VIII, omnia elementa resumendo quae in GeV inveniuntur sive pro dedicatione ba­ silicae (nn. 2021-2022) sive pro consecratione altaris (nn. 2023-2026), ipsis praemittit Ordo consecrationis basilicae novae (n. 2020), qui praebet descriptionem caeremonia­ rum dedicationis. Textus Missae dedicationis non sequuntur immediate ritum consccrationis, ut in GeV (nn. 2129-2140). 4. Sacrameutarium Gellonense (ca. 780) ritum GcA assumit, at parum auctum: DE ECCLESIAE DEDICAHONE 219 inchoat enim oratione Magnificare c rituali de salis, aquae et vini benedictione, et sequuntur deinde benedictio basilicae (e GeV) et consecratio altans (c Gaf). 5. Ritum ad ecclesiam dedicandam auctiorem praebet On/o XLI, qui inscribitur «Ordo quomodo ecclesia debeat dedicari». Complexus rituum hic est: a) Ingressus in ecclesiun eiiisque possessio: ante ostium clausum canitur: Tollite portas cum psalmo (η. I).; Episcopus cum baculo percutit ostium, coque aperto di­ cit: Pax huic domui (n. 2). Fit litania in ingressu, quae concluditur cum Flectamus ne­ ntia ct oratione Magnificare (nn. 3-4). Sequitur scriptio alphabeti (n. 5). /i) Dedicatio ecclesiae: benedictio aquae cum sale et cinere (nn. 6-10); aspersio mensae altaris super quatuor angulos (n. 11); triplex aspersio m circuitu altaris et parietum ecclesiae, dum canuntur antiphonae Asperges me, Exsurgat Deus et Qui habitat cum respective psalmis (n. 12). Interim per duos vel tres ministros fit aspersio externa ecclesiae (n. 13). Sequitur aspersio pavimenti m modum crucis cum ant. Domus mea ct versu Xarrabo nomen tuum et Gloria Patri (n. 14) ac demum ecclesiae dedicatio per orationes Deus, qui loca et Deus, sanctificationum (nn. 15-16). Aqua vero benedicta quae remansit funditur ad basim altaris, dum canitur ant. Introibo (n. 17). c) Consecratio altaris: post oblationem incensi fit triplex unctio altaris, prima et altera vice cum oleo sanctificato et tertia vice cum chrismate. Canuntur respective ant. Erexit lacob cum ps. Quam dilecta (n. 18), Santificavit cum ps. Deus noster refugium (n. 20), Ecce odor cum ps. Fundamenta (n. 21). Sequuntur consecratio ecclesiae (n. 22), crematio incensi super altare (n. 23), monitio Dei omnipotentis (n. 24), oratio Detis omnipotens in cuius honorem (n. 25) ac demum ant. Confirma cum Gloria (n. 26). d) Benedictio sacrae supellectilis « sicut in Sacramentorum continetur · (n. 27). c) Depositio reliquiarum: fit translatio e loco ubi reliquiae positae fuerunt ·< laudes decantando cum crucibus et turibus et luminibus multis » (n. 28) et depo­ nuntur in altari canendo Exsultabunt sancti in gloria cum ipso psalmo (n. 29). f) 1'elatio altaris et Missae litatio (n. 30-31). Harum fontium compositio ita ab Andricu explanatur -: saec. VH exeunte. per regiones Gallicanae liturgiae diffundebatur breve rituale, seu Ordo, cui titulus « Con­ secratio altaris ». Hoc rituale est in Gaf, atque paulo auctum in GeV sub titulo « Oratio in dedicatione basilicae novae ». Rituale subsequuntur Missae « In dedica­ tione >. Rituale GeV integrum invenitur in GcA ct in GcG at emendatum. De­ nique rituale gallicanum de altaris consecratione et GeV adhibita sunt ad ORXLl conscribendum. Nuper autem Chavasse * 3 disserens de momento ritualis Gaf ad altare consecran­ dum et ritualis romano-gallicani GeV ad ecclesiam dedicandam, affirmat liturgiam Gallicanam habuisse peculiarem Ordinem de ecclesiae dedicatione, qui in GcA repe­ titur, quique constat rubricis GcA ct orationibus Gaf. Proinde Ordo GcA et ora- - M. Andhieu, 3 A Ordines romani, Chavasse, /-<’ vol. IV. pp. 320-332. Sacramentairc Ci lasien, Paris 1957, pp. 40-45 DE ECC LESIAE DEDIC \TIO\E 220 tioncs Gaf unum ordinem constituunt, scii. antiquum Ordinem Gallicanum de al­ taris consecratione, qui saec. VII-VIII m Gallia in usu erat. Summatim ergo: Ecclesiae dedicatio m liturgia Gallicana praecipue per altaris consecrationem fiebat. Saec. V1II-IX accessit ritus dedicationis templi, qui in GeV invenitur. Duae orationes GcV totum hunc ritum constituunt, quem altaris conse­ cratio sequitur cum formulis Gaf. Hic ritus auctus, transcriptus in GeA et GeG, cum quibusdam mutationibus postea redit in ORXLI, qui uti romano-gallicanus haberi potest. III. In ritu composito Praecipui fontes, qui « compositionem » elementorum romanac, in rituali de ecclesiae dedicatione testantur, sunt: hturgiac gallicanae et 1. ORXLII (saec. VIII ex.) qui inscribitur « Incipit ad reliquias levandas sive deducendas seu condendas», et cuius elementa sunt: a) Reliquiarum translatio ad novam ecclesiam (nn. 1-4); b) altaris praeparatio (n. 5); r) Reliquiarum depositio (nn. 6-14): d) sanctificatio altaris ciusdcmquc velatio. Missa in dedicatione (nn. 15-18) 2. Primus textus liturgiae compositae dc ecclesiae dedicatione, servato temporis ordine, est Sacranientarium Drogonis (825-855), in quo sunt ORXLI ct ORXLII egregie coniuncti. En partes ritus: a) Reliquiarum translatio: celebratis vigiliis, benedicitur aqua cum chrismate et fit litania, quae concluditur orationibus Aufer a nobis et Fac nos, Domitu. Sequitur processio cum reliquiis ad novam ecclesiam, dum canitur ant. Cum iucimditate, clau­ denda oratione Deus, ani ex amni eaantatione. DE ECCLESIAE DEDICATIONE 221 a) Ingressus in ecclesiam ct possessio incipit cum oratione Actiones nostras ante ostium; deinde fit litania, triplex pulsatio cum versu Tollite portas. Omnes intrant in ecclesiam ct fit altera litania, quae concluditur oratione Magnificare. Deinde Pon­ tifex alphabetum scribit. b) Lustratio et dedicatio ecclesiae incipit benedictione aquae cum sale, cinere ct vino, et fit per aspersionem altaris super mensam et in circuitu, per triplicem asper­ sionem parietum intra et extra ecclesiam ab ipso Pontifice factam, ct per aspersionem pavimenti. Sequitur oratio Deus, sanctificationum ct, post duas antiphonas, praefatio Adesto precibus nostris. c) Consecratio altaris fit more gallicano (cfr. supra ORXLI, nn. 18-22) scilicet antequam reliquiae deponantur. Sequitur consecratio ecclesiae, et clauditur oratione Deus omnipotens, in cuius honore ac praefatione Ut propensiori cura. d) Ritus completur per reliquiarum depositionem, altaris velationem, et Missam in dedicatione. 4. Plenam, auctam atque fere concinnam fusuram duorum rictum in unum attingitur tantum in Pontificali romano-germanico, in quo ritus compositus fit abso­ lutus. Cum non congruat universum ritum PRGcrm transcribere, consentaneum tamen videtur in lucem proferre, quae ad significandam fusuram seu compositionem contulerunt. Praecipua haec sunt: ) Caeremonia lustrationis parietum externorum ct primi ingressus in eccle­ siam oritur progressu Sacram. Drog, cuius nativa forma in ORXLI recensetur. c) Pontifex « per pavimentum cum cambutta » scribit alphabetum graccum et latinum. <>, qui ritus consecrationis altarium per­ ficiant, ut suis locis notatur, dum Pontifex consecrator ritus expedit, qui ad ccclesiæ et altaris consecrationem pertinent. Episcopi consecratores omnia paramenta eiusdem coloris assumant ac consecrator princi­ palis, prevter baculum; et pro unoquoque eorum duo deputentur sacerdotes, qui, cotta induti, ipsis assistant, ct tres saltem clerici. Paranda pro ipsa dedicatione 7. Aqua « gregoriana » pro aspersione ccclesiæ ct altaris, sicut ct incensum super altare comburendum, necnon et tobalcæ ct alia ornamenta ccclesiæ ct altaris, bene­ dici possunt, tempore opportuniore, ante ipsam actionem sacram *·, a Pontifice vel ab aliquo sacerdote ab ipso delegato, formulis adhibitis, quæ suis locis ponuntur. Pro ccclesiæ dedicatione ct altaris consecratione parentur: 1) sanctum chrisma 2; * r » 2) vas aquæ bcncdictæ « gregorianæ » 13 cum aspersorio de herba hyssopi (si haberi potest), extra ecclesiam 14; et aliud vas eiusdem aquæ «gregorianæ», item _______ siac officium inchoatur in Missa. In Hora vero quae sequitur Missam et deinceps in omnibus Horis usque ad Completorium sequentis diei inclusive, fiat officium totum duplex... * (Ordina· rituii O. P., ed. Gucrrini, Romae 1921, n. 246). Eadem rubrica legitur etiam in Ordinario O.F. Carm. ct in Breviario Ord. Pracm. PRE tamen statuit Officium dc Dedicatione esse inchoan­ dum non a Missa sed a Vesperis diei consecrationis. Missa proinde quae sequitur consecrationem non est Missa de festo, sed votiva 1 classis (cfr. Codex rtibr. n. 329n). l" Hi Episcopi tamquam coadiutorcs Pontificis constituuntur, quoties plura exstent altaria simul consecranda, ad universum ritum magis expeditum reddendum. Eorum partes in PRE praecise definiuntur, sive quoad actiones peragendas sive quoad formulas recitandas. In textu PRE rubricae quae Episcopos respiciunt, litteris inclinatis praebentur. n Omnibus compertum est has benedictiones ritum aliquanto producere: quopropter perop­ portunum visum est illas ex ipso ritu auferre, ita ut ante actionem sacram, unnio etiam sero praecedentis dici fieri possint. Excipitur tantum benedictio coementi, ex ipsa natura rei. Si vero insertio harum benedictionum in ipso ritu fidelibus videtur utilis, nihil impedit quominus suo loco perficiantur, ut ipsae rubricae singulis m locis clare innuunt. 12 Non amplius apparet oleum catechumenorum, quod adhibebatur in prima et secunda unctione altaris. Primum testimonium usus olei sanctificari apparet m ORXLI: «Postea incen­ sum offert et mittit oleum super altare in medio crucem faciens et super quatuor angulos al­ tans (n. 18)... mittit item oleum similiter sicut prius (n. 20)... mittit chrisma» (n. 21). Usus olei catechumenorum evidenter inductus est ex acceptione baptismati ritus consecrationis ecclesiae. 13 Dc ordine ad aquam benedicendam et dc clementis adhibendis cfr. M. Andrieu, Ordi­ nes Rùmani, IV, 320-324. H Aqua benedicta «ordinaria- amplius non adhibetur pro aspersione externa. Eius enim DE PARANDIS PRO DEDICVHONE 227 cum aspersorio de herba hyssopi, in presbyterio. Fontes vero ccclesiæ pro aqua be­ nedicta vacui sint ct bene mundi; 3) tluiribuluin cum navicula, incenso ct cochleari; 4) vas cum carbonibus ardentibus; 5) vas cum cineribus, vel cum harena *5 pura, ad arbitrium Episcopi con­ secrantis; 6) mantilia ad extergendam mensam altaris; 7) tobalea linea cerata, ad mensuram altaris (pro quolibet altari consecrando); 8) quinque cruces parvæ pro quolibet altari consecrando, factx de candelis ceræ subtilibus, et grana incensi cum iisdem cremanda; 9) aliquæ spatulæ ligneæ, ad abradendum de altari combustiones candelarum ct thuris, et vas in quo ipsæ rasuræ deponantur; 10) cæmcntum ad liniendum sepulcrum reliquiarum; adsit quoque cæmentarms, qui suo tempore Pontificem adiuvet in claudendo sepulcro reliquiarum; 11) duo intcrticia pro acolythis, ct crux proccssionalis; 12) vasa cum aqua, ad abluendas manus Pontificis, ct medulla panis ct mantilia; 13) in parietibus ccclesiæ intrinsecus per circuitum depingantur duodecim cru­ ces, duo metra circiter supra terram, seu ea altitudine quæ facile attingi possit. Hæ ancos ita disponantur, ut m unoquoque latere ccclesiæ sex inveniantur, duæ hinc ct inde vicina? altari maiori, duæ hinc et inde prope portam principalem ccclesiæ, cetera· octo hinc et inde per parietes aulæ ccclesiæ. Consecratio deinde ccclesiæ fit per unctionem ipsorum parietum, chrismate factam, in medio cuiuscumque crucis depictæ, quæ conservari debent in testimonium peracta· consecrationis. Subter quam­ libet crucem aptetur ansula in qua infigatur parvum candelabrum cum candela accendenda, postquam Pontifex parietem in medio crucis depicta· sacro chrismate signaverit l6 *15. Convenit, ut quovis anno, consecrationis anniversario die, reponantur ad cruces parietales candelabra, et accendantur candelæ; usus inductus est cum hacc aspersio per ipsum Pontificem fieri coepta est, ante ingressum m ecclesiam, et antequam aqua benedicta «gregoriana» praepararetur. Antiquitus enim aspersio externa fiebat per aliquos clericos a Pontifice delegatos, dum ipse aspersionem internam perficiebat: · Et mittit ex ministris aut clericis duos vel tres, qui extrin­ secus ecclesiae parietes una vice psallentes spargant» (ORXLI, n. 13). 15 Ad parandam « crucem » super qua scriptio duplicis alphabeti fieri debet (cfr num 21). Usus harenae loco cinerum favet munditiei et commoditati; nec semper facile hodie cineres haberi possunt. 16 Magni momenti videntur hac determinationes; et valde utiles sunt ad actionem sacram nugis expeditam reddendam, cum non debeant transferri · scala vel aliud aedificium - (PDur, p 457, n 9) ad cruces parietales attingendas. Dc candelis per circuitum ecclesiae illuminandis testimonium habetur iam in ORXLI (n. 1), in PRGcrm et in documentis subscqucntibus. quae omnia agunt de illis accendendis antequam incipiat actio sacra. PRE distinctionem ct progressum habet in usu luminum m ecclesia de­ dicanda- in prima ct secunda parte actionis sacrae sufficiunt duo mrorticia accensa quae crucem ct Pontificem comitantur; m tertia vero habentur etiam duodecim candelae «subter cruces pa­ rietales accensae; et m Missa demum adduntur sex candelae, quae super altare collucent. 22S DE ECCLESIAE DEDICATIONE} 14) bombyx sufficiens, ail extergendas cruces in parietibus ecclcsiæ, ct in sti­ pitibus portæ ct altaris; 15) tobalcæ ct vasa atque ornamenta ecclcsiæ et altaris (seu altarium); 16) amictus, alba, cingulum, stola ct pluviale violacei et albi coloris nccnon mitra auriphrygiata et baculus pastoralis pro Pontifice; item amictus, alba ct cin­ gulum pro diacono ct subdiacono, nccnon stola violacei et albi coloris pro diacono; eadem insuper paramenta cum stola violacea pro altero diacono, qui intra ecclesiam consistit; 17) faldistorium ornatum, super tapete, unum ante portam principalem ec­ clesia·, alterum in presbyterio; quod si duo non habeantur, faldistorium tempestive transportetur in presbyterium; 18) in loco, vel prope locum, in quo reponitur vasculum sigillatum cum reliquus, paretur quoque feretrum 1S, suo tempore a quattuor vel a duobus diaconis, vel etiam ab uno tantum, dalmatica rubra indutis, portandum, in cuius media parte collocetur ipsum vasculum cum reliquiis; totum vero feretrum sit pulchre orna­ tum; habeatque saltem duo ccndelabra cum luminibus accensis, aliaque lumina mi­ nora circa reliquias. 19) Provideatur, quod ecclesia possit exterius libere circumiri; 20) provideatur etiam, quod Pontifici eiusque ministris, post ingressum fide­ lium in ecclesiam, liber pateat aditus ab altari ad portam principalem ct ad alia al­ taria, si consecranda sint, simulae circuitus iuxta muros ecclcsiæ, ad ritus præscriptos debite perficiendos l‘< De PRÆPARATIONE PASTORALI <4 n r r 'r j ιτ 1 λ u 8. Curent demum rector ecclcsiæ dedicandæ vel alii ad quos spectat, ut fideles quorum usui ecclesia est exstructa, non tantum tempestive dc solemni consecratione moneantur, sed etiam, ut dc ipsis ritibus corumquc significatione opportune edo­ ceantur 20. Præstat denique, ut udem fideles debita imbuantur erga suam ecclesiam devotione, ut in posterum quoque, sponte ac libenter, quantum possunt, ad decorem eiusdem ecclcsiæ augendum camque debite conservandam opem suppeditare non desinant. 17 Totus ritus dedicationes apertam notam baptismalcin habet. Nani iteratae totius ecclesiae ct altaris aspersiones, oici unctiones, sicut et ecclesiae possessio, ritum ad christianum fac’cnduni in memoriam facile reducunt. >8 In PR. feretrum portandum erat a sacerdotibus. PRE praevidet diaconos, et quidem quatuor, duos vel unum, iuxta possib litatcs cuiusque loci. ORXL1 (n. 2) praevidet quod Pon­ tifex « ponit reliquias in patena ct porrigit eas presbitero in ulnas super sindonem quam habet in collo ligatam ct cooperit ipsas». - Λ «i 19 Haec necessario praevidenda sunt, praesertim cum ecclesia non est valde ampla, cum fideles ecclesiam ingrediantur una cum clero, iam ab initio, et non amplius post perfectas asper­ sione internas per circuitum et per medium. jge M Liturgici fontes, m genere, populum habebant uti spectatorem, ct quidem patientem, em Pontifex domum orationis est apparaturus. Populus namque extra ecclesiam manet; in tein- LUSTRATIO ECCLESI \E 229 Pars prima LUSTKATIO ET DEDICATIO ECCLESIÆ Aspersio externa ecclesiæ 9. Fores ecclcsiæ clauduntur, nemine intus remanente, prætcr unum diaconum, amictu, alba, cingulo, et stola violacei coloris indutum. Pontifex, hora competenti, accedit ad locum, ubi reliquiæ positæ sunt. Diaconus, indutus amictu, alba, cingulo et stola violacei coloris, ct subdiaconus, indutus amictu, alba et cingulo, cum exspectant prope faldistorium. Pontifex, facta brevi oratione, induit amictum, albam, cingulum, stolam, et plu­ viale violacei coloris. Stans deinde inchoat, et schola prosequitur antiphonam 21 : Adesto, Deus imus omnipotens, Pater, ct Filius, ct Spiritus Sanctus. Deinde Pontifex tono fetiali ac manibus innetis dicit: y. Dominus vobiscum. Cui omnes respondent: I<‘. Et cum spiritu tuo. pium ingressus, Sanctorum reliquias deducens, illius oculis occultatur reliquiarum depositio in altari (cfr. ORXLI, n. 29; PRsXII, p. 186, n. 48; PRCur, n. 434, n. 55); et tandem interest sacrificio Missae, quod primum m nova ecclesia offertur, peracta dedicatione. At revera quaedam adesse in fontibus liturgicis admittendum est, quae tendunt ad inse­ rendum populum in sacram actionem. Ante ostium ecclesiae fideles una cum Sanctorum reli­ quiis in altari condendis litaniam faciunt; cum honore et laudibus has reliquias ad ecclesiam de­ ducunt (ORXLI, n. 28) et antequam illam ingrediantur una cum sacris pignoribus circumeunt, Kyrie eleison decantantes (PRGenn; PRsXII, p. 185, n. 45; PDur, p. 474, n. 89). Denique allocutio quam Pontifex habet ad populum, aliena specie, tendit ad populum inserendum in actionem sacram; sicut et ieiunium servandum pridie dedicationis. Participatio vero quae PRE ex parte fidelium postulat valde magis conscia ct actuosa esse debet: hinc capita quae indicantur pro fidelium praeparatione pastorali, ct munus commentato­ ris qui « momento opportuno paucisque verbis» ritus explicare et actuosam participationem diri­ gere deberet: est enim ecclesiae dedicatio adnumeranda inter illas liturgicos actiones magis impli­ catas, pro quibus commentatoris praesentia opportuna indicatur ab ipsa Instrue/, dc Musica sacra ·, iam in antiquis codicibus invenitur, inde a Sacramcntano Gellonensi, quod praebet orationes Singulare illud, Deus omnipotens universarum ; Domine, sancte Pater; et praefationem Qui post of­ fendicula (353). PRsXII, formulas c PRGerm assumens, ritum iam bene formatum exhibet, in quo reponuntur aspersiones sive lapidis « itinerarii » sive tabulae in qua lapis infigi debet; depositio aquae benedictae super quatuor angulos lapidis; unctio sepulcri cum chrismate; depositio reliquiarum, ac demum unctio lapidis in medio et m qua­ tuor angulis. Ritus concluditur praefatione Qui post offendicula necnon crematione incensi. Notetur omnes unctiones fieri unice cum chrismate. PRCur, eadem elementa ritus easdemque formulas retinens, omissis tantum asper­ sionibus faciendis cum pollice super quatuor angulos lapidis, inducit duplicem ipsius lapidis unctionem, primam ex oleo catechumenorum per quatuor angulos et totum lapidem, alteram ex chrismate eodem modo peragendam. 256 DE ALTARIS PORTATILIS CONSECRATIONE PDur elementa quae in praecedentibus recensionibus Pontificalis inveniuntur servat ct complet unctione facienda cx oleo catechumenorum simul cum chrismate super totam tabulam, sicut et complet omnibus formulis, quae in PR transibunt. Uno verbo, in qualibet recensione, ritus consecrationis altaris portatilis seu «iti­ nerarii » est reductio ritus consecrationis altaris. Sed notandum est agi revera de al­ tari « portatili » sensu materiali, non iuridice tantum, ut postea eveniet. Elementa ritus in PRE, evidenter, eadem sunt ac pro consecratione altaris « fixi », sive una cum ecclesia, sive sine ecclesia consecretur, scilicet: lustratio, depositio reli­ quiarum atque consecratio. Aliae autem sunt orationes ct praefatio quae in hoc ritu leguntur. En Ordinis descriptio, et formulae novae quae in ipso leguntur. 1. Lustratio altaris fit, post versum Deus, in adiutorium, omissis Litaniis, aquain gregorianam circum aspergendo ct super altare deponendo, formula Sanctificetur lapis iste, dum canitur vel dicitur ant. Introibo cum ps. 42 Indica me. Clauditur autem oratione Deus, qui est visibilium (PDur, p. 499, n. 7). 2. Reliquiarum depositio fit absque processione, cum ant. Sub altare Dei (prima ct secunda) atque Corpora Sanctorum, Pontifice benedicente cocmentum submissa voce, ct concluditur oratione Deus, qui ex omni coaptatione. ' 3. Altaris consecratio fit quina unctione chrismatis formula Signetur, sanctificetur et consecretur lapis iste, dum canitur vel dicitur ant. Unxit te cum ps. 44 Eructavit cor meum. Altare postea inccnsatur, schola cantante vel ministris dicentibus ant. Stetit Angelus, Data sunt ei, Ascendit fumus. In forma solenmi sequitur oratio Dirigatur, cre­ matio incensi cum cantu versus Veni, Sancte Spiritus, monitio Dei Patris omnipotentis misericordiam, cum oratione Descendat ct praefatione. In forma simplici vero, post inccnsatam tabulam immediate dicitur oratio Descendat cum praefatione, aliis omissis. Oratio Descendat sumitur a Sacr. Grcg. (n. 196). Praefatio vero restituitur textui quem refert PRsXlI (p. 200, n. 15) c PRGerm, demptis pluribus additamentis PDur (p. 503, n. 28). En, iuxtapositi, textus PRsXlI et PDur: « ^ r> λ 'r r r s M /Γ Α 4L- PRsXlI ( = PRE) Vere dignum... qui post offendicula lapsus primi hominis instituisti tibi offerri propitiatorii delinimenta liba­ minis, ut culpa quae praecesserat per superbiam futuris temporibus expiaretur per munera, quibus hono­ rarentur altaria, honorificaretur et templum. PDur Vere dignum... qui post offendicula lapsus primi hominis instituisti tibi offerri propitiatorii delinimenta li­ baminis, ut culpa, quae praecesserat per superbiam, futuris temporibus expiaretur per munera quibus hono­ rarentur altaria, honorificarentur ct templa; quod tibi primus Noc prae­ paravit officio, rursus Abraham im­ molaturus filium, dehinc lacob eri- *- DE ALTARIS PORTATILIS CONSECRATIONE 2S7 gens ct ungens lapidem in titulum, te, redemptor mundi, exoramus, ut lapidem istum seu mensam in honorem tuum glorioseque semper virginis Marie et omnium sanctorum ct nomen sancti tui talis consecrare ct sanctificare digneris benedictionis tue illapsu, manibus nostris opem tue benedictionis infundens ct sacri huius mysterii sicut institutor, ita etiam ct sanctificator appare, qui te angularem lapidem et saxum sine ma­ nibus excisum nominari voluisti; inhcreas hic placido maiestatis ctcmalis obtutu, ut quidquid sacro ritu super hoc immolabitur sicut Mclchisedech oblatum tibi placeat holocaustum. .dssit igitur misericordiae tuae inef- Adsit misericordiae tuae ineffabilis pietas, Jabilis pietas et super hunc lapidem ut te largiente referat premium quis opem tuae benedictionis infunde, ut, quis intulerit votum. te largiente, referat praemium quisquis intulerit votum. Per cum qui se angularem lapidem et saxum sine manibus excisum nominari voluit, dominus noster lesus Christus filius tuus. 4. Ritus absolvitur Missae celebratione, cum actum est de altaris consecratione; sola vero Pontificis benedictione, cum facta est consecratio tabulae, forma simplici, idest extra ecclesiam. 11 II 11 T f I N $ I F? I I I K 1 I | I I I DE CAMPANAE CONSECRATIONE 1. Prima elementa benedictionis campanac leguntur in Sacramcntario Gelloncnsi: Benedic, Domine, hanc aquam; Deus, qui per Moyseu; Omnipotens sempiterne Deus, qui ante arcam; Omnipotens dominator Christe (n. 354). 2. Pontificale autem Romano-gcrmanicuin ritum iam. bene dispositum refert, qui inscribitur «Ordo ad signum ecclesiae benedicendum», complectentem: a) bene­ dictionem aquae cum sale et oleo; b) lustrationem campanac ad cantum pss. laudis cum oratione Deus, qui per Moyseu, ct ipsius campanac abstersionem, cum versibus psalmi Afferte Domino·, c) unctionem campanac cum chrismate «a foris septies, ab intus quater», cum oratione Omnipotens sempiterne Deus, qui ante arcam foederis; d) tlnirificationem, cum ps. Viderunt te aquae atque oratione Omnipotens dominator Christe. Idem ritus apparet etiam in PRsXIl. 3. Pontificale Curiae omnia elementa superius descripta retinet, his tantum mutatis: λ) benedictio aquae fit sine oleo, retenta oratione propria; b) introduci­ tur formula dicenda ad quamlibet unctionem: « Consecretur ct sanctificetur, domine, signum istud in honore sancte Marie matris Christi, vel sancti ill., in nomine patris, etc. R". Amen. Pax tibi. R. Et cum spiritu tuo»; c) in fine additur litania. 4. Pontificale Durandi ritum praecedentem ea forma complet, quam postea PR suscipiet, cuius elementa sunt: a) sex psalmi « veniales », scilicet pss. 50, 53, 56, 66, 69, 85 (PRCur ct PR addent etiam ps. 129); b) benedictio aquae cum oratione propria; c) ablutio totalis campanac, dum canuntur pss. 145-150; d) Prima unctio absque formula, de oleo infirmorum, cum oratione Deus, qui per sanctum Moyseu; e) abstersio unctionis, cum versibus ps. 28; /) septem unctiones externae dc oleo infirmorum, et quatuor internae de chris­ mate, cum formula, ct oratione Omnipotens sempiterne Deus, qui ante arcam foederis', f) thurificatio campanac, cum versibus ps. 76 ct oratione Omnipotens domina­ tor Christe; h) cantus Evangclii (Lc. 10, 38-42). 5. Pontificale romanum emendatum tria elementa tradita retinet, illa tamen modo magis simplici ordinando: d) psalmi « veniales » amplius non dicuntur, sicut non dicuntur poenitcntialcs ante ritum dedicationis ecclesiae et consecrationis altaris; item, in fine, amplius non dicitur Evangelium; DE CAMPANAE CONSECRATIONE 259 b) ad aspergendam campanam sumitur aqua benedicta «ordinaria», dempta proinde etiam formula propria addenda: partes enim propriae invocationum quae in ea occurrunt pluries redeunt etiam in orationibus quae in ritu leguntur; c) ablutio fit tantummodo per aspersionem, quam Pontifex in circuitu peragit; tro texni, litteris inclinatis scribuntur, desunt in PRsXII, ct legebantur in PR; quae autem inter parentheses quadras includuntur, leguntur in PRsXII, ct omissa sunt in PRE. DE CAMPANAE CONSECRATIONE 261 Pars secunda CONSECRATIO CAMPANAE 8. Accepta mitra, Pontifex accedit ad campanam, ct intingens pollicem dexterae mantis in sanctum chrisma, facit super illam quatuor cruces exterius, pari distantia, et ad singulas cruces dicit: Santificetur ct consecretur signum istud, in nomine Patris, ct Filii, ct Spiritus Sancti: in honorem Sancti N. Et ministri respondent: Arnen2. 9. Interim schola cantat: rbiL Lauda, Icrusalcm, Dominum. Ps. 147 Lauda, Icrusalcm. [Post binos psalmi versus] Repetitur antiphona, si neccssc fuerit. Non dicitur Gloria Patri, sed repetitur antiphona. Psalmus tamen abrumpitur ct repetitur antiphona, cum Pontifex unctiones perfecerit. 10. Unctionibus peractis, Pontifex redit ad faldistorium ct manus lavat. Deposita deinde mitra, stans, tono fcriali ac manibus iunctis dicit: À. Dominus vobiscum. Omnes R". Et cum spiritu tuo. Oremus [PRsXII, p. 294, n. 6] 3 Omnipotens sempiterne Deus, qui ante arcam foederis per clangorem tubarum, muros lapideos, quibus adversantium cingebatur exercitus, cadere fecisti; tu hoc tintinnabulum caelesti benedictione perfunde; ut ante sonitum cius longius effugentur ignita iacula inimici, percussio fulminum, im­ petus lapidum, laesio tempestatum; ut ad interrogationem propheticam « Quid est mare quod fugisti? », suis 2 Formula unctionum in PRCur (p. 442, n. 7) est: «Consecretur ct sanctificetur, domine, signum istud in honore sancte Marie matris Christi, vel sancti ///., in nomine Patris, ct cct », cui additur Pax tibi, Et cum spiritu tuo. PDur (p. 535. n. 8) autem hanc refert formulam: •Conse­ cretur ct sanctificetur signum istud, in nomine patris ct filii et spiritus sancti, in honore sancti talis. Pax tibi. Rcsp. Anien ♦. Quae formula in PRE assumitur, uti videtur, omissa tantum­ modo salutatione. Pax tibi. 3 Partes quae in altera columna leguntur, iuxta textum PRsXII, omissae sunt m PRE. ■ ι^· 262 DE CAMPANAE CONSECRA TIONE motibus cum lordanico retroacto fluento respondeant: «A facie Do­ mini commota est terra, a facie Dei lacob, qui convertit solidam petram in stagnum aquarum ct rupem in fontes aquarum ». Non ergo nobis, domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam, super misericordia tua ct veritate tua, ut cum presens va­ sculum sicut reliqua altaris vasa sacro erismate tangitur ct oleo sancto ungitur, quicumque ad sonitum cius conve­ nerint 4, ab omnibus inimici tentationibus liberi, semper fidei Catholicae documenta sectentur. Per Christum Dominum nostrum. R7. Arnen. i 11. Pontifex sedens ad faldistorium cum mitra, incensum ponit cum benedictione in tlmribulo. Accedens deinde ad campanam illam incensat, circumeundo, nihil dicens. Interim schola cantat: Ant. Laudate Dominum secundum multitudinem magnitudinis cius. Ps. 150 Laudate Dominum in Sanctis cius. [Post duos primos psalmi versas] Repetitur antiphona, si neccssc fuerit. I , Non dicitur Gloria Patri, sed repetitur antiphona. 12. Expleta incensatione, Pontifex redit ad faldistorium, et, deposita mitra, stans, tono fcriali ac manibus iunctis dicit: 4f J •(«J V. Dominus vobiscum. Omnes R/. Et cum spiritu tuo. V Oremus [PRsXH, p. 295, n. 8] 5 < £ Omnipotens dominator Christe, quo secundum assumptionem carnis dormiente in navi, dum oborta tem- 5 4 PRsXII =- Evenerint. 5 Cfr. n. 1 ct n. 3. DE CAMPANAE CONSECRATIONE 263 pestas marc6 conturbassct, te pro­ tinus excitato et imperante, dissiluit, tu necessitatibus populi tui benignus succurre; tu hoc tintinnabulum Sancti Spiritus rore perfunde, ut ante so­ nitum illius semper fugiat inimicus; invitetur ad fidem populus Christia­ nus; hostilis terreatur exercitus; con­ fortetur in Domino [per hoc] po­ pulus nuis convocatus 7; atque, sicut super davidicam cytharam delectatus, desuper descendat spiritus sanctus atque, ut Samuhele crinigero agnum mactante in holo­ causto tuo, rex aeterni imperii, fra­ gor aurarum turbam reppulit ad­ versantem, ita ct dum illius8 sonitus transit per nubila, Ecclesiae conventum manus conservet angelica; fruges creden­ tium, mentes ct corpora salvet prote­ ctio sempiterna. Qui vivis ct regnas in saecula sacculorum. R". Arnen. Et statim Pontifex addit: V. Dominus vobiscum. R’. Et cum spiritu tuo. Diaconus cantat: V. Benedicamus Domino. Et omnes respondent: R/. Deo gratias. * Pontifex demum dat benedictionem solemnem, concedit indulgentias, ct redit ad locum, ubi paramenta assumpsit, quibus depositis, vadit in pace. 6 PRsXlI 7 PRsXlI 8 PRsXII maria. evocatus. huius vasculi. DE COEMETERII BENEDICTIONE 1. Pontificale sacc. XII, Ordinem PRGerm sumendo, sic coemeterii benedictio­ nem describit: «In benedictione cimiterii primo dicantur septem psalmi poenitentialcs ct accendantur quatuor candelae in circuitu ct aspergatur cimiteriiun aqua sancta ct dicatur: Domine Deus pater aeternae gloriae. Item alia benedictio, Deus, qui es totius orbis conditor. Alia, Domine sancte, pater omnipotens, trina maiestas ». Andricu autem, post hunc ritum, alium refert a Martène desumptum, in quo lam elemento praecipua PDur et PR inveniuntur: aspersio in circuitu totius coe­ meterii, et quatuor orationes dicendae ad quatuor mundi partes versus. Orationem praecedit responsorium quod processionem comitatur: decst tamen aspersio, quae fiet ambulando, ct praefatio finalis. 2. Pontificale Romanae Curiae dat tantum unam orationem (Domine sancte... locorum omnium sanctificator). In nota tamen Andricu refert rubricam unius codicis, quae praevidet psalmos paenitcntiales, aspersionem loci, litanias et, ad complendum, nonnullos versiculos et orationem. 3. Pontificale Durandi ritum sic describit: f * · n) Parantur in coemeterio quinque cruces, una in medio, quatuor ad singulas orbis partes ct, ante quamlibet crucem, tres candelae. Pontifice parato, accenduntur candelae et dicitur oratio: Onnipotetis sempiterne Dens, qui es custos animarum. Deinde dicuntur litaniae, cum propriis invocationibus. b) Expletis litaniis, fit benedictio aquae, et incipiuntur aspersiones. Ante crucem orientalem incipitur antiph.: Asperges me cum ps. Miserete mei, qui totus dicitur dum Pontifex « circuit ct perambulat totum locum cimiterii, spargendo aquam benedictam ubique ». Expleto circuitu, ante ipsam crucem orientalem, « respiciens ad orientem » Pontifex dicit orationem: Deus, qui es totius orbis conditor; deinde thurificat crucem ct figit in summitate eius unam ex tribus candelis, et alias duas in duobus brachiis crucis. A cruce orientali Pontifex, aspergendo, transit ad crucem occidentalem, et a meridionali ad septentrionalem, ante quamlibet crucem orationem dicens, illam thurificando ct tres candelas in summitate ct in brachiis infigendo. Aspersio completur crucem mediam adeundo, et ante illam orationem et prae­ fationem: Qui est dies aeternus canendo. c) Totus autem ritus perficitur oratione: Domine sancte... locorum omnium sancti­ ficator, et Missae celebratione in ecclesia. Hic ritus Pontificalis Durandi in PR assumptus fuerat. 4. Pontificale romanum emendatum, elementa traditionalia servando, illa modo magis simplici dispomt: DE COEMETERII BENEDICTIONE 265 (i) ume.’ crux erigenda praecipitur « in extremitate coemeterii, quae est contra ingressum », ct absque candelis; b') litaniae supprimuntur; non facile enim cani possunt, in loco aperto, flexis genibus ή aspersio fit primo per circuitum, deinde per longum et latum in modum crucis: utraque aspersio antiphona et psalmo atque oratione ornatur; W λ 'Γ ΐ - η κ ί Γ Γ Α c 14. In fine, Pontifex dat benedictionem solemnem ct indulgentiam; et, omisso ultimo Evangclio S. loannis, omnes vadunt in pace. DE ECCLESIAE RECONCILIATIONE 1. Pruna elementa ritus reconciliationis «altaris ubi homicidium perpetratur » leguntur in Sacramentano Gclloncnsi, quod praebet monitionem Deum indultorem et praefationem Dens, cuius bonitas: quae formulae principaliores sunt, quae leguntur etiam in PRE. 2. PRsXII, ritum assumens PRGcrm, praevidet, ad modum praeparationis, ora­ tiones Omnipotens sempiterne Deus, qni sacerdotibus tuis et Atijer a notis opportune aptatas; deinde ingressum in ecclesiam canendo litaniam, quam subsequitur oratio Deus, qui peccati veteris: postea benedictionem aquae « gregorianae » et eius aspersionem tribus vicibus purificando loca contaminata, hanc partem claudendo monitione Deum indul­ torem er praefatione Cuius immensa bonitas. Additur demum ant. Exsurgat Deus cum ps. 67 et oratione Deus, qui in omni loco, atque ant. Confirma cum nonnullis versibus et oratione Deus, qui ecclesiam tuam. 3. PRCur eundem omnino ritum casdcmquc retinet formulas ac PRsXII, in­ dicando tamen triplicem aspersionem esse faciendam prima et altera vice per circui­ tum, tertia vero super pavimentum. Notandum in titulo additum esse in pluribus codicibus ab Andrieu indicatis ■· ct cimiterii secundum quosdam»; sed de hac rc agendum erit infra. 4. PDur intime coniungit reconciliationem ecclesiae et coemeterii, ritui prae­ mittendo amplam disquisitionem circa connexionem violationis et reconciliationis ecclesiae et coemeterii; ct m rc ritum ita disponit ac si, altero violato, utrumque sit reconciliandum. Hoc principio innixus, ritui Pontificalium praecedentium praemittit benedictionem aquae ad perficiendas aspersiones externas parietum ecclesiae ct totius coemeterii, quas concludit nova oratione Domine pie, qui agrum figuli aliis addenda. Pro aspersione interna indicat aquam « gregorianam » ; ct ps. Exsurgat Deus, antea canendus sine peculiari actione sacra, assumitur ad comitandis aspersiones internis. Totus ritus demum concluditur Missae celebratione. 5. Ritus PDur substantialiter invenitur etiam in PR, in quo tamen praevidetur etiam ecclesiam tantum esse reconciliandam, ita ut ritus assumi possit ad hanc partem reconciliationis peragendam. Disciplina clare statuitur in can. 1172 § 2 C.l.C. qui statuit: « Violata ecclesia, non ideo coemeterium, etsi contiguum, violatum censetur, ct vice versa ». Alius ritus reconciliationis solius ecclesiae benedictae aut solius coemeterii repe­ titur in Rituali romano (tit. IX, cap. 9, nn. 18 et 23); attamen in futuris editionibus erunt per formulas Pontificalis romani substituendi. 6. PRE partes essentiales traditas servat, iciest lustrationem internam ecclesiae per circuitum ct in modum crucis super pavimentum, sicut in aedificii sacri benedi­ ctione ct consecratione, dum canitur ps. 67 Exsurgat Deus: monitionem Deum indui- 270 DE ECCLESIAE RECONCILIATIONE torcni ad nativum scopum restitutam, scilicet absque conclusione; orationem Deus, qui in omni loco et tandem praefationem Cuius immensa bonitas. Missae celebratio, cum peculiari oratione rituali, atque aptationibus in initio et in fine, quae etiam in aliis ritibus inveniuntur, proponitur iuxta opportunitatem. ORDO AD RECONCILIANDAM ECCLESIAM VIOLATAM QUO TEMPORE ECCLESIA RECONCILIANDA SIT 1. Ecclesia violata quolibet die reconciliari potest. Paranda pro sacra actione 2. Pro sacra actione parentur: 1) vas aquae benedictae « gregorianac », cum aspersorio de herba hyssopi, si haberi potest. Huiusmodi vero aqua benedici potest, tempore opportuniore, ante ipsam actionem sacram, a Pontifice, vel ab aliquo sacerdote ab ipso delegato, formulis adhibitis, quae suis locis ponuntur; 2) duo intorticia pro acolythis, et crux processionalis; 3) amictus, alba, cingulum, stola ct pluviale violacei coloris, necnon mitra auriphrygiata et baculus pastoralis pro Pontifice; item amictus, alba ct cingulum pro diacono ct subdiacono, necnon stola violacea pro diacono; 4) faldistorium ornatum, super tapete, ante altare maius; 5) altaria ecclesiae omnino nudentur; 6) provideatur denique quod Pontifici ciusque ministris facilis pateat aditus ad aspersiones perficiendas. ECCLESIÆ RECONCILIATIO 3. Hora competenti, Pontifex accedit ad sacristiam, ubi, adiuvantibus diacono et subdiacono, suis paramentis iam indutis, assumit amictum, albam, cingulum, sto­ lam et pluviale violacei coloris. 4. Sumpta deinde mitra et accepto baculo, Pontifex, praeeuntibus acolythis cum intornciis accensis ct cruce, ct clero, Vadit cum ministris ante altare maius, ubi, depo­ sitis baculo ct mitra, stans, inchoat, ct omnes prosequuntur: y. Deus, in adiutorium meum intende. Gloria Patri. Benedictio aquae « gregorianae » Hic Pontifex aquam « gregorianam » benedicit, nisi iam ante actionem sacram ab ipso Pontifice, vel ab alio sacerdote ab eo delegato, benedicta fuerit, formulis adhibitis, quae [ifi/ro] ponuntur. DE ECCLESIAE RECONCILIATIONE 271 5. Quo expicto, Pontifex, mitram in capite tenens, praecedentibus acolythis cum cruce et intorticiis accensis, ct clero, circuit aspergendo ecclesiam interius, nihil diccn , incipiendo retro altare, procedens a sinistris, et rediens ad locum unde discessit. Deinde aspergit pavimentum ecclesiae per medium, incipiendo ab altari usque ad portam principalem, er per transversum, ante cancellos, dc uno pariete ad alterum, incipiens a latere evangelii. Interim schola cantat: .d»L Exsurgat Deus, et dissipentur inimici cius, ct fugiant, qui oderunt cum, a facie cius. Ps. (ίΊ Exsurgat Deus. binos psalmi pcntis] Repetitur antiphona, si ncccsse fuerit. Non dicitur Gloria Patri, sed repetitur antiphona. Psalmus tamen abrumpitur et repetitur antiphona, cum Pontifex aspersionem perfecerit. 6. Aspersione peracta, Pontifex redit ante altare maius, ubi, deposito aspersorio, stans cum mitra ad aulam ecclesiae conversus, clara voce dicit: Deum indultorem criminum [PDur, p. 514, n. 13] *· Et statim ad altare conversus, deposita mitra, subdit; Oremus. Diaconus vero: Flectamus genua. Et omnes, una cum Pontifice, flexis genibus, per aliquod temporis spatium in silentio orant. Dicto vero a diacono: Levate, omnes surgunt ct Pontifex, stans ad aulam ecclesiae conversus, tono tcriah ac manibus umetis dicit orationem. Oratio Deus, qui in omni loco dominationis tua? clemens ac benignus purifi­ cator assistis, exaudi nos, quæsumus, et concede, ut inviolabilis permaneat huius loci consecratio; ct beneficia tui muneris, universitas fidelium qua? tibi supplicat, percipere mercatur. Per Dominum nostrum lesum Christum Filium tuum: Qui tccum vivit et regnat m unitate Spiritus Sancti, Deus, Extendit manus ct prosequitur cum cantu: 1 Textus huius monitionis refert, ad litteram, textum PDur; attamen, post verba eJficiiUur (delesti miseratione purgiitiim, omittitur phrasis: «atque in priorem statum m integrum restitutum quod fucr.it dyabohea fraude pollutum ·. DE ECCLESIAE RECONCIΙ.ΙΛΊΊΟΝΕ 272 PRE I’RsXlI fp. 196, n. 6] - Per omnia saecula sacculorum... Vere dignum... Cuius immensa bo­ nitas, ut non habuit principium, ita nec terminum habet; qui, dum di­ vina naturalique pietate plenus, eligis in nobis magis restituere perdita quam percutere peritura; et si quid aut negligentia polluit, aut ira committit, aut stimulat ebrie­ tas, aut libido subvertit, elementi patientia sustines, ut ante per gra­ tiam purifices quam percutias per furorem ct operis tui providus plastes eligis potius erigere iaccntia quam punire dampnada; te supplices deprecamur, ut huius tabernaculi receptaculum placatus ac­ cipias, et altare tuum, quod insectan­ tis est inimici fraude pollutum, per infusionem gratiae caelestis purifices, puriheatumque possideas. Absint in posterum omnes nequitiae spirituales, ct eliminentur, exstinguaturque an­ tiqui serpentis invidia, ct cum frau­ dibus suis diaboli turba propellatur. Ederat sccuin maculam quam in­ gessit ct, perennibus quandoque sup­ pliciis deputandus, operum suorum semina sccum colligat peritura. Nichil hic postmodum noceat praete­ riti culpa contagii, nichil sit quod remaneat inimici fraude pollutum, quandoquidem per spiritus tui est infusionem purgatum. ■ f. Resurgat ecclesiae tuae pura simpli­ citas ct candor innocentiae, hactenus maculatus, dum receperit gratiam, 2 In hac altera columna referuntur partes textus PRsXII, quae omissae sunt in PRE. DE ECCLESIAE RECONCILIATIONE 273 resurgat ad gloriam, ut populorum hic turba conveniens, dum petitionis ingerit vota, votorum sentiat se obtinuisse suffragia. Per Dominum. R·. Anien. Er statim Pontifex addit: V. Dominus vobiscum. K', Et cum spiritu tuo. Diaconus cantat: V. Benedicamus Domino. Et omnes respondent: R'. Deo gratias. DE MISSA 7. Expleto ritu reconciliationis ecclesiae, iuxta opportunitatem. Pontifex vel alius sacerdos Missam celebrat; quae dicitur Officio diei conformis, et in ea additur, sub unica conclusione, oratio ritualis propria, exclusis omnibus aliis commemora­ tionibus non privilegiatis. 8. Dum celebrans accedit ad altare, cantatur antiphona ad Introitum cum suo psalmo, iuxta opportunitatem. 9. Celebrans vero, cum ad altare pervenerit, facta reverentia et omissis psalmo Iudica me, Deus et confessione una cum sequentibus versibus et orationibus Aufer a nobis ct Oramus te, Domine, akare statim ascendit et osculatur m medio. 10. In fine, Pontifex dat benedictionem solemnem et indulgentiam; ct, omisso ultimo Evangclio S. loannis, omnes revertuntur in sacristiani. DE COEMETERII RECONCILIATIONE Ritus qui, in textibus litui gicis traditis praeterquam in PDur, unicum eftormabat corpus cum ecclesiae reconciliatione, seiunctus ponitur, ad normam vigentis disci­ plinae: ceterum, ut plurimum, coemeteria semper ab ecclesia sunt separata. Elementa quae ritum PRE edomiant ea sunt quae semper m textibus Pontifica­ lis mediae aetatis inveniuntur in prima parte ritus reconciliationis, scilicet aspersio coemeterii, quae fit per circuitum atque per modum crucis, sicut in ipsius benedictione, dum canitur ps. Miserere cum ant. Asperges me, quaeque concluditur oratione Do­ mine pie ct, iuxta opportunitatem, Missae celebratione, cum sua oratione rituali. ORDO AD RECONCILIANDUM COEMETERIUM VIOLATUM QUO TEMPORE COEMETERIUM RECONCILIANDUM SIT 1. Coemeterii reconciliatio quolibet die, ct hora, peragi potest. Paranda pro sacra actione 2. Pro sacra actione parentur: 1) vas aquae benedictae « ordinariae » cum aspersorio de herba hyssopi, si ha­ beri potest; 2) duo intorticia pro acolythis, et crux proccssionalis ; 3) amictus, alba, cingulum, stola ct pluviale violacei coloris, nccnon mitra auriphrygiata et baculus pastoralis pro Pontifice; item amictus, alba ct cingulum pro diacono ct subdiacono, nccnon stola violacea pro diacono; 4) faldistorium ornatum super tapete ante crucem coemeterii, vel in extremi­ tate superiore ipsius coemeterii; 5) provideatur denique quod Pontifici eiusque ministris facilis pateat aditus ad aspersiones perficiendas. COEMETERII RECONCILIATIO 3. Pontifex, hora competenti, accedit ad coemeterium reconciliandum et, loco convenienti, adiuvantibus diacono et subdiacono, suis paramentis iam indutis, assu­ mit amictum, albam, cingulum, stolam et pluviale violacei coloris. 4. Sumpta deinde mitra, et accepto baculo, Pontifex, præcuntibus acolythis cum mtorticiis accensis ct cruce, et clero, vadit cum ministris ante crucem coemeterii, ubi, depositis baculo et mitra, stans, inchoat, ct omnes prosequuntur: V. Deus, in adiutorium meum intende. Gloria Patri. DE COEMETERII RECONCILIATIONE 275 5. Quo expleto, Pontifex, mitram in capite tenens, praecedentibus acolythis cum cruce ct intorticiis accensis, atque clero, circuit aspergendo coemeterium, nihil dicens, incipiendo retro crucem, procedens a dexteris, et rediens ad locum unde discessit. Deinde aspergit coemeterium per medium, incipiendo a cruce usque ad ingressum, er per transversum, ante crucem, a latere sinistro ad dexterum. Interim schola cantat: .dnf. Asperges me, Domine, hyssopo, ct mundabor: lavabis me, et super mvem dealbabor. Ps. 50, Miserere mei, Deus. Totus vero psalmus dicitur, ut supra, in benedictione coemeterii. 6. Aspersione peracta, Pontifex redit ad faldistorium ante crucem coemeterii, ubi, depositis aspersorio et mitra, stans conversus ad coemeterium, tono fetiali ac manibus innetis dicit: V. / Dominus vobiscum. Cui omnes respondent: lv. Et cum spiritu tuo. Oremus [PDur, p. 512, n. 7] 1 Domine pie, qui agrum figuli pretio sanguinis tui in sepulturam peregrinorum comparari voluisti, quaesumus, dignanter reminiscere dementissimi huius mysterii tui. r Tu es enim, domine, figulus no­ ster; tu quietis nostrae ager; tu agri huius es pretium ct dedisti etiam et suscepisti ; tu de pretio et in pretio tui vivifici sanguinis nos requiescere donasti ; Tu ergo, Domine, qui es offen­ sionis nostrae clementissimus indultor, cxpectantissunus indicator, indicii tui superabundantissinius miserator, in­ dicium tuae iustae severitatis abscon­ dens, post miserationem tuae piae redemptionis, 1 Partes quae in altera columna leguntur, iuxta textum PDur, omissae sunt in PRE. DE COEMETERII RECONCILIATIONE 276 adesto exauditor ct effector nostrae reconciliationis: ct hoc coemeterium 2 mausoleum peregrinorum tuorum caelestis patriae incolatum exspectan­ tium, purifica ct reconcilia; ct hic tumulatorum ct tumulandorum cor­ pora dc potentia ct pietate tuae resurrectionis ad gloriam incorruptionis, non damnans sed glorificans, resuscita. Qui vivis et regnas in saecula sacculorum. R". Arnen. Et statim Pontifex addit: V. Dominus vobiscum. R.7. Et cum spiritu tuo. Diaconus cantat: V. Benedicamus Domino. » Et omnes respondent: R.7. Deo gratias. DE MISSA 7. Expleto ritu reconciliationis coemeterii, iuxta opportunitatem, Pontifex vel alius sacerdos Missam celebrat; quae dicitur Officio dici conformis, ct in ea additur, sub unica conclusione, oratio ritualis propria, exclusis omnibus aliis commemora­ tionibus non privilegiatis. 8. Dum celebrans accedit ad altare, cantatur antiphona ad Introitum cum suo psalmo, iuxta opportunitatem. 9. Celebrans vero, cum ad altare pervenerit, facta reverentia ct omissis psalmo Indica me, Deus et confessione una cum sequentibus versibus et orationibus Aufer a nobis et Oramus te, Domine, altare statim ascendit et osculatur in medio. 10. In fine. Pontifex dat benedictionem solemnem et indulgentiam; ct, omisso ultimo Evangelio S. loamiis, omnes vadunt in pace. - PDur istudque ciinitcrium. ORDO AD PATENAM ET CALICEM CONSECRANDUM Ritus huius consecrationis remanet idem ac in PR, his tantum mutatis: ) unicum signum crucis cum pollice chrismate intincto fit super patenam ab ora ad oram, et intra calicem a labio ad labium, quin tota patena ct totus calix chris­ mate liniatur; c) reliqua signa crucis in orationibus ct formulis supprimuntur, praeterquam ad verba «benedicere» et « benedictionem »; . Orcinus Omnipotens sempiterne Deus, bene^diccre digneris pallam istam ad tegendum Corpus ct Sanguinem Domini nostri Icsu Christi Filii tui: Qui tccum. 7. Benedictio purificatorii item noviter inducta est, et efformatur cx prima oratione, quae olim legebatur in formula benedictionis tobalearum altaris. Ad textum aptan­ dum, locutio hoc linteamen sacri altaris usui praeparatum » mutata est in « hoc lintea­ men sacri calicis usui praeparatum ». Oremus Exaudi, Domine, prcccs nostras: ct hoc linteamen, sacri calicis usui praeparatum, benc^diccrc digneris. Per Christum. 8. Benedictio sacerdotalium indumentorum in genere primam tantum retinet duarum orationum PR et trium Ritualis (tit. IX, cap. IX, n. 1). 9. Benedictio specialis cuiuslibet indumenti textum retinet PR ct Ritualis (tit. IX, cap. IX, n. 2); attamen indicationem singulorum indumentorum complet, addendo mentionem pluvialis et veli humeralis. 10. Benedictio iioi’oe Crucis efformatur ex clementis quae iam habebantur in PR et in Rituali [Alia benedictio solemnior Crucis: tit. IX, cap. IX, n. 14). Retinetur prima oratio Benedic, Domine lesu Christe, hanc Crucem (dempto hoc loco verbo «tuam»); praefatio, quae tamen incipit a secunda parte Te supplices exoramus·, ac demum for­ mula Sanctificetur signum istud, in qua verbum « lignum » mutatur in « signum », ita ut eadem formula adhiberi valeat pro Crucibus sive ligno sive metallo confectis. Sequitur Crucis thurificatio ct adoratio. 11. Benedictio Crueis pectoralis, uti iam antea, assumit primam orationem, quam PR ponit ad benedicendam et imponendam Crucem proficiscentibus in subsidium DE AMIS BENEDICTIONIBUS 279 et defensionem fidei christianae seu recuperationem Terrae sanctae. Oratio tamen nunc explicit post verba « valeat tuae benedictionis accipere », dempta ultima parte. 12. Binedictio imaginis B.V.M. magis simplex er expedita fit ac in PR. Retinetur enim solummodo una oratio, ultima PR, sed cius textus profunde mutatur et abbre­ viatur. Canticum Magnificat retinetur ad claudendum ritum, dum Pontifex imaginem aspergit ct thurific.it; ipsi tamen substitui potest * aliquis cantus popularis». 13. Ordo ad imaginem B.KM. coronandam substantiales aut magnas variationes non subiit. Orationes tamen aliquatenus breviores et simpliciores factae sunt. Insu­ per, dum Pontifex imaginem corona decorat, extra tempus paschale, non canitur aut. Regina caeli, sed Salve, Regina. 14. Benedictio imaginum aliorum Sanctorum textum retinet PR ct Ritualis (tit. IX, cap. IX, n. 15). Vaiiatio, notanda m textu, est distinctio clara inter imagines ( sculptas) ct effigies (-- pictas), ita ut singula verba sumantur divise, iuxta oppor­ tunitatem, non amplius simul, ut in textibus praecedentibus. 15. Benedictio capsarum pro reliquiis includendis amittit invitatorium quod in PR ritum inchoabat. Eius loco ponitur oratio, quae antea, post praefationem, ritum claudebat; quae oratio valde abbreviatur, totam primam partem omittendo. Etiam praefatio valde reducitur, cum finem habeat post verba: <· abundantia largitatis tuae mercantur invenire ». BENEDICTIONES QUAE CUM RITIBUS MAIORIBUS CONNECTUNTUR Haec ultima PRE sectio, quae tamen a praecedentibus peculiari titulo non distinguitur, quinque peculiares benedictiones complectitur, quae cum ritibus maio­ ribus connectuntur, et in ipsis quodammodo inseruntur, etsi novae rubricae praevi­ deant ut extra ipsos ritus perfici iam possint, ad universam actionem magis expedi­ tam reddendam. Sunt: 1. Ordo ad laciendam aquam benedictam « ordinariam », qui idem remanet ac antea in PR, m Missali ct Rituali, his exceptis; «) in oratione ad sal benedicendum, supprimuntur verba «et sanctificare »; />) commixtio salis et aquae fit unico tractu, in modum crucis; c) tres orationes conclusionem brevem habent. Hic Ordo, ita emendatus, iam legitur in novis Missalis romani editionibus. 2. Ordo ad faciendam aquam benedictam « gregorianam » omnia elementa tradita retinet; omittitur tamen ultima oratio Sanctificare per verbum Dei, unda caelestis, quae addebatur in ecclesiae dedicatione. Textus orationum ita disponitur ut clare appa­ reant variationes quae, iuxta diversos casus, in benedictione perficienda, assumi de­ bent: ad consecrationem ecclesiae et altaris, ad consecrationem altans tantum, ad reconciliationem ecclesiae. DE ALIIS BENEDICTIONIBUS 280 3. Benedictio incensi in altaris consecratione comburendi ; 4. Benedictio tobaleanini, vasorum et ornamentorum ecclesiae et altaris, quando eccle­ sia ct altare simul consecrantur; 5. Benedictio tobaleanini, vasorum et ornamentorum altaris, quando altare tantum consecratur; nullam variationem prae se ferunt, praeter eas quae in omnes formulas bene­ dictionum inductae sunt, et de quibus iam egimus. I lie ponuntur ad commoditatem utentium, cum pluries in textu PRE occurrant, ct etiam extra ipsum ritum perfici possint. ★ ★ ★ Breviter iter nostrum confecimus per paginas novae editionis secundae partis Pontificalis romani, innovationes, mutationes, suppressiones significando et, pro posse, illustrando. Vidimus in hoc opere novam paginam historiae illius amoris quo Ecclesia « opus Dei » ab ipsa perficiendum prosequitur, ita ut cultui Deo tribuendo uniatur etiam debita sanctificatio ct institutio fidelium. Aspectus pastoralis huius emendationis per se evidens est; medium actionis pastoralis sacerdotibus proponitur etiam pro illis sacris actionibus, quae, ut plurimum, revera cxceptionalcs sunt in sin­ gulis paroeciis. Pastorum ergo sit fideles sibi commissos fideliter et sapienter docere « de ipsis ritibus corumque significatione », ita ut celebratio suum verum et ultimum finem semper attingere possit. Î Carolus Braga, C.M. Romae, mense iulio 1962. INDEX RERUM ALPHABETICUS Numeri indicant paginam commentarii Abbreviationes: adhibitae in hoc commentario, 209. Alphabetus: inscriptio in dedicatione ecclesiae, 236. Calix: consecratio, 277. Campana: prima elementa historica consecrationis, 258; — de tempore, 259; — paranda pro ritu, 259; — lustratio, 259; — consecratio, 261. Aqua benedicta « ordinaria »: ordo Chrisma: in consecratione ecclesiae, ad illam laciendam, 279; — in benedictione ct impositione pri­ marii lapidis, 212; — in bene­ dictione ecclesiae, 252; — in consecratione campanac, 259; — in benedictione coemeterii, 265; — in reconciliatione coemeterii, 274. 226; — altaris, 246; — campanac, 259; — calicis ct patenae, 277. Coemeterium: origo historica bene­ dictionis, 264; — dc tempore, 265; — paranda, 265; — praeparatio pastoralis, 265; — ritus bene­ dictionis, 266; — Missa, 268. Corporale: benedictio, 278. Aqua benedicta « gregoriana »: ordo ad illam faciendam, 279; — in de­ dicatione ecclesiae, 230; — in recon­ ciliatione ecclesiae, 270; — in con­ secratione altaris immobilis, 253; — portatilis, 256. cum ecclesiae dedicatione, 246; — sine ecclesiae dedicatione, 253; — portatilis: forma solemni ct simplici, 255. Altaris consecratio: Altarium minorum: consecratio in ritu dedicationis ecclesiae, 226. Antimensium: benedictio, 277. Crux: benedictio novae Crucis, 278. Crux pectoralis: benedictio, 278. in ritu romano primaevo, 217; — in ritu gallicano, 218; — in ritu composito, 220; — in Pontificali romano, 222. Ritus: dc titulo ecclesiae, * 223; — de tempore, 224; — de pa­ randis reliquiis, 224; — de per­ vigilio, 225; — dc Officio divino dicendo, 225; — dc consecratio- Dedicatio ecclesiae: historia: — INDEX RERIM ALl’HABETICUS 282 nc akarium minorum, 226; — de rebus parandis, 226; — de prae­ paratione pastorali, 228; — lustra­ tio seu aspersio ecclesiae, 229; consecratio, 244 mobilis, 255, portatilis, 257; — in benedictione coemeterii, 268; — in reconciliatione ecclesiae, 273; — in reconciliatione coemeterii, 276. Officium divinum: in dedicatione Ecclesia: benedictio primarii lapi­ dis, 212; — dedicatio, 236; — benedictio, 252; — reconciliatio, 269; — lustratio altaris, 235; — possessio ct dedicatio ecclesiae, 236 ; — depositio reliquiarum, 240; — consecratio ecclesiae, 244; — con­ secratio altaris, 246; — Missa, 251. Indulgentiae: in consecratione ec­ Imago: benedictio imaginis B.M.V., 278; — ct Sanctorum, 278; — coronatio imaginis B.M.V., 278. ct 280; — benedictio, 280. Ostensorium: benedictio, 277. Palla: benedictio, 278. praecst operi in­ staurationis PR, 207. Pastoralis actio: Patena: consecratio, 277. romanum emendatum: index rerum, 202; — principia pro revisione, 205; — decretum SRC pro editione typica, 210. Psalterium: m PR adhibetur iuxta Incensum: benedictio, 248. sacerdotalia: Ornamenta: ecclesiae ct altaris, 250 Pontificale clesiae, 210 ct 224. Indumenta ecclesiae, 225. vulgatam editionem, 206. bene­ dictio, 278. Purificatorium: benedictio, 278. Pyxis: benedictio, 277. prima Reconciliatio: ecclesiae: prima ele­ testimonia historica, 211;— in Pon­ menta ritus, 269; — de tempore, tificali Durandi, 211 ; — quando 270; — dc rebus parandis, 270; imponi potest, 212; — paranda pro — ritus reconciliationis, 270; — impositione, 212; — praeparatio pa­ dc Missa, 273. storalis, 212; — lustratio loci in quo — coemeterii: prima elementa ri­ ecclesia fundatur, 213; — bene­ tus, 274; — dc tempore, 274; — dictio ct impositio lapidis, 214dc rebus parandis, 274; — ritus 21S. reconciliationis, 274; — dc Mis­ sa, 276. Missa: in dedicatione ecclesiae, 251; Lapidis primarii benedictio: — in benedictione ecclesiae, 255; — in consecratione altaris: im­ Reliquiae: in dedicatione ecclesiae, 224; — translatio, 240; — deposi- INDEX RJ RI Μ ALPHABETlCUs tin, 242; — in consecratione aka­ ris immobilis, 253; — altaris por­ tatilis, 256. Suppellex sacra: benedictio, 277. Tabernaculum: benedictio, 277. 2B3 Theca: benedictio, 277. Titulus: in dedicatione ecclesiae, 233; — in benedictione ecclesiae, 252; — in consecratione altaris, 253. Tobalea: benedictio post dedicatio­ nem ecclesiae, 250 et 280; — post consecrationem altans, 280. I N DE X Pag. In sectimiam partem Pontificalis romani....................................................................... 201 Pontificale romanum - Pars secunda: Decretum S.R.C . De benedictione et impositione primarii lapidis . . . . 210 . . 211 Ordo ad benedicendum ct imponendum primarium lapidem pro ecclesiae aedificatione....................................................................... 212 Dispositiones rubricates......................................................... 212 Pars prima: lustratio loci in quo ecclesia fundatur . . 213 Pars secunda: benedictio primarii lapidis . . . . 214 Pars tertia: impositio primarii lapidis.................................... 215 De ecclesiae dedicatione................................................................ 217 Ordo ad ecclesiam dedicandam ct consecrandam . . . 223 Dispositiones rubricates......................................................... 223 Pars prima: lustratio et dedicatioecclesiae .... 229 Pars secunda: depositio reliquiarum...................................240 Pars tertia: consecratio ecclesiae ct altaris .... 244 Dc Missa............................................................................ 251 De De De De ecclesiae benedictione............................................................... 252 altaris consecratione sine ecclesiae dedicatione . . . altaris portatilis consecratione................................................. 253 255 CAMPANAE CONSECRATIONE................................................................. 258 Dispositiones rubricalcs...............................................................259 Pars prima: lustratio campanac................................................. 259 Pars secunda: consecratio campanac.......................................... 261 De COEMETERII BENEDICTIONE......................................................................... 264 De ECCLESIAE RECONCILIATIONE................................................................. 269 De COEMETERII RECONCILIATIONE................................................................. 274 Ordo ad patenam et calicem consecrandum................................... 277 Benedictiones rerum.................................................................... 277 Benedictiones quae cum ritibus maioribus connectuntur . . 279 Index rerum alphabeticus............................................................. 281 Ioseph Pizzoni, Sponsor Imprimatur: A. Traglia, Card. Provicarius Autorizzazione del Tribunale di Roma, 27 gennaio 1951 Istituto Grafico Tiberino di Stefano de Luca - Roma, Via Gaeta 14 I « KONZELEBRATION » BEI DER OELWEIHE AM GRUENDONNERSTAG IN DER ROEMISCHEN UEBERLIEFERUNG ? Quaeritur. an cooperatio duodecim sacerdotum in consecratione s. Chrismatis veniat a concclcbrationc in ritu romano. Tractatur primo de benedictione olri infirmorum in fine canonis Missae, lain sacramcntariuni Grcgorianum commemorat etiam presbyteros participare in hac benedictione, non autem concelcbratio fuisse videtur nisi in eodem sen.su atque in oblationibus colligendis ct m s. Communione distribuenda. Secundo tractatur dc consecratione Chrismatis. < Cooperatio » XII sacerdotum in fontibus commemoratur non ante pontificale romano-germanicum (saec. X.), ct presbyteri numquam cum episcopo pronuntiabant verba consecrationis Corrigenda ergo esse videtur opinio auctorum. Fiir cinc romischc Konzclebration im Vollsinn kann man sicli auf dic Falle berufen, in denen dic Kardinalpricster mit dem Papst zusammen an besonders hohen Fcstcn Eucharistic feicrten:«In diebus autem festis, id est pascha, pentecosten, sancti Petri, natalis domini, per has quatuor sol­ lemnitates habent colligendas presbyteri cardinales, unusquisque tenens cor­ poralem m manu sua et venit archidiaconus ct porregit unicuique eorum oblatas tres. Et, accedente pontifice ad altare, dextra levaque circumdant altare et simul cum illo canoncm dicunt, tenentes oblatas in manibus, non super altare, ut vox pontificis valentius audiatur, et simul consecrant corpus et sanguinem domini » (OR HI, 1; Andricu II, 131). Man wird nicht fehlgehen, wcnn man m dieser Konzclcbration cine alte romischc Ubcrlieferung crblickt, wobei allcrdings offcnblcibt, ob auch das Mitsprcchen der Kanonworte ait ist. Als alte Ubcrlicferung und Überrcst romischcr Konzclcbration pflegt man auch die I Icranzichung der Presbyter bei der Ôlweihe des Griindonncrstags anzuschcn, in der heutigen Liturgie die Betcihgung von zwolf Pricstcrn bci der Konsekration von Chrisam und Katcchuinenenol. |. A. Jungmann schrcibt iiber die Mitwirkung der zwolf Presbyter: « Ubrigens bcwahrt im Ponti fikalgottcsdicnst gerade der Griindonncrstag noch ein weiteres Bcispicl uralter Konzclcbration: bei der Ôlweihe, wo u.a. zwolf Presbyter — als Vcrtrctung des gesamten Stadtklcrus — in Paramcnten crscheinen und, wic ein alter Ordo von Rouen sich ausdrückt, ' simul cum pontifice verbis et manibus conficiunt , ein Wort, das A malar vom Mitkonsekricren in der Messe gcbraucht hatte, Liber off. I, 12, 26 (1 lanssens II, 75) * (Miss. Soil., I. 261, Anni. 14). 20 — Ephnn 1962. 166 notai: nique hagiographique. Mais en marge de ses articles et contributions, il se dé­ pensa en d’autres activités de parole ct d’apostolat de grand air: Cadets, Scou­ tisme, Route, Camps d’été etc. sans oublier le Cercle Sainte-Jeanne (1926), mul­ tipliant réunions, entretiens ct plaquettes... Dans cette optique de publications, il contribua à la fondation des Editions de ï Orante (1934). En 1938, il put mettre sur pied l’Ocuvre sociale du domaine de Troussares, par Auneuil (Oise). En 1940, lors de l’exode au cours de la seconde guerre qu’il vécut, le P. Doncoeur, se replie sur Lvon, où il devient Aumônier national des Scouts de France En 1944, il reprend aux Etudes sa collaboration jusqu’en juillet 1958 où lui y est donné de se consacrer entièrement à son Oeuvre familiale de Troussurcs 'école ouverte en octobre 1959). C’est là qu’il meurt, le 21 avril 1961, et là aussi qu’il est inhumé, le 23, après une Messe d’enterrement en cette église SaintEtienne de Beauvais qu’il aimait tant. Dans l’organe très personnel de son Cercle de jeunes, dans ses Cahiers SainteJeanne (premier numéro en février 1930), on trouve au naturel divers aspects de sa pensée ct de son apostolat, à la tête de cette équipe qu’il groupa ct anima avec flamme. Ces Cahiers envisagent de consacrer l’année 1962 (dernière gerbe de la moisson) à un choix des lettres du Père, au florilège de ses plus belles pages, ct à la bibliographie complète de ses articles et contributions très dispersées. Ce travail est entrepris par l’une des ses fidèles, la chartiste Yvonne Lanhers, qui collabora avec le Père dans leurs cinq volumes sur divers textes du Procès de Sainte Jeanne d’Arc. En 1961, pp. 220-222, les Cahiers Sainte-Jeanne ont déjà donné, établie par Andrée Fossier, une bibliographie du P. Doncoeur: 61 numéros de plaquettes, discours, ct autres écrits, etc. Le numéro de novembre 1961, pp. 225-320, Mé­ morial Paid Doncoeur contient de suggestives photos du Père, avec quelques articles qui évoquent ses activités ct son rayonnement. Il est dédié: A notre Père qui dans le Christ par l’Evangile nous a engendrés. Non solum in me­ moriam, sed in intentionem et in epem. L’Evangile, Paul Doncoeur, le trouvait et le vivait toujours actuel, dans les leçons et le déroulement de la Liturgie. F. CoMBALUZIER, C.M. IUS ET PRAXIS A CTA SANCTAE SEDIS SACRA RITUUM CONGREGATIO I MISSA VOTIVA IN DIE PROFESSIONIS RELIGIOSORUM (η. 13) Sequens Missa, unica pro singulis occasionibus, est votiva II classis, et celebratur aut ile mandato aut de consensu respectivi Ordinarii; in ea adhibetur color albus. Antiphona ad Introitum. Ps. 39, 8-9. In capite libri scriptum est de me, ut facerem voluntatem tuam: Deus meus, vôlui, et legem tuam in medio cordis mei. (T. P. Alleluia, alleluia.) Ps. ibid., 2. Exspectans exspectavi Dominum, et intendit mihi. y. Gloria Patri. Et diatur Glôria in excelsis. Oratio Omnipotens sempiterne Deus, qui famulos tuos, a mundi periculis ereptos, ad plenius sectanda Filii tui vestigia vocare dignatus es: praesta, quaesumus; ut propositam sibi evangélicam perfectionem consequantur. Per eundem Do­ minum. Epistola: Phil. 3, 7-14: Quae mihi fuerunt lucra... ad bravium supernae vocationis Dei in Christo lesu Domino nostro. Graduate. Ps. 65, 13-14. Introibo in domum tuam in holocaustis, reddam tibi vota mea, qua? distinxerunt labia mea. V. Ibid., 16 Venite, audite, et narra­ bo, omnes qui timetis Deum, quanta fecit anima? mea?. Alleluia, alleluia. Y. Gal. 6, 14. Mihi absit gloriari, nisi in crucc Domini nostri lesu Christi, per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo. Allelûia. Post Septuagesimam, omissis Alleluia et versu sequenti, dicitur: Tractus. Ps. 62, 2. Deus, Deus meus, ad te de luce vigilo. V. Sitivit in te anima mea, quam multipliciter tibi caro mea. V. Ps. 50, 12. Cor mundum crea in me, Deus; et spiritum rectum innova in visceribus meis. 168 S. CONGREGATIO RITUUM Ttmport autem paschali omittitur graduait·, et eius loco dicitur: Alleluia, alleluia. V. Gal. 6, 77. Mihi absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri lesu Christi, per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo. Alleluia. V. Ps. 132, 4. Ecce quam bonum et quam iucundum, habitare fratres in unum! Allclûia. Evangelium: Marc. 10, 17-21: Cum egressus esset lesus... et veni, sequere me. Antiphona ad Offertorium. 1 Par. 29, 17-18. Domine Deus, in simplicitate cordis mei Janus obtuli universa: Deus Israël, custodi hanc voluntatem. (T. P. Alleluia.) Secreta Famulorum tuorum, Domine, sacrificium benignus accipias; ct tibi pauper­ tatem, castitatem et obedientiam voventes, tua caritate confirmes. Per Dominum nostrum. Antiphona ad Communionem. Ps. 33, 9. Gustate et videte, quoniam suavis est Dominus; beatus vir, qui sperat in eo. (T. P. Alleluia.) Postcommunio Pretioso corpore ct sanguine Filii tui reféeti, te, Domine, deprecamur; ut, qui sacra \ota te inspirante emiserunt, éadem te adiuvante custodiant. Per eundem Dominum. MISSA VOTIVA IN DIE PROFESSIONIS RELIGIOSARUM (n. 14) Sequens Missa, unica pro singulis occasionibus, est votiva II classis, et ctlebratur aut dc mandato aut de consensu respective Ordinarii; in ea adhibetur color albus. Antiphona ad Introitum. Ps. 44, 11-12. Audi, filia, et vide, et inclina aurem tuam, et obliviscere populum tuum ct domum patris tui; et concupiscet Rex decorem tuum. (T. P. Alleluia, alleluia.) Ps. ibid., 2. Eructavit cor meum verbum bonum: dico ego opera mea Regi. y. Gloria Patri. Et dicitur Gloria in excelsis. NOVAE MISSAE VOTIVAE 16'» ()ratio Deus, qui has famulus tuas, a sacculi vanitate conversas, ad supernæ vocaliônis bravium accendis: gratiam tuam cis infunde; ut professionis suæ me­ mores, quæ te inspirante promittunt, te auxiliante perficiant. Per Dominum. Epistola'. I Cor. 7, 6-8, 25, 29-32, 34: Hoc dico secundum indulgentiam... ut sii sancta corpore, ct spiritu: in Christo lesu Domino nostro. Graduate. Regnum mundi et omnem ornatum sacculi contempsi, propter ; morem Domini mei lesu Christi: quem vidi, quem amavi, in quem credidi, quem clilé ;i. V. Ps. 44, 2. Eructavit cor meum \erbum bonum, dico ego opera mea Regi. _ | Allclûia, alleluia. Y. Cant. 2, 16. Dilectus meus mihi, et ego illi, qui pasci­ tur inter lilia. Alleluia. Post Septuagesimam, omissis Alleluia et versu sequenti, dicitur·. Trac,us Ps. 26, 7-8, 10. Exaudi, Domine, vocem meam, qua clamavi ad te: miserere mei ei exaudi me. Y. Tibi dixit cor meum, exquisivit te facies mea; faciem tuam, Domine, requiram. Y. Adiutor meus esto, ne derelinquas me; neque despicias me. Deus salutaris meus. I Ttmport autem paschali omittitur graduate, et eius loco dicitur: Al'elûia, allclûia. Y. Cant. 2, 16 Dilectus meus mihi, et ego illi, qui pascitur inter lilia. Allclûia. V. Ps. 83, 5 Beati qui habitant in domo tua. Domine; in saécula sæculôrum laudabunt te. Allclûia. Evangelium·. Matth. 25, 1-13: Dixit lesus discipulis suis parabolam hanc: Simile erit regnum... Vigilate itaque, quia nescitis diem, neque horam. I Antiphona ad Offertorium. Ps. 115, 16-17. Dirupisti. Domine, vincula mea: tibi sacrificabo hostiam laudis, et nomen Domini invocabo. (T. P. Allclûia.) Secreta I Suscipe, quaesumus, Domine, oblatiônem nostram: et has famulas tuas, quæ se maiestati tuæ in paupertate, castitate, obedientia devovent, benignus aspice, ct ad praemia futûra dispone. Per Dôminum. Antiphona ad Communionem. Ps. 72, 28. Mihi autem adhærcrc Deo bo­ num est, ponere in Domino Deo spem meam. (T. P. Allclûia.) Postcommunio i I I Deus, qui omnia pro te in hoc saeculo relinquentibus ætérnum in cadis praeparas habitaculum: confirma corda famularum tuarum, et concède; ut ad cadcstes Agni nûptias pervenire mereantur. Per Dominum. I 12 — Ephem. hr. 1962. 170 S. CONGREGATIO RITUUM MISSA VOTIVA AD VOCATIONES ECCLESIASTICAS PETENDAS f». 15) In hac Missa adhibetur color albus. Antiphona ad Introitum. Matth. 4, 18-19. Dominus secus mare Galilaea· vidit duos fratres, Petrum et Andréam, et vocavit cos: Venite post mc: faciam vos fieri piscatores hominum. (7 *. P. Alleluia, alleluia.) Ps. 18, 2. Caeli enarrant gloriam Dei: et opera manuum eius annuntiat firmamentum. V. Gloria Patri. Oratio Mitte, quaesumus, Domine, operarios in messem tuam: ut Unigeniti Filii tui et præcépta iugiter serventur et ubique sacrificium innovetur: Qui tccum. Epistola: 1 Reg. 3-10: Ministrabat puer Samuel... Loquere, Domine, quia audit servus tuus. Graduate. Ps. 26, 4. Unam pétii a Domino, hanc requiram, ut inhabitem in domo Domini omnibus diebus vita: mea.. . Ut videam voluptatem Domini, ct visitem templum cius. Alleluia, alleluia, y. Ps. 83, 5. Beati qui habitant in domo tua, Domine: in saecula sæculôrum laudabunt te. Allelûia. Post Septuagesimam, omissis Alleluia et versu sequenti, dicitur: I ractus Ps. 83, 24. Quam dilecta tabernacula tua, Domine virtutum! Concupiscit ct deficit anima mea in atria Domini, y. Cor meum et caro mea exsultaverunt in Deum vivum. y. Etenim passer invenit sibi domum, et turtur nidum sibi, ubi ponat pullos suos: altaria tua, Domine virtutum, rex meus et Deus meus. Tempore autem paschali omittitur graduate, et eius loco dicitur: Alleluia, alleluia, y. Ps. 83, 5. Beati qui habitant in domo tua. Domine: in saecula sæculôrum laudabunt te. Allelûia. V. Eccli. 39, 19. Florete, flores, quasi lilium, et date odôrem, ct frondete in gratiam, collaudate canticum, ct benedicite Dominum in operibus suis. Allelûia. Evangelium: Ioann. 1, 35-51: Stabat loanncs... ct descendentes supra Filium hominis. Antiphona ad Offertorium. Ps. 15, 5. Dominus pars hereditatis mcæ ct calicis mei: tu es qui restitues hereditatem meam mihi. (T. P. Allelûia.) Secreta B Munus quod offerimus, Domine, vitale populo tuo perfice sacramentum: ut in circuitu mensæ tuæ preces et hôstias multiplicati tibi ministri committant. Per Dominum nostrum. NOVA! MISSA! VOTIVAE 171 Antiphona ad Communionem. Ps. 65, 16. Venite, audite, et narrabo, omnes qui timetis Deum, quanta fecit anima mcæ, (T. P. Allelûia). Postcommunio Cæléstibus repleti mysteriis, quaesumus, omnipotens Deus: ut ministros tuos et numero augeas et caritate sanctifices. Per Dominum. MISSA VOTIVA AD VOCATIONES ECCLESIASTICAS SERVANDAS (n. 16) In hac Missa adhibetur color albus. Antiphona ad Introitum. Ps. 104, 3-4. Lætétur cor quxréntium Dominum, et confirmamini: quaerite faciem eius semper. (T. P. Alleluia, alleluia.) Ps. ibid., 1. Confitemini Domino, et invocate nomen eius: annuntiate inter gentes opera cius. y. Gloria Patri. Oratio Excita, Domine, in Ecclesia tua spiritum pietatis et fortitudinis; qui dignos akaribus tuis ministros, ct verbi tui strenuos assertores efficiat. Per Dominum nostrum. Epistola’. 1 Ioann. 2, 14-17: Scribo vobis, iuvenes... manet in xternum. Graduait. Ps. 72, 24 ct 1. Tenuisti manum dexteram meam, et in voluntate tua deduxisti me, et cum gloria suscepisti me. y. Quam bonus Israel Deus, his qui recto sunt corde! Alleluia, allelûia. y. Ps. 51, 10. Ego sicut oliva fructifera in domo Dei; speravi in misericordia Dei in aeternum et in sacculum saeculi. Allelûia. Post Septuagesimam, omissis Allelûia ct versu sequenti, dicitur: Tractus. Ps. 23, 3-5. Quis ascendet in montem Domini, aut quis stabit in loco sancto eius? y. Innocens manibus et mundo corde, qui non accepit in vano animam suam, nec iuravit in dolo proximo suo. V. Hic accipiet benedictionem a Domino, ct misericordiam a Deo salutari suo. Tempore autem paschali omittitur graduait, et eius loco dicitur: Allelûia, allelûia. y. Ps. 51, 10. Ego sicut oliva fructifera in domo Dei; speravi in misericordia Dei in xternum et in saeculum sacculi. Alleluia, y. Ps. 65, 16. Venite, audite, et narrabo, omnes qui timetis Deum, quanta fecit anima· mea *. Allelûia. i Evangelium: Ioann. 15, 1-9: Ego sum vitis vera... Manete in dilectione mea. Antiphona ad Offertorium. Ps. 97, 2. Bonum est confiteri Domino, et psal­ lere nomini tuo, Altissime. (T. P. Allelûia.) ■ !72 S. CONGREGATIO RITCUM Secreta Plebis ru«, quaesumus, Domine, preces et munera benignus intende· ut dispensatores mysteriorum tuorum multiplicentur, et in amdre tuo Writer perseverent. Per Dominum. Antiphona ad Communionem, loann. 17, 11 et 17. Pater sancte, serva eos in nomine tuo, quos dedisti mihi, ut sint unum, sicut ct nos: sanctifica eos in '.critatc. (T. P. Allclûia.) Postcom munio Fac ηος quaesumus, Domine, recensitis mysteriis respirare; ct quos minivros Redemptionis elegeris, immensa: tu;c caritati pura mente servire. Per Dominum. MISSA VOTIVA AD VOCATIONES RELIGIOSAS PETENDAS ET FOVENDAS (n. 17) In hac Missa adhibetur color albus. Antiphona ad Introitum. Ps. 79, 15-16. Respice de cælo et vide, et visita vincam istam: ct perfice eam, quam plantavit dextera tua. (T. P. Alleluia, alleluia.) Ps. ibid., 2. Qui regis Israel, intende, qui deducis velut ovem loscph V. Gloria Patri. Oratio Familiam tuam, quaesumus, Domine, propitius respice et nova prole sem­ per amplifica: ut ct filios suos ad propositam sanctitatem perdùcere, ct aliorum salutem efficaciter valeat procurare. Per Dominum nostrum lesum Christum, Filium tuum: Qui tccum vivit ct regnat. Epistola: Eph. 4. 1-6; 23-24: Obsecro vos ego vinctus... in iustitia ct sancti­ tate seritatis. Graduate. P<. 99, 2-3. Servite Domino in lætitia, introite in conspectum eius in exsultatione. V. Scitote quoniam Dominus ipse est Deus, ipse fecit nos ct non ipsi nos. Alleluia, alleluia. V. P.c. IB, 15. Benedicti vos a Domino, qui fecit cadum et terram. Alleluia. Post Septuagesimam, omissis Alleluia et versu sequenti, dicitur: M Tractus Ps. 121, 6, 8-9. Rogate qua: ad pacem sunt Icrusalem, et abundantia diligentibus te. V- Propter fratres meos et proximos meos loquebar pacem dc te. V Propter domum Domini Dei nostri quæsivi bona tibi. r NOVAE MISSAL VOTIVAL 173 Tempore autem paschali omittitur graduate, et eius loco dicitur: Alleluia, alleluia. Ps. Ili, 15. Benedicti vos a Domino, qui fecit cadum ct terram. Alleluia. V. Ps. 32, 12. Beata gens, cuius est Dominus Deus, populus quem elegii in hereditatem sibi. Allelûia. Evangelium: Luc. 9, 57-62: Ambulantibus discipulis in via, dixit quidam .id lesuni... aptus est regno Dei. Antiphona ad Offertorium. Ps. 42, 4. Introibo ad altare Dei: ad Deum qui la tilic.it nivent vitem meam. (T. P. Alleluia.) Secreta Sacrificium nostra: devotionis, quod tibi, Domine, offerimus, benignus assu­ me; ut familia tua fideliter libi servire mereatur, et nova semper accipiat incre­ menta. Per Dominum. Antiphona ad Communionem. Ps. 132, 1 et 3. Ecce quam bonum et quam incùndum habitare fratres in unum; quoniam illic mandavit Dominus bene­ dictionem. (7'. P. Allelûia.) Postcommunio Huius, Domine, virtûte sacramenti, da nobis, quaesumus, perserverantem in tua voluntate famulatum; ut in diebus nostris, et mérito et nûmero, familia tibi serviens augeatur. Per Dominum. O Adnotationes Ecclesiae catholicae summis Pontificibus maxime cordi fuit semper, sed prae­ sertim in hoc sacculo, sacerdotum sanctitas necnon vocationum qualitas et nume­ rus. Quin omnia sapientia documenta S. Pii X. Pii XI, Pii XII et loannis XXIII, f.r., memoremus, sufficiat mentionem facere Pontificii Operis vocationum sacer­ dotalium a Pio XII adprobati die 4 novembris 1941 Motu proprio «De Pontificio Opere vocationum sacerdotalium apud Sacram Congrctationcm Seminariis ct Studiorum Universitatibus praepositam constituendo». Huius «Operis» propo­ situm est voluntatem in christifidelibus «excitare fovendi, tuendi iuvandique Ecclesiasticas Vocationes.. itemque fideles cx omnibus orbis partibus in com­ munione precum ac piorum exerc: o:vm vocare...» (Acta Ap. Sedis, 33 |1941| 479). Paulo post, dic 8 septembris 1943, eadem S. Congregatio eiusdem < Operis » Statuta et normas ad Statuta exsequenda adprobavit ct edidit (Acta Ap. Sedis, 35 |1943| 369-370). Demum, peteniibus supradicta Sacra Congregatione de Seminariis ct insimul S.tcra Congregatione de Religiosis, die 1° iulii 1961 Sacra Rituum Congregatio quinque novas Missas adprobavit quae celebrari possunt uti votivae sive in die S. CONGREGATIO RITUUM professionis religiosorum et religiosarum sive pro vocationibus sacerdotalibus: dc quibus infra. Inter votivas in novis editionibus Missalis sub nn. 13, 14, 15, 16, 17. habentur quinque novae Missae votivae quae sequuntur: n. 13. Missa votiva in die professionis religiosorum; n. 14. Missa votiva indie professionis religiosarum; n. 15. Missa votiva ad vocationes ecclesiasticas petendas; n. 16. Missa votiva ad vocationes ecclesiasticas servandas; n. 17. Missa votiva ad vocationes religiosas petendas et fovendas. Duas prae oculis habemus editiones Missarum n. 15 et 16, quae dici possunt «ad vocationes ecclesiasticas petendas» et «ad vocationes ecclesiasticas servan­ das »; quarum editionum prima, typis polyglottis vaticanis impressa, disposita fuit iuxta normas S.R.C. iam impertitas; altera vero editio (Tibure impressa) improprie ac erronee servat titulos antea usitatos, i.e.: Introitus, loco Antiphona ad Introitum; Offertorium, loco Antiphona ad Offertorium; Communio, loco Antiphona ad Communionem; praeterea verba ipsius tituli Missarum non con­ cordant cum originali; dicitur enim: Missa ad petendas vocationes ecclesiasticas, loco Missa votiva ad vocationes ecclesiasticas petendas; et Missa pro vocationibus ecclesiasticis servandis, loco Missa votiva ad vocationes ecclesiasticas servandas; tandem desideratur brevis rubrica, quae legitur in originali: In hac Missa adhi­ betur color albus. Post titulum Missarum n. 13 et n. 14 exstat rubrica: « Sequens Missa, unica pro singulis occasionibus, est votiva II classis, et celebratur aut de mandato aut dc consensu respectivi Ordinarii... ». Eadem rubrica tamen non praemittitur aliis tribus Missis nn. 15, 16, 17. Proinde Missae votivae « in die professionis religiosorum » ct « in dic professionis religiosarum» unice ut 11 classis, ordinandae erunt iuxta n. 370, c) novi Codicis rubricarum, et cum privilegiis in n. 343 eiusdem Codicis contentis. Conditiones, uti patet, sunt: ut Missa sit unica pro singulis occasionibus, et accedat mandatum aut consensus rcspectivi Ordinarii. Quaeri potest: 1. Vtrum verba < in die professionis» intelligi debeant tantum «in dic nrofessionis perpetuae», vel etiam «in dic professionis temporaneae». Salvo meliore indicio, putamus respondendum esse affirmative etiam si agatur dc professione temporanea: quia, etsi temporanea, est vera professio; textus enim non distinguit. 2. In aliqua Congregatione religiosa uno quoque anno professio renovatur, cum, iuxta Constitutionem, ad annum tantum emittatur. Hoc in casu licetne quotannis Missam votivam n. 14 celebrarer Censemus, nostra sententia, adhuc respondendum esse affirmative, cum quotannis agatur dc vera professione. 3. Verbum t rcspectivi » Ordinarii censemus intelligcndum esse non solum dc Ordinario loci», sed etiam de Superiore maiore» in religionibus clerica­ libus exemptis, iuxta can. 198, § 1, cod. iur. canonici. NOVAE MISSAE VOTIVAE 175 4. In Pontificali romano post actionem lirurgicam in functione « Dc benedictlone ct consecratione Virginum » exstat rubrica: « Missa dicitur dc dic, cum collecta pro Virginibus sub uno Per Dominum »; atque statim additur oratio Da, quaesumus, Domine, his famulabus tuis », etc.; postea autem, suis locis habentur Secreta ct Postcommunio. In hac functione dici ne poterit Missa votiva in dic professionis religiosarum »? Affirmative respondere non ausim, quia ritus « Dc benedictione et conse­ cratione Virginum » superat, quoad solemnitatem, alias formas « professionis », quae communiter fiunt in Congregationibus. Praeterea in Pontificali romano huic caeremoniae praeponitur rubrica: « Benedictio et consecratio Virginum fieri debet in Epiphania Domini, vel in Albis Paschalibus, aut in Natalities Aposto­ lorum, seu in Dominicis diebus». Haec autem pars Pontificalis romani nondum a S.R.C. reformata est; ideo putamus nihil esse innovandum usque dum competens auctoritas sensus suos proferat. Supradicta rubrica, Missis votivis nn. 13 et 14 praeposita, non exstat ante alias Missas votivas nn. 15, 16, 17; igitur hac Missae retinendae sunt, communiter, uti Missae votivae IV classis. Licebit tamen illas celebrare, in quibusdam circum stantiis, uti votivas II classis; ex. gr. iuxta n. 370, Z») novi Codicis rubricarum (pro... seminariis...: initium et finis anni scholaris, iubilaea extraordinaria...); vel etiam iuxta n. 366 eiusdem codicis, i.e. pro re gravi et publica simul causa, quae potest esse aliqua gravis spirtualis necessitas vel utilitas dioecesis ab Ordinario diiudicanda. Textus. Aliter ac in quibusdam Missis, ultimis annis approbatis (ex. gr.: In Assumptione beatae Mariae Virginis, S. loseph opificis, S. Pii X), novae Missae habent textum iuxta versionem antiquam. Plurcs formulae a S.R.C. recognitae ct aptatae fuerunt (ex. gr.: Postcomm. Missae n. 17 cf. cum oratione «super populum» fer. Ill post Dominicam 1 Passionis); aliae sumptae sunt ex Missis iam exstantibus in Missali: ex. gr.: In Missa n. 13: Epistola (Phil. 3, 7-14), cf. Missam in festis S. Francisci de Paula (2 aprilis) et S. Petri de Alcantara (19 octobris); Versus allcluiaticus T. P., Ecce quam bonum, cf. Missam S. Alfonsi dc Ligorio (2 augusti); Evangclium (Me. 10, 17-21), cf. Missam in festis S. Gabrielis a Virgine Perdolente (27 febr.) et S. Antonii M. Zaccaria (5 iulii); Antiphona ad Communionem, Gustate et videte, eadem est in Missa Domi­ nicae VIII post Pentecosten; In Missa n. 14: Epistola (I Cor. 7, 6-8, 25, 29-32, 34), cf. Missam IV de Communi Virgi­ num, Vultum tuum; Versus allcluiaticus T. P.. cf. Missam Almae Domus Lauretanae (olim pro aliquibus locis, 10 decembris). In Missa η. 15: Antiphona ad Introitum, Dominus secus mare, feliciter reviviscit ex Missa vigiliae (suppressae) S. Andreae Apost. (olim 29 novembris); Graduale, Linam petii, cf. Missam S. Familiae et Almae Domus Lauretanac (olim pro aliquibus locis, 10 decembris); Versus alleluiaticus, Beati qui habitant, cf. Missam Almae Domus Laurctanac lut supra); Evangelium (loan. I, 35-51) ex Missa vigiliae (suppressae) S. Andreae Apost. (o'im 29 nov.). hi Missa n. 16: Antiphona ad Introitum, Laetetur cor, cf. Missam fer. V post Domini­ cam IV Quadragesimae; Graduale, Tenuisti, cf. Missam Dominicae 11 Passionis (seu Palmarum); Evangelium (Ioan. 15, 1-9) cf. Missam Protexisti, de Communi unius Mart. T. P.; Antiphona ad Communionem, Bonum est, invenitur eadem in Dominica Septuagesimae. In Missa n. 17: Antiphona ad Introitum, Introibo, cf. Missam in festo S. Stanislai Kostkae (olim pro aliquibus locis, 13 novembris). /·nictus. Paulo post editam a summo Pontifice Pio XI gravissimam Encyclicam «De Sacerdotio catholico, S.R.C., per decretum dici 11 martii 1936, facultatem extendit celebrandi Missam votivam D. N. lesu Christi Summi et Aeterni Sacerdotis una cum pio exercitio orandi pro Cleri sanctificatione orbis universi (Ephem. lit. IP, 51 ( 1937) 4). Nunc ex novis Missis approbatis alium peculiarem fructum licet sperare ut Deus religiosos, religiosas, sacerdotes et adspirantes ad sacerdotium sanctificet. Ex ipsa celebratione dis ini Sacrificii Missae primus fructus spiritualis pendet. Sed per meditationem formularum, ex quibus Missae componuntur, spiritualem alimoniam omnes sumere possunt sive pro anima propria sive in fosendo sacerdotii et religionis aestimationem, ac intimum perfectionis deside­ rium alere in adspirantibus ad sacerdotium ct in animis Deo consecrandis. Valde prosunt «dies sacerdotales >, atque in hac occasione (et in aliis) singulae formulae etiam argumentum praebere possunt, per conciones, expli­ candi seras et claras notiones dc sacerdoti natura, necessitate, excellentia. Faxit Deus ut optimas vocationes ad statum ecclesiasticum et ad « Reli­ giones » concedere dignetur, « una cum auxiliis necessariis quibus vocationes ipsae ad felicem exitum adducantur >. 1 P. TRANSLATIO FESTI SS. CORDIS 1ESÜ ·'/ II COMMUNICATIO CIRCA FESTA PATRONORUM ITALIAE 1 ('uni uterque clerus Italiae teneatur, ad normam rubricarum, festa S. Francisci Assisicnsis, Conf., atque S. Catharinae Senensis, Virg., Italiae Patronorum principalium, gradu 1 classis celebrare, curent Ordinarii ut, in Propriis conficiendis, tres lectiones historicae propriae utriusque Sancti inserantur; et in fine sextae lectionis addatur: In festo S. Francisci Assisicnsis, Conf. (die 4 octobris): «Pius vero Papa duodecimus, una cum sancta Catharina Senensi, principalem Italiae Patronum declaravit atque constituit ». In festo S. Catharinae Senensis, Virg. (die 30 aprilis): «Pius vero Papa duodecimus, una cum sancto Francisco Assisiensi, principalem Italiae Patronam declaravit atque constituit ». Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Romae, cx aedibus Sacrae Rituum Congregationis, dic 5 augusti 1961. L. S. C. Card. CtcoGNANi, Ep. Tusculanus, Henricus Dante, a secretis Praefectus III DECRETUM CIRCA TRANSLATIONEM FESTI SS. CORDIS IESU 2 Cum anno 1962 festum Ssmi Cordis lesu occurrat die 29 lunii simul cum festo Ss. Petri et Pauli, Apostolorum, quod iuxta Codicem Rubrica­ rum n. 91, 3, praecedentia gaudet, nonnulli locorum Ordinarii petierunt ut festum Ssmi Cordis lesu ad alium transferatur diem. Quare haec Sacra Rituum Congregatio, de mandato Ssmi D. N. loannis Papac XXIII, statuit ut in illis regionibus ubi festum Ss. Petri et Pauli Apostolorum est de praecepto, festum Ssmi Cordis lesu celebretur dic 22 lunii, feria VI post festum Ssmi Corporis Christi. Ideoque pro his regionibus calendarium ita mutetur: Die 22 lunii, Feria VI, Ssmi Cordis lesu, I classis. Die 28 lunii, Feria V, Vigilia Ss. Petri ct Pauli App., II classis. 1 Acta Jf Sedis, 53 (1961) 630. - Acti Ap. Sed'S. 54 (1962) 50. I7S S. CONGREGATIO RITI UM Dic 29 lunii, Feria VL Ss. Pétri et Pauli App., I classis. Die 30 Iunii, Sabb., Commemoratio S. Pauli Ap., III classis. Ex Secretaria S. Rituum Congregationis, die 13 Decembris 1961. Ep C. Card. Cicognam. Ep. Tusculan., L. Ep S. Praefectus Henricus Dante, a secretis — Non raro evenit ut, ob occursum duorum Officiorum uno ccdemquc dic, Officium I classis, die fixo statutum, locum cedat Officio mobili eiusdem classis, qui in tabella praecedentiae superiorem obtineat locum, et in alium diem transferatur. Hoc autem in praxi fere semper discidium efficit inter pietatem publicani Ecclesiae seu liturgicam ct pietatem privatam seu fidelium, praesertim si festum translatum, sive ratione patronatus, sive devotione populi, summi momenti apud fideles habetur, ita ut translatio plerumque incongrua videatur. Si autem festum translatum in iurc communi est de praecepto, magis ac magis translatio incon­ grua videtur: nam, dum festum liturgicum in sequentem diem transfertur, ecclesiasticum praeceptum die statuto manet. Occursus huiusmodi hoc anno habetur dic 29 iunii, cum festum Ss.mi Cor­ dis lesu occurrat simul cum festo Ss. Apostolorum Petri et Pauli. Iuxta Codicem rubricarum (n. 91, 3) festum Ss.mi Cordis lesu praeceden­ tia gaudet; proinde festum liturgicum Ss. Apostolorum in sequentem diem transfert debet; christifidelcs, tamen, festum de praecepto Ss. Apostolorum Petri ct Pauli dic 29 iunii observare tenentur. Peropportune ergo praesens Decretum statuit ut hoc anno festum Ss.mi Cor­ dis lesu feria VI post festum Ss.mi Corporis Christi li.e. die 22 iunii) celebre­ tur. ita ut festum Ss. Apostolorum Petri et Pauli dic proprio maneat. Decretum latum est pro illis regionibus tantum ubi festum Ss. Apostolorum est de praecepto; sunt enim nonnullae nationes, cx.gr. Gallia, in quibus festum Ss. Petri et Pauli non est dc praecepto servando, eius tamen solemnitas dominica sequenti celebratur. Vigilia Ss. Apostolorum Petri ct Pauli (2S iunii) ct Commemoratio S. Pauli Ap. (30 iunii), quae, vi translationis festi Ss. Apostolorum, hoc anno suppressae essent, per hoc Decretum suis diebus restaurantur. Optandum ut Decretum latum fuisset pro universa Ecclesia, illis regionibus ubi festum Ss. Petri et Pauli App. non est de praecepto minime exceptis: procul dubio unitas celebrationis liturgicae semper prodest unitati familiae christianac quae in celebratione liturgica profecto exprimitur. Sicut etiam optandum est ut alia vice huiusmodi Decreta ante editionem Ordinis Officii et Missae promulgentur, praesertim si exinde, ut in casu, Ordo Officii ct Missae plurium dierum erit immutandus. S. Famoso Adnotatio. *_ _ DECLARATIO CIRCA INTERPRETATIONEM CODICIS 179 IV declaratio circa quaedam dubia quae in rubricarum CODICE INTERPRETANDO ORTA SUNT 1 Ut nonnullis petitionibus circa externam festorum solemnitatem sa­ tisfiat, haec Sacra Congregatio, audito Commissionis liturgicae suffragio, numeros Codicis rubricarum, qui sequuntur, ita definiendos esse statuit: N. 358. — Solemnitas externa ipso iurc competit dumtaxat: a) festo Ssmi Cordis lesu; b) festo B. Μ. V. a Rosario, in dominica I mensis octobris; c) festo Purificationis B. Μ. V., si actio liturgica huic diei propria, approbante Sancta Sede, in dominicam transferatur, pro ea tantum Missa, quae candelarum benedictionem ct processionem sequitur; d) festo Patroni principalis, rite constituti, nationis, regionis seu provinciae sive ecclesiasticae sive civilis, dioecesis, loci seu oppidi vel ci­ vitatis; c) festo Patroni principalis, rite constituti, Ordinis seu Congrega­ tionis, ct religiosae provinciae; f) festo Patroni, rite constituti, coetuum vel institutionum, in ecclesiis vel oratoriis, quo fideles ad Patronum celebrandum conveniunt; g) festis anniversarii Dedicationis necnon Tituli propriae ecclesiae; h) festis Tituli necnon Fundatoris canonizati Ordinis seu Congre­ gationis; i) lestis aut commemorationibus, in calendario Ecclesiae universae vel in calendario proprio inscriptis, quae cum peculiari populi concursu celebrantur: cuius rei index est loci Ordinarius. N. 359. — Solemnitas externa, si ipso iurc competat, nec supra, n. 358, pro quibusdam solcmnilatibus externis aliter statuatur, fieri potest aut ipso die quo festum impeditur, aut in dominica immediate praecedenti vel immediate sequenti Officium festi impediti, aut alio die ab Ordinario loci determinando, iuxta rubricas. Si vero peculiari induito conceditur, solemnitas externa diei definito assignatur. ►p C. Card. Cicogn’ani. Ep. Tusculan., Praefectus L. S. Henricus Dante, a secretis 1 Acta Af- Sedis, 54 (1962) 51. 180 S. CONGREGATIO RITUUM — Aspectus praecipui recentioris legislationis liturgicae, qui etiam in no\o rubricarum Codice inveniuntur, sunt quaedam actioni pastorali adaptationes valde utiles. Inter quas non ultimae sunt adnumerandae illae dispositiones quae ordi­ nationem Missarum votivarum respiciunt. Etenim ne in extraordinariis celebra­ tionibus, quae quacumque ex causa fiunt, ipsa Missae celebratio quid mere decorativum aliquando evadat, in rubricarum Codice largius quam antea Mis­ sae votivae celebratio permittitur peculiaribus circumstantiis aptae. Attamen evulgato rubricarum Codice et in praxim deducto, rubricae, quae ad Missas \misas in solemnitate externa festorum respiciebant, minus visae sunt concedere quam pro votis et opportunitate. Qua de causa nonnulli locorum Ordinarii a Sacra Rituum Congregatione petierunt ut facultas Missam votivam in solemnitate externa festorum celebrandi ad omnia Sanctorum festa cum peculiari populi concursu celebrata extendere­ tur et quidem quovis anni die. L't his petitionibus satisfaceret, Sacra Rituum Congregatio Declarationem de qua supra evulgavit. Ex comparatione novi textus a S.R.C. propositi cum textu pristino in Co­ dice rubricarum contento, innovationes quae sequuntur elucent: 1. Ad n. 358 ad litteram a deleta sunt verba: in dominica 111 post Pente­ costen·. ex hoc eruitur solemnitatem externam festi Ss.mi Cordis lesu exinde fieri posse quocumque die iuxta rubricas, neque requiri Ordinarii licentiam aut indicium de populi concursu: 2. Ad litteram c verba festis I aut II classis quae cum quadam peculiari actione liturgica sunt connexa ita suffecta sunt: festo Purificationis B.M.V. si actio liturgica huic diei propria... Revera multi sciscitabantur quaenam essent ista festa quadam peculiari actione liturgica connexa, cum, si Missam festi Purificationis, quae candelarum benedictionem et processionem sequitur, excipe­ res, perperam aliud festum exquireretur. 3. Quoad solemnitatem externam festi Patroni principalis de qua ad litte­ ram d primitivi textus, hac Declaratione solemnitatem externam ipso iure com­ petere declaratur omnibus Patronis, qui Patroni nomine quocumque titulo con­ decorentur, scilicet sive nationis, sive regionis, seu provinciae ecclesiasticae aut civilis, sive dioecesis, sive loci seu oppidi vel civitatis, sive, pro religiosis. Ordinis seu Congregationis vel tantum provinciae religiosae, sive etiam coetuum vel institutionum; sed ho< in casu facultas in ecclesiis vel oratoriis datur, quo fideles id Patronum ce’ebrandum conveniunt. Ita celebratio Patroni coetuum vel institu•c mm expednur, qui alioquin vix liturgicam celebrationem haberet. 4. Denique ad litteram / extensio quam maxime, vi huius Declarationis, af­ fertur: quae enim antea tantum festis 1 et II classis concedebatur, nunc omnibus festis aut commemorationibus, in calendario Ecclesiae universae \el in calendario proprio inscriptis, conceditur. Ex hoc in praxi perpaucis festis solemnitas externa ipso iure non competit. Est casus solemnitatis externae, ex.gr., S. Rochi vel S Ritac, celebrandae in ecclesia in qua nullo titulo eorum festa sunt inscripta; Adnctatïo. IK1 DECI.,'RATIO CIRCA INTERPRETATIONEM CODICIS devotio tamen in istos Sanctos inter fideles progressa est. Sed ct quidem hoc in Gisti possibilitas celebrandi solemnitatem externam adhuc manet, obtinenda Limen ex induito a Sancta Sede; ct hoc sane ut vigiletur ne facilius evulgetur Sanctorum devotio dc quibus forte nihil historice constet, aut circa eos aliquid superstitiose vel fanatice agatur. 5. Quaerere potest aliquis cur sub litteris a, b, c, etc... huius Declarationis enumerentur Sanctorum festa qui, si excipias festa Patronorum coetuum vel institutionum. sub verbis litterae / « festis aut commemorationibus in calendario Ecclesiae universae vel in calendario proprio inscriptis» certe includuntur. Ratio hacc est: ad celebrandam solemnitatem externam istorum festorum requiritur concursus populi ab Ordinario loci diiudicandus, pro ceteris festis sub litteris ;.b a ad h enumeratis, solemnitas externa nulla clausola est limitata. 6. Ad n. 359 ubi dicitur: * solemnitas externa... fieri potest aut ipso dit quo 'iestum impeditur, aut m dominica immediate praecedenti vel immediate se­ quenti Officium fcsli * impediti adiccta sunt haec verba: aut alio die ab Ordi­ nario loci determinando. Ex hoc c'arius elucet: a} solemnitas externa festi suo dic impediti fieri potest, iuxta rubricas, aut ipso die, aut in dominica immediate praecedenti vel immediate sequenti, sine ulla licentia; b) solemnitas vero externa festi suo die non impediti, quovis die tantum ab Ordinario loci assignari potest, a quo proinde expetenda est permissio; c) qua facultate Ordinarius uti potest etiam pro festis suo die impeditis vel etiam pro solemnitate externa festi B.M.V. a Rosario, si forte extra dies supra enumeratos in primo casu, vel extra dominicam I octobris in secundo, ce­ lebratur. 7. Per se Ordinarius loci, in determinando dic, etiam diem liturgicum 1 clas­ sis eligere potest, quo in casu de solemnitate externa fit tantum commemoratio in Missa dici, modo ne occurrat dies sub nn. 1, 2, 3 ct ^< C. Card. L. Cicognam, S. Ep. Tusculan., Praefectus Henricus Dante, a secretis « Editio typica » alicuius libri liturgici est editio typis PoIvglottis Vaticanis exarata et per Decretum S. Rituum Congregationis « typica > declarata, cui editiones omnes, quae « iuxta typicam » dicuntur, ab editoribus pontificiis exaratae in posterum adamussim concordare debent: de eiusdem con­ cordantia cum editionibus approbatis, ad normam can. 1390 C.I.C., constare debet ex attestatione Ordinarii loci in quo imprimuntur aut publici iuris fiunt. Cum alicuius libri prodiit nova editio typica, editiones praecedentes per se vim amittunt, non eis quis uti potest et substitui debent, praesertim cum nova editio sit etiam emendata. Hac Declaratione S. Rituum Congregatio admonet quod nova editio typica partis secundae Pontificalis Romani, nuper edita, cum sit simul emendata, immo funditus recognita, ita obligat ut editiones usque nunc usitatae vim obligationis amiserint neque ideo quis uti amplius cis possit. S. Famoso Adnotatio. — 1 .icta Jp Sedis, 54 (1962) 52. S. COMMUNIO INFIRMIS \DMINISTRANDA 183 SUPREMA S. CONGREGATIO S. OFFICII DECRETUM DE SACRA COMMUNIONE INFIRMIS ADMINISTRANDA HORIS POSTMERIDIANIS 1 Quaesitum est ab hac Suprema S. Congregatione utrum infirmis, etsi non in periculo mortis constitutis, nec decumbentibus, sed domo egredi non valentibus, Sacram Communionem ministrare liceat horis post­ meridianis, quoties ipsi mane Sacram Eucharistiam recipere nequiverint, sive prae sacerdotis absentia, sive prae alio rationabili impedimento. Feria V" loco IV'" die 19 octobris 1961. Em.mi ac Rcv.mi DD. Cardinales rebus fidei ac morum tutandis praepositi, huic Dubio respondendum decreverunt: Affirmative, dummodo: 1) agatur de infirmis qui iam per hebdomadam domo egredi non valeant; 2) tempus ac frequentia Sacrae Communionis a Parocho vel alio Sacerdote, cui spiritualis cura infirmi incumbit, determinentur: 3) regulae serventur quoad ieiunium eucharisticum iam statutae. Quam decisionem Feria VI sequenti die 20 octobris 1961. in Audientia Emano ac. Rev.mo D.no Cardinali Secretario S. Officii impertita, SS.mus 1). N. D. loanncs divina Providentia Papa XXIII confirmavit ac publici iuris fieri iussit. Datum Romae ex aedibus S. Officii die 21 octobris 1961. Sebastianus Masala, Notarius — Dubium dc quo agimus novae disciplinae scientiam sup­ ponit, quae Constitutione Apostolica « Christus Dominus » dic 6 ianuarii 1953 invecta est, circa eucharisticum ieiunium ac tempus quo divinum sacrificium celebrari ct fidelibus praesentibus communio distribui potest. Haec disciplina novis innixa principiis veterem omnino immutavit, quae pluribus ante saeculis viguerat. In ipsa Constitutione Apostolica Ordinariis facultas conceditur permittendi horis postmeridianis Missae celebrationem ct sacram communionem distribuendi infra Missam vel proxime ante et statim post. At sane constans Ecclesiae regula permansit, distribuendi scilicet communionem (sive mane sive vespere) cum celebratur Missa, cuius pars integrans est, excepto ut patet casu Viatici. Motu proprio vero «Sacram communionem» diei 19 martii 1957 extensio seu potius concessio facta est locorum Ordinariis permittendi horis postmeridia­ nis S. Eucharistiae distributionem independenter a Missae celebratione, ubi loco Adnotatio. 1 Acta Ap. Sedis, 53 (1961) 735. 184 S. CONGREGATIO S. OEFiCII Missae aliqua sacra functio habeatur. In hoc Motu proprio de infirmis vespere danda Eucharistia est sermo, sed modo gencrico; quapropter quaesitum fuit ut S. C. de ipsorum vespertina communione explicite loqueretur. Hinc praesens Dubium, cui S. C. Sancti Officii respondit. Dubium duo respicit puncta: 1) quinam infirmi possunt domi sacram communionem recipere horis postmeridianis, ct 2) quis perpendere ac decernere potest susceptionis adiuncta, idest tempus ct frequentiam. Imprimis statuitur agi dc infirmis, quamvis non in periculo mortis consti­ tutis nec decumbentibus, qui iam per hebdomadam domo egredi non valerent et ipso mane sacram communionem suscipere non potuissent ob sacerdotis absentiam aut aliud rationabile impedimentum. Infirmi sunt qui aliquo morbo afficuntur. Sed quaeii posât: quid dicendum dc senibus? Sunt senes, qui stricte loquendo, nullo laborant morbo, sed aliqua indigent cura, praesertim hiemali tempore, ad valetudinem tuendam. Putamus eos uti infirmos haberi, non tantum ob adagium « ipsa senectus est morbus », sed etiam quia interdum domo egressus sanitati non parum ncccre potest. Praeterea ad hoc inducit patens documenti incentio, cum veluti causam agnoscit «aliud rationabile impedimentum». Infirmi praeterea debent domi detineri valetudinis causa iam per hebdom dari Hinc solum octavo dic frui pontificia concessione incipere possunt, necessitate manendi domi permanente. Sed si mane praesto sit sacerdos, qui Eucharistiam infirmo deferre possit, hic mane valet eam sumere, horis scilicet quibus ordinarie Missa celebrari potest, non vero horis postmeridianis, lamvero quo infirmus vespere domi communicari valeat, requiritur ut ipse mane hoc facere non potuerit « sive prae sacerdotis absentia, sive prae alio rationabili impedimento». Putamus hic verbo absentia intelligi debere impossibilitatem sacerdotem habendi, qui sacramentum ad infirmum deferat, non vero eius ca­ rendam in loco, secus nihil diceret sequens dictio « alio rationabili impedi­ mento ». Hisce insuper verbis intelligi potest infirmum sacram Eucharistiam recipere non potuisse mane quacumque causa impediente, uti, exempli gratia, esset defectus ieiunii eucharistici, aut impossibilitas quaevis ob infirmitatem, aut familiare quoddam motis um aut etiam nimia sacerdotis occupatio. Neque necessc est ut communio postmeridiana repetatur aut constanter sive habitualiler fiat, sed sufficit quod circumstantia locum habeat una vice, seu ali­ quando, quod evidenter exprimitur verbo quoties. Alterum punctum respicit personam quae iudicare seu determinare debeat circa tempus et frequentiam huius vespertinae communionis. S. Congr. hoc indi­ cium sive parocho tribuit, sise sacerdoti, cui spiritualis cura infirmi incumbit. Haec sane attributio signum est Ecclesiae sollicitudinis spirituali bono con­ sulendi fidelium, qui infirmitate vexantur, et est insuper aequa ac recta, praesertim in nosocomiis, institutis, etc., aut ubi parochus vel eius adiutor nequit huic officio operam dare. Hic sacerdos sidebit utrum praescriptae adsint conditiones et statuet horam ac frequentiam sacrae communionis, quam ipse dabit vel alius sacerdos. Lex circa ieiunium cucharisticum immutata manet. M. G. ϋΗΗΒ^ΜΜΗΗΜΗΜΗ·Ι^^· P. ΜΙΡ·ΜΜΜ·····ΙΜ O.S.B., Enchiridion hturgicum. Complectens Ί hcologtac sacramentalis et dogmata et leges iuxta novum codicem rubricarum, 2 voll. Romae-Friburgi Brisg.-Barcinone, Herder, 1961. In-8”, XVI-1524 pp. Rado 1. Indoles operis. Titulus forsan aliquem inducere posset ad censendum hoc opus, notabilis ferme molis, ut aliquam selectorum fontium liturgicorum coi lectionem, quia « Enchiridion » tali revera sensu aliquando usurpatur. Sed in praesenti casu erraret profecto, quia hic sumitur pro libro manuali, quod, de cetero, germanae significationi verbi adhibiti apprime respondet. Mens cl. A. revera fuit liturgiae librum manualem aliquem, et quidem sub omni respectu integrum, componendi, in scholis theologicis adhibendum. Inscriptionem hanc Λ. alii priori praetulit, cl. Jungmann suggerente. Initio enim sic operam suam practitulaverat: Enchiridion liturgiae pastoralis seu syn­ thesis theologiae sacramentalis. 2. Ambitus. A. disserit de Missa, Sacramentis, Sacra menta! ibus, Officio di­ vino, Anno liturgico, locis, vestibus, obiectis sacris, piis exercitiis cetcrisque no­ tionibus omnibus, quae ad cultum aliquo modo referuntur. Omnia pertractat — et haec est peculiaris novitas et veluti distinctivum signum manualis — sub aspectu, qui .simul est dogmaticus, moralis, iuridicus rubricalis, cacremonialis, historicus, cxegcticus, pastoralis et asceticus. Fructus qui inde producitur est aliqua magna « Summa » medioaevalis recordationis. Ad arduum huiusmodi laborem aggrediendum, maxime eum impulit mu­ nus, quod, iam ab anno 1948, in Universitate Budapcstinensi exercet, quod est magisterium in cathedra « Theologiae sacramentalis cum institutionibus litur­ gicis >. Etenim hanc ampliorem synthesini ipse in lectionibus pro huius facul­ tatis tyronibus parandis, sedula opera elaboravit. 3. Methodus. Materia exponitur methodo scholastica. In re dogmatica theses formalitcr enunciantur ct postea, ut mos est in theologiae dogmaticae manuali­ bus, serie diversorum argumentorum e Scriptura et Traditione etc. demon­ strantur. * Sed etiam in reliqua materia praebenda A. modo semper systema t ico et perspicuo procedit, per distinctas divisiones conceptus et argumenta ordinate recensendo. Stylus claritate nitet. Lingua, quae latina est, tenore, quem omnibus accessibilis putamus, evolvitur. Singulae lectiones bona bibliographia ornantur, quae etsi aliqua investiga­ tione notabilis momenti caret, opera fundamentalia, reccntiora quoque, generatim complectitur. In fine operis habetur etiam opportunus index ad promptius reperienda capita bibliographica iuxta diversa argumenta. Placet in toto opere abundantia citationum ex Patribus, scriptoribus et aliis /3—Ephem Iit. 1962. OTTO STEVENS 422 Was werden wir demi mit der Schaltwoche anfangcn? Es bictcn sich wcrtvollc und intéressante Pcrspcktiven an. Im kirchlichen Festkalender konntc die Schaltwoche liturgisch etwa im Sinnc des alttcstamcntlichcn Sabbatjahrcs gefeiert werden. Besonders die Schaltwoche dcr Vicrtcljahrhundcrtc konntc den Gedanken eincs « Heiligen Jahres » in die Festfeier cincr ganzen Wochc umsetzen, als Jubcl- und Dankwochc für die natiirlichen und die fibcrnatiirlichcn Gabon und Gnaden. (Für die Liturgie kamcn die bctrcffcndcn Perikopen aus den Bfichcrn Moses in Bctracht). Im ausserkirchlichen Leben giibc die Schaltwoche eincn gfinstigen Anlass, cinmal wirklichc Bctricbsfcricn zu machen auf alien Wirtschaftsgcbictcn. Dcr Mcnssh konntc in dicscr Wochc zeigen, dass er noch Flerr fiber die Tcchnik ist, indem allo Machincn in dicscr Woche ruhen wiirden, wcil die Mcnschcn, die sic sonst « bcdicncn », cine Feicrwoche haben. — Dass unserc Kinder sich fiber cine zusatzlichc Ferienwoche besonders frcticn wiirden, sei nur am Rande bcmcrkt. IPo soil die Schaltwoche iniicrhalb des Jahres eingefiigt werden? Da die moisten Mcnschcn auf der nordlichcn Flalbkugcl leben und die Sommerzeit die Zeit ist, in der man am liebsten und am leichtestcn Feiern vcranstaltcn und Ferien nehmen mochtc, kame vicllcicht die Stcllc nach dem 2. Quartal in Fragc, also die Jahresmitte. Kirchlich ware das gcradc die Zeit nach den grossen Feston des Kirchcnjahrcs. — Oder nach dem 3. Quartal. — Oder, wenn cine Auftcilung dcr Monate im Rhythmus von 28, 28, 35 Tagen bzw. 35, 28, 28 Tagen durchgcfiihrt wiirdc, gabc cs noch anderc gute Moglichkciten des Einschubs. Um eincn Uebergang von unscrem jetzigen Kalendcr zuin ncucn ohne Bruch vollzichcn zu konnen, miissten wir warten bis zu cincm Jahre, das nach dem bishcrigcn Kalendcr nut cincm Sonntag beginnt, also bis 1967 odcr 1974. Gcradc wir Christen solltcn uns für cine Kalcndcrrcform intcrcssicrcn und emsetzen. Wenn wir es mcht tun, wird sic emes Tages von wcltlichcr Scitc ohne Bcrücksichtigung der religiôsen Gcsichtspunktc vollzogcn. Ffir manche ganz liberal cingcstclltc Politikcr wird die hier vorgcschlagcnc sichcr noch zu kompliziert sein. In solchen Kreisen ncigt man cher zu dcr Beibchakung des bishcrigcn Jahres von 365 bzw. 366 Tagen, wobci abcr dcr 365. bzw. 366. Tag cinfach als wochcnlos zugczahlt werden soli. Mit dicscr Losung konnen wir uns im Hinblick auf den geheiligten Sieben tagerhythmus nicmals zufrieden geben. Otto Stevens, Pfarrer Oldersum, Ostfrieslaiid, 15. Marz 1962. 9 IUS ET PRAXIS SACRA RITUUM CONGREGATIO DECRETUM GENERALE ORDO BAPTISMI ADULTORUM IN VARIOS GRADUS DISTRIBUITUR, PER QUOS CATECHUMENI, PROGREDIENTE INSTRUCTIONE, USQUE AD BAPTISMUM PERDUCUNTUR Ordo Baptismi adultorum, in Rituali romano, tit. II, cap. IV, descriptus, ex variis ritibus atque caeremoniis succrevit, quibus olnn catechumeni per diversos institutionis christianae gradus progredientes, ad sanctum Baptismum ducebantur. Cum vero, maxime in territoriis Missionum, numerus catechumenorum qui per gradus institutionis catholicae ad Baptismum ducendi sunt, Deo opitulante, in dies augeatur, multi illarum regionum Ordinarii institerunt, ut varii ritus, nunc in unum Ordinem contracti, quadamtenus ad antiquum modum reducerentur, scilicet, ut secundum suam naturam, initio atque successivis institutionis christianae gradibus adhiberi possint. Similem petitionem nonnulli quoque locorum Ordinarii regionum catholicarum obtulerunt, cum nostris temporibus numerus adultorum qui Ecclesiam ingredi desi­ derant, continuo augeatur, ct opportunum esse videatur, eorum institutionem catecheticam sacris quoque ritibus sanctificare. I lis omnibus rite perpensis atque utilitate restitutionis variorum rituum qui ad institutionem catechumenorum pertinent, recognita, ne tamen usus difformes indu­ cantur, haec Sacra Congregatio Ordinem Baptismi adultorum, quem supra memora­ vimus, per septem gradus disposuit, quibus, per opportuna temporis spatia, catechu­ meni adulti, secundum progressum institutionis catccheticae, ad suscipiendum Sacra­ mentum Baptismatis tendant. Quae omnia, comprobantibus, quantum carum interest, SS. Congregationibus Supremae S. Officii, necnon Fidei Propagationis, cum pro [311] suprema approba­ tione et concessione per infrascnptum Eminentissnnum Cardinalem Praefectum Sanctissimo Domino Nostro loanni Pp. XXIII submissa fuerint, Sanctitas Sua, in audientia dic II mensis Aprilis anni 1962, libenti animo concedere dignata est, atque * /kni Ap. Sedis, 54 (1962) 310-338. — Numeri inter quadratas uiu is, textui inserti, paginas commentarii Acta Ap. Sedis indicant. S. CONGREGATIO RITUUM 424 disposuit, ut infrascnptus * Ordo » in Rituali romano, loco indicato, inseratur, ct ab onuiibus quorum interest, iuxta normas ibidem statutas, adhibeatur. Contrariis quibuslibet, etiam speciali mentione dignis, minime obstantibus. Romae, ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 16 Aprilis, an. 1962. Arcadius Card. Larraona, Praefectus L. Φ S. Hcnricus Dante, a secretis ADDITIONES ET VARIATIONES IN RITUALI ROMANO CIRCA ORDINEM BAPTISMI ADULTORUM [312] Iit. II, cap. Ill: Praenotanda de Baptismo adultorum, n. 12: In medio Imius numeri, tractus: «sed prius errorum etc.», sic scribatur: «sed prius m Fide ca­ tholica diligenter instruantur ». , Inscriptio capitis IV sic mutetur: Caput IV Ordo Baptismi adultorum uno tractu exsequendus Hoc loco ponatur Ordo Baptismi adultorum, qualiter nunc in Rituali exhibetur. Post praedictum Ordinem ponatur novus Ordo per gradus Catechunicnatus dispositus, qualiter hic sequitur: ? Ordo Baptismi adultorum per gradus Catechunicnatus dispositus Normae pro usu Imius Ordinis 1. Omnes locorum Ordinarii concedere vel praescribere possunt, ut in Baptismo adultorum Ordo hic statutus servetur. 2. Totus ritus in septem gradus est divisus: Primus gradus respicit praeparationem spiritualem a sacerdote peragendam, qui cursum institutionis catechumenorum moderatur, nccnon fidelium, qui preca­ tionibus, graviorem vitam Christianam exhibendo, catechumenis auxilio spirituali esse debent (nn. 1-3); sequitur prima catechumenis nominis mpositio, fundamentalis catechesis, actus aversionis ab errore et conversionis ad Deum, atque prima solcinnis cum Cruce signatio (nn. 4-12), quae simul est etiam actio fundamentalis exor­ cismi, seu diabolicarum potentiarum radicalis eversio. ORDO BAÏT1SMI ADULTORUM 425 |3I3| Secundus gradus exhibet perantiquam caeremoniam gustationis salis, qua significatur crescens delectamentum catechumenorum m chnstiana institutione (nn. 13-17). Tertium, quartum, quintum gradum constituunt solemnes ter repetiti exorcismi, quibus fortiter in pectus demittitur catechumenorum ad Deum totalis conversionis labor, cui humani generis adversarius summopere reluctatur (nn. 18-24; 25-31 ; 32-40). Sextus gradus continet caeremonias proxime ad Baptismum recipiendum directas, ex perantiquo usu depromptas atque profunda significatione repletas. Post solemnem catechumenorum in ecclesiam ingressum (nn. 41-42), sequitur redditio symboli ct orationis dominicae, ultimus exorcismus et ritus aperitionis au­ rium; demum, iterata abrenuntiationc Satanae, catechumenus oblinitur cum oleo catechumenorum ac quasi pugnator constituitur contra potestates Christo et Eccle­ siae mimicas (nn. 47-49). Septimus atque ultimus gradus proprie ducit ad Baptismum. Renovatur nominis impositio, fit Fidei confessio, Baptismatis petitio (nn. 51-52), administratio Baptismatis (nn. 53-55), atque cum sacro chrismate unctio, qua innui­ tur Spiritus Sancti gratia Baptismate accepta (n. 55), vestis baptismalis et candelae accensae traditio (nn. 56-57), baptizatorum dimissio (n. 58). 3. Diversi gradus, quibus totus ritus dividitur, sequuntur progredientem cate­ chumenorum christianam instructionem ct catechesim. Proinde non licet gradus illos omittere, confundere, vel ab ordine statuto mutare. Hoc tantum permittitur, ut scilicet quidam gradus subsequent! uniatur, ubi ratio pastoralis id suadeat. Si quis vero catechumenus una simul cum ceteris, rationabili causa, ritum perficere nequivit, tenetur illum saltem privatim supplere. Circa aliquos vero ritus peculiares qui, forsitan, in certis locis aut regionibus, vcl apud quosdam populos, admirationem movere vcl male accipi possunt, ad Con­ ventus episcopales facultas defertur, opportune statuendi quae fieri debeant, iuxta normas sequentes: n) Si constet, alicubi, iuxta communem populorum mentem, tactus manus sacerdotis, signum Crucis super catechumenos facientis, accipi uti signum actionis iuridicac cum certis consectariis legalibus, vcl uti significationem a sensu christiano prorsus alienam habentem, tunc, maxime si opus conversionis adhuc ad primordia sistitur, Episcopi determinent modum quo catechumeni signo Crucis muniri debeant, [314] scilicet, prout a rubricis suis locis dicetur, vel ita ut patrini catechumenos signent, vcl tandem ut ipsi catechumeni se signent, dum sacerdos super omnes simul signum Crucis producit. />) Ubi gustatio salis per ipsum sacerdotem, qui sal imponat ori catechume­ norum, fieri nequeat, Episcoporum erit determinare modum item a rubricis suo loco propositum adhibendum, scilicet num salis exhibitio fieri debeat a maiore vase sale pleno, ex quo ipsi catechumeni sal accipiant. r) Circa unctionem cum oleo catechumenorum haec animadvertantur; ubique, ma­ xima diligentia et perseveranti instructione, catechumenis significatio huiusmodi 426 S. CONGREGATIO RITUUM unctionis exponenda est. Ubi vero catechumenis, propter familiares ac inveteratas consuetudines, vera et profunda huius unctionis significatio nullo modo explicari possit, Episcopi ab illa unctione dispensare possunt, sed pro illis populis aut defini­ tis locis tantum, ct tantummodo pro temporis spatio, quo huiusmodi unctio finem suum didascalicum attingere nequit. Omnibus tamen viribus adnitendum est, ut sacra unctio, cum oleo huic proprie usui consecrato, progrediente christiana institutione populi, regulariter impertiri possit. t ! /n pectore : 1 Signo tibi sca t res, ut odorem suavitatis Christi sentias. Signo tibi pcc^ tus, ut credas in Deum. /n scapulis : pulas, ut suscipias iugum servitutis eius. —------------------------ —____________________________________ —________ _____________ Si rcro numerus catechumenorum sat magnus sit, nil prohibet quominus hac caeremoniae a pluribus sacerdotibus peragantur. H - ■*'·«· · <'&■ *.■ s,' ' ■ y,· ORDO BAPTISMI ADULTORUM z | Signo vos omnes in nôminc Patris, et Filii, ^ct Spiritus Sancti, ut habeatis vitam ætérnam et vivatis m saecula saeculorum. Omnes: Anien. (In singulari pro singulo) X ·.·. 431 Denique erga electos sat magnum signum Crucis producit, dicetis: Oremus. <-7. H Oratio Preces nostras, quaesumus, Domine, clementer exaudi, ct hos electos tuos (has electas tuas) N.N., Crucis dominicæ impressione signatos(-as), perpetua virtute cu­ stodi: ut, magnitudinis gloriae tuæ rudimenta servantes, per custodiam mandatorum tuorum ad regenerationis gloriam pervenire mereantur. Per Christum Dôminum nostrum. It. Arnen. /C I ■ Oratio [322] Oremus. Deus, qui humani generis ita es conditor, ut sis etiam reformator, propitiare po­ pulis adoptivis, et novo testamento sôbolem novae prolis adseribe: ut, filii promissionis, quod non potuerunt assequi per natiiram, gaudeant se recepisse per gratiam. Per Christum Dominum nostrum. It. Arnen. \ 10 a. Ubi fero, iuxta ca ipiae superius, ad n. l) a dicta sunt, signum Cnicis ab ipso sacerdote super catechumenos effici non possit, ipsi catechumeni, proprio loco manentes, pol­ lice se signant in respecti eo corporis loco, dum sacerdos manu signa Crucis versus eos pro­ ducit, dicens: Signo vobis Iron <-< tem, ut suscipiatis Crucem Domini. ! < In auribus: Signo vobis au φ res, ut audiatis divina præcépta. I In oculis: Signo vobis ocu ►!« los, ut videatis claritatem Dei. H] In naribus: Signo vobis na 9H| res, ut odorem suavitatis Christi sentiatis. ! | I. jMl f i In pectore: Signo vobis pec >J< tus, ut credatis in Deum. HH ' I ; In scapulis: Signo vobis sed SS ] pulas, ut suscipiatis nigum servitutis eius. 11. Tunc extendit manum super electos et dicit: HH I] / 1 S. CONGREGA TIO RITUUM 432 Oremus. (In singulari pro singulo) Oratio Omnipotens sempiterne Deus, Pater Domini nostri lesu Christi, respicere di­ gnare super hos famulos tuos, quos (has famulas tuas, quas) ad rudimenta fidei vo­ care dignatus es: omnem cæcitatem cordis ab cis expelle: disnimpe omnes laqueos sâtanæ, quibus fuerant colligati(-ac) : aperi cis, Domine, ianuain pietatis tuæ, ut, signo sapientiæ tuæ imbiiti(-æ), omnium cupiditatum foctôribus câreant, et ad sua­ vem odôrem præccptôrum tuôrum læti(-æ) tibi in Ecclesia tua deserviant, et pro­ ficiant de die in dicm, ut idônci(-æ) efficiantur accedere ad grâtiam Baptismi tui, percepta medicina. Per ciimdem Christum Dominum nostrum. R". Arnen. [323] 12. Tandem sacerdos dicit (in singulari pro singulo): Ite in pace ct Dominus sit vobiscum. Omnes: Arnen. Secundus gradus 13. Sacerdos indutus supcrpellicco et stola, vel etiam pluviali, violacei coloris, cum suis fl< ricis accedit ad gradus altaris, ct genibus flexis, pias mente ad Deum preces effundit, ad implorandum divinum auxilium. Deinde, surgens, se signat, dicens: V. Deus, in adiutôrium meum intende. Omnes respondent: Domine, ad adiuvandum me festina. V. Gloria Patri. Omnes: Sicut erat. 14. Sacerdos benedicit sal: 1 . ' ’ i« Exorcizo te, creatura salis, in nômine Dci Patris omnipotentis, et in caritate Domini nostn lesu ►P Christi, ct in virtute Spiritus φ Sancti. Exorcizo te per Deum vivum, per Deum verum, per Deum sanctum, per Deum, qui te ad tutelam hu­ mani generis procreavit, ct populo venienti ad credulitatem per servos suos conse­ crari præccpit, ut in nômine sanctæ Trinitatis efficiaris sacramentum ad effugandum mimicum. Proinde rogamus te, Domine, Deus noster, ut hanc crcatiiram salis sanctificando sancti ficcs, ct benedicendo bene φ dicas, ut fiat omnibus accipiéntibus perfecta medicina, permanens in visceribus côrum, in nomine eiusdem Domini nostri lesu Christi, qui venturus est indicare vivos et mortuos, et sacculum per ignem, R·. Arnen. ‘ • Benedicto sale, antequam catechumeni citis medicinam gustent, sacerdos addat sequentem orationem : J [ i Oremus. (in singulari pro singulo) Oratio Domine, sancte Pater, omnipotens ætérnc Deus, qui es, qui eras, et qui permanes usque in finem, cuius origo nescitur, nec finis comprehendi potest: te supplices invo­ camus super hos famulos tuos, quos (has famulas tuas, quas) dc errore liberasti: di­ gnare exaudire cos, qui (eas, quæ) tibi cervices suas humiliant ad lavacri fontem, t ORDO BAPTISMI ADULTORUM 433 ut, renâti(-x) ex aqua et Spiritu Sancto, cxpoliâti(-æ) veterem hominem, induant novum, [324) qui secundum te creatus est; accipiant vestem incorruptam, et immacu­ latam, tibi que Deo nostro servire mereantur. Per Christum Dominum nostrum. It. Anien. 15. Tunc pollice et indice accipit de ipso sale et immittit in os uniuscuiusque catechu­ meni, dicens {singulariter singulis): X., accipe sal sapientix: propitiatio sit tibi in vitam xternam. It. Arnen. Sacerdos : Pax tibi. It Et cum spiritu tuo. Oremus. {Iu singulari pro singulo) Oratio Deus patrum nostrorum, Deus universæ cônditor veritatis, te supplices exora­ mus, ut hos bimulos tuos (has famulas tuas) respicere digneris propitius, et hoc pri­ mum pabulum salis gustantes, non diiitius esurire permittas, quo minus cibo explean­ tur cælésti, quatenus sint semper spiritu ferventes, spe gaudentes, tuo semper nomini servientes. Perduc cos (eas), Domine, quaesumus, ad novae regenerationis lavdcrum, ut cum fidelibus tuis promissionum tudrum ætéma praemia consequi mcrcdntur. Per Christum Dominum nostrum. It Arnen. 15 a. Ubi vero, iuxta prudens indicium Conventus episcopalis, impositio salis ad os catechumenorum per ipsum sacerdotem convenienter fieri nequeat, idem Conventus iuxta normas pro usu huius Ordinis, n. 3b, datas, disponat, ut catechumeni sibi ipsis sal impo­ nant, digitis sumptum e maiore vase a sacerdote ipsis oblato. 16. Postea sacerdos dicit {in singulari pro singulo): Ite in pace, et Dominus sit vobiscum. Omnes: Arnen. Tertius gradus 17. Committitur prudenti indicio Ordinariorum locorum, utrum, perpensis necessita­ tibus vel opportunitatibus catechumenorum, tres gradus sequentes, scilicet tres series exorcismo­ rum, distincte atque separarim, diversis temporibus, peragi sinantur, an omnes tres ima actione contractas, vel etiam unam ex tribus tantum, duabus aliis omissis. [325] 18. Caeremoniae Imius gradus fiunt semper distinctim, pro catechumenis viris, et pro feminis, et, iuxta opportunitatem, etiam loco et tempore diversis. 19. Sacerdos indutus stiperpelliceo et stola, vel etiam pluviali, violacei coloris, cum suis clericis accedit ad gradus altaris, et genibus flexis, pias mente ad Deum preces effundit, ad implorandum divinum auxilium. Deinde, sitrgens, se signat, dicens: S. CONGREGA TIO RITUUM 434 R\ Deus, in adiutôrium meum intende. Omnes respondent: Domine, ad adiuvândum me festina. R\ Gloria Patri. Omnes: Sicut erat. Pro viris 20. Sacerdos dicit super electos stantes (in singulari pro singulo)·. Or.itc, electi, flectite génua, ct dicite: Pater noster. Et electi, genibus flexis, orant et dicunt: Pater noster, usque ad Sed libera nos a malo, inclusive. Sacerdos suhiungit : Levate, complete orationem vestram, ct dicite: Arnen. Et illi, surgentes, respondent: Arnen. ' Sacerdos dicit patrinis: Signate cos mccum. Et facit signum Crucis versus electos, dicens: In nomine Patris, ct Filii, ct Spiritus Sancti, dum patrini pollice signant eos in fronte, eadem verba proferentes. 21. Deinde sacerdos extendit manum super eos dicens: Oremus. ■ . \ (In singulari pro singulo) Oratio Deus Abraham, Deus Isaac, Deus lacob, Deus, qui Moysi famulo tuo in monte Sinai apparuisti, ct filios Israel de terra Aegypti eduxisti, deputans eis Angelum pie­ tatis tuæ, qui custodiret eos dic ac nocte: te quaesumus, Domine; ut mittere digneris sanctum Angelum tuum de caelis, qui similiter custodiat ct hos famulos tuos ct per­ ducat eos ad gratiam Baptismi tui. Per Christum Dominum nostrum. Omnes: Arnen. » • > I I [326] Exorcismus (fn singulari pro singulo) Ergo, maledicte diabole, recognosce sententiam tuam, et da honorem Deo vivo ct vero, da honorem lesu Christo Filio eius, ct Spiritui Sancto, ct recede ab his famulis Dei, quia istos sibi Deus ct Dominus noster lesus Christus ad suam sanctam gratiam, fontemque Baptismatis vocare dignatus est: et hoc signum sanctæ Cru^cis (producit signum crucis, dum singuli pollice se signant in fronte), quod nos fronti cius damus, tu, maledicte diabole, numquam audeas violare. Per ciimdcm Christum Dominum nostrum, qui venturus est mdicare vivos et mortuos, ct saeculum per ignem. Omnes: Amcn. Et concluditur, ut infra n. 24. OiU)O BAPTISMI ADULTORUM 435 Pro feminis 22. Sacerdos dicit super electas stantes (»» singulari pro singula): Orate, cléctæ, flectite genua, ct dicite: Pater noster. Et electae, genibus flexis, orant et dicunt: Pater noster, usque ad Sed libera nos a malo, inclusive. Sacerdos subiungit : Levate, complete orationem vestram, ct dicite: Arnen. Et illae, surgentes, respondent: Amcn. Sacerdos dicit matrinis: Signate eas mccum. Et Jacit signum Crucis versus electas, dicens: In nomine Patris, et Filii, ct Spiritus Sancti, dum inatrinae pollice signant eas in fronte, eadem verba proferentes. 23. Deinde sacerdos extendit manum super eas, dicens: Oremus. (Zh singulari pro singula) Oratio Deus cæli, Deus terrae, Deus Angelorum. Deus Archangeldrum, Deus Patriar­ charum, Deus Prophetarum, Deus Apostolorum, Deus Martyrum, Deus Confesso­ rum, Deus Virginum, Deus omnium bene viventium, Deus, cui omnis lingua con­ fitetur, et omne genu flectitur, cælcstium, terrestrium, et infernorum: te invoco, Domine, super has famulas tuas, ut eas custodire, et perducere digneris ad gratiam Baptismi tui. Per Christum Dominum nostrum. Omnes: Amcn. |327] Exorcismus fin singulari pro singula) Ergo, maledicte diabole, recognosce sententiam tuam, ct da honorem Deo vivo ct vero, da honorem lesu Christo Filio eius, er Spiritui Sancto, et recede ab his famulabus Dei quia istas sibi Deus ct Dominus noster lesus Christus ad suam sanctam gratiam, fontemque Baptismatis vocare dignatus est: ct hoc signum sanctæ Cru^cis [producit signum cnicis, dum singulae pollice se signant in fronte), quod nos fronti carum damus, tu, maledicte diabole, numquam audeas violare. Per ciimdcm Christum Dominum nostrum, qui vcntiirus est indicare vivos et mortuos, et saeculum per ignem. Omnes: Arnen. Et concluditur, ut infra n. 24. 24. Postea sacerdos dicit [in singulari pro singulo); Ite m pace, et Dominus sit vobiscum. Omnes: Amcn. 436 S. CONGREGATIO RITUUM Quartus gradus 25. Caeremoniae Imius gradus fiunt semper distinctim, pro catechumenis viris, et pro feminis, ct, iuxta opportunitatem, etiam loco et tempore diversis. 26. Sacerdos indutus superpelliceo et stola, vel etiam pluviali, violacei coloris, cum suis clericis accedit ad gradus altaris, et genibus flexis, pias mente ad Deum preces effundit, ad implorandum divinum auxilium. Deinde surgens, se signat, dicens: V. Deus, in adiutorium meum intende. Omnes respondent: Domine, ad adiuvândum me festina. V. Gloria Patri. Omnes: Sicut erat. Pro viris 27. Sacerdos dicit super electos stantes (in singulari pro singulo): Orate, electi, flectite genua, ct dicite: Pater noster. Et electi, genibus flexis, orant et dicunt : Pater noster, usque ad Sed libera nos a malo, inclusive. Sacerdos subiungit : Levate, complete orationem vestram ct dicite: Arnen. [328] Et illi, surgentes, respondent: Arnen. Sacerdos dicit patrinis: Signitc cos mccum. Et facit signum Crucis versus electos, dicens : In nomine Patris, et Filii, ct Spiritus Sancti, dum patrini pollice signant cos in fronte, eadem verba proferentes. 28. Deinde sacerdos extendit manum super eos, dicens: 4 b « i « 4 i I »* I k « I I I Oremus. (In singulari pro singulo) Oratio Deus, immortale præsidium omnium postulantium, liberatio svipplicum, pax rogAntium, vita credentium, resurrectio mortuorum: te invoco super hos famulos tuos, qui, Baptismi tui donum petentes, ætemam consequi gratiam spirituali regeneratione desiderant: accipe eos, Domine, et quia dignatus cs dicere: Petite, et acci­ pietis; quaerite, et invenietis; pulsate, et aperietur vobis: petentibus praemium por­ rige, et ianuam pande pulsantibus, ut, ætérnam cælcstis lavacri benedictionem conscciiti, promissa tui miineris regna percipiant: Qui cum Patre, et Spiritu Sancto vivis ct regnas, Deus, in saecula saxulorum. Omnes: Amcn. Exorcismus (M singulari pro singulo) Audi, maledicte satana, adiurâtus per nomen ætérni Dei, et Salvatôris nostri lesu Christi Filii cius, cum tua victus invidia, tremens, geménsque discede: nihil tibi sit ORDO BAPTISMI ADULTORUM 437 commune cum his servis Dei, iam cælestia cogitantibus, renuntiaturis tibi ct sacculo tuo, et beatæ immortalitati victuris. Da igitur honorem advenienti Spiritui Sancto, qui, ex summa cadi arce descendons, proturbatis fraudibus tuis, divino fonte purgata péctora, sanctificâta Deo templa et habitacula perficiat: ut, ab omnibus penitus noxiis praeteritorum criminum liberati, servi Dei gratias perenni Deo referant semper, ct benedicant nomen sanctum eius in saecula sacculorum. Omnes: Arnen. Et concluditur, ut infra n. 31. Pro feminis 29. Sacerdos dicit super electas stantes (in singulari pro singula): Orate, eléctæ, flectite genua, ct dicite: Pater noster. · Et electae, genibus flexis, orant et dicunt : Pater noster, usque ad Sed libera nos a malo, inclusive. [329] Sacerdos subiungit: Levate, complete orationem vestram, ct dicite: Amcn. F.t illa:, surgentes, respondent: Amcn. Sacerdos dicit matrinis : Signate eas mecum. F.t Jacit signum Crucis versus electas, dicens: In nomine Patris, ct Filii, ri" ct Spiritus Sancti, cum matrina· pollice signant eas in fronte, eadem verba proferentes. 30. Deinde sacerdos extendit manum super eas, dicens: Oremus. (In singulari pro singula) Oratio Deus Abraham, Deus Isaac, Deus lacob, Deus, qui Moysi famulo tuo in monte Sinai apparuisti, et filios Israel dc terra Aegypti eduxisti, deputans eis Angelum pie­ tatis tuæ, qui custodiret cos die ac nocte: te quaesumus, Domine; ut mittere digneris sanctum Angelum tuum de cadis, qui similiter custodiat et has famulas tuas, ct per­ ducat eas ad gratiam Baptismi tui. Per Christum Dominum nostrum. Omnes: Amcn. Exorcismus (In singulari pro singula) Ergo, maledicte diabole, recognosce sententiam tuam, et da hondrem Deo vivo ct vero, da honorem lesu Christo Filio cius, ct Spiritui Sancto, et recede ab his famulabus Dei, quia istas sibi Deus et Dominus noster lesus Christus ad suam sanctam gratiam, fontemque Baptismatis vocare dignatus est: et hoc signum sanctæ Cru ri" cis (producit signum crucis, dum singula’ pollice se signant in fronte), quod nos fronti carum damus, tu, maledicte diabole, numquam audeas violare. Per eundem Christum Dominum nostrum, qui vcntiirus est judicare vivos ct mortuos, ct sac­ culum per ignem. Omnes: Amcn. Et concluditur, ut infra n. 31. 30 — Ephcm. Iit. 1962. 438 S. CONGREGATIO RITUUM 31. Postea sacerdos dicit (in singulari pro singulo): Ite in pace, ct Dominus sit vobiscum. Omnes: Arnen. Quintus gradus [330] 32. Caeremoniae Imius gradus fiunt semper distinctim, pro catechumenis viris et pro feminis, et, iuxta opportunitatem, etiam loco et tempore diversis. 33. Sacerdos indutus superpelliceo et stola, vel etiam pluviali, violacei coloris, cum suis clericis accedit ad gradus altaris, ct genibus flexis, pias mente ad Deum preces effundit, ad implorandum divinum auxilium. Deinde, surgens, se signat, dicens: y. Deus, in adiutorium meum intende. Omnes respondent: Domine, ad adiuvandum me festina. V. Glôria Patri. Omnes: Sicut erat. Pro viris 34. Sacerdos dicit super electos stantes (in singulari pro singulo) : Orate, electi, flectite genua, et dicite: Pater noster. Et electi, genibus flexis, orant et dicunt: Pater noster usque ad Sed libera nos a malo, inclusive. Sacerdos subiungit : Levate, complete orationem vestram et dicite: Ainen. Et illi surgentes respondent: Arnen. Sacerdos dicit pair in is: Signate eos mccuin. Et Jacit signum Crucis versus electos, dicens: in nomine Patris ct Filii, φ et Spiritus Sancti, dum patrini pollice signant eos in fronte, eadem verba proferentes. 35. Deinde sacerdos extendit manum super eos, dicens: Exorcismus (In singulari pro singulo) Exorcizo te, immunde spiritus, in nomine Patris, et Fi <■> lii, ct Spiritus Sancti, ut exeas, et recédas ab his famulis Dei. Ipse enim tibi imperat, maledicte damnate, qui pedibus super mare ambulavit, et Petro mergenti dexteram porrexit. [331] Exorcismus (In singulari pro singulo) Ergo, maledicte diabole, rccogndscc sententiam tuam, et da honorem Deo vivo et vero, da honorem lesu Christo Filio eius, ct Spiritui Sancto, et recede ab his fa­ mulis Dei, quia istos sibi Deus et Dominus noster lesus Christus ad suam sanctam gratiam, fontemque Baptismatis vocare dignatus est: et hoc signum sanctæ Cru^cis ORDO BAPTISMI ADULTORUM 439 (producit signum Crucis, dum singuli pollice se signant in fronte), quod nos fronti eorum damus, tu, maledicte diabole, numquam audeas violArc. Per eumdem Christum Dominum nostrum, qui ventûrus est i udidire vivos et môrtuos, ct sacculum per ignem. Omnes: Arnen. 36. Tum sacerdos, manum super electos adhuc extensam tenens, dicit (in singulari pro singulo) : Oi émus. Oratio Aeternam ac iustissimam pietatem tuam deprecor, Domine, sancte Pater, om­ nipotens aeterne Deus, auctor luminis ct veritatis, super hos famulos tuos, ut digneris eos illuminare lumine intellegentia: tuæ: munda cos ct sanctifica: da cis scientiam veram, ut digni efficiantur accedere ad gratiam Baptismi tui, teneant firmam spem, consilium rectum, doctrinam sanctam, ut apti sint ad percipiendam gratiam tuam. Per Christum Dominum nostrum. Omnes: Anien. Et concluditur, ut infra n. 40. Pro feminis 37. Sacerdos dicit super electas stantes (in singulari pro singula): Orate, clcctæ, flectite genua, et dicite: Pater noster. Et electae, genibus flexis, orant ct dicunt: Pater noster, usque ad Sed libera nos a malo, inclusive. Sacerdos, subiungit : Levate, complete orationem vestram, et dicite: Arnen. Et illa·, surgentes, respondent: Anien. Sacerdos dicit matrinis : Signate eas mccum. Et facit signum crucis versus electas, dicens: In nomine Patris, ct Filii, ►£< ct Spiritus Sancti, dum matrime pollice signant eas in fronte, eadem verba proferentes. [332] 38. Deinde sacerdos extendit manum super eas, dicens: Exorcismus (In singulari pro singula) Exorcizo tc, immunde spiritus, per Patrem, et Fi << liuin, et Spiritum Sanctum, ut exeas, ct recedas ab his fainulabus Dei. Ipse enim tibi imperat, maledicte damnate, qui cæco nato oculos aperuit, et quatriduinum Lâzarum de monumento suscitavit. Exorcismus (In singulari pro singula) Ergo, maledicte didbolc, recognosce sententiam tuam, et da honorem Deo vivo ct vero, da honorem Icsu Christo Filio cius, ct Spiritui Sancto, et recede ab his famulabus Dei, quia istas sibi Deus et Dominus noster lesus Christus ad suam sanctam S. CONGREGATIO RITUI Μ 440 grit iam, fontcmquc Baptismatis vocare dignatus est: ct hoc signum sanctæ Cru ►’< cis (prcducit signum Cnicis, dum singulae pollice se signant in fronte), quod nos fronti carum damus, tu, maledicte diabole, numquam audeas violare. Per etimdem Christum D0 minum nostrum, qui vcntiirus est indicare vivos ct mortuos, et saxulum per ignem. Omnes: Arnen. 39. Tum sacerdos, manum super electas adhuc extensam tenens, dicit (in singulari pro . singula); Oratio Oremus. Ætérnam ac iustissimam pietatem tuam deprecor, Domine, sancte Pater, omni­ potens æterne Deus, auctor himinis et veritatis, super has famulas tuas, ut digneris eas illuminare lumine intellegentia? tuæ: munda eas ct sanctifica: da eis scientiam veram, ut dignæ efficiantur accedere ad gratiam Baptismi tui, teneant firmam spem, consilium rectum, doctrinam sanctam, ut aptæ sint ad percipiendam gratiam tuam. Per Christum Dominum nostrum. Omnes: Arnen. Et concluditur, ut infra n. 40. 40. Postea sacerdos dicit (in singulari pro singulo); Ite in pace, ct Dominus sit vobiscum. Omnes: Amcn. Sextus I ‘ H I » ' : • ’ ■ grades [333] 41. Hora statuta, catechumeni coadunantur ante portam ecclesia·, vel loco con­ venienti, extra ecclesiam, ex quo sollemni pompa accedunt ad ecclesiam. Sacerdos indutus siiperpellicco ct stola, vel etiam pluviali, violacei coloris, cum suis clericis accedit ad gradus altaris, et genibus flexis, pias mente ad Deum preces effundit, ad implorandum divinum auxi­ lium. Deinde, surgens, vadit ad Jores ecclesia·, ubi, stans versus electos, se signat, dicens: V. Deus, in adiutonum meum intende. Omnes respondent: Domine, ad adiuvandum me festina. V. Glôria Patri. Omnes: Sicut erat. 42. Deinde sacerdos, sinistra manu apprehendens dexteram primi electi prope bracchiiim, vel ei porrigens extremam partem stolae, ex humero sinistro pendentem, introducit eum in ecclesiam ; primus sinistra manu trahit secundum, et secundus tertium, etc. Dum autem sacerdos illos introducit, dicit (in singulari pro singulo); Ingredimini in sanctam ecclesiam Dei, ut accipiatis benedictionem cælcstcm a Domino lesu Christo, et habeatis partem cum illo ct Sanctis eius. Omnes : Amcn. 43. Ingressi electi procumbunt seu prosternunt se in pavimento, et adorant, omnes simul. ORDO BAPTISMI ADULTORUM 441 44. Deinde, signo dato, surgimt omnes simul et sacerdos extendit manum super capita eorum, et electi cum eo recitant symbolum Apostolorum et orationem dominicam. Credo m Deum Patrem. |334] Pater noster. 45. Tunc sacerdos, versis renibus ostio cancellorum baptisterii, rursus extendit manum super capita electorum, dicens: Exorcismus {In singulari pro singulo) Nec te latet, satana, imminere tibi poenas, imminere tibi tormenta, imminere tibi diem indicii, diem supplicii sempiterni; diem, qui venttirus est velut clibanus ardens, m quo tibi, atque universis angelis tuis præparâtus sempiternus erit interitus. Proinde, damnate atque damnande, da honorem Deo vivo ct vero, da honorem lesu Christo Filio cius, da honorem Spiritui Sancto Parâclito, in cuius nomine atque virtiite praecipio tibi, quiciimque es, spiritus immiindc, ut exeas, et recedas ab his famulis 1 )ei, quos (his famulâbus Dei, quas) hodie idem Deus ct Dominus noster lesus Christus ad suam sanctam gratiam et benedictionem, fontcmquc Baptismatis dono vocare dignatus est: ut fiant eius templa per aquam regenerationis in remis­ sionem omnium peccatorum. In nomine citisdem Domini nostri lesu Christi, qui vcntiirus est indicare vivos ct mortuos, et saeculum per ignem. Omnes: Amcn. 46. Postea sacerdos pollice accipit de saliva oris sui {quod omittitur quotiescumque ratio­ nabilis adest causa munditiei tuendae aut periculum morbi contrahendi vel propagandi) ; ct tangit aures ct nares electi {singulorum electorum); tangendo vero aurem dexteram ct sini­ stram, dicit: Ephpheta, quod est, Adaperire. Deinde, rangendo nares, dicit: In odorem suavitatis. Tu autem effugare, diabole; appropinquabit enim indi­ cium Dei. 46 a. Quotiescumque vero, ut supra dictum est, rationabilis adsit causa, quae usum propriae salivae prohibeat vel dissuadeat, sacerdos tantum tactus rituales peragat. 4/. I une sacerdos catechumenos vocat nommatim, per nomen et cognomen familiae, prius masculos, deinde feminas, et ille qui est appellatus respondet: Adsum. Postea omnes interrogat : Abrenuntiatis satana?? |335j Et omnes simul respondent numero singulari, et nomine proprio: Abrcmintio. Et omnibus operibus eius? Omnes: Abrcmintio. Et omnibus pompis eius? Omnes: Abrcmintio. — S. CONGREGATIO RITUUM 48. Deinde singuli praetereunt ante sacerdotem, qui intingit pollicem dexterae manus in oleo sancto catechumenorum, et inungit singulos electos primum in pectore, deinde inter scapulas in modum crucis, dicens: Ego te linio oleo salutis in Christo Icsu Domino nostro in vitam æternam. R\ Arnen. V. Pax tibi. R". Et cum spiritu tuo. 48 a. Ubi vero unctio cum oleo catechumenorum graviores creat difficultates, quae insu­ perabiles sunt et, ad tempus, amoveri nequeunt, tunc, pro illo loco, vel pro illo populo, Con­ ventus episcopalis ab huiusmodi unctione dispensare potest, iuxta normas pro usu littius Ordinis datas, n. 3r, monitis tamen sacerdotibus, quibus instructio catechumenorum et fide­ lium commissa est, ut omnibus viribus adnitantur difficultates illas dimovere, quatenus, progrediente omnium institutione christiana, unctio cum oleo catechumenorum rite adhiberi possit. Interim loco unctionis adhiberi debet hic ritus subsidiarius: Deinde singuli praetereunt ante sacerdotem, qui super unumquemque catechumenum crucis signum in forma benedictionis facit, dicendo : Ego te corroboro signo Crucis, in Christo Icsu, Domino nostro, in vitam ætérnam. Pax tibi. Et admugit : Exi, immiinde spiritus, ut infra. Haec caeremonia semel quoque feri potest super omnes catechumenos simul. 49. Mox bombyce, vel re simili, tergit pollicem et loca inuncta, et suhiungit, dicens: Exi, immiinde spiritus, et da honorem Deo vivo et vero. Fuge, immiinde spi­ ritus, et da locum Icsu Christo Filio eius. Recede, immiinde spiritus, ct da locum Spiritui Sancto Pardclito. [336] Si vero numerus catechumenorum nimis magnus sit, nil prohibet quominus ha’ carcinoma: a pluribus sacerdotibus peragantur. t «i M ii o 50. Postea sacerdos dicit [in singulari pro singulo): Ite in pace, et Dominus sit vobiscum. Omnes: Arnen. Septimus gradus 51. Electi coadunantur ante fontem baptismalem. h » 4 M b i 1 Sacerdos indutus superpelliceo ct stola, vel etiam pluviali, albi coloris cum suis clericis accedit ad gradus altaris, et genibus flexis, pias mente ad Deum preces effundit, ad imploran­ dum divinum auxilium. Deinde, surgens, se signat, dicens: V. Deus, in adiutorium meum intende. Omnes respondent: Domine, ad adiuvindum me festina. T. Gloria Patri. Omnes: Sicut erat. ORDO BAPTISMI ADLLTORVM 443 52. Statim sacerdos vocat electos nommatim, per nomen et cognomen familiae, et ille qui est appellatus, respondet: Adsum. Postea sacerdos interrogat: Creditis in Deum Patrem omnipotentem, creatorem caeli et terræ? Omnes: Credo. Creditis in Icsum Christum, Filium eius unicum, Dominum nostrum, natum, et passum? Omnes: Credo. Creditis ct in Spiritum Sanctum, sanctam Ecclesiam catholicam, Sanctorum communionem, remissionem peccatorum, carnis resurrectionem, ct vitam æternam? Omnes: Credo. Iterum interrogat : Quid petitis? Omnes : Baptismum. Interrogat : Vultis baptizari? Omnes: Volo. 53. Tunc patrino, vel matrina, vel utroque (si ambo admittantur), admota manu, te­ nente seu tangente electum, vel electam, aperto capite, [337] et laxatis a collo vestibus, in­ clinatum, sacerdos vasculo vel urceolo haurit aquam baptismalem de fonte, et cum ea sub trina supra caput in modum crucis infusione baptizat electum, seu electam, in nomine Ssimv Trinitatis, sic dicens: N., EGO TE BAPTIZO IN NOMINE et Pa TRIS, fundit primo, ET Fi LII, fundit SCCUIldo, Spiritus ►p Sancti, fundit tertio. 54. Si aqua, qua· ex capite baptizari defluit, non dilabatur in sacrarium baptisterii, recipiatur in sitbiecta aliqua pelvi, et in illud postmodum proiciatur. Cum plures sunt electi, singillatim singuli baptizantur, ut supra. Si sint mares et feminee, primum mares, deinde femina:. Verum si probabiliter dubitetur, an electus fuerit alias baptizatus, dicat sacerdos: N., si non es baptizdtus(-a), ego te baptizo in nomine Pa tris, ct Fi << hi, et Spiritus Sancti. 55. Deinde sacerdos (vel, iuxta opportunitatem, alius vel alii presbyteri, superpelliceo et stola alba induti) intingit pollicem dexterum in sacro chrismate, et perungit verticem electi (singulorum electorum) in modum crucis, dicens: Deus omnipotens, Pater Domini nostri lesu Christi, qui te regeneravit ex aqua et Spiritu Sancto, quique dedit tibi remissionem omnium peccatorum (hic inungit), ipse te liniat ►!< chrismate salutis in eodem Christo lesu Domino nostro in vitam æternam. Arnen. V. Pax tecum. iy, Et cum spiritu tuo. 4 444 S. CONGREGATIO RITUUM 55. a I actionem ami sacro chrismate, ttbi vel quoties absque grat'i difficultate illa fieri nequeat, Conventus episcopalis, iuxta normas pro usti Imius Ordinis, n. 3c et 3d datas, remittere potest, eo modo sicut dictum est supra n. 48a. Loco vero unctionis adhiberi debet hic ritus subsidiarius: Deinde sacerdos singulos baptizatos, vel semel omnes, signo Crucis benedicit dicendo: Deus omnipotens, Pater Domini nostri Iesu Christi, qui te regeneravit ex aqua ct Spiritu Sancto, quique dedit tibi remissionem omnium peccatorum, ipse te (vos) impicat gratia sua (hic benedicit) in eodem Christo Iesu, Domino nostro, in vi­ tam ætemam. IC Arnen. [338] V. Pax tecum (vobiscum). It. Et cum spiritu tuo. 56. Omnibus sacro chrismate inunctis, vel, iuxta n. 55a, benedictis, sacerdos bombyce, vcl re simili, pollicem tergit. Patrini vero dant proprio electo vestem candidam, dum sa­ cerdos dicit (in singulari pro singulo): Accipite vestem candidam, quam perferatis immaculatam ante tribunal Do­ mini nostri Iesu Christi, ut habeatis vitam ætemam. Omnes: Arnen. Et electi induuntur novis vestibus albi coloris, depositis, si accesse fuerit, prioribus. 57. Time patrini dant electis cereum seu candelam accensam in manu dextera, dum sacerdos dicit (in singulari pro singulo): Accipite lampadem ardentem, ct irreprehensibiles custodite Baptismum vestrum: servate Dei mandata, ut, cum Dominus venerit ad miptias, possitis occurrere ei una cum omnibus Sanctis m aula caelesti et vivatis in saecula sæculôrum. Omnes: Arnen. Ipsi vero neophyti eiimdem cereum accensum manu tenent usque in finem, praeterquam dum confirmantur. 58. Postea sacerdos dicit (in singulari pro singulo): Ite in pacem, et Dominus sit vobiscum. Omnes: Arnen. 1 I Mw «i M h b r, * * % i M Et sic terminatur Ordo Baptismi adultorum. COMMENTAKIUM In data 16 apnle 1962, con un decreto generale della S. Congregazione dei Kiti, venne promulgato VOrdo Baptismi, approvato dal Somino Pontcfice Giovanni XXIII il giorno 11 aprile >. Mcntre il decreto dà una breve esposizione dei inotivi che condussero alia preparazione dei suddetto Ordo, una sene di « Normae » ne rcgolano 1’applicazionc pratica. i AAS 54 (1962) 312-338. ORDO BAPTISMI ADULTORUM 445 Non è neH’intcnzione del l’estensorc di queste note introduttonc, presentarc una esposizionc completa della storia dei riti battcsimali, con particolare nguardo al rito dedicato agli adulti, die si trova, nclla forma attualc, nel Rituale romano sin dalla sua prima pubblicazione ufficiale, nel 1604. Ci linutiamo, ovviamente, a corredarc i testi présentât! ncgli Acta, di alcunc semplici annotazioni pratichc, tanto più chc l’Ordo come talc è rimasto esscnzialmcnte quale era, restringendosi la redazione soltanto alia divisione del rito esistente in sette gradi Tuttavia vanno notati alctini adattamenti dettati soprattutto da urgenti ragioni pastorali, come si vedra. 1. II. DECRETO GENERALE, MOTIVAZIONE DEL PROWEDIMENTO, OBBLIGO. Coin’d tradizionc nclla compilazione di decreti di questo genere, ii testo stesso < rende conto soprattutto dei motivi chc hanno indotto Ic competenti Autorità al1’opera compiuta. Si csordisce con la costatazionc sommaria chc VOrdo Baptismi adultorum chc si legge nel Rituale romano, Tit. II, cap. IV (ed. 1954, pp. 31-62), c una specie di somma di riti c di cerimonie attraverso le quali, una volta, nclla Chicsa antica, i catecumeni adulti, parailelamente all’istruzione progressiva religiosa, veni vano condotti fino al Battesinio. L’istruzionc dei catecumeni, in altre parole, era accompa­ gnera da relative cerimonie liturgichc chc servivano a integrare la formazione con azioni sacre, anch’esse eloquenti, nel loro simbolismo, allora a tutti conosciuto. Inoltre queste cerimonie confcrivano alia preparazione battcsimale un continuo nchiamo al lavorio spirituale, sostenuto dalla grazia, chc doveva spingere i candidati al Battesinio ad un costantc progresso non solo nclla conosccnza formale della dottrina cristiana, ma contemporancaincntc alia liberazione, in tutte le manifestazioni della vita, dei residui forteniente radicati dei passato periodo di vita pagana, o, connuique, non cristiana e cartolica. Questa costatazionc è il punto di partenza per l innovazione fatta, la quale, pertanto, si présenta sin dagli inizi, come una restituzione dell’On/e unico attualc alie sue parti naturali costitutive. Infatti — cosi continua il decreto, — coi consolante progresso dcll’opcra mis­ sionaria della Chicsa dei nostri tempi, il numero dei catecumeni adulti si sta accre­ scendo quasi ovunque, talvolta in modo cosi grande, chc l’istruzionc catcchctica, nccessariamentc, puo procedere soltanto con una certa prudente riserva, introdu­ cendo le masse poco a poco ncgli elementi della Fede, per svolgere poi, in catecumenati, che in alcunc Missioni si prolungano per due, tre, quattro anni, una profonda educazione alia pratica della vita cristiana. L'Ordo unico dei Battesinio per gli adulti, conglomerato da una primitiva serie di singolc azioni sacre, doveva csscre eseguito sinora d’un sol tratto, montre, ovvia­ mente, i missionari cercavano di acconipagnare 1’istruzione catcchctica prolungata con altri atti di devozionc, di preglucre, di paraliturgic e simili forme pscudoliturgiche. Da questo stato di farto nacquc, un po’ ovunque nolle Missioni, il vivo e fondato desiderio che I’On/o del Battesinio per gli adulti venisse nuovamente ripar2 La denominatione «gradus» vuol csscre intesa nel senso lettcrale, di gr.idini per i quali i catecumeni salgono verso la meta da raggiungere, il Battesinio.