Adversus haereses (liber 4) 1 Καθώς Ήσάίας φησί· «Τέκνα ’Ιακώβ βλαστήσει, καί έξανθήσει ’Ισραήλ, καί πλησθήσεται ή οικουμένη του καρπού αύτού.» Εις δλην ούν την οικουμένην του καρπού αύτού διασπαρέντος εικότως έγκατελείφθη καί έκ μέσου έγένετο τα ποτέ μεν καρποφορήσαντα καλώς-έξ αύτών γάρ το κατά σάρκα ό Χριστός έκαρποφορήθη καί οι απόστολοι-, νυν δε μηκέτι εύθετα υπάρχοντα προς καρποφορίαν. 2 'Άπαντα μέτρω καί τάξει ό Θεός ποιεί, καί ούδέν άμετρον παρ' αύτώ, δτι μηδέν άναρίθμητον. 3 «Έπίστευσεν δέ ’Αβραάμ τώ Θεώ, καί έλογίσθη αύτώ εις δικαιοσύνην», πρώτον μέν δτι αύτός έστιν ό Ποιητής ούρανού καί γης μόνος Θεός, έπειτα δέ δτι ποιήσει τό σπέρμα αύτου ώς τά άστρα τού ούρανού, τουτέστιν τό ύπό του Παύλου είρημένον «'Ως φωστήρες έν κόσμω.» Δικαίως ούν καταλιπών τήν επίγειον συγγένειαν πάσαν, ήκολούθει τώ Λόγω αύτου, ξενιτεύων ϊνα σύν τώ Λόγω πολιτευθή. Δικαίως δέ καί οί άπόστολοι έξ ’Αβραάμ τό γένος έχοντες, καταλιπόντες τό πλοϊον καί τόν πατέρα, ήκολούθουν τώ Λόγω. Δικαίως δέ καί ήμεΐς, τήν αύτήν τώ Αβραάμ πίστιν έχοντες, άραντες τόν σταυρόν ώς καί ’Ισαάκ τό ξύλον, άκολουθοΰμεν αύτώ. Αύτός δέ προθύμως τόν ίδιον μονογενή καί άγαπητόν παραχωρήσας θυσίαν τώ Θεώ, ϊνα καί ό Θεός εύδοκήση ύπέρ τού σπέρματος αύτου παντός τόν ίδιον μονογενή καί άγαπητόν Υιόν θυσίαν παρασχεϊν είς λύτρωσιν ήμετέραν. 4 Καί καλώς ό ’Ιουστίνος έν τώ προς Μαρκίωνα συντάγματί φησιν δτι αύτώ τώ Κυρίω ούκ αν έπείσθην άλλον Θεόν καταγγέλλοντι παρά τόν Δημιουργόν. 5 Έδίδαξεν ήμας ό Κύριος δτι Θεόν είδέναι ούδείς δύναται μή ούχί Θεού διδάξαντος, τουτέστιν άνευ Θεού μή γινώσκεσθαι τόν Θεόν αύτό δέ τό γινώσκεσθαι αύτόν θέλημα είναι τού Πατρός· γνώσονται γάρ αύτόν οίς αν άποκαλύψη ό Υιός. 6 Πας βασιλεύς δίκαιος ιερατικήν έχει τάξιν. 7 Πώς τήν σάρκα λέγουσιν είς φθοράν χωρεϊν καί μή μετέχειν τής ζωής τήν άπό του σώματος τού Κυρίου καί τού αίματος αύτου τρεφομένην; ’Ή τήν γνώμην ούν άλλαξάτωσαν, ή τό προσφέρειν τά είρημένα παραιτησάσθωσαν. 'Ημϊν δέ σύμφωνος τή γνώμη ή εύχαριστία καί ή εύχαριστία βέβαιοί τήν γνώμην. Προσφέρομεν αύτώ τά ’ίδια, έμμελώς κοινωνίαν καί ένωσιν καταγγέλλοντες σαρκός καί Πνεύματος. Ώς γάρ ό άπό τής γής άρτος προσλαβόμενος τήν έπίκλησιν τού Θεού ούκέτι κοινός άρτος έστίν, άλλ1 εύχαριστία έκ δύο πραγμάτων συνεστηκυία, έπιγείου τε καί ούρανίου, ούτως καί τά σώματα ήμών μεταλαμβάνοντα τής εύχαριστίας μηκέτι είναι φθαρτά, τήν έλπίδα τής είς αιώνα άναστάσεως έχοντα. 8 Καλώς ούν ή γραφή ή λέγουσα· «Πρώτον πάντων πίστευσον δτι είς έστιν ό Θεός ό τά πάντα κτίσας καί καταρτίσας». 9 ’Έστι δέ ούτος ό Λόγος αύτου ό Κύριος ήμών ’Ιησούς Χριστός, ό έν έσχάτοις καιροίς Θεός έν άνθρώποις γενόμενος, ϊνα τό τέλος συνάψη τή άρχή, τουτέστιν άνθρωπον Θεώ. Καί διά τούτο προφήται περί αύτού τού Λόγου τήν προφητείαν λαβόντες προεφήτευσαν αύτού τήν ένσαρκον παρουσίαν. 10 Ώσπερ οί βλέποντες τό φώς έντός είσι τού φωτός καί τής λαμπρότητας αύτού μετέχουσιν, ούτως οί βλέποντες τόν Θεόν έντός είσι τού Θεού, μετέχοντες αύτού τής λαμπρότητος· ζωής ούν μετέξουσιν οί όρώντες Θεόν. Καί διά τούτο ό άχώρητος καί άκατάληπτος καί άόρατος όρώμενον έαυτόν καί καταλαμβανόμενον καί χωρούμενον τοϊς πιστοϊς παρέσχεν, ϊνα ζωοποιήση τούς χωρούντας καί βλέποντας αύτόν διά πίστεως. Ώς γάρ τό μέγεθος αύτού άνεξιχνίαστον, ούτως καί ή άγαθότης αύτού άνεξήγητος, δι1 ής βλεπόμενος ζωήν ένδίδωσι τοϊς όρώσιν αύτόν. Έπεί ζήσαι άνευ ζωής ούχ οίόν τε ήν, ή δέ ΰπαρξις τής ζωής έκ τής τού Θεού περιγίνεται μετοχής, μετοχή δέ Θεού έστι τό γινώσκειν Θεόν καί άπολαύειν τής χρηστότητος αύτού. 11 Διά τού γάμου Μωϋσέως ό τού Χριστού νοητός γάμος έδείκνυτο καί διά τής αίθιοπικής νύμφης ή έξ εθνών 1 IffeîEG U Ερευνητικό έργο: ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ - ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. ■3 τ Χρηματοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ΕΤΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Ε-- Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aeqean.qr/culturaltec/chmlab. 3-· Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα ΠολιτισμικήςΤεχνολογίας και Επικοινωνίας,© 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του. εκκλησία έδηλοΰτο, ήν οί καταλαλοΰντες καί ένδιαβάλλοντες καί διαμωκώμενοι ούκ έσονται καθαροί· λεπρήσουσι γάρ καί έξαφορισθήσονται τής των δικαίων παρεμβολής. 12 Χριστός έστιν ό θησαυρός ό κεκρυμμένος έν άγρω, τουτέστι ταίς γραφαίς ταίς έν τω κόσμω ούσαις- αγρός γάρ ό κόσμος-, κεκρυμμένος δέ, ότι διά τύπων καί παραβολών έσημαίνετο μή δυναμένων νοηθήναι προ του τήν έκβασιν των προφητευομένων έλθείν, ήτις έστιν ή παρουσία τού Κυρίου. Πάσα γάρ προφητεία προ τής έκβάσεως αίνιγμά έστι καί αντιλογία τοίς άνθρώποις· δταν δέ έλθη ό καιρός καί άποβή τό προφητευθέν, τότε τής ακριβέστατης έπέτυχεν έξηγήσεως. Καί διά τούτο ύπό ’Ιουδαίων μέν άναγινωσκόμενος ό νόμος έν τω νυν καιρω μύθω έοικεν' ού γάρ έχουσι τήν έξήγησιν των πάντων, ήτις έστιν ή κατ' άνθρωπον παρουσία τού Υιού του Θεού· ύπό δέ χριστιανών άναγινωσκόμενος, θησαυρός έστι, κεκρυμμένος μέν έν άγρω, αύτοίς δέ άποκαλυπτόμενος 13 Οΰτω Παύλος άπελογείτο Κορινθίοις· «Ού γάρ έσμεν ώς οί πολλοί, καπηλεύοντες τον λόγον τού Θεού.» «Ούδένα ήδικήσαμεν» Τοιούτους πρεσβυτέρους άνατρέφει ή έκκλησία· περί ών καί ό προφήτης φησίν «Δώσω τούς άρχοντάς σου έν ειρήνη καί τούς έπισκόπους σου έν δικαιοσύνη.» 14 Μή είδότος τού Λώτ, μηδέ ήδονή δουλεύσαντος, τούτο γεγένηται, άλλα πάντως οικονομία έπετελείτο, δι' ής αί δύο συναγωγαί άπό ένός καί τού αύτού Πατρός τεκνοποιησάμεναι έμηνύοντο άνευ σαρκός ήδονής. Ού γάρ ήν άλλος ούδείς σπέρμα ζωτικόν καί τέκνων έπικαρπίαν δυνάμενος δούναι αύταίς, καθώς γέγραπται. 15 ’Ανακρίνει δέ καί τούς Έβιωναίους. Πώς δύνανται σωθήναι, εί μή ό Θεός ήν ό τήν σωτηρίαν αύτών έπί τής γής έργασόμενος; ’Ή πώς άνθρωπος χωρήσει είς Θεόν, εί μή ό Θεός έχώρησεν είς άνθρωπον; 16 ’Ανακρίνει δέ τό θειον τούς τά σχίσματα έργαζομένους, κενούς όντας τής του Θεού άγάπης καί τό ’ίδιον λυσιτελές σκοποΰντας, άλλά μή τήν ένωσιν τής έκκλησίας, καί διά μικρός καί τάς τυχούσας αιτίας τό μέγα καί ένδοξον σώμα τού Χριστού τέμνοντας καί διαιρούντας καί όσον τό έπ1 αύτοίς άναιρούντας, ειρήνην λαλούντας καί πόλεμον έργαζομένους, άληθώς «διϋλίζοντας τον κώνωπα, τήν δέ κάμηλον καταπίνοντας»· ούδεμία γάρ τηλικαύτη δύναται προς αύτών κατόρθωσις γενέσθαι, ήλίκη τού σχίσματός έστιν ή βλάβη. 17 Πάντα συνέστηκεν είς ένα Θεόν παντοκράτορα έξ ού τά πάντα πίστις ολόκληρος, ή είς τον Υιόν τού Θεού Ίησουν Χριστόν τόν Κύριον ήμών δι' ού τά πάντα καί τάς οικονομίας αύτού δι' ών άνθρωπος έγένετο ό Υιός τού Θεού πεισμονή βεβαία, ή είς τό Πνεύμα τού Θεού τό τάς οικονομίας Πατρός τε καί Υιού σκηνοβατουν καθ' έκάστην γενεάν είς τούς άνθρώπους καθώς βούλεται ό Πατήρ γνώσις άληθής, ή τών άποστόλων διδαχή καί τό άρχαίον τής έκκλησίας σύστημα κατά παντός τού κόσμου. 18 Οί τόν έκ τής Παρθένου ’Εμμανουήλ κηρύττοντες τήν ένωσιν του Λόγου τού Θεού προς τό πλάσμα αύτού έδήλουν. 19 Διά τής παραβολής τών έργατών τών έν διαφόροις καιροίς είς τόν άμπελώνα πεμπομένων είς καί ό αύτός οικοδεσπότης δείκνυται, κεκληκώς οΰς μέν έν άρχή τής τού κόσμου κατασκευής, ένίους δέ μετά τούτο, καί έτέρους μετά τήν μεσοχρονίαν, άλλους δέ προκοπτόντων τών καιρών, καί έν τω τέλει πάλιν άλλους, ώστε είναι πολλούς μέν τούς έργάτας κατά τάς έαυτών γενεάς, ένα δέ τόν συγκαλούμενον αύτούς οικοδεσπότην. Καί γάρ άμπελών είς, ότι καί μία δικαιοσύνη· καί είς οικονόμος, έν γάρ τό Πνεύμα τού Θεού τό διέπον τά πάντα· ομοίως δέ καί μισθός είς, πάντες γάρ «έλαβον άνά δηνάριον», εικόνα καί έπιγραφήν τού βασιλέως, τήν γνώσιν τού Υιού τού Θεού, ήτις έστιν άφθαρσία. Καί διά τούτο «άπό τών έσχάτων» ήρξατο διδόναι τόν μισθόν, ότι έπ' έσχάτων τών καιρών φανερωθείς ό Κύριος τοίς πάσι έαυτόν άποκατέστησεν. 20 Βία Θεώ ού πρόσεστιν, άγαθή δέ γνώμη πάντοτε συμπάρεστιν αύτώ. 21 Εί φύσει οί μέν φαύλοι, οί δέ άγαθοί γεγόνασιν, ούθ' ούτοι έπαινετοί δντες άγαθοί, τοιούτοι γάρ κατεσκευάσθησαν, οΰτ' έκείνοι μεμπτοί, 2 I Ερευνητικό έργο: ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ - ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. ■*§ * Χρηματοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ΕΤΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Ε Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aeqean.gr/culturaltec/chmlab. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του. ούτως γεγονότες. Άλλ' έπεί οι πάντες τής αύτής είσι φύσεως, δυνάμενοί τε κατασχειν καί πράξαι το αγαθόν, καί δυνάμενοί πάλιν άποβαλεϊν αύτό καί μή ποιήσαι, δικαίως καί παρά άνθρώποις τοΐς εύνομουμένοις, καί πολύ πρότερον παρά Θεώ, οί μεν επαινούνται καί άξίας τυγχάνουσι μαρτυρίας τής τού καλού καθόλου εκλογής καί επιμονής, οί δέ καταιτιώνται καί άξίως τυγχάνουσι ζημίας τής τού καλού καί άγαθού άποβολής. Καί διά τούτο οί προφήται παρήνουν τοΐς άνθρώποις δικαιοπραγεΐν καί τό άγαθόν έξεργάζεσθαι, ώς έφ' ήμΐν δντος τού τοιούτου καί διά τήν πολλήν άμέλειαν είς λήθην έκπεπτωκότων καί γνώμης δεόμενων άγαθής, ήν ό άγαθός Θεός παρεΐχεν γνώμην διά τών προφητών. Ταύτα γάρ πάντα τό αύτεξούσιον έπιδείκνυσι τού άνθρώπου καί τό συμβουλευτικόν τού Θεού άποτρέποντος μέν τού άπειθεΐν αύτώ, άλλα μή βιαζομένου. Καί γάρ αύτό τό εύαγγέλιον εί μή βούλοιτό τις έπεσθαι, εξόν μέν αύτώ έστιν, άσύμφερον δέ· ή γάρ παρακοή τού Θεού καί άποβολή τού άγαθού έστιν μέν έν τώ άνθρώπω, βλάβην δέ καί ζημίαν ού τήν τυχούσαν φέρει. Καί διά τούτο ό Παύλος φησιν «Πάντα μοι έξεστιν, άλλ' ού πάντα συμφέρει.» Τό έλεύθερον τού άνθρώπου έξηγούμενος, διό πάντα έξεστιν, μή καταναγκάζοντος αύτόν τού Θεού, καί τό συμφέρον δείκνυσιν, ϊνα μή είς έπικάλυμμα κακίας καταχρησώμεθα τή έλευθερία, άσύμφερον γάρ τούτο γε. 22 Ούχ ομοίως άγαπάται τά έκ τού αύτομάτου προσγινόμενα τοΐς μετά σπουδής εύρισκομένοις. 23 Εί δέ λέγοι τις· Ούκ ήδύνατο ό Θεός άπ' άρχής τέλειον πεποιηκέναι τον άνθρωπον; γνώτω δτι τώ μέν Θεώ άεί κατά τά αύτά δντι καί άγενήτω ύπάρχοντι, ώς προς έαυτόν πάντα δυνατά· τά δέ γεγονότα, καθ' δ μετέπειτα γενέσεως άρχήν ίδιαν έσχε, κατά τούτο καί ύστερεΐσθαι δει αύτά τού πεποιηκότος. Ού γάρ ήδύνατο άγένητα είναι τά νεωστί γεγενημένα· καθ' δ δέ μή έστιν άγένητα, κατά τούτο καί ύστερεΐται τού τελείου· καθ' δ γάρ νεώτερα, κατά τούτο καί νήπια, κατά τούτο καί άσυνήθη καί άγύμναστα προς τήν τελείαν άγωγήν. Ώς ούν ή μέν μήτηρ δύναται τέλειον παρασχεϊν τώ βρέφει τό έμβρωμα, τό δέ έτι άδυνατεΐ τήν αύτού πρεσβυτέραν δέξασθαι τροφήν, ούτως καί ό Θεός αύτός μέν οίός τε ήν παρασχεϊν άπ' άρχής τώ άνθρώπω τδ τέλειον, ό δέ άνθρωπος άδύνατος λαβεΐν αύτό· νήπιος γάρ ήν. Καί διά τούτο καί ό Κύριος ημών έπ' έσχάτων τών καιρών άνακεφαλαιωσάμενος είς έαυτόν τά πάντα ήλθε προς ημάς, ούχ ώς αύτός ήδύνατο, άλλ' ώς ήμεΐς αύτδν ίδεϊν ήδυνάμεθα· αύτδς μέν γάρ έν τή άφράστω αύτού δόξη προς ημάς έλθεΐν ήδύνατο, άλλ' ήμεΐς ού δήπω ποτέ τδ μέγεθος τής δόξης αύτού βαστάζειν ήδυνάμεθα. Καί διά τούτο, ώς νηπίοις, ό άρτος ό τέλειος τού Πατρός γάλα ήμΐν έαυτόν παρέσχεν, δπερ ήν ή κατά άνθρωπον αύτού παρουσία, ϊνα ώς ύπδ μαστού τής σαρκδς αύτού τραφέντες καί διά τής τοιαύτης γαλακτουργίας έθισθέντες τρώγειν καί πίνειν τον Λόγον τού Θεού, τόν τής άθανασίας άρτον, δπερ έστί τό Πνεύμα τού Πατρός, έν ήμΐν αύτοΐς κατασχειν δυνηθώμεν. Καί διά τούτο Παύλος Κορινθίοις φησίν «Γάλα ύμάς έπότισα, ού βρώμα, ούδέ γάρ ήδύνασθε βαστάζειν», τουτέστι τήν μέν κατά άνθρωπον παρουσίαν του Κυρίου έμαθητεύθητε, ού δήπω δέ τό τού Πατρός Πνεύμα έπαναπαύεται έφ' ύμάς διά τήν ύμών άσθένειαν. «'Όπου γάρ ζήλος καί έρις», φησίν, «έν ύμΐν καί διχοστασίαι, ούχί σαρκικοί έστε καί κατά άνθρωπον περιπατεΐτε;» τουτέστιν δτι ού δήπω τό Πνεύμα τού Πατρός ήν σύν αύτοΐς διά τδ άκατάρτιστον αύτών καί άσθενές τής πολιτείας. Ώς ούν ό άπόστολος δυνατός μέν ήν διδόναι τό βρώμα-οίς γάρ άν έπετίθουν οί άπόστολοι τάς χέϊρας έλάμβανον Πνεύμα άγιον, δ έστι βρώμα ζωής-, έκεϊνοι δέ ήδυνάτουν λαβεΐν αύτό διά τό άσθενή έτι καί άγύμναστα έχειν τά αισθητήρια τής προς Θεόν συγγυμνασίας, ούτως καί τήν άρχήν ό μέν Θεός δυνατός ήν διδόναι τό τέλειον τώ άνθρώπω, έκεΐνος δέ άρτι γεγονώς άδύνατος ήν λαβεΐν αύτό, ή καί λαβών χωρήσαι, ή καί χωρήσας κατασχειν. Καί διά τούτο συνενηπίασεν ό Λόγος τού Θεού, τέλειος ών, τώ άνθρώπω, ού δι' έαυτόν άλλά διά τδ τού άνθρώπου 3 itfEjÿfiS I Ερευνητικό έργο: ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ - ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. * Χρηματοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ΕΤΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Ε Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aeqean.gr/culturaltec/chmlab. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά <πην πηγή προέλευσής του. νήπιον, οΰτω χωρούμενος ώς άνθρωπος αύτόν χωρεϊν ήδύνατο. Ού περί τόν Θεόν ούν τό αδύνατον καί ενδεές, άλλα περί τόν νεωστί γεγονότα άνθρωπον, δτι μή άγένητος ήν. 24 Περί τόν Θεόν δύναμις όμοΰ καί σοφία καί άγαθότης δείκνυται· δύναμις μέν καί άγαθότης εν τω τά μηδέπω όντα έκουσίως κτίζειν τε καί ποιείν, σοφία δέ έν τω εύρυθμα καί εμμελή καί έγκατάσκευα τά γεγονότα πεποιηκέναι, άτινα διά τήν ύπερβάλλουσαν αύτοΰ αγαθότητα αΰξησιν προσλαβόντα καί επί πλεϊον έπιμένοντα άγενήτου δόξαν άποίσεται, τού Θεού άφθόνως χαριζομένου τό καλόν. Κατά μέν γάρ τό γεγενήσθαι αύτά, ούκ άγένητα· κατά δέ τό παραμένειν αυτά μακροίς αίώσι, δύναμιν άγενήτου προσλήψεται, του Θεού προίκα δωρουμένου τήν είς άετ παραμονήν αύτοϊς. Καί ούτως πρωτεύει μέν έν πάσιν ό Θεός ό καί μόνος άγένητος καί πρώτος των άπάντων καί τού είναι τοίς πάσι παραίτιος, τά δέ λοιπά πάντα έν ύποταγή μένει τού Θεού, ύποταγή δέ Θεού άφθαρσία, καί παραμονή άφθαρσίας δόξα άγενήτου. 25 Διά ταύτης τής τάξεως καί των τοιούτων ρυθμών καί τής τοιαύτης άγωγής, ό γενητός καί πεπλασμένος άνθρωπος κατ' εικόνα καί όμοίωσιν γίνεται τού άγενήτου Θεού, τού μέν Πατρός εύδοκουντος καί κελεύοντος, του δέ Υιού ύπουργούντος καί πράσσοντος, του δέ Πνεύματος τρέφοντας καί αύξοντος, του δέ άνθρώπου ήρέμα προκόπτοντος καί άνερχομένου προς τό τέλειον, πλησίον τουτέστι τού άγενήτου γινομένου· τέλος γάρ ό άγένητος, ούτος δέ έστι Θεός. ’Έδει δέ τόν άνθρωπον πρώτον γενέσθαι, καί γενόμενον αύξήσαι, και αύξήσαντα άνδρωθήναι, καί άνδρωθέντα πληθυνθήναι, καί πληθυνθέντα ένισχυσαι, ένισχύσαντα δέ δοξασθήναι, καί δοξασθέντα ίδειν τόν έαυτου Δεσπότην Θεός γάρ ό μέλλων όράσθαι, δρασις δέ Θεού περιποιητική άφθαρσίας, «άφθαρσία δέ έγγύς είναι ποιεί Θεού». 26 Ούτε τό φώς έξασθενεϊ διά τούς έαυτοΐς τυφλώττοντας, άλλ' εκείνου μένοντος όποιον καί έστιν, οί τυφλωθέντες παρά τήν αιτίαν τήν έαυτών έν άορασία καθίστανται, μήτε τού φωτός μετ' άνάγκης δουλαγωγουντός τινα, μήτε του Θεού βιαζομένου, εί μή θέλοι τις κατασχεϊν αύτου τήν τέχνην. Τά ούν άποστάντα του πατρικού φωτός καί παραβάντα τόν θεσμόν τής έλευθερίας παρά τήν αύτών άπέστησαν αιτίαν, έλεύθερα καί αύτεξούσια τήν γνώμην γεγονότα. 27 Είς καί ό αύτός Πατήρ, ό τοίς μέν γλιχομένοις αύτου τής κοινωνίας καί προσμένουσιν αύτου τή ύποταγή τά παρ' αύτώ ήτοιμακώς άγαθά, τω δέ άρχηγώ τής άποστασίας διαβόλω καί τοίς συναποστάσιν αύτώ τό αιώνιον πυρ ήτοιμακώς, είς δ πεμφθήσεσθαι έφη ό Κύριος τούς είς τά άριστερά διακριθέντας. Καί τούτο έστιν τό είρημένον ύπό τού προφήτου· «’Εγώ Θεός ζηλωτής, ποιών ειρήνην καί κτίζων κακά», έπί μέν τούς μετανοουντας καί έπιστρέφοντας προς αύτόν ποιών ειρήνην καί φιλίαν καί ένωσιν συντιθέμενος, έπί δέ τούς μή μετανοουντας καί φεύγοντας αύτου τό φώς πυρ αιώνιον καί έξώτερον σκότος ήτοιμακώς, άτινά έστιν κακά τοίς έμπεσουσιν είς αύτά. 28 '0 μέν Κύριος έν τω ίδίω άγρώ καλόν έσπειρε σπέρμα-»άγρός δέ έστιν ό κόσμος»-· «έν δέ τω καθεύδειν τούς άνθρώπους, ήλθεν ό έχθρός καί έσπειρε ζιζάνια μέσον του σίτου καί άπήλθεν.» ’Έκτοτε γάρ άποστάτης ό άγγελος ούτος καί έχθρός, άφ' δτε έζήλωσε τό πλάσμα τού Θεού καί έχθροποιήσαι αύτόν προς τόν Θεόν έπεχείρησε. Διό καί ό Θεός τόν μέν παρ' αύτου τό ζιζάνιον λάθρα έπισπείραντα, τουτέστι τήν παράβασιν είσενεγκόντα, άφώρισε τής ίδιας μετουσίας· τόν δέ άμελώς μέν άλλ' άκάκως παραδεξάμενον τήν παρακοήν άνθρωπον ήλέησε καί άντέστρεψε τήν έχθραν ήν έχθροποιήσαι προς αύτόν ήθέλησε προς αύτόν τόν έχθροποιουντα, άπωσάμενος μέν άφ' έαυτου τήν πρός αύτόν έχθραν, άνακλάσας δέ αύτήν καί άντιπέμψας πρός τόν δφιν, καθώς ή γραφή φησιν είρηκέναι τω δφει τόν Θεόν «Καί έχθραν θήσω άνά μέσον σου καί άνά μέσον τής γυναικός», Καί τήν έχθραν ταύτην ό Κύριος είς έαυτόν άνεκεφαλαιώσατο, «γενόμενος έκ γυναικός» άνθρωπος καί πατήσας αύτου τήν κεφαλήν. jjÈfôEG ■*§ · II 4 Ερευνητικό έργο: ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ - ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Χρηματοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ΕΤΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). C Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aeqean.gr/culturaltec/chmlab. ” Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του. 5 '· ϋΞ Ερευνητικό έργο: ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ - ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Χρηματοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ΕΤΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aeqean.gr/culturaltec/chmlab. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.