SA CR O R U M

CONCILIORUM
NOVA,
ET AMPLISSÎMA COLLECTIO.

TOMUS PRIMUS.

—■ vr

SAC RO KU M

CONCILIORUM
NOVA, ET AMPLISSIMA COLLECTIO.
IN

P R Æ T E R

QJT A

F? A

Q_U Æ

.

Phil* labbeüs, et gabr. cossartius s j.
Er nyviffime Nicolaus Colsti in luctm t'didere
EA OMNIA INSUPER SUIS IN LOCIS OPTIME DISPOSITA EXHIBENTUR, QUÆ

JOANNES DOMINICUS MANSI
LUCENS IS, CONGREGATIONES MATRIS DEI EVULGAVIT.

E D I T fO

'

NOVISSIMA

A β EO D EM T AT 7? E M AH S' I.
POTISSIMUM

FAVOREM

ETIAM

ET

OPEM

PRAESTANTE

'

EM.M0 CARDINALI DOMINICO PASSIONEO
SÀNCTÆ .SEDIS

APOSTOLICÆ

BÏBL1OTH EC ARIO,

ALIISQUE ITEM ERUDITISSIMIS VIRIS MANUS AUXILIATRJCES FERENTIBUS, CURATA.

Novorum Conciliorum, novorumque Documentorum Additionibus locupletata
Ad MSS Codices Vaticanos , Lucenfes, ajjoique- receniira, A perfe&a.
ACCEDUNT ETIAM NOTE, ET DISSERTATIONES QUAMPLUR.IMÆ, qUE in CETERIS EDITIONIBUS DESIDER.ANTU &.

TOMUS PRI MUS.
initiis Ærœ Chrifiianœ ad lAnnum CCCIl·^.

FLORENT IÆ
M

D

C

C

L

I

X.

EXPENSIS ANTONII ZATTA VENETI.
(Editio illata ad EJir^mh pri>u ipn amplum ab Huhfrto H- Itrr. Bibliopola, ί ia Jidu BernardPtlurt

Pttnfiü M D CCCf l )

/

EORUM

QUÆ

TOMO 1.

CONCILIORUM

COMTINENTU
Quæ hoc indice

notata funt, huic noftrx editioni noviter aceefl'ere.

ANNO
CHRISTI

'DRæfatjo

ANXO
CHRISTI

annOtatig.
157·
. Ejufdem Clementis decreta. 158.
Prxccpta S. Petri ab eodem Cle­
mente defcripta.
147.
Veterum teftimonia de Clemen­
te & ejus fcriptis.
ido.
> Monitum P. Couftant in Clemen­

prior Dîonyfii
Λ
Exigui ki fuam canonum
colleétionem..
cola.
Ejufdem Prxfatio altera iû/uam
canonum colleôionem.
3.
Ejufdem Prxfatio in fuam colleéfionem decretorum.
Prxfirio Ifidori Mercatoris.
5
Ordo celebrandi Concilii ex Con­
cilio Toletano IV.
1 o.

tis

epiftolam

ad

Corinthios .

Exhortatio ad principem , five
via regia.
15.
Prxfatio decaftîcha conciliorum.

166.
Clementis ad Corinthios epiftola I. Gr. Lat.
171
Admonitio P. Coudant in Cle­
mentis epiftolam II. ad Corin­

19.
J3.&52 Synodus ^pojlplorum quadruplex. 21.

thios.
.
215.
Clementis I. Epiftola II. ad Co­
rinthios. Gr. Lat.
222.
■ Fragmenta fuperiorum epiftolarum, feu aliorum operum apud
veteres relicta.
230.
Patricii Junii in priorem ad Co­
rinthios epiftolam notat . 235.
De Clementis & ejus epiftolarum
tempore, Godefi Vendclini di­
vinatio.
250.
In Conftitutiones Apoftolicas adnotatio critica & chionologi-

Earum tertia Gr.
Lat. tx libello
.Synodico.
25.
Canones Apôfloïorum Gr. Lat. Lxxxi V.

Gentiana llervcto interprete.
29.
Canones Apoftolorum !.. Latine, inter­

56.

i

R.

67.
78.

91.

prete Dionyfio Exiguo .
49Synodus Antiochena Apoflolorutn. 6y.
VITA SANCTI PETRI.
69.
Ejufdem S. Petri uecretum.
71.
TraéfatuS de primatu Roraanx
Ecclefix.
ibid.
VITA SANCTI LINI PAPÆ. 79·
VITA SANCTI CLETIPAPÆ.

81.
VITA SANCTI CLEMENTIS
PAPÆ I.
83.
In epiftolas decretales Roman.
Pontificum Prxfatio. 84. &ieq.
Clementis I. epiftola 1. ad Jacobum
fratrem Domini.
91.
Eadem Gr. & Lat. ex recenfione
P. Couftant.
ut.
EjufdcmClcmentis epiftolx ILIII.
IV. & V.
125. & ieq.
Ejufdem Clementis epiftolx Vl.
& VII. noviflime a Wetftennio
vulgatr.
144.&151.
P. Manii in fuperiores epiftolas
Contil, General. Tom. I.
*

102.

ca.
254.
Conftitutionum Apoftolorurti, au&ore Clemente Romano Pon­
tifice, libri VIII. Gr.Lat. 258.
Index
capitum Conftitutionum
Apoftolorum Gr. Lat.
ibid.
VITA SANCTI ANACLETI
PAPÆ;
597Ejufdem Pontificis epiftolx III
598. & feq.
Ejufdem decreta duo.
622.
VITA
SANCTI
EVARISTI
PAPÆ.
ibid.
Ejufdem duxepiftolx. 823.&feq.
Ejufdem decreta duo.
631.
VITA SANCTI ALEXANDRI

119·

PAPÆ I.
Ejufdem epiftolx III.

6??·
634.& icq.
Ejuf-

S
ANNO f
CHRISTI

I ?5‘

Y

L

L

♦

Ejufdc^Jecretum unqm.
647.
Concilium Siculum’.
·
ibid.
VITA SANCTI S1XTI PAPÆ

A

B

Ejufdem epiftola una.
657.
SynAius Romana Gr. Lat. ex Synodi(0 .
662.
VITA SANCTI HŸGINII PA-

I 6e.

.

Pin°·.
7 35·
VITA/SANCTL CALLISTIPA. PÆ I.
\
ibid.
Ejufdem Epiftolx dux .737. & feq.
Ejuidem decretum unum.
746.
VITA SANCTI URBANI PA­

67Ϊ.

679.
681.

ANICE1I PA682.

PÆ.
Ejufdem epiftola una.

083.
Synodus Romana Gc. Las. ex Syno686.
dico .
VITA SANCTI SOTERIS PA­

PÆ .
6S7.
Ejuidem epiftolx dux . 688. & feq.

2^. ■

PÆ I.
Ejufdem Epiftola una.

130.
231.

Concilium Alexandrinum.
754·
VITA
SANCTI PONTIANI

235.
235-

'73'77-

I9Î.

PAPÆ.
<
694Ejufdem epiftola I.
695·
Ejufdem epiftola altera , feu re
2 3 7feriptum ad Lucium Britanniae
240.
regem.
698. 247.
VITA
SANCTI
VICTORIS
243.

699.
700.

Synodus incerti loci in Gracia.

2}6.

245·
2)0.

& ieq.
Afl’emani cenfura in epiftolam Synodicam ejufdem Concilii. 708.
T07

Concilium Romanum . ’

^O().

Idem Gr. Lat.
Palafltnum five Ca/drienfe .

725·
7°9·

Idem Gr. lat.

726.

idem ex Raiuzri Collethone.

Ponticum Jrve Ajtaticum .
Idem Gr. Lac.
Gallicum /tvc l ugdunenfe.
Jdfm Gr. /.at.

7*5·
727·
7 « 5·
Ίι6.

/dem ex Beluzn Colle Hunt .
7*5·
Of roenum .
7*9Idem Gr. I at.
727·
AJiaticum Jive Epbejmum reprobatum.
719.
725.
Idem (μ. fat.

Idem 'ex Baluzn Colleflione .
Lugduntnfe ahud Gr. Lat.

719·
7Β·

747.
748*

PAPÆ.
755.
Ejufdem epiftolx duz .756. & feq.

Ejufdem decreta quatuor.
691.
Concilium Hier apolit anum.
ibid.
VITA SANCTI ELEUTHERII

PAPÆ.
Ejufdem epiftolx quatuor.

7M·
·. 7M·

Concilium Africanum de rebaptizanda
improbatum.
- . η^.
Concilium Cartbaginenfe JI. fubdjfgrip-

, PÆ.
.
663·
Ejufdem epiftola:dux . 664. &leq.
669;
Ejufdem decreta qiiinque.
669.
Conciluvn 'Pergamenie .
VITA SANCTI PH PAPÆ 1.67°·
’quqtuor.
decern .

ibid.

727.
R apianum alterum Gr. Lat
728.
ibid.
Romanum 111. Gr: Lat.
VITA
SANCTI ZEPHYRINI
PAPÆ I.
' ibid.
Ejufdem epiftolx dux . 730. & feq.

Ejufdem decretum unum .
656.
VITA SANCTI TELESPHORI
PAPÆ.
'
...ibid.

Ethtfdem epiftolfi
Ejuidem decreta
Coiic ii:u·η )> ientale
VITA SANCTI

S

HierapoHtanum Gr. lat.
Acbtilanecm Gr. Let.'
Galicanum Gr. -L ar.
Hierofblymit anum Gr. Lat.
Mefjpotamictmt^ Gr. Lat.

I.
·
*49·
Ejufdem epiftola:duae. 650.&feq.

I 56

U

ΛΝΝΟ
CHRISTI

I50.
5i.

Conciliurh Alexandrinum.
762.
VITA SANCTI ANTERI PA­
PÆ.
ibid.
Ejufdem epiftola unica.
763.
VITA SANCTI FABIANI PA­
PÆ.
7^9.
Ejufdem epiftolar tres. 77i.&feq.
Ejufdem decreta decem.
7S5··

Concilium Romanum.
Lambe(lienum.

787.
ibid,
ibid.

Arabicum .
Boftrenum , 6* Arabicum Gr. let. ex
S-ynodico.
ibid.
Concilium Afiaticum.
789.
Concilium. Acbajx.
ibid.
Interregnum ’Pontificium unius anni
ibid.
Sanrti Cypriani epiftola a4 flerum Romanum.
793·
Epiftola cleri Romani ad clerum
Cartbaginenfem.
794·
Epiftola tres S. Cypriani ad clerum Romanum. 795. & feq.
Epiftolar dux cleri Romani adS.
Cyprianum.
799· & feq.
Romanum Concilium , vacante [ede.
VITA
SANCTI
PAPÆ.

CORNELII
806.

Ejufdem epiftola: fex · 811. &fcq.
Tertia Gr. Lat. cum notis P.

Coudant.
Ejufdem epiftola

VII.

818.
ex Balu-

zio.
832.
S. Cypriani epiilolac IX.
833.

Dc-

.

T

τ Ο
ANKO
CHK13T1

Μ

P

I

R

Μ

I.

ANNO?
CHRISTI j
Decretum Cornelii Papx

Concilium Cartbaginenje I.

1JI.
Romanum /.
*53·** Romanum IJ.
Italicum. '

ajr.

I

Cartbaginetffe II. Λ
Synodic* ad Cornelium

*64·
ibid.
865.
ibid.
S67.
ibid.

Ejufdem epiftolx du.e/995. &· feq.

258.

1Ejufdem dccreta-diio. 1000.&ieq.
1001.
<Concilium 'Narbonenfe,

Concilium Romanum . '
ibid.
1VITA SANCTI DIONYSII PAP^E.
>
1007.
epiftolx duas.
1004.'
f Ejufdem
I
’ Epiftolaruni
1
, Iby feriptorum, qdx
ad Dtohyirbm Papam attinent ,

258;

Papam .

86Î.
Synodi tres ex- libella Synodica» Or. Lett

notitra , & fragmenta.

I. Romann, Corne hi
JL Cartbaginenjis, Cypriani
III. Antiochena Demetrii.
Eadem ex Beluiti CoHe£Uone.
ibid.
VITA SA'NCTI LUCII PAPÆ.
*53

874.

* 5 5’ **-

•1

xandrini, Gr. Lat.,>fad.
Epiftola canonica S.Gregorii Thau­
maturgie Gr.Lat.
1023.
Expofitio fidei ejufdem S. Grego* ni, Gr. Lat.
1030.
Eadem fides S. Giegoin majoris

882.
Papa: .

884.
VITA SANCTI STEPH ANI PA­
PÆ I.
ibid.
Ejufdem epiftolx dux.
885.
S. Cypriani ad Stephanum Papapi
I. epiftolx dux .
895.
Cancilium Ajricanum I. fub Stepbano.

264.

ex veteri interpretatione. 1031.
Concilium Antiochenum /.
ibid.
Synodica ad Paulum Samofatcnum,
Gr. Lat.
J°33Epiftola Sancli Dionylii Alexandri­
ni advcrTus Paulum Samofatenum , Gr. Lat.
»039. Pauli Samofateni decem quxftionês cum rcfponlionibus Sandli
Dionylii Alexandrini Gr. Lat.

*99Epiftala S. Cypriani.
Altera ejufdem.
Tertia ejufdem.

Svrieji due ,

10^9.
1015.
Gr. .Lat.

1018.
%
Epiftola çanonioa S. Dionyfii Ale­

*
87$.
epiftola .

881.
Decreta tria Lucii Papas.
Decretum alterum Lucii

li.< 253.

Alexandrina;

·λ

Epiftola S. Lucii Papae.
S. Cypriam ad eundem

*55·

263. 4Concilium Romanum.,

4900.

1047;
902. 2 70. At,904
Concilium Antiochenum II.
1θ8ρ.
>'■» 169.
Concilium Africanum II. fub Stepbano.
’ Obfervatio P. Antonii Pagii. ibid.
90$.
256. .<«·
Synodica ad .Dionyfium Papam .
Epiftola S. Cypriani.
906.
1092Î
*55·
Concilium icontenfe.
910.
Eadem Gr. Lat.
1095.
Epiftola Firmiliani ûd S. CypriaSynodus eadem Anttocbena Gr. Let.
num.
ex Synoduc..
1099.
911.
Concilium Synadenfe .
Eadem cx annalibus Etitychii patriar­
9*i.
Certbeginenfe I. Jub Sttpbano.
ibid.
che . dltxandrini .
11 o j.
Epiftola Synodica Sanéti Cypriani.
Additio ad Concilium Antioche­
923Cartbaginenfe 11. fub Stepbano.
925.
925.
Epiftola S. Cypriani ad Stephanum
num
Papam.
9*6.|
Ejufdem ad Pompejum.
918.

Synodus Romana Gr. Lat.
931.
Eadem ex Βαίιιτίι Colletlionè.
• bid.
Tranatus Urfini monachi .Afri adverfus baptifmum hxreticorunq.

à

170.

*57·
*57·

Concilium Africanum
'
VITA SANCTI S1XTI

7 5·

1L

??3-

VITA SANCTI EUTYCHIANI
PAPÆ.
1115.
Ejufdem Epiftolx dùx. 1117. & feq.

Ejufdem decreta decem.
iuj.
Mejopota mice Synodus rx libello Syno»·77·

qqi

PAPÆ

ibid.
PA­

PÆ I.
1103.
Ejufdemepiftolætres. iioj. & feq.
Fragmentum epiftolæ IV. Gr. Lat.

In eundem notx Nicolai Rigaltii.

949·
Cartbaginenfe III. fub Stepbano repro­
batum.
951.
Idem Gr. Let. cum notis Zonar* , pre­
miffa epiftola S. Cypriani.
pg-j

num II. cx Baluzio.
VITA SANCTI FELICIS

2β}.

Jico-Gr. Let.
lie8.
Aft a difputationis Archelai cum
Manete , cum Notis Laurentii
Alexandri Zagagni. 11 29. & 1141.
Fragmentum ejufdem difputationis
Gr. Lat.
m6.
VITA SANCTI CAII PAPÆ .
»229.

v

- Epi

/

1

s Y L L A B U S T Ο Μ Γ
ANNO
CHRISTI

Epiftbla Caii Papx decretalis^ uni

ANNO
CHRISTI,
S.ùn>cffenum..
?O3· *>
/M/.JOJ.

X96.

V1TA SANCTI

MARCELL1NI

PAPÆ.
“37·
Ejufdem epiftolx dux. 1139·« fCil·

Synodui incerti loci.
Aflemani
Cenfura

m

* *45·
epiftolam

ejufdem Synodi.
Concilium Cirtenfe in Nwnid»* ·

lb|d·

I247'

PRIMI.

3°4-

1x50.

VIT A SANCTI MARCELLI PAPÆI.
«W
Ejufdem epiftolx

dux .

fcq.
Ejufdem decretum.
Concilium ^lutincnfc.

I16x. «
,\*7®·
lbld·

Cnnencs XV. Tetri Alexandrini dc p«ibid.
nitentia Gr. Lat.
»M·

D O·

JOANNES DOMINICUS MANSI
IN

HANC

EDITIONEM.

P R Æ F A T 10.
LENA { jdiifolutaque Conciliorum omnium quotquot in
catholica .Ecclefià habita font colleftio quantae Iit utilita­
tis , quantique ad omnem ecclefiaiticam eruditionem com­
parandam momenti , verbis exponere neque poflum , neque β
potuerim , praeiens inftitutum meum in hoc argumento ut diutius
immorarer permitteret > cum praefertim provinciam iftam jam oc­
cuparim ante me viri plures doeiflimi in luculentis illis praefa­
tionibus, quas coileftionibus a fe adornatis praemiferunj , eafque ✓
praefationes legendas Leéloribus offeram . in apparatu. noviffimae
hujus noftrae editionis mox promeudo . In his etiam praeterquam
quod utilitas inilituti hujus verbis ampliffimis exaggeratur, dili­
gens etiam lingularum , quae huc ufque paruerunt Conciliarium
complexionum catalogus inftituitur, ut novum hic dare indicem ,
nec juvet, nec res ipfa poflulet. Unum eff· quod ex me harum'
. rerum ftudiofi leftorcs expoffulant, ut novae hujus editionis confilium , oeconomiam , ratdoçeiTique totam exponerem , quod ffatini
praeffandum aggredior.
Inter eas, quae huc ufque lucem afpexerunt nulla amplior, uberiorque Conciliorum colleflio prodiit fupra novam illam Labbci
editionem Venetiis a Viro erudito Nicolao Cpleti, typographi fra­
tre , curatam , in qua praeter’ ea omnia , quae Labbeus dederat,
caetera etiam inferta fuqt , live quae Harduinus adjecerat , five
quae Baluzius , de la Lande , Martenc , Dachcrius , Mabillonius ,
Beflin, aliique adjecerunt. Hanc igitur editionem, quam annorum
ùfu fibi familiarem Viri eruditi effecerunt , nec libi e manibus
excuti faciles permitterent , repraefentandam mihi affumpfi, çum
iterum typis fubiicicndam fuadebat ejus raritas tanta , ut vix in
officinis librariis fefe offerat , neque cum offertur nifi caro pretio
ematur . Ordinem , chronologiam , notas , caeteraque omnia Labbci,
editorifque Veneti retineo. Erant qiii vellent Binii notas expungi,
quod fuliores fint, minufque utiles , cum nihil ferant, nifi proletariuqi ,
ex Baronio expreffum . Verum retinfait me timor, ne
criminationes plurium ineprrerem , accufantium non fatis fideliter
v me reddidiffe Labbeum ; quod & Harduino olim crimini datum eft
in fua colle&ionc ea refecanti, quae fibi fupervacanea videbantur.
Opportunius utique reputaffem notas illas Binianas ad calcem fmgulorum voluminum rejicere ·, fed continuit me timor , ne forte
erratum aliquod incideret, cum ego abfcns.a loco ubi editio pFaeffanda erat, vitam agere cogerer.

P

s

P 7? JE F Λ T J O·
Quamquam autem Labbeum fie colleftorem Venetum ducem li­
quor, multa funt tamen , & pene dixerim infinita , quae editionis
hujufcc novae pretium fupra caeterashuc ufque produdas relevant .
Typonun in primis & chartae nitor longe praeftantior, quam fit
etiam Harduiniana Parifienfis , propiufque ad Regiam Lupaream
accedens i icitis emblematibus aeneis formis exprefiis hinc inde,
cum res maxime pofcebat , pagellarum fiiprèma fronte , nec diffimilibus ornamentis vacuis earum interftitiis decoratis.
Externa tamen haec funt nonnifi recreandis oculis , non vero men­
ti illuftrandae ordinata , quamvis Operibus id generis infignioribus,
ac celebrioribus maxime congrua . Jn eo vero potiffima cura impenfa eft , ut Eruditis ferviretur , toturrique me illis juvandis im­
penderem . Eorum igitur gratia cura omnis adhibita efi , ut Grae­
cus , Latinufque textus quam emendatiffimus prodiret , qua de re
correélores non proletarios , fed doélos, feleélofque diligentiffimus
typographus Antonius Zatta , nec fumptibus , nec officiis parcens,
meo" fuafu adhibuit 3 ac fpero fafluin , ut ejus fcdulitati eventus
plene refponderit. Craffiora faltem fphalmata correéta eife confiat,
quod unico hoc exemplo planum efficio. Graeca Concilia cum La­
tina interpretatione dédit Binius , eifque titulos praefixit j tum &
titulo & reliquis fuas notas aptavit · Eadem & Labbcus inferuit in
fua collcélione , fed titulo plane diverib & vêrfione paululum im­
mutata . Labbeanam editionem fervavit Venetus Colleâor , apud
quem pariter & notae Binii comparent . Fit inde ut notae textui
interdum noti congruentes leéloris mentem confundant j nos ubi
non cohaerent, brevi appofita nota legentium tenebras disjiecimus.
Accipc & aliud. In Concilio Aquifgranenii anni 816. laudai&ir faepe tefiimonia petita ex authore libiù de Vita Contemplativa , qui
Prosper in Editis appellatur 5 nos ex auéloritate codicis Vatica­
ni refiituimus Pomerius , cum reipfa Julianus Pomerius , non
Profper librum hunc fcripferit . Ex hoc duplici exemplo leétores
intelligent nos nihil pcpercifle , ut defoecatum textum quam fieri
maxime poflet daremus.
Non infima etiaip fuit cura adjungendi varias leélioncs, quas
4 alicujus fore momenti arbitrabar , eaique non ex editis tantummo­
do libris , fed etiam ex MSS. codicibus undique conquifitis repeti··
vi. Qua in re feliciter fucceffit, ut unicum illum Caffinenfcm co­
dicem , in quo additamenta ad Concilium Èphefinum continentur,
confultum haberem, de quo inferius fermo recurret. Ita quoad vi­
riliter potui , emaculato textu verti me ad immenfam illam fegetem Conciliorum , quam ego in fex integris voluminibus Addita­
mentorum ad Concilia Vencto-Labbeanae Colleélionis Lucae an.1748.
collegi , eaque omnia fuis apte locis difpofita in commune hoc,
vere dixerim , horreum invexi.
Nec his contentus, additamenta etiam fedulo conquifivi :
& labor mihi cefiit non infeliciter. Habebunt enim Leélores hic
primo vulgatas epitomes ex vetufiiflimo libro MS. petitas plurium
’
x
Conχίί

r.

*
*

o

• P

3

Æ

F

À

T

I

O

xiiï

Conciliorum Nicaeni , Sardicenfis , Toletanorum , Agathenfium ,
aliorumque . Occurrent additamenta nova , & nondum vulgata ad
Concilium Ephefinum , Chalcedonenfe , Altinenfe , Aquifgrancnfe
anni 8i5 j Ravennatenfe ad epiffolas canonicas Rhabani, ad epiHolas canonicas Romanorum Pontificum Urbani II. Innocentii II.
aliorumque, ut reccntiora Concilia praeteream , Avenionenfe an.1327.
Conftantienfe generale, Pifanum , Bafileenfe, Senenfe , Florentinum ,
Tridentinum &c.
Praeter haec, nova etiam Concilia adjunxi, cui augendo nume­
ro dioecefana etiam vetufiiora ante Concilium Tridentinum cele­
brata omnino hegligenda minime duxi . Id fibi quidem Labbcus
propofuerat, ut dioecefana Concilia omnia poft faeculum ΧΙΠ. ha­
bita praeteriret . Ejus confilium ita temperandum in hac editione
vifum eil, ut ea Concilia, liquident aliunde facile comparari poflent, uti funt omnia jam edita in voluminibus, quae jid manus fuppetunt , omitterem ; quae vero difficile in promptu eflent , ut ea
quae nondum lucem publicam afpexerunt, utpote in codicibus MSS.
fervata , five quae typis quidem prodierunt , feti rariora modo,
five cafus, five alia quaelibet caufa effecit , ea reducenda maxime
quae infignium effent ecclefiarum , in familiam judicavi. Hinc na­
ta Concilium Perufinum anni 1320. Concilium Patavinum fub
mine Confiitutionum Hildcbrandinarum celebre anni 1335). circiter
fub Hildebrandino epifeopo, Aretinum fub Bofone epifeopo facculi
XIV. Lucenfe, a vulgatis in meo fupplemento diverfum anni 1350.
Firmanum fub Cardinali Dominico de Dominicis, Tridcntina , Polonica varia , & alia fexccnta .
Sed nec défunt Provincialia Concilia , & Confiitutiones feu no­
vae , feu quae nondum inferae funt in Colledionibus, ut Cardinalis
Latini Conftitùtiones pro Etruria , Capitula tempore Azonis VercelLenfis epifcopi fitec. X. colleéla, Conffitutiones Siculae faeculi XIV.
Salsburgenlia Concî1^ tria , atque alia plane multa . Adjungentur
his alia ’ quae Literati viri fe fubmiifuros polliciti funt , fidemque
liberaturos fiiam, qua funt humanitate, minime dcfpcro.
Supereft ut codicum MSS. quibus maxime ufus fum in eruendis
ad vetera Concilia additamentis, & variantibus notitiam erudiris leâoribus exhibeam . Horum principem locum praebeo MS. codici
ia Lucenfis Capituli Cathedralis Bibliotheca fervato , ante annos
fere mille deferipto j quod ego non ex conjeftura aliqua incerta ,
fed ex appofità hac nota vetyftiffimis chara&eribus fignata deduxi.
Λ Refurrettione D.N.J.C, ufque adpraefentem annum Caroli regii
in Longobardiam in menfe Septembrio quando fol eclypfim patuit in·
diti. X. anni funt DCÇLIL M. F’l Haec .omnia cum anno Chrifti 787. quadrant ; nec abhorrent ab ea aetate opufcula illa varia,
quae fimul collegia in eodem volumine occurrunt. Naôus ibi fiim
Pontificale illud , five Pontificum Romanorum hiiloriam fub Anafiafii Bibliothecarii. nomine celebrem , quamvis ibi fimplici hoc
titulo, & melius quidem, praenotatur .Incipit Kpifcopale , Contu, li

*-

zB
F Λ y I Ο·
li hoc opufculum cum Anaftafio Labbeàno, & Variantes plane mul­
tas , ac infignes in imo paginarum hujus editionis defcripfi. Prae­
ter hanc volumen illud offert veterem Latinam colleflionem, quae
cum Juftelliana in multis concurrit > quamvis & aliquid habet de
Queihclliana . Defcripfi illam diligenter in commentario de Libro
Caroli Magni aetate Jcripto, qui inter opufcula Calogcriana to.XLV,
lucem afpexit. Multa pariter ex ea dedi in meo Supplemento Con­
ciliorum ; & ex utroque, Commentario fcilicet , & Supplemento ,
proficientes Ballerini fratres in Diflertatione praemiifa tertio'volu­
mini Operum S. Leonis Magni Venetae editionis a fe adornatae ,
illam doéle expenderunt, animadvertentes perfimilem alteram con­
tineri in codice Colbertino num. 784.. a P. Couftant defefipto .
Quam in feriem Concilia digefta fint inter fe, quoufque pertingant
in eo Commentario diftinxi. Variantes nec paucas nec contemnen­
das ex his deduétas , partim ex eodem fupplcmento , partim vero
nunc primum ex codice acceptas in hanc editionem tranftuli. Sub­
jungitur huic integrae colleftioni alia Canonum breviatio per lin­
gula Concilia praemiiTo titulo diftinéta, de qua pariter Ballerini in
eadem Diflertatione agunt , & ego fatis ejiflerui in Praefatione ad
meum Conciliorum Supplementum in ,volumine apparatus ad hanc
editionem iterum evulganda. Breviarium iftud utpoto vetuftiflimum
per fingu^a Concilia diftributum hic datur . Codex ifte lignabatur
olim num. 8p. nunc vero eft num. +po. & a me vel hac defignatione numeri, vel nomine codicis vetuftiflimi Lucentis, indicatur.
Codici huic omnium principi ^^do alium ex eadem Bibliothe­
ca fignatum num. 123. faeculo ifl^Mcriptum in quo funt decreta­
les illae epiftolae Romanorum Pontificum fpuriac ab Ifidoro Mer­
catore evulgatae . Plures ex eo variantes dare pronum. fiiiffct, fed
manum continendam cenfui , ne variantium denfam filvam Icétores
horrerent , cum praefertim majoris momenti Hafduinus jam dede­
rit , quae & in hac editione comparent, neque tanti lint hae lu­
cubrationes ut fingula earum verba expendi mereantur . Nonnullas
tamen felegi meo judicio non negligendas , cum additamenta ad^
eas epiflolas huc ufque nondum in lucem produéla exhibeant. Ad­
de quod ex hoc codice fufpicandi jufta ratio fuppetit Ifidorum
hafce eflormafle cx pluribus fragmentis forte in Colleélionibus va­
riorum canonum aetate lua vulgatis a fe fiifiul jun&is , & in unany
epiftolae feriem rcdaHis > bis enim in eodem codice lego : item
Cietur in eadem epifiola ait : tum fubdit ea quae in praecedentibus
verbis abfquc interjeftione ulla continuantur. ’
Tertius eft codex item cjufiiero Bibliothecae lignatus num. 125.
faeculi, ut arbitror , XL Initium praeftat breviatio canonum Crefconiana abfque praefatione , & nomine Auéioris fub uno hoc fimplici titulo ; 'Concordia Canonum , continuoque fucccdit Indiculus
Conciliorum quorum in eo codice ,dantui* canones, & Romanorum
Pontificum quorum ibi pariter infertae funt epiftolae . Definit in­
diculus ifte cum Gregorio Jünîori , x. c. fecundo, cum
fub•

■

a

.

.

P

κ

Æ

F

A

T

l

O·

**

fubjc&is nonnullis canonibus poenitentialibus a nie in ^iipplcmento
editis. Secundum haec apparet Dionyfiana Cone&io cum additio­
nibus hoc indice pracmillb cum titulo : Ordo hujus Canonum : Poft
titulos Canonum Apoftolorum , tituli Nicaeni Concilii , Ancyrani 9
Neocaefarienps , Gangrenjis , Antiocheni, apud Laudiciam Pbrigiaa ,
apud Conftantinopolim , Chalcedonenfis9 Sardicenfis, apud Carthaginem.
lithli canonum diverforum Conciliorum Africanorum provinciae num.
CV. Decretorum Papae Siricii9 decret. Innocentii, Zofimi, Bonifacii,
Caeleflini, Leonis, Hilarii, Simplicii, Felicis , Gelafii , Anaftafii
Symmachi ejufdeto Concilii (fic) Hormifdae, Gregarii Junioris. Hoc
ultimum nofler non habet » Eundem pariter indicem in âne poft
colledioncm exferiptor hujus codicis repetit , additque utrinque ;
Sunt vero in noftro quae in Uteris non habentur Silveflri , Liberti ,
Sixti , apocrypha fcilicet . Ab hac Colleélione, diftinfta fequuntur
additamenta in indiculo defignata nempe Silveftri Papae , Liberii,
& Sixti apocrypha j tum Chalcedonenies Canones XXVII. ex anti­
qua verfione a Quefnello, & Juftello vulgata , epiftola illa Cano­
nica , quam ego in meo Supplemento dedi , & hic recufa eft,
Canones LIX. Laodiceni ex verfione quae*dicitur Ifidori, Cano­
nes quidam Africani qui & in codice Canonum Africanorum ex­
tant , totum volumen claudit Romanum Concilium’ fub Zacharia Papa, quo plura in editis luxata egregie fanantur.
Quartus ex eo penu prolatus eft integer Burchardi codex faecu^
Ιο XII. feriptus, lignatus num. 124. & in libros XX. diftinftus /
quot revera Burchardus dedit . Rara quaedam mihi codex ifte
fuffecit , quae^ hujus codicis feriptor in fine librorum aliunde pe­
tita adjecit , fed & appendicem adjunxit , quam a Burchardiana
lucubratione interje&o paginarum quarumdam vacuarum interftitio
diligenter fejunxit . Additio ifta continet Caefarienfes Canones ex
interpretatione non quidem Dionyfii , nec Prifca Latina quae
Ifidori appellatur, fed ex utraque mixta . Succedunt Canones Arclatenfis I. fub Sanéio Sylveftro cum additamentis nonnullis , quae
in hac noftra editione comparent . Sequuntur Arauficani Canones
XXX. Quae fit ibi leftio Canonis II. ex hac editione petatur s Regenfes tanones VIII. Agathenfes Canqncs XLVII. quibus & jungitur
tanquam Canon XLVIII. idem qui in editis eA Canon LXXI.
caeteri intermedii defunt . Subfcriptiones etiam hujufce Synodi va­
riant in nonnullis , ut ex hac editione eruditiLeftores intelligent.
Carthaginenfes Synodi illius , quae in pluribus Codicibus eft anni
41p. in aliis vero inferibitur Statuta Orientalium, qua de re viden­
di Ballerini Fratres in Diïf. de ve tuftis Canonum Colleftionibus pag.
LXXXVIII. Valentini fub Damafo Canones IV. Tarraconenfcs fub
confulatu Petri Canones XIII. Gerundenfes fub Agapeto confute Ca­
nones X. Toletani fub AmalaricO rege Canones V/ubi fhbfcriptiones
multo plures funt , quam in éditis, & in hanc editionem transferen­
tur . Succedit Synodus Conftantinopolitana generalis praecedente
Symbolo cum Canonibus jam ubique vulgatis. Secundum haec fub• ..*

dunI

1

™

p

fl

Æ

F

A

T

I

O

duntur Canones Toletani fub S. Ifidoro Hifpalenfi numero LXXV.
Tum & alii Toletani anni
nui editis cohaerent . Poft haec fit
tranfitus ad Synodum Romanam tub Eugenio II. qua exaûa intru­
ditur epiftola apocrypha Damafi ad Africanos , ac demum clauditur
liber cum Concilio Placentino an. iop5· ab Urbano Papa II. habito
cum iis .additamentis , quae ego primus in meo Supplemento Syno­
dorum evulgavi. Alia nonnulla aliena manu , fed vetuftiffima, ad­
dita tum in fronte, cum in calce libri reperi, quae olim in meo
Supplemento vulgavi, & hic iterum repetuntur.
Hos Codices familiares habui : nunc aliqua de externis a me
confultis liceat mihi praefari j atque in primis de Calïinenfi Codi­
ce , quem fibi negatum cum maxime expetiiflet Baluzius, alte con­
queritur . Inofficiofos clamitat Benediftinos Caflinenfes, qui nec auàoritatem celebris Cardinalis Cafanatae veriti funt , cui poftulanti
morem gerere negarunt. Sed excufare juvat viros religiofos , utpote
quod ea'tunc erant tempora , quibus, fi codicum pretioforum ufus
conceflus fuiflet , difcrimcn praefcntiflimum incurrebatur ,, ne cafu
aliquo tam pretiofo thefauro carere cogerentur. Denique fi tunc ali­
quid fuit inotficiofitatis, praefenti urbanitate emendatur. Mihi enim
Caffino pertranfeunti non monftrarunt tantummodo codicem , fed
conterendi cum editis daturos fe copiam profe/fi funt, hofpitio et­
iam oblato, fiquidem per tempus mihi licujfTet. Poft biennium vero
accidit me Romam pergere confilio adeundi Caflinenfe monafierium,
ibique codicem conferendi j fed Emin. Card. Fortunatus Tamburinus
hac me moleilia levavit, narrans fe antehac codicem fedulo receniuiile , atque variantes totamque ejus deferiptionem in adverfaria fua
redegifle i nec rogari fe morofius permifit, quin feripta illa omnia
mihi commodaret. Tanta diligentia a Viro fcientia , dignitate,
& humanitate fummo , ea collatio fafta eft, ut nec pagellarum MS.
codicis numerum negligeret, quod & Lupus quidem fed paulo incuriolius praefiiterat. Ejus labore me profeciffe gratus agnofeo . Quanti
vero tint pretii Caffinenfia additamenta ad Concilium Ephefinum ge­
nerale Eruditi omnes fciunt, &jntclligunt j cx illis unice enim epiftolae , & monumenta CCXXV. ad idem Concilium pertinentia inno­
tuerunt . Latinae funt interpretationis vetuftiflimae , ex codicibus Monafierii Acoemenfium , unde , tam multa vetera documenta prodie­
runt , ab Authore ignoto accreta . P. Chriftianus Lupus Auguftinianus , vir celebris , primus ea produxit in lucem , ex quo Baluzius
in fuum Conciliorum Supplementum tranftulit ; queftufque de Lupi
fupinitate , qui nec titulum in codice quaefierit , ex fua conjeftura
infcripfit : Synodicon adverfus tragoediam Irenaei. Verum culpa omni
Lupus vacat, cum nullus in codice titulus legatur , nifi hic unicus
& quidem non additamentis, fed toti veteri aftorum Ephefini Con­
cilii translationi, quae^bi extat, praefixus : In nomine DomitiiNoflri Jbefu Cbrifli. Incipit translatio primi Ephefini Concilii contra pra­
va dogmata Hefiorii : almae con....... IiLege feliciter J ftatimque inci­
pit ab epiftola , feu ut eft in cxcufis , a traOatu primo Beati Cy<
rilli .·

P R Æ F Λ T I O·
rilli : Cyrillus presbyteris Or. ut cil in editione verfionis Latinae antiquae,
quae exBaluziohic editur. Variat tamen ibi Ordo , & multa occurrit varie­
tas Icétionum, quas & Card. Tamburinus diligenter noxavit, &ego ex eo
in hac editione . Tandem poli cpiftolam Cyrilli ad Maximianum , quae
in Baluzio eil cap. LXXXL feqiiitur, non quidem illa adnotatio , quae in
Baluzio habetur, fed haec altera .· Emendavi, O Diflinxi interpretationem
5. Synodi, Deo gratias. Exinde dantur epiftolae a Lupo editae, fado ab
ea exordio, quae in Lupo eft cap. IJ. et incipit : Obtinuit pietas : quae
enim in Lupo lignatur cap. I. incipiens : Salvatore nofiro (3c, in codice
inter praecedentes epiftolas num. VIII. legitur. Reliquae dein fuccedunt,
ut apud Lupum, & ^aluzium, quamvis capita in eo non lignantur, quae
Tuo, marte ab eodem Lupo adje&a Baluzius retinuit . Nomen Irenci va­
rie feribitur, Irineus , Hyrineus , Hiereneus , Variantes fedulo adnotavit
Emin. Card. Tamburinus, & ego ex illo fuis in locis. Fateri tamen opor­
tet , Lupum fatis fideliter codicem cxprcililTe, ut raro cefpitaverit j ali­
qua funt tamen addenda ab eo omilfa, quâe a me hic dabuntur.
Unum erat, quod dolerem, neglcéias fcilicet ab Emin. Tamburjno
epiftolas S. ifidori Pelusiotae ex vetuiliflima interpretatione, quas praece­
dentibus ad Confiliurp Ephefinum pertinentibus in eo codice interjetas »
Lupo omiffas Baluzius tantopere conqueftus eil . Accidit tamen bono
meo fato, ut & has reperirem in Codice Vaticano ijtj. Docuerant me
Ballerini Fratres in differtatione , de qua faepius, in eo Vaticano codice
ea contineri, quae Lupus ex Callinenfi vulgaverat ; qua fpe ego illeilus
Vaticanum illud volumen confului , ac fcdulo evolvens reperi nonnulla
quidem quae funt in Lupo, & Baluzio, majorem tamen partem abclfe j
quin & ordine plane a Caflinenfi diverfo ibi referri, quamvis &ibilrenei nomen in fubjeélis adnotationibus legitur. Mancum elfe codiceni in­
dicium praebere ppifet, quod llatim trannt ad Ada Concilii Chalcedoneniis, confucto il-o Exp licit nequaquam appofito, nulloque vacuae pagellae
figno relito. Scculi XI. feripturam praefert . Caeterum emendatiorem
letionem fupraCallinenfcm exhibet, quoti ex variantibus eximiis a me
fuo loco lignatis Letores intelligent. Plurima me laetitia affecerunt epi- flolae illae Ilidori Pelculiotae in Cod. Callinenii a Lupo repertae , fed ab
eo negledae , quae in hoc Vaticano numero funt XLIX. nempe duae
fupra eas quas fert Codex CaiTinenfis, quarum XLVII. Em. Tamburinus
adnotavit. Statim mihi illas defcripll, non quidem omnes, cum plures
ad res Conciliares non fpedent , fed illas tantummodo, quae ^d Conci­
lium utcumque referebantur. Igitur & has daturus fum fuo loco , cum
Sraefertim & nonnullae neque Graece , neque Latine hucufque lucem vierint. His praeilisis non erit pollhac qui de Codice Caflinenli confulendo vehementi follicitudine tangatur, mihique grates habituri funt Ledores, quod primus·' ego rarum hunc Codicem integre in lucem produxe­
rim . Illud etiam animadverfiohe dignum judico , quod ex variantibus
Vaticanis intelligimus letionem Callinenfcm mendoliifiniam elfe , &
in multis mancam, quo nomine defedus Vaticani Codicis maxime lu­
gendus cll.
Ex his, quae Fufius deduxi, intelligent LeOores, me Vaticanos Codices
nonincuriofe exdirrilfc, e quibus multos, ^ntiquiorefque confului, excerpfi, & in fuccum meum tranlluli. Infignc eil additamentum ad Concilium
Tom. /·
**
Pran“

1

1

xviü
P R Æ F Λ T I O·
Francfordienfe, in quo integra, & plena Canonicorum iixcommune viven­
tium regula inferta eft ex Vaticano Codice fee. XI. repetitum; quanquam
non dubito , qpin fit interpolamcntum ufui Canonicorum Leodienfium,
quorum nomen ibi legitur, deflinatum . Nec invilas praeterivi celebres
alias Romanas Bibliothecas , at praefertim Barberinam , ex qua nonnulla
in rem meam habui.
Confului etiam in rem praefentemBibliothecam Accademiae Taurinenfis , MSS codicibus divitem , nec cpnfilio huic meo parum profuit ; nam ada
Concilii Pifani, illius a quo tres Pontifices Romani parti funt, audiora ex
ea prodeunt. Amicorum etiam ope Bibliothecas alias celebres Italiae excufli, nec fine frudu, ut ex hac editione apparet.
Qui tam fedulo manuferipta conquifivi, excufos libros profedo inex­
ploratos non volui. Quo in loco commemorandum eft cum laude infigne
Opus Fratrum Ballerinorum , Veronenfium , qui opera S. Leonis a fe recenfita , & animadverfionibus plane eruditis illuftrata, Venetiis anno 1757.
evulgarunt. Tertium hujus operis volumen thefaurus rerum Conciliarium
habendum eft, nec ullum unquam mihi occurrit opus tanto eruditionis ap­
paratu ornatum, tam multa rerum novarum copia dives , tanta manuferiptorum rccenfione abundans. Ex illo Carthaginenfium Conciliorum laby­
rinthus extricatur; ex illo Codices Queihellianus, &Juftelli perficiuntur;
quart* temperandum’ mihi non ccnfui , quin integram editionem prifeam
a Juftello vulgaram , et ab illis recognitam, ac ultimae perfedioni reddi­
tam
in appendice tertii voluminis hujus editionis exhiberem . Gratiae .
funt etiam ex me habendae P.Cacciario Carmelitae, qui & ipfe hanc Spar­
tam operum S. Leonis adornavit, ediditque opus fuum Romae anno 1752.
Illi monumenta quaedam Conciliaria nondum in lucem produda gratus re­
fero. P. Froelich S. J. presbyter Germanus, cujus nunc recens eft jadura
delenda, diplomata Syriae evulgavit, ex quibus profeci. Praetereo reli­
quos, neque enim hic vacat omnes exferibere.
Hac comparata ft rue moles ifta qjtevit, ea difpofitione , qdam modo Le­
dorum oculis fubjicio. Principio quidem me tenere fateor Labbeanum' or­
dinem, eamdem cum illo Chronologiam ita lequutus, utcumaliquodoccurrebaf in alios annos transferendum , ordinem tamen Labbeanum retine­
rem, adjeda brevi admonitione docente Concilium illud alterius anni cfle, .
addudis ea de re argumentis. Epiftolas etiam SS. Pontificum eam digefli in feriem , quam & Labbcus , cujus textum lequi malui , indicatis tamen
majoris momenti variantibus recentium editionum. Poftremi hujus confilii
mei has caufas reddo , quod kilicet Labbeum recudenti ineptum videretur
Labbeum lus deque invertere , quae etiam inverfio molefta accidiflct Ledoribus ; Labbco enim affueti, Labbeum tunc in Labbeo quaererent. Adde
me longe agere ab urbe , in qua editio haec praeftanda erat ; quare jure me­
ritoque metuebam ne in tanta librorum permutandorum varietate erroris
aliquid irreperet. Epiftolas tamen novas in procedentibus editionibus mini­
me reperiendas invexi ; quod etiam tunc praeftiti cum nova aliqua ex
Graeco translatior accuratio fada eft . Ita fervatum in verfione Graecarum
epiftolarum S. Clementis Papae, rejedae enim Labbeanae P. Couftantii in­
terpretationem fubftitui.
Concilia, fcu additamenta , quae de novo in editione noftra fuo fingula loco inferta funt, exceptis iis , quae ex meo fupplemento accefferunt,
hoc

<

P

■
i
;

·,

i
I
I
p
B
I
I
I
i
I
■
I
I
1

n

Æ

F

A

T

I

O-

xjx

hoc figno appofito jf diftinguenda judicavi , ut intelligant eruditi quid
novi ex ea quaerant.
Variantium cum multae fint & variae, ratio habenda erat ut diflinguerentur. Ex his plures dederat Labbcus; alias ex Harduino aliifque Venetus
editor fubjunxit ; ego etiam meas appofui. Labbeanae in margine excufac
funt ; Veneti editoris in textu literis elementaribus minimis fignantur .
quae etiam literae e regione lineae in qua jacent , in margine reproducuntur majoris lucis gratia. Le&iories vero illae dantur in calce ejufdeni
pagellae . Noftrae demum eifdem elementaribus literis fed inter geminas
anfiilas fic (a) notantur& in fine pariter pagellae apponuntur. Haec fcdulo animadvertentes Ledores, facile intelligent, cui fingula debeant.
, Cum in fronte Operis indicatum fit plures viros doftos operi huic per­
ficiendo infudafle , res ipfa pofcebat, ut praefationem hanc non ante clau­
derem , quam nomina eorum gratae pofteritati commendarem .
.Horum prior occurrit Eminentifs. S. R. E. Card. Dominicus Paffioneus
Apoft. Sedis Bibliothecarius meritiffimus ; faeculi noilri decus, ac litcratorum hominum, praefidjum. Vix enim intellexit me, quem in amore
fçmper habuit, ac favore fingulari profequutus eft, huic Operi dirigen­
do deftinatum efle , datis fiatim ad me literis Romam accivit, Biblio'thecae Vaticanae pluteos aperuit, atque omnium infignium codicum cxferibendi copiam fecit , commendatumque me voluit Vaticanis Cuflodibus, ut fe mihi fedulo · pracllarent. Alias etiam ejufd^m urbis Bibliothe­
cas, ut libere adirem , & quae mihi opus erant deferiberem , ea <]ua
pracllat, aufioritate utilem operam dedit. Neque haec latis, nam & infignetn Bibliothecam, fuam rarillimis voluminibus tum editis cum Manuferiptis ad miraculum referti/fimam mihi expandit, ck qua plura hucuf>que ignota didici , obtinui, & in rem meam tranfiuli. Vivar ad Njtloreos annos Cardinalis literatiffimus, vivatque ad'aeterna faecula, qui tam
cgrcg*° operi-opem tam grandem tulit. Eaedem pariter gratiae habendae funt Em. Cardinali Tamburino, cujus hae de re merita ex iis, quae
fupra diéla funt, Leélores agnolcent. Ex privatis, qui qiihi opem tu­
lerunt, praecipuum cft praefidium P. Antonius Sammartini Venetus, Ordi­
nis Min. Conventualium Definitor perpetuus , & Sacr. Theologiae Magifler, npn dumtaxat fueris eruditionibus refertus, fed omni humaniorum
litcrarum genere imbutus , qui ultraquam quod multa , & varia huic
Editioni inferenda fuppeditat , fcitu digna , & maximoperc neceflaria ;
quae addidi, omnia fuo loco difpofita iblerti cura, ne a Com politoribus
hinc inde infeienter fint tranfpolita , acu tangit, ut ita dicam, follicite ;
& accurate quidquid ad praela, & typos intereil, qurlms praeeft . Ejufdcm
Ordinis P.Francifcus Maria Leoni, etiam Sac. Theol/Mogifier , publicus
Univerfitatis Paduae in eadem difciplina Profeflbr ad hanc editionem
exornandam non infimum locum tenet ; pignus plane vir , cujus meritis
nulla laus refpondere potefi.
Accedit etiam ex nobili , & pervetufia Familia Caflinenfium P. D.
Benedi&us .Andréas GaneJJoni, S. Georgii Majoris Veneriarum, qui labore , amore, & indullria , rimulas quafque perquirit, ut Studiolis omnibus abunde confulat, quæ didicit fine invidia communicat, nec fatis ;
nam ex Bityiotheca infignis fui Monafterii, multis Voluminibus , Codicibus rarioribus & MSS. apprime locupletata , quamplurima eruit infignia
Monumenta a<j hanc Sacrorum Coqciliorum Collcftionem Tpeflantia. _ _

XX
P 3 Æ F Λ T I O·
Concurrit non parvo adjumento P. Francifcus Antonius Zaccaria So­
cietatis Jefu, Sereniffimi Ducis Mutinæ Bibliothçcarius, cujus Nomen cru·
ditis jam notum, juvandis literis natus j qui quum in ferendis fuppetiis ,
lubenti animo , ut Reipublicae literariae prout , licet luculenter , mul­
ta , quae in tenebris latebant in lucem proferens, ecclefiafticis literis fa­
ceret fatis , fibimètipfi tamen nunquam fatis facere videtur.
Panormo manum fubfidiariam admovet Clariflimus Vir , Rev. ad in .
& J. U. D. Dominicus Schiavo , Siculus, communium literarum , et* poli­
tioris Humanitatis non expers, omnibus plane bonis artibus infiruéhxs,
variis fuis clucubrationibus Juri publico datis , Exteratis omnibus notus,
non dumtaxat Panormitanae Accademiae decus, et fulcimentum, fed de
Florentina, et Pcrufina optime meritus, quas doüis, et eruditis Differtationibus illuftravit , ipfe , inquam , per epiflolas , tenerioris amoris
indices , multa Documenta tranlmifit, & labori indefeffus non parcens,
alia fpondet.
P. BenediClus Bonelli, Ordinis Minorum StriÜioris Obfcrvantiae , Tridentina multa conquifxvit, quo nomine de Literatis omnibus promeruit
ct ut optimus Philologus , literariae Reipubl. Sacrarum, variarumque
Eruditionum Amantibus lludens, nequid huic novae Editioni deeife poffit, Sollicite inquirit.
Comes Henriotts Zapata de Cifneros Literatiflimus, cui accepta refero
Concilia Sarmatica, & alia plura nobis Italis exhibuit, plane ignota.
Ad femper magis decorandam antiquis documentis ,. fcitu digniflimis
Kanc Conciliorum uberrimam Collcétionem, ut undique Viri eruditi convolant fuis. aufpiciis , ut de Republic;! litcraria bene mereantur , inter
alios eruditiliimus acceflit Illuftris admodum , &maxime Reverendus Vir
D. Bartholomaeus Proipe.r Camellini Rheginus , qui ineditam Bullam
Joannis PP. XIII. de Synodo Ravcnnatenix fub anno Domini 968. vel
967. regnante Mathilda perhumaniter mifit.
Græca curavit diligentifiime R. D. Spiridion Milia Corcyrenfis, natio­
ne Graecus, ex Joannina urbe· Epiri oriundus, ordinis Concionator, &
Ecclefue Santli Georgii Graecorum a Publico Vicarius deftinatus . Reli­
qua praetereo , nc longius excurrere cogar, modefiiamque illorum religiolam offendam i quippe qui malint aliorum potius utilitati, quam fuac
gloriae adlaborare , licet tamen tot celebrium & illuftrium Virorum ma­
gna lit cura, oc impigra follicitudo , ut fupra diftum eft , fortalfe aliquid
latere potefi , nam ut dicitur : Non omnes omnia . De quo quemque
virtute praeditum exoro , ut fi quid habeat reconditum, manifeitare non
dedignetur. Quod fi etiam varii prodiiflent Tomi , nam longum eft
opus , in quibus oonleélis aut in conficiendis, extra ordinem mitti non
poteft , Supplementum ane fadurum promitto, nilTypographo impenfisin­
dulgente , in quoLiteratorum nomina, magnum operae pretium ducens
grati animi'ergo ad aeternam memoriam inferibam . Demum rogandus
elt Deus O. M. ut tot Virorum do&orum labores, ficut optime incepe­
runt, ita feliciter optatum in exitum redigantur.

Aiiivrfentfam renfet
, boree Volumen /petimen exhibere minoris molit , qut forte in toto Ope­
re continget ; Jtyniàem caetera majora, ai furmmum perpauca aqualia in lucem prodibant.

....... .

...... ""

C ° N.................
· '

..

CONCILIORUM OMNIUM,
AMPLISSIMA

COILECTIO,
<>. <o>

PRÆFATIO
INSUAM

*c>>

09.

<£>> O> <CS

DIONYSII EX1GUK-)

PRIMAM

CA.NONUM

C O L l. E C 1 I O N t M.

EDITORUM HUJUS COLLECTIONIS IN SUBSE£UENTEM EPISTOLAM

■

£A

D

Μ

O

N

T

I

O.

P. Philippus Labbens diligtntiffimam coileilionèm fluam a vulgata Dtonyjii Exigui prufatione exorfus
cji. Optime ille qmdem ; fed cum EHoiyJius in colligendis canonibus bit labat .i verit , flemel quidem
in unum conferens canonet Conciliorum ; iterum vero Decretale i flummorum pontificum epiflulas Jeleilat congregans, quam primo dedit ampliorn colle fitoni t jua partem brevi prxflitione ad Petro­
nium eptfcopum direfla inflruxjt Cum vero integram complexionem fluam abfolvtt, priorejn qietdem
prxfationem toti operi prumijt, fled aufliorem , cT poflim immutatam ac alteri inferipiam. Id
quidem non certo fled ex conjefliura drjucimu> ex cod. 557. Eat- Palat, in qua puer tantum pare
ejufdem collefltonis Dioniflan* exhibetur cum breviori ilia prxfatione ad Petronium epifleopum .
Hanc primi omnium reprxfenlarunt Ballerini fratres in editione u fle adornata operum S. Leonis
P tomo HI. pap. CT XXXII. ex auibu' buc transferendam opportune cenjuimur

.DOMINO VENERANDO MITTI PATRI PETRONIO EPISCOPO
DION1SIUS

EXIGUUS IN DOMINO

SAI UT EM.

t Uamvis cariliimus frater no-A merata confers.ms perfcdo regimine clerum
fler Laurentius allidua , & ' plebemque
'
modereris : nullatenus noflri ijrculi
familiari cohortatione parmore contentus quo pronius defiderairius reâa
j vitatem noftram regulas ecn<>ife quam facere ; fed divino jun&us auxilio
<iu.r heri prarcipis ante perficias , ut efticacillimo
clefiafticas degraxo transferfidelibus prolis exemplo . Magna eit fiquidem
è re pepulerit, imperitia credo
jubentis auiforitas eadem primitus juffa com­
• pnfcæ translationis ofienitis,
plemus, quatenus inconvulia Ecdeiiaftici ordinis
nihilominus tamen ingeftum
dilctplina fervat* ad rapellendam perennem bealaborem tuae beati tudinis confideratione iiiicepi,
titudinem, & præviis cuuâi illuflrentur officiis·,
cui Chriftus omnipotens Deus iolita populis
& fpiritualibtis populi locupheteiniii .augmentas .
pietate prolpiciens lumini Sacerdotii contulit di­
Incolumem beatitudinem veftram', & orantem
gnitatem . Ut inter plurima virtutis ornamenta,
pro vobis gratia divina cufiodiat.
quibus Ecdefiam Domini morum fanditate
rondecoras, etiam facratidima jura pontificali- B
bus per Dei gratiam digefta conventibus inte
Explicit Prologue.
A
Canal. General. Tom. L_ _______ *______________________________ ______
__ ________ _Do
. Dionviiu», lO^noinenio Exigui», çenie Scvth», Monichu» ■* Abbi. munahen; cuuldun Roma» , favilo Into Horuu , it
rogxnie Siephano Epifcopo Sxlonmno, Canone* Eccleliitiicoi e Grarcifc exemplaribus »<itu. H*r auteni Diouytu i tUtef/t, Ive
C»A» C««.n«v iti/r/M/ht»™'» , 10. pnoiee Apoftolicoa <*»<>■«>, tum Λ. Com illi
'* Aoiyiani , 14 , Νββ<»ί<ιι«η1» ,
»o. Gangreufi», H Antiocheni, {n laudiceni, , Conilantlnopolltani 1, dialectic** nl~
>' Saidicenli», 1Luthajiiwn.
(it A dieertotum Conciliotum African» Ptoeinci» coepleiUtur , quot t>mne» Labbea* nwbibnr 'uo loco.
<’») Hat Epiftolat colledionit llidoiian» cotlatlt efTe nu.w primo cum MS Cod Luc Sec.XI nolle leftorejuvat, ex quo paucula.
VMMMei maprit momenti flic date vitam rd, nejlcai. raliqui. qu* miaul nccafUn* v.el »b alm ).iu anuiud.e.f* videbantur.

F

0
3

PREFAT1O DECRETORUM DIONYSII.

4

Domino venertudo mibt Petri Stepbano

Vi,",'?

Stionitiso ts
CitTod.
di» trtirun
flionuru .

<n

f Epifeopo ,·D JO NTS JUS EX1GUUS
domino faiuttm.

Uamvis canfTimus frater noller Laurentius A
aHidua & familiari cohortatione parvita­
D I O N Y S ί I EXI G U J
tem notlram regulas ccclctiaflicas de Grarco
transferre perpulerit , confuiione credo pnic.v
rranslat.oms oHeuius; nihilominus tamen mgetolieFlioiiem DJcretorum Kimnnorum
ilutn laborem tuæ bcauiuditu*· conbderMione.,
Pontificum ■
hitcepi . cui (’hrifhis omnipotens >Deus , folita
populo pietate proipicienv , lnmmi ùrerdotii
Domino venerabili mihi Jub’ano presbytero
iituii Sundae Anaftaiije, Dienyiiui Exiguus.
Contulit dignitatem . ut inter plurima virtutis
„ «ί"ameiua, quibus Ecclcham Domini tnoruin
MS
fanrtitate condecoras , etiam tacratitlima utra
Anilitatis veür« 11 piis exercitatus (ludiis ,
pontificalibus ner Dei gratiam digella conventi­
qu,bus mhil prottuc comm, qua? ad eccieiiatticaoi diiciplinam perlinent. omittit inquire­
on·. intemerata conlervans , pcifjrtlo reeimine
re, praetentorum (edis apofloltca: prarfulum coni 'ictiim piebemque modereris ■ nullatenus noflri
flituta , qua viiint enra dilit*’nuaque collegi ; &
f.eculi inore contentus, .pio pronius oehderamus
iciifa node , quam tacere : fed dis .no adiutus B in quendain redigens ordinem , tjiulis diitinxi
compotitis : ita dumtaxat, ut fmguloruin ponauxiho , quar .fieri pnecipis , an.e pcrlicias , ut
clhc.icifbniO fidelibus prolis exemplo. Magna cil
titreum qqptquot a me præcepta reperte funr,
iiqmdem nibemis aurtontas . cajem primitus
tub ima numerorum (crie terminarem, omr.ctmed
que utulos Imic pixfationi fubnederent , 1 en
inila complentis · quatenus ecelefiallici ordinis
dilciphna inviolabilis permanens, ad capeilenmodo quo dudum de Grxco termone patrum
transferens canones ordinaram· Quod sobis ni­
dum perline premium Chrifh.inis omnibus præmium placuitle cognoveram . Quia vero iinceilet ’ acretfum , per quem <χ ianrtt prarfulcs
paternis muniantm tegulis ,· Λ obedientes po­ ril’.uno .’.flertu Deum diligitis, Cs idcirco fannt-‘
Jos ejus laudanda follicittidme continuo : miis
puli ipirnalibus imbuamur exemplis
enim peregrinantmin fcrvicns Chnflo , veftro
In principio itaque canones , qui dicuntur
non «uvetur buipilto ? iuftnm credidi vobis in
Apoilolorurn, de Gmco trantlulimus ; guibu;
hac pane famulari : quatenus ind^flriam vcquia plui mu contentum non prxbuete facilem;
ilrani , quam d caleibbus impenditis regulis ,
hoc ip»urti ignoi.ire veftram nolumus ianrtcfaC< pra-fens imitetur ætas,& potleritas c adimrc
teni ; quamvis pctlca quard.un contluuta poniibcum ex ipfis canonibus aiTumpta (Te videan C
1 tur. Nam præ virtutis amore cunela quae funt
ivi 111ur.
iuilia delideratis agnofcerc,xhcet omnem vene­
lur. Deinde regulas Nicieni Concilii , & deinrandi
f
jutis
obfervamiam
moribus
impliaus
eepvomnium conulnvuni, uve qu.r antea, ten
ct.-a· ροβιη Juin farta tum ulque ad ivnodum Quantique iit apud Deum meriti beatus papa
Gelatius , & nos qui eum praebentia corporali
c.n'iim qmnquagmta pontifeum. qui apudConn^n vidimus, per vos alumnos ems facilius ætl·tlnntmopohm convenerunt . (ub ord ne munepreebvlt
mamus : cujus eruditione formati gradum f pres­
rormn, td ed , a primo capitulo ,utquc .idsenbyteri iancta concertatione decoratis; ut in vetetimum 'cxai.efimuniquintum , lient habentur
m Grxc.i auclont.itr , d getliinus .. Tum ianéli
ftrorum morum pcrfpicuo munere ejus quodam­
modo videatur artio h prselucere . Queni,ficuti h peri urrr«
Clnkeuoncnfis concilii decreta tubdèntes . m
veilra ' relatione comperimus , tantum bona: ■ op.u
Ius Gr.rcoruin canonum t.ncm elle declaramus.
voluntatis extitide gratulamur, ut annuente Do­
' Nequ'il prxtcrca notitia· veitrar videamur vel­
mino piincipatum in ecclefia pro inultorum * S it «Ιιοle lubtraher,·. ifatut.t quoque Sardiccntis conco
I i.in ,
lalute iufeipiens , eum ferviendo potius quam
In , .:tque Africam . qtiæ Latine lunt edita ,
dominando luilolleret, vit.rque caflirrioniam dotuis a nobo nimp/ris cernuntur elle di.tlincta .
I'mve: t.<in.n vero definitionum titulo* poll hanc D iirinæ mentis ampliaret. Denique 1 omne opus
pratationcin fluctius ordinantes, ca qu.r m fuiejus aut oratio fttii’e metnorahir . aut feébo .
Interdum quoqiieicnbendi curam fumebat, prout
gulo paihm lunt promulgata conciliis, tub uno
caufa vel ratio nopofciiTet, fervorumque Dei ma­
atpeitit locavimus, ut aj inqmtihonemctuufque
xime contortio atque focietate gaudebat· : quo­
rei scompendium aliquod atlulitlç videamur.
rum fpiritali collatione tanlo 1,1 ritum amoris in damme
llndio , tanta verbi Dei meditatione n fnu’ba- n
tur. ut huic eti.i i’ ipiod pfalmitla cesinit, a:>ta-tur
rctur : Ee r\<-t 1'vna i/m m tu iifi.licrtr, d’m.nf. &
tic (i^e tua dofitrni tmn, ut niitpci t;m <i dn'bm
vi.iin. Hujus ennn foculi malos dies ita Domi­
no mitr..ante atque gubernatu,· trantégi: , ut
4
iinivcnas tentationes ’’ mir.i pruJenua <tx Ionita- 0 ’
t*
nimitatei luflerret, delicias jejun is m u>r-m< rei , ' "iu...

Q

S

’· H»nr aJ'erem pit
, ,p in veri·.·-. cum Itarduins (itUin
fill' uu
I' ■■Cftifur’f P n:i ■ tn,*
a y.,.
hil.ano pioUtero Rnn^no
S.
,· ,fl.,I,z , qji b
Rrn>f
a .ieij* colled.cne lubcBtu !'·λ.ι» ι 5. S r c'n , 57. lr.n.',ciit,. , 4.
1. i I ,
Gvl*i·· C, b Anaflxin peuti > ; Λ h*c punter iu., Io, ;

Γ»ρ» laujvionem dixeru , pr»li*it Dion,
jJ Ar.^flxliuni f 1. concino· vib , pifrnpii
fln. , s β & 49,. habiti» fi.hkrlnii»
Àn hi,
7.ί·π>ι, 4 Komia.n , 11. Çori«f|ini, 49. Leo1 ngula adneéli: Lab»eu.,

5

PRÆFAT1O DECRETORUM 1S1DORI MERC.

6-

fiiperbam humilitate calcaret , tanta milericoi-A tum pravumque quid corrigat . Synodum au- r»’
dia anmu . kicntate clarelceret, ut omnes fere k-m dicunt ex Gratco interpretari comitatum ,*
•
pauperes » fatians inops tjWc b moreretur. I’ro- vel cœtum . Concilii vero nomen traâum ci'
leito beatus hac inopia , per quam divinis lau­ more Romano. · Tempore enim quo cauta are- ( * 14
dibus temper inhaerebat .· lient propheta dicit batur, conveniebant*omnes in unum, commu- «(.u,
T!ai h »i ad Dominum: Pauper & innp, ljvd.ic.tnf romtn nique liaientione tradabant Unde & concilium
tnum . Fuit enim vir ingenio, luculentus , vita a communi intentione diftum, quali conidium,
prxeipuus, auctoritate reverendus ; Cx. idço tot & confilium quaii confidiütri, l) in L hteranv .
virtutum ornatus infiijnibus', ad tam cellam ot- Cranfeunte. Vel concilium d(dum ex eomnuiu
h<ium non acceftit indignus ; honorem fum- UTtcnt i one , eo quod in unum omne» diruunt
<f. π.an·. mx dignitatis grave nimis onus £ exiftimans , menti» obtutum: cilia enjm oculorum Unit .
parvamque negligent! am pontificis ingens anima- Unde & qui fibimet diftentiunt , non agunt
4 coni™
rum ditcrinie%,cfl’e d couteftans. Idcirto nullo concilium , quia non ientiunt unum . Cœtus
*"*
fe defidiofo otio tradidit, nec fuxuriofo convivio vero, conventus eft vel congregatio , a coeun- '
cftiifoque fcrvivit : c.x quibu* rebus & animarum do , id eft , conveniendo in unum · Unde &
~
j
i , quod omnc^Sq
• r>,r<- morbi nafcuntur & corporum. Idic itaque * pa-Bconventus
eft nuncupatus
flor fummi atque boni paftoris imitator exiftens, conveniant: & fient conventus & cœtus , fic^
egregius p rari uh fed is apoilo’icr fuit, qui djvina concilium dicitur a hacictatc inultorum 111prateepta fecit & docuit. Unde cum magnum in- unum .
<rM ter * lanftos efle confidimus , juxta promiflioIn principio veto voluminis huius , qualiter
i ? nem Çhrifti domini dicentis : Jecerit & de­
concilium apud b m»s celebretur, polmmus: ut b H.
cuerit, max.niw wciiitur in re^ne caehinm.
qui uoftrum ordinem lequi vohiciint , Icant
qualiter hoc agere debeant. Qju autem hoc age H p.ku,
Explicit .
re melius elegerint. faciant quod jufto c.montcoque atque iapienuflimo confilio fud.cavcnm.
Denique propter eorum auftoritaiem ceteri'
concilits praepoluimus canones , <;in dicuntur
apoftolorum ς licet a quibuldam apocryphi di · ,-·
ÏSIDOR1 MERCATORIS
cantur ) quoniam plures eos recipiunt , & fanfti patres eorum lentcntias f\nodali auctoritate
In [nam celleEli'w· Cntconum .
C roboraverunt, & inter canonicas potuerunt r on fututiones Deinde quarumdam cpiftolarum de­
liidorus 1 peccator, J (ehus Chrifti,
creta * virorum apoftoheorum interieriumm ,
I conf’ervo fuo <Bc ♦ parenti fidei,
, ι,η.·<
B . »Ic
id eft, Clementis, Anacleu , Evarifti α tetein Domino falutem.
rorum apoftolicorum, quas potuimus hactenus
tjicemin ι·
OtTipcllor a multis tam epifcopis, quam re- reperire cpifjolas rifque ad Silveftrum papam .
·
liquis fervis * Chriili, canonum fentemias Poftmodum vero Nicrnam fynodum conflitui
colligere , & ’ in unum volumen redigete , mus, propter auctoritatem ctuldcm magni con­
ôc de multis unum facere . Sed htx me op­ cilii . Deinceps diverfa concilia Gr.rcom n CX
pido conturbat , quod diverfat interpretationes Latinorumfive qur antea , ieu qu» poHmovarias fententias * faciunt , & licet unus Iit dumlafta hurt, fub ordine numerorum ac temUnfits , diveri'ar 'amen funt fententix , ê’ ah»: porum capitulis fuis ddlinda fub hu us’volulongiores , aiia· breviores . Ea vero concilia ,, mints alpcftu locavimus, fubjicicntcs etiam reημχ Grxco font edita ftvlo, ampjius quam tr<- bqua deyreta pmTulum Romanorum uloue ad
pliciter aut quadrupliciter interpretata atque con- _ fandum’ Grcgormm , ôi quafdam cpiflol.’s iptcripta reper mus. Quod fi veritas eft qucrendaDhus, in quibus pro culmine (cd.s apottoher non
c plui ibus , Grarcorum fequamur ilylum , co­ impar conciliorum extat audorii.ts ; quatenus
ccc’tdiaftici ordinis Jiiciplina m unq-m a nobis
ti diftiono. nimque imitemur h editiones atque exempla
ria. Sin minus, ipfi dicant atque exponant, qui-- coafta atque digcfla, & tanéh prrfulcs paternis
> bus tot funt exemplaria , quot codices . Nobisi mftnuantur regulis , & obediemes ccciefi» rm• Rom»no tamen videtur , cum in ’ noitro ’ diferepave- niftri vel populi (pirituftlibus imbuantui exem­
rint termone, ut unitas & veritas ab ιρίο qux- plis , & non maioium hominum ptavitatibus
renda fit», quorum lingua edita elle nofcuntur. decipiantur . Multi enim pravitate & cur.diO
Quod &. nos fecimus , be ficut a veris eoruin te depretb , acculantes lacdfdores opprelicnint.
reperimus magittris, in voium.ine. cui hare prae­ Ideo fandi patre^ leges * conftituenmt , quas n'
fandos canones 'appellaverunt . Multi ergo id­
ponitur prxfatiuncula, inferere curavimus.
Canon autem Grrce, Latme regula nuncu­ circo alios acculant , ut fe per illos excufem ,
Pier igne vero boni
patur; legula autem dida, quod ictte ducit ,, aut eorum bonis ditentur
Chniliani propterea teoent, & portant aliorum
ù t«rerf.n. nec aliquando 1 aliorium iralut- Alii dixctunt
regulam dictam , vel quod regat, vci quod nor­ peccata qux noveit.nt , quia documentis fa-pe
mam re.tc vivendi præbeat , n*e quod dillor- E deferuntur, quibus ea qux ipfi lemnt Hidu.bu»
Conc.i. General. Tom. 1.
A 1
cct Qtiirum tuerie Auftor Culled
i> C
. α ; « Ιύ dun Merx »t υτ u , ί-u > c ■ *: ο * .
ιυ ι. ·.<■ τ<· ■ <·
f*. .L. r ·»Μ ,
πού» c-d*'n ell
f?nïer:.a . λ Sert "loiiiii.if
de Ati’ie ι- Α;|·«.ι<υ i’ ( τ. ‘it H'fpiftm ’ » ” , *” ei’.Mw
cone’ur S H t'pi’cnu Jfidoro »dic':l’e e , ic-eoi , ue un t\U‘U emttr:tt v.i r.»r. v
>U vu .
·ί
* .. i ·
Oion-t Dccxerehujn p*ri (a Cief.;c“-e n.inrum ir ;..e id J'iiaum) ί.ψροΐ:1ι*!4 tticiut Qudi. j·.?.·· te t catr. t'Ji i. ’ >·
f et ·ύ4ΐϊ^ρ*> io. - F prito.'U p<r i:h<ui « C
e .< c arf Γ*·4!η 1><U» dede < - u» :c.4c n Rtt i *r atr
tiU;t 1b «r »· » s ad -n 1
oïdmetn celebran J» C-obci’ii , Atofl Quorum Grim. . ί X'..onc.-η , & p'y >m < «.»n : νηνκΙοΓκη ' λ > U1 * wn , f ,m I · i »· J
< »et> cofit tnc: , i.. r -n ht but for ( o::* r h · u
e 4 >· sonibwt , le Labbcanâ nvft r* liHum ot» ’-t ,m ’ ’ - « <
- *’< i
ft
Harduinm» tuf
4·».ιτ·/·’ ( »w< ι'ίιιλ ctÎlfH.· nehé ttme , Λκι /->
ί·,η '·
i icino Cod- « 10 <. or.iuid Ca.’d à· Ac,u*· c . ·% <
MS
P*· :· Soc î P S U 11
i , a c t ! u» de1 uœ ι '
r ■ f. · ·· ’. »
jcftionet, ac ncruîa, labftetffi.'i.u.
-■ 1’ Ccd V«iu‘ t- .
luttp: .
T
ij 1« e a g m
. vc·
ai anu. u; aprire’ fteentiori Mes» v <■ *d. Punirait. A ipttd Jsa;e:u,
« Vbîic.
i» D*mra·
cLiiut
e Vi:k ·-»» e».>»ri-r .
t Vlftc
\ * ι 4*'
i in V·:
fut:t pui’u
, t .a
a» ptrianut.i* hoc·.
> Abeft
< C
Vbi.v. reitt u· r.in

RRÆFATIQ CONCILIORUM ISIDORI MERC.

7

8

ecclefiafticis probare non poiTunt ; quoniam A poteftate ; nec ullam Synodum ratam efle legihccr vera <inr quasdam , non tamen judicibus mus, qua: e/us non fuerit
'
' auâoritate
~ '
congrega­
credenda lunt-, nili qu« certis indiciis demon- ta vel fulta . Hrc canonica teftatur auâorijtid^le
Urantur , nifi quae manifefto * indicio con­ tas , haec hiftoria ecclefsaftica roborat , h«c
vincuntur, nifi qui judiciario ordine publican­ (an&i patres confirmant.
Scire autem vos odoginta epifeopos, qui hoc
tur . Nullus enim qui tuis eft rebus fpoliatus,
aut a (ede propria vi aut terrore pullus , an- ' opus me incipere & perficere coegiftij, «Stcun. i equam omnia (ibi * ablata ei legibus refti- étos reliquos domini facerdotes oportet, quod
tuantur , <Sc ipfe pacifice diu fuis truatur ho­ Elura quam dia viginti capitula, quae apud nos
noribus, fedique proprie regulariter reftthitus,
abenrurT Nicserwe fynodi reperimus, fif. in de­
eius multo tempore libere potiatur honore. · beretis Julii pape 1 feptuaginta capitula ejufdem
; juxja canonicam accufari, vocari, judicari, aut ’fynodi' ede debere legimus. Quam epiftolam in . _
’
damnari inftitutionem 1 poteft
Unde & ec- fuo ordipe'inter cetera decreta apoftolicorum
<
clefiaftica hiftona ab Euiebio Cxfaricnfi epifeo- pofuitnus , haec 'ferutantibus , & eundis noiTc
po confefta, dc muliere quadam, qu» pro ca- ▼olentibus · rimanda c Nam quod plura quam ****** ***
ftitate a marito accufabatur , ait: Pr^ptum B viginti capitula fint Nicaeni concilii, in multis
'tirtiflum
* tnterditfum
mterdiflum ejt
eit ab imperatore
tmoeratore lege
lene lata ,. invenitur locis . Legitur enim in ('onftantinout primo permitteretur ei rem familiarem libere politano concilio ita - Manifeflum efl quod illa' '
diutius ordinare . tum deinde refpondere obje- qua Junt per unamquamque provinciam tpjuttpro­
■ fits . H«c omnes' leges tam eccleiiafticx qnam vincia fs nodus dtjpenjet, fient Nicitno conflat de-·
& vulgarçs publicaeque praecipiunt
cretum efle concilio . Legitur & in epiftola In·1
Horum vero * coiKinnantix, fi omnia pes
nocentii pape , Vidricio Rothomagenfi epifeonerentur, ante deficeret dies , quam honnn b po directa , ‘ita . St qua caufa vel contentiones
lingula*'1 explicarem , & nimis prolixa fieret inter clencbs & laicqs , vel inter r>ericor tam
epiftola. Ex pluribus tamen aliqua hic ad pro­ majoris ordinis , quam etiam inferioris fuerint
vocationem aliorum inferere judicavimus . Ait exorta, plicuit, ut fecundum fynodum Nicanam ,
namque fandus’ Leo Romana: ecclefiar antiHes congreçu/jr omnibus ejufdem provincia epifeopit ,
? *
.
in epiftola Chsicedonenfi concilio mifta, cujus judicium terminetur ; & reliqua . Sandx e nam
initium eft : Leo epifeopus fynodo Chalcedo- memoria: Theophilus Alexandrinus qVfopus ,
nenfi : Optaveram quidem , dileftifiimi , & rei i- luis in _epiftolis .meminit
........... , in concilio Nicino
qua : in qua inter ceteca fic teftatur, dicens - Cftatutum eiife, ut ab viu. Idus Martii, ufque
Quia vero non ignoramus per pravas iemulatio- m diem
"
"
‘ ...............
’*’
Λ
Nonarum
Aprilis.,
diebus fcilicet
28.
ne< m.,It arum ecclefia>um flatum fuifle turbatum, qualifeumque Luna nata fuerit , in quolibet
plurimojque fratres injnfle fedibut fuis puljos , tT medio fpatio ‘ perhibet * facere initium primi
menfis, xiv. '° vero afxu. Kalendas Aprilis
‘ χ
.
ιί ♦ cutlia deportatos , » atque in locum fuperJiitum aliosJubjiitutos , bis piimitus visliterpbut ufquer * in'xvi 11. Kajendas Maii, folerter in- V »d xtv.
adhibeatur medicina juflitix .· nec quifquam quiri *ôc ii etiam die 1’abbatorum inciderit ,
ita careat propriis , ut alter utatur alienis Quem confequcnti die dominico, id eft luna 15. j»afita errbrem omnes relinquat ,^,ut nemini quidem cha celebrare conkripfa. " &-fi die dominico
perire honor debeat , fed prioribus epifeopit. cum luna ' i J. ejufdem menfis , id eft primi men«.J· /
fis, evenerit, ipfa hebdomada tranlmifla, * in
‘
‘
omni privilegio juo ju> proprium reformetur
Eadem & nntiqui*apoftolici, qui fuerunt ante alterum diem dominicum pafcha fine dubio ’*<1
lynodum Nicamam , (anxerunt . Eadem fy- celebrare confcripfit. His & aliis quamplurimis
nodus , qtix habita eft ’ · Larifla fub Vale­ exemplis patet, plura elfe quam viginti Nicae­
ηιιηο .
riano, loquitur. Eadem plurima: Romani ly- ni concilii capitula , δ< veram efte praediOam
nodi teftantur. Eadem papa Symmachus &ce-DJulii papr epiftolam
Klobis autem quidam
teri fanfti patres> (anxerunt : quorum ftatuta , è confortio fratrum noftrorum orientales , tcprolixitaiem citantes, lue inferere diftulimus- ftati funt fe vidilTe concilium Nicaenum , ha­
Si quis autem h.rc,plenius (cire &. legere vo­ bens potiorem quatuor fvangeliorum magnitu­
luerit , luis in andoribus invenire
legere dinem, continens in fe fèdiones epifeoporum,
pleniter poterit
Nobis vero hare in præfa- & introdudiones, judiciaque querimoniarum at­
tiunada itla 7 fufficiant . Et ficut militi ex que definitiones, fic conftitutiones, nec non &
multi' armis iila iutficiunt, quæ ferre congruen­ fubfcriptiones eorum ; ad cujus fimilitudinem
ter fuper fe poterit , fic nobis de multis fen- magnum Chalcedonenfe concilium confcriptum
tentiis una aut duæ , ve) quantum tunc temporis efle confirmaverunt, & demum alia Conltantinecefte fuerit, lufticiunt : quoniam ficut cum nopoli * condita : unum videlicet fub Juftinia· » iJiti
’
uno telo aut duobus inimicum vincimus , fic no imperatore contra Dei impugnatores , Oricum una aut duabus iententiis auctoritate ple­ genem, tiidymum, &Evagrium,& aliud tem­
nis armillum luperanius. Si enim, de mulieribus poribus b Agathonis papae, & Conftantini im- b HmcquoCc (xcularibus hominibus hac conftituta hint , peratons, contra Macarium epifeopum, &Ste J"« »r«u*· M»
_i--------- . ejus
ac reliquos
epifcopos.jùdCro'di
—'
inulto magis ccclcfiafticis viris ôc lacerdotibusEphanum
diiciplilum,
iv im<|uu>rpueupu»,
jiidor0di»erlunt loncetla. Hac eadem vero & ecclefiaftica qui prô frumento zizania in ecclefia feminave- f“m
*'“«
jura jubent» & l.eculi leges praecipiunt. Simili- ---» , vinum milcuerunt aquæ , a&
, proximo Meicxtorem
runt
—-v—'··“· l ·
ter actuiatoic.s & -ascutationes, quas (atculi le­ potum dederunt * everiione turbida , & tam- ·„ιιΛοβϊΒ
ges prohibent , canomea funditus repellit au- quam lupi agni funulabant mendacium,. fic ve-turbidio
«fioritas. Synodmyni scio congregandarum au- Utas ut mendacium refutabatur.
doruas , apoftoheæ ledi privata commifia eft
Nofie etiam oportet ( beet cetera non in­
fa­

> Vatic *·■.
Jn Vwk.
»ox
4 Vatic tx'hi.
t ih
. C«k1 Vas 6 Vatie
eadem iifiificatiooe
> deell in Va>.
( in Vat. LXXX·
!« V»uc. Mti'
11 H<c »crb* «fi
&<. funt ad matpneœ Cort. V«uc. «jo.

< Vin

9

PRÆFAT1O DECRET O RUM ISIDORI MERC.

ΙΟ

firmentur ) quatuor eflfe principalia concilia , A
·■. r
ex quibus pieniflûnam fidei doârinam tenent
Ok DO < C lLBIM N di COMCILir,
™"*£*>ecdefc^ tam de Patris , &Filii, & Spiritus
cMf*iio7^Ba &η& divinitate, quam de prcdi&i Filii & falDefxxtptuf etb IJidoh Mmtttrt tx fxxrtocon“ *’ïï!ÇUr‘* wtoris noftri Incarnatione . Prior harum Nictlio ΤοΙΜλμ exp. 4. èT G/trfix Loxtfx fitfpx
«muL**caau fynodua eft trecentorum decem & oâo
itieorttxeconcthoruxi tditeris · dilitrntix nrrtn- ν*^*ο *·*’
cdi>»■<*»· .epifeoporum, fub Conftantino Augufto perarta,
dxtxe . Quert fcixt letlor χΛχ eff· gcnrrW/m veAirerdeai.
*a
Ariane pqrfidi» bUfohcmia condemna*
ixnc erdixem , fed. tantxn ferlé fervetxnt tn 1*«fletwtw
ta , qua inequalitatem fimfts Trinitatis idem
Tebtmii, vH Ms tnHifpxmx tekbrath
λΓ
Hnuw
Arius aflercbat : confubftantialem Deo Patri
tiliie.
a· Laartatu
ft.iK.X’ ”* ’ Deuta Filium eadem fanda fynodus per fymfu»t. ua. bolum definivit. Secunda, fynodus eft .centum
ORDO DE CELEBRANDO CONCILIO.
quinctuginta patrum fub Theodoho feniore ,
’*
Connantinopoh congregata, que Macedonium,
Ora < ‘itaque diei prima , ante folis or­
fandum Spiritum Dominum effe negantem ,
tum . ejiciantur * omnes ab ccclefia ;
condemnans , confiibftantialem Patri Ας Filio ]B obfcratifquc foribus, eundi ad unam januam, ,
eundem Paracletum dcmonftravit ; dans, latius per quam facerdotes ingredi 'oportet , oftiarii
fymboli formam , quam tota Grecia & Lati* ftent. Et convenientes omnes epifeopi pariter
nitts in ecclefiis predicant. Tertia fynodus eft introeant , & fecundum ordinationis fuie tem­
Ephefina prima , ducentorum epifeoporum > pus r refideant. Poft ingreffum. omnium epif­
fub- minore Theodofio Augufto edita , qur eoporum , atque confeffum , vocentur deinde
Ncftorium duas pertonas in Chrifto afferentem presbyteri , quos ’'c.mfa probaverit introire . > Y
jufto anathemate condemnavit , offendens ma­ Nullus inter eos b audeat ingredi » diaco­ b 1«
nere in duabus naturis unam Domini noftri norum , Port hos ingrediantur diacones pro­
JefuChrifti perfdnàm. Quarta eft fynodus Chal- babiles quos ordo popofeerit /ntercffc : & co­
cedonenfis , fexcentopim triginta facerdotum, rona fatia de fedibus epifeoporum , presbyteri
fub Martiano principe habita, in qua 1* Euty- a tergo eorum refideant ·· ; diacones in con:
*
chem Conftantinopolitanum abbatem , Verbi fpedu epifeoporum ftent ; deinde ingrediantur
Dei & carnis Unam naturam' pronunciantem , & laid , qui eledione concilii c intereffe mefit eius
quondam
... defenforëm Diofcorum
_
.... ___ Alexan­ ruerint . Ingrediantur quoque & notarii, quos
tirinum
, & ipfum rurfum Neftorium, Cad recitandum vel excipiendum ordo requidrinum epifeopum
C[
ciun
Sedcntefque in
cum reliquis
reliqui hereticis , una patrum fententia rit : " & obferentur januae
’S rxdamps
’
’
■ , 4* dicat
■·
· -·
—
rxdamnavit : .praedicans
eadem
fynodus Chri- diuturno Glentio
archidiaconus
: Ora4 «q·» w
i
um Dpminum fic
unt
lie natum de Virgine , ut te : Statimque omnes τη ferra ·* proftra- le, .d D„mi.
in eo unam perfonam & Divinae & humana:
humanx buntur , & orantibus diutius tacite cum ·»>» f*«rd·
confiteatur naturae. Hatc funt, ut praediximus, fletibus atque gemitibus , unus ex epifeopis
quatuq^ principales & venerabiles fynodi, fidem fenioribus iiirgens , orationem palam fundet
catholicam complertcntes ; Sed & fi qua fint ad Dominum , eundis adhuc in terra jacenti­
, concilia , qux fandi patres fpiritu Dei plepi bus dicens.
ianxerunt , poft illorum quatuor auâontatem,
Adfumus, domine fande Spiritus, adftimus;
omni manent^ Habilita vigore, quorum etiam peccati quidem · humanitate detenti , fed in e
gerta in hoc opere condita continentur.
nomine tuO fpecialiter aggregati
Veni ad
In boc err.tjje Bimum éj R. C. editione Sxrix- nos , i adeffo nobis , & dignare illabi cor- f «-Λ» ■· .
na deceptae conflat.
dibus noftris : doce nos quid agamus , quoblic·® ·
I
gradiamur offende , quid < efficiamus ope- 1
—" folus
c .
- fuggeftor
<■
*
- effertior
·■· debeamus ut
Gnt.l.c.
Primo qftidem ordo , ut nrzdirtum eii , de cele-£nrê^
Efto
&
&
judi‘ te xuxilianie
* iafcita» brando concilio a incertus habetur-, & poilmodum ciorum noftrorum
~
■
, qui ~folus
cum —
Deo -Pa- ubi ·■> o»».·
canonum apoflolonim , ac primorum apoflolicorum
(id eft , à fando Clemente ufque ad fanrtum Syl- tre & υ tilio nomen poffides gloriofum. Non
nos patiaris perturbatores effe juftitix , qui’**.*?'*’
veflrum) decretorum , atque diverforum concilio­
rum breviarium r interpolatur , »equen$ ordinem h fumme diligis equitarem
Ut in finiftrum k fnamim
» Se<pit«r (bum . b
nos non, ignorantia trahat, non favor infleIn MS. Au­
dat , non acceptio muneris vel pertonat cor­
relio Carth.
rumpat , fed junge nos tibi efficaciter v fblius
ep. aflcita epiftola rum
tua: gratia: dono : ut fimus in te unum , &
refcnpio Dain
inaû papa .

H

I

S

1 Ita MSS Ifidori
Cratianur ia .quibvfdaaa MSS. Dt/ F.h·»
» Futhtm MSS. omaet. Latini , nec tine caufa <|uagivia Grace
.
, Vatie, iurfrmtrrtiur.
4 Hunc oidtnem edidit Harduinua ex MS Panlienfi So< Je fu alieubt immutatam ; nobia inta/la
Vigilanl , Live Alerdrnfix codicis le.'lione laus erit variantem Panfienlit indicare , aonnullafque notet e ptyribol . ec fafionbua Card, de Aguirre exccrptai afferre
, In Parii deell tiujut.
f Induatur hifce verbia mot illotum temporum , quo
Chnftiani etiam fecularei frequenter adibant Ecrlefiam . aut circa mediam noftem , qua maiuune horat in choro cantabamur ,
aul paulo poft ufque ad diluculum , fire auroram . Ea iane conluetudo Chnftianoium pernoAamium , * oiaarrum 111 templo a
primii iaculis vip,uit in Eccleiia. l.ckfia vero Toletana a pril-ia faculis utque modo retinet morem cantandi maiunnum media
noils
Itri. dgutrr.
y Id iervatutn fuit apud Hirpamam temper, ut Hpritopi justa vemput ordinaiior.il uniubujufque re·
fiderent, proindeque & loquerentur, live fencentiam proferrent , ac tandem i..loc 1 iberent Ca.d
B Pairea Ecclerir
Hifpanicz ia hoc ordine non quctlibet Presbyteros live iimplices Sateidotet linant ad (_> a<ilium telebraadum aetsders , led
feleflot tantum, live ptobatilhmx rrtx , * doftriaz
Et ua videmua faftum in Concilio Fliberitano , ubi piatct undeti|inti
Epifcopoi, tefedervnt Presbyteri triginta fex In iequentibus autem Hiipamat Conclu» non na facile in emetur Pitcbvtcot iu
jrafToe fmlTe, nili foire ubi ferebant vices Epifeopi abieniis
Idque uigentiua obfrrvatum Rgianus m Conciliis Oeciunenicit ,
■abi nullus lis locis fuit . Card ^rmr.e .
$ Non vetatur omnino ingicffui Diaconorum hoc loco ; led folstn prohibées· .
ut lirnul cam Presbyteris ingicdianim : nam fixum fubditur Ttft uhti tugttitt^iur Diunutt fttUukiltt , qua/ «rda fuftJtttH httttfft; nimirum, quos Epucopr judicaverint dignor imervemendi facro eidem congrelFui Unde Λ ad Concilium Elibeiiranum ierrelfi
fuat Diaconi aliquot. Qqamvia veto de ceteio Diaconi non fuerint admifti ύ iequentibua Hifpanln Conciliis, nt nuper da Pres­
byteria monuimus ; admittebantur tamen iaftar eorum, ubi gerebant Epifeoporum abieatium lires. <<>d .4gunrt
in· la PariC rrjfdltusa , quea ramea ftfurn /t.tu
elrgtru . qm viifet tr cvm r> yudr.sre alzqai/ , dr iijfiuirt
FV·’ ·
ii Parif. Mfirttifyut
, Ô*/findit: I» dicrenras fimi· /an.iciilc/ , arant <ar rwam babea'ibsr ad Damraw , diflaral
eft Anbtdiettiui.
ia Parif. frtfttrntnier rum
1**"· fttfyctrt
ij Parti Λ* e|'»< /W»

W

ORDO CELEBRANDI CONCILII.

n

in nullo deviemus à vero : qualiter in nomine A aliquis veftrum aliter quam di<fta fuerint fenfe” *■
- -«
----- teneamus
rit
, fine aliquo dcrupulo‘commotionis, luno- « «c.renti.
tuo colle&i
,- fie
in eundis
cum
• modera- * moderatione pietatis juititiam , ut hic à ftrorum omnium b collatione,- eaipfa, de quibus ·«·
■*«r
te in nullo diflentiat fententia noftra , « in dubitaverit /conferenda reducat ; qualiter, Deo‘ tl>netop“ ’
iutgro pro bene geftis confequamitr premia mediante, aut doceri potfit, aut doceat. Dein- « «·ι«»1ι»βι·
de fimili vos obtcftatione i conjuro , ut nullus
iempitema. 1 Arnen.
Te condonante, qui cum Patre & Filio uniis veftrum in judicando, aut pertonant excipiat ,
aut quolibet favore vel munere pullatus 4 a ati®
per manes'Deus, per infinita fxcula ixculorum.
*> 4,r*'“'
jn qua orationc, nec oratio k paterna , nec veritate difeedat, led·cum ftanta pietate quid­
benedici io , fed ipfa folummodo oratio confir- quid ccctui nolito fe judicandum intulerit * judi­ e aut.,
ί KX»
l»*v. C*iu-raciur· Qliando autem plurimi '·'‘‘ metropolita- cet, ut nec difeordans contentio ad fubverfio- ( rctraOaie.
netn julliti» inter nos locum inveniat; nec item
ni luerint, tunc ab
cl altero
_k_r_ hxc oratio
cr
dicitur
in perquirenda equitate'vigor noftri ordinis vel
Alia.
Domine, qui nos julbtiam loqui, tkqur ie- follicitudo tepeicat.
•a funt praecipis tuditare , tribue nobis , ut
(λ) Pollh allocutionem * concilii, qua metro- h hanc ««·
hortationem ■
nec iniquitas ia ore, nec pravitas inveniaturBpolitanus folet fynodum alloqui untverlalem ,
rex cum fuis
ingreditur in
in mente; ut puro corde purior (inno conice- ftatnn
“
' optimatibus
.......................................
liat , procedat in operibus juilitia, nec appa­ concilium: Ce in primis, coronalaccrdotumpoft
reat dolus in lingua.
ledimifla, ad altare converfus
ibi orationem , qu,ji(u„.
dicit: fed ipfa oratione fupra ada, ad concilium urde regede.
A tertio vero neetropolitaito, loce tertio .
converfus dicit: Et homo * proftrarus , atque ,“«ί·<··1·»
htc oratio pronuntiatur.
i
/·
o
r
r
k. Scribe··
Jelu Domine , qui facto verbi tui oraculo inde le erigens, & icipiuin precibus (aceraotum dum oaaairu,
Jnomififti, ut ubi duo vel tres in nomine tuo commendat, & alloquendo concilium , ut juttiih,fcet
uerint aggregati , medius dignareris adede , lime agant, religiofa exhortatione infinuat. Poil- 1C/b"
adeflo coetui noftro propitius , &. cor noftrum Îuam autem expleverit exhortationem litamà niu, λ r. £
iacono dicitur : Qrcmus .
’
ho·
perluftra mifericors, ut ita reftum juftitiz tra­
mitem teneamus , ne a bono mifericordix ali·
Tunc rege converfo ad onrntem , omnes
ouatenus aberremus.
facerdotes in terra pariter prollernanCur , itcut & prius : licque dicatur hxc oratio domi­
Alia.
Diflbfve Domine , noftrarum mentium li- nica.
gaturam , & obligationis impia- confringe ca-C Rex Deus, a quo regum regitur regnum; quo
tenam , ut tibi laudem pro liberatione red­ gubernante fublime, quo deferente fit fragile ,
damus , cujus ultionem pro tranlgreflionc pa- famulo tuo N. moderator alfille. Da, ei domi­
vefeimus.
ne fidei rediludinem firmam, & legis tu® cuAlia.
ftodiam indefeflam: ita morum honeftate pratDeus , qui veritatem loqui filids hominum polleat , ut tux majeftati complaceat : ita nunc
cupis, & eorum cafto judicio deledaris , men­ prxfit populis, ut coronetur poft traufitum cum
tem nos dignare habere redam ; ut pojlimus dedis. Pater nofter.
labiis veram depromere juftitiam.
Benedifiio.
Finita autem oratione, & relponfo ab omniBenedicat tibi, feremifime princeps, virtutum
birs, Arnen, rurlus dicit Archidiaconus : Erigite dominus, & omnipotens Deus. Arnen .
vos. Et confeftim omnes furgant, & cuni om­
Inlpiret tibi facere mifericordiam, & tempera­
ni timore Dei, & difciplina , tamepifeopi, quam re juftitiam. Arnen.
presbyteri fedeant. Sicque omnibus-in fuis lo­
Qui tibi tribuit regnum, ipfe ccr tuum con­
cis in filentio confidentibus , diaconus alba in­ fervet illxfumà nocibilitate omnium populorum .
dutus,'codicem 1 canonum in medio proferens,! Arnen.
capitula de conciliis agendis pronunciat, id eft ,
Et qui conventum noftrum pro Domino ve­
neraris , cum tuis omnibus poli longa larcula
«t 1hÎ'î* * CX conc‘'*° ^ha'c^donenfi, d xra xviu. item
'ptex capitulis orientalium patrum , qux Marti- coroneris. Arnen.
»»' H.rnllS epiicopus de G-rxco in Latmum vertit, xra
Per dominum noftrum Jefum Chriftum, qui
'a xvi1 ’·
Enodo facienda ; item ex concilio cum Deo Patre, & fando Spiritu, unus Deus
qq dn».-.i
Toletano IV. xra ι i i. Item ex' concilio « Aga- gloriatur in lircula fivculoruni.
, s,»»
thenfi, ‘xra xvi. five ex iermonc lanCti AmbroQua benedifttone fufeepta, dicitur illi à dia­
ln de pace, vel aliud de canonibus, quod me- cono :
tropolitano aptius viium fuerit ut legatur. FiIn nomime domini noftri Jefu Chrifti , ite
nitifque titulis, metropoliianus epiicopus con- cum pace.
Sicque cunctis refpondendum eft: Deo gra­
itihorutio- cilium alloquitur, 1 dicens:
1,u
Exhortatio .
tias .
Ecce fanâiflimi iacerdotes , praemitTis Deo pre­
Statimquc idem princeps fecedit a conven­
cibus, fraternitatem veftrâm cum pia exhorta­ tu concilii.
tione convenio, & per divinum nomenobteftor, E Poft egrefltim igitur regis, & exhortationem
ut ea, qux a nobis de Deo, de facris ordini­ metropolitan!, qux prius dida eft , inKuibunt
bus, vel s vcftris moribus vobis luerint difta , omnes quique fuerint presbyteri, diacones, vel
g (»»Λ»ι
cum muni pietate fufcipiatis , & cum iiimma religiofi 1 ad audiendam doilrinam. Sicque ar- luniverfi.
reverentia pcrfxcre intendatis . Quod fi forfan chidiaconus leilurus eft canquemToletaniln conCilli

,
-—---------- "

■

--------------------------- -- "

«
..... —■ ■

.■

—

............ .

a In Parii eccft
. Tt
u'.qne in:
trethnr.
a p’arlc i, Code» Canonum er.t , <]ui a tempoie S. Leoni, Pap» ubicct rrreptu, fuerat . & cuiu, MSS. <iuJ rxtact nunc ia
Monallrrio Ritipoll. Calalomr C^rJ.
, Parif. de
7».r>a,. rrrr,».
4 Parii Cii.Vr.Vrrr.^
ΧΙ ΠΙ. <ir>o
<·»>>.'» ^/»ibrxji <r« XXr. vC XXVI vt! *li*J Jr (,ΛΛ.ηιί·! fyt.
, Parii- r.ivr.ro . t? «e/r.r», «r (j.
(Λ) l.ue. Cod. addit. Ttfl ban: tKhàrcamnrm int.ubaxt em-.r,
,'«'r«i Prf/hyiiri , Zbaraari , vil Rtlnufl ueititr/i ad a-d.fnjam di/Ί riaa» Si.^at ^'‘lid‘a..aa\ Ùf- ut cii pa|. It.
0 io Parii. T.JI ba». ixbtitaH>»tm,
Vi.

torem huiufce
ordini, Ifido,ua, }J 7p*·
lenlcm.

u

h patiun-

c ordini &
uuic.

Hxc i.C.
)nft<lli cum
fequenti alie. no loco reperittir adicri.
p<a,4r 1« edi:. tiona Surii .

I a tecum,

• ptoc'.anantci.

f Hie de. finit editio
: Surii.

y probate

a f» proter■•at. -

i jufle k
religiofr co­
pient, vel,
Collipçt.

k urjulntun

OR.no CELEBRANDI CONCILII.

14

cilii XI. era i.Ne tumultu concilium agitetur.AfcoSorumiingulorum manibusfubfcribantur. Ita
Quo canone
, ftatim
concilium
n...·----------t:—
n i .c Êphefitan-.cn ut ante duos vel tresdies, quim » fol-,. r> perlefto
num ex ordine perlegetur : deinde collatio pari­ vatur concilium, omnes conftitutiones à fe édi­
ter & inftruâio de myfterio /and® Trinitatis tes dilidenti confident tone retraitent . · Item ’
quo ofFcnhabqbitur , fimulque & ordinibus officiorum , in die, qua concilium ablblvendum eft, cano- SXe’**"*
fi in omnium fedibus ejufdcm celebritatis uni­ nes qui in fanfta lynodo conftituti funt, coram
tas teneatur. Pro his quoque caufis, prout lp> Ecdcfia in publico relegantur . Quibus explici­
b in chore
tium diei permiferit , & epiftolx Papae Leonis tât, refpondetur b, Arnen.
ad Flavianum epifeopum de erroribus EutycheDeinde ad locnm redeuntes, ubi in concilio
tis, & myfterio ianftx Trinitatis legend® funt: * refidebant , canones ipfos fublcripturi funt .
canones quoque de unitate officiorum.
■
Admonendi quôque a metropolitano funt , de
Nec ad aliud aliquid ante ‘tranfibimr, quam }»afch.i ventura c , quoto veniet . Admonendi e ventura
ifta omnia explicentur ; ita tamen , ut in to­
iint etiam qjio tempore, fnpervenicnte anno, juo tentai
tis tribus diebus litaniarum nili·· aliud agatur, ad concilium faciendum veniant, &djgendi et­
, qui cum metroptffitano dies
nec retraftetur , nili fdla collatio de myfterio iam de epifeopis
,
..
..
fanftx Trinitatis & de ordinibus facris, vel offi-B
4 nativitatis dominii , & fandum pafcha d naiali.
Ciorum inftitutis, ita. ut hxc tora h peragantur debeant
' *
“
celebrare . Poft
haec dicente archidia­
per * iftos tres dies; nihil aliud, iicut jam di- cono, * Oremus, omnes fimul in terram pari­
flum eft , nifi foia 'quxftio, de his qux prxdi* ter * proftrabuntur , ubi diutjifime orantibus,
cla funt, habeatur ; ita ut Jeftio iemper con­ hanc unus ex majoribus orationem difturus
gruens c caufam ordinis, qu®querenda eft,.an­ erit :
Oraiio.
tecedat .
Nulla eft, Domine, humana· conficient'® vir­
Ittm oratio in fecundo' die in inchoatione
tus , que inoftenfe poffit tux voluntatis judi­
Cwilii dicenda.
Noftrorum tiH , Domine , curvantes genua cia expedire. Et ideo, quia imperfectum noftrmn
cordi.um, quxfumus , ut bonum ' quod nobis à viderunt oculi u i , peric&oni deputa , qurlute requiritur
,...
exequamur, fcilicet ut .prompta d mus , quod pecie&o rquitatiPfine concludere
,
Occurfa.
tibi follicitudine gradi en tes , dilcretionis ardu® praeoptamus: te in noftns principiis f occurtu­
fubtile judicium faciamus, ac muericordiam di­ rum popofeimus ; te quoque <n' hoc fine judicio­
ligentes clareamus ftudiis tibi placier aftionis.
rum noftrorum indultorem noftris excefltbus (■ I adcfft
Item oratio, die tertio, qua in inchoat^ne.
^fperamns: fcilicet ut ignor.
lorantix parcas, ut cr­
concilii^dicitur.
rori ipdulgeas , ut pencûis
ûs votis perfcâam * effi- h
Ate, Domine, interni clamoris vocibus * una- cac'ain largiaris. Etquu conficientia remordente
ni miter poftulamus, utrcfpeftu tue gratias foli- tabefeimus , ne aut ignorantia nos traxerit in
dati , praecones veritatis efficiamur intrepidi , errorem , aut praeceps forfan voluntas impule­
tuumque valeamus verbum cum omni fiducia rit julticiam declinare, ob hoc te pofeimus, te
rogamus, uf ii quid offenfionis in hae concilii
loqui. f
Poft hxc in quarto .lie reliqu® cauf® per c.lebritate attraximus, 1 te condonante, remifll«endo*·.
Ordinem admi tend® funt . Sicque ormes qui bile habeamus : ut in eo quod foluturi fumus ag­
de religiofis in retroaftis, diebus pro ipirituali gregatum concilium, à eundis primum abfolvadiperi».
inftruftione interfuerunt concilio , foras egre­ mur noftrorum necibus delidorum: qualiter &
dientur : relidentibus aliquibus presbyteris in tranfgreflbtes venia, &confirentes tibi fubfcqufe
concilio, quos metropolitanus s ordinaverit ho­ tur rcmune.atio fempiterna. k Per Dominum, k Huie ora
norandos . Per fmgtilos. tamen illos tres dies ÎK Hc.
tivni oratk
(
laniarum, epifeopi, vel presbyteri cum admoni­
Benedifiio.
tore primum orati mibus’’proftrabuntur. SicqueD
* Patris Dei Filius, qui eft initium & finis, < unit it adhue Mceflttcollegia a metropolitano oratione , & dicente dia­ complementum vobis tribuat charitatis. Et qut bua
hzc be
cono : Erigite vos , confurgent, 1 & de divinis vos ad expletionem hujus fecit pervenire conci­ nedi/tu ex­
tantum, ut diftum eft, rebus collationem habe­ lii , abfolutos vos efficiat ab omni contagione pt Kctur .
bunt . In reliquis tamen diebus , cunftis aditanti­ delilti. Arnen.
Ut ab otnni reatu liberiores effeôi , abfbluti
bus , oratio colligenda eft Et fic confidentes cau­
larum negotia 1 judicabunt. Nullus tamen tumul­ eriam per donum Spiritus fanft i , felici reditu
tus, aut inter confidentes, Aut inter adftantes ’ veftrarum fedium cubilia repetatis illsefi. Arnen.1 1 quod iptc
Prxcedente lumine divinitatis Domini noftri
habebituc. Eodem autem modo, eodemque ordine
ad concilium omnes per lingulos dies ingredian­ qui omnia regit in faecula fxculorum.
Quibus " explicitis , dum dictum fuerit ab
tur, quo fuperius jam prxmiifum eft. Nametfi
presbyteri, & reliqui , aut ♦ diaconus , cleri­ archidiacono. » Erigite vos, omnes illico pa­
cus , five laiëus di his qui foris fteterint, con­ riter exurgentes, relidente metropolitano , ab
cilium pro qualibet re crediderit appellandum, ipfo primum incipientes, ofculuin fibi invicem
ecclefi® metropolitan® archidiacono caufam fuam omnes pariter dabunt . Sicquc poft datam fibi
intimet , & ille concilio denunciet : tunc illisj? invicem pacem , dicit diaconus.
& introeundi k & proponendi licentia concéda’ nomine Domini noftri
In
n
Jcfu
f
Chtifti ca­
tur. Nullus autem Îpiicoporum a coetu com­ mus cum pace. Deo gratias.
Et fie conz'entui totm abfvivitur.
muni fecedat, antequam hora generali feceftionis adveniat. Concilium quoque nullus folverc
audeat, nifi fuerint cunila determinata , ita ut
quaxumque deliberatione communi finiuntur ,epiEX

F

/ tr<r 4Ut.
«,.Ριηί tttri.nr
. tj 4t titviah ύΓ<.
).Ρυιΐ’ kibtemr .
, Perii"
, </<■
iriCUtriiu —·; Parif. Zkv«ar.
4 Pent. rr/rdrra·, -----7 P»rif. fr fftfitr.
» Ρ,ηΓ. Cbri t·· Dti Ji'.int.
, ia Ptrif urtiw . fcilicet <■ mmitt
··/-« J'J“ Cbrtjli comar <«a
r«,
fihi imttm fati rarorora/ l nulli eiftlvtiet.

*

‘J

ΐχ codice
Alveldcnfî ,
bibHoihec·
r«(ia ί»»ΛΙ
Laurentii in
Hirpariia.

Vngebint«i Hifpanie
rejet.

EXHORÏAT1O AD PRINCIPEM.

16

A gum colla comminuit, & nefandorum phalanges
Exhoktatio ad Principem.
ftravit, Jerichuntinos muros evertit, &Ifraelitico populo terram repromiffionis diftento fune
divifit : per illam David indedinabiliter gradiens,
Alias via regia, ex eodem Garjia
Loatfa adjefla ; ■
perfecutori Sauli pepercit , lapideo iftu Goliam
extinxit , & ab improperio illophylorum Dei
Eus omnipotens, δ cia ri (Time rex, quando populum liberavit , & fibi regnum perpetuum
voluit , & ubi voluit de regali nobilique iblidavit : per illam firmiter ambulantem Eaegenere te nobiliter procreavit, & milericorditer chiam mifericorditer Dominus vifitavit, à mor­
ad lavacrum regenerationis perduxit, caput tuum tis termino revocavit, & quinquies ternos ad vi­
facri chrifmatis oleo linivit, & dignanter in fi­ tam addidit annos : per illam adhuc ambulans ·
lium adoptavit ; conftituit te regem populi ter­ Salomon, quafi Huvius aqua, impletuseft fapienne, & proprii filii fui in cœlô neri juflit hsrre- tia ; & ab illa recedens, inexpiabilem glori® fur
dem ; his etenim facris ditatus muneribus, rite intulit maculam: per illam intrepidus Jofias rex.
portas diademata regis ; primum, quia de femo­ juftus ambulans, excella comminuit regna, abo­
re regis ,. regalique defeendis proiapia, decen­ li minationes diverfas a populo Dei abftnlit, 6c
ter tibi 'convenit & bene multa regere regna. juftificationes a Domino multiplices accepit .
Secundo, quia te regem effe & facri chrifmatis Ecce confpicis perfpicue, rex nobiliflime, qua­
undio, & fidei confefito operifque. confirmat & liter per regiam ad Dominum reges ambulant
aftio. Tertio , quia ut aeternum cum Chrifto viam, & ad cœlorum regna cum ceteris fan­
perciperes regnum, mifericorditer adhuc te par­ dis reges quoque feliciter volant . Via etenim
vulum rex regum adoptavit in filium. Haec te regia eft, quae per prophetam vocatur fanda :
perfpicua daraque indicia ab infantia regem' cla­ Per quam non tranfibit pollutus , ait idem pro
mitant, regemque confirmant. Supereft, ut hxc pheta, nec invenietur ibi leo, diabolus fcilicet.
ipla regalia, quae percepifti, bona a Domino mu­ qui rugiens circuit quxrens quem devoret ; nec
nera follicite falva cuftodias, & operibus pariter mala beftia, dxmon videlicet, afeendet per eant ;
moribufque defendas: exiguo etenim tempore in fed eft di reda via, & ambulabunt, qui redem­
hac, qua vivimus, morabimur vita: quia viam pti à Domino , & liberati fuerint , per eam ,
uniVerlâe camis pergimus , & celeri curfu ad per quam & te quotidie, auxiliante Domino ,
promittam quotidie patriam feftinamus. Reftat ^ife cognofcimus & gratulamur, & ad aeternam
ergo , ut de illa tantum follicite interrogemus Cglori
'"f
am te efle venturum
urum fideliter credentes non
via, qua nos a latronibus tutos , vitiifque de- dubitamus.
' v
-------- eft , ut quod cœpifti bo­
Tantqm
fæcatos defideratam feliciter ducat ad patriam : num perficias, & ufque ad perieverantiæ finem
hortatur etenim nos de hac re propheta , cum perducas : quia non qui inchoaverit r fed qui '
dicit ; State fuper vias , Ô* videte & interrogate pe rfe vera veri t, falvus erit. '
de femitis antiquis ; & videte qua fit via bona, &
De obfervandis mandatis Dei.
ambulate in ea , & invenietis requiem animabus
Attende ergo , ό clementiflime ac mitiflime
veftris. Sollicite ergo haec a nobis difereteque rex, quantum nos diligat dominus nofter Je fus
qurrenda eft-via, qu® nos falvos ad requiem Chriftus , qui cum promiflione fuam a nobis
perducat «ternam ; & cum, Domino nobis mon­ exigit dileftionem , & Spiritum fandum dicit
trante, fuerit inventa, caute difereteque ambu­ nobifcum efte in atterhum maniurum , fi poft
landum eft per eam, ne ad dexteram inclinan-. dileftionem fuam mandata ejus fervaverimus :
tibus, aut ad fmiftram, occurrat illa, de qua ab ipfo enim , ut jam fuperius diximus , no­
propheticus fermo denuncians clamitat : Eftvia, bis omnia bona conceduntur * ; & velle bo- .
qua videtur bomimbui refla, cujus novijfima de­ num, & operari, ab illo prius nobis largitur :
mergunt aj inferna. Sed ne aliquis noftnim perDdiligimur enim ut diligamus ,, amamur , ut
ignorantiam in hoc oberrans incidat devium,pie amemus ,· cognofcimur ut cognofcamus, adjuvfc
nos propheta admonet Ifaias, & ad redam tan- mur ut operemur, & operando virtu,tibus diteftamque viam dulciter revocans clamat : Et erunt mur
~
Ergo
w fi te dileâio Dei proximi que de­
ojruli tui videntes oraceptorem tuum, & aurei tua* mulcet, confequens eft ut facias quod ille praeaudient verbum poft tergum monentis : Hac eft via’, cepit . quia intantum diligis inquantum facis :
ambulate in ea, neque ad dexteram, neque ad fi- neque enim poteft fincere Deum diligere qui
niftram . Nam & liraeliticus populus cum per mandata ejus fideliter non euftodit . Ipfo te
aliena tianfiens regna, ad repromiiTtonis tende­ Domino docente, intellige : ait enim: Si quis J···· .
ret patriam , nuncios mifit adSehon regem Amor- dthgit me, fermonem meum fervabit , & Pater,
rhieorum , dicens : Obfecrb ut tranfire mihi liceat meus diliget eum: & ad eum veniemus, éX malfioiMtm.
per terram tuam: non decimabimus ad dexteram, nem apud eum faciemus ; & ; Qui tien diligit me,
neque ad Jiniftrem ; fed per viam regiam gradie­ fermants meos non fervat. Joannes quoque apomur, donec pertranjeam fines tuos. Et tibi ergo,Eilolus
ergo,
dileâione Dei repletus in epiftola Tua ait:
7««
nobilitfime rex, fi vis ad iupemam felietterpro- In hoc jcimus quoniam cognovimus turn, Ji manda­
millionis tendere patriam, diligenter regia quae­ ta ejus obfervamus . Qui dicit fe nojfe eum , Ô*
renda eft via : quia, aim fis rex in terra , ad cœ­ mandata ejus non euftodit, mendax eft , ift in eo
lorum properans regna , per regiam d£b,es cur­ veritas non ejl: qui Jervat verbum ejus, vere in
rere viam; tri:a etenim via eft , & antiquitus hoc cant at Dei perftfta eJi . Liber quoque Job
fânâorum regum veftigiis confricata,. Per illam ore Domini facratus , de hoc ipfo teftis eft ,
Jofue firmiflimopropetans gradu, inultorum re- maxime de regibus dicens ; Non auferet à jufto
ocu-

D

4 ali«
* T

r>ccftahi Cod. Lee. hxc exhortatio, fed Joco eju» ponuntur dux oratione» qux htc legiHitftr .
t/bi Dtmhit
ft Dw/m CTc. Tum additur
manu, fed antiqua; H/c tifbtns fitri Cano»ts ^fafioloixm num. L.
fcripCOri», non fynodi, qux falcem nuta dc, opell» moraJi» ; ideoquc ab Harduino in fua coileAione pr<-

a Hmc omnia vidantar defumpta ex Concilio Acauii. Jno Π/' quod celebratum luit an. jo, vel ex tdpituha fedis Apoflolicar
adverfui Pelaguno», atque ipforum-reliquia». CtirJ

1

1

T

17

7a
.•

-

Ont.

< toit. al.

’

O.

EXHORTATIO AD PRINCIPEM.

it

•cw/ar,
reges in folio collocat in perpetuum ,Apropterea Pater, & Filius, & Spiritus fanAus,
& illuc eriguntur: revelat jHvywv
quoque aurem
aurem eorum
eorum ,, âd te venient, & in perpctutfin Ixtam martfiov
ut corripiat; & loquitur, ut revertantur ab’ int- nem facient; & beatus eris in perpetuum, tali
Iuitate. Si audierint U tbfcrvaverint, complu­ hofpite vifitatiu : propterea complebuntur in
unt dies fuos in 'bono , & annos fuos in gloria: benedi&ionibus dies tui, & in gloria anni tui.
fi vero non audierint, tranfibunt per gladium, &
- De Judicio.
ftultitia eonfumentur . De fe quoque ipfe Job
In Judicando efto pupillis mifericors ut poter , *"W 4.
bonum re&umque dans teftimonium, ait: Ke- & pro'Virof matri illorum: & eris tu veiut filius
fligia Dei fecutus ofl pes meus : viam ejus tufto- ultiffimi obediens, & miferebitur tui mugis quam
dtvi, 0* non declinavi ex ea: u mandatis labio­ mater. Job quoque ait·' Oculus fui cuco, & pes
rum ejus.non receffi., Ô* in finu meo abfeondi claudo ; pater eram pauperum , & caufam quam
verba
vu.» oris
.ru ejus.
rjn,. Tale
4·.ν erg·
v*g· de
uv te,
iC, ô
v bone
uuuc rexic», nefciebam diligentifiime invefligabam. Conterebam
Volumus femper audire teftimonium ; tale vi- * molas iniqui, & de dentibus illius auferebam pra
dere
a... frequenter
Λ..
·- &- opus
... t. r,
Ipfe. quoqi
|Ue. Dominus dam: flebam quondam fuper eum qui afflidus erat,
de diledione Tua , atque «nandator
latorum Tuorum & compotiebar pauperi . Nam $c hanc regiam
obfervantia populum Ifraeliticum admonens , BeiTe virtutem rex Salomon approbat dicens: Hex
dicit:
Et
nunc,
Jfrael·,
audi
praceptaiU
judicia
qua 510 judicat in veritate pauperes , thronus ejus in
j
.
“ - J
'
ego doceo te, ut facient ea vivas in eis. Obferva aternum firmabitur. Si y is ergo, o rex , ut thro­
Ό tave ne quando obUvifcaris domini Dei tui , nus tuus.a Domino in «ternum firmetur, non
έΓ Hfgligas mandata ejus , atque judicia & cere­ celles juftihcare pauperem & pupillum, non cefmonias quas ego praecipio tibi hodie, ne poflquam ies fubvenire vidux & oppreflb, non cefles de­
comederiftr fatiatus fueris, domus pulchras ads- fendere advenam & defolatum : fubveni mi Iero,
ficaveris , n!? habitaverit in eis -, habuerifque ar­ eleva jacentem , folida confra&i , conforta fit
menta & ovium greges, argentum & aurum, cun­ robora lafliim: divitiis non cefles fulcire mendi­
ilarumque rerum copiam, elevetur cor tuum , tl cum , de manu peccatoris non cefles liberare opnon reminifearit domini Dei tui. Et nunc, Ifrael, preflum. Audi quid regibus, regumque judici­
qifid dominus Deus tuus petit d te, nifi ut timeas bus dominus per David clamitat, dicens: Judi­
dominum Deum tuum, & ambules in viis ejus,
cate egenum Ô* pupillum ; humilem & pauperem judiligas eum, ac fervins ei m toto corde tuo, & in fiificateerigite pauperem & egenum, de manu pec­
tota anima tpa, cuflodiufque mandata Cf ceremo- catoris
____ ______
_____ ____________
liberabit _________
eum. Huic__fententix
concordans
hias ejus , quit ego prhcspio tibi hodie , ut ^rneCfiber Eccleiiafticus. ait : Libera eum qui injuriam
fit tibi? Si autem audierit, ut facias omnia man- patitur de manu fuperbi
. . Ifaias nihilominus prx-data ejus , faciet te Dominus excelfiotem eundis dicanS ait : Sluarite Judicium, fubvenite opprejfo ,
gentibus, qua verfantur in terra: benedidus. eris judicate pupillo, defendite viduam, & venite, éT
in civitate, & bcnedtilas in Ugro benedidus fru- arguite me; dicit dominus. Si fuerint peccata veIlus ventris tui , & frudas terra tua : mittet flra ut coccinum , quafi nix dealbabuntur , & fi
Dominus fuper cellaria tua, tl f*Fr omnia opera fuerint rubra quafi vermiculus, velut lana mun­
manuum tuarum benedidionem: dabit Dominus ini­ da erunt. Si volueritis 0" audieritis me , bona
micos tuos, qui confurgunt adverfum te, corruen­ terra comedetis. Vide ergo & diligenter atten­
tes in confpedu tuo. Addit quoque Dominus ad­ de , rex, quid defenforibus evenit pauperum :
huc ad Ifraclem , dicens: Si in praceptis meis fe illis ciTe debitorem , feque redditorem pro
ambulaveritis; & mandata mea cuflodieritis , ÎT nunciat Deus ; nivis candorem peccatoribus pro­
feceritis es, dabo vobis pluvias temporibus Juis ‘, mittit. & albx lanx munditiam pollicetur: noterra gignet germen fuum , 6* pomis arbores ilremo bona terrx comedere tribuit, terrae fcireplebuntur .Apprehendet mejfium
vindemiam,
__ eft
____
,............... ............................
licet tritura
illius de
qua fcriptum
: Sanih _____
in terra
iT vindemia occupabit fementem: tl comedetis pa-D Jus duplicia poflidebunt ; & dc qua pfalmifta ait"
nem veflrum in faturitate, Ô* abfque pavore ha- Credo
J- -J— bona
L— - domini
1—-- tn terra
------- viventium
-----videre
. rf»t
hitabitis in terra veflra . Dabo pacem in finibus Vides quia bona terrx xternat illis regibus conveflris: dormietis, èr non erit qui exterreat: aufe­ ceduntur, qui hic pauperum defenfores exiftnnt,
ram malas beflias, ύ" glacis us non tranfibit termi­ illis in efcam fnictus xternx conceditur terrx,
nos veftros : perfequemini inimicos veflro r, (J cor­ qui h:c pauperes fidunt defendere pie ; fruflus
ruent coram vobit: perfequentur quinque de veflris optimos, fcilicet angelorum , frudus «ternos ,
centum alienas, & centum ex vobis decem millia; iruftus perpetuos, frudus dulciflimos & amancadent inimici veflri gladio in confpedu veflro . tiflimos, plenos faturitate & pinguedine , ple­
Sluod fi non audieritis me , nec feceritis omnia nos laetitia & gaudio , plenos felicitate & glo­
mandata mea: fi fpreveritis leges meas , dS judi­ ria. O quam beata eft vita regum juftorum ,
cia mea contempferitis, ut non faciatis ea qua a qur & hic temporalibus rebus fuLa’ nitefcit ,
sete conftituta funt, ut ad irritum perducatis padum & in «ternum cum angelis immortaliter remeum , ego hac faciam vobis: vifitabo vos velo­ quiefeit ! hic terrenis nutritur delicii? ; illic glociter ...
in egeflate
o.,—v
& ardore
--------------------: corruetis coram hofli- ria vellitur decorus : hic populorum conftipa
but
catervis , illic choris comitatur angelicis :
bus veflris,
veflris, & fubjictemini his qui oderunt vos ,Efur
,
fugietifque nemine perfequente . Per Ifaiam quo- hic hominum multitudine dele&atur; illic cum
que Dominus ad Ifrael clamat, & dicit : Utinam angelorum choro Ixtatur : hic illi militia im­
attendîmes mandata mea : fada fuijfet Jicut flu- peratoris
1
obtemperat ; illic in miliiia redempftola veftitus régali nitefcit ;
men pax tua: & juflitia tua ficut gurgites maris : toris exultât:: hic
1
C fuiffet ficut arena femen tuum
flippes uteri illic gloria immortalitatis indutus refulget: hir
tui, ut lapilli ejus: non interiiffet, 0“ non fuijfet regis diademata portat ; illic gaudio exultât to­
attritum nomen ejus . Bonum ergo tibi ell , ô nis rcfultat : hic terreni regis filius vocitatur ;
rex , ut diligas dominum Deum tuum, & ob illic cœleftis regis filius confirmatur: hic terre­
dilefrionenrejus nimiam follicite & diligenter ni regni decenter magnam capit hereditatem ;
cuftodias illius praecepta : fanda funt enim man­ illic cœleftis regni felicem feliciter, accipit por­
data ejus & jufta: obfervantibus vero ialutaria: tionem. Hxc ut tibi eveniant , clariflime rex,
Concit. General. Tom. I.
B
totis

'Ί

i9

EXHORTATIO AD PRINCIPEM.

io

totis viribus laborare non celles : nuHus te fe-Al7 bene fundatus, jufio moderamina poffit
Ikioi erit, fi tibi haec , auxiljante Deo, evengens, clericus ordo regi.
Intemerata (a) regens,
nennt: nullus te tranirendet in gloria , fi hec Pontifices fummi veterum practpta ftquenttsr
tibi a domino feliciter fuerint coUata. Arnen.
Pianiuf
r bttc
L---------monitis
*
expofuere
r
rfuit.
'
'
Hinc fidei noflra ft panditfemita, & omnes
i INCIPIT PRÆFATIO CONCILIORUM
Errorum damnant dogmata fanfla viat.
ex cod.„ MS. V. C. Claudii Hardy.
9jeifyue Dei jamulxs fuerit Cbrifliqua facer,
ONCILIUM faerum venérandi culmina juris
dos t
Condidit* & nonis congrua frana dedit.
Hoc fait conditui, dulcia mella fluet.'

C

’ C’c‘"ahbC
uX noïû
(i)

CeBdlii

?’»<»»<· ert,
rnnofitum tft ab H.jd.iw « MS Pithe.no, Mm
* ‘"P1'011 C.U.ftW.. tLonu» CodKi. „o.
4.
in Pr<(..

Il

.

'

* '.IX

D E

A k/ U V IV U IVA >
JUXTA GLOSSAM ORDINARIAM.
IX A

VZ

In A&is Apoftoljcis per Sanétum Lucam Evangeliftam
divertis in Capitibus ftudiofe dcicripca.

. ;
·

x
X Adis
Aâis apoftolicis colliguntur a Ruptori-,
$rriptori-A dlionis ejus nobifeum fieri unum ex ifiis: Et fid- Esempiin·'
4.
bus ccclciiafticis , ac potiflumun
Glofla
"*
‘
fuerunt duos, &c. & orantes, dixerunt: Tu Do- on.ndunCoa*lw’ x
ordinarie, conventiones five concilia ali- mine, qui corda nofii omnium , ofiende quem elep “r” ’
quot apollolorum primiliv® quoque ecclefiar : geris ex bis duobus, &c: Et dederunt fortes eis .
in quibus exempla , formae , imagines ac ce­ b Et cecidit fors fuper Mattbiam, C annumera<
s
remonia? certs conciliorum , tam generalium tus efi cum undecim apofiolis.
quam provincialium, traduntur ; poftea per fanHrc Crab ôos patres & ecdeiis catholice pofteros obierNotæ Severini XlNII.
diaC c^ii

>

rantu· has

>·«<■«*·
u I. Syntdur Aftfieleimm . ) Hoc I. concilium apofto- Ann°^Àa‘
lorum habitum eft Hltrofolytnis anno Chrlfli 34. in <*°* .’p-Latione*
nio Maria: matris /bannis, qui cognominatus eft Marrus , apoftolis it dlfcipulU domini prnfentlbus . Caufa
Sunt qui , pofthabito Glofla ordinaria judicio « hi­
habiti concilii eft , ut in locum Jud« traditoris alius
li·· editione. rum SynodtSriim apoftolicarum quafdatn omittunt
«liai
fubrogarctur , allulqueepiicopatum ejus acciperet. Duo-,
vero , quis fcilicet S.'Lucas Aâorum «.& 11. defer! pfit ,
bus Igitur diicipulif domini, Jofepho & Matthia, con­
addant. Nos ordinariam GloiTam, cujus major eft audicatis, per fortem Matthias eledus eft . Baronius auûortsi quam cui tatn leviter a tunoiis qulbufvis noB no Chrifti j4. eum. *j·.
1
■
,
.
viroribus fit contradicendum » imitantes, neque ordinem
À Ei erslUii fur.) De forte, qua cecidit fuper Mat.
nutamus, neque numerum augemus.
thiani, hac Dionyftus de cccleliaft. hierarch, part. 3. capi
5. Dr ille fins, inquit, JltUitu quaMrtt&u Slniuitut
eittiil, ulli .-uiSrrn elia frtfrrf , me»
luSlcJ» ,
,
x»u re fle . siper/xiu autem Ό ipfe quid jeutSum . Vsdeiur
·"
Joann
Dominici Ma-nsi
miiJ feriplurum Jertem uppeflxjf» , divini quiddam , &
praiipuj muneri r, per qued illisi»»» i ηβnueretur , qui ef­
fet divi»» e/eflieue decleretor . Unde liber prznutatus
hoc titulo, Sortes apoftoloruni , qui blinncircumferebap
tur, reile «.dnfura Gelaiij, canon. Sancta. d'ft. 15. in-.y’Llïî'
In Veneta no'vijfîma ConciHorum editione ter apocrypha r.jeftu. eft .

nus, Nicoli.

nus, Billes ,

Nota Sbyerini Binii.

ts

ADMONITIO

inférieur bic nota admonens Lcflores de me­
tboda in ta fervata pro variantibus ed laterales oras & in fine pagellarum adferiptis ;
nos de illis fatis in prafatione egimus ,
idetque ut fupervacaneam omifimks.

UâiOae Mst■hia .

I

Itris .

aII.

Synodus Apostolorum.

E fecundata Hierufalem apoftolorum &di- M «. <
fcipulorum Chrifti fynddo, legimus Ad. 6.
°m°'eh.
/n ditbus iliis crefcente numero difcipulorum, fa-efoM . "
C fium efi b murmur Gratorum adverfus Hebraos,
eo quod defpicerentur c tnminifierio quotidiano vi/
«LStnodus Apostolorum. .
dux wrmrrn.
eorum. vvnvucamoj
Convocantes autem UMVaCUPH
duodecim mffbfHMmulttlu*
«*t*
primi apoftolorum difcipulonimque Chri- <bnem decipulorum , ac ceterorum credentium ,
fti conventione , legimus Αφοηίιη primo qux jam ad multa millia excreverat, dixerunt: ■
capitulo, quod ftatim poli afcenfionem domini, Non efi aquum, nos derelinquere verbum Dei,
in cxlum, reverii funt Hieroiblymam a monte minifirare menfis . Confidarate ergo , fratres , ex
Oliveti , manentes in eœnaculo Petrus , Joan-, vobis viros boni tefiimonti feptem , plenos , &c.
nes , Jacobus , &c. perfeverantes unariimiter in Et placuit ferma cjoram omni multitudine. Et e- s Synodu,
oratione cum mulieribus A Maria matre Jefu legerunt Stephanum,
Stephanum, virum plenum fide &
b Spiri-^J
Spiri^o->
& Fratribus ejus. lp diebus illis exurgens Petras, tu fanfio
, &c.
Hos
d‘ (à multitudineeledos)
fia- tioftem
:
“
"
; ;>s)Avelut principalis A caput , in medio Fratrum
fuerunt ante
ante confpeflum
confpeilum npofiolorum
apofiolorum ,,' qui eraftt
r
tuerunt
p.
’
”*
orantes
, tmj
dixif. ( Erat autem rurba hominum fimul fere epifeopi fidelium : ty ipfi
apoftoli
or.
cxx. ) Viri fratres , oportet impleri feripturam , ,pofuerunt
eis manps
per orationem
orationem & manus
.
, ,, per
'
quam prodixit Spiritus fandius per os David de Juda, impoiitionem
ipios diaconos
diaconos ordinando.
ordinando, Sequioequiimpoiitionem ipios
qui
fuit dux eorum qui
comprehenderunt
Jefum #,D tur
effeâus hujus ordinationis ------: EtFflefluS
uerburif
do- .
.
--------------------- ------- >—
i.
&c. Oportet ergo ex bis viris qui nobifeum funi mini crefcebat, & multiplicabatur numerus difei- ,,lu’
catagrrgaO* ta emat tempore, quo intravit & exi- palorum in Jerufalem’valde . Ex quo liquet ,tioei’
vit inter nos dominus Jefus., &c. tefirm referre- etiam hoc concilium efl? Hierofolymis celebraConcil. General. Tom. L
B a
tum.

DE

D

tj

P1TKUS

QUADRUPLEX SYNODUS

Claudius Imp.

14

•A till tâte converfos .· quia nifi circumcidamini facun- a'nnO'
ANNO turn . Stephanas aatem plexus gratia & fart ita-,
CHRISTI àitt, faciebat figna magna & prodigia i» populo, dum morem, &c. flaiuerunt, fcilicet fideles , ut c HK 1 s T1
Surrexerunt autem , &c. & w« poterant refiftert afaenderent, ice. ad apofiolos & presbyteros ( ve- " *"* °
/apientia & Spiritui fanff» qui loquebatur. Aôo- luti primarios ecclefue praelatos ) m Jerusalem
rum quoque 8. proiêquitur fandus Lucas de pre-. fuper hac queflsone , &c. Cum autem ventfiient ,
&c. Surrexerunt nutem quidum de Pbanfaorum
dicatione Philippi diaconi , &c.
faHa , qui crediderunt , ίςα Convenerunique αροftoli & feniores videre de verbo hoc. Cum autem
Notæ Severini Binii.
magna conquifitio fieret , /urgens Petrus , ( tam­
a It. Synedat aoajtabnuu.) Hoc concilium apoftoloquam apoftolorum fupremus & caput ) dixit ad
rirm
habitum
eft
Hierofoljrraii
,
anno
Chriftj
j4.
”
an
­
eis: Viri fratres, vos faitis quoniam ab antiquis, Petrus pr.Locas
te martyrium $. Stephani, qui port Chrifti in crzloa a.ampul
&c. Nunc ergo quid tentatis ? &C. fed per gratiam “° M«««r.
feenfionem,
nCe
feptimo
ât biennio ante
Pauli con
if .
............—, me
- —
,....
- - "---------------------domini Jefu Cbrifli credamus falvari , quemadmo­
hoc dubiam. verGonetn lapidatus eft . Can fa habiti concilii hae e fl ■■
Caafo.
difopuli domini , qv»
qui ea Judzi
ludai in (gracia
Gracia habitantibus
difopuh
dum & illi e Tacuit -autem omnis multitudo, conconverti erant, Chrlftianas viduas fu· natloqisl, mi»lfentiens, Petro , (7 deinde audiebant Bamabam
flerio menfarum prapofitas, a Judais in Palaltina habi' i
narrantes quanta Deus fecijfet figna Secando B»rtaatibus contemni querebantur . Placuit Igitur , ut ex β CX Pau.um
gratia & conceftione dumtaxat , non ex jure , creden- ~ & prodigio
‘‘
in gentibus per eos. Et poftquam ta­
tum multitudo ea 7«. diftipulia domini, tefte Epipliacuerunt , ( fcilicet Barnabas & Paulus )* refponmo, lib. t.cap. at. feptem vfros boni teftimon.i eligeret,
dit Jacobus, dicens: Viri fratres, audite me:' Si­
feu potius poflularet. Cum faâa eflet elegio, Stepiiani, Philippi, Prochotl, Nicanoris, Timonis, Partnena
non narraz-it, &c. Propter quod- ego Judico , non L
*
‘i
«» *
·
COOUl
<*CU 1·'
& Nicolai : apoftoli eleâls , qui non tantum communi­
inquietari eo/ qui ex gentibus convertuntur ad fM diecefi
bus, fed etiam facria mentis 8t funâionibus przficiendi
Deum
,
fed
feribere
ad
eos
,
ut
ab/ïineant
fa
a
conefltnt, previa communi oratione, manus impofuerunt ,
i.fque quotidianum utrlufqué tnenfz minifterium, evantaminatiombuf fimulacrorum, tJ fornicatione,
felii eradicationem , 8r facramentorum quorumdam dlfujfocatis, & /anguine, &c. Seauitur determina­
penfationem dt adminiftrationetu , commiferunt
adeo
tio negotii . Tunc placuit apojtolu 6* /enioribus ,
ut non immerito 16. can. d. Synodi " velut illegitima ma­
cum omni ecclefia, eligere viros ex eis, tJ mitte- Dctcrmin».
ttis illegitimus & fpurius filius confondus fit , quod per
iilutn feptem diaconos ab apoflohs eleâos factis miniftere Antiochiam cum Paulo
Barnaba, Judàm & “° ntte“‘·
nis non niinlftrafle decernatur. Quod autem dia.oni or­
Silam viros primos in fratribus , /cribentes per
dinati, dicuntur mentibus commuKibtis prefcâi , non Cc
manus eorum. Apoftoli & /eniores fratres, bis qui
a. -ipiendum eft, ut., quod eft nimiftrorunt menfarum ,
veteris aciumbentibùi, qua ad cibum poturoque pertine­ junt Antiochia & Syria & Cilicia , fratribus ex
Synodic.
bant , illuc inferrent : fed quod ea quibus cuique opus
;Gentibus, falutem. Sfaoniem audivimus quod qn/eflet, elecetofyr.as dividendo, curarent. Baron, anno di- Q'
'dam ex nobis , &c. Vi/um e/l enim Spiritui /un­
) Judzorum
(ito iT nobis , nihil ultra imponere vobis oneri/ ,
fcflicet in Grrcia habitantium .
quam bac neceffariu : ut J abjhneatis vos ab im·
i pnna· Uftma habitante· : nondum enim gentibiia evangeliuin
molatis fimulacrorum , ÎT /anguine, Î7 Jufiocato,
!·ι:ο·υ-η, Chrifti przdicaruai fuerat .- itaque quod habitaient cum
ubi tiiii 'ii’i» Grzcii, Grau appellabantur qui vero Judzi in PalzéX fornicatione : a quibus vos cujlodicntes , bene
lingue <otzc>. ft;na commorabantur , Hebrzi nominabun'ur . Barcnius
agetis. Valete.
predifio loco.
< Illi- autem dtmijfi , de/cenderunt Antiochiam :
■) Sic^if Çbriflur in ultima
i menftm A-.mmunem & faconçi-ega/a multitudine , tradiderunt epiflolam ;
_t patet r.Cor.ti· Utnufqui
quam cum legifient ', &c.
autem miniflerio & fervitto'fidtfcs viJuz rrzpofitz erant .
Fit quia uttaque menfa , frAa & communis , quotidie
parabatur , ( ut pat«r Aflrium t. iap. ) hoc miniflerium qnotid anum appellatum eft .
d A
. ) E x gjatia & ccn effr-ne Pe­
tii, ton ex tu’e , ut fupta dixi. \ ide Baron, przdiédo
lo. o. Bcllarm. hb. t. de .leri.is.

Nota Sevérini Bînii.

e tit. SyneJur. ) Hoc concilium ipcfloJorum, quo.l Hicrofolymitanum ippclltti fulct , hubirum
Locui..
efl H >er otoly run , anno Cntifti"ji. & y. Claudii, quo
Tempus.
cum Judzi· Λ Cbriftiinij Petrus R.oma expuWus eft <
isio potint
F) nuique eft r 5· r«ft converfronem Peuli . Caufim hujus
U III. Sr NODUS APO STO IORUM.
omcilii celebrandi prebebat hcc contreverii* : An ChtiCaufa .
fl am ad circuincifionia aliatque cerem 'nialea leges Juobferiandas obligentur ? Prcter legem evanjK.
"TAEiCr'ia conventione apoftolorum , qux fuit dzorutn
111 .ccremonialem legem Mofticatn obfervandam eflTe , " Ce- .
f,,Aaa,/.'o..c' -I—' plenaria conciliorum forma , poümodum a rinthiii hzreiiarcha primus propugnavit, & pertinaciter Cetirthus
v,-»·; rui
nnnmis pontificibus & fandis patribus obfervata defendit . Hujus controverfiz definiende ludicio , cum Qui inter■& plebe, Apoftoli per orbem terre longe la- f
n^'. rporen & obfervanda , legimus Ador, i 5. Ha-c fuit ce­ presbytetis
tepie Jtvifi , Dei inflinftu &' revelatione ante admoni- “
lebrata b anno 14. polt mortem & refurredio- ti (quod de fe Paulus ad Galar. càp. a. fatetur ) in­
nem Ghriili in Jerufalern, & 14. anno conver- terfurunt . anofloli tamquam hujus controverliz judiat decidendum & dehniendum . presbyteri , relut
fionis apoiloli Pauli, c anno 4. Claudii ’ Cala­ ie>,
inquifitores - ver itatis , ad difpulandum ft confultandum :
ris, fecundum Bedam, Dionj iium & alios, quos pleb, autem non so.ata interfuit , non quidem ad exa­
vide de his latius . Unde de hac Synodo apo- nimandum, fed ad audiendam apoftolurum fencentiain,
ftolorum loquitur apoftolus Paulus ad Gaiat. 2. cui obiemperare deberet . Poft multam ciufz hujus dinon ex feriprura , fed fuffragio apoftoloDeinde po/l unAf 14. ajcendi Hierojol^mam cum f.eptationem,
rum, & judicio Petri ptinciyis apoftolorum , definitum
Barnaba , uffampto etiam Tito , & cwttuii cum eft ; Neminem Chnftiinorum lege circumcitionis, vel ul­
.
eu evangelurm quod pradico ingentibus , &c. Se -, la aha ceremoniali Judaica , obligari . Quod ut fideltbua
jE omnibus mnotefceret , ad Ar.r ioihenoslegano decerni-’
’quitur.· Et cum cognov.fient gratiam qu* dataeji· rur , & Synodica epiftola hkeatans, tranfmittitur. Ho.
■
mibi , J.icobu. & Cephas Cl Joannes , qui Vide­ eodem concilio , Paulo Gentium , Petro eorum qui e*
bantur columna ejfa , dexteras dederunt mibi & c.rosinsr fione ad fidem reniflent , cura , folicitzdo ,
patrocinium commifla fuerunt : non quidetn quod Petro
Barnaba faciet at is·, ut nos inter gentes , ipfi au­ 'Gentibus evangelium Cbrifli annunriare non licuerit ,
tem in circumcifioncm : tantum ut pauperum me­ - adtoque ille universa ecclcfiz paftor eflie détient . fed ut
circumcifionis mimflerio, velut honeftiflimo quodam timores effiemus: &c.
tclo , ac lingulari przrogativa , Coli Chrifto , ChnlliDe hac ergo tertia apoftolorum conventione que fuicefil ri Petro debna ,. folus Petrus Chrifti fucj Svnodui legimus Ad. 15. lie: Et d quidam descendent es de «eflbr nobilitaretur. Barcu. anno diflo jt - num. aA &
•s ciriumci Jufaa decebant fratres , hdeles fcihcct ex gen- fcq.
iionem Geati>
a
»
o
Anbus r> a ampQ.
Jeüd·
..........
-----------

b

Alu boc concilium celebratam reluat anno Tiberü oâaro, ac proinda Chrifti «I

I

Petrus.

35
"aNNÔ

CHRISTI.

■

Ex aoftra ac
veriore fep.
putaii^M tum
*’

APOSTOLORUM.

i Jun a «. ) Veriua if. St ςηΐιη *ruv» 14. eota.erfioaia Pauli .finito, habitum eft hoc cuncdiut·, ut beo<
colkâor herum concedit , ipf« autem Paulua.anoo poti
mortem Chrifti fecundo cooverfuacft, quod ex Martyrolcagio Romano, atiifque probat ia audoribua, Bt optimia ratlonibua Baro· anno diAo jA araaa.1. Ir fequets» i fatu a fler it , evidera eft , hanc Synodiam non i*, fed
1 7. anaO poft mortem tk rcfurrefiionern Chrifti celebra­
tam efle.
f
4.
.) Veritu anno 9.Glandii , qui (ut
ex Annalibai iHuftrifiimi Cardinalia Baroni i «a ft at )
.j. 1ηηο Chrifti " incidit.
y j^v/eie* Jifrrn^rnitJ
Cerinlhua barrafieret,, hujua erroria futnnaue auAor Bt acerrinuu -propaagnator fuit, adeo ut Bt iplii» adverfua Paulum.Bt Bar­
na bam legatu han« peomigoaturua, Hierofolymam petie­
rit, tefte Epiphanie, nareii
• Tafuft oorew ·*«4>
.) Hinc conflat, ple­
bem Interfutffe concilio, non ut definitivam fenteatlaaa
concilii examinaret, fed potiua attenta Bt humiliter au-,
diret .
■
f AtJlfmeUt 9*r •itmmfliUj .) Apoftoli tempore legia evangelic·, harum rerum abftiAcntiam.nova & nM·tiva evclefiaftic-i lega hujufmodi , que contitntiM/hdeii obligaret , f'acalium, etiam e.vtra pericuiinn fcandali obligaret
fed
perunt ; non propter obferirantiam legi»
Ι:ς'_ MofaiceJ,
.-(■_.
quo faciliua Chriftianorum, Judzorum, Bt Gcotiuhq
" fianul habitantium animi conglutinati , in unum pftpuluni
coalefcerent , fublatia rebut hi fee qua vehement iua eoa
ditfbdare atque alienare paftcnt . JuJai , propter Atrt-U.
quam confuetudinem , efum fanguinit Bc fu<ocatorum
incrediv, liter avet fabantur , Bt exhorrefeebant , efu, eo­
rum, qn* finsuiacria immolaca erant ,' magnum lilia fcandaluos aflerebant , fafpicantibua » Vi efle argumentum
G entium ad idololatriam rededntletn. Fbfteavero, cum
occlcfia creviflet , Bt Judni Bt gente* in unum coaiuiifcnt ,
iliique duo parictea , unoa ex circum.ifiune , alter ex
prnputio venieotea , >u angulari lapide, Chriilo » cm·
paginati effect , ceflante canta , ce flat etiam effeci ut .
faut ite CirtjUantit abftrttl , ( inquit S. Auguftinua lib. a. cap- ij. contra Fauftum } a»r ttrJto , tti

st.

Claudius Imp.

35

γΪΛί.ΐνύτυμκ J’awtww · Mire nint Ufoir*

a nNO
OwxXCArfrof, ΣαχίνΙκ , MatpxAdv, Βχτίλπίης , J1(* «
, ΚαρτΜβαηκ,
E'ppeycjttx ,
ATu'Çofyas · Χ<λχ£ί t iÇ ·< cw» «vtw ς,
Y x o d u s divini & fanAa, Hierofolymis a
divinitas edoâis Cnnûjfque apofiolis, Amyfteriorum przfedis presbyteris, ahifque, qui cum '
iofts erant, fratribus celebrata, contra eos, qui
fidem fufeeperant, Pharifeos „ qui A circumciitonem, in came qur fiebat, retinere, & lega­

S

les confuetudines, poft receptam quoque a fide­
libus eam, qux in fpiritu A veritate fit , ado­
rationem A cultum , obfervare < atque ita grag tic & legi , tamquam duobus dominis iervire
conabantur. Quod quidem is ipie, qui maxima
illa fupra mentis noftne captum nobis confert
««ui*ra, & a legis maledtâo nos redemit, Chriftus Deus nofter prohibant.
Poft Apoftolorum autem lÿnodum , Simon
màgus es urnexit & Cerinthus , quos Apoftolo­
rum refutarunt principes : Simonem quidem PetTus^Cerinthum vero is, qui Theologus co­
gnominatur, Joannes . Poft iftos Valentinus exurrexit, Secundus ,· Marcion, Bafihdes, Satur­
ninus , Carpocraies, Æbion , Hermogenes, Ale­
xander Ærarius, eorumque complices.

IV. St no ουs Apostolorum.

f^ll

E quarta primitive ecclefiz congregatione
feu fynodo, feribitur Ador. 21. in qua dr"
fm , «·//. frumi» »«/«*rv ttftfui rfi
Maaircfta eft omclaratum fuit , tefte Beda , Dionyfio Cartuiiaaibui veritu ChAftlanc dofirirx , non coinquinarc ho-,
110 , A aliis , licitum elle convertis Judxis uti
ninetn > quod "per 01 intrat , Luc- rap. y. niniique reji­
cum fide & facramentis novi teftamenti , etiam
ciendum» quod cum gratiarum afllone fumitur, I. Tim.
cap.*. Quare cum ha rationes, & pericula fcandaü , acircumcifione & aliis ceremoniis & iacrificii» ve- Pr« .τ,ο la­
pud omnc* Chriftianoa celle at , ipfa quoque lex , totius
ceris teftamenn , quamdiu templum A facrifiitafl ",
occidentalia acclefi·.coufenfu laudabiliter «fl an·.iquata.
legis in lerufalem flabant: non quafi lex evan·
m.t^i
Fornicatio prohibetur , quia pletique Gentilium exiftigelica non iufficeret, fed ut mater iynagoga puti
"υΓι':·
. mabant , limpllcetn fornicationem non elfe per fe nialam,
aeque illicitam. AugulL pradiclo loco . Bellarm de cone,
latim cum honore fcpelirctur, A non fta:im vc-up* ’ ‘4
lib.», ft *
lut impia, & mortifera, inftar idolorum cultu­
rae, damnaretui , cum fuerit a Deo fundata, A
• EADEM SYNODUS EX CAP. I.
tempore fuo in remedium & falutem genti Julibelli Synodici G. L. a Pappo & Juftcllo editi.
drorum data. Cum ergo Paulus ab xmnlis fins ,
velut deftni-tor & damnator legis , ellet vehe
Hierosolymitana, Apostolorum.
menter & faito apud Hierofolymam infamatus,
communi concilio, Jacobus , A Paulus, A ie
K Λ ΤΝΟΔΟΣ
w tfpi t ffuua^poif-f)'niores (latuerunt , ex J udat imo converlos legis
C* Ι'ιροσύλίμοις , btro
ceremonias pro tempore illo non damnare, fed
'
iexruy iyiw Α’-βοΓβλων,
apyir- licite obfervare pofle , dummodo fpem ialutis
βι/ύρνν, ιζ
σ-tui at’nîi αϋίλφω» - «ni fyS fur in illis non collocarent. Hinc knbitur Act.
»irr^Hp»|ff«VTuv nirüv φβι&τβι'ίΜ , xpxrui^» 21. Eleum ventfftmMi Hierejolymam , nient fr ea
TÙù Cff βΌρχί ΤΓίΐιπμίω , iÇ τιφειν τά νομημχ ceperunt no/ frjlrn . Sequenti autem die introibat
Pau.ut nobijium, Ac.
ιθη
τ» Ησ·3ίξ«ο&α.· χαθαπαξ ηΛ ττίΓη'ί ,
Hic autem fecundum doâores catholicos dili- h’erve»»·
• τΐώ ώ* πν£μκτι χ} αληθΗχ * <Bpo«-x;ure·.^
genter notandum venit, quxdaçn in lege Mohs
ΐ,,ζ.
λατρών .
·χάξΐπ >ν ιορχιι 5βλιΐί«> , c;'ov« ufque hodie univerlbs Chxillianos obligare, vi- iia
xu^jot;. onto ατίίτο ô
ϋπιρ inv à- delicet przcepta moralia, & omnia quar ad bo- ‘,e·
yct^àv 9aipo\oç , κ, ττ,ς χχττίρχς τβ '.ομ« JÇt- nos mores & virtutes directe & immediate per­
tinent . Nam hzc in evangeiio ipie dominus re­
τήμΐ,ς Xttrc; ο Θιό, χμ^ν·
MfTÙ
τίιΰ
A hr cr ο λ a.' c^voèo·;, ο'ξχ- plicavit, & perferius obfervan mandavit. Enimve. .
10 principalis dtvinx legis intentio cft , homines
>f'rn Σψ«·,’ o‘ μίγκ, >Ç KÉtiv^o;
Ebene infbtuerc ad amorem Dei. Qpod cum re
ot χορρφχΖοζ rù>7 A’xcrôÀMi tb/ Σ/ρχοheri nequeat , ηΐίι addatur A modus , quaνα, Π/rpoi , ην St Κανθόν ό ΤΛ6 νιολο- liter tele jufie liabcrc debeant tanv. trga feipios,
quam

D

1. Huac libellum Syt-Kicum , qu· notiuim Coaciliorum in Ecclefi, habiioutn ufjae id Fhoui ioapo’· <omp!câ;tur , edk
dir prlmua Joanae, Pappu· Arg«ntor»rtnlie an lier a ac (triade in Ki Bib'. Canon refjiodom <<uaru lufitllw
L.bbv.a
item huic fu« collection! infenut , led aembraom, fingulia capiialia ad faa teanpota reline , quod non p'.aevtr Hard,!,· . qui
totum fimul dedat in Conct! too , £;«· Auflor ijoox’ur, Λ licet laipicerui Pappua Nitephoti Patna Jin CP opea efe , ai
Umeo neqmt adfcribl, < um Nicephotua life obient an C't l>f * Synodici Auitor commémoré: tea an 1«, jeftaa AbAtaciodv
Coaienf. e.fl.r Ijutiiii vocaiur
f>ti,
/rrc/z, A iph» J>eed«ea dic<u>-«<·ιηι>^*« n./rfl.· it»fn>l*i 1

« s

*7

Petrüs.'

IV. SYNODUS APOSTOL.

Nero Imp.

aB r<

hinc «lita
«Uta funt
funt prae-.
prae-A re fremuerunt gentes i &c. Et nunc Domine refpiee ann o~*
i mNN° (lUMn
proximos:: hinc
,, ”.«TI, <-pfa moralia, qux mentibus hominum & redae m minas eorum, & da fervis. tuis eum omni fidu-C^*. tjiT l
tua .< ^'rationis didamini funt infeript* , quod Deum cin loqui verbum tuum , in eo quod manum tuam J,a’,
figna & prodigia fieri
fitivr omnia quiique diligere debeat , & proxi­ extendendas ad fanitates
per nomen fenili filii tui Jeju. Et cum oraffent,
:eœoT. mum ficut (cipfum. Modus autem colendi Deum
per extemos ritus & cenernonas legis, quia haec motus eft locus in quo erant congregati in fignum
fuerunt figura Ac umbra Chrifti tunc venturi , cxiuditionii lupplicationum eorum . Et repleti
& myftenorum ejus ; ideo adveniente, veritate junt omnes Spiritu fanUo, Ampliori fcilicet gratia
evatr’dra. evanuerunt, & illicita jam fada funt, & caritate confortati. Unde fequitur effeâus hu­
Effe ill's do.
Nihil enim per duplicitatem fimulatorieegit di­ jus .· Et loquebantur verbum Dei cum fiducia. Mul­ norutn
Spiiivinus apotloius, fed pro fcandalo fratrum amo­ titudini 1 autem credentium erat cor unum, & ani­ tua Ln Au.
ma
una:
nec
quifquam
,
eorum,
quapoffidebat
,
ali
­
vendo , feque a falfa infamia purgando , fecit ,
quod tunc ( ut ditium efl) convertis J uda: is ad quid fuumeffe dicebat, fed erant iliis omnia commutempus licuit: fed modo detlnidc templo, fè- nia. Nota, ex hoc decreto apoftoli.cam fundatam
pulta Synagoga, & ubique divulgatcAevangvlio, efie vitam, &converfationem omnium religiofoJudicialia nequaquam liceret . Præccpta autem judicialia g rum
t,, vitainbeatomm
vitam beatorum in patria,
patria, ubi omnia funt
lunt Apnflotorum dette·
legis , qualiter juilitia lervari debear erga pro­ communia , imitantium .Sequitur : £/ virtute ma­
gna
reddebant
apo/ioli
tefltmonium
refurrefHotiisJefu
ximum , jatn ron obligant , nifi a indice poteftatem habente in fua ditione fuaque audorita- Cbnjli domini nojlrt, & gratia magna erat in omni­
bus illis : neque eyim quijquam egens erat inter illos.
tc dentio flattierentur.

Nota Severini Bin i i .

'

Es C

Nota Sbverini Binii.

Prxter hare quatuor apollolorum concilia n Aflibus
«noftolnrnm'tictum 'ta , duofque .iios eorum concentus in
r» i, nodus, habira eft Hicroi·'1·mis , anno Chrifti 4 I.
iifdeni Aélis cap. 4. & 11. deferiptos , te apoftolorn·' concirca felium penrecofte< . S. Paulus · nnn lenioribus ,
ciliij ex quoruui.l un lententia , ut patet fupra , adnumeraci.fem interfuit. Ii.dxi enim » qui receperant evangelium.
tos, alia tria apud SS. Patrum A'veterum doflorutn frno.mum erat numet.s n.u'torum nnliium , on ne· legi*
pta inveniuntur. Quorum primum illi in Judxa ipfb .livi«muli, pene fnfervy lirini» fuerunt in Paulum , quod x,fionis ac feparationjs fua tempore collegerunt, annoChri«ei'ifcnt ·. ii'funi a Moyle d.f.cfiienem pi x^kafîe J Qua­
ili 44. Baron* anno 44· nuru. r*. & i 5. in quo fymbolum ,
re m tempori nilerv lendo , omnes lu.riiaceret , faffus^uquod eùni ob caufaui apoftoloruni puccujiatur , conipofuedaus ludus, ad folemre left urn irentecoft es , Hierofolvrunt. Clem. ep. «.ante medium. ’Cypr. in expofit. fymb.
rnam leftmat acce.lcie , ut deJaret , fe patriae leges non z-s prope iniiium. Ambi. fptm. de iejunio Elix, βτ ep>ft. 81.
adii' a.ciiari . Hue turn veniflct, feniarumque conven­ '“'ad Sindum. Epip.s. hxreii yt. ante medium. Ruftiii. in
tio i.da eftr’, irtHtuni ell i ne credentes ludxi legali­
prjef. expof. fvnib. Aug. ferni. r 1 5. & 1 S 1. de tempore . I eo
bus uti prohiberentur. I)e.ti"’'ti' rara ac firma ea efte
papa epift. » j ad Pukheriam Aug. & feim. r 1. de partione .
skbs-ic, qtis .*e Gentibus ad fidem converti·, l’upenorc
Venant. Fortunat, in pr<efar. expof. fyinb. & alii multi.
fynodo liatuia luriint . Jud.tis vero cillentibus, ulns
Idque nen feripto, fed traditione communicarunt. Col­
legaLnm permiti ·υν. Paulus, qu< hanc * t> caulam An­
ligitur ex Ircnxo lib. r. cap. a. Λ lib. }. c. 4. Hier, epift. di.
tio. I i» Petro in ta, em icit.terat , qui' («pius antenac
ad Pammach. a.t.erfus enorei Joan. Hierof. poll medium.
Liipiis epillolis, de legai.bus abrogandis, conrenierac ,
Aug. lib. 1. de tide be operib. c. q. AmbroC epift. 1 1· Ruf­
hui. leniorum convcniui tantum dm-lit , ut Ic illorutn
fin, loco citato , S. Maximo Taurin, in ixpof. fymb. initio.
xidunrati, il evi oiaum eorum handaluni, (ubjeccrit ,
Et e\ fententia Genebr. aborutnque quorumdam, cano­
Λ ut piobaret le Je^ie MoGkx oblervantiftimum efte ,
nes qui apoftoloruni partior vocantur, 5c a Clemente Ro­
r.na cum Naîtrais votum extolventibus , m templo, a.lmano conferipti habentur , (latuerunt .· licet Onuphrius
b,bitis ritibus Ν.·ηι. 6. cap. lequiftiis, poll tuam non tam
init io Catalogi qtiemPlatin® prafixit > eos reterat ad Aeex le^je , q..am pia & confueta abftinen ia , 30. diebus
lebre c oncilium Hicrofol. de quo fupra. Credibile etiam eft
4 sido abftenuuc fuiftet, capillos fibi ibs b , .«Ane in».
de eodem concilio verba facere Francifcutn Eurrlanum ,
cum fcribit eiclefiafticos SS. apoftokmtn canones non in
fe oblato , . reman per mm- . Hmu.. .nnuChi·
t. nutu.
concilio Antiocheno, fed in Hierofolyniitauo fuilTe coni i S. & feq. Nonnulli , ut fupra dial , quattair
(litutos . Loquitur mini de eo concilia in quo demum da­
■u floloruos fvnodum omittunt ,
nique >rd
ta eft abllinentia a fanguine & fuffbcatt» < Turr. Lb. I. pro
i< nonnihil murabo , ex de. imoauinco Aitor.'
canonibus cap. *5. " Conftitutiones item apoftolicas oflo
tam , ex fcxto ter tarn, ex quarto fecundam > i.lque hot J libris Clement. Rxrm. conclufas fanxerunt. Sacrofantlam
modo.
liiurgiam feu mirtatn in oilavo earumdem conftitutionum
! bto cap. 11. alias 1«. defcriptam dilpofucrunc . X ide
Genebrard.
in Petro.
Fi fecunda conveuiione apoHolorum , &diA hud e.i tempore ab apoftoli; coaHum eft , qnodxbeatifr.
fcipulotum Chrifti notabili, legimus Ador. Virgo Maria diem extremum obut , netrme ut triumphali
4 quod ubi poli ailvcntum Spiritus laneti per pta;- eiu> in < celos allumptioni 1 ntc eft ent. Cu pis rei telles funt >
dicationes apoftolorum multi credidiflent in Chri- Dionyf. Areopagita lib. de divin, nominib. cap. ;.-fx>rt meluieiialis epilcop. Hierofolym. moratione, quam
ihim, iaitus eft numerus eorum quinque trullia. dium,
ha.- de re ipfe habuit coram Martian. Auguft. & quidem
De qua re dolentes iacerdotes principes,, N magi- a N iceph. trauferiptam lib. 15. lull. cap. 14. S. Gregor. Tu­
liratus templi, pofuerunt Petrum & foannem in ron. lib. I. de gloria martyr, cap. 4. S. Joannes Datnafcan.
cuftodiam . Et poltquam examinaient cos, vi­ orat. a. de dointit. Sa eft· Deipara Propc 6 rem . Andi.
Cretenf. ferm. de dormit. De ip. Epipn. presbyter term, etc
dentes Petri conftantiam atque Joannis, commi· Deip. N.ceph. Lb. z. cap. »t. Genebr. in Petro > alnque per
nau lunt eis, & denuntiaverunt ne omnino lo­ multi , quamvis de anno non con ft et . Baton, anno aïquerentur nec docerent de cetero m nomine Je- nu n> 4 À'feqq. prsefertim 1«. Quandoquidem Eufeb. in
ch.ron innexi, Virg. Deiparat obitum anno Cniifti nati
iu . Petrus vero &. loanncs refpondenres, dixe­ aS. attribuit, adeo ut fi quatuordecim vel quirdecim adrunt ad eos : St futium ejt in cor.lpeilu D-t vot £d>deii, annos , quos Illa partus domini tempore egerat ,
Baron, anno 4 S. η. 7. mortua omnino cenfenda f.r anno xpolia* audire quam Deum , judicate. Sequitur con-

D

‘jundio apoftolorum , & difcipulorum Chrifti .
Dimtjji autem , venerunt ad fuos, Ô* annunci.ive­
runt eis quanta ad eos principe* Jacerd^tum φ
Hir c<rfu» Jeniorei dixijjenf.
ci m andijjcnt, un.intmiler
[7i?nm.l'fedo iimul omnes congregati levaverunt vocem aj Deum
mum Ht pro per inlpirationcm Spiritus fandi , & dixerunt :
g-inx inoe- Dorriinf , tu fJ η,,} jecifbi calism, & terram, ma­
re y ύι omnia qu.t m cis funt', qui Sptrilu ianilo
ri*’ 1
per oj patrij nojiri David pueri tus dtxijii : £pa-

«

miratu*, a< Cedrenus in compendio , inTiberio, quos re­
fert Baron, anPn 4S. 11. 5. 7. illani ex.llinnant vivifié annos
7t. Ex quibus fi quos dixi an ros 1 4. sel 1 5, lu or 'a has, non
not er. t 1111 us mors ante annum Ghrift i 5 7. sontigide. A rque
n*c dinumera ml 1 ratio magia eft confentanea tellimonioS.
Dionyln, qui noà|Wie annum Chi illi dom ni 5 z. ad fidern
rrmttilua el·
i’aulus ante annum 5 7. in ur­
bem Hiercbol JWBB·» ultimo proleflus
Baron, anno
4ll· num. 7. IHutWprod Anr.oehuf habitum fuille tefta11. r Pampioius martyr , vide infra poll notas canonuni

ΚΑΝΟ-

41 a
P»/»0·1

rtntut

fuifla

A.-ta concilii
apoHo.'orrui

,
ri«f ouqia

morte B.
,o ‘ eon*
iue-

Quo

«nrn

i

*9

3*

κλνονες'-c a none s
.μ

•APOSTOLORUM.

ΤΩΝ ΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΩΝ

■».

ΑΠΟΣΤΟΛΟ

b GENTiANO HERVETO ιι INTERPRETE.

Μ.

vaunts.

<U*“·
b Pe<ru«

Giabhn.Gr»gorif Haloaa-

T
■*·

I L? Pîscopus a duobus vel tribus epi-,1,' ·*·»>·’·Λ—J fcopis ordinetur.
h.b^.t, ,»ο».
*
i* *r’
que <«■'»ΐβanna» Sagitta*
♦ Presbyter ab uno Epiicopo ordinetur ,»»··

ΠΙΣΚΟΠΟΣ χκροιτ>ΧΗον« vxi txt-

Ε

rxôywv See η ’Ç’iwy.

Μ

?’

Jp Πρκτβάτροί M CÂàç ίχιτχι-ηυ ·χ(4ρνηκ+n^v,
ê.’txwoç, xj c? λα»®/ κλητοί.
B&

diaconus, & reliqui clerici •

cilcu»

ιπ.

c Si quis epifcopus, vel presbyter prz.
ter domini de facriticio” ordinationem , ^‘.ο*’ϊΐc

Et τι; tntrxoToc, $ <ν^τβύπρος « ταφα τΐώ

nu κυύ& διχτηξίΐ tIuj tvi τη Si-rix t apx<rC4s^xn tnpa rtvx tvt 1 n -^?Tcarrtiov , i

alia quzdam ad akare attulerit, mei vel ^'c^1*or**'
lac , vel pro vino liceram , vel confeéla, vel aves, vel aliqua animalia , vel
legumina prxter ordinationem , depona­

μίλι, η ^-αλα, η «ντι or.'* <Γίχ·ρχ, 4 «η txt-rnidt™, r o/ms, n ζωά πια, n o<r&»ix , cui
χβρχ τ'ιό δίάτκζ.'ν xvtiw xetvv, χα?αφΗχ>ω,
πλίώ ;w γιίρωτ , ’ η Γαφιληί , τι$ χχιρύ

τύ àfoyrr.
9p> rrf.
Μη ύζόν ie

luve-

vhX

tur, prxterquam nova legumina ,
pore opportuno.

tem-

c»»:u«i«·
;'Λ"

Ne liceat autem aliquid aliud ad al-·;*;;·‘4rft’

ίΓω wtcrxytJSxi τι ίπρον *

fk qt -5u<narre.io? , ' η ϊλχιον πς τίιύ λυ•χνίχΡ, χα) ^υμΐχμκ τύ Χαφ4 ’ τνς χγιχζ

tare offerre, quam oleum ad luminare,
& incenium tempore fapdz oblationis .

Λ^οα-φορί; .

C

S’.

• H' xfon xxrx o.Tuifat fft ojxov <x?rorf».iο&ω , àxxργη τι5 ιχια-χόχν xj ηι'ς 'Wrfyrtpsti , αλλα μη <w^o; τν ?υτιχ~>&ον · ΰηΛον
, ώ; ό ί’τίτχοτος fjh ot
ιτιμί^ζο^σι fit; tytwet;, x}

Ao.'woZ; χλη-

t«0i ;

autem

alius

frutflue

domum

mittatur , pnmitix epifeopo & presby­
teris . Clarnm autem eft,,quod epilcopus & presbyteri diaconis &■ reliquis diftribuunt.

V.

λ

*'* *

IV.
Omnis

Έ’χίτχοχος, η
ο;, η J/άχοιος ritù
f'ouTb yv'.lx7xx μη tx3x>^fn!
ρα<τ^< <£λχβπα; . Ε’άν if * »Χ|?α>?η ,
’ siri-

μΖΜν itÿ χαθχ!( Ηο?ω .

Epiicopus , «vel presbyter , vel diaco- (•„Vr*V.b‘'T
nus d uxorem fuam ne ejiciat religionis R'i 6P'" *■*
prxtextu ; lin autem ejecerit , fegregetur; &. fi perfeveret, deponatur.

VI.
Ε’τλτχοη-c;,
r èixxo.c; xor-D
Epiicopus , vel presbyter, vel diacoμ:χχς φροντίέαΟ^η * χ^χλαμ Jxjtrc. ci é.· μη, nus ikculares curas non iùfcipiat : alioqui deponatur.
xxvXipitQv ·
\
VIL
Si quis epiicopus , vel presbyter , vel
Et τι; tT/s-xoTc; , η 4Ρ*ία·/ΐ·.’·ττΓος , Ί ?.λχονος τίιύ άγ:χ;’ τί Χχχχ τιμίρχ·' πρ τ»; txς;ιη> Ζσ·ημ.·£ίχ; μ^ l'^xit>):
ιτιμλ^ίΐ, χχ»

ή.

Ε7 τι; txtrxoiw; , r <tp*f~3: πρ; , η διχχονος , η (χ τιυ χατυλό^ου mu ιιρχτιχού ,
<nrf>cs-^opx; yzrouzm: x-ui μ.·Γΐ?λ<χΖ3οχ, τά£ χιτίχν fiTxiii. Καί ί'χϋ

η, α-ν'^νωμη;

diaconus, e (acri pafehx diem ante ver
num «equinochum cum Judxis celebra\en:, deponatur.
. *· .
V 11L
Si quis epifeopus, presoyter, vel dia­
conus , vel ex facerdotali catalogo , fau‘ta oblatione /non communicaverit, caulam dicat : & ft probabilis fuerit , ve­

niam
. Autlor horum Cinonurn ir.ve'tj. . doftrina Apoitolic» ; fcG cum orihodoxi· , * primigenii» inferti fuerint ib hrretim < ’
nuci nonnulli A llclelio inter epo.brvphi luerunt reieft, , fenue undem . Fontificibu» , Concilii» , * P«tnbu» piph»·.., qu n
que timen excep-.i» , qui hiietuor.,» , »ui corruptorum fr«kde i:repfcrunt , nempe ,; X »S Gf*cd, Letine »’i-cti ,6 Λ
qui Reb»piu».i:ium hareûm fipi.ini , ( luet ccium intelligentum ad lanam doctrinam per.rahere faragai Bimu» )
_-.„π
Sabbathi vetante, «■·. de baptnao», * ordinatu ab ha erici» , * I,. in Canorem 1) Jo Apoca.vplim non tetipiente Cric,
vero vulgo LXXXV CinOnea Apoltol.coa aumdiaid , m ed^uone autem Herveti p.o <> A
duodecimum computant ·.
LXXXIV tan'unimodo fun t, ar piotnde nonplu.e» m editione Inc Labbear ·> He vet um lecut» . Apudalio. euam p'ure. ca.iorc >
ia u.nurr componente» , vel aliquci i.mti.eiitet unnor eft nunneiu* : fie Simeon, Magiftto , qui Canone» ?o Λ ,ι. οοιάΓ: , a>
in unum contrahit is. * »' quemadiuoi’um 1
<4 * in duo» dividit ,1 funi l.XXXII. loietho .tgvptio , Arabico iu<r
Ç«ti LXXXI- Cotelerio, ( cui p:o
Λ ,J. vit. mt canon if I LXXVI & Tuitnao , qui quartum ptateimu: u , LXX V
tetam Gracum conruhl Harduinu» jam MSS Reg'·» «ajo Λ Colherrmo . e cuibi» variane» .4e<e j>nt
qua» io»
'm
eehibemu»'. in Coiled. MS Bibl. Reg. μι·,.
·· *,>»^».
»r A ».«·»*»., J.« Κ>»>4>ΤΑ- . ». ■
a »·* .··
<hr. av^a,
trie»'»»'.
a i r «i .
, c _ addit , · »* <i.< r.
.
4 .ç- C». « t r.. «), az A^ria. .
g à H «»A*.
f «raka^SanSv Λ ό a*v/l .
io i».r»,‘.-n ,
i» Gentianu» Heivetu» Canone» Apoftolprum cum Theodori Ba’famuni» ftholn» rerrit, & edidit Pai.f » j«» fu).

3i

3*

CANONES.

niam confequatur : fin vero minus , ά-Ατυγχοατη» . « Je μώ λΖ>« $ άφβ&ζίβθ# ,
gregetur, ut qui populo offènfionis eau- ®Jç αίτιος βλάβ/κ^ 1
τψ XajJ ,

la fit, & fufpicionem daderit adverfus

i^M î/toVomo * χωήοχς

eum qui obtulit , tamquam non digne

χαττος *

ty«<rcjiy-

***

v

obtulerit.

IX.
d« center,

xenù tou

g Quicumque fideles ingrediuntur, <3c

o«w â4«p. feripturas audiunt, in precatione autem
J*..
2c facra communione non permanent
ut ccclefiac confufionem afferentes , fcgregari oportet.

e.
Πάντως rote U<rzo'rra; αητούς >

«χοόοντος, μο πα^μζίονπις ii tJÎ
«ρκΆχ?» X, rÿ άγια μτταλήψ« , «Je 4 βτβξ/oy ίμτΜίίοτας * τη f xxAwjc , «φο^ζζίο^αζ

*”*'

»”>·

X.
b Si quis cum excommunicato, vel in
E7 τις άκούωνήτω , χάν or ©zxy ÿ
domo, una precatus fuerit, is fegregetur .Β ταΓ, s ουης ά®ο£ΐζ*<θ«·
za.
XI.
Ez’ τ/ς κχ^ηρημαόω * χληςιχος ων ως xXïfcf- J
Si quis,cum fit clericus,una cum eo,qui
r vλ»
11 · _
/ a.
.
, <
4γχα»χλμΓ.
eft depolitus, oraverit, deponatur & ipfc. χω ξαυΛξηηιζ, χασαζρ^ζοζζω £ «tw»ç.
//J'.
XII.

Si quis 'clericus vel laicus fegregatus, five non recipiendus , difcedens, in
altera urbe receptus fuerjt abfque i li­
teris commendaticiis, fegregetur, & qui
excepit, & qui exceptus eft. Sin autem
eft fegregatus , ejus intendatur fegregatio.

E*τ/ς χλη^ιχος η λαζχος a<potw/xc*oc , 4m * «δίχτος» άπιλ^ων CF tripae τόλ«, δξ£*
θη άνΑ γρχμμάηαν ουτατικων, 7 άφοιιζί&ν
xj · δίξά^υος
β δίχθ«ς . ΕΖ JZ άφ«ει<Γ-

IUCF®·' * «η,

ΐπιτ^ίΐΰω άυτύ · άφω^ο-μός,
«3ς ^,&α-χμαίω ι£ ar<xT»i<rayn τΐιύ Ζχχλήβ·/»

•η Θί«.
XIII.
Ε’ττζτχοτον μη όΐζρίναι χαπζλΜψαντα tW
Epifcopo non liceat fua rei ida parochia C
i Αυτού παροικίαν fripai titnnixv , καν viré
ad aliam tranfilire, etiamfi a pluribus coπλβζάων άναγχχζηται ’ « μητις
αί­
gatur: nifi fit aliqua caufa rationi confenV

edatur a

iphÎ?*dX

<tb * An
tivch Fpro w
PO» fcriphi tança,

1

,

-

quxeum cogat hoc facere, utpote
mai115 lucrum, cumpoffit ipfeiis, qui
Cr uhnt jiK illic habitant, pietatis verbo^confèrre : id1 “r >r
que non ex fe , fed multorum epifeopo-

rum judicio & maxima exhortatione.

τια η Touro βιχζομείη «urè * itotüv , ακ
ττλίον τι χΖρδος , δυυυαμζόου eurrS τβ~ς ίχ«βν
λόγω
ουμβάΤλίΛαι . χ} τούτο JZ
άχ α’φ* rαυτν, άλλα κύ<τ*ι πολλών ίτίΚΓΚΟτηβν

τταραχλήο-Μ μίγίτρ.

XIV.

E* τις oopio^tiTtp^* , η ίιχκονος , η ολως
του ΧΛΤκλόγου
κληρικών , ατολ^ψα? riu)
dï'^.con lua parochia , in aliam abfceffcrit . & iourou vatpoixlacv, «ς iripxv α^’λθη,
rtantin' /.p" cum penitus tranficrit, praeter fui epiπλως '* μίτατάς , διαψίβρ or άλλη ναρ«/k'ifnl' V' fcopi fententiam in alia parochia ma-Dxza iratpx γνώμΐίυ του Ζδ/oû ιττιιτκόπου , το£Νκ. c.n

k Si quis presbyter, vel diaconus ,

vel

«,‘p ,An!,w<h· omnino ex clericorum catak_,o , relida

qun p«iV S

neat , I eum non amplius celebrare ju-

τον xtXÆo/^u μηκΐτι

bemus, maxime fi eum adbortante epifcopo ut rediret, non parueriç, in con-

s’a h <^απαλουμθΛΰ!Γ~αυτον του ιτιοκόττου
αΰτου , ί’ταν/λθίϊν οΰχ ΰτήνουοΟΜ , ινιμίνΐ»

tumacia & infolentia perfeverans: is tamen ut laicus communicet.
vwrw.
XV.
Sin b autem epifeopus nihili faciens ad­
venus cos decretam a munere ceffationein , eos ut clericos receperit, fegrege­
tur ut immodeftiar &infolentix magifter.

τ» άπιξ/^ ♦ ώί λα/χος μαόηι. twin

λ^τουργίίν,

" μάλτ-

xww-

ce.
. \
E(’ Si ô t’irZtfxoToç , ττχρώ τυγχχνουΟΊ , naif
»Sco ’ ’ λoγta^tμz^&^‘ τΐίυ χχτ ctdnjv ' ©eco&M-

σαν χργίχν, ,J δΖξίταζ οώπϊς ως κληρικας, βίφοριζί&ω ώς δ/δάτχαλος άπίξΖας.

tn Qiiipofl fandum baptifmum duobus
o' ivol γχμοις σιμπλχχέ'ις μιτάα τ© βααττία·conjugiis fuerit implicitus , n vel hâbue-E μα , >î παλλκχίώ χτηα-αα^νος , ου ίίυίχτυι «-

rit concubinam , non poteft efie epifeo<in.S,JBu Pus S vel presbyter, vel diaconus , vel

w tirte-χοπος , η ^ία-βί^ρος, η δζάχονος, »
ολως η κχτκλόγα τί Z^amS.

omnino ex numero iacerdorali.
XVII.
iiBMdtm'
° Qpi viduam accepit , vel ejedam ,
<i Vide :eg vel meretricem d * vel iervam, vel mimam

puv , η ©ZxfTzy , η

Arnpb.

3 de iumtni
Trm.

O yrjfx'^· ZajSj»· , η ιχβιβλ^μζΐΐιυ , ή ζταζî'ibz σχΙχυης ,

Jtuia-

TUt
«
.
> ·! ad.tit ,
pè v? -t «..«J»·..» , Λ ita Didlivliua
j ai addu
«i re.
τ<
ίι»·> >J·» À iia Dioi.yi.ui Irrtpût,
,
f «ατ..
. al.
ex l>iuii,nu Fxi^uo
7
*; ·
I ·
9 ir.J «; »Ah.»
19
i.eref,
il « μ«λ. »»wx«x. nu. l'reMAS*.
>a qwwhi.
■>, »ιζ,7«. .

>ÿ ■’<·'
·>' ··'
, »'< ►»»* »

APOSTOLORUM,
54
Λ,'αζ f’w/e-xews, ί χφβ-βύπμς , η 5ζό>-A feiufcenicam, non poteft efle presbyter,
vel epifeopus, vel diaconus, ycl omnino
hs, i eXfts* ri χατκλβ^χ τϊ aperit».
33

ni

Ο'ίό· «ίζλφάί άγχγόμι^'·, w
4yaz χΛηρζχβς.

* α’ίζλφζ-

ilûi, ‘i luiarvj

ex numero facerdotali.
XVIII.
/ Qui duas forores duxit, vel confobrinam, non poteft efle clericus.

<
Κληρζχκ

XIX.

< Clericus fidejubens deponatur.

ίγγύας διίάί, xe&xifùëu.

K.
Εύνβχβς η μο» όζ ινηρπας «νθρωτων »’γζατΐτις, η CF διωγμό άφίρ&η τά άνδρων ,
’ « ίηκ ίφυ, xj tnv αζι®*, γινίδω.
'

XX.
.· Eunuchus fi ex hominum quidem in- n* * K'"'·jurie faôus fit, vc! in perfecutione virili-"’

bus privatus fit, vel fi natus eft, & di­

gnus eft, fiat.
B
, χα.
Ο' άχρωττρ ιχτχς t'auw ,· μί γηί&ω χληρι-

χός . * άυη<ρον£τηί γάρ tsrv îootb ,
r» $fS δημιαργΐας ίχ^ρός.

της

. Kl· .
Εζτζς χληρ/χο; ώζ, îxutw α’χρωηφζα Tèz, xaOarffrrt&w, 1 φο/Λτης γάρ t’rz» «αντί.

XXL
f Qui feipfum mutilavit , ne fit q|e- u^··
ricus: eft fui homicida , & Dei opificij
hoftis.

XXII.
Si quis cum fit clericus, feipfum mutila- ν·γ <0,κίι
verit, deponatur: eftenim iui homicida."" ‘

XXIII.
Laicus qui feipfum mutilavit,tribus annis
fegreget urceft enim fuç i piius vitç infidiator.
XXIV.
«J*.
Ε’ηβ-χοίτος, η «^Ετβΰττροί, η δαχχονος, « /Epifeopus, vel presbyter, vel diaconus,
x? xepy^, η ί’χζορχζ» , Λ χλοαη- αλ&, χ«fornicationis , vel perjurii, vel furti conθα/ρ^^ω , tyq μη α’φορ£ί<£ω . λζ^ 7^'ρ n^viôus, deponatur , & non fegregetur.

x?·
Ααζχός taonv άχρωτηριάχας άφ»ριζ(3α> ιτη
ψζ«. ίχίβίλβί γάρ ίίι της ίοωτΒ (ωης.

•«f·»··*™,
«’x ρώζχησ-Μς δίς 5 ίκί η «ωτ». * ό1 *’
μαιως èi ο.^λοζχβζ χληρζχοζ τη αυτή αίριαη

VToxt-i^cixray.

•

Dicit enim feriptura , Non vindicabit bit sa.·',. '
inidipfnm. «Similiter reliqui quoque cie- / S
* »d

rici.

xr.
Των «ς χληρον * <ρ·οσίλθο>τυ>ν «γάμον ,
Χίλ4τ>ιζΛτ βΒλομο^; γχμάν, άναγνώς-α; t η#
ψχ>.;ας * μόνα;.
ΧΓ.'
Μ
Ε’τζ'σ·χο»ο> , η «Ο5»ίσ-βΰπ2θ7 , η Jzxxoroy τΰ~
îttwtu τπΓδί àuxpTib^Tt:;, η α’τζ'Γβς άδιχήνχνTa» ," π5
itr»ûruy ψοβε7μ * θ/λονπζ , χα■θαζρ£α?αζ <œ*or«rrcp$u . 1 ούόχμίΰ γχρ ό
xt'o.·®” τοΰτ» ήμίς f|z5«Çi . Τοαί^ιτζον bi
oun; tuvt0/jS^j&' , ofx οΛτττί'ατί . Aczîopotzμ3μ&* , ούχ «,’Τίλοι^όρα .

, ot x ήπ&ί~

AmfLi.
XXV.
Ex iis, qui non duéta uxore ad clerum
promoti funt, jubemur , fi velint uxorem
ducero leftores & cantores folos.
XXVI.
Epiicopum, yel presbyterum, vel dia­
conum, qui verberat eos qui peccant, vel
infideles qui injuriam fecerunt, & per haec
vult perterrefacere , deponi jubemus. Do­
minus enim nos nequaquam hoc docuit ;
contra autem ipfe verberatus, non reper­
cutite : malediciis appetitus, maledi&a non

retulit: patiens, non minatus eft.

λΗ.

XXVII.
» ^'·
Si quis epifeopus, vel presbyter , vel
Εζ τι; ί’τζ’σ·χβχ»ς , ή <ρρ(α·βΐ,ηρο; , η ίζαχ·..»^5«, ν0. ♦ χχ^αιρκ&ύς èixaiw; tvi έγκλήμχσΊ φα- diaconus, jufte ob manifcfta crimina de­
politus, tibi aliquando creditum miniftevtpDÎς , τνλμη«·«ν ’ αψα^αζ της χογε
ρζ·3·«σ-ης «ντύ ^ταργίχς, αης <αχνηπ«<τιν ix~ rium attingere audeat, ab ccclcfia omni­
no abicindatur.
wmàu της ζχχλη<τζας.
XXVUI.
’
X η.
Si quis epifeopus per pecunias hanc fit
Εζ’ τις {’τζτχβττος 5ζά γρτ,μχΐύν τϋς αξίας ταόdignitatem aifecutus, vel presbyter , vel
της ΐγχρχτός γίνηηι, η Ό^ίσ-βυττρς , »1 èiaχ«ιο;, χαθαζρίίβθω xj αυζτ;, *2 β γαροτν^τσχς, E diaconus, deponatur & ipfe, & qui eum
ί’χχοττϊοθα.’ της xor. ^vtx; τχ'.’τύτχτιν t ως Σι- ordinavit, &a communione omnino exfeindatur, ut Simon magus a mc Petro.
’ ν»' <>· μων ο μάγπ * * αχ« ίμά
.
y^.

Εζ τις ίί5ζσ·χοτοΐ χοτμζχοζς άρχουαι γρηχά, όι auüiw ιγχρχττις γίνηπα ùtxAn<rzai ,
xaSatfttâo. κ, άφοριζίδΐύ,
βζ xw’/«yoiw7iÇ
cul/tûS ττάντίς.

XXIX.
Si quis epiicopus fiecularibus principi­
bus uius, per eos ecclefiam adeptus fit,

deponatur, & fegregetur, & omnes qui
illi communicant.

Concil. Genrral. Tom. I.
■ M) »wf Γ>ρχζ , Mf' fVtr ·$<·«
t ·(·»·>·»ΓΜ γΛβΙΓί? , lÇ TÎf
J
»»· é*
J» S ··' A’i’rci KAiffBXfz . & défunt cetera.
b
»],
fxfw UU.
8
9 ύ* tf*· y vel v»· r· Ih r?» , ut Dioeylius Bmuut,

xxx

c
4

jrM>.

7

4 /fi t·
y·#
·

'/

■»

Μ

CANONES.

XXX

3*

: ~ λ'

Si quis presbyter , contempto proprio
epiicopo /feorium congregationem fecerit,
& alterum altare fixerit, epiicopo fuo in re­
ligione ac juftit ia nulla in ne a fc condemna­
to , deponatur, ut imperium obtinendi cu­
pidus: eft enim tyrannus. Similiter & reli­
qui clerici, & quotquot ei acceffèrunt. Laici autem fegregentur, eaque poft unam alteiamque ac tertiam admonitionem fiant

if ngi ot λοιποί κλπριχοι ,
ee-M tù» οω’τι5
ODpo&wvrtu· οι Si λαϊ κοί άφοριζΐδνααν. τού­
τα St μίτά μίαν ι£ δ4τψαν, 1 xj 'ξιτίω ταράχλησιν τϋ ivtaxonn ytytiQü.

XXXI.

λ«·

Ει τΐ5 ‘Ogp«r&uiif&J‘ xamppovifaas τ» ίδιου
htawrou,
* tnwoywyW,
θυσταπ]- ·
pioy * «7)ξ« , μιιδαί χαπ^τααάς

τού txi<rxô- · ïr

ττου cr
‘
διχαικτώη , χα9αιροί- <’
οθω ώί φίλαρχος. τίρχννος γάρ ictr . ùaaimji

ΕΖ τ« πορίαβύτιρ^ , i Siàxovoç àarà ' f’vrSi quis presbyter veldiaconusab epifeo■ Athanafiu* po a he fegregatus
, non liceat abi eum
„ w
yewtu * αφαριτ[^ς , rSnv μη ίξ«- ·
«pui a W.<1
..
°
°
’ . ipfum
. fufeipere
, quam
qui
fegregavit : Byai napiTtpn 1 St^t^at t α7λ’ί τταροί τί a’po-*’*'·'
thodujLUS.
J

nih torte fjt mortuus epilcopusqui ipfum

fegregavit.
XXXII.
Nullus externorum epifeoporum , vel
' presbyterorum, vel diaconorum fine commendatitiis recipiatur : iifquc afferenti­
bus examinentur . Sin minus , iis qux
lunt neceffaria, aliis exhibitis, 'ad com­
munionem ne admittantur; multa enim
per furreptionem hunt.

^ίταχτβς àurw, ti μή à? xarù αυγχυΰαν τεΛΛΤήβΊΐ Ο άφοζμτας άυ,τ» ιτισ-χοπος.

λβ·.
■ Μηδοία
ξο,ίων ίπισ-χόπνν , η tapfirfiinipuv , η δ/axwwr ♦ ά/Χ> σχταταων α^οσίίχι^αι * HSM ΐπιφφομΜΜ * avmy , dveapntiQia- \h' .vrCr,

σαν . MJI η μ&ί ωη κήρυχίς της /^ίβ^ας ,
<νροσ$ίχ(<^ωσαν . fi δι μή* ■> * τίώ yp«ay ’
άυη7ί ί’πιχορνχή<ταντίς , hç κοινωνίαν αυηύς^*'

μπ ΛΡ^οτδίξηί&ί .^-βοΖλά χάρ χατΰ σηυαρτταÿluj γΐνιται,
___________
. λ
,
’
,
XXXIII.
t Epiicopos unufcujufque gentis nofle^
Tow’ ΐπιακόπ^ς tuasou ίχνους &iSc>fai χρη

oportet eum qui in eis eft primus. & exi-

Itimare ut caput: & nihil facere, quod lit
arduum aut magni momenti,, præter illius
fentehtiam : illa autem facere---------------------unumquem­
que, quae ad fuam parochiam pertinent,
& pagos qui ei fubfunt. Sed nec ille abfque omnium fententia aliquid agat. Sic
enim erit concordia, & glorificabitur Deus
per Dominum Jefum Chriftûm. .
XXXIV.
b A

.

dNic

τη7ς υπ αυτίώ-χώραις. Α’λλά μη^ί ÿtfîvQh ά_2·.
.....;— ----·— n'
-<.* ούτως γάρ
της _2..^...
χάντνν γνώμης
ttoihtw
όαήνο^
’~->f , ιφ) δ(·>ξα<Οηο·ίτα: * ό Otos * διά ·,
ομόνοια irai
xutps & «γΐω πν&ματι.

Ε’π/σ·χοΐΓομ μη τυλμάν ?ξβ»
îojutS δ/w
Epifcopus b ne audeat extra fuos fines
»οΐίΐ«&ας «ς τ»ς μ&) υποχημοάας
facere ordinationes in urbibus & Pag'snZ^P>οτ®ν/ιη»
0
non ei fubjeClis . Sin autem hoc fcciflc0αυτό
/i πο’λκί ;
χώ^ας. « δί ίΧί^θΗη τ»
xote^oVtuv raç ττοconviétus fuerit, praeter eorum.fententiam, τη νίτοοιχάς «βφα τϊιυ
qui tenent pagos illos vel civitatem, de­
ponatur & ipfe, & ii quos ordinavit.
XXXV.
Si quis ordinatus epifcopus pon fufeipiat

•

- β*
- ' ctumi'
'
~ «■
-W
ιαρωην ,
ny&tdat
duriv d*
χίφαλίυύ,
/-Ο|δθ* τι «ράττΜν πίριτην àtyX
της txdw γνώμης. txeiva δί μάνα 1 irpdrrcrv
fxacS-ov, o<ra rît àt/rS παροικία firifidXtei , χά)

e - c minifterium & curam libi commiflam,

Af< ίκεϊνας , η τ»ί χώρας γτώμΐω , χαδαιρΰ<&ω

χυης, ϊ, 72ς i’>«poniw>(rcv / ,

• λί·
* W Λ Wth. ’
Ει τις χ&ροηντ&&ς ίπίστοοτης μη xamSt- ’’
'
χοιπ tLuj λ£<τυργία& w τίιύ φροντίδα τ« λαού · μ,',
t^Mfto^Mcray aunS , raw ,<άφωριοτμα&
τύγχαναν , ίφ.«» χαηδίζητιυ·. οκτοαίτως qft
ττρία-βυτίρος
δ/άχοΜί. Ει *
μη δίχ&»η\
ου παρά ' τΐώ ίουτού γνώμΐιυ , άλλα παρά

jit fegregatus , donec eam fufeeperit : limiliter ÔC presbyter , & diaconus . Sin
autem recefferit , nec fulceptus fuerit .
non fua quidem voluntate , fed propter
τΐώ του λαού μοχδη&αν , αυης · ^tc*r'n» fpopuli improbitatem , ipfe quidem ma­
τπσχοττος , ο δ» κλήρος τΐί ζολτως αφοριζΐneat epilcopus, clerus autem civitatis fegregetur, quod ejulinodi rebellis & info- E £ω , οτι τοι*Ή λα» ανυποτάχτη ταώ&ηα ΰχ
ΐγίνονη.
)entis populi inftitutores non fuerint.
λΓ.
XXXV I.
Διύτιρον του ιτους <ταύοδος γινίο&ω
ίπχu Bis in anno fiat epifeoporum Synoα κόπων, >d 1 ανακρινίηοααν άλληλ»ς nt δοΧ^χαdus,d & inter fe examinent decreta religio­
τα της Αιτίβύας , HSH tï'î ίμπιπτοώτας »χnis, & incidentes ecclefiafticas con^roverχ>^,β·ιανιχάς αντιλογίας ^αλνΐπ^τχ; · ατταξ
fias componant : femel quidem quarta heb-f
<
(UC#
I r lixe/tr-wrF ,
? - Mr/ .
;
« l» Λ^λ. λ. tt* Dioayiiu»
z i'
(
<**-<> * u* Oiunyfius

af «-vreTi»··
.

·

> ‘·· uu>i,t“ v·”*·»··

i

37
APOSTOLORUM.
38
• Hie·
pV τ> τίπφηι ήΰβμ&ζ rfc vcmwwii , Jfû-Adomada pentecofles, iterum autem *Hy- Aobrit
rtfÿf If untf^eptTmi» iu&vucn
‘
^pcrbcrctxi duodecimo
λζ.
XXXVII.
rittyrur
fxxAycnarzxwv νρβφμαιυρ I f•e Omnium rerumecclefiafticarum epî«irxotrfH c\fTU τίώ φμιντί'Ι*, xj Iceaeiru αίυ- fcopus curam gerat ,· & cas adminiftret
•ril » tit Owu
. Μη ifctevxt Si χυτά tamquam Deo intuentè Ne liceat au­
erçfTtçjÇtiàxi Tt

<xi*rùv , y χυγγΟίΐαΊν î-

Stoti

τβ tJ &tou χατςίζί^αζ . « St π'ηιτίς *
4cj» ,
vi tîwiv, αλλ<χ μητφβφασΉ τοΰπΜ> rù της ί’χχλησ/α; ατίμτολπτω ;

o-

tem ex eis aliquid fibi vendicare , vcl
propriis cognatis, qux Dei funt, largiri.
Sin autem funt pauperes , ut pauperibus
luppeditet : fed non eorum prxtextu ven­
dat qux fuqt ecclefix.

λι{.
XXXVIII.
Presbyteri
& diaconi fine fententia cττρίνβντφβζ
ot ΙζοΙχονοζ άνΧ J/V«7
“
μης τϊ ίχ/α-χοτου μηία· ό/πηλεάνσ-χν . χυής Β pifeopi nihil perficiant : ipfe enim eft
fidei
populus
eft
&aquo
yxp tnv ô πντκ&μΜος m λαόν tJ xygjoy, xj cujus
-..... * CJ
‘: -------Λ —
J:*·creditus,
—

Ο»

i

w iïrip nïy

αι/TÛy Aoyw α«αζτηθη<τβ-

λ θ'.

I
I

pro animabus ratio exigetur

/

XXXIX.

*

Ε"γ« φχντρχ τζί èSix τα tititntôinu πρχγμΛtu (
XSM tStx f£H ) xj φανφκ ra xuptxxx ,

y Manifeftx fint epifeopi rçs propriae, fi S1
quidem res habet proprias, & manifeftx aT. a^*

tvx cfcouxtxv
iStuv TfA&w 6 ivi<rxox&‘.) tui * Q&fTVU , )Ç νς.βολίται, xx-

res Dominicx .· ut fit in poteftatc morieritis
epifeopi, propria quibus vult & ut vult re­
linquere, & non rerum ecclefiafticarum
prxtextu res epifeopi intercidant , qui
nonnunquam uxorem habet & liberos, vel

ταλΗψαζ . *y μη τροφχνΗ iÇS ί'χχλητζχνιχ»/
zpxy^ru» Ιζ«ν«'πτΗ/τητβΰ ίΛτχβνυ , t&’Srt
yuuxTxx >Ç xx7Sxç χΐχτημοϊαύ , η avy^ewiti ,

ϋ β/χιτας. Δ/xouoy y»p roon irxpx
xj xv- cognatos, vel fàmùlos. ■ Eft enimjuftum » *·>"*.’·
ΰρώτοις, τ» μήτί tLlù ίχχλητζαν ζημίχν wà^apud Deum & homines , ut nec ecclefia
vx»p&inv xyvotyt ί£5
ί’»ζσ-χ·χοο πρχγμχ- damnum aliquod accipiat propter rerum
epifeopi ignorationem : nec epifeopus vel
rur, μητί tw îxïctxotw η rsèf «uwô svyyt1^.9^
χροφάτΗ της ί'χχλητ/χς * πημχινα&χι , ejus cognati ecclefix prxtextu profcrlbantur, vel in negotia litefque incidant, qui
η ιζ Hi ττρχγμχτα *’μχΐ7Π·«ν τ»υς χυτά tfg.ad eum attinent, &ejus mortem maledi­
ι^φιμίΛ. φί'ρονπιε , xj W «ντ»
* Ιϋ7φημ/«ζς
ctis infauftifquc verbis profequantur.
ΐπρϊζχ.Κ'ί£χΐ .
XL.
Μ·
Jubemus epifeopum rerum eccleli» Qu»·· »
ΠροΓ<χττ»,ί^υ iirtrxoirov c^artxv
των
τηί ί’κχληχίχς τρχγμχτων. η γάρ τάς τιμίχς poteftatem habere b . Si enim preciofx P‘b<XZ\

φ,χ*5 χυτά τις’Λ,ττον , * πολλΛ «» μί>λον if'oz txt nl· γρημχπύν 1 &τίλ>)$■« χατά
xxTx τΙώάυτΒ
nujkut» Îfyutrixv
σ^ουιτιχν xxvTttStotaxviaoioiAfe&xt, «Γί
XHÛat ,1ιζ ττ7ς ίίομινοις Six ûiv πριχβυτΐρων

HSPf Stxxôvcüv l t πτχρρηγ^^χ: μίτν. φοβου του
&fou
πχ'ιτης' ώλαββα; . μιηλχμβχν&ν St
α’υτΜ riy Stêmtv ( t'yt Stom ) «ς τάς
»<mT.

7.r«r.<

χνχγχχίχς * χυτά
,
ΐτ^^μίytvv α’1ίλφ<2τ , ώ; χχτά μτ,ίζνχ Τόπον * χυ­
τούς ΰς·ίρϊϊόδχι . ό γάρ νόμος τ«
Ιστ^ξαί» τάς τ<5 θυτ/αΓη^ * ΰτηρίτχντπί ΐχ τ» θυxutTnt» ^ί'φίο^αζ · fxwrfp iSt * ςρχτιωτχι
τητί îSioti όφω'ΑΟίς ·πλχ xarù πολίμιων *

hominum animx funt ei credendx /•“,multo magis ei funt committendx pecunix , ut in ejus iit facultate omnia
adminiftrare , & iis qui egent per prefbyteros & diaconos fubminiftrare cum
Defjimore & omni religione, & etiam,
fi fit opus in neceflarium fuum ufum ac­
cipere , & fratrum qui hoipitio exci­
piuntur ,»ita υζ ipfe nullo modo egeat. ·"· ·»
Lex enim Dei hoc habet, ut qui altari
J
affident>, ex altari alantur : quandoqui- ^4/“
dem nec miles unquam fuo viatico ad . tuni exem
verfus hoftes progreditur .
pla'

ixitpipovTUt.

t
;
Ε’ττ/σ-χοτοί , η χρίτβυτιρος , η Sixkovoç χΰβοις ^ολαζω? , κ#' μ/θα-'ΐ , η πχυτχάω , η
μ*·.

X L I.

.

xtâixtpetâv.

Epifeopus , vel presbyter , vel diaconus aleis & ebrietatibus vacans , vel ceffet, vel deponatur.

, f*?·
. .
,
.
Τ’ποΙίαχονος , η ψοίλτης , η χνχ^νωςης τά
ομοιχ ποιων , η π<υυ<τχ3ν , η χφοριζ'ί9 ώrctunjç 7 ιζ oi λαζχο/.

Hypodiaconus, vel leétor, vel cantor
fimilia faciens , vcl ceflet, vel fegregetur.
Itidem & laicus.

XLII.

XLIII.

μγ\

Epifeopus,velpresbyter, veldiaconus,
c 2
F®-

Î7irtrnoTT&‘ t η πρίχβυττρ^ t η Sixxov®* ,
Canal. General. Tom. I.
* dr*ta,
0 e*nv«

«
f

3«
J BxAmtf.
4 ν·λλ· ·* If**·
λ«Λ<ί,·. * Cc Diooyfiwi

”'rt u e

J

.

v B

39

40

CANONES

pecunias mutuo datas cum fenore cxî-AtÎxbî α’ναπύν τ»γ £«?&ζ·μεώ;, lîwauff'aa^w,
gens, vel cefler , vel deponatur.
>î χ«θ<ηί*ζ<θω

XLIV.
.

'

Epifcopus , vel presbyter , vel diaco­
nus, qui cum haereticis vel Colum com­
precatus eft, fegregetur. Sin autem eis

-

tamquam clericis aliquid operari permi­
rent, deponatur.

'

ρναχοΐς (ταυά,ξάμ^υος * μβν» , αφο^ζίο^ω . h)>' »,^*41.
ΕΖ Je ιζ e reTfxLcr eoW; cJ; χληταο/ί qhp- »»rf·
_
< J
2
, j.
j/no-arrr, χασαφΗοΣη».

XLV.
'z. Epifcopum . vel presbyterum , qui
hxreticorum baptiftnum vel facrificium
‘ c,r *’*'admiferit, deponi jubemus. Qiue eft enim
conventio Cbrifii cum Bclialt vel £«< pars efl

Çddi cum infideli}

XLVJ.

i

Epifcopus, velpresbyter eunwqui ve­
re habet baptiftnum, fi de integro bapti­
zaverit, vel fi eum qui ab impiis.pollutus
eft, non baptizaverit, depdnatur, ut qui
i rrideat mortem & crucem Domini, & ήοη
difcernat facerdotesa falfis facerdotibus.

μ<:

,

E’totxoxof, » mpta-βύηρον · aipcrixuV* Je-·
ξάμ^ον βά·τζβ-μα , η duercav , xabaip&^al
ΌμοΓαατομ^υ
σχμφα»ησ/ί
\·λ .-, ΤΖς ^άρ
,
'
>*τ5Χ^
r»
<®*ôç τη
τϋ 1 βίλΖαλ
n■‘1·-Λ ;- »
~ τις μτ£Λ*
—
γβ ορρος
π/Γου · ·*>"■
~1 αττ/Γ»;
.
Βμ^
μΓ;
Ε’τΖίΓχοττοξ, η <w*€ir|3cTfpo« TW xar’àAifàww
tyfivm βάατκτμα , ϊάν άτωθο βαπτίαγ , i
VW μίμολϋτμονον παρά 7^-5 οίσίβων tax "μ>>

βαπτΐστ/ι , χαθβ/ρπο&ω , ας γιλων tw raupèy

χ} .tw-tS xuei» θάνατον , >ζ μ^ ί^χςμων tcPiOtS
ψΧ^Ρίων· Ζ

XLVIl·

,μζ\

·. E/tzç Aarxôs τίω ίxuri ^ujuxTxoc ίϋβάλXtw , f ήραν λάβρ j η παρ âiïw οίττολίλυμ&ήν ,
ά<ροριζί'»θ«.,

* Si quis epifcopus vel presbyter

Do.

âio itafim
aivcHiff. fccit.-

r

Siquislaicus fuaejetta uxore aliam ac­
ceperit, vel ab alio iblutam , fegregetur.

XLVI1I.
οθ',ηΆ,

μΐ*.

.

E’jrr<ntoweç, ί νρισβύτιρος , »?$/άχον©ς, cù-

·’

"
μ/·
Et τι; ZrZa-xoww, η ^σβύτιρος, κατά τίω

quii ,robz. mini ordinatione non baptizaverit in no-C
mine Patris & Filii & Spiritus fandi, fed in
ηυ χυςίου άιάηιξιν μη βαπτία-η «ς παήρα ,
jÇ ιηον, >C aytoy πνιΰμα, α’λλ’ fk 1?«s α’νάρtrium principii expertium, vel trium filio­
^κ;, η
υίάς , ή f"«; «αραχλητβς , χαrum, vel trium paracletorum,deponatur.

XL IX.
tria unius myfterii baptifmata pcrteccrit, fed unum baptifmum, qui datur in
mortem Dominr.· deponatur. Non enim
dixit Dominus : In mortem meam ba­
ptizate : fed . ambulantes docete omnes geni **"h »s tes , baptizantes ipjos in nomine Tanis , er
F ilii, c Spiritus SanSli.

L.

v

>

θαφεόθω.

Si quis Epifcopur vel presbyter, c non

μθ'.
Ε*τ/ί ίτ/ί-χοπος , η 4Β?Ητβΰπρος , μη ^/α
βαττ/τμαπί μιν; μυ^αη^κ ιπιτίλία-η , άλλ’ci
βαίττιιτμα * η, tw tarant τβ xugis ί/δομε- ’ *
VW, κα$αιρΰ:&<ύ. *ί γαρ àirc* ο xùtpç. Έ,ΐς
ns -bavantμα βατττΐσατι^ α>λα , iceoA-biini
μχ^τ.τ&τντΐ πάτπι jp ίθ*η) , βατατΐζοντις αΰτ)ΐς
τ» όνομα
τβ
παπφος, £ τ« v/S, xj τ*
-■'·■ w’ç —
------ —
~-----

ττ^ματβί.

Si quis Epifcopus, presbyter, vel diaco­
nus, vel omnino ex facerdotali numero , a
d nuptiis, carnibus & vino, non propter
«vrcstatibnem, fed propter abominatio■ nem abftinet, oblitus quod omnia valde bo­
na, & quod mafculinum& femininum fecit
Deus hominem: fed blafphemans calum­
niatur opihcium;vel corrigat ur.vel deponatur, & ex ecclcfia ejiciatur. Similiter Ac
laicus.

V.

ΕΙ τις ίΐτΐα-κοττος ,

αορίαβΰηρος , η J/al-

b* ολως τβ χβπιλό^Β τβ ZcpanxS, ·ράμων', )Ç x/vfcjr, xj oïvts , b Jz’ άτχηστν, ccfoec

Jtx βδίλυς’ιχν απίχίτηι, ΐπίλα&όμίρος οτι τίχν-

Tu χαλά Λίαν , xj οτι aptsZai x? -^ήλυ èttoi.

<S2jv g θίο'ς,· rw ανζτρωκνν^ αλλά βλ«<τφχμ»ν
ί^αβάλλΜ τάύ ζιμιιιιρρίαν y η ί/ορθ8κ)ω , η χα-

Saipéubu , HSM της cxxXvrfiai άιτοβαϊλί&ω ,
ωταύπ^ς
λαϊκός.
i ά.
LI.
(
'
Ε’ τις ί’ηϊ<Γχόκ@^, » ^ρρίσ-βρ'πρ©- ττν firiSi quis epifcopus,, presbyter
vel diaconus
reum , qui a pecc;at is convert itur, non reci-Erpifovru άνο αμαρτίας κ ^BpoaSf^enu , ά>λ’

pit,fedejtcit,dcponatur,quoniamChriftum
"
Vr moleftia allicit, qui A\K\t, Gaudiumÿl in cala
prupier unum peccatorem panitenfiam agentem ,
LÎI.
Si quis epifcopus , vel presbyter , vel
diaconus in f’eftis diebus carnem & vinum

non i umit, abhorrens, & non propter exer­
citationem , deponatur, ut qui habeat inju-

αποβάΧ\*ταί . χαθαφηώω , οτι λυκπ Xptcov
■m f-ixovTu . ^afa yivftat <zv nS ουρανό firi
tvi άμαρτνλώ μίτανοηντι.

E7τις ίπίτχοτ.(&s τί <esspiG$ÔTfrf&‘ , η Staxove; c’y τα~ς ήμιραί;
tcptdv « μνηλαμβάνα xptwv 1
οίνο , 4 βίίλιχσβ/^©" >
où il à<sxr\<ftv , χαθα/ρπιθω , «« xtxaurnj-

ρια1 «1, adduM , i i»«o·

t

t «

Mr·

4 alu libri unitttu nt h«c Verba. Bit*

>b · V àa-«.

41

ÂPOÎTOLORUM.

4»

ρζασ-μΰΖ^* rlu) ZJZay vtluUJnorry , η#' ourrosAftam confcientiam propriam, & fit mul-‘T1·**·

e-xevtelAu

S

νολλ·7ςγινόμ^/κ.

tis ofl'enfionis caufa.

ay*.

Efcnt χληρ/XOÇ CR X«V»|XUy ’
«δίαν, «φ·μζί »&·>,

τ«ρ*ξ
’ & «JJ JZ

* «a^A^nw.

LIIL

Z-

Si quis clericus in caupona cdmedena
deprehenfus fuerit, fegregetur, praeter­
quam fi in publiço di verforio in via pro­
pter neceffitatem diverterit.

*·Ρ όζ

τϊ cr νβ»* ΧΛΤ^λόΤβΟ*-

LIV.
Er r/ç χλχρικός ύβίίζ» rir ZWrxnrw , ’
χαθα/pHoÿw . ùfâMU pàp * rot> Λλμ <rv oûc
ipiïi xoôwi.
y/.
w
Ε7τ;ς κληρικός ύβ&ζ&ϊ tvpio-fivnpw, η inimow, άφορζζΐ«θ«.

• xKaeM·»

Si quis derichs epifeopum contumelia \

affecerit, deponatur. Principi tnim populilati XI. ,
fui non mufâlicfi.
> -<A,rr '

0

LV.

Si quis clericps .presbyterum vel dia-.
B conum injuria affecerit, fegregetur,

■{
· vr'.
Ετ’τ/ς * χωλά/, rj χωψον, η τυφλ*, η nk

βα’χ«ς τπτλη^μΰόον χλΧαζ^, αφορφ'β&ω. ώ<τχυτυΚ £ λοΰ’χός »

LVI.
Si quis clericus claudum, velfurdum,
vel eum, cui vitiofus eft invCffus, irriferit, feparetur. Similiter & laicus.

LVII.
Etrirxoirof, η Φητβύτιρος α’μίλών τβ χλω­
ρόν, η τη λχο~, >Ç μη TrxzJÆwy auras τίώ £............... sn^fw» , άφ<φ«ζέο^ω . Ζχζμακοχ Je τη * pat-

Ονμτα, xxSxtftètâul

,■

Epifcopus vel presbyter, qui cleri vel
populi curam non gerit , & eos pietatem
non docet, fegregetur: & fi in focordia
perfeveret, deponatur.

»4.

LVIII.

Er tn ί’τ/σ-χβτος , $ ηφβ-βύπρος , τίνος
Si quis epifcopus vel presbyter , cum
χληρίχων cijfoùç ο»»ς, μη Ζιπχορη^Η n* Jeoa- fit aliquis ex clericis égenus ,ca quae
tu , άφοριζί«9α ’ ί»/μο>ων JZ , χαθαφόο^ω ,Cfurft neceffaria ei non fuppeditat, fegre• ·**?.

’

φογ£<τ«; sii» άίίλφό» * iur* .

getur : fin autem perfeveret, deponatur,
ut qui fratrem fuum interfecerit.

vô*.
.
Er τις re? ψΓΐίτζ^ρχφα
βλίχ ,

xytx , €β<

της

«γ/Λη t al * ?<ύμη ra λχου

"

Ζχχλητ/ας

LIX.

"Si quis f falfo inferiptos impiorum li­

ώτιβων βτ-

bros , tamquam fan&os, in ecclefia pu­
blicat ad populi & cleri perniciem, de­

ίημο-

τΐ χλιφ», χα-

ponatur ,

r·

■

Γ-

LX.

-

Si adverfus fidelem aliqua accufatio in­
tendatur, ut fornicationis, vel adulterii,
velalicujus alius probitat aftionis,&conviftus fuerit, £ ad clerum ne provehatur,

E/ τις xxrryoftx yw.TU! χατπ mroo vepΧίίας , η uotyùccç , η άλλης τ;νος ατη^βρΧμανης χραξίως,
, (<ί χληρβμ μή
• «fMZAS·. ♦ άγίν^ίύ .
• ç

θ
Ε’τίί χληρ/χο» Jwt φόβον άνθρωχινο» Γβυίχίχ , η Ε'λλΙαΌς, η aipcrixS, αρνήτηται. ΕΖ
*τ»;.«μ·η*μ£ΐ} * ό»ομα Xptca, ατβ/3«λλίίθω ’ ΕΖ Je'
X®*r*
τ» ονβμα tS χληρ»»οΐ>,
Μίπινοή-

σκς Jè, «ς λαΓχος ίί^θητω.

L XI.
Si quis clericus propter metum huma­
num, vel Judsei, velGrxci,vel Haeretici,ne­
gaverit; fi quidem nomen Chrifti, ejiciatur;
fi autem nomen clerici, deponatur. Eceni-

tentiam autem agens^, ut hicus recipiatur.

Ε’τ»; -ίτΐτχοτος , η πριτβύπρος 9 η

Si quis epifcopus vel presbyter, vel dia­
conus ■, vel omnino ex facerdotali catalo- »Nic.«·.
go . b comederit carnes in fanguine animx
ρ<αλα)τ»μ, η &mmux7ov , χ«θα;ρ«<θα> . Το'το
1 piorum , vel quid a feris captum, vel mor­
γυρό νόμος aaUxc^v. ΕΖ Jf λαζ’χό; «η, άψο- ticinum, deponatur ; hoc enim lex pro­
hibuit; fi autem fit laicus, fegregetur.
ρ*ζι.
;
.
.
Ε
LXIII.
Er τις χλϊφζχος, υ λα/χο» ρ«Γίλ5?> Μ οί^·.
Si quis clericus vel laicus in Judaeorum
raJot/wv , η xiptrivwv , * στωά'ξα-ι. vel harreticorum fynlgogam ingrelfus fit
οδχι, χα 3αζρ«β5ω ,
άφοριζί^ω.
ad orandum, deponatur & fegregetur.
LXIV.
Er τις ιιλνιριχος e,y μάχη τζνχ χρ«<τας , xj|’
Si quis clericus in pugna pulfatum ali­
.wÎrfr«7ii * 9^®· τ0^
anixTRitr , χαquem uno iftu occiderit, deponatur’pro­
codicibui e- Seitptil&O) Sut tIw TTfOHtTUXV αυΤΟό . * R Jf
pter fuam proclivitatem & temeritatem.

νος , r ολως του χαΓηλόφου του ιιρχτηοϋ ,
φάγη ’ χρία 'tt* α'ι'ματι ψυ^ης άυτ» , η θη-

u»

λαζχος «η, αφορ<ζί<Γ%>ω.

■

RM

addaat ,··1/χ·<

1

(

.

LXV.

,

f.

-

EPISTOLA I. CLEMIbçnS AJ» McOBUM

UJ

iî4

habentes quas odio proicquituf, ncc loqucn-A na<*S e xw3z «ureo rj β&/.ήμαη , ‘X^fOz' γηόαΓ
■
4es cum iisquibufcum non loquitur; ut quivct 9]ς »γθρχζ«ζ,
μ* όαιλΟης οίς μη όμ^ά
Jibçt Juin contendit umverfarum amicitiam trt'txctfoç
' * - *■ ΐπι$ιχχζόμ$>ος
*
τϋΰ ταμ ruί φιλ^ί^Μμ,
habere, reconciliatus et , falvus fut > ejiiv
aurte i^giMarruv)
, jflJ*cu/nÎ t vrotxônitifiiobcdtctis fermom . Quod t| quis aimcus ftr
his quos tpfeodir, & loquatur cqm his cum /ti; . H it τι; φ/λ©> μο n οι i αΰης t γθραι vm 9
quibus ipfc iermonetn non. habet, unus et­ it<4 λαλ-< οϊς Λι/Tts e\ è^uAiï » hs iriÿ q$M. avws
iam tpfe eoruifflfceft, qui ecclcüam extermifpj
$(λόντΐΜ τίώ ίχχλησΐχν . τώ γχρ
nare cupiunt : corpore enim vobiicum.. ma- «•«μάτι ciw«v .νμΓν , τη γνώμη μη «ν μ&’ΰμών,
x
nens., feulent ia vobiteum non exUiens , χαθ’ΰμων.τ'πν, πολλώ χοίρων ϊ$ ίξωθϋ> φαζ',ομιcontra vos eil; multo pejor iis , qui extra
W/ ίχ^ρίν , μ^1 iox8<njc ' φ/λίχ; (τχ^οπ'ζων tîlç
inimici apparent ; quippe qui cum appareilϊβ&.
*
>
' '
Ordine s. te' amicita eos qui mira iuift dilpergat.
cifuimii*
'19. Atque hîs didij , in medio coram
TÇ. Και TUÙ7U «>ώ,' CV μίνω rrr' πάντων
Rovuui
omnibus mantis mihi imponens, in faa ca­
μοι τυί
■ ιπι&ύς , &}ς <!ιύ χΰηυ xx^dpxv
thedra (edere me erubelcentem compulit .B
χαθ^νΗινat μί iiuvuirwzv . χάθί τθοίτζ ir rufe
'
* Cumque icdiilem , hoc ilatmi mihi dixit i
μο* ÎS&i«î ϊ ψη. άξιώ <Tf ’ i πζ TaVrw μ#υ
ςυμ·
. RogoTc coram omnibus adiiannbus (utri­
frapvruu «δίλφώϊ , er«s «ront/ nw C*ntt θα ,
bus meis , ut poftquam ex hac , quemad­
modum mihi neceflc cil , vita migravero , •i; ίμοί 'όφ&ιλίπιι ,, ά«α>λαξ« βίου , <re Ι’αχώ^
Jacobo fratri Domini mittas in epitome , rj άέίλφιΐ ηυ xvtfau Sfair^x^ai or ΐπιημΓ , άdeicnbafque etiam ufque ad cogitationes a Ι/αγρα^χμ^ογ. μίχρι vjq
ι’χ τταιίων c«u λόγια·
puentix tux , & quo modo ab initio ufμ<$ν 9 W ώς à-η’αρχής
τ®£· κιχ c(tvwSA,aa;
que nunc me comitatus es , lermombus a
me per civitates prxdicatis & aâibus meis μ« , t ταχάυ» îty χατά τιόλιν ύτ iμου ‘mpv^&yiτων λο^ων n n$Î πβράξιων ’ tirwnt «po; ,Ttt TtÂn xj
intendens. Deinde in .fine ,'inortii quoque
*

.

•

‘·

mcx occafionem , ficut dixi , declarare ie TÎuÀ.Ttù θανάτου μου <φ·οφασν , «s χρροΗπον , in*
non pigebit. Neque enim ea res valde ip·
XJraz μη oxvn«H; . ire γάρ λίχν ac’w λνπήσΉ
fum contriftabrt, ubi novem me pie id pernùn , nèciru ori ô πάτω; fif-ιμί «αθίίν , æce
lolviife, quod omrtino perpeti neceilfeerat.
,βάς àxfioulw · μ^Λ-», è.-’ νχρχμυ^ιχ; τ4ξ?τία,
Maxima sero aftkrtttur confolatione , cum C
d.dicent quod poll me non ineruditus vir, μαθων οτι μίτ ί'μι οιχ αμ«?>ί ανηρ , χά| ζωο­
ποιούς λβ^ους a^eojv ,
ιχχλτβτα? xa;oia eux
ac vivificorum ignarus fermonum , Eccleiia^ue regulam neiciens , docentis accepe­ ώδώζ , τίιύ τβύ itèxxxomç ex/r-i/C» xa^iipav .
rit cathedram. Imperiti enim ac ledudoris
* πλάνο? ^ap όμιλ/α,
άχουόντων-όχλων «ναι- · y
iermo, audientis vulgi animas interimit.
pe< tbç ψ?χά«.
20. Unde ego, domine mi Jacobe, pofl20. O^C* ι'γώ , xt'eii μου Iax«3? , αΰηΰ
quam hxc dixilTet, atque obilrinxilTcm fi­
dem, non tardavi, ficut julTus fum , ma­ nùm b’.tovt»? , ύχπ^όμ^^ , ουχ «xio!«a , ωί
gnam partem fermonum per civitates ha­ ίχίλ£τθύ.υ , π -aoAu rtiv xara τολ/ν λόγων ,
bitorum , qui jam tibi defcnpti funt , ac
nJ>
0"0/
ρχφζίΐων , naq lt’ αι’ιτυ ί^per ipfum milfi, in libris fummatim com­
τ?μφ??-»τχ7 do βίβλοι? tori χίφαλα/ων ποζηταζ ,
prehendere, qual^indicandi gratia, iicque
ωτπίρ οτΐμαου χα^ν , gjq| ούτως
τfμψαζ coz ,
ad te deftinare, cum hac mfcriptione.· Cleι'χιγραί^χνπι,
Κλήμ?,»«; îx$v ΠίΊ°ου ί’ηιΪΓ.μιώ; χιmentis epitome prxdicatiqntim Petri in pe1
regrinationibus. Cetcium exponere, ut juf- D ρυγμχτων> rx/ημή. TrXltù ·ηυ ίχτι^ζίχι wi exiAÆfus. fum, incipiam.
< *'1 Cviw àp^cuxi.
%
i»

EPI

r·'., .entrai ir«<rr(
tut. ;..,,. .JÉ. ,.<
•Λ· ,··“*··*

K·

Vr

tvm
( ,,.,,ι-. ί., ..j.
,
c r
""‘“.1
^ιΐκ,ι-α», u
Cnar ni>„
■ 4 , M
7
‘ 1
-Z '^'’" ·’'·<’-■><«/’■
,(„VrM· Ml»
«On-rt'udc c.HUp», plc.du Cfcmciteiu t.bru Hlu >d »,·,(}<« αιπκ1 ,1HSU ^ztir.tur· cui» »t>

■ «'·*'·

ε,α

„■■«·

EPISTOLA

II.

ni

Anuerit minifkria, &’ porte» cum grandi humili
P irep-.aEPISTOLA \
tate matri reconcilietur Ecclcfue »■ Pallas vero jiro^
t & vela , qux in fancluarii fordidata fuerint mi- c ·«
P^rlUJirO
.
nitteno. Diaconi cum humilibus nunrilris ' jux­
v •bo'fui'ri 0Q.
ta Iacrarium lavent , non ijictentésforas a facrario velamina duirunicx menis ; ne forte pul
P A P
I.
’ vis dominici corporis'male decidat a findonc ,foΛηιιο τ-η ατ-λγ·»# rsourvt
’ ns abi’uta » deerit hxc operanti peccatum ' idcirAD JAÇOBUM FRAI REM DOMINI
co intra iacrarium miniHris pracipimus, r hxc
fanda cum diligentia cuflodire lane jfelvis'hora
De facraiis veftibus & vafis
comparetur , & prxter Iroc nihil aliud tangar.
b (. H Ce
Sed · ncc ipta pelvis velis apponatur lavandis ,
.4 +Cle mens b Roman t Ecdefijt Crxful Jacob»
•ners hc<4x>
n.li quat ad dominici altaris cultum pertinent .
Hierafahmt-rum Ef-t/copo
c.nl’iœo
, .
9 Pallaealtaris iolx ;nea laventur, 11 Aiioaliave
fi obfur t i
De comec QUoni am , fient a Beato Petro Apoftolo
la lanuarum De velu» autem laimarum, ,e cu ξ rutelli
·
r1 :h«a > ü'rr
De irnurr
accepinius, omnium Apoftolorum patre ,Bra fit o.ftiarhs
ex admonitione majotuni, ne quis
. lui sr»Jlbu»
.
.
.............. h!« > Tri
qui claves regni cœleilis accepit, ^qualiter tene­
nfgligcns aut^ynarus ad velum ,'anux domu?»Do- bu» to.nbu·
re debemus de fatramcntis , qux geramur m
mini inanus incondite tergat ; lcd Halim coerci- *
fandis, te ex ordine nos decet 1 nil ruere ; c Tri
tus rideat omnis homo,'qui.i velum atrii dumus
Domini fandum efl . 1 Pra-c.pinnis etiam ” ne iMum.ii
bus enim gr? iibus ccmmiffa tunt tacramenta di­
vinorum iecretoium, id efl , Presbytero, Dia­ • * excommunicato Eccletiæ elise iaico , de frag­
* i h»py cono, &
mimtlro, qui cumCAmorc Cx tremo­
mentis oblationum Domini popatur ad meniani
dmono
re clericorum. reliquias fragmtjntoium corporis Unde Icis tu. qui partim’ ia» unii panes indignis
dominici cutlodirc debent , ne qua putredo m
impendis , inidc nulli ·, ii a mulieribus mundi
(aerario inveniatur, (u ) ne cum neghgcntcr agihint hi quibus impendis ■ Hmc & Dasid ab “
tur^ portioni corporis Domini gravis inferatur
Abimclech faccrdotc m err<>: afiis , cum panes
injuria. Communio enim jiorpori*.Domini qolibi ad comedendum pokeivi, li^mtnidus diet
ftri Jefu Chryli , fi negligenter erogetur , &
muliere, cum fe nnindum..ufpçjtnduum prohte
Presbyter minora non curet · admonere officia^,
retur, panes propofii-.oms mandite**·»-—
e» c hit"
£’’av> anathemate d & digna humiliationis plaga
1 Ad dominica autem niyllena tales eligan­ I Aluu >■
D» cornee feriatur Certe tanta in altario holocauila orte- C tur, ' qui ante ordinationem fuam conjuges luas MSS Hard &
lull qu* refer
, rantur» quanta populo fufticerc debeapt Quod
’ non noverint. Qtmd <1 poli ordinationem, nu*c r.M. 10. fi remanferint, 1 incraftmum non referventur,
niftro altans contigerit proprium invadere cubi­
fil hi Decret
fed cum umore &. tremore, clericorum diligen­
le uxoris, facrarn non intret limma, nec lacii- .................
Iro' lit* '
tia confumantur . Qui autem refidua- corporis
ficu portitor fiat, nec altare contingat, nec ab Su kru i>«m·
Domini , qux in facrano relida hmt , r conortcrent.bus holoc.mfh olduth.nem
lutcipiat
‘
1 , , nec ptiiiiu'Hua
fumunt, non rtatim ad communes accipiendos
ad dominici corporis
portationei” accedat , " tx.,., od,
cibos conveniant ; * ne putent fandx portioni
’♦ nec aquam ficerdotibus porrigat ad manus . n'‘'* ί««ηρ"<«·
OHia formfecus claudat , minora gerat ofticia ,
Nu»**
commifeeri cibum, qui per aqualiculos digelhis,
in fecciTum funditur . Si ergo mane dominica
° urceum five calicem ad altare nem fufierat . .St i»ui
portio editur , ufque ad fextam jejunent mqu
tone quifptam Presbvter, five Diaconus, iacra- “■ h"'1"·
nn qui eamconlumplerunt. Et ii tertia vel quar­
m hndoncin vel ve-iim, iubtrada vendidern , P e icd
ta hora acceperint , jemnent nique ad vefpcram.
Judx *’ Ifcariotis fimilis xrtimabitur. Qui pro- 0 Uro··
Sic fecreta fandificattone xterna curtodienda funt pter cupiditatem fecerit hoc opus, novent fe lu‘ r
facramenta . De valis f.me lacris ita gerendum
pradidi Judx fulcepturum ponam. *> Clericus H.r a ku.
efl : Altaris palla , * cathedra , candelabrum ,
vero tolus ad femmx tabernaculum non acce“J**’ *»
De c -e.'e
u & velum, hfuermt vetullate coniiimpta , incen­ dat, nec properet , tine maioris natu Principis Hippo·. >«
ttn l r
pH'
dio dentur, quoniam non licet ea qux in fanjuthonc . ’· Nec Presbyter loins cum tola ad­
ftuario fuerint, .male tractari, fed incendio unijungatur, led duobus adductis tertibus s ititet in­
verfa tradantur. Cineres quoque coring in baptifimam. Nec folus cum <o!a femina fabulasmi
fteno inferantur, ubi nullus rranfiuun habeat ,
(ceat
Nec Vchidiaconus aut Diaconus , tub,
m
r aut in pariete , aut in tollis pas imentorum jacien
prxtextu ortim hunuUtatis , frequentet domi- ’ »
cilia matronarum, aut forte perclencos aui do” °1
^e. tur, ne introeuntium pedibus inquinentur . Nemo
per ignorantiam ciemus pall.« mortuum credat
mcflicos ejus, matronae mandem ” fccteti ali
obvolvendum^ aut Diaconus fcapulas operire
quid. Si cognitum fuerit, ric ille deponatur , &
iicii κι; velit, qux fuit in altari, aut certe qux data efl
illa a liminibus arceatur Eccleli* . Sed ii fotlc
'
J in menf^m Dommi. Qui hxc fecerit, vel le­
aliqua mtercertio fuerit , Epiicopo iuggeratur .
viter quafi nihilÔt negligenter * habuerit divina
Et fi talis cil , ad 411.1m dclxat rc ’ pio imci ‘ F’,°
mylleria, Diaconus triennio, fexque’menfibus,
ventu ipfe perdat Sin autem , de latere luodi;
a dominico alienus erit altari , gravi percufTus
rigat, Cum duobus aut tribus, qui hoc “ lana
anathemate . Quod fi Clericum Presbyter non k re debeant? Sane ad vifitandain mulierem infu­
’ commonuerit , decem annis & quinque menli__ ... nullus
_______clericus ingrediatur, nili cum duomam
bus excommumcatus fit ; pr^terca quod dedo- x bus aut tribus. Nemo tamen ” clcucorum cnm
mimcis facramentis lubiecta libi non commo“ extranea habitet femina, nili proxima aut lu­

u n r c’Τ' n T

a

IT'
I I-

ror

»r. dtSu.Ù

~
J
'
--- — ‘ '
--------------------- — —
»......... —
JX |'| .
■ In «Itero c MSS nufl-u , cui 'an <■
i|iun«
;,u.u. H , ;n« t;, i... p.» j <
P*"
fratx
. in *lie:o. Ι,.,ρ.: ρ·ι»Λ a c.oarxi.. ,■<·■«.. «a
dr
Iu HutJuinui , fui ·χ predi
Alt Codioba· hM v«'i*mA :<αι>->η<· ·:>.:η«ι.η -.:(
( ' ) La< C l leju n/ urx4jrur., u.ea/e ^·>υ>·>« <rrfer>. <«««·.«.
. rifuuz «««>r 4r /<·χ.··<. D.»... Λ J i
» ».».·. ... ...Λι u.
! Ms r.
j MS ■■ w>/« . .« C·.·
litnu» I· <·/■/«!·
4 MS nus.r"; mi»./··'*
· MS «.·«.».<',· , A ,·« lurl.im potier
« MS
. u< n'«
■7 lu MS «b'unl h*e duo iet-«
I MS ...
. . S'S 7 λ
jrh,,
„ .»
,ü MS
...y,,
crier il omilli», ïr «el·. a«rrnt '«..·>···
n MS >.· ·,'>.» r»/"».
r, lu Ms r< ,uic»r» . * llibua .4.
«> MS
aure rr4rr«/'.nr%
ur
>, MS uyr.—
·Ρ·λ cr.
I, MS J«4r fifths
r.«ru.·,'
MS
.11 -rare iniegxa Unlrmu. quomol inl.iiur ft|K-.i.ut
»· MS./r<r«>«.
il Ms 4rlra< /«tM’r
rç tn MS abeft ïJA ça ufncv'M**

'

7

1*7

C

L

E

M

E

N >T

I

S

MS

I- d

vor fuerit. Et hoc cum magna folicitudine fiat .A convertar. Non requirit a te Deus pecuniam ,
Non ignoramus malitias fatanæ . Univerfa hare fed animum mifericordem & piam mentem. Ne­
cum manfuetudine Ecclefiaftica complenda funt que dives
’
*■
‘,'f
converfionem fuam
differat
pro foli> minifteria . Negotium enim Dei %on decet né- çitudine fiteuhtri ; dum cogitat, quomodo di- ’
. gligenter expleri. Iterum atque iteruth de frag­
fpenfet abundantiam frugum . Neduè dicat in­
menti;, dominici corppris demandamus. Calicem
tra iemetipfum .. Quid laciam ? ubi recondam
‘ vero ad perferendum fanguinem Domini, prae­ fnnftus meos? Neque dicat animx fu® ; Habes l·· ··
paratum cum tota munditia*, minifterii, mini- mult* bon» repofita in annos mnltοι, t epulare tX
fter praeparet, ne , non behe lotus calix , dialutare. .Nam dicetur ei: Stulte, bac notie aufe­
conp peccatum fiat offerenti . Ita cum omni
retur abi te anima tua, & qua parafii cujae ehoneftate, cunfta quas fupraexpofuimus, oporrunp Itaque feftinet ad ptenitentiam omnis xJM"'* «i. tet impleri. Tales ad miniftenum eliganturcletas, omnis fexus, omnifque conditio, ut vitam
T*“ *
rici, qui^digne poffint dominicâlïcramenta tra. confequaturatevnam. J
Juvenes
iri eo gra____ . quidem
, ‘
i- /) .
dare. Melius eft enim Dçmini facerdoti <pau- tt fint
fint,, quod in ipto
iptb impetu deiideriorum, çer*
cos habere miniftros
qui poffint · digne opus vices fuas jugo fubjiciuht difeiplin® . Senes &
p.· -----’----- ·
...
· ,
„ <· .
. I-·.
■
. ·
■
-*
Dei exercere, quam multos,'inutiles, qui onusB ipli laudabiles, quia multi temporis confuetudigrave ordinatori adducant. A
* principio epiftolx
n .
ncm) |n qua male praventi funt, pro Dei * amo-*'*·'**
ufque ad hunc locum, ie facramentis delegavi
re commutant. Nemo ergo differat, nemo cun·:
• <“*“<1^· \ bene · ·* intuendis: ubi non murium ftercorain­ detur. Qux enim caufa cunftandi eft ad bene Auj. m pc
ter fragmenta dominiez portionis appareant, néagendum? Animu; fibi male confeius, dum v>-> ,P“*lp,elP«'
que b putida per negligentiam remaneant cleri- detur fibi nullam pcenam pati, credit quia non rum ίίΒ<·η
«(d‘’fabd*«o-e eorum, & convenientes, qui accipere fibi medi- judicet, Dominu; ; cun/abuti patientia Dei, &
o>.
cinam defiderant, putrida cum viderint , magis non
non intelligere
intelligere parcentis
parcentis benignitatem,
benignitatem , jam fit
*
cum ridiculo & faftidio videantur accipere , & * magna damnatio . Unde feriprum eft :; M1M»-7rr«» 4»·
iri peccatum magis decidant per negligentiam cietins omnis qui opus Domini negligenter agitjgQuancorum . Quapropter nemo clericorum ultra haec propter paiiftoralis ordinis eft, infatigabrfiter re­
diifimulet , aut negligere ullatenus audeat , fed vocare , quidquid ad correftionem populorum.,
•libenter, qu® juffafunt, expleat, & facramenta’ imo magis liliorum fpiritualium , quantum (eft
·
divina nequaquam negligenter contremet. Ideo· fas uirejiigere ’) cognoveiit
.
’ "pertinere ,. & noni
que tam juvenes quam fenes de his, bc de omni (quod
(. ’ abht)
’“ ? cum '*luoa periculo
‘ *
’alien®
’
‘fpei, per
“
ennverfatione fua, Scconverfione, &. poenitentia C folam
folam negligentiam
negligentiam facere
facere detrimentum
detrimentum,, fed
fed quod
quod
valde elle folicitos oportet , iatilque agere , ut
* ’’ fahitis
■·■ ■ fpedat
·* '·'
■·
· ·
ad’ genèralis
compendium
, ialuOfximzin-hæc condigne agant, ficdereliquo ornent, tam
bri necefle eft providere traftatu . Homim re- Profp«.
tbtuiioo·
cjcrjci quam fæculares , animas fuas ornamenligiofo parum cfle debet inimicitias aliorunrnon
c*’
exercete, vel non augere male loquendo , nifi
p *’
tis digniffimis, dogmatibus fcilicet veritatis, de­
core pudicitix, fplendore juftitix, candore pie­ eas etiam exstinguere bene loquendo ftudueri^.
• compurn tatis , aliifque omnibus , quibus * compofitam
Ecce. oris noftri buccina ad aürés hominum s£
>u M3.
decet effe rationabilem mentem. Tum præterea perfonamus , neque le deinceps excufabit non r*h'’ul° ’
declinare a conforms inhoneftis & infidelibus , montium, qui, quod fequi debeat, tam verbi*
& focietates habere fidelium , atque illos fre­
quam literis edocetur . Qualis autem condemnatio , & qualis imminet malediftio his qui *' cap“
quentare conventus, in quibus de pudicitia, de
juftitia, de pietate tradatur. Orare temper Deum
in patres peccant , divina nos docet feriptura .
ex toto corde , & ab ipfo petere qu® decet ,
Si enim Cham filius Noe, cum vidiflet nudum a»«< >·
i pii gratias agere , veram pœnitùdinem gerere fuum patrem, quoniam non cooperuit patris *b «»pe»»to»
prxteritorum getiorum, aliquantulum etiam (fi
corporalis nuditatem , fed egreflus ; nunciavit
potlibile eft) per mifericordias pauperum juva­ Deam fratribus, & illi veftimento eum cooperue­
re poenitentiam . Per hxc enim facilior venia runt.* ipfe quidem Cham, & illi qui ex co na­
dabitur, & indulgenti citius indulgebimr. Quod
ti funt, fub maledifto fafti funt: qui autem coo­
fi provedioris xtatis fit is, qui ad pœnitentiam
peruerunt, magnam benedi&onem meruerunt t
venit, eo magis gratias agere debet Deo, quod multo magis ifti majore & ampliore condemna­
c
poftquam ‘ finis eft omnis impetus concupifcen- tione digni funt qui patribus obviare, aut con­
ti® carnalis, fcientia veritatis accepta, nulla ei
tra eos infurgere nituntur, aut injuriam vel con­
imminet pugna certaminis, perquam, infurgentumeliam eis inferre moliuntur : quoniam qui
eis refiftit, Deo refiftit : & qui eis injuriam vel
•
tes adverfus animam , reprimat corporis * vo­
luntates . Supcreft ergo ei in agnitione verita­ contumeliam facit , Deo , cujus legatione fun­
guntur, facit. Expavit ccelum juper boc, èT bortis, & trufericordix operibus exerceri, ut affe­
ruit amplius vehementer, licit Dominus. O in­
rat fruftus dignos pernitenti®. Nec putet, quia
in temporis longitudine documentum conver- tolerabilem malignitatem.** o linguamIpquentem
iniquitatem contra Deum , & mentem in alti­
fionis offenditur, & non in devotionis ac protudinem cornu extollentem . Et iterum: Dnpou
poiiti firAiitate. Deo enim maniteft® hint men­
tes, quia non temporum ratiomun colligit, led E ne homo tua lingua ofiium & feram. Ceffa * in c coi»·.
animorum . Ipfe enim probat, ii quis , agnita
altitudinem extollens, dtloquens ad verius Deum
iniquitatem fit proximum tuum. Quoufque inveritatis prxdicationc, non diftulit, neque temfultas patienti Chriflo & fratribus ? Hxc nos fa­
d «waipiit. pus negligendo dconfi:mpiit, fedftatim &(fi di­
ci poteft ) <'odem momento pr;rrcrita perhorre- miliarius docebat, &hxc nobis d publicitus prx-d publier
dtdus magifter & inftructor atque ordinator nofcens, futurorum defidenum cepit, & in amorem
fter, Princeps Apoftolorum Petrus, in Ecclefia
regni cœleftis exarfit . Propter quod nemo veprxdicabat, exemplum datu , ut & nos fimiliftrum ultra difftrr.ulet, nec retro refpiciat , fed
ter faciamus; Humiliamini, inquit, in con/petiu ,
, 4,
I
ad Evangelium regni Dei libenter accedat. Non
dicar pauper, Quia, cum dives faftus fuero, tunc
Domini, iX exaltabit vos . Nolite detrahere alte·« «<· ■/·»«
1 ■ -1
MS.

.

' .... ■

■ -

‘

β·ίΑ .

lap

EPISTOLA

H.

. ijo

<

rutrum, quoniam qui detrahit fratri, aut quiju-A.' faltetur. Bmtum
fol. fuodfi fal infulfum fue-·
dicet fratrem fuum, detrabif legi , <X judicat le- nt, tn qmd illud {alutis? Hebete fal m vobis, Λ"
gem. Qui autem judicat legemnon eft failor le­ pacem hebete inter vos: quia quifquîs veftrum n>
âe docuerit, & jufte vixerit, habebit gloriam. '
gis , fed judex. Unus eft e*im legislator Ü judex,
qoi poteft 'perdere dX liberare. Tu autem fuites, Qui autem fecus egerit , indubitanter poenam
fut judicas proximum? Non oportet. Non prit- fuftinebit. Ideo bona agere vos Temper oportet,
cipit nos judicare invicem, fed magis auxilium iit bravium «ternie vite percipiatis.
His ergo bene parete fententiis. Ne quishzc
a*»1· *p · ferre. ■ Vae erit, inquit, his qui fratres jtribulant, & cis qui eps perfequuntur . Vos autem praecepta minime credat impfenda , & judicio ,
JK-i aeterni ignis tormenta fiiftineat , qui ecclequanto amplius tribulamini , tanto purgatiores
fiaftici operis facra neglexerit. Haec igitur, fraatque beatiores efficieminifi tamen ipfa tribu.
latio patienter fuerit fupportata. Quod etiam ip- ter Jacobe, de ore fanât Petri jubchtis audivi:
Muth f.
fe nos Dominus docuit.* Beati fuiperfecutionem Si quis praecepta haec non integra cuftodierit ,fit
patiuntur propter juftitiam. Et item, Beati eri
anathema
anathema ufque
ufque ad
ad adventum
adventum domini
domini noftri
noftri JeJetis, cumvos oderint hommes, èX perfee uti vos fue- fu
fu Chrifti
Chrifti.Hcc
. Hcc przeepta
przcepta aa fanâo
fanâo Petro
Petro apo
apo­
ria/ , & ejecerint nomen veftrum tamquam ma- Bftoio accepi.* & tibi, frater cartifime, infinuare
lum . Gaudete in illa die &'exaltate , quoniam curavi, ut' fervari
r
omnia przcipias fine macula.
merces veftra ipulta eft in calo. Unde dcipfe ait.* Si quisjcro audierit te, utilis erit minifter Je.
Mttuh.
DtUgcs pominum Deum tuum ex toto forda tuo, fu Chrifti. Qui autem non audierit te, imolo& ex tota anima tua, & ex totis viribus tuis, 6* quentem dominum perate ·, ipft fibi damnatio­
proximum tuum fitut teipfum. Non enim ( inqui t ) nem accipiet. Omnipotens Deus, cariflime , 5. <:>»<.■.
fua te proteâione cuftodiat , atque ad cçkftis «P· ·» 1,b·
refte diligit Deum, qui fratrem infequitur: nec
diligit proximum qui ei detrahit , vel qui illum remunerationem patriae , multiplici animarumv
frudu
perducat. Deus te iterum iterumquc in» accufat: quia quod fibi quis fieri non vult vhoc
alteri nullatenus facere debet. Difcitc ( inquit ) columemcuftodiat, rcverentiffime frater. Arnen; »
filii mei fapientiam, & tenetote fidem reftam ,
&*amplcâimini caritatem , ut non excidatis ■
* EPISTOLA III.
Data eft enim a Domino poteftas, èX virtus ab altijfimo, fui interrogabit opera vefire, & cogitatio­
nes ferut abit ut veftras . Qui autem cuftodierint
» No>·. *d<o
* «rcdideiint1. iuftitiam , jufte judicabuntur .* & qui * didice-C
P Æ L
«.num eihê»
a** rint
’ b
*nvcn’cn* quid refpondeant.
R.*cognrt toJlxfino forano Aftulejeffi interprete.
“1 * \Semper cavetote. Przcepit enim, ne aliquando
nu^bcMU*

s

•P A

··-< » Bc- peccato confentiamus * &. praetermittamus praeDe officio facerdotis & clericorum.
de'cônf’dift.v cepta
ccpw Dei noftri .· Ecclefias per congrua & uti
uti-­
Etclciu».
lia facite loca, quz divinis prqcibusfacrare opor­ Clemens urbis Amm epifeopus omnibus coepifctipis ,
tet , & in fingulis Tacerdotes , divinis orationi­
presbyterii, diaconis, ac reliquis clericis, G eseubus Deo dicatos, poni. Quos ab omnibus ve­
ilit principibus majoribus', mtmribufve, rnmibufnerari oportet, & non quoquam gravari. Semque b generaliter fidelibus, benediHto, claritas G b T" «J·»·
Œte mala, & pro animabus veftri necongloria m grqiieDei, que date eft nebis tn Cbriini dicere verum . Mendacia fugite , βζ
jio Jefn demim mfiro,
veritatem corde proferte, quoniam multos jam
fupplantavit fufpicio. Caritatem Temper dili­
T TR.get nos, fratres, multus amor vefter, &
gite, & fratres adjuvate. Erunt enim quafi non
religiofa invitat devotio , quia debitores
Tint, & peribunt viri qui contradicunt vobis .
fumus, ùt qtuedam vobis fieri bam us. Vos ergo,
Unde & Dominus ait : Qui vos audit, me au-D’qui facerdotio domini fruimini , & in fpecula
dit : èX fui ver fpernit, me fpernit : G fui fper­ eft is pofiti , plus feire oportet, ut fubditos vo­
nit me, fpernit eum me fui mifit. Et item .· Qui bis populos pieniter docere poffitis, aifquc ad re­
enim non eft adverfum vor, pro vobis eft. Quif- gna cslorum ducatum pnabere,* Deo annuente,
fiiir enim potum dederit vobis calicem ague in
valeatis. Unde jc ipfa per fe veritas ait.* Vobn
nomine meo , quia Chrifti eftis, omen dico vobis,
datum eft, nojfe urfierium regni Dei, ceteris extern
non perdet mercedem fuam. Et qui fcandalitave- in parabolis, &ç. Propter quod confilium do uni.
rit pjucm exbis pxfillis credentibus in me, bonum cuique veftrum, conftanter docere verba divina:
eft ei magu, fi circumdaretur mola ofinaria collo & diicentibus, libenter accommodare aurem verejus, èX i» mare mitteretur . Et fi fcandalizave- bo Dei. Veftrum enim,.quia legatione domini
rit te manus tua, abfeinde illam . Bonum eft ti­
fungimini, eft docere populos: eorum vçro,eft
bi , debilem introire in vitam, quam duos manus vobis obedite ut Deo. c Si autem vobis epifeoc Cut. Tri
habentem , hire in gehennam , in ignem inextinpis non obedierint omnes presbyteri , diaconi , bar.c.l
guibilem, ubi vermis eorum non moritur, èX ignis
ac fubdiaconi, & reliqui clerici, omnefque prin­
non extinguitur . Et fi pes 'tuus fcandalizst te, cipes, _______
t___ ordinis quam inferioris , attam majoris
amputa illum. Bonum eft tibi, claudum introire E que
reliqui
;
* ; ! . populi,
.
. “tribus
:t“i , & linguae non ob­
in vitam aternam , fuam duos pedes habentem,
___ , ______
__________
temperaverint
, non folum
infames__________
, fed & exmittijn gehennam ignis inextinguibihs, ubivermis \ torres a regno Dei & confort io fidelium , ac a
eorum non moritur, iX ignis non extinguitur. Quod liminibus.fan&eDeiecclefis
. ~
.
alieni erunt. Nam
fi oculus tuus fcandaliscat te, ejice eum. Bonum eft veftrum eft , eos inftruere ; eorum eft , vohu
tibi lufcum introire in regnum Dei, fuam duos obedire ut Deo, cujus legatione fungimini, di­
oculos habentem, mitti in gehennam ignis, ubi ver­ cente domino.* Qui ve/ audit, me audit , G fui l<u. >·,
mis torum non moritur, & ignis non extinguitur. vos fperoit, me fpernit. Et qui ve/ recipit , me M*ui —·
Omnis enim homo igne falletur, <X omnis vidlima recipit, dT fau me recipit, recipit eum pa me miConcil. General. Tom. I.
I I· MS. «oftre litalt, «A Ut» iaiifit Efifitla ftttrnlii Cltmcuiii Tufa , umAut te» aujtrAtu ,
irttts , Λ vtaflii fltlllu ftrifti. Htrdaiau·
*

yMW t^fttitrti trinut

1JI

.

CLÉMENT *1. S

L

.

133

fit. Nihil enim injuftius vel inhoneftius eft , An^tum eft.jSed & fidus in eo eft, φ voluntaquam filios patribus rebelle»-, aut dericos vel tem eju| cujus amorem A defiderium, Deolarlaicos doâoribus
. ». ·· , feu
«·... difcipulos magiftris
:·λ.···
inobe,
gientej conceperint, faciant. Si quis ergo fide-R<i0<·· »·
dientes vel protervo· exiftère. -Novimus enim , lis voluerit cxift«te>'& defiderat baptizari, exu-*'<T
primum hominem per jnobedientiam cecidifle : tus prioribus malis,
nalis, de-reliquo
de-reliquo pro
pro bonk
bonk aftiaâiidcirco omnes hoc vitium (ummoperc cavere bhs hatres bonorum cerieftium ex geftis propriis
fati. 4
& monemus. Et qui* dumaw fupe^bu refiftit, bu- fiet. Accedat autem qui vult , ad facerdotem
X
'**"■’·
milibut autem dat gratiam,-dominus nofter mijfoum , &.ipfi det nomen fi^m J atque ab eo
tens vos vice fua in foco apoftolorum ad prie- audiat myfteria regni calorum, jejuniis frequendicandum , praecepit vobis docere omnes , c...
om- tibus operam impendar, ac feme tip fu m in om-'
nibus probet, ut tribus menfibus jam confumnefque vobis fideliter obedientes , ut ipfi,*exiftere : quoniam nec .aliter terra pariet fruâus matis, in die feflo poflit baptizari. Baptizetur
fobs, nifi culta receperit iemeo, & inigat*ger­ autem unufqUilque in aquis perennibus, nomine
minaverit , & pariat qux e(^ paritura . Sic & trinae beatiuidinis invocato fuper fe , perunftus
->rimo
per orationem
fànâificato. Ç —
ut ·-ita
omnis homo, qdi libenter nbn receperit verbum
pr
:— oleo'‘—
----- ■-------------------------Dei, illudque in corde fuo germinare non five-Bdei
..‘mum , per hcc confecratus , poflit percipere
rir, ac minime crediderit doâoribus & epifeopis locum* cum fanâis. Nullus eninj propteroppro- ©>Λ· ji.
fuis, non benevolus , fed rebellis atque inobe- brium fenedutis aut juventutis, vel nobilitatem
diens extirerit, fruftum non germinabit nec pa­ Î'eneris, a parvulis & minus eruditi? , fi quid R«foSnh
riet, fed fimilis eft arbori illi, de qua dominus
orte eft utilitatis aut falutis , inquirere negli- ’· c- <r
ai t : Omit arbor put aw facit frafhtm bonum , gat. Qui enim rebelliter, vivit, & difeere atque
. Rerojnn
* excidetur, t? m ignem mittetur . Primus enim agere bona recufat, magis diaboli quam Chrifti
pontifex Aaron, chrifmate compofitionis perun­
membrum efle oftenditur , & potius infidelis
ctus, princeps populi fuit: {(tamquam rex, pri
quam fidelis monftratur . Quomodo ergo non
mnias & tributum'per capita accepit a populo: omnibus hoc amabile eft , cunâifqne* exopta­
& judicandi populum forte fufeepta, de mundis tum, ut qux ignorat, difeat, & qux didicerit,
immundiique judicabat. Sed & (i alius ex iplo doceat f Certirtimuft- namque eft, quod neque Anf. Lut.
unguento perunftus eft, virtute inde concepta , amicitia, neque propinquitas generis, neque re-llb > ln
etiam ipfp rex aut propheta aut pontifex fiebat. gni fublimitas, homini debet efle pretiofior ve-vv,bcHum·
Quod h temporalis gratia ab hominibus compo­ fitate, qu>· nihil eft pretiofius anima. Domi- R·"'0*''· *.
rta, tantum potuit, intelligite jam quantum fit C mis autem creator omnium, ex initio ad ima-c
illud unguentum, quod a Deo de virgulto vita ginem fuam hominem fecit, cique dominationem
prolatum eft, cum hoc quod ab hominibus faterre, marifqdc & aeris ipfius dedir, veritatem­
âum eft , tam eximias inter homines conferat que inquirere præcepit, ficut & verus nobis pro­
dignitates. Quid enim in pnefenti fxculo pro­
pheta enarravit, & ipfa rerum ratio'docet. So­
pheta gloriofius, pontifice clarius , rege fnbli- lus enim homo rationalis eft; &confequenseft,
mius ? Omnis enim pontifex facro chrifmate ut * ratio in rationalibus dominetur. Hic enim, unOniiis
perunâus, & in civitate conftiuitus , feripturis ab initio, cum adhuc juftus effet, cunilis vitiis
omni fragilitate fuperior erat: ubi aurem pec- 1,b“’·
facris * conditus , cams ôc pretiofus hominibus
«ruditu·.
cavit, & failus eft fervns peccati,Timui & fra­
Recojnit. j- oppido effe debet. Quem , quafi Chrifti locum
tenentem, honorare omnes debent , ciquc fer- gilitati efficitur debitor & obnoxius. Quod id­
vire , & obedientes ad falutem fuam fideliter circo feriptum eft, ut fciant homines , quia fi­
exiftere, fcientes quod five honor five injuria , cut ex impietate paflibiles faâi funt , ita per
quse ei deferrur , in Chriftum redundat, & a
pietatem poffunt efle b impafltbiles : & non io- b
Dift. !■ Au­ Chrifto in Deum . Audire ergo eum attentius
lum impaffibiles, verum & parva in Deum fide
dire epifcaoportet , & ab ipfo fufeipere doftrinam fidei ,Daliorum pafliones curantes. Ita enim verus ippuin.
monita autem vitae a presbyteris inquirere , a fe
" propheta
* '
"■
promifit,
dicens: Arnen dica vabir , -**»»*· *>·
diaconis vero ordinem difciplinx. Propter quod fi babaeritit fidem fient granum finapit, dicetis mon­
ti bmc, Traifi bine,
trarfibit. Hujus vocis et­
deprecor vos confervos & adjutores meos , ut
diicatis attentius animarum curam gerere , & iam vos ipfi documenta cepiftis , À jam faâa
pro omnibus ftare, maxime tamen pro his qui
quaedam per magiftros noftros , ipfos videlicet
in cultu divino laborant. Ecclefiarpm omnium apoflolos, non ignoratis; quia , adftantibus no­
curamj habetote , fervifque earum adjutorium bis, eorum ineritis dxmones cum paflionibus ,
quas hominibus invexerant, tranfierunt & fuga­
praebete, viduarum religiofam curam gerite, pu­
JUV1IC
pillos enixius * liberate , pauperibus mifericorti funt. Quia ergo alii quidem homines patiun- R*cosB· ttur, alii patientes fanant, caufa fine dubio velc' J'
diam facite, juvenes pudicitiam docete. Et (ut
patiendi vel curandi nofcenda eft .* qu® non alia
breviter totum dicam) alterutrum vos, in qui­
bus res popofecrit, fuftentate . Deum colite , effe, quam patientibus quidem, infidelitatis, cu­
qui creavit coelum & terram, & Chrifto credi­
rantibus vero, fidei , demonftratur . Infidelitas
te , invicem vos diligite , & mifericordes cftote enim, dum non credit futurum Dei judicium ,
in omnes, non verbo folo , ffed opere ic rebus E peccandi licentiam prxbet: peccatum vero, hof‘P;eu c<
• implete caritatem . Agite pro viribus, con- minem paflionibus obnoxium facit. Fides autem,
n*te .
RecojaÀ.
(ervi* dileâiftimi , quia bonum eft ut unufquiffututum Dei judicium effe credens, continet hoque veftrum, fecundum quod poteft , profit ac- mines a peccato. Non peccantes vero, npn
non fofo­
cedentibus ad fidem religionis noftrx. Et ideo lum liberi funt a daemonibus & paftionibqs, venon vos pigeat, fecundum fapientiam, qu® vo- rum
i
& aliorum dxmones & pa fliones fugare pofbis per Dei providentiam collata eft, inftruere funt. Ex his ergo omnibus colligitur, quod ori*"- R«rog».
ignaros & docere. Defiderium ergo habere
-- totius
--------*■' -*-*-*
---------- ‘--------------' r , & ipfa «.
e omom- go
mali
ab ignorantia
delcendat
nes erga doâorem veritatis , cumque ut <oculos iit omnium malorum mater ; qua incuria &
fuos amare opOrtet; quia & ipfuni populum fibi
ignavia gignitur, negligent ia vero alitur & aucommiffum, ceu proprios filios, amare & doce- gei
—:iur , atque in (entibus, hominum radicatur ,
Rcrogmt.
Jum amatur : quam fi quis forte doceat effure condecet: hoc enim ei a Patre cœlcfti do- du

gau-

EPISTOLA

ffaoraatia

b port*.
c fêtait».
Recojn.

Ricoj».
iMc,. to­
tidem verbu.

Ini'aciabibtet ,

Keeojn.
ibtd.c. ».

III.

ij4

gaodatn velut antiquis & hxredtrariis fedlbus , Arere nos defraudari, Cola facit ignorantia. Dum
molefte & indignanter avellitur. Et ideo pau- enim ignorant horainea , quahtum boni habeat
iulum
..... *------laborandum
- ----------- nobis eft."*
, ut
1“J:indignantes
-----------,«cientia, ignorantiae malum de fe non patiuntur
ignorantia pnafumpuonein (cientia ratione re- excludi : befciuot enim, quanta At in horum
recemus; in his pnacipue, qui io aliquibus mi­ pertnutationediverfitaa. Propter quod, confilium
nus redis opinionibus proventi funt, per quas, do unicuique difcenti , libenter, prxbere aurem
quafi fub faecie alicujus (cientia, ignorantia in
verbo Dei, ft cum amore veri tat is. audire qüx
nis vehemMtius radicata eft
Nihu enim eft dicimus, ut mens optimo (emine fufeepto , per
gravfaij quftn fi id quod ignorat quis, fcire fe bonos aflus laetos afferat firuflus. Nam fi , me
credat, ft defepdat Verara effe -, quod, falfum docente ea quas ad fahttem pertinent , recipere
eft t quod tale eft, quale fi quis ebrius febrium quis abnuit, fit animo pravis opinionibua occu­
fi putet, ft agat quidem confla ut ebrius , fe­ pato. obfiftere nititur/ non ex nobis, fed ex febrium fe tamen ft ipfe putet, ft dici a ceteris ' mctiyfis habebit pereundi caüfam . Debet enim
velit. Ita funp ergo ft.ni, qui ignorantes quod jufto judicio examinare quas dicimus, & intelliverum eft, fpeciem tamen alicujur frianti· te­ gere, quia verba loquimur veritatis, ut cognitis
nent, fit mala quafi bona gerunt, atque ad per·]B his quas funt, ut funt, in bonis a&ibus dirigens
niciem quafi ad felutem feflinant. Propter quod
viam fuam,-regni ccelotum poffit particeps in­
ante omnia properandum eft ad agnitionem ve­ veniri, fubjiciens fibi “carnis defideria, ft dbmiritatis , ut poffimus , quafi lumine nobis inde nus eorum feflus, ut ita demum etiam ipfe fiat
» accenfo , errorum tenebras depellere. Grande dominatoris omnium jucunda poffeffio . Nam
enim malum eft (ut diximrts) ignorantia : fed
qui permanet in malo, & fervus eft mali, non
’
quia fubftantiam non habet, Facile ab hii, qui poteft effici portio boni, donec permanet in ma­
fludiofi funt , cfiiigatur . Non enim aliud eft lo; quia ab initio (ut ante jam diximus) duo
«
ienorantia, nifi non cognoviffe quod expedit 1 '5rcgna (latuit Deus ; & poreftatem dedit unicui- '
Ubi autem cognoveris_, perit ignorantia. Quaeri que hominum , ut illius regni fiat portio , cui
ergo magnopere debet veritatis agnitio , quam - fe ad cbediendum ipfe fübjecerit. Et quia defi­
ucmo alius affignare poteft, nifi verus prophe- nitum eft apud Deum, non polle unum homi­
ta. Hxc enim * b via eft, vitam volentibus in­
nem utriufque repti effe fervum ; omni (ludio
gredi , & c fummum iter bonorum operam per- aB(C
date operam, in uuu·
boni regis- *auram
aulam«vaciu>«
jura «.v»
con-·
gentibus ad civitatem falutis . Si mus fane du- currere. Propter
hoc
denique
verus
“
'
‘
t , propheta
Iit
aut
nolit
C
cum
effet
prxfens
nobiicum
,
&
quofdam
ex
di
diens fermonem veri prophetx velit
nobifeum fic
d ­
recipere fit amplefli onus ejus, id eft, mandata vitibus négligentes erga Dei cultum videret ,
vitx, habet in fua potcftate. liberi enim fumus hujus rei ita aperuit veritatem:
in--»<·«* <·
arbitrii. Nam fi hoc effet, ut videntes cajam quit, Aithu tbntiiuj fervtrt : &, Zfa* ftlfflu tko
non haberent in potcftate aliud fecere , quam ftrvirt, tf nuuK****·. Mammona, patria eorum
audierant; vis erat quaedam nature , per quam voce, divitias vocans. Hic ergo verus prophe- tR“og’- ’·
ta, qui in Judxa nobis apparuit , ut audiftis .·c '°
Jibenim non effet ad aliam migrare fententiam.
Aut fi rurfiis ex audientibus nullus omnino re­ qui, flans publice ,.(bla juffione faciebat cxcos
ciperet, ft hoc natura vis erat, qux unum ali­ videro, (urdos audire, fugabat dxmones , xgris
quid fieri cogeret? fit alteri parti non daret lo­ famtatem reddebat, ft mortuis vitam : cumque
cum . Nunc autem , quia liberum eft animo , nihil effet ei impoflibile, etiam cogitationes ho­
in quam velit portem declinare judicium fuum, minum pervidebat, quod nulli eft poffibile, nifi
ft quam probaverit, digere viam ; conftat evi­
foli Deo
Hic annunciabat regnum Dei : cui
denter , ineffe hominibus arbitrii libertatem
nos de omnibus qux dicebat ,“ tamquam vero
Igitur priufquam audiat quis, quod ei expedit, ..prophète, credimus ; firmitatem fidei noftra non
certum eft quia ignoret, ft ignorans vult ft de- Dfolum ex verbis ejus, fed ft operibus affumenfiderat, quod non expedit agere , propter quod
ter: quia difla legis , quae ante multas genera­
}>ro hoc non judicatur. Cum vero audierit cautione» de pnefcntia ejus expofuerant , in ipfo
as erraris fui, & rationem veritatis acceperit ,
defignantur , & imagines gellorum Mofis , &
tunc fi permanferit in his erroribus, quibus du- ante ipfum patriarchae Jacob , ipGus per omnia
dum -fuerat prxverttus , refle jam vocabitur ad
typum ferebant. Tempus quoque adventus ejus,
judicium, daturus poenas , quia vitx hujus fpa*
hoc eft ipfum in quo venerat , prxdiflum ab
tium, quod ad bene vivendum accepit, in lu­
his conftat .* & fuper omnia, quod effet a gen­
dibriis confumpferit errorum. Qui vero audiens
tibus expeftandus , feeds literis comprehenfum
hxc, libenter accipit, ft gratulatur bonorum fi­
eft, qux in eo pariter univerfa completa funt.
bi doflrinam fuiffe delatam; requirat intentius,
Quod autem Judaeorum propheta prxdixit eum ^et*'
a gentibus expeflandum , Cupra modum in eo ibi/ < ",
ft di fee re non definat, ufquequo cognofcat , fi
eft vere aliud fxculum , in quo bonis prxmia
fidem veram Armat. Si enim dixiffet a Judxis
· ♦>·
prxparata fint. Et cum certus de hoc fuerit ,
expeftandnm, non aliquid eximium prophetaffe
gratias agat Deo, quod fibi veritatis lumen ovideretur, quod a contribuli populo, & a pro-,
ftenderit, ac de cetero dirigat aflus fuos in om. E
' pria gente (peraretur is, cujus adventus ad fanibus operibus bonis , quorum fibi in futuro lutera mundi fuerat rcpromiffus. Videtur enim
mercedem certus eft praeparatam, demirans per\ magiscontequens ratio effe, ut hoc fieret, quam
omnia & ftupens ceterorum hominum errores , * quod prxdicebat magnificentia prophetalis. Nunc
& quod ante oculos pofitam veritatem nemo autem cum prophets
prophetx dicant, omnem illam fpein,
videat. Ipfe tamen gaudens fuper divitias fapienqux de falute mundi repromittitur, & novitatix, quas invenit, * fatiabiliter his perfruatur ,. tem regni , qux inftrtienda per Chriftum eft ,
& exercitio bonorum operum dclefletur , fefti- atque omnia qux de eo indicantur , ad gentes
nans ad fxculum futurum mundo corde ft pura
effe transferenda , jam non fecundum confeconficientia pervenire , ubi etiam videre Deum quentiam rerum, fed incredibili quodam vaticiregero omnium poffit . His autem omnibus canationis
—eventu
-----, ------magnificentia
.£■—-—
prophetica
i—.·— —
con*1 ' a
firqpaCntJ. Gnerei. Tom. I.
Ms. A,R«coga. ftrt· ffi u t» , mtritt+ti »·χ·»*. 6r w. Htr«teiau.

Γ

i/j

C

L

E

M

E fl 'T

I £ -

L

·; 36

firmatur. Judaei nanyrae ex initio , af^sre ali-A ait- Vos eflit leae mundi.
fion potefl civitas W* s
quando hunc virum TjJCr quem Cünôa reparen- abfeondi jupra montem ptfia,
neque'-accedunt
, .
neque-accedunt lucerlucer­
tdr, veriffima traditione fofcepcrunt ; it quoti- nam
" ty
J pommt earn Jab
' ' medio, fid
- . Jupra
candela- :
. die méditantes ac profoicientes, quando ejus fie-. fawn, Mt luceaf omptbus qui m dome funt. Si'quis ■
ergo 4tis obedieritDeo ( ut di&uΛ eft ·) ma­
ret adventus; ubi adeffe eum- viderunt , & ftgpa ac prodigia ( ficut de eo /criptutn fuerit t ) gnum munus offert -. QhkjHitcm his reftiterit ,
adimplentem; invidia excaxati , aguofeere ne­ mtt inpbedicns extiterit, non his , fed DomiηοΓ
quiverunt przfentcm , in cujus fpe lactabantur filvatori noftroj cujus legatione funguntur, refiftit . Propter qhod ynmum eft omnium, io- Recota· »
abfentis. Intellexerunt tantum fanrii apoftoli ,
qui a DBo cleâi funt , & nos, qui poft ab èhi 'ftitiam Dei, regnumque ejus inquirere , & fuis c' ”
juiBonibusobtemperarc:
juftitiam quidem,,ut reeleâi fumuss Ho^autem providentia Dei fafttim
Recojit.
U»d. c ·>
eft, ut agnitio boni hujus etiam gentibus trade­
ric· agere doceamur; regnum vero, ut , quz Ct
retur: fit hi qui nunquam de eo audierant, nec
merces pofita laboris & patientis , naverimus ;
m quo eft bonis quidem sternorum bonorum a prophetis didicerant, agnofeerent eum ; illi ve­
his —
autem
voluntatem.
ro, qui quotit^anis meditationibus_eyamierant , remuneracio, , ....
...... qui contra ...........
ignorarent. Ecce enim nunc per vos , qui prz-B.ejus egerint,, pro uniufcutufquc geftis poenarum
digna
fciUtutio
.
.Hic
ergo
i
hoc
eft
;
in prsien. ,De r<»><«ct
lentes eftis, & defideratis audire doftrrnam fi*·—- -Λ:—-— 1—
ti vita politos , oportet nos àghqfcere volunta’
dei ejus, & agnofeere, quis & quomodo & qua­
tem Dei, ubi fle agendi, & lacrincandi eft-Ιο-Ή »ft
lis fit ejus adventus, prophetica veritas adimple­
'» 'ft quod tur.'Hoc enim * prophète praedixerant, quia a
eus : quoniatn iri aliis lôcis facrificare & mif- Mu iv.
fas celebrare non licet ,'nifi in his , in quibus tp *’
vobis quarrendqs effet, qui de/jp nunquam audiftis. Et ideo videntes in voois ipfis propheti­ epiicopus proprius juffetit, aut abepifeopo re­
gulariter ordinato, tenente videlicet civitatem ,
ca difta compleri, huic nni refte credips,.hunc
coniteratus fuerit . Aliter enim non funt haec
reâe experiaris, de hoc rerie inquiritis, ut nori
folum experiens eum, fed & haereditatem regni agenda, nec rite celebranda y docente nos novo
ejus credentes confequamini » fecundum quod ip.
fle veteri teftamento .. Haec apoftoli a domino
fe dixit, quia unufquifque. illius fit fervus, cui
acceperunt, & nobis tradiderunt: hac nos dpeeRecoin,
fc ipfc fubjeccrit . Propterea ergo vigilate , fle riius, vobifque fle omnibus, abfque reprehenfioibid ç. ij
dominum Deumque noftrum vobis eonferibite
ne
tenere & docere , quibus agendum eft ,
t
dominum , qui & coeli ac terne dominus eft .
mandamus .
Unaquaque etenim res tempus Recop. ».
Et ad ipfms vos imaginem ac fimilitudinem rc- Ç fuura habet fle locum · Operum hic locus eft , * ,£pr»’»·
tempus
formate , ficut» ipfç verus propheta docet , di·-·*.—»- vero
■»«<*» meritorum
m.Nmrnm eft
-Λ feculam
r»r..ir.m Γfüturum.
ομ.π.γ» Ne
m. epift
ePl ‘· ‘«
cens .· Efiote bom , & mifencordei ficut & pater ergo impediamur , ordinem locorum ac tempo­
ΜίΙΐί t.
vefier celeilit inférieurs efi , qui oriri facit jolem
rum permutantes , primo , que fit Dei juftitia ,
fuam fuper bums
ma/os , & piuit fuper 'fflos requiramus, & tamquam^ iter acturi , abundanti
€f infidior· Hunc ergo imitamini, fit hunc time­ viatico bonis operibus repleamur , quo poffimus
te; Ot ficut mandatum datur hominibus. Domi­ ad regnum Dei, tamquam ad urbem maximam, *
ptutr
num Deum tuum timebis, & rlli Joli Jervtes. In­
pervenire. Deus enim his qui rerie fentiunt per R··
fidelibus quidem dormit dominus , fle abiens ipfa opera mundi, que fecit, manifcftm eft ; ip-.
K«
habetur his a qmbus elle non creditur , 6c man­ fms creature fus utens teftimonio: fleudeocum
datis ejus non obediunt; atque ob id illis vide­ de Deo dubitatio elle non debeat, de foia nunc
tur quafi dormire dominus , quia pro peccatis /jus juftitia requiramus & regno . Idcirco per- ·
fui non exaudiuntur. Quapropter cunriis fide­ 'fuadeoprimum, juftitiam ejus effe requirendam,
t'unibs
libus. & fummopere omnibus presbyteris fle dia­ ut per hanc iter agenres, fle in via veritatis pohbu«
conis & reliquis clericis attendendum eft , ut
fiti, verum prophetam invenire poffimus , non
Cone
bui it
nihil abfque epifeopi proprii licentia agant. Non D velocitate pedum, fed bonorum operum velociutique imffas fine ejus juffu quifqoam presbyte­ tate currentes
ut ipfo duce ufi , nullum viae
hujus patiamur errorem. Si enim ipfum. fequenrorum in fua parochia agat, non baptizet, nec
quidqüam abfque ejiis permiffu faciat. Similiter
tes, ingredi meruerimus illam , quo perveniro
.. fit reliqui populi, b majores fcilicet ac minores, cupimùs, civitatem ; omnia jam de quibus que­
b Senio'r
lumoici.
per ejus “licentiam , quidquid agendum eft, aritur, oculis videbimus , tamquam ha redes om­
gant : nec fine ejus pcrmiilu a parochia ab feenium facti. Intelligite itaque viam effjj hunc vi­
ta noftrr curfum : viatores , eos qui nos indant, vel in ea adventantes morari praefumant.
Animat vero eorum ei credit® funt. Ideo om­
ftruuot, vel bona opera gerunt : portam vero ,
nia ejus confilio agere debent, & eo iixoniulto
prophetam de quo dicimus: urbem, regnum el­
nihil . Quicumque enim obediunt epilcopis
fe, in quo relidet omnipotens Pater, quem foli
Rctvjn
finis , videntur quidem aliquid gratiz conferre
videre poflirnt hi qui mundo funt corde. Non
Deo. Qui autem cis non obediunt , indubitan­ ergo nobis difficilis videatur . hujus nineris la­
bor,
quia in fine ejus requies erit. Nam flt ipfe
ter rei fle reprobi exiftuntλ Porro ipfi a Deo
donum Jummi muneris comequuntur , qui per
verus propheta , ab initio mundi per fxcnlum
juftitiz'fle przceptorum ejus\<mitas incedentes , E currens, fefbnat ad requiem. Adeft enim nobts
’ i
omnibus diebus : & ii quando neceffe eft , ap­
dorionbus luis (qui rcrie epifeopf intelliguntur)
paret , & corrigit nos, ut obtemperantes fibt ,
libenter obediunt. De quibus fle beatus Petrus ,
inftrurior fle. ordinator nofter, fle princeps apoad vitam perducat .xternam. De his autem qui
ftolorum, manifefte cunftos audientes inftruebat, neghgunt viam fu® lalutis, & * adhuc non be­ * <>b hos.
Hrc brui> dicens :
Videntur mihi , qui loquuntur verba
ne fideles/fle przceptis ejbs ftiorumque pontifi­
Pein epoftoveritatis, floqui illuminant animas hominum , cum juffionibtis inobedientes , vel contumaces
- fimiles effe radiis fobs : qtfi ut proccfterint fic eis exiftunt , Dominus nofter Jefus Chriftus, RrtogO 4.
’ apparuerint mundo , celari u tra aut occultari
mittens difcipulos fuos, praecepit nobis, dicens,
U'UIUC, s
1 nullatenus poffunt , dum non tam videntur ab Ut m quamcumque civitatem aut domum introfinomnibus, quam videre omnibus pnrftant. Unde nius, dtcamtu. Pox bate domui. Etfi quidem (in­
fle bene ipfa per fe veritas ad veritatis przcones quit) fuerit tbt films fatu, veniet fuper tum pan
veftra.

U7 "

·..

E

P

I

STO

L

A

Iit

138

• veftra. Si vero wm fuerit, paxveftraad vos re- A quibus amplius intelleximus
Quod fi confutio ·
vertetur., Euntes autem de. domo vel civitate illa / nobis erit, aequales his inveniri in operibus bo*
· etiam pulverem qui adbefent pedibus veflru, cxcu
~
1
—
V!
r
^
------------ deterio
' Uli ; quid crit,nobis, ii inferiores nos ac
­
' tiatis fuper eos. Tolerabitiut erit terre Sodomorum res , examinatio lutura - repenat ç* Audite ergo ,
* d? (romorrbeomm in die judicii, quam illi civitati quomodo de hiv rtos ipfe verus’ Prophetà docue­
‘
pel domni· Quod utique ita demum fien praece­
rit . Ad eos autem qui negiigunt audire verba
pit > fi prius in civitate vel domo'veritatis ferfapientis, ita ait:
m judicio m<h>" &
rrto praedicetur: ex quo vel recipientes veritatis cum generatione bàc , -fy condemnabit eam quia f*‘- 11
'fidem, filii pacis & filii Dei fiant. vel non re­
venitλ finibus terte .audire faptentiamSabmonu .„
cipientes arguantur, quafi inimici pacis & Dei.
ir ecce plufquam Salomon btc , C? non 'audiunt .
Ita ergo & nos,/ magiftri inftituta fedantes , Ad eos. verp, qui de malis aftibus gerere detre-·
primp pacem proponi mus aiiditoribus, utabl^uc dabant poenitentiam : ita ait - Viri Ninivit» fut”· °
ulla perturbatione poflit via falujis 'agnofei
sent in judicio cum generatione bac, ÎT condemna- L*‘, *’■
Quod fi-quis pacis verba non fufeipit , .neque
bunt eam , quia paenitent tam eger unt in predication
acquielkrtveritati, fcimus adverfus eum pugnam* ne Jone
_ ...
„____ Jonas hic .'videtis 'er, & ecce___
plufquam
verbi movere, &’* arguere acrius , .confutandoB
, quomodo eos /qui
uijne
, qui erudiebamur
erudiebatur ex
ex lege
lege ,,
ignorantiam, & redarguendi peteata . Nccefla'addudis ad exemplum illis qui ex gentili ignd- ’
rio igitur pacem proponimus, qt ii quis eft fi1____ veniebant
____L...... , „
_.Έ..ί____eos
__ _____
rantia
tk- oftchdens
nec aquales
lius pacis, pax noftra veniat fuper eum. ab .eà> *jj[üs efle qui in errore'politi videbantur, ex ipfa
autem qui fe alienum paci effecerit , regredie*
■· - qtubus
» . om
... ­
tantum comparatione condemnat
Ex
- tur ad nos pax- noftra . Et fi iterum in man­
nibus. fermo·, qUem propofuimus, approbatur, ut
ÏUcoj''
datis habemiis, ut Venientes ad civitatem , dif- càftimoniaquæ aliquatenus etiam ab his in er­
. camus prius , qUis in- ea dignus fit , ut apud rore funt politi cuftoditur ; multo prius & atten­
eum cibum fumamus : quanto magis convenit tius, & per lingulas quafque (ficut fupra often
nofcere, quis, qualifie fit is, cui imrhortalitatix dimus) fpecies a nobis, qui veritatemfequimur,
verba credenda funt ? Soliciti enim , & valde
teneatur; eo magis, quod apud noj. obfervantias
ίί-itti· 1
forfeit! efle debemus, ne margaritas notii as mit­
ejus prxmia æterna funt pofita. Aliter enim netamus ante porcos. Sed & alias ob caufas,uti­
mo falvus efle poterit , nift his obferva» Ionibus
le eft viri hujus habere me notitiam ■ Si enim pro viribus operam dederit > Deus vos in fua
fciam, quia in his , de quibus non poteft du­
voluntate , unumquemque in fuo ordine femper
bitari quod bona fint , 'emendatus eft & incul-Ccuftodiat, fratres,, fibi placere in omnibus conpabilis; hoc eft, fi fobrius, fi mifericors, fiju- cedat. Arnen.
ftus, fi mitis A humanus eft, quz utique bona
efle nullus ambigit.- tunc confequens videbitur,
EPISTOLA IV.
ut ei qui obtinet bona virtutum, etiam , quod
deeft fidei & fcientiae, conferatur: & in qtubus
maculati videtur ejus vita , quas eft in reliquis
probabilis, emendetur. Si vero in his qux pa­
P A P Æ
I.
lam fjuut peccatis involutus permanet inquina­
tus, non me oportet aliquid de fecretioribus A
Script» difcij'uiis fuis Juin» 8r Juliano, qui-malorum ho­
remotis divinae fcientiae proloqui, fed magis prominum perfiufionibus aliquatenus a icclà ru
declinir-erant, * h gentibus, inter quas
* Aluiatquc
teftari & convenire eum, ut peccare definat.A
habitsbant , direct».
aâiis fuos a vitiis emendet . Quod fi ingeflerit '
fe , & provocaverit nos dicere , quae eum, minus
Clemens Romane urbis Efyifcopus, carifimn fra­
icctc agentem , non oporteat audire ; prudenter
tribus Julio & Jùhano, ac rchquts confodahbus
crudir·.
entn debemus b eludere : nam nihil omnino ref- £)
noftris y geniibujque que’circa vos'funt.
pondere, auditorum c caufa, utile non videtur;
c caul*.
ne forte exiftiment, nos refponfionis penuria dePo K t e r fratres, omnes,doâores, qui ad
4 non intel- clinard certamen, & fides eorum laedatur, d non
falutem animarum inftituti funt, & ad lu­
* intdligcntia propofiti noftri. Magna contume­
crandas animas Epicopi funt confecrati , pro
lia, & grave nobis.erit peccatum, fi ita defipiaeundis folicitudinein gerere, Aerrantes ad viam
mus < ut'- cum videamus eum qui idola coiit
Recoin
ventatis A ad portum falutis reducere. Et licet
efle fobriunr, nos qui Deum colimus , lobrii
ptoptei gentes, qur circa vos funt, in modico
efle recufemus. Non hoc fit inter nos, fed ma­
vos erraile contigerit; melius eft tamen redire ad
gnum habeamus ftudium , ut fi illi qui errant
veritatis vu>m, quam diutius in ipfo errore * per- · pcr<tur»-c
homicidium non faciunt, nos ne irafeamur qui­
feverarc. Quokumquc enim de his, qui vos er­
dem . Et fi illi adulterium non committunt ,
rate fecerunt, vel de his, qui adhuc verbum prarnec concupifcamus quidem alienam mulierem .
dicarionjs non audierunt, poteftis , vobifeum afSi illi amant proximos fuos, nos etiam diliga­ fumiic, & ad viam veritatis adducite, neinfrumus inimicos nofttos. Si illi mutuo dant his qui
ûiiofi, fed fruftnofi Domino inveniamini . Et R«oga »
habent unde reddant, nos etiam his demus, a E quoniam quidem, linn a cultore ncglcfta terra, c *■
quibus recipere non fperamus . Et per omnia
ipmas & tribulos neceflano producit, ita ieniiis
nos, · qui aeterni fiecuh hereditatem fperamus, \vefter longi tempon, incuria multas’ &"nLxus .
e $uia ■
*
. fcieiitia:
f ptecellere debemus ‘ pnecedere eos , qui pr«fcn$ (antum
opiniones
rerum*
&...........................
intelligentias falfæ
fieculum noverunt : fcientes, quia fi opera illo- germiriavit .· opus eft nunc multa diligentia ad
ra>n noftris operibus collata, in dic iudicii fimi- excolendum rus mentis veftrx , ut hoc fermo
lia inveniantur ac paria , confutio nobis erit , veritatis ( qui eft verus & diligens cordis colo
quod «quales -inveniamur in operibus , his qui
mis) alfiduis excolat difciplinis V.eftrum ergo
propter ignorantiatn condemnantur , & nullam
eft præbere obedientiam, &. occupationes ac loRecojn. 1. f. fpem futuri fieculi habuerunt . Et vere digna licitudines fuperfluas amputare,-ne bonum ver-,
1 ’*
confiai» eft, ubi nihil amplius geflimus ab his
bi femen enecet noxium germen . Poteft enim ·
_ .
.
fitf-

O

.

t Kccagaitionuia ; «f· itfeU^euûuu f rtf •/tux iwjl'ai·

Hirdui»u.

. f

JH

<

C

L

E

Μ* E

N

T

I

S .

I.

140

fieri, ut multi temporii negligeptiam brevis & A ratio . Nam qui feientiartt veritatis accipiunt,
aifidua reparet diligentia . Incertum namque eft (quia bonilatis plena eft ) -tanquam a bono Deo
uniuicujulque tempus Vit«. Et ideo feftinandurn
’ datam, cupiunt eam (fi fieri poteft)cum-om- ,
eft ad falutem, ne forte cumftantem mors repenmbus habere communem , etiam cum his qui
R«*t· ibid, tin* prsveniat. Et ob hoc acrius adnitendum odemnt eos & perfequuntur . Sciunt enim quia
: >
eft, ut ( dum e.ft tempoi is fpatiiim )·colleâa ma­
♦ peccatum, ipforqm caula ignorantiae éft. Pro­
t itnittadum.
le confuetudinis vitia refecentur. Quod hon ali­ mere* denique ipfe magifter , cum ab his .qui
ter facere poteritis, nifi ut iraicammi quodMm- Ignorabant
igi
eum. duceretur ad crucem , orabit
modo adverfum vofmetipfos pro his quae inutiliPi‘atrem pro interieâoribus fuis, & dicebat :Pa- i„. lt
, b h«e vo» ter geftiftis ac turpiter . Hrc enim eft utilis b · ter dimitte eis peccatum,
nefeiunt qutd faciunt.
vttktar f«p*r‘ vit*, & jufta & neccflana iraeundia, ut unuf- Imitantes quoque difcipul i magiftrum , etiam ipfi,
tut.
------λ
--------------------------L. - fuis
9
*
qiiifque, in quibus erravit , Cf. perperam gcifit, eum paterentur, fimiliter pro interfc&oribus
indfgnetur,&femetipfum acculée. Exqua indigna- orabant. Qtiod fi difciplina nobis eft , orare etiam
pro interfectoribus -& perfecutoribus noftris,' quo'
. tione accenditur in nobis ignis quidam, qui velut
agro
Herili immiflus, confumptis
& excoftis ra- modo non etiam parentum & propinquorum per­
,,
,
.
voiupruu dicibus
"
.
.
dicibus petlimx ‘ voluntatis , bono femini vef-Bfecutione*· ferre , & pro· converfionê eorum ora- ‘
bo Dei fecundiorem cordis prxparet
rt. » credimur ? Tum deinde etiam * diligentius »
præpard glebam.
glebam. PuPu­
to autem, quod latis dignas habeatis caufas iraconfideremus , qu® fit nobis caufa parentes dili· ‘
■
d conca!eic»t. eundi® s ex qliibus juftiifiinus ignis ifte 4 coalegendi. Proeo, inquiunt, qui* vitie noftrz viden-< c <
fcat, fi confideretis , in quantos vos errores Re­ tur auâores. Autres quidem vitae, noftrae paren. ' .
duxerit ignoranti® malum, quantofque lapfus&
tes non hint , fed miniftri . Non enim vitam
quanta praecipitia ad peccandum dederit : a quart­ præbent , fed ingrediendi nobis ad hanc vitam
us vos bonis abftraxcnt , & in que précipitant
exhibent miniftctium .■ auâor autem vita: unus &
mala, & (quod eft fupet omnia gravius) quod folus eft Deus. Si autem auâorem vit® dilige­
vos in futuro fseculo aeternis pcenis obnoxios fe­
re volumus , illum nobis elfe diligendum feta­
cit. Nonpe pro his omnibus, ubi vobis veritatis mus,. Sed illum ( inquiunt} cognofcere non po­
lumen effulfit, ignis juftillim® indignationis ac­
tuimus , iftos autem & novimus , & in atfcdu
habemus. Elio, non potui ft is cognofcere, b quis J>
cenditur, ftiracundia* Deo placitas intra vos confurgit incendium , quo confumatur & radicitu» fit Deus: * quid tamen non fit Deus, perfacile <t“1·
intereat omne germen , ii quod forte intra vos
feire potuiftis . Nam quomodo latere potuit homal® * confucntiæ pullulavit? Unde & ipfe qui C minem ,...
quod’ lignum , aut lapis
, aut xs , vel1
‘
·
alia
hujufmodi materia, ”
Deus
non fit ? Quod
fi
Ruopitk mifit nos, cum veniflet, & omnem mundum vi..·«·.·
■
Λ
diflet ad malitiam declinaife ; non continuo ei pa­
inhisqu® facile deprehende» potuiftis, animum '■ '
cem , in erroribus pofito, dedit, he eum conhnnaad difeutiendum nolui (lis intendere; certum eft,
quia in agnitione Dei iihpedifi eftis, non impofretinmalis, led ignorantia: ejus ruinis icientiam
veritatis oppofuib: ut/fi qui forte refipiiccrent,
fibiiitatis, fed ignavi® vitio: nam fi voltiiifetis,
lumen veritatis adfpicerent , deceptos fe , & in
ex his ipfis inutilibus firnulacris profeilo accepifprecipitia erroris abftraftos merito dolerent , &
fetis mtelligenti® viam . Certum eft, quia per Recoin4 c·<■
ferrum faita funt fimulacra : ferrum vero per ignem
iracundi® lalutaris ignem adveifus deccptricem
fuam conciperent ignorantiam · Ob hoc itaque confeftum eft , qui ignis aqua extiguitur : aqua
dicebat .· /gure» vrm mittere tn terram , quem vo­ autem per fpiritttm movetur , fpiritus autem a
lo y ut accendatur. Eft ergo pugna quxdam , qux
Deo initium habet. Sic.enim dixit Moles Pro­
gerenda nobis eft in hac vita. Sermo enim vepheta ; In principio feeit Dem coelum & terram . oaf. ,
ritatis & fcienti® neceffario feparet homines ab Terra autem erat invtfiktltt tJ incompofita , il te·
errore & ignoranti* ; ficut ixpc videmus , putre­ 'nebra erant fttper factem alyffi t if Jptrttus Dei erat
facias & emortuas carnes corporis a connexione D/x/vr aquas ■ Qui fpiritus Dei juHu , quafi ipfa
r fec««tb.
viventium membrorum , ferro * fccante , feparamanus conditoris, lucem feparavit a tenebris, de­
poli illud invifibiie cœlum iftud vifibile produ­
ri. Tale ergo aliquid eft , quod agit veritatis agni­
tio. Necefle enim, ut iaiutis cauta filius ( verbi
xit, utfuperiora quidem habitaculum faceret An­
gratia) qui fermonem "receperit veritatis , a pageles, inferiora vero hominibus. Propter vos er­
go juffu Dei, aqua, qu.e erat fuper faciem ter­
rentibu? feparetur incredulis, aut rurfum pater
feparetur a filio, aut filia a matre. Et hoc mo­ rae, feceflît , ut terra vbbis produceret fruclus .
do inter propinquos atque conianguineos, creden­ Cui etiam humorum venas latenter inierint-, ut
tes, atque incredulos, fcienti® atque ignoranti®, vobis ex ea ptoflucrent fontes & Humina . Pro­
• Coni'i|rjit.
v&itatilque & erroriç pugna * confidit . Et ob pter vos producere jufta eft animantia , & om­
hoc iterum dicebat, qui nos mifit; /Vun vent pania qu® veftro uiui voluntatique iervirent . An
I cem mittere tn terram, fed gladium . Quod fi di­ non propter vos venti fpir»ant , ut ex iplis con­
cipiens tiuttus sobis teri a parturiat 2 Nonne procat aliquis : Et quompdo tuftum videiut , leparari filios a parentibus ? Audi quomodo : Quia
pier vos imbres jxofluunt , Λ tempora vicitfitucum ipfis fi in’errore permaneant , neque dio
dines mutant , Num piopter vos lol oritur , fie
proderunt; èx ipfi cum ilD pariter inteiibunt . Eoecidit, mutatione* luna perpetitur?' Propter vos
Juftum igitur & valde juitum eft , feparaii nnn
mare exlubet taniulaium fuum, ut vobis ingratis
qui falvari vult» ab eo qui non vult. Sed & il­ cunfta hibjaceant . Nonne pro his omnibus Ju­
lud adverte, quia non ex illis qui reftius mtellia erit ultionis pcena, quia horum omnium lar­
ligunt venit ifta fcparafo Dli t-nim volunt in- gitorem /quem ante omnia & agnofeere & ve­
terefte pariterprodefte his, £c docere melio­ nerari dcbuiftjs, lolum præ ceteris ignoratis ? Sed r*ccjn t c i
ra. Sed & illud proprium eft ignoranlix vitmm , & nunc per idem vos adhuc in mtdligenriam
Ut confutantem feveritatis lucem nun Ierat habere ejus duco . Videtis etenim , quod omnia gignun-.
de proximo. Et ideo ex illis ifta nafcimr lepatur ex aquis , aqua veto per unigdpitum ex ini­
tio
■ Fort*
In Her»gn>n.>n>l>u» //*< <■»» <!
Hirduinu* >
j Kcroçnrtioniir» . hin
ll*rduinui.
at» .
f Rfcojmt. Ctkrnri. Hitduinm.

, voi;bu, ilu, otniili· . II
4 Kno^nitionuni reltiut

t Retonum .
.
r»m <<··/<· ί^·ίΛΛΐια (β . Hatdui

Ù»

E

*

I

S

T

Q

L

A

IV.

14Ϊ

tio faâa eft , unigeniti vero .Omnipotens Deus A tam imponitur hominibus» quam proprie ab unocaput eft, per quem tali ordine (ut fupra dixi- quoque Deum colente, cauta puritatis expetitur:
mus) pervenitur ad Patrem . Cum autem per-‘ de
■*- caftimonizdico
u:— ,-...-1t.„
cautela, cujus fpecies —
multse
*
veneritis, agnofeite hanc effe .voluntatem, ejus., lunt..Sed prima , ut obfervcr unulquifque, ne.
« Ut per «quas, quæ primas · creaturas funt , demenftruatae mulieri mifeeatur : hoc enim exécraLtvl• t,c
nuo «renafcainini. Qui enim regeneratus fuerit per bile ducit lex Dei. Qiiod filex dehis non admo· ♦ cJd/.ndc..
aquam , bonis operibus repletus , hxres efficitur niiiffet nos, ut * (4 ) catnliOibenter volveremur in ·■»<>.<·»ι»ιΐ,*η
eius a quo in incorrupt tone legeneiatuseft. Pro­ ftercore . Debemus aliquid amplius habere «ni-1.7»
pter quod, paratis animis accedite, quajp filii ad mâlibus , utpote rationales homines , St coele - co codict llb, .
patrem, ut peccata veftra diluantur, & caufa eo­ flium fenfuum capaces, quibus fummum fludium J
rum tola ignorantia fuifleprobetur apud Deum. elfe debet, ab omni inquinamento cordis cbnfcien- Xou>p«uuo*m .
•
Nam fi poft agnitionem horum permanetis tn fiam cuftodire . Bonum eft autem , & puritati 1 ·»“«.
incredulitate., vobis jam .perditionis * veftrae cau­ conveniens , etiam corpus aqua diluere. Bonum. c. f,ctu*“'*
fa , &*non ignorantiae , reputabitur . Nec putevero dico, non quart principale illud , in quo
- fis, quod etiam fiqmncm pietatem colatis, ûm____ tpurificatur
________ ,, ___
_____fequela
____ ______
____
mens.
fed_quod,
fit illius
bonemijue juftitiam, bapufmum vero non accipia-B ni hoc, in quo caro diluitur. Sic enim.& magifis, fpein, poflitis habere Jpud Deum.· inio ma- tier nofter quofdam Phari fatorum, & Scribarum,
jore pœna digni eritis, qui bona oj^ra non bene \qiti videbantur effe ceteris meliores , fit. a vulgo
operati eftis . Confertur enim meritum homini 7 feparati,
r ----- : :increpabat,
--------- *
-- ’hypocritas
- d.icens eos
: quia
ex bonis geftis ,· fed fi ita gerantur, ficut Deus ea iolummodO qu* hominibus videbantur; puri
jubet. Deus autehi juftit, omnem colentem fe. ficabant ; corda vero , quar folui Deus afpicit ,
oS„ i ‘ >· baptifmo contignari. Quod fi vos renueriris , ut
inquinata relinquebant <x fordida . Ad quofdam
'c
veftrar voluntati magis, quam Dei , obtempere­ ergO ex ipfis, non ad omnes, dicebat: V* vobn
*»·
tis; contrarii fine dubio dc inimici eftis volun­ fcrtbx & pbanfui bypocritx , quia mundatu quod dé­
tati ejus.. Sed dicitis fortafle. Quod confert aqtix font eft cah.ii & paropfidn, intui autem plena Juki
baptifmus ad Dei cultum? Primo quidem, qqia fordit-κί. P barpete cxie, munda prui> quod intui eft:
qt»ed Deo placuit, impletur. Secundo, quia re­ ft? qupd deform eft, erit mundam ; Vere enim , fi
generato ex aquis , dtDeo renato, fragilitas prio­
mens mundetur luce Icientiat , cum ipia hiet it
ris nativitatis, quae vobis per hominem faftacft, munda ac Iplendida, tunc etiam ejus, qui defoamputatur, & ita demum pervenire poteritis ad ris eft, hominis ipfa neceflario curam gerit ‘, id
; ■
falutem : aliter impoffibde eft . Sic enim nobis Çetl, catnis fur,, ut & ipfa purificetur. Ubi au­ I(xcat\ He
uiriisbspriftlS '
cum (aeramento veius Propheta teftatus eft, ditem nia, quæ deforis e Ii, purificatio carnis ne- Ebioniin in
i.m
cens: Amen amen dito vobn, nifi puu Jento rena­ gligitur certum eft , neque de puritate mentis ac '«>'· ή v‘;
tat fuerit ex fiqua t>:va , non introibit m regnum munditia cordis curam geri . Ita ergo fit , ut is dtncu'
coelorum. ,Er ideo accelerate : eft enim it» aquis nui intnnlecus mundus eft, mundetur fine dubio
iftis mitcncordia ejti'.· qunedam. qux ex initio fe­ « extrinfecns. Non temper amemus, qui mun­
rebatur iuper eas.' & agnoteit eo» qui baptizan­ datur extrinlecus, etiam intrimecus mundus eft,
tur fub appellatione triplicis facramenti, & eri­ videlicet cum agit hæc, ut hominibus placeat . Sed ^eco?n *·
pit eos de liippliciis fueris, quali donum quod­ & illa fpecies caftimonix oblervanda eft , uti ne ”
dam offerens Deo animas per baptiftnum conpaflim & libidinis tortus caufa, cum feminis coeat
fecratas..Confugitèergo ad aquas iftas · Llacfunt
quis, fed pofteritatis reparanda.· gratia .· quse obenim , quz poiliut vim fututi ignis extinguere :
fervantia cum etiam in nonnullis pecudibus in­
ad quas qui moratur accedere, confiât >n eo ad­ veniatur, pudoris eft, fi non ab hominibus ratio­
huc infidelitatis idolum pennaneic , & ab ipfo
nalibus ôc Deum colentibus obfervetur . a Ergo
prohiberi ad aquas ...
properare qux
falutem confe.
omnes peccaverunt & egent auxilio Dei · Pro- 1 ■<■·’■ «♦·
runt. Sive enim juftus, five fit injuftus, baptif-D pterquod , cariifimi ,feftamini, temper caritatem,
mus ei per omnia necefiarius ell. Julio quidem, & aemulamini meliora & fpiritualia , & adjuvate
ut adimpleatur in eo perfeâio , & regeneretur
vos invicem , ut Deo temper in omnibus place­
Deo; injuftovero, ut peccatorum quas jeftit , rere valeatis. Anaen.
Dc confir miftio concedatur . Omnibus ergo feftinandum
maiiouc loqui-eft , fme mora rcttalci Deo, & demum confiNota Severim Bin ii.
t gnati abEpifcopo, ideft, à leptiformem gratiam
« Er^« t/anei pe.. aierunt , fer.) Hec con-iuiio c»tuSpiritus fanât percipere, quia incertus eft uniufumiofe reprehenditur-ab hxreticu ita enin> Sandur Cief
Rccogn. 0 cujufque exitus vitat . Cum autem regeneratus
metu " argumentatur : Si rar.o naturalis & lex colendi r u
fuerit per aquam, & -oftmodum (eptitormi fpiDeum non fufteit ad oblervandam hanc fpeciem cafttta- jelueirH
tu, quam pecudei, fine ratione Λ lege folo natur* inrittts gratiattb Epifcopo (ut memoratum eft )con­
ftinilu fervant , & ita inurabiles funt homines ; iequifirmatus, quia aliter pcrfeélus elle Chriftianus ne­
tur omnes elTe peccatores, & auxilio Dei egere, ad be­
quaquam poterit, nec fedem habcic inter perfene vivendum. Quo nihil vetius, nihil fibtllius. n-c ad
Aos, fi non neceiTitafe, icd incuria aut vohmtateur ecconiuiodatmi dici potuit.
■ te remanient , (ut a Beato Petro accepimus, & .
ceteri Sanfii Apoftoli, præcipiente Dorçino, do-E '
ruerunt) & demum ex jperibus bonis oftendac
in fe fimihtudinem ejus , qui eum genuit, Pay
tris. Poft hzc vero agnofeae Deum honorare Λ
Honor autem ejùs eft , ut ita vivat , ficut ipfe
vult .* vult enim unumquemque ita vivere , ut
homicidium & adulterium nelciat, odium & ava­
ritiam fugiat, iram, fuperbiam, jaftantiam relpuat & exeeretur, invidiam quoque, & cetera his
fimilia ; penitus a fe ducat aliena. Eiftfancpropria
quasdam noft* religionis obfervantia , qu« non
EPI(<) Lue. hjit iPertert.

.

CLEMENTIS

*4J

ï.

*44

A teretis, alienum & extraneum debetis quaerere ,
EPISTOLA V.
• aut quomodo ipfum fcripmrarum auâontate »■ nt'floqu
, confirmetis; fed ex ipfis feripturis fenfum cape- "iodo
( re veritatis. Et ideo oportet ab eo intelligcutiarn
ddiccre feripturarum, qui eam a majoribus, fe­
cundum veritatem fibi traditam fervavit ut & ipfe
I.
P A P Æ
poflit ea , quae reâe fufeepit, competenter aflerpre · Cum enim ex divinis icripturis integram
De communi vita & reliquis caufis , fuis difei·
quis & firmam regulam veritatis fufeeperit , abpubs icripta, Hierofolymitanifquc di reda.
-furdurn non erit, fi aliquid etiam ex eruditione
Ddefliffimu fratribus & condifapuhs , H,erofou­ communi ac liberalibus fludiis, qux forte in pue- .
ritia attigit , ad affertionem veri dogmatis con­
rni > cum^carflftmo fratre Jacobo coepifcopo
ferat ; ita tamen , ut ubi vera didicit , falfa &
habitantibus , Clemens Epifcopus .
fimulata declinet. b Incertum eft enim etiam ju- b R«cogntl
«» « <h.
Ommunis vira, fratres, omnibus neccfla- venibus vitx tempus, fenibus autem jam nec in- “c *’
lertiit Irati
ria eft, & maxime h.s qui Deo irreprehen- B certum eft: non enim dubitatur, quinquantumfibiliter militare cupiunt, ôc vitam Apoftolorum
,
cumque
eft quod putatur fuperefle , breve fit. Çt
eorumque ddcipulormn iinitan volunt . * Com­ ideo tam juvenes quam fenes oportet de connui hac dttit munis enim
uius omnium , qute funt in hoc
verfione.Apernitentia valdeeffc folicitos, & rfa- ‘
lib ■.
Recolo p mundo, omnibus efle hominibus debuit ; fed per
tagere , ut de reliquo ornent animam fuam or­
,1| quz trlc ' iniquitatem alius hoc futim efle dixit., & alius
namentis digniflimis, id eft, dogmatibus verita­
(>i i(We.r<;
illud, & fic inter mortales faâa divifioeft. De­
tis, detere pudicitia·, fplendore juftitix , cando­
nique Grxcorum quidam lapientiflîmus b hxc ita re pietatis , aliifque omnibus , quibus comptam
fciens efle , ait : Conimama debere efle amicorum decet efle rationabrleip mentem . Unde , confi- »· <t « d,lc
lium ihntes , veftram prudentiam hortamur , ut a,n fTa‘nbM*
r In MS K omnia . ‘ Et ficut non potefl (tnquit) dividi aer ,
quee .in» Mtr neque IplerJor Join, sta n< reliqua qut communiter
ab Apoftolicis regulis'non recedatis , fed com­
Jun & t ,'rbti
in i<oc mundo omnibus a.ita JwU ad habendum , di­ munem vitam ducentes , & feripturas facras re­
pnumn m
vidi debere , Jed habenda e'fle communia . Unde & de intelligentes , quæ Domino voviftis , adim­
Dominus per Piophetam* loquitur, dicens; Ecplere (atagatis . Et tupi oratione aflidua Dei
ce quam bonum <*T quem jucundum habitare fratres gratiam obtinere merueritis, tunc, fine fufpiciom unum. Illius enim confuetudinis more re ten-ç
nc
ma‘.jji * interitus, vota poflint celebrari fefti * um »o»
__ _ ..._
' to, etiam Apofloh , eorumque dilcipuli, ut prae­ va . Deus autem pacis jjt cum omnibus vobis .
dictum eft, una nobifeum & vobtfciun communem
Κι.ςπ
Anien.
vitxm duxere - Unde ( ut bene noftis ) erat multi­
Nota Severini B i n i i .
tudini s eorum cor unum & anima una : nec quifquam
«arum aut noftrum , de hs qux pfljideb.it, aliquid
De Clementis epiftols fub Rornin» Eccleûx per font ,
■ fuum efle dicebat , Jed omnia iÜis (7 nobi> erant
1Ί Corinthii»um Ecilefutn,
non extat, metninil
· t*m mox
communia , nec quijquam egens erat inter no> .
Eufeb lib <> j. Fxclef. luft. r»p. J». quam omnium ron- piajeiemut,cxfciifu oppiobaram «licit » & epi ilol» Beati Pauli ad Hcbr. edit Oxoatct.·
Omnes autem , qui domo< vel agr.u pojjidcbant ,
limtlliinam
Item D. Hieron in catalogo , &. in /tain- fi aam «♦»»
vendebant eos
& pretia eorum , CT reliquas re>
tnintarit» If. ,ap. $». ubi pau<a quadam ex illa.cit^
’
Harteau»
quas habebant, aflerebant, ponente*, a^e pedes ApoEpiphan. hatref. ;o. «itat quamdam entycllcam de vtrgi- Nnpjiae,.
fiolorum, ficut nobifeum quidam vctlrum cogno­ nitate, iafch<\icfia ifto tempore rereptam
extantem .
Vide quz diximus in vita Clementis verbo , epiflole
verunt & viderunt : Î7 dividebant Jmgults , prout
.
.
,
cuique «pus erat. Ananias autem vir auilerus, fic canonice
'
’ Sapphiia uxor ejus, qui mentiti funt ApoftoSequuntur Λ«τ aliae Clementis Epifohe , quas nuper
h» de pretio agrorum tuorum , quos vendiderant ,D tu/janu l lei/ennius in Temo II. Noti Teflamenti
. d nobis prtfcntibus ; . jn conlpeChi omnium cir- pff Grn.i ex Ccd. MS Sjriaca, sie quarum meritateJudictum litHis relinquimus . Nthis fat eft eas huc
Η.·■ cumadftautium, a confpeclu Apoftolorum , pro-’
tranflutiffe eodem cqafili· &■ cetera Clementis apocry\
pter peccatum rorum iSi mendacium quod fecepba f.ripta hic colleSa funt .
i.,. lf ruot , moituidelati funt ambo. ’ Ceteraquequæ
Kiu"4' ils '^c talibus cognovimus & vidimus, nec recordaEPISTOLA VI.
’noVhdru
tioije, ncc demonftratioiK’ digna fqfit. Quapropter haec vobis cavenda mandamus, & doctrinis
& exemplis Apoftolorum obedire prxeipimus :
nolint >hl·
quia hi qui tnattdafa eorum potlponunt, non fomut.
DISCIPULI
>.
lum rei , led extorres fiunt . Quæ non folum vo­
PETRI .APOSTOLI
bis cavenda , lcd ôc omnibus prxdicanda funt .
U.ft
it Kclatum eft etiam nobis , quod quidam in veJatun. i
I. Z^xMnibus amantibus, & diligentibus faluftns pailibus commorantes, advertantur larus doX_Z tem tuam in Chrifto , per Deum Pa­
iliinis ,
< prout cis videtur) non. fecundum
m»
tiaditiur.em Palus, fed tuxta lenium fuum do £) trem, & obedientibus veritati Dei in fpe vitae
cere sidentur. * Multas enim quidam (ut audi­ atieni* , diligentibus fratres tuos , & diligenti­
« Re.c,
bus proximos fuos in amore Dei , virginibus
vimus) vellraruin parttum , fecundum lu/cmum
hominum, ex bis quæ legunt , vcnlimihtudines ( Fratrtbut ) beatis , qui continuerunt fervare
virginitatem propter regnum coelorum , &. vir­
capiunt: iX ideo diligente; obici vandrim eft, ut
ginibus ifororibus') fanetis in Deo fahitem.
kx Djei , cum legitur , neti fcmiJum propn.im
Π. Unicuique virginum {fratrum} & virgi­
•ingenii i ntelltgent tam legatur\c'doceatur . Sunt
enun multa verba i<i icriptuns divinis, qux pol­ num ( fororum ) qui in veritate conftituerunt
fervarc virginitatem propter regnum cœlorum,
iunt tiaht > 'ad cum lenium , quem fib. nnulnecefle eft , ut fit aptus ad regnum coelorum
quifque fponte pixiimiplii , tvd ficti non opor­
in
tet . Non enttn lenium quem cxtnnlecus adnli omnibus. Non enim verbo , aut nomine ,
aut

C

B

« MS

,

i MS Kur,

,7.,4.

, Jlecoj»»

aJ /»»>«

Hat quoque ex Hiidxino defutupta lunt

US

E

P

I

S' T O

L

A

VI.

144

aot forma,autgenere, aut pulchritudine, aut A A non folum deprecatur illud; fruthficate, &
».. apprehenditur
t
.·
...
......
,
iromiflam, A
vi , aut tempore ‘multo
regpum multiplicate
, fed
defiderat fpem
pre
odorum; led apprehenditur virtute fidei, cum prrparatam & pofitam in cœlis De<to, qui pro­
.homo oftendit bpera fidet. Qyi enim jutus nubi ore, & non mentitur; qui -major en fi­
eft vere, opera ejus teftamur de fide ejus, ip- liis, A filiabus, & dabit virginibus (/rarrila/)
fum vere fidelem efle fide magna , fide perfe& virginibus ( fororibus ) lotj^m celebrem ia
âa, fide in Deum, fide lucente per opera bo­
Domo Dei, excellcritiorem filiis , A filiabus ,
na, ut glorificetur pater omnium per Chriflum. & excellentiorem illis, qui celebres fuerunt in
-Qui autem vere funt virgines {fratres) A vir­ fandi tate, & non polluti funt r toncubttu fuo .
gines {forares) propter Deuro audiunt cum qui
Dabit eniqi Deus illis virginibus ( fratribus )
dÿût : Juflitia, & fidas non deflituent te . Liga & virginibus {forori bus ) regnum cisiorum, ut
illais in toile luo, & inventes mtjfricordsam ani­ angelis fandis per confeffionein hanc magnam,
ma tua, & cogitabis bonitatem coram Deo , & & ingentem.
«
coram hominibus^ via eqj» jufli ut lux luron t ,
V. Vis ne ergo virgo efle frater ? -Scis ne
dT ibit lux forum donec ordinetur dies. Splendo­ quantum laboris, A mole Hia· fit in virginitate
res enim luminis comm illuftrant omnem cm- B
j vera ’ Here perfeveranter flat coram Deo femper,
turam etiam nunc per opera bona , tanquam
èT non recedit ; & foUicifa efl s/xomylo placeat
qui vere furtt lux mundi, qua lucet fedentibus
Domino in corpore fanffo, & in fpintu . Noth
in tenebris, ut furgant , & tranfeant ex tene­ ne quanta fit virginitatis gloria , & propterea
bris per lucem operum bonorum timoris Dei, facis hoc? An Icis, Amtenigis quid tacete de
ut videant opera bona , & glorificent Patrem
fideres’ An fcis opus fandum virginitatis? An
fuum cœleftem. Homini enim Dei necefle eft, ut vir fciens legitime oftendere agonem hunc
& in omnibus verbis, A tactis fuis fit perfeftus ludaris in virtute fpiritus fandi , eligens tibi
A ornatus iu converfationibus fuis in omni
hoc, ut geras coronam lucis? Et dilcernis na­
ichimate honefto, A ordinato, A ut in juftituram tuam in Jerufolem fuperna ! Si igitur hxc
lix faciat omnia opera fua, ut homo Dei.
omnia defiderns , vince corpus , vince afleftus
111. Virginesenim {fratres) & Virgines {fo­ carnis , vince mundum in fpiritu Dei , vince
rares) pulchra tum exempla credentibus, A cre­
vanitates temporis tranfeuntes , & veterafeendituris. Nomen enim folum fine operibus non1
tes, corruptas, & deficientes. Vince draconem ,
introducit in regnum ccelorum . Qui enim ve- vines.
____ ______
, ____
„ _____ _ vince
____ ______
leonem,
vince ferpentem,
iatanam
re fidelis fuerit poterit fervariqui autem fi-Cpcr Jefurn Chriflum , qui corroborat te per
delis vocatur nomine folum , A in operibus auditum verborum fisorum, Aeuchariftiam dinon eft fidelis, fervari non poteft. Ne fuis igi­ vinam . Tolle crucem tuam., iT abi retro illum ,
tur feducat ves verbis inanibus deceptionis! Qui
qui mundavit*te , Jefnm Chriflum Dominum
enim vocatur virgo {frater) vel virgo {foror)
tuum. Ludare curfum reÔe, & certo, non in
A opera abundaniia pulchra , A convenientia
timore, fed in fiducia, fperans in expedatione
virgininitati non habet, fervori nequit. Domi­ Domini tui, ut appréhendai coronam Ju’iisic vo­
nus enim virginitatem talem finitam vocat, fi­ cationis tua fuperna per Jelum Chit/ium . Orti
cut ait in evangelio ; que cum nec oleum, nec nis enim qui eruditus luent m fide , fic non
lumen haberet, manfit extra regnum cxrlorum,
timuerit, revera accipit coronam virginitatis ,
A privavit k gaudio fponh , A cum inimicis cujus labor multus eft , & merces multa. An
iponlt reputata eft: apud tales enim efl /orma
intelbgis, A nofti quantam gloriam petat fan­
timoris Dei filum, virtutem autem negant ; pu­ dtps? An intelligis quanta, & quam gloriola,
tant enim in animo fuo fe effis alsfuid, dum non
A excellens fit laus virginitatis?
funt, έΓ errant. Quilibet autem exploret ope­
VI. Uterus virginitatis fandae geftavit Domira, A cognoleat feipfum, quia cultum vanum Dniim noftrUm Jefum Cbriflum filium Dei , &
colit omnis bomo, qui gloriatur in^^ôpitate, corpus, quod geftavit Dominus nofter , A m
A fanftitate, A virtutem ejus abnegaR*Virgi­ eo agonem in hoc mundo fecit , ex virgine
nitas enim talis eft immunda, A reprobata ab
fanda induit. Hinc ergo intellige majeftatem,
omnibus operibus bonis . Omnis enim arbor ex A gloriam virginitatis . Chriftianus vis efle ?
f ritHibui fuis cegnofcitur. Confidere fue dixi ; det
Imitare Chriftum in omnibus. Joannas Angela t
fuit, ut veniret ante Dominum noftrum , quo
tibs Deus inteUeSum, Quicunque enim profite­
non fuit major inter natos mulierum, angelus
tur coram Domino fe fervatunim caftitatem ,
fandus Domini, virgo fuit. Imitare igitur le­
debet cingi omni virtute fanâa Dei, A fi ve­
re in timore crucifixit corpm fuxm propter pie­ gatum Domini, A dilige Deum in omnibus .
tatem deprecatur verbum dicens : crejate , &
Rurfus Joannes, fui cecidit Juper peftur Domini,
multiplicamini, A totam mentem, A cogitatio­
qui dilextt eum valde; etiam fandus fuit, non
enim fruftra dilexit eum Donimus. Porro Paunem, A concupifcentiam mundi hu»us , A de­
licias, A ebrietatem, A-omnem amorem ejus, iu>, 07 Barnabas , (7 Titnot l<eui , tum cateris
nomina
funt
m libro- ν·Ια
II·
'A otium etus ; A exinanitus eft ab omni con- quorum
, .
.......... y/cripta
-r -_
....................
___ _ ■ ...
,verfatione mundi huius, A ex laqueis, & rcti-Eeniin omnes fanâitateni ainaiunt , A dilexebus, A impedimentis ejus. Et ambulans fu per
runt , & in certamine cucurrerunt , <7 <■.·<»·/«,/»
terram dilige, ut fit cultus tuus , A minJlS /«•w abfolverunt fine macula, hcuj inutaioics
Chrifti, & filn Dei visents. Certe etiam £;/<,
rium tuum in cœlo.
IV. Qui enim hrc fibi defiderat, magna, A it Ehjit A multorum aliorum tfnftorum repe­
excellentia, propterea exinanitur. A fe feparat
timus convet lationem futflc fandam . & Ime
macula . Si igitur hoc cup > imitat , imitare
a toto mundo, ut habeat , A vivat vitarfi di
vinam, A cctleftem, ficut angeli fandi in cultu eos fortiter. Dixit enim: leniores vatios hono­
puro, A fanâo, A in fanftitate fpiritus Dei , rate , & spiando Videt ii converjationei eorum, <7
A ut ferviat Deo omnipotenti per Jefum Chrimures tosupi .mttdmmi rorum fidem ; A itcmm
ftum propter regnum ccdonirfi . Propterea fedicit : eflote imitatores me; , fratres ,
reo
Cbnjti.
parat fe ab omnibus concupiicentiis cornons ,
Çoncil. General. Tom. I.
K
VH.

<47

CLEMENTI S

t

VII. Qui igitur Chrifto funiles faat> omni* Aia quo hofpitatur, & habitat Deus, & ambuiae
his enim
no illa hint fondes . Qai enim Chriftnm vere inter eos tn civitate fan
' fi
"a cok/b
‘ ‘ . in
*
nutecraitf fimilitudinem ejus dfonnarunt in menr apparetis mando ut laminaria, verbo vita atten­
te fua, in omni vita foa , ft tn omni conver- dentes , ft ita eritis vere laus, ft gloria, ft co­
tatione .foa, ft in verbis, ft in foftis , in jâu rona obleftationis, ft gaudium fervorian bono­
tientia, in virtute, in cognitione, in caftitate,
rum in Domino Je fu Chrifto
Omnes enim
m longanimitate , in corde puro, in fide , in vos videntes agnolcenr, vos efle femel cm bene­
foe, in amore pertefto, ft pleno erga Deum . dixit Dominas , vere femen gloriofusn ft fimOmnis ergo virgo X frater) & virgo (foror) nifi âum , & regnum facerdotate , populum fan
.fuerit omnino ut Chriftus, & ut illi, qui hint dum, populum hereditatis, hrredes promilfioeius fervari non poffunt . Omnis enim virgo num Dei , qux non corrumpuntur , nec pe­
(frater) ft virgo (foror) in Domino fan&a eft reunt.
oculas non vidit* & auris non au- .
m corpore , ft fpiritu fuo , '& pcrfeveratu in divit, & in cor hominis non afeendit, quod procultu Domini fui, & aliorum non fecedit ab paravit Deus diligentibus ipfum* 6* exfiodientibus
eo, fed miniftrat femper in caftitate , & fan- procepta ejus.
ditate in fpiritu Dei, ut placeat Domino fooB . X. Confidimus autem de vobis* fratres* vos copure, & fine macula, ftfoUicita eft, ut placeat gitaturos ea, qua necejfaria funt folati vefira*fed.
coram eo in omnibus. Talis non migrat a Do- ita loquimur
'----- J*de—iis,------■-------- , propter
---------- z-fa­
qux’—
loquimur
mino, fed fpiritu cum Domino fiio eft , ficut
mam ft. rumorem malum de hominibus impu­
feriptum eft : eftofe faniti ficut ego fa nilus fum dentibus, qui habitant cum virginibus prxtcxtu
dicit Dominus.
pietatis, ft conjiciunt animam fuam in pericuVIII. Abiit enim , fi quis nomine tantum lum, & eunt cum illis in femita, & in defer­
vocetur fandus, ut fit (ânâus, fed omnino fan­ to loli viam plenam periculis, & plenam often*
dus fit in corpore, & fpiritu, & Ixtetur fem­ diculis, ft laqueis, & foveis. Prorfus non de­
per virgo (frater') aut virgo (foror) Deo, &
cet Chriftianos, ft tÿnentes Deum ita converChrifto erus fimilis fieri , ft tales imitari . Iu
iari. Alii autem edunt, ft bibunt cum virgini
. talibus enim cogitatio carnis non oft: qui verb
bus, ft fandis in accubitu , in remiflionibus ,
fideles font, ft fpiritus Chrifti habitat in tpfis ,
& in turpitudinibus multis ; id ouod non de- *
in illis non poteft effe cogitatio camis, qux eft cet fideles, illos praecipue , qui «egerunt fan
fcortatio, impudicitia, impuritas ; idololatria, ftitatem . Alii autem congregantur
„ „
—ad ____
verba
veneficium, inimicitia, invidia, contentio, ira,Cvana, & otiola, ft ad rifom , ft ut loquantur
nxa, divifio, zelus, ebrietas, comeffaffio,four- mala alter de altero , &
ft veneorur verba alter
uhtas, fermones ftulti, contumelia , tumultus, contra alterum , ft font otiofi : team quibus no
obtreftano, muffitatio, amarulentia , excande- panem quidem edexe foademus. Alii autem cir*
icentia, vociferatio, blafphemia ,. impudentia , cumcuntes per domos virginum fratnun, & fo­
rorum , praetextu vifitandi eos , aut legendi
malftta, inventio mala., mendacium , multilo­
feripruras , aut exorcizandi èos , aut docendi
quium , vaniloquentia, indignatio, ftridor den­
ti uni, acculatio, contritio, convitium, fupplan- . cos , qujMfont otio.fi , ft non laborant quicquam ppMhgantes ea qux non funt nebeflàtatio, declinatio, negligentia, fufurratio, arro
gantia, fuperbia, inflatio, genus, forma,locus, . ria, ft per verba delicata nundinantes nomine
dtvitix, brachium camis, aftutia, ftultitia,amor Chrifti ; quos «veratur Apoftolus divinus pro­
pter multitudinem nequitie eorum , ficut ferividoria, odium, inimicitia, emulatio, invidia,
ptum eft , fpina germinant tn manibus oteoforum;
retributio malorum
ingluvies, calumnia
Ct via otiojorum piemt fpinis.
que eft idclol itrix, avarilta, qua eft radix om
XI. Quifquis vuum
enim uuuiu
otiofus
eft , xwc
fine vjwic
opere
mum malorum , amor ornatus , vana gloria ,
«...
· vu
amor primatus, audacia, foperbia, qux vocarur^eft
ft fine
fine utilitate,
utilitate, Tates
Tates funt
font vix
vix omnium,
omnium,
i,, ft
moi>, contra quam Deus bellum j^erit . Tales qui non laborant, fed venantur verba , ft fibi
omnes, illilque fimiles font homines carnjs ;
imaginantur, hanc efle utilitatem, & juftitiani.
qui entm nafu> eft ex carne, caro eft. Et qui de
Talium enim labores fimiles font vidais ottqfis,
trrra eft, de terra loquitur, & de terra cogitat;
Cf garrulis, qua cireupnvagantnr * & oberrant in­
& defidmum carni f inimicum eft Deo, W» enim ter demos in garrulitate foa, ft venantur verba
btiofa, & deferunt e domo in domum m ex- v
Jubdifum eft ifgi Dei ; nec poteft quia in came eft.
tn qua non h.ilit.it bonum, quia fpiritus Dei non
tenfione inulta, fine timore Dei , ft cum his
e!l m eo. Piopterea rede dicir generationi tai· .·
omnibus in impudentia fua prxtcxtu doârinx
ron habitabit ipintus meut in homine m faculum ,
loquuntur verba varia . Utinam autem do­
quia .-jro funt. Omntr igitur, m quo fpirnus
do res eflent dodrinx verx , ft beati eflent !
C 'mfti non eft, non eft e;us, ficut feriptum eft :
fed funt molefti , non intelligentes quid ve­
ircrfjii (ptritus Dei a Saule, & V'xavit eum Jptlint , & affirmantes qux non funt , quia vo­
lunt efle dodores , & videntur fibi fcire ea ,
rt'tn malus immiff■«< ei Deo.
IX. In quocunque eft fpiritusDei, is solun
qux loquuntur, quia mercantur iniquitatem in
uieni ipintus Dei perficit ; & qma confrntii L nomine Chrifti. Hxc contingunt multis, quod
;pintui Da. opera carmr mortificat , <3 Vtvif , non decet iervosDei ; & non audiunt dicen­
Dei, jubttciens Î3 in Jervitutem rediger» corpus
tem : Son multi doiipres fini in vobit, fratreι,
jtsuin , & a>iiiitens illud, ut altis pradicanr, fit fS ne fit:. omnes propheta. Qui enim rn vèrbo non
fignümft forma pulchra credentibus. Et diftpin
tranfgrediiur, hic homo perjeffuseft, potens domaeft de fervis talibus, dignos efle fpiritu fanJo.
>e, G m fervit ut em redigere fotum corpus fuum»
ranquam qui non reprobantur , fed erunt eleiii
coram De», & coram hominibus, in homine enim
Dei ex defideriis carnis nihil eft, prxcipue in
virginibus (.fratribus ) & virginibus (forortbut ;)
fed omnes fruâus eorum funt fpiritus, & yitx,
& vere font civitas pei ; & domus , & templum,

Et fifquis loquitur, loquatur in verbo Dei „ & β ,
eft 'in te intelligent ia, da Verbum fratri tuo: 6* β
ι«ν, pone manum tuam fuper 0' tuum; m tem­
pore enim tacendum * & in tempore loquendum.
Et iterum dicit .· ,fmt fermones veftrt ..tonditi in
gratia. Vptt< eft dnim homini ut Jaat, quomodo
■
htur '

_<4F

B F I S T O L A

VL

dfear «vhi «mW Ammv m fere/iar. ftararinrAillum adjuvat. Pulchram enimeft, ut
fefawrar aafepaâd «safe ré Amm«, Aapr üfftn* juvet agrotantes. Dixit Dominus: den
fetieaetfetie9 ft fré réfréna» swm il—irétré «re cam fenariooibus aliis multis, ft i
MV/fr pttithnttMt trig·*

ani leniunt fratribus bis donis a Do____ datis . Hoc eft pulchram ft utile fervis
Domini, ut fiusant juxta praceptum Domini,

<■1 dixit: prefer fia , tf

aft , ft fi-

■ilia j ft hoc'pulchram ft aquum reftumqub
_ . _.
----------- __ ----------------------eft* ut vifitemus vicinos propterDeum in om.
créer réundesriré ampMorDoâores «ré dama ft ni fchemate pulchro, ft in eonverfiuiooe vetoBré/âcréa/, qui portant nomen Chrifti in bl· cunda, ficut dixit Apoftdus : pair egreteit
Gtate, ft dicunt, fe vere.doftores efle, ft eir“? *ft
“ pait
■ tfaditttr
- ■■
, ft qp «m
eumeunt ft evagantur temere , ft exaltantur ,
. „
cc omnia propter amorem, quo
ft gloriantur in
camis . Hi autem quis amat proximum fitum, dift· funt ·, ft in
n cogitatione camis
faut at cercia, pré qatare
.--------- ddrir,
L-l, ft areré radere
. B his fimus fine offendiculo , ft non facia­
«s fwtt», ft par/.»; Jadirâm, quia in garruli­
mus quicquam in acceptione peribnarum , aut
tate ft in doftrina fua vana docent /âpantréa· tanquam ad pudorem aliorum , fed diligamus
«réwrérnr, ft eriwvré ornare verferare perfafie·· pauperas ut fervos Dei, ft praveniamus eqs
nar fnpintie ipetane , j«x/· «nferéarere princi- vifitantes. Hoc enim pulchrum coram Deo, ft .
P*nt, bttris, ft fpiritnj, pii tfitu coram hominibus , ut fimus memores paupe­
e$ in filitt inehedeentia, inundant atimdeniiMene rum, & diligamus fratres, & peregrinos propbttjto fecnli, if ·*» Jeutn&ate dedfrineat Cirijti. * ter Deum , & propter eos qui credunt' in
Ex complemento enim fermonis homo nolci- Deum, ficut didicimus ex lege, ft Prophetis,
tur. Venimtamen fi accepifti vrrbuta feientue, ft Domino Jefu Chrifto de amore fraterno ,
put occafionem doftrins , sut prophétisé , aut ft hofpitaliratc ; quia hoc fiiave , ft acceptum
snunfterü , benedic Deo , qui juvat omnem eft vobis; propterva quod rarsrr oa/ eftit deBi
hominem, nec invidet, Dee usquam, f«i areas Dei. Mollis enim verha (lifts de amore fra­
fevréré dre, ft aes exprebrat. In domo igitur, trum, ft de amore hofpltum, valide enim diquod accepifti a Domino, infervi fratribus ipi- fta funt verba omnibus facientibus ea.
ntuallbus, prophetis , qui
c ’ fetant verba Domi-C
— r
XIII. Q fratres dilefti! quilibet aedificet, ft
ni t 'ft enarra dona , que accepifti
ii Ecdefia ■ confirmet fratres in fide, quod unus fit Deus :
iltt in
ad adificationem fratrum
in Gnrifto
______
________ , ut fin»
"
"" “
‘ noram eft
“ : Rnrfits
“ ' ft
* hoc
‘
hoc
manifeftum
, ft
bona , ft abundantia , que adjuvent homines pulchrum , ne quis derideat proximum fuum.
Dei, fi vere apud te funt.
Iterum autem decorum, & pulchrum eft, ut,
XII. Porro autem hoc pulchrum , & utile
qui in timore Det colunt cultum Domini, om­
eft» uk quis vifitet orphanos ft viduas , precines Deum colentes colant ; itaque oportet ut
pate pauperes , habentes liberoq multos ■ ante recordentur uttfftMt tffè mmItμη dr aperarre/ fe**
omma autem domefticos fidei , qui fine dubio <·/; ft hoc notum, &manifeftum eft, propteopus habent, ft pulchri funt , ft fpeciofi fer­
rea petet » peenee
etfxtntiUt epereriee
vis Dei, five vere font homines veritatis. Por­ :» tittffiet /«rin , tales operarios qui Jtetnt ft
ro autem etiam hoc elegans eft, & juftumft pul­
proferunt et^te fintotmt vtritetit, operarios
chrum fratribus in Chnfto , ut vi fi tent exagi­
ereitfentt/, operarios fideles , operarios
tatos a fpiritUxi ntetir, ft orent, ft exorcizent qui funt fex;re«adi, operarios qui eperaa/wr
Caper cos prudenter orationem acceptam coram ferae abxnt
ferit,, fed
cihae aueenteat
nennentent in viciferw pa
y*/ perit
/M ciliate
Deo; non in verbis ornatis, ft multis difpofi-^raar rerrure, operarios quifiint ficut Apoftotis ft pnepararfs, ut videantur hominibus clo- li , operarios imitantes
‘ zfilium
**'
m patrem ft
, ft
queutes ft felicis memoris, fimiles tibix, qua fpirisum fandum , qui
. i foiliciti funt de falute
nat fonum , aut cymbalo fonanti garrulitates hominum
m:: non operarios af/rturm, non ope­
eorum, ft nihil juvant illos, fuper quos exor­
rarios , qui fepntent tintèrent Dei , tf jnfiitinne
cisant , fed in verbis terribilibus loquuntur, ft nt negetintientaty nou operarios , fni ner leneterrent homines verbis fuis, & non faciunt io diffienene, & vtr^f dnlcie decipiunt ctrdn finepli
fide refta, fecundum doftrinam Domini , qui
tinnty npn operarios, qui fimiles funt filiis lu­
dixit : Hsc genar ara exit nifi in jejunio, 6* ara- cis , cum non firit lux fed tenebra, fnemm βtfew- perfeverante femper, ft in mente atten­ nii efi perditie, non operarios operantes iniqui­
ta ; φ fanfte rogent ft petant a Deo, in gau­
tatem, ft nequitiam ft fraudem , non opera­
dio, ft omni vigilantia , ft caftltate , fine odio rios dolofba , non operarios ebriofoa ft infide­
ft malitia . Sic appropinquemus ad fratrem , les, non operarios, qui negotiantur inChrifto,
aut fororem aegrotantes , & vifitenuis «o* ut non deceptores nec avaros, nec inimicos. Propaequum eft, fine fraude , & fine amore pecu- _ terea fpeâemus, & imitemur fideles illos , ur
' ntar, fine tumultu, ft fine garrulitat· , & non " nos geramus decenter in Domino , ficut pul­
( in fcheraare peregrino pieta.is ; ft fine fuperbia, chrum, &rquum eft vocationi ooftra, ftprofed in fpiritu demiflb , & huipili Chrifti . In\ feftioni noftre . Sic ferviemus, ft placebimus
jejunio igitur, ft precibus exorcifent , non inx coram Deo in reftitudme, ft juftitia fine ma­
verbis ornatis, ft dilpofitis, & ordinatis doâri- cula , ce&itniuei kenn , ύ* nnkbre cerpHt^Dee ,
nse, fed ficut viri , qui acceperunt, donum ferticat cernat bentinikm . Hoc epHn pulchrum
nationis a Deo, Gratir etctpifib
eft, ut Deus glorificetur in nobis in omnibus
fidenter ad laudem Dei in jejuniis , ft preci­
Arnen.
bus, ft vigilia veftra perfeverante femper, cum
fa&is aliis pulchris , mortificate opera , carnis
Explicit EpifioU prou Cieneentin.
in virtute miritus fim&. Talis eft templum fpjritus fanfri Dçi. Hjft e^cit atanonia, ft Deus
Ctncii Gcwli Tchn. 1
BJUSK *

■ W'

I5t

CLEM B N T I S

L

▲dextram noftrtm iavohitam veftibus: tuae imus
EJ ü S D E X
quo dabit nobis Dominus.
1IL Porro fi incurramus m focum, ubi noa
eft ftatff ΰηφ», fcd omnes fout fixai, dc mcipiunt iUpm fratrem qui venit ad eoa *, an­
nes, q^fimd ibi, miiuftrent ei âc cuneat etuta
EPISTOLA
VIT.
in omnibus folliate, voluntate bona ; tile au«
I. XTOfo autem friatis, fratres, ut, quomodo rem frater, ut par eft, dt dicat ifte frater fe.
V fuerunt convçrfetioncs note in Chrifio ciis, qui funt in illo loco : Noe firn&i cum mu­
cum omnibus fratribus noftris in locis, ad qu« lieribus nec edimus , nec bibimus., nec minivenimus, fi b*c vobis placent in timore Dei, ftrant nobis mulieres, vel virgines , ,fic mulier
res non lavant «abis pedes , nec ungunt nos ,
etiam vos convertemini fo Dominç. Nos au­
tem , Doq nos adjuvante , ita convertamur . & noti conveniunt nobis mulieres, deque dor»
mimus ubi dormiunt mulieres ; ut fimus fine
Cum tfogfofc; non habitamus , & inter illas
in omnibus
nihil habemifo negotii ; dc cum virginibhs nec reptehenfione
--------------------------------, , ne quis in nobis ofedimus nec bibimus, & ubi dortnit virgo, nouBtendatur aut impingat,
/ „ . fic
2, mu
. i nifirantes fox om­
dornnmufffiec lavant mulieres pedes noftros , nia fimus
'
’ fine offendiculo
«■ ·· · omni homini : ficut
, nec ungunt dos, & prorfus ubi dotfoit virgo, isominesigitxr fcientes timorem Domini, pdrfuat
qux viri non eft, aut filia nubilis, non dormi·* demus hominibus, Deo autem mamfefti fumus.
IV. Si autem contingat , ut nos recipiamus
mus: etiam fi fit in alio loco fola, non pemojn locum , ubi vir non eft ; fed omnes fun(
ftamus ibi.
Si autem accidit, ut opprimit nps tempus in mulieres , fic virgines fideles , cogantque nos
loco, five in agro, five in urbe, five in villa , pernoâare in illo loco,, vocamus omnes illas
in quo loco nonis occurrunt, & reperiUntur fra­ in unum locum ad latus dextrum, & rogamus
tres, intramus ad eum qui frater eft, deeoepn- eas, quomodo agant, tanquam aliquid ab illis
difeere velimus , dc videntes mentem earum ,
vocamus omnes fratres, dc loquimur cum illis
verba exhortationis & honeftatis, dc qui inter loquimur cum illis, ficut decet , ut homines
timentes Deum; & quando congregatas veniunt
nosfciunt loqui, loquuntur vigilantes, & cinâi,
& verba gravia, fic reverenda , dc fobria in ti­ omnes, & videmus , quomodo in pace funt,
more Dei, fic ut placeant Deo in omnibus,& —
loquimur
n------ - —
cum
.................
iliis verba
-— ...........
caftitatis
.................
in timore
ut excellant , fic praeveniant illos in operibusCDei, legimus illis feripturam in verecundia, fic
bonis, fic fint in omnibus fine fuco: ficut pul- in verbis adftriâis, fic gravibus timoris Dei m
omni gravitate, & metue firi&a , tanquam ad
chrum. & juftiun eft populo Dei·
II. Sm autem contingat, nos longe abeffe a aedificationem, dc confirmationem earum faciem
tes omnia, & cum illis-, qux focis, prout judomibus, fic propinquis , fic inclinent fe dies ,
fium eft; loquimur in Domino. Si autem in­
& obruat nos tempus vefperx , fic cogant nos
fratres per
fic
ut maneamus clinet fe dies, & tempus vcfperr ingruat , ut
apud ipfos, ita ut vigilemus cum ipfis , fictut pemodemus ibi , eligimus mulierem veftnlam
audiant verba ianda Dei, fic faciant , fic alan­ & modeftam prx aliis omnibus, & dici mus ei,
tur in verbis Domini , ut eorum fint memo­
ut det nobis locum privatim, quo nec mulier
res; dc offerant nobis panem & aquam > fic veniat, nec virgo; & illa mulier vetula afferat
quod praeparavit Deus : & voluerimus , fic fitb- nobis lucernam, fic quicquid nobis eft neceffarium afferat nobis , utpote qua? ex dileftione
mitfarnus nos pernoâare cum illis , fi eft ibi
fratrum adducit quicqUid eft neceflarium ad mivir fandus , ad ipfum ingredimur , fic mane­
mus, fic ipfe frater parabit, dc ordinabit quicniftcrium fratrum hofpitum. Vetula autem ...»
illa
quid nobis eft neceiiarium, dc iplc miniftrabit *^cft, quae in cogitationibus multis tempore mul-

s

nobis , fic ipfe lavabit nobis pedes , fic unget
to perfpeâa eft , fi educavit liberos , fi excepit
nos oleo, fic ipfe ftemet nobis ledum , in fi- bofpites, fi lavit pedes fandiorum. Et hxc, cum
dticia Dei : fic dormiemus . Haec enim omnia venerit tempus fomni, recedat, eatque domum
frater ille fandus, qui eft in loco illo, in quo in pace,
manemus, faciet per temet ipfum, ficminiftra­
V. Si autem recipiamus nos in locum, & in­
bit fratribus , fic finguli fratrum , qui funt in veniamus ibi unicam mulierem fidelem folam,
illo loco , miniftrabunt cum ITIO omnem rem nec quifquam alius ibi fit, nifi illa fola, non
fratribus neceffariam. Nobis autem mulier, qux fiamus ibi, neque oramus ibi, neque legimus
eft puella, aut qux habet mantum illo tempo­ ibi fcripturas, fed fugimus ficut coram facie ferre , ne fit ibi,. live dives, five filia nubilis, fi­ pentis, & tamquam coram laqueo peccati. Ne­
ve ancilla chriftiana vel ethnica ; fed foli viri
quaquam autem mulierem fidelem fpemimus ,
cum viris fint.· Et fi videamus , opus effe ut abfit ut tale cogitemus de fratribus in Chrifio;
ftemus fic oremus propter mulieres , fic loqua­
fed quia fola eft : timemus , ne quis imponat
mur verba exhortationis, fic aedificationis , vo­ — nobis ζ·’τ*μ* in verbis mendacii, corda enim hocamus fratres fic omnes forores fandas fic Vir­
minum m malo pqfita funt , fic obfirmata,
gines , & omnes mulieres , qux ibi funt , in
ne demus occafonem illis, qui volunt, ut teneant
omni modeftia fic in figura decente , ut ve­ occafionem poft nos, & loquantur de npbis miniant ad obledationem veram, & qui inter nos
1', ut nemini fimus offendiculo. Proptereo am­
kiunt loqui , loquimur & exortamur illos ter­ putamus occafionem eorum , qui quorum ut apmonibus, quos Eleus nobis dedit. Et tunc ora­ ptebendar.t poft nos occafionem . Propterea eave
mus dc fa lutamus viri viros : uxores autem fic mus, ut nemini fimus fifnfioni, non Judao ,· non ’
, virgines involvant manus in veftibus fuis , nos ethnico, nec ecclefia Det ; nec petimus qu;cqi<am
nebis folis utilitatis, ftd id quod utile eft multis
qtiam in vigilia, dc in omni verecundia tollen­
tes oculos lurkirn verecunde, fic in omni figu­
ut ferventur : neque enim nobis prodeft , ut
ra decente involvemus manum noftram dex­
quis offendatur propter nos . Caveamus ergo
tram vefto noftra , dc tunc veniant fic telutcnt
loilicitc omni tempore, ne impingamus in fra-0
tres,

i»

EPISTOLA

Vit.

iJ4

fcrutemur ,a Lege ad Nbntm
Teftaaaemum. Et pukhfem enim hoc, ft ntiw friamus, quot homines , ft qui pe­
rierim* per feminas, ft quantam, ft quot femi­
nat perierint per viros propter frequentationem,
rfe invicem frequentarunt: porro etiam fe.
oftendo quot ft qui viri'eum viris habita-

**·» ftdiMcenw eoa menteturUta per hoc, A inquiramus ft
ut fimus illis cnmdiculo .

Si tom pêepter ei-

a
dmu
trifiitiet jfieitetr frOtrt aut affafefeo*, aut
hubuMtur, «t /eeurfeffiratur, um «nfeteuM/

fe «twav Âri. /mptvr cibetm fta* Mvifr eauv,
prapftr fOM* merfter efi Cbrifius· Sic ttm pec­
tentes ft /rwftvr vefiros, & colapJtes impingente/

copfcieittia fermai fejffeM, fe cieifietm peccatis . verint pmni
Si enim propter eibotm fcandalieatur frater , di- nem peril
camusnoafideles ft menuav carnem ms ejures, tatis fine
w /raHwa nefirtsm fcaudafaatmus . Huc autem\
νΠΙ. Et

manifeftum, & notum eft, taomnia facit quicunque verp diligit Deum,. qui
.
lem fuifle Jefe
fidelem, & prudentem, de
luit Chriftum,
* tepientem, &ju uih', ft pium in omnibus. Nonvere portat crucem fuam, ft indC.
Z‘.
& diligit proximum fisum , qui cuftodit
Λ " ani- i- nepulchritudi
__ z
hujus cafti, & pe& concupi• mam fuam, ut nemb ipfi ut offendiculoi,, ne-«—* -ut
ne- vix —
mulier?
concupifcentia , cum non fe
que quifquam offendatur propter eum , & mo-Bfubiiceret, & i
t, & faceret libidinem ,
ïnes ,& ft voluntatem ejus, in omnem affli&onem, dé
riatur, propterea quod frequentat virgir
habitat apud eas , quod non decet, in defiru- in omnem cruciatum coniiceret virum juftum,
Oienem eorum f«i vident, & audiunt malas con- ufque ad mortem in teftimoniofalfe: Deus au­
verfetiones tales offenfionis ft periculi, ft pro­
tem liberavit illum ex omnibus malis, <pueve­
pinquas morti, quod non decet Chriftianum
nerant fupef eum per uxorem vilem. Videte ,
Beatus autem homo, qui cavet, ft metuit om­ fratres, affiduitatem afpedus corporis Ægyptix
nia propter caftitatem.
illius, quomodo yrferit virum juftum: propte­
VI. Si autem contingat, ut eamus in locum, rea ne fimus frequenter apud mulieres, & vir­
ubi non eft Chriftianus, & cogapt nos ibi pau- gines; non enim hoc prpdeft illis , qui volunt
Cps dies, fimus fapientes, iffimplices ut cofamvidere lumbos fuos in veritate. Oportet enim
ne fimus ficut
fed ficut fapientes, diligere forores in omni fenâitate, δί cafti ta te,
in omni eruditionb timoris Dei , ut laudetur & omni çomentioue mentis , in timore Dei ,
Deus in omnibus per Dominum Jefum Chri­ non frequenter cum illis convariantes , nec afftum, per çonverfationes veftras caftas, & fan- fuefeat 'pes nofter effe apud eas omni hora.
&as; fi enim edimus , if fi bibimus , if fi quid G IX. Non audivifti de iampfone Nafineo, cum
aliud facimus, uf ad glariam Dei faciamus ,ut quo fuit
-■-··
— , viro forti ? is vir Nafifpiritus Dçi
omnes videntes nos agnofeant, nos effe femen rxus fuit, & fanâys Dei, & fuit in fortitudi­
benediâum, ft fimâum , filios Dei viventis , ne, & robore ; mulier illum, perdidit per cor­
in omnibus, in omnibus verbis, in reverentia, pus vile, & jier concupifccnnam malam. Non
in verecundia , tn reditudine , nt in nulla re ^cfto ficut ille ; noris te , & noris menfiiram
gentes imitemur, neque’fideles hominibus fi­
tuam: uxor autem viri animas pretiofas vena­
mus fimites, fed in omnibus alieni fimus a
tur; ideo non fuademus omnino viro , utfemalis , ft'ne projiciamus fandtum canthus , & deat apud uxorem viri , nedum ut quis habi­
tet cum filia nubili , aut ut dormiat ubi dor­
margaritas porcis; fed in omni difciplina, ft in
omni fcientia, ft in omni timore Dei , ft in mit, aut ut fit frequens cum ea . Hoc enim
omni inflantia mentis glorificemus Deum - Non dcteftabile : & reprobatum eft timori Dei.
enim fervimus ut ebrie gentes blafpfiemantes
X. Nonne docet te illud Dividis, quem in­
in deliciis fuis , in verbis deceptionis propter venit, Pens virum fecundum cor fuum., ho
fidelem, perféâum , fandum , verum ?
impietatemfuam. Propterea non pfallimus gen- _ çninem
,
tibus, neque legimus illis feripturas, ne fimus D
~ Hic: pulchritudinem mulieris vidit, dico autem
limites pfaltentibus , aut pulfantibus citharas, Batbfeba, videns purificantem , & lavantem fe
aut canentibus yoce, aut ariolis, ut multi,qui nudam. Hanc vidit vir iandus ft vere captus
In his vertentur, ft hec faciunt , ut fatientur eft defiderio afpeâus ejüs. Videte igitur, quan­
buccella panis ftultitia, & propter mixturam vita mala commiferit propter mulierem, ft pec­
ss pM», euntes dF pfalienter pfalmos Domini in cavit Vir ille juftus , ft precepit occidi mari­
terra peregrina gentium , ft facientes quod non tum ejus, idque in pjstliQ. Videt ia , quot do­
decet . Nolite ;ta facere , fratres , ora­ los malos ftruxerit : & fecerit, ft occidit prop­
mus vos, fratres , non miniftrentur hxc inter
ter concupifeentiam mulieris cede, David qui
vos; fed impedite eos, qui fic elegerunt fibi , Cbnfius Domini vocatus eft. Difce, o homo ,
ft convertentur in fatuitate , ft (mltitia. Non
fi enim viri tales per mulieres perierunt , quenecdfe eft, fratres, ut heç fint. ftogamus au­
nam tua juftitia, aut quis tu inter fandos, ut
rem vos, fratres, juftitic noftrc , ut heee ita cum mulieribus, ft virginibus converteris node
fint apud nos in exemplum fidelium,*qui cre­ dieque in .dementia, multa fine timorq Dei ?
Non, muo
fratres , , nun
non nu
lie cuuvcuctuui
converfemur kluuuuih
fecundum
dituri funt. Simus ex ovibus Chrifti, in omni juftitia, & in omnibus converfationibus fan-E ruinam eorum, fed fimus çiemorcs verbi dicen-.,
ftis, & réélis , convertentes in reftitudine , & tis de muliere . waaas ejus tendunt laqueos, &
in tenftitate , ut decet fideles , ft, oKfervante^ cor ejut parat retia jufius autem eripit fe ab'
honeftos, & verecundos, ft fandos, glorifican­ illa.t if impius cadit in matius ejus . ideo ca­
tes, ft magnificantes , & fitis adornantes om­ veamus, ne habitemus cum filia nubili nos fan­
di ; non enim pulchrz, neque jufte funt tales
nes coopérantes . Vos enim cftil gaudium no
finem, < cerona nefira , ft fees poftra ft vita çonverfationes fervis Dei ·
XI. Nonne legifti de jfmnone it Tbamare
noftra, fi fiatis in Domino, fidelefque , ft reâi
vere fitis fe,omnibus fe I%minOs Amen.
liberis Davidis’ Ifte Ajnnon fororçm fuam con­
cupivit, & humiliavit, ft non pepercit illi, quia
VII. Confideremus igitur, fratres, ft videa­
mus , quomodo converted fiierint omnes Pa­ concupiverat illam concupifcentia abominanda,
tres jufti toto tempore habitationis vite fux .- ft fuit malus, & impius propter conluciudinem
cum

h, ft

|

W

V
tgj

CLE

M E N T I

S

I.

' >J(r

illa, qux n«n erat in timore Dei, & fecit rw». ■ XV. fit ne nimis longum faciamus fermotb/uiiuiilm in l/rttlt. Properea non oeortcr, nem noftrum, quid diftum eft de Domino Jo­
Λ non decet, ut convcrfemur in rifu, & rela­
in Cbrlft» t Ipfe, Dominus eum duodecim, dixatione cum faroribus, ted cum omni caftitate, Ripulis fiiis aihduus fuit quando venit io mun­
dum. Nec hoc folum, verum etiam, cum eos
& fanftitate, & in timore I>>mini.
mhteret, binos binos mify pariter , viros cutu <
Xli. Non legifti de ûmilia Xe/raMwry filii
Davidis, cui dedit Deus fapientiam , & Rien* viris: mulieres autem don mill» hint cum il­
tiam, & magnitudinem cordis , & divitias, dr lis; tn neque in via , neque domi habitarunt
Gloriam -multam pna omnibus hominibus ? & cum mulieribus , aut cum virginibus . Et fic
placuerunt Deo in omnibus . Etiàm ipfe Do­
hicpcr mulieres periit, & roooflit a Domino.
XIII. Non legifti, & fois de Prhtbjterii ilhs minus Jefiis Chriftus, cum loqueretur cum ilin diebus Sufanna \ qui, quoniam frequenter fue- la muliere Samaritide ad puteum feorfim, & dipint cum mulieribus , & contemplati fuerunt
fcipuh venientes Yeperirent eum loquentem cum
pulchritudinem alienam, ceciderunt in profim» ea, mirati funt, quod cum muliere ftaret, <7/idum concupifcentix, & non invenerunt ut con­ qneretur, Jefus. Nonne hic limes eft non dimecurrent fe in icientia caftitatis, fed venditi funt Bvendus, & feopus, & exemplar omnibus famia mente mala, & furrexerant contra Sufannam
liishominum7 Nec hoc folum, fed etiam poilbearam, ut corrumperent eam? Illa autem non quam furrexit Dominus a mortui», & veniret
perfecit defiderium eorum tùrpe, fed manifefta- Mana ad fepukhrum currens, & cadens ad pe­
vit Deo, & liberavit eam Deus e manibus fe­
des Domini, & adorans eum, dcquxrens eum
num impiorum. Nonne igitur oportet nos hor­
apprehendere, ipfe dixit ei : noli me tangere ,
rere, & timere ab illis, quia ifti fenes, Judi­ nondum enim afeendi ad Patrem meum ; Nonne
ces, & presbyteri populi Dei, deciderunt ab ho­
igitur mirabile eft de Domino, quod non pernore fuo propter feminam7 Non enim «recordati «tnifit Mariae mulieri beatae , ut tangeret pedes
*funt,diûi illius: AWt contemplari pulchritudinem ejus ; tu autem habitas cum illis , & tibi mlalienam t & pulchritudines mulierum multo/ per­ niftrant mulieres, & virgines, & dormis , ubi
diderunt . Et cum,-uxore viri ne [edens . Et ite­
illae dormiunt, & lavant tjbi pedes, & ungunt
te mulieres 7 Vx tali menti , que non jufta
rum ejus qui dicit : mm quis pomi ignem in finum fnum, &veftimenta non comburit? tuet am­ . eft! Vx tali menti, qux eft fine tinaqrc ! Ve
bulat vir fuper ignem, & pedes ejus non adurun­ jxuio audacix, & ftultitix, qux eft fine timotur 7 fie quicunque intrat nd uxorem viri, aaa pu­ C re Dei ! Nonne condemnas te ? Non exploras
rus eft a malo, neque evadet quifquit accedit ad
te7 non nofti te , & menfuram tuam ? Haec
earn. Et iterum dicit: A’r defidsrer pukbritudifunt fidelia', hxc refta, &juft< Hi funt limi­
nem maliens , ne 'captivum te ducat palpebris tes non diifiovendi illis, qui fincere converfanfuis: neque contemplare virginem, ne pereas inde- tur in Domino. Mulieres autem multat fiuiftx
fiderio ejus, & cum muliere canente pulchre ne fis miniftrarunt faniiis e pejfefionibur fuis ficut mifrequens. Et qui putat fe flare, videat ne cadat. niftravit Sulamitis Elijie, fed cum eo non ha­
XIV. -Videte qux dixerunt etiam de Prophetis bitavit, & ipfe propheta in domo feorfim ha­
viri fandi, & de Apoftolis Domini noftn. Vide­ bitavit ; & cum mortuus eflet filius ejus voluit
bitis nullum ex fandis frequenter fuifle cum Vir­
fe proficere ad pedes Prophetx, & non permiginibus, aut cum uxoribus virorum juvenculis,
fit minifter ejus, fed vetuit eam, fit dixit Eliaut cum vidais quarfugit divinus Apoftolui. I ntelli - fa puero : dimitte illam, quia anima ejus ama­
gamus in timore Dei converfationem virorum fan­
ra eft . Ex his igjtur oportet ut intelligamus
dorum . Ecce reperimus quod feriptum eft de Mo- habitationem eorum ; Domino Jeft> Chrifto
fe& Aerone, converfationes , & habitationes eo­ _ miniftrarunt mulieres e poflêflionibus fuis, led.
rum fuiflê cum viris , qui ad ipios ie conver­ Ucum ilio non habitarunt; etiam Apôftolis, et­
terunt . Ita enim Jefus filius Num·, & mulier iam Paulo, reperimus miniftrafle mulieres fed
non fuit cum illis , led ipfi foli fande mini- cum illis non habitarum : fed verecunde , &
ftraiunt coram Deo, viri cum viris. Non hoc
fanfte , & fine macula converfati funt coram
Colum, fed docuerunt populuift, ut quoties prô^
Domino, & abfolvvtunt turfum fuum, & acce­
fici iceretur exercitus, omnis tribus feorfim properunt coronam fuam a Domino Deo Omnipo- <
ficiceretur, & mulieres cum mulieribus feorfim
tente .
fequerentur poft exercitum ; viri autem ieorfim
XVI. Ideo rogamus vos , fratres in Domi­
in tribu fua . Et juxta mandatum Domini fic
no, ut hxc fervemus inter nos ; & hxc cogi­
profedi funt, tanquam populus lapiens., ne ef­
temus , ut nox in vobis unum fimus , & vos f
fet conturbatio ulla propter mulieres : quando
fitis unum in nobis, & in omnibus omnes nox
proficifcebatur exercitus eorum in fchemate pul­
fimus una auima , & cor unum in Domino ·
chro & ordinato , profefti funt fine oflendicu- Qpicunque novit Dominum, audit nos, & qui
lo. Sic enim Scripturae facrae teftantur ad ver­ non eft ex Deo, non audit nos. Qni vult ferbum: Cum tranfirent filii Ifraeht mare Supb , pvare ianftitatem in vbrirate, audit nos; bc vir­
laudarunt Mofes & filii ffraehs laudes Domini , ago, qux in veritate .vult forvare virginitatem ,
dicentes . Laudemus Dominum , quis laudandus
audit nos, &qux non fervat virginitatem luam
eft valde. Et pofteaquam Moles ceflavit a lau­
in veritate, non audit nos.
de , tum Mariam foror Mofii, CT Aeronis acce­
pit cymbalum in manus fuas, & exiverunt om­ Deinceps valete in Domino, ôt gaudere in Do- .
nes mulieres poft eam, & laudaverunt cum eâ,
mino omnes fanfti. Pax &. gaudium fit. vomulieres cum mulieribus feorfim , & vin cum
bifcum a Deo Patre per JefumChriftumDominum noftrum. Arnen.
K
yiris feorfim. Porro etiam Elifam & Gcbafi &
filias Prophetarum pariter» rtperimus habitafle
in timore Dei , ,& hofpita non fuit eis . MiExplicit Epiftola fecunda Clementis difeicbam & Prophetas omnes pariter fic reperimus
puli Pelei.
habitafle in timore Domini.
JOAN-

ij8

DECRETA.

«J7

■ joxkw,, dom.nic. m.nSI

A'd find non decrijidtbr « tU»i praeipm . ,

_...____

-wip.*..

IM

SUPERIORES EPISTOLAS

CLEMENS PAPA

EX DECRETO GRATIANI.

Λνη.τλτιο.

T)Ro gmulal* hifce Clementi* , difcipuli Apoftolorao»,
J. dowm iafctiptii litdrl* pugnat Wetfteniu*, Λ
celebratur Miffa, presbyterium laiati
quidam non contemnendis' argamentis . Principio aflert
. ingredi «ea prafumat.
teftimonlum S. Hieronymi contra Jovtoianum Lib. 1.
sCains bnc funt vecba; Hi (nat mnuh, f»»r fa/ravit
Γ>· cenki <
Sacerdotum, aliorumque Clericorum Ecclefic d:ft.
··■ aerejt/er, ftd ' uelunmi f.ftrr rtgaam Ç eJeran. Jld
S*cerd<>1er V CZrwSas faccrfer ffafteli Petri , cajat Pruilai
ferviemium honoro , a Ikicorum loco diferete •-m alMiunJlftfetot rmirrien , Jcriiet rpifialar ,
pent
apparere convenit . Quamobrem nulli laicoium
eteaet» fenn de vtriinilMlr, fur. tat· eeaiettttit &c. Ad­
___ —
dit aliud argumentum ex S· Epiphanie Her. XXX.
β liceat in eo loco, ubi fikxrdotes & reliqui Clequa eft Eb ioni tarum nom. XV. ubi ait - haretico* illo*
ilio« rici confidunt, (quod presbvterium nuncupatur)
argui a Clemente eplftolis encyclici», qua* legi ait in faoptftoli,doceri_______________________quando Miffa celebratur œnfiftere, ut libere ac
Aitecdefiis; in,qnibus epiftoliadoceri affirmat virginita­
«iebrui.
cflerri
honorifice poflint facraoftCl*
exerCCTC.
tem,quam Ebionln* nonirecipiant :· laudibus
·■
- · Ellam,
·■
Davidem, 8t SampTooem « a quibus Ebionita abhor- *
rent. Utraque hac ficut nufpiam leguntur in decabii»
vulgatis eplftolis. Clementis ad Corinthios,- ita vififltm
perfpicue in utrdqna hac apparent. Demum in uttaque
nae epiftola nihil occurrit oppoCtum moribus ecdeG»
£x wtuftiffimo Codice Luceufi annorum circiter
Chriftiana priori* factdi, quo Clemens floruit.
miUe en Epiftola B. Clementi; ad Jacobum.
■ Verum arduum mihi eft admittere , tt pro flneeri*
agnofeere epiftola* tota plasm antiquitate , it ad hoc
ufqne faculupi ignotu. Neque enim facile coacefleriia
I. Epifcopus irreprebenfibik* fit, non fideijufHtbaaqymuni ftrraonetn de illi* habere ia fragmento a
for, riec advocatu* litium, nec aliis curis negoVVetftenlo produâo, quod hoc argumento evinco. Hie­
tiorum
mundialium perplexus . Presbyter pudi­
ronymus in Catalogd Scriptorum EcdeGafticoruni Cle­
mentem non negligit, laudatque ejus epiftolam primam
cus, carceres vifitet, & peregrinos iufcipiat, da­
ad Corinthios; meminit dt fecunda > quam tamen non
habeat.
ab omnibus admitti affirmat . Profeâo non (iluilTet & — teras aequales
— χ-------- ---------------gemina* altas fl noffet. Quo ergo fpeAavit in te(limo-v>
II. Diaconi tamquam oculi, & aures Epilcentoillo, ex libro contra Jovinianum produâo? Arbitror
Λ
-z
"·
—
1
-----------'
—n---------------------pi fint. Cathecumini
inftruanttir.
pra~ oculi* habui fle epiftotam ad Corinthios fecundam ,
>n qua forte de virginitate prolixisr (armo habebatur ,
De Perception, cujut [apra.
quanquam enim i* modo non legitur, non eft cur quifpiam miretur, neque enim integra ad uo*. pervenit, ut
III. Sacramentum cum omni timore Deifitr^
eruditi* omnibus exploratum eft. Nihil moror S. Eplvetur a Prcsbyteris, Diaconibus , & Miniftris.
phannii teftimonium , nam Illud expetitum eft ex epiftoIV. Communio in craftinum non fervetur ,
II*Clementis, qua tunc
<« talrfir. Profeâo
ex tc^imonio S- Hieronymi dilanm* nullas alias Cl*fed cum timorb Dei iumatur ; ac Clericus uec
mgntis epiftola* state illa in eccIsGis legi confucvifle ,
. celeriter cibof accipiat.
ni G ad Corinthio* gemina* ·
V». Vafa facrarii, vel vêla vetufta uftulentur,
Quod vçro ait VVetfteniu* , nihil in otraquf hac li­
ter* occunere a motibus stati* illius abhorrens ufque
& infacro fonte pulvis obruatur.
«deo Wun non judico, ex earum enim leâione depreVI.' De palla nullus mortuus obruatur , nec
hendifle mihi vifus fum nefeio qu« veftigia Monacha­
Di’aconus imponat, vella, & pallas Subdiaconus «
tus, nempe ccctu* hominum, qui morum fantbrnoniam
lingularem elegerint, quod per m*Xi me elucet ilf verbis:
in Sacrario lavet.
<-

^DECRETA ALIA S.CLEMENTIS

u

uX

^ADMONITIO EDITORUM/
Hfia bic Jabficimus.fi at uta S. Petri eruta funt (x appendice ad opera S. Leonis, quam
Ballerini fratres^ editioni a ft adorea ta operum S. Leonis tomo III. pag. 674. eu mf
Cod. capituli Veroninf.s eruerunt. Quamquam vero nibil novi continent, cum fere omma
fint in epifl. II. S. Clementis ad jacobum i ne quid tamen defit in bac côllcéltone pru-

tereunda non duximus.
Pracepta S. Petn de SACKÂMENTIS.
confervandts.

Dcorpori^ Domini gravis inferatur injuria . Com­
munio enim corporis Domini fioftri Jcfu Chi 1.
fti, fi negligenter-erogetur, & presbyter minora
non
curet admonere/pfficia, gravi anathemate t
Clemens Jacobo carissimo.
& digna humiliations plaga feriatur. Certe ta­
Uoniam , ficut « beato Petro apoftolo ac- men in altario holocaufta offerantur , quanta
cepimus, omnium apoftolorum patre, qui ybpulo fidficere debeant. Quod fi lemanierinr ,
in craftina non rrierventur, fed* cum timore &
Clave* regni cœleftia accepit, qualiter tenere de.
bemus de Sacramentis , quae geruntur in Santremore clericorum diligentia confumniantur .
âiâ, te cx ordine no* decet imbuere . Tribus Qui autem refidua corporis Domini , quae in
enim gradibus commiffa funt Sacramenta divino­ facrario relifta funt confumunt , non ftatim ad
cojnmunes accipiendos cibos conveniant, nepurum lecretorum, id eft presbytero, diacono,&
xninirtro, qui cum timore & tremore clericorum Aant fandae portioni commifceri cibum, qui per
aqualicos digeftus in feceifum funditur. Si ergo
reliquia* Sacramentorum corporis Dominici cuflodire debent, ne qua putredo in facrario inve­ mane dominica portio editur, ufque ad fextam
niatur ; ne cutfi negligenter agitur , portioni, jejunent miniflri, qui eam confumpferunt ; & fi

Q

-

.

tertia

r

159

;

D EC 1

E T A

i

6q

tertia vel quarta hora acceperjnt , jejunent uf- A mus malitias fatana . Univerfa haec cum man-,
que ad vêfperam. Siciècreta fanftifcatione «> fue tudi ne, ecdefiaftica qomplenda firm minifte-,
ria. Negotium enim Dei noa decet negligenter
terna cuftodienda funt Sacramenta.
De vafia fane facr is » ta gerendum eft. Àlta* expleri. Iterum atque iterum de fragmentis do­
rit palla , canthara , candelabrum & Oleum fi minici corporis demandamus. Calicem vero ad
fuerint vetuftate confnmpta, incendio dentur.* perterendum fanguinem Domini prrparatum cum
j
quoniam non licet ea , qua in fanâuario fue­
tota munditia minifteria minifter preparet , ne
rint, male tra&ari , fed inctndin uni verfa tra­
non bene lotus calix diacono peccatum fiat of­
dantur, Cineres quoque eorum in baptifterio in- ferenti. Ita cum omni honeftate cunftaquafuferantur , ubi nullus tranfitum habeat, aut in pra expofuimus, oportet impleri. Tales ad mi.
pariete, aut in foifis pavimentorum jaftentur , nifterium eligantur Clerici , qui digne poftint
ne introeuntium pedibus inquinentur. Nemo per dominica Sacramenta traftare. Melius eft enim
ignorantiam clericus palla mortuum credat ob­ Domini facerdoti paucos habere miuiftros, qui
volvendum, aut diaconus fcapulas operire velit
poftint digne opus Dei exercere, quam multos
quae fuit in altari , aut certe quse data eft in
inutiles, qui onus grave ordinatori adducant .
menfam Domini. Qui hac fecerit, vel leviter BHis ergo bene parere fen tent iis
Ne quis hoc
quafi nihil & negligenter habuerit minifteria ,
praeceptum minime credat implere : ne in judi­
Diaconus triennio lexque menfibus a Dominico cio Dei ignis seterni tormenta inveniat, quiecalienus erit altari, gravi percuflus anathemate.. clefiaftici operis Sacramenta neglexerit. Hxc igi­
Quodfi presbyter clericum non admonuerit, de­
tur frater Jacobe de ore S. Petri jubentis audi­
vi . A principio epiftolz ufque in hunc locum
cem annis fic quinque menfibus excommunicatus fit : propterea quod de Dominicis Sacra­
de Sacramentis deligavit bene tqendis: ubi non
mentis fubjefta fibi non admonuerit minifteria, murium 'ftercora inter fragmenta dominicae por­
& poftea cum gravi humilitate raatn reconci­
tionis appareant, nec putrida per negligentiam
lietur Ecclefise . Pallas vero , & vela , quz in clericorum remaneaut, & convenientes, qui acianctuarii fordidata fuerint , minifterio, diaconi . ci pe re fibi. medicinam defiderant , putrida cum
. cum humilibus miniftris intra facrarium lavent vicerint, magis cum ridiculo & faftidio videan­
non ejicientes Locas a facrario velamina domi­ tur accipere, & in peccatum magis decidant per
niez menCr,- ne forte pdlvis Dominici corporis
negligentiim clericorum. Si qfiis Ijxc praecepta
male decidat a findone fociis abluta , & erit integre non cuftodierit, fit anathema ufque >dhac operanti peccatum. Idcirco intra facrarium C adventum Domini ' noftri Jefu Chrifti . Hxc
miniftris praecipimus hac facra cu ft odi re . Sane pracepta a S.. Petro apoftolo accepi , & tibi- ,
pelvis nova comparetur & praeter hoc nihil aliud
cariilime frater, infinuare curavi, ut fervari om­
tangat. Sed^nec ipfa pelvis velis apponatur la­ nia praecipias fine macula. Si quis autem audie­
vandis, rufi qua ad dominici altaris cultum per­ rit te, utilisent minifter Jefu Chrifti. Qui autem
tinent. Palle in alia pelve laventur, & in alia
non audierit te, immo loquentem Dominum per
vela januarum. Etiam cura iit Oftianis ex ad­
te, ipfe fibi damnationem adquiret.
monitione majorum, ne quis négligeas aut igna­
rus ad velum januae domus Domini manus in­
VETERUM TESTIMONIA
condite tergat, fed ftatim coercitus difcat om­
DE CLEMENTE'ROM ANO»
nis homo, quia velum atrii domus Domini fanftum eft. Praecipimus etiam ne unquam extero
Et ejus fcrlptis.
five laico de fragmentis oblationum Domini po­
natur ad menfam. Unde fcis tu, qui paflim faPnuiHi
Pbiltff. 4. 3.
crarii panes indignis impendis, unde nofti fi a
mulieribus mundi funt , hi quibus impendis ?
A<‘ ·*·« <· »! wvft»,t
aùtelf ,
Hinc & David ab Abimelech lacerdote interro­
••’"•t u, T»
> λ »<>■«. μ·ί ,
i
*.
iJJ
r«*iy>iv>
u,
,
*'
.««η»·
*
gatus cum panos fibi ed comedendum pofceret
fi mundus effet a mnliere , cum te mundum
ante triduum profiteretur , panes propofitionis
Trallrxji:.
manducavit.
T.’ ii inix,,,',, ■%' 4 μψχτ,ό Ή
Ad dominica autem myfteria tales eligantur,
8I7T)·
xaSa.w, », «huuv , tif Srtqui ante ordinationem conjuges luas noverint.
··’'« , ·
,
if M«ee4'r , φ
'
A‘»»«
4, A'.a«X«i»£
Χλ·μ»£
Quod fi port ordinationem miniftro altaris con­
tigerit proprium invadere cubile uxoris, facrarii
14·*· „4
' non intret limina, ne facrificii partior fiat, ne
altare contingat, nec ab Offerentibus holocauftt
Qrnulu,
nt ■><»>·*·»( , a'c Η'λ/β , »c Γ·*· W
N-w,
Μιλχ,η/ί», a; E
«f Itftpte·, tif
' oblationem iufeipiat, nec ad Dominici corporis
^.->1, ,
.f tti ·,atiUtr* juaa»-» ,
TtutH'· ,
portionem accedat. Aquam facerdotibus porrigat •if 1·. η. , «t 1
, »;
, tfi, J,
manibus, oftia forinfecus claudat minora gerat
officia, urcium fane ad altare fuggeret. Si forte
JvftiHiit α4 OrtbtJtttt ntCp. 74quilpiam presbyter , five diaconus facrarii findonem, vel velutn fubtrafta vendiderit Judz fimit.< nif vefirttf
·*■··>< < nX>«
> · Zi«i ->f <V
fit
JK»
a·
<ιτ·4»#«■» ÿ
lis allimabitur Scariotis . Qui propter cupidita­
it, il epî li:
, <«>-(»«,*> · ^«»atem fecerit hoc opus, noverit fe iupudifti lu­
e>»c κι·(*·> «· T? »f»i K>e4'><«c
dat’ fufceptnrum poenam. Clericus vero folus ad
Irtftaes lib. j. tap. 3. tx 8»/».
atfltf. Hk]. tip. β.
femina tabernaculum non accedar, nec prope­
ret fine majoris natu principis jutlione. Nec pres­
J,
·Ζ>«Ζ,μ»'7,,ΤΙ(
μ9ιύ&·ι ·τ»Γ»byter folus cum fola adjungatur, fed duobus adλιι rU »«»λ»τιβ,,
-riv
A.ontr·'·' *'
duâis teftibus. Nemo tanteti cum extranea ha­
• iXUtltm. , .*«, tf
y» τβΓ.»ΐΓ,,-..Μί
“
tfwnu
·
i)
A
ra.Xrvc
· pi­
bitet femina nifi proxima aut foror fuerit. Et
ta n a, .<
a it.
a r.-,Kv, tiui t r<nttrià
hoc cum magna loiicitudinc fiat. Non ignora- ·λ»ρ rat XÀ»^n< , ο 4 tvya.te, τ,'{ fioaegiet
»

■ r

K

Μ *»/*-

itfi

TESTIMONIA DE S. CLEMENTE
•o)} faiμfret.

ta>tpar<

*<>·«
»'
Κ·£>·»««Ι( t a’{ a'fbùba 9Vp>fau/uart , a’t ti at>
**
% TJ·
»
*
»»
*C
>·>·
*
»/
n»rfa /■' vi Π·»/ο»·ί ί<βλ·>»ί T»e»4>»»ai , a. ·'
* ’ ·*»
ftriftant *
aja' aft aaAaail ·«>·»« > ·
< >aj aa>af·· ·
*
a'rtçtkinit ·ρ·/4<β{ e’a»»»T« »» X«f"«»»>a. Vide pi
terea lib. J· c«P> 4· & *>· * ,ib 4· C4P- »· & lx-

4<4«T«?a »»1

CXrwMr · Alexandriani M. 4, Jrr«w.

Ne μ&ν' àr tj ♦jk Κ·βι»>ί·< »»({■«> j" .' aΚλ·fort '£."
·«
*
Ùfut rivet tint vu ynrçui «vojapar Μ>·
T«C ydf TafiTt/w^Zeec ·»·ί dftdt 1 rlui vara feme 4,' »'»-

jTtiaaa/ar Jifr. entire Arlent i» JyetJt Nltene .

fx
«· é Xg»çp ilelgnar ·« tbtmpniete { % a /ai}aXavj«Tl'(
•>t *<X<fv/«c ùfuir ibtf «a iuj^u ; e rtu'
VÎ
^Cfeilltu Hierefai. Catecbefi 1 S.

•ai t raia-w ,4! tt ait rt/optic
Et fta·
tlm infra. Α'τ·ι'··^<· J' «’« ”
T· ni pt?a\«
*frva'
/·'<· > ><4a,«<·
« ·ι »' .♦
·«·/
*
4<<a<»c
!»·»»">"> fitc.qua fequunture.x Clcmcntij aji Corinthio
*
tpiftola, ftriûim excerpta.

H'ia blèi rbù àmçteu i
xeraf}aff·· t Uei'nna ùm »
Xi
<λ«'·»·4» ftertpu
^•far ώ> 're&eitit »«<·'< <t

ZJ>w lib. 4. Xfti·
'« λιάηύι

«r<f«/uu>r

Aurin· t κλ·μ»( it ri rrfli Κ·£ΐ»>/«;

it iriirif t’η-

H

*«7
t<rr
nowTi
priora lib. <·
•içet * a;·»;, &c.

* ϋλ4η»κ·< ,
·>
·’« ·>»··«' /JtffÛTtui ,<J» ai

rarae
·■«

■ Ar qu» fupra immediate pracedunt. AZ»

Strcuu. repetuntur

,w*

if·

Idem lib. j. ^Ptrem.

G * >·» » &c.
»·<"!

opt élut MilruHenat lis. *
.

;

τ«6» afX
»s
*

lib.
Kr^t cttbrira unce, çwz tfi flft du ditibur , feJit
frier Prtrm , cui j'nc.nfi’ Lirai , Linr \:, trlf>l Clrmrn. ,
Cltmentl Anaclflm , A'ij.ieit Rttrifm , &c. ufque ad'
Siricium.

>. Meminit fane Cientem apofteleram Jif.ipulur etiam ee.ram <faet
G'mi remirent ■> atque illim par­
tit erbü terra aé quart neque noflrerum quifquam acce­
dere pltefi , nequ» ex illit qui ibi fart qutfquam tran/îre
ad nef , que' tf ipfer mandet appellavit u'eum ait . Oceanu» intratiiibili» eft hominibu
*
, flt hi qui trans ipfum
funt mundi, quivhi
*
eifdem dominatori» Dei ditpoûtio*
nibu
gubernantur, & qu» fequuntur paulo infra

Ep/pbaVar lié: prima adberfm ‘Carpecra» >1

Tiatlx

r· $.*<«.
•.Έ>·

t4w /apJinw n'

>·/·κ

r>

λ« & ·<·'■
iuSt 4
*<« 'm

7»· firm»
bxi .·

'·» dw< 4<·
· »<w>4?a
t’us^Tp «·
vraAiAa > &C. qua feqiïi'ntur.
*

>. c
*·»

Ijfm contre Ubienitat

■ gtfXtt;^
•’ri&tfotf
• KXsuwac >fa»«xou4 , re9A-

gufebiur et cl. biff. iib. J. if·

. '

4»y, *,

o.'wc 5«f t'uuuwÇa HX<er,
^Σ"·
Ta»».' e't TftqUruir r't um iiJtiu rurrm.

Safliut de speriqu .fenil· a^ Ampbilocbtmn, c.' iq.

Ei
EifiveuiÇ
Κλι
J.'.rfii , », i Α λ«ί„#,4'(

• ξ<·^«ν( .jiafK-f ·

Idem lib.

t«sj · & paulo infra

3. raf. 3*·

K A'
Ktgjrbtar JiWtn-

*Λξ<»

mini

■“’■•ί Λ5’*<ι“<*,ί 5 ru.9iλr<
-a « aufyfW· i>ur «M»»
■HrjEfear yfUftuaet n A T'
arvu >λ-τ«
*
·'»«·>«<
4.«)>«A>riv' A·»·'» »· ή·,·

«••C w Π«/λ« » ti
Κλ.Μβ,« w'.„ .„■.·,
/<Λ» a.aV a'X.
.'t,
*
bi »» ·?
Ctatil. Geatrel- Torn- »·

LÏMkuu.·

Citatum if ^·· epoflflar Peu!
*
Pmiipptnj·,, j\ri. btm erL,r cum Clemente & cateri» cooperatoribus mets,
quorum nojnina fcrjpta in Jibro ut», quenu, n»ji pt.
tram Htmanar Îpifctfar . si ^uii,m jrcun^Jr Liant
fait y C tfrtiar AaeJftm , tamrtft p/rr^ui Latinorum y
JrtanJam ροβ Priram apofirlam , paient f„i]fr Chmrn.
ttm . bitffl ea pn/ena iftmana tuf,ft 4/ tillrfam
L
Ct-

"

TESTIMQNIA E I S. CLEMENTE.

f*’'”**'*™” *4'* ·<//»-. eftflela^,

g, /. w,.·./-

*"* ”*** v"‘"*' c*<r«/7rrZ φΖ-

Λ'/ » fw« M Pauli n.m/ue aJ H'treat fart·' , <■<·«·'’"' . SeJ <ÿ multi, air aaiiem efiftrta nan ft/un f,n&*' , frJ fa*ra w^rr.irr ^n^ue zvZww » abutitur :
graaZ r Z« a/r»f»z fmilleuAe rt . Ffrtur Cf />'.·’*/;·· a,aoz,a eflfiai, , «a, „ p,,,,/**, rr^zÀzZ-Λ .
Ml J/ffutatia Petri CT Xgpr'««/r /«aga fermant «»/σί.

ft· , van iejeb.ut I» terti» ki^„ia trrlefiafl;, a ualu’"""' cemgut . Qbtit tert., Trajani ana, , fy
,3; memaetam uffua bajie
entrera eeclaùa eu.
fitlilt.
. r

IJtm lihe prflpe aJmrfut }eviniauum.

At bat G Clement fncr-rtf" aftaflal, Petrie cuiu, Pau
/·> ,f·flair 1 meminit , t.eiblr eplflalat ,

xtf4

U'

*“,· ?·*·· •■’■**JL>»' »*·’ t
«fari. », *«*■{»("’ *i
• •n't y ·,«»>*».<?!»·' k, •a,ctif>, itfinftt «’<·»“*
• <■· nt η’·ι 5» a.’.,, · ·τ< w w( àutmà ·|· · *·*~
P«f η·«( t'trrUmt, «T»« . »_; ΙΑ,ηρι· ,»„{ , Sri *t »·/
raiaitçeru là ’·» w. «■<'nxx · •(•tte tleabalptr· ··'
JT»’” ' »» τζ·’·> » ·’< •tiitft· »j Vf»c··^ à» ajefJ^ap"*

Ιη'"'ύί*·' ►{•••A'afe., .ai m; ΐι,,ρτ., », J4·»’*'··;
fai «'«.'·’ nrfl rin »*»<>(* « «» il,r,f,.aki,'u( ·*·■'
u’bepi 6f *r»K 4’«»e»(u«· · ii iÂaf· »i "<>'·* ’ ’»»·"**
»» w.t*..,»o XfMTWwf «>(>< fl,, ,
u at^à Xeiη' *r
3r.f > .ferra . ’*V »*,, f.w ■,,,„ à( ar. «»C >««« >»·*
·.’,· e«-r»’» ▼· ara;·. a, «a, » Tr„ a,»*.»»· τ·“Τ
*·«» ·» rffetanUi »1 f.i(i rlrir aA«.e>r; »>a. ·'*■·*· **
6 «»Λί •••fjeff • f fi/apua rài > lu ·’ #«»»*· t4v
i>r»tx» fHanx.w.

JJrnt alibi . "
&»; »*r»’ · Κλ»'ρ»< , Ttt3 à e»r(’» à itutriH Π«^λ*<
ir r« »e·.- ♦/»«»»>»*>»( ir.ç.À» , /.«*' a,
>U
»uv’er>'. (W» , i. ai · >·μ»τ· c» fl,
f»"< ·

làen it ffal/t taf. jï.

TJr *’■' tr Chmfa< ,i, aftfi^icui , fHZ >·/ Ptfraa,
”·'’'t2■‘",
y ffribH aà Ct-aib.,. ,. $vC.
prrtfM De! Dvminu. Jeiu« Chriftus , (K>n ,wenit in J4.
ίΗφ.» Upirbir, tupi po(Γη ο-nan,
in humiliate.
làtr-a .· 4. cafat rjafl. aà

»»< >a »T«ç»X4w
vfj;
If··· y *·,( t·*
f« *«*«<'( ·»»/»^»< ·Ίί<·>· , aç », iaf/ta,· ·,'·3ΐ··'·,~
J tu · · /1 A«>«>K»e <fÀi»fa Tf«< ■»{
a’( ,.♦«{««»aitifta^traa *'w«f l’r, ) (·)ύ/uraaf »»'c««,UaTi autà 11» ffl
a, A'e-r.a..; -r.x.ç.j.f
«.> , >er.·, ,· a? pà
JA. if·. Μ<· fli’f·» iri».ariy-at Γ·ϋ>( , ci i- wwe*' ·
Λζ»·> >»f «J ■
ju»*(k eo'r» »; IljT,, tafft 1»·• rtafç i<ayf)attaai ' <»>4.nr»z Jt tia> ’ÿx’Z ί’· Tt*1 rt*
»·. .übi & Photit judicium Je conilirutiunibu» apofto*
lorum, & recognitionum libt i«, <jui Tub Clementis no­
mine circumferuntur, videre (icet.

1

. r"’\. ■*■'
<·'>"”; <«/ Caria:b·· t tifli, ,fl , /?„·.
ι·η . \ In.-ufjnr oiHiiu Dti quit poieî.t enarrare’ &
fupa m commentai in ad CecOndum raput . î^/r >.,k, ,
Ita Caraileaju it c.'-tun,,·» fat MS.
y .t-Vr.r « · .· J >1, >« ^u.Au> »l,faan)^ amb»ia/,i , jr.aafix i.ibhoihe4n /<■. «r/.vw» n-.uaa. batar ; utran a··, e? thaà jf,·.
Itaiur fran;a Caja'ïr Dsrniti.ini ana, quarti, af»à ca reg»» Λ·1’
!'.r» ),i , (MÏ r.,’i ffi.'ifai aJ a,uaàaa· ifiaa, ,
• Abianà'iarn Ah,am ,/al .Ma'i* fa,ctlftrat , fui.rjjit A$ apotlolo·
ma-Z-r .,htt , Jf ^a<bat C* Cl,men in ,f/fltla Ç·· Çci.
b.l.a, .
irr.- janUi Jactbt · f-alriarcba >
bu . Occanua & mundi <hh nan^pimn funl , ^f..
fa.jr^r
Clftfha. Z» H*»aia Vf» ff^»
Q'AttH tfitt^f^at· , C.'rta P»;a C/rmaa. /a,z<t7i; . Iflr rfi
IJcm ~ fab fat-n , itrrprtietitn, ,■ (tma·,·:. Oriernir ■
Cl»n,fK, Pap,i l'apl»ni.Jfi-aai at^u, f.tn.lift mu, , w«■ tn rfi-1. aà Utatanrt .
^n/fi.-,· ez>tfi lu Cu'.l n aà .-alia, aa Jurn Jaflln.iiit JomiVita fi Je,' funJaniraif,< ; JLaguu nt nfiau. Yaiinun, ,
Harbane Paulum. , Turenit G rat, anum , Caaamanni,
Juliana-n , CT e/r.'ia’pcr »v,’t pe· iltut
fiJ·, 4»·
ilf^na fret"','/ , O immenja maltiiujt ntt pepuli., ab idf
lerum culture ret effit .

IJamfeflra,.

Raffinai à, ada'ittraricr. · li-r»rnat Qri,,nit.

Tr-ti'i,:,' frrterea remit»'· er'iluj in C In iflian.tr be'f'~
.uriini. impel'.·, eh’HiAH, u;Jr t^lamtnr P»p,t Unaaam
,n ntuTt pra.ipirntu efi . ub, in rrzzzpz'r Jcnrini JitAnitut
p'aparjtey manibat altflcfhh Jarcr.,' meruit tumulari.

à

Z'·

■

TESTIMONIA DE S. CLEMENTÉ.

1*5
**Ta

'■ .

* a, ·'*» dd »>· »/^τΜ ι'τ/-.Χ»Ί·ί W» A

Wf«i W· Tnverwiar· t *rt©e ·ς · Mjftw/ iVrt··

Pnt μ* „
wt arXM«c «'.ar . Vid< C)uC*« Njctpfc. cap. jj. lib.*, ft cap. 15. hh. 4.

ttt eh-taSc, MS. Ct.lu.'al it Narrgir Mtaaci,
Sa-Hl Di,*yfii .

■ ; . ■.«,£©

itf<f

Xm,

<·/ t/«aw ft CZriwm dHuut fait, M Prit , «
it' /·» Petre eiaref.ftefet extilifft ,· Clrarefteia fare ,
tradrata Petr, , jar, legiHate fatcefifa , fj idea Iffia
fniatra, Palate mari la affallataa,.
Hifca a Patricio Junio col Iefl i « veterum teftimonii·
plura poffumub adjicarc ac -notuiDatiaa duo , qua Co­
quuntur.
i 1

E» tufclioihe£««?;·, "chfi* Hymaaa frafait CUartur uatUx, Pe-'
Ireaear M. 3. aitrerfat iat. taf. J. ■’■'·■
c* r»i« Aa- M4WW, , f{ft
Pttrf' afafiatt fafcrut at&■'*·
litfia Paatffitetttaa gabaraaads , filai ai fuirai a iamiaa
Sui iet igitur CieiHem, iifeajtaae aee taetlitaVtnar
Jff" Ctaifia traXita aal tamaUfla: tajfit iw Um tt
ee·· fai Ceriatif eftat fralret fati,·, fit iffit a»a
<·Clara , aat aalr aata ftrJbaata’r > aa f»ad ai iaf-frlxti'ata ectlefia feteatijfimai letter^, Cerieahaii·, ai faieat aea
fa aifafialaraa· fttaraat aJ fatariatala miaifiaria» babaataagregaat , St refaraar fiieat eeea'at » St aaaaatiaaa
dam atifctfJ artllaatl . Hk Chauat 7. ragiaatt il atfit
fuaa, ia recaati ai afefieiit neeferaat traiitieaiae ,-«·»
atatariH fidtlibar acrltfia , ya/ gafi^gtartyaaa· fallHita ft
anatiaateae
aaaat ,Ifeaae
aatà/feteatta,
faHtreat tali, CT
1. T^LapJo
free
y bragfaaaaijliaat
Cyrillut Lueur
it primum
^exu,Urinus
ac deinde
Corfaminopofttamit
u.>d.
tariaja
, ahuf/Hlf/ar
far
, ilbgitiar
f,rtena t dtc.
rjai rrant : Srr/ffit. afira, iaar aftflalat , μ, laiialira
Paulo poft.
tiaat
fatreat
TOetaiai Alexandrinum
iefiri Jefa Oirifit ,^:·
ptnimbU'
Cu.Vlp
1.
vlngtorum
regi
infignem
dono
mifit
codicem
aamiaaatar .
ai et J,filt aaaaa.iar) , a* iffa feriftara , fat tali a, ii.

tin.

grandioribus litteris manu Tbeclx nobilis jtmina
^gyptia
t circa
Nicxni
1. trainee,at
concilii, ut
fer­
ftere
frffatt , &
afejithiaat
,<rtafia
iattllf·
ΐχ: iiranita at.’irrtl Stad, afit.

]

ge-aTejlamenti
, cam fit tttajiier
iit ,
aaae
falfe ie^
tur, tempora exaratum, m ano veteris ac novi
libris'entitle
dux Clementis
ept/loix
Cuteat , st alteram Deam fafer Demjergaat ft fa il en à*
tfieiuntur.
Harum
prima
valde
celebris
apud
veteres fuit , Hanc quippe laudant Jrenaus u,^*” **'"
Clararar friata,
, aatiena
fymaattr
, fatra
Faufila,
,
eataiam çaa fax, eamataatiaatar.
ala Calia maata , jaiit aaair
tnaaliia, *. d-rfu. ια.
/ip- 3. c. 3. e apud Eu[cbi:tm hb. 5. c. 6. Clemens Alexandrinus Stromatum iib. i. 4. »<«/£««’*
Sampa’ibu. Datutiaar , Hen, , Cf Tra/aai . Hie frill
farallelit.
5 -aagiaaar
V 6.iialii
Origines
hb.
a. de
Principiis
c. 3. 6 in Jobann.Daatafreaar
1. 29. fa
Hegefippus
apud Eufe?
7.
arta’ii,
etelefie
, y»S
g'ta taar.-y-aa,
(ariia-artt , _uaa^arj.>aa àa jaa .agita, . HU eraat^r a
bium hb. 4. c. 22. Efebius ipfe lib.
btfl.»eccl. T·*
c. ·>■16.
Scriptor
qux/lionum
no­
’· Κλ»Μ·ν»ί
«'a w\
^a'c Kaeia><Jullini
’at B.

r

irate Petra afar rlrllm , taaua c^git Lieaa, St Cletaa,
aate
fe faatifieari ,c.CT 7
,7»
friatar fafi Pttraai
mine
vulgatarum
4. fg Epipbanius
bxr. , 27. n.
6. TCfarwv
& bar.MÀVTria'c
3o. n.eaalae.r
15. aHieronymus
lib.
O' W
( a « a >«>«farrai
ftrtlar tr. far graitta,. 1. Cal. Deaaeti. atar:y~ia ,,raar.it irai η,τ,ύ (wa ,
,<a<ea· ·{·<’
<ν»χ>«» · ait
>\*"trr·
‘'ff·**·’1 i'tiar »0. & iui’r* poft vario
», rl»'e( v»a«<.c ftàXt», Traies » >‘<4» » Wr 0·« <λ·»ν
aivrrhjrura oi'imone» de ordine & tempore priniorum
U. ar.
?A,iy Taira, iPcntihcjtH, Lini, Octi, & Clementia, lub.ungit. 3rd
t» <<’*» · Ifi a'ari;a/ ql, aar'i,’*** alrtfi,).a yi**·" ptrltl tfnfaram·, it, magi, Sjii-aaat affe i-^i-aa» » t eu .

ED I TO»

β

LE CT OKI.

P'^bni.

« eA7»<« Tatrùii fuaii firatakret. feel
cerreiiiarei atfue lategneres ai-ami preiuârt fiat, nan ante mithas annei perquam emeniate tat ieitrit P.Cae·
Paanfium, He, tX tile artpitnia, duxi ; tia tarntit it tt^
tar Junuer rtjiqua trnnta quae LeHeui aijuit bic defideran mi permrjetim.

P- PETRI COUSTANT
Benediilini e Congregatione S. Mauri in fcquentem epiftolam.
MONITUM.

I
■iSaii.;

B p IS T O L Æ

m

Clementis epjftolam babebat. £* patio quamdam P*gn* fpeciem , fiw in gu/etii biflmia
oceurrit, dam Clementis epiftolam hco mm* /«ad«M ab altis repudiatam, 6- lib. g. rap.
16. & 38.. abomnibus uno confenfu receptam /tribu , componi pojfe Cotelerms «4.
ftrott. Quamvis eau* ab omnibus inter ecclefiaflkat , w» item ab omnibus inter foetas
Scripturas qft
t pleri/que' t divinorum librorum cnune vejeEia fuir.
5!ϊϋ«£Γ JiI· Non JefMt » f·’ c** Clementis ncftri fententias apud Clementem Alex. lib. 4.
y
5<tf' ffpsKmfibtu perftriHas , £ contra pag. 517. pluribus explicatas offendant, epimt.
ftolambanc non finctram, fed aliû fai, truncatam & aln^intrrpNatam ad nos perveniffe
fiffictntw. Sftd ÇU^ntis Romani Alexandrinum interpolators!» r$t m«m pmbiget, qui ' w4 , ** *Mita ·* i^ituinmipfius Alexandrini , fM> de Qübfi braEÏek fibi 'pboppfarat, ac­
commodato effe compererit Qui M«M clementis noftri fententias nonnullis in IbctsAnttrpo^
lare fibi licere exffiimavii, in aliis eadem licentia ad eas contrahendas uti potuiffe mm du­
bitatur. Proteres Jobcn. Clericus artis critica par. 3. ftEl. a. c. 5. n. 11. cb/ervcs- ex
duorum lotorum capitis 46.' epiftola noftra cum verbis Clementis Alexandrini cognatione
nonnullos moveri, us bac duo loca ex Alexandrino adfeita opinentur. Ipfius Alexandrin
verba ad pradiflum caput 46. referemus tr expendemus.
•ÎÎX*”*
Ρτλ(1λτλι* toc epiftolam ^prtmus Patricius Junius latine converjam ac notis illuftratam Oxonii anno 1633. edidit. Eamdem cum infigni prafatione anno 1654. Hclmeftadii
7"'rfr*^ curavit JoacbimusJobamies Moderns. Mitto é* quam Bsrtonius anno 1647.M fubinde Godefredus Vendebnusb Johannes Fell Oxonienfis antiftes aliique /ubinde in eam navarunt, ope­

ram. ΎψΙmodum er Jobanncs-Baptifta Cotelerius anno 1672. illam nova interpretatione novtjque notis adornatam Parifiis in- lucem emifit. Eam demum recenfuit àc notarum Jpicile-

gium collegit Paulus Colomefius, cujus noviffima editio Londini anno 1694. prodiit. Cotelerii in­
terpretationem ± ut littera tenaciorem* verbis nonnullis identidem mutatis, retinendam duxi.
K °* tcmpore 1U0 Jcriff* <ft » nondum inter eruditos convenit. Ac licet prima illius

•t, op.î.o.r. wb*
i”,d*

de perfecutione diEla effe pltrique odtnes confentiant, ea tamen alii de Neronis-, alii
de Domitiani perfecutione interpretantur . Et bone quidem alii ferventem, alii definentcm

intelligunt. Hinc circa tempus, quo epiftola ifta /cripta eft, triplex maxime exfiftit opinio :
prima Jobannts Ernefti Grabii, qui fpuileg.patr. to. ι,.ρ. 154.6' 15 y. eam Neronis pprJrcutione dcfinente, proxime pofl apoftolorum Petri 6- PaUli fnartyrium^ boc- jf anno Cbriftt 68. vel etiam 6c. cxeunre /criptam effe contendit ; ulterii Godefridi Vendelini-eadem
anno Chrifti 95. fervente Domitiani 'perfecutione illigantis ; poftrema Cotelerii atque
Tillemontii, qui illam defintnte eiujdem imperatoris perfecutione circa annum Cbrifti 97.
fcnptam arbitrantur. Quartam vir c(ar,fflmus Claudius Fleuri to. l. bift. eccl. pag. 248.

excogitavit, qua nd Grabii /ententium propius accedat. Nempe ad id tempus, quod Neronis
interitum excepit. & JeroJolymitanum antcceffit excidium , referri pofe opinatur ; é* cafus
.idverjas, in epiftola principio memoratos , de bello civili , quod Neronis mors excitavit
interpretatur.
dm »nnnm
Γ/. Objctirum non tft, Clementem ibi de arumnis, quibus opprcfta erat Romana ccclefio
Countbtorum cpiftolam accepit, fed a quibus respirabat cum bone refcripfit , babere
b.i'terdio^.jermonemg adeoque Vendelini de persecutione fervente fenttntiam minime probandam afe .
Neque minus certo ex eodem exordio conficitur, arumnas illas de Neronis perfecutione inter­
pretari tam licere. Ntbil enim erat, cur in litterarum tarditate Corinthiis excu/anda boe
taceretur, TetrUtn videlicet, cu;us erat tpforum fatisfacere quaftionibus , iis acceptis deten­
tum , ca/um er e vivis fmffe fiiblatum . Deinde in toto epiftola contextu illud innuitur ,
eum ip/um qui nunc referibit, prius Corinthiorum feripta accepiffe . Quocirca ad litteram
intclligendi funt tum Irenaus lib. 3. adv. bare/, c. 3. 6« apud Eufebium ~bift. eccl. lib. q.
cap. 6. tum Hegefippus apud eumdem Eufebium lib. 4. c. 22. cum difenfionem, quam fo­
dare nunc conatur Clemens, non fub Tetroffed fub Clemente ortam e/fe fellantur. Prxtereo cum idem Irenaus- apoftoheorum temporum tam vicinus , Clementem tertio loco ab
Apoftolis poft Linum & Cletum , ftu ut vocat Anacletum , Romi epifeopatum Jortitum
e0e feribat, rcaquum eft ut eum pluribus poft Neronem annis Romana ecclcfia adminiftrationtm fufcepijfe crediderit. Hanc autem ea in re fel/um ef/e quis fibi perfuadeat* Eidem
fuftt agantur fy-pleriquc patres, qui Romanorum pontificum feriem texunt,

atque ipfi vete­

res catalogi, in quibus 'Petro Linus, Lino Cletus, buic Clemens fucce/fiffe legitur. Ip/a
quaque Clementis verba num. 44. jjui expenderit, ubi laudata Apoftolorum providentia/ubdtt, Qui igitur ab illis, aut deinceps ab alus viris eximiis conftituti funt....

-

ac longo tempore pratclarum ab omnibus teftimonrum reportarunt , hos cenfemus orticio injufte dejici : bac , inquam, qui expenderit, is perfuafum babebit epiftolam
iftam tunc temporis conjcriptam effe, cum ab officio juo remoti fuiffent presbyteri, qui non
/ehem ab Apoftolis, Jed etiam ab alus deinceps, boc eft ab torum fuccefforibus ordinati ,
munus fuum longo tempore obierant. Standum igitur eft fententia Eufebii, in cujus Cbro-

».

«iw

:■ ΊΙΙ^Ι

ROMANORUM PONTIFICUM,
Ί
/

ty·

aMs c-p. ij./M^r«rar/ C/cmroMr Ms ad /'frm ZW*·'
’«»« τφruatur. Mr aOtf.rdsM «e/cMfaMxw occmrit , f*M* stf Corinthiorum MM
/**■* ΛΜ >ctf«wiMc JKmmw perveni#^ atquc illis eodtw perfeauiom defitmtt
» Ckmente circa mmmv CMi® p7·
efc ctnfetmms.
YU, Μ«ντ his advcrfmttr illasd mmr. 41. Non ubique, fratres,offeruntur facrifida ___ ί--W«> M
vel pro peccato & delido, fed Jerofoiymis tantum, /«tr
***' Mac cm· coqftere fibi dicet , rcw/tan Jerofofimitemtm tum ftetife, «rfM< rxr^iM
i/#Mt fwd ia MMfR 70· incidit^ mcdum eontigifti olioqtti M offeruntur m prafmci,tM*·
fi* ohm offerebantur fafe dicendum. Ycntm mm fetis attendit vir eruditus fcrmoms
*f**> fwrM prM/sr velnti profiles oh oatlot pum 4 psr pra/fcsr tempus emtntioa
• narrMft Acs. Quid emutin hoe epjflole fibi vult , Sacrificia nop in omhi loco, fed
Jerofolymii tantum offerantur, mfi illud, Buprofcripto L^is focrificU Jerofofymis tan­
tom offeruntur ? Quod quidem prefcriptum an efiommtm m Legs momet, ipfo Clementis
*** etiam nobis efferre Mr frepe nunciùertt. Hempe Clemens comparatione ec awrr Jm**»·» quibsts fecrtfdorttm Ages a Moyfe pr^cribugtur, Cbrjflienis aullor efi,ut 4 ipfi
fienttum eh ^dpbftolis oblationum dr officiorum ordinem reverenter occipiant ec fervent. Hoe
·***■■ > M tffi *· e* CMi Fleuri fatetur , mi exponendis comparationibus ufuvenit , ar
&£f preterite perinde, ec fi prafentes edeffent, oh oculos ponentur,
'
FIJI, Fruflre aio* Clenentnt proxime foft Petri ec Pettli .mertfritM firif/fte n eo ν«μ·ιμγ
eolltgitttr , f*od *»·», 4· ^dbelit Jecoh , Μορβχ et Devidit , fui per etnletioua» if itnè- ”** · *'Γ·*
Άμι nett/te pejfi font y preâijîf txtoflit, m». 5. initie fitbjicit, Séd mifGs veteribus maoriwm

^£*ΡΡ^β» Te®>’ra“s ®d proximos athletas, & xtatis noftne generoia exempla fu-t^*“*“<*
mimus, eo deinde Petri it Penii ntertyiittnt enerret . Neao enint non videt fnea nHe
Cientem eirco ennm Chrfii 97. Petri ec Penii mortyrinnt , ennt temporises Devidis ,
J«rei it ^Aclit cnoperentm^ proximum ac vicinum xtatis noftrx dinerit .

\
_

v

Jnenoo tttftte pnnnntnt eh eo dicitur iithù qnihns feribit^ fed eteti , (yenê) fttu egit,
feu in quo degit. Demum nem. 47. ubi ed evengelice tempore enimum refert , eofue cum
illo eotrfèrt fuo ferihit, Corinthiorum ecclefiem antiquam vocere , it primum eorum dijfidiMM, de ^uo Penine 1. Cor, 1. loquitur, tu in principio Evangelii ortum memorere ,
^dptfloli hufur epiflolem , temetfi quetuordecim tentum enme excidium Jerojofym,
prectfierit^ in p^ncipio Evangelii feriptam dicere non dubitet. Quod fene evidenti ergemente eff eum , cum ite feriberet y bngiur eh eodem principio rtcejftfse ; nec eb hinc retefifte (ongiut videretur, fi ut vult Grebim, prediHe Penii epifiole bec Clementis novem
dumtoxet vel ed fummum duodecim enitit prferior foret.,
* JX. Ex venerando illo fuere cntifuiteth monumento , quod fitmmam primorum Cbrjfiio·
norum fimflicitetern fipit , duo in primis maximi momenti documente fideles percipiunt .fec^LXT.
Primum enim nbt in primane ecclefia, tot Spiritus-fenHi donis ornata, ec meximis ^dpofl^u·" fndoribus exculte, fimos difscnfimum exortas vident, minus jam mirentur,fi inter
CbrgtianasJbeietaKS , qua reRc compofita audiunt , buixfitodi fcandalo oboriri contigerit ,
Humquam nimirum quiefeit antiquus zizaniorum feminator, éf agrum Domini infatflis feminihus fitdare non crfsat. Sed quamvis antiquum fit hoc malum , non ideo tamen minas
/legendum : fed nullum efse, cui remedium citius adbibendum fit , item ex hoc feripto , ut
ex Penii epiftolay docemur. Nempe tenui difeordiarum flammo , nifi quam primum csfltn·
guetxr9 hnvi ingens incendium concitari opprime callebant.

TOT

I7I

i tot* λ rrot
ΚΛΗΜ ΕΝΤΟΣ,
TOT- FffMHS ΕΠΙϊΚσΠΟΤ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ'
ΠΡΟ'Σ ΚΟΪΙΝβΙΌΤΙ ΠΡβΤΗ
t
£« YpMwnp tnt Poputto b&*eias ^paf£<r«.

SANCTI CLEMENTIS
ROMANI

■
’

BPISTOLA

AD

EPISCOPI

CORINTHIOS

Ex perfona · Romanae ecckfir icripta >

PRIMA,
r

,/îd fedandam /editionem , qua per unum Mt alterum concitata, presbyteri
ab jîpoflolis alii/que deinceps viris eximiis conftituti 9
injufte ab officio dejeft i fuerant,
( g

I

Ε’χχλη
XXAIJ )) via
ΟΊα τ«
TU Θ« »> ταρβαίτα ( Ρ«- Λ TT C c l e s ι λ

Dei qux incolit Romam , cftiC ANH.

■
“
w/α/a
τ«ίτβ
ΘΘί
ιη τα
Γ μιχμιγμ
ΚόJLjL μΐιυ)
τ>! ιχχλησ
£ τα
( p«xu<J7)
K«- JC ecclefir Dei qux incolit Corinthum ΛΗΛ »»·

<τ.·θ·τ , χλίΤΤβΓς ΐγι ) ασμζίοις & θίλιΐματι
ΘίοΐΓ, tfa'( τν χυ*)* τμ )u5r Ι’ηατί Χ{.κί · (Χά^ς
ν ) μϊν i, «ρϊώη α’το τοστ»( χράη) ρος θκIVi
/4»%^
τληθαυΗη,(ΐφ’ύ)μϋν*/3ήκ,£HV αλλ^λκς.

’ *·!*’.··

* ’

’ Clem

AL

vocatis fandificatts in voluntate Dei per
Dominum noftrum Jefum Chriftum , gra­
tia vobis & pax ab omnipotente Deo per
Jefum Chriftum io vobis fibulis & erga vos
invicem multiplicetur.

( Δια 7°*%* )
ημ7ν συμφοράς >Ç ( xttfT )
n‘<rw?» α’&λφβΖ , * βράχον · ( iixro ) ίζομ^μ
txtrpoçlw titwij (xci) at, Trg) rwv ιτ/£ητ»μί>w (τα)p ύμΓν ααραγμάτ&ν, άγαττιηι, ττ; τϊ
α>λοτς/ας qjq * ζο^οι; nF; ιχλιχτ»?; τΪ Θιϊ .
μιαρά; w ανόσιου Γαβτω; , lw ολίγα. <®ρο-

t. Propter calamitates & cafus adveribs ΙΛμη·Οβqui nobis » acciderunt , fratres , tardius viX'JJ,
debimur convcniflc animum re ad eas res ,«fota·»,
que a vobis , di led i , quxfitse funt , & ad
impiam fimul & deteftandam atque de­
dis Dei alienam & extraneam feditionem ,
quam pauci homines temerarii & contuma­
ο-ύΐτα «ροτττ»? w atâa'h ΰταρχοντα , π;
ces tanta dementia inflammarunt , ut ve■πτουτν ατονο/α; όζίχαυταν , ωίΤ ri σιμ- B nerabilc ac celebre & dignum quod ab om­
nibus ametur nomen vcftrum magnopere
J’ov Mji wp<j34nm , xj< τασι^ άν^ρνηοις αζιχγάητ,’ην ό.ομα ύμάι , μίγάλιυς βλάσφημα blafphcmetur. Quis enim apud vos diverfatus , omni viriute plenam fîrmamque fi- str^. tn
δΙι,Ζάι . Τις γάρ trapfntSr.uÎvx; xofà; υμχς,
dem veftram non probavit ; modeftam ac
^i·™·
τΐώ xavaptiw »υ4 βιβαία» υμών χίζΊν «χ tίοmitem in Chrifto pietatem non eft admira- «Uj.um,
xraarOV ; τάόττ σΰφμύνα xjq f’xtuxii Ο* Χί>tus ; magnificentiam qua hofpites excipere
r<i Λβ7/3«αΐ' ύχ ίθαυμκτΖ» ; >ζ το μίγχλοιαρί- foletis , non pnedicavtt , & perfedam ac
certam cognitionem non judicavit beatam ?
TttÇ τί; φίλοξο’ί'α; ίμών r,^o; ùx ιχιίρυξρ* ; )Ç
Nam eunda fine neribnarum acceptione fa­
tÎw ηλί-ίαν
α’σ-φαλη γ·<^σνι asx ιμαχα^χτο ;
ciebatis , & ’ in Dei legitimis ambulabatis.
α’«ροσ«τολ»ίττα; γάρ irxvnt taôtiÏTt ,
*
Subditi prxpofitis veftris , & honorem debi­
ττΓ; νόμοις ηυ Θιοΰ ί’ιτορ&οθί , ύσοητατόtum fenioribus veftris tribuentes , juvenibus
fjfyjot το7ς ίγου^οις ΰμαν ,
τ/μάύ τίιύ ut moderata & honefta cogitarent audores
χαθήχουσ-ατ
τοίς vfAtuv
trap υμών «αρίσβυ««r χπoyίμονής
«v<> aay
cratis , mulieribufque denuntiabatis , ut inTt
μίτο»ηλ α-ίμνχ
vo^v t
ηροις · ytdt;
ί
.
~ -c culpata & honefta & cafta confcientia pe• άυώιΐω
· ■
utrt · ^Αΐυαιζινπ C*
ιφΐ «μι Π >£ άγνίί ragerent omnia , ac maritos fuos conve­
oruvwàiî’yH τούτα fatntâv χαρνγγι^ίΐτ, ηρ- nienter diligentes , & in obedientir regu­
la
t Eaa ob <auf«m lr«naui lib. j. c )■
tultfla
,β R.m* (criptam dicit, liccc ceteri Clementem eju» icnptorem fuift·
ientiant. Malui: autem Clcmeut ecclelia fu< quam proprio eam nomine inlctibere : vel <]uia tum prafulee nihil tine ecclatiz
Ius contihu agere (olerent, ut Cvprianut de ie nominatio epitt |. ad citram luum tnemo'avit hia vctbi» : Stiti rtfirihrt n··
fV·· i panait « friartrrli» rfi/opaii» mti ftatnrtiu» , »i>il fiat (tafilo vtflt* V laafnfa f!tiii , atra privari» ftatmla, /rrfr» ;
vel etiatn ne ptopriaa partei ιικιι videretnr, ii ubi reft Juranda erat apud Corinthio» eccletijftici» viti» competent dignitac arqu»
reverentia, aut ipfe fotu», ant cum eo derui fine plebe ecdeiiam illam alloqueretur ■ Poftulabat ptzteiea leAa ratio , nt fi
quidem priu» Corinthii non ad Clementem unum, led ad Romano» (cripierant, Rooianoium nomine Clemen» , non proprio refciihèret .
a S «vient e fetlicet DomilUni perfecutione, qu« anno Chrifti pf. carpit
Quo tempore Romanam eccleliatn convocare , ut
.Corinthioium voti» tieiei (»>·, minime libatum erat. Qui calamitate», qua» Clement celui paftu» fit, hic commemorati putant,
■on attendunt eam fiomanc eccletiz nomine Icribcie, adeoque non privata» , fed tibj^ciup ecdeiia Roitana cottunanea aerumna»
citatiatc
.
1 Grzco caaa Clemente Alexandr c» «Γ» rtp/p*·» legendum effe fuadet fimili» phrafi* fub finem num. j. repetita. Ita dt
Paftor leu Herma» vif. ». nuto- ». ne reddar UHi <tfauaifineat,... tam jttvmvirtat Itfrtiaaa liti

_____ «n

cjnc *NN- la conftitutae
,a
miniftrarcnt ,

S. CLEMENTIS I. EPIST. L AD CORINTH.
re» dométUcas honefte ad- Απούσας xo^vrinuc nik àvSpac iauffS c»
omniaoque modefte fe gere- rfef ri<
ùrpcpxmiyK, rilxarù

i;4
n qÿ xariv ·<χο»

rent.

αιμηύί mxwfiyîiv iStSârxm, vtdw σωφρονώ-χς.
x Omnes autem humili animo eratis,
Πα'ηκτ* ιτβπκνοφρονΗΠ , μχ3ύ» αλαζονΛ·nullatenus fuperhientes, magis fubje&i quam
ISnu y,
ύηοπΜτό/φ·^ μάλλον ri ûcnnwomc ,
fubjicientes , dantes potius quam accipien­
μάλλον SiSitm η λαμβάννης. η7ς ίφβ3Ζ·τς ri
tes, Dei viatico contenti, & fermopibus il­
αροβ-ίχονπς ris λό^νς aôniJ
lius diligenter attendentes, dilatati eratis in &tS àpxifj^it,
vifceribus, & pai&onea ejus * yne oculis ve- ίτιμ^ύς inpuu^cjtot nn wç σπλά>>ι»«ς , xj)
to παθιίμαηι eu»nu IsS <apa άφ^αλμύν ύμύη .
ftris erant. Sic pax alta & predara daba­
tur omnibus , & infitiabile benefaciendi de- OSn>c
0αθ«α <£ λ/παρα iSiSon ma<nv,
fiderium , ac plena Spiritus-Cinâi effuiio fu­
,αχορίΓβς nfàos tk άγα^οτοιιαν , xjj πλχρχς
per omnes erat . Refcrtique fanâc volunta­
πνΛμαπί αγίου ίχχυσκ inti χάνηκ ίγΐνιη .·*
tis , bono atque alacri animo cum pia fidu­
άβ-Ιας βαλης άο άγα^η *ρ·9υμιρ μιτ
cia extendebatis manus veftras ad omnipo- μττο/η
’#* Λ*· __ ,__ «Χ.*___ »βΓ—_ —
uA'U
»«sw^n<rwç
JÇmsvait ης χπρ«ς A.
υμύν
tentem Deumj fupplicantes illi ut propitius
A (
robis per <p©f τίν Totvnxpdnpa
votvnxptinp* Gtov,
©ew, ixtTMVtti
!xît£avtiç turtw
asint *·
* f. ;ιΛ,„
j^wth·' •flfe* » & 4“*^ ‘nv’<‘
· Vobis
*. »».
diem ac no&em follicitudo erat pro univer- ίλτας
*'
° ' “■
’
" ------ ημάρητί
’ '------ . A
,A’^Jv
* '
fytobat
, errt
àxwrtç
fa fraternitate, yt cunq mifericordia & con- U2 ύμϊν ημίραςη
ruxrii ùxtp ταοτκ της àfcientia (erraretur numerus elçâorum Dei .
θΐ η αΰζίδαι μττ’ eXw ι$ cuutiSinceri &. fimpiices eratis , atque injuria­
Sra-fuK w α'οθμον
txKsx^S αυτί. UXtxe;rum invicem acceptarum itnmemores . Om­
nis diffenfio & omnis fciffura vobis abomi­ VRC >Ç àxfpatot nrty jÇ * Λαμνηίτ/χαχοί ek «λflS^uxny
nationi erat . De proximorum deliâis luge- Χηλ«ς, Πάσα rdaiç^ x} παν
bqfis > eorum defedus veftras judicabatis , bpûv · tnt πις Tapaimpxcti * ntç T^prtov · y.
u)
omnis bona operationis non pernitebat vos ,
/xoa^HTi . to ύς(ρήματα a»?^ îSfyi fxexvrw .’**·-■···.
fed parati eratis ad omne opus bonum. Ve­ άμίτνμίληηι nre txt τάυγ άγα^οχιιρ,, 7ητμοτ
neranda & virtutum omnium referta convereéi παν tpyw τί α’ρ^θον . Τί πανοφττρί
<ηfatione ornati, eunda in timore ejus pera­
gebatis . Domini mandata in cordis veftri βαομάφ xoXtTféa γ)ήβμημ5ρΛΐ, πάντη ώ* tjJ φβtabulis feripta erant.
< Cflta αυτβ ίίίΤίλΗπ . Τα αροΓα^ματα τϊ xtt/u
fxi nt πλατ» της xapSîai ύμύν ίγΐγρατη.
Πασα ίοξα <£ πλατίζσμος ίίόθ» ΰμ7ν.
ini·
3. Omnis gloria & diftenfio dara eft (
n*««. »·
vobis , & impletum eft illud Scripture :
τίλϊσθ» ri γίγραμμχ^ον . Ε*φα%ΐ* ιζ «πα», ιζ
Corixthioras Edit tf Mit , tf dilatatus eff & tncraflaιπλαπώθη, >Ç tua χιοίθη,
* απι^αλάχτ/σί/. t.
tridu o»<« tus , & recalcitravit dileflus . Hinc rmutgj;, mJ Γάσκ,τ·«’·
obuct· iuu j>tjo , «lifcordia & feditio , perfectitio $c • η^απημή'βς. E’xT&ra ζήλος,
j/J. t. t- tumultus , bellum & captivitas . Ita infur- Stobos xj άχαπτΓασ/α, «όλίμοςιζ αΖ^μαλ^τΖα.
rexerunt inhonorati contra hônoratos , in­
Ούτως rtrw^Zp&ara* οΖ άτιμοι ini τ«; Οί’τΖμους,
glorii contra gloriofos , infipientes contra1 ci αϊοξρι ini της ciSifyi, βΖ αφροντς ini της φρό­
fapientes , juvenes adverfus leniores . Idcir­ νιμός , ©Z y'or awr TtJç Ufptrfluripti . Sfçf τϊτ»
co procul abfunt juftitia & pax, dum unufoiàjxj afartv » Jnyqoaowj «pluin , C* τώ α’ποquifque timorem Dei deferit v & in fide
λ«χΜν fxaro/ riv <pc$o> tS ©ta, >Ç ci τη nirn
illius caecutit , nec ambulat in inftitutis prae­
[ αντδ α’μ/3λυωπ»σαζ,
μηδι at τ»7ς νομιμοις
ceptorum ejus , neque vitam fecundum
id
.-,—ι-—.rià-— αρο—rquod Chrifto dignum eft moderatur; fed D
«υτϊ mopêitütUy μηδί χάλιτ&ί&αι χαunufquifquc fecundum pravas fuàs cupidi­ ■ni ri χαθηχον tJ Xtirçi, «Met txaroy flaSiÇicv
tates incedit , invidiam iniquam & impiam χατχ ris imtàupJai «uJtb τπς ηονηράς, ζήλον
'f»f. >. »4· refumendo , per quam & mors intravit in
ctSixw
àrtfln άν^ληφότας , Si β iyq' θάνατος
mundum.
«σχλθο» ris riv χοσμον.

,'rwr». »·

Πγραηπυ γάρ Sruç· Kai tffifT· μί& ημέ­
loidix pct
4· It» ««η feriptum eft : Et fa&tm efl
«<tiu«.
poft dits , obtulit Cain de frttibbut terra fa- ρας , futyxca Kÿôv àno τύν xapnùv της γης
**··*· *·*■'· crificium Deo: Abel quoque obtulit ijipfe de dwiav rj5 Oitf ·
Α’βίλ iiôryxC* xJ miriç aprimogenitis ovium Ü de adipibus tarum. Et ro ·?£$ irfxannxav των προβάτων , w ατά των
refpexit Deus fuper Abel & juper munera ejut :
Γίατυ» auùrw. Kai inéèSc* ά ©tôt fxi Α’&λ, >Ç
fuper Cain autem & fuptr facrtficia ejus no»
advertit . Et contriftatur efl Cain valde , & ιπΖ twc Swpotç ίώτ5· ixi St JKà/v x} ini τηΖςθυconcidit vultu fuo . Et dixit Deus ad Cain , triaiç ajjvid ^οα·(<χθα>. Kai ι λυπ>ίθ» Κά/ν â^av,
^<riuffTtwcv rtS αχροσήηφ cuirS, Kai HXCvdèhoi
ÿuare triflis fafius et & ^uare concidit vul:- u a ?»._
Λ τ! --’ *** - —
?at
.L. · 1Λ·..?.!·.
* ! .^wσυ>v
Λ,ί· ». j.
tus tuus7 Nonne fi relie offeras , non aurem E inpdç
Kat»·
“να
Ttpjfavn<&
i'^pt;
tÇ'+vari
relte dividas, peccafti ? Quiefce ; ad te conver- v\t ninCJi ri ιχρόοωπη η ; ûx ία» ·ρθ»$ αοροτΜηγfio ejus y & tu dominabaris ipfats . Et dixit
χ»ς, άρ^άς Si μή SibwK, ημαρτκ ; ττύχατον,
Cain ad Abel fratrem fuum . Tranfeamur in
I Ipoi at » dmorpopà aùriï,
σι) άρζπς curre, Kai
campum. Et folium eft, dum eflent in campo,
furrexit Cain fuper Abel fratrem fuum, dT oc- rixcf Kats αρράς Α'βτλ rut αΧιλφον αυτή , Siih0«. tr. «t. cidit eum. Videtis fratres quod aemulatio & Sw/jfyj ris ri xtSiov Kai ijfym c* τω «v«u aju*‘fw
invidia fratricidium effecit
Propter cmula- ■ntî cr rJ XiSift dvfcnKdiv ini Α^3ίλ riv dStk·
t Cajttt fcilket vimko coaientot eo, proxime duit. k«, ut obl<r»a,u Cottlenut , paflionr, Chrifti Cietn«n»
Dti
•anciiMre «on dubitat ; quod Phociun fugit; altoquia «xi. »>«. mtatnie notaftei id forte uonuullo» ia hac apiftola reptehenluroi effe. quod Clemena Chtiftum appellam-nequaquatn fublÙRiores U coarcnieutea Oeo vveet adhibuerit. Tautum obleivai au),
la· ei cxeiUide, qez diriac ilhua natur* adrtrtaatirr ■ Ex hoc aurea lod'o aptne pnrienkut ac pensitur hzialia Nelionana.

r

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ

i7j

·

176

φ*ν curry, Λ anxrtwcr «ùn'y. Ορίη'Λλφ», Ationem pater 1 nofter Jacob aufugit a fâcie circahn.
ζηλ·ίΐ$
xem<py«wtw, Δμ Efau fratris fui. Æaiulatio fecit, ut JofephCHR n
perfecutionem ufque ad mortem fuftineret ,
ζίλ·»· vrarip ΐμύν Γβηύβ xrtiptijM <*ρ·μ>τ»
H'rti TV «ίίλφί mini. Ζηλκ mc'nrû# Γ»π?φ

μίγ^βΟΝτη

, x)

de in fervitutem addiceretur . Æanulatio
Moyfen coegit fugere · facie Pharaonis

firtà.- regis , quando a gentili fuo audivit,
^·*α χ. η·
tt toiftifMit arkitr*iH vtl jttiiftm fxptr ms?
ôeîy . ΖλΛ< Φ^μ* üx«7«wcr MmotîuI «το
ttt vit war acr/dryr , yarwadiias
«pMnwrv ΦβρβΜ» βχηλΐοκ AZyûrnç, cr tjS oxa­
raz iww efir· τϊ οριοφόλν · τ/ς <n urtrw x£t- dirnr oeddifii beri Æg^ptimn ? Propter «-*«■ **.
-rftù, 4 inutrliBff ipuSvi pievtXeJvfU ru θιλΗς, mulationem Aaron de Maria * extra ca­
ftra fegregati. habitarunt . zEmulatio Da*«. ,t.
«y £otw ύ*<λκ ιχ&ίς Tw A/^cttwî Δζ« ζίλον than ÔC Abtron vivos in infemum demi- ,
A’ttptàv xJ Moticqut ίξν τϊς παρεμβολής ηυλιδττ- fir , quod tumultuati eflent adverfus Moyntg. ,ι.
σβν. Ζνλος Δαθιχν χ) Α’β&ρνμ ζόντας χατ^α- fen famulum Dei . Ob «mulationem Da- *·
•ftp HÇ αδ«, Mg ii Γασιασαζ cturwk iqrè tw $tpct- vid non folum invidiam ab alienigenis,
_____ τν
__ θίν Μοοΐϋηώ
.(«άηώ.. Δ/ά
perfecutioncm a Saule rege Ifrad pat
ποντκ
Διά ζηλονΔα/ϊ/'ί
ζίλον Δαβίδ φθ·ν·τΒ&<1,&
φθ«τ·ν
δ»λ«αί

» μόνον ύβ» ifî α’>λοφύλων, «’>λά

ότό

^us e^·

Σαν'λ βαπλήχ Ισφαιΐλ <’δζώχθη,
Α’λλ’?να ί^Ϊ α’ρχα/w ümfayueîntv ττανατίμχ·
θα, Ζλθω^υ tvri τός ιγγι^α •^ρομΒ^νς. α’θλιΐ(· toî * λα3«ρ^ τ-ίί^ίΐ ΐμύν nt $wt7a vtawiUy-

y. Sed midis veteribus exemplis * venia­
mus ad proximos athletas, &. aetatis noflne
generofa exempla fumamus . Propter «mu­
,
la tioncm atque invidiam , qui Ecclefix ç-J
μα-m. Δ/α ζήλον £ φθονον, ( ίχχληστ’οκ τι ) rw
rant fideles & juftiflimx columnae , perfecuvÇ. ^tveponmt cü ( λοι t$ià ) ^θησαν xJ tuç 9avxn tionem etiam ufque ad mortem pafli funt.
Accipiamus prx oculis noftris bonos. Apo( υ δ«ν« . ) Αάβωμ^ί «bjpo άρθαλ/Αώ* ( y ΰμύν ) tvç
ftolôs . Petrus ob iniquam «mutationemp,,ri 4 P·»11
άγα^νς αττος-όλν ( ς. flé^ ) Φ*
ζίλον άδ/xoy
non unum aut alterum , fed multos fu_
·
Ζχ ( ο#α ν ) it' δίο , α’λλα Ίολί-ίοναί ύτ ( tpmvOJf)
ftinuit labores , atque ita martyr efle&us
π·ν«?, χ}
μαρτν ( ρήσας ) f τορ£θ»ΐ f« ny ·φ«λ- effedus abiit ad debitum gloriae locum. Pau-*··’“·
»
( oufyjw) τί^ον τίς δόξ>?;. Δ/α ζίλον (o’) Πη,'λος lus patientix pnemium obtinuit, cum cate-port,‘
νπνμο’/?ς βραβ&ίον
ίπτύχις ίια-μ» φβ-Cnas fepties portafTet, Virgis csrfus , ac laniX
ρ’τας, (/«0) ί/ζθίλ, λ/θ«Λ^ί , χίφιιξ
xW ($>)
($»)' datus ci
cffct
^ct · Prarto faaus in <Oriente * <*cidente , eximium fidei fu« decus accepit .
•p^uas C*n τη «ρ«ηλη
(if)
το■ ~
Cum totum mundum docuiflet juftitiam, dt
veil ον τ?ς x/rfaî αχίτν χλι ο; tXat/3fV, ^ι^οσιυίΐω
ad Occidentis terminum veniflet , * ac fub
όλον tiv κότμον, χ ( at tjrt ) ii ήρμχ τί?»
principibus martyrium paflus effet , ita e
ittrfwç ίλθών, χί μαρτυριία-χς ίΐτί τφ ν^νμ^ιίνν,
mundo migravit, & in locum fandum abiit,
fummum patientix exemplar efteftus.
£π*ς « τ» χΰτμχ, )Cùi ην άγιον τβτοχ t ττούβομβνϋς 'fyopfy.o; μΐγι^οί ύπογρχμμος.
6. His viris , qui divinam vitam duxe- Piur*· »lii
Τντν/ί nti àv^pàenv
πολιτά/τοιμ&ίοις <τυrunt, ingens aggregata eft multitudo eledo-“‘nrr“"
f. ir.M.d« ρ^ροί'αθη TeXtr πλίθο? ί’χλίχ?Ρ5, οίτι'νκ * πολmm, qui multas contumelias multaque tor­
*'.«* * *’ λα~? a/xZaG
/kravczi tyg ζήλον παθονη; ,ύπο- menta propter «mulationem palfi , pulcher­

ζ

xa'Mtr·'/ t$iom dr ϊμ~ϊν. Δ/ά ζήλον 8ιωχ~
rimo apud nos exemplo exft i terunt. Propter
aemulationem vexatx mulieres ♦ Danaides dc DmM·» i
$ΐί<ΤΛΐ γυυυαΤκΐ; ^xvxiofi kJ Δ/ρχι», αΐκιτμχηι 2&t—·
-- - Dirce.
ρά χ; ανοσία ·®χθοσαι, ίπι ην της πίπως βί^Λίον D Dirce, cum gravia & nefanda fupplicia fuftinuiffent,
ad
conftantem
fidei
curfum
perve
­
δρόμον χχτία,τητ ( αν, )
ίλαίϊον γίρας 'fyvatoy αΐ
nerunt , & corpore debiles nobile premium
άτ&ίνΐϊς το5 σώμχτι. · Ζήλο; άιπ^οτ^τίν γχμιacceperunt . Æanulatio uxores a maritis ab
τ?;ί ά,·$ρών> χ; ηλλοιοντίν η ρη^ζν ύαο τ« πχ'ξος
alienavit, & mutavit hoc patris noftri Adami
ΰμών Α’δχμ' τν (η) via oV«v tx r# e'$*f«jvjuv, diéhim: Hac nunc of ex ofliixf men, i)" c*ro <le
». ·»·
xi σαρξ Zx ris Λρχόςμν.- ΖίλοςχΛ\κ πολ^ςμι- carne mea. Æmulatio dc contentio urbes ma­
γχλχς xanrpf^fv, >ζ Ζθνη μιγαλχ υ^ρρίζοκτίν.
gnas everrit, & gentes magnas eradicavit.
Taunt, άγαττηηι , a μόνον ύμχς ννθίτοαυη?
7. Hxc , dilefti , feribimus , non tantum
ΖπίΓίλλομ^υ, α’λλα
ιαυτνς ίαομνηιτκον ( τκ. )CV
ut admoneamus vos, fed de ut nos ipfi com­
γάρ τ<3 αΖτ4 ι’σρ^υ σχάμμ («τι, )
ô avii; τμϊν
monefaciamus . In eodem enim ftadio verfamur,
, Hac loquendi ration* indicare vidnur Clemcm f* ex Jacob ftnpe potiu» oriundum , quam «X protapu Cxtaru· ; adeoque
Meum, 1011 Roinauum *11* S*cu* tamen-fcucheriui m epuiola ad Valerianum l«ntit
Forte etiam Clemen* Jacob «o ienlu
parrrm a./r.m vocat, quo Pau.'u» Rom. e p-omiiüoni« fil ιοι ia femine Abrahe 4 Iftael computari docet, eotque ex ipfo Ifratl
Pf,. Gal 4. 14. nuncupat.
> Ut fotam Mariam perlufam lepra, ita 4 imam extra ciftri exclufam Scriptura memorat.
' i Sen r.ram prra.lpMax rr/Jrmaaiam Zxi/o , <»ngui»«m pro contallion* veritati* fundere non dubitan» Etiamli autem aya^"'
vox imperatore* plure* foaet, hic tamen unum Meronem non inulirato loquendi modo defifnat .
■» Vari* ia hunc Jocem diverforuin funt conjetlur*. Grace Aamw r> «oh Δ·-»» legendum efl* Cofçleriu» fufçicatur . At Johann. Clericii* Arcta crit. p. j.
feft. i. c. 4. a. 1|. pro verbi* û>uJn KOI Aina, reftnuendum efTe coaieûat «r»4L otiar MJH Jix*< , fit rrvrrewfo <7 jar*,
hat ffi hrtvernt'tr heiif· ft*·
, & ttatre jar dr f»i . Sed conjeâar* *>u* neminem facile fubferipturum puto , cum ora­
tioni* tan** polluter, ur quemadmodum proxime·expofuit virorum , ita nunc mulierum proponat fpccialia atque‘litigularia exem­
pla. Longe mine* cuiquam placebit, quod vocem gr«tien ζ·κ·* laiin* rjhtyfi·»· interpretatur. Non enim aliud hic fotui, quam
fvperiu*,. ubi Paula*. Petra» David, Ac. Jia <»>·» vexati memorantur. Neque magi* audiendu* videtur , com, id de hoc loco
flatuic , u< *>fi mea^aa* i« r«» .rrep/ni», WaAraia tfjt nrq.rar , qvia /rmipaga»· Zitrarie drirarer , qui tabulam filiarum Danai cum
veri* hifioiii* conjunxerit. Quali rtin fieri non potuerit , ut circa illud tetnpu* , quo Petru* 4 Paulus propter «mulationetn
geaumm patii funt, eamdem ob cautam vexat* fuerint du> muliere* Dexaiitt & Oine appellata , qu» aliunde aobi* ignota
fini Cerre orationi» fenea, ati mox diccbamux, poftular , ut infignium mulierum lingularia exempla fubjiciatitUi : nec quidquam
magia ia enorem inducit , quam ex cognatione nominum id uni tribuere , quod de altero novtmu* . Quapropter nec probanda
videtur opinio eorum, qui eo quod Clcmeni Alex, lib *. Siiom luter lemma* ethnica* qnx libi laudem virtutibut fui* pepererunt , pccdtfta* Danai filia» reoeniet, cafque encomio, cui iitulu*
, g quodam poeta celebrata* commemorat, ax hoc
Alexandrini loco allui» a librario quodam i eme re cuntgrcinatum fuiifc arguunt.

177

S. CLEMENTIS I. EPIST. AD CORINTH.

i79

cixc aWn iatmir , & idem nobis certamen impofitum Α«^ώ·ί’χ/χ«(πι/.)Δ(ο'κτολΜχωμΐυ ταςχοβ; xf */)

Cft. Qgocirc. inanes & vanas curas
pmiets φρ^τ/ίας, $ ίλθ« ( ffy ) irt «, dCxXrf
mus, & veniamus ad glonofiun & ventrabt- ^rr/jvdv (τίςφ>/«ρ«λν)<ί*>ς>|μΛχαμβκ.(Βλ/‘ - · ·
- -*
Kfrr?
—
lem vocationis noftrc regulam . Videamus
«ν)μ^ν
W
iwtXcr,
xj
t
?
repxvw
e-Jww
qpiid bonum , quid gratum acccptumque fit
CMir/w τί »w ( ή<ταττ)ος ιϊμάς. ( Αηνιβ*)&ι^ν
coram eo qui fecit nos .. Animum intenda­
mus in fimguinem Chrifti, cemamufquequam tïf w bit μ» n Xetri,/x, ’ΐοήμη νς tm η'μιοί
pretiofiu Deo fit ejus fanguis , qui propter tjS ©rjS ( oapptt ) oùrS, S , rt
τάύ «μτπρα»
noftram falutcm cftiifiu, toti mundo poeni­
( rwr ) ne/«P ίχχι>9&, >am' τ£χ»(νμ»>) μπυP<Mlt»kli*
tentias gratiam obtulit.. Diligenter intueamur
wiots jçaie^ t/ntwywr. ( Aïvnir ) «μ/χ «ςπίς^ίgiatia toll
■■edooblat*. 1 omnes generationes , diicamufque quod in
»ίβίί »β^(ηρί^χ)«ΤΒμ<θ»μίμ en ώ
·
generatione fit generatione pœnitentise lo­
_____
_
_______
_____
___________
____
μιτηχβίας
τ»νοχ
tS»(x)et
ο
^τχάηκηΊςβηcum Dominus dedit volentibus ad ipfum
>Λμΐνοκ txtfpxfplùjxt tuouiriv. NJr txnpvhr μίNoe perni- Converti . Noe pœnitentiam pnedicavi/; fit
tmtiaok f
ierunt, fervati lunt , Jonas Ninivi- « nbetav, x} ν<«χ»1α«ντίς rW^urar. Γ«νάΐΝ/νΖίdicant. ** qui obedierunt
tis excidium praedicavit:
autendMe
pecca-*
i.—..», illi.
.h____
*j__rats
χαηκ-ρβφίώ tχιίροξσ, ec S» μιτΒμορβτανττςind
>«· J
tis liiis aâa poenitentia, Deum precibus pla­ ηϊ( ίμχρτίμαπν aturfy, c%f>\x<ra)m riy Θιον <xscarunt, & fidutem confecuti funt, licet alie­
τΧσαττίί, xjq' ιλαβομ TarnttW, xeûtttp β^Λτυ»
ni a Deo eflient.
τΐ Θ» WTK 4
8. Miniftri divinæ giatix per SpiritumO/ Xficrupy·/ τίς γα'ίΐης tS Θιβ tyf τηΐίνμαlanftum de poenitentia funt locuti .* ipfeque
ης ΰγίη tttt) μπνχοίας t λάλιχταμ, χζ βωης έί ·
omnium Dominus de pernitentia locutus eft
ίκΓχότιχ fJS avarruv mei μίτκμβ/ας ίλοίλι,στν μ^
,, cum luramento . Fioa enim ego , dicit Do­
Span. TLtS γάρ
λίγ» xoeioc, νβαλομχι τίμ
mitui , nolo mortem peccatoris fient poeniten­
tiam : addens *1 & pulcram lentendam : Jle- ^a'wtrw τί αμαρηιλί, νς τΐώ μιτΰοοιχ» · τρβτιfipifate domus JIfrael ab iniquitate veflra. Dic
>ζ γναίριίυυ dcyot^Uù’ Mfrmwicwf «χος IE[ti.
«i. filiis populi mei , Si peccate vejlra a terra βτρα»ίλ «το τϋί αϊβμίας ι>μ<5/. Ε’νο τν7ς νίοις τϋ
ttfqtte ad caelum pertingant ; èJ* fi fint rubrio­
con_ λ«Βμχ* ί’ιχμ ωσι» at αμαρτία/ ύμάν ito της γης
ra cicco tX nigriora facco , ad me autem conρΛ_^ί»ς n «pan», xJ tùv won ripporrpar xoxxb, iÇ μμverfi fueritis en toto carde , & dixeritis, Γter ; exaudiam vos tamquam populum fan\ λανώτιραι σ-axxs, <£ iχκρχφητί χρρο;μί ύξ όλης
itum . Et in alio loco fic dicit .* Lawmirl τίςχαρίίας, ^Àraurf, Πάτιρ · t ταχάτοματ όμύ»
Efit. t u irt. "i >
mundi eftote , auferte mala ex animu­ ΰς * λχρ άγιν. Καί CV ίτίρφ τίτω λίγα eruç· 4j
lus voftris ab siculis meis , quiefeite a mali­
Awrair^f Χ> χαθαρ·/ ^υί^θί, α’φίλίίτθί τβς πβtiis vefins, difeite bonum facere , quarite ju­
νηςίας ave
·ψυ^(5μ ΰμ4ί, aircram ιύ» ο’φθαλdicium, liberate oppreffum, judicate pupillo , &
μύνμα" τταύτατ^ί dab τύιι vowîetJr ύμΔν, μχ&jufaficate viduam ; ij vemte, & di/putemus t
•dicit : & fi fuerint peceata veflra quafi plae- ττ χαλομ noifîv , ίχζητήτχτί xticnr, ιόοσ'α<τθ'£ a’Jrsucium, ficut tàvem dtalbabo ; & fi fuerint ut χιιμίμομ, xeirarr ορφανή, xJ itxxitûerart f(ip«t, )Ç
coccinum , ficut lanam deâlbabo ; & fi volue­
Ituro, xJ ί^λί^άάμιν, λίγίΓ Καί fùv'uaw «i
ritis ac audieritis me, borne terra comedetis :
άμαρτίχι ΰμύο <άς φοινιχνν, αίς ^ζο»α λΛχ»ώ * ία»
fi autem nolueritis neque audientis me , gla­ it wait ωί xcxxnov, ως tym λΧχατώ · xj («μ θίdius devorabit vot : os enim Domini locutum
, ,
,, ,
eft. Omnes itaque dileftos fuos volens pteni- D^Tt
rnÇ
tentiac fieri participes, omnipotente fua vo- σθί · ta» à* μη θίληπ, μη& «βΌΧΒσχπ μ«, μάγααρχ ίμας χχτΐ^ίται. τι γχρ ςόμα xt>t* Aa'Xnrf
luntate firmavit.
τυιαιι. Παντυς «μ rwk «γχχηηύς αυηύ βαλόμίνος μιτνμοίας μιπτ^π», ΐΓης/ξί» τώ ναμννχρατνςιxj ββλ>ίματι «ha.
β>·Αοι«Β
9· Qyare obediamus magnifie» & glorioΔ/6 fxatxiM-u^TÎi μιγκλο^νίΐ <£ ώ'ίοξω 08exempia «ai- fx voluntati ejus ; & tupplices illius miferi“**·
cordiæ ac benignitati procidamus
& con­ λ«σ·Η aùr«, xJ ίχίτυι 'βυόμΜι τ« ι’Λιβ», hsh της
vertamur ad miièt.wdnes ejus , reliâo inani Xfwvmnç αντί, κνροσιοίσ-ωμιν nyf ίτπς-ρΐ-φνμχν
Audio ac labore, & contentione fcihcet , & ιχι ης οιχτ/ρμΰςβύτΖ, a’xqXmwTiç τύχ μχταιαπο
c/.». jtit- qur ad mortem ducit , rmulatione . Di- war, τίώτι
, Q * ri ώς Savant * αγον ζη~^7
srrua. ijgemer eos intueamur , qui magnifie^ ejus
λ«;. Α'τίΐίσωμα tic τάς τίλόως λβιταργήα-αντυς ,£
/•i*raV/7·»- glori» perfeftir fervierunt . Sumamus , Hcopertus
T? Μί7ΰί'λοτΡ*π^ ^ζ’’ α^τ" · Αα0ωμ» ΕΊωχ, ος
*·“· ft,, nochum , tini in obedientia juftus repertus ,
translatus fuit , & non invenu eft mors
Μχκης'fùp&èç μπΓπθχ, χ;
« ?ίθη
.. .* translatus iuli
αυτί Οά»ατ»ς. NJf -niroç ηρ&ςίς, d^gt' της λΗ<«*■·.<ii ΐ». ejus . Noe fidelis inventu» per mini denum
. J'
.
<~
i
J- prsedicavit
·-- ■* , ηργίας αύτ? -waX/yÿ^fffi'av χοα-μ^ ίχιίρΐ/ξίζ, χ}
E/k *,*'
1· regenerationem
mundo
7*«. ».'& per aim Dominus confervavit animalia , Sttswfv Si αντί ο ΐίστοτης to HorA^em c* ομοcum concordia in arcam ingreifa.
\»ο<« ζώα «ς τίώ xtflurw.
Α βραάμ ο φίλος apcd-a^opÆ^Hi, «rcaç tôptio. Abraham amicus vocatus , inventus
θη, C» ιύ αότν ύτηχοβ,' fyi&at τ»7ς ρήμαπ τ®<7
eft fidelis quando dictis Dei audiens fuit .
Hic per obedientiam exiit de terra fua & Θίί · βϊΚ St uiraxons ΰξίϊλθί» ex της γης αυ’τνΰ ,
Μ
χί ix
Cosuil. General. Tym. I.

CHR

VouMioal»
«•Art t«<·-

i F legantia» quidem Coceleriu» h«c it» eertit: »»»tt ·■»_ _____ ,
___ ,JT__ T_._ „
______ r>______ _
.
<ktiu« vilem eft litteram (recem exprimere.
i Poftrema baiut lententis vertu Clemens Alexaadr. I>b. i P«d»j c. t».
Exechieli» nomine fic citat ; Bitit n<tt ftr
Si inwf fttriiu t» IWI >erde , dr tuitrilit , Pnrtr ,
ftr z···?"*■
/<■«·»· ·
> Q«» MI· p« baptirmura ien»fumiir . fU£eMr»Uoni· ejujdem i/mboUin faille nrcim , qen N««
faivatut eft, etiam Petri
i», notatur.

.

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ
ι8ο
tx ri; trtsyyntetÇ «^’τ», 1$
L ίχ τϊ «ίχν τί ιταμός
~ ' Ade cognatione ftia & de domo patris fui , etrc. ακκ.
n
. o. ~
nt
exigua lerra
cognatioKe * debili & do-cl<R
«JtS , ό·»«ί
ολ/^άο, «Ç a-uy^jteoût
àrSnîi,
1
mo parva dereli&a , promiiliones Dei iÀ* " ** **
£ o’xoy μικρόν χχταλιτνν, χληρονομήτχ Tti; tttacyhereditatem acciperet. Dicit >nim ei: Çxi
ythies τι»
· AîJ4<7«p «vrJ ·* A’wtAO* « τ?ΐ dt ttrra tu» y & dt cognâtttnt jus , ÎT de
ρ,ιΓίβΊί, xJ tx της evftjMtçav, if tx τί o’kh nC domo petris tui, in terrait qtrani tti>i demonπκξόςβτι > H? τίιύ ytâ ko a/troi èt-ίξω. £ τοίΐΐτώ firavero
t
:
faciam te in gentem magnam ,
benedicam te , & magnificabo nOtnen tnnmy
cf «s fàvoç uf^at, K, 4’λ*>»!τω s-f, χί μφχλ.ν.υό Ô"
1
t» Ινομχ αν,
fVn /.^.oynpH^^f ’ x. /'.λνγηιτω τίς tf eris benediilits : tT benedicam benedicentes
ÆXo^bïnts <Tf , >ζ χχτχρχτομαι τ»; χχτχρωμΟΛους te y Ct maledicam maledicente tf , & benedi­
ϊίζ &Aoytâwr9VTUi & <rw '»xtrxt ai viiï&i T yîfè, centur in te omnes 'trtb:t> terra . Ac rurfus
cum receflit a Lot , dixit ei Deus .· Rejps- «r. ,,. .v
■ Kat βχλιν CF τι5 Sfayvticdbfxt at-π; ατό Λντ, ciens oculis tuis , vide a loco sn j«a nitne tu
RTCj' aJïü ο 0ιο;, Α’ναβλίψας πιζ όφ Παλμοί; es , ad Aquilonem , & Africum , Ô" Orien­
as, rêt aro τί η>Τϋ χ ytuiΛ< Η, <tw>o?$α:ρά, <?g tem , Ù* mare : quia omnem terram , quam
s
λζβα , Kj αινπίΛΛί, X. $χλχατχν. ότι πχνχν τΐώ tu vides, tibi dabo eam & femini tuo in Jayliv in au tip*, ,αοι à»<3-.o αι’τη», XJ τώa~Tfραατι αβ, culum . Et faciam lemen tuum ficut arenam
terra. Si potejl <juis dinumerare arenam terra,
ίωί «fiJvc;. >Ç τοίχ,τω το τιτ»ρμα ·τα à; τΐιη αμυον ~
6* femen tuum dinumerabitur . Et iterum
1T
•^τ,ς. η ituwTJt/ τ/ί ό'^αριθμίααι τΐυΰ άμμον τ' yriç, ait; Eduxit Deur Abraham
Ü dixit ei ,o *
ά, ri evcf’ua aa υζχίτ^μη^ήτίτχι. Κατ' τταλ/ν Xt^M · Refpice in caelum , 0* numera jiellas , fi po­
Εξί^α^’ΐ θί®ί Α'βρχχμ , χί H7rry αυτώ " Α’νά- tes dinumerare eat : fic erit lemen tuum. Cre­
βλιψον Us τϊρανόν, Kj αξ,ι^μχσσ/τίς artραί, η?υ- didit Abraham Deo , & deprt/tuni efi fi ad
. yncn '£α£ΐ·θμητα.' afin-; , skj? tea/ ηο,πίρμχ τ« . jufiitiam . Propter fidem & hofpitalitatem
datus eft .ei filius in fenedutc : & per obe- Dt·· »*·
E'rjtrdtrf è'r Α'βρxxu π5 Θίώ, >Ç fXoytο3 χ αυτιί wç.
dientiam obtulit cum facrificium Deo in
é.'^itjoatur·'. Διά irtÿtvfit φίλοζί-.ίχν <«ΐοθχ«ωπύυ/θ5 uno montium quem ipfi oftendit.
j79

c.
*ynpx^
χ3 d/ t-toxxor.; «wpooiux^x^y αΰτβν ξυστοί»
τώ Θ-<«5 <w*>c; c> φ o’ff'wv «y tîwÇcr αυπί.
u. Propter hofpitalitatem & pietutem c<„ ,,
Δ.'ά φιλούν: χν xl <£of,Q&txv Λώτ ί’τίιθχ tx Σο-C
δόμων τγ; Tfetvwcs ττάτης xgjO’èiarî ί^’μ' ττΐ'ρο; Lot e Sodomis falsus watit , cum iota re- » ?«r.
xj -θι.τ . ΠροθχΛο? τοη-τας ό ifaTorr; ότι τούς gio circumjacens igne & fulphure damnata
eilet . Palam Iccii Deus , quod fperantes
ελπίζοντας ιττ'αότνν b\ i’yxxrtiAfitrf-t, rs; St tTf- in te non derelinquit ,· eos ve$o qui in con­
Stilua falit
ροχλί'.'ΐτς ι'ταρ·χονττς η- χολ.αστ’ mjh χιχκτμον τί- traria declinant , punitione ac, fiipplicio af­ ni qium conθχστ. <7!(i'fHZvi>rr; * 7raôaôr;-J της γιιυχιχός , ficit . Qiix enim una cum eo evreila fue- T"'4 clt ‘t*·*
rat uxor illius, cum divertat h*ntenti£ , nec v>eic<
ΐηρογνωμο ο; tTrapyacvc, χ? a< <î» ouovctK , &ς
TST» «rruHov ί’τ?^η , ω>'ί,
ν. ^χι αντίο/ ΓνλΙμ/ animi concordis cilet, in hiiiulmodi lignum
potita eft , 1 ut falis ftatua in hodiernum
βλάς ίως τη-ς χμίρας τούτη-(. f’j. τύ γ'.ω'ό.· όναι
ulque diem fit fada : quo cnnftis notum
Ttàcrt: , or/ ο/
xjq or διταζαντίς tb-pj. της
cilet , quod animo incerti & de potentia
TS0-3 δα.υάα;ως^ ε!ς x^iux x' πς στμ^.ωστν ~πχDei dubitantes in judicium & figniheatioσχιζ Txt'; Q^uixtç γι νσντα:,
nem omnibus generationibus fiunt.
Δ/κ TtVry χ,φίλοζ^χ.·
Ρ
3 ή ηόρντ. Ε χ-θ
i i. Propter fidem & hofpitalitatem. lervaπ-μφ^ζ^τον yàpvTtô Γ«τ» rJ Nari χαπιτχοτων ε'ις ta ctt Rahab meretrix . Miliis enim a Je. Ktbr
iu filio Nave ad Jenclnmtein exploratoriτίο'ΐιριγω ,
βστ/λ.£ς ^yrsort πχχατχχτχcrxoTiuaxt τΐιΰ^ώρχν αυτί, χ. νξετίμψ: ι· άνδρχς ras bus , intellexit rex terrae quod regionem il­
β·ρ».ηφοαθ8ς αιίτέτ , οττω; συλΧκφ·?θ*πς θανατω- lius exploratum venerant , & emiiit viros ,
qui eos comprehenderent , ut comnrehenfi
«θ*·στ». H'iy φ/λόξοος Ρ'αα/3ί/αέ-ξαμο^Μ opts;,
necarentur . Eos igitur hofpitalis Ikahab liisxpo'4rft’. (ΐς το ι'τιφώον υττο tlot Χ/νοχαλαμΖυ». E’rrr- icipiens , in folario tub lini ftipula ocuhaΓαθβ*π·> δί
παρά τ» βααιλίωζ, χ^ ^tyôvn:v ‘ vit . Supervenientibus autem vius a rege
( ανδρςπηός α-ί ηλ) θον or χατατχοτοζ της ( yr; r,~ milhs , ac dicentibus , Ad te venerunt cxμνν, ) ïj^xyayi αυτί;, ο yxp βα ( Φίλ^ός s )nz; xf- ploratoies terræ , educ cos ; rex enim ita
λκ>& . H' it ά ®ίχ^ίθ>) * ΡζαηΛθα» ( or ii ο £'■' ) iff; a; imperat : illa autem rcfpondit, Ingreifi funt
ζ/τά-ΐΐ Ότρός μί, ( άλλοι ταχί ως άτχλθο'/, χ^ tso- ad mc vir; quos quatritis , led ftatim exie­
runt, ix pergunt , eos illis > non detegens .
ρο ο1· ( τχι · t γ ) t*Toif-rxu; acra ainï; t’( Xèrya; . ) Kay - Et dixit ad viros: Certo fcio ego quod DoHTify
t-, a'i; a;* i y.’.à,) axaaa y r ώσχω t'yù , η minus Deus vedei tradit vobis hanc ur­
«Tr ( xi tro; ο Θ;ο; ) ΐμων παραδίδωσΊν uut v ( την πό) bem : timor enim & pavor veftri incidit in
habi-,
• Hoc eft q.., pj.jcu a.hnodam toaftibic . Al'i*h« «mni ύι-ret tantum duo fumant, A,an & Nacho· A ran ver· jam clue.
• a: lelifto j tl( h|lu (Juin l.o. ijnui ex bac protapra reltabanr Nachor de Abraham, qui quidem propter lleahtatcin JatZ Hin»
carebat
, (j continuat Caitiien inicnpiein S··». « apud Tertullianum * Cyprianum, ubt legere eft
D—et Λ.Ι-·.- ritxiM
J»t> mbrtiu,
Vte. fl*vn< iiltfte /iix , xrc Juxia «irrui.
<t»·» rri«M fi y i/ muriljutrir a.tor»u
'tiuinef ra /r/r /«ggrjîu ®».’xrra .»>»p.’rr
B< ■ w' Ivqaiiur Lcnzuc Irb. 4 c i». /«»· /</>e tejrmntmr
t» t*-mirn inttgra , («l'tvfrat βαικα fa'.it . Hanc fe vidille^ofe
phu. aniiq irb , < ,, leftatijr. ideo autem uxui toi
jnitetit pridnaiu· , quia aiigeiin» non pa-ue.-ar moluu» , <jç
fulf il q,en 1, , .
J Juniu· quod hic in arche:.po deliderarur , ftudem luppleie , ediderat , ( fit» ' ιί-·1«χ.ι·«-« «υσο
r i a..,». ) ,v ljune, «ruar tfirumi era .tmurun . Quod cum Corelenua annuad»e>rerei repugnare hiftonz lacra, qua exploiqtme, e domo Rahab rum eooduin eautie , Kd in ea adhuc latitare docet; »\ pio ·>»>, ι(χ·,'·ι) pior ( ν«χτι·* ) fubRnuir,
Ne. dubium quin e'u« cOrreftio Ionian· lie pi«rci«nda lerttoni ; maxime cum hanc ad exploi aicneyjoiue , quibus uru Rahatqariam
conrranam oitendilfe meiaoriMur , refein orationn lerrej non linat. Ante· tuun tone legendum, »j ·· «vAarrw, an a«Tfa, <P
1r/cr,
’
·

I

S. CLEMENTIS I. EPIST. I. AD CORINTH.

181

182'

cine Ann. habitatores ejus. Quando igitur contigerit A λη» πιΰτΐω, «τάρφοβοίκ; (Ρ·)μοί υμών irmo-cr
CHR. „.
vos eam capere , fervate me & Bornum pa- wç xaiwixïcrzy αύτΙώ- Ώ'ί tavBVV» (νπτω)λα^ν
t r dlxeruntk c* i S1C er,t 9^- «υ’τωύμαί,δ^^απΜΤ,^τΐροζ^οντΒταΡοίμ».
admodum locuta es nobis . Cum igitur nos «
*,<? »
..
. ~ o·
adefle cognoveris, congregabis omnes tuos
,<w*’AxAu<r«»,Mzv.«c
fub tedo tuo , & fervabuntur : quotquot ««>
ττχρχ^ινομοαας ημχς, οτιυαζ«/«tbs
enim invenientur extra domum peribunt . tbîo-bç Mnrf^a-utiÇ^raf^firWTxt·· ·<τηονγά^
Et addiderunt, ut fignum daret, nempe ÎxvfCpt^iïiriv ΐξ«τίΐοζχ/α5,ά<ολϊνπ«. Και «pa-·
fiiniculum coccineum, appenderet de domo
αυτί SSvjtt rr-.μΜν, Μας ^μάη tx fi ttx»
fua : manifeftum facientes , quozi · per fan- ^TJjçxixxtvov ·XDpiSiihov τηηνης,οτιSixth χίμχης
guinem Domini futura eflet redemuo uni~
_____
«rfis credentibus & iper.tttil.us in Denn. . ««<«·Γ"«" *'«<«·<«™ν·λ».ζ.S»Vide,e dile£,i: n°" fohm ω«· lcJ & l’rQ- «■<"«■.™θ“’· Opunoyimnc , t pmv.mphtra
phetia » in muliere exftitit.
ης, α>λα «ροφΛΤΗα ca τη puwuxi ytyovn.
Humilita»
1 J. Humiles itaque fimus, fratres, depoΤα7Γί<νΒί>ρονήτωμ^υ Βνα&λφν , a’zro^r^uoz' irx«oeacadacur nentes omnem arrogantiam & faftum & B srxy χλχζονκΜ, >c τύφον, (ί αφροστοΐιυ, χ^ ο’ρ^ας
amenti am & iras, atque
ataue faciamus quod
onnd feriferi.
.ποιήτωμ^υ
___ >_ » η^ίγρχμμζόον
_>___________ ..'...·· Atyu γχρ
-.5___
___ .~..
amentiam
τ®!τηιυμ»
J'· f »14 ptum eft : dicit enim Spiritus-lanâus , Non τό αίγην. Μη χαυγα.Οω ό σοφο; οτ τΚ αοφζ'α αότβ ,
• 4 I. C«r. ». glorietur fapient m fapientia Juat neque fort it
31. er a. Car. ■■ fortitudine fua, neyte drvei in divitiis fuis : μα$ί β ίχνρύ C* τ» ΐχώ αυτί, μηδί ό πλάπος C»
τύ πλιιτω αυτκ - α’λλ’ ο χαυχόμ^υο; , ci χυ&ω χαυχαfed qui gloriatur i in Domino glorietur ; qux&ω.£τί ΖχζητΗΧ βω’τΐν, xj trotir; χύμχ ùj St^atrius
rendo illum, & fafiendo judicium ac Ju/litiam :
( lui. ) μχλιϊχ μίμχψΟΜ ϊ$ λόγων τί χυνχ Γητί ,
pnrcipue memores fennonum Domjni Jefu
quos locutus eft docens manfuetudinem Ôc «ς ίλ«λ»ι<π δζδάτ(χων) t tttf-'ixi-txv rj μχχρο^υμίχν longanimitatem ; fic enim dixit ; E/lote mifc(Ου ) τυ; ^αρ ιΤτ.ν " Ε’λαϊπ ίνχ ίλι* ( Οί) tf, αricOidet , ut mifericordiam confequam-ri ; di­
φΐίπϊνχχψίδη ι,'μΐν. (ως) iron! η bid ποζηθίαιτα*
mittite, ut dimittatur vobis ; ficut facitis, ita
t (μ7ν·, ) ω; $ι δοπ £<ω δβθηuret ΰ ( μαν , ) «ς χζβίπ
fiet vobis; ficut datis, ita dabitur, vobis; ficut
judicatis ,' ita judicabimini ; ficut indulgetis , Stu xt>O»<TET«c ( ΰμϊν, ) ώί %pr.çfûdi erus γρn ( γηζirai rΰμα
ita indulgebitur vobis ; qua menfura metimini, θήα
__ _ )_____
_ z. ω μί^ω μι ( pt< π, ) Cf αυ’πί μί~ ·
ta menfurabitur vobis . Hoc præccpto & his C
i)utv'. ( f αύτ'ητ ) r) C.mAik wî itxpxymandatis ftabiliamus nos , ut in obedientia γιλ (μχ?ι )
— - txy
·
' . ’ .)' ™. mpfwdxt
- utrnίTS
fandorum eloqutorum ejus ambulemus , hu­
Χ9Βί (an) nt i χγίοατρ-νίτι λόγοις αν(τβ,) rn^
militer de nobis fentientes ; ait enim fanrfty»«p/:o'?S:'TFî. (φητί')ν yùp ό χγινς λό^-ο;· Εχτôus fermo : Super quem refpiciam , nifi futî'jx . iiri ) /3Aevf/J άλλ’ η Ζπζ ην πρχυν χ) (πτύ)/W
per manfuetum fi quietum, ÎX trementem Jer
^ί.μύ7τάμ» τ?! λ'(γιχ;
mones meos 7
Seiiuoai» m14. Juftum ’ ergo ac pium eft , viri fra( Δζ )xatoyis7 >ζ ότ·/ο7,
αέίλφο?, t'imxosç
a*readekr<B.tres^ Dgp potius obedientes nos efle, quam
^μχς μχΤλον^ί^χιτω®^, η τ®7; ci αλαζόνα
fequi cos qui in fu|>erbia & ledi done duces
»ÜH κχαταΓαο'ίχ μυσχρ^ ζχ;λ<ί α’ρ^η^οϊί ύ’ξοτχολ^
fuerunt abominandis aemulationis. Detrimen­
Οΐ7'/ · Βλάχοι χχρ » τίνταν , μχ^-OJ St κίνδυ­
tum enim non leve , immo vero grande pe­
νον ΰχοίσ-ομ^υ μ^·χι , ία; ριφοχι^ι.υΜς ίττιόωμίϊ ■
riculum fuftinebimus , ii praecipitanter nos
ΐχυτίί ηΐζ (ϊίλνμχτι
a’i’Ofww;, or τινίζ όζα-^
' tradiderimus voluntatibus hominum , qui ad
contentionem & feditiones collimant, ut nos xo'.r/Çsjzv«\ ίξ_).ν χ} ra<Tf /; , t<i τβ a’xaWiopzJrat η'’
rfti i«. ,· ab eo quod rede habet abalienent . Benigni D*μχί τβ χα?.<5·; t χρ', π; .. XpfcΧτώμίΟα αΰτίϊ; χατύ
invicem funus, fecundum mifericordiam &
την ίυσ-πΛα^νζαν κ; ;,λι>κυτητίζ τβ ττοιηχχνης τιμχί.
dulcedinem illius qui fecit nos . Scriptum
Vt^ pxTtTXiyxp. Xpn<cr twmit οζχχτρρί; j/ijs , αTrrv 1. 1«. eft enimt Benigni erunt habitatores te>>r.t, &
χαχοζ 'δί i. TcZ/bpOric-ovrtiz'ί’τνΰτηί ■■ ο< δί,παρανοft< ι*χ.
innocentes relinquentur m ea: intqui vero e.x'terminabuntur ab ilia. Et rurfus dicit. ΙΊαι ■ μΒντίςά^ο?Λί»^Οήτο»·π!ζάκαυτη.;. ΚαζττοίλζΆί7^*.. ,4 jj.
Juperexaltatum & elevatum ficut ce­
^.■&z.-Ενδον άτίβη ΰχΟ'ρυψχμΜν , <χ χι’ρόμΗΌ·,· ως
dros Eibani : & tranfivi , & ecce non er.it ;
τύ; xt^fts τβ λιβχ-.α. 1Ç παρηλθον, <£ ζ’ί» ixlui.
if qugfivi locum ejus, & nxn inveni. Cujlodi
■ Κ3Η ύξίζητηο-α πν τίτον αυτί
β^ et'pov . φυinnocentiam, & vide xquitatem ; quoniam iunt
Aa«Vf xxxxtxv, xj 7δί ίύθύτηπί, δτζ e’rzV ijrXxnifeliquia homini pacifico-.
. ' ^»μμχ άνθρώτ.^ wfZu/ζχω .
iy. Adhæreambs ergo iis qui ami piet»·
Twyuo ^ο>ληθωμίν ηΐς μίτ'£ΰ·ί$ΰας ΗρΙιυΛαHu h»iendum qu< pa-

,

......

πωίβϋλομαοις ctpltjubaj.
te pacem colunt , & non iis qqi turn fimu- crtv, χ,μνηΤς μί&ύποχ$νιωίβχλομοΛοις
Γΐι/'it /»rkim
'rbritkè : _ Xtj/w χάρ
“'^’latione mr*m
pacem v/^tiirrr*
volunt . Dicit
enitri alicubi
γχρ tb
τβ . OjTw;
O/»; οc λαδς/τ^ζί
λχί^/τ^ΐς χίτλίτζ
γτιλίτΐ_ μι
μι τιμχ ,
non qui
' Popxlxs htc labth me honors :‘coi autem ro-E„'
χ^/Λ eJTJy π - '· , '
gum.
...... — ίμ» . ]Καί ττά£/4. M ·». rxHt huge abeft a me . Et itçrum : Ore Jno > ~
>
· '«■ ιύλνγ& , τρ Jr χχρϊίχχχ\^fv. Τ<5 Γοαατι
αντώ
?A' *..
' *' ienedieeiant , corde yero maledicehaiit . Rurc
s
iin
_
τηρύνπ
.
'Kxi
χχΙ\ιν
λαγ&ι* ϋ'γχπη&χν χιίπν τύ
ta» 71 **· fufque ait : Dilexerunt eum qre fu^ , & lin­
aûum ipjorum Γ°Α«ΤΧ «t/rJv, Κ- τη ^λώατη αυτών ίψμσαν'ΐ® χΰτίν ,
gua /ηλ mentiti funt ei . Cur i-------- f ~----’
' ' i
«ύί xxpStx ai/r<Jv BXfùOéZa μίτχύτΐ, SSi ίνιζωuon emt reitum cum io y nec fidelei
babiti
C'oncil. General. Tom. I.
Μ
4
Οησ-αν

cem

coiitnc ,

T

—......... .,., ■ .. ,,
------------------------------------------ » Cotclwiu» Jufiihüai in dial. paj. j»l Irenautn lib 4 c ,7. Orijcncm homil
& 4. in leiuirt Ni« < *hoiqae plurrt tt- '
«diat, qui «idem locctprrtationi fulftafentor.
1 Sic A Onjcnet, ur ruifum Coctleriu» anttoiuu: , honfll. » tn klum Nara
ad hac Rahab rerb* ,
Ot/Mitt Dt.r
irtdteit ^u»it ttrrt» U»., lubdit .· t'idri
. 4«^ abquuudu mt

frifbtiÆt

λ* tir· & ftmnnat Jt fttmii
t Cotckrtu· monei in Nkonu moaichi PandeClc , quam bl>liotht<<régi* cod.1,1».
»»»)-* 1414. *ffcrv»t, hac it* cûari, ut «uni hit timui nonnulla am>cri kquenua A 44 nccnon cpiûnlrii ti t conneHanmr'
ClcoauM Ale«»*<ir. legit
hoc cil ri»n»n>
<*
|

».

i8j

ROMANORUM PONTIFICUM: EPISTOLÆ.

■Sjffav ci rnSfa&ixn etcn. · A*»«

184

τη K fient in teftamento rjut : muta fiant labia ώ- ctRCÀNN.

lofa. Difperdat Dominus univerfa
umveria labia do
dis-CH*
­
*■>'
lafa ύ lmp mm magniloquam : qui dixerunt , TfZl.
Z
tent, τις lipuJ» χι<ίθ“ t’r/v ; «- Linguam ncftram magnificabimus , labia noflra apud noi funt , quit nojler dominas eft?
«9 ri? TttAatTMtMtc nfrrrTuyJv, ’$5®· T“ rn,a7~
Propter mifertam inopum fX gemitum paupe­
μ* rdt
wuS gvxcnrouai,
xi^<9h·
rum nunc exfurgam , dicit Dominus ; potiam
Οτίτομα/ ci avrnfjqt » ταρρηοαύτομαιι d ao’rj.
m falote, fiducialiter agam in to.
Hanilit··
j6. Chtiftiis enim éorum eft qui humili­
ΤαΤΗνοφρονκνΠίψ yep t’rtv · Xtico; , ax t vottpoChnfii.
ter de fe fentittnt , non eorum qui 1’upra
jxcawv t τι τϊ miμνιον «υτί. T » τχνν^ον ? μί^λνovile ejus efferunt fefe. Sceptrum tnajêftatis
w„MW„
<UW)Î rà OfB d xt’ei’s «ίμJv Xfirr·; l’mai, *x
Dei Dominus nofter Chnftus Jefus ; non «•/""T?
{φμτψ ixAxfe.fix;, iit ύτηρηφβνίΛς, xai rtp iovenit m labantia arrogantis neque fuperbis, -*· •-•-f»··
νάμί'· ος · α’λλα τπτΜ'.οφρο'.'ων , χ«θ«5 τ» τ»^μχ τ> etiamfi fit potens; red in humilitate, quem
... Φηνι
.
, , · Κΰεΐί
_ τις admodum Spiritus-fandus de ipfo locutus eft,
' "yiw
kJtJ ι’λαλητίχ
yxp
ttrtr&rfrn axen ήμ^:-; «1
ί ο βραγιών xi g is rin XTt- B Ait quippe: Domine quii-credidit auditui no-lfin ttv.
? Î7 , bracbnim Demini cui revelatum eft ?
χαλόφθη ; inqryt-ftwyuv c*«'æ/·/ β^‘’τ»~ ώ;ftro
irxtitç.·
Annuntiavimus :n confpeifu ejus quali parvu­
ως piÇatciyrXt
J&ti «χ t ΓΟ’ ι~
«JrJ , βJi
έοξα . χ. (ΐίομ!'ΐ βυ’ηίν ,><£ « f^tvoiScc, tot χαλ- lam ; ficut. radix in terra fidenti : quoniam
non eft fpeciei ei , neque piori a ; Ô* vidimus
λβ;, α>>α τ>4ΐ»ζ αυτί» àrtusrt, t’xXÙTO? tttxpx η eum , & non habebat fpeciem, neque decoram :
(Ιίος τύ/ à:’fyfiruv. Α’νθρωτ»; 7»
ryn
xj τό- jpecies "ejus inhonorata, deficiens pra fpecie bo, χ2 JJais φίρ^ι μχλχχιχι ' ότι α:Τ(·~ρχΖτχι η m/num , homo ir. plag.i & dolore pofitus , &
avfoœfc'.' aCr» , ητ.Όα.-θ») >C s’x i^vyi Sr.. Ozm f ient ferre infirmitatem : quia, averfa eft fa- '
7Ùs aua. Ti'jt; τμωι φίρτί, <r <B*iJ raw·'. oJtaia'tu , ciet cjui , defpeffa & non reputata . Ifte pec­
cata nolira portat, Ù pro nobis'dolet , if
x>th?> ίλο^ηταιοθα at’rè.'MiarCi'
Ο»τλχ- nos repiitavimui eum elfe tn dolore
plaga
γη, >Ç CÏ xaxwj * αι’τΰ Jr ιΤοωαάτ/^η όΥ? ntç
ac aftliflione. Ipje autem s ulneratus eft piop­
auaf τίβς ruti':, $ ρκμχλχκιτχι sffi nk «:outa; ή- ter peccata i.oftra, cT aftitfiur eft propter ini. , μο,λαττι quit oles nojlrat . Difciplma pacis noftr.r fuper
___ .
μώ:. IlafiJUa WfiuTs ruJvWat
rrv., rj
Παίττ;
iτλ’ανη- Ceum ; livore e'uc faniti jumus . Omnes qisafi
<xiirs Ϋιμ·3ς tx^rutv. Γ?_
. à'i. 'Vpo.ïxni
^,-.η
oi’Cf erravtnui ; bomo m via fu a erravit: at
^rtiiv1, à'. ?fi'To; rr cJ<7 at’re f τλα’- ηθ’,, X^Xtip/OÇ
'
è'wxti at’rtxù’TtP nSv auxpTt^v du J* s >Ç ai. π; D amnut tradidit eum propter peccata noftra ,
ΊΤ3,
(J ifi: propter afi.ihonem non apent os . Si“
αί^αΜίχι
ττ
roua.
Μς^φχπ.'^
cu[
ov:i
vicfimam
^uilus
-fi
nxfxxxs i?
~
, & ficut
'ιπί σ-φα^Α;'' r,y ?r, χ, ώ; a’aveç cia^rro-/ τβ ytpayrtf ^•Uff car
cor-im tondente ,fe fine voce, fie non apo«φ«·.ο; ,-a’n.s r’x « ciyes ή roua xfr« - E v
rurit x»i /w
f i <m. In humilitate judicium ejus fubTiuiuio-fi X x*Atn; mt* fp^ri ’ tIiÙ^îx: ajrti τίν?μρ-^ Ir.t, nt dl . Generationem ejui quu enarrabit ?
olv.tur de terra vita ejus, ab iniquitati- .
γητίτχι; ότι αίρ-τνι ατό τ yrcfifo-n air8, ατο τ
tifat jj Τ8 λαό pb rxft f-ίς -θα.an/. Και àwrw τ«ί lui popxi: viei venit ad mortem. Et dabo mas
lot pro jepultura eji s , & divites pro morte
x<L,f.8';a\r< τ^ττα^; atri ,
τός-τλ^τιι-ί α·τι ri )
ti.tui. quia iniquitatem non fdcit , -neque dolus
^θα?ατ« at’rS- Ο'τι χ,ομίχν b’x fTCir'fV, nôf tipf~ inventui eft m ere e:uc , ii Dominus vult
er JoAoc 7i Τύ5 -όοατι aJri · xl
fr^TXt xam;tnda-e eum plagii. Si dedentti pro peccato ,
'baefrxt α’π · Tp7; χ>τ^α7'. E αν JJn
auxp- anima v.fira videbit fcrncn longavum . Et
<4
,îa<Jvc\t.tTafffTfpax^«xfG3*6V*'Kar ^£>',Μ,'Λ**ί
^rtdZdoiore
fa ,
τι^,υψ »
,.
y „ , „ · , Si
~,’ττ
cften..ere ei fu em , tX -*t armare tntelhf entia ,

*.
x'~ ·γ«4λη τη Χολί* * ^AJctrox μιγαλορρνμονβ. ni; ι+w « « TO'TTr;. τάύ yXtfajxy ip£y μιγοιλΜ^αίν > th ^h-

■

’

'

'

^Atntr α^λ^ατο r*jo;s τψ~<*> α^

,

}άξχί χυτά φως , χΐ, πλαοΌΐ τη tftu.’* τη , ί.^^ται
àttfM'i ft'JsXioo'.ni
ίύ δβλίύο'.Πΐ χολλοί;
τολλοί;' Xi τη; «μχρτίχ- at>rwv

af πς artiw. ûta τJtt at’rè xAxpovGUijo R τολ>ο;,
>2 -rfy t f i2v Uf^ifi σχΐλχ. α’/θ'ω^ TaffJî^r <-τί θαîxrt·. ί φΐ’χχαντί, xi Ίνςάψη- ίλνγιΰη . xj ώτίς
άμχρηχ; τολλων a.ïuit>xf , xl
τπ; αμα,Γτ/α. χνrjSv xafrfjodr . Και tttfKt: χι η: φηην ‘ E'yu: ficti
σχώλτ.ξ,
èx άτρωτος, èvf-rJo; α’νθ/^τω·’, χ. ifffi-

λα». Πα.ττ;ο/'θίαιρί'.ττ;ut, όζίαι>χτ»»ιο’^λίστν, «λτ,οαν χ^αλίύ.
Η.*λ7ΐτί> itri xt/'ciov, ρνσ·χ.-?ω a: tw , σοκχτυ atîrt ' err
Ο'ραπ, àvJçtς dyafrr.ni,
σχ'ιμί,

πογμχμμκ ·
' « ? «Ρ »
βτω«
tTUTrpfroVfiWf 1 ri Ttcniro^fv r'ans οι* utrd τίν ζα·
1

^e’r τ£; -χάρης aima * {λθο- ΐτ; ; (
Mt.arntt $ΰμί5<χ χάχανων, crr/;f< ci Jfpua-

ση ctiyf ί^ς , χ.' μ^ατιΓι; τ:^άτη<τγ - xr.pt ίυο.πς
^ΓλΛσϊΧ^Χρίίβ· 7.ΐγομί; Jr Η λίαν χ^ΕX/araîc.·, <·?τ< Ji >- Γίζ?χ»»ΐλ τ»ς <φ·οφητης , <®*ο;
τνττις X, τ»’; μμαχρ^μ^ · Ε.'μάρτιρη^ημιγχ^
>ως/<^μ, ^φ/λ®'ΛΓίτ»^^θη·τ·Θ«· *,

.

. Iervifn(fm muifn . ft

peca.ifa enusn ipfe poil abit. Propterea ipfe beTtd:tat: ,p:fiidebit
........
„. ..... multo< , &■ fortium dividet
fpolia pra co quod tradita eft ad mortem ani
ma ej;-t, O" in ini^juii reputatis eft : & ipfe
peccata multor-tm teriit , fX propter iniquita­
te· coinm tradito eft . Et rurius ipfe dicit.
Eg> autem /.·,,« vermi,, f) non bomo , oppro +i·! >· ».
brumnifominum & af-Jlio picbi< .' Ornnei qui
con p.ciebanl me , Jubfannazierunt me , locuti
Jun! h~iit, moverunt wt. Sp-ravil in Do
minum , eru.i! e;-m: falvi-.m faciat eum y-quo- '
n:.im vuit eum . Cernitis, viri dilefti, quod · T‘" *■»·■
E exemplar nobis datum tu . Si enim Domi­
nus adeo lumihier fe pellit·, quid facie\miis nos , cui fub jugum giatix ejus veniy mus ?
.
J
17. Imitatore' cti.im fimus illorum , qui cimen, jvvin pellibus caprin» & melotis ambulas erunt »/'7*À*r
pradicantcs Chrtftt adventum : dicimus au-£*. **
tem Elum & Eliiarum , nec non & Eiem-j?·
chielem prophetas , ac præterea- cos qui
?*,*’
prxclaro tellimonio funt infigniti . Maf.no Hur.ukû,
teftunonio ornatus eft Abraham, & Dci.Ab,i,,1<

ami«

S. CLEMENTIS I. EPIST. AD CORINTH.
>86
autem intrate A
άπν/ζων fês τίώ δ«ξ» νΰ θιβ thïhfj^p·refptciena ad'gloriam Dei
,
î0 ’, hum?!,‘!er
E’^
yn
<τχοδ> . E’rr U dj w
Sf9 mtttx» ftmx ttrra CF cinit . Adhuc au­
Γωβ bTwj^eyparra/ · Ιωβ(ώ$/χ»·ί x; âtuurrvç ,
tem & de Job ita fcriptum eft . Jnh erat ■
rtSxr tT incxlpxtx/ , t/erxx , colent Denm , χΚτ&ινος., θίο^βής, «ΤΓγβμΛος «tro rarràç x<X8 ·
xa^àpôc
ebfUnet ft al· orni taalo . Sed ille fe ipfe αλλ’αότίς lauri xxrry(op& >.iyt4 ,
accuians .dicit , tNemo mandar a forJe , nec «x· fô( ms · ùSt h ) μιας ùpîpxs d ζω») βύη ( S. ) ’ ff tenitti Jioi fit vita ejat
Moyfes fidelis in Mswii xrrtk C> ©λώ(τ<3 οίχφ) xùvi txAijSiS £
tota domo ejus appellatus eft, &Deo vifum IJgt' ri(ç · «para ) <na; àvrx txptrtr i ©rài ( ft>- · f
eft Ifraelitas a flagellis & contumeliis fuis σχι th Γσ-ραηλ) «n nJr pesayur >Ç nSv (ouxt)
per ejus minifterium liberare . Sed & ille
trpanrt aùnfr · a>Ad x^x(hvoc) δοξαβ^Μς μφαmagna gloria decoratus, gtandia non eft lo­
cutus , verum cum e mbo datum illâ diet λ«ς , ta tpt ( yx ) λβρρημβ/ητπ , «A’ 4xrv , i ( χ
oraculum , dixit : g^at fum ego , ouod me rüi ) βαΐτχ y^rpartapi at/rJ $ώο(μί) va · Tiioipe
j) tyù $t' fîpi Z«çyô«panw
mittij ? Ego vero fum gracili voce & tarda
, .i , ?.. Z7
lingua. Et iterum dicit: Ego fum vapor t*Bft(px$v
roç. K« xaArv Aryn · ÊytiSlfèpc

___ 185

CIRC ANW. amicus appellatus eft . Γ"
Hic
CHR.
lob,
J·* .· i

7·* U
f··· lu.
Moyfi

Dtrid

Cn

t

άτμις xji χυ£χς 18. Quid vero dicemus de David, qui &
T< ί&χνμη liti T(S <#μαρτυριμθ·«Δβ$?δ,
illuftre tcftimonium reportavit ad quem dixit
•r f<xrv o©dü Eopev αχδρα xxrù rliu xxpàixv μα ,
Deus: Inveni virum fecundum cor meum David
ûx'W m tÎIku^S-JQ* ι’λα/ω xi&Hp *χ^ρισα xùfilium Jefie, oleo * fempiterno unxi eum? At­
qui ilfe etiam dicit ad Deum: Mifcrere mei w ; «Moi χ, αυ’τΒί λ yct «*©; ii, OJ/ · E Xt uro. μι
Deui fetandum magnam mifericordiam tuam , ρθίο$ xxnt-iapif^a t Arts ira, χΐχχ.ΰτ® χλχ·3·ς ϊ
ÎT fecundum multitudinem miferationum tua­
ηιχτιρρνγ σχ , v^jcAîaJ.ov η à.oprpx peu . Ε πι
rum dele iniqnitatom meam. Amphut lava me 'tAhov xA(7>©y/jU a’w ^χ.ομιχς μη,
αμαρ­
ak linxit ate mea , 6* - a peccato meo mun­
τίας μχ χχδχρισόνμι . Ο’τι τίώ ά,ομιχγμα lyti
da me: quoniam iniquitatem meam epo cognof,ι^ήάραρτιχμα εαΰχιόνμχ triv
txJco t & peccatum meum coram me efi femper.
τόζ. Eet μοιω ημαρτν, xj τ» m^pov ûfwxtéy ru t’xolrt- v
Tikî fait peccavi , ÎT malum coram te feci :
nt jufiificerit in jermonikuf tuif , & vincar <rx* «irtK «y
cJnïi
aÇ r/κήcum judicarer. Ecce enim in iuiquitatikar con-C tm; cJ tJ Xtftfi&at <rr. ï’èi yàp cà χνομίχις OVJJfceptuf fum, èT in peccatu concepit me mater λϊίφθία/,
·
- · ' xjca χμχρτΐχΐί ôuarre-f
’ ’
’ ^i »ί’ μτττ,ρμά
’
.
mea. Bcce enim veritatem dilexifii, inccr'a &
l'W yàlp âA»i5«a> n^awxç’ ·η<«έ>Αβ^ tù χρΰocculta jacientia tua mani/eflafi: mibi
Ad
r φοφ/ας <r» t JtjAciwaç pet. P «ft/mî μί ΰνβτω,
fperget^ me biffopo, & mundabor ; lavabn m. , φιχ
1
xxJxpt^ii^üipxt' ΊτλΆυ^ςμι, χ,ότίρ χ/ο;»λΛêl fuper nivem dealbabor. Audire me faciee
oxfuliationem G latitiam: exfu’.tabunt offa bu- xatàÎTtpxt. A'xtTtëii pt xyx».txrtv, x,rt’ippo<73^
miliata. Averte faciem tuam a peccatu meir, yfu»· àye^ixarwrtit oca ητνηί-<' ωμο.^χ· A’x«rp«ft imner iniquitatei meat dele . Cor mundum
4<ον τ» «ayHie-wr (tiv) cb α’χο τ χμχρτιάν μα , jÇ τβίτχς
crea in me Deui, & fpiritum reilum innova
■ms κόμικς peu ό^χλί-τψ (vy . ) Kxpêrxv χχ^χρχγ
in vifceribui meu . Ne projiciat itre a facie
χτίτον
carrier ) ο Θιο; , χ2 irvtipx tt^L f’yxxtvttua, tX Suiritum fanffum tuum ne auferat a^
<3W C> το7ί tyxxntç μα . Μη aw ρμ) ·^*.μι aw
me . Eadde mibi latitiam falutaru tui , tX
fpiritu principali confirma me Docebo iniquoi
«twpo<rw7B era, ( iÇ τ» irvw) μχ ή> «yiiv <rs μη àvturiviat tu ii, tX impii ad te convertentur. Libe­
(ληία’τ’ί )μ2. Axojos^e/ τίώ àyxX (λίχην τ)»
ra me de fanguinibut Deut, Deus Jalutit mea:D^cuTTfjx ο·», xj τνίΰμχη {nytpo)vtxù rnpt'Çwpt,
exfultabit lingua mea jufiittam tuam. Domi­
ûtiitt (ξ« xvi)μας πί; ç5«; σ» , χΐ α’(
) <«ne ot meum aperiet, & labia mea annuntia­
Γρΰφχσν txt <rl. ( Purxi )pf ί%χ/μχτ& ϊθίόί,
bunt laudem tuam: quoniam fi voluiffet f.icric ©tà» τ' ( cut) ntiaiμα, ( xyx)^ι ) xccnu >: γλώσ ­
Jicium, dedtffem utique, bolocaufiit non dcleilaμχ την ( in xtwüiLuj <ra. Ki'y^ η Γβμα pat (av-)
berir. Sacrificium Deo fpiritur /contribulatut : σα
1
e/?MS
, Χζ Ttty/ιληpa à'.xy (yt)xi< rliùXtncivex.
cor contritum d!X humiliatum Deus nsn dejpii
ciet .
i Cf.t U η (θ) ίλησας ^uclxv9 fiuxx av, dAexavnquan: wt tùîoxitorMÇ. Θι,'τία tJ ©t J m/tvpx. truem’^tppQÀDY · xxpiixy cmntî°tppzHuj x} rtïnTHvw-

pJZiltM 0 ©re; tx
.
tp. Talium igitur ac tantorum adooque
Των txTHiu/ otxu xi 'rrcot't'U? ©on..; μίραρτνρημί·
praeclaris teftimoniis celebrium humilitas ac
vav n 7u?rK.oif p/,
n heoitli ί/α της ôtxaxorjç, ■
domitfio per obcdientiam non tantum nos ,
d pi\w npxç, χ»χ xj τη; <ρρο rpuv q^uixç., 0<λfed & aetates quæ nos praeccflcrunt meliores
- E T/ç.f ι’τβ/ητοχ, τάί η xxTttit^xpCÀxç τη XÔytx χύ­
fecit , cos nempe qui in timore & veritate
eloquia ejus fulcepcuint . Multorum igitur του άν φόβω χ, άλ^ί-ΐα. Πολλώ* Sv χ; ptyxX^x^ ‘
& magnorum & diutinum geftotum partici­ ώ δόξων μίΤΗλχφοττ; «ράξίω?, t'irenaipip»^ t’m
pes fadi, recurramus ad pacis (copiim nobis iiv
α’ρχχ; xxpxitio^ov ήμ7γ τη; fourni <rxt>ab initio traditum, & figamus oculos in pa­
xoy, >Ç άτΟΛτσύμ^ί ùi ilv πχτίρχ <£ χτιγ ίιυ τα eôptrem ÔC creatorem totius mundi , atque il- ττχγτχς χύτρα , xü τχι ί ptyxXoxpptxt σι >Ç υτ<ρβχλύlius magnificis & cxfupcrantibus donis pacis
cxK aura Suptx^ç της ùpUÙM , dCrpyw/atr, rr χολconcord*·*ί *c beneficiis haereamus. Cogitatione contemMSu/jfy .
aùrw xani itatnutv, κ, ί'μβλί«•n» ctciii» plemur eum, & animi oculos imendafrtus in
ηϋς ôppxct τχς
re μαχρβθσμον
patientiiTimam illius voluntatem : confidere«ύτα
i Loto

vocu

«’·><'·, Cl<u.eui Akxind l«gu ·>·· h»c ·Α Γ··Λο.

■

if

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ.

jS7

188

cxJtC βόλιΐμΛ ·

«Λ «»f>ynnf , or^^HA.mua quomodo erga omnem conditionem fuam ctRC anm.
<™>i wrarTWxT/<ny«ÙT®ô.
tenia fit & ira «pcn.
cttR ”

O/ot^TÎ^^xwWtraXdU^wcîa^
•
'
' cu/rj
· t.
v'
νη υττοτκατονται
μ pet
κ, «'.C
ς,
[ püiw ) Mt’aùtw ipifiw ΐιβινύ ( · ) ue~n ,

«n..

». Grli difpofitione eius commoti, m
Paceillo
e* ordinatum
‘ fubjiciuhtur
. Dies neque
& noxfibi
curfum
ab
perficiunt,
mu­

â··

tuo impçdimcRto funt . Sol & luna & fide­
runt chori , fecundum ejus mandatum , in
(p)vrn χ·ρ·*, x«t» TÎwd^tjtnjriw Lttdre c»^uto- concordia fine ulla tranfgreflione ftatutos fibi
V9tft ΐ/χ« τβίβΊκ ( zjt)pfx3«e-f«;, ς^λ/Λ*ττν(τι>-)
terminos evolvunt. Terra gravida, fecundum
voluntatem ejus, fuis temporibus, quam plu­
ύς ί’»πτηι^μθ»»ΐ «ω’ηΐί ο'ίχτμί'ί. Γ>; jtooçepBffe ,
rimam hominibus ac feris omnibulque qu®
«τη τ» φίλημα aùr» ηΐς ίϊίοκ χβφοΓΐ τίώ »«/kin ea funt animantibus efcam profert , ni­
τλήθη α\θ/:«τ·ιςπ C
ιζ «ίσι ntt βστν ώ>
hil repugnans, neque quidquam mutans eo­
«ύττζΰοις ctvamXKH ^«φΐιυ, μη ϊιχκentre
rum qu® ab illo decreta funt . Abyflbrum,
à^ ziüs-stTt?^) ^ώογμχτιτμΖΛ^ ύττ’^η . A'fiùw» qu® inveftigari
„
non poftunt , & inferorum
τι βτί&γνΐβΓΛ. < VfctwWΛΜ^ιήγητη *ei,UJtTU ηζί B qu® enarrari nequeunt judicia eifdem man- .
,
T«
> r irJaw datis continentur. Immen fi maris profunda
asjTtt i evj-f^tTu: iw^oret^fix^ · loxt»®> τ ajtHfu
...
Γ
moles per ordinationem ejus in cumulos coag­
θβλβΛΠΚ χάπι TÎtùS»fjUisf>»xv «ψτ*
α-θο»
πΐ>
mentata, circumpofita fibi clauftra non tranfσιαΛ^^ά;, « irxt'fK{itxivH τα
οώτη greditur , fed prout ei prxcepit , ita facit .
f
aXwdf«, α>λα
δηπιξο αΰτϊ, «ιυς irotfi. Dixit eniip, Huc nique venies , & jittRns tui 7·* >»· »’·
Ei\cv yap. Εως f
< ni χΐματύ rtsC^trw
rn te ronterentnr. Oceanus hominibus imperc-:aÆt(iwTat . Ω'χία.ό; ar?f'«To/ç àntpamç^ >Ç tneabilis, & qui * trans ipfum funt mundi ,
ci μ:~’ αύτί·; xcruc: rx7i ajjruTi tnyatc tjÎ 5κγί»0γ» eifdem Domini difpofitionibus gubernantur .
Tempeftares rem® , ceftiv® , autumnales &
ί.-Λ^’αβ'.τα:. Katf oi t«U' oi,
Sffcn w', K, μ>η~ hiemales alial aliis in pace fuccedunt , ven­
Tiei'.üt , x. χπα·^Γ.Όΐ c.9 w'xi'n ρΐίηιτταρχ^ι^οχτιν torum libramus* proprio tempore munus
αΧ\ήλοι;. Α’ΐίμω. ί-α^αίιι xxnîrviïtov χαιρόντην fuum tine offendiculo obeunt. Fontes etiam
f.· mtyix',· αώήο αφ<»5·χοτω; ί~ιπλ%σι>. Α'ίηχοι
perennes ad ufum & fanitatem creati , ube­
π xr.yxi ι®?6; aîoXsi'Tt'. >Ù lymX' ^Ki/t^pyn^csrxt, ra ad hominum vitam indefinenter praebent.
èr γα cλλίψω; ττχρι^τχι ms w; ζα,Ίά «νθρώ- C Animalia autem minima cœrus fuos in pace
& concordia faciunt . Haec omnia magnus
ττο.- μχζνί. T» 7Τ ι'λα vra
opifex ac Dominus omnium in pace & con­
ΛΓΐ^ΰ ο* ό^Ο'.3ir>.-tlfill'p TTOIsVn z. TdtL Ttt ΙΓΧ'.'Πί 0 ■ cordia fieri juflit, benefaciens omnibus , fup'.iyx; ίημι^γ'·· K- ètrtey^
χπχ·^·.' C» ftpkwi perabundantcr autem nobis , qui ad miferaκ. cue.erx «*crtn^ci h xt » 4.ff ^frC/ τύ πα'-rw, tiones ejjjs confugimus per Dominum noftruin Jrfum Chriflum, cui gloria & majeιχρ,'ίΧίΤίί'.νω; èr rUJr- rs n^crTf^ii^enK n.se.'xftas m læcula fæailorum. Arnen.
T/puo7i oturi^ixn xt/ft» ruà>: Ι'ητ.- Ne , ti r

ZtiAwc tfunit (ζ) wm. Ηβλ»οί n £ πλίαη, «tri-

^ιι^αλωτίιοι t-< rts’ et A a',

αιωνων. Au(tu.

Ο ιχτί^χ·^χτίτ,ηί^μ7χι κ: y r:xi x ts xi 7ολλχι ^crurntr fèi χ»7αα ~χγ:·· ru.·.·, toc· un αξιως
rr.t’rà ττολιτί-ό,^νο:, Tt:xx
Π>
nr
μι^’ eu: otx< Λ(>·
μχκννα λ^·.ο;ι>4η· z- r-· · - -itùi; tyy i trtv > «C ort
n_ iv acm? τμ
ruù/j , bàr
c^yλoyιτμ^' J·'·
.
•^\» ujtp·. o;<_u f^ty ιχη Ac-tXort'XTfdit >ί^«ν «ΤΟ τβ θ<λημχη; χ:τ7. Μάψν «
àtppcrt r. ot’.crrr/;
t xxipQUZKii X- ινχχ'ζ^ωαΟνη» ΖΛ αλχζ^-,ιχ rs λο-

21. Videte dilcâi, ne beneficia ejus , quæ Chiifliioo.
niulia funt , nobiv in condemnationem cedanr, mTi digne ilio viventes bona & beneplacita in contpedu ejus cum concordia fe­
cerimus. Dicit enim alicubi: Spiritue Domi-T’^ ·«.
interna firutant Jecreta ventri f . Confide-j™* Alr*
remits quam prope lit , & quod ipfi nihil p,
latet tum cogitationum , tum ratiocinatio­
num quas facimus . Æquuin igitur eft ut
ab ejus voluntate non fimus transfug®. Ho·.
mines ftultos, infipientes , elatos & glorian'
tes

O.sti fjiuYww/cc.i»·.» .. . A·..·! C/r-vfuftoiri hotri i» 3 in Gtw-m, alnque paire» commendinr Quo» feeutti Eu»d Vi.-utum k.m < '■ ·■ .< m.·»- .... ·<>·' “'■··
, D" <·».Αί» «.«tttâ.z.mq.»
Ifgr
Vciutr >» ni» rcbu» creatu , quae
I .e leii.el |μί.Ιι» ronliinter pateie dignoiciiut , hinc• noni» locum non »li. , qui mandata cju» cranlgre

a.dem i.<

nuci qujm vetb» «»p:iin<n» pro i- /·
hunt locum reiptctt , ubi »t
fwn.urfl nttnon HiUnu» in f C <»
Mt.j,,.,! »«·’» ί·> «S·» S-J *""« fi
ln' roltu »r’b* relpeiilk
Pono h»c lemvuli», C7 ·■·"‘ ··> '·
Λ (o-oHu« «>· Uum.
r »: >u* I

:im mu

tep ehet hont obnoxto· cxr.t ni»
(<'t « fit Qui4 îâ’^en len^ut -“· P’1

atqu» iterum refeatu-, dup’ic» latione a Rufinoeju»
·! . O' *·> q«. r>4«'
/»«< mun Ji i lubttidv vero,
p. lttetnatn inrerpatatiotie n cum Clementia,A!e«an ■
: pel qr'··» A g i aurem ».««/ </>/«» rettnueruni ,
nett i. Photiu» vero eod 116 Clementi» iententiam
ru« lib t c a- li ramea, ut opinatur Corelenua ,
.itf» & rtitff* . . ■ yai/ve <Zr bi/^nt *hrt ttm f*nt
t 7__ f , . . _
r«’<|«e /■< tlue mritrtm bimtut tpimanil earceJa/ , ut
ffjijtrntr t«fu»»i Quamjuam »gre qtu» allentiatur Hilanum ibi ad ClemenPc-ui.h tel»
rt.’n r i kcmi -i
!... ,.n, H.t

i/ f.m /»nr, r< O ifene» loto e.tato etiftimavit iijmfieari, quo» Cj/rci «rriç^a.ar ,
.(f <, <
Λ Mela, Itb i c. 9 «..kirunr· . alti
appellarunt Ear*:rt
xMrnJjr
4 e >4 Aai;ufhi>o )>b >«
ttola i" vi l’·'··tl.cium anno -4I data aatipcKlaa numme tiedere , eoique qui ciea de te . .te. cu cui & lircera-o» initç.nem o .m pugnam fuilte' Phmu· lib- >. c 6t
tetitca. inu.-.di patte», puta Britannica» inmlua, Calari, V-ngilio alitiqae a Coteleuo
auirrigeie liter num Clemen· de témoin mu-βι parribu» ultra Oreunafa , non tamen
• it etiiiti qui..;ue , oum luMeribenduin pure: Origena bb » Peiiarch c. j. atque
do» a Clemenée hrc afferi arburantur Min »ero longe probablfiu» nidetur , cogniO.eenutn
ab »0 apftllair, erœque locuuonn» aatiqui» uüiaiam fuille C«la-

lt ui’> b->r. >..-ta:·.» .1: , H'prcbeoJtrir vtrj
f"’’ ,
■Ίηκηιι Illi veil '» hc.u1.at, .e una cum La-iucn.. hb.

orc.ANN.

*· »»·

t«9
S. CLEMENTIS T. BPIST. I. AD CORINTH.
tea in jaftantia formonis foi potias ofinda- Aye avnJr,
a nJ OhJ.
mes,
mas. quam
auam Deum.
Daun. Dominum
Dominum Jeium
leium Chn·
Chn- I*jje-«v Xe/rcr, enxlua ΰπίρ
ttum, cujus iinguis pro nobis ditus eft, ve­
TiJjU^u. Tèç
tytwr
neremur. Pnepofitos noftros revereamur, ie-

Tor

190
xtitev
Ctf«».

ifluv rtpiniify, τδί we» TtxtSAarupfyj «» ciI. Alt!.
niores noftros honoremus, juvenes doceamus
difeipiinam timoris Dei . Uxores noftras ad ‘riwJrcuSfiecv τίφδββ τίθ« . Tek yun'w δμ«»
id quod bonum eft inducamus ; amabiles <»r vi acyadoy ΐηρ&κύμ&χ, T»«Ç/«yar»»T»y της
exilitatis mores oftendant, fonplicem ac fin- eywiecs ί^ος c»ta£«tô*M*xy, τ» iùtpatw f χραΰceram manfoetudinis fine voluntatem demon- ■nntsaûr^y ββλημ» ebnkefyiwtof t nsrrwMC της
ftreijt , moderationem linguae fuc iilentio yXawiK aûnJy 4$t' της * φ&ης Qeotpèv remretturety, · ci.
manifeftam faciant ; caritatem fuam non £e- τίώα^ατάι/οωφ /xn xerdepwaX/e-fK, «>λ« »«σ»r >f‘
enndum aninA propenfiones, fed omnibus
Deum fanftbFtimentibus aequalem przbcanr. τοΐςφοβαμ&οις to Gtdv ôrttoç , îetua irxpsytTva-ey ,
Liberi noftri difciplirue Chrifti participes τητεχνβ · t^uay res Cr Χ£ χα/δε**; μίτηλχμβχνίηι- ’ ci. Ai«i.
aay, μαθϊηχταν τί TttTRi'&^poaujàiTapaCfqJt^tiH,
τκχΗΐ&φροααώ) rapa OéJ i%oh,
fint, difeant quid humilitas apud Deum va- 0*αν,μα^ττυβ*βντί
• tear, quid caita caritas apud Deum poflit ,Βτ? àyâtrn «tyvn natpàrd&fii ίαΰκται, nù;i φάβας
quomodo timor · ejus bonus eft ac magnus <^„0^ Σμιγός £ 'ούζων ττάντυςτνς CraiinJo& fervans omnes qui m ipfo vetiantur in pu.
χ^φομ^,ς ~cj xrfap* *
. E’pL- ’ c
σίως
«Wp4>o/4C*W cj xx^api * i^w«. E’pL- ^ci
ra mente . Ell enim cogitationum & conii,
,
γ ,
( , ω»,
■·
· r
c
,- . .
λ ·
arvAa/.'u χ;οϊν^μήο·ί<« '>
. Xκδτνοηαύ¥1 ΙΤνβΛ ffi>—
wnniç
7«fi<’r»av
r/y Ύ>
crywJv
liorum mentis Icrutator, cujus ipintus eft in
1
nu'ci tyjwvfSTy, rierxv θίλη α’/ί'λοζ adr'u/.
nobis, & cum voluerit, eum auferet.
Taunt δί TtatVTuβιβχιοΪ ici XetrjJ nt rtî. Ka?
..
i2. Hxc autem omnia fides qux eft in
Chrifio confirmat. Ipiê etenim per Spiritum- yàpaoTt;
<
i^gt' tJ wA/arrvc r? Àytts
» α^οο·χαλί<Tf‘i. fandum ita nos compellat -./Venite filii, au­
TittifMÇ' Aron πχνα, α’χβσατϊ μ» , φα^τ: χυςίκ Jtdite me , timorem Domini docebo voa . ÿuii
δάζω ύμάίς. Ttî t’r/y ά'.'θραιιτο;·^ ·5ίλΛ» ζωία'1 -, attji homo qui vult vitam , diligit dies videre
•yatnuy τ,μίρχ; ibàt clyat^xç ; 7rx\roy rkù yXJaray
tenir ? Contine linguam tuam a malo, O' la­
ιτνα’το xaxJ, * xi
τ'μη AaArirar ècAe? · tx-’ f v·»'^
bia tua ne inquantur dolum r declina a malo
χληο άαο xaxà, η, τηίητα·. xyofiv/ ’ ζττκ c ■ &pitJ fac bonum : inquire pacem , (7 perfequere
r «Λ» . Oculi Dommt fuper îujloi , ÎJ* aurer
ifut, >Ç, Sta^oy αωτίω. Ο φ?αλμοζ x;tu* t »r
ejus ad precem eorum. Vultu' autem Domini C•xatttq, XjUTitaunu ar*o; ètnTiJ aoniv ’ &p(ww?roy
fuper facientei mala , ut perdat de terra me­
δί )χι&ι! itri Ttatàm’Çχαχά, f τίόζολο) ^ftuTatt tx' H.« com
moriam eorum. Clamavit jitftus, & Dominas
πμνημ (ortuo. j crunSv . E’x.:χραξα· δ δ ΐ^ας,) \e”C1
exaudivit eum , (7 c·.· ommbus tribulationibus
»q δ xt>e.i«i i trr\ stîy αο(τ8 , < fx ' Tottru:
?Xrψίv;
liberavit eum. Multa flagella peccatorit : fperantes autem in Dominum mijericordia circum­ (ίρρό)σαττ au rfy. Πέλλα.· αίμχ (fityti) τα auapruAJ,
Ts; èi ιΎλτιζο ) ηις itei xJepy Γλίος xt/xAwr(it. )
dabit - .
Non «mbi, Miiericors in omnibus &. beneficus
Ο' αι'χτίρμαν xant τα: nt x(at &:p) ytitxii ηχτνρ
jrnctu® queu
».>luiU4« d
I »i Patei vifcera erga timentes eum habet ; &
tyn σηλχγγ.α t'(τι ) ςζβαμζν^ at’n> , rimt^r ( π )
pci n ciena* gratias fuas fimplici mente ad ipfum acce­
κ.<0?otÎu.'<cÇ τις-χχ^ΐΓ-ς αίτ (À)anacàai , r.sttKodentibus benigne fuaviterque largitur. Quare
aipiouoof/;) αυτώ α'τλη δ^. c/a. Δ/δ uri δίψοne dubii animo fimus·, neque hxfitet anima
\κ'μ& » ,οκδί /.δαλλί«οω η ψυ>>ί vu 5 rt ^χι ; întpnollra fuper eximiis & fplendidis muneribus
βαιϊλύτχι; xi Ci’êofoG èwptxii αι’τί. I k/ -v*> yc.»f «9«
cius. Longe a nobis fit Scriptura illa ’ ubi
dicit. Mi/e.i funt qui ammo lunt dupheei & Λφ
„_,τπ>
c >e ctb λι^’ Ταλχιτωροί
αιφ’rfJiiuV
νμαίν δπ ypa<fi
«ύτη,
ificerti , qui dicunt , Hac aufi^imi^ etiam aO^, 0;
Cl'’ci-xfc π; η'ώ ψο ίϊύ•, et λΐ/atribus noflris, <7 ecce Jenuimi\, & mhtt hod.A ?(Â ^τ-.f..·.· ή
yo'. Ttç. Ύαύτν χχ^σαα^υ f
xl extra
r$ TXT-p-^y χιμύ'.’,
rum not>:> Ju..ùr. O amen!e\ comparate vr>i
/δ»
ytyrpxxx[jfyj
,
χ.
:
btirais
TrTvyΰ-ιμβί^ηχΖ»,
arbori ,·. vitern jumtte : prunum quidem p olits
Ω' à: or/rtt, σ: μβχϊ^ίτΐ ίχυτάς ^Άί·> ’ 2\χβίη χμηίdefluit : inde fit germen , tum jolmm , exinde
λο.'. χν*ωην μζί φ: λλ.ορρδί-ϊ, «τιι β/ α^ά: yivtn'i t
flos , poftea κιλ acerba & immatura , denique
uva perjeila & matura. Videtis quod in exi­ ^«Ttt φί-λλο,· <χ?3·ο;, ri u.;nc ττϋτν οιζφαξ, «ntraguo tempore ad maturitatem pervenit fruφιλη ττχριττ,χνΐχ . O'pxnirt ci χχιρώ άλι^ω mç
itus. arboris. In veritate, brevi ac de repen­ 'WfTwpov χχτιιντχ δ xxptràç ii ξόλκ* tir’ αληθπαί
te perficietur voluntas eus. Scriptura et .-.m
τηχη ri, bj~xi$'.r: ηλ<->.ω^ήτίτι>.ι ri βύλτ,μχ αι’τοι ,
teilimoiouni perhibente , quod piotm.·· rrσυ'^ττιμχ^τνρίτηζ ri, τ“ ypx^rp, δτι τνγυ r^fu δ xtfto;
Mat.
>:;t: Dominut ad templum Jm-m & lanfhn
ci; to yaoi aiTOt , £ δ xyio; às τμι ι; <®«οο·δοχαΓΕ.
quem vos eriiu-Hatit..

»1ί

24. Contineremus, dilecti, quemadmodum
Dominus continue nobis offendat relurredionem qux futura eft , cuius primitias fecit
Dominum Jeium Chrifhim , iufeitans eum
a mortuis . JFfatueanmr , dileih , relurreitionern quæ omni tempore fit . Dies & nox
,
rcfurreâionenvnobis declarant.: cubat nox,
/u «ΛΟ-exfurgit dies; dies abit , nox qdvenit. R.ef‘
}( piciatnUs fruges : iementis quomodo fiat ,
” 1 omnibus obvium cil. ijxiit feminator. & ic-

Rc<uiieftioid· «tiuiitœ
Hohl Den·
continuo o(lendit .

K«7?î:οχ,τχμιν , ayxtrrrxi,
c àfxrarr,; itrtδ^χ,,υτιπ
δ.'ίιι«κ^» τμ7ΐ rlui>μί^-χτχν οίνχ~αιτν îtî-..... ;
o$ar τ,ς τΐυϋπαρχίώ (ττοινσαη Tty xtfyo; I î'toiuj
^Cgro',', i’x 'ix.p (£':) avarrtrac. I δωοη , xyxr.nni îiwxxTt't xx(tp&' )yiyouC>liux xra<Tty. H'/Utp- ■
( à >Ç ) νύξ ανχ-χαιν ήμΐν èr,As^ (r. , ) χιιμχτπι ή
r: ξ, àvtcxzKt δ (μιpa, ) δ ημ^ρχ ατ«<η>·, νιξ *(?.’/ ·'rr'r'·
triργιτνι. Γδωμ) tv nti xaptk · δ «raope; (ram δ'ηλόν ) τι: « fives yisirar Εξχλ (θίνοατ)»^-*;» iÇ
ϊβα-

I Apud Cletncnietn Aie». nm»r Dwi . »
«•c>>»c & mox ,n u’''',r·'· c-» «·
• Apocivph* nimnum , ti non i.llltur Cotclcnui , ex qiu Λ. cidcm tetb* in epiftol.

ftrinonc lurfui hudantui.

)

prophttKO

191

ΚΟΜΑΝΟΙψΜ PONTTFTCUM EPFSTOLÆ

ip»

(£/3M$(hnwrxwMnw,

(

*·**-·

Acit
felnen
ii terram ,. jaâifque
“ \
-------------... in
feminibus , ente. ann.
& nuda cecideram iin terram ,CHR »·
i - ex diflolutione providentix Domini magna virtus refitwjOxwaç ni, àttrron (αητ)ηατν βηπ«, hsM <« τβ
feitat : atque ex uno frudum pluribus auCm'qî
<£ txçtpu χαρΊτύ.
âum profert.
( I’iwJpifV τν χαραίοξοχτχμ/ϊον , τν(yn)
1$. Contemplemur Agnum mirabile, quod
θ'τ»Γς α’νοτνλιχοΓς
τκήτιν ηις Xïfci t(u>‘ in Orientalibus locis , icilicet in Arabia fit.
Avis quippe eft , quae vocatur * phœnix .
A pa/S/CO. CfpMV yàçtïH 0 4BpOT9'J9ftUt£f7W
νιξ · TBTvpiovo^ufj όταρ^ον ζχ «π> Trcrraxacna ’ yt- Hac unigena exftftens annos vivit quingen­
tos..* cumque jam mone difiblvenda eft, lo­
νόμινόν η r.Sn wèç a’rotony τί ατο^>αν£ν αντί , βτ»culum fibi conficit e thure & myrrha & re­
Χ9> ieusrd itoië »χ λΐι^ανκ,ί; ο-μϊρΜΚ,
liquis aromatibus , quem completo tempore
αρωμάτων,
/ πλχρ»·>ί'νη< τπ^ρώ* ««patrat,
ingreditur, & obit : ex carne vero ejus puχ,πλΧτ*· τχττομοτης if τ' «ταρχβί cxwXxÇ rts...
$J- trefafta vermis nafcitur, qui animalis defim\
πλ4.ττχδΤ»ςζώί
«fa- B &i humore nutritus, plumefeit : deinde forj
νάται, οςύτίς/χμαίο; τίϊπι
“
“. ttor fadus , loculum illum ubi anteceiforis
«npoiptfi· «πι
«<offa funt tollit , eaque portans, ex Arabica
pet nv tnvtôv
, own ita th <9fo/ytywom t~
regione ad Ægyptum uique in urbem quas
ti'j, >Ç Ttrurr. βχς-αίζων,
«ire rijç Ap«0<dicitur Heliopolis vergit, & interdiu fpedahXV, ς q_'Jp«ç Fac rrc ΑΖ^μττη , fit Ήώ
tibus omnibus advolans , fuper altare folis
ΕΤλιοβλιν ' xi, ήρχ/ρχί βλίττοντυ»1 Trdvnjv fittingf
illa collocat ; atque ita retrorfum proripit
fe. Itaque facerdotes commentarios tempo­
f*t rit τΞ çXis /î dixôy Tt ^xTtr ai>TUf iÇhtwçhçthrum diligenter infptciunt, & inveniunt avem
χΐτω à^erpa. Οι οχυ t'rpèiç îirtcrxtirnitTtit τάς «expleto anno quingentefimo veuille.
^ρόνΐρχ, (? A'eiTxHtnit eorvr xfyntxo-,
encre.· its-· nixAnpwptc/s tλχλυθοχτ ·
26. An magnum igitur & admirabile effe ReCurreatoMf^a xi-θαΐ’/uarèv οαύ νομΐζομίν Mat, Ηο'ίηarbitranntr, fi omnium opifex refurgere cos
μι·/( 7-0;
ΧΛντων aàixcatnv iroirwttti
όσίως àt>faciat, qui fande ipfi fervierunt in bonas fi7iS
tv
o»s
dei confidentia ; ubi etiam per solucrem no­
K,
o'prfM ^χιυση ήμϊν η μφαλΰν της ^ttayytbis oftendit promiffionis fux magnificentiam'*
λ/ac αί’ττίϊ ; ( Λ ) fpf-t ^άρπχ . Και ô^ayacxT*ttç Dicit enim ’ alicubi : Et jufcit.tbis mt ,
iconfitetor tibi, &, Durmivi, 0* joporatiis fum :
*'
μ· , ( χ ) at ύζοαολο^ήτ-ομβΓ <ror. ( Κ ) at ’■ ιχοιμήθίιΐ'Χ,Γτ.ωο-α ,όζη()ρθϊιι·, οτι<rùμίτ f αϊή·. ex/urresci, quia t» mecum es. Ac. rurfum Job
dicit ; Et refafeittbis carnem meam h.ir.c, qua:?’*’’’11 6
( Και ) ταλ/·.' Γα·3 λί^Μ ' Kat ayariwMC ( τΐιύ)
hxc omnia perpeflà eft.
<τχί*.αμ< ηίτίιυ, Ήιύ α’.'χηλήταιταν Taint ταντπ .
Ταιτη οαύτρ ϊλτίοι wpocd^ftvttwav aï ψΐ/^®ι
J7. Hac igitur fpe animi noftn ad eum NiM »01»
adftringantur , qui in promifiis fidelis eft & P°*fe D/,*n
τμών rd τιτJ çfi τπις f waj.'^f'Xtaii , χ, π5 îrxatÿicf
ιτΐ'ς χ^ιμαην . θ' Trxf.ayyet\ac μν
, ττολ- in nidicus nutus, Qui ne mentiamur praeci-, <]U1<llte
pit , multo magis ipfe non mentietur. Ni-«·«■»··< ■·■
μάλλον αϊτός β ψ4<τίπΐ{. O./ifl’ yap aStcvaW hil quippe Deo impoftibile , praeter quamr>tett
ojtpa TiSO- î, ΐιμή n-^icas^ai · A ναζ'ήτ; /η&ά- mentiri. Exfufcitetur igitur fides ejus in no­
ιων ο:ιύ ή τ:τις αυτ» ti ήμη , χ2 νοηχνμίΐ οτι waf~ bis , <Sc cogitemus quod omnia ipft propin­
qua fint. Verbo magnificentia; fur conftituit
ni r'yyig αυτώιτι:·. Έ,'/λο^ν τ' μί^τλαχτο^ηί αυomnia, & verbo poteft illa evertere . ^ui< s*r ««· «»
τη τιVfc>>c-aTv τν ravre , >C CM*
$ιυίατυι arm
χατ: τριψαι. τις
αοτ.<5, τι ί'το/ττα,’ ; η τί: ά/- dicet ei, qiiid jecifii ' aut quis refijiet
fortitudini r eju^ Quando voluit & quomodo
'τιςηα\τι·.ι rdxpxr^ τ' t<yΐος aera ; dis ?fAei >ί «c
voluit omnia condidit, neque quidquam ab
·5ΐλι-<, f’»0/ ησ<ν 7iai Tit, X. sbïvpr. τταρίλθτ ïjo $·eo decretum praeteribit · Univerfa coram ipfo r/ai <t. ,
Ô07 μαπτμ/χω» ι,τ'αι’τ? · I lanns ί»ω»/οι a: ni uct, font, nihilque confilium ejus latet , fi caeli
fi oùhfi
. Et’or ουρανοί'orr,enarrant gloriam Dei, opus autem manuum
^οϋνται (5c^ar0.où, ηοι *ισιν At γ^ρόν αυτνυ àvay- ejus annuntiat firmamentum; ii dies diei eru- jt,i t.
f Λμ τοcίριωμα * * r ήμίρα τη fiutpa rp/^fTiu /r- ftat verbum, & nox nodi annuntiat fcientiam, & non funt loquelæ neque fermones,
μα . χ. ιυξ ,; χτι α’ια^/^-ίλλΜ ",νωστί1 * Μ, ούχ Mtn λοquorum non audiantur voces eorum.

* ci ο· έι λαλίαι, ω; cqi αχοί οιπιι αι φ^>αι at τύ’·’ ·
28. Cum igitur omnia videantur & au- t%B,t>*tnI la'.TUt· of t' βλί«θρόνων χ^ axaoptr/ων , φο/3η·^ωdiantur , timeamus cum, & pravorum ope- ’J11'>·μιν αι’το:’, χ1· α’τολίιτωμ.-ν φαι λων ttyM· μιαρα; t...
airninemole
rum impuras cupiditates relinquamus, ut il- Abducere »*.
πι3ι>μ:ας , aa τ<5
αι’ηι· * axivaatou i άτο
Elius nuiericordia a flituris judiciis tegamur .Ut.
?)ϋ μιλλο'νη» χ^ιμαη». Ποί yàp τις τμ^ clarui Quo emm quis noilium a potente manu ejus
φ4^Μ* ànè της χραταιαζ \Μρος x-jtcÙ : χάος bi xct- fugere poteft ? Qualis autem mundus iufeipiet quempiam ab eo transfugientem ? Dicit.
μος èt^iTtii τιια
αιτν/χολουντων à* «υηχ’ ; Λ
nam, lunia» A Colder »»/ Χι/·1»υ«·*"·. Maluiom» ftcundum tiicim htterim < »
: quod ir inftituii coœpartuont ap­
um *'»ii£ruu, HI q.einadmodum ,-.ιρσίη moue >ta ;,»na <·» diffoluiionc içluicnei.iur.
, I erum hun. I viillui Jtrofol. utrih ■» « »
l'.undrm Tetluil»*u> de Ήu>.cUii.n,· orni», non «pp»ll*to Clemefl<»
munH l’nm tH u tribut ψκ>» Photiut cod >>i rrpiehrnfioni obnoxio.· icnftt
Vi-rum ctixmli f»bu!au< Capiat quod de
ah rnue’a < .rauhbuu iradrrMm rd . antiqut, tiiin-^ loltoribus ( hriftian,, nt^uKjuain v.no vcitcndnm rlt , quod rti veritatem
pcniliH· riTitri n? al igc n i c .· hoc rarmpl'i tom ad inoir, ,n Cuirnandol, turn ad ni’ftra in,ltrin il I ■> ill a nJ. ibi utendum duxeiunt
Oui· rrr.i ro« rtita »·Γ··1, »· obfrruam Cotclirriuu, latine Λ uetjenam .κι» Λ palmam l.;»i|iral ’·>··ι» Stnptur* in quibu·
-r.cr J- palma diritui, dc aliter inierpreUeKj, quod de phernier ave nariatui, ttum S<itpU<r»>un. auflotnatt. niti lan­
ie hhi pcrlualcrnni.

S. CLEMENTIS I. BPIST. t. A£ CORINTH.

IS)

(

194

Πα7βτ4ΐίζ«,»ύ«*χρ^8^Γβμ«ί A namque Scriptura alicubi: ft·· 4e tf quo «i-'HIÆAWW.
citri τϊ 4φ·σ«·ννσν ; «αν άναβύ MS dfootm , συ £ fetmdar 4 facie tua ? Si adfcendcro in colum t
»♦·
Ζχ£· m» αχίλθ» fitf τί ίχ«πι ris M$, »x« w
w » &
«utrem» terra, illic
Ulman· s<A
ri f
tUtc «fi
y*ftu ηγραφόή*'

ara no ni *«vm ιμπι^μχανης ;
όστότπτί-ψυχής, dry-

ΓΙροατλδαιμΒ

và$iÇ α'μι«ντ»ς ^fqwsa’perrrseftisauri·, α^αχάΪΒ-

ηί

tTtnxi £ ίυτπλαγχνον χατφα
, if *
laalw <W. Οο% yàp ylypa-

ιχλ^ΐς μ/pw

f.hirnm

·-,_*»·.

» w, OnfitfptU™ e burras t£wi,

ws

di ι <γχη-

ip. Accedamus ergo ad cum in fanftitate Dm a·· V- ·
anime, c*^*s & impollutas manus elevantes*w
** *^um ’ düifient«s benignum de mifericor- ».τ^».«.
"ortri,m » <ΙΉ.«» dc?io™ P"’
,
«emfibifecit. Sic enim feriptum eft: Quando
" ,<r*
£tKttJ, î<4-mij, diff^inwit fi,

ftr WXS A άαμ, ts-iXrO ogjx

conftttuit terminai gentium fecundum
cÎyyt>vm*
numerum Angelorum.
„..______
elyythuv· iyefitàn
tyCfiù^vt μ^χυρίβλαοςαυηυΓαπίΐβ.
ptfijixuem λαός αυηυΓαιμίβ. ^numerum
A^elorum. FaBut
Fafins ...
eft r
pah
Damini
•χοίνιαμα χληρ·ν·μιας «ιίτϊ Ισραήλ. Και exit^tpBpopulur eJut Jacob , funicular hereditati/ cjurr
Tito^Xtyn’l’Hπΰ^οςΤ<αμβά^<ΪΜτώί^νοςζαμί- Ifrdtl.
in----------loco ait--: Ecce Dominus
Domtnur ®** *· ’*
, . Et
—alto
---- ...
an f’-θνΛ, w<rxfp λαμβχν« αν^ρνπο; τηνάπαρχίώ accipit fibi gentem e medio gentium, fient bomû
accipit primttias are· fust, CT ex gente illa egre­
«drâ TW «λ», iÇùÇfAÆc-era.· itfri ΐ^ης excirv,
dientur fandîa fandiorum.
ttyta àyirnt.
/
30. Cum igitur fandi pars fimus , omnia V» p*r» M
A'y tu «JvptfeJi υπάρχονης ,Χτβιχσωμ^Μ nt τϊ i- qu® ad fandi ratem pertinent laciamus , viytaapM πάντα , φ&χονττςχαπιΚοιλιάζ t μιαρα<,η^
tantes obtredationes , impuros & impudicos i«n«m«r
complexus , ebrietates ac novarum rerum
f. ·’«?»»* · * ^Wi)ç σομτλοχαΐ , μίδας η
νίωτί^σμοος,
ίκιδυμΐας9 μυααράν μοιχείαν, βί.Γλο- ftudia , abominandas cupiditates , deteftandum adulterium , cxfccrabilem fuperbiam .
χτίιη ύπίρτφανΐαν1. Θ«ς yàp9 φταιν, ύπιρηφά'.οις
Deus enim , inquit, fuperbis refiftit , humili*'
• avTintcofrai, TVVimtfltSiSu>siyatf.v. Κολλχθωbur autem dat gratiam . Agglutinemur ergo *’ *’ *
ijtyt ουν ιχΗνβις, όΐς >ίχ«£« àmo tu Θιί ίίίοται. eis, quibus gratia a Deo concefia eft . mxΕ’νδοτνμι^ατΐώόμονοια*, τυτ«νοφρο^·αΐίτκ,ty- duamus concordiam, humiles , continentes»
xpaT^diÂjfit, άπο πανης ψθυεισμί χατυλαλιάί C ab omni fufurro dc obtreditione procul rek
' Λ 0', xi- μη»
■jtippu tcutnù; τβι«ατκ, f pyon Sn&wify

cedentes , operibus & non verbis jtifti effefti. Dicit enim: ft«· multa loquitur , ÎT vi-7**· ··■ ··
ctfiim audiet ; aut loquax videtur effb Juftur ?
Benedidlur natus mulieris- brevis vit·, ne fis
multus in 'verbis . Laus noftra in Deo fit ,
& noti ex nobis jpfis: odit enim Deus cos,
qui femetipfos predicant. Teftimonium boni
operis noftri ab Miis tribuatur nobis , ficut
î* eyu^ni αρβξιως ημών êtiû&v ùvà>9w, κλέδόθη nîi XJtçocW ημών ntç 5«â:o/s. Θρα- datum eft patribus noftris viris juftis . Te­
meritas & arrogantia & audacia apud eos
e-oc
cu&Jthta
τί)>\μχ ·ηΐςχ<χτηροιμ^^ υπό toÙ qui malediifti funt a Deo; moderatio autem
Θίοΰ, i’ineÎMMa >C TttTMvo^pwuxn
& humilitas <Sc manfuetudo apud illos qui
px nt i tikvyv^zioif ύο»’ ηυ Θίου .
’ '
a Deo benedifti funt.
ΚοΛηθώμίν 3» τ» fôXoyÎjectùnu, ^tSu^jrl31. Ejus igitur benediftioni firmiter ad- B«i>»<tiaie„D*L T"
ytf aî 0Jet tUffùKvyttf. Αϊ«τυλ/ξωι$υ rvatf «p- θ hereamus , & videamus quænam fint beneνης $jàijfyjx . Ttreç
ftiïwytàn i πατήρ n'uûïr didionis
diatonis via
vix. Animo repetamus qux ab ini- iUu <1Bt i„.
tio funt fada . Cujus gratia pater nofterftl ·
Α'βραάμ ; Jyf ίι^οσιιί.1χυ
tthtâwtv ifgt πιAbraham benedicius 'fuit ? Nonne quia ju-7« » »i.Cr».
τ«ύζ noierai ; Γβταβχ
πιποι^ήα-ζίοκγη/ΰ^κ^ν
ftitiam & veritatem per fidem operatus eft ? *** ”
■ημί>λ·ν, rit («ΐΐ$ίί) η ^wr/α. Γβχώβ μ^ ru- Ifaac entn confidentia cognoicens quod fu- g»»' »>.
ΤΜ*·φρ ( eruwtç ) iJ^f^ùpwrcjt τ’ yïc αυ ( rw $»ùy-av
turum erat , libenter hoftia faftus eft . |a- » Λ»χ·-»».
cob qim humilitate fecélîit e terra fua fra- JM tM'
α^λ)φον, >Ç « ιτοριόθ» mpiç ( Καβάν, ) χ} î JJaA<γο·* ιζί$β(θ»ι «ώτ5) ri SwSmewxi'irFe·' τ» ( Γσ- trem fugiens , i<c profectus eft ad Laban , ··.
ραχλ. ) ( E? )τ/ς x«ÿί/ fxatrey «A/xexfvcJ; )xara- & fervivit, & data funt ei duodecim fceptra
Ifrael. * Donorum , qux per cum concefta *-*/<«»'V i*
VοijcTi, tKty'tùa-frat ( τη μι) yx^fia ?|ΰ όπ aùnù Stfunt
magnificentiam fi quis animo fincero
$ομ (i»wr ) ΐωρίών. Ε*£ ouônù yàp itp£ (ς ) £ λΛΐ- fingillatim confideravcrit, agno icet . Ab illo
τηι πάνπς οι Xfcnipy (ίν )ττςτψ SuTtxrnew τ» θι J · enim orti funt omnes facerdotes & levitx
4^ cuino ο xuti^* Γχσοΰ; η xarù αάρχα ' ύξ a|tf»o Jui altari Dei miniftrant , ab illo Dominus
efus fecundum carnem, ab illo & reges prinβασ-ιλός, χ} άρχοντα 9
nyoûffi^ot, χχΓηηνΤέutxpàiôfn \clPes &· duces fecundum ‘ judam , ac reliSav‘ τη*Ji λκτά σκηπ^α αυτου οΰχ efi r
' « V £qui® ejus tribus non in parvo honore funt ,
ΰββρχβυσι*, ωί ί’πηγγ^λαμ^άου ηΰ Θίβο,
4 -------OT/É'
iitfMXt· /MtvvA
tIt/TL·®
X7».'4
utpotc cum promihii
Erit femen g»
rat η απίρμα m ’ ώς ο: àrt'pti ηυ ουρανοί.
tuum ficut fleU· cali.
IldvTfi OLV ί |«ξα<Γθ>χΓ«ν xj tpiyaXMt&na-av β 57
31. Ii ergo omnes gloriam & amplitudi- )uih eflkiua.
«uni/ s »»
fpyoiv atinSv, » £ St<^ompayiai ρς xa- flem adepti funt non per fç ipfos aut opera
f“,*m
rc4pyà<ravn9 «>λ«
τ5θίλ>μ«ης «οτοο. Και , lua aut juftas aftiones quas fecerunt , fed
ιίμ/if ηνί^'^ι^ήμαης αύτοϋ ce Χρι^ώ Γκιτοΰ χλη~
per vo’untatem ejus . Et nos igitur per vo*
N
lunConeil, General. Tom. I.

O'

Aé^a/ς. Myteydp.
tbwo»« Xiywv, t^stvruχΰσίτυι · n à ifAaAes oit nu wcu itnspoç ; ^Koynpfwÿjuvnrài ytu’utxàf oÀtyôfitof. M»| πολόί c* piμχστν ybou. G ιπαινας ήμύν Isa C» Θίώ, iÇ μη
όξ ttùnSvaurtircttrfToù; yùp μιβνΰ i&tôf. H' μαρτυ-

ti«

τ«-

« Venit Cotckr frtfitr J«lem, alii »«ro ieterpretc», c» /«■<<<« V
d«ces orifiaen habuit!» c* Ucub fecundum tributs ludi.

Jei» . Declarat Clcmeai teje» , ’prinape» «C

w

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ

ι9ί

cntè.ANW luntatem ejus ia Chrifto Jefu vocari , noaAOemc, wir ί«*/η$νδη^χ>φ«,
(MK., n.
per nofinetipfo» jufti efficimur , neque per ρ«ί
----------·—...iouwowç,
--------------- j
ς·φί**ί
nf^-f/îriai,j .·i---------tpywr.Sv
noftram ûpientiam aut intclligentiam aut
tucnepyenyH&t & ύποπτη x«pjt«$* βλλ«'
pietatem aut opera qu« in fanditate cordis
pperati fumus , fed per fidem , per quam τιγμκ. Siit tcÛtxs iws «r’w/aSw · xeroxpançp
*Jufti.
W · omnes, qui umquam * exftiterunt, jufttfica- Θιη iSauuacrn * i tty ίοξκ «fe nùt «ί*ώ»« φ
vit Deus omnipotens *, cui fit gloria in fits «Zwnw. /υμίώ,
cula fixuloruxn, Arnen.
17 ύι tomntpSfi tifaw ; · Λργάπομα «ri τ“
33. Quid igitur faciemus, fratres? Cefla- «χαθ·7Μ/«ί > >$ ίγχΛταλ&τνμη rUuetyttrlw ; μη~
bimus a «bonis operibus , & caritatem dere­
$οψάκ nui» tenu ·Ικη··τ(ης) ίφ’»μΖ»>^ϋη^’’·
linquemus ? Neutiquam hoc permittat Do­
you’ «>λ« ηΝΪη>μημ^ ϊχ·ηκίβι(ς)ι^^ρ·9υμΐ«^
minus a nobis fieri ; fed cum diligentia &
alacritate feftinemus omne opus bonum per- τίν tpyw ccyot(dw) trmtâv. ΑύηςγβΡ δημ«ρSUUm- jD*.ficcre. Ipfe * namque conditor &. Dominus yot, Jfff-rôrnç φ tlnmm ίιϊ ntt fpyon aùnS
τλ, omnium in operibus fuis dekâatnr . Gelos
«τβλλζίτβι. TjJ >*P vuppfŸf&tr*™ «t’nÔ tpttTH
»ΜΖ».Χ,Μ^ enim tuPrcina
maxima potentia fua fir-> ουρανούς fcipifyt <£ ri àxxrxKi «w «uno euw«-«
’ mavit, & ineomprehenfibili prudentia fua or­ διαόβμνκπν «vt«ç. Γίυί π iyÿptrft «’re nô reputor-.
navit eos . Terram qtioque ab aqua que il­
πς αύτΐιυ υίαης , <Χ ίδρββτν err w ασιραλη τοΰ
lam ambit feparavit, & * fuper firmum pro­
rira β» (λύμα) m ^ιμίλιον · ni Π C* «f (rir ζ<5) «
prix voluntatis fundamentum ftabilivit , &
animalia que in illa verûntur juflu fuo prz- φοπύντα-, τί ίαυτβί(<epwci)ξ« txAdUrcr rirou.

·

cepit efle. Mare etiam, &*qu« in illo funt
θ« λα<τ (σαν π x) aura cr «orjr {*>« <νροδχμι (*py>ianimalia cum prius creaflet , potentia fua <τ)αί, evfxXwctv ri) tauri (Su) νάμα. E’rr r«ji
ioclufit . Prae omibus animal cxcellentifli- η ί,ζρχάτιιην » ( nsi ) παμμιγι^ίς xan! §t«vo/«v ,
mum & intelledus gratia maximum , homi­
( «νθρ)ωηο/, raïi itpâït x} «mw/4WÇ ^fjwr\ t’rAenem facris & intaminatis manibus formavit
fftv , ΤΓςί'αυπΓι «κό.·ΐ χαρακτήρα. Ουηο ^ap<>nimaginis iux characterem. Ita enim air Deus:
<nv 6 0fόί · Ποιησωμίν «ιφρω τον xatr’ hxo7« ί xe$’
fr«. t h. c Fuiumar hominem ad imaginem iy JimilituJi·
quo/watv άμιτΐραν. K« t πο triertv è Otés tw άτθρω*’
nrm nojlvam . Et frcit Dtits bomineut : majculnm ij femmxm fecit eot. Haec igitur om­
roy. «pareu >Ç
fTo/»jer> «ι>’ηι’< . TaÙTU otw
nia cum perfeciflet, laudavit, ea, benedixit-^ r«yre nA«uo «ç, iteUbtcrtv αυτά. k,
, >£
que ac dixit : Crrfcite ύ" multiplicamini . jîre'? · Αι»ξ«7ίβ·θί ’Ç rÀ^iuje<r?É · l’&quev on n
It
Videamus quod in bonis operibus ornati ce ÎP70G' aiytâoïi rarvres e’xoc/4nOv«i' or* ir·^/.
fucrinr omnes tutti. Et ipfe ergo Dominus
K«r «v’ris oS» i κύριος tpyors èsiunv χοα-μήσαί, t\x'
cum fe operibus decoraflet, gaviius eft. bfa-;
f η. Ε’γονπί OL V η^τνι nv ύπογρχμμάν , ùox'j^t
' bentes itaque hoc exemplar, impigre ad νόttofon^upii T<j θίλ»ι/χ«τζ «JnC · c/ζ oX>b* ίγύοζ
lùntfttem cius 'accedamus : ex totis viribus
noth is operemur opus juftitix.
nuai' tp^«<ra:pt^« tpyoy SixxiotruMK.
Bon open
34. Bonus operarius panem opere fuo parO' αγαθοί tpy&mgμ^,πχρρτ,σιχζλχμ^χν^ι tw
tum cum fiducia Sccipit : fegnis vero & rc- • «prt; τι tpyu χύτου · ό νωθροί χί τταρ^μύ/οζ , ποχ
ft«n< spud
miflus locatorem fuum non audet intueri .
Deum .
α>ττφθχλμΗ ni i'pyoTraptKrn «t’nu . Δ*ον ot v/rr
Oportet ergo nos ad bonum faciendum prbm<ΰτ?ο$υμχςτιμάς Mvatt^i ayaSoiroitcw ‘ ΐ/^αύτου yxp
to animo efle: ex hoc enim omnia conflant.
tïtTiï ra7ra. Προλέγω γαίρ ημΐν. l’èou · χόρώς,
Quippe nobis prxdicit : Ecce Dominici , tT
i*
/Λ
η: ô μιαρός «ύηυ νρο ^οϋτώηα αύηύ, άτοίζνχί t’ ‘° mcrcet tînt coram iL’o , ut r'dd.it tmicu/^ne•
>>> Jecmidim opus fuum .iIraque ex toto corde Dxacw χατπ n tpyov αϋνου . Tlfo^f irttuf au κμχί
nos hortatur ad hoc , ne iegnes χ.
& defides
J....J..C
ολκς τις χάρτας έπ'αϋτώ, μήαΐργύς μύπ πχρίΐμίfimus ad omne opus bonum. Gloriatio novaç4v«rrtx< TTXJff^o·; αγαθόν. Το χχυχνιμχήμών
ftra &. fiducia in ipib fit : voluntati ejut
ά^τχρί-τισία fs-a>ce «frj · ΰχοηίΟΤΜ,αίθβ τ<δ θίAageioriun fubjiciamur. Attendamus ad univerfam Angeλπ'μβτί αν’ηδ ‘ x«ntyoiic«ufv τέ τ«7 rÀn^o; r$ àtycxempium. |orum €ju$ multitudinem, quomodo adflantes voluntati ejus famulentur . Dicit en.m γιλα'.1 αι'ηυ, ττώς τώ ^^μχτι «ΰηυ ^HTitpyi<Ttv
yxp nypxQTi. Mvptpy μί^χίίς
Dj» « 10. Scriptura, Dena millia denum millium ajjijlt- π&ΡίΓωιτς.
bant, titX mille millia mintftraoant ei, & ciarapp*"fxw<r«v «l’t^, >Ç yiXiat
ttefnvpytsi
είΛ· * Jmatant, San flui , Janflur , Janlius ^Dornin* f
a'-'τ J. Καί fxixpftyo, · aytoç, àyioi, àiyto; κύριος
Deus fabaotb ; plena eft omni f creatura gloria
σ-αϋαάζτ, χλιίρικ τ[ά<τα χτίσις τϋζ έοξχς at/rà . Κ«<
e'ui. Et nos ergo ip concordia congregati
ruw; μ» ce όμοιοιχ txt η χυτό σιιςχχ^ίνης , τι
m unum. communi confenfu velut eX uno
cxfHircH, ai ύϊζ C.»o,· ^όματος βοτ.τωμη ΛΒρύς «ΰore ad ipfu.n totis viribus clamemus , ut
τίν txTt' άς , f-’i τί μ.-τόχας τ,μχς ^ίτ^αι
puyàparticipes fiamus magnarum & inclytarum
. r»' · ,· promiflionum ejus. Dicit enim, Γ
Ocxim non E λαιν X, C* δο^ν e zgx^yt^MV αυτί .
yàp Ο'φ-·
//•«.i, ♦
vidit, nec auric audivit , nec m cor bomtnic
bommis
^Λ\μύς ùt ri J--, «J eî a’x ηχβτίν,χ, ί’χίάαρίίαν xtâpoiadftendit , quanta preparavit exfpeilantibm
ra »x âvtfir, \orx ίτοΐματΜ τοίς ύπομίνοσηι χυτόν,
•um ,
Ω'ί μαχχριχ -^«uu«r« τύ èùpix του ©«ου , àyu~
Bearicudo ».
35. Quam beata funt , dileJli ,-A miraitn-nt 1 ζωη c» α^αΰ/ασιχ , λαμ^οτης
δη^όσΰfd^tlia dona Dei! Vita in immortalitatp , m
e>m p«rv·· juftitia fplendbr., veritas in libertate, fides y»j, «ÀnOnai C» lixppwta , rr<rις cô ζ·ά7θζθ»<ΓΗ , f'yκράI Sequentia non uc in^rrti lerrpteri», led ui t’.cucnm
( Κ*·Λ«7.< Ρ\μ« ; laudamur apud Damlfcmu·» 1 1. Parallrt
par- )·«■ unde a aonnulla in anhe.vpo Al««an»inuO oolnrtrata lupplrre j.opa di'.ujn clt
» /umua <un> hunc lucum it. obllttaratum offemlilla: . at lager*
poarrit »«.’«·■<■
·> r..,.· L-aniitt fupplere conatur
aft poft «artum ^Ιΐαχ» addenda dr «ur> ut fierat
, quod latine «ertit
toinm . Sanrtu tft luppletncatftni ,

quod hie Damaiceluii, ut k ieprak inha, lappcdra;

«Mib

1»7

S. CLEMENTIS !. EMST. L AD CORINTH.

<,»

KpeiTteaaittytaa-pu, ^τϊώηιΰτιηπτΟ πανηιιϊτό Ain confidentia, continentia in fan&itate; &circ ann.
J..\
i.j—. 'rr.
1.....*.
------- tax omnia fub intdledum noftrum cadunt :ω*· »ι·
ηώ ittbvafipiv
Τινα
bv ipa tri'y—
to>·
Ιηψαξίρη*
igitur funt que exfpeâantibus pnenîç ùnptytmvi i δημηιργος x} πατήρ iÇî αιών*» t qusonam
parantur? SanÛiflimus conditor ac pater fo­
d χανοΐγης , βΜς γινωσχΗ τάυποσοτητβ xJ τέώ ιί«λculorum, ipfe eorum quantitatem & pulcriλονίώ αύτύν. Η'μβί «ν άγΜίσώμεδαι «ftôlûrâcr tudinem novit. Nos igitur fummo Audio
oirfi etpt^UjS ffS ΰποριοοντυχ^αυτιν, όπως /xtto- contendamus in numero exfpeâantium eum
λάβωμαντύν ίττηγγιλμοάω» δωραων. Πώς δι tear reperiri, ut repromifforum donorum partici­
f. ata. W.fyamnt; laίτηριγμ3ρ.ηιι διάνοια ημών * pes fiamus. Quomodo autem eveniet iftud,
? Si fide in Deum Habilita fiterit mens
πιΓίως nepos-nvGtèv, «αν ί’χζηήίμτν to Mtptsa >g dileâi
noftra , fi quae illi placita funt & accepta
«όβρόσδατη evTjS , iav efmXte-vptv to «νιίχονπιτ»
exquifiverimus ; fi quae inculpatae ejus volun­
«μωμω βαλήσκ αυηυ s ώολχθήσωμίν rr oljS τ tati
conveniunt perfecerimus , & fccuti fue­
οιληθ«ας«τορρι'ψϊνττς α’φ’ί’οωτών τάσοα αδικίαν Ç rimus viam veritatis, abjicientes a nobis om­
taquet»* wTonvfftea,fpees,ηβχιη^Μκτί^ίόλΚ) nem injuftitiam & iniquitatem, avaritiam ,
xi χατυλαλ/ΜΤ, θίβτι^/·®*» ôxrpn-B contentiones, malignitates & fraudes, fufur-,

* qtaiea τ» xi ,Χίνβϊοξύο* η xi *φιλοζίνίκ» »
Tt£nJp.i4d^m9

·</ «φΑφ-

ti»·

ros & obtredationes, odium Dei, fuperbiam
* Antiam , manem gloriath atque amo<·
,
'
S »
«\ ·
y
rem vanitatis. Qui emm hax faciunt, Deo
em.politi «)MWoyni«zTO, αΧλακ,ο/βγ^
fuQt.
folum qui
fe<r
odiofi funt : neque folum qui faciudt , fed
iwxvqs mints. Λιγ^γαριιγρΛφη· Tfiàfsxpttp- & qui conlentiunt eis. Dicit enim Scriptura, .
toXjS êetm οΘιοί’ tvx ri η ànryf ru^itgtfipeiTu
Peccatori autem dixit Deus, Quare tu enarras*/·**
μ» , G <ναλαμβ<ί»&ς TtàSfa&i*UÛfM txt σάματις juftitias meas·, 6" affumis teftamentum meum
a»; avii iμαντρί παι^παν , όζίβαλίί tbs λοΎκ; per os Istum ? Tu vero odiftt difciplinam, &
juw
to ôx/r». E? i^wpees xhtirrlw, συαιι^ί- projecifti fermones meos retrorfum. Si videba r
furem , currebas cum eo ; & cum adulteris
χτί, xj
poiyàivjliL petite <n ί’τιθ«ς. To rdportionem tuam ponebas. Os tuum abundavit
ρχσ* tx^govoirt κχκίχν , ιζ>}^λ«απχσ*τφΜχλίχΓ>
malitia,
lingua tua concinnabat dolos. Seίολ/οτη .tiç. ΚαθιψίΐΌί κατά τϊ «ίίλφ» <to χχτίλα- dens adverfus fratrem tuum loquebaris , Ô*
λετς, χ^χαπι riuiiyUs ρηξοί^ηι ίτΐδ&ς ατιάνδα- adverjus filium matris tua ponebas fcandaλοχ. Ταϋη ί’χο/ησα;, ΐαίγηαα , όνίλαβα àn-Cltm. Hxc fecifti, 0*‘ tacui: .· fufpicatus es ini­
tui fimtlis
. Arguam te &
,
ρΐοα9 οτι tstpai troc οροιοζ. Ε’λι^ξω <rr xj w«pa- quitatem quod
~~ ero ......
—
flatuam te contra faciem tuam. Iiitellsgite bxc */*!- t· *·
rXTOHTT lucrùitpôawitôv au . Σιανπ in TOpTO Λ tqui oblivifcimini Deum, ne quando rapiat fi­
tciïM&avtpCMt τβΘ<ο0, ^αητοπ df πα'ση «s λι«ν ,
cut leo , & no» fit qui eripiat . Sacrificium
Xi pi η d fvôpsns. Θυσία ai vtaeas io£d<rc-i pt, tuée laudis honorificabit me: & illic iter quo often, ,
•Jèç üv δείξω αυτ« το σωτήριον του Θίου.
dam illi falutare Dei.
36. Hxc eft via, cariifimi, in eua inveni- ρ,,α^’ηοόίΐ.
Αυτή ή dies , αγαππηι , cd r tupoptv η σωτήριον

mus falutare noftrum JefumChriftum, pon->*♦< ·»<<■ «><·
tificem oblationum noftrarum, patronum &
auxiliatorem infirmitatis noftra:. Per hunc in
altitudines cariorum oculos defigemus.
hunc fpeculabimur expertem labis ac iupre-;,K.
,
αυτού. 5^1' ηυτΒ (α’ίωχθησαν ήμων οι ιΐφ^αιλμοι
mum illius vuhum . Per hunc aperti lunti*··
της χαρίιας· διά ηυτη ή α’σιαίιπις
ΐισχοτισμίνη oculi cordis noftri . Per hunc infipiens &
• διάνοια νμων α’ναθάλλ'Μ «ς τϊθαρμαΓdv αυηυ φως. Dobfcurata mens noftra in admirabilem ejus
lucem affurgit. Per hunc voluit Dominus
ïcoc τ»υΤ8 ιίθΖ λησίν ό dr τττό της της άθα; d τβ γ;ώτιως
• ut immortalem feientiam guftaremus : qui Stf
νμας ^ιύσασ^αι · δςων άταυ·^ασμα της μιγαλωJ. Vf·
cum fit fplendor majeifctis ejus, tanto ma- mi»
oiunr αυτου , τόσουτω μιίζων trtv αργίλων, όσω
jor eft Angelis, quanto diftefentius nomen
διαφορώπρον ονομα χικληρονόμηχιν. I ίγραττηιγάρ
hereditavit. Ita quippe feriptum eft: Qui fa-1/*'
nvTOi" O' ποιων τους αγγίλας αυ’τνΰ ηνιύματι:, h# cit Angelos fuos fpiritiss, & miniftros fuos flam­
mam ignis. De filio autem luo fic dixit Do­
τους λει-ηργοίς αυτοί πυρός φλόγα’ ίπι δέ τωυίω
minus; Filius meus es tu, ego hodie genui */·1*■ ’·
αΰτορουτυς rtîv ο διτπότης. Τΐο; μα η συ, ίγω
στόμιρον γι'^μιηχ.ά σι ’ α’τησαι ταρ ‘μου , (? δωσω te : poftula a me, & dabo tibi gentes heredi­
tatem tuam & poffeflionem tuam terminos ter,
’ fjfftr. m. coi ίθνη tliù κληρονομιάν σ5, χ ( ai τΙώ*χαπι ) γιra. Et itetinn dicit ad eum: Sede a dextris
σιν to τΐρατα τ (ns γνς · ) Και πάλιν λίγει οαρός αυmeis , donec ponam inimicos tuos fcabellum
(ην . Κάθ« ) ί’χ διξιων μ», ίως αν ( θω τους ) ί£- pedum tuorum . Quinam funt inimici ejus 5
^ροΰς σ» ύοοπόδιο <ν
πο; δων σ.« . Τι.(? οι ( ίχ~
Qui pravi funt, quique divin® voluntati fuam
dpoi aftnu; ) οι φαύλοι ιζ αντι-π·^ (ό(ατ. οι τΞ 0iOg^J E voluntatem opponunt.

iqtâv I ήσουν Xptrw, nv oîp^tspfa
ανροσφορων npâiv) η»ΐΒροτάτΙιυ
βοηθόν rnsασθητ-'α; τρων.
Ααάτάη άτΖΛίσωμαν tî; to υψη^ ουρανών,
του’τΒ ΟΛοχ^ισώρί^α τΐιχιάρωρονκ, ΰττιρτΰτΐιυ όψιν

τω διλήρατι τ» φίλημα ( ίδιον . ) ?

.

Λ

ίΣ^ατά^σωμι^α »ν, αν (δρις αδιλ) φοι ,
τβχσης f’x revet (ας ι’νηϊς ) άμώμοις ΟΒροτχγμασιν ( αυ:του. ) Κατ»νοήσω/«ν τός^ρατ (Λ,ο) μάνας τοΐς αγουμίνοιςή (ρων,) πως «ίτόχτνς ,πω; ιυικτ(ιχώς,) πώς
ύποτίτηγμίνως ί’πιπλ(ου)σι to διατυχόμινα . Ου
παντ(ίς)«σιν ίπαρ^οι , «δέ χιλίαρχοι, οι όι ίκαήνταρχρι , οόδί πίντηχονττφχοι, οάδι η κα^ιζής " άλλ’
Concil. General. Tom. I.
' ?

37- Militemus igitur, viri fratres,'cum omJ/,,
nt ftudio in irreprehcnfis ejus præcepris . Confi- fut>jk:«Ma­
deremus eos qui fub ducibus noftris merent,
quam ordinate, quam ft renue quamiubmifle
imperata exfequantur .· Non omnes funt prxletti, neque tribuni, neque centuriones , ne­
que * quinquagenarii, neque in iis conftituti
N 2
gea-

t V<K«bala hoc u<i «·Μ hauUe ciiiiuiaiut Gie.o»/«o f.jceusste, qui sa

’Elut uit . Hf.i.ftf ta:i» ctwarM»fi

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ.

t99

»oo

cirCAHN gradibus qui confequuntur : fed unufquifque A t xaroç rvrâ» tiiu τάγμχτι nt ιτιηικόμί';* Caw reu
eHR ,r.
in fuo ordinc qux ab imperatore vel dud^Uf'vav (’thtAr Otun/tfAet Si-

bus jubentur «peragit
. Magm
fine
parvis exfi4
UT ,
*
·
/· -

-- ----- ,--------------

..ΰϊι "torpe*

MX.’ ÆttSdi;

· X* * Λ*

lAl^PWjf

Ο

VUAWJTI

οΐμιχροί^χ«

fi~
.....
ttiv tv πχσι, $ tv τβτβζ; χρίβτί · Αα/3«μίν ti σωμχ τ,μων ' n’ xrpaAr ir~
χα
Troàwz eJtv t ST> , S.-us sèè iroà'ei J/'χα τ»5 xa-

*n h*s U^US· Sumamus corpus noftrum :
caput fine pedibus nihil eft , viciflimquc perudo.
jes fme capite: minima autem corporis noftri φαΛης* tu St ίλαχζΓαμίλ»)τί<τώμαη;ήμ»ζα:'«^‘ c,’‘
membra neceflaria ii utilia funt toti corpori :
χαζα a£ tvyp^x d<nv oXa τω σώμχτι. αλλά vv.vm
univerfa vero confoirant, & ad confervatio- ατμτι&ΐ^ ifiro'Ttfiyn μιχ χρητιιι t-ΐς η> «τώζζ^αζ ολον·
r.em totius una fuojc&one utuntur.
Σωζ{\>3ω «y τ,μων όλο? τότωμα cv XtxrjJ l’njr» »
Quamodo m
38. Servetur itaque totum corpus in Chrix/ ùwntanir (·θω) ixaeo; nS τολησίο:'χύτη ,χα (θώ) ^
,.bi.,*rîki.«‘ Λο Jci“» & unulquifque proximo,fuo fubjiχ; ί’π^η dr τύ χχίίσ'μχτι ouno · O' ι\ν&; ./Μ * J.
<kb«Mt . ·· ciatur fecundum donum quod per gratiam il«ionnDcru(i. jjus· pbtinuit . Fortis ne conCumelia afficiat τμμίλΜΓω wa’oôoü , ο Ji d^tviiCjv^titl^'nv
imbecillem : imbecillis vero fortem rçverca- B' yypiv · ο χλβοίβί ί *rtfprfyÛT\i nS «τυχώ, # St «ηί·
tur . Dives pauperi largiatur » pauper vero χος X’^atirdru nS &fâii οτι iêaHttv αύτύάι a αναgratias agat Deo, quod ei dederit per quem ΤΓλίφωθί αυτί η ύ^ίρ^'μα ' _ί σβφος ώ^ιχνύχ? ( ω )
Y*.'»)» inopia, ipiitis fuppleretur . Sapiens oftendat
-τΙώσοφίΛν αΰτβ,μήάί'λοχοίΐ, «>λ’ονΓρχοζίά’χαMi
fapientiam luam, non iit verbis, fed in ope­

ribus bonis: humilis npn libi ipfe tcftimo- &ο7ς · ο ττιττΗνοφρονανμτι ιχυτύ μαρτυρύτ ( ω, ) αλλ
ί’οίτω * ΰΛ-’ίπρ» exnw μ (αΛ τι.pd^az · βαχνβίΟ^
ύ*'
nium ferat , fed · ab aheio libi ferris imat.
τνβ-χρχί * £ μτ χλχζό'^ίΛω, ytvua-(xa>v οτι tn-) ♦ »' <ι«·(> η
Qiii carne callus eft , ne ini'olefcat , feiens
alium effe qui continentiam ei donat. Repu­ \ [ c; tîi'j c ι’χζχορηχων (χύτΛ τ’.υυ ιγχρχτακν. Α’να- ° ΑΙ"’ temus ergo, fratres, ex qua materia tacti li­ tZxL^-z (σ-ώμ^ θ« «ν αίιλφοζ'·, f χ ττο/α; ί ΰλης )
mus , qui & quales ingrclh fimus in mun­
•θζμ&ι, TTo7ciK,ri(vzch)β·>?λθομον e·; τ»νχοβ·μ·ν,
dum . Tamquam e fepulcro fc tenebris au( ώ; «χτ) β ηκ'φΜ ν^ σκότας ' (ο παπί) τα; »'μά; ιζ 5ηitor & conditor noller introduxit nos in
mundum fuuin, praeparatis antequam nafce- μ/sfχήτα;, (ùwy) ctfy η; w κοιτμσ; αυτ» , (·»**·)
remur beneficiis fuis. Hac igituromnia abeo ττ/μάτα;
____
—·/ , -, («Cr)à
-r - y ηιφίν ΐμϊς $>wh
τύςvάιργίτίΛς
I habentes, in omnibus ipli gratias agere de-C
f«uT)ec
τα'?τα ê^éü’rs 7χάνης
"
οφΜΓ
bemus, eu. gloru u> læcub l«..lu.u,n .
w>
χ
rÆ, (
, îΖ ή

011
39. Stulti δί iniipientes &. fatui & imperiti
£,r
«ιωνάς Tp) ai<*'w. Αμιιυ.
Α*Φρ«» ·; >Çàruvin/(£
μωροί xj, χπχϋάτν
“'derident nos ac hiblannant, dum fife cogi. ........... .............
**' χλΛ<αζνςτ.· ζμα; £ μιχττ&ζχτιν, ίίωτίς β&λό^υοι tir«i'talionibus luis extollere cupiunt. Quid enim
fiujaz τπ?. tyv.otxti aùrtfv. Ύί yxp’jStaixTui θνζπχ,',ί
poteft mortalis, aiit quale robur temgenx ?
J Scriptum eft cmm: Λ'ΰη er.it
.ir.Zc oc:t:
τι·; ίχίς yv.'fipj^ ; ytypxTTtityxp' ΟόκΙώμ·ρχ>^
lo> meo· , jtd auifwt <J vocem
.
ιχΒ*ο όφ^χλμω, μ» . α’λλ’ 'c aupx'·’
«pu^hü nxso, .
i^tid enim ' numjiiid homo or.ini Ihmr.i
T i yxp ; μν *«
θ'- ’ ~«t flpori; f -XVTt Χυ&χ ; K <ùrà
msnduf erit.., x?el de operibu.» /u:r incuip^ônn
■fyj ifiyv.' χι’τά χμιμχης ofiifi ; «4 χαπί iratJw; οωτϊ
< v;r'.Si :n J-:r-z;·' /ui\ non credit, & .i.koerlx·
viriati, xan'èi ayythvv χύτΖ σχολιόντι f'ntvônJi.o< pr.tzum ‘j.tid .idveitit, catlmn .111ofj- fixe; èf «χαθαρό; ενώπιον cuts' ta St, w
: btm vero q-<i
1>.ιυ;ΐΛηΐ^ doin'}· hcc.n
ijHibm & ipji χατνζχίνττ; oixtx; τττ^ίνχς , όζ ω>' x} cûnt t’x n aude eedeû
itio· ιΛι>^
?oxOy ,^.τό
tinea, & a wane ;ç}i<e .zd
tàfviSi'j ίο>αστ<·ρχ; ^xtritia-t;·. παρα η μη dcuapliui Jnnt. Εα·μ·οΛ non poterant fib; Inbvenire,
> Cfi perierunt. TnJ.< fl.itit en, & interierunt, ψ'ΐα ιθαζ κυτας icwnii /3cn$v<rat ,ατ^λο’/ττ . CpEÇÔTWW
αι'η·7ς , χ, ί πλ^τηταζ, παρχ ημηι^ν αι’τάς σ»~
non b ibebant )ap.. nltam . Invoca autem ji quft
tibi rrlpnndeat, vel fi yitem janitorum -4nçe- φια'}. ·Ε’πζχάλ·ται 5? η τις σοΐ ϋρχχάσίτνι, η « τζbrum adjpiciet: etenim finitum perimit, ira, ια άγιων χγγ'λων
Χ->«Ρ χφρονχ χαρά όρ~
errantem autem occidit ze.ai. Ε·ο autem vidi
yn · Χίπ·λα7ζμΛο>’ Sf Sxvxnïζζλβ<. E'yù if ΐώρχ{îo.to· radice· n;tltente<: jed fiitim abjumta
xx χφρονχς ρίζας /2χ^.ονττς t «λλα ιυθί«; ίβρώ&)
eii ιΓιΐη φ habitat,0. Longe fiant filii eorum
αΰι^ ή àzaznt. Πορρα^ινη οίut ei χΰ?$ αχό τωa jaiute, conterantur juper januae minorum ,
της/χ;' χολα^θίιηο'αΐ' t^»i ^νραις wroy»>v9 χ,βχ
i7 r.an en: ^ui eripiat . Qut tnrm illn pa­
ίζ-χι όά/ζχιρψί}ος. Ai'yàp Ζχ^νοις ήηιμχ~αι, itrata fiunt, jujii comedent ; ipfi vero de mali 1 non
liberabantur .
Hjp' î5o/7uz · aù-nï ii ί’χ χάχων àx c^xtptm ktoztuz .
r .x
40. Cum ergo h.tc nobis manifetla fint ,
Προίηλω·/ »; ήμ7ν ôvw iww, >C ιγχίχυφότις ùi
iA»j .. etiaiin ‘n divinx cognitionis profunda intro-E
fpicientes , eunda ordine debemus facere ,
'Λ: /3a τη ; θί ία; yvua-iv;, ττάι nt ηξ^ χοιμ οφπqux nos Dominus juftit peragere . Statutis
λομζ·,', ’όσα οέζττοτη; ζ’τζπΧμ^ ζχζλ<£<Γ04'. Kant
temporibus oblationes & officia perfici , ne­ χχιρας Tfmyuzts; tus η ^οσφοράς w> ^rspyiai
que temere vel inordinate fieri præccpit ,
tztrfKÛii&ai, /J 8X wxn n anixzus ; ίχίλΛσζζ ) ytled pnefinitis tenq oribus & horis , ubi et­
VfSat, αλλ’ ώ^τμθ»οζ; ι&ροις νξωραις' <®ί η
iam & a quibus celebrari vult , ipic excelèix.Tr.’W ^ζπλΗβ^αζ θίλΗ, aûniûejs-e; τρ ύπρfitfima fu* solgntate definivit . ut religiok

Hom Πι
<|Γ- u:u!·
(QÜMUf .

7*

•

"}■

s

j

ci,«
(Mo“
Λ»«.

τ«τη
**' <ί·«Γ«,η

f., -a/(V ,

. Apu.1 <J«Vc:>:«tn A »x o
ύ» 1^., <v „ .
β·.» Κιι »r,r.r η.Λ,, -i ...... ...................

A

,,Jt na. „lL„a ,

* Λ
,
* * r‘““ ■·”

; fix· /·
ft défunt bj’ftinihit .
tzimai . Tq/fr»v

SOI

S. CLEMENTIS I. EPIST. I. AD CORINTH.

ao»

nrnuùnp
* Jv
ία-ΐας xavm&tvi$MtC*£·πχντα^η
,ϊνίατως
A amnia fecundum beneplacitum f*«fta, accept· cikcanN
►»’n τύθιλιίμΛΤ/ο
m.·
αυτί.
S#xww,Xs|W$ttTOM
------- O/w 'eflenf voluntati ejus. Qui ergo •fligtwtisCH*r*>.
temporibus oblationes luas faciunt , accepti
!
τ»7ς·^«-πρ>μί)*ίί
ης^^βτφ^ρκς
&. beati funt: nam qui kgitipia Dei fe, fv«FÔ<r5ixw π xi fUtxKtw · η7ς γ«ρ ν·μΐ.quuntur, non peccant . Summo quippe faμκ;τ£ Jirronc câoAa$«ms Ο^μαρτΰηιη». TyJ Wrdoti fua munia tributa funt : & facerdoz /
neap eip^itptï îitκι λεπαργίχι £ώομ/ζίχι eivt , KSH
tibus locus proprius prarftimuis eft : Levitis
'
ηΐς ttpibow “Stef onaroc toyoriiuxTatt,
quoque fua minifteria incumbmit : homo
k
Λ
Hiat i^pteitai ί-βίχϊΜϋΐ, iXnixè; à^puweçnii laicus praeceptis laicis coaftringitur.

>Mixêîf
SiStreti.
E”xetr»( ύμαν, «ίίλφο?, ο’ τ£ ίίΐω πίγμχτι «J-*
iCdîaye^rauHÎiio-H ΰτάργων , μΐ

41. Unufquilque veftrum, fratres, in pro- pr*<ertim
■
prio ordine ac ftatu gratias agat Deo, in ·«»“·»««
bona confciehtia degens , non tranfgrediens
irxpfxfiaivun τι» tifjtrpzieT της λΗτ»ρ^<'«ί «οτί χ«- Sracfcriptam muneris fui regulam , in honeγο'λχ, ολ βτμνότητι. OJ πβντβ^β , «ίίλιρο/,
____ , ubique,
_____________
_ offeruntur
________ ’ fa- ,
:ate. Non
fratres,
φΐροντχΛ θυσ/ju, ί tùyw, ηιιΐζ} S-® crihcia
crihcia jugia,
jugi·, vel
vel votiva,
votiva, vel
vel pro
pro peccato
peccato &
&
deli&o , led Jerofolymis tantum ; atque il­
I^r’**1*" Ρ*·*ΡΎΙi
* τλΊ/Λ/χίλιβΚ, αλλ’ίϊ# Ι'ίρ««ταλημ μόlic non in omni loco fit oblatio , led ante
yy x®cH Si «x c» ίτοντι τίχω «pes-^tptTtu, άλλ’ ΐμtemplum ad altare, poftquam a furtimo farwpotr^i·/ τ» va»
τ» ^uatasriptev, μωμντχοιτη- cerdote & prædiftis miniftris, ’ quorum eft
&ivn ifyeeçtfiiptvev
rï «p^wpiws jC tw w^oh- explorare an omnis maculat expers, fit, infpeffa ac probata effet . Qui ergo aliquid ,i(U' ' ' ' '
ρημί /«’> A«r«py»y . O/ J/ irapà ni ω&ίχοντιϊί^ϋ' λήσ·ί«ς αυτί πο/5»π'ίτ/, θανατ»» τ·«ρ0Γ/μορ
praeter , id , quod voluntati .illius coulentaneum eft, agunt, morte multantur . Vide­
*
tnv. Ο’ρατϊ, άδίλφο:, i'ira> πλίθος χχττξιώδημίν
te fratres : quo majori conjjnitione donati
γνύσ·^, τνηύτιρ) μί».ν ύχοχάμι^χ χινδύ™ ·
eo graviori periculo.iumus obnoxii .
Or άτοςολο/ ήμΐν Χα^ίλισ-^ιισΊΧ» «a· τί χυν» fumus,
■42. Apoftoli nobjs cvangelizaverunt a Do­
Γηβ-EXprroü, Γηττ7ς é Xfis-ό; λ'.-ο τουΘιου . Ε’ξίmino Jefu Chrifto, Jefus Chnftus a Deo .
ττί/Λφθιΐ ο ΧρίΓος ουν από του Θίου , >£ or a’wo'çoÂor
Miffus eft igirur Chnftus a Deo , & Apoαπ· TwXptSOÙ’ èfyem eù άμψίπρχ (ύπίχτυ; txftoli.a Chrifto: faffunoue eft utrumque orex voluntate Dei . Itaque acceptis
>^ίλήμχης Θίβύ » ϊίαραγγίλίχς ου/ λαβονττί , jÇ^dinatim
r'
mandatis & certo .perfuah per reiurreftiôncm
τλίίροφορΓθΟΛΤίί
τ* α/ατασ-ίω; τ»υ χυςι» ήμων
Domini noftri Jefu Chrifti, & in tide con­
Ιησού ΧρίΓου, jù π^ο$;>ι~ς τω λο'^ϋ του Θίβ ,
firmati per verbum Det cum Spiritus-lan&i
«ληροφοζχΐ πνίΰμχη; àyia', όζηλθον ίύχγγιλιplenitudine & 1'ecuritate, egreffi funt annun­
ζόμανοι τΐώ βαστλ&ίχν του Θέου μίλλι^ν ίρ^ισ^αι.
tiantes adventurum effe regnum Dei. PræKara γύρας ουν tC. πόλπς χηράνο',τΐς χαθίΓανον τί:ς
dicantes. igitur per regiones ac urbes, primi­
ατΒαργχς au^S,. ίοχιμάσχ^ς τύ η/ίΰμχτι,
tattias parum, fpiritu cum probaffent, in epi" diaconos
"
.cditurrqui
erani
β·χο»«ς
irtrwfjv. κ,τκηω
fcopos &
eorum
cn
a mult's
Wv<Ss· ί'κγΐρϊη πολλών
ι»,-απτ> Tti^
’ «mftiuierunt. Neque hoc nove
nov
,
,
· * f ·
’
/»mm
enim rtHnnnrihn*
temporibus rlt»
de rn'icniM.K
epitropis
diaconis
Xj ά/αχονα;*/, Ουτυς
η γ_ χfciiptunjj 4 fuerat . Sic enim alicubi dicit
φ)»· Κ«τ«Γ»ίσ·ω ηνζ ίπισ-κόπας αντών t j èrvjiwi.ρ Scriptura· Conftttutm epujcopos eurum tn jaji:-£ja
raùç ètxxiv»i ΐχυτώ; tv rr/rci.
/;j , èT d;aconsi ecrum :n^ide .
43. Er quid mirum, fi quibus in Chriflo
■trais..Tf'
H ti C>
* ΤΠΓίΟίΙ7f,^commiflüm eft a Deo hujufmodi munus >
παρά Θίοΰ tpyvj ήί9υηΛ xamrncrav τνις <p*ot .-crut "iraediftos conltituennt
conftituerint ·'' quando
quando quicu-in.
quidem-c<
& llrt
«,4”,.. t. ,.
Γ «
-/<
·.
t <.
>
1 praedatos
ο·ΜΚ, ομ«χαϋος π»Γος θ^απων o
τω
Jn
t
f "fii
· TOà/aTn-«7^fraa^ πα/τχ rcr»,mo, omnia
omniâ quæ
quæ ipfi
ipfi mandata
mandata çrant
çranr ,in
Jn fafa(.
mo,
με^ωσΛη C.fTaï'i Î(m7î βιβλοις, ώ χί όηιχολ»θτ- eris
cris libris
libris annotavit
annotavit:: querar
queôr &
& fecuti
fecuti funt
hint Q
Qui
Mo»fe»
“· Mo»fe»
< -a
'
»· TE
t
3
“ t
· r_
_
coiîteouonern
σαν o< Aozrci <^ροφηταζ , <σΐΛϊίημαρτυρου,'Πς τοτς, reliqui Prophetx , iis quae ab iplo lancita dc
— '’xéîyo;
■
■
ΰτ’αντοΰ ν(νομο^(ηημίνϋΐ; · E
γχρ
ζήλα· ίμ- erant teftimonium pariter perhibentes . IllCdigmute «inamque, cum æmulatio pro faccrdotio in•Kttri'jTfK TTif) της ΐιρωΰτυίης >2 Γ«σιαζ«<5-ων r^S <ρυcidilfet , ac tribus digladiarentur inter fe,&“' ”
λων, ônt» άυτύν &<η τω όίοξω άνόμχτι κικ«ιχμηquxnam illarum gloriofo hoc nomine ornata
αίντι^ ίχΐλ4ϋο·ζν το:', έώδίχα φυλβργας
eftef ; juflir ut duodecim principes tribuum

Xf7^

aùrj ράβδ«ς , ιτιι^γρα^μΰνας fxxrr; φυλής
χατ’όικμα· <ί λαβάι αυηίς ίΐψτ»»,
ί^φρα^ΐϋ·^

afferrent fibi virgas ' quibus uniufcujufqye
tribus nomen effet fuperferiptum : hafquc
z
cum

,

----------------- --------------------- t---------i Suppis /κ·.-/«·ι« vcirrrw ’<;*■> Qiiu’ immeuto »u:ein epiftoUm ifttm ante templi Jerofolyiniuni excidium fctiptam effe
huk nonnulli colligant, in pravio moviro pettier;
• taafla saaitiay Itqtlt Philo Judzul mino lib. de viftimil, attaint i» bas atjatia
at pttbarifiati /airrdero»
t.rituii
»«m ««·/·«.«< r-av y» /«» ventri frnitnifafytet /errnr diltfrnm ftr/trnltarnr , ar vtl Iran. uratnla
■ Idem
Philo lib. de agriculture omettet & apud Gentile» turtle deletio» qui ho’c tnuacie iun(eieritur , hoique a nonnul.i» ■x.u.j-...·»
nuncupate».
/
I j Plunbu» revincit Coteleriu» nonnullo», qui hinc conticete fe poffe putant, duo» tantum in clero ordine», epiicopo, fcilicet
4 diacono» a Clemente a^nofei. Supeuu» quippe num. 44 pr*t<r iteerdoce» 4 levita», lummum Gceidotet» preduat , 4 inte­
rim num. 44 cue Corinthii» expoftultt, quod de(eiti ab ii* fu t pievbyieri, quo» Apoftoli alnre etiinn vul ordmallvnt . Forte etiam epdcopo» tantum. Ic dxacoi-o» hic leceafei, pioptet Etais locum mox ab eo citatum , in quo epiuopi 4 diatoni neminaiim memorantur
■
■
.
4 Simili» cn Chryfoftowi Hb quod Cbriftut li’ Deu» toni. j. c. ·. p.
huiufmodtobiervauo ; £r nequri|/«>ip«erdM»m »·ave·, ep,Aeperm· ■·<■»■ data , ohtüau (vetat Ici. ) 4»»7*.·«οι· errra» prruerper ruar ia fa:t tiuit,
epi/apac r«»r i» j i iu Ni­
mirum Grace apud Eiaiam legerat, auracr»»·,
rat
t>«A’n, «je· , am τ·’ <’»·«·<»» »· c» liv*t»r»e». Pio ver­
bo >«wr««·, «tftn apud Sepluaqmta qp» *··* ; quot fucuTu» Irenzu» hb. 4. c. 44. feribit Taitr frriijimr natr.i
, d^aibai ÜT Trtfhtta ait, £t dabt f'mufts tatr ia past, Û* tftfsapat ram ia jaftilia . Q<p> in 10'co Irelixui preibytcn epikopxitc
vocabula promutue accipit, ac fyaonuaa habet.

VS .-

v

.

^3

< £

LXV.

A

;N O N E S
A
A

44

* ξ/·

Έΐτις χληρηός dff'dn τώ) χυριχχΐιυ «/*/-

- i SI qui* dericus inventus fuerit die
dominico jejunare, velfabbato, prxterquam uno (olo, deponatur : fin autem laihus, fegregetur/

pay
> i .1· α-χββαην , χλΐιύ του ivoç
μόνου, χάθα/ρ«σ·θ« - η $£ λα/χός · άφορ/(ί-

X .

σθω.

Lxyi.

. Λν

■

Si quis virginem non defpdnfatamM
allata habet, fegregetur: ei autem ajiam
accipere non liceat, loi illam retinere
quam elegit, etiam fi pauper fit ·

:

»

E’ τις aapSévav aμνήμην β™τβψ!%Λς ’ ?άφοριζίσ·^ . Μη &£««« Jr αύτύ ίήρχν .

λαμβχ'Λΐν ,'α'λλ' txf-όάυ , 1 ίώ * «pertran ,

χχν το*»χρά π^ά-τυ

E? τις ιχΐαχοττος , ϊ πριτβΰπρος , η ôtjtxo
lattiiKitw
Si quis epifeopus, vel presbyter, vel
s*5“^7 diaconus fecundam ordinationem ab alio wï JJlnp» ^Hpcrenay ίφηο τχρα τη*5 » **"
i».aCo“na*p ftffcepent, deponatur & ipfc, & qui or- ΒΟιχφώτθω hj/ οωης, xj ό ^wpoTvzika*

μήγι à
άρχ>
ôv» -xxox
τχρά aturt*
a/ptracJ»
ox <τυ^ίη ., ον»
χίώ χβροτβπ'αν . Τούς >άρ jrapet
-ηιουτ^ν

dinavit, nifi utique conftiterit, quod a b
Jixreticis*ordinationem habeat. Qui enim
ab eis baptizat*ordinati funt, ut fi­

βαντισ&οόττκ^ η ^ρβτβνηθότυΐ, «re mre; ,
ârt χληρ/χβί uval S'.umtîv .
ξ*·

deles vel clerici fint, fieri non poteft.

LXVIII.
Si quis epifeopus , vel presbyter , vel
diaconus, · vel le&or, vel cantor k fandam pafchx quadragefimam non jeju­
nat , l vel quartum diem , vel parafeeven, prxrerquam fi propter imbecillita-

tem corporalem impediatur, deponatur:
ji fit autem laicus, fegregetur.

LX1X.
Si quis epifeopus, vel presbyter , vel
diaconus, vel omnino ex clericorum catalogo, jeiunatcum Judxis, vel cum ipfis kilosdies agit, vel ab ipiis xenia accipit; ut,
verbi gratia, azyma, vel quid tale, depo­
natur. Si vero fit laicus, fegregetur.

'

τρίσβόπρβς ,

E» t»î intaxoïnç , η
η Sixxos'eç , * η α’»α>νωΓ»5 , i ψάλτης , τίώ ayray χο’

narapaxoriy) .* τϋ ·»άχα , ί teFo£x, η araiparxAlw ù WK/w, χα5αφ««··%>, ιχης ei μύ t
St
β-ωματιχίιύ ίμπούιζοιτο, * E» àf “
<
λαΐχβς eoi, άρβρίζί'ο-^ω.

C■

,

σ·

ό.
ίλχιον απυ,ί'γχη * eiç it-*

LXX.
Et τις χριτιχνος
Chriftianus oleum deferat in
gentium , vel in fynagogam |ρά i&vtSv , η Hi
ταϊς ΐορτχις βυτΐΐ'/
in eorum icitis, ut lucernam
ft <τθ« ·
fegregetur.
LXXI'
E7 τις χληριχός
Si quis clericus , vel laicus a fanôlaD
χλτηατίχς άφίλκται
ecclefia w ceram vel oleum auferat, fe­
ο··3·« *.
gregetur.
ν
·

Si quis
templum
Judzorum
, accendat,

LXXII.
Vas aureum, vel argenteum, vel ve­
lum fanétificatum nemo amplius in fuum
iifum convertat ; hoc fit enim prxter jus
& contra leges . Si quis autem depre-

,

ΕΓτ/ς ίτιηντος , η πμτβυηρος , η Siaxoyoç
χληρζχών, ‘ m1 , ν ολ«ς ri καταλόγου
s-fiot pep *1<S IW«wv, η * σαυίορΓΰζο, pter” *·?*<*·
xap adruy rù της ίορτης
<adnüv , i ‘
ξί'ν/α, itw άζυμοι, ητιηι^ην, χα$αιpeirûw.
Êi Jt λα/χο; , άφοριζίτ^α.

raua^w^ui Γνίχί&ι 7 c»
, » λο^νους αττΗ , α’φορι, ·«· .
λχϊχός άτο ττς οΐγιχς Ικx«pov, S ?λαΜ> , α’φβρίζί«; *» » »> -

»./.·> WW-

θβ'.
Σχ»ος ^puj-ôuù * κ, àpyvpïy tiytxs&îv ,
ο’θοιών , /xnJUs ert «ς α’χΗα» %pH<riy «τφίπρ£ζί'<τθ« ’ ιτβρχνομον γχρ · ei Se τις φαιρα^Ηη t
ίΧίτιμχχΖηΰ αίφοριχμά!

henfus fuerit, mulcletur.

LXXIII.
Ε’πΖβχοτον xxvnyopr.^iynx ινί rtvt · χα­
Epifcopum a viris fide dignis ob adiquid
accufatum, ipfum ab epifeopis vocari ne- ρά άξ/οπ/roy κνδρώιιων , xatXfto-^atr αυτόν, αναΎχχιον υτΐ9 τ$ ΐτιιτχόπων . Kàr μίν * βΐ- ’ ■»■»»»*··,
cefie efi: & fi fe quidem ftiterit, & con' . « χ -..--χ
· ---------.
·-.
β ■ , οεΐζί< >ν % *μ»^·γ^ηι.
-----------Ί f r» fArçorvR»
firllus vel convictus fit , flatuatur perna - E- iravnjoTi
ομολογητή
Si autem vocatus non paruerit, fecundo edat η ^ιτΐμην
r \«λοό^υσ; μη υ-Χ”’7Λ’ίίί
. , ' .· Εί
χαχοί-αοι
etiam vocetur, miifis ad ipfum epifeopis
---------- , χαλοτ-^ω >c êÆnpsy , άηκΊ^^μί- »■*·
vwv ex' avrèv Si* txiaxivsaa . tea Sè xC, αυτυα
duobus. Si etiam lie non obedierir, voce­
* χχτυφρο'.ότα; μη α’τα. τήτη, ά ffUÎeSo;
tur & tertio, duobus ad eum rurfus miflis
φαοίσθω χατ’αυτοί ràj δοχοιωτκ , βχως μη*»·3" η>'\<Μ
epifeopis. Si autem vel fic'afpernans & con­
tumax fenon flitefit, Synoduseaquae vi­ }οξ» xfpêawy ^oStxùv,
dentur , ad verius eum pronunciet, ne lucri­

facere videmur ,dum judicium fubterfugit.

_______

_________________ o§'.

4 quiUais codices wuitiuut r» **£«>

APOSTOLORUM.

45

;

A

Er’ί

<0

LXXIV.

n In teftimoaium adveriua epifeopum
· · Ttytri erit*' 4 hxreticus ne admittatur : fed nec unus ■ v.<k Sy
μή/φ * itî γο/mtsç
iw n
μαρτύ- folqs fidelis. In ore enim thtorwn ve/ trittxe ^.no >?*
Hflixneftebif omnt verbum.
‘
ApM·
*
«iy ρήμα.
LXXV.
. ,
'
ot.
o Qudd non oportet epifeopum fratri,
*,* Μ* Wswn* nS
* à
η iiipj» otaqghi χαΰζι&αι ναθβ dr- vel filio, vel alii cognato gratificantem ,
oùyàp tÜÙ ηϋ &ιοΰ txxhwta» humana afiè&ione ad epifcopatus dignita- s
"ί* ®ί® * «λ’ν·ι'·Α«<* οφςιλη t&cjhu . ei St τα rem ,' quem vult, eligere . Epifcopatus
n.MTw «λ», ran vonjw, άκυρος * ucriru ή veyowfa , enim heredes facere juftum non eft, ea qux
Dei funt largientem. Si quis autem hoc
CTXXi,
# « rrfi&i&v Λφο&μύ · .
fecerit, irrita quidem eleâio maneat ,
Bipfe autem fegregatione mul&cturΧ«Λ4·ηLXXVI.
«r/
E" τις ■ «ναήηφος · jî ris όφθαΜμοχ , à ri
Si quis b ^el oculo orbatus, vel femo- » A»u»d>
βχτλβς χιχληγμίνος , α£ο? Λ * fctv , txirc oblxfus, epifeopatu autem dignus fit/,J
οχΛηος ynttQu ; « yàp λκβη rdjurrvs αύτάν
fiat. Non enim corporis damnum eum
puaim, α>λχ
μολυνμύς.
/
polluit, fed animae inquinatio.
«
®C·
</)
LXXVII.
Κωρός ίΐ «y )Ç τυφλό?, μη γιη&ν »ι7. Qui autem eft fuxdus de catçus, ne fit .
τχοχβ?· νχνς * βίβλαμυΖΛος , aWi’r’ya μη τα epifeopus : non ut pollutus , fed ne ecίχχληπβκιιαχ Ίτβμμχαδίζιιη.
clefiaftica impediantur.
LXXVIII.
Ear τις δαίμονα rgi, χλ%αο? μχ γηΐp Si quis daemonem hi^eat , ne fiat
<θο, «λλβί μη$ί η7ς ν/νως etwAgf·?>«*. χ«- clericus, fed neqüe cum fidelibus prece·
θαο&β it 4^οσ&χιο%ι*
tdy η άξιος ,’C tur. Purgatus autem recipiatur ; & fi fit
dignus, fiaf.
·χ
LXXIX.
Tri * c^ i^raS βία nopo^^orm £ βχ·
Eum f qui ex vita gentili acceflerit & ba­
XTie&cara, η ix φαύλης ήί/γ^γης, a οΐ^ον ptiza tus fuerit, velex improba vivendi ra­
ίί7 ’Γ«Ροωτ<«* * «ροχΜςίζίίθαι rr/rxoroy. à- tione, noneftsequum protinus epifeopum
iixw γχρ îri · μτβί xopixupojf t
,
fieri. Iniquum eft enim, iit qui fui nondum
fTffx* M/xt Î/JrirxoAw · fi μήνν xam ôeix»
experientiam oftenderit, fit aliorum ma­
imi» * γίηται.
gi fter, nifi forte hoc divina gratia fiat. .
LXXX.
E’xop^u, ότι * » χρη fx/erxovov, η nopttrDiximus non oportere epifeopum vel
βύτΕρο» xtâicJai f«vriy &!ς ίημοτίας Jrt/aw-' presbyterum feipfum ad publicas admiCHç , αλλα eofixrιί,χαιράν τ«<ς ΐχκληοΊατιniftrationes demittere , fed in ecclefiaftixoùç χρ&κυς. η
Sy τ«η ριί -wo/«y, Dcis negotiis verfari . Vel ergo ita non
à xtàaipwSu . otiti? yàp èuùarai buat χυ·
facere perfuadeatur, vel deponatur.

’

papTUf)xy -rüi> χατ* i*t&xixw atperaov

αλλα

·*''>»»

ρΐοις $ουλ<&ο , xaro rlw xvpiaxLuj αβφ«χί-

λΑσιν.

.

LXXXI.

OZxi ntç «5 χλΗρον βρβχ^ζίο&αί àytCrvi

Servos in clerum provebi fine voluntate
dominorum, non permittimus, ad eorum
ι·.
qui poflident molëftiam. Do morum enim
c verfronem talia efficiunt. Si quando aurem
S·»·»™.
etiam dignus fervus vi fus fit, ..ai ad gra­
dum eligatur , qualis noder quoque One·
fimus viius eft, & domini conceperint ac
v liberaverint, & sedibus emiferint, fiat.
*3'·
LXXXII.
Ε'ηία-χονοζ, η ηορίβ-βύπρος, » SiMwosrpct- \ Epifeopus, velpresbyter, veldiaconus
\
, usti βϋλόμ^μοί άμφοηρα \xri~ exercitui vacans, & utraque obtinere voχίο», Ρ'ω/χα/xiw άρχίώ ,
ΙιρχτιχΙνύ Stotxnr lens, Romanumfcilicetmagiilratum& fa■ σ<ν, x«^arç«<ôu. τβ γ<χρ τίΚαίταρο;, Καί- cerdotalemadrniniftrationërn,deponatur.
JwTTGTW ywyiiK , * àverpoxliù ri ταούιβ ίργοίζίται, « ίή vors jÇ άζ/ο; φακΐρ i οίΧί'τικ «pri χ«ροην<αν 0α3ρΐ8 , οίος jÇ c npuO’yrçtfQjW 1 ί’φάνη, >Ç ffuy^Mpn<n*e-iv or
5-Txôrixr , )Ç ίλ4^ίρά<η<τι , £ tù o’x8 îcuzriv έ^βπτοτίλΒβ-ί, ym&Q.

. x, ni τβ Ow, τώ θί<5.

„
<
Opi ι>0άζ«

QuefuntenimCpferiififferi'.irfUffuMÜeifDoo.MMiii».

’>· , .
βασιλιά η Λρχμ/ηι, * τιμώ-

&■··

·
> ΚΓ<»

Γμ μη·.

x«>

i

»»/»r

tn

j
·

η’μαπ

t

4

LXXXIII.
Quifquis regem vel principem prxter
jus
»y»ruî

j

47

C

A

N

Ο N

S

E

to laicus, fegregetur.
'
LXXXIV.
t Sint vobis omnibus clericis &4aicis li*
bri veneundi & laudi, veteris quidem teftamenci,,Molis quinque, Genclis, Exo­
dus , Leviticus, Numen, Deuteronomium.
Jefu Nave unu» . Judicum unus. Ruth unus.
RegnoiumlV. Paralipomenon, Tdcftdcrelidorum libri dictum, duo. Efdiydüo.

1

>

*

jus contumelia affeccri^, pxenas luat: AcAimv tiwtv' $ «
« It λβίχίϊ,
ii fit quidem clericus, deponatur: live­

48

aAqpwi,(

·

it 3'.

.λ

E*r«a * τ»ίϊ·ο ύμΐ',' Minoii Mfi.XeiWi ’H,
β,βλια .πβάτμια X,
τ»ϊί μΖ9 πΛλουχ; ~
> Mwe-riwi Χ//π , Vifttris , Εξοίος
ΛΧ/τ/xw , Α’^θμοζ , Δ/.πρ·Λμίον .
Γηί-ου υιού * ΝχμΛ 1ν ,
*<*
βασ-fi. *
ττ.-σα/ α', χαρχλΗΧομ^ω/ τού- βιβλίου

>μίΡΜ , * 3w » Ε’γμ>
, ♦ Μ«χ«3«7ΣοHeller unus · Macclubzorum tres . Job- χώ» ’ Τίχ , Γ*3 »* » * Ψ^λτιφιβΜ IV
unus. Pfalterium unus. Salomonis tres, λ^μΰ,ής Ύιχ., Ώαροιμίαι , ExxA»«ernc ,
Proverbia, Ecdcüaftes, Cantica Canti- Β ατμα άτματων . Γ1ρο$ηη> 3fx«ài>o, ιν . Η-

1

'^·

1
' X
'zr
’ unus . -.-·..
‘‘, , Γφ,μ/ou ί'μ , Γίζαη-λ ίμ, Δ«ν<ηλ ·
Qirum. Prophetarum
11.
EfaiZ
ό . ’ξωθη* if
ύμϋν , μχν^χunus, Jeremix unus, Ezechiel unus, Daniel
pt w ΰμΜ» ηυς νίους tUù α-οφ/χν τού πολνμχunus'. Extriniecus autem· a vobis intelligatur, debere veftros adolescentes difceΟούί
re Sapientiam erudit iftinii Siiach.
Η μ/πρα îr, tout’ ίΓί, τη;
Noftra autem, id eft, novi teftamcnti,
Evangclia quatuor, Matthxi
Marci , χ«ί, Εΰχγ^ίλιχ Ttajefx , Ματθβί'ον, Μ«ρLucx, Joannis, Pauh epiftolx quatuor- χου, Λοιχα, Γωαίινου . Παύλου i’wroÀau' ètdrcim, Petri epiftolx dux , Joannis tres, χατιαπφ»; , flifou l’xrraAaw' Sùo , Γαβννου
Γαχ^'βου μιχ, Γα'4« μΐχ * Κλκ'^υη;
Jacobi una. * Clementis epiftolx dux ,
û/Γολαι èfo, χ, at
νμΐν πΐς rxrd ordinationes vobis epueopis per mc
Κλίνης
Clementem in odo libris edirx, qux non <τχ6
----- tao/5
— $ι\ί'μ»
·,■
·
„ c* ονω βιβλίοις
,
' *- où*
’ · 3«
funt omnibus divulgaudx ., propter eaejwffwpwvriMCaijir («*
SU 3ψοσ«Λ«ν
3ημο󫣫ν *<<
txt * Xf’*
St» tù
c# ιώτβΓ; μυΓί
/w) f1 cù
qux funt in cis m>llica : & actus noftri
πάνη*.', Sia
τΰΰ#αύται;
uurtw)
— 79fi-

<■*

apoftolorum.

πμΰν
r.uiv

Tr'Xo;

tfaftenns (àtmie/ü yrr/,j.

Τούτα èt

u.û·

Hxc vero * de regulis conftituta vobis
tint per nos, o epilcopi . Vos autem obJ. rempruntes, falvabimmi , λ pacem habe-

ànosoÀw.
axtfoÂw.

«χοΓολ/χωμ Kawwy.

xtei xeyôvw

ΰμϊ*

χαρ ίίμύ/, ω tx/rxowo/ , ΰμίΐζ if ίμμΖΛοντχί
αύη?·,,
, £ ripài'liu ίξίπ *

^ouvns 3t χολαβ-θη'ίίβ-θί , £ πολίμον μίτ’
bitis. At ti non parueritis , puniemini, &
ά*λ»λ«ν àtitoj 'ξίπ, 3/χ/ω τίκ à,wiai τίιύ
bellum mutuo perpetuum habebitis , poe­
__ __
~*·ί . Ο' θίό; if « μούος
nam mobedientix congruam daturi. Deus 4ρρο<)|χουσα>'
τηι»αύηί
_____ ___________ _________________
ciïittu >ύ
·λ«ν «νιιηκ, axavns ύμας ità
porro, qui ioluseftxteinusacunivcribium'
vos omnes pace in Spiritu fando θτύί fùpluùnç C* χΐ’Χμαπ άγφ c-pzv<ù«^t , Κ3Μ
creator, i
xarapTis-H tis vit t^yov άγαμόν , àJtTTifi 9
confortabit, d apros reddet ad omne opus
αμί'μχτουί , αϊέ^χλιίτοί-ΐ .
χαπ«ξί«ο·Η τϊξ
bonum, immutabiles, irreprehenfibiles ,
hue cumule, dignoiquc facictxtcrnavita
I..UJ nobilium, per * interceifibnem diledi filii
tui Jelu Chrifli, Dei & falsatoris noftri ;
■ cum quo gloria iit ipfr fupra omnia Deo
Patri cum fando Spiritu voniolatore,nunc
& temper & in ixcula txculorum.

hu t'

tiler d«

a/wriou
*μϊν, ità rit μίτιτπβΐ τ»
ryan^tyou xario'; αοτί Ιησού Xe/Γού , rtu
^fot’ itsM asirn/xs ιΐμώ» ’ μίθ’
» 3·ξ« «ίηί

τ<3 ini Tfavntv θηύ τταζι , σαύ βιγι^
ίι

rd χαραχλητρ , >αν , xj «η ,

aiTwii iÇî a/sÎFw».

*ί hi< iddic, l

..mO

f».

«5 τοι»ί

*’

G A

O N

N

’’ ’

E S

APOSTOLORUM SANCTORUM
BT OMNI VENERATIONE PROSEQUENDORUM,
Ex interpretatione Dionyfii Exigui.,

TITULI
I. De ordinatione epifeopi.
II De'ordinatione presbyterorum,

CANONUM.
6*

\

A
A XXVIIXXVII Qfli
ft» clerici
clerici debeant
debeant conjici
conjt^ibus
bus copulari
copulan,,

XXVUL

Quod epifcopus, presbyter, dff diaconus.
fidelet peccantes verberare «tu debeant.
IIJ. Mid aiiud in-facrificio , prater quod domi­ «XXIX; Qisod effetum prifiinum damnati fro cri­
nus fiatuit, efferendum.
minibus ufurpcri non debeant.
IV. Qua fpecies ad. altare, non ad faerificium , XXX. Quod nfn dqfeant officia ecclefiafiica fee»·
fed ab benediilitnem fimplirem debeant exhiberi. /mu obtineri.
V. Quod ea fua i» icclcfiu offerri non poffnnt, ad XXXI. Ut ecclefia fatalan petentia minime perdomos facerdotum a fidelibus deferantur.
vadatur.
VI. Ut epifcopus aut presbyter uxorem fuam, quam XXXII. De pre (bitere, jmi contempto epifeepe, fe·
udebet cafie regere, non relinquat.
orfato conventui copg regaré tentavent.
clerici damnait non debeant ab alsit
VII. Ut facerdotes dff miniftri altarii, /mularibus XXXIII.
curto abftineont.
rteipi.
VIII. Quo tempore pafeba celebretur.
XXXIV. Ut nullut epifcopus,prvbyter, aut dia­
IX. Quod numfiri altans oblatione celebrata, com­
conat, fine commendantm Jufctptaiur epiftolis.
municare debeant.
BXXXV. De primatu epifeoporum.
X- Quod fideles faci ingredsentet tccltfiam, commu­ XXXVI. Quod non faeat epifeopum in aliena pro­
nicare debeant.
vincia clericos ordinare.
e
XI. Quod cum excommuabeatis non fit orandum.
XXXVII. De ordinatu epifeopis, nec receptu.
XII. Quod cum damnatis clericis non fit orandum. XXXVIII. Ut bit tn anne, concilia celebrentur.
XIII. IZt nullus fidelium prater commendatitias/uXXXIX Ut tantum curam rerum eccltfafaarum
fcipiatur épifiolas.
k
XI V. Ut ab epi/cepis aliena perocbiq minime per­
vadatur .
XV. Ut clerici proprias tcclcfias no» relinquant.
XLI. Quod eptfcopat rerum ectlqfiaftiArnm prodifXVI. Ut epi/copus , qui clericos alterius fujccpepenfatione pauperum babeat poteffatem.
rit, communione privetur.
XLII. Quod Epifcopus, presbyter# & diaconat,
XVII. Quod bigami non admittantur ad clerum.
aleator iff ebnofui effe non debeat.
XVIII. Quod is qui viduam vei tjeflam aut me­
XL1II. Similiter clerici iff faci, fi permtnferint
retricem acceperit, non admittatur ad clerum.
in alea, communione priventur.
XIX. Qui duas /orores habuent, non admittatur XLIV. Quod epifcopus, presbyter, dff diaconus,
non debeat u/uras accipere.
ad clerum.
XX. Clericum fidejufforem effe non poffe.
(qXLV. Quod non debeat epifcopus., presbyter, aut
XXI. Quod bi qui non /ponte eunucbizati funt,
diaconus, cum barettcis orare.
/u/cipiantur ad citrum.
XLVI. Quod non debeant bareticorum baptifmata
XXII. Ut is quife eunuebizavit, clericus non fiat.
comprobari.
XX1LI. Ut clericus qui /e eunuebizavit , abjicia­ XL VII. Quod ecclefia baptifmate baphzatus, detur a clero.
nuo baptizari ne» debeat: iff non ita baptezaXXIV. Ut laicnr qui /e eunuebizavit, tribui aOtus, debeat baptizari.
nir communione privetur.
XLVIII. Laicxm pellentem /nam conjugem. comXXV. Quod epifcopus , aut presbyter , aut diaco­
munAna privandum. '
nus , fi pro criminibus damnati fuerint, mmtme XLIX. Quod i» nomem Trinitatis debeat baptis&ri.
communione priventur.
L. Quod non debeat ima merfio in baptifmate ,
Xxvi. Similiter & reliqui minifiri ecclefia.
quafi in morte Domini, provenire.

diaconorum

ceterorum.

.D

.

.

.

)

III-

l_j P iscopüs a duobus aut tribus epiSi quis epifcopus, aut presbyter, prrJLj icopis ordinetur.
y ter ordinationem domini alia quaedam in
II·
facrificio offerat fuper altare, id eft, aut

Presbyter ab uno epiicopo ordinetur,
& diaconus, ôc reliqui clerici.
Concil. General.

mei, aut lac, aut pro vino ficeram, aut
confe&a quatdam, aut volatilia, aut ani-

Tom. 1.

( Af. /■<>><«« C.mr.

ma-

D

?«·» frthti
At. hafUn, ΚρΑ·
rw" L''’i"* f*r
F·’1^
r,*ttlStru . I· Mej. MS ι>·)
mmu
ήτ C<<‘* t’rΓ"-'*·.
ifi "—liai, ,
?"1ί**!**,!*ϊί S,f kf“ h'c
Di«»yn··* CaaoMMi ApoA»l>cor»«> Kafet huxr taule» :

C

Seu»».·» ar·»·!·.
m CAarafM. mm
Codlc.
g.iltfie/h,a

, m> .

A

-

“"J*-****
9 ···"· rJ**
r„uljh·» tu lylfr CuunüuflS/^,.
S” J**.’**· Λ"
1· p*»f*tx>»c raperKM poih. SS,.^^. . Lucerfli hunc piulu» p,*ttn :
X«A·— arJfui.™· f,, Cl^untr» fnUtu. (.) Dimur en>« niuut) n C»d. ·„.Luano icciüo VH1.
(citfMo , ii ήοο laauu <*nvnt« <uat 4,. ^uu 4m «mmc* co>>ei{«uiu ia «au».
rj*·4

flZ”·’

SiCri<ci«w»
lilUr ,· do-

’

CANONES

ji

malia aliqua, aut legumina, contra con-A
ftitutionem domini faciens, congruo temT
pore deponatur.
IV.
;
Offerre’nd^ liceat aliquid ad altare
prxter novas fpicas & uVas & oleum ad

XIIÎ.

.

>
a·-

Si quis clericus aut laicusa communione fulpenfus > teu communicans, ad aliam
properet civitatem, & fufeipiatur praeter

hb *

v

commendatitias literas
& qui futeeperurit, & qui futeeptus eft, communione
priventur . Excommunicato vero protele­

lummarii,& thymiama, id eftincenfum,
terqpore quo * fan&a celebratur oblatio .. tur ipfa correptio, tamquam qqi menti­
tus * fit, & ecclefiam Dei fcduxfcrit.

t

tlelum.

XI V.

Reliqua poma omnia ad domum pri­

· ««., e«

· »

\

\

Lue.■

mitiae epifeopo & presbyteris dirigantur,
Epifeopo non licere alienam paronon pflerantur in altari ‘ Certum eft chiam,
___ _________________
, , pervadere,
-_______ »_____
propria relicta,
licet am«k.'
• diTiduat^autem, quod epifcopus &’presbyteri* di- Bcogatur a
quis *cum C<*«· <·
« plurimis.
«i.Nifi
μϊγ. ferte
c,—
.

—

A

diaconis & reliquis clericis.

vidant

VI.
Epifcopus, aut presbyter, uxorem pro
Priara nc4uaquam fab obtentu religio« nis abjiciat : fi vero rejecerit, excomSiXdVc. municetur : fed fi perteveraverit , ( *,)

na .»<·

8» "» dee.

dejiciatur.

VAI·

c
Epifcopus, aut presbyter, au: diacoEpucof-us
nus nequaquam firculares curas aflumat :
a» Uierdoi
a]jjer > ζ $ j dejiciatur -

VIII.
Si quis .epifcopus, aut presbyter, aut

diaconus , fan&um pafehæ diem ante
vernale aequinodium cum Judaeis cele­
braverit, Çr) abjiciatur.

epifeoporum judicio & maxima
catione * perficiat.

ium

»»·
,

fuppli-

Si quis presbyter , aut diaconus , aut n··. co.u
quilibet de numero clericorum , relinquens propriam parochiam , pergat adcl,nc““eB
alienam , & omniho demigrans praeter
epifeopi fui confcicntiam , 1 in aliena
parochia commoretur, hunc ulterius miniftrare non patimur , przcipue fi voca­
tus ab epifeopo, redire contempterit; iri
fua inquietudine perfeverans .. Verumta-

men

tanquam laicus ibi communicet.

ix.
CoaciiAn-

1

XV.

vi!

l»o lib j K
Ct»ucü An-

-

’ "
"caufa •'compellatur, tamquam’ compellit f
rationabili
qui polfit ibidem conftitutis plus lucri
conferre, & in caufa reljgionis aliquid**
profecto * profpicere . Et hoc non a temetipfo (/ ) ‘pertentet , fed multorum

XVI.

S* quis epifcopus, aut presbyter , aut

t>»ch t .
diaconus , vel quilibet ex facerdotali
riui7T F catalogo, fadla ’ oblatione, non commu-

Epifcopus vero , apud quem moratos coniitAi»efle conftiterit , fi contra eos decretamtl0Ch c *’

ceftationem pro nihilo reputans tamquam
clericos forte fufccperit , velüt mSigifter
Ariavieu n ,. nicaverit, aut caufam dicat, * ut fi ratio­
nabilis fuerit, veniam confequatur: aut fi Dinquietudinis, communione privetur,
non dixerit, communione privetur, tamwir
XVII.

quam qui populo caufa læfionis extiterir^
(d) dans fufpicionem de eo qui facrificavit, quod rede non obtulerjt.

X.
Omnes fideles qpi ingrediuntur ecclefiam & feripturas audiunt, non autem
•lift ..
Omiei *iJe
perleverant in oratione , nec fantlam
let
An communionem percipiunt , velut inquieCouc'il
tied., i
’· tudines eccllfiz commoventes , convenit
(r) communione privari

XI.
Conci! An­
tioch c >.
* dome
tocataa
fault , »el

Si quis cum excommunicato faltem
in * domo fimul ‘oraverit; ifte commu­

nione privetur.

». 7«m. i.

Si quis poli baptifma fecundis fuerit ριλ·λ·. >«.
nuptiis copulatus, aut concubinam ha-t5“’““,*ft
buerit, non poteft elfe epiicopus , non
presbyter aut diaconus, aut prorfus ex
numero eorum, qui minifterio facro de-,
terviunt.

XVIII.
Si quis viduam * aut ejeftam acceperit,
M
aut meretricem , aut ancillam , vel ali-4 Μ·»»»*·
quam de iis quae publicis fpe&aculis manci­
pantur , non poteft elle epiteopus , aut
£ presbyter, aut diaconus , aut ex 7 eorum
numero qui minifteriô facro deferviunt.

XIX.
Qui duas in conjugium forores acceperit,
vel filiam ’ fratris, clericus efle non poterit.

XX.

XII.
Si quis cum damnato clerico, veluti cum
clerico, fimul oraverit ifte damnetur.

Clericus fidejuflionibus interviens, ab­

jiciatur .
XXI.

«e detumui a. tur.t . Tieodoi»» Cu»t
pn/..·,;

Vir.

Ιχςκ j-rti,'

I«> .
■ Stquenie» non ex Haiduiao , * Card de Apiir* k;e , ύ. ex Αι»»!αηο,·Κ-ά'"ΟΙί'. i Cu’châ,du ·
Lu»· 7·/^-'

( ,) >» i.uc deeft 1..,,^.,«’
, r,/Z..r>e. Vaux u.
(f> L«
f .< >. 4’KM. Χ'ΛΚ.
« & Vine
7 r* « ..»<·.· Vatu.
I >*4»

.

t·!»!

4

Vatic.

w·

r

APOSTOLORUM.

SB

54

XXL
Ati bus ufus ecclefiam per ipfa· obtineat.,
Eunuchus fi per infidias hominum ia- deponatur, & fegregentur omnes * qui' s«n··.
dus eft, vel fi in perfecutione ejus funt illi communicant.
' Λ
XXXII.
amputata virilia, vel fi ita natus eft,'
Si quis presbyter contemnens epifco& eft dignus, efficiatur epifcopus.
pum 'fuum , feorfum collegerit
‘
XXII.
nuHa. μ. Si quis abfeidit femetipfum, id eft
altare aliud erexerit , nihil habens ‘
fi q»is amputavit* fifii virilia, non.fiat quo reprehendat epifcopum in caufa
com, Nic. clericus , quia * ftius homicida eft , &
pietatisjuftitix , deponatur , quafi
• iiii^H. Dei conditionis inimicus.
principatus amator exiftëns ; eft enim
tyrahrius : & exteri clerici. quicumque
XXIII.
•
**M Si,quis cum derjeus fuerit, abfeide- tali confentiunt, ’deponantur, laid ve?
" ’
rit fcmetipfum, omnino damnetur, quia 'ro fegregentur. Hxcautem poft unam
fuus eft homicida.
)
B & fecundam d tertiam epifeopi obfeXXIV.
cratiodjsm fieri ( à) convenite.
* f
Laicus ftmetipfum abfeindens, annis
„
XXXIII.
tribus communione privetur / quia luas
Si quis presbyter, aut diaconùs ab N‘c Cuiic
vitx infidiator extitit.
epifeopo fuo fegregetur, hunc non li-4“«Jdi « <.
..XXV. .
cere ab àlio recipi, fed ab ipfo qui^**
Diam.
Epifcopus, aut. presbyter, aut diaco- eum feqpeftraverat, nifi forfitan obierit ««·<
^d“top«.nus, qui in fornicatione, aut perjurio, epifcopus ipfe qui eum fegregafte coc- aut furto captus eft, deponatur : non ta- ' gnofeitur.
hwu men communione privetur . Dicit enim
X X XIV.
feriptura : Non wuiicobit dominus bis i» . Nullusepifcoporum peregrinorum, aut a.u<xi
»
idipfum,
presbyterorum , aut diaconorum, fine eontil
XXVI.
commendatitiis fufeipiatur epiftolis . Et
Similiter & reliqui clerici huic con-Ccum feripta detulerint , difeutiantur
ditioni fubjaceant.___ ..
attentius, & ita fufeipiantur , fi prae­
XXVII.
dicatores . piqtatis extiterint . ' fin mi­
friuiT’
(*) In nuptiis autem qui ad clerum nus , nec qux funt neceftaria , fubmiprovedi funt, prxeipimus , ut fi volue­ niftrentur.eis, & ad communionem nul­
rint, uxores accipiant : fed ledores can- latenus admittantur, quia per fubreptiotorefque tantummodo.
nem multa proveniunt.
XXVIII.
XXXV.
Diti· 4».
Epifcopum, aurpresbytertm, aut diaEphcopos Gentium lingularum fcire
m*i3S ennum perctftientem fideles delinquen­
convenit, quis · inter eos primus ha.
tes, aut infideles inique agentes, & per beatur, quem velut caput exiftimenc *··>·
hnjufmodi * volentem timeri, dejici ab of­ d nihil gmplius prxter ejus confcien­
ficio fuo prxeipimus, quia nufquam nos tiam gerant, quam illa folafinguli, qux
. ,boc dominus docuit. E contrario vero D parochiae proprix & villis, quae fub* ea
7/41.
Fwr. >
'· ipft cum percuteretur, non repercutie- funt, competunt . Sed nec ille prxter
bat: cum malediceretur, non remaledice­ omnium confcientiam faciat* aliquid: He · nu,u..
bat: cum pareretur, non comminabatur. enim unanimitas erit , & glorificabitur ,ΐωΓ K'
XXIX.
Deus per Chriftum ia Spiritu fando,
Aaiioch.
* Si quis epifcopus, aut presbyter ,
XXXVI.
conçu. c»« 4 >ut djaconus t depolitus jufte fuper cer­
Epifcopum non audere extra term i- Anttecll
tis criminibus, aufus fuerit attredare nos proprios. ordinationes facere in ci- <*“· «··
1*
'
minifterium dudum fibi commiiTum , vitatibus & villis qux illi nullo jure**
hic ab ecclefia penitus * abfeindatur.
fubjedx funt. Si vero convidus fuerit
bpc * fecifle , prxter eorum confcienXXX
Chatc. coac. Si quis epifcopus, aut presbyter, aut tiam qui
. i ** civitates & viljas detinent;
*'
diaconus per pecunias hanc obtinuerit & ipfe deponatur, & qui ab illo funt
dignitatem : dejiciatur & ipfe, & ordi-E ordinati.
k
Λ,,ΙΡ
5Lr Λ
«AHA
«MAzllÀ
*
nator ejus
, &
a communione
modiK
*
XXXVII.
λα.γ. <. omnibus 5 ablcindatur, ficut Simon nuSi quis epifcopus non fufeeperit of- Aalioch
gus a Petro.
ficium , & curam populi fibi commlf‘
XXXI.
fam, hic communione privetur , qt»o.< 4«« r Si quis epifcopus liecularibus pobefta- adufquc confentiat, obedientiam com.
η ρ«Γ
t,oat

Coocil. Gbural. Tom. I.

,

D

a

mo

i tili decft in Vitk.
(<) Luc. imftit.
a Alui «akafrc.
> Cia«a hk vkefimui nonni appellatur a Zaciu4 aifuiatir . Vatie.
< ai/>>4.>ar V«lk.
4
Vatie.
7 4ef.Ma,.r tier ft tn Vatic,
(i) Luc. tnvtnlt.
I tatittrùu , f»«w/ μ SM feat MkJaiU JtÂaùaijhfti* . Vmii.
,
4«ilt tn Vatic.
ia fiait»"· iffa· Vitk.

I Fapn «n. ,47.

53

CAN

Q

NE?'··

modans fimi liter autem · ^^xesbyter ,.A sbyteros

... diaconus
1;----------r'&
St, -------vero -------------perrexerit , mec
receptus fuerit-, nohpro fua fententia , fed pro malitia populi , ipfe qui­
dem maneat epifcopus , clerici vero „civitatis commiinione priventur , * eo

quod eruditores inobedientîs populi non

fuerunt.

&

- ‘

diaconos,

5* y*’.' .

‘

& cum' timore

omnique (b) folicirudine miniftrentur .
.’ Ex iis .autem , quibus indiget ,.fi tamen indiget ,* ad fuas neccf^tates & •uirm
ad peregrinorum fratrum.ufus * ipfe perif'*
cipiat, ut nihil eis poflit omnino deefle . Et
>*·
Lex enim Dei * praecipit; ut qui altari* c,r 9 ,J

defervinnt, de altari pafcantur : quia
nec miles ftipendiis propriis contra Ho-

V

XXXVIII^

1

fles arma *· ( c ) fuftulit.
>a<':
Bis in anno epifcoporum concilia ce­
XLIJ.
lebrent uc , ut inter fe invicem dogmata
Epifcopus aut presbyter, aut diaconus, Difti·. »«.»
Antioch.
• pietatis explorent, & ejmergcntes ecclealeae atque ebrietati deferviens, aut de-Îutp«?br«.
fiafticas .contentiones (a) amoveant ‘fc^B linat aut cqrte *'damnetur.
.
'

mei quidem quarta

feptimanà penteco-

ftes, fecundo vero duodecima dic men·
Γ >3 eft »
O^otv >’» ·

fis.* Hyperberetzi.

XXXIX.

'
, .<’·«’“«-■

♦

Presbyteri

t

XLIV.
Epifcopus, aut presbyter, aut dia co- c.
nus ufuras a debitoribus exigens:
delinat, aut certe damnetur.
,

&

diaconi

praeter epifco­

orare, damnetur.
,
XL VI.
Epifcopum aut presbyterum hzreticorum fufeipientem baptifma , damnari >

±

praecipimus.
enim renuentia Cbrifli «d''
tionem.
' Sint autem manifeftae res propriae epi- Belielt aut que fert fidtfis cum infidelit
9
XLVIL
fcopi, (fi tamen habet proprias i & foanifeftz dominiez, ut poteftatem habeat
Epifcopus aut presbyter , (i eum qui t
»»
de propriis moriens epifcopus, licut vo­
fecundum veritatem habuerit baptifma
(»»luerit , & quibus voluerit , * derelin­
denuo baptizaverit, aut *’ polutum a5,,n,’“,l<'
quere : * nec fub occalione eccleiiaftica-d
impiis non baptizaverit ; deponatur ,
rum rerum , qux epifeopi efle proban­
tur,'intercidant : fortaills enim aut uxo4 tanquam deridens crucem & mortem
domini , nec facerdotes a falfu facerdo*
rem habet, aut filios , aut propinquos,
tibus jure difeernen*.
aut fervos . Et juftum eft hoc apud
XLVIII.
Deum &. homines , ut nec ecclcfia de­
Si quisr laicus uxorem propriam pel­
trimentum patiatur ignoratione rerum
lens, alteram vel ab alio dimiifam du­
pontificis , nec epifcopus vel ejus pro­
xerit; communione privetur.
pinqui ’ obtentu qcclefiz profcribantur,

& in eanfas incidant qui ad eum per­
XLIX.
tinent , morfquc ejus injuriis . * mala:
Si
quis
epifcopus
aut
ce‘‘famae * fubjiciatur.
k
.
XLI.
v^· prxeeptum domini non .
..nomine Patris & Filii &
.
Praecipimus , ut in poteftate fua epi- K fed
in tribue fine
initio
qurft i

uech «

aut

his aliquid omnino contingere , aut pa­
i™ hbr. }.
ubi additur ,
rentibus propriis , qux Eki funt , con­
XLV.
damnetui , A
donare . Quod fi pauperes funt, tamcommunio·®
quam pauperibus fubminiftret, * nec eo_
r___ r__ , Jpresbyter
____________
, ,, qui **"**'"
Epifcopus
&________
diaconus
rum occafione ecclefix, negotia i de-c cum haereticis oraverit , tantummodo»
prxdetur.
communione privetur : fi vero tanquam
XL.
clericos hortatus eos fuerit agere vel

pum nihil agere pertentent . Nam do­
mini populus ipfi commiflus eft, & pro
animabus eorum hic redditurus eft raAnticch

milia faciens, aut definat, aut commu­
nione privetur . Similiter etiam laicus.

Omnium negotiorum ecclefiafticofum

“.*£**,· Aa curam epifcopus habeat, & ea velut Deo
i Ulh. . -j contemplante difpenfet, nec ei liceat ex

•-.«

XLIII.
K
kpriwtüf.·
Subdiaconus aut ledor aut cantor fi-

fcopus ecclelix res habeat. Si enim ani­
mae hominum pretiofz illi funt creditz,
multo magis oportet eum curam pecuniauim gerere, ita ut poteftate ejus in­
digentibus omnia difpenfentur per pre-

in tribus filiis , aut in
tis; abjiciatur.

presbyter juxta

baptizaverit in
Spiritus fan&i,
\ i, aut
principiis
tribus paracle­

L.
Si quis epifcopus

non

trinam

aut presbyter ,

merfionem

unius

"

myfterii $> s**·· ι>«·
z

Ce»Vatie

, /»i
Vaiic·

. V.:ic.

Varie.
■ a AI. a.» t'iaa unrjitiu
« £i If/t

t Alia. & m·!* .
(i) Luc. rrvtrnm .
7 £* bi< uurem,
$ fititfii . Varie. ■
Io f.Jhlln . Vaut.
L«c.
e*tfit!it ktftr/ue triera. Pitlf. «m iit
Vatic.

byter . Et m
decr !voai>

4 drllafwra ; "'· Varie.

inllglt »4 f*at ttctjiiattr.
11 4» fi f tllutum . Vatie.-

57
. .
APOSTOLORUM.
5«
•celebret, fed feme! mergat in bapcifma- A 9* ««< «·» «Hf«po ordinante, adfim duo, aut ρΐα,,ι
àï
«bb·*·» iafelati , qui vicem epifeoporum gerant . Bal­
te ,> qifod
dari videtur in
dotnini morte
qûoddan
indotnini
morte,, urm. de dccief. uh. 4. cap. ». - ,
) Die dominico fiebant «MatioCaaon
4.
deponatur
Non
enim
dixit
nobis
Dflmideponetur
nobie Domi* ** i·*·,
· I
' V \ia
, Comrfibntca,». OH*» in motte met baptizate ! fed,
alia
fnftentatlenem mimflrqrumEcdafia
—_— in
— gasophy„—r-/· turi panrm ft
-------- in
-------------------------------------------________

Mtttk.

tet JMte
, leptizauu m in np- ·
ieww Petris, & FiHi^ if Sfirîtta fiiitfii *.χ

1st io coniervabantur. Panis ft vinutn a communicaturi,, vtaum in fit.
fivd dominicnm fumpturls, in Eccleiîï offerebantur .· fed <>*<ι· eflbr·.
priufquam per diaconum, cui Id ex dfifclo incumbebat bam ·
ad altar* coafacratioais gratia deferrentur , in aatophylacio recondebantur, donec Inquifirin faAa fyiflet, finrkvbrlni
m hujufmodl oblationes, qua domino digne ofierrl pof. '
Qnt t' quia non. uifi catholicqrum.S ft bone «It» fide·'
'
« CeasnA Xpe/aZerw·,. ) (Canones, hoe énâoritate A'liumt oblatione, recipiebantur. Huc fpcic , quod 'inquit'
Origô cane- poftolorum.conditos , .eorutuque traditione nobis tradi*>“■·
ros, Clemens.Romanus S. Aetri jifcipulqs Grace
con_____ _____
S.‘Auguftlnus, ferm.lty. de Temper·: 0Mb*W«, yea
’' t» éhttrf ctitfrcH"iui> ,·___________________ ithu itm tjffcripfit : Dlonyfius autem Romanns abbs, , COgnomento
< „
' ipore Ju-B<·*·', / d»
. Item illud
.
«
Exlguu», G racarum-liter âum peritiffitnu· , Xénq
ftini .Imperatoris feripeor Celeberrimus , eofdemLatine,
---------- . ' Cypriani, lift, de Operibus, βτ de ElOcniofyna . ubi sit,
'LGuffor tf
, tf ttltbrarr- tt jr.riit ,
‘
'
quam potuit accuratjflùné &,fidclifime, tranflulit.
yea x»id««am ( gstophylaclum , alia, fe.-retarium , |qui’
Numera,
ft
Hor“m J®· Ρ·ί°Γ« tantum , quorum uitimu^eft gle
dicitur lecns.la quem oblatione, , antequam ad 'altara
. aatioiita/cain baptlfmate merfioue, prêter Apoftolicam ft. orportarentur, funt Illata . Poffuioniû, in vita Auguft.ni
' eonam-Apo-» thodoxam doftrinam , ab antiquis Pontificibus , concicap. *4. ) failli· tt»K nfpich ? fua i» tlfmlnftum fine
ftolicorum.
his A Patribus approbatam, nihil continentes, velut au­
fiit>ifide
/arsrav fie fetrificie.y 'fnefi paipe*
thentici recipiuntur, cap, j. dift. jd. tf juxta vulgatam
ekttelil
.
. SS. Patrum regulam , quoniam auâor eorum alius igno­
Pblatione,
Reliquorum oblatorum ,' unde Ecclefia miniftrl ale­
tatur, Aqxiftoltca ttaditionead nos dimanafle, refile ereEpucopu» Jubantur,
difpenfator
erat
Epifeopus,
qui
eas
cuique
Ecduutur , Reliqui pofteriores a G eis fio Pontifice canon.
penlar
clcfia miniftro , prout opu, efle videbatur , erogabat .
- Sanfila. dift. 15. inter apocrypha rccenfentur ,* tum quod
Sumebat quifjue menftruan, fnorrulani : unde etiam ii ,
. . eoruni aufilor' ignoratur , tuui etiam, quod ex Illis quofqui hac yjclu, ftipeniia capiebant , Clerici fportulatiies
dani a Grecis dolofe fuppofito, & fu peraddi to, , quofe
dicebantur . Cyprian, epiftola 34· & M· Baron, anno
data ab haretici, corruptos eflè » ex canon. -·$. fit ulti­
Chrifti
mo evidenter confiet . Quia tamen e» bis pofferioribut
---------- y 7. a,
_ 7»·
. - tr
- ,45. item anno Chrifti y». n. »o2Hihc illam Jintiquiffinnm
sntHuiffimim cmfuetudinem
ah-"
fire omne, , prateC pra^ifilos duos ,-vdl Romanorum CHinc
confuetudinem offerendi jdr
quid-----in Mifla (de qua -■
Pius L In fui, Decreti,: & Fab.
Pontificum auâoritate, vel alloram condllornm DeereepiRola j. conci), huius cap. 7. ft ·. Et Aprclian >.
tis, vel quorumdam Patrum fenteatiis confirmati fit ap­
canon. ι·. Auguft. Cyprian prndiâis loci, . Hieron.
probari Inveniuntur , ut ex eoftris annotationibus hi fee
epiftola y. ad Heliod. Tertull. ia apolog. ) originem
ft marginalibus manifeftum eft, adeo ut non leviter nec
fumpfiffc.eft verifimile. .
temere dubitetur, fintne illi hinc a Pontificibus, Con­
Canon ,
fi Uaerem [nem ne ejiciet . ) Hoc canone non prxeicilii, , ac Patribus accepti , an.potius ex ipforuni feo-

. .

■

Norn S

Biîiti. ’

tentii» huc translati, jure meritoque hi omne, , prater
practitlos duos, inter authenticos haberi poffent, ac de­
berem.
Duplstt
.Qui numerum quinquagenarium authenticorum eanoobitft srsrtl- BU(n pnpughant , eo quod S. Zephyrimis Pontifex pri^>>u*
tna fua " epiftola ,' cuju, fragmentum canon. ». dift. 1·.
exter, «o. vel (ut alia quadam lefilio habet) 70. fenJ,?..'IruJ*·,.. »«"<··» “b Apoftolis pracepts, efle Ltibat « quodque ».
m m^b,mei ««*»«·
Synodi univerf.li. , Ιχ. canones Apofto-

pirur , ut conjugatus clericus uxori fua maritali com­
mercio cohabitet , liberifque procreandis & generandis
Clerici uiincumbat ; fed potius ut Ii qui habeni uxore^.
diniti iun uprxotptum Pauli , 1. Timoth. cap. j. ft exemjr xore, a>'e
----- ,, t.
. ------------_
retri
Corinth.. 9.-------------illarum curam
habeant . , ipfiiquC non auicrn co­
de omnibus , qun ad vitam honefte degendam requirun- jnincerc de­
tur , provideant . Hujus expolitionis veritad elucef.it , bent
primum ex titulo , quchi huic canon) Dionylîu, abbas
prafixit . Secunlo , ex epift. Clem ». qua Clementi a
retro prascipitur , ut tales mini ft ri altaris ordinentur >
iuo loce.
iorum rccep|l & approbati fint i Hoç fcire oportet ,
qui ante fui ordinationem uxores fuas reli.]uetunt » idpcndifila, do. vel 70. fententias χ quas Zephyrlnus ab
eft,» ipfis
Apoftolis praferipta, efle refert , omne, jo. canonibus
c»
>p», confentieucibus
wnis.unuura·,, a
· carnali
<^<»>·· copula abftmucruut .
* five capituli, Apoftolorum contineri i fie, ut uno cano-Dita
in
legi
“■
■ vetufto exemplari Vaticana Bibliotheca
’
·,;ί,κη
bit
i/cap.
». *
pro
ne plure, fententia comprehendantur. Vide Turr. lib. 1.
L:* Tur-rign. lib.
·
-~rtcanon.
«- Λpoft. Tertio ,
S. Çreguriu, lib. i. Ind. epift. 4». conftiteit non mo­
cap. »o. Sexta univerfalis fynodu, de numéro horum
do, ut non Epifcopi, fed ne quidem Subdiacdni, ad facanonum nihil definivit ; allegatu, fub nomine fexta fyeros Ordines recipiantur, niti qui cum uxoribus ante ha­
nodi canon. ». eft illegitimi conciliabuli potius quam
bitis continentes deineps vixerint , Cum itaque eodem
concilii . Nam vera fexta fynodu, , ut patet afilion. 4.
libro , epift. Jl. Apoft‘lica lege & conftitutione hac ci
ft 5. concilii Nicani IL nullo, canones edidit. Centum
tata , Epifcopi, prneipiat , ne uxores fuas relinquant ,
autem & duo illi qui fub huju, nomine editi faut, fex­
'non aliter hunc canonem inreHigl voluit , quam ut ii ,
ta jam abfoluta , ab Epifcopi, poft anno, aliquot tem­
qui
ob fufeeptos facro, Ordines ufu conjugii abftinent ,
<
" lunloii, pore Juftiniani 'Conflantinopolim reverfi, , in palatio ,
uxorum fuarum curam habere non delinant . Quarto ,
feu Rhiaot- quod dicitur Trullum, conftituti funt , & a Sergio
communi omnium fere patrum confenfu ac teftimoniJ ,
Pontifice , qui tune fedebat , reprobati . Baron, anno
" Trullu, Chrifti ins, num ιβ. ft feqq. Bellaria, lib. a. de cencil,
conftat , quod ft quis legitime conjugatus , uxote <θη.
fen'icnte, epifeopatum & ordines fufeeperit , is tam in
cap. 7. Anton. Poffevinu, in apparatu· fa.ro.
orientali quam occidental! Ecclcfi», vel muneris EpucoIdem ftatuitur canone »1. concilii AreC,noa 1.
palis exercitio , vel uxoris fua conjugali confuetudine
lat. L & canone 4. concilii Nknni , canone y. concil.
nonsm^Eptf-Arelat. II. canone it. Carthag. II, Refert F.piohanius
abftinere- debuerit . Vide Epiphen. In compend. Hier.
contra Vigilantium,
ad Pbmmachium,
a
copi ordinans lib. 9. cap. if. Theod. lib. y. cap ».-Grat. dift. «4. A
-------- -& epift. $0. ----------------------- Ba'Λ 17.
7- Leonem
iMuirantar
feqq. Hoc idem eft, quod S. Paulus 1. ad Timoth. cap.
fil. epift.
Leonem epift. Sa.
k*. cap. 4.
4. ubi ne
m quidem
quidem
m mininum 4. feribit bis verbis ; N»/> argZ/grrr grer/aw yua eft M 11 Sub liaconl, permittit
uti . Quinto
, Apoftolica
,
■* uxoribus
_ · . Quinto
, Apoftolica
Uti aliiEpi- tf per impefitieiteee «nanm
. Nam per prèsconftitutione
confiiiutlone bigamis,
bigamis, etiamfi
etiamfi ccalibes
tali be, &
& continentes
continentes finr,
finr, >>
fufeepeio facrorum ordinum majorum interdicitur , ut
kopi. ex Pon- byterium SS. Patres , ChryToftumu, , Theophylaûu, ,
patet infra , canon. ■ 7. ift feqq. Quomodo Igitur ordi­
«diet, diipen- Oecumenius, ftc. InteUigunt trium, aut plurium epifeonatis aufloricate Apoftolica praclpietur , ut uxoribus ,
Gnone , d.uo porutn cestum : in quo unus , metropoli tenus nimirum
abbate, infu- ordinat : reliqui duo, aut plure» osdinarvi afliftunt, fiquas habent legitimas , conjugali confuetudine & com­
mercio cohabitent , ipfifque debitum petentibus licite
>an au00u,
g-jUjque cum eo fucer caput ordinandi manus imponunt.
reddant ■> Sexto, patres concilii Nlcani 1. omnes omni­
0?°** ’■ 5· J,vob' ΑρβΛοί'·» * Hierofolymitani epitcono mulieres , praterquam matres. fotores , avias , aut
Hzccuoauc P» ordinatione, per Petrum, Paulum, A Joan nem peramita, e contubernio clericorum prohibentes, quid aliud
fuppoliia iif» obfttvatum elfe , ft deinceps ia qn «rumvia aliodvm ridetar. rum epifeoperum conleirationeublcrvari debere, S. Ana- .volunt, quam ut factis Ordinibus initiati, ab omni con­
jugali commercio fe contineant? Farree concilii Garthag.
cletu, epiftola
a.reccnfet. Idem pracipitur concilio Ni11. Canone ». ingenue profitentur id fauâoa Apoftolos
cano 1. canona 4. & concll. Carthag. IV. canone ».
docui fle , A in Ecciefts antiquitus ab omnibus obfervaQuod cetus epifeoporum presbyterium nominetur , ne
Refelli, er
tum efle v Dices.· canone sy. fex te Synodi ftatutumeft,
mireris . Olim enim commune erat presbyteri nomen ,
ut conjugati ad factos Ordines allcâi , uxores, quas ha- qnxdai· obxtam facerdotibus , quam epifcopi, . ut patet ex epiftola
fiebant,
retinerent,
iifaue
certis
teneam
diebus
excepti,,
Irenai ad Viâorem, qua extat apud Eufebium, lib. 5.
admiicsrentuf. Rcfpeindeb. Jam fupra dixi* teftimonk,
hift. cap. *5. Vide Haron. anno Chrifti yt. num. }· ftr
SS. Patrum eorum qui interluere Concilio Nicnno II.
foqq. Et quamquam ordinarie tres ut minimum epilcopi
uoJ habetur aflione 4. ft y. iftius Concilii , conflare ,
4d novi epifcopi ordinationem & confieraiionem requi­
axtam Synodum univotfalem nullo canone, adldiflir :
rantur , tamen eb raritatem cp.fcoporum , aliatnve ju­
ft am cauûm, per fummi Pontifici, difpeofationem fit y
evulgatos autem >oa. fub hujus numine canone,, ortmes
fpu-

t

?

1 Neta , quod quinquagefimu, ifte Canon rcfpoedet Grjtco qaadragetimo nono; quia canonem Giecam itruuoa in duo, Dio
nyfia, difpertu, quemadmodum A vicaiimiim quartum 4 ied ia Wia contrahit Canons, Graco, JJXXVili Λ XXXIX

59

N O T Æ INCAN ON ES

6o

fpurto» eft.· quippe qui nona Texta Synodo , ft.i potiua 4 n» excommunicationi» extes.or communicatio cunTevconi- citer* denu»·
a quodam illegitimo * reprobato conciliabulo, in Tndmunicato , etiam in privat» oratione . Idem ftatuitur
v‘·*"
• '
- ”
'
— · ’
cap. Excommunicato» it. qp»ft. > ibi , Nec r— e/. /· d“«··«·
let (·· quo Trullant canon·» nominantur ) habito , adit I
ever/cqe communicent. Et cap. duobtl* ftqq. Cumexcem.
itent. Baron, an. Chrifti j>. num. il. te feqr. Bellaim.
muniente . Et· Qui communicaverit . In quibus juribus “
iib. » . de «erbo Del , cap. ao. ' îc ». ûe Rom. Pont if.
fermement efte de communicatione in oratione privata »
cap. 17. ht il. Bt Iib. ». de Condi, cap. 7. Item lib. 1.
colligitur
ex eo, quod conjungatur com communicatione
.
d« cltr. cap. «i. Balfamonis 'igitur hujus canonis c.xpoin cibo» potu, it communi Termone . H»c eft commu­
ficlo, velut hnretica
fugienda eft. '
nis
interpr»tatlo,
et fententia ufu recepta : quam faquCsaaa ».
a Sacri Pafcba dirai. ) Judni ficut it QuartadecibWuntur Covarr. cap. Alma. part. i. parag. j num. 8 Sua­
T4aa «fia Fai- ni hpretict , 14. luna prltui mentis Pafcha celebrarunt ',
rei
torn.
j.
difp.
1
». feû. a. Ratio cocum eft, quod ex­
. jha
.ante vernale squlnotthim . Ne igitur Ecctefia novum
communicato omnis exterior communicatio cum alii» fi- .
dais celebra»- pàfchale Aftum , ad legea ceremonlaie» paulatln» abrodelibus
iit
intardttta
’· orgtio privata autem fit qundant
■
' gasmat inftituturu Càaut cum Juftair eodanv tampore ce­
exterior communicatio. Dices cum Navarro, in manua­
lebret , auAoritata Pétri , aliorumque Apoftolorum de­
li capite *7. num- 3*. parag. ad's· Confortium io oracretum eft, ne unquam Id ante vernale «quinofimm fiat.
...... —
tione piivara eft utild, ad falutem excommunicari .· quo- _ . ?
Si nuit enim eum Judah, inquit ...
S. Ignatius, epift.
1.
«nr Symbela
JvMÀeft errnm
eemm mint
‘mint, B modo ergo hic prohibetur? Rcfpondèo. Triplex eft com- Tiipkx eft
Psfche dia »d Philipp, > .feba celebfit , aut
'■
'
—
·
'
municatio cum excommunicato ; ana i» crltniue, altera eominumsativ
doiaimco ce- particept »β aerum qui deminum acciderunt ,
jlprjtelpr
in divini», tertia inhumanis. Prima prohibita eft, quia **m
i)ut . Ut autem h*.- incommoda facilius Jt fecurius evi­
Jebr«ndi/m
ex
Te tua ia eft
Due pofteriore» male funt, quiaexpref-'
tentur , addiderunt iidem Ap'ftoli , ut Pafcha die doruiaico celebretur. .Id conftat ex eplft. S." Protherei Epi- '.fo jure prohibita .^Cum ergo orare” privatim cumevcbtnmunicato
,
nimirum
, fi cum eodem recitentur hdtn ca­
fcopi Alevand. ad S. Leonem Rotn. Pontif. qiix extat
nonica, vel officium B. Virgini», aut defiiniloruni ; fit
apud Bed ani de. rarione temporis, cap. 4a. qua ait, Pe­
cum eodem communicare, illicita
& mala , quia jure
trum Apoftolum Rome hoc docuirïe , & eadem ab eo ac­
ecclefiaftico prohibita. Nam illi dum Timui orant , non
cepta S. Marcum Ægyptii»-tradjditK; . Irem Socrates ,
iatendunt Tpiritualiter promovere ipfum excommunlcaqui, eum Novatianus fuerit , atque ideo una cum Ju.iais
tftm, quod utiliu» fortafle facet et-, fi per Te ac fegaraic Quartadecimsni» hac de re fenferit, lib. j.cap. xi. fie
tim uterque oraret-.: fed fait em adinvicem fe /uvere, &
firijit : Sane quidem qui pernam Vallat parler acciden­
communi opera illud officiam , fcu miniftetium perfice­
ti' incelunt , Petrum V Pùü.'um Auflelee ranfnetudlre , intendunt.
nem (celebrandi Pafcha die dominico ),f»am illi tenent ,
i l-.Heri.· cemmeudmtiii, ) Commen latitla litem foCanon ij.
ipfh reliquijfb afirmant. Egfebiu- lib. 5. hi ft or. cap. »».
lebanx dari perfoni» peregrinantibas, de moribus fufpe- Qu* lirer*
docet, pat ree fanttiflinus, qui fe tempore Viüoris Pa­
fiis, ne quid de illi» dubitetur . H» iifdem ,'quocunv coeimeadatipa» Qeartadtcimanis oppofiaerunt, ut die dominico Paf­
que pergerent, apud Chriftianj, pro viatico erant . De lix
cha celebraretur , fibi vindicate . SI apoftolica &, anti­
qup --L icianu»
in Peregrino.
Sufcefta fecunda peregrinaquiora teftimonia requiras, accipe auttoritatem S. Joan---------- ----------- o- Vis Apocal. cap. t. ubi diei dominici 4 tam]uans in Ec- C tb"<e , epreditu^ uaiaturu,. , fati, pti eiacici i· Cireftiani< rerojimm r/fr n:ftlma·;·. De commeudatitiir > comclefia celebris diei , qui fcilicet donfinica refurreüioni
mmicatoriis, ahifque multis epiftolarum generibus.. Ba­
confecratus fit , metnin.r. A&deeiusqui temporibus Aporon. anno Chrifti ta», num. ■}.
.
.
ζ»Μ(>β
ftolorum vixit , & fed em Apoftolicani Antiochenam a
k S/ <i*it prtiiyttr. ) Huius canonis mentio, fit inepi- .. ,n
ÿ**
Tctro fundatsm adminiftuvit , teftimonium Ignatii ,
(loia Conftantini ad Eufebiutu de Antiocheno epifeo- Jt(|1 ed
epiIL 6· «d Magncfianos, qua celebrandum ait diem do­
patu
abdicato
,
lib
J
de
viia
Conftsniiuii
,
câp.
"
37.
Oaoa.
n*
minicum , ut dierum principem , refumflienldemini c>n-

& feqq.
»
f-tratum . Hanc fanttam apoftolican» de Pafchate tradi­
l Eua» mu amtiut itlfjrarf . ) Non velut irregtllaCanon.
tionem , Judaizantium Ecclefiarum confueeudine viola­
rem,
fed
lamiuamdc
jure
fufpenfum
;
patet
ex can. 10. Bigam·· v»tam» Pius Pontifex, adito decreto, quidem firmavit St
conc. Antiochini 11.,
ftabilivit , ( ut eft apud Eufeb- in chron. ) non a .tem
*»
fifi fatHi», lafttif-rtu" . ) Quod Apoftolu» ™
*
prunus illius de Pafchatq fancliojii» ecclefiaftic» auttor
Paulus s. ad Timoth. & ad litum cap. 3. pracipit, ut
eft. Vide que dicemus infra, in vita PH; item qua ha­
EpifopU» fit uniu» uxori» vir: hoc idem h,c ftatuitur ,
bet Baron, anno domini 139. num. ι· & fcqq. Bellarm.
ne fcilicet ad ordines fufopiendos admittatur , qulfquis.
de fanttis, lib. 3. cap. 1 ».
vel fimul , vel furecilive dut, uxores duxerit , aut du­
f Nen cenemunicattarit . ) Sub p«n» exccmiUOrficatiocere tentavent , eafque carnaliter cognoverit , Ncn igi­
Ohm mmiftri nis manlatur omnibus & folii clerici», ut, dum folentur hic fecunda nuuia ,'tar.i;uant illicitae , damnantur:
nibu» diebus facritscanti in MiiTa folenniter miniftrsnt,
fed auiloriiate apoft lica con'lituitur , quod idem a pala foicmni.
& altari alTiflu.it, nili jufta aliqua de caufa cxcufentur,
I caafa.
aflifteban:
communicent . Hac expofitio confirmatur ex epift. 1. Dtribus Niturni conci). I. confirmatum elle > tellatur S.
Ambrofius ad Ecclefiam Verce'1. ut otumsvere bigamus,
comtcucica- Anadeti
. num. », ubi hunc canonem citam , de foli»
runt
.......
~
irregularis fit .· rum quod matrimonium iteratum , St bis
cleri, is, altari .afliftent
ibus , loquitur . Itaque probabile
"Suipe-'X», ut
,, hiITC ob esufam iortaffc in concilio Λ11ίΙϊοΓίοτνηίΐ ,
confummatum , unam illam conmnÜi>nem unius fponfi
pottea monf' cap. 19. ftatutum life, ut clerici, quia nimirum in MifY'.linfti cum unica fponfa Ecclefias cujus lignum eft, le­
ft c Paulo ad Ephcf. cap. j. non fatis perfeéle fit accom­
.'""iiki 'Jr
communicaturi erant , jeiuni ad miuiftenutn altari,
<"* »1“' ' accederent . Tdtum tamen hoc decretum , non di.ino
modate fignificet cap. Dv^rijw, /v ki^a-nit : tum etiam.
H. caufa.
quia incontinentia alicujus tignum eft , ideoque quam­
fed huutano jure conftitututn , jam contraria confuetudam
indecentiam
ad
clericatum
inducit
:
cum
clericus
&
dine eft abrogatum . Belurm. Iib. ». de Milla cap. 10.
exemplo, St verbo, ahos ad .aftitatetn inducere debeat.
Suarer tori. 3 difp. 69. fcfl. 3. Franc, l urr. Itb. 1. cap.
Unde A subrufi, s. de offic. cap. ultim.
■»«*«/», inquit,
Curadirre- >
«a. de canon. Apoft.
çcttft ffft ifiti.-r i iduitati ,
/aft
guiaritatem ex
Canoh.
f ÿ^icum^ul fiat-n ingrediuntur. ) Duplex eft exrotaterit
>
Requiritur
autem
utriufque
matrimonii
conbi<a
n,,a c0°frtio humi canonis. Prima eft concilii Antio.hem, can.
fummatio , ut declaratur dicio cap. Dfiiittm . primo , trahendam,
». non excomtuuoi,ari, vel damnari eos, qui Unrpticirer
quia fin* hàc non eft perTeda fignificat't» illiua peri'eâc, requiratur ma­
& abfolute extra legitima & conftuuta certa tempora
de qua Paulus ptsdiflo loco ad Ephefi cap. j. Sacra- r|*monlu'·
non communicant
fed eos dumtaxat, qui certa decan­
maaiun ice ntjftnin tji : tn> aatrm dica C» Qbrifla^
ia , aiuiirutn ob aliquam fufiei ftiti mc’u , aut pra am
Ecdafia^ coniur.ilioni» Chrifti cumEcclefia, qua» in car­
opinione* , feripturas quidem audiunt , faciam aurem
nit alfumptione
comtuunfooens averfantur . Verba prxdifti can. 1. ex con- . ----- contigit.
------ o - Per copulam enim, vir & uxor
cil. Antioch, hac fun? :
fanilam Euchari .tin parti- E fi‘>nt una caro: juxta illud Ads Genef. ·*. Et erant du»
>·" came
una . *Secundo , quia
ubi
cipatiene-n prepter abluam i "feientiam atie-fantur , Con...............
""" “
U' nulla carnalis copula
inter.enit, nulla fit carni, dlvifio in ploret .· nulla et­
firmatur hac expofitio in de.retis, collette a S. Marti­
iam exercetur , aut ollenditur , cum efletiu incontinen­
no Bracarenfi, toni. 1. in concit. Bracarenii II. e^taoritia. Suaiec torn. 3. difp. 49. feiL 1.
bus decreto Ü 3 ubi fic ex rreflius legimus . Si juis in­
« Vel bauuerit ctnc<binam. ) Quamquam tam vagus,
re.· s & fuirai Scriptural audit , t?
quam adulterinus concubitus, p<»ua digr.ilTiiiiU» eft, ta­
■tit jit λ communione facrameuti , O’
an , & qnoniomen irregularitate puniri non folet . ut reâe notarunt
itn tncjnlaSoto 4. lent. quad.;, art. s. ad t. Covarr. Clem, fi fu
riofus 1. paite, para*. 2· num. ». Ratio eft, quia nul­
Iha aetemimu:. Ab hac , expofitio gloif* , in <xp. Ornla bigamia hoc cafu committitur. Unde Covarr. ptaHiflo
ntj fideles, de toufeirat. dift. t. non dil'crepat.
loco, id quod hic di. >tur ,viiunc ufu revocatum, 8t fubMifla rem­ Secunda expofitio hxc eft , Ndn excommunicari eo» ,
latum elTc tradit . Quamquam melius dicator , publicum
qui in Μι/Ta , quant audiunt , non communicant , Ted
it*' audienda poliat ilU» damnari, & communione privari, qui ufque
con.ubiuariuni, tam vagum, quam adulterinum, ratione
infamia: hic^ irregularem cfte, conftitui & declarari. In­
ad conlaiaaaationem integro tacrificio non afliftunt . Ira
fami» enim ad fufceptionetn ordiuum non eft admitten­
evidenter exponit Gennanus Het vetUi in aha lefbone
dus . Cano». Infamii . 6. q. 1. Suatet ptat.litto loco ,
huiu, canonis ; eaque eianilefte probatur per dictum r.
difp. 49. fett. a. Aliam expolitionem vide apud Turr.lib.
Omne» fideles, & cap. Cum ad celebranda» de conf. dift.
t cap. 13.
1. Unique buna eft , li.et prior contextui magis con» ^i lijuam accepit . ) Interpretative bigamo» ξτΛCanon ij.
fentanea aile xidcatur . BJUrut. St Suatei prxdtclis 1jgulari* elie ile.c/nitnr . Eft enim bigamia triplgx. Una Big»mia qao, Can to il
vera , cum afiqui» duas uxores habuit , dt cum utraqu« tuple*.
i j/
z** exeenecunUate . ) Prohibetur Tub pa­
fixe» ta mont­
copu­

apostolorum ;

61

.

' *»

de qua

copula Intereeflîr·
in precedent! canone : altera^
ante, w^u»tFti»v·
apoftodico* mwwiih
nominaret
fr fecundofti
w Paulo
1 ·■»« BNIVI
···» /) ·»·
— — - —. antiiiitcrpretatl.a , quando non swt, fad vlrtuali ar, & ex
--------------' - **------ «>->*·
—· *·-·-«
----------*"
—
au»m
confuctudiaem
Epifcopi
Etcleliarum
Cypri
per c.·..
teip-·
fat ordingtioae, Epifcoporua, Carerent . Fuiffe autem
’“”*·'*·
ihtirpretarlone tantum , duplet matrimonium int.erceftempore Apoftolorum lingularum Epifcopor.tin jurifdl- 1 ‘
frt 1 nimirum > fi vel duo matrimonia Illicita quis fimul
Aionetn terti* ‘limitibus circumfer lp»m , paeet ad Tit.E
.
contraxerit-, vd unam licitutu, alterufn Illicitum , aut
cap. i. ubl Paulus prwciptt Tltoot conftiuut Enifco- A dRrtl’(lei,.
fi viduam , aut ab,·!**]»0 *ho corruptam duxerit v da
pot
per
ftagula,
civitate*
,·
ut
.lie
finjufi
Epitcepl
finju„
hul
tlicue
.
'
qua 'hoc canon, βτ feqq. Tertia eft fimiljtudfnaria, qua,
lat fibi connuillas clvitdte, regent .& gubernent : ita j, npta «ft i
folerunl voto caftiiateui profeffus, irregularis fit, fi uxo­
■
Chryf.
&
Theopfeyt.
in
hune
locum.
Unde
quamquam
l
rem etiam virginem ducere tenraveiit, eamque cognove­
•nSinationes Epifcoporum aueloritgte Apoftolica ab om­
rit : de qua canone
*7· qu*ft· ».
Casea M
p
tiett fortrtr. ) Hoi cafu alterum matrimonium
nibus Epifeopis v qui in eadem provincia fiieriat , cele­
branda
facerdotas reliqui
a proprio Epifnullum eft, five fiat vivente con.iuge »’ five non .· St ni----------- Cnt
-------*- tamen.
---------------------------—
hilominy* ob bigamlatn irregulari* elle decernitur.’ Mul- - copo tantum ex pr^cento Apoftolorum ordinari debe­
to magia igitur is bigaanus erit it ii regularis, qui prima · bant . Tatet ex Epiftola fecunda Anadeti , ex copcil.
uxove adhuc vivcttfe» fcienter fecunda* nuptias , quamAntioch, can. *». Gyprian. SK. Vide Turr. lib. a. c*?.
tunivis invalidas, contraxerit, St confumnuverit..
9· St 13. pro c.-nonibu* Appft.
Ÿ Cltr/.ur fidriultHt . ) Clericus fi Jefuftîonibus Infer-'
’ w b/i »«· «a. /far, C>//cvpvr*«* SyntJ··., } Hue faci,t
CsaOn.
A· * quomo- viens,
rj(
ideft 1 valde fer viens, adeoque frequens i'nfideiuillud Anaçleti inepift»U prima , cum aie,
futr/et
rto clrticv, f
’ benJo , pro laicis prefertimpuniri
!·- GtolT.
/',~ΛΓ
rfummtium
------- f-.r------------------------------------·.
nirl debet j ita
( inteliige Êpifcoporûni
) ζ*λ^.***.λ r*"jt’vg*Concilisbi,
dt io lier elle
& vutionabili
Ut, qua ptr ftu&ulor aunat fitri ftltt λι dtbtt , indita·*** *·ηο calecap. >. de fidejnlT. Si umen ex pietate
|
---------yOllit
non tantum recepta confuetudini, , fed etiam falutaris btsnde
cauCa pro ilfdem fidembeal, tantum abeft ut peccet, ut
precept! effe, ut Epifcopl, de rebus fidei, & nwtibu, Ecpotius id meritorie agere poflit . Panorm. prediflo cap.
s. Semper autem valet fidejutlio in foro fori , five pro 'clefi* aliquid conftituere lingulis anni, cqnveniant. Hac
cltr.iOA five pro la i eo fidejubeat , ut ax cap. >. & ieq.
de re Antiochena Synodus can. *0.
babtf quad in
iiutuiit pravinciit bit qutltbrt anna ctutiLia btbttutur .
eod. lib- colligunt Panorunt. ibidem. Anton- Gom. a.
torn, variar. refolut. cap, 13. num. st· Ac. In foro au­
item Nicanum I. ytfum tfi btnt babart , ut pt* unamtem confricati* propter hunc canonem aliud deciden­
quamqua prat^neiam fabulit aanit ttntilia <ritb-tnt'-r .
Quibus verbis patre, hujes Synodi aperte (umificant, (e
dum eft.
ninil novi hac de re conftituere
dicunt enim , Red*
r r.unutbut . ) Quod involuntaria virilium membro­
Cason >o
rum prscifio nullamirregularitatem inducat , hoc cano?
habet , vifum eft bene habere ; fed potius quod *xm
prius automate Apoftolica ftatutuiu , & confuetudiae
ne ft.uuirur .' qu.»d autem'fpontanea fui ipfiu* procura­
rone. Nie
communi , ea.que utiliffima .receptum erat eoefirmare .
ta caftratia irfum caftratani irregularem efficiat, etiamfi
Tertullianus Niczna & Antiochena Synodo antiquior , " Inedic, ftibono zelo pietatis" contigerit , feqq. canonibus decerniUb. de jejunio contra P(ychicos ; uSjeervr, Inquit, pm- g.lm p
&. tur. Idem Deuter. cap. *3. caùtum (rat, ne fcilket eu­
nuchus in Ecclefiam Dei intraret. Ob hanc caufam Ori
yarn* cunu
genes fpontaneam virilium exclfionem perpefius, & poft
chemin.
ipfa rtp>ajtntatit namiuir Cb'ifliaai »»ag
per Alexandrum Hierofofyniorum epifcopum facer dot io
P"
initiatus , de perperam fulcepta ordina'ione accufacur ,
arerrar/*·*
nt ttltbrttur
trl/bratur . Hcc
Hee fane
Gne non allan te quam c\
tt tandem · Demetrio Alexandrino epifeopo damnatur. C contuetudine & traditione Apoftolica didiciKb probabile
Eufebius lib. 6. hift. cap. y. A 17. Karon, anno Chrifti
“
" · Turr.
Vide
lib.
x nmiiuiH rrr:.'ti t(i'r]ia/it.trum cu'tm . ) Quod hie
Canon »·.
•of. num. I. A ». item anno Chrifti »30. num. 1. & 1.
Apoftolis sudoribus pie ac utiliter eft conftitutura , id EpiU-opu, b®Ac. De Leontio olim presbytero , poftea epifeopo An­
Antiochenum' concilium can. >4. bene ac rede antiquo
»<ι'··
tiocheno Arian* fad ion is , h»c Athanafius, epiftola ad
Apoftolorum canone conftitutum efle confirmat . 9rnti'J '\”rum
fblit. let»/· tit Ltentim ilit cafirttut ,
fub Itiiaerr,
ait.
tftrt.rt
bant
tidtm
Et.lrfit
far„,,.*"P'"*"··
il fM/db*· fptcit tti ctmntunifxtm admitti cptrtuii , /»
Unde I’afchalis fecundus citant hunc canonem » lie inter
qvvd ft/pfum tbfiidit , *rt tibrrt turn Fuficlit dtrmirtt ,
fua decreta alt ■■ Canone Apoftolorum ftatutuai eft , ut
- rtitra <fuidtm mulitrt ,
ipft
p'xdicertt .
Socrates lib. 1. cap.», de eodem, habet ipium eadecauomnium rerum ecclefiafticarum curatu habeat Epiicopus,
<a presbyterio privatum , & poftea Arianurfi'faclum ef& eas velut Deo contemplante difpenfar . Huc pertinet
etiam id, quod fan.itum eft can. 7. concilii Gauge. Ci­
le . 1> turn prttbyttr tjfet , d^u.tatt , inquit , privatur
tfl . Plura exempla eunuchorum depolitorum vide apud
tatus eft hic, canone 1 ». Nicnni II. Turr. c. >4· lib. 1.
» Baron, anno 130. η. 5·
pro canon. Apoftolor.
_
>4f Ftrrtiittrortir Oc ) Omni* epifeopu* , presbyter &
y Muuifrjla jirtt. ) Hoc antiquid canonibus Vetitum ci'
Pacai luron- diaconus continens elfe débet , ut patet fupra . Itaquo
fa, teftantur Patras concilii Chaired, canone »». Irnjue
tincnnuin ‘le-ordinaria perna eft imtsnrinentium cleiicorum, ut aborcunt nullus aUu* quant Apoftolicu* canon il ftaruille nruoruai qua. dinibus deponantur quidem , non autem excommunicen­
veniatur , per antiquos canones ununi ex hi* iatcllc* 1 ilo
tur , r.e videlicet unum
unuru peccatum pluribus
pmrious posnis
posni, puni*puma- . conjicere licet . Tuir. lib. >. cap. 14. pro canon.
minifterii quandoque pro D'
sur ■Γ
Γ quamquam
,------- ,------ ad privationem
.. ·
q Hurfilttrun baptifma} Herericorum bap: iimt, nrn
nnn emende­
eadem forma qua confertur ab Ecclefia collatui», nullam pt ,nlln ni”'
pravitate crimini* , ***l
vel *tiir»i
etiam (a
fi nan.-stnn*
peccatum non
tur, excommunicat i > addatur, ut patet canone af. »9.
" , adeoqt
‘
ma rejiciendum . Hoc piodo bapiiiatutu 1I.I1 ρ.11ιη1
eft
y». &c. Huc facit illud Leonis, epift. px. ad Rufticum
qui Apoftolilor.im tempore can. 4 J- & 5». '·' tribas pa ii0 mfim',,,,*
Narbonenfem epifcopum, ubi dicit : i« aptftalica trad>~
tribus, feu in nomine trium principii exptrtiuna , aut cikntu.'itei
v
Utut drf rndir , quod fcilicet per folam manus impolitrium filiarum, vel trium paracletorum , vel in mone murin r», n«lliouem ad panitentiam recipiantur , aliter quam excom­
domini baptizabant, quique, ut plotioliflimv T;itai»s
municat! . x’ulchre hoc idam Bahliu» in fui* canonibus
eonfeffioneni 'dcftruerent , catliuii.i baptifmati* icr.nitt.aii
Apoftolorum can. aj huncfecutus, iajuit, can. 3. DZa- " quid vel addebant , vel fubtrahebant . Ita baptiiHrunt ■ ant
tmur <jHi paft^uam itf tum gradum afctudtrit fitrtatur
Gnoftici teftc Ireneo lib.*. c. 1 J. In nomine Ignoti pa­
tut’it , l'adu fut mtvtatur , ie trdintm ttmtrt laicatum
trii omnium, St irt Vei Irate mitris onmiuni
& in no­
rrjriiusy Etiltjia ut prnbibratur . Deinde fubjungit. Eft
mine defcciidentjs Jefti ad unitione·», & redemptionem,
enim vetus canon, hunc procul^ubio intclligens, ut qui
& communionem virtutum. Hoc modo^ toiina baptifgradu luo dewed i fuerint , eo folo fupplicio muklcnmi corrupta , P.iuliauiftz bapticarunt , ideoque afr· b»a
tur ·. cujus canoni, feriptores illad fec.itos credo , quod
baptuati, venientes ad Eccjeiiam catholicam iterum ba­
feriptum eft Nahum cap. 1. -Vo?» viuds.abc bi, m>dipptizari przeipiuntur cao. 19. concit Nic«a. Niceph, lib>
fum , Hoc idam inqviit canone 31, forniNiium vel no­
10. hlft. cap 35 refert , quemdam Epifcopum Arianun·
tius inceftuofum Corinthium, qui uxorem patii* fui ha­
nonijne Dcatrua», bintiialfe in nomine I’atri* , per Fi­
bebat , a Paulo Apoftolo *. ad Guiintb 5. <x«»mmulium, ia Sp.ritu fanil i , & addit ui raculoie accidtd· »
aicatum elle , eadaanque cenfura omnes alio, fornicato- £ ui aqua qua ad baptifmam parata erat, repente in dere, ex prx.e»to Apoftoll pleelcnJo, ac puniendo, effe ,
teftationem Ariame harelis , quam illa pradiili* verbis
verum eft de Ia ici-. , non de ckri.i, . C.urintbiu, cnini
profiter! intendebat , difpiruerir . Tempore Apoftoloprxdicl.i, laicus fuit neg clcrfua. Vide Ί urr. lib. 1. yap·
iticu 1 toriua baptifmi mutalfe S< corrupiile Cerintiium
it eo colligit Baron, anno Chrifti 167. num. z. quod
·. pro canouibu,.
t EpJJ/tfrr urt.’ufcuiufiut μπϋι . ) Nicxna fynodua \f.hrilli divinitatem negaterir , atque ut docet Irrenzus
can. 6. & Ephefina illi, acti, quz poft 7. can. «dita
l.b. > cap. »j. Ghriilum a Jclu iciunvcrit . Ita intclll£c:idum eft, quod in vita Pii-'legitur mRonune ptsatifunt , ho, Apoftolorum canone* fequuntur , ftacuanl·*
ut finguli Epifcopi faum piimuai A *re<ropolitanuni ·gnofeant , atque c.xira fuam diescefim nihil agaat
(ad
potius Epifopu, Alexandria , fecundum canona, ( ia^eilige. Apoftuloruin ho fee 35. & 3$. ) EccUiia, AàgymjnilL a: r in fit, molo in forms dims urm Ecdelia co·- 4(|t„
pti » Epifeopus Orienti, orientales £cclcl;ai guberfict .·
fenfennt, valet baptifnu » idpoque uejuaquzm rclreran- ;,,η,
dum eft . Haac fcuUnnsiu Stephana* Tapa untra G? mod·
ita Niez nuo» concilium . Ephefia^enim fynodua pradipriaaatn, multofque a>io* Ahi-anas, Cola A nuftoheaf iac
£1· loco ait , prater canone, Apoftokiruru elle , quo,
(nt inqui: Euiebiu.) tradition.! netu, de en Ut ,· .pit lain'
Epifeopas Antiochi* Cypri in prov.ftciis ordinationes
faciebat : ideoqua ad iuftantiam Zenoni, , E,agni , &
ver.» i«xta letatam »t> Ec»l< ua p.-zlcnptaiii pci exprefplurium aliorum Epifioparuui Cypriorum bfi. Synodus
décrivit, ut {«eundum canone, fandorum Patrum (quo.
ad EcJciiam seniiai > bay-'Cua «acholicà bjpnzaudi
Cu n< ·

,1.

eft·

da

6i

NOTÆ IN CANONES

64

that. Marclaa baraftarrW * nna taatunt aaabaptifxauan A l*pfa> *d pcst>licatiam reeipwndoa aoa aft* · daaaaat .
hac damnatum Introduxit, fad etiam tertiae μ pactaHxc ex Cypriam «pifi- J*· Bara*, aaaa Chtlfii aja.
** ' "
*" *
“
num. io*, A feqq.
.
Canon jy. citatur a Jaftiaiaaa « coaftitwloaa d. ad
Vaaoa r*·
Cum Ο- * Strait SMfttfat.) Frxcipitar at- baptkaatta fub Epiphaalum Archiepifcopum CaaftaatiaopoiitaM* da
Or fonaab·- forma a Chrifto prxfcrlpta , per expreffana vIJWiett ^S. nm ordinandi* Eplfooph, arc. Vida Tan. cap at.
vtiiaa coak- Triait*- iavocatiortm, ia nonaiM Fania v fc Filii » * ,
f talfi· iaferipta^iatfiaruat foror , ) Hu jtaa m«ml nit
Carta rp.
**■<■■·
Spiritui fanki bnptiiant . Uade Cteanna Papa lib. j.
Osmna lib. I. conA. Apnftolfcarom, cap y. ubi dldt * Dbri hntetiApoftoloa pr obi but Λ· I alt Io fid«llbu* libros gtntihumk «'««“ prohi«oaftit. exp. a·. Ntaa/aaa,, iaqait, /»wmiw» Axrr/r
falforum prophetarum
Hoc fitdt {Had Aâar. if. ubj k,ti
β Fili· if Sgifitat /*>4/, >ap/?z«Mr act ia a^aa | k
dicitur mult·· ab Apnflolis converfo» » libro* curiofoa
fraMpff' ia aaotiaa Fatrit S filii O Sfiriiar fan Ai .
St vanoa coatulifte, A-coram omaibua eorabudSfla . Vi­
Pelagius In caju Si revera , He confecrat. dift. 4. dicit
de Bellar·». lib. j. de clerici·, cap. so.
Ca*os <·.
baptifmum datum in nomine Domini effli nullnUM A in
g AS cfoam a· frttfhiv ) Quia irregularis eft . Vi­
cep. Multi fnnt , eadem difttnâ. idem dicit d« baptifde qua dial fupra in noti* ad canon, id. vqrbo , Connto dato in nomine Chrifti. Zacharias Papa otp. In fycadrdf *.
«mdo diftinQ. ehdem , «xprefle docet , baptifmum'Ro*
d CaatoSorit t»’»t ia fang. ) Vide qua dixlmu* in
perfici , nifi ia nomine Patris k Filii A Spiritu* fanMt is ad conciL 111· Hierofolymitanttm Capra.
ClM· «{.
«i , ita ut qui vel unam de Trinitate perfonam in ba-'
i___
SiT__.
ftii...
tlrriitu .) Hunc
_________________
canontm ftppofirlthtm
rr________ effet.
ptifmo non invocaret, verum baptifma conficere non pof- R Baron, anna Chrifti 10*. num. tj. probat ihifce rationifet . Quo fenfu Igitur Apoftoii in aâibus dicantur be'
* ~
~
* nequi*
bus. “
Primo,
quod' a nullo fankorum
Patrum, fit
Ftitaffe’in nomine Chrifti , A quomodo iHud Nicolai
dem ab Epiphaifio * in comp, do&rina , ubl folum do- f„^(t,il|rt
rainlco* die» a jejunio quadr^gafima excipit* citatu* aiapn, cap. A quodam lud«o de ronfecr. dift.4· ublait
fe rt periatur * cutn ta men (apc canones Apoftolicoa ci*
hantifsMm in nomine Chrifti , vel Trinitati* collatum
validum efle, int*lligendum fit, vide Suartitom. J-difp.
tare loléant. Secundo * quia Romana Ecrit fia jejunium
fs b bâti t a Petro * Paulo Cibi traditum , vel ad com»S. feftvgr
Ctaoa. 4».
e Nrn tria aaiut- atjffiarii taptifarata. ) Io hoc cano­
memorandam Chrifti fepulturatn, vel ad imitandum·«ne direfle damnatur error eorum qui baptitabsnt inno­
earplum biduo morti* Chrifti jejunantium & nxerenmine Chrifti ruor tu i pro nobis , A ad hunc ritum magi*· tinm, fufeepit , ut patet ex Auguftino epift. *y. Inu·-,
Introducendum utebantur una merfiope tatuum . Contra
cent, epift. >>· cap*e. concil. Eliberit. canone »i. cone.
Agath. canone tj- Quod fane Ecdefiam Romanam eoa- ho* ergo docetur, Invocandam elle Trinitatem , A ad­
ti Apoftolicam prohibitionem feçiflc * Clementem, qui
ditur ter «fle mergendum tum propter coufuetudinem
illius temporii, tum in deteftatiooem illlu» erroris ·
canon*· Apoftolorum a fe cnufaripto* noverat , permifi/fe, Petrum A PaSlum obfervari mandait* , nequaquam
Quod autem hxc fit intentio huju* canonis , patet ex
ratione qinm fubdit , di.cn*: Non enim dixit Dominu*
cogitari, aut dici poflet, fi hic canon fabbati , prxteria morte mea baptizat* , fed in nomine Patri* A Filii
quam Fafchalia, jejunium v*tan», Apoftoii» auflutibu*
conditu* edict. Verum cum S. Ignatius, epift.*. adPhi& Spiritus fanâi. Et quamquam fortafle hinc A ex cap.
Muhi funi , de confecr. dift. 4. trina «terito rtceflitite
icate
lippenfes » hac fer ibat .■ Si f>ii Statiairam Sica· , eat
( ·■· oarrfta ) jrfenarii, fit Çhriti iatorftAoe
facramtbti ad baptifmum requiri videatur · IJeooue (in-Qfaiiaiara
fan­
e/
deque corrupto hoc loco Ignatii per Grace* fufpidi Patres, ( Dionyfiu* cap. a. de ecclef hierarch. Babliu,
bb. de Spiritu fando cap, 27. Athapaliu» quxft. » By. ad
cio e Te non poflit
quia bwju* jeiuaii fabbatinl , non
Antioch. Hieronym. dial, contra Lucif. Auguft. ferm.
tanfum apud Ignat Ium prndiâo loco , & canone j j.
Trullans fynodi, fed ct’ em apud Clctqftnt. lib. 7. con­
9». A sot. de tetnp. Ambrof. lib. B.dc face. cap. 7. Ac. )
banc trinam umbonem ex apoftolica traditione ortam
flit. cap^ >4· Grcgorium N y Tenum , orat, contra eoa
jui agra ferunt reprehenGones , Ac. heu apud Anaftafer ibant , A quod maximum eft in concilio Conflant.
01
uum Nicxnum
Nicanum , lib. qunft.
quuft. qux
qua ft ion* 7
77. mentio fit f
Quamvit *b- primo can. 7. error Eu nomi i docenti*, ut teflatur Tbeod. ' bum
... repugnantiam
--r-„------ —-1 ·, Λfi qua
a:.-!,
knonem ad i,b. 4, hxrat. fabular, non oportere baptitandum ter iu·-.
banc
qua efle
efle videtur
videtur , ita cooeihar»
ctfam.sa. t-a mergere, damnatus fit ; tamen ax communi theologorum ’ poffc
" eaiftimo
"
. ~
De jeiunio
·
·
fabbati non fuifle canonem toaflielU(1(M
puian tulit coaleelu certum eft ad aflentiam hujq* facramenti conApoftolicum, nt reSe Baron. A Bellarm. «fentiunt, fed a eof< f4b.
diverfa* tamen * contraria* fuiffe confuctudinc* orien- bâlo ocridea"
flituettdam fu®cere quamlibet ablutionem aqoa fitdam ,
tali. fc occ dentali* Ecclefi» . Orientalis ex pia confue-la|ea )c|a„aat|
five pet afpctfioetm, five per immerfionetu unam aut
tudioe fabbato, uno paRhali excepto , non jeiUnabat , orientalis ·trti fiat F.x condi. Tolct. 4. cap. 5. confiât unam merijqu· in odium & deteftarionem haretkorum , Simonis im a jf^baia
fionam fuficcre, triuam meriionem vero necelfariain nm
magi, Menandri, Saturnini , Bafilidi* , Cerinthi, Car- sbft.aeBw.
•Ae . ubi etiam refertur rcfponfio GregoriiPapa ad Le•ndrum, qux habetur lib. 1. regiflr. epiilol. 41. qui'cotjh
pocratis, coru nique feftiriorum, Cerdoni* (t Marcio*!* >
qui omnes Deum auAogetn Mundi , cum omnibus a f·
fultu* hac de r* , quoniam in H.ifpaxla quidam tripl^f
creatis
efle,
i**tf>one, alii-Ona tantum baptiubant , refpondit utram-1
...... rebu·,
...— mainm
---------- —
, arque
,— Iden
- - a carnis
_
- elu
— ,. A
que retirtri poflit, five trina fneriio adhibeatur ad figni-^propagation·
' _r_w_____ ■ par matrimonium abftinentes
■*·
, die
- fabbato
' "t--■»
fi ea nd am Trinitatem perfonarum , five una tantum ad
>*)uo*ndum
-----------J— efle, ne Creator
--------- ‘ Mundi,
r
qui die feptimare­
quievit, twnorari
honorari vUestur
videatur, docebant A obfervabant, ut
confitendam divmuati* unitatem . Addit autem confulconftat apud Iremrum L t. c. »0. A.feqq. 41. & feqq
tius fu iff* tunc poflerierem baptitandi modum retinere,
Orientali* proinda Ecclcfia, ut di&am Deo Illatamconad vitandum Atianorum errorem , qui neturarum divitumcllsni vindicaret, ac honorem D«i erva tor i» univerfi,
Orientale·
fionem , A Trinitatem >n irina mernonc profitebantur.
contra fnv.os Dei fr Ecclcfia hofte* defenderet ac pro- car fabbato
AfpetfioMm fu th iere, Cyprianus lib- 4· epift. 7· parag.
pugnaret , communi confenfu recep’it , ne qui* db fab- aoe jejuaavequafifti , teflatur , A bapiiftuo Apoftolorum Aâur. 3.
bato jeiunarat , fed potius Illam magna cutn bilaritata ruat?
uno die tribus milbbu* hominum cullato . ficut eiiamex
tiaitigeret , ac inftar diai dominica celqbraret . Hoc
—1
«oniuetudine Ecclefia , A »*Qo fanfii Laurentii colligi­
fenfu IgiMtiu* dixit prrdiâo loco ; Si quis fabbatum
tur. Modus autvtn fiaptitandi is ufurnandus eft unicui<^ue, qui «a confuerudine EccteUx tu» prxlci iptu* A rep
jejunarit , Chrifti interfeâor eft, quia nimirum Deo de­
bitum honorem A gloriam adimere conatur . OxidentaOccidenta­
Canon'rmeeptu* eft, Exaufloribu» fupracommémora:»» nihil aliud
lis hcclefia , ha teli prodiûa jam «xtinfla A propulfa- j,, £ccletia
mnam rrcii.o- pr obatur, quam quod illo tempore riru· baptirandi per
va, non licite tantum , fed etiam pre fabbato jejunat, cur isbbat·
nrm jtmic,. trinam inerConena vonfuctuline vulgari receptus fuerit .
ut tongiflime quaoopoteft , a Judai* fqjtbaro epulanti- jejuner.
dam efl» do. Eunomiu» per concilium Conftantlnop, damnatus fuit ,
bus recedat.- memoriam humilitati* domini, qui di* fab­
tti». tur da. quonixm hxretico fpiriiu , A ad introducendo» falfus ern.n*iu»?
·ογ*.·· , ilUni ceremoniam auferebat . ’Vide -D. Thum. 3. bati mortuus , & fe pu Iero inclufu* j^ult , veneretur
Apoftolo*, aliofque difcinulo* Domini, qui fponfo fno
parte, quxft. 66. & ibidem comment.
Canon o
N-ptUi , (itrn.hu. O iJ·· ·) Impius Saturninus , E ablato , feri* fexta & fanbato in la£>u & m«rorc fue­
runt, imitetur A ad dominica diei celebritatem prope­
A qBibu.’hr-'eNftl't*
piimi a nutrimonis , A a p.opogai'»retur . Vide Baron, pradiâo loco . Item anno Chrifti
uuui mpua ne, ac nianJu.atkne caioi» amnui» , ‘Uius auijor dia57. η. to* A fc jq Bellarm. lib.*· de Rom. Pontifie, cap.
cum afjcarn.s bolus fit, abflinendumefle, Apoftolorum temporibusdo27. A lib. z. de boni* eperibu* in particulari , cap. > *.
prohib.i» , * cueruut . ut patet it lynatio, epift· Ç. A i j. Itxneo ,
S*d cut die dominico neque orientalis neque occidenCur «aivarnv?
lib. r. cap it. Idem p< ft illum tempore Ignatii, Ebiotalis Ecclefia jejunat? Ut nxreticos Chrifti refurreâi·- f·!·· Pcclefia
nit», Encrant·, Tatiam, Marcionitx , A Mamchxi ,
nem
negantes
,
idejque
diem
dominicum
in
luUu
,
mtr·*>·
dominico
docuerunt. Ho» tefte Hicronym. lib. 1. contra Joviniarot·, ac jejunio tianfigcntcs, tells A armis qu*G iifdem ,‘0,* )fiUB*t
nun> , Ambrofio , Chryfolt-in. alu!.]ue m cap 4. rpift.
rctoitia,
viocat
ac
fu
per
er
.
Vide
Baron,
prcdi&o
loco,
ad Timoth. Spiritus fanflus venturo- deirgnavit , eotumtc anno Chrifti st. n. 6j
‘ qy* doitrmam per Afxafti-lum Paulum l aJTimoth. cap.
k Sacram Pafika
. ) Quadrage finale
Canon *1
4. condemnavit, atque i.leo optimo fure, ceulurx ecclejejunium , quod ante Pafcha
vel fere *o. diebus Dc qusdragt
F
fiafliia lubpciuntui , quicurnque a nupni., & carnibus,
temper huc ufque celebratum eft , ab Apoftoii* Domi - fimahjeiunio
«luali per fe main A piohibitx imi, abllinent. Vida Ba­
ni tnftitutum eft i atque univetfc Ecclelic , fub perna
ron. anno Chrifti y 7. num. 18i A leuu
excommunicationis , aut depolitionis , obfervari manda
r Fnm ^ui a pr^alir ,< ai^nilvr ) H k C*nOI>ab Oritum eft . Hieronym. ia epift. ad M arcellam , ad ver fu*
Harei., No- «eoe
j, cotvra Ce'.fum citatus., Stoicorum philofoMontanum: Htr aaaat qaaSragtjuaaaty facaaSafiraSiMuMiam
phoruin errorem, quem Montanus A Novatiani in Ecliaaaia Apfjftlarttaa , sar* aaai tfxaparc aakij faagra» jcqoa ι-eu» k j
B fç invcftum perViMciter defenderunt, nimirum
ucac Qrtd f
*

A P OSTOLORU Μ

66
». cap. a. dlntt . De··

tlrataal, «api ««. Ban·-

aaaa

•mhun ims * Man «rat : «U aa«m «no » aM trita» « aMl fax dirtam ab mmI ciboAWUnatauM ( K mtat ex refitaMtai· Irenal , quod ·* apod KtitUu Hh.
5. hjftoriar. can a<- Philoni* ia fibto 4a vita theorica
luppi. SptahaaH la wpiaiiiru 4oAr. Hieraa. ta api·
*«ta a4 Marcollem « Aatgaft. «pilata rta. cap. 4. A*s
Prioelb*» faculi* aJiquoe jeRaatum fait » quatuor doml·nMsexcaptis, par die* }4. Qaibtu» at CMapieratar namerus quadragenarius, quatuor dva Erdeia addidit, A

««raw
P«r*jr/r «· ietatattat iatitaH : i'tettr envj
»»/ [that tarer ett taftAate iaiitiàta , CP ar/'« /·«A**» fO*r»-M«*/Ww, a/ 4UW ^a/aaarraawarafararalwr . Vet aavrm nfa/r « De* /*» ajkr ©/> , « ra<»*erirat ata ffu te-ae jafheet Dv-r ,' jW Me felat , tfr
f·· fMftaee ef; Dear finer ta atetbe Dearaat « ta au~
tile eaten Deer Jrfcnatt. Theodoretue libs r. cap ti. «it*
dit Conftbatüwm Jusjurando adje&odlgUlè, f«aa««*
tarai quidem inferipcum pmtagiié : Maae fatetthntra , I»·
•ait « atria aaa fkat fejfaie aferteaéa » ae tile taJe tee·
fa affeadnait anefta Ueeatee perrare auretbatae . ^Sfa

ae fanait tfatu * eee fat lliffta teraeeeat , alla ·»
tarte Itlrra. Bar*·, «un Chnti gij num. 4*· A vita Hetau japmaau«Mt noftri cauta patfantem » no· at- ,nde que fcriblt anno Cluifti n*. num. jo.
it» quantum pofiûmu* quadragieta dictata jajuneado * J
e Siea ■fftrtet Sfifrefata.} Citetur a Concilio Antio-Canoa y*,
catmta noftsum attigendo « hnttemnr . Ignatiu· apitoie cheno can.
Sicut enim hic vetatur Epifcopo fuccefload Philip BafiL orac. t. 4a ppi*1· * Gregor. Naauat.
rem cligerc , Un «idem ibi prneipitur , ut non conAkua- 7
orac. ia fanAmn lavacrum « Htcroaym. ia cap ft. Ifater Eptfcopue » niû pot morrem pradecedorlr , idque
ia » Ac. Altera «1 ut Chrlfttaai omaes pro Mgligcntii*
in conventu Epifcoporum, facundum legam Ecclefiatkn
tote aaao commit* , quafi commcutem A pnblsam pet­
amfaetudinu. Turr.lib. t. pro canon, cap 14.
al tear iam agant. Ita Leo f«rm«n 4. 4a quadragef Ter·
p ti fait Jaaeeaeat tairai.') H«c Apotolica conti- /·.__
g
tie «1 at «4 facram communionem ab osunibvs in Paftutio poterâoritau tempoettau « crefoeate numero fide­
ehate famendam , praparemur . Chryfoft. hoouL ·. ia
lium , qui fin· hi* incommod» potent ad hoc munua
Cencf- Hieronym. ia cap J. Jaaa. Ffurabacde reaped
affumi, ampliu* nrftriôa «t. Arr«ptitil «uim qui ado. Bellar. A Baton. pradieUs loda. /
moue vexantur «une p«r canouem Maritum , ditinâ.
I Vet faartan Jieat eef perqfrt·**. ) Sub eodem cea·
jj. ad fafciptealoa ordinet perpetue irragutarea fane .
An inept»
fasa, qua jetaninm quadragefiuitle * ncodpitw «Merta­
Quamquam «x voce*, reetfiter, aperte colligetur , etiam 111C■* “Ή·'
ri jejunium ferla quarta A fextn, idque ad commemohanc ana iV er ventu dtfpcafatioa» purgatum a dntno i»····
•io ad fufcipicudos ordinet non faioa admifiûm. Vido
j rutu» Clui tam Dominam tarin quarta «auditum > &
'
faite ferla crucifixum. Apotolieacutma auAoritarehuc
Boarer torn. j. difp j 1. fact t. n. 7.
nobis tradita ac demandata aff» inde probatur, quod S.
f
'<
teat/ii.) Qood hic cauou, idem Nice- Canon r>
. . .
. Xgaatiu epit.
t. ad
Philipp
Ter tuli lita
de
japata ,.
,
_
________________
_
_________
num Coacil. canone ». fiatult ,· citatur ctiem ab Ori(letncai Aiexand.
A la rand. iib.
Iib. 7. Strom,
Strom ultra uwdmi
medium * θ^β··
«era libro tertio outra Callum : Apoftoitrum i-itnref.
» CkmcB»
" ’
n., a •ta
*“ homiL
■·’’’·■· 10.
'"· ia
tu Levit.
r-«»ir. Epiphaa.
tpipeaa. ia
ia compcjsd.
compepo. d«âr.
o««r· £ fa dubitari non pote ft . Per Eptfcopum lateUlgc etiam
a «albaria** Hicronjrm.
in cap 4. ad
ti,----------- .-----------. Galatae
------ , Auguft. ia cptttota
_,Μ_ι.
preabvtcrum .· quad e*ratione lubycaa colligitur * quam
iubjuagit. Docere enim non tentum ad Epifcopo*, fed
tua· iit?
8·· a<* Cafulanum t &c. hujut jcjuaH vehit antiquitas
inftitutl mcniiucraut. Cum igitur facundum regulam S.
ettam ad presbytero* pectinet, lun. lib. t.cap. t j.
r trar aeUt. ) Hie cam· apocryphus eft A furreCanoe <4.
Angat- ip epit. t ■ t. ad Jaaaae. A Ub. 4· de baptifmo
ptitiu* ; turn quod faripturarum canoni, contra omnium Aoocrypbu*
cap »4- illa omela Gae «labio ea ApotoUca traditione
Conciliorum A Patsum communem fen tent lam, quoCdam eftcaaoa Ml··
daMtndaar, qua ia ualrecfa F nd ede obfcrvaatur, A in
libro* apocrypho·, nlmiium, conftitutiones A apift >Us
uuUo£al«fie aoaciiio iatituu iuraniuntur ,· certum et >
Clementia addat ·· tum qnod factam S. Joaaui* Aobcn*jejunia quadra/efinue , quarta A fextu farM ab Apotolypfiu, a Gracia reveftam, ab univerfa autem Ecclefi* »
ty lati tuta cfiT»
nam horum fit mentio apod auAuree
a until» A anUquiOta*» CondliiaacPautbus receptam,
qui omnia concilia, «aceptla Apoftoiic» , pramflcmnr .
eidem fact* fttipcnm canoni fraudulenter alimat. Qui*
Extra quadragefimam fer ia ferra & quarta , auac fabM^ae »- beto ( jejdhiumenim feriu quarta in letioa Ecciefia ntinc
«n· unquam antiquorum Latinorum atque Grncorul'
~Νοί«»β.
Apocalypfin S. Josnai* inter eanooico* hbrosadniamer»- fcripua fab
paaaat qau * tranatatum et iu fabbatum) jejunantes, «s lege A pra­
re prafampGflTet , quam feiret in Apoft alorum canone tinem irculi
eopto a caralta» > ex arbitrio A beneplacito a prandio
velut apocrypham eOc rejaâam ? Accudit quod hoc ca-ρα·> *’»
abfiiarat. Vide Baron, anno Chrifls 47. n. ipp & ftqqnone libri facri vereris teftamenti, hi; Efdra, Jadiih,Chn*»na,M
Ballarm. de bon» operibui in prine, lib. a. cap 17.
Tobin, Sapientia BdEccichaibcl omittantur , qui tauten «“K* aha.
___
.
at Ctrjta aei eteaea , Ac ) Hi chx> canoa^l citantur
ab antiquiffimi* Pattibas , Dionyfio , Irene» &c. inter
ab Anadeto epitola prie» » A expleretur a Turriano
r
libs i- pro canonibus cap ta.
*
rq facrot libra· citantur ac numerantur . Vide Barouiutu
Canoa j*.
a Ia tefilmealaia aJaerfat fptfte^ara . ) Citatur ab tJ'anno Chrifti aoa. num. tj. A ia. Bellarm. libro primo
de verb· Del, cap »0. Si urgeascauonem fecundum fex• K
Anacleto epit. prima, & ab Aleueadro eptft- >· & Damale. epit·}. Contamini Imperator ia fadlofac dMo tate
4^^Zywodi, quo >j. canoMS rocepti «de dknn ur; ReSmfcapl ec confirmantur, qui libello· hxresfcorutn adverau BjClco.
IMrao ficur fupra dixi , cowtneni objedum f urium efRefdfi(M
Spifcepi oc confirmantur, qui libello* hxrctauxuu» adreràu
‘sbyLT Γ po. A preabytwor fib. «.Mate· «ornbuAt r
tehwm
Æ^UegMitram nt qui Unu. Gt a conciUbalo Trul- obj.Xso
pirrbytcri * po* & preabyteror fibi vblatox «ombuttr v
ttlfet»
...;..»·
$0(0»
*·*·» *·“ ·“*■’’· · f<xt· 6'πβ(10
Ucalrriaa
Stuoob libs
libs ».
1. cap.
cap. 1·.
i*. A
A ad
ad hpiihipos
Epilfapoa comtorfu»
co«Ntafua », nao

grtunn mtiaatma.·

Cttc.l. General. Turn.

1.

X

.AN· .

ANTIOCHENA SYNO*DUS "
APOSTOLORUM.·
C A N O N VIII.

A exliltatl falorem» vlunda» Ar de abUlnoado ajtiraam·to. Sanaa « 4e vitanda fturrilitare Ar moribus patio·»
Septimus, abfllneatiam fengulrds, & fu®scati la fyaodo Htemfolvmitano prucepeam confirmât. QAavus» 4a
Imaginibus facris» fupra citatu». Nonus Ar ultima», de CerfohwononadmittendoJndtsorumdsleâu ciborum. Horum oils-A*»·· <»·»■
ru , cum la Nicnno Coocilio 1t. aüia. t. a Gregorio *a ««· poû·
Pcflînuntia Epifeopo citetur la bac verbe : /· 4ar/acjr- *·*·
aw
faafltrn» AyjMtrm»
fji .·
•M fiel·—* empZ/vr «d #«»A» adrwar», ffâ crrrandvs* »gf
«ata /rveetn De/
Jffn Clnti Dmv/V ·»>/,
velat authenticum in textu^pofuimus. Hie Warn edmreliqui» , quod ia canonibus Apoftolorumdefiderari videan­
tur* fepetmo ordine recenfetur ia conftitutionibu» Cle­
mentia
cap· *J. Hb j. Vide Baron, anno Chrifti soa.
oti
evehini inii
num. t9. * ao. Turn lib. t. cap. aj. adverfus Msgdeb.
a 4at/»r4r«« /yesulav styv/aferM» ) Antiochia ab Apod Of */·/·. ) idoluaa & Imago differunt » nam incon­
cilio Nicano II. AÔ. j. Ar v. anathema dicitur iit qui
Idolam *
flolU ad Cedendascontroverfias iHie exortas» habitamefimaginée Chrifti vocant idola : imago daim eft vera rei imago quo.
fe fynodum» atque Ia ea editos mi/fe canones, auâorifimllirudo*
tate Psmphili martyri» » eos in bibliotheca Origanis re----------------- ut cam ningimus hominem» equum Are. ido- ®0<’° &*·pertos effè teftantis » Turrianus , cujus fragmenta etiam Rlum
“ ‘______
autemi eft falfa nmilitudo» reprufenUMid quod re- «·«·
vera non eft» ut cum geatiita proponebant ftatuas Ve­
recitat » confirmat lib. i. cap. tj. adverfu» Magdeburg.
neri», Minetv*, Arc.illa ligna idola erant» quia reprnDe eadem hac fynodo Innocentius eplft. it. egent de
fitntabant deo» generis feminini » quales dii nec funt «
Antiochena Ecclefia .· IZr/, Inquit» <7 »«»·»· ecttjit w.
nec eflêpoflunt. Vide Bellar»tota. i. de rcliquiia fsn/■/.«
» er q«X «»»»<«· //>»/·/«’·· «pwd f»
ithifTTlieitm ewtt. Firmilfimum teftimonium huic con­
âotnm lib. a. cap. j.
r Jrd »>ήλ»ι t* »#·£»». ) Hoc noa mirabitur » qui
citis Apcftolorum An'iochiâ celebraro » prabet cooch»
noverit ipfo etiam Chrifto vivente » ejus imaginem Patj(ul im„i.
lium Nlcaoum II. sAlonc t. his verbis : r» Aetitifmade a SyrophenilTa muliere are fufam conflari jttflam» Mln )D e«i».
na fyn»^t
Mitn αβ » /a/MTer
eamlemque integram ad ttecentos Ar amplius anno» < ni- 6» «atiquiftntn
ftc. de quibus infra .
■
w
mirum ad Juliani apoftat» tempora perduraffe» quaeram· net.
Canone* in hoc Concilio editos & In compendium relibet immtnfis ac prope innumeris cladibus Palnftina
‘Ι’θ0* novem enumerat . Quorum primus eft » ut cre-(
«lenita in Dominum Jefum » quo· illius temporia homideformata fuerit. Patet ex Sotom.Hb. j.cap. to. ex Nicephoro lib. io. cap. jo. Nifi enim ple» fande * religiones (ut,habent Afla Apoftolorum cap. it.) appella­
fcque ab ipfis Âpoftolorum temporibus facra imagines in
bant difcipulos» Cbriftiaaidiceremur. Secundus» nebaEcdefia
nunquam
fideles
ptuatus Judaico more c rcumciderqror. Tertius» utotn------------- fuiflenr
------------- uGtata,
------------ ---------,--------------------permifilfent
r---------------- »,
ni nationi ad Ecclefam aditus peteret » nec quifquam _ per tot annorum fpatia illam fotam fic inteAsm Ar illis Chiiftiàne religione excluderetur. Quartus» de vitan- V· batam fervari. Vide Baron, anno Chrifli 57. num. 111.
da avsriria» Ar quuftubus iniquis. Quinius» de vitio guAt feqq. aliquot »· item qua dicentur infra in Concit.
>« coercendo » curiofitatequh ludorum « qui in theatris
Elib. canone )6.

XTE decipianturfalvati lob idola: cfed
XA| pingant ex oppofito divinam humanamgue m^nufa&am, impermixtam effi­
giem Dei veri ac Salvatoris noftri Jefu
Chrifti, ipfiufque fervorum, contra ido*
ia & Judxot. Neque errent in idolis, ne­
que fimiles fiant Judxis.

N

Antiochie
f,rodum_h»biraa» cue
probatur.

Ο o c»uo·
Anuurhc,,4 (.nod,,

i

.

S

B

.

LIBER
« Ia <«* C’·*?**
•4i,i
* Bsrmtto ad tu. Cbrifti
n.,. fed qee» tainos ·<· cenfer P. P»gl ad.ta tg
CMSoam vero eaavam aoeumum fepptftitimn voci P. Pu.vi». ht>. <4 de luiiofut· · s * «· «ertams.

âïssLIBER PONTIFICUM^®
Ξ“·.:.

Chnfu ο.

JAM INDE A PETRO PAPA .
*

"

JUSQUE AD NICOLAUM PAPAM
!Æ·
Io di« leai|

EJUS
_

NOMINIS PRIMUM:
■

In b t*a 'wvto&fi* deferibuntur; primarum y ptr
Pipem, rtliporum mitem,
nkm>··*,’* .
t* *^ot ’0<teret *c fee dignat mtfartt.
”b ex c..b-

Incile.

Nota Sevbkini Binii·

Aceptiones fcgvegabat . Et dum diutius altercaitentur, Simon divino nutu interemptus eft ·
Hic Petrus beatum Clementem epifeopum
confecravit, d cui & cathedram vel ccdenam
omnem difponendam commifit , dicens : Si*
cut mihi gubernandi tradita eft a domino
meo Jesu Christo poteftas , ligandi» folvenVlique, ita & ego. tibi committo, ut ordines dif·
pofitores divenarum caularum, per quoa aâus
c t· ms. v. Ό E à τ ü s Petrus * Apoftolui & princeps* non ecdefiaftici profligentur, & tu minime cu­
c Ct. Hasty
Apoftolorum , filius Joannis provincia
ris ftxuli deditus reperiaris ; fed folummodo
aai^aim*· JL# Galilsue, ex vico Bethfaida, frater An-■
orationi , & praedicationi ad populum vacare
ÎÎTÀLtctdre<B» * Primo fa1*1 'n cathedra epifcopatus Anftude. Poft hanc difpofitionem e martyrio/cum
nu.Es··*»-tiochiz annis feprem. à Hinc beatus Petrus inPaulo coronatur , r poft paflionem ‘ Domini { }t ‘ ** 1
umt
hftioM·greffus
eft...in urbem
Romam,
Claudio’ anno XXXVIII. Qui fepultus eft via Aurelia
•xerrp»··
, 7. _r
_
. . ' (a
' x) fub
-------------------r«d prnclpuM Ccfare : 1 bique ledit in cathedra epiicopatui can-gin templo Apollinis juxta locum ubi crucifixus
dwM«^K«- nis vigintiquinque , menfibus duobus , diebus eft
Λ * juxta palatium Neronianus» in Vaticano,
.
tril>us · Fuit auiem temporibus Tiberii Celaris, juxta territorium triumphale , tertio Kalenuftiik Bi- & Cati, &. Claudii, & Neronis . Hic tcripfit
das Julii. Hic fecit ordinationes per menfem
duas eP‘ft°ks » 5«· catholice ac canonicas
Decembrem presbyteros decem ,
diaconos
broii, ■» i» nominantur, & evangrlium Marci , quia Marfeptem
epifcopos per divçrià loca numero
Mogaanna , cus auditor ejus fiait, & filius a baptifmo. Poft
tres.
*
™ ,14"^ omnem quatuor evangeliorum fontem, qu« ad
b Sub Retro celebratum eft concilium primum bH«ciSa>
z
interrogationum dc tenimonium ejus ( hoc eft
Hierofolymis, cujus exemplar habes in aftis apo- rk». Β·«ί«. »
a «b«ft«c.Fctr’ 5 firm*!* funt , dum alius Grasce , alius
ftolorum cap. 15. Ntcephorus Calliftus hiftorix R e *4:Uu
H»t. ut pi«ia-Hebraice , alius -Latine <* feribentes
confoiuæ lib. a. cap. 37. teftimonin Tertulliani &Caii
0101 * o,nn‘il e,u' <fflhnonio tunt firtna- Jiiftorici, probat, eodem anno eodcmque die
qwâaûrX.ta . * Hic ordinavit duos epifcopos, Linum &
Petrum cruci affixum * & Paulum capite trun­
»*
Clerum, qui prrfentialiter omne minifterium
catum Romx.
facrrdotale in urbe Roma populo , vel ad fe
Noth Se verini Βινιγ.
'
venientibus exhiberent . Beatus autem Petrus <3 ·
- * orationi, prrdicatione populum erudiens, vaca­
bat. Hic cum Simone mago multas difputatiout Patrua aano Chrifti 35.
«o· qui ia Sanari» v«r- jo
1IU
âes habuit , tam coram Nerone imperatore , bum Dei receperant coafimaudo* nicthur , ita etiam AmiorboMa
quam coram populo. Et quos beatus Petrus ad enmlutn Apoftolorum fenrentia (ut uquuta eft credere) iurtitnnir, ·
ifcuum eft t ut ldem Apoftolorum Priartps , ad Princi- quimdia cjai
v fidem Chrifti aggregabat, ille per magias&depern totius Syti» civitatem atau« mtrajmlim > eel Pa- epikopirum
€ancil..,Gtnerij. Tom.I. ’ , . .
£ 1
left iuaaciK.
Dimafa*
Hujur libri poatificali» Daatafus aeftor non eft, fed
»r>n eftmaor po< h»» e duobus dlverfia «u&oribua «onfarcinitui e««
poMiücainii- ioda probatur, quod in uoo ouoque fera Pont itira , pu.
btt ■
ananti· inter fe contineat , adeoouc di&orum , ac fcriptorum inter fe diffidentium nulla ratio haberi potue­
rit. Baron, anno Chrifti 6*. num. 3$. anno jla. num. 1·.
8t 17. Antonius PoflevlniM in apparatu facro, verbo
Damafa,.

(é) ΐκ. Mr** (·Ρί·

.

DE PRIMATU

7Î

κόκα fclifta npcrlnir

haftito * !W>lrM fito

Bara·· aura Chelfta «9·

■IIIBI· 11»

d CM

«Mta ml Keeiefm. rararra.) htm pef
QaanaH»
Com to laMniMota B- Cleeranti fodent eptfcopolara <iui-P*T * .
ton rattqnlt * fc4 Clearact S. Patro ran*» in Me Apoftobca fittoa nolnlt* toto vlxaram Ltow IrClrtu*. K—·~

feptora «Mis, M· taaran remplit!*, adrainaftraeit. V
4c lut·. arato Cheifti jy. nnM 9 * ftqq

*' Ma Vtrri œadptrarm fimmat . lea

Ctaado Ba*
Poerur engr*·** 7 · ·*** <MMae . )
maMlecte. Q“·* dJdtnr Petram AnttochU in urbem Roaaam ptv
«aa» faadata mitim , non fic intelkgaodum eft » quafi nunquam ex

• Martina) Petrae RPtolneanaa Chrifti «I. NeA at loch ia toto illo teamora «ytoha fit. iaem· vero eo
rata 1 »■ U» caroratm conieflt « ille «sod Simato* to­
dem tempore peragravit «Udto provincial .· Poatd* i
A fi am, Galnt ta, CnpôataSm, Bithyniam
inde au
gam per aerem volanmra invocatione totnidraratais dvjactto ,■ hic <jra»d neiUram Neroni* ad ChnftUnam reHten, anno feptimo EpUcoparas Amtochenfts » qui rater
«a. ant pen- annus Chrifti "44· ia feraTaJem tediit 1 ibtqnra compta
gtoMni convert idee, A ex Impudtea «ai un rvddlvbBac .
anno
Gquent· smbn dirais enfi, (noft · nranfitmato um«de a,
henfus ab Herode hi viorala conràitur , a qui but per
Aneclum liberatu* , AAor. tte ·Ρ I· divetfi* provlutuo daramocrtdnntur: Patnutraa cafdta nmsammto
toft· alGgitur , Paulus autem tobo giortoflftboo Oeeu
cii* a fe petagiatrà ptma Mmaphrafleu ad diem »9 ·
Aa Erodi·» nii F.pitapod cunftttuH
& Amiochtain red di . Hine
Hilt. Baton. prudiÛQ loco port ptfionraa sam dontiis Aramchc- veto defignato > notuhtm nmra i all nut· fncecBbre Evo
•ft il· redes i«.
/xCtun Ptos.) OnarMuim btontlM narlfte hym.
·· epifcopM* dio , Romam prolata· » Uwhcm venit «nuo fecundo
Patro too- Glaudh · iWgue t*. JaamarB anno Chrifti 45. A a Γ t bÀut.dl fanet farm. »·■ aCrwent > sa» quidem die*
non mutem codera anno Pet tum Ai Paalnaa oecifos afle»
*Ma> tont , CUudlt adhuc durante RomanamEccieiam erigens, una
* graada.
coin pcrlom mnne «» Summi Pontificii in eam tranfluvetitx tamen A macis prob
oe«m a<«.tio , q«i
ambae nna die e/ufton eani ptlamm inartprB sdepro*
44
in, ac firmum fteMPrit * eo ipdb quod henc rathedton
eftê dicunt. Ita cum uni verfa accieia feutiunt " Cams,
ufque ad ntotyrium ut eruca ndrapntm tenuerit. Chri
ftu* enim in Petro & Petii fucetfliMibus , propur EcZephyr in**, A Dionyfiua Corinthiorum apifeopat apud
Metaphraften die *9. Junii. Item Eafeb. in chron. Epiph.
tiefism ufque ad finem Mundi duraturam » Mat th. cap
r —. ulL infliiuit pontificatum equal! tempore duraturam ,
harafi sy. Hier, de fcript. ecclef. Maximus diâo fera»,
a, », A,. Joao- >1. nam ore* Ecctefin perpetua Pt flottai perpede S. Petro . CaÆodorus in chron. Priorem fenrentiam
Prodentli sb bnretlcl* vnlfptam fulfte , concilium Ro­
nackvaa» E- tuum requirunt . CUsa argo Romanus Epifcopu* defunmanum fob " Datrnfo poft ennooem da libris npochrypiUopra ia
Üo Petro fuccafterit » eutedem in ordinariam ofidum
roaiitkaiu
univerfatn Ecdefiam cum fumnm poteftate gubernandi ,
phis teftatur, his verbis, rf/d/insjl vs/ms
r
.
,
—
- «
.
Wtro
tael-quod
vft pdntifictam, toccflUe car turn aft. Quod dial
Ufati Paetli MpafaA aafk tltilinUf ■ pw ·«· Anrrf»
fera.
( new fslfo hnracld garriunt ) (»4
wAwpur 4>r g/omut Petrum la hac cathedra Romaaa ufqM ad nottern fedifle , inteUiraodum et da auRorltate , poteftarlsp attrtt ram Pttra in urie fyata fab Cafar* Ntr»ta , ac prafeûura gubernandi Ecdefiaa nnlvarfat , non
nv
s.
Μ ipuim
λ{·Μ14»τ , rarvonror
rarvoraor rfiV
r/ , & paeUer
pnrto /qprad/dtav
J.
da fit· locali . Conftat cnim atm bane cathedram GptttUfmi CAifto irnnmo rmfecrorom. Baron.
t«m annis admlniftraflêt , anno Chrifli'51. ot 9. Clananno Chrifti
Chrtfti a*
49 num. 3. Λ.
h 4,
tt
0
<l<> , cujus aJiâo omnes Judni ac Chrilliani Roma exp P»J pjftmein D>niU auras jB ) Verins H- P°®
pellebamur, Penum etiam equitat HicroiblytaMi re- r» paffiontm Domini , Neronia tj. qui eft Ctariti nati "
• ‘ ,1" , *
·— Ul»-»r*l.>M«l»aa«*
λ. Nam
«a a·* «asm»
«MK.M
A· receptum
- - -A
üiilh
Hierofolyiniiauo concilio tar i io XaaPmmiâaàtfù
interfuifle : ' Λ
49.
cumomniumcontain
üt, Apoftolo*
mortuo tamen Claudio Romam rodllt, ftr ibidem vitam
holce duo*, Pet ru ni & Paulam, to Nerone >9. Junii
martyrium fubjiilé , ipfum vero Naronem , ut u Svefinivit , Vida Baton. *mo Chrifti 39. num. aj. & an­
tonte & Dione coaftat, decima Junii occifum elfe, atta­
no «4. num. to. it. & anno 43. num. 1. A ftta >*· A
1 ;. M awto yt. nom. 1. a. 3. & 4. Be Harm. lib. a. da que ad 19. Junii decimiqnatti anni imperii fui non parvenifle , naceflario flat nendum eft hoc gloriotaa rato­
Rom. Pont. Cao. 6. it ta.
rum A po ft olorum martyrium non dedmoquarto , fed
, X ,«/* *3. ") Anni» «4. tnenfibus 3. A diebu* it.
declmotcrtio anno Neronia^ qui eft Chrifti sinti " 4p. pafû irlGt, vertus ctfe probat Baron. Nam cum datante ad­
ft vero jj. coatlaitfa. Hanc Gateatlam Cajus antiquus
huc anno feruraio Claudii, Chrifti vero "41. dia it. Januirb &·>»■ fedatc seperit , atqua anno 'dp. die ap.
Theologus, Zepnyrinos Pontifex, A .Dionyfies Corin­
Junii pMrtyrio divi· tam obterit , ut infra dicemus ,
thiorum Epifcoput apud Metapb. prodita loco citati
gpprobaut. Baron, anno Chrifti dp. num. 1. it 1
gbft)u« dubio prolcxipto annorum, menfimu » ac dierum

m

sit

EDITORUM

Pcuui&Ptu
·“« «·°* '·■
dca di* sial«*■ ····
·**·'' !■*·
.ΛΤ*.Ι?Ϊ*

**

■" Ctlafte

ADMONITIO

In S. Petri decretum Q/iod tic exhibe mut decretum fuifo S. fetqi nomen proferre ultro agnofeimus ; ne quid tame» omittatur
eorum y quo Rjomams Pontijkihui utcunque tribuuntur t omittendum non duximus. Erutum vero eft ex
S. Theodori Studitu Refutatione Impiorum Poematum t acceptumque eft ex ASlis S. Pancralii Tau­
romenii tn Sicilia prtmi Eptfcopi, yni S. petri Apoftoli Difcipulus futffe creditur

F«* fitri ftincipis Apoftolorum.
Profer imaginem Domini noftri Jefu Chrifti, & ilhm in curricula exprime , ui cernant
populi qualem tornum aflumpfcht Filius Dei,

Φ«Τ)| Πί?*

χο/χ/φύΜ* A’dtoroÂH.

‘ Έ,^ίνΐγκί rius «xey« τν xugjn itfMV I v Xv, i$
crrcteuirw
«ύτίιυ CM t
ΚυργίΛκά
2;t'
_,<5r ^1
“ —,1 · ttx tSut 11
, \aoi xm<xvfi«pq>W dvifafte/ 4 uïiç riθίΐ.
ot

«TRACTATUS DE PRIMATU
ROMANA

ECCLESIA.

I âijfictlf & ambifHHm tjtd tt ptdKitm tffeXyfMerdateiLevitièi generis,
nd juJtcem quifill··
' frrjpeutris iiUr jangtunem. & jonguiwm, & rit ilio tempore : qatrefaue eAtu, qui
caujum & tauj^rp, iy judicum mtru fortus tuat tiki judicri veritutem ■ & fucus quidcumque dim
viderit wrbu vjnari. furge ij ufctnde ad locum rint qui profani loco quern elegmt dmunus , tt
quern ebgtvii doenmui Deui' tuus : vemefque ad docuerint te juxtq^tegem ejus ; fequertfque fenion·

S

Di·!

17

S
,,
,,
t,
„
„
„

Lectu, i. Diicn de Asuq Colieb. Par. IV. Cap XV1H. Ma>. Jll a»raa< te* veto „ MS eaMphm Vn. at^.tatei
XI. ,t| XII. poft soMMll* iMtgrs, vvl ia parte* fetla docaoxau ca Pleadoilidoia SMeryta coileBMraam peafcrt ia dooe liOro* diductas», yiMiraot priai·, coatiacf capit·)*, live tuatea ,·β. (ccuadui vero Iere letidem, qm tasas» SM ftpnantar ansiero bi iitqu* ad'litata j. Primum .sput liter· pii·*· ialcnOitat A» Trnwia
Amlfi· »4· Incipit < Jti AMtih, 'tf
«sd^rru, trt. quod cap·-. *a hac collcâione loifaffi· cxkiipiam , cam leprrstiia iaveaiam iaent · loaara WeadaUbna (
ait ao· qaoqaa rllad toarttim aadi famas ia MS. Vit. 49,,. * in slio apud Bmraeailffisram Mbananm , ab aa
dem ad.tam tatt eam Hadriana callrâtaas Mopiauz snaa ·ι·ι · eUade lalcriam li|itur tam. ·« Cwclflanan adit Ven.

6

1
I

1 4f·

n

jjtiM.

74

ROMANAE BCCLESIÆ.

fwv Hrte, te dkbMrffe ml Jmttmcmt m^W AfcttoBtiadeftiiiarit. Pulfetor ante .foum judicem
tefiram. ftps teem fomlmrit, minv afoftr* caufem dicat, ft ansa noo finun judicem, pub
dapwife , mei ee tempert mimfinr
latus, fi voluerit, taceat : ft ut pulfetis , quo»
m------_ 1.------ i
appellaverint, indudai dentur , nec quemgfr, er
!, ettnAfffm p*. quam a fuo non judice dite foetentia oxvpilat mint
r driacqpr iarmsr- ftringat.
feet fyperfia
<^Sixhu tmiwrfeüt Bpafietiee Ecdefie Epifcepet,
firmem flmmmem Dti , emnibei Epifce·.
emeibeu faiBe Dei Ecdefie
eribtu felatem.
pu & mBfeu Cânift fearintibis falitem.

Aawfate

•rit ta aliqua aà*
I quit Wftntm pulfetus
1 verfitate, licenter hanc
ft apofto> quaTt ad ca­
licam
t Sedem, ft ad
put,
m habeat, ne ί
__ tietur,
___ ,
dam
_____________________
fus deuixnentum
oatiatur . Si auMit 1_____________
reliqua. Ergo bee Apoftolica Sedes , cardo ft B tem tqecefle ei evenerit, eamque minime appellaro
caput omnium Ecclefiarum, a Domino, ft non voluerit, ft vocatus tamen ab hæ fente fedefueab alio, eft conftituta: ft ficut cardine oftiutn
rit ; non renuat venite : fed confcftim , ut ci;
regitur, fic hujus fente Sedis auftoritatc omnunciatum fuerit
'
, venire feftinct
- : ft caufaa ,
nés Ecdefia», Domino dilponente , reguntur . pro quibus vocatus eft? prudenter difponat, at- .
Igitur fi qum cbufie difidltores inter vos orttt
que fi fiierit neceffe aliquid corrigere, cum his
fuerint, ad hujus fente Sedis apicem eas qua- quos primos hic invenerit, corrigat. AdEcdefiad caput retene, ut Apoftolico terminentm
uam tamen fuam non prius revertatur , quam
hinc literis apoftolids vel formatis pleniter in
judicio
ftrutes.atque purgatus fit, foerit unde: ut poll-,
Z^dvrinar Ammm ttrbie Arcbiepifafis, mim- quam domum reverfos fiierit, cognofeaat vici­
ni fui,, qualiter hic fixam alfonimque caufiun
fetr Epifeopit felite^.
finierit, quatenus * ea abfque aliqua ambigui- ' m
iD Romanam Ecdefiam ab omnibus, ma- tate nunciare ft prodicere poflit omnibus Si
χχ xime tamen ab opprefts , appellandum quis, autem aliter agere pmfumpferit, feiateeneft, ft concurrendum quan ad manem, ut ejus G furam hujus ledis cum omnibus membris fois
uberibus nutriantur, auftoritate defendantur, ft UDi
fibi npu
non accite
decile venturam
ft ucui
ficut cgcrii
egerit , in
ita
tcuiuimu , ql
recipiet: fi bene, bene: figrave, graves fi pcfa fois oppreffionibus releventur .* quia non poteft nec debet oHivifei mater fihum fuum. Ju­
fime , peffime : quoniam dignua eft operirjus
*·
dicia enim Epitroporum , majorefque Ecdefie mercede fit··
caufie, a Sed· Apoftolica, ft no· abalin, funt
terminandae : quia licet in alios tranferantur
Sylvefter Pepe gtntrali r^Utlu fyneie, OmtEpifcopos, beato tamen ^poftolo Petro ditem
eft:
ligaverit fèptr terrent, erent li­
E mo judicabit primam fedem , juflltiam
cete it ie taUt : tf genctnHfne folverit fitper
temperare defideraûtem : neque enim ab ·· Μ
terram, enent felite & in eetlit,
Augufto, neque ab omni dero, neque a regi­
bus, neque a populo judex judicabitur.
Celhfins Arcbieptfcopet Ecdefie Cetbelice ttrbu
Home, emnient Epifeopit falntem,
Jitlttu Apefinlice SetUtEpifcepit f emmhu Bpi*

C AcaoéAMCTA Romana ft Apoftolica Ecdei<k»D«a ·». O fia non ab Apoftoiia , fed ab iffo'domino»
•y,1·
Alvatove noftro primatum obtinuit, ficut ipfe
X> *
Petto Bento ApoAolo dixit: Ta as ftftws, ft

‘ t *

UkAm.

S

N

ΐηάκνΤΐνΓθΝ dtcet a capite membra diffidere , fedD
IN juxta faerx feriptur· teftimonium, omnia

membra caput fequantur . Nulli vero dubium
eft, quod Apoftolica Ecdefia mater fit omnium
Ecclefiarum, a cujus vos regulis nullatenus con­
venit deviare : ft ficut Dei filius venit facere
voluntatem Patris fui , fic ft vos voluntatem
veftna implete matris, que eft Ecdefia. Quid­
quid ergo fine diferetionc juftitie contra hujus
difctplinam stem foerit , ratum habere ratio
nulla pdnnittit.

'fcopir falitem -

'

A»bt fecrofenfta Romana Ecdefia pote^
, ftatem, Angulari fibi privilegio conceffiun,
aperire ft claudere januas regni cœleftu , qui­
bus voluerit.

Cekfitu Epifeopit eemibet Epifeopit.

C

Uncta per mundum novit Ecclefia, quod

mmu

fecrofenfta Romana Ecdefia fas habeat ju- Slt*?*_F
dicandi : neque cuiquam de ejus liceat judicare
judicio , fiquidem ad illam de qualibet mun­
Febianu Epifceput Rima , emmbm
di parte appellandum eft? ab illa autem nem·
eft appellate permiflus . Sed nec illa prrteEpifeopit ftMem.
rimjis , quod Apoftolica Sedes fine ulla fynse·
40Î in rebus fiacularibus fuum cuique jus ft E do pnecedentc exolvendi quos fynodus iniqua.
O proprius ordo fervandus eft , quanto magis . damnaverat , ft damnandi , nulla «xiftentt fy;.
in ecdefiafticis* difpofitionibus nulla debet indo- \iodo , quos opbrtyit , habeat facultatem , ft
ci coafiifio? quod hac obfervatione fervabitur,
h«c nimirum pro fuo principatu, B. Petrus Apqfi nihil poteftati, fed totum xquitati tribuitur, ftoiiu Domini voce ft tenuit feaaper , ft retiidem. Si quit judicem fibi adverfutn fenferit, nebit.
vocem appellationis adhibeat· Appellantem au­
tem non debet affliftio ulla aut detentionis in­
juriare cnftodia, fed liceat appellatori vitiatam
> <.«. opcaufem pppeBatioais remedio lublevarc. Liceat
•k*kc’,Pfc* etiam in confis criminalibus appellare, nec wnt
k
apprilari nuis denegetur ei, quem in fuppHcmm '

■W

73

.WW

DE PRIM ATU

76

Afunt, fidutifere impleantur, fiejufdemfenâeEc^MMUtÀar Papa ttmverfit Epifcopis.
ckfue, quit eft caput veftrum, communionem
habere defideratis. Non novum aliquid praefini­
iM«a c.
A Liobvm hominum casias Deus voluit per ti juflione praecipimus, fed ilia que ollm indui­
AUwaa*
jTX homines terminare, faero vero fauâr Se­
te videntur firmamus : cum nulli dubium fit,
dis Romana» mfiilem fuo fine quzftione re- quod non fotam pontificalis accufatio, fed <?mfervavit arbitrio: voluit B.Petri fuccefibres coc­ nis fand« religionis relatio, ad Sedem Apoftoli.
io tantum debere innocentiam , & fuhtiliflimi cam, quafi ad caput Çcdefiarum, debeat refer­
difcultons indagini inviolatam exhibere* con- ri, & inde normam fumere, unde fumpfit exor­
fcientiam.
dium , ne caput inftitutionis. videatur omittere
cujus auftoritatis fanefionem omnes teneant fa­
cerdotes, qui nolint, ab Apoftolica, fuperquam
düe&Ufimo fratri Euibaro · corpifeopo.
Chriftus univerfalem fundavit Ecclefiam , foliMO IkrUur κΙ tenuiter (demi, vel pieniter fa- d i tare divelli. Si quis hzc Apoftolicae Sedis przXV
« pienti
ptenti dubium
dutuum eft
cit,, quod
quod Ecdefia
xxaeiu RomaKomi- cepta non obfervayerit, percepti honoris hoftis
na fundamentum & forma fit Ecdefianim , a B efle non dubitetur.
quo
omties Ecdefias principium fiunpfifte nemo
_
Idem eifdem » Nulli fas eft, vel velle vel pofle Diftm.
reftq credentium ignoret: quoniam licet omnium tranfgredi Apoftoliae Sedis przeepta , nec. ejus
ia*
Apoftolorum par effet etedtq, Beato Petro ta- difpofitionis minifterium , quod omnium fequi
men conceflum eft, ut ceteris pnemineret: un- oportet
oportet caritatem
caritatem .. Sit
Sit ergo
ergo ruinz
ruinas fuz
fuz dolore
dolore
de & Cephas vocatur, quia caput & primus eft
proftratus, quifquls Appftolicis voluerit contraiomnhim Apoftolorum : & quod in capite prz- *re decretis
*
- : nec
...........
.
.
locum deinceps .inter
facerdotes
celfit, in mimbris fequi neceffum eft . Quamhabeat ; fed extorris a fanfto mini fterio fiat *, nec
obremfanâa Romana Ecctefia, ejus merito Do­ dc ejus judicio quifquam poftea curqm habeat t
mini voce dbnfecrata primatum tenet omnium quoniam jam damnatus a fanda & Apoftolica
Eccleliarum : ad quam tàm fanâa Epifcoporum Ecctefia ejufque auâoritate, pro fua inôbediennegotia atque querclz atque judicia . quam & t ia atque przfumptione , a quoquam effe non
majores Ecdefianim quzfliohcs quafi ad caput dubitatur, quia majoris excommunicationis* de• qttft. «
jeftione eft exigendus, cui fanftz EcclefizcomΟ»· Γ» ύίι ». temper referende funt. Nam fit qui fe fcit aliis
efle przpofitum, non molefte ferat aliquem fi- mifta
__________
___ t____ :3_____
_______
_ praefate
r_____
lu·.
fuerit difciplina
qui non
folum
bi cite pnriatnm . Ipfa namque Ecctefia quzCfanâz Ecclefir jufltonibus parere debuit , fed
Sit ergo
prima eft, ita reliquis Ecclefiii vices fuas cre. etiam aliis, ne praeterirent, "infinuare.
· “
didit largiendas, ut in'partem vocat® fint folialienus a divinis & Pontificalibus officiis , qui
citudinis, non in plenitudinem poteftatis. Un­
noluit praeceptis obedire Apoftolicis.
de omnium appellantium Sedem Apoftolicam ,
Si quis fuper his nos arguere voluerit, aut
Epifcoporum judicia , & cunilarum majorum extra auftoritatem facere contenderit, veniet ad
negotia caularum , eidem fanâæ Sedi refervata
Sedem ApoftoUcam, quo 6mnia Ecclefiaftica né­
elle liquet , prxlertim cum his omnibus ejus
gocia, de quibus quxftio habemr, confluere juftemper fit ex pedandum confilium: cujus trami­
ia funt : ut ibi ante confeffionem Sancti Petri
ti fi quis obviare tentaverit facerdot um , caufas
mecum jufte decertet , quatenus inibi unus ex
le non fine honoris fui periculo apud camdexn
nobis fententiam fiifcipiat.
fandam Sedem noverit redditurum.
Nicolaus* Papa omnibus Epifcopis.
Gregorius fervus fervorum Dei. omnibus Epifcopis
per diverfa provincia/ conftitutis.
Emini licitum eft de Sedis Apoftolica» ju’ dicio judicare, aut illiusfententiam rétraD
flare permiflumvidelicet propter Romanae Eo*
Ivinis prxeeptis & Apoftolicis faluberrimis
incitamur monitis , ut pro omnium flatu
clefiz primatum, Chrifti munere in Petro apoimpigro vigilemus affcdu : &quia eundarum diftolico divinitus Collatum.
fpofitione divina Eccleliarum curam gerimus
omnibus noftra pofcentibus fuftragia Apoftolica
Cacilius Cyprianus in epiflola fua /licit ita.
audoritate fubvenirc optamus : quoniam divinae
virtutis & infirmitatis humanas fanâio eft , ut
T. Oquitü» Dominus ad Petrum : Ego dico Cypri.,·»
fuper hunc pe‘J**
omnium Ecclefiarum negotia ad noftrz repara­ JLx tibi, y«r*4 tu es Petrus ,
Zz
tionis tendant effedum. Quapropter bas ad vos tram adificabo Ecciefiam meam. Super unum «-torum.7«.
«litteras deftinamus, in quibus decreto noftro ve- dificat Ecclefiam , & quamvis Apoftolis omni- >·
refurreâionem team parem poteftatem 2™,* .7.
ftram rogantes caritatem, mandamus, ut nihil bus port
a
λrius de eo quod ad linunt fandas Roman® con- -tribuat , & dicat: Sicut unfit me Pater. & egoy.n.
<».K
-u,
iigit Ecctefiz , ejufque implorat auxilium, de- muto vot
vo/, accipite
‘accipite Spiritum fanélum:
fanfilum: (amen ut
cernatur, quam ab ejulitem Ecctelûç fuerit prae- unitatem manifeflaret , unitatis ejutdem
ejulitem origiceptum andoritate: quas vices fuas ira aliis im-Enem . ab uno incipientem.* fuapudori rate dipartivit Ecclefiis, ut in partem fint vocat® foli- ·*·-'·”
" " quod'
ipoluit. Hoc
erant utique ceteri apoftoli,
citudinis, non in plenitudinem poteftatis. Si au­ fuit Petrus; pari contortio prscditi & honoris
tem,.quod non arbitramur , a cuoquam fccus
poteftatis ; fed exordium ab uniiare proficifcitur, tft Ecclefiam etiam in cantico canticorum
przfumptum fuerit ; ab otHcio cleri fubmorus ,
Apoftolicz atldori tat is reus ab omnibus judice- Spiritus
i
lanftusex pertona Domini defignat, &
tur: ne lupi, qui fubfpccie ovium fubinrrariint, didt
<
: Una eft columba mea , perfefla mea ,
·*·
beftiali fzvitia quoique audeant dilacerare : & eft
i
matri fua. fledi a genetrici fua. Hanc Ecclequod fibi fieri nolunt, aliis inferre przfumant. fiz unitatem & Beatus Apoftolus Paulus docet,
Diftin «».
idem eifdem . Praeceptis Apoftolicis non dura &
, fac ramentum unitatis oftendit,' dicens: Unum ep^./ «
fuperbia refiftatur , fed per obedientiam qu® à corpus.
<
& unus fpiritus. una fides, unumbaptif­
fanât Roman* & Apoftolica auâoriiare jufla ma. unus Deus. Quam unitatem tenere firmiter

fi Λ

D

N

&

ROMANÆECCLESIÆ.

77

Ibid. id.
C,pe.

Hiite.

7·

& vindicare debemus maxime nos Epifcopi ,Α«··ΐ·β»· pria» foc· poeiturfrein», licet voœiMepHqui in Ecclefia' pnefidemus , ut Epifcopatum
’ * £ «ζΛΜ
quoque ipfum unum atque indivifum probemus.
mi fp^uiitZ ■.
at mam fr mute lamam t v utatu. >r.
Nemo fraternitatem fallat, nemo fidei virtutem »·»· Λ·/"·» ψα frimut aftendrnt, teiie :
aperte ere
perfida prwvaricationc corrumpat.
*>·ζ «; ***·/·<*·/. * *>·>*· w V
EpifcoH»·
. faguli.
ï
ia lolidum pars tenetur: Ecclefia una eft., qu®
Ecclefia vices pre «etcrieatelnlftraturas erae. Necptr­
ia multitudinem latius incremento facunditatis
ewmaati «a » q«®d a fe petra Chtiftu Siawum ,
extenditur, quomodo fciismultijadii font, fed
arborii multi
inulti funt, fed warn ad^eaie tnleftam meam . N« caret myftsrlo ,
lumen unum t: & fani arboni
~
*
* quomo­
quod cum dominus poft rcfurre&iaaem ftum fe difeipu*. robur unum tenaci* fundatum
radice : &
lia fuit nunlfsftaret iteruas <d aure Tibcriadis , folus >*«· “■
do de.fronte uno rivi plurimi defluunt, uume- Petrus, tum eeiiftt ftie demtau» efttduulea fe facinrofttas licebtfliflufa videatur exundantis copie xit , erat enim nudat , ftf mifti fe iit mae^ .· alii autem
difcltmli navMe ueaerunt. Hoc quippe figrum fuit , ut
'
largi tate, uni tas tamen fervatur in origine. Avel­
alt i. Bernardus, fiaguUrb Pontificii Petri , per «pod^,
(
le radium fob's a corpore, diviCoqem lucis uni
­
C
■nDon navCn nneat , ut ceteri , quique foam , fed iacu- λΛ tam.
tas non capit ; ab arbore frange ramum , C- "tum ipfuai fufeeperit gubecaeadum . Mare snim facuftus germinare non poterit : a fronte praecide lutn eft i Navas, Ecclefia . Inde eft , quod altara vice
Matth·! 14. & Marci 4. inftar domini gradient fuper
rivum, praecifus arefeit : fic & Ecclefia domini
aquas, unicum fe Chrifti Vicarium defignavlt, qui non
luce pernifa, per orbem'totum radios fuos por­ uni populo., fed duaftis prcefte deberet- Siquidem aqua
multa,.pdpuli amiti . Solus ergo fupra mare juifut eft jifm. n
rigit: unum tamen eft , quod ubique diffundi­
tur, nec unitas corporis feparatur. Ramos fuos venire ad Chriftum , ut daretur intelligi , quod totn
orbis , qui per tuere eft defignatus , fua ditioni parere
in univerfam terram copia ubertatis extendit , deberet. Neque fruftra diOutn Petro putat fanâusAin·
profluentes largiter rivos latius pandit : unum brofius, Duc In altum , hoc eft , in profonduui difputationum.
Quid
enim
tam
altum,
quam
altitudinem
di*
f
'
r
’
tamen caput eft , & origo una & una mater
vit larum faplentla fit fcientia^Dci videre , fcire lilium
facunditatis fucceflibus copiofa. Adulterari non Dei, & profeffionetu divina generationi, àllumere? Non »♦,·»· Non
poteft fponfa Chrifti, (incorrupta eft & pudica, turbatur Itaque navis qua Petrum habet , turbatur Hfo luibanu.
unam domum novit unius cubiculi fen&tatem qu· Judatn habet. Per navem enim Petri, quaiu Chriftus afeendit, Ecclefia fignificatur. Sed&alui loca E>an­
.cafto pudore cuftodit.
gelli animadvertunt farsi interpretes circa Petrum ad
Idem. Alienus eft, prophanus eft, hoftiseft, univerfalis Ecclefia curam pertinentia , velut Matthei
il. Accedent Petra' ad Jrfum , dixit: demine, fret 1er
habere non poteft Eleum Patrem , qui univerQfeccalit in me frater meut» Ό dimittam fi i Ubi fane,
falis Ecclefis non tenuerit unitatem.

tamquam prafes Ecclefia , fraterna cotre#ionis modum
diligenter pra aliis quafivit Apoftolis . Et feqncnti ca­
pite, Sece» inquit, net relifamur emuta y V fetuU )"·
...
mat te y fadeur erit neUtl UbiChryfoftomus ait : In·♦·
" Qaa f«OUflicercnt ‘
OUflicerent
“ quidem ifta apud eosChriftianos
eosChriftlanos qui paterrbgat Petrus , ut tu inops di fees , quoniam in nullo
qu.rt.r · Io- O rent , & fitnplicbcr
ftntplicitcr credunt quidquid tradit ac tenet
hinc diminutus es. Qui enim claves regni Calorum ac­
'arm Vv«n- fan&s mater Ecclefia . Cutn autem noftra «tate fedis
ceperat , pro his qua ibi funt , confidir , & pro orbe
driA'"°’k^e’'fip’ftolica audoritar a plurimis Belial & inobedientl·
terrarum interroget . Inflante it eus tempore paflionis ,.Mar<.
1 "
filiis , non folum icvocetur in dubium, fed etiam edi­
foil Petro notninatim dixit dominus : Simen dermir l fa.tt.
tis libellis impugnetur 4 pluribus profeûo 8c fcrlpturanet petuifti una 1ère vigilare metum ? Ubi voluit pftenreiHio SuriO.,
rum teftimomis , & fanAorum patrum adftipulationibus
dere dbriftus »'Petrum pra fereris ex commi (To fibi of­
Do nmice
debet primatu,'Petii 8t fuccetfbrum eius affirmari . Id
ficio debere vigilare. Sed A abfciflïo auricula, a beatis
Nicol i no , dr.
Ambrofio & Gregdtio in myfleriutn’ paflorale trahitur. * M >·
Sev^nao Bi­ quod eficacitcr praftiterunt , fu per i or i state D. Tho­
ma,
opufcuio
contra
errore,
Gracorutn
,
D.
Anton.
3.
Quare
tollit, inquiunt » aurem Perrus ? Quia ipfe eft ,
f,‘
mo sJdua
qui accepit claves regni Calorum. Ille enim condemnat,
turn , nec O par. fununa , Card^dfrutrecremata lib. a. fumma , Tho­
βκϊΓ, Cunt" A mas Ή'aid. lib- a. doArina hdei 6t patrum , ac noftra
qui & abfolvit
quosdam ligandi atque folvendi ide»t
mate Cardinales Cajetanus, Roflenfis, Contarenur, Po­
R. C.
adeptus eft poteft stem. Tollit autem aurem male audientis,
lus, Ofius, &i alii variorum
variocumordinutn
ordinum .·.' Catharinui,
Catharinus, Ect0illit
|flt auteni
|,di0 fpiritali
autem g
gladio
fpiritali aurem
durem interiorem
interiorem male
male inin»ia< feqtu- chius , " Pighius
Mua , Joannes Faber , Jacobus Latomu» ,
teiligentis. Hac 8c id genus plur* Evangel lorum loca,
mur .
Cochleus , Cat
, ,
, „ . AntoniusADelphiuu, ,UfyBibol,ce ad Petri primatum referuntur a factarum liimpegius
,. Joannes
N.coliaut
---------- „„
Retru. _______
a Soto>, , Alphonfu,
Alphonfus
de ---------Caftso* , ------------Alanut Copus,
terarum interpretibus, etiam antiquiBimis * non modo
ili» vocabula Melchior Catiu*
»· ,, Joannes
Joannes a'Lovanio,
a Lovanio, Francifcu,
FranoEus TutriaTutriaLatinis , fed & Gracia , quos recenfere iongum foret .
(ic Agvllit,
- ■ » , -·- s ■· ■
Jia· D ·· Λ*·
XJ
>
(*·<1·νιι·
aril
J i> —
i (Τ’. _
a. ·.
a·
^ · .
a _ .
_
. · Λ _ a·
.
nua , Remundus
Rufus
Nicolaus
Sanderus
eruditiffiSunt 8c alia fetiptura loca , turn in Epiftolis , turn in
lull! duobus tnis 0Û0 libris de vifibili monarchia Ecclcù· , noviflîaâibus Apoftolorum, qua principem Apoftolorum’, fuif· I» air. tt.
dumtaxat Brme
autem
illuftriftïmus
Cardinali,
Baronius
,
Beilarniife
Petrum
aperte
declarant,
uti
Roffcnfis
Epifcopus
emu».
1
leganter deducitfed hie commode referri propter pro­
Perroniuta, *nus , " 6t al i theologi quam plurimi. Copiofiflime enim
Cmul
&
folldiftûne
o
flende
ru
ut
ex
faaris
literis
,
‘
ex
an
­
lixitatem
non
poflunt
.
Sati,
itaque
fuerit
pro
ampliori
Gret ferum , ‘
tiqui, Conciliis , ex Apoftulici, decretis , ex antiquiffihujus rei declaratione, tres ex antiquis Ecclefia do£)oSirmundam , 1
_ mis
patribus , ex probatiflimis Ecclefia doûntibu, , ex
AUatium ,, aJ
ribus in teftimonium aci er fere . Hac autem funt verba
farte kgibus denique publici, & approbatis hiftorii. rem hanc
, liofque abfaec
R- Dionyfii", quem Areopagitam vocant , capite teAio
'numero ponit>flc- ita
i
dare deduxerunt , ut dc ea nemo amplius dubitare
fle divinis nominibus ad Timotheum. -V.wjw ftfapsr/-. a
i.
a- queat , nifi qui per hxrefim Bc rebellionem penitus eft
ifj»t divine fpirtlu flenet Pentifictt nefret , cam & ner
γ M
fubvertus, ac judicio proprio, ut ait Apoftolus. conde( ut rufii ) Cf plerifa fx faillit fratrilut neftrit ad cen.
detunatu, . Cum aptem I ft orum libri non omijibus paftuendum carpar illud, qued nefierem vita Oeumfa cepe­
£m fint ad manum , opera pretium fuerit hic aliquot
rat , cettveniffemut .· (fderat autem Ό fréter dentini ftateftimoniis propofitum confirmare , ne leAor dubio aut
tefur , O Print fufremum tireur , ftr aatifafimuttr tire·
fufpenfo animo tot ac tatnprxclara ac pia veter am Ro­
lefaUta celumen ) afi pefi centuitam fJacuit , ut infinite
manorum Pontificum decreta , qua nunc eduntur , k..
patentem
divina infinitati r lenitatem featlficet laudarent
get: cui profeâo omnem dubitationis fcrupulum, fi non riW·/
-- ,, faffa pre captu fa . Ffec ibi . Er alibi vocat f*?'**·*’
obfiftat rebellioni, aut odii affeâua, fequente, poterunt
Petrum ___
non raro fummum fit verticalem „ρνη.·.ιιπι
Apoftolum ,, M··" *·*’■
Wâoritatcs «*i®ere . Ipfe emm dominus Λ Salvator -quemadmodum poftea enmdem vocavit B. Chryfoftornus
noder Jefus Chriftus in diogularem prarogativam Celo- -o
,
&
principem
Apoftolorum
os 8c principem Apoftolorum, verticem totius confort
ii,
quirur in Evangel io ad Petrum. Statur et Simat Bar. \*ftoretuque ac
Ecdeii
~ çaput ----ia . S^i & Cvrillti, Qtigeqefque & Theophilus , id genus epitheta illi atciibui/fe
leguntur. Sic de fade antiquitCmus Afrorum'feribit in li­
adificale acclefiam meam. Tertio, Till dale elavet re­
bro de praicriptionibua.adverfu, hare c ico, Tertullianus : r*rt*"·*·** ·
am Celerum y & fadcamfa libaverit fuper terram , erit
Si Italia, inquit, adjacet ,· later Hamam , unde naiit
lifaum. OiaCeit. Quarto, £<« recavi me tty ut tree
f·’»·* aulieritat prafie eft. Felix fcrirfin , fui tetane di·
deficiat fidet tua : ftf tu ahfande cenvtrfa , tenfirma
flrlnamdpefteli eam fmefane fa frefuderunt .■ ali pefret ret tuet . Quinto , Simea fteannit , dllifii me flat
true fafieni deminica afiafatur , api Paulut Jeeenlr
Ut F fiafte aptet meet, Pafce evei meat. Hae profeâo
exitu terenatur , ali' Afefidat fteannee , tcfleafam in
at.
fingtdaritar Petro , primo Roama· Ecclefis Pontifici ,
eieam ifaum demerfur nii>‘l pagat eft , in Infulam relenulli aliorum Apoftolorum, dixit dominus. Sunt*alia
latur. Videamur fad didicerit , fad decuerit , 8rc. HaC
phira Evangelii loca , aa quibus Petri primatum haud
ilie. Aa vero non eft hoc grande teftiuionium , ab eo
obfcure obfervar, Ikaat . Ubique'enim in
poftolorum
prafertim qui Romanis clericis inimicus fuiiTc legitur t

f·

' HaBenut ea t‘edite antique

Sic

‘>MW*

19

S. UNI FA PÆ VITA

'*··>- Λ '

„.·

8o

Sic aetlqaUfaMs It am “ Latlaeaam ante milk tt»aM«MA4ftw
anBertlaU ( gsMflsr/S favf·
Greet
I <Μ»<Μ» ) Μ» P"ffilt MtfHariltt
qulaqusrinta least fcripGt IraqiHM Epifcopus Lugdu4mv i
frriLM/ M.
oaafia Ilk j. outra haroticos : **>'·«> iaqutt> &«·/kwr
fiia dhmaarv » «afiapwm fiiw /tffaWu
Hpaiftaa « W mm4«/ cvgari* » a g/MAtf/w's duvftri Jftfatta
' ‘
fenemlia pretedat. Nemo ifUar firm peccato aut inftituMftMl Petra 9 Pith ^um faadata 9
P,.
ta «jue· contemnit » aut ejus prompta * tranfgreditur .
fifpa y rant y··»» Jad/r ai ApafieUe tradflltnem y W«aUnde ait Damafus Papa . Osuar* drrrriW/·, Ct mt/la- ir «
cs|
aaatiaia» iaaPailne /4m· « prr fartrjpeart Ppefieptraat
ntat frairitftrffat BiJ^arata tttfllttt , paa 4· Btfhfia. OasaL·»
perMairaleae efa»· ad art indUaatti, rtefandinai mm*z
Jt/aT/ atitaOat tf eaatattat faat prtatalgafa HCttpiiatt ,
<w, ysM fW^w *ad'y arl pfr flti plairnliant maiaat y aft
fta ai fatalhit tfifrapit at Sttndaiiti ftmtUm taf„ '
■fanant gltrtaat I fi per eaiiialfet 0 ara/mR JelMMM/aa· ,
iiff Mtrt ataaiaatai « Μ β φϋΐ ia Hia etataUCtrtat .
prater taane eparMl y erUtgani. Ad hear ralm Lretyane y
prepttr faratferfatpeijteêpalil
' ‘
aaaiaat fil iaatrii ifiattpt aaatriaf JtatgaM . Quod IT
tfftHt Îttlt/»l»i iff tf ,
faadll· ifiie Pontificibus » velut ia propria caufa, minus
feat anAigee » craftraata ηβ
eradendum «Ab dixetlne «JverfarM credant faltam B.Cy.
priaoo fupetiM aUeaato « cujus ft hac feet ad S. Cor»
ra 1··'β ah Aprfelit iradieie . Hit luq·· , It Id geaus aliis ratioaibus & auctoritatibus confiat » Roauiua . neliuas Romanam Pontificem verba : ftaakr fata/ tfft Cipr. M tp
tat aai factriateat iaβfl y tg ftatra Bteirfaat Catltliraat hi. >. rpEccleGsm fensper habuiffa primatum itttar omnes totius
rtitllfi, att praauatatu itatiai ctatatiaatitat y aer fuiterbia Ecclafias, a temporibus Apoftolorum In hanc ufa
que hora ia. Unde allegatur a Fabro Cohftaatfonfi Grit.
ri jaiicii aitiaat ttrMatar f Nepae taita aifaait ianfu.
E> tbrisnut. tia auftor (a) Hugo ♦ Etherisnus» qui tetnpore Emma­
nuel is Imperatori» , in luttnorum Cmttatiam tret libioa
4e proce mone Spiritus fattâi fcripGt » ubi inter cetera
ttatpat jactrati y ta aa iratpai gaata ater ^trtjr·
fitatar . Caf β [tcaaiaat atagf/aria iipiaa titriafaatH
his utitur verbis .; Ry/dau fa reitu lignide elmt y gurd
fraltraltat aalatrfa, atatt adttrfaai Sacfritiam itllttiam
Prierai » V«ff*e finerfareae * prineipene Chetfee tJ tapai
gaiigaata atattMi .· araft pti i/aiaaai jaiieia^ y ρ·β pt.
ton nefde Latinarum , Grectram , Miimtii 9 frftm·
fait fa/'ragiaat y ρββ tttaijtaptrai» ttâfafMr « juiietm
triaettr anlurrfi, sernw etiam Armeniefem » Arnhem» Cf
fi,
ata jaai fpifitp· y Jti Dii factrtt
trilar deitniie at meridiant rtimath fa perpetrem rtafiitait . Qi gram Mia eceidai felit Hmitee unieerfi y Petrifnteefferem ta tent fihi demi ram retegaefeeat, ® fai it*
ota ’ StrEiiMi BiNH.
Νκ"*··ΓΓ’
'le frafele dirigantur » quid emeu fatere apperieaum efi .'
(a) Hâte. ) HuneHugeoemTritlsetniusTufaimrpIf.ïjfâiawi*
Ptivibvia
H*« Grecus nie auâor. Hinc cert· futtt amplifiîma üRSMfcclt I* Cedis Apofiotica privilégia » qua Julius Pipa * A*
fe after it» atque ita Latinum» id quod probabilius aft t
thana Gus Patriarcha ad longum coonnemcrant in Epluaarvis non undo Latine » fed ft, Grace doâiflimua
ftolis fuis ex Concilio Ni-ano .· qua tamen & antea huic
uerit'· ut
in prafatiotic operta Cui, de procqffedi fuifie attributa» axHiftoria Ecclefiaftica» veterum­
ftone Spiritus fhnâi» coatta Grecos» quam sd Alexan­
Difi
que Beatificum decretis» haud obfcure coyaofcit-ur . Ita
drum tertium tntfit » teftetur fe Conftantiuopoli ab lotperatorc Emma nude confii Itum de rationibus Latino­
ssia sata Niotnam fv nodum fcripfit Marcellas Papa
sum pro totum fententia.^’
Vida iiur
fc Martyr MaXemio Impcratart. sf ititat Epifitperum

N

?

diximuitomo
CHRISTI

£

<"·

T

MARTYRE.
·
Ex litre Pontifieait Djtmafi Papa.

laus lUtione Italus de regione Tufciae , BepifloU tri. Oputum fecatu·» Pontifidam ferlent «1locat. S. Hieronymus Romana Ecdefid alumnus» corti Hierosveu
patre . Herculano , 4 fedi r
unde„ sfenteutiaia quam dixerat cap-.ji.lfiria in fine» had
A
J>Aa 12.
am
IT...·
...
.
.*
«use·
Æ
cim , menfed j.
dies
1
Fuit
aurem tempo- alt libro
de feript. Ecclef. in Clemente cap. s j. CIttarai
^ribus Neronis , c a confutatu Saturnini ijt Sci­
Priraat faataaar fytfilptJ : figaigf» fteaa/at fall L-ipionis , ufque ad Capitonem & Rufum confu­ nai, Mitiui Citiai , taantfi pirifar Lati arrant firaa^am
tas . Martyrio coronatur . Hic ex prxeepto BL ptfi Pttraia Apeirlnat putant faifr Clfntfatrm . Hanc
primorum Pontificum fucccffioacm» qua l^nus Petro fub• abfiiM a Pctr*
«onftituit , ut multer velato capite in
'ungitur » C.latus Clenteaii anteponitur » prater Rema­
C H.
Ecctafiam introiret . * Hic fecit ordinationes
na Ectlefia martyrologium» Canon Mille facrati fttduas, & Epifcopos 15. Presbyteros ib. qui fe
mu», ea parta qua poft Linum Cleti ac Clematitis com- Retsllftat ®b·
memor.iiio habetur » non. fane leviter confirmat ; ita jaâioquçdaaa,
pultus eft juxta coipus B. Petri in Vaticano ,
ut il hanc fcniantiam corrobotaodam fere n:qus Eufe- * finalprsdifub die 91 Kfiknd. Oftobris.
bu in chron. K ;· hift. eap. *1. naque Nieeph. lib. i Aa Itate ana

L

rip. i», tefttmuiuo, opus effa videatur. Libri pontifies- t·**0·· cen·
Ite, quem Daiuafo falfo adferibi fupra diximus » auflo- I*™4*1*1
Dritate contraria nihil movemur . maxime propterea » quod
ticut multis aliis tn lods » ita etiam in horum Pontifi­
a Litui, .) Linum Petr» fiicceffiflc, pitrum & hiftocum fucceftione contexenda» libiipfi contraria fcripfcrit
rtcerum aniiquiiTnnorum telirnsonia probant, rai inner veFa etur ClesnMitem in eius vita » tertio anno Trajairi
•o evidentiÆme ·λ >:rra multorum calumniamcouvimunt .
Impel st oris , qui cum anno Chrifti nati
so*, concur- ,
•o Ignatius ia Epiftols al Mariam Callobolitein ; CaJ ( de
nt . tnartnium fubpile fatetur novem annos cathedram
larceUuh
cieto loquitur ) aunr )'iMrfii bt^i ptiaei Clriarai . Li­
Ponrificalcus •uberuafte ■ adeoque cum communi fentenprobriur u- num igitur Clemente in Pontificali ledc anteriorem non
ilimouio
tia luiiiutn filios ad annum Chrifti nati ' 03. & Do·* 9i, m! >»
fu life S. Ignauns fine dubio nesvcrit . o. Irrnaus lib.
Igastii.
mitiani Imperatoris decimum referendum elle . Quomo­
;. cap g. Petto Anoftulo Linam io tegmine univerfado ergo vera tunt qua fupra & mira infinuat » CileIts Ecclefia fucccfliflc » aparté fatetur hi» verbis . iaarnentcio Peiro anno Chrifti
69. Neroni* 13. io Pon» " M
tificatu fubrogaiutn elle ? Linum b< Cleiura non aliter
quam
eoa
dpi
tores»
Petto
vivent,
tu Pontificatu coo peTanidLiaa· - lunut lib.;, vrimuiuin, qua fer i pli t In Marcioneni. non
modo Linum Petro» verum etiam Cietur Lino» & Cie F. ratos elle ? Hoc igitur gladio ~iu proprium jugulum converfj,
tatexi
debet
quod
Linus
acCletus,
fpatio vigiu-v
mciUetn Cieto furrogstum tutife tellaiur his vertibus
ti trium circiter annorum» inter martyrium l’etri & ini­
tium Clement^ interjacente, ordinatis, nos delegata poliai latlrdray Pttra, ^ae JiJrrtt ipjr . Ituiam
leftate & auctoritate , alter poil alterum univerfa EcMraiftta t(taia Linurn , pnntum ι,ι,ίηι 'tjjil.
cieiia prz foderint. Urgebis» quod Da tua fus > Jive Uber Refellitur
ρ.'β parat Ctriai & ipjr -rr^rm tufirpil tutu.
Pontificalis in vita Petri at Clementis» fer ibi t » Clemen- objecit· le
Hujai Analtriai J'iii.rfl'ur )arlt !nt:u .
z
tem a Petro fucceflorem cathedra Pontificalis defigna-' cuada
R·/·» jepuitur Clrmrns & .
tum efle ». eundemque ab eodem adhuc vivente par ma­
As Clcmcns Aaacleto poilpoacnitus fit » infra dice­
nuum iinpofit tone tu ordinatum efte : ^nsclcltl» & Ale­
mus ta Gkuscnte . Epipbatuu» hardi, tj. ffifirptruip »
Fpipkssii.
xander Epiftola prima » Joannes ici nus in Epiftoia ad
iaqpit , in Pint [ιαιβι ime eeMj'rqwntiam htnl , PrEpafeopos Gt. mania , Tertullianus de ptafcriptioitibu» cUawai obtmi
V
Prêtai
,
Linat.
y
Ctriai
y
eUtatni
.
Optatus
MiOputi.
C*p. 31. Epipiuinhis harefi 17. Ruifinus in prsfatione i,lum Ubi
ievuaaus lib. s catalog uni R-mioorum Pontificum uf­
recognitionum confirmant . Refpondao ■ Utruinque ve p omificatuai
que ad fus tempora retexam , fie exorditur . Cathedra aaf~
nun ill ; C-fotnentis per Petrufii defignatio vere quidem teiupuirctay ^aa ff priata da tituba, , Jrflt prltr Ptiraiy ini jmconiijit > led oblatum fibi Pontificium poft obi turn Pc- culn
Au-aihsl
(ffipt Liant » Liat fa .ejfit kc. Eodcui ordine b.Auguft-

Notæ Sevehi ni Binii.

-

s. CLETI PABÆ VITâ

81

8ι

»J. Epl-A

χ v
r

Tempus Liai.
„ ,
" »>·
I
-,
y
'
'
·* *j.
" tl.

t Λ (Htfulntn faturnint Of Seipitnlt , ufau nJ Capi' D· libre poe­
tri. non acceptavit. Teftatnr id pradiâa hwrefi
ts was tf Hufum.) Coafulatu* priorum In annuta Chrl- «·*«»!» jad·phaniua* ubl ait Clementem bac verba dtxifle ·· Sat*J»y
ft! nail " $1. Petri 14. Nerunis fecundum : poft er lorum *’
eto, «r/gater Eccltfa My lifque ad obi mm utrlufque,
ia Chrifti " <9. Pc<ri eltimum Neroni* si, incidit : ut,, ’··
Lini nimirum fit Cleti * Epifcopatùm reçu farte . Nulla
petet ex Baron, annis prediüis . Unde féquitur euâo*
igltur inter pmdiâoa aaâoret contrarierai eft. Sicut ο­
KM hu lui libri pontificalia* quifqul* fitcrir , praterquam
Uim ii * qui Linum Petro fucceffifl· alunt * Clementi Ponquod fibi non conflet* graviter errare* Noneonftat fi­
tificatum oblatum effis non negant * ita etiam Illi « qui
bi * quia quem alibi non aliter quant coepifcopuna Petri
Clementem Petri * dum adhuc viveret * fueeeaorem or­
fediffe aÆrmat, hic propterea confeilîone conviâu» poft
dinatum vel defignaiuni elTe feribunt * non inficiantur
obitum Petri ufque ad " aj. Septembris Pontificiam fe*>·
Clementem oblatam Pontificalis officii ftdem humillime
dent cum ordinaria auâoritate ac poteftate adminlftrafrecnfaflê. Baron, anno Chrifti *9. η. 3I. & feqq. Bellar­
fa approbat . Error illita» ex fupradiâis manifefte appa­
minus lib. a. de Rom. PontiC c. j.
ret. Vt ea* qua de hujus libri auâoritate fupra femet
* Jvd’/» »»··< uajtcin» * ntnfrr 3. Jtet I *. ) Veriu» »
atque iterum dixi, vers e(Te cognofcantur « hac addo i
anni» 11. atenfibu* duobus diebus *3. |uflu enim Saturnlnt confutari» " *j. Septembris , ut potet ex martyplura infra diâurui in Octo fit Clemente.
J Ctnflituit ni mul/tr yrlat» capit». ) Quod ab Apo- Cut malivrea
roiogio Romano * potius iub Vefpafiano quam TitomarCorinth, cap. tt. pie T lan. j»ff« velato
tyrio coronatum elfe* ex Titi humauitate* de qua Svet. — ftolo Paulo Epiftola 1. ad Coi
n &
* religiofc conftitutum eft
ï* ut femine nonniû oper-capite Lcclvcap. 9. conjicere licet. Cum igitur initium liti in mtn- *>0e
to ac---velato
capite*
ob
angelorum, qui juxta expolitio- “*® 1»Γ«**·
feni Junium anni Chrifti natr " ti. incidat * neceflario
--------·------------■-· L ------nem S. AmbroGi funt Sacerdote** reverentiam templum
«n.rrtyrium Lini “ *j. Septembri» Vefpafiano adhuc reingrediantur* hoc idem a Lino Pontifice decreto firma­
gnante peraâum* ad annum Chrifti ' te. referri debet.
tum elfe, vel impie* vel ignoranter Magdeburgenfeare­
Unde G ad pofterum diem obitus Petri recedasdr retrnprehendunt. Bellarminus lib. 4. de Rom. Pontifice cap,
uumeres * (quot diebus eninr fedes poft Petrum defunâum
M. Vide Baron, anno Chrifti 57. η. I4. & feqq^ubi pul­
vacaverit* non cohftat ) prsdiflam fumtuam annorum *
urendum it dierum* quibus Linus Pontificatum tenuit *
chre de velandia mulieribus feribit.
invenies. Vide Baron, anuo Chrifti Sa n. s.

DE SANCTO CLETO PAPA

Æ?.
•1 * 11·

ET

MARTYRE»
Ex libro pontificali Dam^fi Papx.

'Letus natione Romanus,
Romanus, dc regione ’vico
Z^Lctus
___ Cft,,inu,n * Novatum Carthaginenfem * Novatianum ,
pati ia Romanum; ita etiamCletum & Anscletutu unum
Patricii , patre 4 Emiliano , b icdit an­
eumdemque putante*, confuderunt. Bèllarm. Veio lib. ».
nis ii.menfe uno, diebus ii.Fujt autem tem­
dc Rom. Pontii, cap. 5. ait, duo» fuiffe Anacleto»; alteruvf Clenitntiuanteceirorem * alterum ejufdem fuccefporibus VelpaGam A Titi , c a conlulatu Vef____________
'*■............ -. . . AnaJeti nomipaiiani feptimo, & Domitiani quinto, ufque ad
illum binominem fuiile, Clcti i .
a

AmiliaaO

_____ appellatum
_r,_______ ,. ideoque
................. eundem
........... terTii
...5um Pontificem
nibus
crementi»
Clementi* anteceflorem
anteceflorem , a Γ
Grascis Ignatio, Ircnao * Eufebio An acie tu rtlV a Latini* vero , nempe Tertulliano *
Hieronymo* Damafo, &c. Oletum nominatum e<1’e.
b StJit nHnti 11. trtrnjrnt 1. Jitr 1 ». ) Numerando Tampai Cioanno «'Ciet i a poft ero die obitu* Lini,· veriu» annis ra.
tnenfibu* 7. diebus a. fedifle ponitur . Nam *6· Aprili» H
anno Chrifti '' 93. &■ Domitiani Imperatoris to. mar**·
tyrio coronatum elle inartyrologium Roinwum atteftaNotas Sevemni Binxi.
tur * A' ex'tempore fed is Çlcmenti» colligitur . Baron,
anno Chrifti 93. nam. 1.
' « Clttnt.) S. Ignatii, frenei * Tertulliani * Epiphaf *A
Vtfonfiani ftpti/Hf * V Dtmit/ntit quin·
cellic fecundo ni· ’ Hieronymi , martyrologii Romani * & facrariflirui
Id éft , ab
loco poft p«. Canoni» Miffalis aucLiricate , & ratione.eadem Clctum ■ r» , ujqur aj Damitinnt tttff» <?
τί.
truo».
Lino in Pontificatu fucceflitfe probatum, qua fupra Lt- —.anno Chrifti “ 7I. ufque ad annum Chrifti " Ij. Pr·r.uni S. Petro Apoftolorum principi fubrogatum elle o- L*dlili enim ronfulatu» cum his annis Chrifti coincidunt . " ·»·
Errorem igitur er-rorl addi», quifquis huju» pontificalis Liber ponti-.
ftendimu» . Spatium etntn annorum plus minui vigintitrium, quod inter martyrium Petri & initium Clcmen- . auflor e*. Si Clatu* prwdiâi» coif, anno Chrifti 7«. ic- h“'“
dere cœpit * quomodo Lino , anno Chrifti 6q. Capito- ,τ“·ίΙ»«·».
■
tis Intercedit , nemo fcriptoruiii* Ecclcfiaft i eorum inte­
ne & Rufo cofl^ ut fupra dixifti , defunâo immediate
grum haOeous vel Lino vel etiam Cieto actribuiflfe le­
fucccftit > Quomodo novennale fedis Pontifici* interre­
gitur . Communior igitur 6t verior eft 411a in EccleGa
gnum
tua CoTius auâoritate fibi repugnante confli tutum
recepta fentent i*, qua illorum undecim cura aliquot menexeufsbls? Quomodo Clitum duodecim annis fedilfe ais*
fibus ac diebus Lino , reliqui Cieto Puntifici adnumeCut Optatus r*ntur . Optatus lib. a- Λ $· Aug. Epitlola «61. catacujus fedetn Pontificiam duobus con fu lati bus , feptem
Λ Auguitiniis logum Pontificum retexentes , huncCletum, utpotequem
annorum intervallo dumtaxat a fe diftantibu* * circumC.ctutn nant- cu|n jqnaci<to unum aundemque elfe exiftituant, pratereunt
feribi»? Quomodo, quod intolerabilium & sbfurdu» eft*
,
,,nt
& omittunt. Verba Optati hac funt CtihrJee
,
Clementem a confutatu Trachali & Italici ufque ai ter­
tium annum Trajani, id eft , ab anuo Chrifti " 70 uf- „
tft frintn Jt Jttiint , [tjit prt»r Fftru , cni fuicÿit
que ad annum ejufdem Chrifti ‘ sox. aieoque triginta- , e*
tiiitnt , Ltn» fnicejit Clrnnnt ,CAnni/rtu . Quod
tribus annis Pontificiam fedeju adminiftraflit ai», quem
··’*·
S.Trcnzus loco fu praelegat o * Ignatius Cc Eufcbius hunc
ibidem in ejufdem vita , annis dumtaxat novem feJ.Te
Pontificem Anacletum noatinent , Baron. arm<> Chrifti
afleri*? Hinc igitur videas , ieflor , in quos fcopulos im­
93. num i. a foli» Grsci» feriptorum & librariorum vipingeret , quifquis hujus libri feripta fine ulla inquifi*
''·
- tio ac errore faflum efle putat ,· nempe quod pro Cie­
Amcietut u- to Anaclctum fcriplerint. NamGtvci, ut apparet, not io ne luRrpicud* elfe feni iret.
nut & iden suinutu Gmilitudine dc.epti j licut Marcellum & Mar-

r

b Mrrtviio
cotoustur.

T

Domitianum nono, & Rufum conlules. * Hic
ex prxccptQ. B. Petri , ij. Piesbyteros ordina­
vit'in urbe. Roma. Qui etiam fepultus eft jux­
ta corpus B. Petri in Vaticano, 6. Kalend.Ma­
jas. £t cefiavirf Epifcopatus dies 20.

Grutral· Tom

I.

.

VITA,

CLEMENTIS ΡΑΡ/Γ Î

VITA

*4

I

ΑίΠΠΓ
CHRISTI
»r ' »·

ANNO
CHRISTI

EPISTOLÆ ET DECRETA
CLEMENTIS

PAPÆ

L

Ex Mn pint{fifth Dmh^/S Papx.
Z^Leinens «talione Romanus , de regioneîA^ript· £«·· cenftit. Vide Heroa. annoChriflt qj, n.*.
toy. nuru· i.
Cœlio monte, ex patre Fauftino i fedit tafio
« A
Tn;d'· <*T . tteliti , «/ifer
lifr·*/*·
1 annis 9. · Fuit autem temporibus Galbae & *«»« ««·*,
TUtiK nf. ) id «rt tab «uno Chrifti ' 70.
& Neronis 14. quiert prunus poft martyrium Petri, uG>
Trichai*. Vefpaiiani , c a confutatu * Tragalj & IiaJtcr ,
ufquc ad Vefpaftanum nty«> & Titum . Hic -lue ad «tinum Qirirti " St. Vefnafiani decimum . H«c ry.
uinputitio fi vera ert , falfum cfl quod fupra ais , no- Libn poutifi
cum d inulto libi os zelo fidei &£hriftiiu.x Re­ lemiiiui, fediijc : th verum non .e 11 quod infra fcribis exii, enor
ligionis (ciibcret , ’martyrio coronatur . Hic.c inno tertio Trauni ni.trlytio occubuilfe i-eienini » conferit 7. regiones dividi notariis fidelibus Ecde- fulstu Tragali & Italici ufquc ad nonum Vefpafiani con­
futatum numerantur anni duodecim
ad tertiuns au­
fir. φιί geiia martyrum fobcitc & cunofc , u- rem
Trajani Imper «foria , a pr «dicto eonfulatu Traganulqmique per regionem fiiam , perquirerent . Ii , rrjginta tres anui numerantur . Taceo quod fedibu* x
Hic iccit f duas EpiHolas , qnæ Canonicz no­ Lini & Gieti nullum tempus h»c computatio relinquat
Vides igitur, Icitor amice , quam e· regie auâor libri ponminantur. & Hic ex pfaxepto B. Petri fufeepit tificelM
m conlUlutn ratione Cbi conflet.
.
é MttUt liirtt . ) Pr«er F.piflola» fcrlpit conflitu- $·*·· O
Ecclefiie Pontificatum gubernandum , ficut ct,
fiicrat a dotntno Jcfu Chrifio cathedra tradita B, tioncs A poll olorum : de utrifque infra a«eiuu» Canone» u,rBtl< 4***
A poli olorum non quidem condidit , fed traditos ab Λροvel connmiîa . Tamen, in Epiilola aux ad la
Aoli» graco conlcripfit
confcripht , ut tupr»
fupra diximus <lc
de o
canonibua
.
1
.
n
‘
” J*
«oli»
noni but
cobum (cripta ett , qualiter Cl commiila cfl a Aportoiorum, verbo Canones, loier alia ejufdem monu6. Pelio Ecclcfia, reperies. Ideo Linus &. Cie- menta reoenfentur
circuitus »
Petri
. . .10. labri* defetipti ,
Ips ante cum confcribuntur, quia ab ipio Prin­ qui ab allia interdum itinerariumCleuseqfls, ab aliis re­
cognitiones Clementis funt «ppelUtt. Hi cum infulfis fscipe A poli olorum, ad minifterium facerdotalem bulis referti fint , eotumque ufu patres libi temperaverint ,
exlnbeudum funt Epifcopi ordinati . Hic fecit Gelatins vero dofdem in Concilio R. orna no 'inter apocry­
h- Ira»
orduiauones b duas per meniem Decembrem , pha rejecerit, omne» etiam prudentes eonlultoab horum
leâiona abflinebunt. TradHiu eft , Gletnentetn Roma­
Presbyteros decem , diaconos duos , JEpitcopos num PonlHicem rdutn, quem a fanflo Petro accepeiat ,
per dtverfa loca c quindecim. Obiit martyr an
ortèreadi fecrificiutn, Romana Ecclcfia fcnptis œnCgnano («)· Trajani tertio. Qui etiam fepultus eft tutn reliqnide. Multa etiam feripta talio tub Clementis
nomine efle evulgata tradunt . Hec de feripr Eccfef. in
in Grarcia 9. \.b} Kaknd. Dcccmb. Lt ceflavii demente Eufeb. J- hift. c. ja. Baron,, anno Chrifti tpa.
Epilcopatus dies 21. '
nuuu ax. & »]. Bellartnitli judicium' de recognitionibus
(C dementis habes tomo j. de grat>a it libero arbit. iib. s«F»$·
'
i
N or « Se v er i n r Binis.
λ

t fftu frpttut rtiitnrt iilviJi n»lerii<. ) Inft ituit no- Afl« martg
tarios feptetn
fiugulis lingulas regiones urbis dividens run,
HOt«ac committens, qui acia martyrnm folicite «c cuiiofeper rufeptrin r«regiones quifiiue luaa perquirerent > atque conferiberent. ipiuniur.
Baron, anno Chrifti gt. num. j.
f Utttu Efrgt/tt {«*’ cuv-n/c* Htatlnt/Anr . ) Credo Quot A qeajus enim creatione Epiflola a. ad Mariam Cailobolilem
ea* InteUigi, quarum «Itera tefte Hier, de feript. Ecclef.
tP'A®!··
hac fiarlbit .
aerem »* mearea* avaMr , V dit*>a
in Clemente ex perfon* Romana Ecclcfia ad Ecilefiam fc‘‘Ple,lt·
Corinthiorum
contra
fchifuut
apud
eos
exortum
feripta
B. ^««sfervn, Popam ( quem latrni Cletum , nt Cupra
efte^auam utileu, elle, & publice in Ecclefia recitatam,
dixi , nominavere ) tgt' , cui "u*c fuccffit if*t<gi*tur
ex Hierunym. Eufeb. ’reneo & Epiphanio Baron, anno
Cifmrtu i Pnri tt Penh tmhithr , fcc. De perfecut iooe
Chrifti 9$. n 1. & fcqq. non modo probat, verum etiam
«utciq-qusm tunc pateretur , idem eadem Epiflola hstc
ejus fragmenta te,itat. Alteram veroelïc puto, qua vir.
->
narrat ■ ig* par» ■> · deo/o , η** ιλικ turui
Sititi
ginlratis laudem pt «dicavit , queque lifdem teftibus et 14m
Hunt fekut
perlCtt ttc/iit , porl/o·
«
r.r,,
«.uacui
^uu.
publice
m
EcJrila
recitati
folebat
.
’
Neutra
harum
ex·■
p
rtOrem
Car Clemens. At
rara, Re. Eodem igitur
perfecutionem fu-Dtat , quia m calantibus nulla fit inftituta narratio de „o» iub|(<i«.
poetihdum 1IlllQ qu<J s JgMri|u pro fide
' ■ «hriftiana
■ Pontificatu
Roman· Eicle(i«
yuginitaie, nulla eiiam ecruro ad Corinthios knpta fit. mus latcgram
il,nuit , Clemens in 1
__
________
- ____ . fubro■ fi*
"
Piater ha»aliarum quarumdam mentio fit apud Epiphan. G- * Lanna
rogatus eft . Itaque euin pofl mortem Neronis Lede
reçu Cavern
hxieù jo. apud Hieroo. Iib. 1. contra Jovio. & de /cript. cum iragme».
■ifque ad decimum Domitiani Imperatoria pace tr tran­
Ecclef.
in Clemente, fit in Eptil. ad Ephcf. cap. a. Vi- co pofteuorit
quillitate frueictur , divino nutu ac voluntate lingulari
de Baron, anno 95. num. 1. fe fcqq. & anno sox. num.
fiaflum efie videtur > ut eodem anno quo fecunda Lide5- ·- 7·
'
fisr perfecutio d< turbatio orta cft » Cfeiuena a Petro <>g Hic r* prhcrpt» B. Pttrl, &c. ) Hec & reliqua qu«
lim tleMus , ante hac tempora Lino it Cieto fucaeflive
fequuirtur
quomodo
fint
incelligcnda
,
ex
fupradi-ft is patet.
hanc prrfeâuram tempon bus Lcckfi* triisquillioribusceflerit i e «roque libem volcnfque acceptaverit eo tempore ,
quo contra duarum crudcbAimorum luporum Donutiaiu
Λ Trajani infidus , infeflatiotam, & crudelitatem , paft op vigilant iflhnus onle fuum tueri ac defendere debe­
ret . Hoc idem eadem qua fupra in Lino & Cieto alle­
gata funi Irenxi , Kpipbanil , Hieronymi, Eufcbli tcftiR.OK. Pon T1FTCÜ M .
mottia ac ratione* convincunt . Tertullianus & quidam
alii Clementem Anacleto , diver fit at e nominum decepti
’ ff./e /«*/<·■
Or Aaacle
Nota " S E v E x i n i Binix.
poAponvnt . Rxiftunav.it enim Tertullianus Cletum & E
autepCMUlur. Auacletum una cum Ignatio, Irenao, 8tc. Clementi an­
PiAola* decretales antiquitate Tua 8t totius mundi
Tctupu* Cle teponendum cfle , non advertent forte ab hi» Auacletum
reverentia confecrataa, omni gravitate » doôriq* &
vocari , quomuUo cum aliis pluribus Latiuia Ciarum no­
ianûitate refertas » rcftitnonio' & uiu pofterltali* omnium
minavit. Baroh. anno 6y. num. j>
iaculorum confirmatu , ftylo ac fcrmone A polio licta vi­
i StAu «oro ww» ) Numerando ab ultimo dia n·
tis convenient illimo exaratas » Geram Scripturam juxta
caliotua fedia Cleti Cedit anno» 9. menfes 6. dies «. pri­
eum fcofum quem tenuit & tenet lanci* mater Ecclefia
ma Decembri», anno fecundo Trajani Imperatoria , qui
intcipcetantei t ad martyrium tempora perfe-titioni» Chrieft Chnfli
loa. m Cherfonefo , quo fuerat relegatus,
martyrio oronatur , ut hinc , it ejr Eufeb. & Hier, de
ft i domini noftri exetuolo fortiter fuftincndum, ad h»refe»

.Ctemrat ter

Cfrweer. ) Cleaiens totius chriftiana religion , ι'ύιη-

t«o loco poA me» viiiilc, fi
tertio port Petrum loco & ordine , an­
Petiuin pon
no Domitiani io. Chtifli nati
95. quo S* Ignitiu/juft liraient le
fu tyrannorum plagiait vinculis eugitatus e 11. De hu­

EPISTOLÆ DECRETALES

E

'

(«J Pe^r m

an», <7 f>, T'W beltt

(*) U Lut- tlli

«

8$

IN EFIST. DECRET. PRÆÇATIO

relu fill temporia riiirrainfnm utiliCaae feriptas * re­
verenda· Pater PrnaclAus Turriaaa· » foeteatis Jefu
Tteelegtt· praftoMlfiteus» qàlmut libet· foUdiCam da£peer era fiam » at ajane » emionb helicum » peopter

8β

imnaerlto , nt refert Sotem- lib· «· ·> »t. objurgavit «
quod verbis Chrlfli, mi dedignaretur, * eloquentia efr

Hint & Hieronymus alioquln dltatiflîmua A cImuh
AfpkioAm argumeatorum CatUitudlaem » propter fari.
t^ariTeΊ·- KM« vioHater Iptauna jadld· dûtes,' etqae ladoâe,
vMvribn» ra- psrplex· , A eentrarte explicata» , propter formulas ri­
rai· carer, tatioaum fibi aon cohareate», propter temporum remtre quam matare maluit.
gMatiam» propter hiftoriarum folfitatem» propter alta
Hinc B. Gregorius i» epiftel· ad Leandrum in comJ
nas rite», propter corruptelam‘dogmatum » attaque hnmentarioe libri Job fic ftylum foam Incultum A iadojafiaodl tammeeta A prafilgla a nobis infra fuis lode
cantem «xcuAt. Unde A ipfem , laqult » artem loquen-'
lafisHsata A retaete» tamquam coaMsesttitias, adulteri­
dl» quam magi fteriadlfcipllan exterior ia infimunt» fqr»
nas A fpnrlas redarguant · rejetant » omatque aaftorlvbre depexi . Nam ficut bajra quoque epiftola tenor
tare exuere A qmliar· wmtntur. ;
enundat » non metadfml colllfionem eftftio » wm barPrianaam&B· aoUaaecafiario urgent· de ceuA. Prlemm
borlfmi confiafionem devito. Quia indignum, vehementer
•UI.· «ήτ- «Λ· fi ftyli» argnmnati A materteram C mil i rado fitat
li · nmri» ifti aient, haram «pifiolaram Alfitatemarguere poteft»
exi ft imo » ut .m^ba cmleftia oraculi reftrlngam fub re- .
7
fiaiittedias foqueretur primo tara» canonicas epiftola· Pauli , F·*
gula» Dubatl .· noc enim hae ab «allia Interpretlbua in
Scriptum
AnQa
auâoritate
fervat·
funt
.
Sicut
igitur
iMptem te- trl, neί Jaeobl
Alitatis
notam
Incurrere
.
Nam
ficut
II.
JBSMI HUBtatl· «ίΐ»· tacunwv · *—·Β» BCU» ··- —
MBMW
W
--------- veteris
-----__
« otaittRÎciiM
r«iiuor.
taram Pontificiarum
Γ
-------------- pluriote
· ·— fctlpta funt 4·
·------■-------- Do<na«_ ferlptotes
primora
«__c novi
Ml
r
— -----------------------------regno
Ecdefia Romm,__ds ordinatio··
poflerioram
feculoramfcrlptorea
fcriptoemtari
Cu » In rebu» ad fi­
Petri»de
_____
_______________________
_________ Epl.
dem A moret pertineatibu» » fiagulari Dei autu ac vo­
ftoporam * de taerdocibu» non ladcndis , accufangls ,
luntate» vulgari fermone ufi fuerunt» Ideoque nequidem
ne depoaendie de appollatioaibus nd fedem Apoftolicam
ab ullo hnretico» «tfi redargui » non tamen negari po­
interponendis / ita Apoftolica pradlâa Aera A cano­
tuerunt « ha Magdeburg··!·· » «ontmq·· pofterf cenfonic· «pifiola , multa de atanfuetudlne ac caftitat· » de
tea ac critici fcrlptorea » horum Apoftollcorum virorum
moderatione fermoals» de caritate erga omnss » de bofcrlptaa
«pifiol·· propter tamonem fimrikum barbarifnefta converAtloa· , de vitanda humand Aptat ia jamla ac foleKifmla fcateatem» a regulia Donati aliorum·
Qantis» de pstakeatia ad falutem neceflària, de proxi­
ouu
grammaticorum
defeifeentem» non rejocifTe. n«gafmi teaserarlo judicio fugiendo» de tentation* toleranda»
<· St defpcxifte j fed potitu » tanMuam Apoftoficornm
de maglftratuum debita obedient ia , fimplicl ftylo eo
virorum icripta» re»er«nt»r acceptaA·» fufctpifteSr exaU
charaAere fcripforunt.
t*6 oportebit ·
Secundo Aquaretur onmes hujus ac fuperioram farc­
Vulgata aditio novi teftameati » «x qua< potlffima Iotorum Pontifiai» eplftota, fit diplomata » qna in pu­
ea Scripturn defumpt· Aint » ab Hierunymo non edita
mBtm e
blicis archivlis per ftylum , materiam A argumentum
Ad emendata fuit : ideoqu· argumentum contra auâoti- temper, s.
•x kg· A confuetudine fibi, fimillima effervantur » non
retem harum epiftolarum a citati» Scripturi», qua» fan- Hkronyml
•fle coram , quibus la titulo inferibuntur . Quod Aâua Hleronymu» tranftdlifiet , mutuatum · nuillu» eft femptum reM non minus abfurdum feret » quam fi qui» Ici iptum
Sulpitil ad imitatione» Ciceronis evulgatum , Snlpitio
ponderis. Africa··
ponderla.
Africana Bcdefin,
Ecckfia, Nice
Nicanl
ni A Sardlceofi»
Ssrdlce
eoo- feUunr.
.·.
__ per Donatiftsrum
- _-· *Λ ---- — —
l**!"1""-~1 t Ut
sh^di6*-"adjudicatum» Clctreal tribueret , vel cbmmentitlum gaciliorum
canones
greffatlone,
effe 'negaret.
** fra in
diIa notia
iwmI· contilii Sardicenfi»
CArdicenfi· verbo
verba Approbhtum
Aaarob
Addn Integra· fupe fententie» llfdem plane verbi» de
cemu» » eo
•o tempore necdum Innotuerant t ouid miram
mirum
nrimatu Romana Ecdefia» d« appelletionibu» ad fedem omnes hafce
afee epiftolas
epiftolas Ia
In erchivii»
archiviis &
A fcrinlu
fetialis Romana
Romana
Apoftolicam iaterponendi· , Ac. pofteriorum temporum
Ecdefia deUtelceate· non fuifte agnitas ?
_________ _____
_______ ___________
Argumentum
Pontifie··
fuis_repiftolit
decret al i but ________
Inferuifie .» quas
Argumentum a
a confulsri
confulsri chronologie
chronologie defumptutn
defumptum»,, AA- Ademtu·
Arg»mt»tu·
priorum temporum
pradoceffores
Pontifie·,
jam ant·,a
poftoTicorum
virorum nnllam
epiftoh·fidem
nullam
fidem , »nullam-------------. . _
mftoTicorum
virorum epiftoh·
, nullamconfalan» confriari
jue aufioritatem
adimere
poteft
A (criptas polleris tradiderunt . Qua proltâo priorum
q<
Λ '
J'
* .·‘ fiquidem notam con' aoti retell»
iularem
epifteli» Pontificiis» non ipu Pontifices , fed tar.
fsraniorum tcriptis«piftolls pontificiis friem non tantum
1«
alii quidam exfcrlptores earumdem oon fatis fideles fub
aon adlamat ant minuunt , fed poilu» earumdem ou&
obrepeitis
addiderunt » ut infra fais locis sft oftenSaeeadem ^Mitsrem mirifice lUnftrant fit confirmant.
tnaaaatam
Genua fermoal, inelegantis, A (ut ipGajunt) parum
fum.
Commune exordium prima a S. Zephyflno » & ter- ■ gturv fer- Latini reprehendunt » quod Pliniana» aut Svetonii, Sotia a S. Fabiano , alisrumque ab aliis trium’ priorum tBt-m
•O«b fees- lini , Taciti » Inftini » allorumque Jftlus tempori» elaptrai refelli- nntiÇmorum Icriptornm ner itate wut » multifqaa
Gnculorum Pontificibus fetiptatum ppiftolarum, auâori- (illlUr.
tar·
barbsrifmis & folaclfnris icatcat ^In fpecit hafce pbratittm earumdem fi minuat » minuet etiam auSorltatcra
•arum qua a Leone Magno , Hi lario , Pelagio » aliiffcs notant : in epift. >. Clcm. Ut pralibatum eft ·. ia
que pofteriorum faoulorum Pontificibus pofterls rellâa
a. Marcelli * Ut prafixum eft : in eplft. Cl em. a. De
non improbantur, fed valut authentiea ab omnibus re(aeramenti· beo· intuendi· ufque delegavi : io epift. a.
_ cipiuntur. Tertia
Rvarifti » Stcpbani fit TeleffAori , Epifcopi funt ob»...... Leonis primi cum fecunda Pelagii coi dlendi » non detrahendi . In a. A j. epift. Alea. Boni D
lata _» ejufdem initii
Init Haifa
. L.J,
elfe renerietur. Hilaril tertia» pri­
• mella perfequuntur : Cavete vo» » fratre» » ne «Scia­
me Zepbyrini , & tertia Fabiani » unum idemque com­
mini participe· mali» eorum . In ». epift. Sixti I. Ab
mun· bebent principium. Omnes pofteriorum foculorum
hac fade a fanât· Apoftolis tueri Epifcopl joffi funt t
bulla Pontificia ex ftylo Romana ctfria concluduntur
innatu*
in epift. Viâoria ad Afro», Perlatum eft ad fedem Α­ . lifdem prope verbi· hilce t ffM trgt
Hent iaat fqiam
jttltuatituh » fiatati » ·τΛβολοlicum aliquo· vcftroe nocere fratre· velle. Inepift.
aat/tait, Sre. Itfrlipn » er/ M ra/i» rrasrrur/· tntraiEleuth. Pulfotus fuper crlminlbns. In epift. ». Zapbyrini : Judicium ordinabiliter habitum .· Callifti a. AnaSicut igitur hac d· caufa propter commeaem
terminandi modum a»mo prudens horam farnlorum de­
* Pier» qeo- thematitatorum vex nullum nocere pote ft » & plura a·
Ilm
mA ”
ManJeL·.··..!*.. prolixe
ramrallvm rfti
----qs« «dverf·· ll
· -» nra·
R*· poft
* MagdeburgenA»
congeflit
Robercretale» enifioias Pontificias rejicer· poteft . 1rs propter
.«Cd.tn epi.
Idem multaram exerdlnm » cafdemqite multi· infertae
eafdem
ep|. tus
tos Cocus
Coctu »> Aagiioena Eeclefia predicant mini ft er in
ftolas lio», fua cenfura
'
, qua catholicos feri plores» vsres a faifi· A
tarent ias ao daufula· antiquorum & primorum Ponti­
ficum , epiftola decrete!·· a Magdeburgeofibu» corumdvlles a»im- fuppofitltiis , difeernere protendit.
livrCalviaia.
__
propter fnleciftuo» eut-barbarlfmos, fer mo­
qu« fequadbn» novatoribus prudentes rejici A extermi­
»<· Integro
ntai fimplictm» rudem» ae vulgarem , epiftola Pontifi­
nari nequeunt.
▼olant··.
Rellqu· objeâa nullius funt momenti t A 11 au· pon­
cum negari vsl rejici deberent » omnes epiftola fsnâl
deri» «liquid beber· videantur » ifthac infra tuis iode
Pauli Apofteli , omnes vetsris ac novi teftsmenti feriptorsb Acri A canonici rejiciendi ferent . Ssnâus Pau­
movebuntur A refellentur.
lus t. Corinth. *- de fslpfo ait : St ftrt»· ·»·' ,
fraéitati* ana, aaa ia nrfaatnlJiat faataaa fafitatia v•radri , jrd ta aftafiaa» [piriltu CT ·*/■</» taafifit. Ia **

Λ

Scriptura tara iatuunera» phrafes A locutiones invene­
Mlrum eft vlris doâifiïtnis Turrlsno, Binio» & quiris regulis gramasatica contrarias. Confiliumerat, Deo . bufdam
euieam ·1η»
ant» in tanta «ruditionia
eruditioni· ecolefiaftlca
eceteuaitK· lue·
tuet proanâore, Apofteli» eoramque poftsri» infpiratum, ut in \bari
epiftolas
• ' .potulfli»
. ' 'decretale,
______ - - illa»
,----»■*■·
» r a qnocui
‘ rebus ad falutem omnium pertinentibus , fsrtuone ac
“------------ » <·__
------------ fabricatu
------- « *
■. antiqui·
fra Mercator·
fra „
Peomtore
verbis Imperito vulgoaccommodatiCmis uterentur. Hinc
Romain» urbia Pontificibus circiter annual chriftian»
Origeaes lib. ·. A y. contra Celfum multa adverfut eo»
•pocha oâin,'«nte£mum fuppofitas: adao calm perfptcephilo {opboa difputat , qui ▼· ·»'▼·» ·'» Scriptura faaâa
clbus viri» deforme» videntur hoc Altam tempora , nt
«Xprobrabant. Idemque domo 4. Iu Joannem foloreifmoe
nulla arta» nulla cerufla» aut par put i flo fucari pofiint.
Pauli excuAua ait | Ru/ verer tifitntt,
fta/fitMa »
Eos omnes » fait em pieralque carum repudiarunt erudk
vw , aaa tfti^itr falatifatit. Hac de cauta aterna
tlffimi quique traflatorea catholici » >·▼»·>·» » Stilarmemoria dignum «fie judicatum eft, quod fanâus Spyatiaati
Ct»Uu » jImm/u/ Xega/raar, £·ridioa Tremlthuatis Cypri Epifcopu· infignis faex· fi­
r/m>r , tlrKniJn » Darcrar » Pili*·' * Marra » Safyaatat » ut alioa modo » live antiquiore· » five recentioree
dei confeflbr » A Aerarum Scripturarum propugnator »
TryehiUum virum oloquentlfiSmum , a fe ner miraeula
filant io obvolvam. De lingulis, ut fs dabit occafio, doad fidem Chrifti jam ante converfum» in Nicana fynoincepi » verum obitsr tantum % u'«f»pyBc * dlOurl fuCeasVd Oaaaral. Tom. L
F »
/
nui».

9"

IN EPIST. DECRET PRÆFATIO

B7
ia··. NaqiM wf·

vacat^iuribu· tec !<x» traJucar·

. ·<*·"“ «*·.

MK (rcaixUm içW-m,

ab omaiU» «rWictoM

88

Atio , qui primus adnotavit tpft legum impera«.

t«»t ad codicem Theodofianum fcholia, m dlis epiftolis ufurpata ruifle: quamvis Pontifices,

prafttntiou» abrétu ac p<ni tu» «podlatu «kiatUar·
agjre£a> eft.
··
·■» ·
--?*-------------»
.
Mea teti
aw itfitfrrlhu itie
fnJigtt > ant unguam IsSiCuic Romana Bcdtfia ia
riot. His argumentis, viâus lUuft. Belîarminus M
.Hiati» Apeftalka petra foTiSata. Refla eaim fapkaiar>q«*ii admadum Baroaiu» ad
Chrlfli Us. Maert
has epiftolas, Indubitatas, inquit , effe a^nmw*,.c.M.
<«. Prww/ «é,i»
ecthfejUee treflettM **<Ht
wa audeam . Sed apertioribus verbis lit Baro· B·*··^
f*jfieie fi/t/eait
, ψ*
tute tuOtuaeaeo·
nius eas ab iis auâoribui^ quibus tribui folent
it letaret UHtelh i pr*}ei' euO* ief/uire igueeuatiaee
feseei
, eue·* «« MENDACIIS EMENDICAdata opera abdicavit : ExwkM mj riddiJufpeTAM SCIENTIAM
. '4r r·!·., emehe , tue
Bas epiftolas, fa* diBa font ftcutsdo annal· dm /·Sfttr-Ui
Mfrtetrrit feO (γΐΜ/ίίι gKejfaeee ··Irtrt vf···** .·π*·»ρβί, Aatatii faucet CarthàgtacaG· F.ara, dm defingulis mdntio fait» eft , fatis ift ddr
pitKpi ad*riaintfiim,Papam , A DamaG ad Aurelium
monftratum, fimulque ofttnfum , illts mm inBgere
cpi^.-U» lommentitia», eodem, lu>d efl , io loca craffitEΛ»μμμμτ
Ecclgfiam ,\ ut fi falfitatis argaeàtur,
tni’eiiifi;» contestas/Subveritu» eû, opinor »ne quii Gar- _ _ .
. , Λ. ·
dîniiu Baronii |uitÆ«mm rtprelWtonem occiaartt. 4. B/*« tpfa deftitaatar jarthtr (f privileger , cams
ee,a
fe.‘i MENDACIIS EXORNARE VESTI' tllis
■·
· ·-·
olfi
ca'reat, ex legitimis
rermanifqm aliorum
BU LUM oiefle de eret , of I· <*** Jeuti* (uffitieeexi
Pontificum epiftalssdecretalsbus , fiait fetptrqete
eddetet tes-re , (jf)
ve^e ·»·*· ieieuiae . Naqna
cimkifitt carfiftat. Ceterum f«âd excerpta ex il· .
vero gregabor adfetibara eiuCdem viri emineat illimi acu­
leata verfia a<i 'annum j ;_0. aum. S· Soar fretui e fidelit capita a Benedifh Levit* primam, «r canonsiieee tetu , <■</ Z« ECCLESIAM at* Meatea,
bus conficientia, probata eflent, wr ipfe teftatxr t
letf eeqte rage*· ejefteedi trrrurt ieferre QUISQUI­
auBorilote Jhomaimrttm Pontificum, ywod & à pfLIAS, hewe teegi·,, m CATHOLICO ORBE , (·/,
fterioribus faBum eft colleBoftbus t eadem xf* pe­
ferritere uideeter , MENDACIIS fafui'tlre,mttue• er·. mu fefer fei/du.* ftedeiueutuu» fieueetu^ue petruue
ti*/ ntcipi contigerunt , «k«w ctufimli ipfiorum
ftrefle rjt , jrnrfrr
uee^ueei Cefure ^.fiutere FI­
firmitate. BeÜarmini À Baronii auâo^tate fit*
v:a« pf»«DES . Hike porro pramunitu» leflor fcmriui ad <e*
.tis , liberum erit venerandos Pontificum veteqiieohum piftolarum leflioneat atque eleflianam if ac­
cinget . Nr vero leviter rantum ac dici» cauta videamur
rum titulos, cpiftolis illis detrahere. Pmfertim i««a
tncminiile Iliutlriflimi ac Rcverendillimi PariCenlw Arcum eruditiifimi virt induftria , ab. aliquot, an­
chiepifcopi omnium juri» Pontificii contuitorum erudinis eo proceflerit , ut lententi* & verba ipfa ,
tiffimi , placet hic ia obiervatioafa twftra fuhiidium Or
veritati* canonica advarCu» proletario» quoi*da<r> feripto·.' Λ quibus epiilol* con.ex** fint, a quibus aute» hrnutueutum intexere* integrum caput, j. libri terftortbus 'petita fint, arcuratiflime demomtravetii admiiandi proriu» operi, de concordia facer dot i i & C
..Cui tamen in eo fjVagari non polium ,
imperii.
rrit
‘

quod atrocioribus verbis ep Jlolas dilacerat : quas
e fententiis, & verbislegum, canonum antiquo­
I. Antiquo juri univerfalis Ecclefi* aflcnfu
roborato, fucceflit Jttf*m Novam, quod ab an­
rum, fle landorum Patrum qui quarto, fle quin­
to fieculo floruerunt, fipatica demas cbncin-'
no 836. publicari ctxpit; fleadnitente Nicolao I.
fle ceteris Romanis Pontificibus paulatim ufu· in­
natas efle conflat.
valuit per Occidentis Provincias. Jus illudcomII. Hanc vero epiffolarum Ut canonum coljeprehenfum eft colleftione Ifidori , qu* ex Cle­
ftionem , Riculfo Epifcopo Moguntino debe­
mentis, Anacleti, Evarilli, fle antiquorum Pon­
mus, qui eam ex Hifpania allatam penes fe ha­
tificum epiilolis , qui tempora Siricii pneceffebuit, & Gallis communicavit, telle Hincmaro: Hia<marM
runt ; & e canonibus tam antiquis, quam Gal­
De libro coNeBarum epsftolarum ab Ifidoro, quem i«oj»ur«x.M·
licanis, flt Hifpanicis cômpaâaeft. Epiflol* il- de Hifpaxsa allatum Riculfus Epifcopus Moguntinus
1* apud eruditos viros gravi fufpicione laborant,
in bujufimodi , ficut & in capitulis Regiis ftudiotum ob verborum fordes a fecundi fxculi, quo fius, obtinuit, & iftas regiones ex illo repleri fedat* uKumui
dicuntur,, citgduu*
elegantia uunu.v
& nitore .U...*.
alienas;, tum
aaiK
iuui
ar. Quifquis auftor hujus collection is fuerit, il- Hincnan»»
ob ftyli fimihtudinem , & eumdem fcribendiu luftri nomine Ifidori Hifpalenfis tam commen-'P ’ "*
diaraderem, qui in omnibus epiilolis occurrit;
dare voluit ; eo enim nomine tnfigniebarur temSft.
poribus Hincmari, id eft anno 870. Quare non Ae·* ··«·&
ita ut ab uno auftore , non a divertis. Pontifi­
aflentimur
viris
doftis
,"qui
manuferiptos
codicibus confcriptz efle videantur . Accedit ufus
ces fecuti , Ifidorum Mercatorem cdlleftionis
»s.
frequentiflimus vulgat* feripturarum verfiofiis :
unde fit ut poft Hieronymi rtatem efliftas efle
auftorem faciunt. Etenim etfi fateamur in quibudam
codicibus
eam
lefiionem
extare
;
inple-Z,,..
'
neceflc fit. Deinde fit Hieronymo, qui Scripto­
rum Ecdefiafticorum catalogum texuit, fic Inrifque tamen fle melioris not* libris, Compila­
nocentio, Leoni, ceterifque Pontificibus, quo­
tor ifte, Ifidorus Peccator dicitur ; unde manavit
rum german* epiftolæad nos pervenerunt, om­
vitio amanuenfium Mercatoris diftio . Peccato­
nino, fuerunt incognit* . Turrianus his fimiliris autem appellatio inde fluxit, quod Epifcopis
bulque argumentis a Magdeburgenfibus prolatis
quibulilam folenne fuerit, in Conciliis peccato­
res feipfos inferibere, quemadmodum videre eft
iattsfacere conatur , edito in eam rem volumi­
ne. Sed fortafle celliflet Dionvfii Exigui teftiin Concilio Turonenfi primo, in Parifienfi ter- ConciLTy
momo, qui cum veterum Pontificum epillolas, — tio
no, in Turonenfi fecundo, & io Matifconenfi tu«>·. ».
jam a centum fle mille annis cum fumma dUi- ** primo ; qua ratione fle apud Graecos Epifcopi Maufcoa. 1.
gentia colligeret , a Sirtcio initium fu* compi- .
vocari
vocari amabant.
amabant. Certum
Certumquidem
quidemeft
eft fle
fle
lationis facit . Hsrc funt ejuszyerba in epiftola omnino indubitatum ex lententia
~
...............
illuflriflimi
... ‘ Car­
ad Julianum Ecclefi* Ronum* presbyterum ;
dinalis Baronii fordes verborum, nux aliquoties
O.oi-riiu» Prxtrritorum Apoftolica Sedis prafttbtm conftituta,
incilia colieClione occurrunt, inIfidorum Hifpaqaa valui cora Ù diligentia collegi, flT in quem­ lenfem laudatiflimum , & eruditiflimum virum
dam redigent ordinem tilalif diftinxi compofitie : non elfe rejiciendas : qui etfi in originum libris aliquandolapfus fuerit , varie tamen flt recondit*
ita dumtaxat ut fingulorum Pontificum , quotquot
à me pracepta reperta junt , fub una numerorum
leâionis fpecimen pr*bct, unde antiquariorum
Am Aus»rt ftne termmartm , Fortius vero urget Antonii fludia maxime juvantur. Inde autem colligitur Ifi­
puuiithd/ Augullini Arcbiepifcopi Tanacoucnfis obleivadoro Hifpaknfi non efle tribuendam illam coileftio-

99

IN EPIST. DECRET. PRÆFATIO.

90

<

1

.J*?*.*4 leAionem , quia At Concilii Toletani undecimi À Ar fententiis, «m dicantur ose Gratis \ tf. Lati'
«· ]
.
habiti anno dyy. Ac Concilii firxti coaâi anno mr e*Mwfaip, £r A*edù XmAniw, «/fwdKvv/ir0***’^'4 '

4

Fr^feAs·, ac DanatAoaunontm eoUoHa ob Hat
obitum Ifidori, qui aeddit anno dttS. ut docet driano Faps, <Γ Λ Eggelramno Metenfieem Epi- ■
Redemptus diacomu in eius vita. Imo vero.At feef data* qtsaado pre fai negotii Congo açbatnr ;
Gregoni II. Al III. AtZachari® Summorum Pon­
qnam digbna inter je haheemtnr * qtù hQÙ-Jatis intificum , qui poft annum feptincentcfimuaa vi­
telligit: Et qaam diverfa a facris canaaHtu ♦ tf
xerunt * epiftolas auâor ille coueâioni ft· in- qnam diferepantes in qosbafdam «4 Ecclqfiafticis ]a* ferait . Si fides habenda effet chronico Juliani
doriis babeentier.
Toletani a Viro ClarifC Laurentio Rjmirefio
V, Qpid autem de veterana Pontificum epi.
Parifiis edito, non laborandum effet de cotteftolis frntiret, aeerthfime oftendit eodem loco.
âioais auâore ; Etenim juxta chronici illius fi­ . Docet enim ex Innocentii, Leonis , At Gelafii
dem , Ifidorus Mercator Epiftopus Setubenfis ,
receptis decretis, accurate fervenda, que canok
* ope Monachi cujuftam compilationi operam de-. ______________
_ a quibus
____ ________
nes conciliorum___________
proferibunt;
tamen didiffe dicitur, At obiiffe anno 805. Verum quia fcedemtur * fi,varia capita rôôtrovêrfis epiftolis
chtonicum illud apud eruditos.viros fufpicioneB1
--------. . ..
<■ <■ .
non caret , latius eft Hincmari teftimonio hss- nouibus
’
: qui pofteriores cum fint iis epiftolis
rere , qui non Mercatori Setubenfi Epifcopo,
illis- utpote pporibùs derogare cenfendi funt.
fed Ifiooro Hiipalenfi , jttate fua colleâionem Unde tandem orationem luam hac definitione
tributam fuiffe teftatur. concludit: Honorem quidem iis epiftolis debe­
III. Riculfiis tqutem, a quo. publicatam fuiffe
ri ob dignitatem auâorum , 'quorum nomina
docet Hinemarus, Ecclefiam Moguntiacam te­
proferunt ; fed concilia fervands , quorum de­
nuit ab anno pSp. ufque ad annum 814. At Se­
creta uûiverfalis Ecclefia & Sedes Apoftolica cudem apoftolicam devote coluit; ut teftis eftau­
ftodit: T« hac diferetione . inquit, âtpramifi eg Hier», t»
âor profationis ad Benediâi Levier colleâionem.
verbis Gelafii , fnfeipe «d inftr*&‘onem illas ep»-Oi*ic-«··»Quod fortaffe illi epiftolarum. interpolan^irum ftolas, ftuu Beatijfimi Papa dsverfis temporibus ah
defiderium injecit, ut labantem Remanse Ecdestrbe Aorno pre diverforum film confolatione de­
iue au&oritatem in Gall iis reftauraret. Sane poft
derunt legendas, venerabiliter; & fervo focroContempora Riculfi , fententi· aliquot feleâc ex
cilia q** Sedes Apoftolica* & omnis feqvitor Ecfuppofititiis
epiftolis,
a
Gallicanis
Epifeo&ls
in
..
.
....
cl<fiat inviolabiliter. Uberius queftionem iftam
Conc i, a .
‘
' ·
'
· "
··· r
<jUif£ran.pArt< 1canones fuos tranferiptefunt. In Concilio Aquif-Cegequitur , cum Laudunenfis Hincmari verba
granenfi
habito anno
836.
que
de unâione olei
refellit, qui prolatis Ariadeti, Viâoris, Callifti,
•■«p···.
L
,
.
.
infirmorum, feti chrifmateabEpilcopis
quotan
­
l -/- . ... r_
AcËleutheri teftimoniis, his verbis ufiiserat ad
nis CQufecrandoincœna Domini, decernuntur,
Hincmarum Remenfem : Eccepaler qui canonu re­
&f*ta 'fiatata dpcretalinm ; e fecunda epiftola Facipiendi , venerandi ac objervandi habentur. Exci­
hjam;haufta funt ,dfi tacito Efbiani* nomine..
pit Hincmdnu nofter.· Si ifti fani canones reaJ*
Cœterum frequentifiime ab Epilcopis laudata
piendi, venerandi ac obfetvondi quos commemora- *** c' ' *'
fuiffe verba epiftolaranyllaram decretalium, Ac
fis, qni funt tUi quos O Apoftolica Sedes, & om­
earum au&oritatem ufiirpatsm, probant tres ul­
nes Epifcopi per univerfum orbem, d prima Sedis
timi capitularium libri : quos e icriniis Ecclefias Apoftolica Pontifice, afque ad illum qui modo noMoguntiacenfis , in unum corpus compegit Bcviffime■etiam poft te eft ordinatus Epifcopus* imC«sit«t. 1. nediâus Levita, juffu Autgari i ejus Ecclcfir Epimo tf omni Catholica Ecclefia canones appellant
Vs» mZ’ m*
’ eo^uc Lothario , Ludovico , & Carolo
Quique a Mcano Concilioquod primam in noftns ■
LV.cJ,.*’ noojliffimis regibus filiis Ludovici Pii inferipfit,
codicibus quos ab Apoftolica Sede majores noftri ac­
L’·*·*’.* circa annum 850. In iis libris paffimeClemen- ceperunt , fequendos per ordinem , tgqm ad Afri­
paffim libri·
arib«7.
Àdà'i· t,$> Anacleti, Pii, Evarifti, Fabiani , Ac cete-D canism Concilium, pro canonibus recipiendis , w»
tie
a rorum Pontificum apocryphis epiftolis quamvis nerandis & obfervandis, retinent; AT Innocentias,
^‘-fiippreffo auâorum nomine, auftoritas petitur:
& cate, i quique obfervendos canones no­
quod ufurpatbm etiam ab auâoribus additio­
mmant . Inter quos , CZ iftas eptftolas Apoftolica
num , ou« libris capitularium adjun&r funt
Sedis Pontificum, qnas canones appellas, Gelgfias
Ht«cm«ni« Quin Ac Hi nema rus ipfe Anacleti, Evarifti, Faat fnpra pofni differentiam facit* tP illa Concilia
1a— b‘*n‘ » Stephani, Lucii, Alexandri, Pii, Callicanoniim obfervanda decrevit* has natem epiftolas
Τηβ.ό Di- fti , Julii, Melchiadis teftimoniis aperte ufus
pro confolatione qnornmdam direffas * venerabili­
J®"'*
eft, in epiftolis fuis, Ac aliis opufcuiis.
ter fnfeipiendas dicit. Quod iterum confirmat in
c.·,? θ’*”'
IV. Non folum autem Ifidori cclle&io Ri­
epiftola quam retulit Flodoardus auâor hifto- Fiodojrj t.
culfi tempeftate emerfit ; fed alia etiam collense Remenfis. Ex iftoHincmari locodifeimus, *1,ιΛ Κ,ιη·
âio, qua: fub nomine capitulorum Hadriani Pa­
apud Epifcopos Ecclefic Gallicanae, folum co­
pe , per Gallias ab Ingilramno Metenfi Epj- dicem canonum ex colleâione Dionyfii Exigui *
fcopo anno 785. divulgata eft
Ex his capitutupcnonbus verbis defcripfit , circa anquem fuperioribus
lis qtuedam in epiftolas Pontificum, qui eas in- num 870. audoritatem obtinuifle ; epiftolas veterpolavit, ipfis verbis tranfcripfit ; imo ÔcipfirEro contentas in colleâione Ifidori , non repucapitularium additiones, capitulis Hadriani ali-ydiatas quidem ab Epifcopis, quia defalfitateilquoties utuntur.
larum nondum conftabat ; fed in auâoritatein
Attamen obfervandum eft, etfi Gallican· fy
çihonum non fuiffe receptas . Qua in re prenodi veterum Pontificum nominibus perftriâr,
jùdiçio Leonis IV. utebantur , qui has epifto­
fele&is fententiis epiftolarum ejufinodi uterentur :
las decretales ia canone mon recenfebat * ut mo­
Colleâionem Ingilramni , aut Ifidori non reco»
nui capite fuperiori num. 5,
pitié in canonnm cenfum, ut teftatur HincmaVI. Contenderat tamen Nicolaus literis ad Nkoi.u,
rus Remenfis in opuicuio , quo Hincmanun univerfoa Gallic Epifcopos datis anno 8dy. ut»P 1».
Laudurteofem refellit ; qui ex illis epiftolis col­
decreta illa reciperentur, Ac magno conatu Gal­
leâionem privatam ad ufum Ecdefi· fue con­ licanorum Epilcoporum ’ argumenta repulerat.
fixerat . De capitulis enim Hadriani ita cenfet : Excipiebant enim illi decretales epiftolas prifeorum

91

C t E M B N T I S

I.

nun Pontificum ideo non admittendas, quia in Aimmenfa caritate , quam erg« omnes homines
Omte»·» codicem canonum non cflimt relate . Reponit gerebat, palam cum ornat fiducia (adverfente
%T: 1
—
fi~----------------- etiam tyranno totius mundi) bonum praedicare
non deftittt, & regem omnium fieculonun per
codici Ecdefiafticorum canoanm nos» fimt in­ orbem terre, & uique ad ipfiusRoman® urnis
fert*. Si autem Galli refpondeant, Innocentii hujus notitiam , ut etiam ipfe fidvaretur, in­
decreto, quod in codicem canonum relatum eft, vexit .* hic, inquam , pro pietate pati volens
pnefentem vitam finivit. 4 In ipfis autem dieftatui ut teftamennun vetus & novum recipia­
tur: Eadem ratione dici poffe , decretales illas bus , quibus vit® finem fibi imminere prxfen- 4«»..du.cE
epiftolas efle recipiendas , quia decreto Leonis fit, in conventu firatrjxm pofinu , apprehenfa
manu mea, repente confurgens, in auribus to-tJ^<,“ °*’
Pape cavetur , omnia decretalia conftituta de. cefforum fisorum cuftodienda eife. Itaque nihil tius
_______________
Ecdefichcc protulit verba : Audire me frainterefle , utrum fint Imtua decretalia Sedit Apo- tres Aconfervi
fervi mei
mei: Qponiam, utedoftus fum
fiahte coi^htuta inter canmeet Conciliorum immixab eo qui 1mifit
—2____
me,
. Domino ftmagiftro meo
cum omnia in
fe mpt
uno corpore compaginari mm
ta , ctmt
no» Jefu Chrifto, dies.mortis mexinftat^ Clemen‘' peffint.
poffint. Qtod Nicolaus confirmat Gelafii Pap®Btem
PapxBtem hunc Epifeopum vobis ordino, cui feti me®
me«
detutifionC'* cujus hxc funt verba : Decretalet &· praedicationis & doftrin® cathedram · trado : • Coat-TU.
fttUi,·, qttJt Beatiffimi Papu interfis temporibus Qjii mihi ab initio' ufque in finem comes in
dr urbe
pro dMrforum Patrum confulta- omnibus fisit, & per hoc veritatem totius me®
, tione dederunt, venerabiliter fufeipiendar decerni·
prxdicationis agnovit : Qjii in omnibus tentaΛ mus. Hic Gelafii locus a Nicolao, & Hincma- tionibus meis lodus extitit , fideliter perfever
rans : Quem pr® cereris expertus fum Deum .,*^*"**·
ro trahitur in partes. Sane fi commentiti® non
colentem, hominesditigentem, caftum, difeen- *■
*'
effent epiftola: veterum Pontificum, Gelafius Ni­
colai cauffam juvaret, potius quam Hincmari. di ftudiis deditum, febrium, benignum, juftum,
Sed aliud Hincmari argumentum invidum re­
patientem, & feientem ferre nonnullorum ( etiam
manet, nempe canonibus pofterioribus, deroga­
ex his qui in verbo Dei inftituuntur ) injurias.
tum fuiffe prifeis illis decretalibus, etfi ver® fo­ * Propter quod ipfi trado a Domino .mihi tra­
rent ; quarum ratio habenda non fit in iis cA ditam poteftatem ligandi & felvendi ; ut de om­
pi tibiis , qu® codici canonum ad vetiantur . In nibus quibufeumque decreverit in terris, hoedeceteris enim articulis Galli® Epifeopi tcftimo- . cretum
... fit
_________
_ . Ligabit
___
-,______
& in ctelis
enim
quodr—
oporniis harum epiftolarum utebantur, ut arte di-C(Ct ligari, & felvet quod expedit folvi, tamquam
xi ; quod illis Nicolaus objiciebat .* Cum ipfi, qui ad liquidum Ecdefue regulam noverit. Ip- ««· <“*»·>■
inquit, /fe intentioni fee fnffr^ari confpiciunt,
fum ergo
audite,< fcientes quia
quicumquecon
w»
a
»
».
ia*
illis indifferenter utuntur.
' ~
*”
tnftaverit doftorem
veritatis, peccat in Chriftum
, ft» » Fyia- ».
& Patrem omnium exacerbat Deum, propter
«EPISTOLÆ · CLEMENTIS PAPÆI. qnod & vita carebit . Ipfum autem qui prxeft*^
tant epiftola
ceteris, oportet medici, vicem agere, fit non fe­
Λ EPISTOLA I. AD JACOBUM
B« Belln.
re befti® furort commoveri. Hxc eo dicente ,
Part P«t »1 »ιίqo« traduit
ego procidens ad pedes ejus , rogabam , cxcuFRATREM
DOMINI.
Catholici» κfans me , & declinaos honorem cathedr® , vel
multi»
poteftatem . At ille refpondens : Pro hoc , in­
c Rxfino b Torino Aqutlejenfi interprete.
Domitu bu· inipefti fam ■
quit, ne me rogaveris. Hoc 'enim fieri ftatutura
b Vide prat. Narrat Clerueni quomoJo S. Petri»» ft inritum fuccef·
eft mihi, & eo magis, quod excufas: quia hzc
• a rwop
for«tu tuum elegit. Λ omni» precept» «b
cathedra eum qui cupiliteam, & audaâer erpeGm4«miuui
eodem flbl tradKa explicat,
ubt an hancei «
r
tit
fei ornatum moribus & in
... , non requirit , fed
<e ohm intciverbis eruditum. Quod fi effet alius melior, fi
/
prxitain ai- Clemens Jacobo fratri Domini , & Epifcopo
«drtart.
fcoporum regenti Htbr.torum fan&am B&lefiam quis mihi
·» · alius
.·
.·
..»··«■ ,
adjutor
tam fedulus
adftitiflet
Hierofohmis, fed & omnr> Erclefias, qua ubi·
li quis tam plene doftrinx me® rationem cepifone Dei providentia fundat* funt, cum Pref·
fet, fed & Ecclefiafticas difpofitiones a metam
plene didiciffet , habens alium talem , non te
prient & Diacombui , i? ceterit omni bur fra·
cogerem opus bonum fufeipere nolentem . Su­
tribus, Pax libi fit (emper.
perfluum eft ergo alium quxrere, cum primitias
c Videepu '\Τθτ0Μ * t,^>* ^ac,° » Domine , quia Simon
eorum qui ex gentibus per me falvantur, & pnetomen hifto- JlN r PcttUS, qUI VC1® fidei ΓΠβΓΗΟ , & intecipue hujus urbis , te primum obtulerim Deo .
»* C*r,â.ræ prxdicationis obtentu, fundamentum efle Sed & illud intuere , quia fi periculum peccati
brum deteftn Ecclefix definitus eft, «pia de caula etiam Dotimens, fufeipere refugis Ecclefi® gubernacula ;
« miui ore divino cognominatus eft Petrus , qui
certus efto, quia amplius peccas, qui populum
• nno ttft-or........
...... afuit primitix eleftionis Domini, Apoftolortim
Dei velut in fiuftibus pofitum & periclitantem,
f>«
’4 HadrM.ii
T«m»bi Gr< primus, cui & primo Deus Pater Filium reve- cum juvare poliis, fubterfegis ; tui tantummo­
ce ednutn ,
lavit
’
cu
’
&
Chriftus
comps,
tenter
beatitudinem
do habens confidcrationem r &i>un quod in com­
Latsfie redJt
«m
7 ΐό.ζϋί. contulit, qui & vocatus eft & eledus , & con-E mune omnibus expedit, providens . Sed certus v.<k<»»poi«
mo Periouio viva Domini & comes effedus
tamquam bo­ efto, quod neccffe eft te fufeipere omne pericuO-B.
nus & probatiilimus difcipulus , qui oblcurio- lum, quia nec ego pro falute omnium ab obfe*· m*rt«nΓ*
rem mundi plagam Occidentis ( veîut omnium crando ccffabo. Quanto ergo mihi citius acquie­
potentior) illuminare præceptus eft , quique & veris , tanto me citius laboris & triftitix mex
integre potuit implere præccptum Sed quouf-· inœrore relevabis. Novi etiam hoc, o Clemens,
que fermonem protraho, refugiens indicare quod
quod tibd txdia & moleftias, pericula etiam &
trifte eft , quod quidem neccffe eft , licet tar­
opprobria ineruditi vulgi indocilifque conciliem ;
de, proferre? Hic denique ipfe Petrus, qui pro
qux tu tamen feio quod conftanter & fortiter
fe• Seeuente» varjjntfr etlio»»», notdshjue lappcdiurii Huduina», qui non hn Clementi» Fpiftoht tantum, ied etiam reliqua» Irtdonaite ColleAior.it <u. u*. u emn Mi. Rihl Kiibe.-r oollegn Fanf. Six. lelu ; tn quo liuiu· epifto!» kie thulm hebetur*
initat Iffjt·* htantif aA jial-w two»
. Dccft «utetn Ttivtts, icÛc.
» Ivo in DocicuJ. ili» j.hoa» 47.

93

Π P I S T O L A

j.

,4

feres , refpidëns ad illam fpem., que tibi apud Λ labes, occafione accepta, tamquam venenum pc£ ·
n-.~ pobeniMBpncpan
Deum
-‘——'atcoronam . Sed & illud fimum ferpat in votus, cavere^fle antevenire necupio, tcmecum jufta ratione pcrfpiccrc, quan­
cellarium eft, ne quod mvobis adulterii occul­
do fiiaxime opera tua indigetChriftus, nunc cum
tum h coakfcat incendium. Et qpid in omnibus k uW»
inimicus adverfus feonfiun eius commovet bel­
peccatis adulterio gravius ? Secundum namque in
lum, an foturo in tempore, quando jamChri- panis obtinet loçum, quoniam quidem prunum Q.»ati»oe»iftua poft virtoriam triumphabit, nec ultra ullius illi habent, qui aberrant a Deo, etiam fi fo- JJ·;,
open indigebit ? Quis non etiam parvi fenfus brie vixerint. Propter quod vos o Presbyteri , ι,ο.ιΧν
intellegat, quod iftud eft tempus, in quo ope­
Ecdefiam excolite, & 1 ordinate fponfem Chri- * ·*>"·«·
ram tuam Cbrilhm «equirit? Tota igitur mente ili ad pudicitiam · Sponfiun autem dico, omnem,
injrafimti neceifute probe operam tuam , Ac Éccleuîe congregationem : que fi pudici inventa
auxilium in pneliis exhibe regi optimo , remu- fuerit a fponfo luo , ingentibus ab eo donis &
• recepa- nerationes magnificas poft virtoriam · redditu- muneribus honorabitur : & vos, vehit miniftri
m i»cMro, Libenter ergo fufeipe Epifcopatus officium,
iponfit, & amici fponfi, ingenti gaudio fle laeti­
-----------:— quod
Ecdefiafticas difpofitiones
a tia
eo
maxime,
,
*
__ .___________
perfruemini._________
Sivero ironia
_________
hoc__________
reperta fuejne probabiliter didicifti , ut talus eorum , qui B rit commaculata peccatis t ipfe quidem, tamquam
per nos confugerunt
e.
ad
--1 Deum, nequaquam
1“*™ **·
va­
indigna, * non tradetur regaubus thoris . Vos * «»«»■<!»cillet. Verumtamen & breviter fe de ipfius
** ' di'
autem poenas dabitis, fi forte per veftram jregli-JJJ,"
fpenfationis ordine coram omnibus commonere gentiam vel defidiam obrepferit contagio leva
s Λ·*!·
nCceffarium b juco,
peccati. Idcirco ante omnia (bbrietatis & pudi­
,, ,.., t» Te quidem oportet irreprehenfibiliter vivere , citiae folidtudinem gerite. Vaide enim apud Deum
<iu>4«b.
fl; fummo ftudio niti, ut omnes vite hujus oc
oc-­
grave crimen ducitur fornicatio , cufua fpecies
cupationes abjicias, ne fidejuflbr exiftas, ne iad* font quidem plures, ficut vobis & ipfe Clemens
vocatus litium fias , neve id ulla aliqua occupa­
diligenter exponet. Verum tamen prim* fpecies Prim» ip<
tione prorius inveniaris mundialis negotii occaadulterii éft, virum propria uxore fohunmodo «**»·*·»*«»
χ
fiqpr perplexus . Neque enini judicem aut co__________________
—r—
non
effe contentum,
, ________________
& mulierem non«·proprio
gnitorrm fectilarium negotiorum hodie tcordi- tantum fervare fe viro. Si ergo callus fuerit quis,
e<i<«ftbrenare vult Chriftus, « uti ne prefocatusprefen- poteft Ac humanus Ac mifericors fieri, per quod
voad» » c. tl5UJ hominum curis, non poflts verbo Dei vafle ipfe eternam a Deo mifericordiam confequacare , Ac fecundum veritatis regulam fecernere tur. Sane ficut adulterii venenfiii.
in cunftis malis
bonos a malis . Ifta namque opera , que tibiCpernicioius
eft, ita-amor fratemu.
2.____
'____to­
.
Emus Ac
caritas
minus congruere fuper ius ex pofuimus, exhibeant C„
_ faftigium tenet
_____ . "
’
tius boni
Et ideo
diligite omfibi invicem difeentes, id eft , laid ; Ac te ne- ne&.fratres
fle cum
cun religione ac miferifratres veitros , &
mo occupet ab his (ludiis, per qux falus om- cordia refpicite ad omnes,. k Orphanis exhibete * Cocftu
nibus datur.
’volmetipfôs
.parentes. Viduis virorum curam im-rv’
S‘
Sicut enim tibi impietatis crimen eft , neglependite*, cum omni caftitate, queneceflbria funt
rtis verbi Dei (ludiis, folicitudinesfufcipere fae’ Juniores tamen viduas nuptiis copu­
praebentes.
culares : ita fle unicuique laicoium peccatum eft,
late. His qui ignorant artificia, exquirite honenifi invicem fibi etiam in his qua ad communis
ftas aliquas occafiones , quibus vidum neceflavite ufum pertinent, operam fideliter dederint. num quarant : artificibus vero operam provide­
« ahii qui. Te vero fecurum facere a ex his , quibus non
te , debi’ ons mifericordiam facite . Scio autem
debes vacare , omnes communirer elaborent .
hoc omnia farturos ,vos , fi caritatem pra cete­
odet
Quod fi forte a femetipfis hoc laici non intelris & ante omnia iff reftro corde figatis . Cu­
,
ligunt, per Diaconos edocendi funt , ut tibi fojus caritatis, & recipiende, fle habendae, maxi­
lius Ecdefia folicirudines derelinquant ; quo ipmum erit fomentum ; fi frequenter inter vofinetfam, ut dignum eft, difpenfare (ufficias, fle ve-Dipfos
1
communem cibum vernum menlamque fa­
ritatis verbo abundantiùs fle ftudiofius defervire. ciatis, fle inquantum unufqui/que provalet, cre­
Si cnim mnndialibus curis fueris occupatus ; fle brius panes ac fales fiios cum fratribus fuis tu
teipfum deripies , fle eos qui te audiunt . Non
mat . Per hac enim praecipue caritas compeaenim poteris , qua ad falutem pertinent, ple­
tur, & caufa totius boni in hujnfiriodi commu­
nius fingulis quibufquc diilinguere . Et ex eo nione confiftit Ubi autem pax Ac bonitaf, ibi
fiet , ut £c tu tamquam qui non docueris qua fle falus. Propter quod communes facite cibos ve• deponarii aj falutem hominum pertinent * puniaris, fle diftros cum his qui fecundum Depm fratres funt,
fcipuli per ignorantiam pereant.
quia per hoc temporalia officia , pacis Ac cari­
Idcirco tu quidem ad hoc fokim vacato , ut tatis frudibus gaudia sstema merebimini. MulIdeal in epi·
flol* Evtrifti
'opportûne fle ime intermiflione doceas verbum to autem folicitius efurientes reficite, Ac fitienti- s
-Papa. 1» De­
Dei, per quod falutemconfequi poftint . Illive- bus potum date , nudis veftimentum ; agros viere·.
Ivo lib. j.
ro cum tanta reverentia tua verba fufe i piant , filate, fle eos qui in cararc funt , prout poflitamquam qui fciant legatum te & praconem ef- bile eft, juvate : peregrinos fatis prompte m dofe veritatis,
».
,ν....».», fle quodeumquefuper
x„rv. terramligave.v........6-..- _mibus veftris fufeipite. Et ne omnia nunc finris
i ' ,, effe
" ligatum Ac in ccelo : Ac quodeumque fbl-E gulatim dicam, omne bonum ipfa per fe ( fi in
ibi efle folvendum . y vobis fuerit) caritas vos facere docebit, ficut Ac
veris luper terrami , etiam
<
Quoniam quidem &
* *tu , ut‘ dixi
’’’ , qua oportet
■“* , e contrario cos qui a falute alieni funt, pmne
ligabis, fle 'qua expedit, folves . Et ad te qui­ malum facere odium docet.
dem qui praes, ifta fint monita, fle his fimilia.
Si qui ex fratribus negotia habent inter fe - (i.quaft. i
Si «IM eft
CCoaftlV.io.
'preibyteros vero fint ifta: Ante omnia, rut
apud cognitores foculi non judicentur : fed apud
pudicitia findentes , adolefcentes nuptiis jun­
Presbyteros Ecciefue , quidquid illud eft , diri­
gant , quo calorem ferventis «tatis conjugali le­
matur : & omni modo obediant flaturis eorum.
ge pneveniant . Sed ne in provcrtiotibus quidem Super omnia autem avaritiam fiigite -, quo homi­
curam habere hujufcemodi negligant, quia in
nes occafione prxfentis lucri ab sternis feparat
\ι
mullis , etiam cum fenuerit corpus , concubonis . Pondera, menfuras, flateras, pro locis
aNtcTiw pifeentia viget » Ne forte ergo fornicat·- nia ■ quibufquc xquifluna cuftodite : depofita fideliter
.
rc-

mia

CLEMENTIS

I.

,

,9ί

omnia, & ftqua fimtflmiliahis, A
Verumtamen illud eft quod pne ceterisabomreftituite. Q^bc
ita demum foliciiite & diligenter implebitis, fifu- nifiua vobis cupio in commune fervari , ut con___ ______
sum fine intermiffione in yeftro cordiam teneatis > per * quod folum poteftis por- c^uan iohjr.
turum
Dei_ judicium
corde volvatis . Qgis enim peccare poterit, fi
tum quietis intrare ,&civitatem fiunmi regis (que
X·______________
«--■ fitos r-»-.
i· habitare. 11 Similis namque eft
Temper
'ante oculos'
Dei judicium ponat ■»? .*
Quod in fine mundi certum eft agitandum, ut natus omnis Ecdefic magne navi, qu$ per untandem qui bene in hac vita egerunt, conto* dofum pelagus diverts e locis & regionibus vi- f«^a« colu­
quantur bona repofita; peccatores autem utcon- ros portat, ad unam potentis regni urbem pro-,jo
' fequantur pyxparatas & reconditas pcenas , de perare cupientes . Sit- ergo navis hujus Domi-,
quibus ita futurum dubitare omnino non poffu- nus 4, inie Omnipotens Deus, gubernator vero e 4Α.*θο4ΐ
fit Chriftus. Tum deinde proretae officium Ερί-ίΓ*/
mus. Si quidem h«c omnia ita efle ventura ve­
rus nobis propheta przdixit. Unde & vos, qui
fcopuj impleat, Presbyteri nautarum , Diaconi
eftis veri propheta: difcipuli, abjicite a cordibus
difpenfatontm locum teneant : hi qui catechi- ”
veftris ante omnia difcordias& animorum diflen- - rant, nautologis conferantur : epibatis autem ,
fionés, ex quibus omne malum opus procfedit,
totius fraternitatis multitudo fimtfis fit : ipfum
& benignitatem ac fimplicitatem tota mente fer- B quoque mare hic mundus habeatur : - ventorum
*«· 4· vate. Quod fi forte alicujus cor vel livor, vel invero varietates & .turbinum , diverfis tentatiofidelitas, vel aliquod malum ex his qua: fuperius
nibus conferantur : periecutioues , tribulatio*
memoravimus , latenter irrepferit ; non erubcnes , & pericula , fluâibus exaequentur . Ter­
fcat, qui animx fux curam gerit, confiteri hxc reni vero fpiritus , qui vel de torrentibus ,
huic qui prxeft, ut ab ipfo per verbum Dei&
vel de convallibus fpirant, pfeudoprophetarum
confilium ialubre curetur, quo poflit integra fi­
& (eductorum , (eu pravx dodrinx verba * du- « v<x«»i»r.
de & operibus bonis pcenas xtemi ignis effuge­ cantur : promontoria vero & loca confragofa ,
hi qui in poteftatibus Grculi funt judices, & pe­
re, & ad perpetiue vitx prxmia pervenire.
Diftinfl. »»·
Diaconi vero Ecclefix^ tamquam ■ oculi fint
ricula minantur & mortes. ” Dithalafla veroloDiiconi EcEpifcopi
ca,....
qwe duplicibus unde fallacis sflibus verbeclefir.
.
. oberrantes, & circumluftrantes cum ve• Conrt ii ♦».recundia adus totius Ecclefix , & perfemtantej
rantur, dubiis mente, & de repromiflionum ve
diligentius, fi quem videant vicinum fieri prxeiritate nutantibus conferantur , atque his qui ir­
rationabili fidem no ram ratione difeutiunt. Hypitio, & proximum efle peccato, ut referant hxc
pocrifs
autem_______
& duiofi,, t
piratis
ad Epifcopum , & commoneri ab eo poflit is
,___________
____ fimiles habeanqui in prxeipitium lapfurus eft, uti revocetur , C tur. Jam vero rapidus vortex, & prtarea chary& non corruat in peccatum. * Negligentiores
bdis, /v
Mi«
& laxis
lavic illita nanit-aoi*.
naufragia, ac mortifere
mortifer® fubmerfiones , quid aliquid aliud xftiraanda funt ,
quoque , & cos qui rarius ad audiendum ver­
bum Dei accedunt, nec folicite ad Epifcopi tra- Î|uam peccata ? Reftat igitur, ut hxc navis cur·
u proipero tuia poflit portum defideratz urbis
ftatum conveniunt, ipfi commoneant & horten­
tur. Si enim aflidui fuit ad audiendum, non fointrare, ita Deo precem fundere navigantes , ut
lum vitat xtcrnx ex falubri commonitione capiunt mereantur audiri . Audiri autem a Deo ita de- .
mum merebitur quis , fi orationes * ipfie bonis φΓ,Μ·
lucra verum & quxeumque illae funt triftitix vel
mœrores, * quæ ex prxientis vitat neceflitatibus
moribus & bonis operibus adjuventur. Sed an­
te omnia cnin quiete. & filentio , epibatz ( id
& cladibus temporum veniunt, ’ quæquc malo­
rum Termonibus in corde fuo velut jacula defi­ eft , laici) in fuis imufquifque refideant locis ,
xa circumferunt, abjiciuntur omnia praedicatio­
ne fotte per inquietudinem, & inconditos inune veritatis, * «St vitae xternar do&rina, & eru­
tilefque difeurfus, fi paflim vagari coeperint, vel '
ditione purgata. Alioquin fi multotemporeauab officio fuo nautas impediant, vel in alterum
b mcuin. vi.di
tuin fubtrahànt
unum
minianam a
α verbo
vuiuv Dei,
ι-,νι, &
«. remaneant
rciiiaiic<uii 6larus per inquietudinem eorum navis prefla deCiorum , Ac. in
. s cultu vitiorum, fine dubio * fpinis erunt ac θ mergatur . Nautologi de f mercedibus commo-f ■1«ri‘h···
* Deuir.
,
auferant, fpi-Tentibus occupati. Et
” quid
·’ aliud, nifi
"" ad ignem
neant: & nihil omnirib quod ad diligentiam vel
·"»<■
tajjs hrc terra prxparabitur ? De his ergo , ut
ad difciplinam pertinet, diaconi negligant. Prcfbyteri, velut nautx aptent fingula ad inftrmftiodiximus, * Diaconis cura fit. Sed & eos qui fe­
nem navis diligenter , & inftruant qux in fuo
cundum carnem argrorant , folicite perquirant,
tempore requirenda funt . Epifeopus tamquam
&. plebi ( fi forte ’ plebs ignorat ) indicent de his,
proreta , vigilanter & folicite gubernatoris ver­
ut & ipfi vifitent eos , & qux nece.Tari a funt ,
praebeant eis cum conlcientia^cjus qui prareft .
ba cuftodiat Chrifti. Salvator Dominus guber­
*’ D.‘* Quod tamen etiam fi clam fecerint, non peccanator Ecclefix fux r diligatur ab omnibus , &
<om e, eh« |,unt ,
peregrinis , fimiliter Epiicopo
ipfius folins praeceptis, ac juffis credat &obediat
fuggerant, refovendis :& cetera his fimilia, qux omnis Ecclelia . Deo quoque indefinenter fupplicetur a cunftis de profperiiate ventorum , ut
ad cultum Ecclefix &difciplinam ejus pertinent,
navigantes omnem tribulationem & omne peri­
Diaconis * curx fini. Qui catechizant , id eft,
qui verbo inftruunt incipientes, primo oporlet, culum iuperent, tamquam mare profundum tnunut ipfi inftruili fint: de anima enim
uiiiii agitur
a5uui ho.iv-_di iflius & vira:,humana: pelagus navigantes, in
& inftruit E· quo efuriendum iit&fitiendum, nuditatem quo­
’
minum . Et oportet cum qm <docet
‘
que ferendam , morbos’etiam corporis & aegri­
animas rudes , efle ralem , ut pro ingenio ditudines tolerandas J Infiiper & hominum infidiis
fcentium femetipfum poflit aptare, & verbi or­
ac dolo faepe laborandum, quippe qui difpergendinem pro audientis capacitate dirigere . Debet
ergo iple ♦ prxeipue apprime efle eruditus&do- dos le nonnunquam noverint, led aliquando etiam
dus, irreprehcniibilis , maturus, impavidus , ficongregandos, vomitus quoque & fugillationes fecut ipfi probabilis fore Clementem hunc poft
rendas, aun ex confufione peccatorum, & rejeme . Multum eft aurem , fi ego nunc de finâione criminum, velut male congregati in vifcegulis, qux unuiqmlque habere debeat, profequar. ribus fellis , jafiura facienda eft , fic abjicienda
pror■ MS.
•>ta
tbeft vol

, Ά ii» irirrtt
i MS
, tt es ittewtiori minu
.
j MS ,«^.»<«91·» firnwtiiu fuit.
cr.,
, MS. « «./>.
4 MS.
, e» MS. dele plih
, MS. «■.« fit.
10 Rcdvsdat vox inhiare, nec ie^icui in MS.
n leo in Decict. p*rt ; c. v.
1» MS.

4 MS.
in MS.

97

E P I S T O L A

$8

I.

prorfus c corde tundis intrinfecusauie latet am·-A fuerit his quibus ipfe amicus non ef 1, & locutus
nrudopeccati, fi qua forte exdefiaeriis iniquis, fuerit his quibus ipfe non loquitur) unus eft &
relut ex cibis noxiis, congregata eft. Qjumuti- ipfe ex illis qui exterminare volunt. Ecole 1 ia m
que cum evomuerit quis & abjecerit ; ingénus
Dei : & cum corpore vobifeum effe videatur ,
aegritudinis liberabitur morbo, fi1 tamen poftvo- mente
— &
·—
animo contra vos eft . ”Et eft nmlto
mitum, qoaad fanitatem pertinent, fumat. Ve. nequior hoftis hic, quam illi qui foris funt, Ac
• EiuUa. ntmtamen · fdtote eundi, quod fupra omnes vos
evidenter inimici funt. Hic enim per amicitia­
<r *
laboret Epifeopus : quia unuiquiique veftrum futim
rum fpeciem, que f inimici funt, gerit, AEc- f ·»«■“·
proprium fert laborem , illa vero & fuum & fin- defiam difpergit ac vailat. s Et cum hscdixif- ( exa P«
gulonun. Propter quod, o Clemens, tamquam fer, in medio coram omnibus manus mihi im-“‘»'4U
qui omnibus praceffe te noveris, fingulos (prout
pofuit, Ac in cathedra fqa , ingenti verecundia
potueris) juva, & fingulos televa, qui & Ungu­ fatigatum, federe me compulit » Cumque fedii
lorum onus & folicitudinem portas. Unde & ego fem, hse ad me rurfum loquutus eft : Dcprtenunc hanc tibi injungens
difpenfimonem
, fck> cor te, oClemens, coram omnibus quiprslcn. „
.
quia accipio gratiam magis , quam prsfto . Sed. tes funt, ut pofteaquam (finit * naturae debiefto confidens Ac fortiter ferens; certus quia la-d tum eft) vits praetentis finem fecero, M Jacobo h ν«·ο·ι·
boris tui meritum recipies, aim ad portum quie­
fratri Domini , deferipta breviter , vel qur ad
tis incolumem hanc provexeris navem. Ibi mer­
initium fidei tus fpedant, vel etiam quos ante
<n,·
cedes Ac premia pro omnium falute fufeipies , fidem animos gefleris , fed Ac qualiter mihi ab
Tii hic pro omnium Incolumitate vigilaveris. Ita­ initio ufque ad finem comes inneris Ac aduum
que fi te multi e fratribus propter rigorem jufti- fueris, qusque per fingulascivitates (me difpu-»«>.·'<·■·<·>·>ttas odio habuerint, c.xhoc quidem non hederis, tante) folicitus auditor exceperis, quique in prs-,f| 4,7
fed ex hujufcemodi odiis amor tibi conciliabi­ dicationibus meis vel verborum luerit ordo vel
tur Dei. Et ideo fatage magis & refuge, ne lau­ aduum ; fed qui me finis in hac urbe repererit,
deris ab iniquis, Ac ne a peflime agentibus dili­
ficut dixi, omnia, quam potes , breviter comgaris ; fed potius propter * zjuftam difpenfatio- Îrehenfa , ad ipfum tc deftinare non pigeat .
nem, & equiffimam regulam difciplime, aChrilec verearis , ne forte multum dc meo exitu
S’
Collaudari merearis. b Hatc cum dixiffet, & contriftandus fit, cum id me pro pietate fufti«'p «ufimilia quam plurima, rurfiim reipiciensad
nere non ambigat. Erit autem ev grande fblapopulum, dixit : Sed & vos cariflimi fratres &
tium, fi didicerit, quod poft mc^ion imperitus
confervi mei , huic qui pwefidet vobis ad veri-’Cvir aliquis, aut indodus, atque ignorans divini
n- irifie ·
tatem docendam, iû omnibus obedite ; fcientes
verbi* myfterium, Ac Ecdefiaftici ordinis difei.
ita *
quod fi quis hunc contriftaverit, Chriftum, qui
plinam, vel doftrins regulam neteiens, fufeepe- c. UI.
ci docerfdi credidit cathedram, non recipit . Et
rit cathedram meam : icit enim , quia fi indoqui Chriftum non fufeeperit, nec Deum Patrem ftus Ac infeius officium dôâoris accipiat , fine
fufcepiOe judicabitur , & ideo nec ipfe fufeipiedubio difcipuli & auditores ignorantia: tenebris
tur in regno coriorum . Propter quod fatagite
* obvoluti, in interitum demergentur. Unde &
ad omnem colledam & congregationem femper ego, mi domine Jacobe , cum hsc ab eo prxconvenire, fit non velut négligentes & defides cepyi fufeeperim, necefle habui implere quod jufa judice Chrifto condemnemini. Convenientes
lerat, indicans tibi Ac de his ipfis, fimul Ac de
vero femper ad Clementem , date omnes ope­
illis breviter comprehendens , qus per fingulas
ram pro ipfo (entire, & fummo ftudio favorem quafque urbes digrediens , aut in prrdicationis
* d,Ffnd€r‘ · veftrum erga ipfum c oftendere ; fcientes qui i iermone protulerit ; aut in geftorum virtute per­
propter fingulos veftrum, ipfi magis foli 1 infe- fecerit ; quamvis tibi de his plurima jam Ac pleftus eft inimicus , & in ipfum maiora fufeitat nitis ante deferipta, ipfojubente, tranfmiferim,
Djub eo ipfo titulo , quem ipfe prsrcepit affigi ;
bella.
’»/«·
Oportet ergo vos fummo ftudio niti, ut om­ ‘id eft, Clemdntis itinerarium 1 non prardi- ‘
«donis Petri. k
.
TC.K.·
ni erga illum vinculo ardoris innexi, pleniffimo

erga eum inhaereatis affe&u . Sed & vos quoque
Sed & nunc exponere jamquse prsecepit, do- » «
mil unanimes in omni concordia perdurate, quo mino opem ferente, incipiam: Panitemmi, in·^1^**,**
facilius etiam illi obedirft omnes pari & conien- quit, Ô" vertm »gite faniitntiam. Oignes ergo u iunt vu*
fu Ac unanimitate poflkis . Propter quod & vos
homines , qui chriftiano ceniêntur vôcabulo ,
;
falutém confequi , & ille poffit , obtemperanti­ Patrem Ac Filium Ac Spiritum fanftum , unum
u:
bus fibi vobis , promptius impofiti oneris ponDeiim Ac dominum veraciter credere & confi- »u«ur.
dCojK.v». du$ evehere. * Quasdam etiam ex vobis ipfis in- teri , cumque tota mente Ac toto corde Ac tod*- telligere debetis, fi qua funt , quae ipfe propter
ta virtute diligere, Ac proximos fups tamquam«mutiaaotii.
fiina.ÿj.Ecia inficuas hominum malorum non poteft evtden- femetipfos, docibilefquc effe ufque ad perfeclam ·**" ·■ Λ
doârinam ad hsc perficienda, (ummopere opor- i.m "nXi
AmcI«*p*p* x*us
m*n^c^‘us proloqui . Verbi gratia :
ca^u· mitium * Si inimicus eft alicui pro adibus fuis, vos notet. Fides enim Ac diledio, totius bonitatis eft chnftm*.
eft ; B«nedi-jjte expe&ue,
utipfe vobis dicat: Cum illono- fundamentum. Sine hde
fide autem placere
‘
“
are, utiple
Deo
ne] Velini.i
lite amici effe; fed prudenterobfervare debetis,Emo poterit. 1 Chrifto itaque refurgente ,
„
'
·;. t obfecun■'
'
---'
frendente in cerium, ngiffb fando Spiritu, col-bèiumc. rüfbiui Pip> , Ac voluntati ejus abfque commonitione <
iTvJh"w»- ‘kf*»
*vertcre vos ab eo cui ipfum fentitis
‘i * data Apoftolis (cientia linguarum, adhuc in uno ΐ“· lev­
ibus ipfe non pofiti, fymbolum, quod fidelis nunc tenet Ec-*c‘ri’ *“m
ccpu·.
adverfum: fed nec loqui his , quibus
« * f"o,t M i ^ωίαΓ * uC unufsu*f<lue
*n CUilpa
L eft, dum clefia , unufquifque quod fenfit dicendo , con­
c"C*na ,, cupit omnium veftrumamicitias reparare, fefti- diderunt, ut difeedentes ab invicem , hanc re­
nct citius reconciliari ei , qui omnibus prseeft, gulam per omnes gentes praedicarent . Summam
Ac per hoc redeat ad falutem, cum ob^lire coe­ .ergo totius fidei catholics recenfentes , in qua
perit monitu praefidentis . Si vero quis amicus & integritas credulitatis oftenditur , Ac unius
G
Dei
Ctitcil· Ginerel. Tom.1.
• M$. jtr/bk ΰ/fttfnitv».
« ieftfiet Mmitei.
j MS. «•«r/ew.
4 MS.
i Reluit* («M<Rtia non .citat in MS. uftro addita ab ihq·® interpolator·.

f MS. imbuti,

r. - -

99

C L E M E N T I S

I.

100

*

Dei omnipotentis ( ideft, fanftr Trinitatis ) x- A inandaium non eft , quod majus eft omnibu*
Îualitas declaratur , & myfterium incarnationis holocautomatibus & facrificiis. Unde fic»in ve*
,
'ilii Dei, qui pro ialute humant generis aPa- teri teftamento feriptum habetur. Quod tibi fie-ttlu 4
ue de certo> delcendens
________ , de Vjrgiue naici di- ri non vu, alteri ne Je-ceurst. Et Dominus ^ir : &···* ’■
• 4«<>v«
gnatus eft, *' quoquo ordine. vel quando mor­
Omnia quacumque vultis Uf^faiUnt vobis homi­
tem pertulerit , quomodo fcpnltus lurrexent , nes y dS vos fuite fmttliter illis/ h Quibus utrif- * $
& in carne iph crclos afeenderit , ad dextram­ que mandatis, per unum rntflitia cumpefcitur ,x Mo" *'
que pams coutedeiit , judex venturus fic , ac & per aliud benignitas propagatur , ut ne ma­
qualiter remitfionem peccatorum facro baptif- lum quis inferat , fed bonum impendat . Pri­
b ,,Γ,γΐβίοmate renatis contulerit, & b refurre&onemhu­
mum , ut caveat laedere ; fecundum ut norit
mani generis in eadem came in vitam «ternam bonum pneftare . Si enim fratrem quem vides , ■ Jm». ♦
t s Auj futunun, fic docuerunt. ‘ Symbolum enimGrxdiligis ; Deum, quem non vides, quomodo pe­
f*,m. :ΐί· 'te_
i
____ n_ i:_:________ a t?. i__
tes diligere ? Sic ergo nos decet exercere curam
Tiinp R“< tB ce , Latine collatio dicitur . d Ec hoc prxdi&i
fandi Apoftoli inter fe per Spiritum landutn noftram , ut non dimittamus curam veftram :
fymb
falubriter (ut diftnm eft) · condiderunt . Di­
& fic diligere nos , ne negligatur dileftio proI S ΙΛ4 H·
citur & indicium, quod per hoc. qui*re<Secre ffximi : quia 1 Dei dileftio morti comparateur
diderit, indicatur. Ergo eundis credentibus qua
dicente lapientia ; Valida
Vahda efi diietfio
dileblio ut mors : feat j
continentur ia przfato fymbolo , falus anima
idcirco quia ficut mors violenter feparat ani­
rum & vita perpetua bonis actibus pnrparatur
mam a corpore , ita diledio Dei feparat ani­
'f Et quod in pr'mordio ejuidem fvmboli pris
mam violenter a mundano & carnali amore .
ponitur , Credo in Deum Pa»rc«n omnipotent' gai enim y dominus inquit, diligit me, manda- ?·*** '<
tetn ; praeclarum fidei teftimonium & fundamen-^ ta mea
—- fervahit
f-—L ' . Nam
M-~ qui
— ■'· Dei
ΤΛ-·praecepta
---------- - con
—­
turn in prima fronte monftrarur , quia lalvus temnit, Deum non diligit. Unde fcriptumeft:
·«■ effe poterit , qui recte crediderit . Credere enim Halite putare quod maneatis in dileliione mea ,
’
oportet accedentem ad Deum: quoniam corde cre­ fi non- fervaver-.tis pratepta mea . Neque enim
ditur ad jufiiti.nn, & oreconfejfio fit ad falutem.
regem diligimus , fi Odio leges ejus habemus
Unde ait propheta: Credidi , propter quod locu­ Neque enim ex toto corde poterit ille Deum
tui fan . Et illud , Jufius ex fiif vivit · Et , diligere, qui nolcitur in proximi “corruere dibifi credideritis y non intelligetis s Ergo in re- le&ione : quia per ddedionem proximi perve,f bus humanis nullum opus incipitur , nifi labor nitur ad caritatem Chrifti , quoniam , ut prx- Altlti
omnis ad effectum venire crcdatuf . Unde ere-C libatum eft , in his duobus praeceptis tota lex
dendum eft in Demn , a quo tam praeiens vi- pendet & prophetx Docibiles ergo , qui perfe­
ra , quam tutura tribuatur. Deus'autem appel
Λ- dofii
J-a;non
- · -Jfunt
1------------------------''
—
dc
ad haec peragenda
, oportet
latio eft lubiiantix lempiternx, five timoris di­
omnes effe, fic utJpfi dodi fint , fic alios pru­
vini. Igitur Deus fine principio, fine fine, fim- denter inii mere , fic perfere pofftnf docere ,
plex , incorporeus , & incomprehenfibilis . Pa­
luxta Danielem prophetam , qui ait : Populut
trem autem cum audis , agnofee quod habeat
autem fciens Depm fuumy obtinebit fy faciet y &
filium veraciter genitum ncut poffeffor dicitur, dolii in populo docebunt plurimos . Omnes doci­
qu: aliquid-polfidct : & dominus, qui habet cui
biles, ut jam didum eft, qui dodi “funt, effe n aon.
dm-ninefllr. Deus ergo pater, fecreti facramenoportet : fed facerdotes dodiores ceteris popu­
.i vocabulum eft, cujus vere filius eftverbum,
lis , neceffe fore docebat 1 Chriftus dicens ;-v»rs.>r.
dc 1’pecuium, fic character, fic imago vivens Pa­
Quia fi cocus caco ducatum prajlct , ambo in fo- c
”
tris viventis, insomnibus Patri fimilis, ejufdem veam cadunt. Sacerdotes vero fal terrzficmun- veru.
natmx in divinitate ,. „
genitus , fic gciqtori
per
z
.
di lumen 0 docens , prxeepit in fplendorc bo-0 «®·
jual.s . Nec quzratur quomodo gc- norum operum patrem .glorificare Deum , de
omnia cozquaiis
unit filium ; quod fic Angeli nelciunt, fic pro-Dquibua Dominus ait: Beati efiisy cum maledixi- ΜαιΛ.
piietis incognitum eft. Unde illud diftum eft ; tint vobis homines , & pkrfecuti vos fuerint, èT
Generationem e-us quii enarrabit ? Quam fecre- dixerint omne malum adverfum vos y ment tentes ,
tam originem cum proprio filio, novit ipfe fo- propter me. Gaudete άΓ exaltate y quoniam merces
n.A ?<erm |u$ qui genuit. h Nec Deus a nobis dikutien- veflra copiofa efi in coelis : fic enim perfecutifunt
iua 's' 7iinf' dus eft , led credendus : qui in nobis iplis neProphetas , qui fuerunt ante vos . Vos efiis fal
' ■
icimus, quod lapimus, quomodo fapientia, in­ terret. Quod fi fal evanuerit , in quo falletur ?
genium , aur intelleftus , aut confilium , aut Ad nihilum valet ultra , nifi ut foras mittatur y
mens noftra generat verbum . Sed fufficit nol­
conculcetur ab hominibus , Hon potefi civitas
le , quia lux genuit fplendorem , ficut ait pro- abfeondi fupra montem pofita, neque accedunt lu­
109 ' pheta ; In fplendonbus Janitorum ex utero ante
cernam y Qf ponunt eam fub modio , fed fuper can­
i
I uciferum genui te. Et illud; Hic Deus nofier , delabrum , ut lucear omnibus qui in demo funt ,
Λ4·ι4.ι:
dT non reputabitur alter ad eum . Et poft ; In
ut qui ingrediuntur lumen videant. Sic luctat lux a,, hxc "i».
terra vifut efi y
inter homine f convcrj.itus efi. vefira coram hominibus , ut videant bona opera
>· Lni Hiâr.mi ‘ Diligere ergo .Deum unumquemque ex toto veftra, & glorificent patrem vefirum, qui in eoe- 52$,
Vrr.i-\>:i.
corde , fic .ex tota anima , (ut praefixum eft ) E lis efi . Epifcopos autem per fingulac civitates,
ex tota fortitudine oportet, fic proximum tam­
quibus ille non miferat, perdo&qs fit pruden­
quam 1'emciipfum, rcfpondente domino cuidam tes , ficut ferpentes , fimplicefque ficut colum­
Icribanim ac dicente : Primum omnium manda- bas , juxta domini prxeeptionem, nobis mitte- '
Mur.', i>.
t**m efi> **di IJrael: Dominus Deus tuut, Deus
re praecepit. Quod etiam facere inchoavimus, fic
unus efi: fic, Diliges Dominum Deum tuum ex toto Domino opem ferente, faduri fumus. Vos au­
corde tuo, & ex tota anima tua, & ex tota mento tem per veftras dioecetes Epiicopo (aerate fic
tua , Ü ·χ tota virtute tua : hoc efi primum manda-. mittite , quia nos ad alias partes , quod idem
tum. Secundum autem fimile efi illi: diliges proxi­
juffit, agere curabimus . Aliquos vero ad Galmum tuum tamquam teipfum. Majus horum aliud
lias 1 Hifpaniafque mittemus , fic quolilam ad

6*

Geri Hit duo eocetuh non (am In MS.

a MS. /y«a4i/fae.
»

L P I STO L A.

ιοί

I»

ιοί

Germaniam & Italiam, atque ad reliquas gen-A fta communione judicabat. Operatores verocates dirigere cupimus . Ubi autem ferociores dc rumdem, cifque obediences, ut rarum que ac ce
rebelliores gentes cfle cognoverimus, illuc diri‘
~dicebat
..................
terorum ’bonorum dignos
effe
· Unde &
gere fapientiores & auftenores neceffe habemus,
Prophetas in teftimonium fumebat : Audite ccr ι;Λ, ,.
qui quotidie non celfcnt divina feminare femiIi , <!X attribut percipe terra , quoniam Dominus
*
na, & multos Chrifto lucrari, & ad redam fi­ locutus efl: Filios enutrivi Ô* exaltavi , ipfi siudem-& viam veritatis perducere, ut plures ma­ tem Jpreverunt mc. Cognovit bos poffeflorem iuum,
nipulos domino valeant, prxfentarc.
& afinus prafepe Domini fui , Ifrael autem non
cognovit me, ÎX populus meus non intellexit. Fa
Dtftm ie
In illis vero civitatibus, in quibus olimapud
Ϊλ?.1?*7.^ethnicos ’ archtflamincs eorum, atque primi le- genti peccatrici , populo gravi iniquitate , femini
i< tpgis do&ores erant ', Epifcoporum primates ponequam, filiis ficeleratis. Dereliquerunt Dominum,
ctrdoieTe»^ n’ ’ ve* P*tr“rcliAS » Su* reliquorum Epifcopoblafpbemaverunt I antium Jfrael , avaiienati junt
miae’U* * rum judicia St
8t maiora (quoties
( quoties ncceifc foret)
foret )
retrorfum . Super quo percutiam vos ultra , λ</pnmi «ami- negotia in fide agitarent, & fecundum Dcivodentes pravaricationem ? Omne caput lan^uiditm ,
heui conftituerunt
conilituetuni fandi
fan&i Apoftoli , & o
A„. luntatem , hcut
mne cormxren,:
omne
cormtcren,: »
a planta pedis ufque a t ver> » ut ma
A »· * i V A a"A V ■ ■ , JaUmMMl
ne quis
injuftc periclitaretur
definirent. B t'icem non efl in co fanitas : vulnus & livor, tX
■Atjj iniHidr. ita
.
.
în 'i/c*? 1°
ailtem civitatibus, in quibus dudum a·
plaga tumens non efl circumligata, nec curata ine-r
)"?'ep »c *’ pud prxdidos erant archidamines, quos tamen dicamine , neque fota oleo . Terra veftra dejerminores tenebant quam memoratos primates , ta , civitates veflra igne fiuccenfa : regionem ve·
Archiepitcopos inilitui præccpit, qui non ta­ flram coram,vobis alieni devorant, & deflabitur
men primatum, fed Archiepitcoporum frucrcn- ficut iis vaftitafe boftili , & derelinquetur^
, ;y4.
tur nomine. Epifcoporum quoque judicia, (ut
inquit, qui dicitis bonum malum, & malum bo­
fuperius memoratum eft ) & majora Eccleiianum, ponentes tenebras lucem, & iiicem tenebra> ,
rum negotia, fi ipfireclamaverint, aut aliquem ponentes amarum tn dulce, & dulc· in amarum.
' timorem , aut iftos vel alios fufpe&os habuePropterea captivus duflus efl populus meus, quia
non habuit /dentiam , tX nobilet ejus interierunt
rint* ad jam di&os primates vel Patriarchas ,
•qiV> mnj- Π0 * aliquis nocenter periret, transferri ‘ perdo
fame,
multitudo ejusfiti exaruit. Propterea dila­
•mei
cuit. In fingulis vero reliquis civitatibus fingu- tavit infernus animam fuam<, fy operuit o* juxm
• laHi;
los , & non binos vel ternos aut plures Epiabfque ullo termino. Etdefcendent fortes ejuj,
feopos, conftitui præccpit, qui non primatum, populus
popuiui ejus, ify
u fublimes
juoiimes glqriqfique
gionqjsque ejus
ep>s adeunt,
adeunt.
aut Archtepifcoporum , aut metropolitanorumC s-! tntuisj^ttut
incurvabitur vjmv
homo ,, v
èX uurniuaanur
humiliabitur vir
&
vir ,, w*
nomine, qdia matres civitatum non tenent, oculi fublimium deprimentur> Et exaltabitur Do­
fed Epifcoporum tantum vocabulo potirentur :
minus exercituum in judicio, fi Deus fanilu·· J.m
quoniam nec inter ipfos Apoftolos par inftitu- Ihficabitur in juflitia'. Carnales ipiritualil-us retio fuît , fed unus omnibus pnefuit . Hoc ta­ fiilcre prohibebat . Et dc his qui ceryces
l»o bb
men pnevidenJum tnftituit , ne in Villis , aut
fuas contra magiftros & leniores fuos erige­
CafteUis vel modicis Civitatibus , inftituerentur
bant, hxc in exempl
bant,
exemplum · adducebat : Detrafia *
na tua , b concidit cadaver /7,
Epiicopi ; ne vile eorum nomen fieret. Epifco- efl ad inferos fuperbi
pos ergo vicem Apoftolorum gererq, Dominum ' tuum: fubterxte fternetur tinea , tX operimentum
docuiife dicebat, & reliquorumdifcipulorum vi­ tuum erunt vermes. Quomodo cecidifli dc coelo Lu­
cem tenere Presbyteros debere infinuabat. Et fi
cifer , qui mane oriebaris
corruifli tn terram ,
quis
aliquem
ex his fcapdalizaret, „
gravifttmam qui vulnerabas gentes , qui dicebas in corde tuo :
.
.
illi pcenam inferri debere praedicabat . Cunâos
/Λ coelum confcendam , fuper aflra Dei exaltabo
fe invicem diligere & adjuvare debere , &
" ne-■ folium meum, fedebo in monte teflamenti, in lajninem ab adjutorio fratris fe fubtrahere ih■- —.teribus aquilonis, afeendam fuper altitudinem nuy q 1 Be»-·
ftniebat. Homicidas vero & adulteros, ac eun-­
bium, fimihs ero altiffimo. Verumtamen ad infer­
> «, P-cr<a
Made
t j dos criminalibus nexibus alligatos , & qui cis
num detrahens in profundum laci . Qja te vide­
coJattiotus.
coxqualc non erant, ab eorum vexatione & ac­
rint, ad te inclinabuntur, teque profpiae nt : Mu»
quid ifle efl vir , qui (λ) turbavit terram\ qui ·
cufatione ( docente Domino ) prohibebat, & non
nifi « cotequalibus aliquid eis inferri debere do­ concuffit regnf, qui pofuit orbem deferttsm, tX ur­
cebat ; quia diicipulum fupra magi ft rum effe , bes ejuc deflruxit , vinilis ejus non apperutt carcerem ? .Ebnetatem oppido 'prohibebat, &cbrjoaut ullam ei injuriam infetre, nullatenus debe­
re oportet. Infames etiam omnes, & quos pri­
los, corpore & animo'mortuos efle praedicabat :
q., L«i- mates & leges fxculi non fufeipiunt, led
ied&.lailai
de quibus &. .in exemplum ajebat : Fa qui con- if»'·
ci m «esu­
cos ab eorum accufatione & vexatione iemper furatis mane ad ebrietatem feltandam, &potanrione ■
repelli debere, rogabat, & eundos illis fiibdidum ufque~fd dsefperam, ut vi no afluetis: citbalib «P- »·
tos effe praecipiebatCundorum Sacerdôtum vira
tibia
ra &
& lyr,a
lyra tif-tympanum
titympanum
tibia ix
& vinum
vinum in
in
tam , fuperiorem fandioremque at difetetam a conviviis veflris :'iX opjys^Dsmmi
opns^Domi ni non rtfpicitis,
nfuicitis,
fxcularibus, & laticis hominibus elle, ficfpiritua- .nec opera manuum 'ejtisconfideratis· : Et iterum;
les quofque atque Sacerdotes fuper carnales ac p
, “ 9«»
, ' potentes
, ‘
f ad btbendurf
\‘
. vinum,
..... ...... , tX
1 tn- im,*.
iflis
ΙΛ^ΙλΓ ad ΛΛΛ.
βΛ S ΛΛΛΛ ebrietatem:
. ,Λ — A
- _qui. juftificaT. . fh _ Æ _ laicos femper conftityendos docebat ; quoniamA OU
riA. fortes
mifcendam
pro minimo nobis cfle debet , ut a talibus ar-' jqr impium pro mtsneriSus, i!X juflitiam jufli auguamur & judicemur, velabfcumano dic^. Ma- feriis ab eo. propter hoc', ficut devordt flipulam
Jul. ep !l.
jores vero, a minoribus nec accufari nec judir ''
------ ignis
- , èr calor' flammat
"
' , fie
' radix
lingua
exurit
cari ullatenus poffe -dicebat ; quoniam non ioeorum quafi favilla erit, & germen eorum ut pullum hoc divinas , fed & leges fieculi inhibere vis afeendet. Abjecerunt enim legem Domini exer*
cituum , éX eloquium fanili Ifrari blafpbtmavc*
docebat.
Omnes erga legum divinarum libenter viola­
runt. Ideo iratus eft furor Domini in populo fuo, *
& extendit manum 'fuam fuper eum , ds percuflit
tore» , ôc Ucrariun inditutionum voluntarie perturbatores, Eccleftadica indignos reguli & fancum. Et conturbati funt montes , & fafla junt
/oncil. General. Tom. I.
G i
mor-

‘(t)

Lue-

ifimuiwu.

'

a

ioj

CLEMENS

!..

104

morticina eorum qugfifierent en medio platearum. A die popularam. Omnes qui viderint eos, eognofeent
In omnibus
a... in
s non tfl
. averfut ·furor eject,
j»*
beneducit Dominas .
adhuc manat eject extent*. * Nullum ' κham pref­ Gtu&tu gaudebo in Diutino, & exuitabit muma
poa 4·.
byte rum in alicujus Epifcopi parochia Aliquid
mea in Deo met ; quia induit me vefiimeuto fola­
agere
ejus
permiflu,. * docebat:
* volcbii.
__ debereabfque
___ ,
,
______
tis , & indumento juflitiu circumdedit me , quqfi
iifd & cuneos presbyteros propriis Epiicopis in fponfum decoratum corona, & qutf fponfam ornatam
omnibus abfque mora 'obedientes ( inftituente monihbut fuit . Sicut enim terra profert germen ·
* Ci" a· Domino) effe debere docebat. b Nullum item fmmt, tX ficut iml^ femen fmem.germinat, fie Dé­
.** '*·
aliena concupilccre aut piarfumere, qux eorum mîmes Deus germinabit juftitium (J laudem emam
\
erant, fed unumquemque fuis ftbique commifmùveçfis gentibus . Eos autem a folo Domino i«> i*deo.
*ΰ4ο’'ό^3Π’ fis * contentos efle docebat . Neminem etiam aut judicandos, aut removendos, & non ab aliis
11A·
toe.
alicui aliquid facere, nili quod fibi fieri vellet,
effe dicebat, quia fui iunrj & non alterius. Et Άι»,»£,τ,.
inflrueblt. Sanffam quoque Ecdefiam immacu­ quise(l, qui alterius judicet ferrum? Nam.fi non ’'ri'h |·κ
patiuntur homines, nec Deus Deorum &Domi- ο*ι^4“,1'“ ’
latam omnes fervare debere evangelizabat, cu^jus claves Epiffopos effe dicebat. Ipfi enim ha.....
............ r
-...w.. .. Unde
nus ............
dominantium hæc ullatenus
patitur
bent poteitaicm 'claudere Ccelum , &. aperire por B& Prophetas fibi telles elfe dicebat / per quos Do­
tas ejus, quia claves Cœh faûi funt. Admone­ minus loquitur dicens : Ecce excoxi te , fed non V*i <’
re autem eo* 'neminem debere docebat , quia
qtiafi argentum elegi te in camino paupertatis. Pro­
ocnii Domini fiint , & qui eoi tangit , tangit pter me faciam , ut non Hafpbemer , (X gloriam
ineam
alteri non dabo . Audi me Jacob & Ifrael ,
pupillam ocul: duc . Et quanta pœna dignus lit
qui cos fcandalizat , ipfum Dominum docuiife quem ego voco. Ego ipfe, ego primus, tX ego nodicebatubi ait :
fq,indsiiz.ivcrit unum de vfftmus. Manus quoque mea fundavit terram , &
pufil.a tfiit qui in me cred-nt , expedit et, ut fudextera mea menfa efi caelos . Ego vocabo eos , tX sf»i. u..
fprndatur mola ajmaria in colla ejus , άΤ· demer­ flabunt Jimul. Me infida expeflabunt, & braebtum
gatur m profundam marss. Fa mundo ab fcanda- meum Jufiinebunt. Salus autem mea in fempitemum
iit. Neceffe efi enim i;t veniant fcandala: verumertt, tX jidlitia mra non deficiet . Audite me , qui
tjmen va bomtns illi, per quem fcandalum venit.' fatis juflum , populus meus , lex mea tn corde eo­
Si autem manui 'na fc.md.iitzat tc, abfeinde eam, rum. Nolite timere opprobrium bomnuim , tX blaftX projice abi te. Bonum efi tibi asj vitam ingre­ pbemiai eorum ne metuatis . Sicut entm vefiimentum, fi comedet eoe vermis , & ficut lanamfic dedi debilem, quam duas manus habentem, mitti in
gehennam- ignis . Ft fi pet tuus fcandalizat te ,C.ti>rabit tot tinea. Salus autem meam fempitemum
at’ltiide ntm, tX projice abs te. Bonum efi tibi, erit
~* , &
** juflttia
- n‘- mea
---- in
' -------venerat
'tenet
---- --------generat-------tonum .
introire ad t’itam claudum, ‘piam duo< pedei ha­ Et iterum : Abfcondita efi via mea a Domino , iX 'F'· ♦··
t
bentem , mitti in ignem aternum . Et fi o<-ului
a Deo meo judicium meum tranfihtt. Numquid netum fcandlinat te, erue cum, tX projice abr te. fcis, Act non audifltfi Deut·, femptiemas Dominas ,
creatâ qrmin^t terra , ndn defitiet, neque i<c- ■
Bonum efi tibi, unum oculum habentem, invitam
borabit , nec efi inveftigaiio fapientta ejus. Qui dat
introire, quam'duos oculos habentem, mitti in ge­
IdfijAvirtutem, & iis qui non funt, fortitudinem &
hennam ignit 1’iJf'e, ne contemnatis unumex Mt
ilis.. A>>
alligaixri- robur multiplicat . Deficient pueri & laborabunt, &
pnfiihs
Ar> —'nnidico
dico vobi<
vabi< .
tis iupe^
ί, * lo-ram,t erunt .illigata & in Coelo
___ : _
_
tX ; juvenes in infirmitate
cadent. <Hùi autem fperant in sfet. <·
ο» cumque Jwer:fi· fuper terram, 'erunt folutn’ Domino, mutabunt fortitudinem: affument pennas fiCJ .n <~crl> . Ferum dico vobn , quia fi duo ex cut aquila : current, ÎX non laborabunt : ambulabunt,
t? non >'deficient. Taceant ad’ me irfula , & gentes ψ ·,. o.
1 o' Jen'crirt fuper ferrum , de omni re quamc:<mq.<e pitimnt , Jiet ilm a Patre meo, qui in metent ,fortitudinem. Accedant , Ü time loquantur ,
Car... efi . Ubi entm fmt duo vel trei C9n?r-gatt fimul ad judicium propinquemus . Hos autem qui
m nomme meo, tl* fum m medio eorum. fetitc-Deos vetant, autamovcre vel damnare nituntur,
‘ Dominus per Prophetam damnat, & ufquead <■ dominai
rum per Prophetam loquitur, dicens: Expavit
( impair ) Caelum fuper hoc , & horruit amphus iatisfaüionem eorum & Ecciefic damnatos effe «J»“>D,,e
vehementer, dicit Dominai. Ointolerabilem ma- docebat, ubi ait : Tnlia elegerint m vus fuit, 0 tfai. "
abominationibus fuis anima eorum deleflata efi. UnItgniiatcm , Ό linguam iniquitatem loquentem
contra Dcym, & mentem 111 altitudinem cornu •de (X ego eligam illufienes eorum , tX damnationem
extollentem. Et iterum: impone homo tux hngux adducam eis : quia locutus fum eis , tX non audie­
runt : feceruntque malum in oculis meis, (X qua no­
ofimm & feram. Cefla , cornu in altitudinem ex­
tollens , & loquens adverfus Deum iniquitatem lui , elegerunt t Audite verbum Domini, qui tremi­
tis ad verbum ejus : dixerunt fratres veftri, audien­
proximum tuum. Quoulqüe infultas patienti
Chrillo δτ fratribus ' Sic autem peccantes iiiRrates vos , <Jy abjftientes propter nomen meum. Glo- ·
tres, & percuuqntes eorum infirmam confcicn- rificetur Dominus , & Videbimus in latitia veftra ,
ipfi autem confundentur . Non enim laborabunt
tiam, in Clirilhim graurer peccatis, & rei judi­
cio effecti , intames·efficiemini, & tulle repelle­ fruftra in conturbatione prxlules mei , quta fe-tfa> f>
men benediflorum Domini efi . Antequam clament ,
mini . Et iterum per Prophetam loquitur , di­
Ifaui,.
cens,.· Uoi autem
.
....
.
· ; E cg? exaudiam: adhuc illis loquentibus, ego audiam.
facerdotcs
Domiat vocabimini
Ad glorificandum ic , &. divina mandata femi­
Aï-Γ. ii) ; Dei r.ojiri , dicetur vobtr ; Fortitudinem
nanda & evangelizanda , eos Dominus elegit ,
genti im mmeileti' tX m glori.i eorum juperbteti<.
Γ,
& non ut prohibeantur, aut perturbentur, iuglir.i d.<p:.'i iT rufari , laudabunt
gerebat ; d quoniam qui eos lædit, eum laedit , d G“t xlL
'rcplt r ’’ ->r in terra ina duplicia
cujus legatione funguntur .· Pratdicire eos afli.1*
fojfi.c· r> , (J jxtitia lempilerna c.t en ; quia
due, & mandata Domini fine internaiffione an
ego dri.-i;, J.igent jud;r;::m, fX odio b.iheni ranuntiare rogabat. Opera corum bona'coram ho­
pmam i·; hilSf.iufiltm : iX d.ibo opu< eorum in veminibus tnonürare , & confcicntiam bonam co­
. ritate. ,& j'tdui p rpetuum tersam'u . Et teter<r
ram Deo habere infinuabat . Omnes principes ter­
’■n g-ntibui /erne i e:>.nm, ÎXe/rmen ein m in m'
re: ,
> MS. nix..

105

.EPISTOL A

I.

· ιοβ

r«, & cunftos horniaies eiiobedire, & capita fua Λ te perjurium (quod abfit) fiat. Malum pro ma·
fabmhtere , eoramque adjutores otiftere prsrci- lo
·------------JJ— —
-:— f------ c-jc
-o.—
non reddere,
nec injuriam
facere,
fedfaftam
piebat, ut omnes pariter fideles & cooperatores patienter fufferre. Inimicos diligere, maledicen­
tfii' «i.
,legis Dei monftrarentun, nedeeisdicatur: Cm·
tes fe nOn maledicere, led magis benedicere, &
fundentur tJ erubefeeut mems qui pugnant adverfum perfecutioncm pro juftitia fuftinere. * Caritatem ’ C«al·»·
te , iS onrnt qtsqfi non fut , Ü peribunt viri qui amare , & nullum odio habere ; quia qui odit
*’
emtradectat tAd. Quarts eos ", & mn invtmer vi­
fratrem fuum homicida eft. Elationem fugere ,
ros rebelles tuos . Bauist qeufi non fint , tS veluti
telum malum non habere, invidiam non exer\
cfnjmnpti» hominis bellantis udverfum te.
cere, nec contentionem amare. Cum difeordan,t q. j. si
Omnes ergoqui eis contraveniunt, icadamnatibus ante falis occafam in pacem redire, &de
>*■««·. ,oK, tos, & infames ufque ad fatis&ftioneai monfaa- Dei mifericordia nunquam dcfperare . Seniores
Dc prrj< bat# fit nift converterentur, a liminibusEccMtiae venerari, & juniores
,
„
..., facerdiligere
. Epifcopos
1 Ho- alienos eiTe pracipiebat. Homicidiorum vero tria dotes fuos , ac cunftos reliquos Ecclefiac minitn«' °"*'*
genera dTc dicebat , & poenam eorum parilem ftros , atque omnem plebem fibi com mi flam ,
fote docebat . Sicut- enim homicidas interfe&o. verbo divino fit maUato
bro inflruere
inftruere ac
ac dirigere
dirigere, ,
>res fratrum , ita & detraftores eorum , eolque Bhofque omnes &/eorum Epifcopos tota animi
virtute
diligere
uï
oculos
fuos
,
'quia
oculi
fani
odientes’, homicidas efle manifcftabat : quia &
qui occidit fratrem fuum , 6c qui odit , & qui illorum . Eorumjprrceptis in omnibus obedire , > <i , s*detrahit ei, pariter homicidae efle monftrantur. etiam fi ipfi aliter (quod abiit) agant, memo-Ce;d°te‘*
Omnes etiam a carnalibus defideriis, quas mili­ res fcilket illius Pomtnicigrrccpti ; Qua dicunt, μ*,*.,,.
tant adverfas animam, abflinerc, & bonam eo­ facite: qua autemfacimsi, facerfmUlite. I pfi autem
Epifcdpi , fi d exorbitaverint ab illis non funtd C""c Rom·
rum converfationem ac innocentem omnibus mons,“'
ftrare rogabat. Ex corde emmcun&os attentius reprehendendi vel arguendi , fed e lupportandi,
« ροπλάι.
invicem dihgcre infinuabat , & veram fraterni- nifi in fide erraverim.
. tVcm inter fe habere docebat. Qiotidiana enim
Illi ergo faper iftds faut, non autem ifti fuillius pnedicatio , inter cetera divina mandata , per illos; quonLm major a minore nec argui ,
bare erat , quam in ejus exemplum etiam tibi , nec judicari poteft. Nullus fe extollat erga do„ *‘
·* frater chariihme, fignificarecuravi. · Bonorum, fiores 1 magiftros fuos, quia difcipuhjs faperma t ac.
quia.'n n<x« inquit , operum inter cetera femina ac negotia giftrum efle non debet, nec poteft. » Nullus ve-'·
v« »4'’"®·''funt, quantum unufquifque fapit & poteft ; tolit dicifanâus, antequam iit: fed prius fith, ut gc.4rft.S.
M ‘,'11· t)s intimi cordis ( ut pnelibatum eft) vffceribusCverius
dicatur. Precepta
Precepta Domini,
Domini, doâorumque
doâorumqueJJ*"*diai·
us dicatur.
‘
Deum diligere j & proximum vel ut feipfum. ab­ ac magiftrorum , faflis quotidie adimplere , &h
negare fcipfum fibi , ut Jefum Chriflum Domi·
in Chrifti nomine pro inimicis orare oportet .
num noflrum. fequatur; & nihil ejus amori prae­
1 Obedientia enim & humiliatio quae magiflris, cap
ponere, veritatem corde & ore proferre debere, agitur, Domino exhibetur. Trivwr Domini dele-*"1·'·
& totam fpem Deofemper committere. Inftruç- flabit car, tJ dabit ialitiam & gaudium m longi­
bat a&us fu« vitz omni Bora cuflodire , & in tudinem dierum. Timenti Deum bent erit in extre­
omni loco Dgum refpicere : firmiter fcire , co· mis , & in die defunfUonis fua benedicetur. Va difgitauones malas cordi fuo advenientes, mox ad folutis corde , qui non credunt Deo , & refiftunt iul- *·
Chriftum allidere , & facerdotibus Domini mamandatis ejus , & inobedientes ac. contumaces
Not· d· COB. nifeftare . Os fuum a b multo vel· pravo collo­
funt his qui ejus- legatione funguntur : & ideo
f*n>oa« potaiquio cuflodire, & verba vana, aut mendacia non non protegentur ab eo. Va bis, qui perdiderunt futeotuli.
b n»to.
loqui; quiao/fMMt mentitur, occidit animam. Ver­ fimentiam, qui derelinquerunt vias reflas, & diver­
ba divina libenter audire, & facerdotibus fuis li­ terunt i» vias pravas. Et quid facient, cum infpibenter obtemperare, atque obedientes efle doce­ cere coeperit Dominus ? Qui timent Dominum, non
bat. Praedicationi & orationi ac leâioni frequen- D cjnm
erunt sm.rraimics
incredibiles verro
verbo Hliui
illsui ; uz
& qui aiuguns
diligunt ilium
illum ,
ter incumbere , & eleemofynas veras perficere .
conjervabunt viam illius . Qui timent Dominum ,
Deftderia carnis non perficere, fed propriam fran­
inquirent qua beneplacita funt illi '. & qui diligunt
gere voluntatem ; boni aliquid in fe cum vide­
eum, replebuntur lege iffius . Qui timent Dominum ,
.
* ittnbaerv. rit Deo * applicare c, non fibi : & malum a fe praparabunt corda Jua, tf in confpeffu silius fan·
c applicet.
(
fa&utn cognofcat, & fibi imputet . Multum lo­ flificabunt animas juas. Qui timent Dominum, cuqui oon amare, fed cuflodire labia fua, ne do­ flodiunt mandata illius, & patiens tam babebunt uflum , aut malum loquantur. Diem judicii time­ que ad snfpefltonem illius , dicentes : St poeniten­
Dm. j.
tiam non egerimus, incidemut m manus Dei, tJnon
re, gehennam expavefcere, vitam aetci nam omni
concupifcentia debderare : non occidere , non a- in manus bomtnum : jecundum cmm magnitudinem
illius, fic fj mifericordia ipfiùs cum ipfoefi. Veni­
dulterari, non furtum facere, non rem proximi
concupifcere , non falfum teftimonium dicere , te (inquit) filti, audite me , timorem Domini do rf*'
fed omnes homines honorare, corpus cuflodire, cebo voi . Currite dum lumen vita babetis , ne te” ’»·
yandç & caducas non ampleâi delicias jejunium nebra mortis vos comprehendant . Omni; , qui vult «·
iD» exeq.n< & vigilias fanûas amare, pauperes recreare, nu­ vitam , & cupit videre dies bonos , prohibeat hndos venire
veftire ;t innrmos
inArmos vimare,
vifitare, uucuic»
fitientes puiatc
potare ,Egi«w
.1
aos
Juam a malo, & labia ejus ne loquantur do^nortuos fepelire , & diligenter eorum cxequiik lum. Divertat a malo, & faciat bonum: inquirat
pacem, & perlequatur eam : quia oculi Domini fuperagere, pro eifque orare & eleemofynas dare:
dolentes confolari , & fuis bonis refovere, & a per jujlos , & 'aures ejus ad preces eorum. Vultus
malis aftibus fe alienum facere. Non efle faperautem Domini juper jacientes mala , .ut perdat de RCCOga 14
bum, non violentum , nec multum edacem , non
terra memoriam eorum '. Propterea nolite fieri ficut r
fomnolentum , non pigrum , non murmuratoequus 6” mulus, m quibus non eft intellefïus . Sed
• f.r .fe fotui», rem, nec detraâorem; quia qui detrahit, non*
lutamini m Domino, & exultât e jujii, & gloriamini Λ
itaMS.luft.
fe , fed & multos alios occidit. Iram non per­
omnes refti corde . Quia. multi venient ab oriente fj
ficere, nec iracundiz tempus refervare . Dolum
occidente, Domino dicente, & a feptemtrioneat­
que meridie, & recumbent cum AbrabamtJ Ifaac
• poteixiere. in corde non tenere, nec pacem falfan * dare.
'
Caritatem non daelinquere, nec jurare, ne for- CT Jacob * Propter quod, deprecor te, frater όχ­ RtCOJIMt.l.
ι i Il­

CLEMENTIS i. EPISTOLA I.

107

108

riffimo « ut doceas attentius hune prxdtcationis A infinuare ftudui , ut fervari omnia immaculat*
ordinem & abtokuiooum dies, ut falreocur ani- praecipias, quia Ecctefiaftica non oportet neglidiligenter expleti negotia. Haec er­
ma honunum , qux occulta Dei virtute, quem genter,
tkbeant diligere , priufquam doceantur , agno* go praecepta nemo credat abfque fui periculo né­
• R coja. (cunt. · Operum vero ratio poteilati fic arbitrio gligera vel diflimulare, quia in judicio Dei ignis
*'
uniuicujuique permittitur, &hocipforumeft pro­ xterni tormenta fuftinebie, qui Ecclefiaflica de­
prium . Delidenum vero habere erga do&orem creta neglexerit/. Qui vero te audient , < (ut r unin e>it
veritatis, hoc a Patre cotieili donatum eft. Sed juiTerat minifter Chrifti Jefu) gloriam accipiet. ■·»c *
falus io eo efl, ut voluntatem ejus, cujus amo­ e Qui autem te non audierit, imo loquentem Do­
rem & defidenum (Deo largiente) couccpcris', minum per te, ipie fibi damnationem accipiet facias; ne dicatur (crino ejus ad nos, quem idem b Curandum ergo 6c attendendum eft nobis om- h c«rr»»d«i.
£*· «·
dixit.· Igawd autem me didiit , ZJMvrae , Domme , nibus, quod in perpetuum expedit , ut Chrifti
Jacim qua duo f Eli ergo proprii mune- paflionibus per patientiam participemus , atque
z
ris, ut uuuiquiiquc ut , prout Dominus nofter regni ejus mereamur efle confortes. Amen.
dedent, pertectus in Eccleiia , mittenlque (emi­
na divina , ut de nobis non prsedidus fenno ,
Notæ Severini Binii.
fed ille dicatur, quem alibi Dominus nofter diMattb. «>.
xit : Ideo, inquit, omnis fcrtba doilns in regno Coe·
a PpiftalaClrmratlr. ) Harumeplftofarum quin» Enfci^/cUaa:
cyclica eft , fie dida, quod omnibus Ecctefiii communi, epjftole <ta«.’
lorum, fimlit ejl bomini potrifamilias, y«» profett
diet, Sp*r tuanjt, finguln'tradita, univerfum Chriflia- r
b Recogntt. de tbe/ouro f*> nava & vetera. b Nullus ergo ,
num orbem circumiret . Di-erfa tamen eft ab illa ency»·->»·
inquit; impediat ordinem, aut locum occupet ir­
clica, in qua virginité,, tefte Epiphan. hxrefi jo. deprarationabiliter, vel temporum permutet vices: fed dicata fuit, quaque fuo tempora quo Integra extabat in
fanQia Eccleüii, ut ait , legebatur t ficut fit iliaque ad
primo, que fit juftitia ejus, que voluntas, re­
Corinthio, feripta fuit i de qua fupra in Clementia vi­
quiramus , ut bonis operibus ac Dei gratia re­
ta, veibo cpiftol· in aoftris annotationibus : cujus auton fide· ac firmitatis fint ha quinque titulo Clemen­
pleamur. Deus enim his qui refte ientiunt, &
tis notata , vida TurrUnuru libla. adverfus Magdeburbona agunt , prxfto eft ; quoniam his manifegenfes.
\
cRrtc;-. flat feipfum . ‘ Nam fi quis velit (antequam
à tp.jhla prime ad Jacebam fritrtm OamSnS. ) Cum An hacepitbid.c.«âus fuos emendet) de his requirere, que non hxc epiftola feripta fit i ut in fronte & canite illius ap- ftola ad fact»,
poteft invenire, ftnlta & inefficax erit hujufmo- caret , poft obitum S. Petri , adeoque poft ij annum bam A poftoNeronii i ad Jacobutn fratrem Domini feripta efic nequit : Jam feripta f
di inquifiuo. T empus enim breve eft, it in ju.
ut pote qui , tefte Hicron. de viri, illuftribus , feptimo An Cletneab
dicio Dei geilorum caula agitur , non queftio. (3 anno Neronis Hierofolymis ocrifu, eft .· unde patet , Uti·· ··<**.
num. Ideoque ante omnia nocquxramus, quid quod hac epiftola vel non fu Clementis, vel potius ad
Simonem, qui eiiainfiater Domini fuit, feripta fit , &
nos aut qualiter agere oporteat, ut xternam viin titulum epiftola mendofe vox, Jacobuin, irrepfetit .
tam coniequi mereamur. Nam fi exiguum hoc
Ita Poftevinus inapparatu facro, in verbo Clemens Ro­
tempus vite per inanes occupamus & inutiles manus .
c
interprete. ) Qtod hac peinu & tertia feAa-prima*
quzftiones , inanes fige dubio & vacui ab opequens a Rufino Aquilejenli translata dicuntur , valde <eiu,Ckn>cn
♦
ribus bonis pergemus ad Deum , ubi judicium
Baron, anno Chrifti io», num. 6.dubitat. Nant Genna- ti» epiftoir e
operum noftrorum fiet . Unaquzque etenim res diu, de viris iiiuftiibus cap. <7. de Rufino agen, , in Rufino
<j ciem «F iuum tempus habet & locum. d Operum hic Ιο­ cunilis a fe eGraco editis verfionibus prafationetu pra- lata.
ponere coniueviftc teftatur, adeo ut qua line piologoreί* R'totn.eus, hoc tempuseft: meritorum, fatculum futuperiuniur cGe translata, non Rufiut , fed alterius efse
,bld ‘ 14
rum. Curratur igitur per viam mandatorum Dei,
opu» affirmet , '
* Ipfedocei Λ

B

&. a beatorum prxceptoruin Domini i nil i tut is , & a
^MONITUM EDITORIS
Spiritus fanffi. doârina non recedanir . Quapro­
pter pixparanda funr corda nçftra ac corpora ,
fapûx mandatorum ejus (uorumque Epiicoporum
'In fequentem Epifiolxm.
>
• Pt«t <ef ac prxdicatorum « obedientiz militatura ; ut iux D
S Bm-uti grana. jubeat nobis auxilium mimilrari, & fu­
fe-*. tie préféré , epifie!» eadem efl , at precedent ,
r;ji qued prier illa multtr iaterpelatioaiptet ab
gientes gchrnnx pœnam, ad vitam valeamus om­
Mrrcaterei [ea patiar ab alie qaedam multe q»am Ifidenes pervenire xternam.
tut antl^niere accreta eft. Hanc tere pnfterierem exiibea
t citr cp , ( Hxc itaque, frater cariflinye Jacobe, ab ore ex editiene Pi (.caftant , y»/ eam affert in Appendice
Sanih Petri jubentis accepi, tibinuc (ut optabas)
Terni 1. tpiftelarum /f_emanerum Pentificam pag. 1.

fe futfle tntei

p"

p- cb u
MONITUM
IN

EPISTOLAM SEQUENTEM.

I.
Tatr* tjar. ΎObenites- faptifte Confrias inter ea, qux Clementina infcripftt y epiftoltm fequentem
J gnete tr htinè edidit . Ejufdem interpretntionem jom bobebmnut d Rufino occeptam ,

*Cu/im e’d»

Jfidorus Mercator adoptans in fronte collcflhnis fua cum non modica accejjhne prapofuit. Cirm autem banc Jfidori coUt&tonem Jito loco exhibituri fimus , nonnullis forti fu-

m,m‘"îp«"a-îw<w

none.

*

pervacanenm videbitur, eptflolem ei injertam aut btc rrprefintare, aut illic raudere. Sed
neque banc fine graco , quo primum feripta eft , edere , neque in mera Jfidori colht Elion e
gratum, quo caruit, ad acere convenit . Eo autem propcnfiùs primigenium textum gracum
unà cum Cotelerii interpretatione hic , ^remittimus
quod Rufini i gfdco in latniuin cohVCI-

"

i

MONITUM.

10»

no

mafimet qtthm libent fint fi indiligentes* nemo non novit. Qui autem illius defidtrat m.
nrpretotienem* Mercatoris colleHumem* in qua'competentem fibi locum obtinebit* adeat,

II.
Rufimts prqfet. in vulgatos Retognitionum Clementis libras epjftolem iftem bis-librit po- B* **latl
prafMio i«
fteriorem opinetur . Tbotius verb cod. na. fi uj. dedicationem effe exiftimat operû ftecogaitte*
quod affus Tetri fi dtfputathnes cum Simone necnon recognitionem
Clementis
v
___________ cjxfqut
_Z„/T__ p& «etCkami·
a«w ac fratrum compleSMatstr j atque bujus fententin fubfcribit Cotekrius : maximb
,u·
V ««*» epiftola fatter Clemens juffu Tetri ad Jacobum mittere opus cum bac ixfcriixftriptione* Clementis Epiume pntdicationum
xdicationum Pern
Pem in peregrinationibus, fa fit
ut ReRttfa "*g" placuit* Iti^rarium Petri. Quo
ftatim Jnbdit
Quo difro
diffo ,, faim
Jubdit pfebdo
pfebdo Clemens
Clemens ,* atque
atque
epiftolam claudis bis verbis* Ceterum exponere ut juffus Cum incipiam ; quibus fani
aliquod opus proximi fubfecuturum promittitur . Praterea cum epiftola bujus fine * ut pofirent* nota indicabimur , tam epti cabaret Recognitionum Clementis exordium * n/ opus
iftud bic promitti nibil propi dubitemus.

III.
IWr confici arbitramur , ut epiftola bujus ac mou di&i Itinerarii_____
„ rpa_ ...
unus 6*_____
idemzfit
reps. Cbm autem Itinerarium illud Ecclefia refpuat ut nugis ac fabuli r refertum , ideo-fy.
que Gelafii ejufquc concilii judicio inter apocryphe rejt&um fit , eodem judicio fi de bac
epiftola quid cenfcndum fit edocemur . Jdem quoque judicium firmat menifelia illius cum
Ciementinis bqmilUs confenfio, quem Coteierii marginalibus notis adjuti exploratam bebuit)9tt · N'f*' t*rà inficies ibit quifquem , qui citata loca cum epiftola noflra contulerit,
utrumqne oput en officine une prodiiffe.

IV.
Senfit etiam Rufinus id epiftola bw'us vtritafi adverfari, qubd Clemens proximi Tetro luccefitfe in ea prodicetur , ec fibi obliti non diffimulat , quomodo cum Linus

Λ«Λ· r·*-

Cletus in urbe Roma ante Clementem hunc fuerint epifcopi , ipfe Clemens ad
Jacobum feribens , fibi dicat à Petro docendi cathedram traditam . Ille quidem _
refpondet : Cujus rei hanc accepimus effe rationem, quôd Linus & Cletus fuerunt « rIs™.1*-

quidem ante Clementem epifcopi in urbe Roma, fed fuperffite Petro , videlicet

ut illi epifcopatffs curam gererent, ipfe verà apoftolatûs impleret officium , inde-"1 fac·**·
que fefium* ut & illi ante Clementem numerentur epifcopi , & Clemens tataen '**
poft obitum Petri docendi fufeeperit fedem . Sed bene rationem nullam effe jam demonftravtmus citm aliis momentis, tum Romanorum pontificum catalogis , quos texuerunt
antiqui patres . In bis quippe Linus fi Cletus ante Clementem, non joiim ut Romani epifcopi, fed etiam ut proximi Petri fucceflores rccenfcntxr.

Sed fi ift^e certe fi explorata eft epiftola bujus falfitas , qubd eam Clemens poft pef- EPiftCi« h.
fionem Petri ed Jacobum Jcribcre fingitur, quem ente Petrum obiiffi indubitatis monimentis notum bebetur. Nam Jacobum anno Chrifti 61· d Judais occijum effe convenit : Petrum ”»·.
autem aliqui anno 65. plures anno 66. alii aut 67. aut 68. nulli Jani ante 65. paffum
exiftimant. Hac difficultate motus Hcrigerus Leobienfis rfbbas , qui Jaculo xi. florebat *
apud noftrum Edm. Martene Tbcfaur. ^dnecdot. torn. 1. pqg. 117. de epiftolis «decreta­
libus Jacobi & Clementis ad

alterutrum miflis , in quibus ita Clemens'- ait de

Petro, ficut jam paffb, quant quomodo iftud componi poffit. Igitur, inquit* Petro
vivente manifeffum eft eum non feripfiffe · & Jacobum (tamen) o&o annis manifa.
ftum eft ante paffionem Petri decefliffe . Poft pafiionem verb Petri Linus xu.
annis, & Anacletus (boc eft Clerus) totidem, cooperatores Clementis, qui Petro
verb fucceflerat, exftitere . Multô minus igitur iftorym tempore potuit Jacobo
referibere. Poft deceflum vero ipforum cùm Clemens folus novem annis Romanz prxfideret ecclefix , multo adhuc miniis credendum eft
completo à paffione Ja^bi xxxn. annobum tempore. Quibus

potuiffe referibere

in verbis illud obiter
notpndum* qubd ts feriptar ttrtium quoddam circa fucccfliortem beati Tetri fyftema explicat.
Nam Clementem Tetro veri fuccejjiffe pro certo bebet* ac nihilo minus poft Petri mortem fi
Linum duodecim annis fi Cletum totidem Romanam ecclefiam adminiftraffc non dubitat ,
non quidem veluti,fucceflores Petri* fed tamquam cooperatores Clementis; adeo ut Cle­
mens tentum xx i v. annis poft mortem Petri folut Romanam ccelefism regere caperit .
Nempe poft Rufinum duplex ea de re nata erat ac 'vulgi obtinebat, opinio , quem Tbotius
cod. 1*3. memorat bis verbis : Clementem fecundum à Petro urbis Romx epifcoz

<-

pura

‘

··;

I

ni

ut·

MONITUM.

pum fuiffe quidam autumant , alii vero quartum y^Dnum enim & Anacletum
inter urrumque ppncifices intercediffe. Hinc nonnulli fcriptorts dum modi unam, modi elterem inconfidtrett ftfuuntur opinionem, in menifeflem veriorum pugnem ineidirc, uti
videro eft in lihro pontificeli, cujus cuHor in Petro 6* Clemente ipfum Clementem proxi­
mum Petti fucceffbrem fecit ; in Lino nutem dr Cieto, quot Limit poft Petrum , dr fuot
deindt Cletus ennos federit , recenfet. Ito dr mcrtjnrolqgii epud Bedcm vulgeti fcriptor nd
iv. Koi. Decembr. de S. Clemente bee bebet : Hic ex prxeepto B. Petri Ecclefiæ

fu (cepit pontificatum. Linus & Cletus ideo ante cum fcribuntur , *quia ab ipfo
principe Apoftolornm ad minifterium facerdotale epifcopi funt ordinati . Troximè
temen emeo de eodem prnmittit.: Hic quartus poft Petrum Roms epifeopus ordina­
tus eft, nec meminit fubd ed vi. Kcl. Meii Enodetur quartus poft B. Bptrum Ecclefiam rexiffe eb ipfo diHut fueret : out yetd cd vi. KcL Decembris prodiceret de S.
Lino, Primus poft apoftolum Petrum Romanam ecclefiam tenuit annos xti. mon­
ies m. dies xii. ^b bee verborum pugne purgetur mcrtprologium item Bede edferi·
ptum, fuod Bo!tendus initio tomi 1. menfis Mertti vulgcvit.

VI.
Ab « a·;, «h Ttÿfyw»» J Rufino Ictinitett denote eft bee epiflolc , etiem nonnullis entipuis canonum
•a i»u<ü(». colleHionibus> nominatimfue Codicis i Tafcb. Quefnetlo vulgati fuibufdam exemptoribus in­
ferto eft. Unde minimi mirum efl earn anno 44*. i concilio Vsfenfi J. con. 16. ec fubinde à Hicolao I. Jobanne VHI. etiifyue Clementis nomine fuiffe laudatam,

EPISTOLA

I.

Enarrat Clemens , qua ratione Petrus brevi moriturus , congregatis fretribut , dr condone
premifla,
ipfius Clementis meritum effert, dr multe ei trudit regende Ecclefie pré­
cepte , ipfum fibi fucceffbrem ordinet , ec jubetur Clemens poft mortem Tetri epitomen
prcdicetionum ipfius ed Jccobutn mittere.
Clemens Jacobo domino, &epifeopo-AΚλ/γοκ Ταχΰβ<^
. .»* xigju , nsft tntvxôxw
rum epiftopo , regenti autem Jerofolymam fandam Hebraeorum ecclefiam ,
omnefque qua ubique Dei providentia
pukre fundatx funt , cum presbyteris ac
diaconis & ceteris omnibus ftauibus pax
fit femper.

...
πω,
Jrtvo’/n J/riu) ltptto-αλημ άγια». Εβραίο»* ‘ *
ίχχληα-ίχν ,
Twç παντόχη Θίΐ mpoyota ίίρυ-'
■διάτας χαλΛ», eiuirr χηριτβυτΐροις , rçÿj djÿx©*
» K9H nts λοιτηϊς airaa» αδίλφο/ί , eîplum
* frtn «aywn.
·.»«·.·

I· 1^[0tum tibi fit , domine mi , quod
I. T”'Nuejyuwv trwr«i xbtfl μου , on
, ο
JL
ifa' τΐώ αληθί Ttiç-tv , χ# τΐώ ατφαλίSimon , qui propter veram fidem
Lz""'Λζ. & firmam doftrinx fux bafim , * Ecclcfix
rerftu αυτί rie δώαα-χαλίχς ύηό&ίτιν , της Ε*·
fundamentum efie definitus efl , atque ob
χλητΖας Ομιλίας «vau ό&,&ΐς , iyq $ι αυτν ηνίο
id ab ipfius Jefu ore non fallaci traninoininatus eft Petrus, primitix Domini noftri , νη XLTÔ τί I >;<τη αψΛίπ Γόμχτι μίΤ»νβ/ίχ<θΗ5
Ih'fec , « άχαρχη tù xuÿx ημ£ν , ό ijÿ α’ποApoftolorum prunus , cui nrimo Pater Fi- » » «wFgn ra xi^jin ημα,ν , © τρ αποΤ ___ '___ ©_* πατήρ
____ !. w
_ν. uîoy
.5_<_ àxtxà*___ 1
lium revelavit, quem Chriftus merito bca-BroAaw mfunç, α>
tum praedicavit, vocatus & eleftus, & con- λυφον, bv ô Χ^ός άλογως ί'μαχάζμτΜν, ο χλ»|viftor , & comes , bonus ac probatus diiciηί
ΐχλίχης, tC, o-uvirtoi, xJ orujooboiirôpoç, ô χ«pulus ; qui Occidentis tenebrofiorem mun­ λο; κ, ίόχιμος μαθητ»;, ό tfî $ύτίϋς η αχοτΜνόπρον
di plagam , ut omnium magis idoneus, ilή χόσμχ μΐροί, ài iraàruv ΐχχνάηρος, φωτ/rott Xf,
luminare juffus eft, nec non inftaurare po<£ χΛττρθωί'α/ itœrôUs, ()$ Ji ftbcP1 «
w ruit , ( (ed quo ufque fermonem protraho ,
nolens fignificare quod trifte eft ; quod ne- μηχαύω w λόγον, μη βχλάμΰ^ος σημίϊϋαα η λρττκν,
© <ί^ξ άνχγχηζ, χ’άν /3ο«δι), τβντυς άχΐϊν μί bîë',) ΐceftario, licet tardé, omnino dicere me oportet ? ) his ipfe, ob immeniam erga ho­ •ης αυπς, 5/« τϊώ ά,μί^ον νρος ùv^ptiirni ropyUù,
mines caritatem , clarè palam , repugnante
©■«φώ; άημοσίχ, dirt τϊ ΟΜΓωτκ τοιηρί, ην taolicèt Malo , futurum bonum tc/ti mundo
pjfyjot άγαμόν ολ«
χό^μφ μίανόο^κ βασϊλίοι ,
indicans Regem , huc uique Romam ve­
μι'χρί.iyntùda rjï Ρωαη fyiflBpos, ^fofis^vra Siniens , & Deo placita doûrina ialvans ho­
mine» , ipfe prrfentcm vitam per vim cum ίασχαλίχ σύζι^ν αΐ'θρω?τβ{· αχτίς τβ yuù βία βιχϊαζ
C η ζ/ώ μ«τ»·»αξθ#.
ïnorte commutavit.
2. ΓΙρί αώτπί èt tk7ç r.u'fxi;, oui
πPetra» «ori-·
i. In ipfis autetn diebus, quibus brevi
Petii.îogiuin

it» :,t.

«m’
moriturus erat, congregatis tiatribus, fubito
pum ordin»:. apprehenfa manu mea confurgens , coram
ecclefia dixit, Audite me fratres & confervi :
Quoniam, ficut edoâosfum ab eo, qui mifit me , Domino
Magiftro Jefu Chrifto,
dies morti» mex appropinquat, Clementem
hunc epiicopum vobis ordino ; cui meam

XÆrîïy, α·Μ.η^ροι<3·μθΛ(ύν
αέ£λφώμ, αιφνίδιας λαβόρ^όςμη τγϊ χ^ρος,. t’- Fpdtk, ίίτι rr,ç ί’χχλχνί'ας
ίφ»· αχ»ο·απ/χ» χίίλφοι χ. σαχ^κλο!' î’ttU, ώί f$tαχό τχμι diroreiAa iw χιςίκπ XS4 btèatrχχλα I’rteS- Xpiri , ai τί δανάτημον ιίγγτ,χχοιν
τιμίραι , ΚλΓ/^νπι iinv ir.iexottw ΰμίν γαροιοvJ.

EPISTOL A I. CLEMENTIS AD JACOBÜM

HJ

v*S, 2 rkù fuhù iff
Ttr&a tuc9iipa9 , nS Afcrmonum cathedram committo, qui λ tui.
τί ηλ* <iwaM<em , qrf oC- J» Λ
·* ftacra
«xftitit.
«X-/nnriram· «umAriv icà - fiR‘* °®α“ 6™»°« “«» audivit , bre« nrw/o ·£"*./««awn
«umm» «r,
; in
K0„lioniko,
k a> na mfmMt μγ θ’·** , ηι »'«< meir
fia, pcrfeveratu inventus
^poraxprq»·» £pi$x * ” »λί«» wiw vm^o- eft; quem ρ|ω ceteri» expertus iutnTeligiojMu &vn&i > φίλχν3/»<·ν » vyrw , w«Xpw«^» > ium, humanum , caftum, eruditum , temriovM,
Jituuf», μβοφ&ιψΜ, iù $jkuws peranum, bonum , juftum, patientem, fle
ottaru WpeotJf
fdactv vfo ών'«*
cria» ’TW
αχαρκ7«. fc»eo«m fortiter terre nonnullorum catechuelidni
û’ χ<η™μο*» αχαρητ/β.

Ιϋ ttvTv μτηίιίνμι tW c^w/o ηυ <* "-----

*«Λ·

λ», <m aci nrat « «> *«y«wwil ·»< W , JTqwdau^uri. terri» ordmanrit, fode«■«
iriayptancr/ac/w
ce vpevdrf
”
'■
,
~~
* .. ΙήτΗ
, ' ί jrip
ζ-Γ · Sci
’ cretum in oriis . Ligabit enim quod ligari
IrûlÛMU · xj λντ« ·
λνθΙώ« , w nr rvc' Εχχλιρ- oportet, dc folvet quod oportet folvi, tamAtas «<Wc
A»«e
ciStie xatriva
χανόνα . trin
tutâ otu»
eun οΐχβ'τατ»
ôxaevm , tie γνόνττς , quam qui Ecdefie regulam noverit. Ipfum
St» i riy «Andria; «ροχ«θ<ό^ Awroy, ris Xpr- Bèrgo audite, ut fciente» quod qui contrifta~ SXaw
—
vent ventatis prwfidem, peccat ia GhnftUm,
rar or/xaprabw, C- riiv π«πρα rw
χβρβρ^'ζ»·
Ac univerforum Patrem irritat : quapropter
u ώίχε* J fiirrnw. >Ç «ûw Λ Îh ri» πρβχχθίζ·/*·non vivet. Ceterum ipfiim prrfidem opor­
vw , r«Çï rirw
» I ûnefe «λ»7*
tet medici locum tenere, non autem fetat
beftin fotorem habere·
Ιχ«ν
3. H« illo dicente, ego procidens roga- £pir«>p«u·
J. Ain mora Xr'^omc, Ιγν Trpartni»
μΐω αύηο, «tperrat/ucw tÙjù tîç χαθίΐρ» ripIiÀ bam eum, cathedrae honorem & potetlatem
deprecatu. At ille refpondit : Hac de re no- «<■»<« ·
n qp) <%&■»*». · S’ arwerw» · «pr tîiw μίμι
li me orare ; hoc enim heri ftarutum mihi
οξύ* rfv» yttp $Μβ·δβα ItJantt μν ,
ταώ?ι μαλ·
eft , coque magis quod excufat : quia hxc
JkW ri rapa/Tg * St» »’ ntaûm xt&iiptt où φίλνχβcathedra non opus habet homine temeradfSpwne
•ηλμφοΰ
%/***» fy**
»dtXa/3eoc r‘°> qui >n ea iedendi cupidus fit, fed vi,
, .
u
riy Z'
"Çctw
τολιμαθβος
. Sic It riy ro moribus fimâis & erudito fermone. Pori*.
,-.2 - “ riv Ao^oy
. i^trw
.- .........
· · ttemexprirwa, et
xXriax cmJlZeOf
, qri
w ro da mihi prnftantiorem
, qui plus
- cum peregrinatu»
peregrinatus foerit,
foerit, &
& fermonc
iermonesmeoe
Ad>«y i’xrxo^ry ,
J«/wrv τηΎ ixxÀ^Ccum
‘xttXJc •U(iier>t * ®c Ecclefi· adminiftrationem di·
vies ίχμίμΛ&ναν , qjq dx èvayxèw ei · ;—
dieerit ; & non cogam te , nolentem bene
srarrir ad θιλοντκ .
00 itwitret wZ iw rou
agere
Sed non poteris nunc meliorem ,
xprirwa χ«ρ’αχ«ν · erù γάρ ii ιμοϋ των <«ζο^ι-> quam tu es", exhibere · Tu namque inter
ywv fàvib et xpeirtw arxp^i . χλίώ qjQ ri tn- cos, qui per me ex * Gentibus fervati font,
pvt Aiywtu , Srt · riv xiritwoy rne άμαρτΐοχ φ·- locum optimarum primitiarum obtines. Sed
cûx «νβΐί'χη της ixxAwixe rlw Sttl- & aliud reputa ; quod fi peccati periculum me­
tuens , Ecclefia gubernationem non fofeipis ;
xrpw, σν tefti riA>$ , on xXrioy ίμβφτακις , Sere
certus efto te amplius peccare, qui Dei cul­
•nie 3wrr3i«v weirtp χλίβστν qg) xnluaidteeA 0outoribus vclut navigantibus & periclitantibus
Sriv Ιαυάμκο;, ου θίλΗ5 , Imorxovwy μόνον ri
foccurrere cum poifis , non vis , ' unum idciwtj',».
Irov, kw' ri ri xctvp xxcri ανμφίρν/ . ôrt Si 1* confiderans quod tuum eft , & non quod*·***·
x/ricœoy xcévruc βναΙ(ξ«0*θ«/ ογ Iri, ipS irih «- in commune omnibus expedit. Quod autem
periculum omnino fofeipere te oporteat ,
£rouù μη ταχημΟΛου ris τΐιυ των τανη»ν βοηD me id rogare non ceflante hr qmftorum
<&Η«ν, ôpdJç ίνίς-αμχ» . od-p» oux μ»» πιχΰπρον
fubfidium, optime novi. Quanto igitur ci­
oTiuXloxn'ews, Tvsri/riy μχ τηί χ^υμιχς xn^f>i·
tius mihi affenfus fucria, tanto me triftitia
σν«.
levabis.
4. Novi autem etiam ipfe , o Clemens , nv ». ».
θΤΐα It Η9Ι <ririç, ί Κλημης , λΰχχς , «egri
quod moleftias & merores & pericula & proαθνμΰκ , KSM χινίυυΐους , qgq
, m*
α- bra ab inerudita plebe importanda tibi con»*iX
xeriXniV οχλ»ν αν»
9 αυς Ιινοηση $»ci liem ; qua poteris fortiter ferre , refpi- a«fp*«4e*t
τχίνς tyipctv , Cropjy τίί ^αχμοτίίς riv tx ότούαοι ciens ad patienti» magnam mercedem tibi'
μ»γαν arol/lo'jt^vov
qft Sixaivç <rva Deo reddendam . Sed & illud jufie meν»ν^υμή^ητΐ μοι , ποπ <rou τβί ζυμμα^ΐας - χρπαν cum attende ; quandonam tuo auxilio opus
habet ChriQus ; nunc cum Malus adverfos
ô Xetrcç ; vu» on ό Trompes x«tu της αυηυ
νύμφης πόλίμον Ϋρκη , η ris ri? ΐνήντα χρόνον , iplius rponiam bellum fofcipit , an in fequenti tempore , quando parta viâoria re*
ηπ νιχήαχς βχσιλ
, μη^μ/ίς nu λοπτκ "ypriav
gnabit , nullo ampliua fubfidio indigens *
QW βοήθειας ; ούχ» »yq' rj βραχύ vwùj ιχοντι ·___
Stnnon criam exigui ingenii viro manifeftum
$ηλον,*οτ{ vau i ηάτη ouv χαροαιρΐαα ώ» τώ της eft, quod in præfenti
nti tempore ? Toto igitur
•χ-αρούτης dvéyxr,; χρόνω πί^αχιο? ξυμμαχηαάμ βατ- animi affeftu , in 1hoc prxfentis neteflitatis
<πλ« afyatàôi , ματ&ύ μέλους μ? νίχΐω ώπ>- tcmPOfc feihna commilitare bono regi, ma<nXri

4·

Siiovtu τπφυχόπ. χαίρνν iv ittitkotwov , d
T0UT7J μάλλον νς ί,οιχηαιν Εχχληαιας παριμ» μιConcil. General. Tom. I.

fcipc # opportune eo magis , quod Ecclefi®
H

dil'po-

« Qui œodtfti» ae verecundis lege· non ignorat, indigne proiefto fere: virutn , <|ui Clementem inducere non eiubuit, iubneaa it alia, qaa paffim per totam epiftolam etferuntar, de fe nallo pudore uarrimcm.
i in Clementina homilia j. c. it- ruriu» Feue» Zadiautn fic alloqui lingitur:
t>er. ■·· ·></ See·/ Xuttfia
<*iht ,
alitiu ft» ti
ft fit V»fh»t &/Jthtr. jti are J»h>. tx utroque autem loco dilatant, a priorihut Pcclefl* iaculu
lune in ta obuauifle regulam, φΐ> digniore· te pi «ûinnorc· ecolelUfticia muüüerin pialia juber.
r Scriptor aofter Clementem ex Hebrait natum aan lealiebat.

nJ

E Ρ IS T Ο L Λ 1. C L E Μ Ε N T I S

ιι6

difpadtioqetn a me didicifti., ad fratrum Λ uut^nx«
*
Λ ri»
*
iph «^w^dcywuv ά$ιλφύν
qui ad no» confugerant falutem.
-------- î—
a-vmejet».
*
"
**
r^ÎtMib
5- VcTurotamo» & breviter coram omni.
5. Πλ/ιύ
M .Spayaias ht πάντων διά ravrti,
/*
Μ(ο«η·.» It^isAc propter omnes, quas ad cam dtfpofi. ri της iiotxnaevç ύααμιίται
. <τ.’ μη χρϊ
λ . tionctn pertinent voto commemorare . Tc
i *■
»«.«.
quidem oportet irrefcchcnfibilitcr vivere , άνττιλχπτν; βιοϋοτα , βτουδη μιγιτη χχτχς τύς
βύου syeA/aç
, μτη ίγγυητίώ yiri.u
*»
c«a
maximo Audio omnes viue occupauoncs ab
*
jicere; neque fidejnflorem.fieri, neque ad
*
ny,
auariyqpw , prêt ixif>+> Ttvt βιωτιχύ Tab,
vocatum , neque alio ulio fraculari negotio μμπίπλ^μοάον «βρα^μαη. w yap xe/τία μ, Sixo^
implicari. Non enim judicem & cognitorem rkù χρημάηα 4 α\ολημάηιτ xx&rwxt trt θίλπ
pecuniarum ve) negotiorum ad hanc vitam
?|3 νυν βΜΤίχΰν «τραγμάηη è Χ^γ·( * ira 01WF
*
pertinentium conflicture te vultChriftus ; ut
yôtjfy& ùi rit vw ήτΐ άν$ρύα& φροντίδας, μη
prxfentibus hominum curis detentus , tem­
Λχολίί χιΐίΐζία
*
, λό>ώ <λη&«ας , άνθρωίω
*
pus non habeas ad feparando» , juxta veri­
τχύς xpeermaç a»· iJ3 ycipaw.’ .
αΧλα mura
tatis,modum, homines bonos a malis. Ve
*
rum illa quidem fibi invicem exhibeant qui B pci 0' ματιάν» ης ά^λήλοι, παραχίπρααν , tyq
difeunt, & te a (crmonibus falvos facere va­ ατό τ$ αά£«ν δ:α>αμοδι
*
Aoywr μη άχοχβλ»τωlentibus non avocent. Quemadmodum enim
cay. ώς yàpcroi art/thi t’riv , toç βιντιχας φροντί­
tibi impium ctl, faecula res curas fufeipere ,
rclifto eo quod facere jufliis es i ita Cingulis δας άναδιξασ-θαι , χατηλ^ψαντη ποι«ν S »'χίλ<£*&
αμαρτία trit , ϊαν μη άλ
*
Taicis peccatum eil, fi fibi invicem etiam in c$r,ç· «rus txàry λαι

Subdiiot
ducki in»

4
ioiv.7

Ç1

λήλββ xji' ci
*
βωτιχαϊς χρΰαις παβίτανημ.
mundanis neceftitatibus prxito non Cunt .
Equidem fi cunfti non cogitent facere, ut
χαί art δ'
* πίύ «y yp» αίμιμμΜ) rivai βι πάνπί TOtriv
a quibus curis liberum te effe oportet , ab t’xv μη voJnv, καρά των Sfaxôvow μανθανΐτωσαν. fia
‘
his liber fis; per diaconos edoceantur ; quo
μόνη» rnç ί’χχληα-ιαί τίώ φροντίδα tyni, χιγοςη ri
folius Ecclefix follicitudinem geras , tum ad
eam Zcitc adminiilrandam, tum ad traden­ àiwxriv «JtUù χολJi, jÇ ri ri; τη> «ληθίίαΐ Aoywç
x«pf ynv.
dos fermones veritatis.
Dei
6. Nam fi farculanbus curis occupatus fue6. E’ith tàf 0turtxa7ç μίΰμνα/ί <χχοληθχ; ,
,m- ris, & tc ipfum & auditores decipies. Con­
xar ri «wriv ipi nùi àxpoartif iwJpXcwç. ri <^àp
ducibilia enim przbere per occupationem non<2 ο-υμφίρ^τη ίφοίιάζΐΐν διά τΐώ αχολ/β b δαχιη^ίΐί,
valens , & tu quafi qui utili
*
non docueris
>Ç σν ώ< μη δώαξχ; ri σΐ/μφίρο^ χολατθη«Ίΐ , μ
punieris, & qto non edodi fuerint, ignoranδϊ μτ μαθ«ν#Κ, ayvaa; αίτια a’aoAJrrai · èti σύ
tix er«o peribunt . Qpocirca tu quidem fac
μς αΰηί · ÆyoÀHM <»»·χα5«α^ηπ , «Βρας ri Æf·'··
ut abfque occupatione przfideas , quo tem- *
xatfXK rxpfytfv riùi ανζ&ν aùwç δωυχμαΪΛ Xeywi ·<χ**”
pellive fermones quibus illi falvari poffmt
przbcas: ficque te audiant, fcientes ligatum
ngq' cL/ru; fταχομτίΓωταν ff«/, fiètni δ«.ό τχ$ αλη‘° cx’° ’ ql,0^cumtluc legatus venta- <&«as ^ίτβύτης ο à» δήση int yn;, if Strut x, *
c
tis ligaverit fuper terram , & quodeumque
cJpavM , S δ ai *λώ
η
■» λίλι/ται .
êt δητΗί a
folvent, folutum effe . Tu λ autem ligabis
quz ligari oportet , & folves quæ oportet iü it^Lijùat i «W àùtmî a δ«ϊ λρθΐώαι · Kfl
folvi. Atque ad te quidem qui przcs, qux μοτ xari ύ-f w «jBOiTwra ηχίτΰ tr/y , tyn’ rà τ&-

■nii ipota .
7. Ta δί xani tws Tptc^Ttpwi eru τύδί- apô
7. Qux vero ad presbyteros fpeftant, ifta
Tirimim & fint . Ante omnia , juvenes nuptiis cito b
χάντων TtCf viovi ττρός yauov ÇXyvi^Turav c» tukne, il,n"ant » ,aqucos faventis in juventa cupi-D’yfi , ττρολαμ/δάνο’/τΐί τη 5 νίαζούσικ ίάιθι-μιαί τα
nupu.i mu- ditatis praeveniendo. Sed nec de conjugio eoταγώΛ,μχπι . α’λλα μη Sè riv ήδη yrpovruv τπά
m h rum, qui jam fenes lunt, curam abjiciant.
γάμου άμλήηύ<τα'> - ύτίύις γάρ ngf ynpacaciv,
\\ ’’ Nam in nonnullis , etiam cum fenuerint , ‘
α’λχα/α οίίτιν ίιπδυμία * ha ουν μτ ή πορν««
t·^.'
valida ineft cupiditas. Ne igitur fornicatio , (
1 ’ ' “
adverfum vos graffandi occafione accepta , γομ/ιύ λαβουα-χ χαθ’ ΰμύν , η$ υμάς riv aùriy ιμ~
λοιμόν , τροχτφαλιζίσ^ι , χ3Η ί’ρΛνάτε
pcftem in vos invehat, praecavete ; & coh- βοί^η
!
quirite , ne forte in vobis occulte adulterii μή πω? ri της μοιχείας λανθανβντως ο® ιίμΓν αναφ-”
Actuheiio ignis fuerit acccufus . Multum enim grave θη πυρ
ποΛυ γχρ i^vov η μοιχ^α , τ»ιτοΰτ»/'
'
·*
“ dd’b 'n P"™1””
adulterium ; in tantum , ut
ο<τον ri è^Tfp^x iywy aurllà τήί χολατιως · /·»
io/;?. ' ‘ ur fecundum in poenis obtinfcat locum ; quan­
ri -βρωτΜχ η7ς c
*
πλάνη νυ<πν άποδιδοημ , χαν
doquidem primus debetur iis qui in errore
degunt, quamvis temperanter vivant. Quare CctXppovJirr/ · διδ ΰμΗ, , «ί ϊχχλητιαί irpttrfiônpot, ύξασ-χήτατΐ τΐιύ Χριτβυ νύμφίω «ς <τωφρβChun, fpon. vos, velut Ecclefix presbyteri, Chrifti Iponfamad caftitatem exercete. Sponfam autem
συνίιυ · νόμφ/αι δί λί'γω , της ί’χχληοτιας τό σΰ~
dico, Ecclefix corpus & congregationem .E'ςτ.μαι. txv yàp σώφρων χχταληφ^η ύα» νυμφίου
Si enim pudica inventa fuerit a fponlb Re­ βαπιλίως ,
τιμής μγί^η! τάξίΠίζ ,
ΰμί<;
ge , maximum honorem-coniequccur ; vof....r.._, μί>άλη< δΓφρατιαί , ως χληηι γάμων , α’^οque grandi Ixtitia , velut invitati ad nuptias
Si vero ia
λαυονης ..-txv δί ήμαρτηχυΖα
, αυτ
*
fruemini
- i>eccato
___ deprehcnfx
,_____
,
· Φωραθί
,
. .
fuerit, ipfa quidem ejicietur; vos autem μεΙχ^Κητος ιτχι , ΰαίϊς Si δ.-xlu) δώ«η , μή irai
pertinent; ifta funt, & his fimilia

•

&

.

παρά

• Oblcrvït Coiclciiu» iftud in «fiftoi» Nicoej. cap.’., tom. }. Biblioih. pairutn ita ciliri : .Vannai
Ttrmj ni Cltmta'·
ft*
T« quidem
Ι'·λΙιι
uftticr , & jill'i <j*a ,'ah>tii4a Jani.
b £bifnitaram , inqult Cotderius in hum. iocutn , i<re/e»i Cltmtaiiiiit mfftrfa mai faù , adtlifira>*h> ai aaftiai aalt ataiti»
<««eie , ttflt S £fifbaai· Taaaru fa· l»i quem n>«r<n> a "jaiair attfiiaar . At nihil reut quocnmue id , quod noft» epiftola
précipitai , eo lentu inielb-atur diflutn , quo Chrjloitomu» ab,-eodem Cotelerio l«udatu< hoàiil <9 in Gendiui dixit ; fai ninaa
■μιλ·ρν ’’ft/ »< ·>, ·*λ' liarra ni Haut»» rv »vp«» , »*/r ή et airta?h*,
, rrai·:,·^ '·■’» r· ©«« »·'/«»» ailtit rua·

/«

*

(

U7
rape

Λ D

J A C Ο B ΛΓ M.

nB

rlu> ipunpff
r-

’ a^ap-Anas dabitis, ne forte per veflram uegligenu>m commiffum foerit peccatum.
<ec*
*w
8. Quapropter ante omnia de pudicitia fol- nrnicatiMm
8. Δμ Tf>i ram
*
Ww rvgptnwi, φρητιξιη «
Ijciti eilote. Qttippe apud Deum admodum <Ptc,t’
λίαν >«/> «αρα ηί θ^ί χ«λίηΐ fynu ή
·
grave quid ceufetur fornicatio. Ceterum for­
99f"iuç Si «h
» ·« W
ΚΜμν nicationis ipecies multe font, ut & ipfe Cle­
tub
. «λΖώ trfwni μνχΰ
*
iriv » w mens vobis enarrabit. Attamen primum adul- Adulterina.
«y^a pi ίϊί» pent %pir»<r&u ywsuxi, ηλ γυ· terium eit, virum , non fala foa uti uxore ,
& uxorem non folo fuo uti viro . Si quiscaytiïxa pi iitp μ·? χρήταο-θα
*
«W ·( *** *
»~
flus exftiterit, humanus etiam fieri poteft ,
T>pw irtf, & φιλάδρνης $λ/3μ Suvxntt, w
propter quod «ternam coufequctur misericor­
HHXiv ίλήυς *
îwt ttu^cmt. ως Si i μ™%“* μ
*~
diam. Quemadmodum adulterium magnum Hum«»it«
ya xaxoy , rSwx ii φιλανθρωπία pty™ tyt- malum eft, fic humanitas maximum bonum.
bo'
$ίν . Sn tfyxnàn vxvnti ύμΰν ηύς «ίδίλφίς , Idcirco diligite omnes fratres veftros , fandis <<.;/.
*
,«.
etpnîç w' tAf»/a
*w
οφθαλ/ΛβΖς , nt i pzi ·ρφα- & mifericorchbus oculis ; orphanis quidem ea
y«s
Ttivni
'
t
Ï'$
w
«
‘
#
w
JrâZsSi
yipxti
τύ
xvSptSt
,
B
exhibentes
officia
quas
parentes
H
viduis
autem
i~. ‘
~ y
r
Λ
'
*
“
~ rarus ^φρβτόηκ
-·
.
qUS viri
exhibere folent » praebentes alimo­
τβφίχρντκ μ£
τΰς~ ?θφάς
. τ»7ς
niam cum omni liberalitate ; providentes ae­
ax/jutiMs ntk βάρους , mjm' mt «ûnSv άτίχηις ,
tate vigentibus conjugium , atque inter illos
Sfa' τύν ieirnS/.p»n»v &νηύμ$ι
*ι
τάς apapaa-^ç iis qui artem nefeiunt, aliquam per occupa­
ν?ς ayayxa/a; ?οφΒ5 ’ τηρ/τη fpyav > atyrnt
tiones (Kcafionem parandi vidos neceflarii,
artifici operam, debili mifericordiam.
•ÂW.
g. OtSx Si ταυτη ττοιήτ^η ύμχς , txv etyiidu)
g. Scio autem vos haec facturos , modo
·
*
βϊς Tw uptrif Ov tipùsnm ών . τρος Si τΐώ aùrnf cap tat em vcftra in mente ftatueritis . ad^/ζ™

•■i «\.v

.

x

*.
«rroSey, μι
*
τις trry ixetri ηρόφκης , xwi nw * quam introducendam unus quidam eft mo- «>>d
dus accomodates , mentae & falis in com:
Siïlfof μιπίληψ
*?.
Sti a-r«uSeÇiTT tuxyinpw ruvtmune perceptio . Quare ftudete, inter vos
irnt α>λ>ίλ«? , «s SÎMirSi, ·τ«ί ttùrhù
frequentius convivia agitare, quantum po­
pi ittpinhifviTi * αιτία ^apiVir τϋς Λτο/ας , ή
teft is , ne caritatem amittatis ; caufa enim
Si fiîrâ/a rii αωττ^ίας . ' xorrâk ovy raynç iraaiy eft beneficentix
_ ., beneficentia^vero falutis .
ηίς χ«τβ ©toy αόίλφοΓς τη'ς tiuirrfy «αρίχίττ 0ixç,CCunai
_d ergo eundis in Deo fratribus com‘ CltMiai Vt
f’îoriç Srt Jrporxarpa S^pzw, «W7a λήψίτθί,.
munem
munpm veftrum
νρΠΓ1,,η praebete vidum
viÆum ,· fcientes
fc,ent“
‘ o
quod temporalia donando t «terna confeToJ^tS μάλλΜ monSyws ^ίφίτι, ηλ' Stÿdri raptquin?ini. Multo magis nutrite efuriêntes }
χιπ χβην , γυμνοΐς cïSupot ', ms jforoüvwç tvt6c fitientibua potum date , nudis indumen«■xiinwSf, πΓ{ ά φυλαχαίς iittQeuyôpfvbt, «ç
tum ; aegrotos vifitale ; λ eos invifentes qui
ίΰτατθί, β«η^«η , τκϊς ξΰίους μ£ citrus νρ·- in carcere font, illis pro viribus fuccurrite ;
^νμιαις η> ηΰί ίαι/πΛ» wxovç λαμ0άνίπ . πλίυ) peregrinos omni cum alacritate in velitis
ΐyet μν η
iîà'«i Aryw, ray x,aÀèy ή φίλανθρω- ipforum domibus fufeipite · Verum ne fingulatim dicam , omne bonum ut faciatis do- ·
τι» ûpiç rotùv SiSoift, Unrip i ptrav^ptnix -ηΐς
.cebit vos caritas erga homines; quemadmo­
pi βαλομζί^ιζ α-ύζία-^αι , τία xaxorpaÇ/ay ύπ»- dum iis, qui faivi elfe nolunt, odium erga
dexxxnr.
homines male agere fuggerit.
ίο. Οι πράγμΛτα ιχ·νης α’ίιλφα,' , tvr'.nSx
io. Fratres, qui lites habent , apud Po-. Apu<t «»<>·
__
teftates
non judicentur fed b ab Ecclefix d“h“md*le"
ôÇxjrJy pi χρινί<Γ$ωσ·χν t a’M’ûn.nJy της fx&rfrteç
','ρ&βχξίΓ^™
jrayrr
iniD presbyteris in concordiam reducantur-omni Av.mu ω
Tptcfiiaipay
~
’
rz. * . χλίώ
-· . xjq'> τίω
>
*
modo, quibus prompte obediant. Ad h«c,
in fli
pût βιυ-ηΐς irttdôpfnt
ιτλίονιζίαν
avaritiam ita fugite , ut quae occafione tem- terti , meniii
ourùs φϋ^ιτί , ώς »ροφαα« ττροα-χχίρου xtpiouç ,
poralis lucri «ternis bonis privare poteft . «», *«. feruni
auuvit/T ctyct^iSv ξηρών SiwaptyLuj. ζι^Λ, S ia teras, menfuras, pondera c pro locorum
1
Juu^a, ra&ptat τη ?fS ηχΜ, Stqpa txiptKtSi çuratione jufta fodulo cuftodite it in depofilis
λάότιπ ♦ xxjpôç τος Trxpaxxntàwxç di^vupwêirs .
bene vos gerite ac fideliter. Atque hxc &
fimilia ufque ad finem facere fuftinebitis, fi
νλΐώ raüra HW « rùnts xxpax^ia-tx , μ
ΧΡ
*
&de futuro per Deum judicio memoriam per. K’*··»·"··
'
Xws «««y umpCJ/ètity ttà χχν^«ν pmplw^ x«ex
petuam corde retineatis. Ecquis enim pec-Mlil(*(
τϋί t\^ti yonpcjfnt xekw c> ταΓς χαρί/ατς t\nrs ·
cet, qui certo perfualus fuerit, quod a Deo.
*
τις γχρ ay ipxptixn, πίπληροφορη^ος orr tx dfS
iufto, qui nunc folus patiens & bonus eft,
Stxatou, re καί piw pxxpoj^px v2 ayaJ^, ίτί τη
in 'Confommatione fxculi judicium fore de­
rS fiiw ατινηλΗα <^jtàxt vet^r, xe/aif i iv« ot àyx· finitum eft ; Ut boni deinceps iheffidHlibus
boms perpetuo fruantur ; qui vero peccatoQet twJ λο/τδ
aTo^n’ruy iyx^^v aiituç axoE res inventi fuerint, tamquam mali , inenarZcuirwory, or St àpxpniïM £pfjzvni, «« xaxoi ,
, ...
'
,
· ',-r
■ ,r
s
~ v
J rabili fuppliao afficiantur in fempiternuin.
ατορρητν χολατ,ως, mfavrut w atJ/α x. Tuuru^pç» Ei jftg quidcai iw fe
nj£ vcntallJ
*^v »
μη ο της αΛηθΜαί οροφττχ; C-sepxws
«•ïpiWi tστά^ατ, τΰχα à? ίΰλο^ον lw χρφιβώϊ&ν.
Comti. Générai. Tom. I.

Propheta foturum jurejurando affirmaflêt ,
forte per erat dubitare .
Hi
li. Quo-

a Grace primi® ediderat Coteleriar
, 'non
fed archetypo propel ut iufp«âo , ia eo fuiptem efle de­
prehendit
Nec duhiiavit qjuin <iu> mf Rcj praferendum fit t aqtr·
. maxime cu eadem featenti* Cleacniin.'
noinil. tt, cap *. tepetatut hia verbi·
t*
uti t»<«inpV·» , faeSvfror luMuiir» , «t hooul. ta tn »M cap. >·.
T, i> »>r,'aaiiί»ιΗ">|ι»
1
• Hoc ipiuin Clement, homil.j. n lj. ita capltiatur. ’ J; < (rairet ) de m iafailat tafaria ajûnaiar , tafntt Jaduara. afai
frtjifttm incilimar ;
fnitym intiltatitati» ad
nftraat ■■
t Cotelerma, qui /«·">, Joco i»»·», pr«tu)ei*i, mone n"» modo t RuKno ledam elTe ww»a ied dr candet· votam in ar
rhetypo ieo, antequam interpolarem , exdufUc , X in altero codice etxamneae cxhAcre ■

”9

EPISTOLA I. CLEMENTIS.

tio

ii. Δ/a «ροφήηο * άλχθΛ Svnç μαθητή?, dii. Quocirca cum fit is «ri Prophet* di-A
feipuli, depofita hefitatione animi, ex qua TtJipfynt τΰύ Jryw/rav, ύξ «« yivcnu »î χαχοοραmala opera oriuntur, alacriter bene «ere fu<αροθνμ*( w dCrwH*
fcipite. Quod ft circa ca, qu* futura eue dixi­ rjj àpnpfyjw iota&at , αμφτβαλλΗτκ υμά», μη
mus, ambigit aliquis veftrum, oonerubefcat
aiSicrSât όμολοχήα), «wp της ewr? φροντ/ζπ ψτconfiteri, η quidem curam habet antm* fu*,
ύβο τΐ «pwroin,- πληροφόρηθητίπιζ * U S’
& a prcpofito fatisfiet ipfi · fin vero refte cre­ νίκ,
didit , confidens vivat , quafi qui magnum
·ρθ<& τηγ/γ<Λ« , θαρρών «λζτΛισθω , «ς μ/^«
condemnationis ignem effugerit, & in per­ χαηώίχβί ιιυρ φ/^ων, xj πς ίΐίβσ άγαδίώ
petuum bonumque Dei regnum fit ingref- /JamXHay ««ργορι^υος.
furus.
11. Οι" μ&Α βν της ηχχλητίας Jrxxovar,- τί / τ/σχόDiaconorwin
13. Porro Ecelefi* diaconi epifcopo fint,
*b’trf<D,uaj‘‘· (cite 4 oberrando, oculi ; fingulorum Ec- , m aiwiTui ΐ*μβίμ3ρΛΐ ar&xra; οφθαλμοί. ίx«rv της
cieii* hominum opera perfcrutantes , quis « χχλ»ισ/ας τοληβκΜ^μονίνης τιχ <β*αξκς, τις μΐλ- f.
,peccato .proximus fit, ut admonitione .pr*λ« «μαρ™ν«ν, tvat vn^firtx χατιιληφ9»ί ύη» ηΰ
ventus a prxfide, peccatum forte non per-B «β^οχαθίζομ^ίυ, τάνχ eu μη πλ£τη τ» αμαρηιμβ·
ficiat. Ecclefi· defertores corrigant, ut non
λΗ<βηίχηις
, τϊ μ>ί
débitant congregati audire fermones; quo
,
>
jpe A
"
«
- -■ 6
T»t>c ο·ατφχομα»οι/; ηό λ«τ«ν iwa&ou&y, oew; nts
animi moleftias, qux paffim cordi aex mun­
f'xaron
τη
xxpSiat
ηοροα-τιτίτάβ-χς
α$υμΪΛς·,
ί\
danis cafibus & pravis colloquiis incidunt ,
fiturtKuv (Π/μτπλτί&ιν,
όμ/λζΛ xaxj’/, Aoy/x αeloquia veritatis poflint purgare; -fi etenim
multo tempore inculti maneant, ignis ma­ λ>?θ^αί χαθα/ριτθαι ètuiayntr · (rei γαίρ ctv
teria fiunt . Quin etiam diaconi corpore wotày ^fpà-dCcrwoJv, wupdc fpyo» ytvwnn . ηύς Si
aegros perqtiirant , & ignoranti plebi indi­ iÇxarn σάρκα rnaiwnf μαν^ανΐτασα/
rÿ a^yoam
cent, ut appareant atque vifitentnr, & ne- «λήθΜ wo<ram0a>AitW«v, ινα (τιφαινανται
ni
ccilaria ex prxfidis fententia prxbeant. Hoc
it ον nt iat τρ τΐ <σ^χ.χ^ίζομ2Λα γ'-άμηκαρ^χίτυσαν. '
vero tametfi clam co fecerint , non peteaηΰη Ü xi) λάδρα αμττΐ· ττοιύτιχ,
αμαρτβνινην.
bunt. Ifta quidem, & qu* funt illis fimiT0LUTU μο> «Ç nt τηΰηις ημοιχ ni Xiàxwt «poyonowatv.
lia, diaconis cur* fint.
Ckmrvem
13. Qp* «hos ,n religione iaftitutinf, ipfi
13· θ: xocni^otwTK , «pJor χατηχηθο**; χα• idobeutn efle
inftrufti alios infimant ; quia de ho-C
c»i a!io» 'n'prius
j
τη^τηοβ-αν · οτι ττι^ ψι/χί»6 ài^putsw η
.
Ahum ·
minum anima agitur . Oportet quippe ad
«ρος γάρ πίΐ πο».χς
μχνθανοντυτ γιώμαζ β·υ~
multas difeentium fententias & voluntates
ναρμόζ&τ$αι £(< τ»ν
όφηγητίώ. «λοaptari, eum , qui verbum Dei fubminifirat
avfx/ληχην, χίχρφονπ njq ίΐλον τ»
& docet . Sit ergo neceffe eft catechifta μα$η 2ν,
xam^bvm «ναι Îh, ùî aünt * Ζσντΰαι Κλ»μθ4<^4"Λ J*·
valde doftus, irreprehenfibilis , maturus &
perlpicuus; ficut ipfi probabitis fore Clemen­ tu μίτ ϊμι χατηχάν μΐί^οντη . ττολο γάρ tsri quid fmiu
tem, poft me catechitls officio funfturum :
»μ* ytiu τ» χατειίος Af'ywv . χλάύ rav ouowjjirrLongum enim eft nunc me fingula recentî , ίαυ»)Λ<Γθί eti w της ανιχοώτίως
fere . Verum fi concordiam tenueritis, pote­
ναι λιμζία , Ο»θα μιγάλα βασιλήχ fciv afawxi?
ritis portum quietis attingere s ubi Regis
χόλ/ΐ.
lummi exftat urbs pacifica.
©•bii.tie e

n-

ό^ίχθη-

Bcüc: <

“
14. Similis namque eft totus Ecclefi* fta14. Εημχο γάρ ολον τό πράγμα τΐςΕ’χχλητίβς
urn tus navi magnae , qu* per validam tempe- νη? μιγαλη , ^gt' σφοίρΐ γςιμντος ààpas φιροντη
ilatem fert viros diyerforum locorum, unam
,■
. -7
— -,
,
,
n
quamdam boni regni civitatem jncelendi eu DfX
μιαν τινα. αγα&η* βα■ πολιν νικάν
pidos. Sit ergo vobis dominus navis Deus, σιλιίας
-....... θίλονπις . Jw»* μ£Λ
-·Λ- ον ύμΖν
ix-aftimilentur, gubernator' quidem Chritio , ο τούτης ίίστοτίις Θιο» , vjq ταρ^χατθω , b’ μθ^
proreta epifcopo , nautx presbyteris , prx- χυβίρ'-άτης
, ό χρωρΛς t xtaxôirp , οι vaunts
fefli laterum diaconis , nauftologi catcchi- πρατβυτίροις , or τοιγαρ^ο* ijÿxo'yorç , ο/, ναοτολοftis, veftoribus univerfa fratrum multitu­ γοι ηις χατηχοίσιν , ηΐς ΐπιβάτηις η
άδίλdo , mari mundus, venti adverfi rentatioφών χλν-θάς, nJ 3οθω ο' χοιτμος, αί άντιχννιαι η7ς
nibus , perlecutiones vero & pericula &
π^ρασμοΐς , ot îi δινγμοι xj or xrvJuvoz tÇ TOVTîiaomnigenx afflrôiones decumanis Hudibus,
terrenis autem torrentium fpiritibus & fla- irat $λί\ΐάζ nt7ç τ^χυμίαΐί, ni Sf άνόγ»α fÇS χεί­

·ψ4ίοχροφηtibus fermones leduftorum ac pleudopro- μαρρων tÇ nt φυσημαη ai i’JJ πλάνων
phetarum ; at promootopa & loca confra;ύ> όμιλ/χι, τά
αχραιτχ^α ryn τά ^αγία
τό­
gofa judicibus dignitate eminentibus & cru­
πων η>7ς c* ΰπίρσχαϊς
αχΉλίατ irxaraFi, Jrdelia minantibus , loca autem bimaria &
θάλαα™ if κ94 θηςιώίίτς ήχοι ηΤς ^λογίτοις η»)
fera iis hominibus qm ratione Carent ac de
-,
-- «7 , -■
promi fiionibus veritatis dubitant. Hypocri-Ec-iooraçairr πζ^ι nJy της apw&twi ίΤ«γγίλμοηΜ .
νοβλτθ*·
t* piratis timiles habeantur. Sed & validum or’ ùxoxfymr’ nïs xf-ipaniFç χαρΜχασ·μθ>οτ
vorticem & tartaream Charybdin, & cruen­ σαν * πλίώ ι'χοράν ϊλιγγα, € nprvptav γάρνβίιν^
ta fragmina, & mortiferas fubverliones , fo- xj φόνια αρντράγματη, >Ç θανατιίίΜς ί^λοσ·«ς μο~
la effe peccata exiftimate. Ut igitur fecun­
νας τζίς αμαρτίας Mat νομΐζίΤί. ϊνα W
πλίονdo vento navigantes , in portum fpeyat*
TFC, «ς πν λιμ^ία της ίληιζομζάης «όλίως «xrvPkom ditn» urbis abfque gravi periculo deferamini/oraiaoorrpoy èvf^-θηπ , ί’πηχόως /νχισθί ·
St
qu«e»âudnn- te precibus qu* exaudiri dign* fint . Prefvnxoot jrryovntr rari Απραγίαις*
101 ’
ces autem tales fiunt bonis operibus.
iy. Itaa Hac de re Clement liMn! j. n 6-. iftud conftituitur : Ditoni
tfitfidijnt
<trf»rt W ^ninm , «*tfij.tft Jtmitc»! Quotnc» Iib t. ConliKut. epoftil. cip. «4 lepaiu· ; Iti <Ιιλι>»»ι tfij.ift Meri/ tg ftolm tg
t itr
ftilltt tr ni>»· 1 ·ι ififttfet <■
ynam f^r tft ti Biix.enfej ae^en» aea ««aftrar

Λ D J A C O B U M.
lu
IJ. Ecirft&ifrwv» wS *
ili.& JJ.r. Itaque in quiete firmi maneant epi- tJ^·
nSv Z&w ύ&ίζίμ^Λΐ Www > fat μη ry α’τυξίρ b,t
® , in propriia fcdentet locis ; ne perturbato ordine toncuffurn & ad alterum <>» »βΓ<Γ< d·' ·
IU

ακβμώ η mp«xAm«v τκρίχηπν . «

turba
latus inclinationem excitent. Naufiologi dc^'*1
mereede. cpmmoncant. Diaconi nihil eorum, qmr ipfis credita funt , negligent .
Presbyteri velut naute diligenter préparent
unicuique necdlaria . Epilcopus tamquam/
,
proreta vigilanter folius guberna robs do«lr i-1
nam fecum reputet. Chriftus fabitor. gu­
bernator , diligetur, folufque jn ii· qute di$
Sv
oi H ï«mt τώ &tS ntt) cit credatur . Cunâi vero Deum de profnS
«ιλί«ν χρββ-Χχί τθωταν. ai nhtwm , pera navigatione orent. Navigantes omnem
irerttv θλ/ψν nparitjuivwrtv , «; μύγα μ τκρα- angulliam exfpe&ent t ut qui magnum ac
βυθόν ταραχλι'ανπς ,
κάτμον οπμα·«-_ turbidum pelagus transfretent, mundum fci9ΐ'μ*νης9 iivxô(jtyiOt β·χορχιζόμ$Μ « wtvSvn:, j
Γ z.B licet: interdum quidem affliâi , perfecutio* *
ψ&π«; γυμνητ&ονπς, retecti μ^Μ«τ x^'»xArv. , nem patientes, diffipati, eiurientes, fitienοπμα·αΰ'μ$υ°'» β-αοβολι^ο'μ^υο/, νίσυχάζοντί ;. «λ- tes, nudi, coaoguilati ; rurfiis autem inter­
λα ι$ wwT/Jmç, ιλιγγιά/πς , axepÂns , iwririv dum adunati , congregati , quieti; fed &
naufeantes,, vertigine aflfeâi , vomentes , Confeffioid»
ί£ομολογΰμ$·>ο< tu Τύφαβπίμαπι , Soirtp νοα-οχο/ϊ;
hoc eft confitentes delifta , tamquam mor^•Ààl > τ»ί ix χιχΰας αμαρτίας λίρν , £ to ϋξ· bidani bilem, peccata died ex amaritudine
profe&a , & mala ex inordinatis aft'eâiίτιΰνμιών άτΰχηιν «rwpdLjJcaru xatxa, arts τω
ήμηλογηται Snrtp άπράνανπς , κουφίζει της bus cumulata ; qux' per confdfioneta ve*t'^''^· wrap, * χροαΰ$/Λΐ τΐώ ex της ίχιμίλΰας β-ωτχ- luti evomentes , a morbo allevamini, re­
cipientes ialutarem ex fedulitatc fanitaβίΛ oywav.
tem.
y
ιό. ΠλΙώ ÿtvSrxm »·πκ, x«ww νμϋν χλΜ/ν
j6. Cunâi tamen fcipte, plus vobis omni
Fp<fropo
χάμνονη ην tntarxwv ’. art txrtX ύμύν τΐώ αό-■ bus epifcopum laborare.* quoniam unufquif- «·>γ ·“»*-.
ww θλ* ψ/ν *»%&, αυης ii τΐώ αΰηΰ, (? rlw>ί que veftrum fium pHicur moiettiam, ille ve& fingulorum. Quapropter o Cie- ri*£
ίχάτου. &è S Κλήμκ txerp χαπί τί fîiuwaw «wpo-Crofuam,
’
Ynens ita prxfide, ut uqjcuique , quantum po- minam d«· *
*
χαθ£σ·θητ< ββηθβς , τάς χάντων φορτι&ώς φροντί­
tes, fis adjutor; qui omnium follicitudinibus tpoadea».
δας. ·θΰ» not aîκονομάν ανα&ζαβφατ, χαμν όι~
onuftuses. Unde quod hanc difpenfationem
δα «ληφ«ί, Β δίδωχώί * α>λα θαρρπ * »Ç ^υναΐοις fufeipis , fcio me gratiam accipere, non dare.
φίμ9 «ίς fü»i οτι awoîJana-w ο $foit tîs w λ>Sed confide, & tortem te przfta, tamquam
qui fcias quod tibi Deus, in requietis portum
MÇwt tîç cfacxatie-twc xfltntVT»i<ravT<, τ» μίγιςον ruv
α^αθώ, άναφαίριπν μιτδον , χαθ’οπ ùxtp rfc appellenti, retribuetfummumbonorum,ftaτών «aVrw <rwTr,{jjtç tbv μΰζονα «W/ξω κάματον. bilem mercedem ; quando quidem pro univerforum fa Iu re majorem foicepifti laborem.
9f «Vi»»».jJj-j Μ σ(
Tï£y άδίλφύν διά τΐώ * ΐχχκρον
Quocirca fi multi ex fratribus te ob fupreiinSMotrujt'Iu» μισ-ήανην , n αΰτίν μο» μϊιτος oùizi mam juftitiam odio habuerint ; eorum qui­
ci 0λχψΗ, ή St τίΐ iixalü 0fS φιλί λ πολύ « «vw- dem odium nulla ratione te ledet, jufti au«·«. ωτί x^pS nv ό/^ αδικίας yr.ôfj^iov
tiroivav à- tem Dei amicitia multum tibi conducet .
r_,
•ηπία^αι * iià it δίκαιον ίιοίκησιν .w tx Xe^eô
Itaque nitere laudem injuftitia partamdepelfίηνφίλτ
’x«®Ar θ»ρ^ν
Dlere, per pdlam veroadminiftratmnem leûx
9np^iv Γπαηον.
tnanov.t
Tapnt fiwùi» tyq' τιι πότων πλ«ρνα , τ«- η utilem laudem ex Chrifto provenientem.
17. Hxc & alia plura cum protuliflet , C1
Xry TjS ·λνθΗ zpoa-fu3Xf\b«s , hxc· · kjv' 7ΰμπί rurfus multitudinem intuens, dixit : Et vero fcqliendun
i», àyavnùt μα αδιλφοι <£ rtuUiAor , τύ προκα- vos, dileâi mei fratres & confervi, pnrfidi
5*ζ®μ£*« άλχθΗαί χχτη ηαντυ. ΰτπξαπ , τβλ η- veritatis in omnibus obfecundate; illud icicn-4i’ j
|
Jcnç, ότι ό τ»Γτβ’/ λυττητας , Χ^ιγο'? , S τάύ χ«- tes , quod qui hunc contriftaveri'r , Chri.
^ΐδραν Χίΐιις&>·πιι, àt iit^ant qy^tiic Xetfôv μη ftum, cujus cathedram tenet, non receperit; & cum Chriftum non receperit , quafi
δίξοί&νος^ vs άΟττήταί ην ναηρα λογιτ^ηοιτηι ,
qui Patrem rejecerit reputabitur, ideoquea
διο της βφα&ίς βασιλέας άηοβλη^ήτίηιι. a «5ytbono regno ejicietur . Qua de caufa ad om- »>z« o
xC· XHpàir^f , * nsH κάτας oumUwç tpyts^xi , nes conventus venire fatagite;-ne velut de- ^7“”·**
ΐνα μη
λ^νοτιικται , cwn ττ,ς ηυ πιξ/άργοο feptores, per Imperatoris- anxietatem peccaJ
ά^υμιας , αμαρτίας ΐγκλημα λάβηη · διο ηρο ti probrum accipiatis . Idcirco ante omnia
pro ipfo faciunt fentite; id co■κάνη» οι χαντων or «οίντκ τη thrtp-cuînC φρονΗπ, eundi quae
...

sxk

wyroA·^

μιη^ούς bvt^u/initrxfjurw . o/ διάκονοι μηδοί
άμύυίηχταϊ Sv
ηρντβάηροι S<rntp vaSm χ*πφτιζΐη>τβη ΐτιμϊλύς ni χρήζοντν.
ttuttrti . à ίτίηοης oSi προνρ^ς iypnyàpoK^ τ» xtfitpwïnu μήνου wà λί>·κ ββτ<0«>λπυ. · ^tirèc
• ffyrrp * xvfkpàrnt φιλ(^9ι , WSM μ™Χ ntf)

trwX^wrw · er

λ>^« x/rdUr-^ar .
«em

χκ'ΐη

r;n <iSinS S„

w

I «rap« «»S u>-E 8j°ofctnl,M,·.

, . ~
~
.
-,
~
.
»
ys» η χλΗον t^paivav «οροσχολίμΜ. υμ«ΐ ΧζΧΜpàr^i t tv awpdi aûriv ^οργη xj rj· κηρός α’Μιίλους
dCyoZx d^rnÀHV,
cuinS fwaxany , îva »ΰΜ ανής
χαφι’ζηινι, >£ ΐ/μ«ί tTvSlttai δόνηση η.

lg.’ ETwa r if >9- αφ failli vohv οφπλίτν, typ
,· * η
ourrw μη iuMaodatφανιρω λΐγ^ν,
txtβχυλάς’ aîov iàv Mpat'vn mi t μη àvattyn «û. « w
t v»
λ
<
ww eiw«r, τμ it μη Α^ροταμΡλαονί, ιίΜχ ΦΡ”

.
.. :ve<
ftrum diabolos ipu foil bellum majus in­
(ttrt
ξη„η/ι;,β
m amore
«mnrm λerga
fert. Vos ergo Λcontendite,
in
ipfum & in mutua benevolentia perfeverare, eique obedire ; ut & ipie fuNevetur »
& vos pofiitis falutem coulequi.
18. Quin etiam nonnulla ex vobis ipfis Coecor*,
' debetis iotelligere; quod ipie manifefto dic·- «w» €!«·»««<
ie propter infidias non poftit. Verbi grati», ÎC'”n<‘'
f>*l'curfit infenfus, ne exfpedetis durç ipfe
dicat, cujp illo autem ne contendatis ; fed
* prudenter ejus “voluntatem fequimini, odio
ha-

•OJ.

"

ROMANORUM PONTIFICUM EPlÜTOLÆ

tog

c«c ANN. cum’ accepi flet, » ligavit, & annulis eorum-Ατκςδαχτυλιο/ς
φυλάρχων, ^cixt^tneiunts «ς
CK&. >r,
dem principum obngnavit, atque in taber<ndwUù τβ μχρτνύα, * r/τβ Θ«ΐ·
nadulo icftimonii depofuit fuper menfam f
* ’ ” τάύβτώυάυ,·
»’-*■*-* Ζιτφραψηπν
’------ ----------χ;χλ*<Γ«
τβδ*λΛΪ«^«*·
Dei,& claufo tabernaculo, claves juxta & irabrus xj τύί
‘ «τ«ν ώύηΐς · Α’μόρκ α«λ-

£ \φοι, ns αν φυλής ή ράβδος βλαί-ήση , τ«ύτ(ω»χλί'
vrcus ut
UC faccrdotio
.»c«um.v fungatur^ minirtret ei.^ λτχται
λ£ΧΤ« ο
® Θιος «ς
«V n
li
«Ï™ ·.
Deus
tttf>xrM^ x,
«tum
Mane autem fado , convocavit univerfum
irxvrx τον 1 s·univerfum-" Πρωπχς
Tlpuîcti Sifyop&ni·)
St γρομ&τκy tn/vtxixAerfV^
<τυν·(Χ3ΐλ(<τρ^τίιχντχτον1<ΓIfracl^faxeenta millia· virorum , & figilla ραχλ,·ηιςό^αχ*π'βςχι?μ(χδ«ς
'ί ό^αχοβ·/αςχι?μβδ«ς ?Ρανδρ«>
ÎÇS ανδρ«> ,
»(
(>C
’£**
«’<«-)
,rt·)
Erincipibus tribuum’ oftendit, aperuitqnc ta- δπξατο
- - φύλαρχοις
- '
' σφρ«)' γίδκς,
τοΓς
Ç' ™ς
emaçulum tertimonii, & protulit virgas : & \ rlih^xlwliÙTBjjtxpTue^i
•jWtrjhjÙQ'Xfv) ραβδ«.
• inventa ert virga Aàron non Jantum. germi- ‘ χ; Rfi'-θτι >ίρα(73ί«») A’aapJy βυ μύην
narte, fed & irartum habent). Quid vobis
xafwôv ?χ»β·α: T<Jox«rf , «yarnVidetur, dileâi ? An non id futurumprsefcie- xuittf α*>λά
NW*ris wro
t; )
rat Moyles ? Maxime noyerat. Verum, ne ηΐ ; ου
feditio inter* Ifraelitas fieret , ita fe geflit , B
h ·· α
λλ’‘ Τνα
~ μάλιτχt ÜS
fan
e’’XK
tvx μη
μύ χ(χχτχζχ)τίΛ^^τχι
α(χατατα)<π’«
C»
ut glorificaretur noffiin veri & folius Dei , τώΐ’αραηλ, * eôr(«tWf)mrep ΗςηΪοζ«<τ^ΙΐΜχι(η’f-

cui gloria in fircula farculorum. Amen.

τοί

η

'

•πϋ; α/ώ/αί
«/«yuv ·. Α’μίώ.
Ker o/ ατοΓολο/ ημών fy.axrxv
του χυςίβ ήριω·/-Γπτοΰ Xexrou , οτζ tpiçti’xi ιπί τβ όνομχης^

«Qjii’dT**
44· Aportoli quoque noftri per Dominum
cMMduepi. nortrum Jefum Chartum cognoverunt futu.yarn effe je nomine epifcopatus contentio­ fτκγχοτγς · iix jat-Hiu ουχ τία χΐτιχν ττρόγνωϋτν«nem. Eam igitur ob caufam, perfectampra·ληφοτίΐ πλπαν , χχή~η<χχν τούς προΗρπρ«'νβς , iÇ
co;;nirionem adepti, prxdicios conititur runt,
ρίΓτάξύ ίττιμο'.Ιιύ èiS^xxaiv ow«ç txv χοιροίθωστ/,
ac deinceps futurae fucçeitionis hanc tradide­
SuâffyvTxi ιττροι δώοχιμασμίνοι «vSpti , τ!·.ύ λ«runt regulam, ut cum ilii decefliiTcnt , miταργιχν aWv · Τους ου? χχτχΓχ^ίντχς Ct 'xfivw t
nifterium eorum ac munus alii probati viri
r ρΐίταξυ ιφ'ίπρων ί^ν^ίμων ά?δρών , συνΛδοχηLogitim· ale- exciperent. Qui igitur ab.illis, aut deinceps
*•’^1°!·a,‘is viris eximiis, confentiente , cccjefia
ο-άσκί ris ί’χχλη^α» ΐΓατ»»», xi λΗΤβρ7»>3·«ντας αj*icf|Ki.. univerfa , contliiuti funt , & os ili ChriUi (C μίμπτως τφ τ:οιμ;ιφ τώΧρι-ώμ^? τχπ^οφροχι^
humiliter , quiete ’ Jibcraliterque min.irtra; r,;, ήβτ'χως xi ρΐβχ'. χΰσωί μιμχρτυρτμί'^, π πολλο/ς
nmt, ac longo tempore pradanim ab om’ nibu» reportarunt tefiimonium ; hos ccnie- χρόνοι; t πό ifairuv, τουτβς ουδιχα/ως νομίζομίν αmiis oflicio injurte dejici . Non enim leve ζοβαλ/β-θχι τη; λΜτβρ^'αί· Α'μχρτιχγχροΰμα~
erit peccatum, ft eos, qui citra querelam & χρχ ήμ7ν trxt, ίχν τους κμΐμττως >Ç ο’ο-/ως τροφίfanfte urterunt dona, ab epiicbpatu remove­ if^xc-.τα;τιι ^νρχτϋίίνκτχοηη;χκοβχλωμιν. Μαrimus . Beau presbj teri , qui viam prius χχριοι orxpooSonroprrs-x'.TiS xpta-fivi-tpot, o/'wtifj^·
ementi . fut.iuolam ac pertectam c-jiiiecuri
xxpirov xi τίλέίχν t %oy τία, ctvatXurtv ‘ cy yxp wXnfunt dillohiuonem. Non enim verentur ne
βοχντχι μήτι; αυτού; μίntswri χτ.ό του ιδρυμένου
qu;s dc coullituto ipfts loco eos transferat .
aiiT'Si τοτβ. Ο'ρόϊμ^γχρ οτιίνί*; ϊμ^ς μίτχγχ,Nempe videmus nonnullos de minitlcrio ,
quo nonetloti luerant, tx in quo ielc incul­ •χίΤί χαλ;ίΐ Τίολιτ^ομίν (β;, ) ί'κ της χμίμηηιί χυpare gcflerjiiit, a vobis dimoios cfle .
τιϊς TFàjunptHt; λπτβρ^ίας.
Non legu:;4$. Contentiofi citis fratre* ,
in ‘relus
Φ/λόν(ΗΧ·ζ) t?i, άδιλφο/’, >ζ ζχλωται Trtfci (pin)
«*Γ’uft’rd
Γ’ιιχ
falutem .non pertinent .rmulatores. θαη»χο·,τ«·.· Εϊ’ς σωττΰχν. Ε’(γχύιττΐτ)ί
π^ρχφας,
,»i<iiî»v«w*i. Ô'ligcnter inipicire Scripturas , Spiriius-fanτβς
άλη-θπ;
(
f
χο·«ς
)
χναμοτης
του
aÿ-ie
t-tecraaOi ’
&i vera oracula attendite·.· nihil in illts inju(β)δ«ν άδιχον a’è» xxpxxt (iron)μίνον ^ί'γρχχτκι tv
fttim neque pen eriumkriptumert . Non en un
àvm;. (Oùyàp f)i>pWTf ίιχχίας άτοβί(βλχρ0ι'invenietis jurtos ab hominibus lanctis dcpnlfos. Perfecutionem paiTt lunr juili, lcd ab
rs, acné όσ-ΐων x.Spùv · ( Ε’δζ)ω'χθχσαν i.'KSM’ri
iniquis; in curtodiam con/eefi hint, led ab
υτδ a\o’(puv)y · ί’φιλαχθτο·α·/, οΐλλ’C7io (χι)οσ<Μ’
impiis ; lapidati funt a nefariis ; occiii hint
ίλι^χΐ-^πσχν ώτό ira (ρα) vouai/· a’Tf^ni'y-^fwav
a fceleilis & injurto zelo abreptis . Hxc
' ’( ΰπ) ô
μιχρων, xi xSixov ζίλο;· ( χχρ) «ληφότυν.
parti bono auimo tulerunt. Quid enim diccΤαυπχ χαχοντΐ; , (£)χλίώς ivt^xay . (Τι ^)οίρ
g>··. *· .» mus, fratres ; Daniel in (pecum leonum ab
AM « ·ι

>.

(^βα>μθΐι, άδίΖφοζ’ ; Δανζηλΰ,τδ ζφοβαμ^ων τον
hominibus Deum timenubus tunjvùtus'eil ;
Ananias, Azarias St Milael ab cis qu: ma- Θ.-δν ( ί) βλιίθπ π’ς λαχχον Afo'vruv ; A’val'iai gaq
r.nificum & nobilem AkuTimi cultum ob­
A’CaeJasxi Μιχαήλ ύβο fjd θρχσ·χ£ονη;ν τίώμί·
iers abant, conclu ίι innt in fornacem ignis?
Zo^;Tÿ J e^cv ?ρζτχ^τβ ύψι’-τβ χατώAbut prorlus.
igitur hæc patrarunt'
_
,
‘
- Τ3Λ
T JpOOZTl·
,r
Homines
odioQuinam
atcue edecratione
d.gm & p
Ez
£><*'

omni malitia pleni* eo furoris eniperqnt, ut
viros in fando & inculpato propofito fer-

Tr/fS »v «
ot ς-υγηηι jÇ-waemc xaxixs «Arpc-fC, t-t; rwun * cJfyejtray $νμό wrt τβς · Λν·**’
à>

> R«m cnirrat,Clemen· com ei« adiunflii, <iur mm *Huadc quam es facio Intero didicifte oportuit.
a Vax grata
propne de m i ibui dtcitut, que cammi £eu ignn ijihliiiio opera conficiunt , atque ίιι<{· 14 quitlthec
Mechanical arte· trani'ata eft Unde Hi«ronri»u> lib. > cont. Pelagium artet omne· memorant , noniutatimque grexitaeroem ,
rerlernuM , piiltft{ίίΛΜ alïafque liberale» re>tii(:iil, piatnittil : Vt 14.14« de bit foti Gw S«>rve»t v«4n>, xt ai »ft<» mia···· perlietee f ·/?«·,·< <6.rrr . Vcienbu» lurent huiufmodi artihcea ab hononou» ieeludere iolernne erat . At miaiflwiam hic
commendatu: , quod non eft huiultnodi illiberale ■ Qui vero lingula liuju» loci adjuncta dc prcbyien» qui a Corinthio e;eAi
luat, expendent, ïaci'e affeatier, nullum mde petnrtti locum 'Icbtentin, que ban· epillolam proxime poft. Pe|n A Pauli (>bttum anno St. au· erum Sf. exeunte icriptam elle rui:.. Dum auiem paulo mieriu» p-rmirti: < liment , fi tot
epp.pj/· r».
maner,.··, , ac de nde proxime lubocit. Brtd p'd·,·',/ <£c. libi non luco» atque Irenro prcibyleil atque epitcupl aomiaa iyaOhunt tflk, eaque ad camdcm rem euuuuandana promucuc hoc loco uûrparc <e indicat.

Uf

' S. CLEMENTIS I. ÈPIST. L. AD CORINTH.

*

dr irtf ι£ o/Mtyftp ·Ρ·θΖσ-« JaXdCarmç τύ ©rçJAvientes Deo contumeliis ac tormentis af& «?«« «edfcA*» · μη fiionç Sn e £ψτ·ί
*ίί: Γ_Ο^*.
& proteâôrem 'eorum, qui in pu- .
MittyuurfeK xi vTtpmrrtnki’rr» JJJ ce xe^upÿertr gnatorem
“
ra confcientîâ potentiil'uno nomini ejus inJteiiirft AeTXewtov 7^ CMtptty Μμκπ ajùrà’
lèrviant; cui gloria in fecula ^ùeculorum .
. ίηξβ fisràsatvytisÎJ3ouww* A'ftdixi. Or’Jr ùsqtaé Amen. Uli. vero in fiducia fuitinrares, do­
WTK ei et xet^we t ί·ξ«τ >Ç tçuuù ίηλιφηνίμηα-οα * ne & honoris heredes faâi funt, & a Deo
• f iK—f t
n fi, * tτάφροι tycaom exd tï ©re ci n$ in memoria ipforum exaltati beatique et·*'tnvr*'· μημαο^^ινΛύ'/ràsetitêvaç
A’/jiuh. fe&i funt in iaecula feculorum. Amen.
46. Talibus igitur exemplis de nos ad­
Tarant; w
xoXXq^ûwt >ζ ΐμίς tü ,
haerere oportet r fratres. Scriptum eft enim :
αίίλφοτ. Γtypzrmt γοιρ · Κο9λ«<θ*ί i*Z;
* SanÜü vs adjangile : inia * fat tüis ad~
oti ®f xeMaigjwt βύηϋς χγιζ^ήτηαττιι. K« τβίλ/χ
Lcrent fanfitfeabnntar. Et ruriiis in alio
de ίήρψ ητ^λί^κ* Mtrn cpSpoit&toov
qf| loco dicit: Cara» viro innocente innocens eru ,
rt.
μ^ sptfitâtfarptxi&s. Κολληθ»
r»Z; «- èT cam perverfo perùerteris. Qyare . innocen&άοις fi itxouoK' UrritS» im ΐχλίχηι tou ©ho. Btibu^flc juftis jüngamus nos : ii quippe funt
Ifi , \^ < o
«.nu
X
v K
~i
x
»
*1*Λ·
eleâi *T^»i
Dei. TT»
Ut rtisîxl
quid intur
inter un·
vos ftmt
funt rnnt*n.
conten­
^MtJ π t fits, fi θυμκ , fi èi^K-etrtou, fi
tiones, ira , diflienfiones, fchifmata & · bel­
μχτη9 ιόλψΛς π Zi * νμαν; ià^tdr» &twt^
lum ? Nonne nobis unus eft Deus , & u- Corinthion»·
pfyj, xi ciâ Xprro’y. >Ç cl η£μκ της γάρτης
nus Chriftus , ôt unus gratis Spiritus qui
χυθύί iVqputç, xi μζαχλ?β·« ciXprrçJ;.^» ri
eflufus eft fuper nos-, ά una vocatio jnp<’l,u‘o
»
SttAxopfyfiSfao-irôlpfyjTi μ/λχτΜ Xptrou , (f/ra- Chrifto ; Cur diducimus & .diftrahimus £><.<·/·«,.er.
membra Chrifti , & contra proprium cor-’
·*
fed itionem movemus, eoque veiani» ve-*.. ,, ,
«τ·»«α» ι'ρχόμ&χ, w>'î ίνιλχδί·&«» νμίςοτιμι- pits
nimus , ut nos invicem aliorum membra efle
λϋ c<r/xci «Μκλ»/ ; Mvtô^n τύν Àeyw Γικτ» τϊ
obliviicamur ? Recordamini verborum lefu Do­
χυ£_ίκ τ.μω·;. E/rt^ap. Oùu τύ«νθρ«πυ ùifdvJ ·
mini noftri. Dixit enim.· Va bommi illi, ’ bo’4 M>
χαλόνίώ «ju’ni dit ΐγζ»νί$η·, η di»
txXfxnJy nam erat ti fi natas non faiffit, <jaam
anum
μα σχα^χλιταΓ xpijriw UotujrZ mpin^Uù»! μ- ex elefitsi meis fcandalizaret. Melmt eri at ti i»
».
Aoy, x, χαπι?το'/τ:£ίΐΛ«/ ùç τΐώ Ο·«λ«ατα?, »Ο»α mola araimponeretar , fj demergeretur tn maf£S μικ^νμα σχοτ,'δαλίΐΛΐ. Το ρ^ίτμα υμών τολ- C " », qitam at anam de pitfiihs meti jiand.tliλκς ίκτρίψ^» ποΜ&ί «ί άδυμΐοα
, πολ- zaret
z*rt . Schilina veftrum multos pervertit ,
multos in animi dfjeftionem , mulros in
λ»? Uç ίκαγμάι , τού; τιχιτας ημάς «î λΰβύχι·
vacillationem, omnes nos in triftitiam con­
W ήπμονο; CpMirr; >) ίαττ;.
jecit: & adhuc perfiftit veftra dilenfio. '
Α’ναλαβίτί τ(μί ί’ατ^ολίώτ» μχκ«ΰ* Ποώλ«Τ8
47. Sumite epiftolam beati Pauli anoflo- Qu»m ipfi·
li. Qttid primum vobis in principio Evan- •f'»"»""®'· ·
«τβτόλ*. Τζ <βρ«τον ύμίν CJÎ βίρχϊ! του Λ^^ίλ/β
ί\ρα4«θ; er άλι>θβα; ’ΐηι&μχτιχως tvtrf-ihv ύ- gelii kripiit ? Profeâo in Spiritu ad vos 1 c- · »»·
litteras dedit de fe ipfo & Cepha & Apol-*■'
μϊι, τί£}οωτ« τι, V?4 Κχφα iyj Α’τολλ&>, ifa' ri
lo , quia etiam tum diverts in ftudia Icilii
Mjq τ»τϊ <®·οσ·χλ/στ+ΐ νμας tfnotm&ou · α'λλ’ ή απρόσeratis . Sed varia illa inclinatio minus pec
κλιπ; ί’χκχη ητττν άμχρτίχν νμαν <vp*rb.ctyxzv .
catum vubu intulit . Propendebatis enim in .
Apo-

«4

1 Monci Coielctiu» fe nufqmtn in Scriptutit hune locum itiTenilTe, eutnque ex pfunbut textihu» eoafiitum cu:>>e-U:
pun
ex ki» F.cc’.efixftici ί jt·' rit
, «: re
$.,< , Λ c» t. Cor. ». t, ubi eir inrideln pet mulietem hdcxtn . a
het lehdeltt pet eitntn lidelxm Unctificiri dnum . Fwiltua ho. ditem , li |»»tum lege c elle: , /.uftem rj eum ,
> ,>> 'un
ilti ejfcetrnr,, nec fubiengereiur »l:et diiertui Sciiptutç tevtu»
folun Clritin A u» » <; p ) .r‘l · ■ t
s. u. oMervit (imilem eiîe locum Clementi» A'cxundtini St'om lib.
pij.
ita euunt>»-u<n . />j xr·»· i> , μ, μ m iftt
a»». <>. »< in, ,
μι « ί«λ(<τ·' ι«Μ<·< ira ,
μ, a .-e,ÎA.
. κ·'Λ« -J*i ί> tita;...! a».».., , »r. t·'
«•λΛ./Α.·1 * * * V
</ia.^a»»»r<u
Jtrtpraia e,f «arrta , Cata ,·>>» laaatmrr taaatea/ r·" , O' tam rltflt ·<ιί1>·ι rtn ,
V »«» prrerer/. ftr^tritm . .eibtirrt, er·» far ijt faxrUi , fata far aaXerewr en fanriifiiataat^T . Arrne t» eft f' tmu» !·
ce», ex quo'notat vit eruditu» Clementi» noftri epiftolam nonnulli» videri in'eipol»t»m , ut po<e in quam Lee C lenteuu. Alex»»diu.i verba mutato eorum otdine tian»I»:a judicent . Sed cur non pouu» huu< ibi Clementem uoftrum itni.au cet.ieaa.u» ’
maxime cum alibi eiu» verba esicribat intetdum . * ea aut paucroribu» pcftungendo . aut pluubui taierpolando irhtta»i oe·Vincatur, biobi» quidem, qui ignoiamu» ubi firiptum lit, laaflit war a^aajire Ac. vetboium Cenui.-ι, Alexandrini otdo vide,
tut conciunt·! Sed forte hunc ea ipff latio, quia unde fumta effet illa lententia uelciebal , adduxit , ut totiu» loci oiditvem
mterveitcrVt, neque Clemenm koftn nomine um laudaret.
a An duo»'Evangeln ejuldem loco» Clemeni hic tn unum cnnlafle cenfeudu» fit, merito queratur, ut quod Chriftu» Matih
<1 de fcandaloium autiore, A quod ibid. 10 de fuda'proditore dixit, timui conjungeret. Nempe * ab alti», quo» C«Hclcnu«
cuit, fimul un unique comunAum repetitnu, . Habe» namque apud Tertullianum lib. ». adv. Mafcion. c jl
i/··' aatltri
fiaala'ira» .
*' fi ·*:*’ ·»■ ί·>ίΓ" , e*r fi ·»’ι.» /a>» ai talia» itltaat· franfitarai tjftl ia frafaaiata »arn , q.aaa
r.·. ee illi, aaaiitu , e.t#e iifiifatii e;«r /'.aaJalttafiri. Apud Ontenem vero homil aj Ia Numero» , fltat (f Paaitaat itfi• nat, ut» iiiit, fera taaliat fartai ktmiai illi aaa aa/ιι, aat aillai» afiaaria» altipari uria itUuai rpvr , ff frattfna>‘ ia frafana»·» «aut, quaia at f.aaiahrjt mmw ia fa/UHi ifin. Hi’ concinit auAor dialogi ». contra Marcionift. apud eundem O’ige
nem poft med. Sit taiat ipft Cbu.lnj frattaiiani tait
t'a k,»ial illi per <fnr» filiat bamiaii traittar. aalia, arat illi fi »a
tat aaa faljjtt, ati palynai» naiai tfiri , a; tail» ti afinana Jafpniarttar, tf h» pre/eadeav aiatii irmaigrittar . Ve atque Hila*
liut m plal.-ttk. In n n « docet, faia fttaaia» i^pagtlia», uuliai fit »■ vita» »»» ntaift, fM·» ftaaialai» anaiant i»iaIfit. Ex quo Hilarn loco, t-.cut ex fuperiote dialogi » <on:\q Marcionifta», & afin jpparel , ol.tn fermonl Chrifti de prodi
tione ladat nonnulla etum de icandali» Icandalizantiumque purm» fuiffa adjanUa LeMioni» huja» quadam reftant veftigia tn ve­
rere exemplari gtaco co le;. Gunvill. A Can Cant, citato inter variante» Iqftione» edit. O»°n Neu pe Matth. >» ·» ubi aln
codice» pra fe ferunt , vc it ry' e.J^«·. >>»<ι· 11 i · ali, vv «vSqeea va»ei|J*r·» , prxdiCtum exemplar habet , »»·' h ew*
irSr·»· il i a-aatiar* jirtrrvu 15' ·' ·,'·ι arSien aarailiarat. Tum iequitur at u allia codieibav, Wi> e'. ··>·' e »’a «>i>>q^u
c. Quocirca nihil evat cur Ani» ciitica aurtor eadem Chrifti verba eaidam modo apad Clementem Strom, lib. j. pag. «ra. re­
lata «ffenden», iftud ia loco fnpertu» citato pronant iaret . t/aaai»e» afi fata , qo< a ft Uaftnait pafii , ai .tria' »ir»»f»t ( Cle­
mentem) taf» la» la.a kai taaiaaxifia tf tait» tuait innaataft, a»tCiameae»·» ait»a»iai»>» iHu/a tnaufaha ra Clfaaai, fiania»,. fri-nikil va.at »·■ ,aaftir kaaiiataa , qai ^ilmaaiiiui Clrraaartr
natria »hli taifiau <«m aaaikir firipraru , t. r» or.ro ».<
faatffe. Qeod cam alieni, punuiin pro certo ponit hic aliquid vqrbqi tvaagelMi» ab altetutro Clememe de lu· fuille adfeftuai.
At ex mox citati» pairibu» apparet , quadam olim vulgata fulfte Evangelaornm exemplaria , in qaibu» eonianfta eiam duo iri»
ioea, cas Clemea» Alexandrinu» Roinanuique conjungunt. Non ig0ar calu, fed ex hujulniodi exemplarium fide ea ab uiroqae
coaianma )are crcdamui Deir.de nec illud certam, quod vir eradito» , unico motu» loco quem proxime cxpendiaiu» , pro .0»feffo haberi valt, haic Clementi» Romam epiftola quidqum , quod <a verbi» Clementi» Alexandrini lumtuni diet , foiffe ad
•nuunt. Contia indubitatuin eft Clementem Alexandrinum e Clemenii» Romani epiftola muha fuille mu.u».uoi
Qjiair h alitiutrum ea alieio huic lacuai eifrnpGHt (alendum eft, ea hae epiftola potiu» in Stiomata . quam c Stromaubaa‘ia heat cpiflolam traatiaium tie ratio (aau.i.

A

______ • O7

; ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ

108

Apoftolos · celeberrimos, & in virum ab il-Λ Προαηλ/θηη γάρ άβαταΆοις μίμαμηιρηρά^αΐζ, >$
Ii, probatum. Nunc vero quinam vos perJ^M/uatruCw «φ
· Nuw Ji «a *wverterint, & nominatiflimi vcfln fraterni a___
'
-s
mori, «fccus imminueriht , «nimadvernte .
γνκυμχς.3ιιγφαν 9 >$ηπμνοντγπφβαηTurpi, font, dileai % & valde turpia, & « Φ^Μ^υμανιμ^ταν. Αιαχρχ, αγαπγ
v Chnftiana converûtione indigna, audiri fir- •re?
n,' *raced
Χηκω α^ώα^ύ·
λ/αναΑτχρά ,· <*ναξ/χ ris
ci Xpriw

ÔRC-ANN.
Ο» VT
,
\

àpyaÏav Kftmiflimam & antiquam Corinihiorum eccje- γχς, aMijt&at, tüxi fie^auarûrlw
fiam propter unum aut alterüm hominem prô/Mt tiuûwta» , it ci w iùa OmoTaura , fatnacontra presbyteros fedîtionem movere . At- ζ«ν ®*ο/τβός «ρίσ-βυιφβς . Καί αυτή η αχοί «ί
5|ue i. rumor non tantum ad nos pervenit, μονον eft ημχς tyoipnrtJt, α>λα ΰή φ ηυς ίπροπλιed & jd eos qui a nobis animo ac lènten- >Η« vwatpyovrpç άφ ημ£ν · ωςι <£ βλαοτφημΐας tvt",’.’τΑτ»4». *’* *l‘en* fi*»*»
utl propter vcftram i»çrpci3arTc3 οι οματ/xtigja , Wgt' τίώυμχτνρανα'φρβfipientiam etiam nomini Domini blafphemi»
<riulu>, îcujTtYi if xivïujvw Μξφγάζί&αι.
inferantur, vobis' auterh periculum creetur.
•I .mon?ft!·- ’ 48· Hoc igitur auferamus celeriter , & R
Ε’ξαρΜμ^υ ©οι vwtvc>’to^«, xJ «ραΓχ/σ-ω/ΛΟί·
d>Um <ko .e- Domino accidamus , & plangamus orantes ° Tf Jwwrrn, >Ç χλάυτοιμεπίπΐτ&ντίς άυη/ , όπως
dc*"m wifr·.. ®i’m> ut propitius faâus reconcilietur nobis, ΐλιως Q^uo/xcws ΐτιχατΒ>λα^ί tyuv ,
tal τΙώ<Τί~
Jr»·» \ t*i- atque in decoram & caftem' iratemi amoris /xvfiù tüç φίλαίίλφΐας *άγάώάγωγίωάποΜ7θΓή- · f t»fir. ntf
·*·*·
viam nos reducat ac rettituat; hxc eft enim «π ημάς. Πϋληγάρ
avtstywciw ζωήνL Cl A’"
porta juftitix ad vitam aperta, ficut feriptum
•
eft· Aperire rnibt porter jnfiitia, tnfrcflih in αυτή, χαθώί γίγραπτυι * AW£xn μοι χιίλας J<*
eer conjitebor Domino . Hac porta Dcmmi , Hjptniw??, ««λθων Ζλ αυτοίς ^ο^ΐύλογή-ημαι rf
lufy intrabunt in eant . · Cum ergo portx xi/ftiv. Αυτή Η »νλ»> twixutib » J»χαιοι «<τίΆΛσ·βνVn.ultx apertat fint, qux in juftitia, ea & in Tttt tv orvrn . Πο>λ«ν »2y
ανινγυι^ν > n tv
/(>6 Chrtfto eft : in quam beati funt omnts qui J/»(Sqo<nu!n., ίυτυ ίΓσ n tv Xfir?, iv ί μαχάριι
«ii v intrarint, & iter fuum in fandtitate & jufti- nx'/Tfi w ^Γίλθ<«?ί<, xj xari^vuiom; rUù mptiet»
♦♦*·
tia direxerint , imperturbate omnia peragen­
τοστ»
tes. Sit aliquis fidelis , fit potens in enarran- αυτών tv Jj79D)T/ HSM J<WM‘tu*l»
v.da cognitione, fit fapiens in lermonum ju-_ ιιτιτιλάϋτης. Η*η» τις »<τό$, ηη» Jiwariçytémv
-· , nn>
·
' b
♦ Μ
V
’ x&rft
_f
·\ t_ . ... ή-’Ct Ati·fla dijudicatione , fit » in operibus purus : C
β^φοί
* Jrxa
/α
quanto major videmr elle , tanto humrlior
· ^,'j t’v
μαΧΚον ηιΚΜΟφροAl««.
eflt debet, &
a, querere communem omnium php
ό'τν JcxH μάλλονμ^ζων ώναι '
C”*
utilitatem, rioa autem privatam.
Tfïy n> χβΤΛίφίλίί «raT/y, qjq μν n tewn .
Anum m·49. Qui caritatem inCljrifto habet, fervet .
O* ιχ<Μ àyàxlw f’v Xprs-ώ, ττρνμτάη» tu tb X/m* JJ*
Chrifli mandata . s vinculum caritatis Dei
«του καραγ^ίλματυ . Toy ίίαμον ris àyâniK του m.mîi·· to.
quis poteil enarrare ? Magnificentiam bonita- ,0(OÙ τ/ί JeuiatTu όζη^ιίτα^αι ; τι μίγαλ&ν της
MrmJrrwu.q ÜS CIUS qUlS Ut OpOl tet cloqUt fllflicit ? Alti- ‘
. χαλλονίς αυτουτ/ί «ρχΗ, JçeJM,fhrèïy; ηΰψος,ιν
f *'9
tudo, aJ quam evehit caritas , inenarrabilis
it’inat . Caritas w’> S αναγΗ » ayà ar,, amirftynTW trtv. A^-arij
! Fere < » efl . Caritas nos Deo Aggluti;
«.Crr
operit multitudinem peccatorum . <Caritai χολ>α nuaiTf Θ«5, αγάπη xa^vtrTH «λη^κ àΓ—* In
’η μχρτιύν’ ή αγάπη χάνπι avf^tmt j ττάντν μαχρ«~
omnia fuilmet, omnia equo animo fert.
caritate nihil fordidum, nihillüperbum. C*-' ^>,^7· oûib βάναυτν fv αγάπη > oCSfv ύπιρήφα.... fclufina
c I.;r.na non
ηοη habet
habct ,5 caritas
carius (editionem
. j ■
ςΛ<ηάζ»9
mas
<
non movet, cantus omnia m concordia tacit. U . . f
’
-----aj/am Tavru ποιΗ tv ομονοια* tv αγαπη ιηλ^ωIncantare pertcâi evaferunt omnes cledi Dei ·
$ητχν πάνης ei ιχλίχηι ταυ Θίου · Styx αγάπης
Sine caritate nihil acceptum efl Deo. In ca­
αΰίί'/ a’àptràvtrtv rvQtS’ tv αγάπη ηραβ-ιλάβιntate no» alfumfit Dominus : propter caritai.V·*-'" * η·’ηι ·> quam erga nos habuit , Chriflus Do- η ημάς à itattâm; , Six τίώ άγάτπΐιυ, Ιιχ> ιφ*
f V 1·
minus noller ex volnniatc’ Dei , fanguinem
KBpài ήαάί, τέ αϊμχάυηυ t Jwxca υπίρ ημών à Aptfuum pro nobis tradidit , & carnem ’ pro ς-à; à χΰρι^ ήμων t tv $ιλήματι Θίώ, ιύτίωαάρ^
carne noftra, & animam pro animabus no- χχ ΰπί'ρ της ααρχάς ημών 9 qjq' τάυ
ύπιρ
liris.
πίν φ/χωι ημών.
O'part άγαπηταί 9 πως μίγα nSH ^αυματόν t?r>
Qua rxpej<>.
,
Videtis caritTimi quam magna & ad»
nui*
miranda res fit caritas , ά quod pcrfcfiio ejus ή αγαπη, >Ç της τίλ&ιότηης αυτής odxtrtv ί/ζήγηnequeat explicari . Quis idoneus qui in ea σις. T/ /χάνος ιν αυτί Æp(ίθίώαι,) ίΐμηοΰς Jtv
inveniatur, prxter eos qdos Deus dignos efle χατοζιωιτη ο Θίός ; ιύχάμ ) θα αυν χΐ αίτύμί^α (η» r,m.,
voluerit. Oremus igitur & petamus digni habe- Εν· άίί)ας αυτού, ινα & άγάαη (^ωμαπ9 ) J/^a
ciutur,
r· ut jncarilate inculpati citra humanam pro------ ~
,
·. .· ' ■» ·
e'-»
f;;’· 4
penfionem vivamus. Generationes omnes ab
(F*™*» > W·” · ™
πάααι
άπάΑ
’
ίάμ
ίως
της
Je
ημίρας
παρη(λ$ην
9)
Adamo ufque in hodiernum diem praeterierunt ;
αλλ’

r'

I Aperte hic docet Cleeen» Ccphim , cuie. Pastui i Cor. t. »· meminit, non unam % kpruapeta d/opulii Chrifti , M

apoftolue celebetrimum eiftititle Ubi erum h» Pauli ectbu, ίχ<> ,·>ϊ«·/■<· Fa«.i , rj·
>, 'i* *"*
tp°~
fto'oa celcberrimoi Λ Virum ab illi» probatum ligiuhcari prédicat, peripicuum eft euin 4 Paulum * Cepnam duoe epoftoloa c»~
lebernmot, 4 Apollo virum *b utroque probatum iatallipr». Sic potto locuto i.Uutn interpretatur, licet io «o Cepltai eoa pnrui, fed tertiua appelletur.
..
. ·,
.
. .
z
a Hunc locum Cl.mena Strom, lib. a. imitatu», Clementem in epiftola ad Corinthio» mterptatarioni» fu« aufttxem habera i»
rotati led lib *. eaedem exfcnben, Barnaba nomina citat i» hunc modum; Trapiera «arrm (David ΓΜ1. »17. »» ) diflam <·aaarar Baraaiaa. itftrt Corn im m ftrr* fint Ac
.
.........
j Letjendum, /i'r aiauZtcr .a «prr.Sar, fit <aiiar, Γ1 cum Clemente Alexantir· preferatut ,»
de ιηχ·«» ,,a m a?rar . 5».
•ueA» lententia laudatur in Antonii MelilFa pane . Serm. „. * apud Maximum locorum communium Senn <>
4 Hieronymo» m Ephei. 4. ». hac citat, non quid em' Barnaba, ut in Londiaenfi epiftola lio/u» ediuoaa moi
fed iptiqi CUmenn» nomine.
I Nota hic ApolUashi dogma proptl, A Pauurr. adveriu» cum argument!· ptiiud*»
\

I

»»«»

t

S. CLEMENTIS T.EPIST. I. ADCORINTH.

«»

i»o

1

·€ΐ.Αΐ β<Γ. ^»^|»χί^(^τΛίΛ^^η5 ^χβηίτίώηο’Χ/Μ-Aat qui m cantate aer .gratiamChrifti confum-ci rCanÏT
çdù
«^f***’ ·* ♦»«?(·
*
locum habent piorum, qui in vifita-CMR- »z
9tkoo)nt Λ Tjitamwr» τ»ς jtarAOfec ) w Χ
*
£*
*
^Chnfti &nt manifefti. Scriptum '
vl________ .
t?·—» -·- -Δ _TV. eft enim: Ingredere tn cubicula lito paululum ff·· ·< ··
Β·Α0>)
j donec oertranfedt ire df

n?. r/warna W ·

Λ τί

;

puxpm(hoitevm) dmsivet^9nn οργη^9(ιψΛς) fo
*
Et recordabor diei , boni , &
μη- K«t μηδ+ημ
*
dpipai «ye^itf- x,a»ord- fi/cttabo
fyfettabo vot e loculit tv^ftrit. Beati fumus y<
<rw tyMtc.(/«J nSv truwr υμ£» · ΙΛκχκρηίί'αμαο^ ditefti, fi
r praecepta Dei
ΓΗ in caritatis concordia
fecerimus : ut per caritai
caritatem remittantur nobis
clyarrrni, de (mpoa) τάματα rdu&eiitrittipgfi(» fecenmus
*
Bm/i y
οΙ
·)μ
*
onmso *’tn d^n(mt) d/«v ^<0^ peccatanoftra Scriptum quippei eft.
r tuorum telle
funt peccata ' Beatui vir ni non imputabit Do­
ndptot( wtè^t)9i»notau άπμΐαι, i£ i» ήηχα(λή-ν) minus peccatam, neeefi in ore ejut dolat..H»c
φθηονν at αμαρτία/. M«x«preç «Qvrip) i a μη λ&- _beaaitudo
________
„ ___
conngit
eteâis_ a___
Eleo per Jefum
*
χνρχφ· «//«prier, ouWirn b τω ΐόμκτ» Chnftum Dominum noftrum; cut gloria in
ίο'λος. Οωος όμοαα/ηομύ r’^rn· i* τούς B fecula feculomm ,f Ames.

φ

όιλίλί^/«ιγς ύβντβόΘώίιάΙυΧί tv xut»ii/wy,

f
,

*· C1 Al

*f.

-

d Ι»ξ« fir rwç «iMtas nSr «/4mv. Α'μίιύ.

yi. Quotquot igitur per quemdam adver·
*··
·«
σ<Μ •vr ) r«p(»^a)/juv Stôrtroçw (tv)àvrtifrii illapfum · deliquimus, veniam pollute-,
xfafâjn *
, «T»i<rayiiv(<r0^a^w·) «J
mus : qu\ vero fcidittonis ac diffenfionis du,
otrnti atpXtyot της râtrtvi St^orxo-iotç
ces & principes fuerunt, debent communem
/
«av, e^tAwvr si xatrw της ίλκϋος «xothe. OZ
fpem confiderarc. Qjii enim cum timore &
ydPMv φΦ
* 3 3tqw»ic(<At;TXd/acaet, iwnùç caritate vivunt, fe ipfos in contumelias inci­
pûtHwf * otninK TtfpntTntf, (d tous) dere malunt, quam proximos, feque ipfi po­
χ»ΐΛ'ίτ· prit>Xar Is îdunSt wuyHetrcy φίρντη, d tius condemnant, quam pulcramflc juftam ,
quae nobis tradita eft , concentionem . Nam p>«x«t d.
TÜC vepaitiopi ma ημΐν xatàf Ρηχίας όμοφοοοίης.
melius eft homini confiteri de lapfibus &

KaAv'rq«p
irtelrdr rar· peccatis, quam indurare cor fuum, ficut in-4J’*'** ”'*
ηηληραιύβι
*
atumï, χ«- duratum eft cor eorum, qui contra farpulum
.ρβιττυμαήνΐ',
.
' rlwx«pdZ«
Οώί ί«χλχρα·θη ijxapite
*
raoraÇem
r^-Dei Moyfen feditionem fecerunt . quorum
*··
·»
---- .-£νno
·~ *< .·■_?..
.?—
condemnatio manifcfta fuit , defeenderunt
©iperwru
Mwüriv
, !J
*—
n' χύμΛ mpôin·
λοτ
, ΧΛΊίβησαι γαρ tit Si» ζννης, £ θ«- enim vivi in infernum, & mors abforpfit eos.
Pharao & exercitus ejus & omnes pnefefti Æ-«»·/. «4
(varroc xariren» βΐ)νηύς Φ«ρ«ν >Ç d rp«(r/« «
*{/)rS ,
gypti , currus etiam fic equites eorum non
i^xenw ec ιίτ·ήμθ·(ο< Atyjorro, ππ» ηρμΛΤΚ iù
aliam ob caufam maris rubri profundo im• { •^‘TW· ·< * (?«·ί* ot ilnbllw rwd (ηίτίαν) merii funt, & perierunt, quam quod ftulta
iptâitdnew Mt-?«X«ar«r(rp<>^p)«V,
eorum corda indurata fuerint , poftquam
«λλ« J»«(ri «χλη)ραοθίώ«ι ηυτύν ns àn>(vtnç) per famulum Dei Moyfen tot tantaque
tapiixi
ri
( τηληαϋ) n lipetiu A yq portenta fafta fuerant in terra Ægypti.
Ar>o(rni, Six Ô)fpdr«vns του ©teS Msxxn'uc.

jÇerwAe.n,

f τ'9·

y». Nullius rei, fratres, indigus eft DoA’rperSsds, άίιλφοί, ( d ) iftrrônç indpyce nî»
waicvrw, ( w) Si ouScedç χρήζ(4, m /ud * n(c^)e- minus omnium , nec quidquam defiderat , d*»,
prxter quam ut ei fiat confeflio. Ait enim
μολφνϊβ^α/ diiTp . ♦»»«·? yep · txXixnç H^a^iS. Qeleâus David: Confitebor Domino, 6
* placebit W *· nE£oMAo>d<roM« y xt<^,
«>'«< dur? ùitip ei
„ fnper vitalem novellum cornua
producentem
çorKMdt yrsaiiitninn
μνχη wov xî/mitu ιχφί/wruiw ·<λ«ί . iJftwaw
angelot. Videant pauperet, è
* latentar. Et
Truant ιζ dCfpev^daxrav. K«< ταίλιν
Θυ- iterum dicit
......................
: Immolo Deo facrificium laudis,
*
redde Altiffimo vota tua. Et invoco me
e*y τύ &ti Suriet» Λΐιίτίνς, iÇ acréloc ni όψ/rea ' Ô
* hono­
w dînais ou . K«Z itnihurad μα do ipipet SXi- in die tribulationi! tua, tX entem te, 6

ψΰίσν, χ^όζΑίμβ/βτ, qj) ΐ·ξ«σ«5 >«. Θμγι«
q^ap τύ
J τηκυμ» αναιη^μμάη».
£'r/r«adr yap, >Ç xaXwc rriraf^f njç itpeis
ypa$ai, acyaonm/, ( ιζ Zyxt)xûp«n «s π» Adyt·

rificabit me Namque facrificium Deo fpiritas rfoi. ,·.
contribulatas

5J. Noftis enim, & probe noftis facris Moya» IB(cai
fcripturas, diledi, & penitius in eloquia Dei
introfpexiftis : illa igitur in memoriam re­
vocate. Cum Moyfes adfcendiffet in mon­
tem, & quadraginta dies noftefque quadra­
ginta in jejunio & humilitate tranfegiflet ,
aixir ad
aa eum
eum Deus:
weus: Serge
dixit
Surge Moyjet,
Moyfes, dejeende
defeende e^a. it. t.

τβ ζθίϊ · fk «’^oquraoTv du» niùm (λβίβιη. ) Μωύctwsyap d»gfiri(m»nçcè)f πόρος , qjqxwd<rav(TO
TtarapjdxovTU ημέρας,
παι(αρ«χαντ)α vtixTUt, C
*
Wfsoia ( n# nnctv)dfei , éeirco aopK aûriv ( &tôç ’
A'vcrmS)t Msvrd, Χατήβϊίθι (τ#7«χ·5 ) èrnuûfv ,E velociter
ίώβ/χησ» ( όλαός<τ)κ , Sic^dyity» t’xyii

(At-.

en

yÙTtxo'ùj, ιιαρίβητ<χ»η·χύΙχ (της oSoo)nt-j
"
*

~ ’ popalas
bine; gain iniquitatem fecit
eJaxi/li do terra Ægypti ! tranfctt9
. *,Λ 1""" nand^li

idau

popalat dura cervice efl: fine me exterminare

O

Coneil. General. Tom.I.

«A
M<

tôt,
·

• Siail* ^u4<« <ft il had 4 EMtc a.. U. tt nftfciui, »»r»nt i· htit fait, (r <h muuafiuii
nmi iUtt : ai taa ex ho
loco, tua <x xlii* Etaic a«· 1,. « Cf- ·> mcxob Hebr. >, a· kuxe contariimtam Cotdeno^mxati *g,e «fleatur.
» Vocabuliu» tovtel hue rcvocaadaai ducimM «x
cimm Al*x. afad 4·«·« lategrior «â hic
m in baac aodam ; Sm ·■
<*«r>rf
h vint W T» irrvui^p·

JÎ

CI

·

ia
»· ··

o Ka,^ „ ,

rc») «4·^: «™· λ<λ«λ<χ«_τ/>»Χη«»·«ξ it„,„ j,„„ . yUi
J«.A/y«y· (taipaxa) nv λαατ JtuT»,

Dtut.

*

n‘ ’*

an

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ

·

ji*

cüc Ann.<er, & iUfh ··«*» μπμ* êt j«i eofo, &λ(λ«ός βτ)χλ>γ>«^άχηλ«ς, hww/4î (όξβλ'βθρκ'ταί
n focum t· i» jmMm Mqgrôw & rniretOem <r
£<#x(Xw4a»t») ΛομααιΗΣν wraMt(n.$iv)

•U1‘ •*’ :
****** *«w
ί ■-*·:;<»"«M)-;
O magnam caritatem! o mfupcrab.lem perfe&ionem! libare ad Dominum loquitur fa-

muluf; remitti plebi rogat, quod deliquit, vel
—/
fc ipfum una cwm illis deleri petit

V4· Qyis erE° inter vos generofus , quis

Maty** «km, («««
) αμαρηαχ ro λα*
rohy, i xni μι ίάξαϊΜ&ν tx βίβλου ζ«νη*. U '
^Q/aXj)5aya»»>i, <?τ*λ«οτ^τ·ςβΜζτφ0λήηί-’ il«/ριρτιαζίτν^ ^rpewtov rpofi atip/w, α/τΗται AgtewTjS
ifàf tourtw U^atàtfSlûixt μ*τ aùtùvàfyôt'.
Tijowcrû/aîr "ftnottoi,' xtsXérrAxÿywc; τις

&iïXftmÎfcricors’
canUtis plcnu,;. P'f-Vi- Si -w»xXapefwtew«>«jrnfi Η««η>· Ε/ί/ίμι^
Wàio
propter me, feditio & contentio & fchifma.
3
„ ,χχ^, ijn^ioCtW
ta
difeedo
A *1 abeo
voluentis ,,
ta,,’1».
difcedoa
abeo quocumqüe
quocumqüe
? r ^>«.1
*
AT.ÿKnç.j»»
. Îl«retweAjSB·
· >
«v.,.
a^r^.fc
Jhirudo
“uffent l.clovoluentis
: tantum’ P^nôt,
*" ’‘T» ovile
ChriB in pace degat cum conftitutisB μ<™ τ» w/^ywrot. X/MTooipWaw, μ^
M*
ovilé Chril
presbyteris. Qyi hoc fccent , magnum fibi $καμ<^ Vf&fitaipw. Ύουη ô xotyreti, fWrç»
dccusin Domino comparabit, & omnis io- μίγ«χλίοςceχι<ί«jnptTotôfnxt,,xjπ<ί« ηιηςÜξί·
τ/α μ. i niJl eum excipiet. Domini enim tft Serro , & Ttu cu>™
' '■ . —
Ta
xueis a yw rt .
aùriç.
plenitnJo ejnt ?H« qui divinam , cujus -Tatra, < ToXrrdLajidJuw rim «μινψίAuW χόλί'·
'
numquam pcenitet, vitam vivunt , fecerunt'
wjav τον θίού, t’rorncatv,
ηιιίοβτν.
ac tacieot.
'
I
’
y«
St
(r
ΰτοδώγμαπι
i^xàr
c ιγχίύβ», τ·λMuiii r» pe5j. Ut autem etiam gentium exempla
λοί βκτιλϋς X, tty'iqutyuw , λοιμιχοΐ rrvoc câ-ra/roç
ncuii, λ moi-.proterarnus, multi reges & principes, pcftifero tempore frviente, cum oraculo ad- q^poi, £pwuojen£cJns , trap: à ωχ ^y ιχυτνς 4
™«
moniti client , fe ipfos morti tradiderunt, Qewrw, *wt ρύνοηαι Siy του ftumJv αίματης τμ,
ur clves· Ρηυ fonfuine liberarent
Multi a τολιτβς . Πολλοί éfoyataffev tiiw κολιών, «Μ
fuis civitatibus, ne feditio amplius duraret ,
.
»e»adcoA>
«eceflferunt. Multos cognovimus e noftris ,
κλΛον .
roMroffC*

qui

fe ipfos in v incula conjecerunt, ut alios W
taurng i* Sftrpx οηκ trtput
redimerent. Multi in fervitntem fe ipft de-Aofwewviw. Πολλο?t«xitooc eatptiaMtay«5|«λ«αν>
deriint , & accepto pretio fui , alios ciba- i(<Ù> Xcqjarrfs
- -·
' τιμάς
« cuJnJy
* , iirpvc
*
’*
ns
ίφωμιτχν
·
Πολλά» γιυυαΤχίς àtÔujja/Mi^ièrrxi
riïs yàptTOi
runt. Mulieres multe per gratiam Dei cor>*»* »· j· roboratx virilia multa geiferunr . Beata Ju­ του&ίου x f ιτιτίλίί-χντο ν·λλα àvSpH». I’ilJ/θ >ί^«·*
>
*
, -»
dith,, cum urbs oblideretur
obfrderetur , rogavit (emo' 'x"
L-.;; τΓ:
. ότήτχτο
iit fibi liceret in alienigenarum «11« *·»
W «At*
· »’
res, i
iratpa rjd ngpoe^HjT&uv te&utat αυτίώ MÇû&w fig
traniire: ac fc tpfam periculo tradens , proτ(ώ καμμβολίιΐ) τ£ΐ ούλοφυλν» * itapttiouxx ουν
Ster caritatem patrix populique obfeffi egrefi eft, & Dominus Olophernein tradidit in
ftwrltjà τω χη^υαψι, όξήλΟο |t’ αγάττίί» tmc *tf
manu feminx. Nec minus perfèûa fecundum
?>. t.
^tSofi^ τουλοηυτού οντος η»βνγχλ6^μμ iÇ tr«pifidem Efther periculo fe objecit, ut duode­ iwxty aUptO- Ο'λοφίρών» Cjî yttf/ ^ôNtiai · Qv^
cim tribus Ifrael jam perituras liberaret. Nam ηττον aux.* nXcotx«ni nt^t»Ε’β^ήρ, jwjtwp iwin jejunio & humilitate, precata eft omnium
...vv,w.v...
________ ____ -... . Ήώπαρ»β«λ£», ι»«-τί3αύαβφυλ·ντόΙ’σραηλμίλeffeftorem Dominum , Deum loculorum :
qui animi ejus humilitatem cernens , popu-—^XoyetwoXfiOac, pnaTiret. Δια γαρ rüs wtvwars, i^

Ium b be tarit, t cujus gratia pcricubs £ek d- "·? nxnowTfvc tuiàc,
rw ταντονοηττίώ in*
la obtulerat.
«trorlut,
’a»·»» ·* oj
ακότίω, Orw^üe/
θιόν
aiww
Si tiw ri
ηί τη»ηνο/τ
nnrcoov τ'ί ώυψυ*
γτ,ς aft, ίρρόσαη r λαο>, ωνχα'ριν fxnèùv&rCf.

Qu» roTfp.
56. Et nos igitur oremus pro cis, qui in
Και όμ£ς ου» οότΰγαμί» me) ηίν Γ»τιμ *«ρβτuo n» unb,. aliquod peccatum lapfi funt , ut detur illis
Ίτηματι ύηφχόντν» , ό’ν»$ έο·3η «υπΓί μηηχν*
moderatio & humilitas, quo non nobis, fed
7nrMV0fpoiTUMj, de η^ξαι αα>τβόςμιΐ
Λλ~
Dei voluntati cedant , fic enim ipfis erit fruHuoTa & perfecta q<jx eft apud Deum & λα τρϊ ^ίλχ/Μτι του Θίοο · ουτνς yetp frat «vnwç
fandos cum mifericordia recordatio . Aflu- "yitapioç >$ ττλπβ « «poc tw ©fdr qjq τους άγιους
mamus difciÿinam, juxta quam nemo debet μιτ οίχτιρμων μ'/eia. A νχλάβΐύμ^ TaiSday ίφ y
indignari, diie&i. Admonitio, quam invicem
ovids * ίφίλ« άγχναχτιΐ» άγχχτττοί. H’ vn^f m- *If/*eX<**z
facimus, bona eft & perquam utilis, fi qui­ triç Uù τοιούμίζτχ fii α’λλ>ίλ*$, χαλιί f’rrr,
ûxt~
dem nos voluntati Dei agglutinat. Sic cnun
ρηγχν άφίλιμο; · κολλά γάρ χμας τώ ^ιλτοαπ τμ
rfii ·», >a a;t faccr fermo : Cafttgani cafitgavii mf
(Θ»ϊ. Ούτως γάρφίμ-η ό «γιο» λόγος · ΓΜΐίΧαν
Λ·«· r. ii Dominât , éT morti non tradidit me
^uem E
i χαιέ Ær i y μί ο χΰριφ- , ι£ τώ θανάτ^ι ου rapt S«xe V
/
entm dihgit Dominuj y forn/tt ; tia^eiiat euum
/Xf.
t Epiplunm·. hr> »7 « * noaeullo- hu« locum U· Uu«rp',t*to« «(Te φ«μ«ι , ut quo4 ·!«< contul» Cltiate* , >pf«e
prultiutle lenlcrm: Nrquc Fpiphiaiut ιΙΙυπιηι feniculum pcorlui rtipuu
Haac rame· tidcn vult
ftin ^·λ»
t>e.u4t· ^.topoiuiie El tero »«11» rcuonc lulmur. Se oum omniao lacenan faietvr, » Petroa· «n · Ciel· Cicac·· cpïleopu,
fil ·η1ίκ«:κ>. Neque e iam fi a P.-iio toaâiiulu» Imffiei, ulium tel eacv<iun v&l<t fchlftn», qao lotuia itum «Micarc A Lino
ccdete cnmpulfu, lue·»
: Ocijene, bunc lo«un Γ- ionimemoi»t Xtleiem «««cm « ir/nrant tm* epttl
r,1, xntin, »nn ft/thntti tmll'nf.
fi’turr , jf iffts ■· -;·>ίΙ«ι»>4< pt» pci.u <r»e>J,/r Jflyne
in tvmigt
, »w» fat <»«/Λ hfarnr .rtJt»J Clt»t»J Λ,β.
4tlu , fi tffluKw»
» le·:» N hil porro not w1 «lie obAival GoUlcrtu, ii» que de Menccco, Codro, Mieina, ProlO£eni« A Paadvt» PhCein, liatiitu,, Lei tili»l»u» Curtio Deem «Inique q<u (e vitro mQrtl pm commua^ ctviiMl Mute obUiKCe dKuMvr Sel her Utn.^ra L'euot;» tantum generatin' memor»(fc coatcalus
max ad cciuora fidelmm exempta animée
rovocat
, Seu iecuadum litteram grxcaai
7»»»·· . ita lame», ul Λ. illud ·»>■·> panier refermai ad populum, ^uod nomen euan
OOlleUitum (it, tunc patuur cuaftruaioocm Quocirca uiiout placet hic verlio Coicleru
t·· ·Η* entrai.

S. CLEMENTIS I. EPIST. I A D CORINTH.

-

fyai ΜήκΟ"

, pMrÿot ii A omnem fihum
Corripiet
jutum quem
qume Jafciptt
jajciptt..
. Corripiet enim ôï'c amw
mifericordia, Ù «igMfCHR
νΑηχυιηίνηφ^ίχηοα. UteilimtMytip, φη- iniquit,
inÎm,Îi mt
— faflus
:“Λ- in
- —
me: oleumaùtern peccatorxm non impinguet W '<·
•Λ,
iÇfafyfapi' ιλη·ν ί« αcaput num. Et iterum dicit; Beatus AweOW »·>; *
uapnitâtpù Ànwôfa»
Kaimâquem argmt Dominus, munittonem. vero omnipotentis ne renuas. Ipfe. enim dolere fait ,
vuàrnpa ii TMmxp^rof^fif pai άηβοαΐοου. dr rurfum reftituit : percuffit, & manus efts
Aùris ^àp άλτ«ν twïî,
wdX/y ebnuaSfatra· ' fanaverunt. Sexies de neceffitatibus eruet te,
ettturtV) jÇ
MTRÿro. Ε'ξκχκ όζα- Cf μ feptimo non langer te malum. la fame
Μφκΰν ϋξρ&ται a; , e» Ii νρ i&i°p»> «?£ «ψ*- liberabit te a morte: in pralio vert de manu
w’ rv Wav ». EV Atpjp pèrttaù <rt tx φβνάτν · ό Jerri* felvet te, iX a fiageUo lingua abfcon^
det te ÿ ÎX non timebis « malis ingruenti­
ztàtpp ü ix ^tepotrilipu λΰτΗβ-ί *
c6r» ρύκτ
bus t inju/los iX iniquo t deridebis .0* fero­
$e*i γλΰουν&το χρόφ«< *
a μη
χάχων
ces befhas ms timebis ‘. Reftia enim ferafatfXtpCWv* aitxM }£} ocftpuiit x^mytAatn'’ awe Γ.........
__ __in Γ
__
pacata ..................
erunt tibi. Deinde fate Ίquad
pace
xfpgjtot iyptw où μη
. ©rpeç γάφ â-B erit domus tua : babil a tie autem tabernaculi
p^ccaiit . Scies metem quod multum
*
ypnt fèfilw&riart't αοι · wm ?*ώτ» Srt tlpUittûree tui noni pkeabit
—
vu à otxoç· iiiiiourtiTgsexUiniçrvoùpiliàpetpn- f
femen
eme* tuubp
tuum &
Ô* filti
filii h
lui quafi omnis berba
Γ>*>σ7) ü ότι πολύ (rbcrtippâou,) nii τάνα<πι campi. Et venus in fepulcrum quafi frit me y- o.
teem maturum quod in témpore mejfuerunt,
àntp (το «αμ|9β)τανον τί ctypoS. ίληχτ» (Ü cto
tamquam acervus street in tempéré comportanfap ωτχΒΐρ ν7το; ώριμος, xerdxaijmv ^ιριζόμί- tees. Videtis , dilefti , protegi eos qui cor­
vo;, » verfatp ^ipmfiiK ctWai χ«θ. èfaet «τυζ^χο* ripiuntur « Domino : cum ennn bonus iit
pifdéiw » ‘ Βλί wtî , ayxxwfro?, on) ùtrtparmM··· correptor , vult no» fanda fua correptione
admoperi.
pôitrn r(a7f TouHJopfa* ùrd tù &ττό(τη.

ps. O*

χ9ος «y irarî(·4?nk, θίλΗ ν«θπ)ηθην«ι
^ρίς, ύΐά τί? ortae (iutt)i(ûts ÙutS »
Τρ£ς o’y ar τίώχαπ^λίώ (rîs)rarwçironi-

57. Vos ergo qui tedrtionis fundamenta Wt conaih
jeciftis, tfiibditi eftote presbyteris, & correσχ'.τι; , νβοτ(ίό*>)π το7ς <νρ(α·βυτίροις , >Ç tfaC ptionem\fufcipite in pœnitentiam : fledentes
&v)OijTf tis urrayoiay · χάμψ(ατης) w γονκτα τ?^:
* genua cordis veftri, difeite fubjici, depo­
Χοφί/ας ι'μών , μάθίτί ύϊτοτκητιθα/, ατβθέμ^ιοτ nentes. arrogantem ac iuperbam lingux verliùatAgfaa
ύίτίρήφανβν ris γλναη; tfptiv oîiu» ftræ jadartriam
Melius enim vobis eft in
Φά($Μ«ν · ) ipavw γρφ irtv ύρ7ν ( tv τρ ) mpoi» ovili Chrifti parvos & probatos inveniri ,
«roô Xpwraô μηφβος jÇ ttXvyi/Mi ίΐγ&Ιιΰοα, η ««θ’ Îjuam altum fapientes e ipc illius dejici -Ita
iquidem dicit » omnem virtutem complo­
vxtpo^iù ioxwvruç ιχρίφίωαι ixTiçtA.viioçttùrS.
Oûusyôp
à ταναρπΌς β-οφ/α· riaù«panra- dens Sapientia: Ecce proferam vobis fptritut ?··« ·. >
mei diltionem : docebo autem vas metem fer- **
pet (ùp7v ipris) τνοϋς firrv, itiot^(«i ifùpai) rw
manem . Quoniam vocabam, & non obedifiis,
•μην Xayov. ( Ε'χ^η iχαλά
ùrqûeûfa,
tX extendebam verba, tX non attendifiii : fed
ιζ ô£fTtt)yav λο>«?,
an (aoponé^m · ) «*>λ'αχύirrite fectfiis, mea confilin ; & increpationibus
ρχς txuteri tpàs )βνλχς, nr? 1« tpo(7s tXàyjfOK) • meis rebelles fuiflis. Itaque & ego veftra per­
wn^ivtrct . Toq« fpaùy xxfa ) -rvi ύμιτίρρ axa- ditione ridebo ; gaudebo autem cum venerit vo­
bis interitus fv cum vobis fubito advenerit
ίΐτιγίλάιτο)μαί · xartt^çxfiovpcu(ifUuxocav)
ορχιττοα ΰρα v ίλ«θρβ(?,
«s «y α)φ/'χηταζ υμϊν «- D perturbatio, atque everfio fimilis procella ad­
fuerit, vel cum venerit vobis tribulatio &
φνο» θ(όρνββς , ή If ) χαΤΒΓρβφη όμοιοι ( χβποαγ7it oppreffio. Erit enim cum invocabitis me, ego
autem non exaudiam vast querent me mali ,
x/« . EVsu y«p »tw ιχαολισηθί pt , ίγω ii tX non invenient. Oderunt enim fapientiam ,
timorem autem Domini non affumferunt, nr( vx «ra ) χούα-opat ύμων · ζητή(ανο·ι) ps xotxoi ,
j^oô^ RpfnTwiy. ) Έ7μΐσ~ησ·'ανγ«ρ ατοφΐαν, (rivât> que volebant meis attendere confiltis ; Mfan­
$é)/Jay τ» xugjx d xpofi\a(vro , dii ) χθίλον ίρ«7ς nabant autem meas redargutiones. Ergo come­
dent via fua fruilus : & Jua tpjorum impietate
/■jWfSfRV βαλ«7ί ’ ) ιρυχτόριζον Si ιροό(ς ιλΐγfatarabuntur.
χ«.) ToryapTv fiwract τη(ς iousrùv) ôSSriiç χαρ­

τί , χα(< τη? KuniM oio-ffioioKm^m9vûr(ovTUt.) * * *
Dcfidcrantur fric pagini circiter tres.

«ray. Ο’ χχντίχόιτπκ Θιΐς , ( ) ίίστοτης πίν Ε 58. Infpedor omnium Deus , fpirituum
Ty&pÛTw >Ç xu'pr®* ( πά)τη? α-αρχος , οίχλιξΰρ^ Dominus, & herus univerfse carnis, qui ele­
νβζ (rifixLptw l'nroüvXptrov, çùpxçit’βαίτΐ (fê)ç
Xaoy mptoùrtw , ioA rdori ^ψ)ι%· ίχιχίχλνιμαόνι
τ» peyoifio(rt)pttnç jÇ «γιον ονομα àurou , (tt)irn,
φόβον, fipluilus , ΰημονίιυ, ραοφη^υρΐοα , ιγ~
Concil. General. Tom. I.

git Dominum Jefum Chriftum, & per eum
nos in populum peculiarem, det omni ani­
mat, quae magnificum &. fandum nomen ejus
invocaverit t fidem , timorem , pacem , pa­
tientiam, «quanimitatem, continentiam, pu• O »
rita-

« 1» ·»<1Μ· Μ···ίίϊ· lepeu»; X· ·η· Aflt ttm etrjlf »tt.
a Gtue· urn wrt* •vUft·"·Η«γ»Μ «viaem Eutoiu lib. 4. c. »». Provenu SalMwai» ab Hcttfippo, henao « o»•ihis iMl^ai»
rocttii ,eo<l ei«(iiua aàa ioltr· Provetbila , fed a Sapieaii» Saj»«oaii , m hbio Ecdtûafttu
•b ‘-pyh patrita promifcu« attribui > Cotelcriw u huac l<K«m plarttau exeaplu ofteadit

Prtc«*i»
« r

ROMANORUM PONÎIFICUM EP1STOLÆ*
.fit- nomini ejus A
«τωφρβσ-ι'ψίιυ , & ιύχριπ»·/»
' xpercta»
' - , ·>»««»
’ ' ■ >ζ---------cine ann. ritarem & temperantiam ,.ut

CHR. ,7.

grata fit, per* nurunum Sacerdotem
ïrdûtem &
Λτ patro
natro.­
num noftrum Jefum Çhriftum, per quem il­
li gloria, majeftas, potentia, honor & Ounc
& in omnia fecula feculorum. Amen.
'
•
59. Miffos autem a nobis Gaudium, EMiflbs cir*
witur
phebum & Valerium, Vitoncm cum Fortu­
nato. in pace cum gaudio.ad nos brevi remit­
tite: ut citius optabilenvnobilaue dclideratif·
. - lunam pacem & concordiam annuntiem, quo
& no's de vcft.ra tranquillitate ocyus gau­
deamus
Gratia Domini noftri Jelu Chrifti fit vdbiictun dc cum omnibus ubique
vocatis a Deo & per ipfum : pel- quem ei
gloria, Honor potentia
maieftas , lolium
«ternum a feculis m feculas læculorum .

4inen

e’l^tf«T<

tlUT9U, ify'

άρχκρί&ς, qjty «βροτοίτοο
S «vrjS 5όξ« xj /aoj^Aawv- »

TOO

>ίμ& I’>w« Xy><rJ ·

y», χρβτος, τιμιΐ,
iriivntç
ÎJS «ίοίνων. Α’μΙιΰ. φ
Ta» èit «TeraAuCaas «V ή/JuJi Κλβΰίιον, Ε’οη/3ο>,
OùtAipiov, ΒΖπίνα crû» φόρτκ>«τ^ θ’ fZpaνη ff-χ·ρΛί ο*
«>«τίξψ«π avpo; τμίρ^
otws θαττ» τΐώ &xraittf kjm Ζτιτο?«ττλ ημΖι/ UρΙυΧμι
ομονοιαν «’τβ^ίλωσικ’ f’» ni τύγινϊ
νμάΐς \xplujai
τ* &«θ&«;' υμώ . H' £«eic
τ»ΰ xvtî» ημ<5» Γητου Xtir où μκ-ÿ ίμύν , HSU pf
__ ûn Του
_ Θιού, <?
■ùviiw τβντκγί
χαλημς»α>»
,

- .,s ’

·

j>r

7«A«euwj,
7«Âoeuw) , θρονκ
θρόνκ euwni
«/«NOS >, «το
«’το τβ

.

.

>

Tb5

«ZaW. Α’μίώ.
-C—------ ---------------- ;--------------

. at'Ett'

A D Μ Ô N I Τ
IN
Mulct'll ic’l
ternu dc b.·
cpiilola

EPISTOLAM

ί Ο

S U B S E Q„U ENTEM.

!.. Τ' X eodem codice Alexandrino, ex -quo fuperior 3 prodiit fubfequens
1\ /fola. De bac Eufebi
____
_ dus lib. i’ bifi.eccl. c. 38. Iwy J

epi-

τις hw« AZyrrai 7s Κλ^μ^τ©- ίτΐ'ολη i
t$’ ίμοι’ως τ>! ιορνήρα qÿj ταύτΐιυ γνώ- ■
C/μ» fτ/ΐ-<τυΐίθ«, Sripirff t»î άρ^α/aî mint χί^ρημοϊ» Ζο*μτ/. Sciendum autem eft quod
& lecunda quædam Clementis epiftola eflè dicatur: eam autem non limiliter ac priorem notam eflè comperimus ; quoniam nec veteres ea ufos eiRuhuu.'"?fe novimus. Obfervat Cotelenus b.tc Eujebii verba indiligenter a Rjtfino fic
reddita, Dicitur tamen eflè & alia Clementis eptftola, cujus nos notitiam
jwcM.nu.
non ^cepimus ; neque magis accurate ab Hieronymo lib. de nfr, illufir.
ffi tamen ibi ad Eujebii verba re/picit jexprefla fuifle in bunc modum, Fer­
tur & fecunda eflè ex ejus nomine epillola » qtar a veteribus reprobatur;
Pbotium denique cod. n$. Hieronymi fententiam fequi> ubi ait , Qux fe­
cunda ad eotdem ( Corinthios ) dicitur, ut notha rejicitur/ certe hanc fe­

‘

cundam tpifiolam minime ab Eufebio dici notbam & adulterinam, aut a ve. teribus reprobatam , fed prima minus noram atque tn citationibus a ve­
teribus prxtermiffdm. Ab Eujebii mente nonnihil etiam recejfit Nicepborus
Callifit hb. 3. c. 18. ubi de eadem Jtc loquitur, qoj άλλη Jt «ύτ» φΐριπιι ίτ/Γολ>|

τηί <νροτίρας xxrù τολύ «.Toâfao-α · Tfti »> ό <ώτκ φήστ/Efeïfeo;,
ώ* Ζτ/πίμη τιώπις τας αρχχίαζΜχι. Fertur & alia ejus epillola multo inferior prima , de qua dicit
idem Fufebius , veteres ejus notitiam non habere . Ait quippe Eufebius
eam veteribus minus notam prima, Jed non eis prorfus ignotam feribit.
V‘i >>»«. »d
IL Hic notandum, ex omnibus Jeriptoribus mox citatis ^nullum effc ', qui
jXhmXZ duabus litteris plures Clementi Rjtmano attribuat aut attributas agnofcat,
h".

tuHoudX".

l<ud'“

Ex

quo colligere ejl > Epipbanium cum bxrcj'. *.·?. η. ύ ^Clementem ia um

cpiftolarum luaruin citat , aut cum bar. 30. ». 15. laudat Epiftolas circulares quas ( idem pontifex ) fcripfit, quæque in fan&is-ecclefiis legun­
tur , & in quibus virginitatem docet, non alias vel a prœmifl'a vel a fequente memorare. Et boc quidem eo efi probabilius, quod cum Hieronymus
lib. de feript. eccl. tantum duas Clementi epifiolas recenfeat, eas ipjas, quas
Epipbanius proxime laudavit, lib. 1. adver(us Jovinianum commendare non
dubitatur bis verbis.' Ad hos ( eunuchos ) Sc Clemens fucceflor apoftoli

Petri, cujus Paulus apoftolus meminit, fcribft epiftolas , otrtnemque Ter­
monem luum de virginitatis puritate contexuit. Et vero quis creaat Httrenjt·

·/
•fr

s.

......

\

clem lntïs

i.

epist.

u

V—■
àd çorinth:

.... ...........

, .............. ......................

3lS

rauytniem who 391· in Hbfo <k
<<cl< in quo Jara opefa virorum in- * · '
figniwn fcripta recehfet , tantum duarum tpiftolarum CItmentis- mentionem

fuijjejacherum, fi ab anno 584. contra Helvidium fidribens alias ab bis dua­
bus jam noftet . Quod ftfiullas alias novit, ubi Clementem dicit omnem ferxrtonem iùura de virginitatis puritate cpntexuiflè, byperbolico quidem l fed
tamen familiari..moreintelligenduseft loqifi. Ubi enim aliqua de re quis iden­

tidem locutus eft , 'is-omnem de ea orationem contexuffi/atis familiar iter ' '
~ dteitur. Clemens vero cam epift. I. η.
jst. trimèpift. iLfi.3.9.ac i2 . ut taceam qua forte in filiis avnlfis ea de re Jiflerebafur,
puritatem , continentiam,. caftitatemque comendae.. Hinc dr illud con/equens,
ut fi Epipbaniusatque Hieronymus non ia epiftola, fed in epiftolis Clemen,
t’a puritatem virginitatis doceri fry Hicantes , ùtramque indicare voluerint I
parem fimul ambabus, ut ejufdem parentis, tribueri/it auftqritatem. Ipfi etiam
locut i quem in codice Alexandrino obtinet, in quo cum fderis utriufque fce­

deris libris nullum aliud opus prater banc ê* fuperiorem Clementis epifto­
lam continetur, utramque nonnullis in ecclefiis inter facras Scripturasad-

miffam fuifie indicio eft: idque confirmat 84.feu ultimus Apoftolorum canon,,
qui quidem in catalogo librorum novi Teftamenti duas Clementis epiftolas ponit.
fil. In omnibus quidem editionibus, una Patricii Junii excepta , Mafa e. «..«««<.
vfiç Κο^θήκ ί«π>λη ifijcribitur : fed bac inferiftio ad Corinthios num genui- SXÀlip.’
na aut Alexandrini codicis auctoritate fulta fit, nonnulli dubitant ; maxime
in Juniana editione, in qua primum grdee prodiit, 'bunc unum pru fe

ferat titulum, Fragmentum epiftola* fecundae ex eodem mf. nec Eufebius,
fijsfinus , Hieronymus ac Nicebporus Callifti de altera loquentes Clementis
epiftola, ad quos Jcripta fit indicent. Verum bic fcrupulus, ex indiligentia
ejus injeflus qui primt Clementis epiftola a Junio edita alteram banc omifjo ejus titulo /ubfiexuit, facile eximitur. Nam cum Alexandrinus codex
omnium feripiorum, qua in eo continentur, generalem præ fe flrat indicem
eadem manu, qua totus codex feriptus eft, exaratum i byc altera epiftola
non folum in boc indice, fed etiam in ipfius fronte
prae­
notatur. Neque codici buic refragantur Eufebius, Rjtfinus, Hieronymus aut
Nicepborus. Dum enim memorata Clementis ad Corinthios epiftola prima ,
proxime fiubjiciunt: Fertur dc altera, nec ad alios banc alteram feriptam efi­
fe defignant, 6* banc ad eofdem feriptam cenfentur intelligere. Aut certe,
fi ad alios feriptam nofient,. bac illorum reticentia merito negligently culpa­
retur. Sed ër Pbotius, qui aliquod faltem epiftoly bujus exemplar penes fe
babuit, & Damafcenus, qui unum & alterum nobis fragmentum illius tranfi­
mifit, dum eam ad Corinthios feriptam difiertis verbis tradunt, id quod per
fie innunt Eufebii, ftjtfini (?<·. verba, confirmant.
IV. Eam nibilo minus nonnulli fuppofitionis fiufipeïïam babent idque nominatim Joban.Ern. Grabius Spicii, patr. to. 1. pag. z6;. confici putat

exver bis Dionifii Corinthiorum epijcopi apud Eu/ebium lib.^.c. 13. ad /<,0manam Ecclefiam fic reficribentis. Hodie iàcrum diem Dominicum tranic-

gimus, in quo epiftolam veftram legimus j quam quidem perpetuo dein­
ceps legentes , perinde atque priorem illam nobis a Clemente feriptam ,
optimis prxeeptis ac documentis abundabimus. Qnomodo tamen ex bis ver­
bis id qugd vult conficiatur, non eft exploratum. Hoc unum ex iis confici­
tur, primam videlicet Clementis epiftolam, non item banc alterant , Corin­
thi publice legi confiueviff’e ‘ at ut bxc altera falfia fit ; inde non eft confie-

quens. An id moris tunc erat, ut omnes non Apoftolorum tantum, fied cr
apoftolicorum virorum cpiftoly in publicis ecclefiarum conventibus legerentur,
ideoque falfi arguenda fit altera Clementis epiftola, quod in illis conventibus
minime lePia fuerit ? Certe fi valeret bupsfmodi argumentum, vix arnbigendum

r

s .

’ ’ ' ’.··
ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ

.

15o

dum videtur, quin eo Eufebius^ Hieronymusuc Pbotius ad epiftolam iftatp
ufi *Certiusautem tx bac difparitate, qua primam in ecpnml
tlefiis itftqn, alteram non Icftani docemur , percipitur ratio cur prima no­
tior ac celêbriè/r altera evaferit.
mwX'
Addït Grabius fuppofitionis fibi fufpicionem augeri ex loco' cujufdam
».
libri apocryphi, qui cum epift, i.
fit laudatur, th bac epiftola η. ιι.
iterum citatur \ q uajt repetita crnfdem Jententia citatio 'idonea fit falfi fufpicandi caufa. Sed unum cqmdemque locum, ubi fcfe ojjfert, occafio, ab eo­

dem fcriptere in eodem opere, quanto magis in diverfts, iterato citari quid
mirum ? JQmo étions fiugularior eft fentcùtia iterum prolata , eo aptior eft
ad perfundendum » epiftolas in quibus pariter laudatur, ab uno auftore profi.eifei. Aut fi bxc Jentent ia , quia ex libro aliquo apocrypho excerpta eft ,
jufpeftam reddit fecundam ,· cur non reddat Φ primam ?
W· ^em dicendum & de ccnfura Pbotii, qui quidem ubi pramifii, Le-

Λι,&
l’Mlus , in quo Clementis epiftolx dux ad Corinthios contine­
bantur, ac de prima quid fentiret ubi expofuit, fubjicit de altéra i Secun-«
da vero & ipià admonitionem melioris vitx inducit , atque in principio
Chriftum Deum prxdicat. Verum di&a quxdam peregrina vclut e Iaera
Scriptura fubinducit, quibus ne prima quidem epidola omnino vacat. Ex
interpretationes quorumdam locorum alieniores profert . Ac dSnwn de
utraque concludit·. Alioquin’ ipia, qux in his epiftolis infunt lenia, non­
nihil abjeâa funt, nec continentem ieriem^ac confequetuiam fervant. Nam
nibil in bac fecunda reprehendit, quod non prima cum ea communcueffe fatea­
tur i toque pafto fingularem notat utriufque confenfioncm , unde aa utramque
Ju/cipiendam Jure inducamur .
,
efficacius veritatem epiftok noftrx impugnat illud pfcudo-Jtt’“9β1>»“*· ftini refponj. ad qu.eft. 74. Si prxientis rerum flatus finis eft impiorum per

ignem judicium, prout teftantur Prophetarum *& Apoftolorum icripta, at­
que infuper Sybillx vaticinia, quernadmodum ait B. Clemens in fua ad
Corinthios epiftola. Primo enim in hoc libro ipfa tacentur Clementis ver­
ba y qu.e pnus effent expendenda, ut fanum de illis Judicium ferri pojjet. De­
inde primane an fecunda Clementis epiftola ibi laudetur , non confiât. Uffe-

rius quidem differt, de feriptis Jgnatii cap. 10. pfeudo-Juftini verbis fecun­
dam epiftolam memorari putat : fed Blonde Ilus lib. 1. de Sybillis c. 10. fic
eadem gallice vertit, quafi primam in eis citatam legiffet. Tertio nec dteft
conjeftura, locum illum , quem pjeudoffuftinus perftringit, ad eum perti­

«e»i<iiur.

nere, quem Ircnsus iib.^.adv. b<tr. c. 3. velut ex prima epiftola citat, ubi
Clementem de igne, quem Deus diabolo & angelis ejus praeparavit, ferm*nem babuiffe teftatur. Quod fi ita eft, nibil officit epiftok fecund# verita­
ti. Denique argumentum ex Sybil!# mentione petitum, valde iufrmum effe
Cotelerius erudite oftendit.
VIH* Idem vir c lariffmus nibil obftare cenfet , quominus & bac fecunda
epiftola pro genuino Clementis fetu habeatur. Illam prim.e fubnexam & Cle­
mentis nomine infignitam exhibet perVetuftus codex Alexandrinus, in quo nul­
la Clemente pojleriora Jcripta continentur. Eidem fufiragantur non modo Pb&·
tius, qui fimilem penes Je babuit, fed & ultimus Apoftolorum canon , qui
fecundam illam epiftolam non fecus ac primam proxime poft Jacros libros recenjet. Utriufque etiam- cognationem probant peculiares quidam loci ex apo­
cryphis , ut videtur, expreffi. Alios mitto feriptores, qui eam Clementis no­
mine laudarunt. Tantum obfervo, apud Dorotbeum abbatem , qui inter il­
los merito propter teft imonium ex ea prolatum ac Doftrin^c 13. infertum, ap­
pellandus erat, in bibliotb. Patrum Climaci loco Clementis nomen per ofeitantiam librariorum irrepfiffe. Ad nos quod attinet, epiftolam tanto tempo­
rum

iii

S« CLEMENTIS I. EP1ST. II. AD CORINTH.

'

?

rum traftu cum prima conjumlam feparare, dut nomen quod ex omni homi­
num memoria prafe fert, ei abjudicare religioni nobis eft. Illampiam , «//
am
Clemente non indignam ejje neque ίρβ.> qui eam fuppofitionis fufpieantur9 negant’. Dtftderandum effet, ut integrior ad nos perveniffet.
'
r
N“ morari nos debet opinio eorum , quibus Grabius ineuntianter fubJcribit,fi[ui, propter exordium, in quo/afutatio cum prece conjuntla contra
.
apoftolorum atque ipfius Clementi* morem deeft , id quod ètiamnum habe­
mus, homilia potius quam epiftoLe pariem judicant. Non enim tanta eft illa
ratio, ut veterum, qui. epiftolam nuncupant, jummo conftnfui non dicam an~u'*
1*ι*ηΡ·’ *
toferri , fed vel conferri ullo modo valeat. Neque et ïamjninqui/itione temporis, .
quo fcnpta.eft, nos opus eft diutius diftinerL Ut enim illud certo dignofcatur non admodum intereft, cum nullum^ in ea/aftum explicetur. Observant
" tamen eruditi eam redolere tempus, quo ecclefîœ pace fruebantur . Primum
pf""u“'

tfwo ï«3J. grace tantum ad calcem epiftola r. a Patricio furno edit .e ad-,
pm&a Oxonii prodiit. Eam poftea latinitate donarunt Johann. Bapt. Cotelerius & Got tifr edus Vendelinus, extndeque grœce dr Latine fepius recufa

eft.

Cotelerii interpretationi, ea qua in prima ufi fumus libertate, adbœrcmus.

TOT" ΑΓΙΟΤ ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ
γ.ομαγΟνεΠιχκοΠοτ,

τοτ

EWoXiJ ορος Κο^νθ/κς Ί§Χπρα

A

SANCTI CLEMENTIS
ROMANI

EPISCOPI,

Epistola Π. ad Corinthios.

De pruflentie vocettonis Cbriflitnt . de mundi contemtu , paniftntu locum non effe pofl
btnc vitem, de rejurreftione cernis, de bonis fromijfls pr/fentium voluptatum abdicet tone
promerendis.
’Δ'λφ·?, μπχ

Α

άμάς oporêfv irtei Γ»σ·ί Χρι- BI TjRatres , ita fentire nos oportet de Je-

roù, «Ji irreî &tw, οι; jrtei χ&τ» ζωνπιν
' · 1(9}· «· J-h~ ru«ç μικρά φρονεί/
~ Tfgj· rnc
W' HxpJv
σντηυκ ίμόν. C* τ<5 γάρ φραν&ν »ίμί; μικρά

( hn(io

Chrifto, tamquam de Deo , tam-Dc«.
quam de judice vivorum & mortuorum, nec
*·· **
decet nos humilia fentire de falote notlra .
Dum enim humiliter de ilio teniiniiis, par­
Wf&i αΐ/τ», μιχρχ njq ίλνΐζύμ&ι λαβύίν · gflq o?
va etiam nos accepturos fperattuis ; & dum
Λ <b
. dxoÿpyrtç * ωτπίρ μικρόν , άμαρ-mwflSp, eJx μtamquam exigua audimus , peccamus , ncJoni τ»θίν ί’χλίίθημ^Μ ,
thro Tiros, geq «ς ον
fcientcs , unde vocati fumus , & a quo , &
m quem locum , & quanta fuilmmt Jcfus
ηίχον, >(94 ora ôtî urpc*’ ΙΊ,τοΰς Xgjro; Ύαθόν
Quam igitur ipii Qu**» “<*··
oirxa li/xcJv. Ύινα w ΐμ£ς tainS è'airopcj ύτι- Chriilus pati pro nobis
ν
μιδίχ/, ητινα xetprov άξιοι/ ou ιίμϊν «υη; tba~ rependemus renumerationem ? aut quem
frudum reddemus dignum eis qux dedit no­
XC* ; JTiirab Ji «υ’τύ οφοίλο^υ ίοτα : τό φα/ç γάρ
bis ? Quanta vero et debemus · pia ’ Nant
ημιν Ιγβζρτχη , ΰς τατηρ uïm ημχς προσ-ηγό·*
lucem nobis largitus e 11 ; tamquam patef nos
f Π.Γ.»
ρΛτοα , άτο^λυ[j^us ήμαί frairct. * Πο7*ν αιfilios appellavit ; pereuntes nos iervavit. Qyarev aiîrü ^r^rn/^y3 η μι&ον κνημι^ίχς «ytλα-Clein ipfi laudem tribuemus, aut 1 merccdem
qux accepimus·, qui men­
βου^υ; mrpet oms τ£ λ/aw/a, 4θρ6<Γκυν&ντίς λ/- qua compeniémns
‘
te eramus capti , & adorabamus lapides ,<Jitti ξΐ/Λα, x^ xpurw iÇ άργυρον
^αλχον ,
tjna, aurum, argentum atque xs, hominum
»ργχ ανθρντωΐ/ ,
®
ημών 'SAoî άλλο oùopera ; &. tota vita noftra nihil aliud erat
Jo lut h μτ θα vans
Λααιγωσιν opr jritixciquam mors . Obfcuritate itaque circumdati ,
pflpet, KSM vwaunK άχλυ®· γίμηττ; cù» tà ορά- ά tali caligine plenum habentes vifijm , reffH, a’w/3Af4»au!(u , άτοθι^οι extivoo ιΐίξβΐι'ιμίfpeximus , eam nebulam , qua cingebamur ,
illius voluntate deponentes . Nam miferatus p-r mutu­
θα, νι'φΟί rptuirS θιληβΉ. Η λίησΖΜ*γαρ vjuàii
σχλιχγχνιδώ; iawrzv, 3ία<τα/φοςο» ήμίν τοί^- el! nos, 6t vifcenbus commotus falvos fecit, “,rdum I5c'
cum viddfet in nobis inultum errorem atipte
4' ' *
λ/u »λα·/ίυυ
άαωλίΐαν , «w u*fyii<xv »Avrinteritum necullain noshabere iaiutis fpem ,
' Ja *
T«r>)e/a« , ci μη τίνο map atirou
’ prartet cam qux ab ipTo cfl. Vocavit enim
Ε’χάλίιτο γάρ ημάς «υκ erras, κ, ηθΐΜ«ν « nos cum non eflcmiis » & ex eo. qllod non
μη bins Ureu ^μάί.
erat nos effe voluit

, Seu f,trifili* lupple w.iwrA . IB* isnifn d<* luce ipiriluiii lo^uitui u futuexa Hcxent
acfttctn aiiiinie iod«lue aileiutu» hw ted^ne Slfjffm vtn ti Irhm.i J.*tiinuofn>

Quocuc· Vendelmu» Cleo'eetu

» Cetelene», eunrltei furft.>*i>*vi mnm
*uiftia*i, dum luieri teaix rik vult , Ckme.ti, femculiAMi .on red du
Verdi Vendchn ·*1 rnrii»t<vu mrretXn* .4 «« 7« *<ctfinun
λ ft
H e «peu- tudu Clcuieiu, quod Auguftiau* poftc. (icqucus docuit
uobi, wiu. :mu>u a n>uU* dement* cuiiipexifTei

1 Vrnddin fi«n> f»*'»

qmJU m

toc.ioi

iwnOto, cue

11J
ROMANORUM PONTIFICUM EPLSTOLÆ
»3
}£*£**£ x.Xote»* fitrilii fix mu peru^ trompe&k Ενφά&ιίτι rwpa η ΰτιχτχτα, ρδξ·ν^β©ησνν
«Matam. c/*«m f«« «*■ portarüt f»* **Λ* fi&
>i «x ωδ/rvra, ©π χβλλά ni warns »μίμ», μαλ*>.».·
r^Uumn.. Qswi j«, < rf,Λ
. Ο 4η, ·
^noftrTtnt'e
xit ; fterilis quippe erat Ecciefia
noïlra ante
quam à dati edent Uberi. Quod vero dixit,

ifrlmr», iiMiàm.n&ijàfliSfaf»·
ina ήμύν, «p© ru Μίύαι «νπΓ mra. GT H 4·
to· fiiiwn Η «οχ«tttmÿac, ήη λίγα, τκχορ©«rdL^àc ημών άαλύς àva^cpHv atpiç τννθτόχ, μη,
νςαι éienrat t tyxeaéffy, Cf Stciw, irtvK·
«<f«

C/xwd fw« «m parturis , hoc dicit : * preces
noftras (impliciter ad Deum perferre non ,
ut parturientes, delinamus. Qtod autem diar««ta> uXit, gpm uniti fibi deferta magis quam ejut Xjlrù πχνα rnc ίρχμχ, μάλλβν
τίς ίχνη» tw «νqua tabet virum·. quando quidem populus *
f rei ίρημ©« t’S«xe< èvat arô τ«ΰ θί» d λΛος
nofter a Deo defertus efle videbatur , nunc Ιρα
autem cum credidimus, plures taàb iumus iis JÉJ·”’»
f*
«>θ»ρμιθ«
autem cum credidimus, plures fafti fumus iis
qui Deum habere cenfebantur, Alia quoque fjw Smwîwv ιχκν Θιον. Κα< tripa ©ί ypaçH λίocriptura dicit , Qmix hm veni vnean flffiot , y«· ert ex χλθον χαλίσαι διχνκάς> αΛά άμαρ·
fed preentores : hoc eft , quia debeat pereun- B nA*. Τίτν λί>«, Sri Hi ris άχβΜνμο&ί <τωtes fervare . Illud («quidem magnum & ad- ζ^. E^w
^χαματον, i iû
mirabile eft, non qiue ftant, fed qua cadunt
ίίύτη
sueiCMv,
αλλά
tu
χ
/vnvra.
fulcire.
O^ttoc <£ © Xyris Ηθίλχβο avoot rd άχολλόCbr<ta mt
j. It» Chriftus pereuntia voluit (ervare ,
fVtftfCv χ©λλιΐ$ ί’λθων, Φ χαλ/αβί νμα«
& fervavit multos dum venit , dumque nos
munaoZin , jam pereuntes -vocavit. Cum igitur tantam er- jUn άτολλυμον* . Toooûny ©uv ιλιος χοίηβ-αχτφ*e*u7ù «i’·1 nos milericordiam fecerit, primo quidem αύη ^6 ήμαί9 ηρ^τοΤμΟΛ οπ ημάί or ÇcJrnçnZç
h,
quod nos , qui vivimus , diis mortuis non vsxpeZç -θιοΓς η -^ύομ^υ, χ} à^peerriwâ^ oùrvFs ,
laetificamus, nec adoramus eos, fed per ip­
fum agnovimus veritatis patrem . Qyxnam αλλά lyrwp^M ii αυτϊ tw χαηρα της άληθ«αί τις
ή yviJmi ιί <βρ«’ς aùiiff, η η μη άρνίϊ^αι H âiyharc agnitio ■ ad ipfum, nifieum, pei*quem
αάής. Tev'quwÀeynipfum cognovimus , non negare ? Ipfe vero yvfc)^4u «*nv; Atytt δί
άνθρωχων, ομολ^ήαω αιπνν
Mj/rt i· i» etiam ait, Ç>pi me confeffiei fuerit eoram bemf σανπί μί cvwrrav
*
· “ ττ^ξοςμα.
~ ...... ΟυτΦ* ©vv'fTO ...Λ-ζ· Ηml-uf, confitebor & ego eum coram Patre meo >.
ri
eu» ©WtyHffttUÎi/ ii ©ο «πόθχμ^.
xr
1 s'
-___ r.·
Ernviisauny
·μ©λ<^^, γιύτο^ναλί»
Tt^^aur» ^(^τνλων, α,μημνο»
^«λισιν«ùrw χιμάν, άλλ’ς^ ολχς χαρδια^, xj cÆj

Hxc igitur mérces nollra , Λ «uidem œnfi-CuJ>,
tcamur
eum per
quemre (errati
fumus.
4. Quanam
autem
illum confitebimur?
<Λ>» Chri*u<n rede <ua· Faciendo qua dicit , & mandata illius non
XltalUI .

ipernendo , cumque non labiis tantum, fêd
ex toio corde & ex tora mente honorando. Dicit
-----'■ vitavoias»
—
- v!
-·’—f LJ
<-·’ Λ
όλης
της
hiy^t
if^&TiS
Η’—
’αα/α
quippe in Efaia : Popuiuf bit labüs me hono­ λαός ουπς η7ς γύλισΐν μι τιμά* ii δ«' χοφδια cuzrât , cor autem eorum longe abrfi a me . Ne τύν xoppu axtsw àjt’tfM. ΜΗ /uorw ?v aiinv xaîgitur ipfum Dominum dumtaxat vocemus : ’ XJktce χό&ον * * yep τϊτο β-ώσ-Η ημάς. Aty« yafc
Melli
id enim non falvabit nos ; ftqutdem ait, Non
omni i yu> dicit 'mihi, Domine, Domine, falva- Of vas ό λίγωμο* ,χύςμ, χι^ΐί ,<τωθ*πται, άλ­
λα όταών T(lùJii$94»<ruju6uj. SfcidV, άόίλφοζ, ÇV
bitur, fed ^iii facit ju/litiam. Itaque, fratres,
operibus ipfum confiteamur , alii alios dili­ ν·7ς fpyoïç canty ομβλ^ωμ/ν, οάnS iyaxav af/rùs i
gendo, non adulterando , neque obtredando θά rd μη μαχάδαι, μαβί χατηλαλΰν άλλήλιΜ,
mviceta , neque zmulando ; fed vivendo in
μηδί ζηλχν, άλλ’ iyxparSç S»at, f λιημορας , àyaconnnemu, nuiencord» dcbomutc. Ei mu ^. . ημηί^„'ίΆΛν,α i^SK^c,
φ,tua commiferatione inoven debemus, &ηοα
__ _r,
· tvn ayante
; ni~ç tpyois ομολο^ωμον
pecuniz cupiditate duci. Bonis, operibus con- Afl^ypp^y
”
..........
~
fiteamur Deum, non autem contrariis. Nec nv&tiv·, iC, μη cd rv7s οναντιοις· x, è>iï< ίμαςφοtimendi funt homines , fed potius Deus . fiftdat n»« dtàpuimn μάλλον , άλλά rw θίβν. «ôua
Idcirco bate nobis facientibus , dixit Domi­
τκπ> ruvru ήμων vfaorovtw wtrce ·
* Ε’άν νπ
nus : Si fueritie merum congregati in finu meo, μιτίμί atunrypiwi Ο» τύχδλτωμιι, $μη «w/qra
dT non fecerttK mandata meay abjiciam vos, & τάς οντνλάί μχ, άχοβαλω ùpâth χ} tpùupjv · ùxàytrt
Meam vobis, Difcedite a me, nefcio vos unde fi«f iui, ix.μ δα ύμάς xtô» tire, f’pyaraiάνβμ/αί.
iti , operarii iniquitatis.
cfcfv, βδίλφο/, xaruXtMrftVTK iÜJxapwx/αν n
De mendo
5. Unde , fratres , dereliâo mundi hujus χ·'σμ»τοΰτ«, χοοίσωμο ri φίλημα mû χαλί travros
«lire ae n
incolatu , faciamus voluntatem ejus qui vo­
ημάς, <?pn φοβχθωμΟν νξιλθΗΥ r’x ταχάτμχ nine,.
cavit nos, ac de hoc mundo exire non t i mcaAf’y« yap ©‘ xûtfib* ‘ EVûdi ώ; apwa cdpuλό­
‘ mus . Ait enim Dominus : Entis ficut agni
in medio luporum . Refpondens * autem Petrus χων . A’oexptâtùç δ?· © rifÇ®* αΐ’ϊύ λι^« · Εάν
- «w..
tnr.
Ε^ ^σΐαραξ«σινο? λόχοι rdapia; £?«♦©Γησξί
$ ei dicit: St ergo lupi agnos tbfeerpferint ? Di*>t Jff*s Petro : Ne lupos agni timeant poft ΐωΐΐίψω* Μη φοβ&Η&6ΚΤαν THapv/α τούς λΐιχ&μ^

O

ii sem­
i Venit "Cottleim» ,

d«u ,
■*/>,«« «ï Dr»» ·«■*!»· , βι fwuntti ftlc»i , »·» itfoiuuuu tf/errt, obiervttfuc ad
rnitg. libi videri gr«te legendum
. pro t'y»<nui^p> , atque Clementem hic reipuere ad tllad Lee. a* t. J·, «"m
«fwdLiieJet, »J μη <«««<*» legere elt Lpbef , >,.><« «uaan, ό* '*■< &Χι4«-Ιμ* > fc Gat. (.
«a ii ■■■*«, vtia'rne μΰ
tKMti jOfi. At Paulum Colometium li audiae , ·<ωΐ hu iiau
Ctitltimi , ac /«am *·■« ntlijf»· iru^tulif ΚηΛΙμλι ia
hunc modum:
iuu , ■» ·,*>>«■<> ntiiftt tftretnit be·, «·■ ·/ tUeuft , ftrutti··» infler , »m/irrtur . Dupliciter tamen
peccare mihi'videtur hrc tranalauo , ptnno qiudcm quod clamair nobia vetat, rum Clemeiu lorum Elate interputatur, ia quo
clamare pnrcipimur : demde .quod antitheiim Ceu oppofutonem mflituti, quam diverfa coaftruâio »erborum Uremfte * i km
Uiyfli Ceu ί7«Μη|φ> non patitur
a (ta loqucM fe Gcnulem indicat,, non fudauia.
} Vcadelmua , yneiam mr arjfr· trre iff»» abnuit Hic locua ex ias
fortitan eft , quos libs, non Cana cohxrcre Pbotiut in monito lupenon rclaiu, tcniuit Si ροκ ad iff·»·· Cuppleaiurper/mrarauc
pcrriaj», , integra eut icnteniia; ac radie confequciur , ut poftquam cognovimus 1'atrem , no* negemus Faltaqs ; quia nullus pater
eft bac lilio
n Secundum apocryphum aliquod h>angellum.

’

-

S. CLEMENTIS I. EPIST. II. AD CORINTH.

»15

sttf

η«χ·θθΗ?αύτΜ· χ^ύμκςμΛφβ£&ι,ηςinaret-Aneertne fnent: èr vu flitt tinette vox pu or) nitil peffient
uehit fteewtns ùpaf» ^μΛ'ν <^vJux«^|i*xwf<v, «>λ« tidxnt W , èT <' ραβ ..........
'
^ûfWg^nü»J»i<<ifâK, rponte^ww

npnç. KW
γηύάχτη , ο&λφβτ, ·η w ixtlnpia eo rjï χηαμμ ni■ntïtrapxèe τνντ*μαρακη <? 9λιγηχρά/ι·ς , rί»
(χα^Α/ατνΧ^νμίΤζοίλη^θαομαηί/Γΐν, £«’ΗΐααυσκΐρκΧλίΜΊΐίβονιλώκ jÇÇ<m;«<w<m.TZoSf
&·* mriereerrus ίΊΚτυχά» αύτύ» ·, άμά τ» θ«·>ί W
2ομ«$ ύκτρίφα&α. <£ τη χ·ψ/«< τβυτη μ; «λλό>
fin àyêt&at, «Ç (iff i
'βυτύν · c* yip rp

n: fej tinette enne , fni (tfane neertni fut- '
rtftr, lekt petefintene nninea & cerperit , nt
nuttnt ia gehennnne ipui . Et Icitote fratres ,
quod peregrinatio carnis hujus in hoc mun­
do brevis eft & modici temporis : promiflio
tutem Chrifti magna & admirabilis eft , at­
que requies futuri regni ac vitat «tem*. Quid
Ï· ptur faciendo ea confcqui poterimus ? nili
tvine & jufte vivendo, & mpndana haec tam­
quam aliena ducendo, nec illa concupifcendo.
Dum enim ipfii poftidere concupifcimus, ex­
cidimus a via jufta,

ί™$υμ£ν ημάς xrtiaa&ai itùim , ixeximpcn
Τ' ©Job ■? StXOtÎai .
Af^cxlr •xue<#‘* Ou&koùUriK SuumuSuat B
6r Dicit autem Dominai: Nnllm ftrvxi *·»»< «
* ' *
- κλ
xutims JaAÆwv.
E «p~ήμϋς θ* λνμο*
J»AX«ypettft dnebm dontinir fervirt . Si nos vblu- ·*· »···’··

m·

mus & Deo fcrvire fit mammons , inutile
nobis eft. Nam quz utilitas, ii quis univerfum mundum lucretur , atque animae dam­
num faciat? Hoc porro fieculum & futurum s*reiatnpr«duo funt inimici. Illud praedicat adulterium,
* iu,“corruptelam, avaritiam & fraudem: hoc vc-'
ro iftis nuntium remittit . Non ergo poftumus amborum amici effe : oportet autem ut
awoTu^a^wiç exMy χρ>ϊ»θ«. * OZoilli valedicentes, hoc utamur . Putemus me­
on 0eArrov fm* ractôeJf μιτηηβι, ητι μι~
lius effe quae hic funt odiflie , ouia parva 6<
«p« Mjq »λ<τ*ο^ρόνι« ·υ4φθ«ρπί’ ixfTva Jf α^«χτϊ- exigui temporis & corruptioni obnoxia funt ;
σ«ι, ηΐ«τ«θα<34«φθαρτή. Flowmsγχρηδί- illa autem diligere , qux bona funt & incor­
λκμα liXpicou, Χρ«σορφ/ βίνατοωτ» · « J/ μή- rupta . Facientes enim Chrifti voluntatem , Ch.irti m»«.
-mraiiraiiM
0u!l»7i'
^e, ϋοηνμίς wrtru ίκτίς euveis χολαττως, ta» C
inveniemus rAnnirm
requiem;; fui mittUS , nihil 11OS
«ap«xw^y φ ώηΛΛ «W.
Jr' w à ?p«- ah
ab <terno
«temo ^nolicio
fupplicio er
eripiet, fi mandata illius imi· ipe»
contemnamus. Dicit autem & Scriptura in
φ4 ce ηί Γίζίχπΐλ * Sri ίne etism Nm ιζ
>Ç ΔχEzechiele : Si Net & Jei tf Daniel * refnr- ivA »<· »··
, où fvWTxt τη τήνα αύπΐν d» τη αι^μαλ^ιτ/α. gea/, «e» lUerebunt filiei futi · in ceptrvtte-

iÇ Μαμμανρ, «αιιμφορονήμΖνίΠν. Τ/^αρηόφί-

■ψυχ1’’
ϊύη
•χδρηί- Οοτη
μηηαΰην, £ φθοράν,
φιΝηργυρίηα^ ^irerrlw' t’xfvnçii ηηις Λκοττοίαχίτβα. Οό Juvapi^a eut
Jua φ/λ«τ weu ' Jh St'
, «αν τις τι» όλο/ χήτμα» «pJw»t , rlûjSt
* E’stv Ji ίτΦ*·βΖ«ρ, 1$

? f.

Έι’ίι <£ « nieiùnt Sitfflot eùSuMOrmt -nûfeuù^S J<- tt. Qttod ii viri adeo jufti non poffunt juftik^oruMic*fôvttütu τύ n*y« «JnSv, ημ£ζ ίκ>μάτιι· tiis fuis liberare filios fuos; nos mfi baptilina
purum & immaculatum fervaverimus, qua fi­
pnev/j^u η βηττιτμη etyvit hjm άμΐβο w, vin xtmtàie-ft «ο-ιλΛαόρηθα ββ τ» /3aa-iXnw τβ Θιβ ; ducia intrabimus in regiam Dei? aut quis
erit advocatus nofter, fi operibus piis & juftis .
η τις ήμ^ν χαραχλητκιΓατ, ii» μη
ΐρcarere inveniamur?
1(9) Si'njHx.
7, Quocirca, tratresmei, certemus, feien- su «ren­
Cfci oùv, «JfXq>o/μη , α^ν^οίμιθα, ΜΪοης tes quod prx manibus eft · certamen, quod-d"°’u\u:
•τι&χίρτιν ό * «ίΰν' up) SrtfiiTwi φθαρτοί «- que ad corruptibilia certamina appellunt mul- coron» promγάίνης ««TaxXtaerv «ο?λο/, α’λλ’ούχάντκ r*pam- qs^fed non omnes coronantur , ni fi qui plu- mil‘n'u*·
πφμη laboraverint & praclare certaverint .
τλι , (ίμη οι χοΖλα xeTtiernvnf,
χαλβίς iyvtfvipxiet. iïμϋς ην άγανινύμΐ^η t *y«x«vrrç ra- DNos igitur certemus, ut omnes coronemur.

·/·<>*.

φ«.ινθ»μ$υ. OTcî * θ»/4υ τίιύ ôJw τίώΧ-^παν ,
otjxJyn Tw «φθβρην, £ refont
τλΧανμΟ, <£ χγνισΰμ&β,

tiç · scunw x«ntnet W Γΐφβη*»θ«ίpc>· 1Ç η μη διωβμίθ» κτητπς ςΊφ&ύ&ΙιΪΜ, χρ
ίγγύςτί Γίφοήκ 'fyiptâtx. Ea'Se.iai ήμχς SU ert
• m φθαρτ» αγόνχ atywÇôpfyjef , f αν ^Εριθρ φθΗ, μαΓ/^«*θ^ at pint, <? t^vfiifofTxt rt> raSi*.
T/ Sexfin ; otw ·?«φθαρβ·/ας χγ<5να φθ«ρ«, τί
vastat; f γαρμηTnpnritm», φησν'ν, τόώαφραγϊ■

Concil. Gtnernl. Tom. I.

Ergo curramus viam redam, certamen con­
feramus incorruptum, & multi ad ipfum ap­
pellamus , atque certemus, ut & coronemur ;
& ii non poflumus « omnes coronari, faltem proximi coronas accedamus . Scire nos
oportet, eum qui certamen corruptibile cer­
tat, fi corrumpere ac peccare inveniatur, fla­
gellatum auferri & extra ftadium projici. Quid
eum putatis paflurum , qui incorruptionis cer­
tamen corruperit ? De iis enim, qui figillum
non Icrvaverint , ait : Vermi* eorxm nen mP
rirfnr,

• Ο«ί*Λ.ι Cotclcnut legendum .>.r« , ^ood l.un. ionet jSreeri.e , fietaeuw, tufitrfeu. Cette £<echiel>« rerOe de reierreOione · atottuii miniae nuellijend» cife not.t., cum Daniel, quando hac «b Ef echiele Icribebtnror , Uperfiei ec necdum eve
ftaftut effet
» VeadelinM. de
. Obten-a' Cottier. & /·
, quod pacna textui poftulat, dicere Etecliteli hcuiffe, utpote qui ia captieuat. feubebat, qua cum tiliit Itrael detin.batW . ReZle igitur lubaudiatur ,■> /«.r ante w >■ lepzwzaee.

I Si noa «Û «cadum ia jraco, .eweadum eft cua Vebdelioo , /«aSM . Quaaquaa ia etiaia «<» pro «ydz lut krepAffê
fafpicatur.

4 Dorothaaa abb·· ta DoOrlaa »j. l«cwa banc fie taadH, at Cl.aa.ntli feataatiaaa Mtia· quam verba referat ia bua< madam: de Xi’y· q) àyMt 4 Κλ«μν< - .'«» μί <->·»«<«< rtt, aXXd rwtdrv pa paapda aCpaSVMt -ty rraw>0fe'ar. Hinc conitenda ntua iacatpratatia laciaa, qua ia bibliocbeca Farmin etiaxa aoviffiara Lugdaaeaff obriaac , pradifta Doiotbei verba 0c mendoie
atqa· tudiligaMae Nddaai, Xt eafei
CUenut·! ,
Mreaca· epM/ zrqfeq·!, /adkar arqae tftra» drr ar /r apad rwMa•M, OMB reddead· ffc fciflcac jiit tr fautif (litant, uia» ft autf a·· eeveaerav, fttm Jhfrar ·»· frttata twatu iavtairl.
Ba aate« (ravhu. eft CUawi, loco Ciranrir, aacaduqi, qa»4 Jahaaaer Chmacaa Dorvibeo paulo juaiae fuerit . l ot am haec
CltMKia «grt|i· iltsftw alt·» Ephreei a Coceleno ià aorit fecundum Petrua Fabrum AffOaiftici lib./c. va. raJeiua; Ptfiiataa^mr aejli, ae earn frrftff^ at fittArr itnanaar > fia w, art <·» maüü p/azeaz/aaa laudem frattaU .aatrtwr . A<»»z
fat ia lit··· «erraMr*, at if· faftfhi eitlaria tarmua tirifhi. MiftiMii «eve, fat tm tntfai aha faa atrh^tattr rrrAm,
/irrte, ae mUgaat fit ttiaat «aav «Mhavr ntlaaiari. Huc accedit quod Tertulliaa·· lib.
ad unorvm eaiw ,. ferftut; jit friaau
itttat ttnatan ttaat raansdie} fttmiai ftUiia»
aHttria» at·
Hk ttaqu· Cleawaq ad aüûeiico· ^oaci retpkitM
Aa mia·· iaffgacm coroaam, fainm laudem a Doaaiao corleqal at aaeveaaur a·· bottatar.
/

*f·· ·* ·*■

. ><
ft»7

ait

ROMANORUM PONTIFICUM EP1STOLÆ

rtttMry jph —nmimeyflngitttitry &mauAity ·<κ*Χχξ«ώ& inXAnirot, <£w rùp «înjp ·
m tfipMfaf tmi Gmu.
- - .
·
· Specw
·
r/tadarmtr,
qy*■ iamnu
tif
w«ji reftti.
8. Q^a·» diu ergo verûunur in terra i pœùttfû, |MTOmintj4>* ΠηλΗ

Pomitenita
“e" ·* nitentiam agamus . Lutum quippe fumus in
•ita,** M manu ortrtkis. Quemadmodum enim Aptius,
fi fecerit vas , quod in manibus fuis diftortum aut contritum fiierit, illud refingit ; fin τι ί^Γρβφίί, " rua/fr/Sr , iwX/r «ùn «arirXetwr ·
vero antqoccupans , in fornacem ignis illud tàv it montera U» τίώ κόμη*· tS τυρός *υτ» /3·initent , non a&plibs poterit fuppetias ipfi Xm», tùuri 0wrWr« «ίηί · ίηκ iÇ ήμ«ς· ·*«·<ferre : ira & nos , quam diu fumus in hoc μαί d* τουτμ TjJ κίβμύ, C» τϊ reput £ f «pgtÇ«gav
mundo , malorum quse in carne getfimus ex π·τρά , μίτηνβ»ί«··μο όζ «Ane rnc καρίιχς · rm
toto corde perniteat, ut a Domino falvemur,
«■•θβίμο* ντο τβϋ Jt«e> * ***
^*’w”
dum pernitenti» tempus fuppetit. Poftqtiarti
m/rî. Mtrà>«p ή άζίλθ£ι»»μΛ$ fx τ·υ χβο-μβυ,
enim c mundo migravimus , non atnplitis
rx£ £^euoXo> ti'rau&rt ίμιΤΜΐά .
poilumus ibi · exomologefim , aut ptrnilcn- «,'xtrr $ια>ααί?«
_
“ε, dl‘X<w, rorr'o-apTiîr» #Xftjueτί»«tiam adhuc agere . Quare , fratret, volunta " trt. ^
Uet
tem Patris facientes, carnemque Servantes ca- Çftî, HjM τώ) reput
T«»k«rrfç, tuî c»ftam, & mandata Domini cuftodientcs, vitam ih^ti του νυν» φυλχξβντκ’, Χηψομ&αζοάύβΖ·conlcquemttr aeternam· Air quippe Dominus rrov. Aiy« ÿeeqp xt^oq cùv rw dxQ^tX/φ · ti T» μιt·· ■< (« v in Evangclio : St parvam non Jtrvaftii , qmr
jffiy u’x fTvpitrxrt, ή αίγα τίς ùuzyJwTH; λιγυ
”·
HMÇnt.m wits dabit? Duo enim vobit, yw; fion ο* π troc ώ* ίλβχ*Γ>>, <? ώ» 'W©>XaJ
àtln e]i inntminto,
tn majorifide in efl. Hoc
ergo dicit : Servate carnem cafiam , & figil- Tiréitrn. Α~ρα Jv τβηλ»^<· τ»)ρ·τ«τίώβ·«ρlum incontaminatum , ut vitwn xternam re­ x« txyiljjL· ιζ r!u) eyptptS* rrrtXoi', <p« τίιύ»îticipiatis.
wo* ζωίυό * <πτολ«/3·μθ*.
’
Rr-ur.efu·
g, Et nemo veftrum dicat, quod bare caKeii μη λιγίηιτκ νμύν, βτι αση» »ί rorpÇii#
ro non judicatur neque refurgit . Agnokite , vint, ùiïtàn'ïKnt. Twin, dvTtW'cr«ft>WM9d»
in quo fervatt cftis, in quo vifnm recepiilis,
nifi dum in hac carne cftis conftituti r Nos* rtvt «ν(βλί·φαη , fi μη & τη rrpx? Ttrûrr omç.
„ Δμ ουν η*μ«$ fak vow QeS φυλβ,αηα rliù n^x< ·
ergo oportet * carnem tamquam templum Dei
cuilodire. Quemadmodum enim in came voi-­ C<JvÇoro»yàf> ci tFr«fxr <χλη^nn, 1$oo rnrepcati ellis , ita ia carne venietis . Jefus Chri- Kt fXAr«J>f. O' Γητίί Xe/r»* · χυ^βς, · r«r«
flus Dominus, qui nosfervavit cum primum {•μας y «v ρι^ΤΒ «ppùnv nti/ffx, ί'^ίτη <«ρξ,
effet * fpiritus, caro fadus efi, & fic nos lo­
oms ήμίίί f'xatXfro· fins nji qu& cr rnurn
cavit ; ita etiam nos in hac came mcrcedcm,
“m* * A'ytdttSfjfyt w
accipiemus . Diligamus igitur nos invicem , rapxt ατολΜψοαί^α tw
fiç rûù /9«riÀMftt
ut veniamus omnes in regnum Dei . Donec «ίΖλήλχ;, oftvc fλθ«

y ù&Uwtty iit·
tempus habemus in quo fanemur , dedamus του Θίοΰ. E\s *
nos medico Deo , remunerationem ipfi tri­ Zéuce toftrroàî rJ ^(p«nr<£orrr OfjJ , «rnpua9*/ar
buentes. QtianP Poenitentiam ex iincero cor­ oùnS izîo'mç. riot«>; n^fr»>oîje-a/ô^ «Anejrïç
de . Namque prxfcius omnium eft , & quae
xxpj/α;. ripojrtiwqK ^orp ttn ijï r«rrw, xJ UWç t
in corde noftro vertantur novit . Demus ita­
Ÿ(i.éj nicixrplrr. ΔΛμίρον» rùrtJ * «tornor, /mH
que illi laudem, non ex ore folum , fed et­
iam ex corde : ut nos tamquam Dei filios «fto Γομ«το$ μν»^ βλλβ iÇ «wo xxpjratç, *y« ήΜ·»ί
fufeipiat . Etenim Dominus dixit : Fratret uàf tœmrSt'Çmw tiç Θίοί· ιΰβύς . Ko/ ^rp fîwC*
mti jant ii , y»i factant volantatem Patrif ^0 KÙtttf αίίλφω μ» ουΐ»/πσ» , et rotfti/ηκ ri
met.
μίλημα ικ! χβ^όςρα*.
Vido raiifto
10. Itaque, fratres mei, faciamus voluntaίΤ«, άί*λφο< μα , r«tnr«ptcf τ» διλημμ τ*»
y ;«trmjer tcm pa rjs, qUj vocavit nos, ut vivamus .· & irat^èi y του χβλί5O»r»ç nptfç , rr« {nrwptCr, >£&ok
pertequamur potius virtutem, vitiutn autem
ξαιριτ/ μάλλον τίιυ «ρτΗώ· τίώ it tutxtemiumtâderelinquamus veluti prreurforeni fupplicioeif tvnecèoiTÔp9ft/fS * ànapTiét ήμύν y
rum noftrorum, defugiamus impietatem, ne
φϋ^νμιν
τ!ώ arf'0Mav , μη ημϋς χαπιλτβρ ni χ«~
nos mala comprehendant. Nam fi bene age­
, itêifrat
re ftuduerimus, coniedabitnr nos pax . Eam χα. £’«ν yip tnnàwttyjn
fiquidem ob caufam non eft reperire horni- ήμά{ eiphun. Δτ« nùrlw ^«ρ rÎw βίτΐβσ οΰκ <r<v
ncm · Qyihh01 enim humanis ducuntur timo- Xff7r «νθρ«Γο·/. O? t<wî τ«ρ «yan φό3»»« «θρ·»·
lefut pvfui»- ribus , praeponente» voluptatem prxfentem trim y Offcr.pr^ot μάλλον τίώ cfààit «wôXtuxny ,
lendi.
promiflioni iuturx . Ignorant enim quantum
η τ{ώ μί)λ«τα> ίνχ^-γίλίβν. A yroSow
ρ ηλ/tormentum habeat praefentium nfus, & quan­
iutura promiffio Et‘gui-ξχ« 4»r®r> ή-θάθ«Χί α>ολβίχπς , foto» fu­
tas habeat delicias l
.
rent foil
φέώ ϊχα η μιΚ^οι tjayytAitt· Keu «t^ùaûrô?
dem fi illi ifta facerent
foli , tolerabile enet,·
effet

ptoyftf
■ Hine pmvtftitut On tenu «nor, quo, nt loqaitur Inftiaianut tom. , cottcil. Lib-p. «4. a, «Main* imfhnn Mai.
««<·> , t" fr»ftr<· d««**uai ft··» fi··» babitanm· tjft, ><0ιι·ι·»^·» iri trm laap'a, bamnirx r·* tλmutt >» frijli»·» tréâu»

(·*» rani··* . H»c enim fine prevu pornitentu idmiltl nrquqpt Rununique dam aumero (equ«;iti docemar, anUua
base
rnim fupenrtfa tefnpue, in quo fanari valennut, ilia tn pnihnutn ordinem iuum revertend. Ipaadaapua prorfiM auftetar. Naq«<
annua Ongaali d* rctatrafiione plauto advtrMttur, qu» d« eadem moa fubpciunlur.
a Ita IfAatiaa >n epiftola xt Ph' idelphiue n 7. laiaei·, inquit , «<#'·>· ur pti
fftttlitr.
a Hoc eft, caai curt Ιλη Spiriin crim vocabulum tape apud antiquo» diriaam gaturaaa lonarc prniatioM faaerali (a BOail.'nnatn operum S. Hilani Pietav. rditiunem n. *> tr tp pluriba· eaealpli, demonftratu* eft: uad« illud A*lufti*i epift. aq*.
n. 11 ad Clementi» mentem mejr» ic<o*n»odanim eafrnbnaita : it
tft (y Mumu ·■ m 1 n4lit· «tora,*, <r
•fii»»i ffitii·» tr halttjtt i· iit·: Quafi dicaret. Verbupi <vm eflet ipirtlui lea Datai ,, caro faAuoi aft natur··, fafetpieado
humana*, rtddiH vice·, * q«i caro aftia , eAciaiaï qnudam modo ifuitut m Dcua aattua* iaduoqd· diriaa· , À habita··
ta De».
\

F ·»» «···/«/»»■

·»

9

r**eJ

S. CLEMENTIS L BPIST. U. AD CORINTH.
lins

htitM «ξι»» vhùxùsw, «ίηίη»

$ at'

TJ*

6^,

£Mp*>t|taaf* Hrvttpà

tffi rtv fefar£t* ίμκς t» fatyyttilft
mtàmtfmMfu&t. A^yetp e«pefur«eç Aeyen* TeAefwpsdrimv ·* ϋψυχκ , ·» tarmac
rfiatHi^iymmf9nèmaAna faretpa$
"· im' ijj νκΑμιτημύτ,

>3·

habeant condemnatranem, be ipfi. & qui au­
diunt cos.

si. Nos ergo in corde mundo ferviamus Dapr^MK,
Deo; b; erimus jufti: fi autem non fervieri··**·
mus, quia fidem non habemus promiffioni1*"''
Dei, erimus müëri . Dicit enim litrmo pro­
pheticus .* Miftri fimi fai aaima duflict» 6* eu·
cardr iactrri faat ; fatrpaar dicunt .· Hat aatnia* **·

aaJivùaat etiam a fatrAas atfirù ; nas vtra
JAeat ta die nrfft&aattt , nidi! haram vidimus.
Ameutes eamfàrate vas artari, vitem fumite :
Arm™, friata
yùdtm fttiis défiait, mde fit grnam, faΐνμβύλίη faunaeξύλρτ Anjkri àqenAw-^epênw
3 fita uva actrha uritur , dried» ava aratura
^foXoppcw, sera βλ.κηςγίητια9μ^ nêj-nt ΰμIta bc populus meus agitationes be preffuras
φαξ,4τνΓ«φόλ· reptrwr·* a&wigàAeac/mdMiuraè/ac £ θλ/ψκς
««crm ΛτβΑιίφπ»
ίίΓΐ,βϊΛφβ/ιμν,μ^ίΛΐΛίχι^Μΐη,βλ-

Aai <>vrr«mc CmytfMijuC·, tntw ptn^dva^·cAftt&t. Πκκ γηφ ttir , dfaç^^Aaquem nk,
errrjwO t«i « ro3/îe*w tautrqi fjjffyvfavrm, E’dr
au» nrùrnpca rltù Ι/φρτύ&υ CMvr/av nù βηΰ,
ciaafaaaa tic riul 0<nnAf«av aura» ,

rut Mar^<A/'cç,«$eu<t>x ium, «iis a*à«A-•

tulit. dehinc excipiet bona . Itaque , fratms
mei, animo ne vacillemus ,* fed Iperantes fuftincamus, ut bc mercedem reportemus . Fi­
delis enim eft qui promifit fe redditurum uni­
cuique feeundum opera ejus. Si ergo fcceri<4
mus juftitiam coram Deo , ingrediemur in /c» »· rregnum ejus , & accipiemus promifliones ,
3uas nec auris audivit , nec oculus viit, quzque in cor hominis non adfcenderunt.
\ - ·
*

pàç tin, Jiï srf tutfiiat tiy^ptitn àtèfa.
E’xfqptjurôv auv xaO*«pur riw fiasttimat vw
ix. Igitur ia horas regnum Dei «xpeAe- >·,..« im
-------- Λ----bc juftitia , quando
----- ·- quidem
; ·--- lepddi· «a6nû, c* ayttn
lagmauMi* f»v4à uùttàaiMC™11■** m
caritam
adventus
Det
Iw «yrpav rife irtfonmc ήο &au. EnspanvtDri diem ndciw.
neicimus . Interrogatus
Interroeatus ifr
r*a
a>“4M“
aùiiç a
, ^ran
«u- enim ipfe Dominus a quodam ·, quando ven­
turum eflet regnum ejus , dixit .* Cem dat·
•sw Ί fimnAfMt, 4rtv* CTnty srstr ni Ida sa, ÿ eneeruMnu, ύ* fated/eru et feed ri/au, &ew>
n nÇo wç w ?sw, >Ç η «Μννμ? iif θηλώις ao- fcutitat tuae fntina tuyte anu tuytt femina.
7v ùpn» m ^qXc/.'Td «va 3« cli’rn», an» Asr- Daa autem funt mutat, quando alter ad alte­
Aj^n> «dnFc «Adûwav, qjQ ce tuai «νίμηση il· rum loquimur veritatem, dc in duobus eorpoM/TaireJn/C e« μι» ψ'Χ’’·
*·
«F ™ *·*’ ribus fincere ac fine fimulatiooe Inerit anima
nun Kfytt · τΐώ ψοχίώ As^w rd taw 9 A ii una. Er fated faris at fared intus hoc dicit: ani­
mam vocat faaad μ/μτ , & corpus feed fari»,
y ‘ s£u ή roue As>a<. Cft ^me auif au w aSpa
X^iomodo igitur corpus tuum confptcuum eft ,
QcttttToi, aurui qpj à ijzç^iiew 3ίλ®“ srv ce ita & anima rut manifefta fit in operibus bo­
ν·Γί χβλνς
Kar ri ipatt
TÎf ^W- nis. Et atafcaiaat caat ftattaa wqer mas ataat
λόκ aûn OqÂr, Tsin a····*··*»· femha, hoc ······ ·ζ· ········
OUf

Astiqua defaut-

‘

.

...

>

FRAGMENTA SUPERIORUM EPISTOLARUM,

Que ia his non çxIUat, feu aliorum operum, apud veterem reliéta.
L
£* Jraaai titra J. aèotrfut iartftt taf. J.
Ub hoc igitur Clemente diflenGone non mo-Dgregans, de reparans fidem eorum , be anmindica inter eos qui Corinthi eflênt fratres tians quam recens ab Apoftolis acceperat tra, fcriplit que eft Rome Ecclefia poten- ditionem , annuntiantem unum Deum omnitiflimas litteras Corinthiis, ad pacem eos con- potentem faÔorem cœli be term , pLafinatoCaacii. GtutraL Tom. I.
P 3
rem

S

I A Salo·· rUelkct ia E*aaplio fecuadum Æay»tloK, atl aaftor, Catfaao tradit Ctaaca· Alaxaadr. Str·*.
,. χ<. <·}. Sk «atai hab«t i 4 K·*.*·· ·«»<'.
τ·« Xa'.·»■>< , «■·'· >«»«··.■ «' <·<> dr ■(··,

J

*»*K*

ian

■' ·« a'xav*f

ia^fui

*e*r>w, ·

tn*

ra'rvrai, «■' A.· λ,

ti ** dftu fUui tit

/· «»'·» <w

»ίλ·* ^r··» k»’ t* U «**<
titur ^rufeur d'ayrùi’··* ·'» »*·»*·· *· Μ»·1’ » ·> ·’» ri* »»'.
C«·
tal*n»r ftt/taje tiptfmfKt» m dr ftrib"· liurtMiiti , tteit D»Wmu , Sjuad· fttUerit Httnt·riM·
, Ct
da» feti» fasv aa»», V eteftuleet raw fftaia»
wa·
fbaUaa . Ad
• < qaa fabdit Ctearas*. friat» fuir» ia f»»tuer Kaaug^Ut a»bir tr»»Htt w« SadMMU bet ΛΛ»« , M ta ·»
•jt Araadb· Λβ#Η„. Quo Ciataenti* Aiaxandriai taftlaMaio relate, Cetdariu ac pat tuai CoioaMftM eMar·
'
»iat, hiac QraKuti autre locum patadT* da caftitata ac »ir*inir*tc A···* diflercadi , quod ana ia hac apiftela
aaaβhMe Λ HieroayaeM l>K ». admfua Jealaiaaa· c. y. C tpiaheaiiu her jo. a. ij. tradideraet. Hine qeeque
Iket, haac aplftolam Oamaatf MtAuMa» ieaqtam ftUtc. AUoqui noa ridetur carEoaagahi faoiadu<a Æ.gyp*ie· locum ai Ctiiiano·, k no· ax Clcawnte vel ax ut raqua ft dididftc dix I flat.
* Qala heafrigmtaium ad t. tpi ft ohm partiaaar. Ircael pre&tio dubitara noa finit. In ae Ocmaatla tantra·
Uarum oetiue funuaa rafcrtnr, qua· ipft verba. Iddrce grucaa freMl resta· referre iMpatfedeme.

»3t

»31

ROMANORUM PONTIFICUM BPJSTOUB

rem homûùi ;
tadraerit ottd^m,A fi, fri tepm JifptfiMrit, * Prophet* mife.
& edrocaverà Abraham , qoi eahoent rop»
rit, qui· ignem properaverit diabolo R *qp.
kun de terra Ægypti, qui collocatus it Moy- lis ejus. ·
IL

£v & J«Mroe

Dmtftn» Ecùg. bkl, M>49>f<.7J*.

S. Clementis Epifcopi Romani.

Tï tt^t» Κλφκηχ Zr/raara Ροροκ.

B

Àd falutem fuffirit hominis erga Deum amor.
Grati fi quidem animi eft, diMftionem erga
eum confcrvare, qui nobis ut fimus eftauftor:
£a fit etiam , ut ad alterum ac fcnii expers
culum (alvi evadamus.
Ejufdem . Tentavit Deus Abraham , non
quia ignorabat quis effet, fed ut poftprioribus
faeculis notum faceret, nec latere pateretur tan­
tum virum * quin potius alios ad fidem Afpa­
tientiam illips exçitaret, fuaderetque filiorum
amorem pre divini pnxepti exfecutione negligendum effe. Qyamobrcm profpexit ac ferit,
yt hiftoria ejus litteris commendaretur.

Αιίπφγχς sic «wrneMV ιίώ θίύ
Ec>^«ipienu>K7^«rr ri
sw ri &ku
ΐμχί ««την ατβσόζΗ» Γ·ρρ4ώ, νφ* fi qf) «C Mtnpov, 1$ «ynpw eùêv δκβνζΖμιθ»*
Tï «υτϊ. E xRpnow e Owe th Α'0ρ««μ, &
tlynw ris lui , β&Α’ 7ν« nts μφ η&πι Ι«ξ»ι,
w μ* χ/ψψη
nroisw, <JM
& μίμη
<ην rfc Zxrirâ «t'rwç. qji orv^arifc,
τώη> ·&
rûüwr rapynf d/wXrô»
ZxxMpwe»Sribep·τβγμκικ' ·θ» ?>7f«pw‘x«e; ù™ /reti» 7«Mut Mtom/mew.

III.
Eu S.Jobxnnt Demtfceno lib.l.Eclog.
J. dementis Epifcopi Romani e fecunda

CToù tèpt'v KXqptwrac Zrrrxâw Fv/ηκ ix^îc /3f.

ad Corinthios epiftola.

tnreAîç.

«qw

Mu’ TBpanydn» τίώ χ«ρΐ/βν w/χΛ, SrjpAZwgw
rotk eiSixas xAxtoovtoc, 1$
Θη£ JnîAw. <xîWc γ»ρ Φ W? τφ^χαφZW ιλαβκ, α>λ’ t« J/«υ*ή». »< W » μ>
·>* ÎJ3 SÙtttfef Ο ΘΐΟί &9ίύΚ βΤΛ$ί«» , Ζμΐ>
f/ea *α*οΰμ/ν, κίϊ ·ώ &πfifteof* w ^t'w Xfftfàti, β>λα η xipMAw JmSmcw.

^Ton turbet cor veftrum , quod iniquos ditefeentes videamus, & Dei fervos anguftiisaffiiâos . Nemo quippe juftorum continuo firuftum retulit, fed illum exfpeâat. Si enim ju­
ftorum mercedem Deus ftatim redderet, mer­
catur*, non pietati operam daremus. Jufti fiquidem effe non religionis, fed quacftus gratia
videremur.
/

IV

Ex wtxfio codice » bibliothtc* PP. βκ. Jtfti.
Sanfti Clementis ex epiftola fecunda
ad Corinthios.

Qui prsfentia fentrt, intelligit etiam ea, que
nonnulli jucunda reputant, aliena & procul diffita non effe ab iis qu* odio habentur. Quin
etiam divitia fiepe numero magis quam pau­
pertas larfcrunt, & finitas plus morbo afflixit.
tn fumma , gratarum atque optatarum rerum
affluentia , omnium triftium ac fugiendarum
caufa & materia evadit.

D

Too ΰγϊ'ου Κλήαίνικ «x
ΚοΜνθ** β·

*eTeç

O’iÇS xapôvruv «/«frirai, «wwiiew *c */” *
Xa^rZovnt/ rtvtf Htat πρχνβ, ξθ*« Mjil
ft φάκχδύν. ΑΆβ
»o?A<wîputA
λον xwmç ίθλφ, tm
χλί·ν
”·■
<r«/. μ «r^éAro Φ λριτ*Λ W
iw ύΜκκ MM υΑη , » ipS «uic«fw w «f

^iwnu.

________ ______________________ ?

_________ Em

i

,

Fort· aihil aliud, quwn quod hie Ireneua fadicat, commemorare voluit apud Ju (linum audior rcfpoadlouit**
ad qua».
Ubi ait ; S·
fatu /-M tft ifufitrtuu pr.
jfatiuet , frMU tUruut PrrpItteHUX
9
J,*>//<* ipfat
eit Uutur CUettur m tfifau uU CtrtMbfet. <feo4
£ ka «*, Cloamatit cpiftolqm primam citat ille fer ip tor, non fecundam: adaeque rai( U/Teril adverfur hanc argnmaatumi quali In ca Sibyllini libri, quo» CUmcnte pofieriorm cfl· ^dt, laudati fuerint . Sed aeque in aliato
loco pTaudo-Juttlmu Sibillino» libro» a Clemente citato» effe aCrmat .· commode enim UJlu» verba intelliaere ita
licet* ut prafenti» flbtu» finem fore impiorum per ignem judicium Propheta, Àpoftoli, ac Sibylla , necpoa Clomaa» diaerint ,■ tuaxime fi valet Cotderil coajeâura, ia grace ιρ «c (non
i utuaett
t ‘rf»a
dum effe opinant ii.
a Hi» allati» Irenatu Clementi» upifloUm commendat hi» verbi» . Hear farrru Tttmitti atfa ftfu Ckriii o*
ttrbpr »MMMMe*v/ e»
Stnpt·^
vtl/nt
ptftuttt tf
ieftrfiu tre^u»Mut tuwUit^ m»
ft xtf/itr
h· ftu ,fUMt faj» Jitter. Ubi difeimu» duplicem Cbriftlaaa fcientia (ont em . Scrinturam ni­
mirum* traditioaem.
,
F
3 In quo fctL contineatur Ecloga fier* S. Demafceal. Excerptum fuerat hoc fragmentum Cotelerii opera aacapa

trei

·> ef^M«f«r « ·» ··<·»- ·?·>-», %* itt *f»’ mr »ep»rw» «■ a«A»rm trpfrtpt/r* quod tvfpondet capiti »O.
libri 3. FaralMoram apud Damefrenum ol«m editorum, ubi tttnen defiderabatur. ouoad ili·»·* ia wlfal^ D»m,
foeai «dUioM ta» κ peg- 7>7· wuditiiham» vto Michael Lequitn nobb pxbjbait.
.

Ί

'

it α-ΕΜΒΝΤΠΙ ΒΡΒΤ. Π. AD CQ1UNTH.
ν·

C'

fir Jtanaat S. XMadw odtr.CaaaMTp<.

a

*M

a

Ktofemr Ρ'4
|·
*

Qi Sùto· In , 9Ü Mwfoc fyomiXN
3cA
*
ni ledtm nfltof nfr epipmt·

,
*
r·

iff.

Clementis Romani.

Haudwqnumeft, eo qui dedit derelifto, qua
data fimt apod inpatoeremanere»

i

VL-

potrto uliify
*
M&rihu ttoftmau re fl 143. Effect.
Mliettot Beiltjn
*
cxf. ngi mwftWas qg) sOw fil. 13&

fi» a»/. nOMon Snttoerne ex

KX^mnw p’d/me.
B
Areqapd Tuyydw» «%»9c«tf Hf) «uuq»d*K · *
Lj >«p

A»3m·

pernentis Romani.
Eft differentia inter reritatem & confuetu-

Eoinfnu, ii dinem.· verita» emm fincerequcfita invenitur,

<
(

.■ t >
.,&

tur * uve recta ». uva vana , maucnnunatun a
fan^ïnmw.Qiihuemmûfiiue.fue.
«u«w<i. umcSw* t* avuee3fv ιφ/ζιπν, munus ■ Ιμμβοηη jq afludclt,ÏUis inherent amat. Quod enim
***” iSnvt 4 · yip /ftnt tti tfà τύιΐ /ww tj »iAr- qui» odit pro ea prudentia quam «tat inVexit t
uht «xumotV, vwtvMp' TüdxoXv^pôuw φ nouée id oh diuturnam malorum conluetudinem &■
rtii^w •e.'rrvo ma^iTw , Uuj muw- «re cogitur, peccatum naftus gravem cornu
*
w τ(ώ ipaprte xHtp&jtyés·
*
bcrnaJem
**
*
VII.
« > ♦.<

»

»

. , i

~

T

f

Ex Eufüo lit. it S^iritx-fnEe

λ

3>

A’»«

ιζ Κλιφακ «ρχ«Μ»πρ
,
**
£q, φητη»,ϋ Sed & antiquior Clemens, viyit, inquit, ·
I'qew; Xftris > gff vi wwû- Oe« * * Domina» Jcfiu Chriftu», « Spi(W> «7<w.
rinu-Cmau..

• Otis, qg)

VIII.·

Ex wftrt teUct Mlittbecx rtgiu.

Tw άγη Κλύβντ#' tento Péftn , μ
*Έ>
vw
τβν
TW enramXoy
«rrarnXw Il/^av
lit £
*b
τβΰ «ίχβτβλαου
dr«Aixoû
*n

3(to ûm
iyn■

rapiet/, βΐς ii iytov ηάμ».
Motcettios · χηλΜΤ/»ο»Μ£ ίφ^βλμους iMfys ,
φ) tawo'pÿrtv Λ&μκπ ηώμα. ifi.' ηΰ ίγϋρν λWtAeçjWv. Τ· χχ/ηά «ηΛ«« τονη ν >Ç τβ te' r·JtSv μ
* irtoi, rirlùi»\i9nn h t^tof. A v«r«ris îi te r«Ve'c
-Ç-» wn ixt^urK
.niZrwv^,, HJH
φ toteatut nu
. Maxae
/κ top
vioù y y nïç «u&faeç
c.‘ * .___ Içnifnn
\ \
___
- .
rfu reû
a
*
p4>mK
τΐ
• ^fwacnMfv tîu
nû ιταξίς
οΰξίς Sto
îto Si
ii i«
tenp&ntK
tî
Tmt>ta
λ<en n uytn nuyuttev >i ftos qt/rev. K«z
nün e» ru
*«»
ntistpui τχρίχι. Ta yif Ç
*m
ex«x/ei» lyw,
*x«xeç. . ii β, *
«nJpE
Λ - ^«χοΛν irfl». A
ηώμ%
d<J^v. eouotn
nvwpq »* j<do»
«aatxar, a«®l
’ép^TW, rôxpqmy,, tk
A»,
P
(W
,
υ«ηαρ·/ζ»ο>ν iSitf» ηρ
A
mw, *H
nMtamv
, e«v
·
*
d
-wpw.^rψ
*
W, Tvq
* petito nés
b
nis «
tutos
e
*
J
>, Mfi
afii «
re «·/
«dapare Sfi
*

TfttMtm.

· γηύτη»

. h. !.

ηλώφ.

'

Beatus vir qui Claufos ooukw aperuit, dc
expulTum
flatu» difficultate fpiritum per re>
'
fiirre&oaem eçceptf, Huc erat humi jacere,
* in pede non ftire, non habere veritatem.
Refaneftiq autem eft Patri» agnitio, dt appa
*
ritio Filii, qua fitnfiu patefecit. Beatus vir qui
coenciàt Patri» donum per proceflionem fanftiflimi Spiritus . Beatus vir qui agnofcit dc
comprehendit Splritqmdanftum efle donum
illius, abeo iu figura columba; trgditum. Hoc
enim animal innocentiam habet, dc caret id­
le .* Pater autem ab omni malitia alienus Spiritum dedit a malitia alienum, expertemine
atque acerbitatis , perfeftunb, intaminatum e
w» *’fceribu
<·, componeret
vu, . # ,
*
çmittens , ut
ûecula,
cula, Λ
dt ejo»
ejus ,, qui
qui videri
videri non
non poteft
poteft ,, priephe-

pl.xw;. 7 {--çog;
;S
n. sripte^;
.Inu,

«r «η» W-λ»·». W »»«>« ·«»_> « »>-

ΤβφΜ «dwu, H£ yXnpwjxet Μξ
*
Ocd. vaut» ·/ λ<βςηκ tunwnt

Sanûi dementi» EpifcoaiRomani, quHoft
Apoftolum Penum ****
Sedi Apoftolic·
*
Apoftolk
premit>,
pt««ut
«teSpmtu-ù^o.

«utw

«paotpu»-

αλ»^«βς τυνρ

ίΐΐύη, fc’rotauu epuT^i J

item virtus illius, dc voluntas ejus , qui ,ad
plenitudinem
*
eju
apparuit.
y.».y..^..W ■■■ ft·
·glorûe
*
-.
a···.· Hune
««MMV qui
-·±!-— , ------.·- dc
·- grane
—
accipiunt
ventatis
* <· ·,
perfed
typo
lignantur.
r
FR.AG-

i Fracmntaai hoe Sobonuis Jobanol Eroefto Grxbio, qui illud tomo i. Spicilegii ootrua» pca- *1». io lucem
«wifit. PofttM» lilia* pate . a verbi* t t^f t»tri m ad finem ufqu» , a Maximo edit. Combani Sermoni «a.
pèfr, «7J. loferta jam habebatur.
» Nbmo Me videt tM nomine pertonem Patria lâtelllgi. Id enim antiqui* amri» elfit nuito* ignorat t nifi qui
1« Ipfatum fcripti* peregriau* eft , ut cum Deum fixyliriecr fine adjungo In Scripturi* legunt vel Ipfi enuntiant.
. PatmmKmnomine exp eoum'interpretentur alque ipn expriamot. Ex hoc autem nqgmento nonnulli, fpçcialemde
'
Spiritu-Îapfto Strmenem a deamata habitum efte volunt ' idque rahTequenti confirmant .· fcd rem non evincunt i
*m etiam la epifloii, de Spkftu-ianâo hoc dlfierere licuerit, ac certum fit orarii** etf* epiftolar fuperiore*.
J A Johannebgpclfte Qotelerlo erutum eft, gt vulgatam later aotaa ad libri «. Kecogalttoaum caput n^ pag.
*47. Noa aufim erterer* ex eodem opere excerptam, ex quo Bafiliu* fitperiu* fragmentum exfcripfit. Nempe cum
. Bafilll confilio, non fecu» atque procedent, oppertam» accommodumque xffirt , probabile eft BafiHnm neque d- '
Ind omifiurum fuWTt, fi ibidem exftititTet,

j

W

NOTÆ AD CLEMENTIS
FRAGMENTA

ALU

dementi perperam attributa.

-

fc. Veriffmile
« iawu tu» faUfr, * ·.'».«
viu, vel aliquldeMmodi, vulalffê ilium fribere. Adde qsmd ftetim i· initie ,cum tarditatem fuam

L

JSx

Nîaù* pttritnit CP. nfitH fa*·sfe Caq/bar/Mf. «m. 891. Mite. Let.
t». 9. n»cil. ρ*ξ· 1266»

Apod Clementem, qui Petri alumnus & au­
ditor fuit,, legitur ; Monogamia quidem naturae
atque legi eouftulftoea eft. Digamia vero poft
promiffionem illegitima; non obconnmftionem,
verum 'proptet mendacium. Trigamia intempe­
ranti* indicium Qur autem trigami* additur,
aperta fornicatio eft, & indubia incontinentia

II
JK* Grariana Jf cnfttr. tli/i. x c/p. 30.
Sacerdotum aliorumque clericorum ecclefus
fervicntiusAnfhonores a laicorum Joco diferete
apparere convenit . Quapropter nulli laicorum
licaat in eo loco, ubi facerdotes fic reliqui cle­
rici confidunt, quod presbyterium nuncupatur,
quando Mifla celebratur , conitftere ; ut libere
ac honorifice poflint facra officia çxercere.

ro. Re* fthttaiiooet·., qw verbi· Paellula concipitur,
Corinthi·· propter conflanti» fidei fitxaritgt·*, propter
morum probitatem, * lafignem In omnibus Μ*»τμί— ai
t«B/·», vehementer laudat, te in hoc etiam Pauli dlIpulum fe probar , qui epiftoUs fuaa a laudibus ordi­
ri amat Sic enim adRodunos, · ·/;<( </?·>'* H*niï·
Arr<u * Λρ «u *··(·* . fic ad Corinthio» ,
Aww
• u»’vt» , * v*'v« *»N» » * «d·» v--r« ,
μι)
dgifsiAui te /uini ·<<β/·ρ*ν·
Sed non eft propofitum
noftrqm accuratum anwyfin, aut longiorescutntmntarloa
frribere. neque opere typographic·, qua connatas has,
te congenita· Hrdlura» , prati pit i icftinatione extru; » immalurinb luctum tenerior* cura lambere, te
affrète yrc.gr*p·* firnul exponere, axtiuutur.
*****rnl
e prater illa , qus magis obvia erant , te fupra ·
_„.· fuis locis in margine orna udet* funt , quadawi Ia
prafentierum, qua «edicam manum de fiderant, vel no­
tatu digniora videbuntur , obfervabimus , reliqu, cum
Gracia aut Ægyptus exetnplïr amacuiatius & aerfeâius,
pobit fubarialftrarinr, vel In Hieronymi ver lio nem La­
tinam incidere contigerit., quam ia bibliothecis alicubi
latere, fpem nobis iacit catalogo·codicum Fratrum Lobleafium, quem domi h**4mu«, 6riptum ante eoo an­
nos, ad calcem operum Fui gentil ,· atque utinamid ali­
quando veniat · te fpW aoftrt» , poa inaaq, deprehen­
dantur.
rUfent»·? K»ei»>·»· forte ««»<«·'·» , ad vitandam vnv-Peg. <ioA>
•.a·?/·», cum idem fit
quod <<·#·<·«·, ut vi 1è­
re eft ftatim in initio libri Ruth, te alibi apud 70. feniores
U traque autem vox v»f<rW«u«> fignlficat , te
fepiu» pro eodem ulurpetur, ac in eadem emuiciatione
ad maiorem evidentiam» &
adhibetur, ut apud

AD PATMOI JÜNIIINTERP. NOTAS

Προσημ&&<$,

infcriptlo ex itWula Delo nuper allata, in ata ab Atfienienilbu·, Romani·, & aliis peregrinis qui in infula inquillini erant, Apollini conAcrqta, quam inter marmo­
ra regia in horti» Jacobais videre ileei . Quem locum,
fi vicinam pinacothecam bibliotheca celeberrima coniunthm>
numilmata antiqua, Grace te Romana, fi ftatuas βτ ligna ex ore te marmire , confideres · »’n im- ,
meritotheiaurumantiquitatis, te
iutlrailiflimum »
nominare potes. Infcriptienem ipfamin gratiam eorum,
qui eiufmodi ftudlis deleâantur » non abe ra forte erit
attexere, m qua litera» vetuftate abrafas, no» fnpplevimus, te minio " rubro a reliquis dlftinxHnua.
- Hicquoqw

y/Eteres primitive EccleCa Epifcopi, non tantum gregibùs fibi commiflis, ut monet Pau lu· , leduto <ttendebant, quo» verbo .te fer mo ne , (anûaque te inculpa­
ta convqrfatione inftruebant i verumeriaui, ut dileâionetn
Spiritus, catitatam individuam, unam fidem, unam Ecclefiam, te epifeopatum unum offenderent, curam fuatn
te follicitudlnem ad longe di flit os extendebant, & quos
viva voce propter locorum diftantiam in verbo Domi­
ni, te vara pietate, erudire non poterant, perepiftola»
montra, confuter» , obiqrgarq interdum 1 & unlvqriam fra­
ternitatem ( ut Cyprianus de epiftolis Atia ad. clerum
ΟΕΟΦΡΑΣΤΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ A X A P N E A pic«t edidoai
Romanum fesiptis loquitar ) ad deprecandam Dei tnifeΕΠΙΜΕΛΗΤΗΝ A H AO T ΓΒΧΟΗΒΝΟ» A- Oeeulrafi rsr icor diam, alloqui te hortari non dqunehant ; dupheique
ΟΗΝΑΙΠΝ
liquimus.
Clea. A e-hac ratione Chrifti Evangelism pradicabeet. Quod Clementi
Alexandrino
eft
Ynv«e«c
te
·>♦·<
wX.>a.
n
Ul POMAlftN ΚΑΙ ΓβΝ ΑΛΛΟΝ Ϊ,ΕΝΟΝ
aand. hb.
voce, fcilicet, & feripto j nbl probat r’e-rr.j.te.
K A T ΟI X O T N T E Σ ΚΑΙ ΠΑΡΕΠ lAHMOTNStso«. dMÏ «it x«r*c, ‘ΙΡ··1 voc,t ·»ιλ·»4«', non minus comT
r v »EN
» A HAte
TES
modls te utilitati» Ectlefie Dei adfetre, quam Hias» al­
ΑΡΕΤΗΣ EN E K EX K A I ΚαλΟΚΑΓΑ·ΙΑΪ
teram, que V··
pAvvwt eft , te ««ρν·ι<· appellatur.
Hlnc eft, quod inter Cypriani, te aliorum PetramferiΟΕΟΤΣ STSEEEIAS ΑΝ*·ΜΚΑΝ
pta , frequentes epiftoln ad clerum & plebem diverfaAONI
rum Ecclcfiaram, reperiantur, hujufquegeneri» funt qun
Nafcentb autem Ecdefia ftttum , qc» fob tmneretertencyclicu nominantur -. qualis te hnc , quas in manibus
eft , non Immerito ccnfiioda eft , cnm publice in omni­
bus ethnicis, te ut plurimum perfecutoribtis, nullibi ftabus EccleGi» primitus legeretur, licet ad unam feripta ,
bilpm.te permanentem locum po/lqlerer, fed ( ficut olim
ac hoc nomine ab Epiphanie etiam lafigniatur . Magnam* Patriarcha in tentoriis, te hopulus tfiaellticus 'm ereme
fut» pellibus) patriam caieftem anhelans, vitamin ter­
autem olim inter Ecclcfiam Romansm te Corinthiacam
ris vagam ac dobiam. tanpiam h«fp·* te peregrina franneceCtudiném, te animorum coninnQionem, fuifle , prê­
ter hanc refponforiam Clementis', teftsntur etiam epifto- . digeret » voces ha appofitiflîm· , rop.aà, te »·««·· ·
grapnlce depingunt, te nobisob ocule» ponunt. Longum
la Dioayfii Corinthiorum Epifcopi, quarum mentionem
eflet per fin ulos putres ire, te loce ·>■ (ilis cumulare·
facit Eufebius hiftotia fus lib. a- cap. a», quippe qua
quibus humans vita, quam
vocant, -ii «Xr)··
eofoem Apoftolo· Petrum & Paulum , primo· fend·to­
te Ecclefin inflabilem ferrem .promilcue hi· vores haberent , te in eadem fide conlplrantes , doârms
confangninicate (ut verbis Tertulii'am utar ) pacis comcibus , denotsrt ; fufli
unus Juftinus
, qui
" isl
'
‘
|ui de chrL
municatiOM» fraternitatis appellatione, te hofpitalitatis E ftianis liti temporis, epiftoUid Diognetum plan
' me aurea,
conteflêratione, tanquam fiimiffime glutioo , inter fe iofic loquitur ;
»<*·><» rV/ac., o'M'Jt e
·■
«'( ν·λ<'τ«,
at Bs'mr ’
viceni copularentur Ecclefis autem Romana, non fuum
ooitnn fronti prafixit ; ut modeflia te humilitatis polle­
(c»» •erede·’?·'» «ν’ΛΓ, %
w«»esc <·'», Ac.
E'e'v'uw. <'/< *<
Alludit fortaflê ad locum P.suli Thefli Ibidem
tis statibus exemplar imitandum pmnoaerct .· & Corin­
S. j ta. T>«« /1' · ««β».; ·?s·,·rui , «j
tf
thios, te quos »d fraternam concordiam & humilitatem,
tote hacepiftola hortatur , nrn tentum fer i ph> , fed
o’c «»·>»< , *i ■< »'«< ,
>>pof o’t
exemplo etiam fuo vietam te non fuca.ani av«r«ersrvvp«*c. Legendum autem arbitror, ι'φ'·!μ·( r'd<··.
n__ Bafilio
______ _ tefte
___ , , V «<·»
------- «pfl >.T«vf*,
Ae»«<f»o<» · Ad fupjdcndeni hanc lacunam, vocem »·- ibidem
rh> doceret, qnn
. Quo anne autem epifcopatus fui mifla fit
jo'ftp·, uec incommodo fenfu , primum fubftituimus ,
, fit an Roma effit Clemens cum hanc feni- ' fed cum diligentius portes, te oculis accuratioribus exem'
bÿet, apud antiquo· nullum veftigium ■ probabile eft «
plar intueremur , & veftigium tnlautiflinium w · ante s
non print fcriptam fuiflie, quant in exilium relegaretur,
cerneremus, rfo.s/f.u» , licet rarius occurrat , reponere
quod faflum aft biennio antequam martyrio vitam fini­
non dubitavimus .
autem Hefychio eft, eeff·,rai -i quod ex ipGu· verbi· non ©Meure coHigi poteft ,
Aat *J vTt-ri&tir.
«bi da Pauli labori boa, de morti· genere , te martyrii
E'rifftfh,'
iv'fft'esAai, te s'r<ff*eb«' wwr Ibide·
eft.

V

**

$

HF

•i·
woii

dtaanmM paeieur. AU*drm few fe· rf am**··*· «

noble ia vecfieae aaftM fiûhtm et , ut trice
eloquii ,feo eedhtl A junAuro redderentur (
rur Htaronymoe ■· pheafi PaafiM ) 8r verbo:
plano magi· * expedito flamine , detunureut. Depo­
nere autem apte, te figurare variai noanifi fteywwe«* «onreflhm et. Clrrnena softer , nullo* colore* aut lo>
tnina orationi* aflbAat, phrafu eju» bmplax, rudit, A

BW«a«r *· ·** rfmepe»m. Fert* doArfeam felatit ex Ibidrat
focria CtriptmU teutflam i*teHi«it * ut BefiAua ad Mebttam epifl. gd. WetXqea J*/afeM«, i
^a* « «>
o^fwm m’ôvo qj rfr feBarm. Sic Cyrillu* Hterof. ceiecb.

hebear * fe ·’»’ fefet tel··, *·»·μ·*··ο* , i. e. verba ipfe
fymboli meate * memoria renere, fe ,'odtew Ιχ·>·'ν·** M*>r ·< &»·<♦ v·· potlu» W fi·*·*·! ad viAum
A vaftltum Mceflarta « «oW<fe> nemine intalll^nda
funt, ut Paula* adThnoth t. t·!. Β*χ·»·< e* di·,,**·.
A**A>fy«fvc e* Vf····, ·>»«*··»< wt «o*er«v.
IIfvvfx**«i( w,· A*>at· Tota* hic loeu* corrupto*, drIbidem,
fic fert* reftituendu*, vp»i»w«< ·?{»<>·<, (licet «y*rfjt·, cun* quarto cafu hoc tenfu interdum junAam reperletur, ut Hhin cap- prlteo hi», oywex** w>o> ·*»,

Χ»μμί rtè» ,'vrrg*«e«. Forte'm’·'»^ vtw, V*1 (‘orvy*- V«V/MV*> dear W<'c wXW>xrN(, q| vo μμ»βμβ· av'< (be.
*«u, ant Jtmyferm pot in,, quod idem efl cum ferry,-B documenta, ve! nugifteria, ut Cypfiaai verbb utar)W
•y,
eePelyM»,
d/fer.
O«w, Le. a tonari* leflituebatl*, dt imbuebatl,.
—
' -'-*1····1- -ι.^I
T'**'* e«rv< «/·λ ··«■*«. Sic Petru* 1.1, r 7. fe»
1MI D.
0/aoy>dv. Pro ,<*«vy>«,, icgeaduni monuit »>*<vy«'r do­
______ „
·*'**· dyoeav*. Sub lege plim, non tantum oui eifdcm
mino, Bolfiur reooeicu* Elienfi, p vir emeadatu*
de„gra­
vit, dr in hoe litterarum genere, quod ipfiu*
>Cu* eruditiffiperenübo* arant prognati, Ccd qui ejuCdem tribut , qui
longe.variati·eorundem ferrorum · & ejufdem verbi participet erane»
*n nets in ChryXoAomem teftentur , io
_.. _
“
'Fratre* vocabantur, ut Barnaba* apud CUateorcm Alea,
mu* , cujw induftria in hoc operc non leviter no* ad­
juto* afle profitemur. Cum enim inipographum noftruta, a. Strom. ·»·>»·« eva»»yd,· sdfeop *■»«(■», o/rgodr vvv
cafe Inridiflet, in qao preter. lacuna* iuppleta* , oulfe
fMt'r·' , ■’ **·»*» ·'» *'« flf. βν'ΑΓ O·»· >·*'·"> » ·’*■' fe »c
turn emeadarione, noflrn, fee exemplar
fide
ad ·***··*·€ / · **·>»·>·» · * fe * new λ·>» a*ae«»v>M*·,.
Sic in primitive Ecclefia , cumCtwiftiaal aaimo animaque
' «a » etiam cum omnibua rugi* A nnvk ex preflum ,
inter la mifarentur * |t omnia prater uxore* indlfetero·
do* poftea eeutcuUndo* , dr per oHnt abflèrgenheberent , ut loquitar Tertulliano* , Fratre* propter
>ropoiuer*mutt temperarefibinon potuit, quin va­
ria obfervaret.· pro quibtw ut Illi, liept de feel* adhuc
hanc «y·, *■>·»·, e»i»r»yr<«r fe •jWvb» dicebantur , tt
habebantur , pradpoe vero qui* unam patrem Deum ,
ignoto, gratia* agtauu maxime* , ita alio, latere eo|u(ut idem Tertullianut in Apologetico) agnofcereat, u. mu*, per quo* »el minimum profedmu*. Verum huic fe­
num fpiritum (anaitatit biberant, dr de ejufdem Igno*
ro fe«yr·» conveniently* efle arbitramur, fiqaidem ad­
rantin utero ad uAm veritati* lucem expavifleat . Sic
dit author,-fe ··*' ·» *?■*. in mulier* enim fedf·*,
15. ---in epift.
qualem Salomon poflremo proverbiorum defcribit , «en . Chryf.
—horn.
----- -j.
r— ad Hebr. exponent ». tt. J.
--------ad
■· Cor. AVehfe»
···-»- ·, »«,«>«
omm W» oir»» ’
tantum tequiritur , ut domi fe contineat , & raro in C‘ prima,
■
*Kdf*,
·
w»
A>**ofM>m*
publicum prodeat: quam Apoftolu* ad Titum ‘ T* ... e» *«·> vte’ «ν«λθ»ydr «>·>4· vpcat , A Clemen* Alexandrinu* a. Strom.
*»* ; »' λντρ·' ·« »«h<7>**r<fe » ·' A*e»fe.
•legantiflip* exprimit, ·τ« φ»Λβτ·μ·· fe< v»BJj fe, fe- · ««fey· fer ·*«'». Λς» * y»fe *o*x«>*»*c »/» μ
ntai Jfvdvt, ··*»»·· ·, *7·»· fevfe' fe, mfer fe, ·’ m»v·’« a/iafet , i h' ^fit »/» **P«t 1 ’ uVAprf
•fee»*, *-*<·ψΗ>{,
»*^*1*·''* *< ·*·',· ·>*·TK ·«<<'» adtXovf ·»^·Γ·ί*··ί « ·’*·’ jfef dfc»*C
mat rfe »t'«»ot* · verumetiam, ut fedula fit inflar epi*
fw^c
dndvyde
«fem
vyde Bevyy··',
·
,
—. W
_ , ___
wyy,·',
d.feey*·d.feey*·
» ymuff,·,
nfeA.iHine'
Oportvr, nee feryj·» rdv xay· /**·, fed op fe*fe *»rr·»
”
’■
’
*■ · apefe* Cyprianum » fratrum A ft «ternit*- a
•t eyofel, v*fe ·, fi»·· , ut eft , apud regum fepienti, frequentilfima mentio, A totia, in apiftolahtm 6m,
*®J·* fljj··
illiid repetitum . Fra**»a7txw* afeawfa· mra eew/xr
tiffimum, ibidem. Unde idem Cientena in Pod*goqo lib.

Ibidem

Ibidem.

a me /*«/·*·«», " Qtempora v*re ante*, A moretChri- L-.-.’ vMi..
fto, ac fecrofenOo eju* ammino digniCmoa ! earn una- )jM ,’c*trj_
nimita* in Ecdcfia floreret , A populu* omni* Chriftia- ζΙΜ< ge*at Sa­
naa in folidam eorpoti· an atem arflifliam concordis ύ*,,, Goim•c, (vv.« μ·Γμ **d*»r· , «r
>0»«»·', ltd'*
glutino copularetur- Longe aliter In hi, novifiimi» die- rw.daiurqe*
dt fttpra ejuiifem liMl eap· 10.
tau , A mundi fenio (quod , deflere fecillua eft , quam «podat* a ca­
.
ria* ipecie* enumerat, <m*«e<«y*
cor
riger* )' cum jurgii* at conteotlonibue in religiose , tholic* ·φ·γί» fell
dre ad quem te remittium*.
quam vinculum paci* eflb oporteret» Cbrifli tuatatincen rem fa?7fe
Πβτο; tmvowfrO'*. Ad fecum Petri y. g. refpexUle
D.lutili*
AindividM, in varia* part·* fcluditur, A corps* fldenondelethic Clementem noftrum arbitror, «mfec ii ·ί*·λ*ίβ9».
•yu* myftieum di ft idle cempagfei* fepatatur ( ut feflui- ’,,fl**i»ab··
tur Cyprians·) *c divnlfi* laceration* viiceribtu ia tru- minanda· dif­
fla dilcerpHur. Fraterni*·* omni* bodie extlnAa oft, A
.
fim la bac aplftola Corinthio* ut fiumUicat* fe ornent,
uaantmit*, prims va non laatttm diminuta,, da quoCyA hatnüiearem cum concordi* induant \ hortatur .· qua
prlatM* fei* temporibu·* queritur , fed a madjo penitua
fta_
ceterarum virtutum merito a Bafillo a»revyve«ife·»·» vo­
iublata effe videtur, p/r mtlHr· fût.
. .
..««1M
cator, te a Chryfeftomo, *fewy, fe fi{u , fe vy··»',, fe
,Ε’νι’ »· vis* fee uy/fer. Sic proverb. 7. jr.e*i./ys4te
<
ver»*r»K, d»vUo/rt,· <w WyeOdr.
«Tgehe, : ve­
Μ·Ίμ dr/vmt. Alludit ad locum A&or. «o. *$. Me- ,«>' fe νλ«·( fe, (syd/otr*, hoc eft,
rum
ego
Clementem
noftnim
refpexUTe
potlu*
arbitror
,
·>>,·» *'r« M*** *»>·», i bswfefe,. De quo loco load tabula, lapidea*, in quihua digito Dei lege* infeulp·fephoi icriptor Chriflianu* ( quem Mi ex codke MS.
bancnr, A ad locum Apoftoli ad Corinthio* », j. j. »»
CantabciglenG defcriptum habeam* > In Tfem‘*v fao,
fe
*As(/ »/>/»·«,, aiu' fe
ney/i’s, esyefemt - A)·»
qua fl. t »i. fie habet. Hf*t

•it vfe Nafoff» μι·' *î
, 7ro «Xapv»|>' w

• —

«·«<· . ·’**-» ** V»··«
N·.
. <f T‘ Nafeyrnvc «Xv
" . Λ — & AMmvma Amm*^
eu*

· vydo; a,‘>fvrv« «t 4»xk» farar , · iiiη·μβ
. % ·· ί ~ MAvrp oytrdrm
rH e»T.' , Μ ,»μ··6.ι· , A. Maae»'» *r< /W»'»m
Xe/q(av«v. Hl, adde, fl placet, locnmChryfe~
* cpiflola*
-"· ■ -Λ
ftomi , quem nos ex Catena
Grata in *Aa A
Oxanlenfl*. canoatea* eruimu,, qus In biblietheca novi collegii "huju* atndemfe fervatur , A longe alia aft ab ea * qus fob
Oecumcnil nouftna, in lucem prodiit. K

■«fefe, feflf 7f*+· fefef. Sic Cyr(Uua Ale*. «t ell In
Catena in pfelaaoe colfirflor· Hiceta, quam no* MS. ha.bemu*, ad verf. it. pf. yte,.fe vp ·*ρΤΖ*ρν

»·λ«+β tiù μηίμίι/
moXoraa, Cove ·· omO«C ·μί» R*
μί femy* r«*. Ubi retiouqm reddit, cur Xfemiul precept* in intimi, cordinm noArorum penetrrifbu*
recnodi debeant , dc fimUitudlne alagaetiffima a tbciauri«, dr pretioC, u/uvX.m* petita, illuflrat. Sic CyriUua
Hiacpf. catech. j. dc fidei dogteat*, m’ ·><>·* ·<>
W ofe /·»«■« mc *·<ΓΗ»« w*a>lUAdtei^Mr , veep >b *■* ··'f w'c X«t*»i /OW*·***··

β<ίλ·μ·

, q* oaf' (ον«Γί

paratione fe per lorum *</ fe, *Α·*·< reponi debere , ad
ornat libri noflrt ance aUquot annor obfetvayieu», m1“*

Mf

bw

NOTA AD CLEMENTIS

«40

« · - - —___ __ _______ ·____ τ *»*»**·'t. - Apnftoll
«m ita
dablom ··.
.
•
vero paCm In feripei» patrum » mundi te Ecclefin çJUe
Ildee d»>. Hae uA|·· hmdaatwr Cnel&ii, R mo­
vocantur . Ignarius ad Philad. rdu»
nJeftn ««' timit—
bm. Sk Bafiliu* ad verfi 4. pC jt· at oft in Catena norum pii » faufil R rallgfofi mere» ipft» ob oculo» ponna-•
rar» ut vituperlum propter vitia ia qw deRUMraruat»»
ftsa» *·»' vaMMVsafi»* mt »·< fteeuptet pvUc tipifm témrn.
acrius illorum animo» pangeret
/mmN pm' >Wf
·♦»■
fit/ a, fvh·» vif VevevoXd#» et ivipiu » natet/ · Jfnftir
tamni J aamyemo v»d(m ( ut Chryf Ia «. «erC 11. cap t.
eev» fv'Xec u’ l'fmrfajte n*ç r^-fre'irc Sic Chryfoft. insthh*
ad Cerlatftioa ) 1·» W *»·’<
aew»*o»»-to
10. ad Epbef. v»Mr»r»» t'itiv Je ρ·λ»< *r«m<*
m> w' iraaftfeaian yfvevm» pef·» ·χβ am'vfm . Tranntto
•utem paulo abruptior eft » R amjorio evidentia cabfa »
«'*·' q» vy «>»» ν·λη·
atoaldc ίχ·νquodam addi pole videatur » at » A*»d x» «Λ» d< bitet t
«κ
Sic boaalL .)>. ad Rom. ubi urbla Ro­
vel tale aliquid. Sed Photlu» criticorum poter ia /*»e^
am* la qua Petro* te Paulus psffi * fspulti lune» »ncmulu· fiegaatiffimum habetur . A<« ·· Saestef· <fa>’
hoc afoltis nate no» faculis depWMdit, qui la
«An» d itéi nie writ Wv *«>*>' » «* i‘J mit a/»n»< « an
hac geauiaa » fi altera etiam epiftola » eua falfo fub
feet rU data» utérin, JfJitJÎJt Γ»Α·« ·! saetee/nc
Cltmeatl» nomlae ferebatur , w«>«m quodam cauffatnr
w'm . Sic Cnfarius da Paulo r»fp. ad euaft. ao. A'v·ί^ιμμΑ» mat »
β ν·»»χ» eta
0*>«*«*m :
fây fttf éteint ni maférme Àeaec
tare's Πβνλκ > e' raê
quare na» nihil' auitamua* aut addimna » fed ut excufa­
tio» fiat Clemens nofter, prater eaqua fupra in qoiftoeif t'a* Variât Ç»*«r» » ·4·Χ·Ρ»»·ί ·« viç-eeec ea»v»yï. Sic
la ad lefiorem » d» apoftolkorum viranim ft y Io brevi­
Thaodoretu» de Pctro, ©rat. «■»«' ·;«<»*. Oèm vfcl aiter tetigimus , fe anfteianwbm 4 placet hic quodam de
erafi fi carafiere illorum temporum ftibtcxerc» poftea,
et fapius occatio offeratur, altum filentltun promitti­ ■ »*. Nec tantum fiiui f»d
etiam & *««-♦· *»< ·»»>»#<·< vocantur.· unde CyrUlus Alex. ut eft in Cate­
mus , In Ecdefîb infantia » veterum patrum docendi te
na noftrs ad varia, pial. yrf. 4af«< «IrepoAm·«.««·' *i
fcribendi ratio · plana» fimplex te brevi» fuit» non ad
^dclefiationctn aurium ». fod animarum falutem compara­
t«(r>>ac Α««λ<Γ· 4Jf
«r’vtf ai ·’«» <·'
4«λφι a'/·)}·’· «f· · «va*<( » «w ddvtltvc «?ν·ξ τ·«
ta .· quippe qui fidem non in A'f»»»A»y<’e » ·&’»·' ■«·/·te dft fa*’ tf^à· poflttw » ut loquitur Cyrillus Hierof. catechefi quarta » & auditores baberent » qui » w
«-.«/tf» ,··
>·λ··*/·» a'rir>eet4i » indigerent . Hinc
Aat 4,
elm >·>·»»
·*' Η<>.*λ" * •'t·**
Îpw< w't « β«· eaXtwf </ w ·ν'τι« •«•|fe'x»r>f. & ChryMethodius apud Epiphaniuni « · »«»' Λ »«>«·»’» df«X·
bft. ad terf. > J· ejufdem Pfalmi ' ex «edent Catena . f
vwsaXo'c w' v»e»
v » ViX»ti|u»«>w»w f·»' aifr·· »
fifift · irai
WC »««a»e/ot » mlf épinf arm Ρ·>ι»
• a«' «ο»λ·ν *'c vsp?»(. Sic Gregor. Nae. orst. tt. ü
ameçektt « % A'af)»*ifnif · Non ignoro tamen » interdum
«tiam titulum >»<«»»« · êr »»»»rr»f> Apoftoli» cotumunieffri « quia fcilicet Ecclefiam fupra fundamentum quod
•Vi' *·(·/·* exa. «t «'{ >··;■·>·(. Hinc Hieronymus
eft Chriftu»! fundarunt St condiderunt» vel ut Ignatiua
deDidymo· /wper/rar ferment rfl y tf nen fcieitiay npe.ad Philad. loquitur» · ■»»» «î.ueri ■» XeK· »i’»e'»n Hfâjhlicam viram e* ipfe ferment expriment , tam fenfanm
at v vi'r»<r Ufu»»· . Unie Chryf. hom. a. in pf. s°.
nemine y yearn fmplicitele lerbernm i quod te ipfe Didy........tractetur
________ _ fui
_______
_ ___ _____
_ _______
A'»»» T.'e«*t fltree» »r'r*‘v» »r *t»mîfi »
”*τ·Λ
viut^fub finem
de Spiritu
fanfio·
de feipio fateri non crubefcit. Imtno&tpii Apoftoli β>»·ι»»< t(2
Πίν^, »«WW rp firm «»»»ν^<»·{ 4·’. it pau- '
*" y
’
■
' ' '
'
io infra ibid. · γ·ι»*< ·: »*»λ·»»·5» rf
w't
·.·*«>·£
qj’ ·»«··»«
habebantur
« ut Chryf.
»' »«<·>·' » inii" ’< «viçtJ* · n»rfa{z. Sic Hefychius
hom. j. )n epift. priorem ad Corinthio» : & in pralatiopreibyter in encomio divi Andree apud Photium in M·ne fua ad Romano*· ·Ί«Ι a/ia>»r»t·» n»vf»> ·'/«»' Uueβι.ί/ιβλρ. Εβλνοξ i^it <»f«r<*d *f»« «·■»»>*«" *$f*iree
AWf»«c> · w* *»f· W ·τκ·λ·»'·»··.*'*r · · »f*>wv»xdç
«»( »««λ»τ/«{ çvA»< , · <<·' ll*rg< rirftt » · w >»,«»λί·»
pofitionè Plalmi 46. >'/<·«(, ·τνι··(· avthiai, μιι··χι·
*».u»x<.t,
vit «fX»< dw«»X·.
.
’
• >a< «»'··«Τι·»», 7v«»«'c % i^inr ·»·.«·(<( eofdetn ve­
rrat. Sic Greg. Niflëou» ad ittud ptalmifta . É’« cibent
T»‘c «>«>·'< ·ν«Γ·Λ««. forte ayevr feribendum > velpo- loiaaat.
tiu»
feu ><f«e««< > cm» primltu,» per contrecta­
ut eft in Catena noftra in Pfalmo* « Λ * ·» ν'
tionem feriberetur «·<» quod eft Vf·»,-.
'
.... a
τ···» ta 4(i A’»aç**·»· V >«'f ··' <?'·> reu efeff^ imt »
E »f »f«a w( iAeemt · Petrum it Paulum Rom» Tub ·"··
V ΛΤ i^fntee tteifi ·ο·'·η^<<
τΑ·'ere#or»'«rNerone
martyrio
vitam
finliffe»
notiu»
eft»
quam
ut
ia
>dvdrm . Sic Tbeodoretn» de curandi» Grecorutn aftedubium vocetur. De tempore autem » opinio duplex, eft »
Rlbu» Term. 1. de A poilolorum feripti» . T» ye'j /· ■»'quidam volunt eodem dic Btauno paflum eff*e utrumqoe »
feyfOjU^e* ·«·>■>» irent , v «et »*.lu>i*«c 7Γ> »μη>μ<»η
ut Eufeblu» ex Dionyfio Corinthiorum Epifcopo » &
μ—' A'*;»/*<»,■' ν ·*«>·» ···
Caio
fcrlptoreecclefiaftico ,· alii eodem die» fed annouuo
·<> ηί^μίηηιι içie «ξ<»>«τα . Sic Balîliu* ad Libanium .
interjette . Vide Jofephi Scaiigcri nota» in Eufebium .
Anooymu» autem feriptor de certaminibtu » peregrinatio/lare-t ·(“* net iavttt »
·>’ faf ietirmr »>»»·><■>·» »»» j-wnibu»· vita & morte Petri dt Pauli» quem dominu»Petfit» aXnfiy λ»*|» /1 àftafi . Sic Hieronymus in 3. cap. ■*^tau»> illuftri®mi Arundclie Comiti» lacellanu»» e Gra­
cia fecum advexit j Paulum quinque anni» poft Petrum
ad Ephefios . Nar faeliefcaafve felscifmi» » eat tale qaiJ
martyrio fubiatum» author eft» & Juftinutn & frenaum
anaetateeee « aea Apefe/nne palfaaenr » at aealeteli erimihuju» fentertti» «>x»ydc laudat ’> eju» verba ita fe ha­
naettw » fed ma^tr jlmfeli afertem famai ,
He·
bent. A»>»»« fi rirtf <y»Xad«v ·'» Π»τ(»ν liiau^e.efa » V
frame e* Heirair » **/#** rfeterlei nitere fermante , V
i
aerieram eempefitieae «
vena/late « nnnfaam »i
• t. vslaiffet. fialem Cieiji telam manjam tranf'Jacere « velaiffel, nif
evaafehiefel earn nan in fapientia verity fej tn virttue
iutt »«·< VwW · »·*>» ·»»«{ /»·> »«>·«·· pn*m . Ex
Tier. Et ibidem paulo Infra: Irieieiiar pmi (aleclfmet in
hoc traAatu , fiquidem occatio non incommoda hoc loco
Xtrilt fecit ,
men petefi iyperieten reJJere , featenf» offert « placet nonnulla <*' »<· m·*»···* q» r»e>w/«i
tiamfae eenclajere , anJailer iii venJitat fapieatiam .
de Petro & Clemente noftro eju» fucceffore fubtUngere,
Vide ejufdem «piftolam ad Algefiam » ubi fsnfus invo­
qua
non ingrata fore legentibus arbitror. t'riparat m »
luto», eloquium implicatum» <k arti» grammatica imoeμ ,. „-------· »-------------------------- tMif t
T>(' λ,·^
litiaru in Paulo notat . & difiun» illud » «»jf imperitae
* »<Vr»»T»c
ferment y nan tamen fcient/a, non de humilitate· fed de
»-rrr«< ·( χ·β>’
·, % m-»»4»w>»t . ,
. .. .
confcientls veritate· «bipfo prolatum effe affirmai. SeJ
Κ»«·(·ί N»f»»»C· «·’>/{ tit P'tiftiu »·»·>',,T«“
hec baflenus· & fortaffb plura quam par erat.
. Ibidem.
Τΐίητιιημίς y ut Cyriilu» in Catena noftra in Pfalmos
* »«.4.·^·»/« ■ interpretatur · eft ·»«).««»< *
ι^Α'ρνχ·^· , Corintnu» enim «Ilis reinporibu» ut C.hryfoft. in argumen- JJ
tU
< >·>·'
. tc paulo infra 1
to priori* ad Corinth, epiftola author eft , urb» magna
o/ Jr Çfaritiru νημι^ημη rwt
fell. qui
fuit «J tnXvmffWtt · vUw
«·»>■( mtau >··/«<»', ni
Chtifto nomen dederant ) »’v/ ·» fff «»·/<’«*» ·*?»<«
eii eAaJti ··
· -m
AOaituvr ife Annitmfe*·
lbu._

w

hem.

K■<>«'<·> τφ Xe^-f. Legendam forte Xftçim·!. eft au­
tem «·>·'»·» idem quod »,’«··.»/, ut Clem, Alex. Pvdaglib. ». ubi ea Stoicorum Ichola »·>»«·< definit » alie *

Ibid. c.
Ibid. D.

nvgia «vr'f·. ’*."'*,**.? Vid. Theo-

failli fferar »’χ· , forte >vty«».
£t«Xm. Cbriftus »ft Ecclefia fundamentum· ut Pau- *
lus adCor. I. 3. 11. βΐμ»'λ«·» >■» «X·»
iuua-rm >■------- . . - - --rrn nn/J «» an^mrn » ·<»’r<» Γ»··< Xe^t . Sic Cyrillns
&■»·<*>< * Α<>». Nemo eft qui primo intuitu* non Psg
Alex, in M kb eam de Ecclefia loquen*· ·>ψι*<·'·ι>ύ videat hnc aliena effe aS hoc loco, dt plane contra auivl virpmt ^iftt tmmt ifnepm
c > «r·»/* «‘tp/»»toris mantem · qui verba ejtu qu· paula fupra habnn-

EPISTOLAM AD CORINTHIOS.

Itidem.

Ib.den.

Ibidem.

tur, v·! Uviter perpenderit < ubi reliais antiquis exetts-A deamus, n*que longius extra fcamma vagemur. Cyrillu
pUs f»i facul! * drs>»-'»e* ( ·» »«rb· D»mefthaul»
Alexandrinus Glaphyroruiu Iib. 1. Deum nihil fanâi
utar) in modium proferre pollicetur. Errori autem huic,
■
- - fine
- fudere
' ----- , author aft , nee quemquam
largiri
labor· ft
i cnuj*atm lacus, anfam prabulfte Clementia Alexanant· ι»μηί^μο» votia 6c defiderii, coronare , »j ri fi
/ drial lettlanem veriftmlle eft , qui libro 4· Strom, dum
“··. Er Clement in Protrctepet it qua Infra fub finem hujus epiftola habentur,
ptico
’,£··*·{ v» vj «K ·λ»>«<4
ft hujus loci
font , poft exempla Judith At
>« gfSA’nm
w λ.γ.
’ <τ~;.
Eftber, addit ex prophana hiftoria, Ac poetarum fabu­
lis, fortium mulierum lafia nonnulla, qua gladios , ignes
ft tarmeotorum cruciatus , conflanti aniano ft tiuiculo
contempferant (quod etiam iu libro ad martyr·, a Ter­
tulliano faâum efle, deprehenditur ) iuterqua,, Danai
filias , * Danaidis autoreus meqtorat , qui illarum hl>}tr»t ·»·’ί · Θ·*’
ftoriam rarmine heroica conferipfit . Unde fitAum eft ,
»
> «’ d
et cum ia margine vetufti alkujus exemplaris ha vo­
ce,' primum fcriberentur , ab imperito librario poftea in
««>·>· . Quem locum Tertull, ad martyres elegant iffinse
textum irrepferint . quas aos idcirco uncis inclufas a re­
exprimit . SvMMm agseewv fui/tvr* tfi/,· ,
y·· agvH«liqui, diferevimus , non iatpte tamen retineri poflunt ,
thm Dfitt &vut tfl, tyjIarihtJ Spir/tUf
, rrr»fi
particula promittatur , fed prior fententia magi,
ΛΛ
, krtbittm , ea^v/Λ^ fuifieHtin ptlii/a tn
~Ote/tr , g/w/a l» f^tuU ftfmljrum . Zraga» fpJfletti vrjlrr
arridet .
E vi' ·χ dfs>Mr »·ν4ν'τ»νατ. Forte ot, ut infra pag. jj. ° Ckriftur Jrjuf t ι/ut »»1 fariiu aea/r , O.e J bec ['ιλ’·>·
a‘< vs vwf·· aooivrp . Sic Paulus ad Ephef. 4. 13.
«m prtjnxit , éf·. Sed verendum eft , ne dum cxpli.ationi hujus vocis diutius immoramur, 6c teftimonia va­
*>' v«*wt ·’< vU cvswv, ·< */y»«{ . ft td
ria cumulamus , longiores quibufdatn videamur t quare
Philip, 3. II. Efvas laxm'r»
fi rtsf»', .
fuparato hoc fcammate , poftea faltuatnn tantum hinc
Malim tame a deleta prapofitlone , i«t4v'v<«» , legere, al­
ludendo ad Illud Pauli a. Tim. 4. y. »'» «>·«> »» χβλ.’χ
inde quadam libabimus ■' neque enim >««' fiiu( , pro­
gredi, Ac ftngul.a accuratius perfequi , fiquidetn hoc mv
xime vellemus, typography patitur, qui raises premit,
Tev ■>, ey«v.w< . Hic mutato flylo , fupertori, objur­
& operas fuas cellare queritur .
gationi, afperitarem » blandiore alloquio lenit it emollit >
Mswriiac ·<»».‘Fort· TVWI , i. e.
, ut eft
g
, ut alicubi loquitur os aureum «
verf. 15. cap. 44. Sap. Sirach', ad quem locum refpexiffe
videtur author nofter.
Atque irt hoc veri , fidelis , & folKciti paftoris partes
Ms«rnvc«>v »**·« Γν(«·λ . Verba contextus aliter fc Ibid. C.
•sequitur, cui ab Apoftoio utrumque munus hortandi,
habent : verum de'hoc loco, Ac ahi, iacra fcripturs te{effets ft objurgandi, pariter in mugitur .· quorum al­
ftinioniis, qua frequenter in hac epiflola citantur , plu­
terutram, metu v«l adulatione negliges·, «' dirfaeva*·,
ut ChryLin epift. ad Galatas, «ah» Xvurunf
ra loca in unum interdum compingi ( quod ab aliis etiam
Patribus non raro fit,. nec Apoftoli ipfi exempli, carent )
o«x«e>i'v· Sic Ghriftus exemplo fuo Apoftolos inflituit ,1
fenfum quoque aliquoties , Ar non verba exprimi, ohferquos interdum laudat At beatos prédicat, interdum ve­
.. objuigat
_
___
_ _
vandum eft, quod utrumque in hoc loco., deprehendere
ro acriter increpat At
. Sic Apoftolus
Clemenqui fapenutuero inepiftolis fuis (utChry-Ceft ; quih & in verbis ipfia non parva iepenumero Jiflb, vim»· ·'»
'rentia
rentia occurrit
occurrit:: varietate,
varietates autem
autetn lingulas notare longum
fort. Ib.d- ) >r' ·"*'*; * /•JsssoX»
effet , & cuivis excullatione cutn edition·^ ». qu»ex­
ilât , ft omnium manibus teritur , obvium eft . Quare
laborem hunc alite relinquimus 1 it damnum , fi quôd in­
de exiftit» maiore lucro poftea compenfabimus , cum no­
ur de fe pfo ad Corinthios loquitur.
vam editionem bibliorum Gracotum , ex manufcnpto
E. ,·' «,r« trp^ nuuu.,i. lujuua non tantum lo­
exemplari Tecle, quod omnium quotquot hodie in Eu­
cum certaminis & agonit » fed certamen Ipfutn figinhoat,
ropa funt, longe optimum 8t antiquülïmùm eft , d i « ■ n >
triue hoc fent’u inteliigendu, eft Balfamun ad caoonem
numinis aufpiciis, St fereniffimi tegis domini tnci gratia
63. fvnodi fext.x In frullo, ubi de Simeone Metapbra& favore in lucem emittere dabitur .
ftc, lie Esquit.lt - X«e<< ·'kw Tp ffUi/ri
,
Ai· t uuM/ia . Domuius Boiliits iT«n>.u» legen
dum monuit, cujus conjecture ego libens fubicribn, li
cec rrrterdum ivsiis» pro ύ»«<·'«> ufurpetur, ut Eia. 45
ri'Çtrt* fi «y.«» u«fwe«r · Interpres vertit folfas r led
• v«>aru t'u«q>«*cr «v ·»
, At tertio cafui janAlutn
non adeo refle. Sic paftioa apud Ghryfoftotnum
reperiatur apud 70. fenlore,, fedfcttfu diverfb, ut Pro­
nZilîauu· viau.ua>· , At >q»'( uaifirtf» a'rid^vajucv
verb.
15.
ia.
A'j«<c
de'
/««·*
·»<«·",
Ac Genet. ii. 11.
riauu··. Interdum etiam vita noftta in terris , niifeta, laboriofa, moleftiir ac difficultatibus plena , Ac va­
rii, »··>,,,>.> tentatiombus obnoxia, metaphorice non
. II
««ruv , *.'fi4iw. Regeneratio qua lit lb'drin
ineleganter hac voce adumbratur ‘. Sic Ephraemi Syri
*=·
tneraphraftes Gracus , qui extat in bibliotheca nobil.f- l-\e: bapttfini lavacrum operante Spiritu ianflo ,
; t, »<r.«t npmine lior loco intelligelida non eft ; led kc; 11.,
ftmi ft illuftriffimi viri, Arundefa comitis, & Angliz
humani mftaui atio, Ar generationova - atque hoc fcnui apud
Marafcalli, orat. T«g> ««fAc».·;. £i«uu«ri yaf ·’·<««- »
Pii,Ionem Judaum , A< alio, repetitur. I.o.ui etiam Mattbxi 10· r.X. c» t» «αΧ<7χ»,»ι> fie interpretandus eft ;
. ir.n u.l.cer, oilini, terra, Ar mare praiterier.inr , ut eft
&C ibidem
Apo..at. At qui throno infidet nova omnia creabit , ■ • s»,·· «x.ir, ,4» x<i»iu>',
un« t»».
■
A if ia/i · »<>»: ^>·ν»>·(>4>ν\ . Forte ·>» Θ··' adden- jj,idem
Sic Chryfoft. hom. aj. in priorem
dum, ut eft lac. 1. a j.
·«-»·{ ©·· ·»λ»->ρ.
I’:
raraf
Dominus Boiftus x»w_
çf«r«Ti.. legendum putat, fuffragante hiftoria, Ac verbi» ΙΓ1· 1 ‘*·
-m. ubi de pernitentia poft mortem inutili locus eft mcoivextu, Gen. 19. »5. % «anrfrj» «'.--νίλα;
χ,
fignis . Cujus fententiie F.phr. Syrus
1 ,ul "
rxra, riux -rre/x«»f>v , vel m»«i<v >« /»{ , Egb ftmplcx
frigatur . A»f n Û. i|,H:ui, r».; içir
, s ^« ύ- -»
iiiJxr., fubft i tuendum puto , & in verlione latina il­
lam lectionem faquutus-fum ; quamvis nun uegetn «e*0·retineri poife ■> & quidem tenfu commoJiffimo , pro
Ia
T»,· .
eniru pro «Ρ-βι^,.αι-, tt
pro
■a». «, > «,, fapilfime in novo teftamento , At in hocfcri“■ E f*10 “•“’’pwtt“r. I’tifuat & poftreme lectioni favere videe.
*■
tor Per. v. 6. Z. Z. Kau
ΕκΓ.μκ· .J Γ'
n€x~·
<a; z a a
· Dc vaftitate autem & fteriiitate illius re-’
gionis , ohm te< trliftim* Ac anxeni/Tim* , qu» divinam
fceletum ct impietatis vin.iiftaui , & imbrem igneum.ac
fulphureuni titliiui demirtum, fcqunta eft, apudChryfoftvmum homil. S. in priorem a i Theif. locus eftelegantitfnnus quem hic. fublicete n- n pigebit , ing'
-·β>ν.<ν ,
α-ν/λανσις , ιι, Jt
, & c.
Hin
rum, quibus non minus gratum erit hac legei
Et Baliliu, ad virginem lapfarn tiyn. z. pag. 755. Afte-nobis ptimum notare Γ At excerpti e jucundum I
ritis eiiatn homiliade divite Ac Lararo, LX>><»( d» »su-

Γ:

iu ».
* ®,·
/·<·' r

Apoioe. ΒΊ» a’d· ί» <*«AiruS; ,
Ctifiil. Gr/trrtl. Tom. I.

«m

Sed in viam rc

143

>NOTÆ

AD

»44

CLEMENTIS

a.' Λι·>...
’F ·'·>
t ·»' ·»< *»·»yat
· r, ·· .Î*- «
A. r. ut, .7 j
ftc, vide locum» Λ hom i au» «· m Matthaum, ubi ea
dem elCdem fere verbi» habentur. Jofephu» ettam in Hypoainefliro » & refp. ad quarftiouem r ao· reeenlet , *
u.ru,.^ tl,at *' »■<'{
"*
*>·*?. led no» Ud finem feiLnante», ad aha tranC,e Γ»'/"««·»· «<■'· aaXAtuuti. Lego pa reXd.',«c»»<, ftc P'i ‘i( C.

·ί<» ·'>·<«» >·< , >*< «ara η fat . Jta'iya
aafT.'c ,
·< ·4ο « χ·»«» /ca Jya» , ·ν» >«f*vr . at'fa rd,^iufr «V
r-ftà at ft «Λ’ àfaVf.
yAf
ta,a» aafftra. SicTeit.Jlitau» ia Apolof. Jaiiaraarrt tf Gaatarram ifaruitmia- aaajfît i alat ajka. incani;* tarra, & fi y'ra il'ir ar-

C.hrvfortomutu ad vetfum «. pfalmf f « ·'. .» »>w.'c v«Locu* integer dtviaani/<·> «»·» univerti eleg'anidlimc depingit . K«u' ·'
»·>«»{■·’, ·χ ·ι· Aiatfa't«
tAi »TI »C«<«»<» ·*/»»·« ·< »·«·■ wc ·»>««{,
.a;„ \ χ.’,« a*w; araf,. w’rA»«» ) ’u·' <»'»»{ aia> a,
iararn paaaa rauaarary aiv’,1, leaur , c ataraui ,wafla <1aautxuir ifi cratr . · >»>»»· τ4^’ >
»'τ»νλί«. »
ar-rpaatl. El de Palho idem , Afofa aJ Paiajtlaarn ,
βχ »λ.»,· w/· w if /<»’'■ «anxvari», ·’»
natta it«a Jar/iaai: amah fiaiav, aiiia-, vaflltar
» if
Μ,Ι »·
»' »;■»»' ·ν. »'<» e«» 0C’«
yi/S···» ,
àfàr
aria rffia·, & fra^ra agar d,t) ar hi f>a , CT
TM»m , »« ·<· W »'··»’ ·’<·· ·* »>·»-·»
<f aaa ,
7» frayuauta. , Cf..
„
V.» v«r»t Γ--Ι Wi atf.&ara: , -vt ·>’’ wbw'mr tfoi
£,<<!«,
Cynlluf Hierof. ctterh. my (lagogi.a prldU ,
a>
iJry iumfr . Vox àutem tt'-Ailuiat ut obi­
n Jt "ΤΛ * }<**
ί,'»λ,τΑ·5(ΐ»» th xa*···’,^ r»
»x*e· w; *·»····v
».>
vlw
® ter moneamu» » non femoei motum localem & corpori»
fignlficat
,
(ed motus, etiam & afTeclu, animi interdum
Abraham conut , r«
ς·'λ. τ/ς-.ac qj,· f»»»*.’;
nietanhoric·;; > ut notat Gtegor. Naranr. a i dlud pfalm.
Hr.rar·, ut loquitur BafiLus in conflit. moftathcls.
λ*.
»«>
à
>»
ivt·» wit ·'
τ4·ι «.ts'ii»»»
O’wk Jt»»»»»» f·»" · Domina» Buiûu» deeie aliquid
putatv Λ voitrH
f>u««, fuppleti debcre’. Ego
ir-f.rZ;
r-lii-S- r.-a, , rv .'Ji···
UT«mal m, f.ne ulla additione ■<*><,w<> legere , atque ita
n; · · >df r«>A>tarai <» ·- >»
· «‘ »·»< » rue
in verTione uoflixa nobis redditum eft ; ut vetq feu fu
a r^iur y · ■>»»·* »<· »» ‘ »»·.« i* la'*·»' i>»î
p’er.ior & rotundior Ut » non recule w; ;»··««; addere,
„4.-,
, % ··<<'» ««’·*» »'τ< ’V
df»>«r»«v
ii qui, ita vêtir , A- phrafi uuidem elegantiftitna , que LiXtyar ,-r ».-»»,;>». ..·■■
·ν.>.·.ΐΓ..; rX v.
bantus epitlola ad B-ltîl ur.) Ut,tur. Γ. <·■-'· ym-n: a»
Av ,
ta·.· n.'ar, at>'S· "i t tM·» »vua ·
;·ν·:> '< ai ·■»; «ιΊκ· a»».·» . fi. c; iftoU ad Sal ill.um nondum edita, xàft r-a, dicit , «Va ;»f arrqa-' » n v tt.a-^r ni arSrX·; Ar.fi’urA'ar · 4»»l»t:»( )i7rv»<» , «Tl arbitrai a> » ·': !»e»»»A*'U» »'»■>· aiaa
ir.si Me
dlE», ·ί · ·λ<*> 'Iht·' w».»a.^r , lie
à «si.;, ar'r' '-ni , l'}<a , »j »A«>» a'J^a ,
nbx.u.-»
Pfalm.lla , linguati improborum, qui iniquitatem ft do­

lo, machinantur , l^rir ><i>.'u.·. , vocat . Quibus vero
tnavjs pla.et i ai explendum fenfum addere
poliunt, ·< ;»»«·. ..,el »«<; iA»ar».(. lingua enim coni nantium & pravorum hominutn, β·\<’; a r< ri-yaatara ,
Λ ·ξ < J.'.J»; , ut loquitur lemmas cap. 9. verf. j. ft I.
< >am Salomon in proverbii, '·*/«<»«» appellat , ft |.>-C
bu, «n-o«. Unde Nanant erus epift. 1 91. quur m M S.
codice b bliotherx Bodletamr, non l iniotheo , ut inimprelii», fed Stagoio lophiAr

inferibitur ,

>w »3.

·« rtrrli.r; , a, ta; ί««ι·> »,
u. ,
- »a««r , .«
·*..,► ί»Α1η
»,Tf. ,,,„ . ft
Ni.ephotus Call.ftur hb. 1. rap. 11. de Amana I xie.i >
A l.oilmate m b.,«Icha tu>, eit.·, vciba fai.enr, ·
w’ · ··■« ,

n d n

it .·■ R

y.;

ui i»

IHd

B.

t. ,a aara,‘- · ar
- ta.uiiw *,'
τ«; , »,

ζβ. ,

». <.»«/· »»»>·. · » r»>A>4Z» v»·
» »«φ«λ»τ·ζίν*ί », >».·>«· riv' aù &ni' it-

llui ti\tuia ia
a w n > ».

·» UTtftlfi. ·ξιν?«« "I

u‘^rf «ν'»·· iM/a.ilvt

a,'

νΤΛ7··.{ 1·.ι«.-ιΤ„., ï ego.a.^r ..-.ΛΎ.,... De

D-

lucis ft terebratum, sfiei & noihs » mutua ft perpetua
luccetlim t , de conflanti & tnemuïo 4 pnma creatione
Utrmiq.c curl'.t, fine ulla confutiqnc , aut impedimenta
qu< cuti 'ue , legatur Chryfoftoaii h 'ntilia tertia in Genelin. .J<·» T·» i"taa traça a-rt.a.iu , ô»«t Tirai it,
αΓ'^ί\ y i μ.
ui'b. a t«r^
1 *Γ· · < w* ^ίΖώ·»·’ί
•ww.t «τ·(·τ«//γ*; d1»»f.>«Trv> » a,’ ’»· *'ί·Γ' auulia't
t<a~a
atrriunarr , riç
Hart f‘‘Xf ar Tafira; , « r» w ·»ί uruil» ™. ·. «*·< ôf»C , « τ» ri r»»T i

·; τ t à n . i . ex p4Uiu m id j ·.·
-» -·α "■
-la, rat r ΛΓ arataatii tr r.farar, ar ifiufr ,
|U. JatfS-urar ·' "\àa Pffa . Et Jutliau» nftrtyr ad DiOgnetum, »1 a; tfarit »»Tir<», à
iaXa^ar .catiXaror, · *' /ιν.-·>ι« Viçài r·.·· «iXàtta ta ς·“
Ttf à ta uirfa ifs' nr miia; /».'«»»·>»»» yuXàrriXlur'r >!»»/«>«,»·>■ «p.dwrn ? raiafyà at àçfa , rà ήζ -ιλΙοι·; β»»λ·>·» &C. Et
i'» Èuc.’ierius de contemptu mundi . Ctrnit ut aliam 4ι·ι
L' ari"f anti , CT raa.-ia bac araamtnta tel) » Dfi arrlurn raantiatur/i^aa iafaiigabrli ahftri,alraaa taafervaat ,
^.ra.atiara-r.-.ua r,»r fufta^iaat irramiffa laga famulatuiu.
O.
««* trtfftt^aftur a aifri aXaffU, De can-Ibid· B.
. >eHfs & limitibus mari a Deo pofiris , intra quo» flucluum feroces fiemitu» fe continentes, pr«f»ripto» fine»
tranfgrefi non audent. Vide Jcremia 5.**. ft Proverb.
». 19. ubi 70. Seniores voce ·»ί>Λ>ν.α« utuntur , qu»
exactam terminorum Limitationem, ft finium accuratam
metationem ligmficat. Vide etiam Tertullianum cap. r.
de Trinitate, & ChryfuftoiuUm ad verf. 7. pfalrai ap”.
& Tbtodoietuni ad eundum , cuius verba cum Grace
adhuc non exilent , ' & fmt longe elegautiffima , pla­ * PdidilanM
cet hic atteteie .
n; faXatrrt a' aa»c , w' ,«»>1- »642 SirmotH
·?.-. , »i«' «C
JiXftrir , «;,«»·’{ , T*{ tfptbi , du« nollet par·»'; « uira ►»»·.;, -t; iySJtir tui
, «’ «/« , ·'
- re altera total
>ir ia r r.^ ^·ι
y i liu r 99 ς rial yt art, φιλί «r , «* Αζί II. operum
Theodmerilb
• ; naaar r » i,»v, , oir , n< m *»'· i.-· a^'ni'; raç strata;
lol.verum »er.
J, it rhu .T.fi. sr.aAttfn. s' J avara» , aka^iyba hac loco
u».w »aw' r»; Ja'i'ia , #--Æ"’ai r» : «f«; , *a »» 9atr citato non le·
·.- rfi,r ^ty.fupuiair tfarta , t.r,r,( }at,f.{ iTTt( ay-Coi.
Xtfirr; fi,ai T.A.-ram. <w«»Ay' t., so Λ ». a ,
ai airrifu lulf (eimor,ni
: *f“ > iartf uiwulAvua· tr,
w\·
|svr» . oulI;um
Cum his confer, qu* f.ribit Cyrdlus Hicrofolym. ca-ê<^*T«'.ri»··
tech. 9. Γ.; duvxTa, Jia';»e«S« ♦», 5aAaar»i w» iSirïir , & confer cum
». ·
, » jy i r tf ,t rftr »... rar r ku ifulu, i a'4’ lit qua habet
·; r»i .».< tfi„( ! >.>,, A.a rr a r a. tn , βχι τ* τ» c»A- hie atiftu: ad
•r , >.< ·Λ -vlfû·»
, α % .»' ctrarr r iaar ei fi” -r iru, τ·> w V· · efuldcia
’.IU»· Ari; A.iriirrr air ta >ftfuu a - «br» w atriçtiypa- ρΛ1»ι·
t Tindpaif f» J ίβί
Ύί»Λ
<jie^ih9i 9t ;
> J/tXe'fftt »d (
*?
i*«C*<j

“«»«·.· a»>»ava,;
. l.ege avfyv»; , atque ibidem.
Rudicu* On^ems inrerpres, /wrra#w//>7,7ô , ôc /nlr/inl-

rr.taf·,!,

vertit , livçt

codciu

errerç apud

V

CJcmcn'em

A>c-

S'W**WU' '<'*?·

‘ ': ’'ν«·ρΜ«φ·|Ι

EPISTOLAM

»45

AD

^•■ 'M1.-.<W|WWR^

CORINTHIOS.

-WW»,

H*

Et homil. j. in epift. ad Rom. ·' ;·> w·*A le rand, fcribatur «vt'pvvt. P«r Octaeuns autens hlc,AT“e‘r
©*·, w ···■·**«.'■· xax<r«wf». EtinMaith.
njfi me fallit eoBjeâura , rfi> /ξν bfixa^ue intalligit ,
*
*
ho
lui
I.
neque ea· omo··»» fed Britannicum noftrum & Hiber• >«f *«.'*» χ«Μ»·»ρ> ▼«y«»« >ui , i’’· r*>
f»«t .· & alibi paflim , quibus .vero ·»·»■»·+*nicutn mare » quod veteribus Gr»cis tt Romani, «que
p» «agit arridet, per me retineant licebit, cum feiari
impervium erat, «c ipfa Britannia incognita, cuius or»
apud l’eir.im feriptuaa alie, η» Χ*γρ ' ^·»»·ντ·».
maritima qua centra Galliam eft , ante Julii C»faris
T'»t> ·>·» fda»w. Clemen* Alea, degit ·’>««<»» .·· oui.l Ibak™ ■
tempora (qui porter is oftendiffe potius quam tradidiffe
β ."*»>» *»? fed nihil tuuto.
infui» notitiam dicitur ) vix G tU.s vicini, iliorumque
Δ<α
ev-»c. Clemens Adexand. legit »n»t, A qui-Ibidem,
mercatoribus innotuerat. Qiiid quod Baliliu, longe poft
dem multo reelius c yu»«V'
»·».“«» · r‘>" ··*· ’ ut
Cletuenteni noftrui» , hom.l. 4· m Hexaemeron ,' fi »·'putor eft Sophocles . Modefto enim filant io in mulieie
nihil commandat,u,, prafertim in publicis catlbus' , &
««vm v.i, , «·>« «ocet 4, -rerfifee · *'λ,<4··».· quem lo­
lacri» conventibus , ut p.-»cipit Paulua. Unde Cytillus
cum Ambroffo, fic exprimit. ftWr JeinJe fi/at y in ^uaaHierof. —
in -----------------Prucatecheli--, -------mulieres
vult —
ia -templis
oxbrtum fe illuJ mainune 'fj inenjune navigaatibnt , *ry»e
-----------r---------intentolune teouti> ] unfiat marefi ^aeJ tri:annia< fr^· cifmotiim tempore , legendo, orando , fit pfallendooccurnenti intlnJit ajneref
Et Libanius Balilii coetapaca, arte , fed ine’btnni murmure & ftrepitu , ita ur
neu, in Bafilico , deferiben, Conftantii imperatori, ·»,
proxime atfTdenttum vi,in* aures , labiorum loquelas
Jfirier «'c tU tirer rU iftfuerim , & traieilu* «lirticul- no» audiant . Esus verba ita fe habent , e* · n>*e>ei
tatetn maximam, propter «ftu, contrarius, & veni orum ο·«λ.» · «·ρ«τ··Μ ·>· eu»·*»*»·, i 4«a.«, 4 «·,;<»—
violentiam , mare Britannicum ■<·>·*·» effe dicit i ubi
·'
(MS. Oxouieofi, In Bibliotheca Boalc sua
forte ■**>·»» legendum effe, hon inepte qui, conjiceie Boptimat not», legit ·ννλ· » A refte ) «ρ· a«x«»
«
“
■
■
----------------------c
--------pj
uniar
a, *' afnérg<a mwi . juaat··'
>«A"·
port ft , fed de voce conteetionem non moveo

I* au(Jv·'

w aj&et tit 4"."°·.
Ku ·<’ ptr ^·> oie fin . Κ·ν«·ι pro nerp»; numero
plurali, quod hebraicut» eft, & fciipturis familiare, ut
notat Chryfoft.ad verf. 1. pfalau 1 i. ut eft in Catena noft.a,O/<
-

(bidrm .

*:c

it, &·-.
MW,1 irJn^i^u. Forte <.'/·<■>·· literarum levi muta- |bid. B·
tione, vel potiu* /»<>,<»·»« quod idem eft , 3c a Chryfoftomo fepe numéro ufuipatur ,· ut honill. 15. in eqift.
ad Hebrrot , de Abrahamo vetba faciens , & cius 6de
que non vacillaverat, licet Dei precepta promiffu plane
contraria viderentur·' àJt<
fi ir«})iJu«t , €»'■··?<■ Τ,,'ς ·τ,)>»Αΐ«»ς q»ri«{l , fi ·/*“ ■'··<
i-,iy^neree i Ji\eu>t , »h irai,*·, ifi J A paulo itifta
ibidem
Ji ·»;
, JJi i\oi<atce , JJi n-rnfiJeu u«,urr<*, lit homif. 19. in epift. ad Epheso, , ubi de provi­
dentia divina dubitandum non cue affètit , licet leruiu
multarum caulfie & rationes not Incttu , quod egregiis
fimilitudinibus, a fabrorum, pictorum, apum , io. mi-a­
rum, iuatKjrum, Λ hirundinum ope-ibus ilhiftrat . ·’*’
■/,( ft p,,.»,

$ic Theodotetus quxft. 11. in Genefm

bi Λί ζ·

>.-«·’/ iff
.' Ε » »<b »O·

Sic Philononus in GeneCn. 1 b. 4. cap. 5. Π·» χ ίζ,' ônr»»
â/ea
rXnèuu>|,|Τ<1 , τ»ς «ci», uu » r»C <» lOnff C»’ ’
·
νιας ; nec tantum in nominibu, proprii, hoc obtinete
vult , »»a 14 ,-r.
r , & utriulq ie· genetis
- exempla affert. Tùr tir^r autem numine , ii ptzce.lcns
nollra coûie&uraeft, gente, Rritanmcx ietcll.geifdjr ve­
niunt , & populus qui infulam incolebat : vel inliilaipfa,
qu* propter magnitudinem, mundi aheriu, nomen me­
tetur, & a reliquo orbe, tan ;uani oib’v alter, Oceano

E»t v j4. A

Hir e'f>,jrT«j Jfi Vf,,», Λί /if«\ ,
u ,s,ur<< , »'■»·
«fx«<aa·,, , », «’,·
, », fxra, rlui nXJ,rbu
m
"
‘
r,< r«t.r . Sic Hieronymus
in pratanone in pfalmo»
ad1
Sophronitim , fprobat unum tantun. elle pfsltuoium
' —occurrar
.............t illud
lumen , licet quinquies
illud >«·.·
>«·■« ,, >χ»·ι» ,
i, e. Arnen, Anien, unde quidam in quinque libros di­
videre folent, & in. Iu, «»·τ4α·» faciunt , ut loquitur
Niceta» in przfatione in Catenam fuam . J< enim A wn ,
inquit ,.p»s .w A>fUila traanuiit rir.^u^n «a fine

ferman/t, five fente alia , nan^uaye
leyeeretHri Amen, Amen dico vo-

Λ

De hoc I
pturis eviter, nihil alu.I refp.mdeii poteft
Gipra de verb,, Moytis, F. >· ό ·> «>.-«.
e Chryfuftomo a nobi- allatum oil . Vi.le:
fpexiffe ad lorum Petti epift. ». cap. j. K«'

quam quod

I!..

H ,Ml fa a, — ç
»iu‘r
· Tertullianus de p
refnrrctbone cap- >»· locum hunc eleganter exprimit , nee
dubium eft , quin in hoc , & fequente canite quod de
neaei relir.qumius , neque quicquan, in rc a.leo Dphcrnice eft , Clementem noftruni fequiitu, f t . Atpaf
nunr , inquit, aif ifia
rx/«p7a Ji·-ne peteltaiie .
obteura , pro cetto & indubitato sthrinamus , nobifque
fat is erit , C vitis dodis , qua in medium protulimus ,
D<
non proifus «τι
, nec penitus abfurda videbuntur.
"«.7a , uti.v., ru/l/l:
Π< <ί Jef a , &c. Non tantum in fine , fed in initio,
:u^ei:ér , V l.n.eu
A medio epiftolarum fuatum , divus Paulus Je^eiefiae
ufurpat , quem Clemen, difeipuius , ur in alii* , lie In
hoc etiam imitatur. Apud Chryfoftomuui homit. 55. in
Matthanm , hymnus i. **&■;habetur , quo mona­
chi fui tempori» >nc:emo, acœna utebantur (quos pro­
pter vit» fanâimoniatu , & czleftem ,n tern, çnuvetfatiocem , ·η»λ»ς vocat ) in quo , cur poft ϊ·ζ»λ·>«β» ,
hymnum rurfus in. ipcrent & continuarent , rationem red-

Jel^ey

Ibid ».

*'-a ?W yfauf4ue ,

enubet bo^ereut libret y ^ui i» teeefiiit veluieei ne but fuit,
Amen, frtfeteater interjerunt.
Π^·<»·4«μν. Forte ^reeafoeupee , qua voce Cbryibftoniu* frequentifliine utitur , ut homil. xo. in epift. ad
Epbef. n'Jfi eadlf·· Hi ee' tfi dip, « ue,ee » Sÿ^afarm.
Cencil. Gentrol. Tonu I

vs fi e. iair . Locus hic corruptus videtur , quem no*
eΊconfettura ficemendandum putamu», ·, »1··*.
9ut>a tar Tfirsrt inuutttl iaeaier
Ibidem
H»f«' a, fupej. Sic Proclus apud Epip.ianluui
air·*** β«Λΐτ«χ a'ç , tù ,
wX»»»**»,u»» ars
Sic Apoftolu* ad Coriruli. i. 15· 57· · ·' cu» ;

.

Of»···
·"
Dr Phanice , lb,a g.
'fcve
, oc relurteâionis fymboh,, multi mul­
ta , patres Gr»ci & Latini , hiftotici » A phiiofophj ,
ftrifl* & lulut* oratione. Ma'imus a.itetn -entra Seve­
ri dogmata ad Petrum Uluftriuni, fabulam couatur oftendere, qu* de ea narrantur , nuilumque animal .·ί»«7(»,'»
effe contendit, * Jt τ, -V iri )u>r.>
»/»1^^··»·
fi
»w,u«'wr^( Ut tile loquitur )
rf·*·’, ««rf»A·,Ki «»·, fi *f*( *F' · Ego licet ,
incerte lint qux.lani quo de hoc elite feruntur, de fabulofi, auâa ( ut lacitu, annalium libr. 6. ) ceterum effe
siufutodi volucrem, qu* redivivo fu· enrnis humore re.
Q. >
pure-

J

ί47

Phot

N O T Æ AD CLEMENTIS

«4»

7. at. alludere Videtaar.
paretur, fc de ftib furgat rogo , coeporifque fui bore* , A u^>
verba divi Pauli Afl.
ft cineri» fui fatua f»r , ft quod i· AEgypto etiam all·-- *“— - --------- '
tantum Jud*nrnm ,
ouando afplciatur, cuaa illo aon ambigo .· maloque cum
Gentium etiam , hoftiaa probare folebaot , & nidimnClemente noftro viro apoftoWco, Tertulliano, Origeae,
futn prcottrdia diligenter infpicere & examinare, ante­
Cj riilo Hierofol. Eufebio, Nailauaeno » Epiphanie , Syquam litarent, quod ·/ «(*>*,
h
«d
-'· neiio\ Hieronymo, Ambrofio, Laûaotio , Pljoio, Se­
/tfaa, vocant, feriptorea autem facri *4·^«·^»·». Un­
neca, Mela, Solino, Pbiloftrato, Libanto, fcftlii», er­
rate ; quam Maximum ft eiua fequacium opinionem fede Philo Judaua v»e»
. A’»»av >nr ftfttu ftta
qui , qui vft' ttrrrtfetW&J ai St^ltf^i daJeM.r ratio­
τ« , *> w ■«»Hiue>»>
, «t*
JStftitt tt OWf·’nis humana imbecillitate metiuntur, ft ancilbntis natux«v, ·Ά’·7»· T»' 4faxv*r· ^tttrat WjSj·'. «i '«/■>«< it>
- re legibus , natur» dominun). eirtnçsfcribppt . Maximo
autem Origcnemjoppontf, qui lib.·». contra'Celfum, fe­
ai i-rat · » ·»·' «»»
W t'f>*· , · f ·»·»< ♦
v<- r»C
, ,'r« tfagguai a^àriri «qsava>>a4M St> fitr·' "
cundum naturam hoc’’fieri pofte affirir , ejus Verba ita
μμ tà itfta, ite. ubi ciominia rationem obfetvare licet*, ’
fe habent, t*i«v«4 «»'·»·, «»»'«·'» ▼*>*■>■■’» fezde+.^ftft
quod
inftequenrer
ante ipfum , & a qu'bnfdam tan­
eaptiaftif i««{ ^rtrtiat ai » ■'ait Siaftttüi SU Γ··’ » ‘r’*~
tum ufurparetur, Ut ut eft, libro de factiheiia, ft iiutio
traflarus
Je
fa-rificantibus
, ofterjdit fummam cu­
c.Afi ,
y I V/ «' »'ri· · if r»4» T|
V»»;
ram adhibitam, ία i (Te in deligendis his utr^taaituf ae>;«<<», ira tf't ·»'τμ Ttlttr >τ«'4·Α&ν«> , » » ?·>·» I ■%·'
w« »,,· ·»·'·» ·»·. Et pleniffihio huic & firniifliruo( ut
Tertulliani verbis utar ) refuireitionis fpecimini » ex
B'*
. „
, . _
, .
. na quid
Methodio , etiam povifimi die· non abfimile in natma
corrupted » aüt labia lateral . Sic Clement Aleindxium ft documentum , addo . Pyragnum , fulicet ,
:b. 4. Strern. drà> Si »«v r*( ·».'· 3vriv\ *wn>*~
pbtntani , qux ardente Olympo in medus flammis viret
if«' τ/ ·ιμν, ti t^r ils» en /rv^wuvtr. Ët Cbry& floret , ac fî lutta aquarum decurfns plantaretur ,
fo II hum-io. m epift. ad Romano», de previa «cami­
fed prxftat ijMum audire , qui miraculi hujus ·»·»τ·ί
b A.'
nat ione noftra corpori*'& animi > xntequim ad. facram ·
fj navet accedere prefumaniua» fie Rribia . Δ<» χ· »·»u » rvu» · api nf.. , ·’ >«f ·ι ·<
-raàarrrc arar*,,,/·,; Retint fuUriv ma Tijirut··,
», · it ••t.m»»x, /η »·>»,3»»ΐί»·ΐ’ » »t»
’ ·■

λ»}

ζ>

Et bom.l. 1 7. in epift. ad Hebaeos

ra>aftit » &iC«
»» · ‘»e*»*'-

he.
« ui,r »>.·,
Doni. Dunkus in annotationibj» fui* , pro m*w**v»»
, * u,' ■?hoc loco firurSrif/ reponendum putat , ego vero u*«t»»if 4VJC?
σ*·τ*> retinere malim ; cum Chryibftomu* , folenneoa
natuix «i.y filiam vocem iq participatione ·>’’ »<»w· ,μογ>υ>·\ in pri­
mitiva Ecclefta ufurpati folitam, refticiat , O’·».,«· ptftn . ablias hart m rcrurr ca illas .uriolius indagandae
atiiita, rarwc & AVt iSirv ti u«’ ta»tprat> Siaredutju >, & ruin Cvr.Ho Alexandrino , de ceto qui Jofluiu. Vide euifdem hontil- 3.' dn qpiftolam ad Eobelioid
n*m Dei uffù devoravit . verba faJente , ItXum huit.·
&
diligenter
perpende.
ntniludo’ l'ers, ». ·τ>
«>■>·{, ai λ · > · A·»'*;
L vi.^iui StSutant . Boiiius ι'τΛιιίι»’ legit . ego ma Pag
lim arttitiilui , |. e. ·ve/4it«//«ai' cum Hefycnio , it cum
Suida tittfttif^. Defciiptw autem min'fteriorum tr offi­
-e~ar e^.c f»·
ciorum vices hac vnce exprimuntur , qux apud Dionytium Areopagitam
« ·τ»»ι^»»·ζ , Biidao telle ,
vocantur: atque hoc fenfu vox, rex/ivz , spud Tertullian.m forte accipienda eft, de prafcript. adverfa* hxreti< os cap. 3». Her raim mt^e FCelrjia Apt/fil.'ca eeafa, fait
4> Tf,’ .r.c^T, d*«.* .
tiric'unt , A'1·* Smy'n^tram E.eltfit ia'irti Ptlycar^am
. . Boifus legendum monuit »
*!> J'annt ecnlftaturn reftrt ; /evr ^enaaxcrnm C/riwe·Quod Epiphauiu,

/. T< ..
Qu; »v«'eat *> **

t
. S'C Job-

D

»utcm

el bum

μ»·

agant i.‘ Irmm/f f
sir'll, err. ut>i cenumuo»
delcrre > eft , ordinem Epifcoporum fuoruni ad originem
re.cnlere , ut ipfe lb. 4- adverfus Marcionem cap. 5. lo­
quitur ( ubi etiam vos h*c . cenfui , legitur , prout li­
bro primo contra eundem ft cap. it. bis ) OrJ» taw

e<«

lb.

riimus ep.ft. «

d Don.

,

,----

hb. ■

, >ej.

Er Clemen, nofter in-

Ib.1 B

hoc eft » ■»
r , u: Repast n.

Par

hbroa cenfualea vocat i verum de re dubia fatis ■
...c p
l_i{ tut
. Hollies legendum putat,
vel Jivje.*·’»»»"» » vel Λν·*"» ϊ quid ûiieriuaat , Ut initio , «f ·ν» ·’ ατ·»»«'β$ Jft’aavrœ , liver
I terarunt affinitas huic lefticni non adeo faveat , vel
,5i/(<;«», Icilicat a»it»c, phrafi Gratis fit Latini* feriptoribua non inufitata.
ιι·ι g
t.arafti iiùtrae. Boi lilia legit »>,»,·; vel e»’,' vat*». Ego *v‘J· "
ivcl.m
legere cum Philone Judseot qui hanc
i.kciii eunt iri'W
eandem facit, & fzpius conjun­
git. Sic t|va' evt*f>;«r, T«» Si uti ne tangua TtuSaac
t n -,c<ziuc»ia/ 15 ivi>aegi^f,utat»i/ , a'Su.
/SAtifai ~
b t de mundo, T»,- itaSai >9 4’f’c »>»'»··{ »>''«c
r’r«»r»» «, tm■«J» ?»<, Synelius de in fa­
it in eadem hgniheatione uti< ir , T·.-■»
m»i;.<

► ·.
η'ί
. Non fum nefeius t-inicn Chryf .ft. homil. 44 inGeneftn, ubi com-arationem inter tret
p-.eros in cainminum igin· comeilo» » A Jolephum ejul,iut coptinenram & sallitatem inftiçuit » voce
iiti, quant lechoneni non improbo . Eius verba , ira fe
Λ I Koltl. 1

ft
J

fie

'nit·· 4

Dvgti.i.

i: » «>/» *· 4 .hoe loco late fa~ Psg. it
no.tur, ft Apoflolurutu Lripta comprehendit « ur^apud

A.

«4?

lb»d D.

ftudro.

EPISTOLAM AD CORINTHIOS.
A”'

NyffiMu» * qui centra ApeUiBM** foeexfax epiftola
W ·»>■>
d
t’·*
Jaennls imsdaas ,
W1 Hayytkrnr
- fcribit
*·-«*“·* ,-------t yaydj Ad fttmi *ld ·» ivrd, df^ifrn fydrt,
«d» gs'e aâp^sv ύ> τφ mamfd aô*m. «c lagls nomine non
M admir ttfofmfttfu.
taotam »··'τΛΛ., Moyfis, fed Prophetarum etiam in­
Dofidaratur hic in exemplari aatiqno foliam Integram,
c
terpretationes, & reliqui ratais Teftamentl ITbrl Intel·
quod qnatnor imntefi oodids “ foliaeonftitnlt. Si unius» Μϊ,βΓ'ί» ia.
Ugnarar . Unda Joannis cap. ro, 34. locvs Pfaiml ft a , ' tantum aut alterius vocis defeAtae fnlflet , At paecarpm κιι,.( ,·
*V·' rf»a *mt s'r», feriptus afte dicker, »'* vp*vap«. At
llterarum lacuna , medicinam quaieascamqM bule loco BI vacsatu<Meap. 15. ejufdem Evaaxetil rarC »5. ;r< s*M/r«*avf<·
male aftbfto, no· minus quam ulis aflerre comti faiffe- ra tva
n»M, fin mimis priftine fani tari, At integritati reddere,
gem*, quo verba font rftlmllta, jsfalm. 34.1p. ί,τμ^ίρμ, feripta eüà dicuntur: Ar ad Corintb. s. 14. at. lo­ licuiflet.· fod «>»{ eft ■»/«··, At vulnus ma jus quam
ots Bfaia , ab Apoftolo ô .«>p fcriptua efle dicitqr .
ut ullo conjeAur· emplaftro tegi poSt < axfpeâandus
Ignorantia hujes latiori» acceptionis in arrorem qeofdam
'eft ex Ægppto vel Gracia novus ÆjfcuUplus, qui Cle­
Induxit , qui Mojrfis tantum quinque libroa a 70. fementi' noftro oWo>fd. vr fubveaiat. Quo in reli<iuo cor.
niortbus in linguam Graeam verfosefle opinantur, quia
pore-medicam manum prorfus refugere non videbantur,
stpod quofdatn patres inveniatur, ex Hebraico fonte Il­
pro farultatis noftrn modulo farcire At naoqvffa» conati
fnmus i quam bens, penes, doâos, At artis Critias mylos ·'. rd/rn* tranftulifle ac fi legis nomine, libri Moyfi»
canture intelligendi eflert , fed de verfione *« · , alias
flas judicium efto . Paftim autem in membranis ex qui­
fortaffe commodior differendi omtio dabitur.
bus epiftola hoc defcrlpta eft , obfervare licet, r finale
additumefle tertiis perfonis verborum, detinentibus in e
Ζ·ν«» »' «·<»·ν·*Η. Chryfoftomui ad illud Pauli Co­
rinth. ' . ti. ftd |nt> ·
wpoef.r , ·*· ·' ·'_ & in « » licet fequentis dicljonia liter· Initialis fir confo*» «·>·>«> dtei· publicum Ecclefî· bonum qu«-B n·» contre rtceptutu & communem fcribendl ufum ; quod
funttn· antiquitatis non fove argumentum eft s cum in
rers, At aliorum falutem privato commodo anteponere,
canonem efle chriftianifmi perfeflifltaum. T·» *md, x<antiquis marmoribus, 8t MSS. omnibus codicibus , qui
grandioribus Uteri» exarati fuot, eadem feribendi forma
fimm/Ji ni
v«» ifK dufffiuuint , aim « iqrreperiaiur.
' ,
ev V «rarW*, O vs^m..»·
f.TW»,.
Λ*>«ν· >·»< dftdi. Hoc loco Paulum imiratur ed Co­
rinthios i., ij. ubi caritatis , At mu tu n Nileftlonis , elcgsntiffima defcriptio eft ; At Ephraem Syrus traQatu vsfd dftm* ar »·*/·» utrlufque veftigiis infiftit, cujus vit­
ET EJUS EPISTOLARUM TEMPORE,
ta cum Graœ non extent, placet bit fubiunaere . Ma-

Ejitflem Vtndelim Divineti».
■ μΛ»·

« <Η·ι«»

LEMENS Romanus Fauillnt filius ; (quem A portolus Paulus »d Phiiippenfcs fer i be ns fuum vocat coo­
peratorem inter ceteros quorum nomina feripta funt in
libro vits i ) Petri Apofteli fuccaOTor , Apoftolus item

C

ipfs vocatur a Clemente Alexandrino lib. IV. Stroma­
tum '■ quomodo At Barnabas , aliique magnorum Apo(Ιο­
ί orum comites ac difcipuli , pari nomine Apoftoli (mi­
nores tamen ) habiti fuerunt It appellati . Clemens hic
poft Pettum Romanam rexit Ecclefiani ,· vlxitque ad tem­
pora Trajani : cujus anno tertio , qui fuit epoch* noftr* ccntcfimus., joannis quoque Evanectiftx morte na­

MXrreC < rt

i

44.1m ·«

X/ercirw ,

X>-

ruftyt ntr , id <ui. ft’r ■/>«»·> t'rrlfinf ,νηΚλ.γ,ρφ.

bitis , Cherfonaf in Ponto poft exilii lui quinquennium
occiditur . Is erat annus poft Chrifti afcenGoaem fexagefinius & oflavus prout habemus traditum . Quot ve­
ro tunc annos habuerit Clemens, etfi non legimus pro­
ditum: conftat tamen « non multo minorem fulffe cen­
tenario . Valde fenem utique fu i fle oportet i fi (quod
habent recognitionum libri non in totum dramatic'· ) ad
primam-famam Chrifti jam in cmlum recepti , vivente
adhuc Tiberio , juvenis fuit florentis «tatis , judicii li­
mati, doârinarumquc fublimiorum avidi : plane ut an­
nos facile xxv. exceflerit « & vel ad xxx. propius scoefferit .- natufque videatur per initia circiter noftrx epo­
ch* , Jotnni Evangcliftc quafi eoe ta netu > ac plane
COSVUS .

Intra hoe ergo primum fxculutn pontificatum Routa ■
Sic Juftinus martyr fjnuni geflit Epifcopus Clemens annis ( ut inter omnes ,
Ρ·ί u« D.
. _r.· .,
quamquam diverliflîma tradentes confentltur ) novem cum
me n fi bus ac diebus aliquot. Intra idem facul uni Epifcopi
Romani reetnfentur , Linus,Cletus , Ar Anacletus :quamEt Cyrillus de fefti< pafchalibus hoquam Gtsti terme ex Cieto & Anacleto unum eumdemmll.
que videantur Intelligere, nimis ofcitanttr propter affi­
nitatem nominum fpeordes .
r»t tft A.
ç^rl( φ Epiphsnius lib. 1. arl ver fui CsrjroQuis vero vel ante hos , vel inter ho» * vel poft bos
crafios, ubi mentionem Clementis noflri facit; ad hunc
Clementi locus, quod tempus debeatur , feriptores cer­
locum refpicit , ftxibens , Λ·>· rdt
μιφ *■> ir..-θν.
tant , jam ab antiquo proximoque illis factato. Itaque' &
•v’vs . Α'μ>χ·^μ i ârupiy t'^aS·* · λβ.'ς τ«' βι· , Arc.
in breviariis noflris priorum editionum t pofterioribus
ubi dçaS.'w legendum puto , pro quo Clemens noder
difeordia eft : 8c drrfim fuam in omnibus ufque ad an­
«ffo4a« habet. Quantum fraternitatem univerfam dilenum t 7o. profitetur Baronius Identidem, donec ita fidem
xcrit, w Mv.tifii quatliverit · & paci Ecdefia, vir hic
fuam liberat. St φ·/Λ ctrtJertm dr anali /avrafrH ebrofanflus , ftuduerit , & quam abominanda ipfi iucrint
fchifmata > qua Chrifti
Jirum Rimait mm Chios , wr martyrum Luidutsultum
Quibee
ax hoc loco facile apparet : nullum " enim gravius
/imrrum irfiimmium rtndrmartar y baud ratili aflrutirtrrifi.t
Λara- peccatum admitti poteft, quam unionem Ecctefix findsmur . Ego igitur mult» curiofaque indagine a poflquam
<hr> iti u- j).,- 1C> »utora Cypriano, qui libro de unitate Ecdefiv , ieratione, omnes variorum feriptorum diligenter cxcu'lî >
'“ ,uu’ evpiabilem dlfcordix maculam martyrii fangnine ablui ,
naeur niihi
num veri fidem
nucm deprehendiffc hanc certifiinrm.
videor
“,’1'1· & palfione purgari negat ; quod C.ryfoftomus homil. 11. L
Anno epoch* noitrjs
t ■·
* < it 'i'
Kphetios fuppreflb nomine, audax fed veiuin efle di-\ fucutffit in imprrium Claudius, qui Herodem Afripnsu,
ι,ι,,,ι^ Hum pronuntiat. Ejus verba ita fe habent . A .·> Jt tu x ft.tih, dimifit in fuum regnum
ifque magna *ele:i are
reVcxius eft in Judzam per menfeni (fac) Fcbrur utn
rf /»<

iud>

Ph .

_____

rlu s,u3fT<·*
s fite. qui paulo infra ca­
dam homilia , fe pacis ftudlo omnia port ponere , imtno
fit epifropatum ipfum abdicare, paratum efle profitetur,
modo unitas Ecclefix confervetur . E<’ pit dr vtgf J-sfr
*«* >'»:»»&■,
v«f-.·
ni
<r» Ί.
fi ** flsXsMtf · firrrr litlwo t ςμ μι'α , in quo C le mea­
rem nolirum ί.'τ·;ιοΜ.«*'> fibi propofuiffê, it isrutahunc,
nd quem alludi», pre oculis habuifle, verifimile eft.
B‘a m s'Xo/A, . Forte
, vel «ν·υΧ>4·» po­
tius. Baülius in pial. al. bcmii. ι. pi» ίς·· »- *·' , <Π'·

torum vel inicia Martii
e.veptu, a lui, rrpid.ribu*
honorifice·' quibus demerendi (ut fe populaiern a< gratiofum prxbcrct,) odioiam illis Chriftianoruin nirms, invalafcentiuos multitudinem opprimere, h»mii>-'fquc illos
novos, feditiofos , nefarie impieiat.s iniJe in, Ivgefqu*
Mo lateas infiinulatos, aci fupplicu rapere afgteiiu, efl >
a prwcrpuis eorum capitibus Apufloli, graflindi faite»
initio. Itaque tecidit Jai^bum fratrem
fiadd».
Hanc mortem habemus adnotatam kalendi. Apr,lia :
quz hoc anno <>. inciderunt in fabbatum .· ut v.dmur
Jacobus de «ccafion· ipfiuj fabbat· quafi faflc didlcve
aliquo

tJi

DE

CLEMENTIS

»5»

altano vlohttl lumukoofe correpta» a fumtlhM » · fla-A
~
die *j. Septembris» anno xst. Neronis» qoo Petrus e«
Britannia reverfus Rotnanr Linum invenit jam mercutun.
t insane (ut fit Ia dnllSls flagraatlbns) plexu capite *
fattens poft nctefum folia; qu» aacetnto JudaicqmfabIpfe mox eum Paulo conjeâus eft ia carcerem Mamertinum » in quo detenti fuerunt manfea odio ufque ad
hatnm. dtefene kaL Aprih» deiaebar , inlbarqae primai
fabbast ; eademque Aprilia «enfla illic numerabatur fofinem Junii fequentla.
esioda. Atque hoc eft» quod Hiero"y«ao» itaEaachtelea1
Anno noftro <y. Patrua in careers confli tutus perfua
fit Clementi nr Epifcopetum vellet fufclnere & Lino
«pao. traditum a tsmjorlbus non fatis intellexit, dum1
fcribit fwawfer»·· Jacafetm d/r /«««Λ pafcdatCi ï quod
fueoedere. Is ergo ea hujus anni circiter pafchate fedit anconftare haud porte ftaronlu» quoque pervidit. Et certe
aose-mtnfcs undecim dies ia. ut habet Indiculus; juxta
quem occifi Petri pretiofutn corpus magnifice fepchvit
pefcha Judaicam ifto aano Incidit in diem demum aAprilis ad vefperasu . Non ergo die fecunda pafchatte
infigni in loco» ut vidimus.
occifu e* Jacobu», fed fecunda snenfis» iuquem patcha
Anno erg» yy. cum Rome lator fideles orta effet
(qualis poflea Corinthi ) magna dirtènfio fuper honore
illo anno incidit.
Port occifom ‘ergo, feu rpfis adhuc katendlsApr. feu
Pontificatua ; ne qua fi ex teflamento Petri fucceCife vi­
poftridie trfane Jacobum ■ videns Herode» hoc placuirtb
deretur Clemens; ac ne noftesls hnc principatus ambi­
tio pernlctofi exempli haberetur
ultro fe Pontificatu
Judais « appafuit apprehendere & Petrum : bob quidem
abdicavit, ufus illis verbis > qyn ia altera epiftola Co­
eodem (credo) die» fed upo faltetu alteros e interpofi- to · quibus populi adplaqfum explorare ac perfentiLere
rinthiis proponit imitanda. Si pmpter mr» fediHe, ceutenti», Cf fcdefmntn arta faut , emignaie » aiibe , gnrpotitftrfit Petrus inveniri : qui proin raptus fuerit ia
carcerem, Ipfo d»r ηχ ymerum » fanüirtîmo fecuritatis afy- B
■ cumque uehmritir . Epiphanias ia herefi CarpocratUno­
Io > fit propter publicam lati tiara ad tam trlftitia ïao- J rum, hanc Clementis abdicationem hoc epiphonemate in­
pinabili , Sed Herodem nec fibbatum in Jacobo » nec
nuit condufam : Secede ; Akee i Seua Jladifiarur prpulue
Hei, addens fe id ia commentants quibufdam fic inveetyma In Petro'remorata fnnt , quo tuinus faltem com­
ni/fe . Abdicaverit ergo dic ta. Februarii , qua tunc
prehenderentur , dilata interim fupplicio : quod Petro
fuit
fer ia quarta cinerum : iia poft 4. dies Cletus , Ot
meditabatur peg pnftha diefque atymorum omnes tranfaâos. Is ergo cuflodiebatur in carorre ; er quo per An­
re 8t nomine eleâus federe capit ex die id. Februarii
dominica ipfa quadragefimn, tenuirque Pontificatum vi­
gelum liberatus eft pridie deftinati fuppheu , noAe fetvo Clemente annis fex, meniibus duobus, diebus decem:
l;,et inter r ». Dc l y. Aprilis.
quos indicatu» reprefentat exferte aconfnlatu» inquit»
Liberatus tanto miraculo Petrut» reliâa Judna con­
Véfpafuni viti. & Domitianiv. qui eft annus mihi jam
tulit fe In alia loca » peragrstifque regionibus variis »
Indicatus 77. planifliine.
Ecctefiifque confirmatis» pervenit tandem Romam, ca­
Anno igitur noftro >}. Domitiano sx> & Rufo conptante anne Claudii fecundo , ipfb t». tt largo coit
qui fait annus ara noflrn 4». Fixltquc illic Sedgm Pon­ k folibus obicrif Cletus die aa. Aprilis » ut eft in hernerologio, intervallum illad acreatione illius» ad unguem
tificiam; cujus cathedra natalis celebratur 11. Januarii.
confirmante. Vacartê traditur fedes diebus 15. Ergo cx
A qua die ad ejus mortem numerantur anni xxv. mendie undecima Mali (que tunc fuit pemecofte) rurfutn
fe> v. dits xi i. ti numeres a die xv. kal. Feb. ad 11 s.
Cleâu» Ansdetu» fedit canos 1 ». menfes duos ( non 10)
kal. Julias anni aoftri 6?. quo crucifixus, animam Deo
die j. ufque ad annum nofirum 95. diemque henterololeddidit.
________ edîâo gio agnitum'ij. Julii, Dosuityno xvu. & FlavioCle_____ .„.fImperator
Medio ifto tempore, cum Claudius
Lidaos Roma expuliftar » ipfe quoque Petrus cedere coacoa- £ men re ccafulibu* .· quo» etleni agnofeit indiculus , mira
in his conflanti», & veri fide.
ilus eft i reverfutque in Judcarn concilium habuit illud
Erat hic antius Domitiani tyranni declmufquartus ,
prunum Apoftolorutu, anno noftro 50
quo
perfecutionem fufeitavit in Chrifliauos , cuius caufClaudio dein fublato ad diem lit. idus Oâob. an­
fam Clemens in epiftola illa iuculeata , (quam ex perno noftro j». fucctrtit Nero , primo imperii fut quin­
fona,
non fua fe.d Ecclefia Romana, feripiit ad Corin­
quenni» clcmentiftiasus Princeps. Sub quo Petrus re\’erthio»‘adverfus fuum Epifcopum feditiofos») refert In
fus Romam, non illic fedentariam viram tranfegit , fed
dlrtîdia
ifta Chriftianortim adverfus fe invicem confurgnayiter atque impigre, alias quoque orbis Romani progentium ■' quale quid etiam Roma faâum innuit ; fuum
vinrias circumiit; ac denique in Brirannias penetravit .
Dum vero abeft , ne Roma fine capite interire ageret ,
ipfius certamen ante annos il. tacite Innuent.
Interim autem , five occifo ;am Anacleto , five conl inum illi confthuit Epifcopum confJatu Neronis à
jefio in vincula ; Evariftu» fucccflbr defignatus eft ; cui
Veteris anno noftro jj. Is vero Cedit arnos xt t. ( in­
membrana
tribuunt annos trcdeclni , nicnfes feptem »
choatos interpretator ) hoc eft , >1. exactor cum mendies duos ufque ad Callum & Braduam confutes anni
fibtis iv. diebus xis. quotideni menfes ac dies habent
noftri
10J.
ut otnnioo coeperit <x anno ilio jam dido
membrane Bucberiaua . Defiit ergo vivere anno noftro
95. Quia vero Clemens jam decrepitus obierat anoo (fi­
a«. otnmno, vivente adhuc Petso quod luculenter con­
cut dixinxis ) noflro 100. die aj. Novembris : neque
firmat anonymus icrlptor de certamie bus, peregrinariomors e-ias ex Ponto Romam perferri potuit nifi poft dies
rubus , vita Çt morte Petri & Pauli : quetn Atundeli»
faltem yo. hinc faâum eft , ur abinde numetato altero
comitis Sacellanus e Grecia fecum advexit in Anglian, ;
ex quo Patricius Juaius illuftrem hunc locutu citat Gra­
velut initio Evariltus fedirtê feribatur annos 7. tnenles
Dio. dies a. ufque ad dieo» »4. OAobri» anni 10Î. Utque
ce quidem, fed quam <go fic Latiae repr»(etKo.
in G racis legam ,· poft oclenuiuiu Evariftl Pontificis, fucMerntui Petrut in Sritnnniu diet nli^net , tum mul­
tet iiluminnffet lerpa jmtin , Fteletnjl/ue cenfiiialfet ,
ceffifle Alexandrum anno x·»- Trajani.
pefi^unm Eplfreper tju.^ue , C PreiFyteret ac Dlncenee
Alexander ergo feder» cœpit ex anno taj. jam dido ·■
feditque annos »0. menfes ». dies it. Conjeâus in car­
erdinnflet impejitir manient ; duedectme Nerenit nnn»
cerem anno noftro lté. oâavo fui Pontificatus.· Ælia( is fuit noder 44. jaai indicatus ) iterum pernam re~
no & Vetere confnlibu», vivente adhuc Trajano ut ha­
' ’ ,· ubi Linum ’
-’
iliut erdinavct
bent aâa ; ia qno carcera duos annos egii ufque ad terdignitatemque ïfitm reçucium Hadriani,- sioftrum »>9. Hadriani m- fic Rufti«r pe'fuafum , ai cenfideto confulibur , quando ad diem J. Mail occifu» eft » fic
llinerem eleqteierum { quam
• ■'•e eetinueent ) Çuuhmavit. Profeâionem Pétri base in
vacavit fedes dies aj. ufque ad 19. Mail dominicam ,·
qua fticceffit Xyftus ; Poft quem anno stl· Telefphorus :
Britanniam aliunde vidit etiam Baro ni us : & eft lucu­
lenter adflruâa ao* ira pridem . Sed pergit poft pau­
s;t. Hyginus.· s«x. Pius » fub quo Marcion hsreticu»
ca, idem anonymu, .
exortus eft , annis cxv. poft duos Geminos confutes »
Irltur cenfeAim militet cempreienfirimKllU! qui C*r7hoc eft anno noftro 14J. docente hoc Tertulliano , fic
(fj nemen dederant , in candamuateri^n eet deduxerunt
feriem illam adftruente.
Ictum , E/ Clementi quidem utpote di ccgnatiene Csfi·
Sid ergo fpeciuaini faltem prabito reftltuends ( quod
"', pepercerunt ·. Hereditmem irr» & Olympum tum rrpolicebar ) chronologic Pontificis, intellcâoque tempore,
■ ■ un multitudine glud-e pert "flerunt. Petrum autem ma~
quo EpifcopatumgeflitClemens, quoque poft abdicatum
'■un ilium Demini Apejielum fitu inverj'e f'ef'penderunt p Pontificatum tandem occifus eft . Videamus nunc fic <le
fate , in <,ua vulnerum deitret in/iar Cbrifii ne Del
veto epifloiarum illius tempore; iftius maxime quam
nedri perpegu, , puram fuum atçov in. entaminatam ani­
nunc damus . Nam illa praclara , omuibufque antiquis
Patribus laudata, fit in Ècclefiis inftar apoflolicarum re­
mum in Del mini ebtutil . Clement
drjcipulur eyur
C F.pifceput pretrefum ejut torfut marnifice eu lace iL
citari folira, qua data eft fub perfona nun abdicati Cle­
luAri cumulant.
mentis , fed potius Romana Ecdefis ( poft Aiiacletun
Etre , ut vivente adhuc Petro Linus (ederit Epifcofine Epifcopodegenti» fcilicet ) ad EcclefiamCorinthiam,
pu» ; queat prqptcrea chorepifeoputu Marianus aliiquo
fatis μηι fusni occafionem annumque indicavit noftrum
fcripferunt » inter quo» Leo II. fucceilor Agathonis .· pe­
9j. fervente perfecutione Domitiani quam maxime pertrut , inquit , adjuteret jHi accivit Linum CT Clrtum ;
fetipta : eodem admodum ftilo , quod idem Romanus Cle­
"»· tamef Pentificii petefiatem tis t’adidit , fed Cle­
rus ad Cyprianum utitur. At charaâer noflrs hujus »
menti . Tam certum Temper fuit una cum Petro Linum
homilia Gmilior quam epiftola » fit ab akero diverfirtiprzfuifte fidelibus Romani»; 8t ab eodem Petro tradi­
mus, privatum feriptorem arguit. Tempus quoque infitum Pontificium Clementi . Sic ergo liquidior incipit
nuat pacatirtitnum , nullis in Ecclefiam procellis turbi­
fluere hac chronology in hunc modum.
dum ; tantoque magis ad caritatem mutuam ’fovendamAnuo noftro 44* Linus poftrcmura vixit , mortuu»
que pacem hortatorium . Ad quam obtinendam non ο­
ροί-

ET EJUS EPISTOLARUM.

M3

inveniri hominem t qui eam largiatur, fed Deum A
,c“i*et· Qnlbua verbi* val ego fallor, vel innuitur Ve*
fpnfianu» .imperator ·. qui anno noftro 75. fexto fuo con­
futatu temnlum paci* «terna omnium nrbetnto ptilcbertimum dedicavit : famet exi ft imae» illum principem pa­
ci*, patrem futuri fnctilij prnouncieti apud If*i*m, cuju* imperii non foret fini* . Non hunc erga mortalem
bominem , fod Deum inveniri debere monet Clemen* ·
qei sternam pacem fui* largiruru* fit. Tanto ergo epi­
ftola hac e* prior ilis, qua poft xx. demum anno* njif-

154

ft fuit Corinthum. Idque ftbladicat apad Bufitbium ilb.
4. cap;
cap. i
xj.
Dlonyfiv» Corinthibrem
Corinthiorum Eplfeojtiu
Eplfeoput ia ·■>(*·apifto4.
j. Dionyiïa·
la dicat* Satari Pap· circa un· aaftrai· 167. fa q·*
Routano, alfoquitur ht« vatbia .■ H«4*r
fa­
tten· Ji· ptreiiants ■> in *·« fort··/ fftten· tpift·!·"· ,
fw«w
nJ ·>(’·» ι·βηΛι·ιη Irftmni. Siut CT
ptin·"· η·ίί< e Cl·»··!· fcrlptean . Da qaibu* verbi*
quod volui conficio : Ckwcnti* ipfiu» «fi* hanc epiftolam ;
illitu vero altatam· non tamdacraplii Clementi*· quam
etiam Romani Cleri.

OBSERVATIO PHILIPPI LARBE S. I.

3 tatis publics flndiofu», veram inGrscls· ut multa de­
cent parum exercitatu» , eoa pratermififlet , opino* ,
uberrimum illum univerfi fere apud Graco* canonici ju­
Etru* Crabbe, doAilfimu* ex ordine minorum S. Fr«nri* fontem te disciplina Ecclcfiaftics thefaurum ia plecifci Tbeologu* , ia altera quam anno 1551. moli­
tu* eft conciliorum omnium editione · cum Apoftolica- rlique locupletifliatum v«»«» ·β·η>·Ιη *■<«, , ut docec
fandus Epiphanlua , compleflentem · lieet in eo asvo*
rum conftitutlonum S. Clementi Papa vulgo tributarum
quam plurimo» reperirl & ab hareticia Gracuiifque mul­
opu* integrum naacifei non potui/Tet , brevifiimam illa­
ta perperam inculcata, nonnulla adulterata atque corru­
rum epitomen ex libri* oAe in Cret* infula reperti* ex­
pta , nemo pwulo eruditior fit qui non ultro lateatur
hibuit lefioribu* peg. a 7. inventore atque interprete Cacum Baronio, Bcllartnino, Petronio , Sirmondo · Pe<arolo Capellio Veneto . Laurentiu* Suriu* Lubecenfu ,
vio , aliifque Catholici* traâatoribu* poft Zonaram ·
Cartufianorum eximium decu* · veftigla Crabbi fecum»
Balfamonem , aliofquc etiam Graco» , qui docent »■»·'
anno *jfty. eefdem conft i turione» Integra* ex interpre­
iuiA'I» «η·'· nH>iia«^ TUfae^saU'··. Gabriel Altatione Caroli Bqyii OftuneuG* Epifeopi · ne quidem
bafpineu» ep. AurelianeoGs lib. 1. obtervationum cap. i>
omiS* ejufdem fcholii* ac notatiunculi* reprsfentavit .
docet antiquiftima* eflfe multaque in illis cxceUentiffima
Dominicus vero Nicotinu* anno ijSy. Venetam editio­
tt maga i ponderi» contineri.- nec dubitare fe quin olim
nem parturiens , luculentiorem Bovi··· adhibuit R. P.
Graea Ecclefia pro legibus · nunuali , pontificali feu
F'ancilcl Turriani Hifpani * foe locate Jefu facer dot i*
rituali , st vocant , codice fuerint i fatifque conftare ·
veruonem . ,-.·..ιυβ eruditiÆtna* obfervatione* apologeti­
nihil quicquam in iis repetiti , quod EccleGaftica qua­
ca* · un* cuir prsfatione prolixifiim*, qua* ante decen­
nium Cardinali Gujllelnio Sirleto auilor plurima vete­ ttuor primorum foculorum difeiplin· confenttneum non
ria ÙBori* cognitione prsftan* obtulerat. Severinus quo­ G fit i nemini quoque dubium elle debere quin probus tf
antiquus liber Gt ; quique eas attentius legerit , eadem
que Bini u* Colonicnfi* Theologu* Nicolini editionem «.«de illi» · qua de canonibus Apoftolici* , judicaturum j
* r,7a in oninibu* fere imitatu* *afdemS.Clementiafadditas videlicet decurfu temporum primi* nova* , que­
fl itas conft i turione* *ne apice quidem expunflo leflorimadmodum & nov» lege* ac constitution** in regimine
bus fui* anno ιίοβ. in Colonicnfi Latina conciliorum
Ecclefi* novi» occa f» on i bus enati* faâyiunt. Neque hic
omnium editione annumeravit abfeifli* duntaxat proccfollicitabo mane* folertis, mihi dum videret · amici, re­
niio & explanationibus, oppido lon«ioribu>. Verum idem

P

gi* feu Luparea ut vocant collectionis concilioium edi-,
ille Binius anno poftea eiufdem faculi noftri decimo otoris, quem Biniani* erroribu* tenacius faltem per ini­
flavo, cum Grsco-LatinamConciliorumgeneralium Ro­
tia adhafilfe fzpiu* doluimu* · Unum hic tantummodo
me anno 160I. exeufornm colleâioncm fus compilatiofubjungam, me libros Illos 0Û0 a peregrino folo , cujus ex­
tv interferuit , & pro fex prioribus voluminibus decem1
treme margini jacent inGti plerifque incogniti , avulfo»
emiGt publicam in lucem maximo non folum catholico­
erutofque , in proprium nativumque locum tranftultffe .
rum appLufu , fed etiam fruflu t conftitutiones ifta*1
tum me* fpom* incitatum , tum clariflGmorum vitorum
A poft oticas (de quarum auftore et G non conftct , at­
conGlio atque auüoritate fretum , prafertim vero illuque adhac fub' judice ii* Gt , nemo tamen fana, menti*
ftriftimi
ac reverendilfimi Petri de Marea Archiepifcopi
opus etfe «ntiquiffimum unquam negaverit) cum TurriaTolofani * chriftianiflimo rege ad Archiepifcopatum l’a
nico omni illo apparatu penitus rejecit · levi duntaxat
rlGenfem die 16. Febr. hujufce anui 166*· nominati, δ<
ac nullius prope momenti apud eruditos leilores · tam1
----------______________________
____ __
____ prodie
r_____ -­
a Summo Pontifice die j. Junii cum maxima meritorum
infolentis
faili allati excufatione. Nondum
fane
que
annor 'primum. apparuit,
editio Graco-θ e jus commendatione translati: quem fi h«c prxeipue fturat , t,
_ eodem
. 2------------,
____ 1— conftitutionum
—- _____
o t»_________________
ftxjftsveri s, eruditorum noftri feculi principem apLatina earumdem
, quam
R. P· Fronto
pellalfe num^uam pigebit \Sed heu dum ifta typi, pa­
Ducsus , BurdegalenGs S. I. * fe magno ftudio elabora­
rantur die a*. Junii ejufdem ad fuperos abiit boni* erutam Joanms Zonars commentariis & Conftantinopoliditifque omnibus inconfolabilitir lugentibus.
tano fub Menha Concilio , aliifque antiquitati» canoni­
ca* monumentis fubjecit. FiancGnaûus fu i (Te t vir utili-

JN

CONSTITUTIONES

APOSTOLICAS

^dnotttio triricj & cbronolo&ic* .
Onftitutiones , quas vocant apodolicas , E tum illud a quocumque tandem collatum adopus effe fpurium , ab iis , quibus ad- mittit, & fufcipit,-tantopræftantior ell, quanto
feribuntur, apoftolis , mm & àb ipia apoftoloveritas errorem praecedit.. Vide Itb. 6. cap. 15.
rum sttate penitus alienum , nemo Theologos
Ætatem etiam multo prx apoftolica recentiorcm
modo ignorat vel diffitetur. Quibus vel flenti­ prodit confuetudo illa templorum ritu Chriftiabus vel diffimulantibus, res tamen ipfâ per le nis peculiari excitatorum, cujus meminit auftor
loqueretur, cum operis illius auffor ineptiis iit
lip. a. cap. 5"L Templa enim a Chriftianis farcuadeo interdum, ut ab apoilolorum , quam aflo demum fecundo primum erigi cœpifTe mihi
feftat, gravitate fe penitus degenerem oiiendat .
admodum probatur. Cum Epilcopos ad varias
Celebris eft (imilitudo, qua ï)eo Patri, Filio,
orbis eccleftas dcilinatos rccenlet, eos comme­
& Spiritui Sancio Epifcopum, Presbyterum : & morat, qui diu poli Apollolos vixerunt. Vide
Diaconum comparat lib. 2. cap. 16. Nec minus __
_______
,____ _______________
1 ib.y 7.cap. 47. Quin
& feriptons
illius xtate cccleineptit cum lib. 6. cap. 10. vetera facrihcia ante\fia Chrifti totum per orbem diftufa, catholica:
idololatriam populi premiffa tantummodo , &
nomen (ibi merito vindicabat, quo illam elogio
iponte offerenda, fed populo demum in crimen
idem auûor non lemcl ma&ar . Id xero quam
prolapfo, ut 1 acrihciis numen agnofeeret lege inimmerito de ecclefia, qualu erat Apoilolorum
junâum fuiffe (latuit. Privatam ultionem perfe
xtate, affirmaretur , nemo non intclligit. Ex
quidem juftam agnofeit, quam ideo vetuit Deus,
his omnibus probatum arbitror lucubrationem
ait , eo quod tolertntiam ultione pr^flantiorem hanc Apoilolorum xtatem ncc fapere, nec per­
agnoverit lib. 6- cap. 13. Si feriptorem hunc au_____.
ferre
dias Afrorum confuetudo de rebaptizandis hxAt cujus demum xtatis opus illud judicaroretic.j, Romanorum difciplma, qux (aeramenmus’ Alii aliter fapiunt. Ego vero cum in hb. 1.
' <
cap.

G

>,j

ADNOTAT1O CRITICA ET CHRONOLOGICA.

15«

cap. 13.&C. adeo multis commendatam legerim A ideo Conftantini state antiquiorem non exiftiepilcopis erga refipilcentes Fideles benignitatem,
maverim. Ruriiis autem facculo quarto ineunte,
& clementiam ; cum omnes cujufcumque tan­ anno, quintum arbitror, 30p. concilium Elidem criminis reos, idololatria quidem excepta, ~ beritanum celebratum eft, cujus primus canon
ad poenitentiam, 6cpacem, fiquidem veniam poadmitti vetat ad communionem illos, qui a fi­
poicertnt, admitti : Scriptor ille mandet, id ego de ad idololatriam apoftataverint, quantumcum. quidem contra Montaniftas didum fufpicor, quo­
que de crimine de in pœnituerint, idque demum
rum atrefis fseculo labente fecundo emerfit. Ex
repugnare videtur apôftolice illi conftitutioni,.
quo confici pofle cenfeo lucubrationem hanc Isecujus fupra mentio fada eft : ex qua conjeôura
docemur conftkutionem illam nondum anno il­
culo tertio procudi facile potuifle. Sed & me­
dio circiter firculo illo tertio evoluto S. Dtonylo innotuifle. Vici film vero au&or de Filio Dei
fius Alexandrinus a Bafilide epiicopo confultus ita paflim, & frequenter loquitur, quemadmoquota nodis hor» jejunium folvi liceret fqbba- ' dum Anteniczni Patres feribere confueverunt ,
to antepafchali, refpondit, fe definire nihil au- & voce emonfion, quamquam &pe res fit occa­
turum , cum Romani ad galli cantuin illud profio poftulaverit, numquam utitur , quo argurogare confueverint , alii citius folverint . Id B mento probari poftb arbitrar Nicaeni concilii ce­
protedo demonftrat ignoratas ab illoi iuifle apo- lebrationem opus idem pnecaflifle. Qjue fi conjefturz admittantur, intra fpatium illud, quod
ftolicas conftitutiones, cum in illis lib. 5. cap. 18.
anno 309.& 325. concluditur,' vulgatarum conad gallicinium prorogandum labbali hujus jeju­
ftitutionum fedes figenda eft.
nium edicatur. Cum tamen, ut fupra monui ,
Utcumque res habeat fe fe, utile eft opus ad
œtate illa vixerit auctor , qua ecclefia totum
late per· orbem tandem promulgata, & dilatata milita , & dogmatum noil rorum vetuftati adftnicndz apprime neceflarium.
erat ; idque demum aetate Conitamini obtinuerit :

ΔΙΑ

______

_____

♦ ΔΙΑΤΑΙΑ1

ClemenUa

ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ·--!
j

crudito (en -

ΔΙΑ ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ Τ Ο Γ ΡΩΜΑΙΩΝ
*

_
_
, _
£Πί£ΚθΠΟΤ'ΓΒ

fl. A Γ

culo floruerit,
uindicmdum.

ΠοΑΓΤΟΤ

omnibus ho

Καθολαη Δι$«σ-χαλ/«.

<·;» Pr;,u*iül»

CONSTITUTIONES
ML in cum

SANCTORUM APOSTOLORUM^
AUCTORE

CLEMENTE

ET CIVE

?ίί'Ρ^έ.

EPISCOPO

ROMANO

eÎ’’XS'
eadem fias

ium
"· ’"·
ium Μρψη**

Catholica Dodrina

">■· meminit
·4ν«ω> ■»relim Audta-

-

—

—

Francisco Turri ano Societotit Jefu tbcologo interprete.

ΚΕΦΑΛΑΙΑ TflTN ΔΙΑΤΑΓΩΝ

INDEX

CAPITUM
betur .

T O* N

CONSTIIUTiONUM SA NCI OR. U Μ

Α Γ i n M

APOSTOLORUM.

A’ ΠΟΣΤΟΆίϊΝ.

Ιον-

n» hr P»u

viuoi m noua

*^ίι^
ihcolouKo-

Κίφάλαι* τού

CAPITA LIBRI PRIMI.

0<0λ/·υ

ΠEe)Hid<λί·νΐξ(« .

α.

àtàvfid&V Ü ffpilMt&OU 7W
JStxeûvni·
,
0’·
Hid xaXMwr/xSrîi tαμαρτία;. γ.
Çj-rt eu Jm rrtmpryàt,tôca
χαχύ; ζώ/ruf,
«ta* nS w’xflp
χολα?ΗΥ. ,
5.

Λΰ

Π·Ζα TM γραφής βιβλία Jh a.e^mÂrxêdr. ί.
Π*d τΐ «κιχ*&at jretvtw τ ?ζν^ίΥ βιβλία;·. sr'.
Rid JAumixoî φβώλν.
ζΠφί ι^χοτα^η; Jaiwuxh «τρός à;φ/λα'χόρ« φ) (τα'φρο^ί ·
~
y
rifd TBU μη <Γύ/λλ«£<θαί γυωίιχα àrèpaa-ιν. θ’.

Hid

P^Xfb1* HSM ^λωατβίϊ* γυυυαιχο; .
Κίφχλοκ* τϊ
βίβλίχ.
efn Xfn τί* iitte-xomv tiveit νιπχί^μζίο/

ή

Ίΐιχ χρη ΐοχ/αάζί«0» w î>/<txotw «τοχΗ^-

ζ^·ι·
Co»cik General. Tom. L

t.· Q<i libri feriptura leger.de.
vi. Quod oporteat ab/linere a kilione om’.uni librorum Gentilium.
v i j. De muliere prava
vi II De uxore viro fubjelh , Ô1 virum di­
ligente , 4; c,tfta
i x. Ne mulier cum viric lavet
X. De muliere pugnace, C* loquace.

CAPITA LIBRI SECUNDI

i UTTupov τβυ λογά.
(
«·
OrflFHW χριΐ Τ ί ϊΑτχοΒβιοζ ni λοινίϋ χληρηΜ.β.

V'

feript. «ccl H.
Clcoaena. G*

ovantia.
briefcmAib*J-Z
11. De non referenda contumelia > nee a^cl"μ/*,.
uleijeendo in. mico, <jui injuriam Jecit.
Obierat*»111. De ornatu, tfpeccato inde proficifeent.«““ca? f’
ι,ν. ®moi1 non oporteat effe curiofum obferva- qui· Ac put
torem eorum, qui no» reUe vivunt , fed opus* Chmanü
1'uum attendere.
r
«bjudKaai
1. TAS

1. £wd oporteat epifcopum effe eruditum, Ô*
in fermone exercitatum.
11 Qualem effe oporteat epifcopum, & rtli
quoi clericqs .■
ill. Qua fint inquirenda in ehtendo epi
ft0f»9
' R
iv Quod

ay?
INDEX CONSTITUTIONUM
IV·£1*^ «Μ» fit tribuendum unicuique viQrt ΰχ fxaVn γτφκ
μιταίιΜΰ/ , aM’fVy
*M*\ <7 ahqttanda an/epenanda fit »#· vidua on ιφ} ràù uraiiïpw <a*oxei»«*\x, ht χαπιφαγ*^

vidut; & quad vidu* vorati, temulMtet, oiioJtt non fit largiendum.
v. g>d oportet tpifcapum non effie acceptatorem per/onarum, O' quad tffi debeat modera­
tus , 0* fobriut.
VI. Quod debeat ep,f(OpMt MK efft turpilucro
deditus, neque /pondere pro aiio , neque ' advu
catus efle.
vu. Qualem oporteat effie eum , qui bapti»
Kat us efl .
vin. De d cui calumnia adhibetur
1K. $*od oporteat , *r fit epi/copxt iijlorruptus .
Xepijcopus, qui temere ei qui deltqnit,
parcit, rent efficitur.
XI. Quomodo oporteat epi/copum judic.n e eat
qui deliquerunt.
Xi U Quomodo oporteat tratlare panitentes.
XIII. Quod oporteat cavere, ne experiamur
peccata.
4
tiv. De iis qui dicunt , non debere reci­
pi pernitentem , & quod juflui licet cum mjuflo
Verjetur, O vivat, non tamen cum eo pcrifi,
XV. Quod oportet epifeooum nunquam neglt$ere peccata·, neque promptum efle ad puniendum .
xvi. De poenitentiam, & quis modus ejus,
tT quomodo perficitur .
xvi 1. Quod oportet epifent-um carere reprebtnfione tanquam form im eo u„t quibu'i prrefl .
xvi n. Quod oportet epifeopum curare , ut
non peccet populus, quia i:<Je efl /peculator.
xix. Quod paflsr, qui fe negligent er perit : sm
ovibus, panas, jolvit, & ovis, qua. non paret
paflori, punitur.
XX. Qisorpodo oporteat fubditos obedire epiJcopts Jui>, & epifcopos diligenti, & vana uti
providentia erga laicos.
XXI. Quod pern ulum fit , judicium pronunciaie altera parte tantum audita , & Jupphcontra eum, qui nondum convt-

&.< e,i
XXII. ί^Ό./ fnx^:/rrt pænornttdt exemplum
prnfsofitum e/ tn David, in hintVihs, in Ezeι'Ι'.α, (J in fl.to eius Minaffe .
XXIII. In eç.s, qui peccant per contemptum
exemplo Amon.
xxiv. Quod Cbriflus Jefus dominus venit ad
lalvtndos peccatores per pnentt nt/am .
XXV. De decimis, O primihi t O' nblatiombu t,
<7 quomodo deoea: epi'copus vel ipje acapere ex
e:s, vel alm dtilribuer?
XXVI. In cu.us imagine, & dignitate quijque
m ciero a Deo pofitut, O collocatus fit.
xxvi 1. Quod horrendum Jit intrudere Je di-

μί^ύτφ, cippji ού μαηώύΰαι χρά .

Ο*τι χρη « «ρββννόλητην πναι τ ί riaxowov & TjJ
toίβοςμαξην,ϊ. i Smirtutσυηίαλμηον. ΰ
rifd toi» w Mcu TW iitrxoiw αϊχροχίρίη ,
μϊ^η ί’γγυόϊ^αι η cruunyopviv.
j-',
O7w γρτ «να/ to» ρσμνημοόον.
ζ'.
« riiei 0Χ'Χθφαντ»μΰ4» rm ίλιχ^ομοό».
»j.
Gti àiaspoSôxr.ny wou γρη τόν Τπία-χοπον.
Gti o «{'οποίος àtûnaç sp&Sàpfyjoc. τν ήμαρtijxotoç vitra τιος γνκτν.ι .

G'ituçxpÀTtirtTxnm xgjvw ηςαμαρτιήοντιις. «χ.
Διδασκαλία, οπω?χρή.®ρο3-φιρί^αι rdti μι-

προοΰσι,
G’ri φ£γκν χρη

1^61 ϊχΐ λί^-ôxiij» μη ύί·χτ£«ι μίταιοάΐιττι, <j
ΟΤΙ δύϋψχ KM <ru4k-sny άμαρηιλό , « o-tœairoX*»»τπι abtfj.
<J'.
Gfi « νρ>ί πν îtpf’x uiirsn τχρβρί» rtl αμβρτηααΠί, urn «Βρόχ&ρον η»«: & rc5 τιμωρ+άδαΐ. ιί.
Πίέ> μίπηοιας ,
rts αυτής ό ξόηος9
ÔΚίος xxnpdnTVt.
<γ'.
'Gti άνίαιληιτην was ^pri τίν ϊπΐτχοπον , ώς

αρχοαοιιιν.
/ ζ'.
χρ>ΐ w ικϊτχοκο'.' φροϊτιζην, citaiq όλβος
μι!\ ττλημμιλίΓ,
to hvxi αυτόν τχοττό’/.
r
Ο τι χ', ό ιτοιμίιυ' άμ*λώς φίρόμ^ος mù τι·.<νρόβατβ, Stxbjj τήτυτιι, χ, to <ρ»οβαη;' μη ittt&xpτι5 -αο/μΟΗ , χολλζί .'; ι.
ιθ.
Gνιας χρη τούς a’^euC>»i ΐΓΗθαργΜ» ττ7> αρλΜΠ7( ίΙΓ.'ΤΧΟΜ/ΐ.. * * * * * * * · * ·
X.
O'nxnJïuoî μο',’οατρ« χ^ίτιν Torrra^a/, χ,τιμ'χί^βχ. ό^μτχι χχή· τοο μχίι τω tλ^χ^ίνης. χά·
τυτο»

Ο"π

Ο'η μίγχ isapâ^f-ryux Uirnroi«s vrpôxwau Δα<î NivÆîtoî , Εζίχ/αίΠ >yi ό τίυτ« νιος
Μαναανη;.
χβ-

fttS ,

Προ, πύς ix xxtu<pfo: >iriuf άμαρπί', ονπις , ΐτω
TtapaSfey/ux Λ’μωι.
Qrt Xtrôs Ιχτίς
σωται Sfa' μιπινοιαί .

XXX I.
non Opor
fatere diaonum fine eifi''po.
xxxii. QuOit non oporteat u:.iconum prater
voluntatem epij. opi dare u... ; l!)C en:m Jacere,
ad criminationem epijcopi pc> tmere .
xvxin. Quomodo opcitcit h.norare facerdote> , O veneratione dignos habere, ut qui tint
patres Jpirituales.
xxxl v. Quod fin: ficer fit's proflant tores re:
g.bxs, iX magijtratibui.

Χ*μ·

zraff^AfTO άμαρηλ»',·
xê.
Πιο α’τβργίί» ΐφΐ Jéxaroi» , nçq όπως όφΗλίι ο
fr/τχοτ©", καυτός μίη·ΛχμβοαΜ·; ύξ αυπίν , »
ittpoti ^μίμί-ι'ΐ.
X»·
Ετς τι·& ΰτ07 £ α’ξ/α» ί χαΓοΙτύ» αντύχληρω TtrttxTv.t πχρχ Θίρ5.
I
'
*c·
Gtî φζιχΛ&ς άνθρωποι σ-ajunv en tpp π την α’ξτώμχτίτι.ι ttpxTtxd , ως ο! K.opfàm , ως Σακλ, ω'ϊ
σζ/ας.
_ \
(Λ
^ζ;

lift* *

xxviii. De convivio, G quomodo nporteat
unumquemque hor.orase.

t β\

auerpmuotTuv τίώ itnp*\. ι γ.

αχ νσό

< β”·^· /tP*> ^xarev τάγμα το χλή- · ;(Αί».
<®*οτχαλκμΟΛ«ν Ttux^fat.
χή·

Τις η άζίχ του ΐπιτχόπχ νι τβυ îtsxwt.

χθ'.

Gποις γρη της λαϊκής πςαθαργΗν η7ς ^ιχχόνοις. λ'.
Gti μη ^ρη τον ί/αχονον α,Χ ηυ ίπισχοαντι
imparrcsi'.
λ Λ.
Οτι μη γρή nu ί/αχονον παρά γνώμΐιυ τη ίπι~
σχ'όπν· êièdvai τινί. ittt Ιιαβάλη γάρ του ί’πιτκοτ.χ t*to «βραξ«.
λβ’.
Οπως γρη τιμα&αι τους ttpiàs,
οηπτους ήγάι&αι πνίϋμχτιχοι'ς οηιιί γο'ΐίϊς.
λγ·
Οτι f$ ap%om» G βασιλί™ drt χρπττΛ οι
ίίρκϊς.
λ ί*>
Oft

αάι

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

*6*

Οτι ναραχιλ&ντνι oz νόμοι xatpnpoptiv, ««rauun^c w τι Χαφ^'ίλζ·)’.
,
Xe.

XXXV. De penfiôniins fruHuttm ei eietubtrn
minifiros tcclàfi4tt tJ egtntti fecundum legem, &
Tte/iwns nJy ίιχα του ©tw λο^/'w, >$ οτ«ς evengehum.
xxxvi. Coutmetaoreiio decalogit tf Quomoda
ut ni drrnù^a ί^χορ^’βίπ.
λί-'*
bic jubet.
n«ei χκπτγόρ&ν xi srvxoçocmiv, »$ ôrwç χρόμχ
xxxvii. De accnfatonbui, tf calumniatori­
«ροχ«ρως TtirAwt r clris’iiv toûwç w xgfrhù, bus , if quod oporteat judicem non facile cre­
dere , aut non futile non credere, fed accurata i nα’λλα μ£ àxgfibacç cJÇtivrtùç.
λ £.
Cfτι χρ| τους αμαρπόοντης ιδ^ζότηα «ξώφ». quifitione adbibita.
xxxvi II. Shtod oporteat delinquentes priva^πν, τούς μιτηγνοντης χοροσέίχί^αζ «ont «ϊώ
tim arguere, d!f patmtentes recipere fecundum
του xvgjes διάααζα λ *'. conflit ut ionem domini.
Παραίοφματη Tffj μιτννο/ας .
λ Θ'.
XXXix. Exempla poenitentia.
Ο’τ» β χρη ίχ$(χώ& àfaxHÜKi xiei τ»α«αξ
Χζ. Stood non oporteat male animatum effe
τΐ JX'npoy άμχρτύνονηι.
μ- in eum qui femtl tf iterum deliquit.
Cfirvç Jh «ροτ/ιο^αι nv μιτηνοοΰντν , <î οτως
XL1. SLuomodo ooorteat recipere pernitentem,
3i<tytvt<&au χορός άμαρτάντας, <t iron oW«th» & qualem fe exbibere delinquentibus, ÎT quan­
do ab ecelefia abfeindere,
της ίΜχληβ-ίβς.
μα.
xlii. Stood oporteat judicem non efle euceΟ η χρη αβροβΊΟχόλητην «ια/ nyxenïui. μβ'.
ptatorem perfonarum ■
Ο'ir«ç γρη nie (τυχοφάντΒί τιμυρ&&ου. μ γ.
XLl Γ1. Qitomojo oporteat punire calumniatores.
Cfτι χρη ην ίζάχονον ιπικνφίζύν η βάρος 7$ ί·
XLiv. g>Mod debeat diaconus fublevare onuf
iptfcopi, tf ea qua leviora funt, corrigere.
•nirxixsuv, xsM izX^(w>f-;v πί χχφόηρα *
μ δ'.
xlv. Stood non conveniant Cijrtftianis controÇ)ti μ» χοροτηχον Xeir/ανοΖς άντιλογίχι χ,ίζαverfix, & concertationes .
ττληχτζσμο/.
μ I.
XLVi. Quod non oporteat fideles apud infideles
<Ττι οό γρη τούς πίθους titl
am'roiy δικάζιlitigare, nec aliquem ex eis vocare ad dicendum
èfxt, irt μΐώ c% αυτών τινα χαλΗί π’ς μαρτυ^Λν
ieflimonium in Cbrifttanos.
"Χιλιανών.
μς.
XLvn. Quod oporteat fecunda ferio confias
Cfτι χρη C* ίΛπρχ ο-αββαπ^ν voiüâat τυς judicare.
xLviii. Quod non fit eadem poena irrogan­
δίχας.
μ ζ'.
da m omni dchélo, fed varia pro varietate pec­
Οτι μη χρή -ruurlui fira^y τιμα^ατ tiri τιάcantis .
<nji χλημμέλΗας, α’Μά διάφορον, flip·» π! διάφο­
XLix. Quales efle oporteat accufatores , 6*
ρον του άμαρτύνονης.
μ η.
tefles.
Ο'ττβίb'shv«/χρητ»ςxanj^opBSιζμάρτυρας. μ&,
L. §LMod contingat, ut ex prioribus peccatis,
Ο’τζ ιγγοορίδ τινα >Ç ι’χ «ροπραιν χαχών μη α’χίΓΗ- qua quis commifit, credatur cimmijÿi fecun­
da.
<èai τη δ Ακρα.
Ζ.
Li. Quod^non oporteat pronuntiare'jndicia ,
Ο1 τι β χρη μονομιρύς πίς j»fcio-«s TMHo&ar.
ν ά.
altera tantum parte audita.
Παράδ^γμα τβ διχαιιι χ^ιμαης »
ΐ'ξωθο» δι­
L11. Exemplum jufli judicii, tf cautio Gen­
χαλών xoiei niç α’τοφαα-Hç α’αφαλΰζα.
νβ'. tilium in pronuntiandis Jentent iit.
Cfτι μη γρη χατ’ α>ληλ«ν ΐ%ftv τβς τπΓβ'ς . νγ.
LUI. Quod non oporteat, ut fideles habeant
Cf τι χρή τβς Ζηζλοτβ» πί me} tîpliùni
τβ
adverfum fe aliquid.
ί^χό. Β ύτβμζμνήτχΗν τώ λαώ .
ν ί*.
Liv. Quod oporteat, ut epifcopi populum de
pace per diaconum admoneant.
Α’τα^θμηστς ί^ψόρΒ «qoeworç, ksm οτ«ς άζ
lv. Recenfetur varia providentia Dei , dT
αρχής καθ’ txar/tu ^fyitav ixaAftrC# ό Θιος ei; μίquemadmodum fingulas generationes α principio
τώοιαν ττάντυς.
vi.
nd poenitentiam vocavit.
\
Cfτι θίλημα,Θίβ, ομόφροναζ vivat τβς α\θρωlvi. Quod voluntas Dei fit, ut omnes homi­
της Tftî τίώ ά^ίβ^αν, τταραηληο-ίας ηιϊί co »ραnes religione pia confient tant ad imitationem an­
'
νώ δνυυάμιαι.
yr*. gelorum .
Lvii. Defcriptio ecelefia, tf cleri, & ^uid
Δζατόιτωά)ς ί’χχλικηας χ· χλ4ρΒ» W τ< ιχ^τος
unufquifque facere debeat clericis congregatis ,
tirtTtKêiv οφνίλν
βΊαιαθροζζομ^ίων
η
pel laids in fiynaxe.
TiazxJv CO τη στυυαξ«.
νζ .
ΐνιτχ.· De- commendat it in httens peregri­
Πί£> συτατίχ^ν fini Çc*«y , λαζχ<^,' χλη^ΐχΛ *
norum, laicorum, clericorum, eptficoporum, IS
ί'τιτχόττων χ} ώς β χρ«α δ^φοράν.
νη» de recipiendis fine differentia acceptionis perfo.
Cfτι χρή "xatroy êp^ps i ratpai σανδοϊον vvai narum.
LJX. Quod debeat unufquifque adbibere fin­
mej τιις ταυβχξ·^ .
y θ'dium, ut mane, ÎT vejpere ad Ecclefiam eat.
Παραίύί-^μα ορός ζήλον coa^-ov »ί Ε'λλάύωκ £
lx. Exemplum ad amulattonem inducens ,
I ϊδαιων μαηιοί ατνυνδρομη ttgi τάς νιως xj πίί ουΛ
vanus Gentilium, tX juduorum ad fana Φ Jjj αγοράς.
. ξι.
nagogjiy concurfus.
Ο τι άχ ·<ηον <a^oo'xe}y«y ™ βινηχά
θ.««ν. ξά·
ixt. Quod non fit fias anteponere divinis fieΟτίΤανπχ TwE'Miuiw άιτιβήματα. άνοςρίφι^Λΐ
cularia.
X
Lxii. Qiiod oporteat omnes amputates Gen^
,
?.
ίβ':
lilium vitare.
t
Οτι αργόν s χρη ί^ά«ν τινάτ^ιιιτύν, ο>ς ot
LXiii. Quod otiofius non debeat comedere ex '
Wit* Γ1ίΚο> άλινς X οι λοττοι α’τόίολο/, ο! Zi
bonis fidelium, ut Petrus fuit pifcator, tT reliqui
mei Γΐαίϊλον >Ç Α’χυλαν trxluuoxozoz, οι $i ireeil »apofloli; Paulus autem, & Aquila artifices tu3iav ΓαχΛ'βχ γης ιργάται.
^γ.
bernaatlorupi, /udas vero J ac obi , agricola .
i
Concil. Gtneroi. Tom. I.
R i
‘CA

Λ

àmak.

**J

INDEX CONSTITUTIONUM

CAPITA LIBRI TERTII.
I.
atatt eligendi fifit vidua.
II. Quod cavendum fit , nc adolefcentiorfi
vidm eligantur.
III. Qualet effe oporteat vidua,, & quomo­
do vir ab epffcopo fubvtaùndum.
iv. Quod oportet anienque mdigrnti henign^factrc.
'
\. Quod ftudendum fit viduo , ut fit mo-

vi.
n(n 'ipfrfetmc.ieresdocere ; indecai <m cmm effe: & quale, muliere, Dominum feynbxnlMi‘.
»11.
/nF / >/,'< Vlditrt . .
' VIII.
irtn ppur/r.n,
vidua ab in.
d'gmi accipiat , out epffcjpu, , .tat al:m fi­
deli t .
ix.
wi’; oportet muheres baptizare,
‘ff' enim vnpitm, & a doflnna Cfii'ii a fi.
\. €f.od non n^rtea' ,'■ ut laicu' ullam
O nt, f.ic-ra-ytalr fia.it, uf bapfr mum, autJait.fiutm, aut manu: impfiti*neni , aut bcnefl tonem.
d.
xi. ?<-.J r.nlh «x c/ertfi' przterquam epitcOpc. aitt prefivtero fermfikm eff/fiere, qu.e
funt jaierdcifim : ordinare vero eptjcopo tanfum
convenit, t? riulli alti.
XII. Dehortatur ab ιηνκυα.
XII I. Q.orrtjdo oporteat vfiit nr.rre prnr;t.
quid prxbenf. tiu/t Opit< fint.
Xlv.
non oporteat gloriari , ne.jue ni
janat nomen fium, qme eiremohnam facit.
xv. 'ffiod n<m deceat conviciari proximo , aIrnum ?··;,η effe a Chrfiliano . maledicere : &
de dt.uonilhi
XVI. De drvma celebratione mrfterit Janllt
baptijmatn .
xvi i. ffim C a fiam bnbtat baptijmur in
Chylum: <*Τ quare fiftgfia tn eo, C dicantor,
Ü fiant.
Xvi ij. $uaUi effe d< be.it baptizat:. \ .

'·Χ· ίί,.Ό^ a diiib.it , vei tribm crdm.mdu ·
A.’ epilcopui, ύ norf ab uno: quippe liiud eji
iriit:t>'l.
CAPITA I IBR.1 QUARTI
I. De pupii.ic re<-::>:rndii m locum h.torum eu
m"eri.ord:.i ,ib';;t q.·,, i,ben> cirent,
ii· Qi'itnc, ■',: j.^-.-niridum jeettndum conlh‘ittionem dcmrn
i J ι. IV .ivarin i.
>c. Sfiali timoi- oport- Jt partnipare ea quo
cmferttntur tn e,ecmofina.r domitu.
v. Λ quibu. accipiens obiatiunti , a qmous*
non aectpiendz.
vi. Q"d oblatione, eorum qi<i neu. Iurnf dh
J*»·, it cfftrant. non hLim >.^n p.ucan/ De tm,
Jcl pntn, .t.,», ejui piovoi.int.
vi!.. cAiid mr.i.ci eji (κ
Dbore pr^bere vidmi, qriamvv parta, ij pauc.i fini ,quum
rx iv q:<r ab imptv d.mtur, fiet mn.ta, ij ma­
gna fint : pra/ial cmm perire /ame , quam ab
;»'pi:> u:tii.erf't
e fferunt.
'III. iifi-id opoifct , ul fditrdcr populum
hcffrtur ud largiendum paupmbui , »t J.ip:»n<
b.ii>man
*·
. , ix· ‘-fijcod fi aiijuif impmr nummoi faerrdo
tiom pro ecerit, m ht>n.i C carboni, mjumendi
fint, (J non m cibo,.
X. De purent ibur,
fi lu,.
x»· Oe jomulii, Ô" dommu.

Κίφαλα/α τϊ rg/n βιβλία.
Οτι TtapouTTiTeoe xa^fov VtomptK χήρας
ntitoim-j.
β'.
Ο νοι ας m m
τύς
*}
txixuptè<\Ται χαρά τ« ttivTwn.^
y·

Οτι itàiySvTiva «ν caita <£τολ7μ χρή.
Ι*.
Οτι >ς τί τθβί ίπιμιληποντΐιύ X^pof.
t
(ffri χ γρη ywaixac Χώάσ-χΜΐ " àerpizti χάρ

»ζ ito7ai XMuiMtui tiwn r J x: ew.
Γ·
Otaïùsr.‘ aî -^Αβοχήραι.
ζ'.
Οβτ< » χρή Χαρά «ιχξ.·^·.· λ.ααβοΟΜ τΐιύ χηf«l·', n tir titia-wzo,' , r, àX\ov ittïôv.
T).
QJTt ù χρη
βαπτιζ^ν. οίτιβίς χαρ <?

TrjXeirJ Stiacrxafitai «Μοτ^ιο.'.
&
Οτι V χρή λαιχίν itcliÀv itpartxôv
βαί‘τιοτμα, ή $i,rtor/, » χ(<ρο^ίθΊαν, ή £λνχΐαν. ί.
Ο’τι τλίιό »’πιτχόιτη n θ!?ί<τβντιρ·* nàzvt
λοιirJj χλη^ικι!·/ tnιτί^aittvt τά
itpiuv ζνιρχΜ ,
το
Xf'.potvjfiv μόνα» tirirxoww iwpoafxtc, ίτίρω
Af hÎ0»<.
ii·
fiinoffoTT βαπχα'.ίας.
‘β’
Ofu,
m>ooTn'xf^at rc.i χτ,ραΐ vTtp
it-

ioyruv tu <tr*c; nk χρ^Άί.
i^.
Οτιηχ,,-η χομτα^ :.
Tti^iayχι>λίΐν n txL·τηι ονομα τΐώ χαρποφορίταν xarù τΐιυ τί xiels
ita^f.'.
ii.
Ο’τ/atrpm; τί λοίύομτν τι* τ/Λτίον, α>λί'Ffov χάρ XçjçwJ’.' τι xatvpàt&ou.
- .'».
Π.^μι ro&bc ^.α: ΐί άχιαβαπτισμαητ. ι r .
Ποιαν aiTtiçi ιχιτ n w> w Xe<o.' βάχτιαμχ, xj /ty-Ti 7^) c» αύτό txa^ov λιχιται ,
TxWIVRH.
Οίος ίφπλίΐ n; at ο u^uir.ucios.
Οίος οψ^λΜ te.χι ό όιχχο,ο;.

ΐζ.
ι η.
«θ'.

Or: : > ί τ£ιώ,> ή οι ο ίιιαχοκο»ν οφ€<λ« ^rptpsTt.-ffSa: ο tt/cxc.toç , α/λ ίγ ύσο Cici ’ άβίΚιφαλαια T« nrupT» βιβλία.
Ο’τως χρή nv ίπίσχοχον tarroioffv fié ο’ρφαχίν. ά.
'Γόίί βκ^λ&σιν txixtiputSai χχτα τίιυ xceiaxkù
ifaTT.jJif.

β'.

n^ei φίλΛργυύοα .
y«
Μ ή. Ttoia φάβα γρή
xu&sotfi utrfifitt βτ>:·Γ'.σφορι*ν.
ό·
Tiw/ ai χαρζοφο^ιχι Sixth! ,
τινων aSi-

>.ττι.
ι
O ft ai rfy àvotiÎiit xapzo^opiat, ίΐύςάνωσιηιϋtrt . ί μονοί αχ άξιλίί,τω Θιον, αλλ’ ιχ
Cfcatv-

πω· xrfirv/ a-jtve <ιτ*ο; άγχνχχττ,η·,’.
s’.
Οτι βιλτιοΊ ί'χ ΧΟΪΧ Ιύΐα ~tXpt%fiN TlÙi \ν\
p.-ct-, xà:· τ ιυηλη »φ} ολι^α , η τα παρά
aTffuf^, χάν ζολλά Vy μφαλα τυγχαη· 0<λτ.·ο>
γχρ λιμώ ΰ^ιφ^αρίιίϋαι η παρά àatjbSv anut-ie·^
φοράν ϊίξαχϊαι.
(
Ο τ; y r ■ανο'ϊιτΓίοϊαι τίνλαΐν vtrô τϊ èfp<uti
Ttctif' Tse ^C.vrni», άς xi. ό Σολομών ο βΌφά..
ιί.
Διάταξή ti> ιχ:·τι; ί^ΐ άι-ιβύ',' βία Όρροο-ρ/ψη
χρηυατα tri; ίιριυστ···■■, ΐ<$ ?ύλα f. οίν^ρακι'αν otva-,
- ■ "
'
θ.
λνιτ&π pavTtt, αλλα μη tfi’ bjfiÇtxpài.
riifί χονίι»ν Vy zatïun.
i.
■ Πγ< ùtuty νΌ Α.-3ΊΤΜ$.

ta.
Ε>

‘I ΙΑ

■fttd r tj i i»Avd»f mb pjf '■ ttJtut
P jJ iPAvdiJ mb «·Ν ^iMfHtufKjyfr.m'Q ·ΑΙ
, ,
-HMXf rn>([

>»A AHdeAd 0JHJPAIIU Amb Q <■ raxjoyptl Mtuj'd
*Μφη>>Α
jp Q ‘ ’y»’W ΑΙ»1·ΙΙΛ A(/ III
•JAJÏÏAnfut iff ffj tuHtjcpjwf
VAIHOJ jni’JU 1 AMIUiijA HAJUOJ Jtlbiu po>^T} -Il
•
ucu
umtMjddftJ
utn) etupq^i uit ui, ^ -r

•fri'lJ.'K /.«dc/ÎX.'? Xiy»K

.5

pndx fififici rfatpo
O»CJ HHAA^Op tMUVtfsf tMU»1At>a p<M& IA
• m<f
-ivottJtptAd njtt^dtid xj otitAffxotujp ‘
fnt93M awx ofpj ift r^ji^ Ji9^' ·Λ

-xvgtg jujjrlwç Usvttæ .cixoRj xdxu p >10
· emsitddddta/ /.puMt·» X»
vexdjij itrinMn^yφ o kÇMV^M» tftxX. 5ΟΛ»χ
’?
'
’ - *Àri>°-’dp f.yfyiStfh
C

‘ ίο'φί eJrJwZ
fy ? X* ttyXfiu» u q
·{
‘ tynx>
5ο’θ Ο λλ j< * 5*<·ζ J
f.»nopj» τ pk /xmjî® » 7 5Ul*h> 5« ^ ·”ν<
1
·1£Λ ' ' ■
'
'
’
r 'W

p

-Xi» Ααπτύς ΐότη^Π île ‘ Wjy/JOXff 12« JX
•a
*
· wJtfhi

ILX3S ΓΗ9Π VlIlxiYD
·£ Ι

0,j,Àr13

<rqz

sirx-ourfyu
tuxrlznX
s'
· κ·Υϋ’ϋ sxx,’ fx JWXVeà’X
)
· «xU J «i «5«^χ idlil 5»HXl<é0(W>»5/-CÜç!/W[J
,
r

»3ll»jdod

IJVOiytpATAj -XIX
■ ui
‘ixdrriu ttidfMjXd» sux jJj*
• ^HOtyJAAUfiA atp >p
ή<
fu,xfâ».» Hyx^Ciri *z sopîXjwxul suz
tt9^»J tu'gl'UA AUOllV^.-kJid JfJ -UIAX
-)> '
‘
~
"
*'©?
• 3-(]3
-xrtorfi »%»i Hz 5kY»<Or/ 5frx ftiz
Jfd HpttUOp^Kf HuÿrM ;p f>tinjt^uoj -IIAX
■AAHA^pj rtpjrd jvnjodo apcMO'^ ·ιλχ
• ji
-xXxjl ex ιχςρΜίΧ η^ηΛο 5Λΐζρ
• ιυ»Λ
•j/
'Mflrnt 5u)o? 5kx (Ai /i»zrt>xu»x çWmBj $1
-VMUAvp un:n.i3 p9 xuofi tunintuop rji nibtx
‘ P»0 «X <03i7y AOI JXA» HUVO r.XZ'AzIZU 5»ΪΟΛΟΧΧΧ Hi
* Q(7
tUHA/prp^J «0« UAItUtlW ioc^ri»zixiQ Ajxxftx» τηχ ’’Z”?’.! *n * ^-DKzi/vlin
wprm AiidoAd UJIUFJ fu/Jjtpta rrtfttpAtd mb
-i^X fy. rmiJÀtddodO' /.^xuuiodOH :i£'ArlQi^xiL^
βιμ· ianii\j p9 'xpxf utm srnb *■ 0(îia-U ap
· «*05(1.1
(ry/vxzDdxii.
»$»3,
tanjr.uja<jdo.td umuot^ipujid oiitzatunu·^ ·λχ
•aAHuitfal' luap-Ç rr.t:' rfxj[
~u iz X!^ t* v
*^Π
VlAfnb AAfüb
‘ Hpviuop^ff VUutUA >Ç[ ’A1X
• xfMtjnri ni /»/.o£^xJxx ïnuuçvri
■ι·Α.ΊΙ(Μ ni 5ni f.&iin dei ζ>ζ 40 5xf”.I nrfhwfae « >zo ^4
■nttUftp ftpap ntvtuiop u») '■jm.rAarn uou po*A
‘xjrj ex idiz !x î39Qvji f>x 40
uç?üpda>) nd
Q 'vpitf ap jQ 1 juotffed ut
<n<pip nf
-rriu ûzXXt 4p yx s ‘x/^x jx
«X ,’-'ΙΙ
-nïuif ut pttib
'tuiutop auoi/j'i’d aç] ‘ilis
• ξ/t
· IX^HyUJM ) HYHèo UÎXX3 f.mpi UOJt $<
• futy'.'l'rupPHb fp
- tpuVA^ajn tut[ opurarb £f ‘ jr.-jAt/do ααχλ.<3^· *ΛΗΛ>»γηΦ HJ5» * φ/Λ» ï’dnx ’i oQio<oynxx-y{
't>> b Aun.toÿa( tutiuup tuttuaip mfyrjrj ·ΐ!Χ
•x;
'
5«Λρπ4·ύ 5’0 ri ‘ux Si
• tutti tupx d&C
•/'βγσ.?!* jxQOAMn jA i u« ‘
ttu’ut ta(] tvnjtuÿoj q ‘ xq ajta Mtua unnd
n?]XMdoM te ‘πψ/Λ^ι «iijjrô hxuQxx uri tzp
■tui i aAvn>( urnjopt Aad vit faAaur > ua utAiaAaut
•j
· ioxnrf »1
fnv ‘UifJtuifnuirua’tfuiib irav^ ucu rc>.\§ ‘IX
• ΑΜΑΧΟΙ -xyoyAjH 5ki λη4λ»Φ ®λ*Π9£τ»λ
• ς.
M
*
*
• ■'χφ^ς· ίΛΧΗΛ
-opt tti^r.n;xa aAajajf opua-.'dnfap ot; uotayy 'X
•uaittftoz. '■umt.wfri -<χγ ‘
‘
* 5»j/CoyodXy» ‘ ‘»>4
‘tuatvjjtagj ‘ <Γίρ·>ρΓ « <auf‘MAaf>aii.miQ îouva -OYowxjor/ ,υ^ζαίφ hj uo ‘ 5ij>3\>xd»ji |<x.’£ pj
JA3$n[ jratJoiio pc>:L· ‘ fit}tucn<; t· • ••r.'ojv ’XI
•U
· àndnzdxrio^y'^ ydi[j
· ^diidxriAzmd» rx R<
• JAijArmoiOAd
-χφα^ί $i nidn ri
*x ,;£ή':**Ι ,J^LI
_p tun/ηρ a-tjiAj Oûozr[ ;(j -iia
■ aav •s ·«?Jo »x <«Μ.νοφpx iîiu jAxrnr£ 10 iz^c 4 5Uyf

Hin&fj ap ινοις p:nb £) ‘P/lH'S T X? ‘,w'
-«tjva^uoMJp aauva auoiçaAAatjjA afj ;ia
t
—■
1»AtffaA tuVUOAOJ AAtdojd
iajAwap ‘ */ hi
‘ pQ uinput
Aatdoad irtàtf paf * tuNfti/eifi Aaidoad rttfqitjt&u
AST *»*£ ‘ UA9MJ W>WAtftf AJldoAd VfH3Uad
Ul /HUfieAd ij UtU tmptf JH bn.todt pod# a

•m6

WJ

MVtflltt^d opurtiuj JQ 'Opttaifttd i/ttf
IXpUHjfUAI pOHb'Â
ajrSau

tUHAAjtfAOUt £» « mtrpuJAAOq pOtTf^ Ά I
'tuiqHJiAjd /#» Itatumb '»aa'»J und*.
4tiJ0d<> UMtflAtfJ AtfdtAd ti&tf* p6*$ III
’tWTA»a»jA9d rttmbauui itmp ‘optwf
•<03 wwj utMjpJ »f rpunfrj p^ n
•tvttu
-•P umuwtÿtuj auapUMJjJ
ntd· 'rftb
^•ma^zj Wfi*
ηυφξ
η,
W*' f*
AiidtAd tub nt ptMi^ ·Ι

‘ v

LLNIÎÎÔ rasn VXIdVD
»α ·ϊιιχ
» .
* f"^A»JM39j IMMiTtf
'»l9d »JJi rtfffCftiJ ffi/Aode nt^fib tt/ «tix
9?t

-Vîf.'fJ WiL 1 ndoèx.'O S;
'

•J

‘

» 5«J.O»SX4M J03 [J

· Λ0,α·4’5 Α^τφ’ΧΟίΙ»

/.u

»Χ£0?5/Λ,’^.υ nztej>nirh '4 ( ΛΧ·'-^ ΧΫ '3 :ξ κ»4ι*1>

ho> »ty» <iWldçMMX JÇ
rxA*9 Aom^nvfnd

‘■ΛΧΗγτάβ^

îzayî zgx/x

uJX iz q
♦πη.-orfoein rx<t» nrx /ou

/«l

*
-»Y«5 $t 4nX»l rfz f? AO-'^X foy.ArifÀ tz? >

*\·Χ^Χ tXQwdx αχ Λοι7£ιγ» 7 /.ixxi5h ,xp
•4
~
· Âdnjt iotm^n xxx ti’^C»Jo

|ίΛ 3wffl*Çd<ML Α«ί3χ
5/U »xp
•(0w
·»χιΰογπ»ά kx ;λμολ/χι mi<>
*09 5”φγ’^*^^φΐ $*1 59/c* 5 k 1 «Μΐχγφ /10
•Afyuxtç H tdax tu
fl/rçi nxxx i&fydnji
?* SnuM. s ni lomtt^
tmstit» yéox iioiarie^ix^ mxiix^Stuiij^
•rncffâ MJirip. Λΐ λ
·,4»
·4ΛρςΛΒΜ 7&11
•fît

-</» stmtfjmi sni udX
SllOXSOdV ΉηΐΝηΩΗΙΜΧ ÿûb

*α»μΧ,

aoun^

INDEX CONSTITUTIONUM

»*7
▼U. LWr

funt fella, tf quis fuit d*x

*69

OnôCi «Μφυσβ» at atpints,

impietati/ tarum.
«pyip^f
aaftkias ytycjbfnu.
ζ·
vili. Qutnam fuerunt fucceffares impieta­
Tt'vK της "Σίμίοης artfitiets $ιάίσχοι <î
tis Simonis , if quas berefes , (radere coepe­
aipitrtw κατϋρξχί.
~
, ··
runt.
Cfrsvx ί&μΜνγοντ&ιβας na! ttrlixai ^ίλη’β·«« ,
I x. Quomodo Simon quibusdam profitigiis
eunt volare volmffet, precibus Petri ex alto ιυχαϊς ΠιΊ°* χ«πναχθ«ΐ άξΰψβί χάπ*, iruvt&f
deorfum precipitates , fregit eyremos digitos
0η tbç
> <£ ni χβρι t«ç Ttt/xre'ç ·
pedum.
Cfrvç ai aipiatts
mpis iavns
άληx. Quomodo berefes tf a fe , tf a veritati
θκαν Sia*mvi<rtv
*;
diffenliunt.

X I. Expofitio apoftolica predications?.
XII. Contre canfittntes, volentes nhnqtti ju­
daizare, tf de decreto apoftolorum.
XIJJ. Quomodo oporteat Jcparart ab here­
tic ir.

Xiv. Qui predicarunf eatbeham dollrinam ,
tf qua ejus precept a.
xv. Quod non oporteat rebaptizare, neque ab
mpus baptifmum recipere.
xvi. De libris falfo infcnptir.
xvJi. Conjugalia pracepta de ciendi.
Xvi II. Admonitio de fugienda berettcorum
communione.
xix. Contra vituperantes legem.
xx. Que fit lex naturalti, tf qua tndxfla, tf
quare fuit indutla.
xxi. Quod fumus fub gratia , # non fub
ftrvitute legis indufl*, qui in Chrijum ci edi­
mus ,
XXII. Quod lex de Jacrifiuu erat lex mduila, quam Cbriftus fuftuht.
XXI11. Quomodo implevit legem Chnftw : tf
qua ex lege abrogavit, aut mutavit, vel tranjlulit in alia rurfus.
xxiv. Quod voluit dominus , ut per Ro­
manos quoque lex juftitte declararetur , tf
quod Deus propter impietatem tn Chriftum fu­
meos fecit captivos effe , tf tnbuium pen­
dere .
XXV. Quod oporteat fugere ab bereticts ut ani­
marum mterfeiloribus.
xxvi. De obfervationibus Judaicis , tf eth­
nica s.
,
xxvii. De amore puerorum, adulterio, for­
nicatione .
XXVIII. Quomodo oporteat uxores fubjefias
effe maritis fun , tf mantos diligere uxores
fuas.
Λ
XXIX. Quod Judeis tf Gentilibus confuetudo
fit obiervare naturalej purgationis, éT mortuo­
rum reliquias averfan .
1
CAPITA LIBRbSEEnMI.
I. Quod due fin t vie, ttna vite, que natura
l: Ziaeft, altera mortis, que eftvia afcita , tf
indi-fia: tf quod il’.a eft ex Deo, bec ex pravita­
te lecundum infidias tmmiei .
it. Morales a..monitione ( precept >r:<m domir.·
con'enf lente* cum zetere precept i tic ,'egum dicinarum.
' ili. V'etatio horticidi;, ad.·.tern , m.ijcu.’e li ­
ner:', icor:atmr.is , · < Ίι .

I ν. V'etatio magie, tntcr‘e!l,or.i siliorum ,pc,·îusu, Jalji tejiimonii.
v. Vetatio malrdutr.tia , i.e
i , mons
slolojl, ottofi fermants , n.er.àarn f ..ïcumver.fiorii, fimulationis.
vi. Cetatio perverfitatn, acceptionis perfonarum, ira, odit, mvidie.

v 1 1. De dijciplin.i augurali . incantatione, divinitione, concupilcenai s mal: > , Î7 rehauts pro
bibitis.

(

E^^yiKnî «rereXaJ κηρύγματος.
»«·
Up·; τάς ομολογώντας , ΓβΙλΪ^η? Jî θΐλ*-

τ?;ί·
Çftttos

γωρίζιδαι

«ΐρπ-ιχών.

ι γ·

Τi ;’t; oi jcnpi^avrts τίιυ χαδολικίώ StlasTutki «y ,
χ; τΐνα nt

atjty τταραγγιλμαπι ■
Çfrt in άναιβχπτιζίΝ χρη, srs μΐώ irapaîf^
&ott η παρά
à<rtfiéy βαντκτμΛ
, ·
t\ *e~t βάττιτμα, αλλα μόλυσμα.

Tiff! 7^) ψΑίΓΤίΤΤ’Φ®·' β'^λ/evv.

rr.

Tltpi xAr.ta«v γ*μι*ά τταραγγΐλυΛχη.

ιζ-

Ήαριχί’.'ίσις ΧίλΜσα φ(ύγ(αν[τΙιυ Ί^άσιβιίν αίpfTixtu.' xotvuvtav.
*’’·
Προ; φαντάζοντας η: νόμον .
.
Τις i φυσιχός νόμος
τις i ttrwaxiK ,

2ι !ιυ αιτίαν
Οτζ ΐ,πό ^άί,ιν

, αΤλα
ύχ· Suhcictv τη
rît'ταχτη νόμα oi fis X*iro/ ττιτίύονττς,
κα
Οτι ίπίίσχχης ό ι,ι: θυσιών νόμο; ,
ε,ώλ? Xti^è- ταραγΖ',ο^ο; .

ον Titκβ·

ΓΙίς τίλκριοττς τα routs γιγονζ» ο Χ^όί
TtTB iXcuus-Ci’, r ότ>λαξιν, w MfnÛHxr·'.

riva

«>'·

Οτι >q Îtà Ρύμαινν toèôxr.Tcv ô χις,ιο; îw τϋί
êtxaiocrtuir.ç νόμον tmtàfùxw&at, κ. ΰς &ιός I ovèaia; Siac τίώί-?ί Xgtrôv aai'l^tav αιγμαλώης roo><rà/jfyuos ΰπό φόρον xatiwiv ·
*$·

Cfτι χρη φιύγ&ν tbç. α!ρίσιύ:ι.ς , ΰς

φθερα;.
Πίρι> τταραΐ^ιρημάτκν 1 λαϊκών χ, Ε ΤΑίχυζχώ» .xr .
ntf « παι&ρα<Ί α;, μοίρας π κ, ττορ'. &ιας . χ ζ.
Gricç γρτ, TtfÇ ^tuarxai ύποη·.χηι9αι τη7ς
ΐ^ίοις ά,δρασί’ H34 7»ί àvfyas sif^t-tv TtçjavT^S
γαμέτης .
* *·
Οτι ίθος Γίία/οΐίτι t ΕΓλληο·/ συμπαραττιρέί

c^ai n't·; φι σιχά; χα^άρσαί, xi
π^νίώΠυν πΐ
λείψανα0δίλι<σί3ν az, Xe/rzafi^vJi αΧλότμον .χ&.
Κίφαλαια τβ ίβίομ» βιβλίν.
CFti êvo Ôèot Jar, μία τϋί fwnç » φί>σ·<χ»ΐ,
μια τ7^α:ατκ η < π^σαχης, xi οτι >ϊ
tx Θγβ , ή
5t ôtlfcTriji xarr’ iitiCuhluo τ& α’λλο^/Β
à.
Η’3/>υ4 itapar. ίσ^.ς xtotaxdv ^ιατι,ζιων σι·μ•θ'ΐιων '.c~

φ^.αται τη πυλαία TraoaXfÀfiCM

Μ-·

\

,

~

Α'παγόρ^σι;
φθονπ, ό/αφθορα;, μοι\fsa-.. χ. ταατ; οίπηγορ&μ^όηί Όράζιως.
γ.
Νταγορ^οις γζν,Τζ-.ας , τίχ'.οχηνιας ,
μαρτι ρία;.
^‘.

Α'παγοζάσις. xaxcJ.c^ta; , μή'ièo~; vi «θης
t
άργολογια; ,
, τ?.$ο:ιξια», J?roχρίσινς.
i.
Α'πί,γόρΑ-σι χαχοη^ύιας, ισροο ίιΠΤολη^ία;, όρy rt, μισα·.·?ρν7Γΐας , βασχανία;.
ν'.
ΙΙφι c/a;; οτχοττιχης ϊπαοιύη;.
ζ'.

Α’ζα-

Γ
-

--------------------

QJJÆ TRIBUUNTUR APOSTOLI.
Arar^opX^

rm

αυ&αΜκς , ip}

innpn^oatiftt,
δροαύπτιης η.
μαχμδυμίας , tbuatfK, α^όταης , ώη-

<7©

vi ] 1. Vetatio obtreilationis, contumacia, fu-

pfrbia, & audacia.
IT. De longanimitate , innocentia , maifuetudine, tolerantia.
&
T. Quod oporteat eos qui funt magiftri doxterti Ttfjsrm ίώαβταίλχς γνάντ
itrina Cbrifli , pluris effe quam Parentes : illi
. ot jjfyù γάρ n ιυ ώ®, μ
n
ttw μΰι&ηφίχοσιν. ■
l, enim proflant, ut benefit, hifolumboc, utfimuss
Tt. Quod non oporteat dtfcejfionem 'facere a
Cfn χρη μά ητογαζκτ
άγιων , «Χλ* πρη- Cbrifttanis, fed potius pacificare diffidentes , 6*
vÆhv μαφίας , χύ>Μ η fiait*,
μη αρτν- judicare jufte, èX non accipqre perfonas.
■βάλνττΜ.
r
d,
XII. De eo qui efl duplex animo, idefl, pufiile
Πίς}
Îtw , *' ολ^οτ/r».
ι β!. fide.
XIII. De beneficentia.
rift; Xrori’ac.
t γ.
xiv. Quales fe oporteat probe re dominos fa­
O’irwç âeî nopvstyptàoisntçoîxf-miq πίς χυς^ς,
mulis, iT quomodo oporteat famulos fubje&os
xj οννς χρη wroritsVf&at rs» oixinti .
ii ,
effe dominis.
Πιςι
>Ç «ατ^οσο^η» νόμο» xJ όξομολοxv. De bypocrjfi, 6* fludio legum divinarum,
o de lonfeffionibus.
.
ο.
.
,
"·
XVI. De tifltu parentum.
της ατρος γονιας Stparr&taî..
xvii. Quod oporteat fubditos effe regi, &
lift* tîî mpoi βασιλια άρχοντυs îτοταγκς. <ζ'. magiftratibus.
Π;ti χχθοφί o-uvmÎJtk
. t >j.
xviIi. De munda conflentia precantium.
O’ri >| ΰζ ίΐΓΐβϋλϋς τίί αλλοτςί» ftKt<ra^fûra
XIX. Quod via, qua ex infidus diaboli afcita
eft,
impietate, & legum violatione plena ifl.
ôSii wTffi&ai id ‘ναραιομΐαί irivA)?puttnt.
t y.
XX. Quod non oporteat a pietate defleflerc fi­
CJτι μη γρη rii dCa-ffteiaç ιχχλΐνΜ
ve ad dexteram, five ad finiftram.
ΐυμα ^αραι.ίΐ ονομο^'της,
η.
XXI. Quod non oporteat ullum genus cibi com­
Ο τι μη
φανλίζ&ντι
«ροσφόρων βρ&- modi vituperare, fed potius cum gratiarum aμχτνν, άλλ' ΧχαρίΓως μίταλαμβά'.'αν Kjq nntyilione, i? ordinate Jumere
μζ** χ «.
XXII. Quod non fit vefcendum idolothytis.
Ο τι γρη φ£>γ^ν τΐώ P£î nSwXcGunw βρωατ;. χβ.
xxi ii. Conftitutio domini, quomodo fit ba­
&άτυ£ις xueietxr, ο τως χρη βαχτίζίΐν, £ fk ptizandum, & in rujus mortem
xxiv. Quibus diebur hebdomada jejunandum
riy τιν©- ί^ίνατνν.
χγ.
fit, & quibus r.on, & quare.
Πί/ίκ vnr<Lncv της ΐβ^ομά^ος ημΐρας, η τΐxxv. Quales effe oporteat orantes orationem
ια>., & rr.fA.Ttor, χ} β ^.«^»·
Λ
*$*· dominicam ’
Οίας Η.αι γρη τ«« ησροα-Α,χο^ας τΐώ ι'πό τϊ
XXV1. Gratiarum aftio pro fanita euebariffia.

χνρί'ί io-5f7<roy <φ*οσ·Λνίιύ.

Ev^atiria μι^ιχη^.C^ats^ta ίτί τη

Μίτηληχΐ^ι.

Ει/γα&ιΓ/'α mei τί μυϊιχα μΰρ».

Χί·
χ $■'.
<·
χή.
χθ.

C)Tt » \ρη à^fçftpopfiv attpi τΐιύχοινανίαν.
I lip? xapttoÿoçjà,
·
O^irw»
τίιύ ανατάσιμον τ« σωτηρος %μών
ημΐρχν συχ·α^ροιζου8ρι^ς ΐορτύζ^ν.
Λ χ.
O?B5 f-trxt χρη τ«ς χ^ροη\ αμ^ίας.
λβ'.
Τϊρό,ρησι; irtpt ify ρι^ό'.τυν.
λγ.
Πρβτάχη ς^αγγίλτιχη itw οίχς tfgwpis. λ ί'.
Προβ-Λ^η ς^αΤΤ'ίλτιχη οτ.μιαργίai Sfgçôpïs. λί.
ΠρατΛ^η μ£ ίΰχα&Γία; ό/^αγγίλλουτα τ»υ
©ίί τίιν Tttft τν ortn xr^tuoviav.
Xf
ΠροοΆγη ΐτημιμνήτχντα τΐχύ
X^t~
Çb (ji/atâpwOWSTt, >»g4 τίιύ
iyt*i διάφορον

nvpo'toiav.
λ
Προ<τΛ^ TiejQbo-α μ.ήμΐιυ ιατρο',οίας
άταριθμησιν tùipytmév ^αφορω'.·
avpoveux Θίϊΐ$ια
Xe,iT« τταρα^ί^Ητάν τ®?ς άγιοι;
Αλ η.
ΠροοΆ^ή άττ/ληψίωο δ/Χαιων
λθ
(Χττωίχρη τκς χατηγκμ^Β» Γοιχκΐίι&χι ff·.
Διάπίξι; όνω; >jr τ»; χβτη^μ^άί ύτό
itff'a)7 CF ττ μυητιΐ r.'fiojficS’ai, χ,τίνχ ϊιϊχ^&χι
aj’iTbi.
,.
μ «·
A’iron·.^»! ηορό; ρν cfovtîov >Ç στνυπιγη nopo; tvs

Xeiçôv

τ» &fü.
, iΠίρ/ xpitsuoen; τί μντιχί th.atts (ύγαξ^ια - μγΠιρι τ« μυπχΒ ύ'δατ»;.
.
μ δ’,
riipr τ» μυςιχη μίγο κ’^«exr.-'α.
μΐ-

xxvi i. Gratiarum allio poft fumptionemfanHx tucbanliia.
xxvi n. Gratiarum allio pro unguenti ebrifmatis myfterio, five facramento.
xxix. Quod non oporteat omnes fine dijcri­
mine ad communionem admittere.
xxx. Conjlituho de oblationibus primitiarum
& decimarum,
xxxi. Quomodo oporteat congregatos diem do­
minicum celebrare,
xxxil. Quales effe oporteat qui fliguntur ad
miniflerium ecclefia.
xxxi U. Prediflto futurorum.
xxx IV. Oratio variam Dei providentiam
pradicans,
*
xxxv. Oratio variam creationem predicant.
xxxvi. Oratio predicant cum gratiarum afitione divinam procurationem rerum
xxxvii. Oratio commemorans incarnationem
Cbrifli, & variam providentiam de fanilis.
xxxvi Ii. Oratio continens memoriam provi­
dentia , & dnumerationeut^ beneficiorum qua
Det providentia per Chriftum janih> collât a junt.
xxxix. Oratio gratiarum adlioms pro auxi­
lio fanilis allato.
XX. Quomodo oporteat catecbizare catechu­
menos .
XI. I. Conftitutio, quomodo debent catechume­
ni m ipfo tempore baptijtm benedici , & qua
fint docendi.
XLii. De renuntiatione m diabolum, iT de
dijcriptibne ad Cbr/ftum.
XL111. De unilione olei myfls. i gratiarum allio.
XL.1V. De mjftica aqua gratiarum ailio.
XLv. De myfttco cLrifmalrgratiarum alito.

XLVI.

271

172

INDEX CONSTITUTION UM
ϊ$ Ηοπλύν.

ΧΙλι. Oratio retenter b.-tphzaiorum.
xi vi i. Sjrojnam apoftoh ordinaverunt.
KivMi. Or at to matutina.
xLix- Oratio vejperttna.
L. Oratio ad /umendum cifim.
QKVYTK LIBRI OCTAVI.
I. Sfesre, & propter qtiojnant fiant miracula .
II. /Λ' epifcopis , cr presbjterir indfinD.
III. -jj.hd put i fimum fit, difpom , & ordi­
nat t c4, (fujt in eccjefiis fiunt.
iv. Oe ordinationibus.
v. Implorât to in ordinatione eptficoporunt, 6*
ntifit celebratio.
v i. Dmimciatia fio'ervat ionic pro cat l'ecuments in celebratione d:cs,.i· r.nj.i .
VI 1. Dbjir.it:> pro energumenis.
vui. Ob ecratio pro baptijmmn pcientibus .
lx. Γιο nt ip,i b<nt in poenitentia , piccatio.
manu· impojtho.
Denuncia.’.o ooje-iationii pro fideitbui
xi. Objecratio adhibita pro fidelibus.
XII. Conftitutio Jacobi tratris Joannn .
'11,1. Denunciaho objes >atioms pro Jldehb.s,
poft oblattcnem bojha.
xn. 1λ nu’.cialio obfeo ationis, & gratiarum
eclims ppi} communionem .
XV. i"ii>loi.itio poft communionem.
xvi. L)· ordinatione presbyte, jrum conftitutio
I ·>.·.. .. d,m.:.o d-ïfli.
XV11. Oe ordinatione diaconorum conftitutio
Philippi.
Xvi n. Imploratio in ordinatione diaconi.
xix. De diaconi fit conftitutio B artbolomti
xx. Imploratio m ordinatione diaconifix.
xvi. De DpoJia, oni> cmditutio Γ homx.
XXI1. De leUortbui conjtituiio Mattluc:.
xxi ii. De conjefiotibui conftitutio Jacobi
Alphxi.
XXIV. Eiufdem conftitutio de vtrgimbu· .
\ . t.elbai cowmen/} Tbaddai confit/mD
ar vidu is .
xxvi. Idem de twretfij.
XXVI1. A quot ordinari debeat cptjcopus ,
conftitutio Simoni i Cananai.
xxvl n. Ejujdem canones de epifcopii, prtibyteris , diaconis , & reliquis clericis .
xxix. De benedifiione aqua, éT olei, confit tutio Matthxi.
XXX. Ejujdem de primitus , & deetmit.
xxxi. EjuJJem de reliquiis riwndi.t.
xxxi i. D’aï·:· -?»·>»·- Pauli d ns, qui acce­
dunt ad baptijmsm , qui Jint admittendi, & ..-m
npellendi.
XXX) n. Quibus diebus feriandum fit famu‘I’ ·
XXXIV. ®uibu> borts, & qua-· in es
< andum eft .
I
Jacobi , ahi· . muni c^nftiluho
ncjperhnj oralis·..
XXXVI. Dcni.r latte 0 jcc. at: Ί η·>~Η, >·.(
:nccn a lumini.
XXXV.

μ fi.

Τή’« irtpwrtç ιχίαροητρσοοι οΐ κγιοι axoroλοι.
(
μζ.
ΠροσΧχη i νθιηί.
μ ή·
E’mtffc;.
μ θ'.

Εσχ>ΐ ii’apirw·

ν.

Κιφαλα<« τβ ο’^9α Qfpftn .

T/iwr τάρί·' « sr/nAurntt zi φ

ίιυυχμτας. ά.
α\«ξζ w. β.

Tlrpi Tpi tittrwrcov iÇ
Cfrt d ί/ΛΠΜΓίοθ»

ntl·valwixtz

ni ùt

γ.

ίΤίηλή/^Μ χορυφάιοπιπ»tfit.
Ilf/:/ yjapvnviiiv ·
Ειηχλίίσκ
γ^ροηνίΛςiirirxôzfov

Η’θλ^α

S'.
t.

, c* >1

>.ϊτν.χβρό|»»»ν.
ï'irsp
ώφ^υ/4όων.
Tmp rfy (bamtfo^My.

bWEi»
c·
ζ·

»ί.

,

Χ^.οθίτ/α χ, Αχ* Cttip ίφ cr mitbvo/x. θ·
Ι'Ιροτφαί/^ττ; U9tp
?/Γίλ.
/'.

Ε’ιπχλητίΐ ϊ$ τπγ^·
ία·
Δ/βτηιξ/ί l'exiôfla τί αδιλφί Ewam τ» Zf/îeSa/s.
‘β·
Ιΐρδίτφωιττι; ttrî τ ττιςόν μ£ τ 0£ar α’.·«φ裫ν. ιγ.
ΓΙοβ·ι|>«ί'.η7κ /xj1 τύν μίηιΛηψ/ν
/S
niAnJ-rv7
it.
Ειτ/χλησι; μ^ τ!ώ μ·.
^unÎAnJ.'
ILp
/ponwx,- GrptTfanpw
&Λΐι&ί ίωάιιγ
|1<ρ ^ί
Yi/fOT
,
τί (p/Asfixus ι ’ό χυρίο.
I Îff ί χίψοϊ’ΐί'’*»

Φιλί tritu Six rfify;. ιζ·

Ε ιπχλχα·/$ “XfipoTwix; δ/axôy» ·
Tiff/ S.'xxowani; Βαρ&λομαι'α
E'm?'"σ m/ ^e/pow/atî S/otxawanjç .
Il fi tÎiroàixxovotv StxniÇji rs Θω^ια .
1 lifi avxyvaiPwv il* ΜχτθΛΜ àtxrt'rj,
I avs'iK T.7 AΆψ*'* W ομολο^ηΓ S/«ruf:

/θ’*.
X.
X X.
Χβ’.

xy
To aÔTu itffpt naf 3c*«v.
Allâtes T?
OaJSiis Tip' χγ

ciara£ti.
O* aun.· irtpi înopiani .
Σιμωΐι o K«m/r>?;

xr-

(

T* v'ro πο^'

Ati ^Hpvn'eHi^xt ό ί·'.σχθΖ9$
*ζ·
Τί {ώτί xxvdvt; ntpi c'ntxxoïr^ > <W/3onpwv

3/xxoiwv rl, Aotnsit xAnttxJv :
Π(ρι ίίλογίχς vèani χ; ίλτ/> t
StxTi’ij;.

Τί αΰτβ usfi àtsapy^
Sixa^ÿ
Τβ aùr? ircpi ïieiarX^aruv.

κν.
Μοσθα/β
Λθ’·
λ.

λ«·

*ψ φ
Keiovtf ehispopoi ILxuAb aioroAe
mrpoTtovrtH ni ραζτίσμχτι, riras àii tzpoarit^tοθ«« » 1$ τ/»« αιτοβαλλίθαι.
λβ.
Οι ας ημίρας du àfysftt ns οίχίτας.

λγ.

ΓΙβια; topas VJM élan c# rasam; ici aporti^
I

xxxvi 1. Nofiurna gratiarum
p ■· ,r_
ccnj.i lumina .
xxxvi 11. hratiarum a-Jtio rn.itu tr;.i,
XXX1X. Dnpofiho manu, mah-t.nt.
xl. Oratio alhonst gpatiui um j
ρπ’>·ιιΊί
oblatis.
XL i. Denuncutio oifervatior.n pry mortuu.
XI 11. Quomodo, CJ" quando opor.eat fide.t^,a
mortuomm numorias t.e-'i , C qu d ex. c^rum
boms iniparinndum jit paupcnb.t.·

f
λ S'.
Γαχχ,Τ- Tbato-λφί Xfü Α/ατηξζΐ itfpi i<rKt°j.,i. ht.

11. c j T-eo. ητι; f » ίλυχνιο;.
£û\atirta tiriïcicy'. to;.
Ei\aeAi> 9f^»jrr.
X&fO^trÎ:' cf^tjs/η.

E /nxAiKG txi atrafififtij.
TlfOTifxovr.Ti; ùirip rjô χίχο/μη^

Ιίως Sh, k. iron γινιοϋχι τάς i
των trisfit μνπα; ,
ότι ίχ ?

c i τοι~ί ό·.ϊ π$ρίγί£χι rzyr.st.

λ?
λ η.
λ θ'.

μ’·
.
μα.
κ^μΐ^ΟΛύζβρχΰπνο
μ&

Ç

<^UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
a74
Of?/ reik Kftfitii πΜης oufar iiftimA xliii. few rufios mortuos niM jttveni
-'
' ju^
«ww»n
<.
pMinU) η• CmZa/.
’.
xiiv. De oirüa.
rifti jutf^ur^r.
pf.
XLr. De recifinàû iis, pw propter Ctri
Flee) t* ù*wt^f«d«/ ns δ«
Shmb]û~
fittat oxa^stmetur.
νους.
μί·
xlvi. fewd oporteat in quo qmfqtee gradu
Οτι txxsnç dr y Ζη^θιι *λγ«, οφπλπ ί'μdort locatus eft,
& orduum ferμακα, kJ φυλχττΗ» τΰο τάξη» , ώΜ μχ t tar­ vert, û m» rupero od [e > qua non funt im~
ry βρήάζςη m μη iy^efje^iiTU.
μς'. rtft·.

ΒΙΒΛΓΟΝ ΠΡύ’ΤΟΝ.

LIBER PRIMUS.

Π<} AaptJr

De Lnicu.

r«wrsAsnu4 o/ ^ftfflûnfiTitnhef ^‘’θA Poftoll, & presbyteri omnibus, qui ex
yjy r/rdCranv eèi vie
χβί- a 1Λ. gentibus m dominum Jefum Chnftum
& pax ab omnipo­
vjuur x} «îplwn «»· ri xatvmpanptfdwSfy'ri crodidiftis,
j j « - gratia robis,
.

O

tente Deo per dominum noftrum Jelutn
Chriflum in agnitione ejus multiplicetur. Ec­
clefia catholica, artor a Deo lata, & vinea
η*·\'κ*ι." χτλώ' «ora txhuni, ·/’ rfirrrAwJW Λ τίώαχλαejus eleâa, qui in veram Dei religionem cre?η ^foortjSHov ouiτϊ, ο/τάι)«Ζαίν/»νχαρχήμΪυΜ Wjc’ didiftis, qui frudum per fidem percipitis re­
nixftes βχηλιίβατ αυτί , « διι·αμ/ν αχπΐ «ληφοπί gnum ejus fempitemum , qui ejus robur &
Spiritus fandi participationem tuliflis , per
μίτΗΓ/οο th xyiti χν£μβινκ9 «χλ/τμ^Μ
armati, Ac timorem ejus roto pe­
’»ey àKrtpwrptyM w Φ«β·» «uni, ματΐνμχ· Chriftum
dore amplexi, afpcrfionis pretiofi, & inno
•ης μΐ-ηχη» ri ημΐχ kjj χ^οίν χιμβρης ri Xg/ri,
centis fanguinis Chrifti particeps, qui fidu­
ni Ίτκρμχτΐα» «λ^όικ τη χβπ»ρ«ι»ρα χαζίρχ χ«- ciam accepiftis appellandi patrem l)euin om
Z«y, ανγχληρονόμΜ w σνμμίηγοι th ηγκημί- nipotentem,
t
_____ t_______
_____
vos dico___________
coharedes,
conlorVH τα/δος αότΗ, χκίχχη StiamaXioai ifptct ot άν-Ctes diledi filii ejus, audite facram doftnnam,
qui promiftioni ejus ex praecepto falvatoris
Ttyop&w τϋς
cuJth ΰ χβρνκγμχης
τκ Γβτηρος è/jtkavsr vui cnSehts φ^νχγχ7ς «ώ- adhaeretis: dodrinam dico ipfius vocibus qloriofis confonam. Videte filii Dei ut omnia
ΤΗ. φυλααχίβ^ί 2 θώ uioi Λ*«ττν ύς ûxxxdiu
ad obedientiam Deo faciatis, & ut Chnfto
Θϊη «ρβατπν. χ} yinüt àperoi drxerrXe/nJ ιύ Deo noftro in omnibus placeatis Si quis
©qj ΐμόν. ίβο γάρης άνομϊβο) μηπ^ιώοι w' τ« enim iniquitatem feâetur, & contraria , atque
άναατίχ rd θίλημΛτι τη Θώ τοώ, ως χβροόψον eft Dei voluntas, faciat, habebitur ille qui­
dem a Deo unquam Gentilis, legis violator.
fàros,
θί«5 · τίίκτΒς Aeyi^itrirtu.
xi*# ύμ& r*nXetrS rA>t3xw3w» ds ixtymiafe
h»rS Bphîcttjlz™*
♦t/re*x ” ««θΑαιΙ ί’χχλησ/α fi ” ΰμ-

Πί&! χλίβηξ/ας.

K Ε Φ A’ Λ. ά.

De avertis.

CAPUT

I.

* Bftinete igitur ab omni avaritia, & inΠίχ/οσ/ hv tχάσης χλίοκξ/α$ >ζ ajtx/’ας,
ιομιργ^γρχχπίΐ
Χ>αρ C* τύ vo/xp
y^per/w ‘ »κίχ»9υμήητς ^JLX juftitia ; fcnjsiuin eft cniininlege, Mn
concitpifce/ ttxorem proxtmi tui, η.ρκ agium
ffijbjawaZxa τη χλησίoy γη , >ie i m ccypw eùrù, nit
•dr TaüSx αότΗ , hîf τΐώ ooatSiirxluJ miri, ηπ rie flîtv e fur, neque [ervum e}tt>, neque ancili.un ejus,
neque Severn ejus neque JuSjugate ejtv, neque
UÀtb, hts τβ ùwoÇûyrov α*τη», hjj ora τη πλησίον γη
cutem proximi tui : quia omnis cupiditas ho­
ira , ότι η’ τασα thtw iπ&νμΐα ax τη uwnpû άβάρ- rum a malo eft. Nam qui uxorem, aut ièrVH * ό yàp t «θΐ'μήβ’αί τίιΰ yuw χα., τ τον παϊία , η
vum, vel ancillam proximi concupivit, jam
TUÙwe/J/rxàt/TH <·λητ/Η, $δη χαπίδ.'«νο(αν μοιχός mente adulter, & fureft: & nifi pernitendam
xJ\iττης fciv. ίαν μη μίταγνω , xfxttntt ώιό τ« w ederit, damnatus eft a domino noftro Jefu
Chrifto, per quem gloria Deo in fircula LrgÎH tyuttJv Γησ» Xgjrïs, δ< η ή δόξα tlS Θιι5 πς ths αιώ­
νας «μίνί.. λίγοι γάρ c* τω Æaÿ^f λι'ιρ àναχιφαλαι»- culorum, Arnen, Ait enim in evangelio re­
petens fummatim, & confirmans, ac com­
ÿfyjoç > 3 5·»»είζ·* S ϊλιφών τΐΰυ δίχάλο^Ό» τη χδμπ ,
plens, decalogum legis ; feriptumeft ,nonadul
ντι άν rip νόμω ytypctir Test, ήμοιχ&σ&ί· t’yèSiλί- terabis ; ego autem thep vobis ; id eft ego ( inγιο όμ7ν · thtîC/v Ct» TtJ νόμρ Six Maw/m iy*> ίλάλη- E quit
Moyfcn in lege locutus fum, nunc
ex’ wiSi όαΰηςόμΐνλίγα" ττχςόςιςί’μβλίψιΐΗς vero idem
‘1
A
J""' , quicunque ajgf'z“ Μλ
iple '"
vobis
edico
Tfu/^utanxath ττλησ/ον«ροςritvidupiiawaùrUù, xerit uxorem proximi ad eoncupi/ceudum eam, ‘
mtecbotus eft eum tn corde[no, judtcatuscft
Αδη ιμοΐχ^σΖο οαίτίώ dr τη xxpSiet αυτί* · βτις ι’χ®Ρ
hic animo adulter, <]ui concupivit . An qm
9ημ·ιχ^χ«τ cnvotxv ΐχι^υμτα-ας " 9 Si ην (Hr i? tw
bovem, aut atinum appetivit , non cogitat
ove? ίηιδυμήϊας, hx î ni tJ χλ/ψσι, x,' ιδ/οχο/ησα- furari, & fua facere, aut abigere7 Quid, ve­
•3 α;, η fi χπκγχγϋν tuèm ffavoÜTitt ; η ό Twaypàv
ro? agrum mrfus qui concupivit, ôcincacu
piditate perfeverar, nonne malitioie illud a
παλ/y iιβι^υμησαϊ x, ί'κιμάχβκ rji mièe Six^i^et, a
xowjpÆirut, οκηςόρογΤψφΥΚΓΧΐΛΜαγκαίίΓητήίχο^- git, ut fines in modum fculpentis paulaum
praecidendo, cogat dominum agi i, ut parvo
τητΗμηδοοςατποδόοθαίΟιύτύ; φηΰ~: yaptru ό Φ*βfibi. vendat Audi quid de illis propheta Efaφίίτητ iaioi cuvtinwrKoixtxv <vf>ài oixtxv xj àypèit
ias dicat.* Ve qui adjungunt domum ud domum ,
»9fèi àypôviy γίζονης^ îy« ra ηλησιον x<f*Àwrrài τι,
P agrum agro addunt, ut ahquid proximo deCemil. Generei TotD.l,
S
tru-

Α

,e

LIBER I. CONSTITUTIONUM

175

Dn' -»

176

traiant. Idcirco fubjungit ; menquid labita-Λ. it ·λΐγ^μνοίκήτ*η μόνοι î»î rni^nt; ùxôtàv) yàp
bitii foil in terra ? Audita ftent bac manrrtdo- «ς πΐωτβχι^ίβτα/ΐβώθ ταυηι * £ αλλανί, όπιΚΛΤ'Ζ ‘ïiï'f. &
’ «ιμπκ ί μιητιΟύι Itn η ·λνί«>ώτ», χ,.'ρό
qui trunfluht terminai proximi fui, CT dicet om·
T ,
, “
,
~
* "9 “
Ui popxiuc, fiat. Unde & Moyfes ait: Aon π^ολαος.^αοιη^ιοφπιηη,ο Μωσχί, «μίταχτ-

trtnfmwtfa fiw pr&ximi tti, yM9i pj/rry tui* WKTWÇ Ο£ΐα τκ >Λητ/οτ,αίθθι> ©i w«n/>eç σ«·5{ατ5ι®
pofittrunt. Ob hanc igitur caulam hujidmodi ι»φ®^οι, -9αναΐ»<, âixotretia, χαηιία^,χχρατί
homines terroribus, aedibus, judiciis, dam- 0»5ni{TOnt»i( />«χολβθχσι* ηιςit ύηιΧΜ((Θ«φ
nationibus Deus infe^uitur ; iis vero, qui
dv^p^ot; & νόμος &ti άπλός y «AnSk, <«»,«Deo obediunt, una lex Dei /implex , vera&
cjwntipyH. 5 <τυ μισϋς ύφ ίτίρνσοι γζ/νΐάχι,
viva infita eft; h®c folicet, quod ab abo o- ■ r "
f■
*
συ
χΧλω ά <σοΐ>ισνκ * κ /3uAm tv ytumtvi σχ τινα
deris fieri tibi, alteri ne feceris. Non vis, ut
ίμβλίψαι χαχώς «5 δ^φθορβν αν’της , μηίι σύ τη
alius uxorem tuam ad ftuprum impudiceafpieiai, neque ipie in uxorem proximi tui ocu­ τβ jrAtiir/cr<τβ jati/arx/ κχχοτ^ως άηνίσπς. J ββΑ«
<rt_ τν ίμοιτιον _.
àpdlùjvu
, μη5ί __
σι> η τί
/ήρα
lum improbe intendas. Non vis pallium tibi
r_____ (______
___
(___apqt.
r
furto tUli. neque tu proximo aftuleris. NonB^ 3fAf< πληγίώαι , λοίοορη^Ιώσι, ύβ^ιόΐώα/,
vis pultari, non conviciis & contumeliisatfi- μτ.λΐ συ Λ>&ύ τβντπ
~
.
c< ; neque iple alium funiliter afficias.
litti r» μη <χν$υβύζϊ9, ί αμιιΰα&χ/
Pt non referenda contumelia, nec nlcijcendo
lit ciïtxïvTtt.
tnimeco, jmj injuriam fecit.
CAPUT

Κ Ε Φ A Λ.

II.

Άλα xanifanu <Tf t/î , συ
αυτόν'
Um potius li quis tibi maledicit, tu ei­
ότι γιγρχτνται C» τη βίβλφ
ά^μύν. ο
dem benedic : quoniam icriptum eft in
Χλομών σι ΛΆο^η» · f, ο χατυρώμ^ιός σί, χκαlibro Numerorum, yw» tfvf.liKtril tth , rnt
τιφατβί· ομοίως ggq Ct' Tcj Aayy^wytypalrmt *
èr ipfo
: Ü ejui moleitxerit y tnt &
U/Aoycïn Ttk χαπιροίμ^»;υμάί’ àèiKÔfjtyjoi μη artpft ntvMiilui· Similiter in evsngelio feripum
αΤλ____
’t/TOjUHMtrs
λίγ+ι ή. γρχφό ,t
eft, benrdtciff mjied/crttfihij vobif : illatas vo- TUiixtjr^n, ___
____ ... * »π
... ......
bis injurias ne nlcikamim, ied potius patien- C Ur
, τίσομαι nv t\^pov) άμι Www,«λλ'
• er tolerate ; ait enim feriptura, Λ',· Jtcjf, fu- ιτομανον,··
'·,>Ç«x5/x<a/
■ ■ - · tra’ ινασι f-’xjrxif'rx
c· χο^ος
nam ρα·’υ< de tntmico mto propter injuriant ,
yàyp tJ αδ/χκντ/irc' xj yx( πάλιν Cf τώί’χγγι^iua mea affecit; quinimmo patere, ut vicem
λιω λΐ-yn * αγαπχη τώς e^vpei υμών · χαλΛς «or«tuam ulciicatur dominus, ur eumque animad­
vertat, qui tibi in;unam facit. Kiirlusenim m 7ΐ το7ς μισόσιν ύμα;, C τρροσ(ύ)ζίο&ί ΰπιρ ï*Jc> ιττμ

A

Q

evangelio ait, Diligite mtmieo vejin» ■ beneject‘t su, qui aderunt vos, orate proper!rquentibuS' &
n.HW.anttliui Cir, & evttu fi.i p.itri
y
<iia m caeli' eft; yKoni.tm Jolem /;,.<»> os-;rtfi­
ni fiper fuftos & inbifto ; (J p,ntt Juper bono< , & ni.ilea , Attendamus itaque canfli-

μα.ζόντυ>ν υμχς (£ ύΐωχόντ&ν’ κ. w&t υιοί τβ χα'£ο; ΐμών τβ dv ne; χ(χνοΐς. ότι. πν ήλιον αιίτί
άναπ>λκ tttè Tfovnpèç xj α^αθΒί,_<? 'βρίχ» tm' $ι-

χχ/βς, y; jt&'xw. βορντί^ωμ^υ ày αγχττηπΐ mTç
ci πιλαΓς rafntz;, ΐ.χτίχνχφωηίίύρ^ίό/^πΒράσnu harc prxeepta, ut ca lacientes , icperia- σοντΐς αυηίΐ. βχϊάζίη w οι ύβλοι (r υιοί τ« Θίβ
mur filii lucis: quare ferte vos mutuo, qui άλληλβς * ό μ^ύ οτνήρ wo>' τίώ icture γνναΐχα csrw
feryi Det , ejufque filii eftis . Ac maritus ~μη uvfρήφχνος, μηέ/ χλαζώι. α’λλα άσπλαχνος , * '
quidem ne m uxorem iuperbus , arrogant? ^ÎèiX
μόνον ββλόμ^ xpwve tu ; fed potius benignus, ac facile ei tri- xf<, χ, ηιύτίαι
■ · χολαχτΰϊ>
...
- >άτιμος, σπ^άζιαν
κλbuens, qui fux tantum uxori placere velit,
Λ; et honefte blandiri, ftudens ede illi fuavis . η&ύμιος fivat χυτή
De ornatu, ÎT peccato inde profit tfcente.

Flfti χχ>λωτισμ», χ} τ»; ixéfàtv «μχρτίακ .

Κ Ε Φ A Λ.
'

y.

'

III.

Η χαλλωτζζομ^οίόίζ η άγρ^ίυύαί τηαιEque te otnes , ut alu quxpiam «mo­
ηραν r œr vot. άηγάρ X/xyxxcd&K ΰπ’αυτη^
re tui illaqueetur ; fin· eium ab eacon­
χμαρτήσης ίΐςοώτίχυ, ^χνσπκ vvpnQiS ίπίλ&σίfins . :n eam peccet, mone fempiterna , &
gravi lentus cruciatu uuqueberis : five non Tttt σοι αι ώνιος όν α: ο^ρσ^ι 'νιιχρός χολ«ζομ$ό« ·
committas t’cclus, immu Cam .1 te repellas , μχ χοινσητ η μυσυς,αλλ’ κποσ^ισάμ^ης αότΙιυ9άρ~
negei'iue et, vil in eo tolum peccafti, quam νησηαάτΙα , <£ ™π> ήμαρπ;, ii X,μη ποι^τκ, μ^Μ
vis icin non p.itro, quod mulierem ornatu E it ιοϋΐχ χχλΚωτνισμ'ίσν παγιϊίΖσσι ^υχ»α7χχ fiç τι
tuo fic inetifti , ut te appeteret ; tecifti ίπι^υμησσί σ* ' ΐποίησχς γάρ τΐυύ τΐη τταθ»σ«ν
enim . ut tuo cultu capta , adulterium ap­
petitu committeret tameh eo eft culpa tua iiot τχ; ομξίως μοΓγΧθά»®* ί πι σοι · αλλ «^srui
levior, quod ad eam, qua: -u retira eft, non αίτιος ύπαρχοί ità τί μτ. <σφασατοζ( ·,λχι σ( τ* r πι σί
numb \ neque enim illâni appetuli, ei vero ntiiayti&ptyM· » γαρ συ ί’πί^ιμησας κυτης, μη
te li uon dedas, nntericordiam a Deo con- fuufviSièvi it κυττί leaner, s’Atr.ôna·») t rô χι<α τβ
fequeris, qui dixit, Non mttchaberis, 0c non Θίί τβ Ητοιτυς · « μο<γάϋσ«ς ,
*χ ιπι^υμησΜ.
concupiices. Quod fi :11a, (pm te vidit, aut Η yàp actin’) θκχσαμ^ηβ·» rl άχαιρωί σιίΜΜτήσατα
tibi mtempelbve occurni, vulnerata eft , 6c
’ ιτιληγ^ τύώ iiàxciav,
apportπιμ^ισοι, συ.ϋ
id te imfit, tu vero, urpms erga Deum ,
uvgafti ei, & abftmiiifti, ncque in earn pec- ώί 3kwc/3i)Ç ήρνησν atnlui, ιχΜίημΟΛηι τΐώ χ<χρ·

N

f

A P U T

Μ

QÜÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

177

17«

Siecf ιζανματί&η , £μίρφ* nuitf* ύχ«ρνβπ»ί«τι Acafti, illa vero pulchritudine, adolefcentia ,
.& cultu luo it* fauciat* eft,
λΛ ut «more
------ -- tui
capta fit, tu peccati illius reus es, tanquam
auffor Jcandali ejus, & haeres fupplicii. Qua­
re precare Deum, ut, nihil tibi mali proehi rS θα, Stu; μηίοά σοζ
rin xaxw
titer hoc peccatum infligat: neque enim vountati hominum obfequi , & infervire te
-frn*
γρή aptatote wc άμαρτ/ο.
άλλα OuJ+fc «mdryru ζνχί rt àvemj^twç της aZai- oportet, ut pecces; fed Deo· potius adhaere­
re, ut fan&itatem vite colas, & requie po­
w'u ύτηχμδατιΐύνοτίΐςφέπας ow ieèo/χ^ύον <« θ**
tiaris fempiterna. Pulchritudinem a Deo tri­
«άλλος μη νροατχαοαλλΰτιζί , άλλα τηνΜβφροκνς
butam ne infuper ornes , quin potius tem­
μιτζβχσ-ον «ύπερος ώ&ρύης, Sn> τΐιύ rgj^a ere της pera eam modefte apud homines, non capil­
χομίΚμάναρα^ΖφΜ4» μαλλα Si trpyxcTnx qjq χαlum nutriens, immoconfcindens, ac concer­
9aipve twrüù · "ea μχ χαταχτοαζομ^υΒ <nr xj άτχυλ- pens, ne pexus, & comatus, aut unguentis
ΤΜτηρΐτης τίυυχκραλίώη xanp^ufja-ijfyjtia* ,txar delibutus eas mulieres ad te .pellicias -, qus^
■ ,
^ά^τκακωπίτης^ς α\ρ4βμ&αςίά>ρ<ΛΒβ·ας
capi, aut capere folent, neque veftitu
wijitf,
ftudiofc
ftudiofe exqu,fito
exquifito ’, ad decipiendum utarii
utaris ·,
àut anaxyridas, vel crepidas pedibus nequi­
avarius, μηδί α’χαξρ^ΙΙας , η κρητίδας <rx twç toti
ter inducas ; fed quod folum honeftas , &
Χχχοτίχχτς ιΐϊορράψχς. άλλα τ» της a*tμνότηης < της
nccellitas poftulant ; neque aureum annulum
χμίας μονον, μκβι yptwr^ane atpc^iotlus ηίς ίαχ- digitis tuis induas, quod fint omni* meretri- .
ττε^θης, οτι πιϋηι rar nt ίη^τμί πχ- cirr confuctudinis indicia, quibus quidem ii
μήυα ûvàf^te, ά«φ ταρά n apaanxov tTirnS&vv prarrer hondli rationem ftudueris, non refte
ages. Tibi enim, qui fidelis , & homo Dei
i xwwtrc διχαζως. x/r J yap trot iyrt iÇ άνδρΰπφ tS
es , nixi licet n^trife comam , & in unum
Θίϊ in tfyrt <nt
της rt/χας rvs χιφαλη;, χ;
colligere : haec enim luxuria eft, & moilicies,
τανν&ς C« , οί'π βταηίλ/», η αχόχνμα, η με- neque etfufam geftare, neque diferirainatam,
pfUtffjS^Uurripiie · iSi μΐώ àyxoToiüe, ί ί^ξα/- neque facere, ut tumefeat: neque eam car­
vovm-rç χ^ τλάατοηυ χλΐιυ
, nfytvSoxoiiie
pendo, fit formando crifpare ; nequem flavam
reddere,. quod
etiam lex Deuteronomii veetùrlùf' fTftxtp χ^όχομος àia^pÆw φχσ·χ«'.· de τω
.
<ΔΛπ/χ»ομ/'ν, i wT'Tt όμϊν rtwlw, Wt^ά«ξό- C »et' lifoem faeere, aut anaxyndas . Oportet
prrterea non barbam radere, neque formam
h« ».
tp'X» tjsitëfifw, w
hominis contra ndturam mutare ; ait enim lex,
idn>fu»Mef- τύύμορφάύτΒ άν·5ρωχ» χαρά φΰσν ϊ^α>λά«7Η» ' ix
non radetis barbas veftras, mulieres namque
’’ άχομαώαρώτπι ^άρφησιν ο νο'μ'·ς,
νut decerét non elfe barbatas , fecit earum
μάν. τίη yàp ywflu^rv Æwptjrti · χτίτας f ττο/ητι
aullor Deus, viros contra ut non deceret ,
Θίός · άνίράσι it άνάρμοΓον t Sixaioart ' συ Si ταίτα
idem jufte ftatuis Tu vero fi hxc facias, ut
τοιόν Sià αρΐσχ&αν ό’αντζίμ^,ος τώ νόμν, βδιλυχτίς alicui placeam, id quodeft contra legem, execrabilis apud Deum eris, qui te ad imaginem
χαρά θί<5 nJ χτω-αχτ/σχ xar’Uxo’/α iaunS,
fuam effecit. Si ergo placere Deo volueris,
ϊάνβνθίλης
àpiaxue, αχό^ΐί xetyruv.üe μια Ce
abftine iis omnibus, que idem odit , nihilανής · μχίατ <βράαπ ήτΐ &ύτψ JTapf<rxôvmv.
que efficias, quod ei difpiiceat.
αι/TB rxavws ταρατηίμαης, ΰς a?rw twrUii αχοίάχλφοκμβς* it· Sftowxib

O rr i $ie η^ργάζι^αι nrc x«xJcÇi5rnt$, άλλά

■HjS oèxi 'eu tpyv χολάζ&ο
K E Φ A' A.

tM» eperteai effe curiefuM tifervateeem eerum,
. ylu «« regt vitmKt, feti epiu feuuee attemlere.

'

ÿ.

D

CAPUT

IV.

T’x fffi άς ΊΒίημ^υος £ *μνί£μτα?$ £ άλω-

O

E fis quafi volitans, & inambulans, ac
errans in vicis, intempeftivus fpeâalor
eorum ,qui turpiter vivunt, immo artem tuam,
yve nt nf Θη5 φίλα αναζητώ rr«e7v 9 χ} π'ι τ» Χςχ- tnumque opus attende, & ftudcr, ut facias,
que Deo probentur. Scripturas ianffas aflidua
cïï λά>Μ άναμζμ.ηιτχομ^ΜΟί Sdwfx^i μιλίπι. λε.
ya yap η ypaquie-or, art όν τύ νόμφ aùri μίλι- memoria meditare; feriptum eft enim, In.lege ejus meditaberis die, ac nolle , deambu­
tvt&ü ήμιρας iÇ νυχ-ης «feprafft cr α’γρύ,
co
lans in agro, & domi fedens, cubans, &exotxte χαθήμ^υος, χωπιζομ^υος, iÇ ffareçàpfyjK, ί . a
perreôus, ut in omnibus fis intelligens. Quod
triuwis cv Tràaie . αΧλ’ U
τλκσιος vrâp^ee; }
fiMivitiis affluas, ira ut non opus iit tibi arte.'
‘XfMot rtyyiK <®pcç tv ^εφεο^αζ ix ΐχ»Λ/9 μη ρκμ~ ad parandum vi&um, ne circumeundo vage­
ris , neque intempeftive inambules , fed po0dçy/rB, μη£ί άχ^^τίζ/τΐτηης' άλλ’είτϊ ?wpo<τ»ρχη γκς rts’vί η χ^ όμοίοξο/ς, αυμβαΤλων 7ΐί E tins fi adis ad Qrnftianos, fic tuat fidei homi­
nes, colloquere cum eis, fetmones iâluiaies
ζ«οχνζά «βροτ9μ/λ&( ρήματα.
conferendo.
[/fas C* tuÎî {Cuat; a’xjqparx-ôxmç
χαχαίς
ζάπυχ, αλλά τη ηχ-’,-ησ», qgq τιί ίργωσβ «η»ο<Γί-

της γραφη( βιβλία

K Ε Φ A' Λ.

Ε

N

ârayeûrxHy.

Qui lilri ftripturx legendi.

Ζ*

CAPUT

V.

Γ St μη, χαθίζο'μ^ος cfôoy άναγίκισμ

·νομον , Ttk βασιλ^ϋ y ri; <®ροφητ«ί ·
•rds υμχΜζ Δα/9/j. Siipy» (χτμελώ ri Æay^iAzo»

τ» TBTuy β-υμχλήρωμα.
Concil. Centrai. Tom. I.

in vero hoc facis, mtns fedenslege legem,
libros de regibus, prophetas, cane pfalmos David, percurre diligenter cvangehum,
ih quo flint hate contummata.
• S I
§t"Od

S

LIBER I. CONSTITUTIONUM
A

*19

Üxod oporteat alftinere λ leHione omvÿuvvt
librorum Gentilima.

CAPUT

ΠίρΖ τϊ

VI,

28ο

άχιχί&αι πάντων
βιβλίων.

K Ε Φ ΑΆ.

*ξωθθ®

ή

Bftine ab omnibus libris gentilium ; quid
Qy ίθντχν» βιβλίων «άντων ακίχχ- τι yap
enim (ibi cum alienis icnnonibus, aut
σ*ι χ} αλλοτρ/«ί λογοκ ή νόμοις, $ ψ£legibu·;, aut falfis prophetis-, qu® quidem hoio*!H0nra/ç
­
, ά
χ} ταραξίτα rrç πΐΓίω; της
mines leves a fide reâa detoraujut ; nam
ελαφρός* τΖ yep οι ν& Amok cp τύ νόμφ tou
qiud injegc Dei dcfidcrss, ut ad illi gentilium
0w; "να tir ixtiva m ί^νόμι^α όρμήσεις; ντε
impia animum velis appellere7 five çnim hifiorias legere cupis, habes libros de regibus ; yàp iroyxà Si’Amç άάρχκ&αι , tynç tos βασι­
λείας , «η τοφιπχα ι$ χοιητιχά, Ίχετς ης <#ρσfive fophiilica, id eft, qux argute ad iapien-

A

T

tiam referuntur, & poetica, habespropfietas, φάτηςί w Γαβ, w παροφυατώκ Crete τάσης
Job, proverbia, in quibus plus acuminis, quam B wmjawc £ troqxreixc xAÂvwt «yyi'y««y dCptkwc.
m omn. poçfi, & fap.entia lophiftàrum reperies, quod is qui folus fapienseft, illa eflatus
άσμκτίκύν opt^fi 9 ίχϋς ης ^λμάς. trn àp- (
eft: five cantilenas expetis, habes pfalmos ; fi­
ve vetuftas rerum origines, habcsgenefim, fi­ ^•«•yow’aç, ?y«s tUm ycanny, £n νομίμων
««payytXnJy, w οίίβξβν κυρία τ5 θη> γόμον’
ve leges, & praxepta, habes, legem domini
xacvTuv oui ff-S aMorpZcuy gjq' δ^βολιχν^ν Zyocelebrem. Ab omnibus itaque alienis, &adiaj· Moi,* fi bolo excogitaris fortiter * abflinc Quin po- ρύς ατό^χ· αολίώιζ iw γόμον άναγιγώσχων, ηί£
fi»'"0ai«ul, ; tius cum legem legis, abftineabus, qurinea
cv αυτύ ιττΗσοίχη» ύή^α · «
μη iraviw ,
**"*·’ emm funt afcita, tametfi non ab omnibus ; iedaquiαλλά πνο»
της Μπρώσίως * μόνον Si <νρός
*eipKe’^'\7
H112 *d deuterofin, id eft ad fecun«Untui.
dam legislationem fpeftant : qux tantummo­ isopitev άναγΐνωσκί εις η yiy«rx«y σι iÇ ίοξαζ»ν w ©toy , οτι^απο TW«a>y tppuaanat Stodo caufa narrationis lege ad agnofcendum ,
μύν *r« Siaoc «pd όφδαλμύν yryoiartHV , τϊ
& laudandum Deum, qui nos talibus tantifique vmçulis liberavit : Sit tibi ante oculos γόμος φυσικός ’
τΖ id της δΛπρκΖκπως1 τάη
prorol.u.m, «1 cognofcas, qui.1 lit lex n»tu-Cè, τ; ,·„ίμ„ „5 uwnnmm »·»«ηι imiί’Λ11'
'?
,U
*»·«<*■» e·*,™.
^κίθ.κ
pertinent, quxque in eremo us, qui vitulum
< ~
»- ’ _ o—.
x
fecerunt, data finit. Lex enim ea continet ,
™ λαον.^λολΛζησνα ^ μοχρτοιησατ
qu® dominus locutus eft, anteipiam populus w παρ AZyurriorc A*»ty · nenrtv ή ItxaAoyoc ·

idola coleret, & Apim illum Ægyptium in α if'αμαρτή^αστν cuir»7ç Ζτπτθπ ίίσμά, crû ctkuh
vitulos veneraretur - Continet , inquam , de­ 7i5 μη tχισιτάση * ® χάρ β-ωτηρ ημύν μ JZtrtpwτι
calogum . Qux vero illis vincula , poftquam ίλθο*, η îva ρύσηηυ ης ΰτηδίχαςτηςάηκρμΕβης
peccarunt, inicfta funt, cave, ,ne ea tibi açceropy>ic, ’ζ ’τληρωβ-η w νόμον κ, Tiis ιοροφήτης' £
fas: quippe cum falvator non alia de caufa in
to iw-μβ της δάπρώσιως
ίχ&βτάκτνν η ποαχτη
mundum venerit, nifi ut reos ab ira referva« μίτζιζτρ . Six yotp τ“’> «Γ^Χ«λίρ4υος ημάς tλέta liberaret, & ut legem ac prophetas impletft, & illa afeita vincula ad deuterofm perti­ yt' JfpTi «jreoç/bu τάπες οΖ xorfJmc >Ç πίφορτκτnentia vel ceifare faceret , vel in alia transfer­ jjfyjot. κάγω αναπαυτώ ΰμας, <π> Jy «yayvàc τον
ivru______
πΐ 4ίαγγ$λίω
, >Ç τοϊς <αν>οret ; idicirco cum nos exhortaretur aiebat , νόμον
_ _ _σύμφωνον
__
___
___________________
Vrmtr uimr omnri , qui lirati,
^^Ρφ^^ίγ^^βχσίλεόι'ς' StOK (^<ΐόΜί^όις,
,
..'
..
„
~
..... Γ„”*>
t/its, v r%o rtfictum vor. Tu igitur poftquam όποαοι
- ■
-·
·
>
- --------- - w· ήυξή&ήσαιι
-------Sixaioi
ιγοΛονη
βασιλείς*
legem cum evangelio , & prophetis concor­
l/xè©s«, >ί ή tTayyrXZa της αίωνία ζωής eu»Tws
dantem legeris, lege etiam niftoriam de re­
gnis, ut fetre poliis, quot repes jufti fuerunt, Stepuivt vapaurtS’ οσοι Si βασιλείς όζ<πο/»νΧταρ
σΰσήμως άχύλονη
totidem auâi a Deo fuerunt, & apud Deum etTo0f8. cy α’ποτατ/α
aternx vitae promiflio cos manfit : rurfus ve­ η τϊΘί» ir^oxejwzac’ κ, της αντδ ζ«ίΐ ίΓηρν&ηro , quot reges a Deo defecerunt, in defeâio- σαν, αντί άναποώσκας αίωνΐαν κόλαση χληρωσάμεne lua jufto Dei judicio brevi interierunt, βς νοι · tooth «y άναχηωσκων πολύ τη πίΐ&ι οωζη&είς
vita ejus privati funt , immortale fupplicium αβροσοικο^ομη^όσηΚα^ό, « <rJ/ua >Ç μόλος τυγ­
pro requie fortiti. His itaque legendis multum
λάτα£αιβ&·
fide auilus magis ac magis in Chrifto , cujus χάνεις- πις/παίφ Si c* τη άγορα
λόμβμος, χρήση βάλαιίω àvSpeéia^ tva μη Sià ii
corpus , & membrum es, extrueris. Cum in
ÎxiShxvumiw σώμα c# άχήμφ α’ποχαλύψΗ γυforo deambulas, &. lavare vis , utere balneo
v irorum , ne quia corpus nudum turpitei inu
_________ _θΖακ όχ άρμοζχσαν
___ ___
r”-"i
ναιζίν, η $ίά>χ*)αι
àvSpâatv*
lieribus oftenderis, aut quod ηοή dece vu os, E
ζ
£λώτ«’
IpcClavcris, vel illaqueeris, vel illaquees tœ,
?
. _ - . «„
. ,
r
’
.- ■
’
yuuaiKXi’ φολαητυ «v to twxuto ivt μη λαβής
mmas, qux ita facile capiuntüt. Cave igitur,
ne auimx tux laqueos imicias:
βροΧ^ τ· ίαυΤβ
·

Dc muliere prava.
C

r,„. ,

A

P

U

T

K E Φ A

VH

Audiamus enim, qmd mfapientiaprxci-

A

ΠίΡ<

f

piat fandus fermo : Filu Jervajermonei
mtosy me a cero prxeepta reconde apud le. Dfct
»

(

Φαί^-

A.

ζ

AÆ
λο?°>' ' Uii ^Oîf tμοςλογας, ns St t^
οττ»λ«ί χριψ» παράσίαυτύ- hhov rüu σοφι αν σίμι
άδίλ-

.

w
a8x

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

182

aJiXtpàÙMWU, ritaSi φρ0Μηνγνύυμ»ν τ^αοΐνιΦαι Afapientiam fororem tuam elfe,
- . prudentiam
.
> vertatmS’ betet rnpyrn âro γαναιχος «λλοτςιας ipj ro
n familiarem
famiharem tibi
t;b. .a,.
effice, ut ».
t' ab aliena , &
improba muliere fervet; fi te verbis adgraham
•mnipaf toit et λογοις n7ç «pac
Ζμβηλιίτη/.
compofitis aggrflja fuerit : ex feneftra exim do­
ard yap&uciSosobuouhifc tiç ής αολαπΐας matpamus fu* tn'piateam profpellant quemcumque
juirruea, ον àv tefn ήό οίφρόνο» τηναν vfuvîxvcoStn
viderit ex filiis imprudentibus adolefcentem
fpea th maparop'LifjS^ovdoiyopi, cri/ojoic oixw mentis indigentem , prutereuntem per forum ,
«uric,
XxÀoxùtttc*σ-χότΗ iemf/vô, Ιώΐχα àv
per tranfitus odium fuarum, # loquefitem in
^ùev^ia vwtntjuib x} γνοφύ&χ, i Jt
truwav- tenebris vefpertinis, cum eft no&urnum filenTjè Otting c-*âoç ΐχρτχ ropvixôv* i rotôè vtvv iJÇir- tium, tf ^aliginofa-nox , huic occurrit fpecie
σ
n&at xapSiaç , tbfTTtpufjSfa St trtv >&' àevni, meretricia , qua adolefcentem e .corde evolare
' facit, eft vero ipfa pennata, èT luxuriofa : peC# oirqi Si ΰχ àevχάζuetv ot xôSsç tu'rviç · χρβ.β» defque ejus nunquam domi quieti , nunc vagaγάρτινχιξνρΐμβΓηιι ·’ -ypôvov* Sc co
, xX«rc*wç«etf’ tur foris, nunc in plateis ad omnem angulum
fà
,
_______
tràext ,yuviav
. dt(Sp<£»
... «TO ίκίλαβομ&η ίφΐ· inftdiatur, deinde prebenfum adolefcentem deofAijtrCe tjdrir · ανα/ί« if ejwwirw tepTÜWp αιί- B culato eft , & impudenti vultu fic allocuta :
■ ~ “
*■
Pïéiima pacifica mihi eft, hodie vota mea red­
ιίνδιχπα ùpUvtxii μοι ici στίμιρον , άη$ϊ$ο»μιτυς
do , ob hanc caufanf exivi obviam tibi, cum tui
Λχαίμα cÔtxa τκτχ όζηλθον Uç ewàvrwbeif·
videndi defiderip tenerer, reperi te, funibus leT» <rov aqpdzwrov fSf^xàet' xmêjmws τίτηχα
fium meum tetendi, Ægyptiis tapetis ftravi ,
ritu xAivbjt) uou ' άμ^ιτάιτητι Si tepteea thç àn
cubile meum croco fparfi, & domum meam cin­
ΑιγύχτΒ' Sifppay** rliù v.oirlwpx xpénr wv |f
namomo, veni fruamur amicitia ujque ad au­
roram , veni, & revolvamur in amore : & qusç
tuxw/M χιηαμΰμω' ίλθί
αχολαυσ-ο^φχ φιλίας
fequuntur , quibus fubjiingit . Illum autem
ôpSpu, Stùpo
tyruAi&tiÎfjfyj tpvrt* xl rd ίζϋς,
multa confabulatione decepit, 6? laqueis labio­
ws iriqupfe* οπτίχλαηκη Si euhw ro»n ομιλία'
rum abripuit, ille vero fecutus eft iUam infipf^otin ni s àtn χαλινό ôÇwxhXc# adw* d Si ftar * Ceppbi delufus. Etrurfus ait .· Ne at- · c«ppnu»
tcrrvioAi^tiecti α/τη
ugh πάλη λίγ^α,
tendas mulierem nequam,'mei enim ftillat ex «v» , <ujm
μη <vpoet^Î φαύλη γυναηΐ
μίλι γαρ άχοτχζα
labiis meretricis , qua ad tempus fauces tuas JlTand«?A·
afficit,-fed frvjtra
poftea jrur
felle amarijfs
amarips , VI
&
* Calάχο
^UtaiKo; Ttopvtli * η 900i >tgtpÔV λίχαΐ- fuavitate ujjnu,-jra
• ’ duplicem
· .·
■ ■
yce aov φάμ/ργα ' o^tpov fjfyî-nt rtufônpov χολής
acutius gladio
aciem habente
repertes._ hmachui, maEt iterum: Sed aufuge, “ne moram trahas ,^’^'“οΐρί
ApqcHt, X, nxompJfifiv μάΜον μχχαιρας ύι^ομη ‘
neque oculum tuum in eam intendas, multos >*■ tarant-«
χ, raÀiF α>λά a χοχήδητον, nj# μη ίχχρονιτνις,
enim inftilto vulnere proftravit, & innumera- ^“"“e “""J
μόη irN^erti eôv όμμα <9ρος «Jrlui* πολλικ yip
biles occidit; quod fi nonfugeris, ad extremum, cum piicato^veaea χαπιβίβλτικί , xj οίναζί^μηηί hjiv , οΰς
inquit, pernitebit 'te, cum carnes tua detrita ]'l|,ai><r‘IO,“·
TCKpovdLxOo ' ei it μη, φνγιί , μντΗμίλΛ&ήση ir
erunt, & dices, quomodo dtfciplinam odi ,
cX’ proXi
i^ituaen, Ιυίίχα αν κατυτζίβωσι eàpxfÇ σ-νματος
eeprebenfiones juftorum declinavit cor meum ? tpumam.qum
non audivi vocem caftigantis me, <7 cum
en, iÇ tptif, x«c ίμι<τη.αα sTMofiat,
ιλί'γχης
Stxaluv ό^ΰλ/KU» « κotpSί<xμιs‘ «χ ηχβο'? φωνής rat- doceret, aures non adhibui, parum abfuit, quin x.uu , donec
in omni malo effem . Sed ae teftimonia lon-££
54»wrr«μι χ^SiSàexovnçΜ, u ταρίβαΧλον η«ςμ», gius producamus. *c f» quse funt, qqx prse- «aù^mi '
ταρ ολίγον ιγζοόμΐιν cu rant xotxtS · ΐνα St'
termifimus, qui lapienteseftis, ea, qu« com-ΠϊΛ“·» *
•χλ&ηνων aaptxTWVfjfy,'
μαρτν&χς , χχι einva moda erunt vobis, colligendo, confirmate vos
τταρήχχμ^ι, οι eoqioi ίανηις τν χαλά 1^ιλίγο''τις-, de feriptuns fandis, prava omnia declinantes, Abut ia pro*"
ΟΧ 1^5 ÎtpiSv γραφύν iirt<ripcù<&f ; τ«ρα/τ«^φ?Μ θιπ
Ε>η’ fanfti in vita fempitema apud Deum reperiamini.
«mMauioa’
orâvTU τη φβΰλα dç τ» όσ/«ς dCpt^kïar ύμ&ς ον
ζ<νη αΐωνίγ rapà Θί<5 ■
γυναιχός <βρος aySpe,
λχνϊρχ χ, ew^povoç.

■

K Ε Φ A Λ'

φτ-

De uxore viro fubjeifa , & virum diligente ,
'
oc cafta.

CAPUT

Μ.

VIII.

Ulier vero lubjefta fitviïqfuo, quoniam
ΔίγιηηΙ ùwontorfo&wrùtcurrifcdvSei· ·τιχ«vir caput eft mulieris; viri autem in via
φαλη TVS yt'Vacxdçôexxpûxep^et, τ» it' α’νjuftttix incedentis caput Chriftus, Chrifti ve­
ξρος τ» nopduopiSps c* diJ Sixatocruùnç, χοφαλή is ιν
ro caput Deus, idemque pater ejus. Ergo poft
oXet^ôi’ nXtJcuSίxίφaλnô&foςlφ narnpaùn ·
omnipotentem Deum noftrum, eundemque papratfentis
& futuri iseculi dominum, , ---■
omμ^ Jv rw iroofnxpànpa Θιο'.; ημωο tyt) ranipa τβπ trem
------------- - ,--------------------------------CVKtîni w τού μίίλοιτης alüvoç xti^tw 7τάσ-ηί rtrJl'an'rnæ’ a^nean^elorumauâorem, &poft
dominum noftrum Jefum Chriftum filium ejus
ιτνοτς tÇ
$ημ:*ργον , xü tw κγα^ημί/όον aèç
dileftiflimum, cujus gloria Deo, time virum
T» υιόν tiv xiujov ημών Γητβν nv Xgjcdv, b η SdÇac nS
tuum mulier, & reverere eum, ita ut ei foli
ΟίΛ , φοβν&ητί evs nv àvSpa ω yiuai · xJ c-vfaxnû»
Îilacere velis, & ubi ei miniftrandum eft, voaunJ vndp\tsea dCaptro; ce tw?c iïjgxovtatcaùvi, Fva
lyiUti ejus fatisfacias, ut maritum tuum de
n^tui aoî μαχαριι&η i a’vnp Sià τη^σ-βφ/ας rn« λ(γΰte fapicntia laudet, cum per Salomonem a;t,
Muhetem jortem quis inveniet? hujufmodi mulier
erfiSix Σο?εμωνιος m· γυναίκαavSpoiavτις Apn­
pretiofior eft lapidibus magni pretii; Confidit Jei
t
ea ; τιμιωτίρα Si trt λί$ων τηλυττλων χ nesjurr. ’
cor viri fui, guutaiis eft fpoliorum non indige­
<θ«ρβ·Η tir’ «ΰτϋ >j xapSlarSàvSpôi tuteris ' n rtfwrn
bit ^operatur enim vira fuo utilia per univerαχΰλνν âx αΤβρη«< * &ίργϋ γάρ τώ àvSpt αγα^α
fam vitam, que nendo fecit manibus fuis ex
lana

Η

M

i

««J

■ · ■

·

LIBER I. CONSTITUTIONUM

'

««4

/*"*
comanda aifxtendnm,Άχατύχύτηtwβίο»,
ί£/·ν Χαλινόν fio/jf4
fodio eft mftaf ΒΛ>„ negotiantis congregando ei ^ù^fmtrotTvùyvmieaprn^' /, aie mus
*
'
ώ ··*!
fi» '

nlmHnta ùnpertit familue, & Optra difiributt tbisorpit in νιαιφ, ^ίίνκ^βροίμχτατιίωχ^, 1Ç
anciUii. Contemplata eft agrum , èr emit tlinpiotLdhi, & ex fru&itots manuum fuarum poffeffïo- fppet mç ^tpaueunui ·
«Λ»»* ifvr&rt κτϋμχ,
ww* ferait, fnecmitis lumbis, bracbta fua fir- η · α’χ· # nxpitùr
αν«ζ»*·«/4όη τίώ ββ-φα» «uïris η/wf niç t αντης βρα***et, & guftu dtdtcil , honum effe operar i- :
xeAw Ta tpyti^f^cu , $
ur Incarna ejus tota noHe, rabitor' yiortxSf κ,ιγ&σ-αη,
ad utilia entendit, tf manae fuac fufii- dn χτησβο^νυηι ό λύχ^ηυτΓι} ολίιυτίίννύχτν. τ#ί
ac librat ad fufttm', manni item aperuit
αυτΐί ίητΰκα(αϊΊυχρΜψα, της χίίρχς βώηπ ; & frafium porrexit 'inopi f non habet
τ?ί tffWÎH
èi αυ’τχς itüùoify »f/curam domefticorum vir ejus,; omnes «riw y«i m»pwwm«.~y
“ ;rnvi
νιιιχύ · β «ρροντ/ζΗ
è»eraped eam funt, yeftih funt dufdictamsMs, # rtjri‘xa^TOF3e c^i
;
χφ ό aiuip «υίτης · χάνπς γαίρ * ηαρ aftrn «nv cuStJyfecit wro fuo ftragula , èX ex ojffo, ac purpu­
ra indumenta. illuftru vero eft m portu ma­ B jjÎfai έιχσχς ?αλ<; ,· x,£Â«»m iaronirr tJ Λίρι αυ­
rital eiu< , earn fedet in concilio cum femoriτής tx βύβτΐΐ νορφυραί άώιίματα ' ττιρι^λίττος Si
buf i molit; fixdouet feiu, & vendidit· Phoeniciyi nm c» irdAatt ό ùnp atmii, Iwica àrxa^nmt c»
bu<,Qj cingula Cbananair; jglendida tf decort
cr tsetit.am cep.t tn extremu aietm. ;
ï#
xaninùw' wîovefttvtt, 0" lahtiam cepit in extremu dtebxi ;
accommodate
, ύ?
axfSonTOU Ψοι^ξ· ΤΤ^ζωμαΤΗ ht
oj 'uu>n apermt
<_r----- , fapienter, Ù .....
......
""
'
'
"e Jemita
'
TotiXaatavaioti ■ Sofar tù^mpixccavcufSvraTii " ιζ
ordinent adhibui?
lingua
jua
: anguli

T.

..

.*

& ΐμίραις ιχατνις' ^όμα αυτής ίιάήοιξβ
domui elui, cibum won fumpfit otiola ; o< fuum
aperit Japienter , & legitime , leget 'de elee
σοφώί < «ροσηχονπχ X, τήξιν ί Γ&λατΐ
αυmoffnu m lingua ejus : fnrrextrunt filu ejus , TFS ’ rtyvxt St' tyg.T(j&ft oîxwt αυτνς · σίτιι St ôxnjtf ditati laudaverunt eam : multa filia atqui ■ pa ax »‘<p«7t ■ ri τίμα ac'cit; atW£« τοψω; divôuoa '
fiverupt opet, & multa·, compilaverunt poten­
^ισμοιΙίΐλι^μ<χτΐιΰιΐίςιΐτΐτΐίςγλά^; αύτης· ώΐtiam, tu vero anteeclhs, tf juperalli ornne·
ma-a.· tu Tfxva κύτη·, <£ wXirrticaotu Itùxxy αυτίώ, xJ
Ne fit in te falfa fpeciei placendi, neque vara
pulchritudo mnlierit, mulier tmm pia benedi- d aïripac'rni έτήι/«τθιθαντΙ(ύ’ ζόϊλαι Sjyanpeç ex~
fitoneni fert : ipfo vero timorem domini lau- C T/a-ayrn
- >A«nr πολλά? i’xo/nr«r ϊιώαμιν' erù Si
det : Date ei de frufhbui labiorum e‘ us , Ci t( nipKü^at <i cjr«pn/5oç x«ra;4 ψ4ί«?αρί'ο·χΜ«<
vir e/u< m portu laudetur. Et iterum : mu­
μαΐtwo·,' «άλλος ^urarxds μη t coo cet ’ γι γη yap
lter fortis corona viro fuo. Ac nirtus : multa 1
m'ahtres adificavere domum. Intcllcxifli.s qua.·» 0jî4 cuÀo^Hrui, φόβον Si nuptu αΰτιη ar’iéiru · Sort αυ­
αιλί»; , >C aiïeîe^ûiCf πύλάας
laudes muliet pudica, & mariti iui amans a do­ τί) àvô xapxôiv
mino Deo (erat .Quare ù vis fidelis efledomino, <o atvrip αυτής · η, πάλιν, γυνή avSpeia riφανρς τβί àv~
eidemque placere, ne comas te, utalienis vi- ,Spi αυτής, χ^αάλ/ν πολλάr' j-tirafxfsωχοίο'^σ-αν
risplaceas, nequemeretriculxcapillumcalumi- (οϊκον · μιμαθήκαπ , ctroia ΐγκίίμια y uni αήφροηι xj
ftratum , aut vellitum , aut calceos ad-geftan- ψίλανδροί λαμβάνπ άηό χυρί* τβ Θίί · « πις-jj $ àdum muteris, ut cos qui illis irretiuntur, ad '
ρίΓ>Ϊ χυρίφ βάλ(4 ferar V yufat, μκ χαΤλωττιζα itti τψ
te pellicias: h.rc enim tametfî non facias ad i
àpiexf-tv et άλλοίΰ'οι;àvSpdci, μηίί τάτης ΐΉΐι£τζο-

τ·>*κΐ.

.

-

r

peccandum,4led tantummodo ad cultum, ta-» 1
tμχλιγματυ, η ζοίιματυ , η θ«
μιμ* φοmea ne hac quidem ratione & via futuras pie- t
ιπι η ùxàyfs^ai et TisifàfTiiniaîintTa'ytSA.onas effugies, qux alium coegifti , ut ad te f«r
[
appetendum alliceretur, neque ea vi ili, utne-D ptSfioui'^iÇyàpficiiixiirt ηάμαρην^ιν ηυτη tfotiîç
que ipta peccato fuccumberes , neque alits τύ μύτη, ixi Si τ» μόνον χχΧλωτιζι&αι, «J’Srwç
tcandalo ; quod (i etiam pecces teipfam de­ ίχφτυξη τία Stxliv eèc tù μ^ ηυτα , àvayxâcrae·»
dendo, ipfa deliqueris, & animx alterius rea 1
itrcvuf^liùat cat τινχ, «t η ΐττι^υμηαται art, tfff
fueris. Deinde uim in uno quaG femel de- 1
iujJTÜùφυλάζατα ixi ri μηη at ùxoxtcfiv αμαρ­
ipicanter peccatum commiferis , ad alios rur- μη
,
fiis defleftes fine fcnfu doloris, ficut aitferi- τία, μήπ μΐυοϊτίρος ιτχανίάλ^ w Si άμαρτηα^ς
ptura: Cum venenCimpius m profundum pec­ ÙSnaafturrita), «ζσυtηλτ,μμίλητας, xxxHvecèocatorum , contemnit: infequitur vero cum de­ νος τϋί ψ. χης tycou. htu άμούτηααιτα ίφ eût ,
decus , & piobrurn. Hujutmodi enim mulier uctotp άτογησα ίίσαπαζ, t<p’inpoti ίχ^ατ/,βτι τάdeinceps crudeliter fauctara animas infipienλιν άττίλγτ,χυΊα ' χπθά φιχπ» ο δίΐος λόγος ' on»
tium illaqueat . Audiamus igitur quomodo
divina feriptura eas, qux tales lunt , notat ί’λθϋ άσιβός w βά^ος χάχων, χατηφρονίά* Ixipcum ait : odi pejiu morte mulierem , qua eft ytmt Si αυτό: ατιμία xj ον&δος-· ήγάρ ηιαύχνιλοι

venatio, & Jagena cordis, laquei vero manta πον άφ^δως τι'ί(ύμ3^η vayiiià-t ·ψνχάί aippoiw
ejus; & «lias, quale eft monile aureum m na-E μάθ«^υ
>Ç ης ηιαυτας xvi Sua/jfiweîdws
nbtrs fuu , Caln eft pulchritudo mulceris mali- λόγος φάσχαν ‘ iμίσησα ùttp ην θάναην TW γυ­
tiofa ; & iterum , ficui in ligno vermis , fic ναίκα' »riç til ^ρ^μα ^σχγννη tàpStaçf Stamalter malefica viro< perdit; & rurfus , gra­
μοί Si yfipti αυτής' Ç c* αλλο/ς, Jrjnp ewirw
ftal habitare fub dio tn angulo, quam cum mu
χρυσήν ώ ρινί ΰός , un» γυναιχί χαχάφροη χάλλοε ·
liero loquace. & pugnace. pie igitur vos, que
Chriftianx ellis, tales imitemini. Si autem η,πάλη' ôfortp & ξύλ*> «τχάληξ, Sn»i arctaro

vis fidelia efle viro tuo, Aude, ut ei tantum
placeas, m plateis vero caput tuum obnube :
obtegendo enim caput, afpeitum cunolîoribus
occludes. Ne pingas faciem tuam, quam ti­
bi Deus finxit, nihil enim in te eft , quod

ivSçai γυν·η χαχοποιός · tÇ τάλ», xpwww «Ζμηρ
ίηί γννΐας inaixfp», St
<1 μάχιμης· funÎBV μιμέϊβ&ί τύς ηικότυς γυνοϋχαί
υμόΐς αί Χ^μιαναί ύνάρχχσαι * πΐίή èt φίλησα«Ntt

.

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLE

i8y

»«u rj <r<J«rîe}, «parrot t’xr Tvcpremry currJ^orM'A omatu indigeat, quandoquidem uni ver fa, qu·
r^îtTU/SXÀXTHwinuwcTÙjiixf^eXÎferM-Jrw^wp Deus fabricatus eft, pulchra nimis; impudiTM
«fexAfew rù^fer ntiwttpy^ cu? vero ?raatttS pu’cKfe form· additus arife
t,ficu K“üam contumeltofe dedecorat : InceTW*i μη xereÇw^NtqrHire vw yxeWw
de
^efeâil
deorfum, atque obte•tepeniww · aSce γαρ ce σγ , ο χονμην^ις Sttrur
, ut muUcres decet.
txHtrpravntâretrarqrceoOfe, χβλαλ<«ν* ««■»Ajfe$’fex«AyS/rrxfe>tq<w, ηχνίτν χα«χν feu·
β0ζ«. x<ruβλίηστχyîwtôor retro m net*, xrprMaAtferwa fairrtu,, «adfe <Bpt *ft γυυυαιξίν.

Nt mulier tttm writ level.

Tirer τ# μή ονΜαι&αι ytvxixa ώδρχυν·

ΚΕΦΑ’Λ.

Caput

θ'.

ΕφπΤασοιζ τία> fe βχ>μοκ1αϊμ%' a’rSpX am- B

Π

xrw ytmi^plu) λίστν. νολλα γάρ ni j /irrue τα
xowjpS. avSpayueoi ^wvy/rn μη Awk? u * fi γχρ πί-

erx«At/rnru/ n eppwrtMn τΐώ άττ àT^oTfjut à^pàv
,
~ ·
όψ/ν
ς xpûrféAz, xwçyt/xF» μζ,
”
τνηώτη fe λ«. £σν Ηβ7λ4'<ππο ; ^vva/xfe St erne

^«Aevfe wruxtui

ar’5«; μιμί^ημΒρη^ς Α«<θ«·
μί Yfttaronper Jt λλη» ro/fedw, μχϊί fe μΐβτι
τη ii^rj»a, a>A’d iivafe , μηΐί χαθημ/ραν* νρα
Se «^1 tfu Tttxîti η lüi gÿipoAaaraç Stxatrn ’ Sêlyip
irt>hù *τ«ν îx «eavfe mirrnt τΐώ πτΑι/ό^θαλ

G

ix.

Ave etiam in balneo indecoram cum vi­

ris lavationem ; multa enim funt damonis retia. Chtiftiana femina ne cum viris la­
1
vet: etenim fi ft tegit , ut oculos alienorum
virorum cum pudore vitet, quomodo hujufmodi mulier cum viris in balneas ingredietur ?
Si. vero fuerit balneum muliebr·, iayet modefte, verecunde, & moderate, non autem fupervacue neque nimis, neque Urpms, ndque
meridie: immo fi fieri, poteft, neque quotidie.
Sit vero conftitutum tempus tempeftivz lava­
tionis hora decima ; oportet enim te , qu·
fidelis es, omnibus modis, ac temper multo­
rum oeniorum curiofitatcm vitare.

μ» livipyw φα^ Μτ.

Tbpz μαχ/μ» <?

yuvxixii.

K E Φ A' Λ.

De mttleere pugnace, & Ignace.

C

CAPUT

r.

O' Si μχχιμόνατν xofèi χαίντης, μαλ/raJf

T

<β^<Κ fe inSf-xca mpit^ojnim vTxf wrx'
ΐΐ/ασχ é arrp txv » eturoç , > έθπχόί, μή Start

X.

Oli autem, qu· fidelis es, pugnax efle,
contra ullum, prxiertim contra virum
tuam, ne vir tuus fi infidelis fit vel Gentilis
fcandalum paffiis tua caufla, in Deum fit bla
fphemus, & tu apud Deum illud vxfortita reperiaris: Kieemm, inquit, ei, per quem ne- ιμι*
mtn meum 'blafvbemetnr in gentilius. Si autem
maritus tuus fidelis eft, cogetur, ut qui fcripturas fciat, dicere verbum , quod in fapienria
domini fcriputm eft, melius eft habitare in foli- ’***’

N

rxxïSx*i*façβλασφημησ-η Θίον, χ βτ τ? w χλιφοήμος fiiffdps xafx QtiS ' fer yap φΐ,Λ Sî un ονβμά
μα βλχσφημπηι fe n7i iSveinv ’ fi Si xrrèç ùxùpXftxtt 6 aïàf, aret^xaxJfermr, fe é+ifemçypa«pfe Uvfe rt ρίμα r» ytypxupS^v fe τη <τοφί^,
xpüarvj citât Csjprptp-, η
yurxtxàç γλίΜτ^ου;
tudine, quam cum loquace, & pugnace mu­
>Λμαχίμ»ι;·αί8»7υ»α7χΗί^ι'τίςαί8ίς»-«Ρ?οτ»ίliere. Vos igitur mulieres pudore, &. lenita•mçTl^ô«>ffr'0«cwfe^xM^ifefe<rFCfUôx,«pe- Dte religionem Dei, & in cum pietatemdeclarate iis etiam omnibus; qui foris funt, tum
irts-fuî* x; tc/çîxtm ««37?, wn yurxttyv,
viris, tum feminis, ut fic eos ad finem tra­
Hn àvSpxtn. X, « Si cKiye* ^(τή<ταοης i'irauSiûraducatis, & excitetis. Quod fi vosforores, &
μ3μ ipiâi αΐίιλφαι Ç ^uyaripti ι£ μΐΑχ <μω:<, fe ^ο- filix ac membra noftra brevi admonitione haφα?>ςαυ«<άλ«5όρχτοζτί 0md^fe«n· ίχζχτΜΠ ftenus erudimus, ipf« etiam ut lapientes perμχθ^χατ* ynferxwv, JZwv Suevn^t τη r? xvpin leverate fine probro vitas, fit ftudete difciplinas noffe , quibus ad regnum Domini noftri
ήμΰ? tyytrut βασιλπν ιύαριτνς, <£ χν«ηαύτί·^αι
eidem placendo appropinquare, & in eo rerfe atuvxi ?ίί at ww, Α’μ/α .
quiefeere poflitis.
a

ΒΙΒΑ1ΌΝ

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

flip?
Ο'τι

,

i/oxfew.

E

Φ

A

A.

ά.

Eft Ιέ
rmxfew nxecxfjfyi τταρχ τα χνpln ήμΰι, fe rnyftyx τ· χαθ/Γαμ^νον tire·-

'ff* >, .rt>
lier Im mi

De fptjcopir, preiiyteru, θ’ dtannir.

7■(■χχιΙΑ,βΰν lyqEgh/ad eponeet eptfcopum effe eruditum , & tn
ferment exert itei it m.
ίμ^φ» τ* λάχβ .

Π
e» «ou,

SECUNDUS.

τ* tirrÎaairoy firxt

K

•

LIBER

xoxoy fe rfe fJutXnrrst* fe Τ««?1 W0'*'? »
wrapvwv «wynAmw, awa/Knrrw, fefeafw *«ανθ/www, « iAamv itfS "rtmMrw· cri îaw τινί nîi nunfjxxi ατβξιβί, 1Ç

CAPUT

I.

E epifcopis vero ex domino nollro audi­
vimus, oportere eum, qui part or eft. ,
& epifcopus in eccleiiis totius parcrcia· conftitutus, alienum efle a crimine, Areprehenfione, quern nulla human· injuftili· macu­
la attigerit, non minorem natu quam annorum
quinquaginta : quod ea ztas quodammodo Jam
juve.

D

288

LIBER IL CONSTITUTIONUM

»87

tic ï
fÇt&at ί&ββλχς ίχηφί^ίς Cnp^pec aepic
juveniles petulantias , &veorum, qui foris Aras
‘ funt, obtrêâationes effugent contra quorun- ne TIVM 4xy«5i ΛφΛίν ft’s ΛΜκς
> dam falionim fratrum vituperationes , quas 0λασ·φη/χ/«, v yrwrxévruy ρημ* Θη va cv rj
multis inferunt, dum ignorant, quod domi* fMtyytXr'M, ôs «y λοτλιίστι ρημΛ dpy«» «xvWrH
nu» in evangclio dixit, qui loquitur verbüm
Ttpi «Λ» Acfye» rfl wpiv àt
xptewc ·*
otiofum, reddet de eo rationem domino in
Xcycevira χβτη&χχ&ικιΐ" rrw
die Judicii: & rurfus ex verbis tuis iuftifica- egi Tttfin· ix
beris, & ex verbis tuis condemnaberis . Sit •uu xtire/jdL.uiJiac w ίμερος nû Xe>w ' x«tv viaeiqt* h if w de .xetpoauqt μηροί
igitur eruditus, ufu fermonis exert.. unis, sta­
te inclinante. Sin vero in pqira quapiam pa- ΰχαρ^β'σΊΐ 'nu «ρββίβχχβς rj χρόνοι μ^ àpiriol·
racia state provenus non repenatur. & fic •ntt μίμαρτυρημ8ριος ύ··'
συνοχήν ητύ tic
aliquis, cum quo qui verfati funt , teftimoαξης ixtexOTW , ira tüc norureç cr ^pqténfrt
■ nium dederint; dignum effe qui fiat epifco­
pus, qui in adolcicentia, manfuere, &com- xJ η’π'ξ/α yïpac ixticavùfj^joc ξοχιμκ&ώ , «
νπ·' ήβ τνητυχ μχρτνρϋτυι, xe&trd&u dat 4pofite viVendo, fenilem statexp plane often- β νχ=·
dat, fi talium teftimonio probatur,. quod
.
in pluit)
' · x} yap Σολομών itoifxatnk no ΓσρβσΙλ
pacd fiat
fiat,, efto epifcopus .,
. Etenim
~
Salomon ^«>4^
IWaf Ù
axni MS
annos natus xii. rex Ifrael nut: Item Joiias
>«
Ju VM}
«7Κ
jufte regnavit, cum effet nn.annorum : &
· euo/ως if x« I«« irrf «
'Ιοab
—
6
feptrmum
annum agens populum rexit. χρξι tw λαού, «Jn h xor ηβς, «Moi aeppe utf™ U.
Aten b. f
U,t.

ll.i.

M.

ini
Quare etfi juvenis eft, fit tamen mitis , ti­ xapytru , }«λός π »ζ fcû%nc , ·τι
mens, ac tranquillus, ait enim dominus per •no H'ratoo χύ^ης β θτος , txt' τ/ya ίχιβλιόEt aiam, Domine Deus, in quem spiciam, nifi
, άλλ* ί txt -κν πηκαν xau ήαύχην Ktd
in humilem, iSt quietum, & metuentem fermo- "ζΐμητίμου mV Xôyooç i/ατανηίς * βμο/ω;
net meos? ad eundem modum in evangelio,
Beati, inquit, mites, quoniam ipfi poJJÜitbunt cv τώ tdayytXz^ oprw * ttaxâe/w w <epq£c ,
Sri eùnt χλχρονομνσοιχη τού χΐώ · îrw Jr nfi
terram. Sit praeterea etiam mifericors quia
ni·.»ιλπί-»
rurfus diâumcft, Beati mi/ericordes ; quoniam ΐλίχμαν^ art xoAry ôipvfnu * μαχά^/Μ
,
ipfi mifertcordiaconfequmtur. Ad hxc, fit quo- μονκ, ητι «i>n/ ίλ£»)θ>>αονπ« * ytyto&u Ji qjq
que pacis conciliator, quia rurfumait, BeatiCnJev/Hjrjwç · <*οί<ΠΚ χαχϊαί qjM zw»y/aç , qjpf
pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Sit illi i^txtatc xfxa^atw^ijùoç, Sri ποίλΐν Apvint, μ»reda confcientia: fit omnis vitii, improbitatis,
0; ΚΛ^
χίφ5<^>
^ηϊ τόν
& ioiuftitix purus, quoniamrurfus diâumeft,
«ψονπα.
Beati mundo corde, quoniam ipfi Deum videbant.
Qualem ej]e oporteat epijcopum, & reliquos
clericos .
CAPUT

■

Otov δναα χρό w imt<rxoxov 1$ τν’ς Xenniç

xAueowi .

IL

K E Φ A Λ

0'.

it igitur fobrius, pudicut , modeflut , con- —,
»
·
fans Jedatus , non vinolentas, nenpercufar, T? Στξ» «
, **1* 0 /W«Jed aquas, non pugnax, non avarus, non neo- J—i θ», ampa^OÇ, μη xttpocVK, μητληχτηί,
phrtu/, ne fuperbia elatus in judicium, & Za-θ αΖλ’ίΧΤΗΧης, άμαχος, οίφιλαρχυρκ , μη VtOfUTTC,
queum diaboli incidat: quia omnis, quiJe exal- tvx
*-----<k-;- , Ης χ&μα ι’μττίατη,
—xoy
—. -'S-~
μη:-------rv&i&ctc
/δα τν
tat, humiliabitur. Talem vero effe oportet epi- διαβόλχ, Sri xàcôù^v καπνν, mrcew&vifn&t ·
icopum, qui unam uxorem duxerit, quae uni •ntônv StSUceveu Tir iminotm, μιίς ir^pet γφ&ηtautum nupfit : qui domui fus rede profue­
μοάονγυνουχοςμηννχχμ», χαλας tb f&a o”xtt «pee*rit. Sic enim probandus eft, cum in gradu
r&ntt* Sruyàp Ιοχ/μαζι^ν, ο’τοτ’ otMui pçMpm»
epi(copi per ordinationem collocatur, an fit
pudicus, fidelis, & mode ftus : an uxorem ha­ y/av λαμβανων xadiraw cr rjS τνχψ τηςι xrax·beat pudicam, & fidelem, aut habuerit.· an rnc, « tct σεμνός, «tree, ^χοσμτος, càyvtàhut
liberos pie educando, & monitis domini eru­ πμνίώ )Ç irtciiù t%x, $ ï^nxc»· w τίχνα θηβ>*
diendo, provexerit: an cum metuant.* & re­
βως αίναδρίψας >Ç & vn&tar a. wpht TtuSaxnK fi
vereantur, eidemque obedient domeftici omnes.
yayca· « ·< χατ’ο/xoy cu!t£ (υλκβΐμ^Μ qfi CrEtenim fi ii quos habet fecundum carnem fuos,
^txipS/jM
attÎT^t
rame
eW>—
«zrj·
yxjp
iecum habet diffentientes , & repugnantes , \”e-j—,-----; —vrixMt
·——
>'*··------r ,·· «/-"r
quemadmodum quos habet extra domum fa- ·/ x«ra «tpxa ιΰιοιαύτϊ, Ufpoc aoùtvt ? κοπάζει 1£
■ dos fiios, fe ei lubjicicnt, & obedientes prat-E ατΗθβστ , xûc o< «ξ» τ»ς otx/ας αι’-S *Jtw yciôbebunt?
μ^ιοι αυτρί UEnmynrornu.

S

fint inquirenda in eligendo epifcopo.

CAPUT

T/va χρ»

ίναμχζα&οιι

w

ίχίσκνιην eepe-

III.

K E Φ A’ A. y'.

Xcutiatur igitur, an in iis, queadnfnm
hominum, ^tque vitam pertinent, om­
jK ΟΛίμαζΙδ» Sr, οΐβμημόζ tntttpi ηςβιντααΐί
ni vitio vacet ; fcriptum eft enim, Infpxite,an
*7“ Xfifîn ‘ yt ^fanrau y«p /M^oexawdïa&c riv
fit macula
vitiam corporis in eo, qui eli­
piïbwm Us i^ueiulu» ακρο^»ΐζΰόΜ· ùrarpgitur ad facerdotium . Ergo fit etiam non
iÇ «epytiwc, Srt λίγα n f/«· fyy* w'
. iracundus : ait , enim fapieutia , tracundia
etiam prudentes perdit. Sit deindemifericors: fftiipas αχ·>λκσ * îrw ίί βύοιτλαχτοί, χβόα^-

E

, 0*

·

28*

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

’

2*0

<rw , aiyawotk. Art Asyfct
dr ndrwAnon fiuuptuofus in parva: fir caritatis Audio
yvafewrw ηήττκ, ht itni uadwnikt9 ih
. ^«himdomimis: Ia becceup/natuanei
y**he «MiUw · k* vfa
, φΰώ*· F*
•XMdr/WpnAY/dMeaair ïwfemv. Sit
*
_
.
.
s
nmmnrut m imntrtiMWHm . ΚμμμΛ.»
S

της, wmu^yms, cÛtk ris μκΑο* arm «ξην

facilis ad fubeundas vexationes ; nihil ha­
' beat, in quo erubefeat, non ignoret j quit
sum dignior fit fubtevatiooe. ■
s
ΟΓη ίχ fafoi χι|ρ* îw fumStShu , «X*«d'en
<wd
«Μ
jfc
friAMndarnr
sumcm
?
at
vidue
, 4*
rlui huoSper MpvtÙ**·, Q ht xuntfecpjti
ibfurii asltpeareda Jit um evdaa, 0*
jrôùcy , «* ptTuSiSéret χρ4·
fard vidtM verari, teutaltnte, atiafe,

νονλνψη* · ■

■■

.

K E Φ A' Λ, Γ.

Itl fa lÛt^UaduM.

*

CAPOT IV.
l'y^ydpar/v ônapywra >i Jtuxr^wi
.
Λ
rdypto^M, «ripa SidySp», ’ CTemm qua vidua eft, que baiepoffilt,
S την&φΐν, SS! p «qumtum ‘fatis, eft, ad ufa vueûbi
-“fAT’ .*■?
»
,»
fuppetat, alia vero non vidua, fed tamen e- ,
Atbckaaxftfh,
rx?i
^twtwttw tuo 1
g^sat aut propter egritudinem, aut quia fint
χή* ·
h r« «k xaruoa^ate, η μίδυ** » 4 «p- «i alendi ω
«., «aut
u» quia uwn
1β»» »»«»»·
filii,
non ρν
poteft
infirmis
y*C, <S»ws0<a»TawcxlAtfifm<, d< ifo^ajirt» manibus parare viftum, huic potius manumi
àn i^txxfartttS&S' Aty« y^p » ypst- porrigat.
c: —-----Si quis vero in iis, que advidum
niruv qxpraiwa, ht «ςίψαί frrnpk τίώ Srtineht, inopia premitur, quia edax, ebrios, aut otio deditus fit, hic non eft fubfiXfipci βύη ύο· riv xdAxav, ι> luvHevrttr srveecyλμ «ûrùil ck ri
aura · qp) itâXo ’ à «fÿ·* dio dignus, imroo neque dignus ecdefia Dei,
de hoc enim ait fcriptura : Piger , fw km- *****
iretifÀa^c* ttk y«p«c aûrî,
fapt ntf trûfueg attat fanat ik fiattae abdidit t aea ftterit tam**
aùn· vite yùp yabvcnç, arepMxésvf,
iadt ad et referre; dc rarius.· Otiofut Manat gut. 4
ttatfhxat
efi, &'cernet faat devoravit :
σ«, iÇ d»Jùrtrw Jnppùiyvnt iÇ ρβαώίη waç ùxra- fans
_
...
^♦jç, xl ce ο»λκ- ih h di roc φ/αλας £7ti«a-C omnis enim ebriolus, de leno inopia laborabit·, &
dt *lacero
veftitu utetur
utetur‘, eui
qui ‘fe
fe nünium
nimium
Tilew bis Tk h^uhftkvu , tof" wrurhttf Wt
“βΓΟ veftim
dederit fomno ; dc alia : Si ia fbiafat, tf pe·
yv/juonpac mrtpe, «k άληθά ynp junrnp kbîàf'
cala ncutet tatt dederit, aaditr fifiillt ambula·
yta tu λιμΐί.
bit pofiea: vere enim ex otio nafcitur fames.

E

</n χρη «kqponMvéXaww ccrttt ris hinmnt dr
rd x/u'ühv, iÇ ri v^9f fMTùW) τίώ
heuTco avuuerôîtyfyiw.

faftd apertet tfifcopaat aea effi acceptaterem
perfoaanrta & quod effe debeat atodtra·
tàt, tJ febriat.

K E Φ A' A. Z.

CAPUT

V.

Στμ St · «νι’βχοτνς ««pecwraXqrrss, μλη
viAwmv ôî^tvèfjfifOi à <oAox<£«m' refit ri

E fit autem epifeopus acceptator perfonarum, neque plufquam par eft, divi«qpwvxav , μήη xcôint
, r .
tcm revereatur, aut ei blandiatur;
to λίψιΐ yap, qwvf c Qtii nS Mwra, «pvewrevD P***0* defpiciat, aut Opprimat : Uta taiatÇ in—?— *x cXfwvtc
js-î—L de
-·----------«L. τβ quit dominus Moyfi) ferfoaaat divitir : ac-Dnutr. ». <
xXw/v, _x xcsxra
xpkft, ht
cifiet: dF aaaperit aea atifireberit ia judicia ,
wft'u à κύσκ’ S τλ\ο ,ίιχαΐνς IwF^criê/MHav* qaekiaat^ hatiai efi , judicaret ; & iterum ,
‘ ’
x, xervç XuernXk x, «unpciK uwp^iui nS t»r$
ferf^eru. Sic contenexôrp, Tvu lusm^w VQ*HV4Bpvcrin^fTé<»td;etxat- rus, cibo , &
* potu , qui. iufficiat,
. - ·
ut uoflic
JeirW ku if
Shaves 9 μχ ^tqurnjç ,
ÔîiA
fobrius effe ad monendum imperitos. Ne fit
<3w, μχχρϋτβφα^βί* ko Si tM£f iut»es · μχχρϋ- multus in infumendo, ne voluptuarius , ne .
^υμικ dv ntic w&eaûus : ‘hK^iSsomf, μιλί.^Ι delicatus, ne deditus efeis fiiavibus. Sit ma­
£ σΊτι^αζ»* dv τυ7ς xwteuûs fitfilets · xeAôç/dv lorum tolerans, magna patientia in monen­
do, multa didicerit, meditetur de libris do>
αννγιΰνμχνη * bu της ypxq>ak ivtpthSs ΙρμΙ»κύη9 mini, dc ftudeat eis^Sitmuhus inleftione,
ομοΓοΙ^νκ ηΐς opawnt/c qjq nS véptu ri fûoyyt- ut feripturas accurate interpretetur , evangeλιο» tPplum*» · èftaitü nf ive^fAt^ ret^çè&v~
mot al ta ήμχ αροφχτ*£$ Ιρμϊιυτάα · Aryc< >xp
. .
- -----ό χΰβΜ Γικτνς· ifirim vw ypaçaç· ht «Jrt^Enus* ^fafaauai feriftarat f tpciu iffa faut
4nr « (Uftvfket avft ht,
wdXiv· rtfi yttp
farhbeat de au: À
„ iterum ;
~ de au eaiat fcriffa Merftt . Ante omnia fit
f/M Mwnfc t>ρ«ψι ’ «P· «a»nj» Si Sfatetàs h epiicopus bonus divifor, qui legem, de deuyn^k ><w«9ai, τΛμιβ» iÇ S^vifam^gifôt^Sw- terofim diftinguat, & donoftret quid fit lex
SM»vs friwsrvv,1$riStayùhÎsa*· 2ν«μ4- fidelium , de quid vincula infidelium , ne
TirànmenvaF; Sfvfnts* ivtfatâ»ri Aayat M· quis tub vinculis ruat. Habe*. igitur cu­
mm9 frit J buunbht mbnt awnt λ«ξ/ν ifeoh ram verbi epifeope, ut poti» omnia fecun­
dum verbum interpretari, ac multa doârma
ivcii*
vvMq It^iî rXw/au
populum tuum copiofe nutrias, ddUuftnràowÀqtvirv ribfsmr/M» va ri/av · φντ/evnvy^p *qne legis illumines : tttniitt nim ttebit , ait
··.
mydÔnk Awnvr
yehttK, «k ht
dominus, Amw» mratovi, dvav ftmtr efi .

Ε

x-

’>·

N
vopeph, i xrruSuvardCM*'

CeaciL· General, Tom.

I.

T

M

■«

Read

' LIBER II. CONSTITUTIONUM
»n
^Πί/χ'
η μχ Hnu fir Zr/rwwr «Ζχρβφδΐϊ, μι|η
debeat epifeopus non efe turpi Itttr· dedituSy Utfue fponderc pro alio, neδ» l ruam^opeer .
'fue^advocatur effis.
K E ♦ A’ A. F'.
C A P ϋT

VI. '»

T

E fit vero epifeopus turpiter queftuo·

N

’Eru Si
λ/τβ

i tw/ατιοχνς μη afypoxepük > »$ μά·

ht
βλατήιήμος ftûMw i
Eβλάτιυν·
μη ιληνΐχπκ,fi *ρ*«ξ, μΊ «»τ0^ .
fôww*

fus·, & pnefertim in confpeâu Genti­
lium ,* mal) tque ipfe incom modo affici, quam nk * μ>» Οτλ··λ*ηος , μη μΛτβχτυχκ , μχ χβηίλαalterum afficere; ne fit circumventor, neraj>tor, ne defraudator, & maledicus, ne fal­ , λ<* ,μη ψΧ$·μβφτυς, μά&νμόίης » μη φιλόμαχος,
as teftis, ne iracundus, ne contendendi cu­ μ^ττυς τν βίΒαρα^ματβίομς ιτυμτιτλφμΰμος , μή
pidus, ne fc negotiis vit® implicét , ne pro ίγγυΰμΒμόςτηα, imwnyopüv ίι'η^χρημοττιχβΰς,
μ4 φίλαρχος,
}μη^>λΜσν$>ΑΜ4Τ^
aliis fpondeat, ne caufias nummarias deten- r
T
... μη|/^ημο;
r
dat, ne fit cupidus przfidendi , ne duplici Bffeflthlui, χ χ«τηλ«λι<χν φ/λνχοκ, μη ûmeJnb,
animo, nere duplici lingua fit , ne delatiofirtshiopnièçtnptyit^M* «t«tw xt.u.
cipiat , ne fit fimulatdr , ne m aguauuus .
x»v..,...wu
Ύ·-.ς ·- , .,v
er/wvTB vw nmvTB
τ? θίϊ
dies feftos Gentilium aliquid conferat , ne
vanis fallaciis, & præftigiîs*utatur, nefitap- x^ΐαιμΟΜΜ*otÀa' Tttfntii xatmtèhioTtomoçxJ wFf
petitionibus deditus, neque avarus, nuodfint
TMKoiiSfgfidfieu^fj^joixapayyt^TU 9 CvaiytiVatu’nzc omnia inimica Deo, & amica demon iτάς
μιμητής γΐη&αι τν
ΤΒΐμ/μ»ιτ«ΐ^>(«β&«τ
rJ tatm^oav
teum^ovu’ ιυλαβάς
tvActfiek γαρ
ytip
bus. Hæc eadem omnia epifeopus exemplo
χο"ραη·ηςυ&Γ«>«ήλ· «Wt <τβψ·ς, mfilo confirmans, laicis precipiat, inducens eos
.
* .
« .·
xwyeppw.
yuOrwatoi
crniïfxuttaxuïi
tnttlfW 9
ad imitandum mores Iuoj; facite emm, ait,
ηβλογννμΛ»
,
ùmrtru^fj^xi
r«tn
nït
ce n$ fitv nreverentes filios Ifrael. Sit prrterea fapiens,
nptit « χ/τηΐΐϊίμχστ, i, tracrgis t’9vtxouς /»ιόομ/·« *
modefte de fe fenriens , ftudiofiis monendi
de difciplina, & precepcis domini fit norma «’s-wwepdratXTK, o^çmpknyvvyaurii^ecîhiC,^
virtutis, fit ab omnibus Audi is, & inftitutis _ φολβκστιΟβι de’ aur^S * φίλος it w xafrrur, Ιίχβυος ,
pravis vite hujus, βε ab univerfa.GentiliumC^^^όσαχαλα c*'arSf*lro/;hit^ûvâpxft,
cupiditatibus alienus : fit attentus , perfprcax ταίτκ ; ■ό tWwxwni^ · ότι rôwW
ad cognofcendum improbos , & tb tis ca-................................'- ·
- · ■
πς
αδικίας
νντοιμίώ
niç tint oori μα^ητυς ΰναγvendum, omnium vero amicus, hiftus, om,
nia dijudicans. Demque queeunque in ho* **
«rarpe^us «ντ» Bpo^fite
αύτ» ττοιρμόπαγ μιμηπίς
minibus pulchra funt , lucc in fc epifeopus tlttw
ι'δίνναύτότη(ημάηύν
μιμηηίς άξιης
e^itsç jou^tiua/
fcnSlivat,, ·$
«is
habeat. Cum enim extra omnem reprehen- λφ&ηχ; όαροφήπκ, ιζ hat χοτθωί d ιιμύς, δη»►
fionetn paftor erit, exemplo vitae fuos difei- . £όλχσς*
'- ·-» x&tM
----->ίμΛ
*-*-—
t*—~- l’wâç
xj &J®rx«Xas
pulos ad faâa iua, & a&iones imitandas im­
Xcicèç e woç tv Θλ np^arï» mpwrar rwc7y , 1Ç τ«π J<pellet, &, ut in quodam loco ait PrOphcta,
latnt#, «ςχχ
oAmxxî, Λ $p£<m ·Γ*β·ΐί
erit fieut facerdos,fic (f populus . Dominus Tw«v
x}
StSxTxWt
Ιή
φιιστ»,
enim idemque magifter nofter lefus Chri- δς δΆ »ο/ήη»
. t? ΜβAus Dei filius primum capit facere, deinde de- ξ», «τκ μι^ας κ^η^ητττκι Corn 0amh«atTir€ML
cere, ut in quodam loco-Lucas dicit , unde ιτχοιηςγάρ άνβυίϋύμας t*Snif ΐΌίσχόιιί , Sts
ait.· Sifti eeleift fecerit, èT dteteerit, bic ma--· Xetrw ,, -,
”- -t--ιζ ύμπί ottoxo/ -<-··
t^trt nv
«; J,-ύμ/ίΐς
or γίηffms vecabiter m re^no calornm . Vos enimD^^^f^^j
. — -. - — *
C
C — -.a λ
epicopos oportet fpeculatores populi efle,
Λν. > _~τ·χ^α
?__ i_. j...-λ._ ·___
^fif
τΐίΓιζίχηίλαρβς
ixarex
iyMt
φΰο
-xor,
vit
àrI quod vos quoque fpeculatorcm habeatis Chriόρνττν, <rxexè» âi$«μ« et r<J wxp* Γσρβοίλ, «xâiturn; & vos igitur ellote boni fpeculatores
0-p ÎX Γ<>μ«τν;μχ Aép<v, χ. Ι^φολαζ^ί x} ^>7**
Σopuli Dei ; ait enim dominus unicuique norum per Ézechielem: F th hominis, fpecula­
Xhç eaJrw ταρ r μ$, ce t«S λιywr pi Tji aνβμ» , -$«torem deck te domm Ifrael , C audits ex ore
meo fermonem, tjt ettfiodses,
eum ex me nunctabis, ac cum dsxero peccatori , morte morie­
ris, fi non locutus fuens , ut obduc a f peccatorem a
peccato juo, pec cator ille in peccato fuo morietur,
iX faxpuinem ejus ex manibus tuis requiram; Tu
verofi explicaveris peccatori de via ejus, utavertatur, O tpfe non fuerit averfus , in peccato
fuo peribit, tf tu animam tuam Itberajli. Similiter & gladius belli fi vernat,
Ί
*r «Λ.,
palas fpeculatorcm ad pracavendxm, tf videns
gladium venientem, ...
at» prmmnciet, Ο
tf «μηι
ceperit

asumam,
euidem peccato fuo capta efi,
animam, anima quidem
fanguis vere ex manu fmcuUteris rtfutretar ,
auia non figmficavit tuba. Sm autem fignificet
baccina, (f oui afierit non caveat, 6r venent gladius, èr tollnt mm fange» ejus fuper
ipfum era, ριια non eovtt audet a bmema, eut
autem cavit, anmtarn fuam liberavit, & fpeculator, fuis fintficavii, vsta vtvet. Gladias

quidem eft judicium, tuba vero fecrumtua-

rarp* ùm^ar», i£dx /λαλ>ΚΓχ*τνδ/αΤΗλ«τ βημ»
(χ τ?ς κιομΐβί «Jri, 4 ηομος ixtèvo; co τη «veμ/α «ίτϊ tnoSctrtimt, ^ηβίμΛβύτϋ ιχτης jjhροςσχ (χζηηίσν* rt> Si β«χ ϊίβΓΗλη τύ οοόμν «-

troth o$SctùtutimfpiylaueÎx^a^rit μή ώτοτρΐψη ,
eàiiç cj» τη άναμίαι etbri atT»^fltw<T«z(i οτίτΐώψυγΐίΰα-ν tpfûtü). νσοΜίας it μχχάρ« τνλϊμχ, ttb
W?l · Aaèçœrdy til οοροφνλοόάυυ,
t’pyou&^w, μϋ «Μμ/αχΑτη,idλβΑχ

^7

,

'W*’ ’
iW*"·.

«

cfaupetixj^tpetrufxnTanu^trtmtm^
on u tn·
®*αύμ»ιχ·)(ηραςτν«·ι»·*οιχ^(ηα
putVtTfi oet^XQrpt’ tdat ϋ βτίμύχΐ, iÇ fi φολβξηjutôtàamvi, Μ,ϊλθχήμ«ν«ιρ<,
λ«3χ«ôw,τί
£μ*
r<’
*Γ<Ι
£ ^Aolew mu^nf
,
,
χ
od-

- ΛΤΓ^.

x

..

™ tPft^en « «
♦»* «ημ-Μ, U* ί«Τ*’W’ μκ^μι ρϋρ rFrvqxpws · vafiqfclt, mitfe*
Μφ^ίλιον ·· nnk
pmumf^t^tot
rxoxèt li
iitt i
i xametàrjiiKÎfcirtf
xatn&oeff ixxfirif

hif-

·· ·.. » '·· ·Λ

ίη

«Μ

QVÆ ΊΚΙΒϋϋΝΤυ* APOSTOLIS.
qpJAgelium.· (peculator autem

.hinMPt' h Sûia^àxnnu
wad τ* «eifwc
Ifautpfofobt η$ X«jS, foipêsd
iftvfyniimw dfyuOdnnu. J«J nie

Si enim non denuntiatum, & teftatum po­
pulo erit, peccatum ignorantium adferibetur

frsw» ffc ^Hwrwitltam* 7&
rwftnt* nfc mihKnitffoc tmrpfon. tb«iΫweJ?S «tfB
ûùpifyfowiph’
ίχ ÿb « ra»4wi ««far «xss tins ««wrwOcrv«p«/npw&ar At>«« ptip
ifatepnlpto «ihw wum ‘ *r«r »Mhrtonitv της
r K
Φιμκ* £rdX*· ifoSf· uxdram*
i_ d Mawis
Ί n
fwi nf A«rçJ, tfo dfof dxérj» xufo
' Brii’
·—·»—?- air
_Z
νηι^ατκ τ> «>«£>·» x} ri d&fc dr fodtikpfSt
mT* ç rA»· a« Tepaotk.^ dy* · Barrai/,
XUU* «Js /rw xJ · «tieôf Cf ΠΪ &Μ*λίφ «ολΛάχ/ς μηι/MsCfrrr. Xf>w * j Q«r «m «xoowv ,
axn/ru* £ a rofa'r ΣβλβιχΜΤφΧττν’ âxw ωι muS&n iwÇtçen, j$ pi timnrn darpif ptfifow
—' php irqpfpw
- -swi
’- ’irnuvsef
---- —■ · *
' ÎuauSvTtt
t&î
mt th emt
jûo)«oc#«r ropM»</<r«a x«
dhtd(fot
qjqptrrev αληθινό» Θι·», xjq' df
St «SdlS
mgf Sunk tuptrett xarturtfCfZf; ,
WJ»·

Ο7·»

χρχ

HNtt îw

ptpuxpSfo ♦

verfantun
monete, à
r
* audaâarf* libère ar­
guite, iguarosdocetc, fiâenm»roborate;aber­
rantes in viam reducite,. Neque fi eadem de
aldem dMta inculcemus, sc repetamus, er­
ror luent, credibile- eft.enim aliquos fispe*
audiendo pudore.permotos, veliemeltanidima
aljquid bimi fisuros, fit atibuid. mali dedi·
naturos.-Ait enim per prophetam Deus: it·. .„
jMrarv iliis htc, foftfii voctm nuet /uubfiU.
**'
& twc6uffifot· ^tdifot, fi fort· ardens, fit
Moylês ad populum, fi endite nedfoii dteù- *·&. ».,.
* axer Dtnm ; & fouis font"· , if ndhae m
•cnlis rjns ; & iterum : ends Ifretl, dtmùuu^tM» t.
Dtnr tnnsdeteinns tmtf tfi ; de dominas in*
evangelio faepe narratur dixi fle, yni Ariel sa- *···*■ "
rtt eadiftdi, endset. & fapiens Salomon :
Aedi ( inquit ) fib difciplinain petris tsti , & rr^M. ».
ar ebjians bgts metris tun: & ufquc in hodjernum çhem non audierunt, qui enim audiflc videntur , audita neglexerunt, quippe
qui unum, & folum verum Deum relique­
runt, & in mortiferas, atque horrendas hern­
ies précipitât i funt, de quibus pofiea dicemus.
C 9nebm tportet tfft turn , qui keptizetns tfi,

K E ♦ A' A. f.

CAPUT

NvraV it tcu ufor «Q^xun?, Sn « farnsÔcrrK ck ni» θα'/αη» ri*ta*j* Iw*, âti-

r

1$ ·< <ποια«®θάν» πç nS XeK*^ «aspaxiet myèc çr/tapr/av · s vwXo^u {y άδ(λφβ< Xaa-ok^u·» τσ«
«η» τχς ζ«ϊ«
tri «pakvHv ru ip er/o^wv
«ciX^uparx ♦ d ii βμαρηΰχς
τ» βΛτττιτμκ
3ης κί» fo pmytSi -ιζνηΜίπνι tS τλνμμ/λΗ»,
fk ^ίΟα» Kerttxtidvftnt

Ε

Citote vero cariflimi, quod qui in nomi­
ne domini Jefu Chrifti baptizati funt,
non debent amplius peccare: ut enim mor­
tui peccatum operari defierunt , fic Chrifto
commortui non dant operam peccato . Ita­
que non credimus fratres, eum, qui lavacro
vite lotus eft , aliquid eorum facere, quas
homines fine lege llagitiofc facere folent. Qiû
vero poft baptifina peccarir, nifi eum peccati
pœnitear, & peccare definat, ad gehennam
damnabitur,

>

\

K E Φ A’A.
Γ itrt( ÙTO dmi-w νυχοφβντί&ρ

VII.

S

rt ίφΜλβστ» duttfrdtftt et ntênt · èç ^ap w « jedéfont Acxipynnt ι»ρς«μαρτι'χνί*χρχντΗ, Jn»

Tkti evKtiptimtijSfo tint

·;Γ.Άί·· ■ '. ·

Dt

cai tilumb Mklw,
CAPUT

VIII.

ifo
Uod fi quis ab infidelibus per calum­
««τι αύηις ewbottntyebwt ^ntuxtn), irt
niam delatus fit, quod non jam impu­
re , ut ipfi , vivat , fciat fe beatum efle afjuoute/os · nuit Cvép^tt Θ«^, χαθνς >Ç e «vgjK cr ni Xa^fX/yi
pafottfo (Vf, Iras pud Deum, ut dominus nofter in evange­
t•W/rw ύμχς, ηΐινζντη, n «mm iut& foth lio ait; Bteti tfiit cwn txprforewriM wfiit
& vos ftrfonti forint, Ô" dbttrfo edvtrmb nenfo ρ^μ» ψ4^·/^νο< c/otca ίμ»' "ifope- foe vos omne mebtm vrrlntmy mentitntts froTt, iù ùfofiKiidty Srt d μι<&ος ύμ<ίν ηλύς (Sr pter m, gaadr/e, (f uudteto^ qnuiem mtr•nit dpennii. si St w 3λ·β·φψοιθ«υ im
Hi wfire copiofe tfi ia urii/ . Si cui igitur
Λ ,t beatu,
τι, puMtft d foinç · λί>** yèp »» 7peq>w, mèp - convicium propter mendacium fiat
afjwuuoç βχώατβς τβφαΟιύ’ « St rit
er*t: a‘l e™m feriptura ; Fir reproi

Q

in,»,, i «ïre <J
.£>Si ,uu jero ^icnjui mrieficii conviôus fit, js quidem nonfibi tantum
>$ βλββτφημίΛτ ηοροη-ηβψί τύ χοημ nocuit, fed contumeliam univerlocorporiecmit toÙMfotç mipam, χίί Ι^ΜΚβλΐφ , Μ flj clefur, & doftrinc intulit, quod non facia­
ratirru» <Wmc, «
Λ» χαλα,
AhJi- mus, que pulchra & bonefta efle pnadica«9)ί<Γ·μ<θα xj ipfiii vu· tn xufo, Sn Atgam, >$ mus , quibus quidem exprobrabit dominus
3 vsMmr, tic* nk wntnc ιλιχ^θοτης dMdw ifiud evangelii, diant, tf inpfoiiut. Qjio- *«**· ·*·
circa (ales, pqftquam vere convifti fuerint,
xatoaroimu/ p^mtfarte a sr/msxM, ti
libere, ac fidenter repellet epifeopus nifimo­
pgwfieKunm ft l^rw·.
res mutarint.

■ψητ»

)C«m£. Gtatrei. Tbm.1.

'

T 9

♦
M5
·’ ,

LIBER IL CONSTITUTIONUM .

‘.A
SS*ri tprittt t ttK βρ tfifafiu acimtftm.

■Cfn eJaf4w^»i> «Tw ^tw hitnoTroy.
K E ♦

CAPUT ,IX.

A' a/ y.

ΟΓ γνρ μ·^ν «*tomw ^tti

riy htl*.

Ebet enim epifcopus non fohim innocens «fife otfendonemque vitare ; fed et­
moooWy «Xfcd xj «·ηβσωτόλχττνρ 9 ά» ypw^iτηττ·*φρ·κζ·κτ« rif Λμοφηΐνοηκς· fi Si (fcJnc
iam non eflit, perfonarum acceptator, eoa qui
delinquunt leni animo cailigans. Qui fi non MX tfcuwiîwroç halpyMy 9porvx^Trr\i ^όμιbene confctus fibi fit , facile is quidem in Mt tair/Mt α/χροχιρόχ
qjrirmv w '
gratiam pçrfonac turpi quopiam quefl» , ÔC
, ayβμως «μαρτίντκ, e «<r« & τΗ ίχχλχά-ίίτ μοίόν
. munere, corruptus, parcet ei ; qui feelûs cbmtrirby natpctxhcti
vafwtbrat της.θπάς^ xi
xoejia&mc
φω>>)ί w
της
<jmîxms fwijs
rx»«r. u. mifit ,-finens eum manere in ecclefia contra riiby
t» Sinjkov · J^U/ψη <βηοdomini fententiam , qui ait ; ixfie ptrfc^Herij , Aijwxi * SatouoK
<& χρ»«·«
xpirer· ηi Stngrirftç
Ι/χΐψάτΗς rb
tw κηβχ.
«λ/ΜΛ«λήψή
η Λ>ιφη
.....
jx«, non oecipiis
pftrfonom in ,judicio ,. nem ,jx- βωχον ώ»
JUjic^bs impixnt, non occipit/ Hotintro in aw-Bjâè*
7«i>* hi \|>υχη·
ψυχή* Τ»
τ» SSptl
Swfx (χτυφλοΐ
ί*τυφλ« tοφθαλμέ «■»nuk snxne^tnim^los ^pitntixm ooccncnnty
λυμβΐνί^ p^etnç SixxÎiov. $ & «>λ«ς
xj λυμα/νίπη ρήμβηι Sutxiav, xj de χλλοζς
iw. ti- it nterbo juftarum deprevmf. & alias, nxferφηβΓ/Η, cJÇxpisnrb ηνχρον éflf ιίμώ» rity* >$ ο ,
r^v»· »«. tt ntolnm ex vobis'
vobis'ipfif
ipfis;; &2J1
&j$alomon in pro­
Σβλ·μωχ λί^Η cr τχρο/μΐαις · ιχββλί λοιμον <η>verbii», Bjice,, inquit,
po^iltntm,
inquit, ex
ex tfnciüo
Ληι
ftSfh,
«uutgtA&rfnti triré κίχος.
6* fgffdittnr cxm to ctntntio.

D

Qitod tpifiopMSy fui itntcre ti, f<u drifWt,
pxrcit, rexj tjficitxr.

CAPUT

,. a**’

*. M ♦'

X.

vcro h®c non attenderit, pernas dcbenti temere tenofeet, ut Sauli evenit

O“rt ο ùrtffxo«os «χμ'ηος φ^ομξυχ τβ ιίμβρτηχβ-

ης ύηαίηος yiwxu.

I

ι

ΚΕΦ Α' Λ. /.

’Δί μ» «pôtrt^w TBTWS αχρ/ruç φπσττβί *ni tj5 οφπλονη τιμωρίαν, <£ς ό Σαπλ hi

Ο

in Agag
domiα „ rege,
„ . & Eli in filiis , qui
,
τώ A’yety.' xj · ΗΆη hi η7ς υιοίs «χ fiSimib
num non cognoverunt: hujufmodi autem epi- Cx^oy, frtiini ί/Μχλωσγ iù τίώ ofabcr «Fhv Ç
icopus^ium dignitatem iuam , turn eccfeT; e^h^rh» TW
Tlri ηΛροιχίχν ri- '
fiam Dei, ecclefiam dico fuz parcecix vio­
t« · aJtxx w ht»; >£ ©î<J , x} ôritii κν^ρώηοις > ως
larii. eft itaque hic iniquus Deo, & fandis
et/Tioj trxotvSahi πολλβϊς νιοφωτ/ρκ;, jÇ ηβπτχουhominibus utpote audor fcandali multis nopfybic yentristi' in Si νίοκ >Ç vitus τη «λ/χ/'η,
visChriftianis, ac catechumenis, infuperadolefcentibus , tum maribus , tum feminis , Sv το ieci wtiij^biy £ ivtxii μόλος h rJ
quem manet illud >var, & i|la moU ^fnorist λφ y χ; ό βυδος , cr y virejaoç ûneip^t. Sri ytip
de collo pendens y & profundum illud, in quo rlri rns «xtfrictç άνομίβα βλιποηΐ! tw ivzmv rieft, qui pœnas debet. Cum enim eum, qui
ÎÇS άρ·χονηι9 èr itutrits Siatxti^Turovnu, iÇ ^/>neis praeeft, talem effe fentient , propter ini­
<τ<χ.μ3μοι ni rinî rirp, πνυχηολΰ&βυ αότύ àvayquitatem judicii neglecti, eveniet , ut fecum
Ι'ιροβοχμ · λαός x; rjJ Kopt
ambigant, & eodem ufi morbo cogantur cum JM&froYtWy ως
eo perire, ut cum Hieroboam populus, &cum ot ruuetpKij^aot aurâ’ fi it βλίτοι i άμαρτυν w
_»_.·
______
.._>
_Λ_
ν
’
'____«θωπς
!CL'_ όγχλτιμαης
.’...-iJ______9 .Λ
Core focii, & adjutores . Sin vero is » qui
tnirxovov xji’ th» Siatxovout
xj
peccavit, epifeopum, & diaconos ejus videat
xa^xp^ ^ργρνt ν/άηΓώ», i ηλcriirnae liberos, tum etiam ovile mundum ; μήοΈ/
■
■ fxxbwtw
’ _
_ ~ rirtX&tb
----------xxTtiçpo,'lirati &
&tS
priinum quidem non audebit ingredi per con­
χΆχατομ^υος rji «wttJHiTH αότϊ · « i? n&p oôdoj
temptum in ccckfiam, confcientia fuaftimufiytitrotp^ues flrh&oi, ί πχραχρίμα ι’λί^χ-3>ίσ*ίlatusquod fi ea fpreta , ingrediatur , aut
Ttu , ώς Οζα hi της χιβοτη αψχμ^υος , «S’a
continuo arguetur, & poenas dabit , ut Ozan, cum arcam tetigit, ut eam firmaret, & f Spùrcci, >Ç ως A\otp hi τη χλοιπ) τη αναθί'μ<τAchar, cum furatus e-ft , quod erat fadum
τ»ς, χ,'ώί Γ«£« ini η7ς τοΰ Νπμα» χρημαον, χ}
anathema, & Giezi, cum nummos a NaaταραυτίχΛ τ/μωρ» 3ιί<Γίπ«, ί vriterifjtytoç Μ nu
nun accepit; aut a paftorc monitus, ad poe­
ηοιrifai Hi μίτήνοζαν ùncq^vtrvnu · ττί^ιβλίψαμίnitentiam adducetur. Cum enim' finguloscirνος 7«ρ τ»ς χαθαία, xj C» ùlcar μωμ·¥ tùptrntMy^
cumfpexerit, & in nemine maculam repere­
in ναρα htrxoirpy tin μΐιυ vxtri τώ ùr αΰτ»
nt, hec apud epifeopum-, nec apud popu­
lum, cui ille prxeft, tunc pudore affeftusac nrvÿftyivXetÀ
,,.
, , a/’^ui/^wç,
n. ~
, etiSous xj τολλ4χ
multis cum lacrymis pacifice egredietur do- Srxfriiv ό^ίλκίσ-ίΤκΓHpiwixjf xamOPy/^W, xj
.
,
J
lore punftus, manebuntque oves a contagione
Ktxtâaturij&bv
~ -*·'.........
—----______ ) τι ηοιμχιον
«poexAcuiew
τχ
liberant, flebitque ille deli&a fua, & peccaf.
._ —_, qgi μιτηνοότΗ ϊφ’οις ημχρηα» y xgl
fe^peenitebit, atque ita fpem falutis habebite.
- ’
ί’λπ/έα, W4 τβ· τηίμνιον όλοι1 ûta<r«74uov
Omnes vero oves cum illius lacrymas vide­
rint, admonitz erunt, poenitendo fieri, ne tχΜ* τη ίαχρι/α, vtàurtecv f%n , trt άμτρτύν .
pereat peccator.
Six μττώο/α» têt α’χολλζιτκί.

f

Q.UÆ TRIBUUNTUR' APOSTOLIS.

W
ÇTtos

ï
■ TW

ijt .

Κ"*’* π·<<γχ·ο rrihth χαλαρός ww
«pÿwt»
T»> çrroyn ιζτίώ
vs *5 θ« ruTor-iy*» ώ» «νθρ«τ·« ni πάν-

Δ
.< T/«

OfunU ι/mt
ja&tri '
w
egs, fri delibuerunt.

χρί TW itlfuw κόκα ni
«^«pTWWTaC. .

K B ♦ A A.

Mfàn»

, fteriM», ,Μ>·

»»β

CAPUT

XI,

.

XXUodrca Aude epifcopo, ut munduspux^, rufquc fit,-locum tuum > dignitatemVJ® mam riùonibes declara, utpote qui
1»
homine»

tÇJ ι^πμΜφ/, ·$ rivç ceixxA>ifr/« χα$1ζβ iw λ·- pariter cunAis fûbjeâia. Ac fie quidem ihec-.
•yo* τΜψ^·;, v* c^ert» «AÇ*** «en*<»T«ç
tfcfi* fede fefmonem faciens, ut quipotefta<nxvHK, «η υμΐν ntç itmiintt iSpiraa, e ray tem habeas- judicandi eos , qui peccarunt:
3h«t)îs ήτί rite ynf, trou δώιμΜην &τώ ap«-B.quoniam vobis epifeopis diâum çft , Quod- Meut m.

9J-iù S
λύηιηί^ταςγηί, têtu
' & TJ Jp-,Λ
'
MV ce t» wpww .

^am,toritligatitmir
tntvtoiG ^mutut folventu fuger terram t
tnf
ff rw fœie

δλ«λ;«
m /jurueoum*

g^,,
Γ

,rtl,trt

M
r

CAPUT XII.

ΚΕΦΑ'Α. ,X

Udica igitur epifeopepoteftate fretus, tan­
Pt» & £ tx/irxMaf
, «s · ®«®i ,
quam Deus, led pœnitentes recipe, Deus
. αλλά tw pmvtSvtut <οσροαλαμβά'/* * ό yip
enim mifericordix eft: objurga delinquentes,
&tdç, θι^ςίΓσ fXfK. 'cxrvXxan ιβίί άμαρηαηmone non redeuntes ad· Deum, liantes hor­
m, νχθίΤΗ τβς μύ οπιςρίφνηκ, παραχάλ» τι» tare , ut in Audio virtutis perfeverent, pœni­
. tr&tttç imtefay πΐς χαλοϊς, τι»
<wpo<rtentes admitte; quoniam dominus Deus jurea- C jurando promifit dare veniam erratis pœni­
ϊΐχϋ» ϋτι xt^jos ό Θι<>ς
ορχκ ίπηγγύλατοώ
tentium. Ait enim apud Exechielem : Dixit efJli H<
tfertv TapaySy ηΐς μΐΤΆνοΣνιν , ίφ’ οις tyaaprw
eis, Vtvo ego, dicit domnus Adonai, Si va* Zf'yH y*p
Τβ Γίζίχπΐλ · H«W4Bf©Ç αυτβί,ζω
luero mortem peccatoris, ac non potius ut redeat
èyw, λίγα Α’δωναί xig/ος, el δίλύτω riv -ÿdvaimpius a via Jua prava, èX ytvat. Revertite
■ tw τβ άμαρπώχ, «Χλ’η &τραποτρΐ\1ιαι τίν àtti- igitur ex itineribus veflris malis, iS cur perit
βϋ tu τϋς $ϊ «ντϊ t?ç ηνηρΰς, ii; ζΐώ' itttçpâ^ domus Ifrael? hoc loco fermo Dei bonam
φχπ βν àito
ôJJv ôu<Jv
το'Λίρων , £ 7ναι τί ά- fpem habere fecit eos, qui deliquerunt , haπ,5»·ί«ίτι« ο'χκ Γ»«η(Λ· ώτ«5», : Χίγκ £ίλ- btre
<P«>
· « «s pecciTe pœmSK .WWTJï^pmx^i, !r, ,«
n,tuer,,> ?e
*0»'“'?.
nequi lise Te dedant, fed potius concepta <pe
<rtv, ίλτι^α e«T«eiatf ίξβσ-t · μήτοη ΰς αίπηλγνχή/alutis ad Deum reverfi, ei peccata defleant,
τκ οαίτβς ceïtirr τως ττχρχνομίαιις · «Μ* f^ome
& ex animo pœnitentes eundem placaftjm ,
ιλτζία σωτ»£ί«ς eTtrpa<pci7VC «®fo<rxÀcaxraxr/ 0fJ fit benevolum reddant, & in oblivionem pewc tanquam bonum patrem venire fa­
vtpi ijî αμαρτιών αυ^ώ ' hjQ ληφονπη ταρ αυηΰ θ catorum
ca
ciant.
Ήιυ άμντ,ϊίαν , «$ παρά πόζας dtyot&s.
°'

J

K

Ο'τ< φ£>ί<ν νρη A3 άμαρτημάΜ τΐιυ ne7|W.

'

Κ E Φ A A.

S.*^ oporteat cavere, ne experiamur
peccata.

ty.

CAPUT? XIII.
hk /acanc «ιαμαρτηηκς ntewc/aCa«v χρη,
>ù tuj ycelav èyccv τη; τώβς
αμαρτιών,
A T vero eos, qui a peccatis abhorreric,
STWsunfcttu Λαώκ, Àùrnç,
χλομών°^tet '« ®° ftatu perfeverare, &non
· c?
.
„ habere utum.· « experientiam peccatorum,
«»s. n,y«S«^n.i^Pn<r«s., ‘•W'f ne dolore, tnftiri., S fletu .d petendxm n-

T

Jtie-WCTTpiiT^rp, rw^umwfflrTC, or<«ieAaç ή ίξοίοίιτβ ί\ τβ βΐχ ύπάρχα, *. cv αμαρτία
ηλ<Λτή<ταντ/μτηίνο/« λ t r«/ ώς λίyet Sià τη Δα-

niam opuJ fi, CIS . (^<1 enim icit homo,
nUj deliquifti, an diem in hac vita afturus
ils, nt fit poenitendi poteftas? Incertum enim

βιί .df Sf τρ αϊ« τις iKopoKvyrpernt aw ;
η» t tw- p eft vitx hujus extremum : & ci, qui in deμοο flvai <2Λ àya^dïi ' tvaiv&> λνπικ rliù àioy i«hmortuus eft, non erit poenitendi facul-

XaXo/aJmçTHir^HXiywrao,·
îw/mÇî w tùo· t»
e
»
loimriifrya
<ra. x} trapatrxAaCe
παρααχΛάζβ «i
«ç nvetypov,
nvctypav, tva
\o6avntpyafrn.
Λpdi
a—T ’iriAnXnéjuurri^
I
Λ . _ - - - - Λ fati C * -καλών
. (*«· -ωιτπιρ
»
A χ,τνΐς
Λ π&ίτ!
at •’β c'v
MC

ad TvirtuleS)
ur non àoien/er iter iftudingre
—«■· *.v·· WV4VUIUI IM VI iUUUJU^IC
diarnur . Quocirca monet te feriptura divina
diarnur
A4A
v
MX
.kM
—
■
M I ~ a*** - - __. VTait: Prapa-Tr»wi. >,.
per fapientem C?Salomonem,
cum

τρ ^αγγϋΰφ παρ^ίοις^ιάμωρίανt’nt'Aenxtητίίς
CvijBUac tXatw, xj aητβιvatrat ης Τ^χμταίας της

r- in
- exitum_ tuum
*
*- para te in
ra
opera tua, &
^rum, ne quid boneflu afUouit nobis dejiaal , λι«,ι>. ».,
—Jt oleum beneficentia: quinque evangelii
virginibus propter fatuitatem defecit , qua
propter cxtinAai lucernas cognitionis Dei ab
iponio tjeftx funt . Quare extra periculum'

&(oyvvTtas οίπίβλύ^ηα-αν τη κυμψώνος · liet τΰη αxîviiwK μ/cret màç ό φ^οιφίο? της ieurri ζωής ,
xj ucaw άναμάρττ,της - ôxwc

w aBpoytywuix:,

eft,

*

*99

UBER. IL CONSTITUTIONUM

900

eft, quacumque vite fue parcit, quique alte- Λ όω ouîri δΐι^σνυδοκ αυτω ruvrnpfcn ' rv w Siu
nus a peccatis manet, ut.fuperiora reâe fa- Xu'vt, «ς
Jrxafcy *' τ£ γάμ κνρίν φησίν i

■

ôa fibixonferver. Tu ergo epifcope fiejudi*«hχρίσις. πρώτον J,
J» i,
«V‘^iac
ςφστ«ί vit
iw olovw
cJtyw xerntca ut Deus. Donum emm eft judicium. Ita­
i/χαζί· tXMTK μ£ άλίμ
βΖχτφμ»
wpc<rA>ique primum poteftate fretus, reum condem­
na, deinde cum mifericordia, ac commifera- ψί«5 obtui υχ/χνιψφ/τς «wjt σωτηρίαν, η μαtione, &>fufceptione allice, promiiTa ei falu- . Ta^wwTSÇew, >Ç w^è« μιτάηιαν ^wp^vty ptte, fi mores mutet , & peccatorum pœni- τκμιλόμ^μον it τύφων ανρασδίχιν μίμνπμ^οος ηΰ
vteat, pernitentem vero caftigando recipe , χυρίκ «χόνττς, οτι χαρά χίνιται cr όρού ί*ί
tnçmqr domini cum dixit , gaudium effe in or? αμαρτωλή μίτιπάΐντι.
calo fuper uno peccatore poenitentiam agente.
Ώνρί
λί^οντυν μη δίχι&αι purwoivTti 9
De iis , qui dicunt, non debere recipi panitenteufy
οτι δίηίμος καν ιηυίίΓΐν άμαρτ^,λω, i
b quod juflus, licet cum injufto verfetur
G vivat y non tamen cum eo perit.
g,
i
Ttwftxe^imu αυτω,

CAPUT

Μ.

Utu.

XIV.

ςΐη vero jxenitemem non receperis, obj.eis
P eu,n irifiJiaoribus, oblitus ,uod Dsvid
ait : AV tradas Î>ejliii animam cimfitenftm hbi,

Κ Ε Φ Λ' Λ.
Ίη/Υ?*'

ii*.

1„0m,s

-t-i ^rsr rsivnr z.f<,>Δ«λιγονης , μΐ πα^ραδως τ»< ς δτφοις ·ψζ£ίιυ
Hinc Ηicremias-, ut ad poenitentiam incita­ νζομβλο^ΒμοΖ/ιυβ··/* ito α<χρορμ<δν ΰς μιτώφβο ·
ret , An , inquit, qui cadit, non rejurgit ? ant . x/xwv b’x «νΖταται ; w · αχβτρφω·/ κχ ίχιτρίφΗ ; τΖ
qui dfflcltii, non revertitur7 quid7 quod defle­ «τι άχί τρίψει ό λκόςμχ οίπος-ροφίυο dvxiiii, xi xa*
xit popHiHi meus impudenti deflexione ,. tT in ττχρχτηθητχν & Tf ngpoatpsrfe αυήΰ · ίτ/Γραφηπ
ekiiione fua okfirmati funt ? revertite filii ,
t/o? αφί'Γ,κοπί, jÇ ΐγω ίάγομαι -ni συν^ίμματα
qui defeciflis, 6" ego cornminutione s ve(iras [ar
nabo. Recipe ergo pernitentem nihil addubi­ ί>μ£ν ’ ίίξ«/ av τον μίγανοδντα, μη διτάζων «λβί 9
«νηλιως Aiyenur,
tans, neque obftenr tibi, aut ab hoc officio μηδί αοχριμνοδιζόμ^όος ΰχο
tets-trdent, qui inhumane ajunt, non oportet C μη &5y ηιόηις σφμμολ.ιιίχ^Λΐ, μήη λό^« χ·γλτ»
talium conviftu concaminari, neque commit- ■Vêïv
·'’··-· «urui
~------χάρ
' act
-’ συμβϋλΐαι
— Λ '
i- -> - e&i <»··-'■·
à^vomntv
nem cum eis habere fermonem : hujufmodi . xi τίιύ aûrs <ej»d’/ora> ’ άλογων ét x&i^î iÇ Κτιρίων
• enim confdia hominum funt, & Deum , & αμΗλ/χπ» · i χάρ γινωσχχτιν, έτζ ^ρη φυλοκυτDei providentiam ignorantium, qùin potius
judicum ratione carentium, & beltiarum im­ «θα/ a τΐυυ Cf λοχφ κοινωνίαν aspjs tbç άμαρτΰνοντης ,
manium : non enim· intelligunr ; non eflo vi­ «N>s tLùcv fpW ίη^οτία'η yàp δικοί* ôr’aûtandam communitatem fermonis cum delin­ tw tr«r, zi ανομία ifafrcv irai. qaq x«^/y* χη
quentibus, fed aâionis: juflitia enim fftifu- ««v ccuxprn μοι tb αδικΐσαι ά&'χημβ , χ, ι’χτχρω τίιύ
per eum erit : & iterum , ferra fi peccave­ χΐϊράμ* ttt αίτΐιΐ , xi <τΜ|?ίψω ίπ’αι'της τήι/ΐ^~
rit mihi, ut injuriam faciat, extendam manum μα άρτχ, κ, ς^χτοΓίλω (ίς adrlafi λιμόν, xi <Μζ®meam, èT conteram Jriper eam firmamentumpa­
λοθρ^τω αιτης âtàfvvov xi χτίιίχς , χαν ωσιν οΖ
ni r, έΤ mittam m eam famem, <7 delebo ex ea
άνδρις cvμισώ<χι>τ#^Νωί, xi Γωβ, χ, Δχι/οίλ
bominem , & jumentum, ÎT fi fuerint tresviri fis;
ΓΗίΐτ,βρη^ριανιιΐΊ^γΊνι,Λ,ανρ,Λ,Μ»»/
tn medio eju<, Aoe, Job, & Daniel, ipfi m ju- pbtTZ Cl tf JnyHoewin αύ^δ σώαχστ Tt*'i
«ù?jS
δωναι
’e.io;
δίδήλωσενίγραflitia fua conlervabunt animasfuas, a:t Adonai λί γ&
---AA
’*------ --xv’---· ‘ σαφίςατΆ
------ v.VJ-k
—-----dommus. ManifeAithmedeclaravit icripiura: ju- φχ, δη συνων δί^ος αδικώ b συνακόϊλυπιι μιτ
flum conviâu iniurti utentem non perire cum aura · Cv yàp τ£ κόσμφ τάτω xi i/i^MW χ^Η άδικοι
eo, in hoc autem iirculo julli cum inniüis com­
αλληλο/; οΊ’ναχίλαζοτπα κοινωνία βίν y i μΐιυ ngi
munitate vitæ , non fanâitatis , congregan­
ôcrtôir.niy njn' τχτ» ί’χ άμαρτύνατιν οι ^ιοφιλ^ϊζ'

tur: in qua re illi quidem non delinquunt ,
τβ cv tw { άρανοΐς
immo patrem fuum, qui m cœlis eft , imi­ μιμηττι ράρ ^<τι τδ πα^ος
tantur, qui folem fuum oriri facit iuper ju- Ta ιίν δλιο.' αιντδ «ι αηλλ ονης t ττϊ δίκαίni xi άδικους ,
Aos &. injullos , & pluviam fuam pluit in­ χίβρ’χο.ης αυτκ τον ΰιην îni xovnpàç, xi
fer bonos & malos: neque inde miliis peri­ xi B$C4» ΚΐνδΐΛ'ίΰ<Γί4 Ô δΐ'ΐ&Ος tK TXTS' dv^àp Τφ
culum ullum incurret ; in fladio enim victo­
<ταδίω xi νικηται, kçm' νικώ^οί e^iriv ' dr it T«rtres funt, & vidi, in’ Corona vero illi tan­
tum, qui fortiter depugnarunt, nemo autem φάνω μόνοι οί j-cxxa/ωί άχωνισάμΒμοι ‘ δδ^ςδιηcoronatur, nifi legitime certaverit. Unufquif- φανΒΠ.τ, fàv μ>* νομίμως αθλήσ·η· ίκαρος ^àprtque enim de fcipio confitebitur , neque jtjm- E p *xutb ύζομολο^η'βτη.τ, >Ç β μη αυνοπτολΐατι ο
quc
Αιηη
/Λ,-'l.’w-,»·, μ£
.,71 τβ
■»« αί/χβ. <ν^1ν«Α
./-ri
-ην, δίκαιον
i’xHxtp ιτλ
παραύτωη
ftum cum iniuAo
imuilo Deus perdet ., liuuidem
liquidem Θίός
apud eum, quod culpa vacat , non vindica­ άναμαρττ^ι ατίμωσην' w» ÿ<ip πν N«f XATttur . Neque enim Noem demeriit, neque Lot χλυσο , «π iw Λ«τ χ«ηφλίξον, m τίμ) Ρ’ααβ
incendit, neque RJtaab cum Hierichuntinis
interfecit. Et ft vultis cogno.icere, quæ no- χτυναπώλισι · V it βίίλί&ί γνωναι xi τά ιφ ήμων
ftfo tempore contigerunt, nobtlcum erat Ju­ •βρόμια, law <nu) ίμιν «ν, «‘λαβον τννχλίγον
das, cum fortem minillerii accepit, quam& της διακονιό;, ον κ, νμ&ς , χ} Σιμών ό μβ^βςτίω
nos accepimus: item Simon magus hgillum cvxt/ρ/ω σφραγίδα' ά>λ’ίκαπρο; aùty a^aif-rçdfèç
in domino accepit . Verum uterque eorum Φ«υλος, d μ^νί αιήγξαη, ο it παρχ φύτιν ιχταpravus exrtitit, fic ille quidem laqueo ie fuf- fjfyjoç , συνιτρίβϊ. Kà/ & τη χιβωτω Νωΐ, >Ç oi υίοι
pendit, hic vero cum prxtcr naturam vola­
βαλτ* ι’χορχ·^*
πονηρός όΧάμ ιόρφοίς μόνος y
ret, gravi cafu fraihis ell. Prxtcrea in arca
fuerunt Noe, & fahi ejus, led lol us Cham «iswwdv ίίί'ξατ» τιμωρίαν «t it iij itempti ùtip
χ«Ζ-

*

joi

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

joi

witKf i Ttpufiinut, in utoi bri)» ταττρα», Jn- Aexfttrit nequam, ηαι m filio fiippliciiimtiihn
Aw, <k
Μχυα/χκ’ώπρ α>ί/5<Jy, irt οίχίται ν- <ί«°ί ,β n«qu« pâtres pro filiis pœnas fbj·
vanrf’ n^lic fil” Pre Palr,bllS’
«*
>,<
κ^>· «ue famulos oro dominis, neque propinquos,
ώων, «M
J,gnatofque
pro propinquis, & cognatis, ne.ixas-®5 VTfp tv wxf« rpy» tw A©>©7 άταζττθΗτίquc ainices pro imici$, neque |uftus pro inW «n yopNwf νηίρ τβ Μτμ» iixUu «<τί«ν«χjuftis iolvere, quin pomis ab unoquoque ra9H, ·ίη AJr wnp Teltow ί’η?ρ·τ©Αήθη , etn
tionem actionis lux rcpotcendam elk- . Ne-

npiwT.^,
t
< «
<-

»

»

ν'

γλη owp ft Aw, an &φοι

·

<

'

Υααβ
Κβαβ înrip
wrip I'roywTHwv
rtet^tfVTHwv lir^n,
ttr^a^n, an
ere ©
ό Γβφαήλ
|

que emm .Npe pœnas pro mundo deptndrt,
• · hfywnlyt
4 »
■
'
·ή σϋψβιχησις
· '
*
neque Lot pro Sodomitis incendio confla­
vitip
. ·à yip
xotnaeivw
gravit t neque Khaab pro Hicrtchtmtinis
1 Tviituttw; «ηινηις άζίκοις, αλλ’» τρς γννμκί djngu lata eft , neque Ifrael pro Ægyptiis ,
μό’ίοιχ’ J ^-pij & Te/ς ϊηιμο^Λ:άτας,
μισ-ay- neque_______
habitare ;........
juilos . ....
una ............
cum iniquis cri-

■

ιφ) φίλίγχλήμοιπ, njq μ$ «Γ°Φ««ωί men eft ., fed idem iêntire. Non igitur at^αννηνοιοΐς aupofftytiv ‘ irepçç yàp ùitfp ttifn hx tendendum
t
eft quod ifti dicunt homines
”
àxo^«VHTut
fff-tpaTc
ι«υτ5άμ«ρτ^ν
cædem prompti , inhumani , crimina. », &.
fic exculandi inter­
roç irtpQ^Tttt ,
r’J« «νθρω«ος, x' τϋ ijyov oui- ,ores
& · per
1*Γ fpeciein
,Pet ie
fectores, alter enim pio altero non morie­
TB <Vp9 <9p9tTÙirb cuirs ' Jh
ΐμάς βοη^(1ν wïl
tur, immo iiior· ■·> quilque deliftoriim cate­
arwiaiy |Ç xzrâtU'ÆiSiji, ngù σφαλλομ^οις , >ί, οσον nis conllringitur : <5" ecce bomo, 0 opus ejus γ,ηι,1 f
«tovn τί irapacfiirfe τί λογχ iy/xffuv «uras, >(94 ante faciem ejui. Oportet autem vos ns opi­
piiet&ai fx θιχνβίτΒ* b
yacp
ot tyiw- tulari, qui funi in xgntudine, m periculo,
m
at*A’ct xotxwi QWtt;.
v sk ert in errore, & quoad fieri poflit, monitis eos
xVAil^at tjUWOi^C.1’ tS wxl^o;, ίϊ« «χβλητιη fK fanare, bc a morte liberare: non enim me­
dico opus habent , qui bene habent, iad <,ui
μιχρύν' i y«p rltù ^xXrpoxxfίίων ανδρών
male; quàhdoquidcm non eft voluntas co­
β&λχσιν traz ypÀ, «>λ« τΐχύ τ» Θίί
:r«£o;rT<î
ram patre, ut jsere.it unus, c< putillis: non
©Αλ» t(u» bfet l’iwS Xe^rS tS xt'fit ηα<5.', Ζ n δο- enim perpendere oportet , <juæ iit durorum
règ ottsbat, «μΐώ. èlf yàp A/ajqot/ χιφβ- hominum voluntas, led qua: Dei p uns auA(ui evnt <rf, ω éTtrxoTf, spx <ημοσί\(ν s,rsti~t ftoris omnium per Chnftmn dominum no- ,
λα/x J raTW^H àÆpùitp Ùc ί'τΐρα άττΖλααο t a>Aa;Lftru!n,
~ "
. , cui gloria in la-cula , amen. Nec enim
erquum efl, eptlcope, cum tisiaput, ntcauθιώ μό.<p‘
7*Prf XP
wnptowv, «
dam attendas, laicum dico foditiohim, idque
iÇ ύττ’ςώί^ ctpyvdotr »tf yctç νϋς apyte irx£o;
in alterius perniciem , fed Deum tantum :
Harù Tw rriç
σι-ύς "Kôyw, ure ?«λο; tb xvtjou Siquidem te oportet iis præeflc, qui tibi ittbaùfîi^ xernt riy της ϋ^τιας^ κπ αχθητή; èiSar- jecti funt, non nutem ipios tibi . Nam ne- ,
xaAtf, Stf ς-ρχτιάττ.ς, βχτ/λίΰκ, βπ μΐώ λχϊχος
que filius dominus patris efl iecitjdum ra.
ίτίτχοίΓΒ· ιτί£> yip τβ μη Soxçêv τΛ; «ΑτίΓίαζο - tionem ortus, neque iervu, domini '-eundum
rationem potetlatis, neque d :tci pu Ius magi- ·
Tai aitxwc, ra τβ Αο'^β itAa^ij συμμολ'α,ίδαι η
XOMVVHV Tti7ç auapTtxrç ο ΓίζίΧίτλ ί’χχοττυ* rhù iiri, neque miles regis, neque utique laicus
epifeopi : De eo enim, quod mn cellent ,
ifô χαχοήθων ύσΐνοιαν Atycf τι ίμώ; λ/^-ίΤΕ afoportere accedendo ad imquos , lunul nim
Τυ7ΐ τίιύ ττχραβολ\ύ τχότία,ι ('ce: γης Γσφχιίλ, οι
doftrina verbi Dei coinquinari , eorutnquc
TeripfS ftayov ομφχχκ, χ^ ο! ôèovrt;
rexvwv <ί- peccata participare , propheta Lzecluel pixcidens hanc improborum iiilpicionem, Quid, g , k ig
μωϋαδ-χν' ζύ tyù
Α’^χ’,χί xt^o;, η tn
orat or ΐ·μ.7ν AtyouC.rr' η τχρχ,ίολι) αυτή Ο,ν τώ Γ-θ 'n,lujt, vas dicitis ipfic parabolam baincihterτλ

Ifrael,

< smederunt ttnmatusam uvaM ,

rpanA* ©η κ<χ^χε txt
ϊμχι wrv* ©k çoyoy
& dentes filicum jtisporem contraxerunt ? VtVO
•
τ* τα^ος, Ξιχχ ή
L‘“ ί'μ^^^'
ego dicit Adonai dominus, fi adduc erit in vo­
» ψ>^»ί ή «μαρπί'ΖΒτα αυτή arrosa', ητκ: ‘ ό &' «7- bis parabola ifia , orne bafienus ent in Ihael,
θραητος, Ις ΐς-χι btujuo; ποιόν χςίμτ £ ί/χαιοτύ- cjttia omnes anfrna me* 'uel,Jhtt aniifta pa­
ïlw , £ f ζ*ς f itiKiyw tos Agiras αριτύς, t ηιτφρχγί- tri >, fc êT anima fini mfa eft: Anima ,
fym ÀryuVj ό η£πς Ζιχαιος Crip-^fii'
ζη- pe-cavent , ipft morietur : Homo vero , qui
atrae} λίγα A’iwsa? xf^toc , x' rar ^ovrrq ι ιον erit jufiu\ jactent judicium £· jrfiitti.im , ac
deinceps receniens reliquas virtutes , ohfkλοιμόν txytovj[tt αιμχ, c*> t» tèâi tS ra\è; αΰηυ
gnat fententiam dicens, f:e talis j.<fitu r/f,
tC irx«iB ax tirop£yv, ic, horyay-Zv rd tffc, tvsta v.-vef , dicit Adonai Domtnus ;
fi ge­
Ttiycs Tt7i Ti^dirttiair · f-vrj B ζιττίπυ · trarai η!ς nuerit fihum pefiilentem , effundentem J.inανομίας τούτης tfirjoiTt. θα xru axoSaiiënii’ ττ> pmnem
<Λ....
, Ô* Via patns fui jufh nor ture/
αιμχ αυτί rraurv tra/,
tpTstr.t· ôrt ix ιλα-__J*f ;>’ deinde fubrungens qux lequunrur , ad ’
· νιος τίώ αί txt αν ^rs ταΓάς , n tlu^êi- E extremum fubjieit , vita non twerVhxc
xatoffujiiua oujtb , itxaizTUiitu (C f λίβ; XfXOtuxJi , omnia peccata commfit , morte morietur ,
Janguis ejus jirper eum ertt ; tT dicetur , quod
rpèsç αιτείς, ό ψυγή ή α'ααρπί,Βΐ-χ αυτή άχοnon cepit fihni i^jufiitiam patns fut, aut lu■ÿWktÎTTtr* νιος β λήψτηιι aitxtar χχ^ός'
-neo­ fiitiam ejus, jujiittaui & mifericordiam opera­
rip Β^ΑχψίΤΠί àitxt’yv vii· iixxtotrufri itxata ιττ
tus: ÔT dices etc, amma qux peccaverit , tpla

ανομία άνομα in tu'ην t?-aty νζ μ^τ
ολίγα φ»ιτ/ν η Ο* τιί ατος-ριφαι Stxxiov ix της ίιxarortuiiK αυ’τΒ, k; notrner iStxtoet ; τατςα àt ÎtxatoaiUMit αντί, χχτά ΐίάτα; ηις ανομίας αυτί, ας
ίηοίημι^ i μη μ-ι-ηί^άσιν , ύο τη iSixta αυτί, η

cu/m iret,

monetur, fihut non capiet mjxftittam patru ,
ÎT pater non capiet injuftaiam filii . Jujliiu
tufii fuper ipfum erit, 0* iniqmtat iniquifuper
Ipfum erit. Et paulo poft, fi avertat fe ju//•o a ;ufhiia Jua, & Jaciat tnjuflitiam, omnes
Jujhtix eju' fecundum iniquitates } quat feat ,

fa

LIBER ΤΙ. CONSTITUTIONUM

303
nut*.

C A P UT
IJetc filii

V

V···

H

7' "» ii

nobis cariflimi

rtpaopêi&oa.

B

XV.
quemadmo­

K ΕΦ A' A.

ΟΡίπ

τύνα ipir iyetmpiJm., »tSf Λίττλαρ^·

dum mitencors cum juftitia dominus
χνος
Stxouoruvni «4/0; e Θίο'ί ipuv,
Deus nofter, bonus . & lingulari in homi­
αθ«ον ίκ
nes cantate, reo criminis,.ac malefico non àyx^di g?} φίλιόθρωτοί,
dat impunitatem, redeuntem in viam rectam οτΗ w cio^oy, xsQ w Zirrrf/ipoFTtt «^poTti^iw;
recipit, riqne vitam tribuit, non relinquens «<j4 ζωοτο/wy, μη xxnt\Htùv rimv ύνβνβ/α; ηις
iiiipicionis locum iis, qui dure, & inclemen­ attdüiwi βϋλομ^όοις x&ire<y, ggM τΐλίον ατβΓρ«φ«*
ter judicare volunt, &. peccantes penitus re­ οΟότ rèç άμχρτύκΓΐυς,
μύ xotvavdîr αόηϊς λβpellere, <>. i.oiunt communicare cumipfislêrγαν παραχλητιχων ορρός ptTÜrotca
ίοmoues exhortatorios, qui poftint ad pœniHtentiam revo» fe · contra quorum iententiam vepepw, tit tx τ^ί drxfTtüit à Θίος
dominus prr Eiai.un epiicopis ait, hortamini o-afta Xryw ρρρρς rùi ftpioTtom; · ταραχαλίϊτι
populum meum, loquimini ad cor, Hierufalcm , rà λαρνμβ îffàç, ÀaXicrart «4ί τία xapiitttTtOportet igitur vjs <yjj htre auditis, eos qui C; ρ»β·αλιίμ · xpi w bpàç αι)τϊ ÙKiormç rap«xadeliquerunt, hortari,. & ad pernitentiam im­ Af7y tbç npxprvfitônç, lyq ιβιρος ptrômxit χβφορpellere , ac bona fpe dTe iacere , neque fupàtVy sÇ <£7λ7ώα$ irctéiv >Ç pm Cznvoiàv, vçxotfpicari debetis, quafi participes eorum , quir <
iwvàç
tàrpptÀtàCjiniV atuniç c£f~
iph cuimmferunt, efficiamini, qiiod cos dili­
gatis. Kccipite ergo libenter'ac larti pceniten- xco riji tif αητ« a^àw àtrpcàuç Si -nk ptles , &’udicatectim inifericoi J1.1. ne miferatio- Tvrdmii ptpoaSt^fyjt ^xipovn; lit avrerç, p$
ne peccantes. Etcn m fi ingredientem ’uxni (ίλΐρς is4 οίκτιρμων xtpwnâ rà; χμαρχύννηνς ’
fluvium. Cx jam prolapluntm contis qutbuf- («àv y«p tv/ Tapa mmpî» βαέιζβ^τκ. x^ pif^ordam impellendo,, in amnem protruferis , cuin rtt ôXtcQxivter xipatai; ωνας eèç ri/^poTupôf tppotius nianunt porrigere jflebuiiles , fratrem
tuum profecto occideris, tui magis dextram jSa
I ’Xnç a’vTt ts ^t<pa μάλλον opinât , tvdvdLoràç
nv αίίλφ», if’cy μάλλον nS dhi&eumtrt tdare labanti oportuiflet, Hic omnino periret. <r«
<
Sic inquam, ut dixi, recipite, ut & populus ;ntSivat Jf^rav, tvx pi πλόω; χχήλχτια, όνος xj
moneatur, & is, <pn peccavit , non prorfus (ο’ λαός le^rrïnu,
6 χμαρτ^ρ-χς pi xxrû otxv
intereat. Oportet autem, cpilcope, non ne-D,’άτοληπη · 5h Sia-f ω ιπίταοχι pin ταρορόϊν τϊι
gligere populi drlnfta, neque, quos peccafle
ipxprrpem. τβ λα» , ρηη r«ç uinnteiTu; a’ircpœn'tet, avertere, ne unquain
tanquam ruais,
rudis, ex
& inin­
> a.
··
· κα λ ·
.
r·
exercitatus gregem uviiiutn Chrifti
.......... perdas, & Q^f^ar, οτω; μη φφ^ρης , ω; χχ^ρος η
petpvtov
χι>ζ)α
>Ç
φαί'λ/τη;
αυτί
τ»
ονομα
τ» χαι~
mades,
nomen ejus novum, quod popu­
lo ejus impolitum efl, dedecores, quod tibi vw το RS ήν λαόν α^τ» iirmdci, «Ç ονΗΪκθητη ,
poftea exprobrandum fit, /it illis olim pallo­ ίαθαιοιρ «Ù or itxXxtoi ιπιμ&κς , ττ^ί νν ίλιγΟΡ
ribus, de quibiu aiebat dominus apud Hicre- ί Θ.ός τιί Γίρ£μ/α ♦ το/μθ7κ τολλο/ ίιι'φ^ρχ·/ ην
nnam ; Multi piflirt· t mejm meim f. j;l.ive- αμτίλώ'α pu ·, tpoXutar/ τίώ χλι^ονοράχν μα , >u CF
runt : 'uchrunt h<t> cdifjtcm meam & alias ; Ira
αλλοκ. ini nri TeruCaaç ταρωξ<Μ>3η d ^σμοςμ»,
χ} ixi τβ; αμρης όργκΰχτομχι, xj c> fnpo/ç, ύpfii; or hpüç ot φβωλ/ζονπ; τ» όνομα pit.

mea concitata eft m pallore· , & agnii ira/car

&. alias ; ΓΛ>· jacerdotu . ·.«.· m-amiam infertis
nomini meo.
Dt poenitentia , èT quit modui ejut, &
quomodo peiftutur.

CAPUT

Ε

rifôî μίΠ0Ό<α;, igH ri' αυτή; ό τρόι<8^ , ιζ
οττνς xxnp^ÿTtu.

K Ε Φ Λ' Λ.

XVI.

<γ'.

’Δάν if συ T»y όμαρτηχότη πιχρα&ώς XfAdLron
Um vero deliquiife videns , jube ejici
foras, acerbe ferens, de quo ejeâo do­
ol’tw Γξω βληθίιυαι, X? ό^ίλθβϊτ/ αόπί irtxpculeant item diaconi, qui cum obiervent, & exvicQoxrx/
­
or iraxwor, yjj firrÇnTÎmi χχττ^ίη>σα»
tra ccclefiam contineant, iidemque in eccJe- οπήον Ζζ« τη; ι’χχλησ/ας, «<jM πτίΧθοπτ; Cirip αΰfiam' poftea ingreffi, pro eo te rogent : etenim
tS m ipcptzin. σατ · xai γχρ ùnip ijï ipaprwôtw i
Salvator nofter pro iis, qui peccaverunt, pa­
.........................
______ f _
σωτηρ
trem precabatur,
ut ..eft*inevangelioferiptum
: nv xxiifx ηξ/χ, ci; γΐγρκττηι cf τψ à'ety-

Ι

G

Rater., inquit, tgnpfce tliis , non tmm fnunt

.

0rr χρη w itpia μήτοη ταςοραχ tù ύραρτήμαία, prrt αροχκρύν nvxt or nS

oportet epifeopum nunqu.im négligert
peciatA, neque promptum ef/e ad
pumendum .

À

3Ο4

tradentur ohltvioni; m mjufiatia fua, quam fe- Α^μαοτοο ί υ’ί/οκτΟ, χ} co ri àpapriu αότ£, β»
«/, & in peccat*, fuo, quod peccaverit , tee· aôrà
-·— ατοθαΜΪπη
-î—w„.~_ -· x. μ/r-· eÀiya
·^
- txdtyte,
·- ·- e»î^*e
fitter. Et paulo poftfubjungit. firnu-rluifue­
weepf d/x/ imper <wo τ»; nvcpteK abra ni «Twas'f, nj
rit miquui λ dtitih /«e, fiMd fecit , & fecent
xmwne xtipx £ StxeuoewHw, «me Ηώ ψονίώ eu­
judicium & jufiitiam, htc ammam fuamferveovit, êX fi everterit je ei omuthui impietatibur ri iφύλαξι, χ, «ΧίΓρτφο aro τβτύ/ ηο ονπβοούν
mt a'rodaFwntr *
fuit, quot patravit, vita vivet, Ô* non morie­ αυτό wv «vw'nor, ζαί ζήστπιι,
tur. Et deinceps, unumquemque , inquit, vexi <ξη?, ίχατον xarù Ttk βλχ; υμύο xçptS ΰμίί,
ftrum fecundum viat veftru , mfiraho . domni onto; Ισραήλ, λφ« A’Jtnai xi<joç.
Ifrael, dicit Adorai dominus .

y(Ktv' noenp â<?f» «viar;· à i^àp miwtv ο ροκσι ·

,___________________________________________________________ «m

6

«

I

efftfyt9ifÊafr&rt m Nv9ari«vAmrMaHm &ΜηΜ^ΐφΜΜτ, Im fttltf) MqpàxffÿS ntnsepappwJv «fi
«W dCa-

A, $

it,

dimitte eum, ea locutus que cam , qui <
peccato commiflb alium admonendicauflâii
, &. monere convenit
*crepat
“7;* . docere
'
’’ , «t
~
*
, ut fit fibi
dicat : Si

,.

MfW

•ew’jw- enim, quid inanit, quod in genefi dUtameft
r iüùrip Caîno, pvctaff, faâr/cr, id eft ne pergas pec-*» 4
Inoi/ âè Beare Qtaod enim eum qui deliquit , pude­
re déliât fid oporteat, fatis docet quod in
A^vev rf Matnt άη'ρ M«eÆr dfupchf ·
^m^aps^fiMu βύτγ· φ*τι >«φ βύτ£ èOéic, nd fcrlptura diâum eft Moyfi ; Cum Moyfes
precabatur Deum, ut pccbtum forori con­
uorap ctM* mluv ώήπυτάτ sat vd '«qpeswvw erndonaret» ait enim Deus illi. St pitr
*
τίί, «t àvÇ'axu, s'vrd iufyes «teej£ifru tfyt
vw χ«Μμ/3βλίί , qy) uj nihu ΗηλΧστηα *

5ms suS^ ίμχϊ li* tri

ymrv, tùç

dem ejus txfufit, n nes tnMffttl Septem
iithu txfr* αϋβτΛ «MMVMler, & pfietimtedtetur. Sic igitur vos facere oportet » eosfcilK

ϊφ ίμβ^τίκς

cet, qui fis peenitere ajunt pcccaffe , ejicere
ex ecdefia, tempore proportione peccatorum
definito: poftea vero recipere peemtentes » tanquam patres filios.

Xi^evTuc μιτοΜΗν , «φβ^Ην χρΜν vtfrychs
xord τίώ
mû αμαρτ^ματ^, savent
μη&Μΰπν «ρονλαμ/^αηΛατ , iis wriffs viis,
(Ζη «rrrrAirrrw cSmu χρι}

TÙrsr

c«/amrsrs Λ

fittedeptrtet epifcepetut c*rerereprtienfi»ite /aayaam /armam rarvm, tptihts prtcefi,

α’ρ^μΟΜΡ.

C

K Ε ♦ Λ’ Α. ΐζ,

CAPUT

XVIL

~Ί vero epifcopos ipfeoffenfionem aliis con-^F

Γ It · t^lnnns ctÙM dr «ροβχίμματ/ ύηξρcitant » quomodo aggredietur ad inquit
>μ, nS$ (ττίχιζΖλ^κ ιχζχτχιταχαΤ/χχμ^τΓ- rendum injuriam alterius , aut ad increpan­
w, ί hrm/iiMcu rm lut «perMnXml/m, I «rd $·>dum aliquem, fi autipfq, aut diaconi, prop­

Ε

ρ«ληψ/α», 5βύτκ9 a ei liaxsreig

ter perfonarum acceptionem aut munera ac­
cepta non fint fibi bene confcii? Cum enim
petit magiftratus, & cum Judex accipit, &
non deducitur judicium ad finem, cum judi­
ces fimt participes fimun, fic cauflas vidua­
rum non attendant, non potetunt ii, qui funt
fub epifeopi poteftate ’, effe. ei auxilio , fi
eos fcilicet punire voluerit ; dicent enim
rWliJmwTÎu)drTÔ/Wpap5«X^iîx<TWow;dC-Dei quod eft m evangeho fcriphim:
vi-χ**. r

eww<T*mrj ·ηο^μρ·άρ^ΐΑ«/τ7>ιζνχ(/π^λ^μjSdvii) Λιf îif^dyrtBt ck nXoc xeisx, xenwer it xÀswnSv w seisTM χιψύ» i tufrt^sms , d luémrayrw
oi vn vw srtrxexw βχωπτ/μα^ΗΡ tf sr/rxaxp *
Zpw ydp etvvf vddr rÿ Χα^Α/μ ^ραμμοΑν , η
βλιηκ ν&χαρμ** vdérτρ ·μ&αλμρ τχ αΤιλ^νβ'Μ,

wtSw .uilrfEfciM/TL
Mr“”
S,t c<° egfcopo
ησνιραματτ whw .
una com
fujs metus> ne quid tale
β>«ρβΜαρτώΜνίΧ«^τ/να·ίΒτ «trp
audiat, jd «ft,
pnebeat occafionem. Qui
χ·Ιβμι0ιίττ™*Μηαυητ*κν'Ηΐη»γκιφ·ς6/(>κ enim peccat, cum viderit aliquem facientem
«φ·ρμ(ιύ λαβήν, cis ήίρκ ctvpytï · · μ* $*tn ·
fimilia atque ipfe facit, extractor ad faciendum
Srv>clÿn>«pdxmirdvw^tev« χλ«ών* γ&ρ ônur eadem, deinde qui pravus eft per unum oc^Àmprmww, νλΜ-ν s’rwXWmW W* cafionemnaâus, in aliis operatur, quodDeus
avertat: ita fiet ut grex depravetur, & quo
μθνΐχ«χ<<major eft numerus peccantium, eo fit vitium
mhW £β^α)λ<τύάΙ^ρ·μΙωλαμβώ^ν, ùrciÇ majus. Peccatum namque quod non argui­
ζόμΛ μιχρα τλιφνμβ φυραματνς Ιολ·?, >ù «ί χλιχ- tur, deterius fit, fle ad alios manat. Siqui­
τ» ùs ΐλβν ιθΛ* νίμϋά#* ι«>)>α>< ♦ ^μ^^θ»- dem param finnenti ftMt mq^Mu cwTwwpzi, ceUt.
memra«p<5eiarxdLea7«)*nU0*|kMtVK ιλβ/ν, ιζβα- & unus fiir in totam nationem diffundit exeσ·»λι'·»ςΛταχ«ντ^λβ>ονα7««, πήης <η wfatidvEcrationem, & mtfee mertet* pettrefeere f«i- ttt„. ...
i' t
e
V* x
·’ _ .
wmft
mt MiOMMitwsai
mgtttnttm /ïwmmam
fart*, tftmm
item·; /«ms
eamspaw
rexansaMa
miywf>·^
ferl&wv t nporç της votre μη
fyj
«pePatnv, ι$άν^ρΑχβςλΒίμώσΜ'Χ·>λ«<φρλαχπΰ’οί,
>
λώηιβτ^θώ irmstavK »«vt<, i J*Λ
«■ρνσαψη · tαν m xJ ôvSpwxw xapôyquav μη rüs hκλ*τΐ<χς va θ* «
, τοοίσν/φ ’’*«»» xudv
•wéAaw ZnrwrJw yàp «et φ αμαρπσώσΜνμη xapmnampv, β&λ* <XZ>^mv, nürnb, wnxuζα», rtfiSc
· 99tts Tçtffripctf ΧλαβΗβ» {funim * dCGntr«I. Tom. I.

mni Mtres pr*kct, ctmet mmifiri ejeu nuflunt
raifai. Sic quoque ovis fcabiofa m alias oves
transfundit feabiem, nifi feparetur a fanis,
& homo pefte laborans , multis eft caven­
dus, canis etiam rabiofus quicquid attigerit,
in eo periculum affert. Si igitur hominem
flagitiofum ab ecdefia non removeamus, fa­
ciemus domum Dei fpduncam latronum .
Oportet enim in deliâo alterius non eoo»
nivere filendo, fed potius arguere, monere,
V ,
cafti-

LIBER II. CONSTITU Γ10ΜΙΜ
;u8
3·7
ΙΛ43& yapfartr ruta rwwiif ΓβρηΑ
caftîg....__________ ____ __ _
ft reverentiam inudat. Scriptum namque eft:
tir »ïirx«rw
w àpapwtb »i>M
fw·"* ·>' Faiitt fititit Ifraei ttvettaSu, Debet quippe ris alertas tntàttti ari th Inawtac ni*
epifcopus monendo prohibere peccata , neri ta, i$
tocpnptyto ta' <Brâ dpedi» «ί»
fcopiu juftitic } proco booOrum oeteftium
r»f üûtâns
C» tji
quo ifiuit properata, ft im in judicio fatum pup »
Statythripa* tac pri MtMpvtac th iw
denunciator, ne contempta ecdefia^ que
tu Dei orta eft, audiar propter Incuriam ft
negtigentiam, quod apud Oveam diftum eft,
Cttr Mfirttlta Jilnta itfimliliii , & fra~
fluat ejut ctUtgifiir ?

β/i..··

Orr ^pd w Mean* φρητ/ζ»», ta> iXmkpui
«X>|uyutfXp. Ini n tat «t/φ ewnrw·

ft«»d tfrttt tpifcipxat tarare , at aes peccet
populas .· fus ipfe efi fpecalater,
CAPUT

XVIII.

-

K E ♦ A' A.

<«.

A'm» «m2 fpam^cn» ·

i*tn»ns tri^fri
Mniuni ergo epifcopus curam habeat,
ipapmkn9 ?wt primen intpripnn9 £
ft eorum qui non peccarunt, ut non
èpafmrima, fnpatxtnn· λτγ* yab ·»?>
peccent, ft eorum qui in peccatis funt, ut
peccafle perniteat, ait enim dominus: Fiiete CM *ris ipât’ «R" fri nn^perim dhs
pmSn Sften Itita
ae eenteamatû ass* ea. pnfiHit iftis. Itempœ- ptxpit rin». ari
nitenubus condonare oportet peccata : fta- χριί· apa γ«ρ vp rinbTtntfS vAwMAwta»
tim enim ut aliquis ex iis qui deliquerunt •yearia ica&int àpàprrtput rn autiv, «wottiwwt
dixit ex animo, Peccavi dneiae , relpondet
w «yrw erw/m, ari
™
4
Spiritus fandus : £r deetma/ rearifit tibi pecrtat9 9apn«'
•ptaftSeniarr·
cM:tmy cenJUe* ses tatrierit. Agnofce igitur,
epifeope, dignitatem tuam, quod ficut pote- ane n ityvpin. Srtvsri SterpUt taAqptaWü
fias ligandi tibfhbtigit, ita quoque poteftatem ^<rc«r, ta ^τϋλύοτ. ϋξηΰο^ίγ* τίλή»

O

Igettk. it.

Cm >r

·.

..

n

folvendi habes? Mofce te ipium, ft fic te in

···

>··♦

_______

.

vita gere, ut tuo loco dignum eft , quippeC«νατριφν. fvltk nt a^riptaaMtMtera^iini
qui Idas majorem a te repofeendam efle ra*
* *
tionem, cai enùe piat cettefeenJaveraat, pUti rinpey araminn aapriri* riapaprans ftyfyàf
ob et exigeât. Siquidem nemo hominum- a
......
F.vFro
■?«, ^nfr^'p****
peccato vacuus eft, prarter eum qui propter
ml ?fy*rwt * «ta <«θ<ρ« ·*·£'«, #
»os fa&us eft homo, cum
cum Icriptumfit:
icriptumfit: Nul·
Httlr

ttfttniatdtetJUvita ejus.
ins pttrtti a ferit, tatati

$t
_ rpia àpfya
, , à. fed
, . «Ml·’ Inrriw qf)
_ ηο
. «p*><

‘ . * n >C xnreMp^û*
. ../ *’ βί* W
_|taIdcirco qux vka veterum juftorum , ft PaSatato
triarcharum, ft qui eorum aâus , proditum
’ fa
· tante
»·-».*«
ίχ
tal/fv^
litteris eft, non quidem ut cum ea legimus «ΒΗΓ ,(-^2-/ ·»’"„ >’,«3*·
cfanms , nWi'fa àpwutnriffy » < 4ί'λexprobremus; fed ut nos potius peccatorum
<fifriptàa ύί èfaims τΖξί/φκ * ft Thrift
noltrorum pteniteat, bonoque animo ft fpe
wta ffam9 ιί/xnqpa «τφβλίίβ q^mpetari,
ht
funus, adepturos nos veniam, illorum enim
...
maculx, ft labes, noftra tutela & monitio
ipsis ipaptivtt'j-ns9 eri penatonf£^t9 et^ariι, riftav^inni tfunt. Quippe nobis etiam commifla peccata
μΖιοίζο^φι* ttfe yiypetvnu^
condonabuntur, fi nos eorum-pmnimerit, fi*^vràùi’vwrτΐώχββΐ/χ»;
xapit at ι $ risnjfaMnnuaadri
quidem fcnptum eft : §»fr glenabitxr mttn- pis ebat ari apaprias; tilsk h àvapfara*S* «il

St

daae fe tabere car? axt fait Ubere, & etidafler
affirmabit, purum fc effe a peccate ? nemo igi­

«y ««ne hufapn9 rrihtÇt swr/taf tar * $ at*
pt T«Hvy ufpip»a9 fri hà rires naotaMbrisi·
aeXarue ’ · yàp Aaû'ta aept iauri pria ptypeth
«ù Si atpi arimv9 às atâ* ίχι* ta*» £
'
eorum fis fcandalo & offenfioni, unde pereat:
ζ·ν /3or«fw φ»ρτίη· yiypamu yàp9 j£mti.xû> ,
laicus enim de fe tantum folicituscft, tu ve­ eue «?h>s ΊΑν&Αώ* ru qjj Aapeiv λιήί«σ< àpap*.
ro dc omnibus, ut gravius onus fuftinens
tacs τίί itpavflai ’ «k atpi vAmîmht » tiaeft^i*
Scriptum namque eft : Et dixit deminui Mqt#,
atpi arimv φρήτιζί, qjq ta /φ) ùyttt ,
TacX Aeren fujcipietii peccatafacerdetii : quo­
ruvripet· ta It âpapnwntf, w&ta, <£ rtfiSt
circa curam omnium fufeipe, tanquam ratio­
nem de pluribus redditurus, acfanosquidem ce η» ntrip, C* τ» «$mv< eAotppcwav,
«fer*
conferva, lapfos vero mone, & qui in jejunio. sAaivaim flrô^v mtrqc rws vuûîartaf vrip eùri
tur cil· peccati expers. Tu ergo enitere pro
vinbus, ut nihil in te fit quod reprehenda­
tur , ft lac fis dc omnibus falicitus, ne cui

«Μ·» !♦.

premis, leva in remiflione, ft cum qui luxit

«Μ/φΰκ,

recipe, eunda ecclefia pro eo deprecante, ft
manu imnofita, fine cutn tnecclefiaefle..Sommculofos & remifios converte, robora, hortare, adhibe curationem , gnarus quanta fit
nbi
tibi, fi haec
hxc feccns
feceris, merces propofita :.* con­
contra
tr> vero quantum periculi, uneglexeris. Ait
a;,
enim E.’cchiel pjftotibus qui populum negiigunt » Va pafionbus jjrael, nui paferbant fei~
pfet: pajieret »«n «vrxp »«r, fed feipfes ; lac

u
ç
tanam
-■-tiprip
<? aaMtiOim
brteptjt··
ξΤ *’¥*,*F ris
T>» Si
·’
q.
xapmp^m,«vespam
ùBnriiprfr,
htsatriMS^J*
woerapifs ww?«uÉta
aaptou&M>9$ip<r4c,
9fpnn9jTtsamiatah*
XW pi&h F)fitg ηΣτκ iattitot9 aie^p W qjq «6Itcuey Iri ttpeKriac *rta*
yàp ηρας ris aτ2
Μπήκ TtÇtxtah, fat wFçwpéat tS Γσραχλ, art inéfuutwiturrfa*riri*ri^crta mpaiynty et aetfj8^K9 aJ^iwrès9 tiyri
Tatntmoûim, iÇ tptamptfia^Qf riiyupetrtpa
fen, ri etpèfiam « wpaiytn9 ri
fa'

deverafti, & Une vefttmtni; qaedvabdam eft,
mafletti ; net ne» pafeitis ; q-ed t» eit erat

«tiw, f«Aamr tarée

‘I

■m

dbri HMedBanma dx

qpadfriHRM
dwrà*

^Süp^t

JJ*

narilbwb* - Arrâdri*^*
M aeadsmipriewa^

**>*’» <ae»à*jMfcrie damr e*m*euMn,> fafrarim
«ρά^ά’/ά/Μά*.
Wtqddririw- e/ririw·/ fera·» n tnt «rià <wd Mà
Alri<à4m9«, ^rirariAirthtrâcnpric Mnwetriri ÎÊ?*ÎÎSTî?* ïreftF»" aanmrpnWîw
T*c»mV^, 3 ri wààrm ri targuant Φ»·j?

ni^Aa^^«^*rictpri»>Ai>a<A%rai raenc.

awr mM mri, Mwr murià,
vrirr, dicri Adrari dmuaer.

&gtO*u

ri «passera, Cfndpafier, wifi Mg^gmtrgfrit, cnttvfai
ptnn fnritt tvùtjim ma p«w

0nCds«qdri^ri^*Ml4**

^PtMbvrin^9^ti^tf^Ampin4ep·
χά τ^ηψϋΑ^ xaAdÇfîW.

pntri, fnitur.

KE*A‘A.

·ΑΡϋΤ XIX

rtf.

*KJran ri iwntm·· £ a*rim ri A«/«ri,C A Üdite epifcopi, A audite laici <raod do-I<M
, AraKF« eric.«eiri xtritraritxerir- e Λ
“ts .Mçrir râkr mwjem »
„.,^2,,
orwnw, dT «ettr Kam 0* avrar; Apaftoribue

A

x»w·

'e/tZU",

rit ri «qriiànii^P^spaf, Trire,mroNaric
.drinurw «uri* ^Xmeri «pàc Ariaà. ^ap^w-

id ril, jndfcào eptàopum corn epicopo comparans, judicabo item lakam cam lateo. A

rit,!* fyi *ρ4βη* tipiti màû‘ ^d&ria
2?»
mww; ·
,«$«* jïhmàîtoLÎÏAS
rie prit** canopev^wrarr riu) ùty tp* iixlw · A 6Λ» jonrajro me dabtt. Ut «rim cum
Jntf >dp TfS a&p (eequeà ripÀ s«a»5*» «pd-«ris
_______
_____________
______ _________
non_iêfril&r
bomun*paftoteab
, lapis exfan Aàtatc remerâr tktfofa&t Sn» ri? wwqpj po6ta eft Minteraundum , tic rurfus cum
ntpC* ri iM a^aàiXw tyw ris àdww, «ris «atam peftorem firaoitw , tenus eft
je®···»· \^arw tugwiaii n» penorea rater*

pàv χη/ιοάη·

Cf»*

rit dp^qucAc «M^ep^H» mt

fiiitu tlt&t tfi/iipiftù,
Îtyrati, 0 urà etipmi-

•nctev βηηίηκ·

kb

♦ a; a. ».

C‘APUT XX

P sera bomun peftorem laicashoooret,
diligat · montât · nt pattern , at do.___
,..
_______
____ aa, at neram, ac Dei pontificem , ut
jàhc* · >4ami arias, Xejrïari·». £ drahà-Ôgjftram pteteri* : quieuim audit cum ,
«arfP, X«r* ·9π»ί, < i «èXeri» jri fcx4-eew*“ ·“**·_* S*> «·.■"··*'“·»«'“ >
dU^ana rà atîri βκά >Ç «aripp· · ’W*

efxdur· Aû Aafer. Λ · ipii <ί9*φ>
t^rnt· < d φΓn9ri£» *9m< «b tinni»
Axnd/M* êgUnc à
dc rient nk Xarâà
fanât:
Qtf

djnmcn*· Oïdfcn»
f^W*r ή·
vac-, derid, eàxa|is«rwwwir*a d «t maria,

d>M^4&ec rie ntfnhmr
* «rame
ndriU» vam wïc «Mtnr/ri Μάρθας fa»
FAàow, «bd >d rXréw* ùmrfi£«rrif <àf»>
.
<b<ri4 Tom.1.

Staflfc οί&οή tarâmaœ filios
diiigat toscof, prafpffina
ftndfo carita­
tif , & fissent tanqoam en ad acquirendam
5tL» ant tawpmm prilot, ûeu eos cornplateas · ad acquirendum gaHinas : omnes
aaonens · omnes increpans acerbe <pûcun->
tpra inoqpattone acerba indigent, ied non
▼ a
fe·

|ti

LIBER IL CONSUI U iiONUM.

faire; yr—sm» wi muramuu, m ntA«&»,

piΙ*θ»$ afa/wrpr

d»
quod vexatam eft firmas, hoc eft, eam eoi
mtacnr * quatefit, admooitiooe firmum fc>- ri ea&rtf rtppvrotittii «|
lidumque cariem; vend agrorumeftcurans, rirr, ri varys >« rifa «frn* <
id eft, eum qui ex fide egrotat amb^oado, MmtXfa dyewto' ri •wntrewc*w«<^«’
hok curationem adhibens docendo ; item itrui», rmrt, ri mAerqucAr * x ri ηθρι*quod contritum eft alligans, id eft , erran­ μθ"τ9 i Η wwppeMv ce ipteprieus Uf fcxAsfa»
tem eut quaflatum aut peccatis coofra&nm ,
ita ut iri via claudicet, monitione hortato­ •la, c’xricdre tfa' irapexAwrauîc wûcrâtf* A«ria vinciens, & ex deliftis deonerans , ac IfUM* «ri «N*<*TO|U«IW, Λλτσ «ewr, «w
iaarirpms
bona rpe efle jubens, ficqnc valentem in cc- ppMtXfffC»
,_{_____ __ TÏ
... ixaAw/jt
______ ... ehnaaStre
. _
defiam reftitue, atque ad gregem ovium re- B& rf *Wpn, 'ri άξατμοΗν cxrepfft, Tarin, ri
duc: Qpod ejeftum eft convene, id eft, eum
«uamrérc
Jm· 3 Λ itrrifmm
qur in peccatu fuit, fit ut objurgaretur ex ec- yfiàm
_.'r
j far fêw
__ _,sα>λ<
,j _
λ—λ
pot
mperT^tfaeti·
défia ejedus eft, ne finas foris permanere ,
fvicpZpMi
de ri χα'μηΐ, r»·
quin potius recollige eum ac converte, utfic
in ovile rcllituaa, id eft, in populum ccde- ssrev, ce r«J X®S rie Λμύμ» fàtorfag* ti Si ·fix macula carentis : Quod periit require, id tsàhAk ΰρζιΐτΗ, -rvrirr, si ûm' rXtàuç
eft, cum qui propter multitudinem peccaro· n^xaruy iaurS «τιλη'σνο tîî ntmejas, ftè tirât
rum fuorum falutem delperat, ne finas peni­ φιλίας inbtàett' ii irS ref^af
tus interire, fit, qui valde refrigeicit, R defiλ/aç xudwrw
< îfa' fistp/ec vxm^râc
dia ac languore torpet ac fopitns eft, 5ζpro­
teunâ ζοϋς iriïû&éfjfyrtt · £ μαχραν irervrin»
pter hujufmodi gravem fomnum vins fius ob­
litus procul a grege difeeflit, ita ut in lupos, ns <>rée xw'^W, sîç £ Awtwc me/mreèt Ut fi·par, riiiM^âne· tii
irirpw, W nifw»
a quibus devoraretur, incideret, hunc tu quae­
re,, tc monendo convene, & ad fobrietatem . rapeowîÀH·
.„r,
..
qU ibriStt
vràrwp» » fri αν^χιφάν
hortare, fpemque injice; neque finas, utdi-C^j
— r» ùrirnmt eàpnfjS^rty Srt tri anfiiteat defperanter quod a quibufdam. d&um
/MCtv. âftmr *q>*wpuv»
^aSideavntç reptifU^a
eft : Impietates noltrc in nobis, & nos in ipfis
rSf faiut&t; te etéen S», iSwnteidu · L
liquefeimus , & quomodo vivemus ? itaque
n xAqu/tf'Aquu ιζ λιγίη» r«S àputpinriG fieri potefi;, deliftum alterius fibi epiico­
pus tanquam proprium vindicet , atque ei n* irtrrifritw imirpe^m, xijri w ùrtpra&l··
qui deliquit, dicat, te modo fac convertas, verni ebaSifyfiat, itèxùv^ iw tîvrp ipiiÇw·
& ego mortem pro te fufeipiam, ut pro no­
fw * · χαμόν jrip è «αλβ( Ήώ
«Urë τιbis dominus mortem fufeepit : Beant fwippe θησ-r» ùeip
mpefytn* · · Si fudafa initie
patter animam foam perit pre evibtts , wrrer-

TvpdiUy i da trt nt mpifam
, ^twpwrwAéW ip%tfjtyswt rvrirt, riv Stifie^m^ tÇ iptnrt ri
xepèfatTU, 1Ç
W · Ada** «ρχβζχ «ont.
stôciauSv<mpo<ri**e, ertfacifnaprnrieaβίτχλβ^
Deus, qui mifericors eft , pœmtenuam iis, -ν,ος J» · ©w, μ* βΡ« utrAmtm ίνηγγ^λβτ·'
qui peccarunt jurejurando promifit ; qui vero U/
u àflutprrmç
/____ i_ - _>
__ -z
• If
aj rit» iixte^thita
τ5 ·<_
Orèrfiù η·
peccavit, & promiffam iftud Dei de pornu
pi fitnbetar eryvevvt xj ν»μ«χρ·θι/μβν xj ηκξ/χ«tenda, magnamque ejus patientiam, ac ma­
χ·ν tasn
irtrifjS^K, tri ftliv^ ris idiots γρβ.lorum tolerantiam ignorat, ac etiam fandas
ân fri
feripturas nefeir, quae hanc poenitentiam pre­ φά ris πιύτάν toipuxrirots d
dicant, quippe qui cx te, epifeope, non didi­
fUfM^nmès Tratpânt écriant ♦ ri Si Λ φτλ·cerit, hic quidem propter ignorantiam perit ; sepyes^ τητμίώ ari Λ rriSates ν·μΑ erefrrtt
tu vero utpote amans redor, fit ftudiolus pa- βαθμόν tùù ΊτνμβΙιυ. ri Aâxer fa^ifrw, ttçxfa
ftor require, recenfensgregem ; exquire quod
ew · Θίβί a àyttàès vecrip ifMV àwükas rie
deeft ad exemplum domini Dei, ejufilemque
patris noftri, qui filium fuum bonum pafto- fctvrâ woy itetyBfri xecAôv >Ç σντχρα riv |tl«rxnrem, ac Salvatorem » fit magiftrum no it rum Asv quôv Γχσϊ»· Ζτι^ψβ; riri lireu ri dscrJefiim Chriftum miut, fit ei j'uffit relinque­ yxxomtCsvMc iri ri epa, 1Ç mp/^kintt itri rlri
re nonaginta novem oves in montibus , fit ζήτχτιν tï τίτλβηψΰηΐί, xi X'psvm «pur imi ràf
imsràs ifMS fiptev c* rà mutvji γρύροντη tri
tam ut humeris imponeret, & ad gregem E
£pirte tï ervAnAoriB' · anas w wnixefB* γίνου
reportaret gaudens reperta ove araifla
Sjc
ri, ri.» irirwt ia^ri^S ri ατολαλκ · x«r<Ligitur tu, epifeope, efto obediens; ut ovem,
Suwv τ» χντληηιμονν ’ htrpi^w ri βφοης ·
que amifla eit, exquiras; qua: erravit , cor­
rigas -, qux abfeeflit, revoces ; poteftatem enim όξβΜΓ/atv γάρ ΐχ«ς htspi^ut qjd <x»r/W*<vwhabes revocandi, & dimittendi fractos cum θρβντμοάτί cv «e>f'w Start · rwrip Atyw τρί
yenia: per te enim dicit Salvator paralytico ττβρπμΟφ αν «μβρτιακ, erittmint at άμβρτίαι*
in peccatis, Bemittantar tibi peccota tea : &
* rinse* riaarin· reptatis teplrifas, tiplritp
illud, fiées tea te feriam fait, vade in pace .
Eax vero, fit tranquillus portus eit ecclefta ci £ ΑιμΙώ ^«AiwwZra ιί rï Xe^ï faxAw/«’
Chrifti, in quam peccatores abfolvendo re- Hi αν Ari* ris àfMtpnpièms rnxetSint unties, xj
flitue fanos, &. a macula liberos, cum bona iftaifMSi ÆiïwSecs, rtnSrits, Ipyrrirts cents

nerhtt natem t & yti non «fi pefier, cajas non
font oves propria , videt btpam venientem ,
id eft, dianolum, êT dimittit aves, ncfiegit·,
& laper rapit eas. Scire igitur oportet, quod

»·
l

·Μ«Γ

- iè «ifmuOw/n^feAife»
ayfist* Ι^φχρϋχν

* cum labore operum, ut expcruu a
ββ·^«*·· medicus ÿdew» cwruntibue , ■*-

m4w, ÿ/mwodaa· f»d arms . Medic·
«go eacfefin domini, adfebe needicinamctMΨ» arrotantium coavenioM· j omnibus

Aeritrif* ww'
ma? tome?, «ί

λ ηϊ

mimmm fCnCtS > fed ^tanqMm boOM paftoC

ia fimun ac complexum agno· congrega, ft
oves gravidas hortare.

tfrt

μκημμί xtfat iwintàet , qft fepad pmcwAmr fit jedtetae pnatmciart atern
ficnitnt
D parM/MWMav
ffft/fpMum dNvrwrr

a/rfusi·*
n/Mchv et**» Mcnl tm

emrra λ—, fw arndm· fwudhi eft.

K E ♦ A' A. x«.

CAPUT

XXI.

A Tque etiam fis traâàbilis, bonus, lenis,
xl non mendax, non durus , non contu­
eriiyft·,
dXa£w» jini «Wnt, μη nrotumax, non feveritate nimia , non arrogans ,
a4*c, μί eaSpetefaetes, pri ί«λ·ί, μη Ifym- non inhumanus, non fupebus, non aflentaμκ, ptd Ιμηαϊνν swe o»· xi λχρης , μ) ώη~ tor, non timidus, non verfipellis, ac duplici
mente, non illudens populis tuas fidei , ac
V*** «Υ«ύφ rd tm ©fi aifitput 9 K vit «nù poteftati
commiffu, neque Dei leges acprae. μτηαηΐβχ Aeyvt. μη *ρήχ<Φϊ «pèc cÿmtt w ■ cepta, & quas ad poenitentiam pertinent, eis
infintéb, φΑ'«<Γφ«λ&» μη φΑτητημητίς <xpa- celans, non facilis ad exturbandum, ejicienWWW, μΑημώιχΐρφης xerurme fieprvtier βνΛ _dumque
--------------, — fed
...------, ,
ex ecclefia,
in re ------------certa nitens
Ttswr uxpnpur >Ç rirue va · ^vw»Ç η fi*uxpnfn-^oôù increpator petulans, non teftimonio ad14^ «cAatr W « μ* «VfX^pxf niffa, 4 ’«*“* ullam
?.'£ qeoddiâum <“« t^} Zdft Τ·»*; frqjx/pf«x«w,
f’rrva/osnMamr —o'
duobus,
aut tnbus
fidelibus tefttbus,
φΟονΜ · «r<
mores jirodia
p^t,
*
j quorum

vXaWjw, ytfrrfa^Aww i ywvf ·jmrxliA^, micitia> neque invidia moventur : Mulîienim
spÿoa π&[μμ*ι exopx/^sw n Xcjcm mpsperm,a>r funt, qui aliorumm|lis deleâantur, homines
ά
Tvr λφ« extima tfa- lingua pnecipiti, & perforata , habentes oftudium
evffüfen n xW^ww, jÇxepeWrwç Aww« skxx- dium
J:“~ in fratres , quorum
- a
-j:·— eft
-«■ dij:
rityqyut, Tenn Xaifinrt, x, xr^pMC ά&μίχη*, fpergerp oves Chrifti: Quorum fermones fi
temere & Inconfiderate velis admittere, gre­
fiènàt ft ix
, «μ« θυόοκ ow-Jpwmw- gem
dilfiparis, lupifque eum ad devorandum
Strir, s’^nxw;,iÇlalounucxjeiptemniiel^tatr tradideris, id eft, daemonibus & improbis ho­
TfSÿup fx^Aw^cers tie ιχχλχτ/«, XOvf ορββη- minibus; immo vero non hominibus, fedpoλχζ*«·σ w
at iwjMww»
λυμτΜκ λύχΜ,
«w»w, ng *Κ
w» «ρν«
-r-« Αβρά*
—r-.rxyt> . tins feris fimflitudincm hominum indutis, ethviu, xaplas titet nyifi^et vuu laniet draAnacr* >Ç r,n‘c*,> Judabip, & atheis haaretidd , fiquidem
—·j -i
------xttrip
—!- ϊίιβββλκ
.2λλ~ sbdpwxaxiiwf L··.'
γ»ρ
τβα»
fft ί j$ ^continuo ut aliquis ex ecclefia ejeftus eft ,
iltivif annixttrixc, βϋχηκ «pses«&f« , 飫θο- accedunt ad eum truculenti lupi, & perinde
ac fi agnus effet, ita illum pnedam «fe pu­
μΖρ
x} ôXiye^uyieuî, i fif f9vn «»·tant ad vorandum , illius interitum quarfhii
9Kvn^nrmt9 d Λ «Zptws ανμηίι^ήβτηι · xj habentes. Etenim eorum pater diabolus ho­
wnhüf της ιχχλχτίκς,
^sàr iïvrtiaç micida eft, & tpii injufte per imprudentiam
df^nrtfat^irtnu, x} ei^vnii^iatnt Cm' en- tuam eje&us eft, At triftitiaoppreflus, aepu’ *Ç 7^7 <r'* W ‘*^VM «r**^Mg câa^ec. à fillo animo effeftus aut ad Gentiles aberra­
^«ίρ X/uffév irn», haqjm
ü»et ix£et>X«» vwn- bit , aut hawefibus implicabitur, & penitus
ecclefia, ft ab fpe m Deo pofiu abalie­
fixfrnxivu, wnpàv ii inepte eis si mwif V ab
nabitur , atque ab impietate conftringetnr ,
s9su vit txtrps^erm, iÇ «poyMpav pfyi m ni dre- fiefque de illius interitu reus : neque enim
xarrMV j «mXfnit ek n iw etyiaiu iiâ^ei - vtf) equum eft , promptum effe ad ejiciendum
γηρ nntnv λ/>*< n 9tie ^μτφη, m r&s «d?ÇS eum. qui deliquit, tardum vero adrecipieneum, ^u,
qui «a pcwam
peccato ic
fe «avertit:
prrproçvç xaex/atr ^ίχηη* n^eai tin^vtS ix^«r ifW p dum cw»,
tciui .- preprœ
eufruiwe ί mZxmaem ce îw c tiers «Jdï, qg)C P«™m «d amputandum, crudelem autem ad
ôlevcUuMsix/TMxruv. dx?npa>s©fS dxcAtm nuendum dolenti : de talibus vero aitfcrip— . Γ~^· _ <— ... -. ”. , ...
. \ tura : pvdrr tanne ad xtaltne cxmmt , 1ÈT re-

,
Itrn jM»t ad fff'mdndaat fa^ninnt ; taUnritai, & affiiffia m vüt rarme , iT wàtur/ia.. ■,
facit m» cagnavcruat : Na» eft tmar Deiaatt
acate tamne. Via quidem pacis eft dominus

ùw» J>rô · Xe/ràf, ·$ η, Μίίβξρ» ipit •'*7’* '
eçm,. ιζιίφ&ήπτβι iptf liJm >Ç le^ikmutÂput' nrérr, Ι/Ι·π £φ»ηα άμχμηύν
nofter Tefiis Chriftus, qui docuit nos dicens,
mù^ûfvivef^mfiecn, ώ >Ç
«χίκ ήμχς
t xarlArr λίγηα
rw ©t«v, ·φ<ί rpùv rà d^tt-. ntettilty fif renrittetar vabit, dat» , tf da-1-. «
vaitt; id eft, date veniam erratis alio­
λήμβπ» ήμύ», os >Ç ημάς iyttyfyt nitl^tû^wtç Uter
rum, dc remittentur vobis peccata. Sicut not
àfiéh · tè' w μ4 Λ ™ί *fi*f>Tipi«n, τύς «μ»; erudivit, ut in precatione diceremus, dtettt» i» »
k
nniit

3iS

UBER H. CONSinüTWNUM

jic

«m4û drift* nqffr*, finit & mr £μμ7ιμμ»4ν AAmJxe&f rùù â^crrv ί$Ίίμβρτιόή ΰμ£ν ’ mfyi
" ‘ Si
.. .........
kfytvnt «ftenu ,
biloribus mfirü.
igitur ii* , qui οώτ/*
peccave­ fantit
runt, noaignofcitto, quomodo veftrotumpeo ,
«4 rjJ fatfâ ripen &ocmv$i<rfdi A/^wcatorum veniam impetrabitis? an non con­ TVÎ aifioAcf, φί μ» «focinf; ytmhxin fùp ό­
tra potius vos ipfoa ligatis, qui dicitis remififfe, cum non remtleritis ? an non veftro τι
' i rw pA eStnrtnru infiofauv , ί r«» farμ* famrfaÏfifyci, W& ™ «^λφ·ί t
ori repugnabitis, fi dicatis , remififfe7, qiua rpéçurm
1
> «k
Α’βίλ
nonrcmififtis? Scitote enim quod qui cum, <«Λβί ire s <jQ «?A*»
qui injuriam non fecit, ejicit, aut eum, qvife <tw «JfAq>«t>. W rè «7|M αύηυ βϋν cgpic
convertit,non recipit,fratrem fitumoccidit, & θίβνtχζχτ«θ4ητ»ί · Jimjikyep «Jixwî fttXdcfc
fimguinem ejus fundit, ficut Cainfimguincm

ixi
τΓ/ρς mpè
c* èteTeva-n tret Hi re»
1
etwe ’ tireûnx, qj4 · μβτνΐνς è^cfji^eiî ûri
injufte occiius, apud Deum erit in requie nô /«trxÔTW * · juci iχββλώ , ώ ΪΜμίν rit
fempiterna: fimi liter eveniet ei, qui ab epi- enatncn , τ/xpinpaç φ^'άνς ό η/οϋτκ «ώι αφοfcopo fine caufla fuerit cxcommumcatus. QjiiB ρνν «ç τ· nu Θλ» êAwç ·, ΐκίί ‘μνη컀νν eù-.
tanquam peftiferum ejicit cum, qtji eftextra τ»υ τΐώ t’»/ τ»7ί pmoriirn è^e^ucruxU» * oJculpam ; is quidem farvior eft interfe&orc ,
Ιί’λαμ,®·*·* CxotOQÇ
TWocrv» wk ix «λήquod neque in Dei mifericotdiam intuetur ,
$·υς ηβρΛΤήύμΛπύν C* μιτβνρί^ &Α»)φ·τα$ ίφίneque bonitatis Dei erga pœnitentes memor
eft, neque in cos afpicit tanquam in fcopum, σ» · tf» rwn> ίριμνπρρς β^μβτιχον φοηνς ό
qui multorum peccatorum veniam pœnitondo τον èvetn» a’repp/trruy * axratinjç ιφ) ό ρι4
impetrarunt : idcirco violentior eft ipfo homi­ /®»wit>;0p^v»c Tnk ptTaypeuZreç <τχ9ριπζ« τα
cida , qui corpus perimit, is, qui innocentem ex Tw Xajrno xorr evnS yivdfj^jpç ·
yèp SIecclefia ejiçit. Similiter qui non recipit pœni­
««toc irn i 0«k cv tJ xûw nui αμχρτυλ#;'
tentes, oves Chrifti diflipat faâqs ad venari us
ejus.· ut enim juftus eft Deus in judicandis t£,mi iAfipwv & rj «wpae-Ji^fûa» nt·; ùrirpix^o-n ySc* eôr«$ è
peccatoribus, fic eft mifericors iq recipiendis φβνταί , «λίβν yèp

fratris fui fudit, cujus fanguis, qui ad Deum
clamat, requiretur: juftus enim a quopiam

Tfit too.

converfis : Mtfericordiam enim tf judicium ce­
cinit ei David ille Deo carus,·

ψίλήί

·

C
Quod magnum poenitentia exemplum propqfitum
eft in David, in Ninivitis, in Dx.e:bia,
tf in filio ejus Manaffe,

CAPUT

μΐγα TBepaStiype piTcrntes itpix&rret Δχβΐδ
xoa NtyX/rat, Ε’ζίχίβκπ , xj · Ή-

iw vite Mayaank.

XXII.

K E ♦ A’ A.

porm autem, epifcope, habere ante ocu­
Pn' Si enirxcTf <topo όψ^αλμωη tyun ηκ' rd
los preterits, & eis perite uti ad eos
/urwwiXxora,
ipitetpm atr»7ç xiypijj^tu
monendos, quos vel ftringere vel confolari
epèç νχθίσ/βο iÇS ruTTtxiv i ταρχχληηχαν SeoptQM*
opus fit, atque etiam æquumeft, ut judican­
t«5 tS ©î b c#-a«
do voluntatem divinam fequaris, & ut Deus Aej^iy · t τι >Ç ci TjS xgjyetv <rt St
η ôtii δίχάζΗ rèi άμαρτάdelinquentes, aut fc convertentes judicat, fi- χολχθ·«ν ^fAipurrr,
mili ratione ipfe judices. Cum dominus per νοντας, » firtrptqwnts, wetp<irAjwi«ç £ ei x^jeft» *
Nathan peccatum exprobraflet, ac David pœ.
λ yèp ùyi to
iAsÔdewtnt «ywî/raç Mjt' τϊ
nitere fe diceret, an non ftatimamorteeumDN^,^<0'ντκ μ(Τα^ν
>ζτ»^άτχ
liberat, confide, mquiens , w« moneris ? Jo”
- >
. . . «,7!
v* ~
,
7
. . 3
..
,
1
finmtt λιλλιοι ., ^etoertj
I ωνινν μη
iim
'ξϊταιλίγοαιι
θαρσπ,_ uti»
«μη etmnfr/tvcjc ·; Γωνίν
nam, quia Ninivitis praedicare noluerat, cum
θίλνταντΗ
NnXzruz?
χχρύξαι,
ύτο
θβλααπκ
xijmare, & cetus juffu Dei abforbuiflent , deτ«ί χαπιτοθίιΓα/ Ttntwra , Χξαμο* C> χοιλι'α κνήvrecantem in ventre ceti a morte eripuit :
Ezechiam paulifper elatum veniam cum la- yaycv ί’κ φθοράί τΐωζωίώαι/τβ , Ε’ζίχΖαν «wok άcrymis orantem a crimine abfolvit . Adver­
Λ/^ον rwpe^eant Χξαμ^νον /χ^ ίοχρόων, άφηχί τ*
tite, epilcopi, exemplum ad haec accommoda­
ιγχλημχης * άκύτβπ Si *> rrrirxorot «woc τπ τν/aùru
tum: icriptum eft in quarto de regibus li­
ωφιλιμον tsxdStcypu' yiypsxxrauγάροι τη ππ'φτρ
bro , & in fecundo Parali pomenon fic : MorIxhs eft Ezecbias, tf filirt ejet Manaffes dno- ΦβαΜ-ίλΜοίν, χ,οοτη$£τΐρα rfy Kotpfpwwpçm»
decimem annem natui, regnavit que HierofoLy- ri rfy ήμιρν v κπας · X, αΊπθ«νθ* Ε’ζοσας iÇ ΐβχτίβαmis annis quinquagintaqumque , cujus mater λΧ<τοτ β υιός χύτη Menaiani ici
vocabatur. Hapbfiba : fecit malum coram domi­
υ7λΧ«ν αιίτν.·, xl zrcrrxxovraxlxcsTr tnt iQeerïM»·
no, tf non avertit fe abexeeratiombusgentium, , <Γ0^ C» Γίρυσ-αλημ · χ; νντμκ τη μιττ^ι αύτβ Ε’ψίβά,
quas delevit dominus a facis Ifrael: tf conver-Έ.
' xj ίττοίηη η πονηρον Cwx/ov xv&s, it ecxtyrn are'
- °f€<
,»<Ff χυριος λ­
demohtus fuerat, Ü pofuit columnas Baal ; tf
ftS^uy/Mtuv
f θν«ν «y αξαιλοθρ
ίγο
erexit altare Ba.il, tf fecit lucos, ficut fecerat
‘ taowwint υιών Γσρατίλ · χϋ iκΐ Γρίψί
- · - Mavaanïç, xj
Acbab rex Ifrael: tf jecit aitar^ in domo do­ ^χοδομχτί π'ι ΰψχλά, a xarwraed' Ε*ζ(χ/α$ · Τατηρ
mini , in quo dixit dominus ad David, tf ad
afrS · χ, fçrstfé ςγϊλας τ* Βααλ, <£ aWcxe-r dw/asri- .
Salomonem filium ejus, dicens, qu/a tn ipfo po­
ttevT» Βά<χλ ,· xi reo/ne-c* αλα~η" χα-^ως ήτοΖηοΌΐ*
nam nomen meum: tf e,exit Manaffes altaria , A’^aaj? /îaezAÆç ϊ’βφαήλ.
titoînrt durutrÎEut
tf in eis fervivit Baal, tf dixit, erit nomen
meum in faculam : tf aedificavit alt ana in Ο.» οιχφ χυ&χ ci ψ «ri χίριος χιρος baftlS χ) /tw«k Xoduobus atriis domus dommi niihtia caii, tf ip­ Aopuùyra Try tïo'y αι’τε, Ai^aiv crz c» ajrjj Oijtrw ni
όνομά μα 3 χ, ίΥησί MnwKtrifc -Î>vr/«njex« , xi cv
fe traduxit filios juos per ignem m valle Ben-

O

Mrs- i»·

Ο”τι

X

" ttvntS

u’intÇiou^fi-atru Jbauh'

trecr τ» ·>ομα Kennon:
,
&
ê? incantatores , iff ci** fecit ventriloquos, A

μίμα «s nr αίύνα, φ) pcotymn θυσιαπίαα d»
τνΐς δυσίτ cuA<7ç mmi χυςίχ tn rpatrep vw ùpeoù ·
£ euing Μγαγ· n Wt «jutx d» «144 d» TeftctNti
cccycuari*
ίχληδννι'ζιη, ι£,ίφαρμαχ&ίη, 1Ç
heùwt ίγγητνμύά*,
erewWc,
γ.άϊας,
£ Seposte, Q frAtôcuM τη voenrtu τοπονηρον cc
«φθαλμ»'ς xueJs η παροργίται aùte^ tùnxt »γ·>i >Ziw
«λβτκτίώ Rxôy«, Iil ίτ«η«CvôvtxM xveJn.f àt f c£fXtv»
άνομα αυτί, ituù Ca Γιραβ-αΜμ τρ αγία »ολ« «c aZJiwàittTW litte μη raihiüroti x we

μ»

gnitores, -iff t heraphint, èT muitiplicavit ma­
leficia in oculis domini , ut irritent eum ,
èZ pofuit conftatile, tf fculptileluci imaginem,
inane pofuit^ in demo domini, in qua elegit dominus , nt poneret nomen fuum Hi in Hierufalent civitate fanlla in foculum, iff dixit , iff
μ» addam, nt moveam pedem meum a terra
Ifrael, quam dedi patriius eorum , fi tamen
fervaverint amnia, quo precept eit fecundum
omne mandatum, quod mandavit Moyfesfervus
meus, Ô* nen audierunt , iff decepit eos Ma­
nages, ut facennt malum caram domina fupra

ris
TB Γβ-ρβΗλ, Jwiiwt«WÇ»«yà<nv aui^fS· gentes, quas ejecit dominus e fade filiorum I:
iftdiv ta» φυλΰξηνπ» xarrtt tetvm όα’αό.πτ&ιλύμΐιυ^/ΐ'ανί; & locutus eft dominus ad Manaffem, iff
αύηΐΐ χαη' wow cmXto, Iw&mchan ·5ΐλο« •W"/"»·
fr prophetas dicens: pro his abo
fU Mww, 5 ά mn,, «, .’rAAwc» Mt M«- ■?”“«»'*·' J"·*" ·.
i’“' M—!fes rex Juda ex omnibus, qua jecit Amorthaus
y«on« tS rottecu τι rovtipiv dvwinw xvtpt ùwp τάι9coram eo, iff quia peccare fecit Judam in ido­
MJj i ϋζτpt*14,9* arc asposreirv
utsiv Γσ·ρα>ίλ ·
lis ejus, hac dicit dominus Deus IJrael : Ecce
ι'λα'ληβΊ wùttoi ivi Μανβκοίώ, £ tri ην Àaoy euJ- ego infero mala in Hterufalem, iff Judam , ut
amba aures cujufque audientis eafonent, iff ex­
rîî,
tebMt «υτΐ
λί^ων. ανθ’ v't
orat ittaÎMCt Mavranïî ό (teoiK&i I *ia tu β&λόγ- tendam in Hierufelem menfuram Samaria, iff
ματη n nvnpti ταυτα atro tevruy «y îW>wc*· A- pondus dodus Acbab, iff delebo Hterufaiem ficut deletur tabula buxea, iff invertam in fa­
μ«ρρρϋ·( tpvpod&t
ι$ ϋξνιμαρΐτ riv I’sJav cr ctem ejus , iff refliiuam reliquias hareditatis
f<ê*>Xo<ç αντί, τ»έ( Xiyce nutw ό Θκ>; Γσ·ρα»'λ. mea, iff tradam eos in manus inimicorumfuoΖΐβί’^ώφί'ρ» xaxà trt ΓιρΒΟ-αλήμ, (r I bday, «Γί ' rum, & erunt in direptionem , iff in pajlum
ΐΓαη9ίάκΰοντνζαύτύι^ην«ιβίμφοηρατύατναύτΐ<ί^ omnibus inimicis fuis ,pro iis molis, quacume mtû»«S » r* Γιρχταλ^ τ» μι^ο'ΐ ^Λμαράχ; ,
fecerunt in oculis mets, iff irritaverunt
me ex quo die eduxi patret eorum ex terra
mxb Α’χααβ, <X* a’raAc-Kjxa τώ) Ϊιρντοϊλημ,
Ægypti ufque ad hunc diem: atque etiam fanΝαθώα’ταλΜφίΤΒ/τί πυζ/ο? ατ<χλΜφο^φ.ον,
χλgttinem plurimum innoxium effudit Manaffet ,
ταΓρι'ψαίcri aopôrwrw αοτϊ
άΊτώοχτομχι τ® ντοdonec implevit Hterisfilem or Juper er. Sed pro­
Τ^αμματνς κληρονομιάς μα χ} rapetjùxr» αΰτχ? *<ς ^η- pter peccata eorum, quo peccare fecit Judam,
patifàvib βα’ίξύ, (ί fsrovtvttiç αορονομίώη^ι άρπαut faceret malum coram oculis domini , etiam
τάσι ηΐς ty&po'ti aJifj · aV3·’ ων ora teot'nrxi
addifxic domina i tn e:tm principes exercituum
πονηρά c* οφθαλμοί; μα, xj tew παρόργιζαντις μι, regis Affar: £? ceperunt Manaffem in adi but ,
άφ ι»ί ήμίραςόΐζήγαγοντνς τχήρα;«’Π*ρ ex>*« Αι- iff ligaverunt eum compedibus areis , iff duxe­
runt eum Babylonem: iff erat ligatus, iff ferro
γύπη >Ç îwi της ημίρας τυντης, xi^e at μα distes
vinUtiS' totui in domo carceris, iff dabatur ei
ς/ξί’χ« MavaOTrç τολι! ιτφοίρα ί(ύς ύ ίϋληιτί τΙώΓι- panis ex furfuribus parvo pondere , iff parvo
ρντβϊλ^μ s-όμα imi ϊόματι. πλίώ απο ^5 άμαρτιύν menCura, aqua cum aceto, ut viveret : eratque
in invu'tias adduiluf, iff vehementer dolens , iff
αυτί οονί^ήμαρη ην l’ûtev votteat η πονηρόν eu οφ9αλμοΐς nutpi, χί ηγαγι χι^χος t r’ auw ràç άρχον­ Dut violenter affliftus efl: £uaj*vitJaaemdomi­
ni Dei fui , iff humiliatus eft valde a facte
τας t>jç
rs tenAf«; A’<r«p, ιζ χαπλάβον™
Dei patrum juor.im , iff deprecatus dominum
tou MavabsliZ dv ίιαμοϊς wji ionray edriv sdvnttetç
Deum, dicens: Domine omnipotent Deus patrum
χαλκαις,
ηγαγον avnv «’> Bx/kA^ya,
noftrorum, Abraham, Ifaac, iff Jacob, iff fe­
Sifjfyôoi >Ç κατατίυιίηρνμζνος όλος èv oîxv φυλαχης,
minis eorum jufli ,qui fecifti caelum , iff terram
>£ ihiten
ex vrrùpw àpnçdv >*«θαώ
Xj cum univerfo ornatu eorum , qui heads mare
fermone juffionis tua, qui clanfifti abtffum , iff
vtep rtw ·ξ« ολίγον dv ueT? > "Ç£
■»
<ηιυθ'ό«^ί^ xi
β-φοδρα, <£ ώίβιαιως figillum pertimefcendi, iff gloriofi nominit lui
appofuifii ei, quem omnia pavent, iff tremunt,
ίθλ/βη , ίζήτι»σ>· το <φ^οTWTW Χνζ/u τβ 0es αύι s · xi
a facie potentia tua, quia non poteft ferri ma­
intaxivo&n α·φό$ρα arc mpoa-teu xuçfs τβ Θιβ ?|3
gnificentia gloria tua: iff efl intolerabilis ira
■παιίρνν αυτί · χ^ααροσηυξαη αβρός χΰ^ρν λίγαν · χύ- comminationis tua in peccatores, immenfa ve­
raympetajp « Θιος ήβ πατίρων ημόν τβ Α’βραάμ, ro, iff qua invefUgari non poteft, mifertcordto
quoniam
tu es dommus ^.,,
alt if
^Γσαά», Gl’axMft, iÇ,τβ δ·πίρμΛτ9* αι>ι$ί τβit- promiffionis
Γ
„------ tua: ι--..
—.. ...
Γ
χαΐη' · ποιήταζ wipavov >â τΐιύ γΐώ σαν παντι τύ fij»us , benignus, longanimis, multa mijencovdia, iff pani tens in afflifltonibus hommum ,
χ*τμμ αυτ}ύ, o rtowaî τιιυ θαλααταν τ» λογφ nu
ιβρο^άγμαηί σχ · ό χλΗταΐ ria, iftuevov, ιζ σφρα·^ quoniam tu Deus fecundum benignitatem boni­
tatis tua promififti remiffionem poenitentia us,
γιαάι^ος αυτάύτώ φοβιρύ (?ΰΐίοξατο’/ομχτ/<ΓΒ · ον
qui peccaverunt , iff fecundum multitudinem
eàvm φ&ηι&> >$
*πό αοροτώπητης δαυχ^ώ;
mifirationum tuorum , decrevifti poenitentiam
rx. ·τι ârexTOç ή μογαλοαβρe rwa της δόξχς σν, àvv- peccatoribus in falntem. Tu igitur domine Deu s
etettrt « οργύ της ivi άμαρηίλόι ς «τηΧη; σχ. άμι- juftorum, non pofuifii poenitentiam juftis Abraba, Ifaac iff Jacob, qui non peccaverunt tibi,
Tpeiwn «Ç àttfaviarw ηίλίοςτϋςίταγγι?μβί<η,
3η αύ ft XbUK ιυτπλαχνος, μαχρό^υμοί^ νολυι- fed pofuifii poenitentiam mihi peccatori, quia pec­
cavi fupra numerum arena maris , multiplica­
* i(jM μ-woiv ίπι tu/ ς χαχΐαις ήύ dv^psûvov t te funt nequitia mea, domine, iff non fum di­

gnet,

Ji?

LIBER II. CO Nsni

ϋΐυλν.'.;

gmu hotrnri , if etfpicore ·· altihedmota eorli A ·τ/ σι)· ©t»çx«nt τίω χρητβτηπίτης
pr* mattituHt iniquitatum meorttm, incurva­ rat iruj^iAw μίτον·*'α$ «ψ«ην τβ7; άμαρτηχόπ * >Ç
tus multis vinculis frrrtis, quonium irrituvi
rXwH ifS οιητιρμων vu ω&ταςμτπύοΜα όίμαρηοtram tuum, if fret malum coram te pofitts Λο7ςίάςΓντηΰ&Γ avmxûgji· θοος iji Snua'w ât i9u
abominandis idohs, tf multiplie atis ofafaubus,
$auutç tjJ A’faeuÿe, l’iraàx, >C Γ«χα0,
èX nanc fle&o genu cordis deprecans benignita­
tem heam, peccavi domine, peccavi, èX iniqui­ th e ήμαρτηχάπ roi, «A.’ t9dpnwotcot tir’ tpj&i rJ
tates wr«j ego cognofcO: Sed peto deprecanste, «μβρτυλό y διότι νίμαρηο ûrrp cèçjJuor φβψψ·» θβmmttte mfa, domrae, remitte mibt, & neper- A«<W»|Ç, i rXi&iw» ou sbopaou μχ xôtu,
dut me cm meis iniquitatibus, neque Îb focu­

«iάιομίανμχ,
ιτιιαμί«ξιβςerrOrerou iÇZl«y ti
lum iratus, ferves mala mibi, neque condem­ ίφ·5 t* «fa’Jb «rà «λή&κ ifS «WiXtwv μη χ*τνχ«μη>
nes me ht prpfundifftmis terra, quotum tu es
Ι^μος vdiïiiSStoiqSeiMp·’ διότι vxpcûp^tTct
9υμόί
Deus , Deus patnitentixm: if in me oflendes bo­
nitatem tuam ; quia me indignum fervabis fe­ iTB,>Ç τΐ nrupov cwtr/ey rx rrmno-ct tricote
cundum mifericordiam tuam, ÎX laudabo te fein- Ttt, xJ ιτλη^αΰας <σροιτο^ι'<τμχη, >Ç nui xAr’vw yôw
prr cunflis diebus vita mea, quoniam te lau­ B xotpStoti μχ Sfôpfyjt* W <«pa <nt χριτοτηης, ίμάρπίdat omnis virtus coelorum, tf tua eft gloria in κλxisgjtt » νμΰρημχ , τιΐί «ηιμίομ μχ ιγω ^ιοωοτιω 1
facula foculorum , Amen. Et exaudivit domi­ α>λ' αιτημαι Stô/jSpôi
; μ* wégjt, ίκς μΛΐ , xj
nus vocem ejus, if mifertus efl ejus, éX exftiμνστωαΐΓολ('<τη<μτ τα/ς ùvouiauiμχ,μτδί fîi ην ouv­
tit flemme ignis circum eum , êX lïquefu&a
funt omnia vincula ferrea circum eum, & fa- ra μίωιρχί Ttipdançn καχοίμοί' μη& nantiιχάσης μι
μιnavtt dominus Manaffem ex tifftiflione ejus, if detwç tutmtùnn της γης ' οτι ον θί ο?, θί ο;
reduxit eum Hierufalem ad regnum ejus , if Tawwnav/? tif ιμοι Sfêfytç TÎwatya$uaiuiu>ev,Srt
cognovit Manaffes, quod dominus Deus ipfo efl àra^tov ôrnt β-ΰαςις χατβ τβ πβλύ ίλιόςαχ,ιξ atitau srt
fotus: ÔX fervivit foli domino foto corde fuo , διαπαντόςdviràaauinuςϋμιραιςvisμ», Srtη
if tota anima fua omnibus diebus vitee fu· ,
ΰμν« πααα >j δωΐαμις nSv ùpavür ^smtrn ιί ί οξα th
tf reputatus eft jufliit, if abftulit deos alienos,
êX fculptilia ex domo domini, & omnia altpria, τος ett’w νας, άμΐυί · iirntxat τϋς φωνής aÙTÛaùgjnii *,
φ xT^praco αΰτβν, xj ΐ^ΰτη> m(j αυτνν φλβξ Κυρός ·
qua adificavcrat m domo domini, & omnia al­

taria, qua i» Hierufalem, èx ejecit extra civi­ t nouwav vràvnt 7Ù trre} αυτόν αίδηρα, >0 t'àfftcn Mottos
tatem , êX inflauravit altare ; CX fecerunt in eo £ tw Μαναατίώ t χ m θλΐφκος αυτί, t tirpf^c* où ·
facrificium falutans if laudis: if jujfit Manoj- twU; iffnc-αλΐμ ίττί τίώβασιλέαν «tir?, xj ΐγνω
fes Judo, ut ferviret domino Deo Ifrael, immor­
Μβνααχίί, on ια&ος ανής in Θίός μόνος, G iKarpdLtuus eft in pace cum patribus fuis: if regnavit
acjv μόοω xu^jqi τφ Θτρ C> «ίλη χαρδϊα αι5τ5· ιί^ίλογΐιAmon filius ejus pro eo, if fecit malum coram
δίκαιος-, < Τί^ι^λί τάς Θίΐς rtk ettborgfa , ιζ τ<5
domino fecundum omnia, qua feat pater ejus ir>
principio, if irritavit domenuen Deum fuum .
ο*χ« xugjx, jÇ τούτα ni ^veriarhgjM, a φAudiilis, filii cariflimi , quemadmodum do­ χοόόμητατ dvoixip xvfjx,K, vimt τα 9υτtarifa ns du
minus Deus eum, qui ad cultum idolorum fe
Γίρχιταλημ, xJ ίίζίβαλζο t ξω της νόλινς, 1ί κατό.ρθωdederat, multofque innocentes interfecerat ,
<τί τΐθυτια^ηομν,χ}iQuariaotrc»iit'αΰη^υαίαν vvtfipoilquara exiguo fupplicio affecit, jampeenie;s, χζ αΐιίαιως’ χ} due Mavaafrii rqi ΙΊίία τ« JkXÆhp
tentem recepit, & data venia illius deliftis ,
xueJw τω ©fi Γβφαηλ ’ ίκοιμν&η di tiplwn μ^ "ffS
in regnum reftituit : non folum enim condo­
■trompuv aùn , < e’fartÀiLrC* Α'μνν ό υίόςαυτή άντ
nat pœm tentibus peccata , fed in priorem digni­
tatem revocat.
χι/’τη, £ t irotvirt η vovnpir dmoxtat xtti» χαπί ttoatτη δ^ra ίττοΐητί Μαναατης ο νατηρ αυτί da αορύηις,^ τταρώξμυι xûgjor tir &ν αυτί' ήχήααη fava ποθητά ημών,
διτως κύριος ό Θιος (ίδώλοις απροταναγόνη, χ} τολλ«ί
α’0ώ«ί φον&ταττηβραχΐως τιμωρηαάμηοςψατνρνορη ττροαίλάβττο,τι, itspfèç αΰτω τά ττλημμιλημαηι,ίπι rpf^co αυτ vtpi τ farfaiay · ùμόνονγάρ αφιητιτως
pfnvoirtvcè79sà Μ5 ? npotipav οίξίαχ αυτός ι'πανάγιι

In eos qui peccant per contemptum, exemplo
Amon.
CAPUT

**·
n

ααρά^-τγμΛ Α'μων.

Κ Ε Φ Α' Λ.

«y.

Ullum majus peccatum, quam idolorum Tk ΛΈι'ζων «ίφλολα^Ηας μκ Ιςιν αμαρτία’ fit
cultus ; eil euim impietas iri Deum : Ε -Εν·!, ©fè? γάρ irr δμκίβςτα ’ βί>λ’ όμως χ?} αυτή ,
tamen per veram poenitentiam remiffum etl
. γραίας μίτανοίας αυγχιχωρηται \ iàv δί τις ia
δια
Si quis vero ex acie delinquat , tentans
παρατΰ^ως άμαρτύνη π&ραζων fa ©fο» ν ω$ μό imDeum , quafi non infequatur pernis impro­
ξιόντα ηίϊς πονπροΐς, ο το/« π>ς άφιπν
£ξ« · χαχ λ«bos , is quidetp veniam non impetrabit ,
γη χοφ tau τφ, οτιάμοι ‘flpom , οτι ττορ£τομοα du
quamvis illud iecum dicat, bene mihi verrat
Deus, quoniam ambulabo in converfatione τη ανατροφή ττ,ς χαρδόας μη τδς αονηράς · twxtk
cordis mei pravi. Talis exffitit Amon filius
tzç ί$Λ·η χ} Α’μων ό th ΜαΚΜΧη υιός · φηαίγοίρ·
Manaffia, dequo ait feriptura : decepit fe Amoq
γραφή, X, itafilwylran A’μιων "Κογιαμύ impadfamela cogitatione tranfgreffionu , if dixit; pater
ηως χαχόν, χ, H1TC.V ό πατήρ μ· ίπ νοότνρης »ολλα »«meas multa peccata ab adolefcentia commijit ,
if cum'frnex effet, commie pant fuit. if nunc ρΐιυόυηο-ι, ο* γήρα μτπγνω· jxw ZyU τηρ/ατομαι,
,
WlW

N

«
*'

XXIII.

Προ$ τ»; ίχ χατηφρονηαίως αμαρηνονηκ h»

n 4*/ληΜβ*’<>ξ,ίκ)1'<wT6’a‘'a*-‘"■'“'‘•‘“•'j-· Λ/................. '· ·> ·
------ ------------------« *αρα eoffutrtaae
rwipw
xoe*
xoa- ‘ me ad dominam : tf egit improh

χαθ»
MVfttey ·

j

’ i»»Znr»
’ '

vue TVS $·μ$ύκ ΙμΛρνδΖΛ
«utw ntfts · θι·ς C* πφ'Μ/x τ5ς ρης τη« όρασης
aûri. χ} ixtOcmaihtÿ·< xaîSicαυτί <î t θαχατνσαν
«jJnrc^^a<x«aûri xJf’/W/AArcr Γτη ίυ·μονα.
CTtj Xttrài Ιη«ΐ xuex®oxirar ifa' pfttàoiaç.

K

E

Φ

A'

Λ.

αμαρτνλί?

' coram domino fupra omnes natos ante /e, tf
delevit eam Dens celeriter ex terra ejus tona ,
if fervi impetum in eum fecerunt, tf domi ejus
interfecerunt, èT regnavit duobus tantum an­

] nis.

Quod Chriflus Jefus dominus venit ad falvandos
peccatorer per pamitentiam.

«r.

.

CAPUT

XXIV.

PtWQvn sv oi λαϊκοί · μτ.τις
ύμύν nv λοAvete igitur, laici, ne quis veftrum co
ptruôv ri Αμ«ν f ni xapSiav currS Γης/ξρ · >Ç
gitationem Amon in animo fiio firmet,
frai πιυτόμως α’χβλλύμ^υΦ^ · ομοίως ο ίν'ισχονοος ®ne brevi intereat. Similiter epifeopn ; confer­
rturmpHru χαθο ituiara/, τβς μη ήμαρτηχοτης α’να- vet fuos pro viribus, ut qui non deliquerunt,
extra peccatum maneant, & qui deliquerunt,
μαρτητνς μάναι · >Ç της από αμαρτιών txsrpt φοντυς
a deliâis reverfos recipiat, medicinam adhi­
$φαπ£ων &χί<&ω ' txv St riy μίΤίρνωχότα ανηλίής
bendo. Quod fi pœnitentem crudelis non ad toy μη Φροσϊίξητιν, αμαρτήσπ hj χι^χβν τ»ν Θ<ο
iniferit, peccabitμπ dominum Deum fuum
twrS,
r'ccunv ίπίρ τίω f’xt-b'8 Jnyqoxmi/ti/, (χ
juftificans feipfum fupra illius juftitiam , &
μή αοροσλαμβακμ^οϊ, ον <β*οσί ίί'ξαττι
Xp/ri
non recipiens hominem , quem Deus per
it c? άπίς^λί ην υιόν αυτά 1ai ρϊς ηϊς άν^ρώποις «5 Chriftiun reccpir ; cujus caufla mifit Deus
ανθρωτον ?? ον ÆJoxna’C* ex ^Όυα/χός auw -^υηθη- in terram filium fuum hominem hominibus ·
y«u μοποιητίώ ai,όρος £ ραυαιχός' β χαςιν μη φ«- propter quem voluit, ut auilor.viri & mu­
lieris, ex muliere ortum caperet ; cujus gra­
σαμ^νφ* raopS θανατά xi ττφίς οτΛυί^ωρηαί ταtia permifit ,\non parcendo filio, ut crucem,
$HV TBV τη φΰτΗα'ταθη · TW uièv Ttz άρανηήν · ην CT.
icpuiiuiam pateretur
pateretur ?, natui
& mviicni,
mortem, ».
& lepulturam
natura
θίόν λήρον · τ»ν τηςμιραλης αΰτ» ÆsXr ς aj^fXoy ο- C alioqui alienus a patiendo filius âiledus
Deus verbum, magni conlilii' Angelus, ut
πως tb; ύπνχΜμ^ά; θα'.ατ» , ρώηιπι/ τί θανατκ ·
~
τ»τ»ν -ναρορριζησιν οί μη αιτοσ^χό^οι τός μιτηvidelicet obnoxios morti a morte eriperet :
Hunc provocant ad. iram, qui non recipiunt
)οα:·τυς . »ης ραρ Ματθαίον ι'μί ηλωνάυοντα -α^όpœnitentes . Hac ratione non eum puduit
ττρον, ΒΧ (ταζ^ιώθη· χ; Π/^ον αρνησ-αμξυον αυτόν
mei, .qui Wntea fueiam Matthzus publicanus,
ità if ος Ttfnv x, J/x μτntvo/α; J^iKtwrà^jo·.· νί, <νροneque puduit Petri, qui ter propter metum
<ΓΚλαώτ«νηι νιηρύς,ιαροβΎ.χοιη · χ. ζο/μ^οα
τί/ων
negaverat, quem quidem recepit , ac pallo­
αρνών χατίπ>Λ · >Ç Παύλον if ην ouua.TcroAoy ημύν - rem pecudum fuarum fecit , poftauam p<rnitendo placavit Deum, & amare flevit : At­
τολλΛ η «oponpoywi ημ£ς ιτιτζΑίάμ^υον *«χά
que etiam Paulum coapoftolum noftrum ,
βλχιτφημήίτχντα «ς το όνομα τό αρ/ον , a’iroroAov
cum prius multis nos malis affeciflet, & con­
αντί ίιωκτη
, rxfc©- cujw f’χλορης
tumeliis nomen fandum Chrilbanorum veayainÇaç · id α>λ» τινι άμαρτυλώ pwucuxi λίρα · àxaflet, apoftolum ex pedeentore fecit, & vas
φί^τη/σ·» ai ayutprtettket τολλατ, ότι ηροίπηιτας _ eledionis eum declaravit: idem quoque Cui-

n

C

τολυ’ί'πραν St τηα ύμαρτηχυίαν tsywaev oi <νρίσβύ- 1 uam mulieri peccatrici ait , remittuntur tibi

peccata multa, quia dilexifti multum. Alte
ram vero, qux deliquerat, cum leniores an­
te eum liftèrent, judicio eidem reliflo, egrefτή? , H χατίχζβχν ojjtIuj oi <meto-(iÙTspot ' tgq tfnifi funt ; Dominus autem, qui corda novit ,
σης οτιί, ιφηινοος αΰτΐιό. unapt Sv, àJè ipa a-f
percontatus eam, effet ne a lenioribus con­
xantxe's a · τίπν ny σωτηρα βατίλια vjq Θίόν ημών
demnata, cum ne^aftet illa, abi igitur , in­
Ywsy'w ίπία-χοποι ο-χονον tyjJvS£tjitb μιμητής^- quit , neque ego te condemno . In hunc falναι ’ ορούς, Γτυρία;, Ασπλαχνης , ίλίήμονας , vatorem, regem, & dominum ac Deum no­
ftrum lefum vos, epifcopi, tanquam in fcopum
eipluutxisi ,α’ορρήης ,ètèxxTixùç, tmirptirTsxtii, ύς
afpicere debetis, hunc vos imitari oportet* ,
JiXT/χβ;, παραχλητιχάς, μη αολήχτης, μη ορρίλης ,
inanfuetos efle , quietos, miiericordes, clemen­
μηΰβ^τάς, μη αλαζόνας , μη ύπίροπτιχής , μηοιtes, pacificos, non iracundos, Audio docen·.
νόφλυρας, μη μ<θύ<Γ8ΐ, μη rî»jjMoJawàv8i ,μή^ιdi, convertendi. recipiendi , hortandi diediΦ>ΐτιίί, μη ιαολυίαπό «;, μη ώς αλλοτ&οκ, αλλ’ώ,· E tos ,, non perCuftbres , non contumeliofos ,
ίδίοις 7t?ç TB©fi ίομαστ χρ<αρ^χς, ως αρακάς.ot- ηοη
non arrogantes, non contemptores, non te­
mulentos, non fumptuofos vané, non volu­
χονόμας χα^ίςωτης , ώς μΐλλονηις απαιτύ&αι πα­
ptuarios, non magnas impenfasfacientes, neρά τ^θίί τβν λήρον, αυπίρχη tpirio oyliùκ. οίμ\ que datis a Deo tanquam alienis , fed tan­
φιασμον ô ι'πισχοπ^ τον τ^ί χρ^ακί τη σομνβτηπ
quam propriis Dei utentes, ut bonosdifpea'ψροσήχοντα - μ>ι πϊς χυ^αχαΊς ως οίλΚοτ^οις χ,1 a to res, & ut rationem a Deo repofeendos :
^ρήοθ« , α>λχ μίμι^ημ3ρ>ως ‘ <χξι®~ pàp i Ιρρατης
fumat ergo epifeopus cibi quantum fufficia 1 :
τίμίοθ? αυτΒίΓΐ· μη σττάπιλΦ*, μη πίpπfp^‘,
in· indumentum, quod neceflitati , fit gtaviαΧ\< μάναιμ
«PÔ; βτ^ασιν ίφΐίμ&&.
tati congruat. Bonis, inquam , dominicis non
tanquam alieni^ tiflgHir, moderate tamen, di
gnus eft enim operarius mercede fua : Ne fit luxuriofus, neque\abutaturrebus, fedeatatjtum
appetat, <iuk corporis conftitutio poftulat.
Cone il. General. Tom. I.

...... 'xj,
...................
"
•rtpot ίμιβρο^ζ» auLsri·
fit αΰτύ ^ipS^ot
τΐιύ χςχστζ,
όζίλθον ' ôêt χαρ§ιορ',·ώς·ης xùojoç itu$é[jfy(& αυ­

JU

i»4

LIBER II. CONSTITUTIONUM
Λ

Xkdecibus, ifprimitus ,&oHatiombsis,&qto­
rnado debeat ofifcoptu wl ipfe accipere
ex tit, voi altu dsfirslacre.
CAPUT

Ilfg) ατχρχ^ι

$ίχα?$, ις ·χνς όφύλίΐ β
rxcrw w «wwi^TttAa^yMrcÇau^lS,

Μ~

4 ίπρζς ^ΰμκν.

XXV,

K Ε ♦ A Λ.

Χί.

Ur fecundum p« mandatum tribuun­
A SiSfyfyti ΧΛΤ îm>ltù Θιη
Sfxxffl vi
tur , deamas dico, & primitias , infut*J5 dxepjçit οκ Θώ ifyuntG* άκαλζσχίτυ
mat epffcopus, ut homo Dei ; qux cauffa
ni üviptpifjSptx. »r? «οροφ&Η Jtconno txtttnx, xxpauperum fponte offeruntur, diftnbuat decen­
Attke/xw«MHTU, ïpf«yw\ < χιφαζς,«< ^λιαομίter in pupiUos, in viduas , in afHi$os . &
, vi Çc>wî a’rcpB^u^zcz,-, οίς
Θ<«» λογιcalamitofos, & in hofpitcs egentes, tanquam
qui Deum habeat harum rerum ratiocinato­ rinliÀ TBiur. Tw ίγχκύταστν. tumS txÙtLuj tIuu
,
,
rem,, quarum
procurationem
ei commiferit . ο/χοημίχτ · «αστ St ηΐς StopS^on μ^ StxjMoruuuK
.Impirptc ÿitur^epikopi^cum juftitia omni-B f»z/j«èiÇoms,
ύμ^ς xùnt χραΐμ^Λΐ ù ίβ xvejabus egentibus ; & vos utimtm ex parte bonis χ(ίχ ^at μη νχρχχρα&η, ίάίοηκ # <w&,
dominiyfed non abutimini; edite ex eis, fcd
αλλα μη xanouitm^ ανπχ μοχο/> xanwgyn; if τ»/$
ne folt ea devorate; imo communicate cum
y arttfOTMtni Θί J γΐη^ι. tar γχρ μό™
egentibus, & vitate offenfionem Dei ; ete­
nim fi hxc foli infumpferitis , illud vobis assn αταλωσ-ηπ , otftSt^ioruSf ταραθίν λίγονης
tanquam infitiabilibus, & qui ioli ea come­ ΰς «ρος χνλή^ηςχ,μο'^οφοίγίΚί τίγαίλαι χβαί£άη '
datis , exprobrabit dominus , Lxc devorabi­ < rd ί tsx τπ&ι/3α>λί·&ί. χ, co άλλβζς · μιί ο/«ι»λπ μό­
tis, if lanis epenebamm : & alias, 4« foli m
νοι i χί της γης, Ιιό ea τύ «a'juy Λορ&ί Tuxrnt ύμιν ·
terra habitabitis ? quocirca juflum eft vobis otyaiWMi τ τλητίον η ώς a-nurrry'/ÿ rai τη λιγορφι,
in lege, Dilides proximam taamficxtteipfum.
ΐνχ μη μίταλχμβχνπτί υμύο ÎÇ5 ποννν, γίγραπηα
Atque hasc quidem dicimus, non ut labori­
γάρ,
β φιμιάβΉί β^ναλο<ύοτο , αλλ’ ι να μομίζημίbus veftris non fruamini : feriptum fftenim,
bon obligabis os ebvi trituranti , led ut mo­ VbK^Stx^oensMpfi. wjfOTOkBk ci βάς(ργαίζό(^ιΚ
derate cum juftitia. Ut igitur cum bos in Ct τη αλ*ι αίχημαης, i »& /Η μ8β , αλλ’ β ni wàk xxrtarea operatur ore non obligato, inde paftumCo^/M> «naxl ύμϋς ίργχζορ^ίοιςίς τίώ αλ«, thtsstv
capcflit, non tamen totum, quod in area eft. ας
„»-_ι.?
—z..-?<a.·___
τΙώΰχληβ·/αν τβ Θίβ, îk τ?ς ίχχληα-Ιχς
to^/tn ·
ab eo depalatur, lie etiam vos cumin arca,
ok
Foro»
190/ Λ.£ιτοι οίλΗηργύνης τρ tf-xtivj· nu
id eft, in eccleiia Dei operam exercetis, edi­
paprutfti, r τις lut τΰχ#* τής ι’κχλησ/ας «ατά χαίτη»

Q

T

te ex ecclelir bonis , ut Levitx quoque fa­
ciebant, qui in tabernaculo reftimomi miui- χηροπ'τι St xjf’x τΐ o rouan? μαρτύριο» τίς ίχχληατ'ίΗ
ftrabant, quod ex omni parte figura ecdefix »β-χΐιυη τρροω&ζίη. crnwSayvTx,A.&ÎTUt tü <rxnerat ; prxtcrea etiam ipfo jam nomine tcfti- re
JfXcrnç, tx
R? ntu) o*o<r<pocay τβ Θίϋ
motuum çccleiise tabernaculum illud prx- SiSopfyÎwÎirô ?α>πς Ta XxiSupcar £ αφαφτματντ
monftrabat. Hic igitur Levitx, qui in taber­ άιταρχύ»,
Sfxa
, >Ç θυσι,
ιβροα-φοριίϊ μμ
naculo aflidui erant, ex iis , qux Deo ab
th^ov ΛΜωλί/τνς αΰηι χΐ γιιυχΐχίς xuty «^o/o/ Μ, όυuiuverfo populo nomine oblationis donaban­
γαηροςaCPJJ. txuSxjSt τίιργονχύ^ Ιιχ>λ&τ*ργ<χ
tur, & ex portionibus, atque ex primitiis ,
& decimis, & ex hoftiis, & oblationibus li­ της σχίαιϋζ, ί^τοτ» χλχροϊοσ/αν γης ix ίλαβος c*
bere accipiebant ipfi, & eorum uxores , ac τ»ζς υι'οίς Γσφαηλ ' οτι au ςίσφορχι τβ Λα», χληροίοhlu,
filix. Quia vero eorum munus erat D*<rie
(
τβ Α4,ϊ χ. χλφ»ομζ'α της φυλής αυτ^ί · ύμίϊς iv
mmiilrare in tabernaculo , idcirco non funt σήμίρον 2 ttriirxoiroi tsi τύλοώ ^μύ^/ιράς Λ4ζπχζ
inter filios Ilrael datx eis poflefliones, quo­
ci ÀHT8p7“ms τ’> <fP« «rxluzF ττα^/α χαΟολζχί txniam populi oblationes poiTeflio Levi erant,
xtgjts τβ Θ«ί
ix hxrediias Leviticx tribus. Vos ergo, epi- χλητίχ, »9 **(*ϊ2μ τ2
ήμών, xi ·β*οτα^βτπ; αϋπύ π>ς λνγιχχς >£ χναυμάχIcopi, cftis hodie populo veftro facerdotes
Levitx, qui miniftratiS in facro tabernaculo τνς 9υνίας ifa' Γχαί τβ μιγάλ* άρχαριως ' ύβΐόί
landx ix catliolicx eccleiia-, & ad aram do­ τοζςο* ΰμίν λχιχοΐς ί?ί ‘οροφητνι, αρχοτπς, xj ηγύ _
mitu Dei noftri alTiftitis , eidemque hoftias μ^,οζ, χ. βασιλιάς, οζ μκππΗ Θϊβ xj
νι~ων αΰ~
rationales, & incruentas per Chriftum ponti­ τβ * cz 2οχ£ς τβ λόγχ >9 χγγίλτηρις ’ ώ γνάςχι Ί*ρ)
ficem magnum offertis. Vos cilis veftris la:cis propheix, principes, duces , reges , me­ γρχφά'; χ, φθόγγοι τβ Θίs. kJ μχρτυρις η ^ίλημαdiatores Dei, &. fidelium ejus, receptacula ver­ ■ης αϊτέ · o/ rratyrw τάς χμχρτίχςβαΓαζο'/πς , χΐ ττίζ}
bi Dei , & prxeones ejus : cognitores feri- παχπΛ' άηολογή$χοι ' ο/ς, ώς ηχΒτατί , (μβι&ύς
pturarum & Dei Ioni, ac teftificatores volun­ ο λόγ®~ άττ^λϋ, tar «ρόψηπ
ανθρώιη·» t(uz τ«<
tatis ejus: qui delicta omnium portatis & de E γνό,σψς χλώ$« * οι ς χίvStwoç όλέθίρς ,ιχν μηδιοιγomnibus rationem reddituri eftis ; quibus ut γ&ληττ πθιλυμα αοτκτώύφ ΰμχςλχύ. οις ττχρχ
audillis, gra.ner fCripiura minatur , fi ela­ &fS μιο&ος βτψλίής xj χλίος αΜ&ήγηηνε^όξη χα­
vem tciennx hominibus celaveritis ; quibus
periculum impendet mortrierum, fi volunta­ λάς λΗΓΒρ^^ταστ ττ σχίωη τβ άγια · νς γχρ ηβ«~
tem Dei populis, quibus prxeftis , non dc- ραςνμίηρΛΐ, irwiÇ'n^ {^χχο./ας τ$ ^αφ2ν tyq τάς
nunciaverjtis; quibus rurius fi bene , & ut αλλας χρπας ι μ£ς xapxldèi. μιμητοί γχρ /if XfcjK"B
decet, tabernaculo fan.torum miniftraveritis, τϊ xvei» ,
ώσα:.τι>ς πχ^ηαν ήμύν τύς άμχρττίχς ανηcerta merces, & gloria maior, quam ut dici VtyxCk ini το ξι λο> ΓαυρωθΗς ό άμυμος ύνίρ ή&ϊ χοpoflir, propofita ett ; ut enim veftrum eft
λασζως αξ/ων · ί η> >9 υμχς τί λα» τνς «βαρτίχς ί^ιonus, ita quoque alimcr^a, & alia ad ufus
SioTrotétâxi χρή ' άρηττυ γβρ ττιά τ« rwrtpoi C* Η - Λ
mix neccuaria tanquam fru&us percipitis ;

.-.saWaLdi

3i,

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

jid

car'gt, Sri am t»ç dpafTtag ÿuuSv φόροι, >Ç it-A imitatores enim edis Chrifti domini: ut fi· - ditumm
~
—
ii.. , «lr<kJ.
ti' ίμύν
·
’ ταλ/ν
αμαρτ/αί cut ille noflra omnium peccata in ligno cru­
woftv/ àrluseyxt · Ô ffc' nf tempi
a/tyra- cis tulit crucifixus abfque ulla culpa, & ma­
cula , pro iis, qui fupplicio digni erant : fic
ράΐδη. mmp Jv ύμάί txotw ssi, wu 1$ no- etiam vos populi dclida vobis attribuere, &
itw ίχτη τον Xejrov. «λ 3r αυτοί ww ι-’μάν, veftra ducere debeatis .* didum eft enim de Sal­
Sru
ύμ««
ΰφ’νμΛ λ«ιι«ν. μϊ γβφ νόμιζν, vatore noftro apudEfaiam ; Hic peccata uqftra tf*** u
pe rSat, dfJ pn nobis dolet. Et cuHus ; Pp/epeccα­
ία multorum tulit, & propter iniquitates multo­
eapoiruc
,
ηη itoi^inK piguit- rumtraditus eft. Utigituj vos fcopus cftis, fic ' :
Chriftus fcopus vefter eft. Quare ut ille omnium
ténu, eis λόγοη ύφίξοτπίτίΰτχμχλογίενς νμας veftrumeft, fic vos eorum omqium iaicorum,
μίΧύΐΥτι
· lié
** τϊ όκλικπρ
quifubveftra pùtcftate funt: ne enim exifti40drirpXcvm« , ΐχ fïi iwAntr/aç
ύρκθα/,
metis facile, & leve onus effe epifcopatum. Erαπ ifpôiç
tipoei , /vecrras
Λΐ/ταί,,
, *πνργ* Θίί., go oportet, ut pondus fertis, ficquoquefruxrôùç C» fti&w φ ανθμύ» yiyparmt n^Bdum in primis percipiatis, eutoque cum egen.
tibus’- communicetis
, tan^uam rationes cum
itpien. ium■' ....
«m xc'ôioç <1^5
AapJy
ay ip.
·» . irartwcw -,
- i ck, τήί
« ·
illo putaturi , qui in veftris rationibus fub·/ violais hjh
oexo^
λιίψί^ί
M oi orxtf
τατ^« ληψ^ί
tw «μαρτίας
ttyiow
ίίρατΰαι v/mv' ilu Ιίque, ut qui m ecclefia aflidui funi, eos ccluxa ùuîv τΐυύ S^jniptww
a»af)çwv are ταν- clefta alat, utpote faccrdotes, Levitas, prxTuv
μοι παρά
uwv I<rpa»jA · pofitos, miniftros Dei, ficut in libro Nu­
σοι ifiauut avni
yipai X34 tiiiauu^ at νόmerorum (criptum eft de facerdotibus ; Et
·».
μιμΟί utuntor,
ran fiat vpsv ατό
νγιαα- dsxtt dominus ad Aero»; Tu & filii tui ,
domus patrie tui accipietis peccata /andluarii
fj3pu<M tx
κχρηιμάη», xj α’το
ίώρων, >Ç
/acerdotit veftri, ecce dedi vooi> cqftodiam pri­
ατβ*ταπι»ν
,
άνο τάαχς xXruuimitiarum ex omnibus /anilificatis mibi a filiis
Zfiaÿ
Χίζ) ΰμαρτιύν’ χ, οαα αχοΐιΐόααι μοι α­
l/rael, dedt libs eas in honorem, Ô7 premium,
τό τανηιν
aytu*. σοι fiat ι^ titi uiotiais' & filiis tuis poft fe legitimum /emfiternum : &
C» τίρ àyitp spàytât aùm' xJ μττ ολ/^α' τασα< hoc erit vobis ex /anilificattt de /ruilibus , &
α’ταρχχ ίλα/β iÇ «ira, £ σίητ ocra à» Sûai xy- C ex donis , atque ex omnibus /acrtficni ; & ex
e)qi, aoi itJwxa ovni,
rù «τωτν^/ημαηιταν- omni debffo, & de peccatis : & quacumque mibi reddunt ex omnibus /anilis, tibi erunt , C
Tuaot èi^toxa ’ xjq aiuxppH xav àvtâfpa'
filiis tuis : in /aniluario comedetis ea . Et pau­
«pfcirôïwv αϊθρώχβ x* xtiusm xaSapü <£ axalo poft: omnes primiiie olet & vini, & fru­
&άρτ* x, θυσ/«ί, >ζ Γη^άυ/Μ i βραχίον®' h- menti , quacumque domino dederint, tibi dedi ea,
ξιβ nFç tfptvai «ροσανχχπ. 1Ç πΐς λοιτοϊς ττϊς & omnes primitias fragum tibi dedi , tl omne
mpapS^unv αυπίς AAtntti' axwn ττοτκ nji ν~ quod con/ecratum eft ^tibi confluebat ; omne primo­
genitum bominis, Ô" jumenti, mundi & im­
μάί οί λαϊχο/· χ txAfxrn ίχκλη,αίχ τβΘ{£· χ,
γαρ ο λαός <νρόηρον Θί» λαβί £
άγιοι mundi ; con/ecratum viitima , peilu/culi , &
brachii dextri, ad /acerdotes pertinent, èT ad Le­
οίημάζοη- χ^ ύμαας ον sit άγια τβ Θιβ txxXn- vitas , qui apud eos manent . Audite haec , o
aia èxoytypeepyS/» Ον b’payy , βαβιλίίον !<ραlaid, & ecclefia Dei ele&a : prius enim poτΧμα ,
άγιον’ λαοί fk iffi/To/ifcnv · νύμ
ι·ύμ·
­
pulus, populus Dei, & gens fanda vocabatur :
& vos igitur eftis fanda & facra ecclefia deφη χίχα>^αχιαμ5^ιη
nJ θι« · ί’χχλχσ/α μι-~ ^icripta in cœlis , resale facerdotium , gens
γάλη’ ίχχλτ,τια trim ’ a xeponpro ιρρί-^η, νοϋ
fanda , populus acquifitionis , fponfa ornata
Cswi'Çb· α’φαφιμαΤα χ, èfxànu, αίχαρχαι τΐ αρdomino Deo, ecclefia magna , ecclefia fide­
χκρϋ XttfÇ )Ç -ηΐς λαηργίιην αυτ«· Ifxân-.t
lis: quae prius di&a funt , audi ea nunc at­
avrvftiu, α’ρχχ ο’-,ομαπ; ΓχσΒ. àxvt ήρα χαθοtente. Portiones, decimae, primitix Chrifto
λαμί ιχχλχσι’α ή τΐώ &χατλχ>ο>' fxxyp&Q*na ·
pontifici, & miniftris ejus: decimxfalutaris,
χ; τίώ Ιίχαλνγον Ηλνφοια χ# tw νόμον μίμα- principium nominis Jefu . Audi facra, Ca­
tholica ecclefia, qux decem plagas illas evafi- *
£· θχχρίβ*
* ί’τι τον Γησ»ν TiTrs-AxuFa,
το
fti, decalogum accepifti, levem didicifti, fi­
οκμα atra ιχονομαζομί^, <Χ «τι τρ ττλπνσΗ
m ϊόζχί currb fÇxeÇkp^ùn, (ίλαμχχσα* αι το- dem tenuifti, in dominum Jefum credidifti,
& nomine ejus appellata es, qux in confumπ $uai at, nui X\ai, >d Itxactç, >ζ £,χα^ίαι·
matione gioriz ejus firmata es, & fplendes :
ai το'τί αταρχαι, id Jtxdnu, id αφαφιματη,
qux antea facrificia, nunc precationes, & ob­
Ιύρα , yuû αοροαφοραι, ai $$t'
iaiuv iiriaxo- secrationes, & Euchariftix; qux tunc primiac dona, nunc
Trw ατροαφιρόμ^υαι χνόρ τά Θίιρ S/g.' 1 ησ» Xps- tiz, & decimx, & portiones,
,
E obla
oblationes,
aux per fandos epiicoposofferunepiicopos offerun­
σι τί ύηΐρ
άτνθανοντοί· Jnu 7αρ«στν ύ- Ε
'1οη^ , qux
~
,,Γ
Λ
tur
tur domino
dominoDeo
Deoper
perChriftum
Chriftum, , quiproommqui pro omni­
μων or οφχ/fpRÇ. oi St ιι^-αυμοιν, 1
bus mortuus eft. Hi namque funt veftn ponti
bus mortuus eft. Hi namque funt veftn ponti
Ttpof Xjq oi A&tTW υμον, oi iiyi ètaxynt, x,. fices.facerdotesveroveftri funt presbyteri : Le
ω άναγινΰαχοττκ ύμάν, x, orùloi, y, oiyuTw<vitx autem veftri, qui nuuc funt diaconi, &.
poi, ai ίιάχονοι ύμύν, iq ai χίραι, )Çai trop- qui ledores veftri, & cantorcs & janitores ,
θθό«, li or' ορφανοί' ΰμω> ’ ο δί τιίτυν ταντυν (liaconiffxitcmveftrx, vidux, & virgines, a
' tàaiTf^ · άρχμρΑίίϊΐ'
orphani, fupra hos vero omnes pontifex eft

ConciL General· Tom. L

I

4

317
h "far

«r

LIBER II. CONSTITUTIONUM
y#*" in cUro * Έ,ίί τή>* Tiw χ, «ξ/ar

3>«
ηβτ&ffS àt rÿ

«λιίρ· ’«■«’«< <</* θ**·

» Doophfatir, # nllocntiu fa.

CAPUT XXVI.

K E ♦ A' Λ.

xr.

Encm*, «♦‘Xsyv taUadh, ÿnintx
Ui epifcopus eft,.hic eft minifterverbi,
fcienti^ cuftos, mediator Dei , & veφύλαξ, ptri-nn Θιϊιζύμύτ, ce nu; oafai'
itrum in iis , que ad eum colendum per­
où™ Xdt^aüug* Jm ίώάτκαλφ· Xrq0Htf ’
tinent: hic eft magifter pietatis , ac religio- /jQ.Gtb jr«ny> t/«Sy y iî Siams <? wd^unac «sethijp hic eft fecundum Deum pater vefter ,
qui'vos jjier aquam, & Spiritum fanftum in T^'ewtyaets 4f waSwtey. Jswç άρχμο iÇ ·»?«adoptionem règeheravit: hic princeps, dedux /^uaç υμών · inc υμών βαπλ£ς i$ Iumctm * <ίτιγ&φ* ^τκ-μ^,θκχ
-, if offotet ni
vefter: hic vetter rex, & pnefeftus; hiepoft- m t υμών
.
. .
—-’.·«-. τιμής àxoKaùtat
ren» iût’JJ àDeum terrenus Deus , qui honore veftro χαρυμύτ
frui debet; de his enim, & fimillbus aiebat B umvv ουφ ··“···■
0105
’Xrt^r’ fyi «<« Ow t« ώ
tf·! I»·
ΤΛ___ B·-.
IV Λ .
·. . .
ύφ/f·* xàvrtî, <éwç m xoxoXaywHC· iyaf
'3*n·· ··■ . .Deus; Ego dix> , d» tfiir , & filii nlrtfim»
&, dns populi
Populi tuinoi
tui non detrahet. EPv
&©.i oif/g ητιμν>bi$ prarfideai
1fcopus igitur vobis
prarfideat , ut dignitate
0,
r
~
% ~
\V «JL.·
Dei cohoneftatus, qua clerum Tub potellato A*1 ? "f™ ”
" *«!Λ*"*
]
.
---------a -Diaconus ve­ « ii! àwxayoc tbtw τα(/τάάα, νς · Xeiraç τϋ «αfua
tener, & toti populo praeeft.
ro altiftat huic, ut Chriftus patri, ac mini- Ttî,
_ , <c λ«ηργ*ίη> aûnf ce «ασ» «μιμπτικ.. ως à
ftret ei fande in omnibus, ut Chriftus nihil
άφ’tauri trarJs -liïci, ni «qprrat ts/h nfJ
’privata auftoritafe faciens , que placita lirnt Ta^
· n & îiaxowUî n/wo/fb aty/u iwLr.r.:
bc“ lr_LP^cn’^.m_vr7A.h_?: μ°™ητ,^^
n iffaOm <qMTμαης ητιμήο^ν ύμιr,, μη$£χ ivlati
«taicta pJun norate, ut repnrfentet vobis Spiritum fanftum :
τΒτα ί tâfyyjjtyn · «ς iit · >α^άχλτ,τ»ς αφ’ t«ju­
bui
exajr. a: nihilqne ea agat, àut loquatur abfque diaco­
Peanut no
no, licut neque Spiritus fandusquicquampri- to τι λαλπ η mei, α>λα ίοξάζωτ τ»ν Χ«/γ·β χιρι·
flcr loœo II
/fififi ni fχΗ μ θιλχμα · ί νς »’χ arts «ç w Xg>theoloçicovatim agit aut loquitur, quin potius ad ho­
tum dogma*
«ν£ ης τ5 χνϋ,μαης
ίιίατχαλ/άς ,
norem Chrifti, voluntatem ejus expeflat , êc sr. tv
.. xtrùfirai
__________
r

O

Q

lum

lih ' i.

«P i S·

1

ut non contingit credere in Chriftum fine do-^4 Tjjç
μ^(μΐΛ
ywri nS
drma Spiritus fandi , fic ad diaconum , aut
n'
iVKrxiK^ w’n ^βύηροιH«πίep.lcopum nulla muherImediMcomffaaccedat:
vt^wΛωσαν· Î/J«<rπο> ιΐμιίχ ?pî aroraXwe fiufv
ϋμαν κ»>ομ/·&«ί«ν· iiiarpresbyteri nos apoftolos rcprrlentare extili*·
mentur, fintque dotlores cognitionis Dei. Si­ χαλβι èitJTM Owj^awtaç · ithJH >Ç e* xo*W ημάς
quidem dominus cum apoftolos mitteret, eun­ «rort'Mwv f^tyt. \ τηρϋ^ζάτκ μα^ητ/Ιβ-ατί ratmr
tes , inquit, docete omnes gentes baptizantes to tén, βαπτίζονπς aJr< wç w ονομα τν ·α£·ς
eos in nomine Patris, &Fili>, &Spiritusfan- x, Ta tïS xJ τϊ a^iv πν£μαης · Jrii^xorryç cuink
&i, docentes fervare omnia queeumque przrnpw trarra o<ra οοιτ^λάμίαι ΰμίά' a"n χήρα·
cepi vobis, viduas , & pupillos exiftimate ,
X, .’ p»w hî Turoy τί ^unanteâi λιλιγιδατατ
quafi altare reprzfentent : Habete etiam ho­
norem virginibus, ut thuribuhim , & odora- bfjùv· «ITT 7xp$zioi HÇ TOray ii ^νμι»ηζ/α nτιμή&ΜΓΛν $
τ» δυμιχμχης.
tum thymiama reprzfentantibus.
Hfiod horrendum fit intnoJertft dignitati finera,
nt Corita, nt Snnl, nt Oztti
fieermt

Cfτι

D'

ααδρω™ πώτ* ίτι^μτηΐν i^tti·
μάτι tai ίίρ&τικύ' <if «i Koperar ·
tîç Σ«βΛ· wî

K E ♦ A Λ.

CAPUT XXVII.

JVj

·]■

tÇ.

'Σ Sf Ai Lu cJ^ôo «λλο^ιιΓ μη 6xto KAJ-düt
T iptur non licebat alienigena, aim non
«Bfx>ffZ»lyn9(rt, n «ροτ^λθίΪν hs t» θυeflet Levita, oSerre aliquid , aut ad aram
accedere fine facerdote, fie vos fine epiicopo
ατβττή^ο» <yÆ ri itptati, Sa>
όμ«ς àv^> η txinihil agite: Sin »ero quifiii mabfqueepiicopo
β-xowB pnfoi rotéirt· h 5î τις
τβ ίτιηόηυ
quicqiiain faciat, fruftra faciat , neque enim
Tore rr, «ς wtrluj hmü αντ» ‘ b yàp axinJ Wf tpyw
ipfi reputabitur in opus - Ut enim Saul cum
?wyt£rfrtTUi ' w« yup ô Σαπλ άνΧ τβ Σαμουήλ
iacrificium fecit, Samuele abiente , audivit ,
ftxltr tgifti : fic quicumque laicus fine facerdo­ <9f*5Wty*<x± ήχΒίτο*, art-μίμοι nu'uni a-v , btwjÇ
»ας λαΰχος ardt ri ifptai firni^iSy τι 3 ματαιχτοte aliquid operatur, inaniter operatur: & ut

U

>

Ο’ζ/flts.

Ω

**“
Owas, quia fecit, cum non eflet ipfe facerdos, vft. χ, ώς Ο ζΙας ί βασίλάς βχ ω» ttp&i
quae ad facerdotes pettinebant, propter crimen E ριω» ί τιπλΛ ίλί*ρύ$η ifg.' Ίτοιμαομιαν , Stu njJ
viotatz legis lepra affectus eft, fic nullus Lu­ πας λα/χός β’χ ατιμώρητη fiai χατκφρβχ»ΐ··αΐΘίΒ ,
cus impune feret , qui Deum contcmpferit ,
>C
βω’τβ χατπμανπς άρίων iC, tIajj τιμίιύ αρπα<τας
in facerdotes eius infanierit, & honorem fi­
ίαυιύ μν μιμητάXtnw3 « «χ éunw iîébi ufurparit minime Chriftum imitatus, qui
ξασ-f ycavndUùai αρχιιρ^ς, «>λ« jn^f/xHice «χίnen fe glorificavit , ut fiejet pontifex , led
expedavit ut patrem audiret ; juravit dominus * ααι τβ πα^ος, ωμΐύτι xûejoç Κ5Μ » μιτνμίληδήτί& non pernitebit , tu cs facerdos in zternum
τχιι, τύ rfpdLç «ς Tty αιώνα χατπ τίυύ τπζιχ Μίλfecundum ordinem Melchtfedech . Si igitur
χισ-^ίχ· η ay αχΧ η
ό
β ίοξαζΗ
Chriftus non vindicat fibi privatim gloriam
i'ouiTty, πως ordyre άνθρωπον îouutw hs tipuTu^iu)
fine patre, quomodo poteft homo ieipiumin
facerdotium projicere, non accepta dignitate tvipptXTHV μη λαβονηι τι αζίαμα χαρά χρ«ττ·Μος,

Xtxrèç

ira?
/

QUÆ TRIRUÜNTUR APOSTOLIS.
»·
M w« hfirnB/mbcm,
HJu AA AXI«aftfeaw**^S!^?* “*”/
C”"»
aSCL »-■** a»—iqpl Levirice tribus effort, «faut tamen,

W n«r
"

hùt, i

T**?
* via fefe in Moyfen, dr Aaron «tulerunt,
* 5*1 P*
» « de iis que ad fe non pertinebant, cum eis
3 ûaûfe, $ A>pM frJrw »φτ· «ί jfe, certarunt? & Dtthan , atque Abinm viri ,

Fs»a>· iff «««Ατά· «tuae,
£ vit vnd Bw vwewm^Um ctoW· MSe&r
____ f__

aena deh&enae, in Infernum defixnderunt?
fe *&!· «#· qu· ftocuft, multorum infelent“m «preflit, fe pomjficem a Deo eleftum
deduvntl Oportet igitur, ut & vos, fratres,

di, «mu £ vw «aap^c, c TW fexunir, £rw
extan «uny oeperdtptn ‘ «vnif pèp ptomaw vos
OX^e/nes'*, £ swfrw StSom «pfc " «^μϊζβν,

diaconos o&ratis: imo primitias quoque, fe
deamas, dt .que $oute o&nmtur : it enim
probe novit affliâoa, «cuique tribuit , ut con-

£ pd0te Jfturunm

«XsXnd nk 5*n'« fenfe

MedaM λ

RR*

» ,

**x?7

üsy M

pa
,

°

4»X

^CSI»

—

λ^.λ·

____ *
5*T

sj

IMS MfJUfytyHS Ρλίβί&βΙ.

<£ ·λκ χρ4 smsw wppe τί χλΊÙR Τχ) <·ρνβ·χαλ8μ$Η·
Ti/xas^ar.
.
ΚΕΦΑΆ.

xi

tus: ■quiusemmeniistuppemtare, qui revera
magiymopia premuntur, quam iis, qui. promj
Λ caacwte, è? foamed· oporteot muompttempm
c/fri erdimw Λ iit, yti iwitermtt
iroeran\

CAPUT

XfcVIII.

s*f «Quafu/, isw
«k · »e<K nWa D convivium, quod agape dicitur , fe ·
μχη9 ifatptpSfai x«Xc<v
Evangdifta x.*w :appellavit , qui a- **·*·■ *·m iuixwt 9λιβ·ΔίΙ»ν, ®ίτί »X«c«>uç
nus invitare voluerint, ei quam diaconi af-XXsjîtÎMi/sariwm·
Si ir t? fe» τίτΛ ^-CfliiUm effe friant , mittant fepe , feponant
Mdconvivio paftori, quodconfuetumeft
quod confuetum eft,*"·
,
Ύ.-η. τ; τπΐ
vero in conviviopaftoTi

Gts
T
iwreomu

.

»<y
traps tj»
ut rtuLuj Ora τδ tw) tfpxTM«n «ùrJ ry^Htiramc * oaw Si t«a'oif|3 «pwjk/τιίυν StStnu, Stt^Sv SiSmîJv sett ffaxfats eis
pipet XftFV "ntt Si «rrofempete Of Λ M/zywm
mei iw rus SiSanaMes Mp*,Str*ii W αυηϊς
ίφΐΐζί&ν »i pw/pee fk ri χυ& «ν»Γ·λύν · Sv 1$ vfe rinv φυλβαηπτ, art cnîpt/feXtft ύ«

r
·_Γ---quamvis
non adiit in
‘convivio, idque inho­
norem Dei , qui ei facerdotium mandavit.
Quantum vero cuique vetule impertitur, al­
tero tant· plus diaconis impertiatur , ut fit
munus Chrifto. Presbyteris autem , fi aflU
due in ftudio docendi verbum Dei laborave­
rint, feponatur dupla etiam portio in gratiam
apoftolorum Chrifti, quorum locum tenent,
letnin ris ixxKnriag ΐΐφοαφ*? tiri ρβφ ev- tanquam confiliarii epifcopi, dc ecdefise coro­
9tSti»v /3vX>i της ivtkwtet · ei Si vepvStvis na: funt cmm confihum & Cenatus ccciefic:
ttt, XaiqSarinj atlric μβ/ρ* μιαν tic rtpbùtfS fi autem & leftor eft, is partem unam in ho­
OppW^’WetngC^aÀTMfô, «ζ «ΐλυρκ · taa--^ ««rvui
piv^uciMuiu accipiat ,, nem
norem prophetarum
item canior
cantor ,
Γρ »» af/«μάτι «’ λαϋ·? τώ«ρ*ηίχ«τα»τ/μΖα Vf-U & >*nu®
unicuique igitur dignitati honorem laici habeant, qui in* iis , que dan­
piiumn ce fis άβμαοχ Μ» τρ urm nv (MV c3-çe- tur, deceat, & qui reverenti· erga vitam il­
xi · μη f^Siet Si csoyXiÎTWay tjS αρχοητ· «ί>λά lius, cui datur, adhibende conveniat . Ca­
rJJ ànpetfS 9 â fesXorrut, «τ^μμπμό , n- veant vero ne facile obftrepantei, qui pnrcft,
nrr,
· rnpèc is χλίβν τατρρησιαζί- quin potius que volent, perminiftros, id eft,
v&wav · iSi ράρ τώ xwmpâwo ®»«S /•pocsxSSv per diaconos fignificent, cum quibus audacius
iftv, ièv pwi ifsl· rà XeÆ» ; Jwç av xj w’ λαΐui miv- ac fidentius agant. Neque enim ad omnipo­
tentem Deum accedere licet, nifi per Chritu , e<ra (&>wnu ,
τί ffaxint φανιρα r$S I’rw«aeif vssMturay · £ «u xaru ri
Z«ww ί’ι/πλπ- ftum t Ad hunc ergo modum , quecumque
volunt laici per diaconum epifcopo indicent,
iway· ώιpep4tpenpwdeTjSttp^ΛγίΛτμβτιope· atqne ita ut ei videbitur, agant ; neque enim
etjipm , ή tpivfw SmA riî itptes* χ*ίλ»1 pàp »t- prius aliquid facrurn in templo offerebatur ,
ptes φολαξιηυ ρνύσ», χζ νίμνν fxÇnréww Ζκτ» aut fiebat fine fecerdote, UHe
feetr- Mtl
fopens eùn^
m © evpoftirni’ ortêppt^^ „ dsris «a#adr«flr fdentune, & kgent n^nimt er
in quodam loco ait propheta
Xütp eevnxpénpôs irtv * ei pep iÇ m
Seupôvev
eft omnipotentis domini. Etenim fi cul­
StperAnu & nuis pureptis ^PStoms, i^àuè^ eaga/ne
tores daemonum in illis fuis federal is, dc deàepnts etpeetp^irpemv
ίχμ ri Swpo n teftabilibus , atque impuris facris offenftone
api» pipSenu , qpt' μαχροα dp iei evpùrttx n Dei plente ufque in hunc diem fanda imitan­
(ίίΐλυρμα aqjMtio&u
èptep, χλάυώ* nîs tp- tur» tametfi quae funt exeerabilia , ab iis ,
ΤΛίρμασιν αύτ$, âv/» τϊ μτρίως &cà «ΜσφΖρι»- .que fimfta, & religiofa funt , comparatione
quidem longi (Time diftent, tamen in luis il­
ασ, iSi
α*>λάΓομ«Νιμ/^ΐΜΤη3λ/θ»ν
riy fpitpte, rttip^oms ri apera^H xww αΖτνις, lis ludibriis fine exeerabili facerdote offerunt
nihil, neque efficiunt : imo illum os lapidum
^eévneiv «ptrd^ji «Jriiç, fwàa trirtAwr, xJ putant,
exbeftantes quid eis facere jubeat ,
404 αυτί verirry, ιίθο», i^rtp^eiveùnvriivpnt· idque faciunt. dc abfque eo faciunt nihil ,
hono-

LIBER ΙΓ. CONSTITUTIONUM

IJ1

bonoremqne âW habent, & cjos iranien vt- ApZ« mm rortb Wmî φΐη* n mp»
nerationem haberç exiftimant, idqoe ia ho- ΜΛ fK iLMn Paawr , m? dr Aal
notent ftatuaram anima carandaih, 4kiacul·
. j ^..S
...
tum malorum fpcrittmm; fi illi inquam, va- dCt^/^Jeme . .«Z Zr’adlCuS
ββψ·Λ/^«
•WÇeCWTK
,
MW
<
’
<
’
«JC*?
Α&β/?
nam ac confidam opinionem habentes, aemu­
la fpe firma iubnixi, qua fimftitatem & re­ fgwn; tUù teùffî Ζλχι'Ι· iumiluun μψά*
ligionem habent, imitariftudent, quanto eft ύβη ni ifat, mira» iixune ύ/χίς ηύς fanent»
juftius vos, quorum fides dariflima eft , & •dut vtrn Mt itjMi ιλ*ίί· «X*m*ç> Mt djfpes vera, qui prmrnflum preciarum, fempi- la&v XSU tUVtMf MÎ u’lwnww faqp&fat X
temum, & quod fallere nonpoteft, expeaa- ιηϋςρφφ* » *f*â»
Φ WMTwnw «<*
tis, per eos, qui vobis prefunt, honorem Deo wr Θί«, ΐφ«/4ύ*
θ’* **** ™* ,rox·*
dcfcsre, ita ut epifcopos os domiai efle arMIX.
bitremini ?

Τις

4mm<» Λ HfatXf 9pifapi.
B

CAPÜT

V

ri tttnin >Ç tm i^piin.
■? Λ

Λ.·

A

- «V

XXIX.

Am fi Aaron noftquam Pharaoai nun-

N

ciavit verba Moyfis, prophetadiftuseft,
Moyfes vero Deus Pharaonis, ut rex fimul
& pontifex, ficut ait ilii Deus, pifa te Deum
PAaraam ; ÎJ Jarwfretn tine erit ivn prev*t» : cur vos internunciosfcrmonis veftri non
habetis in prophetis? fit epifcopos tanquam
Deos colitis7

Τ^Γ>«ρ A’epwv ***£*

<*¥■· rg^.

-LJ
·--- ,

>

tm Φ«ρ«·», «ç 0β^ιλΛ«4^«» ι§ ^χηρΛζ,
_?.. .io. »
t _
φίριν » &tèç mfa ώπν > ζλ
Θι·νπ3>ιχχ?(τ^Φ«ρχΜ,
>Ç A'apttY d βίιλφής στ* iron <γμ «ρβφίτικ , inert μί
ι£ ύμϋς ηςμ&ιτνς ύμύν τ» λ·^ν <·ρβφνπχς that »0μΐτπτί) ^ύςθίΐίςηβ«9^ΰη<&α

«

C'vwXpif τις λκαάς wt$etf%Mv ηΓί itntttt

ftviaaZ* eperteet teicet eMire thecenij

CAPUT

λ^ικ

K E Φ A' A.

XXX.

A'.

C
Une enim vefter Aaron eft diaconus ,
epifcopos vero vefter Moyfcs, &Deus.
Si igitur Moyfcs a domino appellatus eft
Drus, epifcopum in honore ut Deum habe­
te, & diaconum , ut prophetam ejus . Ut
enim Chriftus line patre nihil agit, fic neque
diaconus fio· epifcopo. Item ut filius eft de­
bitor patri , fic omnis diaconus epifcopo ;
atque ut filius eft angelus, & propheta patris,
ftc diaconus angelus At propheta epiteopi :
quare quueumque diaconus cuipiam facit ,
indicentur epifcopo , fiç per cum perfician­
tur.

N

ftvad naw

eperteet faceaeui faire ducenum D
fa· W"?· ·

"^TT'r fap fair /jty> è A’epJr tw · Ιμκμμ,Μμτ
XN trifc It · Zn'β-χοτνς · n' mj ipptnht Muürï; <Jad
xuei» Θί·ί , <t ύμΪ9 itTtirxmnstis Θ»ιτιτιμΰ&Μί
i Imcxwm , afc «pedante aura ’ wc ydp èXÙfa «rX

τίχκζοςϋοΛ Taut, ante àl< · ÎMÎxmMwXTÏZwxdxw * >Ç Zertp vies «cvXtm re^fcvx tsu, aruc èit
Siaixwoç arX tm Z ttcrxin, >Ç Zmp imiyffan w es xotp, tint ÿ «à? itetMff famty <r Zrxtp · w*
«τ^λόςίη^ΜνροφήτΜΤΜτα^, Sne ^ iiutMtes
<φ7«λο;>£«ροφ>ίτικ Zr* tm Z rtnén · lie xjTxrni
rd («πτλΜμ^υα wr’auTÏ etÇTtvx, ίμφχήί njixi^xôrp
x} it eftm Ttta&te.
Cfrt μχ jytj rw iiext/vw âsX tm Ζβκχώηιτι
«pc'mty .

CAPUT XXXI.

N

jr»»t.

r/ei.

K E Φ A' A. Ad.

ihil vero prorfus fine epifcopo faciat,
neque ulli quippiam nifi illo confcio &
Hîcà U τΜβήυησιιώλοΜβ^ΧτνΖχίοώτ»*,
auftore tribuat; etenim fi clam epifcopo, deμαύί rut itién» τι «yX rie Zxsîvm ^m*^dk*Z«V
derit egenti, & calami tofo, erit probro epifco­
yrnp «K
TttàM&p* tm ïttfxcn itifS rw>
po, eumque de injuria affliftorum infimulat :
qui autem epifeopum fermone quopiam, aut UçAstloej^ytm fTirxénidarei · >£ IfakfaseaMeM
faâo vituperat, Deum offendit ■ An non au- βμιλΆτν fÇS ^λιββρ^ίνν · o*It tiritmtw i Asya» »
>>. difti quod ait, diis tuis «m mnhdsces? neque fp^fxax«A9>sJy, θί£ eeperrraZct, ώι«ΧΜΤββ«υτϊ
• enim de lapideis, aut ligneis idolis , quae , Hremç, Θ«»ί μ χακολφΜΊίβ * μ γ^ρ mà
#
quia’ faflb dicuntur dii, exeerabilia funt, le­ ÇûAAw«poe^^ir/a«rovc»o/M^fTH, ^ItAux^w**
gem ferebat ; fed de facerdotibus , & judici—
i; E
fa
ψΧΙυρνμ/«y f d>A« Tteî^ îfpttU G ?JÎ
I bus, quibus dixit, dii efai,
filii edtifimi1 x&fÇS · ·7ί «το, in 9λϊ trt >£ WM ύψ/ra.

M

om»ft.

Jzi.», T^ÿfAur;^.

™ S,S·^ ™' » f*‘ Slat^ W n
fxtfxon τβη afafa.

•Hlf9pi
Mi toc inim faire, *d çriUtinxtiimtm tpifiopi pertineri.

K E Φ A' A.

CAPUT XXXII.
I quern ergo ,diacorle, fais inopia premi,

S
I

admonito prius epifcopo , fuppedita ei «

A^.

Ζλ&$ΜΤΐΜ ,
ύΒημνήρχΐ tfc Za/rxMrw, an» Hin' aZAd

Τ7Γ 2r

A1

fX»

r

.

■■

’

IU

.

'

.

·■ ' · '

'

~

QUÆ T^IBUUNTUK APOSTOLIS.

'Ή’'' ·~·

/

j?4

pri X«9pnA« «fe taslaeW aurew ArraiXw* Jta A& ne occulte quicqnam, qnod fit ei futurum
ne in —
eum
admurmurationem
Ifi wrvnÿoÿ jtojbaii
«er nûrï. tîjajpxnr* probro, facias, «·
— -a.
———
ttM · ^ayMMpfcq&drmtr, dNre tutni xudau filici tea, neque enim admurmuratio in cum
fiet, fed in Deum, dc audiet diaconus , ac
efi Osa* $ «nbvnM · Înûmw >Ç «r Aweat’, ·«
reliqui, quod Aaron, dt Maria audierunt,
Aqpab £ Megi· «anvAeAmnvf Mwrfwc «xm- cum Moyfi detraxerunt : f&HONde , inquit,
,,
m, mfe d«
nenAaAnrmmtrdMwrï aaa veriti tfiit dtirabert Mojfi forando asta *
TV OqpfUHMfepM · s$ «νίλΛ «drec MwvifOnrr & rurfus Moyfes iis, qui adverfiis eum coie­
vrii /aw«M^Mrw «vnp. d γάρ x«y «pub · rant, mu ril, inquit, re aer fatta admimmr- rmo. ■«.
γη&τμίί qpjvfav, «>Ad wtt mût τν βην rari* vefira, /ed re dontinttnt Dotent nofirttm .
Si eniin qui laico dixerit racAs, aut /stdr
t.
•μΛ’ cl γΛρ i Arôriv cÿqxris foua d ρΜ>ρ·ν>
non erit impunitus , utpote qui in nomen
/ «K «npadpmw, sic vflginc τ· τν Xesrî esquif Chrifti contumeliofus, quanto minus erit, fi
Tt «mç mtr'svsnen^n; St J tc «ytw «W- quis epifeopo maledixerit ? per quem dédit
tut · adesec ce ύ/αν îîwtc· d» rp jgpo&trïf vobis dominus Spiritum fenâum in impofitioSi i ttytot Ονμκηι μψα^χαη, Λ Θητ /vné-Bne manus baptizantis, per quem fanâSMogun £ «f Xtr» nvrAm. U î Ιγάύνι "““<ω«!®ΐ· Deumcogno.ifti., «ç.nChriC-i d; . VI
ilii,
SE"" ± *
<
,
.
'».»"· · <
» » v ».
JL>eo, per quem lignati cuis oleo exultatiorroç
ituvtoe
nis, dc
dc unàone
undione intellirentia.
intelligcntie, per
per quem
quem dede­
θ«τ»· ft v xi<M ce Tw fww/sw υμύο τη τβ clarati eftis filii lucis, per quem domihus in
s'rMxexv xçtp&feif μαρτνρύο ίφ* ixarot ύμύτ baptifino veftro, pnebens teftimoninm impo·
fitiom manus, in unumquemque veftrum faitpen ÿÇtrtm Awriw λίγο». viiifM £ «ν
βγοϊ «i^uMpw γι^ύαχάη * Sut τν ImnAntnu cram illam vocem emifit dicens, filius utens ?/<■! «
d Oteç viont^nirt «νθροη ÿ*wesÇr res riu) </ tu , ego hodie genus te : per epifoopum
tuum te I/eus adoptat : cognofce fili dexteram,
^«ptriev ptrripetn' rlpye rie
Goto
qua eft mater tua , ama eum qui fecundum
χνπψα,
«rifin t5iw.
Deum fadus eft tuus pater, dt*cole hunc.
QTm χριί

τιμίδαΐ rif itptèç $ anrig^i^itSiat Sjeotnodo oporteat bouorart facerdotes, ÎTvreeTvAuartxk MUS youtg. C
r""** digno, b‘bere, ut f«ifini
■
j
patres fpintualu.

K E Φ A' A. A>’

'caput ΧΧΧΠΙ.

Γ γαρ ttf)
xetnt rctpntt ^oridv φ*τ! ro 9ûott
A^iav, Taxarer τβτφα ou ΐ^τύύμυτφααΊΐ,
X^tey,
tura 9^710 , ό xotxoAo^y χαπραημητίρα Gavdw nXdmnu, xwry μ&λ*
«νΧμβταΛ
t
« m ·
t
w
^^u/ÀivaXo^rapameTiT^areT^erfpyfo

TÇTAm fi de parentibus fecundum carnem
JAi ait divina icriptura, honora patrent tnstm,*»; «·
- tibi,. &.quimaleditit
.
w.„p t
if matrem, ut bene fit
pa„
r
r "^rt·enatur ■ quanto
> - - - magis
— t>fi*
tiifelihM* ν^Γηκ
mi wtfttwsntini
de nfetriRAis
patribus fnirt
fpiritualibus
verbis T
Dei
monemini>,
honore a ca
honore dc caritate eos profequi ut beneficos,
/άργίηκ $ <»ρ«τβ/.ης aopos Θηο rùs St uScmç & gj Deum
~
i legatos, qui vos per aquam Deo
ύμ£ζ Ktar^nàsrnini * nk τγ βγίν η&ματι «Atfw- regeneraruntr. Spiritu fando impleverunt, la
σανπκ·τ^τΰ;Λο^^χλαχινΚοφηβ·οστοί· TMjcvrj»
C:
"r
&e verbi Dei aluerunt, dc do&rinx alimento
StSueTutXi^ α»αθρνψαΜ^πς -niç crè rufe reOv/ok— nutriverunt, monitis ftabilierunt, corporefarntffww.TwrâewT^rwuum^TSTiirivmW01^ & P*»®6» toguine vos dignati funt,
^«ίΛΗκίιΛ· τ<ί55«μ«,τΛ.λύτ®ι»·χ;
t«x«« remjfemnt, & Cmâr .<
- s/
v<
,
7 fecreEuchanftiae participes fecerunt, ac prox,
miffiomr Dei confortes , dc Chrifti cohuWsea^^oCTu^xwiwitfiÇruyxAiipMo^ore
conftituerunt ? His igitur reveren-

tifut rot trmpetau
Ε
ÎMfSntj^nUfiùôxaûtoAoÿ^vTeûpat^parTÎpotôa-

ύμας* τηύηυς

ηματο «ar-

t£peta» οίλιίφαατηι co τ£ Sau^etv ng d^apnudraç,
ΧΛηδαάζ,Μsic θάνατνν «tfd$ atavia ’ C λύο άμαρτιάϊ Twsmrpsfwruc * iÇ Çwv^ovrir aùrûi.

tiam adhibentes omni eos genere honoris af­
ficite: liquidera hi poteftatem vita: & mor­
tis a Deo acceperunt in judicandis iis , qui
deliquerunt , Â in damnandis ad mortem
ignis fempitemi, Ac iis, quite ad rede viven­
dum convertunt, abfolvendis, dcvivificandis.

0Ti SfS αρχίπυν iÇ βαα-ιλίαν tini
. «permis w itpiii.

£jiod fint facerdatoj/ pretftantiortt regibus , &
magtftratibns.

twaus Tquuuc* «W p«p nape, Θΐ^ ζ«ίί

K E Φ A' A.

θat»arw

λί*.

E

CAPUT XXXIV.
o,

Çfrr ,χ, δατμιβ «K 0«σ<Αιυ<Γΐ «pwnptprrt.

ύμύν γαρ avngn

toc

ouvotntg aLtyù ^ΐφτ«σα<

χρ4 * aie Σαμχνλ Jordani «pèc roï A«<b eno} tu fiaαιλΐας, ce nj aauirp îji βαπλοαίν, xj Mwrüiç nept ffS

rtpfMi dvTpi AtXrrrxÿ,Sn<»iÇ«puMf upûv «ei^îS iol·«rxerw» Staraasd/M&a. ri >«p i«R ιτΑηθνί TuAnrérw
ββηλ/vs «roAa^wcTÙcvnupta-iagdSiSv, nïey μαλKw^ii^ewi· inlnxonoi λαμβάνω όφώ^ι nap ύμάν

„ftro! praftleSj hM

utç ^ge,, hu qu>fi regibus vedigalia

"
.
-.
. .
o&rte,
eos enim eorumque domefticos
bonis
veftris Alere debetis. Ut enim Samuel in primo ,
dc regibus libro, dc rege alendofanxit popu- » *'··
io, & Moytes de facerdotibus in Levitico,
fic nos vobis de epifcopis fâncimus. Nam A
illic populus tanti regis proportione faculta­
tis ea que dicuntur ferviüa pneftabat , an
non multo magis debet nunc epifcopus acci­
pere

n5

LIBER II. CONSTITUTIONUM

pene a robi» quz funt ei «DcoconftitutaadATO aitt tm Θμ αΰπ5 câeifj4ûk ajpic
«ωτ«
•lendum cum, ÔC clericos ejus? immofiquld n xj $ etui «ιΐτϋ xXqeiuSy ; η it let >£ ri σρροδΰamplius dicendum eft ; plus hic accipiat ,
πλ£»ν mix λβμββΗη», 4-fxMwc τ»
quam ille olim accipiebat. Siquidem ille mi­
πβλβαάι». ο ity
rpcnvnxd μίνα ftHrt, iralitaria tantum adminiftrabat bello , & pace
Λίμο* tg, ftfUulw
άναϊιίφμΰβος
tk φυλαχίώ <rvpuiad cuftodiam corporis fijfceptis, hic-vero fa
.
,
γ.. .
cerdotium ad Dei honorem adminiftrar, ut
n», ·&, nw tes 9ttttfpvftuiiu, σμμκιζ ψρ·
—
ricula ab anima, & corpore propulfct
-χΐώ-riF«pttfn^4ux
——Λ ·-------2“"- nw
·-------1
'
pen
x/vJ1“
uxm
iws'------kw ψ^>ΐ
calQp;
_unto» eigp
ereo anima corpore pneftantior eft, μβακ xftirrw, nraw
βασύροκ * Ικτtanto eft
:ft iaccrdotium
faccrdotium regno excellentius, iili­
μ^94γάρ«ύτη9
λι*« TM5
I άφίακος àgat
enim aut folvit fupplicio, vel rem i Ilione L.
' ·’■*__ « _ ·
dignos. Oaocta. epifcSpum oporwt « «- V*‘ « V"”™? '«i*!
dignos. Quocirca epilcopum oportet ut paΓΛ “ ,-------trem diligere, ut regem metuere, ut domi- φβ3«·θβ/
«5/ίχσιλία* TttuivtK
φθ0«·^β/«5βχστλια
ΤΜφν«κxuvw
xtçj·*, tw
Trie tutpnitf
xxpvac
num honorare, offerendo
υμύν
to tppa
rjjms
γμρύν
Ùpufrlijuwir
MS £λφ/«ν ÿw*
. ci in benediftionem
·γ*- ’ ·-' -· tpya
rjd "Xjupw
qudr
Αλογίβα
retirant fruâus veftros, de opera manuum vc- teposr^ipwrK
< ,
r
αυτύ ris àwap^às
’ . * ùptvr
*.
t x^ ris lrx«.·
-s _!
_·------ ·-------- flrarum, tribuendo/ inqûam, ut facerdoti Dei B .......
τπς ύμνν,
£
to άφχιρίμΛταυμάν
primitias veftras, & decimas veftras , primi- Siiônti «ο
’rap;
χυ’τύ
τΰ «s
ùs 7«ρΜ
itp£ Θ«,
Θ« , ««χαρχα»
e-trn , e’wt,
tus frumenti, vim, olet , pomorum , lanat,
,χ ,
J» riou* à
ί
& quicquid dominus Dens vobis fuppeditat/
J__ ÎT—Λ
J __
ύμϊν.
& erit obiartio tua accepta in odorem fuavitatis Θί·ς
* ’
·“··“ “ tftuffi ή νρτφοράπι
-*** qjq dtdomino. Deo tuo, & benedicet dominus ope­ iotri fis όϋ-μίνο &£ίοκ χ<<φ τ^
«aXnOuuH
ribus manuum tuarum, & multiplicabit bo­ λοτ>}'σ·Μ rittos τη tpya iJS

na terne tuz, quia bcncdiftiofiiper caput irnpartientis.

tm

De pe^fionibus ferit**'* ei alendum miniflres
f
ecclefia 4? egentes fecundum
Ü evangelium.

CAPUT XXXV.

τη;τ?ί « * tTtfitrtp £λογίιχ ms xs^aXUC

ri

ftfmitioiiK.
Cfrt πχραχίλΛονπκ ol νόμοι χαρβοφο^

pHV wraunas aj τ» dCar**

Τίλιο*·

K E ♦ A’ Λ.

c

λΑ

Tque etiam hoc yps fcire oportet, quod
Pn
υμίς γινΰνχΜΐ , οτι μ
tppcérxm
tametfi vos Deris a fervitute afcjtorum
VfJMS KtVK ns Ι»λΗβΤί 7$ t XGWetXTW Ιίβ·vinculorum liberarit, indeque eduxit, ut re­
μ&> XSM c^iiyxyC* L/xaî fis eûÿt^uÇry , /njxtrr
crearet, qui non permifit amplius brutas pe­
cudes pro peccatis immolare , liberarit , in­ iarts ύμας Simt άλν^χ ζ«« irrei άμκρτκίν ι$
truuf^wr
quam, ab emundationibus, a viâimts eniif- χα&χζ/αμίί χ) a’xore/jtwa/w* $
lariis, a lavationibus affiduis, ab afperfioniTrrtipccvrreia», d Itjtm
^«Γφορύν ôiuès ιλ/τbus, nondum tamen a peniionibus liberavit,
Qiputrcjo, ων βφπλίΤί τ»7ς ιτρη/στ,
rJJ h? tmV
quas facerdotibus debetis, & quas egentibus
itoijfy»K Zxcri wv. λί'τ« ydp ό χο'β»; υμΐν cr tu
benigne largiri oportet: Ait enim dominus
νμΰν » InyMcmirn
*·"*· fin evangelio , nifi abundaverit juftitia veftra Aayythtu ' tdt μη
<WÂMo> ijj γραμματήνη £ φβςκτα/ω'/^ « μ·^ ele-ίλ' plufyuam feribarum, Ô* Pbarifitorum, non in­
θχη ms τΐώ <3χτ7λ«αν iJS ppaviwy · Ιπχ Sv χλίβtrabitis in regnum calorum. Sic igitur abun­
dabit juftitia retira, fi majorem procuratio­
vdirn ή Irqgqotfuwt υμάν 9 Ct TfS χλΐον ύμκς βρόnem facerdotum veftroium habueritis , ve-D yotay zarMo^rir
îtpéuv xgi rfS ο’ρφατών
ftrorumque pupillorum & viduarum , egenT»ip«y· άί^ίγραπται· irxopxitrct' tSuxfntstf,*uincl,1C omnium, ficut feriptumeft, Difperms tJs a/wyaf qjq'
Ttsu ,,.’J' fit, didif pauperibus, jujiitia ejus manet in fe- VW ή inyqoauwi curr»
mirtmv dxontâoupvmu άd·*"·
culum foculi: & rurfus , eleemofjnis , if fide πάλη» · iÀfx^toatuiars
μαρτΐοα' νζ itctKtv
Λ’λο>»)^ήώΐ π«β< άπλχ·
emundantur peccatu : & iterum ; benediUa om­
nis anima fimplex. Sic ergo facies tu, ut do­ 5tus ?y xwqffMÇ συ, ùs ό xt>t<x îttηίξβτ» · tÇ î«minus tanitit, dabifque facerdoti quz ei de­
e*MS tçS t'fpfè ri οφ^λόρ^ια cirris, «πορεία a- ■
bentur primitias areae, & torcularis, & ob­
λ«νχ }Ç λΐιυη rj trtei άμχρτηϊν ùs μσΐτη ©lî
lata pro peccaris ut mediatori Dei, & pro
)Ç
&epÿiuy χαθαρτκχ, >Ç mctpxmiirfus ‘ oi
emundatione, & depulfione mali; tibi enim
pfy» ydp Siiévou apoa rixM , οικονομάν iè t’xMyev
convenit, ut largiaris, illi vero tanquam œtxxXmtix^ixu't
conomo, & adminiftratori rerum ecclcfiafti- art οΐχβνομον , qjq' iioncnrhu
carum, ut difpenfet ■ Cave tamen ne epifeo“·ζ,
ι· d pfyjnt λο^ιζ·£σ(ΐς ins tw ίτιΐσχοpum ad rationes voces, neque difpenfationem την ου* ii χαρατηρϊίσΜ tUù οιχονομίΛν αυτου,
illius obferves , quomodo eam gerat, autquan-E
tvs ύπιηλΗ· η τόη- i τ/σν· y tri· η Μ*χαλ«ς·
do, aut quibus, aut ubi, utrum bene , an
η φαχίλακ* ί irivtus* è%ft ydp ^oyislri xiie/oy y
lecus. Habet enim ipfe ratiocinatorem Deum,
riv ©toy w iy^Meâraynx fis ris ^Hpots
qui hanc illi procurationem in manus tradi­

A

X

dit, qui ei iaccrdotium tantse dignitatis man­
dare voluit.

tW> οικονομάν ηυτίυυ' x} xatntÇtwtraMTU xori? rns
tf/>wcraw|5 tm τηλιχιίΐ» riiw.

Tri-

w
* QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
TnptWHW ιΰο ^uewT*
Za>«'air 1 $ vmt,A
«uni οηίώθβ ifyyoptttm.

K E ♦ A' A.

Μ*

Commemoratie decem Dei mandaforum, tf
quomodo ea bic jubent.

1

Ac'.

CAPUT XXXVI.

Sç&ùytôb Ιχίΐίντϊ&& φόβοο^ melvnn
άγοπήρ P
nPdmpiemiJfai&tiiwru&mKvytmi·
Od» dr
Ιλη$ ii$ Ζ^ύο; */d

One tibi ante oculos metum Dei, memor
femper decem mandatorum , Dominum ε"' ’
Deum tuum unum, &fohtm Mit viribut dilige,
•pww/^wr dJalAarç, fttwoy inpwç· «k 9wt »· an attendas idola , aut aliquos alios utpote
* ft
* ft ίύμοσν · ^ivwxt Βχμαρ- deos inanimos, aut ratione carentes, autdemones. Nofce creationem variam , que per
. yiat&m Ιαίφφ·, «p^kv λχβϊτα? Sh' Xvri* Ohriftum coepit, & fabbatifinum agitabis pro­
*
ra^arrtHC dfà dv Tumvip^uw μφτη ro/£ya pter eum, qui creare quidem defiit, fed non
» mumdfjfymt St ri mpwmb, σβββατισμάν μα~ defiit providere, agitabis, inquam, meditationes
λέηκ >όμησ , £ χ«ρ«»
* »«·'«’’ wqw B legis, non vacatione manuum : ejice omnem
fr&upuay iwrtu * vàrav λίμΐιν dv imi tfg-φ- pravam cupiditatem, omnem Icfionem ad ho­
δορϊς άνδροίτηητ τίσην οργίιο' γοηκ τίμσ «ΐς micidium pertinentem, omnem iram . Cole
parentes, ut ortus tui auftores: Diligeproxi«i’ti'w ^σΐνί* dyetxx dv xAwweTi ate ew> mxm tuum xtteipfam: communica cum egen­
dv· xemiyR βΐη η7ς Sioff^ots* ιχιορκίκι >$ xo~ tibus quas ad ulum vita: pertinent. Cave ne
λυφχ/«9 μάινην Φ&χ, ud ^dp tt&mt&iey μ^I pejeres, neve frequenter jurés, non enim ha­
ίφθίκ ταρά ηΐς itptîîtn κ^οός' x} ni ixirtcinv beberis infons: Ne compareas apud facerdompèrqupt, (? rxt Xtjrû ίχχλχσίχς tes vacuus , & voluntarias tuas oblationes
aflidue offer domino, & ab ecclefia Chrifti
p| <ηλ/'η, ίρ9ύζ& & «οτάυ mpo r«ydc sp>
ne abfis, fmgans ad eam mane , antequam
^u» αφ mbw ίσχιρβς ύς αΰτΐώ axetyra, dC^a- ullum opus aggrediaris, & rurfus adi adeam
exriy Θη5 irip itm rluù >ζ«1ώ χιχά^αα' ip-‘ vefpere, ut gratias Deo agas de iis, propter
^•xey«· α»3<λί\ίζί* χοτ/α· mfartypt χυύφ η»ί que vitam ttM largitus eft ; operare, cfto af_____
..r._ yàp, φχο-/,
T..._ , dy
... xti&toy «xi
______
ftxÉfft®
<η< · τ/μα
ow’ uduus, fidiora, & offer Deo que voluntatis
itnutw miwo' tltktw xopfiocvxv m SaiieMW βοΐλ- C tn® ftmt, bonoremenim, inquit, adbibe Deoe**"'^ >
xày xam^H ηις ?ciwt el, f JJo, ft W
laboribus: fi conferre non potes in

n

Airrb · twofc <r«urj dy ùpùw rXîw
7 V % vwwyv
w ufmrcm I xrxurvr
w
oy an efte, ht» xAtirrei λυμο(Μπιι · r-·
W —
yw,—
wl’
Sru,
nfjvou ivy <τΖσ·χ·χο>αχ i rm ηΐ^ού'χόν*
/«y
xçjmc tvy tiïtXçw, xe/nic
μ>$ί- ■

MftA. ».

corb°n4m· falcem tmparnre peregnms unum,
aut UUV) aut
«Ub
BUbqumque
^UIU^UVminuta
lUUJUte, congéeg4 tibi
HYIcce~
bW' tfjK* (ft.
·
·
leftetopet, quat neque tinea,
nequefares
demotionl·· ·».
tur :: Qur cum facies, cave , nc epifcopum
tuum judices, aut popularem tuum, nam fra­
vcî<rt mpo^ottievf^LU * ntt γ«ρ itfwïw ίτηξοί- trem tuum fi judicas, faâus es judex, cum a
m xgjvttv pàwi’ ôrt «pamt aJnrc, xexpte St- nemine fu eleftus. Atqui folis facerdotibus ju­
dicandi poteftas commendataeft, quiadi&um
ttffov igtvan. xJ τ«λη», <v/yi«5t ‘Ç’xxiÇrtus St>- eft eis, juftum judicium judicate’. Ârurfus, ’ j»»» -,
χιμοι· ύμϊν yàp άτ
twλττίον yàp ‘
eflote probi trapezita: vobis namque noti eft
’·
ttprrmt λ7f »ξ« ΤΪ «ζκ»μ«πν; του StxartiM) , i'
concredita hujufinodi poteftas, immo contra, ^"
diout*
* Dion τι
' i
νχβρχχΛ > μη xtivtrt, * xj 4 μη *&■ iis qui extra dignitatem , & gradum judicis, Aiex. »pud
aut magiftri funt, diftum eft, nolitejudicare, Euiebiuin
VH r roctc
DàT non judicabimini.
λτ·γ·XO.W , CieListi xcrrmrâpw
«uxoojtmîv.
οχως χρη μη
••η» AlexDe accnfatoribui, Ô* calumniatp^ibns, Cf quod i.Suo·. Εαx<rA$<v à ««sr^y nhatf ny
i«b. ι«αι.
oporteat judicem non futile credere,
xurlué.
μ$* ùxyflït
D··. 4. d«
aut non facile non credere, fed octide Ac. «χ
ϋξτηισίως.
i. xdThcff f
curato inquifitiona adbibita.

K E ♦ A· Λ.

x

xf.

t xiewroy xeaw ορθωί, χαθώ?
γίγρνπν, τΐώ livùto χύση ηύιβη · >Ç « λAaqjJ, ri St «ίφ'ΖανηΙν tTktjym π
; yivt^t
& οχσργυροημοι ίχκιψσης' nk^ûutp ydp untrù

O'y μ& nt

T

»«»m hmf*.

CAPUT

ζιτ». Oti(c-

______ _

XXXVIL

M· txeen cim

HkrCxffia»·
El- 2_~___

ü Piftopum tamen oportet reâe judicare ,
ζυ
J_d fient fcriptum eft, juftum judicium judi- ft docet.

ente; & alias; Quid vero ex vbisipfit quod jx- *££· ’
ftum eft non judicatis ? eftote igitur tanquam 7««. 7‘
φαϋλ« njy yo/uw/uarwy «rroxp/yaet, rd Μ ^όχ/μχ οΖargenter» periti : ut enim hi nummos adul­
xweuimtt, dr «mir bfêôxm
w txinomy vpà,
tenons fegregant,
terinos
legregam, probos
pronos autem fibi
um adjunau;un«JzAi^uaxatvvwy· rùtiίχίμ»μχη${ρ*χ£„, ESunt» & oportet epifcopum, qux vitiis quiaI cura
«««««> m'­
dem carent, retinere, vitiofa »»r/\
vero W
vel
ft «ûMcnac mmmt «Toppcrrtev · χ, μη τα^οκ xo«re, vel fi eft aegritudoinfanabilis, expellere,
r«y, μώί ό[ς ίχτοη
& non celeriter amputare , neque quibufvis
itù ^ηλον ft φθόνον xtrnt rtmc «Κίλφ» èrnjcree&ai credere ,-Ufu enim venire folet , ut quidam
tjXftw lumtyoplen · tit ci Sth mpmüô-npoi ini rfts Σ*η propter aemulationem aut invidiam contra
fratrem aliquem falfam inftituant accufatioσισηκάηΒ>ββυλ£η, xi»? Ai^xriuixt tjS Γοκηίφ*
ού Iv £ Θα όθρ«η$ rd vw«ùnt put «po^dpAK ra> nem, ut duo illi fenes Babylone adverfus Su- d«».
fannam, & illa Ægyptia contra Jofeph. TuGpw^ ”
7m pfii «κλικ dk e&v* ^tinxninti dv igitur ut homo Dei, ne hujufinodi accufatioft/'ww· η^ΐΜ&ηχβψούίχιδΜ$ΐλι*, οργϋί
nes facile admittas, ne innocentem perimas,
wemip Iftpil^miolpUitK '
# apyd, dxfi ô χσ- ftc occidas juftum : qui enim talia vult adComal. GeneraL Tom. I.

Y

mitte-

3¥>

LIBER II. CONSTITUTIONUM

mere, magis ille quidem pater ire, quamA^oç mzx ϊτη· »i >«p »py»» rev 'Σατανχ ύττάργη'
mittere

icis eft.*
φίλη, yfau & r » παρά re έ/yqov
pacis
eft.* ubi
ubi vero
vero ira,
ira, »i
ibi noneftdominus;
noneftdominus;
fiquidem ira amica Satans, ira, inquam, fuλφων, ouitron οΐφίΐί'σΐ <$υί<&χί
Icitata a falfu fratribus contra squitatem , ομοΗ(χν ce τη àxxXjitny · i&ce ieotyivàrxwnç
nunquam concordiam, in ecclefia gigni finit.
Quocirca cum tales homines vobis noti erunt, ret'c woUtsî άφρονας, t'ifixi·, ζχλ*>π<, yxtpenimprudentes, pugnaces, qui alieno bono an­ xxxb; , μη TtcdCen atirerç* a’tôfl qaq' ταρατηρΑguntur , qui aliorum malis deleâantur, ne fi­ <ûe retk ntoônSy xxoCortfri χαρούπι xaru adem eis habeatis.- quin potius obférvateeos, δίλφου * er/ w’àcji ce άφ^χλμαϊς aùnSv φόνηί’
cum quid ab ipfis contra fratres auditis, quia w' te τις tfa ûomoa, χαταβαΤ&ν»»' etitèpx' où
necem pro nihilo habent ; & ubi nemo fn- cuw «poarj^t τJ χατι^ορηθοτζ, ce <τοφίχ irx~
fi>icatur,profternunt hominem* Tu igitur conρχτηραν τΐιύ <x’varpo$luj aurej, ri«
o'xoZa wyfidera euin, qui accufatus eft, fapienter ani­
madvertens, quae ejus vita fit, & qualis , ÔC ■χχν&' iÇ a ùpott aùnv άληθΧο»™ , xatrù Hw
toé κυρίου itiot^fai iroinne' xaï μόνοι tetpxhe,fi repereris acculatorem dicere verum, fac ut
dominus faciendum efle docuit, conveni ac- B fa; tiv xmj^efr.^Cvra ,
χό re v , otfK
cufatum feorfum, & argue eum nctniueprs- pirisy.fa μιώαος<Γθΐ σνμπχρα'.τ»; ’ a if ù tre-tfente, ut eum pa-mteat : fin autem non patue­
βίΗό»,
i&rtpoi y η fm; y cfiui adroS
rit, adhibito uno aut altero, indica ei erra­
ûniÏA^ov re τίλημμίλημχ νοι&τήτχς aènv Cl
tum, monens eum adhibitis manfuctudine ,
αορχότητι xj iraiifa' trs ce xxfax etyadp à& difciplina , quoniam un corde bono requiefeet lapientia, in com,cauteminlipientium ναπαύσττίΗ <τοφίχ' ce if xapiix άφρονωμ a
non dignofeitur.
^rvùWXfTiu.

Quod oporteat delinquentes privatisa arguere ,
èT peenitentes recipere fecundum confistHtionem detains.
CAPUT

Οτι χρη red; χμχρτύνοντας ι’ί^ζοντυς ίίζιλιγyfo' € reù /jtinivoevnis xpvoaif^faSeu
χ«πί riw th xt'fits άιχπιξιν,

χχχνιιι.

K E φ

A

Λ.

Atj.

I igitur vobis tribus crediderit, bene ha-C
’A v otcu ttn^p ftrt Γομχης τύν Ttfat ϊμωι,
bet ; fin aliquisdunis, obftiiiatuiqueent,
fl· «v faot ' a it τις σ-χλιψαιίοιι», ατι τη txdic ecclefia': banc fi lontemp/erit , neque audire
χλ>ΐο7«· txvSf xinjîfxxArTiac τβφχχέτη , ίΓ«σ··ι*
voluerit, fit tibi ut ethnicus, & publicanus, &
ώς ό ιωνικός
ό πλώντς * )Ç JutjXfτι «υην ύς Χςιne eum ad ecclefiam tanquam Chriftianum
ïiavàv 'irxpaàf^ ce rr ixùwtx, otb^’ ώ; t’^wxèy
admittas, immo tanquam publicanum devita :
■xxpxrnu’ a J* fabhotn pinnofiv , «βροσΆχμ/ΙχSi autem vult agere prrnitentiam, allume eum ;
neque enim ethnicum aut publicanum ad
m * o$t’ γχρ rèy tSww, tî tw T»A«vàu Ai x«communibnem ecclefia admittit , ptiufquam
wixv trape^tytTui >i ixxAqtrix a*nni μιτυγνώ
eos eorum, qur prius tmpic commiferunt ,
txxroi xurw f'x tüv <9ροήρωρ drffinpxnw * -nif
perniteat : poenitentia enim duftis dominus
yxp Luraps^ofaxiç netov μιτιαοΐχί cLejarCV ô xvnoder lefus Chnftus Dei , locum pcemten
ttoç ruwv I ro-a; o X^so; τβ Θιβ.
tix conftituu.

S

E

ΠαρβώΗ^/Λατκ t πί μΐτννοι'χς.

Lxempla poenitentia.

CAPUT

Κ Ε Φ A

XXXIX.

Λ.

λθ;

Ai yàp faù Μχτ^χΐος Â; τύν J«JfX«Tt£i ce
Go enim Matthanis unus fum ex nume­
τη
τί èrbxrxaAix λχλούντυν LpJ» Atur xro auodccnn, qui vobis in haedodrina
<: btt'rfr, ώνπλωνη; ^tSjfi .-œ*orr/x)V, viuï éi
loquuntur, idemque fui prius quidem publiττοΓολος,
­

Ε

canus , nunc vero per fidem nukiuotdiain
adeptus, & ad pœnitentiam ante actae vitae
adductus, dignufque habitus, ut apollolus ,
&. prico verbi Dei fim : & Z>.uharus, quem
dommus in pœnitçntia deptecantcm recepit ·.
ipfe item fuit publicanus.· jam vero milites,
& turba publicanorum, cum acceflerimt ad
audiendum vcibmn domini de permtenua , ijlud a IO.H.IK· propheta poli baptiimum audienim :
prater con/iitutum jacite. Ad eum-E
dem miMiiin neque cihmcorum talus dei pera­
ta cfl , Ii modo incredulitatem pernitendo abiiciant. Habe ergo loco publicani & ethnici
eum, qui convictus eft in maleficio , neque
eum tamen pernitet : quem fi poftea errati
fut pœnituerit, in ecclefiam admittimus ad
audiendum verbum , ficut ethnicos, cum pœnitcr.tiam agere , & converti volunt , licet
communionem cum his, quoad baptizentur,
non habeamus: fic horum hmilibus , donec
frudus pccniicnux proferant ingredi iucccle-

K

àtxTiiti'-.Afw siÀtr.u^o;, μίΤΐγνοχώς ττ τύν <wponpiL-v <αη»αξίά)·> * <£ η'ξζωρ^υο,- οίιτχολος eifxt £ Xtf νξ
τ»ί λ fan * χ2 Ζχχ ^αΓος, όϊ ο xtetioÇ wtXTfAa^cro ô»
uiTwoix ètrtâciTuaùnl· , όμοιας Caire; πλώιηίτ»
itDj>0T‘pt>r inrjj-^ce" w èt
ςρχτινΓΗΐ )Ç τίλωιων
^oTiÀ ^om; tJ κυζίχχότπρι μτηοοίχς λό-

ya, α’χ«/«77 τιχρχ του χρνοφητ» Γωάνν» μ^ τβ βχ~
ιττισ-μα, ptndcè πλί’ον τιχρχ το ^ιατίη·-γρ8ρΜ ύμίν
Mtà tî · όμοιας δί id τοΐς fàvixotç βχ dwyeuS'xi
fi («ή, fay ^tn’.ycijtra’/ri;, τΐώ xTtrtxÿ άχβφίλλω*
στ.’* ώ; Τίλωϊίιο οαί η t^ytxdv ιγι τον èii χαιμί
fpy^ ίλ^χθο,ντη, >2 μη μίTuytvùrwrn. · iàv if νrtpoy jUfrttven xi; ιτιςριφη f’x τη; πλάι»?;, ώ;<£ ntk

f-uwxxç oTomv θίλκί·/ /acnuot}.·, (ΐς ί’χχλησί xv <ΰ>ρο<τii)faj.c!$Xy c'πως rec λόγο χχούικπν , ι^μΙυ!>χοιν»»ου
jjfyn fXL-ntç, μί'>·?Ε η τίώ σφρχγι^χ-λχβόντκ τίλ(-αο-

■ν άχιν, «ne xi rvç ηιάηις, μ faite β μίτυνοΐχς χαρτονι
tnttâfaeiv ίτίξιποβμ tsxtp^flQxi ySiraiTbXoy»

αχχο»-

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

Mi

34?

«xatWnc, /uut rtXi«c àpSlw «raAwnu
'
~
vwnwev
ίί cv~ir ^tp^r^Offo
«>λ.f
’

unxorvw- Afiam permittimus, ne plane funditus pereant :
'<x
fed ne communionem in oratione ha bean r ,
potius exeant poft leftionem legis , &
μ$ τΐώ όβφηχπν τη νομή «Ç nfr «pwinSv xJ pu quin
prophetarum, & evangefii , ut exeundo vi­
· Sort* 5i«iw
βίληβδωσι
tam emendent, ac meliores fiant, dum fturltù οίναχτρηφίώ iw βία, οτπώαζοντκ πιρί τυς συ- dent ire quotidie ad cobventus ecdefiafticos,
vafyeç èinornb ασήμιpat,
τρ Stitrn χολ«ζπν, & precationi incumbere, ut & ipfi poflint ad­
•rvciÇ αύ-ηι 5αυηθωβ-σ tiç àr^Oüiar- >Ç οί θαί* mitti, & qui eos viderint, finteompundi, ac
fSfM aùnùç χαπινυγώσι,
ατφαλίΓφο/ fyvnu
cautiores nant, dum metuunt, ne in fimilia
incidant.
£λαβοΰμ$)θΐ ηις όμοίοις etuxtarfev·
gaed no» oportet male animatum effe in eum ,
qui femel Ù* iterum deliquit.

Ο”τι où χρή tybpvSâç Staxfe&ai πιρί τον άταξ

rj S&rtpov άμαρτόηντη

K E ♦ A’ A.

μ.

CAPUT

B

XL.

Eterum, epifeope, ne eum, quifemel<Sc
iterum lapfus fit, «verteris , neque au-,
dire verbum domini vetes, neque communita­
trtei «ιίτον too xoetaxoo λόγν doit χοινης Stairns
te vite prives ; neque 'enim dominus recufaκόταν c^oxths · ίπ&πιρ uSt 0 χ:&ιος χ«ρ»τπτο μ£ τύν bat quin cum publicanis, & peccatoribus
τίλωνών t»Jt»v tifnSv αμαρτωλών * xi ùito. φα&ταιων
compranderet ; cum « Pharifieis de hoc ar*
gueretur, aiebat, non opus habent mediej, qui Meut
ίγχαλούμ8μος xtpt Torn t λί$/. où χρ^αν ϊχ^τιν w
«χόοντίςϊα^οϊϊ, α>λ’θ/ χ«χΛ ιχοντίζ· roîsoua ii bene habent, fed qui male . Cum iis igitur ,
quos propter peccatumexcominunicaftis., ha­
αμαρτίας νίφορη5£σι παρ ύμων, Q auvavarptQfüt
bete & congrefliis, & conviftum; 1 uranies ,
παραχαλουνης ·' piroυποxj «Λ«υΛ:ζ
· παραχαλου^ς
confolantcs ? fukientes, tlllld(jue dlCCnlM , /n.
ΓΠριζοοτ^λιγοντίςοίόηις^ϋ-χτίχ^ρίςαν^μ^Λ^ V(llfJ'cite remiffa- manus, & jolutagenua ; conty potatu xapcthfhufjfybot ' τβρχχαλύίν γάρ γρίί της folari enim oportet lugentes, & eis qui parvi
«Ο^οαυτης · x, ηίς όλιγο\1χιχοΐ!<π xppo^uutxv St- animi funt, alacritatem animi addere, ncimJovxf oms#μήτραμύξί* ττςλύπηςίίςάφροοτνύίιν*C “moderato dolore ad amentiam tendant :
nam qui eft, inquit, angnfti animi,"valde a- Twt.
χωρήβ·««7χ » txwtfp ολί^β'ψοχβ{ ίχυρως αφρνν.
metu eft.
Τ’ ρφ) w« yt βϊίλιίξιι τον* ‘ttfttTKirm oit <t

Ο

ίλπρρ «φ«'λμ«τ/ « Ζχ/β-χοττί · oc St χωλΰ-

ifπως Sût «ροτία^χι τον μίτηοούνηι ; < οπ&
Siaÿtvt&xt αβρός αμαρτάνοντης, ^πόη
ίχχο'ττίί τίϊς ίχχλη^ίχς ·

\

Quomodo oporteat recipere poenitentcm, (7
qualem fe exhibere delinquentrbu r, &
quando ab ecclefia abj'cindere,

K Ε Φ A' A ju«.

l âi τις ίπιτραφ^ς μιτυ'Όΐαςχαρπον isriSf-Î^nTUt·,
το'τι iq im’ç XDpojdt-^W
«ς το/
vtôv τόν άχολωλότη, τον άσωην, τον μ£ πορνών
τ(ώ ποίζιχίιί. ούτ/αν ' τον χοίρνς βόοτιοντα,
χιρχτΐων ιμπλη&Ιώχι ίπιθυαΪινηι χ^ μη τυχχά^ον-

E

C

CAPUT

XLI.

Uod fi quis converfus pcenitentix frudus ediderit, tunc ad orationem ad­
mittite , ut illum filium , qui perierat ,
qui luxuriofus fuerat, qut cum meretricibus
patrimonium dilapidaverat , qui oves pafceDbat,
fit, cum fdiquis expleri cuperet"’, non po­
m · ματαγνόντίι ^παλι^ρομήιταττΐΐ νρος τον πατίρα
tiebatur optato, quem pecafle pœnituit , &
G Σπόντα , ημχρην ρίς τον ùpavov
ενώπιον <ηι, χ}
ad patrem rediit, peccavi inquiens in caelum, x" «r
ixtn (ίμί άξιος x«Xêïi&«r ι>ίός<ηι, μ^1 μασιχών ό
0* coram te, neque fum dignus vocari amplius
φιλόπχνος πατχρ προτίλάβίπ’^τΐινάρχαΐαν τολίώ, filius tuus, quem pater filiorum amans, cum
τον ίαχτί λ/ον,
TÙ ύσνδχ/Λχτα «τοίκς , οτράξας cantu excepit, ^5c ei antiquo amidu , annulo,
ττ τον σπΆτον ^tO^rov νυφραίνίχν μ^ τι^ν φίλων ’ β- & calceis reddimus, pingui etiam vitulo madato
Ixtabatur cum Amicis. Sic igiturfaciendum tibi
ιμς οι ν £ συ ·ο.·« ω ίαίσκοπί, αλλ’ ωα~πιρ τον tSvtχον λούαβς ώς Si-χη μ^1 τΐώ SiSaanotAiav, ocru τού­ eft, epifeope : «que ut ethnicum baptifino lotum
poft dodrinanr admittis, fic hunc per manus
τον χ&ροδίτήσ-ας ω'ί*<χν ματανοΐχ Χ(χα$αιμτμ$Λ'ΐ ,
impofilioneny, thpote fadum mundum poeni­
ravruywtf'p at τον χβροτΛχορφιων, άβοχαταςη^^
tendo eundi/. pro eo deprecantibus in anti­
ott/roy «s τίώάρχαΐαν at’no νομίώ"
αύτι^ αν­
qua pafcua reititue, eritque ei loco lavacri
τί ηυ λοόα-ματ1^ » χ&ρο$ί<τία ·
γάρ ΐιχ τχς ίπι- «> manuum impofitio, fiquidem per impofitmΑισίως τών όμτήρων χ^ρών f Si Son πνιυμα aytov ηίς w nem manuum noftrarum dabatur Spirit’s
B fandus credentibus. Quod fi quis ex ejus fra­
•χιςΛ,νσι · χίντ/s nJv μη <τιο·αλ<^μ8/ίων «ϊίλφων auπου ίτττγχαλίοτϊΟΌΐ, οτι S^ χατη^λοοχτ,ς αύτω 5 (ίπί^ tribus, qui non fuit tentxtione quatefadus , ■
te reprehenderit, quod ei fis reconciliatus ,
απτός αυτόν ’ <π) πάνητι ματ e μ* · «, χ^ το ιμα πάντα,
illud ei refpondebis tu femper mecum pe, mea
cit^tv' ΛίφρανζΙηναι St tSûi ιζχαρίίιυαι, on ό <£.omnia tu^Junt; la tari te oportebat , & gau­
ίίλφόΐ η ουης, νιχρός lu> άνίζη<τί · χ'. άπολιολώς,
dere , quoniam hic frater tuus mortuus fuerat ,
Αρί&η ' Sri yàp où μόνον τβροπ^ιχιται ο Θίος τούς & revixit·, perierat , & inVentus eft . Quod
ματοηοουντας, «>λα >q hs τΐώαβροιάραχ α’ζ/αν α’τοχα- enim Deus non finum recipit pnenitentes ,
û/nwry, ίχατοςμάρτνς à«ywsûa3t'5, όςμ^τΐω fed ήζΐη priorem ej-adum dignitatis reilitirtt,
teftis eft fandus Davjd, qui poft peccatum
β4ς riv Ουρίαν αμαρτίαν,
τω Qtôi λίγων ' άin Uriam adindfum precabatur Deum , di- _
βϋοςμΜ τΐωαγαλλίαση iw σωτηριχ <γη ,
xvdt- cens: Aedde mihi latitiar.i falutaristui, & fpi- 5<
Concil· General. Tom. I.
Y x
ritu

Q

t.

,01

344

LIBER II. CO NST1IUTIONUM

343

ntH principali confirma mt: fit rurfiis, averte Κματι χ γ/μονηύ ςίί£ό'ΐμ*' £ ιάληι'
faciem tuam a peccati/ mei/, & amm/iniquita­ ii «ρότωτννera «το φΰμαρτιϋνμα'
τ«σ« mi
te/ meas 4/lt : cor mundum crea m me Deu/ , οήΌμ/οκμχόζαλΗψον* χ«ρ$ι«ν χβ^χρβν «nror er
iT fpiritum tuum fanitum ne mrferas a me ; er­
<μοι iQtiç κ, Ίτν/υμαι £9ίς fyxatvtmvàrnèç tyxi·

go & tu , Ut medicus condolens* adhibe cu­
rationem iis, qui deliquerunt, utens falutaribus od opitulandum modis/non folum fecans, aut urens, «ut ficca medicamenta ad­
hibens, fed etiam vulnus alligans , & lini­
mentum in illud injiciens , leneque medica­
mentum, quod vim habeat obducendi cicatri­
cem, imponens , ac verbis confolatoriis re­

τιις μα' μη xiroppit^nç μή άτο Ta-tjjsocMTa trts, «Ç τη

«η

τηημΰ
âytov μη «ντηνίλης «» ΐμη ·
αν ay ok
ανμνχ&κ i/ί^ος, το; /ιμμχρτηχότΜ τοήσπ»

7dCf, χρώμιο ς trwnjfiwç wç
ctywycùi ·
μή μόνον τίμιων, η χα/«Α, η ζηρίχ /Βτοτφίρωη, «Ά­

λα xJ t-rtifspuùv , xl μο?W ; i, c t imç y^uxlx φχρμχ-

irxpxx^nnwiç ·
creans. Si vulnus cavum fuerit, appone fua- xx
ve emplaftrutn ad accretionem carnis ; incar­ fot'/isxoZAovwrt’Ç’iwux, θριψωat’to ή&7ΰχτλαne repletum vulnus «quale efficiatur parti Γρν, ivaytu/oSzi 7<roi’tJ α’ρτ/ω aioreA»·?/· fàv
fanæ. Si autem vulnus lordefot, tunc repur-B ί1'ροτανθη, ηη χάθαρο;
, rahr< Ao^wfrrga. novacula, id eft, fcrmone increpatorio : ιιμττιχώ · tav êf ÜTifO^-XO. 'jfymtui ,
χολλμii turgefcit, complana, & deprime acri col­
lyrio, id eft, minis judicii: ii lerpit earner, pιιρ όξομαλκτο> α;;τό , αΤΗλί) χμοτω;. χαν. cunyiιηττ.'ί, xxurr.prxirûv ate’r®, £ rliù amittSox ιχχοψον
ure, & extrahe laniem comprimens je/unns
Quod ii haec feceris, ac demum intellexeris, cifcrxç iwtixti ’ f αν Jt' rufra τουίστ»;, >Ç yvύς, on
quod a pedibus ufque ad capot non eft ma­ ατό TcJcJy ?ωςχ«φαλης ax tr/ μχλχγμχ m Situai,
lagma imponere , neque oleum, neque alliga­ btriXarov, ère χατηόισ-μ*?, «>A’fTfXTHVinty η νο­
tionem, immo magis icrpu cancer, fir om­ μή, (χ αρολχμίόχνί/ πχσχν txsiv ώς >5 yxyypxivx
nem curationem anticipat , univerfas partes
ταχ μι Αο; σττκο-α, ήη
τολλχς
«jh
corporis tanquam gangrxua tabefaciens , hic
îx^ù'J ί'μΐί^ρ^: ατοχο^ον η
tu multa confideratione . aliis item medicis συμ^α^αχΐ igq'
peritis, & exercitatis m conlilium adhibit.s, ÎJ^traTCa μιλο;, ΐ·.χ μη τ» ταν Sfoif,Sapii σόόμχ
fcca membrum tabidum, ne univerfum cor­ τη; ι’χχλησ-ία," μη fX^raii ày iiJSt /(αρογ^.ρος cie τ»
pus ecclefiai intereat. Ne igitur facilis fis, & α’τοχοττΗν · μηδί τττγιως firt tij μ^οΫο/τη -βρι'ω·
pr^roperus ad iecandum, neque celeriter ad’C :α ορμ«, αλλα xtrpwra χρώ ατμΐλη, τ« αίο-ηματ»
terram dentatam yrohlias, quin potius utere <Ϊ^?φων, oticeç το ό^οί iyxi -μ^υον; α* τιον τό τον
prius fcalpello ad Iecandum apoftema , ut caufτονον Twàv ι’χχ^^Λ-ι', οί·αλγι; τύ σ·£μχ τηρηση *
fa morbi, quar intus refidet, edufta, corpus
fervetur a dolore incolume. At veto quem rar if ηνα «urmionnj; Qorrtt 3λ7τη; >Ç «τί<τ«λ»ιa pœuitentia alcnum videris, & obduruifle, xc77t, TOTi fjL^, Atitrti jyq' tc>î>sç ά.ιχηος 'yorm,
hunc tu cum mœtore ut mfanpbilcin eticc της (χχληνιχς ατοχοτη* tâxpfètt yxp τό·ντον»ιρο/
cx ecdefia : tolletu , inquit, imprd*m-ex r<r
c/ξ ΰμων «L^t> ’ < 4Άα3^ΐ .Torrori τ»ς trrà; Γb;tipfi<, Î7 Jacietii reverentes Ji'iiQi Ijiafl . 1't
σραηλ' <£ TaXrv’ β ληψ» «νοτωτο? TActnoyc*
rtirfus: non accipiet perjonam
:u'dic!O . fy
χρ/wf, H9H nzinru wt tAtfis-f/; cï χρ/οΉ, ότι τβ£
pauperis non mijercbern injudifio, quomarr, acnvpïn ή χρίαΐί.
mini eft judicium.

0τι ypn a4»»OT«:TcX>!7T»;' ï/vat ii?

Q-od Cforieat judicem non effie acceptato­
rem perjenarnm . )
CAPUT

Χ£ττίώ.

K E Φ

XLII.

A

Λ.

μ/3.

’A'v if

η τ' χαττρ/ορ ι« τ>?ί ό^/3ολη; ,
Uod fi delato lalla eft, & vos paftores
ΰμαί οι το/μ^ιχς <rt>'.· η7ς ί^αχόι,οις το ψίϊΐίος
cum Ji.iconis mendacium tanquam ve­
ntarem ample<i fueritis, aut quia perfonam
αιί aAn-Jh-iav <»αρ<χά/ζηχ.''ί, n Six <α^οσ·ωτοληψ/«ν,
accipitis, aut quia juflituin muneribus com­ η Six ίωρων J£x>3\xylxù , βιΆομ^οι το α’ριΓόκ τύ
mutatis, volentes gratificari calumniatori, at­ διαφολφ to/hv , τό> xxTnyoplp^uov μ\ύ, Ltrxpyw·
que ita accufatuin quidem , fed a crimine 7U it τβ iyfKruxn; α>λότ£ΐον άτωτη^ί της ι’χχληalienum ex ecdefia expulerit.s, rationem red.
detis m die donuni : quoniam feriptum eft , cixi^ λο^ν ιψίξίτί ον τρ ήμιρχ χυρία' οτι yi~
: nn 'ccntem CT 'ujixrn nen nutdec, η n accipies γρχιττχι a ?Jo. >ζ Si^v àx octroxTCJt&li βληψη
δώρα τταπξχι 4,ι/γ'ιύ. nt yxp Sdipx ΐχτιφλοΐ οφmunera, ut animant f>r'ter (t ; muner.i enitmpxi.la’e afficiunt ocuio< / ap;t ntiicm, C7 ccrrumpunt θαλμχ; σ·οφαν. χ, λίμχίκτχι ρήμχτχ Sixxta'
i · · ·.- .i jiijlorum : & iteium , vx· , inquit, qm ,ταλιν' οι ' Stxxtimç το.■ άτίβιπ c»fxc» Suipxiv ’ iÇ
:. t>fic.iti< tmpium proptir munera, & :;< tir;am το Sixxio'.· ri Sixain «7ρο·.τιςτ no^oTtytTf «y μήπως
;uit> au’ert;-. Cavete tyttur , ne h perfonas
χστ^'ωταολήντχι $jc/jfyjoi ήχηπια-ηη τη φωνή ηΰ
àc.ipiatis, hare vox corn.m in vos cadat :
ml pin ταύτη’ φυλχαχ/ο^ί ύν το χαταχρ’νΗν τινβίβ’caiete ne ullos innille umJimnciis , & im­
probos drfendato. Pa eniip, inquit , dicenti ècxox, xi ffi/uriycpfl·,' η>7ς πο'ηροίς' ixt y«p τι5
malum tonum, Ô tonum ma,uni ; amarum dul­ λι^τιτοτβο-.ηρό'ν χαλ£·, rd το χαλόν πολφόν* το'
ce, C" dulce amarum, p~ncnti lumen tenebrat , rriXfOV y^vxi, >_ τό yTxixL- ctixpov' tcS τι^ζήτιτο
i? /t-u Arai lumen. Nam f: alios injufte dam­
φαί (τχοττί, χ. τοσχοτβί ςα?, ' ixv yxp ίτίρας οίάίχως
natis, con'ra vos ipfi fcntciiiiam pronuntia­
χχταχρινητί t χχ$ fxor^J άποφχινιάι · οτι λ/yn
tis, fiquidem ait dominus, quo judicio judica·
ti< , indicabimini, <7 <;uo condemnat:,, condem­ xt<ro< , ω χριματι χρίνιτι, χ^ιθηογ^ί· ^ωχατχnabimini . Ergo ii ablque pcrfonaium accep- ^ιχοίζιτί, χβταόιχα.θήσίοθί · fî »ν «’<βνοο·«τολ»ΐτ-

Q

E

rv;

1 ail— ιϋό

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

34!

&

«eÂm, IwtyvûxtdSt w xrm^apïrrn «utrù -râiAtione judicaveritis, cognofcetis eum qui pro* '
* “ μαρτυρήταχπ» ‘ ψΑώϊ*
‘
■ ’ txt
ximum fuum per calumniam mendacis tevAwrov
euùri
φ)
ftimonii accufayit, & oftendetis eum eiOfe ca­
«mw σίΛοφαηύχι · βχτχχνον · φθ'//« · ηρχατοτη
lumniatorem , invidum , interfeftorem , fuis
ek xoxw «rnArç-i'oti;· arans ce ηΐς λόγοις- iep- repugnantiis
perturbantem , ut malitiofum ,
nS dtoariw ίφ οϊς φθ» jarret * iÇdAwTW/dJuwpiK fermonc inconftantem, didis fuis contrarium,
μχπν iSi* τόμχιοί' πχχις ^àp αΰτώ ιχυρά ο'φι- fle oris fui verbis capram ; fuerunt enim ei
toç

rw m tSfgt ^«A»1 * Sv μ^ rii i’Aî%^kî τϊς ψΧ' ζολοχηχί Ktftiii οίητίμαιί’ τ$τη μαφίρχ τη πυρος
ζ£ρ«£«ατίί· <£
«ήηί, όν ^ότβν f rayjjpA-

<ratr» awqrar τύ rAnrZos* ότον χχρ ίλχλη<τ&ο dr
afinS , Ζφό'/χτί rw άδίλφόν ^βλαβών rtt wra τϊ
«tire · yiypx-irnu St ,-ÿrt · ιχχι'ΐΜ αάμα α»θρ«ηχ,αΐ'ΐτί τϊ βυμχης βωτϊ Ζιτγυθήτίπο * ιζόζαρΗ;
ti αιμχ η ύχίτμν ait ο <τϊ η ιχ^νθί* μα'τίαι.
ΟΓζύΚ χρη rit σνχοφχντυς τι μωρά & ou . ί

K Ε Φ A Λ.

μ^.

I

ΟπκΗς ouï αΰτβν Λτοατυυχχωχον ώς φον/χ
a’JfAç»· twtnt -χρόνου i^tram; txv λίγη

laqueus fortis labia hia, quem tu, poftquam
falfitas teftuuonii ejus convifta fuerit , judi­
ca rigide, fle gladio ignis trade , facquc ei
quod ipfe ptoximo rao federate machina­
tus eft, quantum enim in eo fuit , fratrem
occidit, aures judicis occupando : feriptum
enim eft, qui fangninem hominis eff'ude fit
ottf t
délier/angui s illms, & auferes a te fangxinem
B nocentem efinfam fine eaitfa.
Quomodo oporteat pâture calicfmuatores.

CAPUT XLIII.

TTaque ejicite eum ex ecclefia tanquam fraJLtQS interfeilorerq .· deinde intervallo tem­
μιτπκ*7/, ït&ierom αττβ·/ ytsmuP' xj pÇ1 thÎtu poris intèrjeâo , fi dixerit pœnitere fe, pre­
^«ροθιτβταντκ aju’njy, «ροϊτδί^αβθί * a’r<paAwà- mite eum jejuniis, ac poftea per manus impofitionem recipite, caventes tamen illi, ne
μ8ρΛι pfyj-nt aurw · μήτηχ τνρχ'ζη xatAty* d St
J|uem iterum turbet. Quod fi rurius ingrefτβίληι πβτΑθώ» όμι>ί·^ς ΓβσιαζΜ à τοωομ^υος τϊ τκus, fimiliter feditioncrn fle difeordiam conpatVt-Λ , ιζ xantxfprvjutHy tw αίιλφόν, ΐκ φΐΑονί- citarit, neque delinat turbare , fle convicia
facere fratri, vituperationibus ex contentioΧί/«ί μύμί<; ieefniï&w, »’x/3«Ahtv oujriv «ί λοι­
μόν ϊ.χ μη τΐιο ίχχλησ-ίχν λυμβίνητΏί rSO/i-Cne nequiter ftudens , ejicite eum tanquamI
d τνιϊπ,-?άρ πιραχχί «U’/rw réArw ïrtç yèp peftilentem,
peftilentem. ne ecclefiam
eedefiam Dei
De. vitiet ,. fle
& fefedet : <jui enim hujufmodi eft, turbas confiat
χάν t<n>à μη ivptimv τη t’xxA»<r/«, irtti&oi >Ç μάcivitatibus, idemque tametfi intra ecclefiam
ΤΒίος τι^χχχν&ι, α-κιλύν t 'ocoy rè i’a’ajJrù, τ»'β·<5- νeft, tamen quia
.r..„ ecclefiam
.......... ____
_
,, ._
r..
dedecorat
fuperμχ TeXfis-J· Η^άρπνκί^ βνθρωτω·?
- vacuus
vacuus δί
& inanis
inanis eft,
eft, qui
qui quidem
quidem quantum
quantum in
in
»C Χίόκσά ftyrupxruv μίληφοσηρτημΰρΜ thyrse, fe eft,
” corpus Clirifti fordidat. Nam fi non­
oie? ίαχτόλδ; , η ι'πίρϋ-αιρκΰμχτη , τι^ιχόττκην nulli homines ita nati , ut quafdam partes
Tsùnt Six τίιύx'vpi-mtrix'i, »ίίμ/α ααροσ- corporis fupervacaneas adhaerentes habeant ,
^ivtTtuoteDpfKnx άτολχβόνη; τ« «νθρώα» i/gt’ τϊ ut digitos, aut quaedam in came eminentia,
quae dicuntur hyperfarcomata, haec fibi prop­
ττ^ιιτη τ!ιλ φυσιχίιί Æ’xwpi/oty, τόσψ μά>λθ7 pur;
ter turpitudinem amputant, neque eft inde­
oi itoiyfyjti, της ΐχχληχίχς ϋττχρχίατι1; χώμχτν; χρ- corum, opera artificis naturalem pulchritu­
τι« >Ç μιλάν Cytu'.àv èirî Θιόν 7tr/.ô^ruv df ψοβμ dinem recuperare; quanto magis decet hoc
xotis , xj χγχπη, iirttv
CÎ μ(λο; ττιριατόν,, facere vos, paftores ecclefir , quae eft inte,.,Dgrum corpus, confions cx membris fanis, quæ
•χονηρχ φροννιϋ njj τι5 λοιπά α-ώμχτι a’wptWRa?
in Deum, in metu domini, fle caritate cre­
ίμχοιουώ
χριμχζο,1 αΰπ <rarrt< hjm
HSM χ«"
dunt , cum aliquis inftar membri fupervacaTuAxAtà, πχρίχον χυτά ψοββς* 'νρχχμχπι· μοίnei repertus fuerit, qui prava cogitet, fle re­
μχζ · χχηλχλίχί ‘ ιγχλήμχτη " χκχπίζ-χιτίχς · xj
liquum corpus deformet, tcmpeftatefque in eo
τυ moùjru nù Μρβιλΰ ζαιργημχτυ ΐχπλάν^ «·
excitet, fcditionc fle pugna, ac detra&ione ex­
β-χν Xf^f-fponynptipio; υπό τϊ ί^αβόλου σκυβχλίhibens ei metus, moleftias , vituperationes ,
ζ«ν τώ ΐχκλιγτιαν tyg.' βλχτφημιάν < ·ι»ολλης
obtreftationes, criminationes , turbulentias ,
àxa-m^xxtxi >Ç ΐςιέοί ιζ ίιχοε’χτιχς · «ης βν $;£- aut alia hujufmodi opera diaboli efficiens ,
tanquam a diabolo elcftus, ut ecclefiam ma-’
τιρον ΐξ« τϊί ι’χχλητ/αΐ βλη^^ς άζ/ως αιπιτμήlediftis, & infamia, fle multafeditione, con­
^η τϊί τϊ ΧΡ6« οια-αγωγη; ' ηιμ μάλλον y<û>
tentione, difeordia, vilem faciat flefordidam.
xixcrunrttt » τϊ χυ^α ιχκλητιχ η ré 4BpJrvr, οτι
Hic igitur ex ecclefia iterum ejeâus, merito
τβ xi^jrnv ιχΰτηηϊιχυτη x.oi'xnov μιλος' Sto
eft abfcilTus a coetu domini : atque ecclefia
, , Dei magis nunc ornata fuerit, quam antej,
άπό τϊ yuù άβλχχφήμη.ήςici >3 χτχυβχλις-ος mά.κα)λαγι7χχ * JoAuv · λοιίορνν · avitUfoonut- E cutn crai tn ca abquod membrum fupervacar*eAe- ncutn» & ab ea alienum. Quocircajamdeireρων ’ βροδο^ύ · μινοχκλαίη ' φιλτ^όνν, ' >\
cePs cx<ra
ÇT
/
* y ,
w
Ck 0 »
CAtlM niâUCUÎU.at ’, &
<Λ. contemptum
CUUlCJDpiUIH eft
VII
ietv' χχχτηλύ» ’ αοζοχοφνν ’ rpyov ^ιμ^οων ojgp- fcberata fraudulentis, conviciatoribus , inhuCTRpwv 9 μάλλσν Sè ^ααχορπίζ,ί-η ru τϊ xvfjou manis, proditoribus, a virtute averfis, volup­
dpvtx’ er» Sv ω ίπίσχοτί cxuSx^e κμΛ ηί ύπο
tuariis, mams gloriae cupidis, impoftoribus ,
en χλήρχρ βρθ·τ*μ«ν rw λόχον της «λχθ^ιας , flr iis qui lapientes videri volunt, quorum of­
Sri λί^Μχόςρί· txv πλχχιοι Ttopfia^i φόςμχ* ficium eft difpergere , quin potius diflipare
agnos Chrifti. Stude igitur,epifeope, una cum
xàepù <epàc ύμβί ΊίλνγιοΑ πορ/ύτομχν χ; «λλ«clericis tuis, ut verbum veritatis refte tra­
χου · μ»ηχ οχιού ότκ^ήχη ’ ηΐΜ purù αθώοι»
des, quia dominus ait, fiobtiqueinmesncedthf, tn;f. ,e.
αθώος iffij i&î μιτά s-ριβλου ^Γρτψ«ί· όχινς if ego item m vos oUijnui incedam, fle alias, r'*‘ **■
cum

Π

-

9

347

LIBER II. CONSTITUTIONEM

348

*wc μάλλον l’wt/vou wtTw^w-

cum fonilofmiAiu erit y & cum tnnocentiius inno- AottJ

wopdtkie ,

SanÔeigitur ambulate, ut laudem potius a domino reporteris, quam, fi fixus feceritis, vituperationem.

ùtrinv w» , $ μίμφα^ h ηΰ àW‘

Rxad drArar diaconat fuilevere onar epifcopi,

ηου.

Ofn ^pti tw Ιιαχφ.ον ίχαχφίζ^ατόβόρος
kôvwv

tf ea qua leviera funt, corrigere,

CAPUT

XLIV.

· ιζ StASuxtcv

K E

tù

Φ A' A.

χηφόηρα ·

μϊ.

K8ù igitur uniu< animi , & unius inter
Μνφρννκ uv όντκ
«>λήλΒΐ w Ζτ/γχιvos fententiae, o epifcopi , pacem inter
tnt , «ρ/ιυΛπ μκτ αλλήλαψ · βυμιαι&ΐς t
vos mutuam habete, condolentes, & benevo­
li fratribus. Pafcitc populum diligenter , eo^ Φ/λβέΛφβζ, μ£ άχοβ(χας χοιμαίντη tw λ<»ν *
dem fenfu \ mente- docentes eos , qui fub g όμοφρονοκ StSâtrxovni τνς όφ’ υμάς ίμογννμανϋν ’
qçM η αύη irt(j
αυ^ίΐ δόξαζαν, « tr»i μΗ ί
veftra poteliate hint, ut concordent. & idip
fum de re omni lentiant , ne fint in vobis Ον ΰμ7ν γίσματιι· rn St CÎσώμαiÇclitvtvμα χλfchifmata, fitn autem unum corpus ,
unus
rrfTiTfjS^oi τιί ol’.ù yoi,
τ/ αύτη γνώμη xatrù
fpintut ; perfetfi eadem merte, & eadem fententLuù χκςχαχ/ώ
άτν ·
παντ« fjfyi · Stàxo'.oi τύ f’·»
tia fecundum fan&ivnem J-immt. Ac diaconus
quidem de re omni ad epilcopum referat , πισ-χόνω àvxçtptti:ως 6 Χ^ίΓος nS τατ^ί* αΤλ’οσα
ut Chriftus ad patrem . Verum qvr rumque Se Svvxntiy XOuu/ru Si ίαυτό λαβών irapx ri ίpoteft, fada ab cpiicopo poceftr'e, modere­ ittTxôita τ!ιο cJÇaa-ix'; ώς · xc£>oç trapà τβ χαξος τ»
tur per fe, ficut Chriftus poteftatem crean­ ènu^pytfv, χ; η <νρονοϋν. τ«
ΰτιρο^-χα ο ΐνΐdi, & providendi a patre accepit: quat vero σχοζτΟΗ xtc. tiu· πλίω ΐτω i Siàxovoi τβ ttrorxomaiora funt, epifeopus judice'. Catterum fit
ΐΓΗ άχοη xat' οφθαλμός· ι& τόμα' χάρϊ/απ ι$
diaconus epifcopi auris ,· &. oculus , & item
os, cor, & anima, ne epilcopus follicitudi- ψ/χί| · <κχ μη η ni τνολλα μ/^μνών ô ittlaxo
ne multarum rerum, fed graviotum tantum troi · α*λά μονά τβ xuojvttpa · ώτχιρ iÇ ό Γ«Mo'1'’ ,<H' lirSe*tlll> fintt ’ lothor Moyfen inftruxit ,C$ùp nS
δζίτύξατν, xi, axtSe^n <wtb »)
a»?, ii
& Moyles confilium ejus amplexus eft.
&νμβχλία.

F

Ο

üuod non conveniant Cbriftianis controverfix,
ÏJ concertationes.
CAPUT

Vlchra quidem Chnftiani hominis laus
eft, cum nemine litigare: fin autem ab­
avus opera, aut tentatione quapiam faftnm
fuerit, ut incidat ei hs, det operam ut diri­
matur, quamvis opus fit aliquid damni face­
re ; & ne adeat ad judicium Gentilium, immo ne patiamini , ut fxculares magiftratus
de cauftis veftris judicent. Per eos enim diabolus ftudet, ut famulis Dei probrum etiam
excitet, 444/» non babeatu vos quempiam fapmfem , qui poffit inter vos jui dicere, aut con­
troversial dirimere.
É’.wvd Μ» oporteat fidties apud infidelet litigare ,
net altqteem ex eu vocare ad dicendum
\
teftimonium in Cbriftianos.

,

Κ ΕΦ A' Λ.

μί,

Αλο/ μ3£ L ί τι tvS Xe_irixv J ίγχιΰμιον oopèi

Κ

μηΙζΛα.
χοράγματκ · « St tx ταος coepr
γ&ίαί η τκ-ιραοτμζ ΐοιιτυμβη τινι αράγμοι, <nrot^«ζί'τυ SixhivSot «ΐτ», χασ Stn βλαβύνοί τι ’ χ, uft

ίρχΐτ?·«ιπί
xeyrr^ov
tSvikw’ oMe.ulw
, ,v
_
_
.
,μη St «%^ovt«ç xotnt tyj ύμνήροη
ύμιτίρν» Sua
Stxxχοτμ/χβς άρχοντκς
­
1
* ‘
’**' d· ίιχβολο?
"
’
* *' n?i
w Sô"'
fvmiJdCéc
λοις τό Θί», xi ô'.&Soç ιπιγύρΐΐ νς μη t^irnnv iL
μών ολχ <τοφάν nv SiwàfJ^oov μίτοτξν βραβ^ιται ιό
Stt^ov’ ή τό{ αντιλογίας Statârat.
Cf-tt is
tbç -a/ràc tnl
àntrw $ιχάζίό^αι
Jn μίιύ
ouîi’ftl rrva χαλϋν «ς μαρ~

Tb(jiav τΐώ xotni Xtirrat Jv.

K E Φ A' Λ.

XLVI.

E igitur difceptatænes veftras Gentiles
cognofcant , neque ad dicendum con­
tra vos teftimonium adhibeantur , neque
cis judicemini, neque quicquam eis debeatis ,
quod «d tributum ÔC timorem peiimeai. Quin
potius reddite qua junt Cxjarir CxJ.n'i , y“*
Dei Deo, ut veillai, aut centum, aut
didvacomum: heut dominus nofter Joluro ftatere , a moleftia liberatus eft . Elige igitur
potius incommodum rerum tuarum, & ftudium pacis non (olum cum fratribus, led cum
infidelibus : taüa enim aliqua jadura bono­
rum externorum nullum damnum facies in
iis qua ad pietatem erga Deum pertinent,
utpote pius Dei cultor, & iecundum mandslurn Chriili vivens. Si vero fratreshabueme

N

“·

C APÜT

Vy ^ατληχτιαμοι ,

XLV,

P

)

Cfrt μη dppwnxoy \fjrtavo7; άντιλογίαΐ

M

μΓ,

H' w γ< utrxitiurav tu ί^νη ης.χτοος α>λή-

àbç ίμώ'.ι Statipopâç ’ μνιπ χοφ’ lotur^. «V
ab £μαρτιôav irapa.St\tât tbî άττίτους' μήη xûv*&t
:*(. μήκ
...i- όφ^λίτί
-·- <->
— χορός
—auunAwatV
------ί’ττ’οώ?^·
τι ταηις

r* φο^ο·." άλλα άποδοττ rit Και'ταρος Κα/<τα£> · χ^
re τβ Θιβ τώ θιώ* cio? φόρον · η x/w-rov η $<οραγμον
. ώς £ ό χύ&ος
ημών Sis; w ,Γχτηρα , ά- ·,
.
ττΓλλά^η χαραγμάτων ’ at'pH bv μάλλον βλάττίβόat
xl τβ χνρός <-φ(ώάυ α·<ακ^αζΜ> ’ b μόνο» <9ρός irii
σ^λφ«ς, αλλά
φ*3, η»; atrZrw βλαβ&ς ^-άρ
βιωτιχώ. τι y TU <5· ο; ©f&v Β ζημινθιχτ», art
■^ιοα-.βό; :ταργ«·,, χ„ <ατ ZinXlri Χ^ΐΓΒ ζών ’ «4
SÎ άί.-λφοι
î\b0W, 5 μη
aù-

t»vC4>

ο’φίίλίΐ; w φο-fy fjfyaoi , en ot neinc

„o

QU·® TRIBUUNTUR. APOSTOLIS.

34»

cfe «eV fjp>w
, «NtdAaliquid, ah» adverfi» ·alium , quod Deu*
μ»1αλ.Λμ« qf) Us
JL --'β* —iJK Æ
iivIUom ·ηί*11·0ο»νο»
M*ίχθρ»» rAquvaw*
f4*
*«vartat
Tertar» indidem
intelligere debetis,_ mii
quiprieβΛ^ι latae
eftis, quod qui hujufmodi funt , no·
ρ*θιίατη^
Arrae ,- nrtamne
inttexàc ., axuiôc
φαηπκ «««
mvev ,. mps it ίνημαρς , oôdaita , τλιβντχηκ · · Sr faciunt opus fratrum in domino, fed potius
hoftiliter diffidentium . Atque alter quidem
μ^τμμγχ·/4*** hmfltàot · άφοι&ζΐί&μ * it· eorum reperietur lenis, oeqnus ac filius lo­
xûu της μϋπδιλφίας Timm - 4to μτπιμΑ»- cis ; alter vero immitis , contumax , opprefffyfs αροολΛμβαΜ&ν * w an» awqpawÇvjbgMr for. Qui igitur conviens fuerit, objurgetur,
staac^'rauw iph to xe/riem ■ χρ4 it «OM ejiciatur, & pernas odii fraterni luat; deinde
<φχ«ρ£ρ ni ek «λλήλβνς άδιχήματη * au ntfc fi eum peccati penituerir, recipiatur : atque
ita cafligati 'tribunal veftrum allevabunt. Oxejiwntf , αΆ« ntk ?^wtoc eis taurws xa&k
portet autem mutuo mjuriascondenare, non
à «üpaç άπφ’ό’αη (μώ ίρατήαηης αώπίν; xa« quidem judices, led eoa ipfos qui inter fe
ονφ αμάρτησε &S ιμί β άδιλφός μου, agi) «- querelas
_____ _____
habent, ____________
ficut dominus______
edixit, cum

aux

"au ttrnous ; »JM ecrovros , β λ/- g ego Petrus tic eum percontarer. Entier w« λ™*. ·ι
γνα* , tvs tTtwts , <άλλ’ tvK ίβδομπχνντύας "" pccabtt frater, tf remittam ri, ofyttefep/rro · χλί j<dp δίλα o xl*/oî οίλη^νς tirai tier ? & refpondit * w» dica fibi , afpe jepiwiw μα$ητος , qpf' pricà iypv «nù μηδζνος tier, fed ttfytee fepttagiet feptiet. Sic enim vult
dominus efle veros difcipulos fuos, nihilque
piron · otor ο'ργίώ άμιξον · iî θυμόν οίνόμιeis efle alteri in alterum ; non iram immo­
poï’ n ίηι^υμίαν αδιχον ’ η μιτος amviov ·
deratam, aut furorem implacabilem, aut cu­
T»Ç Sv οργιζομΰ^κ βνμβιβάζίτι eis φιλίαν. tbç piditatem iniquam, aut odium irreconciliabii%9patwruis eis ομόνοιαν’ on Aiyw κύριος · μα- le. Eos itaque, qui iram habent, reconcilia­
xâttoi or eiplutoxotot , on mint uoi Θίβ χλη- te in gratiam, eos qui inter fediflident, re­
ducite in concordiam : ait enim dominus, Bea-Mené. t.
&rpomi, .
ti pacifici quoniam filii Dei vocabuntur.

φήνν «urrJ
«urrjS 3
φίρτν

Cfri^pt Cf i&tipa σ-αββάπν noiéiàat

Κ Ε Φ Λ' Λ.

μζ.

τάς δΐχοκ,

Sfiod oporteat fecunda ferta cnaffar fodicare.
{

C

CAPUT

XLVII.

A' inasvftp ίμων $*’·&■» δΛτφα ιταββάη»,
lant judicia veftra fecunda feria , ut fi
ο nus tàv αντιλογία tj» ατοφασΐτ νμϋν *$μηfuerit diicefliim a fententia , poffitis li­
ηι, tus σαββάτ* envies άδειαν δαυηθηπ dCou'xr
bere ufque ad febbatum fedarecontrovCffiam,
tIuu αντιλογίαν, <£ eiplwwaai eis τΐώ xvtiaxlw της
& pacificare difeeptantes m diem Domini
ΐίβφίρο/4^«ρ·ί«λληλ»ς · ανμτταρς-αιταν ii tjJ itcum. Aflîflant autem judicio diaconi & pres­
xeBTÇjp x, ot itàxovoi or χρκτβόηρι άχροαντηλήνbyteri , qui citra acceptionem perlonarum
ηκ xefiovres «C
avSpwirot
iixytoa^vns · πα- tanquam nomines Dei jufte judicent . Curnfmc
igitur utraque pertona ficut lex inbet, id ju­
pfK^ofJ^MV Sv ttotriptov
οροσώττωτ , χαθώ? >Ç
ô νομκ λίγοι, r>i<rsyrnr ίχάπροι & μίαν Tji χ&- dicium venerit, Qabir uterque diiceptantium
in medio pidicio, quibus auditis, terte fantntiwwç (STV » αντιλογία. >C àxûravTfs aùtüv, icrivs
fte & incorrupte iuffragia, & date operam ,
άνίΟαίγχαπ ras
trTsiaifoyrfç iu’tbç φι'λκΐ άμut antequam epifcopus pronuntiet, hant ami­
^onpiis miiierat wpt'v αιηφαστν; της-ηίαιαχοιτν ô-pci
ci , ne exeat epilcopi lententia fuper ter­
ram contra eum qui deliquit : quia habet
Xwt μχς^ίλθ»< t ni γης xptais xan τβ άμαρτηααντ^’
καθότι )ζ co rj iixasr,fio> ανμφηφον
< auviropa fecum in tribunali Chriftum Dei filium ju­
! tw iixiK tw χείρον TH Θιβ · eiSf Tires C* βλατφχ- dicii comprobatorem & cognitorem . Si qui
vero a quopiam dc infamia non re&c am­
‘ pian ri μη xaXùs ôi£^n co χι^/νίλί^χρνηύτόη·
bulandi in domino, arguantur, auditis fimivoç, ipoivs àxirams exaripw nfr «ijmo-cJtwv th tî
lirer utrifque, dc non ex opinioneprcjudicajurmyopSvTvç, fi χατηγοριρ^Μ, αλλα μη <®*ολήta, neque altero tantum audito , led potius
4*r, μϋί povopepvs^ αλλά
it^oavvns «s ùjufte tanquam de vita & morte fempitema fe­
renda eft lententia : Jufte enim, inquit Deus,^^ .
ττρζνϋξ αίννί», η θαναίτβ ârâôrrts α^όφασιν· itquod jttllum eft exeqiarir . Qui enim jufte a ’ *
χαήκγαρ, φΛτινο'Θίός, διώξπ ni/xaiov · όγοιρ
vobis punitu^eft, & excommunicatus, idem
iautivs τιμωρνίθΗΐ κ,αφοςτβθeis ααρύμνν, aiwiait
a vitta immortali & gloria re jefrus eft, & apud
ζνΚ »C έοξηί αχόβλ»·πκ γιλon ’ £ nap àv^paitiois juftos & pios homines inhonoratus, & in­
ôaiot, άτιμο;, ιζ τηαρα Θι j xaraSixos.
glorius, & apud eundem Deum damnatus.

T

F

ο^ί μιΐ^ρη T<WT?tL ίηάγι-ι'; τιμωρίαν txi nourris
ηλημμίλίίας, αλλα διάφορον ur*ô; τό διαΐφο-

ρον τί άμαρτύνονη;.

Κ

Ε Φ

A

Λ.

vÎtwîs xpiwrres

hara ηίν τλημμίλίΐμχηον 'τάπαμι-

xpà >Ç ni (Μγαλα ·

Xi άλλου eργχ,

SLuod non fit eadem poena irroganda in omni de ·
iifio, fed varia pro vartetale peccantis .

CAPUT

μή.

"^Λ\ΙΤ ταβτ,ύ 5ί αμαρτία; τΙιύαύτΙιύ ιτοι&κθτ «Αν A χο'φαστν· «&λ’txakne ιδία μ^ τολλίί φρο.

E

>Ç λόγν ηάληι hi-

pxiCooroSfoW η λοιδορίας’ ίώτβλνψκ^δικφ»P<^i % ris μί^ύποβαλίι; μόνοι; sentais ’ τβίδίτι-

XLVJII.

E de omni peccato idem judicium pronuncietis , fed de unoquoque fuum;
lingulis deliftis, tum parvis, turn magnis mul­
ta prudentia judicatis; aliter, inquam , fafto
fermone , item aliter propofito alio modo
convicio, alio fufpicione : atque etiam alios
quidem felis minis, fic terroribus fubjicies ,
alios

N

f

3Si

η»

LIBER II. CONSTITUTIONUM

alios mnlôationi largiendi pauperibitr^rurfus A ryx* χομογίνας·
Si nnéottf rtfioiretf
alios jejuniis comprimes r item alios eit ceαφο&Ης ατρος ri μάγ^Ος τϊ {γλντματος
defia ejicies pro magnitudine & grayjute
Λ
iê à νόμος i Totnk άμαμηματης
crimimi, fiquidem lex non omne debitum
nW
eodem fupplicio puniebat, quinimmo alioat- τ^.β^
*. *
que alio commina iq Deum, in facerdotem, τά*Μ(βιον C Uç itpia $ & itpin ιή tkitpM»·
in templum, in hoftiam , aliter in regem , tripot tu Uç βασιλέα x? άρχοντα <? rparriniut χζ
ϋτήχοο» ομότιμο»r i oixirüu · i tà πτημτ · S
in ducem, in militem * in fubditum, in ae­
qualem , aut in famulum , aut in pofleffio- ek άλογοιr iÇ «αίλ/χ παρνϋλκγμ^μος ni tii γοnem, aut in jumentum, five in pecust rur- νϋς i$ tuyfyêiç · άλλως τβ 4^ ίφόίν · χ^ ni *fum fecus peccata in parentes, & propin­
χκ/wc hipwT' £ Twr $ί ^άναην i
rw·
quos : aliter peccata ex confulto , aliter non
pi, i riv ira λ/θ«», τοΐς Si tyum, ιΐ μάτι·
voluntaria; atque alios quidem mone punie­
bat vel cruci affigendo, vel lapidando, alios γοος, i TÎSrti όμοια Ta^èiv ο7ς tipotaCT' οχ μ»
vero mulâa pecuni®, vel verberibus, vel talione. Ergo vos quoque diverfa deliâadiverfis pcenis pleffite , nequa injuria accidat ,
Juz iram Dei provocet. Cujus enim inju­
gi judicii eritis intermedii , ejus mercedem
feretis ; nam qao judicio jadicatu. eo jadicaôimiai.
Gltttki efle oporteat accafatorer, & left".

CAPUT

•ùifMÔç
ίιαφόμαι άμτρτημάη» ίιαφόρας wwh£t
St $ ης τιμωόχζ, ιντ μάης àScxt'a ταριμαη■ cira xmiryi tw Θ»·τ αορός άγανάχτχστν · ης γάρ
αν άδικο χρίσαος μιαΤηυ ·φηδι> ταάτης
τή
άτβ Θίϊ λήψ#^ μι^όν · ω γάρ χρίματι χρίη·
η, χ^θήτίο&ί «

Όποιος Aveu χρΗ τκ; χατπγόρ*ς ,
K Ε Φ Α' Λ.

XLIX.

μάρτυρας,

μθ'.

Αθ/σ-χι-πς ονν tnt ri x^nittey παρόντων ίUm igitur in tribunali fedebitij, prrfenχατίραιν τύν ιβρωτάχο/ν , ή γάρ ίρουμ8[μ
ttbus utrifquc perionis, non enim ap­
άίιλφύν μίχζΐί * ίαιτης C* eiplufa «τολάβώpellabimus fratres, <juoad pace faAafe in gra­
tiam recipiant, exquirite diligenter de iftifi- ση
_. $, ip&vàrt
________
αχζ/βός rotpi τάι ώηχομίρΜν' χΜ
pf.s qui in judicio contendunt, ac primum C^nv τπρι ri χάττΜρΖνίνς,
ητ» xi-

C

Κ

de accuiatore, an nunc pntnum accufaverit, τηγορά'
,
< ίχγχλήματα.
»
- >
- χατοοήn xw ttipotç rtrtv
an alium quempiam criminatus fit, aut non
>οχι· xjH U μη ôt μίμφινς «ήΐίν ή φ/λ·ν«χΖα
ex querela eorum inter fe & inimicitia fubje&a fit contentio, & crimen , & quæ illius χ; το ιγχλτμχ ùtÔxwoc ι£ ewo/χτσ Η «y«rp·τνίβτοί Ji «y XotwwJmtw,
vita, ac quamvis talis exillat, cui reda con­ φηαυ’τϊ ΰιτάρχςν
μη 7r»rXf'o?w μόνος ' παράνομον γάρ ri niinv ·
fci enti a fit, non eft tamen ei foli fides ad­
hibenda, hoc enim iniquum eft , & a lege άλλ’ ίχίηύ qgq ίτίρχς μάρτυρας όμοιας «ήη£ τ»
alienum: immo habeat oportet alios telles , Τόηον' χαδάς ό νόμος Xiyet' tnt ςόμχτος ίυο
qui fint ei moribus fimilcs, ficut ait lex, m
τ^ιών μαρτϋρο» ra&nrentt παν ρτμα ' Stari
ort daortim vtl trium ftriit omn atrium .
Si ètno/jfy) riy 'ξόπον αότύν ίπιζητ&νδαι όποιος
Sed cur diximus, inquirendum eftc & inda­
τ»ς Sùo
gandum , quibus moribus effet accufator? τυγχάνκ; ixerJn ·αο>λάχις ίγχμρέί
nempe quia fepenumero evenire folet , 'ut
)Ç τνς χλ^ονας inî xaxçS μβφτυρηταί * xi, συμ­
duo, aut plures teftimonium dicant in malo ; φωνίας αοροςίώοι ri ψΛίβς · _»
....
ak τάς
SbO afptr& uno confenfu mendacium defendant. UtDj^c^^ £οσά^'^Βα^λύν7· ^τόςυίός
duo illas tenes Babylonii contra Suunnam.
-·
- -- - - ■
—
τύν ταρατομων xarà rS Ναβο^αι d* Σ«μ«Item dito illi filii fceleratorum in Samaria
peéa · nj4 τν τλϊθοί 7ifo l’ouiat'ccv x«tu του
contra Nabuthem, & turba Judaeorum con­
xatnl Στίφαίν» ri <9p*>tra dominum Hicrofolymis, & contra proto- χυρ/β C* Γφυβ-αλήμ .
πμάρτυρος auri' fceoaav «y ω μα'ρτυμ; <9pai7i"
martyrem ejus Stephanum. Sint igitur telles
manluen, non iracundi, equi, benevoli, tem­ «όρ^ητνι* ίπίΗΧΗί· «yawtaw'· <ro»i<ppeif; ‘ ί’γχperati, continentes, non malitiofi , fideles ,
ρατόϊς · airo'wipor · Tirer * διοτιβέΐς · » γάρ nSv
pii in Deum; horum enim teftimonium, tum Twancr μαρτυρία,
Stà ri "ξότη «unSy &βαί&
propter eorum mores firmum, & grave eft,
x; Sraè rflç a’yacrpe^ic aànSv άληθης ύτάρ^Μ · njv
tum propter eorum vitam verum . TeftimoJ» fri rorinav fri Tapai ίχμ&ν rbjj μαρτυρίαν ,
niuri) vero eorum, qui non fuerint tales, ne
xàv συμφωνϊίν JoxJnv tni ri xomtμαρτυρία ·
approbate , quamvis in teftimonio contra
ripKÎTwaixt γάρ ce tJ νομ>>, ix trvfy^ τβλquempiam dido convenire videantur ; Sic
enimrlex jubet , nen erit eam maltu ia ma­
λών ιτί χακί a ' d Tapa Jf ξη àxoliù ματνίαν * i
litia , non vanam auditionem accipiet, non con- E’συγχατυ^ηση μ£ πληθ«5 ίχηλίνοα τβ J/qgqoy ·
fenttei cxm mnltitacLne ad pervertendam jm .
C* μίρα St >ζ τον χ&νόμ$υον eèSciat όφ&λίτι ,
De reo etiam cognofcere oportet, quae vitae
<j7reo?ôçê’ri τη tS βίο σαυη^^χ xj ΛαΓροφϊ· πς
ejus confuetudo, quae ejus converfatio , an
μιμαρτυρημ^ΰος riv. β/w ’ η άνίγχλτ,ης · ei όσιόextra crimen, an jullitix, & pietatis ftudioτ»7« ίζηλωχώς · ei ψιλό^ηροί · κ, φιλόζωος' £
fus, an benignus in viduas, & in pauperes ,
an hoipitalrs, & in fratres benevolus, an non φιλόπτωχος · xj φιλάέίλφος ' tî μη αί<χ/οχ(ρ$ής ·
lucri cupidus, non helluo, non dilapidator,
μη βρω'της* χί χρηματνλβιλαψ · ςΐσωφρων^ κ,
ft decoctor rerum, an temperans, & non lu­
μό άσοηνς· η μίδησος · $ άργοψάγος · μ «λ
xuria diffluens, vel ebrius, & otio viditans,
an commoveatur mifericordia , fitque facilis «τλ«%^νος xJ Χ’μιτώϊοτχ.
ad tribuendum.

Ο"τ<

QUÆ TRÏBUUNTUR APOSTOLIS.

313

$ » «pwipw

an

νοώ

4tm-A<wd

ntHou tu S+itptf

fuit cotoatifit, credatur eommififfefecunda

C A P U T

ΚΕΦΑ'Λ.·λ
Γ ^ttp cum! epeôrôwmu tfroi
μίρος , αλχθ^κ Al t!co 1Ç yuû

4δ» tx

Ε

~

tus-

‘ βώπο ruepnfxCMu pSp
— ·

î5<

contint, ut ou privüut potxatu . 90e

·

■

- ·

L

I enim jam A parte maleficia ejus antecefferint, videbuntur vera crimina, que
ιύ xanpeeMtt» ùpiuJftuty n itfSH* bcP ffUJL’«quidem contingere poteft, ut is aliquando deliquerit, fit autem alienus ab hoc crimine.
Quocirca accurate, βτ vigilanter certa de hia.

S

wtc^t τυς ηοφΜΚίς x«d vu
Qnoa ft
poftqQâm ex ecclefia ejeAus «ferit.
ier/ij1 τί» ίφοντμη vt^veiphu at τ», veniam petierit, lêque fupplex ad pedes eptvprgloi nS hterwty,
ή/MpnixCMt ·μο-Βία>ρΐ projecerit, dc peccafle fateatur, recipite
λν>η, «ρΜ-δίξά^β «mw · wuv Η ιΦ <n**dMu>
· N*luc vcro calumniatorem impunitum
rfrt^pmw firm, 7v* fri & ΓηΗ’τ/Χ x«A& *■“««> ne quempiam rede viventem mfaA/£th
Λ SncdurioM Σ^ηι —
met; aut alium exemplo fuo ad ejuidemca0/arnt βλ«τφιμν)οιι » ιηροντηο
γ lumniam inferendam mvitet, & commoveat:
opotu eum? ofxxcrxt · μχη plu, w tnty^jSQam ei- neque rurfus reum conviâuin
_
.
.
fine
animadvq^ets-ov· Smk fri tTtpos ηις «υηΐς ώ-χφίϊ· Jtf
verfione contumeliofa relinquatis : ne alius
γχρ μάρτυς xnét dcriptoprirK'trou* «θ’ό πλημ- eifdem deli&is implicetur .· Neque enim , inIuit, toflis malui impumtuc aitdtp t neque tyii
ptÀdv ίιχ^ς Ζχτίί.
tliqult, ent tnultuf.

nunc objiciuntur, ηίβ ju« «i fu

nr

'

Vri 9Ù χρύ povopepêiç irç χ^πις

ÿxod Μη oporteat pronuntiare judicia , altera
tantupo parte audita.

Κ Ε Φ A A.

C A P U T

LI.

C
iximus vero non effe «equum , altera
tantum parte audita, judicare ; etenim
fi alterum audiatis, cum alter abeft, ficcum
nihil ad illatum chmen refpondcrit , fenten•apài ή ιττιφιρόμΰρον ιγχλνμχ, <œp«rmjç c^ûrtytiana de damnatione ejus temerarie tuleritis,
χππ ψϊφον χχτυχ&τιως, cachot της avauptrw; xj rei de casde illius, $ eadem cum illo calum­
αυμμί^Υίταί π5 σ^χβφαντυ iratpa Θς<3 dCpi-^rcv- niatore menfura commenfi efle, apud Deum
•5/ T(J Itxxiqt χ^ιτη · ώς yotp ο χρα?$ Χί'ρχου judicem juftum reperiemini : ut enim qui tenet
jtcœe;, ?ruç ό agpofs-ω; e^urt/xç xfjrfuf. tùvit caudam canis, fie qui prreft alieno judicio.
μιμητ&ί $Λΐ<Οί
Cr Bo/3vA«Svr <wpf<r/3rrffLy , Si vero fenes illos, qui Babylone diftis con-d·· >>
tra Sufannam teftimoniis eam ad mortem da­
e/ rive; χαπιμαρτυρ»Ι<Γ«ντκ τνς Σωβταχχης αδ/χονς
mnarunt , imitemini, judicium, quod de eis
τίί/ΜΛίβΟ'αντίώΗςθάνατβν, &νχοιτνίς txmw igj- faftum eft, & eorum condemnationem fubirt«ç x- χατπδ/χκς
ότι rlu. p3f 2ww«v d
bitis. Quoniam quidem Sufannam dominus
q*? tb ΰαμζχλ tpptxrxn tx χ&ρος irupxvo- Dper Danielem e manibus fceleratorum eri­
juwr , ‘ tbç-δί Cic^s Ta αϊμχης cuîrii mpfs-βυτίρίς puit : Senes autem fangumis Sufanme rer>s
ad ignem damnavit, ac vobis etiam per DaCl' r:ei χαπί/χασΌ* ’ ύμχς δΖ δΖ «irr« «ι^δηβΎ
nielis perfonam exprobravit, dicens, fic fatui na
»ruc μωροί o: vtol Ισραήλ * àe α’ναχςίνα?- filii Ifrael, qui neque habita quafieone neque
, &' w (ταφίί euiyvovre; xxrtxptvarre δυγχύροι cognita veritate filiam Ifrael condemnaftii ' Re­
Γσρχήλ" αναίρίψαπ «v ώ n xtmiew · ψΧδη vertimini ad judicium , falfum enim ' refiimontum contra eam dixerunt ·
yap ont xartpiaprupWixv cuirrt.

l’<w$» îf ·« Ttk «ei<rw; û Shqfppv povopt-

E

püi irot£x)au' txv yupridoi αοροσώπχ «xhshtï /uni αοχρό^ης τκ ertpu pr$e droXoywetjjtyou

ÎlxpaSîryux tb διχαζ» χριματνς » ZJtf t^co-Jcp δπ
**5·Jk ittpi rdc dwxpaTwç ααφάλΜα.

K E Φ A A.

y/3.

D

Exemplum jufti judicii, tf cantio Gentilium tn
pronunciandir fententih.

CAPUT

LIL.

Εασα^ί δ» xj πΐ xvruixù Sixurn^ut' wv τη
T\Einde contemplamini judicia fieculari
lana ,
^Îxopàty e^opiguBi μοΓ^οός ^^ quorum, poteftate
. videmus trahi par
parri­
cidas, adulteros, veneficos, fepulcrorum vio­
φαριχαχ-ί; ■ τυμβωρύχος · Aurai; , K rdc αϊαχρ/σ·^
latores latrones. Hi enim ftatim, ut ab iis,
ου4$ λα^ά/τί; oî vyàfjû^m coi
«wraydwuv ,
qui reos ia judicio fiftunr, qusrftiones deers,
rJ χχχοργο», &è τνύτη οτως è%tt' xixeivov
habitas acceperunt, quxrunt ex malefico ip­
o-uyxuTuSeptya*., ôx £&ως tirt tiw χόλασιν αιίτνν
fo, an ita fe res habeat ; ille vero fi ait ,
non ftatim mittitur ad fupplicium , immo
ίχΖί'μίΓϋαν, «>λά ττλί-ίοστ? χμιρχις rwocume «ûpluribus diebus cum multa deliberatione ac
Τ8 tLuj ^ζίτατιν μ^1 νυμβαλιη
,
ταραcoufultaxione, & interjeâo velo , inquiritur
πίήτμιχης μίτο · πλΑπιΖοχ ορον
•φ’Φ01' θ»in eum. Poftremo, qui fuffragium décapité
να'τΒ · μί'ΐλων ΐχφίρ&ν χατ’ αντί, «ρός πίν Ρλζοχ
contra eum laturus eft, fublatis manibus fotiroipoes η; χ^ροκ , i^ptaprtfem.· ήδύος i>w«dlem teftatur, innocentem fe effe, ac nwndujn
Z
a fan/ ,
Cο neil. General. Tom. I

Θ

*’

I

HJ
LIBER II. CONSTITUTIONUM
35*
a fanguine hominis illius. Itaque ifti quam- Aγρν τ» αΓμαινς τϊ ay^pJnr, κα/tvr amcZ^wvis Gentiles, qui neque Deum noverunt, ne- xo/,
...» -'
------'-------- θεότητα,
·.—·— ί» -J.
xî ν2γηίηοητκ
τίώ’ «<c cuiras
que ftiuot vindicari a Deo eos, qui innocen­
ατό Of* λ/mvw uirip ijï mxrriui χαπιχ^θονter condemnati fiinf; tamen cavent.
των, ατβφΧ'^κστχ.
no» oporttxt, ittfideltr boStvmt »dvtrfxm /ir nh^wii.

CAPUT

LIII.

OS vero qui icitis , quis nnfler Deus

V

Φτ* μ») ΖΡ’^ **τ’ «^λΐ'λων
Ttrwk ,

w

Κ Ε φ A' Λ. y>'.

*M& Jf γηώπονπς τις a Ohs' πμ^ *} oro/a
fit , dc qualia ejus judicia , quomodo
πζχρ/ματκαΛΓτϊ, το$ xv χατ’ ί’ττρπαν ίανήpoteritis judicium veftrum per violentiam ,
& impetunt pronunciare, cuin illico illud pa­ «*θ/rnt ««ιόφατΝ Jfvar τίκ χρί<τκκ υμών ταραreat Deo? quod quidem fi juftum fit , jufte χρίμα γηνπομ$Μζ Θίύ ; »φ4 η μφί
& nunc, & in futuro remunerandi fitis.* fmB ίχρίναπ , îtxa/wi αμοιβή χατκξ,νθιχΗ^ &) ηω
vero iojuftum, rurfus parem mercedem re­ χζ ft? <*5θ/ς· η ii xiixuç, πάλιν tty ipotw τΛportaturi : ergo confilium vobis fratres damus, ξί£f ' iptïi pci ouZ αίίλφβ' <τυμβ*λ£ο(ΖΙμ υμϊν
ut ftudeatis meritam laudem potius a Deo
ferre, quant vituperationem : laus namque μχϊλον tTativw eifyîtâeu 9apà Θίό η 4^w ·
on &t£ lrac/νοί ζνη attuvtoç aTtywrorç, ucrvfp xj
Dei eft hominibus vita immortalis, ut con­

βμ«/·

1

’

»·

eu·, tl.

τμ'π.

//j.x 1»

Z.«4 i

li

Y

^avaros ώΐίιος * Sio γινι^ι îtxçRot xij.tra vituperatio, fempiterna mors . Qyocirca c
eftote equi judices, pauhei, ira vacui . Qui ni' cipliumnni· ctôpynnt ' d όργιζόρ^νος γ«ρ
en;vt temtre frxtri ftto irafatnry rent trit jxrtS άδίλφώ cuira Hxjt cio^os «rac τη χ/>Ζ<γη· U
liic/i. Quod fi alicujus opera in aliquem iraSt <t σνμβη cJ^ Οακργςΐχς τίνος dpyt&Lùiat νμχς xaki continuât, ne ccciJ.a jol fuper irteundiom
Ttt τίνος, ο ήλιος μηhiStien» ht rj» οργΐί υμών · ôpirafcirmni emm, inquit David, &
^/ζίο&ί γαίρφικην fAafiiày ιζμηάμαρτΰνίτΐ· nnoiite peccare ; fiat cito reconciliatio pacis ;
, pT«ç>i^r (ΐβίμρνος ipne ira relidens efficiatur injurix rçcordatio , 7K7, τνγίοκ
& peccatum pariat. Aaiwe enim, inquit Sa- γη pvnavwoùqt ytftpw, *! άμαρτια» Λίτίργχσυτηι ·
Ιοιτιοη, memorer injuriarum m mortem . Ait C
” ψυγχΐ γάρ μνηπχχχων ckθανατά, φηπ'ν i Σολο­
praeterea dominus JefusChriftusinevangelio, μών · λίγα ίί ο χιο>ί ΰμών χ} «-«njp I’ncrsi ό XptÀ affert mvnxr Oonm ad altare y Ô* ibi recor- roçdv £χγγ(λίοις. tun ιηροατφίρ^ς to δώρόνϊτ* ht
Jatnr fueris jxod frater tuus babet aliquid adη $υ<ηά?ή&Μ, >Ç Ζχη μνχοθίς οτι ό άδΐλφόςφου
Vtrf»> te, relinque ibi munur tuum ante al­
tare , è? vade prius reconciliari fratri tuo, iS Qf< τι χατύ. <ρί , αφις «χά to ϊωρόν era ϊμα^οβθα* τ~
tunc vemens offer munus tuum. JHunus vero dwictrnpiif ’ υταγι «ρ.ώτνν itxXbvytât τώ αΐ&λφώ
Deb cujulque precatio, & gratfarum adio . <τχ · >£ TOTf t λθνν <α/ρό(Γφίρί η 3»/jW <hj · αώρον Si hiv
Si igitur habes aliquid adverhrs fratrem tuum,
Θιώ xfxant <ppo<rü^n < ^^otpjsrict' iàniv t^jKTt
aut ipfe habet aliquid adveriitm te , neque xxtÙtH α&λφίϊ σΜ y n «Jtos iγη τι χχτά <rw, in act <γνprecationes quidem tnx, neque gratiaruru
σ^,γαί βκ ùisauàiia-evTnt, βτε ar Ayacttriau <οσροβ·a&ones, quia fubeftira, exaudientur. Opor­
tet autem, fratres, aibdue precari, led quo- Sr^i<mTot,SiàTÎwhoK£ip&>Luj οργίώ' γρ^'ίί' <η>C»
niajn eos, qui cum fratribus inimicitias , & νιγώς «Βροσ&χί&αιι υμίς οβιλφοτ αλλ’ Zxe4n
-------------- -------, »,
------ exercent
——»... , Dcus_ ΐργΛΪςάίίχοκ i^^pouvivmv Λ^ίλψοίςàQtiç ixiitatfimultates
irate,
& injufte
non
ex audit, quamvrs ter in hora preces adτρις της ώρακ <WW^vvriii ,^ρηίΐΛλύί<ν
1
hibeant; idcirco tollenda eft omnis inimici­ iracrav ϊγδραν tÇ μηιροψυγΐχν\ ϊνχ Scwvpt^a <t^»b-.
tia & «xiguitas animi , ut poftimus puro & (τ&γίοδαι xa&xpâc τη xotpSix >£ άρΰττφ ’ xaû ni γι xj
mundo corde precari . Atqui v<l inimicos
'fγ-^pii ô xit»K άγχταν «αροπ τνξζνiy Se\ tbîφι­
prxcipit nobis dominus diligere, non autem
λάς uictm · >üh d νομοθίτ»; φησίν * » μιατίστκ «νamicos Odio habere ;
legislator ait : Ne
oleru amnem bonnnem , ne habeas odio fra­ Sp&w i pto-nr&tç τον οίίίλφόν<γβ τη iiatyoi%<n'
trem tuum m corde tuo: arguendo arguer fra­
ίλιγμώ f λί>ξ«ς τ»ν ά&λφ^σρ · xJ y λήφη Siαυην
trem tuum, iS ne fufcipiar peccatum propter άμχρτίαν · β μιςηίσ-ΐις ^ίγόπτιοΆ, οτι τβαίροιχος r^oc
ipfum. Non habebis odio Ægyptium, quia adve­
■nap suùtÀ ’ ^pt<rn<re-iç ΓΐκμαΖοχ, οτι οτδίλφός <τβ f’rr,
na fui/li apud eum , Non habebit odio îdu)C ό Δαβ/δλΖ^Α· a civTtiTTfScMx τίΐς olvTitToStSht
'mrtum , quoniam frater tuur ejl : & David
μοι χχχά. odev ίΐΧοβΊΛνρς ^ίλ&ς tnttt, û^axsAàa‘f ’
rcdd‘dt retribuentibus, mibt m.iia . Quaτώ τα χυρία ιόμ^ν ' At* πανπι σταώισμον àSix/ας '
re fi Chrifiianus effe vis, fcquere legem do­
mini , diffoive omne vinculum iniquitatis , itt
ί nt a-ot γ<νρ ό xtewf c^rtotv ί&τηαίφί&α" άμαρτΐχς
te enim pofifit dominus poteftatem remit­ ° 7<J χδίλφώ τάί aç art ^jfpciaç , ιακ t(SSoftnwvniui
tendi peccata m tc commi fla uique fepmatTTit· T»nrr , Τίζαχοσικς CierwjyTtr «oaoéxrç
gefies ieptem ; hoc eft , quadr ngenta nona­
κ’φ»ϊχαί τώ «Stà<ppcnfy μ<χ μή Οίληοΐΐ cuiginta. Quoties ergo fratri tuo dclida remiτώ α’φ/oar χΐ κώ ; xar nt αχώταί τ51'ιριμί* λΐγον­
lîfti , ut nolis etiam nnne eidem remitteής · οτι ixrÿfoi -rkù χχχι'φν τ2 τληατον cuir»μήλοie? Cum tamen Zachariam audi·^, qui ait,
’ <τό- Jt fpvwtxttXfiÇy
unufqutjque malum proximi fui n.' reputeii. tn ^-ιζί<2ί, οχ
_ τκϊς
.... xtpSixti υμών
,
- -_____ -,
eordibus veftns. At tu injurix mejnor es, ίζ .
iruvrrpfi^ tyjfpav
hi xptnv tpyn^ulwiv
inimicitiam retines, in judicium senis ,
ffopxy x, m «ppors&yi <n /μτο3/ζ«τ«. ...
iracundiam obfef'as, & precibus tuis obiiT» n^ecxôara ctOXxwTu «<ρ«ς τώ άίίλφ^ϋ-ου ,
fUs · Quod · fi fratri tuo pepercifti renuflij
πλίοιαστν τίω atopywiv hi τλέίον h? àycc~
quadringentis nonaginta peccatis , fac pro­
■îhwv-

F

. QÜÆ TRlfrUÜNTUR APOSTOLIS.

W

jjtt

OwuaZw
Adys βύ

St ivunit·
ίκϋνος μη
» «λ-Apter teipium , ut magi* adhuc auâa ire
Six rip ©ror πηύϊχζι άφ/ζόχι τρ vacuitas affluat in benignitatem .· 6c fi ifle
φλητίχο , ίηκ γζόρ υιός too τχΊ>·ί roo tou non facit, at Aude tu propter Deum, ut fra­
tri ignofcas, eet fis filins patris tui, juijnaje- Mut, t.
Or âpeyw; , i(ri οορο<τ&χό[$οος ÙTnwti tk φί­ lis
eJi, de ut audiaris tanquam amicus Dei,
λος Θμ,
cum facis precationem.
I
Orr χρ«ί τύς iirtrKomç tri vtpl ccpluinç SixnStx-

Quod oporteat, ut epifi opt populum de pace
per diaconum admoneant.

xwb ύΒομμηη^ν ru λχρ.

K E ♦ A A.

vi'.

CAPUT

LIV.

Ι«τίηJir/e-wrw^ôyruyt’^Hi τροαΛ-

TDcirco, epifeopii , cum eundum vobis erit
χάύα’«αντχν μτπίτίώα’να^νοστ,'χ; τ^ύ ψαλ£
X ad,
ad, orationem,
orationem, noft ledionem, & cantum
μρίίβΒί , iÇ riws ri rtûς γρχφχΐί StSxoTuiïi«y , · Six- pfalmorum,
'‘
ac poft doftrinam de feripturis ,
«•>•5 srriç
ύμωy
υψηλίκ φβνχς Xsysna, ■ B dicat diaconus ex loco vobis vicino voce ma­
μ*τις κχτΰτινος· μχτις ζνύοηχρΐατι· "ya tor £.’/«- gna, nemo contra aliquem , nemo cum fiάρζότιβπ χττιλνγίχ, xtwetSôxft κραβΰζόης, Stn- mulatione : ut fi in nonnullis controvcrfia re­
pe natur, confcientia perculfi precentur domi­
θωσττϊθίΒ,
ΰιχϊλχγωπ το7ς χ$ιλφο7ς. &γχρ
num, ut fratri reconcilientur. Etenim fi .qui
tùf cv οι κιχ τίνος (ΐπρχομζΰς προ irxvvw SU λί'γπν, ingrediuntur cujufpiam domum, primum di­
riplôwrJ otxu Tarai, ùi vifi riptu^cripluiiio^aei- cere debent, Pax buic doinui , tânquam filii Mat<b κ».
pacis pacem dignis tribuentes, ficut feriptum·4··· ’·■
ζομζάαςηΤςχ^ΐοις κχ^ωςγίγρχττηιι η7ς ΐγγύ; χ}
τιΐςμχχρχν, ί;ΐγνοκίζ/οςÔyrosαιάτβ,Όολόμάλλον eft, iis, qui prope, & iis, qui longe, quos
τΰςζνίχχληχιχ Gtn πιπργομζόΐίς χρη αβρό πχντων novit dominos fuos effe, multo magisquiin
ria τβ Θίί riplaùu * ri Ji άλλοι; τχύτΐιυ ecclefiam Dei ingrediuntur, in primis pacem
Dei precari debent ; qtri vero hanc alus pre­
o'rdfyfnu, χολν μαλϊβν αΰπς αυτΧί ciri; υ^αρχίΠώ
catur , multo magis curare debet , ut idem
ως rixvoy φωτίς · ο ^βίρ μη ’γων αυύτΐιυ C* ίαυτφ, βχ intra eam tanquam
,
filius lucis habitet . Qui
ίς·/>, αξίότι;»», aftotitujrliuxotpify&au * Sto itpd enim
in
,,__
non: eft fide
. ·
■ fe
“ non
. habet
' ·
ipacem
.
««ντυχχριίέλùuw Uflu>Æ«y tàriv· όγ<ίρμηηροςC
Γ· fic auctoritate dignus ad tribuendum eam
ÎMivrxtniïov,
Ù S'xy α^ός
Stx^^ôtrt«his. Qyoorca pnmum oportet i pium efle
i"
“
' â^ov
“
W dM’ereu ripLarxéç· φιλιηός * artwd^v ™
to tS fccum ,n Pacf· <&* ea‘m fecum non diffidet,
neque cum alto pugnabit ; quin potius ent
χυζ}ου · igq β-ιυχργος «nrS yeyedijfyM «pcç to ftudiofus pacis, benevolus, colligens ea qua:
TrAtavattrat «ωτω τ« 0*ωζομθ·»( C» àμονοίΛ. ·Ζ domini funt, adjutorque ejus ad augendum
γχρ tltcvodumi ty&pctç
μ«χ« ήντίλογΐχς
numerum eorum, qui idem fentiendo falvi
»yq Kpirte;, zoyrpot xjq’ ri ©fï «Mertw ηγχοίfiunt. Qui enim inimicitias, pugnas, controverfias, dc lites excogitant, improbi funt, &
youoty.
»
a Deo alieri.
Α,'ταόδμησκ $ι«φόρα 'Vpwotats· ηίΗ.οηιηκ όίζ αρ­
Recenfetur varia providentia Dei, Ô* quemadχής χαθ’ i'xàriu» yCffèv èxetXftfC» ό ©έόί
nodxm fingulat generationes a princtpto ad
ris μίτκοιβν παττκς.
poenitentiam vocavit.

Δ

K Ε Φ Α' Λ.

νί.

' Γάρ ©ιός , θίός «·/<λ«ς, άπ «ργίζ ίηχτίνυ
•fyfey ivt μίτάνοιχ') xotXri St»
Stnxiuvr^
ri; μοα <arpd τβ xatmxXofou ,
Six τβ Α’βίλ >Ç Σ»ιμ, ν2 Σιϊθ , tri Si Ε'νώς, 1Ç τβ

O

D

CAPUT

LV.

Ehj enim, mifericordia Deus , a prine i »· c» ».
pio fingulas generationes ad pœnitentiam per juftos, & prophetas vocat, & alios
quidem ante diluvium corrigebat per Abel , βίζ t
μτν.^ζόης Ε’νωχ ί&ωφρονιζί. τβ; St er τ£ χατα- Sem, Seth, item per Enos, & Enoch trans- sr·
latum, alios vero rurfus in ipfo diluvio per®'* ’
χλνΰτμίί, Six τβ Νώί · TBÉ ιν Σοδόμοις , 5ta τβ
Noe: Sodbmitas per hoipitalem illum Lot : ** ’*
φιλοξζάχ Λ,ΰτ · τβ;
riv xaroÀueyaw, Six Μ?λpoft diluvium per Melchifedech, & Patriar­
χζ'Γΐίί'χ · xi f£J πχιιχρχων · >Ç τβ $(θφίλχ Γώβ ·
chas, & per Job, quem habuit Deus cariffiτβ; C* Α/χόπτω , otx Μωτιως* τβ; Γσραηλ/π!;
mum: eos qui in Æpvpto erant, per MojSiournià) Tiras xi Χαλκιά Φ/yri;λοιπών’ τβς
fen : llraeiilas per iplum Moylen, & per |eμί? νόμον, St νγγίλων
·®*οφηφ · τκς ootbç,
fum, ac Çaleph, & Phineem , & reliquos :
ôtai τϋς iStxç Ζνχ^ρωπόοτιως τχς ί’χ rapdcis $jo-. Poft legem per angelos , & prophetas , &.
per .adventum fuum in carne-ex vir­
μζίν&' tbî wo μικρά της ανοώ^ξιως αυτ8τη;αω-i-eofdem
J
ματζχης, ôzat Γωα'/. Β τβ <οσ·ο$ρόμου’ τβ; S'xùrô;, gine lumpia ; alios paulo antequam effet o
.enlus, per Joannem prxeurforem : eofdem Mant
Six τβ αότβ »(çq μ£ τΐιύ χο»«αΐν at/ΤΒ λίγων · 'μι^<
vero etiam per eundem, &.poft ortumfuum,-’r-»*» ».
τΐινοίίπ · τγγικί γοίρ ή βασζλ^α
ιίρα?ών · tbs
cum aiebat , agite pœmtentiam , appropin-1" ’·
ri «αθ©- at/’τΒ St ϋμων
SûSskx >yM ts της
qua vit enim regnum cariorum : poft pallio
nem fuam vocat per nos duodecim ,
per
ϊκλογίζ αχÆb; Παύλου· ήμί^ς oca oi κχηιξιωθζόPaulum vas eledionis. Nos igitur, quos voτκ riva/ μαίρ^υρις τίς Ttxpouctxç αύηυ <rtw Υαχΰluit telles elle adventus ini una cum Jaco­
βφτω τβ χυ&ου αόιλφ^ yW fiipotç ΐβίομήχοντί’.
bo fratre damini, & aliis feptuaginta duobus
Sto μα&πχϊς ,
τψί ίπτα S/xxôvotç «ατού ικ
difcipulis, ac feptem diaconis fuis, audivimus
ςομχης τβ κυ(β* ημϋν Γησϊ Xejrîi »’χέταμ$υ ,
ex ore domini noftri Jeiu Chrifti , & opriConcil. General·. Tom. J.
2j t
ntc

D

359

LIBER IL CONSTITUTIONUM

360

me edofti, dicimus puannm fit voluntnt Dei A
«χς/βώί (£όης λίγομΰμ , T/ t Q η θίλϋ/χ*.
beneplacent, dT perfefla, qule nobie per iw ©reo
..................................
ti ayx$ov hjm' dtapWW τβ Six l’wof
Jefum Chriftum déclarai* eft, fcilicet ne ul­
yvv&idci τήμιν > ‘v* μώίΐς «ββληππ · αλλ<
lus pereat, fed potius omnes homines, cum
πανπ; β’/θρωτΜ ανμφανω; r/rÆ<ratrn$ atùrfi ,
ei uno conlenfu crediderint , laudibus eun­
euvov αυμφω,οι νναπίμν^ιαντί; αο’τιρ ζήτωαιν ou»dem uno animo, & ore celebrantes , tidem
in fempiternum vivant
vius.

S^Hcd voluntai Dei fit, ut owner horni nei m
religione pta confentiant a.l imitatio
nem Angelorum

CAPUT

“

“

rig} τΐιυ &aiflteav , παραπλησιως nus
d> ipaviô Siwiuitrt. '

L VI

K

E

Φ

A

A.

»r

Ovn T-ap iru c ÎStSafyv ημάς <> χυ^Ιφ*
OC enim eft quod dominus docti it , tel
cum precationem facimus, pani ejus B
«ΜτΖχομθ«ι>; Xtyf» et* πχζι χυτ», yt
dicamus, fiat voluntat tua, ficut m cfio & vr
tn SflTU τ« êt ·5>Anui ru ώ,eu ηρχνω Kl (ire rr? yn;
h.f-iy ut ficut «elites naturae incorporeae cunù; at iritpxvioi φυτ^ς
άαωμαπ# Siui«fit Deum' uno conlenfu laudant , fic etiam
in terra eundi homines uno ore , & unci μιων rirai ίύξάζαη w Θιον συμφωνως, *«w Ç
ammo , concelebrent Iblum Deum unum ·, tri τΐϊί yrs πχντι; ci α/Ορωιτω cï ch ϊόματι
& verum'per Chriftum unigenitum. Volun­ μια Sia^tXH ίοξχζωπ iiv μονον &idv tir ci«iÇ«tas itaque Det eft, ut ipihm idem fent tendo Ar^r.cv èià τ» μονο$ο£ς Xçjrà' φίλημα »v αύτ~>
laudemus, idemque dicendo veneremur. Hav tfi·' at\-^v tti'ièiy ομοφρονώ; K. Ότροτκαυ^ΐν aùnv ruu.·
tji emm volunt at Dei tn-ChriJla, ut multi tn φω:ως· τιη yàp αι'ι^ί~ι ^ίϊτ,υ,χ dr Χ^ώ,πολ
. 9 J>nt falvi, & non potius, ut et incommo­
demus, neque ecclefiam eius imminuamus : Zsi tb«i τκς <Γωζβα2»χ; cv αύτω, arZ.a μη
aut contrahamus numerum ad pauciores vcK αυτόν μ^ί (λχτιον^ίν ίμχ; τΐυυ αχχλητιαν ’ nruàvbpirn υφ
tuta anima hominis a vobis accifa, qua* cum ÇtZZêtv τοϊ άιί/^μόν Six μια;
per poenitentiam alioqui iervari pollet, inte­ όμων àvxtpt^eia-n; , ητι; r.Sux'an σω^Ιχιίαι ίιχμιrierit tamen non iblum a piopna ira , fid C αι'.οίχ;' άϊωλίη St » μόιον όζ ïSixi
αΖΖ
etiam veftris inlidiis , ita ut ad exitum per- rJ» όζ νμίτιρχ; ι’ηβαλης. χ?. t
τη Τ'"
dudum fit, quod icriptum eft, </*; non fonγραυμΟΛον ο μη ruxxyioe μι-τ'ίμί^ c-xopiriÇtt
gregat mecum, d:Jpergit, qui vero fic difperfor eft , adverfarius eft ovium , inimicus Dei, Imre; it ων , rtopirts rt; ’ <Jtw3iru>v àvriètxo;
αρνιών φθο^ς , ων ο αύ&ο;
agnorum laniator, quorum fuit pallor domi­ Θ·3 ty^pôs'
nus: & quos nos ex varus Gentibus, & lin­ ποιμίώ ιλτχΐ'ρζί' χ, ήμ~ι; mutay^yot r’x Siaipopur
guis congregavimus multa lolicitudine , & tSvi.s ■ x. yhtooriiv do τιο^ω μόχ^ω , nÿi xivpericulo, ac labore alliduo pervigilando, fa­ S'a- x, aoir^' SiIwîkv άγρυπνίαι;
irtriai; ’
mem tolerando, humi cubando, perfecutioγνμ^νίχι; èwyuiis’ τίληγαι» · φ·υΛαχα7ς’ tva
nes,,verbera, & carceres fuilinendo, ut voluntati Dei obiequentes triclinium accuban­ το φίλημα τ? Θ·? icoiMtraimE; πληράτωμβμ τον
avantιμ·„·ίων,,· τητίΐΐ , τ6ύ itpiv v?
tibus impleremus, id eft, impleremus Iaeram TfeixArro?
Catholicam ecclefiam iis, qui invitati laten­ χα^ολιχίώ (KK'rrixv Αφραινομοννων ■ 7^ xAtjnJ!»
tur, &. exultent : laudentque , ac celebrent ;χ,αγα>^ιωμζί<ύι ιμοαυπο κ, ^.τ(ονπ.)ν rw χαDeum, qui per nos ad vitam eos vocavit ,-θ,λίταντιι χυτά; St riuuv (4; ζωίιυ Wtov . ti/awi
Nos, inquam , congregavimus , vos veroquan- tuo.’ τβ ί’φ’αμι'.ν οΐιταοραίτατζ · κ, υμ&ΐί Si οι
xutji in vobis fuit, dtfperfiftis. Et vos vero
rruSa^ovns ofc
laici placem ik mutuam concordiam iervate , λαϊκοί πρΙιυΑ,ίη ηβρο,
ίκκΛη'ναν αυ^-ιν ' fJM »i‘ νομιζοac ftudete, ut tanquam prudentes ecclefiam φρινιμοί-τίχύ
'
Dei amplificeris, & oves, qua· habentur pro ,^ια iysjx ί'ιβις-ρίφξίν c-ΐς αυτ(α> kjm' c^x.Uf- ’
teris, ai; reti ibus, ad eam reducatis, & mi- j pud usu aroxx&rav tC, ΥντόΐζΊν' ό μΐγι~ος
figens , c< in priftinum datum reftituatis
è'aayyfXta; μιαρός raoà Θίί ,· fiv i^vyiyn/i
Atque hæc quidem eft maxima a Deo pro
c'p α.αζίου αξιον
τιμιον
ώί ομα μου ίnulla merces, fi eduxerit, inquit , ex indigno
<τη .
dignum , C- honorat mu , ficut oi meu·^ eris.
’

H

*P>"‘

Οτι θίλι^α θίΰ· ίμόφρονχς ievae rài άνθρωπέ

T

t ercl-fi* & c.ot , quid Hniijquijque
ii
ct!-riit< <ono regal:. , tr/

E
C A 1» U Γ

l.VIi

'Ί^ΙΗίΓο, cp’iiope, lisί.ηκίιι··, onnu nota
A c.uens, non perculloi , non iracundu',
non Ixvus, lcd potitis auitic.uoi , converten­
di, docendi, ,<_.i.itituenc.i (iiic.iotus, tolerans,
leni>, mnis, longanimis, monitor , conlolato- unquam homo Dei . Cum vero csclefiani Dei convocas , unquam magna· navis
gubernator mbe cum tninii prudentia >om
gicvari, praxipicns diaconis, v eluti nautis, uc

AimrLXWz; rxxXjprt'os x, xZripa 1Ç τΐ ίκαρος tir
oçxuàci Tui? ir.tucrdf«Ço^Q.*wy xÀr,Ονκων ή Λλ.'χ^: <ύν τιϊ στααξνζ.

K Ε Φ A Λ.

yf'.

ei c èrirxoret; 'ro ayio; · άμωμο; ’ μνι πληιτηΡ ,μη cpyiAo; ' μη itthurt; ' acfX’οΐχοίόμοι;,
ι^νροφΛ.·· SidaxTtxcs
(χΊ/ίξζχαχος · ητιιό^υμο; ’
ωραον μαχροΰυμος' rapamrao;" παρακλητικός,
ω.. ("ft» ανθρ<’'·ac; ' otavSt αΐκυαθροιζικ τΐιύτό θ·^
t χκΛηαίαν ω; αν κι $>[■ νήτη; ι ηός ptyâXn; μη’ιττιϊημη$πάηος" xtX<A.e ποιϊ7<θαι η; σιακόνς, rapay7‘ÏZwv τβ?s SixKovoi; ùffweî yaàrais ts το-œw tχτασtreik

caattuil

36i

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS

362

rdir nït αόίΛφοΐς , χαθαχφ ότιβάηις μ$ πάοηκ »’- A loca fratribus tanquam navigantibus vaille
----- ·> ’ .a
-------- a—
c------pfyj
o.< .·ό-Tοΐχος
—-<-.
τιμΛλώας
<£ ------<τίμχ·τ»πχ·<£
ιτρύην
« »_
ln- accurate, & honefte difponant. Ac primum
quidem fit sedes oblonga Orientem vcrfqs na­
μΛκ> χατ’ αχαηλ<ά ηφκμμφος'
iximpvy^
μιρύν το τατοφο^ια ααρός άναηλίχυ, Ιςις fonuvnt' xh- vi fimilis, u trinque paitophoria in Orientem.
Sit folium epifcopi in medio politum/, &ex
<Qu Si μόανί · T31 ntrxfr* θρόνος, παρ ίκάηρα. ît αυτί utroque eius latere fedeant presbyteri , & aΧΛπζόθβί TO<e^<r0urieiw, xi 0/ ύζβχονβί xerKfco&w- ftent diaconi fiicciucti, & expediti fine multa
σαν i’raÀHi riHrAdovo;
aixaai γ«φταυηυς
velle; iunr enim illi fimiles nautis, hi illis^^a
xi»/χ«Ρ^·*Γ»ρ«ΐΌίαir τόπον ùinfttptvuipaiN À«f- qui per foros navis- curfitant - Sit autem hor
\
Tfiχαθίζίο5«*τ«νμ£τατηί *)τι^/ά$>ς<£τβξ<«ς ‘ xj - rum cura, ut laid in ahera parte, ordine ;
& decore , & oiicte ledeant,- item, ut lèdeam \
ai γυυυαι χις
ου rut χχθίζί'<&αατ«ν <ηωmulieres frparattm, ac cum filentio; m me­
irlu) iywTsu * /araro,' j' ο
Α·
dio autem, leâor ek loco, editi^ legat libros
«των · aï«yrtw<rxi ru τη M«<rt<ps T>j^J rJ Nomi * τη Moyfis, & Jefu Nave, Jddicum & Regum,
■?(ύ
ήΰ /SxtiXhJv Ttî T*£y π«ρβΛ«τορ^ίυμ
item Paralipomena, &. Eftiram de reditu ro·
tùτη> t'irxveàa · <β*6ί τήηις ni τί I ωβ ιΐ, τϊ ΣολοαΛ- B puli, praeterea Job, & Salomonyn : ad hxc
fexdccim prophetas : pcra&s rufo hims leνοί · £ τνtxxatSrxa <wpo<pr.?Çù ’ âvi Juo ôf
dionibus de binis libris, alius quifpiam plal
vw
· t προ; rts τ«ς rS
4-αλλίru mos David canat , populus vero’imua ver
v/xm; ’ xi ό λαοί τάκχροτΐχιχ ύοοφαλλίτ® ’pentrèn fuum, quae dicuntur aerolite hia , fuccinat .
at «ραξ«5 at υμνηραι aia^tvwxte^uTav ' iÇ f a/coDeinde aila noftra legamm , item epiftolx
λαι Παιλ*τη auuffrUriμύν ας rrrrrc-tAt τ»7; /«χληPauli adjutoris noftri, qüaseccleliis mifitSpi­
atati χαθ* t
τί àyin πνΑμαηί ' (?
ταΰτυ. ritus fandi inltmchi didatas'. Pollca diaco­
Jzaxoyoi * ινρκ-βύηρο ; ava^aaxrxiru τα ^αγγί'λία ’ nus aut piesbyter evangelia legat , qux ego
Matthaus
& Joannes tradidimus vobis, & ·μ«.Ιι«λ*
a ί’γά Ματθαίο;, Ι’υαχ»); τβριίύχαμ^ι ύμαν · <ί
que adjutores Patili , Lucas , & Marcus aca οι rujcfpyti Π«ιι*λ» ταρΜλχφοη; χατίλετψαν υμ7ν ceperunt, ac vobis reliquerunt, ù. cum lege’"jfr foanneb
Α»χά; xi, Μαρχος · ômy αϊαχοωσχόο^ΜΟ» » τν άα>- tur evanpeliujn, presbyteri & diaconi , uni- vc " ?>·
^ίλιον, tram; or tro^^npor,
ot itaxoyot, sÇxâî verfufque populus magno cutn filentio lient: “ ΤφΧΐκί

ο λαο; cnxe’njaav /<7«ολλιΐς τ&υχίας' γΐγρβπτιιι (ciipuun cil enim, t.ice, è aud/--'■·**
Ijrael. Et rm.(iill
jzàp, aruïa, κ,αχ«ί Γαραχ)λ·
<τύ Si auri C nu
fus, tu axtem
Jh
, Ô*
audiet . Deinde
’7„( ut euan 4
'
,
*
'
~
~
7·’ Barnnto yen.
hortentur populum presbyteri, non omnes u- m fam'

sfài rÇj axss-η. xü tξί; ιταί>αχ<λΗτυβ·αν or'
mul, led iingtilatim , & poliremus omnium gf"" ·’
por ny λαόν ό χαθ^κ at’?pî, αϊλαμά airavn;· 1^
epiicopusqui fimilis eft. * * gubernatori na- ·* ερ,λ ,
πλΧπίΖο-: Wruy o t’Tt'yxotac;, oç 7rxf xv&pvriTro vis. Janitores tient ad introitus virorum'cu-Cim ΐψ*
mxtHjaay èt 0/ pSpjirvXjpoi
tÙ; hs-o^b;
a’> itodiendi caufla , diacomflx vero ad mulie-F'*7 *"
rum, utrique inllat eorum, qui in navi re
’ «r keen JfcJy, φυλα&ο.Τίί afrtî;, * oi Si Stàxovoi fiç tvî
r«. ><warxtiyi/x/tu>auroAôy«v' iÇ yàp iÇ c v τρ «rxiccjï cenfent vedores : in tabernaculo enim icitieft
dc
ri μαρτυ&ν ό αύης παρηολή^ι-ι λο^ο< xi, τύπο, , mjj monu, & in templo Dei eadem ratio
forma ôbfervabatui
Si quis autem repertus
CyriSναύτη Θίί ’ « Si τις Χρίθη τταρα rim χα$£fuerit, qui ledeat loco non decenti, merepeζόμί^Λί , tnt^riatio^u νπν ττβ i^txovB ώς <amupfu;, tui a diacono, tanquam a proreta : traducnχ; eîi liv χαθήχονία αι’ηί nro'/ μίηι^ίΐ^ω'άμό',ον γάρ turque-cm locum qui cun> deceat. Eli enim
yvii , α’λλα χ μάνΰρνι αμοίωπιι η iχχλητια - ώ; yap οι^ ccclcfia non folum fimilis navi , led gregi
•χοι/^Λς ίχαΓον
αλόγων, αίγύν $yj.t <u*o3x>w’' Nara ut pallores lingulas pecudes, eaptasdiχαπί σιγ^ΐΐαν ri. νιλιχία.' ΐτύπ ’ xi f xarov aùity ni2 ‘ θιο , & oves pro genc/rs , & retatis ratione
locant, & quodque eorum fimile cum limili
o/Mtov τύ όμοι μ ôrwJ^iy^t , dv ri ί'χκλη<τΐα ·
congregatur ; fic in ecclelia adolefcenre» qui­
oi μ$βν«ύπροι ιδιαχα&ζΐιζτωταν, tàv p τόπος ' U Si
dem feorfum ledeant, fi locus lit, tin aurem
J
μη. nixcruaixv ορθο/or m τη ÂXrxra nSn nppoft.-jir.- non fit , lient .· xtate vero provedr ordine
Χ'.τκ χαθίζι'λ>ωσ·αν cr
rd St xatSia ίϊωπι fedeant, pueros autem liantes, patres &. Ina *
'
‘Χροαλαμβα.νί^ωταν ανor xanpr;,
μηημς ai tres eorum fufeipiant ,· mrtus adolefcentulat
leorlum, fi fuerit locus. Si vero non fuent,
Si Viùrtpat τχλΐ ' t'Six, t’àv i ηπος * 7St
, ôirt
οθθΛ fjô γνυ,αιχων i ~ α χ) ωταν ' ai Si nSn γ^αμη- poli mulieres locentur . Nupta: jam & ma­
ttes tamihas item téorlüm. Virgines autem,
χνϊαι vyT^x'.apyJ-Gat iSia ί~α<3ωσχν' ai Txp^Crot Si
& viduae, & anus prima omnium lient, aut
X, ai χνραι xi noptt^vtiSü χαρώηα irarcjy Γηχ<ruray, fedeant. Locis vero occupandis praeiit diaco­
n xa^i'Ci θâway ’ tsuSi rfy τίιων ■-a^evoù,· d ètaxo- nus, uK quiique eorum , qui ingrediuntur ,
►o; ‘ <7 txacoç rdv edatp^ou^wv r-t; nv tStov ιτπον όρ­ in locum fuum fe conferar, & nemo prsrter
μοι , χ, μη παρά τι ί,'ζόιην χαρίζω ται · όμαιως c Sta j decorûm fedeat. Similiter diaconus populum
k fpeculctur, nequis murmure obllrepat , dor
xoi'oç fTrs-xoTt <τω nv λαο:·, ό'τω; μητις \|χθι>£ΛΤ»· η νηmitet, aur ridear, aut nurus faciat. Oportet
V
ί·άξτ,·χ γίλαπ η yÆcnj^pη γάρ Ct ίχχλητίπ t
cmm liare in ecclelia fapienter , fobrie , &
νως
,χφαλ^., X. ιγρηγοροτυς iravat /xrni utyAu vigilanter, auribus ad verbum donum inten­
t^ovntikùàxçiiùiTt τίντη xve/n λογον (f μζ, τόη tis. Deinde citnih pariter confulgentes "
in Orientem fpeâantcs , egretlis catedinincΒ·*· αμφωνως απανης οίζα.α;α;π<xi t β’α’ιατνλα; χαnis , & pernitentibus, precentur Deum
-fai
vide
γ7 τπ',Όησανη;τίώηί.' χατη\νμγωνά, τίώηίνμιπ«·■
" "7 νΟίήτυν ’ξοίον χατοτ^'ςά^ωσαντιύΘί^τϋ ίπιβίβη- afcendit juper ctcium coeli y idfue ad Orientem.
Unde primus homo negledo Dei mandato %"
>- χότι ί'πι w »fa>o'y τβ bpa1,? χα.\·ια’·.ατ»λά;, ûoc^rconfilio lérpentis cjeilus eil. Diaconi autem
;\ Mmrxcμίμοι X, τϋ; αρχαίας νομής τη χαηίαναηλάς poli precationem alii 4blat.ioni Eucharilbx
* ηαραάοση' o^ZV ό τνρωης άνθρωπο» άθίτχο-χ; operam dent , miniltranfes corpori donum
cujn

LIBER II. CONSTITUTIONUM

363

3*4

cum tonore , alii obfervent turbam, & fa- A τίιι>ο»η>λ’’ώοφ·^< συμ^λ,Ιχ
αΤι3λη^η · οζ
c ant, ut filenrium teneant: diaconus vero , ίί àtxxovit μ£
— τΐιύ
. . νρο'ΐίχΐιϋ. ...
n. τη~ epwripîoÎ
oi ,ΐφ»
qui epitropo aiïiftit , dicat populo : Nemo τη; <£>«^-ΖΛ;<νολα6πί<τ«ν ιίτηρ£τ»ά^υ·ζ τύτ» χυcontra aliquem, nemo in iimulatione
dein­
one;.· aem.
.1 ,Γt - » ,
<</
' £«0·ωμ«τζμ^ φηβιΓ οζ dt τ»ί ·ζχΛ8> ojgts-xowrude mutuo ialntem , viri viros , fis
i. fœminæ
i.__ _
fœminas ofculo in domino, ac nemo dolo , craty , χ, η'ιτο^ζα? coin?; t^Tro/f-irutraty· λ.^ίτυ xj ο
/τ^ί-ώςτώ apYiffH ξιαχο,ο;t<J λ«Λμητζ;xjtnt too;.
ut Judas , cum dominum ofculo prodidit .
άλληλοος
ί4"*· «*. poftea diaconus precationem faciat pro cun- μη τζ; ώ· 'tznx&jrt " tlm xi arrotÇf
M„. t
fia ecclefia, & univcrib mundo, fic eius par­ ez arcp;· χ. α’λλήλα; αζ γυχχ7χϋ η (fa χι^ιρ φίλημα'
tibus, pro fertilitate, pro facerdotibus , pro α^χ μη τι; ξολιωίώ; Ι'ίξα; rit χάρην φιλόματι ττχρίmagiftraiibuj , pro pontifice , pro rege , &
faw xi μ^ τ£η ο ξιχχονο; ύτιρ ττ;
pro pace omnium. Deinde pontifex precatus
ζχχλητζα; α.τατη; rd ττχ.rii τ* χότμιι χ, rfy C.X αυtçS
pacem populo, benedicat et , ur Movies ί.ιii·
cerdotibus praecepit, ut l.is serbis populo bc- μ<;Λν £ ίΧφθ£ΐ·Λ · ι rip rfy z'f.'fa). xi rfy
_ T‘ ût? epyi-ptuoix. τ?3«Λλ;ω; χ, τηςχχθολ» dpluir,;·
ncdiccicnt .' Benedicat tibi <0Η.·.·’:;ι> , <7
'*■ Jj.it Zr, Ô" oliendat fanem 'unA jHptr te , ij B
x. μ-7 Toni.%p^_:‘p4.i 7τ£χομ$υο; τ?λχ£&ρίιύίι.υ 9
- χ..
det ubi pacent . Piecctur etgo epifeopus his
iru Ts.rot· · ώ-; xi Μ^τη; Ct :τηΛ«τ® r ι-μΰιη? à’
verbis, Ccnirroa, domine , popi^um tuum inco­
π> ?.χόν TbTïz; τι?; ρόμχην ’ ^λ^χτχι Tf χύlumem , <J ienedic hxreditati Imt,
fi­
ne Cnrtjl; h i p.ffedijii, & <ici]ji:jfvijit, .ic re- gio, χ. φυλχξχι at · f αΐφχ·χ> xd&io; n «ροτωτον αυτί
iiri τζ, xdi^TozHfiu/uj'
s/χ,ο ί’τζτPa.r /a< r> j’ i'. i'W, & ,ξ'-ιήρ* fanffam jppelujh .
Potlea vero fiat tacrihcium , Vnndo populo χο7Γο; * /'.^tru^TuJrwTe?λαο τ»xt*tf ,ιΐ, <£’λο^ηflante, fi< filentio piecantc, fic oblatione t.i
το. τύ.ύ χλτ.ρο,ομ/αν <γκ · kuί’χτητω, xd Τίχ/ίτοζήτω rJ
fia. tiuif,uc ordo icviuui . corpus domini τιμίω χ'ίμχτι τβ Xfcci ts · Zùî/xaiAfT*; ,οχτίλ^ην ΐιfic pietiotum lammmcm fumat , accedentes ρχτΑ.μχ χ^ ιθνο; αίγιον'
if ταοπ: y-tvi
ή θι>τΐχ
odmc, unn pi.dote, fic reverentia, utpote
·αχντνς τ« λ«β xi 4P*o<rX.^ou^w> ήτ:· γω;. xd όad coipu·. 'C...S . Item mulieres operto c.tfite , u; otdrnem e.rmn decet , accedant . 7UI atïaa-fγθη, μιηιλχμβχ fru ίχαΓη τπξζ; x«5’ iau.miijt autem atdis faciat cuflodiantur , ne τίαιτϊxi£ixxts fiiouam xd τ» num χιμχης erw^tt
s infidelis , aut non baptuatus mgredta _ μ_^
xd 4LAx,Vj.xz ,àxctAîuç trpoctp^api^ci
tilt
μχτι·χ, xi yuvx7xi: Χ ΎΠίχίχχλομμ^χί ΐ χζφαλ'ώ ,ώ;
a οεζίΐy -.wxix τΰζ· t', <φ·οτ>ρ> f
φι λχτ^it' χί θι ραι,μη τι; xzicoi e-zore Λ0ο.’} η αμιητβί.

Dx ccmmrndatitn ■ iitert> pereprmo. »m ,
n.m .dei :■ orum , epijcop' ■· ui. CT u< reitpifidiijtne different ia accept: mt, pe, onxi.,»i.

CAPUT

LV11I.

Π .‘tz Tt ratT/xJz, rjnt fiofec/, λα/xJv, x> r^xtSv,
fT/rxcToiy x. cf> « \p(tx i^cppopdtt.

K E Φ A Λ.

; η.

Γ Jt η; χτό rxpotxtx; xèt-λφο; « α^λφή ZtrfAI nutem aliquis fiater, aut foror ex parœθχ r; ~xnv ΐηιχομιζομ^ηι ’ èzxxo.o» ί’τιχ^ιcia advenerit, qui cominendatmas ode­
rant; accedar diaconus, & mquiiat , an fi­ na Tti xxT αυτί; «t'axeiw» ti Tti'tot ' U ιχχλητιαΓζdeles lint, an ecclehalbct, num hxreli qua­ xc/ · t , μη οϊίό a/ffTfwsHTZ μζμολ: τμ^υο; · χ; πά­
piam contaminati: ac rurius foror, nuptanc λι'. u t ταύρος , η > r:x '
ywi nt χατ’ α,υ’τχ; ώ;
mi s.dtia iit: atque ita cum cognoverit tide-D ι ι’σΐ', άλ>·θω; πιΓοι'χί ο'μα^.':*>'μοΐΊ; ci ττΓ; Χι^χκο7ς,
ks plane effe , & in doctrina domini idem ατα^ίτο. ”χ«Γ07 κ; τι.' «ατχοτηχο/π; «,’r J rauroy · fût
atque nos fentire , deducat fingulos eorum
ad locum cis accommodatum. Si sero pres- xi 'Φ·ιτ/3< λοο; άβο zrafJzxza; ΐηλθο:,
cao rfy
xozvcinzxo; · U è. ξιχχο. ο; , va»i
bster item ex parœvia cdvenerit , excipiatur
ίπίΓχόπν χχni commune a presbyteri.: (i diaconus tue­ rfy ô'faxc-’ûcv ’ t< èt i'xt<rxozo;, Tiui
nt, a diaconis : ti autem epifeopus fuerit , -Sr^t.v (ύ τη* ai’rr; a^z»^fyos t τ nvr- τιμή; , xi /ρωcum epifeopo fedeat, eodem honore ab eo t»Îths aùnv ω ι'χϊσ-χααί <®χο-τλοίληταζ r<J λ«<3 λοacceptus. Rogabiique eum, epiicope, ut ter­
y·*; ààxxrtxé; ' vyxpnl·’ ξ^νων ττοφαχλητζς xj ysnionem habeat apud populum docendi caulfa : ell enim hortatio, fic monitio hoipittim ·?7(τζα, Ανχρχξίχης igq ωςΗλιαωπίτη σφοδρά · ojχρ^οφη’τηί φητι cîxti; cv τη ι'ξίχ πχτ&ξί.
grata, fi; mirum tn modum utiitthma: tiqui- έπς
dem nemo prop':.‘j , inquit dominus, occep- f rik k'4x; J'aJrtJ xi rkùdt/yae/ctxv xvo7txi ' fa'y èt
tm in p.nr-.a i. Deinde, epiicope , com­ èi
ώ; cro$c; ritu Ttub· toi τηρόι μη
mutes, ut otlerai Eucharittiam : liti sero un­ λητη atrCff^xjtf · xr t η Λχά: ÆXo^.'a·' αΰήν τοιήquam lapiens propter reverentiam cr; a te , E σχχ'χι xxm.xyxxTt-i; · d d·· tüS xa?.-f‘x5xi ît«mo ubi honorem fervet , otlerrc noluerit ,
ρο;τ·ς ιχίλ^οι
X. οί^ξο; ό Ταϋ βί:ρ, η
coge ut taltcm benedicat populo. Si autem
c ·ό ιτιτχοτος ό <Φ?οτλαλΰΜ
cum jam fedetm , alius quitpiam adveniat £c:o* ,
lionellus, &. nobdts, foe externus fne mus τι. Tr'i-iCV λρ^ον , η ο «xwy ts ψά»ο·. ττς, η τ»
tegiont^, tu, epiicope, cum de Deo verba ta
aix^r.aiTxi· «C, μ» <ατ·οτωτολχππί'/χαηιλιτης rkù
cis' apud populum, aut cum pialientem, aut
eAxe tx; τί Xq^c:-, γ,χ οΎ^Πιξη «ÙtjJ <wgcf^tiaty ·
legentem audis, ne ratio pertona- faciat , ur «λ''* μ\ΐ;ί τ'τι'^ιο; μή ξιχχοιττίύ': too Tty A»^®y, η
inmiilerium verbi interminas, quo illi locum
~-lu> axc'uy ’ οί έί άέιλφοζ' ξιχ τάν Stxxtvuiy πκρχante alios fedendi contlituas : (juin potius
ξ.χτ
ο5ίιτ«? αιη:· <ΐ
τ»τ®- exrç/y; ό Jzatxow;
qmefce , ne vel termonem tuum interrumpas,
vel audientiam: fratres νςιο cum per dtaco- π · μ«λλο? vucTipov f'ydpai μιτιϊ λόγου , ttfrx μη

S

366

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

jd;

diaconus
μττ àpyif , (ϊχΗγον χ«θί<τάτ4> * λ'ιφιον Je TBcn>Anum recipiant: fi non eft locus
XSH aùp’ tourw τ» φίλαϊ#λφ·ν ποιηται · w Je juniorem joco moveat, prudenter tamen , fie
ùrfii, i’yHpaç αντίο xHtytasw , ύτιτω ir«v- non irate, & illum felium recipiat : zquum
enim eft, uc qui eft in fratres benevolus,
Twv rïexv, ô< rr«<JX<^wa-< wjq ot λοτνοί α'/τιfponte fua· hoc faciat : quod ft recufaverit ,
π«ρ«^4>ρί?ν n7; dt/TtaoTfpwg' il Je
. n
move eum cogendo, & in extremum loci un
ά*$ηΐ; , n ξό»ο; iTtÀ^or , iwfiv-nK , n vio; rejice, ut dtfcant cateri, colere loco hono­
τη ήλιχίχ , ι($μ
«/£ 'ότχρχΗ , tgv mm ratioribus. Si autem pauper, aut ignobilis ,
TtK nnv TÎOtr,rn ύζ oAr»' τη; xapJ/«; avm> aut peregrinus quifpiam, fenex , vel adoleό 2î«ko:&* · r.'x ιχή n^ôc trfpvnw at’nù yt- icens advenerit: neque fit locus vacuus , his
quoque diaconus ex toto animo locum la­
>ητ«ι À «ροΛ>τβλη4·κ »
«*o~ Θ;ον >i J:xciat, nt non fiar adverfus hominem accep­
xo.tx Xa.ifco; · t<5 J’ afr 5 πο.Ήτω wjq ή ciàxo- tio perlonz, fed hat minifterium Deo accep­
ττ·7» iittpyot-^xi-, γυχΛίζί irrvyjxii , lîrvr tum . Cum mulieres five pauperes , live di> vites adveneruu , utrumque horufn faciat diaτλ»7<Λίς.

B coniffa.

ΟΓτ» χρη Fxjrov op^pv à, f<r*f'pxç a-ittâxïiv
iw r«e; nt; σια·αξ^ς.

K E Φ A' Λ.

Quod debeat uniifijittfytie adhibete flndtnm , ut
mane, (T vejpere ad ecclefiam eat.

Υθ.

CAPUT

LIX.

UM autem doces, epifeope, jube&mone populum frequentare quotidie ecclefiam mane , & vefperc , ut omnino abefte
nolit, inuno afliduc conveniat, neque ullus
iubducendo ie, ecclefiam mutilam faciat , &
ιχχληοτχν χολο3»/ twist ίφχιρ^τιι, χ9Η πιιρΛμ*a corpore Chrifti unum membrum decerpat ·
Ζ*>· Troifïv ni σωμχ τβ Χ^/Γβ ' b "fixp μό'/W ttfpitt- Neque enim de folis facerdotibus diftumeft,
ριων tppeSr,, α’λλα»^ ixaro; τιίν λαϊχυν tef^touj- fed potius quifque laicus de le quoque diCctum cogitet,
‘non ejl mecnm, ne/jne m-M/ni ■ >·
τβ αχΒίτφ· λβ^ιζομ^νο;, οτι Hprjnrr
τβ
cimnolh«tt, /partit. Ne igitur qui eflis allo­
eis’ ό μη ùv μίΓ’ϊμΐί) χ«τ’ fus ε’γι , xi ό μη συqui membra Chrifti , vos dilpergatis non
μίτιμν., σκορπίζω' μη
toaiTof; μι’λη
congregando vos, qui Chriftum habetis ca­
ortttç τβ Xfcjis·» σχορττιζίπ ’ /an' σιαυχθροιζοία^οτ, put. qui, ut idem promilit , vobiicum oft ,
Xe‘'w χίφαλίιύ t’^oyn; χαπχ τΐυ) ΐττχγγίλιχ/ &. vobis fui communionem impertit. Ne li­
αιτ? ο-ολο.’ΤΚ H3M xorrwvotuTt: ήμ7ν * μη <χμίλθ- tis veftri négligentes , neve falvatoicm fuis
7ΐ tomnJ/ " μη^Ι ατοτίρΗττ ην Γωτηρχ τύη οι- membris privetis, neque corpus ejus'divida­
tis , neque membra ejus diftecctis , ne­
xtècev μιλ ο. · μτόι
τύ σώμχ atsrs. μηque verbo Dei ea , quat'ad ulus vitæ per­
êt ο-χορ.-ζ-- π; μιλη ai'r? ' μι·5ι
τβ
tinent , anteponatis . Quinimmo convenite
£>ε«
tu,ι'χαίΊΐΐ ήμ·in ecclefiam fmgulis diebus mane , & vefρχς σινυχθύοιζί C? άρθρου qjq ttrtrtpai , ψχλ- pere ad canendum pfalmos , fic precatioAoyn; xjq ΌϊΚΌΓ^Ιχομ^υοι c’r η?; xi£wtxoT; · ορ-■ nes in templo domini faciendas : mane qui
.
dem pfalmum fexaçefimum fecundum, vef|
θρβ ,ufyi Af'^oyn; -ψαλμό^ τίν ξ/ϊ.. ΙδΊτίρβις
ίί
Upere vero centefunum quadrage/imum ·' po-iii
τι. ρμ’ μάλι~α èî c.v τη τμιρχ του
i ~ σαββατπυ
j
limum autem die fabbati, fit dic dominico,
xjq cv τη nÙ χι£Ϊβ «νχ-χτϊμ:ρ τη χΐ'^ιαχη στ«qui eft dies refurreftionis , ftudiofius tem­
JxiG7tf«; arravTttn , où'.ον άνχτιμίΝ'.Τίζ τω Θ^ν
plum domini adite , ut Deum laudibus ce­
τώ ποιησχντι τκ όλχ ίιά Γητ» ' v$q ntt’rw
lebretis, qui fecit omnia perChrifltuu, quem
η/οχς û^x’rerGiXai'Ti vjq ctyxfipwrcc.'Ti τχ^ίϊν , ad nos mifit, & pro nobis mori perm i fit ,
Xjj tx itxpwv à’.’xfn<rxvTt ’ ttBfl τι αχτολο^ησ?- fi< a mortuis excitavit . Quid enim apud
π:ι τίν Θω ô μη σ-αυιρ^όρφο; dr τυίί τϊ r- Deum excufarepoterit, qui eo die ad audien­
μα'ρχ axn&tv nj} a^TrfJs irrei τί> aras’dirn*,'; λό- dum verbum Dei ialutare de refurreitione
non convenit 7 quo quidem die precationes
, C# » iyq ry.;
ίτιτιλου,'^ο
tres flantes facimus , memores ejus , qui
μ»»μη;
Tw ètx ryù'.' avaTarw; ruc- poft triduum reiurrexit: in quo item adhi­
ρών · cv r> anpofrrùy à.xy.üTts Hf) dCx^^sAiB bentur leftio prophetarum , evangelu prsrxrpuxtet, ns4 θνσι'χί αχαφοραί , xsù 'ξ’οφχ; iipà; dicatio , oblatio lacritacu , fic lacu cibi do­
num .
Juifsà.

Ι?α'σ·χ4ΐ·.' Jf « ’ηίσκνκι, Xf λ£τ (£ vxpxt.^t Tea
λαα, frîiT'tù rxxArjafar/ Cf<if\fyi(ny ορδρ*.
x^trjripxi ίχχ'τ,ς ήμιρχς , xi μ* απολύω λ^χι ησίjeAo·/, αλλά
JrUt'fXwç,
μη π τΐώ

Δ

C

E

ϊίχρά^ίίγμα <φρό; ζηλώ ο,αίγον ή E'MÎtiJy x, iyύαχω? μχπιι®~' otu^cc^i) ιτι tu*
Vkv'î >Ç TUS c-tu'«^ar<a;.

K E 4» A Λ.

άμιλύν ;

iÇ

C A P U T

%.

ÇT; Je b ττολϊμια Θεβ ci π?eà π» <apôen&pa μ$ο
rdxTtt χ} uf^·’ ùulpx'j , τώ Je aùwiw

n

Exemplum <*d /tinniat ionem inaitrgnt , twin»
Gentutam, dj fudaorum ad fina, &
Synagogas conntrji'1 .

xi <τ*οσχα/ρ8ixasTî

/UntOTOIBU^Sf* , njy J, (XH TX3auÔyCv7 « EfftrpEpO-

LX.

Uomodo vero non eft hoftis Dei , qui
node, & die operam fit ftudtum in flu­
xis quidem, fic caducis rebus collocat , quoi
vero asterna funt, neghgit' qui quotidie in
balnea, &. cibum caducam incumbit i ea ve­
ro ,

Q

3<ί7

»<·
.

LIBER Π. CONSTITUTIONUM

ro, qu» Temper permanent, & dorant, non Αμ^φ* ; τύς ί
β, νιώ èp£ nJ πιότφ d
curat ? Quomodo ifti non ell ctiam jrnficdiTB t&V vHtp t'utà; , Jairfp X, τίΐύ ïffnt~
durus dominos, iufaficata jient jitpey vo r geaσαλημ οχΗδιζων,
Χοόομα'ίχ
ire, ficut i cum exprobrabat, Hiera1 alem, in<r»* η γαρ τα ΐθνη <7£ ors» αι»?£5 χαθ’ τιμιρχν λ~

ouidns, jaflificata efi Sodoma ex te 1 Etenim
f» gentes quotidie cum e ibmno furrexerint,
ad idola properant colenda , & ante opus ,
aâionemque omnem eis primum preces ad­
hibent, & in eorum agitandis feftis, ac ce­
lebritatibus non interponunt moram, led eis
Rudent, & micrvmnt, non folum qui hint eius
loci, led etiam qui procul habitant, & in ipfis
theatris omnes tanquam 11» fynagoga quadam
conveniunt. fimiliter qui nunc vano nomine
ludxi appellantur, lex diebus operantur, die.
leptimo in fynagoga fua comeniunt , num-·
quam neque luam illnm fabbati vacationem
neque fyuagogam fuam pratiermittentcs, aut
négligeâtes, alioqut vacui incredulitate tiia a
virtute verbi Dei, & nominis, quo Ceipfi vo­
cant ; c Judas enim conkiïionem declarat :
hi autem , qui ChnUum morte contra le
gem affecerunt , non confitentur Deo , ut
per pcraitentiamialvi fiant) fi, inquam, per­
ditae gentes ea, quxnihiieis profunt, frequen­
tant, quid tu domino Deoexculabis, qui ab
ecclefia eius abiens es ? qui ne gentes qiitdem imitaris . iinnio quia abes , ideo defidix te dedis , aut apollafia· , ”it malefi­
cio. Quibus donnnus per eum , qm dichtst
**
eft, dicit, Jajbfiat;one> meat non ,ufiodi'h» ,
inimo neque fecundum lullificationcs gen­
tium ambulaftis, &; e.is prope tuperatis : &
i tr». rurfus , Jujiifieavtt an.mam ;wjz·» llrael pra
anima mcompofiti Jada : \ qux fcquuntur, β
mutabunt gentei Dent ,'^.ο , <7 Ϊί non (ant Du ,
fi/u tranjite tn ·η a.aj ,7 Z'id-.tr , Î7 mittite
ad Ced.tr y & tonfi.-er.it· àiiiÇfntei , an fint Ja­
ffa tai:a : οι/ia :..i ) ryi mutant , <]nt
Zcg. > hif hint, popitun vt’'t meu· mquit, wnt-tz’tf g.on trn 'it.tm , μι <: mn p.zdrnt. Quo­
modo iviiur ic defendet , qui eccleium Dii
parum casent, aut fe de ta iubduxerit ’

Sued

varamt Ks y si tut τα όδ&λα τ» λχ£Λ«ι» tuùnïs,
xi mrtt t»am, ΐργα
irxxrs
τρρ^ην ου7>Γς iwpoT^^ovTut,
d* τηΐς ίορταΐς, xidvTtt's
7Γανηγι>ριχτ.>
*χ otWtyMiv , α’λλα ^·λαζαυ<w,
ci nirixtu μο-.w, «>λα <ç4 ci TcèpwfiZH
cùavrti, xçm dv τι:ς ^ia^ct; aùty «; d* <riwayuyn ταιπί traesp^o·.·™ , όμοιν; wjj a? μα dur
λίγο/jfyict I fifiiet χαθ’ίξ nufpx; ά?γί··πς , τρ
ί^όμη iu,-f-jf T.iX'ixTt'j tf; τίαι s.wx^lu aiit^S
b'.JCTî zrafaif.’s’.TFS η -τχ'ρχμίλ'ιττς,
rr: «cγιας
on trit βτιιοχγωγης «ΰφί c: rrc àtutaμί^ς ta Acycu d* τ» χ:ιτιχ aôfjd xeraz^C-iins ,
<ro«crf ’r ίη xi ο ô:ouxt^‘ ϊχυτά; χχλοσιν ϊ’ού'Ρχ'
l'cix; yxp άζομολογητίς tpiAiuiAtTitt, int à» »\
firr ύζοαα^.ο^κ^ι,οί 0sJ rt τχ^πμκ ts Xejfcu
trapx/ou^z ^fwoerxerf; ’ ivat njq ptttay.wtç fût&aστ, ' fi s, ci μη <τωζομ!{ιι·ί, d» οίς a’x «\ρίλο>ηΐί,
Tt xyot^ae·; · σ:> τι it otToAcj/xm χυζ,ίω nS OstS d
τι}; ('χχλητιχ; aura «τολ^τάρδριος, <«4
w
μιμΛρύρ.0'·^ a’fàx Jta τκ àrroXtcTEs&eu ρα5υμ<’», η aTOÇffi’JJ , r xatx4TcrJi ; οίς Aiyf-t c *άζβ>;
' ^:χ ref l 'ptpitz , τα Siwjiuxtxμα tx ΐφυλάζατί >
αλλ’^ί χατα. το άι^ωμιχΐα. ί$ ίθ’-'ΰ/ iTopXiJnn ,
τταρ c’Xr^-cv igÿ
aura;· xi τταλιν' i^‘~
xniuxTf tÎu 'ψυχίιύ αυτί ΓσραηΛ αϊτό της χτυαοθι~
τα l’aia* xi ιζχcy (-< αλλαξονπα ίθνη 0; as αυτ$ »
xi »π/ »χ ι-ϊτι 0scr‘, ïtert èi-λ^ίΤί hc
Xt”
tiîiu <r tàtn' xi fr; Κηίαρ ατοΓί-ίλατ», xÇyono-ae7ï <r®o?ra, f-'t y.yo-.1:· ηιαντα' ότι ixàix ρύβ ·</»
àut^Ti 7Ù Ktu?jÿ γομιμχ · d os λχζς ut, φ^τίν ,
ηΖΑαξατβ τίχύ δόξαν αυτί, ό*ξ
-χ ω’φίληθήίΈTttt * τϋ; s’-' άπόΑνγντιταί τις oArj-^nra·, r forai
τχ; ΐχχΑκτίχς τί Θ»# .

fit h. ant^cnn-e a.itnn la. u„.> :J . Ο Ο ri

C A P U T

C7.-0V

tu

&ωτιχχ

K E Φ A Λ.

LXI.

S·*»'-

ξα.

Γ δ/ τι; τίΐα>τ»*ρ^«τ» ι'διν <ΐΒ·οφα.7« f’xztpffa*'
i qyis vero parum cura'· ram , exeufando
όλιγωρί-. , «γ«Γατιζομ^κ>ί apcfxrui da αfe catilla operis tui, ev< .t/aado, inquam < vcuj.ita>xe< m pcaatn, lognofcat. qui fic eft, μχρτΐχχ, γινωσ-χίτιο ό n/irac, άς ai τιχναι nhv ntaites quidem (.dinftianonun elle quafi qtiod- s-di ι'τίργίάί-κτιν. ΐργον Of fi ^ίβτι/ΪΗα * ni? by
dam adminiculum operis, religionem vero el­ νας ϋμά ν α>ς d ν π apt pytp Jtonù π ess δ«χ1ς cçLù ύμι^ν Γ ρle opus. Artificia ergo vcitra tanquam aliud
γφ èi rltù 'StOTifaav àoexCrti ’ ώ; xi ο xugio; t Af$> *
agentes ad vicium parandum exercete : reli­ ι^αζί^ί μη τΐοώβρ^αη τΐώ α’ιτολλυμ^υάυ, αλλά
gionem vero colite hoc acentes, ficut domi­ τΐίυμένταν
ξαέώcttuvmt - xi ταλιν · τίτ»δί tn
nus aiebat, operamini ni·, cibum . >μα pent ,
jtd manentem in i itant xt'm.nh:
iterum, τι tpyovτβ Θ«» , if« ττιτΑ,τ^τί fis ©νaffiSnAcv t’xfîAa» eji opa< Det , ut tred.iti > m eum , ifuei/t ν©ς* σ-αη^χζιη <«-ϋ μχδΑτίττ τίιύ txxAijirfay τί Θι«
mifit tll- Itaque Hudc.e, ne e . Icli.un Dei xxntAtircij ’ μ δ'ί τκ τ-νυτύο υ.τί&δοι, (<ς μιαρόν
unquem dcicrau- Sin vero a) qm·, eam dei
dt ifin^v c-lfiAvC1 ' ή η·; criwxyuQ.lt.ù Γβ<)αι αίν, χ
pexerit , & m fanum profanum Gentilium
rrprTixJv, c tcioTK ri àitcAoywriTiti r,S 0fû$ d» fiintraverit, ve! m lynapofam Jiidxonim, vel μίρΑ xeÂriwi, Λόγια
ζns χχταΑιτων, ζωι :a
hneticorum , quid itie m die judien apud
Deum excufabi: qui dereliquit verba Iki xi TvC JcroiujTtt x; δ·χιαμ5{υα putra^ai x ο λα τιως αι’ωviventis, qux vivunt fic vivificant , quæquc νιου xi rcpdCSfiS &ς eixeh èaww n fi,- <naa’ * fxxAr,<Tiaj Twr.pί,ομ^ύων * ex
ab zterno fuppLcio liberare poffunt , & fe 7 '·7
contulit ad aliquam «dem drmomomm, .i»t *’xyj-as τβ (ΐιτοιττς , ΐμίοΎ,τα ixxAwav <aoirnp4ead fynagogam eorum, qui Chnftum occide­ μ^άΐΐ’, xi μζ tiae-avopoujùnsv i μη (ΐπλδν. At ιrunt , aut ad eccirfiam malignantium , neque *a ?ιτα
ματκιοτχτκ , vjq μ^ άσίβΛ/
audiunt eum, qui dixit, odivt ^inefi.im maύ μη xxbw QtolAïD μχχαζ^ος avip, osAtfxvIf^fiar.tium, & cum intone a^entibu^ nan tnpaL^n

S

Ε

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

i69

170

pdD^tl C* jJsXw άηβόο' HSH dr ôfyS «μαρπώλιί* Azretie: m· ftH cum cemcilI a vanitatit, tfearn
βχ Γς-η,
txt xaStipay λοζμώ bx ixaiZttana, ·· impiis non fédéra: fit rurfus : Beatus vît , fm rj»t. ».
c» rJ νόμοι x«yB τ» 9ίλημχ αυτί, <£ et ntn abnf in confilio smptorum, & m via pec­
catarum non Jletit, tr i» cathedra pefttlentium
τρ νόμ^ αυτί μίλττηβΉ χμίρας '»t9M νυχής . <τύ
ι»ολ [edit, fed in lege dornmi voluntasejua, &
it χατβλζχόν TW TtiriSv ri (Γυνα^ρβΛτμα, γβΘζβ
in lege ejui medttaoiiw die uc teo&e. Tu verci
τΐώ ίχχλχσ-zay , xj r»; txf-inr νόμκ, txz/lXssxHÇ reli&o fidelium cœtu, ecclefia Dei , cjuiouc
tri tù αχιίλαζα nS» ΛχΓων ,
μ8μ9*,ί
legibus, afpicis in fpeluncam latronum, un·
t’xHWS β*'βηλα αχτχάλ/τζ· X, xoztoeqzwy, α ζχκ- &a exiftimans, que ille profana , & exeeraoirf^v^tTf *
b τνη μόνο»,
ηδ» qjq bilia vocavit , dt communia tecum faciens,
que ille difleparavit : neque id folum, immv
χομχαζ; Ελλ/αίων (Γυν^ί'χίνς· xjm’ iiti τπ θζ'αjam ad pompas etiam Gentiliurib concurris ,
ixfeyn , ΐη^υμήο-χς tk nJr «σ-χβρΛομ^ύων
dt ad theatra properas, cupifque inter eos ,
txts λογηδίωοι,
μίτυχίιν άχροχμάτυ»» àeopt- qui illuc ingrediuntur numerari , dt obfcac7wv, nmt μή λίγαρ^μ μνααρων* μη αχοΰτας τ»
nos , ne dicam exeerabiles cantus audire .
Γφζμ/ου λόγοντος . xtgtf «ίχ ivx^iarx ce αυντ- B Neque Hier emi am audifti, cum^air, non fe-">her i;

^Jsp αύτύ» ττχιζονηιν, άλλ’όΓλαβόμ(οζ αχό <wpe-

J m concilio
' eorum ludentium,
' J
r Λ timebam
L
di
fed
«
facie manus tue: neque Job, cum fimilia lo-7*i z>
coins ^φος του ’ xjq' τβ Ι ώβ φύτχονης τβ Ο­
quitur, fi tum fcarris ambulavi unquatn , ap­
μοια" Η èi
γτλοίφΓων itoopA^luf πο- pendebar enim in lance jufta . Qiiid v^ro
ή" ζΓαμΖΗΐ γάρ c> ζυ^ω δζχαζω · τζ it βόλη vis communicari tecum libros Gentilium ,
μιπζ^Ην τύχ ΕλλΖςυζχών λοστών orrur vtxpHv qui funt hominum mortuorum , qui diaboli
αϊθρώχων όζ ιχιηοίας διάβολου αχοφανθοόηον inftinâu ea ediderunt, que ad interficiendum ,
nxporoià ·
ττΐζίως άΐα^ιχτιχά " iyq' αορός & evertendam fidem valent , qurque eos ,
Ïii ftudium in ipfis collocant , ad ponenin^ifSfiav drayovnt
ΧΒροσαΗγοντας αιτβζς·
am multitudinem deorum deferunt ? Vos
νμπς oui ^ολάζονηί η7ς ην Θέοΰ νόμο/;, xjq
igitur legibus Dei ftudete, ealque in majore
7Ü» β/ντιχων -χpc-ιων ηίηυχ ήγϋό^ί τιμιατήρουςpretio, quam ea, quse ad uium, & vite neWÎ xAwovot τ/μίο'ι νΐμονη; αιΐηΐς , α/νζΐχ(τί ceftitatem pertinent, habete, atque ita ma­
«ς τΐαι ίχχληιτίαν ηυ χυρΐου · fur Χί^ΐίτοζητατο jorem eis honorem habentes , concurrite ad
Τφ άματι τχί Xft/rï του ήγαημ^ύου τ®υ arpot- C ecdefiam Dei , quam rpfe acqu/fivit fangutne Cti,f. «.
nrtxa χααης χτζστως · α5πιγάρ ^υγάττ,ρ ici
, primogeniti omnis creatura .
...
.
~ <»Λ
.
Hee eft hlia altiiiimi, que nos per verbum
n. «ψ,Γ. , .1^««
1«. nu λ.γ» Th;
pa„ut,„t, Λ
in
Xtfts^ x$q μβρφωαασ-α Ο» ημιν w X^rav ·
Vlt
fefh ferht,fts, f,(ra mfmira efi„ e^i »
co μι
’τν^οι
μίλη
MfT>
Xe‘ ^ώμ^υοζ
» tf,P* r'fpat
μίλη
ict tes
tuq x$fj
tx- tx-eleifa , non habentia maculam, , aut rugam ,
Atxrà , μ ή ί^οντβ zrxzAoy · » ρυτίδχ · ητζ' iw aut aliquid hujufmodi , fed potius tanquam
iwet’nj» · α'λλ’ ώς όΐγ/οι xj ίμωμοι d» xz'cr rt- fanDi & m fide immaculati , confummati efiis
in ipfo fecundum t tu aginem ejui , qui vos
τίλΗωμ^όοζ t’rè C* a^*, χατ’ «xôra τβ rnnant
creavit,
νμ«ί ©«·
Quod oporteat omnes impiet ntt s Genti­
lium vitare.

0π πάντα το Ε'λλίαων ά<πβήμχτα. xitorpt-

φμδαι χρή.

Κ Ε Φ Λ’ Λ.

&.

CAPUT

D

XLII

Avete igitur ne ferial cum perditis ho­
minibus , id eft, cum fynagoga Genti­
lium in errorem de interitum veftrum aga­
tIw (£ αχώλΜαν ’ coif μι « γαίρ xotvtovtλ Ç)tf <gw>oç
tis, nulla namque De» eut» diabolo communio : »· c·». t
διάβολον · ό ÿàp συναθροιζόμενος μ£ τώ> τη τβ Î|ui enim tunc cum illis congregatur, qui ea
apiunt que diaboli funt , unus ex iis ipfis
διαβόλν φρονοιχναη, πς ij% αύτύν λο^ζ·3ησ·ίτ«ζ ·
numerabitur, & ve erit hereditas ejus ; fugi­
χ^ τ» Sai χληρηομήσ» · φΑγπί ίή id πζ « «per? tüv
te demum turpia fpeâacula , theatra dico ,
^ίαμάτοίν" τη δίαξάφημι, xj τώςΕλλζνζχας πομ­
& Gentilium pompas, incantationes, divina­
πός · ί νχοιδάς " χλτ,δόνας ’ ματτύας · χαθαρζαμός ·
tiones, vaticinia, expiationes, auguria, auοζωνιιτμός’ cpyzOoaxox/ας ' νίχρυομχντ&κς ' ίπιφωfpicia , necromantias, omina: quia feriptum
njrMS' βτζ γιγρχχιυι , » yctpissv οιοκισμός cv
eft, Non efl att&aratio tn Jacob, nejae vatici-^^
Γαχώβ, u’it μαντπα z* Ισρχηλ ·
χαλζν · οι’ύνισμχ natio in Iffrel, & rurtiis, aagnrittm peccatum d,», >t
αμαρτία f ri · <t αλλα^β, βχ οζ’ωτζΗοθζ, χ^χληδο'-_ efl: & iterum alias: Ne auguremini, iT divt' , iX ventnloquai ne fe<τζ xj μαντΰαις ,, x, ί\ναΓΡζμύθ·/ς wt fxax»X^>j-E’’4i/er/»««*««»
r
ne afcijcatiJ. Unde Hieίς a ittptxoïôorn · 5:6 χαραζνπ xl ο Γί_
’<
veneficos
n<
«τι · φαρμαχίς b πριηοιήσνπ · δζό χαραζνπ >Ç <---remias fic nos monet: Viat, inquit, gentium
><
μμίας λ/^ων · χαζή ης όδβς nSv ι θνύν μή ttop&tsQt ·
ne ambiUtu, tï a fignis caeli ne vobu metan­
xj αχό nJr σημείων τβ βραχ« μή φοβ£ι&ί· Sio'rtp
ti i. Quamobrem oportet fidelem devi tare con­
χρι» τ»ν ττιςόν φΧ^βν ηΐς ιτυνόδυςτών κσιβων Ε λλη
ventus Gentilium, « Judrorum reliquorum­
vwvX, Ιβδα/ων χ} nJv λοζχών atptTtxvv · tvaμητω συ- que haereticorum: ne ferias cum eis commu­
χολαζΜ» αυτόϊς, ινοτγϋας λαβωμ^ζ τχ7ς ««αινώ» 4>υ- nes habendo , animas noftra< laqueis irretia­
mus : dc ne , fi diebus eorum feftis , quos
jf«7i · οχ«ς μη χννανβητρίφόμ^Μοζ τν7ς ϊορηι/ς αντύν,
ipfi in honorem daemonum agitant, cum ipfis
αζ'τζνκ iri τιμή nJr δαζμόνων ζχζτζλοαΛΤβζ. χοζνωverfemur, impietatis eorum focii, & partici­
νχσ ωμ^υ αύη7ς η, της ûrtficmi ' φΛχτηζ"az St αυτύν Ç
pes fimus. Fugiende vero funtnundineGen•
Aa
tilium,
Comti. General. Tum. I.
Τλώαπο^αζ Sv ΤΒ μη ο-υγολάζ&αι τ»7ς α’χολ-

Φ

λυμέόνζς, c iri ονναγηιγή ί’θνων es; α’χα-

G

37«

LIBER II. CONSTITUTIONUM

tilium, & qui in eis fiunt h»di: Chriftianus A at xxvrtyfipcec. ιζτούτβαίτκζς Ιτίπλύ^χ τα/y/r*.
enim nihil debet in nundinis impendere, nifi m» γάρ c*
* ' πανηγύρι i χρϋ e«tpotfià>9^tv, τλ£ον
in mancipiolum emendum, ut animam ejus tm cmpKTiv optaxta, <? ψ/χάύ T^roni<rx^xt *
falvam efficiat, & in quaedam alia mercanda
enpd rtv« nwwK-txdxi αβρός evretnv ώρμοad necelfitatem nature accommodataAbftiζόνηον· àni^tsQt mv τάσης της
«ί»λ«ν »οαnete igitur ab omni idolorum pompa, prxftigiis , mercatu , conviviis , monomacnia , τϋί · φανηκτ/ας · τκνηγύρινς · συμπόσιά · μβνομσχίνκ ’ <£ χάοτκ θόχς ίαζμονπιης.
χ
dc ab omni fpeâaculo daemoniaco.

CFπ άργος » χρίώ tâîçcv τι» ί$ πιίών · ώς ot

Quod ottofus »»» debeat comedere ex bon it fide­
lium , ut Petrus fuit pifcater, # reliqui apofioli, Paulus autem dX Aquila artifices taber­
naculorum, Judas vero Jacobi agricola.

CAPUT

LXIII.

Xfti Ilt^ey αλ/πς >Ç w λοιποί «vosoXm? οι
St Tff 1 Παύλον xJ Α'χΰλχν σχίιυοτοιοί * oi Jt*
rte) Tt$av Ι’αχώβχ γης ipyimt.

«

K E Φ A Λ.

ξγ·.

Os vero in ecclefia adolefcentiores ftu·
Γ Jt Vfvnpoi της ίχχλησΐας, ce πάσοιις ntç
dete, ut in omnibus, qux opus erunt, I
χρΰοας àoxvtaç λΗπφ^ν rwuSâÇnc .
naviter miniftretis, & opera veftra cum om­
ni hôneftate exercete, ut peruniverfum vitae τάσης σίμνότηης-ηις ιργοις ύμάν χολαζίΐ», οτως
tempus tum vobis tum egentibus neceflaria 1ce τσντί TfS Xpôvqi υμών ηη ίτσρχίνης ιφ) ίαυη7ς
iuppetant, ne neceffe fit vobis graves eflcec- iW ο7ς »ceo t4«*cç, βρος ni μη ίπιβχρών τ!χυ τ«

V

Ο

lehx. Etenim & nos verbo evangelii incum- <Θί« cxxX>w/av · <? γάρ nJ ημώς χολάζονπς τώ λό­
bimus, tamen exercere illa quafi adminicula ,γοι τ»Χ«>^ίλίΜ, όμως <? τ£5 ίτιργιώνάχ άμιλνoperis hujus non negligimus : pertim enim
yBp · ot /jfyà γάρ «σιν άζ ημών άλιώς · οί Si srxlujonoftrum funt pifcatores, par<im tabernaculo­
Toni · ot St γης ίργάτυι, οι»»ς τν μηίί τοπ ήμας
rum opifices, partira agricolx , ne unquam
n»*. a.
otiofi fimus : ait enim Salomon, Abi ad for­ «p^àfwyar λιγει Six* ifyô Σολομών· ΐόάιβ/ρόςτί*
ôtmpt, >ζ ζηλοντον ί$ών τυς ôS# cuîrS,
mtea m, o piger,
imitare videns vias ejus, 6* efio μύρμηκαν
,
fapienticr ea: illa enim cum neqtte opus rufii- >Ç $uî t’xfÔM σοφώηρος · ίχώνργάρ γκοργόιμη ώταρcum exerceat, neque fit, qui cogat eam, neque C χοντνς, vSt ην οίντγκάζον-η ιχων, ait ώοο 5ί<τ»οdominum babeat, eeftate parat alimentum , & τΐωών, ίηιμαζΐτϋΐ $ίρ*ς τΐώ Ι^οφίιύ· πο9λΙιάη
• ar.udcte vi- mtfiis tempore copiofe recondit. Aut, * abi ad
ύν Tji αμ»τη$ τοιώπιι τΐώ Taptâtaiv · η τορΑ&ητι
c'i'lc»pd|Et'
& difce, quam fit operaria, & quemad­
αβρός■τϋώμίλκΰ'χν, (?μά&ί ώςιργάτηςις-ί· τίώη
modum in opere fuo bonefio négociâtur: Cujus 1
ιργΛσίανώςσίμνΙα.(μτΜ^ηιι· ηςτνςτόνχς βασι­
labores tum reges, tum privati ad valetudi­
λείς χ, tStÛTut αβρός ùynotv αβροσφίρονται · ποθ«ν>ί
nem ufurpant, eft defiderabilis & munifica :
& quamvis eft imbecillis viribus , eo tamen St t’fu^MSo^^ ώα-πιρ w-ee τη ρύμη ά^Ζνης, τΐώ
prarltannæ procellit , ut fapientiam honora- (σοφιχν Tt/χήσαβ-α «βροήχδη,
ι'ζης · ιας βόη ο«Taetri. «. rit: & deinceps: Sluoufque piger cubas, quanνηρί xocTWceco-at ; πότν St όξ ύ’η« f γιρ^ήσ-η ; ολίγο*
’«
do tandem e fomno expergificeris paulifiper dor­
μΖΟ ύβνοίς, ολίγον SI xa^trt · μικρή St' νυτάζ«ς
mis , paulifiper fiedes, paulifiper dormitas , pau- i
St οββΐγκβλίζνί ^tpo-t Γ>ίθ»ι · «τη ττ«ρ<κγικhfiper pedlus ulnis compleeris, pofiea adeji ti- Ολίγον
'
-ntte-ot ώιπττρχχκος ^οιπόρος χ wcv/«· χ} ή c»J««
bi tanquam malus viator paupertas , & egefias tanquambonus curfior, fin autem fueris im- (ώιτιβίρ άναθος ξρομ£ς· tàv St άοχνφ* ·ς ηξ<Η
ι« .. .
» {.· άμηήςσν,
>
χ >j
..· C»J
_·♦■...
« J ΧΧΧΟς
«.
ptger, veniet tanquam fons meffis tua,
ege-Djg^p
h« ώβαβίρ
.
_
9
fias tanquam maius vir a te fipontefua recedet: άνηρ ΛΤΛυημολήτοι
^Μ,,η.ΙΛ·χ,1^.· νζ βέλη ' ο iργαζόρ^ιος
J.A
rlyj
Frrc ii.
& rurfus, qui arat terram fuam , implebitur
iaurZ γίώ ττλη<θ»»«·πι« «prw* >Ç C.v ά>λοις φησίν ·
r'ivr’/if. poxtbus: & alio loco ait, otiofius manus fuas
giiiti'.
complicavit, iX comedit carnes fuas: & dein- © άργος πίζμλαβι τάς ^ίρας teurn, >ζ Ιφαγι nk
ιτάρκβς αύτϊ· «yq ίξτ«, κρύψχς οκνηρές τίώγϋρχ
» ’‘«J i
ceps, ptger, inquit, qui manus fuas abficondit,
non poterit deferre eas ori fus: & rurfus,propter ewrS, à Swiarent άπζοίγχέάν «ς ηΐ ςόμβ. <ui’tS · 1Ç
v
vacationem manuum deprimetur contignatio .
παλ/ν · Si άργι&ν χςιρών τυβανο^η'βίτκι »i SôxcoIgitur operamini alfidue , nota enim otio­ <τις· ίργχζίόι «ν ύώίλιχώς · â^tpàr/ιης γάρ
fi infanabilis eft : fi quis autem apud vos
t’riv άργί μώμ^· · ^δίτ»ς **η ιργάζιται, ονης
non laboret, ne manducet : odit enim do­
ô xüfjoi
minus Deus nofter otiofos, fi quidem nemo ταιρύμίν μη tô^ttna · «ργ^ς γάρ μια-ώ
ο Θίος νμών · άργος γάρ «ναι κχ ο’φ»λΜ
eorum, qui Deo ftudent, otio & vacationi
0feJ «ρβσανί^οντ^ν.
jpdulgcre debet.
LIBER

TERTIUS,

Ε

B I B Δ Γ ΟΝ ΤΡΙΤΟΝ,
χηρών.

Dc Viduis.
Qua elate eiigendu fint vidue .
CAPUT
rm. ,.

Ύ 7 Iduas

K E Φ A' A.

I.

vero conflituite non minoris atatis,
quam annorum fexaginta , ut quodam­
modo propter xtatem i piam pro rato fic Ha­
bili habeamus, carere eas futpicionc nuben-

V

jWVwvwwvvwMvvMMWvMMmnnntVMVvvvvvvvviwt m*mm

à.

ϋρας Si xa^trSw μη tλατην ί?$ fÇJ ιΑίχον■nt, tv* Jovqi Ttviητηςίιγχμΐχςαυ^àvû-

Χ

xornv βΐββιον ^7vStà της ήλιχΐας fixàpyp· fl Si
ytvrtpocv Komrf.arvm fis ni
, >$ /a»i φ?ρκ«·α Hu)

CT WP-

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

37J

374

or w9T*rt
χηΐ/κ» γαμη^ίί
àitpénueaf tuvar
trava/tfet/Adi itarum. Si vero adolefcenciorem in gradu
o
ν/βτχτ» ytew
χαμχστ», «optireatr
V-*—
“--------=
—λ Xeyer MpfÇ*
.-.T. _
ri~ Jd&
tm
XHÇntî, .W
nJt Au_t.
©u5’ tjÿ viduali conftitueritis, & viduitatem in ado>
fefeentta non ferens nupferit , gloriam gra.
or/ iitift> y*W crtunjfSw, βλλ or/ rüjj ieunni
dus vidualis dedecorabit, rationemque Iseo
tix «φύληξ· x«ntr/rf<o/<ewe η Xerreddet, non quidem quia iterum uupiit; fed
r S · ϊητ( μ£ tifutt (ί
Θιβ μ ηλΟί φύλαξα/
quia promiflionem ûjâm non fervavit , qus
τίώ»να^><λ/'ο * Λο WÎ <ορ**(τ& χοιηο&λι rhiJ quali habenas qualdam Chrifti dirupit, quia
fWyyfh/tt», αλλα μ$ α<τφαλΐ<ας · χμ^σον yùp non venit cum fide, & metu Dei adfervanwrji îr/ μή ιίξα&βυ , q euf-ai&eu, à, μήαηϋηαΓ dum pjgimiflionem. Quocirca oportet non te­
mere, neque inconfiderate promiflionem fe­
r $i τις ηωήρα ôXiy<» χρόνο» βιώ t»J
χο/ήσ-αcere, fed caute : Melia/ tn/ta efb e/ M» fet/f *·'ι,ί »'
«■<, i^«roj3<A»traa«Tw ϊ/α πλΛτχς, ήίίβφαρμης
fe wtnm, f a«m fttiffe, tf nsa rediere. Sin ve­
τ/νος fripes, ιζ μβ/Vq ιφ ίαυτήί iùpot »χβα-« χημ/ας,
ro aliqua adolefccntior viro luo , cum quo
μβχα^Μ dKpfdqrcnt/ όμοαο^Μπτ n or Σ«μφθως exiguo vixit tempore, aut morte , aut alio
Σ/ίωχ/α χόρρ· epet lu> · »yt<&* τίί Θ»«ί <®τοφή- caiu
---------------,____
r_. fe ________
orbata,
cum ____
dono „
fuper
viduitatis
της ΗΆ/αί ίήξοοω^χ- ή ηαωτιι ^«μο/ω^/κητ///B maneat
maneat,, beau erit fimili*
fimilis fada
fafta illius Sidonie»
Sidonie > ** ,r'
vidue Sareptis , ad quam fandus Dei pro­
n-a τη συχβτρ/ Φβχκηλ τη tx <pt>Ant A trnp ’ n
pheta Elias hofpes divertit . Hujufmodi vi­
MX αφ/Γατ» tm /fpS vJxrup x} μι& ήμ/ραο ΛΒ^^μιdua fimilis erit Ann* fili* Phanuehs ex tri­
W« niïi itwtcr, xj ruii 4>ρ·<τ&χ*ϊς, mow μ£α bu After, <pua wm^uam a templa recedebat, per- Ltl
ifP dyJowvrn twowp«Z, ^ntrorcr St μ^ χώρος fenerant ae^e, iy die ia olfecratiea/ba/ , tf
èn rnc xapJcaitK αύτίς ίτη βτηί ·
τίώ η£ precihuf. φ/et anne/ qa/dem nata erat eltcgiaXe.»TM ίοξατααβ «epiw/«v όθωμολοχίνΓΐ» τφ χοta ^vixerat vere eam viro avirr/nitate faa aanit
e)v, ιζ ιΛκΑη Tfti αι/r» χάνι νϋς appoaioxua-t feptem, ÔC adventum Chrifti laudibus celebrans
eenfitebatxr domino, Ij ioqaebatar de eo m ,
>ί£ωβτν C* Γβ-ρ/τ^λ · η τνβώτη μαρτύριαν Xat^Stfai expelbabant redemptionem ta Îfrael. Que ta­
ca τιμηδήπται, χλιφ* ryutra xj »«ρα α’/θμόlis ent, teftimonio approbata honorabitur ,
χοκ t’vt χίίί, X, χήρα Θ/p C* epmoFç rinaià- gloriam habens apud homines in terra , &
9NH ίΐηιικν.
apud Deum in coelis laudem fempiternam.

Cfπ ntpaiTniicv

χ«5/γ«»

ηνήμις X’fp**

C

<^c' τ» umvnv.

K E Φ A' A.

Slued tevtndtan fit, ne adolefcentierci vtdaa
eligant t/r.

/r.

Π.

CAPUT

Γ Jf w«irfp«u χήρο» ώ χ»»€«<* /uei pui dr-

Etenim adolefcentiores vi du* in gradum
vidualem ne cooptentur , ne excufando
non pofle continere fervorem adolefcenti* ,
aliquando iterum nubentes, in negotio fint :
fiibveniendum vero A opitulandum eft illis,
5t', xi βοηθΗο5ωο-«>, iχ< μη ινρνφβηι τ« λ«ne excufando fe derelinqui, iterum nubentes,
7foJ«/ {*/ i&Tfpyyfljutu
, c* nppcty>
negotio turpi implicentur : nam & illud fciμκτι àvptitü cr^H^vfft ' qjù tmto ytip tUcieu
ra oportet, monogamiam quidem , id eft ,
op«Am , St/ μΜογνμΐβ, p®· xerù τιμά» yan· fimplex matrimonium, fi legitimum fit , juοφκλΓΠ
μΖΜ , Sixauec, ώί αχ Λβακ γννμΐι» Θ/« ΰαοαίρ-^ Bum
». ulP°fe Deo probatum : digamiam
λ
,μλ·.»· Ârv^jï»
I1V iitiyythitu., Λν»ο«ωΜ'θ«Γθ,
id eft, iterum nubere poft proiniflioχητΛ'
i/y/ψ^β. ii
U μ^
ηβαρβαημαν
nem, fcele ratum efle , non quidem propter
tî tfa' rlw *ΐ/ΜφΗ«)’ ,
ify.' π
*
conjugium ipfum, fed propter mendacium :
τ&χαμ/α Si ixp/taiott βημΗον · ri J* wrrp τάΖ
tertium conjugium , intemperantiae indicium
τι^μίατ, «pofotxnç xopyue · qy) ùaifyMt «- oftendere , * quartum vero conjugium , & · hUJu·
rαμφίβολέ · ό j/«p Θ/ο« μία yuvsT/ut cii <r- «deinceps, plane libidinem efle, demanifeflam <<■?“»' "
impudicitiam: Deus enim unam uxorem de-^Vh/î.
Sei 3f'J««c* & τρ ϊχμηφχία · tarrmi yip ·/
dit viro, cum eum creavit. Erant , inquit , n*.
iùo tit fàpxx μί*ν · vttnipen ii μ^ Hui iw
<fee m ccreewr «w*n. Adolefcentioribus vero «"'/ ”
(OpcJroi teAAtüù συχχ/χωρήο&ω qg) ό ΙΑττρβς .
mortuo primo marito fecundum connubium
"να μη
χύμκ tw ^ιββήλΑΐ ίμιτισίύσι . φ)
concedatur : ne in jodidum diaboli incidant,
TiixyiSaK χβλλοβ, χ, ιχιθυμ/’ας αχνητνς, <£ ίπι- fit in laqueos multos, ac defideria fluita, fle
‘ζημ/ης ι|χ/χ«7ς· «ϊτιης χόλαση «ρνξΟΜίη μίλ- animis incommoda , quae fupplicium potius
afferunt, quam laxamentum·
Acr η «rtffzv.

Α

Ttwiü&ra* · μή*·η «ρφάβηκ tm μη ϊώvao^at xp«THV της οίχμϊκ, «*/ ί/Λτρογνμίβα ι’λ.δΪΓΛί c» <αρ*γμκτι yàfamii ' iwuuipte&iM-o»

Ο'ηοΐας

\

μλι

χρ») nu χήρας xj όχνς ix/xxfü^xt^

χαρά T8 tTtemân.

K E Φ A

Λ.

y

y·.

C

Q/trfti tfft fartM/t
, tf qaomoJo tn
ab tpifatpo fubvexinètm.
C A P ü T

IIL

ΧΤΈπβ tuttcut vtùiafitnt,
«m »xpftrx»i,
y f«4«/ pltrrti batttfiarim ofUttutm ttftimottya^üç, χήμα τμ irrt · σ«φρο»κ · àyrat · »«·«/ · ■*** prabtnt, rentra vüaa temperent»ι, p«d,Λατβϋς ·
χ«λΛ, Λ fcr^oyqrmnx/ r* »
»,
» f**
baatjle tbtaàaiu-rnv
van
<*»», f«< bafpiiet enetpenmt laadabiliter, quiμ/μχηις
Jb
(
~ bus opitulari oportet tanquam Deo dedicatis.

A

I' 5t otAqJ/r·/ χήραί ww a* μ^αρίμιύη^·
ξ«τα/. μαρτυρήμίμαι ύ»ο xAmixuf ώ» tpytnç

Caw/4 General Tom. I.

r--r~

Aa

1

cope

LIBER III. CONSTITUTIONUM

375

cope, manum porrigens adjutricem, atque eo-A μόν&Α x^ ctuTtw c yripa optyvv ιηχ^χς, 1$ sopéfoixt
ruin curam halicns, tanquam Dei diipenfaTHxdpfyjoi ώς Θίβ οκανόμος* Αχκΐρως t\ac<p
tor, di (tribuendo cuique in tempore, qua: com­
ϊκχρίμων to «ρώτφβρα. χίριχις x, όρφανόις ι&οίτπmoda funt, viduii», pupillis , derelnSis, ac-de>
t^otnii πας ca θλιψΑ άξτηζομοποι .
flitutis ,&. calami tofis.
1
Cfri ταχθ orrtvotiv ctSrii dCxoïnr χρή,

Quod oporteat umcujquc indigenti benigne faeiro.

.CAPUT

"

1 V.”

K E Φ A' Λ.

S.

Γ yap rintfi μό a<h ynpott η yypdt, βοι&Ηΰΐς
Sf YpnCsTZ
»£*'«*· η Stat vow η Jr#
Ji qui non vidui, egent tamen ope prop­
τίντας ire Sri έφορον χ, πύνηον tvrtptter paupertatem, aut valetudinem infirmamτιχνο^οφίαν
,
Λμ&λ( * ri yxp to ,ίόμβτκ δώόντκ, βχ αΰτνχί aut egent ad alendos filios : oportet te profpiSta>Ç oturi SiScxirt rttÎç χηρκις , αλλα ιτνκΑίΓφνρΗcere omnibus, omnetque Curare . Qui enim dona
,
affëruni, non èa ex tempore dant viduis, led B cny άτλώς, ixàfftK acori όνομαζοντις ' ότως ατί ό
potius omnino conferunt, qua: voluntaria no­
fxtrat/jfy}^' thî 3λιβομθάος’ α,κ&βωζ ως àya^èi
minant : ut tu , epifeope , qui calamitofos no­
οικονόμος μι&ζης αύτόις t\ rp ύόμνης ’ ό yàp
tis , tanquam bonus difpenfator dona illa op­
θίος ytviàa-xt-t riv Sricaxoru , xiv otxôrnx aura , ùtime difpertias, ac ditiribuas Sic enim Deus
rd arS ritç ίίομοόοις μιβ,ίζηππ ♦ x, oc μοό eyes rit
nofcireum, qui dedit, quamvis tu, eo abfente,
tîÎî Miroitai μι&ον, σΰ St riv TÎjç dL’c-uytiènra oi’egentibus dividas. Atque ille quidem habet
beneficentiae mercedem, fu veio difpenfatioχονομίαζ μαχαζ^μον ’ Atyrti
αώτοΐς > χ; τίς t>
nis reita confcientia adnuniftratæ laudem .
δίδωχώς , ΐνχ vjq'
ονόματος vntp αύτν >®ροτ<£Dicite, quibufeumque dona difpertitis , quis
yiMTVt. γρη yxp eo
«ravraç α/θρ<·ί<«ς , μη
rlla dedent, ut nominarim ριό eoprecentur;
ip/Aoxtuvoiuiru; tîtov, οςτιςη, η ckhvov ’ oyàpxùoportet eium omnibus hominibus benigne ta­
β/όςφ>κπ, ittonl ry as nuZri <τι 5/ί«· SnAor if'
cere fine ihtdio ferutandt hunc vel illum ,
z«<
quicumque fit: Dominus enim ait, omni pe­ ώ; τω ypiifovTt xaiù άλήθ^αν ‘ xàv φίλος η * χα?
tenti λ te da, fcilicet omni vere indigenti
ί’χθρόί · χαζ cruyfyiM ’ xàv άλλοτ^ος · χαα αγχfive amicus fit, live mimicus, five cognatus, i μος · xàr ytysprytiùç ûxàpyr, ’ C* stattrn y«p yp«r
five alienus, five uxorefn non duxerit, five
φη d xdgjoç ittpj
χοοητυν rtxpacttfi ^f'ytov, Stà
duxerit. In umverfa enim Ccrtptura hortatur
μΖ» ILcretin, Sttt&puirTt wHÙvrt rit âpnvorts, x^
dominus, ut pauperibus fiippeditemus . Per
c-f tr fr-n Efaiarn quidem, frange, inquit, eiurirnti pa­ Όττωγυς artytsç da-atyxye εις rit otxôra-ts· txv Sï
t$M yupvov, ir»pt/3aXi· ngi acro
otxftuv roîj
nem tur/n, tf inopes introduc m domum tuam :
fi videri' nudum, veftt, & propinquos , cognaβ-ιτΐρμαης att
wrfpojn ’ κ} irai τ« Δανοί λ λίCtf 4
tofque tuoc ne defpKiai. Per Damclem poten­ <yn τω iuvarp· Sto βχσ-ιλίυ ή /Φλόμοι apfiràru
ti dicit : Arx confihum meum placeat tibi, Ü αοι, χ, toc αμαρτ/αςπί όν »λιημο<ηώα/ς λΐζ’^ω peccata tua eleemofrmt redime, if tnjufte fa3a
rar. 1Ç τβς αϋιχιχς an co οιττιρμοίς stettrntuv ·
mifericordia pauperum & per Salomonem ait,
xj Stat Σολομ«)»οςφ»|0·σ , ίλιημοατυΐιαις χ, iristriv
T"v ’<
eleemofynti, if file purgantur peccata . Rudus
άπηα&ΰportat άμχρτίαι' ι$ Stet τ* &«fiiS ιτοίλιν
4.
per prophetam David oipnibus dicit : Beatus
qui infelligtt fuper egenum if pauperem, tndie
λί^-Α · μαχα«/ος d awvtoiv ι νϊ Ίττνχον,
rtcww,
main liberabit eum dominii· : & iterum, difperdo ήμίρμ norr^pa. ρύσιται aurio 0 χύριος · 1Ç τάλ/ν ~
^/•1 m
fit,inquit-,if dedit pauperibus, Juftitia rjui manetO
tcrxipirtaco' tSuxt fiti TfCurifttv ‘ η Sn^oauùnvùT ·'' “tr»t. in fuculum fucult. Et Salomon, qui miferetur
τη μοόπ AÇ fiôv alSva’ nJ ό Σολομών φησιν* ô ίtnopit , domino foeneratur, fecundum datum ejus
λιων πτωχόν , χυ&ω ϊαν^ζι-ι · χατπ St ri 3όμα αύretribuetur et’ & in eandem iententiam : Qui
obturat, inquit, auree , ne audiat pauperem, τβ àvTUTtoSojy^TtToi aury · iÇ ίξχς ’ ος φράικΗ ni
ωΐα αύτβ μ·η 6<<rax*<rai τη Stoptcmt, (£ ouvrit tirtif ipfe implorabit , if non erit qui exaudiet
eum.
xahiatTttt, £ όκ hat aooxhuv αότβ,

Τ

tfid enmv, fi qua· finit non viduar , ant

Q

c

Quod findendum fit veduu , Mt fit bene morata .
CAPUT

Cfri xj τη ίθ« ιττιμιλντίη τίώ χηρβν.

χ Κ Ε ♦ A' Α.

V.

/.

'Παρχΐτ» St χαβ-α yipac cvpaféa ’ ηπινχος’ i-

IT vero omnis vidua mitis, quieta , mo­
derata. non malitiofa , uon iracunda, non
ntHKni' αχαχος · άόργχης ’ μή χολίιλάλος · μι}
loquax, non clamola, non occupans prilo- xpaiyairot ’ μη irpoy λωατος · μη χαηλοίλοζ' μη
qut, non maledica, non captatrix verborum, E’λ?ξ/·9>)ρος · μν, ίιαϊολό^ος ' μη φτλοχ/χχ^οιν βλίnon duplicis iermonis , non curiofa , & fi
TtwacTt ακολιόχη
axMra yrvô^sov, era «ς μη
quid turpe viderit, aut faZluin, audient , fit
perinde, ac fi nihil videritJp vel audierit , βλίηχαα ,ι^ώςμη àwu<ra ύιιαρχίτω · 1Ç μη^οό trtμίλίτω ‘ ri μη ri προα&χμ&αι ûwt'p
nihilque aliud curet , quam ut Deo preces Ρ09
Sàôrnrt >Ç unip όλης τόίόχχλιχτιας' tmpvrapokf
uro iis, qui dant, 8c pro cunila eccleiia ad­
hibeat. Si quis Aliquid interroget , nc facile
St τ/ ύπότινος , μη paSioet â-wvtpivttdu, αλίι,ύοσα
refpondeat, praeterquam de fide 111 dominum, n*ÙTrirf»t' xJ Stuyorwvit ’
τϊς ris Gtvv ίλΐίΐdc de juftitia, ac fpe in Deum , cos qui in
Soi' àirortf^ira. τόίςΓ/γομ&όοίς τ< θιλονπ»< χατηdogmatibus religion is Chriftianae erudiri volue­
yritQat ni της dCtrffSÂaç δόγματα ' μόνα St aroupu
rint, ad praspofitos ecclefur remittat, rantutn ■
tta&vto
ntpi άνα^οτης ηολμ^ιη κλόίτης^ΐποίαχνύκrefpondeat, quas ad everfionem falfae opinio1
ffot

S

Υ

ÇLUÆ

377

TRIBUUNT!

APOSTOLIS.

’

j 78

<rw w irre} μοναρχΐοκ Θίϊ λόγη ’ xtei àè
ίξής i nis de itiultitudinc deorum pert ii?cnt, demonihans rationem de uno Dec ardomino; de
ι^ροιπτύςτι μή αίτκκιτνιν&ν · οπως^μήτι άμα^ώς
iis vero, qua deinceps tèquuntur , nihil te­
φθί^ξβ/4^ βλατφημίαν «ηοτρλ^η nJ λ«9^ · χόχmere refpondext, ne fi quid inlcienter duce­
κν yàp entonnai 'Potacjiut ràv λο^ο^ ο xue»c ίόογμαnt, infamiam inferat verbo Dei ■ Domitius
Ttrt’ ΤΒτυ ί*tri ίηίτηφον · φ ίάν τις οίπκρως χρηenim docuit, fimtlt vff> vtrtMm gvntwjjutegti ; M‘l,b· ·*·
(Dtrw, ifixpw οώτ· £ρ*τη · χρή yàp cr toFç μυθικοί ς hoc autem eft igneum, quo fi quis finewfu
μή «wfoieriui hvo/, άλλ' ασφαλή' · «apartêi yàp ύ~
& expertemia utatur, repenet eum amarum.
Oportet enim in myfticis non efle prodito­
μιν ό xfooiλίγοη · 'μή βά>λ*η r« μαργαρίτας ύμόν
rem , ied firmum ; monet enim nos dominus
ίμ«*οοθο φ
» μή*νη χαταιοατήύ-οχην αυτής
his verbis : Ne projtcintii mergent er veflrat Mtt,i r
Cf Λ/ί xoe-iMaùrjiî , χ^ΓραφΟρπς ρήξνπν υμάς* etante porcos, ne conculcent illet pediht t fati ,
χχααττπ yap ol axtfot tw mg/ Χ^τ» λόχνν »’ διόνtX cottwrfi dirumpant vor . Cum enim in­
τυς, άλλ’όνδιώς, τζ μάλιτατην ittei άντωματύπως,
fideles audierint yerbùm de Chnfto , non
$ Ta ααθχς ««τ», μνχτηε/τοησκ χλΧατ«<η μάλλον
quantum opus fit, fed minus, ptrrfeitim de
ak ψΧδη , Λ δοξαανιτι ’ χί Ο*ογος erat της <9?ο-' i incarnatione, vel de paflionc ejus, magts ir­
ridebunt tanquam falfa , quam laudabunt ,
πτηίοκ η «φαβυτις νξ της βλαα^η^ας, < τό iai
eritque anus illa rea petulantia, ac blafpheχληροτομινΜ ' «α/δ/φησι, Ht » ή ονομάμβ, βλατmir vetuetque ei: Ke Créditât, ne, inquit,
j.
φημάται c’y το?ς ι^νισιν.
per jaem nomen mtum biafpbemntitr.
λ«·.~ι«.

Ο τι « γρή γιυυαΐκας Siààrxw » tfaqpf/iff
yàp ’ xj το7α< γυαιάιχίς üirwn
nJ xutiw·

K E Φ A' Λ.

$■'.

Τ’χ
«ολ γμναΤχας ΐώάτχΗν ό»
ι'χχληστα, α*λλά μόνον *τροσ·&·χ(&αι ‘ χ} T*ÇA

Ο

Qnod non oportet multem docere, indecorum
enim effet èT qualet muliero dotnt
num fequebamur.

CAPUT

VI

Gitur multeribut, ut tn etdefi.t doceant non i ti>. ,.
concedimur, fed tantum, ut precationes fa­
δζδα<τχαλ«ν ί rax art» · qgq yàp αυτής ο Ηι$ά<τχαλ&*
rciant, & audiant doAores : nofter enim manutSr xj χύ^οςί'ητίς ήμας τβς δώδιχα Xf μψας μα-*^gifter ac dominus Jefus Chrillus cum nos
duodecim ad docendum populum, & Gentes
■δηκύσκι riv λαόν vjq tu ίθνη > yucuouxat ΰδαμν
mtfit, nufqtiam mulieres ad prardicandiim mic^xitf'çnAcjt hç το κήρυγμα, xal ni βκ άχορών ·
iit , tametfi non deerant : erat enim nubicniUw yàp ήμϊν fin μήτηρ τβ xuefa xij at àSfAqpat
1'cum mater domini, & forores ejus, prateout»· tn à* Matia vi ΝίαγΗαλΙωή xgq Matia >i
re? Maria Magdalena, & Maria jacobi , ac i*‘ 8
Γαχώβ» vjq Μάρθα x, Ma&a αΐ άΗίλφαί ΑαζαMartha, & Maria Grores Laaari , & Salo­
pB' Σαλώμη · (? fripât τινίς ’ fi yàp lut àvayme , & alix quatdatn : lane quidem Λ neceffe fuiflèt, ut mulieres docerent, ipfe primus
χαι’ον γυωαι'ζι διδάτχΜν, aun>; àv î’xîAÆtî -φρώiis quoque mulieribus, quat nobifeum erant,
1»$ χ, τηΰτυις ciwc ήμϊν χατηγ^ν πν λαόν · η yap
populum erudire prarccpiflet . Si enim vir ce- > c,,. ,
χίφαλή ^αυαιχος ό άνήρ , βκ trt δίκαιον η λοιπόν
put muherii eft, non eft xquum , reltquum Sfi,i ·
σώμα της χίφαλής c/f_xpyfftv. γνω&ζίπύ ir ή γή­
ebrpus capiti prsrellc. Sciat igitur vidua efρα , βπ δυσιατήίϊόν^ι Θιβ χ, Χαθΐβθω C* τη ο<fe altare Dei, ô( domi lux fedeat , neque
Kta αύτης' μη μπύηνος <αη»οφασ·«*ς C* τ»7ί &
pratexm ullo in domos fidelium ad accipienxrrcJv οίκιαις txt τύ λαυβάν^ν Ησ-χορΧομ^ύη· »- *-*dum ingrediatur, nam neque altare Dei un­
quam circumit, quin potius in loco uno col­
δί γάρποη ii Suaiarnyov τ» ©ts xttfêt\u‘ α^.’
locatum etl : ergo & virgo, & vtdua ne cirC* di τνπω tHpumr ύ,ταργήν οαύ χ, ή παρ^0Λ«ς
cumcurfent, aut vagentur per alienas domos,
χ^ΊΓ^ηρα μη xce/f«χ-κ ~α, n ptu&o^n xant τυς
quia vagx, & impudentes, & fimiles in uno
?jjÿ α>λστ^;α* οικίας οτι μμβοι χ? άναιΰίΐς κ, αί
loco non conquiefcunt, quoniam non
■ηιαίίται ηγ νανγάζΒσΊ ηυς ττοδας c* cji ήαψ Htà
fed «>>«< hint, id eft, non vidux, fed vidu­
li , hoc eft, cift®, ad accipiendum prompta,
τ» μη χήρας, άλλα χήρας αυτός ΰπαργκν tnt μας
vaniloquas, maledica: , coiiïilii oppugnatrices,
&ΐς τβ λαμβάνΜ ’ φλυαρίκ ' χαταλάλ*; · μαγοimpudentes, inverecunda ; quæ cum tales funr,
tmufiéAXi ’ àvatHfiç ' α’ναιχιωτκ · at τινίς ηιαύnon fe prxftant dignas eo , a quo vocatx
nt υπάργΒααι, βχ άξιη τβ χχλίταντυς τιγγάfunt. Non enim ad ecclefiam, qux eft com­
yturtv β γαρ ιπι η κοινοί της ΰτχυα^ ω^ης άνάπαυμα
munis omnium requies , dominico die ad­
Cf τη χν^ιαχη xartmiiiir/v <Λ ο; ΐγρηγοροτίξ· άλλ’ η
eunt , ut faciunt qui vigilantes funt , immo
νυτάζβτ» * η φλυαρΒαη· ' η μχ-ροχ^ββ-ρ* η at- g vel dormitant, vel nugas effutiunt, vel leno
cinantur, vel petunt, vel alios ducunt capti­
TBftV η ΐτίρκς αίγμχλίύτιζΒπ «οροσαγοντνς τύ
πονηρό’ χχ ιόνης αυτλ vnpf^v dx κυ&φ , άλλα vos, adjungendo eos diabolo , neque finentes fobrios ac vigilantes efle in domino. fed
νταρασ’χΛάζοντκ roièiisr, αυτής iJL'f^at, oioi xJ 6Îpotius fic eos préparant , ut tales exeant ,
triatrt StàxQjvoi Hià η μή άκβΗν ifj Πώασ-χόντυν $
quales ingrediuntur, vacui fcilicet, idquequia
iÇS a’vayiwoTcôvTtiv tw τχ χυρίχ λόγον’ νημγάρ
non audiunt iftatveleos, qui docent, vel eos,
ήί ntm»v ii, Heat ας ό -τηροψητης λίγπ, α’χβρ
qui verbum Dei legunt. Hi<jufmodi tunt de)
quibus ait propheta , auditu au diet u , ηόηε^' i.
αχάτίτί , η#' » μή σννήη ’ χ} βλίνηντις βλΐφίΠ, χ} i μή ιΠητι ’ Ζταχιώ^η yàp η καρζια Ό tntelhgetts , & videntes videbitir , Ü non
fcietit , increffetum eft enim cor populi hu­
τ» λα» τχτβ.
jus.

I

Que-

379

380

LIBER III. CONSTITUTIONUM
A

Otai tîa-n ai χ^ά^ρχϋραι.

Slftolet fint fnifa vidna.

CAPUT

K E ♦ A A.

Vit

ζ'.

O’y αύην îr ferw x}
πιήτυν χ»φ«ν»xXd·
D cundem ergo 1 nodum hujufmodi vi­
ο9η nJ Jrç της χχρδιας &ζπ>μη xadtÇo/jfyjaç
duae obturatae habent attres cordis," ut
caSo» OV Ttûi çiyar. otùt^J «ωρόλαλΜν rJ xupt’p, αλnon mtus m domibus fuis'fedeant, ÔCibido' minum alloquantur, quin immo , ut crrcuav λα Ktfj^fywraf c'a inteoia η^ιομβ tyt
φλναριων
vunte» confrlio quxftus per nugas ftcienai,
-ni t» αντιχΜμΟ» t ηιάιμημαηι xvpaaïf n ' at τ«α' expleant adverfani detideru. Tales igitur vi­
ται ηηχηρ^ι nmpoanpilumii t;S Ouirtavrjptv; τβ Xtjduae non adhaerent altari Chrifti. Sunt euim
vidux quidam , que negotiationem habent ΓΪ' firtyapCÀtxt yîjpae ιργασία» ryq.fyat n <9pdy~
pro Audio fyo, & quia impudenter petunt, μα · xJ ai*άνα/χιιυη.ος ai τρία t a, ατΛ>τ"ωτ Acmx/îat& infotiabi I i ter accipiunt, multos jajrt pigrio­ ystr/y, ήύη x, οχνί,ροπρικ ràr «Wik »j’<k tc JrÎcvatr xatres ad dandum ellecerunt : cum enim debe-B nriwav ‘ Jrovçvap xciut jipxfx<9at n>7<, txxA»wiaerxo; ς
rent modeftii catifla contentae effe ecclefia- Arer μίζιότητα
ιχ
o*«vri7μηΐί>_:{>. \ ct flicis fubfidiis, iptar contra circumeundo, docat τ« r» τληιη'ων ο; xer
warry dCxop. xv yf r,^
inosTdivttum excutiunt , & pecuniarum côpiam fib: congerunt , ic fernori gravi dant, ruv HtuTrns txtcwp&wat, x, tai rrixptu nxcn baeft
foliufque mammonæ curam habent, quarum /birr, x'? «ars r r ααριωνχ tppevr. ζ»<τΓ/· ων υθλικ rt>
Deus eft crumena, qux voluptates cibi , & βάλλειtt» , «î infMQ'MV y, jà xiMv .τροχny.-<>Ti nxtrtiï
ponis omni virtuti praeferunt . ajentes , rda
άρτϋς, ÀtVHTcri · φαγωμ^/ x, ιτιωμ^,ν , aup W yàp
tau < iy kkimur, crej tniiet morteitiur , qux * fa^vntrxo/^u ’ at ώ<, fi utra Tahiti tAoyi iravio ’
illa putaretunt tanquam firma , ac non po­
ώςφ&γοντη. ’ ήγαρ n^xr>xuia itpt tb γρημαηλϋγ^,
tui. tluxa, Ck carinia Erenim li in conqui­
αντί τα Θί» λχ|Τ4.'«4τόμαμι^α‘‘ τκι^ι Sh\Î.hti<>
rendis perunii, exercitata , pro Deo colit
xipin’ τύδί Θιύ £«ptr Of final aiuurmi ' àir ταΐς
mammona, id eft ’fervit lucro, Deo place
,
β δαιιαμνΑΥίί ατυγ·
re non poteft, neque cultum ejus exeqni , λαξύαιςαΰπΗ
cum Milidue illum precari
,
non valeat , quu
,
yavHyat/rJ, idi ri àpyvpoXoyHf «y >t»y>i, ibu διά~
habeat mentem \ voluntatem aura colbgen "
urHd/p amio Jiftraupoi > l’xrâ h, r xap
do intentam: quia fqihcct ubi efi tbtÇaum , Sia «ùrtii 'CAnô γαρ άια^αμβανΗ , it* ητρ^θή ,\ημitltc efi ci>>-. mente enim tradat, ubi accipiet,
μαιι><,
, η 'τι Π δπνα η φιλχ ai»rrf rir/XiXncxr,
aut qtlo ibit ad accipiendum, aut quod illa amica
lua fit oblita , & quod fit aliquid dicendum ei - χ^λο^ον rivo, riwm irpcoCwy-ttHit όφ^λξΐ · ηδι r»tcn~ίη λογι^ομοΑΐ}, sx.‘ rt τη ιτροτ.&χά irpoa tfy, χλλχ τη
qux talia cogitat, non erit attenta ad precatio
ιμνι-ατΜη CAvoia ’ Stdtttwaotf ^ιΛητη /Γροα^ζαnem fed poi ius ad cogitationem menti occur
renient. Quociita tametli aliquando pio ali- cdaiiixtp rxx^i, it πσαχκάΐηα ι njf yyàf éJfόληςχαρquodep’iLJH vi Iu . non exaudietur , quianon âi«i χρκτφιρ!< τΙ·ι}^> eerie yfpttfj, aMx ρ*μ·£ΐα·μ£Λη
toto cuide, led mrme diftrafta tupplicai Deo .
διαταία . τ Sr
βαλομο^η xpsaaif^fiit, χα^η/Λ*Qtix a ΙΊΉ’. ru't intendere animum ad Deum ,
intus fedens. qii<r domini funt, cogitat, no­ νη θίίονφρο»Η rti tb ttupt* νυχης ft* ημιρα< attaearau·
cte & die orr mmiquam cefîante , caftas pu- ΐΐ/ϋ'όματ!" δί^τιν αροσφιρΊτα fiXtxpjir·, ■ ωο ,ιιρ
ratque preces adhibens. Ut igitur prudentrf
<ί η σαφωηαη Ιβ5ι$ μαρ'τιιρχμ&τι uti arjKp30<r<<i.r ,
fima illa Judith pudmtix tciliinoniolaudata, M
νΐ'ΧΤης κ, ήμιρα*, tàdro re Θϊβ lîaip τη I cpxrfA , *rteÇ
node ôc die dommum pro llrael depiccaba
’àv rq ο άμοία αύτά χήρα CAt/fibi ivxaniffouXOV i.nip
tur : fit vidua 1 Ihu. iimihs perpetuo |to ec
της ΐκίληβταζ wpoxotxH 0r^ , x, caraxuTinit aCrifs
ileli.i Drum dej recabittn , c.m.que exaudiri ,
qua 01
f'Ium uitcnia eft, & iron in 111- δια nrlueSicteoiaj) ai/rtfç-n-pciμτηω rgru ήρτηάαι ' Χ^
μηπ rupoç a»Anc/«y, μητι τρ(ίς ϊττιΌυμιαν ·νολυδοΙ~
fa:i.ibi1tUi( m , lumpluoftmque cupiditatem m
imnbtt , cui oculus callui , aures munda; , τταναχ fxtaitiïat ' ou όρ9*λμάζ αύτης άγιος , χ^ήαίmanus non mqumrx, pedes quieti , os ne­ χοήχα3αρα <s χί χαρκ άμάλιιυη/;
iroSu ητυque ad gulam , neque ad vanitatem loquaci
^οι ·
τοίΌμα βτ» χρας Λαιμαργία» , κπ χρος φλοαta'os paratum, loqutus qmdrin . qu.r loqui f tav t ntfto» · a Ma Λάλον ρΛ» rd it ar nr, μιηιλαμoportet , accipiens vero , quas ad neccfirutem
βαηον St an· xpwnxr διά μόιίΐι,υ rbjjatrtaGi» ■ itruiTfutantum natu a· commoda funt qux lie ho· xj
nefta . giavi. & fedata em, placebit Deo , νή x, «Γήρατος ϋκαρχ^β-α, dGetprroc f rar τψ
αμα τφ air>>aao9ai αάτΐιυτι, ηροφ9άτααότ1ιιύ ήδό& funul ut a De-· aliquid petierit dabit
Deus, adhuc enim ‘e loqucni. , mqnit , di­ otc' fr/^c-pm,, φηαι λαλβνπκ ί’ρωι$ί η apttμι.
cet ecce tJJxm. Sit igitur vidua talis , qux ρ. τΐίαιιτη Si b-tx, όπαρχΐτω αφιλαργυρο', · άτι»φος *
non fit avara, (uperba . tui pis lucu cupida , junaA^pempins · μτ, απληςος · μη λ/^νος · αλλ" ιγnon inexplebilis, non gul.r dedita , fit conti
χρατης- trpyfia· άταραχος ' &λιχβης ’ αιδήμα>ν
nens, lenis, tranquilla , reltgiofa , verecunda,
fedens domi lux, pfalleiv , prêtant, legens , χ»9ημ0Αη ύο τη ο/χιααότης ' ψαΧλΗβ-χ* ττροτ&χομ£*τ· àeaynôaxwa· άγρυιηΖσα.· yijedlwa ' Θ/ω
vigilans, jejunaris, Temper cum Deo collo
iraenif ttpoo
μΧαϊς rq 'όμηις ■ tpta rt ίχλαμquens odis & hymnis fpirittiahbits , &. Ia
nam faciens , ui potius fup|editet ahts , βζηνσαΐτίροκ, μαΧΛο» t χιχορ/ηγΜω , tëftp αιτητιχοί
quam ipfa ulla re indigeat , memor il­ Stttôu , μιατησχομ^Αη ι ni Ο»τω Χα^ίλίφ MfjWaplius yidu®, qua; tcftmiomo Chrifti in evanτιιρημ/c/m, oito ι» xupm χήρας· îirn ιΛ9*τα
τ%>
geho laudata eft, que cutn m templum ve
tfpp , *3αλθ·
τ»η αζοφνλαχιον το $όο λιτττΰ ■, όmflet , ntifn m
/<pbrîjciuit: duo être raton·
ra, ffxi efi quadrant Quam cum videret ts , wtptri χοδραπης ■ 3ιασαμ$Μ xurlxità χαρδιογνω^

A

T

QUÆ TRIBUUNTUR, APOSTOLIS.

;8(

3βι

Γης Xttrdç β xug/οςύμύν, κ,ίιίΰηβλκ
ά-Acui patet cor, Chïftus dominus noder , .κ
μία) λΐχοι ύμαν οτι otSrn ή y^npa πλάβν πάντων ΐβα- magiftér ^ft.· Amen dic· vôiis , pho omnibus m,,, ,
mjit tn gazopbylacion Ink tndaa: 5«« iiit omλΰ»Ηςτ»χαζοφυλάχΛν· init κάνης tx τί «e/σ·r.e, , ex abundantu fua mijerunt, bec vtro li­
c-άμχης euàrfS ΐβαλον · αντ» JZ f χ τβ υπρήματος
tum villum fuum , quem habebat, mifit . Vi­
ολον αυτής w βίο» ον etyt · e-ruixc tv 5c< etvat τύς tinas igitur oportet efle honeftas , graves »
χήρας TC&tytyMti κοις ίκισκοιτοις
ηις απρίτβυ- obedientes epifcopis, presbyteris , diaconis
Tvpwç xJ τνς tfgxù'ibtï · ttt μΐυι
τάις ô^gtxayo/'ς·. adhuc etiam diaconilfis · adhibentes reveren- dCAat/îaju^ùac· οά^ΜΤΟίφας · φβ/^^ύας · μη χαπ- tiam, obfervantiam, metum, non liberas, &
ξχπαζώ-ας · μήη παρά τ/ώ<%π<χ(α τι >aotèiv9t· liccntix compotes, neque prxter prxfcriptum
λ&τας J/χα γνώμης τβ Sfaxovn , οΐον η ορρός quicqnam facientes fine diaconi lententia, ut
ii velint ire ad aliquem ad comprandendum,
τινα ατίλθ^τας ότι τ» φαγβν xapownS Zi πιύίν ,' 'aut bibendum, aut ab aliquo accipiendum .
Xo/3wy τι καρά τίνος ' fi Je μη χιλά-ΰιίσχ Sin vero injulTu aliquid hujufmodi- fecerit ,
ττοιήση coti rttruv, ίκιτιμά&ω vnreta " η άρο- pœna lit ei jejunium, aut excommunicatio ,
But petulanti, &. temerarix.
άς «ρ·«ίτήί.

Or/ i χρή καρά αναξίων λαμβάνω τ(ώ χήραν · ή
τ» ίπίσχοαον · η άλλο/ π/τον.

Κ Ε Φ Α Λ.

Quod non oporteat, ut Vidu.i ab indi:>nis accipiat*
aut epijcopui , aut aiius Jidcln.

ή.

CAPUT

VIII.

Uid enim icit, qualis fit illa, unde ac­
cipit, aut ex quo geneie mimfteni st­
βάνΗ’ ή Ζχ ποπιπης ^αχονίας παρά βάλ­
ilum fibi parat: num ex rapina, aut ex alio
λει jUù 'ζοφίώ' κάπρον όξ άρκαγης, ή ίτίςχ; τί­
quopiam inhonefto vivendi modo ' fcilicet
νος i καλής αγωγής- β’χ /rr'a/^n ή χήραοτ/ώπ'ρ
nelcit hujulmodt vidua reddituram le de his
οίό; exara τβπζ>!/ ίώσΉ λόγον 0r<J, λεχορβρη άνα- omnibus rationem Deo, quippe qux ut indi­
ξίως Θ/β· «π γάρ οί tipètî το:αΰτης ί’χνπατμόν gnum Deo eft, accipiat neque enim laccrλίξο,ταί xort ‘ οι ον άρπαγος, η κόρνη; - γίγραππιι dotes talium munera iponte oblata unquam
" accipient, ut hiris, aut meretricis. Scriptum
γάρ* b’x sκι^υμήτ^·.ς πί ts πλησίον xj « aspocroi-Q
π&>ς μώο^ωιια wp'nç wfjv τώ 0fJ’ b iciKvJtvrcniin , non concuptlcei rem proximi tui ,
neque oiferei mercedem projiibuii domino Veo .
oJx/ toapa ι}ύ ntnTuv‘ err μΐιυ παρα α^ω^ιτμίNon eft igitur accipiendum a talibus, neque
wev γΐ'.ίι&ωταν
a: γηραι ΐηιμοι <&>ος ύπαχοΐώ etiam ab excommunicatis. Sint autem \idux
άντίπιλμ^όων αΰηάς ύο»'
χρατήνων ' ujj promptx ad capetfenduin mandata itiperioruin ,
χάπι tÎuj διατνζιν τβ tnis-xoris ποκάτωσαν ώς ©rJ dc ad prxfcriptum epifcopi agant , tanquam
όπαχή^αι · ό γάρ από nixTu ιπιρρήτη* η άτοσΌ- Deo obedientes. Qui enim accipit donutnab
γαγωγν άιγόμΖριος, xjq ùitfp tstm xrpwX^o/.t^Oi hujufmodi infami , aut excommunicato da­
ομ^όί^ν Ttï; χαχοις woatç
, vfl pi θ>λον- tum, & Deum precatur pro eo, qu: vult m
fcelere perfeverare , neque pœnitcndo vult un­
-ης μ;τυμιλη5ΐι£αι vorf , χοινωνέί τ»τω τ/?
quam tefipiicerc, hic communionem precatio­
χή vjq λιτιϊ Xetrov TV.’ τϊς άλικους άχοτρίφβ- nis cum illo ipto a quo accipit , habet , 0<
Ι^ιον, Χ3Η οίχολομ<~ι αότάς λιά της άναξϊχ λόιτίως- Chriftum qui iniquos repellit , contrillai :
<£ συμμομιοΛίτυι αΰηις, μη άφίων ours? &ΐς /utrù- eolque in delufto xdihcat, cum eorum dmia
νοιαν ίλ^^ν, ά>Γί /ατροσχλαυτα/ iyq ίοιθίιύαζ τά D mdigna accipit, ieque cum eis inquinat, dum
non linit cos ad pœniteiiu.im venire, ut deΘίΟΟ .
Heant, & deprecentur Deum .
(7τ/ ù χρή γυναίκας βαντίζί-ιν' άσίβις γάρ* χ#
Qjnd non oportc.it mulieres baptizare, ejfe enim
τη, Xe/fs λιλαμαλίας ά>λότ^ιον.
impium , έΤ a dolirma Cbrijlt alienum.

Τ

Γ γάρ ι'κίς-ατζιι οποία τίςίϊΐ, πχρης λχμ-

Κ Ε ΦΆ

Λ.

Q

θ’.

Ε6 Ji τβ γωυαίχας βαπτίζ&ν * γ·. Jtfopfy
ίμ7ν, οτι xzyjtu-©·* β μιχρός τι.7; τίτβ ιKiyc-tpiio-ai; · λιά àσυμβαλ^ομ^υ * ιπιαφαλί? γαρ*
μά»ον λι τβαρά,ομον igq άαιβις' εΐ γάρ χίφαλη
χηι«ίχς; ό ά' ηρ, btt; L /βη»οχ«£/(ίτηζ η; ίίρω«Tuukù, ή δίν$ι·ν, άθίτχΰ-χ/ λημικργίαν, χ} χχτηλ/χοτη: τίιό άρ'^.ώ, ΐκί η tyanv ίλ^ϋίν
μα’ γα,υη· γάρ.ο-ώαχ ά'·βρό;, Ζχ κλάρας ο ρ, &

Π

xcxnxcu/jfyjov txifp c/f ^Tfp vjq itnptSn f7; παί3ων ^Jiinv ’ αΰτάς γαρ rs , φη<τί , χυζιάτει ‘ άρχή γαρ γ’ζυαιχός ό ά.r,p* t'meiin χζ χ/φαλή * η
if dr m; ακρολα(λοη èiêâtrxetv αύτυίς βχ intπώς itpanicai ταότκις παρά φύση τις
πυγγωρήα^ι , tst» γάρ της ÎÇS ίλλίαχυν aûfdτττβς τ» αγνωημα * θηλΗαζς $ια7ς ifpeéaç γ(ς~
f»rwt/v· άλλ’» της X^sm ί^τάξίος * η St *WH

CAPUT

IX.

E mulieribus vero * baptizantibus fcito- ’ Ttr-U'i,
te, qux hoc tentam , non mediocre perid*
culum eas incurrere : quamobremuon hoc con­
ii lium damus, pcricuioiuin enim eft , immo
vero prxter legem, & impium . Etenim fi vir
eft caput mulieris, & hic eligitur ad facerdo · r·' ’»
tium , non 'eft xquum improbare , quod in
’
xdihcatione mundi fadum eft, & relido ca­
pite ad extremum corpus defeendere ; mulier
namque corpus viri eft, ex cofta ejus fabri­
catum, eiqtie fubicdum , a quo ieparatumcft
ad liberorum procreationem : ipfe , inquit, dominabitur tui : princeps enim mulieris vir
eft, quippe caput ejus. Quod fi hadenus mu­
lieribus docendi munus non commitimus ,
quomodo munere facerdotali fungi prxter na­
turam eifdem quifpiam permittetf hic enim
eft error Gentilium Deum negantium, Deis
fec-

D

383

LIBER IU. CONSTITUTIONUM

384

feminis («cerdotes foemmas eligere : «1 non/ u'Im ύπ» γυναιχών (ittvrtÇtdott, xavtix «r £ ά
eft hoc « Chnilo conflitutum · Quod ti λ
χυ&ς ύαο' rie t'Staf μτίζος ιβαχτιζιη · x,
mu lien bus bapti tari oporteret, profefto Chii
υ»υ I warrou · r* χ,
auoS/AXu* te/ ni βχ9ftus « matre fut baptizatus ellet, fic non
τιζεη , συναχιςειλΜτ «i ήμι'ν, *JM yumixaç t« Joanne : aut cum nos ad baptizandum
xi rrry yaù èe
in -apart
oürt
mifit , mififlet quidem mulieres uobifcum
έγγραφος χχρίϊωχο* , ctoir. κ$Μ τίώ αχολα^ίαν
ad hoc : nunc /ero nufquatn neque julfit
hoc , neque per feripturam tradidit , ut- τι»ς «pt-eroc, <9/ τίώ <L®pf »ηχ’/ fa <9ράγμαης ,
pote qui naturae convenientiam , & rei de­ ώ; H5H τικ φΜΓί«ί ίι,α/ep^ds, V"H rnf ffonfyaH
corum noffet, unquam natur» auétor, & le­
V0jU0 3*T>K gislator .
z
f

(Ττζ β γρη λ«7χό «/ηκ tt/xrwwr tffa' 0«-

Quod fio» oporteat, ut latex t ullum opu/factrdottle factui, ut bapttfmetm, aut (rurifictutr
aut manui impofîttonam, aut btntdtéîiowtm.

rt<rμα · r δυόταν' n ^Hpoûw/αν·
f, /.λόγιαν.

B

C Λ P U T
* B«|. ««>< ύ
re<ei) tu <0

X.

K E Φ A Λ.

/'.

Mnio neque ’ laico permittunus facere a’Λ?.’Ϊγ» λαιχοοϊζ txiffnoiâp ποιΰιrt tfS tfpalupii-d opus Ucerdotale , ut favrihrnim ~
t*i iiimut «tτικών ipytoV o.'tw $υσιαν · ή βαπτισμα· n
âdm ÎHC<r I - I
aut baptiimum, aut impolilionein manus ,
XMptâtaiw η Αλογίχν μιχράν η μίγαϊύυ,
'aut bcncdiitionein , five narvam . live magnam,
H1/1
Ur
nemo tntm Jibt fumit biwirrm fed -}iuv-,tatir·
laultriansK
tceuni yap τι, λαμβάτι rlm Ttpduj-, α>λα ο χαλχA C 1111) « u 1; ; · t dorninx: hujuiinrdi namque gratia per im/x&ies u/rà τβ Θιί. à/α ytrp της ini Αισίως
ytifMÎhni
poliiionem manuum epifeopi datur . qui
r
ρών·τν fTirx^nu SiSurnt η nmurr, afja' ο Si μη
vero ιυ>·ι <Ü nd e.uv Jcàus , led potius
τγχ&6ΐώ)είς τηντίω, αλλ*άρ·α<τ« cuhUù ίαυτά,
iibt cam rapuit . hie ftippucio Ozi«r atfiτίω τιμωρίαν τ» Ο’ζ/α Cencnarrai .
uetui .

I

Α

<j)»ed nuibi ex cit rien prrttertjuxtn vp^copi, aut
prtibvlrro piiirti/jum t(l facere, ·]».ν funt

&τι χλΐώ ixirxôn n «DpitrftvTynf s Wt

jacei Jvtuni ■ ordmart: Vtu cpilcopj
rantu-it t-vt tient t, & nul!/ alu,
C, A PU T

Nond<-<iuo
CuinQ»,e bl
pn m . pu
iejc.ir.
'1'- ?o*rLB '.7*
iuc
i,ic.
v,„

K E Φ A' Λ.

XI

TMmo ’ ncqtu· iriiqui» clchris po’ell.ilrm
I I
. r
. n
1
* baptizandi Licnnus ; xit Jcflonbiu , canto
ribus , janitoribus, aut mnuttris. i.m tantum
eP*Ccop(< , & presbyteris miüillra.ittbus dtaeonis Qui veto lioc auli htetint. pœnasCoritaium pendent. Neque presbyteris poteiia
tem dainir ordinandi diaconos, autdiacoilil
iis, .lut leàoirs. aut rniniflros, aut cantores,
aut janitores, fed epifcopis tantum, hicemm
elt oido ccclefi.iflicus, fic concentus

’ΛΛ’βπ το7ς λοοτο/ç χληριχο?; r'nt^ixo(j8p
βαχτιζαν, οιονatvxynoçati ' » ψαλητ/, ' »)
, η^,Ttipt Tttti ' ημονοις tfitrxonot;, χ, «opw(iimputç, cJ^iixnpinp^jMV cuinèc ?Çû SfaxavW o/
ύ.· πλυώκη; τβγ» , 7^5
ότοίσαοτ rbjj$ixlu> ·
αχ ixt^tXQfjSpj S‘ TXffri^unpoti '^ytponvffv Siaxotw.
r. oiaxoviasai ' >’ civayvura; · iurrffraç’ η çJiuç ·
ή »υλωρ»{· «Χλα uoro/i τνς intrxiroti’ αΰτηγαρ
ici ταζίί ί’κχλησταί.'χη Κ. οίρμοτία.

A’ffol^cyj) βαα·χανίχς .

Κ Ε Φ A

XII.

Λ.

Fei <?f' <r3oz« >j ζήλϋ ,
E invidia vero, armnlatione. maledicen­
tia . rixa, contenttone tam diéium eft a
tpiSoc, , η φιλονικίας ,
nobis , aliena efTe hate a Chriiliano , prrferοτι τνυτα Xet~tavi ατ’λλοΓ^α
tim tn viduis. PoUquam vero diabolus mul
χηρών ‘ ircjSrt Si à CAcpytSr
tis varnfqne modis ad fallendum inHruftus ,
πος χαι νοιχιλος ôwâpycov iei
m eas, qur non funt ver» vidue , tpeciem
quamdam fic pompam infert, ut olim etiam -Βομη/^Μ · ώί xatt /rore «ς τβ*τ

D

toi.

Α

Debnvtatio ab tnvtdia .
CAPUT

? or-

χλη&χΛ*' ixni^axTttt τα
it-ion entpyfiv, ή Si 'X&poTWw μόνω fniTxoxcp
mrpoc nKt-< ' mpy St ùScxi «

C

n

ιβ.
η χντνλαλιας , ί
«apoc/pnnzz ιμΐν ,

gji μαλίϊα titi
Sià(So\K «woAcTuΤΠ5 μη ynpai ίμ~
Κσ/r . cÎ/cu yàp
λιγουη» f^vat χϋραι , τά Si της χηρείας αξ/α
in Cainum intulit : quaedam enim funt, qux
fe quidem viduas dicunt , praecepta vero & Tfapayy( λμα το b zotücnv , ώς «3’ ό Κούν τα αinftituta vtduttatis digna non exercent, iicut E άιλφιχα Sixaiu>pMXu<*’ àyvooum yàp ΰς u η ονο~
neque Cam jura fraterna : ignorant enim , μα της χηρείας είς βασιλείαν ajùrpç tirai+t' αλλ’

quod nomen viduitatis non introducet eas in
regnum ccrlorum , led potius vera fides 8c
opera fanda : fi ergo quxpiam nomen viduae
habeat, ihtdia vero adverfarti exerceat, hu­
jus viduitas non reputabitur: quinimmo a re­
gno Dei repult.i, «terno fupplicio tradetur .
Audimus enim quafdam viduas etle zeloty­
pas. invidas, obtredai rices , quæ aliMrum fubfidus, fic allevamentis invident. Quae vero fic
funt, non funt Chrifti difcipulse, neque do-

ή άλη^χς ηίί-ις καί το otna fpya‘

η δ( τις -η

pijù ονομ« της χηρίίας χίχτητηι , τ» St nu «rt/xw^uoi/

ίτΐιπλΰ iirimS/upam , ή μ$> χηρπα
afriK J λογκδήσττοι · 1%&&£σα Si της βασι­
λείας , αιώνια χολιάσει xapaSo^natm · αχούοι γαρτοας χήρας (ηλοτύτος ' φθ««Ρ««· Sia-

βολ*ς · βασχα/νύσας rufe ίηρων άηβιση» ’ α<
Si -ntaîjTae oùx Mi τη Xe/τοΰ · wSi της fxtâtou

3β<Γ

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLFS.

«HHv Stiant&Jas
* &·» γάρ «Jnk Adrina illius inftitutz : dicere enim potiusdcceJo^«<nti
συγχήραί ΰ·· row , » λαβή- bebant , ii quam iororem vel fratrem vide*
<πκ «pyt^» , £ ?βφώ, ί
i nreitw , rent recreafte alteram viduam, eiqua aut ve*
ibitirn, aut pecuniam, aut alimentum, aut
δίβτΐψ&ίικ τΐώ βΧίλίΐώ
r.rjx^arov
putum , aut calceos prxbuiflc , dicere , in­
canTv.
quam, debebant.

CfvtX 1(4 <·»οσ·Χ^<:θ« TW
ùxtp
Sônw 7Ù <e*ef TW #éias*

K Ε Φ A A.

i<7

fipamde oporteat Viduat irart pro iit, f·*
pr«tar y«r« vp»r funt.

ιγ.

CAPUT

XIII.

Τλβ^ητνς « »0fèç · α’ν»4*ζας τΐώαυγγΰραν ·
Enediduj Deui, quiconviduamrecreafli,
Αλίγηταν xùttf, iÇlcfaroy tvj iiatxovnu-avm
benedic, domine , & glorifica euin, qui
aùre £ tv rp^av tvn àvaf&jjot ό α’ληθπα ηρόί στ <
illi przbuit, & opus ejus adfccndat vere ad
μνη·&η<τη atra tls άνα^ν/Ο* ήμΐρ* ixtaxonni αΰη. B te, & memineris ejus, ut bene fit ei in die
st
ub w
sC ri-1
ii; t ziTxaw
aierxoxiv μν
rw χαλϋί
χαλώί <π»
rot λ«η*ρ>4<τ«νηι
λ«τΐίρ^4<τανηι £
£ StSt- ’·<«<«<>«« e»“f · Ep^opum quoque meum
glorifica, qui bene tibi nuntftravit, & oppor­
ίαξαντΒ ώχαιρον ίλίημοσνα,Ιυυ γυμνά «ni τη ο~υγtunam elecmofynamme®convetulx, quaerat
γνρμμν $ZCa/, «o^m^hw ouitS |«ίξ«ν* >% £m- nuda , fieri docuit , addas ei gloriam , βς
<τπ αυτιί
χαυγήτΗΧ Cf ιΐμτρα α’ίΜαλόdes ei coronam gloriationis in die revelatio­
•J/tws t ititrxotriçeit · ·μ«ωί xî η λαρβτα χ»ίρα τ» nis vifitationis tuse: fimiliter vidua, cui tri­
t Ayo;, eï//*4>pwÆ^io3ai τ4 StSôvTt αύτη τίιύ Stx- buta eft mifericordia, comprecetur pro eo ,
qui tribuit.
Κ9\ ιαα.

Ε

B

&uod

η tauris ôve-

(Xri » γρη xc^xTaÇw <X

μα τίιχ χαρτοφ·ρ»<ταν χαπχ τίιύ τν χυ£Μ
Scanty.

ΚΕΦ A' A.

«r.

r
V*

oporteat gloriari, ne^ue ut JaUet no­
men juum. iju-r elotmofynata
Jacit.

C A P ü T XIV.

Amen q&x oeniguc Uciet, nomen fuum
celet, ut fapiens non canens tuba ante
fe, nt fiat eleemofyna coram Deo in occul­
τηί · “να ^οητηι η ιλ.τ,μοσνώη «ροί τ»ν Θ?6ν & χρυto, ficut dominus ait, cum fautrlefmnjimm,
t.
wtJ , χα$ύζ φ»ι<πν ο χύρης. Sri <η St xoiimç ίλιημοnfjetat finifira , </uid faut dextra fut . ··/ .fit
eiufui, μη avaris ή άριηρά su, τι ζοιμ η Sttyt «
eltetnofyna ttta in afjiondito , & vidua precctur pro eo, qui dedtt, quicumquc illc fit,
βzrwç η <η ή ίλεημοσζιΰη ό- τύ xptnrnS · r? ή χ/ρα <9(συττιρ tJ Jfiwxorw os τ/î ττοτ àv n , a^tov cum fit ipfa tandum quoddam altare Dei ,
&UfiatripH>'; "Xptr» tntap^vra ‘ ^όττχτ^ρ ό βλίττσ» & pater, <pni vid't in otcxlto, reddet in aper­
te ti, 7** kentgne facit : Verum viduz , quz
C*rJ xpôrrjï, «ToSâretrv tu wtsyrt Cv r«S φανιfecundum Dei mandatum sivere nolunt, cu­
py · α’λλ’ αί μη xarr’ tvnAÎui ΘίσζΙυϋ 9ίλχσ·αι -χη- ram habent fciktrandi cunofc, qua illa, qux
ραι φρντΐζντι πσλυν&ΓΜ, rii ή ίιαχ·^<Γαμανη *
dedit, quz item illx qux acceperunt : quod
cum cognovit, queritur de illa, qur dedit ,
xj TiVrs at λαβϊσ-au · >Ç μα^ίσα » ίκ*μΐ^νηι τη
5<«χονη<ταμθΛη, λί^Βτα , βχ Γίχς ηη tytn an μίλ-^- an, inquit, nelciebas,' me efle viciniorem , &.
"λα; trap îxmIw ΰλιβομέΛη ; ·τι w ^νρσίτιμηο'αζ ί- calamitohorem illa 7 cur igitur mihi illam pnetulifti ? hzc vero dun deiipiens, non intcllixtiviuj ιμΐ ; Tttüru St λίγη άφρν» ύτάργααα, b’ mgens, non fuiife hanc voluntatem hominis ,
<τ« οπ ><χ ct'Æpvmt τίη φίλημα γίγηΟΛ'^ ά»<χ
fed Dei mandatum.* etenim fi ipfa teftatur ,
ΘίJ <9ρό,ταγμα ' frî γαρ μαρτυρη αυτή οτ; ί'γγυτί- quod erat Deo propinquior, quod majore ino­
pu ùnnpyt,
πλί-ίον< àtSeia ς/ξητνζίτ», >2. μάλ­
pia premebatui , ôc quod nugis nuda, quam
illa, debet cogitare eum, qui legem fimxit ,
λον «ότή γυμνή ί ίχήνη, οφηλη ν»^·; τί; S'arii^à& tacita, ac de ea, quz prrbuit, non conjjfyjev, >Ç άτοβ-ί^ητχΓα , x' μη ιμμφαα^η r'u Staquefta, ingrcfta in domum fuam humi in fa­
κονήβ·βσβν,Μσ·ίλθ«β·4ρ; cixov texorn; xj tri <νρΐciem proftrata fupplicare Deo, ut peccatum
antmv ίαυτίιυ βαλσσα txmirat t»? 0fov άφί ?».α/
fibi remittat: Dominus enim pnecepit iis, ^jui .««/*.<
αύτήηηλημράλτμα· i γάρ&;σ; ζ*ιτηλα.η τη a?
beneficium dant, ne beneficium datum jaâent
τοΜσγμή “^βγ^ην την Miroita';' >ί Jt (μίμφίη ο­
atque oftentent: hzc vero qnerebatur de il­
la , quod nomen non dixiflet, ut ipfa quoque
τι μή ίχήpt
αΰτήί το ονομα ’ r;a xi αύτήμαδιίc'a ίράμη η’ς η λαβέΐν * cv u’μό.ον ίμίμφίη, άλλα ad accipiendum curreret : neque querebatur
foluin , fed male etiam precabatur oblita
γί, )Ç χατηραη at/τή t^tXa^ouSn τ5 Uaoiits t ό
quod dominus dixit , ywr Icr.cdicit tiii , k- a<^f. <».
dl?.o^fc$v β-f Χ’λό^ηττκ , χ, ό χατυρωμιοί at κιχατ^ntdiflxi efl ' & tjui maledicit , maledifln - ,
partit · λίγη Si ό χύριος , οτφ Hatp^n^t η; οίκο. ,
Ait prxterea dominus , enm domain intratu , *-"* »·
λίγη*, ηρή^η ri «Zx? ητμ' tdiàv η fWw’ô; ηdicite , pax buic donati , tP fi fuerit illic jtfwri ή Mpnzn ύμαν ίxavaitaùacrut t^’aùnv, iaa Si liur pacii , pax veflra refuiefeet fitper eum ■■
fin vero non fuerit dignui, pax veflra reverte­
μή r αξίίς, ή ήρήντί ^μ^ν
υμάί t ιπίφίψκ.
tur ad vos.

’Môv nt tu ν·/ϊτ«, α’ηχμ/ψατν no/xHcy όνο­
μα ώΐ<τοφ»ί· μη σ·χλτ/ζΒ<τα ’μβ·οο?θ aô-

H

Concil. General. Tom. I·

T

Bb

£.vad

3«7

388

LIBER III. CONSTITUTIONUM

ft/rad a·*» dotent ooaviciari proximo , altemtm

enim eft a Cirifiiaao, maledicere:
«r de dioeemfif.

C A P U T

XV.

χλητ/ατ * «ft·X^tarér réxa-

On tvepvtii τι Xwlopré ré
TtW yatp

TapSd^u.

K E Ψ A’ Λ.

ti.

I igitur pax ad illos rudus redit, qui eam
1
Sv n fiplwn/iri ré Τίμψαντης αντίώ tir* Ζpr emi ferunt, quia non reperit qui ea efxréwç Zrtrpff« i rr ré
oaf
lent digni: multo magis malediftio m caput
Jm>ημι? Æpréa’Fréiréré , tn^u μϋλΚον ή XX.
ejus, qui inique eam ject, revertitur , quia
.
.
T
,
, - Λ,
Ç. , , ,
is, in quem iaôa eft, non fu ea dignus. ™P«
τι««μ»
Quifquh enim fine cauffa convictum faett ; fibi
» ως wt αξιβ
«υτίυιsxeevopoc oymnledicit, ut Salomon ait: fient aver volant,
Tfp όξ«Τ£Γάλη · ταςγώρ δματίω λωδορώ/^ icu/ré
χβ$ά φχστ? οό Σολομών » ώπηρ όρια ττιτ
Ttimw
Ομη
il paflerer, fk mnlediitio vana non abibit tn’ àpà rtt, χαθά
nibilam : & rudus ait: Sl«i convicia ΐ”/*Γ™>*'β£ςρη$οί^^ίΐρΛμαπιίαΜίΤίλ&Τ(ΤΗΐ&ύ$£οί*
i..~e
Îλ
A«A.r
,
,
*
<
·
,
imprudentijjimi funt. Ut autem apis inhrmis
x, TTacA/y Af, o< ie ίχφ^ονης AwJojMf
viribus prxdita , poftquam pupugerit , acu­
•rei ftriv · bûrrtp Si ti μίλιατα ce rf ίυυυάμΗaùrifc άleum amittit , fterilifque efficitur ; fie vos
qttani injuriam aliis feceritis, hanc vobis fa­ o?cré »<ra iit’αν χλτίξη etvà, η xciFov «»π>3*λλ«ι£
cietis. Lamm, inquit, ape.-ait,
effodit eum, juytnitsfipa, ré attiré "ξόιην νζ ύμϋς δ iàvnnimn

S

rf·’ ».

J.* *

tj incidet m Joveam, qa.tm jecit: & rurfus , etâixeyUç input, rén ré itum; catpynnrt’ λύκον
Qui foveam proximo fecit, incidet tn eam. Er­ γχρ ώρυξι, χ} an rxat^C*
» *j rptwwwnu ré βό~
go qm maledidum evitare vult, ne alteri ma­ Ορον, ον t^p^âtrem·
tr«Ary· ό όρόατων βόθρον ré
ledicat- Qiod emm fieri tibi non vn , alteri ττληατ'ον αυτί, ί’μτη rfèrttt ré aùnv ύιιίνόφ&γαν
u' tacias. Igitur qui maledictionem fugit, nc
altcii maledicat. Quare monete viduas non xem'pctv, t'npov μη χατνρα.-θ ω · δ γ«ρ μκτϋς vot γιobedientes , objurgate inverecundas , conlo- y/oâat, àSi àWiùi rù χοηίβ-Ms · δ«ο' ν»θίΤΗΠ TtxcaTRlainini eas qiwe hint pulillo animo , robora­ <9ré* ήπτλιίατπτ τβΖς άναι^ιώπις* ιτχραχχλϋτί
te infirmas, laudate eas,, que
fan&e vivunt . της ολιγο^ΰχνς · ι\υρονοιϋη πΐς αθθ*ββ-ας · ittau,
, pacem C v^n
ά,^ότητι éÎfwi<r« · Æ\o>réu<r«y μίλλον.
1bcnedicant potius,
.
. &
' non maledicant
. ' ’
e*s\ »λ /* · 11 *»τλ ν Α
11 > · γττ tinferant.
i m r ί rt f Ne ICMtllf
x*Vl
9*
t
\ t
concilient,
&λ nc bellum
igitur
χ.μηλοΐύορ^ηχ·Λν’ uplworotunxrKV · κ, μη ττολιμον
epifeopus, ne presbyter, ne diaconus, ne qui­
t’^TO.révffatv· μίη 2» txt'ffxairoi,μήτΕ·®*£σ-(1ύηρας,
vis alius ordmis clericorum linguam convi­
cio inquinet, ut non pro benediftione maledi- μήπ δ/«χο;·ς, μδπ άλλος τις ίκ τϊ χβπιΛδτ* τϊ/ίρβπΜ λκί«ό« τίώ γλύαχχν μολαόίη»* Γχβ μη «ντι
tltionem reportet : ftudeat autem & curet cpiicodCÀoytας καηρχν χληρονομ^τη ' trv Jr «τηΛο ί Ζ»/pus, ut neque laicns malediftionem proterat:
habenda enim eft ci cura de omnibus,decle- μίλ^κτώ ίππχόιτφ οηκμνβί λοάχος κατάρκνίχφ^·
ncis , de virginibus , de viduis , de laifts. ρνι · mei τάνη,ν yèp βύτύ μί'λλ«λ><φβλ« · mei χλι»Idcirco, epifeope, elige adiutores tuos vitχ, βς e«iSy · jrtei Tttp^cwy ’ mei χρρύν ’ Tfei λαϊκύν ‘ Μ
juftitiæ operarios diaconos Deo gratos, quos
ex eundo populo maxime dignos probaris , τ»η w evinojt vif auMpjrécw τηςζ«ίςι$τ»ί ί*4^φ/η«ΘίJ «ροχ*<*& faciles ad vexationes, & moleftias, in u- HjMorturé ipyvns,
fus minifterii fuftinendas. Eliges quoque dia, £ς i
η λχϊ δοχζμάζ»ς tevtu α’ζ/νς * iÇ ré
comftam hdelem , & fandam'ad miniftran>ew<wo,^ tmpo^àojtreu W
τιίςτ?ςί^:χβνί«ςχρ««ς<£<Γχΐιληις·
dum mulieribus. Evenire enim folet altquan- D .
eèyiotv ré W ήϊ VunwwSr Jwedn
m ombuidam
«
» « Y *
w
»\w »c
κ >
du in
autbufdam dnmintic
domibus_, urnnn
ut non nofficnmn.
poffis prop­
o’/ας.· trr yiip ototw οησιχ 9îju«/ç àtàptiixww %
ter infideles mittere diaconum od mulieres ,
^υνβυξίν
b δαώιτιη τιΐμχΜ Stoc ré «*<ré · «yacAûç
mittere vero poliis diaconiiïam prupter cogi·»
b y γυνχΐχα îiâx«y»y δ/d ré i^S φαΖλνν typmioti · qfj ■
lationes improborum; ad multa enim indige­
yxp ré χολλας χ/*«ς, yuvwifc ^ρρζ·ί^ ijjutm · iÇ
mus diaconifta, ac primum quidem cum mu­
lieres baptizantur, unget quidem eis diaco­
«tapJw μ^ΰ ce rj φατίζ(ο9χι>νν«ΰχας, » Sttôtwog
nus frontem tantum oleo iànâo , poft eum
”·
«ùqd ré
f*Aat/|$ * 1Ç
vero illinet eas diaconifta . Non enim opus μπ ανην ή διοίχβΐ'ος dXré|<H βύτΰς * i yàp d*«ya ré
eft, ut viri inlpiciant terminas: verumfolum
γυναΐχαςύχο ύίρών xonrr&o&ar «λλάμδίφ’ϋττ?
epifeopus in baptifino caput ejus * unget ,
ficut prius ungebanmr reges, & facerdotes ; γΗροδίσίχ τΐιύχιφκλίώητηί χείσ* δ hriownt, ον
çè»oy οι iopüioi βχσϊλϋς η» mpôvtpov i^fjwn ·
non quidem quod qui nunc baptizantur, etiam
facerdotes ordinentur, fed quod fiantaChri- orr^arrux βύίχτιζόμ^ιοι itfèéç ^f-iponvirm, ύλ
fto Chriftianii, repaie facerdotiam , pent fan.
X^S XtfiTtxvoi · βχ<Τ(λ^ν ifρΜμ», Mj
fla, ecclcha Dei, columna & firmamentumθ£. ^ ^Ζδ^γμα ré
prrfentis luminis, qui aliquando nan populus,
• νυμφύνος, oi xan « λχος, xuii Si ^yenpSùot £ t*» *
»
nunc autem dtlefh fy ekiîi, fuper
quoi
/-.r·' t
·»” invoca­ _ Γ , τ , _
,
,
,
■'
’ /
3
lefii iutr·
aim ·νψΛ
,νςμαρτυ- ρι«.
tum eft novum nomen o)u<, ut
l. teftatur
__ Eiâias λί*’»' ’ ·<« ίχτχληθη nitfpay
_
....
“Ύ
”'“
γ!“?;γ
..... γ
λ
propheta dicens , & vocabant' populum novo
>ζ Ησα/αςδ
προφήτης
λί
eju· nomine, quo dominai nominabit eum,
îèôlOwx αντ» η
7» qjqyay
gjqy»> , · οό xutie; δνομβση
Ζνομα'ιΓΗocurw
attiré*·
τνννβμα

χ r«rré

*

De U.a

r»hm IVni
Mlquo tn i

ailbl , O31BH

VII «j 4>
I
7<i»
0/i» »

J

xtiftieî

Χβλίσνσΐ TWÀaav

Πφ

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS

jlp

. Πφ /MriruK Saut; ri «y<a

βητΐβμ/η^,

.

Λ

Dt άν»Μ crMrariaM aurirm /ΜΗ itfrifattif.

K E ♦ A' A.

CAPUT

▼7z7w,ie»w<T,STrFw*,’w<’wrw**«7<*·*·

>

XVI.

χ ges o|ep findo caput eoram, q

fomaiMfritw
riwd^çrtri
aantur,, five viri fipt
wtrji
ràrwri
iri^umri βάτίβγ
jtarv/m* untur
fipt2, fivenmlieres
five mulieres , in ιρjw«rwrf«wrud avà
i|aûri«i«pN-0ô- pum fpiritualis baptifmi. Deinde ant tu ,epinp>* ritn itpb /u'ummF; ahriv^/nrariraasW- “«P*! ·“? prwbyter tuus, qui fub poteftate

»>M. riwitTCMuMulMaaw* amwpwpmk
mulierem vero diaroriflq, ut bônefto,
ημπύ^ηςβόρ^^ιφρα^Μ yünu^ r$pmBftaqmbus <Jecet, fiat fignum infiraâum. Porina'ixteiwrsç^tnrijnk/3«irT/<>&crniiτ4/ηφ»ί.
ftea epifeopus baptizatos chrifinate ungat.

Π·/» «trten
ririt riv XtS’èr /3άντΐ0*μ«Ίζ i«cri
ca rirp fiutray Arynw, «ράτττηα.

K E Φ A' A.

Ras» caagta* Mtaf iaptifvuutaCirifaat, 6*
ft^jG^riaram&dicMrim, êrjfanr.

xf.

Xn nhuf ri
βάττια-μΛ m tw θάνχπ» ri
l’ari itiàjjfyj* * ri ii vSttpttrri τπφίί · aj ri
iàsuw «m ιπΛμβης άγΐν * «i a^pttyiç efrr? ri r«mp?·’’ri /ripay βίββυνσκ râc ip^wytaç· ri vet^àç

C A P U T

XVII.

Aptifmus igitur datur in mortem filii
Dei, aqua adbibetur uro lepyltura : oleum pro Spiritu fando, figillum cnicis pro
cruce : chriuna confirmatio confeflionis eft :
fit patris commemoratio tanquam caufic ,
• voxitad. HMriiumricmr/a^uTaraAi'ai;· ri Ίη^μκηςήανμ- & emiflbris : fpiritus coaflumpno , ut tenot,mente
j·.
yep^Xjjd^ç
riî
*
U«pTVpK
*
V
MwiumC
,
ri
tfUWtar#o>f«. .
T
. ._ 3
, __ __ _______
- __ ,L· 2., J, ®is : mergi commori 'eft, emergere confuduariuaoai·atque «lia
admits,
Cfcitan : Pater Deus eft fuper
omnia,, ChriCttll-,-— rtôorâv*
_____
. - .
- , ri etwerhSaer* TreripitTt
.
,
Irte^ÆÎ’^erii·
·>»·#»« erir àeryatmiç ftus unigenitus Deus , idemqu^ dileéhis fiÏÏur
” ___ lins. & elorix dominus: Soi rituslius,
fandus
na& glorias dominus; Spiritus' fanftus pa­
t/t’éç · β rie JéÇnc nùfjaç ' atvfüfU xytot à vxpaxAaeft, quiaChrifto mittitur, &dequo
ης n vrn Xtjtn TtpTt/jtyjW, VT’fitri» * Mw- racletus
Chriftus docet, & qui ipfum Chriftum praedicat.
·***’*” »V^TW·
„

E

Ο?<Φ*

fytàtt

Smu

♦ A'

B

fyalii tfft Meat iaptieatvi.

i μψιηβΐ&*.
A.

CAPUT XVIII.

H,

UI baptizatur, fit alienus ab omni im, pietate , expers omnis operationis ad
peccandum, amicus Dei, inimicus diaboli ,
___ _ _______
~ ' ____
cohasres vero fi"ξκ' βυ^ΛλτφΜμκ ii τϊ viv βα/n' «rrawru^W-plü ejus: qui renunciarit itanr,ft drmorjir
W rji Xmuri* w{ Ιαημοσι »Ç m/cerxnuçaô- bus, ac fallaciis ejus , caftus, parus , fanftus,
Deo carus , Dei
filius , qui tanquam
τί· «yric* «u^apéf e<W
wae iri a
»·- ϊ**»
n*i Λΐ;..<
θϊ. «pM^a/^ùac, ek wae wii, ÿ λίγνκύς filius his verbis patrem orteetur velut nomi­
ne communis cmtus fidelium .* Pater atfitr ,
«ri xwri rit φ *trôt
iruç. wip
fw C/ r· carit/ , faa&ificttar warn taaat :
ipaifiàtTSiifMiîy
ri ·Μμα'<η>· «λ- WtwtMT rqgaqaa rtutm; Fiat Mantas tua ,
^ίη>η^κτΰ>άκ9ν. ^m^arori^s'Xiquxrs* aie eût fient m ntla G i» terra. P«ww nafintat yteti- nant.
«pavjj^/<vtTwc^âc* riv«pwd/aJv w errirm Jdç éiaaetae da aaM Mit: tf Jineitte Mis Mita
iySt fMtpet *
vd ·φΜλι|μ«τν ipâh , aafira^ fiettt £7 **; iaittnmu Mittriku anrie
ti^itpca ntc β’φΗλί'τως à/arir* kjm μΛ firis, & at mx iadneat ia tentatitaene, fel liMa Mr a anale. Qgooiam tuum eft regnum,
»μ«ί ik xwpswfri» , «M« füavt àpat &
poteftas, ft gloria Patris, ft Filii, ft Spi­
M rii vwnpfi* irt <rï irtt w βατϊλΜ w ίύήβι- ritus fanfti, nunç & femper, ft in fiecula Ixjuts, i$ v Ùfy tk τύς <κύκκ9 «ψΛλΔ»
_culorum. Amen.
E
Çÿtoç àfriXH mmu a InficwaCc
ftstalit tffe Meat Heenan* K

'Δί β«ιτηζν/4υ>* wrep^Au

Ο

<&ώτιρς «<π-

0frieçxe<nK· «tK^pywmmpdfaipuyr/av·»/Άος θ« · Ζχ^/riç
Θηο ra-

Q

K E ♦ A'A.

CAPUT XIX.

^nan» iî igt ·' itattmtcariat»
i^dt’v/ntmc, pasw U dCmArinpat · <wt-

E aapfc ri

χληθκ rite ixxXnr/atf. s’m
rif
«Swcncç wnyrrriOw Ivnvrtu tk ipjantu malyvtnt· qri 4 /φ/
rie ywwmtf rrris^ouru
θ»ρ<τΧ«ν· aQuMrinper U ri «pdc
Ικ·

XapM· νκφΤΗΒΓ iaksM* ri;
H'nd<$ cA^« <*riraM, Souriew
Ctatii Gtatrai TmU.

vari ri we)tt»
ItMUW j Iw-

int vero diaconi ab omni macula & labe
alieni, non aliter quam ipfi* epifeopus ,
tantummodo faciliores, quam ille, ad vexa­
tiones in minifterio fuo fiibeundas . Nume­
rus vero eorum ad proportionem multitudi­
nis ecdefias, ut poffint miniftrare imbecillis
tanquam operarii, in quibus nihil fit puden­
dum. Ac mulier quidem mulieres curet. Utri­
que obeant munus nundandi, peregrinandi ,
Bb x
mini-

S

«.

LIBER XII. CONSTITUTIONUM
191
».fiçut <k domino m·. AxdCwiu ·Λ«{’ ww J» tw /Mv vvweZ/tw wUt Elâias, Jbtfiifinmr Mm> l*w/mwwmr’ ·»·
(
..........................
^ s’mvAsta
«ôiw mk'rf· ομοφροηκ' ·191

»·.

?.«

1,

Mf. It.

■M/r/V. Umüqoifiiue iÿtiir partes mas agnofeat, & cm ftudiofe agat , & concordi ani­
mo, ac cum caritate, ut qui mercedem mijufterp non ignoretis. Ne vero padcar minjftrare egentibus, ficut dominus nofter Jelns
Chriftus am twwt, »s ·ί onn^rxrttvr tfoJ ttt

yaùmnf il·

tw

ffytturifts μιδιν

irttrm Si £ ôrni'yww cfc τ» ùxnperiï&eti rôt
if φ) · xbÇM ipàf Γικτϊς i Xuràt
xx ίλθ» J^Mvtôfâxr, «)A« J^grwîkw jSnti
t{u> 4*C^tv «vrS TwÇer tint mOtoir ' htc L <F
ftiexi ipft otnifirvrtt, tf lent owtoun faen' tuMf Su itetAr xpe Ira ψι^ώρ ùiip βϊίλφβΡ
nienptimm pre tmUis. Sic igitur faciendum ·οθ»«9ατ, μ4 Ittfavn*
à xdesecq^
eft\pfis, ut quamvis pro fratribus vttam aminere opus fit, ne dubitent , neque enim ffwnip ΐμύο Fwrec · Xerec tSitett rid
Deus noner, dc dominus lefus Chnftus du* curr» <9fu4tr, «J$ «Mc ϊφΐ> vflip ffS φίλο» «uk
bitayit aninten fxaie peatTtpreenneixfxisy ut ri · «I Ir « xôyt r» iptni xj tîc yfc terra 6*
ipfe dixit. Si igitur dominus œli, flç terne Tt/aem
Tf/htcm Si
Si aatac
nuit,, 9tif
·& fv
& ύμ£$
νμ& /^xarâcM
tfgxWMU φμς
ifa
omnia propter nos fuftinuit , quomodo vosP
-t.
· * -àfdAernrç
- -«dfff
· 4^Sf(j^i»K
Ctimvnfn; μιμητνϊ
egentibus miniftrare dubitabitis, quos imita­ vat τ»
άιλΜρ, tÇd&seti' iÇ χληγβς^ ÿ rw
tores efle- opprtet ejus, qui feryitutem, egefo» Si quae ûrçtfbctmci χρχ St φ) it/arf Jooftatem, verbera, & crucem propter nos pertu­
lit’ Oportet itaque vos fervire fratribus exem­ λ&β i*if βιλφοίς eis XejrS μιμητός' o &iplo Chrifti : Qf(i vxlt, inquit, inter nt/ effe ate- Aa» peip φφη» ce ύμϊν hku fû^ots fai ίμύν
gnxj, Jit wfier ninifier : & fari wlt effe inter vtt Stexwxf' iÇ 9 <>fÂw ce ΰμϊν mou e^ptSif fat
prinxty fit fervas vefter. Sic iofe implevit il­ ύμύν 3ϊλος· «ru pelp x} «Mc ippm rrrXtyMtf,
lud bene fervire multis, Sr id quidem non
.ri» tu àntânv iNiïKxtfi 1Ç a Aév»· λχβον γφρ
verbis, fed re.. C«aa enim, inquit, eccepiffet Unteanty procinxit fe, eleinde fudit eqxext ne pel- Acerw JnÇalexnv · 4n» /S«>A« tJupy/c w wt*
vin, & nobis menfrt accubantibus , acceffit τχρο* φ) qmfo 4ηοη$μ* Ληλθ·»/, terrur ùad nos, & nothos omnium ped«s lavit , dc μύν cêrvp τνς τόίβί. φ] ηί λαττϊφ ϋξΐμβ$ρ*
linteo ttrfit. Cum hoc faceret , demoniha- rin Si «vnSv sw^savuie όμϊν τ» tbj φιλχ&λbat nobis amicitis fraterne caritatem, ut nos ~φίχς
_ iÿwiTtxcv' Int
_ iÇ νψ£ς άς _
J^Kxf _
«Μ

quoque inter nos idem faceremus. Si ergoCSvdeJew
i i'ititentte 5dominus nofter idemqne magifter fic fe ipfe rue fTWTMiwac*
*
r
·
- - rrat^uvίβΜτ, τις b όμ£ς
humiliter abjecit, quomodo pudebit vos hoe
θχβηθί
τίτ»
»oc?<r«e
iwf
«luuemc
xj
«»3ϊ>^λ
facere fratribus infirmis, dc imbecillis ? Vos
βιλφύν, sparer çmc «λχθϊ«κ · φ| rq»
dico, qui veritatis onerarii cftis, & religionis
propugnatores. Miniftrxte igiteer knevtle , fi­
£rt(3eéef œentnu; c^uwifmm v* «γκννπκύς ♦
ne teenrmurntnne, fine festine ; non enine prop­ μχ Z«^®x^lÇ®mc· l»lSi ^fcwmÇwtw · * yep
ter hominene, fed propter Deeeeee hoc feeeith , a Mg? import»
4&4 Îjfr' tw ©cw ’ φ)
f«a mercedeeee mmiflerii veftri in die vifitxtionu
w
μιδφ
rife
SfaxmhK
*«p ixwrv «χνλνψΐο^ι
veflra reportnhitit · Oportet igitur, nt voa
diaconi omnes jifrtetis, quibus vifitatione cà^piifwwriïç ΡΙ*λ’ χρά Sv ι>μϋς
opus eft, & de caltunitofis, de afHiâis nun- xovue tinxim^xt mtytvf rS: Sf9[tytf iir&xlW
θλ/0·^ά* νχγρΛϊλτη
ciate epifcopo veftro : deberis çnim efle ei
anima, & fenfas, faciles ic parati ad fube- ίτητχόιτα» ύμύν' χ|λ^9 yxp «ύτν , φ) «7«9wc
undas moleftias , ac per omnia obediences _ uvett ·φΗλίπ * ________
ώνιινλη»7 , w
φ( ______
æ^xow 4$ τκτηχ
tanquam epifcopo veftro , immo patri, dcD’y^ „5^$ & itttmèitv ùuSvt φ? τ«τς} £
m,»ilro·
jwwix.;
r

Hftod1 a dxohxf, vel trihets ordsnandxt
fit epifeopete, èT ηοχ
tti etnOy

CAPUT XX,

Çfrt ύχ9 reiifr 9 Sùe twr<nto««v άφάλχ
vm&oh

· rr/exarec* α>λ’«χ ύβ»
Câes· dftfftttw yoipy.

K E ♦ Λ' Λ.

χ'.

Ubcmus autem ut a tribus epifcopis epifeopus ordinetur, & ut minimum, a duobus,
ita ut ab uno conftitur non pofltt : teftimonium enim duorum, de trium firmiyseft, dc μχ tâfMtt it &<^ofC/£vxtàirt&*i· χγκρφ
cerrum : item jubemus , ut presbyter , Λς Sùo Ttiwy μαρτυίίΛ (iffinmipot n, <ία·φ*λικ ’ <9pw·
diaconus, ac reljgui clerici ab uno epifcopo βόηρον Si £ Swtww
Suixmw £et'
ύον' case
&ος ίχινχίτη^^λοιfaieiwraiÇfJjAwordinentur
&> neque presbyter , neque E
mpvr^npm , μ*η Jt«diaconus
reiiquplfclericos
ex
laias
ordinent;
~
»
~
·,
«.»«»
fed [M.umm2&?r«by.erqui<lem doceat, oi *!TOAKfM^'' “
«»« 1...

J

ferat , baptizer , benedic» nopulo , di«onus vero miniftret epifcopo, ec presbyteris ,
id eft, agat diaconum , reliqua vero ne faciar .
cat.

J» AwA·"»1» «««»·; «^»|*»· Oarh
ζ«*’ *Aoj<eiryjwAaor’ 7W St SttiiuvwcJ^uTtipfn^
dhu
re/^xara», <? rw; «psr/Wpare * muriri,
.J.A
(-'.-— -"L.
fournir »· μίώ
τ* λοίτβί StCMpyHe.

BI-

in

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
m
ΒΙΒΛΓΟΝ TBTAPTON*
tllBI dVARTUl! )

tWOyew,

Cf«w

W

DeOrHMb.
ip

Jrtjww

•Pfonwy.
K E ♦ ΑΆ.

T«e9 Nnnc
O
per fa

·Λ»α»

p. fenllù nnfinlit i» teoM fiitnte» «* <■»'ftricerdie ab rit, pei liberis cenat.

<·

CAPUTL

Xerml, lm n>- Q1

CM«i«»M pylte.,

yw

fcibot,

tpt rixnv,
tot , ivn «ς
reit, pupillum fufcipiat, & loco filii habeat;
"dtùii τβρθοίβ», ps^ttvutàveujud-virginem pupillam, fi filium habeat, qui
^ene^i^ntc-nyépatSpeKvvy^petneret, βνζΧ- poffit
Λ eodem cnm illa tempore maturus elle
"
ξη* ran>«pat «ttvm; apj^ /ur^u eimiSov dp- ad nuptias, filio collocet: Qui enim hoc fa­
<Η»ί»«Μη^>κι5»«^«η*ς· ι$τ«ρ«ΐΊ[υνΒΤΒθ»ϊλ^· ciunt, preciarum opus efficiunt fafti parentes
^•miilàilûs&fansi^UtavtiKTttônis* el Χίτιςκαη. pupillorum, cujus quidem minifterii mereedem a Deo accipient. Si quem vero ad vo­
TttptcdfS ivcuwècrn χλήπφ* luntatem, & gratiam hominum in vita ver•Sr rd rîc eppmiac MtÀn , ri μ|ο dppet»« epfaamy fantem, & divitem , pupilli pudet, pupillo
xenwTTur · xardp rf& eppoywv · >C xenw iji χχ· quidem profpiciet pater orphanorum, fit ju­
pûiy*
ηςτη evfUtertt- dex viduarum : ipfe vero dives incidet in
yârH Άώφίύν ? x} Q^unomw iîf atir^S ri ftyiityn , eum, qui bona quibus ille pepercit, & qui­
bus abftimut, confiunat, evenietqueei, quod
i
fytet, n£tu φίγνπαι A’ariçjH* xtt- didum eft, fne nen eeetedtrxnt fenffi, cante- ι[α ±
iÇ ne-ouate
τίώ
dfMt crerm itat Affyrtiy ficut aitEfaias: JUgieaetiiveftrafii
ύμΰν acTAargjK xem&iwiy aturiui.
in cenfpeBn veftre eliem deverent.

ΠΜΚηηι*

ΤΛκ ο’φ^ί?Λστ>

iwxHpêtàM
ί^τβρΖώ.

K Ε ♦ A’ Λ.

χατκ τΐώ χκιβχΐώ

Qttibns fit fttbveniendiM fecundem cenfiitntienem demini.

0.

CAPUT

IL

Μΰς vy « tettnetet μαυψο^ΛΤί rd Χίςί τίς
OS igitur, epifeopi,eftotefolkitidealen.
<yafoq>if βυΐβ,μιδο» tVAeorome βύηΐς' niς
dis pupillis, ut nulla in parte illis deeffe
Ι^ηρφβκκς «φό'βττκ rd ymtut '■ ηΐς bi γήρακ
Λ «yjpoîy · πΐί Λχμαίβκ tw γψκ · τίχνήτι rp*t
γβη · dipeetêi Ιλης * ξοϊκς πγης ' aswy^ci ψ4*^* ris conjugiç date conjuget, artifici opus, imbe­
cillo mifericordiam, nofpitibus teoum , efoÎAl^fftxvrw· γνμηΐς ^ι>μ»' ησηνι9ΐβ»· φο*· rienti cibum* inienti potum, nudismdnmenλααιίηις .βωίθΗασ
ù/det troa
, ( · <βρος nintî xXréw
j
t
tum, «gratis vifitarionem, inclutis in euftoφρηντίς Λβ4Πϋώ·ρφ«Ν£,
dias auxilium. Sit autem pre ceteris major
<..
-,........................ ... ·Λ*, βύνης pcnicsce-Q
,
*' ’ ni
— ptyi
o ταρθοΑι
_
------ ·_«y
orbis, ut nihil eis defit: de virgine
iin*
, μίχίΚ
«î ttpety
γχμν' iÇ fxbérn xCrÎtù βΐ$ίλφ£ ·. tjJ bi wit ^e- quidem pupilla, quoad veniat ad ctatemma­
turam viro, eamque fratri iu matrimonium
prrytzv mpèç ri Tf^ylus fxpuc^M'
collocetis. Puero pupillo fuppeditate victum,
«θ«ι h τΐίς iirpFfyiei’ pvbva bj\nii ria' ri^- & quo artem quampiam dilcar; ut cum ar­
Λυ χαΐ»ρθ«*ΓΧ, ri τίω/χοίru buennti «gq itt της tem probe exerceat, poffit tunc emere fibi
τι^ης tpye>iieieoT0 mpietàeu, Smç ^αμίτι 0λ· inftrumenta artis, ne fit amplius gratis cui­
puim * rivd iÇS dJfXpwy atw/Tfaerey ής càw «yuMliu, piam ex fratribus, qui erga eum caritatem
«M’tou/tjS Ιττχβριι^η · $ >«p «ληθ-wç peoùt/ét yeram oftenderit ;· quin potius fibi ipfe fupicnt Si if buutépfyÂï fietàièf iasn0^ pri θλι’/fa peditet, eft enim plahe beatus, fi cum jsm

Γ

V

ubi poteft opitulari, locum pupillo, hofpiti ,
&. vidue non coarftet · Siquidem dominus
χάίΐην ertO MW riy irdfatn ί*φ ièf λχαββαητη' beeties dixit efft. dent aeeth eccipere f ab eo^fl· >·.
xi yop
yàp nptnu
Aptnu ww
τβλη ur
ύύ αυτβaurS· wti twç ιχικτσ
r^wty xjr
x.
enim rurfus diftum eft, ve ei't
bebent , Λ,„* ,
c* ûrextârw λΛμβάηβη , i luvauÿiwc. Qe/r&tîy E fle hypocrifi accipiunt. aut qui poflimt opem
ievretç
iourrec ,, hsm
XSM' λαμβάνω
Aa^3aty«y Tepirif»»
npiiipvf ββλρμβμοις · ferre, & malunt ab aliis accipere : uterque
il«M
W «wj«ra
Myn
rf
C»
'«“« ™ionem domino Deo in die
•xdpef yotp
«ToJaiffH Aéyey
rp Θ» ce
,Χ S^K- i pci 'yif
a »>^Η· N»m qui
,wr propwrruΤΛ^Λβρμ
β μθ ydp J/, ιΐλ/χ/αν ap^
^y
7**“
Tqytay
,
x tem, qua eft pupillus, Mut
aut propter
propter imbecilliimbecilhynpac λτ
«rw«s
d re<™ «awreuxr/y,
i rim»
.neéhn
is, aut q
Mia incidit in «gritun” γκξ»ς
·"#, b
«awmwr/y, b
sfam» |atem t<
tcne
autis,
quia
τβλυ^βφίαν, Aoqu/Jawy, q τριβής
τοιίτβςb
^icvot μb μψρ~
vpww
μιμρ- dmem,
dinem, vd quia habet multos filio*alcuuus,
filio* alcuuus,
Exemit, αλλά
&ietnt
άλλοι W
iqm' ftTeuyt&irtnu
’xamîhiettw . dve-rçnîejav
Sveufriuey non iolum hic non reprehendetur , led po
po-ydp τρ €>w
0tti Άίλσχισ-μοίνς ύβη'
iW τϊ θίΐ
θβζ rtue^
TifOh tins laudabitur : habitus enim a Deo inftar
θιίΐΓΠβι
θϊίβ
-m» , ewtx
«MHK ùrtp Φ bitirruf
bibèn^f αώ£
<bW bdust*
bime· ·*'««
ritaris’ allicietur
afficietur honore ab eo
co , fi impigre
x«C wXya/ΛιΚ· «
Adfutoi,
λάμ^, dMrf
dMrf F?
f1? «J»
«*’
e* A
^nr
of>> aflidue
«®d«edeprecatu
deprecatu r.bic
r. bic
■ r
j rS
·
J,
.71
’
4
a
.
en,m
ne
otioie
accipiat,
immo
JTTLaa, ini.?, en,m fc» ,w otioieaccipiat, immoprecando,
precando,
τ»;
ben* «υτχ,
«υτκ, w»
vn> ίιααμκ
biuaw w
ny p&b
puüdy Mow
iriaw merccdc
mercedem
quantum in
eft,
t
»; Jixrwc
,n dati muneris,
,nuneris. ouantum
m fe eft.

riww ·ρφα»5*ξ^ τί£χχρβΐ· /xri^axôejaç ^ιβ-

xutiw

xexwf

τΛυ^βφίαν^

list tîc

<ρ·σ·Λχ»Γ ·

sawreç ar cy. τ» Wwtv

tribnit ; hic igitur in «terna vita fiet a Deo.
bea-

59J

LIBER IV. CONSTITUTIONUM

396

beatus. Qpi vero habet, & faâa fimulatio-Αζ^ ύτο θί* μακβίΐη^ύστπιι· d Si ryor, £ dr
deberer po
po-­ CmxeMW Λ«μ0«·» , 4 it άργίοσ ani r5 i>ne accipit, «ut nihil agens, cum deberet
tius opere
faciendo
juvare
, hic
...........
*~J~ alios
’ * etiam
*............
.
frtàtb ÿ inpwç, iudw ifhfar" rw
panas Deo folvet, quod panem pauperum
&tà
, ori ΤΟνχτν» tyxaorr
'
rapuit.

n<e) Φ<λ·ρ^κί·κ.
K E Φ A' Λ.

De avaritia.
CAPUT

III.

γ.

' Γàp »
«PTtiew» >ζ μ* μίηίιΟς ίήροις, μ*τι
UI enim habet pecunias , & cum aliis
μίνύαυτος-χμάμ^ίος, τόκον άφ»ακ χηλ^αχα·
non communicat, immo neque utitur ,
ονφαβΊν ernZc θιχπώροΖ; tutoient’
tn Ç in
locum ferpentft forti tus eft, quem ajunt in
tbefauris cubare ; competi tque in eum vere aôrâï αληθή; η >ραφ»' n’ φάβ-xwa, owrttyayt χλ·£quod ait feriptura, congregavit opes, tfeneis
τον,, c^a aj/æarttti· iÇ aie·
«φίλος άνκλλίΑnihil guflabit, if nihil ei profunt intereunti aBμνίφταράτγίςδύης · ίχύφτλήα»'^«tpfVHrcy ύηίρfupplicia: non enim, innuit, proderunt opes in
----------C*
.·.ήμίρφ
2------------------------------~-----«—
χοντη
οργίς ‘ · yap retiree
tw ·©t« χτχιdie ira', nam qui fic eit, non credidit Deo,
cdlxer, αλλα rp «αυτί ^portai, Θιον rire >φ4ίμ$υο;
fed auro fuo, quod pro Deo habuit, & cui
xJ t r’adry ττηοτ^οίς ‘ ιΐχοχςιτιχ αληθπας ο retiree ·
confifus eft , ftmulator veritatis , acceptor
perfon» infidelis , fui derogator , timidus , ew>erwxoA»rmc · αχιτος · è<pw · itcXiç · àvavSpoç ·
ΧΗφος· dCyrpw, μιμφΐμοιρος » a’xeJunes· iαυτού
imbellis, levis , facilis captu , querulus ; in
dolendo afliduus, inimicus fibi , amicus ne­
ί’χθρ·ί wC#oç φίλος · vint η χρήματα όλ£πχι ·
mini : Hujus dona peribunt, & peregrinus 1Ç α’ν»|ρ ξΰ»®* » Strut αι/nt, i ζωντος ώριλο'μ^υος, »Γ
homo comedet ea; aut quia eo vivente, furθανβντος χαρβνατάμ^υος · »λϊτο; γάρ àitwi <ruvaripiet, aut quia jam mortuo , eis fruetur.
jdpfyoç c/^tut^vrmu.
Divitia enim injutfe coacervata evomentur,

O

Q

Mint xe/d φο/3« χρη

Quali timore oporteat participare ea, qua confe­
runtur in eleemofynas domini.

C
CAPUT

w·ίμ.

Mttth. «.

Αραιν-ίμ^.· «y rtttî χπρακ <£ το~ς ορφοηο7ς μ$
Oncmus autem viduas, & pupillos ut
ττοα-ης φόβν χ} χαστ)ς æX«t0«as μιηιλαμβαcum omni metu , ac reverentia acci­
y«v
αυτοίς γορηγαμιΖΛοη * κ} Αχαι/βΉν Θι£ τφ
piant, quas eis fuppeditantur , & ut gratias
agant Deo , qui dat elcam efurientibus, in SiSovti τοΖς χβνωιπ ‘ξ’οφίώ xj too aifrw τ»ί όφ^αλμάς
eumque oculos intendant. ^nt/ enifruueflrxm, fXTfkty, τι'ς^αρ ,φχβϊν,ϋμων φάγίτηι, » rtc irttrut
inquit, edi/, aut bibit fine ipfo? tT qui implet παρίζαυτί · αυης yàpavotyet τΐιυχήρα αυτί , x} ιμomne animal bona voluntate, tribuens frumen­
χιπλρ: xâv ζώον Χίοχίας · αΖτον νιαν/αχοις · )Ç οίνον
tum juvenibus, vinum virginibus, oleum ad l«τταρ&ΟΛοις · iè ίλα/oy h’î Χφροααΰίω
jfavruv · χορtitiam Û* hilaritatem viventium, farnum jumen­
tis , herbam fervituti hominum, carnem beftiis, roy το7ς χτίιάβΊ · dj χλοίωτη ÎdAe/a.s’p) a’vûpwnwv ·

Π

femina avibus, & omnibus commodum ali­ xpi'a rorç θχ£«« · <πτΐρμ&τν ro7« opvtots xj xa<rt r^v
mentum. idcirco ait dominus, contemplamini <αρόιτφορον
_z _ T.r_. ?οφήν
s
... φιχτι
T.,_ χ} ο__κύρης
,... ’ χατημβίθίτί
___ ________nt
· Sto
volucres carit, non ferunt, netjue metunt, ne^ueO^^^ip^i
,0TtdaTtHMtrty'
ι_____>
__ »?____ uSf
>VJ 9tti(a<rtv
,-ζ____‘ Hi
congregant in horrea, & pater vefler alit ea , ffvvaiywtv tlç «αοθηχας* ιζ ο χατι}ρ όμων Τ*Φ«
nonne vos pruflantiores illis efiis ? Ne rgitu^ foαΰηι, «χύμιΐς μα>λον ίιαφίρΓΗ αυΐ^ό i μ» «» μτρίliciti fit is, dicentes, quid comedemus, aut bibe­
μνήσ-ιτί Xt^ovTfC · τι φα^υμ^υη τί <·/ομ^ν; tuSt
mus? fcit enim pater vefter, quod his omnibus
ô τατηρ ομών , οτι ^ρήζιτι τκτν* ίίχαχτυν * τοβ*αύτ>κ
indigetis . Dum igitur tama illius providen­
3ν της ηαρ αυτί «poyotas β^χολαόοντκ,
xatp aûri
tia, bonifoue illius fruamini, debetis omni­
potentem Deum laudibus celebrare, qui pu­ μττολαμβώοντκ ά^θίν, ouvw άνβριίμηΜ οφίίλίτο
pillum, & viduam creat per diledum filium τφ ορφανόν χ} ^ηραν «όαλαμ/3ανοντι xavroxpdropt
luum Jefum Chriftum dominum noftrum ,
Θί{ΐ Stà η ή^αχημο'χ υΐ» αυτί l’naS Xpiciri xveju
cum quo ipfi patri gloria in fpiritu, & veri­
ημωι ’ St a ή ίόξα τν 0t£ ce χνΧματι, Q «Xijr
tate in faxula, Arnen.
θ«ί« «ί τύς αι’ϋνας, eyxnv.
Λ quibus accipienda oblationes, tt a quibus
Ttvw at χαρττοφο^αι Stxrai ' xj rtytey
non accipienda.
iStxTut .
E

CAPUT

V.

Κ Ε Φ A' A. A

Portet vero, ut fciat epifeopus a quibus
Pn 5» tw fx/axoxov ftJciat rrvtwv ο’φ«λ« Si·
oblationes accipere debeat, & a quibus
^to?ar χαρχοφο£χα;, x} rtvw ix όφ«λΜ · φυnon -debeat : cavere .enim debet, ne caupones
dent. ΛΓ#» enim jnffificabitur caupo λ peccato ; de λοΛταΐοι γάραύτω «pds Jcaiv χαίοχλοι · a Stigt»·
ipfis enim in quodam loco Efaias, cum hos θη<τπιιΐ5>αρχαχϊ)λο$χίί}άμαρτιαί· xféiaûPÇi γάρ
Ifraeli exprobraret, ajebat : caupone/ tui mifcent χ« 1Ç Ηααΐαίοκώΐζνν nr Γαραηλ lÀr^u· et χαχηvinum 4?N4. Fugiendi praeterea fcortatores ,
λοι ff« pJoyistrt ny ôtroy Siart ’ epA^xrruot S’aôrtp
non offeret, inquit, Deo mercedem profitbult .
xJ xdpyw · à ipwoiiH; ^àp r*7 xutiw μίδοψ» χόρItem fugiendi praedatores, & direptores , at-

O

*/-/· ..

K Ε Φ A' Λ. r.

IV.

M

K«Z

xvttaxâîv μπίγ^η

αννΜφορων.

X

TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

j97

W x^ ap»a7«i$ ^<>λοτί>νι’χ·43υμ>) nt/f χ}μοτ-,A que alienarum rerum appetitores, dc adulte- --'·· β&λυκπά
------ > γάρ
—5—
---··· Sua-tau —
--i θτρ>· ri; odipfitenim dc cxccrabilia Deo funt ho­
χΰ
ai■* nmsv
παρά

qp} ο< ίχΰλίβαγπς χήραν , x} ορφανόν tutTW φύλακας xXiyïmi αναν

rôtwcrôComc,
ritio , i if nîc

iauîÇ-5 nixènuç πονηρύς γρνμιvot, πΚφΰςφα,μι qp) λιμφ qp) xaxoS^ta, i
«oXhc buts [λυμαινόμουν φ&χπΐοι truaw ow
J ittrxvrt * qpj at riruo ααροβ-φοραι μυσαραι ■
watpamjrq J< npi ppJmfyovc · qpt' pvnpap a’St-

J_ ,

-

rum Ucriflda: immo etiam qui viduam af­
fligunt, de pupillum opprimunt, dc qui car- t
ceres implent innocentibus, aut famulos fuoa
dure accipiunt, de traâant, id eft, qui ver­
beribus , aut fame afficiunt, aut crudeli fervitute premunt: aut qui civitates totaspopn
lantur : fint tibi, epifeope, exeerabiles horum
oblationes. Vitabis etiam falfarios, dc rheto-

,
- ζυγοχρίοΓας'
-,· ■
, ,xj ,So­
canos injuftos, & qui fraudulenter lancesdcλ·μί£ας· ^rpocrm-rtw ανκοφαχτ&υ, μη αρχχμίprimunt; & qui in menfuris alios fraudant ;
vov »7«
s>7i όψ*νίο«· aMa
item militem fyeophantam non contentum
me
βίλλα τής jreanruç
jrtwuc ifarceww'
δήμιον , >Ç διχαΤ&υ «ιαρανομον * -egay-B fuis ftipendiis, fed potius vexantem, de con<φοηατι
r
• — · · tivSpéxvv
·-»
cutientem pauperes: deinde homicidam, car­
μάτια avafyaia
«πίβχλον
· μιαμίν
nificem , prxterea judicem iniquum , rerum
ipyarlw' μίδυαιν' βλά<τφημον' κίναιδον’ nae- dilapidatorem
, infidiatorem hominum., bpexi »«ντη ôrrtvSv νονηρόν'
τη γνοομιι
rariura nefandorum, ebrium , blafphemum ,
τ» Θιί ή^.μαχόμ5ρΜ ' ίίτι λτγα η
&ι~
cinxdum', feneratorem , quemlibet denique
λυχτ« «τ« *αρα Θίρ atwns
τκκτνς · at fceleratum, & cum Dei lententia ac volun­
yàp ταρά ffS ntùnty Sf^/j^jot , qpi* ^epavrtç tate pugnantem.· ait enim feriptura , hujufγήρας xi ορφανής, feXSuuw nS xem^iw τϊ Θίϊ modi omnes efle apud Deum exeerabiles ,
^uijewTar < w<r«np xj A'Swvi'as · & τκΐς βασι- a quibus qui oblationes accipiunt , dc inde
viduas, & pupillos alunt, rei flent in judicio
λώίΐί «ρβφχτχς ααροαρτας Θ£, ι^φαγάν άρην
Dei. Sicut ille in libris regum propheta Aqpl πιαογ νίνρ dv
rivy, y ocitfiiKUt aJr^ o' , donias, qui quia Deo non obedivit , cum ,
ίώ' τάΰ nô ϊίροβοάμ( άατβααν , ύβο'
panem comedit, dc aquam bibit, ubi domi­
Zt'o'/Tvc «ναιρίθΗ? *? <> γαρ ι’χ* κόπου ^μιονου- nus propter impietatem Hieroboam edere ,
Η^υφχήραις ,
jwt>Xey , χφ’ Cdc bibere vetuerat, a leone, difeerptus eft .
η βρπχός £ ολΐγ^* , η cJ£ αδικίας xar rufco- Panis enim, qui ex labore viduis ac pupil­
lis fuppeditatur, melior eft, quamvis modi­
φαντια: , καα ιΐ βολύς iÇ Üfytrxviufyfà* ' λίγ& cus fit, & parvus, quam qui ex iniquitate,
yàp ή γραφή xpMSoy ολίγο» τύ ήικαίφ , ύπίρ dc fraudolentia, quamvis copiofus, dc elabo­
αλόην άμαρη^λίον πολίιύ · ci Si
ααιβύν ratus : ait enim icriptura , melius eft modicum
φαγν<τα χήρα , καί (μπληβ&άτα aepoa/^tnu jxfto, yuam multa divitia peccatorum. Quod
ύβο αν^ϋ , awt ίΐααχφυοθήσγη» * on V χαρ- fi vidua viZhi ab impiis accepto,'dc faturaJieyvwmc Θίο'ς μίΤΚ xtisrtyç άπΐφρναη ϊί&ΐj ta pro eis deprecabitur , non exaudietur ,
quoniam Deus, cui corda patent, cum ju­
ae-f^Jv λίγαν · tav $■? Μωτίς , >£. Σα­
dicio de impiis pronuntiavit, fi fteterint Moyμουήλ ορρό ·ροα«του μου ώπρ αΰφ , χκ cifes, & Samuel ante faciem meam pro ipfis, non
τταχάημαι aù^S · χ} trù μή αρροτΑχου υπι'ρ τί1 exaudiam eos: & tu ne ores çro populo boc, & ■
λαού ηύηυ , χαι μή α’ξιου iλσιθίώαι <wmk ·
ne roges, ut mifericordiam ets tribuam, & ne
sÇ μή ονοτίλθηςμΜ 7rrg> ajJi’JÎ , on «χ €*ταaccedas ad me ad precandum pro eis , quia non
κήσομαί σκ.
' D exaudiam te.
r · ·

, -

tm
-- J·
- qjM
-- τνλβνας ciSixw
t t

ΟΓτ* fÇJ αναξ/ων χαρτοφοςίαι, Γως âv «σι tîî“t».·,

β

μάναν ήκ όξιλίίντβι Θίόν, α>λ’ ix
C>ayT/ay xnùnv «ρος όγαν^χτηπν.

K Ε Φ A' A.

ί

f*·

Qisod oblationes eorttm, qui no» funt dsgni, ut
offerant, non fohtm non placant Deum,
fed poliaj iram ejus provocant.

CAPUT

γ.

VL

Uin potius qui deliquerunt, & eos non
plui Si, α*λλά »Ç or dt/ άμαρτίαις <^όpceniret deliftorum iuorum, non folum
fjfyjot, κ, μή μίχνγνότκς, a μόνον ùx 4non exaudientur, cum precationem facient,
aaxeoSnffwnu αοροτ/^χόμ^υοι , α’λλα'
riv Θιόν
fed magis Deum irritabunt dantes ei recor­
χαροξιωύσιν υηομιμνήαχονη; «ώτ» rr; tca>?£j μοdationem improbitatis fuse. Prohibete igitur
^θηςίας· πίςιίΓαοθί ίν πίς ηκώης 6fg.xovtaç ·
hujufinodi minifteria oblationum, quas funt
commutatio canis,
merces Γprofit«c αλλα>μα χαυός · χαι μί<&ωμα πόρνης * ίκχ- tanquam
— -------------------, -& --------j . DtKt''·
προ. γάρ η7ς νόμοις α’χηγορ^πυ’ »η γάρ
utrumque enim legibus vetitum eft.
________ ___ ____
__
.14 Vi *
λ«να7>- ^ παρά τ» Α’ζαήλ χομτ^ηι iSiy ncc cnim ^,2«IS dona ab Azaclc
ac
cepit, nec Achias aHieroboam. Quod fi pro- )
°
ξατ», in A’^iac τη παρά tS Υιροβοαμ ' ci Si
phetc Dei, dona impiorum non acceperunt,
ci Ta ©fj «ροφχη.-ι to παρά ijd άτιβάν « απρτμ aequum eft, ut neque vos, epifcopi, accipiatis :
.σήχαχη ïfâta, Sixanv μήη υμάς ω ιπίαχοποΓ immo Simon.magus oblata pecunia mihi Pe-*'
a*Md ι$ Σι'μβν ο’ μΰγ9^ /μοί Πιξν >Ç Γβαννη tro it Joanni conabatur mercari gratiam ,
χρήματπ αρροσακγχόν ίπ&ρϋη /ηΉώ τΐώ ατίμη­ qua pretio rftimari nonpoteft, qua quidem
το?
λντψκ&ατ απτρ μή αρροαηχΰρ^μοι, α- pecunia non accepta, fempitema illum malediftione conftrinximus, quoniam donum Dei
ραΓς aiuvi'oK αυτόν ίδηταμίθα ' οτι τΐώ Svpeàv
non benevolentia in Deum , led pecunia:
Ίο Θά ax dCvo/a τή αβρός Θών> α’λλα χρημά- permutatione comparare cogiravit . Cavete
Τ’

Ο

Q

ergo

399
μ·

LIBER. IV. CONSTITUTIONUM

400

ergo ne oblationes male confcientir ad al- A rwv
—■ <f
fmtïXttyp àbnpurr xn&eu ·
2» τβς
tare Dei afferantur; atfmt enim, inquit, is étxvuixiânrai têt n
xi θίί (ΐατφο«M metuet ah inique , Φ* tremar xo« apprapoti.
>άρφχ<πν «τβ «’J/xx iÇ « φ»βη0ή·.
fmquahit tihi .
m’ χ, Ίςόμαι ùk iyytiàcot.
t^uad mrbut aft 1* propno lahore prabereviduir,
quamvis parva dSf pauca fini, quam ex tu ,
quu ah impiis dantur, licet >nulta Ù magna
fini ·, proflat enim perire fime, quam abiut~
piis accipere, quu conferunt.
CAPUT

Ο τι βολτi9v ix wrn iSi* ιχρίχνντηϊς γήρχα x$t n
Απλί) χ} ·λ/>«, ί τη ·αρ*
χ^ίβύν, χ«ν Τβλλ« χ' μιγχλχ τι-^χάνη · [ίιλτιον yip λιμαρ ifav
θχρί/ώαι, ί irxçi i<rt(i& ιπα*«·φοράν dr ξαθβη.

Κ Ε Φ Λ Λ.

VII.

ζ.

ED fi dicaris, hi funt , qui eleemolynas
A AA’t’av Xiynn, ότι ai SiSi'/m τηςιλιημιαdanf, fi ab eis non accipimus, unde viχχ rtuia*. SnfUat, χαν μη λά/3ο/μ!?υ irapcuiduis a nobis minifirabitnr > unde vivent inB^, %όθθ ai ynpat ΰπηριτη^ητονται τχρήμύτ^ ‘
populo egentes·? audiet» a nob.s, idcirco dax
τ5 λ<χς ^Γαφώιην .· ixôrtàt ταρ’ηta efle vobis dona Levitaruin, oblationes di3t
c
«c < c,
. t
'
co'populi, cui prtrertis , ut vidus luppetat
ολχβιτιίαμα Λ itfy τΐωχαρχ^

S

vobis, & egentibus, & ne egeilate prefli/a.
T»
VM/V λ«»? 7« ίναρ^π.Κ, taunti
, toci.eleratis accipiatis. Quod fi tanta fuerit ec- rt'i: όίβμ^οι;· κΙ μή àv ivofjx e-uicyà^m
"
pi τονχρών λχμβχ-.nrt' η Sf i’naç iirop^iTiv «i ixcleiiarum indigentia . prxftat fame perire ,
quam ab inimicis Dei quirquam accipere , χλ*<τίχι, λοτιηλϋ Sfy<p9epÎûixt , η πα/ί’γθρ·}*
quod amicis Dei contumelioium fit, & eos
τ» Θίή ’λχβϊϊν rt
xJ
xûrJ φίλων ·
faciat ludibrio efle. De hujufmodi enim ho­
Tigji yip 1$ TOiwnai χ} ο κοραφητηί
* ϊλα/ον
minibus ait propheta , oleum peccatam non
«jUotpruXà
μη
Ainwina
τίώ
χτψαλίιΰμ»
’
ionμα­
impinguet caput meum. Explorate igituriftos
τ xi Sv yirtcdi τ$5 rc/aruv χ. τχρχμβρ
βτ/ωςτΗ
tales, & ab iis, qui fande 'ambulant , acci­
pite , & calamitofis atque . afHiftis fuppedi- &τχτνττων λαμβάνω, X. το7ί ^λιβο^οις γορη- ' * ----' S_'Si. άτοτυναγιϋ^ων
---- ------ -» .........
—η----- j itgpl't
tate . Ab excommunicatis vero ne prius ^ykirf'
irapi
μή- -,λχμβανιτί
accipiatis, quam, ut membra ecdefior hant,C^
/Χ<λχτ/α; (rrar μώ> J χχτνΐιΜπν
■ξιωθώα/ν (S έ*
digni habeantur. Sin autem oblata dona »ton( tTiXttrot ύόμχ, 4peoç-xyy<?\·: το7ί ά^.λφβΓς, xati
ftiffeccrint, denuncia fratribus , & cum ab
cJ^ ott’rV5 β-ιλλβ^Λα 7tzwii.fyJ&* , î^xovm τοϊί
eis colledam feceris , fuppedita pupillis , &
ôpqxwi xi nus
cv irxawee-uûx.
viduis lufte.

U^T( ΣΡ1' Ίπνο^ί Τίοθα/ τννλαον Jto tS itpfoK Xxetw»
rbi TC>nn<c, ώ; if d Σολομών ό σοφό? ’

Quad oportet, ut facerdos populum hortetur ad!
largiendum pauper ihu f, ut Japiens Salomon.

C A P D T

K E Φ A Λ.

VIII.

ή.

Έ-yt St τώ ότββϊ λ«ω r « *' Σολβμώ/ β<τοIC vero, cui prates populo , quod faφό?* τίμχτήνχι'δ,ιονατό <τών Stxxtoiv τόνων*
pient ille Salomon. Honora dominum ex
xj irrcyx αιΐα$ χνό rJ? xaepwJv Stxxtonuan ' tvx
fuir iujiij labor ibu' . da es primitias ex fuit
frufiiims •ujhlta, ut impleantur horrea tua fru­ ^Τ/μτλίτΒΐ Tti ταμιϋχτα τλχσμονΐϊί er' ™" w '?
mento, ij torcularia tua vino redundent exjuai Xiuicr ere ίκβΧυζρχτΓ/' tx rS Stxxfs vv xitns r$î
ilo igitur labore fidelium victum, & velbtum
τ/τών '^ίφίττ ·
άμφΐθΛ';υη τνς CiipoujjfysWi'
egentibus tribuite, & pecuniam, ut kipra di­
•ni υζ αΰ^ί , ΰί arpoc-tpvxotijfyj , ec ^çotÇôpjfyjx yptrximus , coaftam dilpentate , conferentes eam in
miniftenum redimendi fandos, ut liberetis μχηι àncntrtrfTf, ?ί«χο·.ί·.τί; esi τ« άγορχατμης
iervos , captivos, iu vincula con/eitos , calum­ βίαιων, ρνομ^νο.' ί»λ«:· α/^ατλώτ»; * $ί<τμΐχζ’a
nia oppreflos, damnatos a tyrannis ad mot rrr.psxf'οpSpini ’ r.xooTti; t'x xantStxn Six η ονομβ
nomacliiam, aut ad mortem propter nomen
7» XeKst wo τι-ρχννων c;; μονομχχιχν tÇ θάνβτον
domini, ait enim fcriptura, Mera eos qui du­ htyes yxp >j ypotiyq' ρυτχί iyo^% κς θάνατον
cuntur ad mortem , & interjefios redime , ire
< txattft* χτ^νο/,ι^ώί*· μη φΗσχ.
parcas pecunia.

Λ

D

Δ.’άntξι;, ίν’ ιαν τις τ$ απβάν βΐχ Ό*οτ£τψ»ι χρη-

Quod fi .üiquii impiur nummot facerdotthut
projecerit, tn hgna, & carbone· injumendi fint, & non m cibos .

μχηι τοις itpi-.,<riv ' ek ξιλα χ. α’νθραχ/άν αν«~
λωταχτί nttini · άλλα μινί f-rç Sixζοφχς.

E
CAPUT

Κ Ε Φ A' Δ.

IX.

θ.

’Α’ν St Tore i.xyxn ·$>ηπιι trxpi tc o; èίξχςθαι
I qux vero neceifitas aliquando contigerit,
a:cTi9 axo'JTt' άρ«/ΐ*ίβν, fjç ξ:λα χ^άνθραut a quopiam impio argentum insiti acci­
piatis, impendite in ligna , & carbones , ne x.'ftv αιίτο datra/r^arr · t'.’x μη λαβΖτχ ή ynpx
fi inde vidua, aut pupillus aliquid acceperit, aiÎTb τι, χ ο' o’p<pa>cç iv&yxxcün uivriara^ai ίciplif η
cogatur emere cibum, aut potum, qjiod mi­ ne tax irxpinxBpocrnxw · ί/χα/ον yip tu iripi i<renime convenit: iuftum namque cH, quaeimTaunt τυρός h;at χαΠίνάλωμα , ix Αάί0ών
Îii dant, igne conlurni, & non ali inde pios.
βρόάμχ’ TaùraSè ό νόμο? Siaycip&et, θυα/αν όψιloc quoque lex cavet , cum id , quod ex

E

S

fero faenhao refiat

vocat, fie igneju-

os?£icra> Ζβριύτο.· αττοκκλύΐι ’ xj τγμ^ι ταύτΐιυ isx'Aix' χίθα:

4oi

Q.UÆ

TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

xso^ai χίλόΐων · m ycrp τη φιλγ« φαόλα ™<ρ*τφίpoffi^x, αλλα τη γνώμη
αβρονχομιζόντων αΰτή ·
τϊηii<ey»«r«are/4u txi ri μη axocpr®«v της »ληοτάζοτηις ΐ,μίν ' Uieriî >Ç τάύ axurmyiav «ολλαχις
ίτνφιλί τονς χιτιβΐπ γι^η&χι τΐώ^αρος τ*ς £<Γί-

βϋς' ίττιβλχβν it μόνία» τΐώ xani τ!ιύ9ρη<τχίιχν
χοινωνίχν * ταυτπ (jfy> hv t τπτΜβτΜ χγαηηηί κρηιθω
ύμϊν χορός α’ιτφαλπαν όμών\

rifti ymwv

. bct confit mi : non cnim ifta , qua offerun­
tur , natura, fed propter animum eorum, qui
dant, vittofa lunt. Hoc vero praecipimus, ut
eos, qui ad nos accedunt , non avertamus ,
cum iciamiis firpenumero profuifle impiis congreflum cum piis, nocere autem piis folam
communionem religionis cum illis: atque hac
quidem hadcnus, cariffuni, ad cautionem veuram diâa fint

De parentibus tf filin .

·«$«■*.

K E ♦ A Λ.

CAPUT

/.

Γ fifynt vampfç Tratifart nt tixvx υμών C*

X.

C etiam vos*, patres, erudi te filios veft ros
in domino, educantes eos in dilciplina,
xtfiv, ίχ^ίφονης adrù cLv nxti'x qeq νκθι& monuis> domini, eofque artes idoneas, &
σ:χ xi^· W iiixirxrtl xùm txrrnÎR«c »ώ οίρμοfneati rd λόγφ ττχνχς ’ πα μη tyf τηί Xiyqeia; verbo domini congruentes docete ; ne copia
fic opportunitate temporis fradis habenis , fic
rplwtàa-χντΐΐ
αΜττιτΐμητιι ΰσ» ïfà γονιών μί-f
a parentibus non obfurgati, ab noncilate fic
ναχτα,^ός ώρχς xvtxtoK τυχόντα, α φίσκα ιτωσι τ«
virtute defle&ant, ante tempus idoneum re
χαλί* διό μη AXafiUtSf αΰτ»7ς î’titAwhv σωφρο- laxati. Quamobrem ne vereamini increpare
ιϊζονπς αχίπί μ£ ίμβνδίΐχς · η yxp χ-ηοχτΖΛνϋτί eos, fic afpere caftigare , non enim interfi­
χύτη nxti&'-W μχ'λον it ιτώσ-ίΤί αυτά" καθώς cietis eos calligando, imino fervabitis, ficut
«Wd
ό Σολομών c* τη αοφία φητί •'^αίδΛί Salomon ait *n Sapientia: Cafliga filium tuum, Tr,
if dabit tibi refutem : Sic enim jaciet tibi bo~ Tr,
cfoklrH χ} α’ναπχΐιΟΉ σί, «ru γχρ trxtarot ίυίλπι;"
nam jm expellat tonem : nam tu eum quidem
, σύ μ$> γάρ ροίβδφ ιταπίξ«ς αυτόν, τύυ it xftyjjjj tjirga cades, .mimam vero ejut a morte eri­
αυτ» ρότη ίχ $χνχη · ιζ ττχλιν λίγ& ό αυτός bru? ’ pies: & rurfus idem, qui parcit bacillo fuo ,
ός φ&δίττ.ι της ίαυτ» βχχτη&κ ■> μι<τ£< tw ιοωπιί Cfilium fuum odit: fic in eandem fententiam ,
tunde latera ejui, dum puer efl, nequando ob-1>
υιόν χ} ίξης ' χλαο·ον ττίς ιλόίρας αυτ«, ώς tri
ντπιος, μηβοπ σχληριμθ^ α’τ^θητηοΌΐ · ός φ«- durefcens non obediat tibi . Qui ergo filium
fuum monere, fic caftigare definit, idem fi­
itmi «ν trapa/vwvtq «τωφρον/ζίτν tw tairrS υιόν, μι­
lium fuum odit. Docete itaque filiosveftros
σώ τον ίδιον πα7δα ' ιχδιδατχπτ »ν υμών τα τόχνα τόν
verbum domini , fic verberibus , ac fuftibus
?- λόγον χυ&ώ * ΓύφίΠ δι αυτά * id δ«ρνο7ς · tq τοιη- comprimite, fic. facite, ut fint lubjefti . Do­
110 «lempUri π vTonixTtxx, atro βρίφβς διδχσχονης χότύ îtpx
cete eos a pueritia literas facras, fic veftras,
q’/j li
γρχμμχπι, νμΐιτρχτί χα} $ώχ’ x} Tatrav ypct- fic divinas, omnemque divinamferipturameis <
tradite, neque eis lemilfio ac relaxatio a vo­
·
φΐυυ θπαν πχρχδιδο νης , μη διδόνης x\t<nv αυbis fiat, ne contingat, ut pnrter voluntatem
τ«7ς, χατίξ8σταζΗν νμ<5ν ττχρχ τΐιχ νμίήρχν γνοΐveftram, poteftatem, fic licentiam in vos fu­
μίίυ '
όμηλιχΜ &!ς συμττόζηον μη ΐάντις αΰmant. Ne permittatis eis conferre nummos
TO συμβάίλΗν.
γάρ fîç αττξιαν ί’χΓχτήσ-ον- in convr'ium cum aequalibus , fic enim ad
Tui‘ xi Us «ορνπαν vt&xta-bVTtii · xgq txv ττχρχ
immoderationem deficient, fic in Icortatiorkù T*Î<S γονιών αμιλαχν τβτο τταθωοΐν, Οο^οι ^nem decident: qu« quidem fi incuria paren­

Ο

αυτ^) οί 'fyno'x'.'Ttç ϋταρξ«(Πν ‘ ti γ<χρ

rn ijà yavxpÔpMV ρχδυμίχ <τι>Λ*«ην χχολχ^οις ,
ci τα7δις χμχρτή<τχντις «χ aimi μόνοι χολχίίη<r*mu' άλλοι κ, tTip αύήΰ οι γονϋς αύΐ$ xetSnirormt '

ifgÎ tSto σπχδαζιπ ωρχ γχμν ζ<£-

γηιύαι χ σίαιαλλαΛΤΜν αύπι , ινχ μη της ηλι­
αίας ό* ~ry άχμη ζι«(ττ,;, ιθη πορνοχότα άτο3η'
νμϋς ά®αιτηθησ·ίίθί ιόν λόγον ον τη ruf'pjt
της χξ)<τίως υ-βο' xu^js tS Θ»ί.

A

tum evenerint, iidem erunt de animis filio
rum fuorutn rei. Etenim fi filii pigritia pa­
rentum cum intemperantibus coniuetudinem
habent , cum deliquerint , non ipfi folum
punientur, fed parentes quoque propter eos
judicabuntur idcirco date operam, ut tem­
pore ad conjugium maturo eos matrimonio
jungatis, ne in ipfo flore, xtate fe.rvefcente,
us moribus evadant, ut fe dedant meretricibus, & a vobis ratio in die judtcn a domino
Deo repofeatur.

Πί£_} axffpj qj4 δίΊΠΤΟίφ.

Κ Ε Φ Α Λ. <α.

De famuli/, & dominis.

*

Ee) δι oi’xfpy τι αν ÜTOipSpt τλκον, η ότι ιζ

n

ό δϊλος tv'jotxv f-i<T<pfptna -wpoi τν/ SîttotIixi
μ^ φόβ» Or», χάν χ&ίβης, χ«· τονηρός ύηαρ-χη’
όχι τι jjfy. τνι χ, ομόνοιαν χχηι τΐώ ^pnrxtiav ’ χ, ό δίc-χότηζ χγχττχτίύ τον οίχίτΐω’ χάν διάφορος η , η
iffovxttvftii , η χαθό χν^ρωττος ύχχρχπ ’ όδί vrtrdv
ίχων δίο-χότίιυ σ-ωζομ^·ίιις adni της χι^ίας χγχπχτω.
ως δίο’ττότΐιυ * χ· ως ρμοναιΐον’ nd ως τϊχτ>ρχ’ μη
ως ο’φ^αλαόδ«λΦ^ ’ α?λ’ώς φιλοδίσχοτο; ‘ υΐδώς
•τι ό Θίός αυ’τύ τίώ μι^ατοδοιτίαν άτοτισπ της

Coned. General. Tom. I.

CAPUT

XI.

E famulis vero quid amplius dicamus ,
quam quod fenus habeat benevolcn
tiam erga dominum cum timore Dei, quam­
vis iit impius, quamvis fit imptobus , non
tamen cuin eo de religioneconlentiat. Item
dominus lervos diligat , fic quamvis pririlet
eis, judicet tamen efle aequalitatem , vel qua­
tenus homo eft - Qtn autem habet dominum
Chriftiamim, ialvo dominatu, diligat eum ,

D

tum ut dominum , tum ut fidei confortem ,
fic ut patrem , non ficut fervus ad oculum
fervtens, lcd lient dominum amans, ut qiu
Cc
kiai

404

LIBER IV. CONSTITUTIONUM

4Q?

letat nvrcedem famulatus fui a Deo fibi A ίτηρtrias ' ΰοηώτνς
ο Kirov ty^v
folvendam eife . Similiter dominus , qui οίκίτΐυυ <Γωζο^»ΐί
* °'
» ' τ>ί-θίρατΜαί,
- aZnJ
cèyxxxChnllianum famulum habet , falvo famu­
η» ΰς υι&, $ &ς α&λφόν,
τΐώ της πΐΓΐω;
lam , diligat eum tanouam filium , A tanχοινανϊχν.
<|uam fratrem propter fidei communionem.

tn quibm oporteat fnfyihs e{[e patefiatibm
f^cuianbut.

CAPUT

Ex τι’σν/ ùnnarf&at yp* ττ>7ς χοτμ/χο7ς

κρχ*ση .

K E Φ A' Λ

XII

,β'.

ώτοτσ^ητί C* οις
àpterxu Θίϋ , ώί Sfexôvotç Κ9Μ & άπ-

Αβτΐ βασιλέα

Π

State fpbiedi omni regi , & poteftati ,
1 iu iis qux Deo placent, tanquam miniftiis Dei, fit impiorum vindicibus, & ultori­βών τιμωρο?; ’ πχντν. φοβον ην άρ^λομ,^υοιι
bus, exhibete eis omnem metum debitum , αυη7ς χ'τοιτλη,ρωτχτι · witrav cri φοράν ’ ηχ')
omne vectigal, omne tributum, omnem ho Βτΐλος ' «·ασ·α> τιμίιΰ
èôrtv ’ xliùrov . Θίου
no;em , dationem , cenfum : h.rc enim eft yxp η7το èixTtiyua prédit τι yptur^r fi μύ
Dei lex , nemini quicquam debere prxter a- ■η τϋ; φ.'λ/a; σύμβνλον, ό ο <£><ej δατνξαπ ίια
micitix ktdus , quod Dens per Chriftum
(anxit .

E

iv„. ,,

riffj

De virvinibut .

C A P U

F

VIII

K

E

Φ

tgapdcÀa*.

A1 Λ.

ty.

E ;·.r^inifjte vero mandatum non aeeepiEd
ποφθΰιϊα; ci nXfu' Zx ιλαβομ^η' Ty
mu<, quare h.mc rem poteilati mjufque
it τ^ό βελοαί^ν ύζ.-τ/α τ'τν ixift
άη
• oli.ntatis pcim.unnus, ut votum, llindmoΑ,'Λιχ' ùtHto p8p> o'jju aurt/s Ttapxt·. attire , μ>ϊ
monemus, ne qmd f.'Cile s\ leviter proi .i.'.ei.t , (Kjindcm Salomon ait, ru . << fir,
ΌΡ-οχύρωςτι rraQ.'^AxtOatr, ixfhtp 6 ϋολομώι*
n ’i ri'i voturr:,
i >1 'jiLim non reddere. Cçr.Tt ' ά^-αθό’·’ τν μή m^a.Qar, η π> ίΐζχκϊαι rjH
Sa n’itur hxc v,:.;o fanda corpore, \ ani­
μτ xtoite.xi’ r τοαρ'ϊζοος E· cu*rn ΐ~ω xytx <τωma, nt templum Dei , ut dumus Chi.di ,
μχτ: χΐ ψι
ως lar-' Θΐβ · ω; οΐχος X^c's ' ώς
ut Spintus tancti domic lium . Deb«·’ emm
,τνίμΛΠ»; ayi.-i Kxrery^yioj ‘
yxp riu/tiraj*
qtijt· virginitatis vomm fecit, exercendo qu.r
γ^<7.χρ&ρΙΐά), x^tx της fTxyy^ixitpyxhxv^xa·voto dis’na (mit , dcmonftrare vei.i.n elle
pruinnlionem luam ftud'.o pietatis l.uftam, S;
ο'ορ^ι.χ.ιυ ,
, τΰ i τα^^-ίλμα cu/Tre, oritor·'
n..n ad s irtiperandum < omugium ■ Ei!o p.ar­
xAr< t-, xl itx ο^ολ'αυ£σίβτΐχς , s’ xxnt ^ιχβολην
teria mm saga , non infempcft’ve deamimγχμ» 7V’0.'A'-'u,‘ ‘ςω
P* ρμβ**' Pr‘àt «’•'JH!.m.. non duphci ammo, led honed.i, ci-nform ιτάτιζτνί · u»i ίίγνωμα; ’ χΤλαί αμ.'ή' f’yr i -'s, --luH-rata, pudica , ôi fumei·., u>nXfXtes’ σνφρω',* xyvia' φΑ,^τχ τις
καϊλών
t tii'r.s miiituuiiu îx comm max.me , qui
σαιζ; >/as, χ. μχλκ-χ
χτίμ,ωι.
fiait mhonefti.

D

n

LIBER

<L U I N F U S ,

B I B Λ Γ O N

ΠΕΜΠΤΟΝ

De Mat t) i ibits.

ILe; Mafn'p»/.

Sfrod :i>. g <. i’tcyter C'rillum aô l'-.Çdedbur
<·// , ut Jidâer
prAee..'.t , eux r:ut junf jecund»m - ^·. 'tttutsonern dotrr.m ,

O'rr ττ7ς Six Xe/rov ^λιβο^οις trxpx χκίζ’Μ
Sqggqov n7i κιςοΓς tù Üovtu Ttxpty^tv
χαπί t/il ri xu^ Startt^r;.

CAPUT

K E Φ A' A.

I

a.

C τι, Xgjriavos ίιχ ri ο,ομχ tb Xgjtç» χζτΐιύ

E

I . no Chnibanus propter nomen Chrifti,
ιΐ; τι;■ θίοϊ αΐγχτίιυ χ} >w/'rrv χχτΜ&^η ύira
tutem in eum , ae can’t.i'cm , ad lu­
dum, ani ad bci’-as, aut ad metalla , ab'm- οίτ-βώ; βς λίδον, r ·θτςία , η μίηϊλον , μη πα&i" s c.imnc'ur, ne eum detpu atis <,u n ροer.~ num , α».’ Ζχ τβ χοχ« tyq ίχ τί ΐζρώης ΐμών
t..., r.'.iitia ei ex l.ihore ac ludere witro ad
Τίαψχτι οώτύ &ϊ; ίιχ^οφ!χι> corm (: éi’i μι^χπαίοxi.tmn, Cx ad tolvendum mercedem mt..t F 'ίχ.
ΓρχτιωΙ^ύ ' «« ίλχφιιιυ^η
ètriui^xa
l>:. s. m ab eo allevetur, <\ curetur, ut i;i;.ii’
r. ', r ·
creo ΤΒ ϊφ’ιμΊν^ μη
ο μχχχt i i
n icb.s Iit , beatu.s ti rer vefter non
£ΐο·; xiéï.i.ci ϊαώ, ' d yxp èix το ο.ομχ xt^icc t»C
,ι.·’..ι ,.t . Qui enim pioptcr nomen dom.m
Ο. ' χαπιΖ.’κχζο'jSpjoe, έτος μχρτι·ς ay toe · àèiA! );■' ·■ Ί:ι dam.'.atus ci!, hic eft lanctus mar­
is i , . .re: domuu , tilms ahiilimi, rivcptj. i;cs; τ~ xieis * t ίο", τ' i 4,^ · Zo>;ric'.r τZctyis, τ;ά·l'.m. Sp<i ms landi , per <;ucm illu.n.na;iu
μχη; ' èi ί ajM nv φαιτιομο. ir,
aytou
ncm. gioriæ evangebi Imguh ndeies .u,epe
t>.at|3c»>· fxxro; ipj τπςώνο,ν τύ varttrunt, cmn digm habui lunt immortali ι .·ι<;
ξ<ω?ίΐΒΧΐ τ7 à: χάρτου Γί<ραι«, χ} τ7ς μαρτυρίας
na, èk telLmomo pafhcnum eius , a<. loi ic••y> κχ^ημχτ-^e αΰτ: gjq rr; xstvwvt'a-· τβ αιμχπ,
tate fangmnis ipfius, ut coniutmaiemf.r mor­

S

ti Chrifti in ac optione.n

Ob hanc igitui

οώτβ, σΐ/μμα;'ώ -^χ,χτιρ

tb

X&S~tf υι'ο^ίΐίχϊ ■

4Ȕ

Q_'IÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

40$

Strier' T8TK«y CetxO ixavrts « πιΓοι διά re t ittr- A cautam omnes ndcles ex iis bonis, qu® haχοΉιμών î’xî^J orap^dmiv όμώχιζ fx τΣ mots δια- betis, aut ex labore ininiftratc ianftis per
epifcopum veftrum. Sin vero aliquis non ha­
«r/ήσαη toîç
h St bxq4<t« , νηΓ^σα; τ»
rHi ΐμί'ρβς, (ί μ^χςτόη, (χτηξάιυ ηΐς tryiott · bet, jejunet, & cibum ejus diei partitus de-'
ftinet fandis. Qui autem opulentus , & coη St ης c» ncftixiftvira^», xi πλΗον τι χαπί α’ναλβpiolus fuerit, plus etiam proportione faculta­
^νζ’αν της ίαυαμτως οιυτκ Stxxovréno ao’roz» ’ « St ·&ί
tum tuarum eiidem fuppeditet. Si vero po­
ci ο,'ri tfivawm nr βίοι taura α τοόομ^υο; p»<as3«t teft , rebus fuis omnibus divenditis, ex cuflodia eripere, beatus & amicus Chrifti erit .
aurae tx’ràδισμωτης;Β,μαχχρm tfatr,φίλο; η XfctEtenim ft is, qui bona fua indigentibus lar­
$■8. t-hvap ό ret ύτάρχοντα xruywi Jbç, πλΜο; pff την
gitur, perfedus eft poft cognitionem de di
θπ«ν γνύην, πολλώ μάλλον ό ύχΐρ μαρτύ­
vinis, erit profefto multo perfodior, qui pro
ρων · d yap ηιΣης, άξιος Ote ύπαρξης rrXnpérfa η redimendis martyribus hoc fecerit.· hujufmo­
θέλημα αυτί ^ο^η^ησας txri-. wi , οί mts cuJwv ώμο- di enim frater, qui fe praebuit Deo dignum,
ν> ί'θτ^ν iÇ
xi βασιλ/ων
βαστλιών , ubifert Γσ- fatisfaciet voluntati ejus fuppeditando cis ,
ctaÎTtcv
farA, π«£} wv td xi*;ο; α.τίφη>ΛΤ« ~\iyu/ , c; αν όμο-Β qui illum confeffi funt corain Gentibus , &
μβ^ο^Ο* τών
7Ü7 aa-.^Akirwy,
reg‘bu$ ». & bins Ifrael, de quibus domknus
λο^ηστι c> ιμ·ι ιί’μβρο^ο
’v^pwrwy, ομολοpronuntiavit dicens: Qui me confefiu. juerit μ·'·* ·
^.ητω xxyù ιίι αύπί ίμιπ*β>?Ο τ» παΤόί^ΐΒ’ λ, η
coram bominibui, confitebor & ego eum coram
mint f-tuT‘ «ςχ. ΰπο ΧβχΓ» txt' τβ πα^ός αυτκς μχρpatre meo, qui in caht efi. Quod fi tales tunt,
τΐ'ρΗ·3·α.', ιμπί «t ο’φί-ιλίπ tTar»^uu-5i»ar xxizùxt
ut eis Chriftus teflimonium coram pater tri­
uvuè; αυτοί C* t»7î φυλαχα/ç * tbts γχρ ποζησάντυν ύ- buat , non debet pudere vos ire ad eorum
pf’, μαρτΐ£/ο; ύμ7ν T^oyt^nertmt ' οτι txwonp3f> carceres: hoc enim li feceritis , vobis sice
martyrii habebitur, quod illi quidem re ipla
Tt-tpx ημχρτί'ίίο'ΐ
ι'μΪν it ίτίρΐιΚ νροθυμίχ,
ά; xwvwvofç τίί α’θλησκ^ς αυ^ · λί^Η y«P moxi^ marts rium fubicrunt experiendo ; vos sero
aliter, nempe voluntate prompta , tanquam
ti·; «·ο; τβ; ηιχτι>ς φασχ^ν , êtun οι £λογημ8μοι τβ
fafti focii certaminis illorum . Talibus enim
■χχΤόςμν , χληρονομησαπ τήν ήτοισμασμ^ύην ύμϊν ait dominus, Kirnilr benedifli patrnmei. ροΓ- M«zrt
βασιλέαν α’πο χαη’βολης χοσμν t π«νασα, >Ç fidete paratum vobis regnum a conjtiiutione
mundi : Efurivi, ÎX dedijtis &i;bi manducare :
ticcxnrzf μοι ψα^κν . ίέιψησα , η. ί’ποτι'σαπ μι · ξ?>ο;
»μην,^ tTUxirjyryfiT μι "^μνό,-,χ; πι^βχλίημί · ù-^fitivi, ίΤ dedtfti* mihi potum: l>ofp
.
eram ,
o?C*ii; ίμην, x, f ιΤίΦΧίψα«θί μι 'ύφυλαχΐ ήμη'1 ,χ} i? col.'egiflit
-"-.r... me : nudui , & operuiftt· me ,
infirmum eram, & vifit.ijtir me : tn carcere eηλθίπ προς μι ’ rm α’ίΓοχ^^ηβ^ναζαυηί οζ έζχχυι
ram , ifi venftis ad me . Tunc re/pondebunf
λί^ο/πς ; xuert ηόη σί ’ίομ^υ TrHVtSmt, (r t’?pt ψαin tt dicente 1, Domine, quando te vidimus e,u[fipj, Β Jnj^vru, κ, t νοτ/σαμ^υ, a ο π
rtentem, é7 pavimur, aut fitientem , & pota­
γυμνόν, xj πιςίίβαλομ^υ ; iao^erx, >£/πίσχιψα- vimus, aut nudum & operuimur , & tn cartere , ifj venimus ad te ? Tunc rejpor.debit eir
μιθα ; ττότί êt'a-f ι$οβν ξθ>ον, χ^ χ-υτηγάγομ^· η ον
diceni , amen dico vain , quatenus Jeci/tir
φυλαχη ,χ, ηλθο;^υ <β*ο$σί ; >£ α’τοχςιθ^ί tpfl αϋuni ex his fratribus men minimis , mth: jectτ»7ς· ί’φ’ όσον ί’ποιήσατί cie tbtw»
α’£ίλφ·5’.'μΒ
Jn< , Ù ibunt bi in vitam xternam : tunc di­
ί’λαχιΓων, ΐμοί ιαοτήσαπ χϋ άτΑ·£σοντπζ intf-iç
cet & ni qui funt ad finiftram , recedite a
ζνκ: χί&ιον · τότέ t'pii xi τη ς
/.’ωνυμιχιν ’ ïcpÆtiOf me in ignem veternum, qui paratur eji diabole,
ae’ ι’μί οι χατηραμ^ύοι ri; το πϋρ τ« αιώνιον το ήπι- (X angelis ejus: Efiurivs enim, iS non dedi/tir
μασμ^ον τύ ΰιαβάλΐύ xi τ»7ς αίγγίλοις χι·τ» · t Tri^a-.
.
mibi manducare : fitivi èT non dedtftu mibi
i
bibere : bofpes eram, & non collegiftis me : nu<ra J'àfjXi àx ί’ΐώχαπ μοι φχγϊάν’ ίλ’ψησα,Χ^ àx tτοτιιτΛτί μι * ξθ*οί ημην, xi b’ awnyxn μι ' γυμνός, xi jjβ dur eram , & non operuifiis me : infimate
eram, C in carcere , & non vtfitaftis me .
πτςίίβαλίΤί μι · α’ζθΟΛτς xi Ο* φυλαχη , xi βχ tirtaxtTunc refpondebunt & ipfi dicentef, Domine,
ν|ζα.·θί μι · τχπ α’ποχςιθνχτονττιι χ.' χόηΐ λΐγοντις · χν- quando te vidimus efurienfem , aut fitientem ,
£}f ποττ Φίφνδομ^υ τ(ανύνπι' η διψώνττι· τ ξο.κ>ν· η yu- aut bofpitem , aut nudum , aut infirmum ,
μνον’χ αο5θ*η· η tv φυλαχχ*xi β’ διηχονήσαμο»σοι,τότί
aut tn carcere , dT non miniftravimus tibi ?
αποχριθήσιττιι £ α:’τν7ς Xtytav’ àp'fv'Xfytxivpàv ’ ιφ’ Tunc refpondebit èX ipfi> dicens, amen dico voqMtlteni(i non fecijtir uni ex bis minimis,
όσον ex f ro.r.^atTf CAt tmv.' “ (ΆοχίΓων,b......
Ôî ruor tneque mibi feciftis, ÔX tbunt bi in fupphaxm
rcirvran , xi άπίλ&σο',πιι ini fk χολαστν etuvtov.
λ ternum.

Ο τι φΛ,χτπιν TT ; <wo;

tbc \|,Λοαόί'λφ8; σΓ.κιας ,
onty ι'ιψΟίύπ τί φαυυλοτητι,

Κ Ε Φ A

Λ.

β'.

l’Strt; χίιλφον λιγούν ιχυτνν esvat, αι?ατη%1ί
ύπο rS
χαχοπο/χση,
ιλτ%?·>.ς xohitχειθί θχ-.ατω ώ; μοιγός , ηψον/ύ,
χτ
oc τβ , ha rrt ασιΑοι · xi μνί τις υμών ώς χοιν&ι,ος τβ
μι>^8ζ
C xam^t'xnu βλασφημίαν, ώί
λ «.ru-, ΧςιΓίαιών^χιΡονη^ν »»r T»zf παράνομου tp>Ots· Sto μχχ[χν àf aC^yvpiarf· π7ί μ&ηι St»
Xcirèv χατ’rrsif raa·,· τχ:χ
α’σιβώ» σο^χλί-ιομί-

E

?

νοι$ fΰ φυλαχήν ή «τ*ο; θάνατον ί’χΐιόομο.ι·οζί, η
Concil. General. Tom. J.

Quod fugienda fit fal'forum fratrum confuetudo,
dxm in nequitia perleverant.

E

CAPUT

II.

I quis vero, qui fe alioqui fratrem efle di­
cit, a diabolo deceptus maleficium com
mittat, ac convidus capite damnetur ut a
dulter, aut homicida, vitate eum, ut inuolati fervemini, & ne quis veftrum fufpedus
fit de communione , ac ibeietate Hagitn &
infamiam alpergat , quafi omnes Chnftiam
(celeribus & flagitiis delcdentur : quamobrein
procul ab cis recedite, lis tamen, qui per
calumniam, propter Chriflnm in carceiem
Cc 2
m-

S

4ο7

LIBER IV. CONSTITUTIONUM

4ο8

inriufl funr. «ut morti addidi, aut vincuib, A «qpoe λκτμα, «i άξοναν, χάβ-ηβ-ηώ»!/Januam, Τβ
aut exilio, ferte opem omni Audio, urnwm· μίλη
........
~ ’ «θήτμοί··
— ■
όμύν fvôpfy*t »κ yt<pq>v
·ά»τις
bra veftra ex numibus fceleratorura eripia­ ούηϊς συγχςάμίίμης αυλληψ^Γ η. οαχιοας ϋχοχίτοτ,
ris . Quod fi quis cum eis compaâus, com­ pMtxe’etécfr/v, on xon*»oç μάρτυρος /$rro >Ç pu»
pti hen fus fuerit, & verberetur , beatus eft ,
>άρ iÇ ΰμ£ς
quod fit faftus focius martyrum, & imitator junrns ήϋί τβ Xttr · -χκ^ημάπα» *
ùitp Xe/sr» χολλάχζ; υπό Καζ'άφα >Ç A’ÀtJôi/w
paflionum domini Jefu Chrifti. Etenim nos
quoque ftepius propter Chriftum fubCaipha, A’vwt πλιράΐ λαβόντκ, χα/pomt ύξι>μ$υ, on
Alexandro, & Anna acceptis plagis exivimus χχτιξιά9ιι/ν& ùxtp τί ovrqp<3H ήμών merum χαlaeti, quod digni habiti cflemus, qui illa pro­ Octy >C ύμάΰς X^f*™ mint χάχαττβ · οτι'μαιpter Chriftum pateremur , & vos gaudete xee/H ^μβαιΟ/ cr ixfin τ« *μΐρ«.
qui ilia patimini.

ΛΛ. 4
.Uati».

£>oJ affiiUis propter Chriftum oportet opem ' Ο"rt τοΐς διοί Xptrb τορθομ^οτί
'xôy Λ

jerre., quamvis adfit periculum.

χίΐρβι opi-

ταρί .

Β
CAPUT

III

Κ Ε ♦ A Λ.

7\

K Tque etiam eos , quos impii propter
Αί ης Ι/ωχομοΟΒί it διά τ«ν xt'r/v, xj χ·λι»
IX Chriftum infequuntur, quique, ut do­
ί’χ χολκκ φέροντας ira τι?ν θ»7»λ«ν τί xuminus prstiepit, ex alia atque alia civitate
fugiunt , recolligite & adjuvate , recipite ut tiB <9ροσλοιμβάνκδί αυτί; οίντιλοιμβαηόμ^μοι αύ- 1
martyres larti, & gaudentes, quod facli fue­
)Ç «pOffif^ojjtÇuor «/τ·ς ως μαρτοραί ' χαι'ritis locii perfecutionis eorum , quos icitis f ον τις οτι xenurot acuity τβ διαγμη
, 7tbeatos a domino praedicaru’ Ait enim, beati νώτχονττί αότΒί ùrto τβ xvqft μιμκΧΛρηάαιι * φη/τι
iftis , cum exprobraverint vobis, tf perfecuti
γάρ αινης, μβχάιιοΐ ift οτν» ôvniienxnr υμάς noti
vos fuerint, eff dixerint omne malum ■ verbum
ΐώξατ/ ι^ηχβκγ/πα» rôvrjpsiv μίμοι χαθ’ι^ΑΜί)^/^
adverjus v»r mentitntes propter me : gaudete
& exaltate, quoniam merces veftra coptofaeft iôfj^feot ciwer ί’μί ' ^au'pm £ άγοβΧιβο^ί, οτι ô
m coelis . Sic enim perfecuti funt propbetas , μιαρός νμίν τηλυς c* το7ς ûpacHuï’ Sm yotp
V
. ιο^οφήτας
... <------tb
·-------' ' - ---------qui ante vos fuerunt; ά rurfus : fi me perfect-Cfatv
τ»ί
Ç mpàûpàiv'
oC, ItJ
ύλη' Ηίμί

Κ

·

Xuil

i,

7»*.

il
ις»

ti Junt, & vos perfequentur ; & in eandem
fententiam: Si vos perfequantur in una civi­
tate , figite ad ahum, quia in mundo preffuram habetis ; tradent enim vos in finagogas ,
il ad profiles, & ad reges ducemini propter
me m teflimonium tpfii : tf , qui perfeveravent ufque in finem , bic falvus erit . Qiiem
enim propter fidem Chrifti inlècuti funt, &
idem teftimonium de Chrifto dixit , & pa­
tienter fuftinuu , hic eft vere homo Dci.
Quod horrendum , iff mortiferum fit , negare
Chriftum: iff quod imitandus fit Cbnftus
patiendo, tf imitando patientiam ejus.

’v.' r.... , nJ
-> υμάς Sttifyrt
v..tr.._. .’
ιδίαξχν

CCti φΐιχτίν^ oXt^ttO'tnàpvîld^au Xe/rov· 1Ç «T(
μιμϋήωνΧίΐςον Ct t J
X, ζχλνήον
rrv αυτΒ υπομονήν.

D
CAPUT

IV.

Κ Ε Φ A' Λ.

Τ.

UI vero fe Chtifti efle negaverit , ut
Δί atpnie-atfjfyeoi tourne Xgjr£> eevcu ltà-ημΛ
non fit hominibus odio , qui magis
μιοϊά&οιι ùto «θρύχυν, φΛ^βκ τη» itumS
animam fuam. quam Deum amant, in cu­
Μάλλον η TW χί^ιον, βυ η irvw» uùniüCJt
jus altoqui manu eius refpiratio eft, hiemi«ύτου, Βτοί t Xtêtvck xl άθλιοί’ wi tvafii β&Χυκτΐς’
ferabilis, & mifer eft , utpote impurus , &
deteftandus : qui amicus quidem hominum φίλος μ<2ιό οίνθρύray ftrXmrci wv«/, f χθρος Si τβ θί£·
efle voluit, inimicus vero Dei, qui non jam μιρί^Λ λαβ·», ώ»·τ< μ^ acy/»w^t>Aa μ$ τφ xtmt·
partem cum fandis tulerit, led cum fortitis papc*wv"cèvTt fiairtXeiotç ^λογημΟιίΜ vvfi^rotç ti ττυρ
maledictionem, qui pro regno eorum , qui
ni otiûvtw ri « τοιματμΟΛον τύ δΐ*βολφ Ties οίγγί»
benedictionem tulerunt, expetivit ignem fempiternum diabolo,
angelis ejus prgparatum , λοις aJtb «χ οχ’ άνθρώχων ?τι μινΰμΒμας., άλλ’ Ζχο τβ
non jam hominibus invifus, fed a Deo re­ 0fààrûw/uc*oç· £ από τβ προσ-ώχ» antri ΐχβίβληαίη
ptilius , & a facie rus pro/eâus . De hoc F νο^ · τΒίρί 7ùp TBT8 artφθόγγο ο xt'e/oi λίγα*, «ί τις
enim dixn dominus: Qui negaverit me coram àpvrfffiut μ* ijwoeSc*
άνθρ«χο» £ /χα^Μ»θ5
hominibus, ér embuent nomen meum, èT ego
τί όνομά μ* , άρνήσομαι auw χάχά Ζχαιχι/ν-^ησ'βnegabo eum, C erttbrjcam coram putre meo ,
y«i in caelis eft : & turlus nobis diicipuhs μαι ίμσρο&ε* τχ ααηξόί μη τΐ C» ùpetvoàί ’ >ù Χοίλ/y
tins dixit, qui amat patrem, C matrem pluf- λίτοΖς μαιδηταίς αντί »{μ7ν βύτάϊ$ ίτος, ο φ*λώι
quam me, non eft me dignus, & qui non ac- πατίρα ί μητίρη άκίριμί, β> /η μ» άξ/ο» ' ό ^<λ**
upit crucem, Ü Jequitur me, non efl me di­
ι>ί ôr , >f δυγοαΐρα ΰνρ ίμί, m ifr/w άξιος '
Η μ,
gnus : qui invenit animam fuam, perdet eam : λαμβάνω το» ταύρον αυτί άχολαθ// οτςία-νμαρΜ ίΠ
<f qui perdiderit animam juam propter me , μο άξιος · à Xptav njv sJxQftv αοτί άχολΖαΜ «ύτξ»,
inveniet eam. Quid enim prodeji ^ommt, fi to­ κ. ό at χολί'χα; τΰύ ψζχίώ αάτο OfeCi ί/ΧΒ,/f Îxh αά·
tum mundum lucretur, anima vero fuce detri^

Q

.Vd.'4 it

5 »ξΐ$
_'r~-.· (à
?A. jr«Ma>

trtv υμάς ùt τί» χο'Λη mm , φ£,γίπ tiq τχν
άλλην- Sri C* τύ χόβ-μη» 9λΐ·φιν Qfrr ·αρα»
jwTBTr γοίρ ύμχς tit
, χ} ini ηγομόνχί χ} βκσιλίϊς ηχ^ήηο^ι c*txc* ΐμον η$
μαρηίιι^ν αΰτοΤς · ιζ ό ύ^ομι^οκ fit ηΧος οντος
ffwSwTBtr ® γηρ δινχ&άί ci'ac* tïç χ/γμ*;
μκρη>(ΜΗΚ Ttfj otbfi >Ç ύημήης , aurai eiev^psüiroç Θίϊ.

Ο

41·

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

4"

τλώ*τ<>χ^«φΑ>^ έ*3ρΜ*,ί£ιάχ»τ컣λΜΛΜ'ΜχΜ pftMtar? mt yvaw dniit Am» mm
»*Μ^;τΜΝφ^«Μζ^μΜ^;ι)νΖΜτΗ0- "***»·■»■» F» mm 4» ? & jn eodem
θμΜ*5«>*^«>^Μίψ^«ήν,<^*ρΛ^ν- fc**·""»» «* *ôft*ir ·»> fw «τΛ* «r/d Sum/A*» «««vMMtr*
Si μύΧλ» w
Ium^imv 44QfEuJ$ ripa iχνλίerra cs 7*cani.
ΟΓτι

χρ»&terit μήη anjMro&ww tereu Siûrri*

Ληο* μήηηέ^Ι? Μ&ί*ν'«>λ«^φ£>Μ
ΙΖίλφβαν, i$tpmriinep&ify&ei
dj&t' «i smii^w π'φαον.

K E ♦ A' A. i.

eerfeu perdere.in geiennenr.
tprrM, «t jUelit non fe profane in peri­
od* prepeer âpimitett» fna» niquefit meticidefa prepfcr neoUitiene·. fed fygiee propter metant Dti^ était inciderit t» ta, de
certet prepter cmvmw referveto».

ftwed

CAPUT

V.

ΑΓςλμβνθάνΜΤτ^νΙιντπάβλιν*» nvîiîote^® ✓’XUicunque igiturr artem
artem quampiam
guampiam difcit,

Π xxXwoW

tfo'

cum
videt magiftnun
Twc^p7M«x;iM»«eiecd- \4_
ςΓ^_ϊίί:ί™5
ίΛηΜη luum
‘uum opere
°**r< & ex­
perientia artificium iuum perficientem, idem
xj oJtoç ζήλο" ομβτ»
quoque ftudet opus injunâum fimilc eft-

vapri^wnt TÙÙTtyùnxvrv ,
«/ή$ «anfewc^» to

μΗ

>

cere; quod quidem fi aflegui oou gueat, non
eft in eo perfeâus: & nos ergo cum magiftrura habeamus dominum noftram jeium
Chriftum, cur do&rinam cjus non imitamur?
quoniam ille a fe repudiavit relaxationem ,
ripHÛptorraii· gsnti < eiîA^aFf nlalf'^rpar* voluptatem , gloriam , divitias , fuperbiam ,
copias auxiliares, matrem & fratres, immo
ek quire φΐλ«ν3ρ·ηπΜ , ύονμΗνχί β μή» Îtvy· etiam vitam Aiam, idque tum propter pieta-,
.·
tem erga Deum patrem, tum propter cari_1_ Λ . . __ -_
V
_ < V t____
pri^paFtyett^antStvpir ι$^μχ«ρμ·ν, «m xJ>> ratem erga homines perpeflus non folum
ζιΑ» αρο'βΊΊίξο,
ΓμΙοηκ w perlrfecutionem R verbera , probra, fle ludiÊ^AluMtf fuw^reamK «vieil * fè Sv udri$ it qud$ brii
ria, fed etiam cnici affigi, ut Judaeos , &
dernt^strociwTxûrR, μη fnuw&ièi reufùt, pù Gentiles ad poenitentiam adduâos ferveret .
Si igitur ipfe propter nos requiem refpuit,
<κδ·%ίτβκ
rim
ipûi à μ/μΰ- neque in lubeunda cruce erubuit, neque mo­
p&et edrï rà mrdw, w
ùrip wn ri inglorium exi (limavit , quare nos paffio«ori τ» ζ·»ρ quâîv, iiiernf «aèri ipît τΐΐίΰ**- nes ejus non imitamur, & ejus caufla ipfam
μαΛυύι
iâftyèp it >ίμ«ς, «μΗί If Si ieu>- etiam vitam noftram, ipfo nobis tolerantiam
prrbente, non deferimus? ille enim propter
Xflfa V** «Mi >
™
nos, nos vero propter nos ipios: neque enim
tJ* pir* St to rife r/rwc ipth γνήη»ιτιζκηΐιζ
αά^β'μΛν, defwnv »î >ρ«ρη « SitfffiÇ «, τΐ S4- ille nobis indiget, fed nos mifericordia ipfius indigemus. Tantummodo fidem noftram
STHC «dnJ; d t/ <x ^«peçffx λχλίζτπ/,· «alêî rtSàr
requirit finceram , & voluntariam , ut ait
jMfim η «oifitmw qpf'
ètàpMt H !««·- (criptura; fi jufat er, quid debit ei? ent quid
rtuNirou. «χνπιξ»μ(θ« «ui xj j^wvet. »£
M monet too occipiet? Vire tui fimih inepte$ΜΛ· H«‘ φ/λβ«· K yvtetai' 1Ç tîxmç· >Ç xtÎ^-Sm Ma, & JUie ‘beteeinù jnfiitio tae . Relinμβσι <Ê σο'μχΜ» τϋ β/y, arev » rt nnuv χόλο-U quamus ergo parentes
cognatos , amicos ,
uxorem, liberos, pofteffiones, & res omnes
dCri/?M«y · Îh γ«ρ> αρβ«·<χί·&«/ fty ήvita hujus, fi quid horum nobis ad pieta­
μίζ , Γναμη ώπ λθ«μ$« tes ττ^ρ«<τμόν ·. f«v Si χλι»tem obftabit: deprecandum enim nobis eft ,
Ui μαρτνζ/ν», μΖ* cerdewc ομολβ^ν to
at w» ingrediemnr in tntitinun. Sin vero
τ/μτ«ναννμ«*
«d martyrium accerfiti fuerimus, precandum,
μοιώςίΧ/βϋβπβσι'χνσΊτΧίοντκ-ΐΜίχομ^νοι^ξίν/ζ»- ut fortiter,
·· ·
- conftanter
"
·honoratura nomen
&
μιθ« * μχ d^otTvm»^ tw vu« «ι«νχ * μηύι tbî τβφά confiteamur: & fi hac de cauda puniamur,
& cruciemur, betemur tanquam ad immor­
«»θρ»χν»ίτκΐης, fJutSi tiui
άρχΐνηιν £όζ«ν xj
xtfMv· ΧΛ^άττρ tuu τηκ
IWsuuv, ^βαμκζρηκ talitatem properantes. Neque novum, & inau­
ditum nobis videatur, cum nos. infequuntun
τ» xueiM nie cerp^Mtc, ax ix/rXav tcç otriv
neve hujus fieculi amore capiamur , neque
toÎ
e^ttfièt, Hff rw Aereài tÇî «PX·*- laudibus hominum, neque magiftratuumglo­
nw · vj<w»xrxv
riui Ι·ξ«ν
àiSpbrv» μαλ- ria & honore, ut quibufiiam Judais evenit,
λβν xvrp TÙü ίβξχ» τΐ Θ» ·μ·λ·^>{<Γ·ηκ Si vlu» E qui cum opera domini admirarentur, non
x«X/w ·μ·λ«^/«ν a μοχ» t ou/nif β^ζομ^υ, «>tat 14 tamen in eum crediderunt metu principum,
faccrdotum, ac reliquorum magiftratuum, di-rds ντοφωτίΓχς &βοαίιβμ iÇ tmç Μτνομμφκί ittkxernni enim mogit ghriom bonnnnm ,
mtvpe^a ’ si Si «θυφώμοντι της
gleriem Dei. Cum vero bonam confeffionem
ς%«(*ι*τήμ8μ* τ(ώ dCtri^Mor tfa' ^μχί χβι*·τχ- confitemur, non iblum nofipfifervamus, fed
TU
φΐ0Μ βραχυητης Ttpugjtti , μ μάι·ν touroik etiam recentes Chriftianos confirmamus, ÔC ca­
«vaerpS^i της <tW* Ι·ξ«, »>λ* ίΛι νΓ inpiç
techumeni ut credant, facimus. Sin vero aeûtnt er«Mptf«tç τ^ΛκτομίθΜ, <? IirXerijnt ύβ»'- liquid de confeftone remiferimus, negata re­
eofjfyt rluiriaiv, ωςΰζή^'ΜίΐΜννΐκΙ^τ*^«μηί- ligione Dei ob animi. mollitiem , & metu
breviffimi fupplicii, non folum nos «terni
»mç, χλ«ηκ StSeexiu) tttett lùfam νφ'ιίμΜ Segloria privamus, fed aliorum quoqueinterfeί«ό μιίη
pe- ftores erimus, ôc panas duplas folvemus, quod
nega-

*x

ΐργ?' «Ç Ιμ&ς L ίχβ/πς
IrieouXar rw ntt» ipAt l’arSr vw X^dv ί&τι
d μφηίμφη TÙJL· «dru îtteUui* on t’wrvoç pfyè «·
>vn^«TO rifae·
ΐοξη· »Xdy n'fw·Su-

4fde to
nv

Ικκ

caoca

μ«

,χχιρο-

«μ·* TW

χ,

n

410

LIBER V. CONSTITUTIONUM

41 »

negatione noftra fufpidonem dederimus, ef-A ψβχήέυ*·/ · Xf>« γάρ i wifjK , «pM*Xyt«9s
b do&rinam ^nPr’* veritatem, qu® a txtbis
ipmnb ft »ttperpét ’ n pii »£pn qw·-

mm**· ·<■

ahquando gtoriofe pnadicata fiient. Quocurca ncoue prompti unms ad objiciendum nos
periodis. Dominus enim dixit, neatet net»-

tretü in tnietimn , finritm ftiim pronepint 4t, car· Miras iqjfrwa . Neque rurfns

«

9vp»
* W Si

«Λιλκ · piïi pku tpnt~
xcnu^tu*»^
ομ·λ·>/·» * ti
~ ip àprnrdlipbi rtf tful ίαυτί Ζλν/Ια , ος im
waft · ft» ©ft» 'wfc, sûraXÙSji ηΰ «parIw<

«τκ

JrX/«

fi inciderimus , metu confeflionem macule­ xftpw θακίην , atûeta* S’ i*i tûJmts vécrv n·
mus , ac dedecoremus : fi enim qui fpem fuam (friari «ξι/ntrw , χβ/λ/ας , fl Γ·μ«χ·ο, f χ/φβnegavit, qu* eft Jefus filius Del, a brevi Xft, ÎTtvt «βα'θκ Φ rfn«tur, η»ψ«*, fl £aymorte liberetur, cras vero in ledo m mor­
γρβυνικ, i «rtra'ewç, fl r'Xfi, fl
W «Abum celerrimum incidat ventris, aut ftomachi, aut capitis, vel in aliquam egri rudi nem Xw, ru^dav xwwxnt/ r» xatturpafty qjq ηΰ
infanabilcm, ut tabi, vel cancri, vel apofte- ζ» ώπζ7λθ« , βοχΖ qjq' ήβ or τβΰθ« Fsrpflmatis, vel inteftini, vel aqu® intercutis, vel •Srii, w' tfS etttftî» tertrtwa · μα^*» Si ftc
coli, & celeriter extremum a&um peragat ,B«7L'«o χ·λα««νς crft xerira xopXOft ft τϊ
& n vit, migret , nonne hujtu vit» bon. ninf
fg^nen, <S i «XeoSjiMt w' ·' ft»>mniferit, & ex tlh, OTte«.bn.d«.<lerit? im. -j
v®.
mo veto «temum fupplicium fubient profit- “
,
*
P .
r
âus «d tenebrae exterior,, , abi goxHtJ, ÿ /W· î»
««*
, TtpUxouTH» /ww-

- ■ ■ dentinx,.
■ ■
ftridor
At vero qui martyrio habi­

g# Γίφανβο qpj' St ηροΧογιακ mnù/fipoç τ»

Λμ/, fient ntagifar fnnt: at magifter propter
nnc verberatus
vwrKArotii· eft
ftft ,. blafphemias
hlftfnhwrntftc ,_ &
Ar orobra
nrnhr*
nos
magna tolerantia pertulit, fputis afperfits eft,
colaphis A alapis & poft verbera cruci affi-

^^p^

iXvxnç
tus eft dignus, is Irtitiam in domino per­ t^tSw nô βίβα , χ» χκητ^μ^Λ* f
cipiat, quod tantam coronam adeptus fit, & etxiru ‘ τν γβρ χαθβς τ« uxip
trou «t>·
quod propter confeflionem ex hac vita e- τύ ynwwmpev fialrrwpeir Sri «tîft
xeat ; & fi catechumenus fit , recedat ad
β-υναχνθνΦτχΜ τϋ xt<* , « Ü X»rrat, rwrp ·
Deum Ictus} cruciatus enim, quo eft propter
Deum afleâus, erit ei verior baptifmus, quod χα/pf'ru auo μ/μβομ$υ«ς ft Llftx«X»v * /twis quidem experientia ipfii mortis commoritur S» qp|' <*pwfTwxTni , ,χαηφτ/αμφίΛ* îr« τκς ,
Çhrifto, reliqui vero myftica reprefentatio- ft · SiSdirxeiXos aôrw * e if ί/ία'β*χαλ·ς «û>
nc: letetur ergo, quod magiftnun imitatur, tvù
... hjm' ημών _____
____
.it χμας
___ ___
,
Γίχτίς .· xt>e/^
c«Xflfiquidem juftum eft, ut fit xnxfyxifyne per/ê-Cn,» # βλα<Γφχμ/ας ùxtpttvf xett ôn^nrpaùç petr

cmrn!«dn , /χβλαφ/β5η, ίρρχχίδρ,
JL

5

, η. ρ^ιχ^Μ «pwuX®^ ,

φί

— ΛχβλΑν
'“>“ ίχβτιθχ,
—'Λ* «x^.
tut)
nteeûrctsc ftrm tu ytypatpr[jfyiet , MTt τβ ©ft X«l' TetreJ , ft
«*»
χαρατ/θ^μι n Υνάμβμ*»* fl<· tuù β &χηρτ~
»·ς 1xfteo
èhttt , ζηλούη* raft βύηΰ

xus, aceto & telle potatus, & confiunmatis
omnibus quae fcripta erant , dixit Deo , &
patri, m maiiaj txar ttmnttiulefpiritmantetatt.
Quamobrem qui optat efte illius difcipulus, ctytiHX * ptpsiàta fty ύχνμβχήν , ^yftrxwy ·emuletur illius certamina, imitetur illius pa­
r/ xfly C* xitf)
α’ιθρωχων tuai, atiîc· τηΐtientiam, ut qui iciar, etfi igne ab homini­
rtnt
,
ft
w
?ft
TtùStç · i « xai τάθΐ τι ·,
bus torreatur, nihil fe tamen incommodi pafi
furum, ficut illi tres pueri, aut fi quid pa­ pu&w χαρά XLfjeu XflxJxTWf, Ttr&w r<5 C*7 $
tiatur, mercedem , dc immortalem requiem pwv α’Χχθ/ft ©ft >Ç >«τς} Sid l’ae-e Xetrsu
a Deo accepturum, cui credit uni , & foli
____ _
ft> prpdtev
KpynpttK xj Xi/Ç’wtî /|5 ψυχνν,
vero Deo, & patri per Chriftum magnum
£ m&cnnSvn
wûmnïvn r$ «fôXw * p d Ινζα ft nft
pontificem, & redemptorem animarum , &
«<«y«$ dp»·
certaminum remuneratorem , cui gloria in
fecula, Amen.

De refxrreilitne vtrit <kmo*flrttio*et , & Jf
SiiylU, dr )«id Steici de Pbnnice eoe.

CAPUT

Πίς} dvacrdrtiK droi^ttç ίιάφορt * red Σ//3ο?λ>κ ,
(J τ/ 9Î Στβ/χο: Tfti τ5 φβ/'y/xaç τβ ορηβ.

Κ Ε ♦ A' A.

VI.

γ.

T’ft γ<ίρ npxs fyf** · Txmxprwp θ/·ς itd

A

PSE enim nos excitabit a mortuis Deus
τϊ χυρΐη npùv l’wî Χ^ιγβ χ«τΰ την ίχα^omnipotens per Dominum noftrum Jefum
Chriftum filium fuum fecundum promiflio- ^tX/ey αυτί τΑ «ψΛίϋ · >Ç avorww rpâiç mut mu­
nem fuam certiflimam : excitabit , inquam , ch η7ς έτ «itî'toç Mtptà£rt τνίντβς, aroFor ιίχαρnos cum ceteris omnibus, quicumque a pri­
civ τη yuü μορφή, fjjr^ci lacentf ’^evntç,
mordio feculi mortui funt, tales quales mo-E η την φθοραίν · i’x«w/p «φθαρτό/ ώ«τ»>σ·όμίθ« ·
do fumus, & in hac ipia forma , qua nunc xçv η γχρ cy τιλα^Μ
, χαν c’y yp
confiftimus, ita ut nihil mutilum aut man­
cum habeamus , aut corruptum , fiquidem ifarttetpipBpxp> bvi^Dpiw fl dpyt'w i/a<rx«Owincorrupti, & integri refurgemus. Sive enim ρφ, αναΓηβ-Η τμας τη ί’αυτβ Juvdptw' Sri · xft
in mari interierimus, five per terramdifper- χόσ’μΦ' τη τ« Θίί «ruZf^ere/ J^pi ' θρ/'ζ it φ>ιβι»
fi ac disjeâi, five a beftiis, vel avibus dif- tx της χίφαΆ^ς ίμω» β ρη dxcteitvt' ito tapa/cerpti fuerimus, excitabit nos fiia potentia , vit
C4> τ» Cnopwp îpüy xrfluao&i rft ψιquia univerfum manu Dei continetur, ctpil- γάζ ύμ«ν · tripi ii της
vfxpoov avarft-fwc x«/ .
faf, inquit, de capite veftro non peribit. Qua­
τίς ?JJ μαρτύρων μ/ο&ατοίοβτ'αί λίγη Γαβφιηλ tcS
re his verbis nos admonet, in patientia ve~
χ·?Χο/
xtxerpnftyuy ι’χ γΤιί χώ·
ftra foffidebittr antmas veftras : De rufurre- Δαν/χλ,

I

ματκ

<LüÆ TRIBÜÜNTUR APOSTOLIS.
414
AMtwc Aeni»·»· ·» μ$Ι tie f«tal «tam», W A ftione vero mortuorum, & de premio, ac
U 4c «Mta» 3 WicgA «tam»' $ 9i <V- mnmiemtaoe martyrum ait Gabriel DanieNcdm ιχλχμψνσ» m 4 ίλΜ, $ « d npta- MTS

413

>*:& 9m intellexerunt ,fplendebant fini fed -- Sanftua
- - igitur
■ ■
dX fient fineeuteutxne, O flelU.
Gabrid fimftoa praedixit futuros efle fplendidoa inftar. aftronun, illo· enim teftatns «ft
9ptim*t Sataitt 4 $ dWxm, Anfldvt 3 for- veritatom ineellexifle, fecmmque ipfius Dei
nomen. Neque vero martyribus fidum refiirnflint · ba hens 4 «T*
τ/ητ «Çh reftiooem promifit, fed omnibus hominibus .
· Qtit ανμαηα 4 n/wjM 4s
& tum juftis, turn injuftis, piis & impii», ut
itani
aupsMfNQ^»
7
Zt i Ab
» <_ffyaàw
·
-1 « -a»Ab «wwν
?uifiiue pro meritis faisfolvat: Xdda«r«im,,Mt
•h* Ttu/rta»
Ttu/rtw Jr
Si tta»
tÜ teniranr
inirtmt μό
μΛ wtrXamc
wtrdCams I·Iv> inquit, Dex/ enent ferunt ia judicium in mmm
pit*
Sdtat, 4 wtXetiv
, £np«
•r«® MgMtifivt benum fit, five melum . Hanc
ημιότ, Mprtfiirrii^” *
exarsis
rtfurreftionem cum Judei non credetaut

nis γάρ ad muNotar rtu) «AnSaeo ίμαρτνρηη
1Ç n itpto an ίνημα* i
W n7f μόρτη·
en hnàyftnt tÙù «4ron»,
£ riw àt~

tfD* ΐίίίγό «·/>■»

£μ£ς

1$ Ιώβ»

τι>ς ύμύ»> ι$ Μξμ

4

ττ^μίμ» àt ύμπ,

ιζ ζιί<π&ί, ι£ pminût, In fyb nitfifi* ÂAdλ·χβ· xankw- jÇ
Hwe ^rb*
tnntu el vnpei, iLl^fp^irmnt el c* της μη·
μάος* ιζ X^par^fewnu et
d» τν
7·· artOptaôc « ηφάη ίαμα «ύίηςίη· -ηλJ» 1$ ίττρα «d m itas-ôawç tymt
i(4
Soude» d»
^ρμαηίί' ΐ(4

4^

wd Tfc Φ irtflif πμνύα * πύτακ
tfc· ««Tul/χικ* αίβξ/ef, xipaç «’·*«,

àwf^-

$ ewtaxas ^ηλΑτιΙτκ* G art fi Ιβτόλίη -pArmi ·ζ“

9ρύης nrat ό9ατάης., iSuMtn. tSf^t tw E-

w

Η’λ/αν,
ifte-ας 9aràn »«ρ«ν λαβΜΓ 4 St i; xotnt
txç nXLfJîntc ârtrâr
ifctXf, ιζ Si «curre ιζ Si itipav ‘nn^SHKer sWn-

*·»Χ ·>

rent, ajebant olim, effe noftre «raenrar , periit fye/ neflre . Quibus Deus cum refpon*
deret, «s* tg», inquit, apme ftpxlcbre ve-*/·>-**■
ftre, tf rdarv wj ** eis , & debe fpirittm
meum r» vebis , tf vivetie , 0 cegxefcetis ,
f««d ege lentui fuat9 & faciem: & per lixiam
•it > refingent mertui , cT emtltebuntur , ywi
fi/nt m aoaaaamitô , & latebuntur , f«i m

terre jecent i» fiUnti», ^neniam res taxe illis
eft fenetie . Multa itaque alia de re Curreftione dift· funt, & de juftorum immorta­
litate glori® plena, ac nirfus de impiorum
fupplicio, ruina, averfione, damnatione, dedecore ,Jjigne fempiterno, & verme immorta­
li . Quod fi voluiflet efle omnes homines γΛΐ, (9.
immortales, facere quidem potuiflet. Demon* *·" s·
ftravit hoc in Enoch & Êlia , quos noluit c«««/ smortem experiri . Quod potuiffet item , fi
voluiflet, mortuos excitare faeculis futs, tum
per fe, tum per alios nobis patefecit, cum
filium viduae per Eliam revocavit ad vitam,,
»
& filium Sunnamitidis per Elifeum . Credi- ♦’
*
mus vero mortem efle non mercedem fup{tlicii : liquident & fandi mortem fubierunt,
mmo & ipfe fandorum dominus Chriftus
vita fidelium, fle refurreftio mortuorum. Id­
.
,
„
circo igitur quafi
in civitate aliqua
magna
vertentibus poft cujufque certamen interitum

n* rie fjSjp utb tüs χιίρας t Stà Htaî «wcr»ir«· 4 4v Ties IL&pcainSes Stà ΕΆλοομ·’ wm9fyu9a St μό fjueSror ημαρίας wat tw 9άτα~
w, όζ Jr adtiv iC; αγη wrintrto* i
α&ης
e ηΰ apian xôeiK ï’imç è Xtfiiç ii ζ·4 tfS xjrSr xj » itàs-ασκ Φ v«p«S» ’
Sv τ^ς ύς
iv c« pwyxtaTotar χ»λπΆομ^ύοκ μ£ ης α9λας
Μρη mpèr ηλίγτν τΐώ Stàhuatv > ινα «trankots
Jxare» brtnpify d s-tfottarV 4 yàp tS ATtyjDtempus«
morte excitatos , aut damnatos pronunciet ,
4 αίμα ix γης moieraç ,
AomSn hjm" rî
aut corona donet . Qÿi enim corpus Ad®
•psvrx μ$ Suburit 4 σύμα obotniex vrèç 4 ex terra fabricatus eft, idem & Ad® corpus,
^pfvFMt&ou τ3τν rp λβγηρ iÇS àv9fniwv «tirer, & ceterorum poft diflblut tonem refingere

14 4 d^jtwy^eo* · teint» rlw Jtoitaσιτ ittayms , «uns xJ vta) «Mtrown» xatwnw^ >$
• 4wJ», ht ίλαβι
χ*ν «το της γϋς ,
$ ?Ίτλαατ 4» κ&ρατον (£ cn^teueee 4s 4 mpé·
~ —
-i'*
erttw earn
L ' <r
ζ*~*
Λ ΐΛ!·— “
γ 5^
”V ï,
4ς ψιχΜ Ww, è 1$
γϋ η, <$ 4s γνίν «τίλΧστ») , au-nç x, «ς
τβ μ£ TnSnt imppfi^are ipûiv την ανάταση ·
«xdrernu γάρ φυβτ τανης ei cv ηις μημόητς
ris (pwynç τίί υη τ» ©w* )Ç w àxéaavrts £·craimu » «ρ·ς St tenrs ntrdtyfy τάν tbàrafrn
ytVHpeu, xj tx ni n xupn àyas-àatett ' adtèç
7«p»CiV · 1Ç Λάζαρην άνατήτας ηξαΰμιρτν'
την $υγαπρα I«wp», <£ tw ww της χάρος
iavrin /αρττάγματι τη χαζός tyt Tfjôv ίμψΣν
άηγτίρας β «ρρβββν της àvaràcrteK ημών · ιγό
γβΐρ φηση, ώμι à ανάτασις xJ ù
· j» 4« Γ«οv«v Sÿçt Tti«y Sfjup&v ζ«ντκ $ αχαθ» c^cq«γάν tx τΐίς xtûdas τϊ χχης, ι$ τίς "ζϋς <«-

faciet, quod hoc nature hominum rationis
participi debeatur, vivere fcihcet in fempiternum. Qui igitur mortem infert , idem eft
refurreftionis auftor, .& qui dixit , eccepit e*. +

λ*γ pulverem ex terre , & fermevit bems& hfpirevit in f^x, eixs fpirecxlxm
vitt, pp fe&xs efl benee in enineexstsiventem;
item qui poft abjeftam obedientîam fubjunxit, Terre e/y tf in ferrent ibis, idem etiam e». ».
in pofterum promifit nobis reditum ad vi­
tam . Axdient enim , inquit , entnes ym m7"" *‘

neenxieeentis funt vecem filii Dei, & qui au­
dient , vivent. Credimus preterearef»rreitionem futuram vel ex ipfa refurreftionedomini; ipfe enim eft, qui Laxarum jam quarto7.«· >«·
die mortuum fufeitavit, & filiam Jain ,
»·*’
filium vidue. Et qui fe ipfe juflu patris poft
’
triduum excitavit, qui eft arrhabo returreftionis noftne, ege enim, inquit, fxm rrfur- 7... n.
reliio èr vitey qui Jonam ex venire ceti poft
9,
ires dies vivum nullo incommodo 1®fum extraxii, item pueros illos tres ex fornace Baby­
lonica ,

Β

LIBER V. CONSTITUTIONUM

4U

415

Ionica, &. Danielem ex ove leonis, Oc non A fats Zx χβμό* Befiuhuries ,
vir ΔοτγβΆ <« rd—
indigebit viribus ad fufricandutn nos. Quod μκης Askrw, *χ
’ rfwopkw Ιννβμκκ
k '
* ημάς
’ ~ «, <£
fi hoc Gentilibus ludibrio eft t qui fcripturis νφΖφατ' « ilχλΑβ^χτιν E^AZums àwintsnÎç
norths non credunt, fâciat eis ndcm eorum ημπΐρβας >ρ«φ«7c , xrrawsfn» «uras, *jn ή «υφ χρ*·
nrophetifla Sibylla t quas cum illis loquitur
φητις * Α’0ώλ< Sn» w«ûnk X»y*r« «ont λΖξσ. * x*’u·
his ipfis verbis :
At
m ciwiw fuerint neertelix verfe,
£xtinaxfjxe De· faerit, ywar Mceadrrir , i~
Ofe fttewut*, enfrtt*qut Dttu reperebit , tf

A^X’o’rar île ximt ηφρχ OTnfèfara $bra/,
KU np χνμίχη ©»k

Oria rxsJnb «wk 3ik
AW «ρα ΜβΡΦ*ηΐ »

orxrp ά’νϋψο*

ΐμχαλιν αύηΐς
0f*r* »«λ«»

«k
•rbene ;
χάρος new.
CtetJUUKtque bemtnes ittrtn* , velat ente futKm ntv Jv xehtf ««"«, Ζφ’ιί ίαάβτ< Θιος auras
VfHtt {
«sac judicime, yaw cvrac/ ..aA« fatarmn Kp/iw <μχ«λ/ χ·0*μ· * erw j’ùiri ίυαηβιηtfiΒ
<w
Terra teget qxefcxnqxe ma/«i dftmevtrit er­ Η'ρωφην θν»ιη/, nk J* β£ x«Arv ÿ<7« χαλχζψ^.
rer;

Sift bene vôterwal, bt vivent rurfttt in »rbe;
Spiritus bu, & vif* De· dmtnbititr , km &
Grntin : tf efpitttui fefe , cernentque vicf-

Cfarm y£n£Zwï, «άλ/ν ζάσ-oyr’ck χοιτριρ,
Tlrô/Mt ©<oô Jomç, ζνάθ’αμα a£
euivws
Eikr/hn· *ύπίπ vir Uc«4<nu iturns.

Itaque hcc vates refurreftionem confitetur ,
Oc renafci non negat, difcemit autem mos
ab impiis, temere igitur non credunt noftra.
Atqui ajunt, fpecialem etiam refurreftionem
fe demonftrare , qui alioqui fur narrationi
non credunt· Narrant enim avem quandam
effe unigenam, que refurreftionem affatim

Et’ πίη*
ovni nb «vecr«ew
, >Ç τ»
xoXi^wrrav m «pawtw, ÿgxpiKi ft nîc Xn0s7c tx JfS Λτφΰ»y μβτιν nptt wç ipmpui cttt~
fnrt · £ τνι'φβσι iÇ ailtxàv tanùw -nb «iwirww
μη ttiriwm îïi ovni fn/^Smu
* φβτι.yùp
.
. apviZv
.

τίμνγρίς wripywi Tartar της cnecraof* napi-

demonftret ; hanc* dicunt non maritari, ftCvJÿ

• iut«r ifta unice, atque folitarie gigni ; Phoenicem * vo/Aovo»oe>umip>rec' ^wwxa ft rm* tapaatt^pdütcant: Su‘ et*am narrant, quingentefimoquoftou «s co que anno in Ægyptum ad warn folis, quam errr*
À , ,w x}
J rcqpSirr wtnt en&nvnôrt»
~Λ tni
» ’ tppdeu
1**------- , sis
nxkmt f«r. vocant, cum multo cinnamomo , & cafia , At^wwsxt τ*λ^ορ4υονχλΐΜ0^μονφίρο<Γηι χλχΓ«ν « « *c xylobalfamo volare, & flantem ad orien- θ«ί
Λ<* tunapNm turnlait «
u>aæ.Xit4um .· w»
n »' Cξί/λοβαλχτβί/χχ
£ <■»rev Tpfi
s cyniim ep’ tem iolem, ut aiunt, precari, & fponte in·
avacnXàr, «k etùni φααι, nJ ijAs'p*
rawTfcM."‘* wn<^ » at<luc *n c*Qerem redigi : ex cinere Λίημαηύί
·$χβδαι xaiw * Ζχ ÎZ τμ
cher u. aiii. autem vermem renafci, atque ex eo tepefamnfiiii ntihvtA efatyviHeu , xj tJtw
'i»« firoif*cr'
f°rmar* novum phcenicem: & cum lafta
imptoïrf*.ni eft volucris, ferri in Arabiam, que eftultra τη μορφ*>θ>ΪΗη sk nprt^pH φοίνηα. xj rrxvar
traftum Ægypti. Si ergo, ut iph ajunt , in /4** t* ΑραβΖχν csAato^af ηηρ t'et τιραπιρω
ave rationis experte refurre&io apparet, quid τ» hiyvTtiaxi vquS * frt tw'mc*, «k 1Ç oak·/ φαβ*ι,
noftra inaniter calumniantur, cum confitemur, ftx τ» tiXôyn ipeiti fim/rtu η
, r/ uetrw là
qui potuit, quod non erat, efficere ut effet, ήμίnpa SttfitxXwriv Sw
, Sri i iwapee
poffe eundem poft diffolutionem fufeitare ? Quia '•ημή Svtis ii then mpay«yùvt inç Z%cÎh vsûn iÇ
enim compertum & exploratum hoc habemus,
^TwStâXus-ntisttttytpe-ti xaparîierx»; J«i yàp
idcirco fit verbera, & mortes, & perfecutio- i
nes fuftinemus : liquident ftuftra ifta fuffer- nwrwnbrXiipe^w, ^μχτι^νί, <C
remus, nifi hasc nobis confièrent , quorum χ,θαν^ηνύχο/Ζ^ΑΦ'*<irc* ftàrv τπ nratka x<npraecones effe profitemur . Ut igitur Moyfi &ζαμ«θα
‘
juij ηήτυν f^avm njy τληρφνρ/αν wvxii·»
owf. 1
credimus,*cum ait, in pruteipto cr»*vit Detu puxts
{
clvar * tirnp «Jv Zrsh&x^&>
cttlttHt (J terreni , ac icimus quidem non
M«r» s^xorri, on ce άρχτ ZrwiitfC» · ©rk w
fuifie illi opus materia ; fed fota voluntate
oopavov, xi n}v ^üv, x} ynein9[j^iηταύχΰλης ην
rfiieciffe, quae Chnftus juffus eft facere, cce&itrs · α>λα βήλητη μήη, « «Npaoiruyn · XeiInm dico, terram, mare , lumen , noâem ,
diem, ftellas, aftra, volucres,pifces,quadru­ rk, TWTa^xa/>»p*f^f· λί^β/φJ»ie<favôv,^»»y ,
hÎxtu, ημίροα t φνπΐρβς,αίρα,
pedes , ferpentes, arbores, herbas ; ad eumdem θαλαατχν,
quoque modum cunâos fois voluntate fufcira­
r«TMvàt FuxTu, n^aroAa, ipxtià , φυτά, fivm~
bit nullo adjutore indigens : ad eandem enim wtç rà αύι* ^Γότον ,
«anus «ναηΐθΑΪίμχτι
poteftatem pertinet mundi effeftio, & mor- E
rtMp^shtc μιί Sto|4Ùo$, -rifc ÿeep «ότης ίυίΛμαχ
tuorum fufeitatio . Ac tunc quidem homi­
η vtxpcùs
nem , cum non effet , effecit ex diverfis, cui ittv tpytv τ» ίημιηργϋνκι χοσ>ον,
ι»π
μϋ Sen ην atâpaiov Ζχanimam ex nihilo faftam indidit : nunc vero avxtiaeu
diffoluta corpora iis ipfis animis reddet; ex­ $<«φορ«ν Zxot'nrer βνθρωττβν, Sotk «ûnS τιίν \|χλcitatio enim eorum eft, quse ceciderunt , & χ»ΐν ix nu μη ôwreç · vuù Si Tuti ownxti ψνχ«~ί ni
jacent, non autem eorum , qux non funt .
ΐίβλί/θΰΖπ» «τωμβτο èbnritte '
yapisivÿ
Itaque qui prima corpora ex nihilo effecit,
tivuteta-iiy
eo^r it μη ôrxp^dvmv · ô ouv ne»pùru
& ex ipfis corporibus varia fabricatus eft ,
idem mortuos revivifeere faciet cos excitan­ «rupenu ix μη ôvtuv χοηί««;, <r ύζ «ôr^j ftâpopx
ίημκργησ-ας, ovrvç iÇ nùs &avàvms ζνονα/η<τας
do . Qui enim ck modico femine genitali
hominem in utero format, dc animam qux ανατήτΗ* ô γάρ ce τη χκλιβ rw ir^pwnv ίχ μ.-

χρ»ύ

tabuit, fcrip
toi raierait·
Tnrtitno .

QÜÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

417

xpa reippuerm ρηρφιΐν, ιζ

ûx Jra» er-A ante non erat, in eo
.. creat
. . ,> ficut ipfê ait

Hieremis, aatmuam
antequam te formarem
iu utero , xw. t. .
τίφνΠη1Γ«^«, «p· TM Hie«m«.
forma
novi te : dc alias, ego dominas firmans corium, *«<*· ■<μτ YAdewtrfceawA/p· axira/xa/rf
if fundans terram, & fitment fperitum homi­
fyoi nved^· rÿsab ipotmo,
θιμίληΐ» γΐύϋ,
nis in ipfe, idem uuivertos homines a moraAecnqraTs^M*c» avrÿ, oûw iÇmxrnK mi< excitabit. quippe qui fînt eflêûa ejus,
ύ&ρνηκ oberfat aura ηνης τοάματ* - xu^oiç x} ficut divina feriptura teftatur, cum ait Deus
η 9οόβ χΜφί) μαρτυρώ Xs>«mt τ*·’ Orov ιύ μοιο- filio fuo. faciamus hominem ad imqptem, & oe^. «.
XeïnJ » tomntfj^t M-poteor χατ dudvot jjj fimihtudinem noftram, & fecit Dent hominem ,
ad imaginem Dei fecit eum, mafeulum tf fe­
χβθ’·μ«/«κπν ημίήρατ ι§ iroemze ·
wrar- minam
fecit eot : & divinus ille atque infigni
θρονον, tuer «αώβ Ont rraZutroa «uMp t iprC* tolerantia Job, de quo ait feriptura, fcriptum
θήλυ ffWwcr «rnis’ xJ · Orontrac x} nepn- efle, iptam rurfus fufeitandum efle cum iis,
eawIalP» «ti χφοσπ w yp«4>>i, ·« ^partui cum quibus dominus retargit, fic Deo lomnw eberÎrtàcu μ&’Ζ* · xô*nc âr/nmr, Sni jj quitur :
l* me mulfifti, tlcoefifti·^ (>>
φΚστ mpdc rie Qtht‘ ί βχ ύβτηρ γο^οιμι ημιλ-

tanquam cafoum ? pellem , if carnem r»<Mxifti mihi
“*À* , offibus
*ÆÀ“* & nervis compettfti
‘“ Λ me, vi­
tam & mifericordiam pofuiftt apud me. Vifita·
' tio entem tua cuftodivit fpiritum mcum . Cum
& χ, ιλΜΡ ίθχ Tuptfmi· n it tntnmticnst^ hrc
in uiv
me uâbCâïî· ,t tCiü
fdo te
àmnia poiTc ,
uü iîî
îê ύΰιΓιϋ
λβξί μη ri mvupca* Taunt
ca ιμηυπρ
·· ■
— , quod a te fieri
- ■ non poflît
- .
.
. tube,. nihilque
efle
Sri rsrnt $<umnu' Kbtumrd Si<rw dbd
died bidonίιόφη
Quocirca nofter quoque Salvator, fiemagifter
tA.o» I
’ntrSi i
vw G · ημίπρος vwnip Ç ίιίοίνχμλο;
Γηνός
ô Jetas Chriftus ait , ywad impoffibile eft apud
Xtttot, ôrt ri rape pè^ptimtç nbuàoinv, btuxx- Imumi, poffibile eft apud Deum. David vero
rio xupà rù Θ»^’ λίγοι ii x} a θ»φ<ληί -Δα^/Ι* inquit, manus tua fecerant me , & plafmaverunt m,t» cognavifti formationem noftram:
. où‘ffipien iTtwfowauχ, ΐτλχηαμΛ·
ταλπ4αυ
& deinceps: Tu formafti me , & pofoifli fu τ/·ι ■·> oίγονςηοΊτλήνακημύν'^^ηγ· νύϊιτλησχςμη, χ} per me manam taam , admirabilis faita ejtl,t
Ιθχχας
_____________
Ζχ’ ίμα τίώχ«ρά
,______
au < ίθηυμ®·*>θιι
____ r________ήr
γνύνίί
.
fcientia tua ex me , confortata eft , & non
<« όξ ίμη* ήφαΤΒΜ&η* ·
futfopai mpoi aù-C potero ad eam: & rurfus, imperfeflam meum
<___ Η .<—
- 1
-----r ■ - -γ
’
**“ μη ’ &or
’ ~ or οφθαλμοί
‘ ru,
viderant
oculi' tui, 0Γ in libro tuo omnes feri­
rlw. η* muctip^ecrdv
d;
<r/ riβιβλίη vu wtk γραφιίτονται · ti>9m ^·Η- tentur. Immo Efeias quoque ait deprecaris
eum , nar lutum, & tu formator nofter . Si gftut ,A.
roupi>dycempnrdL^ôfÿÎioçmm^‘ οτι^μΰρ ·
£<5, ήηίξβκ iifu 7aa ηρ$ ; Ιΐρμκ qjq χρίβςμι
Crfiwretf · κ-ιοις bi mû ν^ροκμί àdpotf , Çtdjuu

igitur homo eft a Deo per Chnftum effeâus, profeâo port mortem quoque per eum
m^potjos btoi Xttfû
μίμος, Tanuç Οτι θβΰ*» retarget, aut pro rcÛe faftis coronandus, aut
biαόηίôanjrnttt * tnt
jπφθίώβι ttri ηΐςxet- pro deliâis puniendus. Si enim juftitla ju­
τνρθΰμαση, i xaXjt^fiûat ηΐς «λχμμιλήμααη** dicat ut legislator , ficut Deus impios pœri St ScxsqoffUjtaxejVMwevaua^tTXC, ύνηιρηλβζμ nis afficit , fic rurfus fideles benigne fer- ·
rùsùnflfif, Sn^ç dCspyt^S β-νζκ rà; xirài, £ rii vat, fimftolque , qui propter eum csrfi funt
& jugulati, partim quidem tanquam aftra
àtaûwu ùn ccv9poivwνφοη^/τας άγιος· τχς
claros, partim vero tanquam luminariafplenàcpn φβυίρνίηη , ris bi ùf φαΚ^ρας λοψΜμνη» * ____
didos _____
efficietj , __ut ________
Gabriel ______
Danieli ajebat : »··
χ«θ»ί ·Γα04η*λτώ ûenm^tXtys’putftnnu χ> Xpt-p itaque fideles , qui fumus omnes difcipuh
γβ adm$ ύττηρχονηςοίmtvol·, ηίτΛομίμ twru rtui Chrifti, promiÆsejufiiem fidem habemus, non
ινογγίλνας · aWM W · ίηχγγοολΛμίμος' λίγπ enim, inquit, mentitur qui promet, ait namίΐόμηχ^ προφήτης Δηβιν ίτι πος κΐ&ς co que
Que propheta
“onheta., fidetis
hdeltr Deus in
,n omnibus
ornntbus verbis rf»t
ttiat τόΐς λόγοις cum >Ç Saw ά> niât τοΐς ΐργοις tui­ Jais, & fanBus in omnibus operibus fuis Qui
enim corpus fibi fabricavit ex virgine, idem
tu * ·γάρ tx xatpûci» icumf καττκτχίαΐτας αώμβ, uiuç eft & ceterorum hominum auftor , & qui
iÇ
άλλω» tfàptéirw bnμtuργός t et · 0 >Ç tewriv dyofe a mortuis tafeitavit, idem mortuos omnes
tafeitabit. Qgi facit ut frumentum ex uno*”
rdruc tx
wxpcjr, oûric
«âvnt; της xnfjÿnvi
ùiocrrme ' i ri* mvpès 1% câùç xéxxa χβλύχβιω ix grano copioie e terra tatam, & arbor excifa renafcarur in tarculum, & fecit ut virga
yïc «vtciJy, à ri txxoïrn bcdbpw ris pibxpm aAaron jam ficca tevirefceret, hic nos fufeita· ritù
paftîw ξηρανβσο ίχνύνχς bit in gloria. Qui paralytico falutem & in­
_ _
t_r_. ·-^
Te_ coJunjjjitenj
ύςβλατο?,
auric >Ç ήμϋς fytpü ονίώτ
ri* »«columitatem refTicuit
rtftituit,, &
& eum,
eum, cujus
cujus manus
manus
ραλυτ«·» trior «νγ&ρας, xJ riy cfypatffliu »;
exficcata erat, fimavit, & qui nato caxo o-w™.
.τΰύχ^ρα/αα'ήρφ^
· ' “- · - ’ -Ο--- V _'”·->.>&itvr
~--------μίμος
1-------ce
·.. _τ$ίχ
t A yi-E culos ex terra, ac fidiva reddidit, idem novîtxî intpjJ «χ
tx γηςιζαΐίλη
γης ç «rw'Aa dhrobdç,
drobùç, êaûric
êaÛTKiÇrpuës
Qui panibus 7«·
πτίί?ηφ<5
>ί ipèti bis quoque vitam reftituet
άνιγίρϋ' ô ίχοΒΟόηίρ^^ύοίγ^ΐννναοτΜίγι- quinque, & duobus pifdbus quinque millia*

xJ cù a τλήπκ ημύν * d nlw» tuérS ΐημι^ργημα ·

#αθβ*Μνν ,

,

■««

»>

A’apwr

‘Vvnt

t ( . . .J

λίκ χορίνοκ, uri TfejarÆ<j-«ç

»&«

«<

ύξ υίχης οίνον
«Mvov jjumftdras
lunrrosnroK.* κ »χ
tx Γβ^ατφ*
rduatr®* <\t ,θιίο; rarrpa bi ιμ» ΠΓ^χ wFç αβαζτ~η xtwow άzerriXai, ίτβ- 1Ç tbs Μκρίς ebt^tpri. num γβρ
«la'.Ttt χμ«ς «ifci «ûrï μαρτυρώμ$μ· τη ί’«λλ« «
<wW>»în>< · ΐμΟς oi βνμφνγ4»ης αυη$ iÇ rvpirthe■ni , < 9f»mi
fjî αυτί npvfltiv ιζ της ζοϋς
χ^της τολ/τΗβ;
i# Ào>w «Çi$ ταθημάπχν xri
Caiscf/. General* Tom. I.

.«■■b

<>.

,T.

, er

■
mc pctnim mifit λ-oS ,7.
iis qui centam exigebant, hic idem mortuos
quoque excitabit. Hssc enim nos de eo tcftificamur, Propheta vero alia, nos,, inquam,
qui cum eo comedimus, & bibimus, & fpeâatores fuimus mirabilium ejus, & vita, &
convertatioms, & fermonum, & paflionum ,
& mortis. ac rcfurre&onis ex mortuis , &
Dd
qui

<χ Ο|χ pi(-C]s

4'9

LIBER V. CONSTITUTIONUM

4*0

qui cum eo quadraginta diebus poft redi- A rS θβΒ'άτ» £ της f\ vnviv auri ύά^ιως £ «iwdvatum *4 Tium verftti fiutrai, quique men- ^eén,nmfmmu
datum ab eo eawumi., ut evwgel.um
per nmverfum mundum pnrdicaremus, do*. ~
,
,
\
~
ceremufque omnes gemes , ac baptizaremus
trayrurt
ίθ/ιΐ,
βαχτισαι
«i
niy
αυτί
δάναην
iτπ αυθύτin mortem ejus In auâoritate Dei, qui pa' “*
................ ...
n'a τίΘίί
οςίίΊν aura πατήρ, ι$*μαρ- * H»i »ot
ter ejus eft , & in teftimonio Spiritus fan­
ât , qui eft paracletus . Haec omnia doce­
τυρ'α πώματος, οςι’ςι παράχλητνς'
mus vos, quae poftquam conftituit, ac fan- μάς ταυ rtt πάντα, St Ι^τβξάρ^νβί ίμί* άπλτφθη
xit in confpeftu noftto, in corium aftump- iW
τμύν eèf w »pavbv ηαρος Ttv awrwAevnt spiritum ait.
tus eft ad eum qui ipfum miierat, qux fi aJniv· xaltàv fjfy aricXern, μαχάνοι ’fyùrtàt · j£“°’“*e£
credideritis, beati eritis, fin eutem non cre­
pu ·
dideritis, nos innocentes reperiemur, & mun­ ci St μη ττις-Λσηη , αθώοι ημάς Αροδηο-ΐμίδα
χαθαρβι της ΰμιτίρας δυσχιτιας.
di a veftra infidelitate.

De Jacebo fratre domini, & Stephane
y» otomartyre.

CAPUT
.A Π

lupe.ftet «d
but obliudi-

lut Jibri Itq.

tip. M.

Tf»i

'/·> J7

Β

n«ei Γαχώ^« tS
t»
Kjq' Στίφα?Μ
ri αβρωτομάρτυρος.

Κ Ε Φ A Λ.

VII.

ζ.

Εβΐ Si Φ μαρτιρων λίγομ^ο υμΊν , om
E martyribus vero praecipimus vobis, ut
C* ττάτη τιμν ωσι trap υμαν ως vjq' »αρ
in omni honore fint apud vos , ut a,*·pud nos fuerunt Jacobus epifeopus, *&con- ημ7ν TtTtfAcvTttt ô μαχά^ο; Γάχωβος ο ήτια*χ·diaconus notler Stephaniis ; hos enim & Deus
τοί jÇ ό α^ι©^ τμων αανδιάχΜ& Στίφανος' ή­
beatos fecit, & viri fandi honorarunt , & τοι γάρ fica
Θ*« μίμαχα^τρβριοι, «q ντο
fuerunt puri omnis delicti, & neque ad pec­
ifftoN άνδρων τιτιμημζίοι, χαθαροι τατης
catum fle&i, neque a virtute detorqueri po­
μίλιας, αζίνηι <®j»o's αμαρτίαν· «quunitvirot rJJ
tuerunt , quorum non funt dubia» laudes ,
ιγχώμια. , ια&
de quibus David ajebat , pretiofa tn confpe- χαλώ?· ανοδοίαΓοι
ô Δαβίδ tÀfyt· τίμιος ùta'-rtop xutfs ο θάνα­
ilu domini mors fanltorum ejus ; & Salo­
mon, memoria , inquit, jufitrum cum laudibuf.C τος τ$ Satay αντί"
ό Σολομών, ρίνήμη Si­
de quibus propheta, vir: , inquit , jufi/ tol­ xain μι τ’ ίγχωμη, Titi w»ο «ηροφητης ίλιluntur .
$υ, cnipfi δίηχοι oùptrrw·

Π

D

De falfic martyribus,
CAPUT

TlffJ ■ψΧδοριαρπρων,

VIII.

K Ε Φ A' A.

ή.

Tque hxc quidem diâa funt de veris
Αυτά Se' Ttso ?$ύ xard άλτδ^αν ùmp XfyrS
Chrifti martyribus, non autem de falμαρτυρηζάνΤΜ , άρηπ», a’M’ « rrte}
ψΧfis ac fiflis, de quibus ait fcriptura ; nomen au­
δομαρτΰρων
,
Ttf}
ών
ii
λογιόν
φητιν,
όνομα
Se'
tem impiorum extinguilur t t efii s enim fidelis non
σ-ίβων crficatvvTui ’ μάρτυς γάρ ττιτος « \f<i.StTUt ’
mentitur, incendit autem mendact.t tefin mjuHut . Qui enim in martyrio non fallaciter îxxain St ·ψΧ£ί) μάρτυς àSixo; " όγαρ θ.νμαρτυpro seritate excellit e vita , hic eft ve_______«ψΧίώς ÙTtt'p της άληθΗβί, οΰης
νφ έ/ξίλθώ'
rus tcftis, ac au&orirate dignus, in quibus D^^,^ μάρτυς άξ/ότ/ro; cr οίς <τυυηηγων:'σ·αη ■
fanguine fuo pro verbo pietatis decertavit.
- >
~ /· « '
t 1
_.ç-----τώc λόγφ
tUs ά^ίβπας Sià τ» otxM αίματος ,

A

T

Moralis admonitio , quod oporteat fugere vanos
& ttrpes Jermones, jace liat, ebrietatem ,
lajciviam, mollitiem,

e
,
,
Η θ/χη trapαίνιτις, οτι ί&ΐ
ματυιολαγι ας ,
αίχρολογίας
Α^ατηλίας, μίδίω,
λα^ν&ίαν , θρ^ψη*·

CAPUT

Κ Ε Φ Λ Λ.

θ·

Onemus autem vos , fratres & conferApaiVü/jfyi Sè ùpuv àSûtyoi qjj' αιώουλοι
vi, ut fugiatis fermonum vanitatem ,
τός ματΜώλογίας ιζ τνς οικολο­
& turpitudinem, facetias» ebrietates, lafctΧΤατίλ/ας · μίδας ' λαγνΰχς'
vias, fra&os & cffxminatos motus , intem­ γίας · η,
τύς άμίζνς cv α>λ£ * οργάς c-uù ·
peratas faltationes cum didis fcurrilibus : li­ θρόφΗς*
quident neque in dominicis diebus, qui funt , πώς μωρολογίαις ' ότι «δί ύν rui ς xutiaxaFc ηdies lætitiarum, permittimus vobis quicquam E'μίραις ήΰ X’<ppo<nuwv ttr/^iTopt^u ΰμίν άσεμνον
inhoneftum aut loqui aut agere ; ait enmVin
τι η ψθίγγίοδαι η κοράχτ^α ' λίγα γάρ τη Η γρα­
quodam loco fcriptura : fervite domino in ti­
φή' Stà&oavÎ τύ xutiu ea φόβ^>
άγα>λιάmore , & exultate ei cum tremore . Oportet
TOÇ άγαλλιάοας oum digitur, ut exuhationes veftrx cum metu, & οδί αύτύ &
φόβχ χί 'ξόμ* γίνι^αι γρή * β γαρ
tremore conjundx fint ; Chriftianus enim μων,
•κι Χ^ηανος ό Tirés «δί,ώδ(α»ί’θνιχ(ιύοφ^ιλ« λί^ω»'
idemque fidelis neque ethnicam cantilenam ,
neque meretricium canticum eloqui debet ,
Στΐατμα iropvtxàv, (τάοτυμβήιτίται αυτύ Sià της <ρ~
alioqui continget ei, ut in cantilena diaboli­
Χης y ίίδώλων ptvnpwpXéiv ονομΛτα $αιμονιχά (ί αντί
ca nomina idolorum memoret, & pro Spiri­
ηάγηηνΑμαης , Η«φρή· οίι&αότωητοτηρόν.
tu fando in cum fubeat dxmon.

M

?/*·'

IX.

n

Παρχι-

ά-

4xt

Q_UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

riapetivtrK TxiJXwat v&yeiv της Ηί^ιλαλχ?h«s -η μϋσ?ς.

K E ♦ A' A.

4M

Admonitio it fugiendo ftelere etctcrabill
idololatria.

/,

CAPUT

X.

Tlfipnnu Jt >9 η ομ/οΗΧ t» otù-nfi, (^TeJratrdNterdiftum vero eft jurare per ea, & eo­
μχης «o?fc5 «ρβφίf*» n» rnονόμχη · n
rum execrabilia nomina ore proferre, «ut
ea venerari, aut auafi deos metuere; neque
irponuvâiv aônîs ’ η φοβίί^βι χυτός »ς Θής ' i γάρ
wrr 0W?,«λλ*λτοηφοι bnuonçiμιμωχημ^'α ϊργ»' enim funt dii, fed vel daemones , vel opera ■
per ludibrium faâa. Ait enim Deus per JeAiytt γχρτη
, ί^χαπ'λιremiam de Ifraelitis : Dereliquerunt me ,
».
χόνμαι^νμνυονάοηΐς ùxwtStoiti'
çj^apâi
juraverunt per eos 9M1 non erant dû : & in
5tt ο’νβματη
fiSeiAutt ex rï χόμοιης «4$ · «λ- eandem léntentiam: Auferem nomine idolorum r*·· >>
ΛβΙχΐ· tant κχριζΐλντάμι tri ^tdïç,x»poif>yt- gjex ore eorum; & alias, ipfi me provocaverunt
·ι
σ-χνμί C* τοϊς fiSoiAoei eiv^S' ^corxtrei;
πας
in non dus, èX irritaverunt in idolis eorum 1
funt autem haec in omnibus fcripturis a do­
^ραφα?ί αιπΐ^βρ<ί>πίΐ ruunt tixo’ κυ&η τμΘη.
mino Deo vetita.
Cfrt μ>ι χαθίίχΜ wâiu!· ιθναίω ί Twpvtxlw «Jhv ·
Quod non liceat cantilenam ttbntcam, aut mere,
ίτ ίϊτόμνιχ&οιι Αίολον · «<τίβί'ς yap tbtu
triciam canere, aut per idoÿem jurare, impium
τη; τβ Θίϊ y/aw-nw; ί'χδρόν.
fhim effe hoc, έΓ cognitionfÛei inimicum.

A

I

K Ε ♦ A’ A.

^T’ uwav

C

‘<i.

Ttft^tiJ«Xwv «Tiiyap/iaRV ,

CAPUT
_ ,·

,

XI,

..

,.a

parrain, pwv ομνύω
μύι μην λχ^ιυω tei , mônent> nc quis p«.r eâ ;uret , nec ea
avirÎç · φαη yap μη tàoiv nv îfAtov iÇ tw <rt~ colat; ait enim, ne β videra falem, tT lunam, hu-, ■«
Aivüv
TBi a'sipa; ΐΛ®ηθΗί «B|W<rx(.<jwj<H»ç ac CèT ftellas, venerationem en per errorem adhiηΐί’
aTXays , xxrù toc oJàç i£j tdvùv μη bees,
'
&C alio loco, fecundum- vias gentium ne
μβΰ9άνίη· xj οάο ty) σημςαων ΤΒ apavï μο φο- difeed ί, & e fignis caeli ne metuetis . A tira
βάδί ' TÙ yàp àtrpa >Ç oi fùtrüptf θς φαίχτιν enim & luminaris fafta funt, ut luceant ho­
minibus , non autem ut colantur ; tametli
ανθρ»7τοκ , α>λ’ β’χ ft;
oSô^nrxv ,
Ifraelita: pravitate morum pro creatore crea­
Η χ} « Γιτραχληπα μο^ηρ'ιχ. 'ξόιη «ροσαμίΛίν
turam coluerunt , in quo auftorem rerum
άντί τί χτιγβ την χτ/πν' ην £
Jn^nspyw χλ- contumelia affecerunt, res vero ipias plui’ δυβΰτΛντίς* την St χτίσιν ζλ«·ν tfjw θαομά- quam debebant, admirati funt, nunc lacien­
tes. vitulum , ut in eremo ; nunc colentes
ιταντίς· χα/«οτΕ μ!^ μο^βιτοιβντίς
Cf tρημω ·
Bedphcgor, nunc Baal , & Thammus , & r, ./ >>.
ffort Jt niv BuXiptyàp arpotrxvvivTtq · άλλβτί Si
Aftarten Sidoniam, & rurfus Molech , &
TW BaaX* )Ç tw Θαμμ»,* iù την Σ/Jav/av Α’τ Chamos , aliquando Solem , ut apud E/e- *
i
νάρτίαι. χ} πάλιν riz MoXt»^ , χ^ Χάμω» · χαι
chielem fcnptum eil, tum animantes ratione .
(
«λλοτί ην ήλιον, ώ; παρα τώ Γ;6χιηλ ytypxy-..Pcarentes, ut apud Ægy.ptios Apim , & hirtui · tin Si X- aXoya ζώα , ώί παρ’ Aiyt/πτιθΐί τό■
cum Mendefium , & deos argenteos , atque
aureos, ut in Judza . Propter hæc omnia
·
Α’πιν,
τό/ McvJr,<ov ^ayo··, iç θίβς a’pyuminabatur dominus, cum per prophetamajeρβς χζ ypiATMi ώς c'v laJaîa · Si àtxtp αιτχνηι
bat: Numquid parum eft hoc domui Juda , fa».
απαλών αυπι» tAtyt Sex τβ «αιροφητΒ· μή μιcere execrabilia bac , que fecerunt, quia imple­
χρον τβϊ» riS' ·ζχω TeJa* ts TtoiH'i riftStACyuacnt
verunt terram Jcelere, ut me irritarent ? Ecce
nvtv, a ί’ποιηιταν , oTt Ϊπλησαν την ynv xvoipjf /unt tanquam jubfannantes : & ego faciam
μΐχς τJ xapopyiTO^i ; x^ ISi xCni fîiriv ώ; μυχcum furore, non parcet oculus mont , neque ega
τηριζοντίς · iÇ ty<» ποιήσω μ^1 θνμί · infinie
m ferebar , cum. clamaverint in auribus meis
v
ό όφδχλμός μχ * bJ’ β μή ίΆιήσω * xl χιχράζον- voce magna, & non exaudiam eos. Videte, cha­
rt fratres, quam multa dicat dominus adverTxt' ct ηΐζ άΰ-ινμκ φωνή μίyβéλη
μχ ί-ίταχήfus idolorum, &folis, & lunae cultores.
’’
es. Quo- ■**·"'*
*
«■ομχι at^ÇJ' opart βίγαΤχ-ηί, οσα χατα τ$ Ucirca oportet, ut homo Deiitamquam ChriftiaChriuiaΒωλολχζων χ?,
α-ίβομΰμων τλιον χί ιΤίλήν/ιν nus neque per folem juret, neque per lunatu, neανοφαινιπι o xupjo; · Sio >-pn τνν του 0fS αν-E que per aftra, neque per cœlum, neque per ter•θρωπον ώΐ Xfiriazôv μήτι ήλιον ομναύαι , μΐπί —
—........... , five
r
.
ram, -------neque—
per ullutn ..t
elementum
maο'ίλψΐΐυ . μιίτί ârflf , μήτί μην riv B’pavôv, f' ‘ snum, five parvum. Etenim fi magifter no­
uer prxeepit , ut neque per verum Deum;
γτν , ητι
rozy^wv μικρό* η μΐγχ' U ydp
« SiSxcrxaAos Tripi τϊ ονης Θεβ recpiiyyceAOtp juraremus, ut fermo nofter firmior eredibiliorque ipfo jurejurando haberetur , neque
τμΐ* μή ipwu», όπως · λόγος ήμων η,ότίρος
per cœlum ipfum, quia id genus jurandi ad im­
Λ τβ όρχΒ, μήτί μην riv b’pavàv ούτόν ’ E'XKhuipietatem Gentilium pertineat, neque per Hieruχον γάρ η ^υοσίβημχ · μήτί μήν ΙίρΜταλήμ ,
falem, aut fanda Dei, aut altare, aut donum,
ιί τ» τί Θ*β ôyza, η η $mnxrôt}0* (Σ ni S»~
aut templi inaurationem, aut per fuum caput,
quod fit haec Judatorum corrupta confuetudo,
fat, ή την τ» να» χρύσωστν , η τήν otxfw xt& idcirco interdifta: praecipit autem fidelibus,
φβλιύ · Γ*ί«ί«»»ΐ yàp παραφοράς ή <ruvr&ci* ,
ut dicant, eft eft, non »wn , ur quod ampliat ait:jConcil. General. Tom

Dd 2

bi}

C

LIBER V. CONSTITUTIONUM

4îJ
bit eft ,

4M

feula tffe dicet , quanto nugis A M
«ri^opâ/rw *’ iJwr/ it η νβιί , ναι,
to
ret funt , qui jurant per mentita , & Mû β,
* «,
· ηϊς «OTorf
-----· qgÿ to riruv xrnominis , tanquam jurisfurandi religionem
extroy, th m'.ifpS àvat λίγ&· rioy μάλλον ύcontineat , & qui ea , que cogitatione fiacSnu or 7ti ψ4$ώννμα w; opxta ιπομνύμΰμοι,
âa funt , pro veris honore & gloria af­
ficiunt, f«o/ tradidit Deus f ropter improban­ χ, ri νομ/ζομ$υ« àvrt tty «XuOJ/ ίοξβ'ζονηΐ ·
tem flegittofom ,« pravum confisum foetendi , 5ς · Θί©ί
μο^^ηβΐ» -napi&MCJV (4ς αβου­
λίαν C^ff^ftv 7ll μί ίιονπ:.
qua non optrtet
λ

K»riAoj4^*

Catalogus dierum dominifeftorum, quoi obfervare oportet : & quando fint celebrandi :
èT de quadra^efinta.
C.A PUT

XII,

rS ant/* t o^iÇS, ας
φυλάατ&ν ·
iron τυύηαν ίκάς-η όψΗλ»
iimtâ&at ί

Κ Ε Φ Α' Λ.

ιβ.

IES feftos agitate, fratres , ac primumBrpA'ç ^μ/^
φυλάαηη ά^λφοι, ri
quidem diem natalis qui vigefimoqmnX
τΐώ ^λιον , Jr/5 ύμύν itrina.d«cuBi
to dic menfis · noni celebretur. Poft hanc
ρααάί τιμττη τ^ Οατ»
· μί^ αυη ·
dies epiphanise in maximo honore iit , in
ίπιφάνιος ύμΐν ««■« τιμιντάτη καδ’Ιώ ο* xioofaraquo dominus divinitatem fuam nobis pateteΰμ7ν riji ot’xMaç θ«τητκ i’xonjratT» · ytvtàu
b ·Βά«ι·ι ,at » >s vero dies fit fertus menfis ** decimi :
St n, ajùrri *χτη τβ * ίαάτκ μηνός ' μ&ας iptv φο- ·
ho< <ft jtnu· poft quos dies fervandum vobis eft jejunium
fti , numeran1
·
*"*·
·*
~
;; quadragefimr, quod
vitae Chrifti . , & legis ,λααπ* ή wôx της nwpouœïi μνήμην τ"&ΐχ*·
dofciJuct Ro- ·
■
nuto mon a utar recordationem continet
Celebretur vc^ολττ&ίαςη >Ç νομο$ία·ίας’ ttrtVe* am nunc Γ° 'ciun‘urn ^OC antC !c.'unium paichx , inτίλύι&ια St i Wfffua aunt <wpo ris μγμκϊ toô
taî^dc^a cipiens quidqn a fecunda
feria
defmens
παίχα, άργο/jfyà μ$μ «ri δάτίρας, πληριμψίνι St
Xamhico , u; vero
tn textam : deinde dimifio jejunio ,
• "quo*Au<s' inc*i,,te fandam hebdomadam pafchz , je- tai irapandLluù ’ μ&ας àrovtjçάτονης âp^at&t
n»ut, qm ή. mnateque omnes cum timore & tremore, της άγιας το πόχα ίβίομαίος ^ytjrdLoms αοτίώ
ττονης μ£ φόββ χ, ’Ç’ôcxe, <nros-Â,^ôffi^ioi c* aùdc'Ttt"d7" ,-*<ien,cs per cos dies precationem pio pemmw.tbo, reuntibus,
' ταίς Tt‘D
«’ττολλομ^ίων.

D

c

daodc^ir „>.

De pafiionc domini, iT quid in fingulis diebus
aflum eft m ptfiione, & de foda, &

q:< -,d non interfuit, cum demtnm de~
dit dijcipuiis mfiieria ,
CAPUT

XIII.

Κ Ε Φ Α’ Λ. ιγ'.
Oepcnmt enim eonfuhare contra domi­
num fena teiunda mente primo, qui ap­
’Ρξβντβ γάρ τΐυί xani τϊ χυρΐ* βχλίυά iméic&ai
pellatur Xanthicus , & tertia fena duravit
àd-Ttpa σαβίϊάπιν , μυαοί ααράτω , ο;
confultatio , quarta vero decreverunt cni­
ce eum occidere . Ac Judas , qui hoc in­ Ξα- ^ιχος ’ χ, τϋ τρ i η> τϊ α-αββάτκ πapt thvco ή oxttellexerat diu quidem ante depravatus , Jfed ■ψ/:· τη St nTaêt ω&οαντώΐαυρώ àvttâvaÙTÎH'
tunc a diabolo avaritia ictus , quamvis t.im
■si, l’eèaç
tbto, tx ιτολλβ fjfyù tygcpayfo, · ûdm cura crumenae commifla ci erat, P\ qtiar DTf
(f ϊ,π aùrs τϊ
βλτι^ί^ς ^ιλαργυpauperum erant, furabatur, non eft audom,domi­
πΛΤιαι TO ^λωατο'χομον ίγχιγ&ικ-μιno ejedus ob nimiam eius patientiam ,· quin νος <t χλι1TTUV ri riv ircrirw , ώ àirtfihtâ* όpotius nobis una cum eo accubantibus, cum
το τϊ xff/e Sià μαχρο^υμίαν' β’λλα καί «οτ< ρδρ
vellet eum cut urere , ac nos dc fua illius
przcogmtione erudire, dixit; Arnen dico vo- t^twfj^iuv ήμ^ν <rud ctJrJ βχλόμϋρος »uj eu/ro/
l:< , unui <-a vobis tradet me: & Cum finguli σωφρονίται, >2 ήμάς ttatSâjrat riu) <®»cy.'«onv αν«
diceremus, numqtstd ego^ fileretque dominus, τβ, λΐγιι, αμίιύ άμίώ λίγοι ΰμιν, οτι αςί^υhic ‘ iqrrexi ego unus ex duodecim , quem il­ μάι τταραίώτ^μι·
ι'χΛ,'β »μ«’/ λιγονης αήτι
le magis amabat , & recumbens m finum tyà ; £ τϊ xuphs σιωχωνης , άνατάς ί’γιί éiçtxri»eius, togabam fuppliciter , ut diceret quifèucixa φίλαρχος ·®λ(χον nb άλλων iVcuJtï, C< nam effet qui eum proditurus erat : \ ne
fic quidem bonus dominus illius nomen di­ Γΐρζταμ^υος , οαΐτ®ν /ΧίτΧον tttrt-iv τις avu e iraxit, duo tamen figna proditoris deem, alte­ ρατσών Ojutv , vd vb'vnai τμίν vpWZV αυτή η ό­
rum quidem cum dixit,
intingit metum νομα ô αγαθός χι^ος’ α>λα όυο ατμι^χ ts npfoèo’ manum m catino alterum vero, cum dixit , E■η ti^xC.»·, cf pfipi
, ό tυβαχτί^,ος μίΐ
, CUI ego inttnifom panem dedero. Immoqt; ,tm- ίμ7.£ν
ξιβλιω’ èàifo'.' èi, ω ί’γω Ax^aÇ το
us ipfe ille Jud.‘· diceret, r.um.^d e:.y i uni
foouio'. fTiSuiTto ’ χαιηι x-Ÿ.tte e At70· toc , μι>τι
lcd
Kabki ' non ulp' iiüit dominus , etiam
ίγώι'ιμι ραββι;
6 χ^ιοςοτι ναι , «λλ’
ilhid , Tu dixijii ' Ù. cum \ effet metum illi
m ea re afferre, ve , inquit, bommi-ι..ι, P" ότι cù wT«Ç' Κ3Μ Φθβ7, <τα: αυπν iXt TeTyi βηλν^
ναι
Λ.θ-ιντχ’ ,xe-r;u· èt u è ιιός^του
quem filius bcmints traditur: bonum i.h rjjct,
(t natus non foiffet . Hi* auditis digreffus ά:'·?·ρώτου Tapaèiàont: · χαλό; lui xvnS. fî^ùx tηθη· qgw TtiiTt. σχΛΓΛί άχίλ^ων ^TTt η7ς itinde , dixit facerdottbus ; £bnd vustu τηυ>ι
dare,
ego eum vobis tradam ' fii autem ffiTiv." ri StAtfiμοι S^vat,
ιγω ύμϊν αυην ταfi.it «erunt fii triginta argenteos , (J importa
ραίώοω’

G

7<

H-pi τ~. Ίτά^ς τβ κυρία ν^ ri du ίκάτη *μ*ρα
π& dv nJ παθΗ* χ} otpi τϊ Γβ5« · xj
en ϊ συμχαρίυό Γβίβί CF τύ nivxi^oy η7ς μα^ητΐΐ/ς ταραδώόναι ri μι^ήίΜΤ,

Η

1

lUBUUNTUR APOSTOLIS.
4»«
4X5
XJ
ραδωα*’ « if 'n»w,
TtMXWnt tipyôfje · A tfi fcripture , fm« fait, tf eectfevunt *r(«λιγ»θη ■ >ρβφη ί λ*>*Γα·
Γλαβο nt χ*·#*·/ prefix* xpprtfixh , fvrw xppretîxve* '
*
τ&ΰχοντν apyug/u.
tZ*u‘> ti/jLul/ tS πτίμαιμφ*, Jy
ίτιμχκτητη «rè uttb Γβγχοιλ, xj titiw «fat (èç
ni Ùuï τί κφψΜ/ς· w τί ημαηι φα^-»ντκ
step eùr£ t» ’’«%* * β»ψονης i’xelm τ/ώ χϋρα
cèi η ξυβλίοΐ' qfi t» ψ-^·* λαβοπκ , >Ç Zξίλ^βντχ yuxriç, ίμίν «ire» · χι«Μ* «λιίλοθο*
fl upa 7m σχβρβζΦητί, iÇ ίμί μόνο» βίφίτί· £
exaiM δ/Ζχιοζα/,φ* μ»ί ίγχατΒλϋ^Μ «fax, tμη ΠΖ?μ i*uyyù\opfyM vl fftw«»a$ay«y, 4-

rxxt λ filiii Ifrxtl, èT îtfaxnt tti »n d»"nt"t Jigfa’ Ac quinta feria cum comediflfemus apud cum in paicha, & ille manum
intinxiflet in catino, & panem æcepiflct, egrcffufque eflet node, <Uxit nobis dominus :

Venit born t ttt difptrgn*iniy & ttu fthttn relin^xntu : & cum unufquiique eorum ailê▼eraret, fe non efle «um reli&urum, cumque

ego Petrus cum eo etiam me efle moritu­
rum promitterem , dixit, tbwn fan tiii z«' “
pn«/fM4fl» gnlleu tentet, ter iugnbh neffe net
jrer , άμΐώ λιγνόν , <?f/y αλζχηρα φντηο-ou Cum autem tradidiiTet nobis antitypa myfte- mm m.
"ξις «ιτβφνήη μη ceicfiouμι' τοψαΟς ii ίμιν τύ ria pretioG corporis , & ianguinis fui , abfigM
tw
ηΐμβης
aùri
βντίτυται μιστ
-------~ τίμιου
'’ - — ~
’~" >04 B fente Juda *, egreflus eft in montem Oliveti ’w,·^·”
κ μη
φυμτβρόνης ήμ7ν, άξηλθο* ΡΓΟΡ* torrentem Cedron, ubi erat hortus : tem lud.m ad
αιμαης, Γΰ«
j
- fXawy
~ xÀn<r/ov τί
- χ«μαρρα
··■ nJy
-, eramus autem nos cum eo, fic diximus hy>»
η όρος nJy
mnmn, ut erat confuetudo, ille vero a noKiipdVj 9T0U 11Λ> χίχος
fflwfifjfy if 104 ήμπ$
bis remotus prolixe precabatur his ver- ro .a p*rc«p
X94 υμνηταμ^ι χαηί τ· 7θος, χ} χμει&Ης ήμωχ bis : Pater tramfer a me c facem , veram- ‘·|®·«β E“‘hlχβλυ χρΓοστκ^ττ τ<5 κκζί λι>ω>· τταπρ ταρι- tamen non mea voluntas fiat , fed tua : fic Via** patnbu»
vtyxf ατ’ί’μχ τΐ »βηίς»·χ· ττλίιύ μη η ι’μον θ/hoc cum feciflet tertio, nofque prr triftitia huqu<x)u«auin fomnum decidiflemus, venit ad nos , fic f.ni,,""1' d,f·
λχμ«
α*>λά τ» <ηίν · 101 τίη ποιντας
^ίην, ήμΰν «το της «5υμί«ς
ίτνον χατη- ait : Appropinquavit hora , & filim hominis
traditor in manm peccatorum, tX ecce Jndas ,
flwwrtoy , ιλθων λίγκ · nyytxcjr ή ωρ* Q ό υιός
ac cum ipfo turba multa impiorum , datyue
τί α’νθρωτχ «αρβδιδοπκ U; yj-ipocS άμαρτνλΜ*
eis fignum proditionis deofculationem fraudu­
>04 iii TbÎocç , Mji μιτ αντί όγλΦ* a’fftÆwy * lentam. Illi vero accepto figno comprehcn<04* aruMoy cr*oê<xrr'a; afar; δΗχνυαι , δόλίον
tJ—
derunt dominum , fic duxerunt vinftum ad
φίλημα* or if διξαμ^νοτ η σιυ'θχμ» , ί’χράτη-'Cxdes Caiphx fumnu facerdotis , ubi non
σαν ην χύ^ον* £ δΐβτμτον ποοιταμ^υοζ , ήγχγοο quidem populus coierat, fed turba: ubi non
fiç τΐώ oixiea Καϊαφα τί οίρ^ΐίρινς' οι ί το- erat ia^um concilium , fed cœtus fcelcratorum, fic fenatus impiorum. Ita vero multis
Xik σ^γχίχρόττ,η J λαοί, αλλ’ο>λθί, nif euptrcontumeliis eum affecerunt , ut nullum ge­
βυτι&ον iff ôy y χλλα «nwtitiw παρανόμων >Ç βχ- nus contumelia praetermitterent, non fputa ,
λ&ττ,ζιον ά<πβων ‘ ο" >Ç‘ ττολλα τοζηααμίυοί χατ’ non diâa amarulenta, non verbera, non pu­
αυτί παν πίος ι·βρ«ας ί ιτομίλπην ίμκτΰοντίς *
gnos , non convicia, tentabant , divinationes
loco prophetia requirebant, appellabant fiΧίρτβμίνπ;· τυπηντίς" ραπίζοντις' ϊ.οώοροιυυτίς '
mulatorem , blalpnemum, Moyfis prevariπ&ραζο',τίς ' μχντ^ας ί’χ/ζηηιιΣτίς α'.τί οροφήcatorem, everfbrem templi, facrificiorum aτ(ία; * ί’ρωνα* βλΰτφημον · Maxnwç «αραβαbrogatorem, hoftem Romanorum , adverfaτχν · /fpi χαθα/ρ/η»* θι^τ/ων ùvatipirnv ’ Ρω­
rium Caefaris: fic cum ad hunc modum uf­
μαίων πολι'μζο· · KaicrapO' cra/r/ov α’^τοχαλίνque ad poftert dici primum diluculum m eum
Tfç * £ τηΓΤΐ! μΐγικ ορ^ρου βα5ί<& ίμκ<χρ·ι~
debacchati eflent, tauri illi fic canes ducunt
ίηααντίς αιτ<3 a π-ύροί χα/ ο< xum; «xtiywi/ Deum ad Annam Caiphe focerum : ibi cum
cifdem modis illum accepiflent, efletque fex<τα'πν .«acç A*wav, ο; U2 Ttx^fpoi τί Καζαφα *
xàxfrî π! ομο/α ipeia-xvTfÇ ζαιρΛβτι^ής ίβτκ TjS ta fena , tradiderunt prcfidi Romanorum
Pilato, multis fic gravibus criminibus illatis,
«ρχοντί πίν Ρωμχ/ων τταρίίωχατ avw Π/λάτυ
ex quibus nullum demonftrare poterant Quae
xarnyopwùÜTfi «iri χο>λα χαζ βαρ/α , ων iizi cum Pilatus molefte ferret, dixit, fe nullam
t^yo'j άαίλίγ^χι · ίφοίς c άρχν Ju^ava^mi- tn eo culpam reperire . Duobus vero falfis
σας ίλί^υ· ^ιμίχν αιτίχ; χατ’ ax/ri æpie*x« ’
te ft i bus induâis, voluerunt calumniari do­
e/ if μχρτνρχς δυο ψΧδπς «γαγίντκ ίβίλοντΐ minum, fed cum difereparent inter fe , cauf«■υχοφαντίν tw χυ^ον* «β-υμφωνων ii αυτύν X- fam referunt ad crimen majeftatis imminu­
ta ; ajebant enim dsxtfie fe regem effe , 6*
μθθΓυν~ί4ς χα^αστ’«β·ίν α’νί^ο·? τΐ <τσ·χγμα λίprohibitive pendere tributa Cafari , erantque
yo/Tf?· βτ»; ίχυην Atyu βχσιλίχ «.az, χ- φό­
iidem accufatores fic judices , fic licentiae fe­
ρας Ka/e-at» i‘iwt χωΧι>-<
χ; yt.o^m ai'ni rendi fententiam ufurpatores , ajentes , Cru­
Xirr^op»! χ? μχρτυοις ν„ x^rtti, χ^ τής α®οφά-^. cifige t crucifige eum, ut impleretur, quod feriptum erat in prophetis , congregati funt fu- rf.t·,. .»
cιως Î.Çsr<ar«z , λί^ο·.·ης , ^at'pwo-o? , Γα:τω<τοχ
per me tejlet, & mentita efi imquttai fibi ; fit
··· ··
ruritis , circumdederunt me cane< multi , ty
tti i χροοφν'τπι; * cui τ^θητα: ίΥι’μ.'Üafrt ffi αδζ- fynagoga malignantium circumdedit mc : fi,
χοζ, Ζ ι ψ^σατρ ή àitxia ιχι,τϋ x.^traAo·· 101- alias, jafla e/t hurediiae mea mih , tanquam
£ΐ;χυχλωτα·,' μι xuug νο».ζΐ ■ ruoa^o^T) το.τρ<ί.ο- leo 11 fylva , dedit fuper me vocem fuam . Irtcif^·- μι' χ, ci iT^c.·,· tfoT) r χλ.χρο- gitut Pilatus cuin poteilatem fuam tinucitaνομ:'αμ« ι'μοι J. λίων c’y δρυμιί, ίδωχ^ν ίττ’ί'μί te dedecoraflet, fe ipie redarguit, fic de mi­
τ!ώ φ^ηίώ Λΐότής ’ c οιώ Π.-λατ»; ùvuviptx χαπ:;- litia convicit , qui maluit blandiri vulgo ,
quam jus lervare , fic cum illi tetbinonium
%xuxi t!w αρ^u' , αυη> tcurù· «^ιλ/χχΗ χχχζ'α;,
innocentia prabuiflet , tanquam nocentem
tamen,

4V

498

LIBER V. CONSTITUTIONUM

tamen, ôc capitis ream fupplicio crucis ad- A«p«rS Stxata to «λήθτ» θ»ρβ*Λτ®> >Ç μαρτυρώ
dixit, tametff leges Romanorum, ne quis μίμ aùrd tiçewurtaôç αίτιον Siκολάηιτνητ κάραηχΛ eonviâus necaretur, vetabant. Carnifices
roupjJ , xaunt Pm^uum* νόμος rtàf/jfy&w, μη*

<xκ»:

a»
FM »>·

Tfal

*/-· f»

L<

tov τίς 3οζ>κ χνί/β*, ξολμ «ρντηλοντβν, ΐχηιμ^}
ra vero tertia lentendam contra eum pronunciatam acceperunt. Dederunt deinde ace­ wpa rtuipwffatvns aut» , Ttirqir nîpqt τΐώ «χοφαστχ
tum cum felle ad bibendum , tum^Veftium iffytifynt rhù τΐζ) fuiri · fremi s daatev «ur«S όξ^*
fada fortitio, poftea duos maleficos cum eo irttiv μ^ γολίς · ht« to 'ιμάτιχ eèri χλ?ρρ Situtrinque in crucem egerunt , ut impleretur pffjram' iwmto £υ· χβοΰργης trat>p<acr<n awioiuquod feriptum eft , dederunt in efcam m'jm Tti ά/ζΐχατίρ^ μίρα,ΐνκ νληρα^ρ ri γτγραμ^ον'
fel, & tn fili mea potaverunt me acete : & tStmaa άς ri ^ύμΛμ»
qjq &ς rlw St^ttv
rurfus diviferunt fibi veformenta mea , &
μα
ixôrttrarvpj
οζα'
W
κοίλη
,
τβ
fuper veftimentum meum miferxnt fortei :
ΙμάηχμΛ ίχνηΤς^ tÇ ίκΐ ην Ιμχτιχμά μ» ΐβαλο»
& alias , cum iniquis deputatut fum . Po­
ftea fuerunt tenebre a kxta ufque ad no-B χληρον · x} c* χλλοΐζ,
μ^ χνόμαν οίλφΐιδίιυ *
nam, & rurfus lux vefpere , ficut feriptum tKun. tj^iitn
Ζρχς οτχόης aorè ’xntç tea dreft , non diet , dT non no\ , & ad vef'pe­
νχττ.ς·
κάλιν φός afà Srthlw· χ«θ«ς ^ιγραιram ent lux. Qu« omnia cum fpeâaffent
Krfjy
b^ νμίρκ’ <£ » η'ξ’ >Ç κτρός ttrripx/tfceleftt illi , qui cum eo erant in crucem
· χκιρ ακανη. $ίο«τάμ$μ9ΐ oi avroujfw^c^aâi, alter quidem eorum conviciabatur, qua­ τχι
li propter infirmitatem non poffet fibi fubfi- Tti at’r J xxxèpym · à μ^ύ «Crè.· ίβλαισφ^μ» waraevd
dio effe, alter vero illius ignorantiam repre­
Si ae^céfeev μ^ Suant fjfyjw Ιαυιτύ ι’καμίνύ^ν’ d Si
hendebat, & ad dominum converfus , utpo- Tb'rw μ^ύ* iymeet» ίΤΐτίμκ· cpèf Si w xtie/ov çpx- ’ f
te ab eo illuminatus, & cognito, quis effet
$éiç ak «v φο/rr^fif ίχ’χϋτί, κ,γηί , ηςης i κχqui pateretur, orabar, ut fui poftea in re­
yvr, χξ/β μνημίίυ βυτϊ "fatSat cr τη 0«σιλ£4«
gno meminiftet : Dominus autem donata fta«ί τημ^ Ttiùra · ό J' 4,‘θκ αμτητ/βι* βύτό ÎÇ5 <νροtim oblivione praeteritorum, introduxit eum
in paradifum , ubi ei myfticis bonis fruen- ÿfyovôruv γαο/τάμ^οος t Λ KapxSurw tèniyttycir
dum effet. Qui circa horam nonam emiffo «ttoA
___
___ _ dcya^Si
__
_
bwovtk
μυ^Ίχόν
· ·< x} Ktg/rlutzrcl.tmore , dixit patri , Deus meut , Deus C ·y^y
^ρΛ
θίί-μ», Θίί μΐί^
“'···-·“-;·οόάφτταί
”·-Λ--- mxj TJ T«Tg/,
Λγ
meut, ut quid me tumliquifti P « paulo poft: ?«
»...
τι μι ΐγχκτΐλικίς ; >C μιτ ολίγα χρχζχί φ«νη μιCunt ciamaffet magna voce, pater remitte il­
γκλνι, κχτίρχφίςαύηΐς, άγχροΐ$κσιττττοιϋσι'ιζ
lis , ηο>» enim fetunt quid faciunt ; <Jc cum
fubjunxiffet, in manus tuar, domine, commen­ ίκχγκγων, η; χϋράς ru κχρατΐ&ημι ri κ\'(ΐ>μά μα ,
ατίτ·Χβ·θ*· χ,δάκπτω άκρο ήλίη Sûr fax c# μνηdo fpiritum memn , emtjit fpiriiiem, & fe-

pultus eft ante oocafum fobs in fepnlcro μώφ qjqvJ * ιχιφαχτχΜΊΚ if της μιας α-χββαηίν ά·
novo.- illucefcente veto una fabbaroruin ex­ ναςάς *χ νιχρύν ίτλήρίύτοαι txàva’ i <Ê βρετϊ κά~
citatus a mortuis perduxit ad eifedum, qux
ϊμϊν Λοροίλιγί φάτχων ’ οτι Stî riv υιόν τηάνante mortem fuam nobis praedixerat , cum
$ρν<αα notHaat ον τϋ xapSta της γις 1» mj ήμίρας ιξ
aiebat, oportere /ilium homing effe tribut dieανανάς ix tfxpdy , <Φ*ώτη μ^ύ φανιiut, (J totidem r.ofiibut in corde terra: ac "ξύς νύχτας ·
poftquam fukitatus fuiflet a mortuis , pri­ psTtti M«e»« τ» M.aySoiXivn >£ M«eJ$t τη τί Γαχ»mum quidem apparuit Mariae Magdalenae , $8 ' «τη Κλίότα dv ώώ · qjq
Τ»Λ
& Manx /.
Jacobi,
inL via, & _ π>7ί μβθιιηιΐς «υτί, φΖο-»σιμ^ΰ <%t'w φο/3ον
ir deinder Cleophae
■ r·
poftea nabis difeipulis fuis fugientibus qm-Dj·^,·
λα^ραίως Si κ^ργαζο^ς ni χατ «ddem propter metum ludæorum
ludaeori
, clam vero
~
™.
r
·
r r
nv’ toutb er x, c> Tp Αιαγγίλιρ ιγρχφη.
cunoie de eo indagantibus : haec autem in
esangelio feripta funt.
rifti ττς μ^αλης (βδομάδος, >Ç Stà τί π^άία

χ,

iie magna hebdomada, t/ quare quarta, tj fe»·
ia Jeria jubent je-unare.
CAPUT

ζαρασ-χΛία) ί’κιζίτηη rrs&nv ·

Κ Ε Φ Α' Λ.

/r.

XVI.

Αρή^πλο* b* ημαν auras wjrÆ«v τσς ιξ ήμι* Vide epulo
'aque praecepit nobis jejunare ‘ hts fex
ρχς ταύτας Stà τ
Γ»ία/<Λ' ίίΜπ'βΗα*/ xj ταΛΙΙΜΙ.ιΙΤ,
diebus, propter impietatem & fcelus Ju
f ανομ/αν,ΎθΑ·θ£ν
αι/τίς >ζ àSi/pt&at χαραχίλ/^τοΐμίιϊ Za
datorum , hortatus ad deflendum &
lamenνος tir : τη απωλόχ aùtfj ’ κ, γαρ ausàç αιί η7ς t iriSoti«®
tandum interitum eorum , fiquidem & ipfe
χρυατ/ aty/oiw-otsTf τνν WP·* της (κκτχοκης atr?pj ' Τίillacrymaras eft Hhs , quod ignoraient tem• Vide <1,,. pUS vifitanonis. Quarta vero feria, * & fex- ^αία * îf jÇ7r«pûWTdL/u/«W)pe<rf7a^c> ήμιν vnr&cy ’ ’ J h*'^*
, ta jnffit nobis jejunare, illa quidem propter E f
τ?ω/Λ^δζάτάύ<οροϊοβ·ίαν, rltfSiSta ri κχ$ος’à- «dwrfuA»ictr, lib 1 proditionem , hac vero propter paffionem ,
xwitctwra/ Si <νροαιτυ^ι τί ιβίομ» ^μίρα άλίχήρος nu“'
C*p Mjetunium vero folvere pnteepit feptima die

r

ffai. n

poft galli cantum, ipfo autem fabbato jeju­
nare , non qmdem quod jeninandum fit labbato, quod eft requies domini a mundi opi­
ficio, led quia illo tantum jejunandum eft ,
quo ipfe auâor mundi adhuc erat fub ter­
ra ; in ipfo enim die fuo fefto Dominum
comprehenderunt , ut perduceretur ad exttum , quod feriptum eft , Pofuermt fria fi-

Π

φωνησανης · xùn Si vrsfvtrat τ» ααββατον,
in
Sfi τ» σοίββχην vnrÆ«y χκτάχαακπι δημιοργίας ϋπάρχον ·> «λλ’οτι ίχ£νο μόνον ·χρη νηΓ<£«» τί δημιαργϊ 0Λ αότύ Jτι ότό γΙιΖ όνης ’ dr αύτη γχρ aiir^J τρ
ι'ορτη χβστ^ον τν xigtoy, ό'κνς κληρν^ρ txéivo ri

φχβ-χον λόγιον · ί θο·τ» to oTjjiMÎa αυί$ ex μ(τ<ρ της
toprüi atirty , (£ âc ίystavxv · iâ 2r
νπίρ
au^,

I
4J·

QUΛ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

aùnlv, οτι cÀNmt vû xut/a wt tviriaw «u-Ag*·, è?» medio folemnitotir fua nmt e^guepaigitur nos lugere eos, quod cum
τ^ί, «λλ’ «tarsiram τίώ itiotnoùtittr atànu ά- runt.
- Ononet
Λ
dominus, neo crediderunt ei, fedpo*
Ήλιους xtoetmc seunwk
υμείς ar μ<* veniffet
tius dodrinam ejus rejccentht, feque indignos
meiN «Zraw ού λαός, rai J« ίθνοτ Sytw pvfalute, & confervatione judicaram. Vos igi­
c9cd «re «λαηκ
' obri ύγτοίοκ * thro tur beati, qui aliquando non populus, nunc
Svenfltief · at awt »ληιμα!«, you Ji tXmScd- auteiq gens fanda liberata aberrare idolorum,
ni îjÿ τΐώ ùraxoUù της χκρίίοιςυμών' ΰμϊνγάρ ignorantia , dc impietate , qui non confccuti ofia «.
mifericordiam, nunc autem coniecuti propter *·*"· ►
luM>n w τύλχ τϋς ζοης ηΐς
t’OrJy, urt·
ηίςτοη eut s^emt/scaoc * »αί ft αΜφιλημεαοι ’ obedientiam cordis veftri: vobis enim, qui cftis ex gentibus, aperta eft janua vita:, 5«/ Fr/r
etp Tttpnimrn θ» τιτνγμεάος τύ tvs ά- aliquando non amati, nunc autem diledli, popuperoç eftiw ί%βγγΐΜΛα * «e) <Jv
i e>- ius in ucquifitienem Dei pqfitus , ttt enarretis
τηρ, æptdüu nîf ϊμα μι ζητΒστν· ιμφανης ·- virtutes ejus, de quibus dominus dixit, Ja•fyifdw
vue ίμΐ pd ϊτπρνπώπν' 4w« , tSi- h- ventus fum ah iis, jui me non quarebaut, ap- *[·*■ *»·
. _4___ ____
, tJ
·? » f’x«Af<rar ti ορομχμο· μη * parui iis qui me wo» interrogabant, dixi, Ecte
adfum, genti qua nomen meum non appeUaqtf,
Cum enim non quxfiffetis eum, tunc ab eo
inquifiti eftis, & credentes in eum obediftis
<γη aura χβττυλΜψχντΕί τΐώ «ολΰθίον μαν/αν,
vocationi cius , infanum multorum deorum
Tji αληθΗ μοννρχΐχ αβροτννγίητς tcS xa>roxp«- cultum relinquentes , dc ad unum verum
Θκ3 ί/x' 1’wb Xties. χλιγωμα τβ αοθprincipem , Deum prxpotentem per Chri­
μ* nS» σ«ζβμοΖ«ν Q^uopijuoi, μνιμυ μι^ίίς ιζ ftum confugientes , fadi plenitudo numeri
wi C> Tj3
γίγροιντηι · eorum qui ialvi fiunt , Mtllia millium , tX
decies millia centena millium, ut feriptum eft
îrtffRTtu èv τβ xA/tbç« Χ'λ/βς , w μνξμίς tx
in David, cadent n latere tuo millia , & de­
‘ hjÙ ττχλιν · η αρμα nu Θά> μυ&ο- cem millia a dextris tuis : Et rurfum, Currus D··.
dCdZuntm» · aspoi Ji ny ΓDei decem millibus multiplex millia latantium.*^1»
*’·
οραηλ iw <2wkof λι^Η* ολίιν ràù τμίρχ» της
Ifraeli vero infideli dicit ; tota die extendi ma*
·
lair
__
'
______
____________________
_
*
γύράζμ* fffyxtTttTO. <Ppo; λ«ο» a’wOSvTU , wjq nus mtas populo non obedienti , & contraαν τιλιγοντΰ , η7ί ποράομΕάοις CJV ôW b χαλϋ, G dicenti , ambulantibus in via non bona , impopulo feiianti peccata , 6" me coram irtf
àtà ouiαν ιύν αμαρτιών ecùnSv, Xetoy «βφβξαΰσ- mo
1
rit anti.
τύμί cvwT/oy/ΛΒ.

-’
fyrivxrtK γάρ aùrà, twv t•τπζνιττ&ηη
trxpatùnv
jÇ ύμ£ς Ttis-dÎffoome «s aûw ΐπηχΒταη τρ χλή-

A’ir«pt^i«i<rcç
rov

.

«v

aDpoppfcttav ην X&tloi-Jxîw τίιύ ί’χβαση*

dwàjjtysoi tx xaxovoioti iitiritroo «urw fsvett
nv Xtirdv τβ Θίί q?) roupcj xanixyyav ny

τϋς Jo^wî xt'tyoy.
K E Φ A Λ.

Enumeratio pradi&ionum propheticarum tie Chriflo, quas cum Judai ad exitum alioqui perdu fl as vidiffent, tamen propter malum ani­
mum non crediderunt effe Chriftum Dei, at­
que ita dominum gloria ad crucem damna·
runt .
*

tî.

fitXfTt xcJç ΐΓχρώξχυΖν d λαό; ity χΰ&ον μη irt·
rdCe-α; αυτώ ’ Sib λίγα παρ«ξαυαν το xvfu/jta
το «γιον, >9 fΓραφή αιηις «; ί^θραν* άβλιφία^

B

γάρ αυ’ττΪ; χαη^ύθη ifsf τίώ χαχόνοιχι «t’nSv, οτι
βλί WTK τον r»a*ày β’χ t«frXoy αυτοκ «var τον Xgjςβη τβ Θλ τον <&pà ttivriay «ιώνφν όζ αυτϊ ·$ννη$ΟΛ·
τη, νίονμονο^ϋ λόγονΘιον' ον ήχ (Ίαΐγνασανht

άριτίιχν, β τι frfef nSv άκργ^ών «ύτν, ή η μίαι ht«
τύν Tfp? aure γργρχμμζόο» αοροφηηιών · ότι γάρ tx
ταρθοόβ 'φμτ&ιττα tivfy tvionm το, fis η τταρ&ζίος
&γ«τρι Λήψίππ, κ, πξίτκ/ νίον, χ^ χχλία-ασι το'
«νομα αντί Έ,’μμαΜίνιλ’ οτι παιϊιον ί^μνή^η ημίν-,

νιος χ)·’ϊοθτ νμ?ν> Β >ΐ àp^bint ΤΒ ωμα αύτά , igq
χαλπηι το ονομχ aurS μαγαλτ,ς βύλης άγγιλο;,
^ααιμοίζΌζ «νμβαλοζ, Θίος ιγνροΐ, cffbTtxcvii ,
αρχιαν cjplixnc , πατ»?ρ ΤΒ μίΧλθ<, τις α<
· ότι èf
ifè χηχίαν ύΐΓ(ρβάλλΐί<Γ«ν«7tfe^rm<riv αιτώ, λΐγ&ι
xôfjoi, τίςίχίτιίτί τρ άκοτόμών, χ} ο βραχέων xt>
pin τίνι α’τίχαλΰφθ» ;
axon àxsarn
β μνί aiwrn’ >ù βλιποντις 0λί\|^ΠΕ, xj β μή thri­
ft' fxa^tuc^n γοίρ ή xapJ/a τβ λαβ tbtb’ J/o rpàn κυτών Η γνώτις ότι ίόόνης Totpàhov, >Ç αΧΒτα.ηί «χ ίχ8σ·αν· νμϊν bf η7ς όζ ί^νων ίίοθ>)
ή βχηλάχ, ότι μη γινώτχοντα Θίόν,
τβ χη-

CAPUT

XV.

idete quemadmodum populus irritavit
dominum non credendo ei : idcirco
ait , irritaverunt Spiritum fanllum , & con- γμι. ,,6.
verius eft eis m inimicitiam : caecitate enim
affedi funt propter malum animum fuum ,
qui cum Jefum viderent , non crediderunt
effe eum Chriftum Dei ex ipfo natum ante
omnia faecula , unigenitum nlium , verbum
Deum, quem propter infidelitatem neque ex
fadis eius , neque ex prophetiis de eo fenptis agnoverunt Quod enim ex virgine ge­
nerandus effet , legebant illud j Ecce virgo if». 7.
in utero accipiet, & pariet filium , tJ voca­
bitur nomen ejus Emmanuel. Quoniam puer na- V* t·
tus eft nobis, & filius datus eft nobis , cujus
principatus fuper humerum eius , & vocatur
nomen ejus magni confilii angelus , , admirabilis
confiharius , Deus fortis , habens, poteftatem
princeps
. .......... pacis, pater juturi Jaculi. Quod ve­
ro futurum erat , ut propter nimiam mali­
tiam non parerent ei, ait, Domine, quis cre- ift lt &
didit auditui noftro 7 Ô” brachium domini cui
revelatum eft 7 & in eandem ' fententiam :
Auditu audietis , & non intelhgetis , videntes
videbitis , & non fcietts : meraffatum ëft cor
populi hujus , quamobrem privati funt cogni­
tione , quia cum afpexiffent , defpexerunt , &
cum audffent , non obedierunt . Vobis vero coj.4.
ex

V

4Jt
L1BBR V. CONSTITUTIONUM
41>
«κ Gentiba* fcritmdis datum «fi tegpum >Αρύγμκτκ wXrwnw »rwn eMr · μ*>9Μ li
«uoniam cum non cognofixretu Deum, per
rw rvnpt, rfAut·"* « Λ«ζ.«η»ί»·Λ* ·
r««l
collocant ; Tradnâi enim a vans Txmfuetudine vite faperioria t fle fpretis idolis inanimis , îpfâpse damonibus , qui in tenebris
funt, abje&s » poftquam accurriftis ad τβmm lumen, ôt per eum , uonm & fohun
vcnim Deum , & patrem agnoviftis , faôi
eftis hxredes regni ejus . Baptisati enim in
morte domini , & in refurreâionem ejus\
tanquam infantes modo geniti debetis nulli
peccato operam daret non enim veftri aibs , fed ejus qui vos fanguine fub emit
rr^nt. «i.

·*'*'** ·’

rfet. i7.

'ÎLen‘m- ^uoa?*in.IfnKlc ’r*lui* crede·
rc ookbat, ajebat dominus , aa/mrxr tf re~
gww , ii tUUtxr genti fattenti fr^Bus rjnt ,
vtbit, fciiicet ,
crediti/ , qtti eratii ali*
faando longe αί na alieni ac remeti, dedit rt~

ί*. * ST**
T"*4*.’ 4 !*
«Ιφλ*» 0Λθϊ·ηκ, qpf irfy o nine
ΜμΜ» ««TefpmKumr » «ρκίραμ^ηκη τρ
φ*ιτ7 τ)ί ιίλι&η^,
ίτιγήτης il βύη Toy cJit
w
«a'yw «Xw5tyoy
Θτο»
w«m ,, xXmovouet
qjq' ^s'yav
«Xtônw Θ
μ» £
«Ç wipe
xXipv^utac

της eCri fienXties ύηφύ»τη· ββτήι&ςΜς γάρ
w w TÎ xopz'e lôciw W tk riu> ahwrarzy
evrS «fe eprqfâ 0ffa eoCMfyim *ρίς *«<r«y
«μαρτί» ·φΰλίτ» tiw « χχρ/rf îeunSv» &9al·
•ï
___«^«ρβτκΗΚ
f V________ύμΰί
r„. tj
rS tauri
_ . βίμκη.
____ Ttpi γάρ

TramiA, &tC» ·χΜκ ite τΐΐυ mie»

oJnSy, trtipdM™ èéetJnSr ήβαΛλ^τήθ»,
- - ’■
Ty”
_
_ »

(t jaSfernu «θνΗ vwatwrs nie xatprw «curie· JnSn vpb niiTm ret» απίς^ματακ «oJrS
μβχρά, life rùv βοοτίλααο txSfytTtti τ« τής Xtutprif * t>f*k γάρίπ ot toti α’τοταλαττκ afe t«» tqjar&MHt) g μί ότακΜοτης· Ικα­
νοί is ot ùrenirenti * «>λ« ύμας μα) μίτβαιληθθ»τ« tri τή ΜιλαγΙρ, Ιργίζ&ι&νώτύ yui*
or if iu^tpa/yavTK Μ niti ίαυατύν a-tu&iiqjqt, i
μόνον άτίργατον xantaop0’ w «ίμτϊλώ’α, αΆά
•UM' Ttk Ιτιξοτης τή xuprs τή ^ίμήλβϋνος «xixrw-

Xeiw,

gnnm , & expeftat grati animi fruâus; Vos
enim eftis , qui aliquando mifti eftis ad vi­
neam , & non obtemperaftis , illi vero ob­
temperarunt: fêd vos poftquam pœnituit rçpugnafle, in ea nunc laboratis: illi vero paÂiones fuas molefte ferentes non folum vi­
neam incultam reliquerunt, fed etiam pro­
curatores domini vine* interfecerunt , alium
quidem lapidibus , alium vero gladio, item y»· w μαί λί9νς, Ô* Ü ξ/φ»* x}ray μβά firpt
t’
alium fecuerunt, alium m loco facro inter C^.
& T(J ifpé
tpà dywAay
«b&Aay μπνξι
μπηξύ τβ
templum & altare occiderunt ; poftremo nx- y«ï >Ç rî θυο·/«ίΤ»ρ/»· vrtpov
“
'
- αΰτβν τον χληet
redem ipfum ex vinea cjeftum necarunt , a
payojue*' »£« tS artAww fx/feXwTKafffXTHyay, (£
quibus quidem tanquam lapis inutilis projefttes eft * a veiis vera tan^uasn angularis fu- ταραύτοις «î λίθος αχ/χ-ϊος αττ^λήθη* <»ap ûice λίγα τηρί
fceptus: idcirco de vobis dicit, populus, jnem μ&ν if <fe wtpvytovtatoç
non cognovi , fervtvjt mibi , in audit* aurii ίμωι, λαός, îy wt f^yav, tieXXcrf μοι, «ç <£obedsvit mtht.
robù «τ/a ύκήκΜμ».
gwrWa oporteat pa/cia celekrare^

CAPUT

XV ί.

*ortet ergo , fratres , ut qui prêt iofo
Chrifti langui ne redempti eftis , dies

(Trots

οφ^λκ ytvf&tu ri xa^or.

K Ε Φ A' A.

«c.

E7 au* υμάς αΐίλφο? nfe rj τή Xgjrou
2LX τίμιοι ϋ£τγορχτμ£ίκς οΐίμχτι, τύί ύμΐρβκ

omni diligen- D TJ χβ^β
rotàa^at μΐ itùw ίπμίλάβκ
feftos pafch® accurate , & 01
tia port aequinoâium celebretis, ut neque uçhtuu ιστμ^^χναυ· ©τνς μη ί/ς ra c*«unu
nius paifionis bis per annum memoriam re- 1
rtàifJutTK μνάκν wât9f, αΧλα ατχξ τβ
novetis, fed potius fcmel quotannis, memo- cièc
'
ίτβς τΐ «τ·ξ
o&evnç’ μινΰτι ii rotpxvnpà• vae ?«'*-riam mortui item femel celebretis.· ‘ neque 1
pfym μ^ Γβίχ/wy ίβρτηζΜ* * eif/uu« γχρ- xwy«-·
*"'? t ."tu’ arnP''us cum Judatis tempus celebrandi pafnî. L Λΐ o cha obfervetis, nulla enim nobis nunc cum
>ί'ά ipjiv yuv <τ^ος ®-’τ«· «τλβνάυτω γχρ qj#’
c,»a«<i Au· « en communitas eft . falluntur namque in
οώτΐώ τΐω ψήφον, ίώ νομζζβτίν ινΤίλάν' erm
<7uTûme*n. *Ρ1£> «tiam calculo , & ratiocinatione, quam
π«7Βχόθθ* »«·/ τίτλβνημύϊοι,
της «λβθΜβς
de mento »,■ exiftimant fe abiolvere t ut ex omni parte
«rTf^o^rr/jtcior
ίμ£ς ii φυλΛατί^ι βίχκβΰς
*“*' f»,°'«η«1 vcri,ate «bftradi fint : Vos vero obfervaτία> ί’στιμίΟΜ ΐόοτώΰ της tae/vUi «ρας
ητκ
s,, noftri; te diligenter converfionem verni æquinoôii ,
yirtwt 'i&tip*
fixait τβ iwifxare μΖιυος ,
ftoi"';,01' l*uæ Inc,dit in vigcfimum fecundum diem
C,- tet
· f χττη^ϊντκ Γως Αχάίος «^ώτης
. menfis duodecimi » qui appellatur Dyftros,
«>» s»d <-notate ufque'ad vigefiinam primam lu- αλίίί^ς · οτως μη cv iiipp r/Jio/aai/ ίμπίβ-ν ή
, ne jn a|jitn hebdomadam incidat lu-E
' TKvafFTxatifxaTtr τή; o-f>diw:i ‘ <£ χλανης $>*·
na quartadectma , & per errorem bis uno^Crrç, «yveia ί/’ς τβ cycauTs t νιτίλί<τωμΒμ το
que anno pafcha agitemus ; aut diem relurTxyx · q c,v Zto.n ί>μίρ* topvus-ufjfy) τ/u' τ»ΰ
redionis Domini noftri Jciu Chrifti alio
die, prxtcr quam dominico tantum celebre­ xi ρι& Ϊμ^ I tktS «t/ardar^wy τμ»ροο’ άλλ’ο* xu-

mus.

,c‘«cf μ«'^·

1
Q.UJE TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

«J
Διίπ&

ppiMf τ* ηχκίβίιμΛΐ*,

414

Conftituîie de mqgw Mdrauda pqfcfa.

K B ♦ A' A. «f.
CAPUT XVII.
. -. ,T „ . ,
· w
,
TEjunate igitur diebua · pifehn , incipien- * <m..i·
TJTi fltff
«« «Μχ« mrXm, dpgd- J tes a fecunda feria nique ad fextana »
gJJT
JLJd ffy* «urd i&tipaig μΐχ& rît *epotni£ç
iabbatum fex diebus pane tantum , fide, o^amiZ
λ-2_·χ j—*—
..2--- »-a
·----- » «-< v i—ii— *. —i menus adhibitis: abftinete «·* a***
------------ΐζ
R«r»·
ψύτοΜχρ&ι hw
diebua------vtno,, & carne .· dies quippe ludus, & non fefti fiint .· fexta tamen feria ,
fit febbato ex toto manete jejuni , qui ita
-ne· Λ»βλβχλη- fi™, Vjribus eftis , ut fei
':rre noflitis , nihil
pavnjrdEranv,
prorfus guftantes ufque adI nooumum ‘ çab
A
rSuil^tm phffjs aXatnpafMr/as
Kattfe * fi it
tic
li cantum.
cantum. Si quis veto
vero propter
pi
,_________
____
imbcciUita-

wy*/4** «H» <
w*·,

·ζ

dftwrrÆ relf tta rtwdrrw 4μ», φ/λαατ/«&« xd>

„ ,0[0

α

tern utnunque diem conjungere non potue-

dinftfanr' Ah* Mq>w · wtJK md iwnuf«-Brit.* Wtem febbatum fervet : ait enim do- - tir*wiff
- - ·““ ·- κ>μφι'ος, mr£<rv(raw, Inf
ehntp9î
mr ce ituimti mlç ifuptuç' àtnvnuç ut ip&i «♦*
tysJv UR ffi
Vuiedt» t ιζ F«uftS «pt-

wipe» ίλογύδη.
ris

n

que diebus ablatus fuit nobis Dominus a Ju­
dins , quos fie fiilfo vocant, & in crucem
adus, ta cum maleficis deputatus.
Dr pervgtfe/rêw Rsagat fabbati, tf de die

mes W iHtrttrfyui ίμΐρβζ,

K E ♦ A A.
Ιό wepemï^u

Δ

nftiftern t

minus de fe , fsraads ablatus fuertt ets fpmt-Ma,tk »·
/mt, turn jejunabunt in dsebus Ulis . His ita-1*’ **

refurreflionis^

tq,

tipîr jntr/ÎRV vaimtc, aie vi

CAPUT

XVIII.

Uamobrem monemus vos , ut his die­

Q

bus jejuni maneatis ufque ad vefpeipîiç CJWftuTujjSjfi 0» άνβληφθύΐΛί cuîrfe
ram, ficut & nos jejuni manfimus, cum abβφϋμύν
<<rxtp«· àt it ηΐς Zetra/f τνίϊς
4p· TW wwpaffxAài, èsyatrfeu *p« η ΐαπιραβί tKtt- C latus fuit nobis : reliquis vero diebus ante
fextam feriam , edite hora nona , vefpere ,
roç t&ttna. n 3irw «wr iuûatn· ni ii refifiataut pro ratione virium, ut quis poteli: fabftixfjs ΛλίκηροφαίΛς rttpvmbwrtf9 «row<- bato autem ufquc ad galli cantum * jejunium * o»« Ate«.
ζίΐθί f ηφωσ-χώηκ μι*ς raftfteiW , hüiri xKjaxi) · producite , & illucefeente una fabbatorum j'^BaVidîm
qui eft dies dominicus, definite , pervigilan- PeatapoiM·?"
tes a vefpera ufque ad galli cantum , & in ■■■> «p
ex eepocr/Yp^jot iÇ Jîo/JJm0' t“ Θ» e CSTji i^gsu- ccclefia in unum congregati preces & fupx npiX,<TH ufow ά>ο&ηύ<Γ*αηκ τίη ιήμη · ràç «ρβφη- olicationes Deo in pernodatione veftra ad­
hibentes : Item legem , prophetas , & pfalτβς · ns ψ«λμ& (^ΧΙΚ αίληξυόvw χμαιγίί · ig βχ- mos ufque ad galli cantum legentes, & cateΛτήπστκ έμόϊ rec
*f «ίνα^νηκ η ' chumenos baptizantes, ac ledo evangelio in
^Ιαγγιλιον ον φοβ» î’ep»,
«jwAeXife-evrer timore & tremore , & habito ad populum
ς-ρ
m wpèc «wmeixv, toumos^c η κλ&κ ύ· fermone de iis quae ad falutem pertinent ,
μύν φ] &ήθχη T? Θί« ix/rp«<pZuia/ rev Γβραηλ , deponito ludum, & deprecamini Deum , ur
ΖαβΐίίΛυην rew /wntya/as, χ} rie «βτβώκ άφι- Dconvertatur Ifrael , & locum pmnitentix aceipiat, & veniam impietatis . Quoniam ju­
0W · ότι ·' μΰβ «’λλόφολος χ&ιτηί
ns Xf<- dex quidem alienigena cum manus lavaflet .·
ραί ΗΧΟ · «θ<ίθ€ »μΐ ire rS αιμαης rï imattou
fwiocear, iuouit, ege fum λ fanguine jufti bu- Meub. >,
Tin»· ΰμί<ς'ϊφί&ί' Hi Υσ-ρχηλ trfjSctWi· τ·«ι- jus, vos videritis. Ifrael vero inclamavit ,
μααότ» ίφήμχς iÇ txt tu rétv« τιμών'
Π/λχτν inquiens, fanguis ejus fuper nos , tf fuper fi­
friiwreç, τίνβασιλίβ υμών rnupoitm; αυηΰηβώτ lias noftros : ac etiam cum dixiflet Pilatus ,
regem veftrum crucifigam? ipfi clamarunt no»
ùx *χορ^υ βχπλΐχ η μη Κβτσ-βρα · raopwaro», Γ«όραιτον χύτή* ’ Χ«ί γάρ ό Totών iααιην ββσιλί’β , «ίντιλί- habere fe regem nifi Cafarem ; &. rurfus cla­
more edito , crucifige , inquiunt , crucifige _ n ,. ,
yn τώ Κ«/σ·«6ΐ, χ} txv rüny «‘ηλΰοΊΚ, wt ΗΦ/λο; eum, omnis enim qui fe facit regem , centra’
τϋ Kairepos · >4 Πιλβτνς « nytpùv ιζ H'ptwinf ο βχ- dicit Cafari, tf fi bunc dimiferis, non es ami­
mÀdl'ç txt XXiFC* fuùrw reaipvSlwat *
χληράτνι re cus Calans : & Pilatus praefes, ac Herodes
φάσ-χον λόγιον · ty» τί tφρύαζαν ?θνη, xj λαοί trex juiferunt i· crucem tolli, perdudumque
μίλίτητχν χζνά ; iruptswxy ο! /JaaiARS τη; γηϊ, ιζ _ eft ad exitum, quod feriptum erat : Square τμι ,
£ ILfremuerunt gentes, t populi meditati funt ina­
oi αρχονπς <ravii^^»way txi re cuire xarurS xugjs xj
nia > Afliterunt reges terra , f principes .onxani ri Xtiri curr» · id dxfp’ptd>«r τίν acyxuntiv ώ; vtvenerunt in unum adverfus dominum , tf adxpov f/MfXuyp^ov · ^auTBS-aopwdCsreîTxxepair-y VfrfUs
t^s & projccerunt diledum
. .
i
xXji, liavaravreç Ζχ/φωσχ*Ηΐίχο£ΐαχ»)ί, ί»λ»ρω- inftar
· '
" ' in
cadaveris abominati , & lexta feria
θη « >-ρ«φιΐ >j λίy»(Ta, «\àr« ο θίό; · χύνίο Wtù
crucem acto , & lucefccnte dominico dic a
γΐώ ’ Ιτι <τύ χχτνχληρονομήΰτ^ί
~«βι reîs t^vftn '
mortuis excitaro , completa eft feriptura ,
t
χάληι, άνα; ντομχι λίγα χύκος, ^ήσ-ομχι do <τν- qux ajebat ; Refitrge Deus, tf jufica terram,
quoniam tu erir bures m omnibus gentibus : &.
tnsjtu , χαρρ»σιά<τομ«ι du αΰτώ ' ιΰ,α-υίί χύβΜ ι’λί ηrurfus, nunc exurgam, dicit Dominus , ponam r/et u.v
troViXf, >ù a’retrwov μι,
α’πππόί»β·» cuire/j ' ojg.
m falutam , cum fiducia agam in eo , tf tu ♦··
Concil. General. Tom. I
Ec
Doaxè f'e-xfpetç tweXanpoipwwaccrypMryejmc, «Çtrr
xà «tire Ce rà ZxxAwrjt στιχχθρνζό^ν^

4J5

40

LIBER V. CONSTITUTIONUM

Dnmme mifirftrt mri, & fyfeiia >w., (f rc-Aiwn «a» w άμϋς «rardme tw wpjau mptn*
trigam en : idcirco igitur * vo* «citato *ΐγχαη τύυ
tUv $ur/«
θιχπ» όμΑ
ύμύ» «d
«d *
WC <Wr
ύμτν MfaStm£aDomino · mortui*, faate facnncium Ve­ t» it ιημύν A/'^wv , itùn xotfiin tiç τύν ίμΐώ
iarum , de quo vobis per nos conftituit, inανάμνηση
Αφραπόβι*
Îuiens, Hoc facite rn meam commemorationem.
,, * φ)
-■ Aocxor
w
,,,awwqrdtm
Λ
-,
—; s, vn αρραβοπ
αρραβώ r»i
τηί caesae
avorarim v&·
ic poftea deponite jejunium letantes , «c MH
diem feftum agentes ; quoniam fufcitatus eft ~ /mv Γχχίί · Χ&τκ tyvpapmi h ροχρύν ' «UM
a mortuis Jefus Chriftus pignus noftrs re- τ»τβ ιψΛ rrw νόμ/μον ouvtttat tots τ*ς arumfurredionis:& fit hoc vobis legitimum fem- λ^ας no aùto& , μίγ& at ίλ$η 0
piternum ufque ad consummationem fieculi , Ι
—’ουδα/οι;
- ·
> *. χόςίφ. — v trt nôntu
' . -»
γάρ
Xtir/adonec veniat dominus ■ Dominus enim ad­
v*S
ii
/pnjyfpnu
·
n7t
μ$ΰ
St
àxtçfaa
, τη7ς
huc mortuus eft Judxis , Chriftianis vero

•

.............. ....illis
___quidem
_____________
_ __________
δί
wAyafoei» », ·π ii ·«
<*;
fufeitatus:
mortuus
propter infidclitatem, his vero fuicitatus , quia certum ^ατατφ* £·4 χρί gîtait ·
St otmt nfMexploratumque habent, quod fpes in cum pets trv ΰμ7ρ ttihu tορτη τίμια αντη d ογ~
collocata vita elt immortalis, & fempiter-B
" λ i, ex if δοσΊπτοαιτη ίμί θωμαν hi τίαna. Poft dies vero oâo celebrate rurfus ho­
varôrw > ί*ληροφόρη<π $οίξαςμο{ τ» tvxbî
nore oâavum diem , in quo me Thomam
ηλνν, φ) γης
& τί*
TÜÙ ?<Αfecit nihil habere dubitationis , oftenfis mi­
tm' <£ »*ίλ«ν, αχό rig mpvrns wyaxHs àû&·
hi veftigns clavorum , & vulnere lateris ex
cufpide lancear . Atque etiam rurfus nume­ μήποηκ narapâxtnu άμΐρας «xd xu^/awi μί·
raris quadraginta diebus a primo dominico χβΛ χ<μτηις , iopniran τΐώ iefrrUv ΤΧ5 «’*«*
die, celebrate diem feftum affumptionis Doλήψίΰ* wo xtw · x«y W χλιφναπας xàaav
‘mini, quo die abfoluta omni difpenfatione , οίκοτομίατ ιφ) itdnfy ,
βφος sw amac conftiiutione , a icendi t ad Deum , eunΓΗλαντυ tw’w 0ί·ν qsq τκήρα » χαθ/β-αί hitdemque patrem fuum, a quo miftus fuerat ,
ξ/νν τχς SuvàfjuoK VI T^iju^bwv tttç im^uad cujus dexteram virtuns lirdet cxpedans ,
tnv ot i^ptt euînv ùw' ηύς irôiaç tuer» ♦ ôç
Îjuoad inimici ejus fub pedibus eju< pofiti
iumt . Quique in confummatione torculi ve­ »u4 fA-Lrsnu ht auurtKiia nu aiung
niet cum poteftate , & gloria multa ad jtvναμίνς xJ δόξν ΐολλίί x&at ζάνης iÇ wx/uk,
dicandum vivos & mortuos, & ad retribuen-C x} aniSvat ixxFf χαπέ ni ϊργα αντί · vi wn
dum omnibuj pro cujufque eorum fadis, è”
i^wm τον αφατπιην υιόν τΐ Of» , dv c^ntCa»
ixnc Videbunt diieitum Dei filium , quem pu­
Tue»· vi htyvwTti ανην χοψ©*η« 7φ itwnîç
pugerunt , & agnofcentes eum plangent fuper
/eipfos, tribue ad tribum, & mulieret eorum φυλιί χαπ» φυλίώ·, ν) ai yujuatw avif) xa/.

,

iiiav.

feorfum.

Praedicationes prophetica de Chrfilo Je/u.

CAPUT

ΥΙρόρρχτκ

αρροφκτομίς xte/ Χς/Γ» r» Γχχί

K E « Λ

XIX.

Λ.

i θ'.

Ar

K

vtûï itxam t¥ μάνβί Γορτ/α/κ^ν»
va9pnt(ofj8^ot, της Spbùa* Ιίρίμιιι άναγι-

' h-cru-ne Qlqutdem & nunc decimo die tnenfis * non* ’ Φ,ΡΓη Gorpixum vocant , Judxt in
n,n,.i
unum locum congregati lamentationes Hie- 1 vvtTincnv, d> οις ttptfmt ' πούμα mp ■' mpoavxou
τ».,, 4
remix legunt, in quibus fcriptum eft , Spi- ήμ^9
]
Χι/ε·ος xùvm <ruveA>N>$n ce τη7ί
rtfus ante faciem nojlram Chriflus Domtnut .D ρα7ς ouît$. ιζ riv Βα/»χ, ce y ytypoarntf ηης
g
comprebenfuf ell in corruptionibus eorum . Item
eOtde ήμάν » Aoj^e&xTfTtt/ tnpo> mpôs cuùnv, ό^ίΐ^
}
Raruch, in quo fcriptum eft : Hic Dette nopc χάο-αν οδόν ixtni/xiK, >£ ίδ«ξθ* avrüv Ι’αχωβ
fier , non reputabitur aliui ad eum , invenit
TtS xatii <wt», φ Ι’χροηιλ τύ wyotrnpfyiip ùtt aurn-c'
omnem vitam /cientia , Ô" dedit earn Jacob
puero fuo, <7 Ijrael dibeilo fibi. Pofl hoc , in (μ£ vSn ht της γης νφθχ το7ς οάθρώχο/ç <nw«ve~
terru vijuf efi , ÔT cum hominibus conver/a- τραφ» · >ù όταν àroc^vâat, xéxnmu >ζ δρίμώσιν ,
ως
αυηι ημίζησι, τίω tpnuta» τίώ ύσ»' Ν<~
tus efi . At cum legunt , lamentantur cum
plangore , opinione quidem lua dcvaftatioβ»^οδονό«ρ ÿfaptyüLuJ · ως St ή αλή^αα ϊχΗ
nem a Nabuchodonoior fa&am, veritate ta­ προοίμια ττοιηνται αχονπς τϊ μιλλοντ^ αυτής χ«men exordium faciunt nolentes ludus &
τνλαμβάνΜ xca£« ’ μ$ H itxa ήμιρας της άνα-<ίΛ *
fletus futuri . Poft decimum vero diem ab
alccnfione, qui eft pentecofte, id eft, a pri­ λΗψί4»5, ητις οίνο της αιρντης χυριαχης πΰ*τ»χοma dominica qumquagefimus , fit vobis ma­ $->ι γίνιτηι, ΐορτη μ(γάλη ύμ7ν erw ce αΰτϊί γάρ
xime feftus : tunc enim hora tertia mifit , ωρ« Te/ru ax/rwAca «ί ημάς ο χύριφμ Γηης τώ
nobis dominus donum Spiritus fandi, & re- E'δωρίαν τ» άγιου τη^μαης ν< ί’χλ>»ο&χ^φ> αυτί
pleti fumus ejus operatione, & novis linguis
της wtpyffiaÇ ) n& γλώχαις v<va7ç ?A«A»|ra/4u ,
locuti farnus, ut ille nobis afpirabat, & ptxχο&ως tnfiivo ύττηρι & ήμ-tv nSH hnpùfyt/jfyi Γ»dicavirnus hulxis , ac Gentibus illum efte
t&vtaiv avnv nvai nv Xprrôv tS &tdù
Chriftum Dei, decretum ab eo judicem vi­ Saiwrt
nv ωρ«τμ$Μν vfi αΰηυ χριτίιυ £ωντυν vj ναρων f
vorum, ac 'nc.tuorum . Hoc Moyfes teftav-n i, η iP batur , cum aiebat , accepit Dominus a Do­ τ»τω Μ«σ·ιϊΐμαρτι/ρων iAi^u’ ίλαφ χυρ&~ τυρ
mine ignem y Ô fitlphur, & pluit . -Hunc vi­ τταρά χυ()α , χ, ίβρίξι. τ$τ®ν h5c* Γ«χμ/3 ως Ζν$ρω~
dit Jacob tanquam hominem , cum dixit ,
XO'/xJ ήχο ’ κσον Θίον αοηόσ-ωηον αορος-mpôavitov ,
Vidi Dominum f.icic ad faciem , Ô“ falva /afin
ι’αωθ»μ» ή νΐνχη' τηην Αβραάμ ξοοδοχή·
efi amma mea. Hunc Abraham khofpitio exσας

·

c
QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
4JS
437
__ _.r«ρηΰύ
_______ύμολφο
t___ -f,—
.
______
r«
iL _______
iaurn xùptm·
raw '*
Ma>- Aceptum
judicemi » ac Dominum fuum con·
imi

βάτα n^tecmr md

c* ΔΛ-

fiiebatur. Hunc tn rubo vidit Moyfes , de
hoe ajebat ia Deuteronomio , Prophetam fufcitabit vobis Dominus Deus ea fratribus vefiris tanquam «e, ipfum audietis in omnibus,
quacumque vobis loquatur , tf erit: amnis ·υμάς' irai id, rirx
Srtç αν μ^ tùùrn nima , jm« non audierit prophetam illum* de­
τ» mpofdn extent, ς^·λ·θρΛθιν«™« tx fi λχ* lebitur de popuh fuo . Hunc vidit Jefus fi­
αύτΐίς · tSw η&μ* I’»xr»ç · τ5 Now» Γρβπφ- lius Nave ducem exercitus Domini arma­
, fubfidio venientem in bellum Hieri-_ , f
χ/ω τχς &υυΰμ&κ xi^Jv xa&ttgX/rpÿ**’’ ^μμ^- tum
chuntinum , quem humi ftratus , ut fervus7*7
χ·» & Γ*ΡΧ*»’ y W ‘•wû’·/ mgoTfxlwnrcM à; Dominum veneratus eft. Hunc cum vidiflêt
ίίλβς fierudrliM · τ«τι> Σβ/ίΐηίλ eiitoi Xptror Samuel Chriftum Dei, facerdotes, & reges ,m «<-»<·
©tï/S^i
xpj nie faarttâc Xpirùc οίιόμαζι· C hr idos appellavit. Hunc vidit David j cum ·«
tÜtw
Δαβίδ ίψβιλλι -Ηώ ùxip «airi ύδΐώ λΐ· canticum de .o cecinit , quod infcripfit ,T/4 44
yw, win Ùrtp tb a^efWjrS· xj ΐχιφίρο» «5 «ρό-Β Cantitum pre dileilo , in quo ad ejus perfo
-------- ’ αυτά, ?.
----- —’ —
a i——nam refen, quod ait ; Accinge gladium tuum
άνναν
ίφαηα»
voteras -J.
τίιυ
ρομφαίαν
fuper femur tuum potentiffime , fpecie tua, 6*
σχ tai w μηρόν ru iauari, ri wpatimre ru, xj pulchritudine tua, 0* intende Ô* profpere precede
τ£ xaMftflru, x} oi-nevm,
w<L«Jk, xjfiart& regna , propter veritatem, & manfuetudmem
XdU Cmxo aiÀnûfiti >Ç «wpaonjtvç qgj Jnjj^oeu- & jujlitiam, 0 deducet te mirabiliter dextera
ηκ’ xj ôinyirfe as θοωμχΓως À is^tâtn* τύ βΐ· tua : Sagitta tua acuta potentiffime , 0 po­
λχση xxrnnfjijiia iitsMctt, λαοί ύαοχάη>αν »wwy- puli (ub te cadent in corde inimicorum regis:
propterea unxit te Deus oleo exaltationis pra
tut CM xapiia ffS
τϊ βααηλΐως' δια ti­
ro t^ptaère i Ôtoç , ό Θιόςη, ΐλαιον otyotA·' participibus tuis . De eo etiam ajebat Salo­
mon tanquam ex perfona i piius Chrifti, Do- rw» e
λΐα4**ς ταρί Tw μίτόχμςαα ‘ rsés aura
t minus creavit me principium viarum fuarum
"Σολομάν ίλι^ρ eis ix mporwxu aùti ’ xuptoi tx- in opera fua : ante foculum fundavit me
riftpi àp^üi, οδνν aùn cet fpya αύτί
capo m principio , antequam terram faceret* ante•n aivvoi ι&μίλίντΐ μα cr άρχχ mpo τϊ τΐώ . quam prodirent rfontes aquarum , antequam
■
ylûi xotiraf mpo TB ιλθπν TW Itvryai iji ΐ,-C.montes firmarentur * ante omnes colles genueSatnav, napd ri δρη ίδραάΐώαΐ' mpè ii πόντον rat me . & nirfus , fapientia , inquit
.««..a”, «di-TrAl f
ficavit fibi domum . De eo ajebat Efaias ,
’
βοαυόΐν <^ηιαμι' qg) αάλιν »i αοφΐα yxoJtytijZredutur virga ex radice Jefie , & fios ex ra- ift > «
ec* tour» otxai xsti out? £ H<r«i'«'
ce afeendet , & erit radix Jeffe , & qui rec^fXXernu ρβί£5Ο- ΐχ τ»» ptfe l’tasai, xj«tv- furget . ut fit princeps Gentium , in eo Gen­
θος ex tic pifa άναβόαηυ.ι ‘ jÇ hat « ρίζα nu tes fperabunt . Item Zacharias , ecce rex tuus
,
i’earat, <? · attrapfyioi àp^fev
s r auri venit jxftus , falvant , ipfe mitis , & fedens
t^vx iKitmn· Ζαχμόας δί , iiù i βααιλΛςσν fuper afinam , 0 pullum filiam fubjugalis .
ëp^rnt δίχ^ xJ αιόζαν αώνς,
xj i*t“ Hunc item Daoiel dicit, efle filium nomi- »··*’ ’
nis, venientem ad patrem , & omnem judi­
βίβηχως ivi ôvm x} χωλόν utdv ύκοζμγίη' τ»τΛ cii poteftatem , & omnem honorem ab eo
Δανιήλ υιόν άν^ρώχχ λί'^« «ναι iρχόμίμον χάρος accipientem , item lapidem ex monte fine
τ»ν νατίρα qjQ varan τΐώ xptrtv xai rhxi rt/jlus manibus cxcifum, & faâum ingentem mon­
Tapixeins ύνο&χόμΐ^ιον , qy) λ/ôw àxo ôpus i- tem,
—, qui eundam
—... —
..... replevit , domina­
terram

<if

tbtb

■ - imsine xt>ffpava/tf«f iNrpa · mfo^irAsss ifHv
pne · Gw ex
itithpih ipAt
, «vτϊ mtbnd^t xenl x«mt ora a» XaXntm mpoi

yX, χμρϋν τμι^οάτν χ} ·$*($*» sis àpos jxt-Ptum multorum regum, & multitudinemdeounum Deum praedican­
^α· iÇ νληρώταντα xarov τίώ^Ιώ* αηυ^Ιβον- rum confringentem,
C
vu το'λυαργίαν τοναρχιϋν χ^ χαλυδιιαν Οκίν · tem , & Romanorum monarchiam eligen­
tem. De hoc quoque Hieremias cum vati­
xiyunwrtt èè tw cast ©ter qjq ^«ρβτβΛηι τάυ cinaretur , ajebat : Spiritus ante faciem no- Tkr'· «
Ρωμαίων μοναρχίαν' atpi rare < Υιρίμΐας mpo~ firam Cbnftus Dominus comprebenfus eft in cor­
φίτΧων ιλφί , νν^μα mpo mportix» ήμύν χρι- ruptionibus eorum, in cujus umbra* diximus ,
vivemus in gentibus. Et Ezechiel, ac reliqui
γ·5 χύρος * σ-ωΐίλήφ^η cr ηις 5ί«φθορατ< αν?!<£· a tsxopfy* ea τη <rxtà «/τκ ζητόμ&α Cr deinceps propheta: ubique hunc efle Chriftum
toZç invert ' x} ΓίζίΧΐήλ δί
οι χα^ίζϋς mpo- Dominum, regem, judicem , legislatorem ,

nuncium patris, unigenitum Deum . Hunc
igitur & nos praedicamus, & evangelizamus
Deum verbum miniftrantem Deo fuo , eidemque patri in rerum omnium creatione : fi
hoc credideritis, vivetis ; fin vêro non credi‘
ίμίμον tJ ©îJ ajsti £ varpt «ς τΐώ ?J>5 ολό» 11 deritisi, pœnas dabitis : qui enim noneredit Deo,
-ideht vitam, & ira Dei * manebit juper - ^»n«
δημιαργίαν ’ tht^ xrrAortt; ζήπλίί , «τ/γϊ/πε^
eum. Itaque poft celebratam pentecoften ce­
*5 χολα^όαι^ί' ο γάρ α’τπτίθών τω uifi ûx lebrate hebdomadam unam , & poft illam
Sxyu cirtt- - · —- -I-·'· r.-l·.'.
h,'~
οψίΠίί τΐώ ζ«άύ· ββλ
’ή όργ*J —
τβ
©too ..0.'-.
μ$0Η t-.·
iv jejunate item unam : equum enim eft tum
CUI tefte Tur­
Irtitiam de dono Dei capere , tum poft re’4 *
ri» bo noftro αν»» * μ? ο*ν η iopnrai ΐ>μας rliù «οττηχβτίώ,
ίορνΰτατΐ μίαν ίβδομάδν ’
μττ ίχΜιυ ητΛ- laxationem corporis rurfus jejunare, fiquidem , a»- «,.*
ran μιαν · δίν&ον γαρ xj £φραν$1ώαι fri τη ix & Moyfes , & Elias quadraginta diebus je- D*' '·
Θίου δωρια · χ} ynrfù<rar μ£ τίώ ivertv ’ xj γάρ junarunt, & Daniel tribus hebdomadis die­
x, Μωτής >Ç Η'λ/ας dvrs’dLcay noy«pax07Ttt όμί- rum panem defideriorum non cofoedit , &
caro ac vinum non ingrefla funt in. os ejus :
„
Concil. General. Tom I
Ee »
&bea-

φήται νανταχν tstw üvat Xpircv · χυριον ' βααιλία* xprtisü' νομο^ΐτίιυ' άγχιλον τ» xa’Fôç*
μονο^ίμη Θιόν' ητον bv >C ήμ&ίί χηρά^ομ^μ ό*/..,1^*/Ααγγίλιζόμ&α &sèv λόγον , * urnpe- __

SUM

LIBER V. CONSTITUTIONUM

4]f>
«·

44°

Λ beata Anna cun a Deo peteret Samue- Apec ' >Ç Δανιήλ "ξύίς ΐβί^μάίας ήμιρών άρην txtduIcm, νι«««, inquit, & temetum non bibi, & μιών
....t. wt
-’- t&tyi * >Ç—
-'—
' .?
------««
’- -Ηαχλθο
’—-χ
xpt
ας x,
o7w
«ς~
η*·-Γό­
effimdmto axrmam meent tortutf Dtmtnn. Item μα αυτί * ι£λ μακα^ία Awa α/τΒμ^ία τον Σαμουήλ
Ninivitz faâo jeiunio trium dierum, & to­ λι'^Μ ’ ο*νον κ, μί'θυσμα ΰ τ/ιτωχα · x, t'χχώ τίώ ψυtidem noâium impendens divinae i ne pericu­
^ÎtÙGOwxwvxue»· j$ Νι»Λ7ππ vxrXravm
4lum effugerunt. Item Either,&Mardochxus,
& Judith jejunio faâo malum , quod impii μίρακ η, ‘ξϋς νύχτας, της ο’ρ>ης τία τΗραν άκ <ρυ>αν,
Ε’οθηρ xi Μβφίο^αΖος I ^$ήθ τίώ
άοτβών tHolofernes, & Aman Judaeis moliebantur ,
declinarunt : & David ait : Giwi men inxcaatracnv mrdte-ams a «r φυχον Ολοφίρν* A μάν ’
firmntn funt λ jejunio, & caro men immutn<£ Δα/3/J λίχ«· τπ γόνατά μη η’ο&ονησαν à*o νηςοίας’
tn efiprapter oleum. Igitur & vos quae a Deo Ç ή σαρξ μ* ηλλβώθη St iïyxtwÇ ύμϋς ην wXoms,
petitis , jejunando petite . Poll totam vero
«tTfù&t napct η &£ τα αιτήματαύμών*μ^St τίώ
iltam jejunii hebdomadam praecipimus vobis
ίβδομάδα τ« νηΓΗας πάσαν* πξά$αχ} «αραΐτχΛίώ
quartis, & fextis feriis jejunare, & quae ex
χ^οβΓαατβμ^ ϋμ7ν jrçrdtwv,
’ s Ep,pe‘
jejunio vobis redundant egentibus largiri
. ιζτΐώΐΓίβΜονίανιμίίντηί
J
ί’τίΆ/ΑΑΛΑ^υ »' -»·υ
θ9»1 «Τ»«
<Γ·
omni autem fabbato praeter unum, & cun- B vqrcôrç «»·Λ»ί/ηυ
ttthwv ίχιχορτγάν
»αν μξύ
το» JfW/1/XtfTMJ
σάββατον n!Ut α^*Χ«
ais dominicis diebus conventus ecclefiafticos
T;
£ κίΛΒ, xl?eMe^> Λπηλ&πς ciudcelebrantes, Iztitia fruimmt t reus emm pec- t
&watv(£r είοχοςγάραμαρτίας trat i τίώ
cati ent, qui dominico die jejunavent, cum xugiaxiui
■ -‘ νητΧων
■ ■
'·
· r «Xrav, ί
...
ημί'ραν
avaraatui
rlw
f.t dies relurreaionis , aut qui pcntecorten,
aut denique ullum diem dùmini feftum in x»Q*rnxoràù , η ολως ημέραν ΐορτης xuffii χατηmœâixia egerit; laetari enim his diebus opor­ φών · ίΰφραν θίώαι γάρ J« Gr αμταις, *χ>λ’ « <vcr-

>.

7··* ,.
Îfibtr «

7·Λ»* ,.
r/«t >·«.

tet, non autem lugere.

LIBER

dntrat.

SEXTUS,

B I B Λ I Ο N

De fchifmatibus, & harrefibus.

Ilfç} ^ίβ-ματυν.

Qpinant febifma ennt fecifient, fiuppkctnifi
no» efugernnt.

iC

CAPUT

E’ K T Ο N,

Τίνιςχίβ-μχτη zwhv ηλμτα-χνης i ί/ίφυ^ον
τίώ τιμωζβ^.

L

Κ Ε Φ A Λ.

a.

T)Rimum omnium cavete, epifeopi,harrefes,
Ρο χαντυν φυλααπ·&ί w er/rxorot Ttif ÎHVaç
JT quz horrenda: , & difficiles, & a Deo
xj χαλίϊάς ά^ιωτόης ouptovtç , φ&γηνπς
maxime averfz funt, eafque fugite ut ignem,
qui appropinquantes urit . Deinde fugite et­ tuirrè «α-πφ αύρ φλι γον τούς euînS αοληηάζοντας '
iam fchifrnata, nec enim fas eft, declinare φ^ίγνη J? χ} π» ^/τματη · tas
«*·ς άνο^ίους
mentem ad fceleratas hxrcfes, neque ab iis
aipt σας θίμιτβν ί*χλ7ναι ην vSv, ttn
ομογν<ύ·
<jui unum atque idem ientiunt , ambitionis μονών
fyuwv
φιλαρχΐαν' ταϋτα
cauiTa fejungi atque diftrahi. Hzc enim fclyifγάρ xJ.tvi ΊΓαλαίόντινίς ηΚμήτανπς itrf)(fitpri<rv ■> «
mata cum quidam olim tentare aufi eflent ,
τίω τψ&ΰαν
τιμαζΐκν ·' ΔαΟ
ΔαΟ·α|
-ay ΖΨ
γάρ ΌΜ
xjù A
Α’j3t«p«v
βαρων
non tulerunt impune: nam Dathan, & Abi- 5«
γ^όρί^οι Μωα
Μωσ*Η,
-et, χαπιτό^ησαν
xanirô&wav πς
«f
rou , qui» fe Moyfi oppofuerunt, demerfi άντιτορόνωτοι γ^όρ^μοι
Γ
Jr x^ er μετοώτ» bfawinot nzjrrvixwru.
lunt : C<iore autem’& quinquaginta cum eo, γΙιΖ· Kept
quia feditionqm in Aaron concitarunt , igneDnj Α’αρων l^raatarayni, ιηφϊς ταρβχάλαμαγί·
arfcrunj . Maria, quia, intulit Moyfi pro- γόνασι
’
~«· ........
Mapja St ùmitawa Mwrô
ίξ« τηί notbrum , ejefta fuit ex catiris diebus feptem, ρίμβολης αντ/3λ»'θϊ) f ττά ήμίρας · »?uye γάρ vrt
aiebat cnim duxitfe Moyfem uxorem Æγαναΐχα Μνίήτης Αίθιόχισαν ίλαβο*4 d μ*ν St
thiopiffam .· imo & Ozias , qui Azarias
α>λ«
Α’ζαΰας, ά ιζ Ο’ζίας, ίης Jv βα<πλ A
quoque didus ell , rex Juda , qui aufus
cd in facerdociutn, voluitque incendere thy­ τ» I»ja, χατατνλμ4τας τχ$ itpaewlnK ^ 9υμί£-

Π

>

miama , quod eum minime decebat , cum
ab Azaria facerdote , & ab aliis oâoginta iacerdotibus arceretur , neque tamen pa’.Cui , fatta eft ei frons leprofa , egrctluf3ne eft praepropere , quod eum dominus
ctexiftct.
Quod neytte contra regnum . nequt contra [iΕ
ceriotium fai fit injurgere.

CAPUT

(Τη βτί βασιλ^^ "π ttpwrut^ Ζμμιην

<

inavt^a^at.
Κ Ε Φ A Λ.

II.

Qn fide re mus igitm , chan fratres , qux
fotum gloria qm tchifma fecerunt, cc
qux in ço<. domini lenientia . E;er>
fi
qui contra reges (editionem facit , i À plicio
dignus cll , hcvi filius , licet amicus iit ,
qi .mto magi, erit , qui adverius facerdotes
facit : Quanto cnun faccrdoiium regno prac-

C

fat βαλιι^ί η θυμίαμα, e d «poaijxer aunJ,
χαλυομψας ύβο' Α’ζαΰν τβ àp^ttotoK
«γ·
Jotutpvnt ttptcjv
μη uxatxifaç iJtçohoûa λΰκρ&
Ον τύ μιτναω, jÇ r<nrXaÇ» οξίλθίϊν, οτι ηλί^£cv toney ô «όρος/

β,

Ροσί^ωμ^υ ορ άγαττηηι , τ/ το χλιος ίϋ
Γασιαιτάντων, χ^ χοπιχη ή απτίφαοτς cuuPfJ.

Ρ

is
id γάρ ό BacnXmmv ΐνιγ^ρόμ^μος χολαΛως α~ί
ξι(§Ε, χίν νιος η , χάν φίλος , τοftp μάίλλνν ô
Îiptûtrtv ιχανίςάμ^ος ; οσ-φ γάρ ttpufiim βααιAcias αμύνων
ίχοι/τα τον αγώνα ,
XV-

φ!Λ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

441
ηηΰτψ

441

fatpvTfpa» ίχβα τΐφ ripsatm», · spp-Afta^, utpote pro anima cenans, tanto gravio— Αλματος
— ΰνπμμβτΜ
j!------------ ■—, ·_. λ—
-t- . rei· poenas debet, qui audet vel nutu oculo­
ni
StsΛfau-tfaiqc
MÛ twjn otiit ott
oùn γΐρ A’far­ rum adverfàn ; atqui nullus , qui regi refiftat, iftultus evadit. Non enim Abfalon, & ». ntr ”
Abedadan, qui&Sebadi&us eft, impunitire,> >#
Kqps Vf) Aadav · oi ufy γοφ τύ Aatflii xse) manferuni, neque Core, &Dathan: ex qui-· ***
βοάηλοάκ , oi Is' nJ Mutiass vati mpvroeiN i- bus ilft quidem adverfus David ieditionem
moBftrmrms ùfpù^aèijSptm ’ qj} i’xaxsA»>«uu, · de regno moverunt , hi vero certantes ad­
ity Α’βίβταλιωμ Δαβίδ w wecnpct άς «Itxw xei- verfus Moyfen, de primis partibus contende­
runt.* utrique vero malediàa jaciebant, AbtW λίγο» ΐχάνω ί ol λόγοι rov χηλοί qf) «c’x
ialon quidem patrem ut iniquam judicem
tSW ô wuorùffifaq rsu KM inwmrus η · τιςμο infimulabat
, lingulis diftitans , fermones tui i Λ'< **'
motime Λργροη ; ·
* A’&tààf * oùt ht boas funt y, νd* „„„
„ te audiat , wf«e
non efi Ίf*u
2
Μ**,
Δ*^ ί »
χλιφβνβqui libi jus nddaT ’
Opis me fonti praeffe ?
μίβφόι uiy Trarat · δίλο» ως eboifyoiu&tb ip-^Cn Abedadan f Non efi
a ,, inquit , mibi part » *'i
νκθαι
Δαβίδ , rsei ου h<sO · Θιος , in David ,» neque
neque baredstas
betrediti in filio Jeffe. Sci
S~. supoy A-a.'t
’.—-.' ivipa __
—1 licet
licet molefte
molefte ferebat
ferebat irr
imperium dc domina
•τι
Δαβίδ _2..
w nù T
Γκσαι
χατύ
tum David , de quô dixerat Deus , Inveni rfai. ··
tÜju χαρδίαν μου , Si votitrH πάντα τη θ«λ»ίDavid filmnt Jtjfe virum fecundum cor meum
ματά μου · ο ii Δαθάν qpj Α’βπρων qp} w
qui faciat omnes voluntates meas . Dathan
Kopsmu At'yom; M<«wh , μη μιχρον Sri ά- vero , & Abironis haec erant maledifta ,
νη>α>*ί ίμϊς ί’χ γίς Αίγυπτου , ex γης & probra : Aa parum efi , inquiunt , quod #·" **
μούσης μίλι qjq yôAa ; w' r/ ότι ί^ΐκοφοκ fiai eduxifii e terra Ægypti luite & meile
ηύς ός&αλμούς ήμύο t & συ ίρχ&ί ΐμΛ ; mandMe7 cur oculas nebit erufii7 & tu praes
»Ç ewioxwf'nicey *’»’ cu>w ίχχλ»ΐσ/αν μιγύλίω' nobis 7 & coegerunt magnum catum adver­
fus eum : ac Corit* ; Numquid Moyfi tan- A.n i»
«J* ·< Koptmu , μ»Ι Monto λίλοίλινα μόνορ, φ
tum locutu/ efi Deus ? cur foli Aaron dedit
θίβ'ί ί ri ort tjS Α'αρων îsluxt rlus' ΰρχιφο~ pontificatum ? an non omnis artus Domini
truÎhjj
<· fandtus efi ? cur folus Aaron fungitur fucer____ , μο'νφ
, -» νχι mira ri ,αναΜτγυτγη.
· t - κυμο.
.
γίχ; MJM ri ·Τί Α’αρω* àpardbe μονοί·» iÇmpôCdotio ? & ante hos, alius quidam dixerat :
Tsrar iVKotTti lAiys’ riirt xacriwu ίρχονη 9.*" te confistust principem , & judicem fu-£-< >

wn/Mpiw *

ts tiiaMBi.
nil Stb* fibut lechri
- <!e quo ill»
iiieninlur

Cad

1Ç loucrw ιφ'ίμών»

Hept της Maürivç «ptrii
ùririui JfS Γ^αιων
fàvifi · H94 uv à Ôsoç t-9αυματύργτρτί ii outffS

K E Φ A' A.

y.

De tfirtute Moyfis » & de incredulitate gentis
Judeeorum» tJ que miracula propter
tos Deus fecerit

CAPUT

III.

At tautvirnTav Moxri tJ τϊ Θι« θί/wfww pj"T defeiverunt a Moyie Dei miniftro*·* 11
1 omnium leniffimo , ac fideli . Jç fan- ‘
motpd παντκΐ αορβοητφ χ} irrcjJ >Ç ηπtum virum ingratiifimi homines inhonoraμ)1<Γαν ny ττ,λ/xSr»? àyfyet ai ά-χαΐζ^ότιιηι · rbe runt , illum dico legislatorem , cuftodem ,
νομο^ίτίιο· rw φόλαχχ* riy àp^ifpex
βχτι-iQpoimtificem , regem , illum divinorum myteriorum magiftrum , illum, qui quafi qui­
Ata* nv μιΗιυ ijî
* τβν άς δημιουργόν ftei
nk τβ δημιχργοϋ ίπδβίξα/^νον άικργίΐχς · tw dam conditor conditoris opera ediderat , il­
«0fSTUW ’ si’/ atTXAWTXW sw rupnc/fcov· w lum mitiifimiim . modeftiflimum , fumme
tolerantem , illum fiimma erga homines
φΐλοηφρ·«τ·τιχι·ν ' w
καδιυίαο cuJtbç dcaritate praeditum, qui multis periculis eum
^>λάξ«οτϊΜ, «OH δίφορο» θανάτων àùnif μχτΰ- liberarat , & ex multiplici genere mortis
l^fMt ri itKpitwas ôtrtÔTitTi ' w ηαταΰτα χαρά fua fanftitate eripuerat ; qui tot figna di- '
a’
θτϊ αημϋχ
ripativ rJ λα£ nxsmxsm ’ vas vina , & prodigia populo defignarat , qui
τα ciièfyt
δαυμαίαΐ tpyet fti tepyerioa «û- praeclara & mirabilia opera beneficii dan- tmi ·«
ππλαοπχ · TW tv Αΐγυττίος ί/χάηληγοο di caufta patrarat , qui Ægyptiis decem
4Μ*ληρηχ·τβ * w τίω ipvdpcb θάλβκσαν ϊιη- illas plagas fecerat , qui mare rubrum diviferat , & ex utraque parte undas inftar
ptvcom' w aîç “tüxpc τά ΰδατη οάθο nyi' ci- muri diremerat , populum tanquam per fico
θβσ ijfffiiratvr»· χ; ais δι ΐρίμχ ξηρας ην λββν VU1I1
cum ,, Λ
& ,defertum locum trajecerat , &
«yns^sra * χ; βυθ/σανηχ Φαραώ χ} τας Αΐγυ- E Pharaonemi , atque Ægyptios , oetcrofque i«,e ,,
quos fecum ducebat , cum eis m “
Ttttoüi χ^ ττύντης ηύί χαρ
μττ’ αΰτ$ ' rw omnes , qu
altum demerferat : qui fontem injefto liνλυχανανηι <vrryluj' ovtws δ^ι' ζόλκ^-χ; rx nidrdxùTr· £no ^“Iccm illi populo effecerat , & ex duçai αίχροήμα oJtws αοροαγαιγόοτυ υόαρ î-i-—·
x
ra rupe aquam fitientibus elicuerat ; qui
W
ήραν» μαννοδοτήσχντυ etùnïi , \
*·’ manna e colo eis dederat , & ex aere
»ff· ρος * χρίωλο^ήσαντα · rit rù^tv trupèç & νυχτί carnem collegerat , qui de nofte columnam
/<
n
tèf φοηινμν χ, ·δτ^ι«ν χαρι^όμ^ν·'/ eùnisi neu igneam ad illuminandum , & demonftfandum viam , item columnam/ nubis dc die
ηίληι Hqt An fis στυαιτμάν τμίρα; δ/à tw.
umbraculi cauffa propter ardorem folis tri­
Ίίλιχ φλογμάν· rov νάμοο Θιϊ ί’χ Γ<ίμα»ς· xau
,, tr
χάρο:
γραφής Θλ do πλαξι λιθινακ xcx·- buerat , qui Dei legem ex ore , manu ,
& fcriptione Dei jn tabulas lapideas inci
bauptyfa χαρχχό^ον αι/ηϊ( , πΑμ» α&θμου
(am numero perfedo decalogi contentam *" "

K

prar-

«j,

LIBER V. CONSTITUTIONUM

444

praebuerat , rum quo Deus coram, ut ami­ A δίχαλο^ον · ω ό Θ«;&ώποςC*ce »·>' ouiλ&

λαλησαι ηνρόί t turri φίλον ’ irrù ut-urc-v ’ χ. ίχ ait
•Φίοφηττ); α,'ί Μ«τη;· τβτω txavirww ·ί Kopiïnu
χ. οι Ρ'«3ΐιυΓττ(ΐ^λ<θ^ ί’βαλλοΫ χαΐ« τί Μα^ωί
κ. λίγο -ni , μή
fk τίιι θυσίχν ουφ · xi ο’φθπσα η δόξα τί Θίβ , τ«ς ζφ w;
γΐχυ χχτίιύ>γχί ' τΡ; it
χαηφλίξ?· ι &na τ«;
άρχτγ* της ττλάντ; τ* γίαμαη; λίγονπις ?-i<J$J
α'ρχτγά r'aurtî;, ίιο“ο/ξ^* η γη η <τόμα afrif, χ.
χχτίήιΜ αί>τ>ς ' xi τη; crx/u-ac aoi$ ’ £ τίίυ αποσχΧάοαυτΤΡ χΙχατηλθονΗία^ζΛπ;· τ»;^Κο-

cus cum amico, folet , loquebatur , de quo
D—· >♦

*·" Ο

dixerat Deus , non Jurrextt propbeta nt Motfej, ab hoc, inquam, defeiverunt Cori tar, &
Rubenitæ , & lapides in eum jaculati hint
his verbis precantem , ne attendat Jaçrificmm
eorum , & gloria Dei quæ apparuit , alios

quidem in terram dejecit , alios combutlit .·
atque ita principes quidem illius ;erroris fchifmatis, qui dixerant , eligamus nobn princi­
pem ac ducem , terra dehilcens , tum cos,
tum eorum tabernacula, ac fupelleAilem de­
voravit, defeendet unique in infernum viven­
tes, Coutas vero ignis confumpfit.
Qjtod fcbifma facitj non <jmi feparat fe
ah impiu , jed qut J'parat
fe a pm .

CAPUT

ό

αστβών γω&ζό$ςος,

χλλ' ό τ$ &σιβών άφιςάμϊμος.

K E Φ A

A.

i.

Γ er nF; ifa φιλαρχίχν a’ec^/σασιν πα- „
I ergo Deus iis , qui cupiditate princi­
ραυτ/χα Θιοί ΐπηγχγί rkù τιμωρίαν, τοσρ
patus defecerunt , continuo ftipplicium
inflixit , quanto gravius impiarum hatre-μάλλο; τιΐς aiρι αιών ασίβ^ν xa-^r^rirxp^vois .
luin principibus , & ancioribus interet ' an 8 s^oiponpx·/ ι’βαξ^ τίώ τισιν βλχσφημηστ.· αυ­
non vehementius puniet eos , qui in ip- τί τύ,ΰ uupo· οιαν ή rlif &ημι*ργ‘αν ; αλλ ιμ£<ς άItus Dei providentiam, vel creationem mun­
di blaiphemi iunt ? verum vos , fratres , διλφοι tx της γρχφήί παώΑ,ορβμοι , φίλαητί.ν»
de exemplis feripturx fandae eruditi , ca­ μή trotftv rù γιόματα της γνώμης y μήπ μΐιί τίί
vete , ne non idem fentiatis , neve unio- i ζίώπως υμών ότι σκοτο: άπωλύας et ίοξηΐ αnem vellram dilcindatis , quoniam qui opi­ ■^ιμιτιι αρξανπς χχ^ιϊχνται η7ς λαο7ς ' ομοίως
nionis nefariae anciores fiunt , hi populo.; wjq οΐ λαϊκοί Tttç τη γνιύμη τ» ©t« ΟΛαντιχ
ad intentum dirigunt : ac fnnihtet vos lai- ίογαατίσχπ μη πληπαζίπ ' μ^ι χοινωνοί της.
ci ne accedatis ad eos , qui tradunt contra­
άϊίβίιχς
γινκΰί' λίγΗ γχρ ό Θιος , άria Dei , neque impietatis eorum participes
ι’χ μίαπ ί^ί àvlïpJv rarut/ , tva μη
ittiS : ait enim, recedite de media horum viro­
rum , ne una cum t:> pereatn ; & iterum , συιυανόληα^ι aasnti’ XÜ τχλιν ‘ ϋζίλ^ίττ tx μι~
exite e medio eorum, & /eparamini , ait Do­ era αυ?$ · άφοζϊ£ητ(, λι^» χυ^ιος, £ αχαθαρminus , & immundum ne tetigeritn , (7 ego Τ8 μη ό/βΠ(λ)ί, xxyù ί’.τδιζομχι νμχς.
recipiam vo< .
Τινβί
ά*ίβλη$η ο ψ££ώνμος Ισραήλ,
Quare rrieflut eft falfo nomine vocatus Ifrael,
α.τοέρξιΐ fx <αιροφητίχών
dcmonftratio ex propheticis
Φραρρησίων.
prjtbflionibui.

Ε

CAPUT

Κ Ε Φ A’ Λ.

V.

ί.

Ευχπιϊοζ ydtptà^tv ώ$ αλη$<«5ί οι βλχτφημ^νEre enim fugiendi iunt , qui funt blaf•ης Θί» · ο! pfyù γχρ πλίΐςοι ?|5 χτιβόν ά­
phemi in Deum , -liquident maxima
r%wt Θί» · uni it χαχόνοιαν ως -δίομάχοι
impiorum pars Deum ignorat : at hi maγνοιαν
­
stpwvty ύζηλθί
il menus mot bo laborant tanquam Det op­ vos ia-tv · r’x γχρ iii xxxtxi
pugnatore-» , ex malitia emm harreticoruin μολυ&μχ tvt' stxTocv τΐιυ J'Ùx, ωςφητιν ϊιρίμίας
profluxit labes in univerfam terram , ut ait
6 -τυτοφηττς · άποβληθΗστ.; γάρ της σαυα^ωρ-ίς
Iliciemias propheta ; quia enim Deus im­ της πονηράς biro χυ^τβΘίί xj τϊ ο’χ» àiropptvcjprobi m fvnagogam icpudiavit , & domum
τος ΐΊτ'αότ» χα^ως ιτάφησιν, ιγχχτνλίλοίΐτα ήνοίabjecit , ut m quodam loco ait , dereliqui
domum meam , dimiji z sneam meam : &. rur- χόνμα' οίφηχχ τία> χληρονομίχν μα " >q πάλιν Η'8 μη τμη&η ,
ius Etaias , deferam vineam meam fÿ non σχιχς> αινήσω τνο άμπίλωνάαα ,
putabitur, (J non fodietur, \ .ijcndet m Ε bè ' 8 μή τχχφί, χ_ άναβησιπιι t f at’nv ώς ας ^tpeam tanpiam m Jclum incultum iT inara
σον àxxvSx , χ, Tufc νιφ^λχις Ο*πλι!μαι τί μή βρίtum Jpma , mandabo nubibus , ne plicant in ?α ί!ς at ris ί,ιτον · ι'γχαη-λιπων rv τ«ν λαόν ως σχηeam pluviam , quia populum , inquam , det>iv fv χατίλω ι (£ ώς ωπωροφιλαιχιον ck *σνχηλαreliquit injlar tabernaculi m vinea , aut tu­
τω ν, ώς τολιν πολιορχ>ΐ!νΰ^ίΐΛ>, πί^/ίλων it άπ' atbtty
gurii in cucurncrari.j , cj mjiar c;v.c,iti< objeffit y & Spiritum lanJum , atque prophe­ xi τβ πνινμχ τ» ά^-ro? χ^ το? χσροφητιχάν ύίτον, tticum imbrem eis ademit ,
ccclefiam τ.ληρωσί τό αίτί ΐχχλησιαν Ίχν&ματιχής γάοιης
Iliam fpintuah gratia ad mflar tl:i\n.£gsποτιιμαν Αίγνπτα <fv ήμ>ραις νίων’ χ, ύπιρόφωpti m diebus novorum mundantis replevit, σα αντην ω; οιχον ear’ops;* η ως όρος ΰπιρφιρίς^
&. in excello collocavit tanquam domum tn ώ ι epoz τττνρωμδρά) χ. ορος πο7ον · ex ω /Ιϋχησο.»
monte ctdificatam , aut tan^uam montem ex
όΘ.·ο;χατΒ/ΧΗ/ όν αιτώ ’
γάρ ό χί^ος χχτιισχη
celjitm , tanqi am montem '.oaipulat. m , w?>.
νώσ^

V

U.l' 1.
'/— >

Ο τι α’το^ζΗ

IV.

S

N··* · <
Hur ti

ρ&τας àir«Xt<Tf ifpf wpoi .
Β

Φ

4«

Q^ÜÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

voirieΰςήλος' iÇ ù> τώ Τιριμίχ λίγκ ’ θρόνος At*» ptngnem ,

ttpoikiaf fi
i» m *Wrf4tii
C3nt»n<ti qu>
dr re mooli

44«

bewpioeittim ell Deo

ίο'ξης ΐχ|χ^ρφί·ς άγΐχσμβι *nuûv · >ζ Cv Η<τβ1ά
babitare in eo ; ^etenim Dominai bobotobit
λί>, £ ire/ c* ηάς Cyints ίμίραϊ ίμ$Χ*
:
Hierem.a ait .· Tirons
.
,
,
. ,4*7, . . »
\&lort* ,η
pojitns tai^hiorinm no’.®5. L· ί" ί’«” : » Ef«i« : Errf
®’ctwy ,
όψάθησίτω ώπρανω r$ βοαυων ‘
bni mantfefivf mom domim , if domvi Dei
tmè w
τον λχό'
>Ç τον v«èv «- fuper verticem montium , ίΤ extolletur fupér
φηχΟ ίριμον χ/<τ«ς τό χχτηχίπιιταχ TO »«ου , collet , quia populum dico , deferuit , &
W λ«0«ν at* ια·ί$ί τη xvw^ut τό άγιον · ιδού templum dimifit vallum , ■ fic lolum , vek»
templi difciffo , ic Spntu lando ablato .
^αρφηστ/, αφΐίτχι ljmv c αχός ύμ£ν ίρημος ,
Ecce enim inquit , relinquitur domui vejit e M4llk t
1QÙ ίβ'ς ίφ υμάς τϊ; ύζ t$ycïv τΐώ χνΛματιχην
deferto , <Sc vobis , qui eftis ex Gentibus,
«ς λίγκ tfçf Γ«ηλ, >7 ’rar μ^ ηυη
Îratiam fpiritualem tribuit , ficut ait apud
ό Θίο'ς KSm' i*%‘w ασο τϊ πν&,μχτός μου
oelem prophetam : Et erit poft hoc , di-7«; ’
tiri tîStxv rxpxx , <? aDysotpvjrdCcraTr» or υιοί υ~
_
at Deus , & effundam
de Jptritu meo JuΜων, Κ. ar" θυ>«πρίς υμών ôpxrftS δφονται' i^Bprr omnem carnem , & 'propbet*buni filn veci aftrftûnpoi ΰμΟν ώώτνιζ cyvweo&wxvTtti ’ firi , **
if filio~ ~"
vefiru
α" vifionet
- i‘-· videbunt
- Jl - , ij
*ΛΊΪβ-ay γάρ δΰνχμτν λόγο xfc'ripytixv W riu/ fmiorei vefiri jomnia fomniabunt : omnem
enim vim verbi, & energiam , & fttijufmoτνιάνδί titirxoirtiv χνάρχς c Θης ix τοΰ λχου
di vifitationcm eripuit ' ill i populo Deus , Cc.
fis tî/ζχς m όξ iSvùv tStn ’ tfg.' γάρ nun
ad vos qui ex Gentibus eftis , traduxit .
ζηλωσ-ας xj ό διάβολος τΐιυ άγιο» τϊ Θ« ι’χQuia liste, inquam, talla funt, idcirco dia­
Χλησ-ι'αν , μπκη ας υμχς t’xfyetpxs υμ7ν &λΰ·
bolus ’, cum ecclefiz Dei invideret, ad vos
fe tranftuht , fufcitando aftliâioncs , perle
4*tS' διωγμός’ άχχτυτασΐχς βλαβ-φημίας' yj<rμαη ' χίρίτί-ις
f χάνον γάρ τον Αχόν ffa' της cuttones , motus feditiofos , blafphemias ,
feiufmata , hatrefes
illum enim popu­
^ρΐτοχηκας «ς κυυτόν ύαηγάγίη' υμάς δι άlum , occidendo Chriftum J, fibi concilia­
tWamti αυ’τϊ γης μχτηιότηης , αλλνπ α>λα>ί
vit , vos vero , qui ab eius vanitate de’Γ^φβίζΜ, ώς X, τον /jtxxa'tw Γ«3 ' >C γάρ τ<3
fcciftis, diverfis modis , diverfis temporibus
μτγαΐλΐύ άργηρΐί Γητϊ τύ τϊ Γ&χπδιχ βρτχυ χνtentât, ut beatum illum Job : fiqiudem Je- 7·*^·
fu filio Jofedcc magno iacerdoti exiguo tem- *' ‘
tixun'
ημάς πολλάχνς ς/ζητη<τ«τ» * ύζυίχρα
- 9■ ήμι■ ·
pore adverfabatur, & nos fzpenumcro ex­
θηναι, δπως ΐχλΐττ. ή irtsiç ήμϋν' ά>λ'
petivit , ut inftar aquse dilaberemur , quo
προς xt'eioç njq’ διδχσχαλης ce Jrxn xatnmjo-fit;
fide» noftra deficeret · Verum dominus no«·
evrèv ΐλί^ρ atrrjJ · ίπιτιμήτιχι χν^ιος Ci’ σοι διά-f
fter , idemque magifter , qui illum in iuβολί’ tÇ ίχιτιμνται χι^ι®- Cf cror 6 /χλιία^νος dicio fiftens aiebat , merepet m te dominm τ·α· ,
Uu ΓίρατΛλήμ’ « /ίϊ τϊτο όξί«·χασ·ρψΛν νς
diabole, if tncrepet dominui ia te , qui elegit
δαλός ; >ù ο Ητών τοττ τοϊς TtapKwft τω ap^tf Hierufnlem, nonne ecce btc ereptu<, ut form '
pw -WftstAiTf τιέ ίμάτιχ to ρνχαρά ax’αοτϊ, χ} & qui dixit tunc us , qui fummo illi facerdoti aftiftebant, detrahite illi veflei fordtJoi ,
txaxwy, /5« «φήρηχχ toc άνομιχς <γβ αχοσκ, 8-.
& fubjunxit, En delevi peccata tua; hic diτος tp£ ιζ νυν, ois iC κάλαι ffUJun^poto-f^MV ήcet & nunc , ficut & antea nobis in unum
ρών, ιλί^μ της} τιμάν, οτι ιδιηθίώ , ίν« pt>j
congregatis dc nobis ajebat, Λο^ανί ne dcfi-L*‘ ”
ϊχλ/πη η irisiç ΰμϋν.
ciet fidet veftra.

Cftt

παρα Ικίαιοις ffiwtcn $ιομιπκ διδχτ-Γ) Qjiod variorum feÎlarum doDnnn Deo odiofa

κχλϊχ $fapô{.uy oitpirfcav.

K E Φ A Λ.

ext it it apud Judaos .

CAP

Γ

l’^f
2v >Ç · Γιώα/χός όχλος otiptre-tç
χχχίχς'
γάρ x, XeJSsxouot ύξ aùfy ,
οί μχ όμολογ^ντις νιχράν άνχςχην ’ < φχ^μτχΪοι,
°*
ΰμαφμβμη f νιγραψοντίς tUu
άμαρrtnivniv <αμχζιν ' >Ç * Βχα-μώθια , ot αρό^οιχν
apvnfJSpjoi , οξ χύτοιαχ-η δί φοράς λίγοντις τύ
όντα ruMtçàrai' ô ^υχάς τήν a^axxrixv tritt-

U T

VI.

Abebat igitur illud vulgus
Judaicum
ml
hzrefes malas ; inde enim funt Sadduexi , qui non confitentur mortuorum telurrcftionem : Phanûei , qui errata homi­
num fortunz ac fato alignant , · Masbo- » B«r®eih<>
thxi , qui tollentes providentiam , tra- *’ G'
dunt conflare omnia ex fortuito fluxu ,
& animz amputant immortalitatem : Hcχοτττονπΐ · )Ç τμίροβαηΐϊΜ , et rrvti χ«θ’ txx^lui
merobaptiftae , qui nifi quotidie lavent ,
ημί^α, ίάν μη (ixrrtrovTut, & t^isrtv · α>λβ
non comedunt , immo & lectos , & paTOS χλίνας >Ç τ«ς νίνχχχς ητο/ xpxrnpxs
το- E tinas vel crateras , Ac pocula , ac iedi.
rfeja χ} xx&rpum t'xv μ>ί κχ^άρντιν ίδαπ, ait- lia nifi aqua lavent , non utuntur eis ; &.
qui nunc noftro tempore exorti funt “ Hc-b s fp>ph.
W χρωντοι ’ >9W’ ιφίμών νυν φανούς Efitvhitοι,
bionzi , qui filium Dei divinitate nudum
τον υιόν η Θίϊ ψτλόν ανθρωχον Ην«: βχλόρδριοι
faciunt ex voluptate viri , & ex comun <<>· p»a h.<
cÇ ^δονϋί άνδρος
η μκλοχ^ς Γντηφ , xj Ntxitione Jofeph , ac Manx natum. Ab
\uat«.
omnibus
fegregarunt fe Etlri , qui patrios
*i.
e/or< ocùtàv ^μνάνττς ’ οί δί τϊτυν τχπι,ν itnrroùi
ritus fervant. Atque hzc quidem in pnoX^yravTfç iÇ τώ TfltTCjwt φυλχατοντΐς ièrn Barâiof
TTtvrx ftff^ev dv τύ irpotipcf) λχΰ ·
νυν ό χονηρος re populo. Nunc vero diabolus, callidus
nocendi artifex , & omnis boni , quod muu r»i'
®·*®ί wv τϊ xcotcmiîirxi, xj τ· xatXcy ότι τατίίτιν
cumque eft,. ignarus, quofdam c noftris **

E

M~4>*J" |C|ll!<
viinaintaUi,

ί»

H

CXtru-

Jib!

LIBER. VI. CONSTITUTIONUM

447

extruGt, &. in cu hzrefes, & fchifmata ope-Λ.άγνούν

rjitus eft:

.

44·

%s4»Tnut$ Ζχ/1αλΜ*>

Zltau-

—~
'
' χίαμαπι·
--------aùftmç
xj

Unde orta funt fitdfa , tf quit fuit dux imptttutis earum.
Ί

CAPUT

Offidc?

«ίφοσ-α/ ai tùpfvc^ç , £ 5$ τκ «o^JT
αρχηγός τ»ί «7rj3daç yrffarui.

Κ Ε Φ A' Α.

VII.

ζ.

'Δί χαταρχή ffS w'ù» aiptawytyovcjfSruçMitium vero novarum hxrefum hoc extitit : Fuit quidam Simon , cognomine
Σίμωνάτινα, <χχ· Γσθ«ν, «τυ χαλχμβμΰ
Githeus a pagô tic dido , Samaritanus, qui χώμίς, Σαμαρία, τ» πχηι μάχον, ανΛίτέμ^υος
artem magiae profitebatur , hoc fe diabo­
• ?ί«βολ»5, ύχηρίτίω αυτί της μοχδηρας yvùurg
lus induit , & miniftrum fuse perverfx voίτοιήταη’ ίυ^κχ Si Φ/λιττος à αταιατότολος ή*. Dec
hmtatis fecit . Quando vero Philippus coa«Λ hTeSbw poftolus · nofter Det munere, & Spiritus μύν τί τϊ χι^ίβ Sirt<9 (£ τί τβ τν&μαπς αιΐηΰ
ο
' » ·ν ·
» ιαμάτων
»
»ùarnÀH
'-»>
·ce
’ 5Τ*Σαμαρά,
*
<>d»SPhiii[>- fandi operatione miracula fanitatum in Saλ» maru Sciebat , ita ut Samaritani admiraΧΛηττλα^τος τνς Σαμαράς άς τίΐΐν ίλθ«ν
• puuuiu uu .
1
- ,
..·,■■■
-J fidem
J«, 4-1..
.....
χι^
uinikut. *ut Itone commoti ad
Det , &
filii ejus
_.<n‘e1*<’c*,n·-· venirent, cjufque nomine baptizarentur, quo
peftoli laiiu»
c
*
· r
r
·ιι
«
i
άς τ» όνομα αυτί , iSn St
αυτί τί Σίμωνος τηiccepu pro <t>- tempore Simon ipfe figna illa,
& prodtμάα H9M ripam ^ίαταρ^όα «»Χ μαγχανάος τηύς
krpuio ctin. gia fine ullis magicis pneftigiis fieri vidit ,
iit Êdeei Itv.
,Ι^ιτι irftittc Init
er
lisifnn#* Rflrv.
— & demiratus fuit , ac credidit, fuitque bap- ^οηταί; Ζτ/ηλί^ιφ*, xü ηϊ θοώμα wmwtaOvnç ιζ
nuucuaic.
τιί-Ατανης ιζ &otirncbc,inç (£ νροηαρηρίνηί τ>ί
tizatus , & in jejunio , & precatione perieverabat, tunc nos , qui gratiam Dei Sama­
iWh» iÇ.Tf
, ακίο·<Γ/π; ημάς ricti yettut
ritanis per Philippi miniftcrium tributam au­
τβ Θίβ rliù ùtràpfytrav Σαμαράσι itd Φιλ<<»« ,
dieramus, profedi fumus ad eos, & fermoτταρΓ^υόμι^α arô αυτίί ·
πολο συμβαΚλόβαοι
nem dodrfnx non mediocriter promoven­
■η^ λογψ τίί $ώασκαλία$,
τοϊϊς βίβοαττιβ-μΐtes , imponentefque manus omnibus baptivotf ιϊΐηθο'ης τάς χάρας <£χα7ς τΐώ τί ιτνΧμβzaiis , gratiam Spiritus fandi precando lar­
giebamur . Cum autem videret Simon , τνς μτηαΓίαν ί$Μ>»μί^α’ ίίών it Σίμαΐν οτι ifsf
3uod per unpofitionem manuum noftrarum C τί;
Tjj. ι’πθίσ·ί«5
yttpiSv ιϊμιίν ίίδνπιι ή τηΰ>μ&
abatur credentibus Spiritus fandus , obla­ η7ς t/cXmji, λαβνν χρήματα ivooaüieyxCA ημαο
ta nobis pecunia , date , inquit , ÎT mihi λίχαο9 Jon χαμοί iùii iffwîcet ηΰτίιυ’ tva afthanc potejtatem , ut cui ego quoque manui
yù qi iv txtSô rlif χάρα λαμβάνη *νώμα àytov
tmpofuero , Spiritum fanitum accipiat . Sci­
ως ton Α δέμ τ® yi^irsc τί ξιίλβσ της
licet confilium , & voluntas diaboli erat ,
ut ipfum Adam poft dcguftatum cibum in- xaf fToyyfht αν o&avar/aç tViprxrcr, Sn» χ^ήμαί
icrdidum » promifla immortalitate privave­
τί λίψβ
χρημοίη* θίλξ«ΐ τίί ϊώηως η ΘίJ
rat : fic nos pecunia definitos & captos , wtrypâslas, c'w«ç «&ιχαηΜ.αξαμ$ιοι aroi«utdono Dei privaret , fi hac permutatione
*}β xuTiS ^ρχμάτων τΐιύ άτιμ^ην τί ηνΧμαης
ia da donum Spiritus fandi , quod xflimaSupra»· ratruv Si ημύν ίχι τ»^ ταρα^θθ·α»·
tionem fuperat , nummis ipfi addiceremus.
Cum vero hoc nos omnes eommoviflei , άτοι'ιτας ίγω Πι^ος «ς riv ο» αυτό
ego Petrus intuens m maleficum ferpen- ©φ/» tîwov τύ Σιμωοι’ τ» aipyit/ôvtru awoact tin

Η

I

♦β

1

tem , qui in eo erat , dixi Simoni , Ar­ tiç αιτωλΗαν , ©τ/ rliù Sopfàv τί ©£« cedpuras
gentum tuum fit tecum in perditionem , quo­ ^<5$? χρημαίτων χηΰ&αι , ώ tit σκι μι&ί & nî
niam exiftimafti donum Dei pecunia poffideri ;
Aoyqi τητφ ôSi χλίρ©- C* τί
τούτη
r
non efl tibi pars in fermone hoc , neque fori
7-ap xapSiaau ΰ* »r/r
Cttuxtov τί Θτβί
tn fide hac cor enim tuum non eft reitum co­
μίτανονκτον Jy oîtro τής xax/afrtt τηύηκ9
Stiram Deo. Poenitentiam itaque age de hac nequi­
tia tua , & ora Deibn fi forte remittatur tibi θητ< τί wgj», ά àpa ct<pt$rwui rot ί r ttvota
τίς xapSiaim' «ς yatp χολίώ ntxtiaç, i£ ri»·
hac cogitatio cordis tui : in felle enim ama­
ritudinis , èT obligatione iniquitatis video te Sfs-μον àSixiats ^ttapiSov ©vtu * «Mat ήη juÿl ©
tjfe
Atqui Simon quidem tunc timore per­
Σιμών ΐμφοβος -^μόμ8μός φχσι, irepeaeXJ, Jtnterritus, oro, inquit, vot, precamini pro mo
θηπ ΐμάς utip ίμί ηιτρος πν χύζ/ον* ·τνς μ9demi num , ut nihil mibi eveniat eorum . qua
Szi ίΐ/λθη ΐπίμί, ύν άρήχοίη.
dtufiis .

Τινίς τί; Σιμων&“ ατίβάας SiaSoypt, ιί; οΐων

Quinam fuerunt fucceflores impietatis Stmoms ,
έΤ quas burefet tradere coeperunt.

aipta-fw χατίρζαν.

E
CAPUT

Κ Ε Φ A A.

VIII.

η.

’Ν/χα ίί όξηλθομ^ο or roc fawn xnpùa·

Η

^Uni vero prodivimus in mundum «I
Few τ®ν \âyov της ζωής , τίη conpynacv
U prædicandum Gentibus verbum vitx ,
tunc diabolus hoc in populo operatus efl , © ίιάβολφ* άς τ»ν λαόν ανοςάλαι ότΐαω ήμων
ut pfeudoapoflolos ad contaminandum ver­ 4,XJjtirocdA«s άς βίβηλωσιν τί λο'^β· id wot··
bum poft nos mitteret : ac przmiferunt βάλονη Κλίόβιόν τηα , X, ΊΗφίζ&ζαν τμ ΣιμωCleobium quendam , quem Simoni adjun­ w ίπι Si μα&ητ&Μη &οσι$ίωτινι ' iv >Ç τ«xerunt : fuerunt autem hi difcipuli cujufdam
ρ^οχιμίααντ(ς ϋζώσανπ της βτρχί$·
xj tnDoiuhct, quem improbarunt , & ex priuct/*

C

449

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

pot ίτνρων χατηρζ» ίκήπων όορμόπαι,

45e

A natu magtfterii dejecerunt . Demde alii a-

— *' qfj Mcaoêpèc
-- ■
~
aggM M«tpx**
* 1^ Betnta'· w Σχηρν/λος · ntru» ac μ^ΰ raWittk
Gviç’ 9t If , Tw drayrraç , οίννρχους , «m
vuuwtuc
ΐαυηΐς · ar’
Λπάμκ qjjj aQ-Hvruç
ϊοξάζναΓ xJ ·/ fjSfi w ^αμο/ «θίτίβτ/ w? 4-

liorbtn'dogmatum ablurdorum auftores extiterunt , Cerinthus , Marcus , Mcnandei ,
Bafllides , & · Satormllus , ex quilA» *1» * J******1
quidem plure» Dêos ponunt , alii »ero tres }«,·!. a·
advei io» , principio carentes qui femper u- ··*··»> «····
na lint : alii ^jnhnitos , dr ignotos : item
Vat nu &fï tftyp ίοξαζονης’ «Mat It rtvx tfy alii nuptias improbant, quod opinentur non
Dei : alii qurdam genera ei-?*·“·»"*'·
βρωμάηη βίιλύασαντιιι · ai ii «varlltu txxop- .elle , eas opus
1
..J
. .
, - Crttr ali. oo»>
bonim tanquam cxecrabHM ejiciunt ; alit
vdLwn» v aZer er ytw -^Αίωνυμοι Νιχολχΐπυ *
omni verecundia , & pudore fublato fcor- '<·»'<·■ le­
• /jfynt Σ/'μιηι ϊμηΐ
«pJnv c» Καηταtantur , ut ii , qui nunc fallo nomine Ni‘ kJc’
pcax TV XÇxnadB* , Ο»θ« Κορνηλιος ë vreo» colat tx vocantur . At Simon cum me pri- tpiph ».
iv/rdLôe» Λ ίθνιχκ ttti ne xufcjev 1’γτ»5κ it miiqi eonveniflet m Carl area Stratonis , ubi ■*·' ··οτιντυ^ωνμοζ ircepxn Sfarptvuv nv λοCornelius gentilis meo minifterio in Domiiptfo wwBnuni Jefum credidit, dabat operam, ut verpw nu ©tS χνμταρβ'ισυυ μοι rfS t’tpJi
Zax^au'ou TsTon rtXata id Βαρνά/ix id"
Nrxnm bum |^ei perverteret, cum erant mecum tan<T Α’χύλχ αδίλφΛ Κλημ^υης nu Ρωμαίων i- fti Alii Zacchxus, qui fuerat antea publica-,,
nus, & Barnabas, deinde Nicetas, & Aquila
rwxarutt >Ç πβλ/τχ, μχθπτΛ&οτης le <£ Που­
liatres Clementis Romani b epiicopt, fit ci-b «·>· ι<·ιι·«μ
λώ τύ πωαιτοτόλρ ρμύν £ eiwfpj^p er rw
vis, ac difcipuli Pauli coapolloli, & adjutor^‘o
. iÇ τΰην tif’ «ù?fî
κύ- ris nollri in evangclio : & cum ter coram ejs put Itrque e
τγ e«f nr -xipi <ρ·φήτκ Xtyay , x} ittpi ©îoô cum eo diilcnnrtem de propheta, & de uno*"" ‘
Deo , ac domino , vicitiimque cum virtute , <<-nda «hi
μοναρχιβί, ήττήτΑί oaJnr Iiumtuh χυρ/β, x.' hc
«φαη^βν xa7u3oXt»r y φυ^«Ι« aarrrn»<ra πς τ£ψ Domini, & ut nihil relpondere , aut loqui Η·'*"·»·"*
potiet, "Cfteciflem, coegi, ut in Italiam pro-,
£ι«λ<αρ,
fugerer
i.io:«h.< a.
ΟΓτος ό Σΐμ»ιν >·ητ«α/ς τισΐ mîÙMt θ<λ»>β·«; >

£χκ7ί Πί ξη χατοτ«^θ«ς ύξυψκ **“
πρ, οννfÇi'finηςτίίβς ιζ * ιύ

Mir» E.

Tik πφσΜί.

S^MOiwado Simon
prtfi/gtii· cnn volxte
volmlJet, prfcibxi Petri ex xlto deorfnm
<
C
precîpnetm, peder fregit, éT exiwM9S digitos · nxnrrxm .
,

Κ Ε ♦ A' Λ.

C A P ü T

Ero/xijuoç le C* Ρώμη τ·λύ riu; fxxXn<r/«r

r

ium

IX.

UM vero Romam veniiïet , Eccleiiam
magnopere vexabat multos lubvertendo , je libi conciliando , Gentilibus autem
ΤΜοόμ!}*/®- 9 tu ii t^vii
μα^/χη ipitf-tpïf · ως χλι ποη μίατης iuipotç «^βίλθων hî magicx artis ulu , & exercitatione . admi­
rationem' movendo , ita ut ali’quando cum
τ» θ/«Κορ
, χίλ(£τ«ί ηις ίιήμ,οις αρχχin theatrum meridie prodiilTet , jullilletque
ylijuar χάμί or rf
» fTnyytïùfn τττη- populo , ut me quoque tn theatrum rape­
vxt it άιρβς · Tretvruv If ini mint μττϊώρωτ nryrent , promittebat fe per aerem volaturum.
^awruv, tyti «ρββτιυχ^μίιυ χαθ’ tpsuitw- xott
Cum vero cun&i promifli hujus expeftatio
ne fufpenfi effent , ego apud me precabar :
Ιή μπτωύΜ&Η$ ύο· $βυμ·νω» ιττκη μιηρτιος
I^iamque a drmontbus in altum fublatus, vo­
(4ς «t ρ« Xtyair «ç eponk àricJeu , xjèxH^c* auηΐς πί βτ^αθα ίΧΓχορι^ιίσΐο· ffS If Χ*μΜ> i- labar lublimis per aerem , dicens fe in ce·luin afeendere, ut inde bona ipûs 1 upped i
»Λφ’>Μ,<ΜΧ* & θ** » fxTfrcvai ίγω τυς γ^ρκ
taret . Cnnâis vero illum tanquam Deum
Ηί dpa'/ôv crût αύττ tf&vùf , rxtrdlw rw ©toy
concelebrantibus, ego manus in corium pa­
tfg.' Γη«·Β τ5 χυριου partit nv λυμιωνβ, >Ç την riter cum mente tendens, Deo fupplicabam,
ίχιμ^ων Tftixô^aet fVèvdrn
κτω- ut illam peftcm per hlium luum Dominum
noltrum rumperet, & vires dxmonum, qui­
“Xiiip άτρωτων xf^pn^ÿ>ur eairif * ρίζαν m If
μη ^avarîîrou , αλλα σχυυτρ/ψα< * xar ùosÀa- bus illi ad fallendum, & perdendum homi­
βων , ατθί'β·« hw ηί Έΐμητι, ci ^tS av~ nes utebantur, amputaret , ita tamen illum
rumperet, ut non occideret, fed confringe
έρωτος f^<d, flôroeoAeç it l’rjaS Xfctr» άλη~
rei. Itaque refundens ad illud, quod de a
■θηί, xa« Ιιίασ-χαλος Xav/kieti, àM* « πλάνης ,
fcenfu in coelum pollicebatur, & intuens in
βίος αν Σιμών , epordny» ntFs Ίτρτηραΐς iuvxeum dixi.· Si ego bono Dei fam, tivernt apo
μιαι η της dC<n/3è<af αποΓαηυ , ιφ αίς ô\f<~ ftolut Jefx Cbrifli , ac doAor pietatir tn Deam,
non iednfhr, nt tn Sinon, jx^ro nahr poteTnt Σιμών · μώγ^ , «φπνατ της χρατήβ-ίως,
ίνως
Ζψοί'ς χατΠττχθη πς ^ι'λωτα
ά~ ftatibm diaboli apojtato, qn* Simonen tof^nrn
vebxnt, xt eme dimittant, nt ex aito pr*cep>
χατηθΟΜνν ùx’aùroù · χαί άπονης μον τυΰτΑ t
feratur cnn nia eorum, quot decepit . Hxc
TitPtaireiç
ίυυσχμιων ο Σιμών xaruvf^n cum dixiftem , Simon magus a jxxcHatibus
μφάλν ή^ου ·. χχι ραηάς τηϊμΛ iJicuatw , dmullus cum magno fragore & fbnitu decidit,
ανυτρΐβίται η ίχίη
if) «βΙΛ τ»ίς πφσ·ούς·
& vehementer elifus coxam , fic extremos
χα/' φ«νη φ Ιγλων άγοντα , ϋς c Θ»βς êy digitos pedum frangit , fic multitudo vulgi ,
unut tantum verat Deui, inquit, quem Petrus
Ilf’^oe iixeutx χκηγγΐλ&ι τ» α’λη^Ηα μόος,
jaire prodicat : ac multi quidem defecerunt
«at πολλοί aTfCwav er-τ’ ofnu · rtvtç If
ab eo ; nonnulli vero illius interitu digni .
C’ancil. General. I om. I.

e<r<pAf τβλλΐς «va^txw ,

taur« ww-

C

Ff

in

LIBER VI. CONSTITUTIONUM

451

45«

ih doârina e/us nefaria perfeverarunt .· at-Λ της άβωλπαί aùrw omç
aû»£ τ,ί
que ita eft conflata. Rom« prima hæreiis
J/Joe-JtetX/jr ’ χα/' eru «πρώίη riayfj H
impiiiïima Simonianorum . Atque etiam per ÎJS Σιμωνιακών «<&ί·τάτη at'pciis C» Ρώμη ·
reliquos pfeudoapoftolos diabolus operaba­
x«/ 5/ά fjtî λο/ïJy ψΧίχτοΓβλίνν οπήγκ ° διά­
tur, ’
βολος.

SnomodQ bvtrefts & λ ft & » vrntett
dtffentiant.

0 χως ai αύρΐτ&ς

<wp<4 ίοωπίί «Ç

άλ»ί·

θ«α> ί^φα»β<πν.

CAPUT

X,

Κ Ε Φ Α' Λ/ /.

Efta(

autem his omnibus unum atque idem
propofirum impietatis, Deum omnipo­
Oum èt 7Τ«σί» t π ίσης σχοιο'ί tw wc «ί 9
tentem blalphcmiis afficere , lent i re igno­
auràç at^frrni τον μϊμ »ατπ>χράτ»ξα Of c'y
tum efle , & non eflè patrem Chrifli
neque mundi eflcftottm , immo neque efle cf-Ββλαο·φημΗν, άγ^χον ίοξα'ζΗ», xi μη «rat παiabilem , neque pronunciabileift , neque no- ripa
—
v*----rà Xe^à
’ ‘ μηέί -'·
τί χοο-μ» δημηφγόν
· αΆ
mmabilem , efleque e le natum ;' & neque . crAftTW · άρρητον ' άχατανόμαςον * αΰτο'βωΰλον ' ·
lege , neque prophetis utendum efle ; item
νόμω xjq τορρφητυι; μη χρχ&αι' /ρρωοιαν μή 64providentiam tollere , refurre&tonem non
ναι' άκττασιν μη kiï&hv' χ&σιν μή ά/αι <£ άνcredere , judicium ac remunerationem nega­
'Æjioyrî
re ; non efle animam immortalem , fola ταπόϋοσιν χΐ,υχίςυ àSàvanv μη
voluptate Ixtandum efle . &. ad omnem re­ χα/pwv ffivn' xi Όρός χασαν -Jpn^xdav άη&φόligionem fme ullo diicrimine deflefiere lice­ ρως îxkXivuv ' ot fjfyj γάρ, κλέους t-tvat ©tous
re : alii enim ex cis plures Deos faciunt , λό'βίχτη', w’ 5^, ^hç άναρχους' οι St, iùo άalii très fine initio , alii duos ingenitos, ^υνήηυς' οί St , α/’tÔm απόρους ' nff οί μ$β
aln intinita frcula : item partim eonim
oiùtfS άγαμίαν ίιίάσχουσι ' vjq xptcJ» άποχίιό «Ç
docent non cile nubendum , efleque a car­
οίνου , βδιλυκη λίγοντις άναι χ$Μ γάμον καί
ne abflinendum , & vino, exeerabilia enim
βρωμάτυυ ^ιτύληψιν
efle nubere, & procreare liberos, & cibos ca- παιώων
rra/Jtav *fytaTV
*^χσιν ·· καί
καί βρωμάτνν
μιτύλχψτν '’ tv
iv
gei e, ut tanquam venerandi quidam fenten-C^j <τ£μνο/ τζπς τίιύ -aovrjpàv auT^i γνύμίω ως
nam luam perwrfam quafi auftoritate di- άζιότιςον ταρα$ίχ$1ώαι τοιησωσι ’ τινις St ίίζ
“
gnein approbari faciant : partim vero eorum αΰτΊ3 νομο^νηυσι χρκίν άηίχυ^αι^ ουχώς α’λο-,
legem lanciunt de abflinendo a carne ani­
γων ζωων , α’λλ’ ω; λογιχίιυ ιχόνηιν ψυχίιυ ,
mantium non tanquam ratione carentium ,
χαί φόνου Sixliv (άτΌράαηό^αι μΰλόνπ»ν ijo
led tanquam rationem habentium, ita ut qui
aùeas maâare audeat, ab eo cardis pœna exi­ Tuyru χατητίλμώντων σφάζιπν ' ιτιροι Si
genda fit; partim ajebant , abflinendum efle -pfâ Γλί^ον μόνον Sùv φάσχονπς χοιριίου dirtfuilla, puris autem iecundum legem cibis ve- χισ^αι ' TP Si κατά νόμον καθαρά tT^inv ' χ£
fcendum : item circumcidendum ex legeMoy- xi χί^ιημπΌα; νομίμως* τις&ειν St «5 I’weuM
lis, credendumque elfe in Jefum tanquam m ώς 'όσιον ««ώρα X, ασροφήτΐ^υ ' άλλο/ St àvat'Sluj.
virum fandum, & prophetam: alii docebant
txitopv&iv , <ί παραχρά&αι τη σαρχί ί’ϊίάασ- '
fine ullo pudore feortandum, ÔC carne abu­
xçr , xi tfg- τάσης άνοσιχργία; ιΖναι , ώί Sru
tendum , &. omne flagitium hilcipiendum ,
quod hac loliim ratione anima effugeret prin- _xi μόνως (χ^ξκάαι τίνώ ^ι/χΐιυ Τ8$ χοσμιχοός
άρχοντας ' κηι St τάνπς tj tfgQôKii όργανα
cipes mundi hujus; Hi vero omnes diaboli
funt mflrumcnta, fic filii irx.
τυγχανοσι xi tot οργής ,

T

1'jc.pofitto apojlolicjt pradicationîf.
CAPUT

άποςο^ιχό κηρύγματος.

XI.

Κ Ε Φ A

Λ. ta.

OS autem filii Dei, ac filii pacis, quique

N

'Μ»; ίί π* α Afî (£ Cot Κρήνης·, nr rrpcVxJ
Iaeram atque rectam dodrinam religio­
nis Dei prxdicamus , unum tantum Deum
dCOn λοχο> χηρΰοσονης τής Ασίβύας ■, d’a
profitemur legis , fic prophetarum domi
μονον <άιον κατυγγί^ομίμ νόμου καί /m>o<pnfÎS
num, efledorem univerlitatis rerum , Chriχΰ^ον'
ôvnjv ^Γμίουργόν τίΧ^ιτί τατίρα »
ilt patrem , non audorem fui , neque a te
ex αυπιίτιον-καί αύηγοάί^λον } ως ixetvci οίονeditum, ut illi opinantur, led lempitei num,
fic origine carentem, lumen inaccefliim habi­ ται ' dXf’ vf;tv' »ν άναρχη , καί φως et’xouùtantem : non fecundum , non tertium , non Eju ά<ατρόστη>ν ' »S£npov όντα, ή τρίτον ή ττο'λmultiplicem , led folum xterne , non igno­ Âorçy » αλλά μόνον άιίιω; < άκ αγνωεον ' η ολι­
tum , aut non effabilem, (ed a lege. ÔC pro­ κήν ' άλλα 6^ νόμου iÇ φοφη?$ χτ.ρυπόμβμον '
phetis prxdicatum, omnipotentem, omnium τανηχράτορα ' πα-ταρχίκυ ' τανη^ήσιον ’ Θίόν χ^
potcllatem habentem, Deum fic patrem uni­
τατόρα τού μονο"βμοϋς καί «πρωτοτόκου τάση; Jr,geniti ejuldcmque primogeniti omnis creatu­
ra: : unum Deum , unius hlii patrem , ac μιαργίας' όα Θίόν cio; υίή τοαϊρα. ό τβλ^όαλλωχ τηγnon plurium, unius paracleti per Clr flum, νων CWK ταραχΛητα Sia Xetri»·
aliorum ordinum eflefforem , unum mun­ μάηαν ποιητήν · C*rf ^ημιιφγό· ·
κτ/οιως
di arch.teClum, divcrferuin creaturarum opi­ Stà Xg>rà irootTiy · τ#ν άυτνν «ορονοητήν ‘ νομοficem ρ.τ Chnflum , eundemque procura3tTÎuj

Η

453

QOÆ TR1BUUNTI R APOSTOLIS.

5ίτίιυ li cunw" ·

wrerartw

eînov,

4Μ

ngq xfj-

toren», & legislaiorcm per ipfum , tum rèfurredionis., & judicii , «c remuneranonis ,
fttfi KjM «rruffcitrwç fi suJwù ynopSpo» * î»Tny «ôw nfi ev^fwrw XJaxncevru fadat , que per ipfum fiunt, audorein. Hunciphim
quoque filium predicamus voluiff» fieri ho­
W «•X/rXe-d^uai’ êv& αμαρτίας w ταθ·ν- minem
, & fine peccato in vita verlatmn ,
tu lyq «v«r«vn* « wtpuv w α’νιλθονπι «ρός
palium, & mortuum , & a mortuis fuicitafit κτοτόλα^τα * xj4 «îv trierμ» Θ»ου x«tum, fic alcendiffe in ccehim ad cum, a quo
λβν φαμ$υ , «w' edîcà 0δίλιχχτ»ν , nav τ» expii miffus fuerat. Atque omnem creaturam Dei
bonam efle dicimus , fic nihil efle ejicien­
σύϊαπν * Sixatuç μιταλαμβανόμί^ον , «»kov ·
narra yàp x«ni τίώ ypaçlw χαλα λίαν · yet- dum ut maliun .* immo id omne quod ad
fuftentandum çorpus jufle fumitur, optimum
μον νόμιμον , hjh' τταί$<ύ» farit , τΐμιη r&j
efle, eunda enim, ait feriptura , erant val­
άμολυυυην ίϊνα/
* tir’ aifyfru yàp
de bona ; legitimum conjugium , & gene­
no $*υς
èvàpàiw ί^φορα yjyjànj* fttrationem filiorum honorata & munda efle
χλ«·?η & τβ A’$du nyi τϊ Εΰ« ’ xlx'Xk*’ β credimus , ad augendum enim genus homi­
α'ιτώματνν ce ήμίν
àSàvrny όμολν^ονμβμ '
num formata efl in Adam , & Eva figure C'*'/ ι
diveriitas. Animam in nobis confitemur ex­
α»ί eu φθαρτίυΰ ak -ni β·»/ΑΛΤ« , «"Μ* αθά­
pertem corporis , & immortalitate praedi­
νατον «k Twyndiù msn' αοπζοόσιον · iraron μΐtam, neque intentu ddc'i , ut corpora, fed
ξιν ««ράνο/aov χα/' τίιύ παρά φότσ ytvofjfyliv
immortalem efle, mpotc lationis participem,
Diri τηων /ΐδΜυβτο/Λθα wk è^f'prrw xxt άνο&. iui compotem . Omnem conjunctionem
ffiav · «ναΓαστν ytvf àat βμαλο^οΓμ^υ ftxoutatn
corporum contra legem , & eam qua non­
χαί tifitu» xat μι^χπ^ονίΜ · τβν Xe>rôv aù nulli contra naturam utuntur , tanquam ne
ψιλόν άνδρωχον epicXo^w'p^u^e’Mà Θίβν ’hôyw tanam , fit Icelcratam deteflamur . Jullos ,
fit injuflos a mortuis excitandos , fic meicexaj ανδρωχον ♦ pirtrlw Θίβυ χαί ανθρώπων ·
άρχιιρία nu παί»όί* oun phi
Yxfaiuv ττι~ dem eis folvendam confitemur. Chriflum fa
temur non cflie nudum hominem, fed Deum
^τίρσορίίθα , «δόπς , ôn ίλνίλι&ζ*, y άπί- * verbum , fic hominem Dei , fit hommum
KW ’ >Ç Jr ôy ί’φ(,λα<χπτ» ni $»r ή /«Ί**’·ίο· mediatorem , pontificem patris . Neque ve
bχία
ί’θνάψ l’/wàk « Xf/rô; ό
Γβ?α άνα- C ro jam aim Judaeis circumcidimur, qui tcia
mus advenifle eum cui repofitum erat . c<
τ«λα; ’ ο ex βλαί-Λ υιό; · τ» όζ Γκτταί άνθος ·
propter quem Icrvabantur generationes ,
μ η αρΎ» irt fù ωμά.
trat txptflaho gfntiMm Jefus Chriflus , qui
ortum duxit ex Juda , filius ex germine .
flos ex Jefle , cejat priâttpatut japer bxmt :r· .
ritm.

Πρβ τ»ς ëpoAcyoujorai, Γβδα/ζίΟ Si
•?f λοντβί .

K Ε Φ A Λ

Contra lonjifenttf, volmttt aiioqut
judaizare.

ιβ·.

’Λλ’rxH nit «uum »j ft/pn-K t\upotipa <<we<
χλάνίω ΐίοξο iivat tj τήί ίχχλητ/αί ίλης
χηδουοΛάπις , τμϋς ο! fùftxa truni^ivrfÇ ώί I’rp»«ταλή/Λ, αντί yàp η «^οίότκ Ματθ/«$ β-^
χβτπψυφλθ» α/Γ0$-ολ(§Η «ν«», λαβαί·/ tw χλήρον
Γώα, ak fïpXTor, τΐώ ί τ/α-χοχ(υύ αύτϋ λ«β«ι irtρος , ίτΐΰ-κίχήμί^α a μα ΓαΖώ;3ω τ<3 τί xv^f «-

CAPUT

XII

Ed quia tunc hare hi re fis vita efl ad decipiendum validior, fic cunfta ccdefia in
diferimen adducebatur, nos duodecim Hierofolymis congregati , ( loco etum Judas
proditoris Matthias cleâus eft , ut effet no·
bilcum apoftolus locum ludx fort it us , it­
em feriptum eft , EptfcopAtum ejm acci-W '*9·
pi at alter ) conful rabamus de ea re aim
ύίλφβ rt yctfinti ’ i, 1αυτό η £ ηίς expiaJacobo fratre domini , vifumeue eft illi ,
βυήροιί
λο^α·ς ί/λασ-χαΛ/ας ·χΒΡθΐλαλϋααι τό ac fenioribus , ut haberetur fermo doâfinae ad populum : Quidam enim qui a Juλαό* xi yàp xat Tintς χαπλθόντίί àxô τηί Γβνdata de icende rant Antiochiam , docebant
faiai frk Α\ηόχκαν ίύίδαα-χον tbç »xh άίιλφούί,
fratres , qui ibi aderant , quod nifi ritu
Aeyomi * on tav μτι πιντμτ&ίίη τώ ίθπ ΜωίMoyiis circumciderentur , fic «lia quae ab
atoif (t nti α»οις t^tertv ôtç iiirt^xn
xrei»«rr- illo deferipta , ac fancira çrant, ferverent,
,
v ' ex _ truSlwat
_ ,o.Lr ‘. ^υομό^πί
-0 o
Tt, »> fiuaeSe
otw Γα<τκ»>> )Ç falvi efle non poffent . Cum igitur diffen
irrrrxrw; «x oKtyne , ot cv Α,'νηοχΰα αδ/λφο/ E fio effet , fie non parva quaeftio habere- *
tur ,τ»™
Antiochenfes
fratres ubi cognove­
yvôvm on σ«χ·ίλΓλόθα^υ
τχαίτις
πιό
ζ*ϊ~
runt nos ad hujus quxftionis difquifinoτήααντί^, ί/^αηί^λαν <ορος ύμας caôpai irt^xç
nem conveniffc , miferunt ad nos viros fi­
ypa^iSr (ίξήμονας μαθίϊν irtà τύ ζηττΐμΟ^κ
deles , fic feripturse fandas peritos , ut de
TbTx' ·ι 1«, xapa^pèljfyjot nk Γί^ταλιίμ, àvrty- hac quzflione intelligercnt , qui cum Hiey^jty χιμιν το ζηήϊ^ΟΛτα xj c* rà Α'ηοχίίύν exrofolymam perveniffem , nunciaverunt no­
bis ea de quibus quaerebatur etiam in An- ‘
*Xr.rta, ώς ôn nvti i^fyor, on
ττ^μτμν/«δ«,
τυς «Μας tiyvciaç ταραφί/λάττΗ* ’ «Mw tiochenfi ecclefia , quod nonnulli ajebant ,
Si «Mon Xfyomjv, iyv Πί^ος cé/orerç «rw «pw oportere ciratmcidi , fic omnes alias puri­
ficationes fervare : de quo cum alii aliud
αντίς* «yjpiç α’ίιλφοι ’ ΰμϋς ΐΧΎ<τα<&· > on αφ’ dicerent , furrexi ego Petrus , fic dixi ;
κμιρνν άρχαίνιι c* ύμίν «&λίξαπ> ό Θίός Sfgi τη
Viri fratrtj . vat fiitir , quia ab antiqair
Coxcil. Grnoral. Tom. I.
Ff a
d«-

Α

S

,φ

455

1«.

LIBER VI. CONSTITUTIONEM

45ά I

diehft Dem in vobis tlegit per ot nteum .tu- Λτόμαηςμα axÜff'ae 7V t^yvi τον λόγον τα Λ,χγγιλΙη
P.eΛtt, verbum evangeut , & credert. , & )ù τιτ fixât * fi à xapJ»oya>s->j; 0?os t μχρτύρηχΜ aôqui novit corda Deus , tetkffton:nm perhibuit n7« · Κορνηλ/'pγχρ JTOTî ί’χχτονηίρχη^ Ρ'ωΜαίχίί aptpfis: Cornelio enim antea Komani >exerci- yrfi «Φθ” άγγιλρς xoew «d irtù ffù fîirc# αΰτύ,νχόις
ius ccntirnonr apparuit angelus, & dixi» er ,
υ^ιτ.τΰλητνΐ a» x,a’xb<m ρήμαζωής îx rs r^uareç μη'
ut mc jccerlerc^, & ex me verbum vtr au­
direr.· die vero aceerfivit me c.x JoppeiûO- ο ^^μίτ·:τίμ^«τόμί«itô i cwji t-fi Kxtxxpcix; τίώ
Mreain Stratonis : cum vero egreflui eram , Σ^απί/ος ’ diÇTf Je ϊμ/Ρλον -ut«ài at-’rev »χτβρΛίο&α»,
lohn cibum capere , it dum parabatur', ίβύλν&Ιίυξοφκματαλχβτι·.'^ τ<χρ«χχΑΜζύ·>τυ,ν, ηcum tacerem in cmnaculo precationem , ec- pdiuc-vτιίύπίρώω/α^οτΛ^ορι^υΟί· χ,·3ίωρω nvü’pavw
cr video cœliiin apertum , & vas quodd^m flt’/f^enV^ai' ntaraptn/ αργ«/ς StSfjfi^av α-χίυόςτιάς
puatn^r initiis alligatum , vehit linteum
o'ÿôyftoλχμνρχν,< x»μ^υβν tiri +ης ^is· ’Ù><pù~
ipk-ndidumÇ & dim.Ilum in terram , in utio
, erant omne» quadrupedes , & lerpentes ter- πηρXf wTtt tù Trfaxoia x, iρητά της γης ,χ^πί irtr.r, CC volucres cœh ; C< edita νζΐ vox e cos τμ τβ Jpave < q-cmto φωνή ίχ τβ βρανή <wpoç f/t λί!o <iux aiebat, ownie, fiftre, maSles , V man- Β
’, γητχ ■ «ν«τ«ς Ili^e^Ûôw ,-χ. φχγι * χχγω&τον ,
duca : Rxipondi ego
nequaquam, domine, μη$χμ*; χί^ΐί, crz bJ/totî ϊφχγον π«ν χοηόν >ζ άχαquia nunquam manducavi omne commune, ij ' θαρτ»:· ‘ χ^ ιγζικτο φωνή ίκ ΰΑηρχ λίγνχχ ' ά c &ός
immundum : ac . nirius edita eil vox e errfxx^àf/rt, tru μηχοίνα-τίη St tycfinn ΐτιτός · χ,
Io . quir aiebat , qua Deus mundavit, tu
a: ίλ>:Φ·^>) t» σ-χιΓος ί<ς τόν ύρχνόν ' ύς δί Joiffôpav τ/ αν
^e tommuma dixeris . Hoc autem tadum
ctt ter , ôr acceptum elf vas in cœlum . fînîi δ>.«μα ,Η,Τί uor rd ;rm'pza* /δβώ’ίρτί^ΤΒτήττ,

Dum autem dubitarem quid hoc viium
eflet , dixit uulu fpiritus : ecce viri quarunt

■j.rt -.
ri*‘ *1.

ti

α’Μα α’ α^α; ιτορ£θητι-<ταυ «υ’ηΐς, μη$<υό $ι«χ£μόμί~
νος, διότι ί'γιό ατ^τςαλχχύτνς· fini Si ήταν et trapa τβ
te, led furne proficitcere cum eis , nifil fie- όχχηντύργχ ·
tsruça’vaAo?ιχοιίβμος ϊγκιν το ρίμα
fil tnt , qut t e^j mip eos ; orant autem it ,
xt-ςχ» το γίγραμμ^όον, οττ πχς dç A ΐτιχχλίτηηι το
quos centurio imlerat . Atque ua mecum ,
quod acciderat , revolvens , intellexi vei- όνομαxi-eÎB,s-ωθήίΓίτκ; · χ; πάλιν' μιηάήπηιι χ, txtbum domini , quod kriptuni erat , omnis $·ραφη<Γ£Γϊ< χτρός χόςιον η«ντα τι» ΐΓίparu της γης, >4
^Ul invocaverit nomen domini , faivus erit ,
(W»otrx«.v>i<j-BOTV ώ ωχτον 'aùrfi irirat ai Ttxrçjxi
& rurfus ; recordabuntur, Ô" convertentur C __ j,z ότι τβ xuffii ή βάσ-ιλ&ΐα tC, αυτός δ\<τποζΜ
ad dominum omnes fines terra , fij adora­ ί’θνων * χ, ώς ravm^s xtç ί τής χλήτίως ι'Λων ίΐρχbunt coram eo omnes jamilia Gentium , &c.
ntt, οννοήταί, ανατοίς ίτορ&άΐνυ roù αυτοϊς · »ζ UAc cum ubique de vocatione Gentium feri­
ptum ede conlideraifem , hirrexi , fic ivi «τϋλθονètç τον ο/χον τβ χ»δρο’ί ’ <£ tT/μα %ι«γγι&Λν·>
cum cis , &. ingreiïus fum domum vi­ τοςτον λόγον, îirtarf τό τιχυμα το «γιον tir’αυτόνχ, ίri illius , & cum adhuc fermonem expo­ 7T/ τής Tapdvnt; c-Jv atVJ, χαθώ'? x} ί φ’ ημάς do αργρ ,
nerem , cecidit Spiritus fandus in eum , χ^ 8$0* Siixttvt μιτοζυ ήαν!> rt fi. aù^S, τη πις~& χα& tn omnes qui cum eo erant , Xicut 0< θχ&σχς τνς xapSiaç aùity'ti) ΐγϊΜ f^ù on β’χîη προm nos in principio , nihilque dillinxit in­
σωτοληπτης d ©to; , oiwCc* iravrt f
ο φοβϊυϋμος
ter nos , &' illos , fide purificante corda
illorum : Atque ita comperi , yaod non e/i αϊτόν χ, ίργα/ο/^οος Stxauou-ùvlw, Jîxtoî αυτω ΐται ’
(JÇt rxxrav Jf' tnt τβτφ x} or tx Tfοιτομής Trro/ , υ ν 8 ν τι
acceptor perfonarum De ut , jed in omni
pente , qui timet Deum , 0* operatur ju/tiτίιραζίτί τον Θίον iirtSùvai ζυγόν βχρχ,ν tni τον Ίραham , acceptu* eft et . Hoc autem demirati _ γίλον
μα?ιη?^ , ον ürf ήμάί, vrt οι irariptc ήαων
funt etiam it, qui ex Judaris crediderant .Dj,
ί<χύ<ταμ8μ Αατάσ-αι ' α’λλα Stà της χοίξ,ιτος τβ χι^,ιου
hunc wittir quid tentât is Deum imponere
iri~£opfyu <Tü)^lùjat χαθ^ον ^όιτον xàxtïvot ’ ιλυτί γάρ
juyim Juper cervices difcipulorum , quod ne­
ήμας ό χυ^,ιος ΐχ
Sfv-μΰν xj ήλοτφραυί το φορτίον ήque nos , neque patres noflrt portare potui­
mus , fed per gratiam domini Jeju Chrifti pÔiv'fi τόν ζυγόν τ» βαρας χραότητι ϊλυαΖιΟ άφ ημών'
nfim St μα ιόντος ί<τίγη<τθΛ άιταν τό ηλη^ος · àittcredimus Jaivari ficut
fili : Solvit enim
nos dominus vinculis , &. omis noftrum χ6θ! Jf 1 αχωβος ό τί χυ&*αδελφό? λάγων, avjpfj α’leve effecit , ac jugum grave lenitate a δίλψοί ocxBtran μα · Συμίών ίνζηγήτατο^ χαθώς π> finobis excuflii . Cum vero htec dixiflem ,
τον 6 Θίο'ς ι’τίσχίψατο λα3«7ν όζ t’^vuv λαόν τω ονόconticuit omnis multitudo . Kefpondit au­
tem Jacobus frater Domini : Viri fratres, μάτι αΰτα ’ χ} τοτω ο-υαφων8 στν ο! λόγοι fJJ) τεοφη?|<£,
«K/m idmodum χαθως γίγραττητ μυ^ Tut/n χνατρίψω )Ç aj ο/χοοομή<τω τΐώσ-χίιυάύ Δαβ/'ί τΐυ) xtrruxurav ' χ.τνχατιτprimum Dexs Vtfitavit lamne ex
nomini Jho : έτ
tf < ·■./»·rrdnn:
χαμυ8μααυτήςάνοιχοάομησω · χ2 ciwp&cfim aC r.ci., ο·
verôa prcphetaram, ficut JcriDtam
το;: à? ίχζητη'τ^τιν oi χατάλοίπχ ?£J a, ^ρ^,των τον
t.uDm
xt -’;ο,· χ. Txvnt Tti ί^νη
inixix\rrat το ονομάμχ
David , ç<ad decidit , .'i
. τ αυτί*,, λ^γίΐ χίζ>ος ό τοιύ.'τνυτα' γ.^ςχαπ αίύdificabo , (f erigam filrd
;ο; (ςιτο.Θ?ά> πανπίτ« ιργα αυτά, Sto iyo 'xe/vx/un'
dqui hominum dominion , & Lt.-inei per.'rj
.:«ΐ2Λ>οχλ(1ν το7ς «το ί^ί· ι’-^νν intTpupao-u ixi το'/
Infer quas invocation eft nomen meum Jn
per tôt , dicit Dominit* ; i :en>· /,4·.· , wr
Ης/·<χλλ 'irtTcfiat αυτοί, τβ άτιχίβ^χι ατο τ|$ άInr.t a j^cuio Dea omma opera /u.i. 1’ruPte
‘.t'-.-yxuàiun τ£)/'*■ ων, t ί’<!·-Λο3:>σΒ, χ^α/ρτατΛ, Χ^
tptvd ego jud/ro , non tnqutetare <>. .;.·<; ex
τ<7χτβ , χ, ito, -4ας · αη·ρ χ. τοΐς τβαλαι ν^Λομα^ίτη το
gentibus convertuntur ad Deum , ! fi -.πτο/c 9po τβ ,ομα φυτικοί, ’ Ενχ\· E’vw\'* Νωί*
ber· ad eos , ut ubftineant Je a c:r,t .vx'.na
Μίλχ;<πδ/χ· Γ«3’ χ, /.· τις τοιίτοκ ,γίγόνα'τότί iSotionibus gentium , idolothyto , i? forgiunc ■ (7

ξα.

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS,

457

45«

jjcr tyJU*
«ΠΤολικ Hjù τ£ ittmittv Γμμρ- Kfuffoceto ϋ fornicatione , qur quidem etiam
βφ Η^Ι τ»7< itoMfffbtipOK <Π1Λ ίλη τρ ίχίλητίφ antiquis fancita fuerant , qui ante legem
iecundum naturam vivebant , ' ut Enas ,
«νϊρβκ ί)ζ ίμύτ eulffS πίμφαί
Enoch, Melchilcdec , Job , & (iquis alius
ηις rteJ ΒαρναΒαν ΚΛ Παρλβν rw Φ ϊθυώ»
ejuimodi fuit . Tunc · vifum eft nobis · ,,·< <e*·
αηυΓολον ,
TaqwMt', ggt) Γκ^αν w χαλοόapoftolis , &. Jacobo epifeopo , &· fenio- canai *"·*
jU^uov &φτ«φ3αν , qju ^ι'λαν , àibpa' ίγουcibus rum tota ecclefia , mittere viros ex p»"”"· ·*
fyoi* c* ηϊς ββίλφοις, γραψαηκ tfsb
nobis electos cum Bamaba , & PauloCUMd,ü-r ·"
fo? αο’φ Ttiit · oi αχ-οΓολβτ gjq, ot avpfefivn- Tartesi·» Gentium apoftolo , & Juda co­
poi rgq ot βίίίλφοί note xem rlù Avnoywav gnomento Barfabe , ÔC Sila viris prate 1 pu 1»
in trarribiis , & feribere per manus eo­
xxt Σΐ'&ιχν
Κ/λ/χ/«ν αίίλφο/» ηις cJ^ ιδrum : Apajt'.u , CX Jeniores , dlT fratres 111,
νών χχιρΜ · twin rjwùro^ifyj err Tiste cJij u- UUI funt Antiocbta , fo tn Syria , ac Cili­
μύν tTtifixfotv ιμάίΐ λο^-ws < οίνχτχ^.χζοτη; to;
cia fr itrtbut ex Gentibus falut-m . Quoniam’*·
i'mJv, οΓί à
ίΐοξον ήαών
audivimus , quod quidam ex nobis turba
γαοΰβριοις ίμο^υμαίο'ΐ ίχλίξαμ^α/ς ανίοχς îkttîU- B verant vot verbis , evertente t ammaj vê­
tiras , q.ubus non mandavimuf , placuit no­
ÿ.xt <w*oç ûuaç «nui Tt7; a^xTrrw’ç liuofo Bapxajîx w IlauAw , «v^fitoirot; itapx^tSaxôctt tÙç bit eolleflis in unum eligere virpi , & mit­
tere ad vos cunt carifjimis noflnr Barnaba,
4,;·^ας αόφ ί-τφ πν xueft nutJv 1><π>ΰ Xtj& Paulo bomimbu'f
qui tradiderunt am
rot' , hi ών iTiCftAocTï ’ «wtsraAxxp^u hi μίτ
mat luat pro nomine Domini no/tri Jetu Cbriαυή»ΐ l’oodatv
Σ/λχ> , iyq' cairatk b'fg.' λό- fii Juper
, dr qui but fcripfiliie
Mifimus
cum tpKf ludam èX Silam , qui & ipji
yov »Txy^ih^ovw<; nt ομγκ · ?5<ιξί yap
ά
verbo refirent eadem . Ci fum efi enim Spi­
yi<p ην£ματι χαι τμ7ν μη^·ο.ί πλίβν ί’ητ/θίritui fan flo , CT nwu , nibii ultra impo­
Λ«ζ ύμϊν βάρος ^λίώ Tsmy
»’»’ ànxyxaif,
nere vobt'r oneri t , quam bac neceflaria , ut
àirt%f£ai ^μλο^ΰτυν
αι’μαης xi} twxt» , χ.'
at’Jhneatii vos ab idolothytis , iX j anguine,
πορνείας ' îj^ tut Starr,ρϊνπ; itturà; , tù avpa^tn ,
éX JufJocalo , ac fornicatione , a quibus cuipput^f · τΰυ (jS^i «nu ίΤ/Γολύ-ύ έ/ίαητΗΛαμ^υ ‘ liouientei vo- bene agetis . Calete . His igicu/rtt Je C* ίχαναις ήμιραις do 1 fpoTo>rciotc tnstut literis nullis remaniimns nos pluribus
μείνα μ^υ άμα ^νίρηηνης νορος τ» χ«ικωφ·λίί hç
ι.. U diebus Hicioiolymis conquirentes una □ qux
in communem utilitatem ad correctionem
|ιορθ«<πν.
foedabam.
Οχ<Λ" ypn ^ω^ίζκθαι

Κ £ Φ A

Λ.

Quomodo oportet Je parari ab beertusis.

alptnxAv,

CAPUT

ty,

Erù 5è ypovov txavov firto-xffat/jfysot τ& αίίλφούς <ί Γχςιξανπς cuira? τύ 'hoyy τ»ς
Αα-ιβ^ας^ 0, naptyywiiràfj^uoi φί,γαν turns r»?
♦V ù-,όματι Xft<» χί
τολίμοϋσι Xgx>Ç MuWeï, καί do bopx τρ^ο/3αα»ν ην λίχον
xamxftrtrnvtnv1 ont yàpHtn φΧίόγ^ΓΜ
\|JLJo-wpoipijTur ,
yf^hairôçroXot ’ πλα οι £ φί>οpiti , άλωτίχων μι^οις £ ^αμαιζι,λ»»’/ α'μττίλωWW amavtcat ' bi i<; vU^Ortrrnir ή
κολλών
àyàxn . à if ζχοομί-ηας d, ήλος àbtà^poipoi ,
ΒΤ»ς σω^ιίσιπα · »tgj ων αα-φαΆιζομ^ος ήμας ô
xifjoç napryyHhSJit , ίλ^σονηι λίγων <®*oç iiμάε άνθρωποι du αο^ίμασι αοροβχηιν ’ ια-ω^ζο
SfHOi λόχοι àptraytç, άπο φ' χαρτών αυ'φ f-

Μ

πιγιώτίο&ι αΰηις · aopoa-f-^m àti'abtty, ανανηco rut yap ·ψΛοά^ςικ·ο< xj 4,Oo-ai^o<p»rur , xj
irA&wMn τολλι»; ·

Τήκ ot χχρι ξανπ; τίώ χαθολιχίώ ΐώααχαλ/α/,
vj rua τη hi οώφ nap αγγέλματα. E

Otl vero mullos dies vifitavimus fratres,
<3c confirmavimus eos verbo veritatis
obtenantes , nt ab eis fugerent , qui no­
mine Chrifti & Moyfis , Chriftum &. Moytem oppugnarent , & pelle ovi' lupum te­
gerent . Hi enim funt pleudochrifti , pleu----- 1........ -, &.
doapoftoli
— pieudoprophetr , ledudores
corruptores> , partes vulpium , & vincanim , qux vites depreflas , & in terram
(parias habent , devaftatores , quorum ope­
ra ÔC ftudio multorum tarifai rejrigefcet. Qui Mat*. »<
vero ufque ad extremum (ufimuerit, non defleftens de via refla , bic lalvui erit ; de his
pnrmuniendi cauffa fie nos dominus admo­
nebat .· vernent , inquit , ad vos hommes Matti, t
m indumentis ovium , intus jisero funt lu­
pi rapaces , a jruitibus enim eorum cognofcetts eos , cavete ab eis, Jurgent enim pfeudocri/li, Ô* pfeudopropbeta , dx decipient mul­
tos .

P

^Ui prudicaritnt catholicam doffrmam, &
qu» ejus pracepta.

G A P U T

K E Φ A' A.
’ £mc!u!o
kne 1 irobo

ί. « Z‘*'~

XJà

V f,yTl n
ΠΑ
To? x} A'vbfiai, * laxu/So? x,' Γωάννηςι ίοί

Ztâiïxt*' Φίλιππος <£ Βαρθολβμαι©- . θνμχς,
Μ«τθ«7«· Ι«χ«0θί ΛΆφα/β, >C Αιββαίος d
ί'τ.·χλνΑι^< &abbaioc' £ Σ/αων d Kavavrrvic ' χζ
Ματθ/α; ο «ni Γβία χαπιψ>!φ«&ί^ ήμιν Γα-

XIII.

XIV.

Ropier qur & ipfi nunc in unum con­
gregati, Petrus, Andreas, b Jacobus, b h.c
& Joannes filii Zebedri, Philippus, Bartholomatus . Thomas, & Mattharus , Jacobus u,· iH,’,
Alphzi, & Lebbacus cognomento Thaddrus,
»'■’
Simon Chananxus , & Matthias
qui loco
Jude in numerum noft mm electus cil ,
i,u
J aco-

Ρ

I
455*

460

LIBER VI. CONSTITUTIONUM

^φός,
Γίρτολόμω* ί'τ/iacobll< fr«er Domini , 1 idemque Hiero- A χύβόίη ο tb xueiu α&λφοί
(«■nt · hifobo iolymitanus epifcopus
t . ,, itetn Paulus Dodor βτχοποί ’ >Ç Ιΐαΰλο;
~
Jr
0’ i’*Jô
SiSxrxaXo; τβ
Alphei, viJ"
^«Gentium, ac vas clcdionis
, omnes , m- β-xtûos τη; ΐχλογης 3μχ want <? tvrt π-χιϊπ> γίiuixnoru Jj.
bri cap. r ubi *UliUn . in unum congregati
„
„
fcriplimus vo- νί μ^μοι, ί7Ρ«ψα/4υ ΰμϊν τίώ χαθολιχίιύ tvutIuv
raortuuc um bis catholicam hanc doârinam ad fuk ienSiSxtnxFixv Us ιχ^η^ιγμόν υμά ifS rLuù χαθοΓ^".ϊ..<ιί·™ . ac confirmandum vos , quibus uniAs tnimorliù τιιτιτ^μ^ν ' C* $ δηλβ/j^u ύμίν
N'erami J.
verlalis epiicoparns creditus eft . In qua
thr 4».
dodrina liare vobis exponimus .· Deuni om­ Owv πχνηχράηρα ci» μόνον ùiràp%ftv , παρ όν
nipotentem unum tantum elle , ac pnrter άλλο; βχ tri · iÇ aùn μόνον rtfkev £ <pj»07xtu/HX
hunc neminem alium efle , oportereque ira Γητβ^Χςχτί tS xoeis ΐμύν Οχ τύ τρχνχγίν
hunc lolummodo colere ac venerari per
τηΧ'αατ/ ♦ xar TwF; ttpx'ï; γρχφάϊ; χρηο3χ: ,
Jeliim Chnftutn Dominum noftrum in lan<φ*οφήπ«·.· ’> ^οΐ'Η» ημχν ’ «nxtrxlt t κΛο Spiritu:. Item uti ' Icripturis facris , le­ \όμω
xxi
ge & prophetis , honorare parentes , om­ ■θίσ/χβν «Bfôifyv -φΧ^πχ · avoir affix
nem aftionem pravam fugere , reiurredio- χ^ίσιν· Vj avmroSfxr/y asporSoxiv ·*£ τβϊ; χτήτncm. & .ludtcmm credere , remunerarioQem BΙμχζ-ιν 'xitol Όχ^ιν &χχύ~ως «rwfp%f£xi ω;
expedarc , omnibus, creatutis in cibo uti Θιου ιργοι; vÇ, μτ,δ&ν & tauntς ΐχουτι φανλον’
cum gratiarum adione , utpote a Deo fa- >Ç γχρυϊν νόμιμη’ χμιμιτη; γάρ ο τνιίης γά­
ftis , Oc quibus in earum natura nihil vitii
xexpx xufj.'t άρμοζιται « αυη xvSej’ χ}
tneft , uxorem ducere legitime , Imjufmodi μο;’ cri
’
enim nuptiæ reprehenfione Carent , quoniam • xt£i®·' λίγκ, ό ποιήτχ; xir'xp^n;y χρτζ*
a Domino aptatur uxor vyo , <3c Dominus θήλυ f’rc/narcy αΰτ»; · >ζ η tee* · csixca τβτβ χαait , q*i fecit a principia, ma!cu!.<m , & ftt- τπλπψΗ άνθρωπος τίν ττχτίρχ αυτ» χ, τίώ μητίρχ.,
mirani fecit eoj , €T <h*:t : propter boc re­ ày ugpwxo^r^V)<rtTtu τρ γυυυχιχι aùi îi, χ} ttrointt
linquet bima patrem & matrem, & adbtre- οί δύο &t; trâpxx μίχν μάτι μΐι,υ
γάμον t'xlit uwu jHt , 0 erunt duo in carnem unam.
Itaque uxorem nun ream poll matrimonium
πν&μχτί σΗ’ χ? ^χυα^α ηότητκιΤΒ μύ ιγχαejicere tas ne itt : cufiodiei y mqmr , Jpïh,
όβτίλΗμμβι
tui t <0 : C· nitorem adplejcentut tux ne derehn- TtiZizrns, ότι χύτη χοινωνο;
q;<e , quoniam ipja particepf vit.e ti>z , cT πνίμχηςσα ' C ιγω ΐττοιησ-χ
ΐίχ άλλο; ’ φατχΗ
renqma iptritxi tui , & ego feci , (7 non Ç
^><χρ ό xr'e>®" 1 ότι άο Θιό; ίζ^ξ^ν , ανθρωπχ
aliut : ait enim Pominus ,
con- jbt» ^ω^ζίτυ* η' γάρ ^ιτυη xotyuvo; t’s t βη» cioujunxit , borna non lepaiet : uxor enim con­
Hs C* irJua tx Sto νχρά Qti' c St ni CA
fers vita: eft ex duobus m imum coipus a
Deo copulata : qui autem unum rurlus in άιάτταλιν Stxtpôv (S; Suo , /^θρό; δημιουργίας
Θι» xi <σ*>ο',οίχς της ιχιύνη χντιτχλο; ’ ώταώυς ό
duo dirimit , inimicus eft operis Dei , &
providentix ejus adverfarius : Irmihter qui xxTf^tav rlu> παρ«φ$αρ£<τχν, φύτ/ω; θίσμβ πχretinet eam , qux b legem natur.r violavit, ράιομο;, t.Tc-tircp ό χχτί^ι· μοιγχλιδχ·, άφρων <£
legis violator eft , ficut leriptnm eft , qui άχ(βή;. χ'τόττμί γάρ αΰτίωφηχιν άτό
ο-χρItjrtn MJadulteram retinet , finitus , C7 impiitj . Al>xtJvffB· ούγχρι’ςα βοηθός , άλλ’ ιΐτιβιιλο; egos
Jcinde eam , inquit, a carmbm tuu, quia non
eji aunbiatriK , jed mfidiatnx , qu* mentem άλλο·> άποχλίνχσχ τήχ διάιοιαν · μητί Si ττι^ιτίμνίad ahum decimavit ; Neque carnem circum­ cSxt τήχ α-άρχχ’ àpxtûd^xt Sb fftrofs t!w τιΐ; χκρέ/Jt; 7Τίρ/ημ(ιυ' 09 ηνάυμχτι’ πί*ιτμη3ηπ γάρ φηcidere , fed laris efle fidelibus circumcifio
nem cordo m fpiritu , circumcidimini , in­ pfft, ττ5 Θί<5 νμΐΰν, (? ·αίζ/Γμνί£ΐΐ tLuj άχ^οβυquit , Fe^ vejlra , & circumcidite prxputium ζίχν τη; xxpSta; ύμι^ν.
cordir vtftri.
(Ττι Βτγ χνχβχίΓτίζίαν ^p>t, βττ μήν τχρχδίχίοδχι
Qiiod oporteat non rebaptizare, neque ab impiis
τό ττχρχ rjy ΆΤιβων βχτττιο-μχ δο^ΟΛ , ό βχ tn
« De vab.re
baptilmum 1 recipere.
βχιττυτμα t αλλά μόλυσμχ ,
bipitfmi ib
h«rc::u» V»t-

CAPUT

Jiti conten
dcrunt Atru.a

imiliter docemus oportere contriros effe uno baptifmo , qui in mortem Doeft , non rllo baptilmo
, qui . ab
mini datus
,
heretics infamibus, ied qui a probatis facerdotibus tribuitur m nomine Pa
i , & Filn,
iy Spirit ut fanfli. Itatjue neqtl
piorum baptiimus \obts probetur, neque ho­
rum landorum baptiimus per lectmdtim irritus hat: ut enim uniis Deus, unus Chriftus, urnis item paracletus , una vero etiam
mors Domini in corpore, fic item unum fit
baptilma , quod in eam datur . Qui autem
ab illis impiis accipiunt inquinamentum , erunt quoque participes animi cotum , non
emm illi facerdotes lum . lient Dominiis de
tplis aii : Quantum e'ecip.i ccvnitionrm , <7 eip
e'ieiam te, ne fungari, mtb. jaterdntn . Qua­
re qui ab illis baptizari tunc , non baptif-

S

o;<»

4·

XV.

K

Morus

O

Ε

Φ

Λ'

Λ.

ti.

βαπτιατμχτι du apxfuoJxt μοκρ rd

t-ίς TW τβ χΐ’β» θανατβν δίίο/^υω, β τώ ττ«ρα
ίυατννύμων αιριτίχων t α’λλα τψ ττβρά
άμίμοπαν iiptcov
ti; τβ ό',ομχ τβ ττα^ο; rù
τβ vis |Ç ΤΒ άγια τιΆμαπ;· μτη 5r το ttxpx
άτίβων eextiv ϋμϊν (ζ~ω ’ μ*π το ττχρχ rjtï ο-τ/ωο
axopBoJoi $cx SdLnpx · ώ; γάρ eu; 0' 0.‘ôs ,
6
Xetrès, Xy «s ο ίταράχλητος, hç 5/
ό τβ xt·^»
Cv σωμχτι θ«ϊατΐ£, «nas ci hu χ. το tù; aJn? èi-

iijjfyjov βχιττιτμα ’ cl Si ttapx ά^βων
/jfywt
μολυσμχ μι ω ti τη; γνώυτ,ς aùty ^ιή<τοντοι ' μ
γύρισαν tr.fdvoi ιιρι'.;’ λι^π γάρ <®«ôs αισΒς ό
Θίος· (hhÙ χ2 σύ «τό'τω γΐόύΟΊν άχύΰΌμχΐ trtxxγ& τβ tipχτ/ic-tv μοι · βπ μΐιιι' οί βχπτι^ΖΛΤί; ύη'
α<·^ΐ μίμυΐιαοαυ , άλλα μιμολυσμ^ι firàf^wnr,

κχ

»

t

461

"

Q.UÆ

X

-

TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

^6i

in βφί^ν άμχρτιώ λχμβχνονπί , ' «Άα Swpôy Λ fuo initiati , icd inquinati funt , · qui non ^,‘F*

4»<ri/3tiac· cj [Αώ St, dtàà φί τχς · Ζ^μωιμ^ς

veniam peccatorum , frti vinculum iniqui,u'bX«
tatis accipiunt.. Neque hoc lolum , immo o>it»m f*°
qui mytlerio baptifmt initiatos ^iterum baxt<M’ où«u^»OTk cuàw f’x SAriptu * γιλωστ ni atiaaré aggrediuntur , iterum âgunt tn cru-u ‘
dût · μυχίτάζονσι to «yut ' ύβ^ζουσι
cein Dominum, itrrumque eum interficiunt,
ΛΤίίμχ · -ni αίμα ri ayiou ως xon-èv ατιμάζου­
irrident diving,'ludibrio habent, fimeta-, con­
νε ’ aVi^eotn» hç w «xàrHÀavru t (k rw irat- tumelia articiunt Spiritum fandum , &. lanûoam · tk tw μαρτύρησαν m · βλλα kjh o û guinem illum fandum ut communem par­
χαταφρονίμ-ίωί μη fiafiripfyjoi βατςτι&Ιωχι , ΰζ vipendunt ·, iinpii dunt . in eum , qui mi- '
iit , jtrscum , qui palliis <rif, m euin, qui
αχινός χαπιχν&ήιτίτΐίΐ , >w ivtuSitdnatnu <k
teftimonium pra-buit : Quin potius qui ba“yat,roç w «7*^“* ’
yap o Xberif ‘
ptifmum propter contemptum reculaverit, tan»«* μ>) Tz> * /3aîrnÀ?r
ΰδαης v& τν&μα- quam iimdelis condemnabitur , bc ei ut in­
Μ”' «ΟίλθΊ HÇ τίώ 3α^λκ'«Ρ
C;’grato, i< immemori. exprobrabitur quod ait
j
fai ων ’ nerf πάλιν , d vi^&tx; njq βχπτι- BD-minus: Ntji quit baphzatut jnent ex aau.i
o&t-k , ο-^ητίΠ» · d St ατιοίτας , xxtuxpj- C Spin i u janih , non ingredietur m regnum
catlarurn : & rurfus : Qui crediderit , Î7 be- .vi, «t:.
ditrinit · d èt λίγων , οτι ί'τΐιν τίλΧτω , βχptizatuc Jtffrit, jaivm erit : <jui autem non
χτίζομαι, Αχ μη άμχ τήσω iyq’ ρυπανω τ® βχ· crediderit, condemnabitur. Qui vero ait, cum
πότισμα, ίσχ αγνοί αν r^n ©ri ι& της tcurnu
moriar , accipiam baptifmum , ne peccem ,
φί.σιως ί'πιληαμων τυγ\ά»ϋ' μη άνχβχλλχ γαρ & baptilmum inquinem , hic quidem Deum
,
ίνιις-ρ,φχι πορός χί&αν' d γάρ οίδχς τι Tffyrut ignorat, & natur® lirae oblitus cli : Ne di>η f’tnsira· βχχτι'ζίη Si υμών t&' ri νήπια’ xj ferai , inquit, converti ad Dornmum, non emm
ί’χ^ιφίπ οώπί Cf xxiSfvx
vti&irix ©ts ‘ ά- fen quid panet po/ierur dtc> . Baptizate mitent
vellros puejros intantes
<X educate eos m
ytrt γάρφηπ, to παιδί a ιρχμ&αι <®y»oc μα , xJ dtfciplma, & monitione Dei. Smite enim ,
μη χωλύη atari.
ait Dominus , puerai venue ad we , & ne
prohibete cot.

tx S/irifH βαιατίζβ<ν xHpdfjfyjot a'variuipoùar τβ>

!

*-

‘
in
<«tB(<iiob«.
rXÆ
a"

I Lei

βηβλιω»'

K E Φ A’ Λ.

C

De librit faijo injeriptn .

if.

CAPUT

XVI.

Afra xxvTu tτΐϊίύλαμϋμ ί>μαν , η-α iù^ziut
ÆC omnia fcnplîmus vobis , ut leur
ϊχριτΐ τΐώ ήμίτίρχν γνωμίμα, όϊα τίςι^ι.
poihtis, qualis fit rroilra fcientia, & ne
xri ni tf iriμχτ ι τμων rrxpx
χτιβών χρχτνlibros quos impii nollri inicriptione munie­
Soirtt βιβλία μη παρχδίχμΰαΓ a γχρ n7i ôvi- runt , approbetis, neque enim nomina apoματι χρη ίμας nnpotri^nv
à wo-ίλών, «λλοί ilolorum attendere debetis, led naturam re­
τη φύσ-ίί Αύ -ισρχ'ρμαίαν, vgj τρ γνωμρ τη àrifg.- rum , ΰί lententiam nunquam a redo de
flexam . Scimus enim Simonem , & (ileoαϊχμίμ γχρ οτι ot trip) Σίμωνα
Κλίό- bium venenatos libros nomme Cluifli &
βιον ίωϊη σο,υηιξβνης βιβλία ίχ’ονοματι
ditcipulorum ejus compofuille , quos ad
HjM ^5
αντί, ηΐξ^φιρουσιν fi οίχχτίυι • decipiendum eos , qui Cluilium & nos icrΰμων
ffr^rArxonaV Xfcifev iÇ tjui, t»S aùrti vos ejus d;,rxenmt , circumferunt . Atque
έν’λκς · vjq' ce ηίς χχλτινς St τινις <ru.tkypa- D etiam prilcis temporibus quidam libros aχ|^χ» βιβλία ατόχμφα Μοσίως , £ Ε'νώ^ , χ?. pocryphos fcriplerunr Moyiis , Enoch , Adam, Elai® , David, Eliæ, & trium b pa
Α’ΰάμ, Htrjtitfzs 1Ç Δαβίδ, (ί Η'λ/«, >Ç
, λ
triarcharum , libros dico pellitcios , & ve­
τοωχ ‘νατ&αρχων, ^opoxciat, χ. τη; aZn^wcK ntatis inimicos : Tales nunc libros edide­
ί^θρα. wiavTu igq' yui rioiwm οί δυαωνυμοι runt infames h®retici , quibus calumnian­
δημιηργίχν’ γάμον αορόνοιχν' ηχ- tur creationem mundi , nuptias , provi­
νογονίαν'· νόμο·.·. «*οφητζΐί · βάρβαρα τηα όνομα- dentiam , ptocreationein liberorum , le­
τη iyypxwm, νζ, ώς αυτοί φχτνι , άγγιλων ‘ gem , prophetas : Icnbuntque in his i piis
nomma qu«dam barbara , ut illi quidem
ri δ αλι,θί'ς MTfi? Jaquotwv
αόηίς ύΐΓη\ήν~
aiunt angelorum , ut autem vetum lutea
των ’· ω-j xxo^>4.ytn τίώ διδαα-χαλίχν · cvx μη
mur, datnonum potius, quorum inihnitu 0c
μίτ&χηπ της τιμωρίας
ac'rù συγγραι^α/^Μ afHatu illa Iciipicrunt : fugite ergo hoium
' in’ άπατη
άχωλί^
πι-riov
άμίμτηον τ», dodrinam , ne lupphcii eorum , qui ifla
ad fallendum fideles &. probos Domini Je
xuçri I’nira μαθη^ΐ .
Elu ditcipulos Icripicrunt , paitinpcs edica­
mini .

T

H

Ilid χλη^ιχων yxutxà παρχγγίλματιι x
K E Φ A' Λ.

C À P U Γ

<r.

<νμ<τβίτιροΊ >Ç Jtx'xaw wrofjSpj μονογαμία xadtradai , κάν ζωσιν

'Π/rxoTw

Ε

Conjugalia prteepta de rleri.r.

ai γαμιτνί, χαν τίθνάστ · μη Dérivai Si

X V 11.

Pifcopum , & presbyterum, ac diacoimm
ordmari prsrcipmms , qui fmt monoga­
mi, id ell , unius uxorts viu , live uxores
eorum fuperflites fmt, live non : poll utdi\
natio-

E

u-

464

_--------------------------------------------- 1

46j

LIBER VL CONSTITUTIONUM

habent, prr-AaunZç
άγιίμοκ ot/m» fw *·ζ
nationem tamen , 1ΐ uxores non 1
. .
cipimus, ut non liceat amplius ducere . aut ■χαμοο ipyt&tu ’ 4 γφψανιοβη , ίπραις^αυμfi antea duxerant , non alias in matrimo·
thtudeu, άλλ’ ept£deu , * ί »χ·'/«ς ίλθΛ’
» t· ^44« nmm accipere, fed potius, * quod cum hatui τίώ yHfomrav · Ζαχριητς δϊ tyq' ψαλτω- ,>^ί».
•4 ό·Τ*τ»·7' hcn-nt, ad ordinationem venerunt , contenίύί W «no^wrae ««/ τνλοροτχ και «trsj μ»-5*’
r.·»0' 0«*h*i» tos elle : Item mtniflros , cantores . ledoΤφάμοκ MWt XfAdCop^u · fi Si βρ· >«μν WÇ
hurTaminui rcJ, & fanitores monogamos , id efl unum·
tiLuL· *ι·*ι> quemque eorum unius uxoris virum ciTe χλιίρο» «aotptXdww , ΐχιξΐπορΒμ ttùnîi γαμάν ,
£γο <β*ο'ί πΓτ· <9?ôd)txvt ΐχουση , ΐνχ μ4 «percipimus : tin vero ante confugium ad
clerum acccflerinr , permittimus eis , ut uμχρτήσχντί-ς χολά^ίωί τύγ«<τιν ' otÎScJt St ?$S
xores ducant , fi cis cordi eft : nc cum de- ëv τύ Λλίρω χ(λ£ομ^υ 4 ίταιραν, ί eZxsr/v, η
hquennt , pernas pendant . Jubemus vero , ‘χνρκν ■> xar ίχβϊβλημΰβω λαμβάν«» , *ς τ£ ·
nr nuihts ex clero in matrimonium accipiat
νόμο; λΖ^ · J^txo'iwa Si γινίδο» ταρ^ζόος
l»w» 11
meretricem, aut ancillam, aut viduam, aut
aytn ' ί-i Si ^ta^r, χ<» yipa μο, ο γάμος, π/?η
’ ' ”
repudiatam , itent etiam lex iancit j Dutcniüa veto eligatur irgo pudica : Sin au- B £ τίμια.

tem non tueri
uni
fit.

nupicnl

fît faltem viJua, qua&. tidehs ,

atque honorata

Admao/tio de Junienda Larcii; arum
cornmtmtone.
CAPUT

ϊίαρχΐησι; χίλΧβτα φΧ^ν τάύ

àrtflûv at·

ptrtxùt κοινανίαν .

K E Φ A' A.

XVIII.

/»'·

OEmtentes fiifcipite, liste cil enim Dci
OÙ
/jUTte.ottJrac
· te-n yxp
voluntas in Chrillo . Poil tradita cate
θϊλχαχ 0F8 & Xei"<J · tbç χ«ηιχ«μ$ώί rwdmmenis elementa Chriflianas reiigionis baptitaie eos . Impios ha'reticos non perniten­ ^fcwtraiTic 3«ττ<'σ·ατί · TSjadt»? &ipartura; άμιtes difcluditc , & kmovete a fidelibus , & Ttnorj'rwç ϊχο-,τν.ς ^ς^λχΐτι·, , χφοζ^ατί ατό i’fj
cis ecclefiam Dci interdicite : ut omnibusC τιι?ω·;,
τίί »’χχλι»σ·/ας τβ Θίβ rxxnpoxTBC TOrrmodis ab eis declinent , neque ulla aim eis <τατί · χ, ταρα^-^Ηλατί ni; mro7; ιτοηηίνςαύ?^
Ia termoms , aut precationis communitas · α’«ί^»3αι · χΐ μΐΐΤί λο^οις, μχ'τί epoffL^aZs xwti· ensm funt adveriani , & infidiatores ec
νωΐΗΐ, aertt; anr y-âp fîatv àntStxot >Ç (δίβουλοι
ckt'ue , qui corrumpunt gregem , & fœdant
hareditatcm , fapiemir fimulatores , & to­ τχς Ζχχλ»(Γ/ας et ija^dpotrt; τ»·ΜμΗθν, xü/uoti improbi , de quibus aiebat .Salomon: Qui λιιύοντίί τΐχυ κληρονομιάν ’ or 5οζόσοφο.' , xi παμimpn funt, fimulant fe pios elle, e1,i enim , Ttôtnpot’ Tffci ων tAfyr Σολομών ό αοφός , orciwTinnuit. via qua quibibuam Voletur refl.i, ex­ «rqGt.Tf; ύοτχ^ίνοντηι dtàrf/SHV * tri γκρ φ>ιοϊν, 0trema vera ejm jpctfjnt .id pratentium ir'er- êcî i ioxfr T/crrv ο'ρθ»' char, tu Si Τίλ^ΙτηΖα acTM
nt. Hi funt, de quibus Dominus acerbe Λ
βλίπάΐ f<; Ίχυθμ^ύα âtSts ’ ini fict ntf) uvôxtfjof
iigide pronunciavit elle pfeudochnllos , &
falios magiftros, qui in fpintum gratite blaf- Ttixpùi xî ατοτόμως àvtçiÿ.'xn At J^uv , èrtwt^<Lphenu fuerunt, & donum cuis poil gratiam èo^ptrot xl ·ψ<Οο?ιίασ·χαλο/ · οι βλχατφτ.μησχϊτί;
contui.lehofe afpemati funt ; quibus neque τό τνιύμα τη; γύζ/η; χ^ ατοττόσetrrt; rluî καρ αυ­
m hoc ixculo , neque in futuro rcmitte-D τή Jaiffav
Ttui ^άζ/ν’ όϊςχχ àçtSrattitt tort ΟΛ
tur
qui magis impii funt, quam Judaei, 7i$ ttièivt Trfr« err ex nJ μίλλοντι. u tî FsSarw»
& mauts (me Deo quam Gentiles.· qui fumStWf flirt pot ’
fJAluoiv à^tuTfpot ' oi ©tèv
tvi
mum Deum univerii praeiidem blafphemiis
infectantur , & filium eius conculcant , ac Tconcv βλατφημ^ντί; ' <£ niv υιόν αύτ2 χατητατίχm doctrinam Spiritus faniti defpuunt . qut Tfç · >C τΐώ SiSa<rxa.7jav τ» τινΑ-μαη; Ιιχττύοντι; ·
termones Dei negant , aut appiobare fe fi­ or Tb;
λό^Βί a’pvBju^uor, ί μίθ’ ûowttiafwç
mulant in contumeliam Dei , & ad deci­ <®*θ7χο/κμ^.οζ St^tdat ίφ’bflpft Θίί ιζ αχάτηπίν
piendum eos qui ipfos adeunt , quique feri- αο’τβΖς cwocr/o'ruv · or τν; itpà; ^ρχφχς ώ υββίζονptuns fandis contumeliam inferunt. & quid­
τι;, (ί τίιύ Stxatoet.u>luj οτι tots frr» ά^νθΒντί{ ·
nam fit iuflitia, it’norant.· qui ecclefiam dé­
valuant , ut parvx vulpes vineam, quas ut or τίχυ ι’χκλησζανΘίΒ ίιαφθ^ρΟντί; , oi; αλαΜΜΧΚ
ΰμχς τταραχαλίμ^υ,
desuetis hortamur , ne animis veitris la­ μικροί χμττιλννχ' «ς
queos injiciatis
Qui ^mbuht, inquit , cum 7’.α μή λαβητι flpo^; τα7; ΐοωτύν·φίτχα.7;' οσυμCjo:enttbMs , fapirnt erit, qui
a ambulat Ίίοράί,ο^ος ι^ΐι αοφο7; , σοφό; irai ο St συμτοium impient.dmi , cognojcetur ■ neque enim li-E ττορ^μ,^ο^άφροσ:, ^.ω^ησίται ' ίτίγχρ χλίπτη
cet cum fure currere , neque mm adultero
ici
Bdt μ£ μοιχΖ τία> μίίιάα τίθίportionem ponere , fiquidem \ ianéhis Da­
ό Ισιόο φπτι Δαβίδ * xi gjt-η;μιvid ait, odientet te odr> ini, C Juper mimico! «Sar· ιτίιττιρ
îr.i ri; ί’γ^ρό; σχ ôJÇtrnxôtKt>> tabe'eebam , perytlo odi,· odey.im illo> , σζντι-.ςσι ('μίσησα'
tn.mict jaHt Junt mihi . Atque eti.im Deus μΐιν' τ.-λί-ίο. μίσος (μισχ: χίτό;' dç ίγ^ρόςίγίexprobrabat Jofaphat , quod cflct amicus , ιοιημο.· · £ rd I αχταφάτ ό θίό; ovsrSrZH Six tIu)
atque auxilrator ^chab ,
Ochoziæ , fic xwee A %aàfl φιλίαν x, συμμτχάχν tC. τίυ <σν>ό;Ο enim ait per Jonam prophetam .
fum
pec<atore amicitia ed , vel e: .;nx .i:.)» ’~CV! > ^ο{ια. , λίγων icà I ωια τΡ <ψ«οφ>)ΤΒ ' ai αμαρτυλω
σι φ:λίϊζ<ι, λ μιτχμ^ιψ όαο
flon^tn ’ ètà τϊquent Denj odit , prnptei
re:>v:ti tr.i b.mtm

P

T

70

4**

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

4àJ

nÆetWVK ·ΡΜ xitzatoy*»® ttfot, A μ» twdC- Aetna tata foffiet t· te, niff tor t»*m inventtern
pi^t a VxpJrxia πλπα W v^v ·
rim f- 4Γ"

φ^χκήχν χι^Λί, »Xtu srt tatam τ» tpyun
ewuneifim «r Wf «·
λ τρς «ermaruf
Tac «pàf ««Ττιίί HpnSjf «Μοτβζ·/ Tvypiyi·
τν · xtt) «J?P ydp ό <ρορήττ; «πτφίννη Aïyw ·
Sri ax îrr yxtpfev ntidrf^fxi »
xùtt*'
ydptevw ar x/xiftw λύτ** ar domi xunt; · ar od
iujcdfj^/ot ύλκκτΗν ‘ or nw
a^t j^z, xrpo-

tit tibi Dominer, excite, f»ad Spera Ina »»termpta feel, & confrafi* navet toe. Fugite
ergo communionem haereticorum, & ne iit vo­
bis r«< cum eis: de ipfis enim proaunciavit
piopneta, Non off jabûere impiit , tut Deuti- r/<u.
net: Hi enim fiint lupi occulti, canes muti,

non valentes latrare, qui nunc quidem pau­
ci funt , proceflu vero temporis , & cum
prope erit extremum fieculi hujus plures diiχόψβντκ ü rd χρότν , £ τίκ etumAnetc
ficiliorcfque erunt. De quibus Dominus aie­
<ηκ, TÀMVff xJ yeAtvùnpotJtrwTut· xte}»»·*^’ bat, JVwaafMid cttm venerit ffluu hominit, »a- L*'· ·*·
fjoi rXi^tr orr «px η υιός r« d'. Jpun ίλ^ών ?- veniet ffdem i» terra ? & fare mttltiplicabi, refrtgtfcti
cantat jwa/ZaraMi .*
pdru τη niciv foi tüî ydç ; x-iidiixAn^uu·^^ tnr inifotat
,
,
ΟΜΤηνχνομίαν xLuyntaTV.i ή dydxn J^iaMtSy· <? B# venient pfeetdocieriiï, & pfendaprophete, ÜT Μ^ο. M.
e’AXramu
«ί ψ4ίο^ΐ« · ï i<^
'* calf. » Kt
^trt W · rl1^
tex^wri
.
«s
·
χ . ·
eleflt inducantur m errorem : a quorum
rx.
n<>$
noi πμάχ nv
or ipntZ, «n «
a taxa™
tawtw ., n.
x} rue
t«sj
xλίχτνς χτχτηται · «s τί?ς απβτης pdrtrttt ήμχζ ·
ium Ghriftum , qui eft fpes noftra . Ete­
Θίόζ ta I rtrs XysS τη; ίλπι'ίο. ήμών' X, ydp
nim & nos cum pergeremus per gentes , &
îÇ ήμϋί ittpyopSfot ru ιθνρ «Ç îttfwÇwit rùitx- ecclefias confirmaremus ; alios quidem mul­
ta admonitione , & termonis medicina faxXwxi, tsj
Cf ναλλ» mdfTtx >Ç λόγν tarnx J i^rarem;, irx’-nyetyep^ Μ<ζλ·1'τβξ*’* navimus , & jam prope fraude perituros t
Si'r« ·5νη<τχ«ν drατη’ τ«ς ii «νιχτυς î^î^î î’- revocavimus ; alios vero , quorum xgntudo non poterat recipere curationem , exζίβαλβμ^υ dr i τϋς τοίμνης , ta μά ψ»ραλ/«
t rufi mus ex grege , ne eorum icabies cum
νο'τοο μιτιώΖπ χ} π?; ΰγιχϊνουχα dpiotç β&λβ
teneris agnis fanis contagione communica­
χαθαρα >Ç à^pavnt , vytx
αττζλβ ^ιχμίΜ
retur , quin potius puri , mundi, ûni , ac
.....
_.. . τχνηγού
....
fine macula domino Deo .eivareniur . Atxntiu τύ ΘίΛ . < nxÙTtt
χχτύ. ιόλιν
txniMw τ* xarrw πί<«ήχ«μ^ ,Cque hec quidem ubique terrarum per civihç ολίιυ την οιχη ~ '
.
- rηΤς
^r~ irtaximov;
·........>............>C
- -λοπτοΓς .·.re- tates fecimus , vobifque epifeopis , & reli
χβπ.'λιτοντΗ ύμΐν
quis facerdotibus hanc doftrinam catholicam
fiùn Try Jr τήν χ«θ·λ«ην taetrxctÂrav «Çta xj
merito & jufte reliquimus , ut memineri­
itxxieX Hf μντ,μΰηυυον t’rtrr.^tyfo ηΐί rext^ffe
tis fulcire ac roborare eos qui Deo credi­
χ®«7 ÔsjJ, ίι«Τί/χψ«/4υ« iid τη eu>X«7W'f^ec/
derunt . Quam quidem doftrtnam nufimus
vobis per comminiftrum noftrum Clemen­
tem fiddiflimum , ac cariftimum filium no­
ftrum una cum Barnaba , & Timotheo filio optatiffimo , & cum fincero Marco ,
cum quibus notos vobis efle volumus Is- Γασ-oyfltTf, >Ç Λ«χιον, «Ç Sawrrat^ay · it w xj
tum , Lucam , lafoncm , Lucium, Sofipaτβρβχαλβμ’^υ iμ» i dr χκ/w d*i\fdat ττχλχιαζ
tnim .· per quos hortamur vos , ut abftinea­
«■tu’r-^Moti * ifo-μύν μβτυίων" «φ9·,ΐ7μόν' irxpx- tis a vetere confijetudine, vanis vinculis, fe-^
τηρήπων ’ ΑρνμχΠύν ίι^νμη' βαχτιχματυν χχ-• parationibus , obfervationibus , ciboium dif,D ferentia , ac baptifmatibus quotidianis : ve­
-ibi/juer/a» ' Ttt «ρ^«7« yip
ιϋ
tera enim tranfiernnt , ecce jaila fot omnia · c« tywt xatïd~Ttt vrdvru.
n«v*.

Τιμών Κλήμ^ντχ τ» x/ronirw >Ç
πχvou ημών do χι<ίω , «μ»
Ββρναβ*
Τιμοιύ τη^Ηνοτάτΐ* υιύ, ιζ Μάρχω τύ γντισίφ ,
1
σιώ ors ri Ttiw ϋμ7ν yv«igf(o[j^j , xj Λκχχχ ,

Προ; φαυλίζηης τ» νόμον.
Κ

Ε

Φ A

Λ.

Centra vitaprantci legem.

ιθ.

CAPUT
Νβντίς ydp θίόν Std Γ«β·« Xt^*
την ονμ■χκσβΰ αι/ήί ·7χο/νομΐοα dp%î&C* Τί0^υ’1ΑΦ·’,ν»

Γ

XIX.

Eum enim per Jefum Chriftum cogno­
vimus , omnemque ejus difpenlatio
nem a principio faAam , quemadmodum le­
gem dederit fimplicem legis naturalis adju­
tricem , puram , falutarem , fandam , m
ρη * «μχ>μον ’ tTCKptwrti x^^di · n a?p
tπ»λα- qua proprium nomen ferebatur , perfectum ,
ex nulla parte deficientem, continentem dc^o/j^mî Î.'fipxtni ύορυμνντχΐΐ Six Μχλχχΐη nv
<Όροφήτ« λ«^ων· μντ.ΰηπ νομό Mws»; dvdpûir» Ecalogum , plenam , omni macula caren­
tem , animas convertentem . Cujus quidem
tS Old, ος CSfTHXarr» ϊμ7ν ααοοϊάγμΛτα >Ç itoblitos Hebraeos admonet Dominus per Maχχιΐύμοτπΐ’ 3f -ntrdriv tetv dyt®^ x. itxou®*, aif
lachiam prophetam , cum ait ; Mementote U4
it m ewnpa xon θίρατΛταοτη λι-σρον Cox , git Majfii Lominu Dei , .;mi precept vobit
κ, π«λη* dnixy fèiritv πΐ <jpwr*>· xop&Si·'.; itè- precept*, & juiitficationei . Que ulque adeo
£or «tojuw nS dpyifpà' >Ç aoporcôtyxt ti Süpvo fan?u & julta eft , ut falvator no?er cum
ο ·βρνσ·ίπ?ξί Mwriïi hç μχρτν^
' i»7ç •liquando unum leprofum , ôc rurfiis no­
Je c»w'« χαίλο · xopdL^CSTff èirtif^xTt ttemùi vem curatlct , primo dixerit , Abi , c/iende Mafti. <
f foeem· facerdoti , & offer manet. f*od pre­
tmî ifptCftv · ή ydp r* xatnXwi rw νομΜ «ί Σζcept Moyftt in lejtemoniitm iUit : ac rurfus
Concil. General. Tom. I.
Gg
illis

9τι Sfiuxce ^ίμ» κχλϊν fèi βοήθπβτ τϊ φυχιχα ·
χβ^βρόν* χντήΐιον ■ dyNH · dr Z < ri iStov βνομκ
tyxacri^tTO" téàho»· ayr^nxi· âfx«Xo^/w πλή­

D

I

4^7

r
'"

LIBER V. CONSTITUTIONUM

468

inis item novem, Γη , inquit, 4tr»4n vs A
ί«ξ«ζ« , «A’ ιχλφυαγ ·
γάρ^ ti­
ftttrtluiiv. Non enim logem faint, ut o- nt
η μι* xrpxiu, « μη χβρίλ&η dei ri
Jinatur Simon, immo implerir, ait enim ; Μμκ te* At xeirm 'fartu · n ><p bdw, f^»ta ms* , Mt mutt apex Mu prxttrilit Λ
Irgr, donef unit fiettt : tnn e»im, inouit, ve­ «■i, xarvAûrau nr Wjuar , atMat χλχρϋηα ’ 04
«pvapdLf
nt jeivtrt legent , fei tdintpiete ' hquidem ydf Μι. Matrw? w&'tm ΰμϋ
Moytcs idem legislator fanui , & prin­ >Ç «r«RTWc. μ} /ΪβτΛΧς , x« Η*λ/« · ςηλ».
ceps faccrdotum , . & propheta < ac rex , TW tfS αρβφ>)ή3 da τη μιημιρφύατι "nô w
item Elias ille prophetarum iclotces inter- e/'«u c» rù îpet μβφτυμς aùrw ?w CaavOpwxnfuerunt transfigurationi Domini in mon- riec , x.
»*fr»ÿuitur , Je φίλν Xe/su j$
te teAcs aiTumpts humanitatis Chrifti &
w’xfioc «Μ’/χ «* ίχθρβ» ί «>λοτ£η< · άζ Λ
paftionum ejus , tanquam amici Chnfti ,
ι$ ci
& fami lives , non autem inimici , & a- ifinoni «τι x, a reptoç χαλ* xj
lieni . Qyc quidem fatis demonftrant legem Λ^βφίϊΠΜ.
efte bonam fit fandam, & item prophetas.

fit lex nxtxrehi, fM intbeUx , d* yxarr
finit ixditfl·.

CAPUT

XX.

T/c β φϋβτχβί νόμ& x«? τις ό ιχίίατχχτ>- , χαζ
(ti αιτία»

fxwiyPn ·
Κ Ε Φ Α' Λ.

χ'.

"λΤΟ'μος Jt trrv »» ίίχάλ,νγης , (α <ηρο ηυ
EX vero eft decalogus , quemadmodum
illis clara voce ianxit, antequam popu­ -LN tw λαόν μ»γ9ΐοιη<ται w x«gΑίγυττίνς
lus Apim illum Ægyptium fado vitulo coA
­ ’wty, ©toç cunsFç &ομ»$Ιτη/τΏΛ etxusn φ«leret . Hjbc autem lex jufta eft , unde no­ νη* Sr*$ it Jixauo$f$*r , Jia
κβμος λίγιτηι ,
mos dicitur . quod natura fiant jufte judi­
η φότΗ ίικαΐοκ τος xfjfffeç xttâÿeu " ο\
cia , quam Simon vituperat , quod exiftiet TttÀ Χΐμανα φωλΐζΗτητ, ciSfjipjot μη χ&ιmet , fi ab ea non judicetur , ex P®*1’5·
· «λκ
evafurum
Harc eft lex bona & fanda, non -Î>CWK tàa’aûrS ., rlus χό^ασιν îxÿ&yw
. ,
coada . Si fiecerts , inquit , nubi nrnm , ex C ό r^u»> Λγβιδάς , «β-zeç · άχβτανήγχχςβς ’ φητί
terre feues : non dixit , fac, fed fi feceris , γάρ
....................
- γη$
, ί«» Se' χαήα-ηςμα ^warr.eyov , ικ
non impofuit neccftitatem , fed poteftati ut«otiitrRCpiM ctûn · âx hxî , irwne-cr , αλλ’ ία»
pote liberx permilit : non enim eget Deus
v^nrxç* wc αηίγχίω TiffOnxO, αλ>« τρ cJfysvidimis, qui natura nullius rei eft indigens.
«•/a ftf'Çf'lA* art èXdü&pa · « γάρ $urtùv
Quin immo cum feiret jam antea Abelem
dium Dei amantem, & ftudiofum, & Noe, Stent Θίόί, ctvcttStnç ύπαρχων τί φι'τ» · αλλα
atque Abraham, item alios deinceps non γηώσχων , χα^άτιρ )Ç nSn <αρόηρον τνν $fi\âjudo* . fed lege naturæ excitatos ultro gra­ 3f«v Α’β-.λ >ζ Nwf x, Αβραάμ xj τ« xa3eto animo Deo lacrificatfe , idem poftea rlc- ξηί àx αίτηθοίτκ?, φυαιχώ St νόμφ χ/νηθοτκ
brxis quoque ücrihcaré permilit , non qui­ αφ'ίαυτ$£,
θυτ αν Θ?4 a’ro yvJdem facrificare jubens , fed fi liberet , con­
cedens , facrihcia quoque approbans , fi re­ μηί Ayatirou , trt^twt >Ç rew Εβραίοι? , op
do animo fierent . Idcirco ait , fi facrifica- <pf ocaarwv , a’Nt’U ,β*λη$ωαη , αυγγωρων , mi
re cupis, turifica tnihr alioqui non indigen-θΗ airo qp^itç «ewoycrcrurr γνώμης , Α-ίηων txt
ti ; nuile enim re mibt epui efl : mees efl enim ηϊς
~ Svvieui
&
αΰ?£ΐ· i^t'‘ ran, <ρηαίν, ti’ θόβο
° '—
orbu terre, & pleniti.d» eiu> . Poftquam ve­ άπθρμπ? , i ίίορ^ύωμοι
, àJcroç γάρ Cf
ro oblivio horum populum cepit , & pro ypeiat χαθίΓηχα · ΐμη γάρί^ιν η ·όιιφφ*> >ζ
Deo vitulum appellavit Deum , eidemque
τλήρωμα tujriiç · o'ron J» o/ τί λα» πίτα αμνήcaudam egrellionis ex Ægypto aflignavit ,
hi Dei tu: Drue i , qui te eduxerunt ex terre μοης ριϊρξχν , >ζ μοχον αντί ©« ©tw trrÆgypti , & cultu Dei ad figuram vi'uli co­ χαλ/σ-αντ», >Ç iwy> tUv αιτία» της ύζ Αιγύτmedent: i fanum impie tradudo Deum nega- n τιορ&ας ΐηίγραφαν λϊγονττς' int οί θίθ/ra
> it , qui Hebraeos iplos , cum in Ægypto Γβφαήλ o? G^e^at^orncrr t’x γης Αιγύχη · χ,
premerentur , per Moyfem vilitaverat , qui
δυα&βήσανης &ς ομοίωμα μόχα ίδΐονης ^ορ/ign.i in virga, & manu ediderat, qui /Egy­
nr, tcrnpvnroom Qtov rw iff.' Mawt’kc f’r/<rxfpt ιόν pb js decem affecerat , qui mare ru­
ψα/Λ^νον aùreç er τη ν>λ/ψ« avtfS, nr TO m·
brum in diviiiones aquarum diviferat , qui
tops
m medio unda: eos , ut equum in campo , ptt7a txt χ^ροί >£ ράβίν mtnMpê^w ·

L

trajecerat , oui inimicos, i. infidiatores de g
< Αιγί/ττίνς JtxarX»^^ παπίξανπί* ny rüu tpumerferat , qui amarum loutem in Marra 9pèv StfAivnt δβλοκΒΛ* ώ itatptmi /iarur ’
in dulcem verterat , qui ex duro faxo aTw ^ιβγχγάτη ςιύτνς er μίσγ Siecm «C ’rror
quam ufque ad fatieiarem elicuerat, qui er etiitp ' nr ràç «χθρβ’ΐ etùiÇi xj iwr/3apXopc
propter nimium aeftum columna ex nube
(k&tratrm - w «c Mtppiv τάύ trtxpeof τηγίώ
facta umbram eis fecerat , eofdemque co­
γλυχίίνΛνηι · nr ix χι'^Λζ βχροήμη χκτνγαlumna ignis illuminaverat , & nefcientibus
qua t unduin eflet , viam - oftenderat , qui γόντη Hup Uç πλησ/χοχίώ* nr Γολ>> xf®fX»K »$
manna e coelo, & ex mari carnem dederat, rvAv πι poç σχ/αζοιτίί optoZç iwt βάλτος «μχqui ex monte legem eis tulerat, qui eos ho­ ^ον, χ; φΜη'ζοτητ , κ; üvfyêvnt τ« ix Η^ότα;
nore audiendi vocem fuam dignatus fuerat ,
ora πορλθωβτ · τ» όζ ipxw pur/rojorilratmi
hunc negarunt, cum Aaroni dixerunt, Fee ne­
ο’τοΓί £ tx OeXetcW χρί<^ατ?ια-α'/Γθ ΐρτυγ^μήbit Deos qui preibunl nobis: defecerunt vitulum

Ϊ«σ·

'

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

469

470

^«v · w cSrnl ·/·< Npadnwavm «ume · J riç A conflatilem , A facrificxverunt idolo . Tunc
ΑοΏητ·» . tsvw
drame rj P«« ‘wnu » juod ingrati , A immernores

a·’sqpèv,
—l. _*.»
---- J..T..— .a·——. 24* beneficiorum eflent , confirmait eos vincu­
Â
vtfww
i|pt7»A.X. a0? —
^mpdCawnw
lis , que diflblvi non poflent, A comprefpJv,
spta^Mranww
£ fôuro
Ufione emeris , A afpcritatc jugi conftrinxit,
<WAw * rin apy<«&4; · Sw in α^α^πιθώ ό» neque amplius dixit, fi fetent, fed fac aeOift) Dure» Λυηςίιαμοϊς «*λύηβ, πβώτκφορ- rtm , tf faerifice agidne , aUtviofm enim n
τιαμχ· Λ β-χλχρότητιχλοίϊ « >ζ ixtri, tiv ii twîç, dr ingrcft/l/ . Fac tgttar continenter faerfi«t)Ad vMirw ^ue-tariftm xj θώ idunxtk, Zw*- cneae bolocanfli , at fis memor mei. Quia eλύσμη* y«p τυγχκκ*
αρ&τκ · βλβχβντκ Sa nim libera poteftate male abufus es , im­
rtcui^J;, <V ύχημιμχητκικμ»' àrwîq ydjp τρ cfl£u- pono tibi deinceps neceflitatem , interdico
tibi hujufinodi qualitates ,

A genera Cibo-

</« χβχύς κπχρφη,, avotyxfîv iamSnpt aw Aor- ----propono
ftinaio
propono ji
diftinAiones
animalium, que
JW, tÇ βρνμκηΜ ηφκύ rvoJvdt· xj Çwwtrot Sfa- munda ,. que
,
' immunda
1 , cum aiioqui omφβρ«; χοιθαρ Jr
eau&apTW ffrsfikepat ’ xxi ns _« 1«.
Uipuic «
ne .>um~
animal wuuoi
bonum III
fît , utpote
a 11IC
me CUVeffe­
wniç ζοΜ χαλυ τυ^γβν·νης, «πς û» ήυιϊ ^u»."ôum . Item jubeo tibi tales quafdam fepa/4«· x}
ntirtfrtt <φτάαη), χ«θ«- rationes , purgationes , crebras lavationes ,
afperfiones , purificationes , vacationes va­
ΙΙιτμης^ ποκχα βατπ^μαηι' porrtrpài' βγνώκ
rias : A in ftngulis horum , nifi parueris ,
ntifie · àpyias fjswtpsç '
rvrw ίφ’ txdsy
ï«v ssapaxemç , τιμωρίαν ·0ζ»,

forxf ,

fupplicium tibi ut fervo non obedienti de­
cerno , ut preflus , A collo obtorto, a falfa religione deorum multorum recedas , &
illud jam praetermittens , Hi fans Dii tai ££· »··.
Ifrael , illud potius memineris , Andi I-

rj

«τ«θΗ · ar«ç τΐίζόμ^«ς xJ êe· r» xXsrir ày~
^ομξι·;, τίί «·λυθί» χλανης ixrii* 1$ w«pc«c
τ», anu ti 9niη Ισραήλ, ύο·μνη*5η«, ru, «-

frael , Deminas Deas iaas Dominas anas eft.,

xw Ι’τραι>λ xtie/sç · Θίβί<ΓΚ, suktK tec tft· £
κνχίρνμκ ea’fXHW w> νόμον τον tiw’ rμη rît φυ«4 χαηιβληθοχτβ τν7« rartv ένδρώτηκ * CM μό­
νον Cvipjfftf Θίόν ce àpeotti x} <»? y/ίς · >Ç rïiw

ad iilamque legem recurras , que efl a me
cun&s hominibus naturb infita , fcilicet de
uno tantum Deo in ccelo A in terra , de­
que eo amando toto corde , totis viribus,
Ctota
mente ,i neque afîo prefer eum me~
---------- , , de
tuendo
de non cogitandis aliorum Deo­
rum nominibus , neque oie A linguis pro­
ferendis . Propter duritiam enim cordis al­
ligavit cos Dominus , ut illi facrificando ,
feriando , purificando , A talia quardam
obfervando , Dei veniret in mentem , a
quo haec ipfis deferipta ac conftituta effent.

atyotrjô όξ βλικ τί; χαρίιαΐ, qp}
ίλης τϊς
Ζνύο;, χ} όζ ό'λικ τί; ί^νο/atç· 1Ç χλίώ eaJnu
μη φόβάάου «λλ·ν μηπ όνβμχ θηίν rrfp·» t’-

τί Stavixi λ«μ3«νΗν , μόπ «ροφίρΜ» ^λβί’Γ’ΐ $<«
$*όμ«το$ · ijst τΐΐί σχλιφοχαρί/ο «tînîv txionrea
«υ’τ»;, tnt ifgt τ» 3ιί«ν , <ί «p?"wa»
iyvl~
tridraf,
TttTOM& τβρκηφϋ^χι 9 «ί drew
ίλθοκτι tS θιϊ τϊ mùm tffnfy/jtyM ou’toFc.

Ο’τι ύ·4 χ«ε/ν
ό»ό ΙυλΗκν
τϊ ftrwdtxnt νόμυ et ««$ Xg/$*ôr

H*od famat fab gratia , & M» fab fervitote
legis indalia, fai in Cbri~
flam credimas.

τίτΛ,νηκ.

Κ Ε ♦ Α' Α·

««·

CAPUT

D

XXI.

Eftri vero , qui in unum Deum non
neceflitate credidiftis, fed arbitrio fano
vocanti paruiftie,
ecali, fxia v/drnt ,#*«·»·
he«/« «wrrr, fnia aadiant t ibluti enim eftis
a vinculis, A liberati a fervi tute.
üw7«»· ·ι·

^L^MJr Si τύν rrrdUxvTwr «ί ην cm Θτο'ν
JL όχ ατό a^oyxnc, ά>λα αχό γτνμκ ύγιàî^
νταχουο-αντυν tJ χαλόβ-αντί, μαχα£/»< ei ό^άλ-

V

qp} π» Jm i^Jv οτι àxoùt*rv * àvfi&in yap tJv St-τμΰν , q<4 n’AX^tpw\hin ίοΐ/λΗο; · exirr yacp^norv, λίγο» ύμχς Sâλ»;, α>λα φίλους t ·τ< warm i ηχουβ-a tapi τϊ

diet Vos ferves, fed amices, ^aoniam candie ,
joa aadivi ex paire mee, notx feet vobis : illis

μο? οτι

vero , qui noluerunt videre, neque audire,
non quia privati eflent facultate partium ani­
mi , led quia nimia erat eorum perverfitas ac
ληβ-αβΊν iSôht μ^η axerai, ύ πρηβΉ μορίων ,
malitia, illis, inquam, dedi pracepta m* fo- <v«* r·.
β’Μα χαχ/α; ώττρβολη , ?J«xa epos’ayμα ru ou
na, & jaftificationes, i» qaibas nen vivent in
χαλα qpt ξιχβαΰμχτκ, CO ·<5
ζιχτονπΜ ce αύnon bona dico, illorum fcilicet propoτο7{· ου χαλά ÿr τψ ffxoxjS αώιίν · ûrnïà qpjEtito (ferrum enim ad urendum , A icalpelβΐ χαχζτηρκ £ τ» ξ/φοί
τπ φαρμαχα f’y5p» lum,.ac medicamenta inimica funt non varo7c xy uymtvwr/, αφυ'λαχτκ St Sti τΐώ M len<«bus) non funt Altem fervata propter eoτιχρτχίύ' SOce xî θαταην χύτοίς πταρμό n.m contemptum obedicndi, ex quo fit, ut
r·» non fervata mortem cis afferant χα^όςμοϋ, tymieiew υμ7ν fXMVotç yap μη θί-

φυλαατομ|υα.

Ctncü. General. Tom. I.

Cg

x

^aed

47«
ha

LIBER VI. CONSTITUTIONUM
Α^. .
Jr facriftih erat tea ηΛαΒα , f«Mr Cfrt trUramc 4 ixi θυσκλ ra/utac, &
Clrifi" fyfiaht.
λί XearK irwpr^ûe^·' *
Κ E ♦ A' A. x3'.
CAPUT XXII.

OS igitur beati, qui Dudediâo foluti
etfa.* ChriAu» enim Dei fiiius cum ve­
p<ç* X&rjf yetp xttpocjfyoptyj* · tv
nit , legem habuit ratam , & implevit, aυιός, TW νόμον χυρώτκς ίχλόρνβτ · τό ix4ici ta ^ero abrogavit , tametfi non omnia ,
«-«ent τί<>7λο# , U iff) μό τόσα, «Macÿa nt
fed graviora » qui illam quidem confirmavit,
βοφύπρ*, iw μϋρ βίβακάτοις, th fi ταιχτας' Q
hate vero fdere fecit
rurfufque arbitfii poη wnfyimr vfS efàpwnw χκλιν βφϊχΰ* ίλ&teftatem a neceflitate liberam hominibus dimifit, non brevi morte muldans, led in al­ 9fpov > v aapaenaupy 9βνότγ StxiÇuv , ά>λ’ ο»
αυ’ηί · &ô Ai'yw «tero fsrculo rationem repoliens. Unde ait, β ίπρρ
,, xarmrttorcc
î«n vxa woirt ροβ avt, veniet: fic rurfus , Βτ/ς'θίλη
iKd&v » ί’ρχ* «&ω * W *■«* , όχίτωμ»
’
nhntqtud G vos vultit dire? jam vero etiam Xty ’ μι qg). υμάς
. - θίλητ
.
ύχαίγς* ; ηΙ>ι If ΚΛ
ante adventum fuum facrificia ipla populi
χορό ris χαιρκτίας ouîrS ααρητϋη τός ηυ λαού
ixpe reipuebat, quod in Deum peccare per.
$υ<τίας , αολλάχις f-é; cunvy όζ άμαρί^ής xjf
geret , cumque lacrificando , ac non potius
pernitendo propitium fieri exiftimaret . Sic οΖομ^ύν d$t' θυστΛ aWf βυ Six μιηαιοίας αυτό»
enim ait; £*»t*d atibi tbu< ex Seba fen, &citt- ϋξ^Ι^ΐζι^οα · λ/>« 7*Ρ ®πώ{· ϊνα τι μοι λΐnamomnof ex terra longmqaa f Holocaafta vê­ βανον ιχ Σαβα φόρας * W χιννάμωμον ιχ γζς
tira non funi accepta, & facrificia veftra nott
μαχρό^αο ; nt νλβχαυτιίματα όμύν ιΰ iri δίχτη,
fuerunt xtibi jucunda: & deinceps, Holocaufia ιζ ai $mr tou ύμύν νχ ή|ιινβό’μ<*/·
»ζίί > ηΐ
vejlra congregati cum facrificiii veftris, 0" co- '
ολοχαυπίμβτΗ όμύν τνυαγαγίπ
ΟυσιΛν
médité carnes , quoniam non pracepi votis de
bolocaujiomatikus, Ô* facrificiis , quando eduxi ΐμύν9 i(jM φάγιη χρία’ οτι βχ ονίΤΗλαμΙω ν~
vos ex terra /Fgypti : & per Elaiam ait : μϊν, Iwixa ϋζργ*γν» όμίς ίχ γης Αΐγύνηυ ,
Quid mihi multitudo facrificiorum vejirorum ?
xtg} ÔÀOxctvTbyXftTUV vjq' θυσιών
^ufflJy ·* xj
l Stà Η’β-αίν
ait Dominus y plenus fum , bolocaufiomata x^C^ha’ τι μοι χλ^ος ί^5 θυσιών όμων; λίγαηrietumt & adipem agnorum fanguinemque tau- · W χλήρης ίίμι όλοχΛυπαμάηα> xttwy , »<jm' π'αρ
rorum, atque hircorum nolo : neque fi veniaχ&ων , >ζ αϊμα τυΰρων, xj 'ξάγων ό βόλομαι,’ iS?
tir, ut appareatis coram mes quis enim requifivit bac de manibus vefiris ? Atrium meum αν ίργ,^ι όφδΐιυαΐ μ» ' τις γάρ c^fÇtirwf ntûγμρων ΰμ«ν * χατΌν τίυύ ΛυλΙιΰμχ ού
terer: non addetis amplius . Si obtuleritis fili* 7Κ ίχ
ginen. , vanum efi , tbrmiama abominatio efi <9po^wf^i tn tàv φίρηΐμοι β·<μί%αλιν, μαmibi. Heomenias vefiras, & fabbata, & diem ntrev θυμίαμα βδίλυγμόμοι tri ’ το'ί ϊίομίιύιας
magnum non feram : jejunium , & vacationem
ΰμων >Ç 7ΐι αάββατη υμών ι$ όμίροΐν μιγάλϊιυ οόχ
iT fefiot diet odit anima mea. Fadli efiis mibi
άνίγομαι’ yw«oty <£ αργίαν (? τός ίορτυς ΰμων
fahetatem. Et per alium prophetam ait, Re­
μιτϋ »ί
«Ο^υ’ίθΐ'ΐττμοι Μ χλητμονίυί*
cede a me : fonitum canticorum tuorum , &
xgi Si ίτίρου λίγα* «wonjffw αχ’fμου· ήχον
pfalmum organorum tuorum non audiam ; &Sa
muel Sauli , qui fe facrificafie putabat, Bo­ cZitJyra, £ ψαλμον οργάνων του ix âxia-ομαι ·
Σανλ _____
ο Σαμουήλ
durai ___
ννημιχό*.
na, inquit , obedient ia fupra facnficium , ύ1 χ^ τύ
_ ______
____ . λίγα
_ _____
____
auditio fupra adipem arietum . Ecce enim nonD^.
^ip durlav’ £ οίχροαμβ ,Ί/«ρ
vult Dominus Jacrficium, ficut vult , ut eum
—. γάρ
· à· δίλα
- ·
<
- -tay
ζίαρ χζίϋν* iSi
xiiftw
θυβ
wç
audiamus. Et per David ait , Non accipiam
π RtraxHHV avrà’ nyj Stà tS Δαβίϊ λίγα * v
de domo tua vitulos , neque dc gregibus tuis
tahircot. Siefuriero non dicam tibi, meus efi enim ίιξομαι ix τ« o’x» an μό«^νς · »Jî tx
orbit terra, & plenitudo ejus. Numquid man­ μνιωννχ γιμάρας* iàv τανάαα, i μήοτοι rtcp ,
ducabo carnem taurorum , aut fanguinem hir­ ιμη γάρίην ή οΖχνρ^υη χ} τν πλήρωμα αυτή; ’
corum potabo’’ Immola Deo facnficium laudis, μη φάγομαι χρία τυΰριύν η at μα "ζάγαν κιόμαι ;
ÎT redde altifiimo vota tua. Ad hunc modum dùaov τύ Θ«3 duriav αίνίπως , £ άτοκος tjS
in omnibus feripturis facrificia illorum re­
ΰψ/rw τάς Λ^αίβ-ν )Ç cv iràratç it ηϋς γραnuit ac repudiat , quod in peccatis adverfus
φάΐς ομοίως «ufÇS τάς ducriai axayaivmu Sià τ»
eum perfeverarent. Sacrificia enim impiorum

V

Hitt.

tfaia ·,

• <7 <r.

47*

θ»ϊ

JL

exeeratio apud Dominum ; etenim prseter le­ c/ζαμαρταν aùrvç ας αυτόν ’ duriat γάρ αανβων
gem illa faciunt : fic rurfus, facnficium eorum, βίίλυγμα χαρά χυ^ω" ιζ γάρ χαρανόμως <wj»oe·ut panis lulius ipfis, omnes enim eis vefcentes <ρΐρ·Απν αυτός’ >ζ χάλιν,
durtat ao^S ΰς άρ­
contaminabuntur. St igitur fic ante adventum E τος χοοθβς αυηΐς, χάνης or ίάίονπς αυτός μαfuum cor mundum, & fptritum contritum ma­
Auv^xrovTüi · η β» >Ç «jpô τϋς χαρασίαίς αυτί ό­
gis quam facrificia requirebat Deus , multo
χι p duriaç xapSia» xadapàv <«<ζήτΗ, >Ç χνιυμα
magis poft adventum ccflare ea fecit , facri­
ficia, inquam, cruenta; finem vero illis im- aTWKTtytufyjov , v»o>Xj μαΜοχ fadùv txaurt ταύτας’ φαμ^υ τος St αιμαιιον’ ιναυατ Si αυτός Stà
pofuit implendo illa prius. Nam fic circumcifus eft , fit afperius , fecitque facrificia fic τ» «ponpoy χληρωααΐ’ >Ç γάρ χι^ατμό^η. xsti
holocauftomata , aliifque confuetudinibus le­
tppavTÎôdvr durt ας η «»ροτ{ιΰιγχί xgi ο’λοχαυτιίgis afus eft , ac faftus ipfe legislator ple, «rft»· jÇ τοίς αίλοις ίδιτμόϊς ίγρχτατν’ >Ç ίγίnitudo legis , non quidem lege naturali fubyen ό νομο$ίττ,ς αύτίς χλόρωμα τ» νόμου , βυχ
lata , fed illis abrogatis , qua per deutc•

*t

«Vf-

471

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

474

rfwfeiV vb φυτακο v^aar . άλλα xodr« ni WArofim afcita fuerant , tametfi non omni
/4 wru.
bus*

<nk tlvnpiinus imirexm9 «'%

n<ùf rAgpwnic τβ νόμο ptymca · Xetrof s >$
τι» rara fwwe»* 4 οο»λλ«ξΰο·

4 μπίθηχσο.
K E Φ A A. xy'.
Ον π yap φοαιχον νόμον βχ α’κίλοο , α’λλ’ ίβοβαιασοο* · γάρ tipnxiç do τύ νόμμ* χύtJK ô ©foça«, χύν& fïcfrrv , β αΰη; dr nJ
ÆoyyfA<v λιγκ · Γνα yrvwe-xaxn « iw μόνον άΑχθηο^ Qtôv'
ο «ρηχά;, iyaxvttrtei T»y χλχriWrs ως amirô, do nJ dCayyfA/cvAiyHava-B

Τ

SaomosU implevit legem Cbnfius , tf qua ex
lege abrogavit , aut mutavit , vel
tran/bsht i» alia

CAPUT

ΧΧΙΠ

1 Egem enim naturalem non fuftulit, fed
confirmavit.* fiquidem qui in lege dixe­
rat , Dominus
tuus > Dosmaar unus efi , &"·* *
idem in evangclio ait, et cognofcant te folam {X* ’,’t

verum Deum& qui dixit, diliges proximum
tuum, idem in evangelio ait, renovandi grat**» Mandatum novum do vobis , ut diligatis -,fJ<
& .qui
tunc
interdixit
vt0(jtyjoc ,&ηλΙιυχιμΑώ άβωμιόμΐν. ιναογαπαπ invicem : **
.........
.. iram ........
J‘“" , nunc '
etiam
iram
temere concitatam : Qui tunc a- *<· ».
α’λλάλβ; · d φονον nn άπατγορ&τας, vu» ùxatav
dulteritim, nunc pravam quoque cupiditatem : M·"^ s.
όργίΐΰ' ό μοιγοίχν , χα» χϋ ΐπι^νμιν'’ ιχνομον ·
Qui tunc furtum, nunc potius beatum prae­
ολχτ^αν, ytuJ ίμακά^ιη μάλλον nr c4; o/XH«y
dicat eum , qui ex fuis laboribus fiippeditat
irôvw t’xiyopxyîyTtt ηϊς &ομ$[ΰ?ι; · ό μίτος, vue
egentibus; Qui tunc odium vetuit, nunc et­
iam inimicos amare juflit : Qyii tunc ultio­
xi apo; ί’χθρ»; ayadfcu’ · άμυαηο , yui àvtnem prohibuit, nunc tolerantiam fimxit, non
fyxxxirtv. ex αί/χπ ris &xa/a; a’/uuwjç οόστκ ,
quod injufta ultio , fed quod prrllantior fit
α>λ« χρ«ττ»ν<Β- ττς àvfÇtxxxias‘ «t it tu φυtolerantia'. Neque vero legem fimxit de exστχά πάθτι ixxotthv ανομο^ίτητσ, αλλά rlu'
tirpandis perturbationibus naturalibus, fed de
τιπυν αμητόν* · yorai; βροταξας τιμάν, αότκ
carum immoderatione. Item qui juflit bono-**4 a'
rintf ÔTfrâ^v)' 0' α-αβββτιζΗν ίί «ίρρΐοις νομοrare parentes, idem ipfis fubjeâus fuit : qui
θίττίβ-α; Six riiii
νόμ& μιλΐτΐω, ytw χαθχ- tunc juflit lege , ut quiete & vacatione labuifta (Χί'λΧ«Λ iuù ««XovZouîiws Jxflwf-Cbxtum celebrarent ,d meditandum lesem ,
>ί«, <
ήμ« , CvueffW -θ(^· τ(ώ «“··«= 1“".'*
M··»'"*·' 'Έ'"· creation,» &
*
’7».
, χ
» »
providentiae conuderando gratias Deo agerex»WT»Av txiwao
tam»y zAt^ra^aun;
. circumcifloncm foJu|it > quam ?n le

yap uu φ xTttXHn » aapo<rJaxra ηΰ ισνων · ο
dCopxsTy yo/xaSrnie-a; tyf ** tTrtopxüv άταγορΛ,σαμ, τ» μη J* όμνανοιι τταρηγγ^λι ‘ η (ίάττΝ·μΛ’ τΐώ Swtacv' τΐώ ίιρωσηύίιυ · τΐιύ τονιχίιύ,

. .
- enim erat
implevit,
ipfe
cui reiervata erat
expellalio geutiam. Item qui tunc legem tu-6'·· «♦·
Ierat de fande & rdigiofe jurando, & peje-“
rare vetuerat, idem praecepit nunc non jura- Matth f
re prorfus. Jam baptifma, facriticium, fiacerλα^ί-ίαν, tnposc μίητοι'η^α, ivri μ8μ χαιδημί> dotium , cultum loco circumfcriptum aliter
tfirS co μόνον J»; βάττιχμ» . η cèç rw aùnü' mutavit , pro baptilmis enim quotidianis u
θάνατον · a’yT? li μιχς ψυλχ;, χφ' txx^t ιθ^ους
num tantum dedit , qui fit in mortem ejus«βροτάξα; τβς aek»f «; ίφωστώΐω αρο^κόίζί- Pro una tribu facerdotali juflit ex unaqua­
c&ai * tpi ί tu νΰμχτα μνμοΓΧοπίϊ&αι , άλλα que gente optimos quoique ad facerdotium
θρίτχβαν
0*«;· χντι 9υσΐχς τη; ί/αίμάη», eligere, neque corporum vitia contemplari,
λο^ζΐχίυ) 1Ç iviμάχην
-rliù μιχιχίώ' ητκ η;1 ■Died religionem & vitam. Pro facrihcio cruento rationale & incruentum , ac illud myftiTW ^χνχην τβ χι<)β ανμβόλαν χχ^ν ιαοιτιλά( cum facrificitim corporis & fanguinis Do­
»<, τβ 0-άματχ αυτβ qjq' τη αΓματος* χντι Si
mini , quod in fymbolum mortis ejus celeτοχιχος λχ^θίχς, α’χο χνχηλαν χI λ/'β >Ç μΐχν
1 bratur
Pro cultu circumlcnptione loci de­
ϊνο-μΰν do ττχντί ηκίρ τϊ; δκτχοτΗα; αιίτβ αραfinito , ab oriente ufque ad occidentem, in
αόηξί δοξάζ«θαι χυιόν ’ xî t Stxxiaxrtv < « νόμον1 omni loco dominationis ejus eundum lau­
dibus celebrare prxeepit, & juftum efle ftaJy τίβχίλίν α’φ’ή/χων, άλλα Sta-μά' TteJ yap τβ
tuit . Non igitut fuitulit nobis legem , fed
νόμ* Muais
· μίλεττιτ&ς τό ρόμχ 5 iyû;
vincula r Dc lege vero Moyles quoque ait ,
trot άντ&λομαι χαθά/φο; do οιχφ xj χνκ·ά/βμος Meditaberis verbum , quod ego pracipio tsl»
'' *'
τίεχταήϋ do ôèùl·
ο Δα/3/J Af’y«, do τώ fedens domi , dr furgens , dr deambulans m
νόμφ χι<ΐ8 τ» ^Ιλημ» αντβ·
do τύ νόμφ χύ­
via : & David , in lege - Domini volunlot rf»i. ■.
τη
ημίρα; >ζ νυχής · «αντηχβ yap dr- • ejus , & in lege ejus meditabitur die , ac
nolle , in omnibus enim pfalmis vult , ut
νόμης ημάς ^νχι βηλιται, α’λλ’ βγ/ παρχνόμας ·
μχχχ^οι γάρ φηαιν, ο: αμωμοι co eiJ , οι χο-, E fimus lervatores legis , & non violatores ;
pdLcpfyioi do νομω xutin* μχχχΐίοι oi cJÇtpAvSv- Beari . inquit , immaculati in via , qui am-Tf»· >·ι
bulant m lege Domini .. Beati qui feruiantur
τκ tu μχρτι^χ ai τη do c Arotatpiza, ΐχζητόαο- teftimonia ejus , in toto corde exqtwent eum :
fftv apw· iyq' πάλ/y * μαχα^ιοί ισρβμ ΤαραόΚ& rurfus : Beati fumus Ifrael, quoniam qua
4
οτι τ» a’ptca t<J Θ?ι5 ήμ7ν yyairaes"/’ s$ ο xo- placita funt Deo, nota funt nobis'. & Domi­
nus ait , β bac fcitis , beati eftis , β fe'19,
άος φητιν · η tuctu wSxn ’ μακάρι iVf, tiv

fotiin χυτή.

fiwod

!

47S

LIBER VI. CONSTITUTIONUM

valuit Demitur, ut per Romane i quoque
lex juftitiu declaretur, & quod Deus propter
impietatem i» Chriftum Judaei fecit captiver effe* tf tributum pendere,

CAPUT

Οτι tÇ tfst Ρωμαίων dTiaxnaC» · κύ^ρος tw tüc
£ntiUe<ruûiK νόμον txtbeixw«9at*
«r«Orà{I«iatitf, tfgi tLlÙ m Xe>^v àrt&ea» «ίχμαλώtw mi^ràft^MS ûro f«por χαηπκΟ.

XXIV.

K E Φ A' A.

■^TEque vero

47ί

xJ'.

vult, ut per nos tantum lez
T* μόνον bi rm τϋί bn^trUMK νόμον Je
• rn^ue
ÿuflitia: eniteat , fed voluit , ut per *
ήμΛ firtbtixMx&ai βίλιται, <*>λ£ i(jq
ta· iaib«i«c Romanos quoque luceret ac fplenderet : nam
Ρωμαίων £Sôxnaca αυτόν φαίνί^αι tgq λαμ& >pfi poftquam in Dominum Jefum credia^iv’
yàp
Snt r/rdLravni txî nv xi>pj.w ,
ri a ρΐ«π·ι dere, a deorum multitudine , atque injufli>£ Ί»ολοθΜ<ΐ àntTvrrav <£ àbtxiaç ·
τνς àya~
·’ •e*»11'1»·», tia defeiverunt , bonofque probant , & pra~—
le*»"phihp- ’os puniunt , Judxos vero cogunt conilierre
.
,
«irojf^onw*
x^. της. φαύλες
χολάζησιν Γβf
aaft“f ,rihutum » & co‘ leg>bus fuis uti non fi- B
ύποφόρ^ f>ci/<rr
n7s ιίίοις Χι^μω·
"c«ptr*a*»7«e nunt * quippe
flu‘PPe qui
qu* fervitutcm ultro libi tunc μχην ùx
...
- ......
t<5yi xtypnedar
ixt-tSvi
x, txauion tfffDo«omncaB«c attraxerunt , cum dixerunt , non bebemur σττάτανη τΐω SsXciav, wrovrt; , ùx ιχομΰμ βα­
p.nim
*
‘
Ofgem, mfi Cajarem , & nifi interfecerimus,
σιλιά U μό Καΐσαρα · tyi tàv μη άχοχτώαΐinquiunt , Chriftum , omner in eum credent,
07 venient Romani , Cf tollant najirum locum μ^ν, φηστ , tàv Χ^ιΓον , xàvrti cèi αΰιόν irtss&nii.
/AXtrontr « Ρωμαίοι <c apujiv >jèx gentem . Atque ita faftum eft , ut no­
lentes prophetaverint ; Siquidem dt gentes μών xJ nu TBirev >ù ri îOvoî · n# αχοχπς «urpotin eum crediderunt , Λ eos ipfos Roma­ φητΧ<Γαν ·
yap £ ίκίς&σα» fis at/’rw Ttr'fâ- \
ni , b poteftate , fit cultura legis Mofaice HT
αυηι ντο Ρωμαίων rri ί^ασία; xrejtiprivaverunt,
qui u.^uv
neque vvuuiiv
occidere |poflimt
quos
ί”β'τ'toTti p>»«
’KUHi, i|ui
’V‘>uiiv ijuva
fitSwav , xj τί; νομιχης ÀaFfiaç · χίχωλυ/jSpioi
bût «upii> a ipfi vellent, neque facrificare quando velbttîai, iC, avatpiiv is αν θ«λα·'<π, ιζ θιγόταν
necr Pttri »c lent, ex quo fit , ut fint maledicti , ut qui
Pauli anni·.
ea , quar defcripta ac conftituta funt , face­ ■θιλακπ· bio SiUtnv ί’χιχατύραηι t μη Svwapfyjot
P<«z 1).
re non poflint : Molediilur enim , inquit , χοιύν τ?! SfffTcntyyfyja ’ ίτιχαηρατ®* γάρφηomnu , qui non permanet in otnntbur , qn*C' <ην , oç
ί’μμ^Η civ τάσι ηϊί ytypauptyoti
feripta funi in libro legis, ut faciat ea. Nul­ dv T<j βιβλιω τί νήμη τϊ τοιησαι αυτό · «δύlo enim modo pofliint, qui inter gentes difναην bttïtv dr ξιχητορα μίτοξυ ιδνών ονης ,
perii funt, omnia perficere, qux lex jubet :
πάντα τα τβ νόμχ ίπιτΐλάν αυτός '^ahrayopHiH
Dau. ■*.
Siquidem vetat eos Moyfcs aram extra Hicyàp aJniç ο θπος Μωβτκ iÇ $utnarr.t/.ov Γξω
rulalem collocare
& legem extra termsnos
Ι'ίρ»«Γ«λ>ΐμ iTxj' xj τβν νόμη «ξ«
όρων της
Judat® legere. Chriftum igitur fequamur, ut
benediftioni ejus hzredes fcribamur. Cum le­
Ι'^αιας àvayixdaxèsv · ίπόρβμοι βν όμΐίς Χ^Ιge & prophetis convenienter evangelio con- ç<J , τ»; /.'λο^ rati. χλκρονομήσωρφι · νόμω καί
fentiamus . Vitemus eos , qui multitudinem
/®^οφ»πι/ί όια τ» &ayyt*Hi Γβιχητωμ^υ · φόdeorum introducunt . Vitemus quoque inΤ8'« «toSiW *■> ™5 XVSOKIWUÎ itat τνς
terfeflores Chrifti, & prophetarum, & inia- i
vit δυσώνυμος
α’θίβ£ atmes , atque impios & fine Deo hxreticos . αοροφηηφόντας ·
Pareamus Chrifto, ut regi, & ut poteftatem (pfcrtûnç · π^αρχνσωρ^ι
.r^.. ώς βασιλία' ώς όζβhabenti mutandi varias fanftiones , in quo
ίχοντι prravtàCJtat ôfanfytç b^pspôpvi * xj
fit ut in legislatore fapientia ad alia atque D·ΐχοντι ως
· νομο^ίτη
- ·
'
”
τοφίαν
η*· ίιατάχΝ^α»
ίιαalia fanciendum, & ordinandum : illis ubique
φόρ&ζί, xayra^à
φιχτιχ^ αμίταδίτΜ φι^Λτfixe, & immutabiliter conlervatis , quæ na­ ημ8ρχύν ·
tura infita funt.

Ο

Quad oporteat fugere ab Juereticis, ut ani­
marum interfe floribus.

CAPUT

Οτζ χρί (pdCjrwy Tw «Zpwtenti ω;
φδορί ας.

K Ε ♦ A' Λ.

XXV.

CAvete

igitur , epifcopi ,& laici, ab omni­
bus haereticis , qui legem & prophetas
.
improbant : hi enim Deo omnipotenti , cui
funt inimici , repugnant , & non confiten­
tur efle filium Dei Chriftum , negant enim
generationem ejus fecundum carnem , pudetque eos crucis, paflum, & mortuum finlfe , inglorium , & inhonoratum putapt ,
excitatum elfe a mortuis ignorant , tollunt
genitum efle ante faecula : Nonnulli eorum
alio modo funt impti, qui Chriftum homi­
nem tantum efle cogitant ex corpore , &
anima conflantem ; partim ex eis fufpicantur eumdem efle Jefutn Deum univerfi , 1
c h»c »d«r- eumdetnque fuipfius patrem, & eumdem fi­
li» s.beifmo) lium ac paracletum , quo qmd effe poteft
d«fla qitibuT·

« :

x/.

’Πί^ηθί L «tptrrtw^S xetvnw μ Ιχΐαχανοι
1Ç λ«<χοι ,
φανλ/^πι* ην νόμον χαί
τ»? αρροφήης’ &tô yàp aavnxpànet t\Ûpatvw■πς, οότΜθββτί · £ Xeiro/
βμολο^«<Γ/ν c/ôr
Θίί · àpvnymçyàp^ τίώχατυ σάρχααύη'^ΛηκΓη ·

Α

ην Γαυράν iTraiyaoAVTUt · τν τ«θ·ς >Ç nr $àvaηρ αταξία-/ · τίώ àvà^aatv άγνοόιτι ' τΐιύ mpo
«ίώνων «υτβ ycjivvrriv τί^χβττβα-< · τηίς bt όξ
at/T^ci ίτίρως dirtfiSirt, ·φζλον ανθρωνοχ φαντκζοfjfyjot TW xif;o? (X
tC, σώματος aùtw ri­
val νομίζοντας · ΐτιροι ii ίίζ
, «υτβν uvat

τόν r>w£y τ»ν tnt ττβντυν 0toy ύττοητ&αβτν, βο­
ήν (ojjtS Ttcmpa ^οζάζονπς · aùnv t»/w <£ iraράχλνιτνν i/xo7rrdtwn$ ‘ ών τί àv £<η cuayiftpw ;
af^ot

QUTRIBUUNTUR APOSTOLIS.
47«
477
«λλν I’«J rota
βμύμαπάτμα φώλι-,A execrxbiliuj ? Alii rurius ribw quofifan ut l**1,^**^·'
abjiciunt, Ac nuptias cum generatione
ζχαζ * ι£ γάμβο χαχον αιώ mioxottf λίγνχη η- malos
filiorum item malas eite, & a diabolo exeo- ft<rio'» <K
wu , ίζα/ΐβλ* η μχχοΜψα · >Ç δζχ τίώ rovn&av αυgitatas dicunt, ac iua malitia impii nolunt a ^Ιζΐ’μίΐ,.
fJJ art/Snc τνπς, ά Οίλχαζν Ζχ ηχρύν àncrlûjat· mortuis fu fc i rari, idcirco refurreâiojpem- cri- tip*, ^uib»·
îto jÇ τίώ ««Γασζν δ/«βαΧλ»σ·/ çârxovrtt · Sri <π- miramur , ajentes veneratione nos dignos ,£aor ui“‘
μι,οΐ rtrit èajjfy), idÎHV >Ç πιηα μ$ ^λνμ^ν», qui edere , & bibere nolumus , cogitatione
ίαιμοιια it άταρχα φαντοζομ^οι tx ηκρώ» aïarn- vero fingunt fe dxmones incorporeos a morβτδαι · w τιης xanitxa&iiwnit Si αιώος C* rj; tuis fufeitandos , ied hi ad ignem fempiterariwtu xvfti· φ<£>ίπ îv «φ'ανφ, tnt μή auwt- num damnabuntur . Cavete ergo' ab eis ,
ne eum eorum impietatibus pariter inte­
χοληβ^ζ ττϊϊς
àei(iteout.
reatis f

lift/ Taparryrçuawr TaîaixJy
Κ Ε Φ A' Λ.

ΕΤλίυχχΑ.
χό

De obfervattaaibitr Judaicis χ ίΓ Eu hunts,

CAPUT

Β

XXVI.

I qui vero funt qui Judaicos ritus ohferT δί’τ<^< τταρατηράβμω φυλόαναιν (^ιμα
vant , ut Huxtis feminis , per forhnium
Γυδαίχα , γονορρύα;, οϊ^φωζΗς τλητ/ατμίς
pollutiones , confùnâiodes corporum fecun­
τη«· κατά νομοχ,
ιώταν ύμ7ν , ft C* ait <5- dum legem , rclpondeant nobis, an caveant
ρακ ij ήμΐραα ci' τι ritruv 7·τημ(ίνωτι , χαρατη- diebus, & hous , .quibus harc eis accidunt,
ne precationes laciant, aut librum, tangant :
piyrtu ΌτροτιΑξα&αι, ή βζβλζβ ?ιγαν · χ, f«v
ατιυ$ύνται, δ'ηλβ* ώς τί
τνλ'αατκ; χονοζ' quod ii allcntiantur , liquet eo* Spiritu fan­
do , qui femper adeft fidelibus , vacuos ef­
τιτανική τ« aw •vvpa/j^Mvnç η7; πζ'οζς· τιfe . De fandis enim ait Salomon , «/ fe rrtv
ti γάρ
οτζ'ων λίγα ο Σολοαώχ, zV inerro;
ijuifyue prifparct , ul rum raboni , cujiodiat
iasunv ΛΊ’ίτ/ζ’η , ôr «>ç ontv χαθ4δ>1 , φι/λααπ)
rum , cum excitatus Jucrit a Jomno, toUoquoαντίν, χ} onty ιγ^άρητοι , «π-λλαλη αιτώ η γάρ tur cum eo. Etenim ii re, mulier, exiftimas
νομίζπς ω γαίαι firm άμιρας ο* άφίδρω πίτα , diebus ieptem menllrux fluxionis te effeSpjτ« άγιου χν&ματ®'· xcin τυγγάκα , àpa Tt-{C ritu lando v.Kuam , ergo fi repente e vi­
λΛτητατα ό^αζφνη; , χοή τηΑμχης xi àtrap· ta, excedas, excedes fine Spiritu fando, nul­
la in Deum fpe confifa , cum habeas alioρτ,σίατος της χρρος θίβν ί’λχϊδος ατ/λΛτη · η
qui Spiritum laudum prorfus a re non fepaμ&μ τ» τη’ΐΖμα ιχπς πάντως fyuysw on μη dv
ratum , quippe qui non cll loco definitus ;
7ϊΤ« ον, Sée δί τοζ «^οσ-Λγης χζ τής τί άγιου opus vero ubi eft precatione , & adventu
•χώματος ίτπφοιτνυτκνς, ως ίδο» c» τίτω παραSpiritus fandi', cum nihil in hoc peccavehs.
χομίάτχ· in γάρ νοαιμος μιζις’ 'xrt λίγος· art
Neque rmm legitimus concubitus , neque
partus, neque faneuinis fluxio , neque geniα?/χατ»ς φίρχ ♦ ηχ ον&ρωξζς μιάναι SuùaTv.t αν­
έρωτη» φΰτ/ν , ιΐ τ» άγιον τηυμα yicwat , η> tahs feminis per lomnium excretio naturam
hominis polluere pofiunt , aut Spiritum fan­
μόνη α’τίβ«α xj ταράνομος <ινηαζι; · τ® γάρ άγιον

E

S

dum fepararc , preterquam lola impietas ,
ιτηυμα^ τίζς χίχτημ$υθις αυτό οί^-ι παρα ptyjovtm,
& adio a k-ge interdida . Sandus enim Spi­
ίως ay ωτιν άξιοι · >ζ a»v àv
, τκτ»ς iρήritus fempei apud eos permanet , qui eum
μας χαθί?·ητ» )Ç tJ τοντφώ τν£ματι
«vr«,.. fχδβτβς *. receperunt, quamdiu fe dignos eo praeftant,
CuoTt ττίπλήρω-D* quibus leparatus cH , hos Itio pratfidio
xit δί ά?θρτος, ο (jty τώ πνΓ
· οΐόνη
τ·
privat , ôc malo fpiritui addicit . Qjiifque
ΤΒζ tJ άγίφ^ ό δ« tJ άχα$άρτμ' ι£- ίγ
enim aut Spiritu liando plenus eft , aut fpiφυγϊΐν
ίχάηρον, fî μ$ όναντίοντζ ταθ·ritu immundo , neque utrumque horum ca­
νη· on γάρ ταραχλττης gt<r« τ£ν ^tZ^ot' ort veri potetl , quin alterum eorum accidere
2ιά0ολ&* παααν άλήθ««ν · τχί δ» βίβαττιοτμΐ- necene fit : Paracletus enim omne genus
v«t χαώ α’λήθπαν, τί μ8μ άιαβολιχϋ τίλματος mendacii odit, contra vero diabolus omne ge­
χίχμζ,ίΓαι, τί δ* άγ<» τν<^μα·ηί οχης xabinrnus veritatis. Omnis vero fecundum veritatem
. xt· 1Ç άγα^οίργοιιχ,τι μ8μ xapaySfàu το τνίυμα, baptizatus , a fpiritu quidem diabolico fepaτ» άγιον, πλιφοιώ auri αοφιας >ζ στώί^ζως * X? ranis eft , intra fandum vero Spiritum con­
fiai r, dc in eo quidem, qui honeftis adioniτί xompôv ιτνίυμα βχ tôt αυτώ «λητίατχζ, ι’τι- bus ftudet, permanet Spiritus fandus, cum­
τνιρνν αυτά τώ ι’φοδβς · tru àv Ζ γυχαι xa^ùt
que lapientia, & intclledu implet, neque ma­
λί'τ^ίς, η ο* τκΓι ημί’ραζί της αφίδΓΒ xc*» τνγ- lum fptritum finit prope accedere , cujus inγά'.ίΐί τί άγια πν&μαης, τβ α’χα^χρτ» π?τλη- curfus, &aggrefltones obiervat. Ergo tu , mupwat" μη 4Β*χ><τΧ-γο,ιδ^η γάρ μν^ί α.χγΐ',ωα·^- Elier, fi, ut ais, vacua ipintu lando es, con<τα, αχ»™ auris χρηοτχαλ^η ' φίλκ γάρ 3ης fequens eft, ut fis fpiritu immundo plena ,
quippe quem vel nolentem acceriis non pre­
τίς a^aein»? , fi χαΐ τκ αλλ(Φ- ’ τ« ραζϊύμ^ ·
cando , neque legendo · diligit enim ille
τίς άμίλΰΐς · τβς ώττωδ^Ν' · ΐτπδη ν', auri; àya- quidem , fi quis alius , ingrato» , ignavos ,
t^ia xaxovozav votrnacK ιγυμνω^η χαρά Θε» της
négligentes , fomniculofos. quia & iptè pro­
«ζζα;, αντί άρ^ογγίλα διάβολος aiptrnorafs^ot pter malevolentia? moibu/h ex ingrata me­
txritt' ito
ματυίων άτόγα λόγο^ν ώ γιυίιαι ·
ιζ ffü μίμηιμξύη χάνηη &tS τί art Ιη/Μνργήα-αχης·
β^οσ^γΒ τίτω · tn γάρ tri χ, ni»

moria profedum fpoliattfi eft a Deo digni
tate , maluitque ex archangelo cftici diabo­
lus. Quocirca abilme, mulier, a vano futihbufque fermonibus , memor lis femper aufloiis

479

LIBER VI. CONSTITUTIONUM

480

601 is tui, & eum deprecare, ipfe enim eftAeAaw tuet»; ·
μιλίτα r< «trJ ιομ«4 μη^οά
tuus , & uniyertitatis Dominus . Meditate
reeen
,C0l?Llî^ ·' μη χ«θ«ρσι» φυοιχίίΰ ·· μ$
wl μίναρατηρουμΒρώ
ejus leges, nihil obfervans, non munditiam
ξ» νόμιμον ’ μη τβχιη» rî β»·ββλ(α · μη μύnaturalem, non cônjunâionem corporum leμον νύμαης · txûmp rà n/cûint τβφατηρήμχ« gitimam, non partum, aut abortionem, non
τα , μ»»ρόν άν^ρΰχΜ όφ&ρΐματν μάτυ,ιχ
vitium corporis: hujufmodi enim obfervatio· οϋπ Jè χίβος àtàpwttov , 5τν
nes inventa funt fatuorum hominum vana , voeu» «ex
& feniu ac fignificatione carentia. Non enim
•rt'oy νιχρου , οοτϊ μνχμφ , ονη ηιόνίι βρ<5funus, non offa mortui, non fepulcrum, ne­ μα , ουη όναρνγμάς μιάίναι Suuienut άνθρώτου
que tale quoddam genus cibi , neque ftuxus ψι^ίιΰ , αλλ« μόνη άχίβ&ια ή ηϊ Θιόν, gay
(eminis per fomnium , animam hominis in­
χαραχομία , gjq ώς ην τλη<τΐον cfàtxla * ‘λίγα
quinare poftunt , praeterquam fola in Deum
S» άρτκγη , η βία , η ητι άοχντΐον της «ηimpietas , & legis violatio , & injuftitia adnS StworuÔK , μοι-χάχ, η itopvtèat ‘ ?θθτ Tri
verfus proximum, furtum, inquam , & vio­
lentia, aut fiquid juftitiae Dei contrarium eft, rwaÜTtt «eirep^uo/ τταροσηρήμκτα , φ^Μπ «— .- EÀÎ
Ε··χλ /umkx
___ » -γάρ
' τυννάώ
___ *___ .· oûn
—γάρ
_ 1.
ut adulterium, aut fcortatio. Ejicite ergo ,Κγατνρηΐ
& fugite, caritfimi, hujufinodi oblêrvationes, ■ τ» -τϊθν«5τκ
·
· - ùç · ixàvot
~
·
βίιλυανόμι^α
···- tNmtad Gentiles enim pertinent ifta : neque enim ζαηκ atùiw πάλιν οίνοιβιόναι · eJm τάύ νόμι~
cadaver abominationis habemus, ut illi : qui»·
,> ο
Λ , ,t e ίθ<Β* γάρ aùnii ni
pe qui illud revivifeere fperamus : Neque le·' . , ^tty χαχιζο^μμ
niaZru
ά<πβ&ν
’ Ôroo γχρ γνοίμη , àvàpoi gjq
guinuun coitum ut malum damtjamus , ipγαυαιχό; νυχιλ&ΓΚ γΐνιται , η μ^’ ίιχαιοσννη$ · ο ποιήτας γάρ ait ap^nf , άρτοι»
θίλυ iTtotnaCdt ανηνς ' gei λλβ^ητα* etum’e"

iorum enim moris eft hujufmodi genus im­

pietatis : Dei enim voluntate fit illa con­
«»·

f

junctio maris , êc fœminx , quae jufta eft
Siquidem qui jecit hominem a principia , marem , & 'ftrmtnam fecit eot , & dixit , C re­

jette,

Ô*

multiplicate ,

Ô*

replete terram.

HTC*, «υξάνίβθ» tÇ πληθαώίθε >ζ πληρ«σ·αTt -elixi γΐμϋ* fè niviut 0fS βαληχ» παραλλαγή
γημάηαν γιγονι
ς^άην πληθκ», «ρα *α-

Ere-

nim fi diverfitas figuras ad propagationem
multitudinis effefta eft, igitur voluntate ejus
mas, & iœmina mifcentur.

c

Ήχ τύ£ αυτί γνώμΐι»
voi <αη>ός η, θηλι/.

Fife} Ίται^ιρχτίας , μοΓχΰχίη g?)

De amore puerorum , adulterio, &
fornicatione.

CAPUT

χ} 1ΐ «-ώίλΛτίΐ TÎ ttppf-

πορείας.

K Ε Φ A' A

XXVII.

T’xfTt it vjq »i trxpx φνσιν βίιλυχτή μίT vero non eft voluntate Dei faft a il­
ia contra naturam nefaria coniunftio ,
ξΐί, η η παράνομος mopa^tç , ί’γθρά >αρ
aut illa contra legem , <)iiat inimica Deo
Θι« ΐ/ττ«ρχ«<τα ·
γάρ παρά φύτιν irtv η Σοeft : contra naturam enim eft illa Sodo­
ίόμο»ν αμαρτία · £ ή <B£OÇ αΚογα ’ παράνομον
mitarum , & corpus cum bcftiis mifccn, μοιχεία
πορνεία' αν τα' μ^ύ, άτιβήματυ.'
ttum flagitiofa libido , contra legem vero
η πλΧταΖον, αμάρτημα * ΰadulterium , & fcortatio , ex quibus libidi- ■ni Jr, άδ/χ/at·
iinpov it
άτιμώρηην χάπι tIuj οι’χιίαν
y
' mbits , in illis quidem impietas eft , in
ίιάθεσιν· ·7π γάρ larpÀtot, ίιοίλυσιν χό<τμκ μητ
his vero injuftitia , & denique peccatum :
t
neutrum
vero genus eyadit impunitum fe-D ·χχνΰνηίΙ τύ xan't φύην, παρά φΰην fxty&tpsvrrç
eundum propriam difpofitioncm
enim
........ . . Primi
n
TrotHV* ot it 3£npotf oi μ$ι> àêcxSrtv
interitum mundi machinantur , qui quod
γάμχς φ^ρονης, xj τ» ùtw Θεϊ γζνορ^νον CÎ,
a. natura eft , contra naturam facere co­
nantur : fecundi vero injuriam aliis faciunt, iwpwjiv fli Juo, τιίίπ «tafias ώτό»Τ8ς, χ} τ·ν
ψυαιχόν άνίρα <£rrq3«XLn>v · ηη mpvdx , φθο­
cum alieua matrimonia violant , & quod
a Deo faftum eft unum, in duo dividunt, ρά τίί e/xHetc îVî repxèç , àx tut irxtèoirtiac
ac liberos faciunt lufpcftos , & legitimum γΐ'/ο^η , α>λ’ tàofn
η xSv ’ atrip
maritum infidiis exponunt .· ac fcortatio iiiv «χρχαΊχς β·ύμβολον , βίλλ’ ούχ άριτϋς mcorruptio eft prqprii corporis , quae non ad/*Hoy · αιπγόράπιι Jt ηΐς νόμοις airxim πάζhibetut ad generationem filiorum , led to­
τη · φη«7 γάρ ήΙ λόγιχ £τως · a* χοιαιιθηοΐ) t
ta ad voluptatem fpeftat , quod eft indicium
«ψμνος χοΐτΐιυ γιχναυχ^χν ' ΐχιχχτΐΐρχης γχρ
incontinentis , non autem virtutis fignum.

O

A

Hxc vero omnia legibus vetita funt , lie
enim ait feriptura .· Non cubaoit cum ma-

re concubitu muliebri , malediilui ejl enim bujufmod: , & ijptfbui obruite eum, quia abo­
minationem fecerunt : omnem concumbentem
tum jumento occidite , fcel.it ‘eeit tn popu­
lo : Et fiqutc mulierem nuptam viro pollue­
rit, interficite utrumque , jcelut eommiferunt ,
rei funt , moriantur . Et deinceps .· Non
erit , inquit , fornicator m film lirati, &
non erit jorntcatrtx ex fihabut Jjr.tel . Non
offeret mercedem pro/hbub Domino Deo tuo ju­
pe r altare , nc/ue pretium cants , non enim

a

d τνζίτφ* · 1$ λ/'θοίΐ λιθο,3ολ»ΐ5·χπ cuirrî *
λνγμχ t'noirxx't · trxym χοιμύρτον
χτιί.»;,
E«tt’’iroxTHvm coin·’/, χνομιχι ttroirire,· àv τύλαώ*
gÿj ΐαίν τις γιιυχΐχχ υνχ'^ρον μιοτ.η , xegorncàtxTt άμφοήρχί* ανομίαν itroifirav ,«cso^o/,ΐτιν ,
άτοδανίτνχταν ' £ ι'ξ^, wt iratr πορνΑν·· <?ϊ υΐοϊς
Γσγ>«ήλ·
»χ tr«i τιορ';&«<τα αχό ?:·}αηρων
Υχρατίλ · « ασροχοίΰ-ιΐί μϊι^ωμα

x-efp

Θί<5 <γ« itrt' τ» Huertas-ftiov · ùn αϊλχγμα xtuOS ·
b’ ^otp αγναι, yrcfï';, dü^at rx
tntipa$'

tvutu

μ$ρ άχηγορ^οτχν οι νόμοι, iw it γά-

/xov

·

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

481

481

yxn Ϊ<τίμΛυαχν , /ίλογηρβρΟ'/ «ahw ααοχαλί’ααχ- ficaft* funt preces ex mercede meretricia. Haec D'“ · &
W M < ά’λάνηιτΟ» ·
« συζ&τχς τ» quidem leges divine vetuerunt, nuptias vero

5iXu nS Sffm-

Sin K, ·■

Σ.λ»-

h'*»™™ ,

benediiU. apptlUw-

runt : Benedixit namque eis Deus , qui fe­
minam cum mare copulavit. Ait autem Sa­
lomon , a Domino aptatur mulier viro : &
dv ηϊς χλήπβτ της oi'x/aso·*· ·Ζ ut οι as ώς veoDavid'ait, uxor tua ficut vitis abundans in la-tf·’·· 1»?
teribus domus tu*, filii tui Jicut novella oliva­
φυτα. ίλχιύν χόχλφ της Tat5nC’,î 0-8 *
wtoç
rum in circuitu menf* tu*. Ecce jic benedicetur
/ίλνγν^ήοτίται άτρωτος « φοβομ^ος w
homo, qui tsmet Dominum. Nuptia: igitur howeir · ’^αμος τίμιος
σίμνο’ς >
ιί ίφ
rioratx & honeftx funt , & generatio filio­
Jwv jeate-ri tu&xpx ' ùScfi γχρ xxxw dv χαλιύ
rum pura, nihil enim mali ineft in bono .
νταρχ« · wt Jr ή φίκτιχτι χα&χρτις β&λυχτη
Ergo neque naturalis purgatio offenfionem
■χαρα Θίβΐ, Si οώτίώ ύχονόμησν συμβία vf-tv γυDeo movet, qui ut ea mulieribus interval­
ϊχΐξίν du τζ^οηον^ηημΐροί svftts-ton
>Ç Λ- lo'triginta
u
diemm caufta firmitatis, &___
bonx
ροκΐοίς t (ίχιηητίραιις νπχρχάταιις , an ον otnt » B valetudinis accideret, fapienter fecit , cum»
'minus
moveantur
;
quippe
quse
plus
domi
tut&njjtyxitf ri πλ«·» · b μΐώ Jr , αλλά
Ο*
fedent ; immo etiam Dominus in evtmgelio,
T<j Αογγίλΐν · ηΐνος της «ΐμορροαατκ χ^μίcum illa, que ex fluxione fanguinis labora­
MIC tS e-wmeia χραστίίκ^ύγί-κχς ^aetv ώς »’χθί’bat, fimbriam ejus ialurarem tetigilfet , non
e&n i τ’αυτί , àn μΐχυ οΚως ίτζαο-ατ» · nùvvt- duxit grave & moleftum , neque eam accuτι ον I* ί&τονη usjtÎuj φήταις ,ή tremens ^e'srcofavit , te<| contra potius limavi: , illud ad­
Kfsrf'
φνσΊΧ^ fjS^i φχινο(jB/mv τυΐς ^αυα/ξιν,
dens , fides tua te jalvam jecit . Cum natu*
οι àvSpeç μη cnwtpyfi&wc-xv ^ονοίχς ditnat
. ralis purgatio cernitur in uxoribus , ne fe
•fyofjfyoaiï · cindinf γ*ρ ο νβμκ · <wj»o; ^αυαΐ- cum eis commifceant mariti , ut prqli confulatur, id enim lex prohibuit, cum ait, Ad c-m. .·.
χα yfip φ»τι>, dv άφίδρ)> cZeaeet κ TBpoatyyidî ·
eam, qu* patifbr menftrua, non accedts : ne­
μίπ μάύ ΐγχυμονοΐ'<τ*ις outAHrt<rav ailnu; ·
que cum gravidis rem habeant : qui enim
àx isti παι^ω? yotp efyifu rin ηοιοΐ,τη , α’λλ’ habent , non liberis , led voluptati operam
ίίέο.ης ^αζρ ' » ès< dt φιληίοιο? w q>i\ô&tos dant: qui autem ftudiofus Dei eft, non devitxpys-cj.
’C bet elle ftudiofus voluptatis.

μα*, ηαψΛ
αρμοζίπυ >ovjJ
· x, ·
Αχβίδ λ/^Ή, ή yuu» ru ώ; αμπιλος Α^Ιυυϊτχ

Cfiiaç yjn tùç η-ιακχ7χ«ς tjnTtKvtSai ηΐς îSiou

àvSpetar ni. της «νδρχς sfpynv τύς
toui?£S γαμητύς.

Κ Ε Φ A Λ.

Quomodo oporteat uxores fubjeflas effe maritis
jisu , & maritos diligere
uxores juas·.

CAPUT

κη.

ΑΓ

γαυαΐκις όιαηΐππβθί n~t iè.toii άνδραστ·
τιμής αύης t\tn X, φόβω χΐ άγοίπη
ίβλ^ίΠ αυηΐς οίς ή atyia Σαρρα ην Α’βραοίμ ιτι-

XXVIII.

UÆ maritos habetis, eftote eis fubieâar, eofque honorate, ac cum timore,
& caritate eis fervite , ut Sara femina ian-

Q

da honorem habebat Abrahæ, quem ne no­
mine quidem fuo appellare audeoat, fed do­
λα xi'ws aùnr αοροα-αγορ^βα-χ dv τύ λίγ&ιν, ·
minum vocabat , cum ajebat , Dominus au- c,. g
δί. χύαιόςμα ααροτβΰτης * ομοίως οί χνδρις dfrytre
..
---------- .eft.
7.. —
..... . qui
Ί_.......
..
tem
meus fenex
Similiter
uxores
ha•πις
^avx'sxa; ώς îfâ μίλη" ώς χοινωιοΰςDbetis, diligite eas tanquam membra veftra ,
ac tanquam focias vitas , & ad liberos fuicip/u, xj auufpyti /tmoi yoAtais ηχιοων’ αιΐυΛpiendos adjutrices. Lutare, inquit, fimulcumr,„
Φρχΐνη&άρ φηα-ί , μ^ yswxtxoi της tx νίότητίς β"β ·
uxore ex adolefcentia tua, cerva amiciti*, &
«λαφος σίί φϊλίχς, >Ç πώλος αών ^attrur όμιλαpullus gratiarum tuarum converfetur tecum, tua
πύοοι’ η δ« ιδίχ
«τ», ιό <rcu έ τω αοι d» πχν- pr*eat tibi, & Jit tecum omni tempore : fi enim
τί χααρώ' djv γχρ τη ταοηκ φιλ?* «·υμπίΐ^φ(ρόμίtn amteitia ipfius circumferri/ , eris multus .
Amate igitur conjuges ut membra veftra , ut
νο;, «ολλβί·6ί f<m‘ α’^αταη « αντνς ως οίχάχ
μίλη· ώί ίμίτιρχ σώμχτα' γίγρχππιι γχρ 'ίτω , corpora veftra: Scriptum eft enim, Dommus
te/tatxs · eft inter te , tf uxorem adolefcenti*
χι-£>θί δΐ'μχρτύρχη ανχ μΐαοναα χ. ά>α μί<τον
tut, & ipfa confers tua, fy non abus fecit,
νχιχος »?οτηπ>ς σΒ *
αμτη χοηω'ίός <γη ,
*χ άλλο,
èT reliqui* fpiritus tui , & cuftodite jpiritu
ίποίηαΐ'
ιτόλΓ<μμα τη£.μχτόςα·ο, )Ç φυλαξα‘
vejtro, C* uxorem adpiejeenti* tu* ne dereiinοθί τώ π·/άματ; ίμώ',’,
γυαιαίχχ νίοιηπίσ-Β μη
yuas . Viri igitur cum in matrimonio legiti­
ι'γχχιυλίπης ·
m Ιν τί,γο'.η νομίμιρ γοίμιρ wvfpmo corpoia commirent , , «
& mutuam con•yojjfyjot
α;
. λων ί^ί-ιρομ^-'or χπχοχττρήτ^ς juti&ionem corporuiji^imitrunt , precerttur
.r
fine qbfervatioiie , 'etf/cnim non faverint ,
fBpocr&j^t JJuo o· · (Β μη λ^χιύροοι χα λαροί Pipttv *
puri funt. Qui vero alienam uxorem ftupro
ός δ’χν χλλατζμχν γωαΐχχ ίποφ^ί^ρχς μιχνη, η
violarit, ac polluerit , .nil fe cum meretri­
συμμιχ'ι^ρ τόρνη, α’ναΓαί α’τ’ αυτής tà χν το πί~
ce commaculant , neque ii k inde turgens
λ.χγος ολον <£ τβς π·η:μϊί πχ;τας άτολοόα-ηπο,
toto mari & omnibus ftusiis abluerit, purus
μχ· αδί όζ ονοματ»; cuîrèv ύπομ^αχ χαλΛ, αλ-

χχ&χρος dirai Suv^atTUt.

Canal. G neral. Tom. I.

efle poterit.

Uh

Quo I

».

4»j

LIBER VI. CONSTITUTIONUM
Λ

Quod Judmir Cf Gentilibus tonfuetudo fit tbfervure naturales purgationes, & mortuorum
rtiiquiai «tvr/an, a Cbriltsaniis
autem ahtnum.

CAPUT

484

Cfrt *?α, I’U«w> Π ϊ Ε>λκ« rtptrspXTTipûfdxf
■π, φυ<ηχχί xx^xpsui ’ f
n-^vfJruv το
λ^ψ»« β&λάιπο&αζ , XfctrwtSy
ίί αΜοτ^ιον.

Κ Ε Φ A Λ.

XXIX.

χθ'.

H Ttxpxrr.pf^t b/ nl (£νομχ xgq φυσικά ,
E ergo obfervetis qur in lege obfervahtur, aut quæ naturalia funt , quali in­
vcix/ζο.τκ ^xcAtuifo&au Sz’au’r^î ’ /uric c«rquinent : neque ' requiratis Judaicas feparaζκτκΓί I’ts^aixBi a>o^J-.u«, η tnwt^ii βχττίσμχtiones , aut crebras lavationes , aut expia­
τπ· ί? xxJxpispsi ί’τζ
νίχρ*· xnxpxryntuç
tiones de cadavere tacto . Sine ulla vero
bu’uim.odi obfervatione convenite in coe­ ξι σ-αΐ'χ^οοιζί^ί cv ττ7; χοζμητη?ioz;, τ/ώ αναmeteriis ad legendum facros libios . & ca­ y.wtnz fyS itp^v βιβλία» iroiipfyoot h# ψαλλο π?
xiWprwfyjM μχρτΐραν Kjq rraivru"?
χττ
nendum plalmos pro mortuis, martyribus ,B iff
& tandis omnibus , qui funt a lieculo de­ cu j.o,aâfAipJv ϊ,μ·^
cv x:’gjé>
fundi , ac pro fratribus veftris , qui in do­ xtxetur.^iMv' f, tIu, x.’TtTuxov τβ βαστλ^Β σ-άΐmino moitm funt, & euchariftiam Deo ac­
μχ-η; Xpifi ifxricù Α,χχρι'ιχυ
C» π
ceptam antitypon , id eft , facramentum re­
galis corporis Chiitli offerte m eccleiiis ve- "lift -'χχΪΎΐίχις ιμ^ν >Ç όν η7ς χοιμητηύοις · njl
ftrts , i\ in coemeteriis , atque etiam cum c\ Tiirft ύξοέοζ; tty χίχοιμί'.ρβρχν ν|Λ>λο·.ΓΕ; >wf>a~
excedunt e vita , prptcquitmni cantu piai- TTt'urfrf ouÙts;, t’àv ωη τπ>οι CS χι-^ω · τίμιος γχρ
inorum, h fuerint fideles, pretio1.» enim m cir.rro;· χι
ό θα'-χη»;
ôriw cuÙtb·
con.peSlu Domini mori janfiorum e’u< : Si rur­
>t-j‘ tfÎ'ptXA'é r s^uyy/XB wft tIuj χνοί axoro· cfb
fus :
anima mea tn requiem tuam ,
ότι χι'ριος fapytTKrt st’ xl cv άλλο/,- μιίμν, δ«quoniam Dommu. benefecit tibi ; & alias, me­
χχίω·.' μ,τ ΐγχαυιίιύ. · χ. δ/χχ/ων ψ
c’y
moria, inquit, iu h cum sau.lat tone , C 'ullo
Θι»· οί γχρ Θίι5 xtars-JCxoni, txt xi χοιμηδόrum animée tn mana Domini. Qui cmm IXo
yxp ό σωτηρ τνίς Σχέcrediderunt , quamvis jaceant in fcpulchro , στ.'y èx fisu ','txpoi ’
non iunt monui, an enim Dominus Saddu-C èrxxrctc, rrsj èî της
vtxpών β’χ απais: De ve .<>·■ efl; me mutuorum non leg; lis t y.iett τβ
ραμρόριΟ'·', οτι r^-ω d 0toft A βρχχμ ,
quid p . .ot·’/: ,·/} , ego i..m Deu< Abradam , Deui xd ό 0 oft’
, f 0 0tcft Γχχνβ’ u’x ts*Z’,'
û
l ,ια , ς; O.-.o Ja 15 ? n>?n e;i icitur Deu■ mor­
0tc , Θ.-c
,
ζω.το, Trains' γχρ ανtuorum, ‘ed νΐΐ·’. um Deui : omnes enim ei
· ΒΧ s.’
"Txfx
f^’zru'' 8§ί τιι λ*·<vi.unt. Ergoeouim, qui apud Deum vivunt, τύ
γχρ & Ε’λ/ΛΓχζο; ο ηρροφίίτΓ,ς
ne ieliqtuar quidem corporum Iunt inhonoia- ν».α χ oc'rrux·
tæ: liquident Elitaus propheta poflquam de­ pf τβ xciprf h.'xi χυτό·., '.éxpo? ryt-tpf Trr^ovÆuffunctus eil , mortu in fufeitavn a piratis Se­ :c; Coo Tricar^ Eutqia; ‘ t ^.χι>τί yxp ή σάμχ
na· occftum , attigit emin corpus cius corpus aer» :*e' E’Aiivxrs ο·Ί.ν.', xi. χ'.χ'χ,
ώι ά'/
Elitæi , & excitatus icvixit , quod quidem
ïy
τβττ , tèμχι liu Tt si^fAx Ε ΛίΛταυ xytO'.' '
nunquam accidnlet , niti corpus Elnari fan­
dum effet . Et catius joteph Jacob patrem Χ94 Γχτιτφ ο σΐύφρού) TfpitXAtxtTO TtS I χχχβ pif
uni defundiim in lefto jacentem amplexus ΤΒ xtofx'-'i' C.TI tft Tri χλί'.Ί,· wjf M^rns
eft ; item Moytes, & Jelus filius N.nc ·ν!ιEnrtft c ts Nox/η ιΐτίφύονη τό λ&ιφχ χ Γωτηφ
quias emporis Joieph terebant , neque te ta D μοΛχ-μο. β> rye/fi^iot τβπ» · οθθ*
ιμ-^ς ω ttttmen «.adavere contaminari putaverunt. Quo
σχοτοι κ. οί λοιτοί άχχρχτηρήη^ς χττίμβμοι
xrcirca & vos, epilcopi, ac reliqui ne exitii- ’
XMU”u\ta>v uri νομίαΎ,η pixtvti&xt ’ prft β'άίλνσmate pollui , ti moi tuos continpeic
tra
Til TBt'u? λι<ψ«ν«, Ttfpuxpfyxi τίις ΤΒ/χύπΚ
ciaie non emeatis .· neque eorum reliquijs
■trroxTrçr.su.ç utuai isxi’ tL xasp^rt afrf C4' aavertemini, ejecfis humlmodi obfcivat.om
bus fluitis , o-n.iteque vos tanctitate <\ pu­ ytasii^j igq σωφρJrr.n , ηταος μίτογοι ττ,ς ά?«dicitia , ut immoitalif.-tis , j. regni Dei ιχσιχς xi, χο/ιω.οτ ττ.ς βασι7\ΰ.χς τβ Θίΐ yOnCf ’
participes efficiamini , iS; promitlum Dei χϋ τ!υ' ι'ηχγγιλίχν τβ Θ$β λοίβκττ xyxiravopfyjoi
obtineatis requielcentes pei Chriftum falsa
iff Γττβ Xcrçï tm (Ttcrnpe; χίωνίως’ TÙà'.'èttMXpftotem m iempiternum . Ei ergo , qui po,α χ-,erga·/ τζζ ώτη τ^ϋ xxpèit^',’ tptir fi τ» χχτΰόίtrft aperire aures cordis xcilri ad amplccteii
V Car ni ôtrxowij^ux τβ Θι« Ao^ret Six π tb <£xyda verba Dei miniflrata per cvangelnnn . 6;
per dodrinam Jelu Clmfli Nazareni , qui η t/ .' r χ. <S^gc' τη; èièasxa> ιχς Γχο-Β Xpui τβ Ν«tub Pontio Pilato , & Herode m ciusem
(jcaiB τβ Γοωρωθοττβί tri (lame ΠζλατΒΤ^Ηlublatiu eft , & mortuus . atque a mortuis E pa^M, xi χοιμιβ&όης
a’vatr*vTt>; Ζχ πχρώζ,-χβ/
excitatus , & iterum in conlummamme fx- τταλιν tfyopfyjH tfi e’iumAtfta τβ arJroç μ^1 όοζτ,ς
culi adhiturus cum gioiia , tc potcllatc ma­
όΐΜίαμκος τοΤλϋς , xi τας μ(φο νιχρίιζ àvtyùpoitoç ,
gna , qui mortuos quidem ad sitam revo­
cat , mundo vero hncin after r , & unicui­ τι! χοσμω όί πλος txayovm^ fxxfo* St tÙ <w>C
que pro dignitate , ac meritis , letiibmt , ctfy; ο’τε.,οο.τΒ', tJ iovrr rp7\ αίρρχβ^'χ ττ; atqui feiptum pignus reiuiicctronis nobis de­ lasar.-u,; ιαυττ,
rii fx.f Γΰχλνφΰ&ίτι iïfa T)b
dit , & in cn-lum per poteftatem Dei pa­ ôtivxpiap -.à 0re xi zxfc; αυτί f’n’ô^tsiv rptrttris affumptus etl ante oculus noftros . qui
fxi;, της crtμφχγΐσυ aaàtçS f, STipxiistv tnt ipfcum eo comedimus, 6; bibimus diebus qua­
draginta, poftquam a moi tuis iulcitatus eft, ρχς π.ναγαχοιττ p£ tb x'xfajjxi χυτόν tx vrxpJ»,

N

M

X, XX-

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
4βό
4»5
A& qui fcdct a dextris ihront magnificent!»
x}x«Srûc*n t’x δίξ«ί*τ5 θρο>»
omnipotentis Dei iuper Clu-rub in, qui audi­
tb ««mxporopoc ©« ίπί fyS Χιραβίμ, tJ αχ·όvit , fede a dextri t men , danet ponam inimi.·"

<ra>Ti,
ιχ&ξιύνμ*. tus i» θ<$ rùst\$p*S
en ùvoirtâtw
ποδώ/σκ, ον ιθιάσατο Σήφανος

/«or Jcabellum pedum tuorum, quem vidit beatiifimns Stephanas itantem a dextris virtu­
tis , & dixit cum clamore , ecce video caelo·
apertas
07 filium hominis flantem a dextri 1
Dei tanquam pontificem omnium ordinum
ratione utentium; ei, inquam , & per eum
veneratio & magnificentia , ac gloria om­
nipotenti Deo , & nunc , & m fecula ,

c μαχαριΰτκτος isutn ex δίξιων τκς διναμίως, »£
ώ χβοιχταί ΗΤΟ, ιΊά θί«ρώ τ»ς άρα^άνκρ^μίni, λ. w taον τί άνθρωβ» ί χ δίξιων ι sùtu τι Θίί

«ί àpytfpta revnav
Xoyixuv mypuiruv ' it in
est flas y tÇ f peyaXuavim , fi, Η δόξα t<J Tomapdtτορι Θίώ x, ver < 6s’> tb; αίω'.α; · α’μ/um

ΒΙΒΛΙΟΝ

ΕΒΔΟΜΟΝ,

LIBER

τολσπας < &χοιρ trias £ τη; χαπχ Χρ«·

Πί6

A men.

B De

Γον μνητία-;.

Οτι δτ'ο όδο/^ώτ , μήχ τη; ζωη; 4 <t>wixr>, >ύ
μια τί θχνάτΒ η ιΤΗταχτο; ζ fi, οτι ή μ^>
ex Ois, ri èt t’x Fotjij; κατ'titi&iXliv τ5 «λ-

SEPTIMUS,

vu a Chci (liana & gratiarum aâione , fit
de cjtechefi ante bapuimum.

Quod dut fini vit , una vita , qua naturah s
via efl, altera marin, qua efl via afcita ,
fj induiîa : & quad ilia efl de Deo ,
hac ex pravitate fecundum infidus mimi·

Z.ortw.

Κ Ε Φ A' Λ.

«.

Ov νομοζίίη Μωτιω; ί-φτχότβΐ

T

λίπιις , ièù iiè'-ΜΛ eôpo

CAPUT
toi;

Ιοφα»ι-

L

U M Movies legislator dixifiet Ifraeliveflram Dt.i 1

itpoca^Tcou ΰμΰν

Vitu , & viam marin , & dein
ibf οδον τϋ; ζ®»»;, >Ç rfiù ëioy τβ ^att atra’ viam
>2
C de fubjungeret , Eügo vitam , ut vivas ,
ίτιφίρο','τος , ίχλιξαι τίιυ ζιΛιν, n* ζτ<τη; ; Μ,
& Elias propheta populo , ^uoufijue tandem 1 Λ'Χ
τβ <β*οφητΜ Η Χία λίμνης t J AaJ, «ως non χωclaudicabitis utroque poplite veflro t Si Dem
Xa.fin ίττ’αίμφοήραο; nui ίγνύακ ιμΰϊν' f i Θιο;
efl Dominus , fequimini eu η : confentaneum
tri κύριας , mp<Lo?r ittiasa aùfti, Ηχ·πχ.ί tXeyt
ο κύριος Ifisrii' m’Îhç àwawt Huai
ίηλίyoev · n
w caa ptria^t, <? niv tnpov ayattncru’ η caoç at^ifζίΠίΐ, >q tb trip* xaτt:φpovria■&t,
αιαγχαίίος χ,
t'iropfyjoi rti διδασχάλω Xp-

fuit , ut etiam Dominus Hus diceret , Λ<

mo potefl duobus Dominis fervire , aut enim
unum odio babebit , & alterum diliget , aut
uni adbarebit , <*T alterum contemnet . Quo­
circa nos quoque Chnlhim magiflrum noilrum fecuti , qui efl (alvator omnium , & ’ J"*

Γ*5 y ostri σΐύτηρ iravrw ά,'θ,οω'βων μαλπα ri- maxime fidelium , onuuno dicimus , duas
fuv, φάμε* <άς δώ όδο/ «βτ , μία τϋ; ζωί;, i efle vias , alteram vite , alteram mortis ,
μία τβ -fanans· «δίμι'αν δί evyxpKTiv ν^σινβρό;
quarum nulla fit convenientia propter magnam inter fir diferepantiam , mimo omtauTUi’ τηΧύ yàp τ> διάφορον * μάλλον δί «άοένη,I
mbus modis disjuurz funt , ac via quiχνχ'ύρΐ'Γμζάαι Tuy\àwt' κ. φ:<<τ/χιί μΟΛίτι η τίς;
Ddem vitae fecundum naturam eft , via ve
ζωη; ·δο; ’ titftaaxr^" St ή τί θανάτι», ι< τ χα- ro mortis afcita , quod mors non ex vo­
τπ y'.ù/jlw Θί« ύνα· ξχ/το;, άλλα τβ
ιτι/ΐκ.'- luntate Dei , fed ex infidus alieni fpiritus
Χης ΤΒ άλλοτ^ί» «
CXtitit.

Η θ*χα< Tapam'ircaç χιριαχνν

<τ;>μφο-

ybxar τη παΧαιχ napaxtX&m

θΗύΐν ιδμ^.' ·

Κ Ε Φ A' Λ.

Morales admonitiones proreptorum Domini conjentientes cum vetere praceptione lepum divinarum.

0.

CAPUT

II.

bv Tsy^dntt » δδο; τ?; ζωής ’ w
Rima ergo efl via vitae , quae illa qui­
ïs η αυτί·,, lû> m, 0' ;ομο; ^os-yopeL^t, àdem eft , quam lex iancif jubendo ,
•yaT.à·; χιριο: t»v ©tov όζ όλτ: rrç t^voias','Ίί ut toto torde , & tot a mente Dominum Deum ;»·>

Ράτ»)

Π

P

ë/ζ ολ.τς τγ;
, τιν cia χ. ηοό; , τζβ, δ-'
άλλος fx erf χ, τ»? τλχτιον ως ιανη. Χ. nae
ό μη θιλί-<ί ^jt £αι σοι ,
<tl- τβτο αλλω eu

diligamus , qui eit unus , & ί©lus , przter
quem alms non eit , & proximo* , ut nosipios item dibgamus : ÔC ut ^uicqutd non ■':·■
vu tibi fieri, allen ne facial . Eenedictte nt ,u
qui vobn maleduunt , orate pro pertequenttbu> , Ô" calumnianltbui vos : Diligite irnni
esi veflroi , qua enim vobts gratia , fi d:.igifn eo> , qui vos diligunt ' hoc enim Ü
ttbnici faciunt : vo< autem diligite eoi , qui
νοι oderunt . Neminem habebitis inimumn:
A’r oderis , inquit, omnem hominem , non /f t*’·
11 h 3
gsptium ,

παιήτ&ίί - £Xoyfin τιτς χίπιρ^μΖ^; ιμάί" tffpo«’d.yto^f ύττορ
τβ> t\ytpèi ύμόόν '

Ητηρίαζο'-ΐν, ίμον ’ ayaxin
ποια yxp ‘M'>
■>, *Λί

tpiXiïn τβ; φιλοΓνπις ι'μά; ; κ, yàp χ, οι 13;ιχοι riro ποι^σιν' ϊμϊΐς it φιλ ιη τός μζτϊ,ττ;

ιμας, χ?,

ί\θρ’>
‘£fn’ “ fi1*?·™'
Concii. General. Tom. I.

<Pr~

4«7

Motif.

Ketatio homicidii., adulterii·, mafculx Venerii,
Jcortatioms, furti.

CAPUT

III.

on occide
ON
occideti , id ell
cll , nc hominem , qui

7r-' 7·

Α'ποργόρ&σκ $υμΧ · φθόμ» · £&φθορ«. μοι·
χ«ας· >Ç πάστκ άχγιγορΑμο,ίης agpatfycoç,

Κ Ε φ A Λ.

C

γ\

Τ’ φονΧσχς · toc τ’ trrv , où φθφ£ς τλ» όrui fimilis ell , morte afficias , d
diflolμοιόνσοι όνθρωτον, ^ÀuftÇ^ap rd χηλοί;
vis enim qux recte etiecla funt: non quidem
γινόμ^μχ' β^ ως.'πα',τηί φο>8 φαΰλ» TOj^owreç,
quod omnis exdes improbanda hr , fed in­
nocentis folummodo : qux autem jufia cae­ αλ\α μόνβ τβ αθω», tbI <W/xb λο^-μί privotç
des ell , folis magiffiratibtis refersata ell . αφΛ'ριαμεόν · χ μοΓχ&ίίχ ’ Sfatpêiç γάρ μΐνν
Non adulterabis , dividis enim imam carnem σαρχα ft’s Sùo . ίσονται γχρ φχσΐν , oi èïo rç
m duo ; ait namque feriptura , erunt duo σαρχα μίχν, ex γχρ fifty xvrp χ, ^umi τη φΰin carnem unam funt enim marinis & uxor σ-ft· τη σιμπ-.οίχ · τϊ ciwffft · τη iix^ffft ·
•jnum natura , confpiratione , unione, aife- Τα5 βίν' τω Kos»?»· Χί^ριτμζόοι Si t-î<rt τρ
Ainne , vita , more ; dillmtfi vero funt
tif.ura corporis , & numero . Neque pueros ματι 1Ç τω αρΉμρ · β παζίοφθορήβτΗς , ττχρά
vrfiabti , prxter naturam enim ell hmufmo- φισσ γχρ τη xxxôv ex Σοίομοη φυ^Λ’ ϋτις τυ­
ρό;
θέηλατΒ τχρχ'.'άλαμχ
di libido, nata ex Sodomorum civitate
ρος θίΖίλατ»
παρχ'.νλαμχ γίγονύαΐ'
^f^ovC* · tirntxTupxT&
‘ , γζάοιτο · où
qux igne a Deo milfo con<umpta & deleta
c t«?tos’ (£ f'pft πχ; ό λαός
ell : malcdiii. s enim qui ha'u'modi ejï , & vTop't/ifHi, ix text γχρ <pwt ττορν^ν c* uîoiç
dicet omnis popuim , fiat . Non Jcortaberis ,
Γβφσήλ’ β χλίψπ;· Α\χρ γχρ χλίψος d# tô>
non entm , inquit , ent feortator m filin
Ισραήλ C* I*ept^S λζ'θοζς (lÂn^ftÇ τβ ζΐώ ρχΉ
Urael . Non furaberis ; Achar enim propter
ψΧ®·*^05 1χληροfurtum , quod m populo Ilraelitico in Hie- ξηλ?ί· χϋ Γ/ifft χλίψας
r>ch > fecit’, l.-pidarione inteitectus eft: Item νόμηα-f του ^ίαμχν τίυά ÂMyoy » xat/ Ι’οόδχς

N

i»

488

LIBER. VII. CONSTITUTIONUM

yptinM , OM IdxntattM t annes nnt funt A o? , T«ynt ivtytiiirw ·
Α/γύπηφ' ix Ftaz*
Λ Deo effeili: fugite ergo non quidem natu- μβϊον · xit&vTfi γάφάη η Θ*5 ΐργχ · ydC^tn
ras: fed voluntates, & animos improborum:
Si à nlc φΰτΜί* α>λ« Τ»ί ywi/ΜΚ ffS χοντηρώ»·
Abfline a camis , & mundi cupiditatibus ...
».
_
St quit te percnlTera tn dexteram neaxtlUm
’ \ *r
, ’ Ç ησμηνν txt^MV· uh
Ί
tuem , prehe illi alterem, non quidem quod πΐςσοι
'
'* ρνηισμΛ
"
*’* τίο» ΐίξ«σ σπφΛνα,
J“- rpi- ’
S«S
etc
malum fit faâam injuriam a te pro pulla­ ψβν oùtJ ç τίώ αλλίιο, J φαώλΜ i<n>ç riiç οre , fed ouod przftet tolerare , & perpeti ; μώης · ά>λά T//ju«mp« της α^ξζχαχταί ·
ait enim David, A reddidi retribuentibus mi- ><χρ · Δαφ'ί, « άντκπίίνχν τ*ς drrawoMauht main. Si ywà te angariaverit mille p.tffus ,
β-t /jnt χαχά · fàv ά^αρΛατι fi τις μάλην ci ,
vade cm iUo & alia duo, & et qui vult fo­
υχχγί ^n’ov’rî Sv# , χ} τ«ί δίλοντι σοι xpt&ïcum in judicio contendere . tf tunicam tuam
tollere , dimitte tf pallium, & qiu aufert qua vau £ fir χι?$ά σς λαβπν , αφ<ί βυτβΐ ν& τη
tua funt, ne repetas
Petenti a te da ei, & ίμχτην· xj ατο τ£ α!ρβντ&· τά σχ μη dmuru*
volenti mutuari a te , ne averfut manum ,τώ αίτούντΐσί S/Sow* ijjm' ατο τβ δίλοντος $αB
claudat , juftas enim vir miferetur , tf com­ vfifx&xt τχρχ σου μΑ xmx’htéfr,; τίώ χ«ρα ·
modat , pater enim caleftis , qui folem fuum
S/xjuoç γχρ χννιρ «xT«pft χαζ xqgpà * Txrt
oriri factt fuper bonos tf malos , & qui
γχρ θιλΗ StSoo&xt · irony 0' w ήλιον αυτου
pient fuper juftos tf mjuftos , vult ut om­
nibus tribuamus : xquum ergo eft largiri ccornMiw tri sfwvptf >ζ αγαθής * >§ nî pnw
omnibus ex propriis laboribus : ait enim αυτί βρίγνν tnt iixatvi >Ç àSixnÇ » τάση» ouv
kriptura , honora Dominum ex tuti juftis la­ Sixxtw StSàxt όζ otxeéorv Troyw τιμχ ydp φηboribus c in primis vero largiendum çll fan­ <rr', Tty xi'prov aoô <rùv Stxcuw «W ’ xBforrdis.
μητΐν Si tm'î βγήα,

Ο

TCrirw iw κύριον τνς ίόξης
Giezi pol, tactum furtum , &. dictum men· xZ/iTTuy tu
dji.um, hxreditatem leprx Naaman cepit , irapfèuxc* l’ocSazc/s t xxî pxentpxiAnOftS χτήγ&: ludas , qui pecuniam pauperum averte­ £ατο · xxi ίλαχησε μΐαος ' xxi
τχνbat , Domi . ;· glorix ludxis prodicit , ac Tu tù σπλάγχνα αυτού · xat Α'νανίας
Σατpernitentia . i .tus laqueo fe iulpendit , cre4>ftf« ή τούτου γυ',η χλΐφανης fù îStx 9 xat
puitque medius , <!x eflula funt omnia vikera ejus; Ananias , d< Sapphira uxor ejus, π«ρα'σα’/τίί nà ν'.κίμα xcg/op , πχραχρίίμα απόquia firorum bonorum furtum feceiunt Γ-φασΜ Il/foc/ τ& συματοΓολου ύμων t^Mxtù^n& Spniium Domini tcm.mtmt , ftatim len­ σαν «
tentia Petri iC.molleli nolln mrerncti lum,

Aw«’

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOIIS.

4 89

A‘««^pX«

· ίτιορΰαί*

yMJTHac ·

yi&eiMtpTVfjgg
.
* * *■

Κ E Φ A’ A.

4,0

Metatio magia , iterfeOionit Jiherum, perjur
rii, felfi teftimonii.

r.

CAPUT

au’ φαρμαχΑκ* ·
xep γοίρ φησ-r'y , eu Ttu&ùriTt * β φβνΧettç trwjh dr φθνρα, όδί τ»
ôrexTCaéèç, tir γάρ ni cJÇeexowfjfyiot
λ</W» ταρα Θ», mcvXOci! txXw&fcvnu αδιχωςαΤμηώηκ ;

Ο

IV.

IWTOn
“ ~O^* ena
eria magus,
magua, neque
neque veneficus
veneficus .·.· t*wvenexN ficot enim, inquit, non finetir fnperftiter offe
.
No»
faciet
eadem
filii
tui
,
neque
con­
~

ceptum périmer : omnis enim fatus figuratus
ac formatus , qui jam animam a Deo acce­
pit , ft occidatur , vindicabitur, tanquam
wpt9d* <h /«θυμήσν» vâ τ» τλχηατη orc?
injufte occifus-. λ’οη concupifcer rer proximi nue·.
τίχν ytwctrxa* n tie itou δα’ 3 vie βοαΰ* ή ny
tui, at uxorem, fervam, bovem, aut agrum.
tfyfW · ot>X 'bttopxfats’ tppf&i 7j*f o &
Non
TV
m pejerabit
pejerabit,, ditium
diflum eft enim , W» j'urabu *·"* t
etott δλως* ft Ji Wyt,
&ορχή&ΚΪ in iirett-3omnino: fin minus, faltem jura veram, quia
laudabitur omnir
qui jurat
πθηστπχ* w ·
& <ώπ5· i ψάδομαρ" —
·*·"' in eo . Non folfum**'
4tf4erH$ · on i βνχοφν?# <*οήπι9 «σαροξίυυΗ teftimonium dicer , quia qui cnlumniatnr pau­
perem, irritat eum a quo effe{tm eft»

fiy τοπίτανπ» avri'.

, Α*ιταγόρ&σκ χβΛολογίας · μΙιΰδ& · vjù foous

t/ΠιλΜ· άργδλογΐας · 4XJeç· «ÂMVtξ»ας· ύηκ&βΈοκ,

Κ Ε Φ Λ' Λ.

Vetatio maledicenti*, ira rtfidentu, merit dolofi, otiofi fermonir , mendaett, tircumventionii, Jimulationit.

CAPUT

ί.

Τ’ χΛολ·ρ^οΐ<ς · μή άγάνα γάρ φχ<η', χα*

Ο

V

On maledices, Mit enim, nedelefferir ma- r,„,,
ledicendo, ne extirperir: neque eris me­
χήσΗς· ·$μ
μνχαναίχνο
θα'-βην * ουχ mor injuriarum, vix enim eorum, qui injurio
ίοη δίγνωμος, sit δίγλωοϊος , παγίς γάρ t*xy-'C rum memorer funt, ad mortem ducunt. Non eris
ρα «vie} 7tt t&fa ^«λ»·
βνιΐρ ^λωοταιίης eu duplici fententia, neque duplici lingua, la-T^1 ,J’
queer enim fortit viro propria labia, & vir UnχατΛθϊΤνθ’ίαίΤ»/ itti rr.ç γης’ ùx trott c λόγος es
guofut non dirigetur in terra : fermo tuus non
xceéç · Tff} txjtoç γ«ρ λόγα αργϋ δώ^ιτ· λό- erit vanus, de omni namque otinfo verbo ratio- ·ν·,Λ· ««·
γοΐ' i ψΧβΐ)* «toAhî γ«ρ φηα-ι, w«mtç ηύς
nem reddetir . Non mentieris, perdet, enim, in­
quit, omnei qui loquuntur mend.irium. Non eris T/''· t·
λαλΒντπΐ τ! ψιΰδος’ ii irn αλνοίίχτης· èàt ipcircumventor, neque rapax , va enim, inquit, e»
icti γάρ φησιν , · ίλίοπχ^ϊ πίν τλ»σ·/ον
qui proximam circumventione mala circumvenit. ,r’
■χλΐο^ίαο χαχίώ.
xeXa^fty, “να μ» όζβφθ»ί *

μνησιχα-

Α’<ναγόρ^σις xaxw^fôrç φοσωπολν^ΐοκ · οργής ’
μι<τ<χν$ρνπί<χί' βασ-χαυκχς.

Κ Ε Φ Α’ Λ.

N

Vetatio perverfitatit , acceptionir perfonarxni,
' ira, odii, invidia,

CAPUT

Γ.

Τ’χ trn ùvoxejrru, Tvoc. μη η» μίροςσν μίτ’^

VI.

On eris hypocrita, ne partem tuam cum
hypocritis ponas . Non ens pravus ,
neque fuperbus, japerbir, enim , refijtit Do- ■ rti. f.
minar . Non accipies perionam in judicio ,
quia D<mini elt indicium
Non odio habe- z*‘* «·
bis quemquam hominum , fratrem taum ar­
tW άδιλφόνβτ, «UM «
JZ twttv όίμαρ- guet , & non propter ex»; peccattrm fxfcipiet.
Reprehende fapientem , iX diliget te : Fuge
Tiav- x5q ϊλιγχί σοψον , xjq Λγοπηκ-ΐι <re · φΐύ~
yt iitd ttca-ης χΛχί ,
otto πανης όμοιν αν- omne malum, & qnicquid fpecicm, & limi
τι$ · κτιγι γχρ φνντίν , ατο αί/χχ · ι^-^ήμ^ς litudinem malix habet : Abjtme enim, inquit,
ab iniquo, & tremor non appropinquabit tibi. D··’· ■·.
éx fyytîî cor · μη γίνιι οργίλος · μώί βότχαNe fis iracundus , neque invidus , neque γ,^' '*·
νος · μτώί ζηλωτής ’ μηδι μαπχο'ς · μηδί $pa- aemulator , neque furiofus , neque audax ,
σύς’ μη *α&ης tû rS Κα/v' W th τβ Χα»λ·
ne eveniat tibi , ut Caino , & Sauli , ac
nx τβ ΓοΜβ’ δη δς μ8ρ itrixT^vt τίν »§ίλ- Joab
,
. Nam Carn fratrem fuum Abelcm O'·. «
φΐίν αιίτί niy Κβολ ^fgù τό ^όχ^ην uùnv ^-E^c,ld't ’, quia fuit apud Deum honore an
pf milieu trap» Θιώ* t, Sfa' ii aopox^lifat τΐώ te latus , ôc iaiiitKium ejus antepolitum .
Saul David fandum virum inledabatur ,
•vt^-rav ocùrS" δς it liv ôaioy Δαβίδ èStant vtpoftquam Gohat Philiftharum desuit , quia ’ ^'{ J
xiaavTtt T»y TcXidJ nv Φ/λίΓ;α7ον , ζηλ^σα,·
laudibus , quas laltatrices canebant, invidit :
èxt τη
^opXretJy £ρημίχ ’ δς δί rss JJo Joab vero duos duces exercitus mtcnecit
Γραπψχας άνϋλί niv A’/3c»yrip tày τβ Γο-ρχηλ *
Abner ducem Ifrael, & · Abftdoncn; ducem » >-!ΙΊ0Λ
Judx.
'·■"·«■> A,
Α’μκσά riy τβ Γβία.

Ο

$jii' «χ f<nj χχχοηθης bJi ûirtprçaytB* · ύχιρηφάνοις γ«ρ ο Θιός «ντπΰαηηι · où
λιίψη qggôrvnov do Xffrer, ότι iw χυζ/a »i x(joiç ’ « μ/<ηίστ<5 irctvTu iv^peonov ' t λιγμύ Ιλΐγ-

N

ip«a»<
IvM *t
iu.bot
De

491
De

LIBER VIL CONSTITUTIONUM
A
~
~ «παο/ίης.,
cantione attgurali,
ilreJ <wan*tnio««ne

C A P U T

VIL

K E Φ A A.

49*

ζ'.

ΛΠΛγΐη α'ωνοσχότιος , οτι όίηγ^ί ασρος elSu·■ <t*r ·«■ TCTE
«ugur, auguratio enim ad cul»
λσλα^Ηβν, οίωνισμα Si φησίν i Σαμκηλ
it
tum idolorum dycit : fiugurium , inαμαρτ/α tri. ·&' « «r® οΖων/σμος C* Γαχαβ *
·*. quit Samuel » peccatum eft , èF >u>» erit uh
ώί μαντύα cr Γσρζη'λ · «it ««7· irtpSw n xttixaruratio in Jacoo , ncque vaticinatio in Ifrael.
Non^etia incantator , neque Alium tuum θαΐρων τάΐυίόνση' κχλη3·νι£$· iit ·Ζωγ/<θή<π»
luftrabis, neque divinabis , neque augu­
ΖΙΖ όρνίοαχοπάηις' iSi μάθηση μαθήματα χοντ­
rium ages ”, neque volatus avium obfervaρά' τούτη γάρ araottu >£ 0' νβμος αιΤΗΤί * μ,}
bis, neque dices pravas difciplinas : hsec
enim lege etiam vetita funt . Ne iis deditus γΐν* Επιθυμητής χαχών, ·ίη^ηθήσ·η γάρ «ς άμαrpfitv αμαρτημάτων * ίκ try αίγρολόγος · iSt ρν
rçncypilcendis malis , ad nimia enim pec­
cata traheris. Non eris turpiloquus , neque Βψο’φθαλμος· iSi μίθυσος’ Ζ* γάρ τότων πορνύαι
injector oculorum , neque vinolentus.· hinc
χ; μοτχύαι γίνονται ' μη γΐνη φιλάργυρος · ïva μι»
enim (conationes, & adulteria oriuntur. Nc άντι Θιη $*λ£της TjJ μαμωνάί· μη γίνη χοοfis avarus, ut non fervias marnonz uri Deo,
ίοξοί· μη5» μίΓκορος' μη$ί ΰψηλόφρων · « γάρ
Ne iis avidus inanis glorix, neque elato ani­
τνηύν απάντων άλαζονιαι γίνονται' μνήθητζ τού
mo , neque alta fapiens, ex his enim omni­
υψώθη η* xapSta μη ·
ιμι~
bus exiftunt arrogantiae Memento ejus qui άπονης · χύριι
iJu.
dixit, Domine, non eft exaltatum cor meum , τίωςίο&ηο-αν οί ·φφ«λμοΖ μ» · âji
cv
neque elati funt oculi mei, neque ambulavi in μίγάλοις, bit do διαμανίοις atrip ίμί · tî μη
magnify neque in mirabilibus juper me, fi non
iτα^νοφρόναν.
humiliter fentiobam.

1V1

AN

AeayopXmc γογγυσμέ ' >Ç

Vitatio qbtreftationis, contumacia, fuperbut,
& audacia.

CAPUT

VIII.

M

μη tro αυ^άίνκ’ μηί* τηνηρόφρων ' μ»|ί trxÂnροχοίρίζφ' · μηδί δυμωδικ ' μηίΖ μακρό·^υχος '
πάντα γάρ τυυ-m èSnyH «pes /3λασ·φπμ/βτν·
Si ασρχος ω; Μωύσίίς
AaftiS’ ttici oi ^qctiq

χληρονομήτασι γΐιχ.

De longanimitate, innocentia, manfuetudine,
tolerantia .

M.
tni- «·

£<<r >
ζγ

ritei μαχροθρμ/ots · càaxzas· «y$co'n]T»$ ·
(.'«ομονης .

D

K E Φ A' Λ.

θ'.

IS longanimis, quoniam qui talis eft, mul­
l'y» μακρόθυμος · ô γάρ τοιηης πολύς cat
ta prudentia praeditus eft : rurftis vero ,
φρονήαΉ" tttâtrtp ολ/^όψυ^Φ* tγύρος
qui parvo , & angufto animo eft , infigniφρωγ· γΐνα ίλίά.μων · μαχά^οι γάρ οί ιλίήμφter imprudens eft . Sis mifericors , beati ,
WS, οτι asàni ίλιηθνίτοντυι ’ tiro άχαχος' ησνenim mifericordes , quoniam ipfi mifericordsam
confequentur . Sis innocens , quietus , bo­ χ@-· άγαθός · 1>ίμφν τβς λογχς τ« Θήτ ύγ
nus , & tremens ad fermones Dei . Non
{a[aÎ<t«s cwamJv ώς · Φαρητα?©'· ‘ οτι πας ô άte extolles , ut Phari&us , quoniam omnis
\|x5y ίαυτίν ταπ&ινίύθή^ί^ · ιφΐ τ» ΰψηλοκ ώ>
?*’ f' exaltat , humiliabitur , & quod altum άνθρνποις βίίλυ^μα παρά τύ ΘίJ · i Sûaecç
fj-( fn
, abominatio apud Deum: Non
rp ψυγη^η θράσος· Sri θραβνς άνάρ ίμπκτέόpermittas animae tuz audaciam, quia vir au­
dax incidet in mala. Non verfaberis cum in- rat tes χακά' « συμιτορ&τη μ^ αφρόνων , άλλα μ^1 Γοφών nw διχαίων · · συμτορΛομ^υφfipientibus , fed cum lapientibus & juftis ;
γάρ α-οφοις σοφάς Irai ' ο Si σ^υμτορ^όμ^μ^
qui enim verfatur cum fapientibus , fapiens
erit, qui vero cum infipientibus , cognofcetur. ^άφροσι, γνωοθήσιται · to συμβαίνοντύσοι πάθη
Qux acciderint adverfa , fer sequo animo ,
Si"** ί
TOS πιριτάτΜς άλΰπως , ίΐ^ως
& calamitates fer indolenter . Sciens folvenοτι μΐιθός παρά Θίόσοζ Soàirenit cJ» τφ Γώ/3,
dam efle tibi mcrcedcm a Deo, ut Job , &
τω Λ,αζάρω.
Lazaro.

S

*■"'* *'

IX.

η.

H' γι'™ γόγγυ<τος9 μνιρθΗΐ της τιμο^ας
ίί LTtnio-ay οι χοιταγογγύτοοης Μωσΐως ·

ne contumax , ne malitiofus , ne duro &
inflexibili corde , ne fis iracundia effervefcens, neque pravo animo , haec enim
omnia ducunt ad blafphemiam : fis mitis , * ut David , quia mitei p^ffdebunt
terram.

CAPUT

K E Φ A' Λ.

c

x·*· ιβ. TkjE fis obtreftator , memor fupplicii de
IN iis fumpti qui Moyfi obtrectaverunt,
• Moiem
o.ir.i
Μ·'<* l-

ùh-

ρηφαν/«;· ιζ θρ«<τύτητ·5.

r

&τι

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS
A

49J
Cfrr

Kfri nb xamlX^ray S&tirttahtisywiotit rXMr
Tfpü^ou * « ity γάρ τ· au Sxo» * «Z Si
ri Stat μόοοο np^umy.

4M

oporteat eos , qtu fint m^ifiri doSrimo
Chri/Hy piaris effe puarn oareates: illi enim
proflant, ut bene fit, bi folumboc, utfimiu.

ftMrf

CAPUT

K^E Φ A' A. L·

X

Onorabis cum qui termonem Dei lo­
O'y AmAwtu<w rit Χογον τϊ θίβ Se^àeuc *
quitur tibi , memor eris ejus die &
pywa&WH It «ini ΐμιρας >Ç wxrii * τιμόοΉς
node ; honorem autem habebis non tan­
Si evrie βχ Jç
oùrtw , «λλ* if rï quam
w
ortus tui audori, fed tanquam effedo<?Nt/ eoe «féÇcaoy γηόμ^μον , ·η γάρ χ «sd ri tui boni ftatus : ubi enim eft dodrina de '
θίβ StSatsTutfijay ixfit ό Gwc vâpertv * ίχζιτπί- Deo y ibi adefl Deus ; exquires quotidie
oves χα^μΐροα ri ootricneoow
ay/wy· tv int- fandorum faciem, ut eorum termonibus ac-

H

T

B quiefcas.

vaataum riïç λόγοις avtfS.
Cfrt γρτί μό a«o*^/Ç«y
άγΐνν , α’λλ* ripfr
vAoci μα^ο/^si y xgfioftn SmutXy

qjq μη «epocrwxoληττΗν.

Quod non oporteat dtfcefflonem facere a Cbriflianis, fed potius pacificare diffidentes,
judicare jufle , à* non acci
pere perfonas.

CAPUT

K E Φ A Λ.

XL

E facias fchiûna adverfus fandos ,>s.
memor Coritarum . Conciliabis pa- Dm· *“■
cem inter diffidentes , in gratiam eos
ffüi j truwcMaiOW «ί φιλίαν · xtpëèç Stxauioç ’ reconcilians
τβ
exemplo Moyfis : judicabis
rw>
jufte , Dei enim efl judicium . Non acci-nw ■.
γάρ «Pt» »
η Αηψη «jwwiroy ίλί'χξα/
ivi παρατηίματι , ùç Η’λ/'αί >Ç Μτχα/αί tw/yV-Cpias perfonam , argue de delido, ut Elias , τ ««· ’··
Τ’χ·οι'«Λ γιόματα aapoi ης άγιος, μντίαδώ
ΚορΜϊχΪ * tiphv£oteç μχχομ8ρΜί, «c Μω-

Ο

Α/θ/οψ ihW«y ·
\ r* <

Xfrifi ·' SL' Α’βίίμΐλεγ Ô
xi
ιλ
>
λ
λ>*
' n» 't/
Ναθαν
w
Δα/1
'J· Ç l
’ftww nvHpcoSUv.
wH/xühu.
ΔαβιϊΙωοΜΚ

Νάθαν w

S

Πί£χ St-ψόχου >rn< όλιγοψόχου.

Κ Ε Φ A' A.

N

? ^ichieai /^ab. ’ A^em.clcc,l ^thioPs
Sedcciam , & Nathan David , & Joannes Μ·τ· ο·
Herodem.
J
De eo, qui efl duplex animo, id eft, pufiila fide.

CAPUT

t0.

XII.

E fu in precatione tua duplici animo ,
H' γιν* ΐύφνχρς co
<τβ, « tambigenti, utrum fit futurum, an non,
rar, η S’ λΐγΗ γάρ ό χΰ&ος ίμαι Πίmihi enim Petro dixit Dominus in mari :
Modica fidei, quare dubttafli ? ne ad acci pirn --*<"* »»
Jop tin τϋς θαλαίπτκ· ολιγότι^ί tèç τί iSiraσ«ς ; μη γίνα <νρός μ8β ri Άαβϋν «χτενών -rkù dum facile manum porrigas , ad largiendum r“‘ 4
γάρα y ανρος St ri Suvat σντί >X«y.
D vero contrahas.

N

M

De beneficentia.

Fife) Αποιιας.

K

E

Φ

A

A.

CAPUT

ιγ'.

XIII.

I habes, da tuis manibus , ut peccatis
TCMpibn
tva ίργάβ?
tuis redimendis operam des: Eleeniofinis
rii λυξνσιν άμαρτιύν re * ιλίημοσναακ γάρ
enim , inquit , tX fide eluuntur peccata . Ne T’** ”
χί mts-fo-tv àmxa^atpovrw αμαρτ/ατ ’ s δκάατις
dubita largiri pauperi, neque largiendo mur­
Seva» τπυχώ· β’ΐί StSùi γογγΰτ&ς ’ γνΰτη γάρ mures , cognofces enim quis fu remunera­
τιςίπν ό TU (uuo&e àmrinSômç · · «’AtJv γάρ tor . Qui miferetur , inquit , pauperis , fa- ?"· «»·
φκτί, χτυχβν, xvti^ $αν&ζ&’ xetrù Si n Sipx neratur Deo : quantum autem fuerit ab eo
datum , tanta fiet ei remuneratio . Ne reαυτί, eiuj âyTvrôrôw'ntu «uÎ7Ü‘ β« ««οτρβφή*·
j.E pellas indigentem , qui t enim , inquit, au­
rn ù-Jieptyiov ■ ôs φρ«σ« γάρ Φη®·?, ri um «λ
res obturat , ne audiat opem rogantem, ipfer'·* ·«·
ri μή Uraxera/ τβ Stofjfyri, qj) avril iTOtaAiffTimplorabit auxilium , tX non era qui exau ­
m ' ii, ùk irai rircexscM αντί · xetv«vtie*HC c< ■reti­
diat eum. Habe omnia cum fratre tuo com­
ra
αίίλφύ <r« · <? mx ipüi î
ieveu · xarvrj γάρ munia , & ne dixeris propria effe . Nam
ù μιτήληψ/ί vapà Θίβ ttietv άν^ράχοις Tapeon&à- omnibus fuit inftruda a Deo communis par­
oSi « àpièç τΐιν χ&ρά <tm άτό tS uii<m n àxo τϋς ticipatio . Ne removeas manum tuam a fi­
’Av ίχ«ς typ

E

δυγαξόςιη, αΜα άτό VfénjTK StSafyti αντΰς ria
φόβον τβ θ«· τα/ΊΛί γάρ φμί , w υιόν η ·
ina γάρ trou aroi ηιλπις ·

S

lio tuo , aut filia tua, fed potius doce eos
timere Deum a pueritia, cafliga, inquit, fi- rm ■»
Hum tuum, fic enim erit tibi bona de eo fpe> .
&ua

W

LIBER VII. CONSTITUTIONUM

49*

A

Cfwi

finales fe oporteat prabert dominor famniis ,
iX quomodo oporteat famulos fubjeflet effe dominis.

CAPUT

Ο

CAPUT

αοροτογης νόμ& χ}
{ΧζρμολνγΜΓίοη.

The* ύτοχ^σιως

Κ Ε Φ A Λ.

XV.

Mani.

ti.

ltnjtrwçfftxiravôiroxeite-rv·
Sf'xv n oiptràv χυ&ω, wwiiffHS* » μη fyxaraAiinK cVϊτλάί xufcja ‘ φυλβζκς Si « παριλκβίς τχρ αιίηυ

Abebis odio omnem fimulatiohem , &
facies quicquid Domino placet: ne de­
feras mandata Domini, fervabis autem quat
ab eo accepifli, nihil ad ea addens, aut eis μήπ «β^οστίθπς ît αυπίς · μήτ» «φχιρύν «τ' αό^ίί *
detrahens .· non addes , inquit , jermonibus « <rfox)rTWÇ γ«ρ ηΐς λογοις οώτί , ϊνα μη «λί^ξη
ejui , ne coarguat te , iX fias mendax. Con­
fff )Ç
Pi
’ όξομβλο^ *HJ
τύ Θίύ cnsm
fitere Dfinino Deo tuo peccata tua, neque per­
, βίμάρτημαηια·» *
dx. tn <τροόη<τ»ςiτ'αΐ.·ηϊς, tvx
gat amplius peccare , ut bene fit tibi a Deo
,
t
* τύΘίύτχ'
f
C _ _ ος
?_ a βνλίτα/
Λ
tuo , qui non vult mortem peccatoris, fed pce-Cfusot γ&ΐντνι
TXpat' xuef?
Qoivtns
αίμαρτνλί,, αλλα
a>Act τΐώ
τΐυα μτπνοιοα
rutent/am.
τον Λ
α'νατβ7 τί auaprvAa
μίτάνοιαν ·

M

H

D'*t

tï.

ϊ’χ ίχιηξρκ JouApaw i «ατίΖατσι ws
E amaro animo jubeas famulo tuo
aut ancillar eidem Deo confidenti­
i*i riv ajjTOt
TtmotSôrn C* »tbus ; ne aliquando gemant adverius te , xt»«
» #<’’van rcrijprcr
&
& irafcatur tibi Deus .· & vos fervi do-, ts-«t rol οργή τχρχ Otop · ιρ) νμ£ί ·Ζ ί«minis veftris tanquam Deum reprstfentanλοι ùavtttynTt η7ς xufjatç ύμ& Λ τύτοκ ©fi
tibus fubditi eHote cum fedulitate & me­
φόβφ, tk τύ χυρρρ > >$ ** aVtu , tanquam Domine , tX non tanquam ba- c* mpoev%v
mirtbus.
/
De hypocrifi, iX ftadio legum divinaram,
iX de confeffionibus.

«v.

mpoorqxptt^cu -ηΤς ndxintç tbç χυοιτως χρη'vronont&ou w
οιχι'πκ.

Κ E Φ A' A.

XIV.

N

W *·

gpa'

Hee* ΤΜ <®Γ®5 ywt'ecs £φα«Ηβκ·

De cuit» parentum.
CAPUT

Κ Ε Φ A Λ.

XVI.

ιγ'.

OV Tocrtpoi ττυ Κ9Μ τΐώ μαιήρχ ^tpcnrSLOles patrem tuum , & matrem tuam ,
«ç euriwi ent Jfyjtfrtvi, tv«
ut ortus tui auâores: ut fias longavus
fuper terram , quam Dominus Deus tuus dat
μακρνχρόνιοζ tut τίϊ pPS , Π xoo/nç ό Otes nt
tibi : fratres tuos , & cognatos tuos ne dci- SiSwtrid-oi ’ τ»ί «ίίλφάίον iÇ τ« <ri/y^)iîi cru
picias: non defpicus , inquit, tes , qui funt
r μν t.’»fdi»« * τώ γτρ wxfini τη ιτπίρμχτίς του
feminis tui.
ύτψοψπ·
Quod oporteat fubditos effe regi , iX
i
Πίξ} TÎi ^fOi β<Χ<ΤΐλίΧ JÇ Îp^O’/TttÇ
magiflratibus.
ÙTOTl^Üi.
C A P tf T XVII.

T

C

ΚΕΦΑΆ.

n-

ίζ.

imebis regem , fcis enim Domini efOV βα<Γ(λια φοβηόηστ) · eiïvs οτι τϊ xuepi
le e Icilionem : magiftratus ejus honora­
tsrv ί χΗροτβν/α ·
«ρ-χογτας αυτί rrbit, ut. Dei mmiftros : funt enim vindices omμήα-^ς <άί λ^-ηργης 0tâ , txSixot γύρ ύσι τά~
mt in'una : & folvite cis animo non ingra­
to vedigal , <Sc tributum , omnemque pen- βΐ)« αία/αί ’ ο*ί άτοτίτχη π'λφ* . φόρν »
ftonem.

T

T

τίταν «αφοροσ <Λ>/ωμόμ»ί .

De manda conficientia precantixm.
CAPUT

Utt) <αθ«ρ« moyens

XVIII.

Κ F Φ A’ Λ.

β

Η.

Τ’ <$>ο<Γίλ£<πι ίτι ινροσΑ,ΧΙυίσν or ΙμΙρα.
On accedas ad precationem in die malitiae tuae, priufquam amarum animum
TTO’/rttiai^* '•J·**
Αόστιί τΐιύ ntx^jatvo-ou'
deponas-· haec cil via vitae . (Jtinam vos in­ α'-τη t’çt'y η o'So; τίς ζωής · χς ycàoin citcç ύμάϊ
tra eam rene namini per JciümChnftum do­ Αριδών
11™
τί
Γ.μά .
minum noftrum.

N

Ο

Cfrt

HI

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS

497

Qfrr Η ύζ tχιβχλης n ebkvTfju imray^tirx üôq

άβτβ&ας Ç νβροοημί'ας χιχλήραπνι. "

K E ♦ A A.

XIX.

CAPUT
xo-

ia vero mortis in pravis a&ionibus cerni,
tur , in ipfa eft enim ignorantia Dei ,
wipcùs dtvpu/jfyin ·
αυτρ yàf ètyvotx
θ«
Χ9>λύν xaïuSy,
■£>ολ(ώ' , qpi ταραχών
& introduftio multorum' malorum , & cali­
titHaoeymyn ’ îZiy φόνοι’ μοιχάαι· χορνϋχι· Z- ginum mentis , & turbarum , unde cedes,
adulteria , fcortationes , perjuria, pravae cu­
τηορχίχι· οτιδυμΐχι τταφοΐνομοι · χλβτα/· «δωλοpiditates , furta , idolorum cultus , magie ,
λβΚίη· μαριαΐ' φαρμαχάίαι · α'ρχα^Ζ· \|Χ- veneficia , rapine , falfa teftimonia , fimuiepetpnfjBti · ùnx^raç · ίιχλοχαρίΐχΓ ίβλος * lationcs , corda duplicia , fraudulentia, fuηχφηφαν/α · χαχ/α*
. _ αυθοίδΗα
________ · χλίονίξ/α. · αΖ- perbia, malitia, contumacia , avaritia, ver«ypoXoTta· ζηλβτκΓ/»· ^ρατυ'ττί · ΰψηλοφρβσύ- Β borum obfcœnitas, aemulatio, audacia , elatio
• ~ · · αφββΖα
■
■ · ΐηφμος
*
* - · à- mentis, arrogantia, vacuitas metus, infeâa-.
ν»! · αλαζονΖα
àyaSùv
tio bonorum, inimicitia cum veritate, men­
λη^πας ΐχ9ρα · ψΧΙβυς dyxvn · xyvntx itdacii amor, ignorantia juftitie - Qpi enim
tgqaouÔK · oi χαρ nruy Tonjrtt/ μ · χβλλώχ- haec faciunt , non adherefeunt bono, neque
Ttu dyaày , oùii xyrtt Sixxix ’ o^pvooCcw jufto judicio, vigilant non ut, quod honeftum
«ût fèf ti «Ta^o'y · α>λ’ eii ri xwnpôv · vv eft, capeflant, fed quod turpe, a quibus pro*
μαχράν mpxornc qjq
· μχπιχ àyx- cui abeft manfuetudo, fic patientia : Deledan­
& confeâantur retriirJvnç’ ίηίχονττς àyroxeîoua · ax iXrâyrti nu- tur inanibus, captant,
vey · eu «orotuns ht xamxweoi&v · où yi-' tet'Qoem, non commoventur pauperum mt~
<
fcncordia : non dolent vicem afniftt ; non
vvrnmi w «em^aync aùrwi · ψο^ί nx- ^f^nt auâorcm fuum : filios occidunt :
ywv · φθοράς χλαχτμχης &tou · αχβτρίφό-. quod a Deo formatum eft, perimunt, repelufyjoi caitôpfyjov · xerttToyoaiiw;
· lunt indigentem : premunt, calami tofum: consrXewr/ùW νχρβάληη» ·
TCvtirov ttfpoxrw ’ folantur divites .· contemnunt pauperes : in
««ντηριήρτηη/· pc/^Unn m» «« norw «-C omne genus peccatorum fe effirndutu .· utinam,
filii, ab his omnibus liberemini.
roevnay.

H

• confer vut.
fatam ieb
nomme S.
Rarnabar epiftolam pi*a.
c4it Voff.

Quod via, quainfidiis diaboli afeita efit impie­
tate , tf legum violatione plena efl.

si.

Ùe ϋος η δανάτα. fcb c*

498

ce

Cfri μί "yd τΐίς £β·ιβ(ίβς ιχχλίΜΜ îtfyà. η
&»ημχ χβραινόί ό νομο^Ζτης.

K Ε ♦ A' A.

V

SLuod ean oporteat a pietate defleUere five ad
dextram, five ad fintftr^m.

CAPUT

χ.

*Ρ« μντιςα-t
«χβ τΓί <£τί^ϊχς ·
Μ ΖχχλΖνης yàp φηβ-fv, αχ αΰτίί &ξ<« ή

Ο

dCaiyppta· πα χαυϊ; άτ χίσιν ο7ς ίχν mpxaxrfi ·

« yàp ià^t μη ίχζχπγς Γξω τί; XShoç βίου ,

XX.

Ave , ne quis te a pietate m errorem
abducat , m , inquit , ab ea declinet , 0«·«. 1
five ad dexteram , five ad finiftram , ut in
omnibus , quzeunque feceris , iis intelligens:
non enim impius eris , ni fi a via rvâa deflexus.

C

Cf™ μη χρη <1>αυλίζ»ντι φ «pocr^epwv βρωμχ-Ό s^od non oporteat ullam gtnttt eibe commodi
, αλλ’Λ’χαςίτως μίτυϊΚχμ^άοοα vituperare, fed potixt cam ^rattarttm
qp) -nrtfyijfyvjX.
>
offtone t tf ordinate famcre.
K

Ε

Φ

A

A.

CAPUT

xd.

XXL

E cibis vero ait Dominus , Bona ter- apia. ,.
Eei it βρ&μαηΛ Atytt aot o xJei#- , 7ti
ra comedite , (7 omnem carnem edite t
xyx^x της γνς ^àyt^t' *jh x£/ χρΖαί
ut olera berka : fanguinem vero effundes :
tÎK&t ώς λάχανα χλόης· τ» Sè ou μα ίκχίϋζ '
neyte enim qua in os intrant , inquinant boà yàp to M-fpxpfjSj/ja οίς η τόμα χοινό» w ανminem , fed qua exeunt , illa inquinant ho­
■θponroy, α’λλα m txTOpdLôfj^/oa’ Xiyo> δη βλχβ·- minem , blafpbemia fcilicet,
obtreflatioφημΐχΓ χχτϋλχλίχΐ* qp) eên ntâny · eù ît φα- nes , & qua font bajufmodi : Tu vero co­
yp rat μιηλον της ynç μ$ ίηφιοσαΐης· οτι ίί- mede medullam tern^pn juftitia, quoniam
fi quid pulchri , bonHw eft , omnia ipfius
τι χχλον αυτά' qjq urt àyofàôv , αυτ»· σΐης
E funt , fic ipfi gratias age : Frumentum ado- *■“*· 9 »·
ViMiimuç ,
ο7νος Χωδ,αζων χαρθΌ·«ς · τΖς
lefcentibus , & odoratum vinum virginibus .
yàp vàytmt· à τις ττίίται χάρίξ αυτί; xdpae
.Quis enim edit , aut bibit fine eo ? hortatur
>η it rot
ό αοφος Ε’σίρας λίγοη · inp&f&t autem Efdras, Ambulate, mquiens, fic come-a
Z; yàym λΜΒχ<τματν κ, πύπ γϊ ·.κχ~μχπι>
dite pimuedines, & bibite dulcedines, & ne fiμη λί/ΧΗκθί.
tis moefii.

n

D

Concil. General. Tom. I.

Ii

fLxtd

Γ” "

499

LIBER VII. CONSTITUTIONUM
O’tc χρ» φώγ"ν τΐώ

&*od atm fit vefcendwn iitttebjtu.
CAPUT

JOO

^ϊδωλοθυτω* βρώστν.

K E Φ A A.

XXIL

x/ÿ.

Tld Jt’ τφ κ’δ«λοθύη« φίύ^ίΤΤ» tni Tt·
Avete vero ab idolothytis , haec enim
μη ystp δα/μδνα» θιάστ ηψπι · ίφ’ υβρα,
immolant , ut demones honorem ,
δηλαδη τί μδ’/χ Θιί , οποκ μη ^οδηβθε χο&ωut fcilicet Deo contumeliam faciant : ca~
tm , inquam , m* participe/ deman*»· effi­
vet ζχιμο,οιν.
ciamini .

C

Δ/ά™ξ,ί χυοκχη
w ιόοί

ConfliMio Demini, y
fis baptizandum,
ίΤ in cujus mortem.

CAPUT

K E Φ A A. xy’.

XXIII,

B

E baptilmo autem, epiicope , aut pres­
Eei Je /3α·τΑτματ©'* J ετ/σ^οτ» r aepus~
byter, jam ante conftituimus, ac nunc
βύττρι ηδη μ$> x, <ν*ότιρον $:(Τΐι%χμί3α '
rurfus dicimus , fic baptizandum efle , ut
x}
vuu
δίφα/^υ* δη «τω βχτιτίσ»ς , «» c χυ·
dominus cenftituit , cum dixit , euntes docete omner gentis , baptizantes eas in nomi­ &K Simifycn ήμϊν λίγ<ύν · πορ£$?.ίτίζ μαθη·
τΑ
ne Patris , tT Filii , i7 Spiritus fantli , ttUTKTt ττάντκ 7Ù ίθ,η’ βχπτΐζο,ττζ αώτάς
doecntei eos Jervare omnia quacunque prece­
ονομχ τϊ ττχξάς η# τί vii qjJ τ* άγιον ηνίά*
pt vobtt , in nomine ,- inquam , Patris , qui μχης ‘ ^ΐύχσχο',ης αύτάί ττ,ρύϊν πχντα, οσχ cmI ilium mifit , & Cbrifli , qui venit , & τ^λάμΐΐυ ΐμιν ' τού ά τοΓΗλαιης τταΚός * r>S
Spiritui fanUi , qui teftimonium tribuit .
ίλθδντβς
μχρτνρήσχντος ζταραχλήUnges autem prius oleo fanâo , * deinde
baptizabis aqua , poftremo fignabis nnguen- W χείτ&ί δί αρρώτν; ι'λαίφ άγιω' ttrunt βχ~
zrr/rftç tâxtt ’
πλιυητΖοζ α-φρχγίσας μύto chrifmatis, ut fit oleum nn&ionis par
tiupatio Spiritus, aqua fymbolum mcrns , ρω · ι;χ η μ8ρ. γ^τμχ μιηχη η του χγίου
unguentum chrifmatis figillum paâionum . C ηναμχης · το âf νδαρ σύμβολο? ηϋ ^χνχην ·
Sin autem non fuerit oleum , neque un- το Ar μύρον σφρχγίϊ
σιω^Ύΐχ’ et èi μ&·
P>entun> chrifmatis , fatis eft aqua tum ad
unctionem , tum ad figillum, & ad con- Τί ίλαιον χ, μΐ)Τί μίγ'ο/, αρ\« υ5ωρ »^fj <β*ο’ς
fetlionem morientis , live commorientis , χςίττζ Κ94 *»*«» σφρχγΐ^Λ »<g4 *ΒΡ°ς όμολογΐχν
Jeiunet autem ante baptifmum is qui bapti­ τού otiro-DctzovTo; , nrrt miwatTo-Dvitmxom;· · ανρο
zatur , liquident Dominus , a Joanne pri- Si' δί ττυ βχπτίσμχης yrjçXmàru δ βχτττιζόmui.n baptizatus , & poflea in folitudine
· njq γχρ ô χύ^/ος /tpyjroz βχ ττζτθνίς
commoratus , quadraginta diebus . & toti­ ÛXJ» Γωφψου
e-îç t?ul tpijuov ajùAi&tji, μί~
dem noctibus jejunavit , non quidem quod
opis ellet ei ullas lordes eluere , aut opus TiVHTu csmrXo-f ΠΛΤΛράχο,πί ήμύρχί , Κ9Η ησullo jejunio , aut ulla purgatione , qui eft σαροίχο-.’Tu νύκτας · ιβχΤΓΐιάη if *JM CvrirdU
ούκ auro; airopumictut , ί ζηΓι-ίας
natura mundus , & fazkhrs , led ut tum
Joanni veritatem atteftaretur , tum nobis tyw · η χχ^άρσιως · 6 τη φόσΜ xx^xpii >Ç
normam & regulam praeberet . Itaque Do­ Λγιος , αλλ’ ΐνχ tyq‘ Γωοόνη άληθ^αζ <νροσminus non eft baptizatus in palBonem fuarti ,D
μαρτυρήση · ι^μ ήμϊν ΰττογρχμμον χχρχγηται ·
aut in mortem , aut in refurredionem ,
•ΰχουν ό pfyi χύξ/ος ούχ U; £οωτ« -βάθος ίβχnondum enim quicquam horum faflinn
fuerat , fed ad aliorum inftitutionem. Quo­ τττισχη η θάνατνζ , >Γ αίνάτασιν , ούΰίπω γάρ
circa auctoritate lua tanquam dominus otic,* nfruv ιγίγόνι-ι * άλλ’ Μ Stxtufyv ttipav’
Joantus jejunat poli baptilmum . Qyi ve­ Sto Mjq' atir' c^oumra»
τδ βχπτισμχ irrÆH
ro in mortem eius baptizatur , debet prius «ί χιςτος l'wâmiz Λ δ Si tîç rov αύηύ θάνα­
je|itnare, demde baptizari: non enim otquum τον μνύμ$.·θί , ισρότιρον δφΗλπ νη^ί^σαι, 1Ç τόeft , ut qui conlepultits eft , & conlurrexit , in iplo tempore refurredionis lugeat , π βαπτίταοθαι ’ où γάρ δ/iyqoy τον eiuinnpc#»
mortuuique fit ; Non enim homo con- τη <£ σ-αυαναΓαντη τταρ αώτΐώ τίιύ οίναταση χαftitntionis Chrifti dominus eft , fiqmdem thçÙv · à γάρ χύρ^ος δ αν^ρατιος τί»ς
iwTonji ,
ille eft Dominus , hic vero Dumum iub- ξίως της τ» σντηρος · ιτύπρ δ
jeélus.
δ Si ÛTrrxoos.

D

Afjrr* ii

fO'l

HlU'n

1·,|·ΙΗ-

U

u’P*·

■>«, ûHerS
sÛr ?’> ,■!.'i
m pa; r. .M».
d'c' φ " ■ ’
r«eq^m'jp^
libm >1 is.

^ρ») βνττίζ^ν' χ} η\
θά»ατον.

n

gruibus dtebut hebdomada jejunandum βΐ , ίχ E Πο/ας vnrXnov rr,i ίβίομά^ος τ,μίρχς' n riv«Ç
dibits non; Ù q^e.
#·
ï γά^ν,

CAPUT

XXIV.

K

E

Φ

A'

Λ.

χδ*.

Ejunia vero seftra ' ne fuit cum hypo­
I δε vrsùixt ΐμώ·; μά) ί~ωσχν
ίζί ΰχυcritis communia , /e/unant eniin lecunx£z?pj ’ ynrÆuTi γάρ ίάύπρχ σαββχη>ν xj
da hebdomadis feria, & quinta, at vos aut πί'μττη· ύμίάς δί η τάς ttcjim wÆo-are ^μίραζ’
b T>i< d, ie quinque diebus jeuinate , aut quarta , b &
Tji^xSx IC, 7ταρατχΑ/α>· ότι τη μ8ρι πξάδι * η
. ii, iexta tçri.i : Quoniam quarta quidem juc"‘7, Ale> dæmrn in Dominum pronuntiatum çft , xtw<> ύ'ξηλθ-ν δ χχηί τί xteia, ί’δδα ^ςρήμασιν
ίττοιγ-

J

A

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

50«

JOI

iitayyufiajjfyM, rli» αιμοδοσίαν ·• τίώ δί παρα- A poftquam Judas proditionem pecunia pro’ αίτη
*" mà-^ος miferat : Sexta vero mortem in cri.ce fub
rxÂkù, οτι Γπαθο d χίς»ς cl·
Pontio Pilato patins eft . Sabbatum ta­
men ; 1 & dominicum fertos dies agitate ,
quod illé quidem dies recordatio fit fa­
bricationis mundi, hic vero refurrertionis.
Unum vero tantummodo fabbatum nobis
toto anno obfervandum eft ,
fabbatum
fcilicet fepulture Chrifti : quo quidem je­
junare deceat , non autem celebrare fe­
lium , Dum enim aurtor mundi fub ter­
ra eft , fuperat lurtus mortis , laetitiam effedioni$ univerfi ,, quod ipte effertor prxftantior fit natura , & dignitate rebus a (c
effertis.

το ifa' Γαιφοί t'wd Ποντ/eo Π/λαηο · τ» σάβ·

βαην [fym

τίώ χίφαχίώ ώρηίζίπ , οτι
Snptovpyiai triv υπόμνημα , η it άναίάσινς · c» δ« μόνον σάββαην ύμ7ν φυλαχπον
(Ϊλ βλφ τώ CeixunS , η της nù χυζάου ntΦ?ς, Sitp νης-Χπν «Foe-ijxCii , άΧλ’ ουχ ίορτύζειν · c,v οσν yap ο Snyaoupyè; υπό ybâi τυγ~
yàv&t, iyupinpw το πιβ) ’«υηυ πο^'θος της χατ»

Τξ rhu δημιουργίαν χαρας ,· οτι ο δημκργοζ ηΰ
αΰτου δημτοιφ^ημαπών φύτππ iyq αξ/α τ/uzw-

τφβς.
\

*

,

*

Β

Οώς π;α; ^ρη τβ; «β*οσ·/.γομ^; τίώ ότο τβ χιςί»
δο^πταν χτροσΧ^ώυ. -

Quales ejfe oporteat orantes orationem
dominicam.

Κ Ε Φ A' Λ. Χί.

Παν èt

»ηίιι VIH.

<tw>oa-dL^nJ?f , μή ytvisSi ύς ot

CAPUT

XXV.

Um autem precationem facitis , ne f»tis quales funt hypocritae , led potius,
ùirowrttt , αΧλ’ ώς ® χί>ι<Φ' ήμ7ν c#
τ^5 &cyy^iv Simt^a-n , ώτυ Χ9ροσ4.^ό5ε · ut Dominus in evangelio conftituir, lie, pre­
πατερ ΰμύν i cv ηΐς οίρανοΓς · âyiotâino rè ces adhibere : Pater nofter ça; »1 in coelii , M^nk t>.
fanfliftcetur nomen taam . Adveniat regnum
ανομά σου ‘ ιλθιτυ >ΐ βασιλεία σου ·
tuam . Fiat voluntai tua , ficut in calo , tT
το μίλημά σου αί; στ ουρανύ
ιπι της yüi *
in terra . Panem noftrum quotidianum da na­
τ»;1 αρην ϊμών τίν ίπιούσιον <jôi ήμ7ν σήμερον ' bit hodie ; dT dimitte nobis debita noftra, ficut
Κ34 cr<pf{ ήμ7ν τιί όφεεληματν. τ,υών ώς ηβ( τ- & not dimittimur debitoribus noftris . Et ne
μπς àÿtfpfyj n7i ©‘φπλίπας ημαίν , iyq μή εΐ- C nos inducat in tentatianem , fed libera no>
a malo . Quoniam tuum eft regnum , in
«ttf'yxiK ήμας η* πειρασμόν , α’λλα μσαι η­
μάς àiro του πονηροί · ότι σου tîtv η βασι­ faecula fxculonim . Arnen . Ad hunc mo­
dum precamini ter lingulis diebus , ita
λεία HÇ τούς ajiSvaî , άμΐιΰ · τςις τη; ήμίad precationem praeparati , ut præftetis vos
ρας ΐπο «Β^οα-Λ^ίοθί , παροπαρασχΑ^άζοντες εαυ­
dignos adoptione paterna : ne fi indigne
τούς α’ξ/ους της υιοθεσίας ηυ πα?ος , 7να μη eum appelletis patrem , exprobretur vo­
αναξ/ως ύμιδν αυην πατέρα χαλουυίτυν , ώπ- bis , ut llraeli ( qui antea audierat , pri­
iij&ijrr ΰπ’ αυτ»ί ■ ώ iyj ο Γοφαήλ ο'ποπ mogenitus Ifrael ) exprobratum eft illud ,
νρατνηχος υιός ηχοιχτο , ότι εί πχτη'ρ είρυ quod fi pater ego fum , ubi gloria mea ? ij -'t·' ».
fi dominus fum, ubi eft timor metis ? Gloria
iyw , ποί ιςιν ή δόξα μου ; »yi η χι^ί©- «7enim patrum fanrtitas’ filiorum , & metus
μί, ποί. f’rtv ό φόβ(& μου ; δόξα yàp τατίρνν nuniftrorum honor eft dominorum : ficut
όηόττ,ς πα/δω.' , rçgq τιμή δίοττοΐ^ otxfty φό- e contrario , filiorum nequitia patrum in­
famia eft . & miniftros non timere , eft ·
β<&· ωσπιρ t» n> dtavriov α’έοξ/α
àvotpyia ’
èt υμάς γάρ φησί , η όνομά μου βλάσφηματι·.ι Dnon habere imperium dominos ; propter im
t vot , inquit , blafphentatur nomen meum tn
C* τι7ς ί^πστ.
gentibus .

Ο

Εί·^α£ΐ".·'α μυτιχή.

Κ Ε Φ A Λ.

C

Gratiarum ailio pro fαηδία Eucb.irtflia.

ΧΓ.

CAPUT

XXVI.

St;ote vero prxfto omni tempore ad
τβάνητι Αγαμοι vi τιιςοι χ^
agendas gratias tanquam fideles , &
/iynvpiovti δούλοι , τιεζ) μΒρ τ»ς Χ’^αgrati fervi : ac pro euchariftia quidem in
eic/ας , Sru λιγονη; ' Χ^α^ιΓοίμ^ύ σοι παττρ hunc modum : gratias agimus tibi, pater
άμιδν ύπΐ^ ξωης ης t^vveirai τμ7ν o^t' Γητοί nofter, pro vita , quam nobis per Jefum
ίβο «α/δοςσου · èt ου χ3Μ πΐ πάντιι ΐτιοίτ,σας
filium oftendifti : per quem uiiiverfa fec><£ fji δλων «βρονοΗς ’ δν £ άηΓΗλα; ί’πι σω- fti , & omnium rerum procurationem haEbes,Jquem mififti , ut ad falutem, & conτης>α τη ήμιτίρα 'fyt&at αν^ρ^κον ’ ον >Ç συVtyvpvtaai παθ·«ν HSM άτιοδανϊίν ’ ον
«bx- Lervationem noftram fieret horna : quem
pati & mori permilifti, quem etiam a mor­
Γηταί Χ’δό*η<τας όοζάσαι ‘ hjm' ΐχάδισας ix δίtuis fufcitafti , & fufeitatum glorificare voξιιδν σου · it ου ιφ{ iimyy&Av ήμ7ν τίώ άνά- luilli , & ad dexteram tuam fertum recepiϊασιν
νίχρύν · συ όίσττοτιι πανηχράταρ ^ii
fti : per quem etiam refurrertionem moraivvii 9 νσττίρ lw τνη δΐίσχορχισριΰμ» iÇ ruua- tuonira promififti . Tu igitur, domine om­
χθθ» ifan «ς ipm , «na aiUMcya^t σν τίώ nipotens æterne Deus , ut erat hoc difperfum, & poftquam eft congregatum , fartus
ixxïwiay από ijî Trtpàrw της yrii εκ τΐιυ 0α<ηλ«αν · ιΤι X^-ae/ràp^u παπρ ήμύν υπίρ ηυ eft unus panis, fic congrega ecclefiam tuam
ex finibus terræ m regnum tuum . Adhuc
Concil. General. H orn. Ι·
Ii t
agi-

Γνί<τθ<α St

E

LIBER VII. CONSTITUTIONUM
agimus tibi gratias , pater nofter, pro fançnne pretiofo Jefu Chrifti pro nobis eftulo, ac pro pretiofo corpore , cujus hate anuiypa celebramus , qui nobis tonftituit , ut
mortem e/us denuntiaremus : per ipfnm
ennn tibi gloria in faecula , Arnen. Ne­
mo igitur non baptizatus ex eis edat : fed
ii tantum , qui funt in mortem Chrifti baptizati . Sin vero aliquis non baptitatus feipfum celaverit , & ea participet , judicium
«ternum manducabit ; quod cum alienus a
Chrifti fide eflet , qux fas non erat , ad
fupplicium participavit : Si quis autem per
ignorantiam fumpferit , eft ille quidem ci­
to elementis Chnftianst religionis inftituendus , ac baptizandus , ne exeat contem­
ptor.

drriiuzx ηυτα. ιΐιιπλοί·μ$υ euùnü tym£xuiνου ημ7ν χβπι^-ί’λλ^ν ηίν courut? -^α/ατν ’ it
cuinù γχρ β-οι
ή
«ί ηύς Λΐλ-χς
άμΐιυ ·
il »e?ôru c>
α/Uonnav * αλλά μόνοι ο! βίβχχτισμ8μοί Ης τβ·/
nu χυμού θάιβη·/ · η ii τις «μύτ.ης χρύψας totun/ ^xtn:Xx3r' , *ύμ* tùùvtov φα^ίTttr * ort μη αν ττ.ί κ’ί Xfczrcv τπΓίωί, μιπλββοι· ών ου $ΐμι;, MÇ τ/μωςίχν (αυτί ·

it τκ xxrù χγ^οιχν μιτηλχβοι , ηΖην ττιγίον
Γθζχπω<Γ«.τΐί μυτ,^χτΐ ‘ οπ&ς μη χχΐυφρονητιίς
ς^ξίλ^βί .

Έ.ΰχχμτία

Cfjttjium afl.o poft fumpiionem fantft Eucbjrtjhx.
CAPUT

504

τίμιου xt ματης ΐησου Xejcou no
ùirtp ήμώ ·
nu τίμιου β^μαης ’ ou g#

tir! τί θκ'α /u7Ζιλ>ΐψ«.

K E Φ A Λ.

XXVII.

χζ.

Oit communionem fie eft gratiarum aûio JkÆEni it τΐώ μιτΰλτ,ψιν κτνς &χ<:μσή·οστ ■
adhibenda . Gratias agimus tibi Deus,
&γχμς*μ&σοι d Θίός χί πχτκρ IW τι
& p.cr leta «.Λ* noUrt rro Unito
Aj · ·
; *
J
empore tuo , quod in nobis habitare fecip,
, C
z .
,
ft. ; & pro coymtione , K fide , & cari- nrxLx^ac cr νμιν * x. u*tp m γνα,σι* &
tate , & immortalitate , qux dediftt nobis
, £ α^χνχσιχς · ns tivxa; ημιν
per Jeium filium tuum . Tu domine omni- C
l’rrîï τί τοχώοςσχ’ συ itritom tx.nxpxntp
potens, Deus univerli , mundum, & qua d■ 0fds
~
"
όλ«ν
ίκτιτχς nv χάτμον , xi ra c»
it\ eo continentur , pet eum condidifti , & cto rtS ii χύτη * vjn' νόμον χχ^φΰτ^τχς ,Cv τΐ:7ς
legem in animis noftris inferuifti , «Se qu.T ν|χ/χα7; «juJ? * £ rii *®*d; μίηλη^ιν ΛοροΛΤ^ίad seteendmn opus erant., hominibus grx- πιο-χς χνϊρώτοι; · d Θιος
χγίων x} άμίμττυ,ν
p.itafti . Dcuv patrum noftromm Mmftorum
■zxnpov r.uiiv Α’βρκάμ
Γ<τ««χ
Γαχαί,Ί tfS
èc reprehenfione errentium , Abraham ,
TrrfJv
έβλϋΐνο-κ,
d
JcœatT»;
θίο;,
β
χι~ός rd αllaac , X Jacob , iervorum tuorum hdec’y rnZc ΐτχγγ^λίχις , ό
lum , Deus potens , fidelis , ac verax, ôc λη·3ηο; , xd
τν Xerc?
«/θρώm pumulis fervandis conflans . qui Jeium ατοΓΜλβΐ tTi γϊ;
(mullum tuum in terram mififti , ut cum ■^οι; o’U-vavx'pxpllùxÎ ω; χν^ρωτον , Θιον o'.Ttt
honunibus converfaretur ut homo , idem λογον χ. άνϊροπον, <? .4ώ χλχ.ίιυ <ν·ο^ιζον aytDeus verbum , & homo , & ut errorem
βώπ« χ; VLLV ii αυτί μνή&ητι τη; χγίχς
radicitus cwllenet, & nunc ipfe memento
<rb ι'χκλιντιχς Tm'rr; ’ Ιώ TTfe/fTomtjy ni τίμίν
per eum birufmodi fanctar ecclefir tu.r ,
quam tangume pretiofo Chtifti tut acquifi-*' χ'ίμχτι τί Xtzeitra · £ /£<r«r οωτίώ ατο πχν\1fl1: earn.me ab omni malo enpe , ac earn •ns rrotTfS ’ < tîXhvw ouùtLuj cf τϊ χγχπησγ
m tua cantate , & tua veritate perfice, eot- £ τη αληθί-ίαβ-κ · χ, e-tuiat^a^f ττα-τκ; τμχς th
< tic omnes in regnum tuum , quod prsrpa- 7(ιό <Γ.'ώ (όχτιΧΰχν, Ιιυ ηηίμχτχς , αυτή μχρχ’·'■·: - v-mgrega, hoc maranatha : Oltnnx fi- νχ^ά ' Ώ'^χ.νχ π5 υιό àx&i , ^λογη,^όος ό
' /’.it /d , Bfr.r j;Fln, ,
z’tntf in nomtrf
if y ci^pjo;
e όμχτι χυριου ’ Ghd; χος/ος d t’)f ,4, auw-.r.m y
apparuit nobis m
ric-X ’ti
c» cxpxi ’ ί’τ'ί άγος <vportp\i(.or-. Si qui» ianftiB eft , accedar: Si quis
nun eft , curet , ut fiat per pœmtentiam .
κ.-·-·. ----, ,
e
.
ίηίζίτιη II £ nï; iwyr^^npoi;
Αχχν
Committite autem presbyteris veftris, ut Euihatiftiam ofterant.

P

Έ.7γχίΐΤίχ Τί^'ί ηΖ μυτηου
μΐίου ·

Cratiarum afin pri
chrifrnjtn rnJieriQ , JtVf i aeramento .

caput

χχνπι.

K Ε Φ A Λ.

κ>ί.

Ερ/ ii rt>Z μιρ» itu»' &\*'rhrarrt '

ÆΚο nnguen'o chriimatis fie gratias β;.’ϊ·
te
Gratias aymus tibi Drus imoetli
conditor pro fuavitate unguenti chntmst'S ,T;f Tr; dl'xêrac τί μ:,
^‘Ρ τ» x^x’xnu
& pro immortal, loctilt' , <mod n ft>:s per
cJ.o;· «
PuZj
1>τΪ rS Txtio’i
Jeium b um tuum patefeiilb , qua tu? eft
e!i· ctî σ' i~tv r tc^x rjl »ί ί^ύχμις th Ttn;
glmia , <x potefta» m f.rcula . Arnen. Qui
α:’άνχς άμίιυ ’ ος tx·’ ·λ?ά>7 κτυς Â.\x^n^ ,
scneiit . C< lie gratias event . recipit illum
^•οσ^χ^Λΐ αάην ωζ
μ^'ιυ ’ ι’χν ■
ut Chrtft: difcipnlum : Sm 'ero .diam doâiintin nrardietnerit pr.rter eam , «ni.tm .uil xfàluj iièxvjuj κυρυΝη ,
Luj υμιν Txpi-

Π

Ρ

bis Chriftus ptr uq$ tradi dit ,

huic

ne per-

5oj

Toé

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

Jaixcr « Xt/s-βί ϊιΐαών, τύ nurv μή συγχιο- A mittas euchanftiam ofterre t qui enim talis
pün £χχ^' Ζβόζ» yàp Ô mens w Ofày
honor\’‘0n,”'nelU
l>evm artlc,t ’ l*uam

ητπρ ίοξα(Η·
Cf ri co >-ρή αί^φορπν
XOl.WlXI .

Κ E Φ A Λ.

• Quod non nporfrat omner fne di [crimine «d
COmn/;< -:ionem oentiitere ■

rtftp

CAPUT

*θ.

XXIX.

A^VUilquis fad vos venerit , ubi probatus
A's it O ÎpxfyfyjOÇ «JpOi ΰ^Μί îoXttJMtSrii -, *na
fuerit , admittite : intclligenres enim
o3w truwinv γάρ ιχιτι >C ètu>x .$( χνώcfhs , fle potelhs dextram vel itniffram covat è ^tà- y Kxfjs'fpxv’ x, S^ax^ivxt ψΛ^ο^τχαλβί
gnofccie , ac talfos «n.dorcs a doAoribus
irJacxoAfc)/* ίλθβ'ντ» pfynt nS âtSaurxaA^ ί’χψοdilccrncie . Ac dodori ea , <pix funi utar
χρς tvrxopryfcxn tù ίί'οντα ' τύ___
Stneceflaria,
ψΧίοίιέατluppeditate ex animo . f ali<> auχαλω SwïfTf
π! <D*»è; Xf*éav , b* ’ ■gapaStf>f^f if Bien dodon prxbete quae opus iunt : em» vc■
· * ‘ ro errorem ne recipite , neque una cum eo
aûrj rhù TrAat'Âo m μίιν συμ<νροσ£{τιο^ί
αυτώ

n

tva μή συυυμιχν^ΓΠ
saai -ατ^φΐιττ; a’Ardtνός ή ίίίαιτχαλβς tρχβμ^νβςxsfès ΰμχ; άξζ·; tSt τϋί
ξοφχί, ώς t’pyants Àoyn Jtnjprs-iuir.ç.

precationem facite, ut non cum eo inquine­
mini. Ommi Prophrta wrm , eut doftor
Mt·^ ,
ad foi Vfmt, atçitHi tjt eiimem . ut opere
itm firmann jujtitig ■

Iltji xap «φοβιών Six- .

Conftiiitho de oètationibuf pnmitiarnm s
& decimarum.

ηξις.

Κ Ε Φ A' A.

A’.

CAPUT

XXX.

Α'ιταν α’τχρ^ίώ 'βμνμχτυ.ν Arve * <χλ«. oç·
Abis facerdotibus omnes primitias tor­
βοώ; Tt H?)
* £uxr«i n7s ïipfZcularis , fic arear vindemia· , fir mcfcm, Για æAo^r^Jtny at a’irodiiyq i’Jcî ττιμιίω?
fts , boum , atque ovium : ut apothecc
jjjC cellarum tuarum penuariarum , ut fi udus
σου H3f4 τα ix$içj.x τί; γηρσου ’ vjù
σΐτΐί> HjH ο’·.«
ιλα/φ ·
βώξπθη τα βου- agri itu benedictione afficiantur , ut firme­
κόλι« r^J βοώ;σου'
τα το/μινα ity α^οβοί- ris in frumento . & vino atque oleo , augeanturque armenta boum tuorum, & tua­
ηονσο · ιτάσαν ίιχχτίυυ Jw<rwç τώ ορφχ.ώ' <1 rum ovium greges . Dabis omnem deci­
τη χ^ρχ ’ τ«ί τπ.’χώ * <£ τώ <w*esr.A;,rw · πά­
mam pupillo , & cidux , pauperi , & proσαν απαρτία» ap;uv φιρμών , κιρχμιο: οίνου τ ich to : Dabis etiam facerdotibus omnes
primitias panum recentium , vim ex do­
ίλαί* n μιλιη;, χ axpoêpwv , ΓαφιΆή; , n
άλλων τΐιύ άττχρχίυ Suffis tmç iicnZfiv’ ώργι>- lio , olei , mellis , pomorum fue baccarum , ti«, aut aliorum fruduum . primi­
e* J» *jm' ΐμχτισαϊ >ζ πχ/nf χτήμχης tJ 6ρtias vero argenti, aut indumenti, ceteranimΦ®·ώ χ; T? χίρχ.
que rerum, quas pullules , tribues pupillo ,

Π

D

fit viduae.
Orus χρη τίιύ α’,αΓα'σιμον tb tTWTWfC? τ'μΛ »u/eiusx^poifojjfyasS iopnJ^nv .

Κ E Φ A' Λ.

λα.

Hr ά.χΓχσιμον nZ xi-eJoo ημιρβν ,
χΐ'£ΐιχϊώ φαμ^υ ,
a^Awirruc

T

JtftCO'ulnC τώ 0tj

CAPUT
t'lo

»gq ύ'^ομολβ^Βμ^υοτ (φ

ci; CrpyiTT.fCJO t'uàc 6 Θιο; 5^9 Xer* μσχρ^ιο; xyvotx; ’ «Aàrifç · οσμών ’ qhuk. àρμπτις η η ^κ/α ιμΛν < dCavà<pefC< 0fJ .
τώ'seront «-çj τ?; ot’xot μ^ιχίς αυτά ίχχλησιχί , ογί Cv Ta.Tt τ»τω μοι <wpo<rcar^ ·?ήσιτνι ^ιμιχμα
-?;<r;a xxSapa ' ort fcxσιΑ^ς μί}/»,' tyv fîut , λί^Η xii»io» «av-

nxparuip , χχί ts
îfytri.

Quomodo Offerfeot congregat οι diem domiD

ο.ομαμοο ·?Ό.ι·μα"ον

iws

XXX],

ie relurrestionis domini , quern Domi
nicum dicimus , cavete fine ulla con­
ventus intermilbore ad agendum gratias Deo,
fit profitendum bénéficia , quibus nos Deus
per Chnflum aflecit , cum liberavit nos
ignorantia , errore , vinculis . ut lie lacnhcium veftrum reprehenlione careat. fitque
Deo acceptum , fit gratum , qui de eccicfia fua œcuinentca dixit : /n onrn loco o'- m»i
ferefur mdi th/numa , tf /acrificircm mur
dum , ç«ua ero Ium
m.i^nnt , diwoia
E omnipotent, G nomeo meum admtrjhte ingen­
tibus ■

D

£-<■

5©7

LIBER VII. CONSTITUTIONUM
A

Οί'ορς «ί»» ^ρη TX4 χπρβτυ-

Qjifki effe oporteat , fMi eligantur ad mini/ierium ecclefia.

CAP U T

508

ιβί,μξΰβνί.

K Εφ A' Λ.

ΧΧΧΠ.

A/3*.

Ppo^HticfltJ^f âi ιτιτχονας αζίας tb xvtfou
Ligne epifcopos dignos domino , item
presbyteros & diaconos viros pios , juκ, ^pttrfiuTtp*; xxi èfç/xovis; «vSpx; £tîftos , manfuetos , non cupidos habendi β&ΐί
,
‘ Stxxi9vi · <®*απς * Λφίλχργνρχ; ' φϊλβλΐveraces, probatos , fandos , hberos a vitio
· ίι·Αωαμ«σ·μ^νΒς · <w7b5 · α-ατροταιχολητΓΓΒς ·
acceptionis perfonæ , idoneos ad docendum
iiuoaufyus; Si Sx ruere τ»ν Aé^oy της Χβ·ί/3π«ς · dpverbum pietatis , & qui dommi dogmata
όόγμχην' νμ(ϊζ St
rede tradent . Vos vero habete hjs hono­ ^oTTUBvrtii c* wî tb
ω;
*
rem , ut patribus , ut dominis, ut bénéfi­ ημχη tutu; ώς πχτίρχ; u;
ce, ut audoribus boni ftatus veftri. Prxte- <άί τβ fù civxt αίτια; ' ί’λ^γίττ Sc α’λληλΒς μη ΟΧ
rca reprehendite inter vos mutuo non irate,B c’p7" α’?λ’Cl μχχίθ£: mix
γρη^ότητβς >ζ «fed magna cum tolerantia , cum benignita­ ρίιτης* ttx;n; τι- Ό^οηπιγμ^χ υμιν atro η χι>~
te , & pace ; Servate omnia prxeepta do­
g.in φυλχξχπ · γρίιγορι-ιτι lincp της ζωη; ΐ·μών ‘
mini vobis data , Vigilate pro vita veflrj :
traiTot;· ai όσψύ; ι·μων τΐξμζωιτρβμαι, χ, et Αθλ­
.fint lumbi vejin practniili , G lucerna arden­
ιοι xxtofjfyjoi ’ χ} ί'μάζ όμοιοι αύ$ρώατοι; <ve>orSctes ■. G voi fimilec bommibuc expetiantibus
yoptyjot; τον χ-ό&ον ιαυήΰ , ποπ rfy-t’ ΐχπιρα;·,
Donunum juxm quando veniet , velpere an ma­
ne , an ad galli cantum, an media nofle : qua
ν as^ci ‘ n αΑίχτν^φαηηβ1;, η μίχονυχτί* ’ r γχρ
enim hor.i non expeiiant, vernet dominus, etfi ü.j.x β <iwe<riox<Jj7y, ίλάτίται ο χι^,ιος · (ί tàv
ei apparuerint , beati fervi illi , quia inven­
ecurj βόαξωστ , y-axafjot oi è?Aot txüvot , ·τ<
ti tant vigilantes. Quia trihcet praecinget fe;
G faciet eoi difeumbere , G tranfiens mtnijira- Λ’μθηταν γρτγορύνη; ’ οτι πι^ιζώτίτιμ^ xi «ν«χΑζιη aJrbs, xi TwffA^iv ffrxovrrc-t aajrvt s * ιηb;t illis . Sobrii igitur pilote , ac vigilan­
μη ιττ^τα; Hi Sava­
tes, & orate, nc dormiatis in mortem, ne­ φίττ b/ , x. -w*oirX)
que enim juvabunt vos lüperiora lecle fi­ rt*· b γχρ οϊησ-κ ϊμά; và α^όηρα χχηρ^οΐμαcta, fi ad extremum sitx .cllrx a fide scraC tu · f’av f; rû t-yani ίμ*ν àtroTtfavnS^n της
aberi abitis.
της jtAiOss.

n

E

PraditiO futurorum.

CAPUT

Ilpoc/m; ττί^,Ι

XXXUI.

I timis enim diebus multiplicabuntur
ialfi prophetæ , coiruptoics vcrbi , &
mutabuntur oves in lupos , \ catitas
odium : abundante emm> iniquitate Jrige cet
caritai multorum ; erit chim hominum mu­
tuum in le odium , miedatio , &. prouitio . Ac tunc prodibit deceptor orbis , <X
inimicus veritatis , mendaciique delenior ,
quem dnmmu' fpiritu orn fui interf-.net , qui
labns impium delet . ac multi in eo 1'cand.ilum incurrent , qui vero per leverave rint uf­

U

que m finem, hi Jalvi erunt, G tunc appare­
bit Jignum filn hominti m carlo : deinde vox

tub.e infianie Archangclo , & interea mor­
tuorum illicitatio , as' tunc vernet dominus
in teirx motu cum omnibus laudis luis luper nubes , comitatus angelis virtuns Ina­
in lolio regni ad judicandum diabolum
mundi deceptorem , è< ad retribuendum
cuique pro mentis : Tunc abibunt icelcrati
m aternum Juppl.ctum, ;ulti vero prohcilcentur ad vitam immortalem , & ea polVidebunt, qux omlu* non vidit , ne..ue aur<i au­
dit·: t , ne-^e in cor homini t accenderunt ,
q.-x
.fparavit Deu< diligentibus eum, C< gau-

dcbuiit in regno De; gaudio , lùpra quam
dici potell , magno in Chrifto jelu. Tot
igitur ac tantis bonis ab eo dignati eun­
dem luppbces crebris precibus imploremus
dicentes.

μίΛό/πιν.

K E Φ A Λ.

λγ.

’N γάρ rt:7ç t ·χ« nui

riuf'pai; ττλν^ιιυ^ή^ονται
oî φ-ί^ο^οφητνι '
cr φθορπς τβ λόγα ·
m
ζ-ρχφήσοντν.ι πί <ν^ο,3ατζί t*s Afxai · xü η αγχττη R5·
μϊζο; ‘ πλη^αυθοίσ·»?; γχρ της ανομία; ψο^ηΛτν.ι ή άγαπη
ττολλ^.■ · μκττιτΰτι γχρ αΚ\ηλΒ; ot
a. Spurtot, xj $ιχζ^π <£ αμοίώτχτι " X- ττττ φΛίηΐΓίη:ι ο χοτμοφΑχ'.’ος ο της άληθ«ας t\Spô; ' ο τα
«αροΓατης · cv · xigjo; Γητίς «vtAn τω ttv/.ματι τβ ςοματτς αο’τβ * ο
^«Af«v dvatpiav ασΈ/3η ‘ xi. tro>Aor' σχα; JaArrc xtrovnir tir’αΰτω· οι St
ύηομι-Γ,χνπ; ci; πλος «τκ σ·ω$ fro-onu ' <£ τίττ φαvxrcTT.t ή irruffov τβ υι'β τβ αϊθρωτΒ dv τω npxvv’
ηγ« <ρα»η σχλτιγγος îraiSÎάργαγγιλ*·
μιτηξό à'. x^t'^ri;^ χίχοιμημ8^^ν · xi ηπ ήξπ βχΐ£ί<κ
χ. πα-πς oi άγιοι μιτ'αΰτη0Λ συ<χτησ·μμ tnavtp^i

E

νίφιλΰιν μιτ' άγγίλω* S<.iajàuf<a; carra ίττί Spôva (3ασιλ^ια; χαττιχρί'. αι τι? χοτμοττλάνον
' xj
àtoSè.xi exarat tant τ!ιύ ·ισράζιν aiirti' τότί ant^A.ro-iTz:t oi μ3μ tto-.Tfol π’ς αι'ώιιον χολατίν" oi St
Sixaiot nopÂ,ro',’Tvi π’ς ζαΐνύ αιώνιον " χλτρονομαντϋ
txfiva d οφθαλμό; β’χ
‘ >Ç ’ς »’x μχβ« * X,' tTti xapStav à'-Spurn n'x α ιβη' à τηιμχσΖΛ c Θ^ος
•η!; άγαηωσυ αυτί?· x.yapixovnit C* tf βαα-ιλί^α
τβ Θί« τη CÏ Χεμτά Γητί ’ TW8TUV St η^'.ϊμ*'3^

τταρ αντί dyxSf.’ fycutSx αοτβ ixtn r , t ηιχαληpfycoi ουάην Sta exarmo; έιησίως, νΌ >ΰγο,·τίς.

Π/»-

5o9

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS,
ύξα^ίλτ/χι) «βρβνβΖοί ίιχφόρ·.

Κ E Φ A' Λ.

Orti i· variam Det provident iam pradtcattr.

λϊ*.

lwwt onwnp ήμών o /JocnA/k

A

CAPUT

XXXIV.

Θώ>· ·

Terne Salvator nofter rex deorum .
qui Îolus es omnipotens , & domi­
na» omnium , tdemque Deus fandorum ,
fit. laudatorum patrum noflronun , noflrorumque majorum , Deus Abraham , Ifaac,
& Jacob , qui es miûricors, & cominiûrator , longanimis , de multa mtfencordia,
cui oinno cor patet , nuduinque cil , ôt
omnis occulta cogitatio aperta : ad te cla­
mant animx ju florum , m te funt colloca-.
x« <wv · ίτ< ro? ΤίΧβλθαστν tAx/ir; oxzwn · ·
T*fJ αμίμητων τατχο, d f$i μ(τ £$ΰτηης ht- B t* fpes fandorum, qui es pater reprehenfioxaWmt ?ww· ° < c-tvnvdhi htsxpa* corum , qui te re*c mT7 tr
, ’
,
,
vocant, auditor , qui tacitas etiam fermo­
cU^·
«*- cmationw percipis /fiqu.dem m vifrer, ufpwrtywv χ ση <arf>ovo:a · x, erae
^
ue humana providentia
que
providentia tua
tua pervadit,
pervadit, &
&
p Aijxi i'x«m τ(ώ y.T/aho ‘ x, χχτα
χλιμχ
per conicientiam voluntatem cujufque feruτηζ οζ’χχμο'ηί n ètx <e»W5-dL^ni x} λίγων aèvx- taris . Tibi per omnes partes orbis habitabi­
lis thymiarru^ precationis , & termonum ad­
■zè μπίτιιί tr«t ^νμίαμκ' d τ»ν παρόντα az’wix S"ahibetur , qui hoc praticns fcculuin , curri­
Jt ον izxatros-iuri ώτηταμξυΦ' · ττχβΊ
άνο/ξας
πύ λίυο ί’λοιμοτιοόη?, ύοο^ξχ? δ? txatry
αν- culum juftiti* inftituifli , omnibulque ya
nuam milericordi* aperuifli, ac iingulos ho
■θ (χάχων Jz« τίί ιμφίτ* γ,ωτιως , χαζ φυιτζχίις
mines cognitione quadam nobis infita , &
χ/Οΐσ·ίωί , χαζ »’χ τχς τα νάμα ίζοφων^ιτίωί , ώς
naturali judicio , ac tacita quadam legis na­
η λάτχ pci otx α’ζ Jzov τό χτήμα · ό^βρίπώΐ àx
tur* voce docuirti , opum quidem non efle
α cavaev τ» χα>λο> ’ ^νυχμίωί £ξιχλυηί ό
,.
perpetuam
------- , pofleflionem, venuflatis vero pulsù, ατμό; μύ»
μχταιότης τιι «ταύολα ' μόνη C chritudincm non efle perennem, firmitatem

ών uwk wnxpttmp £ xt-ew * ό 0te$
ttoivruv ί$ύ ©m>v,
Θιόί ifj «γιων xi αμφ“
7ΓΓ<»» τ«ηίίρ«ν *μ£ν td
«ρ· τιμών’ ®Θί·ί A’0p «αμ jÇTerewx I αχώ/3 ' ο Αιημων x, οΐχτι'ρμνον· ® μκχρ^υμκ xi π®λζ«λ<ο; · tariff»
νοφ οτνκ fifittrenu xatfàtot · xi παν χρνφιον οθόμη μΛ ατΜαλι/πττπα * «pô;m βοώet tyyri 5<ζ

Æ

ns

virium fragilem , efleque univcrû vaporem,
& vanitatem ; folam vero conicientiam fi­
dei non hdx per medios culos pervadere
cum veritate afccndcntcm , & dexteram lu­
turi cibi recipere , timui etiam antequam
promifliim revivifeendi prxfletur , ipia ani­
ma fpe e,xiiltans , lamna perfunditur. Abiaham emm progenitorem noflrum , siam ve­
ritatis ex ipfa natur* facultate capeflentem ,
μ£ tà'ànyvffxi, ίιδχξχς οτζ ποτ?ίΓζν ό χιών st»;·
cum ei appareres , tanqtiam dux dcduxidt ,
jÇ τί; μθ» xzcfus adrs «wpocéSXeO' ή γ.-ώζ-ις ·
cumque , qmd tandem eflet hoc txiulum,
τίί
γνώπως αχολ»?ο; γίγονοαι ή πζ'-ζ; · τη;
docuifli , ac fidem cius antegrefla efl co­
St πίπως Ιιυ ιπαχολβ^ημα ή σαυ-?όχ>ι ' *-<πα; gnitio , cognitioni vero coufequcns fint fi­
des , fidem autem iniecuta padio : dixifli
Q/xp, ποζόιτω τ» σ'.τ/,'μα σχ ώς ts; αΓζ,.'α; τβ »ρανί, χ; «; τ!(λ άμμον τ(ιύ πχρχ τϊ νκλος τη; D enim , fttum iemen tuum ficut fleli.!· rae.i ,

è t'c-tccKdrTzç πΐΓίως ανυπκλοί ίζα3«''>«’
μίβ ον ^(χ’ων μίτ <χλν&ύας άΐίρ-χομΟΛη’ ττ,ς μ·λλ*ηκ ¥οφ)Ϊί έίξζχν α’πολαμβα Η ‘ αμχ
epo
τίί παραΓΪιυαζ ιπό-χ^σιν τη; zxhtyfyfïixi y tuàτό ή ψ'Χ’' ™ hxiSt γχυρωμο,ίη <£q>pxr,tTut '
■
* όπαρ^χς γχρ τ» ^οπατνρος >ίμ«ν Α’βρααμ
μτπζτο·.'8μθ*8 τΐα. όέόν της αληθ«αί, άρχμχτισ-

ficut

θαλακυτ; ’ efMot μΐώ χΐ τ»ν Γσααχ αυτώ ϊωρησάμ^-ο; >C ομοιον αιίτόν n’ê*:; ixffin
Τοτω ,
)C αυτί ί’πίχλη^τκ Θιο; · citwv , Zffouaw m» 0to; ·
κ. tî a~7ttράχης σ-χ μίτνσ-t · £ τί παΓο; τμων
Taxee,i tnt Μίο-οποττιμζαν Γι>λομθό« , ί^ξα; π,
Xezrèv Îz’oJts , ίλάλιχτα; (άχων, zes ιγωίΐμι
μίτύσχ, xj οωξανωβ·ί , xi
<tî σφο^ρχ ·
χΐ sua; Η»α; <te^o; Mwiriiu τ».' πζτον χ, α^ζβν

β·« ·?ίρ«τ·νηζ tnt τη; οπτιιτίχς τη; βατ» , ιγ<α
ώίΐΜ ό ων ’ τετχμοζ ονομα iVtv χιωνιον ' χ. μνημοσαιζον fittxï; ^μίώ> ' in.f-ux'ij
A^faau
£λογτ.ης w Hi τό; αίά,χ;.

ejl tn iittore mani .

E

Cf Λ

qui fum , /«/< mii'i nomen «ternum ,
mommentum generatroniiui generationum :
gnator generi· Abraham benr.nfl;.< e tn<«-

Hpoy£%n όζα^^ ιλτζνί èrui-· '} ίχ', Sta^^u.

Κ Ε Φ Α Λ

arenam ,

Quin etiam docuifli fiiium ejus liaac, quem
ei dedifli, quem cum vidifles moribus patri
iimiicm , appellatus es Deus eius , dicens ,
Ero Deu> taxe , t? Jeminn tm po/l te . A>que etiam cum patei noiler Jacob in Metiipotanuam protectus effet, oflendifleique Chrilluin per cum , nem daxiflt · £<cr ego te­
cum jum , Ü augebo te , <tT multiplicabo te
valde . Sic item dixifli Mos ii famulo tuo
fideli ac faneto m illo vito rubi. Egn Jmn

Οιatio vanam creationem f>rju.. jn.

λ*.

CAPUT

XXXV.

Τ’λο^ητ®; H x;aif fbxfiEt;' rjo az'ts/ω; ‘ © Jzà
Enedutus es Domine tex Ixculomin , qu.
per Cliriflum umwria <ondulilii - qui
Xe/rS ποζήιτα; τιί όλχ· κ.
αο-’τά C# ρφχη
χοβ~μήχα( τά otxanis-xdLara * ό ώιχγω^τα; SSaru per cum initio dtfpwmfli , <X o'nafli incon­
dita, qui aquas ab aquis me^ho tn man:ento
^ortuv ς^ιώματι, χ, ππΰμα ζωτζχο, tsttz, ί’μ3«-

Ε

B

feparaib a< difclufifl. , soaiemque cis ΐυιιι-

tum

---

1 >>

SU

LIBER VIL CONSTITUTIONUM

51»

tum imdidifti: qui ttrram ftabilifti , & cs-AAwv* ·
ϋράσας , £ «ôpavov ιχτΗνας» xai
lum tetendifti « & iingula perfeâa difpofi> < ixxSM
- .
<-<· xrtapaiiwf ànttPf Ιιάη ξσ χοσ'■Hui
tione onufti ; tua enim poteftate faftuni μήσας · ση
* Ιιαβρίπ itenoru κόσμος at- * ο»«μ4τ«
eft , ut mundus luceret : cœlum inftar ea­
φαϋρίντηΐ' έρανός If
χχμάρχ χίχηγμΖάος ayrner* ex»dificatum fui dandum in tenebris
folatfam, aftris fplenderet, lumen fie fol λάϊται ârpot; aotxcx χαραμυ^ίας τί σκότους *
dies efficerent , & fniôus gignerent : luna φως ii χαί ίλ/ος ύς ήμΐρας xi χαρττων γο/νάς

»

m mutationem temporum crefoeret, & de- yt^pvltjjn t* στλίωη ii «k χαιρωτ foritù «v£mcrefceret , & nox diceretur , & dies appel­ σα xat μ^ημοόη ’ xj st!^ ωνομάζ/ΤΛ · Kat ημίlaretur
tum etiam , ut firmamentum in ρα <vpoanyop£tn · ηρίωμα it ità μισόν ffî
tnedio aquarum fieret, qui yuftifti ut con­
ίβύσχων Hmvuto * xai 4r« συυΜίχδΙώαι ni
gregarentur aqu® , & apparuit arida . Mare
tSaru
·φθ·(ιόαι τάύ ξηρόν · βύτϊα» If τίιν
vero ipfum quis fermone explicare queat ■>
quemadmodum a pelago feratur furens , dc θχλαητχν τως. iv rtf ίχφράσποΛ * nn« »ρχ**
ab arena jurtu tuo coercente reciprocetur : g tut μΐί «το ittXocyoui μοινομαίη * τ«ληΊρο/*ί
dixifti enim , in ipfo confringentur Huftus Jf' ^ni θχμμχ τϊ ση «pacavi· x«^i®/acan· Ηejus: animalibus vero exiguis & magnis, ac
· aaîrfi
· ~ σιαντ&βήσίο&αι
Λ < «».
xti yàp, C-v
αϋτηί rà κυ~
Qaviliis pervium fccifti . Deinde terra herjuatnt ·
ξώοις |f μαχρόϊί hjm μπάλας iyq'
befrit omni genere florum , & varietate ar­
borum multiplicium depifta : luminaria vero τλο/ονί τορΧ,τίιύ αύτίώ ί’το/ητχ; » ht’ t’^Âoathorum nutricii perpetua lege fpatium con­ ym γη iwntotç àv^tat χατύγραφομοάη ' «GM'
ficiunt nihil mandatum tuum variantia, quin, πβ/χίλ/jt loalpwv ίιχφόρων · παμφαΰςτι φω'ηpotius quacumque regione jubeas, ac oriun­ ptç itt/ruv Ttdlwot απαράβατη σνζοντα τον l>tur, dc occidunt in tigna temporum, & an­ λ/χβϊ · njf Ματ’ «le* TetpatoartWTfç rüs <rSc
norum , dc mini ft cria hominum alterna vi- «wct^iis * aXA’ Ι«η «v χίλί’ο-ης , τούτη acifluudine commutant. Prseterea. effefta funt
yi^owr tffii ίΰουσιν Hf <m/u«e >($4ρων HSR'
variarum animantium genera terrenarum ,
«νθρ*ίτα» ùmj-'
aquatilium , volucrum , & eomm qux in Cwaui$ , αμ^βόρδ^οι rhô
terra , Ac aqua vivunt , qu® dicuntur am­ pftnay· firwro |ί«φβρ«ν ζώων χ«π«Λαζίϊ© γίphibia, tuxque providentia artificiofa fapicn-C111* ’ χιρσαΐων ’ dttâpvv * atport όρων * αμφι­
tia providentiam ad cujufque earum natu­ βίων · hjh' τίς σης άχρονοι ας η cstqvos σο­
ram accommodat : ut enim non fuit infir­ φία τΐώ χχτιύληλον ixiftp <9povotav δωράιυι ·
ma ad multiplices animantium fpecics effi­
cSs-Tfp γάρ ίιάφορα $»> oût ήήνησί ταραciendas , fic etiam non neglexit cujufque ea- 1
γαγπν , οόακ œ’<5e διάφορον αχρόνοια» ικάρου
rum variam ac diverfam procurationem : ad
hxc , finem fabricationis animantem ratio­ πο/η<ταο?αί xatn*XQ-ùfnTf * qgî πλος της Ιηnis participem , mundi civem fapientix tux μιονργίας τ» λογιχον ζωον w χοσμοιτολίτίαι
moderatione fccifti , aim diceies , jaciamus τη ση σοφιχ ίζβττξα/^υβς Χατισχ£ασας Η­

bommem ad imaginem
fimihtudmem noftram , fecifti , inquam , ut eflet homo

ττά; , ποιήσωfafyj άνθρωπον χατ tixôva χ, χα-θ
ομοίωση ήμϊπραο , χόσμου χόσμον αΰτνν «ναid eft, ornati ornatus, cujus
, ίχ μ&
τιάρων «το/^πων <wg«corpus ex quatuor clementis primis corpo- Ιπξβς
1
>.uu» IV....UK.
vero ex
άΐαπλάσας «ÜT(5
ribus
formalti ,, .minam
animam vero
ex ninuo
nihilo ,, at
ac ™
fetiius quinque ad certamen virtutis dedifti,0σχ&,χσας i’ αν'τω τΐα vjx^iui »« w μύ êv& mentem ipims anime tanquam aurigam τνς , aîàwtv i’ αυτω τθ<»π>θλον χαιισά^-ος
Icnfibus pcrfecifti , Jam ad hxc omnia do- xai νουν τίν της
luwrçw τκ7ς αισθ»mmator domine , quis pro dignitate expli­ σισιν ίπιτήσας · xai tvi ττασι τκτοις If (Tire­
cabit nubium imbribus gravidarum fluxio­
nt xt&f τις ίπαξΐως imynacrut νιφων όμnem, tulvuris Iplendorem , tonitruumque fiaβροτόχων
φοράν · à^patrni ιχλαμ^αν · βρογ^
gorem ad iuppeditandum alimentum cuique
generi animantium conveniens , tum etiam ity itàrttyov fii Ι’οφί» xatn.^AziAot? -χορηγίχν ·
ad aptiflimam aeris temperationem. Homi­ Hjq' χράσ-ιν «ίρων πανχρμόνιον ' TTxpaxoctrâv^
nem vero, quia tibi non paruit, vita , qux TU it τον Λ'^ρωχον /μμία^ου ζωής tftpnfueratcipropofita merces, privafti, non quod σας eût Hi το «αντίλ'ς αφανίσας, α’Μα γρό£x toto eum delevifles , quin potius brevi ytp <®ρος βλι^Μ χοιμισας . ορχω έ.ς χαλιγγιmorte afledum tanquam fomno quodam cap­
vtatav ίχάλί<τ«ς · όρον δανάτ* ιλυσαί · ζωσtum , interpolito jurejurando , ad renaicenχοιός
νιχρων ità Γητ» Χξ>ΓΪ της ι’λτιί^*

dum vocafti , fle edictum mortis refcidifti ,
qu> mortuis vitam tribuis per Chriftum tpem E
noftram.

Orata predicant cum gratiarum allionf
di Vi nam procurationem
rerum.

caput

xxxvr.

,

ΙΙοοσΑ^ιΐ

Λχα^/ας

το Θίβ τ!α xi*i TÙ c>tk xr,itpAVtay.

K E Φ A' Λ.

Ai·'.

Agnus es Domine omnipotens , &
h xtéif τβτντοχράτωρ, <£ Α<9*«λη ή
magna virtus tua , fapientiæque tua: J.VA ΖχύίβΊΐ £ ris cuvf'ffïto's «τι μ trtv «erdnon eft numerus , creator , falvator , dives
μός· XT<rec, <r«njf»9 isAw’/f C* ^α^κπ’ jutrapci^ugratiis , longanimis , & mifericordix Urgi-

M

P*

5<j

•

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

,

514

ijî <Λ A tor , qui et, que a te condita funt , non
XTrr/x«rw τ/ui «wrxeiotr · φύση
άγο&ός deftituis , fed confervas .· natura enim bo­
νπάργκς * φ&ι fi άμαρτντόνη»ν , d; μ/τώ*«ν nus es, parcis vero peccantibus, eos ad poe­
nitentiam provocans : ex tuis enim mife<9ροσχαλκνμ$ιος · t’xripfMo γάρ roo iî rôtrn- rationibus extftit admonitio. Quomodo nam­
σκ * xok γάρ άν Λ lx/sti/^u ίπκγομ$ί>1ιυ άque futtineremus , fi poenas celeriter a no­
πατηύρφοί χςίση» , o'wo'n μαχροΰομοόμ^υ·/ , nis expeteres ? qui diu multumque a te to­
μόλις «βν/ομ^ν τή; οί&αώας , «όο η κρά­
leranter cxpeâati , vix ex peccato emergi­
mus , potentiam tuam enarrant cœli , ât
τος άνήγγκλαν οί ουρανοί ,
γή xpxSacvopfyin , τίώ άσφάλ&χν ίπ e’Jcroi χμμα/φύη *
terra mota , firmitatem habens in nthilo
pendentem : mare etiam quod fludibus agi­
δάλαατα χυμαινομ^ύη vjj μυζ)αν βόσχουσα
tatum , innumerabilium animalium copias
άγιλίαι, πιπίίηται °ίμμφ »
β^> βόληστν
paftu alit , atqtie arena tenetur conftriπιφζριυϊα. ·
Tccmiç απφ^χάζΗ βοαν, άς ί- dum metu voluntatis tuae , cogit omnes
μιγαλια&η πΐ ιργασου χυοκ ’ πάντα άν co­
ut clament ,
Mdtfayfcara
opera Tfti ..J
piât ί ποίησα; · ίπληρώ&η ή γή τίΐ χτιβ^ώςΒ
~ tua, domine , omnia in fapientia fecifti , ple­
na eft terra creatura tua; item exercitus an­
σου' nfti νρχης άγγίλων φλιγόμ^οος'
vydCgelorum ardens , & fpiritus intelligentes di­
μχτπ voepd λίγουσιν ,
άγιος τύ φίλμονΗ ’
cunt phelmoni, id eft, certo cuipiam,
*
XSH* σιραφιμ «γικ κμχ τάΐς γι pnfliμ. τνς ίξ«fanitus . Sandi quoque feraphim una cum
ηοτίρυγοις σοι rlit ί’ττηίκιον ώίΐιύ \|.ά>λ·ντη , «- cherubinis , qui fenis alis praediti funt ,
σιγήηις φ«να7ς βοοση , άγιο; , άγ*ος* άγιος
canticum vidoriz tibi canentes perpetuis vo­

μ» qj) ίλίους

» i poi

χΰ&ος σοιβχ<ύ9 πλήρη; · oupetfbs njq ή γή τή;
ίόζηςσου · ιζ τ« tnpex
ταγμάκιν πλή^η ,
άγγίλοι' άρ^άγγιλι' θρόνοι· κυιιότητκ ’ άργχί ' cJ^ewriaci · δινυάμν; · ίπιβοόάηα λΐγουtnv , άϋλαγηρ^η i ίοζοι xrtiev tx ηυ τόκου
•
ΐί',Ζαύηυ' * ϊσρχηλ h' η ίτιγηόςσου txxXiwre ι»
i.f.nK.nit
ηϊς κχτ ουροτνον ίαυβ,μίτη άμιλ-

cibus clamant , dicentes , Sanftxs , funilui, >··■ *■
fundus dominus fabaotb , pleni funt cceli &
terra gloria tua : atque etiam permulti alii
ordines archangelorum , thronorum , domi
nationum, principatuum, potcftatum, ac vir­
tutum clamantes dicunt , benedtfla domini £V<s^.
gloria ex loco fuo . Hierufalem vero tua in
terris , ecclefia ex gentibus colleda , cum
λύΐμ^ώ) νυκτί iyq' νμίρχ C» xapj/'jt χ·λ»ρ« xj'C copiis cœli tum , certans nodo & die, in
corde pleno , & anima vofente canit , cur­
4't%" θίλοίΛ-χ ψαλλπ , τί άρμΛ του θιου
rui Dei decem millium millia lot antium , do· τί*1· * i
μυ^οπλάσιον , -χιλιά^ς ^Iwouûiuv
xte«*« cv minui in eu en Sina , in fan&o . Novit cœcll’vcZç cv Σΐ’,αΐ? c# τύ άγια ·
or Jo ocp«- lum eum a quo fadum en in modum cameνος TW iiri μι,ίοοί ctùnv κκμσρωσχίτα <ός λιrx , inftar quadrati lapidis flabile , alioqui
^όκυβον ■ ngf γΐώ η»ί νίυρ ΐχνηΤς ζόάχτχνnihilo nitens , quique terram , & aquam
inter fe colligavit , & Mêrem diffudit , ani­
Ttt ’ tun’ tttpx ff^ixnu ζνοΤόφον ' nfi rvtmantes alentem , cum quo etiam ignem ad
Tw ·νυρ συμπλίξχντκ hç δχλπος , hjm' σκό­
teporem, & lucem commifcuit . Obflupe-7«*· 1»
τους παραμυθίαν · ΖχτληητΗ Χ°ρός ητίρων rit
facit admiratione chorus ftaharum , qui il­
άει^μήσαντα σημαίνον , ηρί τον ονομχσχντκ
lum fignificat , qui ipfas numerat , & illum
Jhxvowv · ζώα τίν ^υγώσχντα · JcjÆpa τίν’ qui ipfas nominat , oftendit , ut item ani­
ίκφΰσαητν ‘ άτιρ άπαντα τύ σά λόγοο γιmantes eum, a quo animatae funt , demonjuo fatae
fatae ,Ώ &
& c<
editæ .
>όμ!£υ«
τή; σής ίαχάμίως η κράης ·
ftrant , êc arbores , a quo
îro gw' όφ^'λ» πάς άνθρωπο; cif
<-t'p_D Qux
omnia verbo tuo effeda ,> 'im
- quidem
.
poteftatis tuae declarant. Quare debent omnes
νων σοι &fa
τ>) υπιρ moerruv ύμνον αnomines laudes tibi pro eundis bonis pci
νχπΐμπΜ Sta σι ?î<î axotyrwv χραί$ * <τυ γάρ

'

e< ο’ χρηΓος dv άάργίτίχις , hsh' φιλοδωε^*
C# οικτιρμοΐς · ο μονΦ* παντοχράτυρ · οτι γάρ'
^ίλί-ti , πάρΐϊΐ ον η Juniano/ * τν γάρ σόν'
αιώνιον χρατφφλόγα χαη-ψυ^· χ' λΙοντας;

φιμο7' 1Ç xu'nt xxn-ojoaooH ' <£ νοσώντας tyfipw.
.
iÇ
μίπιξίπϊΐ ‘ t&i Γραπν ι\$Ρ'*: ,
’
Axer άζ_ι$μούμ§ΰον d-v τύ ύναρηφανάΐ· θαζ χχταςρωννυσι · <τό η · cw ούρα ω · ό ιτί γή;’
c C.V θαλχατη · ό dv ΧίρατΒμ^υοις ιττο μνσvôç πιρατουμ^ος · τή; γάρ μΛγχλοσί',Ύ,ς τχ ojx-

art πιρα; · μή ?'αρ ήμίπρόνιςι tsto
·.
του θρράχοντόί ms f'çi-λογιον φάτκο. ιτ;· >1 γ'.ώση τή χαρδίχσ», οτι κύ&ο; ό Θίό; ν οι> , θίο;
cr oôpavp αν·» ν& ι’κι τή; γή; xàm · χαι
οόκ ιςιν tTt τολίω α,ΰηυ ’ oùSi γάρ tri Θ?ο'ί
<φλ(ιύ σου μόνου’ άγιο; ήκ ι?ι πλίυυ σου χύ·
etof ©to;
, Θίό» άγιων · άγιο; ΰνι'ρ
πάντα; άγιου; ‘ οι γάρ ή^ιασμ8ρ»ι υπό
γύρα; σου &σιν · caSo^o; χαί
Cone ft. General. Tom. 1.

τΰς
.

Chriftum toto pedore tribuere, qui, te auftore, iadi funt omnium domini. Tu enim es
benignus in beneficentiis, & liberalis in commiferationibus, qui folus es omnipotens, adeft enim tibi cum volueris, poffe ; tuum namque robur xtemum, & flammam refrigerat,
&. leones cohibet, & cetos mitigat, &atgrotantes erigit , & facultates natura convertit
in alias, exercitumque hoftium, & populum
fuperbe numeratum profternit : Tu es in cœ
lo, & in terra , & in mari , in terminatis
nullo termino circumfcriptus : magnitudini rTft·' «s
E enim tua nuftut eft /inii : non enim domine
noftrum eft hoc didum , immo vero famu­
li tui , qui ait,
cognofcei corde tuo, quod D'·'· «
dominus Deus tuns , Deus in carlo furfum , & in terra deorftim , & non eft am­
plius prater eum , neque enim eft Deus
prater te folum , fandus non eft prater te,
dominus Deus fcientiarum , Deus fando­
rum , fandus fupra fandos omnes , fandificati enim fub manu tua fun- : gloriofiis ,
fupra omnia cxcclfus , natuia in a ipcdabi !i s ,
Kk
cujus

91$

G

ΡΦ

LIBER VII. CONSTITUTIONUM

cujus judicia mveftigari non poffunt- cujusvi-ΑαβρατΗ τϊ φυσ&’ άι^τχνίκτος xeiuanw « io
U nullius eft indigens, duratio neque muta- ink
' ‘ η ζ»Γ
“* ' αΓίχτος iÇ. . ..
π ίαμβοί ·
bilis, neque deficiens : operatio ûoe defatiga­
άχάμαης ή οαιργ^α - àrtt/γρχχτ^ n μτγ«τ
tione : magnitudo infinita, perennis decor ,
λΜοηκ » αθΛ«·ί r
* «e^ww à Ma»
inhabitatio fine ullius acceflu , & appulfii.
manûo fine migratione , cognitio fine ullo ■ntxta' «/imt)wr£m >i tumrxht ωακ " ôvopy©*
initio, veritas immutabilis , cujus opus fine ή >*»«·«’ «\«>λο<ντκ « αΛ*^«β· άμκττ&intermedio, potentia nullis infidiis expolita, ην τ» ιργον · άντχ(βόλ/.τν/ ii χρβτ©* · «monarchia , id elt , principatus unius , fi­ διάδοχά »ί μοναρχία · απλΧτηιβς ή βαανne futceifore, regnum perpetuum, robur λΰα · άναντϋγμνις-ος « ίχύς · πολυαί^θμ©* w
inviftum, cujas exercitus valde copiofus. Tu
r parta' συ >«ρ η · σοφίας νοαττρ · · δημηρcaim es fapientie pater , idemque inftaurationis per mediatorem fattx aucior , ut γι’ας τί; Sfa' μισίη itrirnt, · Λ α'τ/©* , »
«j/wwei χορηγός ■ ô νόμων δοτήρ
ô &δίίας
caulla , provideutie largitor , lator legum,
indigentiae expletor, impiorum vindex, ju-» »X>jpamk
'; , ό Αύ ασβών τιμωρός * <C
$<Horum remunerator, Chrilli Deus , &. pa- χαίων
-—'-........
μι^ατοέότηί ' ό τί XfttffS Orèç χ} οχωter, »5c eorum, qui in cum pii funt, do­ τήρ ·
di βυτ»" Ασιβουντιαν xue/ος · « àminus : cujus promiflio nunune fallax , ju­
Stà^roi ή (ταγγύλιχ - aJwpt^Mtnroi « xûns '
dicium incoiruptum , fententia immutabilis,
rui cultus fuie intermitlione, gratianim a.ho «μιτώπτ©* ή γνώμη' âxawç©* ή Ασίβεια· άι~
η’ ί’ηαξιος <vp*rperpetua , per quem tibi veneratio digna èr©* ή dCyaeir/a· δί ίσοι
ab omni natura rationis participe , ac ranaa χύνηας όφ&λιτηι παρά παου λογιχης x, άγιας
debetur.
φΰτΜ0$ r
Orali” commemorans incarnationem Chrijii,
ÎT vanam providentiam de
fjnilts.

CAPUT

Π/>οσ·Ζ,χ>ΐ ύχομιμνήτχασα τΐυύ ^υορ^ύάυ ΧξΧδ
dvavdpûttvw · € τΐιύ dç ης άγιος
διάφορον aopôvotav,

XXXVII.

Κ Ε Φ Α Λ.

C

Χ0'.

Omine omnipotens , ru mundum per
Chriihim fabricatus cs , & fabbatum
T ejt «ayrtxparup , χότμον Ιχτκτας tyi
nujus fabricationis memori» dcdicafli ,
Xe^«J * w οάββαΐην vciraç ίάς μώquia in eo ab operibus faciendis requic- .
μίνυ τούτου · οτι do αύηί χαττηανας «πτ>
icere fecifti , ad leges tuas meditandas :
cm νόμων · χαί ΐορτυς
irem Irfios dies ad capiendam animis no- ΐργων είς μιλίτΐω
ήμίήρων φ^χων ’
ilris laetitiam couilituiih , ut in mentem &εταξω cÀ ^.'φροτύνίαι
veniret fapientix a tc conditx , quemadmo­ οχως di μνημΰν ι’ρχόμ&α της ύπο οού χτιdum noilra caulla , quod ortum eH ex T-OeicrrK σοφίας ' Μ èr ημάς γζοισιν ύχαη τΐώ
muliere , in ie fubfifiere fecit : apparuit
οιά γϊυυαιχός · ιπιφάνη τώ βίω àvainxvùi fαυ­
que in vna , declarans te in baptiimo
τόν de τύ βατηίσματι ’ ώ; Θώί i’re xaz àrDeum & hominem : ix propter no» perθρω»ο$ ό φαν^ς - ΐαχ^ί St ημάς an σ-υνχωmillu tuo paflus , & mortuus efl , ac poteilare tua a mortuis iulcitatus. Quare diemθρή<η< ’ xat an&atvi jiat avtm σω xpirut · drô
τη
ieftum refurreftionii dominico die celebran- χχί
-■-· tLuj άναςάσιμαν
----- '------- ίορτίιύ _χανηγυ^ιζονης
------- tes, m eo lutamur, qui vicit quidem mor­ xuezaxi , χαίρομαι tnt τ£ νιχήσαντι μ£Λ w
tem , illuminavit vero vitam , & immorta
θα^ατ» , φοπίσαντι St ζωίώ χαί άφ^αροία» ’
htatem .· per i pium enim gentes tibi adjunxifti , ut fierent populus acquifirioms verus Si αύτού γαρ ααροοηγαγου tù tθη» ίοοηγ eii
Ifrael , Deo carus , Deumque videns . Tu λαόν xtpioucnov w αληθηων Γβφαηλ W sho»
enun domme etiam patres noftros ex ter­ φίλη -τον όρωνηι Θίόν ’ αν γάρ xuyt xtfi nil
ra Ægypti eduxifii , & fornace lèrrea , at­ ττατίρα; ήμων ίζνγογϋ tx γης Αίγΰιττου • e
que ex luto , & tingendorum laterum labo
ί’ρμοω tx χαμίνου tnôrpàii xat tx πηλού Χα/'
re eripuifii ς liberafii a manu Pharaonis, & τλ,ιν^ουργίας · /λυ^βίσ·» ίκ χ^ρός Φαραώ xau
populi ejus , ac per mare unquam itinere
ύη αυτόν ’ χαί $ια ^αλααηκ ως Stà £»terrefiri traiccifii , ik mores eorum in fobtudine omni genere bonorum fufimuifti ; ρίς αυτούς παρηγαγίς ’ χαί ί'ζοηοφόρητας αυ­
legem decalogi voce tua pronunciatam , & τούς dv τη ίρημω
... παντοίοις α’γα^οΐς ' νόμον αυmanu tua kriptam debiti ; diem fabbati le-ΕτοΓ; ϋωρνχτω η StxaKoytvv ση φωνή φ^γχ"
Ilum aptare juilitli , non ut efier illis oc- Oeinx · χαί χ^ χαταγραφονη · β·α^3ατ/ζ«ν
catiu oui & vacationis , fed adimnemum ^,τηΛ<^φααω άρτιας ίιίοςς . Λλ’ ά»,cum aj «g»,«Km rou«« n» , u<
pivlnbcientur irala , tanquam in circo quorr
, ^7.
Λ.
.
.
d
„ .
μαως , ώς χώλυιπν χάχων ως & itpp χαν&φdam fa<.io docendi ratia cohibitis , & ut
efiet exultatio hebdomadis , Hinc una heb­ ξαί πίς/βολ^ StSourxaAtaç χάρη , «5 ά^αλdomas , èc teptciu hebdomades , item men­ ^irar/Λα ίβζομαδ^ · διά τούτο ίβδομας μια
tis ieptimus , &. annus leptimus rurius ju­ ίβδομάδίς ίφτύ * χαι' μΐιύ ίβόομ©- ♦ χαί ίbile us , id efi , annus qujnquagefimus ad ντνυπς ίβύομ©'’ · καί τούτου α^ηιναχιχλησι, ίοrcmitiionem , qui lax feptena convectione , ρηΛαζ©* , c triv ϊτος icrrwoçcv «ί àçtrtv ,
λ reditu aniu teptimi exifiit , ut nullam
habciçnt homines occationem talio cscuiàn- ο TO? μτνΜμία» ίχωσι «βρίφαιπν οί àvSpvirot

D

K

άγνοιαν

QUA TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

517

$χβ

«t» <ra(i@& Adi ignorantiam , hac dc cauffa omn< fabbato
*
feriari niflit , ut fcilicet nento ne verbum
«py«v
twc prit .
c< wû ripumt tuiiw anpnti^eu
cr quidem irate ex ore luo tn die iabbati vel
let emittere : fabbatum enim eft requies a
η
enfiflcmar βνβββττν ytiptrt mto· fabricatione
mundi . perfeâio univerii , le­
muMK inpnuityhK ' nAdamc xarpac/ * ήμαη gum inquifitio , laus grati animi pro bene
fyrnmi · eft** dc
X^detrac, ittip ύν betis in homines collaria Deo adhibita .
sXpwra» * *» , «romar n xuuari Dominicus vero dies his omnibus prieftanαηηυχηνηι αΰπτ w pertritu , rw arpvtan- tior , ut qui repnefentet ipfutn mediato­
τέώ, rir nprôMut, tîs «racrarrag αίτιον , rem , providentem^,. legislatorem t auâorefurredionis , primogenitum omnis
ne optriamw nfenc χτ/owç, rw θιο? λά- rem
creaturae , Deum verbum , eundemque ho­
ym, qj} «n^ptnw , tw ίχ Maefeç $*η3ον- minem ex Maria natum iblum , fine contx ue'w ίι’χα titipès t nr τηλη&τάμίμνι a- jun&one viri , fande in vita verfatum ,
virai , ns πωρνδνίτΛ ttri Πβτπορ Πιλάηυ , cnici affixura fub Pontio Pilato , & mor­
HjH αχοθβοώπκ t qpj aMtreont Zx vexptb ύοο- tuum . atque a mortuis fuicitatum . Hic ,
■',n
—3?
;iam, dies dominicus tibi, domine, euchatk xvewtH χβφαχίλ&τ™, voi
iam pro univerfis offerre hortatur-, & juσχοτκ τίώ trip »dvw £χχυείαΐτ «ρβοφ^Β?
11 lixe eft enim gratia, quam tu prxbui' bet.·
pMt · αυτή yap ή ΰχ· σου «οαρα^ίθιϊσα γά~ fti , qus lua nagnitudine omne beneficium
βΛ* mriç tfg. μίγ&φ* Ότάσαν dCrpyecr/oo' t\x
openiit.

«yvaro
““
'w έπ^ίτψο

* τ*'7*'

’’λ

ι^»φ φ
ΠρβσΛχη 7ne>qfSTa μη/ιμίΐυ avpmixs
aexç^àμησνι
ifavipw
«rwo/jc
Θιί
Xe/r« TapaytSwdr I
η7ς oty/οις.

Ar.

K E Φ A' Λ.

Oral ιο comment memoriam provtiemta , &
> temerationem bettejutoram , <jax
Det providentia per Cbriftum
fanfitt collât a
fient.

CAP U T

XXXVTII.

Λ'Χϋι promifta per propheta'· fafta prœ
X_Z ihtifti - A Sion milertus es , Hie
ruiaiem miferatus extollendo in medio eju*
Τίρτα-αλημ nJ τ»ν ^pôrm Δαβίδ τ ί ταιέος σβ α’νρψω thronum David pueii tui , nato Chrillo
σ«< ο> μίtru tuirüf τί ‘tfufave τί Xfcici τβ t χ entΡμα- ex femme David ex Iola virgine : tu. in­
Πΐ αντόηχατα σβρχα ^ΐΛ/ηθονιχ ι’χ μίντ,ς irapvcsM' quam , domine Deus nunc etiam accipe
cu>wc rui ίΐτητα ό θιος y <ν^ότίιξαι το; ί^ι' ·χ64- preces labiorum populi tui ex gentibus ,
Atw» Si»W¥rC τβ Aaà σ« τί
ιθν<<5/ ηύ f TrxaAe/^w quae te in veritate invocant , ficut accepiHi munera jullorum eomm temporibus :
σνθσαλι»θΗΛ ,χαθα)<<ΦΤοσίΑ/ξω πίίώρα
άικαι^ν
in primis facrihcium Abel relpexifli , &
Ζαηιις ^χα7ς
' Κ(1ΐλάα<αιούηΐίτ!ώ^υΰ·ίοα>
Noe facrificiuin ex arca egrefli probafti ,
NJt ύζιλ?ο.·ης της χιβωπύ' item Abrahs poft egreflum ex terra Chat
Α’βραάα μ^ τ»όζιλθΗ> ιχ yr* ; Χαλίαιων · Γσααχ
datorum , Ifaac in puteo juramenti . Ja
CerJ φριχτι τί ορχβ Γαχα'β CA Βη^λΓίμ* Μ«cob in Bethleem , Moylis in foiitudine
Aaron inter viventes , & mortuos , Jefu
σι»ς (£ντη if ήμφ' Α’«ρω>ανα μισοντ^ ζώ/τυ> nai
ONave in Galgalis , Gedeon is in petra , &
Tt^vtàruv · Γησί τί N«u>) dr I aXyaXo/î · I t~
velleribus ante jseccatum commiflum , Ma
ê-Tuv tut τί; iffJ’ai < r^ τοχ«ι/ <w»ô τίς αμαρτιχς’
noes , & uxoris efns in agro , Samfbnis
Μανωι £ τη« αΰτβ ytuwxo; ce τω τώιψ ’ ΣαρινΙ*» in liti ante deliâum , Jeplithis in bello
Cr τώδιψπ <νρο της τιλημμιλε-ΐΛί ’ Γιφθοσ c> τ» ττο- ante promiflionem illam inconfultam , Ba
Aiptai-oyoTniatxfjniirrayytAiaf ’ Batpax χ)ύι/3βό- rac . & Deboræ in Sifara , Samuelis in
Mafplia , David m area Orna· Jebuliri ,
ρας ίπί τί Σ<σάρα* Σαμβίίλο* Μαηηϊφά· Δαβιί Cv
«λω O’pyà τί r^brst/tf* Σολομώ',ος dr I χβααν χί Salomonis in Gabaon , &. Hierulalem ,
CV Γφβσχλήμ *-Η’λ/< C* τ« όρπ τ^ Κοφ/χηλζω ’ Ε’~ Elix in monte Carmelo , Elifati in fonte
fterili, Jolaphat in bello, Ezechiæ in atgriAw«w ίτί της άπχνίσης ττηγϋς · Γωσαφατ CA zcAt- tudine , & in Senachcnm , Manallis m
fjL<f> · Ε’ζουα ca apponi a ιζ t πί τί ’Σ^νχχτρ^ιμ ' Μαterra Chaldaeorum poft peccatum , Jofia·
>αατί, Ο»
Χαλίαίων μζ τίώ πλψ/Λ»λι-(αν · Γγ- in Sappha , Eidræ in ritu , Danielis in
lacu leonum , Jorue in ventre ceti, trium
σ/αάττώΦαητά· ΕΓσέραcari itrayoccv· Δανιήλό
puerorum in fornace ignis , Annæ in ta
τώλαχχύ Τ^λιο\η-ν· IW Ο* τί χοζλ/α τί χ^η-, ·
E bemaculo coram arca , Neemiæ , & Zoτε^ν Trail»» άο τί χαμήω τί τ:/ο; ' A νντς c 1 τη
σχία·ί zaèncw της χιβωτί ’ Ν«μ<α i’‘ τηα/fyi^rH robabelis in sdificatione murorum , Matha-"
thiae, & filiorum ejus m zelo tub , Jael in
•?^S tm^Jv<έ τί Ζοροβαβιλ . Ματτπ^.'αχ.
ιηων
benedictionibus ; & nunc accipe preces popu­
αυτί άτ τ» ζηλα> σ* ' Γαβηλ, άν &λογι χι; ' xi >ιιί «ν
li tui tibi in fpiritu per Chriftum nobis
agnitum adhibitas
wvrStfyu ης τί λαίσβ «χρ^οσ^^άς μιτ txiyyw^f»;
c ai Sfa' XeÆ« βροσφτρο/^υας e>TùJ κνά.μκτι
' Ύάς itrayytXlxç neîraîV «ροφτήίό χλτρω-

O

σχς

χ. ί λιησα; τΐιι'Σι«μ κ, ακταρτ.αας τΐιύ

Concii. General. Tom- I.

Kk

i

lr<..

,

o.*

5»9

LIB&R VIL CONSTITUTIONUM
Λ

Ortlit χΓΛΜΠί* x&ionir fr·
Jjitflif xlhto.
CAPUT

Πρ9<τ&χβ αϊτζλήψβ*
χα/cav .

λμχιΙια

XXXIX.

K E Φ A A.

it-

λθ.

T^W <ro/ Tfjj ireviW irrTrrrx παν-

Gimus tibi gratias , domine, orftnipotens , quod nunquam mifencordias
■rtxpôrup , or» àx f’^/xatTEXiTtfC n* tXtnrou
tuas , tuafque miferationes adhibere nobis
K9H Tes ρίχτιρμνς <r« α’φ’ημών · «>λ« κα$’ ίχαdellitifli , immo per fuigulas aetates fervas,
rlw γΖΛίχν ιφί fyfài β·α>{«ς · pwj * οίντιλααeripis , auxilium fers , protegis . Auxilio
βάνη’ <ntnr«{Mf · ανπλαβου yàp C* Ϋμίρχι; Εenim fuifti temporibus Enos , & Enoch',
y«î, HjH Ε’νωχ , ô- liufpauç Maxrü , xjq Fr·
temporibus Moyfts , & Jêfu , temporibus
ci ’ ca/ χίμί'ρα/ς
x?z?£j * c* ιΐμίρνς Χαμ^λ ,
Judicum , temporibus Samuelis , & Eli«
ac prophetarum , temporibus David, & re­
κ, Η’λ/α,
· ex ίμίρχις Δχβιί
Either , & Mardochrei. ,ΒΧ^
βαπλίων t> ΐμίραι; Ε'£»ρ καί Magàogum , ttemporibus
.
‘
tenoporibus Judith , temporibus
Mak.._ Judae
i..i
Κ4ΐμίρχις ΓϋδπΟ· ’ ώ· τ\μίρχϋ Γ·ιϊ«
chabaci , & fratrum ejus, atque etiam tem­
Μαχχαβα/» χα/'
α&λφων χυηυ· < dv τΐ'ϊς.
poribus noilris opem nobis tuliiti per ma­
ν,μίραις γ.μων χντίλύβου κμνν ffa'
μρ^οίgnum pontificem Jditm Chriftum filiiuo/
λκ<τ« αρχμριας Γηα-tî Χ^ίΐου nu vx/êo; a ου '
tuum : ex gladio enim eripuit , & alen­
xxt από μχγ^χίρχς' yxp ΐρμα-χη , χαι' ιχ λι~
do a fame iervavit , ex morbo fanant ,
a lingua mala defendit : Gratias tibi de μά ό/ξπλατ» ί^θριψα; ’ ix νόσν tâcrxn ’ tx
omnibus per Chriftum agimus . Qui vo­ ^λωΑΠ,ς πβνχράς ί^Κίπχΐί · τη^μ Tetvmvavt Sfë
cem quoque diihndam , & prciTapn ad conΧρμάί <£χχ&/τί·ίμ^ · 9 χα/' φα,νΐω σίαρθρον Us
feilionem dedilti : linguam aptam plcftri '
’ j · , o
, . - ■ ’ r ■
fumlem tanquam inftrumentum fubjecifti , ^ο,αολο^στν ^ηταμ^· x«/ ^λω.ναν Λα/>-

E

A

fecifti nobis guftatum commodum , tactum
accommodatum , vifum ad ipedandmn, auditum ad percipiendum vocem , odoratum
ad lenticndum afftatns , manus ad opus , C

μκν> etxltu πλήχξ* ως opyxvoj ι_σ»7ι-^ * x«<
; lùtrty χτρότψορον ' xxt χφΐιυ χαπίλλ>,λον ‘ xa/
opxtji'J θια; ‘ xxt χχοΐώ φωνή; ’ χα/' ·τφρΜΐν
~
* îpytv
"
a’ruàv * xxt χίφας
Ηί
* xat χόίαί <Γ*ο>;

pedes ad ambulandum . Atque hæc omnia
oàcriroeia.’ * *«' rttnrr. xavnt fx μιχρχί rxyoex gutta exigua in utero formas , & po(t- νος ί^τλαττΗ; dv μτ??χ ’ xxt ψυγίιύ αθάνα­
quain formata hint , animam immorfalcin
’ xxi HpoxyHÎ
donas , & in lucem edis , animal ratio­ τον μ£ τίιύ μορφωοη
nis particeps , hominem dico , legibus in- f7; φΰ; ’ ή> λο^/χον ζχο; τον ανθρωχον νομοα
efttfuifti , otficiis militiæ illuilufti , è< diilo- tzxi^d-zx; ' ^:χχι<ι'μχτιν içxtSpujux; ‘
lutionein inducens ad breve tempus , refur- λίγο> ίιτχγ<ύ7 ϊ.’χλυΰΊ·.· , mû aiarao’/)’ ttffyredionem. promitiili . Quæ igitur vita , am
γ^λ’ύ ’ nolo; ntyxpàt αύτνρχκς βίος ; xtvvav
qux ixculo.um 'diirturtutas * homimbtis ad it μγ*ο; ποτό/ ζ&ρχίΟΉ άν^ρωποις /αμος æagendas gratias fuftecent r Equidem h pro
yxif^ix'.i ; η το
-Πταοϊ αξ/ay α^'.ιύχην , το
dignitate non pollumus, at yro vuibus fioc
agere fandum eft : Siquidem ab impietate ét χαπί ii. xLtt'j <^χγίί · ίρρΰ<τω yàp ααΊβΜΚ .
multitudinem deorum colentium liberali i , τολι θίω'.·, jq ^ediOxTC'.'MV αίρίΰΓ&ς ί^«λ«· π'ίΫλ£$ίρ<ύ<ΓΧζ ’ τον X^frov
a iccta Judxorum , qui Chriftum interfèce- τ.λχ'.Ύ^Υ,ζ
______ t . «y'Otaç
r
· ’’W ’ α’“ιθρω^ί ' ώϊ " άνθρωβον
°· - - -fy Θίο'ν 07runt, cnpuifti , ab errore ignorantiae expe- θΛ•\£'<-Ηλαί
difli, Chriftum utpote hominem , Deum τ?: μονο^ϋη ’ τον ααραχλητιιν cùùéxwai γμιν
unigenitum , ad homines miiifti : a te fa- Λγρ :λε; f'xf^ro-χ; · το> ίιχ^λον γ^αχ'χ; ’ οηχ
dum eft , ut paiacletus in nobis habita­ όντας ί’ζοιγτχζ' ·$>οώρχ; φ^λχαΤΗί * {ωίιν
ret : Angelos nobis ptx*ccifti , diabolum
£Οιί>^ύ· μίτύνοιχν ίπηγγΗλ<ύ*
dedecore atleciili . Qm non eramus , ut ef- μί^^.;·
α.7Λνΐωνσ·οζ ή έοξα xay το σίβαζ
1Xfemus leniti , laetos confervas, vitam nobis
comme uris.. cibum ftippcJitas ; pirnitentiam
nii α/ωνας atfCL· Xt>;'où tbv xxt as/ xxt
p:■ imitifti . Pro omnibus gloria tibi, v\ ve­
μίιν • ruent μίλίτΐϊπ αίίλφο/' · xxî hm o xt>neratio per Chriftum nunc, \ temper, & m
μ,θ’ ι'μώΐ' ί’τ/ 7Î; xa/ <> τη βαοΊΆ^.χ.
e^oi
nu

facula, Amen. Uæc, tranes, meditamini δ;
I t dominus vobiicum m terra , ix m regno
patiis cius, qui cum mihr, & nos per eun­
dem ex fervitote conupt/oms m libcriatcin
glmix eripuit, ac vitam proimfit iis, qui in

xùnù ,

τ£ χχι

αστόν α\οΓ«λα»-

KXt raxi èî χύτου tA&StpûcravTOS ix
èoï^t-ta; rrç φθοραΐ' 6ii τίιύ /’λΛθί£?α»
χχί ζωίίό ΐχχ^^λχμΟΑΛυ το,5
àôÇr.i

το; ,

■ortet , li.rtum eli ha-

α.’τοΖ xt^Â^xTi'j U; τόν
όλων Θίόν. ’
ότιαι, μίδν ow ο^ λουα-ι ζΐυϋ «I κατΰ Xe^C’-'
μντμο.'.οι^ x. eta; Ayxe^ix; αναίΓίμπΗν τω Θ γ
S-fa' Χ^3 «7”™'
<τ·ολαβονπον ' èt~

ell . ut nec eos, qui

χσιο,

E
mum iit lis, qui Chriratiarum actiones Deo

m hmt Ι’,ηχο.’.'ι . |'iia:crmiiiamus , quin
> quoque adjuseniti» .

èc ,

Tc*

«μυντ^ς xaruAivfrfV αβοτ.-

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

511
0Γπ«ί %f>À TM»

rtt^ïeOxt.

K E Φ A' Λ.

JXZ

A giuoetwdo oporteat catecbizart catechumen^.

C A P U T

μ.

XL.

ο

|Gitur qui
atquc eIcmcnti$ chriftiaJ. me religionis imbuendus eft , doceatur

MiK^y mv^Kocr^d^xt -tù λό^νriii
fldxiy <α/δΛ.κθύ> «fo T8 βχττια-μχη; rlw
tn&neàfainpvéxw· rlu, tnt) dn μνιο^κς ittt-

O

ι
,·
~
ante baptilmum
, ut aofcat
Deum
ingeni­
tum , agnolcat filium unigenitum , habeat
certum plene de Spiritu lanfto. Difcat or-·
dmem diverfir creationis , dilcat leriejn pro­
videntiae, diverfie legis tribunalia.· erudiatur
τι χότμοςγίγονι ‘ χζ St · χοσμοτολ/τη; ο xy ^pvn;
cur mundus fadus, quare civis mundi , qui
x«TFçn· iirtyrnoTtuniTiiùi urrSφάην, dxmvxxpeft homo, conftitutus eft, agnofeat naturam
liiam qualis fit , doceatur quemadmodum
jçh · irxtS£t&v ο βως ô Θιος rit troirpsi ίχολχ^Ζ» uei ocri
ίδβξα<τε χ«θ fxotrltujfaxv' B aqua , Cc igne fcelcftos punierit , fanftos verrt £
x, ergi
rie* ** r« ·J*
Ai'ΐ^οίδύτ»
ydèÙw Συ'
Συ 5 ’ ™ EW;· w· w NJf* ' ro rer
Λ1ϋΓ**
cerit, Sethdicp, Enos., Enoch, Noe, Abra­
• rw Α’βρααμ x. τ«;
aura ‘ nv Μελ^ιτίδύι ’
ham , & pofteros ejus , tum Melchil'edec ,
w 1’43 · x, w Μωτίβ ·
π, >2; Χ«λΖ 3 · £
Job, Moylem, Jefum , & Caleb , Phitiecm
•bevdς nv t tptex · x2 ni χαθ’ txariio "βρηχν isî*i ‘ ·illum telotem, ac facerdotes , & uniuicujuictwç rt evpovoà/jfyioq ex àβίΓρβφυ ο Θίος ni
xv-Jpûque laxuli landos
deinde quemadmodum
providentia Dei laâum ht, ut genus homi­
πων^-ος· κΜχ «τδ ιτλάπκ Ç μχπιιόττ.ης di tirinum non repulerit , led potius ab errore. &
γνωπν αλχθώ; ΖχχλΗχαπ/ί^φορ»; χ«μ·; , «’.το
vanitate ad agnofcendam veritatem diverfis
τη; δυλ«^«ί x; «<Tf3w«i h’î
&τίβ&αν itemporibus revocarit traducens a fervitute ,
Ίχνχγων’ xtriotStxixi di Stxxtosuiiuj' χπόΰχνχ& impietate ad libertatem , & pietatem ,
τ« «/«via di ζωίιχ xtSiw ' ntùnt >£ tu Tarer; otxoÀM- ab injuftitia ad juftitiam , a morte ad vi­
μανθοίί ru ex τη χβτυχυ'οΉ d νοτιών · <9Wtam immortalem . Hare & alia coniequen- ,
tia difear in catecheli , qui accedit . Qui
xiuhtu δί · χ^οθίήϊ afin·/ tw Θίόν iiv
όλων
Sitnrorku, dC^aeirJy utrtp η <αλαίτμχπς · orrxa:-C
1 vero manus admovet catechumeno, adhibeat
TtTfju4,i rô cti/ αυτό τίν μονογενή
· /pattrw- Deo venerationem , gratias agens omnium
rerum domino pro erratura ejus , quod
ογ» τίν άνθρωπον άζαλ^·ψχί tuç άνομιχς- xjm ηα
milerit filium litum unigenitum Chriftum ,
αφρ τής xi-ffidxi ^'τύίχμχρτιχί' >Ç χ«θα&<τη β- ut lalvet hominem deletis iniquitatibus , &
JTÔ π«ντ»; μολυτμά mtpxii
χν^μαπ;· άγιχτη
remittat impietates , ac peccata , & mun­
det ab omni inquinamento carnis , dc ipiSi τίν χν-^ρωνον χχτ' Æ'Sokixv τη$ ^·ρητοτητβς ourS*
ritus , fandificetque hominem fecundum be­
<πυυίτί'σ·η δ» τ» $ίλτψ.χ afiifi ' gjq φωτιτρ τ»; άρneplacitum bonitatis lute , doceatque vo­
δχλμνί τις KxpSîxi ourS πς xxtttvomv τ$ θαν
luntatem luam , & illuminet oculos cor­
μχχίων curra *
aurrj ' nt χ&μχτΆ τη; $ι~
dis ejus ad intelligenda admirabilia ejus ,
Mtecruùii ’ οτωςχν μιοττ^ xxiroc,· àiov xSrxixi · Tto- patefaciatquc judicia tuftitiæ , ut omnem
pïfiitvt δί τ/ώ οδόν rijj αλυ
di η χχηξιωθϋviam iniquitatis odio habeat , ambulet ve­
vau αυτό.· τϊ Xa^a τη; ttxKry^ufsixi &1ς moStedotv
ro viam veritatis , ut lavacro regenerationis
in adoptionem , quae in Chrifto fit , dignus
τΐιυ c* X&tr J * rvx <τΰμφΐ'ηί ^·οο^ιος τη όμοιοτηΤ» 7 8 θα>«Τ8 T8 Xe<8 ίτ'ι’λτ.’δι ττ; άνδοξοι/χοί- D habeatur , ut complanîatus fimilitudini mor­
tis ejus in Ipe gloriolx focietatis , mor­
Γωιιχς , χχρωθη
τη atuxprix , ζή<τη δέ TiJOrJ
tificetur quidem peccato , ( vivat autem Deo
X«TO TF it? X, λόγον £ <&?χξΐν ·
CX τώ βΐ^λίω
mente , lormone , &. actione , & in libro
ζωντων α-ΟΜΧΐι^μτ,^ή ’ x- /xv~T\'
viventium admimeretur . Poft hanc adionem gratiarum doceat catechumenum dc
ttctUu ττα/δΛτβτ’Μ} αυη'.' π: TTfti τη;
.. rS xi.e>«
_ c’ixvincarnatione domini , de paflioue ejus, de
ίτρωτητιως · τύ rt ττι»/ τχ
«^Τ8 kJ ττ; tx «refurreftione ex mortyts , & de aflumpχριίν χνχτχτίως, χ; άναλύψί·* ·
tione.

γνωπν' τ{ώ ire*à τί àyîv «νΧμβτκ χλχροφο^ίβχ ·
μχν^ΛΟίna ίημιοργίκς ίιχφόρα ηίξ# · αβρονοίχς dpμή · νημο^ίχΙχί ίιχφόρα Stusuutr^jx ττχιΰ£(
δ»«-

Δ/άτπξίί otïs χρη τ»; χχτηγ*ι$υ»ϊ c»»
ρίων C.V τη μΐ/ήτΗ <£λογ^·<^χι , ί η-

Cenfiitutio , quomodo debent catechumeni m
ιρ'ο tempore baptumi benedici, &
qux fint docendi.

.χ διδχτχέ.'θαί «υΤ3,·

Κ Ε Φ A

Λ.

μ<τ.

K't όταν λ 4W0; aCn λοιτον η

'

K

τ3

ο'

χβτη^θίλ, μα’.Ο«νί ~ ni
e> xfii Κτοτα· χ. TÙ TTtpi της οηιντίιγτί τα Xgx~

Γ8 * ici yatp αι’τ»,· «w>ù!ri'< fJ& xtto^fi ^xt
C-ieVTrt»,
ntl άττίς^ί^χ!·^ μαριών y woxjc•^«ρβνητι f«nT« τίώ xxpdxv. ταττ; χ«χοηθ««ί j <r?nÀ8Tf >Ç ροηδο;·
τότε
<χγιων μίτιιλ<χχ(-ιν ω·>

yxp ytwpyoi iqjSOi (xxx^xtpi-tTlmapnpocv tvpaTfpov
"

ô xurii

HJM

CAPUT

E

UM luent demdtf^in iplo lempore ba-

C

ptnmi 4 qui ‘ateciuzatus vit , diicat
quæ de * renuntiando diabolo
i< , aferibendo te Chrido % Oportet enim primum <jui
dem abftincre a conti.inii , deinde ceio ad
myfteria ingredi; ptaic, inquam, cor tiium
repurgare ejeda omni malevolentia, macula,
& ruga, & poftea participem Heri iacramcntorum .· ut enim optimus agricola prius arvum repurgat, vulhs ipmis liipra natis / &

*·,

deinde

1 T'·'’*11 CJ
<<e Cor tu>14
,,, , H.liti·
.
■· 7 *
ipn Itu linit·

LIBER VII. CONSTITUTIONUM

514

deinde triticum ferit.; ad hunc modum opoi-Art .τυρβν, sno &< χ,υμάς oporepor ittinxv άαΐβ&αν t. tet prius vxw omnem impietatem ab eis e\- ξ,λοντ«ί a'r’aùffî, τοιτ τ'ώ£σ·ίβί«αν αυτοίi ί'γχατα\trahefe, & poflea pietatem in eifdem ienii- βαΚ*ΰαΐ' S τ· ^τίτμαης à£i<kat · χ,γαρ 1$ ·
nare, ac baptifmum tribuere : Sic enim doημών Sru; ήμϊν zrat/>m<re» trtzruiv, μα&ητ£»· minus nofter nos admonet, cum dixit , Pa­
aan νρόπρον trxvrtt τη t^v» · k, totï ίχαγαγτ, rà,
cer» mwiu( gtotts , deinde iubjungit ',
^βαπτίΓχτταιτ^ m τ© όνομα ri
1$ n uiti
iMttt ea> m notniae Palm , & Fiiu, &
Spiritus J^nSi : ergo qui «baptizatur cum re- <C TM α>ίΜ ττνΑμαης · άιταγγιΊλάμ κν à ββτττ/ζομ^υοί c© rji aïooTWJicdai.
nenciat, recitet hac:
Dr reauaciatioar m diak&lam, & ds ajcriptiont ad Ckrtjlxm.

CAPUT

XL II.

Α’τΛΠφ'ή '9pK τον dtatnio·'
ιηυυτνγη iBpoi
τον Xe/ro; tb &ta.

K E Φ A Λ. J μ&

‘•Λ' ûw* K? Enunciu * Saranæ , & operibus ejus , B A I loruaxoiw t<J 23»rntv« χ} nF; ιργοις αυτά ιζ
TtitC πομχαΐς αΰτ* ' £ mF; λαξίΐακ αύτ» ' xi
& pompis ejus , & cultui ejus, ft an
gclis etus , & u'vemis ejus., & omnibus ntça^yfXsrî χι'τβ* nrFi tv&ptrtGiv αυτί ' xi, Tara
que fub eo iunt ; noti renunciationem ve­ nF; υπ αυτών μ$ it flui άτοηγΙώ.αιιυηι<.νόμ^υος
ro , cum aicribirur Chrifto , dicat ; Alcriλιγίτιν, οτι £ αυντόοΐίύμαί τ<3 Xt/s't^* »Ç
bor , ft credo & bapi>or in unum inge­
nitum, iblum verum Oei m omnipotentem, βαττίζομαι*τς cita άγίννηην μο,·'/ αληθινόν &tôy
patrem Chrifti , conditori.. , & opificem παί'ττχύαπρα τον τταήρα ri Husi ‘ χτιϊΐυυ xj άημιαρomnium , ex quo omnia , ft in domiuum γον φ «ιαντυιι· cJ^utv χαντα · < fli τον κύριον I ntntv
JefumChriftum unigenitum ejus filium, pri­ τον Xexrdi/ τον μονο^νϋ aûr*utôvt τον ιοτρατοηκον
mogenitum omnis creaturar , & ante faecu­ ττάαης xtAtîwç,τον ααροαιώναν /.’$«/«τμ rrat'Foi γ&·
la volente patre genitum , non fartum, per xxOcjtu μ χταθΰ»τ«'έ / « ττί πανπι 17^*” ™ » ρ«ν©« <»
quem omnia farta iunt in cœlis, & in ter­
όρατύτΕ >c αόρατα' Tovfrt^acrw rjMjuJy
ra, qur (emuntur , & quæ cerni non pol­
χϊ-ηλθονταί/ξ
«φανιίν,χ,σαρχΛ άνβλαβοχτα’χ,ίχ ms
iunt . Qm ultimis diebus defeendit e cœi.s ,
ft carnem iumpiit ex fanda virgine Mana, cάγιας παρθοβ Motpots $wib»TK 'πολίτάχτβμί··
fande m mund<> v.xir fecundum leges IXi, yoT ύτιινςχατά τάς νόμ»·: τ» Θ»μ xüir«Fo< αότβ· <ί Γαυ& patns lui ·
crucifixus eft tub Pon­ fxoSctru t zr/ Πο.τιβ Il/λατκ χϋ άχο^ανο.’τα ùiripiitio Pilato, ft n.
iu» pro nobis . & poti μιύν ’ χ, άνατάνττι ta ηχράϊνμζ1 ro' vadus rr rpt m rjpaftionem tciio dic pro n.,bis a moiiuis
μ^ρα' < «ιιλθοίτ» Λί r», épatai xü xæ-^rtôcxra cx> àffulcitaius , ft ateendi: m cades , & iedet
ad dexteram panis , & iterum ventirus cit ξι«re rre'fo;’xi ηαλτί ΐργορβμον ίτί α-υτηλνίαlàaiàm coufunimatione i«cuh cum ; lori» ad in­ νος μζ1 èo^rp χρι ιat ζώνης a. vtxpàf ,» m; βατιλ<-ιαί
dicandos vivos , 81 mortuos : cujus regni ta «rat πλος · βατττϊζομαι id πς το ττνίϋμα το άγιον ,
non ent tinis . Baptizor etiam in Spiri­ ΤΒΠΓζ τον ταρακλπη-ι, το ιύιργΐιααν cj>tt<x<tiv toi;
tum fandum, id eft , paradetum, qm ope­ άτ' αίώνο; αγιοις , uTrpov if airoraZCai xi rtt ς atTW0ratus eft in omnibus a ftrculo condito, poftea vero militis ell apoftolis fecundum pro- Xot; ' irapa tb ττλ^ο; κατά τΐιχ ι'τιαγγιλιαν tb eruim-miilionem fervatoru noftn , fic domini |c- ρος ιιμαιν χ^ xvptB 1 χ<τ» Xf/rii, xi; μ^ τβ; « τοτολικ ίί
aàat ττάς ni^dLtiS-iv Co τη άγια xadoXtxf ίχχλητ/Λ
fu Chrifti , ft poil apoftolos , omnibus
μ’; aptatv αμαρτιών ' (ί f<$
qui credunt in iantxa ft catholica ecdeiia θίζ; «ταρχο; άνχτασιν ‘
tn carnis returreétionem, ft in renuilionem βασιλέαν Κρανών' χ^ &ις ζωίιυ τβ μχ^λονττς αιώνος1
peccatorum, ft in regnum calorum , ft in κ. μζ' ^Ιι·.' ι-'ταγγίλιαν ηιύτΐιυ κατ' άχολ*$ιαν tpvitam futuri f.rculi. Foil hanc profeihonem
γιτυι κ, t-ίς τίω τβ ίλαιπ χριαιν.
venit ordme ad undionem olei.
Dr ttniitont οώι vnyj'ii.i prsti.irum afin

CAPUT
• s p.4;.;
°lu‘

XLIII.

YjEncdicitur ' autem hoc al>\pïfcopo in
JJ remnlionem peccatorum , at prépara
nonem baptiimi . Sic emm invocat imenitum Deum patrem lefu Chrifti regem om­
nis naturæ corpoieæ , & ipiritualis, ut lanâiîu·.·; oleum nomine dommi Jeiu , tiibuatque gratiam fpiritualem . ut vim efficien­
tem , ft remiflionem peccatorum , ac præparationem confertum.s baptiimi , ur is, qui
ungitur, rcmtfla omni impietate, dignus baptilmo fecundum unigen.n præceptuin ethctarur

Ilip' -χρίΰ-μχ,τις

tb μχ/ςικΐ

eAot/a

K E Φ A Λ.

μγ.

Τ'λογ^ίτυι it raro χαρά τβ άργκρί'νς «Fç
άφιαιν αμαρτιών χ} xBV’oxarao'xdUw τί βατιτιτμαης ’ t τπχαλώίται γάρ aio Toy oQ^iyiiTW

Θίόν’ τον τταττρχ τβ Χςτβ · το\ βασιλια πά-

err; αζ’ζθχτίϊ; xi, icmr; çjtrfto; , ινα αγιααη το
ιλαιο'ν τώ ονόματι τβ χυριχ l’ntrî· <£ èovirn χαξ^ν ιτν&,μχτιχίώ xi, èuuoturz CifpyWTrxltô ' aipwriv

Tt αμαρτιών
ΊΒροπαραο-χΛ,ίώ ομολογίας βα~
τττίαματος. ω^ί τον ·χ£ΐομβμθ* «τολί/θθ»η< ΐΓαar.i άσιβτία; , afjov ^ut<dar τχ; μυηαίνς χατ
ύντολίυύ τβ μο' O^jaç .

rirpi

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

rke/

n μυτιά»

£γ**1α,

ΚΕΦΑ'Λ.

/iF,

Γτα ifTfrmi «« n uS«r £λο>ο< $

Ε

W S
διοΊτότίω
tw ιανηιφαηρα
layrvxpdrnpa , Τ»ν
τν
ktMjj θ«ν TW
βατήρα τ5 μα/ο^υνς Θώ £χα^τέν ο ύρΛ»· ίτι

i**

j), nrffa açua gratarum offa.

A

clPVT

XLiv

TjOftc* venit »d «quam , ac - benedicit , ' s ■•(i,w
JL ac laudat dominum Deum omnipo
ttuiena patrem unigemu Dei gratias agem ΟιιΛβ.

«ΤίΓ«λο* cv*o&pvirw-ai tw uîiv αντί ίι’ήμαί, lacer dos t quod fihum. (imm miierit , ut
tut »μας «-«en' ότι Uk4%m της CK^pvnwwc uoftra -cauila fieret homo , ut nos Ulvaret , quod iuftinuit , ut homo fa&us, fie­
υπήκοον ofjrw ^ρΐο^Λΐ C* iâi<n ‘ χηρΰξα/ βατ/ret per omnia obediensy przdicarct regnum
Xs-axy όρχνάν' αφιστν χμχρτιιίν· vtxfxb x.xrxcnv' cœlorum remufioaem peccatorum , « moifji τΐ-ηις «aweffxuuiH aùrw iiv μονοφυή Θίόζ
tuis reiurrc&ionem . Adhuc venerationem ■
μιτ aùnv xj St’ cujiiv
αυτβ adhibet
τβ dvxSfv/ £χχν,ιτύν
.w «r»vciph unigenito Deo pofi ipfum ,
ηΰ B & per »Ρι«πι patrem gratias agens., quod
ζχ£χί αυτά τνχ i''ntp
-'* παντκν <v^άναην
—.—..
■
"
mortem in cruce pro omnibus luinre vo­
r«a>p©i, à τύπον tSwxt tù βχπτιτμχ
της ναλιγ‘fyaixf ίοξαζΗΠ on C* τψ όνιματι τ« Χ^Λ luerit , cuius typum & imaginem dedit ha
jMifmum regenerationis : laudat etiam quod
ri Θιλ ο
ολυν xueyoj cv âyt'p τη£μχτι
m nomine Chtiili Deus rerum omnium
wt xiripfi^f η
χν^ρώπων ■$λ<· Α?λα djjgr- dominus in Spiritu fando non profecit ge­
φοροις χχιροϊς iïfatyipbi ππρονοιχς 'ποιη?&τη ‘ τνττ
nus humanum , quin potiys divetfis tempo
Α’ίχμ αυτά C* irxpxSciru mJîrv pfyj Τυφής
ribus diverius fuit providentiar eius modus .
tunc enim Adx in paradilo primum quidem
λο^α τν πχροώεΐϊο* cro-n^e, λ»<· iTfna πρό­
ratione deliciarum dedit locum ipfiun paνοιας λόγν cattZW ποιητχμί^ο;
άμχρηαιτα it
radih ad habitandum ; deinde vero ratione
έιχαιοσοιη ù^w<ra> ’ αγχδότητι Si μη α’τορμprovidentiz mandatum dedit : pofiea delin­
ψβΕζ aç τ> πχ/πλίς , αλλά χ_5Μ τβς όζ χόηύ
quentem jure expulit, tumet fi bonitate hia
xxtù άιχϊοχίώ i.'ai>àf'us ττα^Χτας ‘ οΐ ον ίπι
non ex toto projecit , immo., & pofteros
τ» τϊρμχ nu aAJvtiâ'· α’^'ίΉλί τον υιόν αΰ- ejus variis modis erudivit , ΐχ cafiigavit .
άνθρωπον 'fytàai ϋΐ xvïfKWï , Κ3Μ παν-Cpb
7’ hai,c caufl
” ’-im in extremo ' fzculi miht
‘t
filium luum , ut homo fieret propter ho
TE tb ώΦρώισα πχ3η dvaStÇasôai
amines , & humanas omnes pafiiones exce­
μαρτίκκ ' αχ'τόν au χαί vaù παρχχαλί-ιπα ό ϊίpto peccato iulciperet. ipfum igitur, & nunc
ptiç «tppdç τβ βαττ/σματι · xxi λι^όω οτι ,
deprecetur lacer dos initante baptiimo , 6t
χατίρι cJ£ ουρανοί , xxt άγΐχσον το vîwp ri- dicat : Afpice e corio , & ùnàsfica hanc
τ» · Jo’s Of χα^ιν x«t êajMUiv ώτί rit βχπτιaquam : tribue autem gratiam , & vim ,
& qui baptizatur fecundum mandatum Chri
ζομδρκν. xar’ Cinï 'iu τβ Χ^,-γμγ» αυπί αυΐαυili tui , cum eo crucifixus , commortuus ,
ρο&ίΰαι " χ, c-iu aTo?avwv · £ σαυπιφίιύαζ · 1Ç
confepultus, ac coniufcitatus fit in adoptio­
σηιχτνα^Ιώαι f'i ίϊοθεσίαν τΐώ & αι/τβ , τβ >’(nem, quae in eo fit, ut mortuus quidem fit
χρωΟίαοο μ& τη άμαρτι'χ, ζηααζ Jf Tf itxxtopeccato, vivat autem juftitiz. Poftquam ve­
atu<n* κ, μ$ fin βαττιαχς αυτόν Ca τβ o’voro baptiraverit m nomine Patris , ft Fiki ,
ματι τβ txÇôï £ τ» ni
rs xym π>£μχης^
& Spiritus fan5i . ungat unguento chrilinaUs inquiens ^tafltno μΰρφ ίπιλαγν».
D
n«ci

του

μκαου μ/ρου Æ^or

t^tx .

Κ E Φ A Λ.

K

Dt

ckrifmatf gratiarftm
tratia
cum grafianem athotit, cmt aibihttur
cbrifma iapiucata. ■

μι.

T’eu · Θίό; · α^ι/.ητφ-' yj; aJf(TVOTV<·, d
ίλών χυ£ΐ®~·, ό τίώ ο’τμίιύ Tri ^vJ-

ffietç Tb iaryytXin c^nxn nH,
ίΐχτμη πχρα^βμ^νΦ' · <τύ id vux> τίη τβ μύρον ?όί catpyri
Q^Uie^xi tat τβ βαττι^ομ^ιίω,
ιίίβχιχν χ. ζχ·
^tov QJt χύτύ τίώ £ώίχν ρΜ,ΧΙ Τβ XeA tff»· xj
cTwa<vei}amnx x'iiv fftuxvxTUûxi xau αζηοτχι
αυτβ ’ tu"tb
τα τ*ηα α’χολβθα Àr^fnj· tx«ce γχρ >i ίυώχμις τίς £«fo%riac ΐτίν χντ^’ ιχν

γχρ μν
fxaroy τβτων t πίχλησις
πχρί
tm dCrf/3Sf ιιρΐως ηιβυτη τίς^ êk vJaip μβζβν χα-

τηβΛΓ,’Μ ο βαχτιόμ^ν^, «ί Γ^έαΓοι' 1Ç κποτίOtriu * μόνον τον ρ^πον ri σΰμχης* β τον ρόταν

της \|ζΐ^ης’ μύ^' τ«τν ιτιάς «pae-X^-if^ai τίώ dCχΐΐυ lus ιίίϊαξΟΛ ήμίϊ b’ χι^ΧΒ*’* xvvyiuùi·* H
τον avasdrm S&i iT0.vatT^^Bpw£^Qxt &x ri τη

CAPUT

XLV.

Omine Deus ingenite , cui nullus eft
dominus , & tu omnium dominus es
qui odorem cognitionis evangehi omnibus
gentibus fuaveru przbuifii , tu etiam nunc
przila , ut unguentum hoc chrifmatis m
baptizato efficax efficiatur , ut bonus odor
Chriili tui firmus, & omni parte fandus in
eo maneat
, & Chri flo commortuus, idem iit
_
coniufcitatus, ac convivificatus ipti
?
atque alia his confentanea dicat*. Hrc eft
enim vis appofitionis manus in uno quo­
que qui baptizatur : nifi enim unicuique
eorum talis invocatio a pio facerdote adhibcardr, in folam aquam defeendit, qui bap­
tizatur , ut Judams : ac corporis unrum fors
des, non autem anime deponit. Deinde fa­
ciat ftans precationem, quam docuit nos do­
minus ; nccefle eft enim eum , qui refurrvXit ftarc, ft precari , quoniam qui iuicatatas

D

efl

W

7

5»7

LIBER VIT. CONSTITUTIONUM

J»8

eft,erefluseft, ipfe igitur commortuusChri- Aιγ^ρομ^μον ôf^eov^vai' xj ai/ros uv π>:απο$αν«ύ

τλ

fto, & confiifcitatus flat, precetur vero ver-

• Ufr»li. fiu
fus orientem
odentem,, · ntm & hoc fcnpium eft m
fecuodo libro PtnltponKoon . quod templo

j; ΜΠ;

HH H c «y.

χ} πΐΜγίρδ&ς rrixtru· <t»f<xrt<L^f
£ rfn y.S.pcrtw d»

JT,

-

,1 w

1 rege
rece Salomone confedo
eonfeââ ac confumconium^
domini a
mato, in ipia dcdicatiooe facevdotes, & Le­
vi» ac cantores fteterunt ad orientem cum
cymbalis , & pfalteriis laudantes , Ac confi­
rentes ac'dicentes: Laudate dominum, quo­
niam bonus, quoniam in fzculum milericordia ejus.

«riwtMiray χατά άναηλάς αίνϋνης ii, ί!ζομ»λογάμ^Λΐ xj Xiy*vm' ~ αίνΐίτι τον χΰ^μν οτι άγ»·
£ος » οτι fJî τον au uva rô Ιλιος «ΰτϊ.

Orati» recenttr iaptizatormp,

Π/>οσ·Χ.^η ijî >f#TfXwy.

CAPUT

"
. TT ·;
r*7~ »
r-v t
■
nXtUbSat τρν vaiv th «i«m tiro τη /3αατλΰ»ς Σ«λομϋνος, Cf <«JtJ τφ ίγχαπιτμρ t' ttpSi
oi
Α^7τι ι, $ t' χί^λτ^οι μ^1 χυμβαλΝ» xj ψκλ-

tthjuv

XLVI,

Κ Ε Φ A' Λ. μ?.
B
Retetur vero hrc poft priorem precatio­
ΡοΧχίο?« Si τΐΐυ-nt μ^1 την aotoiipoBi X‘nem dicem : Deus omnipotens pater
■χτ,ν λίγοιν' ο Θιβί ο τανηχράηιρ · χαττρ
Chrifti tui , unigeniti filii tui , da mihith
τ“ μννο·^ΰς viù αου Soi μοι aSμα.
corpus non inquinatum , cor mundum ,
αοττιλον' xapStav χαδαράν vouZ γριίγορον9 γνΖmentem vigilantem , cognitionem non er­
αο άχλανη' τν^ματ^ άγιχ ίχιφοιτηα» οορος
rantem , adventum Spiritus fandi ad adiΧΤΤ.ΤΓΙ
πληροφορίαν της «ληθίάχς Sià τί Xgjpifcendam , & tenendam fine ulla dubita­
tione veritatem per Chriftum tuum , cum γη <8* έι’ η αοι Ϊοξα cv άγιο» πν£ματι eis τ&
quo tibi gloria in Spiritu fando in izcula αιώνας άμΐώ.

Ρ

Π

Arnen.
Τ/νας πίμπονπς (χ^ροτόνητχν « ayrw άττβΓβλΜ.

apoflolt ordinaverunt.

CAPUT

Κ Ε Φ A' Λ.

XLVII.

μζ.

C
A Tque haec etiam de catechumenis conJLX ftituere aequum efle exiftimavimus: De
epilcopis vero, qui a nobis, dum viximus ,
ordinati funt, certiores vos facimus, hos effe Jacobum epifcopum Hicrofolymitanum fratrem domini , & huic poft mortem fecun­
dum fucceflifle Simeonem Cleopha: filium ,
b A. huic rurfus tertium Judam Jacobi fi•b«fl« dicitur lium, deinde Zachxum qui an’ea fuerat pu*,Ι,β* muiu· bl>canus, primum epifcopum Caefare® Pal®pôe Uannèm ftine, huic fucceflirfe Cornelium & huic rur-

«

Αυτα
ττίύ
χατηγιιμ8μων Stxauvt ηγττ
sàptàa Jr«niÇ«»5<tf ’ xtfj St
υφ’ tyjuw

Τ

χ^φοηνηθαττυν
ίπιαχόπον Cf τη ζ«νίτ?ί x/amM
*
^«•ίζομ!^
ΰμϊν » ©τγ eîtrt'v ini . Γφβ<Γ·λιίμι5χ
;

/4“ Ιακώβ©-, ό τη xuçps α’δίλφβί* ! πλΧπί,
<ταντ©*
δ-ίτφ©* Συμών ο τ5 Κλτ^τα * μ&
, το/ης Ιϊδας Γακωββ · Kaurapfeai Si της Π«•χ

λα/Γ/νης κ»·οπρον
ZaQa7®“ · τβτΐ τΛβνής·
μι&ον
Κορννίλιος" ΜΗ τ^ίτ®-Θίοφιλ©-' A’yi
τιογςία; Si Ευ©δ»ς /jSfi ύπίμ* Π/^Η· Γγνάτης
«zteroiquc i- fus tertium epifcopum Theophilum , Evoύσν Ποώλπ · της Si A^avSpiuv Α’ννιανβς
Îumqû·* »<ko dium epifcopum Antiochi® a me Petro or- Si
,
Clementem d.1 natum , cui fucceflit Ignatius a Paulo orαορώης άπο Mopx8 th Æay^fArrS xe^wpenvqanmt Quifie-jinaruJ, Annianum Alexandri® epifcopum ;D Tut' δ<£τφος Si Α'βΐ>λιοί bro Auxi
aùnu
w
quem primum Marcus evangelifta ordinaΑαγγίλιςϊ' της Si Ρωμαίων ιχχλητίας Ants
ittti s Peru· vi, s huic fucceflifle Abilium a Luca evanfjfyô ό Κλαυδ/ας epJnç ύ®·' Ποώλβ · Κλήμης
dcfunAut
ordinatum , Linum Claudi® filium
Si
τίν Λή» δάναην bt άμα Πί^Μ S 4. προς
commemoret ? ecclefi® Romanorum epifcopum , primum
χιγ&ροτόνηται · τϋς Si Ε’φ/<η< Τιμόδης pfyà νπο
c Hk nona Paulo ordinatum ; c poft mortem vero
Παυλπ , Ιωάννης Si br ίμ» ΓωώΜΤ Σμύρνης St
contnuuw >■> Lini Clementem quem ego Petrus fecun»< ciltoLf^ft dum ordinavi : Timotheum Ephcfi epifeoA’eJs-ων ηβικής · μ&’ Sv * Σ^ατη/ας ο AdïSoç,· Στχ»·<·.
obnum S Pe-pum a Paulo ordinatum, cui fuccelht Joanχΐ τ&ης A <yr»y · Πιργαμ* Si Γάΐος* xj Φιλαtti fuporftui- 11CS a me ]oannc ordinatus , Ariftonem priδίλφίίας Δημηξιος bi ίμϋ* bro Si Ποώλπ Αύχιος
tnniur, ut ce-nrum epifcopum bmyrti® ; hujus polt mortem
Κφ-χριώ * >Ç της Κριτής Tim · Διονύσιος Si
tet» que hoc fucceflorem fuifle Strateam Loidis filium ,

C· Α’θίαχχι;· της δί όν Φοιν/χη Τζιτολιως Μαui”p7«wm’. cui fucceflit tertius epiicopus alter Ariflon ,
ραθονης · της Si ον Φρνγία Λαοδ/xeraî Α’ρ^πτt.m deTimo Gaium Pergami epilcopum , & Demetrium
Philadelphi®, quem ego Paulus ordinavi, Lu- , τος · Κολοαταί«y Si Φιλήμων ’ Βιροΐας Si της χαTheof-bdo ' cium epifcopum Cenchrcnfem , Titum Cre- E
'tu Maxfiov/ay Οϊησιμος o' Φιλτμονος’ Κρβσχης
<·»<»lienice- tæ , Dionyfium Athcnienfem , Marthonem
if
xara Γαλατίαν ίχχλησιών> Α'χΰλας Si κ$Μ
len!‘iuc·
epilcopum Tripolitanum in Phcrnicia , Ar­
Νιχήτχς ί$ xant A’cnav παρο/χζΛ* Κς/οττος Si
chippum epifcopum Laodicenfem in Phry­
της χάπι Αίγιναν ίχχλησΐας int οί ύφ ημύν Ιμgia ; Philemonem epifcopum Coloflenfem,
Onefimum qui fuit iervus Philemonis, epil­
copum Berœenfem in Macedonia ; Crefcentcm epifcopum ecclefiarum Galati®; Aquilam , & Nicetam epifcopos parœciaruœ
Afix, Crifpum ecclefi® Ægtncnfs. Hi funt
quos paroeciis domini prxfecimus , quorum

■Ktré^cim πϊς ο» χυ&ω παροιχίας' ων της StSourχαλί ας μνημον&ονης πάνηη ηαραφί/λάαϊί&ι
Tt; ημίήρ&ς λόγνς · ngq w» ό xôftioç μ&’ ύμύν
vuxi τι >Ç f-ίς τύς απλΛτήτΗς γρά,νς, ois αυτός tiffpi&f ημ7ν μίΧλαν αναλαμβάνεσαι

ην iou>τί

$

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

5*9

τ» Ôsov «W ττατφ*’ tin yap-Wriv »
μίθ’Α do&rirut femper memores ferrate fermones
ύμίνάμι Hems rès
σιωτιλκαί noftros, & fit dominus vobiicum nunc , it '
τβίς ΐμίρας
ήμίραί tats
»α*ί της
της σια/πλύας
TÏ «rnJvoç,
>n infinita fæcula , ut iplè nobis dixit cum
diet ad Deum hium , eundemque patrem
afcenfurus , Ecce ego vobifcum jum ujque ad *«/«* >».
cenjurnmationcm Jaculi, Amen.

ΠρβτΛχη ίϊ>θοιί.

Κ Ε Φ Λ Λ.

Oratio matutina.

CAPUT XI.VIII.

μή.

G

Lena in exceijit De» , 0 »» terr» pax , ι».

Οξα c* tklxrwç €hjS· < tri γΐς tJplwn ce
bommibus bona voienta t , laudamus te ,
tiv^ptémtç <£δοχ/«· «ν»μ$όο·ί· ΰμνϊμ8μβ·ί*
hymnis celebramus te , benedicimus te ,
£λϋγ*μ8ρ<τ( · δοξολβ^ίίμ^βΎ · βρβσ-χιωϊμ^ « glorificamus te , adoramus te per ma*
τΐ μι^^αλίί *Ρ%ιίri n* όντα Otor, ayju/ijw Bgniim pontificem , te Deum ingenitum
unum , inaccefium iolum pOopter magnam
C*< * âmpirmr μόνον *
riuù μφ>«λΖω η δόξαν *
gloriam tuam , Domine rex cœleftis, Deus
«<μ βοατλά» iwyawf Θ« rd/sp rsompocrup *
pater omnipotens , domine Deus pater
xûe» é €hèc fl τβτιίρ ràï Xerrï ri αμύμη αμνού ’ Chrifti agni immaculati , qui tollit pecca­
ος tupet riuî «ίμαρτίβ» ri ιατμο «ρόαδτξα; riui tum mundi ,' fufcipe deprecationem no-„
δόκην ύμάτ i KxSifjfytos iii
Χιρ»/3ίμ· ért ftram, qui fcdes fqper Cherubim , quo­
σν uwoç Sync · ri, μόνος χύ^ος Γητζς Xf<rôi niam tu folus Cuiâus , tu folus dominus
n Θί» mérrn γμητης φότΗΚ, rà Βασιλί«ί ή- Jefus Chriftus Dei omnis natura creat» ,
, regis noftri , per quem tibi gloria, honor ,
μ*5>· Ai’ drot δόξα, τιμή t <? rifles.

Δ

& veneratio

Errtetvof.
Κ Ε Φ A Λ.

Orati· vefpertina.
CAPUT

μ$.

XLIX.

<
Γνόπ Twits xûtsar cuviers «όνομα xteX»·
efà/tyrr ύμννφίη · Λλο^ίμ^βχ 8$
tùJ pryxÀLujr^ δόξαν* wt/t flctriAtü ô xornp
Xetrà τβ χμΰμχ êptâ, is «?ρ« τία αμχρτ/βστ?
χότμν* rot «pi»» «*W roi ^ptitfe νμτ·ς' roi
ϊόξ« copi rw τύ
XÎ vert)
rS w'S C* xy<£perrt nS mtreyi» «ç ràç sucrai
«r«is«r » «p^ù ·
«i βτ«λώ« T» &λον<ηι Jérxenx xorti n pywirv
& flphùp ’ en «δον οί οφθαλμοί μ» τ· wnitiov #ή ·
ί πηΐμΛΤβς xarti <rpo<Twwoy τανα»ν ήΰ λαών, φ&
ek onrMMcAtApv ί’θνΛ,
δόξαν λα» ο Γαραηλ.

Α

f’r àg/i’u.
K É Φ A' Λ. Λ
Εύχιΐ

Aadate pueri dmimtm, landate Mutn do- T/»*·
mini : laudamus te » celebramus , be­
nedicimus te propter magnam gloriam tuam :
tb
domine
rex pater Chrifti agni immaculati ,
qui tollit peccatum mundi .* Te decet laus ,
te decet hymnus, te decet gloria Deum Pa­
trem per Filium m Spiritu lando in fiecula
fieculorum, Amen. Mme dimittis fervttm tmue, im.

domine, fecundam verbum tuum in pace, quia
viderant oculi mei Jointare tuum, quod pa·
rafti ante faciem omnium populorum , lumen
ad revelationem gentium , 0* glwiam populi
tui Ifrael.
Oratio ad fumendum oihtm.

D

C A P ϋ I

1*

T’ZoyijToç « xt'est è ‘l’t’fwv μι sx rsomriEnediftus es, domine, qui pafcis me ah
adolefcemia mea , & das efcam om­
μ», ô StSàs ^οφΙΐΛ πβ<τρ rupti* τλήραcw χβρκς >Ç dCrpocuwK tos χαρδ<«
*”« ni carni, impie gaudio , & faits· corda
nôtre» uùntpxnao 1Vynç *·*β«Γ*Λίμιυ tic noftra , ut femper omnem fuffidenri·»» ha­
bentes abundemua in omne opos bonum in
<«v Ipym «cyaSèv ce Χίμ··* Lac» τρ xupîp Chrifto
Jefu domino aoftro, per quem tibi
ήμίν· Si irm δόξα, τψο),
τ#ί gloria, honor, & imperium in fecula fecu-

E

B

fU«W, «μΐυΐ.

lorum, Amen.

Concil. General. Tom. I·

LI

LL

5D

LIBER VIII. CONSTITUTIONUM
LIBER OCTAVUS,

De charifmatibus, & ordinationibus , & canonibus Ecctefiafticis .

£ware, & propter quofnam fiant miracula.
CAPUT

A ΒΙΒΑΓΟΝ

jp

Ο^ΓΔΟΟΝ,

^ipt Xet^<rPecni>vv *1?) ^poirytoy , q?)
κανόνων ixxXwnarawv.
T*™ X*W ίκπτλ7ντνι ou

I

βτψ/Η» διωάμΜί'.

K £ Φ A' A. 4.

1.

Ου θί» χ} ο-ωτίρΟ- ήμ»ν Γχο-S Xetra τβ
UM Deus, & fclvator nofterJefusChriμίγα της Χβτ^βίας άμ~ν ταραδ/δόη®*
ftus magnum pietatis myfterjum nobis
μ&ή&ν,
<βρ*τχ*λΜμ$ώ r«Jauaçn Kÿf ΕΓλtradat, & Judaeos, nc Gentiles ad agnolccn*
’ dum unum , & ftnum verum Deum patrem AÎumtç hî ιτοίγνωσιν tï caèç >yq μόνη άλν&η*
iuum invitet,’ficut ipfe in quodam loco ait,, Θίέ τοίξοί aûrS, χαθώς euJnç τγβ φηστ? dC^atercum agit gratias oro falute eorum, qui ere■'ϊων f irt τη σωτηρία rty xts-<Lràyruy, Ζφαν/ρωτά
/ diderant, Menifefievi noneen tuum bominibn^
<r» Ή ovopta η7ς άνδρώποις, τβ ίργον δ tStaxâç
οροί , quod dtdifti mihi , perfeci ; item ciim
μοι, ΖπλΜ»Γ« , χ} πφζ ημών λίγονης τι5 τβdicat patri de nobis , Poter fen&e, etfi
?ι, χάπρ άγκ *et >Ç ô κόσμος σι «χ ίγνω ,
dus te non novit , ego tomen novi te , &
hi noverunt te , merito tanquam nobis con- άλλ’ ίγω σι ϊγνων χ} ηηί σΐ ΐγνωσαν , Uxoiutafc
fummatis , de charifeaatibus , quae ipfe per αν τιηλ^ωμ^ύων ημών φησί τάση άμα πΐρι JÇS
Spiritum lendum tribuit , omnibus fimul όζ αύτν ifa' tS πν&μαης SiSoptyiav χαι/νσμάτ·
>)|
dicit , Signo outene eoi , qui crediderint , των, σημάα Si πις πις&σαστν touto ταραχολκhcc /equeniur : in nomine meo damonio eji­ ■θλτΜ * do τώ ονόματί μα ίαιμόνια Ικβαλόύσι ·
cient , Unguit loquentur novit , ferpentet tol­
γλωαταις καινούς λαληστκτίν · όφας apart’ καν
lent , & fi mortiferum quid biberint , non
eii nocebit
Super agros mones imponent , θανάσιμο? τι πιωσιν, à μη αυτός βλάφϋ’ ini
ί πι&ήησι, <£ χαλωί tfyri · τιί& bene bobebunt. H«c charifinata prius no- àppJçBi
,,
.χ«Ρ«5
w ,
bis apoftolis tributa funt , a quibus evan-£ tuv
των
χα^σμάτυν «σρόηρον μ&
χα^σμάΐνν
μ£Λ ημΰν
ημίϊν So^eàniV
dtàetniv
gelium omni creaturae praedicandum erat , “ηΐς* άπος-όλοις
'
μΐίλϋσι....
τ» Ααγγίλιον κατϋγγίλdeinde cum iis etiam , qui per nos cre­ λ&ν τάση τίί κτίσκ · întmi Si η7ς Si ημών πιdiderunt, omnino communicantur, non qui­ r/ΐσαση άναγχαίως χορηγαμοάων it μ τίιύί^
dem ad utilitatem eorum qui charifinata
&tpyôvrw ωφίλΗο» , άλλ’ «ς τία) ίφ arArw
illa operantur , fed ut qui non credunt ,
ad credendum adducantur , ut quibus non σι/γχαπι$(σιν , ira ίς ax twwûf · λό^ος, ·ηίeft verbis perfuafum , eos ipfa vis lignorum τκς ή tyj σημείων δυσωπήση δαύαμζς · TO yàp σηcommovear : figna enim non fidelibus fiunt, μ£α à τ»7ς πκοϊς άμϊν , αλλά τοις άηίζΌΐς ,
fed infidelibus tum Judxis tum Gentilibus . YeSaluv η χ} Ελλήνων · Sri γάρ τό ίαίμοηκ
Neque enim in expellendis daemonibus uti­ ixfiaMttv ήμίηρον KfpSoç, αλλά ηο dttpydtqc ταί­
litas noftra agitur , fed eorum qui Chrilti
ρι* κα^αιρομαάων · χαθωί αυτός τη natS^v ημάς
operatione ab eis eripiuntur , & purgantur ,
δπχκχπ λίγων · ·μη
χαιρση οτι
quod ipfe dominus cum erudiret nos , his ό κύριος
,
, —
ο to, πν&~
, ,
« - ύπακΰιται
<_
'._ -· αλλά ypupm on
-— —
-·■->verbis demonftrabat : Nolite gaudere , quod ματν. ύμ7ν
TO ovofpiritus vobis fubjiciuntur, fed gaudete, quod^ μαη. ύμων
~ γίγρατηα do r
·~
■
—
τύ ipavqi ’ î’thS» -η
nomma vefira fcnpta funt m calo : illud μοο αύη SuMty£<iyhtmi, τ» Si τμετίρορ Ανοιαι
enim poteftate Dei , hoc efficitur noftra τ^ rTnSn, SnXoy οτι βοη^νμΟΛΟις ύτ αύη άκ «in Deum benevolentia , & ftudio , idque
πάναγκίς βν πάντα ti^w Saiμνας ixfiaftwi’ η
adjuvante nos Deo . Non ergo necefle eft
νιχρός άτιςρ ‘ η ^λαχναΐί λαλύή , αλλ« w «omnes fideles expellere dxmones , aut fufcitare mortuos, aut linguis loqui, fed eos, ξζù^cirtt χαρίσματος ΐπι'τηι αιτία χρησίμη RS
άπίςων SuavmiUQWj ^οοΤλάκις ού
qui caufl’a quapiam utili , charifmate di­ σωτηρίαν
gnati finit ad faluccm infidelium, quos fx- ττί ήΰ λόγων ànoSei^i , αΜ« τη
σημείων
penumero non rationum demonftratio, fed
cwpytia άζίων οντων σωτηρίας’ «Si yàp πάνης
lignorum effcüio promovet , qui digni funt
α άσιβ^ίς ύνο
θαυμάτων £Λξΐποτηιι ’ χ} τάlalute
neque enim omnes impii miracu­
ΤΒ μάρτυς αύτίς ό Θιος ώς όταν λίγη dv τ£ >άlorum reverentia moventur . Teflatur hoc
οτι do r
ιτίραγλώσσοις λαλησω τω λαω τοτω,
£)c:is , cum ait in lege , Quoniam aliis Im- μφ, ">»
—— >
gms loquar populo huic , ÎT aliis labiis,
di' χι-ΐλισιν ίτίροις, ιζ ή μή πι?&σωσιν ’ βπI
neque fie credent ; Neque enim Æ.gyptii γάρ οί....
’
Λ
»r
.· ·
Αιγύπτιοι ίπίς'^οσοη
τρ~ Θιρ
ΙΛωύσίως
Deo crediderunt , tot fignis , & prodi­ τοσαύτζι σημύϊα tÇ-TÉpant πίποιηκότος ’ btî to πλή­
giis a Moyfe factis : nenue Judxorum mul­ θη ι^ό Γ»δαίων τρ ώς Μωϋ<τ«
πασαν νότον
titudo Chrifto fimili Nioyfis credidit , qui
Ki πασαν μαλαχίαν dv αύτοίς διρανι&σαντι ’ xj «te
omnem morbum , & omnem infirmitatem
curavit . Neque illos permovit virga in vi­ »ΧΗ·Λί ίδυσώπησί ρα^ος (μ^χαμΖοη είςοφιν ' xj
vum anguem mutata , neque manus fada γ&ρ xÆtyq'ομ?,·/η · r; Νπλος αίματή$νος ’ Sre tb'tbs
alba , aut Nilus in cruorem verfus , ne­ τίφλοι άναβλίχοντίς’ χζ χωλοί πίρικαταίπς ' >ζ
que hos vifus excis reftitutus , aut fanata Τίχροι ά, ιτάμύ^ιοι, £ τω μζί ανθ^αντο 1«ννη»
claudicatio , aut fufeitati mortui . Atque
*
vaf Μαμβρόζ ' τώ St Α’νίας χ} Καϊάφας’ ότυς
illi quidem Jaunes , & Mambres
β ττά',τα; δυσωπκ to στμέΐα, ά>λά μονούς του,
J
bant; huic vero Annas, & Caiphas. Si non

C

Τ

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

53J

Ήμη

$î4

Α^νωμο^ας * «Jy qyi' X*PiV
* Θίός extra» A omnes (ignis moventur , fed ii tantum, qui
λ«Λ« iliMWHt « «♦« ·ί™·μκ > · n iÿ g’»o funt animo, quorum cauffa placet Deo,
«■Wi ri ■'«mî 0M™.· mint tanquam lapienti Eitbcmatori, ut ft™, fiant,
“,
α
.xt X
t »
-.<*.
non qtudem viribus hominum , led ipfma
<«< τ. μ» f·»/'·5*' « λ*}’ι”Μ Dei voluntate, 'ac nutu. H« lutem a no-

χμριβμκπι niait χατη ηΰ μη Aapovruy ♦ ^a- v ^js eo
funt > ut
hujufmodi charifmaρβ-ματη it λ/^*ομ^υ, Ttl Sfgp' ί>ΐ <τημ«ων·, Zr« ta a Deo acceperunt, in eos fe ne efferant ,
ovx îrrv «νθρ·νο$ irtF&a-ae ifsp Xptra U; ray qui non acceperunt. Loquimur vero de charifmatibus f«~»
fignorum.
Ofoy, S( « «ληφΐ
τνΧμ«τ«βν· αυτί
------r., Quippe cum nemo fit,
TT yap ri αχαλλα^Ηνου χόλυθί» α’βτ^ίάκ >ζ rt· <^ui per Chriftum in Deum crediderit, quin
è‘Γΐυο-αι
~ —‘riF. ia.3.
τί,η «τορρι'φαι
,τηρρνφχι το Fueaixov χαλυμμα Q^xrrw- coien(li , & credidîffe Dea» patri per Chrir«r οτι Z’Jax/jt Θι« o axpi o7«ywv μονο^ης èv’ ftum, charifma Dei eft , item velamen Juùrtpv
yrjKiaTinu
Si^a
άμι—-r- 'UMPy
-wr τ*
-- χαρθοου
-.___
< .
'u
. ‘ _ daicum abjeciflc , ac credidifle , voluptate
λιας α’νδρός,
Sri f«oXnw<raro «ς άνθρωπος B IX-i ejus ante læctila tmig/nitun, noviffimo
- - àpxpriaç τληρώβχς xârx»
“
...
«yZ
Stx^auüw
τίν tempore ex virgine matre fine virili conjundione natum effe; verfatumque ut hominem
tS νόμ« * xJ Sri cv^wpxrn Θα roupôr υχ/μΗ»
in vita abfque peccato perada omni juftiver auctui)» χατπφρονιίτας ο’ Θίο'ς λί^ος· >Ç οτι
tia legis , deinde permiilu Dei Deum ver­
«’χιθοΗ
ί’πίφη · |Ç avfST) Sfy' τριών ίμιρων
bum fpreco omni dedecore crucem fuftinuifμξ? τάυ' àvâs-aan TWjapàxVTu ΐμίρβς rapa- fe , & mortuum , atque fepultùm effe, & poft
μ£4»«ς τοι; αχοΓολοι;,
«ληρονχας χχιτχν ίιχtriduum excitatum , & poftquam a mortuis
ηξιν ανίλχφθτι Ζχ’όψίαιν
-β^ό; τόνχ’χο- fufeitatus , & quadraginta diebus eum apoftolis commoratus eflet , omnemque conftiΓΗλαντκ αυτόν Θιόν
χατίρα · ο’ τπυπι xirevtutionem peregiffet, afcendiffe in confpcdu
σας βχ οίχλώ;, ουδί άλοτ®5 * α’>λα xpltrn xai
eorum ad Deum patrem, a quo miffus lue­
πληροφορία y χβριβ-μχ «λιΐφΰ# tx GfS' ωανΰπκ
rat : Qyae qui credidit , & non utcumque ,
Si ii; ô χαίτης aiptrtvi χχχϊλχγαζ ’ μη ουντις neque inconfiderate, fed cum judicio, ac ple­
nitudine , , charifma quidem accepit a Deo ;
iJS xoibvntv ιτημεϊα xai ripam χρινίτω τη£
--------array μιί aftudvrm CAtpy&v ‘ διάφορά ytîp en C idem judicandum
*’
’
eft
n de
’ eo , qui eft omni
’
« » *. au » . « » a. «u
Labb-a/* 1 iI^a·*aMtc RJsBwt/s iditii
to' τ«Θί« ·χχρίβμχτΆ xap αυτϊ Si» Xptrâ δι- haerefi liberatus . Nemo igitur eorum , qui
figna & prodigia edunt, de ullo fideli, qui
δόρ^υα · χ, βτ μ& «ληψας τίτ· · ix«v(3l· δί
non fit dignatus a Deo hujufmodi vi ope­
«>λο rf · η γχρ λέγοτ''roquai ' η
· η randi, judicium faciat.* diverfa enim funt chaSiaxpiattK τ><£μαΐυν · η
τ$5 μύλίνrifinata, quae a Deo per Chriftum in homi­
nes conferuntur. Tn quidem accepifti hoc, il­
τυν · η λό^-ον SiSxxrixôv · η ««ξιχαχΐαν * η »yle vero aliud : aut enim charifma fapientic ,
χροτκαν οδνομβν · xai γάρ xai Μωϋση; · του
aut cognitionis , aut diferetionis fpirituum ,
θι» atâpvxos ca Αίγύχτρ ίχιτιλων τη σημ«α
aut praecognitionem futurorum, aut charifma
â χαππηρθη
ομοφύλων * xai Θίός χληθ^ις ,
docendi, aut tolerantiam malorum, aut con­
àx χλαζονίΰτατ» xarzi ta ίδι·υ «ροφητου Α’αtinentiam legitimam . Quippe Moyfes homo
pwv «X\’ âra ô tJ N ουη Γησχς η^ησαμ^νος μίτ
Dei cum figna in Ægypto taâitaret, non fe
«ίσον τοϋ λαϊ χχ» τφ ·ρός τβ; Ι’ιβντΜ χολίextulit in fus gentis homines, neque appellaμφ ςτίσας τον τίλιο* xarù
χαπχ la/ïawv,
Γαβαβνν xai
—* rw ~
στtus Deus, aliquid adverfus prophetam fuum
λήΛυ x«tÙ φ«ίρβγ^Γ
Α
■χ ΑΖλώ
Sii ri ui «λιφ-0 *»'»" ftbi arrogavit : immo Jefui Nave ,
V Λ,'
, a’aafSt, ««fait Γ°5“π duKI t°Ç .Moyfcm , cum
XHV ορός τίω vixku τΐιυ ήμ/ραν
V , -Λ
<
bello , quod cum Jebufæis gerebatur , fobs
'Χαλιβ · «τι Σαμχηλ
τη tS Φινίίς, η τίΗΧαλι^
Σαμχήλ τοσαυ- curfum £iftcret ad Gabaon, & lune ad val­

.

<

_. a.

...

ΤΒ χαράδόξα τοπφτας παρ’ «Icà η^ησατ» τον θιοφτλη Δαβίδ * χαί τοι βμφό-rtpot <σροφηται ·■ xj
ό μοο , άρχμρώς , ό δί' , βχιπλίΰς * £ ιπτά
χιλιάδων υπαρχβσων C* Ισραήλ àyiw, ?£) μν

lem Aelon, quia non erat fatis diei ad vidoriam, non ideo inflatus eft in Phineem, aut
in Chaleb. Neque Samuel , qui tam multa
admirabilia & inaudita fecit, David Deo ca­
rum conicmpfit, cuna uterque eflet propheta,
χαμψάντων γόνυ τη Βααλ, μόνος Η’λιας cv αυ­
& alter quidem rex, alter vero fummus fa­
τοί ς ,
· rot του μαθηττς Ε’λασα/ος θαυματο­
cerdos . jAtque etiam cum effent in Ifracl fep- >
ποιοί ^vycojjvjut · άλλ’ «π Η’λιας τον οικονόμα tem mifmi fandorum , qui non curvaverunt
A’fâtou ϋζιμυχτόρκτί φοβούμαι ον
τον Θίόν,
genua Baal, folus Elias ex eo numero , fit «.
ού xwotwra Jr (τημπα* οσπ Ε’λκνα/ος τον tew- difcipulus ejus Elifeeus fuerunt mirabilium ef_ -* μΛ&ΐτίω
»_ r \ eperrovm
·
. _ _τους
' __
-a
difpenroj
ττολίαζους
ύπερ£· ν fedores:
ieâores : tamen neque Elias Abdiam
,
Jo· «>λά >àp ^7t Δανιήλ ό
^çbûtorem domus Achab
irrifit;; qui Deum qui­
......................
dem timebat, tamen figna non faciebat : ne­
ditmpoy ίχ Γο^χατος λίο^τ&ΐν, ουπ w fwî tarque Elilieus difcipulum fuum hoftes pertimeJtç tx x aμι y ou xvpiç , ύζουΐύί'οχταν τκ; AonretV
icentem defpcxit . Immo neque fapiens ille
ομοφύλων · ητ/Γαντβ yàp οτι ου’ τρ ο<χ«α
Daniel bis ex ore leonum ereptus , neque
ϊυναμΜ TfpirpxJwTo
Seowy , «*>λ« τη του
tres illi pueri in fornace ignis reliquos uic
nationis fpreverunt : fciebant enim non fe
θίου ι’%υι· xai σιιμ«« ίτεπλουν* xai ifj Jtzfuis viribus acerba illa fuperare , fed potius
^ζίρων αχηλλβττοντο * «’xouy μτ,Ι^ ιμων txaipivirtute Dei fe figna facere, & illis anguftiis
<θω χχτύ τΐ α’ίιλφί, χάν ·ροφ»|τ»)ς
χλ θαυ­
ac difficultatibus liberari . Nemo igitur veματοποιός · ti γχρ Stâji μηχίη «yei του ixt~
ftrum fe in fratrem fuum efferat, quamvis
Ctacil. Gtfurel. Tom. I.
L1 a
fit

'>
«

\

5π

LIBEJt VIII. CONSTITUTIONUM

5i6

fit propheta , Ac qnaœvis fît mirabilium ef- A çov , πιρ/ττή λοζτβν irai πάσα, σημείο» frtpic&OT . Btenim fi domus, non eflit? unquam ^t^at ’ τί /jSjpt γάρ wvsu dLflT/Ji, tx τηί τϊτζνος
amplius infidelem., fcpervacanea deinctps ^Λς . fru/uantnew , f* rjc n frip­
ant oninu efleâio «gnomm .· effe aum
*>_
pmm queApiam, ex benevolentis erga Deum
ΐΖ_2„
s»
tbî
*ί Si S&rpoy Oeov^nv frfpÿirm, J/
pendet, tacere autem miracula ex virtu­
es «wroHroju^M αζτζαί · b’xou£ μήπ βασιλΑς έΖξ*te ejus qui operatur : ac prius quidem ad
nos fpeftat, poftcrius vero ad Deum , qui
^owru tb; or αυτν rpemrvâf · μάτι αρχοντις
tbî- ô^Ktôbi· μή ôvruv yàç T$î ^^opjjiiwv , tî*
ob eas , quas 'fupra dixi cauflas $ operatur.
Ergo neque rex duces exercitus lui con-, e/τηι et άργονπς · )Ç μή bvtuv rparnycJv Jstjcttemnat , neque magiftratus populum : nam
τιιι, βασιλεία ’’ αλλα μηίί Vrr/σ-χοτνς όταφιοθ»
fi nulli fiant fub. magiftratibus , fupervacaoei
mtÙ ήρΪ tfgxôvant ·. ί ifî «Ρπία-βυτίροΐν ’ μάτι μΐώ'^
-funt magiftratus .* item fi non fint duces ,
non confiftet regnum. Quinimo neque epif­ ω «ΒρκτβΰημΗ πατά η λαί * c/£ α’λληλων γάρ
eopus fe m diaconos efferat , aut in prés-- -■ tftv χ σύςασις τβ a-uua^pote-μαης · β" π γάρ
byteros , neque t presbyteri in populum : exB tWrxoro/, w ot «β*ίαβύτίροι Tivfw ùertv ϊιράίς’
utrifquc enim confiat cœtus : cpifcopi enim
HSM ®< AeiW iriv état λαίχοι · iyq.TÎ fjfyà fJ& presbyteri aliquorum funt f^erdotes, &
vat γ&ςιαχάν, ιφ ήμ7ν · τί St «wo'-ολον, ή t’irtiaici aliquorum laici . Atque' efle quidem
«rxotrov, ιΐ «λλοτζ b’x ΐφ’ήμϊ'ν · αλλ’ί’χζ τύ StChritliapum in noflra poteftate eft , apoftolos vero , & epifcopos non eft .· fed potius SôvTt &νύ τη γαΰσ-μαπι’ tooth jjfy» «y itrt n~
penes Deum, qui charifmata tribuit, led de nm εΐρη'ο&ν i)àt' TM άξκρθθ»τ«ί ^a^r/xaru*
his haftenus propter eos, quibus charifmata
ή αξζ^αάπ-ν.
& dignitates donata funt.
Dt epifeopit, & presijrteri/ indigni/.

CAPUT

II.

Πίόϊ

friOTter«y χ^ «οριτβυτίραο αναξίων.

Κ Ε Φ A' Λ.

β'.

. ~ tiS Ao'yw,) ο τι Srt πας
lJud vero huc addam , non omnes , qui
I
K«vo Je XBpoTtStify
prophetant, pios efle, neque omnes qui C ____
Γ/ όό «Ρτ>βφ>)τΧα»
«ρροφ»τ<£ων οσιος
οσιος βγε
άτι χ«ί
πας ο« δαίμονας
χ·». »j. Μ. drinones expellunt , fanâos : Balaam
nam
­
λ«ΰ»
άγιος
· tÇ γάρ χ} ίίαλαχμ ô τϊ BfJp ο μάν~
que filius Beor vates prophetavit quiτις «προιφήτ&σ& όυχςιβήί
' χ} Καζ'αφας ο ψΧτdem , alioqui impius , irem Caiphas tal­
δώ/υμ®* άργκρ&ς · πολλά Je xj β Jza|3oÀos «rpoius pontifex , diabolus quoque multa pra;λιγει ■ iÇ οζ άμφ où ny Jjiz^uove;· xJ b xepà tbto
dicit , & daemones ejus : neque ideo qui­
fSpiirn aùntç Æe-f.iktaK σχη»θνρ’ βιγνοιχ^άρ &ισι
dem eft illis fcintilla pietatis , funt enim
faexifa-μ^ύοι Jz’ tasatw μνχ^ηζ^Λν ’ ϊηλον ην ητι tu
ignorantia obruti propter malitiam volunta­
riam. Liquet itaque , quamquam impii pro­ άα-ίβάις χχν «β^οφητΛιΐΛτ β’ χαλύτηκπ Jratriç «ρ·phetent , non delere eos prophetiis impieta­
φητΗας τίώ tauty àtrtdtieiv ' ùSf e/ Jdtr'/saxaç f λανtem , neque fi expellant darmones, ipfos con­
yovns, tx της τύπον vtw^wp»j«ws o<n»3ii<swTat ·
tinuo receflii dazmonum fanftos fore , nam
& fe mutuo decipiunt , ficut ii , qui pra:- αλληλΒί γάρ αχατύστ ’ xx-Jàxfp cz rùf xarSixi γίλωης frixa t xtSt-ixvüpfyjtt '
ràç nepwrtat^ovmi
itigias ludorum ridendi caufla orientant ,

I

7ki». 11.

eos etiam qui ipfos attendunt, perdunt .
αυηι
αυηΐςς αχβΛΛίΑΐσι
αχβλλΰιστν ' «te Ji (SamAdCc Joun/SikiτιβαNeque vero rex impius , rex eft amplius,
r' ΰπάργει
;*"t ,
τύραννος’ bts ίτζβ-xoros
fed tyrannus , neque epifeopus ignorantia
* (άγνοια
·
ί χαχονοία τηχιιβ-μί^ος ιηία-χοχός ίςη , ^“,"ζΓο
iu*.<Fllli h'e aut ma*° an*mo °Pplctus epifeopus eft, · fed
αλλά φ/^αίνυμος, β’ χαρά ©îb, αλλά παρά άχ- ι»· >ι °ρ·•ïv..?,“;n,tî. falfus epifeopus, non a Deo, fed ab homiθρωτων <·ρβ.3ληθ«4« , ω; Α’νανζας, χ} Σαμαΐαοίν a’ «“’IT.nP'jweà» , .u nibus promotus , ut Ananias , & Semeias
Γιροταλημ · xj SfJttzac Α’^ζ'αί oî fr Βα/3ολ»‘n Ifrael , item Sedecias , de Achias pfen,■ 4J'■<<♦·e.i,1O" doprophetx Babylone, immo & Balaam vaνι ^ά^οχΒροφϋηιι’ αλλα
Άαλαάμ ο μάντις τζ-οΟι». ολ^':,
tes pœnas exiôhit, quod populum Ifrael μωύαν îtitî Sfatâ&paç m Γσγ>α»λ fr ιύ βαλ~
*·· «.,* Grin Beelphegor corrupiilet , &. Caiphas poφιγάρ ' κ, Καζαφας u^tpov αύηφον^τνς «αντί ί’γάJzj
ilea mortem fibi conici vit , & hlii Scevae
vtn ’ x. ot υιοί ΣχΧ<χ Ζπιγ^ρίνης δαίμονας (Λα0Μ
aggredi expellere daemones , acceptis vul­
vir' αυί^ Ί>αυματΐαι 'fyôpfyjoi, ιφυγον άχαριπως · χ}
neribus , turpiter fugerunt . Prseterea reges
Ifrael & Juda ob impietatem poenas om­ οζ* βασιλείς τβ Ισραήλ, x? τβ I’bJ®, άσ-ίβήσαντκ
πανηίαζ τιμω&ας ιτισαν’ JiïXov bv «ç >Ç ot φΛnis generis^ luerunt . Liquet igitur falfos
epneopos , & presbyteros non evafuros ex ,δάνυμοι f’7rz'<ntoroz, χ^ «τρίτβοπροζ, βχ ΖχφΖξοχE
fupplicio Dei ; dicetur enim nunc , quod ' Tut τίιύ παρά Θι2 Stxhu' ρη-^ήσιτνι γάρ αύηΐς
*t*! i.
iliis olim , vo< fxcerdotes , tjni nomen meum vuî», ύμεΐς ot ίιρϊϊς ot φαυλίζοντΐς μα τί όνομα ,
vituperati/ , tradam tn oteifiontm , Ut Seπαρακάτω υμάς rç σγαγίιύ’ ΰς Σ* Jeu αν,
Α’deciam , & Achiam , quos rex Babylonis
t
frixit in fartaginc, pt narrat Hieremias Pro- γίαν ’ Jç άπιττγάνησ-ί βα<πλ£ς Βαβυλννος , α>ς
*■
pheta . Hatc vero dicimus , non quod va­ φηστν Ι'ιριμίας ο «προφήτης’ ταυτιι St φαμΰμ ιΐ τΰς
rias prophetias pro nihilo ducamus , ici­ «ίλη ^είς «προφητείας ϋ^»^ζνήνης , tapfy γάρ αύmus enim eas amatu divino in fanâis fie­
τάς χατ ίΌοΐπνοιαν Θιά cj τβ7{ or/ws άΐίργόΐ^αι,
ri : fed ut audaciam & temeritatem info- άλλά τί θράσος
άλαζο;£ορύ^Λ)ν χατηηλλονης
lentium reprimamus ; illudque addimus , £ «^«Γ'θύίζτί Ε Κ«1Ό ■ en Î*JS τοιότυ,ν ©eos πί^/αι·
Deum hujufinodi Prophetis gratiam illam
ί*<

ηβ

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

5f7

μώ till
* ι*«ρ>)φα»·τΐ
“ W ifiaw*
ornu’ iKnntûif

· θίός uvrmiiT- Α «hiaturum :
*" ·
Σίλας /sfyj
3v

<£ Kyafloc ίφ’ήμών <·ροφητ<£α-αντ»ς, ή ταριξίthww iéorùc τύς «<·τ·λ·κ,
οηρΐβηναν τύ
tau?# ptfyt » *<û m θί®φίλ£Ϊς όνης · βροίφη-

Deus enim fuperb: t refijlit , t Λ/
humilibus dwem dat gratiam. Silas igi-7.·«. 4.
tur , & Agabus , qui noftris tempori­
bus prophetarunt , non fe fecerunt pares
apoftolis , neque fuos excefferunt modos,
quamvis Deo erant’ cari . Atque etiam
mulieres prophetaverunt , olim quidem Ma­
ria Moylis , &. Aaron foror, poilea vero
;
Qebora , deinde Oldad , & Judith , illa 7·^ « ’’

TdLencot 5«
jstwtrni, t»’ /aci ra^ouo* Matjau
à Maifesqif xJ Α’αρώ» αδιλφτί · piff St τιιυτίιυ
ùififléppa’ $
> ό>δα χ, Γχδτθ· η
quidem Jofia rege ; hax vero Dario . Prx·»
μϋο fTti ïuxrtu * à fi tti Δαρπ» · xjq ΰ μητηρ
rcrea prophetavit mater domini , & Elifa-s·..
e
Si τί xutfii jepotVvrAvt " iÇ E>w«3ît· ù <ruy- bcfh cognata ejus, & Anna; & noftra ®ta»·
effftii etùriii'
A’r>«· x, t φημών ai Φιλιχτηι te hlise Philippi : tamen non fe in viros
Oo^anptS, aXX’àx tvpp^naacv χατη r^î άνδρώναύ- extulerunt , immo fe intra modulos fuos
•ntr, ο5λ’fφύλαξαν ni οΖχηλ μ*^*·’ «xbv
C*i>- continuerunt : igitur
„
,
fi quis
inter vos five
usv xx/ανήρ τκ τι x«y
τύχη
τ»·ς B femina, five vir hujufmodi gratiam adeptus
γα^ιης, rtnreevnq>povftm tvatm aoiti Λίύνχρ oww
ivi τίνα yap φηατν, Ζιπβλίψω, α>λ’η ί»7 tS/Ttivfevôv x} ievyiw κζ ξίμοντύμα τάς Aojn»»;

fuerit , fubmittat fe , ur fit Deo gratus :
fuper quem, inquit , afpictam , nifi fuper mi- /S». <4
tem , & quietum -, & trementem fermants
mees ?

Qfrt ii ί^τιίαΓίο3αί nt c* τνίς txxJwiati tiriτίλύμ^μα χορυφαιόταιό/ tri.

K E Φ A’ Λ.

SJmoJ potifiimum fit difponi, & ordinari ea,
in ecclefiis fiunt.

y.

CAPUT

III.

A' /aci oui ααρωπι τοΐί Xoj^ou ί$τ$ΐμι$α
Xpofita igitur eft prima libri hujus pars
i»«ti nSv ‘χαοίΐ-μάηύν , otrawtp ό ©fôs
de charilmatibus , que Deus pro vo­
χατ til*/ fitsXrto-ty Ttaptycat «vûpwtrots, îÇ otwî
luntate fua hominibus largitus eft .· & quem­
admodum Deus eorum mores' arguerit, qui
ηΐν ψΛίί
‘Xtynfi i aXKorejv tv<£μαη χι^μζτων ηλί>£ w "ξότην · )Ç οτι vovit-'Cfalfa dicere conati funt , aut alieno fpiritu
agebantur : & quod faepe Deus ad prædi>*wwpoïç vot^àxn * άίνί-χαρΐα-ατη o' ©fèç <νρός·η <atpodioncm fututorum , & ad prodigia eden­
ιζ Ttpatovoux/ ' vuni îi èvl w κορυφαίοda improbis hominibus fit gratiam fuam
Ttmy της ίχχλχτtamni Siamnicrtea ό λόγος η­
elargitus . Nunc vero ad id quod fummum
μάς t'vffyee' ovui
ηώτίιυ ναρήμων μκ^όν- eft ecclefiaftics conftitutionis feftinat ora­
tio : ut vos, epilcopi, quos Chrifto audoιτς tIw StaTT'^tv οί π^θοόπΐ ίί τιμάν γνώμη
cum hanc conftitutiore conftituimus ,
Xttri Ivitraonot, iràvTtt χάπι ntç
vai ipuv ù'îoXàs votvtSf · hoottî err ό τιμών nem didiceritis , omnia fecundum manda­
ta ejus nobis tradita faciatis , fcientes ,
âxotuuv 9 αχ8«· à 5» Xetrâ axiav , tou
quod qui nos audit , Cbrtjium audit , qui ve- I<£
©ta «ùtS qjq 7re?oç axapt · φ η δόξα mç nùi re Chri/htm audit , Deum ejui , eumdemque

T

E

αιώνας’ άμΐώ.

patrent audit : cui gloria in fxcula iseculo­
rum , Arnen.
ritpi

γ&ροτονιών.

D

K E Φ A' Λ.

De ordinationibus ,

î.

CAPUT

IV.

'Μα τοίνυν ΰνάργοντις ίμ£ς οί δ«κδιίο τβ
OS igitur duodecim apoftoli domini ,
xt c/b ατός-ολο/ τήςδί ni; ·3ηοκ ημών c#qui una fumus, has vobis conftitutioτ*>λό/χ£θα δίαηίξΜί Tfp? eaavni ίκχλησιας-ικου nes de omni ecclefiaftica forma indicimus ,
præicnte Paulo vafe eledionis , & coapoftolo
τύχου , συμναρόντιαν ϊμιν qjî τη της ίκλογης
trxiwsî ΠαιίλΒ τβ α-νναΠΌΓολΜ ημών (£ Γαχώββ τβ noftro, & Jacobo epifeopo ac reliquis pres­
byteris & · feptem diaconis. Ego igitur pri- » »<«»
ί’χκτχοχΒ, ν^τώνλοινών ααρκτβυτίρων y χζ nSv ί'τηι mus Petrus dico ordinandum efle epifcopum, ’’^<“'’7,,''
ctxxôvtfv* ι»*-ωτ»ς bv ίγώφημι Πί^ος , ίτπσ-χοτπ* ut omnes pariter antea conftituimus, fcilicct Γ^ιιμΛοκ..

A

N

yfitpoTovfie^at ώς (fv τοίς <αι>οληβ£σιν αμα νάνrtî δπηίξα/Χίθα, C* νάνιν άμιμντον awtvàliu
ύαο παντός τβ λα» t χλίλίγμζόον ' η όνομα<&ζί-

dc quo in nulla re fit querela , & qui fit a “^££“'7
cunfto populo ex optimis quibufque eledus t-,n«· r,
Quo nominato, & placente, populus in unum ι«·κ*· ·"'
congregatus , una cum presbyteris atque epiicopis prodentibus die dominico confentiat
™» <
Qui vere inter reliquos princeps epifcopus
eft , percontetur presbyteros , & populum , ,^lu, ■«.
an ipfe fit, quem prirefle petunt: & illis annuentibus , rurfus percontetur , an tribuant
ei omnes teftimonium , quod digntis fit hoc
magno & ilhiflri munere prarftdendi , an
qux nd pietatem erga Deum pertinent , re­
ae peregerit, an jura adverfus homines fervarit , an domum iuain , refque domeflicas

τος χ^ apt σαντος , συνίλθών ό λαός αμα nS arpterβυτιρίφ ngq' το7ς zapatrrv tiwxàrotç ca* τψμρα
xuejaxr σ-ΐ/νΧδοχητω · ό δί <apÔKfj,TOi nSv λοινών
ιρωτάηι ατριζ-βυηομν ιζ τον λαόν, « αν’τόςίΓιν,
•7 αιτηντιιι Ης άργοντα ’ ιζ ίπιν&αάνπαν , evpoc-ivipiiTÙm π μαρτυρά™ ύαο wavruv άξιος Μvat της μιγαλης ηώτχς
λαμαορας τ,γιμονιάς,
« τά χάπι τΐχύ «ς Θ«όν avnS tuar/Jnav χαηίρdanu · « τ« /νρος η νθρώπος δ>
τπφ^λαχπχ/ ’

5J9

.540

LIBER VIII. CONSTITUTIONUM

vita ei per Ah rrî πατά tw otxov βωτοΰ χαλ^ς ι^ΜνόμτρηΛ ·
pinnia honefte Λ. laudate ada fuerit . Cum ti τύ xan't ην βίον ανίτ/ληχτυς · qjjù Wtuv avero pmnes fimul non fecundum opinio­ μα χάπι aXrJuav αλλ’ ου xatû «ρόληψτν μαρnem pt«judicatam , fed fecundum veritatem
τυργ.τάνηίν ηιουην ανην wai , ώς t mi Stxarii
' ’
teftihcati fuerint , talem effe eum , un­
quam in ‘conCpeffu judicis Dei , & Chrifti, Θίώ xyli Xe/iJ , τταρόντ& SnXain Λ5Μ τβ «άγιων ngi). Xerrot/ppratfente etiam Spiritu fànffo , atque omni­ ^■/β xvÆ/jiaTBÇ (ί χαχτων
bus fandi» , & adminiflratoriis ipiritibus , γιχJvs πν&μάτων, Ζχ τρ/τν πάλιν in&ii&vrav ,
rurfus tertio interrogent , utrum fit mini- « άξιός f’rrv αλη^ύίς της λ^τνργίας ‘ tva tw
ftcrio dignus : ut »» ore duorum y vel trium ίώμαης Sûo η -τζ,ιών μαρτύρμν Γαθί toav ρήμα*·
jiet omni verbum , & cum tertio annuerint, tÇ
oui^S t’x τςίτκ άξιον êrvar, attat- ,
. hoe T»r- fic digputn efle affenfi fuerint , * petatur
τάπωσαν >oî ιοάγπς οτώθημα · njq' ίόνης <νρο->
c7"Uî Nier- ’b omnibus , - ut prxbeànt fignum affenσιωπτί ·$μομ$όν)ς , πς
•urn.'
fits , &_libenter praebentes, audiantur , ac δύμως , αχοοίοθωταν ·
fik-ntio · Cado , unus ex primis epifeopis
<β·ωτυν ίττισχόπων άμα<£ $υ<τίν όήροις ττληuna cum duoljus aliis, flans prope altare, σίον tb Q
’ ·> -*r λοστών i-*arrepte------ ίΓως
tacite ttci’V xi
reliquis epifeopis , dc presbyteris
σιωπή προσά-χο^ων , T^î
precationem facientibus , & diaconis aper­
ii i^txéiw rà 3ώα <£.αγγίλια uti της tb
ta evangelia fiiper caput ejus , qui oidiροτχτ. b/ffpa χπραλης αίνιπτυγμίβα χαπχό/îuV , λίnatur , tenentibus , tn hunc mpdum pre^ίπ»1 -προς Θιόν.
. cetur.
*
eas bene admtmftravent , & an

Ε’πιχλησις'' txt χ&ροηνίας èm-

Imploratio in ordinatione epifcoporum, &
MiJJTf celebratio.

C A P U -T

σκοπών.

Κ Ε Φ

V.

À' Λ.

ί.

Γν iffl-TTom χΰ^ΐί ό Oto?, d πανηχράνωρ,
Ere , domine , Deus omnipotens
qui
μόνος α’^όνητις, >£ α/ίατιλί/ης · d α’ί-ΐ
folus es ingenitus , & non fubjedus
ullius regis imperio: qui iemner es, .& an-C
ών χ} <®ρό
αιώνων ύπαρχων , 6 ■ ναντι arc*te ûtcula x exiftis .· qui omnibus fufticis , iw <ί ττίτης αιτίας
χρώίττνν ' ό
qui nullam tui cauffam , neque ortum ha­ μόνος α’ληθοτς " ο μόνος σοφος ’ ο ων μο,ος υbere potes : qui folus ès verus, & lapiens:
ψ/Γος · ό τη φύσα αόρατός ’ i ή γνώης αναρ··
qui Colus altiffimus : qui natura es inalpedabihs : cujus cognitio non habet ullam ori­ χος’ ό μόνος αγαθός xl aro^x*ut®>, ό tu ταΛτι
· ό
χρυπ^ό γνώ~
ginem .· qui folus es bonus , & cum nemi­ hJoi’ç '®*’.'V $)ί'σίως
ne conCerri potes : qui omnia nolti ante­ rr, · ô άφτόττης· i ά^ίσποης * ό Θίός χ, πατήρ
quam fierent : cui funt cognita occulta: ad τί μονο$ώ>ς t-/8 «π» tb ΘίΒ )Ç σωτκρος ήμών, i
quem accedi non poteft : qui non potes ha­ άτ,μαργος
όλων St αυτί · ό Φ^ονοητης ' · χηbere dominum, Deus, & pater unigeniti Ci­ SifMv · ό aarrip
οΐχτιμών νζ ..Θίός ττάστ.ς παlii tui Dei, & Calvatoris noftri, effector om­
ρακλησιως'
ό
Ον
ΰψηλοΖς
χατοιχών , χ, πι τΐίnium per ipCum, providens
procurator ,
pater miferationum, & Deus totius confuta­ TTétvà t'φορών · σύ ό ί«ς ό'ρ«ς νχχλησΐαί ifc' της
tionis , qui in altis habitas, Sc humilia ief-θ cWapxs παρχσίας τί X^cwctm ύσ» μάρτυα nS
picis: qui dedifti leges ecclefix per adventum παραχλτ.τω
'
*Jnx' nSv
f σών αποβολών
~ nSv
ημών
Chrifti filii tui in carne , teftante Paracleto γά^τι <τη xapfrJruv ίτ/σ-χότων' ο <αΜ>οο^σας
per Apoftolos tuos, & per nos , qui gratia αρ^ης ttpfcç fit ιππασίαν λαησα' Α’βίλ oSv «®*ώtua adfumus epifeopi, qui a principio inter­
τοις , Σηθ,
Εϊως , rd Ενατγ,
Νωί, qjq'
dotes providifti, qui populo tuo præeflent ,
m primis Abel , Seth , Enos , &. Enoch , ΜίλχζσΎόίΧ , χ} Γω,·3 * ό àvaS&t^aç Α'βραάμ ,
Noe, Melchiiedech , &. Job : qui declarafti χ' τύς λθίαι>ς ττατζ^άρχας στώ τ»7ς π<Γο7ς <τβ-θίAbraham, & reliquos patriarchas cum fide­ ρά,πκτιν Μωύ'ιΓΗ )Ç Α’αρών, χ^ Ε’λιαζάρω xi Φιlibus famulis Moyle, & Aaron, Eleazaro , νιίς ' ό άήζ ouvnSv <arpo^ff^àpt^u^‘ άρχονηις χαύ
& Phinee: qui ex ipfis creafti piincipes , & ifpéïs ca rr σχΙα>ρ τβ μαρτυ&α * ό τόν Σαμ»ηλ
lacerdotes ad tabernaculum teftunonii .· qui Ζχλίξαμ^υος «ς iepta >Ç <αη·<χρητ(ω * ό TtS άγιάσelegifti Samulcm, ut filer facerdos, & pro­
pheta: qui Cancluarium tuum non reliquifti ματί σ* άλ^τκργτην μό ΐγχατιιλιπών ’ ό Χ'ίοχηhne mimfterio , cui beneplacitum eit in iis, σας dr οις νρ(τίσω 3οξαώ5ίάαι , αύης χιμ νιιΖ
quos elegifti ad te glorificandum , ipie et-E μισττέια τβ Xe.trίϊ <γβ St τιμών ίπΐχίί τΙιλ. Stuaia:n nunc , mediatore Chrifto tuo per nos μιν τβ η^ίμο’.τχΒ <γβ τηΧματος ottfp Staxovtltui
< ftunde virtutem tui fpiritus doCtoris , qui nS η^απημ^ωαΒ TtatSt Γη<ΓΒ
ôi/rtp fSvnnniftratur diledo filio tuo Jelu Chrifto , ρτσαη γ-.ώμησκ το7ς άγίοις άποϊόλοιςσχ τί αι'ωquem donavit te vulcnte idem Chriftus Can178 Θίί* %ος or nS όνόματίσα χαρ/ιογνωτα &ti
Hu Apoftolis tuis, qui es aeternus Deus. Da
m nomine tuo, cognitor cordis Deus, huic txt ήν Ôbâo'.'ctb tivèt , όν όζίλιξω (-ΐς ί’τπσχοfamulo tuo quern ad epikopatum elegifti , τιον , ττοιμαί.^ν τίαι άγιανσκ ποίμνίχυ , >Ç άρ~
da, inquam, ut pafcat fandum gregem tuum, 'XttpxT&fjv σοι άμίμπτσς λ^-σ»ργίντη ννχτίς
& ut pontificatu tibi fungatur fande, & ime
νιμιρας'
ίώ^ίλασχόράρνόν σ» τί πχρόσωπον , ί’πιreprchcnlione mimftrans dic & node, &. ut σιααγαγώίν τνν άνεμόν nSv σωζομ^όων, χ} ηρροσemciendo propitium vultum tuum, congreget
Φί'ρΜ σοι τά Svpx της άγιας σ» ίχχλτ,τίχς · $ός
numerum eorum, qui Calvi fiunt , & offerat i
rtjUTÜ

H

1

54y

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

„

î4>

βαίτύ δίβττοτη πανηχράτωρ

/ .

ji Xejs'San Tiw A tibi dona ccclefiaetur Gn&e. Da ipli,domi* '
”, «rt
“ ιχαν
"
‘.“L-.L/ ne omnipotens, peivChrillum tumn particiufTBtr/av tb ' a^/8~ χν&μαης
èJfyerîav
αμαρτίας xarù rliù cmXiuitm ' ItJova/
δ.'δδνα.' Potionem Spiritus fandiut habear poteftatem remittendi peccata lecundum mandatum
χληρχϊ'χατκ η <®ρ0Γα^-μα « * ■ λι*<? δί trar/nt etw-

tuum', item dandi cleros, i^f ell, fortes , ut
δτσμον χατύ τΐιυ Μασιάν , ίώ ίδωχας τάίς α’ϊοtu julTith, ac folvendi omne vinculum fecun­
s-oÂorç· dvapiSW δί<τ,οι cv οροίότητι g# χαθαρα dum potdftatem , quam apuftolis 'dediiti, plaχαρδ/ά ,α’^’ί’τπ.χ, άμίμπτως , or/r^xXmu; ■^οσ- ctndique tibi in manfuetudine, fit corde mun­
φί'ροντάσοί χαθαραν nji) άναίμάχην θυσίαν' ko do , offerendo tibi fine culpa Temper., & li­
Sfa XgjtrS itfTufw τι jiaunie^oV tçç
ό^θή- ne crimine facnficium mundum, fic incruen­
tum, quod per Chrillum conllituit , myftexrç, hs όσμίιυ £ωδίας i^t' τ« ct^t» πα/δόςσ» I'n- rium
novi tertamenti in odorem fuavitatis
ίΐ-β XttrS fi Θί« xl β-ωτίρβς ήαύν ,
à not δόξα per ianttum filium tuum Jefum Chrillum
τιμή >Ç σ-ί/ΐχς C# άγίωπν&ματι viu> χζ àeiiÇek tbç
Deum , fic falvatorem noftrum ; per quem
αιώνας
αιώνων χ. π£τΗ ίπ&ξαμ$άι, οί λοιποί
tibi gloria, honor fic veneratio in fandoSpiίπιλιγΐτωα-αν, άμΐιί’
truù αυηίς άπας
ωπζ: δt Britu nunc fic femper fic in faecula facculonim.
λαδί, ιζ /Xy1 τίώ «αροσ&χΐιυ, £ς
ί-αισχόχων Poftquam fic epifeopus' precatus eft illi, refpondeant reliqui facerdotes , Amen, & om­
αναφίρίπ* τΐά θυσίαν fTt
χ&ρών τβ ^ί-φοτ»nis populus cum eis^· fic poft preces unus ex
νχ·^Ο>»τνς · χ} τη ίωθο ύιθρονιζί&ς ην αυ- cpilcopis offerat hoftiam in manus ordinati,
7x5 ό^φί'ρονπι ήχον τταρα
λοιπών ίπισχόπων fic mane in lolio luo a reliquis epiicopis col­
-χάννων αυτί,ν φιλησ-α.των τύ c* xuçj.? φίλήματι · locetur eundis eum in domino ofculantibus,
xsO μ£ τίίύ άνάγνωρρν τβ vo/xb·*^
<αζ*οφ>ι^5 ac poll leftionem legis, fic prophetarum , fic
t πιϊολών ημών wjq τ$ π*-αξ*ων
Χα^" cpiftolarum noftraruni , fie a&orum , atque
γέλιων α’<τπα<ταο3(»ι ο ^Hpomn-jj-ôk τΐώ ί’χχλη- evangeliorum , falutet ecclefiam ordinatus ,
dicens , Gratia domini nojin Jeju Cbrijii ,
cta, λίγων’ ή χά&ς τβ xcçjx ημών Γχτβ Xçj- c.iv.t.ii Dei Patrit , ÎT communicatio Spiritui
s-è , ή άγάπη τβ 0îb »y| χαζός , wjq η xotvv- Janfii cum omnibus vobis , fic omnes rcfpon»/« τβ άγια πν&μαης , μ$ πάντων υμών ’ Κ3Η deant , Et cum fpiritu tuo : fic poft lalutationem
χά'.τις αποχήνί θ ωχςαν · £
τβ <αν£μαης <τβ ’ --------- alloquatur populum lermone horμ^ τίώ tafctrjwiv ^οσ>\αλησαΓ^ τύ λαώC tatorio . Quo fermone habito ad docenego Andreas frater Petri ,
λογάς παραχλν<Γίως ’ κ# πληρώταντις αυτοί τον 11,1,1. ,1 ftatuo
1
lit cunctis confingentibus , edicat diaconus
τί?5 δ,δασχαλ/α; λόγον ' φημί ίγώ A ιδρί’αί ό
loco alto , ne quis adiit audientium ,
αδίλφόί ΠίψΒ · α’ναΓαντνμ αττανηον 6 δ/άχο'/ο; ne quis infidelium . Et fdentio fado , di­
‘ίφ’ ΰχΙ,ηλϊτη^'ανίλθύν χηρυττίτω’ μήτις
ά- cat
1 Orate catechumeni , Et omnes fi » Hxcartm;
'χροω;^Λ>ν · μήτις
άπίςων ’
ησυχίας '^λ- deb
attente pro iphs orent dicentes, Ky
pciricleifon. Minillret veto pro cis diaconus di-1·.<
λί^Πώ.
cens.

Η'-θόα λίΎΓΒρ^ια, cv η ατοσφώνηπς ίτφ
7$ χαπι^ΒΜ^ων.

K

E

Φ

A

Oenunciafio objecrationii pro catechumenis tn
celebratione divin* Μι]]'*.

CAPUT

Λ.

V I.

Mnes pro catechumenis Deum obfeΤ*ξα:θί οι χατιιχΜμ!}υοι ’ £ πάνπς οι πι~οί χαπί
cremus , tit bonus , & lingulari in
'διάνοιαν υπίρ αυ^ΰ «βροσ Αχινών αν λίγον~
homines caritate Deus , benevole corum
τίς · χύ^ί ίλίησον · διαχονέ.τω δί ύπίρ αιΐ^ώ λίγων *
preces & obfecrationes exaudiat : & eo­
ιπίρ τ% χατη^ρβροων πάντα ii. Θίον παραχαλισω- rum lupplicatione hifcepta , cis auxiliepiju, ϊνα , ό αγαθός, φιλάνθρωπος <ίίρ3ριώς Η<τα- tur , cildemque pollulata cordium com­
χβτ>)
δίήτιων αύ?$5 κ
τταραχλήτίων χ', <χχροσ- modo eorum tribuat , ut patefaciat eis
ϋΐ^αρ^ιος αυτ^ώ τ’αύ ίχίαιαν άντιλα,3ητςα αυΐ^) " x} cvangelium Chrifti lui , illuminet eos , fic
intelligentes faciat , erudiat eos Dei co­
δώ ανΰηίί τά αίτηματιι
καρδιών αυτών <ms
gnitione , & doceat mandata fua , & iuσι μφίρον ’ άποχαλυ^,η αυηΤς "το <£αγγίλιον τβ ftificationes , inleratque eis fuum callum ,
Xf/Te αντί ‘ φωτισ-η au’-rss xd σΐιυίτίτη ' παιδ£σ^ & falutarem timorem , ac aperiat aures cor­
αΰτχς tUjs διογνωσίαν ' διδαζη αυτός τιί ·ατν>οταγ~ dis eorum , ut die , &. nofte in lege ejus
μα-m αώτχ £. τά δ:»$μματν’ ίγχατ::φι τ·^ση c.)' αυ~ demorentur , confirmet eos in pietate , ad•ηϊς ην άγνον cuirs χΐ σωτη&ο'ν φοβον, διάνοιξη τιι iurgat , & adnumerct eos iuo i.mdo gregi
E donans eos regenerationis lavacio , & in­
«ΤΒ τύ» καρδιών αύτών nr^o-, η où τύ -ομιρ octro
dumento immortalitatis vcrx viix , fiberet
χαπιγινίόθαι νμίρας xd >■: χτχ · (ίτ^αιω'τη δίαςκς vero eos ab omni impietate , ù. ne det
cv τρ Xfff/3ê<a* Ο/ΐύτη x. fyxaTvoj^urrn αύτ^
locum alieno Ipiritui contia eos , & repuiιίγιιρ αΰτδ πο.μνιω' χατηξιωσχς aura?' r? λβ£ « ττΐ get ,'deterlo omni inquinamento cariu·. , &.
Ipincus . habitetque in eis , & deambulet
ταλιγ^ρίσίας, τβ ώ-.δ.μχ-ης τη; αφθαρσίας ■,
όντως ζωής’ ρυσηηιι δί αύτνς άπό πάσν-. άσί^σ^ ' i>er Chriftum fuum , introitus , ix eutib
icnedidione prolequatur : atque ptopotita
μη δώ τόπον τύ ά>λοτ^ιω κατ’αυτών ’ χαθα^ση
cis dirigat ad utilitatem . Adhuc mirntis
δί λοτβ; ά.το τοητο» μολι νμιί σαρχό; >d πν^μαης’ meniibtis pro eis i mpliccmus , ut adepti
άτοιχήσητί c’r αΰτΐ.\ xd ίατί^ιτατη/η διά τβ X&' per baptilmum veniam ?ui.i'vium , ha

Ε

O

54?

Î44

LIBER VIII. CONSTITUTIONUM

beant ut digni fan&is myfteriis euchariitir , A ré αυτί’
τί;
auTtSv i thç ς^βδα; ·
οΐίτοβνμφόρη
& oum fanetis commorari, ac permanere, <
j' χατΙ,ΘΙώη
* Λι ’ où rit ς τΰ'....... ...... °-----------------------’*
Sitrgite catechumeni, petite pacem Dei per tn txrOiic adnJ» ζχιτ&νμξν* i>a tfotewf τυχ·>Ch nilum ejus , ac diem quietum , & a πς nSv πλη/υ^χίλτ.μάτυν Ita τί; μυίηοκ άξη&ύπ
peccato vacuum , immo omne tempus vi­
nSv iytw
, χ} της μ$ rib
διαμβνί; ’
tat veftne : petite ut vitam chniliane fi­
niatis , ut propnius & benevolus fit vo­ tyitpf&f or χχτηγόρφΰοτ · τίΐΰ ώρίάίιν τϊ ©w Stà
bis Deus ; & ut peccat* remittat . Com­ τί Xç.ici αυτί atrÎrotàt· «ράυιχίώ τίώ
mendate vos foli ingenito Deo per Chri- «νχμάρτηην κ. txvTtt riv χρόνον τί;ζ«ί; ΰμΔτ' χρτflum ejus , inclinate , & accipite benedi- çtxvx υμών ri. ήλη · ΐλτω» >ù Æptyji riv Ow * adionem . In fingulis horum , qua diaco­ φίτιν nA^utAruaruy ίαυτ^τώ μόνρ*$νότρΘώ
nus dicit , ut ante diximus , refpondeat itx τϊ Xtiri αΰτί ir«p«9f£f, χλ/varr, XXoytêpopulus, Kyrie eleifon, & ante omnes reipondcanr pueri, & inclinantibus eis capi­ ο^ί’ ίφ ίχχ'ω δί tbwv «ν ό eiaxeroç wwrçwû,
λρχίτω · λαοί* χύ*μ ίλίτ^σον' £
ta, benedicat epiicopus ordinatus hujufmo- w;
es B ,tp«>d πα'.των ri xatSra , χλινοντω·.' δί αυτών Ttti xtdi benediitione : Deus omnipotens , qui
q
ingenitus , inaccefliis , foliis serus Deus
, ®<Τλά; <Οια^Γτω at’rd; ο χαρenwrri'crxorof
"
Deus & pater Chrilli tui , unigeniti filii Z>.c* ixv mx>ii ' όΘίόί ό πα'νηχράτωρ ’ ο a’^c»v»j- ■
tui , Deus paracleti , & univerlorum do­ η; x. x άνοστη; ’ β μονο; àXr^t. ô; Θίο'ί , ό Θεός £
minus , qui difcipulos prxfeciiti magiilros
χχττρ τϊ Xti^icK τί μοννβυΐίς υΐίιτα’ iQioîr»
per Chnltum ad docendam pietatem in
Deum , ipfe etiam nunc afpice in famu­ παρχχλτ-η,” χζ nJ·' όλων xt^ci ' β δ/χ Χ&ιτί δώατlos tuos catechumenos in evangelio Chri- χαλβς τί» μα^τ,πκ t ιις-τ,σ-χς *r*e; μα&Μίν τί; Λτίtii tui , & tribue eis nor novum, & fpiri- ftriai, can; Φ viuj r tnèi tnt tw δίλ»; ru ts; χατιιχ#tum recium innova in vilceribus eorum ρύρχς ri£αγγΐλιαν τί Xer i <rw · x, δόί αϋηΐς χαρad cognofcendam , & faciendam volunta­ èiav
χ^ττ'νιυμά
ιγχαίνισον c*T»7; ίγtem tuam in coi de pleno , &. anima vo­
χάηις acùnSv φρος ri f-làzixt (r xor^y τί πίλημα <ru d»
lente , dignare eos lanclo baptilmo , &
ScAir» ’ χχπιξιωτο^ αιτ»; τίς
conjunge eos cum Linda tua ecclefia , & Χ«ρδ<« TtÂrpêr xi
fac participes fandot um myfteriorum per trytxi μιτίτίω;· >£ dWo·/ αιτ»; tf xytx <r» txxÀwta’
Churtum Jefum fpem nolfrani, qui pro eis Cy/^n-y
'___ '>toiutov tlÎ’.’θΗων μοτνχων Six Χ*ιτϊ τί;
moi tuus ell, per quem tibi gloria , & ve­ t ?."liti dciui.' τί cTtf αννών a’yoitaocôn; ' δι’ ï vot δό­
neratio in laudo Spiritu in freuia, Arnen. ξα xi ri vttixi c’r χρίω πνΑματι r; re; at J.x;, άμΐώ'
Et poftea dicat diaconus , Exite catechu­
x
τ'η ό λάχανο; λ^γίτω’ /eaetAihn οι χατη^ύmeni in pace ; & poilquam exierint, dicat:
αυτοί ·*λί>·ίτ«·
Energumeni, quos fpiritus imtnundi agunt, /jSyet Ci Ηρ'χί'ΐτ ίμώ' η
adhibete eundi preces Deo , intente pro ι’ξα^ί οι ο,^ργοijtyjQt ΰπο Ίν.Ά,μάτων àxaSxptW
’eis precemur , ut lumma in homines cha- fXTCxàç 9XYTfi vtBrp aCvdv δίτθιδ^υ · ό'τως ο φ<λανiitatc Deus increpet per Chrifiun» im
θρωτος ΘΓό; διά Χριτί ίνιτιμήντ, το7ς άχαθαρτο/ς ι£
mundos , & malos Spiritus , qui increpa­ ποντροιί ζ-ν^ματι ’ x. piwrut το; αΰτο ίχΐπις «το τίζ
vit legionem dzmonum , & diabolum
τί άΜοτςιβ χχπ:άινυα<Γί'Χί · e ΐτιτιμήνας τώ λ^ώprincipium peccati , merepet ipte cc nunc
apoilatas pietatis in Deum , erip.atque νι τών δαιμόνων χϋ τώ άρχίχάχν ίιαβολφ, iτοιτιμόνη
quos ipfe condidit , ab illius aiiti , & re­ αι'ης κ κιυ τ»7; atrorant/s τί; X’rf/lHa; ' ρύη»τπ<
purget eos, quos magna cum lapientia ef­ τ?'. t'xuîï αλχνματα άτο τί; ώ-ί/^Η*;αντί ’ >Çxccfecit. Dcprecemur adhuc intente pro iptis,
θα^ίοτ, attmi <ϊibo»ί; β-οφι'α; t irotnrCA ‘ tri ixlibera , & fuicita eos Deus tua poten­ τζί'ώ; ΰτί'ρ at-'νών δίχθω/4^' <rJ<To? xj ανάτηβ®* αν­
tia : inclinate energumeni , & accipite beτί; e Θίβ; d* rjïSiwàut-t «8 · χλιναη ot cjHpyti[j3pot
ncdiélionem : fis. epiicopus precetur iljts di­
xJ
· xi ô ίτίσχοχος
λί'γνν.
cens ;

T'xt'p nSv ύίργο$Μ»ι.

Oipfcrjtto pro entrvumenii.

CAPUT

Κ Ε Φ A' Λ.

VIL

'Το'·.’ t^i'pàv ct-ίνας' ν^ττάντυ ηΐ <rxrw) αο’τί
foftcm ligafti, & omnia vaCa ejus
ètxptravxi' ό c-î; τμ7ν Οζονίχν ίπάνν àtptuv
diripui Ai , qui dedift; nobis potellaχ;
σκορπιών πατώίν ' χΐ /τι πάσαν τίώ ^ιιύαμτν τ« ι
tem calcandi luper fcrpentes , & fcorpiones , & lupra oninem poicilatem inimici, ^ρί · c riv ά.θρωτοχη. c.' έφΐ/ ^ισμωτ'.υυ παρα^ουζ
qui dedifii nobis homicidam lerpentenr s in- E riurv ώ, epo^tov Taièict; ' ον πά·.·η: φ^ίττΜ
ίμ»
culis confbidum , ficut pallerem pueris , ατό <φ*οταίτ8 δια dur s;; σο ’ ο ρ':ζα; aCriv ώ; άτραquem omnia horrelcunt , &. contremilcunt ■οιίώ όξ όρανο f7;
ό τονιχώ ρήγματι αλλά
a laci/ potentur tux , qui ipiuin e calo in
οίποτιμτς
t
ΐ;
ατιμίαν
èt'
ίκίσιον αυτό χαχόνοιαν · ό
terrain intiar fulguris ei uinpcrc‘ecilli, non
’ χΐ >ί άτΐ-ιλί τίχκ·ρη·
eruptione ad locum pertinente, iedhonous ττ ^λίομα^ξτρα/ηΛ'
in dedecus mutatione , idque propter vo­ x r άλη^-wa ciz'.ti Uc re? αιώνα' ον αΐν£ να νήπια’
luntariam mentis malitiam : cujus alpectus ■»y ι;’λο*-ί
^rXxfc.Ti:’ ον ΰμ'.οσι <£ ΧΒ^οβ-χιαιίcxliccat abyllos, & minx liquetaciunl mon­ σν àyy^fii· ο /®ι/3λιΐ»ων tnt τίώ yiu» xl -®oiJv
tes, fic ventas manet in ixculum: quemlau- acrki' Ho.f-r'’ ό ατηβνο; τών iptuv iÇ χαπ.ιζονdant pueri infantes, & benedicunt lacientes.·
7tί · ό άτΗλ,^ζ ?αλα,νπ njq ξχραινων αιτία'··
quem hymnis celebrant, & adoiant Angeττάν-

Ο

>o

ya ,

f.

QUÆ TRIBUUNTUR
APOSTOLIS.
>

545

,4<

amfamts vis TOW αυτός ο^ρίψαίν ’’ «l ΝφΑατΑΙί:
ΝφΑαν Ali: $*»
$*»’ *fp*ù
afpteù i»
/· terram,
/err«v, &
êT facis
facis eam prr^
trr
»·►
_.i______ i*t ^βλβηχης
;______ _ *?" f*™
xmnprif nJ> t_____
»JA · ·_ Ttptrtmb
·’··'"» £■/·*«*. Qpi
μ*α$άΓ*" AwyeX^ r«f£ “““P* ,«*| »’* arefici» ipfom ,fc omW( cr ft r
. *■
- nes Huvios «jus devaftas . Cujus nubes pul­
να, ίτιτίμαηται πϊς zwtywc ΤΜ-ματι · £ pûvis pedum . <«i ambedat fuper aure tan'■
m TÀ fo* *Sp
·*< *’« τ’*
<>*·" ytem fuper pavimentum , Unigenite Deus
*
rtiou shmmmtk drepyomi' οτιοόι &ξ·, τιμή
magni patris fit, increpa malos ipirit·* , &
αίβκ , ιζ L«ew
r«Î w«|u cr «tyty wviû- eripe opera manuum tuarum ex aâu alieni
ματι sis nie «/«ta, άμή · xj à Iratww Atys- fpiritus : Quoniam tibi gloria , &. honor -,
η* · ^«ι'λθτπ ·» &fpyifjtyftt " w pur avrw & veneratio, & per te patri tuo in fan&o
<ep*r<pawtew àfyubt ol φ^τιζόμ^υνι· nnc*«i oi Spiritu, Arnen : & dicat diaconus , Exite
energumeni : ac poft egreffum eorum dicat :
tris-·/ χοίττκ imp «νηΐχ ταραχαλί<rv$», raw · Orate, qui baptiunum periris: omnes fiddes
κύριος χατνζιώαγ «Jtw pm&cins tiç sw rao intente proreis oremus > ut dominus fi.
Xptri
£«y«TW
rwmcmrifHa tarji T £ .μην^οος ciat eos dignos , ut baptitati in mortem
,
_
η /
- βαβΊλΰας
λ
»
· *· - _.\ ___
.__ Λ- _r.
___
της
auri'
wtpwk
ni» μν-Β
Chrifti, cum ipfo refurgant , regnique ejus
’rS ίνώβ-η xJ rtAïtrcXi'^
ir? ni»
rxfjwv «.
«vtb
αυγχαηλΐζη «unie
mrnc μ£
ni» confortes , ac my fteriorum ejus participes
ανζωμφηη cr τή «y/jt <ύτϊ ίχχλτττίρ· eww xj fiant ; ut uniat, & connumeret eos cum
iis, qui falvi fiunt in ecclefia ejus fanda .
«verna·» αυτούς c* τί» an y«piTi· xamta$p«yi- Salvos fic, & refufeita eos in gratia tua 1
«-«74v°< t<5 ©fjS St* τβ Χριτβ «υτ»ν χλ/νανττς deinde poftquam fe fignaverint in nomine
nlXeytéôwray τβ/Mt η ίτιατότου την it τη» ίύ- Dei patris per Chriftum ejus, iêque inclina·,
verint , accipiant ab epiicopo hanc benedi*.
âiooem.

Xey/a»,

Τζή> π5» /3«τπ£ομ$·ν ,

Κ Ε Φ Λ' Λ.

η.

Qbfecratio pre bapltfmam pelenlitns.

CAPUT

VIII.

P? 11,01
prophetas illud
prxdixifti iis , qui myfterio^baptifmi
initiantur, lavamini , & mundi «ftotc , &
,.
TS XptCB nptSfrnrxi τ»χ τν^ματιχην «v«ycw?îfinxifti per Chriftum fpiritualem regenera­
βτν, «uni; >Ç vuu tttiit ttrt τ« βαιττιζομ^Ζ '
tionem, & nunc ipfe afpice in eos, qui batÇ ίΐλόγι^ην «.’tw·
<y/«rw, < vapx<rxtùa<nv
ptifinum petunt, & benefio cis , fit fandi•ζιη; yetdtôat της τη^μκτιχτς « Svpfii' iÇ τϋς âifica, ac pnepara, ut fpu'ituali dono tuo ,
α’ληθ/m w'a^w/βς· τύντν^/Μτιχννσν
& vera adoptione , myfteriifqud tuis fpiri­
της
ιύν ναοζορί^αν iTuruvaywyHs
Xf»- tualibus digni fiant, & ut aim iis, qui fek
vi fiunt, congregentur per Chriftum falvaf β τβ βτωτίϊρος ιίμων . 5/ ν rw ίοξα, τ:αη
αίtorem noftrum , per quem tibi honor &
βχς c> «y/>> ττνίύματί fiç ris αιώνβς, «μή* '
gloria, & cultus in fando Spiritu in ixcula,
λιγ-ιτω ο ί/exwaç·
ot φωτιζόμενοι' xj
Amen. Et dicat diaconus, Exite qui illu­
raro χηρυτττΓ» · tïfyic&i οί CF τη ptmvoiai
minamini . Et poftea dicat , Precamini in­
txTCAvs · ttàrrti ùwp nJy c* /MTWieix άίιλφων
tente, qui in pernitentia eftis : Omnes pro
nuf«xaAf<rn>pfyj ’ ?ιτ»ς · φίλοικτΐρμων Θίό; --ντοfratribus, qui in pernitentia funt, proccsadhibeamus, ut mifeiicors Deus oftendat eis
ίί-<ξη aùrôïi ëSw μιτανοιχς •· «*»αίί?ηπα «ιπιΛ
viam pernitenti» ; approbet eorum palino­
τβ* ττχλινι^ίχν >ΰ την ύξσμβλ^ηοτ/ ' xi <πο?τ^ίdiam, & confeflionem, & conterat cito Saψη τί» Σαπσα ν ώβν' τ»ς τόίας χΐτύν C»
·
tanam fub pedibus eorum, ac liberet «os a
xj λυ^ωτηπ.Ύ «tr« «ira της χχγί^ος τβ ίιββο- laqueo diaboli, & a violenta aggreflione dx,
Àb «Ç της firnp&xs nJ* ίχιμόνων- χ,όζίλητπ/ χύ­ monum, eripiatque eos ex omni fermone il­
licito, & ex omni abfurda adione, ac pra­
της «το τβνης «^(μιτα Aoys" <£ -β«<της «τβιγβ
va cogitatione, remittatque eis omnia deli­
«ραξίωί >Ç Ttoyrpxi cm/at; ’ συ^χωρήτη it αύcia eorum tum voluntaria, tum non volun­
τοΓς xatvru τ« *α«ρ«τπ.μχττι οαίτύν τίιτι ιχοί^χια
taria; & deleat chirographum adverfus eos
ίζ τ« αχΒΤ/α,
όζ«λ?λ|/η n χατ’ «ύτύν χ^ρόfcrjptum.^i aferibat in libro vit», mundet
f-ρχφον ' χ; tyxpat\fmt «Ùtbç cr
ζωής ·
vero abromni inquinamento camis , & fpi­
χ«θ«ρη
αΰτΒς χΜ τταντίς μολυχμ» «χρχός ii,
ritus , atque uniat eos reftituens in fandum
τάματος' tÇ όώτβ «ιτής «τοχ«ττπήχαις «ς τίω
•vite fuum.
ipfe co^nefeit fertuatic· rf»l. ,·
_ nem netur» nefir». ^kis enim pjorineituf mnn- r'**· **
άχίχν «ύη ποίμνίω ’ ότι αϊτός «/yaxrxH π τλαα.E
fe hebere cer ? aut <juis audebit dicere
μχύμων' ότι τίς χαυ^ησίπι: α^’/η* ιχ&ιν χαρίίχν '
fe effe a peccato mandum ? omnei enim pcenai
f τίς τχρρησ-ιάχίτυι χα λαρός t-tvxt ατό «μανίας,
debemus. Deprccemur adhuc intentius pro
τχνπς yàp
Cf ίτιτιμίοις tri ύτίρ αντύν
eis, quoniam gaudiam eJi in calo fuper unet*,
txTCrt^tpov $ίν&ϊΐμ$>' οτι χαρά yivtTUi cr ùpa- peccatore poenitentiam agente. Deprecemyr,
inquam ,
ut averii ab omni ope-e il­
vcJ ιτί di αμαρτωλά μίτηνοηντι’ οτως «τοςρα.^CÔtfÇ τόίν tpyov άόίμιτο.χ arpowxtaa^ÜTt »«- licito , applicent fe ad omne opus bo­
num ; ut qui eft fumma in homines carita­
<τη
aty«vi , <να ό φιλάνθρωπος θίος η
te Deus, lupplicationibus eorum quam celer­
τ»^ος ίύμΒρνς atpoaii^àu^vK αίτύι TW λιπί^
rime benigne exauditis, reftitnat latitiam faιχτοχχπ&ήτρ αύτο7ς «γχλλίχτιν τη «ωττύ» ' qjq'
lutaris , Ό fpirit» principali eoe confirmet ,
. Concil. General. Tom. I.
Mm
ne
' Προ«ζ«» Six nSv otytaiyeao w«φtinfr το7«
μΐΜ/^vwi ♦ λκτβίθί, χα
yivt r · xj itx C

O

J47
LIBER νψ. CONSTITUTIONUM
m’
ne ampliusftuduent, quin fiant iodi, &<οη-Αν*4^«πη>4|Μνη^Γη^«^> fapfftri ααλ4fortes fandorum ejus, divinoramque myfteffe Me» ou
tmSo £ Wriorum participes ; ut cum reperti fuerint di­ τνχ* φ vmv μνπ&** tya ofy* «αηφννοηκ
gni adoptione filiorum, fempiternam vitam rfc utofr/ec, TvyawtrwC «aws ζ«Κ’ trtixrv·
adipileantur. Adhuc intente omnes pro ipfis
dicamus, Kyrie eleiion, Salva et» Deus, fic fSi tntrm wrs’p euîrfS ointfify * xik* «Mw·» * «*, xj sWhivw nl
tb*~
mifericordia tua fulcita. Qpi fiifcitati efti» crw αύτύς i
Deo per Chriftum ejus, indmate, & accipite retme nS ©qJ ij&t' ή Xeirii «JrS· xAzwi
Xbenedidionem. Precctur igitur epifeopus ia Λ«τ*ϊβ^ί’ ίτ&χΐι&ι» Sy 0’ ittntns wtcls.
hunc modum :

M

O

Χ«ροθ»7α

Fr* ιύ, yxi font in poenitentia preeatiot

tf mantes impqfitio.

K E Φ A' A.

CA P UT IX

B
Mnipotens Deus rterne, domine univerîi conditor , fiç moderator om­

&

itàft
piTorotqt,

ÿ.

Αηνκρατυρ ©i? Ktebvtt Strxo-m ffS όλων xrlre
«ponor ffS vavruv ' ό tw avOpaww
nium : Qui hominem mundi ornamentum
χβσ
/tt
χόχμΜ
άούβ^ας
Xttrâ,
ve/aoy
per Chriftum fecifti , & legem ei natura­
γρατηγ «ws τ» ζΐώαυτίν Ο*θί<τlem , & feriptam , ut tanquam animal ra­ αύτύ ΐμφιηνν
tionis particeps rede viveret, dedifti .* item μως «ς λβ^-ηον, jÇ άμαρτϋντι ύφθηχίιυ Sic ORPÔff
μιτήοιασ τΐώ orurn αγαθότητα, ?»Jr a’wr ràc xtdedifti , ut poft peccatum commiftum bo­
nitas tua poenitentiam ei fuggereret, ref- χλιχόταςαοι coJ^càc φυχΛ tÇ χωμαης* Sit « β*~
pice eos, qui tibi cervicem anime, & cor­ Λη twθ^ανοττον τβ άμαρτολδ, α^λβΙ τίυύ μπανοιαν^
poris inclinarunt ; quia non vis mortem
«Srt ανοτρίψαι cumiv α’τ· της o'SJ αχίτί της ιηνηρας
peccatoris , fed poenitentiam , ut avertat
a via fua prava , & vivat : Qui Ninivita­ £ ζΐώ* · N<ydLïr^S «pee-JfÇotjU^uSf τίώ μςηαοια»'

O

Π

rum panitentiam acceptam babuifli : Qui vir ο δίλων χάνης άνδρώιηκ σω&ιυαι, £ ek ίπΐγνωomner homines falvos fieri , tf ad agnitionem σιν a’An^eiatf ΖλθΗν' ô iw u'tèv «peff-Jf^a^sçny
ventatis venire. Qui illum filium qui patri-C χοααφοητόνπι vw βίοι αντί ottrvmç ιατρ/χόϋς σττλα>"
monium luxuriofe abligurierat , paternis vi- XyHçSfa'iUù μπώο/ατ, αιλνί x} vu» qjpôrfâou rjS
fceribus propter poenitentiam amplexus es ,
ixttySmt tüù μίττιγνασνι, on àctnv ô'ç «χ αμαρ& nunc ipfe accipe tuorum fupplicum pœτηστττί/ero/' ία» γχρ άνομΐχς itstpatrnpi^n saw
nitentiam , quia non eft , qui non peccet
xvttf Tti CsansricTTZif, ότι ttxpixot 0 ίλασ/ios rfr*
tibi ; & fi iniquitates obfervaveris, domine,
domine quis fuftinebit ? quoniam apud te ejl ïÇ a-tsexanirnaey adràc τη «γΐιχσν ZxxAnir/^ et τη
propitiatio: & reftitue illos ecclefi® tu® in XBfvripx àflqt ιζ τιμά
τ» XprrS rS Θιοΰ ιφ)
priorem dignitatem, & honorem per Chriftum
σιντηρ©^ ημών* I? aror ίόξα MJH «peonowiots dv
Deum, & falvatorem noftrum , per quem ti­
τ<5 άγίφ <νν£ματι fsi tbî αίώνχς άμΐιύ'
ό Sitibi gloria, & adoratio in fando Spiritu in fae­
χο’,ο; Âfj'trw· άπολύίάί οί C* μίτηνοιαι' rç^epocula, Arnen. Et dicat diaconus, Exite, qui
ΚΊ^ίηύ · μτιιΐζ
μη &xuxjjfyàw <^ο«λθί τ« · otror
in poenitentia eftis, & adjiciat : nemo eorum,
Tttroi, χλ/νω/^ν yo;v
τ» ©fï
τ»
quibus non licet, exeat . Omnes fideles fleXpirî< aura trâmi, σχυπίχωΐ w &fov Six τβ yft~
damus genu , oremus Deum per Chriftum
ejus, omnes intente oblccremus Deum per-D ra abris ιοαραχαλίχα^.
Chriftum c;us,
Προσφωνησις btttp nSv zrw«v.

Denuntiatio olfecrationis pro fidelibus.

CAPUT

Κ Ε Φ A' Λ.

X.

/.

Remus pro pace, & pro tranquillitate
'Πί'ρ rii ùplsax Ç της -£ra^GÎatç τβ χοιτ/χκ
mundi , & fandarum ecclefiarum ,
Tifr àytoiv txxAwtuv $ίΐι$ίύ{$ί' owwç ο τύν
ut Deus univerfi pacem fuam perpeiuam,
όλων ©toi àiêtov χί αίναφαίριτον τώ ttwris espluiLw
& qu« tolli non pofltt , nobis tribuat ,
νμ7ν Ίταράχοττο, ινα ύι> ττληρο<ροό« της χατ Χβϊut confervet nos perieverantes in pleni­
β^αν
οίριττς {^τίληντας ήμας trturmpnrn ' ντίρ
tudine virtutis ex pietate erga Deum .
α’βΟΓολιχνς ί’χχληιπ'ας της
Oremus pro catholica , & apoftolica eun­ της αγίας χαχόλικης
di orbis ecclefia , ut cuftodiat eam do­ àito τιράτων ιως ττιρατων èrn$v/jfyj· οτως ο κύριος
minus , ac confervet a motibus , & turbu- E ienrov αυτίιύ
αχλο$«νιιον Ι^ιφολαξη >Ç ί^τηlentis ftudibus liberam , fundatam ufque ρλτη μίγρι της στατπλπας τβ αιωνος ν&ιμίλιωμίad confummationem farculi fuper petram .
νίιυ ΐκί τίιχ. xt^av ’ 1^ ùrtp της ό’θαΧί άγίας πα^
Oremus etiam pro hac fanfta parctcia , ut
ροιχίας διηθωρφί, ότως χατυξιαχτη Hiaaî 0 nSv όλων
dominus univerforum benigne nobis tri­
χύριος àvCoèÔTUi την finspaviov αυτβ ιλχιία μίϊνbuat , ut fpem ejus cœleftem non remifle
infequamur , & perpetuum precationis de­ Stüixfiv, xfit àStâXuaBTOV αύτά Srra-faç axoStSovat
bitum ei folvamus . Oremus etiam pro την βφ«λην· ύχίρ χά<π>ς ι<βιχχοχχς της ùito tw nomni epifeopatu totius orbis eorum , qui
pavdy nJv όρ^οτομΐντων riy λσ^-cy της <rni oKitâ&ai
rede tradant verbum tu® veritatis , fic Setâùpfyj’ 1$ ώτφ τί txwxÔTns ήμων Γβοώβ* VÎ
pro epifeopo noftro Jacobo , fic pro panSv

O

Υ

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
SJ*
noftro CledvtpvS iiwxarxti- A redis ejus » item pro epifropo nol

S49
nS»

μΑ Κλίματος £ s«fr impaamy «M

i‘

iteen pro
j*”»3*
, __ , Ό p*H£— ejus t ut Deus miferariooum concedat
ecckfiis fuis fanât» > ut fidvi , honorati , ôc
τη7ς άγίατς edri sχχΑντμκ «wae * &rtpte 'μβφηκ diuturna vita fint , tribuatoue es honora*
μφ/wns. C τιμήν αύτοις η γήρας rapa^Hnud» tam feneâutem in pietate, & juftitia . Ore­
£πβώοι
xj t!«p Ttfr «preft/npairiK mus praeterea pro presbyteris npftris, ut do»
pSv
όπως · ούριος pfcnnu βΜί shad minus libem eos ab omni re feeds, & pra­
παντός Μη ί rsvqpï «pep^wrraç, iç «ωον iÇ c*- va, detque eis honoratum presbyterii gradum.
item pro omnibus diaconis, Ac mirquay η mpwjJwew «ντοϊς παράχον ùrtp x«vnc Oremus
niftris, ut tribuat eis dominus minifterium
τχ< cr Xptryi ifsptmîts £ wrnp«n«ç
» fme querela ullius. Oremus quoque pro leowe · κύρης «μιμητά τ&ν Imuns/o adraîc rap®» âoribus , cantoribus , virginibus , viduis ,
VOT'* t/np
4«λπ&* ŸwpdcAw'Xib & orphan».
.
Oremus etiam ...
pro iis, qui funt
iwm^aptpmwy Jtnûid^, ύπίρ nSv er evfowuçB ‘n conjugio, & liberorunuprocreationi opetva^lw Sttâiitty* *** · «pwnfccseyntc r<m, djin':
»«»>uat «s dominus milericondiam. Oremus pro eunuchis fan&e am­
adrw fAiiki)* àrtp Xyii^aiy Mtvi
ύτηρ tût & «yxpctTftOE, i$ &iit0det iat· bulantibus. Oremus pro iis, qui vivunt in
continentia ; & reverentia erga Deum .
&£μ$υ, ùrè τύν χαρικφορητνν ce t» atyia ûaXitOremus pro iis , qui in ecclefia oblationes
r/« x} aaanivTw twf nzMrt tùs sAnyjijnrtiw
faciunt , & pauperibus largiuntur cleemofynas. Oremus pro iis , qui facrificia , Ac
ιζ ô»i'p tiSy ris Curias
tw axap^ai
primitias offerunt domino Deo noftro, ut
çspavrwy χυύφ ri
lysa»
* «®wc d
θί·ί fyttyvrtu teùns πΐΐς tmqmlaK nui eft undique bonus dominus, fuis «rie­
nibus donis eos remuneret, dt/fiva efr i»
tein ittptcüç,
«vr»7c de t«S ττβρόντι tturraylac /®cwl« cra/apZvw, & ή futur» vitem
*ηχπλβ«/«ν® tC αν tjS μιλλβντζ (atjv eMno»,
^®fimpiterxem , largiaturque eis pro caducis
fciaUTu/ βα^τοΐζ terri nSv mporxaipav' rà cuuvix · α>- «terna , & pro terrenis «rieftia. Ore­
τίτύι itreyâuv τά. is^ivia · ôtrip nSx yiopar/ray «mus pro fratribus ndftris recens baptisa&λφώ> ^μΑ
* ôvac e xcptoç
«J- C tis, ut firmet, ftabiliatque eos dominus .
Tbf >L βίβαηύΰΤ) · ùntp nSv dv dpfurt'a ô£mt£op!Jti«y Oremus pro fratribusnoftris , qui morbis,
»<«· » &

confliftantur, ut dominus liberet eos ab
omni morbo , & omni invaletudine , &
ràsxaffTK vin >Ç ττάιηκ μαλαχίας, xi αΰας àmxar
reftkuat fimos ecdefis fu® fande . Oremus
τηΓιίστ) ri άγια αάτχ ΐχχλνιιτΐα' ùnip <wÀfd;rca»>Ç pro navigantibus, & iter facientibus . Ore­
dJwTopet'TW
· ùrip niv cv μι νίΟλοις ι$ όζοmus pro iis , qui funt propter nomen do­
ρ<'»ς, iÇ φυλαχατ ς Sta-μοϊς Sm# δα ii όνομα τϊ xt> mini in metallis, & exiliis, & cuftodiis, Ac
vinculis. Oremus^pro iis, qui dura iervitu* v«p nSv cv anpa JsAfiat χβααπ&*μΐyw Sfuduu^v · ùiip fySpiSv xJ μκηντίύν ^μάς &*· te premuntur . Oremus pro inimicis , &
qui nos oderunt, Oremus pro iis, qui nos
©wjuJJm· Mtp nSv ίζωχο’-τω» ημάς iii ri όνομα τον
propter nomen domini perrequuntur, ut mi­
xutfii
όπως i ούριος mfabièi ην ^υμον
tigato eorum furore, eorum adverfus nos
aùriSv, jwxfàatni τ^ν κα& ημών οργήν νττιρηίν iram diflipet. Oremus pro iis, qui foris funt,
!ζω όντων £
· όπως ό χό& in erroribus verfimtur, ut dominus conριος αύτάς ms-ρίψη’ τύν νηπίων τ?ς ιοχληπίαςμννπ D vertat eos . Recordemur etiam infantum
ecclefi®, ut eos dominus perfeâos in timore
μον£^·ωρ^>· όπως ό χιριος TfXtwrats «ova cv τύ
fuo reddat , & ad menfuram «tatis per­
«υ’τίΐ
μίΡη ηλικίας α’γαγη' ύπίρ άλληducat . Oremus oro nobis mutuo, ut nos
λων όπη^ωμ3μ · όπως ô ούριος τηρήη ημάς C φύ­
dominus gratia fua ufque ad finem cufto­
λαξη τη αΰτ« χοίριτι Μ τίλος
ρύαητηι ημάς του diat, ac nos ab omni malo , omnibufque
πονηρά
πάντων τύν α·χ.3αόάλων nSv tργαζομ^ύων fcandalis operantium iniquitatem eripiat ,
6c falvos in regnum iuum crelefte fer­
τΐιύ ανομίαν , £ σώσ-η ώς την βασιλέαν αύτ2 τίιυ
vet: Oremus oro omni anima Chriftiana :
iTBfxxvrov ’ ύπίρ πά<τη$
Xpisr/ανής δσιθώfalva , & fiucira nos Deus mifericordia
Σωσον £ «ναΓησον ημάς ό ΘίάςτΛ ί’λίΗ<τ«·
tua . Surgamus intente orantes , nofque
ίγίΐρώμι^χ όιη^ζόης ιχτονως taunk >Ç αλληλο:,'
ipfi , & alii alios Deo viventi per Chrjτιί ζώνη Θκό Ôtà τ3 Xp<Ç8 αύτο πχρα$ώμ($α'
ftum ejus commendemus . Oret epifeopus ,
Μ^-^ί^ω it ό άρχμρΑς,
λιγιτω.
& dicat:
^ίλφχν ιίμων

ôxucà xtptsç pdeuTKi «ώ·

Κ Ε Φ A1 Λ.

Ty· Τ*ρα

<«.

Ohfctrjtio adbibite pro fidehktti.

£

Έ’πίχληο-ις nSv πιςων. .

\

trawroxpecTwp "ψ/Γί · ον ύψηλο/ς xarw-

IV xwv · ay it &άγίοις άναπαυόρ^ν άχαροι ·
μ,βνβφχί· o' l<« Xptrï κήρυγμα γνώηως Siis ήμΐν
hiyvttrr/ της aiç $<£»$ £ rS woputnicx, au
/««M'/wonuFr & uruÙfl'
£ *» MiSt
•ΛΛ, ~
,
,
,
~
χ - ■<?
. ·
St «un tu nn^mnvm· «, λυξωααι «y»
Ppacil. Central. Tom. I.

CAPUT

XI.

Omine omnipotens , celfiifime , qui
in excclfis habitas, fanâe in iânâis requielcens, fme ortu & origine unice prinC«PS » <lu‘ dedifti nobii. Ρ*Γ Chrittuih przdtcattonem cognitio*’ m agnitionem glori® tu®, & nominis, quod manifcftavtt nobi$
Comprehcndcndum , ά aune ip,
, âc nunc tp*
Mm j
fe

D

’*·

■ T. ’

$1«

■'

L.IBBR VIU. CONSTITUTIONUM

5ί*

ίο refpicc taper taaM gregem amm, k ti-Amfai «fynfc v) aw^er
«I
fera cum â» omni ignocaatia, & prava φοβΰύοΰ^ ± «Men MW·»»
γ/Λ*Λ·
tua. Si» esa benignus, psopitms, & exau-

*b **?”!£.?* nu( <1*·*^« «νφ
*T^«.
» 4»po*mt ·
m Λ» fyw *»ΜΜΠ <
A» «W* ***
λ»» 4 purlltt in rfj sw&ur * otàfbu ura up
& Μς ρ »Xq8k 4 «ηλά.’
*·*■ WJMm·
*“»* otrpono9&wm' jfy* βηιλΜνρ
«ntJuirop
«P*9*<·

ditar ia precibus «mm, A ferra eos im- M*
mutabiles, a querela & criaune liberos, ut
fiat fenfti corpore, & Iptritu, non habentes
mcculam, Mt rugam, aut aliquid hujtamo*?S-£. T

τϊ tân rin,
«Λ«-«
Λ». è»
ί>
tuo adjutor, quem pretiofo ianguine thrift»
tui redemifti: Pnefes , opitulator, quasftor,

».

r/-/ .λ

ϋ^φρατκήίτιμίμ « Xpt«"*<* *μ*η* ^porrn' Μηρός- -αψιοί- ψ>λ«ξ’ «ϊχ* ÿx^rannw · ΦΡ·7Μ·Τ ««Γφ^λΜβ ·

euftos , mums munitiflimus , feptmemum »n»n ix tic rar ^apdi abc cîprânu Suùmi- diccuritas, quoniam nemo poteft exmamitua
^dpin ^ης imp <n) ϊηρος- ϊτι dr rat* à
rapere; non enim eft alius Deus, ficut tu,·
· ·
’ ώτνμοκ ίμύν«7/flcrav aMe C* rji «Xtôdjcra
quia in te noftra patientia conuftit. ôeo- βπ 9 λβ^νς · rat «Xtôftprr/y' ti«p»%«etr>* «Bificr ns i» veritole. tue , quia fermo tuus
τ*ραλ<9«/Γί * portu aùrèt ταίστ* ydn
ratrac
veritas eft, qui neque gratia corrumpi , ne­
que failli poteft, libera eos ab omni morbo, μαλαχίας, τανης ταραττύματκ’ τάτκ ίηψης
6c Qpmi invaletudine, ab omni delifto , ab χ} «τ«τη<· «ad φόβο ty&fi* «’·· βίλας τττυμ/omni violentia, & fraude, a metu inimiçi, w ήμ»ρ«{· «« «jM^juucm dr raércv JMpnpX·-

« fsgitto voUnto io fa , e otgotio perombttltoit in leniris., de dignare eos attei­

/$wr xj χαταξίναον «JnJr rfc aîtm* ζαϋς τχς
"
î* “ίΐ* ”f l^f

n. ,.t. m utsano suio, umeamto «o,

ns vita in Chtifto filio , unigenito Deo
&
nofiro,
per quem
tibi
glo- «"W «A’ »· » ·* ?·ξ« «d «0« « «·.»>
r Olvatore
"■
Λ
,
■· J
- Spiritu
- · ·
- - nunc, πνΑματι vu·- 7^_..
«m >Ç «f rat
αιώνας
ijo *niM,
ria, & veneratio in
fando
.— _
—
& in fzcula ÛBculorum Amen. Ac poftea di- «μω/ '
μ$ ηηλφίη»
tin λ^η» ô
· ίιάχονοςίιάχονος · Ο3ρό%ομ3μ,
a>pô%O(jtyi
tfate 9 t τιπάχος r(u) ίχχλ&Μ 9 χ} λβcat diaconus , Attendamus , & falutet epi-C£ α’βττβΐ
kopus eoclcfiam: & dicat, Pax Dei cum om­ ytm * à «pium t» 0£ μ* ittmaf ύμά * w ·
nibus vobis: & refpondeat populus, Et cum
A«èç «rwtetvaw&w ‘ «J /x^ rï η&μκήαο- n£ i
fpiritu tuo: & diaconus dicat omnibus , Olίηίχοης shr«iu <«<nv * «rrermOs «Χλ»λ*ί dr
culamini vos mutuo ofeulo fando, & clerici
φιλχματι àyiy ’
«<rT*£û5w«y «ί τί χληρΛ»
oiculentur epilcopum, k viri bici laicos ,
& iioeminae fceminas . Pueri ftent apud w iximnoa · «/ Xaixw <Μρβ rat λαιχός* ai
taggeftiun, & prxiit eis alius diacouus , ne •yuMuxK ης ymniîxaç * nt ratita Si stuururav
turbent ordinem . Alii item diaconi deam­ ηρός τύ βήματι · içÿj ίιάχονος «ών7ί tnpog it*
bulent , & contemplentur viros & mulie­
ίφα-ως, &r«K μη a’nuaûn*
βλλ« διάκονοι Tf~
res , ne quis fiat ftrepitus , ne quis nu­
gprareïwav K3H rMVf/rurau nii άνίρας w rùf
tus faciat, aut muflitet, aut dormitet. Diaoirwç μη' θόρυβος τις
W μή~
coui autem flent ad januas, quibus viri in
»Λ<( η, »· 4 ψθκίο*
ί νοΓ«ξη· ·ί Si Stax*templum ingrediuntur , & hypodiaconi ad
.
,
* * cl ·
' *-9PC ’ t· C
.
\
t
januas, quibus mulieres, ne quis egrediatur,pvot irarum οίς ης rff tbSptb $ΰρ*6 * W os
neve aperiatur janua tempore oblationis, intoStMvoi ής τύς ffS γΛνααύν’ ora>; μνιτις i~
quamvis iit aliquis fidelis i ustus au- Γ,λΛ1. /UH AcnSS i
tb »<r*T« if
.em bypwüacouuj muuâret aquam fi.eerΛ
Λ js' siasjmww
dotibus ad lavandum manus , quod eft uv,
, τ’",
f
> Λ _
eoum puritatis animarum, qux Deo dicate
«τβν/ψτν
**“
^«pvntTK
0
î
J
«;«
xm
/4
i
Î
wv
.
funt,
δαροτΜος
Θίώ avoMipûjfiuv.

th

Αίχπιζις Ι’ακωβο τϊ αΐίλφϊ
Ζιβίίβίκ.

Coofiilolio Jscohi frsiris Joonnif
Zebettei.

C A P ü T

tm

K Ε Φ

XII.

ίΤϊΗ^

A'

A.

I'&movw

ifil.

Γ^λι

ICO ego Jacobus Îrater Joannis ZebeItixafios ο &λφ*
dri , ut ftatim edicat diaconns : Nc _V*T tî Zi3»J«« , ty\dWç · im'wei
'
<juis ex catechumenis : ne quis ex au-Ε μη 17$ fjî χβτη^μ^ώιμ · μη tic iJJ βόφο«μ^υ«χ '
dientibus : ne quis ex infidelibus , ne quis μητ/j iJS
‘
· ‘
iÇS «ir/rw*
enr/rw utntg
trtpoSo^w'
oi■ tluS
ex hrreticis. Qui primam precationem feci- rvpùrUu £χΙώ
“ ■ * “
xBpoixbm’ π: reuSir
ftis, exite. Qyae matres eftis , pueros affuηροτλκμββη^ί ai μητΐρις · μη τις χβτιί τίνος ‘
mite. Ne quis contra quempiam . Ne quis
pj) τις C* ùvoxfjrn · ôp^oi »w»ès xuetw
φόβ^
in hypocriii : flemus ere& domino cum
metu , & tremore ad oflercndum . His χϊ ^ο’μ* ίτύτκ «μ^υ αοροαφίροαι · Jy WMftyw
peraiSw adhibeant diaconi dona ad akare •7 Suixovot Kxpora^imretv το Χύρ* τύ txtméiru
epifcopo , & presbyteri ad dextram , 0C Λορος η Otwwi&ay , χ} oi eoptrfiûnpot tx
' levant ejus, ut diicipuli magiftro alliftant :
ÇiJy βωτϊ >Ç
Χ’ΐΛ'ύμο» rnxirwrctv cm «y μαΟο
Duo vero diaconi ex utraque parte altaris tui rapeftinç Sr8a<rx«X» · Sue Seàxovoi 6ζ »x«teneant flabella ex tenuibus membranis, aut
Tiptx η$ μιρΰν τ»
χτηχήναο»
ex pennis pavonis, aut ex linteo , ut parva

D

όρ^/Mv

d

i

QÜÆ TJUBUIINTVR. APOSTOLIS.

x
w <π1μοή«ί Xnvnw’ Jrrx^ra

H4

ΛΤ^ "*»·: & ep&optu, Crztùu 4*n, M& om>a7^ & >Λ »4. Dcin-

ceps dicat epifcopus , Fer» iiputni & jx/ra· <Æ, laudaro ante omnia te Deum ve*rwn: te, qui et aeternitate ante conditum
» «ps wn» univerfum exi^Lr ex pot «mu/ patermtsu t/vf· 9.
ta raft, êT i» fenX Manaa/xr ; te fôlum
ώνμκ&β-ι w Ivrvs wnt
«P· r
ingenitum , fine origine , fine roge , fine
Imt* όξ ï nirqntT(M
domino: te nqlla re indigentem : te om­
ά^'ζίτη/· nr fler
Μ ... . _
nium bonorum largitorem : te qui omnem
at/ûrc'AXnr, <?«Λβττ·η»· tak rfrCMffl· w war- canflam, & ortum fuperas : to femper
W <Ο«θϊ ^eprya'r- nr xttns αίτΐκς iû ycW- uno eodemqne modo habentem : a quo
rtus «/wimve ’ rir xivrvn xnîd tu «uni u aientû- tanquam e carcero quopiam dimifla pro­
omnia ad capiendum ortum . Tu
nu *^»rnt· éflf 5 su r«vnt xn^nrtp ixrtveç «- dierunt
enim es cognitio ante omne tempus, afpe ~
Vcmentc & ri Swu ττηρίιλθο· * ed γίρ £ à «- Aus perpetuus, auditus non generatus , la­
Μφχ°ς yrJrts* û dfitxs ·ρ«ηις· >i «yc»win<<- *pientia
_______
* , ____
_ na­
non_______
tradita a______
doAore
primus
χοή* à iiiïvms σιφίοι * · mptJnç ri φύν«·ιζ, tura, A lex , ft ipfo quod es, ft infiniex* nihilo per unigenitum
viftos nS tfy«r, qp< xpsirrur maris «ιι^μί* ni tus: qui omnia ex

Kf) · ιψχρρ&ζ* «*» W W VI wns*
«•pv; rir xutW’
· <φχαρΑ

nm h TÎ Mil Sms ά st&v

toi C filiamm»m e&dfti, igum vero ente om-

τϊ
Γ«·ϊ, .Μ. « «μ tr-im. «’»w
Γ,
\
,
, ». » .___ , ..
ycrwkw 0*λή<Γ« xj JurduH iÇ aye^srrrn «μ*>
trcrdCraç· tw prey'd’
&ti» · «napi'cr
ζ<ίο-<ν· <vpwmM»r a «me artresc ·
rxç

5““™*

«zImm

,

.?»«·“* .

& bonitate fine ullo medio : filium unU
genitum, verbum Deum, fapieutiam viven.
tero, primogenitum omnis creatura, ango*.
Ium magni confilii tui , poncficem tuum ,
ftey&JK fehisw βρχηρίκ <rw* ββύτ/λΰτ ft «; regem vero & dominum omnis natura, tum
fub intelligentiam, tum fub fienfitm caden­
«ûyw TrttfiK vvriris >Ç ejônrwe pwrrtai’ riv «pi
tis, qui aft ante omnia, ft per quem om­
stem»· it a m ταντβ* et) y«p €hf««bft Si«ônia. Tu enim, Deus «terne, cunas per eum
rS td r«mt xtre/wts · € J< «ura tüç epsffitfccifti .* ft per cum etiam vis cunfta provi­
xtewTî^ «pw/og rd βλη
«HU
dentia convenienti procurari, Per quem enim
r^oeitrv, il aùri xJ "ri ru «t«t tivpinr *θοκ efle voluifti, per eundem ut in botioftatu dfqjq* xatrijp ri pntycds uti ru , d if aùri «ps fent, conceflifti. Deus ft pater unigeniti 67
srarnw tronje-ης tu Χιρκβ/μ.
tù Σιρ«φ/μ· «i’w-, lii tui, qui'per eum ante omnia cherubim,
k.D& feraphim fecift» fecuht, ft exercitus, virrén iÇ rpoTtw’ iimelfwsn i$ ifys-tes' βφχ«
π tutefque ft poteftates, principatus, ft thro.
w
· βργαγγίλας H *[ et^yr'Xw · ιζ
nos, arch angelos ft angelos, ft qui fabrica­
nûm χβήση, xwnres Hauri nr peuva/^uw re­ tus es poft hxc omnia, hone omndnm, qui
nt adepw qjM rdvru rù es adrj* βύ >*p « i cernitur, & quxeunque in eo continentur .
infer caster* odi/f* jy^i,
nr dpacrar vs ηΛμβψχ» rirns · >Ç vs itpfti râreé- Tu Mmyive ti fiii
*ts · iÇ τίώ
iτ âicreç tipôrvs γηίμ* μ*~ ca^i, dT fit/Isr pellis tetauii/lt, terrzHffm fr­
iz vobntzte in nihil· fttndkfi- Qpifinxifti fir­
νρ· · »n£«c ηρίωμ*· x} niant ιζημίρβα sumtvmamentum , ft fioâem , ac diem efiecifti .
xX«r«$* · Μξβφβφνν φνς f χθήσχυρΛ · qjq ri
Qni lueem ex tbefisuris protulifti , & tegu­
rant Γβλη txtryryi* τ» οόη$ tk «b>«nuA«r
mento lucis tenebras ad quietem animan­
c» τώ χίβμρ xavttyta ζΰ·»' i nr iXsw ??&k tium , qiue in terra moventur , induxifti .
«k *ρχ«; r>rc ύμιραί cr iptov
τίώ <τιλί«Λω Qui folem in ctrio poluifti, utprxeflctdiei,
fyderum in
•ù «ρχ« ris rwcnr < riv χβρον φ
ce &
-- lunam -ut- noAi
.
. , ft chorum
.
,
coelo
laudem magni decoris tut
tui depmxiftt.
depinxi fti.
«nt>pd4xxs (k
ris vis
-ΐ®
1.0 ad ludent
«J«é· »'
EQy* fcciih aquam
,
1 ad bibendum, & purganpurgan­
XW · TWe^Wf βζ·?4·β-Ο X, Χβθβφβ-Ο
at>rfm
\
lfi
|
cm
.
d
fnimndtim.
dum , aerem vitalem ad fpinmdnm , &
ft 7d
ad
ηέρα (urraor «poi Hf ryatu) χρ| pamie «irojooriy
reddendum vocem lingua aerem feriente ,* ad
itii ^>wmjç χληττώτκ w «t'p« *
daaiw ev- adjuvandum auditum, ut percipiar loquelam
ad aures appullam. Qyi ignem effecilti , ut
xrp^/iÇïui »»’ «dr» ùs ixvtuv
tw
mpnor/mtr» turri λβλικν ’ i xwdc«s xvp vtpis eflet in tenebris folatio , expleretque indi­
owns -ηφημυθίαν, xpdî ύδπας ανα<λ^ρωσ·σ, gentiam , & calefaceret, ac illuminarer. Qpt
mare magnum a terra feparafti , & illud
η
ημχς xj φωτίζκ^Λΐ ύνι βΰη*
quidem fccifti navigabile, hanc vero pedibus
9 τύύ μιγύλίω θ'«λ««*ΐ'
ris fis’ »$ perviam : & illud parvis , ac magnis ani­
■tüù (jfyi tberitffais χλ^τία, rliù it
fairt- mantibus implcvifti, hanc manluctis , ft indonu--

5j5

1^.

LIBER VIII. CONSTITUTIONUM

,j6

domitis, ac variis ftirpibus circumdedifti, &Λμ« xwie-ac’ xj τ/ώ fjtyj ζόοις μηφοϊς
herbis coronafti , floribus dccorafti, & feχλη-^uùr» , t
Iuj H
τΐώ
ii τ.μίρις qf} «τ/θβατο/
«r/5eme<5
minibus locupletafti . Qui «onûituifti abyfτληρώνκ* φοηΓίΠ 4^<ptfpwç FfxptK' ·β4 βοτή(um, & ingentem cetum, & abyffo coacer­
να/ς rtç«Hw-«;* < «rSoi χαλλαήαί x} «ηπρμβστ
vatas undas ialfas circiunpofuifti, eamque
τλντ<τα$ ’ · avrnràfjtyjoç ifiucow
μίγ* χχτνς
portis arena tenuiflun» circumobftruxifti ·
Qui ipfum mare aliquando ventis inftar in­ «uîtî» itt&eès, αλμυρόν ùÛrw nrwp&pltyti ngentium montium attollis, aliquando id in­
λά^η· Tte»$p«£«c ii αϋτίώ τνλατί αμμχ Arxftar eampi ftemis , fle complanas , aliquan­
ηητηκ * ο ττνΖμασϊ μπ μ$ύ αύτίω χορύφΛ ώς
do tempeftate facis furere, aliquando ut na- ορίων μϊγιδος · iron Si rpânûw αΰτίώ h« tîvigantibus fit ad navigationem facile, tran­
Siov * xaî mn ptyi ίχμχίνων χρμόνι · xwi Si
quillitate fedas. Qyi mundum a te fabrica­
ναυσητόρως τλαττηραιν wtum per Chriftum, fluviis cinxi ft i, torrenti­ «jMtvw» ^aA/tur
ό ΊΟΤαμοϊς ί^ζώταί
bus inuqdafti , perennibus fontibus implevir χολον hv«u χορός πέρκαν·
.
„
fti, & ut munitiflime, ac tutiflime fundatus iv
IjSjt' XfctrJ
xtr/xw* ά, χ«effet, montibus circumdedifti: qui mundum B μάρρως ίτιχλΰτας' X, xnyarc ercwa'ers μτθήτας ·
tuum refercifti, & ornafti, herois odoratis, «petH
«
-*
»-·..«
—
Si Trfttr&fâxi
fiç iSpav αξιμη
γνς àf*
& ad medicinam commodis variifque animan­ φαλκάτΐω· ίτλήρωτας γχρ era w χάτμβν , qf)
tibus tum robuftis , tum infirmis , ad efSttxo^naag αυτόν βοηνχις <£ο<τμο« G
cam , fic ad opus aptis , cicuribus , &
ζΰοις ττν>λ·7ΐ tÇ djàçopeti. άλκιμοις
feris , ferpentum fibilis , variarum volu­
ÙHpyw' ήμίροα
erunt clangoribus : annorum circuitibus , rrpwc, ϋωϋμΜζ
menfium , & dierum numeris , ordinatis c··!;' tpiti^S σνίι^μοις, Ίττίακίν ηαίλαν χλ«%τ.μιράν duhtemporum mutationibus , nubium imbres ^αϊί · ca/xuffi χΰχλοζς. μΙιυ&
parientium curfibus ad fœtus fruftuum , & μο/ί, 'FexJy
yr<p<Jy ομ/3ρβτ»χ«ν SfaSpifliitf
ad
animantium vitam ,
ad
ventorum
eii χχρπύν yewec
ζωω» cxratny*
d**·’
flatus , cum flare jufferis , & ad multitu­
μων SfairvfÎvTW, βπ «ΜΟΓβχδώσΊ Taper «· fJJ
dinem ftirpium, & herbarum . Neque folum
fjî /3awcJr w τληδος* x, à μόν» ri»
fabricatus es mundum , fed hominem mun- φυΐ$

di civem fecifti , qui effet mundi mun- ~χί<τμ&
_r
. r
iStyiiépyivrcK
‘ α’Χλί} £ îw χ»τμοτολ/τ(ιι>
dus , id eft , ornamentum ; dixifti enim C άνθρωπον ώ* «umj tτοόκηχς χότμχ χ·<τμον αυτίτ
"f
fapienti» tu» , fac iamus hominetn ad im*- àixSfi^as·
—
~
~ «τοφ/α,
·
«trac
γ«ρ râ σ·ρ
ginem , 6* Jmulifxdinem r.ofiram
& domi­
wûpvtny XKT fîxîvx îpmpca
χαθ’ ijMttww*
tetur pifcibur marir , ÎT xvibui cttli .
W «ρ^'η.'τα?
Ζχθύων τι»ί θ«λα«ρκ KS4
Quamobrem ex anima immortali , fic cor­
TiTRuIy t» oùpxvw · Sid VI Ttxo/nxxç
pore diffipabili hominem conftituifti , ani­
«θαναίη» Hjq «τωμανκ erxfJama quidem ex nihilo effeda , corpore ve­ «jûn·/ «
ro ex quatuor elementis . Dcdiftique ei , γβ, τϋς fjtyi lx τίϊ μη eytvç, tS Si Zx
τίβ·ut anima quidem rationis participe difeerσάρω? $·0Γ^θ7ων * xj itϊ«χ«ς tujrd χατβ
τΐώ
neret pietatem , & impietatem dijudicaret ,
■ψυχία , τΐυί λογιχίώ Stdy/aatv ·
xj a*
juftum, & injuftum notaret, in corpore vero, a-f/iéiai Staxe/aiv’ Sixxm
àStxa Ίΐχρχτήρηιπν '
ut quinque fenfus ad quincuplicem pu­
xxrù
Si
ri
νύμΛ
τίώ
τοΖτηθλον
i^oqye·» «t&ignam haberet , motum item ad gradien­
dum dedifti . Tu, Deus omnipotens, para- enV) nsù rUù μτηιβατιχίώ xtvrtrn· <rv γχρ &ti
nxynxpxmp Spi Xejtri Ttxpxàœtv cv E’iru xedifum in Edem ad orientem por Chriftum
omni genere arborum ad vefcendum inftru-Ü
; 7Ù ακττιλα; ίφύτΛ*·χς xxvnitM φυ^Ϊ tiuStpav
dum confevifti , & in eum tanquam in xda-μφ ιζ ce αυτώ άς àv cv tr/a τολκηλΗ «magnificam domum illum introduxifti ; fit
ο-τγχγίί αητόν, χάν τύ niter νόμον SiSuxaç αήτ4
cum cum efficeres, legem in natura infitam
ίμιροτΐν, ο πως ο’χβθο^τταρίαητϊ ιγρι rù atriptribiyfli : ut domi , & e fe femina cogni­
tionis Dei haberet. Ubi vero in paradifum μα-nt τϋς ^(ογνω<τίχς · ^ααγαγύν Si fis τν> της
voluptatis introduxifti , potcftatem omnium ψυφίίς Totpot$H<rev, tràvmv /jfyi «νηχχς αυτό rho
ad participandum permiiifti : unius tan­ ^ζηιτίαν χάρος μίτνλη^^ν, Ονίος Si μόνα τΐιυ γΰνtum guftatum propter fpem meliorem inatv α’ίΓΗχας itr ίλπiit xpeernvatv’ ?*α tày φυλάτ
terdixifti : ut fi mandatum fervaret , merce ζη τίιυ camAluï , μιαρόν ηιύτης τΐώ à&xveiaîav
dem obedientix ferret immortalitatem. Poftxoptomw άμίΆήαχντν. Si της οτηλης,
quarn vero mandatum neglexit , & frudum
vetitum dolo ferpentis , & mulieris confi- σχρ8ρν<>ν ατηγορ^μ8ρ>α χάρτη- ατάτη όφιοκ^ αυμ- TxpaS»<rv SixaioK ίξωlio deguftavit , ex paradiib quidem jufteeje- βαλάχ γυναιχός, τα
cifti : bonitate vero tua , ne prorfus interi­ ,αας αΰτίν, άγα^ότητι St ςίς τν πχνηλίς αχολret, non defpexifti : erat quippe· opus tuum. E1 λύρ^νον «χ ôrrpfiSiS, αόν γχρ Ια> $τ,μιάργημΛ ·
Quin potius qui omnia ei (übjcceras, tribuiαλλά χα·5υποτπξας αυτό τίου χτισυ, SiSvxaç αύfti, ut fudoribus , & laboribus cibum para­
τώ oixeio/ς ίδρώσι <χ πονο/ς τορίζ&ν iαυτό τΐώ
ret, te omnia gignente, augente, & matu­
αυξονης qpQ irtv^
rante. Poftea vero ad breve tempus fomno ^βφάϋ, c» πάντα φύονης
mortis immifto, eum jurejurando interpofito ad renafeendum vocafti, & refeiffo edido
snortis vitam ex reiunedione promififti :
Neque hoc folum, fed pofteros ejus multi­
tudine innumerabili effudifti , & cos , qui
in lege tua perfeverarunt , gloria affecifti ,

νο,ης’ -χρόννϋ αηρός άλΐγον αήην χιμίαχς , ορχ« &Ις τιχλιγ^ΐία-ίχν ιχχλιαχς’ epey ^α'/άτΒ λύ-

σας , ζωίώ é/ζ d’.araTKJS ότηγγύλΐύ' χ^ à ηη
μονον, αλλά
τκς όζ αΰτϊ «ς τλίϊθοί àvât&~
μον χίας, tbs ίμμ/Μαντός αοι ϋόξχαχς ·

τ»ς Si

àïï9-

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

557
Waarmtn

j$8

«k d-Aqui vero defecerunt, ounivifti ; * findi An», *"&&&* ite Surkr , n Si «Ι«λfacrificium approbato , & Cain.fratriAtdAww, λ tb /4» Α’βίλ,

v__ -Λ ϊΛο,, „7

φΜηη Ktb
1
*♦
Twwc iw W, u w
0*· ΛTfr Eldfc MtTtm&outr συ

·

Φ ·&{*****
«t ζ«ί? ΧΦ*?*· «
τίί da&iec «Atipamk·
ÎÇJ νόμο» Ληίρ κ} φ
φυλατππνν «Wi μηθατοδβτΜ· £
ταραβα/LinMe « à IM «A*»/

T™ «urài

c,d* »unu» » ut execrabihs , rejecito . Ad
hac, Seth , & Enos iufcepiftb, * Enoch

, avarne- tranftujjftj. Tu enim es auâor hominum ,
γα? 4 · δχ- &
dator, & indigentix expletor, & 1c-

· iw

ιχαγαγών t,J κόσμμ Sj» ” »λ>?θ·ί ηθ ««prfiwiw . if Λ SAajpje* ΝΛ ρυβ-άρφιβί ix nu
χατκχλυβ-μϊ d* λαρναχι erun dxnl
^λβί
ρφ»' ifS τταρωχηχόπ» ·. άρχίω SI τ$ μι^λόνηον

gislator ; & eam fervantium remunerator ,
& ultor non fervantium . Qyi ingentem ilUm illuvionem propter multitudinem impiorum mundo intulifti , & ex ilia juftum

ft.

r
·
qui fuit
finis
quidem eorum qui· prxterierant , origo vero eorum , qui fuccefluri
u
erant
. Qui igne
illo pêrtimefcendo Sodomitanam pentapolilim incendi fti ; & terram
sir/y/yia&flM · · Η φββίρ» πυρ x«rd της Σ·ί·ριη-B frugiferam in falftTuginem propter flagitia ha­
ïiç wcmtweAfWi όξαψχί’ x}
«aywoiptJpar ck ubitatorum ejus loci vertifti : & fandum °*
Lot ex flamma ereptum extraxifti. Tu es ,
αλμίω
«t© χβχ/ecs
xeranwyruv d» qui Abraham ex majorum fuorum impie­
aûri· >Ç vày όσων Λώτ ίζχριηότβς rS
tate liberafti, & hxredem mundi conftitui^2· rd « c τάι Α'βρχχμ pufrxfj^ioç epe^w/xii
fti , atque ipfi Chriftum tuum o ft end i fti .
ae-fj3««f·
xAtjpeyôuoy τϊ χόηα« xermrwats ·
Qui Mekhifedec pontificem cultus tui ele- 7»* «»
ίμ^χηβ^ζ «oÙTfi w Xtiroycra· · w ΜΑχ/βτ- giïïi . Qui famulum tuum * patientiflimum
Job, ferpentis, qui origo peccati fuit , vi5tx, àp^ftptx τίί AaÇdeti
· ·
âorem declarafti . Qui Ifaac filium promifrw ττολότλαν dspxTOV7tt0Y Γα>3 vîxjjtÎui tS «pfionis fecifti. Qui Jacob duodecim filiorum
^tXfltxB 8φί«ί avaje^atc · 9 riy Γταάχ
patrem, & eorum pofteros in multitudinem
λίχϊ vîw Tninrct/jS^ç · e iiv Γαχωβ irxrip» ί»- propagafti , & in Ægyptum in feptuaginta
Sixa παι’ίων
τκς όξ αυτί tk πλίθο? χία? '
animis introduxifti . Tu, domine , non de-g™
,
/
xj ÙTttyttŸfJy fk Αιγυτην ώ> ίβδομΰονπι xcm fpexifti
,
.Jofeph : immo pudicitiae , quam
~ "propter te
te fervavit
fervavit , premium ci dedifti ,
/
\1χ<να7ί· rùxt<M
ay υπί/*<ίκ, «λλα pu-Cpropter
λ ΐ" «μ
κ4 i Μ —
i
> *f * t
t**
€JV nt 1AF11 fYI princeps. Tn, domine,
ut^CV+t
effet Λ*
Ægyptiorum
βθον της Sjg. βτ σώφρ«ηυύης t àwati αι>τύ n ruv
Hebrxos oppreflos propter promifla patri/
Atyuirrtw Zpxjw' rd xùtte Ε^βραικς ντο Α/’- bus eorum ü&a non jteglexifti , fed potius /
γυίττΐνν χβπππονΒ^φίκί a Ttyttfa
Ttr? <®ρβί
fupplicio de Ægyptiis fumpto , eripuifti :
τϊ? χαπραί xwifr IwyytKies · α*λ’ ίρράτο» χο~
Ac cum homines legem naturalem corλ⣫ AZ^v*rr/w · ταρβφθΜρβΛΜ'
aV- rupiffent, & quae erant effefta , nunc qui­
θρωπων w φροτχβν yipm , qjq rte κτίση ποτί dem exiftimarent fortuita efle , & temere
«Jwputwy vepurerruy , rorr
πλ«ον ί in ferri, nunc vero plufquam opus erat, hono­
rarent, & tibi univerforum Deo aequarent ,
ημτ)σάνη>ν, ιζ σοί τύ OfJ τύν παντυν σαυτοτ.
non es paflits amplius in errore eos verfari;
wruv, «χ Maras πλχναοθβυ * αλλά άναί^ζα; tw
immo famulum tuum fanftum Moyfem in
άγιονσν ^ίροίποί,τκ Mtürlw ίί αυτί βρόί βοή- lucem edidifti : per quem legem feriptam
θ«αν τϊ φικΓ/χϊ w γρσχτνν νόμον Sf&vtacç' xj
legis naturalis adjutricem dedifti ; & mun­
>*·
τίυύ κτΐσιν ί^^ζσς σόν ιργον «yo/· rte' Si πβ- dum opus tuum efle declarato . Relegato
“lautem de
λΐ&ιον νλαίνίαι ίίζύοσας » w Α’αρων χΐ τιίς !JÇ Dautem
de multis
multis diis
diis errore
errore , Aaron , & *l‘“ “rt‘’
filios ejus honore facerdotali illuftrafli :
αυτΒ ίίραταρ τιμή ίδοξα<τας· Εβραι«ς aputpwHebrxos propter commifla peccata plexifti ,
Tttç ό^ολατας* ίΊτιτγΐφοντνς <ϊί'ξ«· τάς Αίγυτrevertentes fufcepifti : in Ægyptios decem
τΐνς δίχαιτλίγφ t τιμωρήσω · θάλααχαν ίκλών , flagis illatis vindicaftf ; dirempto mari
Γαραηλ/της ΐαβίβασας · Αίγυττίνς t irtS««ξαντοί
fraelitas trajecifti ; infecutos Ægyptios deύανβρυχζΒ? α’πωλατας· ξυλ^ι ττιχρόν uSa>p fjAômerfos delevifti: amaram aquam inje do li­
gno dulcem effecifli : cx rupe dura aquam
xayaf, ίχ τιψας άυιροτόμ» uSap άν»χία?·
μprofudifti . Qui fecifti ut ex ccelo plueret
pay? το μάννα υσας, ^βφην όζ en'paj ορτυγομύmanna , dc ex aere ad alimentum cotur­
faV τύλον πνρόί την ννχτη <®»οί φωτισμόν ·
nix , item fecifti columnam ignis node ad
τύλον νιφίλικ ήμίραν «ρο$ σχιχσμόν θάλτουί ·
illuminandum ; & «olumnam nubis die
ην Γη«·ϊν ς'ρστηγόν α’ναί«ξ<5, firm «θνηΧανα- ad umbraculum propter teporem; JefumNa­
νσίων Stoivrv χαθ£λβ' Γορ^άνίω Stipfafa’ τής ve ducem exercitus declarafti , feptem gen­
τοτημός Η’θάμ όξηρανας· τάχη χατίρρτφοκ âvdb tes Chananxorum hoc duce extirpa fl i ; Jor-7«/r<r*
μηχχντ,μστκν <£ χκρος άνδρωπύηί’ νηιρ άπάντ»ν Edanem divififti ; fluvios Etham exficcafti ;
σοι ή δόξα îf'rTOTtt παντοχράτυρ ’ σι οροσχι^Β- muros nullis machinis bellicis everti ft i : pro
σιν «ναίν&μοι τρατίαζ «γγίλων · «ρχαγγίλων · Omnibus tibi gloria , domine Deus . Te
adorant innumerabiles angelorum copix, arθρόνων · χνι/οτητων · αρχών · ί^σιων ’ Stivapj,av · changelorum, thronorum , dominationum ,
σραηύν αιώνων' rd "Χ-ίραβίμ nfi tu ί^ακτ^ρυγα principatuum , poteftatum , virtutum , ac-i/.;
Σχραφιμ, τύς μ8μ Ινσι χσταχαίλύττηντα. τβί wô- ternorum exercituum , cherubim , & lenis
δα, η7ς Si Suai "rtî? χίφαλάς, Ttu? δί Suat ». alis prrditi feraphim , binis quidem tegen­
τόμφια jÇ λίγοντα , αμα χίλΐαις χιλιάσιν α’ρχαγ- tes pedes, binis vero capita, binis item vo­
lantes, & dicentes, una cum mille millibus
jàAa»y.*)Ç μυύαιί μυιιάση άγγίλων άχατηπαύτιοί archangelonim , & cenfum millibus angelo­
rum

r
H9

LIBER VIH. CONSTITUTIONUM

rum nulle panâo temporis intermiflb , &A»yq aarynntç flovraK' XJM
· λαίς «A*«
aytos
άγιος
ααβαώθ,
fuie intercapedine vocis clamantium, &οιη·
·
r'
·
·άγιος xot*
-- —
Λ—** -»λήνnis populus dicat, Senlftuy fnihi, fenflât pwi · ipoaii ium >> γϊ τϊς ifyf «ùr* ’ £λογ*-

β

Imm

demam feieotb : pleeuemo efl ci
èX terre
fieri a ejes, knedifhee ί» [mettle , Awe* : de

■πς hç τ«ς afcJzai, αμ(ου · >$ ·
λιγΐτία · «7<»i γάρ 4 ύς κληθεί » HW »«*«·
dicat poftea epifcopus: Sanftus enim vere es,
γιος* υψ/roç χ} ύ^ίριτψόρ^υος fis T<fe atJyaç ·
A ex omni parte fandus .· excelfus, êcfupraκμα5ν
qiiam excelfus in fecula. Sandus autem uni- όίγΜ it hjm · μονοφυής ra uidi i
Îeaiius tuus filius dominus nofter, & Deus Hjq Gfti I’rjTW · Xtiroi · Ss tis κόντη * wnje<us Chnfttis: qui libi Deo fuo , dc patri ptrwàfjfyjeçru
0.«J αυτ» xj TaTfci Htn J»jper omnia inferviens tum in varia creatione
μιαργίαν £/a$opvy hjm egpoyoiay χαηίλληλον , eo
rerum, tum in providentia cujufque earum
t* Εράνων οΠΓίΜυ^οβν, αλaccommodata, genus hominum interitu affe, φυατχοζ νόμον ,
νομιχίιι. Totpaivtdum non defpexit, quin immo poft legem λα
naturalem infitam , poft monita legis Mofftv , /Λγ «7»·φ»τ/χιτ
,
rus
α^’
faicae, poft propheticas reprçhenfiones, poft an­ Β γίλων ι-βιτοτ^ικς xapaç^Hpevvuv <ruù π! θ«τ4
gelos cuftodis prarpo litos, cum legem natura­
ην fuaixèy >ομο; , i<ÿj της μνίΐμηί ί κβαλlem fimul cum lege polita violarent, venirentλοντων w χαηιχλυσ-μβν , rbù ιχτήκ^σιν , της
que eis in oblivionem diluvium , conflagra­
««τ’ Αι’γυττίαν ττλη^ας , rrt« χατη Παλα/rntio illa quinque urbium, 6c illae Ægyptiorum
>ίίμ β·φ«γάς , Hjq’ μίΜβ.:ν,· βσ-ον èittro» α’τολplagse, ac illae Palatftinorum codes : omni­
λυ&Λΐ toxvnav } ΧίοχησΟν αυτκ >*ώμη <τρ ό
bus jam jam perituris , voluit confilio , &
ίημ/Βρ^νς aVtyemr, αι&ρ<ύΐΓ6ς ^Jtc&xt ‘ ô yovoluntate tua auftor hominis homo fieri ;
legislator legi fubjedus ; pontifex vidima ; μβθί'της ί»»' νόμ«ζ · · αρ^/ίρ<£ί tipnoy · ο iraipallor fieri ovis, placavitquc te Deum, futim, μΐώ «fpôflotnv · Hjq’ όξ<£μ^σ·αη<τι ην tauroy
eundemque patrem, ac mundo reconciliavit :
Θίώ» >Ç Tanpat ·
tJ κό^μφ nant^e^t
της
& omnes ab impendente ira liberavit fa&us
{"καιπμβμνΛ
r*f ratvm iîA^fpwrt
ex virgine, faâus in carne , Deus verbum,
dilectus filius, primogenitus omnis Creatur®, fS/aft fK irapSc.iv ^jôfj^voç cv <ταρ«· ό 0tot
«V »
t ». _ t
·/ . ·
' .
_
ex femine David , & Abraham , ex tribu λο^ος* ό όρατμίς uiôt' ο «ρωηηχος τατης xrtjuda fecundum propheticas prardidiones abC ο·^χαΤιΐ τ&Τί^ αυτί ώτ'αυτί«poppnOwraf <βρβtpfo de fe fadas . Ac fadus eft in utero Φητπας tx στιρμαης Δαβ?ΐ
...
Λ’βραα/χ Φυλίς
virginis, qui format omnes qui generantur,
Γβί<· ιζ ^t'^Kïrc^pt^a
& incarnatus eft , qui erat expers camis ;
πόντος τ«ς
iÇ Ζο^αρχωθη β άναρχος i
qui fine tempore genitus erat, faftus eft in
αγρόιωί ^ονηθ«ς, er ^ρο^ pfjfyjnntt , τ·λτtempore . Sande in vita verfatus eft , &
τα/ίΖχτας
· χαlegitime erudivit omnem morbum, omnem- τΖτάριξυος erfw;
que invaletudinem expulit, figna , & prodi­
β-αν J'dror x} ffacrav ρχαλαχ/αν όζ κν&ρωπων Λ~
gia in populo fecit : Cibum, & potum , &
Τίλααας · νημϋχ 7ΐ
ripam
τ<ί Aatij ττοηlomnum cepit , qui eundos alit quicunque
ff-gi · Ιοοφηΐ
τ»τβ 1Ç view μίταλχβά/’ d jfialimento indigent , & implet omne animal
φων πανττς τ«ς χρηζοιτης ^οψης , χ} ίμτίτλΛ
beneplacito . Manifeftavit nomen tu^tm iis,
xar ζώον £iwots ’ f^awpwreev η ά>·μα f η/>
qui illud nefeiebant ; ignorantiam relegavit ;
* τίν)
pietatem extindam excitavit ; voluntatem a^voBa/y αυτί · τίιν a^ra/ay
Æo-i'/ÎHotv ΛΜζΜη>ρο*τι · τ» φίλημα <η< ι’ιτληρω7·«» ,tuam implevit; opvsijxod ei dedijli, confumme■vit. Atque his omnibus perfedis , manibus
η tpyw · ίίαααί clJtJ ίΐίλείοοτί · ι£ nu­
(celeratorum, falforum dico facerdotum , & ru Tteim χαηρθ»'α·«ς , χίρα/ν οίνόμοον χατυχιpontificum , ac populi iniqui , proditione
Ομ /ίρί»ν >Ç «p^rrpfwy ψΛί«νόμ«ν
λαί πα­
ejus, qui malitia: morbo laboravit, comprehenfus eft , Ac multa ab eis perpeflus*, & ρανομώ , α^Μοοτ/α τη rkù xauîet» νοτιρτβαιος ,
ftiii <· tf
omni dedecore fufeepto, permitfu tuo tradi­ xj πολλά ira^Jy o»’a*J?fj*, ι$ triargy α’τ/μ/άν ù~

>»

‘‘

tus Pilato praefidi , ac judicatus judex , & ποΓας <r» «τυ^αιρηβΉ ‘ xapaîoûw Π/λατ« tw
damnatus falvator, cruci affatus eft, qui pa­
τιμόνι' w xti^fk c χςιτης ’ >Ç χαπιχ&ιθπς ·
ti non poterat, & mortuus, qui natura erat <τωτήρ· raupj -βροσηλώ^η · α’παθης* qjq' aTfimmortalis, & fepulturx mandatus , qut vi­ θανο · τ» φΰτ« αθαναης· w ίτάφη « ξωοta audor eft, ut eos a paflione liberaret ,
iroièii ί'να πα^χς λύ<ήι >Ç θαναττ c^iAuntr ηί&. a morte extraherer, propter quos venit ;
τ»ν τ»; J/ic irupt^uin ’ >Ç ρήζη nt όντμαί no
&. rumperet vincula diaboli , & eriperet
ί^ιβολ»·
pùrnrut ni ανθρώτχς rx της arahomines ex fallacia ejus .
Excitatufque
eft a mortuis die tertio : & cum diici- της αυτό* xj αϊκη fx vtxpdv τρ rt/ry ήμιραι *
pulis quadraginta diebus commoratus , ial’ * (r T.miapaxoyTTt τμίρκς ώι^ιτ^φχς ηΐς μαθηfuinptus eft in cxlos , & ieder ad dextram
nti, α'νίλη'φθη Ηί ης όραηός ,
ί’χαθί<θη »χ
tuam, qui Deus & pater ejus es. Memores ίιξιιίνα» τί Θίί iC, παξός αυτί* μίυ.ντψ3μαι &
igitur eorum , quu caufia noftra fuftinuit ,
gratias agimus tibi, Deus omnipotens , non Jy ii >ίμας υχίμΜΚΜ, ^^xetirSp^a-w Θ« irayquas debemus, fed quas poilunius : conftitutio- ηχρατυρ · ·<·> ·φβ<λομ^υ, α’Χλ' οσον ίαΜίμί3α ‘ xj τίώ 5ία'ηιξι> αι/τίί πληρίμ^ι · CÙr ί γκρ
nemque ejus implemus : Jn jwa enim no fle tradebafnr, cum eccepijjet panem Janflis & ab omni ιυχτί raptition λαβών àpny τιας οίγίαιζ
α-

>· c n- labe pnrijmenibns Juif , jiibjiu'.iQetque oculos ad te
rn» u>ÎtiuF Dwm J**”1 » tc
tKjrefiffet^ dedit dt[ i-

pnltt fun , dicens. Hoc ejt m\!lenarn nov: tejia-

μωμοις tuèn χίρ<τ/ ,
α’ναβλίψας «ρος <γ« τνν
Θιόν αχίτϊ )Ç trempa, xj χλαα-ας <ί«« ηΖί μο3>mis

* Mini rU
r-tfuirit ««μ
«»τ<, τ!» 4.
wxfiriat il
«tir·* , »
«r· ru"»
inquit
y·! i> quidam
«Jinotaior apad Turninum ■

561

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

56i

«»ώ· τϊη w /jUCrtiO/ τίΐ ttfpii
Amenti : accipite etc eo, comedite . Hoc efl CQ>λαβτπ
αντί* Qxytrt, Tuiiifi ή σώμχ fttt meumy quod
‘ "J pro mutti· frangi tur m reμ», τ» ιπό πο>λ«ν θρι^βημξυ·’/ ck aviso χμχρ- mdfionem peccatorum . Similiter ô c.incem ,
pfiquam mifruit ex vino & aqua, & JaniliTttiv’ tisxùmç xf τ» τητήοιον xipirui cJ^otnfx, υficwir, dedit eifdem, dicem , Bibite ex eo om­
èxrei x, ύγιάσας ixtSwtcajt βώπϊ-ς λίγων irtiTt
nes. Hic efl j anguis meu> , .7«.· pro multis ef­
«juri παιπζ' rùni’rt τα χιμά μα το
πολλώ. m- funditur m remiflionem pectat orum. Hoc faci­
χΟυβμ^ον ι'ςάφισιν αμχρτιων rm Tore ris c-ii riv te tn meam commemorat tonem ; quotiejcunque
tpLif ά'χμνησιν όσάχις γάρ ixv ί^.-ητί το? άρτον enim manducabitis panem bunc , έΤ biberitu
τίπν, xi πίνητι το πότη*»» τίτο, τον
τον calicem bunc , mortem meam annunrtabitis ,
t’uôv χχτΗγγίλλίτι άΐχί.κ βν ίλ^ω· μ<μ' ημ$.οι τοι- donc veniam. Quare memores· pathoms
eius , & morus, eju-'que /eliu rettionis a
yuu τί jra-Sa; αυτί xi τϊ θ«νάτ» xi της ίχ νιχρων α- mortiiis , & reditus in ctrhim , atque ad­
ϊχςίσιωςxi τί; «ç ùpwùçtiravô^ xi τί; μιλλνσης
ventus ejus fecundi , qui/futurus eft cum
αύτζ ΖΑπρχς πχρχτίχς, C* ί ’ρΑ?π“
*!
veniet cum «lotia , & pbceffate ad judiίιιιχμιωί χςϊ’· «< ζωντυς < νιχράς, xi inSàrxt ί«άνν n caudos vivos, &mortups,l& reddendum imi
x«7U τιΐ *ργβ· οωτ», <wv>oo'<pffOjt^uTOt τί /3ατιλι<χ^ cuique fecundum opera c.ms , offerimus ut>>
Θίω χχτιΐ τΐώ οωτ3 itflrtttyτονίρτη·,· ταην^,το .το- regi , & Deo , fient iple confinait , pa
nem hunc, & calicem hunc , gratias agentes
Tj^ioy τ3τ» X^atfi'tvn; «■« ίι αυτί,
οί; χαττtibi per eum, quia a te dignati fumus flate
ξ/α»*α; ίμαί
dftwe/citnt xi bpxT&^/soc
in coqfpedu tuo , & tibi fungi iacerdoάξΐ’νΛ^όβ’ί 5 οχνς £μ$.·ως ίΐηβλίψη; ιηί πΐ opfo- tio. Ac . te precamur , ut in hxc munera
xf-tfjfyj» Sôîpx ntiru c νώτων ira <τύ ο' at/'2.i êti;0co';‘ coram propofita benevole alpicias tu Deus
>2; ΧϊοχίτΓ,; ttBxunïi fi; τ/α'ώ τ« Xfci"» su ‘ κ. χα- nullius indigens , & beneplaceas in cis m
TTiTiU'I.r;; το
Ttvtupx titt rbi ^usix·.1 ταυ- honorem Ç^irifti tui . dc mittas, fuper hoc
lacriùciuin fandum tuum Spiritum teflcm
τΐυ.» τί'ύμαρτ; px
xxGruatwv τί x^s 1
, βτω;
paffionum domini Jcfii : ut efficias panem
άποφ»ιη τόν àfny τίττν σώαχ τίΧβκϊ« , xi το hunc· corpus Chriih rui , & calicem hunc
ποτ>·£ΐο:' τίη χιαχ τί Xeri sa ’ ινχ οι μίταλχ^ ο- fani'uincm Chrifti tui : nt qui cum particiας αίτί, Æt^a.' .id irr /tpoo; <£<rt -3- 'xv · χφΐστω; x- C pannr, ad pietatem firmentur ; remitfionem
μαρττμχτνν τιχο τι· τϊί/χβόλ» xi τί; τλοίντςαιτί peccatorum conlequantur ; a fallaciis n;abofudtoar τ.'&μχής άγια
αιθώστ/* αξω/ το? li liberentur ; Spiritu fando impleantur; di­
gni Chrifto tuo fiant , vitamque lempite'·
Xtire su ^Μ'ίτνα ’ ζ<ρί; atti'Ji 8 w\vsi, su χ<ττ·λnam adipiteantui , te iliis reconciliato, do­
λχγοΑτβς οα/ηϊς SistroTtiTxvnxpxncp’ "τι 2ιοα?θχ mine omnipotens. Adhuc precamur te, do­
su xùe/ί iTttp τί; iyt&is* ί’χχλη«·<«; τί;ατοπί- mine, pro ecdefia tua fanda a finibus ul
pàruv tw; «tparuv ko xturroinsco rti τιμίχ χιμχτι que ad fines propagata, quam pretiofo languine Chnili tui acquifivilli, ut eam extia
τί Χςιτϊο·», οτω; xorkù λιχφολχξη; ατΡίτο·/ woq
αχλοίώνΓΓον,
τί; <πχντίλΜχ; τί χ/ώιο; · <Χ ο- motus, & Hndus . ac tempeftates ufque ad
coniummationem tjtculi conici·■»<> , & pio
irtp TtxsTii ί π.’Γχοτί; τί; όρ^οημάτΥ.ς τζ · λόγν.1 τί;
omni epiicoparu rede tractante verbum
Λλη-^ίΐχς' tri ταραχχλϊμ^ί st <ί ΐτιρ της ιμτς τϊ veritatis . Adht.c obiveramus te pro me ,
ηπο&Γφίροντος sac t’icrvx;· χ,ΐτΐρ τχντάς τ» χοριν- qui firm nihili , qui tibi oblationem fa­
fiuTftfls' ώπρ
irxxovwv »Ç πχντάς rS χλήρκ , fix cio , d pro unnerio presbyterio, pro dia­
Όχνπι; οΌφ/τχ; t τη'Χαατο; άγια τληρώτη; ' *π Dconis , & toto clero nt omnes fapien•ytpca.x>ti[j3fsi χίζιί ΰκίρ τϊ flxsiX-tiç xi τ$θ.τΰ- riam doceas, & Spiritu fando impleas: Ad­
îTipo^r χ?τ«’.το; τί ςρχττπίδ» , “νχ Hplwiiw. η·ι τα huc obfecramus te, domine, pro rege , &
omnibus qui i» fublimitate i.mr , & pro
Utrpèi τ.μχί ' όπως dr rsu^ix χ,όμοιοίχ διχγο-π;, toto cx<ercitti,
ut* -------pacem habeant
” ‘
..........nobifcum
-L:r*— ‘ :
rdv Trim -χρόνον τί; ζωής ήμω··· έοξαζύ\Λ^>σΎ ίιχ 1 r,- ut totum vitæ noflrae tempus in quie­
«■8 Xerrï τί; ί’λτϊίο; ημών ' t τι <&ρο.τφ< t εμέ.* sc: >Ç te & concordia traducentes , glorificemus
te per Jelum Chriflum, qui efl fpes noflra.
ùrtp ττχντων
ix aiti.o; 4.χρνΓητχντω> sot χ^ΐων *
-τοπ&χρχων' ^οφχιώ? ’ ίιχχΐων άιτο'ολων ' μχρ- Adhuc offerimus tibi pro omnibus Tandis, qui
τΐρων * ομολογητών ' ί'τιτχόσων ' aD^fcf>:flp^v ' ίιχ~ a læculo tibi placuerunt , patriarchis , pro­
phetis , juilis, apollolis , martyribus , conχβ,ων* ί ποδίχχο .ω; · α Αγνωμων' βαλτών · ταρ^ι- fcfforibus, epifcopis , presbyteris , diaconis ,
\ων’ γ/ιρων ■ λχϊχωι ' χ.τχ·^των ω.< χ-'τος tnt?xsxi hypodiaconis , ledoribns , cantoribus , vir­
Tt< ονόμχηι · ιτι ^οτφίρομζν sot ΐτνρ τί λχα Te­ ginibus , viduis , laicis ; & pro omnibus
ipmina . 4^huc oftcrimus
nu ' 'tvx χνχ^ϊιξης αότον ώις tnxv.o'. ruXvrS s» βχηι- Equorum tu nolli noi
Xcrov ίιρατΛμχ · ίθνος άγιον ·ΐ·τίρ r$ en τχίθί. ιχχ, tibi pro populi fine ut m laudem Cluiih
regale facerdotmm , gen­
άγν^ίχ' ΰπίρ τών χηρών της ίχχλητιχ',’ ιαίρτώ^ν
tem fandam: pro virginibus, &. callis , pro
χίμνοίς γαμοι; ^τΐκνογοιιχις'ίτίρ τύν ιττιωντά λχ»
ι iduis cciJclix, pro iis qui funt in conjugio
su , οχωςμηοΖΛχ ήμών άηόβληην ποίησης ' t τι α^ι?- huueito, & dant operam liberis; pro infanti
μΖίΓί
ύπίρτης ττόλίω; ττιίτης ιμτώι <Ζΐοιχ^'των · bus populi tui, ut nullum noilrum repudies
ο’τίρ nJv Cnχρρω^ιχις ’ ùirip των CV πιχρχ ίβλρχ ' ύ- Adhuc rogamus te pro hac urbe, & incolis
ττιρ rù? ον όζ»ό«'; 'isirtp rùv ον ίχα-ίοΉ’ίλτ,ρ πλίον- eius; pro argrotis, pto duia fervitute pte!
. των tC o'cotTopavTW · όπως ίπίχ^ρο; γ&*' πάντων fis, pro exulibus, pro prolcriptis ; pio na­
vigantibus , d iter facientibus , ut fis au
βοηθοί xi άντιλήπτωρ ' ίτι παραχαλΐμοώ sf 'Çf-irtp
xiliator , omnium adjutor , & fufeeptor .
τών μιΤΆτων ήμχς χ} ίιωχοιτων τμχς ίιχ το ο.·ομχ Adhuc obfecramus te etiam pro iis qui odeConcil. General. Tom. I.
Nn
ttm'

^*0
563
LIBER VIII. CONSTITUTIONUM
5*4
ΐξν ivrw E
, ·ττ«κ
runt new, & nos propter nomen tuina in A <rv · imp
i'eâantur : pro iis qui lunt fbris, & errant , i »rrp<
outhc «ç ctytt&tv, 1Ç w $υμη aù~
ut convertas ad id quod bonum eft , & ffS^aivix' tri ταραχαλχμ^ν rr. E ùiria
x<eorum Tutorem mitiges . Adhuc obfccramus
-τχχνράμκν Tri; ΰητληοτβί · E virip
χ&μαζ·
te pro catechumenis eccleiix, b. pro iis qui
C* μιτννβίμ
vexantur ab alieno fpiritu , & pro |ts qui &Μ'.· trô τ? αλλοτόάι' A, trip
hint in pcenilentia: ut catechumenos m tide αίιλφ& ruvr ' oras' tbs pteà ηλπωβ-Λς c> τϋ
pertwtas , energumenos expulio actu mali risot' τβ; Ιί χ<χ·?αύτ«:ί «« τχ; οϊφ^άτ; rw~
drmonii repurges : pœmtentes recipias , & ze»ap« ·
δι τ!ώ μιΓ*;ν& <pwe.‘£n xi ruydelata tum cis, tum nobis noftra remittas .
χ, cu/ttC «i ÿur ττΐ «τχρατιΰματη WAdhuc offerimus, tibi pro temperatione ae­ μΰή· ϊτ:
see if oxa.'i σοι X, χ/τι'ρ τϊ; ^àtpae-cats
ro. & frugum ubertate , ut bonis tuis Ime τβ ettpo; >4
Î^V xaptawv, ira;. χϊίλpcintjia truentes , fine intermiftione laudeTcr-y <τκ aya&» ,
mu' cum, qui dat paftum omnibus ani­ Twrrùi Μ«τ«λα>Λ|^αΐσ»πς
mantibus . Oblectamus te quoque pio ns αι’ύχΛύτί ατα'.νως τίκ ct'cc.ru 'fcpiii· gàm rap
qm funt ?.b£tntes, qui Ibilicet habent abten- B xt · ϊτι
ό-Ttp
δι’ κλ·~
11* fur caudam probabilem : ut nos om­
αιτίαν άτΐ,τω» ’ βτυς άπα-,της »μα;
nes ut .p.eutr conferves & congreges in re­ Txpiic-ai CJ» τ» Ac-fiîwa ,
C* τί
gno Chrifti tui, qui eft omrus natur*, qu.r βχσιλιΐ» r»~ ΧίΐΓβύσου ni> Oroo πα<ηκ αι'·3>iub lenium cadit, & qux fub iincUigentiam,
Drus & rex nofter ; congreges , inqu-tm , ττ, i(fw i»rr > a. Tca>; , rtft βασιλιά; τιμ^ν, «’ ai m-xZnn.i · δτ/<Γ« »«κ
immutabiles , extra querelam
& crimen : 'fiTTt ;·
K# à’ixem/x , rruii
quoniam tibi omnis gluna , veneratio , & es iopx, *
gi.r .uum actio, honoi A adoratio Patri , xtur.si .;5 '«T£I, WJM 7^ υήύ E nS «yiv .τι£dt l ilio , & Spiritui lamfto , & nnne , bt ΜΛΓΐ ■.•JD <O| a<< K$M <*- w’i à'.t^nziii x. a’nIcnpcr, it in infinita , & fcmpiterna ixcula λ£ττ,τ·; aÎM^ai
«1*.^· E xàti ό λ«θί
lapillorum. Et omnis populus rclpondeat ,
· a’u'i·· ' K54 J /«e.-x.orrc: ητ«π>· si t-qpsi*
Arnen. Et dicat epitcopus, Pax Dei iit cum
»n TK. 0r»3 T»
îrxr.u? t’yy; · <gq y«i ô
turn bus vobis. Et Clinches populus reipon
τ.ϋ <w. ίμχης <78 · >Ç ό J.atde «a , Et cutu tpiritu tuo. Ac turius dicat Ζ«ς λιττΓα· >2
d.aeonus.
C xwc; xnficvtru «αλ.-.
l'in «xe/a.'.a t^errjtunr, ντο ndfiihtf poft oila
tuntm Loftix .

C Λ PC T

fEoa-φα’ η<π5 Tri Φ Ti-Jx μ? τΐώ θΤαχ

ά,αφο^α? .

K E Φ A Λ.

Kill.

ιγ.

’Tr Μ, ιτζ êir.yùufyo τβ
Τ8 Xe.ts-«
TIAM amne etiam deprecemur Deum
i prr (..hnftuni euis pio mutrete oluaat’r?, ^β··ρτ& à&ris τβ <w*os-xoJur<ltuiwç xuII. ό.ιτ.,ιΐιι Deo ut Deiis qui bonus t!i ,
gjE rv C-)w
· otoiç o crj/a^o; 0îos <η*0(Γ-·
|nkipiat illud per med atorem Chriftum
i,^-T.tai-rii:aTr; μίντηκι; τίΧςΐΓ^ ai’rà «ç w
in or’efte Inum altane m odorem lira·, ita­
Λλ-ιχ·..·α·.· «•••Tri vi'7rx''>t€i02 h; o'yukô dCwJ/eç *
tis , nem pio hac ecciefta , b. populo ;
.> p 7r.; ('χχλτ,·.·ί x; Tat'rns χ, τβ λα δίηθωα^υ ·
item pro omni epheopatu, pro <un.b> pics, _fp T<a-r^- fτκγχοττ;, ττσνη;
s
bvteto, Λ pio omni m.niitero cum f.iui
fto ,
pro tamnlaiii totius m uis ccciehx. D c-rc τής c* Xe-^T iratxow'aç xl ώηφ<β-/«;, νχν-

E

E

ut univetios confcrscr , ac oitlod.at domi­
nus ; pro regibus , &· ns qui in mbiimitate .tunt, ut iit ; .iis nobilcu n pax : ut quietatn <\ tiantuillam vitam degentes, m om­
ni p.ci.ite c\ lioneii.itc sisainus. Mcmoicmus rrttirtyrcs tinctos , ut meicamui ccitam.rts cormn paiticpcs futi. Prece mu r quo­
que ,'to iis <iui fdc i equies erunt ; item pro
c<r,i temperatione , & inanimate tmgum .
Ptccemut etiam pro recenter banti/aiis , ut
omnes in bde ftabiliantur , sun.t: te mutuo
hortentur ; intuta nos Dens tn eratia tua .
A tuieneti pcv Chriftum ipiiim commence
mus nos Deo. Et dicat epHcoru', M.ume,
m.irn: nominis, <;u: c. conii.n> magnus , Γ-

ttç τβ πλιφ*uat”« T*c txxAr.Tia;

b. t.iois torus , Deu. ,
p.ttvi JaiKtl tih’
tui lent SysiHoris noth ι . telpne îles, Cx
èt imus' grs-.m tuum ; c.uem pc : .pntmcle
g'l’.i .id !. n.i.n nonuius tin, bi ian.tihcans
co’t ux, i\ aium.im noitr.un, prirtla nr puti
ab omni mqumamento carnis &. ipiritus .
propohta bona adiptlcarrmr , neinmemquc no
llriim mdit num mdiccs ; immo fis ad'utor n<ftci . opitul.no’, dcfentoi pei Chriftum tuum
dim quo t.bi el >ria . hsfnor , laus , stir

· ·^vc c x. a;oc narras SiaTytpro-f x. ύίχρ.’. Λα^* uβ('? 3*στλιαΜ x,
dvùrtpry* êjr
· Jra

’c;ni- c. rrtr τά <orfo ' τιμαί · crois ιηρ^μον x}
- 'ro·· 3-t/ ije.^; êiùy+Λμ dv xairn £rt(idta '
T.uc-rrr· tfè àyi^' μα'τυρ^ν
,
ic.nui.or fyfàxt ττ.ς «^λήιπως «i’rùy χαbiri'p
dv wÏ5Vr ά.χιχυταμζ.^
TUI» atpoiF K> T=* CT‘> τνν v-wqs rr-ω.' ^κ?α~μνμ"
β>βχ:^£ΰΊ.: cv th r.iτ,/· τα.π; ι'τ’ά^ων χαραχαλι ν j'rav' «'.arn<rw
-iaa, ° θ'0’ &
\^τ<σ>ί' α«'α"ά>π; ioxiràc
τα, 0.«
7Γ«Ρ«θ·μίθ«’ k; ·
’titxctc ζ·7γΠ.· · 0»c,- ό urya;
μιγαλ^rnuos4 ® u 7Χ^ T”
» χ3 x.-anncc ηις tp?c;-· o t-fi- ni 7!<r^r'
χγ··^
I>7b
c-crepo; ms’, ·'‘
iμài x. n'xi ts
-«•une.· ffB t -1® ' ° c: 9i'Tb ν·ζιλί>α) «s δοξ<·'
ir;' c’ OUXTV- T' · >- »? χτα /uuE T» <r«u«, iÇ τΐώ
' vxiu· zan^'-,7c. x«?ap«is γμομΐΛΜ·, ατο rrarrvç
' '
'

i’^îp Tr'i

> ·-

V

5«5

QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

56A

uthuruS ααφχκ xj rvdCcMWi τννΛ η*
A bratio , gratiarum adio , & Spiritui fanâo
• - -» · *■ μ»ΙθΜ ημιΰΡ ακίζην χ&ηκ * άλα /3oijin fecula, Amen. Et poftquam. omnes ref*
βίχ«θν
Wc ΐψΜ 'fyï " ατηλήχηιρ ’ όχιραστιηκ 8<β r» Xft- ponderiut , Amen; diaconus dicat, Atten­
damus ; & epifeopus edicat populo in hunc
TÏrir
ίάξα· τιμχ' euw' Ιβξβλο^'α· modum, Sanâa undis . Et populus fubauΧχα&π'α τ£ ùytp τν£ματι tèi τ« eZwMtç · μ£ dial, Unus fandus , unus Dominus , unus
Chriftus in gloriam Dei patris benedidus in
1» χάνης fixüv , αμίαύ· © Sdtpovts Xsys'ro ·
fæcula , Arnen . G/orca ;*
Deo ; <*T Xw
&>' <ΐ · txicnwm
ηί~λαώ wu ’ ni
ayta iw« àyfat ·
©λαβ’ςώταχ&τ»· mî âytü, «« m terra pax : i» bcminibuj bona volnntai : euant
Ofanna fili» David . BeMdiflm qnt venit in
nemine Demini , Deui , dominai , tf appa- γ'*’. .
nit nobu : Ofanna tn altiftimif . Et poltca
fumat epifeopus , deinde presbyteri, & dia­
Δαβίδ' ft^oyn/jetms · ipyifjSfMi il cvô/aart xueiou coni , & hypodiaconi, & ledores, & cantores , & aicetict , & ex feminis diacoΘιάς, KJttoi Ζιπ'φαην τιμά v ' Q'trocmi cat w ç ιψ"5, ac virgines , & vidue : poftea puerwç · >ζ
tSw μιτηλαμβαινί η» η iχΐηνχρς · t xrtu B tuflx
ci GtpvrficTtpoe , χ} or iràxpyor, x} ùvoSiocxovot, xJ «r
n ’, & deinde eundus populus ordine, cum
pudore & reverentia , fine tumultu & flredyocywFxt ,χ; oc ψαλτό/, ιζ er «τχηταί xj dr miyupltu . Atque epifeopus quidem tribuat obla­
νατξλτα? Sraxonarar, >q ai παρ^ζίοι, xi at y*£at ’ n~
tionem dicens , Corput Chrifti : & qui acciv
nrûxouÎia,
»niraiόλαό; χάπι -π/ξομζ?ar’èii pit dicat , Amen . Diaconus vero retineat
calicem ; & tribuens aliis , dicat , Sangutr
ιζ Χλα^πα; âvA θορόβκ · xî ό μζ) ΐχίσκοτη;,
τίώ<·ροο·φ€/χλ' hiytAt' trupaX&a' xloJf^optJJuoj Chrifti calix vita : & qui bibit , dicat ,
Amen . Recitetur vero pfalmus trigefimus
Atyirto ' à^lui · dit Scaxovos χαπ>ϊτω τν τοτη^ον, >q
tertius , dum exteri omnes communicant .
citiSîSm Xiyîw οι μα. Xg/r» rorr'e/ov ζ«*ς · >4 ο’
Et poft communionem omnium tum viro­
πιι*» Aeytrv · άμΐιύ' ψαλμο'ί
rum , tum mulierum , fumant diaconi reli­
Tgjtv; dr ripματηλαμβά'Μ tramti TiiXontiç* xj om»
quias, & inferant in tabernaculum, & dia­
cwiç ufTüiàftùK-t xJ aà<ra/, λα3ό· nç oc ètàxovot rà conus , poftquam finem fecerit qui pfidlit ,
dicat :
«WfcwrÆravTU fir<pipiTua-av
τύ παςοφό^α·
c
Scdisoy^* \tyt Tw, xeuwaquers τβ ψα'^βπφ' ·
’C
Denunciaiit obfenationit & gratiarum afhonia
poft communionem.
rijw®wwfi μ™ τ/ώ μεπίληψ/y.

xvejaç· ϋίΐ’ηης Xg/TÔ; tk ίόξαν Θεβ χαξαί <£λο7WnçHfTW«/wrJtç· âplû'àt£ac*ityn>fiQfj>tÇ
exl yrç eèpiunt de obOptintf £$wx · Qramà ru υιρ

K E Φ A' Λ.

CAPUT

t^.

Ετηλαβόχτκ η τίμια σώμχης w τβ τίμια,

XIV.

UI pretiofum corpus , & pretiofum
fangumem Chrdii participavimus, aga­
mus gratias, quia d.gnatus eft nos commu­
nione faudorum fuorum myileriorum ; &
obfecremus, ut non fiat nobis in judicium ,
fed in falutem, in utilitatem animx, & cor­
ηχτ®“ , ε-<ί φυλαχίώ &rtftna<; , η; x<p«nv άμαρporis , m cuftodiam pietatis , in remiflionem
Tctîv,
ζαίώ τβ μί^λονΊης
tycipvpaSa
peccatorum, in vitam fæculi futuri . Surgad*· yxçjrt Xg/rî, tatTef τφ ©iw τ» μό'.ρ ayCA-, mus in gratia Chrirti ; & nofipfi Deo foli ,
ViÎtw ©fw, >C τρ Xpt^ôe at/r» «οαραθωκίθα ‘ x?çD ingenito Deo , & Chrifto ejus commende­
mus : & epifeopus agit gratias
è iic'tntoTroç dC^aprécrw .

Μ

ουμχης τ»
τ£ χ«πίfyoeavrt τμάί μίτνλχ^ν ni.v àyi&v αυτά μντηti«v , vyif ταραχαλι
, μτ>
χς)μα, άλλ’
σωττ!£;ο(·; τμα v “fyi&at, fèi «φίλπαν ψ^^^ί >C <τώ-

Q

'imploratio poft communionem.

E’r/nXnrii μ£ tiuj /χεηίληψσ.

K E Φ A A.

CAPUT

ti.

XV.

Omine Deus omnipotens , pater Chfy
ili tut , benedicit filii , qui exaudis
cos qui te redo corde implorant, qui poiluOfniTVs f’erxaZs^cfwv <τί ιτχχοος
tuv <tîulationes tacentium nofti , gratias agimus ti
τώνταπ
ηις <ί»τΛξε-ίς , ÆyapzrJ^O
bi, quod nos dignatus es participatione fan
roc, orc χαττ,ξ/υΓΛ, τ,μα; μιπιλχ^.·. τ^ν àyiu·
dorum tuorum mvileriorum , quæ nobis
ce μυΓηΐ/ά>γ, a 7rxfyya rutv c^ç ττλκροφο^αι it;·.·
præbuilb , ut in ns , quæ bene nobis co
gnita funt, plenitudinem fidet habeamus ; &
χαλως ΐγ',ωτμζάω'·"
«τυλαχ/ιό τ?; άσ-^λι ία; ,
HÇ άψΓσν ττλ,^μμ^τιΐχτα; · ατι m èicua τχ Xrrrtà E ad cuilodiam pietatis, £< ad veniam pecca­
torum valeant : quoniam nomen Chrilli tui
<Γ« ιπιχεχληηα ύ>’ «"Ua,, C <τι: <w*&7.vXf-<xiuif^a *
invocatum eft luperno,; & in familiaritatem
ό χωςία-α; r.pài tri τ^. ανι,·?^. χο/.ω;ια;, c"a>ro;
tuam recepti fumus . Qui feparaih nos a
ipài μ^' τω> χαθωσίαμζχ<rc« · crpi^pv τ,μχς CA­ communione impiorum , conjunge nos cum
TA αλιιθ^α τβ τβ ayix ζ;£μαης htwrrw tu. ns, qui tibi cotiiecrau hinc . Firma no> in
àywifya άτοχαλίψβ^ ' τζί Λε<το?ηζ χρ^οταιατλήvirtute per Spir.tus fandi adventum, patetae
ραχτογ · 7Û t’yvüxw&a xpanunv ' τέ; itc^ç auc^ue; nobis , qua: ignoramus , fcc qua: deficiunt ,
fupple . Quæ cognita habemus , fac firma ,
ίιαφύλαξον dv τη λα?·«τ» ' τβ; (IxrtXéii érarnconferva iacerdotes extra omne vitium&maρησ-oy èv «-ίρίώη * τβ; «p'^wrui cv $n«a]WLU>)i · τοός
cuiam in cultu tuo. Reges cuilodi in pace ;
Concil. General. Ίϋ.ιι. I.
Nn 2
magiE'«riront o©‘èi ë τανηχραπιρ y 0* agxrip nÜ
Xpert <re τί d^oyf-TÎi χαιδος , 6 τύν ^ετΆ-

Δ

D

567

LIBER Vin. CONSTITUTIONUM

$«8

magiflratus in iuftiria: aerem in temperatio-A a7pa<c> <λ’χ/»α</« ' v« xap<w; Ο** wxôxne commoda: fnuQus in ubertate : mundum μβνο» χαχτλχπ
'
' ?<
*------—------- ' *·Γί·
—*—”
<·ρο;'®/«· —
τΰ
»θν>|
η»1τβλίμ/χβ
in providentia omnipotenti r Belhcofaa natio­ w· TÛ παλχνηβύχ. tirls-pt^· Τ^ λββνσβ vyatnes manfuefac .· Aberrantes in viam reduc : tfor rfc· C» «et^5e#/« Îtoernpwrw ‘ ni C* γβίμμ
Populum tuum fanêtifica : virgines conferva :
5/αφί'λαξο/c* irts-ft '* nt Cvi aysMX Caitu^uwe-oy ·
Matrimonio junctos cuftodi in fide : caftos
robora: infantes fac crefcere.· novosChriftia- Ttt '.nvtx iiptuov’ τλ HertAns βίβαίωσ-νν’ two*
χχτ^η'ίΓΗ TrxtS£<rtv· 1$ της μών-ηχ «ξ/w
no> firma : catechumenos erudi , & fac ut
exilian: digni baptifmo: Nofqite omnes con­ ξβν ·
xx. TVi nux; iTtttrUMtyxyi
Τού των
grega in regno ctrlorum , in Chrillo Jefu
ϊ«·> βχχιλ^χ'·', C> Xprÿ
τώ we/ώ ήμων ’ μ&'
domino r.oflro. cum quo tibi giona, honor,
n<nt ίο'ζχ, τίμιΐ Λ.3α; χ} τω αίγιω ζν£μχτι^
cultus, & fanâo Sprrirui in faxula, Arnen .
Tbi eùvvxSy χμΐώ'
® Stxxo.’v; λίγΐτω' τω Θιω
Et dicat diaconus: Deo per Chriib-m ipfius
· xj iittsrinclinare &, Accipite benedictionem ,éî cpif- ίιχ τί XprS xùn χΆϊ','χη
copus precetur dicens: Dius oinnijotcns , xono; ί’τ<£χίο?« Àt^wy· · ΘΓο> ο wnxpxTup, ο
qui verax es, βί cum quo nilril contort po- Βαληθ^ο» >- χ<τύ^>χριτκ, βχαντηχ» «y (t nf; τασν
ictl, qui in omni loco adcs & omnibus pratf
ώ; c/o.n ύχαρχων, · nnots μη
lens es , qui in nulla re exitiis , unquam y
, Ô
μη ^χλχ^ς,όχ:^
res aliuua qux contineatur , qui non es or- μη" ΖΓ
/7
ΛΓ
'
■
‘ · ο , · yrβ
λόγ^ι;
___ i- - J: ‘ _______ un πκατνΛ·.·*, β λι>>®/; μη
un τχρχγόμ^υος
irerawjBvx,y ό
t> ytlumfcriptus locis, non feneteens temporibus,
ο
non terminatus (arculis, qui verbis non lêdu- Vfc-H μη ùxwtëîfjfyjK, · Φ^λαχϋ; μη
cc’iis, non es ortui i'ubjcdus, neque ctillodia <·θορί; άνώπρβί, ο’ f’ern; α’ϋτΛχτ»;, οφόβα α·

indiv.es, qui non potes capere interitum ne- νχ>λο/ωπς, ο φωςοίχων ««ίόσνην, οτηφίΛΉαόque mutationem , qui es natura immutabi­ psrre;, ο y/ωτος ηχτχιςπίΐςμίτ &votxs ίκζητΜτχις
lis , qui lucem habitas inacicffibilcm , qui ci λογιχχις φώι<τζ>, β χ<τπιλ«α3τ»ομ!^·®ί i-eartay
es natura inalpeftabilis , qui cognofci po­ ΓΛ £yoîx tnfyjùrrtwo-t, ό Θ?ο; Γβφοα'λ τβ αληθ<tes e.b omnibus naturis ratione utentibus ,
qu.c te benevole quarum ; quem intelli- νώί όρω>τ»ς r« fit Xprrw xrrdC<ratn»i Zastrs, XtTaxaro,/ab i/o? τί ο/ομ» , xJ æt-uit , qui in benevolentia inquirunt, Deus
lnael vere videntis, populi, inquam, tui· in Zoj'WW nib trw χίχλτχόπιϊ τη; ίάυτΖν aù^cawç· $
Ciiiillum credentis <is clemens : & exaudi
α^ηιί τη αιτήματα, των χαρ$ιω> «trrwy 7Ù tirl
mc per nomen tuum : & benedic iis qiu αυμίΐρ,τι' £ /xnicia cunJy ατόβληπν ποινής
tibi cervices luas inclinarunt : & da cis tx τη; fas-fAtfe «rs · α’Μα «γίxtrw αύτάς · φρβρηqu.c eorum corda petunt , qux eis condu­
τβ αλλοτ^»· χ}
cunt : & neminem eorum ex rerno tuo <το7· c-Xi.TaW αντιλαβή·
τ*; ο7χ« «Crû,/ φίλχξον* τύς' ηc icias , led potius landihca cos , cuflodi , 7wri;
protege , opitulare , eripe ab alieno fpiritu, σό^κς at’rwy >Ç nî; croies ©pserreî/· otî<tm io^a*
ab oenni inimico.· domos eorum defende;
/xryxAo-wff Tff-ιχ ’ νιβας’ xsjaotrxiwrjrri ·
eorum introitus, & exitus tuo: lerva : quo- τ£ σω τχιίί Ire'S τω Xprrÿ <rs τώ χχ/>ι ημών »(Λ
main libi gloria, laus, magnificentia, vene­ Θίώ 1Ç ,λχσνλΗ· <£ τω χγίγ ιτ.&ματι v\ùi >Ç afà
ratio, adoratio , & filio tuo Chriilo domi­
τβ; αιωναί των χι’^ων, χμίχύ’ >Ç ® S/etxoyoç
no nofiro, 6' Deo , ac regi, ac fando ip;
»’ρΗ- α’τολΰ.-θί C.» Spitin' Tvîmt ir^i τη; μνΐϊritui, nunc, d< femper, & in iatcula farculo
ημά; ·» <ΐτ·Γ·λ» ιίη·:υ., Amen. Et diaconus dicat, Itr m p.r. f . χί;
τι7ς ίτίβ-χοπο.·;, xj rtrf wpfrfiuTtpcti , njf
ll.vc dc myflico cultu nos apoiloli vobis μ7ν
(
cpikopis, & presbyteris , ?.c diaconis couth- D.τ»'; JrxxKor».
tui mus ;
üt

9ΤΛιτα·ιοη3 prttmtrrorxHt COnftihtn. l^r.*iS.

CAPUT

Γ«κί;-?« Ή»

Ilfe; jperfCTi;7a;-apw73pnpay
ς:λ^ρ^» txn

K E Φ A' A.

XVI.

</.

E ordina·iopc piesbyie. otum cito uiEe> di ^Hpow/a; <tDtsrfivr<fKM ιγω^ c φζλ4IcJus a Domino continuo vobis epii7rô tS
νμΐν ηις
copis .· Cum riesbvtcruin ordinas, epileo
pe , impone ipfe manum capiti presbyte­ ίτίτκ^νοϋ' νρί^βύπρο^ j^-tpon-,ων ω tvirxoTf ’
rkù χι-if a tnt της χίφχλνς tntri^H avtii th torptf·
ri . aftantibiis t:bi pvcsbvtcris \ diaconis,
ΐίχρίζ-ωήί το: κ;
διχκόνων ' <ί &χάμ*dc laciendo precationem, dic : domine om­
nipotens Deus nofte; , qui cunfla pet ι®·*
, χόζ,κ τχνηχράτωρ ό 0cè; ήμων ό fix
Cluilium condidilli , «S' imiverla per :phnn Xçj~s τϊί Tfxvm ίημ/Β^ιΙτας’,
providentia tua 1 t u;n|uc naturx come
όλων «φρο.οώ·/ χαπΤληλω; · « γχρ ^ιιύχμις èt«~
mt, curas : qui 1 mm potefl vaiia elHcere ,
φΰΰχ ζοιητχί, Τ8Τ^ &uaUts <χ ^ιχφορως λο^^οτ,lue cu.im pois ll v.i'iB modis providere :
σχι’ êtx γχρ Tara ο Θ.ο; xtroyot·?;
J-fy* α^®'
nam immortalibus «piiJeni Iola conlervatioèt Svnty έ'.-αοοχη* -rr;
ne prolpicis , mortalibus sero lucceil’.one ; taruv φυλχχη μόνη'
amm.r, cura & Audio legum ; corpori, ex- •ψυχή; , φρο·, τί$ι νόμων ’ τί σώμχης , ανχπληρωpknone indiyentiat : ipte igitur \ nunc ref- Ttt της ei^êiotc · αυτόζ by >ζ vue tvtflAfxl^v ■ -τι
pico ecc'clii.m tuam fandam, & auge eam , τΙιιτ àyixi’ σ« ιχχΧησίχ',1
a"£r<rc-' χυτίιύ * ttJH
ftt luultiplii a cos qui in ca prxtuni : & da πλτθιωον tb; er at ra' -φροίνώ.Ίΐ; · x' ic; διύαμπ
virj-.uem , ut vcibo, &. opere «d* addica-

D

n

«r®;

QUÆ
Q.UÆ TRIBUUNTUR.
TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

569

s7o

«jyo; t»

\ * eti.
etiam nunc
xotrtxy «vrv> λφρ $ ϊργρ eis wxeSo/ΛνΑ tipnem populi mi laborent.· ipfe
fiunulum tuum fiiflrag
fuflragio A ju­
tS λβίβτ»· «uns
vu* trtif vti ni ÎsXdyra rï- rcïpioe "unc famulum
dicio totius cleri ordini presbyterorum aferiτ»ν τη
xj xeirar τί χλήρχ ïa-riç «ί
βυτίαοι f’rtio&cirtt·
ίμπλν,ο-ον turrw ιηίΰμχ ptuin, impleque eum fpiritu gratis, & con-

filiis ad opitulandum populo tuo , ad eumquo corde mundo gubernandum : ficut refSxifti populum tuum eleâum , & ficut
oyft leniores eligere juflifti , quos fpiritu
implevifli. Et nunc, domine,prrfta fervans
in nobis fpiritum gratiae tu® non deficien­
xii^f
«vtMnrii rrpJv C* iiùv n ττκΰμχ
tem , ut plenus operationibus ad fanandum
τη»' yxtjtis o · cx«î tàmCVip^jurn-y ioertaptis, & fermone ad ducendum idoneo, po­
x&
Àoy« StioutTtxi es· ««αςτχττ rauSdl'n tn riv
pulum tuum manfuete erudiat , & ferviat
λχοι. xi JaXXnffw eibaxtpôs C* xtàapx Sfamiat tibi fincere, ac mente pura , & anima· voχ}
θίλχτη· HW nk ùrip ri λα» iifvpyixs _ -----_ rpopulo
_r--------------------------lente, ; „ac t pro
tuo facra rite—
fine..vi«ptipxs Ζχπλΐ J$t' τϊ XeX»<rii· pt&orot J0-® lio operetur per Chriftum tuum: cum quo
tibi gloria, honor, cultus, & fando Spiritui
ξα, τιμή χζ σίβάί xj rd tty? -χν&μχτι sis ris
in liacula, Arnen.

yüe.tns >2 πιμβχλΐαςτό χ',’τιλχμιίοίηι&χι
χυβτρνχν rw λχόνη Ct χβ-5·«ρ5 xapèix, ον Foro·; r'jri■ &ί èri λχον ίχλ.ογήςοη χ} αραΓίπίξαςΜ«ύβ·«αΖ• pù&xt OBpeorflunptK is ttXwas xvÂprns ’ tÇ vuü

χίιύνχς, xpLw·

De ordinatione diaconorum confli tut to
Philippi.

Πίζ} χ&ροη',’ΐαί i/oxow? τΐ φ/λ/w»

itotTB^ts ·

Κ Ε Φ A' Λ.

CAPUT

{ζ.

E ordinatione vero diaconorum ego
Philippus conftituo , ut diaconum or
dines , epilcope, imponendo ei manus preientibus omnibus presbyteris, & diaconis ; &
^necando cis dices:

if ■yecpmttu; ^fgtxôvuv iyù Φ/λζττο; Jiaτοαιομαι· Wxo.oy xxntrtv«ç<J t x/sTtoet rχιθ^ς ound ras
’ treprAwew revns wù

ΠΕ4

D

x, tv^xp^jostpeiS.
ΕΤί'χλικης yetponvtxs ffaxow.

‘ K

E

Φ

A'

Δ.

lC

λομΒρχςοτ co αληθπβ, ό

CAPUT

cv βαλοίίς ,

ό <τ·φο; ί/?νο/« , β χρβπηο'ί >ç μιγχς , «σβχ»«•02 /®*οο·Χχ>ϊί νμ<^ xùtti, χ} CAuTte-at τΐιυ δίηστι τμών, Κ9Η
” -t»*oa-wj«v<ra tri ην
ϋλόισα ή.δ( ην ΧΒρο^ιιζόμ^ίν rot e’>' ί/gxo-

χλί)<Γον wînv ττν^μχης iyia κ, &ινα-

vt«v'
ptuspiyrlw

fffXnras Στέφανον rw pdprupr

μι·

χχ^τμΛΤ^ν r*

ζ/ίΛΓβν αυτόν

· vjq xantXwTMp^ija-ayTu τίώ ί>χΗ-

eio&Htf«v κυτύ ifax&tx» aFfTTWS , άμίμίΓ^ς^
κνίγχλήτνς, μ^ζοννς x^ta^lu>xi (ίχ^μα
τ«
ptairfixs ri payais σ« υη · p&’ Srot Sô^x

τιμή xj πββς ï T/5 à} ÎM-trv£pxTt sis ns O“lvaç, ùplw.
Ote) i^xoo/anis Βαρθολομβ/κ J/eru^tç.

K E Φ A' A.

Imploratio in ordinatione diaconi.

,ή.

' ©fès, · τχνηχρχπορ , è άλχθ/ics KJ1
■ψΖ^ιΐί , · πλ»τ$ fis txvtcs
iittxx-

O

*r.

XVII

XVin.

Eus omnipotens, qui vem es, qui non

D

mentiris, qui dives omnibus qui te in
vocant in veritate ; qui pertimefeendus in
confdiis, qui fapiens cogitatione, qui vali­
dus Ôc magnus exaudi orationem noflram,
& auribus percipe preces noflras, domine»
& oftende faciem tuam fuper hunc ferrum
tuum eleâum tibi ad miniflerium; & im­
ple eum Spiritu fando , & virtute , flent
implevifli Stephaniim protomartyrem , & Ait. s.
imitatorem paflionts Chrifti tui , & con^cede ei , ut minifterio flbi commiΠο , ad

voluntatem tuam conftanter , extra quere­
lam , & crimen adminiftrato, majore dein­
ceps gradu dignus habeatur per mediatorem
Cnriftum tuum eundemque unigenitum fi­
lium, cum quo tibi gloria , honor, & ve­
neratio, nunc, & femper, & in flecula fcculorum, Arnen.

De diaconifla conflitutio Bartholomui.
CAPUT

XIX.

Ee) 3» ifaxoviMK Βαρθολοξα?®* i/gtniff- T\E diaconifla vero ego Bartholomzus
rouxt * « txirxoxi Μήπις xvin Ttisp-L/ conflituo, ut manus ei, epifcopejmpo-

n

■MK, iWifJr®· ’3 «F«ri«nd» S
Xr”4* 3e\
t
L ·.~
x
xovwy iÇ ijo JzxxowcvJv, x, tpus·

F«l>r«r«, & diacon», an
diaconiffis. Et dice».

Im

■•fetet».

571

LIBER VHI. CONSTIT VTIONUM
ÎMpforrô· i· vrdinatioiu tiecoaifii.

57*

Et/xAwk ht %aphwî*S itoonwami.

C A P ü T XI

K E Φ A* A. x*.
* θώς · «nw#* J w«nip nv xu&ou 4Eus «terne , pater domini noftri Je­
ta Chrifti, qui viri , & mtUieris auμύν I’>pw
, © tbSpo; qjÿ γννν
&ar es, qui Mariam, Deboram , Annam ,
x©c ΐημωργος > · τλιφώτβί ν>Χμ<ης Met& ddam Spiritu fando implevifti ; qui non νάμ,
Διβόρροα ,
A’yvo» , igû Ο*λΙ«ν ,
duxifti indignum , ut filius tuus unigeni­
• μ4 ««αξηλήκ
τον μονο^υχ nt
ν/·> ’ $uvtàii~
tus ex muliere nafceretur , qui in taberna- , · ,.
■
♦ . » c · ”<·
» ..
culo teftimonü , & m templo cuftodes fe- ™ {,Λ
*
rxéçj ·· $ι$ ®*
ο© 7ξ
τη β-χίωίί
τ» W"
μαρτυminas januis tuis fandis pmferifti .· ipfe et- e*
βΛ» $
xj Cr
dr τρ
Tfi v*f<topt^€t(/r*/j^j9s nt fpttpis PfS αα-

Ο

D

.

iam nttnc refpice hanc ancillam elcdam ad >/»«¥ ruAwy, βώτκ >Ç mi trtSt hi tUl Si·
minifterium ; & da ei Spiritum fandum: & Aiwrv rlutSt τίώ «το^Ηί^ζορφΖαΐΗί Αιαχβνι® *
·_ _ effice
«c . ab
-v omni inquinatione
___ car-B^
·
~ «ιν£μχι
“
* ‘ (£
- ■xa^«ei<roy
· ‘ «αίτίώ
*(
mundam
Jèç
«ytoe
nis , A foiritus , ut opus fibi impolitum αχο παντός μολυσμχ
ueXixrw5 9
^ς >£ πν/,,αατνς <Dp©C
ονρκος
digne perficiat ad gloriam tuam , & lau­ το ίΓ«ξ/α>ς s’rrnAwr αΰτΐώ το
aaL
dem Chrifti tui . Cum quo tibi gloria ,
& adoratio , & limdo fpiritui in fecula , rj» ?p>oy & Αόξοη σΐώ iÇ hstnv» τϊ XeirJ^*
μτθ boo/ δόξα § 4&»©o-xu«icnç £ τόϋ βγία xy£~.
Arnen.

μ*τι tit τνς «itovoti, «μΐυύ.
De bypodiœnii conflit ut io TbornaΠί£ΐ ù&rôocxôyvr Stxrufyç τβ Θωμά.

CAPUT

XXL

Κ Ε Φ Α' Λ.

χ«.

E hypodiaconis vero ego Thomas conΕς} 5ί υχοί/αχόνων ιγά θνμϋς $ι*ταατωμ*ι
ftituo epilcopis , ut cum hypodiacoù/jjv twç hirxhcit ’ hoSta'xovoy χπροτ»num ordinas, epilcope, imponas ei manus,
& dicas .· Domine Deus effedor cœli & ._, _vùv
_______
a hflrxvxf
___ ____________
hi^iavts h'otùrÇ
T —,
ης χείροκ £
?»«*·.
---- u\0*fi ,
·<*>>ç Snpunpyi KSH
terne & omnium , qiw cœlo terraque con-C;^.
«' y»
linentur , qui in tabernaculo teftimomi æ- _
, jpc ijî cr αυτ©ΐς,
r,
_____
< or s
Ι...Σ —
rr
χχντυν
0'
ττ __
rxkun
tw
dituos fecilli fandorum vaforum tuorum μαρτυ^ά ràç πωχόροος evai&fytç rf$ «γιων σου
cuftodes , & ipfe nunc refpice hunc famu­
σχϋνν φύλακας, αντός >Ç yu*> ΐτιβλεψον ini tq>
lum tuum , qui ad minifterium hypodiaconi eledus eft : & tribue ei Spiritum ASA©y ra τον?* τον «spo^we^ernt ώκ&αχονβν · x}
fandum ; ut vafa ad miniftrandum tibi Sot «ùrf πνάΐμα βγαν «p©£ ri ίπιχξίνς t&hfada digne attredet , pareatque voluntati τί&αι tJS λ&ηργιχων <γβ <rx<C«y , <£ mttâ τί
tux femper per Chriftum , cum quo tibi
μίλημά a* Swroorroç St» τβ Xttrà<ra · μι^ ©J
gloria, honor , & «-ultus ac fando Spiritui
σ* δόξα τιμή
πβοκ ιζ τρ βγίφ τη^μΛτι
in fecula, Amen.
e<C rei flu’uvaç, αμίώ.

D

Π

De lelhrihi conflitxtio Mettbai.
CAPUT

Ure; wfoeynxw τν Marr^aux ίιβηξ/ς.

XXII.

Κ Ε Φ A' A. χ3'.
D
E ledoribus vero ego Matthaeus Le­
Et* Si ά>βγναί·»ν ϊγά Ματθα/Οί i iÇ AÆ/j »
vi , qui antea fui publicanus , conftiτοπ nXw'njç Stxriasopau ' ά/αγνάς-ία» «petuo , u: ledorem eligas, cui manu impo­
^t4tnrat, htS&othû rlw χάρβ.' <? ί’τ4ξ«/^υος
lita , & preces Deo adhibens dicas : Deus
xterne, multus in mifericordia , & mifera- «ρος τον ©toy λΐγί · · Θί« ό a/wnoi ο τολυς cr iXiΗ
οΖχτφμοΖς, ô τίώ η xh-μ» et'ramy Si* PJÏ οττλ«tionibus , qui mundi fabricam per ea , qux
fiunt, patefccifti, & qui numerum eledorum
ptyxiv φανιροττοιήσ·*! , 1Ç τοχ «οθμο'ν ίχλεχ?£) σ»
tuorum confervas: & ipfe nunc refpice hunc ίιαφυλχττυν, atWc (ί ww hiSt hi τον AbAoVou
famulum tuum, cui feripturz tuas fanda: ad το» h χ»υζ9μ^99 w «γί*ςη γραφάς άιβγινάlegendum eas populo tuo committuntur; da
vxu» τώ λαό» <γβ ·
ΐόί αντρ τπιΰμΛ «γιον · τνινμχ
ei Spiritum fandum, fpiritum propheticum .
Qui Efdram famulum tuum fapientem feci- «οροφιττικόν * β σοφίσ*ς Ε*«Spao τον θφατονηί ont ffti ad recitandum leges tuas tuo populo , & κι το aya^rvaxrxwy ης νόμνςη τρ Aapor jÇyaû
nunc obfecratus a nobis
trade
fervo tuo fa- xapaxaÀBjuÇvoç νφ’ημάν, ο-όψω-ο:/ τον Αβλο'ντβ·
--- -----------------------------Λ1}~; ιργον αχατίγνως-ον Siootù«*v7u το i’xyw&tpientiam : & da ei , ut opus fibi injundum E
rede perficiendo , d'gnus appareat majore
·τ~
μίίζονος βαθμ» Jrrf
gradu per Chriftum.·
Cum ouo
quo tibt
tibi mona
gloria ,
un.· Gum
~
< ^ ■*· x »
\ ~
.
tstrot n ©οξα x? to trffi«s* τ$ τω «για
& veneratio , ac fando Spiritui in fecula
L._2_ ,
πν£μ«τι
tbs at’wyaç, αμώύ.
Arnen.

D

Π

Γ«Χ(ΰ-

QÜÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS·

57J

Γαμ^μ η Α’λφαό» ««CI •ρΜφίΦ 3<xnt£<ç.
f
Κ E Φ A' A. xZ;

Dt cr^rftriku cvr&ttù* J*sli Alpieû,
CAPUT

XXIII.

aXM0K Si · Α'λφα/β x«yw tfspwjtpAi xtf)
ΐρ*)νγηφ ' ip»tyvr*i «ό ^«p^wintr · D
IAγ*νμχς
γ/ip τϊ» w ΰτβμβη,ί * τιμκ Si ^">*3

E conieflbribus autem ego Jacobus Alptaû conftûuo : Confeflor non fit or­
dinatione ; hoc enim voluntatis eft *
toleranti* ; magno autem honore dignus
ύς ·μ»9^γνηκ
ννμα.
eft * ut qui nomen Dei coram gentibus,
eùnw CJtvftw ίθ»»
Sc regibus confeflus fit. Si autem opus
tà Si
f
tiirxMtw , λ eo focnt , epifcopus , mit presbyter , aut
β^ίτβόηρϋν
ytepmvfinu · ei Si diaconus ordinatur . & quis vero ootrfefpi
for non ordinatus , aliquam hujufinodi di­
Ty «'ξιώμα t» nrïnv *k Sfgi τ{<£ ·αολ^/«ν , gnitatem fibi propter confeflionem vendideponatur ifte ,
& ejiciatur :
ίτ»ί xe&etpû&u * <?) «re$a>&tô** iy/tpirn* B caverit ,
non enim eft confeflbr , qui conftitutio•xwwfp wpyxTiu τίώ Xtirii Siinfyv 9 ιζ trnf «nem Chrifti negavit : eftque infideli dete­
»<FM ^UpVV.
rior.

A

λτς ιχ«ζί»ς
w
τϊ Θίϊ
Kj4 wo X&rw
W β®π~
Xf«v ·
χΡ«β «ùrï Ri
, g âroxew ,
wç ·μ·λβτ<τηκ
«prara rav-

Τϊ

ανη πίζ/ ixp^Sw.

Eju/dent coxflttxtio de virginibxt.

Κ Ε Φ A Λ. *3.

CAPUT

Auris xtfjt mep^cdt^ S^pnasopau’ xotpà
orvytinu * cerre^tu) γχρ xvti« Jx wfy · γνώμης γχρ in -η Γχβθλον ,
dx ini Jjÿ/JoXr το ^χμα , αλλ’/τ< *ζ·Λί ίκ

O

Λσ·<ΡβΜί.

XXIV.

Dem ipfe Jacobus de virginibus ftàtuo :
Virgo non fit ordinatione : mandatum
enim domini non habemus : certare enim
pro piamio virginitatis voluntatis eft, non
ad eriminationem conjugii , fed ad otium
cultus Dei.

Ï

ΑίββαιΙν τϊ ÎnxXn5i*T*s Θβ33α/« xtfti XV·*'

jtei&w rç»wmM/e Thnddeti conftiMio

de vidiiiJ.

Κ Ε Φ A' Λ.

C A P ü T

xi.

Α’τ** Αίββίΐιφ·* β ί9ΐχλη$έ·ΐ9 Θαδ$ΛΪΦ*

Κ

Ttiîi Χί£ΐ γιρϋν ίιχττί<νομαι · χιφα w χ«ρ®tvmwtuî' «X\’h
tx «w>Xï «ττί,^λτ tiv âvApeiÇ
·*φρο';ως >Ç
ίζητί, xgq
tlxütn
«t»r· ixtpi^i^r,, wî Γ«4ίθ, >$ A’v>« «t «TfU>oTKTtt/, x«nrnavf«&* hi τ» ^reutdv· w 3« *«*ri dmifiaAf w βμόζι^τ, pi
α>λ«
rù γ«ρ πχζη ί&’ί'ττ <£

VRTV

<νθρ«χ·ίί , «

ρη Μ xf*anv&‘ χ»·

λον tipydue^e·

T ego Lcombus cognomento Thaddnus
haec de viduis conftitfto : Vidua non
ordinatur , fed fi jamdiu virum ami fit, Ac
cafte & laudate vixit, & domefticorum di- χ^**.’*

E

ligentem curam habuit , ut honeftiftim* il*
lar, ac ^rjvtifimsB fœrrune Judith dt Anna ,
cooptetur in gradum vidualem : Sin vero
paulo ante maritum amifit, ne ei credatuv, fed potius adolefcentia tempore explo‘retur, aliquando enim pafliones eum .homi­
nibus coniencfeunt, mii fortiori fceno cohi­
beantur.

Ο’ aèrdç met Ζπορχκϊ.

Κ t Φ A' Λ.

Idem Λ excrcifa.
CAPUT

χγ’,

1 Altx Ttti iinpurS Sm-CbostpAi· tmpitris

Ο

a x^pinvh-mi · dCvwes γάρ ixwtx τν »τ«θ*» Χ^ης &tS Six XttrS ίτιφντΐσΜ tS άγί»
miï&pans* i γάρ λαβών χΰ^βτμα Zot^taiuv, Si
«τΜαλΰψτνί ûiri &eS ccyxSdxyurut, Qxvfpas «nie
τίσι τ?ς dv avTjJ
c’tcy Si yjxm. aura γΐnTiu sis ixigTioioy J
t rhx&ww-

pewwïnu.

XXV.

\

XXV u

Dem de exorcifta . Exorcifta non fit or­
dinatione ; certare enim pro pnemio
exorciftx, liberat voluntatis eft, ac Dei gra­
tis perChriftum, & adventum Spiritus lânûi· Siquidem qni gratiam famtatutn accepit,
per revelationem declaretur a Deo , cum
gtatia , quo; in eo eft , omnibus eft manitefta . Si veto neceflitas poftule: , ut
fiat epifcopus , aut picsbytcr > tunc ordi­
natur.

I

A quot

575

57*

LIBER VIII. CONSTITUTIONUM

Λ ynt xrèntri itlttt tpifcop*!, conflitutio

Ήμ*

· Κβναχπκ

mt) « υτβ tmw ο'φμΧη
%ppoiwéi&ou οίτιατοτος.

Sifttoms Comtneti.

Κ Ε ♦ A' Λ. «f.

CAPUT XXVII.

· Kayov/'mc
Ι/ζτώσομζζ ù~
τα riev/ ήρ&λ» ^HpenTHiddu · trtrfalicet a duobus , aut tribus epifcopis xtwoc
:
· htowns vrd τρ/«ν Λ Itio tW-toTwy
Sin vero aliquis ab uno epifcopo. ordina- ^ρβτνβόθω * ί’χν it τις wrd e»ôç y/ponvt)tus fuerit , tum is qui ordinatus eft, tum
is qui eum ordinavit , deponatur . Qyod θϊ ί χ/αχ· rot/ , xx$aif*é£u usu' «αχης & ·
ii necdfitas coegerit , ab uno ordinati , ^foniBTxç avnv * tàv ii οίνχγχη xxrtàtifa
quod propter pcrfecutionem , aut aliam ΰτο Ctd; ^ί/ροη>»θ!ά>α/ itet η μ* iuùu&ou
cauflam plures adeffe non poflint , affera­ τλΜ.χς Trxpxfyndau ξιωγμχ émi , à α>λίΚ
GO Simon Caruntrus conflituo a quot

E

epifcopis

debeat

ordinari

epiicopus ,

tur decretum commiffionis plurium cpiico-.
pbrum.

Effatu C4MM/ de epifcopis , prfiljttru, u'm»
conis, & reliquis clericis.

CAPUT

ηιχνττ; αίτια;, ψήφίαμα χομζί^ν ri; hfi>o«ars

tXhow

ίχ/β-χόιωΐ'.

T« Ov’r» χ«: ονκ Titi ίτ/β-χοτ»?, epw/Juripw
δ/axçiwv,
λβ/7«ν χληρχ«ν·

XXVIII.

K Ε Φ A Λ.

χή-

DEM de canonibus : epiicopus benedi­
Αύης ίιατά&ομχι irtt) xoaovw ‘ »7π'<γχοτ#*
cit , & non benedicitur ; manum im­
sx dCAop^im/· χπρβθίτΜ, χ&ροponit , ordinat , offert , benediitionem ab
tbvh
dCXo^rap toapa tmentim/y λα/χepifcopis accipit : a presbytero autem non
fiaan'
παρά
it
φία-βυπρΜ
ϋαμως· ίτίαχοπος
accipit . Deponit omnem clericum , qui
dignus fit , ut deponatur , prfcter epileo- xaJxipùi ratvnt xAnprxdy άξιο» cynt χαθαφίσιως, πλίιν Zrwxdrou ' μό-ο; γχρ >υ’χ οιόςτι*
pum . Epifeopus enim folus epifeopum de­
ponere non poteft. Presbyter benedicit; non
Φ·κτβύπρος £λογ£, βοχ
’ .XAcJ'/oc
benedicitur . Benediffionem accipit ab epifèi'^rrtu τχρχ ίίπα-χόπου qjq' αυμηοοίσβυτΐρου * ti- „
copo , aut compresbytero : item dat comο·αύπ.ς tTtiiivrt e-u^twpw/SoTfpw , χπροπθίΐ* »
presbytero ; manum imponit , led non or­
χ&ροηνέΐ’ i xa&aïpw ·
it tbç ùirofitdinat , neque deponit , excommunicat au­
βτ,κίτυς , txv «σιν àr&>tu>M τγ Tttxùiy τιμωtem eos , quos habet infra ie , fi hujulfjx · JiJtxovcc »χ £λο^ε7 · a itiuatv &ΚογΙαν ·
modi perna teneantur . Diaconus non be­
λαμβάνω if ταρά tTicném vjq αορίσβυτίρα ’ .où
nedicit , neque dat benedi&ionem ; accipit
vero ab epifeopo , & presbytero . Non ba­
βαπτ/ζ«· β τρροτφιρ^ · τΐ âf t ^tarxôxv «ρ·ptizat , non offert ; oblatione vero ab epifΓΜκγχόντκ η T» /arwrftuTfpti , οώης tTiiîivin
copo , aut presbytero fa&t , ipfe diaconus
T»i λ«^ ,
ok /rpdCi , «W »5 iutxwoùfyiOi
dat populo, non tanquam facerdos, fed tan­
tfpfûai ’
if âtàw χληρ/χων ri tou δ/αχόνου
quam qui miniftrat presbyteris. Nulli ex re­
tpyev πο/η<τχι bizi'i c/^ôy · iiaxôvtoaa ù*. dCX$liquis clericis licet facere opus diaconi .
ÇzH · oiïh’iitri Jy τοιΐα-ιν Cl opta-fart pot, η ot
Diaconifta noqp benedicit , . neque facit ali­
‘ «λλ* n nü φυλχττ«ν tu»
quid eorum qux presbyteri aut diaconi fa­ ΰδ/»χο;ο/,
ciunt , nili quod januas cuftodit , & presby­ •?tfarî, ajq άζΐ/τ*ρίτ£<θα/ t»~s «optr/Suripots ci*
teris miniftrat , cum mulieres baptizantur ;
ts' βαπτίζ^αι τύς ^twatxx: Six t» X-epiTf'e ‘
idque propter decorem, & honeftatem. Dia­
itàxo.o; άφο^ίζίΐ vxoiiàxovoy' etyotyydrlu»' 4*tXconus excommunicat hypodiaconum , ledo-

I

Ο

rku· διαχόν/mav * tàv ητι to/bov /uni πχρόνης
<œp‘&pbTtpou · wroiixxiycp »x î^tfn tùpotîcrxt, S-

rem , & cantorem , & diaconiffam, fi hoc
facere opus fit abfente presbytero : hypodiacono non licet excommunicare letlorem ,
aut cantorem , aut diaconiflam , aut cle­
ricum, aut laicum : miniftri enim funt dia­
conorum .

Tt μΐώ à'jxy'^hxj, Sn ψχλτίω , an δ««χόν/β·<rxy 9 où x^nptxôy , αΐ λαΐχοϊ · ùnptnti γχρ wt
èixxôiw.
rirez βλογιάς uianç >ζ ίλ</« τν Ματθβόί

De kenedifiione aqrne & olei conflitutia
Mmthti .

CAPUT

XXIX.

δζάπιξ/ί.
Ε

K

E

Φ

A’

Λ.

«y.

Efci Ü ZixTii χ-, ί’λα/β ίγώ Ματθαίο? iixTwr-

E aqua & oleo ego Matthaus conftiσομχι ’ Λ’λο^^-ίτω d ίτ/οτ-χοτο? tb uScop r το
tuo, ut benedicat epifeopus aquam, aut
fAxiov’ tài’ il μν ιραρί, dDtojkf/ru 9 «νρίσβύπρος
oleum : Si vero non aderit , benedicat pres­
πχρίΖντΐς τ» Sixxoia ’ ftexv if ο ί7/β-χθ/Τθ$ παρ^ ,
byter przfente diacono. Cum vero epiicopus
παρκά&ΐύ ό ^ϊβύηρος χ} ô iixxo'M ' λιγιη)
aderit, aftîftant presbyter, fit diaconus. Di­
car raitem in hunc modum: domine fabaoth, 6f iruç· xùp<f o-apixu^ · ΘίΟί fjî ίιιυάμιαιν ,
Deus virtutum, creator aquarum, & largitor
χτίς-χ
iixTuy iÇ χοριγι τα ίλαία , οΐχτίρμωι
olei, miferator, & amator hominum, qui de­ φιλχν^ραπί, ό it* τό ûStep <wy»di to^cj
χά^χρdifti aquam ad bibendum , & abluendum ,
<r/v,

D

Π7

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.

578

•9, ^ΙλοΜΤ ritXttpujitUy «pMwxvy «<C <^αλλ7α-Aoleum ad exhilarandum, faciem in exulta~ .j
'-------- s tionem Ictiti·; ipfe etiam nunc fandifica per

ua dCwMuta «Λκ Ç wZ ljbt'Xe/riiây7er»Mri
ol«p τϊη τ» »λΛΜ ia nùptm τΐ ^ρηηομΐιηο
«c;, S râf αηρτχομκτάηκ*
Ι·ί ίυυόαμη φάβ

»μχ**™Αώ fim» ατίλαταΐώ · Ια»μ·ν&
ΙΧπχ/ώ* χα'ηκ »αιβαλάς Sivarndtù t/sb X&tracj
τίί ίλτ/1ο$ d/oly* μ&’ηαοι »ζα, τιμά, »ζ «χβαί,
ηΐ άγιοι xyeLpart 6ΐς ης aùbas , ^μαν·

Chriftum hanc aquam 6c oleum ex nomine
ejus qui obtulit, vel que obtulit , 6c tribue
ei viin fanandi, & depellendi morbum, fu­
candi demones, expellendi infidias per Chri­
ftum fpem noftram. Cum quo tibt gloria ,
honor, & cultus, & fenfto Spiritui in ftccu.
Ia, Amen.

TS curri xst» αταρχύν XJM SautfiS·

Ejufdem it priatitii/ & dédiait.

Κ Ε ♦ Α’ Λ.

CAPUT

λ’.

XXX.

' Aww Tfti αχαρχΛ>$ Sexa^S ‘tna^Mracnw, Τ'DEM ipfe de primitiis * 6c decimis conηα-ανάχαρχίίύιβραηαμΐζό&α» τ^ »aimotip Β A. ftituo , ut omnes primi ti® offerantur
epifcopo, & presbyteris , ac diaconis ad eos
£twç gfpfaikirfpnc >Ç πνςtkΙια^οφΙώaù~
alendos : omnis vero decima offeratur ad
■η^ · xi<r«y Iflsxartjr ααρασφίρ^αι fii ΙηίξοφΙώ ^5
alendos reliquos clericos , & virgines ac vi­
Aarawr χλη·αΛ · >Ç
rapOeAav · ίφ X>^r ’
duas , & pauperes : primitiae enim face do­
•ijî oa το/α όζίτπζοιφχ* · ai γάρ αααρχαι φ <*- tum funt , dc diaconorum qui facerdotibus
pitftSrt rj$ oûnîc èj^wnpmf^ai» Itaxoya».
miniftrant

O

ΤΙ αιΐτί atti Ίΐί^Κ^μάηα).

K E Φ

A

A.

Ejtifdem it reliquia eucbariftia.

λα'.

1 Αυτίς xte) ιπραιΛματυν Ι/απίατομαΖ) τά
xtpwÆiras cv της luæixoÏî Πλάγιος, xaτά γώμίνν η Ζζ/ο-χοχχ < rÿ αορισβυτη*» ot Stà-

CAPÜT

XXXI.

DEM de reliquiis coniti tuo , ut benedi­
ctiones , qux in myHicis fuperant, de fen___ _
... _
_
tentia epifeopi ,
xom iavfufnwav nS χλή/w · vS lumiav pupnCni diftribuant clero , epifcopo partes qua• ‘ μίρη
·
' · · Icaxevw
■
' ·
tuor , presbytero tres , diacono duas ; re­
•najapa · α^κτβυτίρφ
re»
μίρη Ito
liquis vero bypodiaconis , aut lectoribus ,
ηις It αλλβ/ί ύσνίιαχο'ν·/;, η avayvtkaii, $ψχλaut cantoribus , aut diaconiffis partem uηκ, j liaxwiasatç μύρος cl * τβτν γάρ χαλώ* νΐ
nam : pulchrum enim & gratum Deo eft,
arôlfxm* dftpsr/oy τΐ$Θί« "χατον τιμαδαι χατα τΐιυ ut quiluue convenienter dignitati fu® 6c
αύτϊ dfy'αν * ιΐ y«p fχχλησ-ια wt άήξιας , αίλλ'Χ- gradui honoretur : Siquidem in ecclefu
compofitio ordinis , non perturbatio doce­
«βξί,α; tri ΙιΙαβ-χαλπο».
tur.

Ο

Κανόνκ διάφοροι Παύλκ η ατοτόλκ · χ(ζ)
aep^
axànw ni βαχτισ-ματι f riva; 1« xapoirSf^f-

«5 ou, xsH τ«νβς «τοβαλλίοθαι.

K E Φ A’ Λ.
Παύλος à

λβ'.

I

Varii canonet Pauli apoftoli de iit qui acitdunt
ad baptijfrium , qui fini admitiendi,
d qui repellendi.
CAPUT

XXXH.

αποτελνν ιλάχιτος, to-D

|î διατάζομαι ύμϊv ttïi iirimâtoti iÇeapiorβυήροις xifc» xr/âw or «ρωη»ς «ajpoo-tc ynç π$ μυ~
Γη&ίρ TXÇ Λ’ο-ίβπαί Six r^î SioMVeM «ρο<Γαγ(&α><rov tiS ί'τΓίτχοτω χ τ»7ς ηοίσ-βυτίροις · >Ç τάς αι­
τίας ΐ^ίτοζίάύΧΓΧ» , S χάρη» «ρβοτίλθον τώ xupta-

xÿ> λόγμ ’ ο*τι ααρητακγχόνης μαρτνρ&ιτνσαν αΰη7ς άχρ/βο'σ-ανης τά χατ’αυτός · ό^ζίτηζ/εθωσ-αν If
attffS
w’ ^όποι' xj ο βίος' & η $»λ« Μ<τιν χ

minimus apoftolorum, hxc
vobis epifcopis, & presbyteris de cano­
nibus conftituo ; Qui primo ad myfterium
pietatis adveniunt , adducant cos diaconi ad
epifeopum , aut ad presbyteros : & cauffas exquirant ; cur adi verbum domini accefterunt : & qui adduxerunt eos , tribuant
eis teftimonium , excudis & examinatis di­
ligenter iis omnibus qu® ad eos pertinent.
inquiratur in eorum mores & vitam : &
utrum feni fint , an liberi . Et fi fuerit
fervus Chùftiani, interrogetur dominus ejus,
ac przbealHbi teftimorjum : fi non prz-

Αάθφοι ’ iÇ «αν π<?Β Ιβλος χ , έρωτά&ω ο’ χύριος
aùrS, « μαρτυρώ αυτά' Ζαν Si μά, ατοβαλλίβ&ω, twç àv ί αυτόν αξιον iiciS&fy τώ Iwxonj· «
beat , repellatur, quoad fe probet domino;
Si μαρτυρά ocùru y uapoaSc^f^v' ci St i^vixoH n
axinK , SiSarxt&u £xptr£v rw Sfa-χότη’· ϊναμη! E Si vero præbeat, fufeipiatur. Si fuerit famu­
lus Ethnici , doceatur placere domino , ne
βλαβ-φημϋττιι ό λόγος ’ η ρφι bv ’γει ^tuiaZxx ,
* cvangelium infametur . Si uxorem habet ,
I) γηνη άνδρα , lilaexio&twav , a’fxwo&ar ί αυτο7ς'
aut mulier fi virum , doceantur fuis mari­
A I*άγαμοι Ηβι, μανθαπ'ηίβ-αν μ* nopv£nv, αλ­
tis uxores, 6c fuis uxoribus mariti contenti
efle. Si cKlibes funt , doceantur non fcorλά γομών ιόμφ' fil’d Swxotdî αντί xrrôi «Su.
tari, fed potius lege matrimonii jungi . Si
χ^ dlofe Su mfviÙHy û δΐδνσιν αΰτμ γαυαΐχα, η
τη γαναιχί «ip®, α'φοριζί'ζν * ««y I» τις δαίμονα autem dominus ejus Chriftianus eft , & fcit
illum fcortari , neque das famulo uxorem ,
«χ*·, Silam»·&« μ8μ τίώ Χα-ίβ«αν· μά <9^St~
aut ancillar maritum, excommunicetur . Si
γίδον Id (4ς κοινωνίαν ατρίν άν χχ$αρ:ο£η ‘ η Si quis vero dxmonem habeat, doceatur pieConcil. Central. Tom.l·
Oo
tatem.

aut presbyterorum

diaco-

LIBER VIII. CONSI ΓΑ UTIONUM
58o
5 7*
tittern: neque admittatur ad communionem, Λ θά'/«τ>; KariTt-éyct . /Wfoer&fcffto ' tlrti πορ­
priufquatn mundetur: ii tamen mors inftet, νοβοσκός * η
τοΖ
, η αadmittatur. Si quis eft leno , aut definat ΤΓοβαύλί&ν · πόρνν
, ϊ
,
lenonem agere , aut repellatur. Meretrix fi
V οπτοβαϊλί&οί ' 4-ιδ»Άοτο/0; <9?·οσκύ
ν TUi.·accedat , aut definat efle meretrix, aut re­
, η άηοβύ&λΐ^ΐΛ ·
ht σκΙα>ηί tàv
pellatur : idolorum opifex fi accedat, aut dcτις itpfoffefii àvrp , «Î yttaiv, η Ιιΐίοχο» , f) μοii Hat, aut repellatur . Si quis fcemcus acce­
Γαδ/οδρομφ- , $ λουδίμτπε·»·'; , η
dat, five vir, five femina, aut auriga, aut νομχ)^· ,
gladiator, aut curlbr ftadii, aut ludorum ap­ Ο'λυμταοϊ , η χορχύλν; , » r.t^x^vi , η
parator, qui munerarius dicitur, aut Olym­ Zt ^rxjç ,>7Ο τΐχυ ορχνσιν ftrt$wtyô[.fyjfn , η
picus, aut tibicen, aut cithutedus, aut lyri- χαίπνλοί , ν ττχυσχ^Μ,-χχ , $ ΛίτοβαΚώ&ωcen, aut faltator, aut caupo, vel ceflent,vel
άτρομων
μν ά3ι~
x«. j
repellantur. Similes acceilerit, doceatur, ne σχν .
km 4 μό συκοφχντ^ν ■
αρχΗΛ«ί it fee δζcui injuriant faciat, neve calumnietiir, conten­
τιηθ-δμ^υος urooriit^f·
tai vero fit fits ftipendus : ft obtemperet, ad- ~ δομ,^Λίς ο’ψωνιο.·,· '
Patrator Ββ\πλί'^ δ· α τοβα?Λΰ%»■ *· àpiWTotô " κ!-'
mittatur , ii repugnet , rcpcllatur.
i
infande libidinis , cinxdus , mente captus ν«/δ@“ * βλαξ ‘ μάγΏ* · ί’παοβος · α’ζγολό
' live ftolidus, magus, incantator, aftrologus, 7^* · μχ,τις · iïnptitviô; ·
• Λύύπιζ · ο’^λοτ^ωdivinus , qui magicis cantiones beftiis adhi­
7«; · τί^άμμαπ'. tooi^v
ittPiJtf&xipw \ οιωbet, sohmtuarius, circulator, qui facit amu­
letorum alligationes , qui facit fupcrftitioias rzciii · συμβολοδίΐχτν; · τα’λμ ίν ίρμίιυΑς · φνexpiationes , augur , ex fenis conjedor , λβτήμ^)©' Cv ηιυανΓίίσΉ λ:«>3χί οψιύι·' . η
palpitationum interpres , qm iu occurfu, & 7Γθδώ * η opv/’θω? * »? γαλιί'.
V ίττιφαπντίοιν’
eongiefe oftcnfiones obiervai exafeftu, ex ri τταραχροχμχτ^ν σιμβολιχώ'.
^ρό.ψ δοχζμάζίpedibus, ex avions , ex mufteli», ex voci­ Onaway · èu<Ttx';tiTT(&‘ γχρ ή xaxta * vexurâbus hominum , qux vocantur omnia ex au­ pfyiot cu2 worif^f-'d-aic-av
μν aisSoftyjot it
ditionibus fymbolicis , probentur ipatio tem­
άπθβχΚλ;£ύ>ΤΧ7 *
π',®" afrti'ou ioiporis : eft enim vitiofitas difficilis ad eluen­
μο-'φ <τγ«λχ?ο:<Γ^ «η^οα-δι^ιτ&ω · η
dum . Si igitur deiierint , admittantur: fm λ» t>
* i. i,.:.
vero non paruerint , repellantur. * Amica
~ δί vi ττρό;
, * â?Xcte
" ‘?; xT:\yxi'j?i , άποβαλλ/cum eo C
.
Se„.te., . t cu,infpiam infidelis mancipium, qux
t,
Tjtçôs tit tyv /Tx^ixiu) , fi pfyô ioûi .c ? '<*utantum rem habuerit , admittatur; fin vero λία»,
· f
_ πωσά&ω > * Μ νομ^ yx^:u '
tno ic- cum aliis quoque impudica fuit', repellatur.
η δί ‘λΛθίρχν , ιχ^ιχμΗΐΐΰ aUrkù νομ» · w sucitiUpiu,
r·.-.<.a
Fidelis, qui habet amicam, fi ancilla eft 1
meneur,i» p.u.
. . l
. « .
»,it μν , «ΖΓοβχ^,ί’^ω · Ε'λλίιυζχοΐί τις t^tinv
! mt tacui mancipium , dehnat , & ducat nxoiem le«λυ.-ι. , ob gC conjugii: ii libera eft , accipiat eam in Ζΐζακόλου^ιϋ; , ν ï'oi’ixixôtç μΰ$οις , »? μίπι■bf&v ,

ÎC-:'ic"\J'î- matrimonium legitimum, fm vero noluerit,
cuX.-n i em repellatur. Qui ieCt.itur mores Gentilium , aut

η

'χποβχϊλί·

^ία^ομχ'Ηοι

ttrt;

itirpOTxeenti , η KMuvytoi; , η ίτο-αο^ρομιοις , η
Judaicas fabulas, mutet vitam , aut repella- àyÀcT.’ , η
. ν άτοβχ>λίίζτ^' ό μΖλi»J. n pliicii- tur. Qui eft deditus theatri fpeftaculis, veλω" κχτνγ£3αι τ^χ trv Kxrryf.^a ' Η δ i
Sk e nationibus, curriculis equeftribus, certammiστο: Zxfo; τι; i ,
(ϋ',οιχν tya <α^} τέ
'e'fej, bus , aut delinat ,· aut repellatur . Cui tradenda eft catechefe , fit tutnis annis cate­ -α»®Λ^μ.Ύ , <tisporifr)(tf)v ' οτι α/γ δ Χρόνο; ,
UlU
'λαϊ­
chumenus . Si quis vero fit virtutis ftudio- «XV ο Vc το; xçfjtrtu · ό δζδασ-χων η
w 'Τόπο/
fus , & defiderio baptifmi tenetur , admit­ κό; ν , ίατιιρ©" of ηϊ λό^ου
tatur: non enim tempus, ted mores judican- O σιμνό; , ctixcrxfv^ · ίσοντνι yà» ΐΐά'.·τξ; ii-

tur . Qui docet fcihcet catechumenos , et ίι
laicus lit, modo Iit peritus in verbo, & hoιηnettis moribus , doceat : Erunt erum
quit , onriei Joc ih:ie> Dei: omnis fidelis
vir , five mulier, ubi e ledo lurrexermt, &
laveri nt , priufquam facere opus aggredian­
tur , faciant precationem . Si vero traditur
catechcfis aliqua verbi Dei , ferino pietatis
anteponendus eft operi ; Fidelis five iœmina p'ofpiciant famulis benevole , ficut m.n
antea conftituimus , tum in epiftolis docui­
mus .

iaxnt Θί» · ira; τις'ό; ν ττίΓ»' ia3c.v àvarâvTf; é/ζ ίίτνου «ο*ό ηυ tpyov ΐτιηλίσαι , vtν[αμ^οι, m>orÆ>fouawi» · fi it τι; 'Aoyv χα.
rnvr^ç -βϊνται , <τΒροτιμνσασι> τβ tpyis, τον λό­
γοι τδ; Ασιβ^α;' ό π/rô;, À >i rrtrij, πϊς οιxîv. ι;
woTQfiwav. xaCfe vj c’y -nfe
ισμολαβϊη δίίπ:ξαμίθχ · nyj Ct1 τι ϊ; tirtroAcfe
ιδίδαξαμ^υ.

O/«; νμ^,-χ; i£ cipyslv

®κιί>;ιι dieouf feriandum fit famulis .

ts;

οίχιτιις.

Ε

CAPUT

λ y.

’Γώ I LTo; < r’xJ Παυλ©" δ^τκατόμίθα ' t’p'GO Petius, & ego Paulus conftituimus,
^αζίβίασαν οί cb Act tjCm νμίρχ; " σάββαi ut fervi quinque diebus opus faciant ,
n-j it
b Sup a l.b. labbato mitem, b & dominico dic vacent
in χ^χι^ιχχίώ *£0A«(jTu.<rx7 ώ· τίί ίχχλνσίαϊιχ
ec/tctia propter doctrinam religionis ; dixi- τίιύ διδασκαλίαν τίί; Ατιβ.-ία;' ts /jSf> γάρ σάββαnm> cnun habere quidem iabbatum ratio­ tïv çcTOjU^u δημ/ιφ^’Λ; Ao^oy Qfti ’ rlu if xuçjanem cieauonis mundi , dominicum vero xlw α’μαΓατίως4 τίώ μ:·γά?1υυ tβδομάδα τασα'· w
reiurrectionis · Iota magna hebdomada , τΐιύμ<τ aùrlul άργ·:
οί δόλο/, οτι ή 'tyjrr^& proxima fequenti vacent fervi , quia il-

h

VIU- >i-

Κ E Φ Α Λ.

XXXIII.

Ε

QUÆ i RIBO UN TU R APOSTOLIS.

sSr

5Ei

η it «νατάοως · xj χρήα èzà'a<rx«Az«». A la partionis cil, hac relurredionis : &. opus
etl docere, quis ille fit qui mortuus ell, bc
τις ό «αθω* xj ανατάς · r τις d o^y χωρατά; · v
τζ ' αναδήτας · ιίυυ α’ναλτψζν χργ&ηωταν d/$c' η qui rehirrexit , quis item ille fit qui mori
permitii, & fitlcitavit cum a mortuis . Die
ripa; rijç xant Xe/rdv οζχονομζα; · τ!υυ ττατηχο* afluinptioms vacent, quod,tnnc fuerit im- * Af.enfi·^·»
ritu clpyeirww
τΐώ irafwia; τί άγα πν&politus finis aconomix Chrilti. In b pente- iul?,‘,a“ '“'
μχης τΐιυ àuptâfèa-atv η7ς τιτ^τκτι,' U; Χ<μ- colle vacent propter adventum Spiritus lan-b keptequn
di, qui datus elt iis qui m Chrillum credi-’J*·
γοχ* rlwfft '^.·ί^λιω> ιορτίνύ «ργειτωτα-1 ofa' η
derunt. In die feflo natalis vacent, quod eo.ncu’h* ι«·>ολι turri τίιύ αχρρο^'όχητΒ/ ^dgjr, $Λό£αι «νθρώdie praeter omnem expeditionem tributa fitluc “■
ντβζς ‘^uvn^Luixf ήν τί Θϊβ Aoyey Γι,ο-ίν Xt^dv
hominibus tanta laetitia , & Deus verbum ,
Cf Μαρίας της iap^cèa txi trwrrtix τί χοτμϊ· I )ci films ex Maria virgine ad lalutem mundi
τΐώ
ί νιφχνήτ/ ιορτίω βέργαν τχ'·· cfj ti
natus fuerit. In die amem ferto epiphaniae va­
αΰτί ebotittty pfjfyfli&xi riji rd Xeira θήτη- cent, quod eo die declarata fit divinitas Chri­
fti tellunonio patris in baptiimo, &. Spiritus
ης μχρτυρή<τχνης αΰπ$ τβ τχ^ος dv τύ βαττ/τματι xj τί παραχλιίτχ Cf &'η Tfçj.~tpxç ότοίή- Β fandi, qui in fpccie columba: oftendit artan­
ζανης η7ς πχρίί-άτι ην μαφτυρη^ΟΛτη', τάς ημΐ- tibus cum cui tribulum erat tellimoniiun· in
diebus £ apoilolorum vacent: magittri enim < Ευ« <»π·
ρας r^5 α’·οτόλων àpydcrwfa·/ · δζοάβ-χαλοζ γχρ
vetli i fuerunt ad docendum sos devhrifto, ^'ΐπ^Γiho'
υμών ί«ί Xtxrov xarknToy
τνάμα π; ΰμάς nvobifque Spiritum fandum dederunt. In die
"cn*<“ai?
ζ/ωταν · τίώ τ,μίρα,ι ΣπφάνΒ τί «^ωτ^ααρτορο; Stephani piotomartyns item vacent, ac reli-'"‘n> Chnfti
«pytènxrxv Η34
λοζτών άγιων μαρτύρων τ$ό quis diebus fandorum martyrum , qui ChriItum vitx tux actcpofuerunt.
»- - >· <ρ· ■’«
iWhotzujjtcÔtuv Xfctfdv της iaof$S ζωής.
omiubut

Πόζας ώρας ι£ ffgcrt Cf τϋύταις Jh 4W)»o<rX^f.v az.

Κ Ε Φ A’ Aq λ?.
?,yaç Λτζπλΰπ όρθρκ £ τςίτρ ωρα,
«τ»
χ, CJ-.anr
ίττίραχ^ αΆ/χηροφω,/α · ορθρΒ

hac

fld^bus born, & quare m cn 'precandum efl.

CAPUT

XXXIV.

Recationes facite mane , tertia hora, ac
nona
, & velpere
ad
____ 3
,
t . y , atque
(____________________
fexta , &
itXudC>otirS>Ti; ότι fφώτισή ùu7v d XL£i«ç τταρα-Cgalli cantum. Mane gratias a
t \ t_______ >_* J \ « >
i· » t»» < »·»Λ i I #· luminat
«l.AC «Λ/Χit)**nos node A*
rt*ih)l t (\
·
iublata,
& xlif*
reddito
die :
ya^yy ritu itacm ’ (t tTxy-αγΐύν ταυ ημιροο' reirn
Tertia, quod ea hora Pilatus judicium adverii, ort àt’zrdipamv C* adrn viro Π/Λλτβ fλαβο» d χύ~
fus dominum pronunciavit : Sexta, quod ea
£ΐ·ς. tχτη δ« , οτι dv αΰτρ t ται>ρωθη ' cvvorrn St , οτ»
hora in crucem adus efl: Nona, quod tum
Jictmi χιχήηητί ètriTOTü tS'xvpco/j^xi φ&τηντα. tUÙ omnia mota, «Jctremetada funt domino cru­
τίλμαν
SuartfiAv Yaixiow, μί φΐροντκ τβ Xoejw cifixo : quia horrerent audaciam impiorum
Judaeorum, & contumeliam domini ferre non
τίώιίβςιν· trxfpaSt, dC^aeif «νπς οτι όμΐν xyoiirauportem : Vcfpere quod’ nodem dederit ad reβτνίδωχί^ μιθημίζ^ν^ κοιτών tIujvvxtu· άλίχΚοόquiefeendum a diurnis laboribus : Ad galli
WV if κραυγή, èzx id τίιύ ώραν &χγγίλΐζί3αι την
cantum, quod ea hora nunciet adventum mei.
ττχραιτίχν της νμι'ρας ffli ff^ar/avT^ τίφωηςιργων·
ad facienda opera lucis. Quod fi ad ecclefiam
■ «τμηίαυαην & ίκκΆηαιχοϋρα^Λχι itarisάπίϊχς,
prodire non licuerit propter infideles , con­
xarr’eïxw σαυαξ^ς ω tnlfxoïtt’
μη άα-ίργηται
gregabis , epifeope, in domo aliqua, ne ingre
diatur pius ίιχ ecclefiam impiorum : non enim
/^τίβης «ς ικχληα-ίαν α’τίβών · ίχ d ήχος γοίρ w
ΰν^ρωιτον χγιχζ^., α’>λ’ό άνθρωπος ήν ή τον· rav D locus liominem fandi fica t, ted homo locum.
Si vero impii locum occtiparint, vitandus elt
St α’τίβΗς χχτίχωτι ήν ήχον , φ/,χ-ηιΓος αοι ίΐω è'ix
tibi, quod fit ab eis pollutus . iit enim iacer■ή, βίβηλΛθαζ fix’ auî^S ’ ως γχρ οϊ οατοι ι'ίρπς όdotes fandi landificant, fic impuri fcedant .
γιάζ,αην, btuç οΐ Cta^Hi μιαί-.ατντ· ù μήπ c't'ozQuod fi neque in domo ,'neque in ecclefia
χω, μητί d-i ί’κκληοτχ σ-ιιυαθpot^lsjüxi Sujuxnv,. χαcongregari poterunt , pfailat fibi unufquif«•ος trap ί’αυτύ ψαΧ\ιru ' χναγινωτκίτω ’ ίφροσΧχί- que , canat , oret , ialtem duo fimul , a.tit
tres : ubi eltirâ Jurriit ς iniquit domiο^ω · ιΐ χ} αμα Sfio, η Τ^ς - οτια γαφ^/στ St'· η Τίϊς
nus , duo , aut tres congregati in nomουΜφρβμοι d* τι5 όνόμχτί μα-, ί’χ« , &ΐμί c>’ μίσω
βώ?|ΰ · xts-ος μ^ χατηχβμ^,Β μήτί χατ’οζχον <w*è% né meo , ibi fum in medio eorum . Fidelis
ne in domo quidem precctur cum catechu1
«•/.γί'οθω· ί yap δ/nsHoy ήν μιμυη^^όον μ^ τίχ~
meno: non enim «quum eft , ut baptizatus
μυήη ονμμολνυχι&αι ' ^ύατιβης μ^ χιριτιχί, μηκ
cum non baptizato pariter inquinetur, pius
χατ’οΓχον ανμνροοτΛ,χί^ω · τις yap χοηω’/ζα φωcum hxretico ; neque in dotfto quidem '
τζ «ορός χχόης' πζτος η ιτιτη SiÂot πααφθοϊπς,
precationem faciat ,
enim foctetac I.·.
τ» αφζΓα'ίθω^αν, άχοβαλλί »5<w«v.
.
5
Ε d cum tenebris i'Fidelis vir, aiftautfœmina
fœminaferfervi
=
3
/-ΛΧΜΙΙ I Λ f ■
λΙ feparentur,
Ο .... ·Γvel
λ1 A.*
· .. m
copulati, «7Vel
ejiciantur.
ΙαχωβΒ tb αέίλφΒ Χςχ$·» διάτν'ξις irtù
Jacobi jratris domini conflit ut io de vefperti
iarrttivou.
na oratione.

P

Κ E Φ A' Δ. λι.
CAPUT

Afyc·

Υβχωβος χ^ίλφος μ^· χατύ crâpxx tw
Xe/ra, ίίλοςίιώςΘίΒ μονο^βς, ίχίβ-χο*ος it υπ αυτί τί xoc/b , xj
α’ποςο'λων ΓίροσολόConcil. General. Tom. L

XXXV.

T ego Jacobus frater quidem Chriit
fecundum carnem, fervus vero ejus u’
Dei unigeniti, cpiïcopus vero Hieroiblymita
Oo a
mis

E

583

LIBER VIII. CONSTITUTIONUM

tnu ab ipfoChrifto, &abapoftolis ordinatus
hxc dico : Congregabis , epilcope, eccleCara ad
vetpcram, & poft recitatum pfalmum vefpertinum edicat diaconus , qur precaturi iunt
pio catechumenis, energumenis , baptizatis,
& pro pernitentibus, ut antea diximus. Poft·
quam vero dimifli fuerint, dicat diaconus :
Omnes fideles oremus dominutn : & poft-

quam edixerit illa qux tn primis precibus ,
dicit tunc;

orunOnf, nif V*ut · t<nrft a; 'βμομί\ik σ’ϋυααδρ*?»; ritu fxxAnaratv £ <’starxoirf xj
μζ1 ii p&lwctt nv tTtAt/yytw ψαλαο; t «r«oc—
φω.ητΗ o’ iroxowi ι'τφ ηο Karrrytuijfyi* ΛΛ

γι-ιμαζομ^ων & ÎJS φωτ/ζομ^Μίν iÇ ΐ$$ C* μ*τανοία, ώ; afftTroptyj · μ£ it η ατολυ5ΐΰ>«*

αιΐτος ό $ιάχοΐ'&* tpit' oa-ot ττύγο/
· xi μ£ rà φροε-φωνηιται ouJtw

τκί

!><. Hunciatio oi<'ec· afioni> noilw.ec po/1 tnreni λ ïimir.a,
CAPUT

yS4

Jtz«y

τδ
tu tv;

«Dp*»-

tpH.
Προαφαί; χατς ίτιλύχριο-,.

K E Φ A' Λ.

XXXVI.

Ar.

Aba, & fufcita nos, LX’us, per Chriftum B
<ro7 <£ aiarxcc, *μα; ό Θιος
τ3 Xtt(num , turgentes imploremus mifericorr? « ’ ά/αΓαιπς αίτικ-ωαΐ^α to Af'r «5
c..:s dcunini, 6, milcrationes ejus , angelum
xtfüi xi τΑ·' οιχτιρμά; αυτό' τν. α^^ίλο? try f>Ti
v.icis prxlidcm , qux honefta & utilia funt ,
n je sitamChriftiane, vetperam, & noctem τίς €-ipia*Ç ' to χαλα y?, Tri α\·μφίροντο * Xti^ra< ictam , δ a peccatis sacuam , & univer- να to πλη · τύ,ύ ta-Ttpav i. τΐιΰ νόχτν. &ρΙΐΛ>ι*Μ
πα.π; w χρο’.Όν της ζωη; Λ‘.·η \u.r noftrz tempus a crimine liberum: χ} άναμάρττ,π·;'
. c noiipfi , δ alios vuithm Deo per Chri- μ1> axan y.aiccv at τττωμί^α ’ ίαωτ&ς <Χ α>λ»ίftum cuis commendemus , δί. epifcopus pre­ λϊςτώζ^/Τί
τβ γρΓ» cuire napa$A(jfyj'
la loncm faciens dicat :
xi ο ι^ίσχοτ^ t’jr<fL> ο/χ^ος Aiytr^.

S

Λ,/λοπ.» pr.itixrum αίΐι > pofï incerni lumina.

Ç A P U T

ΕΛγα£ίΓ/« ,Ατ/λι^ΐίος.

XXXVII.

Eus fine origine, & immortalis , auilor

Κ Ε Φ A Λ.

λζ·.

' Α’ιαρ^®" θίάί A απλ^τητ®-, i
ολ«7
omnium per Chriftum, & procurator,
πο/ητίς tfa Xe.i^u mjm κ^ίμ^.’ , <»ηό if
& ante omnia iphus Deus, δ pater, domi«fltmcv cuira Θίός jC πατήρ, * ό τϊ n'.Æuar^ * 'h,‘
m., ip;!itus , & cadentium lub intelltgen;cnT$ xi J-r’xdriYJ βατιλ<^ΐ, o'u(u
II.e,,', δ cadentium tub lenium rex, qui fc- xtg.xO' , xi
νυχτζι.
, nt ,‘icm ad. opcta lucis , & nodem ad m- ττνιησα; ήμίρχν <w*à; tpyx φ^ή- ,
1,η.:.ιι;·> mifti.v requiem : tuus eft emm α’.άταχ'Τΐν τχ; β£θ.·ό; rcxuS.·, cm yap ι~ιν xur- ·ÿ s
c
, δ; tua t.-'x ; tu perfecifti lucem , & pa Kjf c-ii’rr. ri . : ξ ,
XJCTT/. T/TCa) CpitUOT’’
r«u · inquit
inlcm. Et nunc, dmn.ne, qui es tuninia in τλ/ο·.’, αυτί, xi ;ολ tviT’OTO φίλα; θρωτι xi τταhommes cantate, δ, undique bonus , accipe vayaiii
~hi t<rTf*iviu Χ'γα· ‘hc,«tMui
bcneiole hanc noftram gratiarum actionem
ejTiav
ν.μΐ;
τι-ύτΐιυ'
c'
tyiyayw
τμά; τβ μτi cipertinam : Qji tiadnxifti nos per fpatmm
τ>Τ νμ^ας, xi iyay^: t^t n; ap^is t*'·
|<m mm dici , X adduxifti nos ad principium
i.edu . cuftodi nos per Chriftum : ad velrixrtÇy φ;λαξδΐ ημάς
ττΰ Xgjtroo σου
«l-ci.iii: tranquillam , ac noctem , quat a pec­ D ’u ιχ’ιύ τταρα^υ τίιό tcm'pav’ xi. τίιύ warn àcato vacet , δ; dignare nos vita xterna per •,αμαρτηην "
χαπ.'ξίοχτον zyxa; ττ; aiwtou
Chrilhnn tuum . per quem tibi gloria, ho­
ζωής iià Tb
. êt effet ίο'ξα, τιμν,
nor δ. cultus in fan,to Spiritu in fecula ,
Amen. Et daconus d.cat, Inclinate ad im- σίβα; <£τ άγίω τ,&μχτι ώς τβς acJ/af, αίμίιύ.
pofiuonem manus. Et dicat epifcopus, Deus xi ό έ/άχονφ* λ.^ίτω · χλ/ναπ τη ·χ^ρο^ίαία·
p.itinm, δ domine nniencordix, qui fapien- xi ο ίτπσ-χοπ®"· λι^/ί'τω · Θίί τταπρων xi χΰςΐί
ti.i tua hominem animal rationis particeps , T» ιλιοος , ο* τη tro$/a a» χατ«σ·χΧ·αβ·ας ανθραiu.eccicris, qua- m terra hint tibi Deo carum 7T0/ τί ^Dytxà; ζΛοί', 7» θκΐφίλίί
f*‘ yfc >
fabricatu, cs , cidemque ut iis qu.e m terra xi ic;·; αΖτώ
f’zt της ^$woç ao^wy, >Ç xai.m: dominaretur, concefbfti ; quique tn.o ir
πίΓητας y'.t^r, τη ά:γοντυ; xi /ffHs 9 τνς μ$*>
Intiatu δ voluntate magiftratus , & iacerdoλα^Η»
tes conftituitli, illos quidem ad tutelam vi- <ïrcc; α’ιτφαλΗα/ της ζ^η;, πτς if
t.v, hos vero ad legitimum Dei cultmn : δ or;quo/, αντίς xi vuîî (Ίτιχάμφ^ητι χχί*Μ παχτοmine ipfe fieftere, domine omnipotens , δ χράτκρ * ggq' f’αίφα-.ΰ.' τβ /φροσ-ωττώ αου tr.t τβ»
oftende faciem tuam htper iervos tuos , qm ^Λαο,'σο:· τγ,\ χαα^ανπ.ς αυγΟΛα χαρΑ/ας aui’JiS '
temccin coido fui flexerunt: δ benedic cis
Æ'Àc*,rTc.' αυ’το:ς ëta X^rc? ' it « f$^rtpc. Chriftum , pe: quem nos lumine cognic-ας n/jtà; φ^ς
, nyi απίχαλυ^α; rui»
t.o.io il'ummafti, & tc:p!nm nobis patefccifti Cum qm> t bi, δ Spiritui fando omnis σαι/τόν · ρηθ’βσ-ο; xi ή ι’ττάξί©^ οφΗλ,-πκ nofoan.tiura talionis particep' , C< lancta dignam χΐυ,ησις napi παΊττς Aoytxic xi âyta; φύσ-ίως xj
■π\/£.ματι τ<ύ παραχλητω tft; τ;< αιώνα;' àpdtô'
venerationem debet in t.euila, Arnen. Et
c.u diaconus, Exite m pace. Simili modo <£ ο $ίάχο.(&* Atyt-ru ' χρβοιλθίτρ iv flplum ’
m.mc, puftquam eiit ptalmus matutinus reci­ ώαανηος ορ^ρκι ο etaxoyC^· μ$ η ρ&1ι£αι τι».
tatus, δ diaconus dimilerit catechumenos ,
bp^e4'C-', χ; a.Tc?'5-ar abrèv Tsç χατηχυ/^υκς χ}
energumenos, δ cos embus inflat baptilmiis,
βαίτιζομφ*;,
τ^ <> μνταac pamitentes. δ poftquam cdixcut qux edt- χαμαζορ^;,

D

O

»

58y
Mora,

QJUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
ιίώ «JffAoi&ta mowxdxt

586

A cere debet, oe eadem rurfus repetamus, iiib-

ση ,
π«ίλζν
Ttt adm , htvplr* ’^8« P°n ‘Uud. Salva eos Deu. , & fulcin >
t
» . ·
n» l> in Rra,,)·» iubtungat, inquam , haec; Pen, cr«Je-oy corns; · ®f05·»
, /-^ramus
,4mus aa Deo
Deo mifcricordias
mifcricordias &
& miferationea
miferationea
r» yijjTini' αιττ^σωμιΌχ ταρχ xx-tJ* Th
ejus, & ut hoc matutinum tempus, & hunc
CU/T8
tbs erxT/f/xé; · τί»
τνην xl τίω
diem, immo univerfum tempus peregrinatio­
Tufpay , pffuintlui vjq «’.«μβρτχτβν , »W τβχιηι nis noftrse in pace, & extra peccatum tranτι; ^pov·.' ris ·Κ3ρί9ΐ^μιας riu^t' W «Q/^tAev figamus . Petamus item Angelum pacis , fi­
tn/ txt ττς e-iplux; ' y&~tx/x tu ηλη ’ /Aro/ xj nem Chnftianum, Deumque habeamus pro­
τβ.· Oeô',' · rauTlk vjq
7xS ζ<3?τι pitium ac benevolum : Nofqne ipfi & alios
mutuo Deo viventi per unigenitum filium
OrJ Stac tb μονο^/Γ; ui/ri ·ιβ«ρβθ»μίθα ' xJ ·
ejus commendemus . Et epikopus orando
ιτίτκοτ!^' f tt £yo fjfyjfr
dicat :

Ec^^yr/a apdtyvn ·

K Ε Φ A’ Λ.

x>i.

Gr»tier*m aiho matutina.

JB

CAPUT

XXXVIII.

* Θιο; d
<r*pûi’
EUS fpirituum , & omnis carnis, cum
d ατί’^'Χίΐτφ' geq’. «.ve; àfiî·» , d Sti tvj
nulli conferri poteft, & qui nui
quo nullus
τ.λΐ9'; fîi ü^cc'Ttxv τί·; rutpx; , t'jlu St τηληlius1 indiges
s , qui dcdifli folem , ut pratefllcu <£ tu xrpx h; ί/ζαζσίχ·.' Tri νοχτκ , cuins let dici , & lunam , & Hellas , ut praxffent noâi ; & nunc ipfe afpicc nos ocuhs
κ, ytiu tTtSi ί<φ taxi <£μ\υισν ίφ^χλμοϊί ’ tC,
benevolis, & tufcipe notlras gratiaium actio­
«œv'di’êij'ai tu; îu^r.x, r^tJy dC^atiriatc ’ xjq
*’λ/χσο; ημάς ' nu yxp SitxtTaxxp8p> tus yytpxi nes matutinas , & mifcrere noftr: . Neque
enim manus tetendimus ad Deum alienum
τμά/ arecs 0rd? aMereio; · 00’ yxptrtv Ce ίμΐν quia non eft in nobis Deus recens , fed tu
©ici ατρόσ par#* , α» α συ d at’ai'j®"
an- trtemus , & immortalis, qui largitus es no
ΑΑ-τγτΦ' ' d τβ i-îvjtr dufr Six
oxpx^cbis per Chrillum, ut edemus, & nobis item
piipAi, xü ni so rrvatr è/αι’τϊ S^pr.rxçjSyoç, aùrxs per eundem, ut in bono flatu cflcmus , tri
ήααί St ctbTB χατηξιι^σεν >Ç ττ,ς αιω,ια ζαιΓί •' Cbuilli. Ipfe ergo dignare nos per cum vita
μ($' BiTor έόξα x^ τιμή >£
, qjq' τχ5. άγι ν aeterna: Cum quo tibi gloria , &. honor, ac
veneratio , & fando Spiritui in fxcula , A·
w£u«Tt t’i τβί αιάνχς , a’uftu ' xi, d iratxo.@men . Deinde dicat diaconus . Inclinate
Aç.fru· χλΛατΐ τρ y^epo^trix'
d ίνίσχοχα ad benediâioncm ; & epifcopus orando di

Ο

D

cat ;
Xc'po^fo-nr c’pOet».

K EÎ Φ A' Λ.

ïmpofiht manni matutina

λ θ'.

CAPUT

XXXIX

’ Θιο; d Tire; η. «λχθι. ο; · c tciJ/ rAfOÇRf^rEUS fidelis, & verax , qui facis mifcriAiJtJst; xl μ; giadarç π7; άγχτ^σί σι’ d çiAoç
cordiam m millia, & m inulta decem
τβτηκ/·.'>Ç Tcrijnjvtrpo-Λτης, s .τχ.ηιζν-^ρ^ίχχχmilita diligentibus te , amicus humilium f
θι^ΓχΟν, οτι tu σύμττχ'.τυ. SaT^xrx., ttrtéi tttî w & pauperum propugnator, quo omnia indiZacviTS t?t»'.■ rii Κίχλιχότης trac Ttt·: ίαυυί^ύ χίφχλχ}’ Dgent , quia omnia tibi funt ferva : Refpicc
populum hunc; hos dico, qui tibi capita tua
χ. <ί’λο^ητβ7 οωτ;*; Æào^-ox? TyÆuarixÎai ’ φόλαξον
mclmarunt . & benedic eis benediâione fpi(Xt’rs ώ; xorîxu β’φθαλμί· ίιχττρτσο·,’ turns'; c\ &· ntuali , cuflodi eos , ut pupillam oculi
σίβ&χκ. drxjfOTiu^ χ! ΧΛπ ξι^τε; αύτλ’ ττ>; αιω','ί» conferva ecs in pietate , & juftitia . Cum
ζχ·»ϊ; · CV Xeκ J Γχσ-Β τψ ήγχτημ^ σ>. TtxtSt' ’ μ£ quo tibi gloria, honorK & veneratio, ac fan*σαι ΰί^χ ·, τιμτηΙσίβχς^τ^χγΪΛ) ττν^μχτί' πώ fto Spintui nunc , & femper , & in fa-cula
if «Η χζ tk Tac aiùS; «;
αΐ’χιιαιν, auliû’ κ d ΐιάχο,ο; facculorum, Arnen. Et dicat diaconus, Abi­
ZiJrftU* .a”?. ΑθίΠ C4 n’f’.’u'i) · ixi St τπ7ί ι»*οτ- te in pace , pro primitus vero collatis f»c
agit gratias epifcopus.
φίροusuals aTxpyxYi ‘π.; dL'^aetrn d ίηίσχοτος.

O

D

Ε’πιχΑητις t vt àvxpy^v.

Κ Ε Φ A' Λ.

μ'.

Imploratio propttr prtmitiaf.
CAPUT

XL.

nias agimus tibi, domine omnipotens,
T’yapts'i-A4-«rCi
‘travnxpeirup Srpat^t
_ omnium eHeâor & gubernator per nniολ«ν Λ. <w*o·, orrù Six τβ μονο$χς tri
gemtum filium tuum Chriflum dominum no­
TT«i5dç l’n<r« Xftr» tb xc^ η'μ<5>· txt Ttiîi erpostrum, pro oblatis tibi primitiis , non quan­
(τοζνθκσ'Λ/?
àtrxpyxii vy^ οσο/ όφτ-ιλομ^Μ , tas debemus , fed quantas poiîumus Quis
aZX’otrot ΐαυ<χμίθ«· τι; γχρ x’.-^pwitw ι ταξί us' enim hominum poteft meritas gratias age­
re pro iis qua: ipfi ad participandum dcÆyxpt^^ttt croc ètu'ecnti ΰπιρ uv etiuixixs tuÎTt7;
^ΓΠίληψη'* d Ord; Α βρχχμ, tC, Γσχχχ , >ζ difti , Deus Abraham , Ifaac Ôc Jacob, &
omnium fandorum , qui eunda verbo ruo
Γ«α»0,
7T«iTur
a^iwv, d ταντη τίλιτφοad maturitatem pecduxifli , & omnis gene­
ρίτσας Six τ» Ae'j^ <γβ
xiAdCtrat; τ» γρ axrre- ris fruilus ad Ixtitiam & alimentum nodrum

E

5S7

5S8

LIBER VHL CONSTIl UTIONUM

itrum terrr jufTifti e fe fundere , qui de­ AiatToti ύφώαζ χαρτηύς fis ÆfpWLuïu' χζ ^’a&. laetantibus fuccum la- φΐώ suing αν , ό êcw η7ί νωθι^έροις fi βληdi 1U mollioribus
herbivons herbam , /diis carnem , χώδίοι ^«λβν , γλο^φα^ω; χλόίιο · καί η7ς
dis .
aliis femina, nobis vero frumentum ad alcn- μγ xpt'a ·
ie σζίρματΐΐ ‘ ήμ7ν if σιην
dum idoneum & accommodatum pnebuia**è;
^οφίΐιν <σ*6τφορον και χαηίΜηλον , και
ac
multa
ilia
,
partim
ad
vifum,
parili ;
tim ad fanitatem , partim ad oblcfratio- î'rpa διάφορα , to jjfyî <wpcç χρϋστ/ , to Si
«w*o> νχΰαν , to it κρρος τίρψιν y tirt wJhaec igitur
omnia ,. fuperas
<iem ;. prrrcr
.
..
.
omnes laudes proptei beneficium a te in -nti «λμ attamv ύιτίρόμνηης ύπαρχος τ?ς «s
nos collatum per Chriftum , per quem ti­ τχντυς &ριχίσίας Sii Xptsw · St ονσο/ ίοξβ ,
bi gloria , honor , & veneratio , & fan­ τιμή καί σιβας c» eytw ττν&ματι m’s ni aZJdo Spiritui in facula , Amen . Pro defun­
yas , αμίιΰ · tut St
& Xpt~fS ivaztaxractis vero , qui in Chrifto requieverunt ,
τ» φωνηταζ πότης «^οσΧ^ης , "ye
poftquam diaconus edixi*
orandum ef- μβρων ,
μή ζαλιν λιχωμ^υ, « St άπονος wpo£n<TH καί
fe , ne eadem repetamus , adjunget etiam
B rifini.
bate :

νπρ

Denunci alio ocfecrationi f pro mortuii ,

CAPUT

Κ Ε Φ A' Λ.

XLI.

xfxot/Anu^ja;.
μά.

Tiff a:atTXOiT«/x\ijaJ;· C.y XptrJ
ίμώ';
Remus pro fratribus nollris oui in Clui­
lio requ.everunt, ut Dcus ιιιπιιηχ er­
οπν; ο φιλάνθρωπος Θίί?ο«*οβ·ga homines chantatis, qui anun.un delimUi
έιξαμ^οί «υτ& τίιύ ψ; χΐΐύ, παμ-ίδη αώτιδ ‘teiv αiukepit, remittat ei omne peccatum loliin
μχρτι>μχ
fi àx^iov’
rAfaiî x}
urium, & non voluntarium, &. propitius ac
« χαΓκπίξη tri yfi'pxv
αναμιbenevolus ei fadns collocet eam in regione
{'iorum, qui laxati hint , in fmu Abrahx , ia;.' ιΐς χολ-to' A'fipxxu xl Γ<τα«χ xl Γαχω/3 /Λζάν» atw®* v'jtffrrrâyruy <? itoWMfaac, & Jacob, cum omnibus qui a txculo ζάTOv
«uîra·
άπιδρχ e’Îtuin ιο Ap­
condito Deo placuerunt , solunt.itique ejus TU7 n>
(ç rcv^^ôi’ ιγί?<ρ&μ(θχ. ΐχυτάς' fi aMr1paruerunt, unde higir
λ ' dolor, mirror,
.. &
‘ ..ge-C
nutus. Surqainus , nofque vicithm fempiter- As; Τ;ό àtèttf} Θη<5 Sti Ta Cf άρχ^ Ac'^s zxpxno Deo per verbum, quod erat in principio,
θωμι^χ’ fi 0 i’rrrxoro; Afj'fW d τρ φν^ι-ι αcommemtemus : & epifeopus dicat: Qui na­
tura & immortalis & f.’inpiteinus, a quo cf- ^χ-.αττ; £ «nAk'Tr.rti , zap s zx ■ άθχ-'χ’η'ΐ
fedum clt , quicquid immortale eft , & in­ θ'.χ,η^ y;. c 04, ô η λοχιχον ζωο;· ·ην ανθρ^ον
tentui obnoxium : qui hominem animal ra­ Tv? χοσ αοϊολ.'τ’,α·, θ', rjù Cf xanto-xdLji τιοι^αί »
tione prxditum, mundi civem, mortalem in κΐ à'.arxTtxv ΐηχγχι-ιλχμ^^’, ο πν Εϊωγ xi
fua fabricatione eftecifti , ac etiam immorta­ nr Η Ar αν θχ'· άτβ irnpotv μη titrai λαβ^ϊν, ο
litatem promiftfti , qui Enoch, & Eliam mor­ Θίο; Α' ^·χχμ , 6 Θίο; Ι σαάκ, <Σ ό &ιος I αtem experiri non pernulifti : qui es Deus Aιχρων, αΖΑ’αίς ζώνηίν Θίό; η* ort
braham, Deus liaac, & Deus lacob , non
.-χί ztrpaffoi ζ<δσ·ι, fi
δικαίων
tanquam Deus mortuorum lis, led tanquam πχ-.’Τί.·.’ at
» τίϊ xtr'.ejox itaiv , ων à μη àvisentium.· quia omnium anim.r apud te vi­
'Ζαν,τζςχχρήχιαΓμδρ^ιϊτιοπίς Xfiipxi
sum, & fpiritus juftornm m manu tua hint,
quos non tangit tormentum , cuncti enim E^cra h’c·/·.' ‘ αυ’ττς wjm KtÛ t’irrèr ΐαί w iocfanCtihcati , fub manibus tu.s hint : èc ipfc A.& ra η,έ.- cv ^"ζίλιζω , fi <α>^οσίλάβα Hi tri­
nunc reipice hunc letvuin tuum , quem m pa λ>-ξζ , fi α·:χχωρη^ον αΰτύ H τι txùv η ο
aliam fortem elegifti, & ailumpfifti : & con­
dona ei , fi quid tum solens , turn nolens χω·ν c/^nua.vç · fi αχχίλας ιυμβρΰς ζαρά~ητον
τταpccsa 11;
exlv.be ei angelos benevolos, ac αντώ ■ fi r.xTttTuio.' aCn. Οχ τώ χόλπφ
άαο~όλων ,
colloca eum in fmu patriarcharum , & pro­ τριχρχω'.^ fi ήΰ προφη?$ ,
phetarum atque apoftolorum , Cx omnium fi πα. των
άτ’ αιω. ό; σοι ft>xp‘ir,irivn.v ‘ ο-αου
qui .1 ixculo tibi placuerunt , ubi non eft ax cat Αώτη οίχώι fi, ΓΖιαχμός · άΑλά \ωρ&*
trilluia , neque dolor, neque gemitus, fed iCs-ίβω ν ivr.pSpjoc , fi χη ίύθπων σιυνα'. r,
potius chorus piorum laxatus , & terra re­
ό· αύτη όρώνηζν τίνώ δόζαν rs Xpzraos’ if
ctorum funul laxata , & eorum qui ibi glo­
riam Chrifti tui vident , per quem tibi glo­ iaoi οοξχ, τιμή fi σέβας y ινχαριςία, ,.ροσκύria, honor, tx veneratio , gratiarum actio , ντ.τις άν άχίω -α'-ώματι Ης τύς αιώνας, α’μΐώ '
& adoratio , ac fancto Spiritui m farcula , fi ό έζαχο-.ε; ,\ιχί'τμ· χλι ,απ , fi α'λοχπιθί, fi
Arnen. Et dicat diaconus, Inclinate, Cs ac­ E c î’x/txct®" (άχαρ:ςΉτω ιπιρ αΰ£) λιχων ηιαcipite bcncdiâionem. Et epifeopus agat pro ei · Σωσον χιρκ Tt. λαοζ cras fi ίν’λόχησΟ'· -τίχν
Co gratias hire dicens.· Conferva , domine , po­
pulum tuum , & benedic harreditati tiur , χλτρονομία..· σβ ' IÙj ztpii ποιήσω τό τ.αιω αιαχτι
^ηοιμανον atri; fiai
quam preuofo fanguinc Chufti tui acquifatTt ί v'aao
y' ètfi
fti . Patre cos fub dextri tua, & protege eos
Γχθα: καλόν ’ fr'.' Spélub alis tuis, Clique concede, ut tonum certamen certent , curjxm comumment , fidem Jerzi'-iv Tr.pry-ai αΤίτη. , αμέμVent .hne metatione , ϋ" extra ijuet
; , διά 78 xlçjou rua v I rro.>
men per dominum nofhum Jefum Chriflum
rs as πάΐ'ος' μ<θ aacr è'.fix ,
dilectum lilium tuum, cum quo ubi gloria,

O

Y

τιμή

i

Q.UÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
βΖΛ«ΐ ,

yçc

rm/MCtt "S wùiAhonor, veneratio , & Spiritui iando in üe-

i £ σίββς t C ηό

cula, Amen.

ijjub»

Π«ς Jh,
τόπ ycfoJh» raç τΊ£ xarunSeww
nifùv ρακίας’ ig «r/ i« jty ώταρχόνΜ

ccunïs Sh τοφζ^υθαζ sortez.

K E Φ A' A.

£««·»</·, tf qiund» eptrtttt JUtlim nnrtn·
run mexctrigi fievt : è7
tx ti·
rxxr fexii iMpartiendnnt fit
p ixptrifei.

C A P ü T

μΡ>-

XLII.

Xeauis vero mortuorum Eant tertia die
adnzbrrit pfalnüs, precibus, & ledionibus , propter cum, qui teitio die a mortuis
iuicitatus cü : die nono ad recordationem
d'.xru fis ΰτόμητπ ïty jrzfzcnuv £ r^r xixoz- corum qui Cunt fuperftites , & eorum qui
μχμ^ίΛΛί , ΚΛί π«ταραχο~α , χχτη iw XcrXatiov B defundi hint.· quadragefimo fiant fecundum p..- («
veterem typum . Moyfeti enim fic populus
rfzrex · Mwiî> ÿàp ot/ti# β λαός t χο*·3τ<τί ·
flevit: item 'anno exado ad habendam me- * Γ";" !
xaz crzoJ^za ίπίρ /xvUatç xÎtw · xxi StSodu moriam ipfius defundi, & fiippcditctur ex ‘*„,‘„„^,7
t’x
ίχαρχώτνν αυτί ττζΐη^η fis άναίμνηχιν bonis ejus pauperibus ad recordationem etuf- °
αώη.
dem.

E

Tbn^fi^v Si τότη ήΰ κΜιμ^μ^ν c*

ψαλμοΖί , xat aroj/rJe-f;/ , χαζ οροσΧ%αΐί Stot ην Si» "ξινν ίμιρ^· Ιγίρ$&τα , χλι

Cf τι r»ç aVf/JHÇ ηλΛ^πζς ùSzi «φίλβ<π
fXVHOZ, η άτιλί;'.

K

E

φ

A'

Λ.

E

Qitod tmpiot mortuos nihil juvent memortx
vel mxndxtn.

μγ'

Aura St Wfiji ί^ίβϋνλ^^)>· Xiei^apa^f-

CAPUT

XL1U.

ED hxc de pus dicimus , impios enirr
βΰν ia\ TV 7s χίτμο èù>s rc-bwty, «CCa irr,tametfi omnia bona externa pro cis lar­
giaris , nihil fuvarc queas : cui enim vivo
erfis «Jw· ω γάρ irtptwri i^piy ην τβ θζ-ïoy, ίϋλον οτζ >g μην^άντι ’ « γ«ρ trtv αίίιχιχ πχρ αι’τό · j inimicus fuit Deus, haud dubium , «μιιη fit
ciiam defundo: non enim injuitnia eil apud
ί/χαζος γάρ ό xvpM, x} ίζχαζοσαιΐα; ryarrwr >Ç
cum: j.f/iKi enim domines , t> jnfitttjs atle-7'··1 >·
c&s itâpwroS) *? t® *ργν αντί.
xit ■ Et cccc homo, & opus eius.

T

S

. Fife) /uîOltù, '.

K E Φ A

Λ.

De ebrii<.
CAPUT

μΧ.

XLIV.

UI vero in excquiis mortuorum ad epu­
lum funebre invitati eflis , ordine &
πξΐΛς (fixât »g ψσ/3δ Θίζ a>; Suajxufyuot
cbm timore Dei epulamini , ut po'.fitis pre­
jg ^«s-fin'^v ùnip z$ μίτντάντ^ ■ Φίσβύτιροι
ces pro defundis adhibere Deo . Qui enim
y'. Stcexovoi ΧρΓ~ t'zBoq
, .*$>.-.·, όψπλίΓΐ presbyteri , & diaconi citis , debetis femper
ττνπη >g Tfô;
>g Tfôç
'i-.x δια'χ-, fobrii efle tum vobis lum aliis , ut poflitis
<θί τβί ar.'XTo'jn^ ,^τίίι· ΛΪγ· Si ήγρατη’ ©cos, qui incompotite & immoderaic vivunt,
oi Surxfxi Ôv/Jtwoèü t-civ ozvoy Si μη ~i trx~ monere : ait enim feriptura , <]κι poteilatem 7in ,,
zernnt, iracundi funt , ne bibant vinum , ne
σαν, ί,χ μό χιά τις fιπλαθωνται τ*ς σοφία; xi. bibendo, fj]>ienf,<t jnx obhvijc.intur : t> incor­
c’fθα xeivw » μη è^iu -rm ‘ ήχον xg οί χρίτ,ού- rupte jud.:.tre non pojTtnt. Presbyteri ergo, &
7tf« xj Ci Sixxo'.ct
Θ<ο tbv χχ,ττχρχηρχ rg diaconi poil Deum omnipotentem, & filium
Tt/ ryxitr^w.’
i-ièv êatâsraz ύταζ^σζ rns ejus diledum, ecclcflx poteflates funt . Sed
ίχχλησίαί * Tïf» Si çxtifyj »χ· Ί',χ μη xî.wj · hoc non eo dicimus ut non bibant vinum ,
«Χλωί γχρ K, tfιν ί&ντχι « ι-το ©»J γράμΒραγ cum Hioqui non hccat, quod a Deo iadum
eft ad laetitiam , id vituperare , fed ut non
ίϊί α’φροσίν'Ζα», α>λα ’ί,χ μη παροτ.ασι’ « γχρ
fiant temulenti ; non enim dixit feriptura ,
t-TtfC*' »ί γ[Χ4>ή, Μ’’* 7ί'·'(-<ν ct'-.Q.1" αλλα τ: φησ/ν; non efle bibendum vinum : fed ne , inquit ,
μη χινί c^cv t-s μι ^ίυυ · χ. χαλί'.1 ’ αχα θαζ bibe ad ebrietatem t èc rurfus, /pina·, inquit
ψιοντι:< Cv
μι^ΜΌ" τ*τ® èf Tfgi i*p) cv
oriuntur tn manu ebrii . Verum hoc non de !_'r' *'
χλνφ^) μά. 07 Φ0·μ?ρ> α>λά xJ π>ίΐ xx'.rii λαζχο:> jr iis tantum dicimus qui funt in clero , kd
Xfi"/a',à
/’.χίχλχτζ'/ η ονομα τ7 χνριο ή- etiam de omni laico Chriftiano, fup< r quem
invocatum eft nomen domini noftri Jcm
μω,· Γχί-à Xffr? ‘ *· ff:’Tr^‘ /'<'
■\T‘’:'/
Chrith, ipfis enim didnm eft, cm vx ; < .■ o- r
ixi ; Tin $ôf13®" < 71 ‘ ànStxt
λ^αζ; rt- tumultu < ' cut fafiidij , (JT nu** 7 ,
,o·; TfAzè’/o/ et άφ^χλμοί ; τι ;t rzwf ι μμχτη ϋΐχ- ti hvi.ii ; cu; conf railsone t incajjiimt η~·ηη·· e·
XCJ»ÎÎ ; b φ <·>·.(-οκζο,κ..’ dv ày.s <
xx- > :‘in l’f- lur.t, ,/ut in vino micitum tempo, . > ,
n mt, CT mi convivia ,,'bit, /peculantur
TltTXOXUtJ^ov, τ» Tortz γ:.6·τ.ι\
’N it ττ.'Γί μν&χις ahify χαλ.'/^οζ μ? tC-

E

Q

594

Tltpi ri ύηίίχμΟτυ r^s W Xp/rd»
δ«*κ·μ^ς.

De ftdfiniù iir fui propter Cbriflttm
exagitantur.
CAPUT

Os qui propter fidem exagitantur, & ex
alia in aliam civitatem fugiunt , quia
meminerunt eorum quae dominus dixit , roτβχυρΖκ, τροοΆα<χ0αΜκ>{ * iTtrxpfyjot yrfp βτ< το
colligite , quia enim (ciunt fpirittrm fuidem
μ8ρ τνίυμβ τρβθυμον · χ Si <rtip% ctôerô, οίη·
prtmptum effe , certum ver· infirmem , fu* StipiaTVMrt' £■ τΙω* a^xeynx ffS Dvxpxfrruv trpoîfrg iunt , & bonorum fiiorum direptionem nemt · tv» evt^àprtrm ώ> itumïç ri ο*ομα. τβ Xptra
gligunt, ut nomen domini non negent : fuppeditate ergo eis necciTaria , ut mandatum ίίΛΤΤ,ρνατχχι-η' tTtixupesTt L αυ’τΛ m zpdj χ/>*«π,
όπΑίιυ' xvptaxlrù xAiipevns.
domini perficiatis.

Τ

CAPUT

•i
’

BCfrt

.

.

Ύ ,

·

l

fxatroç C* J ί’τά^-^η χληρω όφκλΜ ί’μ/xriw, >Ç φυλβττΗν τίώ' TT^rv, άλλα /u»i

ίαντύ άρτχζ&ν τη μη ty%f4pt&cèni -

XL VI.

Κ Ε Φ A’ Δ.

μ?'.

lJuJ vero omnes communiter praeci­
Έμιο δν χοητί χαόπς xapayye/Ao^ , Γχαpimus , ut unufquifque in ordine fibi
ζον ίμρβρ*» Tùfd τη io^Htrn αυτύ tyj
dato maneat , neque tranieat regulas, non
νπιρβαΐΐϊΐν τβς ορης · β yap Ησιν γιμιπροι
enim noflrz funt j fed Dei : gjw enim vot
audit, inquit dominus, me audit , IS ‘rii me α’λλά τβ Θώ " ο υμώι yàp cfMrtv é κύζ/ος , α’audit , audit emn <)ui mifit me : & 9«; VOt xsài.’, ίμ^ àxvH ' )ζ d ί’/jte axeaty, axén τβ άτβ, ίμί άθίΚ< ' <>
jpernit , me fpernit ; <;«. autem me Jpernit , s'HAa>ris μι ' Λ © υμάς
Ipernit eum qui mifit me.. rEtenim
'-.
r
fi qux^cf-C^'
,μ1 œ\7iT^j , a’^tTH tin ά woçf·ίλτ,’πί μι’ Η ya©
feita funt , & auima carent , ordinem fer
•ni άψυχα 7?'·'°α4μλ
Λταξ/αν «χοβ-ώζπ· οΊον
\ant, ut nox, dies, fol, luna , fide'a , ele
νυξ, vi/xtpa, ήλιος, «Alun , açpa , ςοιχΗχ, "?οmenta , mutationes temporum , menfes ,
irxi , μίναίζ , ίβάομχ&ς, ιίμεραι, «pat, £δβλ<&<
hebdomades , hora , eaque ufui conilituτωθίΐαη χρποΕ xaro m θρημ^ν. o’ejie»
lo te: s iunt , ficut dtflitm cll, terminum τη
/
. ener»; non tranjg>edientur : & rur- ίθβ , ο « <ααρίλ<£το· rat, χ^ττάλ/ν Zftjt της θαλάσ-fus de mati , point et cetminos circum- στς ιζΐίμΐιυ αυτί)
£ χλπθρα xj)
poiitis claullris &. oftiis , \ dtxi , i>ucuf- πι'λχς, <47ra èt αυτί) μίχζι- τβτβ t λ/^-η,
βχ
ijue ιηΐΊ , ÎS non tr.infibu : quanto ma­
ùinp(3r,<tp, τβσν αχλλο» άμπς ùScà cociAtn -nAins debetis vos nihil audere dimovere
μαν χαραχικίν
ΰμ~ν xarà y»a>/jdu., Oto trap »)eoium , qua- no- vobis fecundum Dei fem- i
capipyc/ ot ττο>λο« x^
tentiam & auctoritatem conihtuimus . Cte- i μέϊ dtt.^cirwv,
cetum quia hoc pleriqtte negligenter cu- τβτ» dyjjc-ayn eoaz, cuy^/èty St -nk -ni^Hç νζ τΐιυ
tandum cife putaverunt , & ordines con- ,ν’φ' txace χ&ροηνίχν irapxxtvHV rtAuJcnr, ΰφχρÛnderc , & ordinationem cuiuique movc-D^o
ç ^ηρς ^μοστ.
μ^ èiïopfyx, K htr< audent , non collatas dignitates libi ra­ ^f7rc,nç fcamii ΤΣφαχιχ^ί a μη
υζατιχν
piendo , ac per sim porellatem fibi fitmenStèc.'xt * x iff T87V zapopy.-'Çeji
&tàv wrtrfp
dp ea dandi alus , qux dare non poflunt,
OK quo fît ut Deum irritent , ficut Co- ci Kopürvt )Ç d /îxtjAXî Ο’ζ/αί ΧΛρχξ!»· ίπι$ίfytôfjSpiot ot
ntx , &. Ozias , qui prater dignitatem , [fyot χ.& Θώ τ» à. χαρωΰΐωη ,
ac fine aucloritate Dei pontificatum inca- ρόρ> τπίΐφλίχηι, d Si xani τβ μίτάκχ Artupd? ’
ferunt , ex quibus illi igne arlerunt , hic χαροξαιβίτ St' Χ&ινο>· Γητβν tw ο^ττξάμ^εν .
lepra in fronte affeftus eif : irritent prat- Auafxn it iyf| rt iryiu/jac 7® aytov avjpaVTi, αυ­
tetea Chrifinm Jcfum , qui hac ordina­
τί ιΐω μαρτιρικν , f^xon.? τιν
χΐ\vit ac conllnuit , ιυι·. ! iltentqne Spiritum
fanftnm , cuius. teHimonio devorant audo- ittuey πΓς τά τ»/αυπχ asrf>irrt>z-i aspoe^ô^ot κ$Η
X^aoir/as άμιλλαν ίκ
iitatcm; idcirco ncccilitas polhilat , ut de τ/ιό Ηί πΐς $ι/σ·ΐ«ς
η /νροσαγομ^ιοις ατίβό; , 7Γ«ι~
hoc moneamus , quia us qui talia commit­ τ» ΐφ' ων μη
tunt, pcticulu n, ut pareil, impendere pra- êtaev
τίώ αρχηρατίχίώ τιμίώ, rrti μι~
videinus , negligi etiam 1'acrificia, & gratia­ E μτ,<τιν ttfoù^i τί μίγάλκ
Γ?σ» Χςιrum adiono , quod ab ill.s adbibeantut ,
τ? βκατιλίύΐς κμ^ν , α’-,α^χαο
χ- τ®ΰπ»
quibus non efl fas, rui Indicium , iX tocttTtafxiMÎa-ots
’
r,3n
^oep
τΐ-ίζ
ο’·πίσω
laiem putant honotrm por.tific.Uem , qui
imitationem habet nicgni pontificis Jcfu irç ναυ^ό μχιι.ιόττ,ιος ‘ λν’^βμ^υ ώ; Malic; ο
Chriili regi·, nothi. I.i u enim nonnulli de τβ Θίβ ■d'paitùii ώ d 0tôs βναι?/®- ύιωτώ Jrefla deHexi , sanitatem tuam ic-ptunttu . μί~> H, (os ί'τΐί λαλτ^-Γ, <a^dç ίαυτβ <p/7.c? , ω
Ergo Moyles famulus Dei, ci.m quo Deus
tî'Ci , ctèxa-i ζχρχ za;τα,- , ω χαπ» <αποτντο'.·
ore ad os loquebatur , ut fi .m.iicin cum
aju/λΗ njfi ί 8ι α’ίη/χν, η Ctvttviui , r, a-yyiamico loquatur, cui dixit, tm te prêter om­
λα. η χι’νιγαχοΛ , tre: IkLiKX τΐιυ \)ό<χν χοαοθίnes. cum quo loqueb.itm :n i
'petiti c)ii·.
σιαν

I

’*■

μ,.

Οος Jtwxo^iec Jzx Μΐς-tv, x} hs xdZ./v t’x xdAfuiÿ φίίφνηκ Sul « μτμνϋ’ο&ι» if) Adyti»

QuoJt ot>ortea< , in ano fuifput gradu cleri
locatus eft, permanere, iT ordinem fer·
vare, O non rapere ad fe ftte
non funt commijfa.

.

K E ♦ A’ A.

XLV.

E

Metti. ««.

S9»

LIBER VIII. CONSTITUTIONUM.

Ε

523
QUÆ TRIBUUNTUR APOSTOLIS.
”4
& non per oMcurx,
obfcura, vel per fbmnia, aut per
vita Stniarvn\ Stükt τίν«ι [ty γρη ναι
àp- A&
ytipitae ixmtâ&tu , jrxw ii ύο» ήΰ iq>tw · angelos, aut migmata, hic, inquam, Mop»
riva Si ùti
, fxàry τΐιύ wxtixv <Ç lès cum divinas leges defcripfit atque con­

ftituit , diftinxit quidem quamatn a ponti­
ficibus fieri oporteret , & qux a facerdotibus; qux item a Levitts , affignans cuique
religionem , que effet cujufque minifteni
propria . eumque decens: ita ut qua ponti­
ficibus facere juffiflet , ad haec facerdotibus
fas non effet accedere; & que facerdotibus
preferipu effent, hxc Levitx non attinge­
pa της aopaSoattK mpeatcàat ?0&λίτβ, ->«votoç
rent : fed potius finguli minifteria certa &
lut to ί«ζτ/μ/·χ· tîto St μάλίτα SttSf^s xj ή definita , qux fufeeperunt , cuftodircnt ; Si
χάπι tw Σαάλ π«ρα· ·; δόααι ν&ομιχάς Stya quis vero prêter jus traditum accedere vole­
τϊ αοραφητα
àpytfptuf Σαμοωιλ, ίαττασον hc bat , morte mulftabatur . Hoc vero in «ο··Μ· u
? poriffimum demonftratum eft , quod Saul
tturtle αμαρτία»
ααηρχ» αχαιτςβλητνχ *
iSt to xtyût&at υχ αΰτϊ «ς βασιλιά t'Sitavvn- expertus eft : qui cum exiftimaret facrificaffe
fine propheta , fit pontifice Samuele , inde
« τ» αρροφήτίιυ’ Qarpytrepa Se τη <νραζ» Sttpeccatum, & maledi&ionem inexpiabilem fi­
StiÇcjf i Qtèf ce to7ç x«ni tox Οζ/αν oJx ce
bi haufit ; neque prophetam movit, quod
* μιλιαμύ toç t'ai τρ χαραχομια Μτζραξαρφ,οϊ
regem unxiffet : idem docuit Deus, & qui-Tet »*'
Sùuti · )Ç d ris àpyttputruMK χαπζμαι^, >Ç ris
dem clarius in Ozia , de cujus fcelerc fine
βασίλπαί atodrcjeç χαπτη· to δ» ιφ ημύν zrws
ulla mora fupplicium fumpfit : qui enim in
fumrnum facerdotium furore bacchatus eft ,
«x aj/XOHTf “s-f yàp waxnx »χζσχ·<ους -wap nidem regno etiam privatus eft .. Apud nos
μζίχ ίνομχοδοΛΤος
<ρροσβυτίρ»ς w δ^χόχβν;
Χ’χί ν/
fxt^ttrfi, τρ tfgçepx
δ>σ- vero qux fint arta , lortallc non ignoratis :
Scitis enim plane, eos qui a nobis per ora­
μα'τυχ Κ3Μ
δζαφοραχ tfS «Bpayyattw Sttxtionem, & manuum impofitionem epifcopi ,
yôoxTOS* e yàp c ββλομ^Φ^ itap iuFx t’nÀnpou presbyteri, & diaconi nominati funt , diffe­
rlcù ywpa ωτχιρ txt της xtfiSriha Tty ίααάλιων rentia nominum dif^rentiam rerum declarai'xî th 1 ιροβοαμ ζτ«ραχ«ουμΧό»Κ itpwruir,{, αλλ C re : neque enim quicunque volebat , apud
nos manus implebat , ut in illo falio A aό χαλβμΧυβς ύνο th 0f3 ' « μ$> yàp μη θ«Γμοίτζΐ Ιυυ Μφΐ τοξίύζν δζαφάρά, ιφχΜ αι/ δ/ Ο«{ dulterino Sacerdotio vitularum , iub rege
Hieroboam, fed qui vocabatur a Deo. Etentg· «* .
όνόμαης τν όλα πλΗίθαί ’ αλλ' νπο τϊ χΐ/ςχν
nim ft non elfet aliqua lex pofita > & ali­
δζδα^θοπί ακολουθίαν αρραγμά™ , τ»7ς μ8ρ quod dilcrimen ordinum, latis erat uno no­
ί’πζτχοχοζς το της άρχηρ&Γΐίΰης οχύμαμ^' τ»7ί mine affeâos , omnia ift* minilleria perfice­
St αρρισ-βοτίροις to της άρωαντης ’ τ»?ς St Stare ; vaum cum a Deo conlcquentiam re­
rum didicerimus
epifeopis quidem aflignaxôvozç to riïi <®*ôç α’μφοπροβ? όζαχατζας · tv η
vimus,
& attribuimus , quæ ad principatum
χα^χρύς to τη? θρη<ΓΧ(4α; ίΐτιπλύμΒμ* · Ste yàp
facerdotii pertinent : presbyteris vero , qux
Sixmw itBpofyiptni θνσζαν ^μιην , >1 βα·βτζad facerdotium 5 deinde diaconis , i|iir ad
(V<y , η Χλο^/αν μαραχ, η μι^αλίαζ xuétâat '
miniftrandum utrifque : ut pie & calle hant
hts <φ?ί<τβύπρϋν γ&ροην/ας ιιτιπλύν · β yàp ό­
qux ad religionem pertinent . Neque enim
σιόν, ακΓραψθαζ rbjj nifyv' à yàp t S'tv ο 0roc fas eft diacono facrificium offerre, aut bap­
axanzraazaç · ί'χα οζ' ύοββίβηχόττί τβ
xptrT-θ tizare , aut benedidionem five parvam fi­
ve magnam facere : neque presbytero or-'
τίχων τυραχνιχύς σ-φίπριζ&πι , Χομοθ^/βΧ Kjqΐ4ώ αχαπλατιτχπί ίπί χ«χ«ί τύ rew^ÇS, àyvotà- dinationes clericorum facere . Siquidem non
licet ordinem invertere , cum non fit Deus
jt;, ort σκληρόν ttùmî τ» <r°ôî xcs^a λαχτ/diftenfionis : ut inferiores qux funt fiipcrio7ημ· β yàp ημχς ν τόί ίαιααόχης τολίμίστν οι ris , per vim fibi vindicent ; novam le­
•niant, αλλά iw -xavrov tjxzzrxoxoy kJ τη rra^èç
gem in malum fuum refingentes , ignoran­
àpyifptx "Xpjs-èv Γησϊν tw xi>e«x ημύν · ύσν
tes durant effe fibi contra ftintulunt calcitra- utn.pato­
Mmïik fjfyj yàp ri θίοφζλίΓατ« àpyttp&ç xa- re . Neque ifti nos aut epifeopos folummodo oppugnant , fed omnium epifeopum, &
nràdiway, <£ z'fpÀç , xi Λ Lito/ · ύπν Je th
pontificem Chriftum Jefum Dominum noζτωτηρ©- ημύν ημϋς , w Jfxa’i’fîs «xosoXm ·
ftnun . A Moyfe namque , qui fuit Deo
νε>» δι tfS άτοτολων tyà Ιάκωβος xl tytù Κληcarilïimus , conftituti funt pontifices , fa
μης >C ανν ημ7ν Γτφοζ · ζ»α μΊ χώτβς παλζν χα- cerdotcs & levitx , à Chrifto autem Salvaταλίγωμ$ρι· xotvji St Crw iravTOv ήμΰίν axficfiir· _ tore noftro nos tredecim apoftoii : ab a|K>Ttpot ‘ <£ δζακονοζ · i&î νΛοδ.-βχοχοζ - X}
j α’χα^χω-Eftolis vero ego * Jacobus , & ego Clemens, * Iterum he
i domini
- ό μονο­
& alii nobilcum , ne omnes iterum recen- dfrite
Faz’ «imtoî TtziU-U TH φύσ« ap^ffpÆ;
i fling ut vide*
Îeamus ; communiter vero a nobis omni­ tur a Jacobo
φυής Xezroi ày ΐαυτύ τΐώ τιμίώ αρτάτας ,
bus presbyteris diaconi , hypodiaconi , & Alph«i apoftolo , quod
αλλά ζαρα τη ζα^οί χαταΓαθε-ις · ος '^όμβρος
Icftorcs. Primus igitur natura pontifex uni­
dofli
ανθρωτος Si ημάς W rluù χν&ματιχίώ Sutria» genitus Chriftiis non fibi honorem rapuit , pallim
repudiant.
aspeçipw tJ 0«J ai/r» >Ç τατρί xvpô τβ xiSus ied a patre conftitutus eft ; qui faflus prop­ H'ir t.
τ,μΐν SitTofyin μόνοις rùn χ«ηχ · xaz τβζ oxojx ter nos homo, & hoftiain fpirjlualem Deo
fuo, eidemque patri ante paffionem offerens,
«•tu} νμιν χ; Ϊτίρνν τ^ΐ Ηί οώτΐν tîtz^Æxo'tov ,
α>λ’« «xavTuc δ jrzr4'o-ai >5n xJ «xpÆç χατέτη n conftituit nobis folis , ut hoc faceremus :
cum effent alioqui nobifeum alii etiam ex
Coxal. Central. Tom. L
Pp
eorum

«xiixwax τη fatmpyta ^pncntMcv άηη^ΐμβχ·
amp
n/ς apynpcuai «ρ«ατίηαπ> imnKiv ,
Tinti nit itptaç a ^tfuiàe Üjj mfvrKàat* amp
St twî îfMÙaiv Μ?μ*β, ηΐανς et AXFraee «9po»
e-ieaa» · a’A’ <<arw irtp mtpeeAnpftaait wrnpfr/βί affeytyp^jjiiJ^aç, ίφ^Μτην* « άίτκ τί-

*

5pj

LIB. VIH. CONSTITUT. QUÆ TRIBUUNTUR APOST.

596

eorum numero qui in eum crediderant: fed A άργκρατιαχς αξίας 7rt^r - μζ Si rliù άνάληnon protinus quicunque credidit , faftus fuit
eûrS
«poacu^xdmç xtrni τΐώ Stafaçerdos, aut gradum pontificalis dignitati» Τβξσ
· ~ θυσίαν χαλαρά’? ι^'
‘
‘
βώτνυ
άναίμουυην
,
obtinuit , Nos vero poft aflumptionem ejus
«ροίχ,Η^σ-α’,αιθα iW/crxoTBj »yq' <sptT|9unps» *w'
offerentes , ut idem conftituit, facrificium
Swwous trrû nv άιι^μίν · uv HS itu Στίψαmundum fit incruentum : elegimus epifeopos,
presbyteros, k diaconos feptem. Ex quibus v&* ô μαχαυ^ μάρτυς ùx. ατολκχόμ^υκ ήμάν
&îov ίΰνοιαν '
rwSmv τΐώ θί»·
eft beatus martyr Stephanus: qui non minus xarv t!u
quam nos Deum dilexit, qui adeo pietatem σίβςςαν Tf νοίτΗ ùtS^an
ιίώ aiç w χόerga Deum fide declaravit , & caritatem in
tiov τ.μων Tnmuî Xd/cw άγάιτίμυ^ ως wrip α»~
Chriftum Dominum noftrum, ut pro eo atS Soujiiat
τάύ χ|κ*χ!υ> ,
wtfoxwnv
nimam luam daret, a Judsis Chrifti interI'uSaivv λίθοι; βληθεί ' ώλ’νμως ô wSnc
feftoribus lapidatione confedus ; & tamen
talis ac tantus vir, qui erat fpiritu fervens , τηλ/xïm «\wp, ο τώ τν^ματι ζί«» · » ιΛ Xfcit» Θ«
ττύqni Chriftum ad dextram Dei vidit, & coe- rev ορνν «χ ΰίξιων
,
, rtif ήρανίας
,
leftes janua» apertas , nufquam cernitur iisBx« β’νί^μ$ύχς, κέαμί φβ/msu nts μη ανήκαufus effe , qur minifterio ejus non eflent σι τη“ ScmovÎa
*
' Λ
~
χρησάρ^Λς
· η* θυσίαν
άνο^ιγκών ·
convenientia: non facrificium obtulifle , aut ή ^paç tTrt^en τιιι - a>Ad το τη; διακονίας τάγ­
manus ulli impofuifle ; fed potius diaconi
μα φυλάξας μίχ,^ι τΐλος ’ υη» γαρ taurini τύ
ordinem ufque ad extremum cuftodifle : Sic
enim* manyrem Chrifti decebat compofitio- τη Xiy^S μάρτυς τΐώ &πίξίαν άηοσώζ^ν · η
nem ordinis fervare . Quod fero nonnulli Si Φίλιχχον τ·ν Jidxoyov ήμ^ν φ Α’.'ανΖαν τβν
Philippum diaconum , & Ananiam fidelem Ίΐιτνν άδιλφον αίτιώντνι τινκ, οτι ♦ μ8ρ>τον £νδfratrem aecufant , quod ilk quidem Eunu­
γον ίβάττιτοα , ô Si ίμι Ποώλβν , αγνόηση
chum baptizavit, hic vero me Paulum, non curt»/ , ο 7\ίγορ3μ ήμ^ς · «roq^u γάρ οτι ήχ
jntelligunt quod nos dicimus ; dicimus enim
tcurt^S τις άρτάζ« τρ ίιρατηον αξίωμα, α>λ’ Λ
neminem fibi dignitatem façri ordinis fumcre , fed vel a Deo accipere , ut Mekhifc- 'χαρα r»ù ©foc? λαμβάνω’ ώί Μίλχ/crrJfx· qj('
dcc, «k Job ; aut a pontifice , ut Aaron a ΐώβ’ ί χαρά άρχιιρίως ώς Α’αρων ηχρά McvMoyfe, Itaque
ik Philippus
Philippus i
& Ananias non ____
σίνς ♦ ___
ocxvux
qpf' Φίλιππος και Α'νατίας οΰ·^
Moyfe,
Itaque &
_
feipfosdegerunt, fed a Chrifto pontifice ,&C
, α’λλ’vnv rw X^cS xpot^
Deo, cum quo pemo comparari potçft, elctS άρχίίμωΐ τ2 ατυγχρίτ» Θί2,
Λί hint.
CANONES ECCLESIASTICI

ΚΑΝΟΝΕΣ Ε’ΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΓ

Sanfitorum Apoftolorum,

io»

Α’χοτολ*»,

Pifcopus a duobus aut tribus epifcopis
’n/tfTtojoç ûot' ίπισχόπων x&pontvic&a Jw /
ordinetur, &c. *r pagina 30. & fequenn 'ξιών’ϊ ni i/tfiç..
tibnt bufufee primi conriliorum volumnii.
* Taunt Je' Xfpi χανονωχ J/ατίπί^θω ύμϊν trap · vu« f»pr»·
Harc nos vobis , Epifcopi, conftituimus ,
Vos vero in eis perfeverantes , falvi eiitis , ήμων, ω ΐπίσκοποι · υμάς Si ί’μμ^ύοντες αΰπις, p‘l' 44‘
ftp/aVu* î’fcrrt' a’yw^errec Si xq& pacem habebitis : non obedientes vero αω&όσι&ι*
πολ/μον μιτ α’λλχλον àfStov *ξίpuniemini , & perpetuum bellum vobifeum Xaov>)Tf.ûf,
geretis, pœnas abje&e obedientiæ accommo- D.tî, SikIuj της ιίνηκοίας τίώ owxjxway τινηιαdatas folventcs. Deus autem , qui folus eft
‘
Tfi · ό ©td; Si ο μονοί * affirms *, rfS ολωο ’ «W<·»
* ingenitus, & unis «.riorum creator , vos
traornrç άπαντης υμάς Six τνς fipivni or πν£omnes vinculo pacis in Spiritu fanfto b co­
άγίφ * C»we-H’ καταρτίσει eis παν ιργον'*"ί*^
pulabit , confummabit in omne opus bo- ματι
<
dei ad
aberres, άμίμπτης, avr^xAifns;’ xanum , immutabiles , a querela , & crimi- οίγαδον,
<
nc liberos , & vita aeterna nobifeum dito^iùw-mtî τη; αιωνίου ζωής συν ήμίν Sià ΤΗ
< iiuerceflie- gnabitur per c mediatorem ddechim filium
μισιτ&ιας ri η^αττημ^ώ παώος «ντβ J’^rS Χ&/•‘m Idusc fulnn Jeiiun Chriftum Deum Salvatorem 1
γκ , Τ8 Θίβ xj σωτήρσ; ίμ£ν , μ& tf » ΐοξα
nollrum , cum quo gloria ipti fuper om­
τ<3 ίπί vra/ruv ©ry xJ πατρι , er aytp
nia Deo , & Patri in Spiritu fanfto pa- αυτώ
'
rack to nunc , & in fxMila fzculcrum . A- •αιΧματ/ τω χαραχλήτ«, νυν rt xi <h xJ Μίτους
αιώνας
αιώνων · àpduj
men.

E

E

Finir conflitutionam Janitorum apofloloritm ptr
J. Clfmenttm cetbohca dofirvn*..

Τ/λος J/aniywv tfS άγιων a’xwôXw Stà Κλτμ^»τνς καθολικής διδασκαλίας.

VI.

A N A C L B T I P A P Æ V I T A.

597

VITA,
EPISTOLÆ ET DECRETA
ANACLETI P A P Æ>

Ex Libro 'Pontificali Damafi Tapa.
Nacletiu satione Grccu» , · ex patre A runs c. *♦. trophaa appellat . quippa qua ν(ββ*1« •p*'
ftolorutti d« fuluâu
· Verba ilbu*
____ Antiocho, fedit anno· novem, menfês apud Èvfebium pradiâo loco hac fuat :
paw
ftrWc**
: *3* ί /»wr
( a ) tres, dies decem ; b
autem tempo­
ribus Domitiani , c a coniulatu Domitiani
rev, U etuffrrf , trefiaa eerum <·/ </*·· eetlepam fu·
decimo fit Sabini, uique ad Domitianum deci& vfriettf
. Hanc înfimoiêptimo & Clementem coniules. d Hic me­
gnem daramque nemoriam a rirblaa nerfscutioni* non
moriam head Petri conftruxit & compoiuit·, fuifla dejeâan, fad majora potius io dia» fingulos glo­
dum presbyter fa&tu fuiflèt a beato Petro, feu ria auâam, omnem admirationem fuperat. Baron, anna
ιοί. n. ». & 3. Magdeburg, qui hanc ob caufam Anab racondaran,ubi
b recordentur iepultUHt;

• JaAthent*. Λ

clctum reprehendunt , a Bellarm.
pontiL c. S de calumnia notamur.

ubi ( b ) autem & ipfe iepultus eft in pace ,
jeun rtari- juxia corpus beati Petri tertio Idus Julii. Hic
·“*»*■Mem fecit ordinationes * duas per menfem Decem­
brem , presbyteros quinque , diaconos tres , epifeopos per diveria loca numero fex . Et cefuvit fpiicopatus dies 13.

a

B

Nota Setirini Bini»

lib.

a.

Çur ·ι

da Roman.

EPISTOLA I.

ANACLETI PAPÆ*
De
___ i * oppreflionc
- Chriftianorum & de accufa-

s Hisvplftla· non au
•ft Ballarm
au· iadubi; >
ta· B®rœai e

tionc epifcopi, de ordinatione archiepifcopo- *‘c ««t»'
' Aaactaw
a anocletut.) Poft taterragnum quatuor menfium 8t
rûm & ceterorum & de primatibus & paquaad· taftaa dacaa* dierum , nano Chrifti " 103. Trsjaai impetatotriarchis, corumquc minifterio.
f·
Erudn
roarifve,
ris 4. t«rtl« dia meafi* Aprili*. Anacletu, multis rebu»
* ··*.
praclara gaflis celeberrimus , Chriftiana religioni* fum­
,
z
ci» vident u.
atum pontificatum adeptu* , Clementi per martyrium
I. De us qui facerdotes accufant.
(uppoiii*.
fublato fubrogatur. Quod liber pontificali* in vita Cla­
II. Ut eptfcopus Deo facrtficans , tefles fecum
mati* epifeopatum Roman· Ecciefia vigintl diebus ft
babeat.
uno cèflaffa icti bit , via eft credibile · cum tam brevi
poatifiemm. tempori* fpatio mamrium Clementi* , Chatfonefo trana
lit. De peregrinis d5 provincialibus judiciis .
Pontum fits , Romm nunciarl non potuerit . Baror.
IV. Ut oppreffus judicio faculartum , appellet ju­
anno >ot. nutu. i,. It fe]- anno nunc a. Unde acci­
dicium facerdotum , & de majoribus con­
derit quod Anacletus a Tertulliano Clementi antepo­
fis ad fedem 'apoflolicafd referendis
natur » ab Epiphanie autem hzreli »7. plane omit­
tatur , fupra dixiutu* in annotationibus ad vitam Cle­
mentis, verbo Clemens.
Cur A«acl«tas
i Full uut··· xfmftritit TStmi^len/.) Mira libri pon-1 Anacletus fervus Cbrifli Jefu , in fede apoflolica
Clameau e
domino ferviens, epifcopis omnibus , & ce ten r
tificalis varietas dr repugnantia : cum fupra Clementem
quibutdc·
Anacietl
prsdeceftorem tertio anno Traiani e vita fucstnilif fidelibus , qui coaquedem nobifcum forprzpeliriu.
'
blacunt e fle fcripferit , Anatle'us non fub Domitiano ,
tits funt fidem , gratia vobis & pax atquo
*:
i
ver,u» fub Trajano feiilfe potuit.
r Λ c/.M» n»mi,iuul 10.» S.blnl ufqut ect (t>uconfolatio multiplicentur a domino in fecula.
u’ fututum VttmiilonS 17.) Novus error au Roris. $1 Anacletu* fub annotati*confulibu* pontificatum renuit , eum
EnediUus Deus
pater domini nofln Jefu
u
Clementem anteceflifle , imo limul cum Cieto & Clemeute fed i (Te oportuit . Nam decimus Domitiani con­
Cbrifii , qui fecundum magnam miferteori' <4.
faint us cum anno Chrifti " 10. Domitiani imperatoris
diam fuam regeneravit nos in fpem vivam , per
■ j. cnincidit . Decin,u* feptinin* vero ejufdem confularefurre&iqum Jefu Cbrifii ex mortmt , in here­
• j,.
tu< cum anno Chrifti " 9·. Domitiani imperatoris taconcurrit . Cum igitur Clemens hujus Anacleti prsditatem incorruptibilem dj incontaminatam ,
cteceflbr , anno tertio Traidni imperatori, vira fimul
immarcefcibilem confervutam in caelis , in vobis
it pontificatu defuoâui fit L ut prater anciorem hu­
qui in virtute Dei cufiodimini per fidem in falu­
ius bbri , Hieronym. fc Ejufeb. locis fuma dicli* leftantur , non culeo qua ratione dici poflit Aqacletuoi
tem paratam revelari tn tempore noviflimo : m
ante Imperium Trajani , pontificiam fed em aduiiniquo exultabitis , modicum nunc fi oportet contrift rafle.
»· Dflari tn variis tentationibus , ut probatia veflra
TcclefisS.Pad Hic irutl Prtrt msruorlum tunfiluxil
tri cxftru'âs fu/t . ) Ter memoriam beati Petri intellige quamdam
fidei multo pretiqfior fit auro
quod per ignem
tir appelletur aedificii ftrutluram ab Anadeto , dum adhuc nresbvter
probatur , u tamen in tribulationibus experti ,
mesiona.
efl« , jn Vaticano exftruilam , quam olim antiqbita*
probati inyeniamini. Patientes cftote, dileftifliufitatiut ecclefiam nominare loutucvic. Nam & Auguft.
decivit. Dei lib.lt. c. IO. N»< > inquit , mar.-yr/.iu. ucflris
mi, quia patientia probationem qperatur, probantu irviplu , jiev;/ZZ> , /r/wr>r.'«'/sr , ficui
mr.
tio vero fpem., fpes autem non confundit . Ecce
\
luit , <)u»ru>n 'upud Drum tliuul ffirStUi , f nirScurnui .
agricola expeSat pretiofum frufium terra > pa­
Ha* merito Cajus aatiquu» theologus, qui teo pore Zetienter ferens, donec accipiat temporaneum dj fephyriui pontificis claruit, tefte Eulebi* lib. 3. hillotia-

B

Concil.

General. Tom. I.

P p

a

rotf

( D· apfrtjlfiu V Uclrttii·) Chrljh·»·.·;»
CT ·*·4
·*ν< i.mp.rtr.r . »ι·<ι· Jt .ttt.ir Hi ie/tuic •t-teiir ; ,m«4a,
pripia . It· MS. colleifiam» Il dart ia BxbUodlCC* ColJcgu Plaiic:it» Soi J»fu, ■ quo fust ha VI1MB-.M itftioacu.
(s) I·., duu·
(i) 1·ί. tian

$99

ANACLETI

PAPÆ

doo

rotinum . Si agricole haec patienter ferunt pro A
temporalibus fruftibus , quanto magjs vos pro
aeternis patientes effe debetts ?. Effato ergo pa­
rtantes, & confirmate corda veflra, ut advenien­
te judice Chrifto, beti & probati efle valeatis

I.

Audimus, fratres , quod quidam detrahunt .
dc accufant facerdotes Dei , cupientes eos da­
Nolite ingtmifcere m alterutrum , ut non judice­ mnari , non intelligentes forfitan, quod injuria
mini. Ecce judex ante innuam affiflit. Exemplum facerdotum ad Chriftum pertinet, cujus vice
accipite , cariffim , labora & patientia prophe­ funguntur- Nec hoc aipiriunt, quod B. Petrus
tas , qui locuti in nomine demini funt . En bea­ princeps apoftolorum , inftru&or nofter , ait :
tificamus eos qui fuftinuerunt . Sufferentiam Job Deponentes igitur omnem malitiam , & omnem ’· 7,lr ‘
audiffit,
finem domini vtdiftts , quoniam mife­ dolum, & fimulationes , & invidias , èt omnei
rvors ér mifera tor dominus efi . h Tribulationes flctratfionff , fient modo geniti infantet , * ratio­
• v«*rM,
veftras audivimus, fratres, tam per * noftros , nabile, fine dolo lac concepi fate, at tn to crefca• aottada
quam & pbr aliorum · apqciiiiarios , fuper lis in falutem . Et dominus per prophetam inquibus valde dolemus> , vobifque
vuunqur compatimur
bumpauiuui ., quit . Qui vult vitam diligere , & videre dieiTf*1· Ji·
irout ipte largitus fuerit , B bonos, coerceat linguam fuam a malo , & labia
& auxilium ferre ( prout
qui pro nobis non folum tribulatus, fed etiam ejus ne loquantur dolum , &c. Qui autem ifta
partus eft ) parati fumus . Nolite mirari , catranigrediuntur , protêâo tranfgreffbres legis
*
«. rut. 4 / rilTnni , qui periecutiones patimini , quafi novi
Dei & contemptores , atque inobedlentes ejus
Vobis aliquid contingat t ied communicante < Cbri­
piæceptis exiftunt . Unde & B· Jacobus apofto­
fli paffionibus gaudete , ut C in revelatione glolus ait.· Si diligitis proximos ficut vos iplos, he-1*nb. ».
riu ejus gaudeatis exultantes. Si exprobramini in nefacitis . Si autem perfon as accipitis , .Peccatum
nomino Cbrifli , beati eritis : quoniam quod efl operamini, redarguti a lege, quafi trau/grefforer,
honoris, gloria, tf virtutis Dei , fy qui efl ejut &c. Et beams prsEdeceflbr nofter Clemens vir
fpiritus, fuper vos requiefeit . Nemo autem ve- apoftolicus , & fpiritu Dei plenus, una cum tcMentiatiur.
Jtnrm patiatur quafi bormeida, aut fur, aut ma­ reliquis fandis collegis fuis ftatixt , dicens : ·
£·ρΓ1 ρ·
ledicus , aut alienorum appetitor . Si autem ut
Accuiandi vel teftifrcandi licentia denegetur his ’“«J. 4.m<«m»
Cbriflianus, non erubefeat : glorificet extern Deum
qui Chriftiame religionis & nominis dignita- pr«d«effor.
in tfle nomine ; quoniam tempus ejt ut inciput tem , & fnx legis vtl fui propofiti normam
judicium , j domo Dei. Si autem a nohir primum ; aui
rcgmanicr
pimuuna
lamgici- « Ani»«u«iib.
aut
regulariter
prohibitaurgicxctini
neglexerint. .ji Tranfgtef■
. . fme,
.■ <·
quis finis eorum qui non credunt Dei evangel/ο
fores
enim
fponte legis
ejufque
violatores. x»«. coaft. «
7'
Et fi vix juHuf felvabitur , impius 0 peccator & recedentes , apoftatae nominantur . Omnis
ubi parebunt
Itaque & hi aui patiuntur fecun­
enim apollata refutandus eft ante reverfionem
dum voluntatem Dei , fidch creatori commendent luam, non in accufatione refte agentium. , aut
'· animes luas in benefacis. Nam ( ut ait beatus
teftimonio fufeipiendus .* quia vir duplex ani­
a j»<o m. Qemcns anteceftor nofter ) fimilis eft omnis mo , inconftans eft in omnibus viis fuis, fiai-7·1'·4· s
rcclefi® ftatus navi magnae , quae per undofum cumque autem, ut ait apoftolus JacobuS, totam
pelagus diverfis e locis & regionibus viros por- letem fervaverit, offenderit autem in uno, filius
b »etb< funt tat , b ad unam potentis regni urbem propera- efl reus omnium. Qui enim dixit, Non maebabeRuffin1/1’ «i re nipidntes., Sit ergo navis auitor hujus, doris : dixit ÉT, Non occides. Quod fi non moecha­
t,<ceit>»»nni5 minus iplê omnipotens Deus : gubernator vero beris , occidar autem, fallut er tranfgreflor legis.
«ι·ΛηιΓν
Chnftust tum deinde prorete ofticium epif- Sic loquimini , & fic fact te , ficut per legem li­
dYiiiprV'p 9» copus impleat: presbyteri nautarum, diaconi
bertatis mctpienter judicari . Judicium enim fine.
A
difpenfatorum locum teneant : hi qui catechizant,
mtfericordia fiet illi, qui non fecit mifericerdiam.
nautologis conferantur: epibatis autem , totius Superexaltat autem mifericordia judicium . Et
fraternitatis multitudo fit fimilis . Ipfum quo
­
JO-dominus
ait; Nolo mortem peccatoris, fed ut
«g,
que mare hic mundus habeatur. Ventorum ve­ convertatur, έτ vivat. Et multa talia, horumro varietates & turbinum , divertis tentatiomque fimilia. Nemo enim, inquit apoftolus, no- κ.·*. ι«.
bus conferanuir : periecutiones , tribulationes firum fibi vivit, & nemo fibi moritur. Sive er­
five pericula , fluftibus exxquentur . Terreni go vivimus , five morimur , domini fumus . In
vero iptritus , qui vel de torrentibus , vel de
hoc enim Cbriftus mortuus efl , & revixit , ut
convallibus fpirant . pfeudoprophetarum & fe- iH vivorum & mortuorum dommetur . Tu au-J·1^· «·
* dicantur
duSorum. feu pravæ doitrin® verba * docean­ tem quid judteas fratrem tuum ? aut tu quare
ducantur
tur . Promontoria vero & loca '"onfragofa , hi Jpernis fratrem tuum ? Omnes enim flabimus
roccuur.
qui in poteftatibus fæculi funt judices , & qui ante tribunal Dei . Scriptum eft enim ; Vivo tf*· *ι·
c b.thila'îi
pericula minantur ac mortes . Dithalafla c ve­ ego , dicit dominus , quoniam mihi fleiletur
ro loca , qu® duplicibus undje fallacis æftibus omne genu ,
omnis lingua confitebitur Deo .
verberantur , dubiis mente , & de repromiifio- Itaque unufqMifque noflrum pro fe rationem red·,
r.um veritate nutantibus , conftrantur , atque det Deo. Non ergo amplius invicem judicemus ,
his qui irrationabili fidem noftram yatione dif- p fed hoc judicate magis , ne ponatis offendiculum
< . Μ .««· a b m» »vero
rm
Jtr doloft
J . A I <-» *
r»i
»■ a 4 ■ fiIZ —
I t _ _ Scimus
f cutiunt . Y-J
Hypocrita:
&
piratis
^fratri velt fcandalum.
enim , ■ "quia mulmiles
habeantur.
Jam
~
L·’'
'*■“ sero rap'dus
J.......vortex
& tum b derogatio praevalet , quandb derogator t> Tnpiruta
tartarea Charybdis , St laxis ülifa naufragia , creditur fide dignus. Ideo , fratres , variis de( ’·
ac mortifei.t fubmerfiones , quid aliud æfti- traftionibus & c accufationibus ’non oportetclaHh»
manda funt . quam peccata : Reliât igitur , ut befadari judices & primates ecclefias, fed magisd'Plft ’
h«c navis curfu prolpero tuta poilit portum apoftolorum ôc doftorum regulis informari ac
ίρ.
defideratæ urbis intrare , ita Deo precem fun­ roborari. Unde (ullum eft, omnes in univerfo id rpifcupu»
dere navigantes, ut mereantur audiri.
Romanorum orbe deflores legis , c» quæ lex» l'JïïÆ
hint
it/ipi. ex Ro­
mano conci—"
■ i
i———ho, qutftn red­
demus fuo lo­
co ,

6oi

E P

I

S

T

Ο

X

A

I.

6o»

funt reâe fapere & operari, dc non regular A vocatur 2 Ego vero nolo errore meo alienas
«ut
faftum,
quoddoleo,
nafcentis ecrkfue confundere, aut fidein , au»' .
culpas aflerere,
r*------*·Γ-Λ
·—
- ->-J J '— admi-J-; » «
fiffc convincar. Odifli, inquit dominus per prodo&rinam apoftolorum variis maculare do&rtnis, nec fratres infeftare (a). Si autem omnia _ifc phetlffl, Mwws c/xraa/cr iniquitate# , perdes lo~ œô.dt'p°< » ·'
»>ihv S* hoc fieculo viqdicata eflent , locum divina ju- fnentes mendacium ■ Virum fanguinum Cf dolofum *rq« hac ,«i
*f*,*“2‘
■ E«»u4iiu dicia non haberent. · Supervacuis enim ad be- abominabitur domitu* .· ego nutent in multitudine
“*i*H
nclKia kborar impendiis , qui folem çeçtat fa· utifericordia fuu introibo in domum tuam , ado- poft»r»m «i. iacifxa·· Ba- cibus adjuvare. Ideo fi aliquis putat , fe Deo
raboque in templo Ifiiil* tuo in timore tuo . Do- ν*«»4*αΛ*
,»diujcu^ |Q hoc placere , quod fervos fuos acculât ; & tttine , deduc me in juftitu tua propter inimicos JJÇJ*’.
JX imiter» ut meliores fiam . dicit fe hoc agere ; tu vameos, dirige ante faciem meam viam'tuam. Non
Bts>r*nuSMi num.laborat, & plus invidi* ftimulis agitatur,
efl enim in ore eorum reflum, *> interiora eorum b E» v<rf-4uiXmiam cantatis : quoniam grati* plenitudo adjeinfidi*. Sepulcrum patens guttur eorum, linguam
itione non indiget, nec ulla requirit*r.immen- fuum lenificant. Condemna eos Deus, decidant a Anndeto uebEniuai .rto darioms augmenta. b Erigit ergo doâoreS confilns fuis : juxta multitudinem ftelcrtem eorum ««·“'· ianu icieMum”**' confcientta fiia, fi<
fi: fi
f: quando
7^*“‘" inctft is temporum expelle eos , quoniam provocaverunt te . Et lu­
fa,m .
; flatibus opponuntur
itur , fiiftinent mala , qux
quæ ùe-Rtentur omnes qui fperant in te, in aternum
^,7° d°· euhs n^agis funt adferibenda , quam meritis. e laudabunt.
· · · · Et
- protege eos, & lutabuntur m te,
c Em. U14, Datam enim Icimus fatanx poteftatem , ut qui diligunt nomen tuum , quoniam tu benedices
fervos Chrifti cribraret: ut quod de tritico in­ juflo., Domine , ut c bafla placabilitatis coronabis c fc·'0
eum. Deo enim facri fica mes perfede , non de­
veniri poflet, horreis ingereretur : & quod dc
bent vexari, fed portari, 4 confolari, atque ab ^“\e
paleis , ad ignium alimeula tranfirer . Ad vos
lt'
fpecialiter dithimeft ■ Nolite timere pufiltus grex,
omnibus venerari.
nod^i Ucimii !
quia complacuit patri veftri» dari vobis regnum ‘.
Venit inter vos gladius perfidorum , ut marci­
II.
da ecclefia: membra reiecaret , & ad cœleftem
gloriam fana perduceret. Quos habeat Cluilius
e Inii autem , quando dommo facrificant ,
milites, certamen oftendit : qui triumphum menon foli hoc agere debent , fed telles fecum
h
reantur * per bella 4 cognofcuntur. Scimus au
adhii eant, ut domino perte&e in lacratis Deo
Ennodii «Su- tem multos ob id infeftare do&ores , ut eos
facriticare locis probentur . Ait namque au&o> nioudo act»· perdant , fie proprix voluntatis placita adim- ritas legis divinx : Vide ne offert· Moctala tuaD,V '*·
Dik’ ή Sci- pleant . Non propterea tamen doftores ( in- C in omni loco quem videris, fed tn loco quem emus aaceai quantum vires fuppetunt ) a refila xmulatione legerit dominus Deus tuus . Epiicopus Deo fa- D' comecr.
crificans, teftes ( ut prxfixnm eft } fecum ha- d'“'
& bona intentione recedere debent, fcientes,
quia beate qui perfecutionem patiuntur propter
beat, fic plures quam alius facerdos.' Sicut enim tuticus,
D ft * « Ni
· Nihil autem illo eft paftorc mifemajoris honoris gradu' finitur , fic maioris tehu ülù
* nus ’ qui luporum laudibus gloriatur . Quibus
fttmonh incremento indiget . In lolennioribus
fi placere voluerit, atque ab his amari delegequippe diebus, aut leptem , aut quinque , aut
Tu*·’·
rit, erit hinc ovibus magna pernicies . Nullus
1res diaconos, qui ejus ocuh dicuntur, fic fubergo paftorum, placere lupis & gregibus ovium
diaconos atque reliquos miniftros lecum ha­
c Enn diâ. i. poteft . ‘ Perdit enim laboris memoriam mens
beat , qui facris induti veftimentis , in fronte
t idc· * as. terrenis obligata carceribus . ‘ Sicut artium in
fic a tergo , fic presbyteri e regione dextra lx,
fuo quoque opere invenitur mateV inftantla ,
vaque, contrito corde fic humiliato fpiritu , ac
ita noverca eruditionis eft negligentia . Nullus
prono ftent vultu, cuflodientes eum a malevo­
ergo prxjudicium alteri faciat, neque quod fibi
lis hominibus . fic confenlum ejus prxbeant iafieri non vult , exerceat. Nemo difihnn de alicrificio . Perada autem confecratione , omnes
j Ena. 1». » ^uo jnvciÿatj { quod in eius a&ibus non agno-- communicent, qui noluerint ecclefiafticis carere
kat. Ego autem labefa&atam non folum quie­
liminibus . f Sic enim fic apoftoli ftatuerunt ,
tem meam, fed & falutem , inimicorum vale­ fic fanda Romana tfenet ecdefia· . Servite , inf
tudine fic rumorum procellis agnofeo . Potens
auit dominus per prophetam David, in timore ,
h immeate
divinitas immenfa h , tempeftatis incerta
exultate ei cum tremore . ' Adorate pure , « «χ HirroMS^at' sir'.* b°n<> ferenitatis amovere . Et quid aliud , fi
ne forte irafcatur, & pereatis de via. Ille enim
v“
moadi «diüo Chriftus paftitS eft pro nobis, nobis telinquens
non perit de via , qui refte graditur , fic prxpir 1»·.
exemplum , fic apoftoli pafTt funt , fequeutes
cepta cuftodit majorum.
ejus exemplum , fic reliqui patres , nifi ut feDoceri ergo omnes oporrft, qui domini faquamur tam do&rinam eorum , quam exem­
cerdotio funguntur, ut fic cetrtos inftruant, fic
plum , fic patiamur adverta pro Chrifto, fic cura
fibi proficiant. Scriptura eft autem : ghi/ doffi De, ,,
patribus atque cum fratribus crucem portemus, fuerint , fulgebant quafi fplcndor firmamenti :
eorumque tribulationibus compatiamur, ut Chriqui ad jxflitiam erudiunt multos , quafi ftellu in
1«.
fti ven difcipuli inveniamur , qui dixit : Qjii
perpetuas aternit ater. Et alibi .' Populus autem *>·· ··
t" 9'
vult pofl me ventre , abneget femetipfum , Ιΰ toi ^fciens Deum fuum, obtinebit, & faciet, & doflt
crucem .Juam, & fequatur
me,■ & reliqua
,
·
, >’7 *
:n populo docebunt^plurtmos . Ipfa enim veritas
,1.» .. Prxfum^tio eft, fi dominorum beneficia famu-\per fe infert fic lucit : Bejtui efl qui non fuerit
>t
i4 ef>iiloli%
Ùbiii veta Ti h non fequantur. Obfequiiim ergo xftimandum fcandJiizatus m me. Ille piocul dul io fcaiuLi· [·' ’
rp '^n Chr Puco ’ quod pariturus impendo . Quid eft enim,
zatur in Deum, qui rede non docet , & <]iu ι.'ρ?.,:’."
;11 Vaicno quod plus creditur filii vocabulum valere, quam
ejus fcandalizàt epifcopum vd taceidotem. Iin b“'
l'ooiult.
coniui».
oblequium , fie non quxritur , quid in amoris pie namque agentes, lunt impii, reque intelli­
plance promoveas v fed quale ad prxjudicium r- gent omnes impii: porro doili intelligent. Om- 1
<
ftimanti nomen apponas , cum apud prudentes
nes enim invicem humiht.-.tem /nfinuate , quia
fruftra fobolem dicimus , nifi exhibeat quod
Deus (uperbu re.fiilit , Immiltbus autem dat gra
■
tiam.

»

fKi. Cod inierit hic hunc tiiulum : .'/(« St st η

Λμι/ιζμ/f»

friat cffiil» lu u>! i"SI &s.

A N A C L E T I
P A P Æ
604
tum. A’olitt , inquit Joannes apoftolus , omni
omniAfli, tel- diligjmui alterutrum, fient dédit manda'
Jpiritui croître , fed probate fpihtus , fi ex Deo tint nabis . ΕΓ qui fervat mandata eju< , ;»
funt , quoniam pfeudopropbete exterunt tn mun- •II* manet, èT ipfe t» t». Et in bac fc.mus ,
I 7«.
dum. Et idem ipfe alibi ait ; Vos quod audijiu fueniam manet t« nobis de fpiritu quem dedft
ah initio t m vobis permaneat'. Si in vobis per­ nabis. · Et ficut Deus creator, qui hominem ad *S A»W 1».
maner it quod ab initio axdiflis* & vos in Filio fimilitudinem fuam creavit, eft caritas, cil bo- bô«,u
tf/ntro
manebitis. Ej hac efl repromiffo, quam sus , luftus , patiens , atque mitis, fit nnieri«•bl»,
"* ipfe pollicitus efl * vobis vitam atemam . Hac cors , fie cetera fandarum virtutum infignia ,
fcripfi vobis de bis qui feducunt vos . Et undho que de eo leguntur.· ita homo creatus elt, ut
quam accepiflis ab eo, maneat in vobis . Et non caritatem haberet, ut bonus eflet & juftus, ut
neceffe habetis , ut aliquis doceat vos fed ficut patiens atque mitis , mundus & mifericors fo­
unitio eius docet vos de omnibus , 0- verum efl , ret . Quas virtutes quanto plus quifque in fe& non efl mendacium. Et fic*t docuit vos , ma­ ipto habet , tanto propior eft Deo , & major
nete in eo. Et nunc, fihoh , manete in eo , ut eft , ac fui conditoris gerit fimilitudinem . Si
csm apparuerit, habeamus fiduciam, & non con­ veto < quod abiit ) aliquis per devia vitiorum,
fundamur ab eo in adventu eius . Si fcitis quo- B & divortia criminum„, ab hac nobiliffima
__ fui
'-i
niam jnflus efl, fcitote quonnm & amnii qui fa«■ Jm«. ’■ cit juflitiam , ex ipfo natur efl . Videte qualem conditotis fimilitudine degener aberret , tunc
fiet de eo quod feriptum cil: Et borna cum ΛΎ/·^ «»·
caritatem dedit nebis Pater, ut filu Da nomine­ honore effet , non mtelkxtt : comparatut efl ju- ,
mur & fima > . Propter hoc mundus non novit mentis mfipientibus , & fimths faBt^s efl illis .
nor, qutaimon novit eum . Vanffimi , nunc filii Qui major honor potuit homini efte, quam ut
Dei fumut , & nondum apparuit quid erimus . ad fimilitudinem fui fadoris conderetur, & eifScimus quoniam cum apparuerit , fimi Les ei eri- dem virtutum veftimenus ornaretur, quibus &
mu<, quoniam videbimus eum ficuti efl . Et om- conditor? De quo legitur : Dominus regnavit ,τ/Λι
nv qui habet fpem hanc in eo, fanflificat fe, fi­ decorem indutus eft , id eft omnium virtutum
rst
nle janilui efl . Vmnir qui Jacit pecca­ fplendore , & totius bonitatis decore ornatus .
tum , Ü iniquitatem facit , & peccatum efl mi- Vel quod maius homini poteft effe dedecus ,
qsitai . Et Jcitn quia ille apparuit , ut peccata •ut infeltcior miferia , quam ut hac fimilituditolleret , & peccatum m eo non efl . Qrnnis qui nif gloria fui conditoris amifta , ad informem
in eo manet , non peccat : & omntr qui peccat , & irrationabilem biutonim jumentorumque finon vidit eum, nec cognovit
eum.φ Filioli’ , nemoC militudinem delabatur? Quapropter quifque di„
v»s [educat. Qui J-..»
facit mflittam, juflus tji
efl ,JKUl
, ficut ligqntius attendat primae conditionis tuae exceltU ide juflus efl. Qui faci/ peccatum , ex diabolo
'
lentiam, ut venerandam fandae Trinitatis in ie
efl , quoniam ab mit10 diabolus peccat . In hoc ipfo imaginem agnofeat , honoremque fimilitucipparuit filius Dei , ut dffolvat opera diaboli . dinisdivine, ad quam creatuseft, unobilitatem .b «obUiut·
Omnii qui natur efl ex Deo, peccatum n«a Jacit: morum , exeeutionem virtutum , dignitatem**
quoniam femen tpfius in eo manet, & non potefl meritorum habere contendat ; ut quando appa- A^brtû"* '
peccare , quoniam ex Deo natui efl. In hoc ma- ruent qualis fit, tunc fimilis ei appareat , qui
mjefli funt filii Dei , f filu diaboli. Omn:< qui fe mirabiliter ad fimilitudinem fuam in primo
non efl jt-flut, non efl ex Deo, & qui non diligit Adam condidit , mirabiliufque in iccûndo re­
fratrem fuum : quoniam hac efl annunci.i/to, quam formavit.
audiflii ab initio, ut diligamus alterutrum . Don
Omnis ergo homo, qui ad imaginem Dei faficut Cam, qui ex maligno erat , dj occidit fra­
dus eft , illum debet imitari , cujus ad ima­
trem Juum· Et propter hoc occidit eum, quoniam ginem conditus eft : illius debet feqm' vcftiopera dus maligna erant , fratris autem juflj . gia,, Ίqui
_.................
____ _ __________
eum ad imaginem
lui condidit_____
. ConHoiite mirari, jratres , fi odit vos mundus . A'os D filiarium vero ac protedorem meliorem repe.
— .....................
j ...vi­ rjre non poterit, quam illuni qui cum ad ima­
fcimu>
quoniam
translati Jumu> 1.de morte . ad
tam . quia diligimus fratres . Qui non diligit , ginem fui condidit , qui eum pretiofo fanguimanet tn morte : omnn qui odit fratrem Juum , ne fuo redemit, & propter eum homo neri
homicida efl. Et Jcitn , quoniam omnis homicida
non eft dedignatus. Quem procul dubio inve­
r.on habet vitam aternam in fe manentem . In niet , fi in eum totam ipem luam, juxta Pfalhoi cognovimus caritatem Dei, quoniam ille près
mifta: vocem, projecerit. Ait namque ‘ Proji-f^i M
nobis animam fuam pojuit, & nos debemus pro ce Juper dominum caritatem tuam , & ipfe te ‘ tM Η,·Γ
fratribus animas ponere . Qui" habuerit fubflan- enutriet, nec dabit in a ternum fluHuationem jutiam huius mundi, & viderit fratrem fuum ne- flo . d Omnis enim homo in fua caufa defi- d Eangi,h ,b.
icijitatem habere , tf clanferit vtfiera fua ab ciens, & in fuis harfitans confiliis, quaerit fibi baiii» m
eo ; quomodo caritas Dei manet m eo ? Filioli amicum fidelem, in cujus confiliis confidat, qui,d s Bomi».
mei, non diligamus verbo neque lingua , fed 0- m luis diifidebat : & talem fiduciam habet in illo, M^UnunumF'
pe<-e & veritate . In hoc cognojcimus quoniam ut omne fecretum fui pedoris ei pandat & a- <iu| “f»'1 »■·
rx ventate fumus ,
tn confpeEIu ejus Juade- periat. Quid dulcius eft , quam * ut habeas "®
mu< cordi noflro . Quoniam fi
* reprehendent nor E____
, cum quo ...........
illum,
omnia J___
poflls loqui ut tecum? ύ·, Muum
cor noflrum , major“ efl
*'■* Deus
n.............
corde
. ........
noflro
. - , df
2'.
Si ifta cum
___ hominibus
__ quanto fiunt
magis
rjVit omnia. Cariffimi , fi cor noflrum non re­ cum Deo hoc eft agendum , qui omnes vult..
prehenderit m<, fiduciam habemus ad Deum: &
ûlvos fieri, & neminem perire 7 Nam fi vera­
quidq <id peti-rtmus , aicipiemus ab eo , quoniam
citer Deum credimus , cumque diligimus ut
mandat a ejus cujiodimus , & ea qua funt placi­
debemus, & proximos ficut nofmetipfos , in
ta ceram eo , Jacimus . Et hoc efl mandatum eum quoque totam fpem projecerimus noftram;
ejut: Vt credamus m nomine fi.n ejus Jeju Chri- ipfe nos eripiet & confolabitur . Et ficut per f'"1· Η­
7·*χ

βη-

4

£ P J S T O L A
I.
60(5
angelum Tuum, Abacuc prophetam cum pran-Apellatum fuerit ) referantur: i quoniamapoflodto in lacum leonum ad1 Danielem
vatem mi- h hoc ftatuerunt jutbone falvatoris , ut majo‘
** · ■
aa·' ·

fit, & Philippum-, unum-de feptem diaconi­ res & difficiliores qusftiones , femper ad iebus , ad eunuchum, ita dabit nonis confblatio- dem deferantur apoftolicam, fu per quam Chrinem & liberationem. Hxcfedamini, caritfimi, ftus umverfam conftruxit ccclcfiam , dicente
v
&. nulli nnauam nocere ■ Fratres eftis , invi­ ipfo ad beatum principem apoftqlprum Petrum:
cem voe diligite, ut veri domini difcipuli ef- Tu es , inquit., Petrus , & Juper*banc petram Μλ,λ «*·
^Cl mercamini. Nam qui rancida corda ' vi­ adifie aba calefiam meam : fic reliqua. Sit ergo,
rorum infteit , malitiam inter homines fpar- fratres , conflantia veftra adverlus contentioΛ
git : & qui detrahit fratri fuo , homicida nes eorum qui adverfa fapiunt , & non quz
» Homîw·»» eft. * Et qui abflulerir aliquid patri vel ma- Dei funt fapiunt, & erjt tortior petra conflan­
tr'’
hoc peccatum non efle , homici- tia veftra , ficut feriptum eft : A<- timueritis L"
<J>i d» particeps eft. Pâter nofler fine dubio Deus ab bis, neque terreamini a facie eorum qui cor­
.Mtj'.eni.
qUi nos creavit: mater vero noftra cccle^ pus occidunt, animam autem nra pojfunt occidere.
fi·, qu« nos in baptifmo fpiritualiter re^enç- Quod autem
___
___ _____
t tpredicate
_______ ...
in aure
auditis,
in lu- μ,.ί
q4i ChrJh ravir. Ergo qui Chrifti pecunias fit. ecçlchæ ra-B mine, filum timentes, qui potefV animam fit
?«“ Lu’cTp*’- P11 ’ *wfcn vcl riaudat , homicida cil', atque corpus occidere, &
fic mittere in gehennam .
ρΓ.'
homicida ante confpeftum jufti judicis efle dc- Fratres
“
met in came ambulantes, non fecundum
4 Qpi rapit, putabitur . Qui rapit pecuniam proximi fui , cat nem militamus , Arma enim militia nojira * C"'
Lmh ρ”ρ« ’iniquitatem operatur: qui'autem pecuniam vel non carnalia, fed potentia Deo, ad deftruSionem
»i. cuitt ·. res ecclefisr abftnlcrit, facrilegium facit. b Pri- munitionum, confilta daftruentes, & omnem exal­
cn,in ecdcfiamm fic facerdotum , fan- tationem extollentem fe adverfus fcientiam Det,
fti apoftoli , juflu Salvatoris , intemerata fit & in captivitatem redigentes omnem cogitatio
ruti « 1.»- inviolata omnibu» decreverunt manere tempo- nem, tï m obfequium Cbrifio perducentes . De ce
£!,·““'· ritus.
tero, fratres, confortamini in domino, & in po♦·
b V4«Hi»cm.
tentia fortitudinis ejus, ut pax vobis multa &
hb I!· t
gratia a Deo & domino noftro Jefu Chnilo
III.
a Diii dtft»jniniflretur. Ampleftimur fic. ofculamtir , ac ii
Eeges eccleiiae apoftolica firmamus auftorita- prrfentes, caritatem veftram, in unitate fpir i tui,
G<ceul< ta­ te, fie g peregrina judicia fubmovemus . Unde in vinculo pacis *& caritatis Chrifti. Prepter r„, 4
Mo-Cewod, cariffimi, exprimantes , J at agite immacaiati
& dominus mentionem faciens Lot , per
]
] qci'V <
lem , in- σ inviolati invemrt in pace, & domini no/iri
fen loquitur, dicens : mgreffus es quidem
Ua*qa*qu·
quiunt, ut advena , numquid ut judices ? Una­ longanimitatem, falutem arbitremini, * ficut tf * H« «miief.
prenocu.
quaque provincia tam juxta Ecclefiac quam Cartffimus frater nofler Paulus fecundum datam ?“* ,ζ‘θ‘7,^*
juxta feculi leges, fuos debet juftos , fic non fibi fapientiam fcnpfit vobis, ficut & in omnir b.i. ■
iniquos habere judices, fit non externos , mfi bus epiltolis, laqueus en eis de bis , tn quibus
apoftofee fedis hujus decreverit auctoritas , funt quodam difficilia inteuefiu , quo indofli & io Amae.. ’
quatenus quicumque caufam habuerit , apud inflabiles depravant, ficut tf ceteras feripturas ,*’'«»»■ Ro­
nd fuam perditionem. Vos ergo, fratres, profcien- ”*** l
luos
judices JUUIIUU1
judicetur ;: kA.
fic nun
non ju
ad alienos,
Iu
”5 ‘■ (««>*»·
aiiniUJ,
ut i coaft.» caufa vagandi, ftimulante protervia, luam de- tes cuflodite : ne infiptenftum errore traduits, ϋ·*α ».
2 c
c» fP‘çic“ PÀtriam ’ trinieat ’
ad d duodecim excidatis a propria firmitate . Crefctte vero m
uag/Y,'.
eiufJem provinciae judices, ad quorum judicium gratia dT cognitione domini noftn Jefu Cbnfii
omnes cauflar civitatum referuntur , deteratur fj falvatoris. Voi autem , cariffimi , memore >
negotium. Si autem fuerit ecdcfiallicum apud eflote verborum, qmo prodifia funt ab apojtolu
epifcopos,, χ( interveniente primate j) fiquidem domeni noftri Jefu Çbrifti , qui dicebant vobis,
major caufa fucrir.· fi vero minor, metropoli-^quoniam m noviffime tempore venient illafores ,
tano .· fi vero fuerit fteculare , apud ejufdem fecundum defideria Jua ambulantes in tmptetate . Hi
ordinis viros, judicio tamen epifeoporum ; cum funt qui fegregant femetipfos, animales, fpin tum
i. culti, f-apoftolus privatorum Chriftianorum caufas ma- non habentes. Vos autem, cenffimi, fupentdifi·
gis ecckfiis deferri , & ibidem facerdotali W-\ cantes vofmetipfos fantfiffima veftra fidei , m
dicio terminari vohut.
Jotritu fan&o orantet, tpfos vos »n dsleitione Dei
jervate, exposantes mifehcordiam dommi noftn
IV.
Jefu Cbnftt en vitam oternam. Et bos quidem
arguite judicatos, silos vero falvate, de igne ra• qurfl o.
Omnis enim oppteflus,· libere facerdotum ( fi ptentes. Alus autem mifere^tm tn timore, odienOmeuopr»f. voluerit) appellet judicium, & a nullo prohibea- te, eam quo carnalis eji , maculatam tunicam .
«*Lit>. , CoJ tur, fed ab his fulciatur, & liberetur. Si autem Ei autem qui potens efi vos confervere fine
t n.., ««ili difficiles caqfx , aut majora uegotia ona hic- peccato, tè confli tuere ante confipeifum plena
fol·. M? C*" rint»
ma>orcm Îedem referantur. Et fi illic fuo immoculatot in exultat tone, jph Deo [tivafacile difeerni non poterunt, aut jufte terminari, tori nofiro per Jefum Cbnflum dominum nofirum,
ubi fuerit fummorum congregata congregatio, b E gloria <X magnificentia , impenum & petrftar ,
qur per ftngulos annos bis heri folet , & de- ante omnia focula, tf nunc Û* i» omnia facula
bet; jufte & Deo placite coram patriarcha aut foculorum. Amen
f v"*‘ *■'· primate ecdeftalbco , & coram ‘ patricio *
«Tce^faxulari judicentur negotia in commune. Quod
H*4t c. ». ft difficiliores orte fuennt quariliones, aut epiρβι>ιΓ*^*Γ*’ fcoporum vel majorum judicia, aut i maioies
a i»·» i.q>. caulir fuerint; s ad fedem apoftolicam ( ii ap’* <·Ρ· »■
No>. M3. /«>14Γ14 .

IIMW

A

1607

N

A

C

L

E

T

I

P

A

P

Æ

608

A
EPISTOLA

Notæ Sbvbkini Binii.
a ΗμβαΙα . )

immeilto reprehendantur ae rejiciantur , qua 1
nulla mentio fiat rerum hoc tempoie gcftarum.
Otm

folrnpi1

De ordinatione archiepifcoponim & reliquorum
cpifcoporum atque facei dol urn & Uc
tide Cctenfqûv caulis.

iis hi»

.

ti oL 7«.

be bi nt

rum, 54. 7». Λ 7«. inielhgit ·

De ordinationibur epifioporum, & omnium clertcornt., .
II. Dt accnfattombât epfftopornm.
ill. £hro</ minm ^uan, a tribas epijcopis eptfcoptet
non debeat ordina, 1.
IV. In quibn, ctvitatibm primates, in oaibm metropontjni effe debeant.

I.

< Arcttfal'rtibur ata rftrtrl labrftBari frlataie, rulr- B
. ) Vide qua fupia ditimua in nui i» ad canon.*1 po­

Outre·

II.

ANACLETI PAPÆ

Anacletun» dut· decretale» epiftolas »
omni Capientia pleoas confcriptitTe , vetuftuin quoddam
exetpplar minukriptum Jibri pontificali» taftxtur ; quod
ubi fit, te unde «ereptum fuerit, vide Turrianum cep­
ia. lib. 5. contra Magdebargente» : e novator.bu» migna cum injuria redargui , ideo quod Clementem anteceAoretn fuum nominet , patet ex ii» que de numero
«c ordine pontificum fibi fuccedentium diaimu» fupra
'in noti» «d vitatu Clementia.
b Tribeletienrr re/rar atrii/tine,. ) Nota conna no­
vatore» quod Anadetiu dq rebu» horum temporum ,
verbi gratia, dr periecutio.iibus patienter exeinpIoChnfli ferendi» , 'luillt ' adeoque ha epiftola decretale»

/afertrrari. ) Canone» apofti io

Anacletus epifcopm ttmvertît epijcopii- in Italia
iOnjiitntir

» Ipp aatea, .fVaarfr iittttiae Patttnrant . ) Confirma­
tur apoftolica conftitutio illa , qua pradpuur , ut epitro­
pi lolenniurtbu» diehua uiffl munileno multorum altari
artantium 8c infervientium folenne Uirinctiim Deo ol­
fierent , tpfique mimftij · mne» poll «biblinum famficiutn communicem · m" e’ rational· λ ,ufta caufa exrufentur Vide qua d'ximus in noti» ad canunea apofto­

Uoniam · apoftolicf ledis debitam reve · Oamafi »p
rentiam
eigâ me caritas vcftra■„ fliftribuit
. 'fnp
d o,hillorix
',",*k·
1
■
. .
& quia plurimum venerationis, cariltinu hin , „ ,, i,b ,x
lorum 9. Λ io.
prarbuiibs; (. nam licet ccclefue , in qua fan
Theodorei,
f SH »a,ft aprjl-l/ H.uttrrt. rr . > Canoro 0. & 10.
dus apoilolus rcfidens docuit , quodammodo v'jdepa/îu
I„,„m «■ jr Prtt'-'»a
I ■.itttrvrntttt.) Chnftu» dominus ,
1 ait . utn aquifmt rex S< facerdor lei .ndum ordfnem Melchifedech ,
nos gubernacula teneamus, tamen prohtemuredu BaiUnm
. m htuIn e-ile^ia regale u.erdotium mftitiui, apoftoli» eorumnos honore & faniiitate minores elfe, &prop- G* “ ”*’■
•
que furceftoribu» cnii>onis regendi & judicandi poreftaterea omnino teitinamus, ut ad gloriam etus
tem contulit
ijcoque nac ep.ftola fu» Anadetu» pon­
tifex , doflrinim S. Pauli t. »J Co-inth. cap. 6. fecu_
____
t
. ______ ), igitur
___
beatitudinis
pervenire
poflimus
confuitu» , reile decernit , ne Cluilium cthmci ahcujus aut £ tationibus
talionibus vcflris
vcftris plenius lefpondiitemus
icfpondinemus , fi liinfidelis judicis tribunal adeant . Imumque fuirum dl■
. ■ r■
.
‘ ..
cuiflet ; fed infirmitatis ac reliquarum oppref·
toli.i po. feuftionem , judicium a' definitionem petant . Qua lege
<um 1 »p«- politicum imperium a s^eo bene mft itutuin non tollnur ,
fionum onere prefli, breviter ( prout dominus
»■
fed ecclefia dominio ac poteftati fubneitur . Vide Ba­
tribuit, & ut a beato Petro principe apofloloton. anno j 7. num. 0,4. & feqq. ufque ad 4 x. Bella/ni.
‘ -.a
n
((iin
rum fumus
inflrufti,
a o.
quo & 1 presbvrer
de Rom. pont. lib. 5. c. 4 fit feqq
ordinatus ) feribere vobis ( ficut pcuiihs ) non
À ÿaa per
a.aui A/,
i · } ruxu apoftolurum legem ac confuetudtnei
qu* viJe ninon.
denegavimus.
-

«pollui. ;S.

M a ieras (avfa eti frde» t, .
Romanas pon­
tife x Ixmmui Hoc Anacletl decretum bene & iufle latum elle ex

1.

e>
judex, · quo patet, quod un. verfale & legitimum Sardicenfe con.ihuiu
nulla concedi canone 4. Si 7· plane idem conftitucrit
quodque Gctursppcllatio, latius in eplftoh» ad Faulluni & ad epifeupos Darda­
nia feribat, fecundum canones fieri , quod totius ecdeliz appellatione» ad Romana fedis examen delerentur ,
ab ipla autem appellare nemini permittatur . Hanc ap­
pellandi confaetudineiu anciqulfllmam ei!ë S. I eo epiftola
I9. reftatur , & antiquiflimorum ad fedem Romanam
appellantium exempla confirmant, f'
.1 e. D
Matron emm. ab
pjAopn in Ponto excommunicato» , ut a Romano pon-

... . t>

clfi.e abfolveretur , Romam venit . F.piphanlut harefi
41. Futtunatus & Felix m Africa a Cypriano , Balilide» in Hitpania depofiti , ad Cornelium & Stephanum
Romana ecclefia pontifices appellarunt . Cyprianus 11btci primo , epiftola ;. A 4- Atlianafius ab orienta­
libus depofitus, ad ponilficem appellavit , & ab eo reftitutus eft. Soromenu» lib, j. cap. 7. Plur* vide apud
Bella n. lib. a. de Roman. Pontif. cap. it.
rirmcntlr ir*
efefiell k't fleittertrnt . ) Hanc apoftoloftiiRomu·.
rum conftitutiunem C lemen, I. x. conftit. c.aj.ex inter­
pretatione Turriani, ex Bovii interpretatione autem c.
49. recenfet hu verbis. Ρ'λ,Ι.ι'λ Ch-rfl/am !a;,eHy . ,>n
v
.
nette betere aefelittot .
fi er eh^tte veee t/erte IT t-a .
exrmpla rpiJiopoium ad
RooiaK ledam
apprllantiam.

1 ’’

tatietee elitei llr erielar , ,*ret ttl e» !rertp^et»r , etiemji
Aririrrretturnt tetl Jebrei . ne, eA elbrticam
e.-

t^afi r.,

trttrju; tfmpenere .

λ Ordinationes epiicoporum, auâoritate apo- Dift. o O·ftolica, ab omnibus qui in eadem fuerint prO- di**1· «pifcoI potum
vincia epifeopis funt b celebrandae . Qui fimul1 b CobciI Nic.
__ diligenter
_ _ o___ agant
o
convenientes, ferutinium
, je- 4 Dift T(.
iuniumque cum omnibus celebrent precibus, &^’"in‘p'· \
manus cum ianftis evangeliis, qux prrdicaturi R^mdccr.
funt , imponentes dominica die , hora tertia ,»°"· i«b jorantes, iacraque unctione , exemplo propheta­
rum & regum, capita eorum ( more apoftolo­
rum fic Mofis ) ungentes, quia omnis ianfiificatio conftat in Spiritu lanfto, cujus virtus invifibihs fando chrifmati eft permixta , & hoc
ritu iolennein celebrent ordinationem . Quod nift. »« Orfi fimul omnes convenire minime poterunt , dint. epllcopurum .
aflenfum tamen fuis precibus prar beant , ut ab
ipfa ordinatione animo non defint . Porro &
Hierofolymitarum primus archiepifcopus beatus Ivo*, lib. j.
Jacobus , qui juftus dicebatur , & fecundum Dift. ««. Porcarnem, Domini nuncupatus eft frater, a Pe­
tro, Jacobo & Joanne apoftolis eft ordinatus,
luccefTbribu.s videlicet dantibus formam eorum,
Eut non minus quain a tribus epifeopis, reliquiique omnibus aflenium praebentibus, ullate­
nus epifeopus ordinetur, & communi voto or­
dinatio celebretur . Reliqui vero facerdotes a ρ1Λ
Be.
proprio ordinentur epifeopo , ita ut cives & liqm ι><<·ju.
alii facerdotes aiTenhim praebeant, & jejunan-“*
res ordinationem celebrent: fimiliter & diaco­
ni oidinentur: Ceterorum autem graduum dif.nbutioni , trium veracium teftimonium ,
cum epifeopi fcilicet approbatione, fufficere po­
tet! .
IL Ac-

tfop

EP

ISTOLAII.

dio

A ab his cavere, & non folum non facere , icd
II.
nec lacientibus conlentire : quia”non folum ,
J|ui faciunt , damnantur , fed qui conlentiunt
Accufatio quoque eorum, fuper aua nos con­
acientibus . De talibus ôc his fimilibus wfa
A«ui>tio
quoqu*.
fidere voluiftis, non nifi ab idoneis, & · pro- veritas ait: Vulpes foveas habent, C volucre t L» >
E< ta i<ct
caeli nidos : fili ut autem hominis non habet ubi
Iron. lib. «. batiflimis viris. & qut fufpicaonibus dt feeler i • Ep Ca» bus careant, fieri
drbet : quia dominus facri caout /uum reclinet , id eft , in talibus non
fttntinl M id
fui corporis rradatores , a vilibus & reprobis habitat dominus, nec ipfi manent in eo ■ Et
AbUt.'UT..
ac non idoneis perlonis infamari noluit , nec Salomon loquitur, dicens : Qui fodit foveam ,τ<™·> >
calumnian permiiit , icd ipfe proprio flagello incidet in eam :
fui volvit lapidem, revertetur
peccantes facerdotes » templo eiecit . finde li- ad eum ■ Lingua fallax non amat veritatem ,
nuet. quod luram i lacerdotes, id eft epiicopi , tJ ot lubricum operatur rumae . Grave efl
b IM. feai. 5 a Deo lunt judicanni, non ab humanis aut xum, & onerofa arena -, fed ira flulei , utrofue
"
pravae vitx hominibus lacerandi, fed potius ab gravior. Hominem fut calumniatur anima Jan: hc»uaiiMU,« omnibus fidelibus portandi, ipfo domino e- guinem, fi uffue addacum fugerit , nemo fuflixemplum dante, quando per feipfum , & non B net. £>i fe jofiat & dilatat, jurgia concitat .
pet alium , vendentes, & ementes ejecit dc S£ui fperat in domino, falvabitur . 9«i confidit Tmiri »«
templo , & menias nummulariorum & cathe
ia corde fuo. fluit us elt : fui autem graditur fa
dias vendentium proprio evertit flagello , & pienter, ipfe laudabitur . Qui fortiter premit uejecit de templo. Et ficut alibi ait , Ileus fle- bera ad eliciendum lac, exprimit butyrum ■ fui
t.t m fsnagoga deorum , m medio autem Deoi vebemehter emungit . elicit tanguinem : & fui
• decernif & alibi, Ego dixi: Dii eflis , & fi­ provocat iras, producit dijcordiai. Hxc & alia
lii excelfi omnes. Nullus enim ( ut reor ) in­ periculofa confideranjes apoiloli , ftatuerunr ,
venitur inter nos, qui velit fuum fervum ab ne facile commoverentur, aut lacerarentur . vel
alio, quam a fe, judicari . Quod fi prxlirmp- accubarentur columnx l?ndx Dei ccclcfix, qux
tura tuent, aut multa ipic indignatione iraCciapoiloli ic fuccelfores eorum nen immerito
tur, aut potius ultionem quxrit luper eum
dicuntur. · Sed fi quis advertus cos vel ecclc- ·Au,cl »
Si vero hoc inter homines agitur , quid puta
fias eorum commotus fuerit , aut cautas ha­
tis faciet Deus Deorum, & dominus dominan­ buerit ; prius ad eos recurrat caritatis Audio ,
tium,
uum, qui ultionem
uiuvwm fuorum
luueuin promiht
piouuiu non difun- ut familiari colloquio commoniti ea ianent ,
ferre fervorum ? Unde & iplê per propheram C qux fananda funt, & caritative emendent, qux
W. ,ι
loquitur, dxens: be«< «itionum dcnnnu, , Am jufte emendanda agnoverint . Si autem aliqui
«Itionum libere egit: & rdrana . Et apoifolus eos, pnulquam hoc egerint, lacerare , accuiainquit: Tu fut> es, qui judi.ai Jecvum ahenum? re , aut infeftare prxiumpfennt , excommuni­
Suo enim domino flat aut cadit. Et ipfe, Hali­ centur , & minime abiolvantur, antequam per
te judicare invicem, fed bx judicate magis , ne tatisfadionem ( ut jam didum eft ) condi
ponatn offendiculum fratri vel fcandalum . Et gnam egerint pornitentiam , quoniam injuria
dominus per prophetam inquit · §fui vos tangit, eorum ad Chriftum jserrinet, ® cujus legatio- h
τ
t^git pupillam oculi mei. Nam fi aliquis nunc ne funguntur. Nec hoc mirum, quia fi quii-’1
ot. toi. jn majum ( culos alicuius d rrincipis incipir que noftrum cuidam * fervorum legationem ’ ÎUCIIIM
tradare , manifefte reus majeftans judicatur , injungeret , dc a quoquam impediretur . aut
Cc infamis cfhcitur . aut potius capita11 «enien- ab aliquo fubditorum inorum deureretur ;
tir iubjacet. Hxc, fratres, valde cavenda funt, mox indignatus irafeeretur, aut taLa i prout
quod homines nolunt fibi fieri , Deo deo- poflet ) vindicaret, & ad injuriam ac contu
ram non debent interre, ne forte iraicaturdo­ meliam fuam hoc fadutn reputaret , & tahominus, & faciat vindiciam eorum, etiam inDnem ( fi m prrfenti
non poflet
) futuris
.
, ~
~___ >
eos qui non peccaverunt, quia perit fxpiflime temporibus
--χ - redderer.
-··
<- Nam
.
fi in hominis caujuftus pto impio. Imitandus eft etiam prophe- fa hxc fiunt , quid putatis Deus f.i. ict de i‘
rfai. 100· ‘"ta, per quem dominus ait : Perambulabam in fim- fuis , qui nec capillum capitis eorum perire
Niirmjm· phcitate cordis mei, m medio domus mea : Νοη'ρο- dixerit ? Unde & dominus per Nahum pro- *
* Ρ^ολΓο*” na,,,corΛt,, * oculit meis verbum Belial. Lofuentcm phetam loquitur, dicens : Deut amulator , èT
f aZirXaica f »· abfcondito contra l proximum Iuum, huic inter- ulcifcent dominus, tj habens furorem, ulcifcena
g fodxixB
fictam ’. Et hi cavendi lunt, de ilibus Salomon dominus in boftes fuot , iX irafiens ipfe inimi­
Tmt't. a jùt. $jcut noxi«f efl fui mittit lanceas, Ü jagittas cis fuis: ante faciem indignationis ejus fuis Jtain mortem, fic vir fui fraudulenter nocet amico bet? & fuis refiftet in ira fureris ejus ? Indi­
fuo, & cum fuerit depreben/us , dicit : Ludens gnatio ejus offufa eft ficut ignis, & petra diffbfeci. Sicut carbones od prunat , & ligna ad 1- luta funt ab eo. Bonus eft dominus, & confer
gnem, fic homo iracundw fufatat rixas. Verba tans m die tribulationis, & feiens fper cutes m
fufurroms fuafi fimplicia, ΰ ipfa proveniunt spt fe : & reliqua. Quxdam autem ex his , jam
• coidU.
intima * ventris. Et fi detradores quorumcum- aliis fratribus fcripfunus, qux toties funt replicanque graviter judicantur , & in perditionis la- E da, quoties fuerint neccflaria. Ejedionem quoque P’*1· r»
queum cadunt, multo magis laceratores & de
i "t ftipra
Amra memoratum
mcmnrjrmn efl ) fuinmorum
Eir^io«m
(ut
farerdo
trtdores atque accufatores memoratorum Dei tum iibi dominus relervavit, licet eledienem eo
famulorum atque periecutorum damnantur , &. rum bonis facerdotibus & fpiritualibus pepuli
in barathrum, nifi fe correxerint , & per eo­ concefliflet . Eledionem enim illorum tablet
rum fatisfadionem condignam egerint perni- apoftolus fieri jubet : Si quis fine crimine eft ,
tentitm , indubitanter vadunt , & vindicibus unius uxoris virum , filios habentem fideles ,
flammis exuruntur. Quapropter oportet omnes non in accufationc luxurie , aut non iubditos
Concil. General.. Tom. I.
Q_q
ti. re­
1. Ex citxto MS

Cisllcçii S><

■ MS. Dttitbnitn n

f»ù h»· vartantn leOioart dec«rpût Hllduinul

/«»

wrrjkitta* .

MS.

i«rtn n*Ui ai'km vis tiliat

tfn

AhïAC

LETIPAPÆ

<«.««*? hur' f* rel*9u*· St enim fme crimine facerdos eligi A autem eo* Ipeinit . eum n quo milfi

funt , &
,ue prtfciptlur, nullatenus ab hominibus , critnmi· cuiiis
‘
<---·.
tunguntur
legatione,
Ipeinii
, &«. ipleindubus irretitis, accufan aut calumniari permitti­ bitanter ipei netur a domino
Videntes autem
tur, nec ab aliis, quam ab Ius qui fme cnmi- ipii apofloli ineflem efle multam, & operarios
ai.iuucUio nc iuni * & « juxta electionem , fi necellitas paucos, rogaverunt itomntun 'mellis , ut mit­
luent, aut ipfi volendo domino ten ire elege
teret operarips in meflem fuam . Inde eled’
b 11.h <011
rm!^ b facerdotelque line crimine tien & or­ hint ab es f fepuiagnitadno ( a ) difcipuli ,
dinari pollini , & tales pet omnia tuennt , quorum typulm r.cruni presbyteri, atque in eo­
o>«. I- Po quales eligi facerdotes jubentut . Porro «λ Mo't rum lo,um ^unt confliru’i m ecclena, de quo­
■ ■ Μ.. ,
prarcipirurut eligat presbyteros . - Unuc Cx rum ordinatione &t reliquorum ininiftroiutn.
< Ihd J5 eR
m Proverbiis dicitur : Gioria len.tm
.
dixille hipra ftifluiai.
HxcKcio canities fapirntiam defignat, de qua
7·1
tcnpium eft ·' Canitier Itoniinum p,’Mile>>{ t rji .
in
Ciunque nongentos & amplius annos ab Adam
Porto Zuod epifeopus non ab uno , fed a · isa «*· »<·
v.fque ad Abraham vixifle homines legerimus
nulli;· .«bus piius appellatus eft presbyter , Ί‘id B ennflislonti-nlu aut prxkmna comprov incia- ” 1ιιριί,ζ,2*°
e·! femor, nili Abraham, qui multo pauciori­ limn , efl ordinandus , \ nullatenus minus
bus viMtle annis convincitur. Non ergo prop-· quam a tubus, ceteris conientientibus cunctis;
tei decrepitam icneâutem , led propter lapien- idcirco , inflrtmnte domino fieri jubetur , ne
a n,i.'j t|trn presbyteri, nominantut . 4 Initium tain aliquid contra fidem ccclefix umus ryrannua
,. i.tcerdotii Âaron fuit , licet Mclchifedec prior auilontas moliretur, & regula vel fides con
«v» t» i,- obtuletir iacrihcium, Ck poü hunc Abraham , funderetur credentiumIfaac, & lacob: led lu fpom.mea voluntate,
:kŒC>ni non facerdotali aii^ioiit.rc , ilia fecerunt . «
IV.
, ‘‘ '"J Ccerum Aaron primus in lege lacerdotale no­
men accepti, priinufque pontificali flola indu­
Provinciae autem multo .me Cluilii adven- Diftiri.i*
tus victimas obtulit , jubente domino ac lo
<mu tempore iltviur hint maxima «k parte, &
<fj i,
ctiente ad Mofen : Accipe, inquit, A.aror. & fi- poflea ab apoflulis <St. beato Clemente prædci:o* e'nt , & applicabit a·! fl.um i
cellore noftro ipla divifio efl renovata . b Ei
ha. u c«p.
tel:. >t“nu . Live>n panem < <>
m capite provinciarum , ubi dudum pumates
pltuill.
induet Aaron vrjhment.· J:t;t , :
·'/ , . C legis " fæcuh erant, ac puma judiciaria poter.etm &
& jnpe>humera.t , έ
lias, ad quos qui per reliquas civitates com«j:<?d conjlrinpet balteo : & pone· tiara·
morabantur, quando eis necefle eiat , qui ad
te rio, & latinant Janftam jnper ti .11* , (Jt
aulam imperatoris vel regum confugere non
c>e:trn unfltonn fundet iuper capu
, a'fue
poterant, vel quibus permiflum non ctai, con­
tutu i appiihoc ritu conjectabitur, filio t qno<).
fugiebant pro oppreflionibus sci iujuflitus fuis,
un·, (7
tunic;· Itne.t , c. 'r ·.;.·»< balteo
iplofque appellabant, quoties opus erat , ficut
rn.trjr t.s ,
in lege eorum prxeeptum erat : iplis quoque
in civitatibus vel locis noflns , patiiauhas vel
loco contemplari oportet, Aaron iummum (a- primates, qm urum iormam tenent , licet di­
cçrdotem, id eft, epitcoptirn initie , pono fi­ verti fint nomina , leges divinae & eccleliaftilios eius presbyterorum demo ;ilrafle figuram . ca· poni & efle juflerunt , ad quos epifcopi
Hoc entm fuit inter Aaron lummum iacerco- ( fi necefle fuerit ) confugerent, eoique appel­
tem , fic filios e/us qui iacerdotes er.mt , quod larent, 5. ipfi primatum nomine faterentur, &
Aaron luper tunicam accipiebat poderem , flo- non alii. Reliquat .ero
metropolitan» civitates,
lam fandam, & coronam auream, mitram, &D quæ minores judice s habebant, ( licet majores
zonam auream, & tupethumerale , & reliqua comitibus cfleni ) haberent metropolitanos
qux prxhxa funt ; Filii autem Aaron , luper liios, qui prarditVs ’ jufle obedirent primati-''’
El m Deu tumeas lineas cmfti tantummodo & tiarati , bns, lient & in legibus laxuli olim ordinatum
allidebant facrificio domini . In novo autem erat, qui non primatum, fed aut mctropolitateftainento, p«>ll Chriftum dominum , a Petro nornm aut archicpilcoporum nomine fruerentur.
l.iccrdotalis cœpit ordo, quia ipfi primo ponti­ Et licet fmgulac metropoles civitates fuas pro­
ficatu-, m ecclefia Chrifti dams elt , dicente vincia» habeant , ôc lüos metropolitanos judi­
dom no a«i eum.· Tu e;, inquit r >:n 0" ju- ces habere debeant epifeopos , ficut prius me­
per hanc petram etdificabo ecciefiam meam :
tropolitanos indices habebant fxculares, prima­
port* mfeu non prtvalebunt adverjur eam, <7
tes tamen ( ut prjefixum eft ) & tunc & nunc
tibi dabo tlax.tr repni coelorum. Hic ergo ligan­
habere jufixiunt, ad quospoft iedem apoftolicam
di atque iblvcndi poteftatem primus accepit a fumnu negotia conveniant, ut ibidem , quibus
domino, primuique ad fidem populum virtute necefle fuerit, releventur & jufle reftituantur ,
lux praedicationis adduxit. Ceteri vero apofto- &
„ hi
... qui
Ί„. in/ufte
...,---- _rr
--------- ,.................
opprimuntur,
jufte ...............
reformen
Ii cum oodem pari conlortio honorem & po-E(Ur atque fulciantur, epifeoporumque caulx
tetlafem acceperunt , ipliimque principem eo­ & fummorum negotiorum judicia ( falva arum efle voluerunt Qui eoam jubente domi­ poftolioe fedis auâoritatc ) juftiflime termi­
no, in tuto orbe ddperfi evangehmn praedica­ nentur . Hec ab antiquis , 4 hxc ab apofto- d A
verunt: iplis quoque decedentibus, b »n locum lis, htre a fan&is patribus accepimus, vo-* fc"‘
eorum fuce-eflerunt epifcopi, quorum ordinatio btfque ( ut poftukftis ) rimanda , & futuris Mcraat «nei
1 prartado heri debet ordine &modo. quos qui tenenda temporibus mittimus , & reliquis fra- «“» *·«- ,cr'·
recipit d. verba cotum , Deum recipit . qiu tribus prxdicanda, ac eundis fidelibus tradenda
( 4 )

L»t

Cod

tonfljute'

V

*’3

E

PIS

TO

I.

AU.

ό(4

Î
mand.»mns, nc paitorum imperitia , · quiApiens, advenit, ut & illum qui liaucbat moi.
d>· p>o mor· iequuntur » deteriores fiant , dicente domino tis imperium, fua morte deftruerct , ôc w» ,
”ι'ΧΐΐΧ*,ρβΓ ProPhe<emr Ιρβ pafioret ignorwunr rntel- quos in tenebris & umbra mortis captivos in
'
hgtnttmu. Qyos mritis dommus deteftatur, di- begerat, virtutis fu» potentia in into paivo it
ceils: Et tenentes levrm nelcierunt me . Neûiri exigui temporis ipatio liberaret. Dt hocetiam
ergo venus le ab eis conqueritur , & nek ire cxigyo tempore difcipulos inftruebat, dumeosm
(c principatum nekientmm proteftatur : quia
fucem cum adhuc tempus haberent ) incedere prae­
profixto hi qui ca, qux uini domini, nekiunt, monebat : Adhuc modicum, inquit, in vobis lu J>"
* domino neiciuirur , Panlo ai reflante , qui men eft. Dum lucem habetis, ambulate in lute,
t.c»r. r*. ajt; St quis i jnor-rr ignorabitur Hinc & pial- ne vos tenebra comprehendant. Et in * canonir/ah» s·. n111*a' non optantis ammo , fed prophetantis cis apoilolorum legitui epiftolis Fιίιοίι, novif «.,« imputt—
'*
myfterio denuncut , dicens : Occarentur oculi fima bora quia mu!:; pfeudopropbet* exierant m
eorum , ne videant , CT dor/itm eorum Jemper
bunc mundum. Et Paulus apoftolus : Trmpiri , /i '*
incurva Obfcuratis ergo oculis, dorluin tiedi- enim breve efl. Et iterum: Prseterit enim fign ■ <tur. quoniam cum lumen kicntix perdunt qui r.» bujui mundi. Et iterum: Omnia bar .id
-‘f,„·,Λ
praseum , fine dubio ad portanda peccatorum B corrfitionem noftrum fail a funt, tn quos ’ fair < . c.' ■«
o s Auguft c onera inclinantur fcquentes . b Hic ergo inter
jaculorum obvenerunt . Nam dominus in ipia
fioub.»’1' P*’JTUnns latronum δς dentes furentium luporum
oratione 4 dominica breviavit nobis fetmoncm,
utcumque veikimur. Ideo & docuro alios , <X dum nos a multiloquio prohibens, pauca loqui
uos ipfos C p'out dominus dcdc’iit ) providete docuerit , qux » pertinent ad falutem . Cum
n.tt.i »r.s»- debemus . Sane percudor ille dotior diciiur , or. it: . , inquit, nolite multum loqui. Et intra :
Γ'“7!ν" qui termone inu::!i comcicnti.un 4 percutit mfirΓο> autem cum oratu , dicite: Pater nofter, <ya;
‘
n.idrp.
morum, ideo tenere vos ά omnes fideles opores in coelis , &c. Non crtim propheta filium
r». »tet eum , qui jerund.nn J.oclr.nam efl , p.le.em
IXi m hoc capitulo minoratum defignavit in
Jermonem ; ut poter. > /j conbhri m doElrina
verbo, quoniam ipfe in prophetis retro tem
fana, tX contradurntet redarguere, Ô, recte vi
porc loquebatur, qui etiam nunc per apoftolos
ventes, atque rcftam fidem tenentes coniolida- Cx apoftolicos viros noviflimo tempore loquitur :
re. Illis ergo qu; dicunt, quod filius in eo mil vo, irtquit , qui loquebar m fervor meos pro- ,!t ··
Rh·. Vnor cft , qUta propheia inquit : Cerium ficiet pietas, ecceadfum Et alius propheta : Sicut efl ab ff,;^
dominus breviatum umverjo orbi : na ielpon- initio ufque in Jaculum, neque ad'eftum eft ei ,
dlth»ci»»ci«- dendum eft divinis teftimoniis ; d Verbum bre-C neque minuetur ilh , quintam ipfe efl dont:nui
tMdX* uê’ir viatnm quod dominus faciet tuper icrratn, non creatur* !.<*. Ecce quale verbum breviatum fe­
lib. «d» Vn. minutionem deii.itis in filio Dei fignificat, fed cit dominus in orbe terrarum. Non qtra s ut
ο. λ ...
diipeniationem fmceptae carnis annnni i.u ; in illi putanti mieno'cm " patre intimaiet homi­
quali difisenfatione non folum patte hominis nibus filium, lcd quia noviüimum ejus annunfilium, led etiam angelis legimus minoratum , ciaret adventum . l’ Si ergo ( ut prxdidum
HWr.
Paulo atteftame apfttolo: Eum autem, inquit, eft ) ’ Aaivntihi, p:< sbyterorum figuram peda­ -.tn Ith
mobace minus ab angelts minoratum vidimus
bant, & Aaron tummi facerdotis, id eft epileo
fejum , propter pafjionem morti < gloria fX ho­
d
pi, Motes indubitanter Chtilti tenebat formam
nore coronatum ; tc intra,- Propter quam tau- quoniam imt Imnlinido mediatoris Dei. cincti I.· pl.
(am non confunditur fratres eos vocare, dicens :
inter Deum 6. hominem letus Chriftus, <iui eft
Annur:c:abo romtn tuum fratribus men, in me­
verus dux populorum , δ. verus princeps tacerrf·!·. 9.
dio esciefi* laudabo te . Et propheta inquit :
dotum, di dominus pontificum, cui eft honor
Mmorafii eum paulo minue ab angehr , gloria & glori* in faecula frculormn. Anien.
tX honore coronafit eum. Et ut verbum Dei pa­
Notæ Severini Binii.
tris breviatum in filio non efle doceamus ,D
hanc liai» prophetat· volumine approbamus
a Ci-Jinetiontt Kprfctporum . ) Di cpifcoporum ordifententiam. Aumqutd ’ abbrevtatus faïitus efl fer­ natiane , vide qu· dlximtu iiipr» in neti» mi canon,
//<» jo.
me meut , aut ita p.nvui efi, ut η»* poljim re­

V*

dimere, aut non efi in me virtus ad libesandmn, sheit dominus omnipotens : Et iteium. H*c
dicit dominus omnipotens : fiumquisl abbreviata efi
manus mea, ut falvare non pof/it! Aut non potefl vivificare cor humilium & Jpintum <■ intri­
torum f Et ut brachium patris , qux manus
eft. filium efle doceret, intulit, dicens - Para­
vit dominus brachium lar.flum fisam m ocults
omnium gentium, & Videbunt onint· fines terr*
falutare ejut . Nam dc in noviflimo tempore

hic fenlus non inaniter poterit coaptari; in quo
■ hr-ubtaai temnore domines ' ex ccrlcfli aula ac empy
S C ,a' rce domicilio peflimi axmonis tam ferre dedi­
gnatis tyrannidem, in creatura» liias crudeliffime iaevientem , plafmati condolens , ac fur
immenlir caritatis tbefaurum relerarc volens ,
in caftiftimr virginis puriflimum uremm ,
omnis tori virilis neicium, inenarrabili myfte­
rio , pro redemptione noftra carnem · iufeiComii. General. Tom. I

A In 'tuum rerum fuccefferunt ef/fcepl. ) Hoc eft quod *«4^*

propher* David pradiseral' Pre ret-rir.i tuir
ssm funt tin pill . Nam Auguftino praJ.ctl loci in­
terprete, purer apoftoli funt, hlii pro pat ibut nari,
apoilolorum fucet flore» epitropi , Concilium Florenti­
num in inflrnélione Ariuenornm A Concit Trideutin.
let. aj. cap. c. idem aflerunt . Diruatur autem epifeopi apoftoli* iur.edere > non propre, eo tno<lo quo epifcopuj epitropo , rex regi 1'uccedit , fed duplici aha ra­
tione- Primo , ratione lacti epitcopali, ord-nu · Secun­
do, per quamdam iimilitudincm & proportionem quia
nimirum iicut Chrifto io terri» viventi , primi CubChriftn o*ant apoftoli duodecim , de nie feptuarinta duo
ditcipuli : ita nunc ptimi Tub Romano ponHficc funt
_ eoiiropi , poll ros pteibyteri , mde diaconi , &c. Nem
t* alitet autem epiicopoi apoftoli» fuccedere , indo patet ,

'U*'

pût.

quod epif.opi nullam vere apoftolica audotitati» par­
tem habeant ■ Apoftoli tmm , ut conflat Mar th. &
Marc. cap. di - no to o tenarutn orbe p'xdicare , alia*
atque alir.r cccklia. tundare , canon'co, Jibro, leribere
poteran'.
nthil horum epifiori potuerunt
Praterea ■
donum lingua A miraculorum nabueruirt apoftoli , non
auteni oi»nei enifcopi . Apoftolia omnibua immediate a
Chrifto univerlaiu eccleiiam gubernandi potefta, ac iurifdlÛio col la ta eft , Joan. cap. ao. hi» verb'»
Sim:
Q_q i

> MS.edtrtvMr·* « MS /·/·'>*«*·
I MS X«J /«<·.·,«■» ·*«»■». , In MStbcft <* »et. PmissUa .
funs
, In MS b«« verba qaia^u* non Icjuntur,
Jfltf <7r.

<. MS.

1jeM-wx**»· ·»."*

( MS

ptrtintaM.

*

•ffL ’ ·

.φ
A

„ιβι me uioen» pater

, Cf

N

A

C

L

E

aut* v*t

: ( quamquam
ordinaria jurlfdlâla , qua in |*fteroi per fuccelTionein
tritoaferretur , full Petro, extraordinaria reliquia apoflolla\once<rB fit) omnia autem epifcopl a Petri fuccefib-

I
P A P Æ
6ift
ante fperavimut in Cbrifto . De primatibus, * carillimi, fuper quibus me quidam ve-a Hinc»,
ftrum cortfuluerunt , & apoftolica audoritatis °P Lv.
( qua, licet indigni ,■ domino difpenfante. lun‘ 1
gijnur ) decretum poftulavenmt , aut fi efle
deberent, aut non, quantum hactenus dc his
a beato Petro appftolo, dc a reliquis apoftolis , ac beato Clemente noftro fando yprxdeceflbre , & martyre , novimus ftatutum, de­
negare vobis minime-poflumus. b Et quis eft, >id «PPP Attic,
C.rqui quaerentibus fratribus denegare poflit du- ithiginealil
bitationes vel ncccflitatcs eorum?
‘concilii.

T

A qui

re 'Romano pontifie·, cui diftumeft, hfn »t>*i mtap,
immediate fuatp iurifdiciionem. certia
limitibus definitam confequuntur. Denique , non Tucce­
ti itur propria' nifi pcacedenti ; at fimut cum apoftolis
fuerunt In ecclefia Timotheus, Titus, Evodlus, aliique
plure* epifcopl. Si idhur epifcopl apoftolia fuccedunt ,
cui epilcop· Tltua ? cui Timotheus fucceffit ’ Pater
igitur non aliter hae Anacleti verba intelliÿ debere *
quam duplici illa ratione, de qua fupra. VideBetlarm.
Jib. 4. de Rom. Pontif. c. 13. »♦. & aj.
Quomodo 71.
r Sepluajlnta Âue dsftItu 11 , fuarezn typiiei urru*1
ditupu!·» do- yrtiiytt'1 . ) Presbyteri feptuaginta duobus difeipuii^
mm,, preth,- domine non aliter quam' per fimilitudineiu quamdrtn fucte:i luccedcrc tedere dipuntitr
R_____ » ficut
*
apoftolu
*
epifcppl . Quod
~
nutem
d.iaiiui
non aliter fuccednnt , hac ratio evidenter probit : Sejjtuigint»
difiipuli non taarunt
iaerunj^presbyteri
nec til- »,
ptuaginta duo dil.ipuli
presbyteri,, necui
_
,,
.
, .
_
him ordipem aut jurifdidinnom
Chrifio· fuf.eperunt : ® __ Sacerdotum, fratres, Oldô bipartitus
fi ]uidem Phll.pous & Stephmur, & alii quinque diaco­
ficut dominus illum conftituit , a nullo debet
ni ab «poftoli* ’ Ador. o. ordinati erant ex ji. difcipuperturbari. Scitis autem a domino apoftolos ef­
l.s domini , ut docet t piphan. harefi io. non fuiflent
lè eledos & conftitutos, & poftea per Jiverlas
autem diaconi ordinati, fi |im ante prdinetn presbyte­
rii habutflent . Vide Bellarmin. Lb. 4. de Rom. Ponprovincias ad praedicandum difperfos. Cum ve­
tl£ cap. 15

p*fc» ainet'mm ,

eft , &

a

EPISTOLA

III.

ANACLETI PAPÆ
De pstritrchii te primatibus ac reliquia eplfcopii ; &
quod Rouuoi tcJcUa cardu lit k caput omnium ec-

ro meflis cœpiflet crcfcere , videns paucos efle
operarios , ad eorum adjumentum jcptuaginra
( a ) duos eligi praecepit dilcipulos . Epifcopl
vero, domini apoftolorum; presbyteri quoque,
feptuaginta duorum dilcipulorum locum tenent.
II.

clclutum ·

Epilcopi autem non in c.iflcllis aut modicis ρ,Λ·*· *®
civitatibus debent conftitui , kd presbyteri per ~ll',lcopt n0"
De bipartito ordine facerdotum.
C caitella d modicas civ nates Jique villas debent
II. De conftitutione feu ordinatione epifeoporum at> epifeopis ordinari & poni ; fuiguli tamen
ac presbyterorum.
per lingulos titulos luos . Et epifcopus non ab
III. De difcretione Epifeoporum & civita­ uno , led a pluribus debet epifeopis ordinari :
tum .
& ( ut didum eft ) non ad modicam civita­
iv. 17 difficiliores caufa ad federn apoftohesm re­ tem , c ne vilefeat nomen epilcopi , aut alicu- « S«rdi«_nf·
ferantur.
bi , led ad honorabilem, urbem titulandus &
v. Non admittendo: ad sccufstionem five ad tefti- denominandus eft. Presbyter vero ad quem­ L»od
monium , qui antea mimici fuerunt , iff cumque locum vel eccleh.nn in eo conftitutamq
de extraneo judicio.
eft praeficiendus , atque m ca diebus vitx fuse
I.

fina ietut fervus Chrifti Jefu , in apoftolica fenr a domino conftitutut , & a jsnSIo Petro
:ip ' hfirum principe pretbrler ordinatu, , om­
ni b u r epijcopis ac reliquit Chrifti Jacerdotibiir
filutem.
0

duraturus. Amplius quam ifti duo · ordines fa­
cerdotum , nec nobis a Deo collati funt , nec
apoftoli docuerunt.
III.

Epifeoporum vero ordo unus eft , licet lint De ord:«
Enedidus Deut & pater domini noftri Je- primates illi qui primas civitates tenent, qui &
fu Cbrtjii, qui benedixit nos in urum bene- m quibufdam locis patriarchas a nonnullis vo­
dillione jpiritusii in catieftibus m Cfiifto , ficutcantur . Illi autem qui in metropoli a beato
elegit nos m ipfi ante mundi conftitutionem , Petro apoftolo, ordinante domino, &a prxdeut ejfemus Janfli & immaculati m confpeiiu ceflore noftro prardido fando Clemente , feu
ejut tn cari ta 'e, pradeftman, not in adoptionem a nobis conftituti funt , non omnes primates
filiorum per Jejum Chriftum m ipjum , fecun­ vel patriarchs eflè poffunt : lèd ills urbes, qux
dam propofitum voluntatis /««, tn laudem glo­ praefatis & pnteis temporibus 1 primatum te­
ria gratia jua, m qua gratificavit nos m di- nuere, d patriarcharum aut primatum nomine d Iiîd. Biyleflo filio Juo , in quo habemm redemptionem fruaniur: reliqua· vero metropoles, archiepiico- “°4 »■■ ··■
per Janguinem eju>, rermjjfinem peccatorum fe­ porum aut metropolitanorum , & non patriar- e HihCmiru,
cundum divitias gratia ejus, qua abundavit in charum aut primatum utamur nominibus ; quia um cipi,.
*
nobn in omni faptent ia & prudentis , nt no- hrc
eadem *& *leges fxculi in luis continentt de prcdclbturn nobis faceret faeramentum voluntatis fiat , E principibus : 1 alis autem primae civitates quas
jecundum beneplacitum ejnr , quod propofmt tn vobis conicriptas in quodam tomo mittimus , ίοαι.ι t. cip.
eo, in dftpenfahone plenitudini, temporum , in- a tandis apoftolis , & a beato Clemente , five ir.op Lr aq.
fiaurare omnis m Cbrtjlo, qua tn coebi & qux a nobis , primates praedicatores acceperunt. Hxc Dift >i s*in terra funt tn ipfi. In quo etiam forte vocati vero facrofan&a Romana & apoftolica ecclefia, crofanlU
Rom £< in
fumui , pradeftinati fecundum propofitum ejut , non ab apoftolis , fed ab ipfo domino 'alv. to­ drer Im. I 4.
qui omnia operatur fecundum confihum volunta­ re noftro ‘ primatum obtinuit, & eminentitm f Cone Rom.
ti! fua, ut fimus nos m laudent gloria ejus , poteftatis fuper univerias ccclelias ac totum :ub Grilli®
Chri-

B

IU

d

‘x corttm

Hi dumo coll.a» luni

MS

xddfl ».»/.1/

■

<5‘7

EPISTOLA

618

I.

Clnifliani populi gregem aflccuta eft , fidit A mus, ut femper in omnibus & ab omnibus vi
Mst>b u-iplvB. Petto apoflolo dixit : Tu er Petrus, dX tciKur elationes
' '
‘ corporis. Et quanto
mentis &
fuper June petram adificabo ecclefiam meam, & major unufquifque videtur efle, tanto fit humi-’
porta inferi non pravalebunt advrrfus eam: & lior , ficut dominus falvator nofler non venit
tibi dabo claves regni calorum . it quacumque miniftran , Jed miniflrare. Et , fi frater aliqui t
ligaverit Juper terram , erunt ligata cT in ca­ praoccupatui fuerit in aliquo dehflo,, νοι , qui
lo : & quacumque folveris juper terram , erunt fpintuales eftu, inftruite eunt m jpmtu imitat it.
Pipio B P»-£· in calo. Adhibita, eft etiam foderas
'n eadem Rom?na urbe beatiftimi apoftoli Pau '
IV.
dic udo li valis cleflionis , qui utro die , uno quoque
, tempore, gloriofa morte cum Petro, fub prmSi qux vero caiifx difficiliores * inter vos D.ft >
c.pe Nerone agonizans, coronatus til , jjc am­ onx luerint, ad hujus fandx ledis apicem eas,
bo tandam Romanam ecclelian^ conlccrarunt , quafi ad caput, referte, ut apollolico terminen­
. alnfque omnibus nrbibus in umvqrio mundo tur.judicio: quia lie dominum velle , ab eoque ita
eam fua prxlêntia atque venerando triumpho conftitutum
______ elfe,
_, ________
_ ____ _
antediâis tellimoniis
declara­
..
prxtulerunt . * Et licet pro omnibus afliduaBtur . Hxc vero apoftolica fedes cardo & caput
«.u» G<uii> apud Deum omnium fandorum effundatur ora- tur Lh prxtachqn
'
Λ
"
* efl ) omnium ecclefiarum, a
Rj’ tio , his rarnen verbis Paulus beauflimus apo- domino , & non ab alio , eft conllituta . Et
ftolus Romanis proprio chirographo pollicetur, ficut cardine ollium regitur , fie huius ùnct.r
‘V·"· i
dicens: Teftit enim eft nubi Dent , cui fervio ledis audoriiaie omnes Ecclefix , domino de­
m i pint u meo in evangelto filii, ejur, quod fine ponente, reguntur.
mtermi/Jione memoriam veftri ftcio femper tn oV.
Sedium trium ratiombu’ mei’.
pi im ipalium
( a ) b Prima ergo fedes’eft cœlefti benefiv r^o
iacmçonc do * Romanx ecclefix , quam ( ut memoAcctilatores amem & telles elfe non pofliint, > 't
b Idcmconc
mb GcUuo ratum ell ) beatitftmi Petrus & Paulus fuo qui ante hcllernum diem aut nudiufteriius mi- ‘e.,
martyrio conlecrarunt
Roma qux prius erat nuci fuerunt, nc irati, nocere cupiant, vel Ix- *■
ib<untaMS cacodxmonis artificio omnium errorum mater ‘ li, fe ulciici velint & Inoftenfus igitur acciifa-J",
& altrix, excuflis tenebris, & vanis fuperftitio- torum & teftium afteftus quxrendus ell, & non cf
num ritibus abiedis , filiorum Dei, exorto fo­ fufpechts . Caulam enim veftram alieno nolite
ie juftitix , fada eft copioia propagatnx.
C committere judicio : valde enim iniquum ell ,
j ketone
** Secunda autem fedes apud Alexandriam , ut omiflis fuis, alii quilibet aliorum fe caulis
beati Petri nomine , a Marco ejus difcipulo immifccant ; quoniam nullis in locis fpirituaatque evangelilla confccrata eft : quia ipfe & in lis d cura deficit, ted fe per omnia, quocum-d
Egypto primum verbum veritatis , diredus a que nomen Dei praedicatur , extendit . Stu­
Petro, prrdicavit , & gloriolum lulcepit mar­ dendum ell omnibus, » ne ( ut funt ) aemu­
tyrium. Cui Venerabilis fucceflit * Abilius.
lationes malx, fed pix fint inter vos dileilio‘ Tertia autem fedes apud Antiochiam, ejuf­ nes : quia m hoc vos omnes domini diftpulo>
efle veros noveritis , fi dileilmem habueritis
idem rone dem (. id eft beati Petri ) apoftoli nomine ha­
betur honorabilis; quia illic, priufquam Romam admvicem . Ex otnni ergo genere plurimos
’ z«h»um , veniret , habitavit
, t , & * Ignatium çpifcopum Deus dignatur attrahere, quos * erutos de po-‘ 1
poftei Exo conftituit , ix illic primum nomen Chrilliano- rellate tenebrarum , transferat in regnum filii c
nim novcllx gentis exortum eft . Reliquas ve
caritatis lux , & de valis irx faciat vafa miturn.
ro ( ut praediximus ) in quodam tomo, proli­ fericordix. Unde nobis futnmopere findendum
xitatem vitantes epillolx, vobis confcriptas di­ eft , ut cooperatores fimus gratia: Dei : quia
Chit M
reximus . Inde namque & beati apoftoli inter Dad hoc vocati fumus, ejufque familiari collo
<iou«nl
te llatucrunt , ut epifcopi fingularum lurent quio foci at i, & facerdotes facrati, ut truduoRocn.
gentium, ( quis inter cos primus eflet, quatenus (oe illi manipulos reportemus, coopérante gra
ad eum potior eorum (bllicitudo pertineret . tia ejus. ‘ Necefle eft enim , t ut redores
‘ N^m & inter beatos apoftolos quxdam fuit a fubditis timeantur, ab ipfifque eortigantur,
£U1 ClUlUf
diivretio. Et licet * omnes eflent apoftoli, Petro ut humana formidine peccare metuant ,~qui
tamen a domino eft concefluin , &. ipfi inter le doina judicia non formidant. Deteriores quip­
idipfum voluerunt, ut reliquis omnibus prxeflet pe lum , qui dodorum vitam morefque cor­
kBl.
apotlolis , & Cephas , id eft . caput & “ pun­ rumpunt , his qui fubftantias aliorum prxdia,6d
it Sir. «p. ♦ cipium teneret apoilolatus : qui & eamdern que s diripiunt . Ipfi * enim ea qux extra
*
‘p formam fuis fucceflbribus , & reliqui apoilo- nos, licet noilra funt, auferunt; noftri r auJ
«tS π<« »· li epifcopis tenendam tradiderunt . Et m»n lolum tem detradores, & morum corruptores noftro·“*'*·
hoc in novo teftamento eft couftitutum, fed ct- rum, five qui adverfus nos armantur , proprie
rfituu »l. iam in veteri fuit. Undc feriptum eft , Mofet 6" nos ipfos h decerpunt . Et ideo jufte infamesh
Aaron m facerdotibus ejus , id eft, primi inter eos funt , & merito ab ecclefia extorres fiunt . 1
fuerunt. Et quamvis ita ordinatum fuerit, ne-E Pro meritis ergo plebis , liepe paftores depra-.> 1-tera
mo tamen quod fuum etl , quasrat , fed quod vantur ecclefix , ut proclivius corruant qui fealterius . Unde ait beatus apoftolus Paulus : quuntur. Capite videlicet languclcente, facilius
<·«. »,
Uaufquifque placeat proximo fuo in bonum .id areliqua membra corporis inficiuntur , ut feri­
dificationem . Et ficut ipfe falvator fuis ait d-i- ptum ell: Omne caput languidum , Ô" omne cor l/*'· '
murem
; Λ planta pedis u/que ad verticem captMufiO. U- icipulis ; Qui ma'or e/l vejtrum , erit mmifttr
ve/ter, & reliqua Et licet fuper his aliqua di- ti> , non e)l m eo faniia> Quapropter manife- 1 T“'
âa fuerint, repetentes tamen ixpius , admone- Ilum ell , diabolum , .r« ,ito rugient c;r-

A

(λ ) ab h ii v <. r , s
CO abiunt

ad -J · undo a.fa dr'unt «musa
iC^Sieu.Cl v-cc.
i r, 'tfctiam
j

Z··

t

MS ·»■'

MS A*
Ί**

Λ - .·

4 M5

. Ha.'U
tWltm.

* «
|

Ms fa H ν'* , : jt < /,

P«
St*‘

u.a

'

A N A C L E T I
P. A P Æ
610
6 If
ton «nerent quetppofiit devorare )cordibus plebium A eum cognok.it, led oiujuuin Chrtftianonim do
inadere, ut dottores atque pallores tuos detra
nws qtufi propria» amet . Nemo enim invito
i,,»;,* «i dionibtu ·* acculent , ut ( plebibus b langue- auditori libenter rck-rt , Sitque uniuicujutciuc
jtf.Qtibus , vel mala agentibus, non tenentibus fiudium, non lotum oculo* cafios iêrvare , fed
feu»
‘ palloribus frena eorum ) lakiviant , atque in N linguam . Vos autem , carifiimi , qui eiiis · c«k «.
ima niant. c Multum vero ditlant damna mo­ iub domini difciplina confiituri , lie vos exhiIdt*
rum a damnis rerum temporalium , cum illa beie , ut seri miuifiri fie * dii'penlâtores my- · ’/«uh “P
eyira nos fint , illa vero in nobis Sententia Üeriorum ejus, ur non viiupcrrmr minifterium ’Mlf'
«iuLhi»
1 quoque Cham filii Noe damnantur qui tuorum vcllrum, ne fiai in vobis, ficuti icriptum ell : ■M*r>u ’
dodorum vel prxpofiiôrum culpam produnt , £t ent ficut populm , fic 'faevdot. Sic enfin vos, Ά 4«
ceu Cham , qui patris pudenda non operuit , veilrolque, & cunctos compite, ut nemini no­
in d«o
fed magis deridenda moniliavn . Dodoi utem ceatis , quatenus & ab hominibus bonam ac­
i>0. nt> v ve| paltor eccleiix, ii a tide exorbitaverit, erit quiratis taniam , it â £ko mercedis praemium
a fidelibus corrigendus : fed pro reprobis mo­ in aeterna beatitudine percipere mereamini . Et
tibus magis eil tolerandus , quam diftringen- Ii quid adverti de tum ac e ccck-fiiB acciderit, να­
d Id» ma. dus , quia d redores ccclcihi a Deo judicandi Bι dicitns amputetur, ut Fki ecclefia , liuchilque
tfut’· h
mm
nuit , ikut ait propheta; Deu jiettt in /jnagoga
finagoga
tertorum vus mantant inconcufla. Propter quod, »· rw. »
droruin , iii medio autem deoi di’u.heat . Unde
eantfimi , enpe.lanfei jd'agite, immacufai ei in­
oportet unumquemque fidelem , h vident aut veniri in'pece, ύ domini nofiri Jtlu Cbrtfii loncognoverit plebes advcrins p.tilorçm kiu.n tu- ganimnatem falutem arbitramini. Ejiote ergo pru- ’ Tu' 1' i
mvicere , aut contra cletnm detractionibus va­ dentci , cT vtgiiate in oratiombu> ; ante omnia
care, hoc vitium pro viribusextiipaie, pruden* autem mutuam in vobfmetipfi, caritatem conti­
terque corrigere fatagat. Nec eis in quibuicum- nuam
n'ei : quia ciutai operti multitudinem
que negotiis miiccti , h incorrigibiles apparue­ peccatorum . Hjipitaiei invicem fine murmnrntiorint, antequam luo reconcilientur doctori, prar- ne. Cnufiui t ou-, ficut actepit t raham in alter­
luinat : quoniam tam * l.iceidotcs , quam reli­ utrum nlam adminiffr a., e , fint boni di/genfa fo­
qui fideles omnes, iumm.‘m curam habere de­ ret muihtormn gratia Dei. Si quii loquitur, fiHlobent de his qui pereunt , quatenus eorum re­ «ut je mime t Dei ■ fi quu mmiflrat , tamquim
dargutione aut corrigantur a peccatis , aut , fi ex virtute, quatu adminilir.it Dem . ut m umn·incyrrigibiles apparuerint , ab ecclelia ieparen- bu\
..........
j____ .Deu> , per lefnm Cbrittum
_____ ... , , <ui
fionorificetui
tur ·
- C <·// g.’oria & imperium in j.vt,ta fautorum. Arnen
îpift » id h* Ita ergo beatus princeps apoftoloranr Pe‘
cobum ,
cw
trus de ianâo przdcccGore uoilro Clemente
4*"f f'</*/“'N ο τ r. Severini Binii.
• f fyfal » Λ plebibus praedicando , quando docebat eas qua­
diti vi Si
liter ei obedire deberent , eumque ofilervarc ,
* Ff/iota irrita.) Mac jpifloU, quod trium patrlarinter cetera ’ ait :λ Si immuui e/l aiicui pro chihum fcdiui» orjipcm , ipfumque pstriMcbaiuni o«- Rola
Leoni» PipJ

aci ιό κι Jun, V0> noiite expefiare , j<t ipfe vobn
dicat . Cum itio nolite ama rffe : Jed prudenter
ebjervart debetn , & volunt.it: e’u* ab,que com­
monitione obfecxndare , & .i-vertei
ipjum jenhtn adveijum : Jed n;
bur ipje non loquitur, ut unu/qu
pa efi, dum cupit omntum vejlrum amicitiae ter­
re, tefiinet cihui recor. iliari ei qui omnibut prettjl , ut per hvc redeat ad ialuttm , cum obedire
coeperit moniti' pi^iacntu . Si vero qui' amicui
juerit bis qmbui ipfi non ejl , ifi locutu> luerit
det qnfius iple non loquitu’ , unni ejl dff ipte ex illee qm exterminare D<: ecclejiam volunt :
re­

men * Judzl» & a gentibus ulurparuni , & «b iii iutn nbu»
multi» altu in erclcfiani leliiiter translatum contineat , <«« ·
n vatoribus d.iplicet . Vide Bason, anno tu. n>um ».
1 rea ecdeiix , Romana, Alexandrina , h Antiochena,
eo quvd a Petto apoftolemni ftinope fundat* fint ,
tui* ac fctnpcr patriarchales liabit* funt , ut pater etiam ex cone. Nic*n. canon. 6. Chalced, »A. 16 nem ex

epiftola $
Leonis ad Anatolium ex epiftol· Grtgorii
ad Eulogtuni, qu* eft lib. o. cap. 37. HicrofuJyoiitami
per anne, fere quingentos, non re fed nomine , nonnoteftate led honore dumtaxat , quarta patriarchalla na<-»bita ell , ut patet es Nican. coiicil. canon. 7. ubi de^.emitur ut Hierolclymitanu» , quartum quidem patrlar.hah, ieffioni' Io um a. honorem habeat > non tamen
propterca a uibicflione C*f«rieitlis , qus metropolitan*
erat, evimeieiut . Unde beatus Hieronymus tnepift.ad
Pammachium, contra Joatmcm epileo pura Hierufolymitanum , n. cum alloquitut . 1“ , inquit ,
regaf*.

Hiaroioly-ru.
lain leeles , »n
* quetnodo
^’a",a,r*Ui,,

liqua . His , aliilquc quam plurimis documen­
r,..‘efipi.a. , 0 N-c tni . ,-n.ilf, taunUet
tis, facile unuiquiiq; adveneie potcil , qualiter <iuar·,
rrlornje rnifl ; ad A/rrandriinn rjrfcccurH Patrefiiaa
obeutre dc obtemperare debet prapoinis luis , V" d prrr,H,f > „! faD-ir fr. lt>. de, ernrtur , ut Paiaftlns
& qualiter circa eos agendum fit , quibus ipfi
aut amici iunt, aut inimici. Si quis enim hase
rAi ) cut
umtr/aiiMf rm ·.tmntuniurt nat taiifprsrvepta non obfervaverit , hoilis efi ammx r» , uni p freui erprtraduta /udlcfam erui, Anileeiluvi
iu» : & non tantum intamis, led & excommu­ pm/ui l terre etirl^euetje . SeJ n.-ul cur Cujereuf», cur Aanicat us , atque alienus ab ecclefia efficiatur ,· tieiDûfut Utluerl t mille e. Matufit eccupatl, mtritut me­
te piam Jacere, quam dtbiium melrepetlirm tue fenerem
quoniam nccefle efi et vitta ferro abicindere , rrdd/r,. Patr itrehatua Conftantinopolitanus f quia cent- Coattemtaoquas aliis medicaminibus non finiantur . Parcat pore Nician i concilii Cotiftantinop-dii urbs nonduin de- Poll,anu* pa·
unutquiique a laceratione vel f detrattione lin- dioiii luit ) hif,e poftea tempore Juftimani , poft an- ,,'*rch«w.
Domini quingenteftmum, opera imperatoris, & Ro____ gur tuar , caveatque ne aut linguam atu aures F, num
nuiMiim pontificum permtftrone acccffic . In conciti·
, rura» habeat prurientes, id et!, ne aut aliis deroget, qUi.iem Cjnftantiiiopcluano ptimo, ac poftea in Chal<ΐίΓ'η™7 detrahatque qmbuicunque, aut alios audiat de- cedoiieuli , Conftantinopolitanus non modo patriar,hat im , verum etiam loundum locum obimcc conatui
"infOBiu«ο- rogantes vel detrahentes : cufiodiatquc quilque «■<1.
fc.l ( pontifice reliquifque reclamantibia primaCiM<«<* fer mones ifios , & feiae , quia qnicumque de bu» t li. flra . Cur tr<» tantum praJitfa le.!e»'patriar- _
alus loquitur , fua icnrentia indicabitur . Ca­ diale» illo ordine collo, at* luerint, foliur Petri apolloprincipis prwrogativa, dignitas & primatus , ve- ^nZpatriarV'
veat etiam omnis fidebv , ne derogando quod lorum
lut pioptr* & immediata caufa honeeis & poteftati» ,
rta ’
in domo cuiuiquam agilur , aha ‘dumus per eflccir quamquam Petrum In his Pedibus ebgendis ,
quod

. MS.

AU ·τΓ.

■

MS

EVARISTI

fin

PAPÆ.V1TA.

quod S. Loo in cpiflola (4. *4 AiufliCuui docer , A
quamdam rationem magnitudinis it nobilitatis urbium
habuofe, negan nopi' partit . Romana tedes pt I mam di­
gnitatem petria'dialem obrinet , <>uia Pettus apoftoiux
ia hac quam fundavit * ut inquit S. Gregorius lib. <7
epi ft. j 7. ad F.ulogium AlexanJ. quielcere & vitant A·
n>re dignatu» eft. Alexandrinam fe.ie parri.arcbali deco­
ravi' { verba Gregory junt ) in quant evangeliftant Mar­
cum d'fcipulum unfit . Tertio , feJem in qua Ipfe feptcnt annis fedsi , Antiochenam nimirum firmavit , &
fedis patriarchal» honore condecoravit 1 ita Gregorius
pradtôa epifto'a , S. Leo epiflola 5;. ad Anatoliuni .
.Si.ut ergo major eft Petrus Mpbftoius Marco evangeli-

Λΐι & Marcus evanÿelifta Evodio , qui neque apofto­
lus neque evange lifta fuir , ita quoque' Romana ecclefia Alexandrinaml fi Alexandrina Antiochenam auRosiiate & dignitate fuperat, Vide Bcllarm. de Rom?pon·

DUO

612

DECRETA

ANACLETI PAPÆ
E X

G R ■ A T I A N O.

. Quart laici in atcufatione epifcoporum non
audiuntur. '
’

t»f. lib. 1114·

Luit i in accufjtione epifcoporum audiendi 1 aV** ’
nou funt, quia oppido eis quidam infefti funt.
'
Bt indignum eft ut ab eis accuienttir, qui eo·«»
rum gravitatem nolunt imitari .
*J'
liuiebi* P.

Singuli i annir apoftolorum limina vifitent epifcopi, far ordinationibus apoftolicis Jubjacent.

Juxta GnAorum patrum & canonum inditu- ♦» dtftma
ta, omnes epifcopi , qui hujus apoftoltoc ledis
ordinationi lubjacent , & qui propinqui lunt , Hi m d«.<
annue circa Idus Maii fandorum principuin Pc- Ζ·Λ*»«ι·«ρ*ρβ·
tii fii. Pauli liminibus pradententui , omni occahone iep lita . Qui vero de longinquo funt ,
juxta chirographum fuum impleant. Qui au­
tem htiiulmodi conilttutionis contemptor extitent , epraeterquam ii aegritudine fuerit deten­
tus , fciat fe canonicis fubjacert fententiis.

V I T A

is?,
* 110.

,

11»

EPISTOLÆ ET DECRETA
EVARISTI PAPÆ»

Ex libro pontificali Damaft Tapa!.
T^VartAus natione Grxcus ·, ex patte ht-<
JCa dxo nomme |uda? de civitate Bcthlehehi , b ledit annos novem , meules decem ,
dies duos . c Fuit autem temporibus Domitia­
ni fic Nervr Trajani , a confulatu Valentis fic

* '*■
•
ζ xv.
Tl*·

<.>·«-.

Veteris , uique ad Gallum fic Braduam confu­
tes . Martyrio coronatur, d Hic titulos 111 urbe
Roma divifit presbyteris. Et e feptem diaconos
ordinavit, qui cuUodirent cpilcouum praedican­
tem , propter ft) lum veritaSs. / Hic fecit 01dinationes ‘ tres per menfem Decembrem ,
presbyteros ' fex, diaconos ' duos , epiteopos
per diverla loca * quinque. Qui etiam lepultus
efl juxta corpus beari Petri in Vaticano ’ tex­
to Kalendae Novembres . Et ceflavit epifeopa«m.
1

Notjb Severi ni Binii.
a tfarteui.) Hajux Evarlft i pontificis, Irennustib.
». cap. j. Optat, contra Parm lib. 1. Epiphan. harefi
Auguftlntu apift. 165 meminerunt.
Stili A*~cr uavttu , mcajvr tlritm , tilti /aer . )
Annos novem, meules tres habet al» leûio libri pon­
tificalia, quam Baron, anno Dum. u>. num. 4. *< 1x1.
num. 1. reâ. fequi tur . Nam fecundum tabulae eccleûafti.as , Aaaclenu , Evarifti prndeceflbr , 1». Julii ,
t vari (lus autem fecundum eaUeta tabulas xi.OOobris
martyrio coronati font . Iraq ne tempus inter medium

a·.

QjMadia fed··
nt.

; eft noveni annorum , trium menfium , & tre.lecim
tum
a quibus fi Interregni pontificii tredecim die»
duxeris » quibus Idem au dor in vita Anaclerl fe
pontificiam poll Anacleti maityrium vacsile fciibit ,

ii.·dc
iem
tu Erroi Eofet-ii.

perfurit anni 9. 6c snenfes j. quibus F.varifliu fedi: .
Jt.ufebius in chronico annos novem tantum Evarifto tri­
buit, quod non confueverir ipfe menfe* & dies, quibus
Romani pontifices fupervixiiTent , addere . <^jod ,cr.v
omnes annos eius fub Trajano recenfet , inde ac.ijic ,
quod Cletum una cum Anadeto conflans , unum Rotnanuui pontificem pratermiferit , in quo ipfum ipfiul I
que feflatore, omnes erraife certum ell . Baron, anno
'
111. num. t.
<«.·»·
) In chronologia im-e- ,jrior Ilt),,
ratorum 8r confulum vicifliai auflor pontificalis ciri’ . Pouufieslis
Natu 1 j. anno Ttaiani, qui eft Chtifti ut. pontifies ··
tum ‘njrcflTus, fed i t uique ad anuum Chrifti ' 111. & ~
Hadrian, Imperatoris II.
/
4 His multi »« urlr
Jmpt p-rrh >:rrl. . ) P^
titulos intellige domos divino cultm num uuis< , m
Iquibus Chuftiani fynares agere confuevcraiit . E.pofi
tio petet ex epiilolis chiabus plane aureo i’ii pom.hcis
ad Juftum Vicnoenfem , in quarum pri
ha ,<c nu
pet ereOo titulo
Auirjuum /{«ma rtuûti , /..··»
fra Euprrptu (/.'.r erect reraea'ae.i ) thulum titmui !<·λ
peuprrliut a^geao/r > uél nuit
pnupr'/ir. ■ no/lrii
untmtmuirr , rtiffat
. Cum ig'uuc religio Chtifllana in dies majoribus iacremeatis auferetur , plureique domos lactas, fice titulos requireret, pluies iufl.tuu, It inter presbyteros certos , cenis titulis adfenptis » ciisifi funt . Caufa autem ob quam domus Deo firelcha c.'
confecrata , Tituli appellentur, duplex a Baronlo afler- dicsntar '■
tur : una, quod ficut fif-us impolitione alienn»s tituli, mli.
puta veli, itiu,; .tus, aut nomino itnpcratcru , ( de qui­
tus I. fi quando de bonis sa a. r . I.i>. 1 1 Au^ull nue
m

EVARISTIPAPÆ

6t4

M> pfalok tt.tapoGt. ». Anbrofiiu «piftoU ad M*r-Aftodiant
epifeopum
_____
â
,
,przdicantemi « ne aut ipfe
etlllram .· Gregor, lib. j. cptft. <«. ) rem aliquam fibi
........
ab
infidiatoribus quoquo modo infeftetur, «ut
vandlcara * pr iaci pi confierait Globat ,· ita cpilropl do­
Ixdatur a luis , aut verba divina , detrahendo
mes· aliquam divito cultui tmnopantoa , illam titulo &
vailllocrucia inftgnirant . ftr confucraron . Un4oeAquo4
aut infidiando, polluantur vei defpiciantur, fed
TWodofiua Imperator Ice· ultima dePaganii, cod. Tbeoveritas fpitituali redoleat fervore, & pax pre­
4of. pivc-j-nt , u' delubra gentilium Chiiftian* reli­
dicate labus, animi cum voluntate concordet.
gionis cultui manciparentur , ·
·» eh , ur ait ,
».«rv«ado Ck-ijititta
jit*·. Altera caufa eft,
quod qui Illi presbyter adferibe'etur , ab ea nomen tituljmqtr rcetne e' , ut illius loci presbyter diceretur .
Karen, anno domini 11 a. num *.$.£.
» Jeprem Jjw,
, y·/ r»/eXnv«l epzf.apea»
Similiter cuftodiium & traditum habemus ,
pex/ureerew
) Conftituir Evariftns , ut diaconi , qui
ut uxor ' legitime viro jungatur, h Aliter enim
fi.it ecdcGe (acri mmiftri , non tantum facrificium
legitimum ( ut a patribus accepimus, & a fan( quod a5 ipfa prima ipforum icftirtttione faflum eft )
offerenti epifeopo afliftant , verum etiam inftar ferrem
âis apoilolis, eonttnque fuccefforibus traditum
angelfiutu io circuitu throni Deo afltftcnciuni , fepteru
invenimus ) non fit conjugium · , nifi ab his
dia.oni eumJem evangclium pi «dicantem ub muners tnafuper
ipfam
feminam
dominationem
videnjeftacem, & fuuclionia amplitudinem, quaG <·, cumvalla- — qui
·
·
·
..
n
" :, uxor pe­
terr
De hac c.cleG*fth« cum deleft! hiérarchie con-B tur haberC , fiC Λ quibus CUftpdltUr
forma·lune , Ignatius epift. r- a<l Tulliano» feribenr ,
(tatur, & a parentibus aut propinquioribus fpon-

IL

>· q»«ft I.
Aliter
mum nos .
Et is deer.
Ivo. Jib. <

\
· r‘

fetur, & lepibu$b dotetur, & fuo tempore ia-b d<cu
cerdotahrer κ ·ιr η.υ> eft ) cum precibus & obla­
tionibus a facerdote benedicatur, & a paranym­
quod ficut «tHiflolka iaftitutiine & auâoritute Tiniophis ( ut confuetudo docet ) cuftodita & conP:i;hi« monet » ne .dtcrfu» presbyterum areufalociata
a proximis , tempore congruo petita ,
t.'.seni abf|iie teflibua recipiat , ne videlicet detrahendi
troue clwmuiindi adiru» impii» puteret ,· ita pariter S,
legibus c dotetur, & folenniter accipiatur, fit v dttlir
Egnatius s ut quant» aftimanomi & reverentia diaconi
biduo vel triduo orationibus vacent , fic caftii.i tcdcGa apud omnes elfe debeant, jnnotcfcat, terribi­
tatera cuftodiant, ut bonx foboles generentur,
li contcftacione , re quit diaconos aoeufet, pradiela epiHola etterret . Γ,ΐ'·7»·ι
inquit , «eo/rr·» tt~
fic domino in aâibus fuis placeant. Taliter e’f.’··'" a'JfKtem fu£lii , i»
rt< accitrf Regiomm fic domino placebunt , fic filios non fpu-T»1»»' i*a»‘·
narii diaconi qui fmt , infra In vita Fabiani dicemus .
rios , fed legitimos atque harreditabiles ♦ geV>de Eaton, anno domini 111. n. y. I. q. it ro.
nerabunt. Qpapropter, filii cariffimi fic merito
f H/.· ftm niJiuiifui.) Baroniua antiquilfimi codi­
cis left lunem fecutut » fic legendum feribit .
H>.· ff.ti
illuftres , fide catholica fuffragante ita pera''•7-7 Cela » legitima fcitote cffeconnubi». Aliter vero
”præfumpta, non conjugia, fed aut adulteria, aut
contubernia, aut ftupra, vel fornicationes, potiufquam legitima conjugia effe non * dubitate,
Sui pofiu7 nili voluntas propria 1 fuffragata fuerit, fic vo­
EPISTOLA I.
« Concio *·
ta fuccurretint legitima . Nam fruâus divinus
ifquc ciudip \7 A R TÇTT D A D Æ eft, przcepta divina cuftodire. Ea quoque defeE V Λ K Id i 1 ΓΛΓ Æ rcrc> prrfumptjoneni ficri t nuiii dubium eft.

Cur ereo indignum eft, unitatem ecclefix cufto­
Ulter
panici IA
siti «usus, UL
dire? aacinquc
Idemque unuica
omnes pariter
fic st
fentiamus,
fic
w
pronunciemu» . Si enim aliter prxlunwta fue­ * tanoe rp.
De ordine diaconorum 8t legitimo conjugio
fide, ( a) & non imuriandia epi(copia aut lac
rint , perdunt profeûo ipfi tranfereflores fe- >». ad Aure­
iptos, qui femetipfos decipiunt. Hiec eundis * lium Car tha|;.
»p. fub
I. Qjtot in civitate diaconi effe debeant.
recitanda per omnes ecclefia» Africanas , feri- unde plsgu
II. De tx-irt ducenda.
pra dirigite, & illis conne&ite quas adjunximus memo argua»
D lucras " przfcdorum, * ut de his qux inique Mercatorem,
euinvu a quo
Dileflifltmii fratribix univerfit A'nca regionii
laudantur, ( fi quid tale probari poterit ) ju­ delufu» eft .
Epijcopis Evanflai.
dicium fiat, & inhibita coerceantur, & prete-d PrcPh*1·rita mala & illicita conjugia, fi doceantur adtc
Onfulentibus vobis, fratrescariffimi, b quidI miffa, digna feveritate corripiantur . De cetefuper his quae in veftris continebanturr ro vero caveantur talia per omnes ecdefias ,
fcnptis vifum nobis effet , vel quid docilis rane
­ ecclefix " fandi tas , per noftram fatigata netio pertiuderct, aut quid a beatis apoftolis no­ giigcnnam, perdat privilegia qux ell per viros
bis tiadituin aut cuftoditum remaneret, optan­ venerabiles conlecuta.
■ nftrtii.
tes ( ut retuliftis ) noftris c inftitui documen­
De his vero , quibus ab infidiatoribus fati«
tis, hrc vero referibimiis : fiquidem diledio ve­ gamini, unde & nos confulcrc, & a nobis edo­
titi normam lecuta piudentium, ad fedem apo- ceri inter cetera voluiftis.Vo c quod fint quiftolicam referre maluit , quali ad caput , quidI dam qui arbitrantur de Patre foio diâum efdeberet de rebus dubiis cuftodirc, potius quamI fe, <7«/4 ipfe /olui habet inmortaittatei», if i»~ t Tim t
ulurpattonc pratfumere.
cem habitat tnacceffibilem ; ita eos apoitolicis perEcutite ferulis, & divinis redarguite prxeeptis . · t llhac
Non enim folus Pater fine Filio lucem inac- w(.v*«.»i.
I
ceifibilem habitat: quia ubi Pater eft, ibi et­
·> a.ftrnfl
4 Diaconi ( qui quail oculi videntur effe ciam Filium effe indubitabili fide credendum eft.
ηύ177α<?ι'η pifvo'pi ) in unaquaque civitate, juxta apofloloNam ii folus Pater fine Filio ( quod dicere
d Nrocj. ,4. rum conftituta ieptem debent effe , J qir. cu- nefas eft ) lucem habitat inacceifibilem, necef-

AD OMNES EPISCOPOS AFRJCANOS

C

'»
«erijoae
Diorum

le eft,
L ..

, u p'.erilque Irhrr» Gracia, «
j i eft ira. 1.er ,m oprime KardMow , ru.ua
a In MS eoüecùon·» '..J.'-· Pa-r. Soc. I.· „ ..<·■□->-, que fequumu· i V Jf n,·
}
t MS ifii.’») .
a Mr d-ι <··<·■
- la!-., .w>«i MSi a. edm, cum Gruu.no,
Deci. A P.-uiorr »' 1. que Nec Cor.,
< r.c ,1 -drUu· Hen iu II p.j H 4
,

ttt.......... ν<· vv»

c?.. Hu.dur U,

« .»1J. /-J’ .^uc.,·/

4 MS

«Itr

euaiB funt qu» fequuatur.
MS /r-«<i»».
4 MS rraire»»»,.
M.giftro Seurem a d.ft ,f Ivow κ
li{1 dlcta.1 in !uu MS. eu·»/ *·<'«■-

·

EPISTOLA

6*5

L

616

fo οΠ ,

jueftratam Pater a Filio habeat Adt m Fiitum , mendacem facit eum , q»i >sn A'■*
ut
maaiionem . Quod fi ita eft , quonam modo credit m ttfiimoinum , quod tefiificahn efi De.<· ''*f
idem Filius , ad dexteram Patris adlLns , a de Filto fu». Et boc efi tefitmoniHm , quoniam ibea io martyre Stephano dicitur coulpict, it Vitam xternam dedit nobn Deui , tX A*ç vifa ed
Pater fecundum eos folus dicitur fedibus lu­ m Filio ejus. Qm babet Filium , habet v.t.im . ■ j
cis contineri. Abiit hoc a lenlu fidelium, Chti- qui non bibet Filium Dei, non habet vitam. Ha
fto in unitate fidei adha:rentiuin : quoniam li­ feribo vobis , ut Jciatis , quoniam vitam i.abeti ■
cui non fcbeft Filio , cum folus dicitur Pater atemam qui ereditn in nomine Filii Dei . Et
lucem tnacccfljbilem habitare , ita non obeft buc efi fiducia , quam habemui ad eum , quia
Patri, cum fapientia, qu® eft Filius, dicitur gy­ quodrumque pe t ierim fecundum voluntatem ejw ,
rum coeli fola circuire. Pater itaque , cum iit audit nos . Et fcimur quia audit ηοι , quidqu.ci
inviftbilis dc ingenitus in ic, in Filio vifus apo
petierimus ; ftimut quoniam habemur petitio­
ftoli teftimonio comprobatur , & in Filio , a ne i quat poftulamnr ab eo . Qui jcit fratrem
fe inenarrabiliter genito, mantille ac requievif- Inum peccare peccatum non ad mortem, petar ,
ic monftratur , iplb Filio in propheta loquen- if
iX dabitur ei vite
vita peccanti non ad mortem
mortem.. E't
te : Qui me genuit, requievit in tabernaculo meo. B peccatum ad mertem; non pro illo dico , i<t ro7—
Et m evangelio .· Pater tn me manens , facit get quis . Dmnit tmquitai peratum ejt , i?
7«
opera bac. Et , Deum nemo vidit unquam , nifi peccatum^ od mortem. Scimur quia omnn qui ».
unigenitus Films, qui efi tnjinu P.itrn . Si enim tus ejt
Deo, , .....
non ,peccat
generatio Da
L
... ex
_____
____ , ,fed o
in finu Patris erat Filius ab mmo, &. ex cor­ confervet eum , d? malignur non tangit eum .
de Patris verbum bomnn crudaium eft , quo­ Scimur quoniam ex Deo jumur , djt mundu< f>
modo non m corde paterno conliftens, lucem tur in maligno pofitui eft . Et Jcimui qusni.irn
cum eadem inacceilibilem habitafle credendus Filim Dei venit dS dedit nobis fenjum , ut coeft ? Numquid Pater abfquc ulla luce in Filio gnojiomitr verum Deum, tl Jimu> m veru FC.o
potuit commanere, aut in tabernaculo Filii fi­ ejus. Hic eft verus Dear, (f Vita xterna. H.rc,
ne eadem potuit requieftere, cum idem Filius fratres, prxdicate, hrc omnibus nunciate- Vu,
condor Jit aternatlucis , fpcculum fine macula detvero invicem exhortamini, perfedi eilote , icm
tath , Salomon fttperquam falutetn luam dilexiile perque gaudete: pacem autem fedamim in oinfe dicit, in cujus fnecie femper delectari gcfti- nes, & Deus pacis & diledionn erit vobifeum.
vit’ Super jalutem C fpenem, inquit, diicxi tl- Deo autem & Patri noftro gloria in iæcula ix
lam , df pro luce pripojiir befrre eam , qaoniamC culorum. Arnen. Data ix. Kalend as Aprilis, ·
iwjiinguibile efi lumen c' ‘> . Hanc Ci'-'O David Valente &. Vete-e viris clanilimis cofl.
propheta lucem deliderans, anxius proclamat ,
T/tl
dicens : Emitte lucem tuam C veritatem tuam.
NotæSeverjni Binii.
Iterum. In lumine tuo videbimur lumen. In hu
r.iu« n Ilotis
jus igitur luminis claritate Filius ieiplum in
Evil.fb
monte tribus difcipulis przoftendit ; qui metu
b aJlfterr 19e tft
t i war '·» 16/· fit <
ie^utu ibu
mortis perterriti , proftratique in faciem , fibi A/. . } Qua ratione Evaiiftua hac ei’
ad legitimum mitrnamium re
vnr tinem adefle lenierunt . Hanc ( inquam ) 'erbii,
a patanyuipbll a.l cc.tefiam deliratur , u'or oint pre’’,
lucem m fe fuifle demonftrans f ilms procla­ tib ia fc oblaiK-i.ibus a faterdotc benedicatur, & ut po­
mabat, &, ut in eadem incederent, dilcipnlos lice btduo an: triduo taceor orationi fcc. cadoni routi­
przmonebat : Cum lucem babetn , inquit, ambu­ ne cooicafu.il pjientum a.l legitimum A verum connubium exigit , fciltcet « quod in foro titer no heitutn ac
late tn luce. Et iterum.· Epo hm lux hujus mun­ vallduiu eife non debeat praafuaii, fed potiua pro adul­
di: qui fequitur me, non ambui.it m tenehi· , Jed terio labeti , nifi cum pradidia conditioni bu fit con­
habebit lumen vita aterna. Et es angclifta ' Erat trarium . Cum igitur ipfia bereticia tt*antibua tertum
, in foro confrient ia > ad reritttetn ft effentiam mt
lux vera, ait, que illuminat omnem hominem ve- D trinioni, lui.· pradiAaa conditionne non reiuiri, etiam
ntentem m fanr mundum. Si hate lux, quar cre­ tertum efle fateri debent» quod eonfsnfua narent uni ad
dentibus promittitur, in Filio elle probatur, & verum matrimonium contrahendum non fit ita nocefia
riuc, quafi fine hoc, matrimonium inter duae perfonaa
cum atemo xterna efle dicitur , quomodo s habiles
concrailum, io foro confeienti· nullum lit . Fvobis ab, inacceflibili luce Patria Filius lepara- earift igitur hoc decreto hu >ua epiftola non eoluit fi
rut' Si enim Filius, Deus verus & vita xterna gaificaie pradielaa omoet conditiones elTe nece (lariat s
ita ut fi i na vel altera defit , irritum fit matrimonium ,
efi , line dubio in hac luce fnnul cum Patre
habitare credendus eft, quam nullus modo noftrum, in hoc mortali corpore conftitutns, po­ jugium occulte fine tcfhbui» & fine .lia celebritatecontrahatur , ler.i'imuns haberi non podit , non quidem. In
teft aliquatenus contueri.- led dum apparuerit , . conRientia
, fed in foro externo , Λ apud ecciefiam ,
tunc vere illum^videbit ficuti eft, qui ejus con- ijua Je occultis non iud<cat . Coni i»Q".ti. itaque matr>
fpellibus fuerit dignus coaptari. Et non fuut uionium, non et necetinale fa.ramen:. , fed tantum ex
heneftatc & pietate, qua per legem Ori pa-entibua fun
Moles, cetcrique prophet» per atmgmata & f> obflrinsruntur
, parentum litorum lonfrnfiim tequiiaut .
(uram, fed ipfam veraciter in Filio, fecundum Ita Bellarmiiiui de ferramento nutrinKmn lib. i. .. i.>.
apoftohina, contuebitur deitatis imaginem. Nam li „ &
„ communiter omne· fichoiartici , huuc lotum E>atilli
hunc eumdemque prophetic fub teftimonio, fub- E in*rpr«i*etu·
fequente ic-cno mentis intuitu, inveftigare vo­ X7««« r/ir. ) iûfili<icni s Satmninum » iljlq·· eju»lelueris , inventes Filium non pofle ab hac luce â*tar·· iattUlgit .· dc quibus Hcmniui anno doaiini nou
Patris penitus feparart.- quoniam cum folum Fi­ num. 9> & icqueotibu» , ubi impura bc fcdeilifBm» «olium. dixerit in terra cum hominibus converfa- tu*i dojmat* rcccnfct.
tum, Patrem ab illo, non eft credendum, he­
i HaAenaa
ri alienum. * Si tejiimontum emn: hominum Dei
»«rbq .pfiffimx refn.
lihacii i».

accipimus
efi.. jpionitiu
Quoniam
«eupiavMJ ,, tefitmonsum
ir/uwoivion Dei
SSC! majus CJl
fcac eft fefiimonium Dei quod majus efi, quia t··

la*efi de Filio fun . SL«i credit in Filum*
Yruiaiiaai Dei , habet tefitmonsum Dei m fe. Qui non crt-

Conctl, General, l orn. E

R.

E»i-

Ε

V

A

EPISTOLA

R

I

Π.

S

T I
P A P Æ
6»8
Λdiendi, diligendi, & fummopere venerandi funt,

non detrahendi , vel lacerandi , aut ejiciendi ,
led portandi & amandi , ipfo dicente domino :
Qui vos audit y ntt audit : tf qui vos fpemit ,
an* fpewùt . Ideo lire vobis fit omnibus fideli­
bus fcribimus, fratres, ut ab his vos caveatis,
De cpticopt· «jedit , h alii· Ικο eoru· CubftitutU ,
tr! ut it en MS.
Quo3 Chtiftu, üt caput te
fit pofteris veftris non malum, fed bonum exem­
fpoafiu acciciia, St iaccrJotca quietu· vie» legationc
plum relinquatis ; quoniam injuria epifeoporum
funguntur, houllter fint acclaCi· fui·
St qualiter fa­
ad Chriftum pertinet , cujus vice funguntur .
cer dote· fuaa e.-dcGa· & toi un· «cckGa eo· debeant
dlljeie.
Audivimus enim quoldam a vobis infamatos fic
dilaceratos epifeopos , ac e civitatibus propriis
Evariftus urbis Jgoma epifeopus , omnibus per
pulfos, quia alibi epifeopi conftitui non poliunt, CUbcmkU
Æ'ffptum domino conglutinatis fratribus
nifi in civitatibus non minimis.- fic alios in eis, faobua
in domino falutem.
ipfis viventibus , conftirutos . Ideo hrc vobis
Leoep _. -jNurj nos, fratres, · fentire oportet fie age- kribimus , ut fciatis hoc fieri non licere , fed
VJ rc , ut ( ficut legimus ) in nobis unumg proprios revocari , fit integerrime reftitui debe­
cor fit una anima efle probetur . Scimus nam­ re . Illos vero qui adulterina fœditate fponfas
que , ficut fie a patribus accepimus , Chriflum luas, quas fic uxores eorum ( prxfixo tenore )
efle caput, cujus fic membra fumus. Ipie enim efle intelligimus, tenent; ejici ut adulteros, at­
eft fponfus , fic ecdefia fponfa , cujus filii nos que infames fieri, eolque ab ecclcfiafticis hono­
fumus .· fic ideo unum Patrem habemus Deum ribus arceri jubemus . Si autem adverfus eos
s Gtec ‘n cœ*’s * Sacerdotes vero vice Chrifti legat io- aliquam querelam habueritis, his peraâis , in­
,,, ,,
ne 6 funguntur in Ecdefia . Et ficut ei fua quirendum erit, fit auftoritare hujus fanftr le­
s A.nb> coniunâa eft Iponfa, ideft, ecdefia ‘(fijepiico- dis terminandum . * Et ne omnia nunc fingu- 1 Clemen·
epift. 1 ei
7 4 P's junguntur ecclefir , unicuique pro portione latim dicamus, omne bonum, ft ipfa per fe in Kaftini
inter
fua . Et ficut vir non debet negligere uxorem vobis fuerit , caritas facere docebit , llCUt &. e prennent qui
pofttr«cestn«
luam , led diligere & cafte cuftodire & amare contrario eos qui a falutc alieni funt , omne anno· »b k
atque prudenter regere : fic epifeopus & multo malum facere, odium docet. Unde fic vos, qui nnil. «le
magis cuftodire fic amare atqpe prudenter rege­ veri Dei eftis dilcipuli, abjicite a cordibus ve- Ilione vint ■
tupi»
re debet ecclefiam. Et velut uxor, qur fub ma­ ftris ante omnia dikordias fic animorum diflen- Vide
peg 9. CD.
nu eft viri, obedirc debet viro fuo, cumque q fiones, ex quibus omne malum opus procedit
diligere fic amare : ita potius etiam ecdefia e- fic benignitatem ac fimplicitatem tota mente ferpiiiopo fuo in omnibus obedire , cumque dili­ vate . Vemmtamen feitote cunfti , quod fupra
gere fic amare ut animam luam debet, quia il- omnes vos laboret epifeopus.· quia unufquifque
,
lud fit carnaliter , iftud fpiritualiter . Et ficut vefttum fuum proprium fert laborem , ille ve-,J
vir non debet adulterare uxorem fuam , ita nec ro fic fuum, fic fingulorum . Et ideo ficut ille
epifeopus ecclefiam fuam; id eft , ut illam di­ pro vobis omnibus , ita fic vos omnes fummo­
mittat , ad quam facratus eft abfque inevitabili pere laborare pro eo debetis , intantum , ut
neceflitate, aut apoftolica vel regulari mutatio­ ( fi etiam necefle fiierit ) animas veftras pro
ne , fic alteri fe ambitus caula conjungat . Et eo ponatis, ficut fic ipfe animam fuam pro vo­
linit uxori non licet dimittere virum luum, ut bis ( fi necefle fiierit ) ponere debet , ipfo di­
alteri fe ( vivente eo ) matrimonio fociet, aut cente falvatore.· Sonus paftor animam fuam dat
cum adulteret, licet fornicatus fit vir ejus, led pro ovibus juis. Vos vero obedite eis, & vigilajuxta apoftolum, aut viro fuo reconciliari debet, te pro en , quia ipfi pervigilant , quafi rationem
c" '■
aut manere innupto t ita ecclefir non licet di- pro ammabus vtflris reddituri , ut cum gaudio
miftcre epifeopum fuum, aut ab eo fe fegrega-D hoc faciant , tr non gementes . Non eft itaque r 5. ,. NO·
eft 4. Et >■
re ut alterum ( vivente eo ) accipiat ; fed aut aa plebe
plebe aut
aut vulgaribus
vulgaribus hominibus
hominibus arguendus
arguendus ___
decr. Ivoa.
vel accufandus
accufandus epifeopus
epifeopus ,, licet
I.„. fit b1 inordina-*^·
'.___ ___
ipfum habeat, aut innupta maneat, id eft, al- vel
terum epifeopum ( luo vivente ) non accipiat, tus; quia pro meritis fubditorum, difponitur a b 'ifid. f'*·
ne fornicationis aut adulterii crimen incurrat . Deo vita redorum, exemplo David peccantis ,
Nam fi adulterata fuerit , id eft , fi le alteri ac comparatione princlpum, qui ex merito ple­
epiicopo junxerit, aut fuper fe alterum epifeo­ bis prrvaricantur . Sacerdotes enim exquirere
pum adduxerit , aut efle fecerit , vel defidera- debent peccata populorum , fic f*gxi follicituverit ; per acerrimam pœnitentiam aut luo re­ dine unumquemque probare, juxta teftimonium
concilietur epiicopo , aut innupta permaneat . domini ad Jeremiam loquentis : Probatorem, in- 7"«· *■
Unde fic dominus loquitur in evangelio, dicens: quit, dedi te populo meo robufium, tf fetes, &
4 \ 's
Ÿ*’ ’ v,derit mulierem ad conceptfcendism eam, probabis viam eorum. Ideo ifta dico, quia in«κ c ,ι',ϊ jam meeebatus eft eam m corde Juo. Epifeopum fidiator bona frpiflime folet convertere in ma­
■ yuBir.. vcro oportet opportune fic importune atque fi- lum, de in eledis ponit maculam. Unde fi qui t. <uxA
, < ' e'/,',., ne intermiflionc ecclefiam fuam docere, eam- funt vituperatores aut accufatores epifeoporum,
·<<
que prudenter regere & amare , ut a vitiis fe E vel reliquorum Uccrdotiun , non oportet eos ·
abftineat , fic falutem confequi poflit seteroam . judicibus ecclefir audiri , antequam eorum difEt illa cum tanta reverentia ejus doârinam de­ cutiatur zftimâtionis fofpicio vel opinio, qua in­
bet lufcipere , cumque amare fic diligere , ut tentione , qua fide , qua temeritate , qua vita,
legatum Dei , fic praeconem veritatis .· quia tc- qua conficientia, quove merito, fi pro Deo, aut
u.
flante veritate, quacumque ligaverit fuper terram, pro vana gloria aut inimiciria , vel odio , aut
erunt hgaia Φ m calo : & quacumque Jolvent cupiditate, ifta prrlumpferint, necne.
juper terram, erunt ioiuta iX in calo. Nimis ti­
Hxc omnia fideliter funt perferutanda , fic . α··λ ·,
■····*>·
menda eft, fiatres, harc lententia, fic perviden­ diligenter pcrtraftanda. Nam lunt nonnulli, qui
prxpolitos
fuos perverte reprehendunt , fi vel ***’
dum vobis, ne oflendatis eos qui tantam a do­
mino habent poteftatcm . Et ideo potius obe- parum ipfis molefti extiterint . Idcirco refto
©cu-

BVARISTI PAPÆ

it9
EPISTOLA
II.
630
7"· judicat
jnw..p . Γη
, η quo
γ,ν ■*>>'>
oculo primates eccleiiarum utiliter pra-videant , fi qui
enim judicas Ifinttl
alterum , tCÎne qiulquam eorum innocens vexetur aut fcan- pjum condemnas , eadcm agens qua judica< . Sudalizetur , intendentes iententix domini , qua mu. enim, fMbWMr judicium L^ei eft fecundum
·**"* ■’· ait : ii quu fcandahaaverit unum de pafilin i- veritatem in eu qui toisa agunt. Exiflimas en­
flit, melous eft illi, ut fujpendatur mola afina- tem hoc, o berne ornais, qui judscas eoi qui te­
ria m colle eius » & demergatur io profundum lle agunt , & facit ee , f«>« tu effugiet jud.• qnaft .
maris , &c. Deus autem omnipotens , ut nos cium Dei ’ An dsvittas bonitatis ejut , & pa
Dem oa>i- a precipitate (ententir prolatione compefcerct, lient ta , èZ longanimitatis contemnis ' Ignorai ,
tn^dîc’r.l'rk i cum οη“ΰβ nuda & apena fuit oculis ejus ) quoniam benignitas Dei ad poenitentiam te addu­
iib 4.
mala tamen Sodomx noluit audita ‘ judicare , cit ' Secundum entem duritiem teem & impéni­
\.S« Μοίίι friuiq·»·»» maniiafte agnoiceret que dicebantur. tent .or, tbefauriza. tibi irem in die n» &
>4. conc.i ' unde ipfc ait : Defcendam , & videbo , utrum revelationis juft. judicii Det, qui reddet unicui­
’ clamorem qui venit ad me, opere compicvertni: que fecundum opera ejuc bis quidem, qui fecun­
an non eft ita, ut fciam . Deus omnipotens , dum patientiam boni operis, gloriam & honorent
cui nihil abfconditum eft, fcd omnia ei mani- & incorruptionem, quarentibus vitam eternam
fefta funt, etiam antequam fiant, non ob aliud " ’is autem qui tx contentione, èX qui non acquiehxc & alia multa ( quz hic , prolixitatem vi­ feunt veritati, credunt autem iniquitati, ira
tantes , non inferuimus ) per fe inquirere di­ indignatio: tribulatio & anguftia in omnem ^ani­
gnatus eft, nili ut nobis exemplum daret, ne mam hominis operantis malum , Judai primum
précipites in difeutiendis & judicandis negotiis
Grati : gloria autem & honor & pax omni
effemus , & ne mala quorumdam prius pr«fu­ operanti bonum. Et alibi idem ait apoftolus :
mamus credere, quam probare. Cujus exemplo Caufati enim fumus, omnes fub peccato efle , ficu?
b Crefer.
monemur, b ne ad proferendam fententiam un­ feriptum eft : Quia non eft juftus quifquam, non eft
ibid«m.
quam précipites fimus , aut temere indiligen- intelligent, non eft requirens Deum . Omnes de.
terque indiicufla quaeque quoquo modo judice­ chnaverunt, fimul inutiles fadli funt, non eft qui
Movi r·
mus, dicente veritatis voce: Molite indicate, ut faciat bonum, non eft le/que ad unum. Sepulcrum
non judicemini. In quo enim judicio judicaveritis, palent eft guttur eorum, linguis fuit dolofe age­
qu»ft t.' judicabimini : & reliqua. Nam mala audita nulbant, venenum aspidum jub labtis eorum.
NulhtauM.
w' luin moveant , nec paflim dicta , abfque cena rum es malediilione & amaritudine plenum eft ,
probatione, quifquam unquam credat , fed an­ veloces pedes eorum ad effundendum fanguinem .
■
' infelicitas
~te audita diligenter inquirat , ne prarc i pi tando C Contritio
Ô*
in viis eorum & Vtam
c beaiM* quidquam aliquis agat . Si enim <i<>inmus c o- pacis non cognoverunt, &
’ non eft timor Dei an­
mnium Sodomorum mala , quorum clamor ad te oculos eorum. Samus autem, quoniam quacum­
ccelum ulque pervenerat, omnia fciens , prius que lex loquitur, bis qui in lege funt loquitur ,
nec credere nec judicare voluit , quam iple ea ut omne os obftruatur, tj fubdstus fiat omnis mun­
d atrum
cum fidelibus tcftibus diligenter inveftigans a , dus Deo: quoniam ex operibus legis non juflflicaqUX audierat , opere · veraciter cognofceret : bitur omnis caro coram illo. Per legem enim < omulto magis nos humani & peccatores homi­ gnitio peccati. Hunc autem fine lege juftitia Da
nes, quibus incognita funt occulta judicia Dei, mamfeftata ejt, teftificata a lege '& prophetis .
hsec przcaverc , <5c nullum ante veram juftam- Jufiitia autem Dei per fidem Jefu Chrifti m om­
que probationem judicare aut damnare debe- ne · & fuper omnes qui credunt . Hon enim ejt
]·. ««rft. r mus, manifiifte apoftolo dicente Paulo, qui ait, difiindho. Omnes enim peccaverunt, ÿ egent glo­
Nulluatatc Tu quis es , qui judicas jervum alienum? Suo enim
ria Dei, jufnficati gratis per gratiam ipfius , per
domino flat, aut cadit. Unde ôt per prophetam redemptionem
____ .r.„
qua eft tn Cbnfto Jefu, quem propoDavid dominus loquitur , dicens : f Hohte eu- fuit Deus
~ tr propitiatorem per fidem tu fangxme ipf rf»:». ,4· tollere in exceifum cornu veftrum , laquent es in D^r
oj
pus,, ad oftepfionem
juftitia fua propter'remiffioίι'ίοΖΓ? * ctrv*ct vttrri : quia neque ab oriente , neque muu procedentium delifhrum , m /uftentationem
Ibetonymi occidente , neque a Johtudme monitum , fed Dei, ad oftmfionem juflttia ejus in boc tempo
S«'ftDeus judex bunc humiliabit , & bunc exaltabit , re: ut fit ipfe juftui , G juftificans eum , q:<t
fUra
{*i'x in manu domini eft , vino meraco ad
ex fide ejt Jefu Chrifti. Item idem: Quis ac- Λ»·. I.
vim.
plenum mixtui, <Z propinabit exeo. Ferumtamen cuf.ibit adverfus eleilot Dei? Deus qui juftificat'
faces ejus potabunt bibentes omnes impii terra . Quis eft qui condemnet ? Cbriftus Jefus qui mor­
Ego autem annunciabo m femptternum , pfallam tuus eft, imo qui & refurrexit, qui efi ad dex­
Deo Jacob. Et alibi idem ait propheta · fib in- teram Dei, qui etiam interpellat pro nobis. Quis
cod<a> inter* crepatione tua, Deus Jacob, confopitus eft dZ curergo nos feparabit a caritate Cboifti 7 Tribula­
ret« H1,r· rus & equus. Tu terribilis es, èZ quis ftabtt ad- tio ? anguftia ? an perfecutio ? an fames 7 an nu­
verfum te? Ex tunc ira tua. De celo annunci.o- ditas? an periculum? an gladius ? ficut feriptum
bis judicium, terra timens tacebit, cum furrexe- eft: Quia propter te mortificamur tota die, aftirit ad judicandum Deus , ut falvos faciat omnes mati fumus ficut oves occifionis. Sed in bis omn·» ■·
m,,ti ,err*· Et apoftolus ait: Msbi vindiUam , nibui
_____________
·’γ"· —eum
"· r—
·'«· nos. Cer
/uperamusγpropter
qui—
dilexit
. c»r. .· ego retribuam . Et alibi inquit idem apoftolus :
fum enim,
neque
. quia
. mors,. neque vita1, ne­
Sufficit unicuique objurgatio , qua fit a pluribus , que angele,
’ neque
'
principatus, neque vertutei, ne­
ita ut magis donetis, èZ conjolemmi , ne forte que inflantia, neque futura, neque fortitudo , ne
abundantiori tnftitia abfarbeatur is qui m angu- que altitudo, neque profundum , neque creatura
Jiia eft. Propter quod obfecro vos, ut confirmetis aha poterit nos feparare a caritate Dei, qua eft
sn illo caritatem. Et dominus in evangelio ait: in Cbrifto Jefu domino noftro . Debemus au­
Μtu! ··. Diliges dominum Deum tuum ex toto corde tuo,
tem nes, ut ait idem apoftolus, firmiores, im­
èZ ex tota anima tua, tT ex omnibus viribus becillitates infirmorum fuflmere ,
* nobis pia- .
tui>, & proximum tuum ficut teipfum . DtleSio cere: Unufquifque* veftrum proximo fuo placeat m ' ··-><·'»">
enim proximi, malum non operatur. Propter quod, bonum ad adificaiionem. Etenim Cbriftus non fibi
juxta apoftolum , tnexrufagilis es, 0 bomo omnis, placuit, fedJient feriptum eft, improperia impropedinctl. General. Tom. I.
R. r 2
ran-

Ε

tfji

V

A

R

I

S

T

I

P

A

P

«32

Æ

rjre/iwMh'ii, eecideruntjuper mm . BennL·finr Dear Aâione chrifinatu, Ccd etiam facerdotali bener ,
& Pater doemiMi nofirijefix Cbrtfti , Pater mifiertcer- diâione fiicrari . Si vero altaria non fuerint
diarum, & Deur totius-cqnfiolatiomc, qui conjolatur lapidea, ad celebranda divina officia non con*
«at /a iww tribulatione
β , ut poffimut & fecrentur. Ubi etiam* ecclefia eft, de cujus am­
tpfi confoturi eor qui i»
ni pnfftre fiunt, fer bigitur confecratione , a vicinis presbyteris &
exbortet/onem qua exborta^eur & ipfi a Deo : parochianis fideliter requiratur . Hi ergo cum
quoniam ficut
ffionct Cbrtfiti »· aa- ceteris omnibus in fynodali concilio ab eCbrifitum abundat confiolatio no- pifeopo pro fuo funt conteftandi facerdotio ,
/ira . St ve a nu tribulamur pro vefitra exbor- fi illorum temporibus vel anteceflbrum fnolatione tJ fiel
five exhortamur pro vefitra ex· rum , ici an t ecclefix illius dedicationem , die
her far tene, qua operatur toleranttue» earumdem vel officio unquam fuiffe celebrem. Quod fi af­
peffionum, quas & nor patietur, & fipes nofitra firmando in hoc concordant , non nat inju­
firma ejt pro vobis, fidenter quoniam ficut fiodt ria ecclefix legitim* vel fuo defenfori: fin au­
pafiionum efitis, fic critic, # confiolattonis . Fi- tem, in arbitrio fit epifcopi, claudere feu ape­
, c,· <» drfir autem Deus, qui non patietur vos lentari rire eam.
• <·· ·« fiuper id quod potefitis, fied fiaciet cum tentatione^
« Ckin ep etiam proventum, ut poffitii fiufitinert. · PropNota Severini Binu.
4 1-^p.g ter quod, cariflimi, feftamini caritatem, & «M‘*
molamini meliora & fpiritualia, & adjuvate vos
Ufque ad vcrbam ceafrcrari apod ptcrofque coilefloinvicem, ut Deo femper in omnibus placere re> citatur ex Evarlflo . reliqua aliter habonear a pad
Cm, de confier. dill. i. cap. Omnea baiîlic». cep. Al­
valeatis. Deus autem pacis fit cum omnibus teri». cap. Akaria placuit, «x diveifti concilii* .
b >» canit v0’ois . Amen . Data Kalend. Novcmb. b GalXr.’*i. ’° & Bradua viris clariftimis coff.

*

EX

EVARISTI P A P Æ *
Sr.-,ind.m codicem , r‘ lAromm

Fx nov. iupp·
f. MaxCp.S·

£ fiet Decretis fiverifli Cap.j.

DECRETIS

¥ TT Presbytcri & <*cwltw peccatis juflione
Epifcopi pernitentes reconcilient: & ficut
,e. bbc1'"1"'· fer,'l>f™“s
«bfolrnt, & conu

5. c. S. Tamen fecundum decretum Gratiam, eft eonftitutio Hyginii pap·.

VJ

U p. H. paj.
■ i» «dit.
B»la»ÿ

mu»“CCn ·

t? fine mtffie ecclefia dedteeri non debeat.

Omnes bafilicx cum miiïa femper debent
confecrari, altaria varo placuit non lolum uu-

>

, ν«ια· roüeili· MS librorum qxlnaue np l mburt prxrerea F»*nfto decreram, qxod conkrciaaram bB «x <*p.4» cm
iert»: diftiac t Otmtt fa/llita . Quod Hygino Gritiinut xlfcnr : «x <·ρ· J»· -tlfarta flaiatt ; <x CoxcU. A(«<h«xâ «xxi fvd.
on >« a «x C«p )1. -tlniia S. «x Coxcil. Epaunexx axm r<? <»p.«*· * »τ· Siartui··
i Dur fxnt xdhuc iatdna rolltAiono oaoxaB . qutrum xlixrx i» quimra» libror , * xlcerx ia fcadecim dix«*a tirai · Ho»
bn.or Cokcer MSS pxllirn cit»M , * «x ill·· Creone· quoidem reteran; Conciliorum Colleftor»·.
Verum fero tandem ·■■
tc’lertuf»' tft hoi Co<Kt· fndeci» , quatuordccia , * quinque librorum nihil «fle dhud « quiin variot <Jo4ui· CftftOftjci I Β·Γ·

cha do

«4hi

Çadicci mutilus , protu

Ex veter, pnxnitenttali ».
pud Caaif.
»ct. It», ro.

i* nonr.uUi» Bibhotheoit hod-f panier rifuatui.

VI

63 3

ΓνΊΠΓ
CHRISTI

CHRISTI

EPISTOLÆ ET DECRETA
Ex Libro Tonrificali Damaft Tapa.
A Lexander natione
A Alexandro, b de

Romanus , ex patre A gemiliti» fummi pontifices ac ceteri magiftratus iudiceregtone Caput tauri, bini Jliüs‘’l,e
»«*»dun’ Alexandrum ,
h.aàâ'i’complures fenat'res & ptateQum ur­
c ledit annos io. menies 7. dies x. d Fuit au­ bis Hermetcm una cum uinni familia > alicfque Roma-,
tem temporibus Trajani utque ad ÆJianum & 1101 cires ad Chrifti religionem rerduxiffet. Baron, praianno ijx.
Veterem confutes. r Hic pallionem domini mi- dihlo
g H/c eenjiHuH afuam afparji*H‘ ··"* Joce tenedic!.) (
t ptxdlcatlo- .i_l. m
..1 · precatione facerdotum b quando mi 1- Exemplo Chrifti qui Mattn. cap. ■«♦· 1-uc. cap. 9. pa­
ne
and»
ÙB celebrantur. f Martyrio coronatur , & cum nem turba daturus, antea illis benedixit , & juxta do- lu
ftiiuti.
Rrinam Pauli i. ad Titnoth. cap. 4. ( ubi tradit , om
b abfunt «
eoEventius presbyter ftThapdulus diaconus, g nem creaturam per verbum Dei «t orationem ianaificaC H
ri ) aqu« , falis , aliarutnque rerum confecranilarum ce­
c ipiriionit Hic conftiruit aquam έ a$erfiçnis cum Cale
benedici in habitaculis hominum. Hic fecit or­ remoniam ab apoftolis inftitutam , & p«t traditionem
ad poft e ros derivatam , deiaceps i· e.clefi» frequentari
dinationes ties per menfem Decembrem, près
Alexander pontifex fcqucnte decretali epiftola conftitutt
byteros fex, diaconos duos, epifeopos per di- ac prscepit, ac deinceps ia ecclefia femper omnibus tem­
(a> t»· ciia· veria loca quinque. Qu’ (4) & fepultus eft via Nu- poribus , ut ex diverforum Crcuiorum diverfis patribus
conciliis Bellaris, lib, j. can. 7. de cultu fanâorum
mentana, b ubi decollatus eft, ab urbe Roma bt
probat , velut pia , facr» it ao apoftolis inftitut» cere­
non longe, milliario 7. quinto Nonas Maias
monia, non fuperftitiofe , fed pie tc falubiiter ufurpaB ta , & variis miraculis frequenter confirmata eft . ViJ·
• ..is. tie >· Et ceftavit epifeopatus dies * xxv.
a

Baron, anno dotnini xj». nutu. J. a- &
& anno do­
mini $7. num. toy. & foquentibus . Bellarm. prndiélo

Nota. Sevbrini Bimii
Afexsuder
Pontifex.

*
'*·’···'. ) Anno domini tn. Alexandrum po,t
martyrium Evarifti pontificum fedem obtinuiffe , index
Romanorum pontificum ab Honorio papa tertio colle­
cture qui extat Roma in Vaticaiu bibliothecae habet.

Maron, prédit!o anno.
i De "<//«» Capit lauri. ) Cum nulla apud antiquos
e quatuordecim tesiooibu» oo nomine difla habeatur e
Baron, pradicto anno ixr. num. a. extftimat locum il­
lum circumfcriptum effe pxtx Palatium e quem Svetoniu» in Odario cap. c. nominat , cafiie tutata , ubi
Oâaviuru narum iuiffc tradit . Baronius prxdiclo an-

loco.
i Uti drce'l.aur ejt.) Cum Deus multa miracula per Alexander
Alexandrum Roma adidiffet , ( ut ex aflis Illius con- martyr,
flat ) bt Quirinum tribunum, apud quem Hermes ptxfeflus cuftocticbacur in carcere, ejufque filiam Balbi natu
virginem fanitati redditam , catenarum, quibus vintius
erat , contaflu ad Chrifti fidem adduxiffet , inultis dirifquc cruciatibus aftêÜus , creberrimis punflis confofi'us , tandem cum fociia Er eat io Bc Theodulo decolla­
tus eft ,

EPISTOLA I.

no in.
T*npu· fedia
< Sed/ι anner ro. ntenf·· 7. d·’ ». ) Vitra deeenAlexaudri. munii menfes quinque e & dies xo. non fediffe cumin-

__

_ ____

Xffi^^Ki.r.rSU^cALEXANDRI-PAPaE 1
m. Alexander rero terria Maii e anno don,mi ijt.
mortuus habetur : a quibus fl oûojecim dies e quibu»

fcde.s vacari E e fiibtrahas e
rucnlcs 5. dies 10.

relinquantur anni

fait lemperltui Traie»/. ) In chronolojla impera­
torum & confulum erratur. Sub Hadriano enim pont ifiiatam ingreftus , eiufdcm iuiqcraioris Hadiiaui aauo
1 j. qui efi Chrifti
ijt. una cum fociis Evintio ac

« Hvcid.r
ieqMtitei «i ·
rit ipprtme
Cetholicit
iutped· lu><

AD OMNES ORTHODOXOS

decam e

1 De facerdot ibus non vexandis, &c.

à

nologu ta
petitorum
coaluliun.

in-

De in
facerdotes eccnjant, vel perfeqxuntur.
li. De fenptura vel cenfefione per vim extor­
ta .
Barua. auno 1 ;X.
il».
Si quit adverfus epifeopum ,
efforet rcé Hic iafitne", d'niinl mij.uil i» frecat/ene la.i-deturn . ) Hac ab Alexandro p-itiu» ferioris mandat» e ac
clefiu querelam babuit.
decrern roborata , quam recens tlatuta dici debent. Nam
iv. Ut m oblatione ! ac ramentorum commemore­
precepto Ohrilli , quod citat L.u . »1. apoftolis eorumtur paffio Cbrifh , dff ut prnu tantum dff
que fucccllcr bu» demandatum lu.t » ut quotieicumque
la.i .fiiarent »
n ejus r-.emv'iani i.l agerent · Nec aliud χ/
vinum apua mixtum offeratur.
l'aului r ad Cor. 11. iiijnificatfe volui: » cum dir'
v. De benediffione Jain iff aquu, five ceterorum
elementorum
vi. De trinitate dff unitate deitatis.
j-rcdiilo ann.i ijt. num. J.
I.

Theodulo presbyteri» poft dira t omenta martyrio co­
ronatus eft renia aie Mail » ut patet e* aciis Alexan­
dri , qas estant apud Suriuoa tons J. die J. Mali .

Sscrtficium
mifl» puiltoais dominice
comoieMor *
t»u>> eft ex
Chrifti mfti

y .Afar/ve/a raeaearire . ) Qusmqusnt cdicïo Hadriani
a i Fundanum refcrlpto, quox «xt»c apud Baron, anno

ftum Hadriaill. num. 4. pcrlecutio ip Chriftisno» xliqu» ex parte
■ > Romana
«.delta pa-fi·.lata
------------ vidsti
-------- rpoffit ,. titpen
.----- -R on» ab horuui neca p«r-

uni lonfacu- lecutores non abflnu.fie , vel ex eo
te Jiri
âuai paipcipii furie in Λ fia taut___
un..
iule e cui id rtr ’ ptuœ état , non
ie!
etiam
ex
eo
muljatuni luert

T<t«lu> f»teçci .

accidite quod adi­
a Fundano procoaautem Rom· pro­
quod fuparftitiooU

Dr

V a,

Alexander epijcopu, , ommbui ortoodox: per diverJas provincias Cbnjlo domino famulantibus.
nobis metum divini judicii , b Ide·
XU fratres cariflimi , & poft vitam hanc !*■
>
r
Sirtesi papa
_____________________ _ ____________ unumm r·· iac,

i Hi per earn», -■> a.'lanam frauHm cuUnJri * Λ
«fM «ras felt tapai,c fev«sil(.y« . «· Λ ΛΛ iaciU T'+tMi,.

rsddsBe,

1

$35

ALEXANDRI PAPÆ

unumquemque, proutgeflerit .recepturum, quid A
veniat in querelam, tacere non licuit; fed no­

6}6

I.

bis, vobis loqui* nacaflitas imperavit, dkonu
De his enim clericis & iaicic, qui epifeopos
propbeta r Exalta ut tuba vocem tuam. Et cui
omnium «edefiarum commiflâ eft cura, fi di£· vel reliquo; facerdotes , tam ad primates eo­
ftmulem , audiam domino dicente : Aejeciftii rum quam ad reliquos acculant judices , prius
mandatum Dei, ut ftatuutis traditiones veftrat. quam auribus eorum, a quibus le larfos «(li­
Quid enim aliud eft rejicere mandatum Dei , mant , inculcant , ut ab eis aut jus fuum ,
quam privato confilio, judicio humano, novis aut juftam recipiant apologiam , item per
rebus conftituendis liberius deleftari ? Unde & eumdem ait dominus prophetam : Audi da­
of·· ίalibi feriptumeft: Ne tranfgrediaris terminât an­ mn 1Cruel', èX dowis regit eufcultn, & eitten­
tiquet, quot pojuerunt patret rui. Terminos in­ dite facerdotes, quia vobis judicium eft, quoniam
dubitanter tranfgreditur , qui ftatuta patrum laqueus fafli eflis fpeculatiom , fy re(e expan• Pcrlstun poftponit· atque confundit. Pervenit · namque fum fuger Thabor, vitiHmafquo declinaflit in pro­
«ft.
ad confcientiam apoftolicac ledis , quod non- fundum:
_
_______ .___
éT ego eruditor omnium vejirum
Et Ο/.. ,
nulli funt tam ftolidi, qui dominica praecepta, B alibi .· Omnes calefalli eftii quafi clibanus, quia
& a poftolorum , eorumque fucceflbnun fla- devorat it judice 1 veftros, ipfi autem declinant vi- of·· t·
tuta minime obfervant, & cos de quibus do- fiim.ii domini in profundum, qui eos devorant
minus ait:
vos tangit, tangit pupillam ocu­ vel iuiufte lacerant qui oculi domini dicuntur.
li mei : non iolum tangere minime dubitant , Nam fi modo quilquam principis fxcularis qbd etiam perfequi non formidant. Et licet nos culos laceraret aut amoveret, eflet reus crimi­
perfequantur, quia ncc nos fine Hits, ncc illos nis majeftatis , an non ? Profecto aut mort i
ima nobis perfequi 'poflunt, quoniam illius fu­ traderetur, aut perpetua notaretur infamia. Si
mus difcipuli , qui animas pro fratribus prae­ pro fasculi poteflatinus talia ab hominibus fiunt,
cepit ponere; tamen eis pericula & perditiones quid pro his fieri putatis, de quibus dominus
eorum non fumus aufi celare , ne prophetica ait : Qui vos tangit, tangit pupillam oculi mei ?
j. quïft 4
(quod abiit) damnemur lententia, que ait: Si Procul dubio hi qui eos perfequuntur, & amo­ Hi qui <pi£y<*. >·
annuntiaveris iniquo iniquitatem fuam, animam vere nituntur tnjufle contra apoftolicam auâo- Kopoi
tuam hberafti : fi autem non annuntiaveris ei , ritatem, etfi a morte prohibentur, dicente do­
ejus "*
de *"■'·'»
manu ’tua
requiram
Eft νc- mino: Nolo mortem peccatoris, fed ut convertait
««Λ t fangui nem v**
"·♦ '·γη
’··π . *-*<<
tiam & hoc ad hanc fanftam fedem perlatum,Ctur £x vivat : perpetua tamen notantur infiia<m »t»cer-( quod pudet dicere, & non folum iacerdotali
mia, & exilio digni judicantur finitimo . De
aoubut
etiam omni Chriftiano nomini eft inimi- quibus, a temporibus apoftolorum , & infra ,
• aonnuiii cum ) id eft, quod * nonnullos epifeopos vel ifla tenemus, atque decreta habemus , quibus
facerdotes, aut metu compellunt, aut vi extor­ eorum accufandi epifeopos , vel teftificandi in
quent , aut fraude decipiunt , aliquas confeflio- eo$j vocem obftruimus , quos non humanis ,
nis fus in alteram partem quam dabeant, aut fed divinis aftibus mortuos efle fcimus . De
• minum , pro luarum non requifitionc * rerum ,
aut quibus dominus loquitur per eundem prophe­
( quod deterius eft ) pro alieni erroris feâa tam : Calumniam patiens Ephraim , fraffus eft Ofu Iferipturas facere, & propriis manibus roborare, judicio , quoniam coepit abire poft fordem . Et
& coram populis recitare atque confiteri . Ali­ ego ouafi tinea Ephraim , Ô* quafi putredo do­
quos dicunt carccribus & ergaftulis recludi, ut mui Juda. Et vidit Ephraim languorem fuum, C
laltem his territi infidiis , devient domini fa- Judas vinculum fuum · Et abiit Ephraim ad Affur ,
cerdotes, & fuis faveant * voluntatibus. Rela­ dX mifit ad regem ultorem · if ipfe non poterit fanaro
tum .uiufii
infuper w.<
eft —ad
& apoftolicæ vvi,
' <c«m
— hujus fanda: ■ W.
vos, m.
nec /HIL/.II
folvere ^Lilini
poterit «a wvfj
vobis viniUIUf·!
vinculum.. xpi
Qyi C1II*U
enim
'RaUtum e'(i. fedis apicem, cui fummaium difpofitiones cau- Diacnlega perlequuntur*perfuaftone & lacerare
farum,
omnium negotia ecclefiarum ab ipio nituntur epifeopo:
epifeopos, vel eos qui domino refte
domino tradita iunt, quafi ad caput , ipfo di­ lacrificant
Sacrificant , indui
indubitanter eum perfequuntur &
cente principi apoftolorum Petro : Tu es Pe­ dilaniant, cujus vice funguntur. Unde ait do­
trus , Q fuper hanc petram ecclefiam meam udifi- minus per Joci prophetam : Numquid ultionem
cnbo : quod quidam aemuli Chrifti , ejufque reddidiftis mihi ? Et fi ulcifcimini vos contra 7«c Ι­
Coiin.h. (and* ecclefiz iufidiatores, facerdotes Dei ad
me, cito , velociter reddam viciffitudinem vobis
judices publicos accufare przfumant, cum ma­ fuper caput veftruuh . Et per Ofee prophetam
b Cbncil.
gis apoftolus Chriftianorum caulas b ad ecclo dominus inquit: Quis fupiens, & intelliget ifta^ Ο/- «V
Cxih IH
'· lias deferri , & ibidem terminari praecipiat . intelligent, CX fciet ea ? Quia relia via domini,
Taliter przvaricjntes, praevaricati funt in Deum iX jufti ambulabunt in eis, pravarkatores vero
iimni , & non obediunt praeceptis ejus . De corruent in eis. Et ipfa per fe veritas ait." Qui
quibus dominus per prophetam Ofce loquitur, vos audit, me audit : & qui vot fpemit , me
dicens : Quafi vacca lajetvtentes decimaverunt , fpernit. His & aliis fulti quamplurimis domi­
éT dilexerur.t afferre ignominiam protedlortbus fuis. nicis praeceptis, vitantes hominum perditiones,
Et idem : Va eis , qquoniam recefferunt a me. E cum omnibus hujus fandas ledis, quam domtOf·· 7Vaftnbuntur, quia pravaricati
‘' funt
r · in me: &
*“ ego nus caput totius ecclcfise conflituit, membris ,
redemi eo r, & ipfi locuti Junt contra me mendacia. talia fieri prohibemus , ne confundatur popu­
Et non clamaverunt ad me in corde juo, fed ulula­ lus domini in «ternum. Nam & a praedeceflobant i» cubilibus fuis. Super triticum & vinum ru­ ribus noftris inhibitum legimus, ut nemo conminabant , (7 recefferunt a me. Et ego erudivi, triftet doâores, neque accnfationem adverfus
& confortavi brachia eorum , ÎT in me cogita­ eos fufeipiat . Ipfe namque apoftolorum prin-1la «piltola
Clame·*» ad
verunt malitiam. Aeverfi fui\t, ut efient obfque ceps in ordinatione beati Clementis populum Fxabum,
cir­
Jh&o ) fafii funt quafi arcus dolofus . Abjiciet eos inftruens, ait; Quicumque contriftaverit doâo- ca initium.
dominus, ait idem propheta, quia non audierunt rem veritatis, peccat in Chriftum , & patrem ax inierpr.
•fi·
Ruffini - ride
eum, ÿ erunt vagi m nationibus.
omnium exacerbat Deum, propter quod & vi­ faptapai ja,

ta

CO.

<J7

E \P I S T O L A

I.

«38

ta carebit. EtDoâor gentium inquit : Stpreoc- A xernpla fi omnia icnbere ceperimus,
di<
■rimus, ante dies
capotas fuerit iemo in aiipue delsilo , vos qui quam
exempla uvtMibut
deficient ·. v/vnav
Unde m
A iuuu
illud Viè
eft y
*!«·■»**· *-**aug'w

fpiripuales efiis, fnftentate illudo i» fpintu lenstaft/, caqjfiAranr tetpfumy m & tu tentent. Al­
ter ulterius onera pertate, & fic adimplebitis li­
gne Chrifii. Has confiderantes pietates & pe­

ricula vitantes animarum, una cum omnibus do­
mini lacerdotibus, qui nobifeum in hanc facram
convenerunt urbem, & cum omnibus hujus capi­
tis membris, ficut a beatisapoftolis, ficardiquis
fandis patribus, fic a fuccefforibus eorum accepi­
mus, ftaruentes decernimus, omnes qui fanâos
patres perfequuntur, aut amovere vel dilacerare

......
quod dominus ad munera Abel
rcfpexit, & non
•d Cain: quia magis intendit ad offerentis arümum , quam ad ea que ofleruntur. Inde fit
rzw <>
dominus per prophetam inquit : ZWui
cogitatsones bominum. Et per Ofee ait: /u gut­ <¥« t.
tur» tu» fit tuba, otufi equtla fupor dotetum domini , & reliqua. Et dominus ait in evangelio:
Ta a*/ew eam aratvrir, la/ra cubiculum tuum :
& claufo ofiio^ tri patrem tuum. Omnis enim

Haiti

eonfeilio, qua fit ex neceflitate, fides non eft.
Et apoftolus ait : Corde enim creditur ad jufti-

manifefte nituntur, infames efle ÔC alienos a
liminibus ecclefix ufque ad fatisfadionem fia­

tiam, ore autem conjefiio fit ad falutem . fiia-

enim procedunt kemtcidia, Adultérin , fornicatio­
nes , blafpbemiu , & cetera qua funt ad hae

IV.

plius autem refpicit Deus ad cogitationes de
ri; quia fic odit Deus eos qui adverfus * pa-Bipontaneas voluntates, quam1 ad aftus, qui per
trcs >rmantur’ ut patrum invafores vel deftru- fimplicitatem,
implicitatetn, aut per neceff
neceffitatem fiunt. Conflores. Qui ideo infantes efficiuntur, quia pa­ fcflio ergo in talibus non extorqueri debet ,
coifctres perfequuntur. Quod fi nec loqui eis licet, fed potius fponte profiteri. Peflimum eft enim
quibus dodores fummi ( quos epilcopos voca­ de lufpicione aut extorta confeflione quemquam
mus ) propter eorum fceleraadverfantur : quan­ judicare, cum magis infpodor cordis fit domi­
to magis <is qui eos infeftant, nec conlentien- nus , quam operis : & potius requirit dominus
dum eft, nec loquendum, ne participes eorum cogitationes puras & voluntates bonas , quam
inveniantur fceleribus, quia non folum qui fa­ labia mendacia. Uhde & dominus per prophe­
ciunt , fed & qui conlentiunt facientibus, rei tam loquens, ait : Populus ijle labiis me beeorat, If*
it « ci·- funt? Unde & beatus princeps apoftolorumPe cor autem eorum louge efi a me . Pejus malum
m«ati
ftol» * ia trus , qui in ordinatione fanâi pnedeceflbris fore non zftimo , quam Chriftianos fuis in­
epift. L“- noftri
_
_Clementis, in ft ruens clerum & populum, videre facerdotibus. Novit enim dominus qu\
Vnmihter ’ *it : Si inimicus fuerit Clemens alicui pro a- funt ejus . · Non poteft autem humano con-* C«nft m>P
r»bu»i pa-ftibus fuis, vos nolite expedare, ut ipfe vobis demnari examine, quem Deus fuo refervavit id F1"i’
P··
dicat: Cum illo nolite amici efle: fed pruden-C judicio
— . Si omnia namque in hoc irculo vin- vide coii
ter obtervare debetis, & voluntati ejus abique dicata client, b locum divina non haberent JU­ Hard 41
b Enn. 11 »pcommonitione obfecundare, & avertere vos ab dicta.
b » v«rf eo, cui ipfum fentitis adverfum: b fed nec loUL
Ru&u ejuf- qy, his quibus ipfe flon loquitur, ut unuiquUp'p C^b.
φ** m culpa eft , dum omnium veftrum
Qtiod autem ad alios judices prius non decupit amicitias ferre, feftinet citjus reconcilia­ beant, quam a ad facerdotes vel ' auditores __ •Aor<(
ri ei qui omnibus prxeft , ut per hoc redeat clefiae accufari, ita a tempore apoftolorum fic
ad falutem, cùm obedire cœpcrit monitis prae­ infra, obfervatum fic diffinitum invenimus . Si
fidentis . Si vero quis amicus fuerit his qui­ quis erga cpilcopum, · aut 1 auftores ecclefix, t •Oerea
bus ipfe amicus non eft, & locutus fuerit his quamlibet querelam vel adionem jufte fe habe- * 5 7 Si
erg·.
quibus ipfe non loquitur, unus eft & ipfe ex re crediderit , ipfe redemptoris fui ( cujus a-^V»
:: in deer,
illis qui exterminare ecclefiam Dei volunt : & &io noftra eft inftitutio ) viarum non imme- eprfc. Sull
cum corpore vobifeum efle videatur, mente & mor, fed feâator egregius, qui cum maledice­ II Et in
d«r. )«!ii
animo contra vos eft . Et eft multo nequior retur , non maledicebat, fed tamquam ovis cohoftis hic, quam illi qui fons funt, fic cv idcn-D ram tondente fe obmutuit , ac pro fuis perter inimici iunt . Hic enim per amicitiarum lecutoribus
-------- '*
~ cruce
------ pendens, apud· patrem inin
fpeciem, qux inimica funt, gerit, & ecclefiam terceflit, non prius primates aut alios judices If* I»
difpergit ac vaftat.
adeat, quam ipfos a quibus fc ladim xftimat,
conveniat familiariter, fic non fetnel , fed fiopiffime, ut ab eis aut fuam juftitiam accipiat,
aut juftam excufationem. Boni nempe fic vere
1*1. Si
Similiter fi hujufinodi perfoms quxdam fcri- Chriftiani hominis eft, rem ipfam omnibus aΗ"* * pturx quoquo modo per metum, aut fraudem, micitix ac pacis legibus prius testare, quam in
Et m dec». eut per vim extortx fuerint, vel ut fc libera- judicio (ubi frequenter amariflimus animxran­
HMCBtn' re poff^t , quocumque ab eis confcriptx vel cor innalcitur ) fuum jus pertinaciter experiri .
Hiacmtr.
d« divortio roborate fuerint ingenio, ad nullum eis prx- Si quis enim cum Deo, qui pacis eft auâor ,
Th^l,b«r* judicium aut nocumentum ’ pervenire cenfe- habitare cupiat, ei neccffe eft, ut pacem inqui­
• provtBui* mus , neque ullam cis infamiam vel calum­ rat. Si autem lëcus egerit, fic ab ipfis fic ab
niam , aut a fuis fequeftrationcm bonis , un- aliis communione privetur, tanquam apoftoloquam,. auâore
Deo
·,
"
*"* , fic fandis apoftolis eorum- E rum, patrumque aliorum contemptor. De quique fuccefforibus
~ " , fuftinere
■■
permittimus
''
bus
. Conait propheta: Erunt qua fi non fint
peri­
feflio vero in talibus non compulfa, led fpon- bunt viri φά contradicunt vobt
Mm»* ii. tanea fieri debet, ipfoatteftante qui ait: Excorde
a

Froth ep.

pertinentia. Nec tantum attendenda funt qua
fiunt, quantum quo animo, fiant , quorum c-

In /aeramentorum quoque oblationibus, quatre «r.(«r
inter miflarum l'olennia domino ofleruntur , i
paflio
ta·.

■ MS. Parif. Collagu S<x Jcfu, a quo * icquea'ci vatia ItAiea··, J«4«

o

*■"'*·*·

*C°7n c *
<<r
1

Or conucf.
d>rt .. n

>-

rentrer

4>» , At

W $·<>!■<»tl«r»m S.

• luqi>« n
>!>«:<· c<<ii*
li« libri..
«

udiOH

639
A L E X A N D R I P A P Æ I.
6^0
paflio domini nufcenda eft, ut ejus, cujus cor A
pus & (anguis conficitur, paflio celebretur, ira
VI.
ut, repulfis opinionibus fuperftitionum , panis
V.d. Mae ·.
tantum & vinum aqua permixtum in facrificio
ti*» «aie··
offerantur. Non deoet enim ( ut a patribus
e Pidem quoque fandae Trinitatis fic docen­ •pUhrfaB Beaccepimus, & i pia ratio docet ) in calice do- dam a patribus accepimus , voblique traden­ uidcai co«mini aut vinum folum, aut aqua fola ofterri , dam fubditis dcllinamus . Ifaias namque pro­ hda eft ab
fed t utrumque permixtum, quia utrumque ex pheta ait : l'idi dominum fabaoth /edentem fu­ eodem pla(i-,
arto.
latere ejus in paflione fua profluxi fle legitur. Ip- per thronum excelfum , & feraphim flabant m i
fa vero veritas nos inftruit calicem & panem circuitu eju<: /ex ala uni, G /ex ala alteri .
in facramento offerre, quando ait : Accepit Je­ Duabus velabant factem ejus , G du abut vela­
ju r panem, # benedimt, deditque dsfeipulss fuit, bant pedes ejus, duabus volabant, G clamabunt
dicent : Accipite & manducate, hoc efl · enim cor- ad altnutrum, dicentes : Sandlus , Jantius, fan­
pur meum, quod pro vobis tradetur . Similiter , dius , dominus Deus fabaoth. * Si Trinitas non*• flhat iua fi­
re Id.tiut
poftquam caenavit, accepit calicem , deditque difci- eft, quare tertio , fandius , dixerunt ? Aut fi ('Utut
pulis Juis, dicent: Accipite, & bibite ex eo tm·^ unitas non eft, quare fub trina repetitione u- Hl>. q».
•d». V».riner, quia hic efl calix Janguini>■ mei, qui provo- num Deum ac dominum intimaverunt7 Si Tri­ tnadnin
c. i.
/ltn^etiir in remiflionem peccatorum. * Crimina nitas non eft, cur in Geneiêos libro dicitur : ipio hie
operit
invio
enim atque peccata, oblatis his domino facriDixtt Deus, fecit Deus, G benedixit Deus 7 Si VtMK autem.
ficiis delentur. Idcirco êc paflio ejus m his com­ unitas non eft, quare tertio dixit, Deus , & «xcunie (jimemoranda eft, qua redempti fumus , & fir- Deos plurali numero non commendavit 7 Si
, v
pius recitanda, atque hxc domino offerenda . Trinitas non eft, quare in Exodo diftum eft quauo
pviiua <luii
Talibus hoftiis delegabitur & placabitur domi-' tertio, domine , domine , domine , miferalor G to , aut 'ici
nus, & peccata » dimittet ingentia. Nihil enim mijericors^ Si unitas non eft, quare dum ter­
in facrinciis majus efle poteft quarti corpus & tio, domine, diceret , poftea fingulariter , Mi& (anguis Chrifti. Nec ulla oblatio hac potior ferator, dixit, & non , Miferatores , ut plures
eft , fed hxc omnes prxcellit. Qux pura con- oftenderct, intimavit? Si Trinitas non eft, cur Gmt/. ■ »
fcientia domino otferenda eft , & pura mente Abraham ad ilicem Matnbre Cedens tribuique
luinenda, atoue ab omnibus veneranda. Et fi­ occurrens, » uni, domine, dixit , & non i ut
cut potior efl ceteris, ita potius excoli & ve- . viderat ) tribus falutationis* obfcquium reddincrari debet,
dit7 Si unitas non eft , cur cum Mofi Deui
Abraham, Ü Deui Ifaac , G Deui Jacob ter­
tio ♦ doceret , unitatem oftendens , Hoc mibi
V.
nomen efl, dixit, & non , Hxc funt nomina
d Aquam enim Tale confperfam populis be­ noftra, defignavit 7 Si Trinitas non eft , quare
nedicimus , ut ea eundi afperii , fanCfificentur David terxio dixit, Benedicat nos Deus , Deus
ac purificentur ; quod & omnibus faccrdotibus nofler , benedicat w Deus ? Si unitas non ·
faciendam efle mandamus. Nam it cinis vitular dt , quare cum wrtio . Deum nominaflet ,
afperfus fanguine populum fanftificabat atque Benedicat, dixit, & non , Benedicant , adjun­
xit 7 Si Trinitas non eft , cur & Ifaias demundabat: multo magis aqua (ale afpcria, di
nviiiifque precibus farrata , populum fan&hcat nuo dixit , dominas Deus fabaoth , De ut IubiL.XX.rf·>
atque mundat. Et fi laie aiperlo per Elilxum frael qui /edes fuper cberubim? Si unitas non minetabcMla.
prophetam , ftcrilitas aqu.r lanata eft : quanto eft cur, <ξνι ftdes, dixit, & non, Qui iedetis,
magis divinis precibus lacratus , b fterilitatem adftruxit ? Si Trinitas non eft , cur in libro
..«..w, (an.... , Regnorum dicitur, domine Deu< omnipotent ,
rerum aufert humanarum, & coinquinatos
i Ί'Ι » P*'
Deus Ifrael, fermones tui fdeies funt ? Si uni­
dificat, atque mundat, & expurgat , &
£_ cetera*^
_
tas
non
eft,
cur
Tui,
dicitur,
&
non,
Veftri,
bona multiplicat, & inlidias diaboli avertit, &
a phantafmatis verfutiis homines defendit7 Nam potius intimatur ? Si Trinitas non eft , cur m
f
fi tachi c fimbriae vc-ftimenti Salvatoris , falva- pfalmo ’ 58. cantatur, domtne Deui virtutum ,
tos infirmos efle non dubitamus , quanto ma­ Deus Ifrael, intende ad vifitandas omnes gentes ?
gis virtute lacrorum ejus verborum divinitus Si unitas non eft , cur , Intende , pofuit , &
factantur elementa, quibus ianitatem corporis non, Intendite, ut * prxdicatus eft, intimavit7
fc anima humana percipit fragilitas f His ergo Si Trinitas non eft, cur in Apocalypfi tertio
& aliis inftrudi documentis , vota Angulorum dixit: Sanftus, fandius, fandius dominas Deus
domini facerdotes refpicite, «5c in virrute Spiri­ omnipotens, qui efl, G qui erat, &c. Si unitas
tus Sandi divinis precibus, per minifterinmvo­ non eft, quare, Que efl, 6c non , Qui funt ,
bis divinitus collatum, ■perficere certate . Ele­ pluraliter defignatur? Si Trinitas non- eft, qua­
menta quoque, tam ca qua:praediximus, quam re in Deuteronomio didumeft, dominus, Deus
cetera divinis apta ulibus, & humanis necefla- tuns mifencors eft, G audiet vacem tuum i' Si
unitas
ria infirmitatibus t factate: infirmos curate,
«<«ι» non
«·■·,eft, *(UJ>re pofuit, Audiet, & non,
,
cetera qua ad vos pertinent, diligenter perficite. ^Audient, intimavit? Si Trinitas non eft , quaIpie enim falvator, tribuendo nobis exemplum , re in Jeiü T Nave dicitur libro, dominus Deui jLXX Λ»Α·> domiauc
difeipulis fuis ait.* In nomine meo damonta ejicite, 1 deorum efl7 Si unitas non eft ; quare Efl ? nut
reScr Deu»
infirmet tutate , agror /anate, leprofoe mundate , dixit, & non, Sunt, more locutionis induxit?
ItC. Super infirmos etiam minus imponite, CT ic­ Si Trinitas non eft, quare Elias loquendo in i
oratione , domine domine Deus Ifrael , oflendo
tu habebunt.
quta tu es Deui meus, dixit7 Si unitas non eft,
■> i
quare Oftende, pofuit, 6t non, Oftendite ? Si
**·

Tri. I· MS. <!<·« seim. a MS. S utrii
1 i» MS. d«.fl AUw. ( MS. ««m».

.

1 MS- mt.

4 MS- OUteeeer.

I i» MS

4 MS. primrae

EPISTOLA

«4«

I.

i4l

Trinitas non eft, cur Mardochseus orando, de-Am in confpeAu domini, & exaltabit vos . Ao......
—
M»n< domme
Dem
omnipotens , «waia ia pote- detrahere alterutrum, fratre.: quta qui de­
fate tua funt, dixit ? Si unitas non eft, quare trahit fratri, aut qui judicat fratrem fuum ,
/n fM > poiuit, & non , In veftra , fignavit ? detrahit legi, & judicat legem. Si autem judi­
7·λ*. >· Si Trinitas non eft, cur etiam ludith orando cas legem, non et jailor legfs, fed judex : unutenim
dixit, domiw dMiiw Deui ommum virtutum , eft legislator tl judex , quipoteft perdere ÎT liberare .
refpice ii» orationem meam? Si unitas nnn eft, Tn autem quii es, qui iudicas proximum 7 Agite nunc
Suare, Atfpice, & non, Rcfpicite. defignavit ? divites, plorate Ululantes in mijerits veftris, qua

’·

i Trinitas non eft, quare in Jcremia dicitur advenient vobii . Divitia vejtra putrejapln funt,
jat». «· dam/nu Deus vefter wa* eft7 Si unitas non ii vejtimenta vrftro a tineis comejla funt. Aueft quare, Verax tft, dixit, & non , Vei aces , n>m & argentum vejtrum eruginavit ,
«potius intimavit ? Si Trinitas non eft quare in rugo eorum m teftimomum vobis erit, & man­
.tfwl.st i· Apocalypfi · feriptum eft , dominus Dem & ducabit carnet vejtrat ficut ignis . Thefaurifpiritus prophetarum, nnfit anhelam Janw a/tra- zajtis vobis iram in novifiimis, diebus . Ecce
dart fervis fuit,. qua
oport't
fieri cite7 Si uni- merces operariorum, qui meffuerunt regiones vc
.
.
tas non eft , fur cum Patrem <St Filium ttUftras, qua Jlaudata eft α vobis, clamat, vmSpiritum (anftum
, Mtfit&, < diilam po/ctr. retenti laboris, & clamor eorum
‘ n ‘r ■nominailet
'l , dixit,
non , Milerunt , fub praeraxato trium perfona- tn aures dsmini fabaotb introivit Epulati eftis'
nim βζ nominum numero introduxit7 Si Tri­ fuper terram, iH in lu>u>n< enutriftis corda ve
nitas non eft, quare in Deuteronomio dixit , ftya in dte occfionis. Addtxiftts tl Occidtjiii juDcntrr. ·> domtem Deet vefter bit tft Dear ? Si unita· Itum, tT non reftitit vobit. » Vx fratres, his, citmm»
pon eft, quare, Hic tft, dixit, & non , Hi funt, qui tribulant vos . Vos vero quanto amplius *r■ >- lu®^
plurali numero defignavit' Si Trinitas non eft. tribulamini , tanto purgatiores atque beatiores £**ηίί',!rcii«’
quare in eodeift dicitur libro , dominus Deus efficiemini , fi tamen ipfa tribulatio patienter, i cp « qu«
tum. Deus mt^auf & potens 7 Si unitas non fuerit iupportata. Unde ipfa ventas per ύ di
eft, quarc, ALsçnar & potens , pluraliter non xit: Beati qui petfecutionem patiuntur propter j.i- ν,,,ά
Teb ».
nominatur? Si Trinitas non eft , cur Tobias , ftitiam ; Et alibi: Beati eriiit cum v»t oderint >■<·'*■
cum filium fuum in Rages civitatem cum Ra­ homines, tJ per/ecuti vo^ fuerint , dû ejecerint
phaële archangclo mitteret, beucdi.x-nseos, ita nomen vejtrum tamquam malun. . Gaudete tn i!
dixifle docetur: Dea· Atrabum, if Dem Ifaac, rIa
_ die, tfi
_ _______
exuitote,, quoniam merces veftra mul& Deus Jacob, ipfe impleat benedeiitonem fuatnCfn eft in calo . Data 9. Kalend. Augufti , /
in vobis ? Si unicas non eft , quare, Ipfe tm- Trajano
'
--.
—··
.
&
* b Æliano
viris clanfTunis
‘conin '· luho Atu­
pleat , dixit , & non , Ipfi impleant, intima­ bus .
c,n“
.
·.
-.
m
b
Heluno
vit? Poftremo, ii Trinitas non eft, quare do­
Notæ Seyekini Binii.
f
mcodo»
(tibluipuo
minus difcipulos fuos tn nomint Patris, & Pittaeei. il. IU , & Spintnt faniti, univerias gentes milii ' a Ai faceoAtter. } Turtlan»· can. xx lib. >. adverfu,
baptizare ? Si unitas non eft, quare, In nemine, Magdehurgqnfc, in verufto exemplari V at nano, fic le­
fctiplt . ft"»i .«lew ei aliti i*dl(fi prit" feu iedivii, & non, In nominibus, przçipiendo per­ gi
btam fuu»»i pr, futrrietes , vel tflrrt' eeriejit ( ii
docuit? Si Trinitas non eft, quare raulusapo- tfi epfjcMf ) ttiujtr/y Ite a tempera epefirbrum , Cf in­
Λ··. n.
Holus ait, Ex tpjo, éT per ipfum , & in ipfo fra , tbfervamm V Aefio/tum ieteeiutut . Si ^urt erga
, vel altarer ecclefia quamMri qnartiam vel aiiitjunt omnia7 Si unitas non eft, quare, Ex tje­ rplfcapum
nam pufie je habere ereiitlerit, Are. Dicuntur autem eni Epdcopi cur
fe, poiuit, & non , Ex ipfis , adftruxit ? Si fcopl ecclefia <bb*re,, quia iofis lege apoftolica ( de qua »^'et «Pfopre in canonibus anoftoloruni ) rerum etcicfiafticatum pellemur·
enim certo certius volueritis unitatem Tri
cura ao difrenfatir’ rommiffa eft. Nam ut ex collatione
nitaris agnofeere , a firpe dido dodore gen- Greci
At Latini contextus facri, Luca c. 11, Ar Pauli ad
tiutri apoftolo poteftis uni\e-la condi Icere , & Galatas tap. 4. patet , qui Gracia dicitur .u.hu.;, eum
• Arha»raaifequi catholicam fidem, &. » horum
I
___ * Latini interpretantur-iifpenfatorcm , Staâorem. ÿvaatt
reipuercO
^2 pravitatem. Gratia domini neftri Jefu Chrifti,
Lta’fcilZw inquit,
caritas Dei, Ù communicatio fanili
b Pafiv damini m/ftendo efi. ) VuU qu* dlximm in
iacaaiM.
Spiritui, ipfa eft Patris, & Filti , b & Spiritus netis ad vitant Alexandri.
e V r«wy·* prrmhivm . ) Hanc myftlcam Ar facratn Apoftolica le­
b’îte’d.ft-/'·’·#* gr*t>te: & fic fidem fanfte Trinitatis &
vinum cun> aqua mifccndi ceremaniaat a C.nrlfto domi­ ge «d firmpium ChitHl
■am itbacH intelligent, & docere, domino adjuvante . pleno in ultima cana (ut cx liturgia S. Jacobi, Clemente
id idcnftno
toÎm'S: oit<r P°tdBs ·
lib. r. cunftitut. cap· i*, alias 17. Irenao lib. 4. cap.
vinum ·<ρ·
hibn faiia'
Idcirco igitur, cariflimi, fidei regulas juxta St- Cypriano lib. a. epift. 3. alia, 4;. .1 pftat ) myfti
<e ufut^atam apoftolica ecclefia exemplum Chrifti imi­
hujus epiftola: finem poiuimus, ut in ejus con- tate , apoftolica lete deinceps femper abler vari prece
feflione fideliter perfeveremus, & domino c au- pit ; Ideoqce certiflimum aft Alexandrum pontificem non
Jaeeb- 4·
xiliante, bonam fidem habere mereamur. ®ui- f' ifie hums pracepti auâorem , fed id potiu, ab apocumque voluerit effe amicm foruli hujus, inimi- ftolorum temporibus tnanaiTe. Quod non ux>do ex litur­
S. Jacobi apoftoli , conciliorum ac patrum teftimo** *“*
eus Dei conftituitur. An A futatis , quia inaniter gia
niis, verum etiam cx hac ipfa Alexandri epiftola aperte
feriptura dicit1 Ad invidiam concupijcit Ipiritxr
colligitur. Dicit enim infra fe rradcrr, , ?·<■>/ .· patribus
accetarai
alibi dicitur Romanam ecclefiain hoc ab
qui habitat in vobn , majorem autem dat
i - · &
----------, ac perpetuo obfervaftê. Reliât igitur
er.f,.r ,..d i,D,„
ut credamur hanc ceretponiaui a Chrifto ufurpatam > ab
fru, humilibus auttm lat gratiam. Subditi igi- apoftoli. obfervari praceptam , ab Alcx-uUro pontifice
fur eftote Dto, refijiit: autem diabolo, iT fugiet irripto & promulgato decreto corroboraefte . C;.prianuapraallegata epiftola hun- ritumappcllat divii ..1»
n vobis. Appropinquate Deo, <2 appropinquabit mandatum
, quia a Chrifti domini
exctuyio .
vehit, * Emundate manus, peccatores,
purifi­ tamquam a caufa exemplari , 8t ab aqua q-iz ex latete
cate corda, duplices animo . Miferi eftote , <7 eju, manavit, tanquam a caufa finali, Originem duxit.
Vide Baron, anno Chrifti 37. num. 14;. & anno Chri
Iqgete, Û* plorate. Xsfus vefter m luHum con­ fti
131. num. 7. Bcllarm. de facram. euehar. lib. 4 cap.
vertatur, tl gaudium in moerorem. Humilianti- 10. At it. Suarct com. 1. difp. 45. feâlone fecunda ■
CeuciL General. Tbm. I.
Sf
ci Ap»
Ubi Vulpis:

Pe.r /pJhiii PrspArMcm.

» M$. tmniat< viiü rom, .

643

ALEXANDRI

PAPÆ

I.

<*44

d A^'.tsu fait ftnife'i'.··· ^~···'

ιι'ΐιύ··"κΐ· J Vile
Alcianlii » vzrbis hi­

Abtw arceatur: nec cunt fidelibus commuiucet .
qui eorum bon i avertit. Vos ergo fi dileiiiore. Hi; .
4,«.λ·» Ar.
netn habueritis ad invicem , & unanimes fueri­
Hcr...» ,ur
r frfas .w· /««.?<· TUW< . ) Quod hoc loco
li tu. cp rto uni ihllinil· Trinitaiii uniutem hzreSflT)* prxdicet ,
tis, facile tales fuperare poteritis. Si sero (quod ; φ;χ» ,
).m t.lnio,uaù in ecclelî* hoc novuin f<.cr t » » no atonhut noabfit ) ditcoidev tuentis, &. canino dente vos de- Ntubdubnn·
a
■ '
fîr» reni oti» miuAam cihimnùin patitur . Ν1τ> <ntirodere cœperitis, non tolum vos non fuperabitis ,
itu. in cafechitan iit hjelibue tnyftetiuui glor loti'Γι lux
'I tinitatis, quantum homini licuit » a catechirtic iu‘11 il­
fed &. vubis ipfis nocebitis, atque ab eis fupe,
ium cUe a4eo <ertum ert , ut i.lem immus l.a.unut ,
rabimini, J< innocente! forte peribitis. Qui autem
.
>nt ai Gt.ptot gentil,, in l’hil>patre> apetie confvevut . Ut
es veâro collegio tuent, & ab auxilio veilro
nUrS T>>- i;:rem orthoJovi epiCopi , at rotiflimuin Roman n pun
>' c rir t'tex , Cummo conatu ifl przftatent , divinxa* Chnfli ,
fe lubuaxerit, magis ichiimaticus quam lacer
,j ta 4ί
ah. hu'j.c izculi hztetim ini;’u;;ntti , flagitabat
Un.le
dos elle probabitur . Ecce , in<|uit propheta ,
$. Athanaliut a J epilcopot Atr ,.-ano< frtibem, hxc ait :
<]U4>n
bonum & jujm j.icundum, habit are jratrts rfai ·ι>
P'i '.i e-’if.f;·/ abhinc unnJi .rwsit Iriglaiu, fau t»»,
^.w<, tuw ία »-fira ..-tile · .·'. .’Cat »«·pfeMl , win Hwn. Uli vero in unum non habitant, qui
,
a). , Vr,/
a’» ^'.<—,*»» , war -ui
fratrum folatio le fubtiahunt, aut ( quod de­
;a-··· nn »(.· 'fi»iU■'■••J
» &c. Et quam«)uati|
terius cil ) fratribus ini’idias præparant, aut lahi. iotclliiti icht de Ju>hu« ill.» lUinyfi » Romano A
Aleitrrrino f»;i«>-'i< » ·!·«· ho. i.'Um c;;:eyi· j'lcibte- B queos ponunt. De his enim S: eoiuin ftmilibus
i . :ί t , : j u->t p n n.U nu viur.i ». ■ « » ' k' » t; V.ii onç ardominus per Ofcam piophetam loquitur , di­
> ne .loci 11 na » ■» hxc op» r a toc , Ί. , 1 et.·. > utc U.il»i ta­
cens ; Propter Ijoc
terra , £r infirmabitur °S''4
ie poterit. Baron, prxd.tl > ar:-o r >. r.
η/Λ”ΐ;. ç.<r habitat in ea, in bejiia aifi'i , & in ,'vmi
;■
, rraM.» e .fiù- u'u . .-■·
·
<fi'· ) S..41, !c
,i i' l*a i clot» ipf't p.’i'tih.e» rulh'» coiifk» in ti.,e emflolaium
Vi.u.re cor..: Jed & ptjeer mam con^re^ahur.ti.r.
i;
fut- un ■ .if.-, 1.1 η-.ιί > .ibin.le ιΊ,.νιΠ· :.· . It4:ue li a
I'oum I amen HnuJ^ntJque non ‘udicet, <7 non ar, i. .in .ί. "»· cbi.nolo.ia imitatorum luper crim » 'et itiam p.flc
que J.iim.u in nuis «J

...11:1 I-»·

f.oium pontiti.um Ct-lll.il>.. lup. < 4.!.l .1C_'.fuljl_j uif.tepare deprehendas, re ri.rct,».

EPISTOLA

II.

ALEXANDRI PAPÆ L
De caufis &. gravaminibus tacerdotum.
Di.cUiffimi* ‘ratribuf omnitm< c^ ;f< ο:>.ι , per dn erfa> conjtitntn rpqior.'., A,e\.i>:der
epijcop:·) .

^uaturv.r ■' popni.-.t tmvl t.<u>, ficut hi qui contra
carunt Jacerdott. Et cornier h'jdie , & corruct eti.im
piupbef.i tecum. EcHe jeci taccre matron; tuam.
Conticuit populus mi-t, eo ijuod non habuit jctentiam. Qtia tu jctenf tam repuhjii , repellam te,
ne jacerdotto fundam m:hi . Et oblita e> legis
Dei tui, obiivijcarjihorum tuorum ô ego . Secunslum
m uhtttdtnem eor.sm Jic peccaverunt m;hs. Gloriam
eorum ad ignominiam commutabo. Peccata populi
me: comedent, & ad iniquitatem eorum jublevabu'.t animat eor.im. Et erit , Jicut populut , fi:
Ja.erdos. Et vtfit.ibo Japcr eum via· ejus , iS
cugttatior.es ej:t> reddam et. Et comedent, & non
Jaturabuntur : qorn.cats Junt, (7 non letfaverunt,
qu:n:im dominum dereliquerunt :n non cuflodiendo. Bare cavete, fratres, &. bona femper agere
feftinate: Quia m hoc cognojcent omnes , dicit 7’«’
domimis, iiuontam me; efl; 1 d.Jcipuh, fi diieiiionem habueritis adinvuen;. ‘ Bonum namque efl 4 Syn Lau

l’lli , fratres , dubium ell . quia boni a
malis temper perlccutionem p.muntur èc
tnbulantur. Propter quod imm 1 !:cinur ■‘tubpotenti manu Dei, ut libcici nos m ternaire tri­
bulationis. Nam lient leo rugiens circuit, qua*- procul dubio & omnibus timentibus Deum de- (f“nb0
icns quem devoret, lie diabolus non ceflatcir- fiderabile, cohibere dillenllones & altercationes, ,
imre, & quarrere quos ex fidelibus perdat, & fratribulque fubvenire, & invicem non invide­
maxime illos, quos ardentiores m teri itio f.d- re, fed adjuvare. Nos ergo, qui difcipuli dovaioiis. cique familiariores invenerit : tamilia- .rnnini é< dici & efle cupimus , portare crucem
rtores dico cos, quos libi facrari, ôi m ordine 7Chnfli & compati fratribus debemus , & non
apollolatus conllitui voluit . Ipfi enim p/o po­ quafcumque eis infidias aut foveas pratpaiare ,
pulo interpellant , f7 populi peccata comedunt ,
quia tahoçem meretur , quia fratribus foveam
quit precibus /uis 17 ofi.ittombus ea delent atque
præparat. Eoiite errare, jratres , quta Deus non °" f' *'
con/umunt. Qui quanto digniores fuerint, tanto
irridetur. Huius rei gratia dominus vobiscomfacilius pro necellitaiibus, pro quibus clamant, mifit ecclefiam fuam, ut pto omnibus labore­
exaudiuntur. Multum enim ut ait beatus Jaco­ tis, &. cunctis opprctfis opem ferre non neglibus apoilolus , valet deprrca/10 jujli ajjidua : gatis. Unde & Dominus per prophetam loqui-,, (rit
Qui enim vos perfequitur, ipfum , cujus b le­ tur, dicens: Hxc dicit dominus : Judicate maneJ
vatione fungimini, perfequitur; quia ficut ipfe judicium, & eruite vi oppreffum de manu calumFilms Dei mediator hut Dei & hominum , ita niantis , ne forte egrediatur qu^fi ignit indignatio
Je vos ejus vice in ecdefia eftis contluuti, ut met, & Juccendatur, èf non fit qui exttnguat .
inter Deum & homines legatione tungammi . Vos ergo, qui m fiimina fpecula a domino conS: quis autem legationem veOram impedit, non. llitutt eftis, attendere cos & opprimere oporiimus, fed multorum profeâum avertit. Et fi­ E tet, qui in fratres feditiones & fcandala excient multis nocet , ita a multis arguendus ^tant, ne fimul cum eis pereatis. Salutate om­
cll , & bonorum ibeietate arcendus . Et quia nes qui rc&e laborant in evangelio Chrifli, &
Dei cautam impedit, &. flatum conturbat ec- iufte gubernant navem eius , ne cohabitantes
clefix, ideoque ab cius liminibus arceatur . in ea , demergantur aut fuftbccntur . Salu­
Ab omnibus quoque talis etl cavendus, & non tat vos omnis apoftolica ecdefia in domino .
in communionem fidelium ufque ad fatisfaefio- Amen . Data * feptimo ‘ Kalend. Novem-’
4
rem recipiendus. Efl enim flatntum olim , ut bris, b Traiano & ‘ Æliano viris clariflimis » HtiCil” *
<|iu flatum conturbat ccckfix, ab ejus Imuni- confuhbus.
* lui Afti-

N

c

cano .
Mradoù
nid»tn fub*

fcnpiio »
1 MS

XVIII

neque eU in tiUit 'cqyei'i par Cunfu’um.

epistola

*45

II.

646

A phetam Michzam : 1 !’<· qui sogit.itif inutile,· ■·■■■ ;
In fint l>ujn’ tpiilakt bee addita reperi in

en mbiiibut leftrir; tn lu- J’ J""'
co matutina Jaciunt illud, quoniam centra Deum
.eft manus - eorum. Et concupierunt agros, (y v.olenter tulerunt, êT domes rapuerunt , & calumPrxceptumDomini eft, ut excepta caufa for-’ ·.labantur virum & domum ejus, Virum & he­
nicationis, uxor a viro dimitti non debeat; & reditatem ejiti. Idcirco dicit dominus hxc : Ecce
ideo quicumque citra culpam criminis fupraferi- ego ccgito japer familiam rfiam malum, unde non
pti uxorem fuam quacumque occatione dinulc- auferetis colla veftra , & ambulabitis juperbi ,
nt , quia quod Deus conjunxit , ille jj^yaiare quoniam tempus peflimum eft. In die ula fumetur
difpoiuit, tamdiu ccclefiaftica communione pri­ iupcr'vos parabola , & cantabitur canticum c i<m /na­
vatur, & cœtu ominum chriftianonim maneat vitate, dicentium: Depopulatione vaftati fumus,
«Venus , quamdiu & ad focictatem rc’.ktx con­ pars populi mei commutata eft . Quomodo rece­
jugis rcde;’,t , & partem fui corporis honefta di/ a'me, cum revertatur, qui regione, noftrat
lege conjugii finceriter amplexatur, & foveat . dividat· propter quod, non erit tibi mittens fuHi tamen qui tam ante moniti a facerdote le- B niculunt, fortis m' coetu domini . Ne loquamini
mel, & bis, tertioque , ut corrigantur, ad ca­ loquentes : Non ftiliabit fuper eftoi, non rompre
rum fuar conjugis redire noluerint confortium, hendet conjafio, dicit dominai , Jacob . Numqutd
ipfi fe fuis meritis, & a Palaunx dignitatis of
abbreviatur eft fpiritus domini , aut taie< funt
ticio feparabunt , & intuper generofx dignita­ cogitationes ejus ? Nonne verba mea bona funt cum
tis tetbmonium, quamdiu in culpa fuerint amif
eo, qui redle graditur' & e contrario ; populus
furi , quia c.iinem luam diilidii jugulo tradi­ meut m adverfarium conjurrea.it. Defuper tuni­
derunt .
\
ca pallium Juftuiijtif, & eo< qm tranfibant /im­
pliciter, convernjtu m bellum. Et c contra, de
his qui accufantnr vel tribulantur, per Nahum m».

<7 operamm; maint»

Cod. Lucenfi, 7a* inurpoiatoris ahcujas effe non

dubito, fed tamen danda erant.

”

prophetam confortans cos, ficjoquiturdominus' s H‘"

Eonu., dominus, iy confortans m die tribulatio­
nis, ty jciens Jperantes in fe Et m diluvio prx
tereunte cor.fummationem jaciet loci eius , Ü ini
a.
mico> ejus perfequentur tenebra . Quid cogitat:’
C contra dominum 7 Confummatinnem ipfe ja i't .
Ur vitentur detiaftiones & injullx
Non cor'urget duplex inhalatio: quia fimt ,ρν.α
pullationes
je invicem compicEIuntur , fic convivium eorum
pariter p.tantium: cenfimentjir quafi (hpula ari­
Alexandor epficopisr , omnibut divino facerJotio
ditate plena. Ex te exibit cogitant contra domi­
fungentibus pax & mifericordia multiplicetur ,
num militiam, mente peitraflans prxvaricat· ■
iy fapiennx atque bona voluntas m omnibus
nem. Hxc dicit domina 1: Si perfefti fuerint,
augeatur iofrnflijicetur m domino.
ita pluret : fic quoque attondentur , iy pertran/ibit. Afflixi te, îy non affligam te ultra. Facile
Ratia Dei jumus, jratres cariffimi, id quod eft, fratres, verbo fallere hominem, b fed non:
fumus . Idcirco nobis providendum eft ,
Deum. Sapiens non eft qui nocet, ncc virlm-

EPISTOLA

III.

ALEXANDRI PAPÆ

G

* t. lût 4 nd ο

MS. »ofter

, 7»« >·
« deixira .

dc oppido decertandum , ne in ea vami in
­
guofiis
in malum fe diriget in terra. Nihil ve­
veniamur, fed ( eadem nobis coopérante gra­ ro mali vult, qui fidelis eft. Malo enim & pra­
na ) frudum domino plurimum reponemus . vo ingenio, fides aliena eft. * Ait enim apo-f
Quod aliter fieri non, poteft , nifi lapiendam * ilolus de infidelium ignorantia:
________ Si enim cogno
iedando, cjufque prarcepta ledionibus & hym- Dviffent , nunquam dominum glonx eructfixiffert .
nis meditando , atque eo adminiculante im­ Ciucifigunt enim dominum, qui cum in facet
plendo , orando, vigilando , voluntatem ejus dotibus tuis perfequuntur, quia crux a crucia­
( inquantum ipfe largitus fuerit ) perficere ftu- tu dicitur. Magnum vero cruciatum fuftinet , ’
deamus. Ncc enim negligendam gratiam nobis qui vim patitur. Sed tamen, beati qui perjecHdominus dedit, fed fideliter exercendam tr.iniit. tior.em patiuntur prupter
j
juftitiam. Ecce , ait d
Diledio enim fine limulatione in nobis elle & Judas apoftolus, vemet dominus
"... in
.1 millibus fuit
apparere debet: quia omnis qui · odit fratrem
iy perdere omnes impiot , &

fuum, homicida eft: qui vero dihfit eum, ir. Deo
arguere omnem carnem, de omnibus openbur im­
·<· manet, <7 Deus m eo. Unde & apoftolus ait :
pietati, eorum . Hxc , fratres , valde timenda
Nolite judicare fratres invicem, fed bec judicate
funt & perpendenda , ne vemens unufquifque ad
mugit, ne ponatis offendiculum jratri vel fcandajudicium, poenas cum impiis recipiat, fed cum
lum
.
Et
dominus
inquit:
£.·<
od
tibi
non
vi>
fie
­
juftis gloriam. ' Quod pius dominus prseftaree
Tri 4
ri, alteri ne faciat . Et alibi : In hoc cognolcent
.1
dignetur, qui vivn & regnat per fxculacun&a.
omnes quia mei efin d.i. iru.i , fi diiedhonem ha_
__
__ , f Æliano & Vetere viris (
Data
Kalend. _Mail,
bueritts admvicem . Et Salomon ait: 5a< rifieiuni BtlariiTuuiS confiihbus.
Cul'i 11
i.qur > Su»· falntare ejt, attendere mandatv, (j dtlredere ai>
omni inquitate . Summa enim iniquitas ell ,

£,!>< !

fratres, detrahere, & accufare . Unde fciiptum
eft: Omnis qui detrahit Jratri Juo, homicida ejt:
&. omnis homicida non habet partem aut hxreditatem in regno Dei. Et alibi : Cavete ν<>·,
fratres cari/fimi, ne, participes efficiamini ( quod
abfit ) main eorum. Et non ibldrn vos ravete
a talibus, fed &. cavere alios ab eis & avertere docere. De his enim dominus ait per pro
Conctf. (ieneral. Tom. I.

Sf

x

EX

Hr noth

<47

C O N C I L I U M

SICULUM

<4«

A tum fpintuale, a quocumque publico vel inceEX DECRETIS
ftuolo accipiat, ut nobis vel miniftris noftris
peccatum illius reticear: nec profeito cujufcumque perfonæ, aut confangutnitatis, vel familia­
ritatis, alienis communicans peccatis, hoc no­
bis vel miniftris noiliis mnotclcere detreôet ,
fecundum Gratianum.
nec a quoquam pirnnente gratiam , aut favo­
rem, vel munus ftilripcrr prafumat, ut minus
Ut nema fatal Jit accujator & teftit.
digne pernitentem ad reconciliationem addu­
.
ei teftimonium reconciliationis ferar ,
DECRETUM ALEXANDRI PAPÆI. cat
ix quocumque livore alium quemlibet dignius
ex codice quinque librorum, lib. i cap. C. , prm tenrem a reconciliatione lemmeat .· quia
iuH .Sunomatum, & Deo &. bonis hominibu»
17 prrsbster ab inreftuofis senium non accipiat, abominabile eft.

ALEXANDRI PAPÆ L

ut eorum [cslera uticiat.

B

Ur nullus presbyter xenium , vel quodcumque emolumentum temporale , imo dctnmen-

A N N Ô

CONCILIUM SICULUM
Habitum circa anuum Cbrifti

cxxv.

e< n" ! «>’- /”'UR.A Λ negotium apollolicis viris temper Cptiratum hominem, five juftum , five pecca­
,cn«.e B1’unt, inquit Hilartu* in fragmentis , con- torem. loco iandi computari docebat; mhilque

ftanti & publica perfedx fidei prxdicatione con.iius cinnev ablair.inus hxrefis comprimere &
expolita evangeliorum veritate perverfitatemdo·
drmx errantis extinguerc, ne audientium men­
tes quadam labe contaminans contagium vitii
aJhareniis inHigerct. Itaque prima temper vete­

obellc baptizatis peccata memorabat , dicens :
Sicut non in fe recipit natura ignis gelu , ita
baT' izatus non in le recipit peccatum . Sicut
enim ignis rclolvit afpeiiu fuo nives , quantae cunque tuxta fmt, lie femel baptizatus non re
cipit peccatoium reatum, etiam quantavis fuc
rum Conciliorum cura jmt nslverlus emergentes
init operibus ejus peccata permixta . Htc in
bareff,, ne quid Janita relgto caperet detrimenti.
partibus Sicil.x inchoavit docere. Contra hunc
P.a*o ob di'cipitnam conflitisendam conveniebart ,
(inceperunt Epifeopi Siculorum , Euftachius
orna Jar.Ha tum erat omnium de Deo relie JenLilybaeorum, Λ Panormenorutn Theodorus.
Venti.<m vita, nullis* pravis moribus locus . At
Quique omnium qui per Siciliam erant, Epileoporum
Jynodum exorantes , geftis eum audire
frequente* erant controverts* de fidei capitibus .
Itaque ’requen'es oportuit ejje Epijcoporum <ondecrc-erunt; ik univerfas adfertiones ejus diriventui , ;n quibus & betreticorum aisoacia repr; D gentes ad fandum Alexandrum Urbis Epifeo­
meretur, & qis* vera effent dogmata demonffapum, rogas erunt ut ad cum confutandum ali­
rentisr . Cum ergo tempore Alexandri Romans
quid ordinaret. Tunc ianâus Alexander ad lin­
Pont firn Heracleon sjuidam ex fcbola l'aient ini
gula quaeque capita hydri lingulos gladios Dei
:n Sui.ia nocere caepiffet pravam ac nefariam doveibi de vagina divinae legis ejiciens , librum
Slrmarn de baptifmo , convenientes Epifeopi , in­
contra Heradeoncm ordinans , fervent i (fimum
ter quo. fuere Eulincbius Lilybaeorum & Panorin ingenio Sabinianum Presbyterum deftinavit,
meorum 'Γbeodorus , eum audivere m jsnodo , ac
qui & (criptis Epifeopi & adfertione fua ita eum
confutaret, ut node media navis prxfidio fudeinde univerfas after!tones ej.s* mijerur.t ad eun­
dem Alexandrum, rogantes ut ul eum confutan­
geiet, & ultra ubinam deveniflet penitus nul­
dum aliquid ordinaret. Ita geffim effe rem docet
lus fciret.
"vetu*

lullor de baretibu*

i Sirmondo editus fob.

i. cap. xvi. Sextadec ma haeretis Heracleonitarum , ab Heracleon· .idimenta eft ; qux ba-

VI.
»uir-bi l.>

η. ,ου Ο,ρ

pültum

PU

3 ;·

lc«-

AvOui Ptidetlmaii tu:, viiu» t«ic L«b*xo »«1

J
ζ

6jo

049

VITA,
EPISTOLÆ ET DECRETA
'S I X T I

PAPÆ

I*

Ex libro pontificali Damafi Tap#,
■

_r .

Secundum

confuetudinetn

QIxtus * natione Romanus, ex patre Paftore, A ,*?u’ <’lcr0™“ conced
i,‘calix
!L vacuus a fubdiacono tau_ ___
de regione Via lata, b fedit annos decern, g*
Jj'ft'pomri
Λ portari ’^teV
pore ft ; ’quando
quan autem continet corpus 6c
fanguinem
domini,
id
non
liceat. He corporalibus, ou»
menfes très, (a) dies 21.Fuit autem temporibus
in hoc calici «qmparantur, i km ftatueodum eft. Vi­
Hadriani, ufque ad Verum (£)& b Anniculum .* de Suarei tom. 3. difp. *3- feû. »·
e martyrio coronatur, d Hic conflitmt , nt *
. ....
.
minifteria tacrata non tangerentur, nili a mi- epifeopi ad Romanam fedem vo.au a (αι,ηοη reornan­
.bcf»
niftris c facratis. Hic conftituit, ut quicumque tur, nifi formatas falutatiunis litera» exhibuer.nt. Erant porm,tl |,[e.
autem format* liter» , per qua» umta» fidei , a>' ntu- „ au<{
epiicopus (r) evocatus fuerit {a) ad fedem Roma­ tu .s amor inter caput 8c membra monftrabatur , ae fo­
nam apoftoheam , rediens ad parochiam fuam, vebatur . Ideoque alia» canoni.* , communicatori» , ec, & pacifi.» vocabantur . Harum literarum Qu» ur e»e non fufeiperetur, mfi cum (e) formatis ialutatio- clefiaftic*
foimula a Nicano comitio oraferipta exeat canone r ». rea»formula
nis ad plebem a fede apoftohea . ( Lt J con- iftijs concilii . Optatus Milevitanus , qui Romanorum
Amujoi.itk mtujt ut miflarum actionem iacerdote inci- pontificum catalogum ufque ad Siricium contexuit , de
it dei uni 1«
’
,
«
piente , populus hymnum decantaret , banâus, fandus, fandus, dominus Deus labaoth, nut epiftola ij«. ad Eleufium & fociot , de his : Htc
&c ) Hic fecit ordinationes tres per inen'rm
Decembrem, presbyteros undecim, diaconos(/)
tres, ç epiteopos per diverfa loca qu.mior. Qui
ettairj fepiilnis eft mxta corpus beati Petri in ί·<· mede iilem facillime term! aeri feffe qaafiienem. Vi­
i vi Non.» Vaticano, Ç») ? 8. Idus Aprilis Et certavit epi- de Baron, anno Chrifti 141. num. 6. 6c 7.
f Ceflii::·;: r.r mifarum aCl-cn.-»i fuetd^e incipien­
/ weme», « fcopatus · dies 2.

, y ;ftus

feu λ

te , papir.'fe. ki’n'um

Not* Severini Biki
λ r(»r«.,) Sivu, mno Chrifti
■ 3*. Hadriam >m·
'Temput fedis pcratons 13· poft Alexandrum e-clcfia gubctna.uk lu-

, Tarrc/m , 8tc. > Tem­
poribus apoftjlorum hoc in ufu luifie , non tanium te
(limonio Clementis , lib. ». conftir. cap. 1». fed et am
inde aperte demonftra.nr , quod in an'i.ua li’urgia la­
mbi anoft >li eadem attnhona erret. Ita;ue qu* cura·
muri ι-fu recepta erant , u: fanilius ab unoquoque cuftodirentur , per Six.utn apoftohea audontate literis
confirmata funt. Extar etiam in antiquis liturgiis Bafilii & Chryfoftomi , & m con ilio Vafenli can. 4. alia»

conlcc
Λ il cantetur.

notum nu re-o Eufebiua , & ‘,ui cum fequuntui , confentiunt. Si vero tcnipota nuibu, 1 d<rc cutpit & defiit
can 6. Baron· predielo anno num. 1 x. Scllarmmua dc
computentur , uno menfc 6 νι , n > auobus diebus mi­
rulfta lib. ». cap. '7
g F'ir/r/pe. fer dnefa le,a fxatMar . ) Ex hi: uniu Perefriftut e
nus quam .le.< liniunt, fe.li/le invenitur.
fuir S. Peregrinus coifcopu» Antiliodorenfi» creati
. Ma :y>e
ve . ) Anno Antorvni Imperatoris
p1i.op.1A·>·
3. qui eft Chrifti naii
14I. Si nui alii fub Hadria­
tabulis ecclcfiaftici s » & io R mano mart yroiogio die ii.
Antifiederi vafre S.
no , ve. al i' imperatoribu' obi.uni Sixti ponant , ur ÇMaii, hac de eo feripra habentur
Eulebius eiufque feelatore», 'alluntur, vel quod EulePeregrini rpljcapl , ÿlh a B. c‘-·
unptoie,
alii> rlnl,;! neijfu’ , rcaa^tlii
‘um Euiebri b.um , Clerum ex Romani» pontificibus prrrermirtenreni , ,el quod hos additicios nec fibi ronflantes con­
Had.u- futes hic potitos, lequumur.
P'd H’,
». »a/« Orra. ) Extat decretum hoc
cp ftola Sisii lecunda, quo decernitur, ne ,afa qu* ad
diipcniar oncrn facrr.nieritorum & facrificii in. ruenti nequo Λ qUO
. dialia tuar , ac ceremoniali Λ ej if.opah conie.rat ione ,
qua peg uiift onem chrifma.n & fpe.ulein bencdiftionem fit , div.no cubui dicata funi , calix n.mnum fc
patina, ( lusta cap. unicunr, de la.ra untlione $■ u't. )
Hn Alt
a laicis ariuigantur. Idem habetur m cap in lands de

EPISTOLA

SIXTI

Q..,

Subduco..,

»·*« potjj, >

I.

PAPÆ I

conferral, d. 1. 6c in cap. fanclas , û< cap.
cap. non oi-ortet. dift néE 13. l.ieoque in cap. ulr de
.elebrat. nnllar. facerdos deponitur, qui fine la.ro .al.-c confit.-ra ■ crir . Gaula cur ab hu:..in at tactu cavere de­
beam , eft ipforum cont’ccraiio · Si enim tarns ne'er,
De fide & iccuiatione cpifcopi.
vani.a farratis varis Jndaorum · u* tuiuroruni umbra
erant , lege Pei debebatur, ut ca non nil
2“.o"ù D OwWn4“J
Dn r*,rt & dem,n0 *ePr0 JffrCbrtCaath portare liceret , ut confia' num. 4·
do n >n religiofiffimo cultu tradabuntur ca . ,
jto djlctl.s frttriÎHi * j« cantate itûmtnt vwfln
c ificimu omnium przftantilfimum exhibetur 5 Hoc pr*
Jefu Cbri/h, Suctus Ramant ecclefit arcbiepifca~
.eptuin di'erlis temporibus alibi lim.ta’.uri , alibi amnliaruin fuille jtr mulca capitula diftuift. *3· conftat .
put falutem.
Siam cap. fa.rata, , laminar , cap. uoo oporret, etiani
lubdiaconi fa.ra vafa contingere prohibentur ,. contra
vero cap. non oportet ». item capit. 11011 licet· »■ &
Ariflimi, fideliter agite in omnibus, ut fia. non modo fubdiaconis , verum etiam acolythis condeles & non infideles, inveniamini . No­

AD OMNES CHRISTI FIDELES.

C

(.:) I». duui, die» i. (i) i«‘ Veronem. (<) L»< epilcopo.um.
(e) Z«. Irieii» ledi» apoftohea laiutationia plebi, quod eft loimatam.

lite

huiui ttm
pur f I <' ' b *
XHi elk

1 ltc: *d
quatuor

l:dc:n Apoftolicsm
\£',L<u. Ill
m

N .

s

I

X

T

I

P

A

P

ér»

Æ

lite imitan malum, fed quod bonum eft agite; A ait, èX non applicabitur alter ad eum , qui in.... ex
— Deo
r>------eft
λ , bene
».------ facit
r...-. : qui
..... autem
------awaww viam Jcientia, & dedtt earn Jacob
quia qui
male, non ex Deo, fed ex diabolo eft. Fidem putro fuo, dX Ifrael dilefto fuo. Poft bac tn term
enim redam vo< tenere oportet, ut diflêntien- vijut eft, & inter homines coxverfatus efl. Et in z“*/
ir
» t.hac.u.
tes ab apoftolica non fitis doftnna . · Unum Salomone habetur: Miferere nebit Dent omnium Dt’,,r' «·
* ,Vpe cn'm verum Deum Patrem fic Filium, a pro· èX oftende nobis lumen miferationis, & immitte ti­
quo obi:cr phctis fic apoftolis offendimus praedicatum , a morem tuum fuper gentes, qua non exquifierunt
p*u<* 2*Ρβ quibus etiam Spiritum fandum credimus non te, ut cognofcant quia non eft altus Deus , nifi > H'i a.
V«*.
diferetum , Ifaia propheta dicente Ego fa. Item alibi.· Domine Deut Ifrael, non efl ti­
fum Deus, & non eft alius prater me . Et per ki fimilis >a coefo jurfum, neque in terra deorme ipfum Juro, quia exivit ex ore meo veritas , fum. Et in pfalmoj?. Quoniam quit Deus pra­
è- fërmo meus non revertatur, quia mibiinclina­ ter dominum, aut quis. Deus prater Deum no­
bitur omne genu, dX omnis lingua Jurabit per do­ flrum > Et in Geneft : Et pluit dominus α domi- c‘t 1 » ■
minum , dicens ; Juftitia iX gloria ad eum veniet. λ» ignem & fulfur fuper Sodom am & Gomorrham,
Et ut in hoc teftimonio Patrem fic Filium fi- &
_ evertit
. .. civitates
______ _____
____Pater Deus
illas.__Si _folus
mul fuifle cognofcatis, Paulum apoftolum au-Beft, quis pluit ignem fic fulfur a domino fupra
rh:i‘tt·»· dite dicentem: Ut in nomine, inquit, Jefu om- prediftas
---- ’
civitates, ut eas everteret 7 quarti», rene genu fleflatu , cotleftium, terreflnum fiX infer­ fponde. Et m Deuteronomio : Dominus folus D'“'r ·■
norum, èX omr.is lingua confiteatur , quia domi­ deducebat eos, èX non fust cum illis Deus alie­
nus Jejut Cfnflu. in gloria eft Dei Eatris omni­ nus. Et Paulus apoftolus: Unus Deus, qui ju- <·"· J·
potentis . Quod it ( fecundum aliquos ) filius ftificat circumcifionem ex fide, & preputium per
eft minor patre fuo , ergo minorata eft fit fidem: Et ad Corinihios.- Deus erat m Chnflo, > r·· t
gloria Patris in Filio. Et ubi eft, quod inSa- mundum reconcilians fibi. Et iterum : Hon efl ’ c" *’
f ‘ r ·■* lomone fer «tura loquitur, dicens : Sicut enim Deus, nsfi unus. Et ad Galatas : Mediator autem
’■
in confpeF eorum ( inquit ) magnificatui es in unius non eft, Deus autem unus efl: Et unitatem
nobn, it i in confpeflx noftro magnificaberis tn Patris fic Filii fic Spiritus fandi demonftrans ,
illit, ut cognofcant te, ficut êX nos cognovimus: Ephefiis feribens, ita confirmat: Sufferentes
v
quoniam nan eft Deus prater te domine t Dili­ vicem m caritate, folliciti fervare unitatem fptgenter attende , & agnofee Filium efle , qui ritus in vinculo pacis. Unum corpus iX unusfptrimagnificabitur in judicio, dum venerit vivosfic tus, ficut
__ vocati
____ eftis in
...........
una fpe vocationis ve“
mortuos judicare . Item Ilaias : Audite domutCftra. Unus dominus, una fidesunum "baptifma ,
Supra in
facob, fi refidut domus Ifrael, qui egredimini ex _unur Deut.
.
· Si -non fane lapientes unitatem 1 Fpift
Er»riutero, dX erudimini u puero ufque adfencflxtem. fidei voluerint limplici rorde recipere, ex hoc ita­ ft> P»p* itaAb mitio ego fum , & quoufque fenefeatis , ego que teftimonio, in uno Spiritu poterunt fimul dem iappo(um: ego vos feci, èX ego juftineo: ego remittam, Patris & Filii unitatem condifcere. Patrem i- fn». v. paj.
Jrm.
ego Jufciptam, dicit dominus . Et iterum : Ego gitur ( ut fuperius comprehenfum eft ) tn di­
Jum dominus Deus, prater me non eft altus Deus, vinis Uteris, ingenitum, proprie pofitum , nec
annuncians noviffima , prmfquam fiant , & fta- levere poliunt penitus, nec probare. Sed quia
" <♦ ·» hm conjummata funt. Item alibi; Audi me Jacob idtpfum fides exigit Chriftiana, abfque ulla du­
οιη.,ι.Λ . &
quoniam ego Jeci . Ego fum dominus
bitatione ingenitus creditur, qui tamen fecun­
Deus primus, 0X ego noviffimus : & m ea quu dum feriem fcipturarum, in Filio a fe genito
fuperventura funt tn novfffimis, ego fum . Item vifus efle monftratur . De cetero placuit , b b ,dem ,Dfr·
<!·'
ibi ; ego jum Deus, qui te creavi , qui te adju­ propter malorum hominum infeftationes, ut in }“ papa
p’'p, ».
vi , <ΪΧ communivi dectera mea . Et unitatem accufatione domini miniftrorum, primo perfo- cap.
n »
Hàdr.coîl
Patris
Filii aifignans loquitur , uKi.n
dicens .: Ezo na, fides, vita, & convèrfatio blalphemantium "*d' co11
>«>>■;. fic .....
IJ*
cap 4.
teflss vefter, dicit dominus Deus , £x puer meut Denucleatim perferutetur . Nam fides
“°*
OmnCS Εχ
enchiridio
tu , quem ego elegi , ut fciatis & credulis quia aftus hominis praecedere debet.· quia dubius in Xyft»ph>ioiopbi deego fum, & ante me non fuit alius Deus , & fide, infidelis eft. Nec eis omnino eft creden- iitmpia
° “ eÎCB’
poft me non erit. Unum hi, qui non fane fa- dum, qui veritatis fidem ignorant , nec reâse tenu».
:
eft
«
if
piunt, eligant ex duobtfs : Aut fateantur Pa­ converlationis vitam ducunt : quoniam tales fa-c veriione e*
trem fi' Filium Deum unum, aut fi folumPa- cile fic indifferenter lacerant fic criminantur re- Xuffini qui
trem Deum efle contendunt , ergo illis dorni- &e fic pie viventes. Idcirco fufpicio eorum di- ito poft
I.
nus nofter leftts Chnftus * Dei Filius non e- fcutienda eft primum , & corrigenda , neque Sixiutn
papam anau
’
nt Deus, quia feriptum eft, Ante me non fuit acculitoribus fufpeftis, vel de inimicorum domo visit.
alius Deus, & poft me non erit . Si fecundum prodeuntibus, eft credendum. Erant enim qui­
tales ita eft, cur apoftolus talia prrdicat , fic dam , qui prius videbantur efle ex nobis, fed
eumdem Filium , Deum fuper omnia benedi- non erant ex nobis . Si vero fuiffent ex nobis,
" *
ftutn infinuat 7 Quorum patres, inquit, ex qui­ manfiffent utique nobifeum , fic non conturbaf- ’
bus Chrtftus fecundum carnem, qui eft fuper om­ fent fratres. Exacuerunt enim, ut ait prophenia
ait:: ta, linguas fuas ficut ferpentes , venenum a/pin a Deus
ueus benediflus
rmcuicim m facula.
jxcuia. Item
nem Ifaias
naias ait
Dominus Deus Ifrael, qui liberavit eum de Æ-^dum fub labiis eorum. Quapropter hi refpuendi
gipto. Ego fum primus, ÎX ego poft....
hoc, & pra­
funt, fi incorrigibiles apparuerint, fic vitandi ,
ter me non e/i Deus ficut fgo junt, qui flet, &
ne domino famulantes decipiant . State ergo , Js>tm «.
vocet, èX prap.iret mih:, ex quo hominem feci tn
ddefiiflimi, fuper vias, afpicientes & interrogan­
jaculo. Icerm ahht : In te eft Deui , èX nefae- tes de jemitis domini antiquis , èX videte qua
iimus, <*X non efl ahus De»s prxter te. Tu es
eft via domni bona & relia , èX ambulate in
enim Dcus, & neiciebainus, Deus Ifrael falva- ea, èX invenietis requiem animabus veflrit. Da­
tor. Uhus Dcus non funt Pater & Filius ?Quis ta d j6. Kalend. Maii , fub · Hadriano ficd
1
. e fatu oonfocil lue Deus. in quo elle dicitur Deus, prxter
’ CFO .
latui nota
quem alium Deum non elfe propheta fxpenumero protellatm Lt Baruch , lhe Dcus nejier ,

No-

E

*53

Car primam
epiftolam

RuAnut A
quikicnlit

P

I

S

T

O

L

A

I.

*54

A fanda (ede fuerit, non renuat venire." fed cou
fcftini, ut ei nunciatum fuerit, venire feftinet,
Noîæ Severini Binii·
& caufas, pro quibus vocatus eft , prudenter
« ΚρίβαΐΛ /. ) Fpiftolts diras (crinIit, quarum poftiedifponat, atque fi neceffe aliquid corrigere fue­
nu, qua univerlalis ecclefia apoftolica epifeopus inferi, rit, rum his, quos hic primos invenerit, cor­
bitur , novatoribus fummoper· difplieet. Sub hujus Sixrigat . c Ad ecclefiam tamen fuam non prius t q , q„(
tl papa nominalSixti philofophi Pythagora!, hominis
ethnici ac infidelis , commentarium a fe e grato latine
revertatur, quam literis apoftolicis vel forma- >>
tranJatum, Rudinus Acuilejenfis presbyter vulgavit
tis plenitev inltrudus atque purgatus fit , fi
de quo illum fuo merito S- Hieronymus frc^uentilTme
fuerit unde : ut poftquam domum reveritis.
redarguit . Ita enim ad Ctcfipbonteni f.ribens ait · Ulam autem temeritatem , ime Sefaniam , qeut
peiefuerit, coghofcant vicini fui, qualiter hic fiia
rit enpli.-are Jermene, quedlitrum tisti Pytiagprai , b>alioruinque caufa difcufia luent, quatenus eam
rritair abfque Ckrijte atette etiaSe! , immutate nimiae ,
abfque aliqua ambigu itate nunciare & praedica­
Sini martyrii tf Hemaaa r.ilrga epifeep/, franctai.it >
re omnibus pollit : ab hac enim fanda fede, a
fandis apoftolis, tueri, defendi & liberari epiperfeSliene dicuntt r , ut fo/ velumen piilefephi nrjlium ,
lc0V’
^unI ’ ut lcut e°nim difpofitione
hfni martyrir nemine béant de auree salice tabylenli .
DrmljUe in >pfe velumine nulla preebiarum , nulia
nulla patrf
pair B ( ordinante domino ) primitus funt conftituti,
artitarum , nulla apefle.erum , nulla fit Cérifii mantle ,
fic hujus fanda: fedis (cujus difpofitiumeorum
ut opiferum C marty-ern fine fide Cerifii fuijfe conten­
caufas & judicia fervaverunt \ procédions· , fu­
dat . .Hac ibi Hieronvmus, qui alibi eadem ex caufa in
turis temporibus fint ab omnibus perverfitatibus
eumdem graviter invehitur . Baron, anno Chrifti ι«>.
fernoer liberi. Unde culpantur hi, qui aiiter cir­
ca fratres egerint, quam hujus fedis rectoribus
placere cognoverint.

EPISTOLA

II.

ΠΙ.

His taliter confideratis, atque cum reliquo­
rum epikoporum decretis , tanquam 4 omnium a
IV
curam gerentes, propter fedis proprix apicem ps.tus
tf. ex So.
Univerfis Ecclefiis dircda.
decernimus, ut nemo pontificum, aliquem fuis Ill - Idc,
rebus expoliatum epifcopum, aut a tede pul- hsbetur int’
I. De facris vafis.
C fum , excommunicare aut judicare praiumat :
II. De appellanda Jede apoftolica.
quia non eft privilegium, quo expoliari poflit aura , Ma
gno mun Ei
jit. De epijcopis rebus jpoliatn , vel a fedepuljam nudatus. Si quis autem aliter agere prxiumfis.
pferit, fciat ccnfuram hujus fedis cum omni­
bus membris luis fibi venturam . Et ficui ege­ orien;
Sixtus · univerfilis apoftolica ecclefia epifeopus
rit, ita recipiet.· fi bene, bene: fi grave, gra
omnibus tpijcopis m domino falutem.
ve: fi pcilime, pcftime: quoniam dignus eft ope­
rarius mercede Jua. Nos, fratres , nullum per­
dere volumus, fed ipie fc perdit, qui pte conI.
fiderata avertit , & qui apoftolorum & hujus
Oc eonlecr.
Ognofcat veftra fapientia, cariflimi fratres, fandx fedis decreta libenter violat. b Sed nunc,
rf.ft .. 1.
quia in hac fanda fede apoftolica a nobis; fratres, commendamus vos omnes domino, Ü ver­ b Mâ'iiui
& reliquis epifeopis , ceterifque dommi iacer- bo gratia eju s, qui poteft perficere 6" dare here­
derret’M* ’ dotibus ftatutum eft, ut facia vaia non ab aditatem vobis cum omnibus fanilis . Ipfe autem
Stephani i.
Uis, quam a facratis, dominoqne dicatis con- _
____r____
___________ , , det vobis
___ ___
f___ epiftolc.
Deus
pacis__& confolationis
tdipfum
«nTosMsi tredentur hominibus. Indignum enim valdeD/.r/>rre m alterutrum, ut vobis invicem fuccur- ,4 fi
qusei Ipe.
‘
ett,
b ut facra domini vafa, quxcumque‘ fuit, ratis, & non fitis divifi, ut unanimes, uno ore Λ·« i,.
humanis ufibus fcrviant , aut ab aliis quam a & uno corde honorificemus eum in concordia &
domino famulantibus eique dicatis tradentur vi­ confolatione fratruip, qui potens efi confirmare **’■ 16
ris, ne pro talibus prxfumptionibus iratus do­ fecundum evangelism ejus , juxta revelationem
minus, ’ plagam imponat populo fuo , & hi myfterii xterni , temporibus fcilicet perpetuis ,
ρ'*β“·
etiam, qui non peccaverunt , mala patiantur, quibus vobis munera futurorum gaudiorum lar­
aut pereant , quia perit juftus fxpiflime pro gienda funt. Data 9. Kalend. Aprilis e Hadria-c Fâl1· >'idem
'ubiuipuo.
impio. Attendite , fratres , ne talia veftris in no & Vero viris clarifltmis confulibus.
ecclefiis permittatis deinceps fieri, ne grex pretiofo Chrifti fanguine redemptus , in praxipiNotæ Severini Binii.
tium ( quod abfit ) ruat . Propter quod affu*p>'f-s·
a Um serfabi aylte/lca . ) ht hujris epiftolx titulo Qu°
mite armaturam Dei, ut poftitis rehftcre his Sixtus pontifex , non , ut quidam novatores noftri teni- nidOUt........
<ψμ
I ur
qui contradicunt veritati : & induite vos lori­ potis notarunt, fallu fuperbix, aut titulo inconvenien­
cam juftitia, calceati pedes m praparatione evan- ter ufurpato fe univerfalis eeclefie epifeoguen nominat ,
p fed jure ac titulo fuccelToribus Petri, propter legem &
gelu pacis. ( a )
pus epileo
inftitutionem Chrifti, juftilftme debito. Cui enim un<po.uin »pverft gregis Chriftiani paftoralis cura demandata eft

C

eunda epi­
ftola.

II.

s.q.4. Si qui»
veftrum.

Si quis vero veftrum pulûtus fuerit in ali.
qua adverfiiate, licenter, hanc fandam &. apoftolicam appellet fedem, & ad eam , quafi ad
caput, fuflugium habeat, ne innocens damne­
tur, aut ecclefia fua detrimentum pariatur . Si
autem
ei ...necefle » ...
fuerit eamque
appellare
mi-----------t...
4i

a et evenerit

Lm«.

ei vent

k atque .P- nirac
paDare
«uaw faeni.

mi-

aufus fuçrû

& vocatus tamen ab hac

...

, .

_

-------

_.

- - >

'eui-.

Joann, cap. iit.

nan inioue ticalatu iibi <le rure divino
. Quid
quod Tertulliano libro
convenientem ufurpat
— ,
de pudicitia capite primo attenante , Viilor " papa fc ' Zepl.winum
pontificem maximum , & epifcopum epifeoporum nom.· pot u, <nt·;.
net J Ausl.o , inquit Tertullianus , riia.n esbiium prep... l'jit.
fixum , t} quidam peremptorium pontife* , f.ilicet mail
■·«' > © epifi cpui ertfeparum aiiit : Γ fs © mathlt Cf
feriticationi' debëla , fitc. Qu* vçrba live Tertulliani ,
five quod probabilius eft, e.liéll lint, univerfa ecclefia
regimen ac titulum Romano pontifici foli convenire
evidenter convincunt . Ut reliquis Chriftiana religionis Quai( Ron,a.
epifeopis, qui omnes aque fumnii facerdotes atjuepontifi-

Λ/Χί'Ι-ΤΜ.'Λ.. JVe-Cl Wkvi··

tur

uuntiiex

<TJJ

SIXTTPAPÆ

* tificea d^ebantur , ( ut Biron, multis exemplis in nocto
•pii<opo'*a «d
om martyr. dfo 9. Aprilis déclarât ) Romanu» pon*
•pilcopes.
ririrx , erbia * or bit tofiu» epifcopua « Peut In οΛ,ιις
H privilegii» fnceeflbr » difcerneretur , meri to , propter
prerogative* ^poAojorum principi · Chrifto concofliu ,
pontifex maxima»» , epifcopu«»piKoporum appellatus eft.
Hi» tituli» oononinibua in rebututi confueverunt , fed
t 'Hi dentum cum quid public· iq uai»arf*H ecclefle edi­
cendum eflet » pc accidit tempore Tertulliani iq pro*
mulgando decreto de recipiendi» in e«le6»m fornicarii»
pct nitentibut ; Vide Baronium anno Chrifti tea. n. 4.

R

bum 4. Ac foq<·. ufque ad 1*.
i Ut fan v*fa. ) Vide qux Cupra io notl» ad rltam

At *i«.

Siatl, »»rb|a · K" r»«//»aU».
J» formant
* At tcchpam ttatt* [»·" , Ate. ) Vide qux diximua
epiftolitpofl fupra in notla ad rit*m S|X|| , v»r|>o ; Hr" j "friptater
aomiaauo- »// rww ftrntetii » Arc. Icent qua habet Bellarm. lib. t.
eeat S- Tn-de Rene pout rap *4. »H inter pcxru/ativas Pettier,
■itant entrn crnCct , quod >n format» epiftola, cupi» iu'iuulani ibi·'·“'«· Pert dtn, defcrlptam habent , poft Perth , Fibi & SpitiIt'ibcbacur · lu, fanÛi nomtn Apoftolorum pritK.ps Petr, ad .ingebant.

6;6

ADECR.ETÜM sixti ex codice
16. librorum, lib. 4. cap. f. dubium tamen»
an primi» fecundi, eel tertii,
De prefbteris, per q&rtftH ne^hgentitm fit· b*·
pi ifmite elicit inerthxs fteerit.

Perpendant presbyteri, quanti diferiminis fit,
animas innocentuni per eorum negjigentiam a
regno Dei excludi . Si enim gaudium eft in 1«. ■».
çœlo fuper uno peccatore poenitentiam agente;
quid putas, quanta ira & indignatio fiipcr il­
lum ent, qui per fuam negligentiam januam
paradifi innocentibus claudit ? Et ideo presbyteB ri fumma diligentia caveant , ne animx , pro
quibus fanguis Chrifti eftufus eft , per fuam
incuriam a corlcfti beatitudine ieparemur : Sed
fi ( quod abfit ) evenerit, gravi pernitentia:In­
flui le fubmittat, per cujus ncgle&um evene­
rit-

UA' N N o"

'anno

CHRISTI

CHRISTI
*»»· " S»9-

VITA
EPISTOLÆ E T D E CRETA
TELESPHORI
£x

4

,

PAPÆ

libro ‘Pontificali Oamafi Pap<e.
natione Græcus , ex ana- G neni Br

à fedit annos

paflionem negabat . Errores nefanda» «trixfque
vide apud Baron- anno Chrifti 14J- & 'a··

il. menfes j.
b SrÂH «va», ii.xuHjti j. ctm at ) Bar< niu» annos T<npu» fedte
dies ai. Fuit autem temporibus Antonini & 11. menfei 9· At digs 3. «b ejus creatione qua oâava Telciphori,
Aprilis
contigit , ad obitum eiufdetu fc. ad j. Januarii,
AaiulII iqclu- MatCI, Ç ( ΜβΠ) ΓΪθ COTOnatlir . ) d HiC conpat»t, enumerat.
ftituit, ut feptem hebdomadas ante paicha jeju­ ut c «x onmibus martyrologiis
. ) TcIciphoruiM martyrio coronium celebraretur. e (a)Hic fecit, ut in natali do­ natam fui (Te auilor eft Irenxus lib. J cap. 3. vb| ait,
tttriyriMm firc/t . Idem Tertufliantta confir­
mini noftri Jefu Chrifti (À) noâumifta celebrare­
mat in cartn.ne contra Matcion<nj lib. j. >a fio· , hi»
» ftbluDt
tur, 4 cum omni alio tempore ante hora: ter­ verfibu» :
tiae curium nullus pnefumeret miflas celebrare,
tgpJr/Λ ftti
lepri temprre treellt
Ttlrffltr* ; ricrtlnir iif er»! ,
fijrlit.
quia ra hora dominus nofter afeendit in cru­
HiC Crn/Huii at fo^rvw,) Quadra.eiiiualc ie unium hiansum quacem : δζ ut b ante facrificium hymnus ( c ) di­ abJapoftoii»
domiui inftitutnni atque univqrfot ecclcfix dr»g«iiai*le
u,··,*11"»»1»
ceretur angelicus, hoc eft , Gloria in excelfis traditum eft, _ ut ...........
______
ex can. spoliai «|.
conflati nam diu a quo inftiDeo. f i-i ) H1C fecit ordinationes quatuor per ante
hujus jcNUii quadragetlmalla Ignatius, tltun *
— Telcfphorum
---------- j—
menlêin Decembren·^ presbyteros 12. diaconos in epiftola
“ ' fu*
’ '’ad‘ Phiiippenfos memipit- hifce verbis ;
irjuntttm nr
. ct^tiM tnlm tt.
8.
diverfa
loca-3·13. Qyi etiam
W. epilcopos per
r-· .........
.....................
cuMtvrfrft/iWr étmlrrict'. ideoqUC vçriÆmum eft ,
fepttltus eft juxta corpus beati Petri in Va-Dquod Hieronymus in epiftola ad Marcellain fcnbit. N».·
ticano (e) Nonis Januarii. Et ceflavit epifeopa" J
"" ~ ' - - - ---J'
tus dies 7.
S. Léo ferru. 6. de quad ray. ·» "fattrhea i"fafrit» ptir-

Ν ο τ λ Sevkrini Binii.
J Trw/pirmr mtito»
, ) Port interregnum
duorum dierum , Thelefohorus Sixto fuecedit , anno
c.lrr fti oatr ' ta», qui eft Antonini Pii imperatoris_ 3.
Quu.u
1 imperii. Hic quantumvis natura mitiffimu» atque a lauc guine Ac cxdibus maxime alienus forer ; cuni tanien '><
Ipf.o u. Si.■' Jlei Chriftianx religionis frequentia crefeeret, hominelio uiiefla <ji>e paulatinr a deorum fjperftitiotie deficerent i invi­
dia moti facerdote», egeiunt , ut nonnihil in Chriftiaqos fxviretur i id quod Sisti ahorumque mors non obr.i. .f-ure indicat. Ewlciia icitur iub hoc imperatore, pare
no Pto <eu a'Klu> iwpci'*** » 1 varus hxreiiarçhis > VakiHino
Marclonc Cerdonic difcipulo nurliuni exagitata ell . UtetQu* hrieiesque , prater multa alia , Chrifti nativitatem negavit :
mb pontili ille carnemChrifti non ex V ir-une Iumprani, fod e corlicaiu huju, Io allaiarn elfe docebat
hic totam Chrifti incarnatio-

JrtHint" clicmiH tr/KHiii /xp.'paz»' .

Tclefphorus igitur
Etplxatur
jejunium quadtagclioi» non recens inftituit , fed quod conttlrdtio
ufu quodam & pia traditione lu ecJctia fervebatur , Tclelpfioci
phiuir edito decreto Habilite. Vtl fecundo dici poflêt,
Tclclphorunr, ut ex eius foquanri epiftola decretali con­
flat , dericia dumtaxat mandalfo , ut feptem Integra»
hebdomada» a carnibus ablllnetcut , cum taici fopeem
hebdomadas non integrat abflincanr. Vide qux dlximu»
luprq in notis ad ‘»n apoflol. AI. Bcdartu. b Baron,
locis ibidem allegatis. A Centuriatonbu» ob hancalialque foqueutes conflitutiones Telcfphorum calumniofe
reprehendi . BelUrininus lib. 4. de Rons- poncif cap. t.
UC Jurat.
» Hic facit . ) Sequentia duo decreta exeant ia epi
ftola decretali fequente , de quibus ibidem.
f Hic facit crJinatitHti qfutu’t. > Ια lingulis Roma- Cut <α vit»
jii» pontificibus fuperioribus At fequentibus , non iulura Rom. pouordination*» clericorum , qui Roman· «cclefia ufui el- rit. omaiatu
font,
(art reçu·itaciur or-

1
(I )
pe> noU* nulla celebrarentur rura omni tsmpote.
uu:jao coroiuiui . {< ) L"t. IV Nos

(«) l* caJcbramnr.

EPISTOLA

<Ty7

658

A cum

in eis folenniter decantent , quoniam Λ
eadem node ab angelo paflonbusnunciatuseft,
ficut ipia veritas teftatur. dicens: Paftorer erant
»» regione eadem vigilantes, G cuftodientes vigi­
lias notfit jupra gregem fuum . Et ecce angelus
domtm fietit juxta illos, G ttmueru-t timore ma­
gno, G dixit illit ange lu < : Nohte timere : ecce
enim evangelize vobis gaudium magnum , quod
EPISTOLA
erit omni papulo, quia natus efi vobn bodie faltt »Λ»«« νν·
vator, qui eft Cbriftus dommur, m civitate Da­
ciudmi fuivid . Et hoc vobis Jignum : Invenietis infantem
ρ«Λ»
panni s involutum , G pofitum in grteiepio. Etjuad omnes univerfaliter Chrifti fideles.
bito faila eft cum angelo multitudo militia caeleftis. laudantium Deum, it dicentium: Gloria in
De jejunio feptem hebdomadarum ante paf- alhffimit Deo , G in terra pax hominibus bona
cha ; de miflarum celebratione in node B voluntatis. * e Reliquis enim temporibus, mit a ia MS h>H
natahs domini : quo tempore alus diebus Carum celebrationes ante horam diei tertiam ^uetn icq«iedttto
mtflx celebrentur, & de epifeoporum defen- numme funt celebranda , quia fic eadem hora tur
Merhoi in­
fione.
dominus crucifixus eft, fic iuper apoftolos.Spi­ feruntur mu.
tt e* pul­
ritus fandus deicendtffe legitur.
mo
3t f 1.
I. W feptem hebdomadas ante pafcha clerici a
qua Cribbui
* ihl u»
carne jejunent , nee admittant latcos tn
III.
moverunt..
accu lationibus juts.
ronfrer.
II. De celebratione mtffarum, G brmno angelico
f Ab epifeopis autem idem angelicus hymnus F>e
dlft 1 Notie
recitando .
pro tempore Cc loco miflarum folenmis cele­ fanet
III. De eptfcopis honorandis , G non detrahen­ brandus eft atque folenniter recitandus . g Ipfi
dis .
enim , qui proprio oie corpus domini confi­ ubi addiiur
iv. De accujatoribus non recipiendis.
ciunt , ab omnibus funt audiendi , obedi end i , Excepi
, < a nc
fic non dilacerandi aut detra- a'quilt I.
atque timéndi
Carijfimis fratribus G dtleffi/Jimit epifeopis , Te- hendi .· qui a quibus fe domini populus bene- Λ.lattrdoit»
icfpborus Rnminu urbis arcbiepijcopus
Cdici, falvari, fic inftrui cupit, nullatenus debet
Jalutem in domino.
eos arguere , nec vulgus in eorum accufatione
fulcipi. Populus enim ab eis docendus eft fic cor­
» ΙρβίΓιιη*
Redi mus b fandam fidem veftram, in apo­ ripiendus, non ipfi ab co, quia non eft diicipu,<rba «pilo­
ftolorum
eruditione
fundatam
,
hanc
tene
­
lus fuper magiftrum Nullo modo' igitur domi­
ts D··». »<f
re, fic hanc populis univeriis exponere , quz
ni pontifices fic reliqui facerdotes , quibus do­
«p.llt,rici «x
vertion* Ept videlicet a conftitutis apoftolorum , eorumque
mini commifla efi plebs, rite populum poffunt
ph»aii fchol.
corrigere, fi deceptionis fe cognoverint laqueo
Tnp » x» iiicceflonun , nulla ratione diilcnut , per quos
vid· Th*o jutlum eft ceteros erudiri.
infeftari . Unde juftum eft omnes in univerfo
b orbe doftores legis , ea qux legis lunt fapeb Damtfu»
flori·» . Di
re , fic non facerdotes domini labiis luis aut tiixi· 'ep. id
I.
ftx
quibuslibet machinationibus macdlare . Dum m, neo, ia.
ιαι··· «t
»eib
•''""."t
Quapropter cognofctte , a nobis & a cunilis enim ipfos difponunt aut cupiunt maculare , fern
Icpran.
Er
Romanorum.
i» dear. i»·, epiicopis m hac fan&a fit apoftolica iede conpotius teipfos maculant & vulnerant. Dei ergo i quell i.
M». ».
~.ï.
gregatis, lututum die, u ut feptem hebdoma- accufat ordinationem, qui eos, qui ab eo condas plenas
pafcha , omnes
-“- III- J,.
’------- ante
------- rfandum
' “
-------- clerici Dftituuntur , facerdotes acculat , vel damnari 1 <1ΙΛ.Ι
in * Ionem domini vocari , a carne jejunent : cupit . A quibus te omnes fideles cavere de­ fc cx eo
Hadr. coli
quia ncut dilcreta efle debet vita clericorum a bent , quia non folum qui faciunt , fed etiam
laicoium converfatione, ita fit in jejunio debet qui confentiunt facientibus, rei lunt . Chriftus
fieri diferetio . Et ficut laid fit frculares ho- enim Dei filius, dominus nofler, htimano gemines nolunt cos recipere in accufationibus & neri faiutem condonans plenam, de nobis ait : ,
infamationibus fuis, ita nec clerici debent eos Qui vos recipit, me recipit : Ü qui vos fper- ■
recipere in impulfationibus luis ; quoniam in mt, me fpernit. Si ergo dominus in eis recipi­
omnibus dilcreta debet (emper efle & fegrega- tur fic rejicitur, procul dubio ipfius lunt , qui
ta vita fic converfatio clericorum , ac » fxcula- m eis reiicitur vel fufeipitur . Et tu quit es , *
ritim laicorum . Et ficut hi amplius funt ap­ qui judicas hn'nm alienum ? Procul dubio tranplicati divinis cultibus , fic familiares domini fgreifor cs legis Dei fic apoftolorum atque pro­
dicuntur falvatoris, ita moribus fic converfatio- phetarum: fic non folum harum, fed etiam le­
tarum . Omnes enim leges tam diβ,ιΐιη» «. ne atque 1 ancti tare debeni efle diftukti . Has gum humanarum
di­
ftatuiwu» ut ergo feptem hebdomadas omnes clerici a carne vinae quam fic humane , alienum iervurn
(ervum judifeptem
Et - ■ ..................
...
Quid
, ' ‘
"L.
.putass » erft
tc » cum
in decr. Jra. fil deliciis jejunent, fic hymnis fit vigiliis atque E care prohibent.
Iib. ».
orationibus domino inhzrerc dic noâuque flu- tranigreflores fic conculcator
conculcatores legis Dei damna­
D« couftcr. deant.
buntur? Profeilo fic tu daritt^eris , quia poftDit· » No
pofuifti mandatum Dei, & tWm adimplefti vo­
<··ά·.
luntatem . Quoniam ficut digni funt vita, qui
II.
mandatum Dei adimplent atque cuftodiunr, ita
b Node vero fanda nativitatis domini falva- rei fic perdigtu funt morte, qni ea poftpônunt,
toris, c miflas celebrent, d fic hymnum angeli- fic in vanum ducunt . Eft enim in apoftolicis
Tt
feri
Concil. General. Tom. I.
dixaiioaM
f<(M , fcj «ti«m epifcopo·uni, qui in divcti·» orbi» procpiicoponM vinrlai mlucreutur, ciurraiuur . ut ex hi» pcrfpkuum
fc preabyw- ,,4dit1,r ,
muneri» λ oftcil Romanorum ροηιίβ'ς,'“·ΐ
, cum non folum urbi», fed & orbi» totiu» occlude con­
tulere. Buroo. anno tj«. num. a.

' TELESfHORI ' PAPÆ

C

I MS

Itilionti.

Iremii Iib i
a

C »

MS U/tru.

Hxrdo.nu, ,

t MS

qui

è f»p« CJI»IO C»d. Colkj Εμιιί. Sui. Jefu dccerpfii Itijuratet v»n«

6^9
TELESPHORIPAPÆ
6<s<*
• ifid. tyno- fcrietiim infli turis.· * Alterius vitam nemo lace- A vigilandum eft, & armis cœleftibus furnus mu*
ret , & de male alieno
. mendt , ne in ejus compedes incidamus , aut
/ryar fuum mem coinquinet
«r
Accufatores vero & aecufationes , quas leges ejus foveis illaqueemur . * Decet enim in tali*
frculi non admittunt, & nos fubmovemus.
bus caufis hoc maxime provideri, ut fine ftre*
pitu concertationum, & caritas cuftodiatur, &
veritas defendatur, atque innocentes & domini
IV.
miniftri, illatfi liberentur. Dc bonis ergo & le­
■j qaaft. I
Et accufatori omnino non credi decernimus, gem domini cuftodientibus, * 1 fratribuique ttcfqa*.
Acculstoies
qui abfente ad ve dario , caufam fuggerit ante adjuvantibus , ÔC non nocentibus, lèd fupporAc. Er in
decr Siephx- utriufque partis jiiftam di (cultionem. b Nec hi,
tantibus, ait per prophetam dominus: Non fe- 1Î. tntsr«i ρ·ρ· an
qui non funt idonei, fufcipianrur ad acculatio- di tum viris vanitatis, cum fuperbis non ingre­ pret.
luhi.
nem , & omnes , qui adverfus patres arman­ dior. Odivi ecclefiam pejfimorum, & cum impiit
j. qaaft y.
AccalMosi
tur, infames efle cernemus. Patres enim omnes non fedebo. Levabo in innocentia munus meut, Ô*
ommno
venerandi funt , non rcfpuendi aut * inhdian- ctrcutbo alture tuum domine, ut clara voce pradib Anianu,
Conft , tit. di ‘. Hi vero qui cura inimicis morantur, aut
cem laudem, & narrem omnia mirabilia tua. Doco/'liieod Au' iufpeâi habentur, minime recipiantur * quia 5
_ mine, dilexi habitaculum domus tua, & locum tabemacuh gloria tua. Ne auferas cum peccatoribus
’ inmfandi
<eorum xmulatio lacerat etiam innocentes. Hunc
~
Λ
animam meam , fy cum viris /anguinum vitam
left * iMS inun,m 4■ firmitfimum
flatuerunt patres noftri,
ed.c M«”ii- & nos cujn CIV’ confr* perfecutores * noftros, meam. In quorum manibus /celui eft, & dextra
m. primu· yt hoc remedio eorum pellantur maclunamen- eorum repleta eft muneribus . Ego autem in /im­
uft*o-ta ’ & vos duriores & fandiores famulari plicitate mea gradiar , redime mu , èX mifevere mei . Pes meus ftetit in retfo , in ecclefin
nem aut cor- mereamini veftro falvatori. Ceterum , confideret
fubihi^r ittptus juftum, & quant ut occidat eum. Domi­ benedicam dominum . b Concordent igitur cum b Idetn Danus non derelinquet eum in manus ejus, ti non omnibus Dei facerdotibus hx caritatis fenten* mafui Cupri
t
veftro·
condemnabit eum, cum judicabitur illi . Expello ti», in quibus vos fixos & firmos exiftere ju- i,ucdai
7/4/. ji.
dominum , èX cuftodi viam ejus : & exaltabit te, dicamus Deus vos incolumes cuftodiat , filii identidem
mutatu
ut poffideas terram: cum interibunt impii, vide­ canflimi . Data decimoquinto Kalendas MarH e<
bis. 1'idi impium rolsuftum & jorhffimum , Jkut tii , c Antonino i & Marco viris clariflimis t Fan· Cubkripcip.
indigenam virentem. Et trmfivi, iX ecce non erat: confulibus.
& quafivi eum, & non eft inventus . Cuftodi /im­
plicit utem , t/ vide reilum, quia erit in extremum C
N OTæ Severini BlNlf
i.it.in.nm v,ro
* Prcvancatores autem interibunt paUl frpi,"
pitnts autt fanRnm ffcb» Teleiphorui
riter, èX noviflimum impiorum peribit. Salus au­
«. e!arî;l in
J m fori
Cautaom
. \ Quod
Λΐιη.Ι Cupra
ftinra in
ti5 titaTdi It· Τ··>
tin Jstnîui
Uomini .)
tem ^uftorum a domino, fortitudo eorum tempore lelphori diximus , quadrageflnule temnium, Clementi, qasdragnitribulationis. Et auxiliabitur eis dominus, & li­ IgiMtio & Dionyfio tempore & state prioribus cogni­ ma!e ab apoberabit eUi λΙ impiis, fit eripiet eos ab impiis, £X tum, oon a Telefphoro , fed potius ab apoftoli· intli- ftolu infti
iolunt elfe, a Telefphoro autem non niC feripto decre­
, acie
falvabit eos quia /peraverunt tn eo. Et' alibi : to hrmatuin a clericis pei feptetn integras hebdomadas iulum
liai per ?.
eadem ii
Quisi gloriaris m malitia potent i Mi/ericordia Dei obferrari ewaflum efle, hinc aperte conflat. Non enim inte|tat heb­
terpr.
iota eft die. Infidius cogitavit lingua tu,i, quafi ait ftniuintui , ut male Gratianus dift. a. allegat , fed domada· oblofnojlit , fltC.
novacula tua acuta faciens dolum. Dtlexijli mali­ •junfroftrr
à N·.1}· utr» fnniin nntitnintii Jjmini.) Cum In fa-’
tiam magit quam bonum, mendacium magis quam crificio miffs offeratur Chriftus, qui eft candor lucis Om*’* ,,o«»rloqui juftitiam. Dilexiftt omnia verba ad devoran­ Steina, juxta id quod de feipfo dicit Joan. 9. cap. Μ·
tptrnr/ Optra t/ui qui m.fit mt, Utntt U>ti tfi , Ctque <at„ûciue
dum, lingua doloja. Sed Deus deftruet te tn jem- •ptritt
hoc facritidum legis gratis , ih qua divina claritas illnftrius e*«rie loa
piternum, terrebit te, éX evellet te de tabernaculo communicatur ,· ordinarie ab aurora ufque ad meridiem hcest ?
tuo, & eradicabit te de terra viventium . Videbunt huc lacrofanelum milia farrifidum celebrare liaet , an- QU1 hou li~ .s auroram vero , vel poft meridiem illud aufpicari , rest lachfijufti, & timebunt, èX fuper eum ridebunt. EcceO
*·
oninium fere theologorum ac fummiftarum confenfu ve­
Vir qui non pofuit fortitudinem fuam Deum, fed lat illic tuni improbatur . Ab hac lege tamen propter Quare noâe
Jperavit in muituudine divitiarum /narum, con­ decretum & conftirutionem Tclefphori , toto terrarum natali· do­
mini faciidfortatus eft m tnfidiis fuis. Ege autem ficut oliva orbe, nox facratiffima in qua dominus nofter Jefus Chri­ cium
offeraftus in hunc mundum homo natus eft , lingulari & myVirens m domo Dei, jpernvi in mifericordia Des ftico privilegio decorata, merito excipitur, quippe qu« tir?
/retpairm». in Jaculum iX m * aternum. Confitebor tibi in fa- propter Chrifti fulgorem ac claritatem , dies potius quam
cuium, quoniam fectfti CX expeilabo nomen tuum, nox ab ecdeCa reputata Ct. Eodem privilegio noflem
refurgentis olim donatam fuiffe, prster Vvalfriquoniam bonum tn confpefiu ’ fanilorum tuo­ Chrifti
dum Strabonem, de officiisecclef. cap. *j. cap. folent ,
rum. De talibus enim infidiatoribus & accufa- de confecr. dift. r. & cap. quod a pltribas dift. yj. re­
toribus fervorum fuorum loquitur dominus per de tcftantur . Hac enim node circa vcfpertinum crepufculum prophetis legebantur , igois & cereus confeprophetam dicens : Or tuum dimfifti ad mali­ crabantur
rp<
, cctereqae ceremonia foliis fiebant : demum
tiam , & lingua tua concinnavit dolum . Sedens poft medium noâis miifa inchoabatur . Nunc autem il­ Mi ifa i <(iliz
w
adverfus fratrem tuum loquebaris , & m filium ia confuetudo celfat , cum >am fabbato fanAo illa milia pilchaht
ante meridiem celebretur. Quid de veipero cans
matrn tua fabricabaris opprobrium. Hac fecifti, paulo
dominica , & de nolle lingularum vigiliarum olim *eèX tacui . Exiftimafti fimilem tui me futurum
certum fuerit, videatur Vvaliridu, prsdiâo loco, Baarguam te, & proponam te ante oculos tuos. In- E ronius anno Chrifti aja- nu. a· Be Harm. lib. ». de mif- Λο hi.
teliigite bac , qui oblivifcimsni Deum , ne forte fa cap. 14
Mifinr itltprmi .) Communi ac ordinario jure nul­ Legr ectlcflt.
rapiat, èX non fit qui liberet . Languentes au­ li cfacerdoti
fepiui quam demel In die lacnficare licet , ftica piohttem in ifto conamine notandi funt , & a tali­ ut conftat ex cap, fuffic. de confecrat. dift. 1. ubi dicit biiuai eft ,
A
lex.
papa
II.
Sujfictt fncrrUttt uuum ntiffem en Uit unn ex ira diem
bus repellendi . Tales enim membra funt dia­
nativitati·
boli , qui f furfiim atque deorfum pervolans ,
futn
necefTiquatnt quos poflit occidere, quos poflit fepara- vate· ftlit tjt
*·
tatta, frpiua
Leaned .
re , quos poflit dçvorare . Propter quam rem
quam ieinel
Ut·

une dic ta.
ctificarc.

M3. mi/lriitiSit» Ittftm.

· 1U MS P<v frttsr/j".

> la MS- .JtlrU· & .Van.·· fed sbl»M a isftis ai Cenfvl»»

I

&
«I

EPISTOLA

Λ» p’ejuetif p^erri fetter mige .

A· · ”"··
1^. fit

•»aar/s«»w . Ex quibas verbi, poflerioribu, patet, Ale­
xandrum hoc non eooAilnlfla dumtaxat, fed etiam fub
petna damnationis prscepifle . Confirmata eft lar ifta
•cdefiaftica per Innocentium III. cap. confululfti , te
per Honorium III. cap. da referente , de celebratione
suillarum. Sicut igitur natali dominico ex privilegio lin­
gulari competit , quod nodle ejus diei facratiflStne ante
auroram miflam celebrare liceat, i ta etiam eidem diei lingelari, illa prerogative Telefpbori pontificis auftoritate
«» ’ quod liceat, non unani dumtaxat , fed

661

Arum, in diebus luci i, > ïeiunionini , ac fetialium ordi­
narie dccautetur , D. Thom. ,. te.itent, dlfl. tj. hanc
rationem reddit .· quod cum in hymno hoc commemo­
retur ctrleftis gloria , iu folenuiotibus non consmunibu,
feriis, ad offendendam differentiam cultus divini, can­
tetur , fit dum propriam amicorum miferiani lugemus ,
merito intermittatur.

e
eeiet tfieperlief , etigeruet erMretiteet ee- A* (nbaarow
in*
te Perem iiei trrtieet et/eime funt trlrpreeje . ) Totum ■iffam
~

hone lihoc decretum extat c. nofle fnnéla , de confecrat. difl.
«. Hac autem verba decreti vel exponenda funt fic, ur
de mifi, dici folennibu, , live conventualibu, tantum
P,UI«» niilTasiUo die offerre. Scribit enim in plurali nuintelligantur .· vel fi generatius intelUgi velis, dicendum
n*ro S
‘»kbre/u . Quare etiamG de ternario nn«nero facrorum In die natalis domini fa.-lendorum exeft , hoc decretum nunc , ut ex iis qua fupra hac epi­
preffe nihil decretnmeffe repetiatur, ab ipfo tamet.auftola ad verbum,
annotavimus. aperte confiât,
per contr ariam e.ifuetudinem revocatum efle. Olim for­
«ore legem hanc conditam efle, Inde non male colligi­
tifie miffs tardius inchoabantur, quia minor arat facertur , quod S. Gregorius in homilia de natali domini
dotum numerus, majqr fidelium devotio , ut «tiamfi tar­
coufuetudinis vel legis hujus methinerit , nullafquc
dius lacboarentur, ipfi tamen poftpoficis privatis laboalius auâor haâenas nominari potuerit . Qui ergo eo­
dem die natalis domini facrificii iterationem hac epi- — ribus ad tniffam audiendam convenirent . Nunc autem
ftola expreffe non fine caule myftica prscepit , ad cer­ B gt facerdotum numerus major eft » (St alis circumflantis
magna ex parte funt Immutate , tdeoque mirum non Iit,
tum tqyfterium certo numero reprsfentandum , terna­
tempus dicendi miflâm anticipatum fuifle . Vide Sueres
rium dafiniviffe , non poffum non tentire ac credere
tom. 3. difp. *0. fail. 4.
Car die nati- Myfticas caufas trium ncrificiorum hoc die offerendovitseis domi- rum , allas S. Thomas j- part quali. S3, art. a. ad s.
f ΛΡ rpijtrplt eete** iJ»ee^eei*!icut Pymee, . ) Hoc A, facerdotlnice tris fa-alias Gloffa in cap. Node fanàa , de confecrat. di­
loco non rantum epifeopis « fed etiam fa.erdotibus prs- ta,i iniecticipittl* ut (blenne factum celebraturi , etiam extra diem ficio miffe
cis ctkbrea. ftinû. t. recantet . Prima mllTa fecundum Thopratn li­
natalis dominici hymnum angelicum in faenfitio teci- hymaefii sata, J
gnificat sternam illam ac divinam generationem , de
tent. Solus autetn epifcopus nlc" ponnnatur, quia ad il­
qua ptelmo ». Ji*it 4<f J·/. fiiiet eteei t< tu,
ptium maxime fpeflat miffs, celebrate
Vide Suarer. tom.
iit freui te , tr Joan. c. 1. qna Pater fuatn «ftent iam
ac naturam Intclligendo producit Verbum, quod eft Fi­
3. difp. *3. fefl. i.
as
lius & perfeAiflima imago Patri,. Secunla miff* , gen»
g Jpft reJet l/H p'rf>r‘r frr
Jam, ,:i . ) Nihil hit
concludit ut calumniantur Magdeburgcnter » fed rationem
rationemChrifti illam reprsfentat , qua in utero B,Mareddit cur facerdotes de epifeopi non fut temere a lairis V. virtute Spiritu, fanfli conceptu·, carne humana in­
cis accu fandi
foil icet , quia tante dignitatis tint , ur
dutus, in hunc mundum veru, homo narus eft ; de qua
oorpn, donilpi propt'to art confecrent 3c confirment.
Luca, C. k. Joan, cap l PTrtois . «r·/«/!««■ efi , &C.
Tertia milia fignificat fpiritualeni Hiatu Chrifti genera­
tionem , qua velut Lucifer quidam in cordibus noftri,
oritur, da qua paffm in feriptura. Glofla vero pradl
âo capite etiam non inconvenienter dicit , trq, lktu,£
hominum per tres miffa, reprsfentarl, ac fignificari fla­
«vftor.
tum «ratum ante legem , fub lege , & poft Ihgem , vel
Tub lege gratia, . Vide Gloffam’ipfam pradiào loco .

•u fiMallis’
«tdows <M
■aialM domiai rer ia,
cnficeM

SYNODUS ROMANA · , TELESPHOR1 ,· ’’·« >“=

.

Telefphero
Ik oompofi-

ex Cynodico

Suarex tam. j. difp. Ia. teû. 3.

Hymno, aad
asgeZrnrav f,«.) Hymnum angeldwrin ,
gelicus e<ui?qu| verbis panlm Lue. >. ab angelis .Chrifto nato de­

X *· ΤΝΟΔΟΣ θπα <5 iff» -nvnù c<·

cantati,, partim ab ecclefia fuperadditis continetur hi, .·
Citri λ /s rtttifit Df» y.tj ie ttrr» pe* k»*e
·. Lssdasrar tr . ffrwdZVovarr r/ , drc. angeli
Τίλίβ-φβρη
Inchoarunt , ecclefia coufummavit , totufque eft plenus
Θίοίοτκ trxvri'aç τϋ Βυdivinis laudibus, gratiarumaâIone & deprecatione . An­
gelica funt, Glfrie iri tttfift Dre y t3 i· terre pe* fisζαντή», τι oévrvây
θητ» ’ «ς Uç «χρον
mlnibn Ptee veleeteUt . reliqua qus fequumur a quo
ίλ>)λ«χώς ,
TJ,
fuperaddita fint, non fati, liquide conftat. Ex ii, qua
lib. Jt conflit, c. «y. it 5I. Clemens Roiru.iur feribit ,
, ί c^Jtpvwe-a^fvoc ι» Χς/Γον , ^nrwq
ii illi, debita fide, adhibeatur , ab apoftolis fete totum
ύρ·
compofitum eflè colligitur, totus enim fero hymnus Ibi­
dem a Clemente recitatur. A Telefphoro autem totum
hymnum fuifle completum una cum pontificali auflore
in vita Telefpbori , eiufque epiftola decretali , affer it D Ε^ώ ètey
etiam Innocentius ill. lib. a. de miff· tacrif. c. to. A
Symmacho papa compofitum effe fentitKerno dc oficio
miffa c. »y. Ab Hilario autem PiAavienfi hnc verba
angelicis verbi, fuperaddita effe afferunt , Alcuinus lib.
Ynodui fanda & divina provincialis , Ro­
dc 'divinis officii, c. de celebratione miffs ; Hugo Victo­
mae , duodecim epifeoporum, c a Teiefphorious lib. x. dc ferramenti, . Utcumque vero fit , con­
ftat eum morem fit antiquiffimum 3t fanûiflimum effis.
ro fando martyre , ejuidemque urbis papa ,
Drtfidium auftorum fic conciliari poffe exiftimo, ut hy­
collega contra Theodotum coriarium Byzanmnum angelicum apoftoli ad gloriam'totius S. Trinita-t»um, difeipuium illorum : qui cum fapientia
eis prsdicandanf augere cteperinn quidem , Telefphorus
plurimum'przilaret, fed in periecutione lâcriautem eum ficut nunc extat compleverit , 8c demum
Symmachus papa , ut is in dfe'dominico 8r natalitlls
hcailct, Chriftumque negaflet : atque id a fide­
martyrum decantaretur , pr«ceperit . Ita fere Innocen­
libus ipfi exprobraretur , neque ipfe hoc pro­
tius prndifto loco hanc auâorum diferepantiam conci­
brum ferret, dicere aufus fuit impius ille : Ego
liat ■ Vide Suaret tom. 3. de facrament. difp. *3. fe£l.
1. Cur bymau, angelicus nunquam ia mi fis dcfunckoDeum non negavi, fed nudum hominem.

Ρύμη , δνοχκίδίχα ίττι^χότίΜΐ ,
b
itfομαίρτυρος , η τηυττης ττχΊτα, συn&poti&tïa-et κβαά
μχ .
ΟΛί
^ιωγμιί f’xt ju-

χ/γΛ
,
μη φίρωρ
ηιν αΐ-χαύΐιυ , tiiréip ί'ηλμηΰ-η <j à.coi^g· ,
«ρνηοαμίια , «λλα

S

Ceacdiamuv
cafter*,.

Car hymam
aageltcu,
3ulbeidaas
umtiix ioJcnaiiasibus
IHWvi

Cntil. Gt»trd. Tom. I.

Tt i

VI-

c Corngen°’' '

«SJ

4«4

HYGINII PAPÆ.

Ex libro pontificali Damafi Tapœ• Tt>*a·
b abluat

C H.
Sc«ri

• T T Ygiûius · 1natione Gnecus, ex philofo- A£J· «rmUadum cl» ficut «li» facrementa, ita et- Oaaaa ordi­
Athenis. b ruine ponZl/wum"
’*· •cctefiaftk.m hiararchiMU, qu.axepifeopi., pre.by- ne· a Chri­
pho, de Athenis,
b cujus genealogiam teri»,
& miniftri» confiât, qua fcilicet epifeopi presby­
fto laftituti.
non inveni , b fedit annos quatuor , menfes teria, presbyteri diaconis, & fic deinceps aliis , ordini»
&
jurifdiâloM
majores tc fuperloEe» funt, non
tres, dies quatuor, c Fuit autem temporibus · ab homine nequepoteftate
( quod ab Hieronymo in epift. ad Ti­
Veri & Marci, a confulatu Magni & Cameri­ tum cap s. diftum effe male fentiunt aliqui) ex fchifni , ufque ad Orphinun & Prifcum. d Hic cle­ mate fuborta confuetudine , fed divino jure a Chrifto do­
rum compofuit & diftribuit gradus . Hic fecit mino ac redemptore noftro inftitutam eue. Sic enim lo­
ordinationes tres per menfem Decembrem , quitur concilium Trldentinum felT. »3. cap. 4. PrritJe
preebyteios quindecim, diaconos quinque , epiicopos per diverfa loca fex . Qui etiam fepulfixât refer· tctlefext Dei y
tus eft juxta corpus beati Petri in Vaticano , fuit epifitln lit , a S
r , tse. Canon. 0. Si f»ir
••fa*· frtiiyterir [·?·*<
tertio Idus Januarii . Et ceffavit epifeopatus
dies tres.
(a)AJ.

Notje Severini Binii.
Quando Hy· Hyfixitu. ) Hyginius , cura j. Januarii Telefphogimui lac- rus martyrium fubiilTct , ai pontificia fede, feptem die-

cctfcnt}
" n».

< "’■
’**·

bu> vacaffct » in locdni dcfunfli Telefphori fuffëiluseft t j.
Januarii antro Chrifti nati,' 154· qui eft Antonini impe­
ratori» ty. Quod S. Jrennus lib, t. c. si. & lib. 3. c.
q. cum Teitulliano lib. 3. cami. Epiphanio harefi 17.
Cypriano epift. 74. edit. Eameh Hyginiuro a Petro nonum,
a Lino oâavum Romana ecclefia pontificem enumerant ,
inde accidit , quod , ut fupra did uni eft , ille ex Cieto
ts Anadeto unum eumdemque pontifi.em .onflaverit ,
alii »ero alterutrum horum duorum omiferint . Hujus
pontificii anno fecundo Valentmuc & Cerdo nefandiffi®ii harefiarcha Romani veniunt , palinodiam fimulatere­
cantant < & in eumdem errorem recidunt , ut confiât ex
Tcrtull.de pr«f>.rlpr. r. 30. A y.iar n . in fine . Item ex S.
Irenen l.b. 3. c. 4. Per inanierunt Roma ufque ad tem­
pus Eleutherii» ut ex Tertulliano pradiâo loco patet .
Raruniu» anno domini rjj- nunx 1. » a. item anno

tlimrit
„rÀ,iw» jit .

η»· ·ί· preiiytrrii

, Ac. ·■·-

Hac eadem Ignatli , Clementi» , Dionyfil
"Areopagita, qui diu ante Hyglnium papam martyrium
fubierunt, relut antiquiflimi» teftimomi» , que a Baronlo & Bellarmino Io4s infradefignaodts allegantur, firmiffime confiimantur. Itaque quod hunc ordinem» gra­
dum ecclefiafticum Hyginiuscompofuifle dicitur, fecun­
dum eam quam fupra dixi explicationem eft intelligendum . Vide Baron, anno Chrifti yl. num. 3. 4· J. 6c
feqq. Bellarnx lib. i.de clericis c. 14. ubi fimul, quid S.
Hieron. hac de rc fetifer it, explicatur .

•EPISTOLA I.

l

HYGINII PAPÆ

faipcfla
quoqne cam
kqireati di­
citur VV.
crednit.

AD OMNES CHRJSTI FIDELES.

ly>’. num. 1.
» St»‘i
4. awvfe, 3 Ac. ) Annia quatuor , mi- C
rui duobus diebus fcd.lfe ex tempore ingreffus & obi tua
eius colligitur
ingrelE-i enim pontificatum 13. Januarii
anno Chrifti * 154. martyrium autem fubin ii. Januarii armo Chrifti ' 1 yS. Anionmi 19. Latmi atque Gr«ci pene omnei » ficut etiam indicei Vaticani , de nume­

De fide * & ut metropolitanus abfque cetero­
rum epifeoporum inftantia non au­
diat caulas.

ro anuorum content iunt . Onr.phriu» ei rorem chronolo­
gie confulum hic pofitorutn feio nimi» advertent , in
confignandi» pontificum anui» , » przdifta chronologie ,
quam m fuperiorum pontificum viti» def.ribendi» haâenu, t.iale fecutut eft , nunc tandem refipifnt , & cum
coni muri fenteutia bene fenrire imipit.

I. De mijfione Filii a Patre,
il. De canfis epifeoporum.
III. De criminattonibus majorant.
iv. De peregrinis judiciis.

Si hoi contulca fequainur, Hyginium is. annu CtdiiTt ,
Hrgintus in Chrifti nomine alma urbis Rama epi­
diccrc opus effet . Quod Onuphriut, ut fupra dixi, fe­
fcopus ) cunHis in apoftolica fide & deArtna
to intelligent » abter & luehut deinceps fentit.
J H!r <>>'·» in»t»l’»« CT f'·^·' ^ifirl*Ht . ) Prater
degentibus, falutem.
hxc reliqua qu« ab Hyginio gefta funt, ficut fit aliorum
quorumdam Rcminoruni pontificum re» get!* , obfeura
a
or
do
,
.
/""Ί
Ariffimi,
Deus Ftltum fou mifit infimilirem.inferunt. Quod bierarchicu» catholic· ecclefia ordo
tudsnem canis peccati ■> èT de peccato damna·
quo presbyteri epifeopi» diaconi presbyteris, populiuf'V-d
ρ-ρ-ι..
presbyterii & diaconi» fubditus eft , ab Hyginio compofivit peccatum in Carne 9 ut juftitia legis implere­
tui elfe hic dicitur , non aliter intelligi poteft , quam
tur. b Fi Bus non fecundum deitatem folam a bM Ilhaciat
quod Hyginius hierarchy ecJefiaftic* jam tempore apoVVa ■
fl olorum a Chrifto domino conftituta , & a fana·» pa­
Patre mifliis eft 9 fed fecundum carnem, quam contra
natadum
tribus ipfo antiquioribus comprobata » quadam dumtaxat
clementer & pie pro nobia aflumere non dedi­
Injuria temporum & feripurum deperdita addiderit , vel
gnatus eft . Nam quod femetipfum ( exinanita
eadem qua divmo rure inftitora, & a patribu» compro­
bata funt , hac coftuutione fua illuftraverit . Divio»
majeftatis fur potentia) idem fe Filius mife-

fraat pitch t
Mcrcaions .

rit,
( . ) L». Tgrnus
abtqoc re fle

, 1» MS di Siit,

Ust>v"ii t—fit. Hard-

a Ia MS.

Λ apad OratUanm IgMMu; aflbli th-

liftλ·*»**

3'nt». tt.

Mtlasi.

j.

C^Jj

Hilt».

F.nhi..

<**5
EPISTOLA
I.
666
rjt> apaftolus conteftatur, & died.· Semetipfum A monium perhibent in terra: aqua, fanguh
caexonamvit, formam fervi accipiens , & humiliavit re: ‘' & trei in nobis
.. funt
<· , qut teftimomum
-*
per. d.cHF.ithofemetipfumi fa&utnbedieni ufque ad mortem, mor- bsbent in calo . Puter , Verbum & Spiritui : & IBB memo
*
entem crtteit. Et liai·.' Non letatut, neque bi tret unum funt. Nos itaqne in natura divini­ ftcer fubftltflvset aoa t
angelus, fed Dear ipfe ventet, Ü falvehit nos. Item tatis, quia unum funt Pater & Filius & Spi­ apeftolw.
alibi : Palam apparui non quartntibus me. Et Jc- ritus fandus, necjjatrem aliquo tempore cre­
remias: Dereliqui domum me.im, dtmifi heredita­ dimus prxcefli(fe\ut major fit Filio : nec Fi­
tem meam: Veni, & faElus fum ilh> in oppro­ lium poftea njltum efle , ut divinitate Patris
brium: Et in Michxa: Ecce dominus veniet , & minoretur
commovebuntur fub eo montes. Et in Zacharia :
Gaude & exulta filia Sion, quia ecce ego verno, tJ
π.
f. qui·. ,
SU»u luomcommorabor in medio tui, dicit dominus. Et Apoaibui. Hide,
ftolus ad Timotheum : Humanus fermo, <7 omni
Ceterum, fratres, falv· in omnibus Roma­ coll. 14.
acceptione dignus, quoniam Jefui Cbriftui venit tn na: ecclefir privilege , nullus metropolitanus
hunc mundum, peccatores falvos jacere,
facere. lit
Et Ma- abfque ceterorum omnium comprovincialium
lachias : Ecce Jubito veniet ia templo
i
fuo domi- Bepifcoporum inflantia, aliquorum audiat caufitf
nus, quem vos quantis, & angelus teflamenti , eorum, quia irritr erunt, aliter albe quam tn
quem vos vultis. In Evangclio: Non vexi vocant confpcdu eorum omnium ventilatx .· & ipfe fi
juftos, fed peccatores in poenitentiam. Item alibi: fecerit, coerceatur a fiatubus.
SLuid nobis & quid tibi Jefu fili Dei? Venifti ante
tempus perdere nos? Venit filius hominis fafvare
Ill.
& querere quod perierat. Item alibi: Ego veni
ut vitam habeant, fy abundantius habeant. Item
Criminationes majorum nam per alios non II & full!
Aniinu·
alibi: Nemo ajcendit in caelum, nifi qui de cae­ Rant, mil per ipfos qui crimina intendunt , · onft
»t.
lo defeendit , Filius hominis qui eft tn caelo . fi tamen ipfi digui & irrcprchenfibiles apparue- <n.i. 116.
Numquid in his tantis ac talibus teftimoniis , rint, & adis publicis docuerint omni le lufpiquibus fe Filius Dei a femetiolb venifle tefla- cione carere & inimicitia, atque irreprehenfibitus eft, poterit quis dicere, ab alio, & non a lem fidem habere , ac convcrlationcm ducere .
iemetipfo, veniffe’ dum manifeftum eft, quod
i. qa.ft <
qui carnem noftram dignanter aftumpfit , vo­
IV.
luntarie, & non ab aliomiflus, venerit. NamC
dku. Si ia.
Îiui in Patre manens, ubique potentia fua conNcc non& peregrina negotia & judicia pro- B«t. f.i. 1.
hibernus,
quia
indignumeft,
ut
ab
externis
juni *
iftit, ubi quo a Patre mitteretur , omnimodo
non habuit , quoniam nulla pars coelorum ac dicentur , qui * provinciales & a fe eledos de · tomprori·terrr a confpcdu Patris excipitur , ubi fecun­ bent habere judices. b Nos quidem » ex omni
co!!
dum vos a Patre Filius mitteretur ? Et Pau­ parte carpendo, occafiones abfeindimus. Nos , ,'
lus: Renovamini, inquit, fpiritu mentis veftra, fupemr memores difciplinx, quibufeumque ca­
(7 induite novum hominem, qui Jecundum Deum dentibus dexteram porrigimus, & a rumx prxcreatus eft in juftitta & fandlitate ventatis. Et cipitio, quos poflumus, revelamus, &defenfio-c Non.uii.ad Hebraeos: In eo enim, in quo paffus eft ipfe nis adminiculum totis viribus prrbere cupimus,
& lentatus eft, potens eft & eis, qui lentantur, * Certe fi vel mens fit redi confcia , vindida d.cciiuUii»
auxiliari. Unde, fratres fandi, vocationis fem­ dignus eft, qui aliis exiftit caufa periculi. Qui
per cœleftis participes , confiderate apoftolum vero innocentem , vel fratrem quocumque in v>d» p.s\Ie.
& pontificem confetfionis noftrr, Jefum, fide­ genio perfequitur , ipfe in fe jugulum mortis «><« s»*»·
a·· jJ***.r*a>C
Λ
hJah
impingit, ut ait
divinus & beatus praeco.
Noli A.·* *lem exiftentem ei qui vocavit cura. Et adCo- |ΚΛΗ·ηίΤι»
1‘
·■ ■ noli tccuftr·
f t , ne acculoflenfes;
Nmj. >c autem depontle 0* vet uutwrfit ^detrahere
q nu ertUcerii:
I " '
d (dem Fnnoiram , indignationem , malitiam , blafphemiom , feris : noli judicare, ne judicent : fwia in f uo ju­ diu ipol
turpiaque verba ex ore veftro non procedant. No­ dicio judicaveris, judicabitur de te. Nemo * cre­
lite mentiri invicem, expoliantes vorveterem ho­ ditur nos odifie , quorum relatione non laedi­
».rfcu p m
minem cum ailibus fuis, iT induite novum, qui tur. Dicit enim dominus .· Omne regnum in fe
renovatur in agnitionem fecundum imaginem ejus dtvtfum, non ftabit : omnis fcientia aut regula
qui creavit eum . Numquid is qui univeriam adverfum fe divita -, non ftabit . Ideoque ne- Man- Icreaturam, vifibilia & invifibilia proprix pote- ceflc eft , ut concorditer falubres fufeipiatis ·
nihil per contentionem agcnicS
agentes ,. fed
f ,SL*e,F
ftatis virtute procreavit ac fecit, feipfum antea hortatus, nihii
aut poftmodum ( quod dieere nefas eft ) crea­ ad omne ftudium devotionis unanimes, divinis fair, «»,
vit, vel facere potuit’ Et dominus in Evangc­ & apoftolicis conftitutionibuspareatis. Data 17. taa *>«*·
lio ait: Ego & Pater unum fumus. Et iterum; Kalendas Odobris, ‘ Magno & Camerino conSlut me videt, videt & Patrem . Et kerum .· gw/ odit fulihus.
me, & Patrem meum odit. Er iterum . Ut omnes
honorificent Filium, ficut honorificant Patrem. Et
iterum : Ut fini M nobis unum , ficut Ù nos unum E
fumus: tu in me, & ego tn eii. Et iterum: Om­
nia mea, tua funt. Et iterum: Ego in Patre,
èX Pater in me. Et iterum: Pater in me ma­
nens, facit opera hae . Et Joannes evangeltfta
ait.· A principio erat verbum , & verbum erat
*P*d D'scm , & Deus erat verbum . Et iterum
b. ipfo ad Parthos. · Trei funt, inquit, qui tcftiΕΡΓ-

• ia MS M.

* wt„ χ,,,
M»nr.du· c»p'f.

I4etw, aBnu, rM VnU··» Τ·ρί«ί· lib. >

VV.nm.du·, fe

HYGINII PAPÆ BPISTOLA II.

667

668

A c<fi

ardentes folventur, Ô* elementa i^nis calore
tabefeenti Nos vero coelos novos, èT terrsun no­
vam, & premiffa spfiaes expediamus , in quibus
Jœ/üiteo inhabitat . · Dear autem omnii gratta, *
ÿw vocavit vos in uternam fuero glorietn , in
Çbrifto Jefu modicum paffos, ipfe perficiet, confir­
ment tf fohdabit. Ipfigloria & imperium in fo­
cule facuiorum. Amen. Data x. Kalendas Mar­

EPISTOLA Π.

HYGINII PAPÆ.
AD

ATHENIENSES.

tii, b Magno & Camerino confulibus.
Adhortatur eos ne vitam cum infidelibus
ducant .

*· Λ*·ι.

b ialliitlatai
■ cmpoifi »dnoutio.

EX DECRETIS
• Hrgrmus pap- Athemerfibu, feintent.

■ C* ’

IVf U*1* m:”!
eft aP*à t’Of, fratres , tf
1V1 multagloriatio pro vobn . Jtepletus Jumcon- B
Jolatione , fuperabundo gaudio in omni tribulatione
veftra . Tribulor emm quando de subis audio,

'** *’

<juod non oportet; coniolor vero , quoties ea
inter vos fieri cognovero, nux botios Chnflianos decet implere . Nolite, fratres , 'yigum ducere
com infidelibus. Unde dodor gentium loquitur,
dicensg\<* participatio juftilia cum iniquitate l
$2<<ο .i:<!r’n lonjenju' templo Dei eum ido.i,7 J'o>

rnim ejn templum Des vivi , ficut dicit domina t :
ÿnomam inhabitabo m illis, tf inambulabo , tf
• r»/.. · ero illorum Deus. t? ipfi erunt mihi popular ■ *
’«;«”pou'u.
tnim Deus angehs peccantibus non pepemt,

HYGINII PAPÆa
fecundum Gratianum.

Soboles ex fecundis nuptus genita , confanguineis
prioris viri copulari non debet.
Si qua mulier tranfiarit ad fecundas nuptias, h q «· 5i
& ex eis prolem habuerit, ipfa proles non po- ***
teft fe copulare cognationi piioris viri ufque
ad quartam generationem.

EX EISDEM DECRETIS.

Ecdefiarum conjecratie ebjque miffa fieri noa debet.
fed rudentibus interni detrados , in (artarum
tradidit , in judicium cruciandos refervari , &
Omnes bafilicx cum mifla debent femper De coufccr.
i.
oriv.inali mundo non pepercit, fed octavum Noe C confeci ari , & ecclefia* dellrudse . Ubi autem Jiftintt.
Omne· baUjuflitijr prxeonem cuftodivit , diluvium mundo plurcs funt, quam neceflè fit, aut majoris ma­ lic» . Er in
impiorum inducens, & civitates Sodomorum & gnitudinis , quam ex rebus ad eas pertinenti­ decr tvo».
lib >.
Gomorrhtrorum in cinerem redigens, everlione bus rcflauian pofTmt, epifcopi providentia mo­
damnavit, exemplum eorum , qui impie aduri dus inveniatur , qnaliter confidere poflint aut
lunt, ponens; quid, putatis , iniquis & impiis reftaurari
pericverantibus in nequitia eorum erit7 Juftum
vero Lot oppreflum, a nefandorum injuria &
EX EISDEM.
converfatione emit : al'peâu enim & auditu
nithis cr.it , habitans apud eos , qui de die in
ecclefia eft iterum cenfecranda, tf (alibui
d em animam jullam iniquis operibus cruciatartum exorcizanda.
haut . Novit dominus pios de tentationc eripeie, iniquos vero in diem judicii cruciandos reSi motum fuerit altaie , denuo confecrenu* De confecr.
1er;.ire: magis autem eos, qui poli carnem in ecclefia. Si tantum parietes mutantur, & non diftma.».Si
concupikentia immunditia: ambulant , domina- altare, falibus tantum exorcizetur. Si homici-Β7*'η*4«α.
tionemque contemnunt, audaces, fibi placentesD<jio Vel adulterio ecclefia violata fuerit diiigen- H·. f*t»·»·.
fcftas non metuunt tuere, blaiphemantes. Un- tiflime expurgetur, & denuo confecretur.
de alieni erroris ' focium · a fui propoliti tra­
mite recedentem, aut apoflolica: ledis jufiioniEX EISDEM.
bus inobedientem, fulcipere non poffumus; nec
impetere refle credentes , vel fandorum pa­ In ufns laicorum non licet converti ligno ecclefisO
trum juiltombus obtemperantes permittimur ,
dedicates,
quia inter fideles & infideles magna debet efle
dikretio. Si Deus, Iratres, juflis b non peper­
Ligna ecclefia: dedicata, non debent ad aliud D·
cit , quid de nobis peccatoribus fieri putatis ? opus jungi, mfi ad aliam ecclefiam , vel igni
Culitdife vo< ab omni inquinamento carnis ij cor­
lunt comburenda, vel ad profeôum in monaporis , ut Jalvi fitu tn die adventus domini. Unum
flerio fratribus . In laicorum vero ufiun non
autem hoc non lateat vos, ut ait apoflolus, cadebent admitti.

rifimi, mna unus diet apud dominum, ficut mille
anni, if mille anni, ficut unus diet. Non tardat
domir.it’ psomiljsonem juam, fed patienter expefiat
j-rrpter vo> , nolent ,iuquo< perire, jed omnes ad
pern.ier.tiam revecti. Adveniet autem dies domini
s.: jur, m quo <ach m.ipno impetu trarfient; ele­
menta vero calore Jolventur . Cum hoc ergo om­
nia diffolver.da fint , quales oportet vos effe m
ijnfln cor.ver;ation.bus 0 pietatibus , expeflantes
(J proférantes .-i adventum diei Dei , per quem

EX

EISDEM.

Nfceffttoit cogente, tn catecbifmo tf confirmatione
idem compater effe poteft.

In catechifmo & in baptifmo & in confirmnfecr.
matione unus patrinus fieri potefl , fi ne^eiTitas cogat. Non efl tamen conluetudo R orna- in 4μ·«τ.
na, fed per fingulos fingufi fulcigiunt.
Iia»wt.

CONI M3

U'C··!·’

H»t.l

· MS

/rritltltm , uel u /e,.

H»rd.

«9

670

C*'rtl
ANN
M
^a
’i’U
V**·
CHRIS η

’“

CONCILIUM PERGAMENSE
Habitum circa annum Chrifti clii.

uaXVb?
lu»ii."e

r AllIlUM
ANNUM
%,.
CHRISTI

*

Oncilii iftiui notitiam debemut uni Primufio, forma quam primus homo amiferat revocatur.
* fi* quifquu auffor fuit libri de bcrefibui Secunda, cum immaculatus qui erat, peccator
quem fub nomine Pradejlinati Sirmondui edidit : efficitur . Tertia , cum ex terra coipus mor­
qui loquenc de Colorbafianis bureticis, ait illorum tuum fufeitabitur Quarta cum anima de in­
trrortm λ Tbeodoto Pergamerf Epifcopo m My- ferni clauflris eruitur . Quinta , quod anima
fij ihediterranea , ut opinor , anatbematiizatum paradiii habitatione Letatur , quoufque corpus
fuiffe in frnodo feptem Epifcoporum. Quod contifuum incorruptibile recipiat . Sexta , quod fi
giffo oportuit circa annum centefimum qumquage- lios Deo facit qui erant filii Adar Septima ,
fimum fecundum ab incarnatione Domini, quod eo quod facit hominem regni calorum efle parti­
tempore maxime vigeret illa barefii , èT Ter
cipem Has efle fandi Spiritus formas in fep­
tuUianui Coiorbaium ponat poji Heracleonem , tem Ecclefiis, in feptem oculis , & in feptem
de quo fupra ailum efl . Hae funt verba ilhui candelabri* aureis conlocatas . Haflenus vetui
ouiloris : Quintadecima hzrefis Colorb.ifiana , ille auiloi Ceterum quod ijie barefiarcba voca­
a Colorbafio adinventa , vitam omnem horni tur C. B affui apud Pbiiaflrium , error bauddubie
num in feptem ftellis efle potitam adfirmabat, fuit librarii: qm cum Colorbafius videret ferip& has efle feptem Eccleftas & feptem cande­ 3 tum , fciretque vulgatiffimum tum Bafforum no­
labra aurea conabatur adflruere Hunc fandus men , putavit legendum effe C-Baflus. Quod frau­
di fuit tlluftrtffime Cardinali Baromo . N.im &
Theodorus de Pergamo Epifcopus , habita fy
apud Tertullianum, m libro de prefcriptionibur «
nodo feptem Epifcoporum , anathematizavit
docens feptem Eccleftas m feptifonni fpintu non Colorbafiut vocatur , fed Colarbafut ■ Quod
confccratas. Upa forma efl , inquit , cum in propiui accedit ad nomen Bafji

ANNO
CHRIS Π
·>·■ " ut.

N N Q
CHRISTI

·,·. " ni.

EPISTOLÆ ET DECRETA
PII

P A P Æ

L

Ex libro pontificali Damafi Papœ.
* Olus natione Italus, ex patre Rutino , bC
Noti S e v e r 1 n 1 B i n t i
1 frater Palloris, de civitate Aquileia , ς
ledit annos novemdecim, menfes qttator , dies
λ Pftti .) Hvgiaio non Pium > frd Anicetuni inpon- Non Aniretres. Fuit autem temporibus Antonini Pii , a (ificatu fiuvetfiflc irtcrunc s OptBtu» Mlievitanut lib. x. tum led
conlnlatu Clan & Severi. Sub hujus epiicopa- contra Parmen. Augufttiiu* cumdcai fccutu* epift- 165· Pium Hygitu d (a) frater ipfius Hermes librum 1’crip- ub. Romanorum pontificum catalogum conterunt. Quam moiu«dhl·
S Hieronymus de frriptor. ecclefiaiW In He· <* pt»b*tur
fit, e in quo mandatum continetur, quod ei frntetuum
getippo eo iplo confirmare videtur , quod poft Petrum
praxepit angelus domini , cum veniret ad eum decimo loco Aniceium numeret , qui, fi Piu» prior fc/in habitu palloris, g (b) ut fandum pafcha dem pontifie.*m tenuiftet , undecimn* ponendu* erat ·
Veriot lamen St magis re. epta fententia eft. Pium Atti­
•biumCH
dominica celebraretur, b · Hic conflituit , ce.o pontifici anteponendum efle. Id enim prater Eufehxreticum venientem ex Judxorum hatred, lu- biutu in chronie. Epiplu harefi 17. Nicenhorum Conftanicipi & bapti/atri . i Et conftitutum de eccle­ 1 inopoliunutu in chroa. Niccphor. Calli ft. lib. 3. c. iy.
fia fecit, k Hic fecit ordinationes quinque pet omnefque Latino, ac Greco* recentlore* , tre* alii hoc
tempore viveate*, Hegefippu* apud Eufcb. lib. 4. c. »t.
mentem Decembrem, presbyteros (cjododecim, |„^u, Iib }. CMp.
gt’4.
4. Tertullianu*
Tertullianua lib.
lib. 3.
3. carni.
<am
&
diaconos viginti unum , epiicopos per diverfa raBIIi Marcionetu , ita aperta profitentur , ut prope
loca duodecim . Qui etiam lèpultus eft juxtaD ftultu* habeatur i* qui horum teftimonio non aoquiefrn.
corpus B. Petri in Vaticano, quinto Idus Ju- ^“p^^p^^.Vpaftor hu;u* nontifici* fraterger- c»> Htim
lii. Et ceflavit epifeopatus dies 14.
nanilli _,u|o ,nfrB Hermar, alibi Herme* nominatur, ftater Pit ■
teftimonio Oiijeni» in epift. ad Romano* cap. 1 6. Eufebii lib. 3. cap. 3. Hieronymi de icrlptoribu* ecclefiaftiei* in Herma. Idem eft , de quo Paulu* ad Romano» ,
Ja/atare, inquit,
♦ P klltt'·>·" ’
Patrabam . Hrrrnen . Pallor cognominatu* eft , vel quia
fuerit de familia Junii Paftoria , qui anno tertio Aure-

(4) m La<. it^t fr»t« iptiu*

(i) £«. * piacepit ut paid·*.

(<) Lai. XIX.

.nummati
nominatu
P»fto< ?

P

671

PAPÆ

1

pontifex decernit . Cum enim Ce- S*ft«tore«
hi iiOpetâtori· cum Pipir>o Æltao confularum pc'Li » A itf,ï uncum
.
. ilïonix propugnxret : Chrifti divi- Cerinthi ba
vel ψιίΛ quod pobatihus ·# » «ngelu? ψ»ο dte pafchr
-......
*-·*·
»-------- ■nitatem - atque ade» facrofanflxtu Trinitatem negaret, purandi funt
icïcbundum Gi innumiini ·
hibici njlh’»'*
ut coiiftar ex Jrenxa , pcrfuafu la.de eft » prxdiûutn **
ruit. H»c omnia TcrcuHiinus hb 1
rentra
m
bare iarcham , allant At longe diverfam baptitandi for- ,,a<*r

M

Anyr··!·! r
*· v ψ- “· .
Presbyterum futile conflat ex

epiftola P>·

mam ufuipailr
Pi.itn pontificem autem, huiufmodi ad
e.cMiain vementei , quippe q .i numjuani vere St legiti­
me baptuati furi ini , bapritari , retle 8r converventer
derrcviftc . Vide '|ii> nutavimus ad can. apoft. 46.* 47.
. Lt miiiKiniH at « tfie triii . ) Nempe decretum
.'bel, «fuod in epiftola etux fecuada expreftum hsbetur,
ne ptedia divini, ufibus tradna . humanis infervlanc .
Vide nui», epiftola fecunde i’ii.
k Hi. ttf,t •ttuKtuMr. , S/c. ; In diaconorum nume­
rum mendum '’tepidfe, Baromu, hic anno Chrifti stj.
num. j. exiftimat .

ad Juftum

Vlennpnûm
P(<iei librum quem Herni* Pallor»* mkriiphi ·. edi­
tum » Je q»»<» peu Io mir> i|ewn i »n thenu«» Nova­
ti inno Chi »lb >6*. titulum c.mdidit » Jr quO inlra m
epdlola noli tenu al Juftum \ iennenieni . Ail.t Praxedis virgmn ab h.sc eodeen Huma Pallore conferi-

Qysndo fc
qu, ·. I '

pta effe > titulus ani iquifTimurtrm exemplarium otletidit.
Baron, anno Chcifli tjy iiurr ,. ά I
«rem (imo r6r.
irum 1.
c Srn>i .<rr. i tq. ·»·,'>. 4. 4c J tx tempore ingref-

mniut tribus d.ebu»
jQam obtir n
III
! 0 ■ M·. Amelii Λ Lucii Vcrii
fui eft aiceir. (edent pont ificiam
fti p.ui ■ · s». q.ii ell Ante
(taque hi autluiem hbii
Etifebius m chromeo a«cedi
epfirte probabile cft.

m. anno Chi. fl i

F.a-

r’. nv f rjpfie
) L.ber queni
. _. .
nfcriptu. eft Paftor . tnt,
us qnibufdam n><ilfoniis fuit. Eufe
ig-res Pe’iar.h. n lib 4 c ». f 'leir.-· -

,, ne Vcibi . I eirvll.mm lib 3. carni & cap. IX d
pudintia « Hierotiymu» de feript. ccdefrall. hu/us libi
men.inerunt , & ex e.s teftimonia citarunt. Quanta ex

B

EPISTOLA

PII

PAPÆ

I.

a No* majo­
ri* fidei apud

I

AD UNIVERSOS CHRISTI FIDELES.
Ut die dominico Pdlcha cclebrcmi : quod prediunt cccleGx fubiraliens ut lacrikgus ju­
dicetur , ÔC 6 quis ex miniitris epilcopo
inobediens Gicrit, aut contumeliam aut inGdia.s aut calumniam paravet it, curite tradatur.

I. Ut Jit dominico pojrha ce,ebretur.
• Hilton, de fcripc. eccleiiaft. dec.'a’at 11 > veibu .
II. Λ ÿ;fiAwr non oporic.it epifeopis acc ufari, Ô*
'lint hnne ( intelhge Hermam ) auM-vcn» <·>!<· libri
appellatur Taftur , & apud q.nfdam Grvcn ccjeliac
de hit qui Iranjgredixntur jufia apofiolica
im publice legitur . Kevei r imlis liber , multiqtie da
jedi> .
,iintci cin vrieium ufur pav ruur .efi .muniafed apud (J
mos pene irnuui eft. Urmu vér ifie innoruir > ut
Omnibut ecclefin, tn eadem qua fttmu< fide & don in’er arvciyiiba enumeraverint > ide.q«t· legi inec,a , nun a..:e'» a l f Jcni aihulivam adllrt.endam <1Urina manentibui, Piua apo/iolic* fedis
■ull predi^lo lu.o. Atha. |H>il i
■ t ll ant n : i
i. tn ·ρ<Α"Ί* a i Ah
•b'iiui »Λ... I»'IH sb ft mH-

arcbiepilcopus

»>

HiCfunymu

Ratias agimus , fratres , Deo , quoniam 2 Tbt^ 1
Hunc fbrum um n’n amplius eeiarc, hoc argurnencreicic ftde> tcefira. & abundat caritai mr.inlcKjaj.jne omnium vefirum m invitent., ita ut
u.lhur j-rrbct.i i iul? Henna Ρ.ιΐΙοιυ ini'cripiunulla pimt.is de rtlcbtan.to paimaic inenuo hit,
η'Ί tpji m vob/.t glortentur tn ertlcfin Det. Vi­
uno Iciiq.c anicbrc tenip'ra lerip:us efte . i.fea·ui
cte, truires, cidere, ut * nemo vos leducat ,
nieica qu.i.f u.tloi ύ aJnioniiuin elie fcribit ■ hi
voient m humilitate & religione angelorum bCti»JTi.
bio, (Jeirwni
-ape dan.f
qua non vidit, ambulant frufira, inflatui Jenju
mates mni.ici'lur . i t »<
cumdetn.|«.e auflorrm life · e* le
carmt (i.e, & non tenens caput . e.v <]ito totum
Bariiiii nc ilfaiio diCe.idj
corpus , per nexat , & conjunftionci fiibminifirare.T.por.b.o
•u.llc «uinin·. ntartos , dive
tum & conjlrulium, crefcit in augmentum Dei.
.i< i’.pruni:
θS'd induite vor ficui eleth Dti, Janilt fj diletfiyCe,,4
poll e r > i ■>
anti>|uurum lati
mcDi.
vijcera mijericordiit, benignitatem , humilitatem ,
1 έ .»/.·>»?» i fifth
modefitam, patientiam , fuppai tantea ίηυκζχμ, &
) Hoc mrodaiunt nuf,d /*»
e*ftantcni reperiiur :
»ui;·'>’“r I’·*· .piam ijHid libium Paft-iri'
donantia vobijmetipfis, fi qui> adverfua aliquem
habet querelam. Et ficut Cbrtjlut donavit vobia,
trie tempore aquali, lib. j. «arm. ·η Marnoncm felia­
ita & vos.
tur , qui , qiiud angeli. « verba & mandata locutui lue
r t , »um angUntin» Fartorem nominat. Verfum Terto)
pani vide lupra

f tn litatu !· ^p
' Hanc «b caufam Herme rent
ccignt minatum luilfe Fartorem . lupra diximus a fami­
lia Junn l'allurit confuhs i<a denominatum effe, non eft
valde probabile.

decretum exflat epiftola decretali iequeute prima . Vi­
de <]uz >n notii ad illam epiltolam diuemu», verbo Pa-

b H>.
nh> do{

loro uttellig: Cerinthi feclam, lie diftam , quod pre ce­
teris Hebraicis t itibus obfervandl» (ludebat . Nam Co­
rinthus r ur conflat ex Epiphanio beareft Xl. adeo pra­
ter legem evangclii .ercinunialent Ugeni Muyfi» obfervandam efTe propugnavit , ut burux rei gratia ndrerius
Paulum fit Barn*bam , doéhmam fuam dtfenfurus , fc
Hierefolymam ad ternum A poli olorum concilium , ibi­
dem hanc ob caufam habitum , contulerit. Vide qus di­
ximus in n '<is ad ’er um apoftuloram lynodum > verbo
Sectaries hujut fiih , li ad ecclefiam redeant , non rebaptuari , Ç n;»yu! cr.mi rraditiorieni Sc legem ajxrftohiim effe i »e bapufi-u· ab Fz’ciic>i in niilri. leg.tune
juxta formam tc intentionem ecclefia, -ollaius (teretur )

I.
Ceterum noflie vos volumus, quod c pafcha Dc confecr.
domini dte dominica annui» folcnnitatibus Γη dlft ’ .Nel,c
celebrandum, d lilts ergo temporibus b Hcr• mes dodor fidei & feripturarum cffulfit inter
nos . £r licet nos idem pafeha prædiâa die :um. I.
celebremus, quia tamen quidam mde dubitarunt, ad corroborandas animas eorum , eidem
Hermae angelus domini in habitu palloris ap­
paruit, & praecepit ei, ut pafcha die dominico
ab omnibus celebraretur. 1 Unde dc vos apo- <
<»
Rolica auâoritate inflruimus , omnes eadem
ld
fervare debere , quia & nos eadem ferva­
mus , nec debetis a capite quoquo modo diffi­
dere. e Cavete diligenter omnes ne quia vot
decipiat per ahquatn aflrelogiam vel pbilofoplsiam iy inanem fallaciam, fecundum traditio­
nem hominum , fecundum elementa mundi> tf non

Jt-

EPISTOLA

673

I

«74

/mradaw Cbriftum & traditionem reftam : /«Afa/ muta·, »m tmebt fuper iniqmtatt, r»a—
J ‘ ------------'* , —
gaudet
autem—
venturi:-----omnia
credit
omnia fperat, omnia fuftimt . Caritas nunquam emerit .
Semper rogo vos , ut deteriora rejiciatis , &
fanâam faiem apoftolicam omnium eccleùarum meliora perficiatis : quia not non fpiritum
caput eflè praecepit, ipfo dicente principi apo- round i accepimus , icd fpiritum qui ex Deo
ftolonun: T« oaPetrur, tffuper banc petram m eft, ut Iciamits que a Deo donata funt nobis,
daficabo tcclqftam uvam, ύ* porta inferi eaapne- & ea ieftamini indifferenter. Data ' feptimo
Valtbuni adheerfut tom: if ribi Juke claws rt- Idus Aprilis : · Claro · & Severo viris clariffi-1 hic* ·***
mis confulibus.
pomeoti.
ram, trie ligatum if « tab: 9 quodeumque fol, diftiaA.
Not* Sivckini Binh
Qh4hii· verie fuporterram, tritfthurnb i» coelo. Siae

Cbrifto tmm habitat omnis plenitude drimitatis
ttrpmhier, ut fitis in Ut» repleri., qui 4f caput
omnis principatur if pottftatb , qui
hanc

dubio qui contra mandata Pei agit, peccat, fit
oui conladiun. preftat erranti» Qiid enim prodeft iUi, fuo errore non pollui, quiconlcnium
• h<m« «p. prsftat · erranti ?

u Niih miffa·! IU tliVHi aucturum . ) Verba Luctu t»
funt apoftoli Pauli ad- Cololf. capita ». (cripta , aoa , ad Colo
-.quod fee fit Hieronymus epiftola aji. quaft. ro. adver- «p- »
" ftta Jude os oolicolaa, ftellaa cell , angele· eft· creden- pl««··

II.
enim ptftorem litum non reprehendant,

•

cci , nequa etiam advtrfus Simoaiacoc , ut feotir Bellartninus « fed potiua coatra Cerinthi pemkiofiffimum
dogate hoc, quo adeo humiliter de Chrlfto feqtiebat ,
ut ornata ah to divinitatem auferret, nudum haminem
fulfle docerer , angelot omnet qui mundi opifices fue­
rant fuper eum extollerer . Ita Cerinthum ienfitfe im
tantum ex 1 reneo & Epipbanio , fed etiam Tertul­
liano de prafcrlpt. cap. ad. conftat . Cata
Cum Igitur
Igitu Cc- Quomodo
rinthus Chrlflun» deprimeret, êt angelos exaltaret,
me­ Ceriathne
11 IMOrito Paulus epiftola ad Coloftenfes , & Pius pontifex ••jrloi co·
omnes alias eeclefias hac epiftola admonent dicentes : laerit ?
Nesse ear feducat i» huellJutt ( Chrifti fcillcet , cnm
oh foaudalum crucis illum nimis humilians , hominem
tantum luilfe predicate· ) tf retifieeu aupeteruM. Natu­
ra enim ac mundi corporei opifices eoa mifle jaftantes,
relqpofe nimis depradicebant. Theodorcti expolitio hujus

la^Zct. plebs vero eptfcopum non eccuict , nec vulgus
i.·*. 1*. f. cum arguat , quoniam ntu tjt difcipulut
utt^ifirunty uequt femus fupru dtutmuue . Epifcopi auiem a Deo funt judicandi, qui eos fi­
bi oculos elegit. Nam a fubditis aut prave vi­
te hominibus non funt arguendi, vel accufandi, aut lacerandi, ipfo domino exemplum dan­
te, quando per feipfum , & non per alium ,*
vendentes faccrdotes & ementes ejecit de tem­ loei h Centura canonis jj. roncilli Laodiceni , prêter- Thcvtoreti
plo, fle menlas nummulariorum proprio ever­ quam quod peticuiufa fit, vera non eft. Cerinthus enim enor
r mundi opificas non modo non docebat allé colendos
b IftdHl tit * flagello , & ejecit de templo . Et ficut C
βτ adorandus, fed potius, tamquam malorutn auftores,
feet t,
tfatM It. alibi per prophetam loquitur, dicens: Deu> He- odio habendos efte . Vide Batonium anno*domini 6a.
Sitii i» /fiugtgd detruut, i» medit autem deti di~
*-fctruit. Si quis vero a fuo propofito retrorfum

<

exorbitaverit, & juiTum apoftolicae fedis liben­
ter tranfgreftus fuerit, infamis efficitur . Re­
probari ergo oportet eomm redargutiones, qui
H»dt coli in reâa fide fufpedi iunt . * Fides autem &
f’ *'■
converfatio primum ferutanda eft , &. denuo ,
3ni irreprehenfibiles apparuerint, funt reeipieni, & non prius : quia btnus botnt , teftante
veritatis voce , ex iouo tbefauro cordis fui pro­
fert bona, iT mabu homo tx mab tbefauro coriit fui profert mala . Ex abundantia enim eordir os loquitur. Ideo perfona & ooinio ac vita

nu. tj. tt fequentibus ufque ad to. Item notas noftraa
in canon,
condi, l.aod. Cur Pius pontifex omnea
eeclefias hoc loco ficut Paulus CoJolTeufes admonuerit ,
caufe eft, quod Cerinthus e inique faflarii hoc tempore
eadem perrerfe docentes , multos a fide averterint , ut
patet ex epiftola Pii pontificis ad Julium Vfennenfem
fetipta , quam nunc primum hi: rcrtlo loco & ordine
(ubjicieius .
0
uen vidit. ) Videntm Paulus tt Plus allude­
re ad Id quod de eodem Cerintho Theodoratus lib. a.
cap. 4. heretic, feb. frripfic , dicens : Oe/ias.r a«rm

ei/tm
reveletltiut,
iffit e»> »fet rt*tnuftattu. Ad captandam enim audientium fidem, illis
utebatur, multa i« divinitus vidilTe mentkns, que, ot
inquiunt Paulus8c Plui, non vidit. Baroalua amtoChrtfti 60. num. il.
'

{'

,vi die
ΛΛΛΛί
, ^nnitaukm
α,
fefeka étu
dtmijil
dttnluUjt
eiumii fefetttitetiktti
Ut Psfchiii. ce-

-..... ' ------- ---------------------------------------------------------;;
uniufeujuique in initio rimanda eft, quia boniO.r^irMA*.
) "Ex- .-.tiverbis feaaentibus.
rt lit et nee <den> lebr.ndi
femper-infeftantur a malis. Boni enim cum pjf.'be
r' fUedifte d<e teleireetue, f«Za Semre fe/daar inde doi quii
éêt/emetent , Sic. fatis aperte conftat , conftiturionis il­
malis, licet mixti lint in ecelefia, vix concor­ lius ( qua przcipitur , ut Chriffiani dic dominico tandare inveniuntur, quoniam diflimilis eft eorum tura, poft vernale equinoflium uccurrcntc, pafcha cele­
cogitatio, voluntas , & aâus . d Nihil enim brent , .ne fcilicct Chiiftianorum Sc Judsorum pafchalia
fella unquam fiunul incidere pofltnt ) au&orem primum
hoax.
prodeft homini jejunare & orare, & alia reli­ hunc
pontificem Pium non futile fed potius ab spodo·
De Matt.
gionis bona agere, nifi mens ab iniquitate re»- lis . quod prolixe Catis fupra ad canonem apoftolorum
S.
notavimus
, inftitutum elTa ; Pium vero pontificem
Nihil prods»t. vocetur, Ac ab obtreftationibus lingua cohibea­
hanc traditionem apoftolicam Judaiiantium ecclefiarqqs
Et 4« con­
tur. Unde ait propheta: Cohibe linguam tuam confuetudine
violatam, edito feripte, & renosatodum-

fect. dift.
Nihil eel*
pvodeft.
r/el ,*.

t-

1 a

mulo y & labia tm nt loquantur dolum. Diver­
te a molo, tf fac bonum. Nemo enim bonum

faciens , alteri verbo aut fafto nocere vult ;
i Sixti phii. Quanto minus in * fufpicionem debet venire
lea». >*1 a feclis homo, ut dicat aut faciat ea qu< pati
s’q’ ·. Oves non
htfpicio potius
repellenaaxzai vult? Quia omnis aiua/a^iv
fvuuj ivpvsrv*·
paftorem.

d.

’’ ritos enim non quurit quu fua funt , fed qux
L C»r.

aliorum.- quia imius cauta, multorum npn eft
*’ praeferenda . feliamini caritatem , simulamini
>· Jpiritualia . Caritas enim patiens efi, benigna
efi . Cantat non «mulatur , na» egit perpe­
ram , non inflatur, non eft ambitiofo , non
quant qua fua funt, non irritatur , M· cogiConeil. General. Tom. I.

ι Ia

M$

IX. Xal. dfrilii. Heri,

;

;

«

·

c

<

ree.piend.,. C-E

.pfwbmd.

j*

taxat decreto firmafle tr ftabilivlflfe . Vide Baron, anno
Chrifti ,59. num. i. ir feqq. liem ea qu" diximus iupra ad canon, apuftutorum S.
d IttiJ eue teeeter-'ine HnMet deHre fidei.) Quis fit
qualis fuerit Hermes, patet ex iis qua diximus (upra ,
in notis ad vitam Pii.

a

C jafela*

gj

rio xftrologo Chriftiinus , ex Ghriftbao vlci/Iini xftro- Aqails eu,
logus tt apoftit» Jiutxu, , ac demum factu ecclelia ho- Chrirtiano
ft is & Inimicus eft feâus , notandum atque fugiendum fsftut Uadmonet : de quo Epiphaeiu» libro de nwuC & pond, deus
hac ait, dt^uSla ej.liur tuente temf an flui, ) Inttllige oh
miracula qu» pef Cbriftianos fieri videbat ) Ckeetian/fut» credidit , er CUM frillflet fregre/is temperij fifMtruIum in Ckrlfity idlffum fflecutut efi. Cum ntittM u fr!fiitte fut ktkitu neu difcederel , a credende videlicet μ­

aotaamr in fsfti,

se.

Chrifti ■,«

UeeduMut,

A-

/

Λ MM liwm»1

«7J

P

I

I

rl0»t O loerepaear ea graiCa , fe aere rerrigeret , fed pe.
tini ttalreUeft eppoeunt , ft non oonfifiemta emfirmo-

P

A

P

Λ

e,«

men ffiritu, in vtrtnte demini itpfiri Jefu
Cbrifii, bofMfmodt trndert Jataaa m intnntdm
»*
/«fe" Γ
fit in die dnmmi im.
rarf», at eeehfa , ,rla" lamilU
. £. poe
a,- - , r.·^
/frr Jefu Chrtfit.
efi bana gloriatio Otfrt .
Nefcitis, fena as*d*cww /rrwa/«· totam muf­
eentepet \ 9 at raelaliMa rtasm ti i C abnegate CiMdtaaifmo , etfnfym vita , prefelytor fit , V ιιηαακΙfs'* corrumpit ? Expurgate , inquit apoftolus ,
Λιαι Jadoor : atpne toot iokerlifo fade· tmdidit friovetus fermentum, ttf filis nova coirfptrjm , ficut n>i^
foot ad difrtediua Hetroeeaoi JUax««w , & If/erata eleAq»U* Foa- •H>tr . Uti tere tam [iaa> tlhtlfn , laurpretatm
tfiü anjmi · Etenim pafeba nofirum immolatu t
>> c.
r/, *M 'r»7a ratitae afa< , fed f»e eUeea ex Mirptli tiefichriftxi. Itaque epulemur, «m »w fermento vodit>o*tm do hit feroerirret y irrorat ia ftp tertiata damtni tMerprrtalaic inter- liearat, w IrJlluMOia drChige ia jtriftaeii feriae a ali­
ten, neque m fermento malitia & nequitia ,fed
in azymis fiucentatis b veritates .■ Scrtpfi vobis ..„
ter ederrt . Hac Epiphaiuur de Aquila pczdiclo loco .
Brron. auoo 1)7 num. S. & p.
i» epifiala, ait idem ipfe apoftolus, w cmmnjceamini fornicariis, non uStque formearih hujus
w«n»dr, aut avaris , aut rapacibus , aut idifit
EPISTOLA · II.
Ufervientibus ; alioquin debueratis dr boc mundo
I Her Ulps.
extfe. Nunc autem feripfi vobis , mu co*rUM/rrn. Si quis frater nominatus efi fornicator, net
ovaru>, aut idolis ferment , aut maledicus, aut
ITALIC.IS DI RECTA.
ebnofus, ont rapax , cew bufifmodi net cibum
Qux Jr vims fnnt aflignat* ufibus , ad huma- fumere. fyid enim mibe de bis, qui ferit fnnt,
,.ios ufu> line lacri legio non pofle
judicare > Nonne de bit, par intus fient , vos jn~
transferri,
dicatu ? Nam eos qui forte fnnt, Dent judicabit.
Aaferta malum eu vobisiffis . Audet aliquis ve-1. c„.i.
fla. Remane nrkis arckiepifcopiti, Italicis fratrifinem, habens negotium adverfas alterum, judi­
has Jalatem tn domino,
cari aprnl iniquos, 6* non apud fosoEhti An mfcitis quoniam fandli Dri de mundo judicabunt ?
■ c». i
ÇCitis, fratres , quia Dei agricultura fumus : Et fi m vobis judicabitur mundus, indigni efiu,
»J ideo eius adjutores efle debentus fecundum qm de minimis judicetκ ? ___
Nefcitis quoniam onpatiam, quam ipk dedit nobis. Si autem hoc gehs judicniimutl fnanto mmufaeiehrid ? Secnlacile neglexernnus, nulli dub.umeft, quodd.m-^ /i(HrfiMmrUu
contempftiiles, qui
nabunur. bi vero in ejus lervitio pro viribus,'· funt
- - t illos
i» ecclefi»
toi^iituite ad Judicandum .
laboraverimus, verique ejus adjutores fuerimus,1 Ad verecundiam vefiram dtco. Sic r.on efi inter vos
ejulque voluntatem implere ftuducrimus, profe- fapiens qutfquam, quippfit judseare fratrem fuum ?
» c>' i
do ab illo ditabimur, quia uniufcujujijue opuiy fed frater cum fratre judicio contendit , & hoc
gaaZr Jit, ut ait apoftolus, dies dommi declarn- apud infideles ? Jam quidem omnino dtliffum efi
kit, & ignu probabit,
in vehit' quod judicia habetit inter vos . $aaf»
q>irit >
Ad fedem autem apoftolicam perlatum eft , non magis injuriam accipitis
fifiiare non ma­
rr<di.< dm quod fiat inter vos contentiones & xrnula
gis frundem patimini ? Sed vos tnjteriam feritis,
tjones.· & prxdia divinis ufibus tradita, qui- & fraudatis ' & hoc fratribus. An nefcitiS' quia
dain humanis b applicant ufibus , & domino iniqui regnum Dei non poffidebuot ? Nolite erra­
ichilnuno,
hodierni ,
Deo ( cui tradita lunt ) ea lubnahunt, ut re . Neque fornicarii' aeque idolis fervienlf’ , neHiuiai'
'c luts ufibus inferviant. Quapropter ab omnibus qm adultori, neque molles , neque mofculorum
illius c uliirparionis contumelia depellenda eft, concuhitorei , neque fure r, neqm avarij neque tbrioc Cod The
nC rxdiL ^f,buS fcCrC,°ru,n cctlertiunj di- β
fiy neque maledici, neque raodees
rapaces regnnmDet
regnum Dei ρΛ
pqfi,
od hb xv i
cata, a quibuidam irruentibus vexemur QuodEt
fuifiit , fed aHntt
h nunquam pnctumpient, iacrilegus habeatur, fed
’· fan&ijicati
- -—
■
*
■
·
.
efiis in nomine domini nofiri Jefu
& iicut Iacrilegus judicetur . Ipfos autem qui Chrifii,
in Spirifu Dei nofiri . De ce terti
hoc agunt, clericos & domini facerdotes per- ( falva ii\omnibus,apoftolica auftoritate ) quXlequi, eofque infamare audivimus , ut malum cumque funt ad religionis ‘ obfervantiam per-» Cod.Th<·
fuper maluin addant, & deteriores fiant , non tinentia, locis fuis, & a fuae dittcefeos fynodis
intelligentes quod ecdefia domini in facerdoti- audiantur. Et fi quis facerdotum vel reliquo- *
dus conüflit, &. crefcit in templum Dei · Et rum clericorum, ipo epifcopo inobediens fuerit, 1“«* ··
ficut qui ecclefiam Dei vaftat, & ejus prxdia aut inftdias ei paraverit, aut contumeliam , aut «JX'*»*
it quert
$.<ur q«i & donaria expoliat & invadit , fit iacrilegus : calumniam, & convinci potuerit, mox curi*
cleh.in
fic & ille qui ejus facerdotes mfequitur, lacritfadatur, ftw autem fecit .injuriem , recipiat hoc c,t,j t
legii reus exiiiit, & facrilegus judicatur: Æ- quod inique gefit. Corrumpunt enim mores bonos i c., .t.
muhtmtni, fratres, charifmata meliora , iT no­ colloquia mala. Evigilate jufti, & nolite peccare.
lite taita agere, nec eis commifceri aut confen- Data idibus Martii, k Claro- 4ζ Severo virisb ata t«x
tire, qni toha agunt : quoniam non folum , qui clariflimis confulibus.
ρ°γι> »·«*·
gaaito.
talia agunt , funt hujus criminis rei , fed qui j»
d Hnxmji. fucmtilu) confentiunt. 4 Non ergo gravius pecN
ota Sitthni Binh.
>bi*< ■>
catum eft fornicatio, quam facrilegium ; fed
ficut majus eft peccatum quod in Deum com­
« Nt prodia t,JUat ΛnMeram mtefiMu» dicata. ) Hoc ·
mittitur, quam quod in hominem, fic gravius l<xo factitegia , qita lunt furta.aut rapina r«ruaa «ccle- Sncrikfia
&x
acquifitannu» prohibeatur » & poffcCo bouoram tem- prohibit*,
eft facrilegium agere, quam fornicari. De ta­
poralinm eidem concaditur . Nam ficut ollm l.evUit , EccleSa bolibus enim aft apoftolus : Lt vm inflati efln, quainquam decimi* ditarentur, non erat omnino interdi* * 1 ' ij no» magi) luflum balnijh) , ut toll-vur de Sa rerum poBcIfio, qulpp* qui ex mandate Dei, Nun. po< clinm
puffelbo eoa
tettdio vejir mi, qui boc op*s jecit . Γ^ο quidem jS- in Anguli* tribubu» urbe» faecrdMait* habebant ad Mlerdi As
habitandum, ita eiiam necChrifllans legi» facerdotlbua
abfenr corpore prafms nitm pinta , jam ju­ rorumdem
bonorum pofleflio inlerdiâa probatur . Kcdedicavi ut phtfens eum qui fic upcralut eft m no- lia, enim ChiilUaourum, poAeflionet oUea Tub gentiUbur

y
ad fJaUa;

P 1 I

P A P Æ

1.

*

I

EPISTOLA

^77

'

iaparararlUa paflHUb hm ruMum Hi p»p« k Orb»«1 I. «pt*·!· «4 uauti cpifeopo· feripta d*d»rant, fed
ipfe atlM lapcratorMm «4iâ» , qatba· c»« UUi abl»tx
aaddl «MofevariuH , «videat*r iieoeir*»» · In vdiSo
«ai· Cmftaatlai aiqu* Liciaii Iwc fcrlpt» kgaatxr. At
gneaieae'tff Ciei/Aaat aao felaM te tree ia gae ttaae•Art fAtet , fed ttieer alia IA··ft cataeftaaiee , fM
anar pafwa/a» «W ^agafe» -, fA aA ixr true· Ifftmee <· re­

tenaitatle eg, Cie/te~eaeraatfgtflAeaf · fiagatu gei
te gtJAee , XMMbv aafe* , at terete ter Agree , geaea
fifre gafeiteet , akfget Ala ctacrtnarfa Chilean , «/
•f , JrAttett efferent· & caaeeetai retirant . Porro an
•Mb loca, qua ad Civil tenor fpaAar* dicit, accltiufliea fttifl* , f*quen« «oninfeH· adlâuar ad Auullaam
caafcripiem d«clar»t, hit v«rbl» : fjrart eAreeeeu at f~

teel et tefte fatter a aAn acceptait , / gee ex hr· peffefaatiar , gee ai catMHaee CAifiaaareenr refaire, in
Mtiiafget cieitetfatc ettt ehit lech fertieeet * kt Vida

*7»

II Î.

fab Antonino imperator* martyrium fubjufe dicant u> ■
ntminem tuoecra d«bct ·. nani Marcua Aurelia» non tan­
tan Antoniaur > fad pluribut atiaaa alita nominibu» no-, ",h*“
minata» fuit , at oftaadit Baronina anno 16> n. a- dr ».
t Ceriaifat fehaarcier faiaee erAtti attrtit e M-)a. hoc ...
Ccrinthu» «a vtvu» adhuc , val pot lu r in fad ar iia tanturn ha retint ah eo acceptant propagant ibu» , multo» a
6de averterit, locarium aft . Hoc certum eft , abfurdl
nihil dki, fi Cerinthum, qoeng vid era at apoftoii, qui?uc apoftolorum tenia fynodo interfuit , hoc tempore _
uperftitcm fulfte dlcamoa. SI enlm Polycarpus difclpu"P1
lus Joanais attigi» A nice tum pontificem , cujtta anno
tertio fub imperatore Aurelio martyrium fubilt, C Her- V*" u *i*‘'
mas dlfclpulus Pauli cum hoc pontifice fimul vlxarlt ,
impofttbifa videri non debet » ut Cerinthus fitnu) hoc
& apoftolorum tempore fuperftcs adhuc fuerit , ac vi­
rus fuum tonge lateque per orbem terrarum evomuerit.
Baron- »nn. >4«. num. a.

Barna, »«no Chrlfli g;. n. It.

t Ham ·

ft

E P I S T O L A

·

111. ;

iaq. Baroaim
K=Ù
pcobaatibaa.

PI I PAPÆ L
DIRECTA

b

JUSTO

EPISCOPO

-

EPISTOLA

IV.

PII PAPÆ L
DlR EC T Λ EIDEM J U SIO

VIENNENSI .

Vtenncnfi cpdcopo.
A Niequam Roma extifles, foror noftra EuΛ prepia, ficut bene recordaris , e titulum * A Tcalus epiftolas martyrum ponatis ad nos
k\ venit, gaudium nobis inxftinubilc faciens
domus fuc pauperibus afltgnavit, ubi nunc cum
pauperibus noftriscommorantes, rniffasagimus. de triumpho eorum ·* qui dixit nobis s fandum
De te autem, fuperbeare, poftquam ad fena- Verum collegam
-■ , noftrum vidorem de mundi
toriam urbem Viennenfem perrex.fti , quid fg. pnnctpe tnumphaiTe : tu vero apud fenatonam
i*.
ΛΓ—
b *
/·
.
%
ViPHHtenlAiv* niitr lrxz-Λ n
/*zms
dum lit, nolle cupimus, & ut (ementem evan- C urbem Viennenfem ejus loco a fratribus con?:lii jam fparferis, audire multum defideramus. ftitutus &. colobio epiicoporum vcÛitus , vide
resbyteri illi qui «b apoftoii* educati ufque ut miniilerium quod acccpiili, in domino im­
ad nos pervenerunt, cum quibus fimul verbum pleas: cura autem fandorum martyrum corpo
fidei partiti fumus, a domino vocati in cubili­ ra ficut membra Dei, quemadmodum curave­
bus setemis daufi tenentur . d Sanâus Timo­ runt apoftoii Stephanum . Carceres fandorum
theus & Marcus per bonum, certamen tranfie- vifita, ne aliquis tepefeat infide. Martyria fan­
runt. Vide frater ut. illos imiteris fequendo , da Spiritu fando proba: ut perfeverent in tide,
neque vioculis mundi illigeris. Feflina palmam eis incitator iniifte. Presbyteri & diaconi non
perleverabilcm cum tandis apoftolis tenere , ut majorem, fed ut miniftrum Chrifti te ob
Îuam per multas paiTiories Paulus fufeepit & terrent, plebs univeriâ fanâitate tua protega­
'etnts, cui crux cantarem Chrifti tollere non tur. Fratres noftri, quos per Attalum recognopotuit. Salutant te Soter & Eleutherius digni fces, de tyranni fseviria jam Uberati requiefeunt
presbyteri. Saluta fratres qui tecum vivunt in in domino. Presbyter Pallor titulum * condi 3
domino, e Cerinthus primarches fatans mul- dit, & digne in domino obiit. Revelatum mtb r»*·»'1’ tos avertit a fide. Gratia Chrifti habitet in D
' hi efle fcias , collega beatifltme , b citius me k
finem hujus vitz faâurum . Unum fjagttabo ;
corde tuo.
in communione fta , & mei ne oblivifcans .
|N*(cna.
Salutat te d fenatus pauper Chrifti apud Ro­
hio t« Sevebini Binii.
mam conftitutus , Saluta omne collegium fra­
trum , qui tecum funt in domino ■
Dea »ha «a
. ) Dual perbreves epiftola. Fit aJ Juftun»
piftoia Pti
poatifici» ex
archivo Vieaaeauacce
a<>'

Vienncnfem epifeopum feripta» ex Vienaeoli archivo prodn», , (x tomo primo bibliotheca fandorum patrum
p»rifiea<i» editioate, ubi extaat , huc coufulto tranftn)in,u,, Hafce getmauaa effe «c légitima», cum rerum argumeatum, & admirabili»quadam cum rcbu» gcftishu-

Notie Sevebini binii.
e Ffijilj . ) Hanc «piftoUt» ultimo anno pontifica­

tu» Pii, pai*lo ante obitum cjiu fcriptaai cftê , ex ίρύ
epiftola apparet.
e Atttlet.) Attelai, cuja» hic fit mentio, eft gene­
uarum Pium anno pontificatu» fui penul-itno , qui eft
re Pergamenus , fcJ Romae» <ivit»te donatu» , ac tua- ÎMcric
Chrifti itd. pofteriorem autem auno ulr mo fcripfifte ,
Çni itominu vir . D· cuju» xgoM liter· Viennenfn k
ipfa epiftola oftendunr . Baron, ano. >M. n- ». it »·
-ugdunknfi» ecclefia , apud JEafebiutu lib. j. <»p. >■
i Jeft eAi‘*f*.) Jullu» Viem; culis ecclefia epifeopu»
laftus qai»
v-­
extante», feribunt.
poll longum exilium , fub perfecutione Marci Aure
turrit ?
c- E
t fea/iem Vrre>e. ) Ve ru> , de quo hic , fuit " pri­ Vera» qars ·
lii martyrium fubiit . It» Ado ciufdcni Vienucufi» ec" Dele Ιι·η
ma» Vienneiifi» ccdcfia epifeopu* , apoftolorum difeipudefia epifeopu» in chron. teftatu; .
lui, qui Trajani tempore epifeopacum eiu> ecclefia ac­
Ecclefia citut Thaluar e/eieet fee . 1 D iruar divino cultui «it-ai cepit,
dt
ad
hac
ufque
tempora
illi
prafuit.
la» appella- appellantur tituli, dua* ob canfas , qua» vide fupra in
A Steelef faeger. ) Id eft, facrum collegium presby­ ihrOHKO .
tui.
neti» ad vitam Anaclati, verbo, H/c iHelet .
terorum, ac ceterorum Ronuua ecdefia clcticocum.
Qpi» hient
el ia»eta< Titenieei t) Marcet.) Hunc Timotheum ,
Tuaotheu»·? cuju» exitum nunciat Fiu» pontifex , Novati germanum ,
Pudentiana atque Praxedi» fratrem , Pudentia vero at­
que Prifcilln filium fail!* , (eumdemque efte, cuju» io
antiqui» tabull» ecdefiaflici» a». Martii natali» defer iptua habetur, hi» verbi».· Qeere win St. narty·"·
Timotbeu»
Marci Ί3 Tiettlkei , gei fui Annatat inferat e re ma·pallur Tab
lyrit cereeati fret ) Baronlus fentit anno Chrifti r Ao­
A» relie
num. ». Quod vero fub Aurelio palp , in martyro'egu»

jtu tempori» convenieati» , tum fiidpbci£mua ille antiPu»
3uit»ti» candor, cuivi» facile perfuadant. Priorem harum
Qjiude fcrl-

Cencil. Gcttral.

Tom. I. ‘

Vv

3

EX

P

Λ

I

I , Ρ

EX DECRETIS

A

Ρ

Λ

ilo

tX'BlSDBM*

fotniftntie t)tu> tt^u nerhtentin dt fagmt
dentini nltquid filUt.

PII P APÆ L
Ante wgffinnm fninttmt mmMv v/rgiacr/Mx
conferrentur.
*·.*··* ’
Virgine» non velentur ante vigintiquinque
JiJiu*.*** annos arratis , nift forte neceititste periditanlr t· 3k. tu pudicius virginalis. El non luut confecranI,M liKj.j*. nifi tn ^iphania, & in dbis paichac , &
in apoftolorum natalitiis, niG caula mortis ur­
gente . (. λ )
R X EISDEM.
De illis qui fer cnput Dei vel eopillumjurent,
liufp hernie finirλDnat utuntur.

Si per negligentiam aliquid de fanguine domini ftillavcfit in ftrrtm, lingua lambatur, n- S' r" *»»·
bula radatur. SI non fuerit tabula, ut nonconculcetur, locus corradatur , dc igne confuma- j». ».
tur , dc cinis intra altare recondatur, R fa­
cerdos quadraginta diebus perniteat . Si fu­
per altare ftillaverit calix , tbrbeat minifter
ftillam , & tribus diebus perniteat . Si fuper
linteum altaris , & ad aliud (lilia pervenerit,
quatuor tibiis pceniteat . S! nique ad terBtium , novem diebus perniteat
Si uique ad
quartum , viginti diebus perniteat , & lintea­
mina , quae tetigerit ftilla , tribus viribus minifter abluat, calice fubterpofito, & aqua ablu­
tionis fumatur, & juxta altare recondatur, (e)

>> qucft i. Si quis per capillum Dei rei caput juraverit
5' ’iTuaT* *c' a,'°
blalphemia contra Deum uDri.
fus fuerit. fi in ecclefiaftico ordine eft , depo­
EX EJUSDEM DECRETIS.
natur./ ii laicus, anathematizetur. Et ii quis
per creaturas juraverit , acerrime caftigetur ,
Ut erreptitu fueris nlloribu tum miniftrrnt.
& juxta hoc , quod fynodus judicavenf, poeniteat. Si quis autem talem hominem nonmaCommuniter diffinimus , ut nullus de hi» ,
nifeftavertt, non eft dubium, quin divina con­ qui aut in terra arrepti a damonifrus elidun- ditBmmu.,
demnatione limiliter coerceaiu» . Et fi epilco- tur , aut quolibet modo vexationis incurtibus *· w·11·’,
pus ilia emendare neglexerit, acerrime corripia- efferuntur , vel (acris audeant mmiftrare al­
tur. (b )
taribus, vel mdifcuffe fe ingerant (.aeramentis
EX EISDEM.
Cdivinis, exceptis illi», qui corporum incommo­
ditati dediti, fine huiutinodi paftîonibus in terra
De iliis qui jubentibus dominis fuis perjurium
probantur elifi, qui tamen & ipfi tamdiu erunt
fecerint.
ab officii fin ordine & loco iuipenfi, quoufque
unius anni fpatio , per diferetionem epifeopi ,
,,
». Qui cpm pu Ilus a domino , fciens pejerat , inveniantur ad incuriu dxmonum liberati. (/>
Qn.umfji- utrjque fUBt perjuri , & dominus & miles :
dominus , quia precepit: miles, quia pius do­ EJUSDEM DECRETUM EX CODICE
minum , qu>m animam fuam dilexir . Si li­
5. librorum, libro a. cap. 117.
ber eft, quadraginta dies in pane ûc aqua per­
niteat, R feptem iequentes annos : fi fervuscft,
De nilutionibur populorem.
u-ee quadragefimas « legitimas fenas pcsniteat.
Anfeltmu lib- t ■· .·»(»■ β). ’’«■ cit«t «■« p«rnitei>riali ThroJcri, ut BurcharUu», Λ Iro f««juunt< cipitc.

EX EISDEM.

,, <ι·»Λ. «
Qui pejerat fe in manu epifrooi. aut in cruQU.p.ier»r. fc Confecrata, tres annos perniteat: Ii vero in
cruce non confecrata. annum umirn perniteat .
Qu» autem coafbis fuerit, & ignorans, fe peje­
raverit . R poft cognofcit . tres quadragefimas
pœniteat. ( c )

Ut dc oblationibus qua· offeruntur a populo,
& confecrationibus quae fuperfunt, vel de pani­
bus quos deferunt fideles ad ecclefiam, vel cer­
te de fuis, presbyter convenienter partes incik» habeat in vafe nitido 8c convenienti. utpoft
mlffarum iolennia, nui communicare non fuetint parati, eulogias omni die dominico, & irt
diebus feftis exinde accipiant, que cum benediftione prius factat, (g)

EJUSDEM

DECRETUM

EX

.

CODICE

s6. librorum, libro 3. cap. 19.

E X E T S D E M.
De confuetudine fervende, qne non eft
contre fidem.

De illo nui uxorem legitimum fint judicio
interfecerit.

ft t
Quicumquc propriam uxorem ablquc lege
'QakunNu;’ vel fine eau ia & certa probatione interfere
ρ,ορπ»»
rit > aliamque duxerit uxorem , armis depo
fitis, publicam agat pœnitentiam. Er fi contu­
max luerit , & epifcopo tuo inobediens extiterit , anathematizetur , quoulqtie confcntiat.
Eadem lex erit illi qm fuum leniorem inter­
fecerit. (d)

Ç/) Petiftis per Hilarium chartularium noArum, a beate memoris prxdeceffbre noftro ,
ut omne» vobis retro temporum confuetudines
fervarentur, que a Petri apoftolorum pnneipis
ordiuationum initiis haâenus ve tu flas longa fervavit. Et nos quidem, juxta feriem relationis
veftne, conluctudinem laudamus , qu« tamen nem ι··4 8t
contra fidem catholicam mhil ufurpare digno- in <*«» t
icitur.
It»- hb-V
In ve-

l») Hu|«« deereti prior p»n «ft <1 Orthij. ΠΙ. ton 4 *Κ'Γ* eM Mi'»». Π. cw >». τ«ι»>. t» rpHl XI C«l»l c»p.,».
(0) Dclumpluin <ft «x NorelU hiitiruni
(<>
‘° «vlleU. V.»i»irai tinquxm .« P»iurentnli Tbeodun.
(J) Cxp’laUr. lib. I. i >·· (r) E* Pj-nitenl.il. Thcudoii. cap. o ( fl l»o p » t »»,. h<w tribuit Pio.
( j) F·® Iribuitu» «b l»«n«.

( *) Ett tx «pii. S-Cjr»i

1- >· «P 7,-

68 x

EPISTOLA

68»

IV.

Wtni tin fttimiitb, ftti m ferini» S. Aotnooe Beti. tfimtpttt ftrttr, valeto a Ce•ifioybttr. Legf. toot. II. per. II. peg. i j·. odit. Befiug. te ittnhi M tap. X.
boo retiteter

coomumout ante Averte abrtineye debeent, 8c difeordes ab eccle*
Λ eonfimunatiunem pernitenti». Quod pceni- fia pellantur, donec ad pacem redeant, «a
. tante· > conviviis, & onuunenti· , atque alba
aat *

FMaaftpag. yjQgiÿtgpijj,

σ

c’ ann3m
cHKisri

CONCILIUM ORIENTALE
Habitum circa annum Chrifti clx.
luit.

Sted otient Concilient debenua diliptntia axihrir# cent [mode erintoli daemevifi, efferent loto tx
f«t ftripfit libroni dt ber^fibni a Sinttondo <- feriptor» focro fuibet efet tfb Apolloniet ot eo~
ditent: y«t
lib. i. cap. xxill. diÿbrtrtt dt rent infenient nfelkret. Deindt eddit : Hrc aubertfi Ctrdaoienorent , fee a Cerdone cepit exor- " tem A his fimilia, hac de caufa condemnatis
ttaffv· preventfee terent doltrinene récitatif An· hereticis, rsiionabili fermone videbantur latisgaikni
„
“ ’ vtrbu
’ tx libro it bertfbet ntttliffir, it-■ facere facerdotes, live ut a praecipitio revocatwww» addit contra Oleno fefetpiffô fanBnnt Apol- rent, five ut ft olUndcrent (citas damnarc, non

t

lenient Eptfcopem Çorixibroreni , teuton omtn

homines.

T

A N n
cηk is n

CHRISTI

EPISTOLÆ ET DECRETA
Ex Libra 'Pontificali Damafi Papa
Nicetus natione Syrus , ex patreC
» palinodia recantat· recipiuntur, fed Gaude eo- Roaans «cJoanne da vièo (4) Humilia , b
’ »ί«ιΛ. Maro·. , quem
defla conaoaioae·
. {t
fedit annos undecim, menfesquatuor, dies tres,
■ aftirAaM.
a s«v<n u» Fuit. autem temporibus · Veri & Marci , a ! tir controverfia cum Ànicnco pontifice, ipfe etiam Po­ Polycarpv·
ly carpu« hoc «odemanno hue opportune venernr ) quin­ cor R·antra
* £“·
confutatu Gallicani fit Veteris, ufque ad Pr«- que
tuillibu» aureorum erclefindonati·, at fraudemani- vaaartt?
fentem fic Rutinum, c Hic Contlituit , ut (c) ini pecunia occultarot, recipi petit · dt liib ea conditio­
b abiaat a clericus comam non nutriret, b fecundum pr«- ne regreflum ad ecclefiam impetrat » ut · fi quo* fadn· contraria docendo re A i rueret . Anno ejufdem
c H'
ceptum apoftoli. Hic fecit ordinationes quin­ xerit
Ariceti y. Caiiphrygernrn harefi· , Memao·· Prifcli-_ . .
que per menfem Decembrem , presbyteros la A Maximilla audutlbue exorta eft » qusr non pla( d ) feptemdecup , diaconos quatuor , epifeo- betn tantum ίη<Ι<·Αιηι » fed etiam ipfum Tertullianum g, rag Aa,_
virant dodiflimum (prob dolor!) feduxit. Hanc pfeu- ctto Cxort·.
pos per diverfa loca ( e ) novem . Qyi e- doprophetarum
hurefim ab epifeopis 4fio , concilii· de Muniam' h»
tiam obiit martyr, βι fejmltus eft d in cœmrtc- ea habiti·» damnatam, conflat exepiftola Serapioni·ad n<iap«rcoa.
rio Callifti * (f ) via Appia, decimoquinto Ka- Coricum 8c Ponticum , multorum aliorum epifeopornm cilia Afialend. Majas- Et ceftavit epifeopatus dies fep- fubfctipilonibui illuflfata · quu eytat apud Eutebium tics tonde
liba y. cap. i|. Verba epiftolu hac funt : Ut ,ofr·
aaaau.
temdecim·
iMtdbftlt , .meem in Chrite fetenitaUm , fex prr
**)

A*X*ftel

A

LJ nnioffuu Itrrere» triam éiffnfo
»* at Lat e.w it
ftrtiriaa fnfttUa » tant fatjia pratigiU InJlUata , rr
/pfa ahierrtr·. litertu Ctautu ettnioo^tbtaHjfui. fte»
Hitrotl/ efa rioitati toiftafat trafatt . at nat aii .
· .XxpcWMZ.) Anno domini noflri JefuChrifti * tOf.
qui eft Aurelii iiaparatut·· aanu» j. vignfiaaa j. diu Julil , poft interregnum pontificium t4. dierum· Aniceco. Tatiam», qui acdeCam antahac contra hnraftapm»pugnaverat· faperbia datu· , ίιάα· c* hnrcfiarcha , &
tua Pio in pontificatu fubrogatitr . Qui eum Pio ante­
Encratitarum · id ·* continentium , caput, anno hu»u*
ponendum «fle feniêrunt· Hcgqfippiftt Irenal teftimepontificia ofiavo , qui aft Chrifti < 74. J Vide Raronium
niu «Ccaciftmn refutantur. Vide qua dlxinma fupe* 1*
pradifli· locis.
not» ad vitam Pit · in principio . Hujua primo anno
* tftkt «rzroar 11. uaafrt, &c ) Si. habeatur ratio lnGnoftieornm harefia ope* Marcellin· nefarie feinta·
greflua & obi tua , anno· 0Λ0 , moti/af novem fed i fle
invaluit ■ Mardon · Cqrdo & Valentino· hnrefiarch* ,
dumtaxat repenetur. Da IngrdTu cn.i conflat c* Ii· 4»·
catholici nomini· appellationem aflûAaatu· Romaniva*
1'upm

N Ο T « S R V F. R I Μ I B I N 1 I.

Qaaodo Anicetwa pontiiaxtaAualit.

Marcio·,
Cerdo ,
<
Valentini»

(.) Ζκ. Anicita· (i) let. Hamif. (r) La·. cJenu..,, non aatnat.
J<<A Vu Appi·, A pro XV. poait XII

(/) /. Let.

(d) Lu. XV1W.

p) Lu XM.

683

A

(•pra

N

I

C

E

T

1/. Aprili,, aano Chilili pr»4U*o, mutytio claim mi?
. gravent ad «tomimin. «t «cctcfiaftic* tabule leOantur ,
CafcriMuM tempus £tdf· Anietli rauua ac brmuin ba­
il debet. Baioniu, «auo t ;j nu* a.
• SUe ttnftitrui ut tirram ctatani M nulnei. ) Hoc
decretum extat fcqueate liltiu cpiiloia . vide qua Ibt
nouvimu».
d 1· Carmieri» Ctlliji . ) lutcUige iu eo ereuuto >
2uod police CailiAu, camierium feat. Baromui pre
Ido ann. num. j.

«çE PI STOLA

•.ÎKS.
VV Crudui

ANICETI k PAPÆ

"ms

I

P

A

P

Æ

684

funt ., Nono Mates imo fo*ii£caiu> (iuACll archicpifeopi . ooulecrari poffunt Cpik opis .
SS
S«l nxhus
fi ipfe
.pfc cum
»Wih.,
?.mqui
.pu
____ efi,, fi
Aommbus, eum

ADGUL1Æ

EPISCOPOS.

ttuea.
■Iignus eft. elegerit, Sc eundi pariter facravcnnt pontificem. Et licet iftud , necefftiate co­
gente , conccffum fit : illud tamen , quod de
archtepifeopi confecratione perdicium eft atque
prrceptuxn , xd eft, ut omnes fuftraganei eum
ordinent , nullatenus immutari licet : quia qui
ilhs prateft, ab omnibus epifeopis, quibus precft . debet conflitui. Sin aliter prxliimptum fue­
rit, viribus carere non dubium eft, quia irrita '
erit ejus fecus ada ordinatio . Ipfe autem arcinepiicopus nihil de eorum caulis, At de a- P“> ■■tu
Ins communibus, /uxta ftaiuta apoftolorum ,
ablque eundorum illorum agat conti lio : nec ilBli , nifi quantum «d proprias parochias per
tinet , fine lito
quoniam tali gaudet con>
cordia ai u (fimus
& gloriatur in membris
fuis.

De eleâiour & ordinaùoiie xrchicpiiropi & ce­
terorum epifeoporum, &.ut»rclucpi(cx>pusabfque confiho ceterorum nihil ageic prxfumat
de cautis eorum niG tantutn Je fua fpeciali
parochia.

π.

Nulli archicpifcopi primates vocentur , nifi
illi qui primas tenent civitates, quarum epi- <of».
foopo» apoftoii & fucceflbres apoftolorum regu- x
lantcr ' patriarchas & primates elle continue *, J
i. lit ordinationibus epifeoporum, èT de tastfts ea­
rum.
runt , iuli aliqua gens deinceps ad fidem con­
ki De primatibus & metropolitans .
vertatur, cui necefle fit, propter multitudinem
Hl. s» metropohtanus ftne confdio egtrit , velβ
eorum, primatem continui. Reliqui vero, qui
epifcopi earn fujpeilum habuerint.
alias met ropohtanas fedes adepti funt, non priIV Qe tonjura clericorum & habita.
Cmates, fed metropolitan! nominentur.

Amt etui umverfit ec< lefts per GaUut provint isu
conftitnti<, in domino jointem.

III.

Si autem aliquis mctropoliianorum inflatus *s,
Onorum operum & c fpiritualiuin ftiidiomni fuerit, & fine omnium comprovincialium preDeum audorem ctfc , non dubium eft , feuna vel contiho epifeoporum , aut eorum ,
qui bonorum hominum incitai mentes & adju­aut alus caulas , nifi eas tantum qux ad
vat adiones . Quod nubi> evidenter apparuit , propriam iuain parochiam pertinent , » agere ,
cum inter longinqua tpatia tegionum , unuin cor
aut cos gravare voluerit, ab omnibus dillride
da veftra lenierunt conlifiuiu, & qu* defidera
vonigarur, ne talia deinceps przfumere audeat.
bat is rclponia , non unius , fed plurimorum Si veio incomgibilxs eifque inobediens apparue­
cptftolx intimarunt.
rit , ad hanc apoiiolicam fedem (cui omnia
L
epifeoporum judicia b terminare pnarepra funt ) b
ejus contumacia referatur , ut vindida dc eo *P ’
De ordinationibus ven> epifeoporum , iuperD fiat, & ceteri timorem habeant. Si autem proquibus nos coniulere vohiiftis, olim in fandi pter nimianf longinquitatem, aut temporis in­
pnedecefforis noftri Anacleti ordinationibus uuse- commoditatem, vel itineris afpcritarem , grave
dam jam decreta reperimus. Scimus etum bca- ad lune fedem ejus caufam deferre fuerit, tunc
tiflimum Jacobum, qui dicebatur Juftus , qui ad ejus primatem caufa deferatur, & penes ipetiam fecundum carnem frater dornuii ntuxcu
tum hujuslaudrfeduaiidoritate judicetur. c Si-1
œ
parus eft, a Petro, Jacobo & Joanne apofto­ militer , fi aliquis epifeoporum proprium me­
lis, Hierofolymorixm epilcopiun effe ordinatum. tropoli tanum fufpeduin habuerit, apud prima­
Si autem non minus quam « Iribus apoftolis tem dkrcefcos, aut apud hanc apoftolicam fe­
tantus vir fuit ordinatus- epifcopus, patet pro- dem audiant r- Qui major eft veftrum, fecundum Mrilk > o
Af«r< 10
fedo, eos formam, inftituente domino , tradi- dominicam giflionem , fit vefler mintfler :
diffe, non a minui quam a tribus epifeopis , quanto major es tn omnibus, bumilsa teipfxm .
epilcopum ordinari debere . Sed crefcente nu­ Cariffimi , nolite inter vos contendere , nec »«Vimero epifeoporum, nifi neceflitas intervenerit , quxrat aliquis major effe: fed juxtaapoftolum,
debent etiàm plures augen, id eft , fi diligite
archie-vot —
v,.,
,—........
v • Ί— 4
invicem,
qtua
carit, at ex Deo eft:' &
P1^0?115 «liem obierit, & alter ordinandus ar- E omnis fui diligit fratrem, ex Deo natus eft , Ij
chkpifcopus eledus fuerit, omnes eiufdcm pro- cogntfaf Deum. Qui non dihgit, non navit Deum ,
vincte epilcopi ad fedem metropoleos conve- fuontam Dint cantas eft. Pafcite, inquit princeps
niant, ut ?b omnibus ipte ordinetur . c Opor- apoftolorum, 71/1 ta vobis eft, gregem Dtt, provi­
let au,em ut ‘Ple > 3UI
omnibus prxefle dentes non coaSe , fed fpoutauee fecundum Deum,,
debet, ab omnibus illis eligatur & ordinetur
nepue turpis luert gratia, fed voluntarie : neque
Reliqui vero comprovinciales epilcopi, fi neccf- ut dominantes m cleris , fed forma falli grrgu
fe fuerit, ceteris conlentietitibus, a tribus, jul- exanimo. Et cum ipparucnt pnncept polior«m,

B

jui(r> u ,
A«*d. quilo
u

et Difi Ar
< liKplkOpti*
»»'·»*’·»
4 S Leo «f
Coac^ui
Acrcl « i

toi'

In MSS Up; ^ruili» Icobtiur
in quiixildra
1 Uralu. «r.J. »», .
J MS itmpurc ’Uirt

Invii. Ik dirai

c.tc .

He> Stmai ■

63 j
E P I
fereipietit immarcefcibilcm gloriacoronam
J.it U

STOLA
Et A ftfi·* ·

juxta altum apoAoltun : Fratret, memont
te verborum qua pradtfla funt ab apoftoiit do­
mini noftrt Jefn Cbrifti, qui dicebant vobis ,
' mam in novtftimo tempore vmier.t Mu foret. fe-

Mim. uOUmtr.

mea radi» fed ita toudrrl, ut cutu tcâa maneat . Denique
· ·- Aet
- Dioey&o a Ipipbspio, Athxuxfio,
. _ . .Palladio',
. ,,,

H, fim

£

■*"i
“ Jegregnnt
—
— · Jemeltpfoj
f
, animales, fptritum ins
babentei. K*» nutem , car^mi , /»,*» rdifcantet

vojmetipfot fanilifima zxftrtt fdet, tn Spiritu fan
βύ or antet, tpfos vos tn dikflione Dtt fervatt ,
expiantes mifiricordiam domini noftri jtfu Chri
fit m vitam atrmam Et bos <jtttdtm arguite judica­
ta/ , iUtu vero fpivote y de igne raptent es . Aliii
notem miferemini tn timoré , odtentei tj earn .
carnâlii eft, maculatam tante am.

IV
(■Mm.

696

Darer/ , inquit , ab/ mbit

B

tonfum qsldcm, non au-em rsfurs mentio fiat . PradiAa igitur xerba Anketi pontifici» aaodo illo quo fupra,
explicare , quam integram epiftolam , ( quod fxcit Bellarm. de monachia cap. 40. ) propterea in dubium vocart , cen/tnit.itiu» eft ac tutiua . Vide Valent, tona. 4.
difpu». 9. quaft. j. puuAo j. de annexI» facramento or­
dini».
« la medum fpbara.) Id eft , corona rei circuli , quia Caute idai«
patrei & concilia dum prsdiâls loci» de tonfura cleri- '* ileutiln
«orum ant monache rum loquuntur , eam communiter co- »·;ο·',ι »0«
rousts nominant, propterea nimirum, quod tonfuraco- :,c'41
rona fi auram habear . Caufam ft rati.men» hujus tonfui a «leiicali» gcflats ■ ahi alum alfignaut . Prima eft
Dlonyfii , ut illa nudatione capiti· » figoificetur vita
aperta & pura, «ui ec.lefiaftici /ludere debent. Secunda
eft Belo lib. 5. hiftoria Anglic, c. a», ut fpmea Chri­
fti corona, quam clerici maxime in memoria habere de­
bent, repralentetur. Tertia eft Ifidoti lib. de -ο®c. «le­
ne. Rabani lib. 1. de inftltut. cleric cap. 1. ut fiÿnifi·*
ectur leqale effe Chrifti farerJotiatm , cupi· gubernato
rea tab corona redimito· e (Te «'port eat , vel etiam ut
ü'nifirctur , r .lcliafticum anun nu , qui eft in homhia
ficut vertex in capite , debere elle nudatum a villi» ,
fpoliatum affeAu fupttfluitatum, a« demum apertum ft
expeditum ad divina· iufpiratmne» facile percipienda» .
Valentia prndiâù loci» . Sa.1 ft alia ab hi» dirai ia de
clericorum toniura adducitur caufa a Germano epifeo,
po C«'nftantinonoliianu , hii verbi* : Tsuflet mreoo itr k’ie>P·0

Prohibete, fratres, per univerfas regionum
vcftranim ecdefias , ut denci , qui laicis &
kmphcibus , virlutis, honCfLilis, pudicitix , &.
gravitatis exemplar efl'e debint , ac feipfos ,
tamquam fignum parions vit* , rudioribus ad
imitationem prudenter exhibete , « juxta apoftolum, comam non nutriant , fed b defuper
caput c in modum fphzne radant . quia ficut
diicreri debent effe in convcrfatione , ita & in .
toniura 5c omni habitu difcreti debent appare­ rampoftocaoiii
rapittoram^mfeotiem-, totare. Hxc vobis fratres, ut penitis, cuftodienda Jr aear rrfert
upiUt
Petri : pai tam mif
peadlcalituem ΙιαικΙ O mtfifrl , et tenja
mittimus, & cuftodire prxoptmus , ut tn no­ /m/ effet

“

ab bit pat ejat fermeei ««· creÀeiani, ut illuderetur
mine Jefn omne genu fleilatur, calefttum , terre- Q■‘ ejl
ab ipjU) eifue Cbrifae malifer bemdiaU i Ct itfamiaat
ftrtnttt , ÿ infernorum , Û* omnts lingua con­ in braorrm, iUufamae en ileriaeu l eauertit , & fejuit ju­
flentur , <]uia dominot Jefm Cbrtflut in glo­ ft- etfue ejeu ineeea , ftc. Unde conftat , eam , «tus

ria eft Det patrita cui honor & imperium per
i Mendax
con iulum

Kterna faxula . Data odavo Kalendae Junii ,
• Gallicano & Rufino vins clanlliims coniulibus.

principi apoftolorum derifionla & iguomlnis caufa illata
eft nota infamie , totiui ccdefts bonori ceftifle . Vide
Baron. B· Ilarm. Valeat. &c. allegati· loci·.

ROMANA

Nota Sbverini Binil

A N IC E T I .

S Y N.

cx iynodico libello.

TonAirs c!<
a Jarta afeffehm ceeuam non nutriam. ) Hoc decre­
ncaln ab
to Anicciu· pontifex con&rmat id quod apoftolica tra­
•poftohi i»,
ditione ac ccnflitutione in ecclefiam derivatum eft , ut
mista

Ύ'νο^ος θfiat noti ifpù mtxn c* F»iμη avumt^poti^^fu «ro τον puacuv»·

fell icet cocum capita in moduiA fphrrs tondeantur dc
rars AnxftTw, τβ nto'rnç
nul Πολνfuper, qui a communi bominum vita 1 «edentet, excultiua vite genua feâantur
ita Ifidoru» de divin. 0® ·.
Mftrou ΰρομύρτνρΐ^ tnmoitov Σμύρνης , iÇ
Hum· ritus mentio eft apud Dmnyfium de ecclcfiaftitouSuixuC
ca hiérarchie, par. S. cap. ]. In ecclefia a ptimi· Cucu­ Denpu* t’wxorvif Seim * rant
lla ufque huc prsdiAum ritum frequentatum efle con­
τη ίικάτη ηιήρτη της τιλίώη» ιορηζονηαν
flit non tantum ex DUonyfio Areopagita fupra alleca­
δάον ·«%«, <ί ιτιροις
τβ»
to loco , ubi ait , MtUtibai tandtei falele, !>“$· : Sed
etiam ex Epiphanie hxref. Io. Auguftioo lib. de operiΖχπλοιαήνρ. ό(ίσ-αα-α
μιν φρηην xat uubus monachorum > cap. ultlm. ubi reprehendunt quofTnttw χαθΦ- τβ Strxônu ήμύν Γησον Xetdam monachos, «psi aliorum more tonderi nollent . Ex
Hieronymo «u epiftola quadam ad Auguftiuum qua eft
ζου >£ Θίβ, τη iyiac wpom/Ji μυταϋςιιιτιinter qpillolas Auguftini »«. ubi fie ait , nueOlum ut
Xftv ■ τίώ St ζνχρ^ιχίιυ ivacrat/ra , uirrn rr
rure nemine fetuiei , frrter teretem itum . Item ex
Augullino epift. 147· ad Proculiturum epifeopum , quo
ittptSôfy
μιγχλη
in loortii τρόιην
loco hac fer ibit
Per ter,nane mfram , aut adjurant
iyut,
uffr! : per ernunam vrtram , nas adjurant netri . Ex
concilio Carthaginenfi IV. canone 44. quod prMlbet clericial comam & barbam alere. Ex concilio item Toleta­
Ynodus divino & fonâa provincialis, Ro­
no IV. quod cap. ao. tubet , ut omne» clerici detonfo
fuponu» capite toto, inferius falam circuli coronam relin­
ma congregata a beariffimo Aniceto , cquant. Recle igitur hfc Anicetus ait , fecundum apoftojufdem urbis papa , & Polycarpo fando marlos eft· , coniam non alere, fod caput demilTe tondere .
Nam qua per univerfan» occleliam toto, terrarum orbe g tyre Smymx epifeopo , ali iique epifeopis de­
recepta , ab apoilolorum tetnporibus ufafrequentata le­
cem : contra eos , qui Judaico more Luna
guntur , ea fecundum regulam S Auguftini epift. 114.
decima quarra divinum celebrabant pafcha ,
ad Januarium , ab apoftolls profecla ft conflit ut a efle ,
aliifque ritibus & typis id ipitim perficiebant .
reAe creduntur . Vide Baron, aan. 5». n. 1 r*. ft mul­
tis altis fcquentibu· » Bellarmtn. lib. x. de monachis ,
igitur fynodus definivit tremendam dt ti
cap* 40.
lutarem domini noftri Jefu Chrifti & Dei palClerui oliaa
b defuper taput radant. } Id eft, detnifte tondeant .
fionem in (an&a parafceve myftice celebrandam,
tuadebaaiur Stc enim olim fiebat , forficibus fc i licet , non autem not-jcnobu» .· vaeula , ut colligimus ex Clemente Alcxandt. lib. j. perefurredionem autem vitx auftriccm , ipla ce

rara,

η

<£ nirers

η

xvtMtxi

S

Hrr

' no» tadebao dagu^MB >
ll· SUl
di»it :
bete dit tt^d jmftt ,
tur nuvicula. ntuueaia , fed 1 rufarum frrpeibui . Item ex Optato Mi­
le vit ano lib. a. contra Farnieniannin, ubi arguit Donat.itaa - quod Catholici» face,dotibus per vim capita la-

tebr» & magna dominica omni modo elle r<

ragmdam.

V ’

1 '

t

d88

*87

ΊΓΐΠΓΒ
CHRISTI
■ Hl·

SOTERIS

PAPÆ

Ex libro 'Portificali Damafi Tap<t.
a b
COter
natione
Campanus
, «
Con- A f^7^
·; ‘linque 75^7^«
Uteb» fc
cordio
, de civitate
Fundis
, b patre
ledit annos
*·

u

vium & «£-

Proh»biie «ft huju» «pnftuutieni» tdit»
e»*f*n>fuii»«, quad «xMontxniJ»®»>
Baron.

mm i 7j. «unis» Λ facrl» immift««‘ ·

• EPISTOLA

I.

SOTERIS PAPÆ

queas « jui-

au·· cttfl·»
Jko» . ■

ad campaniæ episcopos.
De fide & incarnatione D. NJ.C.

Notæ Severini Bimi.
B
Quando Sorer
a Sxtt . ) Anno domini " 1 7J. qui eft Aureili irnpepuntitri ft- pcratarit i j. die 14. Mtii poft inrertepnum 17. dienun , Soter aft9i/larum ecclefiarum (olttium 1 pauperum
'U
& egentium , tefte Dionyfio Alexandrino , magnus reMutificenlit Illuoerator , cathedram Petri adminiftrandam & gubernanSoien».
Sot«n«.
Jim lufeeptt
qeam cum annis « ut infia ditemus, fere

QvtaWiu

no»i.

«οΐ,, siati.

9. mentes 7. dies ai. Fuit autem temporiz**·
bus (a) Veri & Marci, a confulatu KuILci &
Aquilini, ufque ad Cethegum & Clanun . c
. C H·
Hic conttituit, ut · nulla monacha pallam facretam contingeret, (A) nec incenium poneret
4-*
in fanâa eedelia. Hic fecit ordinationes * (c)
'
J* l*r men^crrt Decembrem, presbyteros * 18.
“
diaconos ç. epicopos per diverte loca ji. (d)
> |a«i»cor-Qui fepultus eft b in cremeterio CalliftiviaApg"Ha F,*"pia, 10. Kalendas (e) Maies. Et certavit epifcopatus dies (/) 11.
» e. n» er

Soter apoftolica fedis arebiepifeopm , Campanis
omnibus falutem m domino.

Audere vos oportet, fratres , quod , di­
vina largiente gratia , familiares domini
vocamini, cjulque facerdotii dignitate fungimini. Nunc autem rogo vos, ut circa plebes vo­
bis committas laborare dignemini , & fruâuofos manipulos domino reportare nitamini .
J’*1*’*
Paulus enim apoftolus de fide ita loquitur, di­
cens: Quod ente promiferat per prophetes fuos

G

quatuor tenniffirt. non tam ex voluntate A decreto Au­
relii imperatori», quam ex temerario populi impetu, de
erimlnibu» quibufdam . qua Gnofticorum tantum pro­
pria erant, trie cum pluribus alii» . ut conftar ax Ute­
ri» martyrum Lugdunenlium , qac extanl apud Eulebiuni Kb. 5· cap 1. acculant» , martyrium fubiit . Im­
pariter publico ediflo ad fenatutn tcripto. ullum Chriftlanum. ob boc tantum quod Cnftunus effet » accurari
prohibuit, proptere* quod In Marcomannico ballo totu»
in fcriptnrts fenilis de Filio fuo, fui faites eft
exercitu», foils arjitfs ardore graviftime afflrâu». & ab
ei ex femine David fecundum cerium. Item ip­ 0»Ui
hoftibus ioterclttfiri, folius Chri(liana legionis, qu* ροfe ad Galatas : Poftquam entem venit plenitudo
fl ea Fulmiaatria appellata eft , preribii» > ad fuam & totiu»
exercitus Romani litim ex tinguendam ,&cftum foli» tem­ C temporis, mifit Deus fihum fuum , ex muliere
perandum. relitus imbrem, ad fugando» hofl e». fulmi­
fallam, Ô* fsilum fub lege. Et ad Phili ppenles : nu,rf».
na dc cslo ac tonitrua Impetraftèt . populus gentilia, ne
In fimilitudinem hominum felles , & habitu in~ W>··
Chriftiano» . eo quod tales cfTtnt , perfequendo , ediûuai imperatori» tranfgiederctur. inCbriftanos menda­
ventus ut homo, Et in pfalmo Jo. /nfirmeta
cia confingit . eos de ineefti» nuptiis . de Infanticidii· ,
efi in paupertate virtus mea , & vffa mea con­
t» till» , qua Gnoflieorum propria erant , accufat , &
turbata Junt, & fuper inimices meos follus fum
fub pratextu hoc mendace ocrjfti imperat . ut ex literis
opprobrium. Item ibi : Oblivioni datus fum, tam­
■ pend.fii. confiât . Baronlus pradl&o anno A fequenItbiu .
quam mortuus a corde . Faites fum tamquam
Λ SrSittini q. utrufr-r 7.) Verius annisa- Ainusduo­
vas perditum. Et in feptuagefimo : Tanquam
decim diebus. Nam ex ii» qua funeriu» diâa funt, con­
prodigium folius fum multis, & tn adjutor for­
flat , eum sano
17». die 4 Maii poetificem failure
effe anno autetn Chrifti " 179. qui eft Aurelii impera­
tis. Et in 71. Ut jumentum fnilus fum apud
tori» 17. Soteram obiifsc , Utera Vieenenfi» ac Lugduft 1
tgo femper tecum. Et in 80. Mater Sion
nenGs ecclefia ad Eleutherium Soteris fucceftorem feti.dicet homo, tT homo falle i efi in ea, &ipfefhnptx confirmant , & auâorira» F.ulebii approbat , hoc
tpfo , quod lib. 5 cap. 1. feribat Eleutherium 17. an­
davit eam Altiffimus. Et tn 77. Fsilus fum ficut
no M. Aurelii imperatori» Soteri fuffeâum ef»e . Si
homofine adjutorio inter mortuos liber. Et in 108. Rt
ergo martyres Gallia in vinculi» detenti hoc temporsa per-.
Aurel*"ceMiit^Def»
fallus J"'” filii opprobrium , viderunt me, &
fecutioni», qua circa finem imperii M. ?
' *
ad Eleutherium Romanum pontificem Soteris fucccfsowtwW capitajua.
Et in ιοί.
loi. Kigilav
PïflArtM tefallUS
,
.
rem fcrrpferunt, neicfsum eft , Soteri annos 9. ledis non
fum fient pajfer folitarius jw telle. Et in evange­
concadere ; vel, quod abfurdius fuerit, M. Aurelii im­
lic:
Verbum
caro
faltxmefi,
&
beti
tevil innobts.
peratori» anni» annos plures ad .icere . Accedit , quod
hic tres tantum ordinatione» fecifse feribatur , ade.oqua
Filius igitur fecundum carnem dicitur. Nam fe­
probabile fit , non pluribus quam fr.bu» completi» an­
cundum divinitatem, a Patre mifquani legitur
ni» dumtaxat pontificatum rcnuifte.

e H>r ceajtilust , ut netis

f»ttsu> fer**·

. ) Non tantum monacha, fed etiam diaconlf-

St.tn · conMih

( 4 ) L-‘

i. Ia NS- Ja/Arr, > i» gi|<»e"di <·ή»

«ili

f < ) Ut.

· HjMuWüi·

faites, fed genitus. Deum enim Pater loquitur;
Filius loquitur ; & cum Filius loquitur , Pa­
trem

,

<s«9

EPISTOLA

II.'

6po

trem in illo efle loquentem, documentis cœle-Arum llatu , impigro vigilemus afledu
Ilibus, comprobatur, Paulo apolloto attellan- quid ufquam reprehenhoiu invcniiut obno
Hti’ Iite, qui ait: Multifarie , multijque modis olim
xium , celeri folicitudine ab ignorantix im­
, Deus locutus eji patribus tn prophetis , novijfi- peritia C* pradumpuonis ulurpanone icvoceme autem locutus eji nobis tn Filio . Et ut nws.
cumdem Filium, excepto Patris prxeepto, do­
a Sacratas Deo lemmas vel monachas, facra ”
ceam fuifle locutum, ex Ifaix propheta: volu­ vafa vel facratas pail|ÿ penes vos contingere , \ j.,"1',’*>K
mine proferimus documentum : Hac dicit do­ & incenium circa altaria deferre, perlatum ell s ■ > t t
minus: Jn illa die jciet populus meus, quoniam ad apoflolicam iedem ; qux omnia reptehen- ’’ Ccl
ego Jum ipfe, qui loquebar in Jervis meis pro­ fionc & vituperatione plena efle , nulli recte
phetis, evangehzans auditum pacis, & ecce od­ lapientium dubium ell. Quapropter hujus fan­
Ψ· 41ium. Item ibi : Ego Jum dominus , qui loquor dae ledis audoritate, haec omnia vobis releva
jujiitiam, & annuncio vtritatem : Item ibi: Ego re funditus, quanto citius poteritis, cenlemus:
cogitavi c7 locutus jum, ist adduxi , & creavi , & ne pellis hax latius divulgetur per omnes
'' & ieci . —
Et apoltolus
An experimentum
----------: ...
--------- quari- provincias , abllergi citiflime mandamus. Ai'
qui m me loquitur Chnjlus. Et in pfal. 118. Benim apollolus : Dejpondi enim vos uni viro, 1 l'r "
Loquebar in lejiimoniis tuis m confpefiu regum , & virginem cajiam exhibere Cbrtjh. * Illa ell en.m» s teo <i
«a» contundebar . Et ipfe dominus in evangelio
virgo ecclefia, Iponia unius viri Chttlli , qux *»
cxcoalc illuminato dicit: Et vidifii eum, & qui nullo le patitur errore vel inhonelta reprehenloquitur tecum, ipfe efl. Et Samaritans mulie­ lione vitiari , ut per totum mundum una fit
7*'· ♦·
ri ait: Ego Jum, qui loquor tecum. Et ad djj
nobis unius calix communionis integri i.is. b Un- b 5,M1Ilini
fcipulos : lrerba qua ego locutus jum vobi>, fpi­ de confingite, carilVnni, cum Deo , d aililli >·· m l
ritus & vita funt. Et ad Patrem : Ego ad te te, induentes arma ipintus adverfus malignanvenio, Ü huc loquor m mundo. Et iteium |u- tes contra fidem ejus, & probetur ipintus fadxis dixit : Loquor vobis , O non auditis . Si pienter, id efl , vefba illorum, li ex Deo funt.
autem venerit alius, illum audietis. Et iterum’ Scriptum ell enim in Jeremia : Probatorem dedi
7«. »·
.
Huc locutus eft dominus m gazophylacio , docens
in templo : & nemo apprelendit eum , quia non- vtam lilorum. Muituni namque nobis ncceflasLtm venerat hora ejus. Ecce in his omnibus , ria ell vigilantia tanti lacramenti lapientia: dtqux fuperius dida funt , noi
non/àoeetur Filius feretionis, qux occulta tenebrarum recelai, ad
prxeepto Patris fuifle locutiw'q
j
iw, fed magis pio-C
requilitionem hujufmodi rei & Icnitationem ,
tf*' i. (r prium exercuifle in loquendo lermonem. Ilaias quoniam latet quodammodo & abfeonditur ,
4*.
quoque propheta ait : Hac dicit dommus : Ego vixque comprehenditur dolofa exillens malitia,
feci terram jer.ju meo, ÈT bommem fuptr eam : pro eo quod libi pietatem callide blandiatur ,
Ego fohdavi caelum manu mea , ego omnibus fi- ut valeat ferutantium mentem latere. Quod ini­
deribus mandavi, ut lucerent m calo. Item ibi.
que Iciens beatus apoltolus, ait ; Nam huji:J- i cn. ·>
Ego omne corfilium meum flatui, Ü omnia qua­ modi pjeisdo apofloh , operarii jubdoh , transfigu­
cumque cogitavi, ego feci . Item ibi .’ Sic dicit rant fe in apoftolos Cbrijlt. Sed nonmtrism, quan­
dominus: Qui conflituit cadum fU terram, & jecit do ipfe fatanas tran figurat je m angelum luct< ,
1 3.1ÜI, tti
fundavit eam . Item ibi : Ego primus, & fi mmiflri ejus transfigurentur z<eiut mintflri ju,,n““
eg0 in sternum: manus mea fundavit terram , dextera flitia , quorum finis eji Jecunduri opera eorum .
'dtrrm ‘t- mea foiidavit caelum. Erin Jeremia : Ego jeci ter­ Sed & dominus in hoc prxmuniens nos , ait MJnb
ram in jortitudine mea magni, & in brachio meo Attendite a falfis prophetis , qui veniunt ad vos
exceljo. Item ibi : Dommu<peat terram in virtute
in vejiimentis ovium, intrinjecus autem Jisnt iu
pi rapaces . A jruiltbus eorum cognojcetis eos .
’
<7 prudentia jua extendit ccel.sm , & pofutt fo-D Ergo in idiplum ex toto corde vcflro referetis
« $ I/o <p. num aqua in
m coelo. * Dckndite, carifluni, ro
ante omnia hiper tali quxilione deprecationem,
go vos , contra malevolos homines inconcuf- &i dicetis cum David: Rjevela oculos meos , & T^m ,,
lum ecclefix llatnm , ut vos Chriili dexte­ confiderabo mirabilia de lege tua.. Lucerna pedibus
ra defendat m anum . Data Nonis Maii , meis veibism tuum, il\lumen jemitis meis. Quo­
b H»c quo- l' Rmltico όϊ. Aquinno si.·, claritTimis coniuli-,
niam, ut ait beatus Daniel propheta; Sapien- Dt,
qu< delnu
tia & fortitudo ejus funt. Dat fapientiam fapientempoi i» no­
ta in 1*1.
tibiss , & fcientmm intelligent ibus difcipltnam .
congruent.
—
.■
-------------------- -—---------- ------------------ Ipfe revelat profunda & abfeondita , 0” novit in
tenebris conllituta , & lux cum eo eji . Quia
EPISTOLA IL
fapientiam ij fortitudinem dediftt mihi, & ojiendifli mihi qua rogavi te, Data io. Kalendas Ju­
nii, ς Cethego * & Claro viris clarillunis con-< Abo
SOTERIS PA PÆ
lulibus.
AD EPISCOPOS IT A L I Æ. ;
E
NotæSeverini Binii.

< c m

nuite

ûnctsmom·Jiuœ «aer*
e*e* lime».*

mnulOBiin-

* Nc femmx facra vafa vol lieras pallas con­
tingant vel altana incendant.

iupr.
Ια aoti· ad viutu Sixti & Soteii» .

Dileihflimi < frat rtbus per It altet provincias JanHis
ronli'tutis epijcopis Soter papa.

cenlum tlrc*

•h*r« dcCetre "TSIvinis prxccptir " &
apollolicis monitis
Λ*?T°' ' uL·/ informamur , ut pro omnium ecclefiadS.L.o«P4.
c^., Genfrjl Tor j

Xx

DE-

CONCILIUM

H lERAPOLITANUM

Aaut fubfequentis explenda bcncdiftio faccrdotu’
quia nec perfeda videri poflunt, nifi perfedionisordine compleantur; cum enim unum fumus
Secundum Gratianum , quz non habentur in omnes in ChriftQj nihil contrarium diverfitas
prioribus decretalibus - epiftolis.
format, ubi efficaciam prolperitatis unitas fidei
repradentat. Quod etiam confultutn, cunâi or­
Juramentum malum quod incaute promittitur non dinis clerici indidum vel indultum efle fibi non
ambigant, fed ( ut przmiflum- eft in praece­
SI ÎÏ*
efl Jervandum.
dentibus ) ftatim alii pro complement!) fucceRricoiicuoJ, gjjquij forte incautius nos jurafle conti- dant. Ne tamen quod naturae languoris caufa
SH eidem gerit, quod obfervatum in pejorem vergat exi- confulitur, in przfumptionis perniciem conver­
«»u aqu». tum, illud falubri conftlio mutandum noveri- tatur , nullus poft cibum potumque, five quod­
Λ bX mus, & magis inftante ncceflitate perjurandum libet minimum fumptum', Miffias facere , nul■ bow.b. 44 nobis, quam pro faâo juramento, in aliud cri- lufque ablque patentis jnoleftiz proventu mi·
i i tut ali c*e
...
«
men majus divertendum.
nifter vel facerdos , cum cœperit , i m perfed a
coli ündi
■“officia pratfumatomninorcliaquere. Si quis hxc
ALIUD EJUSDEM EX GRATIANO ,
temerarie praefumpfcrit, excommunicationis fartentiam fuftinebit.
Qu/fque f.testfic ans facerdotem babeat , qui ca­
pta jaeramenta expleat, fi neceflitai in­
EJUSDEM DECRETUM
gruerit .
Similiter ex Gratiano.

DECRETA SOTERIS ^APÆ

υ<
Illud d.t a

Ηι'Ήηυι
i.ntum spad

Ut illud divini oraculi monentis finguli prae­
Ut prerbyter miffam non cantet, nifi duobus
caveant, quo feribitur : Ke foil, quia cum ceci­
prajentibui fecum.
derit, non habet fublevantem : fummopere veren­
dum etl nobis atque cavendum, ne horis illis
Hoc quoque ftatutum eft , ut nullus pres- pe c»nfe<r.
atque temporibus, quibus Deo pfallitur vel fa- byteronim miflarum folennia celebrare praefü- diflinâ. >.
crihcatur, unicuique divinis imgulatiter officiis mat, nifi duobus pnefentibus, fibique relponden- Hoc qurxjuc.
infillenti, perniciofa paffio, vel quaelibet corpo­ tibus , & ipfe tertius habeatur: quia cum plu­
ris invaletudo occurrat, qux aut corpus fubito raliter
....... ab eo
w. dicitur , Dominus vobifeum :
fubrui taciat, aut mentem alienatione vel ter-Uj· illud in ____
lecretis ,, Orate pro me : aptiffirote confundat . Pro hujuftnodi ergo cafibus tne convenit, ut & ipfius reipondeatur falutaprtecaventcs , neceffiarium duximus inftituere , tioni.
ut ubi temporis vel loci five cleri copia fufliagatur, habeat ( quifquis ille ) canens Deo at­
EJUSDEM ALIUD JUXTA
que facrihcans, poft fe vicini folaminis adiutoGratianum.
rem, ut fi aliquo cafu ille, qui officia imple­
turus accedit, turbatus fuerit , vel ad terram
Etiam in cana domini facram communionem
eliius, a tergo femper habeat, qui ejus vicem
debemus accipere.
exequatur intrepidus , & officium inccptmn
adimpleat f · Cenfuimus ergo convenire , ut
In cœna domini a quibufdam perceptio eu- Pe confecr.
cum a lacerdotibus miffiarum tempore iacra chariftiae negligitur , quz quoniam in eadem Λ.ΗιηΛ ».
myfteria confecrantur , fi aegritudinis accidat dte ab omnibus fidelibus ( exceptis iis. quibus
qu.libet eventus, quo ereptum nequeat expleri pro gravibus criminibus inhibitum eft ) perci­
myilerium, fit liberum epifcopo vel presbyte­ pienda fit, eccleliafticus ufus demonftrat, cum
ro vel alii , ut confecrationem expleat officii υ etiam pccnitentes eadem die ad percipienda cor­
coepti. Non enim aliud ad fupplemcntum ini­ poris & fanguinis dominici facramenta recon­
tiatis my Aeriis competit, quam aut incipientis, cilientur ,

C ANNUM
CHRISTI

CHRISTI

CONCILIUM HIERAPOLITANUM

Habitum circa annum Chrifli
Bx nowC.1.

CLXXlll

A Utlor 4 libelli fynodid narrat fanilam /jno-E Eufebium lib.v. ecclef. cap. XVl. Nam Cum fideles
XJX
Hierapoli Afia civitate celebratam ab -'· qui in Afia erant, inquit, fzpius & in pluri*
Apolhnario urbis ihiut Epifcopo ahifque Viginti fex mis A fix locis ejus rei caufa convenitfcnt, noBpijcopis ejufdem provincia, abdicate ij extirpaf- vamque illam do&rinam examinaient , & pro­
fe Montanum <7 Maximillam pfeudopropbetai, fi~ phanam atque impiam judicafient, damnata h«mulque cum tilts damnavijfe Theodotum Coria­ refi i Hi ab Ecclefia & fidelium communione
rium . Meminit iflius & aliarum fynodorum, per expulfi funt . Deinde addit Montanum & Maea tempora celebratarum in Afia idem Apollina­ ximtllam, ab tnjana, ut fama efl , jpiritu inci­
ris in libro fecundo adverfus Catapbrygas apud tatos, laqueo fibi gulam fregifle, atque ita mflar
·’*·'*···

’
T"’ ,ft ?
To,!·’·■· ? C1F· «♦· h
. Quod eft i. Com,Ii. M«|u«ii«o «41 4, H.thir,,.
rn « Concilie GabiUonenh ictuad· cap.4? an.lt>
4 H«ac Svm>a<Mi ·χ libello S.vao4i<-o *«cn LaSbe.i com «IU· ptomiicuc
eodem libello »ύ· p«(.«if.

EPIS

69i

proditoris Juda vitm» finiifft. Scie Virum doiîsfi-i
fimum Henncum Valeflum m annotationibus ad
Eu/ebium pag. 98. contendere Afterium Vrbanum,
«mi toude poft illic commemoratur, auiitrem ef­
fit iftornm trium adverfus Catapbrygas librorum,
non autem Apollinarem, roque nomine traducere
Jfjffimtm tf Cbriftopborfonum, qui de Apollina­
re interpretati fiant. Veram bac clanffimi viri Jen­
tantia revincitur aulteritate ipfias Eujebii ; qui
libro iv. cap. xxvil. recenficni lucubrationes ejufidem Apollinaris , inter eat numerat libros quos
ficripfit centra Catapbrygarum barejim
idemque
infra lib.v. cap. xix. rtfert fragmenttem epiftola
Serapionis Epifcopi Antiocheni, in qua deteflans no­
vam Montani prophetiam, ait eam ab Apollinari
Hterapohtana urbis tn Afia Epijcopo fuijfe da-,
mnatam, mittereque fe ejufdem Apollinaris tt·"h«w, id efl libros, non vero litteras, ut male bic
verterunt interpretes. Revincitur etiam auffori-

Γ O L

A.

.

694

fate ejufdem libelli fynodici , in quo que de miferabili morte Montani & MaximiUa Jcribuntur
apud Eufebtum, ad Apollinarem referuntur. Qui
blafphcme, inquit auSor libelli , ut pote a dx
mone obtefli , ficut idem pater ( Apollinaris
Hierapohtanus ) dicit, vitam commutarunt. Obfcurus porre, ut boc quoque dicam, eft locus
le . Quid enim eft blafipbeme mori ? itaque vox
4*·'»./.«, qua "f*/ ffl audior, vertenda fuit probrofe, quia fufpendsum eft probrofi dT informis
leti genus . Denique fandus Hieronymus in libro
de viris illufitribus de boc ipjo Apollinari agens,
doces eum libro 1 fcripfijfe adverium Cataphry-

gas, qui tunc primum cum Prifcilla & Maximilla infaniebant . Quamquam Hieronymus alibi
1 libros iftos tribuere videtur Apollonio cùidam viro
diferttjfimo , qui floruit fub Commodo Severoque
Principibus.

VITA
EPISTOLÆ ET DECRETA
ELEUTHERII P A P Æ.

Ex libro pontifica'Ii Damafi Tapœ.
15. anni» St îj.
annum Eleutherii, ft

a T~?Leutherius natione Graecus , ex patre C nlfi

dkbu» fedifTe potuit . Ultimum
ιη· rtem Commodi imperatori, w-

■ ■*~4 ‘ Abundio, de oppido Nicopoli , b fe- IncIJetc cum anno Chrifti nati " 194· huju> chrunolo- ‘ »7».
dit annos quindecim, menfes tres, dies duos. fjw truritui lau» eft » utpote qua cum Clementis Aleexindtini computatione temporum accuratIfflm* confenb1*;
* Fuit autem temporibus Antonini b Commodi ,
tiat . Hic enim 1. lib. ftromatum fuppotan» tempora ,
ufque ad Paternum ftBraduam. c Hic accepit
ab anno quo natus eft dominus , uf]ue ad mortem - Hurei Io
cpiûolam a Lucio Britannico rege , ut Chri- Commodi, anno» 19a- numerat, eoque Baron i vhronoftianus eOicererur per ejus mandatum . Et logiiin, quam fere per omnia fequimur , prnclire idmo- 4pu<| chronu| «,ρίκ,.
(a) d hic confinait, ut nulla efca (A) ufualis, dum confirmat.
s HH astfUi a Lns/t B-lutm/se regv
.) An- tio .
» Piutioaii,< qUa: tamen rationabilis & humana eft, quam no domini itj. lucius Britannorum rex , divino lumi- liimtnu an
“* <' H' Deus creavit , a Chriftianis maxime fidelibus
ne illuftratus , legato» ad hunc pontificem milit , per * qu.ndo ,
divini verbi miniftro» aliquo» , ac facerdote» , qui * p«r quo»
repudiaretur . Hic fecit ordinationes tres per quoi
populum in fide Λ moribus inftruerent , enixe petivit . »d ridens
mentem Decembrem , presbyteros duode­ & duos quafi apoftolos a pontifice miflos , Donaria- «oaverla.
cim , diaconos odo , epilcopos per diverfa num nimirum & Fugacium, impetravit Britanniam hoc
loca quindecim. Qyi etiam e ieptiltus eft juxta tempore a Romanis nopdum totam fu bail» m St In pro­
vinciam re lidam futile , fed potius adhuc magnaps parcorpus beati Petri ( c ) , teptimo Kalendas _tem populi ttans murum habitantia regem habuiftê , Ba4 xvii.
Junii. Et cettavit epiicopatux dies ** (d) quin­Llron. ann· il?. num 5· vftendit .
que. ,

Notie Sevemni Binii.
Blttthetia·
* Eleutier/ur . ) Anno Chrifti ruti 1 70. M. Aurelii
quiedo it
imperatori» t-. j. Mali pontificatum aufpicatu», a mar(«ftu» poa. tyrlbua Lugdunenfibus liter*» in vin.uli» de rebu»apud
tifex.
«o* geftia (quod idem fecerunt Viennenfe», uc conflit
Martyrum ge-ev Pii 4. eplft. ad Juftum Vfennenfem, de qu* fupra )
ft» ad pon- fcriptai» it per Irenaum Romira delati» , accepit. Martificcm R·- cionem , ut eft apud Tertullianum de prnfcript. c. jo.
fcr*- cum Valentino adhuc a tempore Aniceti Roma agent>i fohta.
tenj, Gapiua couverfum , fepius relapfum, & inftar ca­

J His ctntinuit ,
"uiia rft* · ) De hoc decreto ,
vide quz dicemus in noti» ad cpiflolam fequentem , in
qua exftat.
t St;uhur e/t .) Martyr an confeflor , incertum eft . Conleifore»
in martyrologio appellatur quidem martyr , fed id no- quidam m«rmen etiam frequenter tributum eft confeftbribu» , ma- ’V1 'PF*1·
xime Illis qui fidei caufa cruciatum aliquem fuftlnue- **“
rent , ut probat Baronius in notis pluribus ad marty(ologium .

ni» ad vomitum , & fui» ad volutabrum luti redeuntem ,
plane ecetefia ejecit , Baron, anno Chrifti 179. Λ Ca­
que ntl.

Tempus Cedit
b Sedst anner 15. rrrenfer j. d/Vr ». ) Qui anno ChriEieuiheni.
ftl " »7». a. Nona· Mali pontificatum accipiet», eum
’ m.
tenuit , uique ad " 19*. anni 7. Kalend. Junii ( qui" 1 »*■
bu», hoc eodem auâore atteftante » fepultus eft ) noe

Conçu. General. Tom.I.
(1) I«< hoc Iterum firmavit et

Xx

>

EPI-

(*) i· t»t deeft •[••lit fed ita legit
*fl a chriftiani«r«pudiaretur minet fidelibus
(t) duc. ua VatKaao IX Kal· ( 0) Qjiiadecim »» Los.

„ Deu» creavit , qaa taasea ratioaah» , k humana eft.

, quod

ELEUTHERIIPAPÆ
« EPISTOLA I
■

Cousin

•ration »eJ·

ELEUTHERII PAPÆ*
AD GALLIAE PROVINCIAS.

W

Aeft. Reliquorum vero clericorum eaufas apud
provinciale» & metropolitanos ac primates, dc
> »u«ft
ventilare & jufte finire licet . d Judicantem
?**“■
,a. Iu.
tamen oportet eunda rimari , » α
c ordinem du»i.icu> «.·
F»»»·' . ubi
rerum- plena inquififione difeutero . inierro■ ■
plui· Aut.
gandi ac Moponendi , «djiciendique* praebita C'l>N>U>.
f_______________
_____________
patientia
ab eo,
, ___________
ut ibi adiq
ambarum par- ·< CodTheJ.

tium limftata k fit pleni ter . « Nec “litiganti“· '*·
bus d judex prius fua velit fenteniia obviare y b haut·
nifi
Quando
ipfi
jam,
peradis
omnibus
,·
nihil*
H<dr.«oii.
I. De eftis irrationabiliter non vitandis.
habeant ia quxftion* quod proponant . Et
ii. Do accufationibus epifcoporum , 0' clerice,
rum.
famdiu aftio ventiletur , quoufquc rei veritas i·.prn.no
Frequenter interrogare oportet , *J *UP-Conft·
IU. De 'occsffationibuJ omnium comprovimia- inveniatur
ne aliquid praeiermiffum forte remaneat, quod
Hum.
>
anneiti conveniat . Inducix enim non modi- ’4.“«.
ne aliquid
Blextberius epifcojlus univerfit ecclefits, per Gallia Bcx ad inquirendum danda* funt
prxproperé agi a quacumque par te videatur
provincia) domino militantibus, in
domino falutem.
quia per funeptienem multa proveniunt. Ni-, qurii 1
hil tamen abfque legitimo & idoneo accufa- N*i*·»<··»«·»··
A ÆAgno b munere mifericordix Dei , totius tore fiat. Nam & dominus nofter JefusChriIVI ecclefix catholicae multiplicata funt gau­ ftus Judam f furem efle fetebat: fed quia non f Ambmii»
dia, b cum multos populos ad domini lervl- eft accufatus, ideo non eft eieftus . Et qiud- J f,,'",.
tnim feftinarc cognovimus.
quid inter apoftolos egit, pro dignitate minifterii ratum manfit . Nam. fi leges larculi acx
L
cufatores requirunt, quanto magis ecclefiaftiex regular? Docent enim terreftria & huma­
Qua de re neceflarium indicas imus vos jnna , qux fint ecclefiallica atque caleftia.
De açcufationibip vero comprovincialibus ita ’
ftrucre, c ut cfcas, quas vitare vo; audivimus
‘
irrationabiliter, non reipuatis . Scitis, fratres, legitur efle ftatutum ’ : Si qui» fuper quibuslilegislatorem docuifie, omma qu* creavit Deas, bet criminibus quemlibet clericum pullandum
~
...............
...
,
erani va/de aena . Et ipta per fe vetitas ait : C crediderit . in provincia , in qua cunfiftit ille
Mats·- iv
Non quod mtrnt m os , coinquinat hominem, jcd qui pullatur, luas exercear actiones,
1
*» nec *· g H»dr coii ».
quod exit de ore. Unde conftat, non debere re­ xftimet eum alibi ant longius ad ntdicium ’
futari eicas communes , quas Deus ad cibos protrahendum. Illi vero qui pullatus fuerit , v»i<uuni»nt
tribuit fidelibus fuis. Et in actibus apoftolorum fi judicem fufpefttim habuerit, liceat appellade mi-ndis efeis legitur ita : Poftera autem die re. Caveant etiam judicesecclefix, ne ablcn- h'tVn, *<
ΑΛ 1·.
iter illis facientibus domeftic: < , 6" appropinquantibus te eo cuius caufa ventilatur, fententiam pro-1 quart s
Civitati, afeendit Petrus tn jupcriora, ut oraret terant, quia irrita erit, imo etiam & cauiainN
circa horam fextam. Et cum e/urirer, voluit χα- in fynodo pro tâifto dabunt .
Proditoris ve-h Vid-Hod·
ft are . Parantibm autem en , cecidit f uper eum men. ro nec calumnia , nec vox audiatur . Nemo Theud *A
tn exceffus, & vidit cceium apertum, & dejeen- emm debitorem amplius poteft cognolcete , pieL4,10.t,.
den· vas quoddam, velat imteum magnurn , qua­ quam ille , qui tniuriam , ejufque luftmiiit
tuor initiis Jubmitti de cceio tn terram , tn qua nequitiam. Opprcflus namque ab omnibus in
erant omnia quadrupedia , & ferpentia terra, éT cunftis fiibveniatur caulis . Hrc omnia fumvolattha caeli. Et jaEla eft vox ad eum : 5;<»gr , __
(__ funt attendenda. Nec criminatio mimopere
■'
'
‘1
Petre, occide φ" manduca , Ait autem Petrus : Dnorum, quanto magis epifcoporum,. facile
eft
Abfit, Domine, quia nunquam manducavi omne recipienda, dicente domino:
“
*’ jequeris tur-£',J ·'
Non
commune & immundum . Et vox iterum fecundo bas nd faciendum malum. Et alibi : Non fufe:.
ad eum: Quod Deui purificavit, tu commune ne pias vocem mendacii. Et in Paralipomenon k- » t»’·' »»·
dixerit . Hoc autem faflum efi per ter . Et ftatim gitur ; Omnia cord.. Icrutatisr dominus , & om­
vas receptum efi tn coelum.
nem cogitationem novit. Homo vero videt m pa- ». Erj.
cie, Deus autem in corde. Et alibi feriptum eft:
II.
Non poteft humano condemnari examine , quem
Deus fuo refervavit judicio . 1 Icitur omne pon­ Conrt. M.
De accuiationibus ergo clericorum , fuper dus , & circumftantia adverfanorum nocumen­ id FF Ni;u»t tn <ol.
quibus contuiti iumus, quia omnes eorum ac- ta, per patientiam, fratres, comprimere lat.i- H.dr
<
cr *«rc«rd>i
cufationes difficile eft ad fedem apoftolicam gite ·, fcientes quia Jubverfi funt bujufmodi , CT
Am Aug.
deferre , finitiva epifcoporum tantum judicia delinquunt proprio ore damnati . Quia qui fra­ Ttt
t.
huc deferantur , ut hujus fan&e fedis auto­ tres acculant vel infeftant, non eos diligunt,
mate finiantur , ficut ab apoftoli» eorumque fed magis neghgunt, & peccant, dicente apofucceiloribus , multorum confenfu epifeopo- Eftolo: Dilelho proximi , malum non operatur .
,,
> c>n 4.
rum, jam definitum eft. « Nec in eorum ecEt alibi t
non diligit fratrem fuum , quem · >*·.
‘rd>' cleiiis alii aut prxponantur , aut ordinentur , videt i Deum , quem non videt , quomodo poteft
antequam hic eorum jufte terminentur nego- diligere ? Nos k enim humiles corde
ad ea * Vi«or <P
«d
'ouïm*·» u.,ia ‘ Q»onianti quamvis liceat apud provincia­ qus reda funt , adjutore domino , fapientcr Cttthig.
Theodorum
te·,.
les it metropolitanos atque primates eorum vinculo caritati» vobifeum fumus eonftridi , Papiin, (>*.
ventilare accufationes vel criminationes, non & religionem catholicam in omnibus fortiter Liter |ub
Miitiao
tamen licet diffinire fecus quam prxdiftum defenfantes, improbis probe rçfiftere non ne- Scoiiuli
».
Uli-

Do accufatione clericorum , ac defenltonn.

’ Λ ’*.·*· ^*F* ·· Of·*»·*· » 4 *. SI 4·ί> /fcriuw, et !·«■· ptr » c. ,·| «b Eleutherio, A csp. |i,. » Felit» N«r4«i»r.'
1 Qivumi, ,χΙβΟΜΐ. Hnd. j Gcmu···, per/r.fc.a».

69T
E P I S
a Peli*, infligimus. Unde didum zft ; · Négligera enim,,
cum poliis * deturbare perverfos , nihil aliud
eft, quam foveie. Nec caret fcrupulo focieta' tis occultat, qui mamlcfto facinorr-definit ob­
viare . t Hujus rei gratia univerfali.' vobis «
Chrifto lefu commifla eft ecclefia , ut pro
omnibus laboretis, & cuudis open/ferre non.
r
negligatis . Frattr autem fratrem adjuvans ,
‘ '
toMtMiiur: ^allidens, dijfipabitur. Qyapropter
relevate Temper oppreflbs, corripite inquietos,
ut ziiatua dominicam meftem non pollit luf• Marsruo . focare
Data 5. Idus Julii , * Paterno b &
b Aaaoili
Bradua viris darifliinis confulibin.
El'uib 9
Cod. Tria­
rius Muer­
as) * Aure­
liae Bradaa.

O

A

I.

telligenies, ante vi floriam tt lumphum canunt , Vide Tutrianum cap. e.

£

lib. a. ptorpifl- pont if.

EPISTOLA

II.

ELEUTHERII PAPÆ
Refcriptum ad Lucium Britannia; Regem.

Quomodo gerere ft debeat tn Regno Britannia .

NoiÆ ScVERlNl BlNlt.
fi/beta . )

Hoc epiftola refpbnf.ir'.a efl «d eplftolam Fpifcoporurn ac'martyrum Viennenfis 8r LugJunenfis ecclefia in carcere conferiptani . Cuius argumenBiaaium m 1 ul°
" Ah'biade* cum pi ardiflis martyribus nuiduriiMs et- «"‘ratus, ficut ante, itaeiiaiu in vinculis exemplo Mon.
ralle Bloa- tanillarum , tres quadragefinus & illegitimas xerophadsUvsarguit. S'1* obfervantiuin , vitam duriter 8r auftere degebat *
eoque inultos alio, fideles offendebat . Confullus icitur
hac de re Romanus pontifex , «luque alsarum ecclefiarum epifeopi , Eleutherius refpOndlt >
xerophagias
Montani velut illegitimas a. fuperftitjofxs condemnat .
urpote qui privatus homo, non· Paracletus iit, poteftatem habens obligandi ■ ut intendebat , univerfam eccle­
fiam ad nova jejunia , novas etiam jeiuniorum lejes
obfer vandas.

B

eegeotHUHi/. ) V_lde que feribit Baron, «no. i * }. nu. I.
& feqq.

L

‘ut bac ex parta totius corporis, nop parti, t
ra abfque capitis Uiurii Uh comm.flu memo
Ct , eadem ratione dieu Eleuchctiui pom ilex
& fingulis meuibris mté metituque univerfalt
curain coininiflam. No.am st ergo hunc Imuni male ns- .

,

r . *.

En.ratiUs, 8t Manichsi » de quibos eft i ntelligendus «yoflolus
i. ad Τι mot heu ni c. t. ita etiam Prifcillianifls , Mon­
tani fcâatores, a qiiibufdam cibis , velur a nialo pi in­

EtiiAis a nobis leges Romanas, &.Cxfaris Piodciiit Ufvobis traalmitti , quibus in Regno Bri
ranniz uti voluiftis. Leges Roman.is, & Czfaris Temper reprobate potlumus ; legem Dei
nequaquam. Suicepiftis enim nuper milctaiio- CoulUit
ne Divina in regno Briranniz legem , «N. fi­ lui b|*i<
dem Chrifti . Habetis penes sos in regno
utramque paginam : ex ilhs Dei gratia per PH
Contiliurn regni veftri fume legem , & per il
lam Dei patientia veftrum lege Bntannix lagnum Virarius veto Dei eflis in regno juxta
prophetam regem ■ Dommi eji terra, & <‘ôemti4-

P

do ejn<. orbit terrarum, G t.niverfi ,

·

habi­

& ’ruriuin
ttant
ΛΒ · ·inri ·et® »; SA
Il * 1 l| i 1 , pixta prophetam Re" ’
' j.ifhtiamt , (j odifii iniquitatem ;r/
C gem : Dilextfii
proplerea tenxit te, Dent, L)e.<t htm , oieo lait
tiet pra conjorlibnt tait ; & rniïum )iiüta pro­
phetam regem : Deus iudici.tm tuum fjc. Non r/

cipio conditis 1 abftinebant . Montanus vero , prati­
quant quod privata autloritate tres quadragefima, inftienim dixit judiriuni, neque iuftitiam Czlaris.
tuerit , quibus non nifi aridis cibis vefceiidum efle do­
Filii enim regis gentes Chriltianx , & po
cuerit « nova jeiunia & novum jejunandi modum inftipull regni hint , qui lub relira proteclione ,
tuit
Pontifex Eleutherius ha.· de re contuitus > illo­
rum tamquam fupetftitiofani 8r blafpnemam icntentiam,
At pace in regno degunt , & conlitlimi |uxta
hujus auiem velut illvgitimain & irrationabilem conde­
Evangelium : quemadmodum G.illma congregat
mnat, ut patet ex verbo, Irraiienaitiilier > & verbis fe'pullos Jub aln. Gemes sero regni Bntannix {k
quentibus, in’ll value bona.
populi regni Ium ; quos dii ifos debetis m unum
An bar epi,1 Judicantem tame* epartet eunita rima't .) Horum
Hola lit cor- verburum argumento poft Couium etiam Baromus ,
ad concoidiam, & pacem, \ ad (idem , & ad
rapta ?
*‘
■ cftc
— corrup.ain St «dulteram,
hanc cplllohm exiftituavit
legem Chnfti , & ad Sanctam Ecclefiam con
quod ea , qua de judiciis In ipfa feribumur , ci congregare, revocare, fovere, manu tenere, pro­
ftitutione Conftsn'ini le interpretatione ad eam appoûta , qua in cod. Theod. lib. i. de indiciis exftat , futegere, tegere, & ab inmriolis .& malitiohs &
" Brrst hic peraddita, exfcript* , & huc translata videantur. "Sed Dab inimicis iemper defendere.
quoqae 81· cum eadem infra in epiftola decretali /uln papa ad oVa regno, <uju> rex puer efi, Cf cumt prine:· ρ,,ι,ι
Kiu·, al plu- rientalei cap. j». te ip canonibus Hadriani can, »6. ver­
bis prope iifdeiu reterantur , i deoque Ipfo cod. Theodopeo mane comedunt. Non voco regem, propter
ssbsss «1U
fiano, qui poft tempora Julii papa compilatus eft , an·
d octal.
parvam , & minimam ztatem , (ed proptet
uquiora fmt , mamlcfto conflat , hanc Je Judiciis conftultitiam & iniquitatem & irlanuatem , juxta
" Haac pru flitutlonem ab Eleutherio Julium , " a Julio Thaodoa post I hi»
fium , adeoque a pontificibus imperatorem ; non conrra!
prophetam regem . Hn fangumum . iy doiofin 4
ici ipsa· pro- gj, jmpar»tore pontificem hanc ahaique Imule, conftinon dimidiabunt diet /uo< Gc. per comeftionem
bar« «por- tutione» nsutuaftb, & accepiflc. Et conTaquenter hac de
intclligimus gulam, per gitlam luxuriam, per
tauat.
caufa non modo non velut htirium & illepnmiuiu rar-

‘
ftn A qnomodo liagelia
«edefia eaivsriabs cisia
comuunaliti

tum ecclefia'refpuendum , led por.us tarnjuam matris
germana fotum germanum plurimis pollcroiuus pontifi­
cum feriptis quau filiorum vultlbu. fimlllunutu , al> miarils inimicorum vindicatum obviis amplexibus elle ac­
ceptandum te fovendum .
e Hui<o< reet'*1** eenêverlalte uehit a ChrJjte Jeju. ) Id
eft , dum haretici , quorum hoc tempore magnus numerus
<tat * univerCsm ecclefiam oppugnant , non modo epileo
p.|t * pej ynicuj-yj Chriftiano ejus defc Kltndr cura, w
&
demandata funt ■ omnibus enim nobis a 1'
’
Deo

praceptum eft Ecclef. cap. a- ut pro veiitate a. juftitla ulquc ad mortem certemus . Nec pb eam caufatn
confunditur ofdo hierarchical a Chrifto in ecclefia nftitutus. Nam ficut quodlibet tuembiuin corporis fuomupere fungens, pro toto corpore laborarc dicitur
adeo

luxuriam omnia turpia & perverfa & mala .
Juxta Salomonem Regem, in malevolam antm.im non introibit fapientia , ne<
corpore Jubdito peccatu .

habitabit m

Rex dicitur a regendo, non a regi»o Rex
eris, du»n bene regis: quod nili feceris , nomeu regis non in te conftabit, & nomen rcE gis perdes: quod abiit
Det vobis omnipo­
tens Deu» regnum Britauniz fic regere, ut
pofTu cum eo regnare in xternum , cujus vi­
carius cftis in regno prxdiflo.

v t-

6*9-

CHRISTf

,

.

.

VI T A,
EPISTOLÆ ET DECRET^

*>*· " ’»*·

VI G TO R I S PA P Æ L

Ex libro pontificali Damafi Tapœa X T laor natione Afer, fX patre Felice , b A »n' confenfu decreverunt > ut non al.0 quam d»e dom.
V ledit annos/o. menfes s. dies to. Fuit
) Hu’.k KeophiJum Q«.<
autem temporibus ( Λ > Ælii Pertinacis & Se- * V.flore ad Romanum concilium -accerfitum fuiffe non Thcophrte»?
Âl'enndûnul·.*,'teï meïiôpohunum ep.dopum C«f»re«
(«cuodq
veri, a confulatu Commodi ‘quinto& Glabrio­ Palcft.na» teftitur Eufcb. Lb. 5· hi<’· c*p. u.Quifquu
nis . nimie ad Lateranum fic Rdifinum . Hic ergo pro Cxliricnfe Alexandrinam Îubfbrûir » erravit ,
conftituit, ut iandum pafcha die. dominica Nam ThcopnJus Alpxandriuu> vixit fub Arcadio im­
Cm
pifch»
cclebtarctur, fient (4) Pius. Hic fecit feqiieu-. peratore.
*
« » . _ Δ .. _ .. ...
J
/ia M.> Λ»ζ ·** i tttenlî, fit·
die riumieites cleros. Martyrio coronatur. Et conftituit, yfre
n, <i!f Jumtnuia . ) Conftituit pafcha celebran­
ut neceflitate faciente , ubicumque inventus fuil- dum eft» dominica proxima Iunx decimae quarts poft dibeit
(et (,c) qukumque hominum ex gentibus veniens, arquinortiun» vernum . Idem flatutum eft In concilio Niqeno , ut pat«t ex epiftola Conftantini ad omne» ecclefive in Hum.ne
five in mari, five in fonte, fiaa , apud Eufeb. Iib. 3. de vita Conftantini exilante :
five ni ftagno , bapiuaretur : tantumChriftianx ubi tribue ratjonibu» decreti bu/u* «qultatem con6r>
credulitatis confellione declarata , integer efti- mat : quarun. prima eft , n« communicemua cum Judxis
interfeflo. ibu. . bectinJa» quia par eft , ut in to­
cereturChriftianus. Et c fecit conc'lium. Et, Chrifti
ta çicletia lit una ratio palcharia celebrandi , A pauci
collatione fada cum presbyteris 6c diaconibus, n orientale» Judaitantea , omnibu» occidentalibua , plurimif® que otientalibui populi» & epiicopi’ «l.ter lenticntibua »
b m»notl accerfitoque <1 Thvophilo ·> Alexandri® epifco­
cedant , 'lertia eft » quia aliter facientei orientates ,
(to 14-U Cil po, e conftituit, c ut a decima tertia luna
quandoque , quod faclu abfutdum eft , uno anno bis »
primi mentis , ufquc ad 11. die dominica cu- quandoque nunquam pafcha celebrarent. Interdum enim
The- ftodiatur ianâum pafcha. Hic fecit ordinatio­ accidebat» ut id uno anno pqft xquinoâium & fequente
ante xquinoAium vernum celebrarent . Vide Belph.lo
nes duas per menfem Decembrem , presbyte­ anno
larminum Lb. j. de cultu lanél. cap. it. hr ci quæ dl; iHjr,:
ros quatuor, diaconos feptem , epiteppos per ximu» tupra in noti» ad cnaoneai apoftolorum oâadiverta loca numero duodecim . Qui fepultus
eft iuxt.1 corpus beati Petri in Vaticano, quin­
to Kalendas Auguili . Et ceflavit epifeopatus

‘EPISTOLA
Note S e

B>

n

VICTORIS PAPÆ I

1i.

H»c

<um

iulpr#·

. I iler.) AnuoChrill·

to*. qtncft ullnitu» Comtriodi ruipera.om Ipl.J K*L lun.i , VIÔ-; n*. “'ire Aqr

Q“
pontifrK

v t r j n i

I.

l;

R,

Pjiropiltl»

,> hpfun. fuum o 1 pfo deiendeb.r, quod
i Chr.Aui» . quem
ourin D<un> n>>n
nan füitLe
luitle dùdotrbxr, nrgaflet , reûe ex>nmmunii»vit . Sub hu,u»pon-

lihniu

Pan .ψΜΐόιύ teHUu , ιιι™..!.. auttor

cil

Pr«-

aeas Moni«m dHcipulu, , qui l’arren> non tii.ui» palton. elle do.xb.nt , e»< >n l'uni . Dis dcmu.no |>vlHci­
liate *i)U.nofhutn pafcba celebrandum elle, niulti» ron­
din dcluper hjbu.v
iu»t · apoftolorum tradlu»aein ,
decrevit , ac uaiiiiiiim fermante» Abïricoi epdïopoa
anaibenuri fubmcit , '.ta ni eum banc ob caufani Ter.
lollünus ram in bere'mi Montani , »e> e’ ir.etdi* , vel
amb.lione ep<lcopatus Caribajinenlii . latdu» ,gdytilem
fui.ni, in pa.e leonem , in prelio cervum perfecutioue»
intriorurn tyr irinorum fubterfuflic»
pellarenr , Raronlu» anno Chjiiti

&
Tcor.pm fedn.

V.ao.t ba
b ira.

»6.

1?S

101.

tin. no'ern , nier.fe uno , ac diebus *· Nani m. di«
Jalki * circa nonum Seeetr imperatori» marynum fublif­
te , partitu eccletiaftica· tabula , parum Eulcb.ua iib. 5.

AD « THEOPHI LUM b ALEXANDRIA ERISCOPUM

θς pafcha & baptifmo : de accufatione & judi*
ΛΛ
.__ _
canone epiicoponim atque de concordia unanimitatis.

qq cotiiguM
t,. Bed*.

j. De celebratione pafcha if baptifmi.
11. Λ> quit incerta judicet.
j j 1. De eaufis epijcopornm terminandis,
VicJor Romana ac uni-ver]alu ecclefi* archiepifco~
piis, Théophile epifcopo & cundtis fratribus in
Alexandrin domino famulantibus in domino fa·
lutem.

Ulta mihi gratulatio eft, diledi flim i fra­
tres, quodmamfcfto (ficut optamus) per
D gratiam Dei lumine c evangelic® claricatis , & f $ Leoep.
hill. cap. if, teftantur.
r Bl ffiH CtnclhuHi , ) Ronianun. fcilicet , ad quod
ab ecclefia jam magna ex parte perniciofi er- "
Thcophilun. Cafareie PaUe.nr metropolHanutn accerfiroris node depulfa , credit® nobis difpenûvit . Prater hoc, >n eadem hac P-aichatia celebrandi
caufa , Concilium PaleUqiom a Iheophilo , Ponti­
tionis- frudus crefeit & augmentacur in doxnicum a Palma > Gallicum ab Ircnco > Ufroenuen > Co­
nu.

M

rinthium a Baccbyllo celebrata lunt, qux omnia unani-

(·) I«< Cata... Aurait. 4: Co«“"udi lecuad. Λ «ara.ioue ufnue fcc.
(t) loi. Eleutherii».
(<) isqucnt.a verba lar 11 »
1«:,, liet in Rumine, ure ... raau, live ir lontibu» (amum Cbr.ftiano co.nellione c.cduiuaui clar.ticara qu.cunqae heminuin <x
graule remeo·, u; baprua.etui
H“ terar oid.nanonci II per menfem derambn», preibvtero» IV. diacone» Vtl. Epifcopo»
per d.re-la loea XII Hic iccu conftituian. »d inte. rogat lunem iacetdomaa df cuculo Palch* , ut domrmco Palch* cum prT».

b.tem Jc lacta conlac.one , * a.ce.tlo Théophile eprlcopo A leaandrra 1*4« congregatione u< a
ad XXL diem dumrmeae cultvdiaiur laultum paicha. Hic tepvlta» Ac.'» (S) Xai.XlJ

XIV Ium primi

menfia ufau«

(
|

EPIS

7ot

Qc coktecr.
diftinft j.
» t*w« λ fkmhiniu.

b S

L*o
•p. ,4.

TOLA

7Ol

I.·

Atur enim, ut fcnptum eft, iratics , qrfî alitet
I.
circa epifeopus judicare prxljumunt, quam appftolicx fedis papae fieri placuerit . Et quis eft
b Çelcbutatcm fanfti pafchx die-dominica ijui judicat cum , quem ■ dominus fibi & huic
ggj jubere, & (praedccefibrcs noftri 1 jam fta- jmdx ledi relcrvari voluit judicandum . Ait
tuerunt, & uos illud vobis eadem die celtbra- namque dominus per prophetam· Ifaiam : Do 'f* *·
ri folenniter mandamus , quia non decet , ut fiemu, Dmt auxiliator meut, ideo non fum con- J. V '»c
g capite difcrcpent, nec contraria ge­ fufu· Ideo pojua j aciem meam ut peti am duriflirant. c A quartadecima vero luna primi men­ mam, & Jcio quia non confundar. Juxta eft, qui
fis, ufque m! viceiimumprimum ejufdem men­ ftlhjlnt w ■. quii contr.iJmt emi·;
Stemm fi
fis diem, eadem celebretur feftivitas . Eodem mul : ./.<;> eft adver/arim men, Ac.edat ad me,
iero tempore baptifmus celebrandus eft catho­ Ecce ibmieut Dent meut, auxiliatur mea,. Quie
licus; fed tamen, fi necefle fuerit , ant mor­ eft qui condemnet me ' Ecce omnei quafi veftitis periculum ingruerit, gentiles ad fidem ve­ mentum conterentur, tinea comedet eo, . Qui, ex
nientes quocumque loco vel momento, ubicum­ vor.-i timent dominum, audient vocem jervi fut ·"
que evenerit, five in Humine, five in mari, fi-B' Qu;· ambulavit in fencbin , φ non eft lumen ei '
ve in fontibus, tantum 'Chriftianx confcfiione Speret m nomine domi ni, éX innitatur fuper Deum
credulitatis clanficaia, baptizentur . Ipfis quo­ fuum. Ecce vos omne; accendente, ignes,t , ac cm
que quod in baptifmo polliciti funt , fummo- fh flaminii , ambulate in luium n>n;< veftrt , (7
pere eft attendendum, ne infideles, fed fideles ftammn quai luccendiftn . De manu mea (aflum
inveniantur. Ipfi vero qui infidelitatis nota af- eft hoc vobn. In dolortbu, dormietn Audite me, >f·· »·.
perguntur, infames efficiuntur, atque inter fi
qui Jequimtr.i quod j.ftum eft, & quanti, domi
deles minime reputantur . Hxc vero ft.ituta num: Accedite ad petram, unde ex· tfi eft,, ,
nulla debent improbitate convelli, b nulla novi
ad cavernam la·, i, dc qua /·,α\>/· ·;!;· . Attendi­
tate mutari.- quia alia ratio eft catifantm Ixcu- te ad Abraham patrem vrflmm , iJ ad \^,am
larium, alia divinarum.
qua peperit vo< , quia unum vocavi c.<m, &' be­

nedixi ei, & multiplicavi eum. Cor.f dabitur e>go
dommu, Sion, & corfviabitur omne· ruinai ejm :
& ponet defectum ejut ifuafi deliciar, & lohtudi^tb*"** lT°
Audivimus namque, apud vos veftiolque di- . nem ejm q.tafi hortum domini. (laudi.vu & la
iKdet n. verfa judicia fieri, & incerta judicari. Incerta, C ni
titia invenietur in e., , gratia um allio & vox
fya. >«. qui- carifiimi , nullatenus judicemus , quoadidqne laudi t. Attendite ad me populu· me..·, & tribu,
tuda”ti*u'v’cniât dominus, qui latentia producet n lu­ mea me audite: Quia lex a me exiet , &
cem, & ill iminabit ablcondita tenebrarum, &. cium meum m lucem populorum requ.ijcet
r
manifeftabit conlilia cordium . Quia quamvis pe eft fiftui meu>, egreffus eft Jalvator mem
vera fint, non tamen credenda funt, nifi quae brachium meum populor judicabit. Air i»u.a
manifeflis indiciis comprobantur, inii qux ma
pefla bunt, & bradnum meum luftmebun'. L
nitefio judicio convincuntur, nifi qua; judicia­ te in cotium oculor veftro· , E .i.lete
■> :
rio ordine publicantur.
deorjum, quia caeh Jlut fuum iiqueventfi^ t
fici-t veflimer.tum atteretur , & habitatore,
III.
ficut '’tc interibunt. Sala, autem mea m Jempiternum eut, & jujtitia mea non deficiet. Audite
Similiter, ea vos judicare , ad apoftolicam (me qui fettn j. ftitm, popuiu, · lex mea m corde eo­
delatum eft fedem, qux prxter noftram vobis ,rum . inolite timere opprobrium hominum , èT blaf definire non licet auâoritatem, id eft, epifeo­ phcmiai eorum ne metuati· Sicut enim ve'nmenj. quaft. ». porum caufas. Unde ita conftitutum liquet aD
tum,fi· comedet ec> vermi· ■ & ficut lanam ,
ftccufaiue
tempore apoftolorum, & deinceps plicuit , ut fic devorabit eos tinea. Salu· autem mea in femvet ,ud.
£c in deci
accufatus vel judicatus a cohiprovincialibus in piternum erit, flü juftitia mea tn generatione ge­
Sixti ll.
aliqua cauta epifeopus, licenter appellet & a- 1nerationum . Multis * mundi hujus illecebris ,* s. l.tocp

II.

deat apoftolicx fedis pontificem , qui aut per
j i deci.
b
fe, aut per vicarios iuos , ejus retraftari negoc’cone s*r. tium c procuret. Et dum, iterato judicio, ponc. *
tifex caufam fuam agit , nullus alius in ejus
loco ponatur aut ordinetur epifeopus ; quoniam
quamquam a comptovincialibus epilcopis accufati caulam pontificis ferutari liceat, non tamen
diffiniri , inconfulto Romano pontifice
permiflum eft, cum beato Petro apoftolo , non
Ma/rh >«.
«b alio quam ab ipfo diâum fit domino : Qua­

d ftetuttt.
• Cea if.
Che Iced,
çoaciln
la epift. e
Cleaeatie
1 ^lUlft. t

cumque ligaveris fuper terram , erunt ligata
m calo, ff quacumque folveris fuper terram , E
erunt feinta & m cale. Et alibi in inftitutis

* legitur apoftolicis : · Si quis putaverit fe a
proprio metropoUtano gravari . apud patriar­
cham vel primatem diœccfeos, aut penes uni
verfalis apoftolicx ecclcfix judicetur fedem .
.y prxfumptio
___ , .....
Nihil aliud eft, fratres, talis
, nifi
B< ITdecr' apoftolorum fuorumque fucceflorutr terminos
Sien u ia- tranfgredi, eorumque decreta violare Culpan

multis sanitatibus refiftendum eft, ut verx ca- <>■
ritatis & continentix obtmeatui mugiiflis. Do
minus enim nullum vult perire , led omnes jni- ’
’a
voi fieri. b Certus autem fum , vos ad hxc b s L»u<p
emendanda vel defendenda , domino auxilian- ,r
te, proficere. Data (a) x> 11. Kalend-Augufti,
Commodo Sr * * O J Gravione 1 viris clariiTi-’
mis confulibus
\h“r‘*".?*
NOTÆ S ( V F. K I N I B f N 1 I.
• TbeefGlnm AlrttiJ .Λ

. A nutritAmma .) l>« i.ili.e. Jonvnico , ut
ιΛ puntificali iibiu iu viix Viduus . Vide qua >
ximus.

fra ; ft lieiliter iafra ta
deer lalii ;
ft in

lib.

. ) Hic fub Arm-

dio imperatore ,.Kir . Itaque a.l Thtoplnlui· inetropolitanuiu Cefaiec Pilxllmc lau. epift»liiu f.riptam el­
fe , petet ex EuCcbio lib. j. cap. n
ut fupta dixituu...

EPIMS Gurnee Haul.

( b ) l»l Gre»Ui0

7oj

VICTORIS PAPÆ I. EPISTOLA Π & III

EPISTOLA

II.

V ICTOR IS PAPÆ I
AD

APROS

De caufis fuperioribus.
Vtilor ottlefia Aamaw · & urbis archiepifcopus
unrverfis epifcopit per Africam conflitutis , in domino falutem.

704

A quid adverfum te, reiinque tbi munu· tuum an­
te altare, èT vade print reconciliari fratrs tuo,
iX poftea offerts munus tuum. · Nulli sero li- *
ceat doârinam evangelicam deferere, & lacer- <
dotali honore gandere. Data Kalendis Septem­
bris, b Laterano fic Rufino viris clariflimis con- b
fulibus.

E P I S T O L A

III.

VICTORIS PAPÆ I

OEmper enim in «temo * conGhoDci manfit
V I C 1ΓΟ R.
EPI SCOPUS
humani generis incommutabiliter praeordi­
nata reparatio, fed ordo rerum per dominumβ
Defiderto c Vienntnfi ep.fcopo jalutcm.
c B.r >.
nqjlinm lefum Chriftum temporaliter gerenda­
i ♦· num tf
rum , diipofttione verbi divini fumpfit exor­
«x Bibi Fîohut fanda fraternitas tua a presbyteris, qui
dium. Qyapropiei oportet sos, fratres, unani­
apoftolos in carne viderunt, erudita eft, qui
mes efle , Oc adminiculum viciflim ferre : in
& ei defiam uique ad tua tempora rexerunt , luipell»
reda ergo fide, fic in facfamcntis do inis non
diterepare, fed concordes efle: quia licet pau­ non decimaquarta luna cum J udari s , fed decici litis malorum comparatione, fi tamen con­ maquinta uique ad sigefimamprimam, pafcha
cordes fueritis, facile, auxiliante domino, \e- catholica ecclefia celebravit. Non enim jam um­
1bo> infidiatores (operabitis. Si vero difcoidcs bram . fed veritatem qux umbra legis celebratur,
(quod abiit) fueritis, non fuperabitis, fed fu- quxrit. Hanc doctrinam Petrus & Paulus inflituerunt, ut in azsmit finceritatis , & veritatis · c·- >.
perabimini. Perlatum efl enim ad fedem apoftolicam, aliquos velitum , nocere fratres vel­ palcha ageretur. Qui enim cum Jitdxis pafcha
le, fic ut cadant, decertare. Similiter in facra- agere volunt, quid nili umbram diligunt , ut
mentis diterepare , fié ob ui contentiones fic x- agni carnes non in veritate, fed in umbra fi­
mnlationes inter vos heu , a quibus diflentio-C gurante manducent ? Nec audiunt Joannem Baptiilain clamantem.· Ecce agnus Dei, ecce quian- 7» ».
mbits vos avertere, fit in his omnibus comor
dare, fic opem ferre viciflim, mandamus. Nam tert peccatJ mundi.
Scis, frater be.itiflime , opus totius pietatis
v
ü hoc agere cito neglexeritis , & viciflim re­
fexta lena & decimnquinta luna perfedum ,
conciliari non (Indueritis , ab apoftolicx ledis
& totius ecclelix communione sos pelli non quando in cruce clamavit is, per quem fadus
·»·
dubitetis . Nec attenditis , cariflimi , qualiter eft mundus , Confummatum eft , & vincente
dominus per Iliaiam prophetam talibus com­ luce, umbrx mortis fuperat® aufugerunt, & in
ipcm
noftrx
falutis
Centurio
confeftus
eft
,
minatus eft, dicens: Deminui enim locutus efl
>y.
verbum boet Luxit & defluxit terr.t, & infirmata Filint Dei erat ifte. Nufquain Petrus cum Juefl : definxit orbis , infirmata efl altitudo populi dxis, poftquam illis dixit poenitentiam agite ,-an ·
terra . Et terra b interjefla fi ab habitatoribus quia ftngninem ;ufti fxdiftn, nos pafcha cele­
/.v.7 , quii transgreffi funt * leges , mutaverurt brare docuit. Nufquam Paulus, qui ut Deumri,,titr >■
■w, difiiwerune jadiif Jcmpiternum. Propter i-oc lucrifaceret obfervauones illas legis arbitratus eft
mal'diflio vorib-.t terram , ij penabunt hai'ita- ut ftercora. .
fn,r. ew /.i'we I·, anient cul'ores r\r, & re- D1 Collega beatuiime, Chrifti ecclefuun non in
lir.pit+it :<r famine s partes . Im γι«Λ/μι.ι, infir­ umbra, fed veritate fu*»ra folidam petram fun­
mât» efl vitv , ingemuerunt omnes qui sataban­ datam doceamus , ut audiamus cum apoftolo
tur corde . Ceffavit gaudium tympanorum , quie­ Petro , Beatus es , 5i»w<« filius ]oannis , quia M*“k· **·
vit Jonituj .a:antium, conticuit dulcedo cithara . caro d fanguit non reveiavittttbi, Jed Pater meus
C u>n cantico non bibent vinum: amara erit po­ qui in caelis ejt. Per tuam ergo fraternitatem pres­
tio bibentibus iliam. Attrita efl civitas vanitatis, byteris Galliarum b liter® mittantur, ut obfer-b p.c.by.oi
c.aufa eft omni t domus, nullo mtroeunte. Clamor vent pafcha, non cum Judzis negatoribus Chri- <>·'■!*'>»■» >·<
fti, led cum fcquacibus apoftolorum prxdican- c,,i"luT
erit Juper vino in plateis . deferta eft omnis latitia, translatum eft gaudium terra , reliila eft ttbus veritatem Chrifti . Salutat te collegium
in urbe folit udo, & calamtta* opprimet porta· : fratrum. Saluta fratres qui tecum verfimtur in
quia hac er.snt m medio terra , in medio popu- domino. Eubolus, qui epiftolam fert Viennam,
lofum', quomodo fi pauca oliva , qua remanfe- de collegio noftro, tccum vivere fic mori para­
runt, excutiantur ex olea ; iT racemi, cum juerit tus eft ; quem lufcipe in domino jefu Chriftp.
finita vindemia: fu levabunt vocem fuam, atque Vale.
laudabunt: cum glorific.itui fuerit dommus , hm-*^
ment de mari. Propter hoc in dofitrmis glorifica­
te dominum, m infula marit nomen domini Dei
jfrael. Et dominus in oratione, quam difeipulos fuos docuit orare , ait : Pater nofter, qus
es m calis, fanflificetur nomen tuum . In bo­
nis fic juftis hominibus fanfihficatur nomen do­
mini , fic in malis blafphematur . Et ipfa per
fe veritas ait : Si e^ers munus tuum ad altare,
Ù reeardatus fueris, quia frater tuus habet jli-

S

ù.i.t

lit

tbtih

rt«rJ.

EPI-

IV.
7©d
Abus , veftra unanimitati frribere , ut ( cum
B P I S T O L A
IV»
fecundum quod frriptum eft, Vetera rraq/fonva/,, Ctl
tttt mm fitilt fient mmm;) non tenebras fequamur, fed lucem, ur adrertamus prophetam ,
ftftdttt fari feebhat in tenehrie , viLt lucem tf~. ..
Propterea, frater collega in domino,
>
?*** Ft&r · epifceftut Fratri Faracedntaifceae,
BAlaetbeea
C » . —
t s r ·
doce per ecoefias commiflas a decimaquinta
Mm.iI*·
folateae.
luna pafeha agendum , ut dicat nobis apofto­
Im.
lus ; Poftha noftvnnt intmoLatuf eft Chriftur; & r„
Mlega nofter Dionyfius dormiens , te no­ fitiftu tenehra, wane autem but in dentina . U- it*f
bis iodum iu ecclefiaChrifti reliquit. Vi­
nanimitas fraterna te in domino falutat t fratres
des, frater, Orientalem ecclefiam propter cele­
apud te Vienne verlautur de nobis fidubrationem pafchx ab Occidentali disjunâamef- qui
tans. Vale.
fe . Placuit ergo nobis apoftolorum fedatoriEPISTOLA

TS

Victoris papæ i.

C

^SYNODUS
INCERTI LOCI IN GRÆCIA AD CONFERENDUM
Archiepiicopo Scleucicnft jus pacriarchicum per totam
Mediam & Pcrfidem.

Aflyriam,

Circa exitum fxculi a Chrifto nato fecundi, ut fertur, celebrata.

Epiftola Synodica Patriarcharum Occidentalium, qut ad Orientales mijja eft.

ήίιόι*Ο»ί> ÜRatnhus

fit membris noftris Chriftianis , Bventur . Quemadmodum veio olim Spiritus
t«. Ill p-L ΐΛ qui in oriente funt, fratres veftri in Chri- lufttagio, & Apoftolorum forte illi conccftum
fto , ccctus paftorum , qui perfecutioncm pa- eft, m univerlx ecclefir Dei, que illic eft, ma­
P
tiuntur: in Jefu falvatore noftro pax iis mul- gnus Mctropolita foret, fimiliter illi trjAita eft
Nt·
tiplicctur. Nos etfi indigni, fumus tamen pa­ poteftas, & auâontas luper omnes mundi Me­
tres veftri, qui noftri filii eftis, dc patrum ma­ tropolitas. Quamobrem ejus thronus quatuoi or­
tres qui vobis prxfunt. Volumus ergo folvere bis Patriarchas fubfequitur, tenentes quatuor
debitum , quod tanquam patres vobis debemus : throno? juxta evangeliftarum numerum , Matbonas fcilicet conftitutiones vobis fratribus, fi- thxi videlicet, Marci, Lucr, & Joaiuiis. Da­
tiifque noftris in Chrifto fancire : hac prxfer- taque itaque illi facultas, ut epiicopos ipfe m
tim tempeftate, qua propter utriufque Imperii ftituar totius orientis, & ultia , Afsyrix nimi­
difeordiam perfectitio in nos commota eft. Nos rum, Mediat , atque Perfidis , & gubernatio­
itaque paftores, perfecutione quam patimur ad­ nem Chriflianorum obtineat: univerius infiipcr
moniti, verbum feriptune recolimus dicentis : facerdotum ordo ab impofitione manus illius
tribulationi nullum fore modum, prarfertim no- procedat . Decedente autem hoc magno Meftrx, qui Chriftiani fumus : adeout uno tem­ Ctropolita, ejus fucceflor ab Antiocheno Patriar­
pore duorum patrum fanguis innocenter effii- cha conftituatur: quia Spiritus Paraclitus non
fus fiait : qux res univerlam terram commovit, permittit ut filii patrem fibi per impofitionem
& communi eoque amaro ludu ecclefiam Dei fuarum manuum generent ; led neque in Saecula­
in occidente, ^tque in oriente implevit . Poft­ ribus poteftatibus majores a minoribus creantur.
quam vero illi duo patres, alter ex occidente, Idque ab antiquis patribus noftris definitum fuit,
& ex oriente alter perierunt ( ambo enim ad juxta illud : minorem a majori benedici oportere,
fores ecclefix Apoftolorum urbis Antiochix ficut Abraham gentium pater benedi&onem acce­
fufpenfi fuere) placuit fratribus noftris . atque pit a Rege Salem Mclchifedeco, Sacerdote verita­
nobis, ne videlicet fratres noftri Chriftiani qui tis , & rege ju ft i tie, cui Chriftus fecundum huma­
orientem incolunt, orphani remaneant, urquan- nitatem fuam aifimilatus & comparatus luit. Ea­
documquc magnus Metropolita , qui Selencix dem dc caufa nos quoque, quibus credita eft magna
in urbe regia Arfacidarum in magna ecclefia Dei Domus, quae eft Sanâa Ecclefia, p«r juf'
Cochenfi totius orientis priniipatinn tenet, di- _____
r __& per _______
fionerr._____
Dei______
Patris,
gratiam ___
Filii____
ejus
fccffent, nullus Mctropolita Antiochiam afeen- jefu Chrifti, & per conccftionem Spiritus Para­
dai ad fufeipiendum juxta prifeum morem or-Dcliti orando petimus , & per virtutem SanAa
dinationem, ne ob regum inter fe difeordias. Trinitatis, & per immortale Verbum concedi& odia innocens pontificum languis in pofte- mus Patriarchalis
...........................................
..
dignitatis charifma
fanâae ferum effundatur, quemadmodum noftra hac x- di magni Metropolitae, quae eft in magna eotate contigit: vidimus enim ipeftaculum luâuo- clefia Cochenfi befeucix, regie Arfacidarum ci­
fum , atque terribile -, duos nempe Patres e vitatis in oriente. Hic posro cenfenfus, & boc
totidem crucibus nudos pendere , proptereaque fpirituale donum , nempe Patriarchica digni­
perfecutionis tempeftatem in oriente , juxta ac tas cuftodiatur apud re&ores, qui deinceps in
m occidente fuifle excitatam . Idcirco decrevi­ illa fede collocabuntur, ufque ad diem revela­
mus facultatem concedere, per quam ab effu- tionis Chrifti': nofque perpetua confcnfione ciffione humani fanguinis deinceps immunes fer. dem aftentimur in omnibus , qux ab ipfis in
Concit. General. Tom. I.
Y y
Pa-

r>8

SYNODUS IN

GRÆCI A.

/op

Patriarchica gubernatione fient. Interim ora­ .a Metropolitis fuarum provinciarum inftttuun
mus , ut throni illius redores, quorpm languis tur, locum epifeoporum tantummodo teneant.
vivi ft vivifici fanguinis Chrifti Domini Parti­

ceps fadus eft, quique contones fieri pamonis
& rcfitrredionis ejulitem defideraverunt, ab eo­
dem Chrifto cuftodiantur, & liberentur ab om­
nibus, qui tribulant eos, eorumque judicium
ad victoriam perducatur , dc forti brachio fuftententur, Sanftiquc Spiritus virtute munian­
tur , ne coram hoftibus fuis cadant . Ita qucfumus, Domine, cuftodi famulis tuis Patriarchis
gratiam iftam patriarchatus, eofque in ea tue­
re, noftramque cum illis in hoc negotio confcnfionem conferva, ficut foedus fidele , quod
cum Abraham, Ilâac, d Jacob , & cum univerfa fanfta Ecclefia tua pepigifti , Etiam ,
Amen. A te, Domine, perfeâio, & complemen­
tum fit in fxcula. Hic itaque magnus-Metropolita, qui Patriarchicam dignitatem fsper orien­
tem accepit , poteftatem fimul habeat creandi
Metropolitas ubicumque ipfi libuerit , quoique
noverit efle neceflarios .· eos vero ab illo inftitui oportebit fecundum ccdgfiafticum morem
per fufFragium, conieniumque duorum epicopo­
rum cum ipfo prxfentium, ut numerus terna­
rius non minuatur : ponaturque evangeliorum co­
dex fuper caput ejus, & Icilio Petri recitetur,
quando ctrli , terrxque poteftatem accepit .
Quumque ordinatus fuerit, manum fuam Pa­
triarcha fuper caput ejus imponar , Λ oratio­
nem recitet. Per hunc modum ab ipfo ordi­
nentur, & per manus ejus impofitionem perfi­
ciantur omnes , qui Metropolitans dignitatis
Sjratiam fulcepturi font. Patriarcha autem deunflo congregentur Metropolitae, & Epifcopi,
ut per tempus licuerit, & Patriarcha a nobis
per manus ipforum conftituatur per virtutem
Spiritus Paracliti , & per fuflragium noilrum
perficiatur ipfe Patriarcha gratia , dc dono
Spiritus San fît ; fciantque ipfum exinde fore
fpiritualem patrem datum in ecclefia per Spiri­
tum Paraclitutn. Haec porro noftris literis fignihc.tvimus, ut hoc modo hoc negotium pe­
ragatur. Omnes vero ecclcfiafticx dignitates in­
fra ipfom funto , quoniam ipfe eft omnium
pater, & ab eo generantur. Epifcopi autem , qui

& orationem faciant in medio fratrum fuonun, non tamen illis licear accedere ad facerdotum ordinationem , ft ad epifcopale opus ,
donec ad patrem poteftatum, qui eft Patriar­
cha, accedant, & ab eo perficiantur per conceftionem, ft epiftolam ab ipfo acceptam. Que­
madmodum vero ipfe pater poteftatum Patriar­
cha jus habet ad ordinationem Metropolita­
rum , & Epifeoporum , & ad perfedionem
Epifeoporum ; fimiliter jus habet ad fententias judiciales , & abfolutiones , atque ab­
rogationes, & rtfervationes : quandoquidem il­
li hac credita funt , & circa ea poteftatem ,
' auâoritatemque habet. Quicumque autem illo
inferiores funt, nullam in co poteftatem ha­
bent fecundum divinum mandatum . Quod fi
aliquam adverfus eum caufam quifpiam habeat,
aut quidquam ab illo repetere oporteat , Pa­
triarchs judicium Patriarchis refervetur, ft ab
i ft i s ejus cauta, non ab ejus d i ici pulis cognoicatur:
quia neque ecclcfiafticx leges hxc permittunt, ne­
que leges nature. Quod fi contigerit aliquando
Imperium ( Fcrfarum ) nobifeum habere pacem,
ipfom Imperium (idrft ipfe Perfarum rex) judicium
indicat, ft de regis mandato Patriarchae caufa
.decidatur, difcipuli autem ejus nullam in eo
‘poteftatem in verbo Dei habeant, ne qui mem­
bra, & partes funt magiftris coxquentur, neve
dicere audeant fe judices illius efle. Hxc ftatuta a nobis, & per'manus noftras vobis, fra­
tres, decreta funt. Defcribite illa vobis in ta­
bulis cordis veftri . Eorum memoria fine ob­
livione apud vos fervetur. Univerfa qux apud
nos eft ecclefia, vos in Domino falutat .
H*c autem epi/lola a Patriarchis occidentis mif/4 fuit per Agapetus* epifeopum Beth- Lapet* ,
efi fedes Elam . Suam ob caufam ipfe pri­
mus ordsnatus , & eleflus fust Metropohta in
terra, & in ecclefia orientis , honoremque confequutur eft , ut primus in eie&ione Patriarch*
fuffragium ferat. Poflrema hxc verba addit Ebedielus Sobicnfis epifcopus, unde epiftola hxc
defiimpta eft.

CENSURA
assemani

in

hanc

epistolam.

Uppofoioms vmo n.inc epniolam laborare, vel id unum evincit, quod dicitur de Primate
Seleuctr ioc. cit. Ejus tbronu, quatuor orbis Patriarchas fubfequitur , tenentes quatuor thrones:
nam titulus Patriarch*, ft numerus quatuor Patriarcharum defumptus eft ex canone Arabico
Nivxno , ut & fcquentia ejufdem eptftolx verba : Hic itaque magnus Metropolitan qui Patriar­
cal-. im dignitatem Juper rv-.vcrfum orientem accepit , poteftatem fimul habeat creandi Metropolitas
ubicumque ipfi libuerit , quorve novent effe neceffarios : qur nullo apice mutato in citato cano­
ne Arabico Nicxno leguntur .
Hxc altaque argumenta, qux hic brevitatis caufa miffa facio, fuadere mihi videntur, hanc
epiftolam , ex canonibus Nicxnis , quos Arabicos vulgo appellamus, prOmanafle. Suum enim
m ut ite dignitate Primatuque Selcuctenfis ecclefi* quodam ftatuta repcrtanrur, ea ftatim Neftoriani
arripuerunt, (ut recta advertit Renaudotius tom. i. Lit. Orient, pag.367.) atque eo adminiculo
antiquitatem cathotKorum fuorum ad Nic*na tempora ( imo longe antea ) promoverunt : qui comt­
ius inutilis plane juturu, apud antiqu* hifton* peritos viros juiffet , fed apud ignaros ecclefiafticarum originum, quale i tunc erant oriental" Chriftiani , fucceffu non caruit . Huic primo adificio est
ftiln , & incondita narrationibus fafiiginm impofitum eft , ut ecclefia Heftoriana, Seleucienfis ApoJiolic* fucceffioni conjungeretur·, & ab Antiocheni throni jurifdiftione exempta pari cum illo auftoritatis , dignitatifque prxrogativa , Patriarchal· fcilicet , cumularetur.
Fateor , a primis ecclefix feculis Seleucienfem Pnefukm in oriente , hoc eft, Γη Aflyria »

S

& Ba

7M
CENSURA ASSEMAN I.
710
& Babylonia Primatum , Gib Antiocheno tamen Patriarcha , tenuiffê , ut liquet ex adis
fynceris Martyrum orientalium , & bx Sozomeni hiflona ecclcfiafttca, m qua S. Simeon Artbiepifeepus di ferte appellatur . Id enim Arcbiepifcopi titulus per ea tempora fignificabat, quod
poftea Catbohct & Patriarcha nomen a Scleucientibus epifeopis ufurpatuin At neque S) rorum,
neque Graxorum , Latinorumquc feriptor ullus antiquus literis confignavit Patriarchalem di­
gnitatem Seleucienfi epifeopo a reliquis Patriarchis concertant , aut hunc a poteffate Antio­
cheni Antiftitis abfolutum. Hoc purum putum eft Ncftorianorum commentum, qui quum ab
Ecclefia catholica , & a Patriarchae Antiocheni obcdiçntia defeciflent, privilegium illud excogi­
tarunt , quo deteâionem Giam cohoneftarent. A Neftonanis decepti Jacobi tz eadem de eo
privilegio tradunt . Hinc Barhobrants quum orientales dixiffet ab Epifeopo Antiocheno privi­
legium obtinuifle , at fititm rorum caput (ideft Metropolitar Selcucienfis ) obuffet , ipfi manam
•leflo imponerent , ne pergendi amplias Antiochiam opus haberet , fubjnngit <fe Antiochena» Diœcefeos epifeopis loquens : 4? Syffaticon quidem hac do re fcripfere, atque magnus ille orientis mé­
tropolite , Catholici , èT Pet riarcha nomme decoraretur. E re fcilicet Jacobitarum erat , fabu­
lam illam a Neftorianis confiitam tamquam Delphicum oraculum ampleéti , quod fuos ipfi
quoque Maphrianos haberent , quos veluti legitimos Seleucienlium epifeoporum fucccffores
jaâant : & Barhcbneiis ipfe , etli aliis in rebus diligens fabularum confutator efle foleat ,
in hac tamen narratione, a qua tota fua dignitas pendebat (fuit enim Maphrianus ) ferttpuIum nullum movit.
\
Sed quis hanc epiftclam excogitavit? fi refte conjicio, Jofcphus fuit Nctlorianorum Patriar­
cha , qui fub Cholroe , Perfarum rege , anno Chrifti 551. eleâus, tribus poll annis digni­
tate amotus , obiit anno 566. ut cx Anno , & Barhebrro dixi torn. 1. pag. 413. Hic enim,
eodem Barhebneo tefte , poftquam depolitus fuit , epiftolas nonnullas temporibus Papx, qui
eandem déport ttonis fenrentiam ab epifeopis acceperat, feriptas confinxit, inter quas îk illam
fuiffe , de qua hic fermonem inftituimus , haud improbabilis cll conjeihna . Estant epffiola
eonjolatoria (inquit Barhebratus de damnatione Papae tom. cit. pag. j$8. ) a S. Jacobo Nffibeno
& e S. Ephrem ed hunc Papam confcnpta oh dextera ejm impedimentum, quibus epijcopos reprehen­
dunt , quod m ipfum frmerarto aufu mfurrexiffent. Afennulii vero exiffimant, Jofepbum Catholicum,
quum ah tptjcopis damnatu» effet, eas epijhlas compofuiffe.

ANNO

ANNO

CONCILIA

ALIQUOT
•p

Dc Pafcbaris objervarionc, Jub Ociore pontifice habita.
CONCILIUM
Oc concilium habitum eft Rome, anno A
domini >p8. imperatoris Severi quarto
Theophilus Cxlarienfis epilcopus per Viitorem
vocatus huic interfuit . Vitior pontifex eidem
praefuit ■ Decretum eft, pakha , non 14. luna
piimi mcn/is , led potius dic dominico poft

H

CONCILIUM

ROMANUM.

·

14· lunam & veniale rquinoftium occurrente
celebrandui
prout ab apoftohs traditum eft , celebrandum
~~
efle
. Eufeb- libro 5. eccl. hift. cap. 22. liber
pontificalis in vita Vidoris . Actorum in hoc
concilio nihil extat.

PALÆSTINUM.

Tmp··, t·- TjOdem anno Chrifti nati , & Severi impe-B Salvator mundi fuerat in carne verfatus. Percepta
«toris, auâontate Vidons Romani pon- itaque auâoritate, przdidus epilcopus, non lo*
rifcis, Cariarez in Palzftina, Theophilus C«- him de fua provincia , fed etiam de diverfts
fancnfis mctropolitanus epilcopus hoc conci- regionibus omnes epifeopos evocavit. Ubi cum
lium coegit , quo de tempore pafchatis cele­ illa multitudo facerdotum convenit; tunc Theo­
brandi idem couftitutum eft, quod praecedente philus epifeopus protulit auâoritatem ad fe
Ac fequentibus quibufdam aliarum provinciarum miffam Victoris papae; & quid tibi operis fuifconciliis, nimirum, nequaquam licere Chnftia- fet injundum , offendit . Tunc pariter omnes
ms decimaquarta dic primi mentis pafcha cele­ epifeopi dixerunt : Nifi prius, quomodo mun­
brare . Eufeb. praedicto loco . Huius fragmen­ dus fiierit a principio , mvcftigeturnihil potum plane auretun extat apud Bedam de z- teft de obfervamia naichae falubriter ordinari .
quinoâio vernali : eftque inde huc translatum . Dixerunt ergo epifeopi : Quem credimus faâum fuiffe in mundo primum, niti dominicum
Verba concilii haec iunt.
Vrajm······
Papa Vidor Romaine urbis epifeopus , dire- diem ? Theophilus epilcopus dixit : Probate
Kit auâoritatem ad Theophilum Ctefateaiu quod dicitis. Refponderunt epifeopi fecundum
η·· »p»4 ··- Paheftineque antiftitem , ut quo modo pafcha C feriptw* auâoritatem : FaAum efl vefpere 47 e» >.
redo jure a eundis catholicis celebraretur ec- mane diti primus : deinde fecundus , tertius ,
clefus, inibi fieret ordinatio , ubi dominus & quartus, quintus, fextus, feptimus: in quo feConciL General. Tom. I.
Vy χ
pt ί■ D« h«c pariMt AaAvr Sjrnvdtci ία/r· p«( 7»;.

· Dt bvc <uae S/aodicl

Aj.Iih

»air» pq. ,,4.

I

7Ti.

CONCILIUM P A L Æ S Tl NU M.

7n

requievit Deus ab omnibus operibus A me celebretur, qui tot & talibus benedidioni- Ïn'n o'
CHR1STJ luis.- quem diem fabbatum appellavit . Ergo bus fandificatus
fanftificatus eft
eft·>’ Theophilus epiicopus di
di-­ CHRISTI
cum novitiimum diem fignet fabbatum, quis xit: Dicite,
—
ergo, quibus & qualibus benedi*
poteft elfe primus, mfi dominicus dies?
ftionibus eum effe fandificatum afferitis , ut
Theophilus epiicopus dixit ; Ecce de die feri here poffimus . Epifcopi dixerunt : Prim·
dominico, quia primus fit, probaftis; de tem­ illi benedtdio eft , quia in ipfo tenebr* funt
anni
pore autem quid dicitis ? quatuor enim * mun­ remota:, & lux apparuit. Secunda eft illi be­
di tempora accipiuntur, ver, aeftas, autumnus, nedidio, quod de terra Ægypti velut de tener' dt hyems. Quod ergo tempus primum faâum bris peccatorum , quafi per fontem baptifmi ,
in mundo ? Epifcopi refponderunt : Vernum . per mare rubrum populus fuiffet liberatus. Ter­
Theophilus epifeopus dixit : Probate quod di­ tia illi benedidio eft, quia eodem die cceleftis
citis . Et illi refponderunt : Scriptum eft : Germi­ cibus , manna hominibus datum eft . Quarta
nes terra ftrnt herbam fecundum genusfuum, tf li­ illi benedidio eft, qua Moyfes mandat ad po­
gnum fruiltferum ferens frulium juum: hoc autem pulum : Sit vobis obfervatus dies primus, tf notemporibus veris accipitur . Theophilus dixit : vijfimus.
vijfimus. Quinta
<
illi benedidio eft, ut in pfal.
In quo loco caput mundi efle creditis: in prin-B J J 77 dia.
*■·.; Circumdederunt me ficut apes , tf ^f*1 >
cipio temporis, aut in medio tempore, aut in exarferqnt .ficut ignis in fpinis , &c. De refurrefine? Epifcopi
ipifcopi refponderunt
refponderunt:: In zquinodio , aione enim domini dicit: Hoc eji dies , quam
odavo Kalendarum
Γ
*. Aprilium
‘
. ’ Theophilus epif- jecit dominus, exaltemus tf lutemur in ea , ufque
copus dixft: Probate quod digitis . Er illi re­ ad cornu altaris. Sexta illi benedictio eft, quod
fponderunt: Scriptum eft, quia fecit Dem lu­ in iofa dominus refurrexit,
cem , tf vocavit Deus lucem diem: tf fecit te­
vtdes ergo, quia' dies refurredionis domini-ο.ο·Λπβ,“·
nebras , tf vocavit tenebras noflem : tf divifit eus iingularitcr in pafcha teneri poflit . Theo- ‘ Orum·
inter lucem tf tenebr/s aquas partes . Dixit philus dixit: De tempore autem ad Moyfen
Theophilus : Ecce de die & tempore probaftis : mandatum eft a domino ; Hic mtufis erit vode luna quid vobis videtur ; utrum crcfcen- bis inifium menfium: Pafcha facite in eo . Om­
tem, an jam plenam , an imminutam a Deo nes ergo triginta dies a domino confccrati funt.
fuifle * confecraram ? Epifcopi refponderunt : Epifcopi dixerunt. Jam fuperius dedimus refcr*aum .
Plenam. Et ille : Probate quod dicitis . Re­ ponfum, Principium mundi effe atquinodium,
fponderunt : Et jecit Deus duo luminari» ma­ 8. Kalendarum Aprilium ; & ab 8. Kalendagna, tf pofuit ea m firmamento coeli , ut lu- Ç rum Aprilium
,. uique
ad 8. Kalendas
Majas
*. ’
.·"·'·
·
, s,
Os· I.
ceaut fuper terram : lummare majus m jneboatto- legimus efle confecratos . ..............................
Theophilus dixit :
nem diei, luminare minus tn inchoationem noftis. Ecce impium non eft , ut paffio dominica ,
Non poterat aliter, nifi effet plena. Nunc er­ tantum facramenti myfterium , extra limitem
go inveftigavirtius quomodo in principio factus excludatur? Padus namque dominus ab n,
fuerit mundus , id eft die dominico . verno Kalendarum Aprilium, qua node a Judaeis tra­
tempore , tn trquinodio-, quod eft , octavo ditus eft, & ad 7. Kalendas refurrexit . Quo­
Kalendarum Aprilium , luna plena : per ip- modo ergo tres dies extra terminum exclu­
fum tantummodo tempus & elementa resur­ duntur? Omnes epifcopi dixerunt : Nulla ra­
gunt.
tione fieri debet, ut tantum facranicutum extra
Theophilus dixit : Nunc igitur agendum eft limitem excludatur : fed hi tres dies intra ter­
de ordinatione, quomodo debeamus pafcha te­ minum inducantur, & defuper retrahere conftinere . Epifcopi dixerunt : Numquid poteft do­
tutum eft. Huculque Beda,
Dr Ait
minicus dies prateriri, ut in eo pafcha ininia nn~o Ç'imo

IDEM CONCILIUM PALÆST1NUM
fcu potius Ccefaricnft (x nova Balwzji Colltflione.
I’ temporibus gravi con'roverfia exorta, utD tem etiam eum illis CajfiurTyritf ClaruiPtolemaiEujebms ait in libro quinto /ultori a ec- dis Epijcopi
“
tf tin quidam , Uterus epuaquaverx
clefiajiica. eo quod omne· per Afiam Ecc.efia ve- fum jeripferunt , quibu> decretum fuum de die
tuila quadam traditione nixa, quartadecima luna Pafchatis univerfit Eeclefiis fignificaverunt. Extut
falutaris Pafcha j'ftum diem ceiebrandum efle cen- apud Eufebium poftrema purs tarum literurum·,
febant, eaque omnino luna, tn qucmcumqu- demum qua fie babet . Date operam ut cpiftolz noftnt
diem Jeptimana incidiffet, finem jejuni, i imponen­ exemplaria per omnes Ecdefias mittantur , ne
dum ejfe ftatuebant, cum t.imen reliqua totius or­ nobis crimen impütent qui animas fuas a re­
bis E-clcfia alto mare uterentur, ut jcihcet non do veritatis tramite facile abducunt. Illud etiam
a.’:o quam rejurreHionii dominica die ‘ejunia jol- vobis figniheamus, eodem quo apud nos die, Pat­
vi liceat, jinodi ob id coetufque Epifcoporum con­ ch a Alexandria celebrari, A nobis cum ad illos
venere , atque omnes uno confenfu ecclefiajhcam & vicifltm ab illis ad nos literr perferuntur, ita
regulam umverfis .fidelibus per epijlolas tradide­ ut uno confenlii & iimul facrofandum peragamus
runt , ne videlicet ullo alio quam dominico die diem, Ejufdem epiftola cum laude meminit Hierony­
mrftermm refurreHionis Domini unquam celebre- mus in hbre de viris___________________
, » inquit,
tliuftrtbus. Theophilus
/«i·, utque eo duntaxat die pajcbahum jejunio- E Cacfarez Palrftine, qux olim Turris Stratonis vo­
nt* terminum objervemus, Congregata igitur ob cabatur, Epifeopus mb Severo principe adverfus
eam eaufam fynodo Eptfcoporum Palafiinet , cui eos, qui decimaquarta lusu cum Judcis Pafcha
prafidebant Theophilus Cafarcrt Paleflina Epijco- faciebant, cum ceteris Epifcopis fynodicam &
pus tf A’arcijfus Hierofoljmttanu<, mtereranf att- valde utilem compofuit epiftolam. Epiftola ili»

H

nunc

A

CONCILIUM PALÆSTINUM.
714
chai’s». T** *** ******
tantam vetas quadam fié.ARefponderunt Epifeopi: Dicente fcriptura: Et Tn Κδ.A 1 * » »'
editio Boeben, narratio de ' ~/«/feni
Λ efl vefpere &“folium
- efl avaae
Γ · dio pri
-,­'"'·τι
geflû m bocCenciüo, quam moite diverfam, at, mus. Inde fecundus, tertius, quartus, quintus,
at arbitrer, finceriens editionis inveni in veto- fextus, & ieptimus, in quo requievit ab omnibus
flifimo codite MS. monafterii fanih Galli in Hel­ operibus fuis , quem diem (abbatum appella­
vetia, tf in vetuftdjftmo item codice MS. bibhe- vit . Cum ergo noviifimus fit fabbatum , quis
tbeca Celbertma, èT quam in veteri quoque co­
poteft effe primus nifi dominicus ? Dixerunt :
dice Anglicane extare accepi a viro do&o. Hanc Sic eil, & aliter non eft. Theophilus epifcopus
narrationem Ahabanns Abbas Fuldenfis, qui ejus dixit: Ecce de die dominico, quod primus fit,
epitomen legerat apud Bedam in libro de verna­
probaftis . De tempore quid vobis videtur ?
li oquinoHio, putavit ege ipfammet epiftolam fy- Quatuor enim tempora in anno accipiuntur ,
nmhcam , quam Theophilus Cefarienfis una cum ver, rftas , autumnus, & hyems . Quod er­
ceteris f.ihtflina Epifeopis fcripfit adverfus eos, go tempus credimus primum in mundo tadum’
Ϊλι quaitadecima· luna cum Judais Pafcha cele­ Epifeopi refponderunt : Vernum. TheophilusErabant, ut patet ex capite lxiv. libri de com­ pilcopus dixit : Probate quod dicitis . Et illi
puto. Sane aHa illa fynodi Cajarieifis , qua ex- B refponderunt : Dicente icriptura: Germinet tertant, at dixi, apud Bedam \ nonnullis sUegiti- ra herbam fani
......
fecundum genui fuum , & li­
me ac fpuria vifa funt, ab aliis, & quidem vi­ gnum frufhferum facient in fe fr ullum . H«C
ril eruditijfimis, pro veris ac genuinis decepta. enim verno tempore videmus fieri. Theophilus
Utcunque fe res habeat , cum ea nondum edita Epifcopus dixit: Verum eft. Et adjecit.· Quo­
fiet cujufmodi leguntur in antiquis libris, vifum niam tribus menfibus vernum tempus accipitur,
eft beic edi debere. Sic ergo bat-nt.
quo loco mundi caput effe credimus , in prin­

Cum omnes Apoftoh ex hoc mundo tran- cipio, an medio loco, an in fine ? Epifeopi
fiffent, ner univerfiim orbem dive fa erant je­ dixerunt.· In zquinodio, id eft, vm. Kalend.
junia. Nam omnes Galli unum dkm anniver- Aprilis . Theophilus dixit : Probate quod di­
fanum vm. Kal. April. Pafcha celebrabant citis . Et illi relpondcrunt : Dicente feriptudicentes: Quid nobis eft ad lunz computum ra. Et fecit Deus lucem, & lucem vocavit diem,
cum Judzis facere Pafcha ? Sed ficut Domini ,έΓ fecit Dent tenebras, & tenebrai vocavit nonatalem, quocunque die venerit, vm. Kalend. item . Et divifit Dent inter lucem ij tenebras
Januarii, i ta fit vi 11. Kalend . Aprilis, quando re- sequat f
_. .. Theophilus
____ t__________
........ ......
partes.
dixit : Eftvprum.
Ecfurredio traditur Chrifti, debemus Pafcha tene-Cce de die vel tempore probaftis. Dc luna quid
re. Orientales vero, ficut hiftoria Eufebii Catfa- vobis
'
’
’
·
™
"
videtur ? Quomodo dicimus fuifle crea­
rienfis siarrat, quocunque die menfe Martio tam a principio, plenam, an minuentem ? Epiquartadecima luna eveniffet , Pafcha celebra­ fcopi refponderunt : Plenam . At ille dixit :
bant. In Italia autem alii plenos quadraginta Probate quod dicitis . Epifeopi refponderunt :
dies jejunabant, alii triginta. Alii dicebant fe- Scriptura divina dicente: Et fecit Deus duo he­
?>tem diebus, in quibus mundus concluditur , minaria magna & pofuit ea m firmamento ca­
ibi fufficcre jejunare. Alii quia Dominus qua­ ll, fic ut luceant Juper terram . Luminare ma­
draginta diebus jejunaffet , illi horas quadra­ jus inchoationem diei, fic luminare minus in­
ginta deberent. Cum hzc ergo talis diverfa ef­ choationem nodis, quae tota node luceat fu­
fet obfervatio, mœror erat (acerdotum , quod per terram, non potuit effe aliter nifi plena.
ubi erat una fides, diffonarent jejunia . Tunc Theophilus dixit : Sic eft verum ’. Ergo quo­
Papa Vidor Romans urbis Epifcopus direxit modo fuiffet creatus mundus inveniamus. Re­
ut daret audoritatem ad Theophilum Czfa- fponderunt: Die dominico , verno tempore ,
rienfem Palzftinz provinciz Epilcopum , quia zquinodio,
zqumocuo, hoc
uoc eft,
cit , viti.
vm. Kal.
e,ai. λ
prius , &
<x
Aprilis,
tunc non Hierofolyma metropolis videbatur ,Dluna plena. Epifeopi dixerunt. Sicut in princiut inde pafchalis ordinatio proveniret , ubi pio mundus creatus eil , per iplum tempus
Chriftus fuiftet in corpore verfatus . Accep­ etiam per refurredionem dominicam redemptus
ta itaque audoritate Theophilus Epiicopus eft a peccato. Relurrexit itaque Dominus novidens tantum fibi opus fitiffe injundum , fter Jefus Chriftus die dominico , verno tem­
quod in mundi obfervationem tranfmitteretur , pore, in zquinodio , luna plena . Per ipfum
non folum fuz patrise, fed & de vicinis pro­ tantummodo tempus elementaconfurgunt .Theo­
vinciis omnes Epifcopos & lapientes viros ad Con­ philus dixit. Ecce inveftigavimus quomodo in
cilium evocavit. Cumque grandis illa multitu­ principio fadus eft mundus, vel a peccato re­
do facerdotum vel fapientium virorum in om­ demptus. Nunc de obfervatione Pafchr agen- ,
nibus feripturis fpiritaiibus erudita in unum fuif­ dum eft, quo, die, aut quo tempore, vel luna,
fet colleda, tunc protulit Theophilus Epifco­ Pafcha debeat ordinari. De die dominico quid
pus audoritatem ad ie di redam Papc Vido- vobis videtur ? Epifeopi dixerunt : Numquid
ris, & quid fibi operis effet injundum patefe­ poteft dominicus dies przteriri ut in co pacit. Tunc pariter omnes dixerunt : Primum no- feha
___________
, qui _tot
_ __ac_______
minime ________
celebretur,
talibus bebis inquirendum eft quomodo in principio mun- E nedidionibus fanftificatus eft. Theophilus Epidus fuerit fadus. Et cum hoc fuerit diligen- fcopus dixit: Quibus aut quantis benedidionitius inveftigatum, tunc poterit ex eo pafchalis bus
‘
apertius dicite, ut fcire po(fimus quas fan­
ordinatio fahibriter provenire . Dixerunt ergo di ficati ones in eo afferitis , ut feribere poflGEpiicopi: Qpem diem primum credimus crea­ mui. Epifeopi dixerunt. Prima illa benedidio
tum in mundo ? Refponderunt : Dominicum .· «ft, quod in ipfo tenebr* remote funt, & lux
Theophilus Epifcopus dixit : Quomodo ,poteft apparuit. Secunda, qijuod populus Ifrael ex Æprobari quod primus dominicus
eus fit dies fadus?
fadus
gyp to tenebrarum
vrii baptifmtun fontis
___
lut per
per
■ Siv· Theephili pati··-Al«i,, ·’ luipfcatui Mkh»«l 1« Quit* ι· paaoplia »d«<iu» ichiimi Gracarua f»b AJiaaai* naai

7n

CONCILIUM

7U_______

PONTICUM

per mare nibrum de duro fervitio fuerit lib·- > diximus principium mundi efle equinodium . A_N N o
CH|*,1>TI Wh»· Tertia, quia mandat Moyles ad popu­ Ab odavo enim KaL Aprilis ufque ad •fta-CH*>*,TI
lum & dicit: Obfervam* fit vobis dies primus vum Kal. Mail, hi fant triginta dies in Pafcha
& novirtknus, hoc eft, dominicus & fabbatum. fandificati. Theophilus Epifcopus dixit. EiimQuarta, quia centefimus decimus fept imus pfab pium non éft ut illi tres dies paflionis domini­
mus totus de paflione & refurreâion· canta­ cae foras terminum excludantur , id eft , xt.
tur . De paflione .· Czrc*wd»a/rr rûwwdrdrnot/ Kal. Aprilis, quinta feria, quod cena,Domini
we, èX in nomine Domini vindicabor in eii. Cir­ vocatur , qua cum difcipulis fuis difeubuit ,
cumdederunt me fient apes favum , èX exarferunt quando & Judz praedixit quod ab ipfo effet
tradendus? quod confiât fuiflie impletum. Paffient ignis r» fpi»·· · JEt interjeâis verfibus ;
Lapidem quem reprobaverunt adificantes, bit fa­ fus namque eft Dominus ah undecimo Kalenllu s efl 'in caput anguli . Hxc de paflione . das Aprilis, mia node a Juda eft traditus, &
De rciurredione autem dicit : W*c dies quam ad,odavum Kalendas Aprilis refurrexit . Quo­
feut Deminui. Exulremut & latemur tn en. Et modo ergo hi tres dies extra terminum exclu­
inleriedis verfibus; Conftitui to diem Jeiemnem dantur? Dixerunt omnes non efle verum ut
in cmdenfif frequentantibut in cornu altaris. Dixe­ ; foras limitem paflio mittatur , fed introducan­
runt fiç efle verum ut die dominico Pafcha tur hi tres dies in ordine pafchali , & de no·
eelebretur, quia fit tamis benedidionibus fan- viflimo reducantur . Et ita ftatutum eft in
ftihcatus eft, ut in eo die Dominum noftrum illo Concilio, ut nec ante xi. Kal. Aprilis ,
Jefum .Chriftum a mortuis manifeflum fit re- •eque poft xi. Kal. Maii fieri debeat Pafcha .
furrexiflé. Theophilus dixit : Ecce confli tutum Theophilus dixit: Ecce de die vel tempore fta­
eft de die dominico. De tempore quid vobis tutum eft. De luna quid vobis videtur ? Revidetur? Refponderunt : Numquid aliter intel- fponderunt. Similiter & de luna praeceptum di­
ligi poteft , nifiquod in divina feriptura prxfini- vinum fervetur , dicente Moyfe .· Et fit vobis
lum eft, dicente per Moyfen : Hic menfii erit abjervatio a quartadecima ufque primane & vice·
vobis initium menfium. Pafcha facitote tn eo . fimam lunam. Has odo lunas in Pafcha fuifNon dixit in prima die menfis , aut decima , fe confecratur. Qyando ergo intra illum ter­
aur viectima ; fed totos triginta in Pafclia fan- minum ftatutum dies dominicus & luna una
dificavit. Theophilus dixit : Qui funt hi tri­ ex his odo convenerit , Pafcha nobis iuffum
ginta dies’ At illi refpondcrunt : Jam autem eft celebrare,.
ANNO

CONCILIUM

PONTICUM.

’

Odem tempore , & ob eatndem cmifamC vatione, idem quod praecedentia, definivit. Euin Ponto · a Palma hoc concilium pro- febius prxdido loco., Ada non extant.
’’· vinclalo cdebiatum eft, & de pafchatis
obferr

E

nodico.

CONCILIUM

GALLICUM.

*

Uic ob prxdidam quxflionem & contro- rius deferipta concilia decreverunt . Eufebius
verliam pafchatis habito in Galliis con­ prxdido loco. Hujus, ficut & praecedentium ,
cilio , Irenans circa prxdifta tempora prxfeAda interierunt.
dit : conftiiuit autem in hac caufa, quod fupe-

H

CONCILIUM IDEM GALLICUM, SEU POTIUS LUGDUNENSE

C annum
CHKISII

»

EX N O P Λ B Λ L U Z I 1 COLLECTIONE.

”7

Arva hu'ui frnodi mentio ex tat in vulgatisT) rans epiftolas frnodicas tum feriptas occafione coneditionibus Conciliorum , quod aut non ani­ traverfia de Pafcbate, ita fcribtt : Epiftola quo­
madverterint editorei extare apud Eufebium frag­que Ecdefianim Gallix exftat, quibus prxerat
menta epiftola fmodica ad Viflorem Papam /crip­ Irenaeus. Affentior enim eidem viro clariffimo ,
ta , vel extfttmaverint epiftolam Irenai Epifcopi qus epiftolam illam putat non effe diverfàm ab ea,
Lugdunenfis ad eundem Papam , cujus funt bac quam Eufebius in capite fequenti tradit, ab Irefragmenta, non effe feriptionem publicam, fed pri­ nao fcnptam effe ad Vtilorem ex perfona fra­
vati bomtnir. Verum nuper vir dolitffimui Hen- trum , id eft, Epifcoporum Gallia, exiftimans proin­
ricui Valefiur in annoi.itionibui ad librum quintum de referri illam debuÿè inter Concilia Gallia; ut
biliona ecclefiaftica Eufebu cap. xxiv. adnoravit olim monui, inquit, Jacobum Sirmondum vi­
fragmenta illa vere effe ex epiftola fynodica Epi- rum dodiflimum. Itaque vifum eft referri boc lo­
foporum Gallia , argumento fumpto ex capite co debere bac fragmenta epiftola fynodica , prout
XXiti. ejufdem libri, »h quo Eufebius enume­ extant apud Eujebium.

P

INTERPR RUPF1NO.
Denique extant ipforum litte­
ra, qu/but afperiut objurgant Viflorem , velut inutiliter Ecclefia
commodis confidentem . Nam &

i Hee

INTERPR. VALESIO.
♦f'pevHH Si »$ otr Tiirw φ·>vai , trXrpmxunpov χχθαχτ·μΐ\·αν rS βιχηρος . cv ots ιζ
• HpfluaZoc ix vporuirw uv

cua Aiulco Synodid, 4« ^uo latra p. ,,,.

Exflant etiamnum eorum lit­
tera , quibut Viliorem acerbius
perftriiigunt . Ex quorum nume­
ro Irenaus in epiftola quam feripjit

Hoc >d»m »t Luiduacaf* Syaodicf, d* qav iafra pag y,<.

cTnnôm

CHRISTI
*»»·

_______ 7*7
C.

CONCILIUM LUGDUNENSE
a^n «and τίώ
aii\-

7*8

ANNUM Imtm rw ceterii ^xibxi pra-

traiGaüimmEpifcapiifcrihenc,
* **

confirmât qitHem ut su dasoûwca
die rtfxrveftienii Domini mjfterinm tehhntitTi VtOerem ttmn
aigrit fared mm velit fecerit,
abfcindere a corporif xnilate tel
tr tantae Eceitfai Dei,
wa­
rn· fibi anfonitxi traditum euJMirent. Sed if de mxitu aliit
eoeemoenet per bac verbe . Non
foium, ierfrit , dc die Pafchz

n

/««-Ηλος, Tays-antt μιν
ifo c* μΰηι τη £ xt>eputic

νμίρα i» ÿ τν xiti» àyes-ctTfof
tvmtàtàtu μυϊκόν · τγ γί
μΐώ fiexn^t -βρ·τηχονπ.ς ai;
μη ΰτοχότηι οληί ι«λητιας
Ote «ρχ«ιν fàous Tupdiotrrt

trrmpée-eç, »Xi7r« trepet wwpatwi . rô iwnif il ρίμασι
rti Jt ίτιλιγ&ν. vit yàp μύον

erat in Goilia, ilixd quidem defendit , fele die dominico referrelhonif Dentini nnfterixne effe
celebrnnditm. ViUorem tnneen de­
center admonet ne integrae Dei
Ecclefiae neorent fibi 'a majoridni traditam cnflodientet a eommnniene abfondât. Et poft malta alia in earn fententiam di­
tto , bit etiam xtitar jjerbie .

CHMIJTI

Neque enim de die1 foium con­
agitur controverfia, fed & de
troverfia eft , fed etiam de for­
m rμιpus iriy à ΰμ- ma ipfa jejunii. Quidam enim
ipfa fpecie jejuniorum. Quidam
enim putant una tantum die φκτβήτητις, α>λ« qp}
τν exiftimant unico die fibi efle
obfervari debere jejunium, alii sZJhç curr» της ww, n fty jemnandum, alii duobus , alii
duabus , alii vero pluribus-; γβρ ntovntt μι αν ημ/ραν ifo pluribus: nonnulli etiam qua­
nonnulli autem etiam quadra­
draginta horis diurnis ac no·
ginta , ita ut horas diurnas «vrif yrtr&ev, w iè iun , w
dumis computatis diem fuum
'it
1Ç
τλ«·να;
:
et
ii
twstpametiuntur . Atque hzc in obnoâu rnafque compu tan tes,diem
xovtu
ùpas
χμιρμοίί
τι
>Ç
η>χη~
lervando jejunio varietas non
ftatuant . Que varietas oblervantie non nunc primum ne- t>vài συμμιξϊ<τι τίώ ήμΐρχν noftra primum serate nata eft,
!|Ue noftris temporibus cepit , a’urùv. ü Tstaiirv ufyi χβίχ/λ/α fed longe antea apud majo-.
res noftros cœpit : qui neglied multo ante nos-, ex illis, lût txtTrpotunav · à v.iM ίφ
ut opinor, qui non funplicîter
gentius, ut vcnfimile eft, praoipuv ytyiivîv., «Me iÇ «o- .fidentes, ex fimplicitate & im­
quod ab initio traditum eft te­
mpétipov tTtt T mpo ήμύν. peritia ortam confuetudinem
nentes , in alium morem vel
per negligentiam vel per im- t τί Totpù n uxpjfiès us cèxès -porteris tradideruat . Nihilo­
peritiam poftmodum decidere. xpxnuùruv , τίιυ χαθ’ α’τλο- minus tamen & omnes ifti
Et tamen nihilominus omnes τηπι
ÎiitiTtayM çuvij^ftay apacenf inter fe retinuerunt ,
ifti , etiam cum in obfervan- tti ni pmrfcm egfKttrixôn>v ’ & nos invicem retinemus. Ita
tia variarent,.inter femetipfos
vizi ίλΛττοι «οανπς aunt jejuniorum diverfitas coufenfionem fidei commendat. Nar­
& nobifeum pacifici fuerunt
f^pluxLrxv
n , hm «ψ/ιυΧομ^υ rationem deinde fabjangit, eram
femper & funt, nec diftbnantia jejunii fidei confonantiam βρος αΜβλβΐ . WÎ Η ί/αφΛΗ hic opportxne inferam . Eft ex­
rupit. Poft hacinferit etiem bi- ν/α της WHoî, τάύ ομονο/αν tern buftfmodi. Sed & Presby­
της τιςtus o-iuit'swt · ηΰηι; teri illi qui ante Soterem Ecftoriam fraudem ,
pro fxi
oppertxnitate nec a nebu debet η; Zroeiav tqeorfàiMv liû ot- clefiam cui tu nunc prrees, gu­
emitti . Denifxe ait . Et illi
ΧΗ»ς τβφαθηβ-ομαί, τ»τνν ’^8- bernarunt , Anicetum lico βζ
omnes ante Soterem Presby­ <τα» τίν "^όιτον, χ} οΐ <œpd σ»- Pium & Hyginum cum Telefphoro & Xyfto , neque ipfi
teri qui Ecclefiz, cui, tu nunc
prates, facerdotium tenuerunt, ■ττρο; ηορίσβύηραι ot taporavtfs unquam obfervarunt , neque
της
/χχλησ·/ας
τς
κοΰ
a
’
çryn,
his qui cum ipfis erant ut id
Anicetum dico & Pium Hyginumque dc Teleiphorum & <x7txrrnv Τύ'γομ» «Ç Tt'uv, ttyî- obfervarent, permiferunt. Ipfi
Syxtum, neque ipfi ita tenue­ νον πλίσψνρον »y4 ξύί~αν, oùrr tamen cum hoc minime oblervarent , pacem nihilominus
runt, neque hi qui cum ipfis dur>/ Λ-ήρκταν , en viis prr
erant. Et tamen cum ipfi ita Λυ’ηυς tTf^mov · vjj s’ÿtv i~ colebant cum iis qui ad fe
veniflent ex Ecclefiis, in qui­
non obfervarent , pacem fempCr habuerunt cum illis Ec- λβτην βίυηί μ*ι ττροαΖττς , bus id obfervabatur . Atqui
.Tapet- obiervantia inter eos qui mi­
clefiis quae hunc obfcrvantiz ί<ρΙώ£» tvtç ατο
morem tenebant, cum utique χιύν cr arç tmpftn ΐρχομί- nime obfervabant, tanto ma­
& ipfis contrarium videretur νοις α^>«ς κυτύς. >q ηι μίλ- gis contraria videbatur . Nec
quod non cum ipfis etiam ce­ λον ζιχντίον Ιιυ ri τηρϋν , ulli unquam ob ejufmodi con­
teri fimiliter obfervarent. Num- Τ»; μ>ί τηροία; . qpj otiiiTo­ fuetudinem reje&i funt . Ve­
rum illi ipfi qui te prrcef?|Uam tamen ob hoc repulfi
rt tfg.' τ» κίος ττυτ» α’χίβλη- ferunt Presbyteri , qpamvis
unt aliqui ab Ecclelia: focieθι^τχν
τινίζ
·
α
’
λλ
’
κυηΐ
μη
id minime obfervarent , Ectaie, aut venientes ab illis par­
tibus non funt fufeepti : immo τηροαόπς or <νρο <reJ »pw- clefiarum Presbyteris qui id
potius & omnes Presbyteri qui βόττροι , ηΐς άτο φ ταροι- obfervabant, euchariftiam tranffuerunt ante te, omnibusfem- χιύν τηρουην èχιμπον dC^et- miferunr. Et cum beàriflîmus
per qui non ita obfervabant (js-ixv . KJM wù μβααρ/e -βο- Polycarpus Aiuceti tempori­
Presbyteris Ecdefiarum eucha- Zvxdpie ί’χ^ημτσα/ης τί ρύ­ bus Hornam veni flet , atque
inter illos de quibufihun aliis
r i Iliam Iblcmniter rranfinittebant.' Beatus autem Polycar- μη tir a’yrxiiw ' xj ιπςί <λ- rebus modica effet controver­
pus cum ad urbem Romam λων rtvùy μτχρα %ôyns -P* fia , ftatim mutuo pacis ofeuΗράυ/.«-αι * lo fe complexi funt , de hoc
veni flet fub Aniceto , cumque αλληλοος ,
de aliis nonnullis parum quid Ttti ηΰηυ του Μφτλβιίου μη capite non magnopere inter fe
habuiflent inter fe, ftatim ta­ φίΆίιμήτΛίτκ βορος icamc>s . contendentes . Neque enim
men coiffent in pace , do hac οο’π γόιρ · ttyixtns riv <w- Anicetus Polycarpo perfuadere unquam poterat , ut obquzftione ita egerunt ut non
λύχαρχον Ttiirtu iiivtm μή fervare defineret , quippe qui
nnufquifqu· fententiam fuam
cum

*”

4
CONCILIUM EFHESINÜM.

719

c annum obftinata contentione defende- vnpfèv, «w μηύ lesetnou «w
CHAiÿTi ret . Neque enim ant Anice- μβθοαΰ iw xteisu ίμύν ,
*'*
tus Polycarpo fuadere poterat
ληύι <xiwaA*v Λ ruvut non obfervaret ea que no*
rrmpaxonc *
verat Joannem difcipulum Do­ iarpt^oo ,
mini noftri vel ceteros Apo* •in μΐώ · xoAiatatp·®"* rw
flolos , cum quibus Temper aô/xnm txfort -ntpttv, Aryarfiierat, obfervafle, neque rar- tu τ/ιύ rtun&Mtv rfS mpù
fum Polycarpus Anicetumper- άυηΰ iBftfffiiiriMi»
xatfuafit'ea deterere que ille di*
nurp verve
cebat a fe majorum morefer- sur, iwnwmrao tmmiç . qjq'
vari . Cumque hre its inter
fe habuiflent, communicarunt do ri ôutAijr/jt τβριχοριρfibi invicem, ita ut cederet <rc* 9 άαιχτττφ· τίώ dC^vse/*
Amec tus Poly carpo etiam fa- s7«» nS roAuxapayi «tr* c*>cerdotali minifteno , honoris vpvrw SaAevart , w μη'
duntaxat contemplatione, per­ ptuw λ*
fungi. Et ita ab invicem ple­ vact, χαίτης της ιχηλησ/βς tîna fide, pace integra , & fir­
ma caritate difcedunt, ut om­ piuZut Qo/rur x^. ijî τγοαν(uni ττφοοΛΛ,Γ,
nes Ecclefia , five que ita de njy i$
Pafcha, five que non ita obfervarent, inter fe tamen com
cordiam cuftodirent

7io

cam Joanne Domini noftri ©“annum
difcipulo de cum reiiquis Apo- CMRISTT
ftolis , quibufeura familiariter
***’
vixerat , eum morem perpe*
Kuo obfervaflirt. Neque item
lycarpus Aniceto perfuade*
re conatus eft ut obiërvaret ,
cum Anicetua eorum qui an­
te fe fuerant Presbyterorum
morem fibi retinendum efle
diceret. Quas cum ita fe ha­
berent , communicarunt fibi
invicem , & Amcetus in Ec­
clefia confecrandi munus Po­
lycarpo honoris caufa conceffit .* tandemque cum pace a
fe invicem difccflerunt, tam
iis qui obfervabant , quam il­
lis qui minime obfervabant t
pacem communionemque to­
tius Ecclefia: retinentibus.

Meminit iftiut epiftola Hieronymus in libra de Viris illuflribus . Ferantur, inquit, ejus (id eft,
Trenaij & aliae ad Victorem Epifeopum Romanum de quxftione Pafchatis epiflolx , in quibus
commonet eum non facile debere unitatem collegit Icindere.

CONCILIUM OSROENUM, ET CORINTHIACUM. ·

I V»1«(·

rinthiorum epifcopi, G alia denique aliorum prol·
pe infinitorum, qui uno canfenfu judicioque uno ,

E hoc & quodam alio concilio Achaico
tunc celebrato, ita Eufeb. lib. y. c. * u.
porra ecclefiurum ( concilium intelligo )
Ofroenum éT reliquas in eo loco civuatet
incolebant: aliud feparatim Baccbylh ecclefia Co­

D

eamdem de illius fefti (pafchatis nimirum) obftrvatione tulere fententsam . Neque horum quidquam ex tat.

CONCILIUM ASIATICUM * REPROBATUM.
Oc concilium, ob caufam pafchatis , cir­
ca hzc tempora Afiani epifcopi per Po­
lycratem Ephefinum epifeopum celebrarunt,
quo putantes fe evangelio , & majorum tradi­
tionibus inhaerere , a confuetudinc celebrandi
pafcha die 14. primi menfis, etiamfi in domi­
nicum non incideret , recedendum non efle
conftituerunt , idque per Polycratem ad Vi-

H

itorem Romanum pontificem refcripferunt .
Viitor pontifex hoc refponfo accepto concilium
reprobavit
m
, & quam diu minatus fuerat ex­
communicationis fententiam contra pertinaces
exeeurus eft . Hanc Vidoris fententiam con­
tra orientales , poftea patres Nicaeni concilii
confirmarunt. Eufeb. lib. 5. hi ft. cap. 23. & fequentibus.

IDEM CONCILIUM ASIATICUM, SEU VERIUS EPHESINUM

Habitum circa annum

c x c V11.

EX N O r A B A L σ Z I I COLLECTIONE.
Oncdii iftius memoria extat in tomis Conci­
liorum, ex Eufebio & libello fynodieo . Sed
miror pratermsffum fuiffe sufigne fragmentum
ftula ad Vitiarem Papam dX ad Ecclefiam Roma-

G

INTERP.

netm tum feripta a Polycrate Epifcopo Epbefino ,
quam Hieronymus in lebro de viris illuftribus do­
epicet fuiffe fynodicam . Sic ergo babet fragmentiem
illud apud Eufebium.

RUFFINO.

Nos ergo intemeratum Pafchae colimus diem, neque ad­
dentes neque auferentes ali­
quid . Etenim magna quxdani
lutninaria apud A fiam dor­
mierunt , fummi & elefti vi-

De ht· itc« A«Oor SyMdici iofc»

INTERP. VALESIO;
oujÙ etpctSteipytrno
τάύ
· μή η
mpottàiiw , μή ττ «fsupd/sfm . qft' >vrp xsrrù tIuj errari
μτγβλκ sor^feot ιαχήμχπιι ·

Η’μ^’ί·

Nos igitur verum ac genui­
num agimus diem, nec addet»*
tes quicquam , nec detrahen­
te* . Etenim in Afia tnagna
quaedam lumina exftinfta funt,
qux illo adventus dominici
die

Idc· cm EpUûtto, d. 400 AuAer 8y»o<Uci safri

711
»»»·

C Ο N C

ILIUM

EPHES

r' · quo* Dominus fuicitabit Srtra χΜίΎρτπΗ rn χαρουτι’α
1 ® Eventu <uo » cum veniet tw xi<ioo , c* f tfâtTHi μίde cœlis ia gloria, dc requiret τά ίόξης ς/ξ ουροαων , < αν«omnes fandos fuos , in qui­
fija-H «aurite tws «γιους ·
tu* eft Philippus Evangeliila,
owèfxa αΤ·qui dormivit apud Hicrapo- φίλίχχον nr
lun , fed dedux filix ejus , Γόλωΐ’, c; χιχοίμκπα dr I'tpetqux ' virgines fenuerunt , δί xoAw, «JM bù» ^υγατίρα afo«lia eius filia fpiritu fando nt 7f>ap«xi/7«/ ταρθόοι · x,
repleta , qux apud Ephefum >t tripa αυηυ δυγάττ.ρ dr
dormivit -, nec non δί Joan­
«γίρ πν&μαιπ χάΑπ&&«μΙnes , qui fupra peâus Domi­
ni recubuit, qui fuit fummus m , ί 6» ίφίτω «.xxvCtnii ·
iàcerdos , δί pontificale peta­ tn St xjq' ιωχν',Μ ο tit i η
lum geflit , martyr δί dodor r»)3oc τ» xt'tîou etvxstfrtiv. oc
Ecclefi® , qui δί ipfe apud
ιφΧ» τ» πιπιλο? τηφβEphefum dormivit . Polycar- ptxùç vl μχρτυί < ίώχτχχpus quoque apud Smyrnam & λος · ίτνς t’y
arxot/ornu.
Epifcopus δί martyr. Similiter
δς Thrafeas Epifcopus apud tn it roAi/'xxpiroi β tvατμίρνη
titirwim £ μχρτν$, κ'$ραιEumcniam , fed apud Smyr­
<■£«» H3H tirta-xoid&‘ wjq μχρnam martyrio confunnnatus
Quid autem dicam etiam Sa­ τν; iità &μθΛΐ<*ν ,
èv
garem nihilominus facerdotcm σ,αύρ»» xtxo^unnu . τί 5t
& martyrem , qui apud LaoXtyter
tniffxoinv jÇ
diciam requiefeit in pace. Sed
& Papirium, & Macarium, δί μχρτί'ρΛ , oc dr XotoèixsM xtMelitonem propter re«num Dei Μίμτ.ηι ; tn it iy| xxxi-ieunuchum δί fpiritu fando re- e>oy η·; μχχάριον , ty/ utAtgetum , qui jacet in civitate TUMt try c’:· ayt^ mÆuxn
irdenfium , expeâans adven­ Kxvrn naAintrxptyo'/; o; xf7tum Domini de cœlis ut re- Tut dr aipStJ-t
τΐώ
lurgat a mortuis . Ifti ergo
ixi
oipayw»
t
vktxohw ί
omnes diem Paichx in quar­
tadecima die mentis obferva- dv >t t\ vtxpUv x',a~rytitu ’
verunt fecundum evangelium, nnt icavn; tTnpr.a-ecv rlw ήμί~
nihil omnino extnnfecus agen­ pav τίκ TiaraptffxxiStxarnc
tes, fed fidei regulam per om­ ni%a xxTii t» Xat^tXicv *
nia confervantes . Sed δ< egn
τιχρίχβαίνατη& , αΛλχ
omnium veftrum minimus Po­
xam tw xxvdvx τηί -vifiu;
lycrates fecundum traditionem
parentum mcoruin obfervo , «xoAou3ouvnc . tn Se' x&*>
eorum duntaxat quos ôc ab ό /oxponpec rotriuv ύμϋϊν ποinitio lecutus fum . Septem λιαρβίπ!? χαπί wpxbanv
namque ex parentibus meis
μου, οις ngi 7ixpr,-t
per ordinem fuerunt Epifco­ χολούθητα τιην iunSv . tirτα
pi , ego of|pvus ; qui omnes
euyfyfss μου tviita obfervaverunt hunc diem,
nt conveniret cum illo quo οίιλχοι , ίγού bt ô^Sol^ · >£
fermentum Judaeorum populus nivroTt r(u) ήμι ρχν ϊγ&γο, οί
μου , enty ό λαοί
auferret . unde, fratres cariffimi, fexaginta δι quinque an­ ΊψΜ τίώ ζΰ}Αιν . ί’γω οί
nos xtatis gerens m nomine άΧίλφοι ίξ»χονπι run ίτη
Domini , multorum quoque ί’χ<* dr xrçiai · t&î β^υμβίorbis lerrx Epifeoporum no­
titiam pienifiime habens , δί βΑηχως τ»7ί iiro τϋς ·ηαμί·
fanâis fcriptnris intendens , ΜΚ αίιλφο7ς · χ, τχα-χχ iyixt
non perturbabor ex his qux γρχφίιυ 2ΐίλκλυ$ωί, ου «παad terrorem proferuntur ; quia ρομαι txt τ»7; χχηυχΑιικομΐδί majores mei dixerunt ; Ob­ voce, οι γχρ ιμου /ακζονκ «temperare oportet Deo ma­ ρνιχχη , itu^ap^div δέϊ ·?«£
gis quam hominibus . Et pojl
μχΧλο/ i iv^pinrot·; . ηΰηις
peutet , de bis yti feotat ade­
rant Epifeopis iffa fubfitngit : ÎTtq>tp« irttf trxvtiiv γράφω,
συμναρόντων άυτύ 1Ç ό,αοPoteram autem etiam pixfentium Epifeoporum facere men­ ίοξοανΐυν ι βιτχοηων , τΐ:υτη
tionem ; quos ipfi petiiftis ut-^u7{k
·
, * y ΐίυνάμτ,ν
it
tvtevocarem, ficut & feci : quo­ ηόνων Τ^Ϊ συμχχρό',ω; μνιρrum nomina fi feribain , ni­
mia multitudo eft .- qui om­ μονιΰσαυ , etc ύμίΐζ τή^ιώχχπ
nes /cientes parvitatem meam, μϊΜίλχβίνΜΐ υ·9 ι «ου y njq'
Cener/. General. Tonui.

INUM.

7ιι

die relurreAura funt, <nm Do- Λ N n o'
minus e carlo veniet plenus CHris ι I
majeftate & gloria , fanitoique
,,r
omnes fuicitabit. Plvlippus Sci­
licet unus e duodecim jApoftolis, qui mortuus eft Hierapoii , & dux ejus tilix qux
virgines conicnuerunt , alia
quoque ejuldem filia, que fpi­
ritu fando aftlata vixit , δί
Ephe fi requicfcit . Praeterea
Joannes , qui in Gnu Domini
tecubuit y qui etiam facerdos
fuit , & laminam geftavit ,
martyr denique & doctor exftitit. Hic, inquam , Joannes
apud Ephefum extremum diem
obiit. Polycarpus, quoque, qui
apud Smyrnam Epifcopus &
martyr fuit, itemqueIhrafeas
Eumcnix Epifcopus δί martyr,
qui Smyrnae requiefeit . Quid
Sagarim Epifeopum enndemque
martyrem attinet dicere , qui
Laodice® ?*ll mortuus > Quid
beafinn Papirium , quid Melitonem eunuchum, qui fpiiitu
fando afflatus eunda getht ;
qui δί Sardibns Gtus efi , ad­
ventum Domini de cœlis , m
quo refurreihirus cll , expeitans. Hi omnes diem Paknx
quartadecima luna nixta evangclium obiei varunt, nihil om­
nino variantes , fed regulam
fidei coidlanter liquentes. Ε.’,ο
quoque omnium veftium mi­
nimus Polycrates, ex tradttto
ne cognatorum meorum, quo­
rum etiam nonnullos allecta­
tus Ium . Fuerunt enim ieptem omnino ex cognatis meis
Epifcopi , quibus ego udastis
accefli . Qui quidem omnes
femper Pafchse diem tunc ce­
lebrarunt , cutn Judxorum po­
pulus fermentum abjiceret .
Ego, inquam , fratres , quin­
que δί fexaginta annos natus
in Domino , qui cum fratri­
bus toto orbe difpcriis fermo­
nes fatpe contuli , qui feriptu
ram facr,m omnem perlegi ,
nihil moveor iis qua: nobis ad
formidinem intentantur . Ete­
nim ab illis qui me longe ina
jores erant didum fcio .· Obe
dire oportet Deo magis quam
hominibus. Poft hjtc de Epileopir tjtti fimul
cum bre
feriberet , & Adeig exn tpfi»
Jentieb.ynt, fic loquitur . PofteiU
etiam Epncoporupi qui mccum funt facere mentionem ;
quos petiiftis ut convocarem ,
ficut δί. feci .· quorum nomina
fi adfcripfero , ingens nume­
rus videbitur . Hi cum me
puGlhim hominem invififtent ,
cpiftolam noftram aflcntu fuo
comprobarunt , gpari me ta-*
Z» nos

'i

VICTORE P.
714
nos tftos non fruftra geft<- a rô n ô
re , fed vitant ex praeceptis CHRtSTt
inftituti(que Jefu Chrifti icmper egifle.
«ySpswrw , «uiwJawrw tw
tWoXn. ttSirtf Sri mit «Azaç
ό ίωιγχα , βλλβ ce xueiy
iixrtù T«mn irrwaAirX/uaz.

CONCILIA
anno roDÎeaia fuO confirmant que

CHRISTI krbirnus., qerti quod non inaniter canos attulimus , fed in
difciplina Chrifti femper con­
verti ti fumus.

SUB

μΓτηχλ·τχμν' Sv τά ·ν·μ»τη
itayptiçtiy το?λ« rA*&w«Jr<r.
az ii Rwnf ii» μικρή μχ>

INTERPRETATIO HIERONYMI.
Nos igitur inviolabilem celebramus diem, neque addentes aliquid, neque dementes . Etenim
m Afia luminaria maxima dormierunt, qux reiurgent in die Domini, quando venturus eft d·
cœlis in majeftate fua, & fufeitaturus omnes fandos. Philippum loquor dç duodecim Apoftolis,
» ui dormivit Hierapoli, Ac düas filias ejus , qux virgines fenuerunt , & aliam ejus filiam quas
ipiritu fando plena in Ephefo occubuit - Sed fic Joannes, qui fuper pectus Domini recubuit, dc
Pontifex fuit, auream laminam in fronte portans, martyr fie doâor in Ephefo obdormivit. Et
Poiycarpus Epilcopus & martyr Smyrnx cubat . Thrafeas quoque Epifcopus & martyr de Eu­
menis in eadem Smyrna requiefeit. Qjud neceflë eft Sagaris Epifcopi fic martyris recordari, qui
m Laodicea foporatur, fic Papirii beati, ôcMelitonis in làndo fpiritu eunuchi, qui femper Do­
mino icrviens, pofitus eft in Sardis, fie expeàat in adventu ejus refurreftionem Hi omnes ohfervaverunt Pafchatis diem decimaquarta luna, ab evangelica traditione in nullam partem decli­
nantes, fic ecclefiafticum fequentes canoncm. Ego quoque minimus omnium veftrum Polycrates
fecundum doftrinam propinquorum meorum, quos Ac fecutus fum, (feptem fiquidem fuerunt
propinqui mei Epifcopi, Ac ego oftavus) femper Pafcba celebravi quando populus Judstorum aiyma faciebat. Itaque, fratres, fexaginta quinque annos ctatis meae habens in Domino, a multis
ex toto orbe fratribus eruditus, peragrata omni feriptura, non formidabo eos qui nobis minaxu
tur. Dixerunt enim maiores mei : OMire Det "uigtt »p»rtet
bominiiis

CONCILIA PLURA
AD

H Æ C

TEMPORA

Ex

SPECTANTIA.

libello Sjnodico.

AÇ* Y nodus divina Ac ianâa provincialis , Hieuz rapoli Afix celebrata ab Apollinario (anftiflimo hujus epifcopo , aliifque viginti lex
T .eeos
xpj
tot/w» , ίΰο
itxx iirttrkottw , &uvxGpti<&£ex ca epifeopis : qux abdicavit Ai extirpavit Monta­
μχτρβ»ολ« της Γ<χλλ/*ς y ττχρχ riv num Ac Maximillam pfeudoprophetas : qui blafpheme, utpote a dxmone obieffi , ficut idem
Poixièv x»muiô>. ύον Ezprwrr» Ζιρο.ααρτιρος, pater dicit, vitam commutarunt . Cum iifdem
ι’τισ-χοτβ τηί a;r/s πόλ«υς, xatnî
vero Ac Theodorum ‘ Coriarium (eadem Sy­
nodus ) condemnavit.
",,,χμμί.'νν αίρίτικων.

LUGDUNENSIS, IRENÆ1

Ynodus divina Ac fanda provincialis , duo­
decim epifcoporum , colleda Lugduni mem tropoli Gallix, ad Rhodanum flumen, ab Ire
nxo fando martyre , ejufdemque urbis epilcopo · contra prxfcriptos a hxrcticos.

S

ACHILLANA, SOTÆ

Τν«$·ί θ«α mm Itpi yxifiÇÀ , >ruju*^«> *c*a>θρκδ&ιτχ ύπν nù ie-m-ηίηυ ιπιηή
Α^ζλ»ν, b Σ»7& , ι£ ίτφων iiAxailaui c' ·*
ΰ ίττιηότνκ · ητκ ιλιγξβτχ αιπισίρυξι w nto• H1ERAPOLITANA, APOLLINARII.
τίχ Θίόίοτνν,
Moynnàr, ew» Μαξζμζ'Μ^ ,
Τϊο5ος θτία xi Λρά ππιχχ , er Irpa- οχτακόσιους 1Ç ίβϊψΛχντα' ·χτΰ aivvxs Svyματίζοντν. , xj xyajua
loamir «wv ivtnttet £ Aeva·; ,
vdv'
AiteA;.ae>s, 7»? tîiittç eeiwntTBO tittxxiica , Φ^μίζονη.
c Anchull.
xi ΐ: --je:
■♦’ιτπτχώίων , α’τοχχρύξαιτχ η
Ynodus divina Ac facra particularis, congre­
xi ίχχοψχ-α Mo-.’-'rèy xi Μαξ?μι'Μ«7 , τνύί
gata a fanditfimo c Achillarum epifcopo
■^LSe.a-'zcr.rz:g· ·ι κ. βλχτφίμα; , rim èxiSota, aliifque duodecim epifeopis : qux reniμο.ίΰϊντΕ; y χα?ώί φχστζ ο ουης ΐτατιφ , rw tatum Thcodotum Coriarium abdicavit.- Mon­
■'ire/ χΛπ/^ί-ψα .
άντν i ii, χκταίινι xj tanum item cum Maximilia , qui oftingentos
feptuaginta oâo Æonas docebat , feque ipfum
Θΐοίβτ»? τί»' OKiTiX ,

S

pro Spiritu fanfto venditabat.

« Hanc «d ji.run· Cbiiti cuciter i/j- ictrAbendam adaoauimui tupra ei Balario p*j. «f*.

G A L-

CONCILIA AD HOC TEMPUS SPECTANTIA.
-ju>
A âuan & myfticum pafeha , fed in ibla ‘magna
GALLICANA, CONFESSORUM,
& vite preftatrice dominica.
«k
HIEROSOLYMITANA, NARCISSI.
V* Tralas £mc $ ripa wrad cv ΓαΧΚ/α,
dL· «UMtPpaM&MVW ύπο' ijî όμ·λ»τ»ί?Ρ ,
χ} t’tfd nrncd , ffuvafyv«ηαρ&ζββ* Mwruvav xJ Μαξζμ/ίλαν , is « V"* Tnt*
dOr* da Ιιρτίλιφακ Cm' Nafvur•paç
ris ce Ao7$r wic Sti fa.
rw, τϊ ταόηκ ^ΗΓμαχαρ·* dp^mrtexan , »Ç
, d· Mc «- Q Ynodos divina & facra provincialis in *Gal- infMf Irtnirw iaunmiptif ump τΐ pixtttirv·· i· ■»· |j lia, congregata a confeubribus : que Mon- xi νά%«, ati<r<o-« «an/ tmc at^wnrrve Antanum & MaxuniUam abdicavit : cujus decre­ wtw Xj JUxtvpa,
tum ad eos, qui in Afia erant , fideles dim**
navit.
Ynodus divina & facra provincialia , colle­
cta Hierofolymls a ter beato illius archieEPHESINA, POLYCRATIS. ·
B pifcopo Narciffo, & aliis epifeopis quatuordecim, fuper myftico palcha , fecundum fanftifXT* Trojos «φιλά, «Λξ/τητος, pifjxù, da funum Anicctuœ & Viôorem pronuncians.
Εφ»αν μη^χόλΗ tvs Αβ-Zes , w^patàwra ûm' Πολι/xpânus , nü mtvtkiw » CÆSARIENSIS PaLÆSTINA,
THEOPHILE
«orïs ixtrxan, attire >Ç iéÇwa àxarrvs ,
Jet ce τί Itxàrn ητάρτη ras βτλίυύικ , lou"V' Trojos θπα xj itpà ηττιχη , cuuefipetJaiaxytiws ayua vo μυτηο'ν »αχ· , vs nu­
o&£r« C* Ko/rapcir m Παλαττ/πκ,
it avtx«9er «αραλ*3£σ« , βίβ·ιόμΰ»ον ταpa Τιμ*9ιχ >ύ, Φιλΐτη τ «roro'Awv. Β/χη.ρ rit/p^yçpdtTuraç, Cxi θ»οφ/λ* ί auris àytw
«ον · Tri Payaaro» ιχχληο-ίβς ayfwrtms τα- ήη txitrxon, >Ç tripa» iuaxailtxa, ùxif τϊ .
·6*·«*·< vraùnx ·
τβς , «xotwavrn·/» π'λλ« Πολυχραπι παίτης *7'M
7*5

S

τ'
*?*. *
TO inr-ηκ
"tnt
xj rot βω nJ cv tAwcots ιτ«ρχιαι$ >Ç puptm
tbs yrs euxoJot tfv^xporvtJvntt , qyj χυμφνvvs όέίζοοστ . Tt£nt Ji Κομμών βατιλΧονns, 7«7oyca,

C Yoo-ta di.!- & ùcr. pro.:.».!.. , toU<a« C&K* PiWbw, f..e ■ Pyrgoilra.o......................
—’
’ '·
nis , « —
Théo
philo fanâiftlmo
ejufdem
cptfcopo, aliifque duodecim : quae de ianâo paicha
idem conftituit.

'

* LUGDUNENSIS, IRENÆI.
Ynodus fimplex, neque exquifita , particu­
V T'voJ®*
HSM iffxi TWtxx , ffiwalaris , Ephefi metropoli Aux congregata a
θρ«<θΜ<Γ· da Aeuyhûvv ris Γαλλ/as,
Polycrate lanâiifimo ejuidem epifeopo : quz
dignum cenfet & conftituit , ut omnes luna ύσ» EipàtM/ou τνϋ ηύτχς gyttrmnu ixtexidecimaquarta Judeorum ritu myfticum pafcha ««u , hjh' iiipw lixa xj τ^ικν txtrxairvr .
peragant; tamquam hoc ipfa jam inde a prin­ •ejnwe thrtp ίου θ«ου iqm' fwrixei *a%·
cipio accepiflet, a (anâis apoftolis , Timotheo
ύί Philippo confirmatum . Vidor autem Ro­ i/Mivs,
manorum ecclefie fan&iflimus papa excommu­
~ Y nodus divina & facra provincialis, collenicationem mittit Polycrati , qui huic prefue-θ G
* 8ta Lugduni Galliae, ab Irenaeo findiflimo
rat fynodo : neque hoc folum , fed fynodice
ctiam ea , que ad hoc feftum pertinebant , ibidem epifeopo , aliifque tredecim epifcopis ;
perfequitur ; & cum ipfo fynodi in plurimis que fimiliter de divino myftico palcha con­
provinciis & partibus terre congregate , idem ditui t.
unanimiter ftatuunt . Hrc vero b Commodo
» CORINTHIACA, BACCHYLIDIS.
imperante evenerunt.

S

b

mat.

•t/K λ T'yoJ®- $ήι
itpà nrrid , ruuaθροηθκαα da Kagitàv ùr· Βαχ^νλ/IT*' T rojos
HJM itpà ητιχιΐ da Ρώμη J», ri tw/tm ·0Μ>τήτΜ efyttxamin,
inffUiwftpore&Mo-a ύ·· nu paxattvmnv pv» Itx» >Ç émù fne-xow aônmt rsei tî
et/râs xdra B/'xrupos , >ù iiipvr ixte-χόχνν μαχα^ν <«%· vrxùrvs·
StxxTtasûipv»’ eôra^opXBO-a luJaixws πλ«ν τί
Jouît») πηίρτη ris. «nAlums τ» Oh·»
μυτι- EQYnodus divina & facra jrovincialis , colleχ·ν ζαχα· αΑ’ da uôvx τί μτγχλη >Ç ζνο- O &a Corinthi a fc Bacchylide ejufdem fan- b Btchyiic
âiftimo archiepifcopo , aliifque oâodecim epiSvrtxi χυί^αχχ ,
icopis: que idem de beato pafehate conftituit.

ROMANA, VICTORIS.

·

Ynodus divina & facra provincialis Rome
collefta a bcatifluno ejuldem epifcopo Viâore, & aliis epifeopis quatuordecim : que ve­
tat Judaice celebrari luna decimaquarta ûmCaxcii. Gtatrtd. Tom. I.

S

I De hec fapra pe(. ,ra.
f

De h*c f«pt» ptg ,,t.

· De hic fapri pag. ;·/

, De hic iipri pag. ibU.

Zi

3

4 De hac fipri ρ·| 7·ι

ASIA-

CONCILIA AD HOC TEMPUS SPECTANTIA.
7»β
A mia, Commodo imperante : qua? de ûmâo * *·’
fcha fimiliter conflituit ;. cujus prxfidem hi• ASIATICA, PLASMÆ
toncorum nano manifeftevit.
Τ ^ος
X, /if« ητ/xi) , artwaSpoiROMANA, VICTORIS.
ajwr Cv A’<r/«, ύβο Πλβσμ? ’ ts
όβ-ιωϊβτΒ,
trip·.# itXKTfCVttfx^ ί»«τχ·π«ν.
TmÎk θ~«τ χ; ifpà Tstnrn , «riuwôpo/-.
χί^ι τ» âyi» πχ·χχ tfjraxx ομοίακ
cv Ραίμιι , t»i B<*ruy><^ nu
Ynodus divina & Iaera provinciali* , colle­ teytuntr» e⻫ , wi infux iTtaxairwy Stutiwcta m Afia .1 * Pbfma landilTimo, abiTquc ràpw , · tifcMfôÿgirci Otolsitv, A<yâ/wr«,
quatuordecnn epicopis : qiue fimftiter de fan­Α ρημοτκ , τίκ κχ imx Tt&riM* tjj λι;η '*·
do pafcha conitituit.
anr yàf> Λρχτγοι ^tyirxn Ποαίλβ τ» Σχμ&«rant'» Xj N»rc£/>j.
7’7

S

■

O S

R O E N A

Τιώ©" -3*<a jU ï<fx wra>j , cv Οσ·po.'tX. <<p' bx *_ >) Ε’δβτοι κ, τ A?/afltfW >n συυυχβϊΰΐά-ιζ-Λ ΰοβ èfXX
ÔKTÙ
tiriÎKcn», ■.<>¥ ο ο^οχχθημ^νο-, s driijAwint,
Ait/ *0 O-'’ «'at^at wa-fwnas ό»ιτατ« , Κομp'.cts βχηλ&Ηκ.

Y nodus ihvina & facra provincialis ,. colle­
cta Romx luS Vidore landilùnio papa ,
ali.ique quaruordccim epilcopis ; qu» Theoddtuin, Ebionem, Ce Aricmuneni abdicavit, qui
non minus, quam Judxi, hde . Hi emm du­
ces fucruni Pauli Samofatem & Ncftoni.

S

ROMANA ALIA, EJUSDEM.

ù nodus divins & facra pioyincialis in OfT'.oè^ dtex xj îtpl nmi , σου*'
roenc, cui b Edila -X Adial-cnonnn rcuio
Qpoià^cra ci P i-yar, ùxo tS paxatj&
hibj.uct, colleda ab epilcopis <>. t>decim . ψΐο
rum pixies mcmori.i proditus non cil : de nrr» xxnx Β/χττρ©", α.τοχχροξαίΓα Σα/it^tov
i.in,i;> pakha idem flatuens ,
Commodo rn ' K Nerçni , t». t'xi τη; ^ιτι>Βος·«τΗ -JicTifpcianic.
T©“ , c-tuotAo.-pôi)
«ruAoufftni» CxwçaTio*

S

C-tsjpfff/Jdbrrac, χ, ΟΛτλΟτ/'ιτν , nu συν χολÀtMi απητήμασι, x. apxyroy τ» ιτωμα τ» Χ&»ΤιαίΦ* θίία >ù îfpx nirix^ , Can J>- sà ^ογμχτιζοηα.

M E S O P Ο T AMICA.

xx χ. o’xrù mo-xoTwv ιη^χθροι^^ιτχ ό
τη ΜίιτοΎοπιμ/α, /j/ Κομμβέ» τί /JacnA/cw,
rrffci τ» «718
àuotto; êç;rx<rx , jjc ror
«^«αϋιζομΟ^ον,
τ /τοςιχων t'SriAvfCJ.
SYnodus divina & facra provincialis , ab
ododecim epifeopis colleda in Mcfopota-

Ynodus divina & facra provincialis , colleda Rome a beatiilimo papa Vidorc: <|u^~
Sabellium & Noctum abdicavit, qui de divini­
tate in tribus perfonis lùbhflcnte, contradionem
& commixtionem perfonarum divulgabant Valentinuin item , qui prxter ceteras ineptias ,
corpus etiam Chrifti cœlefte ailèrebat .

S

EPISTOLÆ ET DECRETA
Z E PH YRINI

PAPÆ.

Ex Libro Eontificalt Damafi Tapœ.
Ephyrinus natione Romanus , ex patrcD
<* Abundio, b ledit annos odo, mentes
fepum, dies decem . Fuit autem temporibus
Antonini & Severi , a confulatu Saturnini &
Gallicani , ufque ad Praetentem & Strigatum
confutes- Hic conftituit , ut prxfentibus cleri­
cis fit laicis fidelibus, five clericus , five Levita, five facerdos ordinetur . Et fecit conftituc ie«reni t.- tum <jc eCclcfia, c ut patenas vitreas e (,<*} mi-

4

Z

ll.rund»'!

cvdote»
bulfHa
mtnilli t

m

,

h*< upi» P*S 7·J

Tit.*M« roc.! Eutebiu· IV

,j.

niftri ante facerdotes portarent , dum Çpifco.
pus iniflam celebraret, & ut facerdotes omnes
adftarem , dutn fie miff« celebrarentur . Hic
fecit ordinationes quatuor per meniêm De­
cembrem, presbyteros (£) 0· diaconos7. epifcopos per loca 13. Qui fepultus eft in ctrmeteriofuo, (c) non longe a coemeterio Callifti
via Appia , (d) feptimo Kalendas Septembris
Et ceflavit epifeopatus dies fex.
No,

hac

lupr* p.g

4 H«c Sy»o-<»·

rejK^.-di

<1

.d

innat Chnfti circiter ijf <fc »d Poniihciium Suti, ut obfervat Balunut , tlliufquc ibi meationem faae»Bt.
/Λ} Reloua qui drincep· fequuntur, rtc perturbate Ic^it Luctrnfi» : λβκ
in
λ»Η J·».
- fi‘ -jr- «Μ.»—...,
εμί··,’
/.ίβη,.αα
r-j···'· '->»·> ■■·■
a_ _ . . .
*—
r i»r r Λ
Μ . 1 a Λί t < · r t » i L t f r t · Λ
ΛΛΛμΙλ Nu ! fCtt
Λ14Λ ί > 91 i 174

7»?

BPISTOLA
I.
A
Notc SivBMMi Bimi*
EPISTOLA

ia geptfiimt. ) Arae Sevrai Imperatoria nono « qui

phyiiMSpo· fixit CKaifii taderaptoei· aodri " aoj. oAaro dt* AuUte» Mu* gutti » pottquxe fadas poatificia undarim diabus racaf;ei » Viâesi Zaphyrusus poMifex « oatlooa Romanus
flU
' s··.
Qui·!a peri»,
eaiie
Eaja perfecmιοft.

nu
.

it

fuccadit. Eafeb. lib. 5. hi lior, cccicf. cap. >7. Sub hoc
quinta ChritttMoruaa g«i>«raJl* parfecurto adiûo imneratoris dec*»*· aft: cuius fx vit ism catholici quidam fubteriugkntes» * Montano, e/ufqite fsâatota Tertulliano
jnjjnom redarguuntor. Par hunc poaiihcam Cstaphry-

t*· difputatioM publica , cui Cajus air apprima difarlur tc pitu prnerat, coa*iâi, una cura Marcsone , Pra-

nanua <o·
·.
S-’.-.":j, Valentino* fr ceteris ansihemat*damner
I.s.unrurha. «·,’

reiki

‘ PnnJHttlt
converiao
Naialu.

t't funt. Hlcronyru. de feriptor. ecclaf tn Cato Eufao.
bb. d. hit». cap. »♦· Optat. Miicrit. Natalius ccuteflor
in Theodoti Coriarii hcrefint Ur-itioo* pecunia indu­
ctus. poftquam ad raCpifeendum hequentrr admonitus (
6r ab aojelis graviter exfui ftiilTr· , tandem cilicio in-

7jo

I.

ZEPHYRINI PAPÆ

.Inique viti*
etudiin («puoiiniia h*

beim

AD EPISCOPOS OMNES SICILIENSES.

De

judiciis epifeoporum, & majoribus ecclefi®
caufis in fede Apoftolica terminandis.
Aowawe orbu trcbttpifcoptts Zep/ftrttiifJ , ^mnibtu per Sectliom (onftitxtis epifcopu >»■ do
mmo fihetem.

βΓΛίνίηχ circa nos gratir b memores elfe de-1 :hl*ii pa
< I r■
JL/ bennis, quæ nos per dignationis fur mi- rlulanei
lu. ..-lio
etymi, ad pede* Zephyrou pcnufun e - ad g«nu* ciejiericordiam , ob hoc λ ad faftigium facerdotamotura ac laicorum devolutu* , /upplex iu ccclcfixtn dt
le provexit, ut mandatis iphus inhérentes, &
ad peniicntUm recipi peteui , *b noc eodem pontifi e
in quadam facerdorum cius fpeculatione conQuando con. benigne acceptatur. Eufeb. lib. 5. hill, cap, 17. Hu|u>
uovciKi da tempore» Agripp<'noCarthagincnfi eptfcopo auftore, haftituti, prohibeamus illicita , & fèquenda do­ DiftinQ t*
reticorum rcbaptuantiura feâa exorta, & coocllto Alriceamus. Sicut ftcllas cceli non extinguit nox ,. Sicui fte ;»·
bifrt Itandi»
exno reprobato , de quo infra, comprobat* eft, ut con­
• Olis Ut
fic mentes fidelium , firmamento
t. .
' 4 inhaerentes
......
c»ii
ilae cx Cypr. F.pift. 71. EJiOutn, quod adrerfu* Mon­
tani h*reiln>, aliorumque pfeudoparadetorum lapfta pcefandr feripturr* non d oblcurat mundana ini- .;d adlii-e-i-cs
Propr­
niicntiam denegantium , «ucloritate pontificia edidit ,
quitas. Idcirco meditari vos oportet , & feri( quo lapfoa » etiamfi tnachi ac tornicarii fuiflent , ad
pturas
,
&
praecepta
divina,
<jttae
in
feripturis
pointent>»<11 invitat ac recipit ) Tertullianus Chriftiacontinentur, diligenter attendere, ne tranfgretnus tranxfuga lib. 1. d* pudicit. reutat & impugnat .
Lapfi per edi Verba edidi . qua ibidem extant , hac faut
pHU/f·*
1'ores legis Dei, fed impletores appareatis.
Ilum publi­
, Λί/r : Eft if Hnniii
q . P.4Patriarch® vero vel primates, accufatum di·
cum poiitlB· C ferni(»Hini, tlrl.ila , pf nlttut/a feit.lii limitio . Plu­
ra vide apud Baron. ab»anno Chrifti 10;· uf jucaàsai.
fcutiente» epifeopum, non ante fententiam pro­
tentum reel
i frdfl ΛΛ1.·) S.infifff! 7.^010.) Annia li.acdie-p' ferant finitivam, quam apoftolica fulti audon
r utitur.
but totidem fedUfe auclor eft Eufeb. Iu chiouic. quam'-'
Quamdio fr' tate , aut reum ieipfum confiteatur , aut per
dent Zrphy iintentlaoi, tamquam Vaticanis indkibua magia confor­
• innocentes &. regulariter examinatos convin­
mem, fequitur Baron, anne 1x1. num. >■ & reâe , quia
natis.
ab anno Setçn imperatoria iwiiu, quo pontificatum incatur telles ; qui minori non fini numero , <®«i* l <“>
greifut eft, ufque ad fecundum Antonini Elagabali, cuquam illi difcipuli fuerunt , quos dominus ad
ru» a.mo fecuedo vita & pontificatu defunélum elle ,
adjumentum apoftolorum eligi praecepit , id
Eufeb. teftatnr lib. ·. hift. ecdef. cap. 15. neque plu­
eft,
feptuaginta duo. f Detradores quoque ,‘J^-h*··
re* aeque pauciore* computari poffunt. Martyrem ob­
lige mai tyrologium refert 1 fortafte ex ca <auf* quod
qui divina audoritate eradicandi funt, fraudo- / ς , ο, r*
Ela|abal» ra­' Elagabalo
omnium etiam Chriftianorum religionem fub
il* l·.
res inimicorum, ab epifcopali fubmovenius ac cturciquoqu*
cultu Hei fui referre voient i » contradixer e . Baroniu*
cufatione vel teftimonio: nec fummorum quifprnd.ilo aeno num. >
r L'r ptitnar »Urr»r . ) Sicut bis temporibus vitreas
Quibua calk;
piam minorum accufatiombus impetatur aut
bm ■<« fit percuss io ufu fui fi* hinc conflat . ita clianr calicem
« difpcreat. Neque in re h dubia , certa judi-1 d«ip»irt
ec,ktu
vitreum, ligneum, at ]ue eliam argenteum, hoc tempo­
cetur lententia: nec ullum judicium, nifi ordire ufiratum 'uifle, aliunde probatur . Oe calice vitreo
feribit S. Greg, papa lib. 1. dial. c. 7. Sanci uni Donituni
nabiliter habitum teneatur. Abiens vero nemo * >· »<
Arttina eccleiia inGailn, epifeopum ac martyrem, vi­
judicetur,
quia & divinæ & humanae hoc. 1pro-‘i«
(<n’»t vviv.
treum .alicem a pagani* iraciuni
frail uni oranao
orando innaurane.
inftauraflk siicron.
Hieron.
,
, inquit, ili» dttiur , fi j>hibcnt kges. Accuüiores autem eorum, ' om-> n.do.n
epift. *. aJ Rufticum,-, mill
-■·* '■
ftrptu tloMiK! tjnlftrt viminf
ft·· friet te vit·».
— y r--------------carcanf iufpiHone, quia columnas fuas do- cu<1· "
De eodem Cyprian. Gallui invita Cafarii epifeopi Areminus firmiter liare voluit , non « quibuslibet
latcnfis, Ae
inquit* /·»/»-* ba*er»»/'..«x«>/r Ciriagitari. Nullum namque eorum fententia , k a M
fit. Epiphanlus in Par.ar. harefi t*. refert Maicum hsnon fuo judice di&a, conüringat , quia fr le’«
refiarcham * apoftolorum temporibus proximum v-ctl/e
vitreo , quo in fuit fair is peragendi* utebatur , pojrages ùcculi idipfum fieri praecipiunt. Duodecim » ft·’* 4
lum detiKntafie fic, ut colotem vini albi, qui fori» ap­
enim judices , 1 quilibet epifeopus accufatus ,
parebat ia vitro , populus arte magica & praftigli* Ufi necefle fuerit, eligat, a quibus ejus caufaju-t iv. earth
lufus rubrum judicarer, atque i<a vinum ia languuiem
..... ,t._. converfum efle crederet. Hiiv* etiam temporibus ant*
Re judicetur. Nec prius audiatur, aut excom- ’· * 1,1 r
4*i ulurpsti. Ghriftianoa imperatore* fuifle in ecdefia fa.ra vafa ar­
municetur, vel judicetur, quam ipfi per fe eli­
gentea, confiât ex vita S. Urbani apud librum pontifi­
gantur, & regulariter vocato , ad fuorum pri­
calem infra,- Ot ex eplttol· tOj· Sanili Auguftini, ubi
ex *31s proconfnlaribua refert , chriftiano* temporibus
mo conventum epifeoporum, per eos ejus cauDiocletiani habui (Te calice* aureo* duo*, argenteo* fex,
fa jufle audiatur, fr rationabiliter dilcernatur.
&c. Gregorius Turonenfi* de gloria Mart. cap. 3X. feri­
bit , fub eodem Diocletiano vafa facra miniierialia ar­
Finis vero ejus caufx ad fedem apofloheam
gentea e cryptla, in quibus fandi martyres fa-ra peradeferatur , ut ibidem terminetur . Nec antea
Calici» l<(*«i gemea delitefcebant, «fibiT* elle. Ligneum calicem ufur*«I iuccefloribus eo­
ufu* ialtrdi- p*tum efl* , «xprefic dicitur can. vafa , de œTfecrY:'
cu..f.-u:. E^
— n**tur» ficut
rum olim ilatutum eft , quam ejus audoritate
du·................ dift. t. idemque aperte colligitur ex concilio Triburienfi cap. il. ubi prohibentur facerdotc» > "«
··fulciatur. Ad eam quoque ab omnibus , ma­
jeulii »U» ut»d» (tefiurt prifttiaeoi . Quia tamen pro­
xime tamen ab oppreflis , appellandum eft , l<U*«i.
pter fragilitatem vitri , ufus vitrei calici* periculofu*
fr concurrendum quafi ad matrem , ut ejus
eft * tandem circa tempora Caroli magni , in concilio
Calici* vitrei Remenfi ftatiitum «ft , «r t»hx Jtnt/a» r»u» peMte , β
uberibus nutriantur, audoritate defendantur ,
ufu* ialerdi»* aure , »mein» tx eri»nt» fiet, Si fuit euteeiieto
fr a fuis oppreflionibus releventur , quia non
dui.
fe"f,r'
’ additur , felitur vtl fieuunu· telfcret iepoteft
nec debet tointer obltvifci filium ftttint .
feor . Vide Baron, in noti* ad raattyrolog. Rotn. die
Judicia enim epifeoporum, majoreique ceclelisr
7. Auguft.
cati1 MSS. pleni «e Ze/feri» temper exhibeat, A Auguftiaut, * Grstiinui. etiam ns i*U* ;

typitrixei.

Ha d.

nec ou|e

au.tor

libo

Poniifualr

1

7Ji

Z E P H Y R I N I

cauiie, a fede apoftolica, & non ab alia, licutA
a
apoftoli & fenftt fucceflores eorum ftatuerunt,
*, -*** · Λ cum aliis · epifeopis funt terminandas .* quia
Tta. “ licet in alios transferantur epifcopos, beato taauMb. 1·. men apoftolo Petro diftum eft: QtuKumque li­
gaveris fuper terram, erunt ligata tf in calis :
0* oumumque folveris fuper terram , erunt foluttC n caelis. Et reliqua privilegia , qu* feli

7

P A P Æ.

7P

EPISTOLA II

ZEPHYRINI PAPÆ
AD ÆGÏTTI PROVINCIAL EPISCOPOS
1. De epifcopii rebiti fpeliatii, vel e fode petlfit.

tutis apoftolorum, eorumque fucceflbrum, aliif >1. De ordinatione prtsbyterenti» atque diacono­
rum.
que quamplurimis cum eis concinentibus , ha. ·ι ceus<>- beatur inlerta . * e Septuaginta enim apoftoli
hjmuMS lentendas prefixerunt,
pnefixerunt, cum aliis quamplurimis Canffimij fretribui per Ægjptum domine militan­
tibus Zepbyrinus Xommm urbis arcbiepifcepus.
Jqaiaq«M<*·
ujU. cpiicopis,
epifcopis, α
& fervandas cenfuerunt . De occul
occul-­
ti Dit κ. tis enim alieni b cordis temere judicarejudicare
—- , pec- ___
ΙπψΜΙ catum «ft
~ : -& eum cujus non videntur opera B'T'Antam · domino , hujus fanft* fedis &
done reprehcnapoftolic* ecdefi* fundatore , & beato
b Proipiri nifi bona, iniquum eft ex fufpicione
‘krç» cum eorutn> <!“· hominibus funt inco- Petro principe apoftolorum , accepimus ftdu·“* «P gniu> faim Deus judex fît. Ipfe vero novit ciani ·, ut pro univeifeli Chrifti unguine
abfcondita cordis, & non alius . Injutta enim dempta ecclefa , impigro laboremus b affeftu , b eik*·
judicia ab omnibus cavenda funt, maxime ta­ & omnibus domino famulantibus fuccurramus,
Tfal.
men a fervis Dei. Servum autem Dei non oper­ & eundis pie viventibus apoftolica au&oritate
(
tet litigare, nec quemquam damnare . Epifeo- opem feramus . Omnes qui in Chrifto volunt
pi namque a plebibus & clero, & domini a fer- « pie vivere, neceffe eft, ut ab impiis & difli-%,£,,·#
<<»/*/T ·> v‘s * ferendi lunt , ut fub exercitatione tole- milibus patiantur opprobria , & defpiciantur s Aag. 1»
S-A.j ,ιρί. rantir, fuftineantur temporalia, fperentur cter- tamquam flulti & iniani , ut meliores & pur- f*··”·
**4
na. Auget enim merita virtutis , quod propo- Satiores efficiantur qui bona temporalia per­
mit, ut percipiant «terna. Eorum vero defpefitum non violat religionis . Satagendum eft
vobis , ne aliquis fratrum veftrorum graviter ftio & irrifio in ipfes retorquebitur qui eos
laceretur vel pereat. Succurrere ergo vos opor- affligunt & contumeliis afficiunt, cum &abuntet oppreflis , & liberare eos de manu perfe- C dantia eorum in egeftatem , & fuperbia tran­
si* m » quentium, ut cum beato Job dicatis: benedidtio font in confufionem.
rc-( m.|«s.

fuper me veniebat , tf cor vidua confelatus fitm. Jufiitia indutus fitm , & veflivi me
veflimento & diademate, judicio meo. Oculus fui
caco, Q pes claudo : Pater eram pauperum , &
caufam, quam xefeiebam, diligentiffime invefiigabam . Conterebam molas iniqui , Ü de dentibus
illtus auferebam prodam: & reliqua. Vos ergo,

I.

Nunciatum eft enim fedi apoftolicc per «1
apocrifarios veftros , quofdam fratrum noftrorum, epifeoporum videlicet, ab ecclefiis & fedibus propriis pelli, fuaque eis auferri fupellequi in fpecula a domino eftis pofiti , compri­ âilia, Λ. fic nudos & expoliatos ad judiciavomere & repellere eos fummopere debetis , qui cari: quod omni ratione caret, cum conftituta
t Sixii^fint.fratribus inftdias préparant, aut in eos feditio· apoftolorum, eorumque fuccefibrum , & prae­ d Ethnkoran
βιΐ))ΐιι; * «c>7*
nes & fcandala d excitant . Facile eft enim cepta d imperatorum ac conftitutiones legum , utique
intronuit ver
_________
rerf*·
rtnfiîronuh
b° fallere _____
hominem■, · non tamen Deum . idiffum prohibeant, & apoftolic* fedis auâo*"AjUwr*
Ideo
hos
repellere,
dc
ab
his
vos
cavere
oporritas
idipfum
fieri
veter
.
Praeceptum
eft
ergo
“
“’«ft’’.
» ·.
lubMtrttno
I.M----- 11 tet, quatenus extinfta funditus hujufmodi cali-Din antiquis ftatutis ·, epifcopos ejeâos , atque ’p^Tepiam
• Gallo u,gine, 1 Lucifer eis refplendcat, & laetitia oriafuis rebus expoliatos, ecclefias proprias recipe- <«
I
Sattifninu»
,
·
hic *GaHe«tur, £u>&iiumi fratres . Data duodecimo Ka- re, fit primo fua omnia eis reddi.· & tum de-*,” „
Cofl. fuerunt
“
‘
lend. Oâobrw , Saturnino & * Gallicano s vi­ mum, fi quis eos jufte accufarevoluerit, equo vil e.·»,
periculo facere , judices efle decernentes , epi­
ris dariflimis confuhbus.
ViAore.
fcopos reda fâpîentes, & in ecclefia convenien­
Notæ SbveriiTi Binii,
tes , ubi teftes eflent fingulorum, qui opprefli
videbantur: nec 1 prius èos refpondcrc debere, f Hide. cott.
Cur poitifica- « Ad fufinsue» ftitrdmi· . ) Pontificatum fumtnum
quam omnia fua eu & ecclefiis eorum legibus n ex Sya.
tui iiftuium iniclliglt , cui fitnul o»ei & agni, ( id tft , epifcopi., ut
III. Rom fub
patret
exponunt
)
cum
rciiquii
vleri.i,
&
tota
plebe
aomm*:u> .
integerrime refti tuantur. Nec mirum, fratres , Syatasvh·.
cotnmiei funt, Joan. cap. ai. Ideo-;ue hic recte pontifi­
fi vos perfequuntur, cum caput veftrum Chricatum fuum faccrdotaleiiflijiuiii numinat , cuius facerfturo dominum noftrum ufque ad mortem fint
dottum, dignitate At olficio Cniul , fipia omnium facer­
dotum & epitroporum longe eminear.
perfecuti. Ipfx tamen penecutiones patienter
i et iu i»uAHuii> apc/i/n-ew. ) 73. rinonem apoftoportande funt, ut ejus, difcipuli efle cognofcalor. m intelli?it .■ quo conûitututu cll , ut c, itiupalei
.•mmi»,, aut
mini, pro quo & patimini. Unde & ipfe ait :
sauf· non nili ab epifropia fuperiuiihut , icn.ilnt
aut
Rumino pontifice ditudicentur . Vi..e qua <u .ximui ibi E Beati qui perfecutienem patiuntur propter jufti-. Mtui. t.
Maiünus
in notie ad pradiâum canonem 7j.
„
tiam.· ΑΛΙ»
His IIUII
fulti llHHIIgili)
fuffragiis,
non ΠΗΙΙΠΙΠΙ
multum ·( OCDCdebe- fCOnlu!t
9ΙΛ*9
DUO
.,
«A«a**ar , )1
> .
a
< It'ivufin·.» tulm
jeuttullu frufiifruut
De numeio
mus
timere
opprobrium
hominum
,
neque
eo<OBC
i-«<«
Alia qua an> Jeflio habet, fecaginta, alia quinquagin­
canonum Xrum exprobrationibus vinci, quoniam hoc no- ,“<ηΰ··
ta f quevia m >do lef itur , vc<ua>eft, quod per ha, fenieotu-ι caiiunci apoftoluiuiu intelligat i quorum nume­
bis dominus jubet per Ifaiam prophetam , dirus, hce' quinquagenatius tantum fuerit, (ut fupra in
cens : Audite me qui fcitis judicium , populus 'f·1· ’■·
notis nortris ibidem ofteodimus ) tamen , qu ia uno ca­
none quandoque plure» fententta comprehenduntur, do.
aut 70. fententiarum apoftolicaruni numerus , quinqua­
genario apoftolorum canonum numero, nihil nbliat aut
prajudicat . Vide qua diximus in notis ad canones apoftolotum ia principio, verbo Cuw·.

meus , in quorum cordibus lex mea efi . Nolite
timere opprobrium hominum , & blafpbemtos eo­
rum ne timeatis, confiderantes quod in pialmo
Icriptum eft : Nonne Deus requiret ifta ? Ipferfol».,,.
enim novit abfcondita cordis, & cogitatione i ta­
lium

E

731

P

I

S

T

O

L

A

73 +

II.

letem bomiemmj quoniam vana junf . Fana aet-Αψύ tot perfequuntur, & exprobrant, atque de-

trahunt, erit procul dubio vc. Vx v* illis qui
detrahunt fervis Dei : quia detraftio eorum ad <
eum pertinet * , cujus minifterium agunt , & .. 1Λ. ».■
linguam magniloquam. Qui dixerunt, labia noftra a vice funguntur. Oramus autem, oftiuincircum­
nobis fimet: quit nofter déminas eft? Nam fi lux flanti*, qui neminem perire aut labiis fuis pol­
in memoria retinerent, minime ad tantam pro- lui volumus, eorum oribus imponi, & verbum
minime nocivum concipere , aut ore proferre .
>
Mir- filirent iniquitatem . Non enim probabili
uru».
1paterna doârina
’
*hoc rfaciunt, fed ut fuam exer­
Unde & dominus per prophetam loquitur , di- ’'/-i* <·
ceant in fervo· Dei vindi&am. Scriptum nam­ cens : Dixi, cafiodiam vias meas , at non delin­
que eft : Via ftulti rtdfa in oculis ejus. Et fiant quam m lingua mea. Dominus omnipotens , &
via, fM videntur bomini jafta, naviffima autem ejus unigenitus Filius, & falvator nofter Jefus
earum Mettant ad mortem . Nos enim qui lute Chriftus, hoc vobis tribuat incitamentum , ut
patimur , judicio Dei hase refervere debemus , omnibus fratribus, quibufeumquetribulationum
^... . moleftiis laborantibus , viribus quibus poteftis
_______
__________________
___ . Qui
qui reddet
unicuique
fecundum opera ejus
;r miniftros fuos intonuit,
etiam per
in*
■ , dicens,
2’ : w Mt" B fuccurratis, & eorum (ut dignum eft) injurias
i« vindiflam, ego retribuam . Vos enim in re- veftras «ftimetis .· maximum adminiculum cis
âa fide, & opere, ac bona voluntate iuccurri- verbis & fadis pnebeatis, ut ejus difcipuli in­
te viciffun , nec aliquis a fupplemento fratris veniamini veri , qui fratres , ut fe , omnibus
fubtrahat manum, quoniam in boc , ait domi­ diligere pnecepit.
nus , cognoficent omnes , qnia mei efiis dificipnli ,
fi dsleilionem habueritis aditevkem. Unde & ipfe
Ordinationes vero presbyterorum & Levita,,
per prophetam loquitur, dicens : £cce quam bo­
nam G quam jocandam, habitare fratres in nnnm. ruin, tempore congruo , & multis coram ad- Ordmiuom,
flantibus, fidemni ter agite, & probabiles & do- P"·4’)'1*'0b Pauli ap. Spiritali dico habitaculo b <3c concordia , qux
CP. epift.
in Deo eft, & unitate fidei, hujus dele&abilis ftos viros ad hoc opus * provehite, ut de eo-* coafttimi·,
confult 4.
rum focietate & adjumento plurimum gaudea­
roec Later. fecundum veritatem habitaculi , qur videlicet
tub Marti­
in Aaron magis decorabatur , atque * facerdo- tis. Ponite b indefinenter corda veftra in vii- b
no 1
tute Dei, & enarrate hec & cetera divina ver*
* faccidota- tibus induentibus dignitatem, ficut unguentum
fuper caput
caput,, piiucipatcin
principalem imcucauin
intelleâum irrigans
irrigans ,. _ba in progenies alteras , qttoniam hic eft Deatrfti» 4,.
lew * ita Ik mper
MS
&
dedu-CO«<r nofter in aternum t G ipfe reget no> m faf ufque ad ipfam extremam fcientiam
‘
. ......... In hoc enim habitaculo benedi&ionem
■------______ i cula. Data 7. Idus Novembris, * Saturnino &
cens
ΟιΠο
Gallicano viris clariflimis confulibus
& «ternam vitam promifit dominus. Hujus igi­
tur prophetice vaticinationis meritum ampieNota Sbverini Bin it.
dentes, prsefentem fraternam fyllabam expofui­
mus , noftra propter caritatem minime quxrena Apscrifariir ztjrtr . ) Apocrlfsrll dicuntur legati Apocufoitt
tes, aut quxfituri. Non enim detrahentibus bo­ epitroporum , tt velut eorum locum tenente· , qui rei
num eft detrahere, aut palo (fecundum vulga­ eiclefis gubernant , negotia Ungulorum audiunt , & ad
rem fabulam ) excutere palum . Abiit . Non epifeopo· referunt. Dicuntur igitur apocrifarii, Id «ft ,
ab ·<Γ··$ί··^« , id eft « refpondeo. Horum
funt ifta noftra . Haec enim avertat divinitas . refponfalea,
fit mentio ia capite tignificafil , de eleâ. & apud Jue S Profp·- Jufto c judicio Dei datur plerumque peccatori- ftinunum Novell, quomodo oporteat epifeopo· , cap.ri.
poteftas, qua fandos ipfius perlequantur , ftt de fanâilfimi· epifeopi· Reverendifa. Albericua per
pf. ni.
ut qui fpiritu Dei juvantur & aguntur , fiant apocrifarloa nuncio· papa iutcUigit.
per laborum exercitia clariores . Ipfis tamen ,
tem loeetri fiem tmufquifiqao ai proximum fuam ,
iabia dbdtfa m eorde, G corde locuti fiunt mala.
Sed deperdet dominas ttniverfia labia dalofia , G

f.

CHRISTI

CONCILIUM AFRICANUM

CHRISTI

fab Zepbyrino improbatum
epifco-Dfice congruentem, war etiam fecuti fiamus. Quia
omnes autem annus Chrifti 217. c Chriftianis pacatus
ratkonmba-Numidie & Africae epifeopos convocaffe , de exftitit, illo eodem anno fane Carthaginenfem
dei"“a^a *teran<^° h*r«icorum baptifmate, omnium fen- fynodum habitam effe, probabile eft. Occafiotentias rogaffe , ac demum ex communi epi- nem errandi , Tertullianus gentilitius tribuiffe
fcoporum lententia id affirmantium , contra videtur. Hic enim quodam praetextu pietatis ,
apoftolicam ecclefix catholicae traditionem, ca- dum ad huc catholicus effet, omnia hxret i eo­
nonem fit decretum ftatuiffe, Cyprian, cpift. 71. rum ab ecclefia rejicienda ac depellenda effe
ad Quintum aperte teftatur his verbis : Quod fentiens , eo erroris ipfe cum aliis quibufdam
quidem G Agrippinas bona memori» z-ir cum ce­ quos induxit, prolapfus eft, ut nec baptifmum
teris coepificopis finis, qui illo tempore in provin­ communem cum haereticis habendum effe pucia Africa G Namidsa ecclefiam Dei gubernabant, .taret: ideoque etiam baptizatos a miniftris ba­
ftatuit, G librato confilii communis examine fir­
re ticis, in ecclefiam catholicam recipiendos non
mavit: quorum fiententiam , G religiofam G le­ erte , nifi illud ipfum fandum lavacrum per
gitimam G falutarem , fidei G ecclefia catbo- minifterium catholicorum iteratum denuo fufci-

Hoc coacilio K Grippinum Carthaginenfis ecclefix
•adore A
pum . , - indido
concilio in Africa
grippiao h«- XX
■
...
- -

1 la MS,

tarJin, ia fartu firmui, O’ Cell* la.

Chrifti i»l. »·.·»■·«<

a Sen pot lui Carthaginenle 1. fub Aguppmo Epifeopo, ib Afncs Pioeoniala: u » Numidia Epifeopi· ,

xaadh«4 c»jm rentcntiim provocat Cypftana· aoe ioîaai in eptft. 71
•cminir Att^itftinui paflimt A Vincentia» Lum. lib. 1 Connoni' cap

ad Quintum , fed etiatn tj.

de

hitetuii riSiptt

ad Hbajiauir

Fi··

uca

TertnUi····
ptaSiAi bi.
7><if«n«aor

CONCILIUM C A R T H A G I N E N S E

735

IL

td.*b^taoic‘t*reot‘r^,nc ,g’iur cwriflûnum effe hquido A retaptizatione, inter dodoreaecclcfi* «gitatam,
,u..<uc™ confia t ufura rebaptizandi fub Arrippu» fre- fnb Stephano pontifice exortam efle. Baronnu
a
quenran cœptum efle : conrrovcrfijjn vero de anno Chrifti »17. num. i, t.}. &anno2j8. nuvalorc baptifini ab hcreticis collati, eorumque mer. jp. & 20.

CONCILIUM CARTHAGINENSE IL

αΊΠΠΤ

f·

CHRISTI
cirtttcr »»r-

j

J«p

—

,

.

^Agrippina.

Lterm*, nnno circiter Cbrifti 217. eeiebravit
Agrippintts Cartbaginenfis Eptfcapttj Conti/tsrnr, tn qtto fanctlnt canon : Ne Clericus ullam
curam, tutelamve fnfctperet
. Meminit Cipria,
_ r.„tuu in ej
epift.
“ 66. ad' elertim Cf plebem Fnmitana~
PiiAerr,
fni
Eaitfttnnm
presbyterum
tu "
rum it
.
tarent nominaverat , bis verbis . Graviter com­

A

moti furnus ego & college mei, qui przlentes
aderant , & compresbyten noftn , qui nobi»
allidebant , fratres cariftimi , cum cognoviffe;nu», quod Geminius Viflor, frater nofter, de
fxculo excedens, Geminium Fauftinum presby-

αΊμ >ΠΓ
CH R1ST1
arciter »»»·

terum tutorem tcftamento fuo nominaverit
cum jampridem
j_
"
“ in Concilio
Epifcoporum
fta-

m fit, ne quis de Clericis , ά Dei miftutum
niftris tutorem vel curatorem tcftamento fuo
conftituat &c. Et infra · Quod epifcopi anteceflorcs noftri religiofe confiderantes , & falubriter providentes , cenfuerunt ne quis frater
excedens ad tutelam vel curam clericum no­
minaret; ac fi quis hoc fedflet , non offerre­
tur pro eo, nec fircrificium pro dormitione
ejus celebraretur.

EPISTOLÆ ET DECRETA
CALLISTI

PAPÆ I.

Ex libro Tontificalt Oamaft Papa.
Alliftus natione Romanus, ex patre Do-Cut ecclefiaftic·
micio, de regione urbis RavaJnatum , £furuno

C

b ledit annos <*) 5· metrics anos , diet 10.

tabuU referunt, quinque quidem annis,

“eefe ’ * *“·** ,K W,ft·

DtCUf .

Fuit temporibus Macrini & (I) Heliogabali ,
a confutatu Antonini & Alexandri. c Hicmar• a·» fefcbMi ,yrio coronatur. ^Hic conftituit jejunium ·
fien (π··»·- quater m anno neri frumenti, vini & olei gra11 vrai fc o- tiam, fecundum prophetiam . Qui fepultus eft
* ‘n cœmeteno Calenodii, via Aurelia,/ mil<ju«n meeiii liario tertio, pridie Idus menfis O&obris. Hic
fecit ‘■
‘cclefiam fanftz Mariae trans Tiberim . b
b deluat ia Et fccit aliud coemeterium via Appia, ubi mul­
C H.
li facerdotes & martyres requiefeunt, quod ap­
pellatur ufque in hodiernum diem coemeterium
Calhili . (r) Hic fecit ordinationes quinque
per menfem Decembrem, presbyteros 16. dta-D
erigi permiferit
conos 4. epifeopos per loca 8. Quievit epifeo- partus virginei confccratum
r
e ' * : hac , in­
quam , voluntate optima cum erga Chriftianos afteâus
patus dies 6.
fuerit, Calliftum pontificem non Iplius Alexandri impe­
Nora Severini Binii.

sono

Quoto
pounie»
et ut Ut.

'

» Celisflitt. ) Poft interregnum ·. dierum ». die Se­
anno dominice incarnationi» " tai.qui eft An­

ic­ ptembria

tonini
Caracalla fecundus > pontificatum gubernandum
ay.-ipu Calliftui . patria Romanus , vigilaotiflimtu ecAUtiFeli . «lefi»
'r pullor,
pallor, miraculis
miraculi» Cr
fc fanilltate clarus . qui Priva­

Muucvla Cei tum ulceribus plenum precibus fanavit. Vile Barou. an­
nn.
no aao.
Ou.ndsa fede-

b Seiit ttnaee f. mtttfti Jtttt,
to.) Cum fub Ale­
xandro imperatore . anno imperii Illius tertio , qui eft
Chrifti " sii. pridie Idus Octobri» martyrio afteâusfit,

Mxrrwriem

t Hit martyria tartnattrr. ) D· martyrio Callifti Romanum mariyrologium liare continet .· bjma , Wo Afipia nalalli Proli Call/jli papa ff martyrii, fstf 4k»aaliri impnaltrlt jafa aioiitu famr la tarttrt rrriiatut ,
er
fa/iitu uf/u , taaJam r ftufri Jrmut , /«
fM tuJMirbalar, praetpilatar , alpar ia patram gramrfai, titiaria triampbaat praamrait. Sed cum Alexander Alaxaadsriaruor erga
imperator. teftc Lampridio in Alexandro, Chriftianam
irwtt lanee
rem non folum non lefcrit , fed potius plurimum pro­
moverit , Chrtllusn iiirer Deos habuerit , eique matuti­ optime eMeUu.
ni» horis io larario fuo rem divinam fecerit. ac nili ora­
culis deorum difsuafus fuifsct » templum eidem erigere de­
creverit , Chriftianorum moribus dcleâatus fuerit » eoa
provinciarum reiloribus imitandos ptopofuerit , Ufque
demum, popinariis expulCs, ad conventus faciendos pu­
blicum locum , ex quo olim, regnante Augufto , Chri­
fto io Bethlehem nafcente, oleum fcaturiit, concefserit,

S

ratoris exprcITo juflTu ac decreto j fed potius confilio ac
decieto jurifconfultorum , & imprimis Ulpiani , quem Ulpiaaua jnrsChriftianis. velut facrilegis, infeftifltmumfuifle , ex La- coafultiu aaflantio Firmlano lib. 5. cap. 1 ». & i», confiat, oeci- ?%-·***
fum fuifle verius efle putavimus. Hic enim, telle Lam- ·5τ“
'
pridio ibidem , Alexandri imperatori» tutorem egit > V’P····· P'«principi primo loco afledit, prnfetluram prae oriam, di- *·/’“ P"1®·
gnitatem amplifimam , imperatoris concelfu admlniftravit , ac feriniorum magi ft er extitit , adeo ut hujus ar­
bitrio pene cunâa imperator faceret » dicereturqua luffu
Alexandri accidiflè, quod mandato ft confilio foliu» Ul­
piani faâum fuerat . De quibus vide Baron, anno aij.
suta s. a. 3. 4. ftc. item ann. »»β· n 4.

( « ; La V1L (!) i«. Theodeliobollt. (r) Lac. lie legit ; Si< «>>«n ;<;«!<.· />r /oblati ui «» U»»· fitn fromnei v’
«< <r tU>. KU fttlt laJUiiam Tra*JiOtTi» . Ui; ftut •rdiaarMacr t'. ftr a^nfm u-<r»4z«r f.utjtuts JCTl di*«.«. t it'. gfifitftr
ftr Irmrfr l.ra «maere fill, far t tiara jtfah·. tjf in itautuir CaltfrH Πβ ^Cartiia mIuiu IU. f'tli· Ia*» Jfti"-r ■ ii,·i f
aôaas tieaurr/ear tnjffn , ·ϋ nuhi jattiitiu . V n-tuyrts Tt^nitftm, f«» afftll<ii*r *J$<‘t tn Aed/craara ditnt a ><·>/< nn Cet-

-;7
EPISTOLAE
7j8
y Hic cmfietuit. ) Hoc derratnu» «rtai epiftola «i“« Avi, dicit dommui exercituum. Et faltum ejtver-

737

■rima. Vid· qua dicamua ia Mtia «4 iltau
" «piftolaiu .
Ganettriacar , f„ tumirrii . ) Cetnatiariorum , quorum in «ni*
B« diAti pootlbcam apud hiaac nuâoroaa diverii» in locü menti·
It, qmdragiata tria roccaftatur a Baroni· anno Chri*1 tsi, auaa. S. it p. Nominantur aprbm corm* ter ia il­
la loca, ia qo« Chrifti··! fuoruna <i·(«nflorum curapra
uaguentia delibuta fepeli««d· deferebant : appellabant
auram ea loce csmeterln, quod fider doceret, Chriftia•M noa atori, (ed rurfua excitando», interea in domi­
na obdoradre, TertuUiaoua da corona militi·, Hac ali­
bi nominantur interdue are», tumba , catatutnba, tc
Cbritiaal dia 0« natura loci, cryptaarenaria. Hia in locia CbriAia4««iioicecae- narum dumtaxat, non aatetn cthnicoinm gentiiiuni dearteria ft·- fundi fepeliebantur , Ueoque diebua dominicia a ChriqiMntaraai. ftiauja frequentari iofebaot ; quod deintep* -liorum ituperarornm edidit vetitum, aliorum xi.ifi.m Chriftiaai»
coaccilupi. Vid< Baroniuna ann. ijx num. 1. ann. aid.
num. io. dr « i. una. ido. num. 17. »jl. nut». 7. item
W. num. 77. &· 7<·
Cneteria
' Milliars» te-tle. ) Ab urbe nimirum lege enim 1».
«xtraurbem. tabularum , tail* Cicer, de lefibua lib· 1. v-tHum fue­
rat , defunduni intra motnia fepelire . Hac igitur lef·
cogebamur «ian> Chriiliaui fuu- ruortuua extra mania
fepflire , pili icrtq quia clanculum ( quod iaplua acci­
dit ) eadaaer martyria iuftuliire» , ac in douw propria
fepeliflet . Sub Clirtftani; inip era lor ibiu fandorum of,
la in eccleliaa translata fuut . Ba onius anno Pl. OUciero 7. & 1 ».

EPISTOLAE
• Aat. Aag.
arch. Tarr,
dial. 4. libri
ti. de eeea'
datione Gra­
tiani rcftacar
Cahxti epi- AD BENEDICTUM EPISCOPUM.
ftola» rajaüaa
fuifl* · fele- „ . .
-

bum domini exercituum ad me, dicente Hac dicit
dominus exercituum : Jejunium quarti , & jeju­
nium quinti, & jejun.xm feptimt , ÎT jejunium
decimi erit domui Juda m gaudium , Af m laeti­

tiam , & tn folennitates praelara < : veritatem
tantum & pacem diligite , dtçii deminui exerci­
tuum . In hoc ergo omnes nos * unanimes opor- ·
'P·
tet efle, ut fecundum apoftolicam doctrinam
J*
idipfum dieamm omnes , & «o» fint in nobir
fcbifmata. Stmut autem perfelii m eodem fenfu,
(J in eadem ferientia, in cuius operis devotio­
ne gratulamur dileflionem tuam efle confor­
tem . Non decet enim a capite membra difli- d.a., >■
dere, fed, juxta facrac feripturae teftunoninm , N1 1 'lfiW
H omnia membra caput fequantur . d Nulli vero, t„ ,,
dubium eft, quod apoftolica ecclefia mater Iit
omnium ecclcfiarum , a cujus vos regulis nul­
latenus convenit deviare . Et ficut Dei filius 7»*· <.
venit facere voluntatem Patris, fic &. vos vo,,1';/’,,
luuratcm veftrap implearis marris , qux eft ec- dc..· »
clefia , cujus caput Cut prardiflum eft! Roma-1 4
na exiflit ecclefia. b Quidquid eruo line difere- m ' p*p<
tione juftiti® conna hujus d'tciplinani aflum *> H4j"*n
fuerit, raçum haberi'ratio nulla permittit.
l’“ J '

CALLISTI PAPÆ L

II.

Criminationes vero contra doflorem nemo fulcipiat, quia non oportet filios repiehendere patres,
C nec fervos dominos lacerare. Filii ergo funt doftoai» »iri, qui De jejunus quatuor temporum, « ut cnminarum, omnes quos iuftruunt. Et fiait filii patres
Koan ope.
.- r ■
.
tioncra adverfus dodorem nemo lufeipiat.
carnales, fic & hi patres debent diligere fpiritua­
raaa naeernar
les. Non enim bene vivit, qui non refle credit,
la Gratian·
corrigendo. I. De temporibut jejuniorum.
aut patres reprehendit, vel detrahit fuos. Deflo­
Ideae feati- II. De criminationibus doiiorum.
res ergo, qui & patres vocantur, magis portandi
•a: «iri eru­
diti k re» ipquam reprehendendi funt, nifi in refla fide erra­
fa clamai.
CaUifius are btepifc opus ecciefia cai helica urbis
verint . Nullus ergo doflorem per feripta accu
fioma , Benedtllo fratri & coepifcepo
fet, nec nifi fideli & legitimo , qui etiam irjalutem in domino .
reprehenfibilem vitam ac converfationem ducar,
accufatori refpondeat; quia indignum eft , ur
b Gtiifita
Ratemiratis amore b conftringimur ,&apo- doflor ftulto & indoflo , atque reprchcnfibili*' -1 ftolico moderamine cogimur, ut confultis
: ter viventi, refpondeat juxta ftulririam fuam ,
fratnim ( prout dominus dederit ) refpondea-■ dicente Icriptura : Non refpondeas fluito juxta
mus , eofque apotlolicK fed is ayfloritatc in­ ftultitiam fuam. Non bene vivit , qui non reθ fle c credit. Nihil mali vult , qui fidelis eft
ζ
fimamus .
Si quis fidelis eft , videat ne falfa ‘loquatur
aut cuiquam infidias ponat. Fidelis homofem- ·»> m
« Jejunium , b quod ter in anno apud nos per fideliter agit, & infidelis callide infidiarur,
celebrare didicifti, convenientius nunc per qua­ atque fideles & pie ac jufte viventes perdere
tuor tempora fieri decernimus , c ut ficut an
nititur, quia fimilis fimilem fibi quarrit . Infi­
nus per quatuor volvitur tempora , fic & nos delis homo mortuus eft in corpore vivente .
«uaternum tolenne agamus jejunium, per anni
Et contra, termones fidelis hominis vitam cuquatuor tempora. Et ficut reptemur frumento, ftodiunt auditotum . Doflorem enim - catho- 4 s L,° t?
vino & oleo ad alenda corpora, fic repleamur licum , & prreipne domini facerdotem , ficut "
jejunio ad alendas animas, juxta prophet® Za­ nullo errore implicari , ita nulla oportet ma­
charie vocem, qui ait : Faltum efl verbum da­ chinatione aut cupiditate violari. Dicente quip­
mini ad me , dicens : Hac dicit dominus exerci­ pe icriptura fanda , Pofl concupifcentiar tuai
··■
tuum : Sicut cogitavi, ut affligerem vos, cum ad non ea i, Ü a voluntate tua Otfme : multis hujus
rracundiam provocarent me patres vejlri, & non mundi illecebris, multis vsnWatibus refiftendum
fum mifertus : fic converfus cogitavi in diebus
Eeft, ut ver® continentia: obtineatur integritas .
ut bene faciam Jerufalem & domui Juda . Nolite
Cujus
prima
eft
’
”
.
” labes* fuperbia
' ι , initium tranf- .
timere. Hac funt verba qua facietis : loquimini greflionis
— . &
- origo
·
peccati : quoniam mens fponveritatem unufquifque cum proximo fuo ; veritatem re avida, nec abftinerenovit, nec pietati adhi
èr judicium pacis judicate in portis vejiris , tf bere confenfus . r Nuilus bonorum inimicum c(
unufquifque malum contra amicum fuum ne ce­ habet, nifi malum, qui ideo efle permittitur ,
χΰ*
nitetis m cordibus veftris , & juramentum men­ ut aut corrigatur , aut per ipfum bonus ever- p >♦
dax ne diligatis. Omnia enim bac funt qua odi- ceatur . Qtudquid ergo f irreprchenfibilc eft ,/aL
Concil. General. Tom.I.
I In fap* citato MS. Parii. Soc. Iclu CaZljfer ; alibi Culhrter . Hard.

739

CALLIS

P

TI

APÆ

740

catholica defendit ecclefia . Nulli imperatori , Arfmu· · N*" ·■ »« qua»»»®» temporibu» , »ru tempe. Co«no., * vel cuipiam pietatem cuftodienti, litet ali- 'vel
iM feruntur, vel nafcuntur, vel maturantur,
,·™*·
vel col­
m*f?oi>S” *1υ’^ contra mandata divina prarfuraere . Inju- liguntur. Hanc rationem adfert fenâus Leo Termone a.
«um ergo judicium & diffinitio iujufta , regio 5. A I. de jejunio decimi manCr. Tertia caula eft, ut
mentibus certum alkiood flat Irum ac (blenne
)U!tuin judi- metu aut juftit , aut cujufcumque epifcopi aut ungulis
jejuuiutu fervetur, ficut fingtuia anni* quadranfimala *
“u“ *
potentis , a judicibus ordinata vel ada , non; finguh, hebdomadibus ferla fe«ta & quarta olim, nunc
UfeSi p”fp*s' valcat . Homini religiofo parum efle debet b febbata jejunatur, ac proinde quatuor anni temporibus
tribu* diebu* uniu* hebdomada jejunemus, pro.tribus
Auj i., coa inimicitias aliorum non exercere , vel augere
menfibui. nimirum tnenfe Martio jejunamus femal tribu*
teir c
male loquendo , nifi etiam eas extinguere be­ diebu*, pro primo , fecundo ac tortio msnfe : menfe Junio
< tiirdem r.
ne loquendo ftuduerit . c Melior eft in malis circa pcatecoftcn jejunamus per die* tres, pro tribu* fefaétis numilis confeflio, quam in bonis fuperba quentibus mentibus Junio videlicet , Julio , At Augufto : menfe Septembri , pro feptimo , ofeavo dr nobo ;
d s Ambr. gloriatio. Omnes vero qui amant d vitam bea- Decembri pro decimo , undecimo ac duodecimo menfe
<p "
tam, malunt eam tranquillitatis fuse & juftitia; anni , fcilicet pro Decembri , Januario ac Februario .
ftatu currere, quam noftrorum peccatorumpce- Lique majori* commoditati* gratia faâum aft. HacLeo
fetui. 9. de jejunio feptimi mentis .· & ferm. S. de jejunis ultricibus interpolari, e Memor enim fum, — nio
decimi menfi*, Atnalariu* de oSc. ecdcT. lib. a. c.
• s Leo »p. « me fub illius nomine ecdefix prxfidere, cu- i» ». Quarta caufe inftituti jejunii quatuor temporum eft
”
jus a domino noftro Jefu Chrifto eft glorifi- ordinatio clericorum qua cum hi* temporibus ordina­
caia confeflio, & cujus fides omnes Temper de- rie per univerfem ecdefiam fiat, omne* & finguliChri­
fti fidele* exemplo primitiva ecclefia , quam Aâor. c.
ftruit errores . Et intelligo , aliter mihi non 13. tempore ordinationi, jejunafee confiat, metito cum
licere , quam ut omnes conatus meos ei cau- jejunio orant, ut Chriftua dominu* fidele* operario* in
fx, in qua univerfalis ecclefix falus infeftatur, vineam Tuam mittere dignetur . Et quamquam primi
fumnii pontifice* , ut peifpkuum eft ex libro pontifi­
S Leo ep.
impendam. Spero autem adfuturam f milcri- cali, ac tciliinonio Amalarii lib. S. de otfic. eccleC cap,
cordiam Dei , quod coopérante ejus clemen­ 1. menfe Decembri tantum ordine* fecros contulerint ,
tia, omnis peftifer morbus, iplo pellente , au- tamen crefeente ordinandorum numero , reâe ioftltutum eft , ut alii* etiam tribu* temporibus fecri ordine*
,....... ..... feratur: & quidquid ipfo infpirante atque auxi- conferrentur
: itaGeiaiius epiftolaprima. Vide Bcllartn.
mve\u.buf- liante poterit falubriter fieri, cum tux fidei & pradiflo loco.
/ Hulls ifrtjuitxm . ) Romanam ecclefiam matrem At
devotionis laude peragatur . Quoniam res om­
cfec omuium aliarum ecclefierum , evident teftines aliter tutae efle non poliunt, nifi, qux ad caput
monium notatu dlgniffimum hic trsditur : plura teftidivini muneris famulatum pertinent, faccrdota- nionia vide apud Beltarm. de Rom. pont.
r Mrmor
*«/■> , faut , <■* fui illini
tccltfie
lis defendat auftoritas. Data undecimo Kalen,.
. __ nomino
,_
t *·><«····. das Decembris, « Antonino * & Alexandro‘f'
''fe , hic indicatur . Plura teftiiuonia vide apud Bellar­
viris clariftunis confulibus.
ia in. de Roman, pont. lib. a. cap. ta. At multi* alii* fe-

mt.

»

,

quentibu*.

Notæ Sïvbrini Binii
Ivfenium qaiΛ yj Jejunium quatuor temporum non a
loot tempo- Calliiio pontifice , fed ab apoftoii, inftitutum efle ,
ium . quo prêter expreflum fenfti Leoni, tefiimonium. ipfequoM i.un.n> ut.
j,t£ epjftol* indicat , verbi,- fequentibu*
hiice : fttuU trr Su unu» »BuJ hjî (rlrturt
; affirman, jam ante Tua tempora trium temporum jeiunia
In ecclefia fervat! efle (blita : a fe vero , quarti dumAD OMNES GALLIARUM EPISCOPOS
t,\at tempori, lejunium feperaddituni efle, ne Judei ,
fecundum prophet Uni Zachari» capite oAavo, quater ia
De conipirationibus & reliquis illicitis cauG*
anno /cjunxnte,, in virtuti, temperanti» exercitio prom­
otiore, & alacriore* efle dici poffint . Jejunium menfi*
ne fiant, & de reparatione lapû poft
Decembri* , quod eft unum atque prrtcipuum «x quatuor ,
poenitentiam.
tempore apoftolorum , a Chrlftiani* oblervatum efle ,
induat Luca* Aflor. c. *?. his verbi, :
at
J)
I. De iis qui confpirunt udverfus epifcepes , or/
ftrfiuirfa rfft
, <ju!a jriuuium jam praterferat j
quafi diceret , ut exponunt Chryfoftomu* It Oecumequi fis cenfentiunt.
»:
tn- nint> quja hibernum illud decimi menfi, jejunium preil. De Us qui excenununicufis cennnunkunt, wl
k,’
terierat , incipiebat efse periculofe navigatio, proptert*
’"',m qunj hiem, ajeretur , qua navigantibus gratiifim* pe­
infidelibus.
tempui ad je- licula imminent . Hoc igitur jejuulum Galliftu, inte­ Hi. Ut nullus epifcepus de ulterius purecbiu
grum non iitftituit .· fed inftitutum «b apoftoii* feripto
uliquid prufuneut, u de sseututienibus epifce·
confirmavit, it ut Bellar minus consedit , quarto fu perporum.
addito feltei» ampliavit . Vide Bellarminum de bon.
oper. in pett. lib. a. cap. * p. Baron, ann. Chrifti yp.
iv. De cenjunltionibus confunguinetntiH i & de
num. β. it 7.
iis, qui ex eis nufcuniur, tf de uccufutienibus
i Ê·»^ t" S" ·"··». ) Baron, anno Chrifti axi. num.
quus leges rejiciunt.
6. putat legendum efse , quattr ,. ex eo quod prophe­
tiam Zachariz citat > qu> quater In anno jejunendum
v. £«i non debeunt udsnitti ud nccufetieneni, vd
efse admonet ; alitet fentit Bellarm. loco ptedifeo, cuud tefiittsenium ; nec ntfi de üe quu in prufe*.
ju, erpofitio textui conformior efse videtur .
tie u£ia funt, teftimunium dnndûxe.
. Ut peut aaaur par quatuor . ) Hi* verbi* CsUlftl
pontifici* tre* caufa jejunii quatuor teniporibu* obfer- vi. Si pefit ftcerdee pefi iupfus» miniftrurt.
vandi indicantur . Prima , ne Chriftiani Judei* hac in —
jcuiuu qu,- pane remifliore» viderentur. Confiât enim tit verbis L>
Dilefliffiniis frntribsts per GiUia cenfiilutis
tuor tctntxj- prophetia fequentibus Judao* quater in anno jeiunafee
(blenni icjunio ; equum igitur fuit ut Chriftiani , qui
unsverfis epifiepu CssUiftxs.
perleéLorr, Judsl* cfee debebant , etiam Tua quatuor
tempora haberent ; quibus (blenni ac communi jejunio
Lurimorum relatu comperimus , * dile&io- * Si*pMci«*
per totum orbem jejunarent . Hanc e*mdem rationem
inftituti jejunii quatuor temporum , reddit etiam fennem veftnun fervore Spiritus fundi , ita * ’·
Au* l.eo fermons 7. de jejunio.feptimi menfi* . Item
(
ecclefix gubernacula firmiter contra impetus te­
Serund, c*»f*. fer mone 4. At <■ de jejunio decimi menfi*. Secunda
eft , ut hi* temporibus Deo (upplicaremu* pro frugibu*
1nere & regere, ut naufragia aut naufragiorum
ac truâibiu terra, ac pro i i fidem percepti* gratia* agetdetrimenta, Deo auâore , non fehtiar. Tali­

EPIS T O L A IL

CALLISTI PAPÆ I.

P

bus
Id. MS .eurtxi*

EPISTOLA

74»

II.

74a

bus igitur gloriantes indiciis, rogamus , ne in A fed hoc obfervet , A quod ab apoflolis ac paillis partibus contra ftatuta apoflolica quidquam tribus
’’
- pnedeceflbribus
■ « ·
- ftatutum,
fit
noftris eft
fieri fmatis, fed noftra fulti auâoritate , ooc·- fic a nobis confirmatum : ’ id eft , fi quis · * H‘ir ru!1
va competite, illidta prohibete.
metropolitanus epifcopus , nili quod ad luam 4'
folummodo propriam pertinet parochiam , fine
confilio ac voluntate omnium comprovincia­
lium epifcoporum, extra aliquid agere lentave­
Conspirationum vero crimina veflris in par­ rit , gradus fui periculo fubjacebit fic quod
tibus vigere audivimus , & plebes contra έρι­ egerit, irritum habeatur fic vacuum. Sed quid­
ο ■«odMom feopos tuos confpirare , nobis * manifeflatum quid de provincialium coepifcoporum caufis ,
eft . Cujus criminis âftùtiai non folum inter eorumque ecdefiarum, dc clericorum atque Gr­
Chriftianos abominabilis eft , fed etiam inter adarium neceflitatibus agere aut difponere neethnicos , & ab exteris legibus prohibita . Et certe fuerit, hoc cum omnium confenfu e com­
idcfeco hujus criminis reos non folum ecclefia- provincialium agatur pontificum .· nec aliquo
fticr, led etiam fieculi damnant leges: & non dominationis faftu,
xaitu, fed
icu humillima
numunma fic
c concordi
«K» ’·
folum eonfpirantes, fed etiem confentientes eu. B adminiftratione, ficut dommus ait ;: Λ'αμ veni
’·■
Anteceflbrcs vero noftri cum plurima turbaepi- minifireri, fed minifirare : Et alibi . §fai major
■·.
feoporum , quicumque eorum in lacerdotali ho­ efi vefinem, erit mtntjlervefier, fic reliqua. Si- ■
nore funt pofiti, aut exiftunt clerici, honore, militer fic ipfi comprovinciales epifcopi eunda
* 'm? i ** Suo utuntuT » * cadere praeceperunt : exteros cum ejus confilio , nifi quantum ad proprias
*uGr tu-vero communione privari , fic ab ecclefia ex- pertinet parochias, agant, juxta ianâorumton
(■coociiu torres fieri juflèrunt: omnefque fimul utriufque ftituta patrum, (qui b quamvis aliquo ternP°'\
ixlci*^twc ordinis viros infames efle cenfuerunt : fic non rum intervallo nos anteceflerint, ab uno tamen ‘.wiX;
Ζκνιττ,τ·- folum facientes, /rd fiT eis confent tentes. Juftum eodemque puritatis fonte , veritatis dc fidei lu- >n c *uft
"
eft enim, ut qui divina contemnunt mandata, men hauferunt, fic eodem illuftratore fic dire'Lii .ft,
inobedientes patrum exiftunt juffionibus , dore fpiritu , ecclefia: Dei ftabilimentum , dc
qui. ’ feverioribus corrigantur vindiâis , quatenus ce· omnium Chriftianorum communem quaefiveb4t«*M
tcr* laiia committere timeant, fic b omnes gau­ runt utilitatem,) ut c uno animo, uno ore, H*di roll.
deant fraterna concordia, fie cunâi fumant fe- concorditer fanda glorificetur Trinitas in fiecu- 4 J qqinler)<Λ|Ι · lup·‘
acritatis atque bonitatis exemplum . Nam e fi _ la. Nullus primas, nullus metropolitanus, nul- rioiibu* vct" '
(quod abfit) ecclefiafticam folicitudlnem , vi-Clufque reliquorum epifcopoi>rum , alterius adeat bit frjunil*.
décret.
goremque negiigimus , perdit defidia difcipli- civitatem, aut ad porteflior
tonem accedat, quxad In
Ivon lib 4.
nam, fic animabus fidelium profeâo nocebitur. eum non pertinet , dc alterius epifcopi eft pa­
• q « c··-Hi vero, in nullius accufiuionem funt recipient rochia: , fuper cujufquam difpofitione, nifi vo­
Ipratetn u di
eoi^j:n vCi anathematizatorum vox, ul­ catus ab eo, cujus juris efle dignofeitur : aut
lum nocere vel accufare poteft.
quidquam ibi difponat, vel ordinet , aut judi­
cet, fi fui gradus honore potiri voluerit . Sin
II.
aliter prrfumpferit, damnabitur: fic non folum
ille , led cooperatores , eique confentientes :
i> q. , ex. Excommunicates quoque a iâcerdotibus, nul- quia ficut ordinatio « ita eis fic 4 judicatio , fic *
w»"
1“$ recipiat ante utnufque partis juftam exami­
aliarum rerum difpofitio prohibetur. Na<n qui **'
nationem, nec cum eis .in oratione, aut cibo , ordinare non poterit, qualiter judicabit ? Nui
aut potu , aut
i
ofculo communicet , nec Ave " latenus procul dubio judicabit , aut judicare
eis dicat : quia quicumque in his
vel aliis pro­ poterit: quoniam ficut alterius uxor, necadul- r. 1 « Sku»
*................
hibitis , fcienter excommunicatis communicave---- ■ _ terari ab aliquo, vel judicari-aut difpom , nifi *»'«“··“«■d Ap«*.c«a. rjt , Λ juxta apoftolorum inftitutionom , d fic Da proprio viro, eo vivente, permittitur: fic nec
’*■
ipfe fimili excommunicatione fubjacebit . Ab d uxor epifcopi, qux ejus ecclefia vel parochia
his ergo clerici fic laici fe abftineant , qui ea­ indubitanter intelligitur , eo vivente , abfque
dem pati noluerint'. Infidelibus quoque nolite ejus judicio dc voluntate , alteri judicari vel
conjungi , rfcc cum .eis ullam participationem difponi,'aut ejus concubitu frui, id eft , ordi­
habere. Talia vero agentes., non fideles , fed natione, ullatenus conceditur. Unde aitapoftoinfideles judicantur. Unde ait apoftolus :
liK.·. Alliget» efi uxor Ini, qttamdfa vir ejns ve>.c«r. s. pnrt fidtli canw infideli? mt
pnrttcipetio jii- " vit ; eo vero defanfio, /obit» efi » iege viri. Sifiitiet enat vuoitittte?
militeçfic (ponis epifcopi (quia fponfa uxor­
III.
que éjus diçitur ecclefia) illo vivente ai eft al­
ligata: eo verb defunâo, (bluta eft, fic cui vo­
’ioî’nh.riïi' Nemo quoque alterius terminos ufiirpet, nec luerit, nubat, tantum in domino, id eft , re­
Kr«unMe* alterius paroçhianum judicare aut excommuni- gulariter. Si enim, eo vivente, alteri nupferit,
• Hadr. coL care prxfumat : * quia talis judicatio vel ordi­ adultera judicabitur. Similiter fic ille , u alte-1
natio, aut excommunicatio , vel damnatio, nec , ram fponte duxerit , adulter cflimabitur ? dc
rata erit, nec vires ullas habebit: quoniam nul- E communione privabitur . Si autem perfecutus.
f Aniinot
L lus alterius judicis, nifi. fui, ( fententia tenebi- fuerit in Tua ecclefia, fugiendum illi eft ad al­
cnnô a. tu.
• i. hb. 1»L tur, *ut damnabitur . Unde & dominus loquiteram, eique eft aflbeiandus, dicente dominer
Th<«d· tur dicens: Jft treafgndietris ternunas entiqseos, Si perfectui vos fstrml m «u civittie, ftgite in
»·■
p*f*rtt*t P**re{ tui· Nullus autem prinus afiam. Si autem utilitatis caufa fuerit rnucan- |B dM.,M
im çriM*·, vel metropolitanus dioecefani ecclefiam vel pa- dus, non per fe hoc agat, lèd fratribus invi- 1»°» i4>.
aah
rochiam, aut aliquem de ejus parochia pre- tantibus, deauâoritate hujus fanâse ledis faciat,
fumat excommunicare vel judicare , vel ali­ non ambitus caufa, fed utilitatis.
quid agere abfque ejus confilio vel judicio .·
Cixil. GtttrtL Tom. I.
Aai a
Cona

Id.

MS.

i
743

CALLI STI

PAPÆ

I.

744

Aaccuiare voluerit, cuicumque accufatori crcda
t«r. Similiter telles per quamcumque irriptuIV.
ram teftimonium non proferant , fed ρηχίαν
’co»
Conjundiones autem eonfangutncorum fieri tes, de his qusr viderunt fit noverunt , vera­
prohibentur . quando has & divinr & fxculi citer teftimonium dicant . Nec de aliis canfis
<«»«»’-*■ prohibent leges. Leges ergo divinz hoc agen­ vel negotiis dicant teftimonium , nifi de his
tes , & eos qui ex eis prodeunt , non folum quz fub przfentia eorum afia eflè no icuntur.
exciunt, fed & maledidos appellant. Leges er­ Accufatores vero confanguinei, adverfus extra-» w· »· cu­
go I arc tilt, Infames tales vocant, de ab hxredi- neos teftimonium non dicant , nec familiares
tate repellunt . Nos vero fequentes patres no- vel de domo prodeuntes; fed fi voluerint, fit
ftros , & eorum veftigiis inhrrcnte* , infamia Invicem conicnferint inter ie , parentes tan­
eos notamus , & infames efle cenlemus , quia tummodo teftificentttr, & non in alios . Nec
infamiae maculis funt atperfi . Nec eos viros , accufatores vel telles fufpefti recipiantur: quia
• nec accufationes eorum , quos leges fxculi • propinquitatis, & familiaritatis , ac dorntnamana proau- tionis affectio, veritatem impedire folet · Amor ι.υ,ο*.»
N$bfUft v rcitciunt,
rf''ciuht » luicipcre
fufeipere ucocmus
debemus.. vkqjis
(Quis · enim
enimdubitat, leges humanas, rationi & honeftati non Bcarnalis, b& timor, atque avaritia, plerumque propm^u»r.t.ncninr.i
as , nrrl>rfim
repugnantes, r(î<efle ainnle.-L-nd
amplectendas
pnefertim »h>
ubi fenfilS hebetant humanOS , & pervertunt opivel publiez confidunt utilitati vel ccclefiafticz niones: ut qurftum pietatem putent , Cc pe- gnokkur
ûrunn
dignitatis auctoritatem defendunt , ac pro ad­ cumam quan mercedem prudentix. Nemo emmb S Ambr
miniculo tuentur? ) Eos autem confanguineos m dolo loquatur ad proximum luam. Fovea aldicimus, quos divinz & imperatorum, ac Ro­ ta efl os malevoli . Innocens dum credit faci- moneo,
manorum 6 atque Graecorum leges conlangui- le , cito labitur . Sed ille lapfus , furgit :
h.m ί jui
neos appellant , & in hereditatem fufripiont , tergiverfator fins artibus praxipiratur , unde ,«*1»' i*a.
t.p <4
nec repellere pofliint. Talium enim comundio- nunquam exiliat atque evadat. Ponderet ergo
nes nec legitima funt , nec manere poflunt , unufquifque fermones fuos, £ quod fibi loqui
fed iunt repellenda : ( fit ‘ fi quz aulu teme­ non vult, alteri non loquatur. Unde bene Ia­
MS
rario tentatx .fint , audontate apoftolica ro- era ait Icriptura; Quod tibi non vn fieri , al· T* *’
icindenda veniunt. )
teri ne >aciai. Nos enim c tempore indigemus, c S Ambi,
ut aliquid maturius agamus . Nax prxeipite- cP'ftol‘ »»·
V.
mus confilia & opera noftra, neque ordinem
L corrumpamus . Sed li aliquis lapfus quocum|ue modo fuerit, - non perdamus eum , led a portrmu»
QuiÎquis ergo non eft légitimé conjunfttti,
ratc.no corripiamus affeftu , ficut ait beatus <ttl· · 41 "
vel abfque dotali titulo .?c bcnediftionc facerapoflolus : Si praoccupatm fuerit homo m ah- ^*5*^**'
dotis conflat copulatus, facerdotes vel légitime
conjunftos criminari, vel in eos teftificari mi­ quo ileliiio , vot qui fpirituales eftit , inflrmte
nime poteft : quoniam omnis incefti macula IsatjKj'modi m /piritu lenitatis , confiderani teippollutus infamis eft , & accuiare fupraaiftos jum , ne & tu tenteris . Alter alterius onera
non permittitur . Non lolum ergo hi rejicien­ portate, & fic adimpletifis legem Cbrifli. Porro
di funt, & infames efficiuntur, led etiam om­ S. David de criminibus mortiferis · egit poeni­ S Ao^uft.
nes cis confcntientes . Similiter de raptoribus , tentiam , & tamen in honore permanltt . Bea- iihkm ~
D«vel eis qui leniores impetunt , fien cenlemus . tus quoque Petrus amariffimas lacrymas fudit , vide a $.
Hos ergo fxculi leges interficiunt , fed nos , quando dominum negafle ρα-nituit , fed tamen F*"e
mifericordia praxunte , fub infamia: nota ad apoflolus permanfit . Et dominus per prophe­
pnnitentiam recipimus . Ipfam quoque infa­ tam peccantibus pollicetur, dicens: Peeeator
·*■
miam, qua iunt afpcrfi, delere non pofltimus,
quacumque sue
die converjui
converfut ingemuerit
ingemuerit,, oma
omnium inifed animas eorum per punitenriam publicam , θquitatum Hhus non recordabor amplius.
fi< ecdefix fatisfadionem fanare cupimus, quia
d s n>a III d manifefta peccata non funt occulta corredioVI.
ne purganda . Omnes ergo qui in reda fide
fufpedi funt, in accufatione facerdotum, & eo­
Errant emm , qui putant domini facerdotes 1" d<«. t»o.
rum, fuper quorum fide non hziitatur , mini­ poft lapfum , fi condignam egerint pceniten- hk «·
me recipiantur . & in .tellimonio humano du­ tiam , domino miniftrare non pofle , ôc filis
bii habeantur . Infirmari ergo oportet eorum honoribus frui , fi bonam deinceps vitam du­
vocem, de quorum fide dubitatur : nec eis · xerint , & fuum facerdotium condigne cuftoomnino efle credendum , qui redam fidem dierint . Et ipfi qui hoc putant , iron folum
i
«Sil T
Qnricnrfum ignorant. Quxrendum eft ergo in judicio, cu­
errant , fed etiam contra traditas ecclefiz cla­
ril
Ei >»
ius fit converfationis & fidei , is qui accufat , ves difputanr 1 fit «gere videntur , de quibus f s Aupfl.
6t is qui accuiatur : quoniam hi qui non iunt diftum eft: Quacumque folveritù in terra, erunt
COH IV
v.p ·»
rcctx concenationis ac fidei , & quorum vita foluta (7 in calo. Alioqtun hxc fententia, aut
It.ji t toll
eft acculabilis, non permittuntur majores
•iv.vi natu
....U domini non eft, aut vera eft. Nos vero induaccuiare, nec quorum fides, vita , f& libertas bitanter, tam domini facerdotes, quam reliquos
. neicitur. Neque viles perionæ in eorum reci­ fideles , poft dignam fatisfadionem pofle redi­
piantur accufationem . RJmandz vero funt enu- re « ad honores credimus , teftante domino, s. Cret
cleatim perfonx accufatorum, qtiz fine icripto per prophetam : Numquid qui cadit , non ad;i- 'P- »< libri
difficile , per Icriptum autem nunquam reci­ ciet ut re'xrgat? fit qui averfusefl, non rever- yr''„ t
tetur7 Et alibi: Nolo, inquit dominus, mortem tiub.
Ab. piantur : quia per feripturam nullus accuiare
vel accufan potefl, fed propna voce, & prx- peccatoris , Jtd ut convertatur & vivat . Et & n
qutm
fente eo, quem accuiare voluerit, luam quifque propheta David poenitentiam agens , h dixit :* ld«>G(«g
agat accufationem . Nec abientc ' eo , quem
Kt.Àe mibt latitiam falutaris tui, fiT fpiritu Ty,'™e ' ‘°r '
pn,.ThrOd. *

?

A ji'um
• icumuka*.

EPISTOLA
II.
746
745
principali confirma me . Iplê namque poil pet- A" indignatio ; tribgftcttia & anguftta in omnem aninitcntiam fie alios docuit , & làcrificium Deon mam hominis.operantis malum , Judei primum
obtulit , dans exemplum dodoribus ian&e ecGraci. Gloria autem, & honor, & pax omni
cleiix, (î lapfi fuerint, & condignam pceniten- operanti bonum. Sententiam , fratres, qux · mi- . $,kil lrw|
tiam Deo geflerint , utrutnque facere poffe . fericordiam vetat , non foium tenere , fed & <>·
»»<
Docuit enim quando dixit: Docebo iniquos viat audire refugite , quia potior eft mifericordia “°
tuas, èT impii ad te convertentur . Et facrifi- omnibusholocauftomatibus & lacrificiis. b Con- 3n'«“,‘‘
cium Deo pro le obtulit, dum dicebat: 5a<n- fultis veftris breviter rcfpondimus , quia op- b
··
ficium Deo fptritut contribulatus. Videns enim preflos nimis, & przoccupatos aliis judicii·, li­
propheta kelera tua inundata per pcrnitentiam, ter» nos invenere veftrx . Data vm. Idus
non dubitavit prsedicando & domino libando, Odobris , · Antonino ÛC Alexandro viris clacurare aliena. Lacrymarum ergo effufio movet ritfums c confulibus ,
*
animi paiEonem. Satisfââione autciii impleta,
avertitur animus ab ira . Qui enim non ignoN«tæ Severini B I R I !.
fcit alteri, quomodo fibi putat fubveniri ? Su­
perabundant ergo peccata, fuperabundet & mi-B a finsn -trfettrui» mftitutiw, . ) Cxnonct «poflo
lorom 11. & n. intc'ligit . in quorum ootu. . .de qu«
iêricordia . Quoniam apud dominum mtfericordia, «kximux de txcoaimuiiicati* vitandi*.
# copioja apud eum redemptio. Pene.» dominum
b Λ.*·* »b apefteh· . ) Cenone }j. & jb. quib-i, fin
omnium abundantia eft, quia Domatur virtutum imlia epifcopi· «poftotu» leje prs.iritnr , ne diecefeo»
ua termino, tnnfgrcdrxaiur , verum pollui 6n?,ull In­
ipfe eft & rex gloria. Ait emm apoftolus : Ow­ tra fuo· fiuea fefe continuar. Vide quodixmun’ i^i no­
ner peccaverunt, 6" egent gloria Dei: iuftificati tia ad allcgacoa canonci.
c Ct^S'.ctii.lai". ■,
) t.oçn, no'abi- <·' «' epl
irati> per gratiam tpfius, per redemptionem
, unde perfpicoe conftar , pontificia & cpiftopi no- 1 · .■ 1 ·ΡΡ«·eft in Chrifto Jejx, quem proptfuit. Deus propitia­ fia
mcn roemiDt fuiffe omnibua omnino epif.opia Romano 1,1 >υ>'1
torem, per fidem m fanguine ipfa", ad oftenfio- digneate & ofccio inferioribus · adeequc ntmmi ini rum I'0·"*"7··
liem juftitia fua , propter remtffionem proceden­ videri debear, Romanum pontificem dr enilcopum , cui
cura ecclelia commifta eft > ou> neu tantum
tium delitiorum, m juftentatione Dei , ad often- maxima
uni ver fa plebla, fed ctiam totiui ilcri, omnium i«c«rfionem juftitio ejus i» hoc tempore : ut fit ipfe dotum dr epifcopoi nn> paftoialem curam habe e debet .
jxftus iff juftificans eum, qui ex fide eil JtJu Chri­ diferiminia caufa aique olficio fuo convenienter pon-ificetu marinum λ epifeopum cpifcopoium appellari. VI Solui Rom·
r/·/».)·.
fti . David enim dixit .· Beati quorum remiffit dc
qua dlximua flipra in notia ad liiam Zepbyrini. & nu< poa ikx
funt
iniquitate
<,- & quorum
teila -funt rpeccata . ad cpiftoUm Sixti.
·
■
"
r
■
_
. _ a ________
Mundatur
ergo · homo
peccato, fit refurglt G d U^r
. J .,,cu: v.rgine» per rorum cm Hum H<c :
”
~ ·
·
·--·
*-·
dicuntur Chrifto nubere, aiulque fponfe . tota caufa “1O'
lapis gratia Dei 1 laplus & in priftino manet offi­ '.j. quett. I. ita mer no ecciefia ejru , Cui quia per or- OI,1B>
cio , juxta prgdidas audoritates . Videat ne dinationem adfiriprua eft, uxor eflTe dicitur. Unde reamplius peccet , ut lententia evangelii maneat fle apoftohea conftiturione , que estât canonibui apoin eo: Vade, iff amplius noli peccare. Unde ait ftolorum t<. 15. & ιό. conftiturutu eft , ne epifeopi
alu»e curV· benefi. la poffï Jeatc, diircrie,, ac paroclvaa
apoftolus : Non ergo regnet peccatum m veftro fuaa fine gravi caufa mao:i> utilitati, > faa fponte nu­
mortali corpore, ut obediatis concupifcentiis e'<us. tent . Sicut & ilhi.1 , quid qui poft (acroa ordiner l’fSed neque exfabeatii membra veftra arma iniqui­ fceptoi, quantum. I, uival.de, nu'rimoniuni io faciei-cleiia contrahere pr-tfuinpfei int , interpretativam , quam
tatis peccato, Jed exhibeto Vfif Deo , tamquam ex v-K-itit
bijamiatn, adeoque irregularitate! , alalqut nemortuis vtventes, iff membra veftra arma jufti­ na, incutiant, Can. oji ·■ quot 17. qu. 1.
tia Deo. Peaatum emm vobn non dominabitur ;
non emm fub lege eftis, fed Jub gratia. Quid er­
Auuihus, Jacui; .V. frrrptor, in apologia pro
’*·
go ? Peccabimus , quoniam non fumus fub lege ,
ordinatlontbui Formofi, qsg Infenlor r iff Dcfed Jub gratia7 Abfit . An nefettis, quoniam cui
fenfor mfcribitur , legenda m vetujhs Analeexhibetis vos fervos ad obediendum, fervi eftis ejus ,
Pin Mahilionit peg. 50. edit, tn fol. cap. XXXIcui obeditis, five peccati ad mortem , five obedit ionis^ hoc decretum Calltfti recitat.
ad JufUtiam? Gratias autem Deo, quod fuiflis fervi
peccati, obediftis autem ex corde m eam formam doRuminationes , confpirationci , fufurratio- e, »o»o
flrina^n quam traditi eftis. Liberati autem a peccato,
nes contra Dodorem , vel qui locum fub Sixti f«»t. fervi fafti eftis juftitia. Humanam dico iff. Majus b
perions tenet, nemo fufcipiat : quia non opor- p4"n.
^enim peccatum eft judicantis,quam eius aui mdica- tet hlios Patres reprehendere , ncc Icrvos Do­
<♦·.».
tur. Exiftimas, inquit apoftolus, o homo omnis minos lacerare. Non enim bene vivunt qui fuqui judicas eot qui talia agunt, iff facis ea, quia penores detrahunt, vel reprehendunt. Magill 1 i
tu effugies judicium Dei? An divitias bonitatis ejus emm portandi funt , non reprehendendi , mit
iff patientia iff longanimitatis contemnis ? Ignorat in reda fide aberraverint . Nullus Doftor pet
quoniam benignitas Dei ad poenitentiam te addu­ feripturam accuietur , nec cuiquam accuiaioii
cit ? Secundum duritiam autem tuam iff impoeni­ refpondeat qui ducit vitam repreheniibilem ,
tens cor, tbefiiurizas tibi iram in die ira , iff quoniam indignum eft ut doctor indoito , ovi
revelationis .Jufti .judicii
reddet unicu:. Dei ,. qui
.
----Paftor refpondei».- Ipfe fiait laicus non eft. em
que fecundum opera cut: ut quidem, qui fecun- r· legitime convictus, in acculatione recipiendus,
ftu
fW
fiat
ttubs
etm
Lnu
a
λ
9
c
et
Λ
Lua.
aa
λ
f*. nec
A Sacerdos line
j ... titulo
_ I criminari
.
’
_ I te
,
dum patientiam boni operis, gloriam, iff honorem fie
. vel
Cot™ pt»incorrupt tonem quarentibus ‘ vitam aternam ; ftiheari poteft, quoniam maculolus , & infamis
terunt,er* iis autem, qui J unt ex contentione & q:<i non acquie- cil, accufare non permittitur, Λ nun iolum
bum
fcunt veritati, credunt autem imquita-i , i,,t iff hi. lcd & cui cwilcmmnt, reiiciendt.
A

C

ζΥ

jxjuopio

VIX K MS.

ba

Am.

74«

747

~ΠΓνΊ5

VN-ο

Λ'"*

'»'»t>

VITA,
EPISTOLÆ ET DECRETA
URBANI

PAPÆ

I*

Ex libro pontificali Damafi TPapœ.
ex patre A,,uw’ «ur··» * argentum conferri »g«* tulerit , illuda T Ύ Rbanus natione Romanus
r
que Perfil , ut refert Laaoridiux » frequenter fufurraVJ Pontiano b ledit annos * quatuor, men- rit .· I» tteepl»
fa<H abram > Et demum fingutarl»
les 10. dies il- c Hic fecit minifteria facrata divina providentia opu» efle videtur , quod eurum* ar­

• tie·.

omnia argentea , & patenas argenteas 15. (4)
appofuit . Hic fua traditione multos convertir
ad baptifmum & credulitatem : (À) Tiburtium
etiam & Valerianum nobiliftimum virum, fponfum fanâae Caeciliae, quos etiam ufque ad mar­
tyrii palmam perduxit . Et d per ejus monita1
& ( r ) doârinam , multi martyrio coronati
funt. Hic fecit ordinationes quinque per menfem Decembrem, presbyteros (d) novem, dia­
conos quinque, cpilcopos per diverfa loca odo.
Qui & fepuitus eft in coemeterio Prrtextati ,
k v® <«ρ«- via Appia (e), b vm. Kalendas Juntas, & —
TÎbLu«“* ceflavil «Pipatus dies 30.
Xi r KaL

Notæ Severi ni Binii.

gentum , templi· ethnicorum iam note collatum , per
Maximinum Alexandri fuccefforem ifthuc auferri , ftatuaa deorum , omneotqua materiam nummi» condendi»
idoneam confltrl permiferit : adeoque voluerit fieri, quod
1. Reg. cap. 5. feribitur , arca fcilicet Del appropio»
quante , Dagon Philifthaorum deum confringi : illatu
extolii, hunc dejici .· illam gloria & honore afici, hunc
vero dejeâum univerfo ornatu & decore exui & fpoliari : Cbriftiaaa religioui· gloriam crefcere , gentilitia
fu per flit Ionia honorem minui, & penito» obfcurari. Ba­
ron. anno Chrifti »33. num, *. βτ j. Vide qua diximu*
fupra In noti» ad vitam Zephyrini.
J Prr tjut ataaSta tf
maltt martyri» ort- Urbtal 1
nati faat.) Qui Tiburtium, Valerianum Λ Maximum tyrtha.
cum faafia Caci lia in fide inftruxetat , beptitaverat ,
& adverfu» iâum gladii hortatu fuo obfirmaverat , tandem ipfe quoque multa propter ecclefiam peflu» , ce«vicibut abfcifli· , martyrio coronatu· eft , anno Chrifti
«H· Alexandri imperatori» to. vigefimoquiato die Mali.
Baron. pradi&O loco.

Quindo Ur
a Uriaaar. ) Cum poft martyrium Callidi, fede· fex
b«nu» ponti- diebua vacaflet , ai. Oclobru anno Chrifti nati " 1*4.
ftx iiftui’ qui eft Alexandri imperatori· tertiu· , Urbanu, patria
”* Ou- Ronunui ei fubftitultur. Baron. prediQo anno , num.

•EPISTOLA

URBANI PAPÆ I.

tcripii ha- ordinatum efle Dematrlu» Alexandrina ecclefia eplfcorenc· e».
Pu’ )ure meritoque conqueritur, ipfumque Origenem in
commuax». iaicorum ordinem redigendum, tc ab exercitio praabyte-

tul

Urbanu·
»u>ndiu
drret
▼ •fotum

ni fufpendcodum efle, reâe decrevit & adatoott . po­
lle» tandem excommunicat, quod feripta quruant dem­
eer· ab eo vel evulgata , vel ut ipfe On gene· excufabar , fuo nomine edita, aiultia harefibu, fcatarcnt . Vi­
de Baron- prndiâo anno * fequentibu·.
λ* s’^" ·*’'·' ♦· "··"[·' 'o. Jl*t ia. ) E» Vaticani»'"'
fe- indicibu· conflat tum fed i fle anni» fex , ntenf. 7· dieb.
». Eufeb. in chrou. graviter etrat , dum illi anno» n··
vem adf ribit. Baron, anno xjj. num. i.
ar-

‘

J,(l' miniftrr/a facrata amnia artratra.) Hi»

tempotibu» ecclefiam non modo vitrei· , fed etiam ar­
.ernei, calicibux , quibua abundabat , ufam fuifle, pr·terquam quod hic illud aflciatur, ex Grcgorii TurouenC, commentariolo, quem de glori» martyrum fcripfit ,
cegnotcere licet, ubi dicit .· multa facra mmifterlalia vafa ex argento confeâa, inventa efle , dum crypta Illa,
in qua fidele, facra agente, occlufi fueram, refoderetur.
•U'U» raforum 'mo non ‘fK**11·1· tantum, fed fit aurei» calicibu» Ro• uicorum.
nun?· pontifice, circa hac tempora incruentum corpori»
.ac Unguini, domini facrifiemm offerre confuevifle, Prudentiua m hymno de rebua gefti» S. Laurentii indicat ,
verlibua , quibu» per fecu tore· S. Laurent tua interpella­
runt , hifce :
genteorum
ti autcomtn
uiu· in e<e'eli»

rfir It/bi! Qrf,Hr
M«.rm.jur , jy arirm , fr»Jitum tft ,·
liant
fatirrit ,
Li rai ui aar» aniiftitrt,
Ar^rntri.
f frttni *

flxtt itrfor ,
Crrfctmte re
C'im iiltur h*c “ P,rte Chriftima ecclefia gloria
La.oueChri «elccret , regale Ucerdotium Chrifti h·· fulgoribus *
ibam , €en- ornamenti, illulharetur , non fine Dei nutu ac confilio
tilit·, dcaccidit, ut Alexander imperator templi, deorum gentictriai.
(n)

De eo quod ecclefia modo podefliones fidelium
recipit , & non pretium earumdem rerum
ficut temporibus apoftolorum : & cur fedes
excelle in ecclefiis epilcoporum preparentur .* & ut eis , quos epilcopi excommuni­
cant, nullus communicet: & quos ipfi quoquomodo ejecerint, nullus recipiat.

I. Dt vit» cotnmxni tf qtteat Λ canjiuH tccltji»
ptfftfioMs h»ktrt captrit.
II. A atiibui vel i» ‘quo/ nfm rei ecclffirfic» &fpenjentnr^ & de iav»foribtu tertttH.
ui. Si q»u »b ecclefia j»t poffidndi amUtr» tt»tavent.
iv. De cathedris epifctpalibas.
v. W netlhcs comeeniucet iis, qtuhus epifeopus na»
commulcat, vel recipiat, quos ille abjecerit.
vj. De fpoafione ,* baptsfrno fail», b de iis jw»
communem vitam fufeeperunt.
θ vil. De impofitioeu manus epifcopalis.
Urbanus epifeopus omnibus Cbriflsanis, in fonflificationem fpifitus, i» eiedseutiam if afperfionem fanguinis domini nofiri Jefu Cliri·
fti falutem.

Ecet omnes Chriftianos, carilTimi, ut eum
imitentur , cujus nomeu fortiti fiint
Swd

D

L». poiuH :.. qm etiam C.'aruii conieünr lempenbua Alexandri. Hic (iM kc. (I) a £,(. g((A Tibaniaat.
iitfl a doftnaam
{i) Lai. XIX. diac.VIl (e) Lai. ai,>t quem fepelivit i. Tibutüa XIV. Kgl. luoja».

( < ) ia la.

a

Eiwfdem
ponderi·

ult. Sub hufu» pontificatu Orlgenem Alexandrine eccleitn''ob'?*"0
fabditom , fpontaneum eunuchum «b Alexandro
On,tn*,Uob Hierofolymorum epifeopo contra apoftolorum canone»

apud erudi
io· »c prx

cadente».

740

E P I S

T O L Λ.

75o

>*»■

SLuid prodeft , fratres mei , Jacobus apoftolus Ades apoftolorum pefuit. Dixit autem Petrus Anaoil, fi fidem quis dicat fe habere , opera autem nia; Car tentavit Satanas cor tuum , mentiri te
9-·Μ*
tion babeet? Nolite piares magiftri fieri , fratres Spiritui
- ■ ~ ~ fantto,
- if
>-- fraudare
de pretio agri? Non­
mei , fcientes quoniam mejas judicium fomitis . ne manens tibi manebat, tf venumdatum erat in
In multis enim offendimus omnes. Qjei fapiens tf tua poteftate ? Quare pefuifti in corda tuo banc
dsfcMinatus eft inter vos , ojiendat ex bona eoo- rem ? Non es hominibus mentitus , fed domino .
verjetiene operationem fuum tn max/uetudine fu­ Audiens autem Ananias bac verba , cecidit , if
gientia.
expiravit. Et foBus eft timor magnus in omnes
qui audierunt. Surgentes autem juvenes , amove­
runt eum: if efferentes, [epelserunt . FaSum eft
■a. φΐι>... a Scimus vos non ignorare , quia haftenns autem quafi horarum trium fpatium , tf uxor
v*u corniTmn's inter ‘ bonos Chriftianos vi- ipfius , nefciens quod fa&xm fuerat , introivit .
'TnavT guit » & adhuc gratia Dei viget , & maxime Aefpondcns autem ei Petrus, dixit : Dic mibi, fi
i lûd n.d· inter eos qui in fortem · domini funtelefti, id tanti agrum vendidiftis ? At illa dixit : Etiam
«s. c,».
, dericoj y ficut in Aâibus legitur apofto- .tanti. Petrus autem ad ___________
eam: Quid utique coxve4Λ».».
lorum: Multitudinis autem credentium efat cor Bait vobis textore Spiritum domini? Ecce pedes
unum tf anima una , nec quifquam eorum qua eorum
r ’ qui fepelierunt virum -tuum
- , ad oftium ,
poffdebat , aliquid fuum effe dicebat , fed erant if efferent te. Confeftim cecidit ad pedes ejus, if
illis omnia communia . Et virtute magna redde­ expiravit. Intrantes nutem juvenes , invenerunt
bant apoftoli teflimonium refurreihonisjefu Chrifti. illam mortuam, if extulerunt, if fepelierunt ad
Et gratia magna erat in omnibus illis. Neque enim virum fuum . Et faffus eft timor magnus tn
quijquam egens erat inter illos . Quotquot enim untverfam eccltfiam , if in omnes qui audierant
poffeffores agrorum, aut demorum erant, venden­ bac. Hxc, fratres , valde cavenda funt & lites , afferebant pretia eorum qua vendebant , tf menda : quia res ecdefi® , non quafi proprix ,
ponebant ante pedes apoftolorum. Dividebatur au­ fed ut communes, · & domino oblatx : cum
tem fingetis, prout cuique opus erat . Jofepb au­ fummo timore non in alios quam in ptxfatos
tem, qui cognominatus eft Barnabas ab apoftolis, ufus funt fideliter difpenfand® , ne facrilegii
quod eft interpretatum, filius confolationis, Lévi­ reatum incurrant, qui eas indeabftrahunt, ubi
tes tf Crpriur genere, cum haberet agrum , ven- tradit®funt, ne pernam & mortemAnani® &
didit illum, tf attulit pretium ante pedes apofto- _Saphir®incurrant, & (quod pejuseft) anathe-

■> quWl i.
Rc» ecdeGa
non qutlî.
i Idea Po
a«ria< qui
fupr» in
riiqu· tribu­
tum fuil
Pruipcio
Açuitino

»?l9rum ’ & relRU* Videntes ergo facerdotes C ma* maranatha fiantt , <ά _fi ___
t
non_.
corpore
, ut
fummi & alii, atque Levit® , & reliqui fide- Ananias & Saphira, . mortui
ceciderint , anima
■—
les, plus utilitatis pofle afferre , fi hxreditates tamen , , qux notior eft corpore , mortua &
& agros quos vendebant, ecclefiis, quibus ore- alienata a contortio fidelium, cadat, & inprofidebant epifcopi, traderent, eo quod ex lum- fundum
f__ ________
LL______
'
barathri
labatur_ . Unde ____
attendendum
4’
ptibus eorum , tam prxfentibus quam futuris , eft omnibus, & fideliter cuftodiendum , & il- du« «ft, a»
temporibus, plurima & elegantiora poflent mi- lius ufurpationis contumelia depellenda, ne pre- r’**1*· ·
niftrare fidelibus communem * fidem ducenti­ dia ufibus * fecretorum cceleftium dedicata .
' ftcraraa ·
bus , quam ex pretio eorum ; coeperunt prxdia quibufdam irruentibus vexentur . b Qyod fi b
Thtod. Ilk
& agros , quos vendere folebant , matricibus quis fecerit, poft debit® ultionis acrimoniam , XVI
xVf'nt'
nt. ».
i» Coud I.
b ecclefiis tradere, & ex fumptibus eorum vi­ qux erga facrilego* jure promenda eft , perpe- c»a« »·■
Mil·». »j.
vere.
tua damnetur infiunia, & carceri tradatur, aut pend·.
II.
exilio perpetue deportationis · · utatur. Quo-.: aratav
niam, juxta apoftolum , tradere oportet hu-> <»' i
Ipfe vero res in ditione fingularum paro­ jufmodi hominem fatan®, ut fpiritus fidvus fit
chiarum, epifeoporum, qui locum tenent apo-Din die domini,
ftolorum, erant, & funt ufque adhuc , & fu­
III.
turis femper debent efle temporibus. E quibus
epifcopi, & fideles difpenfatores eorum, omni­
Memoratis ergo augmentationibus
lentationibus ac culticulti­ i», qsrft i.
bus communem vitam degere volentibus , mi­ bus , in tantum ecclefix , quibus epifcopi prx- Vid·»·· se­
creverunt
fic
ni Arare cunfla neceflaria debent, prout melius fident, domino adminiculante , <
,r \
Kluerint , ut nemo in eis egens inveniatur . tantis maxima pars earum abundant rebus , ut
f® enim res , fidelium oblationes appellan­ nullas fit in eis, communem * eligens vitam,
tur, quia domino offeruntur. Non ergo debent indigens.* fed omnia neceflaria ab epiicopofuif- F"“
in aliis ufibus, quam ecclefiafticis, & prxdido- que miniftris percipit . Ideo fi aliquis extiterit
rum Chriftianorum fratrum vel indigentium modernis aut futuris temporibus, qui hxc avel­
e Illitus» converti: quia « vota funt fidelium , & 4 pre- lere nitatur, jam difta damnatione feliatur.
Pommiu tia peccatorum, ac patrimouia pauperum , at­
ta> ii. d«
viti coa- que ad przdiftum opus explendum , domino
IV.
templ. «tradit® . Si quis autem ( quod abfit ) ; fecus
* ■*. Vida
egerit, videat ne damnationem Anani® & Sa- E Quod Autem fedes in epifeoporum ecclefns
pnir® percipiat , & reus facrilegii efficiatur , excel!® conftitut® & prxparatc inveniuntur ut
Mo(aaciac ficut illi effefti funt , qui pretia przdiftarum thronus, fpeculationem & poteftatem judican­
Balat,
rerum fraudaverunt, de quibus legitur in pr®· di, & folvendi atque ligandi , a domino fibi
diftis apoftolorum Aftibus -* Vir autem quidam datam materiam docent. Unde ipfe ialvator in
nomine Anamas, cum Sapbira uxore fua, vendi­ evangelio ait: g^axcioofire ligaveritis fuper ter-

nr
1«.

dit agrum if fraudavit de pretio agri , confria
uxore fua : tf efferens partem quamdam , ad pe-

ram, enent ligata & in coelo : tf quarumque folveritis fuper terrant , erunt foluta tf in cale.

Et

Gmifau PKtaa.

» Iu

MS.

Parif. CoHrfii

Soc. J.

«cm»·· .

751

U

R

B

Et alibi: Accipito Spiritum fanSum·.

A

N

PAPÆ

I

I.

7Ji

- Atatur. De Spiritu fanâo accipimus , ut efficia­
mur fpi rituales
animalis homo nonpeicipit ea c.e
mi feritis peccata, remittuntur tis ; & quorum
linutritis, mtontafurt.
qtsa funt Spiritui Dei. De ipiritu fanfto accipi(ra habeaiar
mus, ut fapiamus inter bonum malumque di- ia decreto
v.
fcemere , jufta diligere , injufta refpuere , ut Melduadm
malitiae ac fuperbic repugnemus , ut luxurie KP«·
,,
»
Ideo ifta prxtulunus, cariflimi, ut intelliga- ac diverfu illecebris, & fœdis indignifque cupi­
ko'Vno'V' ,|S puteitatem epifeoporum veftrorum , in eil- ditatibus rcfiftamus . De Spiritu tanAo accipi­
que Deum veneremini, & eos, ut animas ve·. mus, ut amore vite & gloriae ardore iiiccenfi,
“'·■
ftras diligatis: ôc quibus illi non communicant, erijpre a terrenis mentem ad fu perna & divi­
----- ejecerint
-- ---------- * noil re. na valeamus . · Data Nonis Septembris
non communicetis: & quos
_______ ,
, _____
id h»*«w»
cipiatis
.
c
Valde
enim
timenda
* eil lententia eft, quinto die ejuldem menfis , “ Antonino
Antoni— ·
hoi»
epifeopi, licet injufte liget «liquem , quod ta» &' Alexandro viris dariflimis copfulibus.
lui».
»>«:.l»lu.
men lummopere praevidere debet.
fMOran,

tier*'» si­

N ο τ æ Severin ί Binm.

VI.

B

Ur-

ll « CellUto
cui UrbaM»
faccellic an·

bsoua pontifex, initio eccltfia, furta ttftinionlum Lu­
ca Λ A. cap» a- coofueviflê pios botu.nc» pofleflione, ra­ De potlefli·.
Vos autem hortantes , monemus omnes
qui chriftianiratem fufcepiftis, & a Chrifto vo­ rum luarum diti rabere , «umjiie pretium e.-cleliis do­ nibu» rerum
nne : fed quia eo modo prafentibu, dumuut , non •cclcuaftkab lid.vn. cabulum h Chrilliani fumpfiftis , ne in aliquo autem
futuri» ecclefia tnlniftri, providebatur , decerair ram decre­
One te­
Chriftianitatem veftram irritam faciatis , fed ■lagi» e re fle commodo ecclefia futurus , fi ipf* rerum tam . Cimi­
ci» bovi tu­
foonfionem , quam domino in baptiimo feci- pofleflioae, ecclefix donemm . Et merito : fi enim fa­ ftament i
dotibus tt Leviiis veteri, red ament i diviuo turecon
ροΐΓ»ΙΙίο boftis, firmiter teneatis, ne reprobi , fed condi­ cer
ceflutneft, ut uibesad habitandum, fuburbxna ad alen­
Borum tem­
gni coram eo inveniamini . Et quicumque ve- dum pecora poflidesnt, agro» & vinea, ex oblationibus poralium
S.IBju· VO· ftmm communem vitam fufceptam habet, & vo­
populi licite emant, licite etiam diftrahant ac .vendant, non eft peeu
bob i,n. Voquod Levir, cap. *5. & 3. Reg. cap 1. Hi,ron. cap. 31. hibirs
10 tn pauper. vit fe nihil proprium habere , videat ne polli­
Λ cl rap. 4. fill, aperte indicaturi qua jure, quaveracitationem fuam irritam faciat : fed hoc, quod tirne hoc farerdoiibu, ac clerici, novi teftameuri inierdomino eft pollicitus , fideliter cuftodiat , ne ditlutn e: it 1 Patriarcha feob filium Levi exheredan­
ti» fente nuam ac voluntatem Deu, quidem approbavit,
damnationem, fed przmium fibi acquirat : quo­ eiufque
poderi,, null.irn parum tetra , in > a. dumtaniam fatim eft non vovere ,’ quam
votum
i-------_
', — xat parta,, pro numero ii. rtibautn dlvifa s/lignari
prout melius poteft , non
i
,
· Li permifit , led tatnen decimam partem omnium fruduum ,
perficere
. Gravius
enim puniuntur c qui votum fecerunt , aut fi- fibi tamquam proprio Judaorum regi , Joco tributi 't-Clsriei harebitsin una cum »(. civitatibus , & fuburbenis earuin de, doaioi.
- dem perceperunt , & votum non perfecerunt , fradii,, illi, , tamquam fui, hsredibo, , donavit. Rl-Rsfrllirur ra­
’Λ"..11. 1!'
*n mahs vitam finierunt, quam illi qui vi­ dicula faoe foret , vehemens Illa nuiltorum pontificum <>■· obrcftio
tam fine voto finierunt , aut fine fide mortui & conciliorum decreti, , rerum occJeliafticaruni Interdl- quadam,
fla alienatio, fi ecclefia nullam rem lic'te ha&enus poffunt, & tamen bona egerunt opera . Ad hoc federit. Quare quod inquit Chriftus Luc, t». non pofd EKher. enim fenfum rationabilem d naturz munere ,
fe efle diuipulum fuum , nifi qui renanciaveric omnibus
aor quii
~..................
.----------- ~
,
aiM» hom & fecundz nativr.atis reparationem fufeepimus, qua po£.’ec > ita incelligendum eft , ficut id quod fe: st i«/r veiUi uJ me ■> S3 neu edit pelrem tt
ia die Pe»- ut fecundum apoftolum , magis ç*< fur fum quitur
irem
ueeeem ■. edeuc entem t) amneem fuem , nente,
recette·
r
r ■
Γ
/
Λ
*
/*
,alm *ld· ./**G JApttHtHS » non
ferTAfft:
Ja-

>

(>4oii
I», til.

teft effe mni Pifc/pulur . Certum eft , dod ad odiunt ,

pient ia bujut mundi ftultitia eft apud Deum . fed potius ad amorem parentum, filiorum, uvoris , &
propria quemlibet hominem divina lege obligari ,
Quid autem fuadet, cariflâmi , fapientia hujus vita
fi horum amor Del caritati » quem fuper omnia dilige­
ferculi, nifi nocitura quaerere , & amare peri­ re debemus , nihil obflet set pra;udictt : fic fi rerum
tura, negligere falutana , pro nihilo reputare poflêflio animum a Dei cultu avocet, mala eil , eoque
cafu plane deferenda : fi vero nainitlri, alimenta prabenperpetua7 Cupiditatem commendat, de quadi- Qdo
, eumdem Dei cultum promoveat , unliflime faoe
* citur : Radix omnium malorum eft cupiditas : ecclefia temporalium bonorum dominium ac jxrJTciftonem
Quz imprimis hoc malum habet , quod dum fibi retinet & uiurpat . Vide qua dixiutu, utpra in no­
ingerit tranfitoria , abfeondit zierna . Et dum ri, ad s. epift. 1‘ii I. Bellarnnnu» lib. t. de clerici,
i«.
a toris polita confpicit , intra fe latentia non «ap.
e p-ete peccnieeum. ) Recept i (Tinta eft expofitio , ut Qpomodo faintroipicit, & dum aliena quzrit , * IcClatori * hoftia & eieeuiofyra pro peccati, obUia, peccata ap­
come­
luo femetipfum alienum facit. Ecce, quidfua­ pellentur, Ofce çap. 4. de facerdutibn, dicitur : Perte. cantur
dere peccat»
pepuli mei iemedent . Quem lucum Cyrillu, , Tlteodet faecufi lapientia7 Vivere in «deliciis . Unde ,Λ
pbylaclut, Tbeodotetu, & alii reetntiorea refile de ho. populi.
• dicitur. Vidua qua in deliciis eft , vivens mor­ flii, interpretantur. Nam fcrlpturM ita frequenter loqui
tua eft . Suadet ergo molli flimis Enavi ratibus , folet , ut Imprimi, evidcntiftim· patet ex hlfce verbis
peccatum neu
peccatis, vinis & flammis nutrire carnem , ci­ Pauli apoft. 1. Corinth, cap. χ. £··
neierui, p-e neii t peccatum fecit, ut net efficeremur tu.
bi fit. vini intemperantia animam piemere , ac jtitia Det in irfe. Quia igitur bona temporalia Deo in
vitam Ipiritus intercludere , & coutra le hofti miniftris ecclefia oblata, peccata redimunt , & peccan­
tem ad donum pirnitentin obtinendum difponunr , rqfuo de fe gladium miniftrare, Ecce, quid fua­ fiU
ptctia peccatorum avellantur . De hoc peccatorum
det frculi lapientia 7 ut qui boni iunt , mali pretio intelli'enJum eft illud apoftoli Pauli , Imperefte malint, & per errorem mentis, fieri etiam , tinnt ttebtt certeralia , quiput net fpirStualia impeetiftudeant peccatores, & non cogitent illam 'ter­ E' mm . Hoc idem beatus martyr ac poutifex Alexander
L epift. 1. itt prinvifio , hifce verbi, ; /pji ent.n , inribilem Dei vocem , cum exurentur peccatores qn
' t 1 p-e pepule interpellent , C pepuli peccet a cemeelunl ,
Jient fanum.
<ju>a p-e,iiui fuit & eUaHenlbut ea delent ato·* cenfu-

VII.

dOmnesenim fideles ner manus impofitionem
epifeoporum Spiritum fandum poft baptiimum
k accipere debent , ut plene Chrilliani invenian­
tur .· quia cum Spiritus fanftus infunditur , f
. cor fidele ad prudentiam & conftantiam dila-

De coafecr.
<ti« i Om­
■
ne» rid«ie» .

muitt. Comedi cnint dicuntur in feriptura pfai. jt. qun
confutuuntur . Difcamu, ergo quod qui eleemofyni, &
oblation.bus fidclluin fruimur, ea, ptecibu, noftri,, fi­
cut obligamur , diligentiflime compenfcmut , futurum
*lio)uiti, ut de rebus intolle accepti, , coram treiticoJo judice faculi , graviter periciitemar . ViJc Riberart,
in Ofeam c. 4. n. 4«
c Velde enim timende . ) Duplex eft excommunicatio ,
una tufta , in qua nulla debita circumdantia defideta.

Duplex ti
excommuai-

tur :

cheriMft loco

t Jd. M$./efldn/reo .

a Id MS

jufte, »
Isjuft,.

CONCILIUM

713

ALEXANDRINUM

754

tur : alrcra in tufta eft , cui una vel pfurea requifitscir Ac' hoc loco
‘
,probari
tbari noiié exiftimant , graviter «riant
cuntftaniin deluat. Hrc port er tor, b invalida fit puta
Apoftoli enim, qui ΑΛ * & t«. fuper bapti>at«a nu­
tui impofucntat « ut Spiritum fandum acciperent , nofi excommunicant poreftateat ftt auAoritateut non hebeat,
vel fl propter bonum opoe eant ferat , vel denique fi
fart a metatum confirmation» admini ft rarum. Accedit quoti
Teitullianua Urbano antiquior conficmationa, plurlbua
(biennia debita ( de quibua cap. Statuimur , Or cap. conin loot memiueral . In lib. de refurreâicmc -arni» l a­
ftltut. a. de fent. excommunicat. Iib. ·■ ) non obfervara, inquit, tilultur, «t aacMJ tuefubtur /er» un^itu ,
ver it, confcientiam fidelium n»n obligat, adeoque ta­
•i
eeafeercSur
Et hb· de bapt. Dr/vdr mmi
lia nunquam timenda foret · mfi forte retioae alicu/ue
raape«it·' , prr h„ZA«lw>»
Cf ZoWraav tfi
fcandali, ab boatinum confort io, ftt (aeramentorum per­
ritum fenil uu· £l in »tb- de prafcript laquent de dia­
ception· abftinendum loret , donec populo nullité· lata
bolo , qui imitatur bapnfmum R confirmationem t o
cxcommunicatiotda innotuerit. Qua vero aliunde excom­
ilram
Tincti , inquit , Cr iyfe fOqjXav Mrfarr sndruie,
municato injufta videtur, ex eo ui mirum quod judicem
HO quOBO- non reâa intentione judica fle putet, vel f« innocentem
■J fiUtU, f*u
«aar libt lnfruntkxt miblti fis,. De
do obitget efle exiftimet, mento fingnli· fidelibus extitnef-enoa eft ;
hoc faccament« S Dionyfiu» Aicopa-lta apoftolorum
coaieteatiat, cum omnium judicio certum (it , taiibua Iruihim ora­
tempo abats aquahi cap. t. par a. ecclel haaratcMat fic
ait , ΙφΙμΐ·* ■ e Unium a/di rr/r a/ frul.firr·', it
tioni· & fuftraporum cum munium · reliquit fidelikma
cMar iiitÀlwa» ac Défi.· frr-Ju· «aaueata ur«« ajv.r
licite applicari non pofle, neque debere imo fi excom·
Et infra cap. I rai j
J/d dP Iffi, vai pirari/baw -e
«tunicato de fua innocentia non evidenter confler , te­
frrrrettret' myfinir ctefecravia- , ejvreteer ifirttei Ce"·
netur etiam fub gravi peccato lententur lata parere, dt
ufque ad ahfolnt tonem ab hominum confort io & fa-ra­ _ rt/ ieejemmrit wfuetis tuenti,e elerfitur . Similia hamentorum perception· abftiuete De tah igitur cxcom- Bde re duo Clententet , alter Romanua in fui> apoft.
conflit libri,, alter AleiandriuJi, JuAinur wMnyr ala­
amnicatiooie fententia, qua falicct probabili ludicio ju­
que plutea Je hoc facraii&mo ferramento feripfernnt*
___ ,'
dicia, tamet fi non re Ipfa , caufam juftam habeat , tnlonge ante Urbani pontificii tempoia Ç_
teiligl debet quod .hac epiflola dicitur
ficut & illud ,
Quomodo igltU'
ii&iilt*m domini fir Can acum hoc unguent
_ ab Urbano
quod bona. *«. in evangelia feribit Gregoriua
C/a/r,·
—ui
tm
inftitututn efle potuit , quod pra fidorum teftimonio
tteur pefitrtr fi>* l"jin , fifr injufie fi, , rramv/am 'fir ■
Ciniflo iiiftitu'am eft , & ab.apoftoli· ufurpatum ,
Valent, tom. 4. difp y. quaft tj punit *. Vide qui
Sacramcntaa, diximua fupra In notii ad can apoft.
univerf» ecclefia traditum eft i ride Bellarm. Iib. a. <
confirmatio­
confie, c. 5. & 6 & 4. de Roman, pont if. χ. I.
d Omntt fidrl», fer mener imfrjiiteneie. ) A
ni· · Chri- no facramentuni confirmationi, loflituium efle
ft qui

A| j-el
Utui l|{li

eft

laB d.mtnl,

iactamca

Urba-

tum eft.

CONCILIUM

C ANNUM
CHRISTI

A LEXANDRINUM

Habitum circa annum Chrifti
Ei nova calkdioac Ba­
latu.

Hieroa in
Orig.

Phot cod.

C ANNUM
CHRIST»

ccxxx.

Qngregatum fuit boc Conciliem adverfus Ori-C dignitate nequaquam fubmovendum. Altera deinde
genem a Demetrio Epifcopo AJestandrino , /ynodus paulo poft coileHa eft a Demetrio, cm m
ttrjeerunt als^uet .sFgvptii Eptfcupi. ΐ-r^o Dtme
fuo, mtffus ejfct ad Ecclcfias Aibaja, qua pluribus Britts mtftum tn (ynodo ttnqttefluf. de andecta
barefibus venabantur, ύ fub tefiimonio ecclefiaTheeflifit Ü sUexnedrt , ftttnn, ptrro qeod Ortftica epiftola, ut feribit Hieronymus, Athenas per çenej ndhuc i*venii patraverat , qttttm fr caftraPolaftinam pergeret, d Tbeoftifto & Alexandro vit, grevifrme crimtnamr . eo finit ut confenCafarea b Hterefolymorum Epifcopis , qut eum tient» uniwrfn fynedo Origenem damnaret & fa
prorogativa Cf fupremi honoris apice dignum ju- terdetie qte^ne privaret , Scribentibus baie de
dicaffent , Presbyter ordinatus futffet fecus quam crete etiam iis
antea Orignu fnffragabantnr.
oporteret, ut ait Pbotins , id eft abfque literis Ramenant porre Pontificem ac relisos orbis Epi
quibas Demetrius Epifcopis illis poteftatem face­ (copes, eueplu Peleflinn ÎT Arabia tf Pbtenicei
ret ordinandi hominem ■ Hinc Demetrio amor m atftie Acbaja facerdotibus, m tilam Ongenii da­
odium vertit , laudefque mox cum vituperatione mnationem concefHfe docet Hieronymus , cajer ver­
commutata . Synodus mfuper Epifcopontm coalta ba
_ referuntur
. v_____ ...
.„.._ mveiliva 7^uam
.___ Rufiinus
m zfecunda
ÎT Presbyterorum quorundam contra Origenem · D adverfus eum fcripfit. Ita Alexandria pulfus Qriqua, ut Pamphilus refert, decretum fecit Alexan- j
ad‘ TbeoHifium profrdus · Cafarea degendi
dria quidem pellendum Origenem, neque m ea O
σ docendi
decendi poteftatem
potefi atem accepit, ut docet idem tamverferi eut docere permittendum, (ncerdotii tamen pbilus apud Pbotium.

C

^trad is , quitu* e Demeirto , except vtdeiicei

{.on.il. General. Tom. I.

Bbb

VI-

Eufeb

f.

hb

J
7S*

7J5

anno

CHRISTI
·**’ ··*·

CHKISTI

iH * aji.

____

VITA
EPISTOLÆ ET DECRETA
PONTIANI PAPÆ·

Ex libro pontificali Damafi Εαρ*
4 T}Ontianus natione Romanus, ex patre A
f* a Galfurnio, A ledit annos p. menfes 5.
■ Flfl» iti­
• EPISTOLA 1.
dem ar ftpdies a. martyrio coronatur . Fuit autem tem­
pofit» doit»
poribus Alexandri , a confulatu Pompejani &
rirn tub*»tar e* Gnb PthBim • Pelagiam. t Eodem tempore Pontianus epi­
(aril * Sint
feopus & * Philippus presbyter , in exilio ab
AD FELICEM SUCCRDBONUM.
fraient·
•
HippolyAlexandro funt deportati in Sardiniam, in in­
•ciη 14« <··.
fut».
fulam c ( a ) Buccinam , Severo 6c Quintiano
De honoroquofacerdotes profequendi funt.
Bucinam
confulibus . In eadem infula affli&us , * deI
nacfrttM
iuHibtti. /t« fundus eft (A) 13. Kalend. Decembris . Hic
fontianus epifeopus Felici * Sntcribono b fulutem : /rtterM·fecit ordinationes duas per menfem Decçmbrem, presbyteros fex, diaconos quinque, epiPpido cor noftrum caritati veftr» congau> x‘r,i*’'·
fcopos per diverfa loca 6. Quem beatus ra- 1
det , * quod ftudium fanftr religionis* s G,e*
bianus adduxit cum clero navigio , & fepeliiummopere
vit in cœmeterio Callifti via Appia. Et ceffa-----r--- -—«adimplere
—. . · Audetis*, & fratres mœ- Vn? coifs,
vu eoHcopatus a (c) die depofitiopis jj, Ka-B"_
n,f 1C
'*
fortatîs
.
Ûndëredémptoris
lend. Dcccmbr. dies ij
*
— ·- noftri
*· "mifericor«·· —diam exoramus, ut fua nobis in omnibus gra­
tia fuftragetur, &eflfe<ftu implere tribuat, quod
Nota Sevbkini Binii.
velle conceffit . In hoc itaque bono , tanto
commoda retributionis accrefcunt , quanto &
Poiu»«e,
a Paat/aau,. ) Paft Interregnum jo. dierum , oAavo
ftudium laboris augetur. Et quia in his omni­
<)j>ndo fa- Kaiond. Jufii anno Chrifti " ijj. Alexandri laperatoitu« 114 pon- fjt ro. PonrianiM Urbano fabrogatur . Sub hoc ponti6bus divine gratis adjutorio opus eft
omni-a Symm. if
'■**’
ce Origa ne « Caiïren philofophtam doeeaa , G rtgor tuna
potentis Dei affiduis precibus clementiam exo- y°°C °*"'
magnum , cogaomtnto Thaumaturgum , diCeipulutn ha­
ramus , quatenus · h«c vobis femper operan- « ,d.
Scan pctft- buit. Hoc pontl&ce J a ata perfecutio Cirriftianorum, Ar
maxime prefulum eccicCe, a Marimfno imperatoré pu­
da bona dc velle tribuat, & oofle concedat,
blico edlüo promulgata aft , propterea
quod dii
dll gentigentr­
er«* quod
gtque in ea vof via, cum fruàn boni operis ,
ies, ut rparçebaat , Chriftiaaorum i
2
. ' i"*·» f'
·'«·><» «Mcantampti , tdcoque ad iracundum ac vlndiûanr provo­
cati, univerfaai orientalem plagam graalffimlr terra raorigat, ut fine quo nihil agi poteft, per ipfum
tibu, acerb,llima eaagitafltnt . Hac cadet· perfpeutione
Ponluna,
implere bona , que cœpiftis , valeatis . « De
Pontianut, juftu Aleaandri in Sardiniam relegatus, Μι
'* (3 facerdotibus autem domini , quos vos audivi­
aimin'· imperatoris mandato luftibu» verberatu, , mart y
rium ibidem confammavit ■> die menfu Novembris an­
mus contra prhvorum hominum infidias adju­
no Chrifti tuti " «17. Corpus Illius poftea a Fabiano
vare , eorumque caufas portare, fcitote vos in
papa Romam trandatutn , in cœmeterio Callifti fcpuleo valde Deo placere, qui fibi eos ad fervienium eft. Baron. prwdiOo anno, n. j. 6. & 10.
dum adfeivit, & familiares intantum libi efle
À Stiit aaaar 9. uaaafet j. sLits ». ) Annos 4. meu­
drnt.
les 4. die, »5. fedtffe es die ingreftiis & obitus colli­
voluit , ut etiam aliorum hoftias per cos ac­
gitur .
ceptaret
, atque eorum peccata donaret , fibif faJtm 1/·^,. Pam/anat , grc. /» »*///» ab ΛΛque reconciliaret . lofi quoque b proprio ore λ
aaaJrt. ) Quod non tam religiuoi, csula , quam aliqua
potiu, calumnia a gentilibus circumventum Pontianum
corpus domini 'connciunt, & populis tradunt.f H,,r *r■>·
Alexander relegaverit , ipliur erga Chriftianos affeRua,
De illis enim diftum eft: Sini we
& tam.lia Chriftiani, hominibus referta indicat. Eufeb.
• c»tpi»r»i·

PONTIANI P A P Æ

O

lib. 0 biftor. cap. 11. ob quod facina, , Deo vindice ,
a militibus Alexandrum imperatorem occifum efle, non
vana conjcftura dici poterit. Baron, anno »57. n. 1.

itte contriftiktt : Ü qtti vobis fiecitt injteriom ,
recipiet id quod inique gejfit. Et alibi .* ftwi vos ia.. >·.
audit, mq audit : & qui vos fperntt , not fptrmt: qui autem nte fpernit, [perntt eunt qtti me
mtfit. Hi enim non funt infeftandi , fed ho-

P norandi. In his quoque dominus honoratur ,
cujus legatione funguntur. Hi ergo , fi forte
ceciderint, a fidelibus funt fublevandi & por­
tandi . Accufandi aurem non funt ab infami­
bus, aut fceleratis, vel inimicis, aut alterius
left® vel religionis hominibus. Si peccaverint,
a reliquis arguantur facerdotibus : fed & a
fum( 4)

Buc.,0»m

(i) 4e,.IIJ

K»t Novcmbr. * in

«{tu licum ordiotiu,

«ft Amheru,

(t)

La,, dits X.

* nihil aliud »dd» .

<

7J7
EPISTOLA
I.
75·
fiunmic pontificibus conftringantur , ftc
ft non a Λ ··'· at”»’" rf (ptruuat catala faftibut fubmitltrt , Ό
cefcfiia trrrtitit ctdtrt. Bt pulchre Àrnbrof. de dignit. fafecularibus, aut maie vite hominibus arguan­
cerd. cap. *. Htatt , Inquit , -Cf fabUutMar rpifctpalit
tur vel arceantur. Quod eego de fratris vcftri mr/t/r pttttit ctatfaraiituiSua adaquari. Si rtfur» f·!"·» S Gree.
•
tranfitu vça contriftari audivimus, non mo­ ri ctmpartt , tS priacipunt diademati , leap trit iafr*· A.
rite·, ft ai plumbi antellam ad auri fulgtrtm ctatfarti
IX paucis dico conwulfi fumus mcerore . Unde omnipo­
taut ildtai rufuat ctlla at friucipum fuiatltn irtentem Deum rogaquu , ut fus vos gratis qalppt
niiat facerdttt/at , rxefitulatir atruat dtairij , eeatiaufbut
ttrutu ft eradatt <emmuairi. In eamdem fenfentiam hec
V«« »<Γβ» . adfpiratione conlblerpr , volque & a malipms
ipiritibus , ftt a pervertis hominibus , ctvirfti Cbrvfofl. in verb. Ifain horn. 4. & S. dlti funt termi­
ni repue , alii fererdtni : fed tec illt majut efi , urqae
proteâione cyftodiat. Nam ftc fi quos poil il­ taint
er fematlt fl aurt aJÛntari debet . tile , qua (ant
lius obitum tumultus quorumdam adverfan- in tereij fertitar efi ·. faceedetii jut a fuper nit drfra lit.
num fuftinetis, nolite mirari, ii vos, qui frui fiegi , qua bit , temaujfa feat , tnibi Cflefiia . I^rgi.erbonis in terra veftra, id eft , in terra viven­ fera ctarmifa faut , faerrdati anima : majtr tic prtaeipat »t, preptere a rta caput fubmittdt manui facer dette. Sa­
tium quaeritis, mala hominum in terra aliena cerdotium igitur, cujuc arma nen faut carnalia, ut in­
portatis. Peregrinatio quippe eft vita prasiens: quit Paulua a. Corinth, capy to. fed Det petentia , Ci
ftt qui fufpirat ad patriam , ei tormentum eft
peregrinationis locqs , etiamii blandus efle vi-B^J? VI nebilti rerum in manieii ftrrtd , hoc , ia
deatur .' Vobis autem· qui patriam quaeritis , quam
,
. . facerdot lum quolibet humano impel io preftan­
inter fufpiria qur habetis, etiam gemitus au- *tius tilt 1 nemo non videt . Unde refle finii i patres
jubent, ut poft Dcuoii epifeopi St facerdotes l'opta re­
dio humane opprefltonis exurgere . Quod mi­ ges
ac principes majorem poteftatem habentes , ac de­
ra omnipotentis Dei difpofitipne agitur ,· ut mum tertio loco factitares principes ac magiflratu, hodum veritas per amorem vocat, mundus pre- tioYentur ; fic epim ait Ignatius epift. prsdiQa . neut­ Sicerdofibw·
re Drvm , vr «wkZvih aul-irrem ff drmi nam : epiftepum ,
fens a feipfo animum vcftrum per tribulatio­ ut
honor tnà>or
principem facerdetum , imaginem De) ferentem , Dei
qu··»
nes , quas ingerit , reficiat ; tantoque facilius quidem prepter principatum , Cbrijh art» prrptrr farerdt- debetur
rcpbut
a«t
ab amore hujus feculi mens exeat, quanto ftc
pnncifubui ·
impellitur, dum vocatijr . .Itaque qupd crrpiftis, hofpitalitatis curam impendite, in oratio­ ut fignificet, quo loco, quove ordine It'ho.nore finguli
ne & lacrymis inftantiflime laborate : elcemo- |n ecclefia habendi fint, Ibidem fubjunglt : Omnia tpitur
fynis, quas Temper amaftis , jam nunc largius ttflra dtitnii trdiatptrficiaaiur it Cbrifh. Laid ,r auerum
ttuatrrt Junt tatntt tliam rtfti Cbrifiiaaijfimi , diactnii
atque uberius date operam, ut tanto poftjre- fubfhiuatur : diactai prnbyttrit:prtitytrri tpifctpt .· tpijctfcat vobis in retributione fruflus muneris , ptu cbt!ft . ut ipft Patti . Ssnflu, Chryfoftomm hoC htil lj. in Matihaiim , diacon.,, altari· miniftroi al­
quanto hic excreverit ftudium laboris,
dladtb idem «p.
Prasterea, falutantes b paterna dulcedine bo- locutus hcc ait : Si dut iprtur iuifpiam , b
" ,li,V11 nitatem veftram, petimus, ut in bpnis , qu< rem tu ,Ut babe* peltfiatem . Docuit hoc idem exemplo
ccepiftis , ne deficiatis . Neque uUus vos ab Sanfilui Martinu· epifcopus , oui cum a Maximo im­ Fxempîum S
convivio exrertm , rogaretur pateram a mi- Martin cpieis avertere poflit, fed in cunftis affeflum ve- peratore
niftro oblatam , latuquam dignior s print acceptare , & icupi
ftrr caritatis, clerici ftt fervi Dei , ac eundi repi prgbibetq, obtemperavit regu petition i , lumpiit po­
Chriftiani, qui in illis partibus commorantur, culum , »r pr»h>bic . Sed ·1ηί>η·χι "h meti ,verba
amore Chrifti & S. Petri pleniter inveniant , Sulpitii in vita Martin! cap. *t. funt } pa/eruei prr/Py& favoris veftri folatiis , quocumque modo
neceflc fuerit, potiantur: quatenus veftra cuntHiifiet. Vide qtur diximut in notis ad cara apoftol. yy.
ôi ope defcnfi atque adjuti, & nos vobis gra- &
74· Baron, anno Chrifti 57.-n.jt & ,z
c idem «p. tiarum poflimus exiftere c debitores, fic Cnrib Proprie ere orpat damini ctnficiunt. ) Qui hanc ob Poatlaaam
^U$ Jcfr*s dominus nofter aeternam gloriam caulam Pontianum velut blafphemun» accuCant « udem hereto 1 <1
Sanfluni Hieronymum 1 Augnftinutn , Chryfoflomum , luanuntur
compenfet, & beatus apoftolus Petrus apofto­ aliofque
plures ecclefia catholica patres orthodoxos de
lorum princeps, in quorum vos caufis impen- crimine
ine noI)inl
, in quo ouHum ftne
demoi
notant , in quo nullum Pane crimen demonftraditis, ipfius glori» januam aperiat . Data io.Dr« ,poffimt. Hieroa inepift.
,* »d Heliodorum, ntyi
‘/it, in-lchunoma
Kalend. Febr. Severo Cc Quintiano viris clarif-J ’quit
’ s vl /» bil
' “y»/dy«</n jfeZ/frew /rfaer , |f«Z apefttlict Hirijnymi
eradu fuccedentee , Cbrifli < erpur fuere rre cenficiunt , per
J «« «M- funis d confulibus,
tuti f} uti Cbrifiian) fumat , fait clarui regal i(!n>n<
Ν ο τ κ. Sevehi ni Binii.
Car facerdoa
tis colendi , niftria

*

Sacerdotiaaa

babeater , quedammtdt ante judicii d‘»m judicant. Auguftinus epift., ita. ad Viâorianutu, ubi de feminis ea- Aagaftiiii.
ptivis inter barbaros : Ora , inquit > Deum pre tir , tf

facerdttibu. , fit,. ) Docet facerdolibus Dei miftinmum honorem deterendum elle , ideo quod

Del maximi miaiftri tint, quodque inter Deum & hoaulnes quafi med>aitores exlflant » imaginem Dei geftent,
•c demum pro Chrifte legatione fungantur. Cum igitur
injuria St contemptus legatorum cedat in Ignominiam
fuporiotis legantis, honor legato exhibitus, ipfi regi aut
fupcrlori exhibeatur i refte hic deeernitur Cacer donum
Chrifti in ecclefiam translatum, venerandum efle mmifterlum, ejufque gubernatores, qui lunt epifmpi 8r faeerdotes , maximo honore colendo, efle . Addo , rega­

ut , ficut art ifi t ptfiuar rrf frert cblatitaau· ad altari
Dti , tel iuuaaJrt Hi (actrdtltx· , ptr ^uau· tftraat Dtt.
SenAux Chryfoft. j. fih. d« faccrdotlo , comparso· fa- Chi
cerdotlum novo tegis cum ficerdotio veteris legis , dt.'.iflctqua Judeorum facerdotes son lepram purgaftc, fed
depurgata dumtaxat judicsffe - Ntfirir , Inquit , factr-

dttibiri , "·<· rttftrfr lifram , ftd attitua ftrdtr ··« dift

puriatar prtbart ; ftd purfart prtrfai rtnctfiutn ffi . Quod
li”0 pro- ,e Cbrifti facesdotium & regnum, in apoftolos , eoftantias eft. runMjue fucceflores , ut fupra alibi diximus , trans- g igitur Poncianus hic feribit , per facerdoies corpus do­
nnai confici, aliorum hoftias a Deo recipi, peccata ho­
latum, non modo omnibus icgnis, imperiis ac principa­
minum dimitti, etiam probatiftimi auflores predlili feritibus dignius 8c prcftantius efle, verum erum quorlibet
pfciunt, ideoque quod Magdeburgcnfe, iu PuntiinoT·
reges ac principes quibufvis faeri» miniftris inferiores
pre' endunt , nihil eft abuj quam mer* ralL-mnia . Bcleffe, adeoque Chrifti facerdotes longe maiore honore ac
ls-ni. lib- ·- de Roman, pont if. cap. I.
reverentia dignos efle. Sacerdotium , inquit S. Ignatius
epift. ad Sniymenfes, efi amnium benerum , fvv ia b:minlbut funt, apea : quidni igitur maxime honorandam?
Animam corpore, res divina* humanis praftantiores effe, omnium hominum una communis eft fententia. Sa­
cerdotium eft vclut anhm , ejufque regnum fpirituala
eft & divinum . Nam ner , inquit Gregor. Naxiansen.

.

•rat. ad cives Nas lana en. ♦*«♦««* ·»·» pjtt/at/ , uttifput
fabfMir h* CbriAi fubjlrit .· iarptriuru tnim atjipjî futgav irriftr , addt rtiaut pra/aaiitf V ptrftSlui , eS/
Ctaeil. Gtatrai. Tom. I.

Bbb λ

EPI-

75»

Ρ ο

N

T

I

A

N

I

P A P Æ

76·

Atur, non fiint fufcipiendi, quoniam faerificium

n

fairfare efl, atttndere mandatis , tf dsfcedere ab
omni iniquitate: Beneplacitum efl Domino recede­
re ab iniquitate:
laudatio, recedere ab injuftitia. Quoniam feriptum eft : dilige proximum
tf conjungere fida cum Mo . Quod fi denudaveris
De fraterna dileftione & vitandis malis.
abfconfia illius, non perfequeris poft eum . Sicut
Pontianui ftnifa tf univerfalis eccigfiu epifiopus, ' enim homo qui perdit amicum fuum, fic qui per-

EPISTOL A

II.

PONTIANI PAPÆ

omrtbu> scite dominum colentibus, if dtvinam cultum amantibus, falutem.

dit amicitiam proximi fui. Et Jient
.
qui dimittit
avem dt manu fua, >c qui dereuqutfti proximum
tuum y tf non eum Rapies . No» illum fequaris ,
' Loria in txtelfis Deo, if in terra pax ho- quoniam longe abefl . Effugit enim quafi caprea
I minibus bona voluntatis. Hxc, verba, ca- it laqueo, quia vulnerata efl anima ejus . Ultra
nthmi, non hominum funt , fed angelorum :eum ne» poteris colligare, tf maledifli efl caacarA. non humano fcnlu excogitata, fed ab ange­ datio. Denudare autem amici myfleria, defperatio
lis in ortu falvatoris annunciata..Qnibus indu-B eft animo infelicis . Annuens oculo fabricat inibitanter ab omnibus intclligi poteft, quod non qua, <f
'* nemo eum abjiciet
"
“ mulo­
. In confpeftu
nialx voluntatis hominibus, fed bonr, pax iit rum tuorum conculcabit os Jtsum, tf fuper finno­
a domino data . Unde Dominus per prophe
ises tuo» admirabitur. Novijjime autem pervertet
7·.
tam loquitur, dicens: Quam bonus ifrael Deui os fuum , Ô" in verbs s tuts dabtt fcandalum .
hif qui relie funt corde. Mei autem pene moti Multa odivi , & now coaquavi ei , & dominus
Junt pedes ; pene effufi font greffus mei , quia odiet ilium, Qui in altum lapidem mittit , fuper
amulativ fum contra iniquos , pacem impiorum eju> caput cadet , tf plugs dolofa dolofi dividet
MtiiS ..
videns. De bonis vero ipfa per fe veritas ait; vulnera.
jodit foveam, incidet in illam: èT
Beati mundo corde, quoniam tpfi Deum videbunt. qui ftatuit lapidem proximo, offendet in eo : tf
Mundi enim non funt corde , qui mala cogi­ qui laqueum alii ponit, peribit u» silo . Facien­
tant , aut nociva adverfus fratres fuos ; quia ti nequiffimum confihum , fuper tpfum devolve­
• .s»i> fmt. nihil nrali vult, · qui fidelis eft . Fidelis ergo tur : tf non cognofcet unde adveniet illi . Illufio
.b' [lomo nUgj$ diluit audire qux oportei , quam tf improperium fuperborum, if vindiHa ficut Ito
dicere qux non oportet. Et fi quis fidelis eft, .mfidiabitur
_____ _____
____
f_______
__ Ίqui
... _________
illi,
Laqueo
peribunt
obleffantur
v tdea^ ne mala loquatur, aut cuiquam intidiasCcaju juflorum: dolor autem confumet illos anteponat . In hoc ergo difeernuntur filii Dei & quam moriantur. Ira & juror , utroque exeerahltt diaboli. Filii namque Dei femper cogitant biha funt : if vir peccator continens erit illo­
ôt agere contendunt qur Dei funt , & fratres rum. Qui vindicari vult , a Deo inveniet νίη-1"»ί*ο
irtdefinenter adjuvant , &. nulli nocere volunt. ditiam if peccata illius fervans fervabtt . Relin­
Hlii autetn diaboli c contra , mala & nociva que proximo tuo nocenti te , tf tunc deprecanti
femper meditantur , quia opera eorum mala tibi peccata folventur . Homo homini refervat
funt . De quibus loquitur dominus per Jere- iram , if a Deo quant medelam ? In hominem
miain prophetam, dicens : Loquar judicia mea fimilem fibi non habet mifericordiam , if de pec­
7'
cum eis : h»per omnia malitia eorum . Propterea catu fuis deprecatur alttffmum ? Ipfe cum caro
judicio contendam adhuc vobijeum, ait Dommut, fit , refervat iram ': tf propitiationem petit a
if c»m filus veflns difeeptabo . Ecce ego fingo Deo ? Quis orabit pro debilis illius ? Memento
contra voi malum , if cogito contra vot cogita­ noviffimorum, if define inimicari : tabitudo enim
tionem . Hxc, fratres, valde font timenda , & if mors imminent * mandatis . Memorare timo- * f· »a»imii
ab omnibus cavenda ; quoniam fuper quem ju­ rem Dei , if non irafearis proximo . Memorare *1**
dicium Dei ceciderit , non exiet impunitus J^teflamenti Altiffimi
~ , if defpice ignorantiam propro­
Et ideo unufquifque prxvideat, ne hoc machi- ximi. Abftine te a lite, & minues peccata. Honetur aut agat in fratrem , quod ipfe pati no- mo enim iracundus
.
. litem
..
. pec­
incendit
, if vir
luerit. Et nec in fulpicionem veniaghomo fi- cator turbabit amicos , tf in medio pacem ha­
« suui e>uf- delis , b ut dicat aut faciat ea que pati non bentium immittet inimicitiam . Secundum enim
—
vult. Unde fufpeftos,
______
aut inimicos , aut facile ligna filva, fic ignis exardefeet : if fecundum vir­
( Suij>«- litigantes, A. eos qui non funt bone converfa- tutem hominis, fic iracundia illius erit: fecundum
autem tionis, aut quorum vita
‘
~ accufabilis, & qui
eft
fubftantiam fuam exaltabit iram fuam. Certamen
Ί , rectam non tenent & docent fidem , accufato- feflmatum incendet ignem , if lis feftinans effun­
q.ocudum res efle & teftcs , & anteceflbres noftri apo- det fanguinem , if lingua * teflificans adducet · Λ»'— '♦
It Et i» ftolica repulerunt aufloritare, & nos fubmove- mortem. Si fufftaveris in fcintillam , quafi ignis
j,i- ,
mus, atque futuris temporibus excludimus, ne arde bit : if fi expuerit fuper illam, extinguetur ,
libenter labi poflint, quos nos tenere & ialva- if utroque ex ore proficifcuntur . -Sufurro if bi­
re debemus ; ne ( quod abfit ) przdiftum Dei linguis malediHus ; multos enim turbavit pacem
judicium,
non tantum fuper utrofque veniat , habentes . Lingua tertia multos commovit ,
f
‘ nos eorum vitio
~ ( quod Deus avertat ) E difperfit illos de gente in gentem . Civitates diled
&
r.·.-./,».
pereamus. Scriptum
ceft
..i enim: Reilorem
vitam
te po* munitas deflruxit , tf domos magnatum*
J»ernnt? çuram illorum babe , ut lateris propter effodit . Virtutes populorum concidit , if gentes
illoi , if ornamentum gratia accipias coronam , fortes diffolvit . Lingua tertia mulieres · viratas * veridica·
if dignationem confequaris corrogationis . Ver­ ejecit, if privavit illas laboribus fyis . Qui refbum enim nequam immutat cor, ex quo qua­ picit illam, non habebit requiem , nec * habita- ’ Wflit
tuor partes oriuntur, bonum & malum , vita bit cum requie . Flagelli plaga livorem facit , ‘
& mors, & dominatrix eft eorum aflidue hn- flaga autem lingda comminuet offa . Multi ceci- fiat '
?'ua ■ Pro talibus prxdidi vitandi admodum derunt m ore gladii ; fed wan fic , quomodo qui
tint, & priufquam przdidz enudeatim exami­ interierunt per linguam fuam . Beatus qui teitus
nentur opiniones , &. ab illis alieni invenian- efl a lingua nequam, qui in iracundiam illius non
tran-

C

if

EPISTOLAM.

7<H

7?,

, iff ftu non attraxit pfirn ejus , if A tua fuper os tuum, ne capiaris in verbo indifa'"
“~A..............
“ efl ligatus. Jugmee
’-----------ptovto»#
co^undarit. Honor iff gloria inferwnceXij
»jm »n
enim
illius,
M** ferreum efl , & vinculum illius , ot ww- mone fenfais : lingua smpdudentis , fubverfio ip <3
«»· «rram efl . Mors Mini , «ars neqmffimp : fius. Non appelleris fnfurro : Iff in lingua tua
9 utilis potitu infernus
illa. Perfcveran- ne capiaris, iff cmfimdoris . Super furem enim
IM illius am pormambit, fed obtinebit vias inefl conjufio iff pernitentia , tff denotatio peffima
fitfiorum
' flamma fua ne» eomburet ju- fuper bilinguem . Sufurrateri autem odium , iff
flus . £<» drrgbnyNMtf ineiuie incident in il- inimicitia , iff contumelia . Juflifica pufillum tff
fi.
Aw» , iff exardefcet in illis , iff *m« extinguemagnum Jimiliter Noli fieri pro amico inimical
fur: iff immittetur "in illos qmfi le» , 0* qxefi proximo. Improperium emm iff contumeliam ma-,
pardus lodet eos . Sepi aures inet fpinii , Ô" lus barediiabit , iff omnis peccator invidus tf
nedi audire linguam nequam : iff eri tuo facito bilinguis . Non te extollas in cogitatione anima
nflie , iff feret aurebus tuis
Aurum tuum iff tua velat tauras , ne forte elidatur Virtus tua
argentum tuam confla, C verbis tuis facitodia- fuper ftultitiam, iff folia tua comedat , iff fru■ teram , tff francs ori tuo reilos .Et attmde ,
{lus tuos perdat , iff relinquaris velut lignum
ne forte labaris in lingua
tua, iffcadas
B aridum
enim
nequam
difper
’ne tua,
codesinin concon-B
aridum ini» eremo
eremo.Animo
. Animo
enim
nequam
difperfpeBu inimicorum infidiant
tum tibi, &
iff fit
fit cafiis
cafds dot,
babet ,,
in o
gaudium
dat
. iontinm
i_:, quiJe
f i-'...
l... immicjs ~.
tnns infanabiUs ed mertem. Ne terdei converti illum, iff deducet m fertem impiorum . Cari (Ti­
ed dominum, 9 ne differas de die in diem. Se- mi,oppreflbs
~ erigere
...
- necefle
- ha­
lludete , A
bito enim veniet ira illius : Ù* in tempore vindifLe bentes temper adjuvate .* quoniam <jui fratrem
difperdet te. Noli anxius effe in divitiii injuftis, afHidum relevat, * appreheniiim eripit , mte-· S-G»«t·
nibil enim proderunt tibi in die obdudlionir iff vin- rentem conlblatur , ab illo fibi retribui , cui $j|“' k
diila. Non ventiles te in omnem ventum, d* non totum impendit, non dubitet , qui ait: £>·</*«*»;.
ens in omni via. fic esum peccator probatur in uni ex minimi t meit faiflts, mihi fecifln. Tali­
duplici lingua
Eflo firmus m via demini , iff
ter enim bona indefinenter agere ftudete , ut
in vernate fenjui tui, (f fcientia : iff profana­ fruéhint boni operis A hic coniequamini , &
tur te verbum pacis iff jafli/ia . Eflo manfuetus in futuro gratia Dei perfruamini , quatenus
ad audiendum verbum, ut inteUigas·. iff cum fa~ coeleftis regni aulam introire poftea mercami­
ptentia fer refpo^fum verum . Si efl tibi intelle- ni. Data ’ 4. KaL Maii , Severo & Qjuntia-» , a)Mu
ftus . rtfponde proximo : fin autem , fit manus no viris clariflimis b conlulibus.
ms

CONCILIUM ALEXANDRINUM

ANNO
CHRISTI

CHRISTI

Incerti loci
Ab Heracla Patriarcha celebratum circa annum Chrifti ccxxxv.
fjr

Sx UfeM

Eutycbii Palrtaribie Alexandrini Annalibus,

Eraclas Patriarcha Alexandrinus Epifcp-C congregavit is Synodum Epifcoporum ,
in
pos conHituit viginti. Ex his unus erat, urbem Ammonii perrexit, ubi re latis eoAmmonius didus , religionis defertor . De ' gnita & pcrfpeda , eum ad veritatem reduquo fimul ac ad Heraclam delata eft fama t xit

H

CHRISTI

EPÏSTOLÆ ET DECRETA
Ex Libro Pontificali Damafi Papa
Λ XI
A Nterus natione Grccus , ex
< patre Ro-Dmeniêm Decembrem, & unum epifeopum ormulo, ledit annas iz. menfem unum,, dinavit in civitate Fundis Qwip*n/x . Qui feb

dies ix Martyrio coronatur temporibus Ma­
ximini & Africani conlulum. c Hic gefta mar­
tyrum (4) diligenter a notariis exquifivit , &
in ecclefia recondidit . Propter quod a (À)
quodam Maximo mcfeâo (c) martyr efteâus
eft . Hic fecit (d) ordinationem unam per

(*)£·< «tin, * Icfesttaai · (I) Ac/ la L<u.

pultus eft in çœmeterio ""Calliiti via Ap­
pia, 3. Nonas Jfouarii . Et ccffavit epifeopatus dies 13.

(·) /· tn„ «tctyrio cerOM:·!

No{i) te l»-b> d·** enti· *·!<··■■■ ·***

W

ANTER

I

P

A

P

Æ

764

Aris, fit Apoftoli lententi/ repercufltts, dicentis:
M/mditeerrixs & btkemttr , trat enem mertemur . c„.
Not at Sevekihi Binh.
O infelix audacia , o defperatx mentis aftutia.
A»t«r»» io*
· ><·><"« ·') PoAqusm Cedex i,. die but vxc.ffei , t«rIpte enim hortatur odia , & fugat concor'
C»riMB»Vr- tio Dccerab. an.Chrifti " 117 oui eft pmmu Julii MaaSdiam . Et quja * facile ad’deteriorem partem •JJ*· s,t‘'
bi«o hk101 m Imperatoris> Anteros Urbanrr Gbto^aiut
Errant
mens humana tranfducitur , valens magis per
cellu .
ifitnr reeentiorei chionolufi , qui poft Poniiamira, Cv‘it
riacum qnemdam , cuius neque spud l atinos . neque
fpàtioiam viair^ambulare, quam aret-r vir iter
spud Grx‘01 hrfloneca pontifinnn ieriein touiexcntes «
cum labore tranftre. Qua de re , fratres dileulla mentio invenitur . Urbino futceffiffe , male aile. ^illimi, iedamini meliora , & femper relinqui- -s^
"
runt. Baron, anno prsdiOo n. 11.
Quanta («■
* *'*"
J?'·"·
'·■« "γ·**"
te deteriora. Bona agite, mala vitate, ut ve­
unuai in pontilicitu leoine » prnter auilotitaiem rulere diicfpiili domini efle inveniamini.
bii, cor.fulatus eorum fob (intrus mjirivnu afteilus elle
a De muftitione ergo epifcoporum , unde i q « Mu.
fcribitur hie indien . Qui en in te’t.·· Decembri» iislefanftam fedetn apoftolicam contulere voluiftis,
dem pontificiam elesaiiis s all ca per violentuft perfecutoris (ladium . reitia die Januarii, ut ex tabulis eccle.icitote eam communi utilitate atque neceflt- fit m dt.r
fisfti.i» conflat . deticitur , ultra unum meulcm |X>nutate heri licere , fed non libitu cujufquam aut l’on llb ’
fiemm ledein tciiuifte non poteft
t Hi- frjfa mtriyrnnt. ) Clemens Romanus pontifex B dominatione. Petrus , JanAus magifter nofler
rertos conftiluit notarios , qui ter a martyribus priva­
& princeps apoftolorum, de Antiochia utilita­
rim aut publi.e geftas Jef. riberent . eotumve publice ditis caufa translatus eft Romam, ut ibidem po­
ûa aut larta nuti.. c.uibufdam ronluetis celerrime in ta­
tius proluere potiet . i Eufebius b quoque de b ι<ηβ!»<»ι
bulis annotarent r <;u« «ero piul.m inita cancellos co­
ram foils ruditibus in proconfulatia afla relata étant ,
quadam parva civitate , apoftohea auâoritate ,
d')rt1·
ab nfdem Jata pecunia redinfcnt > & inter aâa mar­
mutatus eft c Ale^andnam . Similiter Felix £ «"
tyrum ledulu aderrarent . lauta eorum m excip.endis
d de civitate, qua ordinatus erat èleftionc ci- Λ t6nou,
difhs s etiam prolixis orationibus «circitas erat , ut
prius illi fententiam dicendam rsvtalFent . quim a diviiim, proptei doârmam & bonam vitam quam ““h”1 ·
Quarna cele venie A loquente pronuntiata ciet . De qua fcnbcndi
habebat, communi epiicopvrum & reliquorum
nota- «eleritare Martialis Eb. 1«. hoc difti.non
faccrdotum ac populorum confilio , translatus
norani tn
Curram oeria i..-e! , r»e»a< e/ veb.it’ ibit :
eserpirtida
Ncs/em /itfsa/Mw, ^earr»
rptn .
eft Ephefum . Non enim tranfit de civitate
1’xtat etiam alezans epigramma Auionti ad notarium
ad civitatem , qui non luo libitu aut ambitu
fuum xslociter excipientem , h.» vc iibus scntcntum.
hoc facit, fed utilitate quadam aut * neceflt-, 4^^
ftsrar’» firnffUt elejttrr fu/a
tate aliorum , hortatu & confilio potiorum can ■,
Ta ait bfarniem peuvaai.· ■’
jjju.r , faalt,
>wr frejeth- f
transfertur . Ncc transfertur de minori ctvitatfla fam aixri ,.ί. ,
’ί,.ιό majorem qui hoc non ambitu nec pro,ψΜϊΛ Ji.-ere ?
pfia voluntate tacit , léd aut vi a propria iefarta tc-de in intma
ixer.rt ain itatrr· ?
dc pullus, aut neceflitate coaêtus, aut utilita­
tait tria rrrn-n tam nrtv< ,
te loci aut populi, nonfuperbe, led cum humi­
l eniat in aaret ar :rr
litate, ab alus translatus & inthronizatus eft :
tinea» iienaam aif».'Qua ipu, afla miriyium. lullu Clementis , per nota­
quia horno videt in facie , Deus autem in
rios fideliter conkripta tueiant , es An cius pvnr lex di­
corde . Et dominus per prophetam loquitur
ligenter conquifisit · &■ ne vel interirent , »ei 1:1 ethnidicens: Dominut Jcit cogitattoner hominum, quoti­
Csuia mart»-c'· ‘''rrumperentur, in c. ilelia recondidit. Qua mob rem
luAutcn.
Julium Maximinum imperatorem » «jui laerrdoi'bu.
niam vanae Junt. Non ergo mutat fedem , qui
cruentum bellum indixerat » delatus » par Vnxlunutu
non mutat mentem . Nec mutat civitatem ,
aut Sabinum Maximini prafeilos martyrio stficlur die
qui non fua fponte , fed f confilio & eleClio- ·
1. Januam cofl. Maximino A Africano, quorum conlune aliorum mutatur. Non ergo migrat de ei>*·*-·>■
> ,i
latus cum anno Cht.lli
aji. c» auno ». Imperil Ma·
sun m coincldit .
vitate ad civitatem , qui non avantix cauta ,
nec fponte dinnttn luam: fed (ut ;am dictum
eft ) aut pullus a fede fua , aut neceflitate
■,.?"?";...
-EPISTOLA
D coadus, aut cleâione & exhortatione facerdotum Cc populorum , translatus eft ad alteram
civitatem. Nam ficut epilcopi habent potcfta-7. , , MiJ
tem ordinare regulariter epiicopos & reliquos i»tione, .piAD EPISCOPOS PROVINCIARUM
facerdotes , fic quoties utilitas aut neceflitas koPo,un’
s coegerit , lupradiâo modo & mutare & in- ( expufcerit .
Bætica et Toletana.
throntzare poteftatem habent. Hxc , ut petiiv l“
ftis, licet vobis h incognita non fint, tenenda h itBOI»
mandamus, ne ignorantia quorumdam, melio- *»
kfopa°7mF"
De mutatione b epifcoporum.
ra & utiliora vitentur, & inutiliora fumantur,
e eon j o
Carrffimts fratribus per · Bat icam atque r Tole- ficut in fanfto legitur evangelic:
vobu hy- Mant, ,,
pccritu, qui t decimatir mentham , & anethum ,
Aaf *" cap
lanam provincias epifopis iOnthtutis , AnteèT cuminum , b' reliquijiis quae graviora funt
as coii Harui tpsftopttf tn domino Jalufent.
drum ρ·ρ« »
legis , judicium, b mtjertcordiam , CTJidem . Hac
d Siwm Z^xPtarem, fratres canffimi , femper d dile- oportuit facere, & illa non omittere. Duces caCP *
étioms & pacis veftrat finceritatis gaudia Ec;, excolantes culicem , camelum autem glutton­
audire , ita ut vicilTun difeurrentibus literis ies. Quod licet, non licet ‘ : & quod non Ii- , r>m
fofpitatis indicia juvarentur, fi quietos nos ab cet , licet . Qyemadmodum Jannes & Mam- 1 1
incurfione fua vacare hoitis antiquus lineret : bres reftiterunt veritati, fic & illi , mente re- s"o.uujto’
J»«» ··
qui tk init i» mendax, inimicus veritatis, .rmu- probi, amantes voluptatem magis quam Deum, p»p.
lus hominis, quem ut deciperet , fe ante de­ ?[uod licet, docent non licere , id eft , epi­
cepit, pudicitiae adverfanus, luxurix m.tgilter:
copos migrare de civitate ad civitatem ,
crudelitatibus pafeitur , abfhnentia punitur : prxtaxato modo: quod non licet , docent li­
odit jejunia, minifths fuis predicant i bus, dum cere , id eft , milericordiam non agere cir­
dicit eflê fuperflua, fpem non habens de futu- ca patientes necefliratem , hoc eft , eis qui
epi-

sx£ ANTERI PAPÆ

> >4$ *

cài'lo Mtrlixt.

fttka arqar Tttrtaa.

' f

7*5

EPISTOLA.

7fi6

. epifeopum non habent , & facro epifeopa- A murationum non abfondetur. Cuftodito ergo vos
li indigent minifterio , epifeopum dc alia ci- a- murmuratione, ywi mbil prodeft
1 ■ :*-■ b ’ a detravitate caufa utilitatis vel neccftitatis tribui : Dione palTÏtr ùngua : quoniam firmo ohjcurus in
& epifeopis perfecutionem aut neceflitatem vacuum non ibit. Of quod mentitur, occidit ani­
patientibus , aliam cathedram dari negant . mam . Nolite zelare mortem in errore vita veContradicunt etiam facrz feripturz , quas te- ftra, neque acquiratis perditionem m operibus ma­
ftatur malie Deum mifericordiam quam * judi- nuum veftrarum : quoniam Deeti mortem non Je­
cit , not Utqtur tn perditione vivorum . Creavit
I uriiSciu»
·
brodemMS
( Quae, precor, major caritas, aut quod ef- enim, nt effent, omnia, êT fanabiles effe voluit
cA'-ficecius pietatis patrocinium poteft a quoquam notione/ orbit terrarum . Non efi in illis medi­
t.
alicui impendi , quam fi ignorantiz tenebras camentum exterminii , nec tnjerorum regnum m
& imperilir caliginem ab eo repellat , ac de- terra viventium. Jufhtia perpetuo eft b immor­
inupr verx fidei doârinae pabulo s non ad qur- talis : tnjufttiia autem mortts eft acquffitio . Im­
ftum, non ad ambitionem, fed ad eruditio­ pii autem manibus b verbn accerfierunt illam ·,
nem & sedificationem reficiat’ Tamquamenim b
„ aftimantei
..... ...........eam
..............
......t defluxerunt
______ _ ,t b jponamicam,
'S
mutilo fit manus, claudo pes, oculus caco, qui B fionet pofuerunt ad illam : quoniam morte digni
ignorantir tenebris obvoluto, fapientiz ά Icien- funt
f ' , qui hint ex parte ilhus . Dixerunt enim , safuat>
ti« theiaurum referat , & candorem lucis , apud Je cogitantes non relie : Exiguum eft , b
viafque domini benigmter aperit.)
(
cum txdio, tempus vita noftra , b non eft re­
(Jtriulque autem , id eft , & famem verbi frigerium
j
m fine hominis , b non eft qut agni­
Dei patientibus , & epifeopis neceditatem , tus fit reverjus ab inferis . Quoniam ex nihilo
quando inthronizantur propter communem uti­ nati jumus , b poft hoc erimus tamquam nsn
litatem in alias civitatibus , non modica exhi­ fuerimus. Quoniam fumut * afflatus eft in-nari
/·»»■■'
betur miiericordia . Negantes autem hxc , It- bus noftris, b Jermo jctntilia ad commovendum
c propiT»·’ cet fpe(,ew babe.snr piet at n b , virtutem tamen cor noftrum: qua extinfle, cinis erit corpio nopretafu· ejui abnegant . Nam c in tali negotio prufa- ftrum , b fpiritu t effunditur , tamquam mollis .1er .
d idem Bb pjam J non avnofco .· ft quis tamen fapien- Et tranfibit vita noftro tamquam veftigtum r.tibii,
iupiBonto. Itum, quos infipientibus tempeltatis huius pro­ b ficut nebula diffolvrtur, qme fugata efi a racella .ibis fociasir auftoribus, facinorum parti­ dits folis, b a calore illius aggravata . 'Ei no­
cipatione maculatur , fplendor fapientis , etfi men noftrtem oblivionem accipiet per tempus , b
communionem criminum incurrit , nefeit ta-^· nemo memoriam habebit operum noftrorum. I m­
men ducem te prxbcre peccantibus. Alia quo­ bre enim tranfitus eft tempus noftrum , b non
que eft cauta utilitatis i nccellitatis , & alia eft reverfio finis noftri , quoniam corfignata eft ,
avaritia & prxfumptionis , aut proprir \olun- b nemo revertetur . Propterea unicuique prtr< < ' M“· tatis. Avaritia· quoque cauta, vel prxfumptio- videndum eft, ut fummopere fe cuftodut , &
Uiioaci epi. *
‘
icopoium. nis, aut propriæ voiuntatis , non funt epneo- utiliter fe prrvideat, ut cum dies extrema hpi mutandi de civitate ad civitatem , fed uti­ nifquc vitar advenerit, non tranfeat ad perpe­
litatis & ncceftitatis. Quod nemo negat , nili tuam mortem, fed ad vitam atternam . Fada « q « F*rt*
ifi. »».
quibus dicùim eft.· Erraverunt in ebrteta- cnrm fubditorum judicantur a nobis , noftra ,uW"‘>,“'”
te, nefcierunt videntem , ignoraverunt judicium, vero judicat Deus . · Ex merito vero plebis · 1,1 ! 111
iism Fn- Nam f, enarrando * cogerer aperire traniaCta , nonnunquam epilcopi depravantur , quatenus f'“‘ ’’ ’’
lodmt mox Λ
.
.
1 .
· .
.
>4üd«’ u·. oftenderem
offenderem sobis, nullum evenire folatium de proclivius cadant qui lequuntur . Capite lancomparatione faftotum. Ceterum flate, carifli- guefcentc, cetera corporis membra inficiuntur.
mi, fuper vias , ofpicientes b interrogantes de Deteriores funt, qui vitam morefque bonorum
femitis domini antiquis *, b Videte, quee eft via corrumpunt, his qui fubftantias aliorum praeMartini L
bona b relia , b ambulate in ea , b invenie­ D diaque diripiunt . Caveat unuiquilque ne aut
tis requiem ommabus veftris . Et ut juxta la­ linguam , aut aures habeat prurientes 6 , id
s
pientur vocem dicamus, Diligite jufhtiam, qu·. eft, ne aut ipte aliis detrahat , aut alios au ι*™’,,,?™
judicatif terram. Sentite de domino in bonitate, diat detrahentes. Sedens, inquit, adverjui fra-1’’··1·' ·»
b in fimpbcitate cordis queer.te illum; quoniam trem tuum loquebaris , detrahendo , b ndverjus
invenitur ab bii qui non tentant illum: apparet filium matris tua ponebas f andalum , &c. Par­
autem eis qui fidem habent tn illum . Ferverft cant finguli detraAioni lingur , cuftodiantque
enim cogitationes feparant a Deo , probatu au­ termones fuos: & fciant, quia cunâa qur de
tem virtus corripit infipuentes. Quoniam tn ma­ alus loquuntur , fua lentenija judicabuntur .
levolam animam non introibit fopientia , nec Nemo invito auditori libenter refert . Ofticu
habitabit tn corpore fubdito pcieatu . Spiri­ fmaulorum fit, dileÜiiïimi , non folum oculos
tus enim fanbus difctplin* effugiet fiÜum , b caftos fervare , fed & linguam . Nec quid in
auferet fe a cogitationibus quo funt fine mtel- cuiufquam domo agatur , alia domus per vos
letlu , b corripietur o fuperveniente iniquita­ unquam noverit . Habeant omnes fimplicita
te . Benignus eft enim fpiritiss faptentia , b tem c columbar, ne cuiquam machinentur do-c ld"” H‘c'
i*l«dicue jiqh liberabit i malediilum a labiis fuis ; quo­ E loa .· & ferpentis aftuuam, ne aliorum fupplan- rp ”
niam renum illius teftis eft Deu/, b cordis ejus tentur infidiis. Non eft humilitatis mear, ne­
ferutator eft verni , b itngux tlltui auditor . que menfurar, judicare de ceteris , & de mi do*utB Un«njuitur
Quoniam fpiritus domini replevit orbem terra­ nirtris ecclefiarum finiftrum quidpiam dicere . de
Mcnan.n*
rum, b hoc, quod continet omnia, fcientiam ha­ Abiit , ut quidquain fintftrum de his loquar , rrurigonjutD
bet vocis. Propter hoc, qui loquitur iniqua, non qui apoftolico gradui fuccedentes, Chrifti cor­
poteft latere, nec prutenet illum corripiens :udt- pus lacro ore conficiunt , per quos nos etiain
cium . In cogitationibus enim impii interrogatio Civr:ftiani fumus , qui claves regni crrlorum
erit. Sermonum autem illius auditio ad dominum habentes, ante iudicu diem mdicant . Veteri
ventet, b ad correptionem iniquitatum i.ltus : quo­ quidem lege habetur , quicumque lacerdotmus
niam auris zeli audit omnia , b tumultus mur­
non obtemperaftet , aut extia cailra peii't s ,

*

Ί

ANTERIPAPÆ
76S
lapidabatur a populo, aut gladio cervice fubje-Aqpere Ô* tn fermone bono . De cetero , fratres ,!
fta, contemptum cxpiab.it cruore . Nunc vero orate pro nobi,
" , ut’ ferma domini
'
currit
' & clari­
inobediens ipirituali antmadverfione truncatur, ficetur , fient Ü apud vos , tJ ut liberemur ao
& ejeclus ab ecclefia , rabido dxmonum ore imperitem i 6" malis hamimbus : non entm m
HiAcnut * dikerpitur. fc Oportet enim ut qui Deum hae­
nium efi fidet. Fidelis nutem Deis efi , qui conG
Hiet. A»ie
redi tatç
ullo impedimepto firrpabit vos, & enfin itet λ mau . a Quapropter
'c * ““
ro multis
. poïlident
.
., abfque
.
<■·■> pofle- fecnli Deo fervunt, ui dicere poftrnt .· Domi­ ponite indqfinenter corda veftra tn virtute Dei ,
1
ner.
■
·
& refifiite femper malit, & enarrate hac, juxta T^*‘ *1 '
hm pars bareditatif mea. O quam tonui d* fuab lui 11
O» 1.
vis efi fpiritui tuus, domine, m omnihut. Par­ vocem prophets, in progeniei alterat , quoniam
iy.îcis autem umnibus, quoniam tua iunt domine hic efi Deui Deus nofier in aternum, & ipfe requi animas amas . idee<jue hos , qui exerrant • get nos in facula. Unde vos , qui in fpecula a
partibus , corripit : de quibus peccant . admones domino eftis conftituti , comprimere & repel­
iT alloqueris, ut reflSta malitia , credant in te lere eos 1'uinmopere debetis , qui fratribus mdomine. Tu autem -Deus nofier , fuavts & verus fidi^s préparant, aut in eos feditiones & fcanes, patiens, & in mifericordia
____ difponem
___ omnia,
_____
dala excitant . Facile eft enim hominem verhtenim , Ji peccaverimus , tui futnui , fctentei B bo b fallere, fed non dominum. Ideo hos rc·^^'1 fcnt
magnitudinem tuam . Et Ji,·___________________
non peccaverim^ , prehendere, & ab his vos avertere oportet ,
Jcimus quoniam apud tt Jumus computati . Spi­ quatenus , * extinfta funditus hujuiinodi calirit uq timentium dominum quaretur abeo,
m gme, Lucifer eis refplendeat , & laetitia oria- hbeiio «fa­
rejpedlu illius benedicentur. Quapropter , fratres tur in cordibus eorum . Confidimus autem de ·«
carifiimi, omnii fermo malui ex ore vefiro non vobi>, fratres, in domino, quoniam qua pracepi- Rûm"«nf,
procedat . Jed fi quis bonus efi ad adtfitationem op­ mus, iT facitis, & facietis . Quanto enim be · r*</ j
portunitati*, ut det gratiam audientibus, & no­ neficia veftra his amplius exhibetis, - tantod s
lite contrifiare Spintum fanilum Dei , m quo majorem viciftitudinem ab omnipotenti Deo , ,,
Jignati efiir m diem redemptionis. Omnis amari­ cui, * ferviunt, expeditis . Omnipotens Deus’
,7'
tudo , C ira , & indignatio , & clamor , & fua * vos proteftione cuftodiat , honoremque *}e.
blafpbemta tollatur a vobn cum omni malitia . & praeceptum feriare concedat , & gloria ho­
F.fiote autem invicem benigni, miferteorde* , do­ norque Deo Patri omnipotenti, eiuique unige­
•Mlnnant mvisem, ficut & Deur in Chrifio donavit nito Filio falvatori noftro, cum Spiritu fando
vobis. Eftote ergo imilntores Dei, ficut Ji.ii ca- ...
___ . < ____
fit ...
in _____
fecula ______________
feculorum
Arnen
Data ’
rtfiimi ; b ambs-late tn dilcihone, ficut & Chn-^xii. Kal. Aprilis Maximiano & Africano viris
ftus dilextt no,,
tradidit femetipfum pro no- clari
· —
■ confulibus.
(fimis
bis oblationtm 6* bofiiam Deo m odoiem fuavifatu. Fornicatio autem <ÎT cmmt immunditia aut
Noté Sevemni Binii.
avaritia non ntmihetur m vobi* , ficut
decet Jana Dr nHittliu ffijetfrrum . ) Pontifex de fedibus Mustio ledu
ilo., aut turpitudo , aut flultiloquium , aut fcurnbepifcopalibus transferendis & tranfmurandis confultus . tfifcufeai
o·.»··..
11, .qua ad rem non pertinent, led magi t gratiarum hac
epiftola docet, & exemplo Petri apoftoli aliorum­ •x fola unallio. Hoc entm fettote intelligentes, quod omnis que plurium probat translationem fedis epifeopalix li­
fornicator, aut immundus, aut avarus, quod efi citam efle, fi utilitate & neceflitate alter ius ecclefia exi clefia licit·
idolorum fervitus, non habet hereditatem in re­ gente bit cum fuperiorum cpifcoporuva cognieipne & • ft confenfu
£ vero vel ex avaritia , vel ambitione aut
gno Cbrifii if Dei. Eemo vos feducat inanibus ptzfumptione , ac fola propria voluntate epifeopus feverbis. Propter hac enim venit tra Dei m fiitos dem mutet , illicitum eft , ot apoftolica lege , qu· ex­
tat canon, apoftol. 14. interdiQum. Unde cum tempo­
diffident ne . Nolite ergo effin participe, eorum
Nlczni conedii ex Antiocheni», alii Eufebium Cxfa
Eratis
enim aliquando
tenebra,’ nunc _ autem lux re
"
----- f'VÀ "l··---- '»
e'
~λ------- —r
,
fi
nentem, alu Luftachium Beroenfem aunftitem non fiin domino. Lt filii ,uci> ambulate , {/ruclui enim ne turba totius populi expeterent, fa.rofanfla fynodus
lucis efi in cmni bonitate
'ufiitia & verita- θ fanûiftinie id, quod ab apoftolis conftitutum jam ante
te} probantes quid fit beneplacitum Deo. Et no- coni dc co
"11 ’ ne eP,i'';oPi
ΡΓ«^ϊ'«
ι. ·“!transfe
“*
ecdefix m nui
qua ordinati fusti
iunt, ia
m sliatn
aliam tranU
,
f
1
.
r am
,
com de ecvleGi
e-­
lite iommKniCAre opentw* injructHofis tenebrarum f rantur, mfi ne. e ili tax vel evidens ecclefia utilitas aliud
requirat
.
Nam
ut
alicui
fedl
ab
haereticis
pelfumdat·
,
magn' autem redarguite . Qua enim tn occulto
aliquis alterius ecclefia epifeopuspraficiatur, id
fiunt ab ipfi·, turpe efi & dicere. Omnia autem infignis
non modo non fanâa fynodus prohibuit , fed e contra
qua arguuntur , a lumine manifefiantur . Omne potius id faciendum elfe exemplo edocuit, cum Eufebio
entm quod mamteflatur, lumen efi. Propter quod Nicomedienfi & Theognide Nicano epifeopis Arianis
dicit: Surge qui dormis , & exurge a mortuis , infignioribus depofitix , in fedem Ipforum aliarum fedium
ant ift ites fu Accerunt . Et quia Eufebii Nicomedienfi·
CT illuminabit te Chrtfius . Videte itaque , fra­ honiin s inquieti & ambition ( qui poft duas fedes mu­
tres , quomodo caute ambuletis , non quafi trfi- tatis Conftautlnopolim fe transferri curavit) exemplo,
pienies , Jed ut fapientes : redimentes tempus , frequenter ab Arianis fiebat , ut qui humana gloria li­
quoniam dies mali funt. Propterea nolite fieri im­ bidine incitati, muneribus ad majores fedes provehi la­
borarent , iis epifeopis qui maioribus civitatibus praprudentes, fed intelligentes qua fit volunt a, Dei.' ersnt, negotium faceflerent ; ideo patres facrofanch Occumenici
voncilii Sard icen fit decreverunt, ut tales dein­ Pan» led<«
Et nolite inebriari vino, in quo efi iuxuria : fed
ceps , non tantum inter epifeopos non numerarentur , epi i copa'es
impleamini Spiritu fanffo, loquentes vobifmetipfii J? fed
ab omni penuus ordinis ecclcfiaftici gradu deieiil , fine |uflx
m pfalmis , bymnis , tr canticis fpirituahbui , inter laicos commorarentur , imo ne laica quidem com­ caul* tnu
cantantes & pfalientes in cordibus vefins Domi­ munione i:i fine vit· impartirentur . Baron.ann. Chrifti txutHim
no, gratia, agentes femper pro omnibus m nomi­ ?>4. num. 155. anno jif. num. rjj. Item anno }ap.
46.
ne siomini nofiri Jefs Cbrifit Deo Ù Patri , fU- num.
a
fur/ue. ) Hic eft ille Eufebius Alexandri­
bjeSii invicem in timore Cbrifit . State itaque , nus epifeopus » qui fuipfit il.feiniones nuper in vetu• Tb^fe!. > fratres , fj tenete traditiones apuilolornm &
ftiflimo I1010 bibliotheca Crypta ferrata , ut teftatur
'lurrianus cap. 11. libro 1. inventos , in quorypi uno
apoftolicae fedis , ut dominus nc/ler Jeju* Crci- quem
de afcenfione domini fcripi.t, ufus eft verbo ffaftus, & pater nofier , qui dilexit no, , cT dedit rieujii , quod fanâus Athanafius in epift. ad Africanos
confolationem aternam ,
fpfm bon.tm m gra­ ait non fuille m fynodo Nicana inventum , fed prius
et,am xb epifeopis Alexandri» ufurpqgum, ad af­
tia, cohortetur corda veftra & confirmet m omni fuifle
ferendam contra hzreticos confubftantialitatem Filii Dei.
7όγ

77°

7*9

A N N O

N N Ο

C HRISTI

FABI A’N ί

PA P Æ

Ex libro Tontifiçali Damafi Pap^·
a

Abi&nuS natione Romanus. , ex MtreA& mit tum unpem aufpi.atua eflet martyrio coronatus
Fabio, A ledit annos 14. menfem * umim ‘ft ’ * <· * 4- *1X·
B‘ron i“,>

F

dies u. t martyrio coronatur 14. Kalend. Fe­
bruarias Fuit autem temporibus Maximini & fecutioms ill.us · cuam Decius nnpe· «tor , ex eo quod lab
liliOBl
r.I.ppis longe laic que divina pradic <110 ret ca?,aia · 11Africam, ufque ad Decium fecundo & * Gra^ penieiii
numerum ubijue ad fidem Chrrtn aggregallct >
tum. d Hic regiones divifit diaconibus , & e & gentilis fuperftiiu, in dies magi’ lauguelcciei > n* &
iecit lepeem (a) fubdiaconos , qui feptem no­ invidia incitatus indixit, quamque Deus · tefle Cypria­
libro de lapfis , ob fOutflianam dlfüpliium corru
tariis imminerent, ut gefta martyrum » in in- no
ptam > pertnlfit . Karomus prx dicio loco.
tegmm colligerent : & / multas fabricas per
d Hit nyat· eiutfn /mrriiio ■ ) Sicut Fcaiiftm , |
cœmereria fieri przcepit. Poft paflionem vero ut fupra diximus in notu ad vtt.un Evarifti , d.a. on .
id muneria imunxit , ut etiam epil.opo e-an/cliui» Ρ1·
ejus, £ Mofcs & Maximus presbyteri , & Ni- dicantiaftiflerent
· Ita & Fabianus hic adoidu , ut lidem
coftratus diaconus , comprehenfi funt , & in quatuoidecim urhls regionibus praeftent · unguli» b na»
carcerem rriifli . h Eodem tempore fupervenit aftigoana · ut pauperum in ei* debentium curam gere­
Novatus ex Africa , & feparavit Novatianum rent . 1 deoque exefficio dlico·' rifiraarl: appellati funt ,
qui in roncilao Romano II. fub Silveftro ca|’. 6 diaco- 1
de ecclefia, & quofdamcunfefloies, 1 poftquam ni cardinales etiam nominati reperiuntur , ideo quodliMoles yi carcere deiundus eft , qui fuit ibi B • et diver lu in locis agerent, unius tamen ecclefix , ejulmenfes b jj. k Et fic multi Chriftiani fuge­ demque prtmarf· ctrjine continerentur . \ ide que ibi
item Baron, anno 11»· num. S.
9·
runt, Hic fecit ordinationes quinque pernun-, dicemus·
r rrtil [rfttm
t </>·> ) 111 majm fit auri.. \utdiirono{’em Decembrem, presbyteros vigintiduos, dia­ titaa adorum a nota.li» confetrpto.um , fubtfUcoii.·’ n ü ta inuiiui.
conos feptem, epifeopos per diverla loca c 11. dem muneri prefecit . Vide nui»» »J v.t*u. x>icmcnti·
Qui lepultus eft in coemeterio Callifti, via Ap­ 8t Anteri, ibique Baionium.
f MuJtai feritas ff' cfmttaria. ) Cum a ce· cio an­
pia, Kin. (i) Kalendas Febtuarii . Et l ccflfr no Fabiani ufque ad ultimum exclufiv* pontificatu» fui
▼H epifeopatus dies (c) fex
annunvGordianus & Philippus iniperafleut . fub pubus

Quadra

fideliter

omni ex parte perfecutione reflante Dei rcclefia tran­
quille agebat, Fabisnuc pont i Id* non mod > Chnft.amm
religionem propagare, fed etiam propagatam zdificiitfu- E cl-lix rdt
pta fepukri maityrum in cermetertis & cryptis cteilit
pro viribu» iiluftrare ftuduit , qu» deinerps frequenter
• Tabla»·:. ) Anno (Jtrifti ' i;g Miaiminl fecm·orandi caufa a fidelibus , nt fupra dixi , frequentata
do, poft interregnum trederim dictum , i 6. linum. , Fafunt. At non Fabianus tamumlioc tempore pacis · Ro­
bianua tudmo spiritu* fandi in fpecie columbe fupei
· '
· ·
........
ra ecdefias extruxit : verum etiam Greg ri.u Tuau
caput ejui Jcfccndentis
eligitur
, « in pontificia
fede
maiurgus
epiicopus
Neoczfaree in Ponto, de quo Greuno animorum omnium confenfu collo, atur , & cx c
____
,
*' "
r ‘ t , quod cum irmnenfum civium
diCcillimia temporibus ec Jefii m univerlam gubernat , (J goriuj NyiTenu»
feribit
numerum
convertilfet ad fidem , populo pecuniam ti
Eufeb. lib. 6- cap >1. poft Maximinum utrimque a ini---------------- ----------litibui occffum, pacato ackfi· ftatu · Privatum here<operam confeiente , nobiliflimam extruxit e> cIcGaui, al­
tfcum · a coacilto Africano 90. epifeoporum condemna.
1taribus pul. heri ime ornatam, quam Deu< , quod a tal· I tricfil
uro xdificata, ac diuno cultui confecrata eflbt , » ma­
tum · ipfe Ac Donatu* Catthagiiu-niu epifeopus ecvlcGa­
ximi terrsmotui impetu , quo urbs ipfa funditus aver- çorio Thau
ft ica communione privarunt. Raromus anno *ai. nu. a.
’”•1111(0 ei
Philippum imperatorem a Pontio martyre Chrifti fide
Ifa lini , λ quod miraculofiim, a Diocletiani omnes om
uino ecclefia» & facra altati· demolientis furore ac fa- trulla
imbutum· ut exmartyrologio & adi· illiuaconflat , e vitia,'ufque ad Gregorii N y (Ten i tempora illsfam conclefiam in prolcfto pafcha Ingredi · eiufque preces par­
fervavit. Baron, anno Chrifti Ï45. num. a
ticipare volentem t non priu» admifit , quam peccatorum
fuorum coofeffionem & c^coraologefim prius edldiffit ,
g Moftt tf
prraiyim . ) Romana ecclefix Mine, & Ma
proque lia debitam pernitentiam pcrfolviflct . Eufeb. hb.
presbyteros ac coufelfôres , cofque ultra armum in var­ ximu· J"
iété detentos, mifere alfliflos fuifle, litet· Cypriani ai
·. cap ay. Baron, anno aa·. num. 5. 8c lequentibua
Item anno a<9. num. a. Ct feqq· Huiui pontificatu He!
hofce confcflori-c, & confeflorum ad Cyprianum , teftanchefailarum , ValcGoruiu , aliorumque heteticorum ini
tur. Vide cpiftolas Cypriani 16. ij. »6. jr.
mortantaieun anima negantium horefea exorta , propc
b badan trmfarr . ) Nempe quo nradifli confédéré,
m carceie iletincbantur , Λ quo in locum Fabiani iam
fui initio ponl-cficia gladio , concilioruin aliorumqua doélotuni virorum eam fortiter impugnantium unpetu m. Itra annum martyrio affefli , poft annuum interre-num
pcm-tificium Ci-rnehua fuflrclus ciat. Nam qui hec ver­
guiatr funt. Baronius anno 149. num. 9 ·. &·. Dona­
to Carchaginenfi epifeope· Jefmélo l.yprianu» rhetor eloba ad tempus Fabiani adhuc viventis tefciunt, graviter
~~
Carciliu u
ad noctu
fidern con
corn er fu» ·> ab ethniciaM'errant , cum non lantum hber pontificalis lue in vil 1
queatiUimus
a l.iuuu
Fabiani , be infra in vira Ciornelii , verum ipfe quoqu.
P?r contemptum
__ ,
. - delncep»
- , ___ ’Copiiauu,
’ ’·<
’ Stercora­
tius nominatu», " futnino den ac toliu* populi .onienfu·
Cvpr. epiftol. 49. Jt. be 70. «perte fenbant Novatia
uno Fcllciffimo presbytero inieliciter ajverlanle , ciufnum non ante a Novato fedubhinafuifle , inti p, ft fll'ii
dem ft dia epifeopus cUgitur , confuhbua duobus Phdipma adverfus Cornelium conflatum
Unde quid de epi
pis, qui eft Chrifti nati ’ 150. Fabiani 1 a. Philippi im­
floia Fabiani prima , qua Novatianus a No-ato eiu<
tempore fcduÜus elfe fcribitur, fentiendum (it , in no
peratoris j.
tis ad primam epift. dicemus mira . Baron, anno
nuarii anuo ' ijü. pontificatum aefpicatu,, '.c. Januarii
num. 9. Jc fcqqJr > I>otl m,
ar.no ' 1$J. eu ni Decius fecundum cocfulatuui ageret ,
< PtJljuam Mr^r, /1 .arrar, dafaaflul efi, yu> fvi·' ‘ ι,ιιυιη H

Not* Slverini Binii.

psbsanu»

.
. ft
quomodo i»a·!· Γ11 pun-

lilcx

Philipp·*
imp. Chriftianas jufiii

pontifici·

peccatorii··
• itenCial

Hzrtâ.
Hrictariaiti
le bonia
Cyprianus fit
Carthagine··
tja epifeo-

Q>amdiu

ι«·

Condi. General. Tom. I.

(·/ i... diacono·.

(*)!«■

XIV

(

L..

VU

771

FABI

ANI

PAPÆ

77*

Arit, potiatur. Et ficut bonitas ftudii veftri de
·
'
...
.r
te nobis
certitudinem prxbet,
ut in
nullo dif
­
fidere debeamus de ea, fed mavis, ut tepicntibus filiis ccclcfix noftrx, hxc fiducialiter,commendemus: ita poftpofitis opportunitatis occa­
tionibus, veftra efficacia elaborare enixius de­
bet atque modis , quibus poflibile fuerit · , a s. Cree.
omni ftudio b abigere contumelias. Horramur £·*»· h°·
etiam vos, juxta diéfiim apoftoli, Stabiles effe b »«««>»tX immobiles , abundantes in opere domini jemper, t«»o»ti» ·
fcientes quod labor vefier non efi inanis in domino. ’’ *r“ y
Et alibi; Vigilate, & orate , t! flate in fide . ,. c.r.,*.
ron. ann. 15,. num. j».
yistliter agite, & confortamini. Omnia veftra in Mank. st.
k Si fi, muhl Cr.liltnl fuf t'uni. ) IndiQio perfecuC’fxiani.
J.
Oiom lu Λ t.joni
.....i,i atroi iffin» , adeo ecclefiam univerfam cuncuffit ,
cantate fiant. d Infuper & illud vos fcire dcFau'. e-cCB>1- ut compluret licer iorrifliml fe fubluxcriat, & quidem
fideramus , quia noftris temporibus c prxpe-e Creoni,
inter aliot lanctiliimui
fancliffiniu» Gypnanua
Cyprianus divino prop* ipirru„
fpiii’u.
ta <up ■
.··.
d,
.
r
1 *
1
*p. 11.
D.onyfru. Atexandrinua
, ac Paul4. .r.nn- B dienubus quidem noftris peccatis, fuadenteanv
impulfui , Γ
‘
.
ta . tini de nceps in fpclunca , quam tunc temporia na­
tiquô hofte, qui temper ut leo rugiens circuit ,e.rtir.t.
tius eft , folitatiam vitam agetu , exemplum vitz mo­
quarens querh devoret , fupervenit Nova.us ex
nadica riKOcna , permantit ad annum attatia 11;. qui
Africa,
feparavit de ccclefia Chrifti <* No-d Hoc fub
eft Conftantii imperatoria 7. inchoatus . Baromui an­
vati anum, & quoidam alios Chrifti conteflo- Cornelio
Co,
"e',°
no 15 j.
cnnitpr d<·
I CrfavH rpi:'· rputur Jht 6. ) Ultra annum fedem
res, &. convertit in pravam doctrinam. A qui­ tun.ffo |iai
pont,b.,»m vacaifc , conftat ex iis qua fupra diti, ver­
Fabiana, ut
bus vos, fratres, avertite, & cavete ab omni­ pluribui Ba­
bi» , Poyiyuaw Mijri : qua d* re plura dicemus infra.
bus qui alteram fidem & doârinam tenent , roni u> ad
quam apoftoli & fucceflores eorum tenuerunt
& docuerunt, ne (quod abfit) poft eum ab­
4 EPISTOLA I.
euntes, in laqueum fatanx cadatis, & compe­
dibus ejus detineamini. ( Unde fraternitatis e SBoaff··
A. Moj.
<p vjt|i;r
veftrx caritatem intimis obfecramus precibus , cii
ep. t. quam
'»i u Qyi non debeant admitti b ad excufationem
ut noftrx parvitatis in veftris facris orationi­ confulc
bus memoris efle dignemini , orantes ac deb*
& non effe communicandum cxcomC precantes dominum coeli , ut tam nos quam
*
municatis.
fanda mater ecclefia Chrifti pretiofo fanguine
b
df errore
redempta, a laqueis venantis fatanx, & ab im­
Diic&iffimit ubique catholica ecclefi.e comminifiris
portunis & malis hominibus liberetur , & ter­
Fabianus falutem tn domina
mo Dei currat, & clarificetur , & prava eo­
ivinis prxeeptis & apoftolicis monemur c rum , & omnium perverfa docentium, corruat
inftitutis, ut pro eundarum eccleiiarutn doftrina atque deficiar . Precamur etiam , ut
*'
ftaru impigro vigilemus afledu . Unde confe- pietatis veftrx precibus impetrare ftudeatis, ut
quens eft, debere vos fcire, qux apud Roma­ Oei-1 tx dominus nofter Jefus Chnftus, qui vult'■ T·» »·
nam in facro aguntur ritu ecclefiam , ut ejus omnes homines falvos fitn , CX nem.nem perire ,
fequentes exempla , ejus veri filii inveniamini , fua ingenti omnipotentia reverti faciat corda *·*'"· ’·
qux veftra eft mater vocata . b Septem ergo corutn ad lanam doctrinam & catholicam fidem,
. Γ»·.ι.
diaconos in urbe Roma per feptem regiones quatenus refigifcant a diaboh laqueis, quibus cap­
civitatis, ficut a patribus accepimus, habemus, ti tenentur, <5C aggregentur filiis matris ecdeReminifcentes quoque trairum
fratrum veftrorum.
cui per fingulas hebdomadas, & dominicos dies, *fix.
,Λ· ntnnuuvvuiw
vciirurum,
atque feftivitatum folennia , cum fubdiaconi-D miferemini illorum, quibus poteftis bonis ftubus & acolythis, ac d fequacium ordinum mi- diisi veftris, ne perdantur, fed ut precibus &
4 /«quennum niftris, iniunfta fibi obfervant minifteria, & aliis bonitatis veftrx ftudiis * domino falven- · omnian.
parati omni hora funt ad divinum officium, & tur. Ita ergo in bis agite, ut obedientes filii
quidquid eis injungitur, peragendum. Similiter & Adeles fanâx Dei ecclefix appareatis, & ut
& vobis, piont opportunum fuerit, per fingu­ mercedis prxmia percipiatis. Hi, & omnes qui
las coïtâtes eft faciendum, ut divinum abfque rcctam non docent doârinam, vel reâam non
ι-lia mora & negligentia ftudiofe ac foknniter tenent fidem, accufatores neminem rede cre­
.T.amr officium . c Denique feptem fimilitei dentium accufare pofluut, quia infamia hint no­
fubdiaconos ordinavimus, · qui feptem nota- tati, & a finu fanda: matris ecclefix, apoftolie V.U pen· riis imminerent, & gefta martyrum veracitet co mucrone, ulquc ad redam con verfat ionem
& rcverlionem eorum abfciifi. Unde apoftoli ca
ipu mi h- jn jntegro colligerent , nobifque rimanda maauftoritate , cum omnibus ejufdem apoftolicx
* a'- nifeftareiii. Quod etiam vos omnes agere mo
Sero.
nemus, ne in pofterum aliqua ex his dubita­ atque univerfalis ecclefix filiis ftatuentes fancitio hat , quaftioque oriatur : quoniam omnia tnus, ut omnes qui in catholica fide fufpedi
,,.
/iripta funt , a.l noftram 'doHnnam jcnpta Efunt, in accufatione rede credentium non fufcipiantur ; quia ‘ fufpiciones femper funt amo- t fufpeai
funt. Et qux noftris temporibus veraciter teri
buntur, ab futurorum doârinam diriguntur . vendx. Merito ergo eorum reprobatur accufatio pti funt aEi ideo fideliflimis hxc negotia committi prx- qui in reda fide iui'pedi funt. » Nec eis omni­ movendi *
non reci­
cipitnus, ne aliqua in cis illufio inveniatur, no eft credendum, qui (a) Trinitatis fidem igno­ piendi
. <r«
' *·
ex qua fidelibus fcandalum , quod abfit, oria­ rant . Similiter omnes , quos fandorum patur. Unde & caritatem veftram paterna dul­ trum ftatuta tam prxteriris quam futuris*fëm-1 H»dna».
cedine petimus , f ut in eundis «afieftum ve­ ponbus anathematizant , fubmovemus , & ab
ftrx caritatis fanda modo ecclelia inveniat, & omni accufatione fidelium alienamus. Difcre- m quoi
f S Grn
favoris veftii folatiis, quocumque necefle fue- ti ergo temper debent efle fideles ab infideli- «»·»<>'·«■.
bus,
Cum Me adh... v*cin e »d Moftn , M*limum & Niroftratui» , ihjÎI hu.h In cat.ere ulua annum attend ftlffeat finélu· CyrGanus cpiAnlim f-ripfcrit , qur eft t4 edirlan» Pamel fuerintqu* tunc
adhuc pace & unica'* concoriei, ( qu rum Maximuiic
Nicoftraiua poti creatum Cornelium,.ab eo.lem, ut ex
F.ufcbio contrat , lu fchifmate itiviG f.nr , ) cer.'iffitnum eft , non <■ diebu· , ut infra auiior pontib.alii
feribit , neque etiam (ex mentibus tantum, quod alii affcruni , fed ultra Integrum ^nnum hoc tempore fe.tem
poti .ficiam t « caffe . Baren- anno »5J. num. »1. Quem
auffw hic m cai.-ere defunfluni effe inGnuat , ex epitl.
Cuinei. ai Fabium Antiochcn. quam infra ex Eufebio
huc vçftrcmui , conftat gloriofo martyrio publice in om­
nium cnnf.'cOu coronan? matt) tii adeptum effit. Ita Ba­

ii. i

FABIANI PAPÆ

D

77J

EPISTOLAE

774

bus , & juftj ab injuftis : quoniam in fide- a tatnquam fumusajui « vento difftfus eft , d" tamquam
les & -malevoli, modis quibus poliunt , tem­ memoria lofpitii untur diei pratereuntu. Sum­
per infeftant fideles & perdere nituntur : & ideo mopere, camTuni, tales cavendi funt, & aver
non funt fiilcipiendi, ,icd repellendi*, & procul ab­ tendi atque rejiciendi, fi nocentes apparuerint:
<
jiciendi, ne perdere fideles aut infamare poftint. quid non iulum ecclefiafticr, fed etiam fxculi
t - (f
Quapropter, carifiimi, cavete talium foveam, in leges ‘ fe nocentes non fufeipiunt , fed repel- \ ’Μζ
,,Oftpiu.qu*mmultos cecidiffe cognovimus. ‘Cavete ra- hint. Unde fcriptum eft : Οι impiarunt devo-τ„·
i:bu> mo4i»hum jacula, & antiqui hoftis tentamenta, per. r.«/ iniquitatem . Et dominus per prophetam r/J '
iBittjxxiat» . qUX etjam proprios propinquos coram nobis vul­ loquitur, dicens : Cum fAntio fanllut eris, tf
neratos cadere vidimus. Attendite laqueos infi- eum perverfo perverterit ; Et cum ele flo eleflut
diantium,' quibus notos & commilitones Jlrangu- eris·, & cum viro innocente innocent erit . Et
larefolent. Nolite tales fequi, fed procul repel- Apoftolus inquit: Pegyertuni bonos meret collo- 1 Cj'
Λτγ/κ i», lite eos. Eftote, juxta veritatis vocem, prudentet
quia mala. Idcirco Ç ut jam prælibatum eft )
ut ferpentes, tf Jmepbces ut columba . Videte , "mali funt femper cavendi, & bonis atque be? t S)f
*
ne in vacuum quoque curratis, aut laboretis , nevolis eft inhaerendum b ut periculum deft- 1
fed alterutrum fiilti precibus & orationibus , dix, quantum poftumus , declinemus . Et ne
voluntatem Dei facere contendite , & a me­ peftis hxc latius divulgetur c, feveritate qua k 1 ‘11
moratis , fi incorrigibiles apparuerint, vos in poftumus, abfeindamus : quoniam non temeri<
omnibus
feparate. Similiter ab omnibus quosBtas intervenit przfumptionis , ubi eft d dili-«
gejttia pietatis. Agat femper * unufquifque ve-*<P·,
• \C*’ Oinntt aP°fi°lus commemorat dicens; cum eis nec <.t.111 iunt «b. bum fumere: quia & illi, ficut & ifti, funt re­
ftrum, hac informatione apoftolica tuitus jux­
pellendi , & ante fatisfattionem ecclefiæ non ta vires fuas, & fraterna dileftione, & fanda
funt fufeipiendi : quoniam illi, cum quibus ci­ religione , mores proprios conlervare , & in
bum fumere non licet, manifefte apparent fe- commune alterutrum adjuvare , & in canta­
queftrati ufque ad fatisfaâionem a reliquis te permanere, & in Dei voluntate indefment· q.7'sî- b fratribus. Quamobrem non debent nec pof- ter ftudeat inhxrere , ut timui laudantes
cur .pcftoufunt in accufationem fidelium fufcipi , fed et- Dominum indefeftas temper illi gratias aga­
ItxiueiuM
iam ab eorum confortio, ufque ad jam didam mus. Valete in Domino carillimi , & pratdifâtisfââioncm repelli, ne fimiles cis efficiantur, âa, ut melius poteftis, Domino opem ferente,
aut eorum excommunicationi fiibjaceant : quo­ adimplere ftudete. Data Kalcndis Julii, 1 Maxi- < J’'·*""0
niam fic apoftoli ftatuerunt, dicentes : Cum mino & Africano viris s claritlimis confulibus. s 4 * '
excommunicatis non eft communicandum. Et
fi quis cum excommunicatis , · avertendo re­
N O T Æ Severini Bin ii
gulas, fcienter pfallat in domo, aut fimul lo-C
«
Γ, <f.rla I. Fabiani . ) H«^ePiftol« ali sfpuri», nih A" .b*5 T
cutus fuerit aut oraverit , ille ‘ communione
Ïjibufdim mendis & erroribus expurgetur, alus non
*
«poil i«icq>.
privetur. Tales ergo in omnibus funt cavendi,
Dionyiio,
«biano, fed potiat a Cornelio f.npt« efle eidcrur
t ·1"·
& non fufeipiendi, quia juxta apoftolum, non
i quod infrg de Novato & Novatiano hae referat
fuper Cf lifted vet fure defderamur , ^uia aejtri, tere.·
folum qui faciunt damnantur, fed
qui confentiunt facientibus. Unde & beatus apoftolorum
princeps Petrus in ordinatione Clementis alloDift <i Si
quens populum, inter cetera ait : Si inimicus
ιαίιηκιι, .
cerefefferet , Cf convertit te pravam deSlrlnum ,
eft ifte Clemens alicui pro actibus fuis d, vos Cbrifie
d Ep.lt «.
Qua fan* non ante Cornelii pontifici· creationem con­
Glementi
nolite expeftare, ut ipfe vobis dicat , Cum il­ tigi (le , teftiraonio libri pontificalis , & Cypriani fatu
i<ibut« e* lo nolite amici effe : fed prudenter obfervare
eft manifcftutn . Adde, quod Pacianus aplft. j. ad Synv
viiIiom Ru
, cum Novatiani meminit , d* ii· qna ante
üni iupra
debetis, & voluntati ejus abfquecommonitione pronianutu
fedem Cornelii geflerat , commendat ejus catholicam fiP<«· »»· E obfecundare, & «vertere vos ab eo, cui ipfum fentitis adverfum, fed nec loqui his, quibus ipfe non
rpfjfoptti Jifrtt «
fafrjfidit
loquitur, ut unufquifquequi in culpa eft, dumL θ Ccntlitti
ilbut inifderet , bac juaft ? Haber Cypriane teflmccupit omnium veftrum amicitias ferre, fcfti-1 mum , &c. Et poft reloua : At barn ipÇam bamnet citius reconciliari ei qui omnibus przeft, Jim N’tatranl ^uande cfperantj Attdltr , r/ttaj'» , Ct ceut per hoc redeat ad falutem , cum obedire tnn -diaem errerit vefir! advertite . Cerne liar jam Ve­
rne rpifeepur a feedeeim ep/l'cepir fail ut , lacum cathedra
cœperit monitis prxfidentis. Si vero quis ami­
cus fuerit his quibus ipfe amicus non eft , &
locutus fuerit his quibus ipfe non loquitur ,
mam venit , brc. Itaque ob hanc caufa· llcaret firma
unus eft & ipfe ex illis qui exterminare Dei conieâura
ftatuere * aufloreru huju· epiftola Cornelium
ecclefiam volunt : & cum corpore vobifeum potiui quam Fabianum fuilfe , nui infra mentio fieret
effe videatur, mente & animo contra vos eft. ieptem fubdiaconurum , quos, ut c» vitaejufdem apud
pontificalem conftar . notarii· acia martyium col­
Et eft multo nequior hoftis hic quam illi qui librum
ligentibus , & confcribentibu·, Fabianu· , non Corne­
foris funt , & evidenter inimici funt . Hic lius , omnium fententia profecit . Tutius igitur ac ve­
enim per amicitiarum fpeciem, quz funt ini­ nus efle videtur, pradiâa de Novato 6c Novatianoab
aliquo feiolo fuperaddita fuifl'e , ideo, quod puearit hac
mica, gerit, & ecclefiam difpergit ac vaftat
verba libri pontificalis , F.^dem tempere juperueait N*.
Ideoque , carifiimi , his apoftolicis inftitutis iatu·, ad Fabiani fedi· pontificia tempu, referendaef j|,,
» S L«««p.vos monentes inftruimus, ut effefta * certior fe
..................
.........
cum revera
ad ea que aoâor proxime dixerat , ραβ cq
, f
J r , relerri debeant . Barpn. atuto
1Π·
’■
caritas veftra , folicitius deinceps agere ftudeat E pejfieuem
vere ejur
nuni. 9. & feqq.
<<>i
& cautius, ne perverti & infideles homines, nuni
&
b Septem erfe diaceerer. ) Vide qus dixiniua fupra in no- «m
Izdendi fideles & benevolos habeant faculta- ti» ad vitam Clementi», Evarifti, Anteri, & Fabiam.
r Denique Jeprem jimiliier JubdiMertat . ) Hic collidi
ο·ι
Ιαρ···>·ι·
tem: quoniam fpes talium tf omnium impiorum,
tur hujus epiftola auâorcm «fle Fabianum pontificem
tamquam lanugo eft, qua a vento tollitur, Ù tam­ & quod illi fidem derogat, furreptit ium efle, adeoque *
quam fpuma gracilis y qua a procella dtjpergtlur, & expungendum, vel faltem annotandum.
Concil. General. Tom. I.
C cc x
/·Ita etiam MSi tamciG Latiniu· ex conjeUuta legi:

cvuttait. Hard

ί

F A B I A N I

771
€f

d Injuper
illud tes frire defidemmiu . } Hac iete-A
,r. periodus furreptltis
grs
furreplltii efl,.»
efl
ab diquo
.b
aliquo fUolo
fclolo fup<rfup*raddita , qui evlftunav, -» que in vit» Fabiani de No­
vato & Novatiano leribiiniur , remporibui Fabiani oecidifle , ideuque In hanc epiftolam interenda e fla -Vide
qua diximus eerbo». Spifiela Taiiam

P A P Æ

77« ·

jj* & fuCCefloribus Corum BCCCpimUS, vobifqtte
man<Umus .

Hrc

Romana

clefi* , & Antiochena a tempore apoilolorum
cuftodit : luee Hierofotymorum & Ephefinorum
tener. In quibus apoftoli pixfidentes, hze do­
cuerunt & vetus chriftna incendi, & non am­

plius quatn uno anno uti, permrferunt , atque
deinceps novofrui, & nou vctqri, jubentes do­
cuerunt . Si quis ergo his obviare reifra verit, om­
uulll» tide
r. tell.mur
nem fibi perv» vo», & per omnes rede intclli- ζ
ΒΊ1 PoiT.
gentes b, indulgentix aditum intelligat obfera- tp
ajique O
AD ÔMNES ORIENTALES EPISCOPOS. tum: quia pravilfimarum mentium perverfadoiholKi , ft
ârina , dum indulgcntids frxnis utitur c , inc *·»°< «F·
Lh <hnCiiu amni anno icnovrtur. confecrando & vetui
prxvapcationem prxfumptionis delabitur : &
?pM1
li> ccvkiiis ponatur tranando
de acculatione laccrnullatenus eruitur, nifi prudentium fuftentatiodoturd , Ac. ut oves pallorem fuum nili in fide erraverit —
Illa autem , qux
itprebender, non audeant.'
® iue & corredione liberetur
circa divina myfteria fi(’erga d baptizandos, in d
«d
I. Vt per anno< q^f^ulos novum chrifma confictatur, umverfo mundo fanda ecclefia unitormiter agit, It‘ υι
non otiofocontemplanda funtintuitu, nrlocum
& vc.'us incendatur .
II. De epifopit non accufmdir ac obtrecialionibur fupervacuis intentionibus & fupcrftifionibus facia­
mus . Rudes ergo fidelium^mente| ad talia non
lacerandi i ,
debemus inducere, quia docendi potius funt, quam e ,<li*
Fabianus epifcopus urbis Romae, omnibus οι len­ illudendi . ‘Adnoftram enim Ixtitiam bencfaâa ' c,p *
perveniunt, & mœroris aculeis nos, qux fuerint
talibus epifeopis & eundis fidelibus,
tnaleiada, ( pungunt. Hic l vero inter manus iuca7"PUn
in Domino ululem.
latronum & dentes luporum furentium, utcumque g s aB|. <u
Xigit diledio veftra ledis Apollolicx eon- verfamur , & contumaces funt fubditi atque
fulta , qux vobis denegare non portumus oves. Nam h latratu canum, baculoque partons, b s t{Kr
luporum rabies deterrenda eft. * Illa vero qux *P ,J
nec debemus. Hoc autem <x prxdecefloies no.· 1
,
.
..
ΙΓΊ r* hioc «n··
itios multarum regionum epilcopis egillc li­ tomentis non Innantur vulnera , ferro abfcutdt
quet; &. nos , qui in eadem fede , Donuno C necertc eft . Nec fdere k poflumus ut cum k Cei. «p·
largiente, collocati fumus , agere debere lia- hic ab illicitis revocemus aliquos, officii no- *· ‘ *·
tenu caritas & obedientix debitum compellit . ftri provocamur inllindu , in fpeculis a domi­
Cura eil ergo veftrx tblicitudini adhibenda , no conllituti, ut vigilantix noftrx diligentiam
ut ea, qux funt ab apollolis eoruntque lue- comprobantesi , όι qux coercenda funt refeccqux obfervanda funt * ccnfcamus
'
cefioribiiv ordinata, & inftigante fando Spiri­ mus,
tu intlituta b, nec dilfimulatio negligere , nec
ip.ll
II.
ahqua prxfumptio valeat perturbare. Sed ficut
hoc, quod rationis exigebat utilitas , oportuit
Confulcre etiam nos ' ut in prardidis literis
difhniie : ita quod diftmitum eft, non debet
vellris invenimus) fuper acculationefacerdotum
violari .
volutftis, qux oppido apud vos (ut in eifdem
apicibus reperimus ) crebrelcit. Significaftis in- ’^Αλι"· "
ï.
fuper, pleroique attendere, multos in ipfis. ho- ufuper
noribus ecclefiafticis non congruenter vivere
Lireris vcftris vero inter cetera infertum
Π· coaieci.
■ till ,
hl- in.cnimus, quoldam regionis velint « epifeo-Dfermonibus &, (aeramentisi “ qux per eos poilis
. O miferos homines, qui ui« c*p «i
pos a veitro nollroque ordine dilcrepare . &
' miniftrantur
Λ
non per fingulos annos in cœna Domini cbril- hos intuendo, Chriftum oblivifeuntur : qui fic
i
nv. conficere, fed duos aut tres annos confe­ multo ante praedixit, ut legi Dei potiusobtemperetur, quam imitandi videantur illi , qui ea
j
ctionem iandi chrilmatis femel adam confer|
vare. Dicuntenim, ut in memoratis apicibus re- qux dicunt, non faciunt : & traditorem fuum
’
perimus, nec balfamum per fingulos annos porte tolerans, ufque in finem etiam ad evangelizanrcperiri, nec necefle fore per fingulos annos chrii- dum cum ceteris mifit . Nam apolloli talem
ma conficere, fed dum una conlcdio chrilmatis confuetudinem non habuerunt , nec habendam
abundat, aliam fieri necerte non habere . Errant docuerunt : fimiliter & fuccertores eorum ,
enim qui talia excogitant, & mente vefana po­ quamquam multa de talibus, prxvidentcs fpiritius quam reda fenrirntes, hxc dicunt b In illa tu Dei futura , (latuerunt . Porro (ut legitis
enim die Dominus Jefus , poilquam in navit in Adibus apoilolorum) erat eo tempore inter
cum difiiptilis fuis, ôclavit eorum pedes, heuta fidelet cor unum Ô” anima una , neque aliquir
fuum proprium dicebat, Jed erant
·
fandis aportolis prxdeceflores noftri acceperunt, eorum aliquid
....
nobilque reliquerunt, chrifma conficere docuit. E illis omnia communia. Nulla enim inter eosacIpta enim lavatio pedum, nollrtim figr.ilicat cufatio, nifi
' rfamiliaris erat, nec unquam :inter
baptifmum, quando laudi chriiinatis unitione imitatores eorum aut fideles fieri debet, dicen­
Ibide*·
perficitur atque confirmatur . Nam ficut iplms te domino : Slrrad tibi non vis fieri , alteri non jutni> -,
diei folenmtas per lingulos annos eft celebran­ factas. Et idem : Diliget proximum tuum ficut L*t.*
da , ita ipfius fandi chrilmatis confedio per teipjum: &, Diieflio proximi malum non operalingulos annos eft agenda , & de anno in an­ tur. Ipfi ergo apolloli & fucceflores eorum*""'·
num ienovanda , & fidelibus tradenda : quia olun llatuerunt , cos ad accufationem non renovum facramentum eft per fingulos annos , cipi, qui funt ° lufpefti, vel qui heri, aut nu-n’ Ambr. ep
& >am dido die innovandum, & vetus m tan­ diuftertius , vel dudum fuerunt inunici , quo- <♦
dis ecclefiis cremandum. Illa a fandis apofto- num lulpedi farti Iunt , & qui non funt bo­
ne

•

E P I S T O L λ

II.

FABIANI PAPÆ

E

EPISTOLA
II.
.
778
777
converfatiônij, vel quorum vit* eft accu- A Levitas fuos elle dominus vohiit , quaeto ma­
, <| j Siiipt- fabili$,,aut dubii in reda fide . Similiter quo- gis facerdotes fibi adfcivit ? De quibus ail : St

,
quis externorum acceffent , monetur. Omnia va­
famis maculis funt afperfi , aut (celeribus ir­ ro, quse domini funt, caute tradanda funt, &
retiti. fc Neque eos, facerdotes debere vel pof- non leviter prxcipitanda : quoniam & inter ho­
toll
lie aut clericos accuiare , qui rite facerdotes mines pro hdclibus habentur , qui dominorurtf
fieri non poflunt , nec fui funt ordinis : quo­ fuorum caufas bene cuftodiunt, & fideliter tra­
niam ficut facerdotes vel reliqui clerici a (irtu- dant , atque prxeepta dominorum tuorum be­
lanum laicorum excluduntur aicufalione,, ita ne cuftodiunt , & non tranfgrediuntur . Pro
illi ab’ iftonim funt excludendi \ alienandi infidelibus vero reputantur hi , qui domino­
criminatione / Et ficut iftjab iliis, ita k illi ab rum inorum caufas incaute.
negligenter
nce> tn |j|is iion rfçjpigntuf . qUoniam ficut domini tradant, Ôè prxeepta eorum defpiciunt, &. non,
facerdotum fegregata debet efle converfatio ab ut debent, cuftodiunt. Ideo fixe prxmifnnus,
. Thattb. > eorum converfatione, iia & litigatio; quia /er­ ut cognofiatur ab his, quibus incognitum eft,
vum Dei non operiet litigare . Tales , cariftimi quod &. facerdotes ( quos fibi dominus de omfratres, accufationes , bc injuftas aut nocivas Bnibus adfcivit , &. luo* effe voluit ) non hint
xmulationes, pro viribus prohibete, quia con­ leviter traftandi, nec lacerandi, net temere acc Hadrian,
tentio c fuminopere eft s itanda . Septies emm cufandi , aut ’ reprehendendi , mfi a magiftns
tall >.
cadet jufius in die, & reJurget, impii autem cor­ luis , quoniam eorum caulas fibi dominus reruent' in malum . Cum ceciderit inimicus tuus , fervare voluit , & Ino judicio vindicari . Nam
ait Salomon, ne gaudeas , O' in ruma ejus non 111 his & in aliis prxceptis domini , &. fideles
exuit et cor tuum : ne Jorte videat dominus , & cognolcutitur , & infideles reprobantur . Tole­
dsfphceat ei, & au/erat ab eo tram juam . fton randi enim hi funt potius a fidelibus, quam ex­
contendas cum peffimts, nec emulertt impior, quo- probrandi, veluti palea cum tritico, nique * ad · S Au>
mum non habent futurorum fpem mali, & lucer­ ultimum ventilabrum, ficut pifccs mali cum bona impiorum extinguelur . Â’ec cernuleris viros nis, uique ad fegrcgatioucm, quar tutura eft 111 Ulii,utc po­
malos, nec defideres effe cum eis , quia rapinam litore, hoc eft, 111 fine ficculi. Nullatenus cigo
meditatur mens eorum , & fraudes labia eorum Kteft b condemnari humano examine, quem /
M
loquuntur. Hxc cavete , cariflimi . Hxc medi­
eus fuo judicio refcrvavit , ut propotuum '<>11 n..a>
tamini , & fratribus in omnibus iolatium prx- Dei , quo decrevit ialv.ire quod perierat , fiat ' 1 '
ftate: quia in hoc cognofcent omnes, ut ipfa perC immobile . Et ideo , quia voluntas ejus non
fe veritas ait, quoniam mei efiis difcipuh, fi di- immutatur , nullus prxfumat ea qux fibi non
lefltonem habueritis ad invicem . St enim in re
funt concerta . Unde eft illud quod apoftolus
d SCr«g.
bus d fzcularibus fuum cujufque jus , & pro^ loquitur dicens : Jam nui deni omnino delifhsm 1 c·'
cp >11. lib
jrul»
prius ordo fervandus eft : quanto magis in ec- efi , quia judicia habetn vobijeum . ' Quare non 'lui|
clefiallicis difpofitionibus nulla debet induci coc- magis iniquitatem patimini
Qttare non potius λ ;
fulio? Quod ifta obfervatione obfervabitur , fi fraudamini ? Ad illud redeaiur quod dominus
nihil poteftati , fed totum æquitati tribuitur . ait : Si quis voluerit tunicam tu.im tollere , & tn
Unde conftat epifcopos locorum finguloruin , judicia tecum contendere , dimitte ei & politum .
t
it « uM’em omn",mft11’ fob forum degunt * moderamine, Et alio loco: <*ui aiffert qua tua Juni , ne rebbn.
curam habere iolicitam, δ< caufas utilitaiefque petas. Sunt autem quaedam, quae lenftinia pu­
eorum cum Dei timore difponere. Valde ergo tarentur, niti in fcnpturis demonfti aremur opi
iniquum eft, ut alii quilibet, omirtis luis , fe Dione graviora . Quis unquam dicentem fratri
illorum caulis adinifeeant . Sed illi eorum vi­ fuo, Fatue , reum gebennz putaret , nili ipfa
tam & judicium competenti regularique debeant veritas diceret ? Illi vero qui illa peccata per- < 1 « Uh
moderamine difponere
qui eos in facerdo-Dpetrant, de quibus apoftolus ait : Quoniam qui
tium ordinant ,& a quibus jam ordtnatalia agunt, regnum Det non con/equentur : \ ai­
Daitr. ,t. ti funt : quoniam , ut lex loquitur , Male- de cavendi funt, & ad emendationem , fi vo­
diUus omnis ejt , qui transfert terminos proxt- luntarie noluerint, compellendi : quia infamie
Λ· ' 'irMu* ff*1
‘
^i,Ut mtn,S P°Plt^‘4i ·■ ■rftwe" · Deus maculis funt adfpcrli , & in barathrum dela«rp>
fratres, ad hoc praeordinavit vos, & om­ buntur , nifi eis facerdotali audoritarc fubvennes qui fummo facerdotio funguntur , ut inju- tum fuerit. Similiter & ilh de quibus iplè ait:
ftitias removeatis, & prxfumptiones abfeindatis, Cum baju/cemods bommtbus nec cibum /umere : > e.< 1
Pioduacp. & in facerdotio laborantibus fuccurrans, & f op­ quia inlaima lunt notati antequam facerdotali
ad Ilonniprobriis & calamitatibus eorum locum non prx- audoritaU: fanentur , & in gremio fanftx ma­
nun Aat.
beatis ; fed ei , qui calumniam & opprobrium tris ecclefix redintegrentur: quia qui extia nos
patitur , adjutorium feratis , illum vero , qui funt , nobiicum communicare non poliunt .
calumniam vel opprobrium facit , abfeindatis , Maniteftum eft enim, quod hi extra nos lunt,
& domino in fuis facerdotibus opem feratis . & a nobis difereti efle debent , cum quibus
Sacerdotes quoque dominus fibi elegit , ut fa- nos nec edere, nec cibum fumere licet . Snni
crificent ei, & offerant oblationes domino. Le-E liter & omnes perfonz , quibuslibet turpitudi­
vitas quoque fub eis efle juftit in mimfteriis eo­ nibus ( 4 ) ac fcurrilitaiibus lubjedx , infames
rum. Unde ad Mofen loquitur , dicens. Prin­ lunt cflcetx : & omnes d , qui adverlus patres <* P i“·'
ceps autem principum Levitarum Eleazar , filius annantur, infames efficiuntur. Arenam vero £
Aaron Jacerdotis , erit fuper excubitores ecclefia /alem & m.iffam jeru ‘i^ltut efi portare ,
. j ■ >.
fanffuarii . De his enim loquutus eft dominus hominem imprudentem (J /.ituum atque impium
ad Mofen. ToUe Levitas pro primogenitis filio­ Quantum qui minoratur ^rde , cogitat mania
rum l/ratl , & pecora Levitarum pro pecoribus & Vir imprudens & errans, cogitat Jiulta. Nul
I
eorum , cruntque Levita mei . Ego dominus. Si
tos enim /upplantavit /u/picio illorum, & m vaAo» w
immic.

** *
»
- ...
rum fides,.vita
&
libertas nefeitur, vel qui in­

(·) u Lac. d«ft„ « /.

F

77f

ABIANI

PAÊÆ

78o

tutate detinuit fenfu s illorum. Cor durum male ba-A corripe juftr . Priufquam axd.as , ne refpbndeai
bebit in naviffimo: & qui amat periculum, m ipfe verbum:
in medio femorum ne adjicias loqui,
peribit. Cor ingredient duas vias, non habebit re- Exemplo
1 Cfiam filii
··.· Noe
...
, damnantur 4 qui Cn,,f ·
• pr«vv«
quiem, tf * pravi cordis in illis fcandalsxasbttur. patrum fuorum culpas in publicum produnt ,
ld«a>*u>irs i· C°r nequam gravabitur in doloribus , if peccator.
aut eos accufare vel detrahere prarlumunt; vedecr.
adjiciet ad peccandum. Talia cogitantes fandi apo- luti Cham , qui patrii lui Noe pudenda non *
i,rr* *·
ftoli, eorumque fucceffores, ipiritu Qei repleti operuit , led derideoda monftravit . Similiter Sup habetur
malos homines pervidentes, & fimplices confide- & illi exemplo Sem & Japheth juftificantur, ‘jJ*™ îéuÎ
rantes, difficilem, aut nunquam voluerunt efle qui reverenter opèriunt , fit non produnt ea , t(£
acculationem facerdotufn', ne a malis potuiffent quae patres tuos excefliffe cognofcunt. Si enim
everti aut fubmoveri : quia fi hoc facile conce* a fide deviaverit epifeopus, erit corrigendus
deretur frculanbus & malis hominibus' aut prius fccrtte a fubditis luis . Quod fi incorri■ nullus, aut vix perpauci, remanerent ; quoniam gibilis ( quod abiit ) apparuerit, tunc erit ac­
femper fuit , & eft , & ( quod m pe jus eft ) ni­ cufandus ad*primates iuos , ut ad fedem apomis viget , ut mali bonos nerfequantur , & ftolicam . Pro aliis vero adibus litis magis eft
tolerandus ab ovibus & fubditis luis , quam
, camales fpifituales infeftent . Idcirco ( ut pne-B
[
diftum eft ) ftatuerunt , ne accufarentur , aut accufandqs, aut publice derogandus.· quia bcum
C’''
fi aliter fieri non poflit, perdifficilis eorum fie- in eis a lubditis delinquitur , ejus ordinationi
rtt acculatio , & a quibus (ut lupra didum obviatur, qui eos ei pra-tulit, dicente Apoftoeft ) non prrfumeretur, neque a propriis fedi- lo: Dei ordinationi rejijht, qui patefiati refifttt.
ζ Qui
q ,. ep»-bus aut ecclefiis epifeopi ejicerentur . Quod fi Qui vero omnipotentem Deum metuit , nec ommpotc·
'‘"i1 “ ’ quo modo prrfumptum fuerit antequam & pro- contta evangelium, nec contra apoftolos , nec ‘ein
• *&«*’». prius locus , & fua omnia eis legibus » redin- contra prophetas , vel fandorum patrum inftitui sceau- tegrarentur , nullatenus a quoquam accularentuta , aliquid ullo modo agere, çonfentit . Sa­
b’hH».in»n. iur aut criminarentur, & nifi fponte elegerint, cerdotes ergo honorandi funt , non. lacerandi
coii (.
cuiquam pro talibus non b refponderent . Sed vel exprobrandi funt. Legitur in Ecclefiaftico : In
J'J'
poftquam ( ut pixfixum eft ) reftituti fuerint, tota anima tua time Deum, tf facerdotes illius
& tua omnia eis legibus redintegrata, difpofi- fanflsfica. In omni virtute tua dilige eum qui tt
tis ordinatique luis , magnum fpatium , tra- jecit , tf miniftros ejus non derelinquas. Honora
dandi caufa , cis concederetur . Et poftea , fi Deum ex tota anima tua, tf honorifica facerdonecefle fuerit , regulariter vocati , venirent ad C\tem, tf propurga te cum bracbus.Da illi par­
x
caufam.· fic fi juftum vifum fuerit, accufantium tem , ficut mandatam eft tibi , primitiarum , tf
propofitionibus fuftentatione fratrum refpon- de neghgentia purga te cum paucis. Datum bra­
q
Bpi derent . Nulla enim permittit ratio , dum ad chiorum tuorum, tf facrifictum fanflificationis of­
'“V1 “ * tempus eorum bona vel ecclefir atque res ab feres domina, tf initia fanflorum : tf pauperi por­
P,K>P'“’
atmulis aut a quibufeumque detinentur, ut ali­ rige manum tuam , ut perficiatur propitiatio, tf
quid illis objici debeat . Nec quilquam poteft benediflio tua . Haec non tantummodo vobis ,
eis quoquo modo quidlibet majorum vel mi­ fed omnibus fratribus per vos nota fieri vo­
norum objicere, dum ecclefiis, rebus, aut po- lumus, ut unanimes, ‘unum fentientes , per-c i™t t
.« q., $<*- teftatibus carent fuis. Similiter ftatutum eft , maneamus in Chrifto nihil per contentionem ‘P··· ‘ ·>·
fr nos c*^ern
firmantes , ftatuimus, ut , nobis, neque per inanem gloriam vindicantes ,
cofflua.
fi aliquis clericorum luis epilcopis infeftus aut non hominibus, fed Deo falvatori noftro pla­
infidiator fuerit, eofque criminari voluerit, aut centes. Cui ert honor, fic gloria in fieculorum
confpirator fuerit , ut mox ante examinatum fatcula . Arnen. ·
• Cufia h»< iujjcium fubmotus a clero , c curiae tradatur ,
β *(nt a···»»
·t
rlaMAri
’i
Notæ Severini Binii
cui diebus vitae «fuse
deferviat
, fic infamis abf-D
Au(ult ia
que ulla reftitutionis fpe permaneat. Nec ullus
<*f’ 1»
• F.psfeopo' . ) Indicatur materiam facramenti confie- Chrilma e»,
° ’ unquam preiumat , accufaror fimul efle & ju­
Hadt.
Îouis efle chrilma , quod eft unguentum ex oleo & oleo
'
& baldex vel tertis .· quoniam in omni judicio qua­ mat
ballanto mixtum , 8t ab epiicopo con fee ratum. Ex eo enim famo <oni«tuor perfonas necefle ert femper adeffe, id eft, quod feribit , Chriftum ritum conficiendi apoftolot do­ <tum, dt ab
judices eledos, & accufatores , ac defenfores , cui fle, utique aliquam fortnam benedicendi Ar confecran- «pifcopo
di tradidiile, dubium non eft . Unde praterquam quod conlecraiutn,
atque teftes . Similiter ftatuentes , apoftolica iian&iflitni
patret, Clemens, Dionyfiua , Irenau», Ur­ «ft' materia
audoritate jubemus , ne partorem fuum oves , banus pontifex epiftola fua, &c. hoc alibi fanilumchrif- confirmat IQma
,
alibi
unguentum
fanfl i ficatum nominent , conciliis 01·.
ft Cone r.
qu« ei commiflie ** fuerant , nifi in fide erra­
Rom. luO
Florentino dt Tridentino nunc aperte definitum eft ,
verit , reprehendere audeat : quia fada perpoli­ quod
Sjinmai".o
unieerfa eccleiia, ex inftltutlone Chrifti, ab apo, S Glee
torum, oris gladio· ferienda non funt, neque ftolis traditum erat . Bellarni. Snares , Valent- de fapoteft efle dilcipulus fuper magiftrum , dicente cram. confirm. Hanc epiftolam Poflevlnus in apparatu
veritatis voce : Non eft difcipulus fuper magi­ facro , verbo , Fιιΐ>κ·ι , a quibufdatn, nefeio quibus,
velut apocrypham rejici aderit . Qui confirmationem a
ftrum, nec fervus fuper dominum fuum. Odibili s Meichiade iuftitutam efle ajunt, ex hac & pracedenris Ur­
bani epiftola fatis refutantur.
autem coram Deo tf homimbui eft fuperbia, dT
Ut chrifma conficiatur Ar con- Tem
execrabilis omnis iniquitar: Perdidit Deus memo- E i
iceretur 1er ia quinta in ccena dominica, âb apoftolis innam Juperborxm, 6* reliquit memoriam bumiltum ftitutum eflê ait, idcoquc ab ea confuetudine nequaquam chnuusus.
fenfu . Semen hominum honorabitur, hoc quod ti­ recedendum efle decernit . Hunc rlrum eodem tempore
met Deum . Semen autem hoc exhonorabitur, quod obfervatum iuifle indicat Cyprianus , vel quifquis su­
eft ejus libri , ferm de unâ. chrifm. his verbis ■
fraient mandata domini. In medio fratrum, re­ itor
HeJi» in ti-lr/iu (loquitur de diecans domini)
pt·
flor illorum in honore: tf qui timent dominum ,
erunt in oculis ejus. fili, ait Salomon, m mann*.
fuetudine fervo animam tuam, èT da illi hono­
tirm , ^uisu. dlftlaliPut iull/anjli , dSvheSlui e/i
rem , cui honor competit. Priufquam interroget,
ij iHiiitota . Eadem cunfuctudo colligi cur ex IfidoAkuino , Rupei tu , & iliix antiqui» divinorum of­
ne vituperes quemquam: (T cum interrogaveris,
ficioMS

adduur

Dm

οι

.:sr<U Ctff tdcft «mao CliiA a,». UtrO.

'EPISTOLA

78i

fiooruM (cjlptoribus . Und» in concilia .MtUtnfi c 4·.
«ipr*& precipitur, utaiemejacmm chefma ,
'·
uuiaia feria majaHr
ctupeere frafumat .Et
nane ob caufa· in cap. quoniam , do fent. axeoam. in
fi. dicitur, chrifna ana confictandum In die cctna domini, atiamfi tarra interdira axiftat. Errant igltur , qui
■urant faifte aiiquando ufitatum in accicfia , ut quoli­
«i ....
....... .. Quod n
....u.
bet
anni tempora ___________
chrlftua conficeretur
dicitur
________
. ______
_ ', d·
i_ confer, xiA
-.·
tap.
omai
tamper.
dift. 4. ».2^.
icam _
cone.
ToIrt. i. capso. lirata epilcopo omni,tempore chrifmacon-

IJI.

7e>

A non habeant accufandi : quia fufpidofa vox ,
& inimica, veritatem folct opprimere.
rr

*

11,

Peregrina vero · judicia , falva in omnibus · Uun u,.
apoftolica auâoritate, generali lànâione prohi*T
bJ.
muî
Ull indignum
bemus:; qquia
indignum eft
eft ab
ab CXtCrnis,
externis, Ut
ut juju­ 'fh.ud nb
dicetur, qui'
9U.-provinciales
Pro..n?.l«., & a- fe
fc eleftos
Λβο» debet
ad conficiendum ebrifm· pioicrlptum eft > Accedit quod
»···»--...J— - , —
<· *■-'·'
·— . IT
“J- r
habere judices
nifi
fuerit —
appellatum
Unde
, S1
cop.ilia non aliquam temporii, fed poilu» certi miniftri
oportet, fi aliquis epifeoporum fuper certis ac v· »i u<o
determinationem prafinire intendant > quafi dicerent to­
■*
nCue'
cufcrur
criminibus
,
ut
ab
omnibu
■‘>us audiatur
. Si
ll epifeopo, non preibj-tero I ceat omni tempore c.
juia nonopor>»di.
qui funt in provincia epifcopis : qui.
to . ferum chrilma conficere ■ Nam concilium Ttalct
csprette intendit prohibere abufutn quorumdam pi...,
tct accufatum alicubi,
alicubi, quam in ton
toro fuo , au­
urorum , qu, confeci oneni chr.lniatu libi uturpabanc .
diri . Si quis vero- judicem advcrfum fibi fen­
V.de Suaret lonr. j. ddp. jl· fcf>. i
il ferit, vocem appellationis exhibeat . b AppelΗ·
lantern autem non debet alftiftio ulla aut de- ’ ‘Ql1 c
tentionis injuriare cuftodia : led liceat appellaEPISTOLA III.
latori , vitiatam cautam appellationis remedio ia conti . ·
fublevare . Liceat etiam in caufis criminalibus
i» libri
appellare . Nec vox appellandi denegetur ei , Ut
Bt. Cwd
quem fupplicio fen tent ia deftinant.
Throd nec-*

FABIANI PAPÆ

ad hilarium episcopum.

non noi*

III.
Ut peregrina judicia refpuantur atque accufatus in fuo loco cattfam fuam peragar , Sc
ut omnis qui crimen objicit, feribat fe pro­
baturum, & fi non probavetit quod objicit,
panam quam intulerit, patiatur.

Pulfahis ante fuum judicem caufam dicat : , q , py|ta.
& ante non fuum judicem, pullatus, fi volue- ,u· »">·>■
rit, taceat & ut pullatis, quoties appellave­
rint, ‘ indiicix dentur.
<■ η»λ uii.

jebeant admitti ad accufationem.
C
IV.
De peregrinit Judtciii.
III. De pulfatit.
Si quis ergo iratus, crimen aliquod cuilibet
« quj
iv. Si ‘]Mii iratur crimen ebjecerit , vel objefta
temere objecerit, convicium non eil pro accunen probaverit.
fatione habendum: fed, permiflo traftandi fpa
V. S/ epif.opitt accufatui fedem apeftvlicam ap~
tio, d id quod iratus dixit , per fcripturain fe <<
r°i'
mi Ani».
peliavit.
probaturum efle fateatur.· ut , fi fortafle reti- ("
no Iu cunlt
pifcens, quae prae iracundia dixit , iterare aut r tu pumi
lib ii Cod
Dile&iflimo fratri Hilaria epifcop* Fab/anua.
feribere noluerit , non ut reus criminis tenea­ Theod
tur. Omnis ergo · qui crimen objicit , fcnbat
* i*»1 S-Tto. ΤΊ *v*Qat c’rca nos Rrat'sc memores · efle de- fe probaturum Revera femper ibi caufa aga­
-L' bemus, qui nos per dignationis fuae mi- tur, ubi crimen admittitur . Et qui non pro­ onft.
«p s·
fericordiam , ob hoc ad fatligium facerdotale baverit, quod objecit , panam quam intulerit
provexit, ut mandatis ipfms inhaerentes, & in ipfe patiatur.
quadam ûcerdotum cius fpecula conftituti ,
prohibeamus illicita, & fenuenda doceamus. InD
V.
tantum enim in occiduis partibus, quibus mora* ris , audivimus aftutiam diaboli faevire in poPlacuit etiam , f ut fi epifeopus accufatus , f Had. <oii.
ber ·'*** ΙΠ Pulum “ Chriftianum , atque multiplici decep­ appellaverit ad apoftolicam fedem , id ftatuen- J,”
tione -prorumpere , ut non folum laicos iiteu- dum , quod ejutdem fedis pontifex cenfuent . i,b ,
larcs, fed ipfos quoque domini facerdotes pre­ Hæc tamen omnino in facerdotum caufa for­
mat atque vexet. Unde, in grandi marore po- ma fervetur, ne quemouam lententia , non a
firi, diflimulare non poflumus, quod corrigere fuo judice dicla, s conftringat. Occurrere quo-t c*d
atrociter debemus. Quapropter competens adhi­ que quifque fidelium ruinis debet oppreflbrum Jvht®d .J *
benda eft talibus medela vulneribus, ne imma- & miferorum * fubfidio , quo valeant , ex · coni. .
c ciptit fx-tura curandi facilitas, mortifera ‘ capitis pelle revelatione ahenx vindicte , a fe Dei remo-’ toafili'’·
nihil poflit, fed fegnius trada pernicies, reatu vere h vindiflam . Libat enim domino profpc- h <
τ·ι.
ftacm ufque non légitimât curationis , involvat pariter fau- ra, qui ab affliftis pellit adverla . Unde fen- v,u 1 ‘
h. ciatos & medentes.
ptum eft : Frater fratrem adjuvant , exaltabi-T'n ’··
hentuf c<um
tur . Ecclefia enim Dei fme macula & ruga
1B
u m.
I.
E debet exiftere , & ideo non oportet eam a
quibufdam conculcari aut maculari, quia IcnOb id ergo ftatuentes decernimus , ut hi , ptum eft: Una efl columba mea, perfefla mea *■
d H.dr colt d
qui non iunt bon« converfationis, aut quo­ Hinc iterum dominus ad Mofcm ait: Eji lo('*er
rum vita eil accufabilis, aut quorum fides, vi­ ens penei me , 6” ftabit juper petram . * Quis <p j, libri
ta & libertas nelcitur , non poflint domini fa­ eft locus, qui non fit domini, dum cunila in "·■
cerdotes accufare, ne viles perfonx ad accufa- ipfo, per quem creata funt, continentur? Eft
tionem eorum admittantur. Similiter hi , qui tamen locus apud Deum, videlicet tanftæ ecin aliquibus criminibus irretiti funt , vel qui clefiæ unitas , in qua fupra petram ftaiur ,
iunt fufpiciofi, vocem advcrfum majores natu dum confeflionis foliditas humiliter tenetur .
Te,
Mc.Iib. editio, * MS Hlnuint. H»:à
I. SJa; non
II.

FABIANI

7«?

PAPÆ

7«4

Te. frater, & omnes fratres noli ros ecclefiam A hUam, quqfi ignit exardebit : G fi expueri, CuChrilb fanguiue redemptam regentes
‘
--------- * , mone
------- ­ per ι/lam, exfmgmtxr, G sUraqm ex ore profimus. «t omnes a precipitio, in quo fratres, ctfcimtur. Sujurro G bilinguis, maiediAus·. mul­
domini pallet ibus detrahendo λ perliequen- tos catm turbavit pacem habentes. Lingua tertia
do . veibts & fadis labuntur , laqueus quibus multos commovet , G dsfperfit illos de gemo tu
‘ laM
poiellu, ..lentetis, & * lacerari eos · in ha­ gentem. Civitate· muratas divitam defirmat, G
g t* imo
ion in H»· mo itx non permittatis , quia Icnptum eft :
domos magnatorum effodit . Virtutes populorum
.
/r< trim viri jufiitiam Dei non operatur. <· Hinc concidit, Ç· gentes fortes dtffoiva. Lingua tertia
r»«fa»n sbcitur : Sil omnu homo velox ad au­ mulieres viratas ejecit , èr privavit illas labori­
diendum , tordus outem ad loquendum, <T tardas bus fuis . Qui refpicit illam , non habebit re­
ad irem. Hxc autem vos, Deo audore, om- quiem , nec babeba amicum, iX\quo requiefeat .
m* tervare non ambigo, led occafione admo­ Flagelli plaga livorem facit : plaga autem lingua
nitionis exorta, bonis vcllris deiideriis & ope­ comminuet offa . Multi ceciderunt in ore gladii ,
ribus me furtive lubjungo, ut quod non ad- fed non fic, ,quomodo
_____ .................
........ per „
„„
qui interierunt
ktqguam
moniti facitis , quando vobis etiam admonens 'fuam. Beatus, qui tèâus eft 4 7/λρ*μ «wZw”
additur , iam non ioli faciatis Quapropter , ByW
tracundiam dhus non trsnfivii , G qui
fratres , oportet vos & omnes fideles diligere non attraxit jugum
.
ejus, & vinculis ejus non
invicem, & non detrahcie aut acaifaic alteru­ efl ligatus . Jugum enim ilkus , jugum ferreum
trum; frnptum efl enim: Ddigt prox^imm, <>
efl : & vinculum illius , vinculum areum efi .
conjuiqgore fide rum illo . ffuod fi denuduvetis Mors filius , mors nsqxiflima 1 & utili 1 potius
abfconfa illius, non perjcqmrii tofi eum . Sicut infernus, quam illa. Perjeverantia illius non per­
enim homo qui perdit amiciim fuum, fic qui per­ manebit , Jed obtinebti vuu mjuflorum . In flam­
dit amicitiam proximi Jui : tT ficut q:<i dimittit ma fua non comburet jqflor.
derelinquunt do­
ovem de manu fua, fic qu: dareliqutfii proximum minum , incident tn illam ; cT exardejeet tn illis,
tuum, G non tum captet . filon tllum jtquarts Ù non extinguetur : Ù immittetur m illos quqfi
quintam longe abefl . Effugit enim quafi caprea Ico, & quafi pardus ludet tUos . Sepi eunt tuas
de iaqueo , quoniam vulnerata efi anima ejus . Ipmu , & noli audire linguam nequam , êX ori
Ultra eum non poteris colligare , G maledifh efi tuo facito oftia , ύ> feras auribus tuis . Aurum
concordatio . Denudare nutem amici rufilerta , de- tuum
argentum tuum confla , 6* verbis tuis
jperatio oft anima injrhci· . Annueiv oculo fa­ facito ftateram, & frenos ori tuo reitos. Et at­
bricat iniqua, G nemo non abjiciet. In confpeflu C tende , ne forte labaris in lingua tua , & cadas
oculorum tuorum c conculcabit os Junm, G fuper in confpeflu inimicorum infidiantium tibi , tf fit
fermones tuos admirabitur : Noviffime autem per­ calui tuus injauabilit in mortem. Ifta caveant
vertet o< fuum , G m verbis tuii dabit Jcanda- ontues, & cohibeant linguam fuam a malo , dT
d
lam. Multa d audivi , èX non coxquavi ei , 6* labia eorum ne loquantur dolum. De cetero, CU-tpbtfa.
dommur odiet illum . Qui m altum mittit lapi
riflimi, confortamini in domino , èX in potentia
dem, fuper caput ejus cadet; G plaga doloja, do- virtutis ejus . Induite vos armaturam Dei , ut
lofi dividet vulnera. Qui Jodit Joveam, incidet in . poffitts flare adverfus infidi ac, diaboli : quoniam
ifiam ; G qui fiat ait lapidem proximo , offendet non efl nobis collu&atio adverfus carnem (I fanin eo : G qui laqueum alti ponit, peribit m illo. gumem, fed adverfus principes tJ poteflates, adFac tenti confiaum neqxtffimum , fuper ipfum de­ 'cerfus mundi redtores tenebrarum barum, contra
volvetur : G non agnojeet , unde adventet illi . fpirituaha nequitia in cceleftibus. Propterea acci­
Jllnfio èX improperium fuperborum, G vmdifla , pite armaturam Dei , ut poffitis refiflere in die
ficu· leo infidi abi tur ihir . Laqueo peribunt , qui malo , èX in omnibus perfefli ftare . State ergo
obirfantur cafu
jttfiorum- ■; dolor autem conjumet juccinlfi lumbos veflros in veritate , èX induti
-jilbi antequam moriantur. Ira G furor, utraqxe Ό lonctm
^eati pedes in preparatiosxecrabilia funt: G vir peccator , continens erit ■r evangelii
... pacis
..
· fumente i fen
' turn
, in omnibus
Ι<·Λ/ il.
illorum . Qm vindicari vult , a Deo inveniet fidet, tn quopoffitis omnia tela nequiffimi ignea exvindiftam : G peicata illius jervani , fervabit . tinguere. Et galeam falutis affumite, G gladium
KehnqiK proximo tuo nocenti te, G tunc depre- fpirirus , quad efi verbum Dei. Hxc , frater ,
canti tibi peccata folventur. Homo bommi · re- aux tibi fcripfimus, generaliter omnibus not·
lervat iram, G a Deo quant mtdfiam i In bo- neri volumus, ut qux ceteros tangunt, omni­
minem fibi fimilem non habet mifericordiam , G bus nota fiant · Omnipotens Deus te , frater,
de peccatu fuis * deprecatur altiffimum l Ipfe , & reliquos fratres noftros , ubique confiftendum caro fit , refervat iram G propitiationem tes, · protegat ufque in finem , qui eundum* s c,n·
petit a Deo ' Quit exorabit pro dehfhs iliim ? mundum dignatus eft redimere , Jefus Chri- *,*♦■ *·*
Memento noviffimorum, G define inimicari. Ta­ Ilus dominus nofter , qui eft benedidus in ûebitudo enim , G mors imminent in mandatis cula . Amen . Data decimo feptimo Kalcnd.
ejut. Memirare timorem Dei , G non na)caris Novembr. Africano b & Decio viris » dariffi-b
proximo. Muror:tre tefiamtr.ti a'.hffimi , G de- . mis coofulibus.
adeoui»
jptee ignorantiam proximi. Abftine te a lite , (frE
mmues peccata . Homo enim iracundus incendit
i: tem , G Vir pe·, cat or turbabit amicoi , G m
medio pacem bibentium immittet immi.itiam .
Secundum enim ligna filva , fic ignts exardefeet :
G Jecundum virtutem hominis , iracundia ilh.it
erit , G fecundum fubftanliam fuam exaltabit
iram fuam. Certamen feflmatum incendet ignem,
G iis jellinant eff.tndet fanguinem . G lingua tefiift.ant adducet mortem . Si Jufflazeris m fcin-

DE« MS

Jr»,i

F Λ B I A N I

7 8$

DECRETA FABIANI,

D E C R E T A.
7S6
A
EJUSDEM EX GRATiANO.

EX DECRETO GRATIANI DESUMPTA,

Confanguinei tantum, vel [fi progenie< defecit )
tJ verace>, propinquitatem
in fynodo i amputent.

nec prioribus inferta.
Jnediis maceretur acerrimis qui fratri fuo reconci­
liari «0· vult.

ConGutguineos extraneorum nuilus aectiiet , „
Co"
vel confanguinitatem in lynodo computet, lcd
propinqui, ad quorum notitiam pertinet, tdeft , ,n
>»°
91p. 90.
Si quis contriftatus noluerit reconciliari Era­ pater & mater, foror & frater, patruus, avttn-l,b rs' <υ»»· Co»- tri fuo, fatisfaciente eo qui contriftavit , acer- culus, amita , matertera, Sc eorum procreatio ■
Rr». r'm*s maceretur inediis, ufque dum gratantiJjSi autem progenies tota defecerit, ab antiquioc.p. κ
animo fatisfaftionem recipiat.
ribus & veracioribus , quibus eadem propin­
quitas nota eft, epifcopus canonice perquirat
EJUSDEMEXGRATIANO
& fi inventa fuerit propinquitas, feparentur
4 q 1 Q«l
cutnquc i. ien*.
F<cu.o e» hb.
l‘i> enentuli
»lcn.

Infamis efficitur qui fetem pejerare
prajumit.

EJUSDEM EXGRATIANO
Ter in anno qmfque fidelium communicet.

Quicumque feiens fe pejeraverit , quadra­
ginta dies in pane & aqua , & leplcm lequentes annos perniteat : & nunquam fit fi­
ne pernitentia: & nunquam in tcftimonium re­
cipiatur ; communionem tamen poft hoc perci­
piat .

Etfi non frequentius, faltem in anno ter ia - ne <■>·■··
ci homines communicent, nifi forte quis nu-J,“
joribus quibus libet criminibus impediatur, in 'i‘c, |,o
pafcha videlicet,&pentccofte,&natali domini, (a) >>b ·

EJUSDEMEXGRATIANO

EJUSDEM EX GRATIANO.
Ante annos Jo. preibyter non ordinetur .

Furiofus CT furiofa , matrimonium contrahere
non poffunt. ·

Si quis triginta xtatis fux non implevc- pu -« si
tit annos , nullo modo presbyter ordinetur s ^'“!ΐ,ο)(.ι1
etiamfi salde fit dignus : quia & ipfe domi- |,oï.b Ï B»
nus triginta annorum baptizatus eft, & fie cœ**·
pit docere. Non ope-ter en;o, qui ordinandus'·'·'·*’ *“
eit, uique.id hanc atatcni legitimam confecrari,

,, q r
Neque furiofus , neque furiofa thatrimoNrtiue
fono· nium contrahere
poflunt . Sed fi contrailum
Ut. t' inde- r
.·
1
ctjro.iib.*. fuent, non leparentur.
Affr't R«l'no

C* 1'1'

Rom

EJUSDEM EXGRATIANO

EIUSDEM DECRETA EX CODICE
Affines in quinta generatione copular, poffiunt, &
in quarta, fi fuerint invent: , non
feparentur.

is s <· * »·

De propinquis, qui ad affinitatem per virum

’MEa"EX & uxorem veniunt, defuncta uxore vel viro ,
Peaii»MUii in quinta generatione conjungantur : in quarThioà<>n
ta, fi inventi fuerint, non feparentur. In ter­
tia tamen propinquitate non licet uxorem al­
terius accipere poft obitum ejus. Æqualitervir
conjungatur in matrimonio eis, qux fibi confanguinex funt, & uxoris fux confangmncis,
poft mortem fux uxoris.

decretorum fexdecim librorum, libro
quinto, capite feptnno.

D

>
L’t oblatio altarisfingulis dtelus dommicts fiat.
(b) Decernimus, ut in omnibus dominicis die­
bus altaris oblatio ab omnibus viris & mulie­
ribus fiat, tam panis quam vini , ut per has
immolationes a peccatorum fuorum falcibus li­
berentur ■

EJUSDEM DECRETA

ex eodem, capite nono.

EJUSDEM EX GRATIANO
Ad titulum immediate praferiptum.

Ut presbyter illiteratur mtffiam celebrare non audeat.

Bod*,· etp
Qyj propinquam fanguinis uxorem ducunt,E Sacrificium non eft accipiendum de manu fa”,
& leparantur, non licebit eis, quandiu utrique cerdotis, qui orationes vel aftiones, & reliquas
vivunt, alias uxores fibi in conjugio foci are , oblervationes in mifla fecundum ritum imnili ignorantia cxcufenrur.
plere non poteft.

Ddd

Concit. General. Tom. 1.

Eft ca. <·. co~‘C

Tu«oe. >n

lij-

(i) Cone

Π

c«n

q.

CON

788

ROMANUM

CONCILIUM

ccÆ?r

FABIANO.

SUB

CONCILIA

7«7

Habitum circa annum ccxxxvîl
H»*d«i»ai ι·
.
- —
- ·
TN Romma Concilia damnatum
fuiffe
Origenem
A ma . Ipfa contra hunc cogit Renatum &c.
ladut Cmc•. La
Fabian· P*P* teftn eft Ruffinui hbro 2· In- Hteronymut , in eptfi. cxv. ad Pammacb. &
19·>. ·.
vefl.
· Damnatur
(' Onge neι ) a Ocean. Ipfe Origenes in epiftola quam fcribit
“ in Hierommum
"
~
Demetrio epifcopo, exceptis Palxftine & Ara­ ad Fabianum, Romane urbis epiicopum, pœbist & Phatnices atque Achajx facetdotibus : nitentiam agit cur talia feripferit, &c. vfda tX
In Damnationem ejus consentit ukbs Κη· Enfebium, hb. vi. cap. xxxvj.

CONCILIUM

A N N O

LAMBESITANUM

ANNO
CHRISTI

CHRISTI

in Africa.
C‘a't . t«m
r>u. fc îo<«·
lujjl <OUC.

concilium
Africr
U Oc
befttana
colonia
annohabitum
Chrifti eft
natim* Lam241. B va tum veterem bareticum, in Lambefitana color
ma ante mnltoi fere anno/, ob multa gravia dequi eft Fabiani 4. fie Gordiani imperatoris 2. Uila 90. epi/coporum jententia effe damnatum ,
annus . Convenerunt XC. epilcopi adverfus anteceffbrum etiam noftrorum ( quod & veftram
Privatum hxreticum, quem poft caule difcuf- cenfcientiam non laiet} Fabiani & Donati litem
iionem çommuni omnium lententia condem­ Jeveriffime notatum. Qua: fuerint hxreles & er­
narunt ; fententiam vero eorum Fabianus pon­ rores hujus hominis, nondum conftat ; potius
tifex eo ipfo approbavit, quod eumdem eccle- alienat hxre’ls ieda'orem, quam novat alicujus
iiaftica communione privaverit. De rebus in inftitutorem fuiftç, credibile eft . De hoc eo­
hac fynodo adverfus Privatum geftis , haec dem m quodam concilio Carthaginenli fub
Cypr. epift. 55. ad Corn. Per Feh.ianum autem Cypriano, anno 255. viciliun prodeunte, plu­
figntficavi tibi, frater, veniffe Carthaginem Pn- ra dicemus.

ΛΧ?

CONCILIUM

ARABICUM.*

itf »4·
c.u ». tcT. Z^Oncilium hoc, tefte Eufeb. lib. 6. cap. i nafcuntur, afferente t hominum animai una cum cor. , a .oc.b
p. ((I Araba celebratum eft, anno 4. ponbut uno eodemque temporii articulo morte accum­
b /4·
Ph’tlippi imperatoris, qui eft Chrifti b 249· & bere, Of peni tui extingui: at demum tempore refur°
Fabiani pontitios 11. contra hatreticos affir­ reflionn untverfa carnu cum njdem vitam denuo
mantes, animas hominum mortales elle , eaf- >. . peraturai. Non exiguo igitur eptfcoporum con­
que una cum corporibus extingui , & in no- ventu ea de re coaflo, O rige ner ibi etiam rogatui,
viflimo dic cum iifdem viciiTtm refufcitari . ut parte/ de illa controverfia difputandi fufciperet,
Origenes in hoc concilio prxfcns, eos doftit- fic orationi/ vi (5* impetu ferebatur, ut eorum menfime impugnavit, & fimul expugnavit. Eufebii trs, qui fe ante ei errori implicuiffent, ad reflant
Q·» mrena»· \ erba hxc fun t : Fer idem tempu t ( anno fcilicet 4. fidem (J fanam doflrinam traduceret . Vide Ba­
ron. an. 24p. n. 6.
'
Philippi imperatoris ) quidam rurfui in Arabia dog­
mati/ cujufdam prorjui a ventate alieni auflorei

SYNODI

BOSTRENA

ET

ANNO
CHRISTI

ARABICA.

Ex libello fynodico.
V5 T yojeç θ«α >ù i’rp« totrinn , evuoa^poi^H- D Ynodus divina & faera provincialis , colleûa a doâiftimo Origcne in Boftra Araσα Liro τβ tm χοΚνμα^βς QpryCamç, cv
bis, quam liaias olim Botron nominavit, co­
Borga 1Î; Afftr/3/ίΧί, ίάΐτινα Hraîoti ττάλγ
gnominem Boibræ matri diyini Jobi : ad emen­
Bsl·» ώ.όμασχί», î’twvujuov Jmxv Βοσόραί, rrç dationem facrifophiftc Berilli ejufdem urbis
^to-ittri» l’fe'3 » tttt ScupStuffd wo epifeopi, qui in Theodoti coriarii fenfum protr:οσοfici
, τ« ττ< αΰτϋί troAtuç tvttrlapfus fuerat, &: ad orthodoxam nirfus fidem
Otigcnis cohortatione recurrerat.
xoTtd, ίΐί η τβ σχί'Τίωί OtoJdnu φρόπμα ΤΛρασιρρ<2.;η;, vj ««θΐί ταλσ ίρομήσχνης cîs

S

τίώ ορΖοοοξον Ttis-it , ηΐί aapsma-fffTt Q'pt-

7cm ·

, H»b','‘B1 fi·" hc,f Co"<ili·· fi'*·1 »n»u·’ ’«1

■ odia > <ui·’ Αι>Λ·ι <r

bîuco

bui» Coca!:» ίι·»ι.

Hardiiiu·

idem^rc «Il , „ BWticnum

Λ Arabuun libtltl iy-

7β9

CONCILIAS U B

Y wâeç θ«*χ£ îfpà WTW, C* λ'ρραβίχ
oru>a&poe<&cë<ra wro û'pQCm, $ tré­
pan itrtxotwv iarrtarapur, tri rw
rtrvf
Stop9umt ικτιγος Aw/xo&K «ptewc, αναφοινπβτκ ανμφδΰρο&χι ης ψυχβί wç πίμαπ,
τβίλσ etwctfirei&eu ο/ηθοόη» , rf -rxpat«'«< îf wQ’prycàuç βροχβθφ/^ύ», rit τλ«VÎtu «
,
C ANNUM
CHRISTI

CONCILIUM

F A B T A N O.

79o

Ynodus divina & facra provinciali) , in
Arabia colkita ab Origene , aliifque quatuordecim epifeopis pro correâione fidehum
ex quadam peftilente lucrefi , qux affirma­
bat una cum ipfis corporibus animas inte­
rire , eafdemque rurfus cum corporibus refurgere arbitrabantur ; Origenis autem , qui
prxfidebat , cohortatioqe , errorem depofuenint.

S

c annum
CHRISTI

ASIATICUM

Habitum circa annum Chrifti ccxlv.
ille delirufqus Not tus, cum aufus effet no- Ji Profiles Ecclefiarum tam ipfum, quam qui fe ad
divinitate & de Chrifto fententias pro- 'eum infeliciter aggregaverant, arceffunt, atque nf'
le rebus jcifcitantur
Jcifcitantur. Cumque
1
ponere, fed & majori quadam arrogant io ac ve­ dem
de
ille perfriHa
cordi* elatus fefe Morfem , fratrem vero fuum fronte dogma fuum ojfereret, eorum judicio ab
A.troncm effc diceret, a Presbyterii, inquit Epi- Ecclefia pulfus eft eum difcipuhs fuis. Refert au­
pbanius, five ab Epifeopis ejus regionis evocatus tem Epipbanius verba qua ab Epifeopis difla
ad reddendam fidei fua rationem , primo negavit m Concilio Junt adverfus Noctum dicentem : Li­
fe quicquam ab Ecclefia placitis alienum docuiffe ; num Deum veneror, unum novi , nec prxter
deinde quum quofdam sui infaniam fuum pertra- ipfum alterum natum, paflum, mortuum . Vo­
xijjet\ majorem in fuperbiam atque infolentiam lebat enim hac myfteria patrata fusjfe in perfona
elatus , atque audacior failus , palam harefim patris, a deoque Chriftum non effe diverfum a pa­
fuam diffeminavit . Proinde rurfum Udem illi tre. Tum Epifcopi'■

Ex »o»iCoi ΤΛ/ίλλ
JcJlioncBali- _£ V/fJ

Cfri cax Θιον ίοξσζορ^υ ιζ xt'tti , αλλ’ω; C
Et nos; inquiunt, unum quoque Deum co­
oiïcèpfy ίαχίως 5οξ«ζ«ν. x} câa Xptrôv ιχο- limus, fed quemadmodum legitime illum cole­
ρξυ, «λλ*«; ο’ίαμ^υ cix Xptrov uîovGtù, ττχ- re novimus · Itidemque Chriftum habemus
unum , fed quemadmodum novimus , uniim
Oomt x«^wç ίταθον, άτοθ«νο’/π« χ«θ«ς artChriftum Dei filium, paflum quomodo pafliis
^«vc# , avardvnt, ανιλθοντη «ς tw ùpxvov, ôv- eft, mortuum quomodo mortuus eft; qui &
n. C*
Πϊ£ό>, ιρ'χόμ^ον xdjvxt ζώνης refurrexit, & in ccelum afeendit, & ad patris
νηρ«ς. TEL·τα
μιμχ&τιχόης «το f$i
dexteram manet, & venturus eft judicare vi­
vos & mortuos. Hxc no» ab feripturis facris
θκ&'Ρ ypepjy, « iÇ fTire/iunt.

accepta profitemur, qux & novimus.
C. ANNUM
CHRISTI

CONCILIUM

A

C

H

A

J

Æ.

C. ANNU.3
CHRISTI

Habitum circa annum ccl.
ExnoriCot. f^Ongregata fuit hac fy nodus adverfus raep-DIn tricefimam & feptimam hxrefim Valefit
tam Valefiorum five Eunuchorum feilam , incurrunt, «Γ
Ïui infelices & fe ipfot caftrant ,
qui fimphciter interpretantes verba illa Domini, & hofpitea fu_.
uos . Hoc modo dicunt illud imSunt eunuchi qui fe ipfos caftraverunt pro- ' pleri : Qui fe caftraventnt propter regnum coelo­
Ster regnum ccelorum , dT fe ipfos caftralant rum . Alia quoque haeretica docere dicuntur
Γ hofpites fuos, id eft, peregrinos ad eos diver­ & turpia ; fed quas illa fini nec ipfe Epipha­
tentes . Itaque damnati Junt a fynodo Achaja, at nias commemorat, nec nfpiam potui reperire.
feribit audior Pradejimati lib. I. cap. xxxvu. Hi a fynodo funt damnati Achajx.

£«■<>»« ·«)·-

INTERREGNUM

PONTIFICIUM

ÂN N ό
CHRISTI
• 11

' iro.

unius Anni.
Quo · citrus Romanus ccclcjfam-univcrfam curavit.

S«p«ia« per.
NNO Chrifti » 15?. feptima Chriftiano-Erofolymitanum, & demum ipfum ecclefic! verf.cutx» , ÎMrum perfecutio, corruptis multorum fide- ticem Fabianum Romanum pontificem maxi­
n
li iattrrtiai 4
peacMxi*. hum moribus caufata , publico ediâo Decii mum abftukrit, verum etiam metu & horro­
“ ”··
imperatoris promulgata, a Cypriano Dei reve­ re omnibus incuflb impedierit, ne per annum
latione jap ante cognita, tam horrenda , im­ integrum , licet caufe graviflimx maxime id
manis êç atrox fuit, ut non modo fulcra ec- exigerent, fucceflbr ei fubrogaripotuerit. Nam *·*·■»»*·!·“jû”,’
defic plurima fugarit, ejufque capita , nimi­ cum Cyprianus epiftola fua 16. editionis Parum Babylam Antiochenum, AlexandrumHie- mei. Mofi & Maximo presbyteris, poft Fabia-r1·*·
Ddd n
ni
Concil. General. Tom. I.

A

INTERREGNUM PONTIFICIUM.
792
791
ni paflionem , ut habet liber pontificalis , in A 27. Deinde cum idem Romanus cleros a Cie— mentio fubdiacono, iterum ex Africa nuito t Sptniut ί.ηΛι
carcerem miffi^, de annuo confeftionis honore
plurimum gratuletur, eoique velut fratres pa­ intellexiflet Cyprianum epifcopum monitu Spi- M·1" cu“ce & unitate concordes falutet , manifeftum ntus (ancti, (quod ipfe Cyprianus epiftola iy"“e
eft, eo tempore, quo hanc epiftolam fcripfit , teftatur) magis quam mortis metu perfecutojam annuum tempus defundi Fabiani 4. in ris gladium lubterfugifle, & voluntarie in exi­
carceratorum presbyterorum funradiâorum re­ lium abiiflc, fugam Cypriani laudans, ad cle­
volutum , iplumquc Cornelium Romanx ec- rum Carthaginenfem literas dedit ( exeant in
clcfix prxfulem & antiftitem Fabiani fuccef- Cypriani epiftola 3.) quibus eum recte feciffe
forem nondum creatum fuifle , adeoque ultra declarat, ut fcilicet in tanta rerum perturbatione
annum integrum fedem pontificiam vacafte
ad tempus ecclefia reliât, opportuniore tempo­
Quos enim Cyprianus prxdida epiftola 16. in­ re in medium prodiret, & dilatum martyrium ma­
ter fe unanimes &. concordes fuifle demon- jore cum utilitate ecclefix. Praeterea ut a paftrat , corumdem aliquos tempore eledioms ftore relidam ecclefiam Carthaginenfem in of­
Cornelii, dum adhuc in carcere detinerentur, ficio contineret, Carthaginenfem clerum horfraudibus &. dolo Novaii ad defectionem ftBtatur, ut
apii, luo exemplo, optimi paftofchifma folicitatos & inductos efle conflat ex ris Specimen edant
...& vicem gerant , infirma
Cvpriani epiftola 51. ad poidem poli mortem ecclefia: membra non negligant, & facra maiDecii , Vohifiani imperatoris juflu e carcentyriun corpora diligenter curent. Baronius an­
bus folutos, kripta: item ex quadam epiftola no 25;. numero 32. 33. 34. 35. 36. Tertio
Cornelii pontificis ad Fabium epifcopum An­ eam, nuam fandus Cyprianus , de lapfis re­
tiochenum, quam infra ex Eufcbii lib. 6. cap. cipiendis, deque convulfa ab aliquibus ecclc35. nunc in tomos conciliorum cum aliis qui- fiailica difciplina reflitucnda , fententiam per
'r bufdam conlulto retulimus . Accedit , quod epiftolam 29. fignificatam , ( reddita ad eum
idem Cyprianus epiftola 40. ad plebem feri- epiftola, qux ell apud Cyprianum 31.) cle­
bens initio fecundi anni fui exilii , cleri tan­ rus Romanus confirmat , ad evitandam invi­
tum, non Romani pontificis meminerit, adeo diam odiumque lapforum , in ecclefiafticam
nt latis liqueat , adhuc cum hanc epiftolam communionem recipi inflantium : Synodum , Conci
fcripfit , Romanam ecclefiam paftore deifitu- de qua infra, convocat, ciufque de lapfis coertam fuifle.· ita enim inquit: No» faffecerat exi- cendis. vel frecipiendis
______
decreta univerfx ecclefix
hum '<am biennii, & λ vultibus atque aculis ve- C per literas circulares intimat Baronius prxdiilo
jirn lugubris feparatio , Cxc. & infra ; Cumque anno 253.numero
fequentibus Demum
femel placuerit tam nobit, quam conjeffortbut & cum j.im ingens lapforum numerus præ fori­
clericis urbicis ; item itntverfit epifeopis, vel in bus effet, & ut in ecclefiam reciperetur foll­
nojlra provincia, vel trans mare conjiituti, , ut ette inflaret. Novatus etiam Africani fchifmambit innovetur circa lapjorum caufam , nt.fi om
tis auclor Romanam fedem vacantem adhuc
nes m unum convenerimus. Certum icitur eft , dolis atque infidus , ut infra dicemus , ambi­
non minus quam integro anno poil martyrium ret, totius Romana ecclefix clerus, nullo perfandi Fabiani , fedem Romanam vacafle . & fecutionis adhuc Roma: durantis metu , aut
pallote deftitntam , quaii viduam perles crafprincipis adhuc viventis (ur patet ex ejsiflolj
'><■»· fe..Quod fandus Csprianus prxdida emftola ejus 52.. ad Antonianum) conatu prohibente,
ait, fe biennio cxuialte, ledique pontificiae cleconveniunt, &, quod erat officii fui , Corne­
»·«- rum Romanum totidem annis prxfuifle, ideo- lium Romanum Chriftianx religidnis pontifi- CorMe)li po».
etu‘que noti uno tantum, led duobus annis (edes cem, divino judicio & fuflragio jam ante qua- <ώ<>· eua>«
pontificia vacafte videatur , dicendum eft , idK fi prxeledum, epifeopi, qui tunc in Urbe jp. su*lunon de abfoluto, ut exponit Pamelius, fed dcD aderant, jure funragii eligunt .· presbyteri ve­
inchoato dumtaxat biennio intelligi debere ro cum plebe prrfentcs faâam ab epifeopis elenam fedem tanto tempore vacafle, diâu mon- âionem fuo teftimonio comprobarunt . Baro­
ftrofum effet , cum nullus unquam haâenus nius anno 254. num. 41. & fequentibus ufque
id vel fomniaverit, neque ur tamdiu differre- «d 46.
tur, reddita anno 254. ante feftum pafchx ,
ut patet ex Baronio anno 40. pace ecclefix ,
ulla prorfus caufa prxceflerit. Vide Baronium
anno Chrifti 253. numero 28. item anno 254.
numero 30. & 31.
Ad rUium
· Clerus Romanus. ) Clerus Romanus pro^uZi·'" b* lc‘cns’ cx «miquiori coniuetudine , fublato
pemne; Λ,, vifibili univerfalis ecclefix capite, fuarum efle
un.uru « -panium (quippe qui veluti propinquiora memKomat tU:un bra capiti inhxrerent, quique Petri ecclefix adminiftri eflent ) catholicx ecclefix per totum terra-E
rum orbem diffulx profpicere atque confulere,
in iis qux licerent , fpfius capitis munera ex­
plevit . Principio igitur poftquam gloriofo mar­
tyrio Fabianus fsontifex ex hac vita fubtradus
eflet, ut exemplo capitis membra nullo mor­
tis metu a Chrifti confeflione dejicerentur,
id tranfmarinis ecclcfus per literas ( quas Cy­
prianus epiftola 4. ad clerum fe accepifle (cri­
nit per Clementium fubdiaconum ) fignificat .
Baronius anno Chrifti 253. numero 26. &

£

D. CY-

D. CYPRIANI EPISTOLA.
794
AEPISTOLA · CLERI ROMANI
D. CYPRIANI CARTHAGINENSIS
793

EPISCOPI ET MARTYRIS

AD CLERUM CARTHAGIN ENSEM.

BMSTOLÆ ALIQUOT AD CLÏRUM ROMANUM
Pauca item cleri Romani.

®m< certa ratione bit collocutu funt., quod mul­
tum conferunt ud rationem illorum
temporum

DIVI CYPRIANI EPISTOLA

II m <d. Ρ1Ι

4

De fcccffu divi Cypriani.
Intellexerat tient Λμμιμι; a Clementia bypodiatono feteffîffe Cyprianum in per[entient. Pre
fuo itaque zela fidei clerum Cartbagtnenfem of­
ficii fui admonet, ac infini/, quid circa lapi
fos, interea dum uiefi illorum epifcopus, fieri
oporteat.

Ad Clerum Ursis Romæ.
idicimus fecefliffe benediftum papam Cy- Sf"p“ fr!*e
prianum a Clementio fubdiacono, qui a
anui
vobis ad nos venit certa ex caufa ; quod uti- F«buai, <ju»
b Eft oidme Cyprunus.b presbyteris & diaconibus Roma con- que refte fecerit, propterea quod cum fit periona infignis, & imminente agone quem permi- «<dcü« ”r”
u riXT’
fifientibut fratnbu'
fit Deus in fxculo collu&andi caufa cum ad- f»"» ■
NK.Rlphii,
fahUem.
mi i» Pm>«verfario, fimul cum fervit fuis , volens etiam
inn«.
Z^>UM\ie exceflu boni vin collegae mei ni- angelis & hominibus certamen hoc manifeftamor apud nos incertus effet, fratres ca- re, ut qui vicerit coronetur ; yiilus vero por­
riflimi , & opinio ftubia nutaret , accepi taverit m fe fententiam, qua: nobis manifefta
’C'»»»*»··· a vobis litcras ad me miffas per * Clemen- eft. Et cum incumbat nobis qui videmur prrIcm hypodiaconum , quibus pleniflime de glo- pofiti effe, & vice palloris cuilodirc gregem :
riofo ejus exitu inftruerer. Et cxultavi fatis , ii négligentes inveniamur, dicetur nobis quod
Î|uod pro integritate adminiftrationisejus, con- & antecefforibus nollns didum eft , qui tam
ummatio quoque honefta procefferit. In quo négligentes prxpofiti erant: quoniam perditum /y.* 14,
vobis quoque plurimum gtatttlor , quod cius non requifmmus , & errantem non correxi1memoriam
----------------------------------------.. Λ · teftimonioCmus
. Λ· .
tam celebri δ. iliuftri
, & claudum non colligavimus, & lac eo­
profequamini, ut per vos innotefeeret nobis, rum edebamus, & l|nis eorum operiebamur.
quod & vobis effet circa prxpofiti memoriam Denique fic ipfe dominus implens qux erant
gloriofum , & nobis quoque fidei ac virtutis feripta in lege & prophetis , docet , dicens :
Îirxberet exemplum. Nam quantum pernicio- Ego [um pjfior bonus, qui pono animam meum jM> u
à eft ad fequentium lapfum, mina prxpofiti , pro ovibus meis : mercenarius autem , tf cujus
intantum contra utile eft & falutare , cum non funt propria oves , tum viderit lupum ve­
epifcopus fe per firmamentum fidei fratribus nientem , relinquens effugit , & lupus difpergit
oves; fed & Simoni fic dicit.’ Diligis me7 reprxbet imitandum. Legi etiam alias literas ,
quibus nec qui fcriplcrint, nec ad quos ferip- fpondit: Diligo; ait ei: Pafce oves meus. Hoc744,
tum fit, fignificanter expreffum eft . Er quo­ verbum fadum ex adu ipfq quo ceffit cognoniam me in iifdem literis & feriptura, & len- fcimus, & ceteri difcipuli fimiliter fecerunt .
fus , & chartx ipfx quoque moverunt , Nolumus ergo, fratres dileâifltmi , vos mer­
ne quid ex vero vel fiibtradum fit vel im­ cenarios invenire , led bonos pallores , cum
mutatum , eamdem ad vos epiftolam au­ fciatia tum non minimum periculum jncumthenticam remi fi , ut recognofiatis an ipfa"Dbere , fi non hortati fueritis fratres noftros
. Ckeceü» fit, quamc Clement, hypodiacono perferendam (lare in fide immobiles , ne praeceps iens ad
dediftis: perquam etenim grave eft, fi epifto- idololatriam funditus eradicetur fraternitas :
Ix clerice veritas mendacio aliquo & fraude nec enim hoc folum verbis vos hortamur, fed
corrupta eft. Hoc igitur ut fcire poffimus, & difeere poteritis a pluribus a nobis ad vos ve­
feripturam & fubfcriptionem, an veftra fit, re- nientibus, quoniam ea omnia nos Deo adju­
cognoicite, & nobis quid fit in vero referibi- vante & fecimus & facimus cum omni folicite. Opto vos, fratres cariffimi , femper bene tudine & penculo irculari , ante oculos plus
habentes timorem Dei , & pcenas perpetuas ,
jaiere.
quam timorem hominum, & brevem injuriam;
non deferentes fraternitatem, & hortantes eos
itare in fide, βς paratos effe debere ire cum
domino : fed & afeendentes ad hoc qfiod com­
pellebantur, revocavimus
Ecclefia ifta fortis
tn fide, licet quidam terrore ipfo compulfi ,
E five quod effent infignes perfonx , five appiehenfi timore hominum revertuntur; quos qui­
dem feparatos a nobis non derelinquimus, fed
ipfos cohortati fumus & hortamur agere p<ruitentiam , fi quo modo indulgentiam potue­
runt recipere ab eo qui poteft prxftare : ne
fi relifti fuerint a nobis , peiores efficiantur .
Videtis ergo, fratres, quoniam & vos hoc fa­
cere debetis , ut etiam illi qui ceciderunt ,
hortatu veftro corrigentes animos eorum , fi
apprehcnfi fuerint iterato , confiteantur , ut
pofs Urbici.

De dormitione epifeopt * Romani

D

791

D.

C Y P R I A N I

E P I S T O L A.

796

pollint priorem errorem corrigete. Et aliaquz A icntur inclutis , ad corroborandos &1 conforincumbunt vobis, etiam ipia fubdidlmus , ut fandos
’
“
'
eos nofter
fefmo penetravit. Item
cum
ti, qui in hanc tentationem inciderunt, coepe­ comperiftem eos qui facnlegis contagibus ma­
rint apprehendi infirmitate, & agant>poeniten­ nus fuas atque ora maculaflent , vel nefandis
tiam radi fui , & defiderent communionem , libellis nihilo minus confcientiam polluiflent ,
utique fubveniri eis debet . Sive viduz , five exambire ad martyres paflTim, confeflores quo­
clinomeni, qui fe exhibere non potiunt , five que importuna fle gratiofit deprecatione cor­
hi qui in çarcçribus funt, five exclufi a fedt- rumpere, ut fine ullo diferimine atque exami­
bus fuis, utique habere debent qui , eis mini- ne Angulorum darentur quotidie libellorum
ftrent . Sed & catechumeni apprehenli infir­ millia contra evangelii legem ; literas feci qui­
mitate, decepti efle non debebunt, ut eis lub- bus martyres & confeflores confilio meo quan­
veniatur; & quod maximum eft, corpora mar­ tum poflem ad dominica przcepta revocarem.
tyrum , aut ceterorum , fi non fepcliantur , Item presbyteris & diaconibus non defixit fagrande periculum imminet eis, quibus incum­ cerdotii vigor , ut quidam minus difciplinz
bit hoc opus. Cujufquc ergo veftrum quacum­ memores &. temeraria feftinatione przcipites ,
que occatione effedum fuerit hoc opus
< .
, certi B qui cum lapfis communicare jam coeperant ,
fumus eum bonum (ervum zftimari, ut qui in comprimerentur, intercedentibus nobis . Plebi
minimo fidelis fuit, conflituatur fuper decem civi­ quoque ipti quantum potuimus 4 animum com- » mimos
tates . Faciat autem Deus, qui omnia przftat pofuimus , &. ut ecclefiaftica difcipliua fervaIperantibus in fe, ut omnes nos 111 his ope­ retur, inftruxinius. Poftmodum vero cum qui­
ribus inveniamur . Salutant vos fratres qui dam de lapfis, five fua fponte, five aliquo incita­
lunt in vinculis, & presbyteri & tota ecclefia, tore, audaci flagitatione b proruerent, ut pacem κ prorumpe,
quz ipfa cum fumma foheitudine excubat pro fibi a martyribus & confelforibus promiflam extoromnibus qui invocant nomen domini. Sed &. quere violento impetu niterentur, de hoc etiam
nos petimus mutua vice , memores fitis noftri. bis ad clerum literas feci, & legi eis mandavi ,
Sciatis autem Bafliauum {Krvcnitle ad vos, & ut ad illorum violentiam interim quoquo ge­
petimus vos, qui habetis zelum Dei , harum nere mitigandam , fi qui libello a martyribus
literarum exemplum ad quofeumque poteritis , accepto de fxculo excederent, exomologefi fa­
tranfmitterc, per idoneas occationes , vel vê­ da, & manu e;s in pirnitentiam impofita, cum
tiras, faciatis; five nuncium mittatis, ut tient pace
r_._ fibi a martyribus
___ ___ promiffa
___ ____
__
ad_______
dominum
fortes &. immobiles in fide, Optamus vos, ca-L remitterentur. Nec in hoc legem dedi , autt
ritlimi, bene valere.
!mc audorem
~
...................
temere conftitui
: fed cum vi­
deretur &. honor martyribus habendtis, & eo­
CYPRIANI · EPISTOLA rum qui omnia turbare cupiebant impetus com­
primendus, & przterea veftra feripta legiflem,
AD CLERUM ROMANUM.
quz c de hoc ad clerum noftrum per Clemen- < huc
tium hypodiaconum nuper feceratis, ut iis qui
De fecetiti fuo.
poft lapfum infirmitate apprehenli eftent &
pœnitentes communicationem defiderarent, fubCjprianur presbyterii ij diaconibus Rom* con~. vemretur; flandum putavi & cum veftra len­
fijlentibui Jratribxs.
tentia , ne adus nofter qui adunatus efle &
J.liniem.
confentire circa omnia debet, in aliquodifere(>aret . Plane ceterorum caufas quamvis libelUoniam comperi , fratres
o a martyribus accepto diflerri mandavi , &
nus fimpliciter & minus fideliter
_ ___ vobis
... .._i
w.
r_
n noftram przfentiam refervari: ut, cum,
parenunciari, quae hic a nobis & getia funt & Dcç a jomino nobis data, plures przpofiti conteruntur, nccetiarium duxi has ad vos literas venire in unum coeperimus, communicato et­
acere, quibus vobts aclus noftri , & dilcipli- iam vpbifcum confilio difponere fingula & re;
nz, & diligentiz ratio redderetur . Nam fi­ formare poflimus · Opto vos, frattes cariflimi,
cut domini mandata inftruunt , orto ftatim femper bene valere.
turbationis impetu primo, cum me clamore
violento frequenter populus flagitatlet , non iCYPRIANI « EPISTOLA***1!
edit. Fum *
tam meam falutem, quam quietem fratrum pu­
AD CLERUM ROMANUM,
Rii*'
blicam cogitans, interim lecefli, ne per inve­
recundam przfentiam noftram feditio , quz
cœperat, plus provocaretur. Abfens tamen cor­
De Luciani inverecundi».
pore, nec ipiritu, nec adu, nec monitis meis
defui , quo minus fecundum domini przcepta
Crprianus presbyteris & diaconibus Aoma
fratribus noftris, in quibus poflem, mea me­
coilfijlentibus frutribus ·
diocritate confulcrem, & quid egerim , loquun­
falutem.
tur vobis epiftolx, pro temporibus emiflz nu-E
mero tredecim , quas ad vos tranfmili . In
OST fadas «d vos literas , fratres canffiquibua nec clero conftlium , nec confelforibus
mi, quibus adus nofter expolitus , & diexhortatio, nec extorribus, quando oportuit,
fciplinz ac diligenti» quantulacumque ratio
declarata
eft, aliud accedit , quod nec ipfum
objurgatio, nee untverlz fraternitati ad depre­
candam Dei mifericordiam allocutio, & per- latere vos debuit. Nam frater nofter Lucianus
fuafio noftra defuit , quantum fecundum le­ & ipfe unus de confeflbribus, fide quidem ca­
gem fidei, & timorem Dei , domino fugge- lidus & virtute robuftus, minus dominica 1erente, noftra mediocritas potuit eniti. Poftea- dione fundatus, quaedam conatus e»f imperiti
quam vero & tormenta venerunt , five jam jampridem fe vulgi audoretn conftituens , ut
tortis fratribus noftri» , five adhuc ut torque- manu ejus fcripti libelli gregatim multis nomi­

Q
f

P

ne

197

D.

C Y P R I A N I

Γ. P I S T O L A.

7 »8

ne Pauli 'danentur ,· cum Mappalicus martyr A literis ejufdem Luciani ad Celerinum faftis anicautus dc verecundus, legis ac difeiplina: me- madvertetis . Quibus
~
minime confideravit, quod
mor, nullas contra evangelium literas fecerit, non martyres evangelium faciant, fed per evange­
fed tantum domeftica pietate commotus ma­ lium martyres fiant : quandQ& Paulus apoftolus
tri fus & forori, que lapfie fuerant , manda­ quem dominus vas eledioms luar dixit , po­
verit pacem dari: Saturninus quoque poft tor­ tuerit in epiftola fua , dicens : Msror quod fic βΛ>Λΐ ,
menta adhuc in carcere conii i tu tus , nullas tam cito demutamini, ab ta qui vos vocavit tn
ejufmodi literas emiiferit . Lucianus vero non gratiam , ad alt nd evangelism , quod non eft
tantum Panlo adhuc in carcere pofito nomine aliud, nifi fi funt aliqui qui vos turbant, Ù vo­
illius libellos manu fua feriptos paftim dedit , lunt convertere evangelism Chrifti : fed licet nos,
fed & poft ^jus exceflurn eadem facere fub
aagrZo de coelo aliud annunciet, preterquam
ejus nomine perfeveravit , dicens hoc fibi ab annunciavimss vobis, anathema fit : ficut praillo mandatum; neiciens domino magis quam dix i mat & nunc iterum dice,, ~fi quit
t
___ _____
vobts
annunconferyo obtemperandum. Aurelii quoque ado- ciuvent praterqsam quod acceptftts , anathema
lefcentis tormenta perpeffi nomine libelli multi fit . Opportune vero fupervenerunt literz vedati funt, ejufdem Luciani manu feripri, quodB ftrz
itrae, quas accepi ad clerum fadas,
fadas, item quas
qi
literas ille non noflet. Cui rei ut aliquatenus vbcati confcITores
_ r rr
Mofes & Maximus, Nicoftrapoflet obfifti, literas ad cos feci, quas ad vos tus, & ceteri, Saturnino, & Aurelio , & ce­
tub epiftola priore tranfmifi , quibus petere teris mjferunt, m quibus evangelii plenus vi­
& fuadere non defitti, ut dominiez legis , & gor & difciplina robufta legis dominiez conti­
evangelii ratio teneretur . Poftquam vero ad nentur ; laborantes hic nos, & contra invidiz
eos literas mifi , ut quafi moderatius aliquid impetum totis fidei viribus refiftentes , inul­
& temperantius fieret , univerforum confeflb- tum iermo vefter adjuvit , ut divinitus com­
rum nomine idem Lucianus epiftolam fcripfit, pendium fieret ; & priufquam venirent ad vos
qua pene omne vinculum fidei, & timor Dei, liters, quas vobis proxime mifi , declararetis
Ôc mandatum domini, & evangelii fanditas, & nobis , quod fecundum evangelii legem (let
firmitas folveretur. Scripfit enim omnium no­ nobifeum fortiter atque unanimiter etiam vemine, univerfis eos pacem dedifle , & hanc lira lententia. Opto vos, fratres, femper bene
formam per me aliis epifeopis innotefeere vel­ valere.
le , cujus epiftolr exemplum ad vos tranfmi­
fi. Additum eft plane : de quibus ratio con-Ç CYPRIANI
EPI STO LA.V,
fliterit , quid poft commiflum egerint : Quz
Ri|»l
res majorem nof>is conflat -invidiam , ut nos
AD CLERUM ROMANUM.
cum fingulorum caulas audire & excutere c<rpenmus, videamur multis negare ; quod fe nunc
Pe lapfis qui fibi pacem a Paulo
omnes jailant a martyribus & confeflbribus acmarbre datam vin­
ccpjfle . Denique hujus feditionis origo jam
dicabant.
cœpit .· nam in provincia noftra per aliquot
civitates in prrpofitos impetus multitudinum Cyprianus presbyteris & diacontbui Aetna canfadus eft ; & pacem quam fcmel eundis a
fijientibss fratribus
martyribus & confeflbribus datam clamitabant,
falutem.
confeftim fibi reprzfentari coegerunt ; territis
& fubadis przpofitis fuis , qui ad refiftendum
T diledio communis & ratio expofeit, fra­
minus virtute animi & robore fidei przvaletres cariftimi, nihil confeientiz veftrrfubbant. Apud nos etiam quidam turbulenti, qui
trahere de h:s qux apnd nos geruntur, tit fit
vix a nobis in przteritutn regebantur, & in no-D nobis circa utilitatem ecclefiafticz admimftraftram przfentiam differebantur, per hanc epi- tionis commune confiliuin : nam polleaquam
ftolam, velut quibufdam facibus accenfi , plus ad vos literas feci, quas mifi per Saturum leexardefecre, & pacem, fibi datam extorqueie ftorem, & Optatum hypodiaconum fratres noceperant . De quibus quales ad clerum no- ftros de quorundam proipeda temeritate , qui
ftrum literas fecerim , exemplum vobis mifi : pœnitenfiam agere , be Dep farisfacere detrefed te quid mihi Caldooius collega pro inte­ dant, literas ad me fecerunt: pacem non dangritate & fide fua fcripferit, quidve ego ei re- dam fibi poftulantes , fed quafi jam da­
(cripferim, utrumque ad vos legendum tranf­ tam fibi vindicantes , quod dicant Paulum
mifi. Exempla quoque epiflolz Celerini boni omnibus pacem dedifle, ficut in lireris eorum,
& robufti confeflbris, quam ad Lucianum cum- quarum exemplum ad vos tranfmifi, legetis.
dem confeflbrem fcripferit , item quid Lucia­ Simul quid & ego eis breviter interim refcrinus ei refcripferit, mifi vobis ; ut Sciretis & la­ fderim, fed & quales poftea ad clerum literas
ecerim , ut fcire poiTetis , hujus quoque rei
borem circa omnia & diligentiam noftram, &
vobis mifi.. Quod fi ultra temeriiac
veritatem ipfam difceretis.· Celerinus confeflbr, exemplum
,
quam fit moderatus & cautus , & humilitate E eorum nec meis nec veftris literis comprefla
•c timore feftz noftrx verecundus, Lucianus fuerit, nec confiliis ialutaribus obtemperant ,
vero circa intelligentiam dominiez Icûionis , agemus ea quz fecundum evangelium dominu»
ut dixi, minus peritus, ficcirca invidiam vere­ agere przcepit : Opto vos , fratres canifuni ,
cundis noftrz relinquendam facilitate iua mo- femper bene valere.
I. leftus. Nam cum dominus dixerit , m nomine
Patrii, & Filii, (J Spiritui fanili gentei tirgi , & in baptifino prxterita peccata dimitti ;
hic praecepti ôc logis ignarus , mandat pacem
dari & peccata dimitti in Pauli noininc : &
hoc fibi dicit ab illo elfe mandatum , ficut iq
EPI

E

799
« XXX.

'dii Pun. Λ
Ri|*l.

D.

CYPRIANI

EPISTOLA · CLERI ROMANI

EPISTOLA.

Soo

A mnt, animadvertimus contra fcipfos protuhffc .

Nam li dandam illis pacem martyres putave­
runt , cur illos ad cpifcopum , ut ipfi di­
cunt , remittendos cenfuerunt ? Is enim qui
jubet fieri , poteft utique facere , quod fieri
Confirmat fententiam ipfius
jubet . Sed ut intelfigimus , imo ut res ipfa
de lapfis.
loquitur & clamat , Uncti (lum martyres utro
bique adhibendum putaverunt temperamentum
CyprjaM pap*, preshteri & diaftni Stout* corf·
& pudoris & veritatis. Nam & quia a multis
fttntfs falUtm.
urgebantur, dum ad epifeopum illos remittunt,
verecundia proprix , ne ulterius inquietaren­
U M perlegiffemus, frater , literas tuas , tur , confulendum putaverunt : & dum illis ,
quas per Fortunatum hypodiaconum mi- non ipfi communicant, evangelical legis illiba­
feras, gemino fumus dolone perculfi , & du
­ finceriratem cuftodiendam judicaverunt. Tu
tam
plici moerore confufi, quod neque tibi requies; „ tamen
......... , , .........
, ........
Ί___
frater
, nunquam
pro __________
tua caritate ___
defiulla in tantis perfecutionis neceflitatibue trade-B ftas lapforum animos temperare, & errantibus
retur, & lapforum fratrum immoderata petu­ veritatis prxftare medicinam ; licet animus x
lantia ufque ad periculofam verborum - temeri­ grorum niedcntium refpuere foleat indultriam.
tatem produira denotaretur . Sed quamquam Recens eff lapforum nuper hoc vulnus, & ad­
nos atque animum. noftnim ifta , qux dixi­ huc in tumorem plaga confurgens .* & idcirco
mus , graviter affligerent ; tamen mœroris no
certi fumus, quod fnatlo productions tempo­
itri tam gravem farcinam , rigor tuus , & fe­ ns, impetu ilto conienefcente , amabunt hoc
cundum evangeiicam difciplinain adhibita feve- ipfum, ad fidelem fe dilatos effe medicinam ;
ritas temperat : dum & quorumdam improbi­ fi tamen defint qui illos arment ad periculum
tatem jufte coercet, & hortando ad poeniten­ proprium, & in perverfum inilnientes pro falutiam, viam legitimam falutis oftendit . Quos lanbus dilationum remediis, cxitiofa depofeant
quidem talis mirati tiuniH ad hoc ufque pro­ illis properata communicationis venena ; neque
hibe vohiiffe, ut tam urgenter, & tam imma­ enim credimus fine mffindu quorumdam , auturo atque acerbo tempore, in tam ingenti & furos fuiffe omnes tam petulanter fibi pacem
immenfo crimine , atque
delirto ., .pacem libi vindicare. Novimus Carthaginenfis ecclefix fi,
non tam peterent, qt|uam vindicarem , imo jamC jcin ? novimus inrtitutionem, novimus humili­
& in cttlis habere fe dicerent. Qui li habent, tatem. unde etiam mirati fumus , quod qyxquid petunt quod tenent ' h autem non habere dam m te per epiftolam injeda durius notare
illos probatur, hoc ipfo quod petunt, cur hon mus: cum amorem veftriim mutuum, & cari­
judicium eorum fuftinent, a quibus petendam tatem exemplis multis reciprocx affedionis in
pacem, quam utique non habent, putaverunt ? vos invicem frpe comperiffemus . Tempus eft
Quod fi aliunde prxrogativamcommunicationis igitur ut agant delidi ptenitentiam, ut probent
habete fe credunt, cumevangclio illam confer
lapfus fui dolorem, ut offendant verecundiam,
re conentur, ut ita demum firmiter valeat, fi ut monftrent humilitatem, ut exhibeantmodeab evangelic a lege non diffonat. Ceterum quo ftiam, ut de fubmiffione provocent in fe Dei cle­
pado evangeiicam poterit prxlfare communi­ mentiam , & de honore debito in Dei facerdotem,
cationem , quod contra evangeiicam decretum eliciant in (e divinam mifericordiain. Quanto me­
videtui veritatem? Nam cum omnis prxroga- liores ipforum literx fuiffent, fi pro ipfis preces
ttva ita demum ad indulgentix privilegium ipe- liantium humilitate ipforum adjutx fuiffent, quodet;■ fi ab- eo- cui
fociari
quxrit,
jfcritur, quan
quan-­
.
;
. .
■ non diferepet
.
niam & facilius impetratur quod feritur
ti*1 a Deo, cui fociari quxrit, dilcrcpat , ne-Djo
pro qUO petitur,
condignus
eft,, ut
quod
wv
fiv
|«.IIIUI , iuiiui
^uui Çll
Ul quOCI
ceffe eii indigentiam Sc privilegium focietatis petitur
----«
■
, impetretur. Quod autem pertinet1 ad■
amittat. Videant igitur quid in hoc negotio Privatum Lambefitanum , pro tuo more feciagere conentur: nam fi aliud quidem evange- ili , qui rem nobis folicitam nunciarc voluihum, aliud autem martyres dicunt pofniffede- fli: omnes nos decet , pro corpore totius ec­
cretum, collidentes contra evangcliuin marty­ clefix , cujus per varias quafque provincias
res, b utrobique periclitabuntur. Nam ficcvan- membra digefta funt, excubare.* fed nos etiam
gelii fraffa jam & jacens videbitur elle ma- ante literas tuas fraus callidi hominis latere
jeffas, fi potuit alterius decreti novitate fupe- non potuit: nam cum antehac quidam ex iprari : & de martyrum capite gloriofa confeffio- fius nequitis cohorte veniffet vexillarius Priva­
nis corona detraâa, fi non illam de evangelii ti 1, & furto ac fraudulenter' literas a nobis
confcrvatione invenientur confecuti, unde mar­ elicere curaret , nec quis effet, latuit, nec li-» μ,*»ι Ci­
tyres fiunt ; ut merito nulli magis fit compc
teras, quas volebat, accepit . Optamus tc «‘Γ,*’’Ai'···
tens -nihil contra evangelium decernere, quam domino bene valere.
dul«»i«
qui martyris nomen evangelio laborat accipe­
re. Illud prxterea vellemus addifeere , fi mar-E
tyres non propter aliud martyres fiunt , rufi
ut non facrificantes, teneant ecclefix ulque ad
effufionem fanguinis fui pacem , nc cruciatus
dolore fuperati perdendo pacem , perdant falutem.* quo pado falutem, quam fi facrificaffent fe habituros non putaverunt , illis ex i (li­
ment donandam, qui facrificaffe dicantur, cum
legem hanc debeant in aliis tenere, quam ipfi
videbantur fibi antepofuiffe ? In quo negotio ,
hoc ipium, quod pro (e ipfis facere put.uc
AD CYPR.IANUM.

G

fe atrvbiqiM

EJUS

Soi

CLERI ROMANI EPISTOLA.
boa
«VATaEJUSDEM · CLERI ROMANI A hoc ipfo quod ipium cornelian tue* aut , tene­
rentur. Sed etiam adverfus illos qui acta feciR.td
fent heart prefentes cum fierent non adfuifient,
EPISTOLA AD CYPRIANUM.
ctun przfentiam luam utique ut fic feriberentur
mandando feciflént. Non eft enim immunis a
(celere, qui ut fieret imperavit , nec eft alie­
De eodem.
nus a crimine, cujus conienfu, licet non a ir
admiffum crimen , tamen publice legitur , &
cum totum fidei (aeramentum in confeflione Chri
fti nominis intelligatur efle digeftum, qui fal
laces in cxcufatione preftigias quzrit, negavit,
Uamquam bene fibi conlcius animus, & & qui vult videri propofitis ad ve Mus evangelium
evangelic® dilciplin® vigore fubnixus, & vel ediftis vel legibys latisfecifle, hoc ipio jam
venis fibi in decretis cœleftibus teftis effe&us,
paruit, quod viden pamifle fe voluit. Nec non
foleat (olo Deo judice efle contentus, nec al- etiam
_ ___ contra
_____ ______
j______ qui
)..........
illos quoque
illicitis facrifiem
terius aut laudes petere, aut accufattones per- B manus (itas"atque o7a ^'lluerant ,* potlûtis
" s an­
timefeere : tamen geminata funt laude con­ te mentibus propriis, unde etiam fimtipfirma
digni , qui cum confcientiam fciant Deo fo- nus atque ora polluta, fidem noftram conlcn
li debere fe judici , aihts tamen fuos defi
fumque monftravimus. Abfit enim ab ecclefia
de rant etiam ab ipfis fuis fratribus compro­ Romana vigorem luuni tam profana facilita­
bari . Quod te -frater, Cypriane, facere non te dimittere, & nçrvos feveritatis everla fidei
mirum eh, qui pro tua verecundia &. ingeni­ majeftate diflblvere : ut cum adhuc non tan­
ta induftria , confiliorum tuorum nos non tam tum jaceant, fed & cadant everfonim fratrum
judices voluifti, quam participes inveniri ; ut ruin®, properata nimis remedia communica
in tuis rebus geftis laudem tecum , dum illas tionum utique non profutura prxftentur , fit
probamus inveniremus ; & tuorum confiliorum nova per milericordiam fallam vulnera veteribonorum cohzredes, quia & affirmatores effe‘ bus traftfgreflionis vulneribus imprimantur, ut
‘
' omnes * credimur ope- rmi(ens ad everfionem maiorem eripiatur &
• crcdmeor poflimus. Idem
enînft
• d<pf*hc«dc- r***i, in quo * deprehendimur eadem omnes pernitentia. Ubi enim poterir indulgenti® ineretour
(Centura: & diiciplm® contentione fociati. Quid•
_____ procedere,
_______ , fi etiam ipie medicus interdicina
enim magis aut tn pace tam aptum, aut inCcepta pernitentia indulget perciulis? li tanttimbeltis pctlecutionis tam neceffarium, quamde- modo operit vulnus, nec (init neceflaria
’
tem­
bitam feveritatem divini vigoris tenere? quam poris remedia obducere cicatricem ? Hoc non
qui remiferit, inftabilt rerum curfu erret fem­ eft curare, fed li dicere verum volumus , ot
per necefle eft, &huc atque illuc variis &. in­ cidere ■ Quamquam confeflorum quoque , quo.,
certis negotiorum temfieftatibus dtifipctur & hic adhuc in carcerem dignitas fux confeflioquafi extorto de manibus confiliorum guberna­ nis inclufit, & ad certamen evangelicum iua
culo, navim ecclefiaftic® falutis illidat in fco- fides in confeflione jam gloriofa (ernei coro
pulos, ut appareat non aliter faluti ecclefiafti- navit, literas habeas confpirantes cum literis
c® confuli porte, nifi fi qui & contra ipfam noftris, quibus feveritatem evangelic® ditctplifaciunt, quafi quidam adverfi fiuâus repellan­ n® protulerunt, & illicitas petitiones ab ectur, & dilciplin® ipfius femper cutlodita ratio, clefi® pudore revocarunt. Ni(l hoc teafleni ,
quafi («lutare aliquod gubernaculum in tem- difeiplin® evangelic® ruina non facile farcire­
peftate fervetur . Nec hoc nobis nunc nuper tur , prrfertim cum nulli magis tam con­
confitium cogitatum eft , nec hxc apud nos gruens ....
n___ ..
Λ___ ____
eflet............
tenorem evangelici
vigotis
ill;b«adverfus improbos modo fupervenerunt repcn-Dtljnlj dignitatemque iervare, quam qui lc ex
tina fubfidta, fed antiqua hxc apud nos feve- cniciandos
. .
-& excarnificandos pro cvangelio turitas ; antiqua fides , dificiplina legitut antiqua ; rentibus tradidiflent, ne martyrii honorem mequoniam nec tantas de nobis laudes apoftolus riio perderent , n m occafione martyrii prxvaprotuliftet dicendo: Quia fidet veftra prodicatur ricatores evangelii efle voluiflent : nam qui
in tota mundo: nifi jam exinde vigor ifte radi­ quod habet non cuftodit, in eo ex quo illud
ces fidei de temporibus illis mutuatus fui flet , poflidet, dum id ex quo poflidet violat , vio­
quarum laudum & glori® degenerem fuiife , lat illud quod poihdcbat. Ia quo loco maxi­
maximum crimen eft . Minus eft enim dede­ mas tibi atque uberes gratias referre debemus
coris nunquam ad pnecomum laudis acceflifle, & reddimus ; quod illorum careens renebas
quam, de faftigio laudis ruiffe - Minus eft cri­ literis tuis illuminafti, quod ad illos veuifti ,
minis honoratum bono teftimonio non fuifle , quo modo introire potuifti, quod illorum ani­
quam honorem bonorum teftimoniorum perdi- mos lua fide & confeflione robuftos tuis alio
difle. Minus eft , fine prxdicatione virtutum cutmnibus literifque recteafti, quod felicitates
ignobilem fine laude jacuifie,·..
quamexhxredem eorum condignis laudibus profecutus accendifidei faitum laudes proprias
j
perdidifle: eaenimEftj ad multo ardentiorem cœlcflis glori® cupiqu® in alicujus gloriam proteruntur
, nifi
r. an­ ditatem , quod pronos ^impulifti , quod , u:
............
xio & folicito labore ferventur , in invidiam credimus ficâopimus, vidïores futuros viribus
maximi criminis intumelcunt . Hoc nos non tui fermonis animafti: ut quamquam hoc to­
falfo dicere fuperiores noftrx liter® proba ve
tum dc fide contuentium fic de divina indui .
runt, in quibus vobis fententiam noftram di­ gentia venire Videatur, tamen in martyrio (uo.
lucida expofitlone protulimusadverfus cos, qui tibi ex aliquo debitores lacti effe videantur
feipfos infideles illicita nefariorum libellorum Sed ut ad id, unde digreflus fermo videbatur
profeflione prodiderant, quafi evafuri irretien­ effe, rurfus revertatur, quales (itéras in Sici­
tes illos diaboli laqueos viderentur , quo non liam quoque miferimus , fubjeftas habebis .
minus quam fi ad nefariis aras acccfliflcnt , Quamquam nobis différend® huius rei necefliCeae;I. Genera!. Tom. I.
Eec
tas
Cypriano pap*, Preshteri tf diaconi Romo
confijtentes faintem.

Q

D. CYPRIANI EPISTOLA.
804
8oj
cas major incumbat, quibus, poftexceffumno- Aclypeum, refumant, fed ut contra hoftetn dia­
biliffuns memori» viri Fabiani , nondum eft bolum vei nunc armati, non contra ecclefiam,
epifcopus propter rerum fic temporum difficul­ nue illorum dolet cafus, armatos effe fe cre­
tates conftirutut,-qui omnia ifta moderetur , dant. Multum illis proficiet petitio modefta ,
fic eorum qui lapfi funt, pollit cum auâoritate poftulatio verecunda, humilita* neceffâria, pa­
fic confilio habere rationem . Quamquam no­ tientia non otiofa . Mittant legatos pro fuis
bis in tam ingenti negotio placeat , quod fic doloribus Lacrymas ; advocatione fungantur ex
tu ipfe traftafti prius , ecclefix pacem fufti- intimo pedore prolati gemitus , dolorem pro­
nendam
deinde , fic collatione confiliorum bantes committi criminis fic pudorem . Imo fi
cum epiteopis, presbyteris, diaconis , confetto- dedecoris admitti magnitudinem perhorrefeunt,
nbus, pariter ac ftantibus laicis fafta, lapfo- fi pedoris fic confcientix fux lethalem plagam
lunVtradare rationem . Perquam, enim nobis & finuofi vulneris altos recettes vere medica
& invidiofum & onerofum videtur , non per manu tradant, crubefcant fic petere, nifijjwa
multos examinare, quod per multos commif- majoris eft rurfum fic periculi 6; pudoris , aiX
futn videatur fuitte, fii unum fententiam dice- xilium ,pacis non ,petiillc . Sed hoc totum_ in\
_
re, cum tam grande ciimen per multos dittu-B faci amento, fed in ipfis poftul.itionis lege remfnm notetur exitte ; quoniam nec firmum de­ poris fado temperamento, led poftulatione de­
cretum poteft effe, quod non plurimorum vi­ mi ffa, led prece fubdita; quoniam & qui pe­
debitur habutffe conienfum ..Afpice totum or­ titur Belli debet, non incitati , fic ficut retptbem pene vaftatum, fic ubique jacere dejefto- ci debet divina clementia, fic refpici debet fic
rum reliquias, fic ruinas, fic idcirco tam gran­ divina cenfitra, fic ficut feriptum ctt : Donavi M·"*· '»■
de expeti confilium, quam late propagatum vi­ til-ι cmne debitum, çuia me roga/lr. fic Icriptum
me necaverit coram homtnibur, n'gibo& ■«.·"* i»
detur effe deliâum. Non fit minor medicina , ctt.quam vulnus eft .· non fint minora remedia rço eum coram Patre meo, & .ingem ejui . Deus
quam funera : ut quomodo qui ruerunt , oS enim, ut ett indulgens , it? ctt prarceptotum
hoc ruerunt, quod exea temeritate nimis in­ fuorum exa&or, &. quidem diligens , fie lient
cauti fuerunt ; ita qui hoc dilponere nitun­ ad convivium vocat, fi habitum nuptiarum non
tur , omni confiliorum moderamine utantur , habentem ligatis manibus & pedibus extra <anne quid non ut oportet factum tamquam ir­ ftouim cretum foras jadat . Paravit caelum ,
ritum ab omnibus judicetur . Uno igitur eo- fed
__ r______
....___ _ fed
paravit „
fic ________
tartarum. ______
Paravit refrigeria,
demque confilio, iifdem precibus fic HetibusCparavit etiam xterna fupplicia. Paravit inaccettam nos, qui ufque adhuc videmur tempons iibilem lucem, led paravit etiam perpetnx no­
iftius ruinas lubterfugiffe, quam illi qui in has dis vaftam xternamque caliginem. Cujus tem­
temporis videntur clades incidiffe , divinam peramenti moderamen nos hic tenere qtixren·
majeftatem deprecantes , pacem ccclefiattito tes, diu, fic quidem multi , fic quidem cum
nomme poftulemus: mutuis votis nos invicem quihufdam epifeopis viemis nobis fic appropin­
foveamus , cuftodiamus , armemus : oremus quantibus , fic quos ex alus provinciis longe
pro lapfis, ut erigantur ·. oremus pro ftanti­ pofifis perfccntionis iftius aruor cecerat, ante
bus, ut non ad ruinas ufque tententur ; ore­ oonftitiitionem epifeopi nihil innovandum pu­
mus ut qui cecidiffe referuntur, delifib fui ma­ tavimus, fed lapforum curam mediocriter tem­
gnitudinem agnofeentes , intelligant non mo­ perandam effe credimus ; ut interim dum epif­
mentaneam neqnc prxproperam defiderare me­ copus dari · Deo nobis fiiftinetur , in fiifdicinam ; oremus ut effeftus indulgenti® lap- penfo , eorum qui moras poffunt dilationis
forum fnbfequatur fic poenitentiam , ut intelle- fttftinere, caufa reneatur. Eorum autem, quo­
<fto fuo crimine, vçlint nobis interim prxftare rum vit» fu® finem urgens exitus dilationem
patientiam, nec adhuc fluihiantem turbent ec-iDnon poteft ferre , afta pernitentia fic profeffa
clefix ftatum ; ne interiorem nobis ’periecu- frequenter fuorum detettatione faftorum , fi
tionem ipfi incendiffe videantur, fic accedat ad Vtcrymis, fi gemitibus, fi ttetibus dolentis ac
criminum cumulum, quod etiam inquieti fue­ vere pcenitentis animi figna prodiderint , cum
runt. Maxime enim illis congruit verecundia, fpes vivendi fecundum hominem null* fubftitequorum in delidis damnatur mens inverecun­ rir, ita demum caute fic fblicite lubveniri, Deo
da . Pultent Cane fores , fed non utique con­ ipfo fciente quid de talibus faciat , fic qualiter
fringant . Adeant ad limen ecclefix , led non judicii fui examinet pondera, nobis ramen an­
utique tranfiliant. Caftrorum crelcftium excu- xie curant'bu», ut nec pronam nottram impro­
bent portis, fed armati modeftia, qua intelli- bi homines laudent facilitatem, nec vere pceganr fe defertores fuitte · Refumant precum mtentes acculent nottram quafi duram crude­
fuarum tubam , fed qua non bellicum clan­ litatem. Optamus te beaiiffiinc ac gioriofifftgant. Arment le quidem modeftix telis , fic me papa in donyno femper bene valere fienoquem negando mortis metu fidei di mi le rant ttri meratnifle.

CON-

Soj

CONCILIUM

ROMANUM.

800

0AHVsTf

7“VrTô

' CONCILIUM ROM ANUM
*Λ
SEDE

T»«|M» 4. a
(•CUt CQWCI· ■

C

L

£

R

o

r vf C A K T £

ROMANO
CONGREGATU M.

Oncihum. ) Hoc concilium Romz habi- A clerus Romanus, de qua fupra : verba illius
-

L»pii
VU tum eft, annov
annoChrifti 153. hanc ob cauiuomplKc· fim, Plurimi ex lapfis
. s , quorum alii facrificau erant , qui quomodocumque
. _______
vel immolavclu.

haec funt.· Ante conjiitutienem epiLopi nihil m«avandiow pataV/WMi , fed lapforum curam mediocriter temperandam efle credimus , ut interim

rant, vel immolata gu flaverant :. alii thurifica.------------------------- epifeopus dari a Deo nobis fuflsnetur , in
ti , qui thus obtoliflent : alii idololatre , qui fufpenlo, eorum, qui moras poffunt dilationis f.<
quemlibet religionis cultum idolis publice exni* ftinere , cauja uniatur . Eorum autem quorum
buiftent : alii libellatici , qui quidem pnvatim Vtta fua finem urgens exitiis dilationem nen poLibelUuci vel per fe , vel per alium edita aliaua profcl
te/l ferre , afta poenitentia & profefla frequen­
’·*·
fione fidem negaverant , ne vero ficut ceteri ter fu orum detep.at tone foliorum , fi lacrymis , fi
ignominiofe ad aram traherentur , id pecunia gemitibus , β flendus dolentis ac vere pantten
redimebant. Baron, anno 253. num. 18. jp. & tis animi figna prodiderint , cum fpes vivent,
24. Ex lus, mquam , cum plurimi in Africa* fecundum bominem nulia Jubftiterit , ita demur;
û«u h.biti na ecclefia lapfi a Cypriano ardentius , datis caute & foliate fubvemri , Deo ipfo feter,te quid
«uvJu.
noniinC ecclcfiz libellis iupplicibus ,, pacem
,------- pe
de talibus fanat , ÎT qualiter judicii fui exam;
1terent , lique
r
'____ poenitentia ac B net pondera, nobis tamen anxie curantibus , ut
non fineà przvia
iatisfadione
recipi pofle
neque
..
‘
’ debere refpon-nec pronam noflram impn homines /audent faci­
dtflet ; Lucianus autem conirarcr quofvis fine litatem , nec vere panitentes acculent noflram
diferimine recepiifet , Romanas ecclefia: lenten­ quafi duram crudelitatem . Deinde leges lifdem
tis ac judicio per literas fe fubmittit , ejufque przfcribit hafce , ut ad communionem fic uni­
confilium hac in re inquirit: clerus vcio.Ro­ tatem ecclefiz , a qua per negationem excide­
manus , ad evitandam invidiam odiumque la- rant, recipi petant , non per um , teditiones
piorum , ne ipfi tantum viderentur audores aut turbas , fed humilem pcrruuntiam fie ta·
l
atque promulgatores ecclefiafticat difciplinx , crymas. Fulfent, inquit , fores , fed non uhpse
perfecutione adhuc inftantç , hanc fynodum confringant , adeant ad limen ecclefia , fed non
celebravit , & ad eam vicinos qyofquc epifeo­ tranjiuant , fice. Hzc de lapfis coercendis sci Svnodi decr»
t· proru!
pos , fit. quotquot ex aliis regionibus extorres recipiendis decreta ejus fynodi , univerix eccle- <tTu- per
Romz fidei caufa mutato habitu delitefcebant, fix catholic» fervanda , prrfcnpta , fic ad fin- jtiivcturti
DTco"ihï tonvocaavit . Qui fimtil congregati continue­ gulas tuto terrarum orbe diftufas ccciclias trant .<<t<(hin.
runt, ut infiimt quidem de vita pcticlitantes , milia funt , ut fcilicet univerfus orbis catholiprzvia confellionc fic pernitentia recipiamur ,Ccus obfen.i, quod a cathedra Petri etiam vaaliorum vero caufa fic reconciliatio ad cledio- cante dimanare intelligit . Cyprianus epiftola
nem nevi Romam pontificis futpendatur . De- 51. ad Amomanuna . Baron, anno 253. n. 7S.
cretum hoc extat epiftola illa quam icripfit 79. So. fic bi.

anno
CHRISTI

yγ

V

«■

1

Γτρ

1

A

Λ,

EPISTOLÆ ET DECRETA
CORNELII

PAPÆ*

Ex Lt Dio Tonftficalt Damaft Papce.
Omelius natio
natione Romanus, ex patre ta-Dad ecclcham iunt reverti, fic fadi funt confefa Ζ-Ί Omehus
lores fideles . Poft hoc Cornelius epifeopus f
t a.-, r m.<
V-4 ftmo, A fedit annos * (j) tres in epitcod »·,
patu, fic dies decem, c (Hic fubCzfaie * De* Centumcellas pulfus eft , & ibi feriptam epi
o duunt' ΐ\ cio ) martyrio coronatur, d Sub hujus epiico- ilolam de fua confirmatione , miflam a Cypria­
no , ( quam Cyprianus in carcere lubfcripfit ,
L»<
patu Novatus Novatiaunn extra ecclefiam or• v»!uft.no
y, Afric> Nicoftratum. Hoc f-ilo, fié dedit Celerino lectori) fufeepit. .Ç Hic tem­
poribus luis rogatus a quadam matrona Luci
e confeftbres qui fe feparaverant a Cornelio ,
cum Maximo presbytero, qui cum Mole tuu, na , corpora Apoftolorum beatorum Petri fic
Eec 2
PauConctl. General. Tom. I.
(«)lw «> K aeni. «i. dio ΙΠ

anno
CHRISTI

... ...

T«i;u ii

ΑηΓ«!ι· i«!i

Vo’ufî.-

βο7
CORNELII
PAPÆ
8οβ
Pauli e cat*
mb is levavit no&u.
- Λ M «»» mundi,e©qt«d turpiter· fide lapio· * Ajncata tu
tumbis
noctu. Primum qui
<n
T
continentes
,
ad
cedefiam
non
reciperent
,
*
lecundaa
dem corpus beati Pauli , beata Lucina pofuit
in pnedio iuo via Oftienfi ad locum ubi de­
«plft. ad ÂarooiamMi > da qua iafra . Plora inita
collatus eft . Beati vero Petri corpus accepit put
In patte feqaaotitaa . Vida Baro», ο·· *54· * Γ·beatus Coraclius epifcopus, & pofuit juxta lo­ auastiBae ·
cum , ubi crucifixus eft , inter corpora fanâoà XtMr» a·" trtr ff Mu to. ) Vatin· , son ultra Qpradia trrum epifcoporum in templo Apollinis in Va­
ticano palatii Neroniani, in mont· aureo , JKalendas Julii. Poft hoc Cornelius ambulavit
Centumcellas. Eodem tempore fi audivit * De­ fiafttcis, parti® ax lia , q»s etrbie faquantibus notabi­
conti ar.
___
cius, quod epiftolam accepiftêt a beato Cypria­ mus,
r Hir
Crftrt Dacfa ®or»jmr· rsras®®. ) Corne- CarnetU asarno Carthaginenfi epifcopo ; qui mifit Centum­ 1h»®, Decio Imperatore adhuc vfamte , mrtyrio tt·'**
cellas , dc (a) adduxit beatum Cornelium . astu® eftfa* &lfu® e*. Confiat enim ax IU due fupra V·
dlxlanus
,
Ipfo
exordio
pontificatus
Cornelii
circa
«enQuem juflit fibi (fi) cum prefefto urbis i in
fem Apellem anno 144· divina ultione, ( at inqnlt
1
* Tellude (c) nodu pnefcn tari. Cui ita dixit: Sic B Cyprias»,
opift. $. A lib. de lapfiaj armis A belle vldefinifti, ut nec deos confideres, nccpnecepta "âu« occubuifie. Nam Eufebio A Caftiodoro teftantiprincipum audias , nec noftras minas timeas, bus anno ramum uno , A mentibus tribus Imperavit . tent ~
igitur principio imperii ftil ao. Januarii interfici ■
ut contta rempublicatn Utens accipias , & di- Cum
mandaverit Fabianum pontificem , a cujus obitu ufque
> i°as ? Cornelius epifcopus relpondit, dicens : ad luitiumCornelii, fodes pontificia anno uno, A duo­
Ego k de corona domini mei li teras accepi & bus vel tribus ruentibus vacavit , necertum efi affirmare
Dcctun Imperatorem initio pu n t > ficatus Cornelii c vi­
direxi, & non contra rempublicam, (fed ma­ vis
fublatum fuifte ‘ Cornelium v®o non fub Decio ,
gis per ijirituale coofilium) ad animas redi­ fed fub Gallo A Volutiano imperatoribus Romanis,
mendas. Tunc * Decius iracundia plenus, juf- ia. Septembris, anno »55. Chrifti nasi qui e* ihcnaUua
A Volufiani, A primus inftauratn Deciana perlit os beati Cornelii cum plumbatis csedi , & Galli
fecutioriis, martyrii coronant obtlnnifie. Et bnc qna®prxeepit cum duci ante templum Martis , ut quan» fatis fuperqun .damonfirata fint Ulla teftitnonils
adoraret. Quod fi non fecerit, dicens: Capite qu* fupta attulimus: ad omnem tamen hac do re a«truncetur. I Poft hoc, id eft, 3. Nonas Mar­ biguit.-em prorfus tollendam, accedit alind teftlmonium Cypriani , eul epift. yl. ad Lucium papam Cor­
tii , anteouam palliis eft, omnia bona ecclefix nelii fuccefibrem icrlbûu, hcc ait ■ Zeie/ûgÿmer , Oatradidit Stephano archidiacono . Hoc lactum irr torijfimr , V t«tu iuih hut ftrffitiattu , MitiUrf
felui oria tf feafl» rrujfiie . UuMe iUlc r»·
eft . Qui cum adorare *non vellet . decollatus
.» i.1 too
lu^a».
corpus
loco iupn
1..... beau
I_.. *. Lucina
T „™ cum
-------- .1......
C.„f.......
legit
clericis , Λ,
& fepelivit

^-ri

fM.

, »<. QpiU.

in crypta juxta cwmeterium Callifti m prxdio
fuo via Appia, 18. K-dendas Odobris . Et er
ceflavit epiicopatus dies ’ trigintaquinque

verbis *fterit Corneiium martyrem eue faânm, quando
repentina perfecutio ia ecclefia exorta eft i Gallo nimi­
rum A Volufiano laaperaatibus. Nam poft mortem De­
cii, Gallus A Voluisantu initio fui imperii ecdcGn pa­
cem dederunt , vinûos e career ibus dimiftrunt , A ·
fsnguioe Chriftianorum manam ac gladium fubtraxeNot£ Sevxrini Binu
runt, »deo ut eam ob raufam Cenatus Ï ut refert Au­
relius Viâor in Gallo) ab imperatoribus deficiens He­
'orarbu,
< CrrwZr*. . ) Anno " »54. pcft pafcha , mera".· nift ilianum Perpennam, ad exturbandos (ut ceperat Da­
ewsndn po, m:luni Aprili , vel faites· eo tempore quod intermedium
rius ) Criftianos, in imperium evexifiet -■ verum is eum
trtv, »»*«) · eft iat<f p»fcha A inklutn Mali, Decks imperatore adpaulo poft qaam perfacutloaem Chriftianorum inftaurafhuc vivente, (ut infra patebk verbis, H<r fui ) Cor­
fet , fovifiima pefte tunc roestu exorta abfumptus
nelius in fede pontificia , poftquam a martyrio Fabia­
cilcr, Gallus A Volufianus pcrfecutioM® a Decio ce- pc.kceiio
ni ultra annum vacaftet , Deo volente , claro A plebe
ptam, ab Hoftillano inftauratam, anno imperii fui fe- Dcci» p«r
approbante, fubft i tuitur. Ante Idus Majas huju* anni
eundo profequuarur . Hec Cyprianus initio libelli dc qera iit iscleûum fu ilîe confiai ex epift. Cvpr. 55. ad Corr ellum
lapfis , A multis epift. item Dionyfius Alexandrinas ftsarau?
fciipta. Decium imperatorem poft dcfignatuni FabUni P^epifi. qu· eft apud FuCsbiu® lib. 7. capi. 1. Itaque hinc
fuci eiforem adhuc fupervixitle , A panto poft exordium Laverum effe confiat , Cornelium, (quod prater Cypria­
fedis, bello vlitum extinâumtue fuifte , leftstur Cy­
num pradlAls Jocis teftaotur Eufeb. In chroa. A lib.
prianus epift. j. ad Antonianum, bis verbis : Τρ»»»·™,
7. hiftor. c. 1. A b- Hierouym. de feript. ecdefialt. In
( puta Decium )
O it‘l> vJi.-uat , C»rCornelio, ) aou fub Decio » fed fub Gallo A Volu­
ufilur prit» foerrjeti» fu» ierit . Circa pafcha!e tempus
fiano imperatoribus martyrem ftÛum elfe. Quorumwr- Car G*lli *
autem feden» pontificiam adhuc vacafte , indicat ejufdem
fecutio, cum una A eadem fit cum ea qua auftore De­ Vole fi.ni
Cypr. epift. 40. inflante pale hate ad fuos data , qui­
cio capta, A paulo peft quam per pacem reddita® in­ pcrfecatto
bus poft pafcha reditum pollicetur ; verba ejus hscfunt.terrupta fuiftet, deinceps fecundo anno Galli A VeiuCawfM fruttl florum! ion urbi.- fuoai c»»frfffi*ur t3
fiaai inftaurata, per integrum decennium ufque ad abi­
rlertrir urbie, Sire» uarurrji, rprfe nfij , sol i* nfn fe>tum Valeriani continuata eft, frequenter in aftis mar­
tyrum Decii perlccutlo, a primo auâore Gc diÀa, re­
ra /ap/era® caa/aiw , «MJ» tmatt in M»w c.aveeer/OTsr,
teritur nominata fuifië. Et probabile eft auQoretu li­
Ac. Quibus fane verbi» cum cleri tantum, nulla dc Ro­
bri pontificalis hujus ignorantia deceptum effe , ita ur
mano pontifice mentio fiat, fatis liauet eo tempore ,
Îuod fub perfautione Decii faâum effe legitur , id fub
quo pradiÜa luere fctlpts funt , Romanam ecclefiam
ùummr
)ccio contiglffe putaverit Ideoque ea qua fub Gallo
paftore adhuc deftitutam fiulTe. Hunc in recipendis la­
A perfecutioae Decii faâa effê legebantur, quafi fub
pin, nimio facilitatis incufant iidem illi fchifmatici , qui
Decio, non fub Gallo coutiglffënt , Inconfuite corre­
Africans e-.leiio epifcopo,, A maxim* Cyprianum, du­
xerit. Baronius anno Chrifti 154. num. 46· A fcquenre nimi» aulleritatls accufarant : Cornelium per falcum
tibus , A anno scj. num. y j. yi. A 57.
in fedetn pontificum promotum , A a fide apoftatam p
/
iujut *p//cMs»a» Ntveitu Ntvetieaunt rttro re- Primus) fchifluiife, malitioic calumniabantur . Calumniis fidem de- ·'- 4- ltiam trjiitetiit. ,) Vide
. ._J qua d< hoc fchifm*te pri®o, in ®i.
derunt etiam ex Romanis derieis , qui in carcere deti“
· r 'Cub
· ·huju, pootifiatu txo’W) lupra in
Romana Kxlefia
nebantur , Maximus, Nicoftracus , Urbanus, aliique pluF«bMAo<iixi®u,, A qua infra in noria ad nrluiaa. rp.fl·.
a rea . Horum fchifmatlcoru® faâio ao temeritatis A au­
Cornai, dlatmui.
daci* progrefia eft , ut legitima® Cornelii pont. cleâio* Cm/>/*w. ) Qui A qua It» fuerint bi conMTorts.
r.tni annullare, A Novatianum In *ju* locum fubrogaside in noti· Fabiani, A epift· i. Cotnchi.
re, non line magnis ecclsfiar turbationibus, conati facf Ct»t»o,t,lU, fjf„r ,β. ) Hic loeu» cgregl* defer i' rinr. Qui multis ob banc A Upforum caufain conciliis
bitur a Plinio fecundo libro ·. epift. jt. Ad m® ibi
habiti* ( de quibus infra ) jure condemnantur , A in
dagentea·, A de prod rata peifidia triumphantem, Cyherefin graviorem labuntur . Hujes feâarii appellati
prianna fcripiit epiftolam edit. Pamel. jy. qua Gc inci­
" fuerunt Novatianl» ab auAere fchifmatia: A Gatbaii,
pit. Ce/aeHwaz ,/rerrr etrtfim , /dr/ .· virtuih tit­

(«) l»t exhibait
fi achiuMi *1 itefi

(S) <um pexicûo urbi,
«0Ü11.

iteft i» L»c.

(1) Itu. oiiii

»nte tcaylu® ρ*1ι:ιι, quem it» aggreCitur d»C4M :

8o9

CORNELII

PAPÆ

VITA

8io

dr», Itc. Decxilw Cornelii IntoJligendum eft illud A fiam mendacia perfcfjplîfle. SI obficiu "pria
imam epiftolam ' fappofitnis
____ qoed
,___ liter
.
,ponri
_____
Dinayfii Alesandrini spud EuCsbiuns lib. 7. cap» 1.
Cornelii, que Idem»
fi callis
j afliirit · de **
corporum
apoftoifoontm
translatione
taa»ai t! pfer. **·', qo/ pra par» rjat i*ffrU trana
-------------- ------*‘u---------- —
—s—— feribitur, ege illa
que iftinc objiciuntur, vel furreptltla, vel falsem mi•M# MmAmWM* rotor Bmmsv panrodaoror , ( Gallus
oorls asdfteritatb efle refpeadeo , quam funt ea qua e
Gregorio fcribnnter illis epiftolis, de quibus nunquam
ne quidem in sniniaso eft dubitatum. Baron anno ISl.
aai. KvfclllturabPtdit dvern. par Ifdte pec6cotiens « dira * Immeafa lue* ab Æthionuas, nlt Sed diem fecunde, non videri ftue peAo fti- jrfitittn.
n.1·· part*, pia orta, in univerihm prope ortem progreflâ, ai· in- i âun fuerit , ut tot taatifque perventionum procellis
oitiont· via- lra decenalem qaiefdc , Ita atrocem toto orte vulga- 1 Romana ecclefia exagitata Ipfa SS. Apoftoiorum sned(fta* Chriftlani fiiaguiale innocentis ioteroeciotem, fera
1
morie,
eorumque prueiara omeltes coafpicua trophua
* atrox doeeoMlia podii feriorum impiorum vindex ,
<diruta Bt funditus ovetfa eoa fuerint, cum tamen Ter­
tulliani
auRoritate manifirftum fit , gant i 1rs fub perleΛ Chriftlanl fitagnials ultrix catum terraram orbem - 1
cutionibu, quibufdam procedentibus tn Chriftiasmrasi
coaeomitatar. Orofiiw l<b. 7- rop» *. Kufsb. in chroa.
Baron, anno Chrifti »35. num. 41. Br 45. & anno ij«.
repulere debacchari , ofla martyrum refojma , difftpure
stque difpordere confacvlflb. Fateor, hoc me ηνημύιη
TrsmlatioSS. num. ·. * fequentibes.
<<xpocus>
i Hir traapirtiur. ) Corpora fsnfloruu, apoftoioiutn >
fstis admirari potuifle, atque miraculorum pene omnium
P«tri«Paa- Patri ia Vaticano, Pauli in via OQlenii fepulta , iftioc
1
maximum
efle femper dipadicafle » ut aliorum mariyIi, qaaado , (ernei (ubUta , Bt ad catatnmbea translata, ac dentum
-um fepulcra defolante», oflâ defisnâorum coatumelieMisaadumda
b quot ter
nropdia locis, te naibut anne funt reftituta, Br eccle1
<«
traitantes homines fnrlofl, apoftoiorum fepulcris pe­
hl· ac ttopbeie defuper ereâis exornata efle , amnium ** percerint
1
, Bt ab ndificii, defuper extruAis pariter ebiere ferIpcorum eccleiiafticorum una Bt communi» tft feui inner in t, illo opinor Dei coafillo , ut omnibus innoft
tentia. Quo tempore vero eorum fundatio ad catatum1
tcfcerst
, quod fsnAi apoftoli jam mortui , omnes ar­
bat, Bc viciflim oorumdem in Vaticanum Bt viam O1
morum
potentia furente, imperatores longe funerent ·
ft ieafen, reft itat lo, Btecclefiarum defuper ereâarum ftru.
.
quod
fupra talem tarnqne firmam petram iftud odi fitb.ra contigerit, maximopere variatur. Quidam ex re,
ciuua
fundatum, a qua nullo ventorum aut procellatum
.catioribus qui ad Piat i nam Br librum pontificalem ad­
impetu dejici poffit. Baron, anno Chrifti ate. num. 3.
ditiones fcripfit, temporibus Heliogabali, anno Chrifti
i Att/lait Dana/ . ) Hoc Cornelii pentinels aAa , Afta Coraslil
its. circa initium pontificatus Callifti ad catatumtea
qun Bt hic, Bc apud Adonem in martyrologlo eju ex- cotmpta.
utriufque corpus translatum., Ibiquc ufiiue ad tempora
cent , corrupta efle petat ex Us que fupra diximus.
Cornelii recondi tum fuiffe exiftimavit. Idqueidoo, quod
Audior enim pontificalia exiftimans Cornelium in perAn Hel.oc» telle Lampridio in . Heliogabalo , ipfe Imperator hoc
(bentione Decii pnflum, Ihb ipfo Imperatore Decio ad­
luius irpui tempore ad agitandae quatuor elephantorum quadrigas
huc vivente, martyrio aflbttum efle, corrupte loco Denum Petit in Vaticano, inter alia fepulcra quo obtiftebant, etiam
ciap» perfecutionis » nomen Decii fubftitult ; qui error
diruerit.
fepulcrum apoftoli Petri demolitus fuerit. .Verum am-· ut oamndetur , nomen Decii, quod ia taxeum irrepfifie
certum eft nomina Volufianl, ( cui, ut ex litteris Cor­
plioribus fnetils Vaticano» patuit, quam ut necaflb fue­
rit hac fa&a eo loco ubi e/Ter fepulcrum Petri : imo
nelii ad Viennenlbm epifeepum petet , uoa cum impe­
cum hoc Ipfum a latere circi,Neronis, nsoatl iahartat,
rio perfecntio demandata eft ) ia margine feripto adloces Ille ad agitandas immanium beftiaram quadriga,
uotavimus.
nimia i sapor tenua, hanc fentemiam non leviter refellit c;
l Ia Tallait. ) Id eft, ta templo , 10 quo fispe fe- TsmplamTaloportuidet enim prius circum, quam fcpulcra, dlrutuni
natu, cogi coafuevit, ut ex Clcerooe , Dione, κ Li- ludis,
fisifte ; nam tranfitns inter circum Bc Petri fanulcntm,
vio apparet. Vide Barea, anno *5«. num. d.
alloquia nimia anguli tu silet. Efto, Petri fepukrumdlk Da trraaa Itaaiai,) FidelemChrifti plebem, eam- Ceroea de­
* rutum fuerit, nullam Cum cauCam attuleris* quare û mu I que populi multitudinem , qua epifeopum vallare con- mtat qua.
cum corpora Petri, Bt corpus faafli Pauli via Ofltenfi
fuevarat, intalligit, nifi fiortoflis voluerit figwlficnre co- Dhri poet,,
, ·.
reconditum, etiam tolli ac transfeiri oportuerit . Auronam martyrii . Cuma argumenti eft Cypriani epift.
·"·'
,.u. .Ii., ftor fibri pontificalis boe loco, quod idem epiftola pri­
jy. edit. Pasnel. ad Cornei. noviCtne fer.pte . Barea,
num erro- "** fequeoti Cornelii dicitur ab boc pontifice Cotneaano *jj. num. 79.
■ ns.
e catatumbis Petri in Vaticanum , Pauli in v.am
I Pajl lat y i/ tft , 3, Haaat JtanU. ) His verbis Aa Coraalms
Oftienfent, ubi ante fuerant, translata, vel potius teauftor llbrl-pontificalia ed monfam Martium Cornelii ardiea, faftituta fuiftê- Quod fi verum eft » non video quomodo
mrtyrlum retbrans, graviter omt, quia manifisftum eft ,*** <·α>οdefendi poffit id quod idem auâot libro pontificali fcri­
eadem dic, nluiirum 14. Septembris, licet neti eodem ****bit permultos Romanos pontifices , ante Zephyrinum
anno , Cornelium Bt Cyprianum martyrium confumrecanfitos , in Vaticano juxta corpus beati Petri fepultoe efle : item illud , quod ad ver Ius Proclum Montani
fafihstorem fub Zepbyrino , telle Eufebio lib. a. cap. *43j. diètes poft obitum Cornelii Ibddm vacafle . Quod
& Hieron. de ferip. eccleL ia Gajo, Ronut difputaaa
vero ordinatio nulla ab eo Gifta legatur, temporis que
vir fpoAatiCmn vita Bc eroditioaia Gajua ajstet , hlfedit brevitatem arguit, cum vix anquem alium fit re·
fee verbis : Cre xpqdaZsriMv rrepdee pvr/>»cw frfaiu
*λΡ·γ1γ·» qol abfque ordinatione pontificatum exaperit .
, eam 6 Initt a4 VatUaruu» frajhifri , aor /· oSoav»L>
,
Baron, anno ijj. num. Oj. Veneta autem editio tetet,
<a>« Οβαββ» ^Mt»i ta
tnfiaa eeresv , ye/
in quodam vetufto exemplari do ordinationibus Corne­
iflam itcltfnu» fut ftnmat
airtat» JlaUArmat, iavt·
lii lute extare. Hu freit ar4iaatfaaat 4aat far aarafrai
mrr . Com arto prssdldorum fententia fatis fuperque
Uteaa^rrniy tf ar4taa»tt frartyiarrr 4. diafanar 4· rfirefutata fit, nifi quod abflsrdiu, eft, dicatur bis e ca­
frapar prr Avtrfa lata aaaarrt 7. De (criptis vero Cor­
tacumbis, in locum fepuItura prima translata efle, boc
nelii pape eadem Vemta editio conciliorum hoc fubjunquod de SS. cornorum Petri Bc Pauli translatione S.
git : Kpi/t/at aifar /atrata apiftapir atfaa tafMtif atria
n. traaaia- Greg. I1K j epld· jo. fcribit, cum Baron, anno domU
ptr tiiarrfalata /traatt. De quibas fcrlptls lib. de fcrtpt.
oedef. in Cornei, hoc S. Hieron. Carailtat ^paaaaa w- Scripta Corix>m coroo- a< ***’ “"*■ J· «· 5·* <· verius elTe opinor nimirum qnod
... PetcT G«?* P·*··
ternpas^paggonla apoftoiorum Petri Bt
iit rpifnpaa a/ faam S. Cypriani ratam rfitala, fir^ft «hi papa
aPsuIi, ve- Pauli, Cacra corpora ffirtlm^gblata, ad catatumtea quirpijlrla,» a/ Flaaiamtm ( olli hunc dknntYablum ) Ληia eft <«a- dem tranftulerint, fed divino miraculo, ne longiusferrcatis S.
rent, prnpeditl , Bt a coptis da fi ftera coaRi fuerint :
Gr<tori.
quodque deincepi fideles hac re comperta in fua locaeoffi faat ttrtiaaa 4a gr/lit fy**4i : pnmfaar »4 aaa^raa
rumdem apoftoiorum corpora retulerint. Verte Gregorli
Fiaaiaaiin» val4t frrliaaar , CF Nrajutaai farrfrv raaprndiâa epiftola 30. ad Confiant iam Auguftam feribenf»n> er aaatktata titUiattltat . Baron. mm »jj. au-

spoftolonua.

E
teram ntJiiiiii naantHar ait war * n» m ut naî­
trai atfatfallunt fHatia attta trrrutt affar 4iffrr/it, vt
nlia arnar aatlaUaat attratarr frajamrrrat. Tant au~

ni fJKftf aatramat , latattraaa « t! «« lacia , /» pllw
aaar faat ttaalitay ptfatraai. Itaque cum major fit buftoritss Greurii pontificis, quant inmrti auâoris illrus
llbri qui fait» Dansefo adfcribitur * fitqua eriam diâu
abfurdum , bit ea corpora ad catatumtea delata' . bis
fuis propriis tocia par traaxlat loues diverfa» rsflituta
efle, auoorem libri pontificalia incertum errafle potius
«β dicendam > qum Grcgorium pontificem ad Augu-

EPI

CORNELII

P

A

P

Æ

8n

A άχ dodrinz xmulum , d qui extra ecdefiam

,w·.

·

»

E P I S T O L A

I.

ordinavit Novatianum , Ac in Africa · Nico-· D»«eCyflratum , utroique haeretico* , ficut iUe erat . f,*4·'
Hi vero conatibus quibus potuerim r , e mul­
non <π ma
tos a reda & catholica fide fuadcntcs recedere
j»ru »p<id
fecerunt, & poft fe in perverfam & Deo odi­
De translarione corporum apoftolorum Pe­
rraditot βbilem doârinam corruere perfiialerunt . Sed
tri & Pauli: & de Novato, ajiifque
ficut iftorum tergi verfat ionibus nimis fumus
hzretkis.
contriftati , Ac de eorum perditione contriti ,
Cariffimis atque dileflijfimis fratribus , far.lta fic de aliorum converfatione , domino auxiliante, fumus Ixtificatt . Deus autem omnipo­
Dei ecclefia filiis , & omnibus domino relia
tens, qui triftibus mifcet Ixta, oppido nos lrfide famulsntibns, Cornelius epifcopus.
tificavit, quod quidam confdfores, oui dudum
b
ci
idens b caritatis veftrx benevolentiam , fuerant fideles, a nobis & a refta fide, diabo­
rrtttla aelti
quia apoftolorum amatores eftis, eorum- lo inftigante , fe leparantes, cum Maximo presb*«<rol«>·
1 bytero
ad ccdefiam catholicam & fidem redam
que fidem At doârinam tenetis , decrevi vobis
®
tu.
icribere (domino attâore) otixdam ex hisqux funt reverfi, & denuo, tient prius b, fafti funtb iu,ru*·
nunc temporis neceflaria hint fciri , Ac qux confeflores fideles. Quapropter, cariflimi, hor­
apud nos in ecclefia Romana (auxiliante do­ tamur vos & deprecamur per dominum nomino ) meritis apoftolorum nuper afta funt ftrum Jefum Chriftutn , przdiâos hxreticos ,
five geruntur: quoniam p.urocinante caritate , & otnnes quos a reda fide Ac dodrina apoftacredo vos paterna gratia feripta fedis apoftoli- tarc cognoveritis, exhortationibus Ac bonis ftucx libenter fufcipere, Ac mandata ejus perage- 1diis veftris ad catholicam fidem ôc reâam do­
te , atque de ejus profpftibus gratulari : quia ârinam convertere contendite , & in Dei vo­
quilquis fe in radice caritatis inferi t, nec a vi­ luntate perfiftere fuadete · Et npn folum hos ,
riditate deficit , nec c a frudibus inanefeit , fed omnes qui nondum fidem redam percepe­
•plft >h
nec amore fxcunditaris opus efficax amittit . runt, ad catholicam fidem perducere feftinate.
><b vu '
Iptis enim caritas exercet corda fidelium, fen- <2.4J4 r.equt mors , c nrjae Vita , nej«r angeli , «.·« t
; H»c * it.
Jib
fus corroborat, ut nihil grave, nihil difficile , <neque principatus, neque inflantia, neque futura,\<{UUti· tzpo
fed fiat fotnin dulce quod agitur . dum ejus neque fortitudo, neque altitudo, neque profundum j Ir«p«ut M«.ui iM'
proprium fit, nutrire concordiam , jervarc man-1neque creatura aha (magiftro gentium docen- citor
tni poatibdata, atque diftociata conjungere , prava diri- 'te ) poterit nos feparare a cantate domini noftri '<um R»e
gere , & ceteras virtutes perfectionis fur mu- jJeJu Cbrifii , Ac , qux in ipfo eft , leda fide . rpdtolx.
mmine folidare.
1Nolite itaque amittere confidentiam vellram ,
Quapropter rogo vos nobis congratulari , 'qux magnam habet remunerationem. Patientia
quia rogatu cujtiidam devotr fxminx atque 1enim nobis neceflaria eft ad colludationcs adnobiliflimx matronx Lucin® , b levata funt 'verfariorum, quatenus fidem intemeratam ufque
corpora d apoftolorum Petri Ac Pauli de cata- in finem confervantcs, repromiflionem percipia­
tumbis. Et primo quidem beati Pauli corpus, mus , quam repromifit nis qui legitime certa­
ion.” 'i’ h kvatum filentio, * pofitum eft in praedio prx- re properant . Adbuc enim modicum aliquantan>ii>» ii.'bK, diclx matronx , via Oftienfi ad latus tibi dc- lum, qui venlurm efi, veniet, & non tardabit .
i ;'/-1 col,3tu*
· Poftea vero beati apoftolorum Ecce enim judex ante januam aflui: t , corouas
J
£ principis Petri accepimus corpus, & condecen- hilariter promittens his qui pro eo paflionibus
lit.
ubmittuntur. Quod fi Jubtraxerit fe quis , non n<s ««
ter potuimus illud juxta locum, ubi crucifixus
mo.
placebit anima mea , fed cadet de promiflione
" depofilutn eft , inter corpora fanâorum epifeoporum in
templo Apollinis, in monte aureo, in Vatica­ propter negationem . Nos autem non Jiemus fitbno palatii Neroniani , tertio Kalendartun Ju- trafl.onis filii in perditionem , fed fidei m aequio.
liarum die , orantes Deum Ac dominum no- fitionem anima. Propter quod affumite · armatuftrum Jcfum Chriftum, ut intercedentibus fuis ram Dei, ut pofiitis refiflere in die malo, adverfandis apoflohs, maculas veftrorum purget pec­ fus ’ omnes inimicor fanila ecclefia & vetires ,
catorum , & in fua vos confervet voluntate & induite vos loricam juftitia , (J calceati pedes
diebus vitae veftrx , Ac in frudu boni operis in preparations evangein pacis, tn omnibus affnvos perfeverabiles reddat . Vos vero his con­ mentes fcutum fidet, in quo poffitis omnia jacula
gaudete , quia Ac ipfi fandi apoftoli de veftro nequtflimi » ignita extinguere . Et galeam falutts
congratulantur gaudio. Vos femper Deum lau­ * affumite, G gladium jpiritus, quod efi verbum
date , Ac ipfe glorificetur in vobis . Scriptum Dei, per omr.em orationem & objecrationem, ra­
eft enim : Quid retribuam domino pro omnibus dicati & fundati in folatio fratrum proChrifto
ΓΛ.Γ ..
Îua retribuit mibi? Calicem (elutaris accipiam , Jefu domino noftro. Sed & nunc, iratres, com~^‘i.,a.
T nomen domini invocabo . ‘ Tantum enim a mendamus vos domino , & · omnes verbo giatta
S M»it.
nobis exigitur, quantum pofliimus famulatus £ejus, qui poiefl perficere, tf dare hereditatem nonoftri obfequio 1 commendare . Unde quidem bis
' cum omnibus
"
’Janiltt . Ipfe autem Deui pad, H.·* u
t .onmod, tanto nos necefle eft importunis prxdicationi- Ô" ♦ conjolationis , det vobis idipjum laperr m
Γ·
bus intiftere, quanto nobis perfedxnegotiatio­ alterutrum , ut vobis invicem luccurr.it :s , &
nis creditur duplicata talentorum aflignatio , non fitis divifi , ut uuammes , uno ore (J uno
atque dominiez vocis ad fuicipiendam ejus re­ corde honorificetis eum , in concordiam & conquiem fuadet aflertio.
folationem fratrum, qui potefi confirmare vos n·· >«■
Hate invidens antiquus hoftis, fufeitavit c no­ fecundum evangehum ejus , juxta revelationem
aterni
mrfierit, temporibus fcihcet perpetuis, qmbis adverfanum Novatum , reâx fidei Ac fanbns

SêcORNELII PAPÆ

V

i. MS coltrgn P«r.l S«< I«tu >efte Ha.duHo te-ir ,
Dri
, Id MJ.
*. Id MS amfs-e. , In cad. MS ab«ft tmati
0 Id. MS- f»Îant»‘s.

aiutifiu iutmtu.

, Id. MS.

truie.

«i?

EPISTOLA

I,

bus vobis futurorum gaudiorum largienda funt A
munera . Summopere confiderare etiam debe­
EPISTOLA Π.
tis , quod illi qui fratribus invideat , eofque
damnare ateue perdere cupiunt , » per fe lua
dogmata denruunt. Dicit enim dominus : Omne
regnum »» fe divifum , non flabit : &. omnis
AD · RUFUM COEPISCOPUM · »«τιCOM
fcientia & lex adverfum fe divifa, non itabit.
Ideoque necefle eft , ut concorditer lalubres
Oribntalbm
fufeipiatis hortatus , nihil per contentionem
agentes, fed ad omne ftudium devotionis una­
Ne facerdotes domini ficut vulgus folct
nimes , divinis & apoftolic.it conftitutionibus
facere, praefiniunt jurare'vel com­
pareatis. Data * feptimo Idus Septembris, De­
pellantur .
cio * & Maximo * viris clanftimis confulibus.

CORNELII PAPÆ

r*.ur

oâ,VO

I.

Notje Sbvbrini Bïnii.

St [aeramentum ab epifeopis fieri Me al.
De caufir eptfceporum, & xt quidquid advtr[us abfcntes agitur, vacuum habeatur

II.

®

Qj»t «pift.
Cora. p«|M

a F.pifiela I. Ctrxtlu pepa . ) S. Cornelium plure·
epiftola, fcripfifle , teftaiur Hcion libro Je fetipt-recclef. Ia Cornelio, verbi, fupr, altori, . Primam , cutu, meminit, cura ipfi, aflis conciliorum excidi Ito reter t
Baron, annoijj. num.). Secundam , cujua ibidem men­
tionem facit, hanc efle , ideoque immerito de fide &
auûor itate taxari puto, qua probat· fidei telleni Hie­
• Hoc ial- ronymum " adepta eft , tx cuju, feript, aim rc/■<· ; neque ruaJ hiftoria conveniunt . Quod vero SS. corporum
enim qui petr| & Paul, e catatumbis ttamlationem Cornelio it,M 1 y’* tribuit, Id ex libri pontificali, erroribus in hanc enidiiVberOiiyl ft®***” n*0<*°f· Irrepfiffe, probabile effe videtur
nara
(cupient.

Cornelius epifeopus * Rufo coepi[copo * in
domino falutem.
Xigit dileftio tua, frater caritTime , ut ex

E

audoritate ledis b apoftolicæ tuis debere-1>
mus contuitibus refpondere . Qiiod licet non 11»J
prolixe, fed fuccinde agere feftinaremus, pro­
pter quafdam importunitates, quot noftris prae­
n·· Tram*· veriu, primo fe.ulo paulo poft Ipfotum paflionem ac pedientibus peccatis , m nos fupervenere, tuis
latio taaA·-cedit, ut tcftimonio S.Gregoiii pontifici, fupta demontamen per reliqua fandorum patrum inftituta
run eorpo- «ratum eft.
ftudns perquirere latius & inveftigare permitti­
tua Petri Λ
b Letare _l"tt eff»'·. ) Vide qua fupra dix ovu in
mus. Non enim poteii mens attrita, & oneribus
Prali,q···-noti, ad vitam Cornelii, verbo, His lexfperlhur, &c.
do;
t &,funit x^it
Novatu,r atque importunitatibuss gravata , tantum boni
N.V.U. qei, fuît Africane eccfefiv epifropu,, qui Feliûffimum diaPCragere cuantum dek
peragere, quantum deledata & oppreftionibus
<Ε1·*11·conum & f.bifmaticutn Montenfium ( fic didi * quod
ioluta
Non erjo .fta ob id praetulimus , ut
Icderii illius in mente con-entrent ) audurcni, iuvito
CyprUr.oordinaverat > dt xd fchifnta conflandum, ciufhase & alia, quseneceflaria fore cognoverimus,
dera odio & invidia, antefignanus Mtitarit : quali, au­
tu* fanditati velimus denegare : led quod hic
lam fuerit , Cyprianus emft. 49. hi, verbi, declarat .
minus invenitur, latius perquiratur.
Γ, Nefete niiil »d ner fverni reuncrennum , r»·· me­
jis per nes nebis arbeet Neeniur efeedi , remue ». is■im fesafer & cupidas , arseriti e ixexplebiii repu.Sxtr
Qyiado Ro- fwrbesndesr, flte. Sede vacante ad evertendam Romanam
«w----■ '
~Romam venient,
....
ecclefiam
Novatianum Romanum prev·
rst.
byierum , niait in Cornelium vitio ambitioni, anima­
tum, actiu. In eum impellit, eo quod Cornelius , fra­
trum fuorum cor.filio peemtente, topfo, in ecclefiam re­
ciperet: cum tamen in Africa Cypriano fecrofancla ecdefia communionem a lapfi, petitam , Illi ad ccitum
temp·· differendam effe rcfpondlffet. Plnra in notis fe­
quentibus . Baioniut anno tf·. numero jt. ufque ad
4>. item numero 59. & quibufdam fequentibus.

Q«*re Ro-

d

conflatum fchifma contra C,prianuui reâius foiide-

Novatiana,
tur. Sed cum, Deo volente, Corneliu, opinione ciiiu,
quomodo * pontifex crearetur , per fraudem ac dolum , gravibus

a qaibu, aa- calumniis in Cornelium fparfi·, prater multo· confeffotipapa «la- re, gloria pradaroa, tre, epifeopo, io eumdem concita­
au>
vit, qui Novatlanum clandeftlne pontificem Romanum

Primam (chii-

i
« Sacramentum autem haâenus a fummis »■ s \ s,c'*facerdotibus vel c Dei ’ minifttis exigi , nifi
pro fide reda , minime cognovimus , nec «c >«'.α·“
ipontaneos d juralTe reperimus. Summopere er-d
go fandus Jacobus apollolus prohibens facramentum,
loquitur, dicens : Ante omnia , fratres ?*"* 1
__ _ .
__
__ ■ . _ _ ,i . - · ... _

**tr· •"‘·Ρ··η tratuatt Nevutixxum. ) No-£)»»*>, nonte jurare, neque per calum , neque per

vattu qiii femel in Africa per fuoa cathedram cont'.t
cathedram diro fchifmate collocatae , ut infeli.ia germi­
na ipfe cum Felicifliruo uno ac primo tot Infelicium cafiium auâore in tranfmarmam iiuoque ecclefiam propa­
garet» Romam fe contulit, naétus occafiooem fed., va­
cantia , per fraudem multorum aaimos fibi concilia.'t ,
Ht eorum favore , vel Ipfe , vel faite» aliqui, e> :.bi
faventibua in fedq aontihc.a collocetur , Atque ita feaoal

».ι·

elaâum ordinarunt , & primum fchifma ecclefia Roma■■ conflarunt. Re, getia defer i bi tur a Cypriano epift.
49. ad Cornelium , & 51. ad Antonianum fecundum
•dicionem Pamcl-& conflat ax epift. Cornei ad Fabium

*------- ---------- anudJ quodeumque
—‘------------- juramentum
--------------- ■
terram,
neque
. Sitahtem ferma vefter, Eft, eft, Λ’οη, non : ut non
fub judicium decidatis . Et dominus in evange­
lic, ; Aadiftit quia diSlum eft antiquis : Non pc-Menu.,,
jerabir, reddes autem domino juramenta tua Ego
autem dico vobit non jurare omnino, neque per
calum, quia thronui Det eft: neque per terram,
quia jcabellum rjl pedum ejui : neque per Rierojolymam, quia civitas magni regit eft : neque per
caput tuum juraveris, quia non potes unum ca­
pillum album facere aut nigrum. Sit aurem fer­
ma vefter, Eft, eft, Non, non : quod autem his
abundantius eft, a malo eft, id cfl , ab exigen­
te & a jurante . Haec , frater cariflime , ipfe

prohibct, id

non debere

Antiochenum , quam ex Eufeb.o nunc primum in_hoc £<lominui
eft,
)Utare .
tomo conciliorum imprimi curavimus . Baron, pradtolo Ib T3_
___ r
·__
__
j__ _
Haec apoftoli maxime omnes , h«c fandi viri
anno numero 6 y. tc Ctqueatibu·.
Nar Mutui a rrdla fide eeeedtre feseruitt. ) Romano,
prxdeceflbres noftri, qui huic fanéiae univerfacon- clerico, in errore adhuc detentos hofce , Maximum ,
li apoftohex ecclefiz prxfuerunt ante nos, h*c
feflor*· Ia- Nicoftratum, Urbanum, Sidonium, Miur um , Ccleprophete & reliqui fandi dodores , per untM
rinum, N alio,, uno Mofe presbytero excepto, 111 fuam
verlüm mundum difperfi ad prxdicandum , ju­
fententiam per dolo, ac fraude, pellexerunt , ut patet
ea pta.d.ûa epiftola.
ramenta fieri vetant . Quorum nos exempta fi

Schifaa

.
( No,
coeperimus enumerare, aut in fchedula hac in- '·'>«·«»
ferere , ante deficiet hora diei , quam eorum '’i"'"1·’
exempla de hac caufa prohibita . Quz nos fcquen-

a Id. MS. wo ί«.

a No· (uni i> toft.i hi ouiulta.

4 In at. MS 0 *pud Giaiuauai ·<■ fpenst

r,r.

, II» ui-η

Gimubui ,

in til. M>

-Jt! >■!>,*<,

815
CORNELII
PAPÆ
816
quentes, fan&orumapoftolorum, eorumquefuc-Ajfdri, in Spiritu janflo orantes, ipfosvis in dile“
~~ firmamus, & fâcramenta incauta Am
«
- fervate, expeHantes
r Htjfitficordiom jfrceflbrum
Jura
Det
fieri prohibemus. Unde & ipfe dominus in ta- mini noftn JeJu Chrifti
>» viti
.in
vitam utemam . Et
bulis lapideis, quas.Mofi dedit, propria manu bos qttiebet^ arguite judicatos, illos vero folvate ,
fcripfit, dicens: Vide ne ojfomas nomen domini Dei de £na rapientes . Aliis entem miforemini in ti­
<■ s· r No·
tui in ventem i & reliqua. Nos autem ( ut pau­ more, odientes & eam, yarx carnalis eft , macu~
lo fuperius pnriibavimus ) facramentum epifeo­ letem tunicem. Nullus · enim facerdotumcaupis nefeimus oblatum , nec unquam fieri de­ fam fuam alieno committat judicio , nifi ad 4«ret. ho».
bet: quoniam (ut fupra memoratum eft) pro­ fedem apoftolicam fuerit appellatum. Sed unuf- Hb 4.
reptum eft e domino, non jurandum , neque per quifque comprovinciales judices b & notos ha­ b Herfr.col'
coelum, Ouïe thronus-Dei eft: neque per terram, beat, nifi aliquam vim temeraria multitudinis
quia foabellum eft pedem ejut : neque per repet illic timuerit, aut infeftos , aut fufpedos ini­
foum , quia nullus poteft unum capillum creare . bi judices habuerit , pro quibus caulis ad ma­
Unufquifque enim ficut ante altare ftans, Dei joris auctoritatis judices, & ad alias provincias
timorem nabet prae oculis , & propriam con- appellare & venire conceflum eft.
fcientiam mundam fervat Deo , qued in me- B
moria retinet , nullatenus habet intermittere ,
II.
quoniam , os, quod mentitor, occidit animam .
Et apoftolus ait: Loquimini veritatem unufquifOmnia ergo qux adverfus abfentes in omni 1 «]. , Om.
SF*«/.
que cum proximo foo , quoniam fornus invicem negotio aut loco aguntur aut judicantur, om­
membra. Et alibi: Nolite mentiri invicem. Hxc
nino evacuentur : quoniam abfentem nullus
funt prxeepta falvatoris , hxc prophetarum , addicit , nec ulla lex damnat . c Facile ergo c Cone,
• tp. «d
hxc fandorum patrum inftituta. 1 Qux fi quis homo hominem fallere poteft , non tamen
‘»|rj
..
Λ
, ’ <ιβ action,
O<uru· de
Deum ° cujus oculis omnia nuda funt & aper- x.
»iti delico­ in vanum duxerit, hoftis eft animx fuat: quia
rum ipud
nemo contra prophetas, nemo contra apofto- ta. Unde ait propheta . Dominus novit cogite- 4 S1,u f‘nt·
Hieroti) lum , nemo contra evangelium facit aliquid tionci hominum , quoniam vano font . Sapiens
tuum .
abfque periculo. h Et fummopere praevidendum ergo non eft, qui nocet. Nec quidquam mali * »·>·
b Coae.
Crthl.
eft, ne paftorem fuum oves, que ei commiflc vult , qui fidelis eft , aut cuiquam infidias
fuerant , reprehendere ‘ (nifi a fide exorbita­ machinatur. Hortamur , frater, & monemus *picu aoa
Rom.V. fub verit ) neque accufare prxfumant .· quoniam ta.,.·.,.. diledionem
«uctuoucm , ut
ui omnes
ο
tuam
femper , prout «ft;
Steamach.
les accufationes vim non habent , neque cisCmelius potueris, adjuves1 , confortes & confonocere poliunt. ΙΛμλι» vero , cariffimi , ut ait • letis. Et
” facramenta
'
, fuper quibus hanc fan­ mine Lucu
beatus apoftolus Petrus, non letent vos , quia dam Romanam, ac univerfalem ecclefiam con- papa fuceeffotia Corne­
tentes dies apied dominum fient mille anni, tf mil­ fulere voluifti, fieri prohibeas, & neminem un lii, pbieci»·
S>c MS. le anni ficut unus dies . Non tardat dominus *
habetur
■
quam infeftes aut noceas. Hcc, frater, ad re­
Q .b».
promts, fed patienter agit propter vos , nolem
liquorum fratrum notitiam tua faciat fandi ta s
aliquos perire , fed omnes ad poenitentiam rev:r- pervenire , ut omnes hxc mala caveant . Et
'm» *'* mi/’ -Adven,tt
dies domini ut for , in qua ficut generaliter tam ab iplo domino, quam a
cedi magno impetu tranfient , elementa vero ca­ fandis & reliquis apoftolicis viris , & ceteris
lore folventur . Cum hxc igitur omnia diflbl- patribus , funt prohibita , ita generaliter ab
venda fint, ex his poteftis confiderare , quales omnibus cuftodiantur . Bene · valere bcatitu-· S Boaif.
oportet vos efle in fandis converfationibus & dinem tuam femper optamus, & facris virtu- ep·*’
pietatibus, expedantes& properantes in adven­ tibus proficere te defideramus, frater cariflimc
tum dici Dei, per quem coeli ardentes iolven- atque amantiflime. Data undecimo Kalendas ,
Inepieo!» f« tur , & elementa ignis ardore tabefeent . Vos
Junu
Junii y, Maximo f & Decio 1 viris- dariflimis i
CintOKI ,
autem cari/Jimi, dixit Judas Apoftolus , meww-Dconfulibus.
res eftote verbormte qua proditia font ab Apoftolis domini noftri Jefo Chrifti , qui dicebant
vobis, quoniam in noviffimo tempore venient illut Sic MS.Q, fores, fecundam fua defideria ambulante! t »"».du.oBM
pietttum. Hi font qui ferregant femeptipfos , ani7 moles, fpiritum non habentes. Vos autem, carif·'» <■ ** fimi, foptradificantesvofmetipfos[antiifima veftra

*

rufa

Nota Sbterini Binxi
4
wen/xiw 4H1X* ia/Teave . ) Quando ab (pl(copia ac reliquia clerici, juramentum licite prsftetut «
rei exigatur, .vide canoni ft aa x qu. 4- can. (aeramen­
tum haâcnua , dc quo prolixe Corarruviaa , aliique
plure,.

haheee

EPlNo· iu*t in idfti· ht Contui*·

CORNELII PAPÆ EPIST. III. AD FABIUM.

817

4?

EPISTOLA

CORNELII

Sig

III. ‘

PAPÆ

AD FABIUM EPISCOPUM ANTIOCHENUM.
I. Quomodo Confeffbres oh illo decepti frondet ejus detexerint , it polom Ecclefio notos fccerint. 11. Contre omnes leges ordinatus epifcopotum fibi arrogat. 111. Cleri Romani po­
puliste multitudine o fcbifmate non deterretur. IV. Urgente infirmitate in letla pcrfufus
Jeu boptizotus , minime confignotus eji . K Perfecutionis tempore presbyterum je negare
mavult , tuom frotribus fubvenire . VI. Truter leges , clero oc plurimis de popu­
lo intercedentibus , per gratiam epifcopi sd presbyterium provenus fuit. VII. Qui
corpus è> Janguinem Cbrfii porrigens , fingulos fibi jurare coget . VIII. Eum ob omni­
bus deferi.

’Να

T'vÿi ?π «ροτβλα: iftyiftilMOi τϋί t it to- A
ο $αυμό<ηος «η;, x, xptirrw c* ίαυτψ

T autem feus qualiter admirandus ille
* dignitatis epiicopalis cupiditate in­
tLuj myonrrn τνντίιυ aùrS έχιδυμίχν
, cenius , & temerariam atque effrenatam il- ΑΛ(Ι i> <\,q.
ί’ηχβλομ/Μτπ τί$ οωτ» axow/os πί xantp^-eis σιπί Iam ambitionem fuam intra fe tegens ia-ι·»™ ptg
tuit , dum hoc vefaniac velamentum obten­
«ΰτύ ràç ομολογητής έχηχοάιυ γρώμααος, ùxtiv dit , quod Confeffores ab ini tip fecum haβ'ίλομΛΐ. ΪΛβξιμος mpfo-ficnp^· 1$ trap ημίι »Ç buiffet, volo enarrare . Maximus nofttat ec­
Όύρβανος èiç τΐώ cÆj ομολογίας ίόξ^ν
clefix presbyter & Urbanus egregiam ex
χαρηναάμΟΛΟί , Σίίόν/οςπ χ?ΐ KiAféïvoç, άνηρ iterata confcffione gloriam adepti , Sidonius
οί ««σας βασήνας tyt w τϊ Θίί ιλίον χ«ρ- quoque & » Cçlerinus , vir qui eunda tor­
στ^αώπση ξκζοίγχας , ιζ τη ρώμη τ?ί αυτί itt- mentorum genera per Dei mifericordiarn
fortiiltme fuftuniit , & fortitudine fidei fux
Γίως, τ» α<θθ*ί>· ττ» σαρχοί trtppuaas , xoern- infirmitatem camis roborans , adverfarium
χράτνς iCWW TW aiTzxMptow’ tint δη w et «y- penitus devicit : hi igitur viri cum cognoàpti χχπσοήβ-απίί aùm, >Ç χαηφωράοαντις τΐώ viffent illum , & fraudem ejus ac verfu.
Cje cuj7Ù TraMsffpia» te hsm ταλιμβολιαν , τής W B tiam, neenon perjuria
& mendacia ,- atque
. ·
isttopxtai ιζ xj/XêoAo^/ai ,
τΐώ àxotvwnirîa» * a focietate & communione abhorrentem
αύτϊ κ, ?»υχοφ/λϊ«ν, ότανηλθΌν Μ τάχ αγίαν ix- ejus animum & lupinam confuetudinem deprehendiffent, ad Sanctam Ecclefiam rever­
χλτκτίαν, xj ατχντα αυτί πΐ πχνάσ-ματη, < xonjterunt : eundafque illius prxfligias & HagiρΧματα, ά ί’χ «ολ« ιγων C* («υτύ ύπι^ί^λιη , tia , qux jam pridem iptra fe occubans »
παροιτυν ίχανών τϋτο
ΐπισ-χόκνν. rinjï mpto- reprimebat, prarfentibus aliquot * epifcopis,
Conctl. General. Tom. I.
Γ ff
ac

Ι

xowêiî

U

t Fragmenta ifta Eufebiu, lib. β. hift. c.
nnbi, affervavit hoc o|s prsmiflo proœmio : SiSm aAî>ue rfifio.
t. Ctmlii Ha-uHtrum tpift.pf
Veiriura
tn qu.Suî V
pyt.ai
, CT .mulum
tt.lt.m tf Afrtt.m a.l.l^vr locum iA.rum p-.vlniJ.r (rntrnt'n
. Ali. pr.ifrt.
liti», ffrm.ne Ι.Η/Ι'ίρι. e*p.el rpl/lei.r CyocH.al tS .bo.um .nrlfiitum , qui rum e.ft ( Cypriano ) !· Afrtm
e.nfrtiuti funt. ( ha a Corn.Ko, ni fallor , cum litteris proxime memoratis Fabio milTa. ) Hir ujyunit. rmt
fit. riufo.m Crnurln rpi/ol. Ar ir. qu. in fynoA. ( Romana ) Ar.rrt. furr.ut ; CT .«ςκι .li. Jr f.rjt.ribur
Nevatt. feu potkis Novatiani, qui ab Eufebio ejufque iqterprere Rihno, neenon a Socrate lib. 4. c. al. ac

Novatus conftanter appeHatur . Tum ex hac poftrema exfcribit fragmenta qu» fublicinius .
Eufebius tres faltçm memoret CoraelH eniftolas , atque unam Cypiiani Et fixiorum , nec ullam
latine co η 1er ipt am declaret , nifi hanc Cypriani & foetorum eius , inde przjiélas Cornel, i epillolas grace
luiffas fuifle ValeCus merito colligit
ntaxirue cum idem hiflorkus aliis etiam in locis , ubi ex aliquo latino
feripto teAimonlutn profert , ea de re leâorem a.lmoncrc non négliger . Quam ob caufam ooftri moneris efle du­
ximus gracum epiftola hujus textum reprafentare cum interpretatione Vaiefti, mfi ubi littera grecs fides aliud

plerifque Grmcis

Cum autem

fuaferit. Hieronymus lib. de viris ifluftr. quatuor Cornelii ad Fabium epiftolas recenfcns , hanc i/ulAf pr.liu.m
fuifle teftatur. Poft damnatum in Italis atque Africa conciliis Novatiani errorem , & pofl Confeflorum Maximi
& fociorum reditum ad Ecclefiam, cum Novatianus f.m nuj.tui .c p-nr lolur rrm.uCflrt , /'..tritui quotijif r.m
AfCtrtntliur tS ei Brilt/ium rtAeuntiSur , adeoque aliiuanto poft fupetiores epiftolas feripta fuit.
1 Novatianus fcilicet, quem vago pronomine dctignsre Cornelius pto more fatis habet.
3 Cum Cyprianus, quoties eorumdem Cunfeflbrum mentiosem ta.it, ubique Macariunt Celerlni huius loco me­
moret, exiftnuat TiUensonrius eumdem Cohfeflbtem duplici, Ma.arit icit icet ac Celerim . nomine donatum
ütnulque monet hunc aliutu efle a Celerino Cathaginenfis ecclefia leffore faptus Mpud Cyprianum comnemlato.
4 Ita loqui videtur Cornelius propter peculiarem Novatiani opinionem , quam Eufebius lib. 6. >. a;.
" /’’■arersa i.ritui· ubhrrrtnitm Cf inhurn\mmen.m vocat
qtt,. videlicet haretnus ille Ia·
pfis comm inionis ac pacis fpem omnem adimebat . Eadem hsrefisml
apul Cyprianum in Traflatu ad Nova-

tianum, A tb Hieronymo initio epiftola ad Oceanum, Co;»» hurtfi, appellatur , li.et diverfa quadam ratione.
Sic nempe nuncupatur a prsdiâf Traâarus feriptore, quia »/»»// initum a.r:J· ■· ffil.'t , ab Hieronvino autem,
quia CainO fimilis defperanti ac dicenti, Mnyo. tfi iniqu/tm men, quum ut minm -r.-u- , peccat.s noi.miliis
venis fpem prorfus negat, adeoque Aiiit ul/quu tfr perci. . qu. CSr.yiur
poj/rr t:urt.r· fa^uc fu».
y Immo, fi laudato apud Cyprianum Tractatui fidem habeamus, multa ptz fe leiens Chnftians piri.ti. efi.i.

presbytero digne, ut pote qui antea ftmpel· in Atm· uu.. iA eft Ctrijti r.rtifp., pytnrOm eel.el. ut ριορη. fi·ueril. »»era feretrum , faut Apefelut bertuiu· , fleverit , luhrieet in fiAt ..lejli .i.o.utienr , err,ytr.ve'.l . 3cd hui.
laudi non refpondent qua infra num.

j. gefliflê narratur.

6 Quinque adfuifle epift· A n- *■ dicuntur . Mirum eft tantum hic presbytero, memorari, ac raceri diacono,
adfuerint. In epiftola quidem β. n. x. dicuur prt.iyierrum hac ooafione. contraâum. Sed hoc vocabulo cleri estas a potior i ejus parte dclrgnari fulefear . Foaae Miam eadem ratio­
ne hic presbyterorum mombc totus clerus fignificatur»

aliofve clericos, prsfertim cum laici etiam

»19

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ.

810

Jv «αμτόλλων, cftyy)**·
ac presbyteris & laicis quam pluribus evul­ hfiuiipw* i XauJwJr
garunt, ingemifcentes fic dolentes , quod a λαν, «Ιτηίυρόμαοορ xj μτπιγηώα-κονης if'ttç ik<fraudulenta fic maligna illa beflia indudi , t&Qjrx nS SoÀfpfi <r wtwtSfr θη^ίω, «)·& όλί·
ad modicum tempus ab Ecdefia dcfccifyou yojw της ύχλησ/ας α’πίλΡφθησαν ·
fent .
Erru μ$ ftpayfx qwtv . Αμή^ανον Sorlut ,
I. Deinde poft patete ait . Vix credibile
eft, frater cariflime , quantam in eo varie­ αίίλρί ayamrr, Ç’otÙi) qg4 μτταβολίώ cr /3p*‘
tatem ac mutationem brevi temporis fpa- £fï
tJftttretptJx fv‘ suinù
i
tio fa&am confpexerimus. Nam egregius il­ Totpnr λ·μ«ρ«?ΐ<ης , KSM St ·ρχ»> φθβίρ*5» Ttle , qui tremendis quibufdam fac rament is miv •τκ'ίμάονς ti μή St ολως Zr«rx»«nt
fidem fecerat, fefe epifeopatum nequaquam eJet, ar’fy/Jny /-·/τχοπος ώσπφ ίκ μχγγχη τί­
concupilcere, repente epifeopus tamquam ex
νος
vi μίτο» μφ^ς matçeivrrtu' bwç yôpni
machina aliqua in medium projeâus appa
ret . Nem re ille · dogmatum conditor at­ i άογμκτιτής^ ό της ί’χχλησταΓ/χχς («ο^χης ύ~
νφαρque ecclenafticac difciplinc propugnator , jrrpewwrnç , c«Wit« παρασπαβθα» τ»
cum epifeopatum fibi a Deo minime con- Βπαζ«ν τάύ μη ίβθΗΐταν αυτύ ivujl·» ιτιτ*»ceffum prrter fas arrogare atque fubripe- αΐιυ itr^tép&t , 5όο »owtJ xanvvùi βίπφτωχότας
re conaretur , duos fibi foci os deploratz fa- τίς ttwtfH σωτηρίας ttttXtfytn · ώς άν «4ς βρχlutis delegit , quos in exiguam atque vi•χότι μΐρος χ} tXat^rrov της Γτβλ/ας aror4\n ·
litTimam Italie partem deftinaret : ut in­
α’νθρωιτχί αγροίκους
de accitos epifeopos tres , homines plane χαχΜ'θαπ ί’τητχόχκ;
rudes ac fimphees, fraudulenta quadam mo­ ifStii άπλουτα’τος , πλάτη τινι ιίΗχ&ριίηι UÇeitelitione deciperet , affirmans atque conftan- τήση ·
x, έ/ιχι^ιζό/χανος Jriv αυter afleverans , ipfos quam primum Ro
τβς cv iri^H παρα$/ί>θα< hç P'ωμΐω , ως Sümam proficifci oportere , ut omnis unde­ θο* πάσα ίίτιζ ίη rcre «r Sr^oraota ytyovuixq
cumque orta difeordia , ipforum una cum
cruù x} t'nporc ί’πισχόποζ; xjq' αύί$ /UffftrdLovruv
aliis epifeopis interventu fedaretur. Qui cum
advemfleot , homines , ut jam diximus , ^λυθ? · « παρα^^ομ^ους art ίη ( «ί ίφθηfimplicioris ingenii , nec in his perditorum μγι λί^ονπς ) ανθρώπους α'πλουτ/ρους π^ τΰς
artibus ac fallaciis fatis triti ; eos ille a ity πονηρά μχχοηχς n qjq ραδιουργίας , <π/γquibufdam fui fimilibus , quos ad id com ■ < χλ«χ>tints ùvô TtvtM όμοιων tuJrj πηγίφίωϊ
paraverat , inclutos , hora decima temu­ ανθρώπων , ωρα Jtxetrn μ&ΰονπκ w κραιιαlentos fic crapula opprefTos, imaginaria · qua­
λώντυς , μ^ βίας Ιύαγκασε* fixofixii rnî iÇ
dam fic vana manuum impofitione epifeo­
patum fibi tradere per vim cogit .· eum- μαπιία ^Ηρίπίθί<τί« txtrnotrluj αΰτά Soaîùat ‘
que , cum nullo fibi competar jure , per ijv C^ipa qjn' «ανουρρζ/ac μη t *tfixtow σαν αόinfidias atque fraudem vindicat . Nec mul­ τ<5 tx^rxH .
ων κ μιτ’ οο πολύ ιπανηλto poft unus ’ ex illis epifeopis ad Ec- θο* οίς τ(α» ί'χχλησ/αν ώιοδυρόμΙ^Ας
ς^ομβilefiam rediit, cum lamentis fic fletibus pec­ λογνμαηζ τν roarrs χμαρτνμα' ψ xj ί’χβίνωννσαcatum fuum confitens . Quem nos , cum
jUCa ως λαζχ<3, ύπιρ αύτ» Se^Jcini παντός πα­
univerfus populus prarfens deprecatus eflet ,
ad communionem laicam fufcepimus . Rc- ρόντος τβ λαί · njq' ί$ λο/τ<λ St ivtvM-κωκ

S^Sè1 Chriftophorfonus hoc latine ira convertit · 1 de tsve feihe inventer, Cf dcilrinn ectlrfiejlicn , β Dee plete:
li'/panneier , Valerius vero, h qvi fe Jeiïerenr tf rtile/injiien Jjfiipline pre pvgnelerenr f'ertbet . Vox Jetuer.m
Λ ïhqutd atnplim quam deileren , & nonnihil minua quam mve félin inveni erem Tonat. Palam eft Novaiianum
tie ecirfiefl^n Jif.iplinn pre/mpenterem , & num. J. E vnrt^rlii vindicem ironice predicari ; quia nimirum Ipfe
preciarum hunc titulunr aAeflabat. Quoorca Cyprianu» fupra epift. i. nu. x. de

illo

ejufaue alTeclia feribit :

J/

(e nj}'rr:erei Etnepein CeiJi renfilentur, print nd Ecclefnm revellantur . Nominatinwue Novatlanua , uti Vale­
rius oblervat, fuum de cibis Judaicis librum l>lebi in Evenjelie perfidenti infcripGt . En quo» Imitantur Statia DOftra novatore», qui cum ab avita fide difceflerint, fefe puri Evangeiii vindice» (aâitare non verentur .
a Hoc eft, quas impoli nonis manuum quamdam potius imaginem pr» fe ferret , quam veritatem . Quapropter
minus mirum eft Parianum hujufmodi ordinationem irritam £t nullam cenfuilfe , ac de ea Gc epift. a. fer i pii Hc t
Nevaiianum abfentem epi^ela epcf^pn-n finii:, feu fecit ■■ quia nimirum ConfelTorum epiftola ad Novatlanum
abfentem feripta , qua ei manus quafi in epifeopum imponi confentiebant , ut epifeopu» fieret occaftonem* & au
eJontatem pnrbuit . Pergit Parianus .· E«m cenfecrnnte nulla linteata ( id eft epifcopelit ) feder accepit. Cur ten

fecrante nulle·, fubinde explicat idipfum repeten» hi» verbi» : Nenaiianurn .egnejce SINE CONSECRATIONE
/LEGITIMA epifcepum f-tiium per epf/ielam eerum , qui fe cenfejfeeee efle fimu/arent. Ideo igitur neelle canfecratete in epsfcopali fede collocatum dixit , quia eum /ine cenje.ratiene leeitima epifeepum faflum, nonnili de imagina­
ria & vana ac prorfu» nulla confecratione gloriari polle perfuafum haberet . Ipfi certe ConfelTore» , telle Corne­
lio epift. *. Π. t. eo fe abduélos fatebantur, ut paterentur ei manut quafi in epifeepum impuni . Neque Cypria­
nus epift. aa- feu 4*. fuum eis dolorem diflimulat , quod illo» alium (a Cornelio) epifrevvm fieri tenfenfifie com­
pendit. Hoc autem, quod Cornelius ac Cvpnanu» tacuerant , Pacianus nos docet, eo» icilicet hunc alTenfum per
eriftolam figmficafte. Sane violentam huiufmodi ordinationem ab epifeopi» vino Br crapula opprefli» intempeftiva
hera faflam, prxientibu» pii» Conl'eftoribu» horton non fuifli valde ftupendum effet. Inde & illud lequitur , ut
bac illuftrium Confefforum epiftola ad feuurendo» epiicopo» fimplice» abufus Ut Novatianu» , ne ab imponendi»
,pii inantbu» abhorrerent . Cur vero de ii», quo, pro fide carcerem paffba elfc Cornelii, Cypriani, aliorumque teflimcnns confiât , Pacianu» quod I' Uentejl-tet ej]e /intulurent , dixit ? Quia nimirum hanc conleffionis gloriam
ab Ecdefia difcedendo oblcurarant ac perdiderant , non lecu» atque homo in pluribus iulliti· exercitatu» operibu>, peccato admiffo, lufti titulum ac laudem amittit.
j Epifeopum illum exillimat Valeliu, rrophimuiu, de quo Cyprianus in epiftola io. fe juente ad Antonianum
plura feribit. Sed qu· ibi de hoc Ttopbiino Cyprianu» eloquitur , agertime cum ii, componantur , qua nunc
Cornelius de Novariani ordinatore narrat Quippe cum Antonianus , mendacibu» Novatiani ilrteri, commotu» ,
a Cypriano kr.bi fibi petiiffet » Cerneiiut qua ratiene Trepbime tf tburificati. temenunicet .· referibit 1» prsful n.
>. CorrtliUtn nuiia libelli, ut quidem taUiiant , labe maculatune e(fe ,· fed neque cum epifeepit , qui facrificave■ tt , ce· tu.uni utijnem j'acriiepam m//<ui,)r . Ium num. i o. fub|ic,t ; Nom tf de Trepiime, de que Ubi feribi

drtaerajle', nen ita ret efi, ul ud te pe-ral-t .umor tf mendacium muli^nirum . . . Traflaiu illic cum eellegi, plu
-‘.t habite juferet uj efi Trepbimu, , pro qu* jali.faciebat fratrum rrdiiur tf reflHuln multarum fultu . Si. tamen
f.fcrpeu,. efi T? «pinta. > u; lacent conemunn .'t , ac» fetandum qued ad le mali^neeune Jutern pertulerunt , quafi le-

CORNELII PAPÆ EPJSTOLA III. ÀD FABIUM.

8x1

821

c* eïi ητ«ν χ«ρο·ην*τ*ν- A liquisetixm ( duobus ) epifeopis fucceffores · or­
dinavimus, coique in loca illorum milimus.
•Πς, βΐίταλχχμΟ.
3. Ille ergo Evangelii vindex ignorabat
O t’xâzxnTik «> τβ
βχ χτίΓβητ cJ«
1 unum epifeopum effe oportere in Ecclcι τ/crxoToy Jhv «ναι C* χαθολζχ· ίχχλΓτ/α ; c* r
fta catholica ? in qua non ei latebat (quo- 1 ;-'ous
ùc
( jtJs γάρ;) «pfT/WpBS Η/«ζ ΠΛττρβ- modo enim latere poffet ’ ) presbyteros ef- “
xeyia ί£, ί^χχοζΒς iffrù, ôreêzaxoVwç iim't, αχο- fe ’ quadraginta fex , diaconos feptem ,
λβθ&ί èt« <έ πατβραχοντα, ύξορχζ,-«ί J* >Ç «»α- fubdiaconos leptem , acolythos duos & qua­
jrHwrai αμα οΐ/λνρης Sût >ί χοτήχοχπζ, χΐρχς draginta , exorciilas autem & leftores cum
ouù θλζ,9«μ^οζς ΰτη'ρ τύί χύύας 7rontxoTz« , « oÛiariis quinquaginta duos , viduas cum *
thlibomenis plus mille quingentas Quibus
ττχντνς à τί Jwxotb χα'ςι;
φζλβνθρωη'α Αζχuniverfis Domini gratia & benignitas ali­
^ί'φΗ. Σ’; Β-ίί τ»σίτ» τλϊθβς χ} βτυς aMQttazw menta fuppeditat . Neque tamen tanta tam
Qjv τη txxpwzjt ira της τί Θιβ <βρ·νοζας πλού­
que · neceflaria in Ecclefia multitudo, tam
σιό; π >Ç πληθών <θθμ·« μ^ μιγι^ν >ς ara- ingens numerus divinx providenti® copiis
£»θμήτ8 λαί , ατο 7 if ηΐχΰτνκ ajroj/^cfwf πΒ opulentus 6c abundans, cum immenfo atque
j£ καβτχορ&Γίνί cwfnpi π
ανιχαλίσχη «ς τημ innumerabili populo , ab htijufmodi defpcratione & audacia eum deterruit , & ad Ec
ίχχλησ-ζζσ.
cleliam revocavit.
q. Rurjum & abi» ittlerj/iJit hac adiit .
Καί au-?tf μζθ'ίττρχ τιύπις «wyorzOxaz tu~τβ. Φιρί in f'ijr; ίζ^ωμο, τζσ?ν ΐρχοις η τ/\π Agedum, exponamus deinceps , quibus ope­
ribus quihiifve vitx inftitutis epifeopatum
ττολζτβζα.'ί πθα/ριχώς amXOzrjdn Tri tπιτχοτζης ·
ambire aulu* ht . Num propterea quod ab
àpàyt Stà η ϋξ α’ρχνϊς Cv τη ΰχλησία «Vzrp'pinitio ‘ vitam in Ecclefia exegerit , & null
Ctncil. Gtntral. Tom. I.
Fif i
t.i

MS

tbs t>m»

mm facerJeta ufurpet . Hac autem aliaque Cyprian, .te Trophinu recepi iune verbi qui cxpeudei int , depiclicn.fen'
>·. Trophimum laetificantium labe fuiffe adfpcrfum , r·. eum ad Edefiam rediiffe cum maximo fratrum nun:-ro ,
qu/ <«w»rr regreffuri ,iX Eccletiam nen effent , nifi rum 7>cpf/»<u, 3°· eum a Cornelio fuCeptum effe traZUtu
ante habito rmu cum plebe fus quemadmodum in ordinatori· Nosatiani receptione aflumslî, fed.Mv· cdlego plurimie, hoc eft in frequenti epifeoporum concilio; indeque mendaciter divulgatum elfe, Cornelium cum facribcai,
ribuj communicare, & Trophimo hujur criminis reo priftinuni facerdotii locum reddidifle. Si etiam excutiamus qui
fuerint illi maligni, quorum Htteric & rumeribuc hac mendacia fata funt, non alii foriitan invenientur a No·, atiano , cuiuj litrerl· commotus Antonianua Cyprianum de huj.ifuiodi menda.,» interrogavit . Horum cette vel
Novatianu·, vel focii eiuj fatores fuerunt. Nemo autem id Novatiaoo e,uf»e alleclir diΓρIicuiife & ctimioi verfum elle fibi perfuafcrit, quod ordinator ipfius ab illo tufeeptus atque communione donatus effet .
i Evariftum , in cujus locum Zetus epifcopus conft.tutus fulile in fuperiore epiftola 5. di.itur , ex his duo­
bus epifeopi· unutn exflitiftê Valefiuj probabiliore contedura putat . Hinc quippe fa.de intelligitur , quo paclo
£iur<dxM aubiortm jcbifmetif foJ^' Cornelius in laudata epiftola f.ribat . Ita autem duobus illi» epifeopis lur
celfores ordinato· effe hic memoratur, ut & quodam modo innuatur loco eius, <;ut ad communionem Uicani fulccptus eft, neminem elle fuffeilum. Sed ex quo epifcopus ad communionem laicam dé cida, praedicatur, fedeni illius
vacare, eique profpicienduni effe fatis intelligitur.
1 Ita probata ac pervulgata erat hac regula, ut ConfelTores ad Ecclefiam redeuntes In fuperlorl epiftola 6. n. 1.
Iliam tanquam rem omnibus notam , & quam nulli ignorare liceat, profiteantur. Sic & Cyprianus In fiaquente
epiftola ad Antonianum n. 7· ubi Cornelium legitime ordinatum effe multis probavit , *dciit demum .
ρι·β
primum friuuJur rffr nru pefit ,
prfl unum <i»i f«iu< rffr Jtinut failui rfi , n*» jum Jtiundut illf , />Z

fsullut rf.
3 In latinans Valefii interpretationem puulutr & quuJrupiutu niera ofeitantia irrepfiffc certo argumento eft ifta
illius in base verba annotatio.- Eu bre In»
petrjt, fuet bufilicut tunc
baburrint Cbrifiiani. Cum m/m
fniuli prribytrri juai rr^errni ba/iiica: , fi 46. furrta: prcibytrri, futiJam bafilicar fui^e JicanJum rA . In hunc Jo­
cum gravius peccat Blondallu· cnm eum ita perfttingit , ut nullam fubdiaconorum Yaclat mentionem, exindeque
confici putet nullos tum Roma fubdiaconos fuiffc inftitutos. Sed legionis Illius falfitatem cum gta.us Fufebti
rex tus, tum latina Rufini interpretatio dcmonftrant. Tradit & Onratus lib. ». quadraginta & amplius bafilkas
Roma exftitiffe , quando illuc ViHor Gabienlis proxime poft exortum Donatiftarum fchifma ab hi, fchifuiatici r
sniffus eft. Hi quippe, inquit Optatus, ibi inter 40. Ό puaJ tnurrit bafUbcw, lacum ubi ca/lcyarmi nan babr
tant. Quem locum, dum Blondellus Apolog. pag. n;. de ipfius Optati state interpretatur, ab eo male intelleflum effe Vale fins refte notar.
4 Hoc verbo etiam latine nobis uti licete duximus ad imitationem cleri Romani ad clerum Carthaginenfem
edit. Oxon. epift. f. fic feribentis
Sina tiJun ■, fite THLlBOMF.Nl ( male apud Pamel. epift. ;. Clyjamani ,
- & apud alior cbuamanl, ) fui ja cibitate nan pcjf un: , utii/ua babara alrbrnt i/ui ah mlnljlrent . Quo in loco qui
intctligcndi (rnt t blip amant, ftatim explicatur adjunflit verbis, qui fa exbciara nan palfunc , hoc eft qui fuflentare
fe ac vidui neceffària fuppeditare fibi non valent , ut patet ex his Cypriani lib. Teftinron. n. 61. Haiantu iruju· EXHIBITIONEM tf taiumentum^ bir cantabit/ fimuc. Eodem exhibitionis verbo eodem in»elleflu ucitur &

lertullianua lib. de Idolol. c. 5. (c L ubi artifices qui i.lola conbneere non delinebant arguens , folitam eorum
vocem, Nb9 tuba» al/uj aiu littum, fibi objicit , ac deinde fic refellit
s/ ita EXHIBITIONIS nacefitar abtanJ/ttar , tabani' Cf aliat fpaciai , qua fine exersttallene J/fiplina , >J aft fine iJal/ cenfîiiura, OPEB1 VICTUS
PRÆSTENT. Hoc eft Igitur axb/bera, quod apem viilm prafiura . Adeoque non male Rufinus pro tb-itameni< fubftituit inai/pentibut . Obfervavit Valefius ecclefiam Antiochenam Chryfollonil «rate, ipfo Chryfoftomo te
fte homil. 67· >n Mattfi. tametfi mediocres reditu, poffideret, pl-fquam tria millia viduarum & virginum aluiffb
quotidie, prater hofplres, leprofjs, vintlos A clericos.
J Verterat Chriftophorf. Nema ia lania minifirerum mullitujiue.. . name eu tan-a egentium numera Dei p'P~
Siijentia lucnpletata... nema Jenique ex maxima illa Cf innumerabili frequentia. Qua iu interpretatione iftud 110·»
placet, quod prater graci textus fidem fi.- niiniftros Ecclefia ab egens diftinxir, quafi non illi perinde atque hi
divina providentia divitiis fullentarentur. Certe Rufinns hunc locum alircr intellexit, liquidera de presbyte».-. ,
diaconi· ceterifque clerici· nun fecu· atque de viJuis, & .ndigentibus dicit :
raasr Dem nl.t tn Ecdepu
.fuu. Subinde ecclcfiarum proventus fic diftriburi funt In quatuor partes , ut una pars epifeopo , altera clerici·
ceteris, tertia egenis, quarta fabricis cederet - Verum antea etiamfi par non erat eorum divifio, in alio, tamcu
uful nequaquam impaneebantur.
d. Illud in Ecclefia perinde eft atque in Ecclefia miniftetio. Nec aliud tonare mihi videtur ab initia , atque ab
Ineunt» ata·· A ab infantia. Ec ea quidem tum forte obtinebar difcrpllna, qua ii qui in clerum adfcifcendt eianr,
fe, ut loquitur Slricius apift. ·. n. 13. Ecclefia vovere ebfequ/ic at infantia fua, vel ut idipfum Zolimus epift.
·· n. 5 enuntiat, ab infantia eccieftaflidt. minifiedii nemen Jure, & ita per omnes cleri gradus epifeopatum pro­
mereri folebant. Quocirca Cyprianus in epiftola fequenti r. 7. etiamfi Cornelium ec.lefiaftici, minifteriis ac mme
feu ab infant la nomen dediffe non aperte dicat; hinc tamen eunt commendat, quod nm aJ ef/ftepacum fubtte f'·mnit, fei per amnia eaelejiefiica ofida premetur, (ÿ in Jivin/r ajm/nifiraiimibu· Dum p, amari tu. , d Interjeta /«blime faftigium cunblir relig/anit graJibut aJfcrnJlt . Hic igitur quatitur, au fimJibu» meriti, ornatus fit Novatianua , & ca illi defuiffe demonftratur .

ru.

8m
ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOLÆ
8»4
ta pro ipfa certamina fubierit , atque in A-Sau, >Ç
αγώνας ώπρ «ùrw$ «^nwiVat^cu »
multis magni fquc periculis religionis caufa χζ C** κιν&ώοις ττο^ϋςη xi μιγάλως Grrx« τ»ς
fuerir ? Minime »cto : quippe cui · fidei &ίθσνβίίας γτγοτακκ; α’?λ
* à» ’"r>· ωγΐ αφ^ρμύ
fufcipicndx occafio fuit faunas in illum ingreflus , ac diu in ipfo commoratus . Qui τ5 /τκ-ίϋ^αι γΐγ^νΖΛ · trorram <pwn»<ro« fk αιί* aûrjJ γρά/αν ixx'W ας βο»quidem , cum · ei ab exorcirtis fubvenire- τν, <£ oZnjcrai C
tur, in morbum graviflimum collaplus , ita &·ΰμιΖαος ùaà ijï νχαρχις-νν , »οβ·« πι^χτίσιΛ
ut jam jam moriturus exiftimaretur ; in χολ fτη , vjH àro9avfdt9at βτον «διτω νόμιζαipfo * ledo. in quo jacebat, perfufus (♦ fi­ ρο,αας, eV atrrp rn χλ/'wi ρ îxnn , ττι^χυδύς
dem) fu/cepit ; u tamen homo hujufcemo- tXaSca έγι γρύ "λίγ^ιν ην ηιβπν tèXnàCJat·
di ‘ fuicepifle dicendus eft. Sed neque poftλνπων
διαφυγών tluj
quam liberatus eft a morbo , reliqua peice­ οι> plu/ οΰδί
xacra w rij /xpit . qur fecundum regulam * Ecclefix per- vctrov , ων
«Atpr/as
i Fias fcJicet fiJri , qux fufcipientem deinœps fidelem denominet . Hxc autem appellatio , fi |erofolvmira-i*
e- lefî* , ac forte paucarum aliarum morem excipiat, olim foin baptlfmo initiatis impctt icbatur . Qui enim an ce
catechumeni « eleOl , competente’ nuncupabantur , tum primum fidrler , cUn. t‘ndli fueranr , nuncupat’ fclebai t H. ne ta ccn.Ü’ j F.liberi'*no car^ικνιιιι , inm.o & Cb’ifiianui , a fideli diftinguitur . In eo quippe » ut ex <in.
45. & sq. apparet, cum catechumeno ftmul it .inflo commune eft Chrifi,ani nomen i fed appellatio p*».'.» full
timftir competit. Cj'rillu» erro Jerof. licet hoc fideln nomen etiam eleflis tribuat, quia vldehcer . h. jam b’ptlin> lullemniis initiari incipiebant 1 illud tamen pariter a -atechumeni vo.abulcs fiedulo diftinguit. Unde Catech 1.
n. 4. ait , Antea catecbumenw e-at , «κη. fidelir veCahere fe Catech. c. n. 1.
uib dignitatem 'enfetn: η,ΒΐΗ»., ab erdlne .a:e,bvmen»rnm ad erd-nem fidelium svr tra- f eren,. Quocirca non probatui interpreta­
to’ Valefi' , locum hunc fie latine reddenti· , rau cuv/a-i» at,·.' initium c-edrndi peabi-ei /atana, , nili poft >erb tni i.tZnh fubaudiatur , ea hue quai credentem fidelem denotrmet. Forfitan enim N.ivatianus ,atn tum inter
tate bu.nenos, adeoque non line credendi initio , conll.tutu» e.at. Corneliui certe ve,o» w» retira , baptifmum
irti'ievt led »«' Ssvri-ύ· confuito vitaffê videtur , quia Novatianus per vi^^vr,. , lioc eft per udfperfionem
Ici petfuiiunciu > ( utraque cnim vox Cypt.ano in epiftola 76. ad Magnum fynonima eft , ) hoc fscramentutu
C.f.eoerat.
1 Chr iftophorfcnu· hxc latine ita reddidit
$^·ι tuiic,·, uii
flarim frsj<à<t , fpr-ltu >llt mal» tiÎtt i‘bt'»::>' , Cf t>»ii 1» tam ^raiarn ntarbum .,. VHiiriiflrr . Sed f< Notatiar.ue ante hunc morbum a fpiritu malo fu^fei
I. betatur, necuaquam dicendu· effet latanat ci baptifiui fufcip.enci caufani prabuilfe .

Eadem Cornelii

verba lie

Rutinus perftringit
AJJll aalrm »Uam ha , .ja-J iitm iff» Nantsiri ( |eg. Ntnaiiamur ) t <1 /uvr»m;» j'pr'r!u
inimtr- c.’ vexatur fit . CT car«r rriw,i«i
tartjKm/ilrl apeJ tifrritiaf , xg./z«yzvvw Inittrrrrit pravam, »ia »1 Jrhr-a-rfirr. Unde confirmatur quod fupeiiu» contcOabamus, Novatiano fcilicet , prius quam baptiimum fufeiperct , atquod faheni fidei initium non defuilfc . Quid enun apud cxorciftai ageret omni fide deftitutus» Id èi for­
te contigit , quod Cyprianu· state fua erga homines .III fimile· agi & contingere folere cpift. 75. ad Magnum
teflotu- . 11 pt’ t»»rcifiar wr hum»»» <J p»tr/la:r rinina flaylletvr tf uratur Cf if-juratur Jf..:-».'u· , C <«"»
ri/’r I» & bjrunttt Dr> Jimtttrr, )'ap» Jlrat ·, tn re <fu»^ Ji»rrit fallat , ideoq ie vult ille praful , ar ft
in

• lie rutvetur ,
qu/Jata tie tit , </ul afri lapt/qaatur , f^-itieur ajl»ue rrrrruunJi tentautur , fiiat haioli nequ'liam pertinacem «Icur aJ aquam /alutarem lale-e, ta baitijm» ce·» »mte nequitia fua tarai amittere . Moxque
addit
Hcr Jemeu» -eeut ip/ù eaper.mur, ut ueceffttate ureent» in afrimjrtte lapri^ati, Cf fmiiam Conftcuti , ca­
rrant immuna» f'pi'rt», quo antea menvuniur . Undc pc.rfpicuum eft iis etiarn, qui a fpiritibus imtn-ndia vexa­
buntur, baptifmuni fuifte collatum, nec onus fuilfe ut ab in priu· liberarentur, quam hoc facramrntum

percipe­

rent. Hoc ipfum 8r Eiiberitana fynodu· can. j 7. conft.tuit his verbis
Fc q-<l ae twtejK l'pir/ftiui vexantur-, £
in fine martii fuertnr . enfiinrll > PaUe^ar/ pia.et. Nt ue aliud a concil.i? illo decretum elfe , quam quod laltCtn

in Novatiano tam facium eiat, ex hoc Cornelii loco el.citu: .
; Hinc hutufmodi hommes C. »/.Z a verbo graco «s,.., ;uod left ini fsnat , funt diei. . Qi-amvia aurem Cypr'anu· »Xr»<a»v vocabulum apud medicos Sc Evangeliftas de paralytici» ft xgrotis in left 1 decumbent ibua ,
. el etiam de medici» qui agroto, hulufnaodi curant , diclun’ ede non ignoraret , tam. i> unde ad quodJam N ipt :ta’orum gerus translatum lit hoc nomen , epi ft 70. ad l.la.num fibi incompertum elfe fignifi.a.·
vertis

quijem re, juluiaet aoua & Jide legitima Ce-llil fatiam .euie.ut.·· , non C bri/i,auo ' , f-.i rl’ii.e. 1 .att , non
inveni» unat h»c ntmen afumant. Forte ab it'lius Novai uni baptifra.i capit hic ufus , e ul ;u- odio i», ventus ftalini invaluit. Sic vero Cyprianua in laudata epiftola loquitur, ut eum quemadmodum fch liim.ui, ille baptisa­
nts effet, quod mirari fubit , fufpfTe videatur. Etiamli ignur catechumene, , .mmmente mot: s (ir.cuto, i.i Iccio
perfundendi mo» tum novu» dici nequeat , eum tamen uluni, quo illi Cimici appel.ari capcnint , iccvatem luiffe Cyp-ianu· innuit .
4 In grxeo nihd eft quod fiJet vocabulo refpondeat . Eju· loco Valefms poft Chtiftophorlon.uu li.pplevit baptil'-n· nomen
Hic potius fubaudiendum videtur fuperius verbum w τι,-ιινβX Ile huufimodi baptifmo dubiu· poftea Magnus Cyprianum confuluit ,
tpf Je tllit itc/tr»;,,·, nui ia in-

f emirate Cf lue- ■ore frttiam Del cenfeqvuntue, an babenli fut leiitimt Cbrifl.ani , ».. qu»d a ua fa.utaei n. a
l»i» pint , fej p-'t'u/<. Notat & Cyprianui epift. 76. ipfi refpondens hoc aliud de lifdem duhiuriom’· genus , An
cenlecare jam qu/Jrm gratiam Jeminicam , feel beet,ore C3 miner, menfura muneri, .I>t,ini a, SVrr.tur-l-nctr , ut
habeantur euijrm Chri/liani , neu fnt tamen teter,r coaquanbi. Cyprianus autem ibid. Cbrifi,anum udicarc fe refrtibit qullguii fuerit in fedetta iege CJ iu-e fidei divinam gratiam cenircuiut, nec ambigendum eft. quin legiti­
mum lit baptlfma per adfpei fioneni feu infufionem fnlceptum, ac demum in nulle mutilari Cf aejhitari prje di­
vin, bmen ia . Sed neque Cornelius nunc an baptifmalcm gratiam confecutus effet Novatianus , ideo dt-I”tat ,
quia-.i’le non /vr» , fed perr'ufu, effet·, hoe eft quia baptifmum per adfpei fionern , non per inimerfionem fufeepiflet, fed eam ob caufam , ob quam Neocafat ienfe concilium can. U hutufmodi hominem presbyterii honore ,t>dignum iudicar : quia videlicet Aovr fider non efi ex Intern nluntat·, jed ex ne.elfitate , »v> la résultés», 7*r d
viçn num, , «»’ ις «··;«·(. I ’ bi & in tranf.urfu obfervare licet vocem •v/yit pr<’ bapt.fmi vocabulo ufurpari .
Eo autem «quior fuit Cornelii dubitatio , quod Novai.anu» a morbo conralcf.en· qua libi deerant fuppler·
neglexit.
6 Rutîrius hxc ira latine expreifr

funt ne; figna nb cir/fmet,·
guaculn chnfnutis, cuod
nis la-rat.tento percipimus
(aeramento mtrt pre’cnnir,
icribit . £n»d nunc quoque

...

Ne, -eliqua in
c,r>,ummatui eft . Qux

qua battrlmum Jubp-.i»,

felem , jellrmnit·· adinit-hta

Rufini vrrba Valefius annotationibus m hunc locum d. : m baptifmo confertur , irreri-tcatus, ijfe Cornelium <le fignx.u/u. quod Conti emit 10, loqui non cernet . Sed quid ietit , quominua etiam Rutini verba de hoc eo.lern
eaque de fignaculo illo difla intelligamu», de quo Cvpr ianus epift.
ad Jubaianuni
apud nei geritur , ut qui ·" F.clefiu oapUpantury prapoliiir^ F,.Je/ia efferamur , Ct per

noftram erati.mem ac manu, ' imtnfitienem

Spiritum-fantlum cenfeeunntur , Cf fi,na,ub dem.n,ce confumrnentur .

Nam & ille fignaculum ibi prxdicat, cutus proprium eft cenjummar, fulcipiemem . Vitio quis verterit , quod
Rufinus ebeifmatic vocem, rux grxeo in re.xru non enuntiatur, addiderit. Sed additamentum illius contra tem­
porii huju· ufum nihil peccat, immo illum apte explicat. Ut enim Cvptianus ep.fi. ;o. cum toto Afr.cauo concilio docet «
qtteqvr nr eft'e efi e-<m qui baptizatur fit, ut a;,eptt -Uriimatr, id eft until,ne , effe untlrr, Del
CJ habere in fe gratiam Ch-ifir pr/fit. Ibi emni unüionem a baptnini facrainento diftindam prxdicari , td qux
proxime antecedunt, & particula cur -ue , & verba qui ba-tl-,atuc jit, non qui bapUpatur auc qui batttiiaudui eft·,
evincunt. 1’crio ex eo, quod Novatianus baptifmum fine ^brlfmatione acceniftet > Valefio· manaiie putat morem,
de quo fheodoretus lib. j. itaret, lac. C. J. ita loquitur
Scliilnnl iu,,efieret ii, , quq, baptizant·, fanfiijjtmum

8>5

CORNELII PAPÆ EPIST. III. AD FABIUM.

8a6

ôwd η txtr- Acipienda funt , neque ab epifeopo configna
χω>
«/ τβ Λί» τνΛ- tus «A · Hoc autem fignoculo minime per­
χότβ. τβτβ ?» μ*ι
1
repto , quomodo Spiritum fandum potuit ac­
ματης truyt;
cipere?
Kou irxAm μ$
VW
O &«>*·
5. Et ittrum aliqtcanto poft dicit. Qui perAr «r w' φι'Μζνίοσ CF τί
της
fecutionis tempore prx metu ac nimio vi­
<œpw3énpoy met «ww άρνητάμΟΛος. αζ^μΟΜς tx amore presbyterum fe efle negavit . Ad­
7«p χ) χχρχχχλ<αμΖ*&' ύσά tfS Storing , "/ monitus enim .ac rogatus a diaconis , * ut
etxicrxx» Ct i χ«ί>Ηρξθ* tturriv , è cubiculo iu quo fe ipfum indu ierat egrefβοιθητη rate «?«λφο7ς , ίτα &μις >Ç όσα 5υ- fus, fratribus fuccurreret , quantum presby­
tero liceret ac fas eflet fratribus in pericu­
VXTVJ irff-rflurffKa xrciujjAatTic <χ.$ίλφε7ς uji ÎTt~
lo conftitutis & auxilio indigentibus fubveitoifyu; βο^ϊαν' τβτβη·/ άπΐγι τϊ Xftnire : tantum abfuit ut rogantibus diaco­
Οαρχησ,χί χαραχχλίσι t»7s 5/χχονο/ς· νς
χ«- nis morem gereret , quin potius indigna­
λττΛζ'νοιτη àrtcriu χί αταΜαττΜ&ατ · μ+ γάρ bundus abiit ac difceflit . Neque enim
trt βνλι^Λΐ ια^ίσ-βόττρί; f’y«t tfV i'npas γχρ β
J presbyterum fe amplius velle efle refpondit fed alterius philofophiz amore ac Au­
η rar φιλοτοφίχς spar»);.
dio teneri.
6. Paucis autem tranfrurfis , hjtc rurftam
Ύ τίΐρβχί èt όλίγχ , -ηυηις ταλτν
adjungit dicent . Nam prxclarus ille vir Ecλιγν'ΐ , xxTTtÀnrsvv γάρ ό λ«μι»*ό> βτ@* ταυ
ιχχλησί®' π>·7 Θίοΰ , C* η τττΧσαί <«τηξ«»ί- clefiam Dei dereliquit , in qua * poft fi*fceptam fidem presbyterio cohoncftatus eft
θη τβ *ρια·βυτΐ£ί* χαπί ,Vi°' τ* ’^«’’χοχ» τβ
per gratiam & indulgentiam epifcopi , qui
*tzvC>t©" «ιτά» χϋρχ; «4; φίσβυτΐύχ xÀrpov. ur.onens ei manum ad presbyterii ordinem
cj έζαχωλυομίίος ύοβ ττχ,τίς τβ χλιίρβ , αΜχ eum provexit . Intercedebat omnis clerus ,
χ. λ«ιχω> rreMiJy· txtè μη ό^ον n? w tort χλζ- & multi ex latcis t eo quod non liceret
w 3.'« wo-o» ttftrçjïcim t wnrtp iÇ «τφ*, <4ς eum , qui quemadmodum & ille in IcftuxArpovTira -ff-ciïxt , άζιντί χνγχωρϊ&ηΗΐι χν- lo urgente moibo perfufus fuiflet , in cle­
rum * aliquem aflutni Verum rogavit epi­
Tji rsm μ·)Ό/
.
fcopus ut eum unum ordinare fibi pernutC teretur.
7. Deinde almd adiungit faemut omnmnt ,
Ε’τ' «Mo t/ Twnii
<β*0Γ(θ»ι<π
ifue ab illo commitfa funt, longe graviftimum,
ni à>Spài άητπιιμχ-παν , Atywv oltuî . Ποζητχί
ita dicens. Etenim * oblationibus fadis por­
γάρ m <®pc<pcfjti, »gq ίιααίμνν t'xàrw ri μίtionem fingulis dividens, dum eam tradit ,

χληοϊαί xerox ’ τ«π

mifbrlfma »’'■ fr.-Àz*·. gkap-eprev re', que ex
baref c.-rperi T.c.lefa ceniunguntur , leuaeUfimi patrer innngi prateperuut. Set Ni.«ni purer <· S. tanrum preopiunt , ut Novauini per nuaiu iuinoiî·.ijnem fuicipiiniur . H,r con­
cinenter Sirlciur epift. 5· <■■ *. S< Innocentiu» epift. S. c. S. continuant, *r irtnimie, e Nevet/enir trtl
per mertw ( aJ.lit innocentius leniunt ) impr/iri-etm fufii^ianitir , nulle inunctionis f»il« mentione . 1 t>i au­
tem Theodoictur eth de Novit.rno nonnulla tradit ad accuratam rerun» 6dem non fati» exatla , ad canonem
7. concilii CP. I. haud dubie refpicit.
I In ha.- Rufini interpretatione, c»» futvtn»,
,xite ceteshumtni. regeretur , » cellule in ,;ue leteket ti­
ment prpcej.rey pre-bp-emm jr efie SenreetrH , nltuia deprehenditur interpreti» licentia : cum eerba Corneln de
oninibur auxilio presbyteri indigentibus diOa ad uno» catechumeno» , quibus & diaconi fubrenire potcranr, re­
ferat. Quocirca nejue placet quod Theodore tus hb. 3. heret. fab. eamdem narrationem ita exponit
t--»
remeatum ( lapfus ) ejiuijti peliuleteul, ergue'.^nl nerer, ^ur~a tepe regetur ut et tt'l'er pretrereret , C7 v--r>ri >tnpr.
meret qui tyrennt mecblntt puljebentur, ercultent fe ipfe Ü letere ftujenr , prerbyterum etiam fe efle α, -ι-ger.t . Ex
hoc autem loco liquet, quxin merito iupe'ius a Curr.elio |>oflulatuni lit, an Novatianu» in multi· 'megni.jue

ferit relir rel/giwrir ceufa fuerit ?
a Non difpliceret alibi quod Vale/iui rertit , p#// fup.rgium baptijmum,· id enim h*c pt'prie C>nint
in qua .
baptifmo fufeepto, fideiis jam dici atque haberi capit . Sed litterz nxrenduni duxi, cum Cornelium , ubi de ri­
tu quo Novatbna» Initiatus eft, loqu tur , baptifnii vocabulo conftanter abftinerc obfervarim . Rutinus unum ver­
bum tiftcrst his duobus lat im r, g’etiem cenfetutur, reddidit. Quod eodem redit. Nam gretie·, vel gmiea liet,
feu grelin Cprijti voabul:> HptJuiu, f«pe apud ve ctes defignatur . Quid enim fibi vult illud Cypriani epvft.
76. a i Magnum , Si,J>PJii quii/ mibi Uieeetur Oe irlir , qui in infirmitate tf languere Dei gratiam tenfequuntur ,
rufi iftud, quid mihi 1 idealir de iir qui in infirmitate baptitantur <* Ita & in hia Leonis epift. 11. n. 4. ubi
fabbato Pafcha baptifma celebrandum tradi; , !p)a ignur epertr quaiitat arcet celebrenae generaliter gratia legi­
timum arem, in que Ne. celrbrenan gratia pet inde elle liquet atque ceiebranat iaprijmi .
} Hoc eft, en aliquem cleri geaaurn . Nam .lemm pro cleri gradu a Cornelio ufurpari ex proximi» illius xer
bis,
TfardiTif/.ù
liquet. Eadem loquendi ratione apud Cyprianum edit. R.<alt. vetus anétoi in Traeatu de non rcbapciiandts hxrerici, dixit
tum r.ulium fane mentit fiaelium tenere , vel marime nul.um
emeine in QUOCOMQldE CLERO cen/iitutum , ac multa magic epif.eperum aujere arceat. Et rurlum
Imme mugit
nrmi re rti.m enerutur , li.et fuerit antra farlifimur \ aut in CLERO A LIQJIO ten/litutui . Q.tod
licet Valefiu» recle obfcrvsrit, a littera tamen gma , quam fervare fa» eft, nonnlhJ rc.edit in hum. modum

Jfe, quemquam eu H< , qui urg-me vi merbi in lecluie pe-inae ac ille perfuf fuiffenl , in clerum afiumi
1’ius
enim illud, quemquam ce Hr , unde exceptio omnis ex.luditur, quam particula w. tonat . ficut fiitnifi.antm, ahquid pra fe fert in aliquem clerum, quam (impliciter in.lerum, Difcipluia hunts ûvciitareni alipunto poil Cor­
nelii «tum tempeiavit Neocc«fat ante con.ilmm , hominem in leclo pcrfnfum non ab omni cleri pradu , le.t a
presbyterio dumtaxat exclude·.)» , immo eum etiam ad hunc gradum provehi permittens p'epter .. o rquen. ->u.
fiuatum Cf farm, r.-rn, numq· e raritatem . Pizfenfcrat Fabianus, feu quivis alius Novaliani ordinator , cjufpis·
«ii exceptionem per ecclefia ft uam tegulam permitti . Nec temere divinat , qui ep.f.ono huic matoise No.atij.H
ingenium & eloqueti’iam , que in illius f.riptu ac nominatui) in epiftola apud Cyprianum;» .ab >plo f.rip.a I 1fpicitur , placuifte conreflat . Qui autem Novatiani ordinationi , cum ad presbytero ordinem proveheretur , inter., lie­
runt , etxlefiaftica» objiciente, resulas , quib.'s quempiam in ledo periutum ad ullum Jen gradum adumi n'<>hibebatnr, fimili ratione artes intercedere debuerant, fi ullus ei gradus collitus luiTet. Quocirca pre.b .· : ei i> .ii
gnitatem ipfi per Calrum, interioribus alus ordinibus preterunftis t collatam ede Valefiu. ai pic 1 ille.n .nt.us inde
. conficiunt.
4 Apud Vllclium , eac^t/jc · 'afla. Et Ilie hnrentes grarro retinemus eélet'enire,· t'a.'tt· , ho.: eft , pane A »1fcno confecrat:». Novatianuni per .e . nen d.a.-onoru >1 mmillcrio corpus Chrifti fui» p irex.iL plane aine d.l .ni.), .
1 Au ico diflimJi rations. Set ·,·»:ι t c noftri fangu.r.em ii> nadiderit, dubitate li.et pn-pte lubrcXa <erba > Jura
tuebl fee <cr;t.i iff 1 anguine··; Vermi ncjtri
N-ga.idun) tanicn nou eft , ufu iu.ii ic.cctuai she , ut fideies

827

ROMANORUM PONTIFICUM EPISTOL Æ

813

nul'eros homines bcnediâionis loco jurare A foc; , vigf tTtiSiiwf nvn , ομκΐιν αντί τβ <£cogit · manus cjus qui portionem accepit , λφ&ν
;
m'ç πλαιπΰρους a^pwrcu; ά,α^χαζτΐ ,
ambabus manibus fuis comprehenfas reti­ xanyuv α’μφοπρα/ς nas
ήκ ηυ λαβόνης
nens, nec prius dimittens, quam jurati ifla
xj μτ, α’φόί ts'àv ίμνύννηί thrum tuîtu.· (τ»7,
dixerint ( ipfe enim utar illius verbis : ) Ju­
ra mihi per corpus & fanguinem Domini yàp f\«v» χρήτομοα Xôyts") Ιμοχόνμοι χατκ τ5
τβ αϊματφ* τβ xi^ja νιμνν Γητβ Xeinoilri Jelu Chriili , u numquam partes . αίματος
meas deferturum , nec ad Cornelium am­ çS, μνβίτηπμι xantA/THH,
ίτ/τρίψαι <·ρο4
plius effe rediturum . Et mifer homo non Kep ήλιον · χ. ο άθλιοί «νθρωίοί « β>»«προ> γ&τνι·,
prius gnflar , quam ■ fibi ipie malum im­ ύμν> ααρότιρον αυτά» xarupàxvn. χ,χντί τβ κΊτηγζ,
precatus fit. Et cum panem illum accipiens λαμβάνοντα tw àpnv îx£v9V , li άμνίν , βχι τι anjdicere debuiflet, ’ Arnen ; ejus loco dicit ,
ξν <φρβ; Κορηλτον Àf'yn.
Non icveitar deinceps ad Cornelium.
Καί /ΐίθ’ίπρα πάλιν πάτα φησΐν . Η’ίη Sf
S. Et poft alia rarfm fac dicit. Jam vero
ytyvpw&ai
£ ΐρημον
yrytvzbat
, χχταλιμLias illum nudatum ac dekrtum efle , ira, , ,
, ,
, ,
.·___ ...·_'..
.ea»
?..._/... ΛΤ α’ίίλφων
tubus cum quotidie derelinquentibus, & ad B __
x»»nuy
αΐην . χχ^ημί
’ραν rxariui
Eccleitam redeuntibus . Quem etiam Moy- >9 wS
. την
..ίχχλητιαν enrxvtp\OfjfyÎM
-· . ον
- >Ç -Μαχτηί
- tes ’ beatus martyr, egregio & admirando ο μΛκχΐΜ μάρτνς.> ο παρνιμϊν οίαγχος μβφτυρήmartyrio nuper apud nos pcrfunûus , dum
adhuc fupcrllcs effet, audaciam & amentiam ατχς χχλήνηνα xj θακματη» μάρτυραν, trt ùv C*
e,us pcilpertam habens, a communione tua χοσ-μμ^ xxrilùv crure την θρασττητα >£ την άχόicparavit una * cum quinque presbyteris , 1'0/07, a’xofvwwmv ίτο/ησ-ί <πιΰ ηΐς ?rc#n αρίαβυήqui fe patiter cum illo ab Ecclefia fegrega- ροϊζ ττΐς aux αυτω àmylaασιν ιαυτάς τη; ί’χ-<
rant.
χλητιας.

g. De
diaconorum mir.ifterio fanguinem vel etiam corpus Chrifti perciperent . Scribit quippe Juftlnu» apolog. ». ad
Antoninum: Peftquam
iratiarum a,l enem te ’nit C* pap»/«r »<«reZr app-vrarwr eft, dlacani ‘r* pane, or­
na C aqua raafecrati' pa’t.m dividunt uni.uiqut f.· r ennum . In Attica faltem calicem, qno fanguis Chrifti con­
tinebatur, a diaconi» porrigi cohfuevifle .lo.et illud Cypriani lib. de lapfi».· Ubi vere jallamaebua adimpleta , ca1'iem di acent·, efferre prejenilitu cepit. Eumdem morem Rome ulitatum innuit apud Ambrofiunt lib. t. offic. c.
a. pia expoftulatio S. Laurentii archidiareni S. Xiftum pontificem fic interpellantia i C«Z cawwz/dv Oemlnici
fanpuinii ceufecratienem ( hoc eft ccnlccratl iangumia Domini difipenfationetn , ) r«/
c»»/>rHuxt facrarwtteran, /mit
m· . rat'rriiu·» uria: <* Ad idem mmifterium referri commode poteft ; quod
de diaconi» Romans ecJefin loquens aniiquu» auftor qusft. vet. & nov. Teft. août Auguftioum append, to. J.
C. loi. generaliter dicit : D/ucanZ rrgr ar/e rlf aic/fft a jairr^nr , C? jic da'r flft/ . Verum facerdotibu» Id ,
quod diaconi» committere corfueverunt , per fe praftare nufquam eft prohibitum. .. Inimo, fi Chryfoftonium hoaml. «4. in Matth. audiamu», />/z jf.fd.-ii Utrt tal-iim (aaf»ia/< demi »i n frttrre. Sed cum fanâua ille DoÜurnon addar flrk·, eiu» fententiam ex verbi» cueft. »et. ac nov. Teftam. proaime allati» explicari nil vetat. Ut ver­
bo dicant, cotpu» & tanguinem Chrifti populi» tradere femner facer dot i bu.» ea officio , diaconis autem tamquam
facerdotum nuniftif.» ex quodam conreiTu , & neceftitate p ftulante , olim licuit , feu , ur cum auitore Conftit.
apoft. lib. S. c 11. loquar, DZerra·/
; tHa'ienr utre ab tplfiep» ani prritylrr· fafta , dat ptful», a»a
tamquam /a.rr/jr, jed tum^uam qui miniftrat (aetfd»Hba> . Hinc Carthaginenfe tv. concilium can. jy. hoc p(smlttit monitum , t>/a> ihui ita l'f pmbyttei ut rpifcapi miniHrum ueorrit : ac deinde can. ji. iftud adjungit , Ut
diacenu! , prajtatr pr/tbyirre , eutba'-’ftiam terptrir Cb'tfi ftpuit , fi nttrfitai rager , »»jf«r aregar. Porro, ut lau­
datus f.riptor qusft. tet. A nov. Teftam. loco citato obfervat, aae/aa aedt intra fr babrt tj miaarrm . Prrrbytrr ralm t3 diaieul apii ifiiou CT titr.ifia ej Ititer i.
i Grsre imi, non »>»', apud Georgium Syncellum legi, eamque leflionem prsfiucndam efte monet Valefius ac fimul obfervat , nullum efte jusjurandum fine c.rprcfta vel tacita Imprecation· . Eo Novatianum ade­
gi fle videtur quotidiana fuorom defeélio.
______
a Nempe fideles, dum coipus ipfis tradebatur , tradenti refpondere folebant X«aa« . Hiuc Hieronymus adv.
errores Johann. Jerof. ad Pamruach. Jv» teafiitniia , inquit, ad Eucbarifiiaaa actedam·, V rrjptadrba AMEN »
/»m de earitatr dubiitm per-ipentit ? Huc fpeâar illud Auguftioi Serna »7*. nov. edit, -dadir carpat Cbeifii , tf
refpandri AMEN. Et lib. ta contra Fauftunt c. to. Habet eaim mafaam vecem Cbrifi faapaii ia territ , cum
ee ac,epie ab emaibur re<,'pendetur AMEN. Ritus Ille apud Ambrofium lib. 4 de facram c. $. explicatur his ver­
biErpe aea eiielt ,um accicdr, tu didi AMEN, i am in jpiritu caafitent quad acciHat tarput Cbri/i.... Olfit
tibi faerrdei , CORPUS CHRISTI, Ό tu dicit ΛΜΕΝ , id eft varum. Cum his coalent it & Cyrillua Jerofol. in
Catechefi ultima.
j In epiftohs ιβ. & 15. Cypriani ad hunc Moyfen & foci01 Confefibres , necnon In epiftola 14. eorumdem
Confcftbruur ad Cypnanum, Moyfi, nomen in capite ceterorum conftanter proponitur. Huncin career· defùnâum
Valcfiui exiftimat , nititurque hi» verbis Hucherianl catalogi in Fabiano. Peft martem ajut ( Fabiani) Meyjer CT

Maximut preibyleri V Niceftralur diacenui cemprebanjijuai, tj ia carcerem mifi. £e tempera fuperveait Navatur
e* Africa , Cf fepaaavit Nevatianum C quefdam Ceafrflerer , peft quam Meyfer ia carcera defunilur eft , ya/ fuit
ibi merit, xi, drtt xt. Sed catalogum illic accuratum non efle vel hinc probatur, quod Novatiani ichifma fic; nar­
rat ut Moyii morte pofterius, cum ea anterius fui/Te palsin hic Cornelius teftetur . Si veto Cyprianum confulauuts, ad Imitationem Cornelii titulos , quibus Moyfen exornat, pro diverfis temporibus mutat. Nam in epifto­
la 10. fequenti n. 5. refpiciens ad id tempus, quo Moyfes celebri Novatiani epiftola de lapfia fubfcripGc , illum
tunc adrui cenfeffer,m , pro tempore autem, quo ipfe ad Antonianum Cribebat , nunc jam martyrem appellat.
Verum neque inde qtiidquam certi adverfus Valefii fententiam conficitur.· cum Cyprianus etiam eos, qui etfi non
torti, io carcera tamen vitam finiunt, martyres habendos cenfeat. Quamvis igitur In id propendeam animo , ut
qui ob z/r/g/ew» <7 admirabile martyrium commendatur, eum in diverfis tormentorum generibus conftanter perfe­
rendis mirabilem fe exbibuifle credam . propter diuturnitatem tamen dutiiTimi carceris , quo a Chrifti confeflione
ad mortem ufque deterreri non valuit, egregium & admirabile dnl potuit eius martyrium. Moyfe, autem cum
tantum elfet presbyter, Novatianum communioni» ex fortem fee t , non poteftate atque auâorltate judicis , fe I ea
cautione qua cuique fideli uti licet erga eos, quorum fides perverfa vitaque peft lens manifefte deprehenditur.
4 Qui tînt illi quinque prerbyteri Romani , qui cum Novatiano fefe ab Ecclefia fegregarunt , fibi incomper­
tum Valcfius fatetur. Maximum tamen presbyterum , Maximo confeflori cognominem , quem Novatianus lega­
tum poftea mifit in Africam , quiuue Carthagine epifcop.s ordinatus eft , unum ex illis fuiffe opinatur . Tillemontius hift. eccl. to. 3. pag. aai. huic a.liici porte putat Hippolytum , qui P udentio tefte» Novatiano primum
•ddiOu», ac poftiuodum fcnifma e:us detellatus, labem illam celebri martvi o abfterfit . Hic cavendum , ne quin­
que presbyteri , quos Mojfcs niartyt a .omuiun.one fua fegregavit , cr. , .·» -onlundantur quinque presbyteris
ladioms Novati, dc quibu, Gyprun.is tum miri ep.fl. ia. ad Cornei uiu , t..n> epift. 40. ad plebem fuam plura
ediderit. Hi quipj>e Alu , in Romani, h, l cli. iffimo, .ili Nov at .a..<\a.l J à. , pa,cut Iu comedebant lapii» nulla
exacta pceniientia, ‘Hi ctlaur pxiutc; .iba- negabant.

8»0

CORNELII PAPÆ EPISTOLA III. AD FABIUM.

830

p. Dt rr/rf«4 epifala Eafebias ijlud dumtaxat fummatim fxMfat : Sub finem autem epiftolc
catalogum texuit epilcoporum, qui Romam * convenientes, amentiam Novati (Jhg Novatiani)
condemnaverant, nomina quoque illorum & quam quifque regebat ecclefiam adfcrtbcns . Eo­
rum item, qui Romae quidem minime adfuerant , fuperiorem tamen iententiam fiiflragio fuo
approbaverant, vocabula & civitates, unde finguli litteras dederant, accurate commemorat.

1 Ifla Eofebil verba nonnulB cMfereatet cam 11« » quibu» Hieronymu, 4e tcrip». cccL e. 7·. Corneliam ad
Fabium fcripGfle tradit dr fy«r4, ^««wea, Itaiica V Afritana , (aôâura Illum Do&orcm ibi ad hanc Cornelii
epiftoUm retpkar· arbitrantur. Sad alia, potiua commemorate videtur ejufdem pap· ad eurodem Fabium litteras,
Jn quibai refla Eufebto peg. *4*. CJ Raunaa fiarii μfia , Cr ««»■/»«. far ItaiSaaa ff Africam ainfyur laceram
Illeram perd ada> finnnit Oeclaraatar . Qvorfum vero Ccrnaliua ad Fabium (cribciu, five epifcoporum qui Ro­
mano concilio adfuerant « five eorum qui ejufdem fynodi decreta pet litteras comprobaverant, nomina & ecclefia.
tam accurate annotaverit , a fubicâa Cypriani epiftola 1*. η. I. colligere licet, ubi, cum idem prefui ad Cor­
nelium proxime mlfiflc fe dixitfet naau/aa ey/fcoperam , f·/ /a<U & iatefri ia Ecclefia mhlht frairlb»< prafani ,
flatirn adiunglt .· jfgei WlfW fie ·maiam
eeafili» plaçait , ut rrrvOr iilaeaii ac perfpdicnia carit alit
temponi/um fieret ,
frirai ta φ cellrfa taefire, pariai lediere, C lltirrat mutae a paiiat art accipere eperterer .·
monarque ceteros , quo· In epiftola fue tacuit, vel facüficio aut libello maculato, elfe aut hxrefi prverfo,. Idem
igitur praflitit ft Cornelius, ut communione qui epifcopi trient digni, qui indigni, non lateret. Exinde , eadem
?ue de caufa , Romanoe pontifices operam dediffe ccmeâat flllemontiu, , ut fi qui epifcoporum collegio recens
ociati client , ceteri ubique terrarum pre fu le, ea de re certiore, fierent . Certe Icâuri fumus Cyprianum a Sté­
phane papa petürie, ut quem fubftituere in Marciani ArclatenGs epifcopi locum , fibi quam primum fignificaret .

EPISTOLA

IV.

CORNELII PAPÆ
r ukt

Ex biblio-

im.. deienplii
»»n.
>>, n 4,

tJ

h

A

EPISTOLA

CORNELII

V.

PAPÆ

AD · LUPICINUM EPISCOPUM

AD CYPRIAN U M.

V I E N N E N S E M.

De confeflbribus ad unitatem rcgreflis.

Λ

Cornelias epijcopat Romana/, fratriLnpicmo FieaApUf?a“
‘Μ™?9
·

>

Hrc i <t
qu<niepifto
ia ium ut ,
^u*» Clriu»
Romaout

pin .

fcft

Cornelius Cypriano fratri falutem.

ad *υπι I B>

'
pdioi. R»™ QCIAS, frater canifime, aream dominicam
Uantam folicitudinem & anxietatem fil- Rigal
confeflbribu: h, qui do-bI «Qno
ftinuimus de his confeflbribus
n "ùqJiilÊi
Λ vento perfccunoms acerrime commoveri,
tube.-.
& ediftis imperatorum Chriftianos ubique tor­ _ Io <5c malitia hominis callidi & veteratoris fuementis variis affici : nam b iri urbe Roma im­ " rant circumventi & pene decepti, & ab cccleperator ad hoc conftitutus eft , unde publice fia alienati, tantam letitiam adepti fumus : &
c neque in cryptis notioribus miflas agere Chri- Deo omnipotenti, & Chrifto domino noftro
ftianis licet . Exhortetur itaque cantas veftra gratias agimu», cum ς eos, cognito fuo erro-«
omnes credentes tn Chriftum, ne timeant eo/ re, intelhgamus , hominis maligni velut ferMriii. »e
occidant corpus, fed potiat eum qui habet car­ pentis aftutia venenata dereliâa, ad ecclefiam
pas & animam pote/iatem perdendi. Jam plures unde exierant, ficut ipfi ex fuo corde profi­
fratrum martyrio coronati funt. Ora ut perfi­ tentur, fimplici voluntate d venifte. Et primo <·
ciamus curfum noftrum nobis a domino reve­ quidem fratres notlri probatz fidei , amantes
latum. Vale frater m domino, & falutaomnes pacem , unitatem optantes tumorem · illum * ilicum
horum mollitum jam annuntiabant. Fides ta­
qui nos amant in Chrifto.
men non idonea, ut facile nobis credere dare­
NotæSeverini Binii.
tur, illos penitus efle mutatos . Poflea vero
Urbanus & Sidonius confeflbrcs ad presbytea Vente perfecutieiu c. ) Hec de Mofe Romano pre.rby- _, ros noftros venerunt , affirmantes Maximum
tero fub Decio olim iatn prope biennium in vinculi, C
' confeflbrem & presbyterum fecum pariter cudetento, cuiui etiam in epillola ad Fabium mentio es­
pere in ecclefiam redire ; fed quoniam multa
tât , intelligit , ficut & de quibufdam aliis . Baron,
anno *55. num. 47.
pi aeceflerant ab eis defignata, quz tu quoque a
t lu arte %ema imperater ai hic cenftitetw rft. )
coeptfcopis noftris & literis meis cognovifti : ut
Voluiianum Galli filium a patre Autufti nomine innon temere eis fides haberetur, ex ipforum ore
fignitnm fignificat , nifi placeat intelligere Holl l.anum Perpennam , qi|i ( ut inrjuit Aureliu, Viflor in
& confeflione, ifla quar per legationem man­
Gallo) Gallo 8t Volufiano imperantibus imperator a
daverant, placuit audiri. Qyi cum veniflent ,
fena tu creatu,, non multo poft peililer.tia abiurnpiu,
& a presbyteris, quæ ’ geflerant, exigerentur,» g.n.
interiit. Senatu, enim fottaife cum videret Gallum &'
noviffime quod per omnes ecclcfias literse ea- *
Volufianuni ecclefix pacem rcddiJitfe. ad crr.irban.io,,
ficut cieperat Decius, Chriftunoj, hunc Hoftil.anum
himniis & malediâis plena: , eorum nomine
in imperium evexit .· poft quetn petle dc'unélum , Gal­
1 frequenter miflz fuiflent, & pene omnes ec-f „C1
lus & Volufianua a Decio captain , ab Hoftiluno
clefias perturbaflent, circumventos le efle affir­
inftauratam , Chriftianorum vexationem piofequuniur.
r Ne^ae ia cr^tii neiiedhat miflai ayre C deflate :
maverunt, neque in Hlis literis quid ineflet ,
lien. ) Cccmetcria , qua alia, crypta arenarie dice­
icifle: tantummodo circumduftos te, commiftfbantur, ut fupra in Callifto notavimus , a Chriftianis die dominico frequentati & facrificiis Ibidem obla­ pfe quoque s fchifmata , & hzrefis audores c (1ι·„.
tis honorari folebant , perfiecutlone vero hac reftsu- ^fuifle : ut paterentur ei manus quafi in epifco­
rata , omnis Dei cultus , Λ univerfa Chriftianorum
pum imponi. Qui, cum haec & cetera eis hnffacrificia tam pritata, quam publica prohibita funt.
ient exprobrata, ut abolerentur, &. de memo

Q

na

83 <

CORNELII PAPÆ EPIST. VI. & VII.

ria tollerentur , deprecati font. Omni igitur A
a&u ad me perlato , placuit contrahi presby
terium. Adfuerunt etiam epifeopi quinque, qui
& hodie pnefentes fuerunt, ut hrmato confilio, quid circa penonas eorum oblcrvari de•
' ' omnium
■
” ut
beret
, confenfu
ftatueretur
. Et
* motum omnium & confilium fingulorum di-

Sj*

EPISTOLA · VI.

CORNELII
AD

CYPRI

I

XLVIIL
inter epit.
Cypr edit.
Pamel a
Ripl.

ANUM.

gnofeeres, etiam iententias noftras placuit in
D« fafiion* NovatUoi cytn fui».
notitiam vcftri perferri , quas ôc fubjedas le­
ges. His ita geftis, in presbyterium venerunt
Maximus , Urbanus , Sidonius , & Maca­
Cornelius Cypriano fratri falutem.
rius, & plcrique fratres, qui le eis adiunxerant, fummis precibus defiderantes, ut ea qux
E quid minus ad pcenam futuram hujus
b icclerati hominis deeOet, proftratus vir- baoN,°""‘JI
ante fuerant gefta , in oblivionem cederent ,
nullaque eorum mensio haberetur, ptoinde at­
ique eorum menuo haberetur, ptoinde at- tutibus Dei ( cum Maximus, fi
que fi............
nihil effet
~ vel commiffum vel dictum , Bôç ‘ Machxus inde fuilfent expulfi ) denuo re- < «n
de quo ύ·
invicem omnibus remiftis, cor mundum & pu­ furrexit : fit ficut prioribus literis tibi , quas pertere eptrum jam Deo exhiberent, fequentes evangeli- per Augendum confeflorem nufi , fignificavi , ftula’
cam vocem , dicentem beatos effe puros corde , puto Nicoftratum , fic Novatum , fic Evariquoniam ipfi Deum videbunt . Quod erat confe- flum, fit Primum , fit Dionyfium , illo jam
qttens , omnis hic aftus populo fuerat mfi- perveniffe. Invigiletur ergo, ut omnibus coenuandus, ut & ipfos viderent in ecclefia confti- pifeopis noftris fic fratribus innotefeat , Nicotutos, quos errantes & palabundos jamdiu vi­ ftratum multorum criminum reum, fic nonfo­
derant, & dolebant. Quorum voluntate cogni­ lum patronx fux carnali , cujus rationes gefta , magnus fraternitatis concur Ius tadus eft. fit, fraudes fit rapinas feciffe , verum etiam,
Una vox erat omnium , gratias Deo agen­ quod eft illi ad perpetuam pœnam refervatum,
tium , gaudium pedoris lacrymis exprimen­ ecclcfix depofîta non modica abftulifle; Evaritium , complectentium eos , quali hodie per­ ftum vero audorem fchifmatis fuiffe , fic fucna careens fuiflent liberati . Et ut ipforum ccfloretn plebi, cui antea prxtiierat , Zetum ,
i
Forne!»
propria verba defignem : Λοι ·, tnquiunt, Cor­ in locum ejus epifcopum elfe conftitutum .
prolcflionit
Mmuh λ nelium epifcopum faniliffma cat bolica ecclefia, ele- C Majora vero fic graviora hic defignavit mali«holum p?- itum a Deo omnipotente, & Cbrifto domino noftro
" , tia & inexplebili pravitate fua, quam qux il­
aiteatium *
farnus. Nos errorem nojirum confitentur: Nos im- lic apud luos femper exercuit , ut fcias
• d eccleùam
quales duces fit protedores ifte fchifmaticus
redeunt tum, pofiuram pajfi fumus,circumventi fumus perfidia &
^υ·π> ut man loquacitate * captiofa . Nam etfi videbamur quafi
fic hxreticus lateri fuo femper jundos ha­
imileuiur
quamdam communicationem cum fcbifmatico & ba- beat .
Ichilmaiici
oirnc, >:q»e retico homine babuiffe, fincera tamen mens noflra
femper in ecclefia fuit. Nec enim ignoramus unum
U«oi epiico- Deum effe, & unumÇbrifium effe dominum, quem
E P I S T O L A
VII.
[«i. in ciiho- {Onfejfi fumus , unum Spiritum fandum , unum epifHc» e«icu»
catholica ecclefia effe debere. Ifta eorum
profeflione non moveremur .· ut quod apud poteftatem fxculi erant confelli, in ecclefia conftituti
comprobarent? Quapropter Maximum presbyte­
b »|Qoieere rum locum fuum b ignofeere jufttmus : ceteros cum
AD CYPRI A NUM
ingenti populi fuffragio recepimus. Omnia au- D
tem remifimus Deo omnipotenti, in cujus poIn caufa rebaptizandi venientes ab hxrefi.
teftate funt omnia refervata. Hxc igitur, fra­
ter caritfime, eadem hora , eodem momento
Iledionis tux non delectabilia , fic contra Prouin B»i««iu* m coli,
ad te perfcnpta tranfmifimus , fic Nicephorum
fidei regulam feripta fufeepi , in quibus wi
erum S.
e acolythum, defeendere ad navigandum feftinaufeas recognovi , fit venena fermonum Jyptutii
ad- Cn,»·
pocriphtm
nantem, de ftatione ad vos ftatim dimifi, ut verfus catholicam per totum orbem diffufam «met CoeIh«in
nulla procraftinatione habita, velut prxfens in Ecclefiam horribilibus a te fuperferi. zizaniis ft»i.
ifto clero, fic in ifto populi cœtu, Deo omni­ non laudavi . Qux peto velociter tollas ac
potenti fic Chrifto domino noftro gratias age­ prxdamnes. Quod prius quidem te facere opor­
res . Credimus autem fore , quinimmo jam tebat
1
quam in mundo lethale virus adfperfum
pro certo confidimus, ceteros quoque, qui in fimplicium
1
fic innocentium interficeret mentes.
hoc errore funt conftituti, m ecclefiam brevi Non ergo dignum eft rebaptizare . Ergo era­
reverfuros, cum audores fuos viderint nobt- dica,
1
fic extrica , ut diximus , florulentis ferfcum agere. Has literas puto te debere , fra- monibus
1
atque dignis per ,pofterjorem
___ .____ -repiftolam
_______
ter cariflime, fic ad ceteras ecclefias mittere , E priora feripta, qux contra catholicam fidem
ut omnes fciant fchifmatici hujus fic hxrctici d fervare cenfuerunt genimina viperarum. Nond fOf" f,"r*
dolum fic prxvaricationem de die in dicmeva enim decet tantx urbis antiftitem excellentiificuari. Bene vale, frater carilfime.
mutnque doclorem, ut dum putas hxrefis baptifina praedamnandum, verum baptifma fermonibus maculare · audias qux doles contra apo- « for:«»u<i«·
ftolum fcilicet repugnare dicentem; unus Deus,
dele°
una fides, unum baptijmum.

N

CORNELI I

PAPÆ

D

D. CY-

•n

AD

CORNELIUM.

8i4

A llitui nullo modo porte · proinde pacifice fib*
D. CYPRIANI CARTHAGINENSIS ac fideliter confuiuifle, ul li ic attertote* evanÇclü & Chrifti effe contuentur, prius adccclcE PISCo^I
,iam revertlultur ·’ θ!’ι° tc · fratct cariflunc ,
femper bene valere.
tPISTOLÆ Λ» CORNELIUM PAPAM

raw «d fratedenti kih hifUriam tf inieili·

E P IS TO L A · II.

guttam multam conferant, bu: tat
trnnUnlimuj.

*aVrL.
M * Ruil-

. χ tu.
«■<!«< t*»iB «

CYPRIANI ADCORNÉLIUM. R,i

EPISTOLA I. · CYPRIANI
Dc ordinatione ejus a fe comprobata, fic
Feliciffimo.

AD CORNELIUM PAPAM.

*“

Quod ordinationem Novatiani non rc
ceperit.
Ctpriatttti Ctrneht fratri faltttem.

B

Cyfriamtf Cor ne ha fratri falninn

Q

UOD fervis Det, fie maxime facerdotibus

juftis fic pacificis congruebat , frater camttme, miferamus nupei collegas noftros Cal
Enerunt ad nos, frater cariflime , milii n donium fic Fortunatura , ur non tantum perNo vati ano, Maximus presbyter , & Au
luafione lit erarum noti rarum , fed przfcnti»
Sto?»?* Rtndu» diaconus, fit b Machzus quidam
«
tua, fic , coniilio
omnium veftrum, eniterentur
Longinus. Sed enim cum ex Utens , quas fe­ quantum poffent, fic elaborarent, ut «d ecclefix
catholice unitatem fciffi corporis membra com
cum ferebant, fic ex eorum fermone atque affe
ponerent, ficChrillianx caritatis vinculo copula­
veratione Novat ianumepifeopumfadum compe
riffemus, illicite & contra ecclefiam catholicam
rent . Sed quoniam diverfx partis obftinata & in­
fade ordinationis pravitate commoti, a commu­ flexibilis pertinacia, non tantum radicisficma­
nicatione eos noftra flat i m cohibendos effe ccn- tris linum atque complexum reculavit, led ctluimus, refutati» interim ac retufis quz oblimate iam glilcente fic in peju« reerudefcenie difcorac pertinaciter atterere lentabant. Nam ego fic col­ Cdta, epifcopum fibi conftituit, & contra facra
legae mei plurimi, qui ad me convenerant, expe- mentum femel iraditinn dtvinz difpofitionis
clavimus adventum collegarum nollrorum Caldo- & catholics unitatis , adulterium & contra­
ui i Ac Fortunati, quos ad te nuper Ac cocpikopov rium caput extra eccleliam fecit; acceptis lue­
noftros, qui ordinationi tue adfuerant , lega­ ris tam tuis , quam collegarum nollrorum ,
tor miferamus , ut cis adventantibus , &. rei ucm adventantibus bonis viris, fic ncAis carilfiuiis collegis nollris Pompejo fic Stcphano , a
gcftx veritatem reportantibus, majore auffori
cmu44
tate, & c clucidata per cos probatione , par­ quibus hxc omnia nobis cum b Ixtilia comtis sdvtriic improbitas frangeretur : fupervene- muni afleverata funt firmiter fic probata , fe­
runt vero Pompejus & Stephaniis colicgx no- cundum quod divinz traditionis, fie ecclefialli­
ftri, qui & ipu quoque ad inihuendos illic ez inftitutionis fanditas ac pariter veritas exi­
nos, manifefla fecundum gravitatem ac fidem gebat, literas noftras ad te direximus . Sed fic
fuam indicia ac tcilimonia protulerunt, ut nec per provinciam nofltam hxc eadem collegis
noftris fingulis in notitiam perferentes, ab his
neccffe fuerit audiri ultra eos qui a Novatu
quoque fratres noftros cum lireris dirigendos
no venerant mifG : qui cum in ftatione , in
vidiofis quoque conviciis & clamoribus tur­ Defle mandavimus, quamquam mens noftra fic
bulentis proruerent , & flagitarent ut crimi­ propofitum jam tunc fratribus fic plebi illic
na, que f/afferre ac probare dicebant , pu­ univerfx manifeftatum fuiffet , quando literis
blice a nobis & a plebe cognofcerentur , gra­ nuper ab utraque parte fufeeptis , tuas literas
vitati noflrx negavimus convenire , ut colle- kgunus, Ac epilcopatus tui ordinationem fmgx nortri jam delefti fic ordinati , fic lauda- gulorum auribus intimavimus. Honoris etiam
4s<MiMnduM bili multorum fententia comprobati, d ventila- kommunis memores, fic ‘ gravitatis facerdota-·
«hr« hon.. ri ultra famam ore maledico & aemulantium lis ac fariftitatis reipeAum tenentes ea quz
“‘£dl voce pateremur . Et quia, quibus refutati fic ex diverfo in librum ad nos tranfmiffiim concotnpreffi funt , fic illicitis oonatibus herefim gefta fuerant, accrbationibus criminolis rcfpuifecify nudati funt, in epiftolam congerere km- mus , confidcrantes pariter fic ponderantes ,
gum^fuit, ex Primitivo compresby tero noftro quod in tanto fratrum religiofoque conventu
plenifftme lingula, cum ad vos venerit, audie­ confidentibus Dei faccrdotibus, & altari pofitis. Ac ne eorum furens audacia unquam dc- to, nec legi debeant, nec audiri. Neque enim
filleret, hic quoque in fcliifmatis panes Chri­ facile promenda funt , fic incaute ac temere
fti mciRbca diftrahere , fic catholice ecclefix E publicanda, quos difeordiofo ftylo (cripta au­
corpus unum feindere ac laniare nituntur , ut dientibus fcandalum moveant, fic fratres lon­
oftiatim per multorum domos, vel oppidatim per ge politos, ac trans mare conftitutos , incerta
!|uafdam civitates difeurrentes , obftinatioms opinione confundant. Viderint, qui vel furori
ttx , fic erroris fciffi fibi qurraat comites . fuo, vel libidini fervientes, fic divinz legis ac
Quibus fetnel relponfum dedimus , nec man­ faniftitatis imraemores, jadirareinterimgcftiunt,
dare defiftimus , ur pernicioia diffenfione fic quz probare non poffunr. Et cum innocentiam
concertatione depofita , impietatem effe Icianr deft ruere, atque expugnare non valeant, fatis
matrem defcrere , fit agno icant atque intclligant, habent, fama mendaciificfalfo rumore maculas
epifeopo femel fafto , fic collegarum ac plebis infpcrgcre. Certe quod przpofms fic facerdotitcftimonio fic judiqio comprobato, alium conbus congruit, danda opera eft, ut talia cum a
Ce»cil General. Toni I.
Ggg
qui-

V

S}?

D. CYPRANI EPISTOLÆ III. ET IV.

qutbufdam feribontur, pernoa refpuantur. Ubi A
enim erit, quod difeimus ac docemus feriptum EPISTOLA III. · CYPRIANI. XUIL
o.

W· ♦·

efle,

Cmtim Itegaam team amala, tflaSiataam
l^eaeter iefidmft> Item alibi: Or ternaaieadavit malitia , & liagaa tea fempltfMatar irfduu: Stent adoerfa/ fratrem tm detraMar*
it adverfa/ jUiam matrir tea ftmia/fcaadalam ?
Item quod apoftolus dicit: Omit ferma malar
dt art vtftr» an précédât : ftd Sana/ ad adifitatintm fidej at det gratiam aadintiSa/. Porro

«<)«· r*a.i

AD CORNELIUM.
ÇORNELIUM.

— - ad- confeifores a Novatiano feduâos li­
Qiod
teral fecit.

Cyprfa»*/ CermU» fratri falattm.

hax fieri debere oftendimus , fi quando talia
T religiofiun nobis, & neceflarium exiftiÎ|uorumdam calumniofe temeritate confcripta
xnavi, frater cariflime , ad confeflbres ,
unt, legi apud nos non patimur. Et idcirco,
qui illic fiint, & Novatiani & Novati obftifrater cariflime, cum ad me talia adverfum te natione
_____ & rpravitate
___________
,___de____
___ .____
feduâi,
ecclefia
recef& compresbyteros tecum confidentes feripta ferunt, literas breves facere , quibus eos pro
venifleot, & clero & plebi legi pnteepi , que B aflëâione mutua convenirem , ut ad matrem
religiofem fimplicitatem fonabant, nec ullis ma­ fuam, id eft, ecclefiam catholicam , revertan­
ledicorum & conviciorum latratibus perftre- tur : quas literal tibi a Mettio hypodiacono
pebant. Qpod autem feripta collegarumnoftro- legi prius mandavi, ne quis aiiud me feripfifrum, qui illic ordinationi nue adfuerant, de- fe fingeret, quam quod meis literis contine­
fideravimus, non veteres mores obliti, novum tur. Mandavi tamen eidem Mettio a me ad
aliquid querebamus. Nam fetis erat, ut tu te vos miflb, ut de tuo arbitrio rem gerat : &
cpiicopum faâum literis nunciares : nifi effet fi eafdem literas confeflbribus putaveris efle
ex diverfo diferepans faâio , que criminofis reddendas, tunc eas tradat . Opto te , frater
& calumniofis commentis fuis collegarum pa­ cariflime, femper bene valere.
riter ac fratrum plurimorum turbaret mentes,
dc corda confunderet. Cui rei fopiendx neceffarium duximus, ut feribentium nobis inde col­
legarum noftrorutn firma & folida sudori tas EPISTOLA IV. b CYPR.IANIb κ L v.
•dit. Pia. 4
pareretur, qui moribus ac vite & difciplin®c
R‘S*1·
AD CORNELIUM.
tua condigna literarum fuarum teftimouia pr®dicantes, «mulis quoque & rerum vel novitate
De Polycarpo Adrumetlno.
vel pravitate gaudentibus, omnem ambigendi,
& di (crepandi ferupulum fuftulerunt,
fecunCjpriamu Ctnelit fratri falattm.
llbr,I«
dum confilium noftrum falubri ratione* liberatas
m hoc fluâu eftuantium fratrum mentes, finEGI (itéras tuas , frater cariflime quas
cere ac firmiter tuum fecerdotium probave­
runt . Hoc enim vel maxime , frater, & la­ JL· per Primitivum compresbvterum noftrum
boramus, & laborare debemus, ut unitatem a mififti, in quibus te comperi motum , quod
domino , & per apoftolos nobis fucceflbnbus cum de c Adrumetina colonia Polycarpi no- e
traditam, quantum pofliimus , obtinere cure­ mine ad te liters dirigerentur , pofleaquam
mus: & quod in nobis eft, palabundas & er- ' nos, ego dc Liberalis, in eumdem locum ve___________
________ pervicax
rames oves, quas quorumdam
faâio,, niflemus, cœpiflènt illuc ad presbyteros dedia& heretics tentatio a matre fecemit, in ec- conos liter® dirigi . Quod fcire u volumus,
defiam colligamus , illis folis foris remanen- Dde pro cerro credere,, nulla rd levitate aut contibus, qui in obftinatione fua vel furore per- tumelia faâum. Sed cum ftatuiflemus college
feveraverunt, & ad nos redire noluerunt ; di­ complures, qui in unum conveneramus, ut Te­
scret ionis ac feparationis a fe fade , fle eccle- gatis ad vos coepifcopis noftris Caidonio dc
fix dereliâ®, ipfi rationem domino reddituri. Fortunato raiflis , omnia interim integra fuf■ i. pre.byt». Quantum vero hic ad · presbyterium quorum- Snderentur , donec ad nos iidem collegas noi, rebus illic aut ad pacem redaâis, aut pro
“*’··*
dam dc Feliciflimi caufam pertinet , quid hic
a&um fit, ut feire portes, literas ad te colle­ veritate compertis*, redirent: presbyteri & dia­
ge noftri manu fua fubfcrjptas mi ferunt. Qui, coni in Adrumetino confiftentes , Polyearpo
auditis eis, quid fenferint, dc quid pronuntia­ coepifcopo poftro abfente , ignorabant , quid
verint, ex eorum literis difccs. Melius autem, nobis in commune placuiflet. At ubi nos in
frater, facies, fi etiam exempla literarum, qu® prefcntiam venimus, comperto confilionoftro,
id,. quod
& ceteri, obfervare ccead te legenda pro dileâione communi perCal- ipfi
. quoque
. .
.
domum dc Fortunatum collegas noftros proxi- petunt , ut in nullo ecclefiarum iftic confi­
ne miferam, qu® de eodem Feliciflimo & de g flentium eonfenfio di (creparet . Qpidam ta» Bcri.Am presbyterio ejufdem ad * clerum iftic noftrum men mentes
* nonnunquam &
*’ anithos
—rfermoai~“* '
plebem feripferam , legi illic fratribus bus fuis turbant , dum aliter qusedam , quam
p<
jubeas, que dc ordinationem dc rationem rei fe habet veritas , nunciant . Nos enim lin­
geftae loquantur, ut tam iftic, quam illic cir­ gulis navigantibus , ne cum feandalo ullo
ca omnia per nos fraternitas inftruatur. Exem­ navigarent , rationem reddentes , feimus nos
plaria autem eadem nunc quoque per Met­ iwrtatos eos efle, ut ecclefi® catholice matri­
tium hypodiaconum a me mifliim dc Nicepho- cem & radicem agnofcerent, & tenerent . Sed
rum acolythum tranfmifi . Opto te, frater ca­ quoniam latius fufa eft noftra provincia, habet
enim Numidiam & Mauritaniae duas fibi cohae­
riflime, femper bene valere.
rentes, ne in urbe fchifina faâum abfentium
animos incerta opinione confunderet, placuit,
ut per cpifcopos, retenta a nobis rei veritate,

E

& ad

I

ο
«J7

AD CORNELIUM.

838

fle ad comprobandam ordinationem tuam , fa- A femus fenfibus zftimare . Nam cum iftie ad
fta auftoritate majore , tum demum fcropulo literas veftras, quas de coram confeflionc miomni da fingulorum pedoribus cxcuflb , per fiftis, letatus fit omnis fratrum numerus , fle
omnes omnino in provincia ifta pofitoa , Ute­ frimma alacritate hunc nuncium communis gra­
re fierent, ficuti fiunt, ut te nmverfi collegas tulationis exceperit, quid illic, ubi res ipfa fle
noftri flt communkatiooem tuam, id eft, ca­ Scfens laetitia fub oculis omnium gerebatur ?
tholicas ecdefias unitatem pariter flt caritatem
am enim dominus in evangelio luo dicat ,
probarent firmiter ac' tenerent. Qyod divini­ effe fttaeuutne gettdinnt in coele Jnper «om petente-.
tus etenifle, flt confilium noftram providenter rv peenitentiene edente : quanto majus eft gau­
proceffifle gaudemus. Sic enim nunc epifeope. dium fle in terris pariter fle ia coelo , fuper
tus tui flt veritas pariter flt dignitas aportiffima confefforibus ad ecdefiam Dei cum gloria fua.
luce flt manifeftifliima flt finniflima comproba­ fle cum laude redeuntibus, fit redeundi viam
tione fundata eft, ut ex referiptis collegarum ceteris exempli fui fide fle probatione facienti­
noftromm, qui ad nos literas inde fecerunt, bus? Hic enim quofiiam fratres noftros error
fle ex relatione ac teftimoniis coepifcoporum , ________
induxerat_,_____
quod____
fibi_________________
communicationem ___
conc_nr____ r„.5
·.______ Quo
______
u___
Pompeii & Stephani, & Caldonii, ac Fortu-Bfefforum
fequi viderentur.
errorer. fublato,
nati, ordinationis tuae flt origo neceflaria , flt lux omnium pedoribus infufa eft , fle ecclefia
ratio jufta , flt gloriola quoque innocentia ab catholice una eiTe
~ , ncc fcindi
'
nec dividi poffe
omnibus nofcetur. Quod ut fitful cum ceteris monftrata eft . Nec quifqliam jam facile pote­
quoque collegis noftris ftabilfter ac firmiter ad- rit fchifinatici furentis verbis loquacibus deci­
miniftremus, atque ut catholice ecdefir pa­ pi, cum probatum fit, bonos & gloriofos Chri­
cem concordis unanimitate teneamus , perfi­ fti milites non potuifle diu aliena fallacia , &
ciat divina protedio , ut dominus qui iacer- perfidia extra ecclefiam detineri. Opto te, fra­
dotes fibi in ecclefia fua eligere fle conftituere
ter cariflime, fcmpcrbcnc valere.
dignatur , eleftos quoque fle conftitutos , fua
voluntate atque opitulatione tueatur, guber­
nantes infpirans, ac fubminiftrans , fle ad im­
EPISTOLA . VI. CYPRIANI , xnx
proborum contumaciam frenandam, vigorem ,
edit. P*· *
flt ad lapforum fovendam poenitentiam, lenita­
tem . Opto te , frater cariflime , femper be­
Refponfum ad Cornelium de Novati
C
ne valere.
federibus.

Cyprientu Cornelio fretri feintent.

xlvii~

«4it
lu *

*»“·

EPISTOLA · V. CYPRIANI

T cum diligentia fle cum dileftione fecifti, frater carilfime, feftinato ad nos mit­
tendo Nicepborum acolythum , qui nobis flt
Refponfum congratuhtorium , de confeflbrum de confeflbribus regreffis gloriofam Iztitiam
reditu ex fchifmate.
nunciaret , flt adverius Novatiani flt Novati
novas flt pemiciofas ad impugnandam Chrifti
Cypriennt Cerntlio fretri feintent.
ecclefiam machinas pleniflime inftrueret. Nam
cum pridie iftuc veni fiet heretics pravitatis
T egifle nos, & ,gcrc ’ frater cari (Time , nocens fa&io , ipfa jam perdita , flt alios qui
maximas gratias fine ceffatiooe profitemur fibi confenferint perditura , poftero die NiceueoDeo
patripatri
omnipotenti
omnipotenti
, «x , vmritto
flt Chrifto
ejus ejus
, ao-, dophorus cum veftns litteris fupervenit : quibus
mino, flt Deo noftro fahitari, quod fic eccle-Dflt didicimus, flt docere atque inftruere ceteros
“ divinitus
" '
‘ " ut* unitas
----- ----fia
protegatur,
ejus ·& c.
fan- cœpimus, Evariftum de epifeopo jam nec laiâitas non jugiter, nec in totum perfidiae & cum remanfiffe, cathedra fit plebis extorrem ,
haereticas pravitatis obftinatione vitietur. Legi­ flt de ecclefia Chrifti exulem , per alias longe
mus enim literas veftras , fle voti communis provincias oberrare, flt ipfiun veritatis ac fidei
ampliftimum gaudium exultanter excepimus , naufragum faftum , circa quofiiam fui fimiles
Maximum presbyterum & Urbanum confeflo- paria naufragia concitare : Nicoftratum vero ,
res, cum Sidonio & Macario ad ecdefiam ca­ diaconio fandr adminiftrationis amiflo , ecdotholicam regreflbs effe, id eft, errore depofito fiafticis pecuniis facriiega fraude fubtra&is, flt
& fchifinatico, imo haeretico furore deferto, uni­ viduarum ac pinaliorum depofitis denegatis ,
tatis ac veritatis domicilium fideli fanitate repet i if- non tam in Africam venire voluifle , quam
fe, ut unde ad gloriamproceflêrant, illuc gloriofi confcienria rapinarum flt criminum 'nefando­
redirent : ne qui Chriftum confefli effent, Chrifti rum , illinc ab urbe fugifle : flt nunc ecclefiz
poftmodum caftra defeterent : nec tentaient cari­ defertor ac profugus , quali mutafle fit homitatis atque unitatis, fidem , qui vifti robore & P nem, mutare regionem , confeflorem fe ultra
virtute non fuerant. Ecce incolumis fit imma­ jaftat flt przdicat , cum Chrifti conteflbr nec
culata laudis integritas, ecce incorrupta fle folida dici, nec efle jam poflit, qui ecclefiam Chrifti
confitendum dignitas, a defectoribus & profu­ negavit . Nam cum Paulus apoftotus dicat :
gis receffiffe, proditores fidei fle ccclcfix catho­ Prepter hoc relinqnei betne petreen
tnntrent
lice impugnatores reliqui fle . Merito illos re­ & erunt dw in cerne tene . Secreteeentnne tllnd
vertentes , fummo (ut feribitis) gaudio , & tnegnntte efi , ege entent dico in Chrifinm Ô" tn
clerus, fit plebs, fle fraternitas omnis excepit: Ecclejîent. Cum hoc, inquam, beatus apoftolus
5|uomam m confcfforibus gloriam fuam con- dicat, fltChrifti pariter atque ecclefix unitatem
ervantibur, fle ad unitatem revertentibus , ne­ individuis nexibus cohxrentem fanfta fua voce temo non fbcium fe fle participem eorum gloriz ftetur, quomodo poteft efle cum Chrifto, qui cum
computat. Hujus diei laetitiam de noftris pof- fponfa Chrifti atque in ejus ecclefia non eft ?
Cencil. Generel. Tom.1.
Ggg a
Aut
AD CORNELIUM.

E

E

839

D. CYPRIANI EPISTOLA VJI.

g4 o

Aut quomodo 3ihiinit fibi regende
egende aut gubcr- A te, per ejus mifcricordiam regredi poffe conii*
nandæ ecdefie curam , qi(ut fpoliavit
' ‘
& frauda- dimus . Neque enim poteft perire , nili quem
vit ecclefiam Chrifti ? Nam
l. . de
_ Novato nihil conflat elle periturum, cum dominus in evan.·
j
i_:. gelio lito dicat: Ootiv/ p/aarMfta, ÿww wm ar<wi*. I(
inde ad nos fuerat nunciandum
, cum —
mâgis
per nos vobis debeat Novatus oflendi, rerum plantavit Faier mem caleftn, eraJitaiitar. Qui
novarum femper cupidus , avaritie inexplebilis plantatus non eft in pneceptis Dei patris &
rapacitate furibundus, arrogantia & ftupore fu- monitis, folus poterit de ecdefia iUe difcedeperbi tumoris inflatus , femper iftic epifeopis re : folus, epifeopis dcreliftjs cum fchifmaticis
male cognitus , quafi hrrcticus temper & per­ & haereticis in furore remanere . Ceteros tero
fidus, omnium fiurerdotum voce damnatus, cu- nobifeum adunabit Dei patria mi feri cordi a, fit
riofus femper , ut prodat : ad hoc adulatur , Chrifti Domini noftri indulgentia , & noftra
ut fallat: nunquam fidelis, ut diligat : fax & patientia . Opto te , frater cariflime , femper
ignis, ad conflanda feditionis incendia : turbo bene valere.
& tetnpeftas, ad fidei facienda naufragia : hoftis quietis , tranquillitatis adverfarius , pacis
VII. CYPRI AN I‘,«*
inimicus. Denique Novato illinc a vobis rece-B EPISTOLA
dente , id eft , procella & turbine recedente ,
Rigthu
AD CORNELIUM.
ex parte illic quies fada eft , & gloriofi ac
boni confeflores, qui de ecdefia , illo incitan­
De Fortunato & Feliciflimo , live contra
te , difcvfTcrant , pofteaquam ab urbe ille dihaereticos.
fccflit, ad ecclefiam reverterunt. Idem ert No­
vatus, qui apud nos primum difeordiae & fchif­
Cjprtaaaj
Carmlia
fratri falutem.
matis incendium feminavit , qui quoldam iftic
ex fratribus ab epiicopo fegregavir, qui in ipfa
Egi t literas tuas, frater cariftime , quas t H» «·»
pcrfccutione ad avertendas fratrum mentes ,
per Saturum fratrem noftrum acolythum
alia quatdam perfecutio noftris fuit . Ipfe eft
mtfifti, & dilectionis fraterna; , & ecclefiaflicc
qui rdiciflunum latellitem fuum , diaconum ,
ntc permittente me, nec fciente , fiia fadionc ddciplinx, & facerdotalis cenfunc latis plenas.
quibus lignificafli , Fdiciflimum hoftem Chri& ambitione contlitiut ; &; cam
cnm lua
fua tempeflatempefta
„ Romam
"______ quoque ad
2 eve
. crtendam
te
----- 1—.. ecclefiam tti, non novum, led iam pridem ob crimina
1n.ivigans,
...... C)____ fimilia illic & ,paria molitus eft , a <2 lua plurima «c graviflima abftentum , & non
tanlutn mea , led & plurimorum coepifcopocleio portionem plebis avellens , fraternitati
bene fibi cohsrrentis , & <c invicem diligen­ rum lententia condemnatum, rcjeâum a te.
**'
tis concordiam icindens . Plane quoniam pro illic elle ; & cum vemflet, ftipatus * caterva ’
magnitudine fua debeat Carthaginem Roma & faftione defperatortun , vigore pleno ("quo
pitrcedere, illic majora 3c graviora commifit . epifeopum agere oportet ) pulfum de ecdefia
Qui iftic adverfus ecclefiam diaconum fecerat, efle , de qua jam pridem cum fui fimilibus,
Dei ma/eftare & Chrifti domini , & judicis
illic epifeopum fecit. Nec hoc qutfquam mt
retur in talibus . Feruntur mali femper fuo noftri feveriute depulfus eft , ne fchifmatis &
furore dementes : & pofteaquam ftelcra fece­ diflidii ancior, ne pecuniae commiflz fibi frau­
rint , conficientia ipfa fceleratx mentis abitan­ dator, ne ftuprator virgtnum, ne matrimonio­
tur . Nec remanere m ecdefia Dei poffiint , rum multorum depopulator atque çorruptor t
qui deificam & ecclefiafticam diicipliuam nec ultra adhuc fponfam Chrifti incorruptam, fan­
przfentiae
fiue
i &
aftus fui converfatione , nec morum pace te- dam
___ , , ,pudicam
_______ , ,
___
__ dedecore
—
nuenint Spoliati ab illo pupilli , fraudate vi- impudica atque incdta contagio™e violaret .
dux, pccunix quoque ecclefix denegatz , hasDf Sed enim leda alia* tua . epifto)
.
fratep , + Hxc ·<»
de ilio exigunt ραπ-·..' , quas in ejus furo- quam primis »■— - ‘fubjunxifti
-·-:-----;λι , rfati$\miratu$ ent·
literis
re confpicimus . Pater etiam ejus :u vico fa­ Ium , cum animadvertiflem , te mipn atque
me mortuus , & ab eo in morte poftmodum terroribus eorum qui venerant afiqdantum efle
nec l'epultus . Uterus uxoris calce percuffus , commotum , cum te , fecundum quod fcripfi*
& abortione properante, iu parricidium partus fti , aggrefli eflent cum fumina defperatione ,
expreflus : ÛC damnare nunc audet iacrifican- comminantes , quod fi literas quas attulerant ,
tium manus , cum fit ipfe nocentior pedibus , non accepifles, publice eas recitarent, & mul­
quibus filius , qui nalcebatur , oecifus eft . ta turpia ac probrofa, & ore fuo digna , pro­
.Hanc confidentiam criminum jam pridem ti­ ferrent. Quod fi ita res, eft, frater cariflime, Now.
mebat : propter hoc fic non de peesbyteno ex­ ut nequiflimorum timeatur audacia , & quod
citari tantum , fed & communicatione prohi­ mali jure atque equitate non pofliuit , teme­
beri, pro certo tenebat. Et urgentibus fratri­ ritate atque defperatione perficiant, aftum eft
bus, imminebat cognitionis dies, quo apud nos de epifeopatus vigore , & de ecdefiæ guberfublimi ac divina
nec Chricaufa cius ageretur , nifi perfiecutio ante vemflet, ~nandat
_____ ______
_____ ,poteftate
______ .: __
___
quam ifte voto quodam evadendae & lucranda: ft iani ultra aut durare, aut efle jam poftudamnationis- excipiens, hate omnia commifit & mus
----- , rfi" ad
‘J hoc
1— ventum eft , ’ut —
perditorum
J;*“'-----mifcuit , ut qui ejici de ecdefia dt excludi de­ minas atque mfidias pertimelcamus . Nam fit
bebat , judicium fiacerdotum voluntaria difcci- Gentiles & Judzi minantur, &hwretici, atque
fione praecederet : quafi evafifle fit pœnam , omnes , quorum peâora fit meutes diabolus
przveiiiffe fententiam. Circa ceteros autem fra­ obfidet , venenatam rabiem fuain quotidie fu
tres elaboramus, quos ab eo circumventos do­ tiofia voce teftantur : non tamen idcirco ce­
lemus , ut veteratoris perniciolum latus fu­ dendum eft, quia minantur : aut ideo adver*
giant, ut lethalcs laqueos fioheitantis evadant , '.anus & inimicus major eft Chnfto , quia
tantum fibi vindicat & aflunui in firculo. M.iut , de qua ille pelli divinitus meruit , ccclc
iicie debet .quid no», iratet cariflime, fidei io
fiam repetant. Quos quidem. domino adjuvan
bur

L

*4i

AD

CORNELIUM.

β4ι

bur immobile, & flabilis, afque inconcufla vir- A emittit Bonus bomo de bmo tbejauro emittit,
.
c... atque iimpetus obla­ bona, tf nequam bomo de nequam tbejauro emit
tus
contra omnes iincurfus
trantium fluâuum, vehit petrr objacentis for­ tit nequam . Unde & dives ille peccator , qui
titudine & mole debet obuftere Nec imereft, de Lazaro in finu Abrahx polito , atque in
unde epifeopo aut terror aut pcrieulum veniat, refrigerio tonftituto, implorat aflxilium , cum
qui terroribus & periculis vivit obnoxius - & in tormentis cruciabundus flammz cremantis
tamen fit de ipfis terroribus λ periculis glo- ardoribus aduratur ; inter omnes corporu par­
riofus . Neque enim falas Gentilium vel Ju- tes magis os ejus & lingua dat panas , quia
dxontm minas cogitare & fpeftare debemus , plus fcilicet lingua lua & ore peccaverat. Nam
cum videamus ipfum dominum 3 fratribus efle cum -fcriptura fit : Neque maledici r/gnum Dei » ctr <
detentum ,& ab* eo , quem inter apoftolos conjequrntur ; & iterum in evangelio hio do­
■ ipfe delegerat, proditum : inter initia quoque minus dicat .· j’ai dixerit fratri juo , fatue, Ü
l mundi. Abel juflum non nifi frater occiderit, qui dixerit rara , reus erit pebenna igair ; quo­
& Jacob fugientem pertecutus fit frater mfc- modo pofliint cenfuram Dei ultoris evadere ,
Χ,κΙ
ftus , & Jofeph puer venient vendentibus Ira- qui talia ingerunt non iblum fratribus , fed &
tribus . Iq evangelio etuwi legimus elfe prsrdi-B iaccrdotibus ; quibus honor tantus de Det didum , magis domefticormimicos futuros : & gnatione conceditur, ut quiiquis facerdotiejus,
qui prius copulati facramento unanimitatis fue
fit ad tempus hic judicanti, non obtemperaret,
xint, ipfos invicem tradituros. Nihil intereft , Retira necaretur ? In Deuteronomio dominus.
quis tradat aut fieviat , cum Deus tradi per
Deus loquitur, dicens: Et bomo 'quacumque fe·*
mittat , quos difponit coronari . Neque enim cent in fuperbia , ut non exaudiat facerdotem ί*'η> ”
nobis ignominia eft , pati a fratribus , quod aut judicem , quicumque fuerit , in diebui illis
paflus eft Chriftus: nec illis gloria eft , facere morietur bomo ille ; 0* omms populus, cum au- &<·' n
quod fecerit Judas Qua; autem fui elatio eft, dterit, timebit, 6* non agent impie ettam nunc.
que commi nantium, tumeus fit inflata ac vana Item ad Samuelem , cum a Jtidzis /pernere­
jadatio, illic ahfcntr minari , cum hic me ha­ tur , Deus dicit : Aon te fpreverunt , fed me ·■ H't i
beant in poteflate pre lentem ? Convicia eo­ fpreverunt . Et dominus quoque in evangelio :
rum , quibus fe &. vitam fuam quotidie lace­
audit, inquit, ties, me audit, Ô* eUm qui i* >□
rant , non timemus : fifties dt lapides & gla­ me mifit : <7 qui rejicit vos, me rejicit : qui me
dios , quos verbis parricidalibus jaftant , non rejicit, rejecit eum qui me mifit . Et cum lepethorrefeimus Quod in illis eft , homicidae C profum mundaflet: Vade, inquit, 6* demonftra Μ·,ιί ·
funt apud Deum tales: necare tamen non pof- te facerdoti
' ‘
’
. Et cum poftea tempore paflioni;
funt, ttiii cis dominus necare permiferit . Et alapam accepiflct a fervo facerdotis cumque
cum nobis fcmel moriendum fit , illi tamen ei dixiflet, Sic refpondespontifici '> advetfus pon-7*« >»
verius & deliciis luis quotidie perimunt . tificem dominus contumeliole nihil dixit , nec
Sed non idcirco , frater cariflime . relinquen­ quidquam de facerdotis honore detraxit , fed
da eft nobis ecclefiaftica difeiphna , aut lacer- innocentiam fuam magis afferens & oftendens :
dotalis folvenda cenfura , quoniam conviciis Si male, inquit, locutus fum, exprobra de ma-1*. >»
infcflamur , aut terroribus quatimur , quando lo: fi autem bene, quid me cadis > Item in AdiI/-'
occurrat & moneat fcriptura divina diçens; Il­ bus apoftoiorum poftmodum beatus Paulus ,
ie vero qui prefumit, & contumax efi, vir fui
cum ei didum eflet : Sic infilis in /'acerdotem -<··»»·
jaElans, mbil omnino perficiet, qui dilatavit tamDei maledicenda ? quamvis domino jam crucifi­
>. Mail·. J
Îuam infernus animam fuam. Et iterum ; Ker- xo, facrilcsi & impii & cruenti illi efle ctrpifa viri peccatoris ne timueritis, quia gloria ejus lent, nec jam quidqu im de facerdotali honore
in ‘ftercora erit & in vermes
Hodie extollitur,
extollitur , & audoritate retinerent: tamen ipfum, quammes.. fiodie
cras non invenietur , quontam
<_
converfus efiO vis inane nomen & umbram quamdam faceria
terram
fuum
,
&
cogitatio
ejui
periit
. Et dotis cogitans Paulus, Nefciebam , inquit , fra- tm<»
W it
itèrum: Vidi impium exaltatum,
extolli fu
iret. quis pontifex efl: feriptum eft enim: Prin­
pet cedrot Libani, & tranfivi ,* & ecce nen erat :
cipem populi tui non maledice i . Cum l\arc tan­
di quufivi eum, tj non efl inventus locus ejus.
ta ac talia, & inulta alia exempla prsecedant ,
Exaltatio & inflatio , & arrogans ac fuperba quibus facerdolalis auJorrtas & poteftas de di­
jaftatio , non de Chrifti magifterio , qui hu­ vina dignatione firmatur ; quales putas efle eos,
militatem docet, led de Antichrifti ipiritu na- qui iaccrdotum huiles & contra ecclefiam ca­
fcitur, Cui exprobrat per prophetam dominus, tholicam rebelles , nec prxmonentts domini
& dicit : T«r autem dixifti m animo tuo , in comminatione, nec futuri judicii ultione terren­
V‘ '1coelum afeendam, fuper flellas Dei ponam fedem
tur? Nequ? enim aliunde hzrefesobortat funt,
meam. Sedebo in monte alto, fuper montes alto,
aut nata Iunt fchifmata, quam inde quod facerdoti
tn Aquilonem, .ifcendam fuper nubes , # fimihr Dei non obtemperatur ; nec unus in ecclefia ad
ero alti/fimo . Et addidit dicens : Tu vero ad tempus facer dos, & ad tempus judex vice Chrifti
inferos defeendes in fundamenta terra , iy qui _ cogitatur:
.....
o_________
cui fi fecundum magi
fteria divina ol>
---------------..—r. ,.nemo
---------i.
j
videbunt te, fuper te mirabuntur. Unde ÔC pa- E -------------temperaret Γ.
fraternitas
univerfa
adverlum
rem talibus pcenam fcriptura divina ioco alio facerdotum collegium quidquam moveret : ne­
comminatur, & dicit·* Dies enim domini Jabaotb mo poll divinum judicium, poft populi fuflraV· ·
fuper omnem injuriofum 6* fuperbum , & fuper gium, poft coepifcopoium confenfum, judicem
> omnem elatum tf excelfum . De ore itaque & fe jam nqudepifcopi , fed Dei faceret : nemo
de verbis fuis unufquifque ftatim proditur , & /dilhJio unitatis Chrifti ecclefiam feinderet :
utrum Ghriftum in corde fuo , an vero Anti- nemo fifii placens, ac lumens , feorfum ions
chriftum habeat , loquendo detegitur , fecun­ novam haiefim conderet, nifi fi ita eft aliquis
dum quod dominus in evangelio iiio ait : Pro­ iairilera iriiieitlith ac perditr mentis, ut pu
genies viperarum , quomodo potefln bona hqui ,
tet, Ime Dei mduio fieri facerdotem. cum do­
cum fitif nequam'' De abundantia entm cudi· os
minus :u cvanyeliu luo dica: : Nonne- duo paf-

-4

«43

D. CYPRI ANI*EPI STOLA VII.

844

feres affe veneunt, tf neuter eorum cadit in ter-A ecclefiam tamen qux in Chriftum credat, &
uw jRh Patris vefiri voluntate ? Cum ille nec qux femel id, quod cognoverit, teneat, nun-

"* '··

<y.el

«A*.
tf·· l>-

minima fieri fine voluntate Dei dicat, exiftimat aliquis fiuxuna & magna, aut npn faexte, aut non permittente Deo , in' ecclefia Dei
fieri, & lacerdotes, id eft , diipefifatores ejus
non de ejus fententia ordinari ? Hoc eft fidem
non habere, qua vivimus: hoc eft Deo bono-

quam ab eo omnino difcedere: & eos fffe ecdefiam, qui in domo Dei permanent. Plantationem vero plantatam a Deo Patre non effe,
quos videmus non frumenti ftabilitate folidari,
fed tamquam pakas , dilfipantis .inimici fpiritu
ventilari. De quibus & Joannes in epiftola fiia

*

rem non dare , cujus nutu «St arbitrio regi & dicit:
dicit : Ex this exierunt,
exierunt, fed
ftd tn fuerunt fx w
ag-­ iJmii.
gubernari omnia fcimus & credimus . Plane his : fi enim fuiffent K nobis , manfiffent utique
epifeopi non de voluntate Dei fiunt, qui extra nobifeum"
. Item Paulus monet nos * cum mali
ecclefiam fiunt, fed. contra difpofitionem & de ecêlefia pereunt, non moveri, nec receden­
traditionem evangelii fiunt, ficut ipfe dominus
tibus perfidis fidem minui, fihfid «ww, inquit, <*■*:«·
in duodecim prophetis ponit, & dicit. Sibi w- fi exciderunt
fide quidam eorum, numqxid nifitipfis regem conflitxerunt , Ô* non per me . Et delitas illorum fidem Dei evacuavit ? __
Kerum: Sacrificia eorum tamquam panis luRus : 3 enim Deus verax , omnis extern tomo mendax .
omnes qui manducant ea , contaminabuntur . Et Quod ad nos attinet, confcientix noftrx conper Ifajam quoque Spiritus fandus clamat, & venit, frater carilfime, dare operam , ne quis
dicit :
vobis filii defertores , Hac dicit demi­ culpa noftra de ecclefia pereat. Si autem quis
nui : Habxiftit cortium, tT non per mt : & fe- ultro & crimine fijo perierit, & pœnitentiam
tijlit conventionem, & non per fpiritum meum , agere, atque ad ecclefiam redire noluerit, nos
adjicere peccata fuper peccata . Ceterum dico in die judicii inculpatos futuros , qui confidi­
enim provocatns , dico dolens , dico compul- mus fanitati; illos folos in pcems remanfuros,
fus , quando epifcopus in locum defunâi fub- qui noluerint confilii noftri falubritate fanari.
ftituitur , quando populi univeifi luffragio in Nec movere nos debent convicia perditorum ,
pace deligitur, quando Dei auxilio in perfecu- quo minus a via reda & a certa regula non
tione protegitur , collegis omnibus fideliter recedamus , quando & apoftolus inftruat di­
jun&us , plebi fux in epifeopatu «quadriennio cens: Si hominibus placerem, Cbnjli fervus tn^·^ »·
jam probatus, in quiete ferviens difdplinx , in effem. Intereft , utrum quis homines promere­
tempcftate profcripms , applicito & adjunfto ri , an _____
__a___ . ________
_ t
_____ ,
Deum cupiat
Si hominibus
placetur
epifeopatus lui nomine , toties ad leonem pe-Cdominus offenditur: fi vero enitimur & elabotitus in circo, in amphitheatro , dominicx di- ramus, ut poflimus
~
* convicia
Deo placere ; &
gnati on is teftimonio honoratus : his ipfis etiam & maledifta debemus humana contemnere .
diebus, quibus has ad te literas feci, ob facri- Quod autem tibi de Fortunato ifto pfeudoepificia qux edifto propofito celebrare populus ju­
fcopo , a paucis & inveteratis haereticis conftibebatur , clamore popularium ad leonem de- tuto, non ftatim fcripfi, frater carilfime, non
nuo poftulatus in circo , cum talis , frater ca- ea res erat, qux in notitiam tuam deberet per
rilfime, a quibufdam defperatis & perditis , &
nos feftinato ftatim, quafi magna aut metuen­
extra ecclefiam conftitutis, impugnari videtur :
da, perferri ; maxime quando & Fortunati no­
apparet, quis impugnet, non Icilicet Chriftus , men jam fatis noffes , qui eft unus de quin­
qui facerdotes aut conllituit aut protegit ,xfed que presbyteris , jam pridem de ecclefia profu­
ille qui Chrifti adverfarius , & ecclefix çius gis , & lententia coepifcoporum noftrorum ,
inimicus , ad hoc ecclefix prxpofitum fua 10- multorum & gravilfimorum virorum nuper *· fcparatl·
feftatione perfequitur, ut gubernatore fublato ,
abftentis , qui fuper hac re priore anno ad te
atrocius atque violentius circa ecclefix naufra- literas
_______________
_______
fecerunt . ________________
Item Fcliciflimum figniferum
gia graffetur. Nec quemquam fidelem, & evan-D (editionis recognofceres , qui & ipfe in iifdem
gelii memorem, atque apoftoli prxmonentis coepifcoporum
“
"
<-~· ad· te pridem
·.
noftrorum
fa&is
mandata retinentem, movere debet , frater caliteris continetur, qui non tantum ab iis illic
rillime , fi quidam in extremis temporibus fu* abftentus , fed abs te illic nuper de ecclefia · fapatatui
perbi & contumaces, & facerdotum Dei holies
pulfus eft . Cum haec in notitia tua effe con­
aut de ecclefia recedunt, aut contra ecclefiam
fiderem, & pro certo haerere memoriae & difaciunt, quando tales nunc futuros , & domi­
fciplinx tur fcirem, neceflarium non putavi ,
nus & apoftoli ejus ante prxdixerint . Nec
celeriter & urgenter hxreticorum tibi ineptias
prxpofitum fervum deferi a quibufdam , mire­
nuntiandas. Neque enim ad catholice ecclefix
tur aliquis, auando ipfum dominum magnalia
majcftatem , pariter ac dignitatem pertinere
& mirabilia fumma facientem, & virtutes Dei
debet, quid apud fe hrreticorum & ichifiriatipatris faâorum fuorum teftimoniis comproban­ corum moliatur audacia . Nam & pars Novatem, difcipuli fui reliquerint : & tamen ille
tiani Maximum presbyterum , nuper ad nos a
non increpuit recedentes, aut graviter commi­
Novatiano legatum milium , atque a nqftra
communicatione
nunc __________
iftic fibi fenatus eft , fed magis converfus ad apoftolos
_________________rejeâum
,_____ , , _____
fuos, dixit: Numquid ÿ vos vultis ire? fervans E cifle pfeudoepifcopum dicitur . Nec tamen de
icilicet legem, qua homo libertati fux rcliâus,
hoc tibi 1er ip feram, quando hare omnia conte­
& in arbitrio proprio conftitutus , fibimet ipfe
mnantur a nobis, & miferim tibi proxime no­
vel mortem appetit , vel falutem . Petrus ta­
mina epifeoporum iftic con ft i tutorum, qui in­
men , fuper quem aedificata ab eodem domino
tegri & fani in ecclefia catholica fratribus prxfuerat ecclefia, unus pro omnibus loquens, &
funt. Quod utique ideo de omnium noftrorum
ecclefix voce refpondens , ait : Domine , ad confilio tibi placuit Icribere, ut erroris diluendi,
quem itimus7 Verba vitx xterna habes. Et not
ac perfpiciendae veritatis compendium fieret, &
eredimus
cognovimus , quoniam tu es Filius
icires tu & collcgx noftri, quibus feribere, & lite­
Dei vivi. Significans fcilicet & oftendens, eos
ras mutuo a quibus vos accipere oporteret. Si quis
qui a Chrifto receflerint , culpa fua perire :
autem praeter hos, quos epiftola noftra complexi

λ

>

>

T

845

Λ D CORNELI U M.

·<«

fumus, {cohere vobis aederet, fcitetfo «n velAfrotium^nhendacio numerus inflatur ; quaff etfi
facrificio, vdlibeU· effie macuhcnm, vd unom verus effet hic numerus ,· aut ab haereticis ccde hmvticia , perverfism fcilieet k profanum . ekfia , aut ab injuftis juftitia vincitur . Nec
Nadus tamen occafioaemfiuniliariffimi hoentnis me oportet ; frdrer caritfime, paria nunc cum
fit clerici, per Felicianem acolythum, quem cum illis facere, d ea que commiferunt atque hucPerfrocolkga noftro aaifiras, inter cetera, quia ufque committunt meo fermone decurrere :
innotitiam tuam perferenda hinc fuerant, etiam cum coofidcrandum fit nobis * quid proferre
& feribere facerdotes Dei oporteat : nec tam'
de Fortunato ifto tibi fcripfi -, Sed dum iftic
Felicianus frater softer vel vento retardatur, dolor apud nos debeat, quam pudor loqui ; &
vel accipiendis aliis epiftolis a. nobis detinetur, ne videar provocatus maredida potius , quam
Felici fluno ad vos properante * portentus eft : crimina & peccata congerere. Taceo itaque dfc
ita enim femper icelera feftinant, quaff con­ fraudibus ccclefic fadis.: conjurationes, adul­
tra*' innocentiam feftinatione praevaleant. Per teria , & varia delidorum genera pretereo :
Felicianum autem fignificavi tibi, frater, venlf- unum illud (in quo non mea, nec hominum,
fed Dei
caufa elt
eft ) de eorum tacmore
facinore non pufe Carthaginem
arthaginetn rnvatum
Privatum veterem hxrencum,
herericum
led
Uct cauia
• Fi rbetit*- jn · Lambefitana
]
colonia ante multos fere an-B to effe reticendum ; quod a primo fUtim per­
nos, ob multa & gravia delida, nonaginta epi- secutionis die, cum recentia delinquentium fa­
toporum lententia condemnatum , antcceflo- cinora ferverent , ftt Sacrifiais nefandis non
rum etiam noftrorum ( quod & veftram con-. tantum diaboli altaria , Sed adhuc manus ipfe
Iapforum atque ora fumarent , communicare
fcientiam non latet) Fabiani & Donati literis
feveriflime notatum : qui cum caufam fuam cum lanfis fit ptrnitentix agende intercedere
apud nos in concilio , quod habuimus Idibus non deftiterunt. Clamat Deus: Swtjfc.oni. dut r../,,
Maiis , quse proxime fuerunt , velle fe agere erad/raÀiZar, nifi domi no foil . Et dominus in
evangelio dicit : £■« nm mpvmt ,
tl- .ν,,,ι ,
diceret, nec admiffus effit, Fortunatum illum
x
fibi pfcudoepifcopum, dignum collegio fuo fe­ lunt. Et alio loco indignatio & ira divina non
cit. Venerat etiam cum iMo & Felix quidam, tacqt, dicens : llltt fttdtjtn ithammn , b ilîu'!*>·»·
J|uem ipfe extra ecclefiam in herefi pfeudocpi- impofuijm ftcnficia : juptr hnc non indignior ?
copum olim conftituerat. Sed & Jovinus & dial dotniMf. Et intercedunt, ne rogetur Deu.,
Maximus comites cum Privato harretico ad­ qui indignari fe ipfe teftatur. Intercedunt , ne
tisfadionibus Cbriffu*
fuerunt , ob nefanda facrificia & crimina in exoretur
cxuictui precibus
pcuwui & fa
muuuiumpui
vimuui,
fe probata , fententia novem epifeoporumqui negantem fe negare profitetur. Nos 19.1 pio
perfecutionis tempore de hoc inio literas mi fi­
collegarum noftrorum condemnati , & ite­
rato quoque a pluribus nobis in concilio an­ mus* nec auditi fumus concilio frequenter ado,
no priore abftenti . Cum his autem quatuor non confenfione tantum noftra, fed & commi­
natione decrevimus, ut pœnitentiam fratres age­
jundus eft & Kepoftus Suturnicenfis, qui non
rent , ut poenitentiam non agentibus nemo te­
tantum in perfecutione Ipfe cecidit, fed & ma­
ximam partem plebis fuse facrilega perfuafione mere pacem daret: & illi contra Deum facrilegi, contra facerdotes Dei impio furore teme­
dejecit . Hi quinque cum paucis vel facrjficararii, de ecclefia recedentes * dt contra e-clcris , vel male fibi confciis , Fortunatum fibi
fiam parricidalia arma tollentes, elaborant (ut
pfeudoepifcopum cooptarunt, ut criminibus in
unum convenientibus talis effet fcilicet redor, opus fuum diaboli malitia confumment ) ne vul­
quales illi qui reguntur . Hinc jam & cetera neratos divina clementia in ecclefia fila curet ;
mendacia, frater cariifime, potes nofcere, que miferorum poenitentiam mendaciorum fuomm
fraude corrumpunt , ne Deo indignanti fatisillic homines defpcrati & perditi ventilaverunt,
fiat; ne Chriftum dominum fuum , qui Chriut cum de facrificatis vel de hzreticis amplius
quam quinque pfeudoepifcopi non fuerint nui ^ftianus effe vel erubuit ante, vel timuit, pottmodutn quxrat ; ne ad ecclefiam , qui de ccCarthaginem venerint, & Fortunatum fibi de­
menti* fuat focium confli tuerint ; illi tamen
clefia recefferat, redeat. Datur opera , ne ta![uaft filii diaboli , & mendacio pleni , aufi
tidadionibus & lamentationibus juftis delicta
unt, ut feribis, j adi tare vigintiquinque epifco­ redimantur , ne vulnera lacrymis abluantur .
pos adfuiffe : quod mendacium & iftic prius Pax vera falfc pacis mendacio tollitur, falutaaptjd fratres noftros jactitabant, dicentes viginris finus matris noverca intercedente pexcludi­
tiquinque epifcopos de Numidia effe venturos,
tur , ne de pedore atque ore Iapforum fletus Î|ui fibi epilcopum facerent : quo in mendacio & gemitus audiatur . Compelluntur adhuc inv
uo pofteaquam , quinque Tolis convenientibus
fuper lapfi, ut linguis, atque ore, quo in Ca­
naufragis & a nobis abftenti» , detedi funt ,
pitolio ante deliquerant, facerdotibus convicium
laciant; confeffbres, & virgines, & judosquoi­
atque confufi, Hornam cum mendaciorum fuoque fidei laude praecipuos atque in ecclefia glorum merce navigaverunt, quali veritas poft eos
nofos contumeliis & maledicis vocibus prolo­
navigare non poUet, quae mendaces linguas rei
certat probatione convinceret . Atque hec eft, quantur . A quibus quidem non tam noftro­
frater, vera dementia , non cogitare , nec fci-E rum modeftia, & humilitas, & pudor caditur,
re , quod mendacia non diu fallant ; nodem quam illorum ipforum fpes, & vita laderatur. Netaradiu efle quamdiu illucefcat dies: clarificato ?|UC enim qui audit, lêd qui facit convicium miereft: nec qui a fratre vapula;, fed qui fratrem
autem die , & Iole oborto , luci tenebras ic
caliginem cedere , & qux graffabantur per no­ csdit, in lege peccator eft : di cum nocentes
dem latrocinia cellare . Denique fi nomina ab innocentibus injuriam faciunt, illi patiuntur in­
eis quaereres, non haberent \cl quos falfo no­ juriam , qui facere fe credunt . Denique hinc
minarent : tanta apud cos etiam malorum pe­ illis percufia mens, & hebes animus, & lenius
aliehus eft . Ita eft Dei non inteiligcre déb­
nuria eft, ut ad illos nec de faenheatt· , nec
ita, ne tcquatur pernitentia , ficut 1'criptu::· eft:
de haereticis vigintiquinque colligi poflint . Et
El drill .llt< Dru fi>‘ Hunt irtnjpunfho-i , nc , *·1
. tamen ad decipiendas aures (unpliçium & ab-

S47

D. CYPKIANI EPISTOLA VII.

84?

revertantur fcilretcurentur, & deprecatio-Λ oportet utiqùe eos quibus prxfumus non ctr-

nibus fic lalisfadionibus juiUs -poft peccata facumourfaie , ncc cpücoponim concordiam co
ncntuY Paulus apoflolus ·η epiftola fua ponir, lixicnicm iua fulxiola & fallaci tcincritMc coliTtfi.
& dicit .· Dilftfw ventatn noto babmruxt ut liJerc, lcd ageic illic caufam fuain, ubi & acfalvi fierex;. ac pipfeica mittet tllu IMut opeculatures habere & telles fui crirtïïhis poflint ;
laltoutm tuoris ,v ut cred.int mendacio , utfudi
«ifi β paucis defpcralii ôt perditis minor vide­
ceniter omne oui no» crediderunt veritati , fd
tur elfe audoritas epifeoporum in Alinea confiti placent ia mjuilni.i ■ Primus felicitatis gra.
ili tutorum , qui jam de illis judicaverunt', \
dus etl, non dehnqucre: Iccundus, dclida co- çdiuin confcicntiam multis del i durum laqueis
f’nofcere . Illic currit innocentia integra fit il
findam judicii fui nuper gravitate damnarunt.
ibata qux favet, hic fucccdit medela qux fa
am c.iuia eurum cognita eft ; jam de cis di‘ net: quod utruinque ifti oftcnfo Deo perdide
da fententia eft : ncc cenfurx congruit facerrum, tv ut anulla fit gratia, qtur de baptiiini
dotum i nobilis atque inconftanti» animi levita­
landificaticxie percipitur ,,bc noirthbvcniat per­ te reprehendi , cum dominus doceat ik dicat :
nitentia. per quam culpa cdraiur . An putas,
Sit fertno vejler, eft eft , ne» non . Si conun λ«/ι». «.
frater, levia cife adverfus Deum facinora, par-B qui dc iliis priore anno judicaverunt numerus
v* & modica dclida, quod per illos non roga­
cum presbyteris & diaconis computetur , plures
tur majcftas indignantis Dei , quod non time­ tunc adfuerunt judicio bc cognitioni , quam
tur ira, à. ipius, & dus domini’ quod immi­ linit udem illi qui cum lori unato nunc vi­
nente Autichullo , exarmatur tides militantis dentur elle conjundi. Scire enim debes, frater
populi > dum toilitpr vigor & timor Chnlb ? caiillime, cum poftcaquam pleudocpilcopus ab
Viderint laid hoc quomodo curent: facerdoti- hxrcticis fadus eft, jam pene ab omnibus elle
bus labor major incumbit in atterenda, &.pro­ defertum . Namque ii , quibus in prxtcntum
curanda Dei majeftate , ne quid videamur in prrftigia obtendebantur, & dabantur verba fal­
hac pane negligere , cum admoneat dominus lacia . quod fimul ad ccclefiam regrefluri dice­
M-ud
& dicat. £( ni,nc prACtfnant boc ad voi efi , o rentur : pollcaquam viderunt illic pfeudocpifcofactrdote>· Si non audientis, & fi non potueritis
puin laflum . Iiuliratos ik deceptos fe efle di­
in corde vejiro :<t detis honorem nomini meo, didicerunt , & remeant quotidie atque ad cede
■ cit dominm , immittam in vot malediflionem ,
fi.ini pullant: uobis tamen, a quibus ratio do­
iT maledicam benediilioncm veflram. Honor cr. ... reddenda
.
___ eft
... , iuixie pondet milibus , &
mino
go non datur Deo , quando fic Dei majcftas.C fulicite cxaminuniibus
examinantibus, qui recipi & admitti ad
& ccnfura contemnitur , ut min lc ille indi- <ccclefiam debeant ■ Quibufdain enim ita aut
gnari & iratei facrihcantibusdicat, b; mmpre- crimina
<
fua obfiftunt , aut fralies obftinate &
nas xterna'. &' fuppluia perpetua comminetur, firmiter renituntur, ut recipi omnino non pofproponatur a facnlegis a:que dicatur : ne ira fmt , cum fcandalo & pcticulo plurimorum .
cogitetur Dei , ne timeatur judicium domini , Neque enim fic putamina quxdam colligenda
ne pulletur ad ccclefiam Chrifti : fed fublaia funt, ut qux integra & lana funt , vulneicnpoenitentia , nec ulla cxomologeli crimini» fa- tur : nec utilis aut contuitus eft paftor , qui
da , dcfpedi» epifeopis atque calcatis , pax a ita morbidas & contadas oves gregi admifeet,
presbyteris verbis fallacibus prxdiccnir ; ix ne ut gregem totum mali cohxrentis afflictatione
lapli lurp.mt, aut foris politi ad ecckham re­ contaminet. O 11 pofles, frater caiillime, iftic
deant, communicatio non communicantibus of­ interefle nobticum , cum pravi iftt & perverti
feratur ' Quibus etiam fatis non fuit ab evan- dc fchifmate revertuntur ; videres quis mihi
gelio receflifle, fpem lapfis fatislaclioiiis & poe- labor fit perfuadere patientiam fratribus nonitentix fuftulifle , fraudibus involutos , vel ftris , ut animi dolore fopito recipiendis malis
adulteriis commaculatos , vel facrificiorum fu-θ'curandifque eonfcntiant . Namque ut gaudent
ncfta contagione pollutos, ne Deum rogarent, &. Ixtantur, cum tolerabiles & minus culpabi­
ne in ecckfia exomologcfm criminum facerent, les redeunt: ita contra fremunt & reludantur,
ab omni&fenfu & fiuilu pernitenti» removiflc ; quoties inemendabiles, & protervi, & vel adul­
nifi foris fibi extra · ecclefiam & contra cccle­ teriis , vel facrificiis contaminati , & poft hxc
fiam conftituiflent conventiculum perdiix fa- adhuc infuper & fuperbi , fic ad ccdefiam re­
fiUonis , cum male fibi confciorum & Deum meant, ut bona intus ingenia corrumpant. Vix
rogare ac fatisfaccrc nolentium caterva con­ pk-bi perfuadeo, imo extorqueo , ut tales pa­
flueret. Poft ifta adhuc infuper plctidoepifcopo tiantur admitti : & juflior faflus eft fraternita­
fibi ab hxreticis conftituto , navigare audent , tis dolor, ex eo quod unus atque alius, obtii& ad Petri cathedram atque ad ecclefiam prin­ tente plebe, & contradicente, mea tamen faci­
cipalem . unde unitaa facerdot alis exorta eft , litate fufeepti, pejores extiterunt , quam prius
a fchifmatiris 3c profanis litcras ferre, nccco­ fuerant , nec fidem pcenirentix fervare potue­
n<
gitare eos cfTe Konianos (quorum fides, Apo- runt , quia nec cum vera poenitentia venerant.
ftolo prxdicantc, laudata eft) ad quos perfidia Dc illis vero quid dicam , qui nunc ad te
habere non poflit acceffum. Qux autem catifa E cum Fcliciflimo omnitun criminum reo navi­
veniendi &. pfcudoepifcoporum contra epifeu- gaverunt , legati a Fortunato pfeudocpifcopo
pos fadum, nunciandi ? aut enim placet illis mifli, tam fallas ad te litcras atterentes, quam
quod fecerunt , & in fuo fccleie perfeverant : eft & ipfe, cujus lituras fuerunt, falfus ; quam
aut fi difplicet & recedunt , iciunt quo rever­ eft ejus peccatorum multiplex confrient ia, quam
tantur . Nam cum ftatutum fit omnibus no­
cxccrabilis vita, quam turpis, ut etfi in ccctebis, & xquum fit pariter ac luftum, ut uniuf- fia eflent , ejici tales de ecclefia dvbuilTcnr?
cnjuiquc caufa illic audiatur , ubi eft crimen Denique quia confeientiam fium norunt , nec
admiflum , 0c finguhs palloribus portio gregis nos audeur a^firc , aht ad ccckfi.t· limen jcce
fit adferipta, quam regat unufquifqne & guber­ dere, fed toris per provinciam circumveniendis
net . rationem fili adus domino redditurus ; fratribus, & fpoliandis pererrant : fit omnibus
J.11I

\

849

ADCO^NEUUM.

8j®

jam fatis noti, atque undique pro fuit facmo-Λditur ; quia refiflentes perempturam fe tfft
ribus exclufi, illuc etiam m vos navigant. Ne- prdftictur .^Annant hos taueua, dum nos pu* ad noaaecedentant fua comminatione terreri , nec in ’ pace· faci*
ue enim poteft illis frons efle
i, aut apud nos confiftendi ; cum fint acerbiflinos dejiciunt , fed magis erigunt , fit accen­
ma fic. graviflima crimina, qua: eis a fratribus dunt, dum ipfam pacem perfccutione pejorêm
fratribus laciunt. Et optamus quidem ne quod
ingerantur. Si judicium noftrum voluerint ex­
periri , veniant. Denique fi qua illis excufati·1 loquuntur luiorc , impleant crimine , ne nui
dc defenfio poteft efle, videamus quem habeant
verbis perfidis dc crudelibus peccant , fadis
fatisfadionts fuse fenfum, quem afferant poeni­ quoque delinquant . Oramus ac deprecamur
tentiae frudum : nec ecclefia illic cuiquam clau­
Deum, quem provocare illi & exacerbare non «
z
ditur, nec epifeopus alicui denegatur ; patien­ definunt, ut eorum corda initefcant, ut furotia fic facilitas dc humanitas noftra' venientibus
re depofuo ad fanitatem mentis redeant, ut .
pnefto eft. Opto omnes in etclcfiam regredi ,, pedora operta dchdorum tenebris pernitentia:
opto univerfoscommilitones noftros intra Chrilumen agnofeant : & magis petant fundi pro
& Dei patris domicilia concludi
fe preces atque orationes antiftitis , quam ipfi
nia,. multa ditlimulo, Audio dc vo- Bfundantfangtunem facerdotis. Si auiem in fuo
remitto omnia
to colligendx fraternitatis, etiam qux in Deum ‘furore
lanfctint , atque iri illis infidus ac
commiua funt, non pleno judicio religionis exa­
minis fuis parricidalibus crudeliter perteverave
mino, delidis plufquam oportet remittendis pe­ - rmt, nullus Dei faceidos fic infirmus eft , lie
ne ipfe delinquo .* amplcétor prompta dc plena
jacens de abjcâus , fic imbecillitate humanx
diledione cum pcenitcniia {evertentes , pecca­ mediocritatis invalidus, qui non contra holies
rim fuum fatisfadionc humui dc fimplici con- dc impugna tores Dei divinitus erigatur , cujus
fitentes. Si qui autem funt , qui putant fe ad
non humilitas dc infirmitas vigore &. robore
ecclefiam non precibus, fed minis regredi pof- , domini protegentis
aaimetur. Noftra nihil in,’
a
~
fe , aut exiftimant aditum fe fibi non lamen­
tereft , aut a quo , aut quando perimamur ,
tationibus fic fatisfaftionibus, fed tenoribus fa­
mortis & ianguinis prarnituin de domino re­
cere ; pro certo habeant, contra tales daufam
cepturi. Illorum tkiula & lamentanda concilio
liare ecclefiam domini , nec caflra Chrifti in­ eft, quos iic diabolus excxcat , ut aeterna ge­
vida fic fortia, fic domino tuente munita, mi­
hennae lupplicia non cogitantes » Antiçhnfti
nis cedere. Sacerdos Dei evangelium tenens , jam propinquantis adventum tonentur imitari.
& Chrifti prxeepta cullodieus occidi .poteft , C Et quamquam fciam , frater cariilinie , pro►
non poteft vinci. Suggerit fic fubminiftrat no­
mutua dilectione quam debemus, dc exhibemus
bis exempla virtutis ac fidei Zacharias antiftes
invicem nobis , norcnttrtinto illic clero tecum
prxfidenti, & fandiflimx atque ampliflim* ple­
Dei, qui cum terreri minis fic lapidatione non
poflet , in templo Dei occifus cil, clamans fic
bi legere te femper liberas noftras, tamen nunc
idemtidem dicens , quod nos quoque
contra
,
,
& admoneo & peto*> ut quod alias ipoute athxreticos clamamus & dicimus : Hac dicit do- . que honorifice facis, etiam retente me lacias,
“ .........................
- domini,
·
ul de
^ac
minus: Derehquifiis
victi
& deminui
­ Cpjfloja inca |efla, fi quod illic conta­
gium venenati fermonis , dc.pcftiferx fetninarelinquet voi. Neque cnim , quia pauci teme­
rarii fic improbi cœleftes fic falutares vias do­
tionis irrepferat , id omne de fratrum auribus
mini derelinquunt, dc fanda non agentes a . fic pedoribus exuatur, fic bonorum integra ac
fando Spiritu deferuntur , ideo fic nos divinx fincera dtledio ab omnibus harretic» detradiotraditionis immemores efle debemus,kit majo1 - fordibus
-- repurgetut
‘ J . τχ·------ autem de
nis
Declinem
ra efle furentium fcelera , nuam iaeerdotum
cetero fortiter , fic evitent dilc&iflimi fratres
judicia cenitamus ; aut exiftimemtfs plus ad
noftri verba dc colloquia eorum, quorum fermo
impugnandum porte humana conamina , quam Dwr emeer [erpit: ficut apoftolus dicit: Corrnm·
ad protegendum prxvalet divina tutela. An ad punt mgeni» bono eenfabnlottonei peffime . Et Γ4 i
hoc, frater cariflune, deponenda eft catholica- Iterum : Uereticnm
...........................
bominem poji kuhi correptioecclefix dignitas , fic plebis intus pofitx fidelis
nem evtfa, [cient qmo perverfui eji hujafmodi ,
atque incorrupta maje lias, dc facerdotalis quo­ dT peccet, & efi λ femetiplo domnatus . Et per
que audtoritas ac poteftas , ut /udicare velle
Salomonem loquitur Spiritus fandus : Ptrvcrrn,i
le dicant de ecclefix prxpofito extra ecclefiam
les , inquit , ia ere [no portet perditionem , Ù"
conftituti ? de Cbriftiano hatrctici ? de fano
i» Ubnt fnii ignem condit. Item denuo monet
iaucii? de integro vulnerati ? de liante lapfi ?
dicens : Sepi aurei tnai [pinu , & noli audire
de judice rei7*de facerdote facrilegi7 Quid fu- üngetàm nequam . Et iterum : Malui obaudit rnv ,,
pereft , quam ut ecclefia. Capitolio cedat , dc lingite iniquorum , jufiut autem non intendit larecedentibus facerdonbus, ac domini altare re­
ini mendacibus . Quod quamquam fciam illic
moventibus , in cleri noftri factum veneranfraternitatem noftram, vellra kilicet providen­
dumque confeffum fimulacra atque idola cum tia monitam , fed & fua vigilantia fatis cauaris fuis tranfeant , dc Novatiano declamandi
tam, nec capi hrreticorum venenis pofle, nec
adverfum nos atque increpandi largior dc ple-E decipi, tanmmque apud illos prxvalere fit ma­
rior materia prxftetur ; ii 11 qui facrihcavcrt
gtftcna
& prsrcepta divina , quantus illis iu
runt , dc Chriftum publice negaverunt , non
Deum timor eft : tamen ex abundanti vel io
tantum rogari , fic fine ada pernitentia admit­
licit udo noftra, vel caritas Icribere ad vos illa
ti , fed adhuc infuper ceperint terroris fui po­ perfualit, ut nulla cum talibus commercia co
tentate dominari ? Si pacem poftulam , arma
putentur , nulla cum malis convivia vel collo
deponant: fi fatisfaciunt, quid minantur ? aut quia inifccantur , fimufque ab eis tam fepara6 comminantur , foiant quia a Dei focerdotiti , quant funt illi de ecciefia profugi : quia
bus non timentur : neque cnim fic Antichri- fcrtptum cil : Si aatrw dX eccifjiom eonlempfe
ftus, cum venire ccepent, introibit ecclefiam , nt, βί tih tenmptom etbaicnt & ptMeceetu Kt *
quia minatur ; aut armis ejus de violentât crcbeatus apoftolus non monet tantum
fed fit
Cteuil. Generol. Tom. I.
Hhh
ju

3

D. CYPRIANI EPISTOLA VIII.

Sis
r*^· *

Sj>

jubet, a talibus. ut recedatur. Practpimnj, in-A'agmine volantium feparare tentaverat . Nam
—î. , vüù
—in
·_emine
----- ... i.r._
z-i-n.·
afl nt
non çQ gjverfm omnes fiiris virium , an·
quit
dmtni
JtJii Cbrifti.,
veeeietis
maik*J jfnifihtu miniantifiti iioer*• cumvonire qurrit folitudinem fingulorum. Sed
Haatt, 0 mm fttnaiaao traditionem , jmw ac»■ mtufiu adunati exercitus fide pariter & vigore,

λ

intellexit milites Chrifti vigilate jam fobnos &
armatos ad pralium ftare ; vinci non pofle, mo­
ri pofle : dc hoc ipfo invidos efle , quia nec
qui adverfarius Chrifti eft, qui unitati fle paci
ejus inimicus eft , nobilcum non poteft cohae­
mori timent, nec repugnare contra impugnanrere. Si cum precibus & fatisfaftionibus ve­• tes; cum occidere innocentibus nec nocentem
niunt , audiantur .· fi maledida & minas inge­ liceat, fed prompte & animas & fimguinfcm
runt , refpuantur . Opto te , fijatir cariflime , . tradere, ut cum tanta in fieculo malitia & f®~
Temper bene valere.
vitia grafletur, a malis fic/xvis velocius rece­
datur . Quale iUud fuit fub oculis Dei fpeâa- CwMiiifi·.
culum gloriofum,.quale in confpeâuChrifti fic
twAi* S
ejus wutit*
ecdefuB gaudium,
ad pugnam,
quam ten_
vji*·
rsuuiuui j ani
i/
_ taverat .hoftis
-. inferre'
. n fipgulos milites ,
• ivit «ii». EPISTOLA VIII. a .CYPRIANlB
, non
p>a»«iu a κι.
fed ‘ femel tota caftra prodiifle? Omnes enim· fimul.
confiât venturos finite , fi audire potuiffent ,
AD CORNELIUM PAPAM
cum accurrerit properanter, & venerit quifquis
De confelfione ejus?
audivit t Quot illic lapfi gloriola contcflione
funt reftituti ? Steterunt fortes, & ipfo dolore
pceniteotfE fafti ad praelium fortiores : ut appa-,
Opriaawr Cornelio fratri falutem.
rear, nuper ‘ fubi catos efle, & nove atque in- ’ d“b‘',(T‘>*
ignovimus, frater cariflime , fidei ac vir­ fuetx rei pavore trepidafle: rediiite ad fe poft·
tutis veftrx teftimonia glcqiÿjii , & con- modum, fidem veram & vires fuas de Dei ti­
feflionis veftrx honorem fic eximpiter accepi
more
­
ccllcftas, ad omnem patientiam conftan­
mus , ut in meritis ac laudifius veftris , nos
ter dc firmiter roborafle: nec jam ftare ad eriquoque participes ac focios computamus. Nam minis veniam, fed ad paflionis coronamQuid
cum nobis & ecclefia una fit, & mens junfta, ad hxc Novatianus, frater cariflime ? Utrum»
fle individua concordia ; quis non facerdos in
ne jam deponit errorem, an vero (quidemen" tium
'
- ) ipfis bonis
* & profperis noftris
'i
confacêrdotis fui laudibus , tamquam in fuis C
mos eft
plus adaftus eft ad furorem? & quo magis ac
propriis, gratuletur? Aut qux fraternitas non
magis dileftionis ac fidei crefcit hic gloria , il­
in fratrum gaudio ubique Ixtetur ? Exprimi
fiatis non poteft, quanta iftic exultatio fuerit , lic diflenfionis & zeli recrudefcit infenia : nec
& quanta Iztitia , cum de vobis profpera & ’ vulnus fuum mifer curat, fed adhuc gravius &
fe & fuos vulnerat? in perniciem fratrum lin­
fortia comperiflemus , ducem te illic confefliogua fua perftrepens, & facundis venenatae ja­
nis fratribus extitifle, fed & confeflïonem du­
cula contorquens, magis durus fiecularis philocis de fratrum confeflione crevifle : ut dum
fophix pravitate , quam philofophix dominicas
prxccdis ad gloriam, multos feceris glorix co­
mites: & confeflbrem populum fuaferis fieri ,
leqitate pacificus, defertor ccclchte , mifericordix hoftis , interfeftor poenitentiae, doftor fudum primus paratus es pro omnibus confiteri :
perbie, veritatis corruptor, perditor caritatis ?
ut non inveniamus , quid prius predicate in
Agnofcitne jam quis fit facerdos Dei , quae fit
vobis debeamus , utrumne tuam promptam &
flabilem fidem, anjnfeparabilem fratrum cari- ecclefia & domus Chrifti? qui fint Dei fervi ,
tatem.
Virtus
illic epifcopi ,praecedentis
t
”'
’
’ ,publice quos diabolus infeftet ? qui fint Chriftiani ,.
comprobata eft, adunatio fequentis fraternitatisDquos Antichriftus impugnet? Neque enim quxollvnia eft : dum apud vos unus animus , & rit illos, quos jam fubegit : aut gefiit
geflit averte
averte-­
re, quos jam fuos fecit. Inimicus & hoftis ecuna vox eft , ecclefia omnis Romana confeffa
clefix , qubs alienavit ab ecclefia & foras du­
Rotnin» »c-eft. Claruit, fratres caritfimi , fides , quam de
«un· robor. vobis beatus apoflotus prxdicavit. Hanc laudem
xit, ut captivos & vinftos contemnit & prete­
rit : eos pergit laceflere, in quibus Chriftum
virtutis & roboris firmitatem jam tunc in fpicernit habitare. Quamquam ctfi aliquis ex ta­
ritu previdebat, & prxeonio futurorum meri­
libus fuerit apprehenfus, non eft quod fibi quafi
ta veftra conteftans , dum parentes laudat, fi­
lios provocabat . Dum fic unanimes, dum fic . in confelfione nominis blandiatur, cumconftet»
fi occifi hujufmodi extra ecclefiam fuerint , fi­
fortes efiis, magna ceteris fratribus unanimita­
tis & fortitudinis exempla tribuiliis . Docuiltis dei coronam non efle , fed poenam potius efle
perfidiae: nec in domo Dei inter unanimes ha­
granditer Deum timere , Chrifto firmiter ad­
bitaturos efle, quos videmus de pacifica & di­
haerere, plebem facerdotibus in periculo jungi,
vina domo furore difeordix receffiite · Horta- , s*.
in perfecutione fratres a fratribus non feparaf»n«i .plicori : concordiam fimul junftam vinci omnino _ mur
----- plane, quantum poflumus , frater carifli- pihottaauir.
non pofle : quidquid fimul petitur a cunâis , E me
— , pro caritate mutua , qua'nobis invicem
Deum pacis pacificis exhibere . Profilierat ad- cohxremus
cohx
, ut ( quoniam providentia domini
verfarius terrore violento Chrifti caftra turba­ monentis inftruimur , & divina mifericordix
confilits falubribus admonemur appropinquare
re : fed quo impetu venerat , eodem impetu
pulfus eft : & quantum formidinis & terroris jam certaminis & agonis noftri diem) jejuniis,
vigiliis , orationibus infiftere cum omni plebe
attulit, tantum fortitudinis invenit <x roboris.
Supplantare fe iterum pofle crediderat Dei fer- non delinamus. Incumbamus gemitibus afliduis,
& deprecationibus crebris. Hxc funt enim no­
vos, & velut tirones & rudes, quafi minus pa­
ratos & minus cautos, folito fiio more concu­
bis arma cmleftia, qux ftare & perfeverare for­
tere . Unum primo aggreflus, ut lupus ovem
titer faciunt. Hxc funt munimenta fpiritalia &
tela divina , qux protegunt. Memore» noftri
feoernere a grege , ut accipiter columbam ab
invi-

tfftmat

noiit. Null* focietas fidei & perfi­

die poteft efle . Qui cum Chrifto non eft ,

σ

«n

A û A NT Ο H I Λ N U M.

tj4

invicem fimus, concordes atque unanimes, utro-A rationem rei tibi breviter exponam . Etmii.·
~ r
<v
pyjama quodam (te nj^o quoque aSuA
bique
uaa nobLis
femper oremus , «refluras
fit
anpuftias mutua caritate relevemus. Et fiquis motqs videtis, mea apud te & pertona &cauiflmc noftrum prior divino dignationis celeri­ fa purganda eft , ne me aliquis exiftimet a
tate procefferit, perfeveret apud Deum noftra propofito meo leviter recefliffe: At cum evan****?,£** dile&o, P”» Rambus & fotoribus noftris apud gelicum vigorem primo & inter initia ‘defen­
derim, poftmodum videar animum meum a
W, frater cariffime, femper bene valere
difeiptiria fle cenfiira priore flexiffe : ut his ,
qui libelli· confcientiam fuam maculaverint ,
vel nefanda fecrificia commiferint, laxandam
pacem putaverim . Q^od utrumque non fine
librata diu & ponderata ratione a me faâum
•Mi PjmUî
eft. Nam cum acies adhuc inter manus effet,
- ■ a Rigaltii.
& pneiium gloriofi certaminis in perfecutione
AD ANTONIANUM
ferveret, toto hortatu, dk pleno impetu militum
DE CORNELIO ET NOV ATI AN O.B vires fuerant. excitandae, & maxime lapforum
mentes daffico quodam noftrx vocis animan­
ARGUMENTUM EX PAMEÊ1Q.
dae, ut pernitentis viam non folum precibus
& lamentationibus fequerentur, fed ( quopiam
Cum Antonianat acceptit Uteri/
Novatione in repetendi certaminis & reparande falutis daba­
parte/ iliiut animo propendere capifiet, confir­ tur ôccafio) ad confefftonis potius ardorem ,
mo/ illum Cypriano/ in priori JenteMin : ut dc martyrii gloriam noftris increpiti vocibus
rumpe teem Cornelio, boc efi, cum ecclefia ca- provocarentur. Denique cum de quibufdamad
IMtca coovnuuieare pergat . ftaad ut perfua- me presbyteri & diaconi fcripfiffent eos immo­
deat, Mint tragoedi* inter Corneliane ÏJ No­ deratos effe, & ad communicationem accipien­
vationum hefioriam teri/, & Comebam virant dam feftinanter urgere; referibens eis in epioptimam & ‘legitime eie&um , Novationum ftola mea qux ex tat, & hoc addidi : Qui fi
vero mubi/ fcelertbar obnoxium illegitimam ele- nimium properant , habent in fua poteftatc
Hionem ufurpaffe dooqO: obiter etiam fub ini­ quod poftülant, tempore ipfo fibi plufquam
tium epifiol* fe excufant de mutata food ad la- t___
„
poftulant largiente
. Acies adhuc geritur , &
pforum rationem attinet fententia , & fub jf-Cagon quotidie celebratur. Si commiffi vere &
nem, in quo Novationi btrefii coqfifiott expli­ firmiter pernitet, & fidei calor prxvalet , qut
cant .
differri non poteft , poteft coronari . Dc eo
tamen quod ftaruendum effe circa caufam lap­
forum diftuli; ut cum quies & tranquillitas da­
Cyprian nr Antoniano fratri faluitm.
ta effet, & epifeopis in unum convenire indul­
Λ Ccepi primas li teras tuas, frater cariffime,
gentia divina permitteret,.tunc communicato &
xx concordiam collegii facet dotalis firmiter librato de omnium collocatione confilio, ftatueremus quid fieri oporteret: fiquis vero ante
obtinentes, & catholicae ecclefix cohaerentes,
quibus fignificafti cum Novatiaao re non com­
confilium noftrum, & ante fententiam de om­
municare, fed fequi confiliumnoftrum, flccum nium confilio ftarutam lapfis temere commu­
Cornelio coepifcopo noftro unum tenere connicare voluiffet, ipfe a communicatione abftinefenfum. Scripfifti etiam, ut exemplum earum- retur. Quod etiam Romam ad clerum tunc ad­
dem literarum ad Cornelium collegam noftrum huc fine epifcopo agentem , & ad confeffores
mnfmitterem, ut depofita omni folicitudine Maximum presbyterum & ceteros in cuftodia
jam fciret te fecum, hoc eft, cum catholica Dconftitutos, nunc in ecclefia cum Cornelio jun­
ecclefia communicare. Sed enim fupervenerunt tos, pleniffunc fcripfi, quod me fcripfiflie , dc
poftmodum alis liters tux per Quintum comeorum referiptis poteris nofcere, nam io epiftopresbyterum miffx , in quibus animadverti
la tua ita pofuerunt. Quamquam nobis io tam
animum tuum Nqvatiani literis motum nuta­
ingenti negotio placeat , quod & tu ipfe trare ceepifle. Nam cum & confilium & confcn- dafti, prius effe ecclefue pacem fuftinendam ;
fum tuum firmiter ante fixiffes , defiderafti in deinde fic collatione confiliorum cum epifeopis,
his literis, ut referiberem tibi, quam here fi m
presbyteris, diaconibus confefforibus pariter ac
Novatianus introduxiffet , vel Cornelii» qua
flantibus laicis fa&a lapforum traâarc larioratione Trophimo & thurificatis communicet . nem. Additum eft etiam Novauano tunc feriQuod quidem fi pro folicitudine fidei anxie
bente, & quod ÿripferat fua vocc recitante, &
curas, & rei dubix veritatem folicitus explo­
presbytero Mofe, tunc adhuc confeflore, nunc
ras, reprehendenda non eft in timore divino
jam martyre fubfcribente, ut lapfis infirmis, &
xftuantis animi folicitudo fufpenfa . Quoniam in exitu conftitutispax daretur. Qux litcrx per
tamen video poft primam
, ------- fententiam
------------- epifto, _
totum mundum miffx funt, & in notitiam ecNovatiani lieris poftmodum te effe E clefiisomnibus & univerfis fratribus perlatx funt.
1« tur, r
commotum,
“ , illud,
11 - , frater
c --- cariffime
rariffime , ppmo in Secundum quod tamen ante fuerat déftiuatum.
Joco pono ; graves viros , & Γ
femel iuper peperfecutione fopita, cum data effet facultas in
tram folida ftabilitate fundatos, non dico aura unum conveniendi, copiofiis epifcoporum nu­
levi, fed nec vento aut turbine commoveri , merus , quos integros & incolumes Ades fua
ne animus dubius & incertus variis opinioni­ & domini tutela protexit , in unum conveni­
bus, velut quibufdam ventorum incunantium mus, fit feripturis diu ex utraque parte prola­
flatibus , frequenter agitetur , & a propofito tis, temperamentum falubri moderatione libra
fuo cum quadam levitatis reprehenfione mute­
vimus, ut nec in totum fpes communicationiv
tur. Qtivd ne vel apud te vel apud quemquam & pacis laplls denegaretur , ne plus defperaNovatianl liters faciant, ut defiderafti, frater, tione deficerent, & eo quod fibi ecclefia ebu­
Condi, General. Tom. I.
li hh z
dere-

EPISTOLA · IX. CYPRIANI

λ

I
D.

CYPRIANI

EPISTOLA

IX.

8j6

de re tur, aecuti fieculum gentiliter viverent; necAbiani locus, id eft, cum locus Petri dc gradus
. tamen .rurfus cenfura evangclica iblvcretür, ut cathedra iacerdotalis vacaret, quo occuparo de
ad communicationem temere profilirent, fed Dei voluntate , atque omnium noftrum con­
traheretur din pernitentia, & rogaretur dolen- fenfione Armato, qmlquis jam epifcopus Aeri
ter paterna demenda , & examinarentur can- voluerit, foris Aat necefle eft, nec habeat ec- '
C», & voluntates, & neceftitates Angulorum , ' deftafticam ordinationem, qui ecclefie non tcfecundum quod libeUci continetur, quem ad, net unitatem: quifquis ille,fuerit, multum
te pervenifle confido ,'ubi fingula placitorum dc fe licet ja<$ans dc fibi pl lurimum vindicans
capita conferi pia funt. Ac fi miniis lufficiens profanus eft, alienus eft, . fcforis eft . Et cum

epifcoporum in Africa numerus videbatur, et­ poft primum fecundus eflè non poftit , quifiam. Romam fuper hac re fcripfimus ad Cor­ qpis poft unum, qui folds elfe debeat, faâus
nelium collegam noftrum , qui & ipfe cum eft, jam fecundu^ ille, fed nullus eft . Tum
plurimis cocpifcopis habito concilio , in eam- deinde poft epifeopatum non exambitum, nec
dem nobifeum' ieqtentiam pari gravitatc»dc fa- extortum, fed de*Dei, qui facerdotes facit,
ftibn moderatione,confenfit. De quo tibi ne- voluntate fufeeptum , quanta in,, ipfo fufeepto
ceiTc nunc-fuit feribere, ut fcias me nihil le- B epifeopatu ίψο virtus ? quantum robur animi ;
vitex egiife , fed fecundum quod litens meis qualis firmitas fidei ? quod nos fimplici corde
fueram in te complexus , omnia^ad commune & per (picer c penitus, dc laudare debemus : feconcilii noftri confilium. diftulilfe
, &
‘
" nemini difle intrepidum Romain lacerdotali cathedra
quidem ex lapfis prius t<ffnuiiunicaife , quando eo tempore, cum tyrannus infeflus fecerdotiadhuc erat, unde non tantum indulgentiam , bus Det fanda atque infanda comminaretur;
fed & coronam laplüs acciperet: poftea tamen cum multo patientius & tolerabilius audiret le­
licui collegii concordia, & colligend» fraterni­ vari adverfus le xmulum principen*, quam
tatis ac medendi vulneris utilitas exigebat , conditui Ronue xmulum lacerdotem . Noimc
ncccflirati temporum fuccubuilfe, fic faluti mul­ hic , frater cariflime, fummo virtutis & fidei
torum providendum pntaffe , & nunc ab his
teftimonio prxdicandus eft? nonne inter glonon recedere, qux, feincl in concilio noftro de rioios confeflores dc martyres deputandus qui
communi collatione placuerunt, quamvis mul­ tantum temporis fedit expect ans co'poris lui
ta multorum vocibus ventilentur, & mendacia i ani i hcc s, & tyranni ferocientis ultores , qui
adverfus facerdotes Dei, de diaboli ore prola- Cornelium adverfus cdida feralia rcfiftentem ,
ta, ad rumpendam catholicx unitatis concor-Cdc minas, dc cruciatus, & tormenta fidei vi­
diam ubique jaftentur. Sed te oportet ut bo­ gore calcantem , vel gladio invaderent , vel
num fraticm atque unanimem confacerdotem , crucifigerent, vel igne torrerent, vel quolibet
non quid maligni atque apoftat» dicant facile inaudi;o genere pccnanim vifcera ejus & mem­
fufeipere ; fed quid college tui modefti & gra­ bra laniarent ? Etiam fi majeftas domini prote
ves viri faciant, de vitx & difciplinx noftrx gentis & bonitas laceidotem, quem fieri vo
exploratione perpendere. Venio jam'nunc, fra­ luit, faâum quoque protexit : tamen Corne­
ter cariflime , ad perfonam Cornelii colleger lius , quantum .id ejus devorioneni pertinet &
noftri ; ut Cornelium nobifeum verius noveris, timorem, parttis eft quidquid pati potuit , dc
non dc malignorum & detrahentium meiidacio, tyrannum armis & bello poll modum viâum ,
fed de domini Dei judicio, qui epifeopum fe­ prior faccrdotio fuo vicit. Quod autem qua­
cit, & coepifcoporum teftimonio, quorum nu­ dam de illo inhonclla & maligna jaâantur ,
merus univerfus per totum mundum concordi nolo mireris, cum fcias hoc efle opus femper
unanimitate confenfit. Nam, quod Cornelium diaboli, ut fervos Dei mendacio laceret , dc
carillimnm noftrum Deo, ii Chrifto , & ec- .opinionibus felfis gloriofiim nomen infamet ;
clefix eius, item
i
’
_______ lauda____ Dut qui confcienrix fur luce darefcunt , alie­
confacerdotibus
cunâis
bih prxdicatione commendat ; non ifte ad epi- nis rumoribus fordidentur . Exploraife aurem
fconatum fubito pervenit, fed per omnia cccle- collegas noftros fcias, & verifliihe comperiflc,
fialuca officia promotus, & in divinis admini- nulla illuni libelli , ut quidam jaâant , labe
ftrauonibus dominum fxpe promeritus, ad fa- maculatum elle, fed neque cum epifcopis, qui
cerdotii fublime faftigium cunitis religionis gra­ facrificavemnt , communicationem facrilegam
dibus afeendit . Tum deinde epifeopatum ip­ mifcuiffe ; fed eos demum, quorum caufa au­
fum nec poftulavit , nec voluit , nec ut ce­ dita & innocentia comprobata fit, conjunx ille
teri , quos arrogantis & fupefbix fu at tumor nobifeum· Nam & de Trophimo, de quo tibi
inflat, invafit ; fed quietus &. inodeftus , & feribi deliderafti , non ita res eft , ut ad te
quales elfe confueverurit, qui ad hunc locum pertulit rumor , dc mendacium malignorum .
divinitus eliguntur, pro pudore virginalis conNam ficut anteceffores noftri lape fecerunt,
Icicntix fux ,
pro humilitate ingenita: fibi colligendis fratribus noftris cariflimus frater
& cuftoditx sciccundix, non ut quidam vim nofter Cornelius nccelTitati fuccubuit : dc quofecit, ut epiRopus fuict ; led ipfe vim
n pafltis main cum Trophimo pars maxima plebis abEt fa- E feeflerat , redeunte mine ad ecclefiam Troeft , ut epifeopatum coacbis acciperet...............
ftus eft epifcopus a plurimis collegis nollris, ylumo, & fatisfaciente, & poenitentia depreca­
qui iuiu m urbe Roma aderant , qui ad nos tionis errorem priftimim confitente, de frater­
literas hononfeas, & laudabiles, & teftimo- nitatem, quam nuper abftraxerat , cum plena
iuo lux ptxdicatioius illuftres de ejus ordina­ humilitate <3c fatisfifctione revocante , auditx
tione miicnmt . 1’adiis eft au|em Cornelius lunt ejus preces, dc in ecclefiam domini non
epifcopus de Dei & Chrifti eius judicio , de tam Trophimus quam maximus fratrum nu­
clericorum pene omnium teftimonio , de ple­ merus , qui cum Trophimo fuerat , adxniflus
bas, qux tunc adhuc, fiiflragio , & de fit cerdo
eft: qui omnes regreffuri ad ecclefiam noneftum anuquomin &. bonorpin virorum colle
lent, nili cum Trophimo comitanre veniffent.
gio, cum nemo ante fe faâus effet, cum EaTraâatu ergo illic cum collegis plurimis ha
biro.

t

-

«57

AD ANTONIANUM.

858

bito, fufeeptus eft Trophimus, pro quo fâtis-Abentium' aliquam fiduciam tolerabilis confcienfaiebat.fratrum reditus, & reftitutamultorum tie, ftatim cum uxore, cum liberis, quos tnfalus: fic tamen,admiffus eft Trophimus , ut columes
-----------c-------.
refervaverat
, in 1hrrefim
vel·*···'■
fchifma
laicus communicet, non fecundum quod ad diabolo invitante rapiuntur: & adferibetur no­
te rtta lignorum litene pertulerunt, quali locum bis in die. judicii, nec ovem fauciam curaflè ,
facerdotis ufurpoc. Sed & quod paflim com& propter unam fauciam multas integras per-

• municare ûcrincatis Corneli fis,. tibi nunciatus didifle . Et cum dominus reliflis- nonaginta no- M»nk. .1
eft, hoc etiant de apoftatanun fiâis rumorivem fimis unam errantem & laflam quaefierit ,
bus .nalcitur. Neqüc enipi poflunt landarc nos &. inventam Impieris fuis ipfe portaverit ; nos’
qui recedunt: aut expeftare debemus ut pia- . non tantum non quaeramus laplos, fed & ve­
ceamus illis, qui nobis difplicentes, & contra nientes arceamus ·· &. cum pfeudoprophetae gre­
ecclefiam rebelles, folicitandis de ecclefia fra­ gem Chrifti nunc vallare & lacerare non de­
tribus violenter irififtunr. Quare & de Corne- · linant, occafionem canibus & lupis demus, ut
lio, & de nobis quaecumque jactantur, nec au­ quos perlêcutio inlèfta non perdidit ·, eos nos
dias facile, nec credas, frater caritlime. Siqui duritia noftra _ & inhumanitate
_
t_________
perdamus____
. Et
enim infirmitatibus occupantur, illis, ficut pia-B ubi erit, frater cariflime , quod* apoftolus dicit?
cuit, in periculo fubvenitur : pofteaquam ta- Omnibus
~
'
per omnia pliceo , non </unren‘i </nod ·. c«- ><
men fubventum eft,'& periclitantibus pax da­ mibe utile tft , Jed quo^ mu!tu ut j^kjcntur .
ta eft, fuflocari a nobis non poflunt , aut op­ Imüatortf met eftote, fient tT e^o CbriRi .'--Et
primi, aut vi & manu noftra in exituin mor­ itcrum: Faflat fnm
mfitmis, nt infir-, c.r «.
tis urgeri;, ut quoniam morientibus pax datur, mot lucrarer. Et iterum : Si patitur membrum' c” *
necefle fit'mori eos qui acceperint p.nem : unnm, compatiuntur G cetera membra : & fi In-' *' ’
Cum magis in hoc jiidicium divinx pietatis tatur unum membrum , collatantur G cetero
& patenut lenitatis appareat, quod qui pignus membra. Alia ell philofophoruin & Stoicorum
vit»e tu data pace percipiunt , hic quoque ad
ratio, frater cariflime, qui dicunt omnia pecca­
vitam percepta pace teneantur. Et idcirco fi ta paria efle, & virum gravem non facile Ar­
accepta pace commeatus a Deo datur , netno di oportere- Inter Chriflianqs autem & phtlohoc debet i.n facerdotibus criminari , cum fe
fophos plurimum'fltfiat. Et cum apoftolus di­
mei placuerit fratribus tn periculo, lubveniri - cat.· Videte r. quit vo> deprfdetur per philofo- (·<·>!! ·
Nec tu, exiilimcs, frater cariflime , ficut qui
,ph.im
..... _G . manem
........ . ,fiillactam
___ ___ , , ..........
.... .... funt quae
vitanda
buidam videtur , libellaticos cum facrificatisC non de Dei clementia venumt , fed de philoœquari oportere, quando inter ipfos etiam qui
■ · · durioris
·
lophiar
pnefumptione
dekcndunr . —
De
facrificavciiiit, &. conditio frequenter & <.au­ Moyle autem legimus in feripturis diflum : Lt
la diverfa fit. Neque · eiuin stquandt funt, ille fuit Moyjes homo lenif nimis . Et dominus in
qui ad facrifictum nefandum ftatim voluntate evangclio fuo dicit : Γ-flate mifertcordei , ficut , z.« *
profilivit, & qui rcluftatus & congreflus diu G Pater vtficr mifertuf e/l veftrt . Et iterum:
ad hoc funeftum opus neceftitate pervenit : il­ Non cfi opui .fann medtcur, Jed male habentibus . Meut s
le qui & fe & omnes iuos prodidit , & qui Quam poteft exercere medicinam , qui dicit ?
ipfe pro eundis ad difcrimen accedens , uxo­ ego folos fanos curo, quibus medicus neceflarem , & liberos, & domum rotam periculi fui
rius non eft .· Opem noftram , medelam noperfimftione protexit : ille qui inquilinos vel flram vulneratis exhibere debemus. Nec pute­
amicos luos ad facinus compulit , & qui in­ mus mortuos efle, fed magis icmianimes jace­
quilinis & colonis pepercit, fratres etiam plu­ re eos, quos pcrfccutione funefta laudatos vi­
rimos quivextorres & profugi recedebant , in demus.· qui fi in totum mortui eflent, nun­
fua teâà « hofpitia recepit, oftendens &ofle- quam de eifdein poftmodum & confeflores &
rens domino multas viventes & incolumes Dmartyrcs fierent . Sed quoniam eft in illis
animas, qux pro una faucia deprecentur. Cum quod poenitentia fcquente cevalcfcant , ad fi­
ergo inter ipfos qui lacrificannc multa fit di- dem, & ad virtutem de pernitentia robur ar­
verfitas ; qux inclementia eft, & quam acerba matur; quod armari non poterir , fi quis defduritia libellaticos cum iis qui facrificaverint perationc ‘ deficiat, fi ab ecclefia dure & cru­
jungere ? quando is cui libellus acceptus eft , deliter fegregatus ad gentiles fe via- & ficcudicat : Ego prius legeram & epifeopo traélante laria opera convertat, vel ad hæretkos &fchifcognoveram non .facrificandtun idolis , nec fi- maticos rejettus ab ecclefia tranfeat . Ubi etfi
mulacra fervtim Dei adorare debere ; & idcir­ occiius propter nomen poftmodum fiierit ex­
co, ne hoc facerem quod non licebat , ( cum tra ecclefiam conii ituius, & ab unitate atque
occafio libelli fuiffet oblata , quem nec ip- a caritate divitiis, coionari in morte non po
fum acciperem , nifi oftenia fuiflet occatio ) terit. Et ideo placuit. Iratcr canflune, exami­
ad magiftratum vel veni, vel
1
alio eunte man- natis caufis Ungulorum libellaticos interim ad­
davi Chriftianum me efle,, iacrihcare milunon mitti, facrificatis in exitu lubveniri: quia exo
licete, ad aras di.tboh me venire non pofle , moiogefis apud inleros non eft, nec ad prrm
dare me ob hoc praemiumi, ne quod non li -E tentiam quis a nobis compelli poteft , fi Γπιcet faciam. Nunc tamen etiam tfte qui libel­ flus peenitentix lubtrahatur. Si prælium prius
lo maculatus ell, poftc.tqiiam nobis admonen­ venerit , corroboratus a nobis inveniemur ar
tibus didicit , ncc hoc fe tacere debuiffe, & fi matus ad praelium: fi vero ante pnelium mlir
manus pura fit, i' os ejus feralis cibi conta­ mitas urferit, cum folatro pacis &. communi­
gia nulla polht. rmt , confcientiam tamen eius cationis abfcedit . Neque enim priritidicamus
efle pollutam; flet auditis nobis , & lamenta­ domi no judicaturo, quo minus fi pernitendam
tur , & quod deliquent nunc admonetur,
plenam & tuftam peccatoris invenerit, nmc ra
non tam crimine quam errore deceptus, quod tum faciat quod a nobis fiierit hic flautturn
jam de cetero mftruftus & paratus fit, conle- Si vero nos aliquis poenitentiae fiinulatinne de­
ilatur. Quorum fi poenitentiam refpttamus ha- lutent, Deus, qui non deridetur , & qui cor
horni

«59

D.

CYPRIANI

hominis intuetur, de hTs que nos minus perfpeximui judicat, fit Cervorum fententiam domi­
nus emendet, dum tamen nos meminiffe, fra­
ter , debeamus fcriptum effe .* Frater fratrem
adjuvans exaltabitur. Et apofiolum quoque dixifle. Z» contemplatione habentes tsnufquifque, ne
tf vos tentemini, alterutrum onera fuftinete, tf
fic adimplebitis legem Chrifti. Item quod fuperbos redarguens, fic arrogantiam frangens in epiflola fua ponat. Et qui fe putat flare,, videat ne
cadat. Et alio in foco dicat : Tu quij es qpti judica r
- alienum fervum ? Domino fuo flat aut cqdit ·’ ftabit
autem : potens eft enim Deus ftatuere eum., Joan-

•

EPISTOLA

IX.

96o

A aut catholicae ecclefix unitatem vel duritie ,
. vd ccnfiire fu® obftinatione ruperunt ; ut quia
apud alios adulteris pax dabatur, qui non d*·
bat, de ecclefia feparavetur. Manente concor­
di® vihculo, & perfeverante catholic® ecclefix
individuo facramento, aôum fuum difponit &
dirigit unufquifque epifeopus, rationem propofiti fui domino redditurus. Miror autemquof- -

<

dam fic obftinatos effe , ut dandam non pu-,
tent lapfis poenitentiam, aut pceniteptibus exiftiment veniam denegandam , cum .fcriptum
fit : Memento unde Cecideris, tf age poenitentiam , ^Kc »·
, tf ^c priora opera ..Quod utique ei dicitur,
- nes quoque Jefujn Chriftum dominum advo­ .quem confiat cecidifle, & quem dominus horB
,
catum ' fic deprecatorem pro
peccatis
noftris _ tatyr per c^era rurfus exurgere, quiafcriptum
i, ifla feribo vobis ne B eft: Eleemoj>na a mOrte libérai fic non utique r»b. ♦·
'· jrxbct dicens: Filioli mei,
delinquatis j tf fi quis deliquerit, advocatum haab illa mone quam femel Chrifii languis ex, bemus ipud Patrem, Jefum Chriftum juftum, tf tinxit, & a qua nos falutaris baptilmi &_ re­
ipfe eft deprecatio pro debilis .noftris ..Et Paulus
demptoris nonri gratia liberavit, fed ab ea quae
quoque apoftolus in. epiftola fua pofuit : St per delifta poftmodum ferpit. Alio item loco
cum adhuc peccatores e/femus, Chriftus pro nobis
poenitentia tempus datur, fic poenitentiam non
agenti dominus comminatur : Habeo , inquit ,
’■
martuuf eft, multo magis nunc juftificati.in /an­
adverfus te multa, quod uxorem tuam Jezabel,
guine illius liberabimur per illum ab ira . Cum
pieratem & cœmentïam cogitantes , non acer­ qua fe dif it propbeten, finis docere , tf feducere
bi adeo, nec duri , nec in fovendis fratribus fervo t meos, fornicari, tf manducare de facrifiinhumani efle debemus , fed dolere cum do­ ciis : tf dedi illi tempus ut pamtenttdtn ageret,
lentibus, fic cum flentibus flere, fic eos quan­ tf poenitere no» vult a fornicatione. Ecce mitto
tum pofiiimus auxilio fic folatio noftrx dile- earn in leillmt, tf qui cum ea fornicati funt in
flionis erigere, nec adeo immites fic pertina­ maximam tribulationem , nfi panitentiam gefleces ad eorum poenitentiam retundendam , nec rmt ab toperibus fuit. Quos utique ad, pctmten. iterum foluti fic faciles ad,communicationemC tiam dominus non hortaretur, nifi quia pcenitemere laxandam. Jacet ecce firucius frater ab tentibus indulgentiam pollicetur . Et in evan•dvdrfario in acie vulneratus: inde diabolus co­ gelio: Dico, inquit, tw&A, fic erit gaudium i» t*. >>·
natur occidere quem vulneravit, ^hinc Chriftus calo fuper uno peccatore poenitentiam agente ,
hortatur ne in totum pereat quem redemit . quam fuper nonaginta novem juftis, quibus non
Cui de duobus afliftimus , in cujus partibus efi opus panitehtia . Nam cum fcriptdm fit :
flamus? utrumne diabolo favemus , ut peri­ Deus mortem non fecit, nec latatur in perditio- f*p ·
mat , fic femianimem fratrem jacentem , ficut ne vivorum, utique qui neminem vult perire,
in evangelio facerdos fic Levites, praeterimus ? cupit peccatores poenitentiam agere , & per
an vero ut facerdotes Dei fic Chrifti, quod
poenitentiam denuo ad vitam redire . Ideo &
fic Chriftus docuit fic fecit imitantes, vulnera­ per Joci prophetam clamat & dicit .· Et nunc
».
tum de adverfani faucibus rapimus , ut cura­ dicit dominus Deus : Reverrimini ad me ex toto
tum Deo judici refervemus? Nec putes , fra­ corde rveftro, fimulque èT jejunio , £r fie tu , tf
ter cariflime, hinc aut virtutem fratrum mi­ pl.inilu, tf difeindite corda vefira, tf non vefit­
a vefira
revertimini ad
nui, aut martyria deficere, quod lapfis laxa- ment
snenia
vejira,, tf
v rtvrnmim
aa dominum
nominum Deum
ueum
ta fit poenitentia, fic quod poenitentibus fpesV) veftrum, quia miferteors tf pius eft, tf patiens,
pacis oblata . Manet vere fidentium robur Cf
tf multa mijerattonis
miferationis , tf aut
qui Jententtam
fententiam fieitat
ilat
immobile, fic ^pud timentes ac diligentes cor­ adverfus malitias irrogatas. In pfalmis etiam le­
de toto Deum ftabilis fic fortis perleverat in­ gimus cenfuram pariter & clementiam Dei
tegritas. Nam fic moechis a nobis poenitentia: comminantis fimul atque parcentis ; punientis
tempus conceditur, fic pax datur, non tamen ut coi rigat, & cum correxerit referventis.
idcirco virginitas in ecclefia deficit , aut con­ fit.ibo , inquit , in virga facinora eorum, tf in
tinenti® propofitum gloriofum per aliena pec­ flagellis de.tila eorum : Mifericordiam autem
cata languelcit. Floret ecclefia tot virginibus meam non difpergam ab eis. Dominus quoque
coronata, fic caftitas ac pudicitia tenorem glori® in evangelio pietatem Dei Patris eftendens ait.
fu® fervat, nec quia adultero poenitentia fic ve­ Quis efi ex vobis homo quem fi petierit filius Mank. j.
nia laxatur, continenti® vigor frangitur. Aliud ejus panem, lapidem porriget illi? aut fi pifcem
eft ad veniam ftare, aliud ad gloriam perveni­ poftuiaverit, ferpent em illi porriget ? Si ego vos,
re ; almd mifliim in carcerem non exire inde, cum fitis nequam, fcitis bona data dari filiis vedonec folvat noviflimum quadrantem , aliud fins, quanto magis Pater vefler cceleflit dabit bo­
flatim fidei fic virtutis accipere mercedem ;E na pofcentibus fe7 Comparat hic dominus car­
aliud pro peccatis longo dolore cruciatum nalem patrem fic Dei Patris aeternam largamemundari, & purgari diu igne , aliud peccata que pietatem : quod fi ille in terris nequam
omnia pailione purgalTe ; aliud denique pen­ pater offenfus graviter a filio peccatore & ma­
dere in die judicii ad fententiam domini, aliud lo , fi tamen eundem poftmodum viderit refor­
flarim a domino coronari . Et quidem apud matum, & depofitis prioris vit® deliflis ad foantcceflbres noftros quidam de epifeopis iftic brios & bonos mores, & ad innocentiae difeiin provincia noftra dandam pacem mœchis plinam poenitentiae dolore correôum , & gau­
non putaverunt, fic in. totum pernitenti® lo- det & gratulatur , & fufeeptum , quem ante
cuin contra adulteria claufermit ; non tamen projecerat, cum voto parem® exultationis am­
a coepifcoporum tuorum collegio ^eccflerunt, plectitur ; quanto magis unus ille & verus Pa­
ter

Wi’

A D A N T O NΊ A N U M.

I61

tçr bonus, mtfcricors fle pius, imo ipfii boni-A nia frumento putet fe pofle difcetfcere , aut
ta« & mifericordia fle pietas, letatur in peni- quafi ipfi paleam auferre fic aream purgare coa­
lentia filionim fuorum , nec iram pœuitenri- ceffum fit, paleas cpnetur a tritico feparare .
bus, aut plangentibus & lamentantibus pœnam Cumque apoftolus dicat .· Z» domo autem ma, Tlat k
comminatur, fed veniam magis & indulgen­ ξηα non folum vafa aurea funt (f argenteafed
tiam pollicetur . Unde dominus in evangclio tf lignea tf filtilia, aurea, fle argentea vafa vi­
* ··
beatos Ut it plangentes,i. quia qui plangit , mife- deatur eligere, lignea vero fle nftilia contem­
ricordiam provocat : qui pervicax & fuperbus nere , abjicere, damnare, quando non nifi die
eft, iram fîbi & pœpam judicii venientis exag- domini vafa lignea divini ardoris incendio con­
. « gerat. Et idcirco, frater cariflime, pœnitcntiàm crementur, fle fiâilia ab eo, cui data eft fernon. agentes , nec dolorqm deliftorum fuorum j-ea virga, frangantur. Aut fi fe cordis fle re­
roto corde & manifefta lamentationis fux pro- nis ferutatoreinconftituit fle judicem, per omnia
tcflione, tenantes, prohibendos omnino cenfui- zqualiter judicet, fle cum fciat feriptum efle :
inus a fpe communicationis & pacis , fi in in­ Ecce fanus fatlus es, jam noli peccare , ne quid
firmitate atque in periculo cceperint deprecari ; tibi deterius fiat, fraudatores fle moechos a laquia rogare illos non déliât ptrnitentia , led B tere atque a comitatu fuo feparct : quando
mortis urgentis admonitio compellit , nec di­ multo fle gravior fle pejor fit mcechi quain li­
gnus eft in morte accipere folatiùm , qui fe bellatici caula, cum hic necefltrate, ille volun­
non cogitavit efle moriturum . Quod vero ad tate peccaverit : hic exiftimans fibi fatis efle quod
Novatiani perfonam pertinet, frater cariflime , non laetificaverit, errore deêegtus fit; ille ma­
de quo. defiderafti tibi feribi quam hserefim in- trimonii expugnator alieni , vel lupanar introduxiflet ; fcias nos primo in loco nec curio- grefliis ad cloacam & cœnofam voraginem vul­
fos efle debere quid ille doceat, cum foris do­ gi , fan&ificatum corpus & Dei temphnn deteceat . Qpifquis ille eft , & qualifeumque eft , ftabili colluvione violaverit : ficut apoftolus di­
Chriftianus non eft, qui in Chrifti ecclcfia non cit : Omne peccatum quodeumque fecerit homo, ».
t
eft . Jaciet fe licet , & philofophiam vel elo­ extra corpus eft: qui autem moechatur, in corpus
quentiam fuam fuperbis vocibus praedicet ; qui fuum peccat. Quibus tamen & ipfis pernitentia
nec fraternam caritatem, nec ecclefiafticam uni­ conceditur, fle lamentandi ac fatisfaciendi fpes
tatem tenuit, etiam quod prius fuerat amifit . relinquitur fecundum ipfum apoftolurn dicen­
Nifi fi epifeopus tibi videtur , qui epifeopo in tem: Timeo ne forte veniens ad vos lugeam tnul- * c·» »*·
ecdefia a fexdecim coepifcopis facto , adulte
i ulter C tos ex iis qui ante peccaverunt & non egerunt
atque extraneus epifeopus fieri a defer tor ibus poenitentiam de immunditiis quas jecerunt tf for­
per ambitum nititur: &ciim fit a Chrifto una nicationibus tf libidinibus. Nec fibi in hoc noecdefia per totum mundum iu multa membra vj hseretici blandiantur ; quod le dicant idolodivifa, item epifeopatus unus epifeoporum mul­ latris non communicare, quandofint apud illos
torum concordi numerofitate diffufus ; ille poft & adulteri & fraudatores, qui teneantur idoDei traditionem , poft connexam & ubique lolatrix crimine , fecundum apoftoluin dicen­
conjunftam cat holi cz ecclefix unitatem , huma­ tem: Hoc enim fcitote intelligentes quia ornnn ffbt/i
nam conetur ecclefiam facere , & per plurimas fornicator aut immundus , aut fraudator , quod
civitates novos apoftolos fuos mittat , ut qux- eft idololatria, non habet hareditatem in regno Chri­
dara recentia iaftitutionis fux fundamenta con- fti tf Det. Et iterum : Mortificate if.ique mem-<·'·*! i·
ftituat: cumque jampridem per omnes provin­ bra veftra que m terra junt, exponentes fornica­
cias & per urbes fingulas ordinati fint epiicopi tionem , immunditiam if concupiscent iam malam
‘
in xtatè antiqui , in fide integri , in preffura tf cupiditatem, qua funt idolorum fervitus, pro­
probati , in periêcutione proferipti, ille fuper pter, qua venit
„..........ira
.. ..Dei.
............
... cum corpora noNam
eos creare alios pfeudoepifcopos audeat. QuafiD
membra fint Chrifti , &. finguli fimus
poflit aut totum orbem novi conatus obftiiu- templum ~
‘ quifquis
' adulterio
· ■ ■ temphtm —
Dei,
Dei
pone peragrare, aut ecclefiaftici corporis com­ violat, Deum violat, & qui in peccatis com­
paginem difeordix fux feminatione refeinde- mittendis voluntatem diaboli facit , daemoniis
re ; nefeiens fchifinaticos femper inter initia & idolis fervit . Neque enim mala faâa de
fervere j^incrementa vere habere non pofle , fando Spiritu veniunt , fed de adverfarii innec augere quod illicite coeperint , fed fta- ftindu , & de immundo ipiritu natx contim cum prava fua «mulatione deficere . cupifeentix contra Deum facere , & diabo­
Epifeopatum autem tenere non poflet, etiam- lo fervire compellunt . Ita fit ut fi peccato
fi epif«>pus prius factus , a coepi fcoporum alterius inquinari alterum dicunt , fle idolola­
fuorum corpore & ab ecdefix unitate defei- triam delinquentis ad Aon delinquentem tianfceret, quando apoftolus admoneat , ut invi-. fire fua afleveratione contendunt, exculan fe­
cem nofmetipfos fuftineamus , ne ab unitate cundum fuam vocem non poflint ab idololatria:
quam Deus conftituit, recedamus, & dicat: Su- crimine, cum coaftet de apoftolica probatione
fiinentes invicem in dile&ione , fatis agentes fervare
morchos & fraudatores, quibus illi communi­
unitatem Spiritus m conjunihone pacis. Qui er
cant, idololatras efle. Nobis autem fecundum
go nec unitatem Spiritus , nec conjunctionem (fidem noftram, & divinx praedicationis datam
pacis oblervat, & te ab ecclefix vinculo atque formam competit ratio veritatis , unumquem­
a facerdotum collegio feparat , epifeopi nec que in peccato fuo ipfum teneri, nec pofleal­
poteftatem poteft habere , nec honorem, qui terum pro altero reum fieri , cum dominu»
. epifeopatus nec unitatem voluit tenere , nec prxmoneat & dicat: Juflitia jufti fuper eum erit, ε-,α ,ι.
pacem . Tum deinde quantus arrogantix tu­ tf jcelus jceierati fuper eum erit . Et iterum ;
mor eft , quanta humilitatis & lenitatis ob­ Don morientur patres pro filus, tf filii non mo- « H»t »··
livio , arrogantix fux quanta jadatio , ut nenter pro patribus. Unufquifque m peccato juo
*■*"* «i- quis aut audeat , aut facere fe polle credat , monetur. Quod legentes fcilicct & tenentes ,
quod nec apoftolis conccflit dominus, ut ziza- neminem putamus a fruitu fadsfaltionis & ipe
pacis

D.

36}

CYPRIANI

EPISTOLA

IX

8<5.{

pads arcendum, cum iciamus juxta fcriptura- Adeprccan tibiis atque exorantibus domini mitenrum divinarum fidem, audore & hortatore cordiam, fecundum quod ille mifericors&pius
ipfo Deo, & ad agendam pcenitentiam pecca” per facerdotes ejus pacem pofle
" concedi ,
eft,

torts redigi , & veniam atque indulgentiam admittendus eft plangentium gemitus, & psnipaenitentibus non denegari. Atque o iruftran- tentirfruditsdolentibus non negandus. Et quia
d» fraternitatis irrifio ! o miferonun lamen­ apud inferos confeftio non eft, nec exomologetantium caduca deceptio ! o hxrctica: infticu- fis illic heri poteft, qui ex toto corde pcenituetionis inefficax & vana traditio! hortari ad fa- nnt &. rogaverint, in ecclefiam debent interim
tisfadionis poenitentiam, & fubtrahere de fa- fufcipi, & in ipfit. domino refervari , qui ad
tufadione medicinam : dicere fratribus no- ecclefiam fuam venturus de illis utique , quos
flris : Plange & lacrymas funde , cx diebus in ca intus invenerit judicabit. Apoftatr vero
ac noâibus ingemifee , & pro abluendo δ.
& defertores, vel adverfarii & holies, &Chri­
purgando delido tuo largiter it frequenter opera­ fti ecclefiam diflipantes, nec fi occifi pro no­
re, fed extra ecclefiam poft omnia ifta morie­ mine foris fuerint, admitti, fecundum apoftoris: qurcumquc ad pacem pertinent , facies -, lum, poliunt ad ecclcfiz pacem, quando nec fpifed nullam pacem quam quaeris, accipies. Quis,B ritus nec ecclefiz tenuerunt unitatem. Hzc inte­
non ftatim pereat ? Quis non ipfa defperatione rim , frater cariflime, pauca de multis quan­
deficiat ? Quis non animum fuum a propofito tum potui bfeviter decurri , quibus & defidclamentationis avertat? Operari tu putas rufli- tio ruo fiitisfacerem, & te magis ac magis col­
cum pofle, fi dixeris: Agrum peritia omniiu- legii & corporis noftri focietati conjungerem .
fticitatis exerce, culturis diligenter infifte; fed Si autem tibi veniendi ad nos opportunitas &
nullam mefletn metes, nullam vindemiam pre­ facultas fuerit, plura in commune conferre, &
mes, nullos oliveti tui fruftus capies , nulla uberius ac plemus qu« in falutarem concor­
de arboribus poma decerpes ? Vel fi ei , cui diam faciant, traftare poterimus. Opto te, fra­
dominium eft, ufum navium fuadeas, & dicas: ter cariflime, femper bene valere.
Materiam de excellentibus filvis mercare, fra­
ter, carinam przvalidis & eleftis roboribus in­
texe, clavo, funibus, velis, ut fabricetur atque DECRETUM CORNELII PAPÆ
arjrnetur navis, operare : fed cum haec feceris ,
• ex Gratiani decreto defumptum, in prio­
frudum de adibus ejus & curfibus non vide­
ribus decretalibus non extans.
bis. Praecludere eft atque abfeindere iter dolo-C
ns ac pernitendi viam , ut cum in feripturit
Ut λ jejunis juramenta proflentur.
dominus Deus revertentibus ad fe fit perniten­
tibus blandiatur, noftra duritia & crudelitate
Honeftum etiam videtur , ut qui in fandis
dum fruâus pœnitentiæ intercipitur , perniten­ audet jurare, hoc jejunus faciat cura omni hotia ipia tollatur. Quod fi invenimus a pitni- neftate & timore Det; & ut pueri ante annos
uitcntia agenda neminem debere prohiberi, & quatuordecim non cogantur jurare .
anno

«

CARTHAGINENSE

CONCILIUM
CAUSA

1 N

LAPSORUM

PRIMUM

CELEBRATUM

Anno cent * tempore Cornelii Papar.
Trmpui locui «

Cypria-­
Ç^Onci.ium ■ ) Carthaginenfc concilium hoc Dinunicantur. Id aperte conflat ex epift.
, . Cypria

habitum efl Carthagine pofl pafcha , ni 52. & 55. item ex literis fynodicis ad Cor­
‘“7”? anno domini a 2^4. eflquc Cypriano epikopo nelium feriptis , quarum quidem S. Cyprianus
auctore convocatum. Initio illius legati , uuos epift. 42. meminit , fed injuria temporum in­
Novatianus cum literis ad Africanam ecclefiam terciderunt. Decretum eft in hoc concilio, ut
feriptis allegaverat. a Cypriano excommunican­ lapfi panitentiam agentes in ecclefix commu­
tur: patres autem in fynodo congregati 1 iteras nionem r^iidcm recipiantur ; fed non citra ur­
eorum, quas ipfi calumniis & mendaciis in fan- gentem neceflitatem ante fatisfaftionis tempus
impletum admittantur . Haec Cyprianus epift.
Ada vaaciiu dum Cornelium pleniflimas publice in concilio
h«)u<
legi urgebant, icnifmatis caufa ex literis Cor­ 52. ad Antonianum feribens his verbis fignifinelii , relatione quorumdam ecclefix epifeopo- cat : Secundum quod tamen antea fuerat defltnaTum Roma revertentium, plene cognita reji­ tum, perjecuttone fopita, cum data effiet facultas
ciunt , tamquam indignas qua: in tam facro fa- in unum conveniendi, copiofus epifeoporum nume­
cerdotum conventu legantur & audiantur. Cy­ rus , quos integros & incolume> fides fua & do­
Pectat um prianus epiftola 41. 42. & 55. Felicifiimus fehifmini tutela protexit , in unum convenimus : &
«MMlhl.
matis Atricaui infelix audor , & quinque illi Ejcriptuns diu ex utraque parte prolatis, temperapresbyteri Carthaginenfes fidei defertores , ac mentum
" ' ’ falubri moderatione libravimus , ut nec
ichifmatici ledani, de quibus Cyprianus epifto- in totum fpes communicationi> & pacis lapfit de­
la 40· jam ante bis cxcommunicati, in hoc fa­ negaretur , ne plus defperatione deficerent , & eo
cro epiicoporum conventu, caufam fuam adu­ quod fibi ecclefia clauderetur, Jecuti faculam, gen­
ri adiunt, audiuntur, & demum tertio excom- tiliter viverent: nec tamen rurfus cenfura evan«□n.chi.

>________________________ __________________________________________________________________________________________________ . *

t Grauan

it

»:

q

j. Venu» c

Capitular

hb. r. cap

ii

Hj·

&lic*

.

i DoUiflimu» Paji. qui Cornelium u
nni Pokubcatu» adeptum llaiuit M. m quarto die Junii , hoc pnmum Canha|i.
atnit iub Cypuaoo Contibum i:.«<p:ua> ut unit meule Mejo ejuldem anai >ji ani e Cor ne Iu P. •rdmalioee· , U ad «er­
it·. Aufuft·· utque promptum.

^’Λ’ίΤ1

C. CARTHAG 1NENSE 1.

COMNMJW

“KJ01

1«

ANNO geieca fotoerotur ut ad coseemunicateomm temere A tur caufa if voluntates tf neceffUates fiutuhrum . 'ÀU 11 .
prtflrmrf, /*i trahentur Utt poenitentia^ &mga- Vide Beran, mu» Çhrifti 474. num. 8j. ufque c H MJ·™
refur dolenter paterna clamentta t & examiuanu- «d 90. exdufive.
*’*

1 CONCILIUM ROMANUM I.
IN

CAUSA

Ctkbratuttt atmo

• «<» ·«
iar.io iS|.

LAPSORUM,

impon Cornelii Tapa.

· CCLIV.

Tcrnpu» , 1q- A Uftoritate Cornelii pontificis ad petitionem I
* **β“
CyPrUni Rontir hrv fynodus ob eamdem
connu.
lapibrum caufam anno 254. celebrata eft : in
![ua decretum Carthaginenlis concilii , de quo
upra, confirmatum eft ; nimirum, ut lapfi ad
pœnitentiam quidem admitterentur , fed ad
communionem non nifi tempore ûtisfaâionis
pr.mam de- perado reciperentur. Hxc omnia ex eadem <2.
cieuuacea. epiftola Cypriani ad Antonianum probantur his
‘
verbis : Ac fi minus fufficitns epifeoporum nume­
rus in Africa videbatur , etiam Romam fuper
bac re fcripfimus ad Cornelium collegam noflrum,
qui & ipfo cum plurimis coepifcopis babito conci­
lio , tn eamdem nobifeum fententiam , puri gra­
vitate & falubri moder trione , confenfit, &C.
Ue ^lcer^ot’hu$ l*pfis hoc peculiariter decre- <
r0'c‘‘“’
tum , & conftitutuin eft hoc fodem concilio,
ut facerdotes lapfi praevia poenitentia & fatisfa&ione ad ecclefiam quidem recipiantur, ied a
facerdotali functione deinceps abftineant, & laica tantum communione contenti in ecclefia
communicent . Hoc decretum per literas Cor­
nelius promulgavit, ut teftatur Cyprianus epi-

ftola 67. in fine . Vigore hujus decreti Corne­
lius pontijjcx, ut confiât ex 51. epiftola Cypria­
ni , Trophimum quemd.un epifeopum lapfum
ad laicam tantum communionem recepit, eique,
quamquam ad ecclefiam admifius effet, epileo- *d
pali munere interdixit. Eamdem conftitutionem
a Fortunatio epifeopo Affuritano lapfo nou obfervatam fuiffe , Cyprianus epiftola 64. vehe­
menter exclamat. Item epiftola 6$. de Bafilidc
dc Martiale loquens, eo quod lapfi effent, hzc
ad Hifpanos fcnbit : Fruftrn taltt epifeopatum fibi
ufurpure conantur , cum mantfeftum fit ejufmods
homines nec ecclefia Chrifti pofle praeffe, nec Irio
fucrificiu offerre debere: maxime cum jampridem
nobifeum & cum omnibus omnino epifeopis in tofo
i mundo conftitntis, etiam Cornelius collega nofter ,
Jacerdos pacificui ac juftus, & martyrio quoque
dignatione domim honoratus, decreverit, bujufmo
di homines ( laplos nimirum facerdotes & epifcopos ) ad pamtentium quidem egendum pofte admitti, ab ordinatione nutem cleri utque fecerdotu·
li honore prohiberi. Baron, anno 254. num. 90.
& 91.

CON CILIUM
Q_U O

NOVATIANUS

Ληηο

b
Nevatuaui
cxromtnuΛ icatur.

ROMANUM

k CCLV.

II.

CONDEMNATUR,

fub Cornelio Tapa.

Nno domini 255. Romz fub Cornelio D35. haec Eufebius ; Ob quum rem ( Novatianutn
pontifice habitum eft hoc concilium·, in aliolque
ilioique ejusdem fchifmatis
fel
leâatores ) concilium
quo 60. epifeopi congregati, decreverunt; Nomaximum Roma cogitur, m quo fexagmta epifeopi,
vatianum ejufque fautores fchifinaticos , eo . utque presbyteri totidem utque umpliui, una cum
quod ab unitate ecclefie ipfi fe przfcidiflent , diaconis in unum conveniunt. A pajiortbus etium,
& lapfis pœnitentiam & reconciliationem dene­ fepurutim per fingulos cujufque regionis provin­
cias , quid ea it re agendum effet, deliberantibus,
garent , excommunicandos effe , ficuti etiam
colloquia fiunt. A quibus omnibus tandem decerni­
dc fa&o excommunicator denunciarunt : lapfos
vero ad reconciliationem & pœnitentiam ad­
tur ; Novationum ejufque fautores tanta fuperbia
mittendos effe decreto fuo confirmarunt . Ada
infiatos, & quotquot illius inbuman&ma, & a
hujus concilii , cum fubfcriptionibus epifeopo­ fraterna caritate alieeriffima opinioni offertrirentur,
rum, tefte Eufebio lib. 6. cap. 35. in cctrema
in eorum numero qui erant ab ecclefia exclufi bake­
parte illius epiftolc , quam Cornelius ad Fa­ rs : fratres autem qui cafu infeltct prelapfi fuiffent,
bium Antiochenum fcripfit , extitetunt , fed poenitentia medicamentis curari, C7 ad famtatém
magno antiquitatis ecclefiafticz detrimento ex­
reftitui . Vide Baron, anno domini zyj. num.
ciderunt. De hoc concilio przdido lib. 6. cap
2. & 3.

A

Concil. General. Tom. I.

lii

CON

t Hj< Aaftor Bsroama
«a duO iteat aaku· a Carnalia Poatifice «librata· |ο·ν coati lia· , stale OAot>r> tu­
ai >f>. ia ^uo finial * Onodi Ctrth«(ia«afi, decret» de LafHλ rettpiead*· roborat» , * No.atUaat <»» fan aaathtSatt ftfVatTu. Nec thud a* Ctarihas !«/«<«■ Hieroaj··. cam «ai· aaa ptuci la Italia Epifeopi Kaotaao Caacilia aiaiaM «aret
faifieiu, taras qao^M fenteatitm Cornelia, ftorfis poAulaeit ; aada ides Caailliam Amumb· ac ttalum Kieran F SU» appelIttil. Coathit dottUIisuai P((iu· ia CntK A anal. Baiaa. ad ·*· ai< nu·. >, A ·«. N« piara Carnelu Jtoeiaaa Concilia
muoorac Aaâor Synod ici.
'

!
1
i

connue
iwwar
CHRIST!
·«· * •fa­

CONCILIUM ITALICUM.

CONCILIUM

τϋ8.Α*.Βί?{no».

MI

ITALICUM

EMftttT*
•It■ " M9>

SUB CORNELIO F A F A
De caula Novatiani

Celebrette» «ama Joahni * CCLV.

«rater

Dee-t.l»’
hui·» c
1Ü

T} Pifcopos Itali* ob hanc eamdem caufiun AZra/na, & Africana. Eufebius prediâo libro Λ
JLu Novatiani circa bac tempora conveniflè ,. cap. jy, de hoc concilio hac ait: Ept/bala fttiidem quod praecedente Romano concilio lècundo conftitutum eft , confirmaffe & decreviffe ,
teftatur Hicron. lib. de feriptor. eccleL in Cor­
nelio , hilce verbis : Cornelius Λ·μ«μ« «riû
epifeopus , &c. fcripjit epifalam aJ Flavianum
Antiochena ecclefia epifeopum Je fnodo Aomana ,

des· CeraeZii epifcopi Foment Jcripta ad Fabium
epifeopum eccUfia Antiocbena^ tsJ m/ perovamm/»
y*a tum sfla cnalti Aema babiti, tum w« ab
omnihut t» Italia^ in Africe, inque aliis locis Je
ea errare decreta rrasf, evidenter Jeclarant. Vide

Baroniuin anno domini »5y. num. 1 fit J·

'>
CONCILIUM CARTHAGINE N SE II.
I N C A U SA SCHISMATICORUM
Feücifluni & Novatiani

Cc/râratMW anno

b CCLV. 1

fub Cornelio Papa.

Oc concilium anno domini
tyy. Idibus Bnelio aliquoties audiri & recipi poftulaflent*
Maii Carthagine in Africa celebratum eft, eioue contra Cyprianum querelas offerre ten,
in caufa duorum ichifmaticorum , Feliciflimi
taflent, ab eodem protinus rejetti funt : quip*
nimirum , & Novatiani , quorum ille omnes pe
]
qui per literas a Cypriano fcriptas , ho*
omnino lapfos abfque pœnitentia mox fufeipi
j
fchiimatis
atque haerefeos auâorcs & propu­
debere pertinaciter defendebat: Novatianus ve- gnatores,
j
profugos & abfentes , jam latis co­
ro in alterum extremum nimis declinans , nej
gnovi
flet . Vide Baronium anno ayy. num. y.
minem eorum qui lapfi eflent in ecclefiam re- fequentibus
i
. Synodica epiftola ad Cornelium
Eamd*·» ■
cipiendum efle non minore pertinacia afferebat, tranfmilfa
i
extat apud Cyprianum inter fuas ··1quoqu«
fci.
Ad hanc ergo controverfiam determinandam ,
54. quam hue tranftulimus commode.
-«at ordlx»
in odit.
aurtoritate Cypriani epifcopi·, quadraginta duo
, ___________________________.____ Pamela k Ri­
epifcopi Africans ecclefue congregantur , qui
gatui .
media via incedentes , definiverunt lapfis redi­
tum ad ecclefiam poftulantibus , pacem & re­
conciliationem concedendam efle, fi impofitam
ET SYNODI AFRICANA
fibi poenitentiam adimpleviffent : idque ordina-C
rie obfervari conftituerunt, nifi vel vitae extre­
AD CORNELIUM.
me periculum imminens , vel inftans tyranno­
rum perfecutio ( quam futuram efle Spiritus
De lapfis.
fanftus Cypriano revelaverat ) poenitentiarum

Π

EPISTOLA D. CYPRIANI

Decretum

injunâarum, aut etiam injungendarum, indul­
, Liberalis , * Caldonius , Nicomeits t
gentiam , relaxationem & difpenfationem poftu- Cyprianui
I
Privum h«-laret. Privatus veterator hrreticus, ut caufam
Cecilies, Juntas, Marutius, Felix, Sueceffus ,
Faujiinus, Fortunatas , Fijtor , Saturninus ,
&3ni Ageret, ad hanc fynodum ipfe cum fuis
in/ar repe: introire tentavif quidem , fed quia antea fiepe
ahut Saturninus, > Aogutienus, Sotties , Λli,jr·
damnatus fuiffet , repulfus eft .* qua de caufa
rundinus , alius Saturninus , Eetpcbes , alter
'ille fbciis quibufdam colle&is , Fortunatum
Saturnines , Aurelius , Prifcns, Herculanus ,
quemdam profugum & abftentum , adverfus
Viltoricufêjuintus, Honoratus, Mentbanees^
(Jyprianum, pfeudoepiicopum creat, & poftea
Hortenfianus, Gerianus, Jambes, < Donates ,
flatim per Feliciflimum , & magnam fchifmaPomponius, Pofycar^us, Demetrius , alius Daticotum catervam ad Cornelium papam able-D» natus y Privatianus, Fortunatus y Aogaiuty tf
gatam , ut fchifmatis & hxrefos fufpicio’ s Mummillus, Cornelio fratri falutem.
<
nem averterent , apoftolicx fedis communio­
nem folicite admodum appetunt. Verum cum
Tatueramus quidem jampridem , frater ca­
Romam adnavigaffent , & a pontifice Corriflime, participato invicem nobifeum confilio,

S

t Anno pariat it» Idibiu Miiir juin otaftiorom Pagi ChrenolagUai, qu<m coafqlo «d an. >»i. a. f.

. MS noftot CotydMHu, A.<i.mrWr<, Ctt>U»t, }·1ι·ι, Manmiai Hard. tuju» font * Sequent»» not*.
I Pii roller R.^ariaMr v Trrn/;«j , (ni. TtrtaUu ) £·</·«, <»><«.· , influi, tiles Stsnstl».,, Jfrrlitt, Tslf.ar. Sternit■<·■ . .. r,rin*s ... r.tiftfts . ■ .
tins fmotti·/.
4 MS. nottor DfUtrs , tr sut littus -, Omiffl» lOtorjcflit , qui ntqit* in
Cotk MS ioguntur.

j MS. aoftor ΑΤ«··Α·ζ, al. Mtuhi .

armwtor.

CONCILIUM CARTHAG. IL

S<*

·ρο_

TTTnnr fiiio , ut qui fo perfecutioais infeftatione lup-Aadvcribrium nobifeum m cungtaftc··
Christi ptatati ab adwnario , vel lapfi firiflrar , ac verinc, non psnitet pacem coMtflUfe tern for- Ç·
·»:·»'»· fotaftciia fe aifcitb mMuIa&nt, agereuc din tftfas.*
“
’imo epifcopatus ooftri
-------honor grandis *
pmnitenttan plenam : Ac 6 pericutam infirmi­ gloria eft, pacem dediflè martyribus, ut fora
tas unmet, moms · fub iâ· mortis accipc- dotes, qui « forifida Dei quotidie celebra­
mus , hoftias Deo & vifom·» praeparemus . Si

fait.

patera· pict·» Ac divina clementia » ecclefiam autem (quod dominus avertat a fratribus no­
puHâmibiu claudi , & dolentibus fle depeeean- ftris ) aliquis lapforum fefellerit, ut pacem fubtibus fpei felutaris fobfidram denegari , ut de dole petat, Ac impendentis prclii tempore com­
foculo recedentes, fine communicatione & pa­ municationem non prdiaturus accipiat ; feipfum
ce domini dimitterentur ; quando · » pennife­ fallit, Ac decipit, qui aliud corde occultat, Ac
r ipfe, qui legem dedit, ut legate i» terris, •liud voce pronunciat. Nos, inquantum nobis
t«. Or ri
tara» ra cxlii U^a»» effet* *. fota ratem poflènt Ac videre AC judicare conceditur, faciem fingu. illic, quae hic prius in cedefia folverentur. Sed ioFum videmus, cos feratari At mentem penpiM
enim cum videamus diem rarius alterius infe- « cere non poflhmus . Ue bis jnhicnt ectaltenaee g
4
ftationis appropinquare ccepifle, & crebris atque /cFNtarsr Ct cegmter cet» venturus , AT d» arraaffiduis oftenfioni bus admoneamur, ut ad certa­ •i' csrdi/ a/fM< sUtn jthcHerir . Obeflc au­
men, quod nobis hoftis indicit, armati & parati tem mali bonis nom debent, fed magis mali a
fimus;.plebem etiam nobis de divina dignatione bonis adjuvari . Nec ideo martyrium fafturis
- commiflam exhortationibusnoftris praeparemus, pax neganda eft , quia funt quidam negaturi ;
& omnes omnino milites Chrifti, qui arma de- cum propter hoc pax danda fit omnibus mili­
fiderant, & pradium flagitant, intra caftra do­ taturis , ne per ignbrantiam noflram ille incimini colligamus ; neceflitate cogente cenfui- E'at pneteriri , qui habet in pnelio coronari .
e quifquam dicat : Quii martyrium tollit ,
mns , eis qui de ecclefia domini non receflerunt, « fed poenitentiam agere , fle lamentari, fanguine fuo baptizatur : nec pax illi ab epiac dominum deprecari a primo lapfus fui dic fcopo noceffaria eft , habituro glorias fitr pa­
non defti terunt, pacem dandam effe , & eos cem, Ac accepturo majorem da domini digna.
•d praelium ( quod imminet ) armari Ac inftruii tione mercedem . Primo idoneus efle non poarmaoportere . Obtemperandum eft namque often _ teft ad martyrium , qui ab ecclefia
. non
.
fionibus atque admonitionibus juftis , ut a pa- C tur ad praelium : At mens deficit , quam non1
erigit
ftonbus oves in periculo non deferantur , tiedi recepta 'euchariftia
*
· · Ac
- accendit. Dominus
—
grex omnis in unum congregetur, & exercitus enim in evangelio fuo ait : C«nr entem vi tre· Μλι,ι
in
domini ad certamen militiae cœieftfs armetur . didrriar, nelite tegfterr ftM hfumùni : habiter Βχ
«■■M vbis
rtaiit n»
·■ illa
ϊΙΙλ Ιλτλ .
*- ----- 1
i . Alea
Afaa *
hara , eniJ
f«td fefaaamu
Merito enim trahebatur dolentium poenitentia enim
CrafltBHu
tempore longiore , ut infirmis in exitu iubve- rata vi efiis fui hftùmitû, /ad Spiritui Fata'
niretur, qnamdiu quies At tranquillitas aderat, veftri, f»i Itniitr i» vbis. (hiando autem dv
quas differre diu plangentium lacrymas, Acfiib- eat : in traditis atque in confeflione nominis
venlre fero morientibus in infirmitate patere­ conftirutis , loqui Spiritum Patris , quomodo
tur. At vero nunc non infirmis, fed fortibus pax poteft ad confeffionem paratus aut idoneus in­
neceflaria eft: nec morientibus fed viventibus veniri , qui non prius, pace accepta , receperit
communicatio a nobis danda eft, ut quos exci­ Spiritum Patris , qui corroborans fervos fuos ,
tamus & exhortamur ad praelium, non inermes ipfe loquitur Ac confitetur in nobis ? Tunc
omnibus rebus fuis fugerit, Ac
& nudos relinquamus, fedprote&one unguinis deinde fi reli&is
i
& corporis Chrifti muniamus : & cum adpin latebris atque in folitudine confli tutus in
' i
hoc fiat euchariftia, utpoflit accipientibus efle Latrones forte incurrerit,
;__ in SL.X
— Ac
—
t, aut
febribus
tutela ; quos rutos efle contra adverfarium vo- languore decefferit
. — · ; nonne nobis imputabitur ,
lumus, munimento dominice feturitatis anne­ quod tam bonus miles , qui omnia fua dereli­
mus. Nam quomodo doqemus aut provocamus quit , Ac contempta domo Ac parentibus ac li­
eos in confeflionc nominis fanguinem iiiurn funde­ beris , fequi dominum Iiiurn maluit , fine pace
re , fi eis militaturis Chrifti fanguinem denega­ Ac fine communicatione decedit ? Nonne nobis
mus? Aut quomodo ad martyrii poculum ido­ vel negligent!» fegnis , vel duritia crudelis adneos facimus, fi non eos prius ad bibendum in ec­ feribetur in die judicii, quod paftores, creditas
clefia poculum domini jure communicationis ad­ Ac commiflas nobis oves nee curare in pace ,
mittimus? Interefle debet, frater cariflime, inter nec in acie voluerimus armare ? Nonne nobis
eos, qui vel apoftataverunt, Ac ad fieculum, cut ingeretur a domino, quod per prophetam fuum
retumciavcrant, reverfi gentiliter vivunt, vel ad clamat, Ac dicit : Ecce inc cenfamttis , AT Unit
tntarficitis , O
haereticos transfugae faâi, contra ecclefiam parri­ vi tegilis: & ftteh reaffirm
cidalia quotidie
Λ______ ,________________
arma fufeipiunt : Ac
______
inter eos aves tvas ara pafneis :
infirmatum efi ,
< ' ab
* ccclefue limine non recedentes , Ac im- Ewra cinfirmafin, At yrad male habuit , ara <vrqui
plorantes jugiter ac dolenter divina Ac paterna robaraftis, AT feed centribulatum ejt, km * crafolatia , nunc fe ad pugnam paratos efle , Ac flintt eftis, AT feed errabat, ara reveaftù , tf
féru fuit ,
pro domini fui nomine, ac pro fua falute fla­ futi péris t, ara infuififlis , AT
re fortiter Ac pugnare profitentur. Hoc in tem­ conjeciftis Inhere : & Jifperja funt »w< mta , ra
pore pacem nos non dormientibus , fed vigi- ÿMsd ata faut pafterei , AT fafla funt ia ternelentibus damus : pacem non deliciis , fed ar­ fturam ernnibui beftiiiagri : AT ara fuit fui inmis damus : pacem non ad quietem , fed ad fuirent , nef ne fui revearet. freplerea bat bi·
aciem dfenus. Si fecundum quod eos audimus, cil Jominur: Etre ego fnper pafieres , AT inqui­
,Ac optamùs, Ac credimus, fortiter fteterint, Ac ram eves ment ht ..iambus eerum, & avertam
Centil. General. Tom. I.
Iii a
rai,
» Corb y·*
ntnitntmn.

■ c«b »».»«/,
) MJ.
fimijttii , ia aatio , * C.u«t>. M>«y«u
MS- ■···<
P<*. .· Il· atiM· MS. ·*·<>■ »lfa ··"
.

Hte*.

, ta Caltart MS

CT

87t

SYNODUS

ANTIOCHENA.
A dandJim , reddet die rationem

mj, ut km pafcant Mots meas, èr ta* μ· fa-

fee at eas, & extrabam omet meus m ·** eorum,
Ô" pafcam eus cum judscte . Ne igitur ore no-

ita",
■nu pnant
quodau.mndo
modoionhr-

no ut ium-

xn»pontihee,
itMemtatn.

ftro quo pacem negamus , quod duritiam ma­
gis humane crudelitatis , quam divinx & pa­
terne pietatis dulcedinem opponimus , oves
nobis commifle a domino repoliantur ; pla­
cuit nobis , fanfto Spiritu fuggerente , & do
mino per vifiones multas & manifeftas admo­
nente, quia hoftis nobis imminere piarnunciatu>'» & oftenditur colligere intra caftra milito
’
. t»
_
Chnfti, & examinatis Ungulorum caufis , pacçm jjpf], dare imo pugnaturis arma fuggerere : quod credimus vobis quoque, paterne mifericordiae contemplatione , placiturum . Quod
β je conegjs ajiqUjs excitent, qui urgente cer­
tamine pacem fratribus & foronbus non putat

SYNODI

TRES

EX

ROMANA

LIBELLO
*

87*

in die judicii
domino, vel importune cenfure, vel inhumanae duritie fus- Nos, quod fidei & caritati êc
folicitudini congruebat, que erant in confcientianoftra, protulimus.* diem certaminis appro­
pinquate , hoftem violentum cito contra nos
exurgere, pugnam non talem qualis fuit, fed
graviorem multo & acriorem multo venire .·
hoc nobis divinitus frequenter oftenditur; de
hoc nos providentia & mifericordia domini Gepius admonere dignatur ; de cujus ope & pie­
tate , qui in eum confidimus , polTumus effe
fecuri : quia qui in pace militibus fuis futuram
prenunciat pugnam, dabit militantibus in congreflione vidoriam· Optamus te, frater canflime, femper bene valere.

S Y N O D I C O.

CORNELII·

CARTHAGINENSIS

’ ,

CYPRIANI.

~ Y nodus divina & facra provincialis, Cartha\ Λ T'yod®*· ûwa itpdi ππικη , c ν Rap^etyt- C Q
vn τί ΝιατολΜ tîjç Α’φςιχίκ χ«λ«/$ίη,
~I gine, nova Africae civitate ditia, collegia a
liero martyre Cypriano, qui ejus erat epifeopus.
<ruv»^po:^eÏT<x vero' tb ίίρομαίρτυρος Kumpi*aliifque odoginta quatuor epifeopis : quz Nova­
1«,
«urit; tarirxoT», κ, iripot ογίόηtum, utpote poenitentiam laplls negantem, abxovTU ττπ&ρων ί-νιοχόποιν, α’τοχ«ρόξ«τα Να/α- dicavit.
w , Ji riw μιτύνοιχν twî «Ttuwn xÀHO/nt.

ANTIOCHENA,

à©" Sels
iepec r«rrx>j, O* A’moot <ηα«θρβκχ>π<Γα , t'iro ûiyxirreiavoù
rà

w, J;

- z
οι m φιλχμΛρτήμονχ.

DEMETRII.

Ynodus divina & facra provincialis An­
tiochie colleâa a Demetrio , ejufdem
fanailTimo epifeopo : quas Novatum depofuir ,
tanquam qui peccatoribus patrocinaretur.

S

'a n n o
<’ H KiSTl

CHRIJTI

Rimam bujuc fynodi notitiam debemus Diony-T) Antiochenus diem extremum obiijfet , Eemetrinnus
fio Epijcopo Alexandrino : qui ad Cornelium vero m ejus locum effet confit u tus. Hjk tantum
B.........................................
Papam fcribem , cm/m/ literas adverfui Novatum Dionyfius, ut refert Eufebiut lib. vi. cap. xlvi.
fcriptas occuperai, et fignificavit fe th Heleno Tarbtfioria eeelrfiafticu . AuHor vero finodici addit
fi Cilicia Epijcopo & a ceteris qui cum illo conNovatum in ea fynodo depofitum fuifle, tamquam
venerant·, Firmiliano fcihcet Cafarea Cappado­
qui peccatoribu r patrocinaretur. ^ued fort offis ac­
cia èT Theoitifto Ca]area Palaftina provincia cepit auftor ille ex epiftola ejufdem Dionyfiifcripta
Epifeopis , invitatum fuiffe ut ad fynodum An­ ad Dionyfium tunc quidem Roman* urbis Presbyte­
tiochenam occurreret, in qua quidam Novati febifrum, fed qui aliquanto poft tempore ejufdem urbis·
ma confirmare lentabant . Scribebat etiam fibi
Epifeopus eft conflitutus. Fragmentum ex ea epiftola
nunaatam effe quod Fabianui quidem Epifeopus
rejeri idem Eufebtus l.vii. cap. v111. bis verbis.

P

Naa«·
! D«

fuprl P«(. S*«.

a £>« h«c itid«i

lupra f»t. tie.

*73

LUCII

PAP

Æ

*74

I.

NwktndmJ fjty y*f> ΛΙλόγνς «χ磫τ·μ&Λ, A Nam Noratianum merito arerfiunur , quip­
Ι^44*^τ{ώ<«χλητ/β»,
T»ac τ$Λ$ιλφύν pe qui Eçcleùam difcidtt, & quoCda..» ex fratri­
«c Λπβκ'βς
0λατφΐιμ/<( ίλχύβ-ΛΠΓ G Tfd bus ad impietatem blafphemiaœque peitraxit ,
qui tjeûriam de Deo doârinam invexit , &
τϊ $ii 34«ruX/«y «ywwTttrùu f xtWTroxA»»<nxy- î clementiflxmum Dominum noftrutn . Jefum
v» ’ £ ** Jÿve'ww Κόρην >»μΛ Γητίκ X&rw νς Chriftum quaft implac-tbtlem calumniatur , qui
AmXni<ν*·^«ντΐντ< * tri τίπ Si Tarrezç ιΐλι/^w praeterea iacrum lavacmm oblitérât , fidemque
«&rr5yn ri S^tev · x} tUjl n «rpà tùri tirn qjù & con£etüonem qur baptiimum pracedunt
ό/χολβ^ι«ν iix^iwri' tin τν£μβι ri «yr®ŸÔ^ evertit , fic fçintum fandum penitus ab dlis
«uîï’JcJ, h >Ç τις bZ ίλιτίς τϊ πχρχμίϊιχι >i ίκ· fugat , tamctfi aliqua fpes fubfil vel quod
in illis adhuc maneat vel quod ad eo$ revetηλθπν <^o; «ντϊς, Ίτχι/πλώς φυγχά&οττι.
furus fit.

ANNO

A NN O

CHRISTI

CHRISTI

"..........

VITA

EPISTOLÆ ET DECRETA
LUCII

PAPÆ

I.

Ex libro Pontificali Oamafi Papa.
Patfurie

__ 3 Lucii «d Cynrianam, non eft pontificis Romani « fed
Ucius natione Romanus , ex patre * 7
Par-B
cutuldai» cogqomini erifeopi» Baron, inno 157.
phyrio , b ledit annos tres , menfes
menfes uberius
num. 4. Hum» pontificatui paftis ingens ft immanis omnes Pefti» U <io>
tres, dies tres . Martyrio coronatur c Fuit
tociui orbis provinciis depopulata eft. Eutrop. in Gallo t«b Lucie
autem temporibus Galli & Volufiani , ufque &,·. Eufeb. in chron. Hanc peftem dira fames & atioc.*
comitabantur : qua cum impius Deniettianus Africa
r z.'0’
Valerianum b fecundo fic ( α ) Gallienum bella
proconful in invidiam Chriftiaooruni refunderet, ft eo­
coff. d Hic in exilio fuit relegatus, poftea nu­ rum impietate omnia mala b«c mortalibus contingere
tu Dei, incolumis ad ecclefiam reverius eft , afHrnuret Cyprianus pulchra ft acri apologia feelefti
Hic praecepit, ut duo presbyteri fic tres diaco­ prefidia audaciam retundit , & plana contpcfi.it . Cia- Lacti laua.
ritfimum de Lucio & Cornelio S. Cypriani elogium es­
nes in omni loco epifcopum non defererent . tât ejus epi ft. *7- hia verbis. dvroau/ui tft aatttffieram
propter teftimonium eccleftafticum, e Qui et­ atfirfiam-, ietltram martyre»· Ct'mlH & Latii it·
iam a Valeriano canite truncatus eft, (A) quar­
to nonas Martii. Hic omnem poteftatem ec- »Miltt
clefue dedit (c) archidiacono fuo Stephano , facuftr ruam fallu: ti . lili taim pleat Spirit e Dei ,
dum ad paiTionem pergeret. Hic fecit ordina- & ia llfrirff martyrit ttaftnati , JaaJam tfft l»Pf·
• ire, >:a tt tioncs * duas per meniem Decembrem, presbyteros quatuor, diaconos quatuor , / epifcoposC vfrun: ,
«««■ tenui tiaaiat ati^ur crtjulinur
per diverfa loca ( d ) feptem. Qyi etiam fepul- nrnt tali» fftr-tt apaJ arr rffr erafat Jlurr]», , ia
tus eft in coemeterio Califti via Appia (e) , <jatka> u»»i rjfri Spiritai . nec Cyptisnus pizdifle
loco . Bsrcin. xuno ijj. num.
>:««· M·- aum. ».
fit ceffavit epifeopatus dies 35.
f< fcqq.

L

Nota SevEMNi B1 Ntl

i Srjit aaatt lut « V>. ) Si , quod infrxfcribit muflor libri pontificalis, p«r rucnfcm Decembrem duar or- Trmpusis
dlnxtionei fecerit, A 4. Nonxi Mardi, fub confuiacu
V*l«rtani & Gallieni .apite truncatus u< » nont. dum­
taxat mentibus ut fes ibit Eufeb. fed uno a ano , qua­
tuor manlibus & 11. diebus tedi/fe oeortuii. Baromus

«<u.s po«ne Laelur . ) Poft intetrcjnum
dierum , anno
fe« q«aao Chrifti - »55. »0. Oftobri
qu< eft fecundus Galli &
Volufiani, Lucius puntifei
qui Cornelium ad Centunwallas in exilium (acutus fuerat , ad uibem cum
t Fan trmpfriier Galli , ) Anno fecund* Galli & Qgl
collegia teverfuj , unanimi omnium confaofu eidem Cor­
Volufiani pontifex creatus » quatto enrumdtai impera- j4,
nelio fuccedtt. Poftquam vero ad apoftolier rathedre
torum anno inchoato , rapile trunrat.is miuyritim cor.
culmen aftumptu, e'fet , B. Cyprianus literis ad eum
fumtnat . Eufeb In chron & in hift. I bro 7. cap. t.
feripeis plurimam illi gratulatus eft . Durante adhuc
Vide que infra dicemus verbis :
.-na», a Vtl,.
perfecutione, que a Decio rapta , a Gallo & Voluriaat , &c.
.
.
fiano continuata eft, :uflu mipcrateris in ipfo |
4 Hie ia rxilir fuit rriti»ia· . ') Bis ob confeiTionem
L“C'U,'*'‘ ,V catus fui ingrelfu relegatur ; verum monitu Spiri
n- JJfidei exulavi' , feniel com Ccxuclm, de quo exilio fu­
" «(«.
ftl anno Chrifti ’ s,i. Romam ab ««ilio rever____ ,
pra eglmur , ft feme! jam pontificatum adeptu, , ut
ob quam rem illi feliciter reftituto, poft partam conconftar ex eptft, Cypriani 51. ad eumiem feripta.
feflionis gloriam , Cypriacus fecunda «piftola ad euro
feripta gratulatur . Quam epiftolam unicam apud Cy­
nyfius Alexandrinus, qui hia temporibus vixit , idea
prianum extamem , quod ad hiftoriam hanc eecicfiaftique ad rerum geftarum te'itatem probandam inftar
canireAe iatelilgendatn multum conferat , huc transferri
onioium effe eo ce ft ac debet , apud Eufeb. Iib. 7. cap.
Fpiftele Cy-fc «piftola Lucii iubiungi procura*!. Ç
e. abfqua ulla ambiguitate^ teftatur , Valerianum per Vsleriaau
pruaiad La- cluni papam perperam inicripta eft 7 7. ( j’pr'Ani epiftola»
multis ab exordio >mp«rii lui «uni,, opunie meritum , inmo.n
»··■ V« * non ad Lucium Romanum ponnficeni
,
« fed ad alium
nihil ,lla» negotii laceffiviffe
martytium igitur Lum Chnft.s,
quot.
'
*■
epifcopum
e>ufdem
nominis feripta ell . S.eut ilia 79.
pontificis, quod t«ft« Cypr. epiH. 5*. fevien· perlé- ίο·ι.

{a) ta>

Gallicanum

(*) Z«<. temo

(>, I.,.

omnn

(d; Z»<. XVII

'r) I·..

VIII. Kel

Srptees

E P les T O

«75

L

A

870

1·Κι Gslh 6t rutione fsflatu eft, non Valeriani, fed C.aUi pt.u» «· A non reftam fidem tenentibus , fed erroribus
■ertyt.
Volufianl juffu coptigiffie ne^ellarlo affirmari debet
tn»|'uc<::>, quam A' ab alm eo. imitantibus ,
queitqusni quod h|t dicitur · Valeriano capite trun­
periequi & infamari, atque vêtiras cccleiias luis
catus die, duplici ratione hac optime & vetiffiine ex­
poni poffit : primo , ut per nomen Valeriam hic poli­
uutibus A fidelium oblationibus ipoliari , vctum, inteilicatur Valeriani perfecutio i ita tabida ec111 uique mi ni it ros nimis vexari: & ideo multos
cletiaftica habent : fub qua perfecutione l.uu.:m msra vobis & a reft* fide difcedere, quoniam eis non
An a qatndo tyrio adeâum effis veriflimum eft. Que enim perfccu<dk Vitem- tio Decio auftore cœpta eft, fic Valeriani ccofura appoteftis defenfionem impendere, nece* quae ne
>i·pallui fn f probata fuit ( natu illo tempore Valerianus renforem
cellari* funt miniftrare . Nolite mirari , fra­
a«rbat, cuins hoc offi ii erat , ut lati· (ejibut facinjtres, fi vos malevoli & impii perfequuptur ; cum
toti quique punirentur ) ea horum auâoriiaie, icmel
ipfum Chriftum caput noftrum fini periêcuti .
promulgata , fic femper in pofterum perfevera.it , ut
omnis illa reliquorum temporum perùcutio , etiamû
Unde & confolatricem ipfam habens veritatem,
aliquo temporis interftitio pax luerit in ecclefia, Decii
qux ait : Si patrem familias Beelzebub vocive- Jtaiih.
Ac Valeriani appellaretur . Vndc etiamfi tuffii Valeria­
rur.t, quanto magis (a) domefiicor e’s ? Ipfa
ni, iuxta Dloncfii Alexandrini teftimonium , Lucium
Vîlnuni ap- occifum efle
"" falfutn iit,
't attamen verum eft , euniJeni
iterum confolans nos loquitur dicens. Si de mu»- ?*"■ ’
fub Valeriani, periecutione, que ctniur* ipGus , Decio
do fiiiffetis, mundit. quod fuum erat , dibgeref :
adhuc vivente appmtveta , & ad decennium continuit.·
j! ,, B Jed quia non efiis de mundo, Jed ego elegi vos de
luit, marryrium fubiUlc. Secundo , fic exponi poicL
yt quod juffii (lalli N' Voluiranl , anno imperii eorum
mundo, propterea odit v.t mundus.
Vitemnu’
quarto accidit , iJ fub Valetiani itupefio facium elle
vere feribatur, propterea quod Valerianus in tine auni
I.
15«. a militibus Alpinis imperator acclamatus , cum
Gallo tc Volufiano adhuc viventibus biennio imperium
obtinuerit , adeoque verum Gt , five fub Gallo , five
Propter tales, fratres, hortamur vos , ficut
contec,
t.ib Vaietiauo l ucius occifc, <.Te feribatur. Bj.-oo. an­
diit ί- l.hc& in hac fanda ecclch* conftitutum habemus,
apoltuno 1$.-. num. a, &
ut femper telles vobifctint facerdotes & diaco- lie» lullun·' sw/raper.) Ex iis fuit unus Melanlus epife. Rotboina-enii» fanibtate -elebtij , dc q 10 vide Baion in
nos habeatis. Et licet conicientia fufficere pof- .tÀIÎ
nor. ad nurc. Rem. die 18. Otlobtis.

•

E P I S T O

L A »

dem ,ar« rom

P A

X^onL UC I I

fit propria , tamen propter malevolos , juxta
apoilohim, etiam tefiimoni.tm vos oportet babe-' r'“’
re bonum ab bis quit jont Junt . Quoniam &
iu hac limfta fede conftitutum habemus , ut
b ftno presbyteri, vel tres diaconi in omni loj
co epifeopum non deferant , propter teftimol«Cnium ecclefiafticum.

AD G ALLI Æ ATQUE HISPANI Æ

II.

Epitcopos.

Epifcopi ergo non funt leviter accufandi vel
detrahendi, quia injuria eorum · ad Chriftum
J’
Ut duo presbyteri &. tres diaconi in omni Ιο­ pertinet, cujus vice & legatione funguntur m
10 epiicopo adliarreant propter teftnnonium ecclefia . Unde nobis & omnibus , qui nobif- ». q ,. Cuecclefiafticuin
& de acculatione epifeopo- cum funt in noftro folatio , ficut & olim fa- «η'η»,ι°π«·
rum: & de unanimitatis concordia inter me - âum invenimus, coriftitui placuit, ut crimina- nu,o'im'·
tropolitanum ceterofque epifeopos, & ut rap­ tiones majorum natu per alios non fiant , nifi
tores atque ecçlefiafticarum rerum ablatores, per ipfos qui crimina intendunt , b fi tamen Amanuscsp
invafores, alienatores , ut fures & faciilegi ipfi* digni & irreprehenfibiles apparuerint , & îx "côd.,b
anathematizentur.
aftis docuerim publicis, c omni fe carere fuf- Theod.
picione atque inimicitia, & irreprehenfibilem
i. 17 epificoput femper tefiei fiecum presbyteros acDfidem ac converfationem ducere . d Unde pla- <j ’««ώ ’’coi.
.' '
■
■ .· i
n·
e 9
cuit- *, *ut a « quibufeumque
judicibus ccclefiaftidiaconos
babe at.
e Cencil Csrcis , · ad alios judices ecclefiafticos , ubi eft ibaglllc.e
II. De criminationibus epijcoporum , five maio­
j. q , Nul­
major
auftoritas,
hfuerir
provocatum,
audien
­
rum natu , & ut audientia ad majorer
la· autaia
tia non negetur.
perfonar appellantibus non negetur.
ptimai , lub
III.
«.omine CalIII. Ut metropobtanus fine confiho epifeoporum
mbit agat, net ipfi fine tlltur, nifi quod
ad propriat ecclefias pertinet.
jv. Ut metropolitans fine epifeopis can!am eorumi
non audiat.
v. Ne pollertore t epifcopi pfionbut fie prajer.ms ,,
nec eu inconfultis aliquid agant.
Vi. De iit qui ret ecclefia , vel oblationes fi­
delium auferunt., & qui eis confient tunt.

lifti ponitur
tbi.

Item conftituimus, ficut & a fanftis apoftolis eoiumque fuccefloribus decretum repetimus,
li quis metropolitanus epifcopus, nifi quod folununodo ad propriam pcitmet parochiam, fi­
ne confilio & voluntate Omnium comprovincia­
lium epifeoporum, ’ extra aliquid agere tenta-f Hidr coii
verit, gradus fui periculo fubiacebit : & quod ‘ «*·
egerit, irritum, habeatur & vacuum. SedquicDiieclijfimu fratribus omntbiv m partibus occi- E quid de comprovincialium coepifcoporum caufis, eorumque ecclefiarum & cleticorum atque
dentabbut , tam m Galbi* quam m Hijpafiecularium neceftitatibus, aut de quibufeunque
nits confident ibus, Lucius epijcopus in domino
communibus caufis agere, aut dilponere necefjalutem.
fe fuerit, hoc cum omnium confenfu compro­
Iteras dileftionis veftrz, quas ad beati Pe­ vincialium agatur pontificum, non ali(|^D do­
tri apoftoli fedem pro veftra caufa * ne­ minationis fàftu , fed concordia & humillima
gotii mififtis, libenter hifcepimus : fed de ve-adminiftratione, ficut dominus ait : Non veni
major Mtttk. »,.
ftris affliftionibus non modice contriftati fu­ miniflrari, fed miniilrare. Et alibi :
mus. Significaftis enim, vos tam aquibufdam, efi vefirum, ent minifier vefier, & reliqua. Simili-

L

k.»c. domtlluQi fidei.

~T

LUCII

*77

militer

PAPÆ

I.

8 78

ipfi comprovinciales epiicopi , eunda Rmfubfiantia. E» qui gloriatur m fxbfiantia, pau
cum ejus conulio , niü quantum ad proprias pert atom vertatur. Sapientia
“
humiliati exaltabit
pertinet parochias, agant, juxta fandorum concaput illius, tf in medio magnaterum confidere il­
ftituta patrum, ut uno animo , uno ore con> lum factet. Non laudes virum in fpeciefua, ne- i!ti. ,,
corditer fimfta glorificetur Trinitas in làecult.
que /pernas hominem in vrfu fuo. Brevis m vola­
tilibus apis , dS initium dulcoris habet frufius il­
IV.
lius. In veftitu ne glorieris unquam, nec in die ho­
noris tui extollaris : quoniam mirabilia opera altifSimiliter, au&oritate fuit i apoftolica, prseci- fimi fohus, èr gloriofa, d7 abfconfa , & invifa
,7.' cr ‘ P‘mus, ut nullus metropolitanus · epifeopus , opera illius. Multi tyranni foderunt in throno, ύ*
abfaue ceterorum omnium comprovincialium
infufpicabilis portavit diadema .■ Multi potentes
epifeoporum inflantia, aliquorum audiat caufas
oppreffi funt valde, & glortafi traditi funt in ma­
eorum: quia irrita erunt , & ipfe cauffam pro
nu s alterorum. Priufquam interroges, m vitupe­
fafto dabit.
res quemquam : & cum interrogaveris, corripe jufte. Priufquam audiat , nec refpondeas verbum ,
V.
B & in medio femorum ne adjicias loqui. De ea ’ re,
qua te non molefiat, ne certeris, & i» judicio pec­
Epifcopi vero per fingulas provincias obfer- cantium ne confijlas. Fili mi, ne in multis fint
vent, ne polteriores ic prioribus luis prarfe- aflus tui, dfi fi dives fueris, non eris immunis a
b c.nci! Mi- rant : b nec eis inconfultis , nifi quantum ad dehflo. Si enim fecutus fueris, non apprehendet :
k' f ”· propriam pertinet parochiam , aliquid agant :
& non effugies, fi procurreris. Efi homo laborant,
led omnes de communibus eorum caulis condû fefiinans , èT dolens impius : dS tanto magis non
fonam fententiam proferant & determinent ,
abundabit. Efi homo marcidus, egens recuperatioquoniam aliter a&a nullas vires habebunt , ne, plut deficiens virtute, d? abundam pauperta­
<.■ Hidr cal.
c nec eccletiaftica reputabuntur. Bonum effet ,
te: & oculus Dei refpexit illum in bono, ÙT erexit
fratres , & valde Deum timentibus & pie vi­ eum ab humilitate ipfius, tl. exaltabit caput e-m ,
vere volentibus neceflarium , h intra catholi­
ÎX mirati funt in illo multi , dj honoraverunt
cam ecclefiam nullius rru^li , aut infellationis
Deum. Bona dH mala, vita ÎX mort, paupertas
alien jus, erga domini facerdotes , aut jufte &
dH honefias a Deo funt. Datio Det permanet jupie volentes Vivere , germen exurgeret . Sed _fii< : & profeflus illius, fucceffus habebit ib atcrquia prxvalente invidia, quod deterius eft iiit-Cnum. Efi qui locupletatur parce agendo, d? bac
git & crefcit, atque nimis fe in omnes partes pars mercedis illius m eo quad dicit. Investi re­
extendit, idcirco necefle eft, illud ecclenaflicd
quiem mihi, èT non manducabo de bonis men jo­
& apoftolico abfeindi mucrone , ne * fervis. ins : & nejcit, quod tempus praterea tilum, àX re­
• ücrriote»
Dei ac domini ‘ facerdotibus valeat nocere , linquet omnia ahis, ίΰ morietur. Sta in tefiamenaut perdere. Exhonoravit enim dominus , ut in to tuo, éT m illo colloquere, & in * opera man- * ,ftlt
ecclefiaftico legitur libro, conventus malorum , datorum tuorum veterajce. Ne mar.feris in open­
dS defiruxit Deus ros ujque in finem. Sedes ducum bus peccatorum. Confide autem m Deo , 6* mane
fuperborum deftrnxit Deus, dû federe fecit mites
in loco tuo. Facile efi enim in oculis Dei fubtto
pro eis . Radice t gentium fuperb arum arefecit Deus, * honefiari pauperem . Benediciio Dei in mercedem ' *·<·»■/,„
d* plantavit humiles ex ipfis gentibus . Terras jufii fefimat, dj in honore veloci proceffut tin us
gentium evertit dominus, 0X perdidit eas ufque ad * jufiificat. Ne dicas, quid efi mt hi opus? & qua*
fundamentum. Arefecit ex ipfis, dû difperdidit eos, erunt mihi ex hoc bona ? Nec dicas, jufficiens mihi
dy cejfare fecit memoriam eorum de terra . Perdidit fum, èT quid ex hoc peffimabor' In die bonorum ,
Deus memoriam fuperborum , dû reliquit memo__________
__ : &
_ in die malorum
________ , ne
ne immemor ______
fis malorum
riam humilium fenfu. Non efi creata hominibus Dimmemor fis bonorum : quoniam facrle efi coram
fuperbia, neque iracundia nationi mulierum. Se­
Deo ib die obitus retribuere unicuique fecundum
men hominum honorabitur hoc, quod timet Deum:
vias fuas. Malitia hora oblivionem facit luxuria
femen autem hoc exhonorabitur hominum , quod magna: dütnfine hominis denudatio operum illius.
pratent mandata domini. In medio fratrum, re­ Ante mortem ne laudes hominem quemquam, quo­
fler illorum in honore .· dû qui timent dominum ,
niam iB filiis fuis agnofcitur vtr. Non omnem ho­
erunt in oculis illius - Gloria divitum , honorato­ minem inducas in domum tuam : multa enim infirum, dû pauperum, timor Dei efi. Noli dejpicere
dia funt delofi. Sicut enim eruflant praeordia ' fee- ·
hominem jufium pauperem, dH noli magnificare vi­
tantium, & ficut perdix inducitur in caveam , &
rum peccatorem divitem. Magnus, dû judex , dH
ut caprea tn laqueum : fie dû cor fuperborum , &
potens efi m honore: dJ non efi major ilio, qui ti­ ficut perfpeflor videns cafum proximi fui. 1 Bon4
met Deum. Serve fenfato liberi fervient , tl vir in ‘ malum convertit infidiator, dH tn eleflis po- ·
prudens & difciphnatus bob murmurabit correp­
net maculam. A fbintilla una augetur igni ·, dj ab ■
tus , dû infeiu r non honorabitur. Noli te extollere
uno dolofe augetur fanguis . Homo vero peccator 1
, in faciendo ‘ opera tua , dU noli cunflari tn tempo- fanguini mfidiatur. Attende tibi a pefiifero : jabri’’ re angufiia
angufiix. Mehor efi
eji qui operatur cX
dH abundat ib
in E cat enim mala, ne forte inducat juper te jubjannaomnibus, quam qui gloriatur, & eget pane. Fi
~ ­ tionem in perpetuum. Admitte ad te alienigenam ,
li, in manfuetudire ferva animam tuam,
da dH Jubvertet in turbine, d? abalienabit te a * tuis ’
illi honorem fecundum mentum juum. Peccantem propriis. Tales, cariflimi, valde funt cavendi .
in animam Juam quis jufiificabtt ' Et quis honori­ ufque dum aut convertantur, aut able indantur
ficabit exhonorantem antm.im Juam ' Pauper glo­ verbo diviuo . Beatus autem efi ille, qui non e.!l £„/
riatur per difciphnam & timorem juum: & ejl
lapjus m verbo ex ere fuo , dS non efi fiimulatu * :n
homo, qui honorificatur propter jub/lantiam fiam.
trifittta dehfli. Felix qui non habet animi fui tn
Qui autem gloriatur m paupertate, quanto magis fiitiam, dU non ’ abjcedil a jpe fua. Sciipium efi · f„ ht
enin. :
» MS. Coi:«tu

S.c 1« u

Ikr.Ur o,

«7*
EPISTOLA
SBo
**'' ·* Sa enim: Melior efi eous timens Deum,
mil- A Viriliter agite, 0 confortamini in domino , 0 om*pieM»o««ft
tmpii . Sapiens vero non · eft omnis qui nia vefira, juxta apoftolutn , in caritate fiant.
%, upra ■»nocet,
JK reda ergo fide & apoftolico tramite propter ’«^»· eJ *
Dcciet.C°r- '
ullam * perfecutionem nolite recedere, fcien- JUX.·
■•Ili «.
VL
• Siati tat.
tes, quia ( juxta falvatoris fententiam ) beati
Res quoque eccleliarum veftrarum, & obla
tionem fidelium, quas fignificaftis a quibufdam
irrruentibus vexari, vobnque & eccleliis vcftris
auferri, indubitanter maximum eft peccatum ;
^flante * ipCa icriptura qux ait : qui abflulerit

hxc ve- Moitb. t
Agaiho <4
ra caritas, qux pnedicanda eft, & prxctpue di­ bimp.
Co»·,
ligenda ac fovenda, atque fiducialiter ab omni­ art. «. <0*.
bus tenenda . flate fanda & apoftolica mater cilii CP H»cifu» Mab $ Senii,
omnium ecclefiarum Chrifti ecclefia , qux per nochtlitai.
rX '*«.
aliquid putri vel metri, 0, dicit boc non efle pec·
Dei omnipotentis gratiam a tramite apoftolicx
i» <i > Q.·· catum, bomicid* particeps efl. Pater ergo nofter
traditionis nunquam errafle probatur, nec hxabftu.cnij βηβ ju|jjo jjeus eft, qui nos creavit : & ma- reticis novitatibus * depravanda fuccubuit : fed, · dePr»»*u.
.
ter noftra ecclefia, qux nos ...
in baptifmo .g
fpiri...
ut in exordio normam fidei apoftolicx percepit
»’· x « Qs*1 tualiter generavit: Et ideo qm
q ’ Chrifti pecu- -®’ab audoribus fuis, apoftolorum Chrifti princir‘p“
nias & ecclefia: aufert, fraudat & rapit, homi“■
pibus, illibata fine tenus manet, fecundum ipc S Gres «p-eida in confpeâu c jufti judicis efle deputabitur. fius domini falvatoris divinam pollicitationem ,
7«»'?,.
Unde feriptum eft: Qui repit pecuniam proximi qui difcipulorum fuorum principi in fuis fatus
3 Hie» «p·». /f», iniquitatem fecit : qui autem pecuhias vel eft evangeliis: Petre, inquiens, ecce SaMnas ex- l··. ··■
resecclefixabftylerit, facnlcgium facit. Unde& petivit, ut cribraret vos, Jkut qui cribrat triti­
Judas qui pecuniam fraudavit , qux ufibus ec- cum . Ego autem pro te rogavi, ut non deficiat ficlefix, id eft,. pauperibus,
ecclefia .pafce- des tua, i? tu aliquando converfus, confirma fra­
.
. quos
.
re debet, diftribuebatur juftu
juflix Salvatoris (cujus tres duos. Confideret itaqueveftraexcellens pruie
vicem epiicopi tenent) non folum fur, fed fur dentia, quam bonum fit, perfiflere in difpenfaa s Auguft & d facnlegus fadus eft. De talibus enim, id tione vobis credita, & in fide reda, atque hxr
eft, qui facultates, ecclefix rapiunt, fraudant , reticis & amulis Chrifti repugnare, & nunquam
vel aufeiunt , dominus comminans omnibus , a veritatis tramite declinare: quoniam dominus
per prophetam loquitur, dicens .· Deus, ne ta- & falvator omnium , cujus fides eft , qui pro
ex interpr !s
Hieronvinii
ceas tibi,, neJileas, 0 non quiefcas
, Deus. nobis
non dubitavit,
er
_v-- mori
__ -___
_____ -, ÔC
-- proprio
r--x__ nos
__ fuo
__
’al-rcce mimici tui tumultuati Junt·, & qui oderqnt redemit fanguine, fidem beati Petri non défé­
ré, levaverunt caput. Contra populum tuum ne­ duram promifit, & conformare eum. fratres fuos
quiter traflaverunt, 0 inierunt confilium adver- admonuit : quod apoftolicos pontifices , mex
fum arcanum tuum. Dixerunt : Venite , 0 ’ con­ exiguitatis prxdeceflbres, confidenter fecifle fem­
teremu i eos degente, & non-Jit memoria nomi­ per eundis eft cognitum . Qyorum & pufillitas
nis Ifrael ultra. Quoniam tacuerunt corde, pari­ mea, licet impar & minima, pro fufeepto ta­
ter * contra te foedus pepigerunt tabernacula Idu- men, divina dignatione, minifterio, pediflequa
wiJta 0 Ifmaehtarum, Moab 0 Agerent , Gebal cupit exiftere. Vx enim erit nobis, qui hujus ’ c,r· *0 Ammon 0 Amalec, Palaftma cum J habitato­ minifterii onus fufeeptum habemus, fi verita­
ribus Trrt. Sed 0 Affur junxit fe cum eis, fa- tem falvatoris noftri Jefu Chrifti, quam apo- "
fli funt brachium filiorum Lot . Fac illis ficut ftoli prxdicaverunt , praedicare neglexerimus .
Median , Jicut Stfara, ficut Jabin in torrente * Ci- Vx erit nobis, fi filentio veritatem oppreiferi-·*«"* ·»·
π/ι.
fon. Contriti Juni in Endor., fuerunt quafi fter- mus, quam erogare nummulariis jubemur, id
quihmum terra. Pone duces eorum ficut Oreb Ô* eft , Chriftianos populos imbuere <Si docere .
Tub , ficut Eebee 0 Salmana
Omnes principes DQuid in ipfius Chrifti futuro diduri fumus exa­
eorum, qui dixerunt : Poffideamus nobis pulchri­ mine, fi lermonuin ejus veritatem confundimur
tudinem Dei : Deus meus pone illos ut rotam , prxdicare ? Quid erit de nobis, cum/de comquafi flipulam ante factem venti . Quomodo ignis milfis nobis animabus, & de officio fufeepto,
comburit filvam, 0 Jicut flamma devorat montes , rationem juftus judex Chriftus dominus nofter itc lt
fic perjequeris eo< tn tempeflate tua, & in tuo tur­ diftridam exegerit? Ideo, fratres, hortor c di~< s Leo.
bine turbabis eos. Imple jactes eorum ignominia , ledionem veftram, obteftor & moneo , ut qua
0 quarent nomen tuum domine . Confundantur & debetis & poteftis folicitudine, vigiletis ad intonturbentur ufque in aternum , 0 erubefeant, 0 veftigandos hxreticos & inimicos Iandx Dei ecpereant: Et fciant, quia nomen tuum dominus : clefix, & a fanis mentibus, ne peftis hxc latius
lolui tu exceifui fuper omnem terram. Hxc fie­ divulgetur, feveritate, qua poteftis pro viribus
ri prophetae, hxc apoftoli, hxc fucceflores eo­ extirpetis : quoniam, ut habebft a Deo dignx
rum , & omnium catholicorum patrum vetant remunerationis prxmium, qui diligentius, quod
falutem
commiflx fibi
fuerit
decieta : & ' tales prxfumptiones , facrilegitim ad
----------------, plebis
- , - proficiat,
—.------S jCi i leg s
‘ clTe dijudicant. Quorum nos fequentes exem-j?executus: ita ante tribunal domini de reatu ne/udicaut..
pla, omnes tales prxlumptores, & ccclefix rip- gligentix fe rton potent excufare , quicumque
totes, f atque luarum facultatum alienatores, plebem fuam contra facrilegX perfuaiionis aun.. una vobifeum a liminibus iandx matris eccle- dores noluerit cuflodire. Data Kalendis Apri­
»d>t. Mog. hx anathematizatos, apoftolica auctoritate pel­ lis, d Gallo & Volufiano viris clariflimis con-d *n ·(> ·<!*,,en'·
limus, & damnamus , atque facrilcgos efle ju­ fubbus.
Coiûcho
<P «d epiko dicamus . Et nofi folum cos , fed omnes conp<"G»lha
ierrtientes eis : quia non folum
faciunt , rei
A··. ».
judicantur, fed etiam qui confinti^nt facientibus.
Par enim pcena & agentes Ôctonientientes com­
prehendit. Vos ergo, fratres\^a>igiiate 0 orate.
#»<*

Noa Id MS

.

» IJ. MS rtefra

.

J Id. NS·

«

88t

EPIS TOLA.

883

Afeflionis arma fumenda, & faciendi martyria ,
Νδτ« Sbvekin) Binii.
non verbis plebem , fed faftis cohortetur : &
imminente Antichrifto , paret ad prxlium mi­
lites , Λοη folum fermonis fic vocis incitamen­
tucii «μΛ*.
*
) Nob uaam hanc dumtaxat , fed plur«»
le que *
dacratalc» epiftol»· Lucium pontificem fcHpfiff* , tefti*
to, fed fidei & virtutis exemplo. Intelligimus,
quot.
Cyprlanu» epiftola <7. Me verbis : Illi tatae, lo­
frater cariflime, & tota cordis noftri luce perquitur de Cornelio & Lucio pontificibus « plent spirit»
fpicimus divine majeftatis falutaria & fanda
r>ti , © ia theft maetyeh cenJHtui!, dandaae effe lapft
pacent renfturunti tf panttenUa alia frailane rearw·confilia , * unde illic repentina perfecutio nu- ’ iuo<1
nt tat tenti tf path necandam «·» effe , Utteeh fait
per exorta fit , unde contra ecdefiam Chrifti “ο"^*
fiinaaerant . Qua» hac da r» Luciui fcripfit epiftola»
& epifcopum Cornelium beatum martyrem , ’
no a extant . Qu· apud Cyprianum 70. reperitur hoc
nomine Lucii infijnita > a quibufdam hujm pontifici»
vofque omnes , fxcularis poteftas fubito pro­
efle creditum fuit « fed ignorante» fuifle epifcopum eo­
ruperat, ut ad confundendos hxreticos & re­
dem nomine appellatum » decepti funt perperam eam »
tundendos oftenderet dominus , qux eflet ec­
qua alteriua eft » Lucio pontifici adfcrlbcntet . Baroniu» anno %jp. nutn. *.
clefia, quis epiftopus ejus, unus , divina ordi­
hpifcopu» non
Λ JSae prettyerl oel iret diacen! !» emnJ Itet eptnatione deleflus , qui cum epifeopo presbyteri
im· cotmta- fcepaae ne» deferant. ) Decernitur ut ad evitanda da­
tu ambulet . traâionia fit infamia pericula propter teftimoalum ec- B fâcerdotali honore conjundi , quis adunatus fic
ciefi* nufquam eant , nlfi duorum preibyterorum fit
verus Chrifti populus , dominici gregis carita­
trium diaconorum comitatu ftlpatl. Decreti hujus fante connexus , qur eflent quos inimicus laceflecicndi caJuiunla in Cornelium a Novatiano confiâa »
ret: qui contra, quibus diabolus ut fuis parce­
de quihux fupra, caufam dedifle videntur. Baroniuian­
ret. Neque enim perfeuuiturfic impugnat Chri­
no «y?, aum· Jfti adverfarius nifi cadra fic milites Chrifti :
/
hxreticos, proftratos femel fie fuos faites, con­
temnit fic prxterit. Eos quXrit dejicere , quos
.«ditLvni.
EPISTOLA · GRATULATORIA videt ftarè. Atque utinam nunc facultas dare­
Pam. fc,
tur , frater cariflime , ut interefle illic vobis
Ri‘‘h'
DIVI CYPRIANI
regredientibus poflemus , qui vos mutua cari­
tate dffigimus , ut adventus veftri Ixtiflimum
frudum prxfentes cum ceteris ipfi quoque ca­
AD LUCIUM PAPAM ROMANUM
peremus. Qyx illic exukatio omnium fratrum?
reverfum ab exilio.
qui concurfus atque complexus occurrentium
Ciingulorum? Vix oculis adhxrentium poteft laCyprianus cum collegis, Lacio fratri falutem.
tisfieri , yix vultus ipfi atque oculi plebis poffunt videndo fatiari . De adventus veftri gau­
T nuper quidem tibi, frater cariflime, gra­ dio cognofcere illic fraternitas coepit, qualis fic
tulati fumus, cum te honore geminato in quanta fit fecutura, Chrifto veniente , laetitia :
ecclefix fu» adminiftratione confeflorem paricujus
­
quia cito appropinquabit adventus, imago
ter & facerdotem conftituit divina dignatio : jam quxdam prxccflit in vobis , ut quomodo
fed & nunc non minus tibi, & comitibus tuis, Joannes prxeurfor ejus fic prxvius veniens, prxatque univerfx fraternitati gratulamur , quod dicavit Chriftum veniffe , fic nunc epifeopo Maito.t.
cum eadem gloria & laudibus veftris reduces confeflbre domini fic facerdote redeunte, appa­
Vos denuo ad fuos fecerit benigna domini & reat fic dominum jam redire . Vicarias vero
larga proteftio , ut pafcendo gregi paftor , & Ero nobis ego fic college fic fraternitas omnis
gubernandae navi gubernator, & plebi regendae
as ad vos literas mittimus , frater cariflime :
reâor redderetur : ut apparerer , relegationem fie reprxfentantes vobis per epiftolam gaudium
veftram fic divinitus efle difpofitam , non ut noftrum, fida obfequia caritatis expromimus,
epifeopus relegatus & pulfus ecclefix deeflet , Dhic quoque in facrificiis atque in orationibus
fed ut ad ecdefiam major rediret. Neque enim noftris non ceflantes Deo Patri fic Chrifto Fi>
in tribus pueris minor fuit martyrii dignitas , <-lio ejus domino noftro gratias agere, fic orarep.,.,.
quia morte fruflrata , de camino ignit incolumes
pariter ac petere , ut qui perfeflus eft aique
exierant , aut non confummatus Daniel extitit
perficiens , cuftodiat fic perficiat in vobis confeflionis veftrx gloriofam coronam , qui fic ad
Oa». e. & 14. iQ fuis laudibus, quia qui leonibus miffus fuerat
atd pradam , proti&us a domino , vixit ad glo­
hoc vos fortaffe revocavit , ne gloria eflet oc­
riam . In confefloribus Chrifti dilata martyria
culta, fi foris eflent confeifionis ve ft ra confurtinon merita confeifionis minuunt , fed magna­ mat.a -martyria. Nam viftima, qux fraternitati
lia divinx protefttionis oftendunt . Reprxfenta- prxbet exemplum virtutis fic fidei, prxfentibus
tum in vobis videmus , quod apud regem for­ debet fratribus immolari. Optamus , te frater
tes atque illuftfes pueri prxdicaverunt : Ipfos cariflime, femper bene valere.
quidem paratos efle ardere flammis , ne dus
DECRETA LUCII PAPÆ,
ejus fervirent , aut imaginem quam fecerat ,
adorarent : Deum tamen quem colebant, quem­
que fic nos colimus, potentem efle , ut eos de E
Gratiano defumpta.
camino ignis eximeret , & de regis manibus ,
ac de pcenis prxfentibus liberaret . Quod inve­ Officio Ô* beneficio privetur epifeopus, presbyter ,
Vel diaconus, uxorem fujctptens, vel
nimus in confeifionis veftrx fide, & in domini
fufeeptam retinens.
circa vos proreftione nunc gcftum , ut cum
vos parati fueritis & prompti omne fubire fupMiniftri akaris, presbyteri five diaconi , ad
plicium , dominus tamen vos pœnx fubtraheret, & ecclefix refervaret . Regredienfbus vo­ dominica tales eligantur oflicia , qui contmeu-T,
bis, breviata non eft epilcopo confeifionis lux tiam fervent. St vero poft ordinationem luam <eudetuedignitas , fed magis crevit facerdotalis atjftori- miniftros contigerit proprix uxoris invaderecutas, ut altari Dei afliftat antiftes, qui adeon- bile, facraru non inirent limina , neque iacra- < ι<α..»η»
Kkk
m
Concil. General. Tom. I.

E

88j

STEPHAN I. P A P Æ

884

I.

r“ potti tores fid»>t » neque altare contingant ,. debeat, ipfe per interventum pergat . Sin au­
<im, './p,ftj. neque ab offerentibus holocaufti oblationem iu- tem , de latere fuo dirigat cum duobtis aut
$4<·μ.4Μ
fcipiant, neque ad dominici corporis portionem
tribus teftibus, nemo tamen cum extranea ha­
i,?-<
accedant, neque propinquent, neque fme maio­ bitet frmina, nifi feror aut proxima fuerit, &
ris natu auâoTÎtate majora gerant officia , ur­ hoc cum magna folicitudine fiat . Non enim * c,r■*
ceum iane ad altare vel calicem non (iiHerant. ignoramus malitias Satanar.
»

E

X

E

I

S

D

E

M.

Ex decretu Lucu Papa cap. V.

Clerical matronarum domicilia frequentαη · ,
deponatur.

Quod Jit fimoniacut quicunque reconciliatio­
nem pro munere, vel dignis negaverit y
vel indignis conceperit.
, ‘

?T r/U,H«
Clericus4iulus ad Txminar tabernaculum non
T nemoPresbsterorum xenium, vel<ftf53kEx’*,*,‘f*·
t-rï/Γη 'p, accedat, neque frequenter properet fine majo‘
1 .
\ niirnira >
',Ο1 ·
ns natu faeci dot is jülïione . Nec fotus presbycunque emolumentum temporale , imo \>pud o»
Jj» ί!?' tcr funi
termina tabulas nrifceat . Nec ar- B detrimentum fpiritale a quocunque publice f‘“,n Ve^
iic-uodw.mj chidiaconus, fub pixtextu humilitati» aut offi­ peccante, vel inccfluofo accipiat, ut epi i copo , pVpag·'
cia , frequenter intref domicilia matronarum, vel minifiris peccatum illius reticeat : nec pro >>< ed><aut fone per cleitcos aut domeflicos matro­ refpcdu cujulque pertonat , aut confanguinitans mandet aliquid tccrctc - Si quid agnitum cis, vel familiaritatis, alienis communicans pec­
fuerit, fit ille deponatur , & illa Inninibus cc- catis , hoc epifeopo innoteicere detrcâet : nec
clcfiæ arceatur
a quoquam pa-nitente aut gratiam , aut favo­
rem, aut munus fulcipere prstfumat : aut mi­
EX
EISDEM.
nus digne pernitentem ad reconciliationem ad­
ducat , ei tellimonium reconciliationis ferat :
De eodem tit.tio.
Vel quocnnqiie livore alium quemlibet dignius
^t>,r
pœniteniciri a reconciliatione removeat : quia iqi' Μί,Λ
’ Sed fi forte aliqua inrerceflio fuerit , epi- hoc fimomacum, & Deo, & hominibus con- lu 1 k 14
"" fcopo fuggeratur. Ei fi talis ell , ad quam ire trarium efi.
s»

U

EPISTOLÆ ET DECRETA
STEPHANI

PAPÆ

L·

Ex libro pontificali Damafi Eapee.
b v μ<.
κηι
<<uf

a Q Tephanus natione Romanus , ex patre *( 2 tor Valerianus principio imperti fui erga Chnftianoa
benevolent ifliinus , opmne artcilus , a quojam mago
»3 Julio A , ledit annos h ieptem , menfes
Æ.gypcio in eofdem viulTim concitatur . atque ad requinque, dies duos. Martyrio coronatur. Fuit lumendum contra cos arma inducitur . Dionjfnu Alexan.l. anui Eufeb. lib.
cap. 9- Raion. anno »57.
temporibus Valeriam & ‘ Gallicani & Maxi­ num
6. & 7. Cum igitur pax reddita diuturna non af­
mi , ulque ad c Valerianum (4) quarto , & fer futura, Cypnanus ac leliqui Aincane ecclefia epiGallicanum (A) tertio ‘ . Hic confinait , fa­ fcopi, multis eomilii, in Africa habitis conveniente! > Concilia cel·cerdotes Cx Lesitas reflibus latratis in ufu quo­ fummo conatu laborarunt , ut id a quod a fide catho- brarttur.
lica & bonis monbus alienmn in ecclefiam irrepferat ,
tidiano non uti , & nifi in ecclefia tantum . emendarent, hzrefes extirpaient, vitia corrigerent , ac
Hic tecit ordinationes duas per menfem IX·- demum ouhodoxra fidei dogmata confirmarent . Aqua­
ccmbrem, presbyteros lex , diaconos 5. epiico- riorum harefin» aquam duntaxar in facrificio oflerentium, Cyprianus epillola éj. ad Calium Cripta , ‘efu-Aqttjrii fur
pos per diveria loca tres. Scpultus eft in cœtat, dicens* hos perii»utione vigente funimo mane,
meterio Callifii via Appia, quarto Nonas Au- feu potius noilurno tampote , ad factam fynaxim con- fairrfkarunt
veniente», loco vini aquam ebeuliile» ne icibeet Chrigulli (c). Et celfavit epilcopatus dies 22.

Νογλ Severini B 1 n 11.
λ tirJeit'.} Stephanu, patria Rominus , poftqvam
r■ , îs· Jiebu. fede, pon ifi. ia pallore délimita fui.fet , no­
· ιό u» - 114 A pi -Ia , aene Chr dl <
: : ·. · ; ui c sl >juir tu > Galli

3:.. iu„

>’

•’■U.» i

tu-,

t)t.

C i-t'H
ni'·».

& Veluliam, Valeriani λ G al I ict' i ivrtijs, in 1'ede pontifttia collocatur. Initio huu< pontificatus , duobus
ptaJiedfï imperatoribus Gallo λ Voluiuno , piout a
Cytmano pradiilum fuerat , occifi» , c.clefia pace &
.j.iadam tranquillitate fiuitm » uf|uea.i ar.nuaa Valeria­
m imperatori» 4umu.n1, & Ghnfti ' t-, 9· quo impcra-

n. lanumnem in fne-le vim bibentes, odore vini, velut qul.dam C.briftunitati» indicio , proderentur . Ba­
ton. ann., tsr. n. 9 > °- & ’ >· Cum Martianus ArelaI Xenl.s emf.opus m Galba hoc tempore Novatianu plu­
rimum ftudetet, multo» etiam in eiuldem errorem inilimlirt, baufl.nus Lugdunenfis epilcopus cum Cypr.a- Archterfi,
no o luliqui* cucpifcopi» Gallia , per litteras ad Ste- epiUopu»
pba n.m fcrlptas (.Cypriani infra extant ) lolicite peti- κΙι.ΐηυη.Λ.,
vu, ui ,, ex olli» 10 A munere Martianum Novatiam a fur.titùr
■eEa’i.um c û-le deponat, 6c alium m eiu» locum fub- dqonitat
/lituat. Karon, anno >-,»· num. ». 9. & ‘°- Sub hoc Contoot iu
poiuifice apud cathobc» eccleha epifcojSo; & dodores dc S1„.ll().
gravidfitna vontruverfia moveri ac dtfputari cetpta eft , rutn
_________________ hac
œo otta.

(<Ί ί-' Il
■ II >< eft n < .eir.r;..:s t pilt 1
»1 1oobu > iiaitetn Dotnin ~HTa.,...," <7, i., m.
c cU.br,,... 111. (lcd deleta eft unita, ) ./?» Τ./(.
(·) Lu» poll ha> addi; . Cf p.t.^.c··
jw ii.p.r /■«./ »4£ca jor/ri./t./.» i)··» Catctu qaa m edu.
» ftjs, * twfeUi» 1 ·!'■·, <j b*j-> ‘/i·· x··! ««/
tompaienl dti-wi .

-

38$

986

EPISTOLAE

ft , & a pervertis , ac fratrum infidiatoribus
tf Spelt·, fault· , ceatuhjfet linleht fit , fm··
iluudu , fued » ulalfil hneltt a^mlu^firalul pi I
Cy pt limn cem Firmiltano Ada n atiifqu· plurlmh
orientalihui epifeopta , id non modo affirmavit, verum
etiam habitis hac da re pluriaiii tn Africa conciliis
.
idem aliquoties co*6rmavic unum elTe baptiiqsuni, qui
Abspaftolics eStfa unam ecclefiam catholicam non imentatur . StetnditieM
phanus vero Romana acclefie ponufex . docens auu-

^dendue <l“*» apoftolicaai tradl^nem efTe , qua ^aptiiati ab
‘
harttlcis , ibla manuum impo&tiooe rocipiebantur ,
i deoque , ut inquit Vincenttu» Llrîaen/îr , contra hareC cap- p. ndiil hac in re innovandum , fed omnino
id quod ab apoftolib traditum eft tenendum e(Te do­
ceas , apoftoli,am traditionem velut quemdam murum
inexpugnabilem, eorum fentemiis oppoAi.t , aeque fere
Cola fretus, illum baptifruum ratum, validum , 9t ne­
quaquam reiterandum efle definivit, quem mimfter hatetkm (uxta formani a Chiifto praferiptam & ab ec- D
defiam ufurpatam , contuliflét . Ad hanc fente etiam
Stephani pontifici, non inudo omnes fere patres Afiicapi, verum eram ii qu> ruopugnaiorcs erant confiarit dogmatis Pirmilianqt , Ihonytius, & Cypnanui accefferunt, quod ex Auguflino epift. <<■ ad Vinceat. it
de baptiim. contra Donat. 6 cap. ». item ex Hiero­
nymo contra l.uciferianos v aliifque rationibus probat
Baronius anno Chiifti ayt. num. 49 50. 51. De hac
cootrove/lia legantur Cypriani epiftola jo. cum Captem
feqitent ibus . Auguftinus de baptifm contra DonatiT-sdiriossm ftas. Hieronymus contra L.uciferianos, Baronius pted.
anno numero 11. 8t fequenribus. Notatur etiam, quan­
>'ustum 1 Ro IB
traditionum apoftolicatum, quantaque Petri fucou.r «<■> ceiTon in5t audorcas , qui nullis aliis fcime armta ,
i;r aurtui· (juain majorum traditione vallatus, omnem orientalium
tai ac icaLau:
ocuJentalium cpCopomin impetum lullmuerit , eorumque icta , ev divini, feuptur» conta : tini petita ,

Anoos ire» < meniez tict < <hc> > 1 fob 4· confulaiu
V<i)cri«ni , 4111 >n
appomt-r mno Chrifti »$0.
martyr 10 cor. narum efle Srephinum , hber ponntii*in ht ail» Sicptuni rdhitur . Iiay-c lepetito fcdi»
ejuj exordio, ditto tempori· fpitiu, eum fcdifle opor­
tuit
B*ron. anno >éo. numéro l.
r Vutrrturum at,trie , (rc. ) Eodem quarto confutatu
Valeriani, acia lanfli Stephani emendatiora contignata
fun« . Quod autem in quibufitam ponatur Valerian!
«•afuittu· itrttus, Gallieni le.undus , mcDdofum etfe
•eftbat Baroni us anno Chrifti 160 num. a.

(.ni G ut eos convertas
& ad concordiam re­
ducas) feparari ; quoniam ut ait apoftolus ,
«ernrmpmir hwr moret colloquial mala. Et ipfa · c.r ,,
per fe veritas dicit : Si otuluftuui fcmoitltuar
·« »
vont le, erue eum, G frofice air te. Et fi ma- *** ♦'
"ut tua fcmtdaltCfivent te , abfcmde raser , G
projice aiit te. Similiter G de pede a^rndarw efi,
qui a meliui efl libi, lufcum aut ciaudiim intrare
*" rrçawsw coelorum , ^uam duoi oculot ont dua<
menus , ont duos pedet habentem mi/ti to gebe»
nam tgnit. Et in ecrtcfiallico invenitur, libro;
Ze bonis viri, inimici ilhui'c ut trijiitia vero tf t..kj ,,
tn malitia illiut , auteur agnitae ejl. In labiit
fuit mdulcot rn/w..n( , (7 . m corde fuo irfidit
tur, ut juovertat t< in joteum. Et qui tetigerit

'
picem, tnqmnabttur
ab* ea.

Et y*r

commuxitav< - Z1.

nt fuptrbo, * induitur jupcibia . fondai fuper fe '
tollit, ÿMi bonefliori je communicat . Dihort te
ne j icerit joaui . Quid commantiabii · ac abut ad
ellam 1 Quando je ‘illifount, confringetur. Drvet'
injn/le aget, if Jiemet , pauper autem lafu> ta­
cebit. Si largitu.· t.eerii , affumet te : G fi
habueris , derelinquet te. St habet , convivet tecum, G evacuabit t' , G ipfe non delebit fuper
te. St nece[]arm> tih ftrn , fupplontabit fe , (J
fubndeni fpem dal·:' , narrans tibi bma , G d cet. Quid oput ejl t.!·;7 t· t confundet te m cdn
hs ij t,r, G m no:·,·;fimo deridebit le . rjtea vtden, ^.er'hnjuet te ,
ad te . Humiliare Deo ,
Attinie , ne jeduliu· in

* flultitia hum,’lien

STEPHANI PAPÆ I

II. Dt reverentia prepofitit exhkmda
tll. De vejlimentis ecciefiajtycv.

.

per . Divei commotui , confirmatur ab am,rt, ■
humili a.item cum ceciderit , expel.efur G a hct:< . ilivit; decepto multi rai,pei jv>rei ■ ΙΰίΗιι<(
Diîfiliffimo jrahi at.jne familiari ami.o Hila- ejl fi-gerba , G ju:l>fi ■ averant il.um humili< d’e
reotiv ell, m!u:·
Π0 , Stepbanui epvcopui intima cari­
F ate , G r.on i
tatis jal.ttem
et, C om-.r· 1
1
ίκχΐχ.
Uamquam iperem, * dil ft.oncrn tuam ad1 .id r.uf-i perdu,

omne opus bonum elle devotam , tamen
pro tamiliarnate, qua nobis eonjimihis till·· <. ■ >■
gnofeens, ut tua cflkacioi Hat inJulbia, con­
gruum nobis viium eft , li.·" fraternitatis lue­
ras tuse dileétioni debere dirigere . Monemus
te, frater cariflime , femper m bonis manere
& a malis cavere : cum boni; & rectae fidei
ac fan&x converfatioms hominibus atliduc ciC oneii. General. Tom. L

Et /· offender n
Kc na

H pr.

pu . C OT !

bona , five
Ctem r-t.t

n

ma.
G

itaret , la.e t >
tus tuas non \ ada .
Ηλι

j

Noh tfi'lutnil: · m fapientta* *·'■■

tua. nthranlaiu· . in flultitum /educari· . Advocatui a potent tore, dthode: er hoc enim magi, te
advocabit. He imprévu t, fit, ne tmpingan· , G ne
longe fi.i ab eo, * G tar in oblivionem . Hc re ’
hneat ex equo l >qu: cum ilh, G ne credat mul-

te , G fubrideut int< rrog.ibit te de al'^or.diti.
fair . fmmit.r amm,i tl.tut confervaht verba
EPISTOLA I.
tua , G non parcet de malitia G de virtuh.
;eto·
Cave tibi, G attende diligenter auditu; tuo, quo­
ceu· «
niam cum fuhverfloe' tui ambulat . Audient ve­
cedenti
il illa quafi ir. -omn.s, vide, G Vigllabn . Omni
S”™"· AD HILARIUM EPISCOPUM. V)vita lui dilice Deum, G invoca illum m jalutt
t.<a. Omne animal dih. it finale fib,, fie G cmm>
Qui fint infames δ< qui ad gradus ccdcGaili- homo proximum fibi . thunn caro ad fimtkm fitr.
cos vel ad a ecu lationem non fint admitten­ ’ c.onjuntitur , G ornnn homo fimili fibi ‘ /n< ; r
di : & dc icftiinenus mimtlroruni, ut facra- tu> . ' Si communieabit iu.>u< agno aliquando
Ji. peteator jujio . <£u<e ommur.1(at.i fintfo hn
ta fint.
mini ad carnem 7 Aut qua pix be-1 diviti ad
I.
fint infamet, vel qui ad gradua ecclefii- pauperem 7 Eenatio Ι,-οηκ , onag.r m eremo fi
,·.,·.·
fttCOf , five ad accujationem non funt ad- pafcua divitum junt paupere·. I t fi.u(
tiO fjl ii:>e-bo humil.ta, , fi·, rxe rttm diVit: pnu
mittendi.

?

ί·

,

Kk κ

d-.·

«

■· 'WW'W' ■‘'ί·: '■<

887

STEPHANIPAPÆI.

888

Λ tibus quibus moraris > fic in omnibus quibus po­
tueris , cunftis nota licito , fic oblervare apoL
ftolica mandato auâoritate : quia fic noftri ,
*
« Quod vero confuluifti fedem ipoflohcam. nobifi^ue commifli in ûmâa apoftobea & uni£**Γη dm' 3U’ iunt infiunes , aut qui ad gradus ecclefia- verfidi
„_λι. ecdefii,
—-omnes
--- - hec obfervare, nunc fic
ivo. itb.,. ftiços non funt admittendi, & noflie te credi- futuris
"
* temporibus profeffi funt . H:s breviter
mus, & pro auâoritate fedis apoftolies te in­
tuis, frater magnifice, refpondi literis. Quibus
s
formare non denegamus . Infames autem effe
tua dileâio ita focietur, · ut nihil in hir, qur \p.ô.
• Αηΐ,ηο,ι» cas perfonas dicimus , quar pro aliqua culpa ad univcrialis ecclefi® ftatum pertinent, aut
/«ne. Pauli notantur infamia , · id eft, omnes qui Chridubie agatur, aut iegmter. Et cum tait mo­
,ούι ii' * Μ*0*
normam abjiciunt, & ftatuta eccle- deratione agantur eunda, ut nec benevolenti·
m.^ ’irSri fiaftica contemnunt. Similiter fures, facrilegos,
partes, nec juflitiae negligantur, fed abfque per*» cod.
& omnes capitalibus criminibus irretitos . Se- fonarum acceptione divinum in omnibus judi­
Thtjj'
pulcrorum quoque violatore», & apoilolorum, cium cogitetur. Quod ut reda obfitrvantia va­
atque fuccefforum eorum , reliquorumque pa­ leat cuftodiri, catholic· primitus fervetur fidei
& omnes qui
trum ftatuta libenter violantes , f"
; B integritas. Et quia per omnia angufta fic arda
b Pioctmsd adverfus patres b armantur, qui in omni munvia eft qur ducit ad vitam, neque tn finiftram,
<fo infamia notantur. Similiter & inceftuofos , neque in dexteram ab ejus trfunite devietur . .
c ->
homicidas, perjuros, raptores, £ maleficos, ve- Data quinto Nonas Maii, k Valeriano fic Gakka
***
<{(,A|(,4|n“’i‘" neficos, adulteros, de bellis fugientes , & qui lieno viris dariffimis confulibus.

t

bbu i,, indigna fibi petunt loca tenere , aut facultates
Nota Severini Binii.
Theo1 ccclcfi· abftrahunt injufte, & qui d fratres caT heod’ hb lumniantur, aut accufant , & non probant:
• Sgcd
eanfnlnijli ftJem . ) Qui hic a Stepha- Qux «uft.rivel qui contra innocentes , principum animos no ob infamiam
, blgamiam . defcâum corpori, aut <·· intgul»Hadi.
ad iracundiam * provocant : & omnes anathe­ aninii irregulare» effe declarantur , ho, ad fufeipieedo» >>taui.
ordine»
facro»
inhabile»
& incapace» effe debere, apomatizatos , vel prô fuis fceleribus ab ecclefia
ftolcrrm conffirutlonibu» 6c canonibiu , jamdiu ante
pullos & omnes quos ecclefiafticse { vel faecali hunc
pontificem conftitututu fuit , ut patet canonibus
apoffolorum 1 7. & quibufdam fequentibu» . Vide qua
>.!, Theod leges infames pronunciant ; hos vero non t ad
ibi diximu,.
H.d. 10! facios ordines licet promovere, nec fervos an­
i Vraiment» t ire. facrata rfr debent. ) Circa veftl’*«>»·»
te legitimam libertatem , nec pernitentes , nec . menta,
quibu» utuntur mlniftri facri , plura conffituun- ,
,
‘
, r
■
■
1^. menex, i
. .imum, ut vefte», quibu» facerdote» , diaconi,
'c
bigamos , nec eos qui cunx delerviunt , velGtUr. Pri
qui non funt integri corpore , aut fanam non reliquique ecclefia mi ni rt rl facri inmlnifterii* fiteri» utun­
habent mentem vel intclleftum, aut inobedien- tur, ab illis, quibus communiter Induuntur , fint diftintlx. Alterum , ne quis iifdem extra facrum miaites fandorum decretis exiftunt, aut fiiriofi ma- ilerium aratur vel induatur . Tertium , ut ordinarie
nifeftantur : hi omnes nec ad facros gradus de­ per epifcopaleni ( vel faitem facerdoti» alicuju» fuper
bent provehi, nec ifti, nec liberti , neque fuf- hac re privilegium habentis ) beneditlionen» fiat confe­
te , Juxta ritum ab ecclefia preferiptuui. Quartum,
pedi : nec redam fidem vel dignam converfa- cta
ne a laicis hominibus contingantur
Horum quedaus
tionem non habentes , fummos facerdotes pol­ ab antecellor,bu, pontificibus conftituta , hoc decreto
confirmantur. Nam Anacietus papa Clemen­
iunt ûctuûre.
ti, fucceffor prima decretali cpillola hac ait.· £p/J<#per
m.niiirei jrcum habeat facrii jndntat vefitmentir . So­
ter, ne a laicis, etiamfi facratx virgines fint , contin­
gantur, conflituit . Vide qua diximus iu notis ad vi­
tam Sixti, & Soteri,. Hxc autem bene & refte conSed & qualiter obedientia h vel reverentia flituta
effe , probatur exemplo veteris teftamenti , in "*,,e f00"··
fit prxpofitis exhibenda, ex tuis quoque liibje- quo Deus propria & fanfla veftinienta inftituit , qui- 'vtionis.
dis ip(e non ambigis. In qua re valde eil uti­ bus facerdotes 6c miniffri Dei in templo & facrificila
, ut conflat Exodi cap. H. Multo
le, fi td, quod diiciplinæ vigor imponit , nui-D-magi»
,UDli:" igitur
utertntur
( ut rede colligit Ivo Carnotenfis epill.
lo entente , humilitas laudanda tervavent . 114. ) In lege nova facerdotes ad divinum cultam ac
1 Omnipotens Deus, in cujus manu funt om­ minilterium reile peragendam, & prafertim ad corpus dt
ni.,, de quo icriptum eft : ftsn eft Japtentin , fanguinem domini conlccrandum facri» veftibn» uti opor­
tuit. Qux vero primorum faculorum pontificibus auâo- Conftirunonon eft confiimm contra dontinicm : ipfe te tuofribus rcâe conftituta funt , non modo poflerloribus new hinc
qtie , & divina & apoftolicx fedis inftituta il­ hifee, fed etiam anterioribus faculis recepta fuiffe, re­ Temper re­
ceptam elfe
libata fervare , & nos atque omnes fideles ad flatur Hieron. in cap. j*. Etech. ubi dicit:
c7.a a/rrr.m btiitunt bartt in mtn/firria , nlttrum in probatur tegotiora femper confcendere, & de die in diem uft· viiti/u· ij/nnun . Item epift. 3. ad Heliodorum ftimonio
deteriora cavere , & meliora ac Deo placita refert, Nepotianum morti vicinu.u avunculo dixiffe ; Hieronymi .
Htnc
qu» nttbnr in minififrie Cbrifli , mitti
fidari atque perficere concedat.
Jilrblifim» mihi ntntf pntri , fratri
, flte. ubi
Marian. Viélorius vcfttiii illam cafulatn vel pianetaru
III.
fuiffe interpretatur . Similiter Chryfoft. hom. >j. in Chiyfoftomi
Mattii, veftium factarum mentionem facit .· & in litur:;ia ponit orationes , quas dicit facerdos , cum fa­
b Veilimenta vero ecclefiaftica , quibus do­
ctas veftes induit .Joannes diaconus lib. a. vita Greg. loanm, Diamino mimflratur, cultitfque divinus omni cum cap. $7. refert , Gregorium papam , inter al>a dona cum, Theo­
hononhcenua oc honvüate a lacerdütibus reh-E mihiïe m Angliam vcftimcnu ficerdotalia & clericalia, dorei)
quilque ecclefiæ miniftris celebratur, & facrata Theodoretu, lib. 1. hift. cap. 17. meminit cuiufdam
velli, faerx , quam Conftsntinu, Macario epifeopo mi­
debent elle, & hoiufta . Quibus aliis in ufibus lii . A.IJc quod lib. t. contra Pelagium Icribit Hie(cum Deo cuique lervmo confecrata & dedi­ ronynii'5 , «.pifiopos , presbytero, , atque omnem cle­ Hicioaymt.
cata lint ) nemo débet Inn quam ccclefiafticis rum in facrificii adminiftratione candidi, veftibus uti
folitos fuiffe . iiaquc hoc de facti» vcftimenti, Stcpha& Deo dignis officiis. Qjite nec ab aliis debent i.i
decretum, non tantum ab ipfo ipbufque quibufdam
contingi, aut terri, nifi a lacratis hominibus, anteiefloribus bene ac convenienter promulgatum eft ,
led
etiam toto pene tertarum orbe omnibu, fxculi» re­
ne ultio, quæ Balthaiar regem percudit, fuper
bare tranfi’tedientes, & talia ptæiumentcs , ve­ ceptum fuit, ac proinde eorumdem ufus , quafi qui indidereirs ût, non nilï ab hcr et itu rejicitur , vel pla­
niat divina , &. corruere eos laciat divmæ ul­ ne negligitttr.

II.

Hygiuu.

tionis juftum fiagellum ad nna. Hæc illis parEPI-

"9

BPISTOLA
EPISTOLA IL

STEPHANI PAPÆ L
“

*

il.

8ρο

A officiis oido finis » At tradita * maioribus df.
feiplina fervanda eft; «ais ferat, ecdefiaftico·
ordines temeraria prwfumptione confundi , an- '
dira négligera, ôt emendanda . non opem ferende, poftponere?

De expuitione cpifcopvrum, fic ut quidquid in
faeratis Deo rebus Ac epiicopis injufte agi­
tur pro facrilegio reputabitur , & ut per
feripta nullius accutinio fufeipiatur , & de
aliis pluribus atque utilibus cautis.

L

Audivimus enim, vos a qoibufthun accufari,
non tara pre veftra culpa , quam ■ 'pro eorum
libitu , ut veftra rapere poflint : fit ideo vos
nimis affligi, A concuti intentum, ut etiam à
I. Λ «ta/a/femfenArardaram.
peiiamuu , « tau oc
fcdibus fSodtatJfque
propriis pellamini
, &vaftentur
tali occatione
, -i - Æ eccjefi,
veftne
“
r ac de•r pu^s.
·- praedentur . Ifta
Ifte ., 'cariflimi.
cariflimi, non ooortr
oportet fieri,
'“·*·“»*** Wt ‘‘‘Τ™ *”
B»« «tenuo repliiri
i . Tamen necefle eft , ut
«rW., «,«.«. »< cmurn cnoouo, ° qu» toties
toljel X™,
ufurpantur , fxpius replicentur fic
prohibeantur - Nam quidquid in iacratis Deo
IV. ÿjti
fiai M»
m· drfeaal
drfemM admitti
adariHi ad araar/atfetta*
acca/ariaim*.
Lux.. & eo.
injufte agitur , pro ûacrilcv. Ac^gferaw jjr Aripia as. fufâpiendam , rebüs &taepifeopis
g(
iitur, quia fecra iunt , & violari a
Htc abfentem poffe aceufan vel accufare, ara quoquam „
non debent.
défera refpondere, priufquane locum accipiat de­

ferendi.

vi. Λ primatibus,

II.

metropolitans t
de ne­
gotiis epifeoporum ad ipfos referendis.
Nullus enim epifeoporum, dum fuis fuerit <1 ». N»ivu. Ut epifeopus occufotiu , al sanulas compro­ rebus expoliatus, aut a fede propria qualibet Ju» «piis·vincialibus epifeopis audiatur.
occatione pulfus, debet accufari , aut a quo­
VIII. Ut omnis accnfatio introprovinciam ter
u ei poteftt crimen
M________
J1V. f, priufquam inquam
objici
«nverar , nifi ad fedemapoflolscam fuerst ap- tegerrime · reftauretur: fit omnia, qu» illiabpellatum ; & de accufationsbus criminalsbut lata quocumque ingenio
fuerant , legibus^
legibus re- v’ubs’·*
iio fuerant
siNp/icsft.r, vel fpente confeffis , aaS olim ini- ç dintegrentur, & ipie propriae fedi & priftino ··<
ix. $i clericus epifeopum occofaverit, aut tufidia-

« tus fuerit.
x. Si laid res ecclefiailicas difpenfare deleant.

xi. De perfonis accufatorum.
Xii. De criminationibus dodterum, vel quod di­
vinis vocibus damnati , epifeopos non poflunt
accufare, vel in eos tejiificari.

Stepbanus fanUa apoftoltca tf untverfslis
Romana ecclefia epifeopus, omnibus per
dsverfas provincias conftitutis epifcopis, in domino falutem.

ftatuT regulariter reddatur, ita ut omnes poffeffiones, & eunda tibi injufte ablata , atque
frudus omnes , ante cœptam accufationem ,
primates & fynodus epifeopo, de quo agitur ,
funditus reftituant : quia hoc non folum
ecdefiaftiae, fed etiam tieculi leges fieri pro­
hibent.

III.

Neque aliquis eorum > aut ccclefiaruma ado­
rum vel defenforum b ad aliquos prius accu-k H»d»i«·
fari debet, quam ipfi caritative bis aut ter ab
"
eis qui fe Ixfos «ftimant, vel eos pro aliqui- <on< v. a«.
■ S. Leo
Lurimum gaudemus
in domino , & inDbus erratibus corripere cupiunt, conveniantur, ,<1“M·'··
„
*'***
A dono
, quod fides
Ut ab eis aut familiarem emendationem , aut
dono grati»
grati» ipfius
ipfius gloriamur
gle
veftra perbona opera crefcit magnifice, & di- juftam percipiant excufationem . Quod qui
‘ latatur amplifiime. Sed nimis afnigimur & tri­
prefumpierit, liminibus arceatur eccleti» ufque
bulamur de veftra opprelfione , fuper qua cre- ad condignam iatisfadionem.
b Hem ep. brior b commeantium ufque ad nos fratrum
l>. * f*i· fernio perlatus eft. Non oportuerat quidem ab
IV.
illis , a quibus fuftentaryfic portari atque ho­
norari debueratis, tantis tosoppreflionibuscon­
Accufatores vero fic accufationea, quas f»-.
A«
cuti . Quapropter neceflarium eft , ut remotis culi leges non recipiunt, fic anteceflores noftri
,
Et fepti
talium tergiveriationibus, quibus venenofa maprohibuerunt, & nos fubmovemus . i Nullus a«<r. τ<ι.
t lekni cp. Uria revelari , atque ‘ obfcurari bonitas & ve­
enim alienigena, aut accufator eorum fiat, aut ‘F>h<>" * '·
ritas folet, adminiculum non modicum vobis
judex. Unde & de Lot feriptum eft: Is^reffus
a fidelibus impendatur, atque ab hac apoftoli- es ut advena, memquid ut judices ? Accufator
veftrorum
fervus c,,aut
ca fede fuffragetur , quos per divinam gratiam autem
___
. ______ nullus
_____ fit
________
__ _ liber___ <
* ' *
*
‘
s
ren»» c»fi
Chrifti auxilio dignum eft adjuvari, ne in to- E tus, nullaque fufpefta
perfixa
, aut infamis
tius ecdefue perturbationem imprudens proce“
Repellantur
etiam cohabitantes inimicis , fic
dat intentio , & ea qux a fandis pnedeceffori- omnes laici : quia infeftationem blafphemi» albus noftris , fic reliquis fandis patribus dudum fedio amicitie incitare folet . Nec illi in ve­
fuerant prohibita, denuo revivifeant. Loci namftra funt fufcipicndi accufiuionc , qui vos in
d s. G,'t . que noftri d confideratione compellimur , ca fua volunt recipere infamatione . ’ Nullus ’ ·■«*»··
’· hi>r| qux ad notitiam noftram emendanda pervene­ • anathema fufeipiatur, nec a quoquam crerunt , propter dominum non derelinquere., fed dantur qu® ab eis vel dicuntur , vel confcn- >·· »··«··
digna emendatione corrigere. Et fi ucculanbus buntur.
Eos

P

■ MS. HaUas

. H»id.

S

T E P H A N X P A P Æ I.

89»

A admitti non debet rei adverfus qtiemcumque
profelfio Familiares vero, & fponte confetti ,
V.
atque fceleribus irretiti, non debent admitti ,
Eos quoque dico anathematizatos efle, quos nec hi, qui * heftema die, aut pridie, tutan­ S. AàW
te luerunt inimici.
·* «· ··
epifeopi fuis fcriptis anathematizaverunt , aut
inP*·· eorum'fta tu ta anathematizant. Per feriptaenim
IX.
• »<c«fNfo, nullius * accufatio fufdpiatur, fed propria voce»
rima & condigna aréuûtoris perfona
Clericus ergo, qui epilcopum futim accufit- »·.<· a*a··
«i.i.r «b- faerit, pnefente videlicet eo, quem accufare
, fcatlbu.
verit , aut ei infidiator extiterit, non eft re- ’fcMwa.*1*"
defiderat: quia nullus abfens aut acculari po­
cipiendus, quia infamis eftèftus eft, & a gra­
teft aut accufare. r Nullus tamen prc&ti ordinis vir accufari poteft, aut refpondere fuis du debet recedere , aut cunz tradi fervitu·
1T
accufatoribus debet , priufquam regulariter a rus.
fiio primate vocatus fit, locumque defendenX.
• ibiacMk di & * inquirendi accipiat ad abluenda crimi­
na.
B

VI.

Laicis quoque, quamvis religiofi fint, nulli Me»» ·■ «r
tamen de ecclefiafticis facultatibus aliquid *ref- £‘b“niP‘*
pond e nd i legitur unquam attributa facultas . ·/../« d.fpo.
Scimus, dileftifltmi, quia femper carnales fpiè
rituales folent perfequi, & malevoli benevolos
infamare & lacerare. Ideoque apoftoli & fuceeflbres eorum, ac reliqui fandi patres nolue­
runt fieri facilem epifcoporum accufationetn,
quoniam fi facilis eflêt , aut nullus , aut vix
aliquis modo inveniretur. b Throni enim Dei bx<j0*’ To1,
vocantur: ideo non debeor moveri , aut affli* C,P· *·
gi*, vel perturbari. Dc ipfis ergo ait propheta.*
Caftt enarrant gloriam Dei, ér opera manuum ejus
' *

M»·
Nulli enim metropolitan!, aut alii epifeopi
ρρ,Αη“"' C appellentur primates, nifi hi qui primas feb Hxir. cou. des tenent b & quorum civitates antiqui pri“
mates efle cenfuerunt. Reliqui vero, qui cete­
ras metropolitanas civitates adepti funt , non
primates, fed aut archiepifcopi, aut metropoDift u
Inani vocentur. Urbes enim &loca, quibuspriUrbe» . r«t mates
prsefidere debent , non a modernis ,
‘ fed eriam multis ante adventum Chrifti funt
' ' ’
ftatutr temporibus, d quorum primates etiam
gentiles, pro majoribus etiam negotiis appel­ annuuetat firmamentum.
labant . In ipfis vero urbibus poft Chrifti ad- C
ventum, apoftoli & fucceflores eorum patriar­
XI.
chas vel primates pofiierunt, ad quos epifco­
porum negotia , falva in omnibus apoftolica
Hi vero, qui non funt bonz converfationis,
auftoritate, & majores caufie, poft apoftolicam & quorum vita eft accufabilis, aut quorum fi- <ft.
fedem funt referendae · Et licet ( apoftolo pro­ des, vita & libertas ne icitur, non poliunt eos t 4 ·. Achibente) inter Chnftianos non debeant accu­ accufare. Primo femper accufatorum' perfonr, tufatorum
perion*
lai iones exerceri , fed fi prohiberi no· pote- fides , vita , & converlatio eft enuclearim in- E: in decr.
rint , accufiuiones epifcoporum ad memoratos ?|uirenda : <Sc poftea , quz objiciunt, fideliter Callifti
p«p«.
primates debent ab accufatoribus deferri : c fin­
unt peitraftanda: quia nihil prius fieri debet,
Canh. IV.
dendum
eft
tamen
epifco
ris,
ut
diflidentes
fra
­
quam
imperitorum
perfonz,
Ades
,
vitaque
&
C. >«
i cahonc»- tres magis ad pacem, quam ad judicium d coer­
converfatio diligenter difcutiantur , ne alicujus
ceantur .
invidia, aut inimicitia id intentione malaquifquam vexetur.
VII.
D
« HUr coii
Epifeopus f autem aliter non debet audi*> »>
ri ant judicari , nifi in pnefentia omnium
c Criminationes adverfus doftorem nemoc H»dr. <ot.
comprovincialium, & ab omnibus comprovin­ fufeipiat, quia magis funt dodores portandi , ‘r
cialibus epifeopis : quia ipfis abfentibus , nec quam Izdendi, aut infamandi. Unde ait apo­
debet, nec poteft. Qpx vero perfon* ad accu- ftolus.* Alter alterius onera portate, & fic imple- *·> *·
fationem eorum non funt admittendz , & fu- litis legem Chrifti. Caritas autem non eft ambttiofa, · c»r.
perius ex parte jam diftum eft, & latius tam non inflatur, non quarit qua fua funt , fed qua
hi , quam & infames perfonz , in epiftola , JeJu Chrifti. Qui rr^inet in caritate, in Deo ma~i. J·*·. «.
i «yifcopo quam dudum Hilario ( mifimus, funt annume­ net, & Deus in eo . Et qui in Deo manet ,
rate.
nulli vult nocere, fed omnes defiderat adjuva­
re ÔC fuftcnrare, ficut ipfe dominus omnes ve- m*·,/·
VIII.
nit falvart, & animam fuam dare in redemptio­
nem pro nolis ■ d Eorum autem accufandi fa- Hidr. coli,
.4«. vitra Ultra provinciae vero terminos accu fandi li- cerdotes, vel teftificandi in eos vocem obftrui&'*’0"d«· ccnr'a non Pr°gr«iianir, led omnis acculatio E mus, quos humanis & divinis vocibus damna­
t»o'niib. ♦. inter provinciam audiatur, & a comprovincali- tos , vel mortuos efle agnofeimus . Przvidere
1 * J' N‘‘bus terminetur, nili ad apoftolicam fedem fue­ ergo fumniopere debent omnes, qui facerdotes
(•nda eft.
Domini perfequuntur, tam occulte quam maBt tn d«r rit tantum appellatum, t Et neganda eft acIra Itb. 4. cufatis licentia criminandi , priufquam fe cri­
nifefte, ne fubjeftis domini damnentur przce( Vid cod
mine, quo premuntur, exuerint; quia non eft ptis. Per Jcremiam autem prophetam, talibus
Thcod. lib.
credendum contra alios eorum confeflioni, qui comminando dominus , loquitur dicens : lni-ytr.
criminibus implicati funt, nifi fe prius proba­ quitates veftra declinaverunt * omnia, & pecca- ' >
Anonum inta veftra amoverunt bona a vobis : quia inverti
itiptctcm , verint innocentes, quoniam periculoia eft , &

xu.

H»dr. loll.

funt
■ L.u»iut I<l<t,

fii jam

Hard.

«n

E P 1 S T .0 L A

fimt in populo meo impii, &loquentes vana, fla- A
tuerunt addifperdendos viror, fiT comprehenderunt,
ut laqueus venantis plenus volatilibus, fic dumut
eorum plena dolo. Et per David ait: gwr cagifaverunt malitias in corde, tota die verfati fint

IÎ.

894

Quamobrem confortamini, if ftate in fide, virili-

·■
ter agentes, ac omnia veftra in raritate fiant ; * ** ’
- fecundum -fandum
~
fic
evangelium , in potion- L^· ··*
rf»i. tJ,.
ria veftra pcfiUehitis emimus veftras . Recor­
damini quoque fandorum apoftolorum & pro­
in praliis : exacuerunt lingual funt fient ferpentes, phetarum : fic quia multum laboraverunt in
venenum afpidum fub labiss eorum. Et paulo poft: domtno, ideo adepti funt premia fempiterna .
Cadent fuper eos curiones in igne, dejicies eos tn Scitote etiam, quoniam juxta pfalmiftrvocem:
foveas, ut non confurgant. Vir Ituguofus n«q di­ Mult tribulationes juftorum, & de omnibus his
·<.
rigetur in terra, virum injuflum mala captent liberabit eos dominus. Qpapropter filii cariflimi,
*’
tn interitu. Scio, quia factet dominus caufam ino­
hortamur voa fic deprecamur , ut crebris ora­
Tf·!
pis, judicia pauperum. Item idem : Muta fiant
tionum veftrarum precibus Deum exoretis ,
labia dolofa: fic iterum per Michram inquit :
• ut liberemur nos fic vos, juxja diftum apo- > id«m
• hfitanes, Omnes in fanguine * judicantur, unufqmfqtse pro­
ftoli, oh importunis d? malis hominibus, qnianon »P ··■
ximum fuum tribulat, omnes m malum manus armum
ry» fides.
y»»*». Flagitate
i ngm»; cimui
u< îæuj
cc ’
omnium eft
etiam ;, ut
Deus &
‘fuas préparant. Hoa dominus prxvidens, apo-B dominus nofter, qui eft refugium pauperum ,
ftolis prreepit ne facile fervi fui lacerarentur, &
' fpes
'
' ~
'
humilium
, fandam ‘fuam
ecclefiam ,
ne forte perderentur, aut in talem tentanonem
prêt tofo videlicet fanguine fuo redemptam dc
inciderent, quam ferre minime pollent. Idcirco
nos, qai eamdem fandam ecclefiam docere ,
fandi apoftoli fic fucceflbrcs eorum , decreto­ regere, portare & tueri debemus, de prxdiâis
rum normas ftatuemnt, ne talium vox ( qux oppreflionibus & tentationibus hujus fxculi ne­
magis perdere nititur innocentes & fimplices , quam , atque de omnibus neceflitatibus noftris
quam lalvare) facile reciperetur , fed ipfi his
mifericorditer eruat , ut fermo Dei currat, fic
jaculis pellerentur procul, fic dominidticipulos,
glorificetur gloriofum evangelium domini noftri
juxta voluntates fic verfutias eorum , minime
Jefu Chrifti ; & gratia ejus in nobis vacua non «· c*r
fiat, ne fine fniilu evangelit (quod abfit) fteperdere pollent . Unde fic ipfe dominus ait :
Excutite pulverem de pedibus veftrts in teflimoriles in confpedu Dei. appareamus ·, fic vacui *«"*
nium illis. Et alibi ipfa per fe veritas de tali­
1·<
filiorum filiarumque numero revertamur , nec
bus dicit : Melius eft 1U1 ut fufpendatur mola afide abfeondito talento , domino veniente , ιχί
naria in collo ejus # demergatur in profundum efle judicemur. Ifta enim femper invidet Satan.
maris , quam fcandulixet unum de pufilln iftis .CEt idcirco tales adverium nos fuliitat, quinos
i.
Et Jacobus apoftolus inquit: Judicium fine mi- premant &
- ~fuffbcent,
ut domini oves (4) abfque
fericordia fiet illi, qui non fecerit mifericordiam . nobis rapiat, & in ima, nonexiflentibus paftoQpa enim fronte quis peccatorum fuorum ve­
ribus qui eos cuftodiant & defendant , ruere
niam fperat a Deo fe impetraturum , qui de­
faciat . Vos igitur pro viribus laborate , &
linquenti fratri, nihil per pietatis fic clcmenorate, atque vigilate, ne haec fiant, fcieates ,
tix officium vult condonare? Profeâo necefle,
nos femper paratos efle in omnibus , quibufeft , ut xftimet fe talem in judicio Deum ex­ cumque dominus poflc dederit, modis , vobis
perturum , ( cum ante jufti judicis tribunal
opem ferre, licet nos ab ipfis «mulis fanûx
fuerit conftitutus) qualem fe fratri fuo exhi­
Dei ecclcfix, & noflris, non fimus excepti ; fic
7·
buerit.· Nam qua menfura menfi fuerimus , ea­
tribulationes cordis noftri pro noflra & veftra
dem remetietur nobis. Et Joannes apoftolus fic
tribulatione, five ovium nobis commiflarum ,
evangelifta ait: Qui odit fratrem fuum, homici­
admodum fint dilatatae. Vos quoque obfecrada eft. Et fcitis quia omnis homicida non habet
mus, ut injunftum vobis a domino famulatum
vitam aternam in fe manentem . Vos tamen , non negligatis, & omnes oppreflbs, & eundos
filii cariflimi, hortamur, ut patienter malavo-DDei fervos, atque generaliter omnes Chriftiabis illata domini adminiculo portetis , fic his >nos , prout dominus pofle dederit , adjuvare
apoftolicis prxeeptis tales procul pellite , ne
Audeatis, b ut ante tribunal Chrifti mercedcm t' s Bon
more canino vos lacerare aut mordere valeant.
habeatis perpetuam. Et icitote, quod memo“
• S Bonif.
• Mementote etiam , quia juxta pfalmographi
ria veftra coram Deo eft aflidue . Nam que­
<ρ »<
vocem, Homo ficut fanum dies ejus, & ut flos
madmodum dolentes cognofcimus, vos ab ini­
Τ/.ί ...,
agri, ita florebit. Et apoftolus ait: T'ôtas mun­ quis & fceleftis hominibus obturbari, ita con­
ι. ?·«». j.
dus in maligno pofit us eft. Unde precamur ne ta­
tinuo vobis compatimur , Deum orantes pro
les inultum timeatis , quia infames funt, fic liberatione ac fublevatione veftrx afflictionis ,
non multum vobis nocere poflunt, quia eorum
qux vobis (unde graviter angimur) ab iniquis
vox extinâa eft : quoniam fic odit Deus eos
in dies irrogatur. Et ante corpora apoftolorum» rW«
ttr«<!anjb qui adverfus patres armantur, ut patrum in- ■ pro vobis preces fiunt quotidie, ut & vos li­
HÎd'rï") 7. valores , qui in mundo infamia funt notati .
beremini ab importunis & malis hominibus ,
Armamini ergo his apoftolicis adminiculis con­ domini auxilio, fic oves vobis commiflr , ad
tra eos , & fpiritu principali roborate corda
pafcua xternx \itx una .vobifeum perveniant
E tempi terna . Unitatem fic communionem € dile-f s ·*·
veftra, ut Deus, qui vos paftores in populo
I
fuo vocari voluit , non négligentes aut tepi­
Aionis veftrx, valentem atque proficientem in
dos, aut lupis fupervenientibus , fugientes in­
falutem omnium populorum, creator omnium
veniat, fed exemplo boni paftoris, agnos pari­
Deus omnipoten. memorem noftri xternalitcr
ter cum matribus fic filiis ac filiabus viriliter cuftodiat. Arnen Da Nonis Aprilis, d Va a <n
defenfantes, atque fanftam matrem ecclefiam
leriano fic (i) G-ulicno viris clanflimis confufideliter reportantes femper inveniat. Et quamlibus.
c S. Boaif. quam c dies mali fint, vos tamen nolite eue imtp l’
prudentes, fed intelligentes qua fit volunt at Dei.

λ

Νθ(o) L*t ttqu* no·

(i ) t*< GiHttoo,

mauu» c-vendai m m

8ÿ<

D. CYPRIANI AD STEPHANUM

l96

A hanc a concilio plurimorum facerdotum , qui
Nora Sbtbrini Binii.
prxfcntes eramus, fententiam retulerit , fe fo­
ris cfleeœpifle, nec poffe a quoquam noftrum
Ipifoapiia··
* Afferam ml. ) F. pi ico pi diruatur i&otu tccMu :
fibi communicari , qui epifcopo Cornelio in
rw «cclafis. Quia ipfi» lag· apoftolica rerum ecclefiafticarum adminicatholica ecclefia de Dei judicio , & cleri
ft ratio cura & dlfpenfatio commifla eft . Vide qu» di­
ac plebis fuffragio ordinato , profanum altare
xi tuua In notia ad prinum epiftolam Aklandrl, verbU ;
9gom od foemktrr.
erigere, & adulteram cathedram collocare , &
a Mnilut altenigroa aut aeeufatrr rerum fiat aui f*- facrilega contra verum facerdotem facrificia of­
eieu.) Vide notaa epiflola prim* Anacletl, verbis .· Prferre tentayerit. Proinde fi refipifeere, & ad
Patriarchn
marina ju^eta , fee. item verbia : foratam afefitii , fcc.
e Appellemur primatet, ire. ) Hoc loco ea qu* de1
fan® mentis coniilium redire vellet, ageret
numero fit Origine patriarchalluni fidium diximus in'
poenitentiam, & ad ecclefiam fupplex rediret .
notia ad 3. epiftolam Anadeti confirmantur ; itaque
Quam vanum eft, frater cariflimc , ut Nova­
Nqmaa pa- vide qu* ibidem diximus.
<
d puerum primaire etiam trutilet. ) Sicut alia rnultiano nuper retufo & refutato , & per totum
«cntUibat Λ tg> ]ta at;am antiquiffimnm noc nomen « primatum» &
orbem a facerdotibus Dei abftento, nunc adu' patriarcharum » feliciter in ecclefiam translatum eft .
adhuc-----------nobis 1
patiamur
illudere> , --& —de
Non tantum enim Judati » fed ttiatn Ægyptii uteban- _latores
------ --------------------------- ----- --------------~ Ida noni·- tur eo nomine atque primaria dignitate . Nam Hero- » majeftâtC ac dignitate ecclefi® judicare ? Diril>iu»i sped dotus cum agit de facrJs ■ Ægyptiorum , " patriarchas
1 gantur in ~Provinciam , & ad plebem Arelate
Metadatas» illoa nominat * qui principem locum in facris tenent .
confiftentem, a te liter®, quibus abftentoMar* »<ronio |nfUpes ufu, eft c(> 00n)lne Hadrianus imperator Tra-’
iicemalsqtu» jgM· fucceflor , j0 epiftola ad Servium confutem de:
ciano, alius in locum ejusfubftituatur, &grex
iretl.
Ægyptiorum incoftauria, ubi tefte Flavio Vopiico in
> Chrifti, qui in hodiernum ab illo diftipatus
Sarurnino, hac verba ait : Ilie fffe fatrSarcla cum ta
& vulneratus contemnitur , colligatur. Suffi­
jElyftum veutri t , ai aliti Serapifem aeierare , ab aln r'
le/Siur Cbrtjium. Quod an imperator vere dixerit, &
ciat , multos illic ex fratribus noftris annis
i. 0a« conde quibus id fntcHigcndum fit > vide Baronium anno>
iftis fuperioribus excefliflc fme ’ pace: vel ce-' ' fefliont
, *
Chrifti ij*. num- 13· & xe.
teris fubveniatur qui fuperfunt , & diebus ac rtconcil i*. noûibus ingemifeunt, & divinam ac paternam ÜOM «cd»
fie.
mifericordiam deprecantes , folatium noftr®
EPISTOLA · I. CYPRIANI
opitulationis expofeunt . Idcirco enim , frater
cariffime, copiofum corpus eft facerdotum con­
AD STEPHANUM PAPAM.
cordi® mutua glutino atque unitatis vinculo
copulatum, ut n quis ex collegio noftro h»reb H«ne «plftoUtn qui- De Marciano b epifcopo Arelatenfi, qui No-^fim facere, fic gregem Chrifti lacerare fic va«hmdodi vi­
vatiano confenfit.
ftare centaverit , fubveniant ceteri , fic quafi
li >«5«>c ar­
paftores utiles ac mifericordes, oves dominicas
guere molit i
fuit , aln·
Cyprianus Stephana fratri falutem.
in gregem colligant
Qyid enim fi in mari
merito reclaportus aliquis , munitionibus fuis ruptis 7 inmaaribua ,
cum Λ MSS
Auftinus collega nofter Lugduni confiftens, feftus fie periculofus elfe navibus cœperit ?
codicee , Λ
frater cariifime, femcl atque iterum mi- Nonne navigantes ad alios proximos por­
diftionia
’tus naves fuas dirigunt,
„
ubi fit tutus fic ulucharaâer , hi fcripfit, fignificans ea, quae etiam vobis fcio
cetrraque
‘i
•mma cr
ut*9uC nunciata, tam ab eo , quam a ceteris, uris introitus & ftatio fecura ? Aut ii in via
• mni* Cr·
pnano iiian coepifcopis noftris in eadem provincia confti- ftabulum aliquod obfideri fic teneri a latroni­
«indkeac , tutis, quod Marcianus Arelate confiftens Nobus ctrpeiit, ut quifquis ingreflus fuerit , infidiantium illic infeftatione capiatur : nonne
^rte dwe- *at‘ano & conjunxerit, & a catholic® ecclebimui m«». fi® unitate, atque a corporis noftri & facer- commeantes, hac opinione comperta , ftabula
’>··
dotii confenfione difcefterit , tenens heretic® alia in itinere appetunt tutiora, ubi fint fida
przfumptionis duriifimam pravitatem , ut fer­ hofpitia, fic receptacula commeantibus tuta ?
vis Dei pernitentibus & dolentibus, fic ad ec­ ^Quare necefiarium erit , frater cariifime , ut
clefiam lacrymis & gemitu & dolore pulfanti- fratres noftros , qui jaftati Marciani fcopulis
bus, diWnz pietatis & lenitatis paternz fola- petunt ecclefi® portus falutares , fufeipiamus
tia & fubfidia cla..dantur , nec ad fovenda ad nos prompta fic benigna humanitate, ficfta­
vulnera admittantur vulnerati , fed fine fpe bulum commeantibus prxbcamus tale , quale
pacis & communicationis relidi, ad luporum eft in evangelio, quo a latronibus fauciati fic
rapinam & prxdam diaboli projiciantur. Cui rei vulnerati fufeipi fic foveri fic tutari ab ftabulario poffint. Qu® eft enim major aut melior cura
noftrum eft confulere & lubvenire, frater cariftime , <qui divinam clementiam cogitantes, prepofitorum , quam diligenti folicitudine ÔC
nande ecclefi® libram
& gubernande
___ , tenentes , fic medela falubri fovendis fic confervandis ovibus
«.enluram vigoris peccatoribus exhibemus , ut providere? cum dominus loquatur fic dicat :
tamen lapfis etigendis & curandis vulneratis , Quod infirmatum eft, non confertaftis : 6* quod lv‘
quod contribonitatis & mifencordi® divin® medicinam male habuit, non corroboraftis :
non denegemus. Quapropter facere te oportet bulatum eft, non confolati eftis : & quod erravit, non
non revocaftis
revocaftis :: &
& quod
quad pert
pernt,
non inquififtis
inquififtis :
pleniflimas literas ad coepifcopos noftros in vir,
it, non
Galliis conftitutos, ne ultra Marcianum per-& difperfx funt oves mea, eo quod non fint paftorer,
\icacem & fuperbum, & divin® pietatis aefra- èT faiïx
" fnnt in comefturam omnibus beftns agri,
tern® falutis inimicum, collegio noftro inful- ÎT non fuit qui inquireret, neque qui revocaret.
taie patiantur, quod necdum a nobis videatur Propterea hac dicit dominus : Ecce ego fuper paabftentus, qui jampridem jadat & prxdicat , ftores , fy inquiram oves meas de manibus eo­
quod Novatiano ftudens , & ejus pervicaciam rum ■> & avertam eos, ut non pafcant oves meas,
lequens, a communicatione ic noftra fegrega- <7 jam non pajcent eas ÎJ extraham eas de ore
verit ; cum Novatianus ipfe , quem fequitur, eorum, & pajcam eas cum judicio . Cum erga
olim abftentus & hoftis ecclefi® judicatus fit : paftoribus talibus, per quos dominiez oves neCx cum ad nos in Africam legatos mififlet , gliguntur , & pereunt , fic dominus commi*
optans ad comumcationem noftram admitti , Qctur, quid nos aliud facere oportet , frater
carilTi-

F

99 y
E P I S T O L A
II.
fl98
cariflime, quam colligendis A revocandisÔtri- Adifpofitionis ordinatione venientem , eos qui fint
ili
plenam, &
n. ovibus exhibere diligentiam
j.i
-·
«. cu
... ­ forjs extrg ecclefiam tindi , & :.pud hasrcticos
randis lap forum vulneribus patet nx pietatis ad­ & fchifmaticos profana: aquæ labe maculati ,
hibere medicinam, quando etiam dominus in quando ad nos atque ad ecclefiam , qua» una
evangelio~moneat &. dicat: Won efi opus fanis eft, venerint, baptizari oportere; eo quod pa­
medicus, fed male habentibus. Nam çtfi pallores
rum fit eis manum imponere ad accipiendum
inulti fumus unum tamen gregem pafeimus, & Spiritum fandum, nifi accipiant & ecclefia· bapoves univerfas, quas Chriftus fanguine fuo & tifmtim . Tunc enim demum plene fandificari
paflioqe quefivit, colliget· & fovere debemus, & efle filii Dei poffunt, fi facramento utroque
nec pati fupplices & dolentes fratres noftros nafcantur, cum icriptum fit; Λ\Λ quis · natus
crudeliter defpici, & fuperba quorumdam prx- fuerit ex aqua & Spiritu , non poteft introire tn
fumptione calcari, cum fcriptum fit : Ilie autem regnum Des . Invenimus enim etiam in Adis .<«. I.·
w ».
qui contumax efi , vir fui jail an t, nihil omnino
apoftolorum hoc efle ab apoftolis cuftoditum ,
perficiet, qui dilatavit tamquam infernus animam & lalutaris fidei veritate fervatum , ut cum in
fuam: tx. ejuimodi homines dominus in evan- domo
_
_ Cornelii
_______ centurionis
________ fupqr ethnicos
_........ , qui
gelio fuo culpet, & damnet dicens: Vos e/fir ; B illic aderant, fidei calore ferventes , <5c in doqui jufttficatis vos in confpeilu hominum , Deus
minum toto corde credentes defccndiflet Spui
autem dignofeit corda vefira : quoniam quod exceltus fandus, quo adimpleti variis linguis Deum
fum efi in hominibus , exserat to eft in confpeitu
benedicerent, nihilominus tamen beatum apoDei. Execrabiies & deteftabiles dicit effe, qui
ftolum Petrum, divini praecepti atque evangelii
fibi placeant, qui tumidi & inflati aliquid fibi memorem prxcepiffe ut baptizarentur iidem il­
arroganter allumant. Ex quibus cum Marcia­ li qui jam fuerant fando Spiritu pleni , ut ni­
nus effe cceperit, & fe Novatiano conjungens, hil prztermiflum videretur, quo minus per om­
adverfarius mifericordix & pietatis extiterit , nia divini prarccpti atque evangelii legem apo­
fententiam non dicat , fed accipiat ; nec fic ftolica magifteria iervarent. Baptifmum amem
■ Quidam ex: agat quafi ipfe judicaverit de · collegio iâcernon effe quo hœretici utuntur, nec quemqu.im
n· verbi» nrdotum, cum ipfe fit ab univerfis facerdotibus apud cos qui Chritlo advertantur, per gratiam
juuru conci­
Çluifti poffe proficere, diligenter nuper expreflium Lugdu-. .judicatus. Servandus eft enim antecefforum noni habuum ftrorum beatorum martyrum Cornelii & Lucii
fum eft in epiftola b qutr ad Quintum colle- Lb ef» LXXI
o.m .^eque
: quorum
memoriam cum nos gain noftram,* in Mauritania conftitutum , fu <r lit. Hio &
. honor gloriofus
w
.
ramen enn--honoremus, multo magis tu, frater cariflime, C per ea re feripta eft; item in lirerisc quas coi
1
c L X λ
cum, ut di- honorificare & fervare gravitate & audoritate
legz noftri ad epifeopus in Numidia prartîdcn- edit . Pam λ
" tua debes , qui vicarius & fucceffor eorum fa- tes ante fecerunt, cujus utriulque eptftolæ exem­ Riplt.
tu,
if. quantum dus es. Illi enim pleni fpiritu domini , fc in
pla fubdidi, Addimus plane & adjungimus, fra­
tribuit de*
ter cariflime, conlcufu He audoritate communi,
cietis pon* gloriofo martyrio conllituti , dandam efle la­
Urtcuin.
pfis pacem cenfuerunt, & pœnitentia afta fru­ ut etiamfi qui presbsteri aut diaconi , qui vel
dum communicationis & pacis negandum non in ecclefia catholica prius ordinati fuerint , fit.
effe literis fuis fignaventne , quam rem omnes poltmodum perfidi ac rebelles contra ecclefiam
omnino utique ctnfuimus . Neque enim poterat
fleteriut, vel apud litfreticos a pfeudoepifcopis
effe apud nos fenfus diverfus, iti quibus unus & antichriftis contra Chrifti difpofitionem pro- H«reticerri<n
. effet Ipiritus.· & ideo manifeftum eft eum Spi- tana ordinatione promoti iint, ik contra altare prole*. oi
άίΜΠΟ .
ri* mcuopo- ritus fandi veritatem cum ceteris non tenere , unum atque divinum facrificia foris falii ac faquem videmus diverti fentire. Significa plane crilega offerre conati f:nt, eos quoque bac con­
nobis, quis in locum Marciani Arelate fue- ditione fufeipi cum revertuntur , ut communi­
«esue Sxxio rit liibftitutus, utfeiamus ad quem fratres no- cent laici, & fatis habeant, quod admittuntur
fide» umere ^ros dirigere, & cui feribere debeamus. OptoD ad pacem, qui hortes pacis extiterint, nec de­
ubhpnd*. tc , frater cariffime, femper bene valere.
bere eos revertentes ea apud nos ordinationis
& honoris arma retinere , quibus contra nos
rebellaverint . Oportet enim facerdotes & miniftros, qui altàri & facrificiis delcrviunt , in­
ctxxn EPISTOLA I Γ. « CYPRIANI tegros atque immaculatos effe , cum dominus
edit. Pam.a
Deus in Levitico loquatur & dicat : Homo in huit. >1.
Rifal.
AD STEPHANUM PAPAM.

De baptizandis iis qui ab hzreticis funt baptizati: qux ejus fententi* non recipitur: item
de non admittendis in clerum qui ab hxrefi redeunt.
Cyprianus & ceteri Stepbano fratri fain tern.

quo fuerit macula & vitium, non accedet offerre
dona Deo . Item ia Exodo haec eadem praeci­
piat & dicat: Et facerdotes qui accedunt ad do-emS i,.
minrm Deum , fanUificentur, ne forte derelinquat
tlias dominis. Et iterum: Et cum accedunt mi -£,,j ,0
niftrare ad alt.ire fanili, r.on adducent in fe de­
hilum, ne moriantur . Quod autem majus po-

teft Mtedelidiim, aut quæ macula deformior ,
E■ quam xdverlus Chriftum Renflé > quam ,vcJe-

D quzdam diTponenda & communis con- liam ejus , quam ille fangume fuo paravit &
filii examinatione limanda, nccefle habui­ condidit, dillipalTe ? quam evangelicr pacis ac
mus, frater cariflime, convenientibus in unum
dileftionis oblitum, contra unanimem & con
pluribus iacerdotibus cogere & celebrare conci­ cordem Dei populum hoftihs dilcordix furore
lium, in quo multa quidem prolata atque tran- pugnaffe ? Qui c.li poftmodum ad ecclebam
fada funt.· fed de eo vel maxime tibi fcriben- redeunt, reftiruere tamen eos & iecum revo­
dum, & cum tua gravitate ac fapientia confe­ care non poffunt , qui ab eis ièduâi & ton»·
rendum fuit , quod magis pertineat & ad fa- morte prxventi , extra eccleliam line commti
cerdotalem audoritatem, & ad ecclefia: catho- meatione & pace pcrieiunt ; quotum .inimar m
licx unitatem pariter ac dignitatem, de Jvinae die indicit de quotum manibus expetentur , I.II
qui
>
Concil. General. Tom. I.

A

te

swhan*

g99

CONCIL. AFRICAN. 1.

qui perditionis audores & duces extiterunt. Et,
idcirco fatis eft talibus revertentibus veniam
dari : non tamen debet in domo fidei perfidia
promoveri . Nam quid bonis & innocentibus
atque ab ecclefia non recedentibus refervemus,
fi eos qui a nobis receflerint, & contra ecclefiam fteterint, honoramus ? Hxc ad conlcicntiam tuam , frater cariflime , & pro honore
communi , & pro fimplici diledione pertuli­
mus, credentes etiam tibi pro religionis tuxfic
fidei veritate placere quas & religioia pariter &

VAS!IW'

9°o

vera funt. Ceterum icimus quoldam, quod fe­
mel imbiberint, nolle deponere , nec propofitum fuum facile mutare , fed falvo inter col­
legas pacis & concordiae vinculo,, quasdam pro­
pria , quae apud fe femel fint ufurpata , retine­
re . Qua in re nec nos vim cuiquam facimus ,
aut legem damus, cum habeat in ecclefix ad­
min ili ratione voluntatis fur arbitrium liberum
unufquifque prxpofitus, rationem adus fui do­
mino redditurus. Optamus te, frater cariflime,
femper bene valere.
anno

TnVo
CHRjsri

CHRISTI

Λ

CONCILIUM
AD

AFRICANUM

COLLAPSAM

I. *

”'·

ECCLESIÆ

Difciplinam reformandum.
» CÇLV.

Habitum anno * CCLVii. Jieb .ftefbano Tafa.

lirte
a f'iOnciÜMm.) Anno Chrifti b 157. perfecti-B eodem concilio baptifmum infantulorum in ca- Infante·
ociarum
tione ceflante , ad quaflatam ecclefiam fu ncceflitatis ante odavum diem accelerandum diem bapti­
componendam, Cyprianus ejufque collegx epif­ die , a<i quorumdam dubitationem refponfum zat! po flent.
b
copi Africans ecclefix, ex more convenerunt; elle videtur . maxime , quia concilium illud
parum ut redam fidem & catholicam unita­ tempore ecclefix pacato celebratum , non fub
tem confervarent , partim etiam ut collaplam
Lucio, ut Veneta editio habet, fed potius cir­
ccclefi.ifticam difciplinam reftiiuercnt , ac bo­ ca initium Valeriani habitum ‘inife, certo col­
ligere liceat. Qualis illa de bapttfmo infantulo­
nos mores fidelium informarent. In hac fynodo conftitutnm ell primo , ut diaconus ille , rum controserfia fuerit, ex * 59. epiftola Cy­ a Fumdcrn
iervjt o-di'.
quem Rogatianus de protervia & conviciis fibi priani ad Fiduin presbyterum hic lubjeda co- nem
m edit,
illatis coram patribus concilii denuntiaverat , gnofeere licet.
nupei a Rigalti' , nueia
aut abftineatur, aut, nifi peccatum emendet ,
m fainaha.
CU..C.
omnino deponatur. Idem de reliquis protervis
na .
\
contumcliofis
clericis
conftitutnm
efle
vo
­
iu:n purr..
lens.· quia contumacia in clericis fubjedis peri- CYPRIANI EPISTOLA
culofia fit , ex qua ut plurimum in hxrefimC
prolabi confueverunt . Verba Cypriani refponA D F I DUM.
loria ad Rogatianuin hac de re feribemis hxc
a·
lunt: Hac funt mit.a heretic orum, & ortui at­
De infantibus baptizandis .
Zituzum .
que conatui fchifmaticorum male cogitantium, ut
Jioi placeant, ut prapofitum Juperbo tumore con­ Crprianut & ceteri co,, lega qui in concilio ad fue­
rant , numero jexagtnta fex, Fido
temnant. Sic de ecclefia receditur : fic altare pro­
fanum /orir collocatur, fic contra pacem Chrifti ilf
\
fratri falutem.
ordinationem atque unitatem Det rebellatur. Quod
fi ultra te contumelin fun exacerbaverit & provoEgimus literas tuas, frater cariflime , qui­
caverit, fungent circa eum poteftate honori) tui,
bus fignificafti de Vidore 1 quodam pres­
ut eum vel deponat vel abftineai. Secundo hac
n.
bytero, quod ei antequam poenitentiam plenam
eadem fynodo patres concilii intelligentes quod egiflet, ÔC domino Deo, in quem deliquerat ,
Geminius Vidor Chriftianus ex hac vira difee- faftsfccifler , temere Thcrapius collega nofter
dens Fortunatum quemdam
presbyterum
tefta- immaturo tempore & praepropera feftinatione
,
,
,
mento fuonim filiorum tutorem nominaflet >D pacem dederit . Qux res nos latis movit , reatque ita , juxta decretum concilii alictijus , ceflum elle a decreti noftri aii&oritate, ut an­
olim hac de re in .Africa fub antecefloribus ce­
te legitimum & plenum tempus fatisfadionis ,
lebrati, poenam excommunications incurriflet ; & fine petitu fic conficientia plebis, nulla infir­
^encot * te-ipfum Geminium defundum , eo quod presbymitate urgente, ac neceflitatc cogente , pax ei
rtjmintin» ferum a cultu Dei ad farcularia avocaflet , ex- concederetur : fied librato apud nos diu confimîî. <£i7te- communicatum efle denunciant ;
ideoque pro lio , fatis fuit objurgare Tnerapium collegam
ftÀm«niocie.defundo facrificium offerri, nomen apud altare
noftrum, quod temere hoc fecerit , & inftru’"■°1 *“'*’'* nominari levere admodum interdicunt : ipfumxifle, ne quid tale de cetero faciat. Pacem ta­
eonttirannr,
».
fjconmjnj- que antecenorum lucrum decretum hac lyno- men quomodocumque a facerdote Dei femel
c.mur.
Jali conllitutione confirmant. Hxc conflant ex datam non putavimus auferendam , ac per
Cypriani epiftola 66. qua fic ait: Graviter com­
hoc Vidori communicationem fibi conceflam
moti fumus ego & collega mei, qui pr afentes ade­ ufiurpare pennifimus. Quantum vero ad caufiam
rant , tf compreibyteri noflri qui nobn affidebant,
infantium pertinet, quos dixifti intra fecundum
&c. Baron, anno 357. numero 13. & 14. Hoc vel tertium diem quo nati fint confti tu ros bapptizari

L

> Xft hpc CmkiIiu· Carthaeineaie 1(1. fub Capuano, ut admonet Hatduinut , celebratum anno Chrifti iij. FiUiciui· illud
autem putat Fafto· ad aunun Oirifti ai, r j euetn eouiule.
• MS. foauda··. Hitd.

E

SOI
'a N

CONOL. AFRICAN. 1.

1 ’“»·

♦<>*____ ‘

n 0' tixari non oportere , & confiderandam efle le-A ritalemcircumcifionem impediri carnali circum- "a“n'n δ

cHKiSTlg^^ circwncifionis antique , ur intra oftavum
"
cilione debere, fed omnem omnino hominemcu *ls r’
««'i-.*’1 diem eum qui natus eft baptizandum dc facri- • admittendum efle ad gratiam Chrifti ; quando *” *"
ficapdum non putares ; longe aliud in concilio & Petrus in Aftibus apoftolorum loquatur &
noftro omnibus vifum eft. In hoc enim quod dicat .· Dominât mibi dixit neminem communem
tu putabas efle faciendum, nemo conlenlkjed dicendum iX immundum. Ceterum fi homines im­
univerfi potius judicavimus, nulli hominum na­ pedire aliquid ad confecutionem grati® poliet ;
to mifericordiam Dei & gratiam denegandam* magis adultos, & proveâos , & majores natu
poflent impedire peccata graviora. Porro autem
Nam cum dominus in evangelio luo dicat :
fi etiam graviflGmis delitoribus , fit in Deum
?<r. ·,
Ftliiit hominit non venit animat bomtnxm perdere,
fed Jaivare ; quantum in nobis eft , fi nerj po­ multum ante peccantibus, cum poftea credide­
rint , remilTa peccatorum datur , &. a baptifmo
teft , nulla anima perdenda eft . Quid enim ei
deeft, qui fcmel in utero Dei manibus forma­
atque a gratia nemo prohibetur ; quanto magis
prohiberi non debet infans , qui recens natus
tus eft? Nolp enim atque oculis noftris fecun­
nihil peccavit , nifi quod fecundum Ad.tm
dum dierum laxuiqcium curium, accipere, qui
nati fimt, incrementum videntur : ceterum qux-B carnali ter natus contagium mortis antique pricumque a Deo fiunt, Dei factor is majeftate & ma nativitate contraxit? qui. ad remiflam pccopere perfefta funt. Efle denique apud omnes, catonim accipiendam hoc ipfo facilius acccfive infantes, live majores natu , unam divini
dit , quod illi remittuntur non propria ,
muneris xqualitatem,. declarat nobis divin® feri- led aliena peccata . Et idcirco , frater cariflipturx fides, cum Eliiarus fuper infantem Su- me , .hxc fait in confilio noftra fententia , a
I H't 4
baptifmô atque a gratia Dei', qui omnibus ininamitis vidux filium, qui mortuus jacebat, ita
fericors & benignus fic pius eft , neminem per
fe Deum deprecans fuper ftravit, ut capiti ca­
nos debere prohiberi. Quod cum circa univcrput , & faciei facies applicaretur , & iuperfufi
EI i fari membra fingulis parvuli membris & pe­ los obtcrvandum fit, atque retinendum , mm
magis circa infantes iplos & recens natos oi>des pedibus jungerentur. Qux res, fi fecundum
nativitatis noftrx & corporis «malitatem cogi­ fervandum putamus , qur hoc ipfo de ope no­
tetur, adulto & provoâo infant non poflet xftra, ac de divina milcricordia plus nicrcniui ,
quari, nec cohærere & fiifficere poflent parv'a quod m primo ftatim nativitatis iux ortu plo­
aliud factum ,quam
membra majoribus. Sed illic aequalitas divina & rantes ac flentes nihil
.
. . defeiritalis exprimitur, quod pares.atque atqualcsC precantur. Optamus te, frater cariifime , lem·
fint omnes homines, quando a Deo femel faper bene valcrç.
tti funt ; &. poflit «tas noftra in incrementis
corporum, fecundum firculum, non fecundum
Deum, habere diferimen : nifi fi & gratia ipCYPRIANI * EPISTOLA*!, xv
fa, quz baptizatis detur, pro xcate accipientium
Piu.
vel minor vel major tribuitur; cum Spiritus fan­
θα’
dus non de menfura, fed de pietate atque in­
AD ROG ATIANUM EPISCOPUM.
dulgentia paterna xqualis omnibus pnrbeatur .
Nam Deus ut perfonam non accipit, fic nec xDe fuperbo diacono.
tatetn, cum le omnibus ad cœleftis gratix confecutionein xqualitatc librata prxbeat patrem.
Cypnanut Rogat iano fratri falutem.
Nam & quod veftigium infantis in primis partus
fui diebus conftituti, mundum non efle dixiftt,
Raviter & dolcrtter commoti fumus egode
quod unufquifque noftrum adhuc horreat exol___________
, frater
collegx mei qui pnsientes
aderant,
culari, nec hoc putamus ad cœleftem gratiamD cariflime, ledis literis tuis, quibus de diacono1
dandam impedimento efle oportere ; feriptum
ruo conquertus es, quod immemor faccrdotalts
eft enim: Omnia munda funt mundit. Nec ali­
loci tui , & officii ac minifterii lui oblitus ,
quis noftrum id debet horrere, quod Deus di­
contumeliis & injuriis luis te exacerbaverit. Et
gnatus eft facere. Nam etfi adhuc unfans a par­
tu quidem honorifice circa hos fit pro lolita tua
tu novus eft, non ira eft taméh, ut quifquam
humilitate fecifti, ut malles de eo nobis con­
illum in. gratia danda atque in pace facienda
queri, cum pro epifeopatus vigore & cathedras
horrere debeat ofculari -, quando in ofculo in­
auftoritate haberes poteftatem , qua pofses de
fantis unufquifque ηοΐίπιιη pro fua religione ip­
illo ftatim vindicari ; certus quod collegz tui
fas adhuc recentes Dei manus debeat cogitare , omnes gratiim haberemus quodeumque circa
quas in homine modo, formato & recens nato quo­ diaconum nnirn contumeliofum ücerdotali podam modo exofeutamur, quando id quodEJeus
teftate fecifles, habens circa hujufmodi homi­
<3 tn.
fecit ampleftimur. Nam quod in Judaica circum- nes prreepta divina > cum dominus Deus in
cifione carnali oftavus dies oblervabatur ; facraDeuteronomio dicat: Et Aomo quicumque fecerit
mentum eft in umbra atque in imagine ante
tn Juperbia, Ht non exaudiat facerdotem aut juE
dicem
, ^utcumque juerit in dieb^et tiltt, rennet Hi­
prxmiflum, fed veniente Chrifto veritate com­
pletum . Nam quia odavus dies, id eft , poft
berno ille·. iX omnit populat cum audierit, time·
fabbatum primus dies, futurus erat
quo do­
bit: & non aRent impie etiam nunc. Et ut Iciaminus refulgeret, & nos vivificaret, &circummns hanc Dei vocem cum vera&fumma majecifionem nobis fpiritalem daret: hic dies octa­
ftate proceffiffe ad honorandos ac vindicandos
vus, id eft, poft fabbatum primus & domini­
iacerdotes fitos, cum adverlus Aaron faccrdocus, prxceflit in imagine , qux imago celTavit
tem tres de miniftris, Core , & Dathan , &
fiiperveniente poftmodum veritate, & data no-, Abiron aufi funt fuperbifle, & cervicem luam
bis fpiritali circumcifione. Propter quod nemi­
extollere, & facerdoti prxpofito fe adxquare ,
nem putamus a gratia confequenda impedien­
hiatu terra abforpti ac devorati, pernas ftatim
dum effe ea lege qux jam ftatuta eft, nec fpilacrilecx audacix perfolverunt . '
Concil.'‘ General. Tom. I.
LU 2
led

G

ool

STFPHANVS

CONCJL AFRICAN. I.
vo-l
P. I
êc çeteri ducenti quinquaginta, qui eis c<> A qne . & ii qui ahi tales extiterint , & contra anno
C hr isi i initej
audaciam fuerunt, prorumpe-ntera do- facerdotcm Dei fecerint, vel coercere poteris , r H Rt s T1
mino igne conlumpti (unt : ut probaretur fa­ vel abii mere.· nili quod hortamur & monemus, *”
cerdotes Dei ab eo qui facerdotes facit vindi­ ut peccafte fe potius intelligant, & fatisfaciant,
cari . In libro quoque a regnorum, cum Samuel & nos propoiniuh nollrum tenere patiantur :
-facerdos a ludrorum populo ob fenedutem ,
magis enim optamus & cupiinu» contumelias &
ficut tu modo, contemneretur, exclamavit ira­ miurias Ungulorum clementi patientia vincere,
tus dominus λ dixit : Non te rpreveruvt , jtd quam lacerdotah lice nt a vindicare . Opto ic .
me fpreiuiunt . Et ut hoc ulcifcerenir v exci­
tiater Cariflime. femper bene salere
tant ci Saul regem, qui eos injuriis gravibus
affligeret, & per omnes contumelias & pœnas CYPRIANI · EPISTOLA · lxv' <
luperbum populum calcaret èc premeret, ut con­
temptus facerdos de fuperbo populo ultione di­
AD CLERUM ET PLE B E M
vina vindicaretur . Sed & Salomon in Spiritu
tendo lonfhtutus tcH.uur tk docet qux fu faFurnitanorum
cetdoialis auctori i as &. poiellas, d cens ; Ελ to­ B
te anime tua time Dei-ni, £ lacerdotes e;u< fanDe Viâorc qui Fauflinum presbyterum tu­
iij..:. Et iterum: Hmy-.a ;)ιΊιη , iv tota ant­
torem nominavit.
ic. tua , (7
ifts .t facerdo·· ej:< .· . Quorum
pteceptorum memo.’ biaun apoftolus Paulus, Crprtanut pre^bj/tertt, & dia. onibuj, & plebi Fur­
fecundum quod in Vt birs apoftolorum leginis confiftenttbur jalutern.
n-.iis, cum ei diirretu' · S.··- .t/Vh tn fecerdotem
ZV; melcai.en.Jn f Relpondir & dixit. Mfcitbam
Ravirer commoti fumus ego & collegx
f’../rr, pu:a uontrex e)t : ,c rtptutn eft entm : Fr:n
mei qui prxfentes aderant , & compresciprn.· f'tpa.'t ini η ·η mairdices . Dominus etiam
l»s teri mftii qui nobis allidebant, fratres carifnofter rple lelus Chriftus rex & iudex & Deus
funi, cum cognovillenius quod Gemimus Vidor
imlfer utque ad paflionts diem for. avit hono
ftatei noder , dc fircuto excedens. Gemuuum
rem pontihebus, & facerdotibus, qu.nnvrs ilh
1'aultinum presbsteitim tutorem teftamcnfo luo
nee uniirctn Dei, nec agnitionem Chrifti fer- nominaverit , cum iampiidem in concilies epiVutlenr. Nam cum leprofum emundatler, dixit
.. r____ _____
... , ...
Ί... de
... ...
(coporuin
flaturam fit
ne quis
de' __
cis „
&
ilh ■ r.rd.··.
tntnftra it '.ictrdoti , & offer do- C Dei miniflns tutorem vel curatorem tetlamcnή"' · Hum.blare ea, qua ro, quoque elle huto fuo confbtuat, quando fingult divino facermilv' do. m: , facerdotem adhuv appellabat , dotio honorati, & in Jer co ininiflerio conftic u.m Utebat eftc facnlcgum. Iiem iub utu pal- tuti. non niti altari & faentiens defervite , &
pifte: . i< ei dicct\tur ,
lion
precibus atque orationibus vacare debeant Scri­
/«;■ r
nihil il!e contirneliole ptum eft enim : Nemo militan. Dea oblt^at je
niolcftni fuculartbut , ut pojjit plue ere et cui fe
n pontil cis . fed mavis
>s eft . dicens: St r>i.,'.e probavit . Quod cum de omnibus duftum fit ; ’
:naocenttar.i tuam
quanto magis moletbis & laqueis t.rculartbus
rm r' ·>.<· ·.:.?/■
Qiir omnia ai» eo ideo facta
obligari non debent » qui divinis rebus & ipr
ui.it liuiml -ci atque patienter, iit nos humiliurnalibus occupati , ab ecclefia recedere, & ad
ac p.i'.iirtia· i.a'.xiemus exemplum . D’>;
terrenos & fxcukires actus satare non poftunt?
.mt (Tim f.i.cubites veros legitime
plene
Cuius ordinationis & icligionis tormain Lcvi-^V*
ho.miaii, dem oica ta’.i<·. ! - c<· ■ J< r es ipte talis
i.e prius in lege tenuerunt, ut cum terram dics io11 . Mem.nrflc nutem .f aiom debem, qi:<>sj.icnt,& pollvthones partirentur undecnn rri'bu>. Lcvitica tribus, qux templo» & altari, &
m un apoftolos,
dominus elet.tr
amem poll alcenlmn mmilieins divims vacabat, nihil de illa divifio, ,ιρ.-’·<·1ι imi conitiiucrun( epims portione perciperet , ted aliis terram co'cn*«.<.;»·(·.·»· mindtios. Quod li nos
i.bus, illa tantum Deum colcier, & ad victum
contra Deuri potlumu. , qui
arque alimentum tuum ab undecim tribiibu> de
poliunt «k centra nos audere
fructibus qui nafcebantur decimas leeipcret .
dia. cm , a quibus bunt. Et ideo oportet dia­ Quod totum fiebat, de auâoritate & difpofitioconum. de quo icirbo, ageic audacia· tua· per
ne divina: ut qui operationibus dis inis infiftcmteitfiam , & honoiem iaceicoris agnokere, <\
bant . in nulla re nvocatemur , nec cogitare ,
epikopo prxpoliio itio plena humilitaie lanaut agere f.nularia cogerentur . Qua· nunc ra·
facete, llac iknt enim mitia hxreticorum , δ.
uo iV forma in ileio tenetur, ut qui in ecclceritis atque < on.eus icbifmaticorum male comfia cc mmi ordinatione cienca pi emoventur, in
nullo ab adniinidratlone divina avocentur, nec
i.iii'min, ut tibi pD.ccant, ut piarpolitum lupcr
lo minore u.ircniiun:. Sic de ecclelia recejiirclclliis
negotiis txiularibus alligentur, fed
tm , tu altare protimun foro collocatur , l’c
m honore tportulantium trarrum, tamquam decomta pacem C.hrifli Jc ordinationem ^uirie Eo.in ?s ex (milibus arripientes, ab altari &. faunitatem Dei rebcllntur. Quod li ultra u· co>:
irifk is non recedant, led die ac node ccrleftitumebis luis cx.tccibjv.rit & prosovuurit, fun
bus icbm & ip rituahbus lenient . Quod epigeris . iica eum pou (late honoris tm, u: eum
kop' an:e<.chores noihi religiofe coniiderantes,
vel depe lias sel abibneas . Nam ii apoftolus ό. lalubnter piovidcntes , ceufuerunt ne quis
Paulus ad Timotheum liribens dixit luzentu- frare; excedens, ad tutelam vel curam clericum
ten. tktm nono defpiciat : quinto nugis ubi a
nominaret ; ac fi quis hoc feciflet , non offer­
coUemc tuis dicendum eti : Senectutem tuam ne­ retur pro eo , nec fecrificium pro dormitione
mo deipiciat. Et quoniam knpfi quemdam ctun c his celebraretur neque enim apud altare Dei
eodem diacono tuo fe mifemfle , <3c fupcrlua·
meretur nominari in iacerdorum prece, qui ab
ejus atque audacar parbcipem elTe : hunc quo/turi facerdotes &. mimihos soluit avocare. Et
idcr.
_______ ° J

4 n να

fed

G

9oj
STtl?iW’S
CONC1L. AFRICAN. 11.
vâ!ÆÏ!ÎJwJ'*»
9·«
■χ n g O idea Viâar, cura contra foraum nuper in con- Λ plura, ne qua facerdotes & miniftros Dei, ·Ι-ΤΝ N ΒΓ
cHn’STi^jjp Α ûccrdotibui datam Gcminium Faufti- tari ejus & ecdcfiat vacantes, ad fiseulares rno
*iZ
aura presbyterum aufus fir tutorem conftitue- leftias devocet: obfervari enim de cetero pote- *:’ *J’
re, non ell quod pro dormitione ejus apud vos nt , ne ultra hoc fiat circa perfonam clenco6at oblatio, aut deprecatio aliqua nomine ejus rum, fi quod nunc fa&iun eft, fuerit vindicain ecclefia frequentetur , ut facerdotum dec re
tum. Opto vos , fratres eas illimi, temper bcrum religiofe fit neceflfarie fadum fervetur^a ne valere.
nobis -, fimul & ceteris fratribus detur excjni-

t'n'nô

-τ-ο-

’'*■

q Λ-

CH HUT!

CHRISTI

-CONCILIUM

A F R I C A N U Μ

II.

*

IN CAUSA B A S I L I D I S ET MARTIALIS
, CCLVI.

Ifabitum tnno

3

CCLVII1.

fub Siepbtno Pafe 1.

Onrihum. ) Hoc concilium habitum eft in βίο, ipfi Sabinus ac Felix, Inert* Cypriani alio
*,*,** *”>*
Africa , anno Chrifti · 158. ad inftanrumque cpitcoporum ad Stephanum & cptko■ »»
ti.im ILipamx epiicoporum , co hue , ut de pos Hilpanix feriptis communiti , Romam
caula Ba fd id is & Martialis Africans cede hr
adnivigam , turn ut mendaciaBafihdis coram
judicium cognofccrent. Caufa talis erat : Ball
refellant , turn et;am ut au&ontate fedu apoUdes Lcgiouenfis, & Martialis Aftuncenfis ecftolicr contumaces epiicoporum Hifpauix con-,
clcfia.· vptl'copi , eo quod in perlccutione fuiftempioics compcicant. Vide Baron, anno ajB.
feut lapii libellât ici , qui nimirum privaum fi­ num. i. z. 3. q. 5. 6. 7
dem abnegantes , publicum idolorum cultuiti
pecunia redemiftent , epitcopaii honore ad de­ EPivSJOLA - CYPRIANI, t xv,,,
nuntiationem fidelium Hifpaliurum (poliantur,
& tn eorum locum Sabinus ac Felt*, hibtliluiinAD CLERUM ETPl.EBES IN
tur. Ccftante peilecutione, illi, ficut antea FeLciftinius in Africa lapfus, abfque ullo gradus
& honoris dilpendio ab ecclefia rcvipi temera­
rio nuiti contenderunt : quo conatu cum fru- C
Lk Bafilidc & Mainale
Bv r ” <^r ^riren,ur ’ Fvliremqiie cum Sabmo in locum
l-im'*,fuum fubftitutos viderent ,
Baiihdes livore ta·
, I’rimxr , iatuaipus , £Τ<·.
R» n*0, ( ro kefcens avi apoilulicam ledem Romam fe con- Crp> iar,uf
J pi· t-ibui i ir
.ij
,ec"’
tulit , ibique fe ininfte (cilc privatum conquerens , Stéphane» Romano ponnlui iupphcatio'HjiiltnlibK i
& p..
ncin plurimis nundai iis rctc.rt.im exhiber , ac
per ron fedi ac honori piiibno reftitui iupplicner rogat . Qu<»d cum epifeopi Hilpanix audit­
m unum vx?nv<mi!cm<o, tegimus litetent , ipfi<luo iuftefti ep.tiopi. Sabtnus av f e­
telbas . iratres uiîcCttlhn» , quas ad
lix, ad Africanam ecvleham ablegamur, A utri­
que litei.r ad ( sprianum reliquofque ejus ec- nov per
pro hdri ieltr.T intrfiiufi*. 6 pro Iki limoic
cleiia· epifiui "» fer pia? commiinicaiitur, ut fcifeculis, ngnificanfes Balilideni & Martialem Llicet iidcm crhopi iibellaticoium duorum cai:
fam c xgnofc.int, ac diiudicent . Cyprianus igitur bellis iduLlotrir commaculatos, & retandorum
cum legatos una cum liten» pra-diits cwepd D facmoium cumcient-a vimftos.. epi i< opalum gç.
rcie, <y iacerdotium Dei admmifirare non op(,r
fet, collegas .<nt;lHes comixat . 0< m e,,rum
trie . C< deaderaftis rcknbi ad ha-v vobis , &
facro confellu literas avi fe ’uofque collegas
lutlam pariter ac neceilariani lolicitudin.m ve
feriptas legi .ic recitari, fic at» ufdem legans m
(Irani ve! tolaro, vel auxilio nwftrr lententia
concilium imiodiifhs fuam ipiorum caidamenarlublcvau . Sevi enim dcfidcrio huic vetitu non
Tar» procurat Qua-cum tacta etlcu: . hv c quad
tam iiotfra conlih.i. quam dnitu putccpt.i rrf
ab epilccpis Hiipama’ de Batilid·» 61 Martialis Ii
pondent ; quibus uripiivlem mandatur vove cabellaticoium epiicoporum depolitione, 6. Sab.m
ielli .A I λι kgc pi n t ibi tur, quus 6. quales upot
cum Felici turteftioiie conftitutuin tuera: . pet
teat defervite altat i , ii tacrifn udtnni celeb ate
Atricamr c.vlefix cpikopos illos, qui huic »on
In Exedo namqm
namque avi Moi len Ikut ’.uqur.i.i
i>n. cilio interfuerant, v v-ntirmaium v tl ; nimirum
duco»
libellaticos omnes *vt pœniiem a n quidem agen­ Cx monet
dam porte admitti . verum ab .'rcin.itione vk*
ricah , atque ticcrd· t.ili ,fign taie rcile pr<»!i,he­ ' qutr a. u 4
aj alttrt Jjnth .
ri : holce duos eti.tm m.i epmop.ih dignitate rc
ku»us Λ
cie fpoliafos , Sabmuma. felKem m lomm
i**'
rum rccle futiectO' elle . Quo left.momo habi- c pit dominus, & dint Hamo >»
•n am

, H(K eg .< r,
Cani .g» en c IV. ijC, :r uno , an.o C.hrlrtl » 5 j. vor.bgn...
« Vero ovxru· S l'ipron. a
1Kn?
4cm;, TI *
«nuo
lln MS. collegi P.r-ficnhs S<x |ciu , * .b Rcinenfi, queri olat Κ>€.||1». , ..idunlu
!νν»η«.τι
l.ur>.ou> ,
,
, /4.·«./«/ ,
...
/
Π
,
. .V λ i a/r ><·· .
« wa Λ
t.
λ_ — r
. . '
>«!·,, X4Z/|S'·/ , Yific·
} MS. 1
.

χ·""·"·
·

.

.1,.

907

STWpHlNW

CONCIL. AFRICAN. 11.

VALBftiANUS )
GAl.UENUS) ,MrT

908

A-W»i"o c*l* if vitium, m·· mcedet afferre dona Dee. Qux Anita. Quod poftea fecundum divina magi ftcri a "a n ν'©quando
de orCH*JSTf
CH RJS η cum Pr®d*a*» Λ manifefta fine nobis, prxee- obfervatur
----- - in Adis
* ft:- apoftolorum,
- n ’
----- ’---------emit·.
M‘ pris divinis necefle eft obfequia noftra defervianr, nee perfonam in ejuûnodi rebus accipe­
re, aut aliquid cuiquapa largiri poteft humana
indulgentia, ubi intercedit ά, legem tribuit di­
vina pneferiptio. Neque enim immemores effe
debemus , quid ad Judaeos per Ifaiam prophe­
tam locutus fit Dominus increpans &. indi­
gnans , quod contemptis divinis praeceptis hu­
manas doârinas fequerentur.* Populut ifie , in­
α·> .»
quit , labiti fuis, honorificat me, cor vero eorum
***

dinando in locum Judx epifeopo Petrus ad plebem ’* ‘ ’’*■
loquitur; Surreuit, iiiquit, Petrus in medio difeen-Mt. ·.
tium: fuit autem turba tn uno. Nec hoc in epikoporum tantum 5c facerdot um, fed in diacono­
rum ordinationibus obfervaffie apoftolos animad­
vertimus, de quo & ipfo in adis corum ferip­
tum eft.· Et convocaverunt, inquit, sili duodecim
«·
totam plebem difcipulorum, & di nerunt eis. Qtaod
utique idcirco tam diligenter & caute convoca­
ta plebe tota gerebatur, ne quis ad altaris milonge feparatum efi a me . Sine caufa autem co­
nifterium, vel ad facerdotalem locum indignus
lunt me , mandata (f doflrinat hominum doce»· obreperet . Ordinari enim nonnunquam indi­
tes : quod item dominus in evangelio repetit ,
gnos, non fecundum Dei voluntatem , fed fe& dicit: Aajicitis mandatum Dei, nt traditionem B eundum humanam prxfumptionem, & hxc Deo
vefiram fiatuatis . Quae ante oculos habentes , dilphcere, qux non veniant ex legitima & tu­
& folicite ac religiole confiderantes in ordina­ ita ordinatione, Deus ipfe manifenat per Ofee
tionibus facerdotum , non nifi immaculatos & prophetam, dicens: Sibsmetipfis conftituerunt re-of« t
integros antiftites eligere debemus , qui Unite gem , iT non ^er me . Propter quod diligenter
& digne facrificia Deo offerentes, audiri m pre­ de traditione divina, & apoftolica oblervationc
cibus poftint quas faciunt pro plebis dominice obfervandum eft & tenendum quod apud nos
incolumitate , cum feriptum fit : Deus peccato­ quoque , & fere per provincias univerias tene­
rem non audit : fed fi quis Deum coluerit, & vo­
tur , ut ad ordinationes rite celebrandas , ad
tant at em ejus fecerit, illum audit. Propter quod eam plebem , cui pr.epolitus ordinatur , epiicoplena diligentia, exploratione fincera , oportet pi ejufdem proximi quique conveniant, & epif­
cos ad facerdotium deligi, quos a Deo conflet eopus deligatur plebe prxfente , qux finculoaudiri. Ncc fibi plebs blandiatur, quafi immu­ rum vitam plenilfinne novit ,
uniufcujufque
nis effe a contagio defidi poftit, cum lacerdo- aâum de ejus converfatione pcrfpexit. Quod &
te peccatore communicans , & ad injuftum at­ _ apud vos faduin videmus in Sabini collegx noque illicitum propofiti* fui epifeopatum con-Cftri ordinatione■ , ut de univerfr fraternitatis
tentum fuum commodans, quando per Ofee fuffragio
·- ■ , & dc epifcoporum qui in prxfentia
prophetam comminetur & dicat ccnfura divina: convenerant, quique de eo ad vos litteras fece­
Sacrificia eorum tamquam p~nij luiîus : cmr.rt
rant, judicio epifeopatus ei deferretur , & ma­
qui manducant ea , contamina 'untur . Docens fcinus ei in locum Bafilidis imponeretur . Nec
fivet & oftendens omnes omnino ad peccatum refeindere ordinationem jure perfeâam poteft ,
conftnngi, qui fuerint profani & injuili faccr- quod Bafilidcs poft crimina fua deteâa, & condotis facrificio contaminati. Quod item m Nu­ icientiam etiam propria confeflione nudatam ,
meris manifeftari invenimus, quando Core, dc
Romam pergens, Stcphamim collegam noftrum
D.ithan , & Abiron contra Aaron facerdotem longe politum, &. geftx rei ac tacitx veritatis
ficnficandi fibi hccntiam vindicaverunt . Illic ignarum fclellit , ut exambiret reponi fe imu- queque per MoUcn prorupit dominus , ut ab Ite in epifeopatum , de quo fuerat itifte depo­
cis populus fenaretur, ne facinorofis conjunrios litus . Hoc eo pertinet , ut Bafilidis non tatn
eodem facinore & ipfe pcrftringatur. Srparami
abolita fint, quam cumulata delifta , ut ad Iuni , inquit , a tabei nacu.t' hominum tfitrum ι·;<pcuoia peccata ejus etiam fallacix & circumriffmorum, &. nolite tangere ' ea que ad eos per-1Dventionis crimen .scceiTcrit . Neque enim tam
>
linent, ne fimul pere.itu tn peccato eorum. Pro­
culpandus eft ille, cui negligenter obreptum eft,
pter quod plebs obfequens prxeeptis d< nmd., quam hic exeerandus , qui fraudulenter obre& Deum metuens, a peccatore praqotiio fep.i- plit . Obrepere autem fi hominibus Bafilides
rare fe debet, nec fe ad i/cr.Iegi facerdotis fa­ potuit, Deo non poteft, cum Icriptum fit.·
crificia milcere . quando ipfa maxime habeat De^< non deridetur. Sed ncc Martiali poteft pro- caler. <.
poteftatem vel eligendi d.gnos iacerdotes , vel fuillc fallacia , quo minus ipfe quoque deliftis
indignos recufandi. Quod & ipfum v.demus dc gravibus involutus epifeopatum; tenere non de­
divina auiloritate deicendere, ut facerdos, ple­ beat , quando \ apoftolus moneat , & dicat :
be pj.riente, fub omnium oculis deligatur , & epijcopum oportet effe fire crimine, quafi Dei dif-"™ ’’
dignus a:que idoneus publico judicio ac tefti- penjatorem. Quapropter cum ( ficut fcripfiftis ,
monio comprobetur , ficut m Numeris domi­ fratres dilecliflimi, ut & Felix & Sabinus col­
nus Moyfi prxeipit, dicens .· Apprehende Aaron lega. noftri alleverant, utque alius Felix dc Cxfratrem tuum, 6* F.leazarum filtum ejut. & im­
Uraugufta fidei cultor ac defenfor veritatis liponet eos in insntern caram omni /rnagnga , & , teris fuis fignificat ) Bafilides & Martialis nefando idololatrix libello contaminati fint ; Bafili­
exue Aaron Ji'lam e’.vt , & ridue Elcazaritm fi­
lium e;u<, ü" Aaron .ippafitu moriatur illic. Co­
des adhuc infuper prxter libelli maculam, aim
ram omni fynagoga jubet Deus conftitui facer­ in infirm.tate decumberet , in Deum blafphcdotem, id eft, infimit & oftendit ordinationes; maverit. , &. fe blaiphemaffe confeffus fit ; &
facerdotales non niti fub populi aftiftenns con­ epifeopatum pro conlciemix fur vulnere fponficientia fieri oportere, ut plebe prxien’c vel de­ te deponens, ad agendam poenitentiam convertegantur malorum crimina, vel bonorum mentai lus fit, Deum deprecans, & fatis gratulans, fi
pi «edicentur, & fit ordinatio jufta & legitima,, fibi vel lateo communicare contingeret ; Mar­
qua omnium fuffragio & judicio fuerit exami- tialis quoque prxter gentilium turpia & lutu-

lenta
t

MS-. nefl.r

fnnimr ijuj junt r.· .

9*9

CONCILIUMICONIENSE

«io

anno lenta convivia, & collegia diu fraquemata t ftAlabefaftart ceperunt. Permanet apud plurimos ΤΊΠΠΓ
CAK*»Ti 6^°* "coda11 collegio exterarum gentium mo- fincera mena , ft religio integra , ft non aifiCHUKTi
”
re apud profana fepukhra depofitos, ft alieni- domino ft Deo fiso anima devota , nec Chri- ****** ’’*■
genis oonfirpultos ; a&is etiam publice habitis ftianam fidem aliena perfidia deprimit ad rui­
apud procuratorem ducenarium obtemperafle fe nam, fed magis excitat ft exaltat ad gloriam,
idololatrias, ftChriftumnegaffeconteftatus fit; fecundum quod beatus apoftolus Paulus horta­
cumque alia multa fint fit gravia delida , qui­
tur, ft dicit; ftjssd enim fi exciderunt a fide qui-**· >
bus Bafilides & Martialis implicati tenentur ; dum eorum, numquid mfidelitat illorum fidem Dei .
fruftra tales epifeopatum fibi ufurpare conan­
evacuavit? Afifit. Efi enim Dent verax , am­
ari autem borne mendax . Si autem omnis ho­
tur, cum manifeftum fit ejufmodi nomines nec
ccclcfix Chr^i prxefle , nec Deo fecrificia of­ mo mendax eft , ft fblus Deus verax ; quid
ferre debere . Maxime cum jampndem nobifaliud fervi, ft maxime facerdotes Dei facere
cum fic cum omnibus omnino epifeopis in to­
debemus, nifi ut humanos errores ft menda,
to mundo conftitutis , etiam Cornelius collega cia relinquamus , ft procepta dominica cuftonofter, facerdos pacificus ac juftus , & marty_
dientes, m Dei veritate maneamus ? Qparc
etrio quoque dignatione domini honoratus , de- B fi aliqui de collegis noftris exftiterun.t , fratres
, qui dcificam difciplinam ncgligencreverit ejufmodi homines ad poenitentiam qui- dile&iflimi
* ' ~
dem agendam pofle admitti , ab ordinatione d*m putant, & cum Bafilidr ft Martiale teme­
re communicant, conturbare fidem no ft ram res
autem cleri atque facerdotali honore prohibe­
ifta non debet , cum Spiritui fandus in pfalri . Nec vos movear, fratres dilediflimi, fi apud
3uoidam in noviflitnis temporibus aut lubrica fi­
mis talibus comminetur, dicens.* Tu autem •Λί·τμίβ) ,t.
es nutat, aut Dei timor irreligiofus vacillat , fti difciplinam, dT abjetifii fermonei meoi rem.
Si videbat furem , concurrebat ei, & rartw adui~
.. r.«.
aut pacifica concordia non perfeverat Prxnuncia> rf. r.
jafujn Haec fiitura in fxculifine, & domini vo­ terit portionem tuam ponebat. Confortes & parti­
ce , atque apoftolorum conteftatione prxdi&um cipes oftendit eos alienorum delidorum fieri, qui
fuerint delinquentibus copulati. Sed & hoc idem
eft, deficiente jam mundo, atque appropinquan­
Paulus apoftolus feribit, & dicit.* Sufurratoret,
te Aatichrifto bona quxque deficere, mala ve­
detrafloret, abberrentet Deo , tnjurtofi, fuperbi , *“ ’
ro & adverfa proficere. Non fic tamen, quam­
vis noviflimis temporibus , in ccckfia Dei aut ja flante/ fm, adinventoret mulorum, qui cum juevangelicus vigor cecidit , aut Chriftianx vir­ flitiam Dei cognovflent, ae» intellexerunt , quo·
tutis aut fidei robur elanguit , ut non fuperfitC niatot qui talia agujrfntorte funt digni; w»n tun­
ium qui faciunt eu , fed & qui eonfentiunt eii
portio facerdotum, qux minime ad has rerum
ruinas, & fidei naufragia fuccumbat *, fed fortis
qui bec agunt, quoniam, qui talia, inquit, agunt,
morte funt digni. Manifcftat, & comprobat mor­
& flabilis honorem divinx majeftatis & facerdotalem dignitatem plena timoris obfervatione
te dignos efle, & ad pcenam venire non tantum
• *«.*, r. tueatur. Meminimus & tenemus, fuccumbenti- illos qui mala faciunt, fed etiam eos qui talia
^Jbus licet & cedentibus ceteris , Mathathiam agentibus eonfentiunt : qui dum malis & pecca­
'Sy· «j Irgem Dei wndicafle fortiter : Eliam , Judxis toribus, & poenitentiam non agentibus , illicita
efficientibus atque a religione; divina rereden- communicatione mifcentur, nocentium contadi!?<«></« ér,. tibus , ftetifle , & certafle fnblimitcr : Danie- bus polluuntur, & dum junguntur in culpa, fic
■'
■d"’e lem, nec 1 folitudine regionis alienx, nec per- nec in pœna feparantur. Propter quod integrita­
fecutionis aflidux, inieftatione deterritum, fre­ tis & fidei veftrx religiofam folicitudinem, fratres
quenter ac fortiter gloiiofa edidifle martyria : dile&iflimi, & laudamus pariter & probamus; ft
quantum pofliimus adhortamur literis noftris,
tres 1 item pueros , nec annis nec minis fraΟλγ< j.
ne vos cum profanis & maculatis facerdotibus
ftos, contra ignes Babylonios fideliter obftitiife , & vidorem regem m ipia fua captivitate Dcommunicatione facrilega mifceatis , fed inte­
vieille . Viderit vel prxvaricatorum numerus , gram & finceram fidei veftrx firmitatem relivel proditorum, qui nunc in ecdeiia contra ec­ giofo timore fervetis. Opto vos , fratres carit·
clefiam furgere , & fidem pariter ac veritatem limi, femper bene valere.

ICONIENSE

«CONCILIUM
CONTRA
■> CCLVJ

Celebratum anno

CATAPHRYGAS,

b CCLVIH.

*

fub Stepbano Papa 1.

af^Oncilium Iconienfe.) Hoc concilium habi-E ipforum omniumque aliorum hxreticorum ba-

tum eft anno c 258. Iconii in Phrygia,
occafione Cataphrygarum hxreticorum, ut de

ptifmatis valore, quid ftatuendum fit, inquirerent. Ex Cappadocia, Cilicia, Galatia , aliif-Q>< mr.i.,
__________________________ que

i MS vrr-wir . * Certum eft, inquit Pagius ad ann. Chr.
η. i 5. 8f 16. Concilium Iconienfe, in nuo reba·
ptiutiO hxreticorum dc.rcta , ante itephani Pontificatum celebratum . Id enim diferte nflvut Firmilianus >n
Epift. ad Cyprianum, ubi de Iconienfi fynodo ita loquitur :
remm
famprljtru In l.eni» ,
Piryfia
tertii tfi ciiiriu, in unnnr rinvrnirmiftii r* Gnllin
C'lictn, O ctir-h prenimit rrpjenitni
. Ubi
ptonotnen tit< , non de ipfiu, Eirmiliuni perfona , fed potiua de eiui deceftoribu» accipiendum .· cum Eirnulianut
eam Synod· m jamprideni colleAatn affirmet, St In fine ejufdctn epiftoU Synodi huiu» vetuftatem mamfelbffime in­
dicet, ut oblervavit Valefius >n -loti» Eufebianit «d lib. 7. cap. 7. Nam cum SiephanUr 1'apa Cypriano f.Hbeiq,
antiquam Ecclefia confuctudinem
i recipiendii hareticia ad ver fua aflertores novi dogmara oppufuiife: , Fitmihaous hoc argumen'um adverfus Afros fortaiTe valere dicit ,· St quomodo AfTri id refutare poffint > ib.dcm docet .
Coatra Orknulea nullam vini illud habere detuonftrat» apud quoa femper rthapuuu luerint l aictici > iaxu inde

..u

itet

“*·'·

______ 9i i

EPISTOLA

: FIRMILIANI

912

O que proximi* orientalibus regionibus epifcopi A fimul invocent , fed feparatis & divifis abinvi-1 N
,|g »
ad hane fynodum accefferunt: « quibus omni- cem nec confabulatio jam poflit efle , aut fer-CHRTSTr
Dr<rrtugi
bus conftitutum ac decretum eft, nihil eorum, me communis . Nifi quod nos gratiam referre *’*' ***'
co.uiii.
^ue ag haereticis faâa funt, ab ecclefia cathoStephano in ifto poflumus, quod per illius in­
hca recipiendum effe : ordinationes, baptiimum, humanitatem nunc effectum fit, ut fidei & famanuum impofitiones, aliud ve facrum quodvis pientiae veftra: experimentum caperemus . Sed
ab haereticis adminiftratum , invalidum efle . non ii nos propter Stephanum hanc beneficii
FJ· Stephanus pontifex Romanus epiicopos orien- gratiam cepimus, ftatim Stephaniis beneficio &
tiles hxc conflituentes excommunicat, fic apo- gratia digna commifit . Neque enim & Judas
Uvit.
ftoliae fedis communione privat * ipfam vero
perfidia fua fic proditione , qua federate circa
fynodum erraticam contra apoftolorum tradi­ falvatorem opera Ius eft , dignus videri poteft ,
tionem erroneum dogma confirmantem repro­ quafi caufam bonorum tantorum ipfe pnefti te­
bat . Orientales ad 'pontificem fuos quidem le­ rit, ut per illum mundus, fic gentium populus
gatos , qui de rebus in fynodo geftis coram liberaretur. Sed hxc interim quae ab Stephano
potltifiee rationem redderent, ablegarunt; ve­ gefta funt, pretereantur , ne, dum audacia &
rum Romam venientes a Sanfto Stephano pon I > infolentiar ejus meminimus , de rebus ab eo
Hrniiiawt tifice , neque recepti, neque auditi fuerunt. Ob improbe geftis longiorem mœftitiam nobis in­
acJ0^’
quam caulam Firmtlianus Carfarer Cappadocie feramus. De vobis autem cognofcentes , quod
epifcopus ad Cyprianum eam qua afia hujus fecundum regulam veritatis fic fapientiam Chri­
concilii enarrat, fil de legatis non auditis valde fti , hoc de quo nunc quaeritur, difpofueritis ; L„
conqueritur, epiftoiam fequentem hanc confcri- cum magna laetitia cxultavimus, fic Deo gra­
pfit. Baron, an. pred. nu. 14. 15& 16.
tias egimus , quia invenimus in fratribus tam
longe pofitis tantam nobifeum fidei fic verita­
.t.n^MoEPISTOLA' » FIRMILIANI
tis unanimitatem. Potens eft enim gratia Dei
1*»
S Cy
copulare fic conjungere caritatis atque unitatis
ΓΤχχν.1
AD CYPRIANUM
vinculo , etiam ea qux videntur longiore ter­
in «Mit Pirn.
rarum fpatio efle divifa . Secundum quod &
a R'i‘l
contra epiftoiam Stephani.
olim intervallo temporum fe parat os ab Job fic.
Nce , qui in primis fuerant , Eaechielem fic
Eirmihanus Crpnano firtri i» domino falutem.
Danielem , pofteriores artate ad unanimitatis
, /t
c vinculum virtus divina conjunxit ; Ut quamvis
Ccepimus per Rogaliantim cariflimum no­ temporibus longis difereti eflent, eadem tamen
ftrum diaconum a vobis miflum literas divina infpiralione lenti rent . Quod fic nunc in
quas ad nos fecifit, frater di ledi tlime , & pa
­
vobis
animadvertimus , ut qui longiflimis re­
tias propter hoc domino maximas egimus ; quod gionibus a nobis feparali eftis, fenfu tamen fic
contigerit , ut qui corpore abinvicem fepara- tpiritu copulatos vos elle nobilcum probaretis .
mur , fic tpiritu adunemur , quafi non unam Quod totum hoc fit divina unitate. Nam cum
tantum regionem tenentes , led in ipfa atque dominus unus atque idem iit qui habitat in no­
in eadem domo fimul inhabitantes . Quod & bis , conjungit ubique fic copulat fuos vinculo
decet dicere, quia fic fpiritalis domus Dei una unitatis . Unde tn univerfani terram exivit fo- rfai» il.
r/«i. ·.
eft : erit enim m novtf/tmts , ait propheta , die- nus eorum, qui, a domino mifli funt unitatis
bus manifefiut mon> donnnt , & domus Dei fuper
tpiritu velociter currentes . Sicut e contrario
vertices montmm . In quam convenientes cum
nihil prodeft aliquos proximos fie ÿcinéfos fibi
jucunditate adunantur , lecundutn quod & in efle corporibus, ft animo fie mente diflîdeant ;
τ/i;». κ. plalmo hoc poftulatur a domino, inhabitare tn quando adunari anime omnino non poflint ,
domo Dei per omnes dies vita. Unde & in alioD quæ fe a Dei unitate diviterint : Ecce enim, in-^<4e. ,z.
loco rnanifeftaturn eft , elle apud fandos ma­ quit,
longin<fnant fe ah te peribant: fed ta­
gnam voluntatis caritatem , in unum tonveni- les judicium domini pro merito fuo fubibunt ,
r.ir·» 1«. te - Ecce, inquit, quam horum $5 vol.sptihle efi, recedentes a verbis ejus , qui patrem pro uni­
ut habitent frai.es ;n unum. Adunatio enim, fic.
tate deprecatur, fic dicit : Pater da ut quomodo
an n

A

pax, & concordia, non folum hominibus fide­ ego & tu unum fumus , fic & hi in nobis unum
libus fic cognofcentibus veritatem, fed fic ange­ fint . Nos vero ea quæ a vobis feripta hint ,
lis iptis cœleftibus voluptatem maximam prx- quafi noftra propria liifcipimus , nec in tranftat ; quibus dicit fermo divinus , ecce gaudium icurfu legimus, fed farpe repetita memoriae man­
davimus : neque obeft utilitati falutari aut ea­
m uno peccatore poenitentiam agente , fic. ad uni­
tatis vinculum revertente. Quod utique non di- dem rctçxere, ad confirmandam veritatem, aut
cetetur de angelis converlationem in cœlis ha­ fic quadam addere ad cumulandam probatio­
bentibus, nili ipii quoque client nobis adunati, nem . Si quid autem a nobis additum fuerit ,
qui noftra adunatione lart.mtur .· ficut e contra­ non lie additur quafi a vobis aliquid minus
rio utique contriftantur, quando vident diver- dictum fit : led quoniam fermo divinus humafas quoiumd.un mentes , fic iciflas voluntates , E nam naturam iupergreditur , nec poteft totum
fic perieftum anima concipere , idcirco & tan­
quafi non t.mtt.m unum, fic eumdem dominum
tus
ib l.-onin’i S-nnrlo, rUr vb M.cnian.flsi luerit >rJ,ila . His aJ3c Valefius Dienv/iiim Alen.ndrifiiiin in enilt.
aJ Pn.lcin. ntm Roiu. urbs rte-b. teram , cuji·.» l.rinlu fub mitia 1’oir ihcat us Xylli Papa, ubi ait . Illud fnetr-ri ai.l.s· , ei, a:
: vit ht.ni ..ife·» *:<··. tui ..m ir.wllum ! H'lfe . lea
’nultt antsa fufsriiiruen hflfrep;r:”i 1 '"’t ui-t»
r< teli.,
, C* ‘ ·' ('.-i.lll.. fret eum
Iratiue» C?
‘•f·’* “ίι.·> ftu. e,-i
faesifti»
Hinc lui> vstrenu Alesan.hi Cc,eri tempora , quibu» Firmilianu, «d Gklarieiitis Kc<l-iia Sa.er J"tmm ice.» ριυην-ίΜ« luerat, ut .tuet JjMu. In 1 b. <s. bs nodum teomeniem eolleilam credit Va.
leni., :,ko«|.:e ante o ::eli, Paya P >nt rhcai :m. U4d,.r,as Paetius. Haidu-.n-.is in Indice Conciliorum tomi primi
!«> η Λ .Syrtrad,. Concilia habita tilt anno « ii.i.ei 1^3. jPirniat . De lu» vi.le & Auguilinum lib. ;. .entra CieCsnn . ip- 5
i Hillor atn huj s JitiiJi. inaj'S m...icaiaa.
aped I’a_iu:.-. ad ar:.
n. 9. &- icqq. 5c ad an. 156. num.
9. Λ κ-Γί

______

m

AD CYPRIANÜM.

______

/
tui
prophetarum , «t multiplex A filiis ridiculum effe, ut quis fequatur errantes, FR V A*
.7«^vina fapientia per multos diftribuatur. Unde illud tamen ex abundanti addimus ; non effe
dc tacere wmdpitnr. primo tn prophetia lo- mirum fi fic heretici agapt , qui etfi in qui- *'
*’*■
quendi, u fecundo ruerit revelatum. Qm ex bufdam minoribus diferepant , in eo tamen
caufii neceflario apud nos fit, ut per fingulos quod eft maximum, unum & eumdem oonfenannos. feniores & przpofiti in unum convenis- fum tonent, ut blafphemcnt creatorem , qux
mus ad difponenda ea que cure noftrr com- dam ibrnnia fibi & phancafinata ignoti Det
miffa funt .* ut fi qua graviora funt, communi confingentes : quos utique confequens eft fic
confilio
eonfilio dirigantur .■: lapfi*
lapfu quoque fratribus & confentire in baptifmi lui vanitate, ut confcnpoft lavacrum fidutare a diaoolo
____ ...
r______ __________
______ . De
diabolo vulneratis per hunt
in „
repudianda
divinitatis veritate
peenitentiam medela queratur : non quafi a no- quibus quomam longum eft ad fingula eorum,
bis rcmiflîoâem peccatorum con&quantur, fed vel fceicfta vel fupervacua, refpondcre ; fatis eft
ut per nos ad intelligcntiam delidorum fuo­ 'breviter illud in compendio dicere : eos qui
rum convertantur , & domino plenins fati&fa- non teneant verum dominum Patrem , tenere
cere cogantur. Quoniam vero legatus ifte a non pofle nec Filii nec Spiritus fandi veritavobis miffus regredi ad vos feftinabat , & hihi­ B tem. Secundum quod etiam illi qui Cataphrybernum tempus urgebat ; quantum potuimus ad’ ges -appellantur , & novas prophetias ufurpare
feripta veftra refcnpfimus. Et qutdem quantum conantur, nec Patrem poffunt habere, nec Fi­
ad id pertineat quod Stephanus dixit, quafi lium, nec Spiritum fandum; a quibus fi quzapoftoli cos qui ab herefi veniant baptiaari ramus quemChriftum prodicent, refpondebunt
prohibuerint » & hoc cuftodiendum pofteris tra- eum fe praedicare qui mifçrit fpiritum per Mon­
'
diderint, pleniifime vos refpondtftis ; neminem tanum À Prifcam locutum. In quibus cum
iam ftultaun effe qui hoc credat apoftolos tradi- animadvertamus non veritatis fpiritnm fed er­
diffe, quando etiam ipfas hzrcfes conftet exe- roris fuiffe ; cognofcimus eos qui falfam illo-,
crabilcs ac detcftandas poftea extitifle. Cum & rum prophetiam contra Chrifti fidem vindi­
Marcion Cerdonis difcipulus inveniatur iero poft cant, Chriftum habere non poffe . Sed & ce­
apoftolos , & poft longa ab eis tempora facri- teri quique hzretici, fi fc ab ecclefia Dei fcilegam adverfus Deum traditionem induxiffe . derint , nihil habere potcftatis aut gratiz pol­
Apelles quoque biafphemiae eius confcntiens , iunt ; quando omnis poteftas & gratia in ccmulta alia nova & graviora fidei.ac veritati mimica .elcfia
.. .
, fit,
r__________
,______
conftituta
ubi prxfideut
majores na.

,

addiderit. Sed & Valentini &. Bafilidis tempusCm, qui & baptizandi , dc manum imponendi ,
manifeftum eft, quod & ipfi poft apoftolos, &»&
“ ordinandi
··.«·.
poffrdcnt poteftatém.
Λ '
Hxreticocnim
poft longam aetatem , adverfus ecclefiam Dei
ficut ordinare non licet , ncc manum impone­
fceleratis mendaciis fuis rebellaverint . Ceteros
re ; ita nec baptizare , ncc quidquam fande
quoque luereticos conflat pravas Tuas feclas & nec fpiritaliter gerere, quando alienus fit a fptinventiones perverfas , prout quifque errore rrtali & deifica fan&itate . Quod totum nos
dudus eft, poftea induxiffe -, quos omnes ma- jampridem in Iconio , qui Phrygiz locuseil ,
nifeftum eft a femetipfis damnatos effe, & an­ colledi , in unum convenientibus ex Galatia ,
te diem judicii inexcufabifan fencentiam ad­ 6c Cilicia, & ceteris proximis regionibus, con­
verfus femetipios dixifle.* quorum baptifnu qui
firmavimus, tenendum contra, hzreticos firmi­
confirmat , quid aliud quam cum ipfis le ad­ ter & vindicandum, cum a quibufdam de ifta
judicat , & fe ipfe participem talibus faciendo re dubitaretur . Et quoniam Stephanus & qui
condemnat? Eos autem, qui Romz font, non
illi confentiunt , contendunt dimiflîonem pec.
ea in omnibus fervare , quae fint ab origine
catonun & fecundam nativitatem in hereticotradita , „
& fruftra
apoilolorum
------------------ -j------- »... audontatem
rum baptifma poffe procedere, apud quosetiatn
prztenderc, fcire quis etiam inde poteft, quoduipfi confitentur Spiritum fimdum non effe ;
circa celebrandos dies pafchae
r
>, & circa
«
confiderent Λ intelligent fpiritalem nativitatem
multa alia divine rei (aeramenta , videat ef
'r
fine fpiritu effe non pofle : fecundum quod &
fe apud illos aliquas diverfitates , nec obfer
beatus Paulus apoftolus eos , qui ab Joanne
vari illic omnia zqualiter , qux Hierofolymis b.iptizativfuerant, priufquam miflus effet a do­
obfervantur . Secundum quod in ceteris quo­
mino Spiritus fandus , baptiza vit denuo ipirique plurimis provinciis, multa pro locorum & tali baptifino, & fic eis manum impofuit , ut
nominum diverfitace variantur ; nec tamen pro­ acciperent Spiritum fandum. Quale eft autem,
pter hoc ab ecclefix catholkx pace atque uni­ ut cum Paulum poft Joannis baptifma iterato
tate aliquando difccffum eft . Quod nunc Ste- difcipulos fuos baptizaflê videamus , nos cos
phanus aufus eft facere , rumpens adverfum qui ab herefi ad ecclefiam veniunt , poft illi­
vos pacem, quam femper anteceffores ejus vo
citam & profanam eorum tindionem baptizare
bifeum amore & honore mutuo cuftodicrunt :
dubitemus ? Nifi fi his epifeopis , de quibus
adhuc etiam infamans Petrum & Paulum bea­ nunc, minor fuit Paulus , ut ni quidem poftos apoftolos , qi|uafi hoc ipfi tradiderint ; qui
fint per folam manus impofitionem venienti». ut-t-bus haereticis dare Spiritum fandum: Paulus
in epiftolis fuis luereticos exeerati r.....
funt , &
cos evitemus monuerunt . Unde apparet tradi­
autem idoneus non fuerit , qui ab Joanne ba­
tionem hanc humanam effe , qux haereticos
ptizatis Spiritum fandum per manus impofitioafferit , & baptifma , quod non nifi folius ecnem daret, nifi eos prius etiam ecclefix bapt i fmo
clcfix eft, eos habere defendit . Sed & ad ilbaptizaflet. Illud quoque abfurdum , <juo non
jano partem bene a vobis refponfum eft , ubi
putant quxrendum elle , quis fit ille qui baStephanus in epiftola fua dixit* Hareticos quo­
ptizaverit, eo quod qui baptizatus fit, gratiam
que ipfot in baptifma tonvenire , & quod ad alconfcqui potuerit invocata trinitate nominum
terutrum ad fe venientes non baptizent, fed com­ Patris fll rilii & Spiritus fandi . Deinde hxc
municent tantum , quafi 1 ad nos hoc facere erit fapientia, quam feribit Paulus effe in his,»- c·»
debeamus. Quo in loco, etli vos iam probaftis qui ptffedl funt At quis eft in ecclefia pcifeConcil. General. Tom. IMm m
dus

£ PIS TOLA

FIRMI LIA NI

9ι6

anno tas fit Capiens, qui hoc aut defendat, autcre- A Latione quoque fratrum plurimorum , qui & "a
CHRISTI dat, quod invocatio haec nominum nuda fiiifi«m- cjAt a<i remiflaonem peccatorum , fic bapufini
fenftificationem ? cum hec tunc utique profi­
ciant , quando fic qui baptizat habet Spiritum
Cinftum, fit baptifma quoque ipfum non frt
fine Spiritu conftirutum. Sed dicunt eum, qui
quomodocumque foris baptizatur , mente fit fi­

Mer. ·,.

0“
ipfi fortes ac laudabiles in fide aderant, exci- CHRlJTl
tatus, erexit fe contra «Ilum fpiritum nequam ***' “ *’*’
revincendum ; qui ifrbtiti fallacia etiam hoc
paulo ante praedixerat , venturum quemdam
averfum & tehtatorem infidelem . Tamen il­
le exorcifta infpiratus Dei gratia fortiter ret
ftitit, & efle illum nequiflimum fpiritum, qui
prius fandus putabatur , ofteadit. Atqui illa
mulier, quas prius per· prcftigias & fallacias
dxmonis , multa ad deceptionem fidelium mo­
liebatur, inter cetera quibus plurimos decepe­
rat, etiam hoc frequenter aula eft; ut invoca­
tione - non contemptibili fandificase fe panem
& euchariftiam facere fimularet, fic facrificium

de fua baptifmi gratiam confequi uoffe : quod
fit ipfum fine dubio ridiculum eft , quafi de
celo adducere ad fe poflit aut mens prava juftorum fanftificationem, aut fides falfa creden­
tium veritatem. Non omnes autem , qui no­
men Chrifti invocant, audiri, fic invocationem
fuam confequi aliquid grati* pofle dominus
ipfe manifeAat , dicens : Multi venient in no­ B domino fine facramento» folitx · pnedicationis * r
mine meo dicentes: Ego fum Cbrifiut,
multos
offerret ; baptizaret quoque multos ufitata fic
jdlient. Nulla quippe differentia eft inter pfeulegitima verba interrogationis ufurpans , ut nil
doprophetam & hxreticum : Nam ut ille in diïcrcpare ab eccleftaftica regula videretur .
nomine Dei aut Chrifti, ita ifte tn facramen­ Quid igitur de hujus baptifmo dicemus , quo
to baptifmi fallit . Mendacio uterque nititur , ncquiflimus demon per mulierem baptizavit ?
ad decipiendas hominum voluntates. Volo au­ Numquid & hoc Stephanus , & qui illi contem vobis fic de hiftoria , qux apud nos fafta fentiunt comprobant? maxime cui nec fymboeft exponere ad hoc ipfum pertinente . Ante lum Trinitatis , nec interrogatio legitima fic
viginti emm fit duos fere annos , temporibus eccleftaftica defuit ? Poteft credi aut remiflio
poft Alexandrum imperatorem , multap iftic peccatorum data , aut lavacri falutaris regene­
conflictationes & preflurx acciderunt , vel in­ ratio rite pcrfeda7 ubi omnia quamvis ad ima- ·
commune omnibus hominibus , vel privatim g i nem veritatis , tamen per drinonem gefta
Chriftianis; terrx etiam motu? plurimi fic fre­ lunt ? Nili fi fic drinonem in nomine Patris
quentes extiterunt, ut per Cappadociam fic per fic Filii fic Spirittis fanfti
fandi gratiam baptifmi dePontum multa fubruerent , quxdam etiam ci-'"
, ΛΓ contendant
-■ ' - ■ r qui haereticorum baptifmi de­
C1 diffe
vitales m profundum receptx dirupti foli hia­ fendunt . Apud quos fine dubio idem error
tu devorarentur , ut ex hoc perfecutio quoque eft, dxmonum fallacia ipfa eft , quando apud
gravis adverfum nos Chriftiani nominis heret. illos omnino Spiritus fandus non, eft . Illud
Qux poft longam retro xtatis pacem repente etiam quale eft, quod vult Stephanus, his qui
r
oborta , de inopinato fie infùeto ma’o ad tur­ apud haereticos baptizantur , adeffe prxfcntiam
bandum populum noftnim terribilior effefta eft. 3c fanftimoniam Chrifti ? Nam fi non menti­
Sereruanus tunc fuit in noftra provincia prx- tur apoftolus, dicens : Quotquot in Cbrtfto tin- ο·ι· ,.
fes, acerbus fic dirus perfecutor. In hac autem fit ejïis, Chrifium induiftis : utique qui illic in
perturbatione conftitutis fidelibus , fic huc at
Chrifto baptizatus eft , induit Chriftum : fi
que illuc perfecutionis metu fugientibus, fic pa
auterq induit Chriftum, accipere potuit>ficSpi­
trias fuas relinquentibus , atque in alias partes ritum fandum , qui a Chrifto miffus eft , fie
regionum tranicuntibus , < erat enim tranieun- Iruftra illi venienti ad accipiendum Spiritum
di facultas , eo quod pcrlecutio illa , non per manus imponitur : nifi fi a Chrifto Spiritum
torum mundum , fed localis fuilTet ) induit,
einerfu ut ____
... ..
________
... ____ w
apud ,hsreticos
fit quidemChriftur,
iftic tubito quxdam mulier., qux in ecftati Dnon Iit autem illic Spiritus fandus . Decurraconflituta , propheten te prxrcrrct , & ■ |uali mus vero ...
... co- ■,
breviter fic cetera qux a vobis
fando Spiritu plena fic ageret Ita autem prin­ piofe fic plenifltme difta funt ,- feftinante vel
cipalium dxmomorum impetu terebatur, ut per maxime ad vos Rogatiano diacono cariflimo
longum tempus foliotai et fic deciperet frater­ noftro . Sequitur enim illud quod interrogandi
nitatem , ac mirabilia quxdam fic portentofa funt a nobis qui hxrettcos defendunt , utrum
perficiens , fic facere fe terram moveri pollice­ carnale fit eorum baptifma , an fpirituale. Si
retur . Non quod daemoni tanta effet poteftas, enim carnale eft , nihil differunt a Judcorum
ut terram movere , aut elementum concutere baptifmo , quo fic illi utuntur , ut eo tam­
juflu valeret ; fed quod nonnunquam fpiritus quam communi fic vulgari lavacro tantum fornequam prxfciens fic intelligens terrxmotum des laventur. Sin autem fpiritale eft : quomo­
futurum , id fe fedurum effe fimularet , quod do apud illos efle baptifma fpiritale poteft ,
futurum videret. Quibus mendaciis fic jaftatio- apud quos Spiritus fandus non eft ? Ac per
nibus fubegerat mentes fingulorum , ut fibi hoc aqua , qua tinguntur , lavacrum eft illis'
obedirent , & quocumque prxeiperet fic duce- carnale
_
_____
___________________
tantum _,_______
non baptifini
facramen tum .
ret, fequerentur : faceret quoque mulierem il-E Quod fi baptifma hxfeticorum habere poteft
lam cruda hieme nudis pedibus per afperas ni- regenerationem fecunde
/·....
nativitatis; non hatreves ire, nec vexari in aliquo aht Ixdi illa di- tici, fed filii Dei computandi funt , qui apud
fcurfione: diceret etiam fe in Judxam fic Hie- illos baptizantur : fecunda enim nativitas qu*
rofolymam fcftinare, fingens tanquam inde ve- eft in baptifmo, filios Dei generet . Si autem
niffet · Hic fic unum de presbyteris Ruflicum, fponfa Chrifti una eft, qu* eft ecdefia catho­
item fic alium diaconum fefellit, ut eidem mu­ lica ·; ipfa eft. qust fola generat Dei filios .
lieri commifcerentur, quod populo poft dete·
Neque emm multx fponfir Chrifti , cum dicat
dum eft . Nam fubito apparuit illi unus de apoftolus : Defpondi vos uni vire virginem ese- 1 f,r· «i·
Audij___
film, &
& rfitl
exorciftis, vir probatus, & circa religiolam di- flem aÇtgnnre Chnflo
- . fic:
--- ___
- vide
___ , fciplinam bene temper converlâtus, qui exhor- ,η.Ιιηα ourem tunm t Ü o^ivijcere pop^tur. \um
dfji-

CYPRIANUM.
ΛΛΐίτι
e«»r. 4.
f*" j.

fit r

fpoufa . Videmus unam perfonam ubique pro-

* '
petras inducar, fic ecclefiarum
multarum nova
aedificia conftituat, dum efle illic baptifina fua
auûoritate defendit . Nam qui baptizantur ;
complent fine dubio ecdefue numerum . Qyi
autem baptifina eorum probat, de baptizatis
fic ecclefiam illic efle confirmat. Nec intelligit
offufeari a fe fic quodammodo aboleri Chriftianx petrx veritatem , qui fic prodit fic deferit
unitatem . Judxos tamen quamvis ignorantia
caecos , fic graviflimo facinore conftrifros , .ze­
lum Dei apoftolus habere profitetur ; Srephaha­
mentum declarans , ait : Qui w» efi faecum , nus qui pet fucceflionem cathedram Petri haadverfus me efi , & qui non metum colligit , Bbere fe praedicat, nullo adverfus hcreticos zefporgit. Si enim nobiicum eft Chriftus, haere­ lo excitatur : concedens illis non modicam ,
tici autem non funt nobifeum , pro certo ad­ fed maximam gratis poteftatcm ; ut dicat cos
verfus Chriftum funt haeretici . Et fi nos col­ fic afleveret per bapeifini facramentum fordas
ligimus cum Chrifto, non colligunt autem no­
veteris hominis abluere, antiqua mortis pecca­
biicum haeretici, fine dubio fpargunt. Sed nec
ta donare, regeneratione coele ft i filios Dei fa­
illud praetereundum eft a nobis , quod a vobis
cere, ad aeternam vitam divini lavacri fanftifineceflario didum eft, quod ecclcfia, fecundum catione reparare . Qui fic magna fit coeleftia
Canticum canticorum, hortus Jit conclufui , &
ecclefix munera haereticis concedit fic tribuit ,
foSs fignatus , paradifus cum fruilu pomorum .
quid aliud quam communicat eis , quibus tan­
Qui autem nunquam in hunc hortum introie­
tum grain defendit ac vindicat ? Et fruftra
runt , neque paradifiim a Deo creatore plan­
jam dubitat in cereris quoque confentire cis
tatum viderunt, quomodo de fonte, qui intus
fic particeps efle ; ut fic fimul cum eis conve­
inclufus eft , fic divino figi lio lignatus eft , niat, fic orationes pariter cum iftdem miiceat ,
aquam vivam lavacri falutaris praebere alicui • fic altare
____ ac facrincium commune conftituat .
poterunt ? Cum vero & arca Noe nihil aliudCSed in multum, inquit, proficit nomenChrifti
fanâificationem
, ut qui*
fuerit quam facramentum^ ecclefix Chrifti, qux ad’ fidem fit
Λ bapülmi
‘
r
tuno omnibus foris pereuntibus eos folos fer- cumque , & ubicumque in nomine Chrifti bar
vavit qui intra arcam fuerunt ; manifefte inptizatus fuerit , confequalur ftatim gratiam
ftruimur ad ecclefix unitatem perfpiciendam , Chriili , quando huic loco breviter occurri
quemadmodum & apoftolus Petrus pofuit , dipoflit & dici , quoniam ft in nomine Chriili
cena: Sic & vos Jmnliter faivos faciet baptijma, valuit foris baptifma ad' hominem purgandum,
oftendeus , quoniam quomodo qui cum Noe m ejufdem Chrifti nomine valere illic potuit
in arca non fuerunt , non tantum purgati fic
& manus impofitio ad accipiendum Spiritum
falvati per aquam non funt , fed ftatim dilu­ •fandum . Et incipient cetera quoque , qux
vio illo perierunt : fic fic nunc quicumque in apud haereticos aguntur , jufta fit legitima vi*
ecdefia cum Chrifto non funt, foris peribunt, deri, quando in nomine Chrifti gerantur ; fe*
nifi ad unicum fit falutare ecclefix lavacrum
eundum quod vos in epiftola veftra exfecuti
per panitentiam convertantur. Qualis vero er­ eftis: non nifi in ecdefia fola valere pofle no­
ror fit, fic quanta fit excitas ejus , qui remtf- men wiriiti
Chrifti , cut
cui hi
«ni conceflerit Chriftus cœfionem peccatorum dicit apud fynagogas hxre-Dieftis gratix poteftatem . Quod autem pertinet
ticorum dari pofle, nec permanet in funda-> confuetudinem
—r-—J------ ; refutandam
— *·
·
ad
, quam videntur
mento unius ecclefix qux l?mel a Chrifto lu? opponere veritati ; quis tam vanus fit , ut vepra petram fbiidata eft , hinc intelligi poteft , j nat i confuetudinem praeferat ? aut qui perfpequod foli Petro Chriftus dixerit : Quacumque
cla luce tenebras non derelinquat ? Nifi fi fic
ligaveris fuper terram, erunt ligata & in coelu ;
Judxos Chrifto adventante , id eft , veritate ,
tJ quacumque folveris fuper terram , erunt fola­
adiuvat in aliquo anriquiflima confuetudo ,
te tf iu coelis : fic iterum in evangeli· , quan­
quod relifta nova veritatis via in vetuftate
do in folos apoftolos infuftiavit Chriftus di­
permanferint . Quod quidem adverfus Stephxcens : Accipite Spiritum fandlum : fi cujus reminum vos dicere Afri poteftis, cognita veritate
feritis peccata, remittentur illi : & fi cujus te­
errorem vos confuetudinis reliquifle . Ceterum
nueritis , tenebuntur . Poteftas ergo peccatorum
nos veritati fic confuetudinem jungimus , fic
remittendorum apoftplis data aft , fic ecclefiis
confuetudini Romanorum, confuetudinem, fed
Î|uas illi a Chrifto mifli conftituemnt , fic epi­
veritatis,'opponimus ; ab initio hoc tenent» ,
copis qui eis ordinatione vicaria fucceflerunt . _ quod
___ a
_ Chrifto
______ fic
____
______ traditum
_______ eft
... .
ab_capoftolo
Hoftes autem unius catholicx ecclefix, in qua E Nec meminimus hoc apud nos aliquando ca­
nos fumus, fic advertarii noftri , qui apoftohs ptfle, cum femper iftic obfervatum fit, ut non
fucceflimus , facerdotia fibi illicita contra nos
nifi unam Dei ecclefiam noflemus, & fandum bar
vindicantes, fic altaria profana ponentes , quid ptifma non nifi fanôae ecdefia* computaremus.
aliud funt quam Core fic Dathan fic Abiron ,
Plane quoniam quidam de eorum baptifmo du­
pari fceiere iacrilegi , fic eafdem quas fic illi
bitabant, qut fic fi novos prophetas recipiunt,
poenas daturi cum his qui fibi confentiunt ; fecun­
cotdem tamen Patrem fic Filium nofle nobiicum
dum quod etiam tunc illorum participes fic fauto­ videmur: plurimi fimul convenientes in Iconio
res pariter cum eis perierunt. Atque ego iu hac
diligenti (Time traftavimus, fi: confirmavimus re­
pudiandum efle omne omnino baptiima, quod
pane jnfte indignor ad hanc tam apertam fic
manifeftam Stephani ftuliitiam , quod qui fic
fit extra ecclefiam conftitutum . Ad illud auMmm a
tem
Conci/. General. Tom. I.
poni, quia fic fponfa eft una. Non eft autem
una nobiicum hxretkonun fynagoga, quia nec
fponfa eft adultera fic fornicaria ; unde nec po­
teft filios Dei parere. Nifi fi, fecundum quod
Stephana videtur, harefis quidem parit fic ex­
ponit ; expofitos autem ecdefia iufeipit , fic
quos non ipfa peperit pro fuis nutrit , cum
filiorum alienorum mater efle non poflit. Et
ideo Chriftus dominus nofter unam efle manifrftans fponfam fuam, fic unitatis ejus facra-

“'

». retr 5.

Mitti.

$>tS

rvx/ierim tuam. fic: Veut fp*»fa drAde epifeopatus fili loco gloriatur , fic fe fucccf- A N n q
adveumf firpertrahis λ principio fidei. fionem Petri tenere contendit , fuper quem CH * leTl
lugmfftujjum m Sertum wwim , feror mea fundamenta ecclefix collocata funt, multas alias* ° ’ art*

919

EPISTOLAFIRMILIANI

$»0

a w h o ,e,n quod pro hzreticis ponunt, & ajunt apo- A baptifmo datur, dum dicis eos jam baptizatos, aVn tf*

..u.Te».
» >
,·..·«·. : Stve
... . per occafionem,
.
ξ "MS T1 ftdam
dixiffe
five
per venuiff. *,’* ritetem Cirrifins umuencietur, ut refpondeamus ,

ineptum eft ; quando manifeftum fit, apoftolum in epiftola fua, qua noc dixit, nequehereticorum , 'neque baptifini eorum mentionem,
fecifle , fed locutum effe de fratribus tantum ,
five perfide fecum loquentibus , five in fide
■ fincera perfcveranti bus. Nec oporteat hoc lon­
go tra&atu excutere , fed ipiam fatis fit epi­
ftolam legere , & quid apoftolus dixerit, de
ipfi» apoftolo recognofcere . Quid ergo , inJiuiunt, fiet de his, qui ab hzreticis venientes
me ecclefix baptifmo admiffi funt ? Si dc fxculo excefferunt , in eorum numero

• c,r ·*■
\

v··. i.

’**” ’»·

& extra ecclefiam ecclefix gratiam coniècutos.CH\,ST*
Nec intelligis animas eorum de manu tua ex- ***' ***’
quiri, cum judicii dies advenerit ; qui fitientibus ecclefix potum negafti , & volentibus vi­
vere, caufii mortis fuifti. Et infuper indigna­
ris . Vide qua imperitia reprehendere audeas
cos , qui contra mendacium pro veritate ni­
tuntur. Quis enim juftius indignari contra al­
terum debuit? Utrumne qui hoftesDei afferit,
an vero qui adverfus eum qui hoftes Dei af­
ferit , pro ecdefias veritate confcntit? Nifi quod
imperitos etiam animofos atque iracundos efle
manifeftum eft , dum per inopiam confilit flt
qui
fermonis
apud ad iracundiam facile vertuntur
.......
, ut

nos catechirati quidem funt, fed priufquam ba- B de nullo alio magis quam de te dic.- t feripruptizarentur obierunt, habentur, non modo di­ ra divina: Home animofus perit lites , & virrt„,
cunt emolumentum veritatis & fidei, ad quam iracundus exaggerat peccetλ. Lites enim & difrelifto errore pervenerant , & fi confummatio- fenfiones quantas parafti per ecclefias totius
nem gratis confecuti non funt, mone przven- mundi? Peccatum vero quam magnum libi exn . Qui autem adhuc in farculo permanent, aggerafti , quando te a tot gregibus fcidifti ?
baptizentur ecclefix baptifmo , ut remiffionem Excidifti enim teipfum; noli te fallere : liqui­
peccatorum confcqui pofhnt ; ne per alienam dera ille eft vere fchifinaticus, qui fc a com­
przfumptionem , in ptiftino errore manentes , munione ecclefiafticx unitatis apoftatam fecefine gratir confummatione moriantur. Cete­ t it Dum enim putas omnes a te abftinere pofrum quale dciiftum eft , vel illorum qui ad­ fe, folum te ab omnibus abftinuifti . Nec te
'
mittuntur, vel illorum qui admittunt , ut non informare ad regulam veritatis & pacis vel apoablutis per ecclefix lavacrum fordibus, nec pec­ ftoli praecepta potuerunt monentis & dicentis ·
catis expofitis , ufurpata temere communica­ Olfecro ergo vos ego viniter in domino digne
v
tione contingant corpus & fanguinem domini, ambulare vocatione que vocati eftis , cum omni
cum feriptum fit : ^uicumque ederit panem eut C humilitate fenfus ÎX lenitate, cum patientia, fubiberit calicem domini indigne, reus erit corporit
ύ> fanguinis domini7 Nos etiam illos, quos hi

. ftinentrs . invicem
, , ... in dilelîione, fatis egentes fer­
vere unitatem fpiritus in conjunftione pacis:.
Unum corpus, èT nnut fpiritus, ficut voceti e/iis
in une fpe vocationis vejira. Unus dominus, une
fides, unem baptsjma, unus Deus & peter om­
nium , qui fuper omnes , & per omnie, & m
omnibus nobis. Hxc apoftoli mandata & moni­

qui prius in ecclefia catholica epifcopi tuerant,
& poftmodum fibi poteftatem cleric® ordinatio­
nis affumentes baptizaverant , pro non ba­
ptizatis habendos judicavimus . Et hoc apud
nos obfervatur , ut quicumquc ab illis tinfti
ad nos veniunt , tanquam alieni & nihil con­
ta falutaria, quam diligenter Stephanus imple­
fecuti, unico & vero ecclefix catholicz baptif­ vit, humilitatem fenius & lenitatem primo in
mo apud nos baptizentur, & lavacri vitalis re­ loco fervans? Quid enim humilius aut lenius
generationem .confequantur. Et tamen multum 3uam cura tot epifcopis per totum mundum
tntcreft inter eum qui invitus & jieccflitate
iffenfiffe, pacem cum fingulis vano difeordix
perfecutionis coaftus fuccubuit , & illum qui genere rumpentem , modo cum orientalibus
facrilega voluntate audax contra ecclefiam re- (, quod
Ί„..nec
____ vos
... latere
_ ________
.z____
____vobifconfidimus
) modo
,
bellat, vel in Patrem & Deum Chrifti, & to- DCTtm,. qui
in meridie
eftis ? ‘A quibus legatos
... ............
;
tins mundi conditorem impia voce blafphctnat. epifeopos patienter fiatis
- - &
- leniter
. ·
- ■fufeepit,
ut
Et non pudet Stephanum hoc aflerere , ut per eos nec ad fermonem faltem colloquii com­
eos qui ipfi in omnibus peccatis funt conftitu- munis admitteret: adhuc infuper, diledionis&
ti , dicat porte remiffionem peccatorum dari ? caritatis memor, praeciperet fraternitati univerQtiafi poflit effe in domo mortis lavacrum fa- fx, ne quis eos in domum fuam reciperet ; ut
lutis . Ubi ergo erit nuod feriptum eft t Ab venientibus non folum pax & communio, fed
aqua aliena abftme te, & a jonte alieno ne bi­ & tedum & hofpitium negaretur. Hoc eftferberis ? fi relido ecclefix fonte fignato, alienam vafle unitatem fpiritus in conjunftione pacis ,
aquam pro tua fufeipis , & prophanis fontibus abicindere fe a cantatis unitate, & alienum fc
ecclefiam polluis . Quando enim baptifmo hx­ per omnia tratnbus facere, & contra facramenreticorum communicas , quid aliud quam de tum & fidem, contumacis furore difeordixre­
voragine & cœno iliorum bibis , & ipfe eccle- bellare. Apud talem poteft effe unum corpus
fix fanâificatione purgatus, alienarum fordium & unus fpiritus ; apud quem fortaflè ipfa anicontadibus inquinaris 7 Nec metuis judicium
,.......
ma una non eft, fic lubrica & mobilis.& in-,
E certa Sed quantum ad illum pertinet , relin­
Dei , hzreticis teftimonium contra ecclefiam
<
perhibens; cum feriptum fit: f’alfut tefii< non quamus: excutiamus potius id de quo maxime
erit impunitHf. Quinimo tu hxrcticis omnibus quxftio eft. Qui contendunt ab hzreticis ba­
pejor es. Nam cum in/ multi co;.’,ni to errore ptizatos fic recipi oportere, tanquam legitimi
fuo ad te veniant , ut cdcliz verum lumen baptifmi gratiam coniccutos ; unum nobis at­
accipiant , tu venientium errores adiuvas , & que illis baptifma dicunt effe, & in nullo diobtcurato lumine eccleluftux veritatis , tene­ tcrepaie. Sed quid ait apoftolus Paulus? Unus tHJm.
bras liyriet.cx nodis accumulas . Cumque le
ill; :n peccatis efle, & nihil gratix habere fe >
ac propterva ad ecclefiam venire fateantur ; tu
f > rcmitlioncm peccatorum fubtrahis , qux iu

dominus·, una fides , ur.um baptijma , unus Deus .

Si unum atque idem eft cum noftro baptifma
hxreticorum : ime dubio & fides una eft : fi
autem fides una eft , utique & dominus unus:
' fi

su .

CONC1L. SYNADENSE.

*T£ï?i'ro‘

VA7A'/S > ■»<«·.

9n

( fi Ληώ»» now eft» confequens eft dice-Aecclefiam patrocinium prarftare, & propter hr- a nTTô
" <lu‘a * ewia ctk' > S* Mute® k·* »"»««»» retice» afferendos, fraternitatem feindere : infu- christj
»
m quar feparari'omnino ft dividi boa poteft,. et- per Λ
ft Cyprianum, pleud<y*hriftum
pteudodiriflum ft pfeudo- **'!ta' °*
«du. H>?*i-iam apud
apud Erreticos
heretic» ipfa
ipfa eft;
eft; quid
quid ultra
ultra concon- apoftolum,
apoftolum, &
& dolofihn
dolofihn operarium
operarium dicere?
dicere? Qui
Qui
• éte ·.>·»». tendimus
Ut* quid illos hzreticos
, £
omnia in
in le
le efle
efle confcius
confcius* prrvenit
prrvenit ;; ut
ut alteri
alteri
j
»? ”
i
·- non omnia
Chriftianoc vocamus? Porro cum nobis & hac- ea
--------*
per mendacium objiceret, fyiae
ipfe ex me­
reticis nec Deus unus fit, nec dominus untu , rito audire deberet. Bene te valere omnibus
, nec una ecclefia, nec fides una, &d nec unus nobis, cum univerfis qui in Africa funt epifpiritus > nec corpus unum ; manifeftum eft , fcopis, & cunftis clericis, ft omni fraternitate
nec baptifina nobis ft haereticis commune elfe univerfi optamus ut perpetuo ummimes , ft
poflê, quibus nihil eft omnino commune. £t
unum fentienics, habeamus nobirëüm etiam dc
tamen non pudetStephanum talibus adverfus
longinquo adunatos. ,

j

.»»„ »

a C C^N CILIUM SYNADENSE,
IN

CAUSA

BAPTISMI

Celebratum anno
alii?"*

AB

HÆRETICO

b CCLVitt.’ ’

COLLATI,

fub Stepbano Papa I.

Eo^1” tempore, quo Breticis rebaptizandis jam invexerunt, verum et­
V-/ Iconienle concilium, Synadis in Alia ha­
iam long» tempore ante , epifeoporum memoria,
bitum eft. In eo idem plane, quod proceden­ qui antegrefli funt, m ecclefis. maxima hominum
te concilio, ftatutum eft; nimirum, ut Jutrc- frequentia celebratis, dX fnodii fratrum tum Ico­
ticorum baptiima plane nullius momenti efle
nii, tum Svnadis, tum aliit multis in locis con­
exiftimetur, ob caufam fupra didam. Dc quo vocatis iftud decretum fuit: quorum judicia &
apud Eufeb. libro 7. cap. 6. in fine
Dionyf. fententiat condemnare, irritaque facere non au­
Alex and. hrc: Hoc tamen didici, quod non epi­ deo. Vide Baron, an. Chrifti 25S. num. 17.
fcopi in Africa folum iflam confuetudinem de bee-

«CONCILIUM
VEL

AFRICANUM

CARTHAGINENSE

I.

I,

·

In caufa baptiûnatis hærcticorum.
c CCLVI.

Ληηο

c CCLVlil. J

fub Stcpbtno Papa 1. habitum.

Ia cMuh tf^Oncilium Africanum. ) Poftquam in Afri-Cnodica hac de re confultatio, anno 4 258. Va-4 ‘s<
V-» cana ecclefia Agrippino, vel etiam Ter- leriani & Gallieni imperatorum 4. habita hate
concilium tulliano auâorc, ufus rebaptizandi eos qui* ab
eft, ut Cypriani epiftola 73. ad jubajanum
hibimm” r haereticis baptizati erant
, jamdiu
anteltac
fre­ in qua cum ex Africanis alii, juxta
.
'
oftendit,
7
quentatus fuiflet, eumque Novatianus, ut fai­ apoftolicam traditionem, fentirent non efle re­
tes» hoc modo lapfos , quos immundos efle baptizandos cos qui legitime ab haereticis ba­
docebat, per baptiimum ab omni fua immunptizat! funt : alii vero contra exiftimarent ,
»
ditia ablutos in ecclefiam reciperet, aemulatus
unum baprifmum dumtaxat efle unius ecclefix,
fuiflet ; Magnus, homo laicus, occafione Noideoque apud haereticos qui » extra ecclefiam
vatianorum, eamdem tunc temporis baptiziuifunt, baptifmum verum ft catholicum efle non toncîiu
di formam ac ritum cum catholicis obiervanpofle ; hac inquifitione praevia, tandem defini­
tium, dubitavit primus, an ad ecclefiam rever­
tum eft, cum unum fit in fanfta ecclefia batentes rebaptizari deberent, quos a Novatianis
ptiima neminem foris- extra ecclefiam baptizari
baptizatos effe fcirent. Ex epifeopis primi repofle : traditionem apoftolorum male interpre­
O<c»fione
periuntur fuifle Numidz, qui de iterando hætantes, male etiam loquentem univerfaliter conort»*,»
ad Cyprianum
aliofque
lum un»
«n ret*corum baptifmatc
............................
-·
Dftringentes, addiderunt (ut ex Cypriani epifto-C«rf· defai.
controvcifi» epifeopos, ad fynodum hanc Carthagine coaIa 71. ad Qpintum conftat, ) illos qui a ca- “ee>’·
d« buprifm*. £
ftos,
os litcras
ijfCra$ confcriplerunt
confcripleruHt . Piima
Prima igitur fy.
tholicis rite baptizati ad hxreticos defeciflent ,
non
i Hoc quoque (ionciliutn ad I.-onienli» Synodi icmpoix eft retrahealfeÀn.

* H»c

tria de Baptifmo Concilia Alricaua Ecckba no* tecipit.
3 Pearfoniu, hoc Concilium Cartnaginenle <!e Bept.Gno primum celebratum anno ijj. exiftimat adverfu» Farouium , aliofque, qui illud ad annum ,56. reiecere . Imo Co nt us in Annalibus Ecclelufticis Francorum habitum
«Ile (latuit anuo
in Autumno, quod Aéla eius Cypruqu. ud Firmiliatiutu ftatim fer inferii , & Firnulijnm
nulla mora refponfionem fecerit » hyeme iam imminente
Sed licet verum lit , anno 156. hyeme imminent? , ref·
pondilfe Firmilianum, non tamen inde fequirur, primutu nor Cumilium eiufdem ar.ni autumno celebratum--. A-*paret enim ex tefponûone Firmilüni
fcripffle ad -uiu Cyprianum pt il Cot.ilum f.ci.11 Jutu , poft xephani litera» accepta, , poft fuar aJ JubaMpcni & Pompeium datat > quas omnes pu' Ro^a'.anum mint , qoai juc Fiimihinni in fua epiftola femper reelpcair . Melioti itaque 'ime . ,t..a FirittHianu·. inno rjO. immin.iice hveme ad Cyprianum Icriotit , Peaiioniua concludit , primum ho. Ccnuihuiu fuL> ji.iu' 155. a.ituiuno selcb aiuna
eife.
'

F

,1)

concil. carthag. i.

’âiïï,$&;■·«"·

,M

χΤΓτΓδ- non per baptifmum, fed per folam manuum A nere extra ecclefiam non poteft ? Sed & ipfa χ,, N £·
o.iti
-r.·-------------rr- c. ■ effe, fi ‘ att ecclefiam
—sAr.—, interrog*:io quas St in baptiimo teftis eft veri-C H Msn
ch RiSTl
jjnpofitionem
recipiepdos
,J‘· redire contendant . Baron, anno Chrifti aj8·
uti.s. Nam cum dicimus.* Credit na vitam teter- “*’««
, nu. 17. ufque ad Wi. k.clufive. Qyibus omni­ ■*iw, dT renulfionem peccatorum pdr fan&am ecbus ita conftitutis, Januario ceterifque Numi- defiam intalligurcus remiffionem peccatorum non
dix epifeopis fententiam ac definitionem hujus
nifi in ecclefia dari :-»apud haereticos autem ,
fynodi, prout ipfi per literas ad fynodum feri- ubi ecclefia non fit, non pofle peccata dimit­
ptas expetiverant, nae- fynddica epiftola, quam ti. Itaque qui hxreticos afferunt, aut interro­
>nfra ex Cypriano hic fubjecimus , fignifica- gationem mutent, aut vindicem veritatem : niii fi cis & ecclefiam tribuunt , quos baptifma
runt .
habere contendunt . Ungi quoque neccffe eft
eum, qui baptizatus fit, ut accepjo chrifmate,
id eft,'umftione, effe undus Dei , & habere
• txx
EPISTOLA‘SYNODICA
in fe gratiam Chrifti poffit. Porro autem cuFama). It Kichanftia, ’ & unde baptizatiunguntur, oleum,
ari.
Sin altari fandificatur . Sandificare autem non
CYPRIANI. &c.
potuit olei creaturam, qui nec altare habuit ,
nec eccleiiam. Unde nec uniho fpiritalis apud
AD JANUARIUM ET CETEROS
hatreticos poteft efle , quando conflat, oleum
ρ i s c o r o s Numida s.
fandificari, & euchariftiam fieri apud illos om­
nino non poffe. Scire autem, & meminiffe de­
De baptizandis hxreticis.
bemus, fcriptum effe: Oleum peccatoris non un-tfai.
gar caput meum : Quod ante in pfalmis praemo­
Cyprianm , Liberalis, Caidoniui , Jitnius, ’ èTc. nuit Spiritus fandus, ne quis exorbitans, &
Januar :o, Saturnino , Maximo, Vïiiori, alteri a via veritaus exerrans , apud hxreticos &
EUtori, Caffo , Proculo, Modiano , Cittino , Chrifti adverfarios ungeretur . Sed & bapti­
Gargilio , Euticiano , alteri Gargilio, alteri Sa­ zato quam precem facere poteft faccrdos faturnino , Eïemefiano , Nampulo , Antoniano , crilegus & peccator ? cum fcriptum iit . Deus 7**» f
Rogatiana , Honorato, fratribus falulen.
peccatorem non audit : Jed qui eum coluerit , <7 voluntatem e'us fecerit, illum audit. QuisauUm fimul in concilio effemus, fratres ca-C tcm poteft dare quod ipfe noti habeat ’ auc
riflimi , legimus literas vcftras , quas ad quomodo poteft fpiritalia agere, qui ipfe aminos feciftis, de iis qui apud hxreticos & fchif- lent Spiritum fandum? Et idcirco baptizandus
maticos baptizari videntur, an ad eccleiiam ca­ eft & innovandus qui ad ecclefiam rudis ve­
tholicam, qux una eft, venientes baptizari de­ nit , ut intus per fandos faudificctur, quia
beant. De qua re, quamquam & iph illic verita­ fcriptum eft: San&i efiote, quia éT ego fanilut Levh. n
tem & firmitatem catholicx regnlxteneatis, ta­ jum, die it dominm: ut qui in errorem fedudus
men quoniam confulendos nos pro commnni eft, & foris tindus, in baptifmo vcro & ecdilectione exiftimaftis , fententiam noftram defiaftico ctiam hoc ipfum deponat, quod ho­
non novam promimus , fed jampridem ab an
mo ad Deum vçniens, dum facerdotem quae­
tecefforibus noftris flatutam, & a nobis obfer- rit, in facrilegum fraude erroris incurrit. Ce­
vatam
vobiicum pan confenfione conjungi­ terum probare eft haereticorum & ichifinaticomus; cenfentes fcilicet, & pro certo tenentes , rum baptifma, confentire in id, quod illi baneminem foris baptizari extra ecclefiam pofle, piizaverint. Neque enim poteft pars illic inanis
cum iit baptifma unum in fanda ecclefia con- efle
...w, &
„ pars prxvalere
r________ . _____
r_____ r
„...... ,
Si baptinare
potuit
Λ
~ p
ftitutum, & fcriptum fit domino dicente: AleD potuit &. Spiritum (anitum
dare: fi autem Spi
dereliquerunt fontem aque vtv*, & effoderunt fi­ ritum fandum dane non poteft, quia fons conbi lacui detritoi qui non poffunt aquam portare.
ftitutus cum fando Spiritu non eft, nec bapti­
Et iterum divina feriptura moneat & dicat :
zare venientem poteft ; quando & baptifma
Ab aqua aliena abfttne te, & a fonte aqute alie­ unum iit, & Spiritus fandus unus, & una ec­
na ne biberis. Oportet ergo mundari & fandi­ clefia Chrifto domino fuper Petrum origine
ficari aquam prius a facerdote, ut poffit ba- unitatis & ratione fundata. Ita fit, ut cum
p.tifmo fuo peccata hominis qui baptizatur ab­ omnia apud illos inania & falfa fmt , nihil
luere ; quia per Ezechiclem prophetam domi­ eorum, quod illi geflerint, probari a nobis de­
nus dicit: Lt ajpergam fuper vos aquam mun­ beat . Quid enim poteft ratum & firmum efle
dam , & mundabimini ab cmnibus immunditu<
apud Deum quod illi faciunt, quos dominus
cefins , & ab omnibus fimulacris veftrts emun­ holies & adverlarios fuos dicit , in evangelio
dabo vos, ÔT dabo vobis cor novum, ÎT fpiritum luo ponens:
non r/i mecum, adverfum melju ·'·
novum dabo m vobis. Quomodo autem rnun- e]l : v ,qui non mecum coiugit, fpargit ? Et beadare & Candificare aquam poteft qui ipfe im- tus quoque apoftolus Joannes mandata domini » 7*°· ‘
mundus eft, & apud quem Spiritus fandus non E &. prxeepta cuftodiens in epiftola fua pofuerit ;
eft' cum dominus dicat in Numeris: Et omnia
Audi/bt , quia Anticbrijius venit , nunc autem
q.<ei cmque tetigerit immundus, immunda erunt . Anticbrifli multi jafli Juni, unde cognofcamus ,
Aut quomodo baptizans dare altcn remiflam qui.i nov.ffima bora eJi. Ex nobis exierunt , Jed
peccatorum j-otefl , qui ipie fua peccata depo- non fuerunt tx nobis : fi enim Juiffent ex nobis ,
man-

C

Iu C.'xPce MS- C-oIltgn P».·. . Soi- Jcfu ·» & in CoJi.e ffeaienii, quem cire: Rijiauiu, , p<jft Junium iJdunΓ.οϊπη,
, C4
<··’κ· , .X'«. etitte·àt arru. · ·.. , Su..ejfur, La././tnur , HeUne·
r.r/i......
, 1-7?^, Π.’" j:·. , L*.>·<;.·, H...».',»,.·, P.-mpan/n, , Pt·.. ·.. , Î^tntar, StHwtjKu, , J »FU4-,
, Λΐια S.iutnr-.u. . .. .
t
,
, X'du.·»· ,
.■>·.-■//«.· ,
Hetienjittnui , rlrm a.lut
j. > ·ιι. , s »: .u , J λ ία;.· ,
.<·<.ιτ· C' H a, du.nu s .
* lia et i.tn Ms. ‘.οϋςι , aliique up t uax ndt* . alit
sd.ceiur·: > lu. Hartj) I a tji unat é-r .·;< 1
fitum , Z· altt'i fautifJi. .-Inui. ilarduiOUs.

i
li.r
>.

,

CT“ïros

CONCILIUM.

TTWM θ’ "oanfflimt tetiqae teobifcitm . ünde nos quoque Aone advcvûrii tyui & antfohrifti faritmt repo* Α»ίΐ·^
coll^ene âc confiderare debemus, an qui adver- diare & nejirere, & pro profanis habere debeJ1
“
iâarii funt domini , & appellati funt Antichri- mus, fit eisn^nt_.de errore <5c prawjtate vementes
fti, poftint dare gratiam Chrifti . Quare qui agnofeunt unius ecdefue veram fidem , dare il­
eum domino'fumus,·& unitatem domini tene- lis-----’’grane
~
‘La ci
----------—'
per--------omnia divine,
a men ta ·* uni'
mus, & fecundum ejus dignationem facerdo- tatis, & fidet veritatem. Optamus vos, fratres
tium ejus in ecclefia adminiftramus, quxeum- csriHîmi, femper bene valere.

CONCILIUM AFRICANUM,
S I V E

C A R T H AGINENSE

I J.

In caula baptifini
^nno * CCLVIII. jub Sttfbano p.tfa [.

CCLV!

ef^Oncilium Africanam ) Ut ea qux prxee- B
dente concilio conftituta funt pleniore CYPRIANI · EPISTOLA · ™l· V1
fentcntia confitmentur , Cyprianus in eadem
caula baptifmi ab haereticis collati, hoc eodem
DSTEPHANUM PAPAM.
anno b X58. pleniorem conventum eptlcopo^‘· rum convocavit, & ex Africa ac Numidia 70.
De concilio.
-αι
cptlcopoi &. unum ad hanc fvnodum coegit ,
Cyprianus & ceteri Stepbann fratri fjutfêtn.
eo fine, ur quod finguh lentium dc traditioni­
bus majorum lande A inviolabiter fervandis ,
p.
JU· deponant. Poftquam omnes prxdidi convenilD quxdam difponenda, & ' confiiii com­
fent, idem, quod fupra prxcedentibus conciliis.
munis examinatione limanda, necefte lu
Africanis in hic & Bafilidis caufa habitis de­ Inu mus , frater cartllime , convenientibus in
unum pluribus faverdotibus eoe,ere & celebrane
finitum eft, duplici decreto defuper lato, con
firmarunt. Quorum primum eft, ut ii, qui in concilium, in quo multa quidem prolata at­
ircum ·
ecclefia ordinati a fide defecerunt, revertentes que traniada funt, fed de eo sci maxime tibi
ad ecdcfiatn , non nifi ad laicam communio- Cicribendum, & cum tua gravitate ac iapieutia
Pc. κ: urn f:’nem recipiantur. Alterum, ut baptifmus hxre- conferendum fuit, quod magis pertineat & ad
ticorum ab ipfis collants, non tantum pro in­ facerdotalem auctoritatem , & ad ecclefix ca­
valido, fed etiam prq nullo habeatur, adeo ut tholica- unitatem pariter ac dignitatem, de difi ad ecclefiam revertentes baptizentur , non vinx dilpofitionis ordinatione venientem , cos
fecundo baptifmo rebaptizentur , fed tantum qui tint fons extra ecclefiam tincti , & apud
primum iis baptifma conferatur , quia ab hx- hxreticos & fihiimaticos profanx aqux labe
reticis non vere bnpnzati , fed aqua tantum maculati , quando ad nos atque ad ecclefiam ,
hxreticorum amplius lordidati fuerint. Ita Cy- qux una eft, venerint, baptizari oportere; eo
pnanus epift. 73. ad Jubajanum. Unde qui il- quod parum fit eis manum imponet c ad acci­
u ui
Ium anabaptifmo patrocinatum fuifte fentiunr , piendum Spiritum fandum , nifi accipiant &.
gravitet errant. Hxc cum epifcoporum priedt- ecclefix baptifmum. Tunc enim demum plene
dorum 71. fententia conftituta eftent, ad Ste- fanttificari. & eflTc filii Dei poffunt, fi facraR-’®·»"·0 P*>n- phanum Romanum epiftola quadam fynodica . mento utroque nalcantur , cum feriptum fit :
twduiuin. quam infra ex Cypriano hic iuhnci curavimus , Nifi quis renatu f f-ierit e*, imi & Ir^ritte, naii 7·«··.
huiww prrfiribuntur. ille vero fynodica epiftola aece-1 > pote/i introire tn regnum Dei.. Inicnimus enim -lft- ’·
con-pt* ’ Per birras redditas concilium hoc repro- etiam in Adis apoftolorum. hoc efle ab apoCi tum hoc bavit, & fimul etiam fandiilnne mandavit, ne flolts cuftoditum, &. lalutans fidei veritate fer­
Kpiobivn. a trajjtiûnc apoftohea, de non iterando baiatum, ut cum in domo Coruelii centurionis
ptifmate hxreticorum eorum, qui eadem for­ fuper ethnicos qui illic aderant , fidei calore
ma, qua utitur ecclefia, baptizallent , vel la­ ferventes , & in dominum toto corde credi­
ted , dc-'cendiiîct Spiritus fandus , quo adim­
tum unguem recedant, iplolque ab ipfis Hinti
zatos, fi ad ecclefiam redire petant . non ali­ pleti variis linguis Deum benedicerent, nihil­
ter , quam per lola n manuum impel itionem ominus tamen boatum apoftolum Petrum divi­
recipiant. Hxc ex Cypriam eptlioia, quam ad ni praecepti atque evagelii memorem precepiffe, ut baptizarentur fidem illi qui jam fuetant
Pompeium Sabraleniem in Africa epilcopum
fando fpiritu pleni; ut nihil prrtermifïum vi­
feripht, probantur. Vide Baron inno 158. num.
deretur, quo minus per omnia divini praecepti
»7. ufque ad
mclntive
atque evangelit legem apoftohea magifteria fer­
verent. Baptifmum autem non efle quo iwereT fici utuntur, nec quemquam apud cos qui
Cinifio adterfantur per gratiam Chrifti pofle
proficere , diligenter nuper exprcflum cA tn
epi
’

A

K MS. quidam, 0

i

*miall<

Hard.

· AÏS. r.oftcr , ■

ewh:.

H»rd.nn,

j

M

.

>

>

C0NCIL.CARTHAG.H.
’ÆæJlgg’··*»
"a'N n"o" epiftola , qu® ad Quintum'collegam noftrum A
'
CURMTl m Mauritania conftitufum fuper ea re fcripta CYPRIANI * EPI ST O L A CHRISTI
917^

*’*■

srerHAHus -

..qft : item in literis quas collegae noftri adept> LXXIV
fcopo» in Numidia praefidentes ante fecerunt ,
AD POMPEJUM.
«dit. Pie. k
Xi|*J
vujus utriufque epiftol® exempla fubdidi. Ad­
dimus plane dc adjungimus, frater cariflime ,
Coati» epiftolam Stephani.
confcnfu & auctoritate conununi , ut etiarafi
Cyprianus, Pesupeje fi*tri faiutem.
qui presbvteri aut diaconi, qui vel in ecclefia
catholica prius ordinati fuerint, & poftmodum
perfidi ac rebelles contra ecclefiam fleterint ,
Uamquam plene ea qux dc hxreticis ba­
vel apud hxreticos a pfçudoepiùopts & autiptizandis* dicenda funt complexi fumus
chriftis contra Chrifti diipofitiouem profana
m epiilolis , quarum ad te exempla tranfmifiordinatione promoti fint , & contra altare mus , frater cariflime , tamen quia defiderafti
unum atque divinum facrificia foris falfa ac in notitiam tuam perferri , qux mihi ad lite,
faerilega offerre conati fint , eos quoque
hac ras noftras Stephanas frater nofter refcripferit;
conditione fufeipi cum revertuntur , ut‘ com- B mi fi tibi referipti ejus exemplum : quo ledo
inimicent laici ; & fatis habeant quod
uod admit- magis ac magis ejus errorem denotabis, qui
tuntur ad pacem, qui hoftes pacis extiterint, hxreticorum caufam contra Chriftianos & con­
nec debere eos revertentes ea apud nos ordi­ tra ecclefiam Dei aflerere conatur. Nam inter
nationis & honoris arma retinere, quibus con­ cetera vel fiiperba , vel ad rem non pertinen­
tra nos icbellaverint. Oportet enim facerdotes tia, vel fibiipfi contraria, qu® imperite atque
& miniftros qui altari & facrificiia dclcrviunt, improvide fcripfit, etiam illud adjunxit, ut di­
mtegros atque immaculatos efle, cum dominus ceret ; S» quis ergo a quacumque barefi venerit tetrao,
Deus in Levitico loquatur & dicat : Homo in ad nos , nibil innovetur nifi quod traditum efl ,
ut manus illi imponatur in poenitentiam : cum ip­
çko fuerit macula ifr vitium, non accedet offerre
. dona Deo. Item in Exodo hxc eadem pr.rci- fi baretici * proprie alterutrum ad fe venantes * ft··
piat, & dicat: Et facerdotes qui accedunt ad do­ non baptizent, fed communicent tantum. A qua­
minum Deum fanlhficentur, ne forte derelinquat cumque hxrefi venientem baptizari in ecclefia
,“0J downuij . Et itenim: & cum accedunt mi­ vetuit, id eft, omnium hxreticorum baptifina& legitima
nifyare ad alture fanili, non adducent in fe de- ta ,jufta
___ efle
________
ri___ judicavit. Et cum fitv·
hilum, ne moriantur. Quod autem majus po-Ugul® hxrefes fingula baptiimata & diverfa pec” efle
·'·■deliftum,
- “
cata habeant, hic cum omnium baptifmo com­
teft
aut qux macula· deformior,
Jiuam adverfus Chriftum.ftctiflc ? quam eccle- municans , univerforum deiiûa in finuin coa­
um ejus, quam illefanguinc fuo paravit & con­ cervata congeflit. Et prxeipit nihil aliud inno­
didit, diilipafle·’ quam evangelicx pacis ac di- vari nifi quod traditum eft ; quafi is innovet,
le&onis oblitum, contra nnanimem & concor­ qui unitatem tenens , unum baptifma uni ecdem Dei populum hoftilis diicordi® furore pu- clefi® vindicat ; & non ille utique qui unitatis
gnafle ? Qui et ii i pii poft modum ad ecclefiam oblitus mendacia & contagia profan® tinâionis
redeunt, reftituerc tamen eos Sc fecum revo­ ufurpat. Kibrt innovetur, inquit, nifi quod tra-fttt^
care non poflitnt , qui ab eis fedudi & foris ditum efi. Unde eft illa traditio ? utrumne de
morte prevent i extra ecclefiam line communi­ dominica & evangelica auctoritate defeendens
catione & pace perierunt ; quorum animas in die an dc apoftolorum mandatis atque epiilolis ve­
judicii de ipforunv manibus expetentur, qui per­ niens? Ea enim facienda efle qux fcripta funt,
ditionis auflores &. duces extiterunt. Et idcir­ Deus tcftatur, & proponit ad Jefum Nave di­
liber “
legis
hujus1 ex urr
ore ·tuo
*·
co fatis eft plibus revcrientibus veniam dari , cens .· Hon recedet »*«»
<5'-· ""j"·
”α »
non tamen debet in domo fidei perfidia pro-^/éd meditaberis in eo die ac no&e: ut obferves fatnoveri : nam quid bonis & innocentibus, at­ cere omnia qua fcripta funt in eo. Item dominus
que ab ecclefia non recedentibus refers .imus ? fi apoftolos fuos mittens, mandat baptizari gentes Μ·,Λ· ··♦
eos, qui a nobis receflèrint , & contra eccle­ V doceri, ut obfervent omnia quacumque ille profiam fleterinr, honoramus ? Hxc ad conlcien- cepit. Si ergo aut in evangelio pnrcipitur, aut
tiam tuam , frater cariflime, & pro honore in apoftolorum epiilolis , aut aftibus contine­
communi, & pro fimplici dile&ionepertulimus, tur, ut a quacumque hxrefi venientes non pacredentes etiam tibi pro religionis tux & fidei ptizentur , fed tantum manus illis imponatur
veritate placere, qua^& religtofa pariter & ve­ m pcenitentiam , obfervetur divina hax & fanra funt. Ceterum icimus quofdam quod fcmcl âa traditio. Si vero ubique hxretici nihil aliud
imbiberint nolle deponere, nec propofitum fuum quam adverfarii & antichrifti nominantur ; fi
facile mutare, fed falvo inter collegas pacis & vitandi & perverfi , & a femetipfis damnati
concordis vinculo, quedam propria , qux apud pronunciantur ; quale eft ut videantur damnan­
fe femel fint ufurpata, retinere: qua in re nec di a nobis non efle , quos conflat apoftolica
nos vim cuiquam facimus aut legem damus ,; conteftatione a femetipfis damnatos efle ? Ut
cum habeat m ecdcfi® admimftrationc volun-­ E nemo infamare apoftolos debeat, quafi ilii hx­
tatis fu® arbitrium liberum unufquifque prx- reticorum baptifmata probaverint, aut cis fine
pofitus , rationem aftus fui domino redditu­ eccleii.-e baptifmo communicaverint, quando uu
rus. Optamus te, frater cariflime, femper be­ lia de hxrericis apoftoli fcripfcntnt : & hoc ,
cum nondum hxretic® peftes acriotes prorupifne valere.
knt, nec Jujp quoque Marcion de Ponto emerfiflet, cujus magifter Cerdon fub Hyginio tunc
epifcopo, qui in urbe nonus fuit, R.omam veuit : quem Marcion fecuttis additis ad crimen
augmentis, impudentius ceteris & abruptius in
Deum patrem creatorem blafphcmarc inftituit,
& hxreucum furorem faailegis annis contra

Q

trr.t

*·»*■ 19.
e.»·) «*

cc-

"TT1

CONCIL. CARTHAC. Π.

mr».

„o

'i

ratam eft a me. Sine caufa auttm colant me ,B Si autem in lavacro , id eft ,, ini baptifmo eft
emendata if do&rinas herniam* docentes. Item do­
regeneratio, quomodo generare filios Deo Tue­
minus in evangelio increpans fimiliter & obretis per Chriftum poteft , qux Chrifti fponia
jprgans ponit & dicit.* Rtjkitis mandatam Dei, non eft? Ecclefia eft enim Iola , qua- Chrifto
at traditionem veftram ftataatts. Cujus praxepti conjunfta & adunata fpiri taliter filios generat ,
memor beatus apoftolus Paulus, commonet ipfe eodem apoftolo rurfus dicente : Cbriftas dtleiut gfhf.
2uoque & inftruit, dicens : St qais aliter docet, ecclefiam, Cf fnpfam tradidit pro ea, et eam fanT ao» ac^aiefcit fanis verbis, domini noftri Jefn
eificeret , pargans eant lavacro a^aa. Si igitur
Chrifti tf doilrina ejas, ftapore elatas eft, nibil hxc eft dilerta & fponfa , qux fola a Chrifto
/ciens ; difcedendum ab hujufinodi . Prxclara
fan&ificatur, & lavacro ejus fola purgatur ; mafane & legitima traditio Stephano fratre noftro nifcftum eft hxrcfim ( qux fponfa Chrifti non
docente proponitur , qux aurtoritatem nobis
fit , nec purgari , nec fandi fica r i lavacro ejus
idoneam praebeat . Nam in eodem loco epiftopoflit ) filios Deo generare non pofle . Porro
Ir fux addidit & adiecit.* Cam ipfi baretici pro­ autem non per manus impofitionem quis naprie alteratrnm ad fe venientes non baptizant, fed fcitur quando accipit Spiritum fandum, fed in
commanicent
tantam. Ad hoc enim malorumCbaptifmo; ut fpiritum jam natus accipiat , fi<_
devoluta eft ecckfia Dei
& cut
fponfa
Chriftihomine
, ut
~
rn primo
Adam fartum eft . Ante
haereticorum exempla feftetur, ut ad celebran­ enim Deas eam plafmavit, éT tone mj efflavit in
da facramenta cceleftia difciplinam lux de te­ faciem e)ns flatam vite'. Nec enim poteft accinebris mutuetur, & id faciant Chriftiani, quod pi fpiritus, nifi prius fuerit qui accipiat. Cum
Antichrifti faciunt . Qux vero eft animi caeci­
autem nativitas Chriflianorum in baptifino fit,
tas, qux pravitas , fidei unitatem de Deo pa­ baptifmi autem‘geuerafio & ianftificatio apud
tre , & de Jefu Chrifti domini & Dei noftri folam fponfam Chrifti fit , qux parere fpiritatraditione venientem nolle cognofcere ? Nam fi liter , & generare filios Deo polftt : ubi , &
idcirco apud hrreticos ecclefia non eft , quia
ex qua , & cui natus eft , qui filius ecclefix
una eft, & dividi non poteft ; fi ideo illic Spi­ non eft, ut habere quis poflit Deum pultem,
ritus fanchis non eft , quia unus eft , & effe 5- ante ecclefiam matrem ? Cum vero nulla omni­
apud profanos & extraneos non poteft; utique
no hxrefis , fed neque aliquod fchifma habere
& baptifma , quod in eadem unitate confiftit, falutans baptilmi ianrttficationem foris poflit ;
effe apud hrreticos non poteft , quia feparari
cur in tantum Stephani fratris noftri obfttnaneque ab ecclefia, neque a Spiritu fando poteft .D tio dura prorupit , ut etiam de Marcionis ba­
Aut fi effeffum baptiftni majeftati nominis tri- ‘ ptifmo , irem Valentini & Apelleus , & cete­
buunt, ut qtli in nomine Jefu Chrifti ubicumque rorum blafphemantium in Deum patrem con­
& quomodocumque baptitantur, innovati & fantendat filios Deo nafei ? & illic in nomine Jertiheati judicentur, cur non in ejulitem Chrifti
fu Chrifti dicat rcmiflionem peccatorum dari ,
nomine illic & manus baptizato imponitur ad ac­ ubi blafohematur in Patrem , & in dominum
cipiendum Spiritum fanrtutn? cur eadem ejufDeum Chriftum ? Quo in loco confiderandttm
dem majeftas nominis non prxvalet in manus imeft, frater cariflime , pro fide & religione iapofitione, quam valuiife contendunt in baptifcerdotalis loci quo fungimur , an conflare fa­
mi ianffificatione? Nam fi poteft quis extra ec­ ce idoiis Dei ratio in die judicii poflit, afferen­
clefiam natus templum Dei fieri, cur non pof- tis & probantis, 6. in acceptum referentis blaf­
fit fuper templum & Spiritus fanrtus infundi t
phemantium baptifinara, cum dominus commi­
Qui enim peccatis in baptifmo expolitis fanrtinetur & dicat : Et nane pracepfam hoc ad vos Mekt. ».
ficatus eft , & in novum hominem fpiritaliter
eft, o facerdotet, fi no» andicritss , <X fi κβ» poreformatus , ad accipiendum Spiritum fanrtum faerttis m corde veftro, at ictis honorem nomini
idoneus fartus non eft ; quando apoftolus di-Emce, dicit dominas omnipotent, immittam i» vos
Ctiet- j.
tat: gwotjHOt in Cô>tfto biptizati efln, Cbriftam maledidtioncm
- - , ·-- maledicam benedifhonem ve. indaiftsr. Qyi poteft apud hxrencos baptizalus ftram. Dat honorem Deo , qui Marcionis baChriftum induere , inulto magis poteft Spiri­
ptifmo communicat? Dat honorem Deo, qui
tum fandum, quem Chriftus milit, accipere .
apud eos qui in Deum blafphemant rem i Ilio­
Ceterum major erit mittente qui miffus eft ,
nen peccatorum dari judicat ♦ Dat honorem
ut incipiat foris baptizatus Chriftum quidem
Deo , qui foris de adultera & fornicat ia nafei
indutffe , fed Spiritum fanclum non potuifle
Dei filios alleverat ' Dat honorem Deo , qui
percipere ; quafi poflit aut fine fpintu Chriunitatem .
veritatem de divina lege venien­
nus indui , aut a Chrifto fpiritus fepara­
tem non tenens, harrçfes contra ecclefiam vin­
ri . Illud quoque ineptum , ut cum nativitas
dicat ? Dat honorem Deo , qui lixreticorum
Coacti. General. Tom.I.
N ηn
aml-

J»

»*»

ΑΊΝΟ ecclefiam rebellantem icelcrattus & gravius ar- A fecunda fpiritalis fit, qua m Chrifto per lava- 'ÂHtfW
CHiusTi mavit . Quod fi hsrefes confiât poftmodnm çrum regenerationis naicimur, dicant quod pof- CHkiitf
»» »»♦· ptures afc.pejones earitifle, flt fi retro nufquam fit quis apud hxrettcok fpiritaliter nalci , ubi ·**·’’ *»··
.
n. , neque confcriptum
r___.
. fpirimnj negant efle. Peccata enim purgare, &
omnino pnxeptam
eft
, _ut,
hxretico tantum manualia peenitentiam impo­ hominem fanrti fica re aqua fola non poteft, ninatur, & fic ei communicetur : & fi baptifma fi habeat & Spiritum fanftum . Qttare aut dc.
non nifi unum eft, quod apud nos eft, fit in- fpiritum necefte eft concédant effe illic , ubi
w
( tus eft , & foli etxlefir de divina dignatione baptifma efl'e~dicunt : aut nec baptifma efle nU
'■
conceffum eft: que ifta obftinatio eft , queve fpiritus non eft : quia baptilina effe fine Spiri­
prefumprio, humanam traditionem divine dif- tu non poteft . Quale eft autem aflerere » fit
pofitioni anteponere,
t
. nec animadvertere,. indi.
contendere , quod effe poflint filii Dei » qui
gnari & iraici Deum quotiens divina praecepta >non fint in ecclefia nati ? Baptifma enim efle
folyit & prrierit humana traditio ? sicut per in quo homo vetus moritur , & nonis nafeiIfaiam prophetam clamat dt dicit: Popadar ifte tur, manifeftat & probat beatus apoflolus, ditfil «,
Ultit honorificat me, cor vero eorum longe ftpa- cens: Sflvni)
Salvavit u>
nor per levicnm
lovecram retineret
r
tome. -ΤΛ- >

9J>

'

CÔNCIL. CARTHÀG. U.

^aluenu?! ,M"

,5» "

anno amicus, & inimicus ChriftiâLorum, facerdotes A & fimplices mentes , & errorem deponere , & A n n o
chrjsti Dei, veritatem Chrifti, 8c ecdefi* unitatem invenire atque eruere veritatem. Nam fi ad di-CHRJSTi

I C«dM

■· Ifir.

•

7·*"

». Ti». ».

t (w t
**

ruentes abftinendos-putat ? Si fic honor Deo vin» traditionis caput & originem revertamur, *'*· ’*'*
datur , fi fic, a cultoribus'& firerdotibus ejus ceflat error humanus ; 6c ûcramentorum cœletimor Dei & difciplma, fervatur ; abjiciamus ftium ratione perfpèôa , quidquid fub caligine
arma, manus demus in captivitatem, tradamus
ac nube tenebrarum obfcurum latebat, jn lucem
diabolo ordinationem evangelii, difoofitionem veritatis aperitur. Si canalis aquam ducens, qui
Chrifti, majeftatem Dei, divine militiae facra- copiofe prius & largiter profluebat, fu bito dcmenta folvantur , fiicrorum , ccdeftium figna - ficiat, nonne ad fontem pergitur , ut illic de
prodantur, fuccumbat ÔC * cadat ecdefia haere­ fe&iotus ratio ndfcatur , utrumne arefcentibus
ticis, lux tenebris, fides perfidiae, fpes defpera- venis, in capite unda ficcatarit; an vero inte­
tioni, ratio errori, immortalitas morti, caritas gra inde & plena procurrens m medio itinere
odio, veritas mendacio, Chriftus Antichrifto . deftiterit ? Ut fi vitio interrupti aut bibuli ca­
Merito & fic in dies fingulos fchifmata & hae- nalis cffedum eft, quo minus aqua continua
refes furgunt, crebrius atque liberius excrelcunt, perfeveranter ac jugiter flueret, reiefto & con& ierpentinis criminibus pullulantes , adverfus B firmato canali ad ufum atque ad potum civita­
ecclefiam Dei majoribus viribus venenorum fuo­ tis aqua coUefta eadem ubertate atque integri­
rum virus exprimunt : dum illis advocatione tate rcpr*fentetur , qua de finite proficifcitur.
quorumdam & auâoritas prrftatur & firmitas, Qpod & nunc facere oportet Det facerdotes
dum baptifma eorum defenditur , dum fides , præcejja divina fervantes, ut fi in aliquo nuta­
dum veritas proditur, dum id, quod contra ec­
verit & vacillaverit veritas, ad originem domi­
clefiam foris geritur, intus in ipfa ecdefia vin­ nicam & evangelicam, 6c apoftolicam traditio­
dicatur . Quod fi eft apud nos , frater dileftif- nem revertamur ; & inde furgat aftus noftri
fime, Dei timor, fi tenor praevalet fidei, fi cu- ratio, unde & ordo dt origo lurrexit . Tradi­
ftodimus Chrifti praecepta , fi incorruptam at­ tum eft enim nobis quod fit aaar Dear, tf Cbti-4'
que inviolatam fponfie eius fanftitatem tuemur, flat UUUS , &
fpes, tf fides OHU , tf una ecfi luerent fenfibus & cordibus noftris verba do­ clefia, tf baptifina unum , non nifi in una ecmini dicentis: Putas entre venerit filins hominis, clefia conftitutum ; a qua unitate quifquis diinveniet fident in term ? quia fideles Dei mili­ fceffcrit, cum haereticis neceffe eft inveniatur ,
tes , qui Deo fide & religione fincera milita- quos dum contra ecclefiam vindicat, facramen- .
mus, commiffa nobis divinitus caftra fideli vir-C tum divinae Traditionis impugnat, Cujus unitatute fervemus. Nec confuetudo, qu* apud quof- tis
’ facramentum
“
exprcfliim videmus etiam in
dam obrepferat, impedire debet quo minus ve
Cantico canticorum ex perfona Chrifti dicen­
ritas praevaleat & vincat. Nam confuetudo fine tis : Hortus conclufus foror mea fponfa, fons figna- c·* «.
seritate, vetuftas erroris eft: propter quod re­ tus, puteus aqua viva, paradifus cum fruHu po­
lido errore fequamur veritatem, fcientes quia morum . Si autem ecdefia ejus hortus conclu& apud Efdram veritas vidt, ficut icriptum eft:
fus eft, & fons fignatus, quomodo in eumdem
Veritm manet tf invaiefeit in atemurn, tf vivit
hortum introire , aut bibere de fonte ejus po­
tf obtinet in facula facularum. Nec eft apud enite teft , qui in ecdefia non eft ? Item Petrus
accipere perfenam, nec differentias , fed qua funt ipfe quoque demonftrans & indicans unitatem,
fiifta facit : nec eft in fitdicio ejus iniquum , fed mandavit & monuit nifi per unum folum ba­
fortitudo , tf regnum , tf mafiftas, tf poteftas ptifma unius ecclefi* falvari nos non pofle. In
omnium fecularum : Benedifhts Deus veritatis .
arca, inquit, Noe pauci, id eft, otto anima fal- «· ’»**’· ιQuam vernaiem nobis Chriftus oftendens in να fafla funt per aquam , quod tf vos fimiliter
evangelio fuo, dicit: £go fum veritas. Propter faivos faciet baptifma
Quam brevi fle foiritaii
quod fi in Chrifto fumus, & Chriftum in no­ Dcompendio unitatis facramentum manifimavit !
bis habemus -, fi manemus in veritate, & veri­ Nam uti in illo mundi baptifino , quo iniqui­
tas in nobis manet ; ea qu* funt vera tenea­
tas antiqua purgata eft , qui in arca Noe non
mus. Fit autem Audio prxfumptionis & contu­
fuit, non potuit per aquamfalvus fieri: ita nec
maci», ut quis magis fua prava & falfa defen­ nunc/potclt per baptifinum falvus videri , qui
dat , quam ad alterius reda & vera confentiat. baptizatus in ecdefia non eft , qu* ad arc*
Cui rei profpiciens beatus Paulus apoftolus, ad unius facramentum dominica unitate fundata
Timotheum feribit & monet, epifeopum non heft. Obfervatur itaque a nobis 6c tenetur, fra­
iigiofum, fed mitem tf docibilem effe debere. Do­
ter cariflime, explorata & perfpe&a veritate, ut
cibilis autem ille eft , qui eft ad difeendi pa­
omnes qui ex quacumque h*refi ad ecclefiam
tientiam lenis & mitis : oportet enim epifeo­ convertuntur, ecdefic unico legitimo baptifina
pum non tantum docere, led fic difeere ; quiai baptizentur, exceptis his qui baptizati in ecdefia
& ille melius docet , qui quotidie crefcit , &
prius fuerant, & fic ad harreticos tranfierant :
proficit difeendo meliora. Qtiod ipfum quoque
nos enim oportet, cum redeunt, afta poeniten­
idem apoftolus Paulus docet , pnemonens, ut
tia, per manus impofitionem folam recipi , &
fi alii fedenit melius revelatum fuerit , prior ta- E•in ovile unde erraverant, a paftore reftitui .
ceat. In compendio eft autem apud religiofas Opto te, frater cariflime, femper bene valere.

SY-

SYNODUS ROMANA STEPHANE
•

V _

Ex libello Synodia».
^ÇTpala? v>w« iq4 "fà îW«>i, & Poi^ACYnodus divina & Gurra provincialis, Rmm»
<uwt0Mrô£f« , ύβ·' ΣίΓψανν wû iepi· & colleâa a Stephano ianfto martyre fc papa»
uàprvf^ wave · «rwtrpÆowdt nk Cf r»
» SUI » Africa» fynodo fine ratione

«inftcarnÇfa ix* f« vokw «rpewç <ροτφ·
χρμΐηί η» χ«θ<ληα» itaûwrtf .*
C ANNUM
CHRISTI

Uo erant ( inftit jtugnftinni i» Hbro de uni·
co hptifno cap. xjv. ) eminentilfimarum
luti coli·- Ecclefiarum , Konuuue fcilicet dt Carthaginen&IOM.
fis, Epifcopi, Stcphanuj & Cyprianus, ambo
in unitate catholica conftituti . Erat m ,fi"Pe~

D

dicavit.

eww dtdfrhen ixvt&ut eft. Deniqn tx m /jeada, ta appxnt, celebrate epiflelan id Àfricnet ni·
Jtt, quxfanc mènent» extat rêrçre, /«d tentant
deftnitio , fN4w in epiftola Ixxiv. ad Ponpejetn

nnfervavit S. Cypriantu , Si quia ergo a
ftate magnam fcHfma i» ecclefia propter doirri· quacunque hsercfi venerit ad nos, mhil innove»*» dr rebaptizalione , quam olim Afri accept. tnr nifi quod traditum eft , ut manus illi imrant ab Agnppino CartbaginonfiEpifcopo^ & vwawBponatur in poenitentiam; cum ipfi haeretici profanflus Cyprianus admodum penticacittr definde· prie alterutrum ad fe venientes non baptizent,
bat . Tunc Papa Stephanas Rome fynodum pre- led communicent tantum.
vinciakm collegit , nt ait auffor fynodiei ; ubi
t_____ epiftola
_________________
v
fflitu Stephani
meminerunt Enfilius
IU.
cum ceteris quidem collegis fuis, tet loquitur m. tap. lit. dy'Éincentiuf Lirinenfis'
Vinçentius Limenfis, fed tamen per ceteris, in

A N ON YMI (*)

TRACTATUS

De Baptifmo Hxreticorum.

Observatio

P h i l i f » i

Labbe,

S. J.

In exemplari vetuftiftimo S. Remigii Retnenfs poft fuperforem S. Cypriani ad Pompeium epiftolam
fequitur traâatut fcriptoris anonym!, qui adverfus Cyprianum iaftatam per ea tempora de baptizandis
hareticis controverfum judicat . Hunc a R. P. Jacobo Sirmondo if
acceptum V. C. Nicolai»
Rigalrius obfervationibus fuis inférait , & nos hic tibi quoque , ledor antiquitatis ecclefiaftioe ftudiofe ,
reprrfentamus, quia, ut ait ille, variia fuper Cypriaci lententia quzftionibus fubtiliter examinatis mul­
ta continet, que ad veteris ecclefwr difciplinam laciunt plurimum ; & quantum ex diÔione deprehendi­
tur , audori» eft ab rvo Cyprianico parum diftantia.
BAPTIZARI C praeftaret : an vero etiam iteratum baptifma his
neceflarihm effet, tanquam nihil habituris , fi
qui fcmel in nomine domini noftri Jcfii
boc quoque adepti ex integrt» non fui&nt ,
Chrifti fint tindi.
perinde ac fi nunquam bapuzati in nomine Jefu Chrifti forent. Ideoque nonnulla fuper hac
Nimadverto quzfitum apud fratres, quid
nova quzftione feripta, aut referipta efte ja­
potius obfervari oportet in perfonatn eo­
ctabantur , quibus utraque pars ad deftruenda
aliena fummo ftudio nitebatur. In quo gene­
rum , qui in haerefi quidem, fed in nomine
re quzftionis, ut mihi videtur, nulla omnino
Dei noftri Jefu Chrifti fint tindi, poftmodum
inde digrefti, & fupplicitcr ad ecclefiam Dei
potuiflet controverfia aut difeeptatio emergere,
fi unufquifque noftrum contentus venerabili ccadvolantes, totis praecordiis panitentiam age­
clefiarum omnium auftoritate, & neceflaria hu­
rent , & erroris fui damnationem nunc demum
militate, nihil innovare geftiret, cum * locum
intelligentes, auxilium falutis ab ca implorent:
utrum vetuftitfima confuctudine ac traditione contradi&oni non quemlibet animadverteret,
ecctefiaftica, poft illum, qui foris quidem, fed Namque omne quod anceps dc ambiguum, &
in nomine Jefu Chrifti » dominicum accepe-Din diverfis fententiis prudentium ac fidelium
runt baptifma , tantummodo imponi eis ma- virorum conftitutum eft, fi contra prifeam &.
num ab epifeopo , ad accipiendum Spiritum memorabilem eundorum emeritorum fandorum
fandum fufficeret, & hax manus impoutio fi- & fidelium folenniflimam obfervationem judignum fidei iteratum atque confummatum eis catur, damnari utique debet, cum in re olim
Cotxil. General, Tom I.
Nnn *
comNON DEAER.E DENUO

A

(i) Ia C<Mic. Vatkaao, at admonet Labbeas Ia
nadiua enp.
abi Skmondu» legit
.

SyaopG ,

tribuitur bic UbcHu» Urfiao Monacho,

it

quo Gca-

9H

-

ANON YM I

TkACTÀTUS

/

9ii

conpofita fic ordinata, quodeumque eft jllud A.age non fnnt dgws eorriginm tnkenmenii fotvequod contra ecclefiarum quietem atque pacem r<, ipfe ver Snpriznhit i» Spirit* fonfto & igni :
in medium producatur, nihil praeter difeordias Propter quod nobis quoque hujus fermons or& fimultatds fie fchifmatâ allaturum; ubi nul- fus hinc incipere debebit. Nam fic dominus
Ius alius frùûtis reperiatur, nifi. hic folus , Ut
hanc eandem vocem Joannis poft fuam refururfhs homo, quicumque ille eft, niagiue pru­ rçitionem In Aftis apoftolorum confirmans ,
denti® fic coriftanti® effe apud quofdam leves • praecepit eis, ab Hierofolymit ne difcederent ,
homines inani gloria praedicetur, fic * hxretifed expeâarcnt illam promiflionem Patris quam
corum ftupore praeditus, quibus hoc unicum
audiftis a me, quia Jonnoes qnidem bnptiznvtt sb
perditionis folatitun-eft, fi -non ibli peccate vi­ •tqiuij vos nntem hnpttznbimini fpiritnfon&o non
deantur, errores fic vitia, univerfârum ecdefia- poft mtthot hos diets Itemque Petriis eadem
rum correxifle apud fimillimos fui & compares verba domini percqnfuit, rationem pro fe apud
celebretur . Haereticorum enim omnium "hoc
apoftolos reddens
dicendo: tfvw» oïitèm .incipereddei -··-·-*·
ftudiiun atque propofitum eft, fanftiflimve ma- rem loqui
Spirit*} fondns fuptr w, “
loqni epft>,
e%o, irtjut
i
tri noftrx ecdehx.rjufccmodi & plurimas quan- faa tX fuper not in principio, & rtcordetntf*m
tas calumnias heftere,
neftere, Ac invenifle aliquid quod 3
termonem faiiini
Bformonem
doifinei Jient
Jient- dieehot : Joonnes nnidem
qpidem
ei crimini , vel .etiam leviter, dari poflet, Ium- hsptitnvit nqne, vos entem hnptizohimini Spi~
mam gloriam ducere. Quod cum nullum fane ran fenile . Si ergo rqiiale donum dedit cis

mentis fidelium tenere^, vel maxime nullum ficut
r—&
·- nobis credentibus ' dominum
■—·
»-e „
Jefum
omnino in quocumque'Xlcro conftitulum , ac Chriftum, ego quis eram qui portem prohibe­
^nulto magis epifeoporum , audere decear, re domino ? Et iterum : Viri fratre*, fcitis
monftri fimile eft, ipdos epifcopos talia fcan- quia a diebus antiquis in nobis Deus elegit
dala cogitare, fic turpitudinem matris ecclefix, per os meum audire gentes verbum •vangelii
fi quam putant in hoc negotio efle, contra & credere, & qui corda novit Deus teftimo­
pneceptum -legis Ac omnium feripturarum ni­ nium perhibuit dans eis Spiritum ' fanftum fi­
mis inrcverenter cum fua ipioruin turpitudine cut & nobis , Ac propterea hujus fententi®
fic periculo non vereri detegere ;: quamquam quae fit vis & poteftas, ronfiderare debemus .
nulla fit in hoc , nifi in errore ipforum illo­ Ait enim dominus eis qui poftmodum baptiza­
rum, turpitudo ecclêfiæ. Itaque deterius delin­ ri haberent, quia crederent, baptizandos efle ,
quitur ab hominibus ejufmodi, fi id quod in non quemadmodum a fe in aqua in pœnitenoblèrvatione antiquirtima , aliis tanquam non C tiam, fed in Spiritu fanâo. De qua pnedicatione
refte fiat reprehenditur, & ab his qui ante nos cum
---- utique
*!—---------n---- -/rpoffit
* —vambigere ,
nemo noftrum
fuerunt, tum etiam a nobis refte obfervatum manifeftum eft qua ratione homines in Spiri­
efle & obfervari manifefte ac fortiter oftenda- tu fawfto baptizati fint; nam & proprie in ipfo
tur, ita ut etfi paribus argumentis ex utraque /olo fando tyiritu baptizati funt qui credide­
parte congrederemur, tamen quia non poterat runt, quia Joannes diferevit & dixit, dicent , .
id quod innovabatur fine diflenfione fratrum Ac fe quidem in aqua baptizare, venturum autem
damno ecclefiaftico confiftere , utique non de­ qui in Spiritu fanfto baptizet * gratia & virtu··
beat contra fas, quod ajunt & nefas, id eft con­ te Dei , funt & hoc & occulta largiente &
tra bonum Ac xquum, ecclefi® matri qiiafi ma­ operante; nihilominus autem etiam in baptifcula temere infligi , eifque qui hoc adlcntarint, mate Spiritus & aquae· Praeterea etiam in ba­
audacix huju» atque impietatis ignominia meri- ptifmate fpiritus tn fanguine proprio uniufcn
: ,u io debeat adferibi. Sed quoniam non eft in no- jufquc, ficut declarant nobis fanftsc feriptura ,
ftra pôteftate, u: fecundum pneceptum apoftoli id- quarum per fingula quxque eorum que enar­
ipfum dicamus omnes, neve Gut in nobis fchil- . rabimus , adferemus perfpieuas probationes. Ad
mata, tamen in quantum poilumtis, connitimurD qux forte tu, qui novum quid inducis, contihujus traftatus ftattun dcmonftrare ; & turbu- nuo *impatienter
' refpondens
'
■
ut foies, dixiflie
in
lentis hominibus, ut vel nunc fuum negotium evangelio
,
dominum : Nifi quis denuo natus
agere incipiant, perfuadere ; coniecuturis eti.im fuerit ex aqua & Spiritu, non poteft introire
plurimum nobis, fi hoc quoque coniilio fano m regnum cœlorum. Εχ quo manifefte appa­
tandem voluerint .adquiefcere. Et ideoquxoum- ret ’ illum baptifma folum prodefle, cui pofque fanftarum ♦ feripturarum ad hanc partem per­ fit etiam Spiritus lanftus inefle ; fuper ipfum
tinentia funt capitula; neceflario in unum con­ enim dominum , cum baptizaretur, Spiritum
geremus: & qnx videntur efle diverfa aut va­ defeendifle, faftumque ejus atque diftum pariter
ria, quantum poterint, manifefte inter fe con­ congruere, nec ulla alia rationemyfterium iftud
glutinabimus, Ac utilitatem ac commodum fui
pofle confiftere. Cui refponfo nemo noftrum
gulorum pro mediocritate noftra examinabi­ adeo ita infanus reperitur aut contumax , ut
mus, ut » accendi in ecclefia formam & con- audeat contra fas aut contra verum contradice­
fuetudinem faluberrimam atque pacificam uni- re : fcilicet , rebus integris, & omni modo ita
verfis fratribus infinuemus. Igitur adgredienti- in ecclefia gerendis, & fecundum difciplinc or­
bus traftatum fahitaris & novi, hoc eft fpiri-E dinem perpetuo a nobis obfervandis. oed fi in
talis & evangekci baptifmatis, imprimis occur­ eodem novo teftamento hxc , qux in ifto ne­
rit notiflima omnibus praedicatio celebrata at­ gotio deprehendimus adunata nunquam, reperianque cœpta ab Joanne Baptifta, qiii aliquantum tur quodammodo divifa ac feparata, & proinde
defeifeens a lege, id eft Moyfe , antiquiflimo difpofita, atque fi fint fingula, videamus utrum
baptifmate, Λ. viam novx & verx grati® pr«- poflint efle aliquando etiam fingularher folita­
fteniens, & baptifmate, quod interim exerce­ lia, quafi non fint mutila, fed tanquam integra
bat, aqux Ac pernitenti® tcnfim aures Judxo- atque perfeita. Nam cum per manus impofitioruin prxvenicbar, & occupabat ipiritalis baptil- nem epifeopi datur.unicuique credenti Spiritus fanmatis futuri annuntiatione adhortans eos & ftus, ficut apoftoli circa Samaritanos roft Phi­
' ’ 4 dicens: Qiei poft mt venit fortior me eft, ckJus lippi baptifma manum ei imponendo fecerunt,
& hac

WF

V37

DE BAPTISMO HÆRETICQRUM.

dc hac ratione Spiritum fandum In eos confu-Anibus epifeopis falutem adimimus , que· Ut·
Ierunt; quod ut fieri poflet ipfi pro eis orave- perkulis
*
■·— ■ adftringis
·- ·
·
quam certiflunis
, ur <MMÀ>

runt: nondum pnim fuper quemquam eorum
defcenderat Spiritus , tantum autem baptizati
erarit ih nomine domini Jefu. Dominus quoqud nofter poft\refumâionem , cum infulnaf' let & dixiOct apoftqiis fuis^ Accipito Spiritum
fandlum, ita demum largitus eis Spiritum, cum

bus hominibus , qui fub cura eorum agunt,
dc hac atque illae difperfis regionibus imorum
Infirmantur, per femccipfos fubvenire deserent;
quia ceteri homines minores dcricis qui Isi­
cii tantur, hoe idem pneftare non poffint « M
fanguis eorum qui vacui de foculo exifle vi»
- ita invenitur; Quid tibifrater videtur, fi quis debantur, de manu epifcoporum necefte habeat
non ab epifcopo baptieâtus, ita ut fi in conti-, requiri. Porro àutem, ut non ignoratis « cre­
nenti etiam manui'ei imponatur, priufquam dentibus hominibus invenitur Spiritui fanftul
tamen acciperet Spiritum fandum , fuerit dé­
a domino datus fine baptiimate aqu£, fient
fendus, utrum ceofeas falutem percepiffe eum,
Adis apoftolorum continetur in hunc modumS

χ

-

nec ne ? Qponiam quidem. & * ipfi apoftoli & Adbuc loquente Petro verba Aer , irruit Spiritus Mt. tm «·
difcipuli, qui etiam alios baptizabant, qui et­
fantlus fuper omnet qui audiebant verbum^ & 'β:****
" ‘
~ — ■ funt
"■
- - fidtlet
- “ * p ••h.
iam a domino baptizati, non ftatim Spiritum3obftupefaili
qui erant tu circmucifione
fandum acceperint, qui nondum erat, quia Je- quotquot
et fimul seurntiem
venerant tum Petroq*i*&'fit
, quia & fuper
—
fua nondum fuerat ciarificatus: fed poft refur- Sentes denum Spiritus
“
* '
[anili effufum
efi: audiere&ionem eius nec modicum intervallum tem­
aut enim eos laquantes linguis fuis & magnifica­
bunt Deam. Tunc refpandit Petrus: fifunquid ali­
poris , quo id geftum eft, interceflerit. Sicuti
& cum baptizati a Philippo Samaritani , do­ quis aquam 'prohibere poteft ut non baptizantur
nec Samariam rogati ab Hientfalem. apoftoli ifti qui Spiritum fontium acceperunt ficut & nos ?
& pracepit eos baptizari in nomine Jefu Chrifti.
defeenderent ad illos, ut eis manum impone­
rent, dc Spiritum fandum per manus impofi- Sicut etiam Petrus poftmodum de eifdem gen­
tibus pleniffime docuit 110$ dicens; Et nihilditioneuq in eos conferrent, quoniam illo inter­
vallo temporis aliquis eorum non adeptus Spi­ fetevit inter nos & ipfos, fide emundatis cor­
dibus eorum. Atque hoc non erit dubium in
ritum fandum morte potuit intercipi , dc defraudatus gratia Spiritus fandi defungi . Quod Spiritu fando homines pofle fine aqua baptihodierna quoque die non poteft dubitari efle y*ari, ficut animadvertis baptizatos nos prius
iifitatum, & evenire folitum, ut plerique poft ^quam
aqua baptizarentur
ut iatisherct
fatisficrct cc
&
quam aqua
baptizarentur ,, ut
Joanqis & ipfius domini praedicationibus ; quan­
doquidem hxc fine manus impofitione apofto­
lorum , dc nifi lavacro , quod poftea adepti
habentur. Sicut Æthiops eunuchus cum redi­
funt, gratiam re promi dio ni s receperint, dc in­
ret ab Hierofalem & legeret prophetam Ita­
undatis cordibus eorum Deus per fidem ipfolam dc htefitaret , fuggcrente Spiritu, audita
veritate a Philippo diacono, credidit dc bapti­ rum etiam remiflionem peccatorum fimul eis
zatur eft, & tum afcemisffet de aqua , Spiritus latgitUs fit, ut hoc folum eis baptifma fubfedomini rapuit Philippum, & non vidit eum jam quens orxftiterit, ut invocationem quoque Do­
Mac ampliasennuchat: abibat enim viem juam minis jefu Chrifti acciperent, ne quid eis degaudens. Quoniam ut animadvertis, impofitaei effe videretur ad integritatem mimfterii dc fi­
manus non eft ab epifcopo, ut Spiritum fan­ dei. Quod etiam, a contrario latere tradatuS
dum reciperet. Quod fi hoc admittis, & falu- hujus, funt confecuti ipfi illi difcipuli domini
tare ede credis, nec opinioni omnium fidelium noftri, fuper quos jampridem baptizatos , porefragaris, necefle eft confitearis; proinde auftremo die pentecoftes fupervenit Spiritus lan­
tern atque hoc latius tradam procedit
volum
~ ‘ quidem , non fita fponte
•rocedit , etiam
dus, voluntate
Dei
illud aliud latius poflè confiftere: id eft, utDcœlo
’"'ccrlo lapfus , fed ad hoc ipfum munus effuper folam manus impofitionem epifcopi , quia
fun», led & fuper unumquemque eorum, *'
cum jufti jampndem ut diximus baptiimate
baptifma in nomine Jefu Chrifti domini noftri
praceflit , poflit alio homini pernitenti atque domini fuiiTent baptizati, ficut & ipfi apoftoli,
credenti etiam Spiritus fandus tribui : quoniam
qui tamen.omnes domino noâe qua appreheneos qui in Chrinum credituri eflent icriptura
ius eft, deferuifle inveniuntur: & ille ipfe, qui
fanda prardixit: Oportet in Spiritu baptizari , gloriatus eft perfeveraturum fe in fua fide, Pe­
trus, dc adverfus ipfius domini prxdidum obita ut dc hi quoque non videantur minus aliSiid habere, quam illi qui perfede funt Chriftinatitfime repugnavit, »» poftramo tamen tum
iani, ne necefle fit quxri, quare illud baptif­ ipfum negavit, ut hac ratione oftendeieturno­
ma fuerit quod in nomine Jefu Chrifti funt
bis , que medio tempore, quoque modo, con­
confecuti. Nifi forte in illo quoque fuperiore
traxerant delifta, eadem hec in e is a *» fide pol^modum fincerata per baptifma Spiritus fandi
tradatu, circa eos qui tantummodo in nomi­
ne Chrifti Jefu baptizati fuerint, ftatuas etiam
non dubie efle dimifla . Nec ulla , ut puto ,
fine Spiritu fanfto pofle falvos fieri, 9 aut non
alia ex caufa apoftoli his quos in Spiritu fanhac fola ratione, fed fi per manus impofitio-Efto adloquebantur, nifi quia virtus nominisJenem epifcopi Spiritum fandum confuefle purfu fuper quemcumque hominum baptiimate in­
ftari, aut etiam non epifcopum dicas Spiritum
vocata ad falutem adfequcndam non modicam
fandum folum efle largiri. Quod fi ita eft, dc
prarrogativam ei qui baptizaretur prxftare pol­
poteft aliquid horum eveniens falutem homini let , uiuti Petrus in adis apoftolorum narrat
credenti non prxriperc, tu quoque ipfeannuis,
dicens; /dec enim aliud e/i nomen fub calo , qnod-4ft· 4 ··■
datum efl bomintbut, tn
opsrtet falvoi fieri
Juoniam modo dimidiatum, dc non ut conten­
ts confummatum myftenum fidei, ·· qua ne- »Mr. Sicut etiam apoftolus Paulus aperit often-7*47 ». >
ceflitas intervenit, falutem adimere non pofle dens; quia Dem exalt awt ) //itmdominum noftrum,
credenti de pœnitenti homini. Aut fi dicis hu- & donavit illi nomen ad hoc ut fit fuper omne mi­
jufinodi hominem falvum non polle fieri, om- nem , ut ι/f nomine Jefu omnes genua curvent,
coe-

baptifma fine impofitione manus epifcopi defæcuîo exeant , & tamen pro perfodis fidelibus

T

939

ΛΝΟΝ Y Μ I TRACTATUS

940

cinUfliam <7 terrefirium
infernorum. Φ* omnis A rufii & reâum & omnibus. modis in ecclefia
bqg·» confiteatur, fiu· dawriirr eji ]tfut in
obfervandum 'fit, & obiervari quoque fohtum
r» ratru. Et die, ia quo cum baptiurerur ,. fit, tamen confiderare oportet, quod invocatio
invocatum effet in nomine
in aliquo
- -iJefu, licet
>
.·
nominis Jefu non debet a nobis futilis videri
errore confequeretur , tamen quandoque non . propter venerationem -fit virtutem ipfius pomiprohiberetur refttim fapere, fic errorem fuum
nis, in quo nomine virtutes omnes folent fie­
corrigere,- & ad ecckfiam-fic ad epifcopum ve­
ri: fit nonnumquam aliquae etiam ·· ab homi­
nire, & finceriter confiteri Jefum noftrum co­ nibus extraneis. Ceterum quo pertinent illa
ram hominibus, ut tunc cum ab epifeopo ei
verba Chrifti, qui negaturum fe effe dixit,nec . ·
manus imponeretur , etiam Spiritum fandum
nofle eos qui fibi in die judicii diAuri eflent ,
' acciperet, nec invocationem illam priftinam no­ Domina domino nonne in too nomine propheta-M*"kminis Jefu amitteret,-quam namini noftvum-li- vimus, èr innomine tito damonia ejecimus, tyin **'
■ cet damnare: quum haec nuda & Cingularis fit
nomine tuo virtdtes magnas fecimus, reiponden- *·
conftituta, non poflet ad falutem prcftandatii dq
r eis etiam cum · jurejurando ; ÿuia nunquam
fufficere, ne bac ratione etiam ethnicos & hr-. tognovi vos: Difeedite a me quj operamini tni~
reticos abutentes nomeh Jefu, credamus ad fa-B^urrm; nifi offenderetur nobis, nonnunquarfi
lutem fine vera re atque integra poflit perveni- Ctiam
— ab
-v his
k:---qui
--- --------------- ------------—pofr
operarentur
iniquitatem,
re. Quam tamen invocationem nominis Jefu , le ° per nimiam virtutem nominas Jefu etiam
correRione erroris fit agnitione fidei veritatis ,
hax fieri. Idcirco que debet invocatio haxno­
& abfeifla otnni labe praeterita; conversation is , minis Jefu quafi initium quoddam my fler i i do­
myfterio Dei , circa, cjuftnodi homines rite
minici commune nobis fic ceteris omnibus ac­
perpetratam, locum quem habitura non. erat , cipi , quia poflit poftmodum refiduis rebus im­
obtinere, fic poftremo in fide reda,.fic ad in­ pleri, alias non profutura talis invocatio, cum
tegritatem figni prxftandam non obefle, fupibla permanferit, quia poft mortem ejufmodi
plemento ejus quod deerat accedente . Per­ hominis non poteft ei quicquam omnino adiiquam utile eft credere, & tot annorum, totci vel fupplcri, aut in aliquo prodeffe in die
que ecclefurum, itemque apoftolorum fic epi- judicii, cum. illa a domino noftro que fupra
koporum auftoritati cum bona ratione adquie- memoravimus cœperint exprobari , qui tamen
fcere ; cum fit maximum incommodum ac
univerfi hodie, ut fibi his modis fubveniant,
difpendium fandiffime matris ecclefix adverius quibus fupra offendimus, nnn [vffunt ab ullo
priica confulta, poft tot fieculorum tantam ie-C hominum tam dure tamque crudeliter prohibe- riem , nunc primum repente ac fine ratione ri. Sed
** * ad‘ haie,
"
z> .
------ ­
ut. foie»,
contradices, oppo
infurgere. Ncc enim propter*aliud Petrus, qui
nendo tiobis, tunc cum baptizarentur integre
jam fuerat baptizatus, fic quid fentiret de do­
ac rede difcipulos, ac*non ut hos harrctico»,
mino , ab ipfe domino erat interrog tus, fic
elle baptizatos, quod ex perfona ipforum, &
veritate revelationis Patris cceleftis in eum col­
cjus qui baptizavit illos, fumas necefle eft» &
locata, quod dominus nofter non folum Chri- ideo nos ad propofitionem hanc tuam non ut
ftus, verum etiam filius Dei vivi eflet confefaccufatores difcipulotum domini refponde»us
fus, poftmodum eidem Chrifto prxdtcanti de
fed (icuti compellimur, quia necefle eft nbi fic
fua paflione refragatus efle monft ratus eft ;
quando & quemadmodum unicuique noftrum
& propterea Satanas dici oftenfus eft , rtifi,
falus fit prxftita, rationibus inveftigemus.Namquia futurum erat, ut quidam tamctfi varian­
que natum efledominum noftrum & Chriftum
tes infententia propria, fic claudicantes aliquan­ efle eum , multis rationibus a difcipnlis eius
do in fide atque dodrina, cum in nomine Je­ non immerito credi videbatur, quod ex tribu
fu baptizarentur, tamen fi intervallo quodam Juda, quod ex genere David, quodque in ritemporis recorrigere (3 potuiffent, nonpropte-Dvitate Bethleem tuiflet natus, fic quod paftorirea a falute exciderent; fed quandoque refi.
. ,
bus ab angelis, quoniam
falvator illisnatus effet
puiflent, integram fpem falutis pernitendo ob­
eodem momento fiiifler annunciatus, quod in
tinerent: praefertim cum SpiritumfanAum,quo
oriente vifa ejus ftella folicitiilime fuiffet a
Magis requifitus & adoratus, & illuftribus do­
baptizari unufquifque hominum debet, accipe­
rent, aliquid tale defignaflent . Sicuti non ionis & infignibus muneribus honoratus, quod
lum Petrum hoc paflitm efle in evangelio de­
puer admodum in templo fedens cum le­
prehendimus, verum univerfos quoque difeipugis dodoribus prudenter & cum admiratione
los, quibus jam baptizatis poftea dominus ait,
omnium difpiitaffet , quod cum baptizaretur ,
>«■>>■ quia vos omnes fcandalizabimini in me·, qui om­
ita ut nulli alii contigerat, coelis apertis denes , ut animadvertimus , correita fide fua ,
fcenfione Spiritus fandi, & fuper eum manfione,
teftimonio etiam Patris fui, itemque Joanpoft refurredionem domini in Spiritu fando
funt baptizati.- ut noa immerito hodie quoque
nis Baptiftar fuiffet clarificatus ; quod fupra hu­
credamus homines correftos a priftino errore
manam mediocritatem corda & .cogitationes
in Spiritu fando pofle baptizari, qui
. cum aqua
,
univerforum intelligeret ; quod languores fievtbaptizarentur in nomine domini ’♦* aliquod ica-E tia, & valetudines cum poteftate maxima cu­
bram habmffent fidem : quoniam multum intér­
raret atque fanaret.- quod rem i (fiones peccato­
êt!, utrum in totum quis non fit baptizatus in
rum cum evidenti probatione prasftaret ; quod
nomine domini noftri Jbfu Chrifti , an vero
dxmonia jttflti expelleret, quod leprofos verbo
in aliquo claudicet cum baptizatur" baptifma- mund.iret, qnoJ aquam in vinum convertendo,
te aquae , qfiod minus eft , dummodo poftea convivium nuptiale admirabili Ixtitia amplifica­
conftet in veritate fincera fides in baptitinate
ret; quod excis vifionem reftitueret aut induifpiritus , quod majus eft . Nec xftimes huic
geret ; quod doftrinam Patris cum omni fidu­
tradatui contrarium effe quod drxit dominus :
cia affereret ; quod in loco deferto de quinque
Ite: docete gente 1, tingite eoi in nomine Patrie
panibus quinque millia hominum faturaret ;
Filii tf Spiritus fanili . Quia cum hoc vc- quod reliquia; atque buccellæ plufquam duode­

cim

541

DE BAPTISMO HÆRET1CORÜM.

94t

cim cophinos implerent; quod mortuoaT pro A drwp/Mrwc Ifrael·. Juxta que, omnes ~ quoque '
fua pietate padim fufeitaret ; quod ventis &. diicipuli adfevcrationem quoque mulierum , qu®
mari ut quiefeerent imperare^.' quod fuper ma- poft rciürreüioncm viderant dominum, judica­
re pedibus ambularet .* quod virtutes omnes ------ deliramenta
*-■-------------- ‘r vifo .
verunt
quidam ipforum
' omnino perficeret. Quibus rebus & hujufmodi ei> non crediderunt, fed dubitaverunt:· quique '
cOTnpluribus faâis ad claritatem ejus «pertinen­ tuqc non interfuerunt , omnino non credide­
tibus, confequens efle videbatur, ut quemad­ runt, nifi poftmodum ab rpio domino omni­
modum Judri de Chrifto fentiant, quod ta­ bus modis fuiffent objurgati atque increpati ;
men de Jefu Chri do domino noftro non cré­ quoniam mors eos ita detenderat, ut putarent
ditât, ut etiam ipfi .exi (limarent, ut talis & eum non refurrexiffe quem ‘* timuerant mori
1 tantus nulla obite morte in eteYuum perleve­ non debuiffe; quia contra opinionem ipforum
re t , & regnum Ifraei & «otius orbi* in perpe­ femel mortuus fuiiltt . Itaque quod * ad ipfo»
tuum quod noh corriperetur podiderec . Unde dtfcipulos pertinet, neque integram neque per­
etiam Judaei auli fuerant eum rapere & in re­ fidam fidem habuiffe nis modis quibus retuli­
gnum uqguere; quod quidem ·· neceffe habuit mus, inveniuntur, & quod multo gravius eft,
ille fuperfugere : ac propterea difcipuli ejus B ficut in evangelio ’> circa Joannem feriptum
arbitrabantur, quod nulla alia ratione vitam eft, etiam.alios baptizabant . Prrterea , quid
«ternam his praedaturus effet, nifi primum difturus es de his, qui plerumque ab epilco­
iplé vitam hanc temporalem cum illa aeterna pis peflime converfauonis baptizantur, qui ta­
in feipfb continuaffet. Denique cum conversa­ men tandem, cum Deus voluerit, tn fcelenrentur in Galibea dixit eis Jefus; incipit filius bus fuis conviât. *♦ etiam iplô , aut prorfus
hominis tradi in manus hominum & interfi­ etiam communicatione privantur ? Aut quid
cient eum, & poft triduum refurget, fiteontri- ftatues de eis, qui ab epiicopis prave fenuenftati funt nimis ac mente conceperant. Denique tibus aut imperitioribus fuerint baptizati? quan­
hic fuit etiam Judaeorum lermo contradidionis do non ad liquidum ÔC integre, vel etiam ali­
adverius cum, cum ’’fe ipfe quidem doceret eos, ter quam oportet, in traditionefacramenti fue­
1»· u H- & futura nuntiaret; illi autem dicerent :Nos au· rint locuti . Certe aut interrogaverint quid , aut
1
divimus λ lege quta Cbriftut manetin atemunt, Ô* interrogantes a refpondencibus audierint quod
minime ita interrogari aut refponderi debet ;
quomodo tu dicit, quia exaltari «portet filium ho­
minif . Itaque fuit difei pu lorum eadem hxc quod tamen non valde illam noftram redam
iftumChdem
laedat, fed non tam ornate ut tu , &
przfumptio de Chrido, prorumpente in iftum
_
termonem incredulitatis lu·, Petro ipfo duce: compotite , illi quoque limpliciores homines
ar«/r* >t. ac principe apoftoiorum. Cum enim a domi- myfterium fidei tradant. Diauruses enim uti­
hos quoque
“ e /f,, no fimul cum ceteris fuiffet interrogatus, quid­ que pro tua lingulari diligenti·1
nam fentiret de ipfo, id eflquem efle eumexi- dentio baptizandos ede, cum maxime eis res
ftiraaret, & primo veritatem confeffus fuiffet, defit, aut obfiet , quominus inviolabile illud
dicens efle eum Chriftum filium Det vivi , & divinum myikrium fidei intemeratum pollini
Eroptcrea beatus ab illo judicatus effet , quod accipere. Sed enim *t vivorum optime redda­
oc non carnaliter, fed per Patris cœleflis re­ mus & permittamus virtutibus cœleftibus vires
velationem adfecutus effet: idem tamen , ubi luas, & dignationi divinx majeftatis conceda­
cœpit Jefus oflendere difcipulis luis, quia opor­ mus operationes proprias, ut intelligentes quan­
tet illum Hierofolymam ire &. multa pati a tum in ea iit emolumentum , libentes ei adfenioribus & facerdotibus & feribis & interfici quiefeamus. Et ideo cum falus noftra in ba& poft diem tertium refurgere , nihilominus ptilmate fpiritus, quod plerumque cum baptifille vefus Chrifti confedor poft
a . pauculos
a____
dies mate aqua conjunctus ed , fit conditura, fi qu>affumpto eo cœpit jllum corripere dicens:Ddcmpernosbaptifmatradetur,integre&folemiii~
·
·
··
·
............
*· Propitius fit tibi, non erit iftud: utpropte- ter, & per omnia qux feripta funtadlignctur, at­
Mtitt. it ·) rea audire a domino commeruerit , Vade poli que fmeull> ullius reifeparatione tradatur: aut ii
me Satanas, fcandalum mihi es ; ob hoc quod
*♦ a minore clero per neceditatcm traditum fue­
non faperet ea qux iiint hominum . Qux in­ rit, eventum expectemus, *’ ut aut fuppleatui a
crepatio adverius Petrum magis magifque elu­ nobis, 's aut a domino fupplendum rciervetur.
xit adprHienfo Chrifto , cum a muliercula con­ Si vero ’’ ab alienis traditum fuerit , ut poterritus diceret : Nejcio quid dicas , neque novi ted hoc negotium & ut admittit, corrigatur
te: δζ iterum cum hoc diceret adhibito jure­ quia Spiritus ianétus extra ecclefiam non fit,
jurando & tertio “ devotans & jurans adfir- fides quoque non lolum apud hxreticos, verum
maret, quoniam non nodet hominem; denon etiam apud eos qui m khilinatc conftituti iunt
femel, fed frpius cum negaffet . Qpodconfi- fana ede non podit. Idcirco qux pœnitentiam
lium ei quoniam ufque ad partionem domini agentibus correâilque per dohriium veritatis
perfeveraturum erat , multo prius a domino & ('er fidem iplonim , qux podea emendata
corde
eorum, tantummodo
bappalam faâum eft, ut nos quoque id nonigno- ed, purificato
,
_____
, ______________
r
remus . Denique poft refurreûionem domini E tifmate fpiritali, id eft manus impofitione epiunus e difcipulis ejus Cleophas, cum effet mœ- fcopi , & Spiritus fandi fubminiitranonc iubftus fecundum errorem omnium condifcipulo- veniri debeat . Signum quoque fide» inte­
rum fuorum, ipfi domino, tanquam alicui ignoto, grum hoc modo . & hac ratione tradi in
referens quod contigerat, fic locutus eft dicens : ecclefia merito confuevir , ne invocatio no­
£«. ·♦·»,· De Jefu Nazareno, qui fuit propheta potens tn
minis Jefu, quae aboleri non poteil , contem­
'11
faSit.tf didis m confpedu Dei & univtrfi popu­ ptui a nobis videatur habita; quod utique non
li, quomodo hunc tradiderunt facerdotes Ù prin­ oportet, quamquam talis invocatio, h mhrt
cipes noftri in damnationem mortis & crucifixe­ eorum quae memoravimus fervatum fuerit, ab
operatione lalutis celfct ac vacet . Dicente
runt: Nos autem fperabantus quod ipfe erat re­
ctum

94?

ANONYMITXACTATUS

944

enim apoftolo , unum effe baptiima , necerte A domini, portunt fitneoetle habent requirere domieft invocatione nominis Jefu perfeverante, quia num , quia ipfa invocatio nominis prxbet eis occa­
non poteft · quoquam hominum qua leinei fionem , vel etiam imponit neceflitatem requiren­
invocata eft auferri ; ft cam contra decretum di dominum, cum quibus praecipiunt fcnpturas
apoftolorum geminare, aut ii fuerimus »· ni­ fandas, five univerias, five quafdam, tamen au­
mietate prcftandt, immo fuperaddendi bapfif- dentius de veritate tradare , quam cum genti­
matic ftudiofi. Si ille qui ad ecclefiam rever­ bus, fuper quas non eft invocatum nomen do­
titur, noluit denuo baptiaari, futurum eft ut mini , id eft Chrifti Jefu filii Dei vivi , ficuti
defraudemus baptifmate fpintali eum , quem nec fuper Judxoc , qui veteres tantum feriptu. putamus defraudandum non effe baptifmate ru recipiunt . Et ideo utriufque hujus generis
aqua. Quid autem ftatues in perfonam ejus homines , id eft Judxi & Gentiles , plene ut
verbum audientis, qui forte adprchenfuainno­ oportet credentes pari modobaptirantur.- hxremine Chrifti ftatim confeflTus , ac priufquam tici vero jam baptizari aqua in nomine Jefu
baptitan aqua permitteretur ei, »· fuerit puni­ Chrifti , tantum in Spiritu fando baptizandi
tus, utrum perifte eum pronunciabis, quia non funt,
sunr, dc
oc in Jefu,
jciu, quod
quoa nomen totum
aacuna eft
ctc
lohim datum
eft aqua baptuatus, an vero aliquid cxtrinle-Bfub calo in quo oporteat falvos fieri nos, me·
eus patrocmari ei ad falutem exiftimabis, Ijfet rito mors contemnitur;
quam fi lie perfevenon fit aqua baptizatus: quod pétillé cumexi- tent talvi effe non pofTunt , quia non requififtimabis, obviam tibi veniet lententia domini verunt domino poft invocationem nominis ejus
»» dicentis: Qnicumque me conjeflui fuerit iorum ho­ iuper eos, ficut & illi, qui in eos ChriftuS qui
minibus , confittbir tllum & efo cor.im patre meo foite credere noluerunt, dç,quibus dominus ait:
ça! in c<r/ii efi: quia nihil intereft, utrum hic Cavete ne quit vos rn errorem inducat : mulli ar«os
verbutp audiens, an fidelis fu qui confitetur enim venient m nomine meo dicem e i : Ego firm *’ *♦'
domino , dummodo ipfum Chriftum quem Cbriflus, & multoi tn errorem inducent. Et ite­
confiteri oportet , confiteatur , quia dominus rum ait ■ Tunc fi qui dixerit voin ; Ecce bic
pari vice confitendo fit ipfe confirtorcm fuum Cbrtflut aut bic , nolite , redere . Sargent entret
apud Patrem honore eum martyrii ut polli- pfeudo-Cb; r/ii & pfeudo-propbeta, & dabunt figna
citus eft , exornet . Qtiod utique non debet magna & portenta, ita ut errent, fi fieri poie/i,
latius acctpi ", qu.ifi portit ufqucquaque por­ enam ejefji. Quas vn nites non dubie tunc illi
rigi , quia poteft Chnfti iiuinrn ciiarn hx- tub nomine Chrifti facient : in quo nomine vireticus afquis , qui tamen iphnn Chriftum C dentur quidam etiam modo quaidam virtutes
negat, confiteri , quia in alium Chriftum
cte
n
facere, Si talio prophetare: fed ceitum eft eos,
dit : cum Cliriflus confiteatur quod ei prodel- quod ipfi non t:nt Chrifti, prtqiferea ad Chri­
ie minime portit : ” fi quidem dominus non te- ftum non peruncte . Quemadmodum etiam fi
ipluni in conlcilionem a nobis coram homini­ quis defeifeat a Chrifio mhstrens fole nomini
eius, qui non mullum adjusaufr: immo magis
bus deduci oportere dijut ; quod fine ipfo , fic
fine venerando nomine ejus non poteft ficti . hoc nomine etiam oneratur , hcet fuerit antea
Et ideo integrum ac iincerum fic incontamina­ fideliftimus aut /uftirtimus , aut ’’ dero aliquo
tum & inviolatum utruinque debet loniifterc oneratus , aut coniertionis dignitate prxditus .
confitenti, nullo delectu habito ipfius conteno­ Hi enim omnes negando verum Chriftum ,
introducendo aut fequendo alium, cum iit nul­
ns, five ille juftus, live peccator, perfedufque
Chriftianus, an vero etiam nunc imperfectus , lus omnino alius, nihil fpei aut Glutis fibi te·
qui <♦ fnmnio dilcrimme luo domino confiteri linquunt: non aliter quam illi, qui coram ho­
minibus negaverunt Chriftum quos negari nenon timuit. Nec eft hoc contrarium lupetiori
,
t
f
,
_______ , , .quia
traflatut
illic quidem
tempus
luperat
ad certe eft a Chrifto , non habita ulla ratione
corrigenda qux J' inulta vel prava iunt : fit quo-D ipforum ex precedent! convcrlatione eorum ·*
'
aut tenfu aut dignitate , ’» proinde atque ipfi
niam quxdam concerta hint iph tantummodo
nomini domini noftri , martyrium autem non aut fi funt Chriftum , id eft falutem fuam ,
abrogare damnati , per hujufmodi claufulam
nifi in ipfo fit per ipfum dominum portit conMeut ■·.,).
fummlrt. Et idciuo neque Chriftum fine ipfuis quia mamfeftirtnne a domino didum eft :
nomine quis portit contueri , neque nomen cumque 9te necaverit eorum hominibus , mgabo
Chrifti fine ipto Clinfto ad confeftionem cui- eum & rgo coram patre meo qui m ctrfit efi : ut
verbum hoc , Quicunique , etiam in ciaufula
?iiiam poffit patrocinari . Quapropter totus dicernendus eft tractatus hic. ut portit xnanite- confeftionis plenitfune nobis oftendat, quod nul­
ftior fieri . Namque invocatio nominis Jefu la conditio ipfius confitentis obetle portit, licet
ideo tantum patrocinari poteft, fi me fuppleta negator ille antea vel hxrelicus fuerit vel au­
poftea fuerit , quia & prophetx fic apoftoh ita diens , aut audire incipiens , qui nondum baprxdicaverunt. Ait enim Jacobus in aftis apo­ ptizatus fit , vel de hxrefi ad veritatem fidei
ftolorum: Viti fratres audite, Symeon expofuit convctftis , ve! ab ecclefia digreftus ac poftea
tunc
cum rediret *· ,prius
ei
quemadmodum primum Deus viiitaverit acci- reverfus fit , fit .....
. ......................
----- ..
pere ex gentibus populum nomini fuo : & fi E manus ab epiicopo imponeretur , adprehcnluc
confonant fermones prophetarum , ficut feri- conhreri' Chiiftum coram hominibus , necelfe
"
ptum eft: Poft here revertat , & rexdificabo ta­ habucnt , Gcut iterum neganti Chriftum nulla
bernaculum illud David quod cecidit , fic qua propria vetus dignitas poteft ad laluiém patro­
demolita funt ejus, reaedificabo, & denuo eri­ cinari . Quodcumque emm in homme ultimum
gam 'illud uti exquirant reiidm lioimnnm Drum, m hac Ijsccie dcprehentum fuerit, m illos quis
& oiqnes gentes fuper quas invocatum eft nomen
1’ollrum judicari necerte habebit, abolitis fi< oh
meum tuper eas, dicit dominus laciens hxc. Ita*
Ineratis omnibus qux prius geflit. Et ideo cum
que & reitdui hominum , id eft quidam J udxorum, m martyrio tanta Iit mutatio rerum in momen­
& omnes gentes fuper quas invocatum eft nomen to temporis ut in rc perquam veloci poftint
mu­

945

DE BAPTISMO HÆRETICORUM.

94«

mutari unherû, nemo tibi blandiatur, qui oc-A fierent, ut aliquando impune aliqua illarum decafionem amilent glonolz illutis , fi forte fe effet, ficut in verbum audientibus, martyribui.
ea exclulerit propria fua culpa licuti & illa impune aquz baptifma deeft ; quos tamen cer­
uxor Loth , quz fimiliter in anguftiis rerum ti fumus, ♦♦ fi quid laxamenti habeant , etiam
contra przceptum angelorum, tantummodo poft aqua foliros baptizari. Itemquc illis qui ♦» legi­
fe refpexit, & tumulus falis faâa eft. Qua ra­ timi funt fideles cflcâi, impune deeft baptifma
tione etiam ille hzreticus, qui confitendo Chri­ fanguinis proprii , quia baptizati in nomine
fti nomen trucidatur,nihil poftea poteft corrige­ Chrifti redempti funt pretiofiffimo fanguinc Do­
re , fi quid de Deo aut de Chrifto male len­ mini , cum utraque note ex uno atque eodem
ierit, cum in alium Deum aut in alium Chri­ fonte procedant flumina bapti (matis dominici ,
ftum credendo femetipfum fefellit , confeflor ut omnis qui fuit veniat & bibat , ficut ferinon Chrifti , fed folitario Chrifti nomine , ptura dicit : Flumina de ventre ejur currebant
»· **
quando & apoftolus confequenter dicat : Et fi aqua viva . Quz flumina primum apparuerunt
* itr '* * corpus meum tradidero, ita at exurar igni, dslein domirti paffione , cum de latere perforaro
Htonem au tent non habeam , nibil proficio. Qyia
lancea militari fanguis & aqua manavit , ut
hoc fafto nihil proficit qui non habet dile&o- Bemitteret duo flumina diverfz fpeciei , fed ta­
nem ejus Dei
Chrifti , qui per legem & men ejufdem ac lingulare latus, ita ut implea­
prophetas & in evangelio in hoc modo prz- tur Spiritu fando quicumque credens biberit
M*rt >» »?. dicatur ; Diliget dominum Deum tuum in toto ex utroque flumine . Hzc enim de fluminibus
v
corde tuo, 0* in tota anima tua, 6* ia tota co­
his loquens offendebat dominus fignificans Spi­
gitatione tua ; & , Dihges proximum tibi tanquam
ritum fandum quem accepturi effent qui credi­
to . In bis enim duobut praceptis fota lex pendet
turi erant in illum: nondum autem erat Spiri­
> » ««.
& propheta. Sicut & Joannes evangelifta dicit:
tus, quia Jefus nondum erat darificatus. Igitur
Et omnis qui diligit, ex Deo natus eft, èT cogno- dicens , quemadmodum generari poteft baptif­
fcit Deum quia Deus dileflio eft. Sicut & Deus
ma, quod apoftolus unum efle przdicat , uti­
ait . Ita enim dilexit Deus mundum , ut filium que manifeftum eft illa ratione , quia diveifx
fuum unicum daret, ut omnis qui tn eum crede­
funt fpecies unius atque ejufdem baptilinat:s cx
ret, non periret, fed haberet vitam «ternam. Ut
uno vulnere profluentis in aquam & fanguinem:
manifefte apparçt eum, qui hacic diligendi nos cum illic duo lint, de quibus locuti fumus, ba& diligendi a nobis dileâionem in fc non ha­ ptifmata aquz, id eft unius atque ejufdem fipebeat , inani confeflione & paffione ♦* nihil pro- C cies, cum unum effe debeat baptifma uniufcuficere: quam ut ipfa apparet fc conftat hzrcti
jufque fpecies , ficut plenius fumus locuti. Et
cum efle , qui in alium Deum credat , five quoniam videmur omne baptifma Ipiritale tri­
Chriftum alium accipiat. Quamquam kripturæ fariam divififle , veniamus etiam ad probatio­
novi & veteris teftamenti manifefte pra-dicant, nem narrationis propofitz , ne videamur pro­
quz patrem omnipotentem creatorem omnium prio fenfu & temere hoc fecifle,. Ait enim Joan­
& filium eius fine obfcuritate annunciant. Ve­ nes de domino noftro in epiftola fua nos do­
niet enim eis ut alii ab alio Deo falutem ex- cens : Hic eft qui venit per aquam & /angumem i J· r « &
peftanti: tunc demum contra opinionen. fuam Jefus Chriftus : non m aqua tantum, fed in aqua
a Chrifto Dei patris omnipotentis creatoris fi­ & fanguine. Lt Spiritus eft qui teftimonium per­
lio, quz blafphemaverant, in pcenam zternam hibet, quia Spiritui eft veritas : quia tres tefti­
damnentur, cum judicare Deus cœperit abfeon- monium perbibent, Spiritus & Aqua & Sanguis.
ia hominum, fecundum cvangelium per Chri­ Et tfti tres m unum funt . Ut ex illis colliga­
ftum Jefum, eo quod in ipfum non crediderint; mus , & aquam przftare folitam, & fanguinem
licet ipfius nomine abluti fini , & ufque adeo proprium hominibus przftare fpiritum folitum,
omne illud hzreticorum baptifma intercedenteD & ipfum quoque Spiritum przftare fpiritum fo­
aliquo intervallo temporis corrigi poteft , fi litum . Nam cum effundatur aqua ficuti & lan­
quis fupervixerir & fidem correxit , ut Deus guis, fpiritus etiam effufus fit a domino fuper
nofter in evangelio fecundum Lucam ad difei- omnes qui crediderunt, utique & aqua, & pro­
i*‘ ’’ »·· pulos fuos locutus eft dicens : Habeo autem a- prio nihilominus fanguine; tunc deinde & Spi­
* liud baptifma baptizari . Item fecundum Marritu fando poffunt homines baptizari. Ait enim
M
cum ad filios Zcbcdzi eadem ratione dixerit : Petrus ( led hoc eft quod diâum eft per
»· »*. poteftis bibere calicem quem ego bibo, aut baptifprophetam: ) Erit tn novijfimis diebus dicit do- }·<ι ,. ,&
mate quo ago baptizor baptizari ? Quod fciret
minus : Effundam /ptritum meum fuper omnem
homines non folum aqua, verum etiam fangui- carnem , & prophetabunt filii eorum & filia eo­
ne fuo proprio habere baptizari; ita ut & iolo rum : & juvenes vfiones videbunt , & feniores
hoc baptifinate baptizati fidem integram & di­ Jomnia fommabunt . Et quidem fuper fervos itT
lectionem finceram lavacri poflint adipifei , & Juper anctllat effundam de fpiritu meo . Quem
utroque modo baptizari : Zque tamen unum «» fpiritum in veteri Teftamento , non quidem
baptifma fidutis & honoris pariter & zqualiter paflïm , nec effufe , fed communicatum cum
confequi . Quod enim diâum eft a domino : L aliis , aut ctiam fponte infiluifle in quofdam
Habeo aliud baptifma baptizari, hot in loco non
homines, vel induifle illos, & fuifle fuper cos
ut fecundum baptifma, ac fmt duo baptifmara, deprehendimus, ficuti Mofi de feptu iginta pres­
fignificat; fed alterius quoque fpecici, baptifma byteris a domino diâum efle animadvertimus :
ad eandem falutem concurrens donatum nobis Et auferam fpiritum qui juper te eft ,
impo,, (
effe demonftrat . Quas «> utrafquc fpecies ab nam Juper eos. Pi opter quod etiam, fecundum
ipfo domino noftro primum miniftrari & fan- pollicitationem tuam , Deus ab alio ex fpiritu
âificari oportebat , nt nobis quoque alterutra , qui fuper Moyicn fuerat, impofuit fuper illos,
five utraque fpecies , unum hoc duplex faluti- & prophetaverunt in caftns , quod Moyics ut
ferum atque honorificum baptifma przftaret 1 & homo fpiritalis ita contigiffc gaudebat , dicet
viz quzdam unius baptifinatr. fic nobis pate- ab lefu filio N.nc , ut huic rei intercedere! ,
•
Cancil. General. Tum. I.
Ooo
invt-

947

Λ N O N T MI TRACTATUS

invito fitadebatar, & idcirco non fiiifle permo­ A contingere , five illi putant hoc fi» coofpicere,
tus. Porro autem in libro Judicum , item in
five maligni opus & magicum virus ignem po­
Regnorum libris animadvertimus fuper plerofteft in aqua exprimere: illi tamen talem falla­
que aut fuifTe fpiritum domini , aut infiluiflie
ciam fic ftropham praedicant perfe&um baptifina
in eos , tanquam fuper Gothoniel » Gedeon , efle , quod fideles homines , fi coadi fuerunt
Jephthe , Sampion , Saul , David, δί ceteros accipere , utique non dubitabitur eos id quod
alios. Quod ufque adeo ita fe habet , ut Spi­
habuerant amififle . Proinde ac fi quis facraritus fandi fponte accedendi ab eia libertatem mento miles dido , defertis furs cdftris in hoac facultatem manifeftiflime nos dominus do­
ftium diveriiflimis caftris longe aliud facramen­
cuerit, dicens: Spiritus ubi vult fpirat , èT vo­
tum velit dicere; hac ratione conflat eum vecem ejus audis , & nefas unde veniat , aut yw tere facramento exaudoratum efle. Idem fi hu­
vadaf : ita ut idem fpiritus etiam fuper indi­
jufmodi homo rurius ad te redeat, utique be­
gnos quoque fui nonnunquam inveniatur efle:
fit abis, utrum habeat baptifina nec ne , fic ta­
non utique otiofe, nec fine ratione, fed necef- men oportebit te huic quoque pcenitentiam afarix alicujus operationis gratia, ficuti fuper genti, quibufcumqtte modis potueris , fubveniSaul fuit , fuper quem fadus efl fpiritus DeiB> re. Eft autem adulterini hujus, immo interne& prophetavit . Quamquam pofteriore tempo­ cini baptifmatis , fi quis alius auftor, tum et­
re , poftquam recellit ab eo Spiritus Domini , iam quidam ab eifdem ipfis hxreticis propter
& poftquam
angebat eum fpiritus malignus
hunc eundem errorem confidus liber , qui inadm. quoniam tunc ad hoc poflremus venerat
feribitur «· Pauli prjedicatio . In quo libro
poti nuncios, quos ante aflidue prxmiferat, ut
contra omnes feripturas, & de peccato proprio
interficeret David , qui idcirco inciderunt in confitentem invenies Chriftum, qui folus omni­
chorum prophetarum & prophetaverunt, ne id no nihil deliquit , fi· ad accipiendum Joannis
quod" jutli fuerant , perficere poflent aut vel­
baptifma pene invitum a matre fua Maria efle
lent : quod admirabili ratione p<.“ voluntatem compulfum. Item cum baptizaretur, ignem fu­
Dei ipiritum qui fuper omnes tllos fuit credi­
per aquam efle vifum ; quod in evangelio nul­
mus operatum efle . Qui fpiritus implevit et­
lo eft feriptum . Et poft tanta tempora , Pe­
iam Joannem Baptiflam adhuc ab utero matris
trum , & Paulum , poft conlationem evangelii
lux, & incubuit fuper cos, qui cum Corneliq. in Hierufalem & mutuam altercationem & re­
centurione erant priuiquam baptizarentur aqua. rum
.
„
.
agendarum
difpoiitionem, poftremo in urIta dum cohæret baptifmati hominum SpintusCbe quafi tunc primum invicem fibi efle cognifanctus, aut antecedit aut (equitur; vel ceflantos , & quaedam alia hujufcemodi abfurde ac
te baptifmate aquas incumbit fuper eos qui
turpiter confida ; qux omnia in illum librum
credunt, det nobis confilium, quod aut ex in­
invenies congefta . Qui autem non ignorant
tegro rite baptifma obfervare , aut forte dato Spiritus fandi qualitatem , intelligunt quod dia quocumque in nomine Jefu baptifmate, fupdum eft de igni , de ipfo Spiritu didum efle.
plerc id debeamus cnflodita nominis Jefu Chri- Nam in adis apoftolorum fecundum hanc ean­
fli, ficuti pleniflime expo fu imus, fanâtflima in­
dem promiflionem domihi noftri, ipfo die penvocatione ; cuflodita prxterea tanti temporis , tecoftes cum defeendiflet Spiritus fandus fuper
tot virorum , veneranda nobis confuetudinc fic difcipulos , & in illo baptizarentur , vifie funtl
auctoritate. Quoniam autem prima pars difpuinfidentes fuper ftngulos lingux quafi ignis, ut
tatiorus huius videtur explicata, etiam fequen- conflaret eos Spiritu fando fic in igne baptizatos,
hoc eft eo fpiritu qui effet five ignis five qua­
tem ejus propter haereticos debemus attingere:
quia perquam neceffarium eft cum traftatum
fi ignis . Qualis ignis fuit qui in rubo ardebat
& rubum non comburebat ; qualifque eft ille
qui femel in manus incidit non prarterire , ne
forte eos qui lunt fimpliciores ex fratribus ali- θ qui ignis eft angelorum fpiritus , ficut feriptu­
quis harreticorum verfutia fua audeat attenta­
ra dicit.
fecit angelos fuos fpiritus , Ù mi- Tf.
re. Nam quia Joannes dixit nos baptizandos efle
ntflros fuos ignem ardentem . Cui cum fimilis
in fpiritu & igni , eo quod addiderit dicens :
aut focius aut particeps fueris, poteris nullum
Et igni, idcirco quidam dcfperati homines auignem timere ; nec illum quidem qui antece­
fi funt ufquequaque pravitatem fuam porrige­ dens domino in die judicii conflagrabit totum
re , fic propterea homines nafutiflimi quaerunt, orbem terrx abfque eis qui baptizati funt in
quomodo fanditatis baptifma ita corrumpant ac
Spiritu fando fic igni . Et hominibus quidem
violent, ut etiam evacuent; qui originem jam Spiritus perfeverat hodie invifibilis, ficut domi­
exinde trahunt a Simone mago multiformi per- nus dicit.· Spiritus ubi vult fpirat, & nefeis un­
• verfitate per carios errores eam exercentes . de veniat vel quo vadat. Sed in principio myCui Simoni Petrus in adis apoftolorum dixit ;
fterii fidei fic fpiritabs baptifmatis hic idem Spi­
,
Pecunia tua tecum fit m perditionem , quia graritus manifefte vifus eft, ficfuper difcipulos mtiam Cbrtflt eriflimafli per pecunias pofle poflide- fediffe quafi ignis . Item coelis apertis defeendifle fuper domino columba: fimilem : quoniam
re. Non efl tibi portio neque fors m fermant boc.
Cor enim tuum non efl relium coram Deo. Et agunt
pleraque, immo pene omnia qux eflent futura
ifti hxc omnia , dum fallere cupiunt eos qui
man itie fta funt, qux tamen modo eflent invififint fimpliciores aut curiofiores ; & tentant non­
bilia nihilominus ; nunc quoque oculis fic in­
nulli iterum tradare fe folos integrum atque credulitati hominum vel ex parte, vel aliquan­
pertectum, non ficuti nos mutilatum fic decur­ do , vel in figura funt monftrata ad corrobo­
tatum , bapttlma tradere : quod taliter dicantut
randam fic confirmandam fidem noftram . Sed
adfignare , ut quam mox in aquam defeende- nec illud omifenm quod evangeijum merito
prxdicat. Ait enim paralytico dodftnus nofter:
runt, ftatim fuper aquam ignis appareat. Quod
fi al quo lufu perpetrari poteft , licui *’ adfir- βοηο ammo eflo fib : dimittuntur fibi peccata ; ut
mantur plcrique hujufmodi lufus Anaxilai efle, oflenderet «· fide mundari corda ad remiflionem
live naturale quid efl , quo pafto poil.it hoc
peccatorum confoquondam : quam remiflionem
pecca-

1

»4»

DE BAPTISMO HÆRÏTICORÜM.

fis·

MGUMnim «mfeeut» eft OU ma mt mulierA··JV·» *“
XS MMj m ·*.»
peocstnx in dvitw , coi femlims fiit: Di~ttfentar fth ptptafa, Bt cum cepiflcat qai fimul misere* derieb.
dKcnmbebaat apud icmgtipfo· dicere : ftu/ ejl
a^fikar /amvs»*r. J Fpmllari wmkqri·
"ii ttmfh rihtfttiau apml Tortelli· 1
his 1*0 psnnts &*itm ? Q?°d Λ o*®· partly· «M&tiMM*
•am « Cypr.
.
ticum acerbius Scribe * Rurifid obmunnarevenmt; ait ad mulkawm dominus ; F»drr tna te
[tkwa fiât ; vade i» mm . Ex quibus univerfis
ofteuditur, fida emundari corda, Spiritu autem
abhri animas . Porro autem ner aquam lavari fre dicet t purifieate eerJe.
14. jUtqud ftabratn babmtffeat fiUm. ) Fert· M
corpora : Sanguine quoque fimiaantms perveni­ fcrlplerit
aaftoe, ·&«·· fuirttii bee eft* aBqamaMM»
ri per compendium ad Glutis premia. Puto ut apud Tartuli. eliqua Ntunlfiat. Qssd fi q·!· **»
nos plene exfecutos pnedicationem Baptiftc
„ t____ ,__ _____ _______ »___ Joannu, unde Annonem fumus exorfi, qui di- ·Ρ®< Virgil, et bamerefque Jœ fimibt,
xit..4 Jud«o.: qj,
panilenluat ΐ ftu anttat ρρβ "te venit , fsrtisrO Ιβι m beaetinbat enir^neh. ) Nes domeftlcia AM

. ··! 2*3 ώ

»

mm efi , cnfiti ege m ftmt iigtuu fetoert corrifUm cnlcenmentt. Iffit ver baptizabit is Spinis
/••Λ <*T igni. Arbitror autem & Apoftoli Joan-

cetra ecclefiam eoaftlrstl». laufira dicat» efiradr.
17. Per alneiam tirftif·· ) Abosdaatla » fi»· ·*■·
berantla divine vlrtscl», aornisl» Jeftt.
1g. Nmfi Initit fteperfufere. ) Hee cart· aa*i·
nis doârinam nos non inepte difpofuifle , qui Deo convenir, qua labterfugm·.
t*. Cia ft ipfi qetJem lateret w. ) Docebat Λ
ait: Quia trii leftintoniM"» perhibent, Spiritui & Chtiftu»,
doce» <· efle natum homisem, crucifixam ,
Aqnj dr Sanguis ; dT ifii trei ttnttnt jfitnl . Nifi fapuhum, poftea ver· fnrreaiflb ac revixiflb. Nam to­
fallor autem , etiam illud explanavimus quod tum illud, Homo Chrifti, fi«a carpo* * faa;ei»Chri­
«caro Chrifti, crux Chrlft i , ac dmdqa· omse illud quod
dominus nofter ait : Joannei guident bnptizevit fti
pto «obit is h ’mlne fuo, caimrfatua nobifeum * fecit
jfss, voi nattae ieptizniimini inSpintn fanito. dlxitque, Chrlftutaft - hlftoriacorpariaft cruciaChrifti»
Præteree exiftimo nos non infirmam rationem Chriftiueft. Eamqui fdunt, Chriftum fclent 1 qui cafta
reddidiflc, confuetudinis caufam. Tueamur tamen, ft masdata Chrifti animo fuo, corda fit·* mente tua*
bene ac fideliter cost ineat , Chriftum tn fe habent «
etfi pofterfore loco id facimus , ne qui putet in
illis vivit Chriftu», ft vivunt in Chrifto.· Chriftum
nos unico articulo pnefentem altercationem fu- fciunt, ut Tertullianu* dixit* jfAaesAmw pn/ /<i»«*
fcitare. Quamauam hasc confuetudo etiam fola de iis qui Alexandri vitam five hiftoriam fcirent.
deberet apud nomines timorem Dei habentes C
1··. Propitiat fit tibi . ) Comparati va diâum vide­
tur , Propitior» tibi adveniant ; quafi letum fuam
& humiles praecipuius locum obtinereChriflu» narrafitt difcipsll»
»1. Drurnaar V jurant.) Tertniliaaaa dixitf drav-

ADTRACTATUM ANONYMI
Νοτλ Nic, Rigaltji.

··. ftjpw Wavr*»>

v*vl ova l'nift

) Prava fcrl-

ptura Ramenti*. Legendum, eram /newvest ever# ·»«
drto/r.

r. Heminiean, ateeperunt iaptefate . ) In exemplari
i»m Ipiu fcilicet domino , privantur i quia *d fafto
legitur : Dumirl neu atteperani heptifaea , quad abfque
fuo pclEmo dominum negant , ft ad Ethnico» tras*
dubio pravum eft. Itaque ed| curavlmui, Jemieitam ,
fcuat, aut pcorfii» etiam «jlcluatnr ab occl«6».
ex conjeftura quam exhibuit doAitftnii SirmnntH ma­
*!■ Vinorum eptime.) Cbrlftlaso mora loquitur .· s·
nui, qui nobi* iftiu* feripti copiam fecit : nam ipfum
fi, mortalium optlmv, dlxiffct , aliquid is fidem five
exemplar nondum infpeximn». Dominicum baptifma di­
fpem vlts a terne peccaftar. Qui de fnculo font, aaorcitur , quod eft in nomine domini noftri Jefu Chrifti
tui dicuntur ; qui vero de ecclefia, vivi,
collatum fideli, five credenti.
a·. Mtnerf titre . ) Preaby tero , diacono { por na». L erute tentraJiilieni neu quem litet. ) Non quem­
ceflitatem fcilicet .
libet» dicit, qui eft in ancipitl & In ambiguo & diver*y. Ut eat fiipplenaitir o aehif . ) SI nvalcC*C
fam festentiam patitur i contradiâione tam obvia,,
,U sgrotua.
tatuque Ia promptu , ut eam nemo non geftiat pro-^
a». Xar « d»m/ae /bypAsdow / ) Judicaturo vivra
ponere.
ft mortuo*.
3· iteretireree, fierpere. ) Stuporem dicit , arrogan­
a*. Mlieaif. ) Supra dixit, rttreneir.
tiam, fuperbiam , quod iam compluribu* loci» obferva30. N/m/r.at* prefitadi. ) Saperftitiofa, vana ,
vimut apud Tertull. & Cypr.
Inepte formidine ·
». Stripturaruut teHtela. ) Sic etiam fape Tertullia­
31. fuerit pueiter. ) Occifra pro nom<M.
nu» ft Cypr.
3*· i^rrdvw enJieeUt, ) Catechumeni.
J- Ut ettenji 'n tttltfm. ) Fortean , ut tatinJi re
fttiefie ferutam
teafunujrnene infinuemut.
33. X/ fa/drw dvm/aaz wea fnpfeee . ) Legendui
Dftueet
ueftr , aut certe delenda eft negandi pe
·. Gratia IS uiriuti Dei faut CT bet. ) Aliquid hic
cula, etenim dixit dostinu»,
am teafefui fetn...
deeflb videtur, quod abfque alteriu» exemplari» ope re­
34. Jatuar J/ftriiu/ne fee. ) Interrogatu* fcilicet co­
ditui nequeat * nifi dicamu* , illa : Gratie tf uirtute
Get faut , pendere de nracedeatibua illi» » proprie tn
ram faculi poteftetibu* isfeftlÆmi* nomini Chrlftiano.
ipfe fele fenile Spiritu iaptiiati funt, ut continua le­
IJ ti* «··*< "l (·*·* fiet, ) Legendum, fueee
ft lose fic perducamur : Gratie Cf virtute Dei funt,
muli» ael prête fiat .· hoc eft , quam multa vel quam
prava fint.
Bcmpebaptltmi , deinde fequatur : hetV ertulia largire3«. five·» fi fit perfreeret . ) Locua depravatlffîmoe
te tf renante , Verum hsc funt nimii anxia ft coeâa .
Suftineblmii* Igitur ufque dum in alium incidamu» co­
expedat meliori* alicttiui codici» auxilium.
V· Clere
eli^te . ) Nempe epifcopo , prmbytero »
dicem antiquum.
....
-». Illum iaptifma.) Mox dicet » tiluJ, ficut ft nra P diacono,
i··
) Qui reftu» aatea fteterat.
do baptiftnum, modo baptifma, & In dandi cafu, alie. ~'
'* it»i
Jpefteli tf Jif iptili qni etiam a Jemine iaptiia39. Prêtant atque ifli eat fi. \ Lezendum , pmMdb
ti . ) 'lertul. lib. de baptifmo : Aprfielet tinilet nen
invenimur in Jemiue , p/ater Paulum , Ibidem : Ilhr
vel prime celleHienit, ff exinJr injivijua familiaritéScri­
bendum. pr/e/yeew fi manat ab rpifeepe iaepeneretttr ,
aJpeebntftr.
ftieneut.) Aliquid hic declTe videtur - nifi totam clau41. Nibil prefit ere, yeeav M ipfe appartt & tenfiat
fulatn fic cooftituamu* : Cirta e,t qui laatu/amttl» in
bamtitum effe. ) Scribendum, nihil prefieere, quam ut
neeUne Cbrifii 9rfu hapti^ati fueriat , fiatuat rttwa
ifjy» appareat Cf renfiet ba-etteum effe.
fine Spiritu fanne pefie faltiet fieri : aut neu hat Çela
<*· Saenfma falmit tf benefit , ) Etenim marty­
ratieae , fini V per ueaeut iuepafil/enen epiftepi, Sprririi bxptiftnate son folua* f«lu> «teras vlts > fed & co- ,
fune fenitu» teufuejfe prefiari : aut etiam neu epifre~
tona dater.
s
pane Jitat Spirttuu, /αηΛαη e/fe Ιατ^Μ. Solam, hoc
«3 Utrafpte baptifmi ferit i fifirf· fieetfne peintum
Ceafil, General, Tom. I,

k

>
”1

«TWUM»

e o N c i L I u

m

4/.

fti, feai«te non Javerar .· qn«4 «trohiq·· aactoianfiu·»
«a da H ne vlrtnte fpiritall, five 4eifiva . Snd Impropria 4M vidatnr » Chili· atiaiftrarl aqu Upt ifma ,
sum ipfi Cbrift· ah Joanna fit adnifiratMa. Inde nata
variata· fcrlptnm ietuer» , pro •iHhtri . Etfi hoc
ferri quid··* poCt.
44- tt
Utuuw tatanr. ) SI nactCtaa difari■alnto tawtincniU aliquid laxavarie * aliquid temporii indalfarit « <no4 Cypria··· amat dkene , cornearum , Ut
moram in foculo taatifpar adhuc manandi.
♦ J. LfgMai fiMrt . ) Baptifmata in acclefia rite
fafcaptn.
4«. jfaptar M· [fMtm eminent ml*. ) Sic leti·
tur in MS. Hamann . Rej, t. 1·. Exagitabat cum
fpintua nequam a domino . Arripuit eam dpiritua do­
mini malui.

ANNO
CHRISTI
»»«." M*·

Λφ» ■*·*·'»*

I*"**

•f* · }

Mac «<»» ·* fcrlpinta lUwa&a . FU*. Kb»xxv. «M 4« ialpbur· : Lafii X AmiUmh ·· , «·■··■· l* ralle· mv· , prnmqM faMlt· ciraaMfer··· «
•aartarcentl· rqpereu·· pallor··· dlr··*» v«h*t «Uiu·fioruin, tftentant* convivite.

Hujulr· fcriptl Mrwtait Hla­

4S. Fvw

in·. lih. 4« icripr. «ce. in Petro, a«qit« inter apocry­
phe* frriptnr·· r«p«tarl , * ah Enfohin , In EMonte
Iwrefi , notantar Π*^'·4ν< η«’ν<· . Tall* fear· aAa
Pawli, fta4lo otfeCSaai la ACa nrasbytcrl, qai pnAaa
coavUfu, 1τμ4|··» hnc Γ· umh PauH feeiff· conM··
at. Hunc propter·· loo· 4n<«ffiff· tradit Tcetullten.
lihr· 4c baptUn. Videatur Eufeb, in Paulo. Hte varn
Irrapfit nomen Paoli pro nomine Petri.

4«. nét

) Invocaro rtomlo* Chrifti,

·ί$ ta'ta ·

agnito Chtifto Dei fili·

ANNO
CHRISTI

CONCILIUM CARTHAGINENSE III.
SUB

CYPRIANO

EPISCOPO

Improbatum ab Ecclefia, in caufa Baptifmi.
Celebretum mm

• CCLVI.

*

cCLVin. · ’

SENTENTIAL EPISCOPORUM
de hcreticis baptizandis.

fub Sttfbtno Peft

I.

bB

a* ’

Caecilius
Biita * dixit : Ego unum ba­
✓~^Um in unum · Carthagini conveniflcnt Kaptifma in ecclefia fola fcio, & extra ecclefiam * R«dii,
^cn^,s Septembris epifcopi plurimi ex pro- nullum. Hic erit unum , ubi fpes vera eft &
vinci· Africa, Numidia, Mauritania, cumpref- fides certa. Sic enim feriptum eft: CAus/drr, ·η· v»r»»byteris & diaconibus , prefente etiam plebis
fftt ,
htftiftuu. Non apud hieretimaxima parte, & leftx effent liter» Jubajani cos, ubi fpes nulla eft, & fides falfit, ubiom- JTXLg"
ad Cyprianum faâx, item Cypriani ad Jubania per mendacium aguntur , ubi exorcizat dae­
moniacus, facramentum interrogat, cujus os& fab)icieaa>.
janum referiptr , de hxreticis baptizandis ;
*t*/· 4·
< qaMquoqut quidque c poftmodum Cypriano Jubajanus idem
verba * cancer emittunt, fidem dat infidelis,
refcripferit ;
veniam deliâorum tribuit federates, & innOCyprianus dixit: Audiftis, college dile&iffi- mine Chrifti. tingit Antichriftus , benedicit
mi , quid mthi
mihi Jubajanus coepifcopus nofter Deo malediâus, vitam pollicetur mortuus, pami,
fcripferit, confulens mediocritatem noftram de cem dat impacificus , Deum invocat Nafpbeillicito & profano hxreticorum baptifino, êcCmus, facerdotium adminiftrat profanus , ponit
uid
■’ ego
—et
-- r~'refcripferim
r-—
; -cenfens
Λ~- r-:··fcilicet
-----------quod
J
altare facrilcgus. Ad hxc omnia accedit & illud
:mel atque iterum cenfuimus, haereticos ad
malum, ut antiftites diaboli audeantxcuchariecclefiam venientes, ecclefiz baptifino baptiza­ ftiam facer*. Aut qui illis afliftunt, dicant hssc
ri & Gn&ificari oportere. Item, leftx funtvo­ omnia falfit effe de hxreticis. Ecce ad qualia
bis & alix liters Jubajani, quibus pro fua fin­ ecclefia confentire cogitur, & fine baptifino ac
er ra, & religiofa devotione ad epiftolam novenia del*ftonim communicare compellitur .
ftram referibens , non tantum confenfit, fed Quam rem, fratres, fugere ac vitare debemus,
& a tanto fcelere nos leparare, & unum ba­
etiam inftruftum fe effe gratias agit. Supereft
ptifma tenere, quod foli ccclcfic a Deo conut de hac ipfii re, quid finguli fentiamus, pro­
feramus ; neminem judicantes, aut a jure com­
ceffum eft.
munionis aliquem, fi diverfum fenferit, amo­
ventes. Nenue enim quifquam noftrum b epiIL
< ·*"·* UUdfcopum fe » efle epifeoporum conflituit, c aut
MS XdU tyrannico terrore ad obfequendi neceffitatem
* Primus Felix a * Migirpa dixit : Cenfeo
collegas fuos adigit , d quando habeat omnis Domnem hominem ab hxrefi venientem, bapti- ’ Μι^ίη»,
epifeopus pro licentia libertatis & poteftatis zandum.
ν«.Λ··«. γ
-,λ- enim
η».·. illic
Γ- putatfeeffebaptiMifchp·,
Fruftra
zatum, cum non fit baptifma, nifi in ecclefia^p«.
fiue arbitrium proprium, tanquam judicari ab
alio non poflit, cum nec ipfe poflit alterum Unum & verum ; quia dominus unus, & fides
«·
judicare. Sed cxpeâemus univerii judicium do­ una eft, in qua ftat unum baptifina, & fandimini noftri Jefu Chrifti , qui unus & folus
tas, & cetera. Nam qux foris exercentur, nul­
habet poteftatem & prxponendi nos in ecclelum habent faludis efteâum
fix fux gubernatione. & de aâu noftro judi­
candi.
*
* III.

Hj)««previa.
iu d'ctt» *
noa7«^pK
cithoiki cc<l,ü*·

•M

naanv

a

Î

i In annum Chrifti
rejicit hoc Concilium 5 Crut tc duo priora* alterum in ajj. alterum in *54* Ή ardu Ι­
Α» * cujus funt fcquentei varia leflionea» Sr nota. 1 MS. C*riàttfnr»>.
3 Bilta in Provincia Ptoconfularl.
4 Mi Primm » iiifdrpM ia Piovincit Procoufultn.

‘ ’

αΤΠΠΓ

CHRISTI

95)

•’’ST"’

III.

A acceperint bapdfina fahitare ia «edefia cadnU» ‘Ï
ca, qux una eft, £alvi efle non poffimt, ftd
cuin carnalibus in iudicio domini Chrifti eoo- ***
hae­ deinnabuntur.

Polycarpua ab · Adrumeto dixit t Qri
reticorum baptifma probant ·, haereticis com­
municant.

M*raa

9f4

CARTHAG1NENSE III.

VI.
* ■ Φ'’

Januarius a * ♦ Lambcfe dixit t Secundum ·
feripturarum fimftarum auftoritarem decerno
________
,____
haereticos omnes
baptizandos,
& fic in ecdofiam fanda admittendos,

Novatus a · Thamugade dixit j Licet fciamus omnem fcripturaxn tcftimonium reddere de
fidntari baptifino, debemus tamen fidem no­
ftram exprimere : hxreticos dc fchifinaticos ad
VJI.
ecclefiam venientes , qui pfeudobaptizati viden­
tur,
debete eos in fonte perenni baptizari.
Γ,
Ludus
a * Caftragalba dixit : Cum dominus · CMbqpfta
Et ideo fecundum teftimoaium feripturarum ,Bin evirangelio fuo dixerit: Fas efiis fal terra: fi"** »·
& fecundum decretum collegarum noftrorum autem fal infatuatum fuerit, id pod felietur eu
fanftiflimorum virorum, omnes fchifinaticos & ea, ad nihilum valebit, nifi ut projiciatur forat ,
hxreticos, qui ad ecclefiam converfi funt, ba­ iX conculcetur ab bominibus: iterum poft refurptizari: fed & quicumque ordinati videbuntur, re&iohem fuam mittens apoftolos fuos manda­
inter Iqkos vecipi.
*
verit , dicens : Dota efi mibi amnii patefiat in eoe·».
V.
Ttibini.
Thubini.

Nemefianus a ‘ » Tubunis dixit: Baptifma,
quod dant haeretici & fchifinatici, non efle ve­
rum, ubique in feripturis fan&is declaratum
eft ; quoniam ipfi praepofiti eorum, falfi Chri­
fti funt, & falfi prophetae, dicente domino per
Salomonem : Qui fident efi in falfit , bic pafeit

Io & in terra: ite ergo, if docete omnet gentes ,
baptizante/ eos in nomine Patrii, if Filii , &
Spiritnr funfit. Cum ergo manifeftum fit hx­
reticos, id eft, Chrifti holies integram (aera­
menti confeflionem habere : item fchifinaticos
non poffe condire fapientia fpirituali, cum ipfi
ab ecclefia, quae una eft, recedendo infatuati,
contrarii fafti fint; fiat ficut feriptum eft:
*'**„’«„

mot contrariorum legit r debet emundationem : &
ventos : idem nutem ipfe /equitur oves volantes . Cconfequens fit, eos qui a contrariis baptizari
* Derelinquit autem viat vinea fua , if a fomi­ inquinati funt, primo purgari} tu tunc demum
tis agri fui erravit. ingreditur autem per avia baptizari .
4 dciUaMMB loca atque arida , if terram 4 difimet a meffe ,
fiii.
colligit natem manibus fterilitatem. Et iterum :
VIII.
Ab aqua aliena abfiine te ,tf de fonte alieno ne
biberit. Ut longum vivas tempus, adjiciantur et­
Crefcens * a Cirta dixit: In tanto ccetufaniam tibi anni vita. Et in evangelio fua voce do­ ftiflimorum confacerdotum , ledis literis CyCy­

c daterait

minus nofter Jefus Chnftus locutus eft, dicens :

priani dileftiflimi noftri ad Jubajanum , itemque ad Stephanum, qux tantum in fe · teftimoniorum defeendentium ex feripturis deificis m»<orM
tus, qui ab initio ferebatur fuper aquam. Ne­
continent, ut merito omnes per Dei j,
gratiam
que enim fpiritus fine aqua operari poteft, ne­ adunati confentire debeamus : cenfeo omnes
que aqua une fpiritu. Male ergo fibi quidam
hxreticos, five fchifinaticos, qui ad catholicam
interpretantur, ut dicant, quod per manus im- ecclefiam
cixiçunn voluerint
vuiucmu venire,
vcuut, non
uuu amv
m^rem -,
ante ingredi
pofitionem Spiritum fanftum accipiant, & ficDnifi exorcizari & baptizari fuerint, exceptis his
recipiantur, cum manifeftum fit, utroque fit‘
'
fane, qui in ecclefia
catholica fuerint
ante bacramento debere eos renafei in ecclefia catholi­
ptizati, ita tamen ut per manus impofitionem
ca. Tunc quippe poterunt filii Dei efle, dicen­
in poenitentiam ecclefix reconcilientur.
te apoftolo.* Curantes fervere unitatem Spiritus
in conjun&ione pacis. Unum corpus, tf unus Spi­
IX.

7·«* b

Nifi quit renatus fuerit ex aqua if Spiritu fanfio,
non poteft introire in regnum Dei . Hic eft fpiri-

tftefi 4-

ritus , ficut vocati efits in una fpe vocationis ve­
ftra. Unus dominas, una fides, unam baptifma,
unus Deus. Et hax omnia ecclefia catholica lo­
quitur. Et iterum in evangelio dicit: Quod na­
tum efi de carne, caro eft : tf quod natum eft de
fpiritu, fpiritus eft : quoniam fpiritus Dens eft,
tf de Deo natus eft . Ergo omnes hxretici &
fchifinatici omnia quxeunque faciunt, ■ carnalia
funt, dicente apoftolo : Manifefia enim funt ope­
ra carnis, qua font fornicationet , immunditia ,E

OtUt. f.

e contentio­
ne· ,

incefius, idololatria, veneficia, inimicitia, · cer­
tamina , zelas, ira , divifiones, barefes , fr bis
fimilia: de quibus prodixi vobis, ficut prodico ,
quoniam quicumque bac faciunt, regnum Dei non
bareditnbunt. Condemnat rque apoftolus cum
omnibus malis & eos qui divifionem faciunt ,
hoc eft, fchifinaticos & hxreticos . Nifi ergo

Nicodemes a * » Segermis dixit : Mea Ten- ’
tentia hac eft , ut haeretici ad ecclefiam venientes , baptizentur , eo quod nullam foris
apud peccatores remiflionem peccatorum confequantur .

X.
* Mommilhis · a Girpa dixit : Ecclefix ca- * Mo®»ia.
tholicx matris noftrx veritas femper apud nos,
.
fratres, & manfit, madet, & vel maxime in Girb*
baptifinatis Trinitate , domino noftro dicente :
ite dT baptizate gentes in nomine Patrii, & Filii, tf Spiritui fan&i. Cum ergo manifeftefeiamus haereticos non habere nec Patrem, nec
Filium, nec Spiritum fandum, debent venien­

tes
"

'

t Ig Provinci* Proconfu!«rl. * In Numidia. v j MS. noies a Tiuianti, alibi
Numidia, y MS- detent. 6 MS. Crefrr Λ Cirta in Numidta. . y Sejernm in Bytacci^.
tes a Giri». Refie .· Girba in Provincia Protonfulari.

in Numidia., a In
S MS. no«cr M»·»·

"W"

____

CONCILIUM

~A M N ô tes ad ecclefiam matrem noftram vere ' retufci A
Christi & baptizari, ut cancer quod habebant, & dam­
·»«.· »(·.
• Atm, nation» ira, dc erroris · offcnfs, per ta&um&
ctelefte lavacrum fimftificcmr.

XL

’ YtJ»«
V·»·»
Bejal
Afatt*. «J.
4«. «.

MUl*·

MSSJ— »rr___

Ή
m

ANNO

[Π.

CHRISTI

Sedatus a. * ‘Tuborba dixit .* Inquurtum
2_,____
nqua ·
Gcerdotis prece in ecclefia (aedificata abluit dclida, iatantum haereticus fermone vehit cancer

inftda cumulat peccata. Quare omnibus quidem
Secundinus a * · Chexas dixit : Cum do­
pacificis · viribus nitendum eft, ne quis hereminus nofterChriftus dicat; Sfti non·ft mcm*,
tico errore infêâus & tinâus, fingulare & ve­
aèotrfitt an eft: & Joannes apoftolus hos «qui rum ecçiefiat baptiimum detreâec accipere, quo
ab ecclefia exeunt Antichriftos dicat, indubi­
quifquis non fuerit baptiiatus , a regno corio­
tanter hoftes Chrifti * quique Antichrifti nomi­ rum fiet alienus ,
nati funt, gratiam baptifmi fâlutaris miniftrare
non poffunt. Et ideo cenfeo eos qui de infiXIX,
diis hereticorum confugiunt ad ecclefiam, ba­
ptizandos efle a nobis, qui smici appellati fu- B Privatianus a * ** Suficula dixit: Qui hasre- ’.*}«£*
mus Dei, ejus dignatione.
ticos potcftatem baptizandi habere dicit , dicat
prius, quis hxrefim condiderit. Si enim hatrefis a Deo eft, habere & indulgentiam divinam
XII.
poteft. Si vero a Deo non eft, quomodo gra­
Felix a * * Bigai dixit .* Sicut cbcar Cacum tiam Dei aut habere, aut conferre alicui poteft?
ducent, amke in foveam cadunt : ita hxreticus hae­
reticum baptizans, fimul in mortem cadunt. Et
XX.
ideo hereticus baptizandus & vivificandus eft,
Privatus a ·· Sufibus dixit : Qui hrreticonim
ne nos vivi mortuis communicemus.
baptifma probat , quid aliud quam hsretici?
XIII.
communicat ?

Theogenes » ab Hippone regio dixit ; SeXXI,
eundum facramcntum gratis cœleftis, quod ac­
cepimus, unum baptifma, quod oft in acdefiaC
Hortenftanus '* · Laribus dixit: Qyot fint
fanfta/credimus.
baptifmi, viderint aut pnefiimptores, aut fauto­
res hxreticomm. Nos unum baptifina, quod non
XIV.
nifi in ecclefia novimus, ecclcfiar vcudicamus .
Aut quomodo poffunt in nomine Chrifti ali- Marti. ta.
Pollianus < a · Mileo dixit.* Cenfeo hacreti·
quem baptizare , quos ipfe Chriftus dicit adcum baptizari in ecclefia fanda.
verfitrios fuos effe ?
XV.

XXII.

Danvus * * * ®a^ls ^’χ*£ *’ Nos , quantum
i° n°bis eft , haereticis non communicamus ,
nifi baptizati mecclefia fuerint, & remiftionem
peccatorum acceperint.

Caffius a ’* Macomadibus dixit .* Cum baptifmata duo effe non poffmt , qui haereticis
baptifina concedit, fibi tollit . Cenfeo itaque
flebiles & tabidos haereticos baptizandos effe ,
cum ad ecclefiam venire coeperint, & facra &
XVI.
pdivina lavatione lotos , & lumine vite illumi­
natos , non hoftes, fed pacificos ; non alienos,
» ABbirx*’Succeffus * a * Birgermaniciana dixit.* Hae- fed fidei domefticos : non adulteros, fed Dei
■uicUa* yeticis aut nihil licet, aut totum licet· Si ba­ filios; qon erroris, fed falutis effeftos , in ec­
ptizare poffunt, & Spiritum fanftum dare pof­ clefiam recipi, abfque éis, qui de ecclefia fi­
funt . Si autem Spiritum Sanftum dare non pof­ deles fupplantati, ad hrrefis tenebras tranfierunt , fed eos per manus impofitionem reftifunt, quia non habent Spiritum fandum datum,
. nec baptizare fpiritaliter poffunt : propterea centuendos,
fuimus haereticos baptizandos effe,
XXIII.
XVII.
Alius Januarius *♦ a Vico Cadaris dixit.* Si
• Tace· T··
Fortunatus a ’ r Tucchabori , dixit: Jefus non obtemperat error veritati, multo magis veXÎrrtVii. Chriftus dominus ftc Deus nofter, Dei Patris ritas non confentit errori. Et ideo nos ecdefua
Mart. >a.
& creatoris Filius, fuper petram aedificavit ec- aftiftimus , in qua prrfidemui , ut baptiûnum
defiam fuam, non fuper naerefim, & potefta-Eejus ipfi foli vendicantes, eos, quos ecclefia non
tem baptizandi apoftolis habere dedit, non hr- fiaptizavit, baptizemus.
reticis. Quare, qui extra ecdefiam funt , &
contra Chriftum flantes , oves ejus & greges
XXIV,
fpargunt, baptizare foris non poffunt.
Alius Secundinus ‘i a Carpis dixit : HrretiVadi»*"

TaUrbo.

> ά

"THms.

potiar a Ct&a· · Fert· &"'^a Maurit··. CafaricnGj. i MS, nofler a
in FjumidU. j Hippo
ratlua 1« NujaidU. 4 MS, aoAer >»!/···/ a Mth,,. Milena in Numidia.
$ Rada in Numidia.
· MS. ab
Abblr Garaaniciaaa ia ProaiftcU Procoufulari. 7 In Protincia Proconfulati
S LageTaAarÀa ia PravlacU Freconfulati. 9 ha «tî·» MS, nofler. At Co»b. It «ditio Romana
Id Grace autem /<■>«>·· «Mfctr. 10 LaM XaapM·/· In Bjnacaaw. ·■ la Byzacena, it la Province Procopiulati. ij la Pioviucia Nuaiidl·. >4 In
Nsnidia, at eidatur. 15 MS. · Carfe ia Provincia Protoaluiari.

_______ ‘«MtAtm
carthaginbnse nr
m
a H ii 6 ct Chrifliani funt, an non? Si Chriftianifimt,AnMirf·· Fatw, êT Filii, & Spirit·//ftnBi. Fil· 1

AllBIfTI

<

a»

«£ ·

- · «r*

^a

«ana

’

qno pertinet farno domini dicentis: fan waq*
bncm·, ndcvrAtf aw eft: & <fà aerep·· ··· eottigir, Aureis. Unde cooftat, fiiper filio· alienos,
& «oboles Antichrifti, Spiritum fanftum per
menu· impofitionem tantummodo non pofle
defendere, aim mfni&ftnm fit, hcreticos baptifina non habere.

’-Λ-

~

',

Ά

.

refutandum ; de adorum bapcifinete non vita » as
nec gratia ceeleftts , fed blafphemia trinitati·
expnmitur . Et ideo vadentes ad ecdefiam
haîreticoa, integro At catholico baptifinate ba­
ptizari debere manifeftum eft , ut a blafehe·
miae fu» pnefumptione purificati, poflint Spiri·
tus fimfti gratia reformari.

xxv.
Viftoricus
’ a Thabraca dixit: Si licet h«____________
Libofhs · ab * Agra dixit: In evangcliodo- « a^hs,
r··1®0·®" retias baptizare
aptizare , Ac 4 remiflam peccatorum minus, Aj·
inquit, writes : non dixit: v«ea,
iid illos infamamus, Ac hereticos ap-BEgo fum confuetud·. Itaque veritata manjfa
dare, qui<
ftata, cedat confuetudo veritati; ut fi in prepellamus?
teritum quis haereticus in ecclefia non baptizaXXVI.
vit, nec nunc baptizare incipiat,
Ulhiaa

Batoc
S«l. »♦·

Alius Felix * ab * Utina dixit. Nemini dubium
XXXI.
eft, fanâiffimi confacerdotes, non tantum pofLeucius » a * Thabefte dixit : Hsreticos * Thabat»
fe humanam pnefumptionem, quantum domi­
ni noftri Jefu Chrifti adorandam Ac venerabi­ blafphemos atque iniquos, verbis variis decer­
lem majeftatem. Memores ergo periculi, hoc pentes fanda & adorabilia feripturarum verba,
quoque non tantum obfervare, verum etiam exeerandos cenfeo, 'Ac ideo exorcizandos Ac ba­
ab omnibus nobis confirmare debemus, ut om­ ptizandos efle.
nes qui ad finum matris ecclefi* accurrunt,
XXXII.
baptizentur, ut mens hrrctica , quae diuturna
tabe polluta eft, fan&ficationc lavacri purgata,
. C Eugenius *· ab * Ammedera dixit. Et ego ’ Amm»d<
in melius reformetur.
hoc idem cenfeo, hsreticos baptizandos effe. a·***1·
XXVII.
XXXIII.
Quintus » a * Buruc dixit : Qui fide vivi­
Item alius Felix " ab * Accura dixit: Et’ Amacen»
mus, obfequi iis , qu» inftruendis nobis , ante
Îratdida funt, fedula obfervatione debemus . ipfe fecutu· divinarum feripturarum auftoritalam feriptum eft apud Salomonem. 9fti btpti- tem , baptizandos efle haereticos cenfeo , fed u“ *
ut»T λ nfrim, & ittrvnt Mit MTttutm, qt# Ac eos qui apud fchifinaticos bàptizatos fe effie
prrfieit lavetit r)t/ ? ♦ Quod utique de his . contendunt. Si enim, fecundum cautum Chri­
qui ab hxreticis tinguntur , At de tingentibus fti, privatus fons nofler eft, intelligent eundi
loquitur. Si enim qui apud illos baptizantur , ecclefi» noftr» adverfarii , * qui alieni funt, * oi» «n»»»»
per remiflionem peccatorum vitam sternam nobifeum efle non poflunt. Nec duobus popu- ·*· ’Oa p°confequuntur , cur ad ecclefiam veniunt ? Si lis falutarem aquam tribuere poteft ille , qui »'i.« <od««
vere a mortuo nihil falutis accipitur, ac prop- unius
___ o--gregis
o - r------paflor eft . Et ideo manifeftum hatx! ·“·terea agnito errore priftino, ad veritatem cum Deft , nec hsreticos»,, nec fchifinaticos aliqui
aliquid
poenitentia revertuntur , uno vitali baptifma- ccelefte pofle fiifcipere, qui a peccatoribus hô­
te, qi
quod_ eft in ecclefia catholica , fan&ficari minibus, At ab ecdefia extraneis audeant acci­
té,
pere. Quando danti locus non eft, utique nec
debebunt.
accipienti prodeft.
XXVIII.

XXXIV.
Caftus · a Sicca dixit : Qtu contempta ve­
ritate pmümit confuetudinem fequi , aut cir­
ca fratres invidus eft & malignus , quibus ve­
ritas revelatur; aut circa Deum ingratus eft,
cujus infptratione · ecclefi» ejus inftruuntur.

Item alius Januarius b ·· Muaulenfis dixit : a Mataccade
Miror quod cum omnes confiteantur unum ef­
fe baptifma , non omnes intelligent ejufdem
baptiimatis unitatem. Ecclefia enim Ac hauefis,
du» Ac diverfa res funt. Si heretici habent
baptifma, nos nm habemus. Si autem nos ha­
XXIX.
bemus, hcretici habere non poflTunt. Dubium
B autem non eft , ecclefiam fblam baptifmum
Eucratius * a Thenis dixit : Fidem noftram, Chrifti poffidere, qu» fala pofbdcat Ac gratiam
Acbaptiimatis gratiam, Ac legis ecclefiaftiaere- Chrifti, Ac veritatem,
gulam, dominus Ac Deus nofler Jefus Chriftus
fuo ore apoftolos docens , implevit dicens ,

ΛιΑΐ·.

It», & dtctft mna finiti, btptizntt/ w i»
XXXV.
i la Nasidia. * la Provincia Procoafulari. j MS. nofttr, fit alii
, 8r pro •«.«c, atii hrben» ·»4 lb five varbU coafiat bac fenttnti», qua funt ia apift. 71. Cypnanl <4 Quincae, quant rocaeCollagai·
fuiutt ia Maarttaala. j In Procoafulari. t MS. arc/*#o
t<njhtnt»r. 7 In Byiacena. · MS. Libofuc a
Xoco : i*rM a ^*1* ie Byiaccna »*l Procoafulari. · la Numidia, to MS. aS Xnnrtj'a in Numidia. >1 MS.
a Bamarrar· ia Numidia, t? MS- toiler Arazoyra/r . tn MS. Furj ;n Carb, a Afaimda.

«

I

m

mHUNW

CONCILIUM

i i"»

,«»

A quid aliud quam peccatis alienis communicat 4 A 'W N δqui hareticis fine ecclefiar baptifmo commuhiXXXV.
cat? Et ideo cenfeo baptizandosefle hrreticos, “ ' '
Thtfvzkv
Adelphiut ’ a * Thashalte dixit: Sine caufa
ut accipiant remiffionem peccatorum, & fic
quidam faifo & invidiofo verbo impugnant ve­
illis communicetur.
ritatem, ut rebaptizare nos dicant; quando ab
ecclefia haereticus non rebaptizetur, fed bapti­
XLII.
zetur.
* Confeffor Jambus a Germaniciana dixit :
Qui here i icor urn baptifma probant, noftrum
XXXVI.
improbant, ut extra ecclefiam non dicam to· .
Al«p<itni···
Demetrius * * Aleptuntus dixit : Unum ba­ tos, fed fordidatos, negent in ecclefia baptiza­
ptifma nos cuftodimus, quia ecclefia^ catholics
ri oportere.
ibli rem luam vendicamus. Qui autem dicunt

ANNO
CHRISTI

quia hxretici vere êc legitime baptizare poflunt,
XLIII.
ipfi funt, qui non unum, fed multa baptifma-B
ua faciunt. Nam cum hæretës multae fint , pro
Lucianus a · ‘ Rucumma dixit : Scriptum ’ R»f··'·
eft : Et vidit Dent Incene, jusa bona eft, Ô* divi*’
earum numero & baptiftnata computabuntur.
fit inter Incene èT tenebrat. Si poteft luci & te­
XXXVII.
nebris convenire: poteft nobis & haereticis ali­
quid efle commune. Propterea cenfeo hxreticos
Vincentius a > Thibari dixit \Haereticos (ci­
baptizandas efle.
mus efle pejores quam ethnicos . Si ergo con­
verti ad Deum venite voluerint, habemus uti­
que regulam veritatis, quam dominus praecepto
divino mandavit apoftolis dicens: Zre, in nomi­
Pelagianus a Luperciana dixit.' Scriptumeft:
ne meo manum imponite, damonia expellite . Et Aut enim dominus tuus Dins eft , aut Baal Dent *’
’
alio loco : Ite y tf docete omnes gentes, · bapti­
eft. Ita & nunc, aut ecclefia ecclefia eft , aut
zantes eas in nomine Patris, èX Èifti, & Spiritus
herefis ecclefia eft . Porro ft haerefis ecclefia
fanili. Ergo primo per matius impofitionem
. , quomodo effe apud haereticos baptifnon eft,
jn exorcifmo , fecundo per baptifmi regenera-Cma ecclefwe poteft?
tionem tunc poffunt
"
ad Chrifti
"‘
pollicitationem
XLV.
venire, aliis autem fieri cenfeo. non debere.

xuv.

Confeffor & martyr Jader ♦ a · Midila di-‘M‘d,a·
xit : Scimus non efle nifi unum baptifma in ccclefia catholica, & ideo non debemus admirtere
hxreticum, nifi baptizatus apud nos fuerit , ne
,
fe putet extra ecclefiam catholicam baptizatum
efle.

XXXVIII.

Marcus a ♦ Maâari dixit: Mirimdum non
eft, fi heretici, hoftes atque impugnatores ve­
ritatis, rem fibi vendicent poteftatis & digna­
tionis aliens: fed illud mirandum eft, quod
quidam noftri , praevaricatores veritatis , harreticis fuffragautur , & Chriftianis ad ve lian­
tur . Propterea decernimus hxreticos baptizan­
dos effe.

XXXIX.

XLVI.

Item alius Felix *· a Marrazana dixit: Vna
fidet, unum baptifma , fed ccclefic catholice ,
Deui foli licet baptizare.

Satins a * r Sicilippa dixit : Si hereticis in
baptifmo fua peccata donantur, fine caufa ad
ecclefiam veniunt. Nam cum in die judicii pec­
cata funt qux puniantur, nihil eft quod time­
te poffint haeretici de judicio Chrifti , fi funt
remiffionem peccatorum confecuti.

XL.
Viftor a Got dixit : Cum peccata non nifi
inecdefiz baptifmo remittantur, qui haereticum
ad communicationem fine^ baptifmo admittit ,
utrumque contra rationem facit: ncc haereticos
E
purgat, & Chriftianos inquinat.
XLI.

’· T"· ’·.

Aurelius * ab Utica dixit : Cum dicat apoftolus, non communicandum peccatis alienis,

<·

XLVII.

Confeffor Paulus * ab ” Obba dixit : Me · a Bobb»
non movet, fi aliquis ecclefix fidem & verita­ Bubla
tem non vindicat , quando apoftolus dicat ;
Qutd enim β exciderunt 4 fide quidam illorum *·■"· »·
Numquid h infidelitas eorum fidem Dei evacuavit ? b /«rrA/<r«r
Abfit. Eft enim Deus verax , eft autem onems
|I;
bomo mendax. Si autem Deus verax eft; quo­
modo effe apud haereticos baptifmi veritas po­
teft, apud quos Deus non en?
XLVIII.

Confeffor Pomponius ·· a * Jofiniana dixit: · DioayG»Manifeftum eft haereticos non poflè baptizare, "·
& remiffionem peccatorum dare , qui poteftatem non habent, ut aut folvere aut ligare ali­
quid in terris poffint.
XLIX.

■ MS. Ttufvahe in Byzactni.
* Ltptii minor in 8yt*ccB«. 3 In Byzacena. 4 Matari In Byzacena.
5 Forte CiciUH» in Provincia Proconfulari ; MS. noftyc · Sicilit. 6 In Provincia ProconGilari. p Vox illa
Ctxfrjjtr non eft in MS. Germaniciae* vero in Byzacena. I MS· nofter pteumt in Provincia Proconfulari.
0 MS· nofter Mitil/ , nec habet illa» vncei Ctpftfftr
me.ry». 10 MS nofter » Merula in Byzacena. 11 Ob­
ba in Mauretania, t*
ex MS. DltUipaea in Byzacena. Nufquam in MS. praponicur alicui nomen vo»
illa Cea/e/er.

fil

’"Pt,""1

\Α»1ΠΓ
«■*··«
·*·

tdvitwh

ΠΙ.

\jAWeNU$S ) 1Mrr

9**

TW N g
CH JUS fl

A

LVI.

XUX.

·'*·

^*iC1
«***“

CARTHAGINBNSE

«»·.·»»·.

Confeflor Venantius · a * Tinifa dixit ; S»
Zofunus a Tharaffa dixit : Revelatione fsfta m.
maritus peregre prohcilccns amico fuo commen- veritatis, cedat error veritati: quia & Petrus ,
daflct uxorem fuam cuftodiendam, commenda­ qui prius circumcidebat, ceffii Paulo veritatem
tam tibi ille quanta potiet diligentia conferva* pned^anti ·
ret, ne ab aliquo fimftitas & caftitos eius adul­
LVI1.
teraretur. Chriftus Dominus &Deus nofter ad
Patrem proticifcens, iponfam fuam nobis com­
Julianus * a Telcpte dixit : Scriptum eft :
mendavit: utrumne eam incorruptam & invio­
latam cuftodiemns, an integritatem eius fic ca- Memo poteft aliquid accipere, ηιβ datam illi fue­
ftitatcm mccchis & · cormptoribus ’ prodemus7 rit de talo. Si hseicfis de coelo eft , poteft &
Q»i enim baptifma ecclefix commune cum baptifma dare·
heret ici» facit, iponlam Chrifti adulteris pro­
B
LVIII.
dit.
Confeflor Fauftus a » Timida regia dixit :
Non libi blandiantur qui haereticis pacrocmautur; Qui pro hxrcticis ecclefiaftico baptifmati
intercedii, filos Chriftianos, & 'nos hasreticos
facit.

U
Aytnnius ab » * Aufuagia dixit :-Nos'unum
baptifmum

accepimus ,

&

ipfum

tenemus

& exercemus . Qud autem dicit, quia & hae­

’’

reticis licet baptizare, ipie duo baptilmata taLIX.

cit.

U.

Mmk. ii
*·*■

Saturninus ♦ a Vjftoriana dicit: Si licet hae­
reticis baptizare, excufati funt & defenfi illici­
ta facientes, nec video quare eos aut Chriftus
adversaries fuos, aut apoftolus Antichriftos ap-C
pcllavent.

*· Geminius a Furnis ‘dixit : Quidam de
collegis haereticos praeponere fibi poiliint , no­
bis non poffunt. Et ideo quod femel decrevi­
mus, tenemus, ut ab hxreticis venientes bap­
tizemus .
LX.

Rogatianus a ’· Nova dixit: Ecclefiam Chri­
ftus inftituir, hzrefim diabolus . Quomodo po­
teft habere baptifmum Chrifti iynagoga Sata­
na?

LII.

cum» n·.
Confeflor Saturninus a Tucca dixit : Gen”we*Ro*rî' riles, quamvis idola colant, tamen iummum
«.Mum , «n. Deum , Patrem , creatprem , cognolcunt &
a ic^aaoti. confitentur, in hunc Marcionit» blafphemant,
& quidam non erubeteunt Marcionis baptif­
mum probare: quomodo tales facerdotes facerdotium Dei aut fervant , aut vendicant , qui
hoftes Dei non baptizant, & fic illis commu­

LXI.
Confeflor · Therapius " a Bulla dixit; Qyi * T<. .p...
haereticis ecclefiar baptiftna concedit & prodii ,
quid aliud fponiie Chrifti quam Judas cxiftit '

nicant ?
LXH.
LIII.

D
Confeflor item alius Lucius a * ’> Mem- ’ Mrmbr.u
brefla dixit: Scriptum eft..
peccatorem J,t* 9
non audit . Hsereticus , qui peccator eft, quo­
modo auditi in baptifmo poteft '

Marcellus r a Zama dixit : Cum peccata
non nifi in ecclefix baptifmo remittantur, qui
haereticum non baptizat , peccatori comtqum-

cat.

*

LXHI.

LIV.
b · Bubuli*

..

Item alius Felix a * Buflaccenis dixit : In ’ Bu.im.hi
hatrencis fine baptifmo ecclefix admittendis ,
nemo conliietudinem i.iuoni & veritati praepouar, quoniam conliietudinem ratio & ventas
femper excludi i.

Confeflor Hirenzus b ab < Ululis dixit :
Si ideo ecclefia haereticum non baptizat, quod
dicatur iam baptizatus effe , hxrcfis maior
eft· -

LXIV.

LV.

E
cCyUiiu

Donatus a e 9 Cibaliana dixit: Ego unam
ecclefiam & unum baptifma ejus novi ; fi eft
qui dicat apud haereticos efle Oaptiimi gratiam,
ante eft ut oftendat & probet efle illic cedefiam:
Concil. General. Tom.I.

Alius Saturninus '♦ ab * Itinis dixit; Si po- · A,1|in„
reft Antichriftus dare alicui gratiam Chrifti , ah,» «
poffunt & hacetici baptizare, qui appellati funt *
Antichriftr.

Ppp

l.X»

, MS. a
in Provincia Procoiiiulari . i MS.
·, MS. nodet .ï./ta.fa in Pr.ivi:.. ia Pro.on
(ulari, nt videtur- 4 ViOorian» m Bytacena. 5 Za.Tia in Numidia. 0 Fo ie a» U.u/.· in Bvruena.
: h>
MS- Cork. CuAe/zuna. S Thelepte in Byzacrna. 9 ίη P ovini* Proconintu>.
. o Ms.
Fum· m
Ptovintia Pro.-onfulari . 1» Nova in Mauietania.
> i Bulla in Provincia Proconfulari .
ij Mcnibrcia <n
«iAcia fyovoniulari. 14 MS.
in Provincia ProconfuJari.

stbfkahux

9ij

CONCI

IUM

galxibnus),mfp·

'

9*4

Acundnm autem motum animi mei, fic Spiritus anno
LXV.
fandi, cum fit xntt Dtirf, feter ** domini m-C**’*,1 STl
•i*·" »{4.
#ri Ji/m Chrifti , & Spiritor fmt&itj ·, & «w g^f./'*
* Anr»
Qsintus ab * * Aggiva dixit
Ille poteft
una ecclefia, unum dttor^ffe & haffifma. · “· Trini.
Et ideo dico, fi quid b ab hrreticis motum aut
* “·
dare aliquid , qui aliquid habuerit . Haeretici
autem quid poflizntdare, quosconftat nihil ha­ faâum fuerit, refeindi debere: dt cos > qui b apU bar».
bere?
inde veniunt, baptizandos efle.
tuOf

ANNO
CHftISTf

t

LXVI.

LXXIV.

b

* Μ>κ«ιι>·μ

Aiius Julianus a * * Marcellina dixit : Si
MwvtUih»- poteft tomo dmtot dMrinri fervtrex Deo iSmam
£*t>^ o.
poteft & bapuftna duobus fervire; Chriftiano & haeretico.

Item aims Felix a Gurgitibus dixit : Ego
ccnlco , ut fecundum fandarum fcriptinTrum
precepta, baptixatus ab haereticis extra eccleX
fiam illicite, cum confugere voluerit ad ecdE^
fiam, gratiambaptifmi, ubi licet ei dari, eonfequatur.

LXVIL
W ,.

Tenax ab 1 Horreis Oli« dixit: ♦ Baptif­
ma unum eft , fed ecclefut. Ubi ecclefia non

IYXV.

eft, baptifma illic efle non poteft.

Pu filius a -·» Lamasba dixit: Ego credo baptiûna'falutare non efle, nifi inecclefia catho­
lica. Quidquid abfque catholica fuerit, fimula-

LXVIll/

tio eft.

r h 4

Confeffor alius Vidor » ab Afliiris dixit :
Scriptum eft. gwM Deui hmu tft, Ô” fpiritut
eft, <*7 ecclefia uno , <7 haptijma unum .

LXXVI.

Quomodo ergo illic baptizari aliquis poteft ,
• t-sptiav, ub( Deus, dcChriftus ♦ *, fit ecclefia una non
eft?
LXIX.

Martyr Salvianus a ·♦ Gazaufaladixit : Hrreticos nihil habere conflat ; & ideo ad nos
veniunt , ut poflînt accipere quod non ha­
bent .

C
LXXVI1.

• ülf.,

b Donatulus ’ a * Capfe , dixit : Et ego
temper hoc fenfi, ut haeretici, qui .nihil fons
contequi poflhnt, quando ad ecclefiam conver­
tuntur, b-iptiacntur.

ll onora tus a ° Thucca dixit: Cum Chri-y,,,. M.
fttti ventat fit, magis veritatem quam coniue- Ciyiw» medi,
tudinem fequi debemus , ut hrreticos , qui
ideo ad nos veniunt, quia foris nihil accipere «m <■··»»potuerunt, ccclefiat baptifmq fandi ficemus.
jXamT

LXX.

*!)«» priori.

Martyr de fchifmaticis Vendus a · Ruficcade dixit: Homo harreticus dare non poteft ,
quod non habet , mdlto magis fchifinaticus ,
qui quod habuit, amifit.
»
LXXI

LXXVIII.
Viâor ab “ Oâavo dixit: Quod & ipfi ici­
tis , non olim fum epifcopus conftitutus: &
ideo expe&abam prarceflorum confilium .· Hoc
itaque exiflimo, ut quicumque ex hxrefiveneDnnt, fine dubio baptizentur.

Pudentianus a » Cuicuh dixit ; Novitas epifcopams * efiecit , fratres cariflimi, ut fuftmcrem quid majores judicarent. Nam hacrefes ni­
hil habere, nec pofle, manifeftum eft : atque
ita, fi qui ex iis venerint, baptizari xquiflunc
eft flaturam.

LXXII.
• H i»po*
piirthyto

Martyr Petrus ’· ab * Hipponezarito dixit :
Cum baptifma unum fit in ecclefia catholica,
manifeftum eft , extra ecclefiam non pofle
baptizari. Et ideo in hatrefi tinâos , five in
fchifmate, venientes ad ecclefiam, ccnlco ba­
E
ptizati oportere.
«.

Aal*«a

LXXHI.

Item alius Lucius ab * “ Avafafa dixit: Se­

LXX1X.

Confeflbr Clarus a "> Mafcula dixit.* Mani- μ·ιΛ. ·«
fefta eft lententia domini noftri Jefu Chrifti ·*·»/*. .a
apoftolos fuos mittentis, & ipiis folis poteftatem a Patre fibi datam permittentis, quibus nos
fucceflimus, eadem poteflate ecclefiam domini
gubernantes , & credentium fide baptizantes .
Et ideo hatretici, qui nec poteftatem foris, nec
ecclefiam Chrifti habent , neminem baptizare
baptifmo ejus poflunt.
LXXX.

Martyr Secundianus ’* a * Tabeis dixit : Non ’
debemu» haereticos noftra prarfumptione deci­
pere, ut in ecclefia domini noftri Jefu Chrifti
non baptizati , ac per hoc remiflionem pecca
torum

i MS. Atochta·, unde incertum, an u tacita^ «n <S Arha texendum fit. i MS. nofter HarceUtuearta tn
Provincia Proconfulari. 3 In Byra.coa. 4 In MS. ienrentia hnc eft Viftori», qui (equitur.
5 .MS. ab Affurat
in Provincia Proconfulari. In MS. fententi» h«c eft Teoacu, qui praceftif, 6 MS. addit iff Spirittu.
y MS.
nofter D»»»im . Capfe in Byzacena. S In Nnmidii. 0 In Numidia. 10 Hoc eft liippunc Diarrbyto in Pronin
cia Prccon/ulari. 11 Porte Aufafa in ProvmUa Ptocotilutari. 1* MS nofter
Ckeifixe, tff vaut aptmur.
11 Lamaaba in Numidia. ■< Gizaafala >n Numidia. 1$ Tu«a n. Numidia. Iu MS. Γ«<χ'·
Oûsvum in Numidia*. »7 Mafcola m Numidia, ιί MS. under in Tiamhru in Bytacetu.

- rtM—

___ >«r
an n

carthaginense

m. 'àtSSSS» Î.

o torum non confecutl, cum judicii venerit dies, A
dtiwMtwe beptlfiaearià Λ iwnetic· «dlatl
....
tententtax, aliud nihil contiMtah- Earum impogMtio’’ J* nobis imputent, quod per nos non liqt
buptUanem quiiquto petit, Aufuftitwia pcediâo loco eonfin
ti , At indulgentiam divine gratir confecuh .
Ut. Canoncm i p. Nksni » Ac A Laodiceni , his
«
Propter quod, cum fit κβα «fclefia , έτ wmm fcoporum Africanorum fententiis nihil patrocinari in­
fra patebit. Annotationes autan» de fimulorum eplfcov
baptijmn, quando ad nos convertuntur , fimul poram hic fubfcriptorum vita, patria , At. roofib·». Pa­
• cum eeelefû & eSfcJeftse baptifmum conièquanrtialia» * fbppediMbit. Plura etiam Baroniua anaoajl.
tur.
‘
·
-num.
A fequantlbua.
t
/» eft tp/ft eperuat. ) Hinc condat .R.OLXXXI.
maiium pontificem difcrjmini» caufa epIGropum epifeo’ ChoHabl
Item alius Aurelius * a * Cillant dixit : Joan­
potuta,
ficut
&
ponrificena maximum appollatue fuif»cc..
ne# apoflolus io epiftola fua poiuit, dicens: Si fe, utpote ad quem tyeftaret non plebi cantum ti I·ferioribu» presbyterii ac ofcrlci», verum etiam omnibo»
qtftf iui vos venit, & doRrinam Cbrifti aaa ba­
uaivcrfi orbis epitropis * primatibus praefla ac petalibe t, nohtt eum admittere in domum vefram, & dere. Uada eft » quod ad Mac, velut ad eatramum hl
fide refugium , e toto terrarum orbe fuerit appellaave illi ■* dixeritis . fyi exim illi dixerit ave ,
tutn, quodque in omnibus dubiis fidei dogmatrMM vo>'
epmmumeat faUis ejus malu■ Quomodo admit­
lut oraculum quoddam Spiritus fanâi habitam fit ,
ti tales in domum Dei poftunt, qui in domum — quod a Romano pontifice definitura eft se pronuneianoftram privatam admitti prohibentur · Aut quo­ " tum, quod de oborti» novis In ecclefia fchifmatlbus ft
hareCbus Ipfe pra reliquis certior fiaflus fuerit, epMcomodo cum eis fine eccleGz bapttfmo commu­
po» fchifmatioos St htterient depofuerit , allofque fubnicare pofttimns , quibus fi ave tantum dixeri­
rogarit , concilio fchifmaiicorum ipfe reprobant , &
mus, faftis eorum malis communicamus?
quidquid >- cibe geilum eft, ad cum delatum fuerit

ANNO
CHRISTI
■ «A *

vietas a *ï*
t»·.
—

*P
·** "P1
r~”
■M i ut

H

Vide qua diximus fupra in noti» ad fecundam epiftolam Sisti, verbo, Untuetfel·» i iret» Zepbyrini.
c Aet tyten-tt, ttrrtrt
etfteveiniant mnfitotm·
et Urget futi taigitAlludit ad decretum Stephanl, AnCyprixnu»
Confcflbr 1 » Lifteus a Gemellis dixit : Ge­ cui tuore maiorum ( ut es Tertulliano libro de pudi- icnieitlam
nt catum fi durat, ambo m fove em cadunt: cum cltia cap i. confiât) pt«figi folebat titulus ille: Efi- t'uamdebaptifrtpnt efieùteetuut , & quod aliter fentientlbu» excom imohutiiro
ergo harreticos conftet non pofle illuminare municationis pernam tjlffet acriter comminatu» . II nde mm mutant.
quemquam, ut pote carcos. baptrima eorum non Jicct manifeftuin iit, Cyprianum hanc fentestiam υην
toni multis Afiicanc eccleti» epifeopis «onlra Stephavalet,
num pontificem diu multumque defcndille < ar FitiniLXXXI1I. LXXXIV. LXXXV.
lunum rum ?o alui in A fia , Dionylium Alexandri­
num in
ypto, in fuam fententiam pertraxi/Te , ta
Natalis b a <' Boca dixit: Tam r ergo prae­ men hanc eamdem pertinaciter contra omnium .occi­
, nulle orientalium epifeuportim s fe d.'·
iens, quant Pompejus Sabratcnfis, quam etiam dentalium
Untientium , tt quod maximum , contra Stephar.
£>ioga Leptimagnenfîs, qui mihi mandaverunt, Romani pontifie» fenteotism propugna.fe , tenuiifc ,
corpore quidem absentes, fpiritu prxientes ccn- Bt ad mortem uf,ue defendi/Te , affirmari non poteft ,
nec debet. Nam apoftolicam , quam Steyhariu» objicie­
femus , quod & colleger noftri, quod haeretici
bat , ttadiuonem , Cypriaiw» de apoftolica fonte d·communicationem habere nobifeum non poflunt, manaiTe non credidit : fed pot u» obiepcntem errorem
nili ccclcfiaftico baptitmo baptizati fuerint.
efle, A corruptelam pravsmque conluetudisem . Baroniu» anno sjL num. jp- Quando autem hac de re mcllu» inftsuflus eft, cum Firmihsno , Oionyfio AlexanLXXXVI.
ftrino , umnibuf|uc alus «rientalibu» , Br Afticane ecclcfia epifeopis , alner & melius fenût . Quem enim
Junius a «Neapoli dixit: Ab co quod femcl nunquam a Stéphane pontifice apoftolieat fcdi» commu­
nione privatum efTe, & in eadnm cum Romms eccklia
ccnfuimus non recedo, ut harreticos venientes unitate ulque ad martyrium pctftitifle, eiufque diem
ad ecdebam baptizemus.
natalem ab ecclefia fummo honore anuiveriario coli ac
honorari confiât, eumdem mentem in tnelitn no» mutaffe . errorem non defcrullie, non eft credibile . AuLXXXVIL
juftinu» de baptilmo contra Donatifta» lib a. cap. q.
’lem epift. aS- Hieron. contra Luciferiano». Eufeb. Lb.
Confeflbr & martyr Cyprianus a CaribagineD1 7. cap. κ a S. Baroniut anno Gtuifti a$S. num. 41. &
dixit : Meam fentcntiam plcnh’imc expreflîf fequentibus ■ i:rm anno St», num. I. a. 3. 4· & <«V- & 1 »·- Ac
epiftola, qua ad Jubajanuin collegam noftrum quentibus
a iest.f etjtt: enrtit ty.,.,^ . ; aanctu» »su|uu«epiTeope
fertpta eft , haereticos , fecundum evangelicam nus de baptifroo contra Donat i fla, lib. 3. cap. 3. nec quodl.be»
& apoftolicam coutcftationem,adverfarios Chri­ reflc interpretatur fic ; Qp/tutr·, inquit, uti^ut'in bii fentwe lien.
f»x ntnjtrer
ftrfptSlient pi·
fti , & Antichriftos appellatos , quando ad cc- fiujfu funt·, , tif<il/eet
etneelfent
Ft fubdft : Ntvt-

LXXXII.

• Lt* l ru»

Mettk.

rto

c

a.,

>■ ?«. ».

delîam venerint , unico ecclefue baptifmo ba­
ptizandos efle , ut poflint ficti de adverfariis
amici, fie de Antichnftis Chriftiani.

iige & alia plura Augiiflinu» : qui r aceo Cetu ejufdem
concilii fentestiae Hnguljrucn , ear omne» feite quidrm
impugnat, & erroris redarguit, libro de bapcifmo cen­
tra Donatiftas 3. cap. a. 5. 6. & fcquentibua : item Iib.
j. cap. 1. ufque al finem libri, quttu û velu, leftor ,
ronfuk , ficut St Pamrlil nota»

Nota Sevebini Binii.
tilit .

Numerus
vpifcopo.

.

« Cf»i'l/sn . ) Cum Stephanua papa es qua prece­
dente Africano coucilio de baptifma c h«rct.<~orun> flatuta erant per literas reddita», ut fupra Jlainttu , te·
problffct , non cunftatus eft Cyprianus ru:ore numero
epifeoporum Carthagine aliud concilium celebrare. Con­
vocatis Igitur ex Alrica , Numidia & .Mauritania epi­
feopi» Î7. iifdemqui Carthagini coeuntibus Kaltfndis
Septembris , anno
15t. hoc tert<um in. eadem baptifml caufa concilium celebrat. Cu us inro, te. katla
hic inde liter ia feriptis , Siepbanum tacito epi nomi­
ne fuggillat . Afla huius conn! i plura non extant :
quam ea que cx Cypriano &- fanfio Auguft.no de bs
ptlftno contra Donatiflas Lb. 3 cap. a-5· & o. & libio
7. cap. i. bue translata funt , quibus prater »7. epi-

Observatio Philippi Label,
E

fociet. Jefu laccrdotis.
Idem concilium Carthaginenfe ab ecclefia catholi­
ca reprobatum una cum epiftola S. Cypriani ad Jubai»num Grrce ac Latine hic fubjungimua ex colle­
ctione canonica Joann:» Zonar* monad" qui furrat
megno * Drungarius Ktgl< & prunu» a Iceret» impera­
toris . Theuuoru, Balfatuon cpiflolatn Cypriani retu­
lit quidem in fuam quoque colktiionem , fed cpifcu.-uum ftnteniias pretermifu A ru-Xihi «ita.

rum.

Concil. General. Tom. I.
1 MS- no fler n Cui.thi. InColberc. λ Hueras, .
pollcana Provincia. 4 In Tripolitana Provir.ua.

Ppp

t_________ ^T~

, M$. r.oflcr Lttiruj . Gemelle in Numidia,

j Oea >n Tri-

8TBFHANVS

9*8 _

CONCILIUM

9*7

-----

"À w H tf

C H11S TI

_

ΆΝΟΔΟΣ Η ΓΕΝΟΜΕ'ΝΗ Ε ΠΓ SYNODUS. * CARTHAÇI /t β · Bx cdltioaa
CLPifiii·»A
bnbitay cui profuit magnus Cyprianus ,
KwB^tavd n eiyrwTirra fxnrxôirs Kapia tel. ·».
& fanflns martyr t cam effet epifco­
χ>£ώ/φ* ι$ μαρτυρώ.
i«i*. eam*
pus Cart^inei\fis.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΩΑ P ΑΣ.
T*n» ή ηΰοίος, irate-jy

inwôSw aopoytytγάρ iji άλλων, ή

t» Froataaa.
Dw.J.1

JOANNIS ZONAR.Æ PR.ÆFATIO.

b*e fynodus exsomnibus ent«tfi­
ma . Nam aliis quidem antiquior efi ea
c'y Α’ϊτζβχ«β Trs 'Συΰας ^τγονιικ ouûoioç xktù quu Antiochia in Syria contra Paulum SaΙΙοωλ« τ» Σαμοταθιως, ητζς tri Αύρηλιχνίί βχ- mofatbenum Aureliano Romanorum imperato­
re celebrata fuit , bec vero vetufiate illam
σιλίνς η ^ρόιιόη. χυτή ii χχχμικ χργχητίραιτίν.
quoque antecedit . Magnus fiquidem Cypria- ·
© γχρ μιγχς Ku^txvdç , ιπι Δοαβ Βασιλ/ωί w
nus b Decio imperatore martyrii curfum con- *-*"*' k
τί>, μχρτυζιχς lux/n ϊρΐμη , τολλοτοί δ’ err/ · _ fecit : ut vero longo intervallo pofi Decium
*"*’
Ανρηλιχνός <νοος τ»/ Δί'χζβ?. ToMw
τοΜ»’ γχρ μφ' rv, Β Aurelianus fuit Multi fiquidem Decio txtinο Αύρηregnavere imperatores , quibus demum AuΔιχιον ιχρχτητχν αύηχρχηρις , μί^'ΰς
/
"
rehanus in impeno fuffeilus efi ; itaque longe
λιχ-,ος της βασιλέας return- ‘ru μΰβ »ν «po$Mbac fynodus ex omnibus antiquifima : In ta
ïtpy xxcrtf/irtv. ή^ροί^ητχν έ’βν ccurr Ζτ/σ-χοporro quatuor fuora oilogtnta epifcopi congre­
ΐϋί -®*c·; Trx-ctfJ7> fytawrK, ζητήχαις $χ>μίgati junt , ac de iis qui abdicata barefi refi!
, t-Ύ Tuti Uf atplrw; Îittrpt^wTtiç, k; fit γιχpifeunt, ac fcbifmaticis , qui ad ecclefiam re
μχτιχ^ βχπτίζί^χι të αοοπρχομύρΛς τη χαθο- vertuntur , an baptizandi forent , quafitum .
Jovianus fiquidem epifcopus nefeto quis, dX cum
Zfxn ικκλησίχ. Ι’οβιχνάς γύοτις ναια-χοπος tirtΓ.-Λί toiej TbT» 71$
KiieoptxvfS ,
H eo epifcopi alti , ea de re an fcilicet ejufmodi homines baptizari oporteret, Cyprianum per
èti ts nutrii βαιττίζκ&χι. ntt γάρ
· Νοωάepifiolam confuluerant
Tunc enim Navatus
tt. της τ£) λίγοίνΰραον Καθαρήν xtptxttoç ηρξ( ,
1 quoque eorum fella , qui Catban , boc efi cNeaatiM·».
/αητβ:‘προςγιγονύς της ίχχλητ/α; Ρ ω^/ων ,*^rtr- puri dicebantur, fe principem profitebatur, Ro­
μχταος αν xutuoç, αλλ’ χχ xiptririç. ΰ γχρ apoç -----mana, ecclefia presbyter , Jcbifmaticus (proprie ,
ίόγμχπ π7ς ο’ρθοφροσι Jmpf'ptTB, αΧλχ τ®7»
»on heretic us . Nec enim in Us
" . f « degpertinent, ullo palto a catholicis diffenίιαγμοΊς χχηχύφχχΐ n >Ç θιίβ-αστ/ απηγόρ&ι ttjf mata
“
tiebat: fed qui adverfis Chriftiana reip. tempo­
μ: ,τ?, οιχν . t’xBf-rè»3 ό τ»’π της Ρ’ωμαζων Ζχχλησ/ας
ribus malo villi fuccubuiffent, diifque immolaf<Φ*οίΓ»χώ; Κσρ.τίλί©^ μ$ ?£$ Jw’aJriy ια/βτχόfent, ad poenitentiam non admittebat. Cum ve­
rw ζητησ-χνπς πις} τ» cèxacyofSfse , t^ihp/trai/T» ro ecclefia Romanorum preffeituseo tempore Cor­
HS μΓΠΆΌΐχν , tytj ras iit&ùcWluÇ . ô nelius , cum fibi fubjeDis epifeopis, scitata quaii Νχυχης της o/xncri Ctrxrtaç i μι^ιιτο, t- ftione , eos quoque qui immolaverant ad poeni­
tentiam admittendos effe decreviffent ; neque ta­
ff κόφαν τίς ΐκκληχίχς ixHVoy, kJ α’τιχήρυξαν *ίς
μι<ταύ(λφον. ό St
άλλους όμόφρονας ί<χηχώς, men Navatus aliquid de pertinacia remitteret,
illum ab ecclefia corpore excifum , quippe fra­
χλ·?’ fxunv i wozhtb 7rotpatru.va^ws ,
‘χί/τμχ
trum oforem, decreto promulgavere. Alios vero
παρά τη ικκλττίχ tir fXH.,8 ncq i’Çj αυτύ συγille fellatores naiius, feorfim conventus perme­
xozv«youm.v èfan. πίζ) ·χι<τματιχών πινου
re , fchifmateque bine inde cum fuis gregalibus
aiptrnuSv ίρατήΰ-χντ^* Ι’οβιχνϋ «νπτιΓΜλλΟ
αυ-,
•i c i t-uv\G* '**
Ζ~ΤΛ cclefiam lacerare adortus eft . Cum ergo de
fcbifmaticis, èT bareticis effet a Joviano quafiττΣτε vjh ·η7ς χαυίνιο-χόποις aùmu ο μιγχς Ku«are/ervos, ιφ{ η mù at’nJ σαύοίος tIw tirtSOTdiù tum , ad eum ejufque coepifcopos magnus Cyprianus, cum fua fynodo refcnbeus, jubyeilam
TiiLrrüu.
'piftolam exaravit.

A

rtpx irt · aoponpitu

E’

Π

t

r

T

O

A

ST

E

H’

« EPISTOLA.

TOT" ΜΕΓΑΛΟΤ KTHPIANOT* MAGNI
»®*os W' *

Ι'οβιοαον

txtivH eraufiric-xomi.

CYPRIAN

I

AD d JOVMNUM E JUSQU B COÜPJ3COPOS.

d Jubi/iium
At ia edit.
P.met * *
’N χο<νοββλ/^ ονης οίγαττητοι αδιλφοι àvtyvctUM in communi concilio eflemiu, di- Rig. talcribitar
ad linea
ρ$υ γράμμχτη άφ ù/ιών raXcint παρά
r
kiti­
rium tc call
ϊς χ
'ΐρίτάοΊς η γΐΰ-μχτιχάΐς
Ϊ«
, dc iis qui ab hxreticis vel fchiûna- re» apifeope,
ηΓς
‘Λ r
“ β·λι»ρ βχπτίζ^ου
.*
'ζ Ε
..-..o·ω>' —j_ T_T.«
. q.--> ...1. « fxxAw/ev
?..„■»—
?
ticts baptizari vifi funt , venientibus ad ca­ Numida· de
*ΡνΑ^
bi> χαθολκίιό
, d'..,
ητις tbaptuiodii
tholicam ecclefiam qux una eft, in qua ba­ heretteis
. V.
sï μίχ, c» ρ βχπτιζΐμι^χ χϊ ανα7^*ο>/^θ«.
ptizamur & regeneramur . De quibus confi­ iupri pij.

E

C

ύμχς αυτβ$ ίχ^νχ atpxmvs-fppôrnru της καθολικής ΐχαληο-ΐχί χατα-

ω» χ, πιποι ^κμ^ι,
τκς

t'mj

dimus, vos quoque qui in illa agitis, catho­
lica: ecclefia: firmitatem tenere : tamen quo­
niam

i Interpretatio eft Gentanl Heneti, qualem Hardumui edidit recognitam, & emendatam.

n

fratres , legimus litcras a

CARTHAG1NENSE III.

9^9

v<fflïïâSf } -mni

9J9

ÂAi·?. niâra nobiicum cftù communioais partici-Axperrôy. ίμμς imi αυγχοηννοι ημάάπι, < ζ».
\"t
pe» , àt propter communem dile&kmem de —
-------- ' —
— »--»
-i-»— λ·-λ2----ri«i
τντν
Std iüù xooUii «pîMwidsAwtoi,
eo querere voiuiftis , non novam fententiam neque, nunc fundatam afferimus · fed
aux olim ab antecefloribus accuratiflime &
diligentifliine fuit examinata ( eam a nobis
obferratam vobis communicavimus , & con­ Λμ , £ <3φ’ ήμΑ παρατηρηθΛαα», pan^uO* qui jungimus , id quoque nunc ftatuentes , quod »$ ri^aC^K/^M, τϋτν xjj rô ^d/xnwvmc, hmk
femper fortiter ftabibterque tenuimus , ut 5« T«rrw <%υρ»5ς w άσψαλως χρατϊτπς μηΙοΑκ
'
nemo poffit baptixari extra ecclefix catholi­ (bacrrtfa&au Suâa&at ίξ» της χα^βλ/χης <χχληηας
ca: bapttûnura qui unus eft, & in fola ca­
tholica ecdefia repentur. Scriptum eft enim: cw «ms βαχτίτματος, «ζ dr μόη xa&hnâi h*
Ttnu ».
Mr ienliqiunmr fontm apia viva , tf fo4t^ χλιρ/ρ wrepwvt γίγρατπκ pfp’ ίμΐ fyuoL·
nt»r fibi cifttmo/ âÿifatM , qua cntinore Xoroy ΊΠφίυϊ vSanç ζύτης, iÇ ωμ/ξαν iauntiAdhot
y < μη ίαυά/φ* t^»paru^jfif.
mi vx/nt aptem . Et rurfiis fiicra fcnptura χβς
lioc pnefignificans dicit : AJb aqax «fi*»*
otitna ab- B
'
χάλη» ή άγί* 2fo$i] <β5*ομΙαχ*«·Λ λ^Μ. «rt û*
ftixete, tf ox fontt abrno no btbitt
Oportet
θ°°η<:ΐ ίαης «>λοτ&ν ατβ^ίοΟτ, xJ <id πηγης atoorfjas
autem aquam primum purgari & fanftifiπ/ηττ. Sü Si χα3α&ζίόαι9 xj a^r^fo^eu τί
x cari a faccrdote , ut poflit proprio baptif­
mate hominis-qui baptiratur , peccata elue­ υίωρ «p«Sm άη> τν όριως, tva JiumOfi τψ iStf
re . Nam & per Ezechielem prophetam di- βαπτι'σ-ματι ns αμαρτίας τί /3«τπζβρφ* «Φρά*
ίυ * X.
cit dominus , Et ajperram vot api» tam­
χβ άποομηξατ. Stà η ΓίζαηΙλ τν «ρβφητν λτ
ia , tf tamiabo vos , tf iabo vobis cor ao- χιί</#*. iÇ pocvrim ίμ£ς xa&afp vSari, χ#' xavnta * tf fpiritma novxxt dabo ia vobis : ■&aei» ΰμας, xjStÎrtoùfjûb xapStav itffâù, <rw(· Quomodo autem poteft purgare & fanμα nÿpoy J»rw c* ϋμ/y. ( Πως Si Jiuanu χαθαftificare aquam , qui eft ipfe immundus ,
& apud quem Spiritus fanâus non eft ? )J tjtreu 1Ç άγιαναι iïatp, « axtâapn; Λ «vns , vgj
λ· i>
cum dicat dominus in Numeris : Et omnia παρ £> πν/νμα άγιον vx err ;^) λι^βντνς τν xutps &

pia tanget tmmandas, tmmrnda erant . Quo- ηΐς àti^poiς ·
vavmt uv ai^mu ο άχάθαρτνς
modo poteft baptizans dare alii remimo- «xa^aem
άχα^αρτη trat
trot., πως
νΰς iSarrttjav
βαπτίζωχ Suùatm
Jumctux ά>λω
άλλω JJy«
Jvvau
nem peccatorum * qui non poteft propria C iwnv άμαρτων o' μη ίαυηθΗςτάίί^άμαρτηματη
* peccata extra ecclefiam dimittere ? Sed &
ίξω m ιχχλη<πας αχο$ί<&*ι ; α’Ζλά XJ «ωτη ή Zpwipfa interrogatio quae fit in baptifmate ,
eft teftis veritatis . Dicentes enim ei qui τησκ η C· τώ βαττιτματι γηομ^μη , μα'ρτυς err tvs
examinatur .· credis vitam atenam tf re- άληθ^ας. Xi'^wns yap τύ éfyntÇofjtyp > τιτ&&ς
miffionem peccatorum accipere; nihil aliud di­ aiavtw ζωίώ )Ç άφίσιν ouaprwy λαμ^ανπν, vx άλ­
cimus , quam quod in catholica ecdefia λο τι λίγομ8μ, fi μη «τ/οντη χαθνλζχη_ίχχλη«·/α
hrc dari poflunt. Apud haereticos autem, ίοθίααζ Juxarar. παρά Si ws aiprrtxoTi βπν txubi ecdefia non eft , haberi non poteft
χλησ/α bx ?rry , aJtuJonr άμαρημάηιν αφιστν λαpeccatorum remiftio·. Et ideo qui haereti­
fiSy, (ί St» τϊη or
eufxrtxïSy ναο^γοροι n rlix
corum patrocinium fufeipiunt , vel debent
interrogationem mutare , vel veritatem tue­ ί’πίρωτησν άλλάξατ όφ«λΒστν, ί τύωάλη·$«αν txri : niü fi eis & ecclefiam tribuunt quos Jrxn<ro/, ei μηττ atànFs x} τίιύ Ζχχλητ/αν «pea-ythabere baptifinum affirmant . Necefte eft μκσιν, νς βάχτ/σμα fyftv Sta/Sefianmt. ανάγκη
etiam eum qui baptizatus eft , inungi , ut St e’î-r qty
tw βίβκΊττια"}^», tva λαβ«μ
accepta undione , fiat Chrifti particeps .D,■χΐια-μΛ, μίτνχκ γοΑηηι Χ&γϊ . àytâe-at Si tAatov
Sanftificare autem oleum non poteft hxretib Jiuianu ô arperrxès ο μιίπ ^we-rasStjo» é^»w , /**”
cus , qui nec altare habet, nec ecclefiam .
Non poteft autem omnino chrifina efle apud η fxxXnaray, «9cj v Jiuiarer χςχσ-μα η ταραταν
haereticos . Nobis enim clarum eft , nullo ταρα nrf αιρετιχοΐς &vat aepôJnXoy yâpr’rry ήμΓτ
modo apud illoe-ian&jficari pofle oleum ad μηίαμϋς Suioa&at άγιάζί&αι τταρΪΜΪηκ eAatovtk
gratiarum aftionem . Scire enim , & non ^Xaej^iav. fiSciai γάρ iÇ μη άγννίν οφ^λορφν,
T/W. M».
ignorare debemus quod feriptum eft : Oleum ·τ< γίγραριτται, ?λα»ν άμαρτυλν μη λητανβσχ» τίιύ
peccatoris non impinguet caput meam . Quod χϊφάλΐιύμν. ο Sx £ πάλα/ f/jlujutrt η ιπάμα η
quidem etiam olim fignificavit lanftus Spiri­
tus in pfalmis , ne forte abduftus aliquis άγιον c’y ψαλμο/ς, μή πως c^r^yra«&HS τις, HSM
& a rcâa via aberrans , apud hxreticos α’πο της Χθ«ας ·$£ πλανηθώ παρά τοϊςαιρττιχοΐς
πως Si αΐξηνι
Chrifti adverfarios inungatur. Quomodo au­ τϋς τ» Xe/rv αη/τάλο/ς
tem pro eo qui baptizatus eft precabitur , ΰπτρ τβ βαπτ/^οάης ίχί iep&ç, α>λ’ Ζΐρο'τυλος xj
non facerdos , fed lacrilegus , Sc peccator ; . άμαρΠνλος, Αιγάιηκ της γραφϋς, οτι ο’ θίο'ς ά7·»·. v.
dicente feriptura , quod Deus peccatores non E' μαρτωλΛ βχ α’χΜ« t ά>λ’ tm rtc Ο·«σ·*0ης f,
η
audit , fed fi quis efi pius ac religiojxs , tf
θί'λημα αι’τ» πο/Η, τβτβ άχ««; Sia της άγιας ίχejus voluntatem facit eum audit ? Per ianχλτ,σίας voSju^u atpwry άμαρτ/άν. τις Jr Suvant
ftam ecclefiam , peccatorum remiflionem in, πώς Suivant τη&ματιtelligimus . Quis autem dare poteft id quod Sivat οττίρ αυης bx f
i pie non habet; vel quomodo poteft Opera­
χά ίργάζιι^αι, ό άτοβαλύν <ανιυμα άγιον ; Sià τ»η
ri fpiritalia , qui Spiritum ianftum abjecit ? >ζ «'/aytasJa.' βφ^λ» ο «^ος τίώ τχχλησ/ατ ιρχοEt ideo etiam renovari debet qui ad êccleμ^υβς , ϊνα (τω Sict
κγΐϊ'ΐ ά>-/αο$η. γί.γραττϋΐ
fiam accedit,.ut intus per fandos lanftihceγάρ,
i Qu· duobus anftilu includuntur, in Ltbbei editione deeran' ,

piavit Hard. cujua fust

faqucnte· notz.

caque ea MSS. Rrg. Bilianionis » ahiique flip-

•C
*

,7 l

CCONCILIUM
Z -j - V4H5^J IM». ,71
xaàtk fyei
> Arar. Scriptum eft enim :
eritit, fnit
tf qga fa&r
, dicit dominât, Ut qui Cl

STtNtAlTOS
aTtr^rwtrH&f,

frn «Ç e' fw' rXjtvw /hmaXa^ric <Sr τΰ
taXue-ranaA jkrrte-fw/ nûri vine in errorem feduâus eft, in vaso fie ecdcua- ”
ataîûnintr, οςτις <Ufii &tù cpyp/fy* mtyanrac ftico baptifinate , ipfe quoque hoc exuat,

oXuOm

qui homo ad Deum accedens, fit fiseexdotem qusrens , in errore inventus in (àcrilegium incidit. Eft enim hnrtdcocum & fchifi
ματιχωνβάτηομα, ri ewo&iwiv mç ôm'ameMiv maticorum hserefin probare, eoa qui ab illis
. i γοφ duMtrar C» μόρΗ ©rto- baptiuti funt, comprobare . Non enim po>
3ομτ. M
/Jarriffau, rvur® w' αγην left in parte valere. Si enim porait bapux*.
-κνύμ» ima / « Al tôtwtôn, on ?ζ« eb «no- re, potuit & fimâum fpiritum dard; u non
potuit is qui eft extra , habere fpiritum ,
μ* fyw At
· Suâant ris (*/»^·ρφι©ν βα~
non poteft venientem baptiaare , cum fit
otrtaat cs©î Lr»î η βατηαμαπς, ^-caac ar-_____________
_________________
_____ _ &
_
unus bapiilmus,
& urnis janftua Spiritus,
TK va άγίβ χν/ίμαης, w' μήκ roXnerrac uni una ecclefia , a' Chrifto
noftro diXt/ei ri xuei* όμΰν iτ«όν Πι^ν τβ aeeroXou fi cente ab initio fupra Petrum apoftotam fiin«ÿ^iïdca λίτ·ντ»ί ο'ντητκ n^f/tfXkju^qc. 1Ç Std data unitate. Et ideo que ab eis laftafiint,
lin -nt ©χ*αυί$Ϊ γΛ·μ$Μ ψΧ&ϊ >£ xCiri υοαρ- cum fint fiüû Οι. vana , omni· fimt repro­
bata . Neque enim poteft efle Deo gratum
£*>nt nâviu
άίόημα , ΰΐ γαρ Iumct® Jrflt acceptum quod fit ab illis, quos dominus
xTw
β/vtri» «nu rape Θαί
fa* faimo γι- hoftes & adveriarios dicit in evangeliis : £«r
mpcàao, νς ό utM ντολιμΐας νζ άντιηκλνα aùrtiï m« eft meeurn, contra aar eft: fiT f«i m» caA
λί^ΐ d* nii <£αγγίλίοα. · μηων μιτιμί κατ’ iigit mecum, d(/pngfS. Quin etiam beatus
apoftolus Joannes praecepta domini (errans,
όμνίοι, χ, d’un otwabuv μττ’Ζμ» axqpr/Çft. £· apoftoli
dftola pnricripfit ; aadfv<yür yrod Antipjxvutfj& àmoioX^ Γωάνηκ dontàç xttia rapt#,
as venit,
nunc rt/ajar multi Anticbriώ,.;
A,
«’π · A’™- .-...
“fa
fat- tf
-Μ
xten <nçT<u, $ w» fc A.T/J-W» «·»;« >«-

„

,n

£,

(!Γμ. ^μ

γόνασιν, ο^νγίΜύονιο^ι οηι’^ητηωρβ rrts. c^‘-ex ,^w. Unde A nos inteliigere & cogitare
τόμων vX^ois d>X'dx ίταν μι^'τμων. ©dev >Ç n~ debemus, fi Dei inimici, & qui Antichrifti
domini gratiam
μάς auvtc,vai ©^ri'Xoju^w iÇ vonv ois Ot fytyoi nt- lunt nominatit , d«"»«n·
«uinni dare non
poflunr
pio
oi A’rn\tif*i ovo^aOftCJtot Suutant' W tiCJO po
^unt ·, 'ideo
<^co dos qui fumus cum domino ,

&- domini unitatem tenemus , & pro ejus
^ae» Sever TÎ xceiv · KS4 Jr« τ$η τόμϋζ nf χν^ω
dignatione m ini ft rant es, facerdotium ejus in
ιονης, x, croTznt xueri χραηΰνης, xj xan rkv\à- ecclefia gerimus , quaecunque adverlarii , &
fyatt αυτί χορηγόμ^μω, riu» itpareri» aùri οα τ» Antichrifti faciunt, reprobare, removere, &
t χχΧητίρ λΗτνρ^β ντκ, Soa « eîvTtxfif^uot aùn}, abjicere , & pro profanis habere debemus :
Taré·; χολίμιοι vÇ. Α'γτίχυ^οι τοητιν , άχοϊοημά- iifque qui ab errore & perverfitate veniunt,
rat, ri, àxnotr,<rat κ αχορρτ'ψηι , χ, ως fi«/9i|X« ad vere & ecciefiafticc fidei omnino cogni­
tionem, dare divins virtutis myfterium , dC
i^v ôçtàoijfyj, Vy ηΐς αχό χλάνας ^ςριβλοτηης
unitatis, & fidei, & veritatis.
ιργορ^όοι; toi γνώοςι της αλη^η»ίί
ί’χχΧ>»σι«Γ/χηί Ίΐίίως 5ou£® χαθολ»
ξιαιάμίως μνsr’erev, ζίότητόςτι vi. ντίττως
«Xn&Rarc.
ΖΩΝΑΡΑΣ. Αυτί νήπτολη, χα^άνταξ τΑ
Z.ONAKAS . Eptfioja hoc , quafcmnqKe
\jm aipertxSv η v/cruar/x»v 0αττ/β3θ*Π»ί, eapotrtphortticii , ««/ fchtfmaticit baptîzatt ,
■
— -·
ad tedéfiΛ m catholicam Je recipiant, iteram
XPfjSfti τη χαθολ/xr tχχλνρία βχχτίζίό^χι tfarûrbaptizari jnhet, tamine finttntiam variir epiηπκ x? tx Sf^opsav έα^μημάτων, xj ίχιχ&ρημάcbirtntatihns ac enthymematibaf , fcriptaraqae
ruv x, pn^Çt) γρχφιχνν ris o/xpov λοχ-ον xararxSLe- teflirnaam confirmat . At vero feemda ecameζ& ' >i if i&ripx aixisfjfysixn eiuo5aç c> χανόνι θύτης nica fjnodtii canone jtpiimo , non ornntt fui
ίβίόμω ù TatvrtiÇ ^αίρίτίων πτιτρίφονης, άνωθο* ea hartfi demigrant , baptifmo iterum expian·
dot , fed altet quidem fi datie libellis fuam
xiXZh βαττι ζίδοί, «’M*df<xei$jUt£ τίνος μίνίϋν
praterea qutfque barefim
ottmemque a catho­
Χΐχίδαι iiiôvmç λτβίΜυκ, w' ùtx$iματίζοντας
lica dSF apojlohca Det ecclefia alienum errorem
τίώπ oZxHdtv «uprtnv ’«erras,
riras μη φραη- exterentur, charactere notator , hoc eji fanfftv
9ocj, fck ν' άγια, τϊ Θίβ xn&Xrxà >Ç αποτολιχη
chrifmate inundor admitti oportere decernit ;
ίχχλντία φρον£ , σφραγιζομύάχς ίπν
alior vero omner , ex quiius non nallot nomiτύ άγίφ μΰρφ. τ< ii Xonwc κοίτης, ωντινας )Ç natim defignat, hapiizari , atque ut · Gracor » t&mn».
©muer/ χοπαλόγκ, βαπίζίδοα ό^ζιττιι, ίίχομί- ρ admitti jubet . Sfi> quidem etiam canon fuo
m ώς Ε’λλίωα?- ©C îijnt χάνων Çcv πί tity-nnyloco
le“ explicatur
‘*>1““·“ eft: promdeque
fromdeaue ejxr
eiur canonic
canonic conco».
filiationem a fandit poftea patribat receptam
àJtyynTnt. t&co φαίνίται, S.rt ûc iàtjçfn tsapà
haud fuiffe focila apparet . Cum igitur de ea­
piTlttrm αγίων ντοτόρων n hffpruyn αυτή, άναττίο dem re duo fmodi contraria inter fe decreta
nivlw do τότφ ni xtφαλαίω τ$ ίιό euuo5ων (49α- protulerint , potior habenda eft fecunda fynodi
γάτων τα της S&Ttpa; χρατέ. <rtwô5e, οτζτ? /«tu- conftitutio , quippe qua tf pofterior fuit, &
fyfrtpa iri , xj ©r/ οίχομΒρικό, dv p ττ«νπ*ς in Oecumenica , m qua - omnis fcilicet qutcumque
vravnjv
ma^tap^tvuSy θρ»ω» σ-αυίσ-αν , n oi patriarchicam fedem obtinent, aut ipfimet pa­
triarcha, aut ipforum legati affuerunt . Porro
ντα'ξίαρχα/αΰτνι , η mronpvrrai on 5t «χιδΐχθη
hunc canonem nequaquam a fandiis patribus
i νταρών χονων τταρά ταντυν tfS αγίων ΐτοτίρων ,
univerfis receptum fuiffe , vel ex fecundo ca­
none

w

èAH*tsτi

*n

carthaginense

} ««”· m

ia

''feÎL?£«x τϊ

iff /fHUtii nettritù , de ite cmmmm /ari4mt «mm* «vrto it* fmennieet. fMftra»
«er· hfttùnt, & λ Cypri&e, fri ^frenem
fiât xrcbiefifcefas, & tuertyr , èr »
- jÿwdo f«< ftA ee fuit editteese ceenta , qm
*» «tforww frefidmte hcic teetmeeseed»'jttxte
trediteee ei ris costfetUedixtset fercetu eft . )
Bu. bec lect ^iter, frient f «repor teeepenbxs
caxexem ittee 9eqtuqsuM eftti etvetw velrifli
fæite efferet . Hic igitxr eft textes epi/ble :
que vrrt nt cetnntxni difeeptetiexe dtilx fxxt
e fie&dis, wi in fynedo cenvenerent Sixte*tu, ite fe Meet.

neatéetc

vwety^pat
φ
dpetXariw nitwit xefawnim
. .
·--,»,
, „ _ >~
«d _τ» «σ*Μ«
ÏW
fupaavt «μ«<«
_
-rr
■

-»

th ύ*ϊ Ku«W0«
W*"
mint» τϋς
jC pafnpte
xspr etMt etwefti àcn^f*nt«4>WK> ee dr twf iff
-ffontt ιζ pwteti *arà ii vapetdeOcd ηύ·
nt's tots ixprrvo. ώπΰθορ «J Wwnu , irj
in pfal·

$βφ%ϊθ£», d watpei

ttêicm US cnepycA · aimb.

de rfxa*·
fàwu yeUpm trapttutsmifiâtn^
E evuAfpawsteK^peétnt,
îwf tuer* fttnfjiui,
msrm

w tu tïjç êvtretâe eu fi

^rce.

Cyprieeuu Unit:

Audiftis college dile&iffimi , quid mihi
Hw?«««yenww tnuxxiffMmt η μα
Jovianus coepifcopus nofter fcripferit coufu- l's/Sreyèi 9 euufr/rxer** ^pèïr crupfits>ljue <«ρ«τϊ;
lens mediocritatem noftram dc illicito de pro­ μτ^Ατητόςμχ βκλό/Λχ>« Tufteit nd n5 ttnert^ £
phano haereticorum baptifino , dc quid ego
ci referipferim, cenfens fcilicet, quod femel άνομα ftxmirpum ηΐ auperaub , £ τ/ ίγύ eùrÿ
ανπ>ραψχ ϊ^μβτ/ζΜν, δ Ιπαξ >ζ ί* τφ* »ολatque iterum de frpe cenfuiraus , haereticos
τ< euptrtxAi rii
ad ecclefiam venientes baptifino ( ecclefix ) λάχίί
baptiaari fit fanâificari oportere . Item leftr! τϊ swtXne-Zjt βαττΐιτμ«τι pecrrftjtdei iiiv , urf
funt votas de alic literie Joviani , quibus άγιάζιΐϋΛί. imm Si àtryni&i ύμ'ΐν agi ù^t»
pro fua devotione ad epiftolam noftram re• .■ r
f , ,
vpctuuÆTa l’qôtotvï. δχ wr aeni τ· αντοϊ
is, non tantum confenfit , fed de vc- <τ«Γ***
“
~
tcribens,
edoaum fe efle gratias egit . Supereft C ακτ'^μβ * μβ”*
«wAJottprce ,
ritate <
V.. ipfa re
--------r, finguît
Λ
τκ «λΜθίίβς TffKtP ^μ«λ·>ηut de hac
quïd
fentiamus_ , w' η,

proferamus , neminem in ea re judican­
αο, ireéXwrw «ou nd «vrâ caeroc ipie φ{*tes , aut a jure communionis aliquem , fi w , Hirnr pfiSceèç «♦’ ipèstt & tout» xt/tepidiverfutn fenferit, amoventes . Neque cnim η», ριδί ft àemvTtx φροηΐ», jÇ «xomarére ynoquifquam tooftrum eptfcopum fe ( effe epi- $Λυ. ά/rt γάρ τις ixirxattut icu/iin tu&trwat ,
fcoporxsn y conftituit , aut tyrannico terror
re ad obfequendi neceflitatem collegas fuos effit TtMontxy «ώθαδίίηι efc scrcyxhv ri
adigit , quando habeat omnis epifeopus tüjtù re euMtnrxem ftuiyraa , iron fk hatfyixrlxt
«ραττΗΤ
votcftatem agendi libere , qur fentit .
Nam ut ipfe alium judicare non poteft , d«f, « «pfWfî. wr γάξ αύης «>Λ» xptnu ou lqfic nec ipfe poteft ab altero judicari : fed veenu, ovrus iSi Can afots xttàluùu. reejpfyefjSjp
expellamus univerfi judicium domini no­
γάρ τά)>τκ rlui του xupiou χμαν IneoS Xfciroo
ftri Jefu Chrifti , nui folus habet poteftaxpitrtv, os pivoi cJÇarteo ιγρ tninotnii tut^irav
tem epifeopum conftituendi in fua ecdcCeos cx«cu t(lv Mpefia , & uniuscujufque aâus difeutiendi , ac £>C» Tjï aùroù Ζχχλχτ/α,
> ξη» έφπίΓΜ' xj Sattpi^tev.
probandi.
Κααζ$λτ<&* At0cp«e^' Hire*.
1
Cecilies Liberarim dixit.

gyttf « ».

Ego unum baptifma in ecclefia fola fcio, dc
extra ecclefiam nullibi : ibi enim.eft unum ba\
prifma , ubi fpes veritatis eft, dc fides . Sic
iiWh\ hscenim feriptum eft: tma fides ( une*fpes')axxm
* N°n cnim hxreticis , apud quos
««tuiid nulla fpes eft, dc fides ; ubi omnia falfa : ubi

Έ^βάττιτρ» drpônr^txs&wiatâtSa , jÇ/ark
êv^ayap rrr T»fV/3atrT«rpt, 9tw>çi^ôariçaXi^tiaçfri, i^trirti. «ruj-xp
γίγρβτηχι,F»βάντιιτρα. άγάρτας ®pfTtxoZy, trapHepta erirts χ}ίληϊ, on» ττάνη
«a» <i«a· exorcizat daemoniacus : facramentum mterro- ν|Χδϊ, Sn έΖξορχΖζΜ ΪΜίμονιςό^Λ', pvriyttev
»wGo!c«n*
i <ujus os peftifera, dc venenofa loquitur: . tpenvc, μ τ» ripa XotpeHn <? Ζώδη Φ^ίγγιται. ηtuaoHcrvc-fidem dat infidelis , veniam peccatorum tri- C· Si StSocn àtrireç, αφίσττ àpapnur Tttpi^te àpapte'
buit peccator , dc in nomine Chrifti tingit
ruXos. iÇ fis Svopa Xysi fteerrtÇfc Antyfft/roi ,
Antichriftus : ( benediei» λ Dee mxlediUxs ; )
vvi^yftrtu ζώώηχράς · tZpàZfiju StSomr eéfûiK αλvitam pollicetur mortuus, pacem dat a pace y**y>«P* ’ «pottw etwmr «putm «a1
/=»_?„” ίηχ«λ«ιγ
f_ -V ~__ /______
_____
.·____
alienus, Deum invocat blaiphemus, fccerdo-E->
λβτ
«^s,®*·
βλβκτφημκ,
««ρατπρ

„

tium admimftrat impius , ponit altare fecrilegus , Deo fiicrificium offert, qui diabolo
fervit. Dicant, -qui illi fuffragantur, hssc om­
nia falfa efle de hasreticis· En quibus eccle­
fia confentire cogitur , ut fine baptifino ac
venia deliâorum his communicet. Quam rem
fratres fugere ac vitare debemus, dc a tanto
fcelcre nos feparare / dc unum baptifma tenere , quod foli ecclefia: a Deo conccffum

Λ

eft.

t

·

της cxxÀflnac, Ζίαμϊ.

- -----------ΛàatfiiK
“' *---------------J" ‘"------sûyprmu
, ^M*t«s*iieior
arperi^e-tv iepàri^
λβΗ, Θ*J δυσίοα <9po9q>if*4 i ϊ^βόλ^ wpeffS.
e/ aunt s auvrMpfftTK tMwecr, raStv. πάντα ψΛiq «»«/ Ttpi rJU auperixuv, eSd Ttasv άνβγχάζιηί χ
Ζχχληαί« ffuudlîoKMV, fva ^ίρΖς Q«.iÇTttrpanc >Çάφΐ~
<ηφζάμαρτιόίν -πιατας ονγχοινανχιτη. H$QVaSihq»i
φΧχβν < itüéfitvw ο’φΜλο/^Μ ,
χφ’ζ™ ieujTdi
«•ο TWBTW TrAij/XMfXtyxaruv ,
ο* (ίάχτιπμα χατίη ρά ον c* n» txxA>xr/a τη Θ*β SeSepnf^p»» ■

w

97S

CONCI L.IUM
’«KfflSSFl ""· · >7<
A
ΤΊΠΠΓ
TtyqM* M Morprrqç Sm.
3
frijMttr a Mafirif» dixit.
CHJUJTl

"Τί"*

Δογματίζω Ttnm w^pmwxxooupientifpydCenfeo omnem hominem ab hxrefi veniesfjjpw, Sdtv faxrtZto&oa, futrUv yèp αυτό» txü ' tem, baptizandum efle . Fruftra enim illic
μήίηκ,
c*àç farriτμ«τ+·, eum efle baptizarum, cum non fir baptifma,
C* τί ιχχλη<π> μόνη, ini ί$ · θ»ί «f, >Ç βα- nifi in ecclefia fola unum : quia & Deus
ττιτμχ ci, ιζί’χχλνιβ μία, <$»? li&hnwpxà unus, & baptifina unum, & ecclefia una, in
qua baptifina, & fan&ficatio, & quocumque
• «γιατμος
ara άλλα « «rtuptaw χ} ek ζ·ιιρ alia ad falutem & vitam «ternam fpedant,
αιω/ra» frtritârau. tricep «ξ·* της ttuCNxriaS yt- perficiuntur. Nam qux extra ecclefiam exer­
tiffy*, «f
nurw ,«φκζκ7πυ.
centur , nihil horum adipiicuntur.
Πολυ'χαρτ»ς A'ipttffyû-n «TC#.

j

Polfcarfus ab Adrumeto dixit.

Or η φ ttifartât βοίτπηΜ ϊημιίζοΓπ ,B
vi ήμτηρβν eiinipMv xotve-t,

hareticorum baptifma probant, no­
.
- .
ftrurn
reprobum
efficiunt.

’ Niarar»; aW Θ<θ7»0βΒΓ/λ/*)ί ««.

• Πίται αι τ^χφα? μαρτυρίσι Tip? o’eç >Ç μην» τί
ce τί ίχχληβ-ι'α βαττ/β-ματκ στνττφ/β , »φΗλομ$/
rluè ημίήροηπίΓη όμολο^ϊται, na nk «uptroew^
•νίαμαπχβς «γ·οστρχομ^Μ« rp fxxX>w/jr fÇf ni ψΧJtç (Kfétw βάφτισμα τιί «ληθ»< 1 fiarriro/fy/. ιζ
Ji« τϊτ» tyù τ«ς »χ«θο# ίλθόντης ταντη; e/3arrtσα,
τνός àttd χληρ* aJ^Î Aarxtk tnwa.
ΝίΜΗΓ/οσοί axe ©e/levw «tî .

Novatus Λ' Tbannuregio dixit.

4

Omnes Icnpturx teftimonium reddunt de
uno & folo in ecclefia falutart baptifmo ; de­
bemus tamen fidem noftram profiteri , ut
haereticos & fchifmaticos ad ecclefiam ve­
nientes , poft falfum eorum baptitmum , ve­
ro baptifmo baptizemus. Et ideo omnes in­
de venientes baptizavi, & clericos eorum in­
ter lucos recepi.

j

.

Nemefiantts

λ

Tubam/ dixit.

X χ} ^«τματαος μή C
Βττπσμα ci
ai prnxdi
Baptifma , quod dat haereticus & fchifma«raz α’ληθίΐ xi<rat «i γραψου μαρτνρίΐσιν, sth mi­ ticus, non efle verum, omnes fcnpturar. teni eafoKùrtç awiÇS ψΖ$ό;£β·ο/ «π <£ ·ψΧ$ο«ρβftantur: quoniam ipfi pnepofiti eorum pfeudo-chrifti (uni, & pfeudo-prophets.
OÎTttZ.

Famatos α’τβ Λαβίί «τε .
Kara τύ «5»0Γα^μζππ ijÿ âtyivtv ^p«tây xPf’"
vu itàv xaertt; η; Λίριτικάς βχττίζ(<&κι,

«î rfiù a^/av fxxAnr/ay <ep«e-Ji^to?ar.

Ai«î«s α’το ΓαΓροτ-αλ^ίί «TC#.

6.

Januarius 4 Laba dixit.

Secundum feripturarnm fandarum andoritatem, decerno haereticos omnes baptizandos,
6 fic in ecclefiam fandam admittendos.

7

Lucius a Caftro-Galbet dixit.

. .f
.
Cum Dominus in evangelio dixerit : For
O'xôtf/®-’ cr τJ. dCxyyfXtuçwtv
, bptftçttf
n
^xiTiiiy^^M^nikxçiMpave^àvTtvixAt^rt-Otflss fal terra ·, fi autem fal infatuatum fuerit,
_____ ;j_οτόττ
j_ ■»________ ?___ <
;_____ \____
in quo falieher? & manifeftum fit haereticos,
<rgsr
J/ ο·αφί ί trt τύς aiprriùi
nrirtv
id eft , hoftes Dei , non pofle quemquam
τίΘιί,μί
Jcu«>&ar £«οτοιί(ταί rivx τν&μκνηάί fpiritali confeflione vivificare , quod infatua­
ομολογία μωρά? 3c#π.·ς «ùrùi £ ίξ*> ονττις rnc ?XxZ>j- ti fine , & extra ecdefiam , accedentes eos
σ/ας, cfyJu βΛτηΐο-αχη βχττίζ»ν eùrtç tpipffyias fando baptifmate baptizare debemus.
όφήλομΰμ.
ί
Κρίιτχης ατό * Κρήτης «xt.

8

Crefcens a Cirta dixit.

Και' αυτός τβς αιρι rnt« χ, ^ισ-ματιχβς , βτότην
Cenfeo & ipfe hau-eticos & fchifmaticos ,
π’ς τίώ ίκκλη<τίαα τ’.ώ κ<χ^ολιχ!ώ ΐλ^αχτι, μή qui ad catholicam ecdefiam venerint, non
«ηόπρβν δί^θΐιΰαι, evaiv Ζ£ορχ.ΐ93£<η >ζ βαττι- ante recipiendos , quam exorcitati & bapti­
«3ί<π , “χνρΐί èxftvwj
’ τη fxtiXueriqt (bacrri- zat! fiicriAt : exceptis iis, qui in ecclefia ca­
tholica fuerint baptizati , & ab ea defeceβθοίιυν
«rorantur. tint yap ο’φπλβσι μίτανοήErint : nam hi debent prenitentes tolara ma­
β-ανττς χ«ροθ(α·/αΐ μόνης rvyftv.
nus inipofitionem obtinere.
Νιχομήδης ·

ατό ^ιργομΐων «XÇ#.

H’ /μη ά«όφαστς αυτή triv ίνα oi aipti-troi

τη ιχχλησία npfOTfp^ôfjfyiot (bantri^âiatv. ΐκάμηItμίαν ϊξ« αΦίσιν αμαρτίαν «λίφασιν ΰ®ν'·?5$ αίptTix e” ΐΊαττιΛίνης.

9

Nicomedes a Sergpmeis dixit.

Mea fententia harc eft, ut hxretici ad ecclefiam venientes baptizentur , eo quod nul­
lam foris peccatorum remiflionem confccuti
fint ab hzreticis baptizati;
Secte»*

, font N»a-r®..
s L»zt
a Fort· pro Xtyt^ar.

Ε'·λ »·»·»,

f Β··Γ···|ήν.

, Les« ,„· K |>r»r.

, £t|« Jftf àt Tf .

^WW«^^HI!||II I.IIIUI .lllHIIJim

W»«UNW

977
A Ν Μ Ο
cuaisTi 10

Secendinas

λ

,,

«IΙ··.-

. -,

..........■

.......

......................

CARTHAG1NENSE III.

η·

«·"

A

......

Ttwifaris «in Κα^ηδάκ «π,

Carindui dixit.

«sa * ·*<·

Cum Domimis nofter Jefu» Chriftus di­

ipoiA

Cfn

: & μπ-’ί’μΐ, χ«τ tfûiin, Γκίννικ à ατότολος ràc
Jeannes Apoftolus eos, qui ab ecelefia ex­
όξίρ^ομ^Βί TM ZxxXjw/« A’rrr^p/ri« όνομβ^Η.
eunt , antichriftos dicat : Impoffibik enim dituiorw γάρ tetu «ùrès ômprrnvat
GtS , £
eft , ut ipfi grati» Dei & falutari baptifino
oomtp/w
βαντίαμχτι
·
x}
Stà
ran
χρΐκη
ns rp
inferviant : Et ideo cenfeo eos qui ad eccle­
ùaAne-tdt <βροβτλθΰσ«5 βαχτ/οθίωαζ ταρήμύν.
fiam confugiunt, a nt^is efle baptizandos.

cat , Sif» m» eft mecum , trt/M aer

’

Felix Λ Garnetis dixit.

ΦΔηξ αχό Γαμιτ$ 4x0.

Sicut cascus oecum ducens fimul in Ηκ
ream cadunt * ita haereticus hereticum ba­
ptizans fimul cum eo in mortem cadit . Et
ideo baptizandus eft apud nos h«retiens, ne
nos vivi mortuis communicemus.

Q’f τυφλοί τυφλόν ôîxywv άμα & βόθρο» iprtt-rrwn · Sa» aipernds euprrixov βαντ/ζα» rjS
; βαΖΤΐζβμ%Λ> <ΓΙΜ«Τβθν>ΐ3·χί< . >Ç Stà TÏtW Χαρ’χμΖν
τον aipmnb βατατιάΐώαι Sü , «wt μη îpHS oi
ζύνης Vixpols xo/vaanawp^.

II

12

Sttteeffiu oh Abbir Genxanicùaut dixit.

Xsxeinoc àno Α'βιργίμαϊΐκιοοικ 4xca.

Haereticis aut nihil licet , aut totum li­
cet . Si poflunt baptizare , poliunt & dare
Spiritum fandum , Si autem non habent,
nec baptizare ipiritalirer poffunt : proptcrca
cenfeo haereticos baptizandos effe.

Αψίταο7« η aie» t ξίΓσ, ί firm. « ίαΖανππ
βαττΐ<ταα> Swaantt x} mwpM iytw Swtau . rnUir
μη Γχκσιν, &s χνΛμαπχως βοατΐζνατ^ x} Stà tb7t> xptvv Shv
tuptrnis βακτίζί&αι .

1J.

Φορτνοίης dxo Θχχχαβώρ Hier .

Fortunatus α Tucbabori dixit,
l

Qyi extra ecclefiam funt , & Chrifto ad-

venantur

, ut qui oves ejus & gregem difpergum, baptizare foris non poffunt .

14

Sedatu t a Turbis dixit.

Omnibus viribus nitendum eft , ne quis
haereticum errorem deferens lingulare & ve­
rum ecclefix baptifma detredet accipere : quo
quilquis non fuerit bapeizatus, a regno ccelonim it alionus.

15

Probations a Sopbetia dixit.

Si hxrefis a Deo eft , habebit haereticus
& donum Dei. Si vero a Deo non eft, quo­
modo gratiam Dei aut habere ipfe, aut con­
ferre alicui poteft?

Afanaa/ar

16

λ

Girba dixit.

Domino dicente : Baptizate omnet tenter
nomine Patris , & Filii, & Spiritus fanflι,
xnanifefte fcimus haereticos non habere nec
Patrem, nec Filium, nec Spiritum fandum.
Debent igitur venientes ad ecclefiam bapti­
zari, ut renafeantur.

w

17

PoUtianus Λ Mile· dixit.

Jufturn eft in ecclefia baptizari eum , qui

ab

haerefi venit.
18
Theognis ab Hippone Ferio dixit

Secundum facramentum Dei & gratia cœleftis , quam accepimus , baptifina qnod eft
in ecclefia fanda novimus.

19

Diatias a Seada dixit.

Nos quantum in nobis eft, haereticis non
Concil. General. Tom. I.

Οι ίξω τη; f κχλ>ΐσ/οΚ ο\πί , ^Cvovt/o/ τύ Xptrj, <às TÙ αορόβχπι, x} τίώ άγιλίυι αυτί σιορ·
■niÎvms, βαΐτ/^y ιξω i Sutiavm .

GriSans «ττο Θκρβων his.
Πβίστ» Suxipti «ywitteti, Zvet μ>) ό τίώ
αίprrixùv πλάνίώ αφ&ς » τ» μόνο* της txxXwai βαττιτμιχ δ/çotcm λαβί-η/, ωτίϊ μ>ί βαητιφείς 9 «λÀscerÔr· τϋ·; “Λί spevjv ftatrihtiaf
Προ|3ατη»ό« αχό Σοφίτ/ικ «Τχο*.

Ε7 dwo θί» d «7p«rti ι^ιν, ίξ« «îprrtMç ιζ
Sapiiv Θίϊ. « δί μ>ί tVrv dwo Θϊβ , τύς Sôvethttt αυτός
rtuù X«t9 tb ©toù
SiSiyai ;
Μονοόαλος dii Γή>βηί

hxî.

Ta χυρ/πλί^οντ»? , βαχτ/ααπι idmtTU iθνη tes ti
όνομα του ταίξίς x} no uîoù no «γή
, «SotfJSfj αα<ρ«ί nùs eùptmis , μήη νβήραι ί^«ν, μήπ υ/ον, μήπ ίνωμα cq/w. δκκν ipqyjfyns sJîtw
«χχλκα/αν βαχτ/^Hy, "να dva-^uvnàw<rrv.
ΓΊβλτπανόί αχό

Μ/Αμκ «τΟ-

, θ’Ρ?6'* <« ™ a™

^χόμ^ον c* ηι

E «xxX>|a/ot βχπίζίδου.
^feroyvrc α« Γτχόν·* ptyin hxc*.

Α’χολίι'θωί t<5 μυπφζρ no Θ«ου, >Ç ττί όρονιου χά&ης , Ιω 4λ0φαμ^υ , βατ;ίαμα , t ίΠ* Ο

τη άγιοι txjiXnrify ΰ$αμ8μ.

Δαατΐης ό Σίαδικ «xcx,
Η'μπ; S •νήμΖνίΓη', αίρπικοις
*
Q^q

adv

4
·. 1

♦7»

, .’"St"0’

CONCILIUM

TSJffiiTff! '«'■

»«o

Zdv μη CS τη Ζχχληαάρβατπβθη, ι£άφΤ0μμαρ> A communicemus, nifi bapoaati in ecclefia fufr '^"N
T»y λ«&1«
’
rint, & remiffionem peccatorum acceperint, christj
*<L · ...

’ '

χο
Frttatnf λ Zœphijto dixit.
r^/fccT#· «M Ζφτ» Ære*.
O’
ntf tuprrnaïs βάνπσμκ s7- . Qui hareticorum baptifinum probat,
aliud quam horctidi communicat?
W, Tt αλλβ, ί ηίς afymutf xeenntH/
ai
HtrttnfiMMr λ Ltiitr™ dixit.
O'pririvtii M Λαβάρνης «πε.
Καί ήμΐκ b βάητινμχ, βτερ ce τη iXxAijcr/jt
ο/Ιαμ$υ, τϊτ» τη εχχληα/'ρ txiiiùspfyj.

Καβ-ras άπν * Κομαζών εΤπο*.

Et nos unum baptifma , quod in ecdefia
novimus, ccdefiso vindicamus.

2a

Ε’πκ Sta βΛτττίΰ-ματη π*α/ d JZvarui, · ηγφρύν B
τ»7ς aiprrtKOti βχ-9τι<τμχ^ουυην τί βατησ-μαης etnτφ£. Jr ο' ίχικυρύ «t ρινικός βαττίζκν ίϋν, ξταν *ρός
riui bafariat t/r^avnu , ywp/ς
rifc iχχληο-ίχς
iirJy χως»θοόα»ν, W εαυτός tJ rxerw της
tufffiiX «poJvvruv , Sc $h επχνελθοϊπσ , μόνη
τη χετροθεαια «ροσ-λαβε'οθα/.

Ctffuts

,E/ μη nynrmri^irvt η πλάνη τϊ άληθπα, πολύ
μάλλον n άληθενα ό npxemtri&mtt τη πλάνη · i/o
κμ&ςπαυ/τάμεθατηixrtwie&n* ·ροχαθείράoSi/^v^va ref f y juJni μη βΛΧτιο^ίνττις βα*τι<η>μ$υ.

ΕΖ Χρ/Γ/ανο/ flr/y 0/ a!pretxtί ^teri cv τη ε’χχλτ&ΐχ. του Θεού ix ίΐσΐν-, ti Jt μη Xtt^txvti ttct ,
^nifs^u<rev. 3ήλον ουν ι’πανο» vivv àY^o^invii, <xrt~
pii Α'ντιγρίς-ϋ, J/ά μονής >*<ρεπ/θε<πας., μη 3ύναοθαε αγην ατνίϋμΛ χαπλθπν.

jMXAfixs ei Uitci dixit.

Si non confentit error
gis veritas non confentit
ccclclix adftipulamur, in
quos ipfa non baptizavit,

veritati, multo ma­
errori. Et ideo nos
qua pr«fidemus,ut
baptizemus.

Sttxndinxt e Cerpis dixit.

Si Chriftiani funt haeretici, cur in Ecdofia Dei non lunt? Sin autem Chriftiani non
funt, fiant. Unde conftat fuper filios.alienos
& fobolem Antichrifti Spiritum fanftum per
folam manus impofitionem non pofle defcendere.

25

Οωχηρίνος άπο θαβάχαν είπαν.

MxcoxtAdiiiiJ dixit.

reticos , cum ad ecdefiam venerint, ablque
his qui ab ecdefic fidelibus feparati, & feipfos hcrcfis tenebris tradiderint : quos re­
deuntes oportet per folam manus impofirio·
nem refiitui.
,

24

Σεχ«>£7χ©ς ό άπο » Καλπών ίΤτΟ.

λ

Cum baptifinata duo efle non poflint, qni
hzreticis baptifma concedit, baptifma fibi ip­
fi tollit. Cenfeo itaque baptizandos efle hrâ-

2J

Ir.JBaeras aro Ούβαώ «το.

quid

Vi&etinxi e TbairacA dixit.
Si licet haereticis baptizare , & Spiritum

ΕΖ /"ξεΓ/η/ί α/’ρετ/χο/ςβαπτ/πατ, ^ay/oy πνεύ­ fanftum ac remiflam peccatorum dare, quid
μα ioùva/
ίφεσιν βμΛρτών, τι ccùtyi χαταψΛ- adverfus illos mentimur, ut haereticos illos
ίόμεθα, 7να αυτά; α/ρετ/χούς ο’νομάσιωμ^υ.
D appellemus ?

Α’λλος Φ/ληξ άπο

AUxj Ftlix eb Utbine dixit i

ad

Θύνηα sJxav.

Οφείλομαι ί/αβ/βα/ωπα/ ινα ποινής οΖ cupernni
□/ «προσ-ερχο μ$υο/ τϊ ε’χχλησεα βαττ/οθώβτν , όπως

ή έξω ^*/4^ ^«^Ρβφη επανορθωθ» »c iyi«<ân.

Κοώνης άπο Otfoùc «πσν.

Confirmaro debemus, ut omnes haeretici,
qui ad ecdefiam accurrunt, baptiientur , ut
omnis externa perverfitas reformetur, acfenaificctur.

27

Quint*! eb Üntc dixit.

ΕΖο/παρά η7ς α/ρετ/χο7ς βαπτ/^ομ^υβ/ άφε'βτως
Si illi , qui apud haereticos baptizantur ,
άμαρτ/Jv >Ç aZ«v/'a ζ«χς rvy^iwt, rt
Ÿ ε’χχλη* remiflionem peccatorum, & vitam «ternam
β·/'αν ερχοντκζ ; « 3έ «ς μετάνο/αν έρχονπυ, eo η χ} ζ«ο- confequuntur, cur ad ecdefiam veniunt ? Sin
το/ουντ»/ βαπτΖσ-ματ/, Smp Ο* τϊ χαθολ/χη εχχλη- autem ad poenitentiam veniunt, in qua &
E baptifinate vivificantur, quod eft in ecclefia
07ou$7, βαπτ/οθΐΰία/ K, ày/ao&nvai όφ^ίλΛ^τιν.
catholica, baptizari, & fanftificari debent.

Karos άπο ♦ Δ/'χης ί?πο.

28

(Υ παραπεμπορήυος τίώ άλήθΜαν, >Ç τη συνηθπα επϊρφιος , i ittù τόζ άίελφάς φθονεροί ,
•Γς ή άληθπα άπεχαλάφθη
η χορός Θεόν τόν
άαοχαλυψαντα άχάί/Γ©*·

Cafixt e Sicce dixit.
f

Qui contempta veritate confuetudinem fequitur; aut circa fratres invidus eft, quibus
veritas revelata eft, aut circa Deum ingratus
eft, qui revelavit.

Ea.
i lo Gr«co !·(·, Μ««·μ«7ν.

t «I.

.

j L«<« KxffUt,

4 Lcje

_____ Mi
A fc FF
CH XI STI gO
»<·· · *i<.

caRTHAGINENSE

mrttANüs

Ilk

0*

Jhctarô*/ λ Thtuis dixit.

Εωφβτιφ* qxo θθ*ώ* t»w.

Veniente· ad ecclefiam haeretici integro
& catholico baptifmate baptizari debent, ut
a peccatis abluti ûmâificentur.

Tat tupcrtwk fy&ty* «k ’’’i’ ixxXurZstr dpθ^3 qy) χαθνλα*! βχττΐβ-μκτι β«ττΐζι<ά«ι iS ,
7>α
T«f «μ«ρτΐ«ζ «γιχ&άτΗ.

JO

ΑΐβυαΛ* «τν Ουργβατκ «vea.

Li^ffiti «b Vrgafa dixit.

Dominus dixit, Bgo fin vtritat:
veritate manifèftata cedat confiietndo
ti , ut etfi in pre teri tum quis in
fia haereticos non baptizabat, nunc
zet.
31

Itaque
verita­
eccle­
bapti­

Ο’ xtfeiK wn ' />*> ύμι W «Μθΐ«. ώ*« Α*χβλυψθίλπκ w «’λ»θΗ«ί χαρχχνρίίτν à ewbi, h« Η
w npinpov τις & τϊ ιχχλιρϊρ
wc4 aw/MTMtew μ* t^àrritrt, yuô ββττίτγ.
* AdUFvCh A· ©nu'rt

Lttcini e Tbtbtftt dixit.

Hcreticos ut blafphemos & impios verbis
fallacibus fcripturas facras adulterantes ana­
themate percuti oportet: atque idcirco tales
exorcizare ac baptizare debemus.

js

T<k yîp eipiTtxiç ύζ βλασψίμκ a’ywrief,
τλάηκ λόγοκ τβί 9ύί τραψαί τβρβχαρΛσοντβί, άνχδίματΐζ&ν 5η* ιζ ί/β πΰη ηύς τνιοόηυς cfypxiÇw
βχττίζ™ οφ^λομ^υ.
Α’μμώχρων Ært.

&tgt*iui ab Axotdaris dixit.

Et ego hoc idem cenfeo: hcreticos baptisandos efle.

AIm

33

Filix a

Φ/λ»ξ Α· Μαχρραί ηχι.

fcripturamm

ίτό/^ος τύ xctvôvt 1$ ^νγρ«-

K«>

auâoritatem, hzreticos & fchifinaticos bapti-C ^ ·> T*f «tpfTtxoûç
zandos efle pronuncio.
αχ·φα/χ·μα/.

34

Janariat

λ

• A iprrtxoi tχ»σιβα'στκτμα, ΐμ£ί a*
Η
nfiüitxofjfyj·, «îpfTixoi
iajMyrai. άμφια-βητηβικβν if wt tft -rUù huiX^/riat» τίιύ χαθολ/χίω τύ
τΛ
βχτττιβ-ματί χίχρϋ·9αι, Hw μόνΐιυ xfxττψΟΛίιμ
>ζ tfyxrluj
«hfàf4«t ηυ Χ^ιτοί».
Α’ίϊλφ/ΐ©·' «"χο Θ«β·/3ί'λθης «χ?.

Adelpbidxs a Tbafiieltie dixit.

Sine caufa quidam impugnant veritatem,
ut rebaptizare nos dicant. Si quidem eccle­
fia hareticos non rebaptizat, fed baptizat.

3d

ΜβΜω τ»« τρ «Asf^céye xsAf^Se·/, λ/ywnt
α\α/?α«ττζΗΐ. η ^«f> ίχχλη^ ηί>ς αίριτίκοκ aut «νββ«πτ/ζ6ΐ, βλλ» 0α»τ/ζ«.

Are

Demetrifti β Fokntont dixit.

Qui dicunt quia iueretici vere & legitime
baptizant, ipfi funt, qui non /ohim duo, fed
& multa baptifmata introducunt. Nam cum
hrrefes multe fint, pro earum numero &
baptifmata computabuntur .

37

%ιτμ*τιχοπ , βατή ζι Mac

Tayn«er®C «το Μ«5οοζ>ΐί tnrtv.

Maena dixit.

Si haeretici habent baptifina, nos non ha­
bemus ; fi nos habemus, hrretici habere non
poffunt. Dubium autem non ell, ecclefiam
catholicam baptifmo Chrifti uti , quse fola
Chrifti gratiam, δζ caritatem, & veritatem
poflidet.
·

35

Τ^’ί «îprrtxk β«πτί~

Key» τ«η Xffiv »
ζί^ά».

Mkcotx dixit.

Et ipie fecutus divinarum

;

htî.

ίηλιμίν»

cTxce.

ΟΙ λί^ντκ, Irt «’ «iptrtxoi βληθώ*.>£ reμιμύϋ ββόττ/ζβστν, «Jnt .eu μόνον JtJe, «λλ« iÇ
χοΜά β«ττΐσμ«ιυ ei<Tcfyx«iv . «rerv γ«ρ ίι«φοptu
ττόί^αυ «ipia^K ciri , turnl tw «ισθμόν
<wi^,
-m βαττίσμοττη «νδμ&ίτνι.

Vinctntitu À Thiktri dixit.

Oû/xcrn·* c»· Θιββφης «vxf.

Hereticos fcimus effe pejores quam fchif-

Tik αίρτηχούς οΐίβρ^υ χπρβνβς ijî %ι«μ«τϊ-

maticos. Si ergo pcenitenttam agentes· ad re­
x(Sv f«v ϊό μίταννόϋ-χντ^ SÀ>i<r»aw Ζλθίίχ^ «ς
gulam veritatis venire voluerint, prius exor- E χ«νόνα τϋς «λ»θ«βί, «ρόπρον é^opx/^«v,
cizari, deinde baptizari eos oportet . Tunc
τν β«ττίζΜ αΰηόί if}. τόη γάρ δαώοτπι τϋί
enim poffunt ad Chrifti promiffionem ve­
Xfjs-oîi ί7Γ«γγ(λί«ζ ru^éiv.
nire.
3

38

Mxrcxt

λ

ΜαρχΦ^ αχο Μαθβρ»» ΗΧί.

Matbaril dixit.

Judico htrreticos, ut qui nih.l habeant ,

Cottcil. OneraL Tom. 1
t

τός tu'pmxù βχττί-

««

ζί«θα<.

ίβ baptizandos.
·

MS. R»S * n. B««era(ii editwae hanc dtaiuui iupplenmai, qui

Q.9 9
* Uej» l»'*

_
>>«■*'·

·'

9f5

vâkw^«>IMi’F

CONCILiUM

Satixx a Sicilibba tbxit.

*
ΣαΤζφ
«TC Σ«χ/λ^^ «<C
.
*

Si hæriticis
donantur, fine
Nihil enim eft
dicio Chrifti ,
rum confecuti.

Et ntf Αΐρ
τΐΜΪς&ιύ
*
βαττίσματι αι’τ^ ίφ(σ« αίμβρακί» yίvoit, ματίιι> τ/ λητιχ<ν
ι *α·ιρ*ο
«ββλσαζ αΰτο;, c»

χο»ηπ. aSc
*
yap i:t τ»δι
>χμ^ο>
**

Tr xfjiTz τβΧίΑ», άφιαίν αίμαρτιά ^ληφοτης.

40

«XO ’ Α’τΠχίϊί WXr.

ci φ^οπρον αφίττ/ atxxprrJ/, >2 ου η- aunts xoz»«ηί<5·>/φ.

B

από Λ.
*ιΐί(.κια',τ·ί

Si poteft luci & tenebris convenire, poteft
nobis èc hæieticis aliquid elle commune :
Prbptcrca ccnlco hxreticos baptizandos elle

ΓίΙ-i^iui .1 I.xptrciana dixit.

tri?»'·

· a'tffci; ίχ f't. ôt ίχχλ'τίχ , τ^~ς eauanrr *
E.
fa
T
ni, a:[tTiWi wai n rrç χχχΑητ/α; βχπτισμα;

(

Si lixteiis in cvcleiu non eft , quomodo
efle apud hatreticos baptiima ecclefia- potet! ?

44

l'aStp à,rè Mrçiéra; wtî.

Mra xrçr: , ci βάχτισ-μα. αλλά τΐ χαθίΑζxr ixxArria ί'ξΐΓ< βαντιζ^ν ■

W‘r

A/ia<

Midi a dixit.

Felix a Mardiana dixit.

Eadem.

Ta aùnr.
46

ElouA®' eoo ‘ Σχβάί eîxC
*
Εί ό ΘίΟ" <xÀr?>s t:t ,
fc3' Tnxfà roi;
aAztSes βαητισμχ , παρ or; ot’x »"i|

a<piTixz".

,
riC'UTaνίφ·" àito Διονυσιακές t-txzf.

Qi aiptTixc: 0 ίαόανττπ βαπτιζι-α , ώι αφίC7 actafTiJii èè.aie , or μή ’^or.i> tJ^^iav Ac­
cra/τζ tn rife yr, r &ησαι~

Oùr.àwc από 1 Θίυυισικ t-itzt’

■Αυμμόί awd Ασιαγκ HtrCf ·

Σαττο ιίΛο·'. α’το' Ι\χττ£;α'r? t-mCt/■

Er ’ξι'ι nr', or',. :~ιχο7ς ΐΐχπτίζΐΐν à.lyx^m uciv αιομχ tîowtî.· . s.-; Aima iia T< avTS 0 Xe>-

■ t ·

' ‘

* *I ν-* ·’’

47

Pomponixt « Dioni^axa dixit.

Hxreiici baptizare non poflunt, neque remiflioncm peccatorum dare, qui poteftatem
non habent, ut aut folvere, aut ligare ali­
quid m terns poflint.

Vixatu t

a

Thcnifa dixit.

Qui baptifma ecclefia commune cum ha­
re tiers tacit, iponfam Chrifti adulteris prodit.
49

Η'μίτί θά βάτπσμα ιΐλ^φαί^υ y ^τίτφϋζαχοAs?f/4v· ® St λ<^ν , wji T»ÎÇ αΐριτιχοϊί t^ffr
βατηζπ. , coo βακτισματη ^ày^·

ah Obba dixit ■

ΓαμΙμι

Si Deus verax eft , quomodo efle apud
hxreticos baptdmi veritas poteft, apud quos
Deus non eft ?

48

Ο’ η βάχτισμα Tr; /xxAaja/ai- τ»Ζί aiprnot;
χοτζών » TÎtù νύμφίιχι ra ΧςίΓβ μοι^ο7; Tap«%‘iaxrr> ·

• L<S‘

a

Una fides, unum zbaptif 113 · fed ecclefia
catholica licet baptizare.

Αλλο; Φ/ληξ άτο Mapirxri; «re·

Θκ> ;

'

Lucianus a Aitcuma dixit.

Paxeyrs c-orCi .

Er ituram- φω; wjq σχο'ττς xcmjvff.’, S'iixxtut
X, γμ;ν
7t/i a:piTtxoii ùvat T/ XW C.1 · Χ£Λω
ek ηυ» aiftTixoùi βαττι(ί£κι -

>r^
*
riiX

Aaifltas ab Utbiea dexit.

Qui haicticorum baptifma probant , noftium nnpiolxant.

zi^uryp/ ααοίοχ/οαζ«τΐ’. .

Asara,ο; «’.το
*

m baptifmo ipforuin peccata
caufa ad occicfiam veniunt.
, quod timere poilint in ju­
fi funt rcmiilionem peccato­

Jjmiai a Gcrmamna dixir.

unCJi.

aipsTtw δοχφιαζο.π; βάττϊισμα ,

Οί Tt

CHRlSii

Cum dtcat Apoftolus non communicandum ,
peccatis alienis, cenfco baptizandos efle has
reticos ut prius accipiant remiftam peccato­
rum, & fic illis communicemus

Atywni- nû axoccAs «ΤΑο'ξϊαιί αμαρτίαυί μτ
xozKvVWV, βαττιζί^α: τβ
* ar'psnxcùç, ria Λαβ^-

1'αμβάί avo Γί[μα'.ι
*β.«ί

9S4

jfymniMJ ab .^fnaga dixit.

Nos unum baptifma accepimus, & ipfiim
tenemus . Qu i autem dicit, quia & hrre­
ticis licet baptizare, duo bapofmata facit.
50

Saturnilni

a

JuilorianA dixit.

Si licet haereticis baptizare , culpa vacant
faciunt: nec invenies, quare, cos
Chriflus

4 Lt5e At'*’®··

.

1
9S5
a n n~0' Chriftux

STfiPMANus
CAKTH AGINENSE II I.
adversaries, aut Apoftolus Antichri-Atoc crarriopf , b ο α’ποτολο;

Σαηρνλ<& αλλΟ^ a’iô Svxifs

Aline Satarmix ι a Sjca dixit

Gentile» quamvis idola

colant , /tamen

Ot idvutoï C< >ζ «δωλακτίβονται , ομυς nvOeov
τοχιιρχ Ky κτίςΐιυ ίπΓρινύτ**σ·ι «qôuoÂo^èw/ è'urxc~ίω. tir τ»η\ Μαρχζών βλατφιγνι, kJ ττϋς à* αιχΰvorrtn ci τ» Μαρχ/ω.©'· βχχτιτμα ίονμαζονπ*;

Deum Patrem ·& creatorem cognofcunt &.
confitentur Dominum. 1 n hunc Marcion blalphemar ; & quomodo non exubefeunt , qui
Marcionis baptifmum probant?
52

ere·

μχζπ.

ch R isti ftOs appellet.

51

impf

«C
Μαρχίλλ©- <χ~α Ζάμη; K<rc,v.

Marcellus a Zutma dixit.

Ο'τοπ «φίσι; αμχρτιάν &χμα , ci μ>ΐ cr τί

Cum peccata non nifi in ecckfi» baptifmo îxxâbs ΐχ èiàotttt , ό αϊριτικάς μη βαχτίζαη, αremittantur , qui hrrcucum non baptizat ,
Β /υΐΛρτυλώ χοζχωνπ .
peccatori communicat.

5J

Ε,ι’ρίΐυαΤ©- αχό Ούλων

1 rex aut ab Ulis dixit.

ΕΖ cix τ»η ν ί’χΛλ>)σ/α w a/ptrixcr 01? βχTTTifc-tr οτι ήίη λ/^-trar βίβχττι^χι ,
μ^ζ-Λΐ γίΐίταΐύ
η caesii

Si ideo ecclefia hxrelicum non baptizat ,
quod dicatur jam bapt.z.rtus ciTc, prxccdir
hxrefis, 6c ma.or ht ·

$4

Δοιατ»ί 'ano Κιβχληηί «rCf.

Donatus a Ctbaltna disut.

O’ λί^-ων irxç* n7i αίρτιχο?; χά«ιν βαττιτμχπ$ rivai, α*οη^ον axoe-^aru ι’χό txx?o-r/av

Qui dicit cfte apud hærcticos bapliimit;
tiam , prius oftendat cfte illic ecileliain.

άπο Oxpxfi cirrci .

lofimu < .1 Tbaraz.t dixit.

55

C t A’xoxaAwp?ci<ntc tbs αληθι^α; , παραχωρι-ίΠύ
ή τλανη τη άλη^'α.

Revelata veritate, cedat error veritati.

56
3**" r

.

Jjtbanus a Philippe dixif.

Γβλ/cooi ατό Φιλιχχα tint.

Scriptum eft : A'emro pote/l aliquid accipere ,
nifi datum fuerit ùh de caelo . Si hardis de
ccelo eft, poteft &. ealefte baptifma date.

Γ ί^ρατπιι, o’èuZarui ârdpwxoç λαμβοοκ-ια bin ,
tav μη η ^ομ^ηι χυτύ ιχ τ» àpxv7 · ci η aiptTiç
ipavuist·* èit-uaiut κ. dpotviov βχπτισμχ ààvai.

Faujlus a Tbimida dixit.
/
Qin pro haretici» eccletiallico bapiifmati
intercedunt, illos quidem Chiitlienos, no> an
tem haereticos faciunt.

Φαντός a«ô Οημίδης πτο*.

Geminus

λ

Οι’ «
αιμταύν <αρός τι τίς Ζχχλττια; βχ~
πτισμα άιιζχμί^·** ■> tntirsi μΟΛ Xtffixyoi i ήμαί

ξι αΙμτιχΊκ ποι»<τιν .
D

Forma dixit.

Quod femel decrevimus , hoc & tencn>us, ut ab harreticLS vementes baptizcmii'
Rogat sanus at> L'Ja

58

·

Ecclefiam Chriftus inftitmt. hsrrefim dia
bolus : quomodo ergo poteft habere baptifu.arn Chrifti fvnagoga diaboli r

60

Tberapius

Γί/χ7ιοί αββ Φόρμης wjtcv.
Ο άταξ ί'χ^βίχμ^μ, τίτ» χ, χχτίχο^ ’ η» τ«4

airo ar'pmuv f’f^ouOsi βχκτίζω^ .

.

P'ayariavô; aro Owrui corf.
Τ/ώ Ζχχλησ/αν 0 Xgicoc ωχοίομηΐΓί, τώ) αιμσιν ο èia/βολ^ ’ τώί «ν èiiùtnit è^crv βαατκτμα Xeirà ή oruiaycayn τ» ίίιχβολα,
Θίρχτι(& atro Βαλκτμι η fcrCf.

4 Bulijrmo dixit.

Ο tt~i a^Ttxotf ni βχΐΓΠ<τμ« tbc t’xxAn<r/af
Qui luereticis cede hr baptihna concedit , αορ^ιίούς , τι <xX\o >) τηζ νύμφπ ttài Xysev
quid aliud , quam ίροηίχ Chnfti proditor
\^«ΒροΙότΜ yivitut ;
exlift it.
Λ4χ.-(^· a’™ M//Xffi<nK .^tî.
Lucius a Mrmerefa dixit ■

6t

Γί’^ρατηπ , οτι ô Ofàc χμχρτιιλω^ wt a’xwc .

Scriptum eft , Prwr peccatori' non audit ;

haereticus qui peccator eft, quomodo audiri
in baptilmo poteft ?

fix

<; èi oiptTiKOr ων ιίμχρτ^λάς , τώ a’xàroi or r<i
βχατίζϊΐν·,

Λ”?λοι Φ>»ξ a*0 Ούα^λαχύνίί

Altus Fthx a Vaglacenne dixit ■

·

Ε’ντώ^σςτ* σι>-τ;χ« «vsi -S tbî

In haereticis

fine cccleii* baptilmo

rcci-

,Î7
ST,Î,i’TO
concilium
»£“&"«{.»«
,tt
Ζχχλησ-Ζαί fiarrirpant, μώάς tùjj βηωι^Μον A piendis, nemo confuetudinem rationi & ve- “ânno“
« .
, rüi
--------- 2—
ritatj>ptxponat.
christi
arpantfittna.
'
μ·. · MS.
Α'ίλο;

ΣβηριλκΜ Πλήρης

64

Kwtnç anrè Ονγβάς «re*.'
Ο' Θι«ί «ί fct ,
ίχχλίφπαμια , ι^αΛβάχπο·μα. %; α& £ιααη.ίτ(ί fiarrtoShùat Ζχη, tn οόη Θισς, Jre Xttrèç, «π ικχλησία ira'.

ΕΖ àuùrntt άν&ρντος ii*t
GîA χ, μαμια^χ , δυνατή» )Ç τ»

B

Α’λλος OJ/xrup a’wè A'cn^a; «τον.

67

Ο'μοίνς.

Ot’r’feA©- ατο Ρ'Μτβίώδαί «τον.

atpfrtxà; * * Sovarat δούναι « μΊ
μαϊλον χιρματιχάς, ox<p
a’wo-

Α’νθρωτος

λίταί.
Πϋδο,τπαν·? ατο KwvxeAv «rcv.

Ε αν rts άτο

Tenax ai Horreij Cali* dixit.

Baptiima unum eft, fed eccldiz, cujus eft
verum baptiima.

βάπτιαμα «λη&ί.

et «v thStoet , fictTTitQôe» ·

Jalianxi a Marceilijm» dixit.

66

της txx?wiai , if τ»

A U tStb f’7^»» f^pcVnra, iva or atprrntot μη·
izi ίξω λαβπν Sujvâ/jfyjet, oruy tsjpgs τίώί’χχλη-

Deus unus eft, & ecclefia una, & baptifma unum. Quomodo ergo illic baptiaari aliquis poteft, ubi neque Deus, neque Chri
ftus, neque ccdeûa eft ?
„

Si poteft homo duobus dominia fervire.
Deo & mammonz : poteft & baptiftna duo­
bus infervire.

Τάαξ ά«ο O'tiù» Κίλλ/ύΛ- «jrt.

As/areA®- «το Κάμψη; fTwO.

PlaHattia dixit.

fUdntxt ai t^ha dixit.

6j

wfjMÇ δουλ&β
βάπτιτμα Suetv

ùm^rrüv.

Βαττ.’τ/ja c> Zπν, α?λα

4

Si poteft Antichriftus dare gratiam Chri­
fti, poflhnt & haeretici baptizare, qui appel­
lati iunt antichrifti.

arquee&crnf

ΓχλιΧΗί àrd MepxiWuaync HTC* .'

Alixi Satxnibu

63

Έϊ ftùotmt Α'ντιχιυης ίΐΐναι τίώ ^dtjf tw
Xyrrf, Susiamu iÇ o/ αιρετικοί βαττΐζ^ν , w

ί
G

Alim Viiior ai Afara dixit.

Similiter.

Doaatxlxj a Capfe dixit.

68

Et ego Temper hocfenfi, ut hzretici, qui
nihil foris confequi poftunt , quando ad ec­
clefiam veniunt, baptizentur.

Vtralui a Reficeadt dixit.

69

Homo haereticus · dare poteft, quod non » <*·
habet? mulco magis fchiünatkus, qui quod
habebat amilit.
70

Pxdentianas

λ

^uittcola dixit.

aiptew; ι’λθη (barri^hHar αό- θ Si quis ex hzrefi venent , baptizari eum
reftc ac jufte ftatutum eft.
Kfxuntt.

Tw opSJf >ζ δαα/wf

ΠιΤος àvi ίτπ^&^ Sfapptsns «re*.
E’rU ci βάπτ^μά iftv c* μονή τη Ζχχ.λ»ισ7α,
δ^'τ»τν -ηυς a’rè τφ «Ζρ*τίΧύΐν tyq' ·χιτμ«τικάν
Ζλθονιπ; , ώί μηδον <’χ«θθν «ληφδπχί , C* τρ
Ζχχλικτ/α βατπ^ηθαχ χ£>«.
Α’λλος Asxroç άτο Αώταφηί «TC*.

71

Petras ab Hippone Diarrhyto dixit.

Cum baptifma unum fit in fola ecclefia ,
idcirco eos qui ab hxreticis & fchifmaticis
veniunt, ut qui nihil inde acceperint, in ecclefia cenfeo baptizari oportere.

7*

Alias Lacias ab Aafafa dixit.

E’voç evroî Θίβ < ra^o'c £ υ/ίΓ χζ άγι* πν^μαης,

Cum fit unus Deus & Pater & Filius &
»£ μζίί ί’ληδ®", >Ç μιας ZxxÀwiaf, τβ παρά η7ς αι- Spiritus fanftus, & una fpes , & una ecdeριτιχοϊς βραττί^υα λι>£<θαι δ«ν φτ.μι,
Tbf ar’,P fia, quz apud haereticos fa&a funt, refeindi
»u’?J5 ιρ-χομ^κς C* τη Ζχχλητ/α /3αττΖζ«ν.
‘ debere dico, & eos qui inde veniunt, in ec­
clefia baptizandos efle.

Α’λΑφ* Φ/λί-ξ αΤΟ

H7TC.V.

E’yù xf/yw, Ζνα αχολ»θως τκ<ς Οπαις^ραφαίς

άνομοί παρά η7ς αιρΐτιχο7ς βατίτι^ί'ΐης , αν Όρος
τίώ ί’χχλητΖαν xamiçx^-owi 5 τ^
Ζχχλητ/ας
βαττί^ματι , αίθα iriea
?afà tb 0t£
δ(δοτ»<, QjpTTt^tLatv.

Sk

eu·» MSS. * Bc«e>n

73

Altas Felix a Taritis dixit .

Ego cenfeo, ut fecundum fanftas feripturas iniqui apud harreticos baptized, fiad ecdefiam confugerint , ecclefîæ baptifmjite ,
ubi potcftas omnis a Deo data eft , bapti­
zentur. ’
Ple-

imc'roj«nai no»· «ii, »ut l«jcu«.a> ·'

I

_ »»»
ΑΜΝΟ
74

"T’i"0* CARTHAGINBNSB ΠΙ. c'ÎSVïSf, *»
Λ
rteùvvu λ Lairu dixit.
Πλ*τ«σκ rfio A«t00m ««*,

ί,ο

Ego credo baptifina falutare non effe, ni- .
Ε’>*> «*·Λ» βαντΐαματι ntrnpioat /wi
«J
fi in ecdefia cathçjica: fit quando extra cc- μ* dr μόνη Tf χαδολαη ίχχληαζα, ^Iw^utik
de&UD. fit, fimulationem efle.
/χχληατας χεόηπυ, tt^nxta-μή ebat.
7J

Sdvietatu

λ

'ΣχλαίΜΚ α’τί Ζτφαλης fin.

Zjfkala dixit.

Haereticos nihil habere confiât fit ideo
ad nos veniunt, m accipiant quod non habent*
Honoratu a

η6

Imoc* dixit.

*Tùi αίρττηός μη$Οο qco avvmpcr, ιζ fftf nn
^ρός ήμας ΐ/χνηι, tva λάβααιτ^ S μηίχΒζτπ.
Ο’νβφάτφ- οΜ Αμ^χικ h»c·.

Οτόπ ο Xttrôc α’ληθιίίκν, μαϊλον τί όλη·
Cum Chriftus verus fit, magis veritatem,B ,
quam confuetudinem fequi debemus : ut hz- ■3-Hut, η τη aiw&eix tirfàat ο’φ«λομ$υ, tva TW
reticos, qui ideo- ad nos veniunt, quia foris αζρττηώ , ffa' τ5τβ <wpdç ημάς ι’ρχρμ$Μς » ότι
nihil accipere potuerunt, ecclefir baptifmo ίξν μηδο* λαβήν ntwfàwav , τύ της ίχχλητΐας
βάπτίαματι άχιασωμ^ο,
fan&ificentur.

77

Ου/χπφ άτο Ο’χτόβΒ tlirr.

Vitior ab Oiiavo dixit .

Sic & ipfe fentio , ut qui ab hzrefi Vf
niunt, fine dubio baptizentur.

78

Τβγ» χ} αΰτίς φρονώ, tva «t άτο αιρίτίνς î’/h
^ομ^υο* , «δζΓ0χη*ί βαττταόήαι ,
Κλάδος «’το Ματχούληί RTt.,

Clarius a Maftula dixit.

Πρόδηλός t çtvjrn^ivfjx ημών Υηα» Χ&ιηΐ «τόφαManifefta eft' fententia Domini noftri
fu Chrifti apoftolos fuos mittentis , & ipfis
. ........................
...tbç
.......................
-...... ,, xi _αυτοϊς
____ ,_____
α
ις arorίλλθ'/τ®ς
tαυτί «τβΓόλχς
μόνοις
folis poteftatem permittentis, quibus nosoz\^^«xoAbSbuXu
ceflimus, eadem poteftate ecclefiam Dei gu- τϊ
- οωι$
>■»· ύξ^τζα
- ■ Wu)
· * («χληα/ζν
· — - χυβίρνήνπς
<·
0tS
, >Ç
bernantes , fir eos qui credunt baptizantes.
tbî τζτΧοντης βαττ/ζο’/πί·
Jza
τβτ» o/αίριτιχοζ ,
Et ideo hzretici, qui nec poteftatem , nec
οί μηη rbuucJfyrtav ϊχονης, μήη τΐιυ ixxKntriaco, β&
ecclefiam habent , neque baptizare ecclefi»
Pairrz£f<y Τ(3 τί$ t χχλητ/ας βαοπίαματι ξύνανηυ.
baptifmo pofliint*

R-

79

Stcandianat « ΤήιηΙχ dixit.

Non debemus hzreticos noftra contentio­

XfxwJrayoç β’τβ Θάμβης η τον.

Όυίαμύς οφήλομιν της αι ρfrontζ τη ϊμιτίρα φίλο-

vwxz Λ err£pdL«y, ι να ή dv τη ιχχλητία τβ χυ& νμΛ
fu Chrifti non baptizati, cum judicii dies ve­ . Ino·» Χρ/ΓΒ μη βαττπδΟΛπς, οτάτμν ήημόρα της
nerit, nobis imputent , quod per nos non
χςίστωί ίλθη « ημάς atriaaa/rmt, οτζ Jzημάς οώτ
fint baptizati, neque remiifionem peccatorum i&xmidww t Hi τΐιμάφκτιν
αμαρτιών ίλαβον ·
confccuti. Propter quod cum una ecdefia fit
~
■ x’ .< n
,
& unum baptifina , cuando ad nos conver-D^^rp μιας wn της ίχχληηας, x, ΟΛοςβατπαμαης
,
emv
<βρος
ιΐμαί
ΐλΰοχτι,
μ^
1
τίί
/χχληtuntur, fimul cum ecdefia baptifmum etiam
“*'
*>**-'-■·
«·
<—>«α/αί χ} τβ βαπτΐαμαπς τυχήν όφΗλΒσ-ίΧ.
confequi debent,

ne decipere,-ut in ecdefia Domini noftriJe-

So

Axrtlixs a CMlal* dixit.

Joannes Apoftolus in epiftola fua dixit .·
Si <]nts ad vot venit, & dodirinam Cbrtfii non
bxbet. nolite eum admittere in domum, iT Avo
illi ne dixeritis . Qui enim dixerit tlh , Ave ,
communicat verbis & foliis ejus malis. Quo­
modo igitur admitti in. domum Dei pofliint,
aut quomodo cum eis fine ecdefiz baptilmo
communicare poflumus , quin fimul fic ma­
lis eorum faftis communicemus’

81

Γωα'-piç <5οότοΓολ©-· dviortro^n ouirS ιφη" ήτις

tp^snii ινοος υμάς, xi τίώ £/αδ οχΐώ τ« ΘίΒ β φι pu, μη
λαμβάπτΕ αΰτνν ή· θΐκιαν,^χαιρ(ΐναντΛμ* λΐχιτς,
ό λίγ^ν οω’τΛ χοίρον, χογ,’«;η ηϊς λόγοις cuîtb , χ;
τπς ιρχοις τής τηνηροιί '
e 'Sn/ffS δί^θιώα» ή;
•txïav ηυ Θιου δινανττκ, ί ηός αυτής χω&ς τ» τη;
ιχχλτ,σ-ζας βαττίαμαης xotytovnaat δυνάμ&α , ή

μη η>7ς ηονηρής αυή^ ιργο:ς χο/νοοήμΟ^.

Vilior a Gemelhs dtxit.

B/xrup ατο Γιμιλλων «τι.

Czcus fi cecum ducat , ambo in foveam
cadunt . Cum ergo haereticos conftet non
pofle illuminare quemquam , cum ipfi czci
lint, talium baptifma non valet.

Τυφλο'ί τυφλή t at όίηχ}1, αμφοπρηι «ί/Solo­
vov τίσονντκΐ' ttrft ex/V ααφίί ift, μη δϊνα&αι αι~
ptrixw Tiyx ψωτίσαζ, art Sn τυφλήν αυΐ$ ôynov,

81
Notohs ab Oea dixit
Tam ego przfens, quam Pompejus Sabra> Lej· Ν«τολι·$.

*-Mfe

Αιφ>ίλ:@“’ α’χο Χο»«(3ι?ί HTC4'.

?|d ntir^v η βάπτιαμα oCèfvtn.
* Νατ»λζ@- ατο Ο'ας ήπ.

Κά^ πάρω* iyi| Πομττό^ ατο Χαβρα^ν ,

99*

STKPHANUS

CONC. CARTHAG. ΙΠ.

’ΛΐΧΤ’> ■»"·

?5χ

, ο7«ρώίΤΜλαχτ»μοζΑ tenûs , quam etiam Dioga Leptimagenfis , *Α Ν jj^yqui nihil mandaverunt , corpore quidem ab-CH* istf
(entes, fed fpiritu prxfcnrcs cenfemus, quod
' *’*
νομΐ*, 9τηρ
χολλοι tfUJUfw/exoTez ήμάΐρ, τ&αί& multi coepifcopt noftri : quod haeretici
ptnxte xotvcrndêv ημ7ν μη àtwtu&ae 3 fà» μη **/
communicationem habere nobifeum non pof­
ίμά ftcornt&iStw.
funt , ni G a nobis fuerint baptizari.

1’Jwoi «z6 NiwXw t<7C*«

8j

AYfWvn i <wt% t’x&iaftfyj ,» χυείζομα/·
·»« tJs «<prr«ùs ης ίρχρβμκ «ί rW ί’χχλη«7«» βαπτίζωμ^α.

Kuepwài «ττί ΚβφχηίβνΟ' 4ws.

Λ Ntapol,

Ab eo quod femel cenfuimus, non recedo : ut
haereticos venientes ad ecclefiam baptizemus,

84

Cyprianus » Carthagine dixit»

Tiw ΙμΙυο άκόφχσιν όλόχληροί ίΗχνυστν κγγοMeam fententiam pleniflime exprimit epiλη 'Wj’às Γο0ι«ν«ν e-uxrjrrTxoToy νμύν γραφ&ισ-α, J ftola , quae ad Jovianum collegam noftmm
<r« αΐρίτιχχς xarù τίω £«γγίλιχΙιύ
«τοΓ·λ/χίώ (cripta eft, hxrcticos fecundum evangelicum
μΛρτκΑχν craxrnN τ» Xf.^» xi AVr/^ei"»; ο’νο- A apoftolicum teftimoniutn adverlarios Chri­
fti & Antichriftos appellatos, quando ad ecμαάώταζ , oaorav τβ ιχχληβτ'χ arpos-fh^utn ,
ck-Gam venerint , unico ecclefix baptifmo
τύ cit της tχχλητίβκ β&πτί<τμχτι , βχτττίζίάχι baptizandos elfe ; ut poflint Geri de adverGtivx διιυηθώσΐ *fai&xt αντί tfrdptSv φίλοι, riis amici, & dc Anuchriftis Chrtftiani.
Κ νξ Αντιγς·«·«* Xt/rrcvor.
ΖΩΝΑΡΑΣ. ΑΖττ.ι μ3£ iv ai γ\άμαι?$?'ν
ZONARAS. Ht funt igitur patrum fentenτη οταοέω "πώτη σΐαίλθώα» πχτίρνν τύ μίγάλν
tix, qui cum magno Cipriano tn concilio ifto
Ki-ev/ac.J' α’>λ’»π ίπι πΐς αιρίΤΐχο7ς ξχρ.χτη,τχν convenerant : fed nec apud omnes htreticoc, nec
ττατιν, in tnt -ηΐς γιχμχτικο'ι·;’ η γχρ ύ£τίρχ apud /< hijmatiios valuerunt. Ham fecunda [)ΐιχημϊμιχη auioêoi, ώς nèn ciprTui, ι'τίξί«λέ re, α;
nodus Occumemca vel Jam ditium eft, lueret ixîptrtxtS'j, χ, a/Æ 3χττζ’σαχττ èt\f^xi tstis co> nonnullos excepti,'ac fine baptifmo recipienΟκτΛί'ατα,
αο ο,·
·%ικ μΐ'ίω, χζ α-( 'dos ui» Linxit Jan£io cbrijmate tantum unitos
χα-θ ματ/λοχιπ; τίιυ o/v/at? aipw; ιχχςοχ, (χ Ttx- <7 ρ,-opisam htrefim jmguloc anathematizantes,
<7 omnes fimul ■ Atque hac de cauta neque exσχί χκλώ, · χ; ϊ>ιχ τ«γο u‘r ύ^ηγκ -'ητχ'ΐ at γ:ύpojitx funt ht Jentenfit , utpnte minus neceffaμαιΐυπκ, <ΰς μηοίναγ*χ7αι, οιαμηάί CÙip^vrtr.’, rit, & ‘juz non promoverent, fed & compenα’λλ« Xy χχτά «τύνοψ/ν ΐγρ
.
diofe perferipta
c.-annum

ccHRWiT
• si

CONCILIUM

AFRICANUM.

’

Habitum circa annum CCLVII.

(x moti Ba
Ium <vlk
€hunt .

Uamvir perfuafum omnino habeam JanflumD rens erat a rebaptizafione, evincit tamen eam doHieronymum lapjum fm/Je quum Jcnpfit eoj- Ei.inam
"
’ nondum
‘
“ fuiffe apud Afros, taabolitam
dem Eptfcopoi Ajricanoi qui rebaptizat tonem cum metfi plerique contra fentirent. Praterea Concilium
fanflo Cipriano janciverant , rurfum convenien­ Cipriani adhuc avo Vincentii Eirtnenfis tn aufilotis , novum emifilfe decretum , ac fententiam de ritate juiffe probat exemplum Donatiftarum, qui
baptifmo fuam mutaffe, putavi tamen dandum ef­ (ut ait idem Vincent iui , & confiat ex geftii colla­
fe m hac noftra colieflione locum huic Eptfcoporum tions Cartbagineifis & ex pluribus Auguftmi lo­
conventui, quemadmodum nonnulla Concilia refe^ cis ) illius aublontaie Concilii rebaptizare fe jacti­
runtur m vulgatu editionibus Conciliorum, qua tabant . Denique nullum novi iftius decreti teftimotamen confiat habita non, ]uiffe tantum ne quid nium aubt extat in tota antiquitate. Quod tamen
ifttus argumenti pratermittatur ,five verum illud, fi faffrt, haud dubie eo ufi frequenter effent advtrfive jaljum fit. Ait 'rgo Hieronymus in dialogo farii Donatiftarum. Contra Augufimus tn epiftola
adverfus I.ucifenanos , illos tpfos Epijcopos qui
xi-viii, adnotat non inveniri Cyprianum fenteneum beato Cypriano ftatuerant h^reticos effe reba­ tiam de rebaptizandis hareticu fuam correxiffe ,
ptizandos,' ad
antiquam
confuetudinem revolutos,
quod ‘etiam colligi HVKnuc
abunde ^utejb
poteft ex layiiC
capite OCtaVO
obiavo illinovum femfife
— '~'/rr decretum,
’. ----‘ — ;quo
- - videlicet
’ · ’ ■ ’damnabatur
i . ■ 'r*
L· bri Jecunds contra G audent tum. Itaque fieri poteft.
dt
ί
i
onrtlii
iifici
»'tna
ut?
n.iDfr/ma
t.~n_
_______
__
......
1
>
*
fupertorii Concilii dofhtna de baptifmo baretico- ut Hieronymur, cum videret rebaptizationem‘a ca­
rum . Huic Hieronymi opinioni multa repugnare tholici. Afris rejici, fortafiis odio adverfus Donavidentur. Primum enim conftat auHoritate Con­ tiftas , pi-taverit Apros ad antiquam confuetudinem
citu Arelatenfi; viguiffe per multa tempora poft revolutos effe ftattm poft Conditum habitum fub
Cyprianum doilrsnam de rebaptizatione àpud Afros.
1 ypriano, quemadmodum Auguftinus m libro tertio
Deinde tftud tpfum probatur etiam ex Concilio Car­ d< baptifmo cap. ij. ait illos ad priftmam confue~
thagine habito apud Gratum Epifcopum : quod h- tudinem rednffe poft Agrtppinum.
eet confinent ex Epifeopis, quorum animus abfor-

Q

_ ______ ____________________ _______________ ______________________________________ VITA

lïaVd^nu^'ù'rnjïre cirj

'C ' F°ft °-

, anno, circiter

CHRISTI

'*·.»!*%«’’

___ W

■'*■'■*

* ·“*

,··^»^μ■

♦.ri'*w*‘***’

(··ϊ

VITA SIXTI PAPÆ II.

»M

CHÏflTl

, ■

_____

■“' *”■ .iseasssæsssæeesæseçeôSi»»»

V

I

T

A,

EPISTOLÆ ET DECRETA
•SISTI

PAPÆ

IL

Ex libro pontificali Damafi Tapa
[iiur r.uial
In chron. βτ gravius llb. 7. hlft. cap. “
adltioa·
ixtus b natione Grecus, (<) ex philofo- "i»,
Eufel
aberrat quia priori loco eum oflo‘, pontriorl ua- «ora VaMU
pho( i) de Athenis, À Cedit annum unum, (decim
"* annis
"
fediflb feribit. Baronlus anno 1« t. num. 9. aoaaaratar
t Fuit ttmptHkvi Vtltnanl O D"H. ) Error libri sjmenfes decem, dies ( c ) 14. martyrio corona­
. Decius enim annis abhinc oflo ut fupra Qü®
tur, c Fuit temporibus Valeriani & Decii, (d) pontificalis
diximut in Cornelio e vivis fubl»tu« fuit.
tora Siatas
Eodem tempore hic comprehenfiiselta Valeria­ ■M« , Decium fed icet , inquit Cyprianus epilM* J· ««<!«'“f
no , & dudus ut facrificaret dzmoniis ■ Qui arntit Çf ktll»
viiinmn frttr , Cornelius ni­
quia conteinpht przcepta Valeriani , d capite mirum,/m. fa.rrjtUe vicit . Accedit, quod ipfe Cy­
prianus. epiflola Sa, quam in exitio latens ad Sucteffum
truncatus eft, & cum eo (e) fex diacones, Fe- epifcopum
feripitt , aperte teftatur , Sixtum Valeriani
liciiTtmus, Agapetus, Januarius, Magnus, Vin- imperatoris juftu martyrium fubiifle · SI Valeriano impe­
rante
occifus
eft , quomodo fub Decio Imperatore occentius, & Stephanus, e vili. Idus Augufti /
efle potuit , cum inter utrumque Gallus tt VôlnEc presbyteri (/) praefuerunt a confulatu Ma­ cifuy
fisnus imperium adminiftrariat ? Vide qua diximus fuximi & r Glabrionis, ulque ad confutatum Tu- pra Jn Cornelio.
fci,& Bafli, (5) xiv. K a!endas Augufti. Quo
d Cjtitr truncatw
. ) ϊη ceffleterio eodem, in qqo‘Sixu>s qasre
tempore fuitg magna perlc-cutio fub Decio. Ec contra legem Valeriani imperaturi, aditum cormetcrio- m cicmaten.<
rum prohibentem pecca vcra,t, occifum efle, teftimouio ‘occiius.
poft partionem beati Sixti
die tertio , A > fanfli Cypriani conftat .· predifla enim epiflola Ss, ad
parti funt Laurentius ejus*aichidiaconns, (/) &B' SuccsZTum , Sitium , ait ,
tfmtitri» aulmudvtrjum
fubdiaconus Claudius, Severus presbyter & Ro­ (ciaUc . Lique eonfulto ad ceteros a cometeriorum
latebris, ubi multi ad fidem convertebantur , abflermanus oftiarius, & d Crefcentius leftor. i Hic rendos, 1 .-eidifle putamus. Decollatus an crucifixus de· Fu«riin« cru
fecit ordinationes duas per menfem Decem­ ceflerit Sixtu, pontifex > controvertitur . Unus fit fo- cifixu» . ·
brem , presbyteros quatuor , diacones feptem , lus Prudentius hymno ». cum cruci a/Tuum fuifle ua- decollatusepifcopos per diveria loca duos . Sepultus eft dit hi, verfibus.
JGxv Sixtuc ufitut eruti
in cœmeterio Callifti via Appia, & fex diacoLaurrntium flentem vitient
miuin indu- tt‘ c^us ’n cœmeterio Praetextati , via Appia ,
Cruiit Çub ipfv Jlipire , flrc.
ù ctfuni in ( o&avo Idus Augufti . ) Beatu vero Lauren- Verum in cometerio prediflb capite truncatum fuirts ,
teftimonii, eft comprobatum.
pUs fepultus eft (4) via Tiburtina in crypta , plurium
e Oiiave Hut
t ‘
....
. _ C/- φο anno »
flugufli
, ) Idfm confirmat
fxnfli
in agro Vera no, quarro Idus Augufti. Et cefiUfata apiftof* ·*· "*· *erh·* ■
an- mtnie mi>
favit epifeopatus dies.
tyrfiftir lr

b Xyftm.

S

ννβ/irum die , Cf catas eeeiem Quartum . Quod autem
hoc anno * >61- martyrium fubierit , Cypriani marty­
rium , quod meule uno & paucis diebus poft obitum
Sixti contigifle ex Pontio in vita eiufdem Cypriani
4 Statut. AnaoChrifl i " 160. poftquxm fede, *». 'Jic- C ptobaturr, in hanc fententiam noe inducit.
*rr
iju, paftore viduata iu iifct , Sixtus l'ucceflït a*,
/' Er p'fibyteri prafuerunt a cenfulatu , &c. ) AuAor
. die
Error
libr
pontificalis , fui ipfius parum memor , indicat , poft
,_____ Augufti
__ d
. impeirii Valeriam & Gallieni fc.xto .
mentis
pontifical»
pontilex UDionylïn» pe ni ten s et rori,, io quem pet African», in­
obdunt Sixti ufque ad initium Dionyfii aliquot men­
duit ua erat, novo ca.fu emergente , nihil temere aufui
tium interregnum pontificium fulfle, ac interea clerum
^éxandRom eft *“· fp°nte decernere, fed an ab heretici, baptiiaRuminum ecclefia univerfe prefuifle , quod quomodo
p'onuficïni
tum alia forma, quant qua utitur ecdeCa , rebaptirarq
cum verbis ultimis hifce i eeflav/t apifeepatut eiier jy.
contulit
ia liceat, Sixtum pontificem , ut teftatur Eufcbiu, libro
confentiat, ipfe viderit , Refpcxit forte ad Id , quod
caufa bapttfiBk Ί- cap. t. confuluit
Valeria.iu, per magum quemdam
infra in vita Dionyfil refert, ipfum Æmiliano & BafOAava perde- Æ.gyptiuru in Chriftianoi, quot initio imper» fui adfo confufibus Id eft, anno >6.
fedifle ufque ad coneurro Vult amavit, concitatui, oâavara perfecutionem Chriftianofulatttm Claudii 6c Paterni , Ideoque reliquo tempore
rum ediAatn-mtn aufplcatut , publicoque edi flo, fub perna capitis ,
poft obitum Sixti fedem vacafle.
quale.
conventui Chriflianoram, & cœmeterioruni adiius in­
t Magna perfecutie fub Dede. ) Sixtum fub Vale­ Mirtyriem
terdicit , ac prufulci omnes ad tollendam conveniendi
riano imperatore anno imperii illius 7. non fub Decio Sixtif.bV.
occafrouem, longiflime relegari mandat . Cuius decreti
adhuc vivente paflum efle fupra ex epiftola Cypriani
vigore duo Ipraina ectlefi» Dionyfiu, in /Egypturn ,
5. i< |i. probavimus : nam hac poftrema epiftola ti. (ub
Dec
Cyprianus in Africam relegantur . Baron'u, anno 160.
I»oft alia, harc ait : Multa vari» tf incerta epiulenHut contigit .
num. it. cum fequentibus , tv jj. cuua fequentlbus .
Sabelli! here- Hujus pontificis anno primo SabcIIii hrrefi, . facrofanicrofaoValerianum a a fenatum , ut epifcepi , W
ùteiotra.
flem Trinitatem negant is , ij»fo Sabellio aufloree >'elrx
, CT liacenet incentinenti animadvertantur ·.
vtre & tM egrtgti , & equiter Romani , //potius propagatore, οι ta eft aut propagata i ut conflit
c
gmiate amtjjav etiam banit fialieniur, Cf p aelemptlt
ew epiflola Dionyiii ad Sixtum feripta , que apud Enfebium libro 7. cap. 5. extat. Barotilus anno pradiflo
fact-hatieut Cbeifiiaui effe perfete'averi nt , capite y«,yxv muiilentur / malrana , àjemptie bmit , in exiiturn
numéro 61.
Tempus fedia
* StJ,t
» ”'χΓ<· 10. liât *4. )Anno
relege at ur . Cajarlatti ouicuntifue vel fe/ut cenfeffi fue­
uno minus tS. diebus fedifle , ex die ingreflua 6t obi­
rint, tel nunc renfejfi fuerint, renfifrenlur, & vin­
tus colligitur. Qltando federe cœperit , fupra in prin­
cli in Cafartanai peffeffiener Pefcripn mittantur. Sub­
cipio diximus , quando autem martyrio coronatus dejecit ei,am Valenanut imperatae eraiieni fua exemplum
cefferlt , infra dicemus verbo : Qilave Idui . Gravite
litterarum , quat aci pra filet pravenciarum le nebit feCenciL General. Toni 1.
R. r r
cit .

Not* Se* er i

ni

Binii.

(a) Lut A Plitlofcphua. ( (· ) in Lue. heft it -Lrbtnh . («) Lm XXIII. (J) Lai. aiiit, quo tctnpoïc fuit maxima perlc*a»o· 'r) t«<· «lu ex ducoubu». ( f ) Lue aeUii. II. (g) £■<· XIII. (S) Lu. poft tertiam di»m . (i) £*«. '<■/»>/ . JV.
id Aug (k) Lui legitt in cimitcno Cyiucci in agio Vcraao In Crrpit eus alita multi, ttaitynbua, A cafta rit Ac.

„ t-*

995

S I X T I

P A P Æ

IJ.

996

ea» t quas btera, fseami* fmramuf mtesm, flaniee fi-A.g<o autem mihi aliter non licere, quam nt om"pefimeZ, de .pe tf indulmfiiie demeat, utlu etm
QeS ÇOnatUS meos et CXuf® , in qua UlUVerfaltS
eeee emanem . Et *atiM tubjti agit. SSutum autem in ecclefia: falus infeftatw , impendam. Agnofce,
eameterie animaduerfum [tieiit affave Iduum afa<·fili carifltme , d non er tempore , neque poft -’‘h*ci”
Jteemm de. . It aqua fi imptraate Valeriano martyrium
tempora filium Dei natum , fed ante omnia „uem «p
fubilt, non poteft Decio regnante id fubiiffe .· & fi ,
tempora de paterno utero inenarrabiliter gene- >>·
quod teftatur Cypriani «piftola J. Decius divina ul­
tione extinôus efl » Cornalk» pontificiam fedem guber­
ratum , ipfo Deo patre per prophetam dicen­
nante i Cornelio autant Lucius, Stephanus Lucio, Ste­
te : Z» fpkn doribus /aniforum ex utero ante Luci- rf»t· »oy.
phane Sixtus pontifies fucctflerlr , plane fieri nequit ,
ferum genui te. Quam fententiam & Ifaias pro­
ut martyrium Sixti ad imperium Decii'referatur . Qui
Sub
Decii Sixtum atque Laurentium fub Decii pcrfecuclone mar­
pheta dubiis atque incredulis evidenter exprefpcriccuuone tyres faflo» elfe feribunt, non falfum, fed verutn af­
fit, dum non aliunde Filium , quam de Patre
Sutu*
A ferunt. Nam decennalis Ula perfecutio, per decenniuru
Lauientius a fecundo anno ufiiue huc, & ultra fub Gallo &' VΟ­
natum ineffabiliter oftendit: In humilitate, in-Ά· ”·
mart y r lum
Ι u fia no ac deinde Valeriano flt Gallieno continuata ,
quit , judicium ejus fublatum efl . Nativitatem
patio* efle, quandoque Decii, quandoque Valeriani perfecutio noejus quis enarrabit? Et in libro Job. Sapientiam 7*^ st.
quomodojin- aninatnr .· eo quod, ut fupra aliquoties dlximu», Decio
tcllip
Dei, ait, unde invenies : latet enim ab oculis boauQore cœpta fit i At Valeriani cenfura approbata fue­
beat ;
rit. Videqua diximus fupra in Lucio, item Baronium B minum , & a volucribus coeli abfconfa efl . Exhic num. 9. & in notis a<| Martyrologium Romanum
pergifeere paululum , & fi lumen fcientiz in
dic 6. & 10. Augufti.
teipfum aliquantum habes, invenies, cujus na­
h Pafi funt Laurentini.) Poft rriduuma Sixti mar­
Mirivium S.
Liu. rut i.
tivitas a propheta non potuit enarrari ex tem­
tyrio , nempe a· Idus Augufti Laurentius patria &
nitione Hitpanu, diaconorum primarius clariflimu, at­
pore, vel ut adftruere ipfe conaris, non potuir
hleta in fide , illuftre certamen obiens , poft diverfa
generari. In principio , inquit Joannes evange- 7·«*. >.
tormenta , dentum craticula impofitus , Igne affatus,
lifta, erat verbum , iS verbum erat apud Deurn^ ~
intignem martyrii coronam confecutus, admiranda pla­
ne animi virtute de perfecutorum perfidia triumphax it ■ Hic cum videret Sixtum epifcoplim fuurn ad mar­
tyrium duci, flens, his verbis, qun reieft Ambrof.de
etfic. lib. t. cap. <t. illum cosupollare ctapit. fna pre^re-

·*
trt9
Hi' f ittrirf itrif μ;γμ^

pfïrr *

dffffitrfm pr^.
fïfffr/r ,

tempus quaerere volueris , non invenies : qitoniam ex quo Pater, ex illo & Filius· & quod
Pater eft , id eft etiam Filius , Salomone di­
vero ei hicf;
cente : Ego .ex ore altiflimi prodii , primogenita
dejera, fij

jc”· '‘"r iut jan/usn/i nega. ? &-,c. Sixtus
relpondit ; N.’» e^e te, fili, dtre.'intjua a
m..je-Λ lipi debentur certamine . Ne. ..uatt fenei leti..rit
recipi mut { le qtt.ji juvenem manet
fUcriejior de tyenne Iriumpbn/ : me* ut nier , flere eteflfe: fr/i IrlUuum me feiiuri,. HtC qui» «d utriufque
funtinam atque «cernam gloriam muhuni conferunt ,
pioiixlorlbus, quam forte opua erat, »erbi» adferibo.
• Hrc fe.il erJirtatiener iuat . ) 1'turu dumtaxat >
S.stu, quo-:'
non chias ordinatione, per menfetn Decembrem fectfle ,
oidir.aie.-i:
tempus fedis illius de quo fupra, arguit.

• Uiriquv

a

fpurta.

EPISTOLA·

SIXTI PAPÆ

iS Deus erat verbum: hoc erat in principio apud
Deum. Omnia per ipjum faila funt, & fine ipfo
falium efl nihil. Et iterum.· Erat lux vera, qua itu·*,
illuminat omnem hominem venientem in hunc
mundum. In ifto igitur quod dicitur, Erat , fi

I.

II

AD GRATUM QUEMDAM EPISCOPUM.

Licere accufatis vel damnatis epifeopis ap­
pellare, five adire ledem apoftolicam,
fine cuius auâoritate caulae eo­
rum terminari, non
debent.

,4.
ante omnem creaturam. Ego jeci, ut in calo ori­
retur lumen indeficiens , & ficut nebula texi om­
nem terram. Ego in altijfimis habito, & thronus
meus in columna nubit . Gyrum ceelt circitivi fo­
la, iS profundum abfifi penetravi. In omnem ter­
ram fleti , iS in populo primatum habui . Item
ibi : · Cum préparâtes coelum , aderam illi , & F’»*- 8.
cum jedem fuam Jec er neret. Quando fuper ventos
fortes faciebat in fummo nubes , & cum certos
ponebat fontes fub caelo, cum fortia faciebat fun­
damenta terra, ego eram cum illo component, &
ego eram , cui adgaudebat , cum litaretur orbe
perfeilo . Et in plalmo centefimo primo : Tu
domine Far
in ft
principio
terram jnntlAJU
fundafliy, ^jr
& oper.a
ma» '>*
I'tlttm
fl*U "IH
tuitum iunt caeli. Ipfi ptribunt, tu autem1
permanet , tS ficut opertorium mutabis eos , &
mutabuntur : tu autem idem ipfe es, iS anni tui
non deficient. Non enim erat xtas, aut aliquod

tempus , antequam de patre filius nafccretur :
quoniam qui tempora univerfa propria poteftate conftituit, ex tempore vel poft tempora naIci’ non potuit. * His paucis fententiis _ brevi- e Hafteaus
iihacti ver­
ter confultis tuis relpondi, frater cariflime. De ba,unde
fraus
Eptfcoput Sixtus Grato coepifcopo falutem.
cetero tuam moneo dileâionem , ut cunftos , mangonir d«ICfiCUI
eel*
quos errare cognoveris , ad catholicam fidem ,
i> s L«> ep T Ætari & gaudere me b plurimum in Chri- & ad unitatem reâe credentium , convertere dennffima.
Jl
A_d flo Jefu domino noftro diledionis tu® fludeas , & tu nunquam ab apoftolico tramite
feripta fecerunt , quibus evidenter oftenditur , recedas. Si autem te non audierint , & erranquantum catholicam diligis fidem, & quantum , tes v( .quod
)WU «um
piuMiuciuu, nobis
uw» wj
abiit ,) permanferint
eos mapravorum hominum deteftaris errorem. Omnisnifcftare, quam citius poteris,. non tardesf, ut
enim hzrefis nimis eft impia , & evangelic® apoftolica
’ "
"
’
‘
“
auâoritate aut cito ad ecclefiam con­
veritatis inimica , qux non portionem aliquam vertantur, aut ab ecclefia feparentur . Audivi­
m- iu » Me- ludere , fed ipfa Chriftianx religionis conatur
mus etiam quod quidam erronei , & confcnmoi “”>me funjarneiJta convellere. Memor enim fum, me tientes eis, te & reliquos infeftent epifeopos fic
fub illius nomine ecclefix prxfidere , cujus a epilcopos aliquos comprovinciales ad veftram ina domino noftro Jefu Chrifto eft glorificara famationetn atque damnationem fecum trahant.
e S. Leo ep confellio, & 1 cuius fides nullum unquam falQuapropter in hac fanda fededudum a mul­
"
lit fed omnes quidem hzrefes deftruit. Intelli- tis epifeopis conftitutum erat, & modo ad veflrum
. Ελ

en

E P I S T Ο L Λ

XX/'JT Arum & ceterommfr.truni mxüinm eft de-A U1·»

* quad*

quibuldam gravtonbus pullantur tel cnmmantur caufia , quoties neceflc ment, libere apoftolicam appellent fedem , atque ad eam quafi
<d matrem confugiant, ut ab ea ( ficut fem■er fuit ) pie fulciantur, defendantur, & libe»
eatiir. Cujus difpofitioni omnes majores cedefiafticas caufiu & epifeoporum judicia , antiqua
apoftolorum eonimque fucceflbrum atque cauonum auâoritas refervavit, * quoniam culpantur

I.

&
MUr.

II.
ntiaMii. Atytw·

vieitau priai» ot» » ac foper 6m «Uo nmporia
priadato «rtitift.
<p» fit faqaawi apitol·
««aede v»4«ater, pr«cedentiba· peMadeatiam peatlfi,p teü*
faa‘·

EPISTOLA IL

epifcopi, qui aliter erga fratres egerint, quam
i q i. Am· qufdem ledis papas fieri placuerit. Unde piadûau?1 '**cu*t> utacculâtus vel judicatus a comprovineia<· K«u..
|-n «liqua caufii epifcopus, licenter appellet
1. Si quit adoerfui epifcopos vel efforts occlqfi*
tanjam habuerit, qui fe geret .
* Conc.Sird.& gjeat apoftolicx fedis * pontificem, qui autB
* « r r
fe , aut
yjçgrjQj fa# , quidem retrait. De epifeopis rebas expoliatis, aut a fede pulfis.
lit. Ut nullus epifcopus alterius parocbianttm re­
ftari negotium procuret. Et dum iterato judi­
tineatordinet y vel judicet.
cio pontifex caufam fiiam agit, nullus alius in
iv. De epifeopis injufle damnatis , if apoflolica
ejus loco ponatur aut ordinetur epifcopus: quo­
auffontate refiitutis.
niam quamquam a comprovincialibus epifeopis
•ccufati caufam pontificis ferutari liceat , non v. Quod excommunieeti epifeopot accufore non poffunt, net dit qui eos in fua non recipiunt ac-.
tamen diffiniri , inconfulto Romano pontifice ,
eufatione , nec major a minori judicari , vel
permifliim eft, cum beato Petro apoftolo non
damnari.
**,,k ‘f * *b alio quam ab ipfo diftum fit domino : 2«*’
-cumque ligaveris fuper terram , erunt ligata 6"
in calo : tf quacumque folveris fuper terram , DiltStiffimis fra tribui per Hifpantarum proutacias cenftitutis, Sixtus epifcopusin
^ui·put*»·-erunt foluta & in coelo. Er fi quis putaverit Ce­
domina falutem.
nta proprio metropolitano gravari , apud primab H»dr coii, tem b dicecefeos, aut penes univerfalis apoftolir 6
cx ecclefix papam judicetur. Ait enim Jacobus C ΚΛΓ Agno> munere · mifcricordix Dei totius · s L*o <P.
».
apoftolus ; Judiciumi^fine mifericordia illi Jiet, qui
Ivi
ecclei catholics multiplicata funt gau- ’<·
-_ ecclefix
non fecit mifericordiam. Superextollit autem mtfe- dia , cum ecclefiarum flatus co viget ordine ,
c S G «iq>. ricardiam judicio. In omnibus c ergo , fili dile- quo apoftoli , eorumque fucceffores ilium ftatuerunt . Et cum antiqui hoftis aftutia cum
ftiflime, cor cuftodi, ficut feriptum eft: Omni
turbari cognofcimus, non modico concriftamur
euftodta cujlodi cor tuum , quia ex ipfo vita pro­
cedit. Hxc breviter pro commemoratione referi- moerore. Quam ob caufam, fratres , hortamur
vos , monemus & flagitamus , ut a tramite
. pit: fed peto ut pro me orare debeas , quate­
nus omnipotens Deus & a malignis me ipiritiapoftolicx inftitutionis nequaquam recedatis ,
nec a capite diftideatis, fed fidem fit ordinem,
bus, fit a perverfis hominibus cuftodire digne­
tur: quia in hac vnx mex peregrinatione ma­ quem apoftoli & apoftolici viri ftatuerunt ,
la me fimul & multa circumdant , ita ut cum abfque hxfitatione teneatis . Nam fi columna:
rfet. ir.
pfalmifta jure dicam: In me tranficrunt ira mu, alicuius magnx domus corruerint , ipfa poftea
domus minime flabit . Sic & vos , qui colu*
& terrores tui conturbaverunt me . Circumdede­
runt me ficut aqua tota die , circumdederunt me mnae ecclefix eftis , fi labefaftari coeperitis ,
fimul. Cœleftis gratia & nos in urbibus, & vos Dfanda ecclefia , qux per vos regitur , fabefeet
ubique protegat, quia antiquus hoftis terrarum & labetur. Hxc , fratres, qux dico , valde ti­
locis a tentatione non excluditur .* quia fi m menda funt , dc fummo moderamine penfanda,
paradifo hominem ftravit, quis locus extra, pa- atque ne fiant, cavenda. Ipfa enim veritas per
Ce». j
radifum effe poteft , in quo mentes hominum fe dixit .· Vos eftis fal terra : quod β fal eva- M„,k ,
»at«ii» penetrare non valeat ? ( Antiqui enim hoftis , nuent, in quo falletur ? &c. Ideo vos , canlfi- a»*· ·.
mi, moneo, quia vobis debitor fum , dc valde
indui» d»· cujus, invidia mors introivit in orbem terrarum,
An,»l.Bt“‘‘ funt femper oculi vigiles ad animas hominum vos diligo . Ec quando bona audio de vobis ,
illaqueandum ; multofque fua pravitate fecum congratulor fatis: & e contra , quando ad verin perditionem trahere cupit, qui fuapte mali­ fa, nimis conturbor. fc"Ego vero quamvis abs c.rr(o
vobis per longa terrarum intervalla disjundus
,1,b'
tia a gloria lapfus eft in mileriam . ) In fola
fim , ium tamen omnino vobifeum corde conergo creatoris noftri proteffione fidendum eft ,
jundus. Ideoque de veftra beatitudine erga me
rfet.
cui ex intimo corde clamemus : Εβο mihi m Deum
protehlorem
in locum munitum, ut Jalvum we modis omnibus confido, quia cum me viciflim
d nifi t«m- facias . Data Kal. Septembris d Valeriano ’ & diligitis , a me longe non eftis . Unde magis ·*■·"* *jE gratias referimus illi grano finapis , quod ex£T,*
peri» not». Decio vv. cc. confulibus.
modici defpicabilifque feminis fpecie, ita ramis
ex eadem radice furgenribus , atque fe diftenNotæ Severim Binii.
dentibus, ufquequaque diflufum eft , ut in eis
C»r h« »piΛ rpifiet». ) Hunc epittolam occefione Sabellii > N,
volatilia cœli eunda nidificent : gratiaque Jit
ftola iciipc* tj , Ebtonii , if Cerinthi ieiUnorum icriptam elle ad
fermento illi, quod tribus farinx fatis totius c··. >>
Gratum epifeopum > ipfum initium «piftolz indicat .
humani generis maffam in unitate confperfit .·*·
Saballius enim harefiarcna hoc pontifice ab Inferi» proereffiia, omnem perionarutn diiiinâionem in Deo fuatque parvo lapidi , qui abfeiffus de monte
ftulit .- reliqui vero Chriftum ante incarnat innem nihil
fine manibus, occupavit univerfam faciem or­
fuiffe docebant. Ut horum ergo errore» fulide refellat,
bis terrx . Qui ad hoc (naturam noflrx car- hi. .nt.,!.
& confulentem hac dc re epifeopum tnftruac , hanc ad
Rrr a
nis,
Concil- General. Tom. I.
fuai

i Non luat m Faftu hi Confute·

Sard.

«

tn L<

999

SIXTI PAPÆ II. EPIST. II; ET DECRETA

1000

nis, &. flatus fervilts formam aflümens ) hu-Acuntur, nifi que judiciario ordine publicantur,
militer fe ufquequaque diftendit, ut omni hu- * Nullus ergo poteft humano condemnari exa-« H«<tr coi»,
mano genere in unitatem redafto , totius cor- mine, quem Deus fuo judicio referyavit. Haec <·
* o.
pus unitum perficeret ecclefia : atque ita ad omnia ftimmopere funt precavenda, ne pnetotius compaginis pertineret commodum, mem- fumptores efle videamur. Et accufatio epifeo- c«»o·
brorum partiatis ifta diftiniUo. Unde nos quo-* porutn non eft facile recipienda , dicente do-

que a vobis lange non fumus , quia in illo , mino: Afo» fafcipies vocemmendacii Et apofto- p.w:
qui ubique eft, unum fumus. Agamus ergo ei lus inquit, adverfus presbyterum inferiptionem,
gratias , qui folutis inimicitiis in carne fua, fe- non recipiendam b abfque duobus vel tribus £ V1<u
am*!* teftibus . Si base de presbvteris vel ce- «oU« . j»cit ut in omni orbe terrarum unus eflet grex, ■J
idoneis
le pi_______ ______
& unum ovile fub uno pallore ; femper meteris fidelibus funt pnecavenda , quanto magis
magi*
mores , quod vos veritatis praMicator admode epifcopis? Quibus cognitis t magis vos do- 'X
neat, dicens: Sohciti ' fervate unitatemfpiretnt minari velle manifeftum eft , quam confulere «·
in vinculo pacis . Vinculum enim paejs nemo fratribus, aut fuftentare eos, quia honor inflat
fervat, dum alium, infeftat aut verbis, aut fodis fuperbiam : & quod provifum eft ad concorperfequitur . Ideo , fratres , ifta pratulimus , Bdiami , tendit ad noxam . Decuerat namque ,
juxta prrfatas regulas , ut fi aliquid egiflent
quia audivimus inter vos accuiationes exerce­
ri , fic pullos a fedib^s epifcopus , aut luis re­ contra fuum ordinem, mandare nobis , & ex­
pedite, quid ad veftra confulta referiberemus,
bus expoliatas judicari.
intantum , nt ft etiam quidquam grave intole1«
Quapropter ftatutum eft , ut ft quis contra randumque committerent , noftra'prxftolaretur
epifcopttm vel adores ecclefia , fe proprium cenfura, ut nihil prius aut aliquid aliud decer­
credideiit habere negotium *, non prius adeat neretis , quam quod nobis placere cognoveri­
tis , & a regulis praftitutis nulla , aut negliJudices, quam ad eos recurrat caritatis Audio,
Ceuet
ut familiari colloquio commoniti, ea fanare gentia , aut prefumptione recederetis
huiutmodi, preflh noltra audontare , prxfmndebeant , qur m querimoniam deducuntur .
ptio : vitentur hujuftnodi nocumenta , quia ne­
Quod ti aliter egent, communione privetur.
quaquam talia patienter ferre poflumus machio
namenta , quoniam convenit nobis paternarum
Nemo pontificum deinceps aliquem epifeopuum fuis expoliatum rebus , aut a fede pulfandionum diligenter efle cuftodes . Merito
f
um » excommunicare aur judicare prafuinat ,C namque caufa nos refpicit, ft ftlcntio faveamus
quia non eft privilegium , quo expoliari poflit
errori.
nudatus.
V.

non recipiendam db 1*«**
abfque duobus vel tribus £ A.·. .. a.

sr*f- «·

copùm *F'f

> H»dt ton
Autei’v"’

i/

Jjrm lupi, m

A If
«andn pape
detr
£t

mira

d.-α
i

in

hi»

hv·

SsÎmu "ifm

Nullus epifcopus alterius parochianuirt prr-

Eft infuper a fandis pnedeceflbribuc noftris
plerumque jam ftatutum , ut nemo anathema
in noftra fuicipiatur accufatiône , nec illi qui
nos in fua nolunt recipere querela vel accufatione , cum nos fuper illos fciamus a domino
conftitutos, non illosfuper nos. Etficut major
non poteft a minore judicari, ita ne colligari ; quia
rarum eft omne quod magnum eft . JPortemus
onera omnium qui gravantur , quinimo haec
...
portat in nobis beatus apoftolus Petrus , Cujus
uwit.
i
IV .
...___ ______
Fratres vero , quos timore
terreno injufte vice fungimur legatione, fit cuius regula infordamnaftis, feitote a nobi> jufte cfïe reftitutos .Dmanmr, quatenus ejus fulti auxilio,, ab omçiΛ
*
bua
nunc fit in perpetuum tueamur adverfis .
Quibus
, ex fandi “
Petri fic apoftolica auftoriI
Data
xvi i. Kalendas Augufti *·, Valeriano dcc «tnetacie
tate, omnia, qua cis ablata funt , integerrime
]
Decio * viris clariffunis confulibus.
ωί*·
reddi praecipimus . fi non vultis vos fic princi­
pes veftri a collegio noftro fic membris eccled Profpett
fir feparari . < Julio enim judicio Dei datur
left ij ex S
Au< tn K plerumque peccatoribus poteftas , qua fandos
ipfius perfequantur ; ut qui fpiritu Dei juvan­
DECRETA SIXTI SECUNDI
tur fic aguntur , fiant per laborum exercitia
clariores. Illi tamen qui hoc agunt, nullatenus
ex Gratiano.
Matt*. 11
evadent poenam: quia ut ait dominus: Ke illi
Si quis putaverit fe a proprio metropolitan© ,
iuit
per quem jcandalum venit. Et quamquam juxta
falvatoris fententiam , necefle Jit venire fcanda- gravari, apud primatem diœcefèos , aur penes
,_la: va tamen per quem veniunt . Dc ' occultis univerialis apoftolica ecclefia papam judicetur.
s aukuII 10 enim cordis alieni temere judicare , peccatum
nium
cit; fic eum cuius non videntur opera nifi bo-E
EX EODEM, UT SUPRA.
na , iniquum eft ex fulpictone reprehendere ,
cum eorum, qua homini funt incognita , foSuper appellatione, alterim provincia judices
lus Deus judex fit juftus , qui tnfpedor eft
aetdrre non oportet.
i«Ci>.' i,o ver,,s- Unde fcriptuin eft : /ncrrfa non jndice0.» lib ,
mwr, qttfujque adveniat dominus , ‘]mi b illumi­
Si quis clericus fuper quibuslibet criminibus jrOp. a. op.
nabit abscondita tenebrarum : & manifeftabit coti- acatfatns fuerit, in provincia , in qua confiftit
Si.quuderii,S i"d s, fih i cordium. Et f quamvis verà fint , non taille qui pulfatur , fuas exerceat f adiones : nec cut. cult el
'
meti credenda lunt , nifi certis indiciis com­ exiilimet cum acculator fuus alibi, aut longius Eleutherio.
probentur , mli qua; m.mifefto judicio convin- ad judicium protrahendum.
• <·«'«·<«» » iumat retinere , aut ordinare abfque ejus voluntate, vel judicare: quia ficut irrita ejuserit
b H.a. coti, ordinatio, ita fic b dijudicatio; quoniam cenfe‘ '·
mus, nullum alterius judicis, nifi fut , fenten< >«<«««« «a tia £ teneri . Nam qui eum ordinare non po,u,t' ncc i^icare ullatenus poterit . Ifta enim
<o3
wobis .deinceps tenenda , fic fratres viciifim ad♦' 9 ?
juvare mandamus.

CON
i Not lunt 'Π tail·} hi Conlulet

tool

CONCILIUM NARBONENSE.

ieè*

CONCILIUM NARBONENSE.
• . .

.

'

<9

In caufa S. Pauli antiftitis incontinentis falfo a .diaconis infirnulati.
D hec circiter Sixti II. pape aut fiiccef- A lymphatico inter ixvifibiha tormenta clamabant,
foris ejus Dionyiii tempora pertinere vifaffionem invidia fuper epifeopu volaiffe confindetur habitum in cauia S. Pauli Narbonenfis·
:_____ :i___
„ ,£<. rf> quandoquidem valde
.. pvfipfo___
incontinenantiftitis epifeoporum aliquot concilium , fiqui- tie , «r fapiur
'
ac frequentms caftsgarat. Quod
- dem vera iit, que pluribus viris eruditis arricum ipfi malitiqfi jufto Dei Judicio graviter eju­
ftt , de prima iub imp. Decio ac S. Fabiano larent, & dkerent fcmmime pofie Jufiinore tarn
pontifice fandi illius alionunquc fex Gallir apo­ grandia fupphcia, Dei famulps mtfericordta qua
ftolorum miftione S. Gregorit luronenfis len­ motus femper, pop*lis categorizans, rogavit con­
tentia libri primi Aiftorix Francorum cap. 30. sacerdotes t*T populum , quod pro ipforum akfolo
Qur vero in concmo illo gefta lint, docet au­ iione domini pietatem exorarent, quatenus eos e
thor vitx ejufdem S. Pauli ab illuftriflimo an- tormentis liberaret. Tamen ille indignum fe di­
tiftite Monfpelienfi Francifco Bofqueto edita: cebat Jacerdotio , fi ipfi qui pro fuo innocentia
parte II. hiftoriarum" ecclefue Gallicane : Cum
damonio fuerant arrepti non abfoluti fuifient pre­
ille Chclindrus (feribere oportuit , chelydrus , cibus fuis . Et ecce dum prnrlamaret ad domi­
id eft ferpins) antiquus Jemper bumano generi num iterum Canffi/Jimur Pau.us , exaudita funt
inimicus , ejus fcilicet affût invideret , tlliufque Q preces eju
'«·· > Ü diaconi a dumonibus liberati .
bonitatem perborrefeeret , immifit Je in duobus Tunc
Tunc Ude
Udem malitiofi univerft machinamenta ,
diaconibus fuis, qui cum ante leffulum ejus clan­ qua contra fuum faceriotem 'moliti fuerant, pu­
culum calceamenti muliebria projecifient, èT cau­ blice m conjpeffu tam lacerdotum quam lateo
fa irrifionis ei fecifient : Ille evocatis paucis epi- rum confiteri coeperunt. Hoc evidenti judicio co­
fcopis Gallia, quia nondum erunt pluret, in ec- gnito opifcnpi ipfi, ad talia, qui deprecaturi do­
, clefia de qualitate faffi voluit judicari. Et cum
minum convenerant certamina, provoluti cum tiniper triduum futfiet procrafiinata cognitio diu no- verfa plebe .iufdeut pedibus rogare caperunt ; quod
ffuque ipfius tn adis culmine miffs divinitus
pro illorum peccatu interveniret , prp eo quod
'aquila refedit: Multi eam jaffu terruerunt telo­ dubitaverant , apud dominum pietatem . Quibus
rum, fed minime abferdere fecerunt: quin etiam
rebus peraffis alet orientalem partem volatibus
illis diebus , quibus m eo culmine fedit , cibum petens, nullo impugnanto difcefit ex fummo cul­
deferente corvo accepit . In quibus rebus multa de­
minis faftigio . Intellegit in fe vir Dei ‘ad pa~
buerunt effe ex miraculis Dei narrata , dum
U triam reverti : o mirificum fanffitatis documen­
ab avicul.s mirfice eft paftu . Verum tenuis notum ! &c. qux licet parum certa ad primum
fler fermo quamvis non explicet aquila & corvi
Chriftianse xrr Ixculum haud dubie transfe­
fyfiificantiam, narranda funt qua a Dei famulo
rent , <jut Narbonenfein hunc prxfulem primum
fuper diaconibus ipfis funt faffs . Jam dum ad cum Sergio Paulo proconliile confundunt . fit
miraculum aquila fententiamque jacerdotis affa­
ab apoftolo Patilo dum in Hitpanias pergeret,
tim Chriflienorum turba concurreret, tertia die
Narbone Martio ruidum autumant . Complu­
, Janffus papa nofler Paulus indicit orationem cum
res vero fanflifiimos viros incontinentiae reos
populo fi cumfac. rdotibus fuis ,nt Deus manifell.iret,
aâos fuitfe, fed non peraftos , docet Claudius
aut illorum perverforum afierfime, , aut lue vite Efpencxus Panftenlis Theologus cap. 9. libri
‘ Et cum beattfiimu, Paulus tn » oratione
vi. de continentia , atque ex eo Ludovicus
ingemuifiet , illi diacone» correpti fubtto furore
Baillius.

A

fct,

t.

ANNUM
CHRISTI

CONCILIUM

ROMANUM.

CÆ,M
4/·

Habitum circa annum Chrifti cci.vni.
aionc.

memoriam
nobis
»;o ; cor.ftet_ autem
Eufebio Dionjfium.
1
‘
’■ confervavit
/ .. .. E
________
_____ex__________
„___ Epifco- Euieb
nuitor iibelh finodici , qui perperam illud pum Alexandrinum refiripfifie de Sabeliients ba

srevocat ad tempora Papa
faffum
" - Vtfforn . Quo
Λ
"
tft ut Labbeut verba libelli retulerit ad illius
pontificatum. Verum cum m eo Concilio damnaE inhhirn tai c<?nl^ Noeti & Sabella pravn opiniones
de divmit.ite, Noetus vero eroitm non fit ante
tempora Habtam Papa, ut colligitur tx Epipia-

rettcis ad Sixtumll. Romanum Pontificem, necejfe
eft exiftimare /modum illam Romanam fub eodem
Sixto fuifie celebratam . Damnatus ia illa prate
rea fuit Valentinus , qui prater crteraj tnepimi ,
corpdr' etiam Chrifti caelefte ofierebat , ut legitur
in eodem hi-ello fimdtco. Vide Jupra pag.jift

IOOJ

DIONYSII PA-PÆ VITA

1004

A N NO
CHRISTI

ANNO
CHRISTI

DIONYSII

Ex libro Pontificali Dainafi Tapœ
/
CtaadU & Paterni. ) Ex «[uftola fy. Qnando Dio
λ "rvlonyfius cx monacho, cujus generationem A noj.c.
Antiocheni concilii
·/ ""I*"'0"™*": nyliu, obw-

A-r reperire non potuimus, b ledit annos6.
menfes 2. dies 4. Fuit temporibus Gallieni, ex
Aure .tuo
χι Kalend. Augufti, * eÆmiliano &Baffo
conlulibus , ufque m diem feptimum Kalend.
Januarii d confutatus Claudii & Paterni . t
Hic presbyteris ccclcfus divifit & coemeteria ,
parocluaique («) & diœcelès conilituit . Hic
fecit ordinationes duas per menfem Decefribrem,
presbyteros 12. diaconos 6. f epiicopos per di­
serta loca nutu. (b> 7. Qui etiam fepultuseft in
’ fextr >c» 4 ca-meterio Calliib via Appia, * m. Kà lend as
1,1
Januarii. Et celTavii epifeopatus dies quinque.

rehinum «nn> impetit ilUu» fecuodo » ftUi eft Ghrlfti
»71. llquiJum eft ac manifeftum , D.onyfium aihuc
illo tempore v.xtfTe . Itaque W« coi%fulibu. iefunQum
efle afttrmati non poteft
cum hotum confuiatut notetur in fafti* cum «nnu Chrifti »7°· lUroniu» pradiHo

.

loco num. ti.
. _ ,
e Hic r.<i,yttri, eccl.ba' divift . ) De hac ponufi.
ci» conft itutione , vide qu« dicemu» inita In noti» ad
epiftoiam fecundam.
,
,
_
j
<■!>>·■ per Jiueefa leea . ) Inter epiUopoa ab eo Zanw» Bonoordinato» refertur Zama», qui pritnua in indice ep(fco. «lenuumep».
porum Bononienliuni ordine numeratur , cumtamen crecop«a.
dibil» fu plures alio»ante ipfum fuifle, quorum memoria
exciderit, cum civica» ea iatn tum frequeo» & illuftria

effet. Baron, anno 17U num. ultim.

Nord Severin'! Binii.

B
r.o-uiieeqDp
a Î>>'cnype<. ) Poll Sixtum gloriatum Chrifti marityp-e
tyrem, anno
»6i. pr die Idus Septembria, Valenano
Sc Gall-eno feptimum imperii innum «petitibus « in
Romanum pontificem eligitur Dionyliu» ex monacho,
qui ioli tar win i iram eperat . Hu;uj initio Cyprianus
precedente anno io ex.hum deportatus, Dei revelatio­
ne d· nrorte, que & qualis fubeunda illi effet , admo­
F' ’*·ί roi· nitus, 14· Septembris Carthàpine obtruncatione capit.» mattvtio glorioi ffn» coronatur eft. Anno fecundo
oontifi.atus Dionvr > e.tlefa pacem & tranquillitatem
Gallieni ediilo tonie-irra eft · Hac ocra61 ne Valerianer , dolo Macnar.i ducis , innocentis Chrift ianorum
fangu.m» effufi atroces p-rnas Deo vindice perfoluturus , a Perfartni rege Sapore captu», >n Petiidern abdu; tu', ubi eum ione.o temnere ludibrio habitu» e fet , ac
■mu'vato eius dorii, -ex feriarum eqnuni conCcndere
colrns loco fuppe lanei fcabelii aliquamdiu ufu» tuiffet ,
tandem reg>» mile excorlatu» , ac fale conditus , <!,i-n.fTiaiaa (ctleruni fuoruni pernas tu» t . ht iltor.im die­ Ç
rum tenebra, graviflinri terramotu», tnnndarronc' nu­
ru, lames, invendu, & demum peft dem illrnu hies ,

(«i

κ

I.

queni paritet

DIONYSII
AD URBANUM PRÆFECTUM .

Hortarur eum diligere & ferutari, ut rationabili ter & fapienter diiponat & judicet ea
quæ illi commiffa funt.
Amitti epifcopus Urbano prefeilo falutem.

CUmmum bonum efi amare amantes fe: See
xJ contra, peius malum non eft, quam ut ci­

ves civibus invideant. Gratias ftquidem agimus
tnx caritati, quod fideles fan&i Petri bene fufcipis & adjuvas. Unde fcias , te a nobis noffnfque diligi, & tui tuorumque non modicam
curam habere. Quapropter tuam hortamur di­
lectionem , ut bonum quod cœpifti, b femper b Idem tfteyiimplere non differas , quia non laudatur ini- fto1'
m , comd s’d-ebu, Acuoden,» , errorem Millenat.onum, fed finis. Sapientiam etiam te hortamur
limiiuec
rum, docbir mis D .mylii A lexandr 1 ni , (.regor 11 J oauO.a'urg., Nc ferio: s expurgamt . Ipfum vero Dioni··
diligere & ferutan, ut rationabiliter & fapien- adultcuia.
liuin de hareii ex\.ffa:uni, ab omm fuipinone , conci­
ter diiponas & indices ea qux tibi comjniffa
to Romano deluper habto, exrurfa.-it, de quibiumhint, dicente domino per prophetam: Erudimi-r/at.»
H,. .n nuts ad .unol.a h». ph.ra dicemus. Baron, an­
ni, <jm judicatu terram . 'Time ergo Deum , &
no rsi & fe>,. em i bus ;<<-buidam .
- ) Dionynum pontih.rm
mandata ejus jerva. Et dilige eum totis vijceri».
feuille
,
poftquam
pro
no*
1 1. nienic’
b petfecutores plurimis D^*f, & proximum tuum ficut teipfum. Deus alki’i Del
hffimus creavit Japientiam m Spiritu fanSlo- Et
Decembi >s anno -7*· *d
dennnum mlgr.ffec , <Ç
t’vnoA... cx eonemo Anvidit, & dinumeravit, <7 menjus ejt. Et effudit
t.ooeno furpta, quam ..ιή* I u b-ungemus, fan, probat.
illam fuper omnia opera jua , Ô" fuper omnem
.' ÂHiiinne tS Bepc
*
b ob.tu
carnem. Secundum datum Juum prabuit illam ·
f,
laiu , non initium pontifia’’ ’ 'i'
dihgentibui fe. Timor domini gioriatio, έΤ htti^
1*Sixti eleilum effe fupra dtximu:
t.a, corona exultationi 1. Timor domini deleilabtt
:oi. luccenu t»ia<v '
,
cor, ip dabit l-tlttiam
gaudium in longitudine
ftii notetur inno ii> i. Batoon;* al.cgJ.o
diepe effufi lingula te-e totus orb.s Romam legiones
alftiê» luerunt, On fro & Trebellio in Gall eno arrê­
tant.bus, plurime» c tenebru gemdifmi ad lucem fi­
dei Chriftiau* perduxerunt - Chriftiani reto, qui pelle
lab rantibuj mnftrantes intererunt, ab e
pa. em
r.wtvre» honorantur. Eo

T'

EPISTOLA

. VJJJ.

1005

ETEPISTOLÆ.

ιοοβ

d/erwM. Timenti Deum bene erit in exi remis, èTAque tua facilius ab amore hujus firculi mens

in die defttnBienir fut benedicetur . Dtledio Dei

<
* impellitur , dum vocatur .
exeat
, quanto &

honorabilit fapientia. §fuibut autem apparuerit in Nam'
]
vos & pnefentes videre cupimus , & abvifu, diligunt * eum in vifione, & tn agnitione fentibus
1
colloquL faltem per epiftolam, defidemagnalium fuorum. Initium fapientia timor de·
1
ramus.
Unde opranfus, ut vos beatus Petrus
mini. Et cum fiiielibut in vulva concreatu/ efi , apoftolorum
1
princeps ad fua limina feliciter
• j.fi> &
& cum eleiiis feminis graditur, & cum * jufiis | perducat quatenus in. omnipotentis gratia, perfide liba f agnofeitur. Timor domini frientia reli- frui
I
veftra przfentia mereamur. Data jv. No­
’ giofitas . Religiofitas cuflodiet, & juflificabit cor , nas Februarii · Aureliano & Baffo viris clarif- * *
jucunditatem atque gaudium dabit. Timenti Deum
fimis confulibus. '
p
’f"'*1*"*’ ***' ,r‘t > & ’* debits * confummationii Mut
benedicetur. Plenitudo fapientia efi, timere Deum ,
EPISTOLA IL
& plenitudo a frufftbut lUiur. Omnem fiemum
illius implevi/ a generationibus, & receptacula a
tbefauns illiui. Corona /apientia timor domini ,
replent pacem & falutis fru&um : èX vidit , έτ B
< ·4„ σ dinumeravit eam. Utraque autem funt dona Det,
AD SEVERUM EPISCOPUM.
, * /cientia & intelleflui. Sapientia compartietur
>a prudentia, & gloriam tenentium fe exaltat. RaDe ecclefiis parochianis, ut fingula fingulis den­
{^,,,<*./<7
efi, timere Deum: rami enim illiui
‘ f*·

DIONYSI I

PAPÆ

tur presbyteris, & ut nullus alterius paro
longsgvi . In t befauris Japtentια , intelleflus ύ
chir terminos vel jus invadat.
Jcientia religv.fit as ; everrat to autem peccatoribus
fapientta. Timor demini repellit peccatum: nam
Dtonrfius epifeopus Severo epifcopo falutem
qu: fine timore efi, non potent jfiitficart . Ira­
cundia enim antmofitahs illius , fubverfio illius
efi. Ufque in tempus fubfiinebit patiens, & pofiea
Lim <3c ab initio *' tantam percepimus bea- 1
redditio jucunditatis. Bsr.es jenfus ufque ad tem­
to Petro apoftolorum principe trducum ,
pus abj condet verba ilinu, ÎJ labia multorum
ut habeamus audoritatem univerlali ccvlcfur ,
enarrabunt Jenfam illius. In tbefauris japientia, auxiliante domino, iubvenire: <!k quidquid no
figntficalio diftiplinf : exaratio autem peccato­ civum eft, auftoritate apoftolka corrigere &
ri , cultura Dei . I'tlt coniupificm japienttam ,(d cmcndAtc
. Ad hoc
........ i----- emm
divina: 1 ditpcnlatio ,
conjerv.t j.sfiitiam, & Deui prltbebtl tll.im tibi . ! nis provilio gradus λ diverfos conftituit ordi­
Sapientia cnim & difciplina, timor demini : & 1nes elle diilindos, ut dum reverentiam mino­
quod beneplacitum tfi illi , fides & manfuetudo , res
j
potioribus exhiberent , & potiores minori­
implebit thcjaurot ejus ■ Contumax non fi< , & Ibus dilciiionem impenderent , una concordtx mui » »
incredibilis timori domini, ia ne accelfeni adeum |fieret ex diverfitate contextio, & rêâe officio­
duplici corde, Ne fueris hspoertta m confpeftu ho­ rum generaretur admimftratio fingulonirn . Ne­
minum, & non Jcandaiizcru labiis tuis. Attende ,que enim univeriitas aha poterat ratione fub:n illti , ne forte cadas,
ponat fcandaium ani­ liftere, niti huiufmodi magnus eam difteientire
ma tua, & adducas inhonorationem tibi, C re­ ordo lervaret ■ Quia veio creatura in un i ca
velet Deus abjconfa tua. Pro fide, fr.iter, &
demque «qualitate gubernari vel vivere non po­
juftitia, ac pro falute aninur tuar certa tem­ teft, cœlefttum militiarum exemplar no* inper, & pro adjutorio fratrum vinliter age, ut ftruit : quia dum tint angeli, fint archangeli ,
a domino recipias remunerationem . Sciiptum liquet quia non a-quales hint, fed in poteftate
«■
eft cnim: Filt, conferva tempus ,
devita a δ< ordine ficut nofti, diftert alter ab altero . Si
malo. Pro anima tua non confundam d..ae vc-D et^o inter eos, qui fine peccato funt, tftaconrum. Efi emm conjifio adducens pacatum, G efi llat effe diftinclio, quis hominum abnuat huic
confufio adducen s gloriam (7 gratiam. Ne accipias fe libenter difpofitioni fubmitterc . Hinc et­
factem adverfus faciem tuam, nec adverfus animam enim pax & caritas mutua fe vice complebun­
tuam mendacium. Non reverearis proximum tuum tur, & manet firma concordix in alterna & Deo
in cafufuo, nec retineas verbum in tempore Jalu­ placita dilebione fincentas: quia unumquodque
tis . Non abfeondas Japteftiam tuam tn decore tunc falubriter completur officium, cum fuerit
ejus. In lingua enim agnofcitur fapientia, &jen- unus , ad quem poffit d recurrere , praspo- a r«ur·,
• viris, fi», fus, ij fcientia, & doftrina tn * verbi· venta- litus .
f*"
t'i, & firmamentum tn operibus ju/htix . Non
De ecclefiis ergo * parochianis, unde apo- * {“
contradicas veritati ullo modo , (JT de mendacio ftolicam fedem confulere voluifti, qualiter fint u* '
ineruditionis tua confundere . Non confundaris con­ cuftodiendx per r Cordubenfcm provinciam , [,' '1 dul>â
fiteri peccata tua , Ü ne Jubjicias te bomini pro •>c dividends facerdotibus , nihil tuar caritati ' ‘
peccato. Noli refifiere contra factem potentis , nec melius nobis videtur intimare, ouam ut fequacaneris contr4 i&um
fluvii. rro
Pro jujtitia
jufiitia agoniza- ris » quod nos in Romana ecclefia nuper egiffe
tum jticvn
re pro anima tua.1, & ufque ad mortem certa pro E cognofeitur . a Ecclefias vero fingulas lingulis
jufiitia, ifP Deus expugnabit pro te inimicos tuos, presbvtens dedimus, parochias & coemeteria eis Mau'iiupi
<t>t
i^n
& eos evertet viriliter. Noit citatus effe tn lin­ divitimus , & unicuique jus proprium habere
gua tua, & mutilis
remtjfus m operibus tuis. ftatuimus, ita videlicet, ut nullus alterius pa- O q . F*rl.
1,«! hn&ul
Noli effe ficut leo tn domo /ua, evertent domefIl­ rochiie terras, terminos, aut jus invadat , led
eos tuos, iit opprimens fubjeflot ttbi. Non fit por- unulquiiquc luis terminis 1 fit contentus, & · s l»ol-<■
refila manus tua ad accipiendum , ijt ad dandumcol- taliter ctclcfiam & plebem libi coinmiffam cu **
letta . H is fultus kripturarum auftontatibus , ftodiat, ut ante tribunal xterm judicis, cx om­
femper fta rectus, & a via veritatis ne averta­ nibus libi cominillis rationem reddar . & non
ris, ut gratiam Dei femper acquiras, & bono­ judicium, fed vk>.’ ι.ιπι p.o Itus actif . iccip.at.
rum hominum amicitia temper huaris ; tanto- Hanc quoque nonnam . arilhine, te A omnes

O

I

1007
D I O N Y S,I I P A P Æ
1008
’ epifeopos fequi convenit : & quod tibi feribi- A do ‘perditam ovem de committis gregibus error · f* ***'
tur, omnibus quibufcumaue potueris , notum abduxerit, toto illam annifii ad caulas domiqififcias, ut non fpecialis, led generalis fiat ifta cas
--------------—contendamus,
j—.................... ut
» aλ—·-~*
'revocare
de —paftoris
nc£
prsceptio. Crimina vero, qux epifcopis impin­
mine quod habemus, non fupplicium, fed pre­
gere dicis, per alios non finas ullo modo fie­
mium confequamur ·_ Quia ergo in his omni­
ri, nifi per ipfos qui ctimina intendunt: fi tabus divin® grati® adjutorium opus eft, omni­
• Coi>< Arci ,neo ‘P** digni & irreprehenfibiles apparuerint,
potentis Dei afliduis precibus clementiam ex­
, 'c77 ,/V & adis docuerint publicis omni ‘ fe carere fuf
oremus.· quatenus ad nec nobis operanda , &
1
N««nini picione & inimicitia, & irreprehenfibilemfidem velle tribuat, fic'pofle concedat, atque in ea nos
converfationemque ducere. Nemini enim de fe via, aim frudibus boni operis, quam fe paftor
confeftbj credi poteft fuper crimen alienum :
paftorum efle teftatus eft, dirigat, ut fine quo
quoniam ejus omnifque rei * confellio pcricu• uihil agere poflumus , per ipfum implereb £®·Γ* ·»**!
b tbdr coii.lofa eft, & b admitti non debet. Similjteralieomnia valeamus . Data v. Idus Septembris
irt *tAn.u n* crror* loc*um > vel a fi** voluntarie propofi- < Claudio & Paterno viris clartftimis confu-· ·* ··*
ti tramite recedentem, aut facris patrum regu- libus .
hb. ix cod li$ & conftitutionibus inobedientem , fufeipere B
-^Ahtai*’’ non pofli*HM*$» ncc debemus, nccimpetererede
Nota Sbyemni Binii.
credentes, vel fandorum patrum fanftionibus
« Etiirfitf vtr»
prtiiytfrlt
, An «t pono·
obtemperantes permittimus.* quia infames om­
cuntttri* tir iioifmnt. ) Hanc parochia- “° D>t>hyMf
nes efie cenfemus, qui fuam*, aut Chriftianam rum diftinftionetn non primum a DionyGo, fad ab E- fi»
“·.*
varifto fkQam efle·. patet ex 11· qua fupra dixlnuia ia ch
‘ il· diftt
* IB“
pnevaricantur legem, aucapoftolicam vel re­
■UK .
noti·
ad
vitam
ejufdem
Evarifti,
verbi»;
Hie
inniti.
gularem libenter poftponunt audoritatem. Hxc
Verum cum ia perfacutione ■ Valeriani publico adiâo ,
\SfftC.7°r C
frater cariflime, qux pro affedu fa- de quo fupra in notis ad vitam Sixti egimus, preabfht>. »n"’u cerdotalis nominis & honoris impendimus , titeri ab eerie fi i, relegarentur, & Chriftianorum in eamcteriii conventui vetarentur, parochiarum, ecclefia)» vetb» xc bi tuiique
fubditis , & omnibus teneftda, &
arum, & ccemeteriorum confufio fine dubio faâa eft i
***** nuncianda, atque prxdicanda mandamus , fublato autem Valeriano, reftituta per Gallienum pa­
quibus & pietas ad utilitatem, & fit ad fru­
ce ecclefia , conceffb vjciftim libera facultate adeundi
dum diledio . Unde objurgando , hortando , cettneteria , Dionjrfiu» Rotnanu· pontifex parochia» pre»·
byrerit par exilium vel mlrtyrium fpoliata» alia» allia
d cuBiuitndo |uajenjo, blandiendo, d confutando, prodeffe, aitignavit
, tempore perfecutioni» confuf» iterum dlquibus poflumus , feftinemus . Lingua noftra
......... ..
_ _____
_________
vifn,
ac tpro
ratione
diftribult, cameteriaque linguli»,
~ quod‘ ante_ eum
___ ' fecerant. quidem
. ·*
-bonis fomentum fit, pravis aculeus . Timidos C
antecelTor·»
,t vUiffilB
viciffim
confignavit.
Vide
Baron, anno 170. num. 17.
• retundat, iratos mitiget, pigros exacuat, de*"
* ”
’J* ”
fides ' hortando fuccendat, refugientibus fuaIdem Dionyfim papa tefle S. Athana/io lib. de de­
creti» fynodi Nlcwn» adverfu» Sabetliano· In lignent ferideat, afperisblandiatur, dcfperatosconileturut
t daltorte
Mnitet» tt rtVquia * doftoies dicimur, viam falutis gradientibus pCt epiftolam, In qua ea/rate» Dei
niiamn m nniittt egregie confirmavit . Utinam ea
oftendamus .Simus in cuftodia vigilantes, aditum
nunc adeffet ad refellendo» novos veterefque Arianos
contra hoftis infidias foliciti inuniamus-Et fi quan- & Sabcltianos.

ÈPI-

loo*

roio

BPI S T O L Æ.

, a» cm: mi o : trr m '1*—'sa»»a8seaBS€B^e;

·£’£-

EPISTOLARUM S'E U S C R I P T O R U M,
Que ad Dionyfium tapam attinent.
NOTITIA ET FRAGMENTA.

EPISTOLÆ L DIONYSII PAPÆAenm (
ad Dionyfium Alexandrinum
epi&opum Notitia.

Dio^fium Alex. ) qua de caufa ita feripfiflet, Romam ■ fe contulere, illumque apud
- cognominem Dionyfium Romanum epifeopum

accbfarunt,
t. TA/aajXas Alexandrine^ antifttt * ubi mpud

Iz

Ptolemaidem Pentapolem urbem exortam
fanRa
“ Triniratie
perfendt cenfnrdebat t de boc Xyftum papam certitrent facere , & quafdam ea de caufa epiflolai
a fe confcripta/ ei mittere feftinavit. Tefte nu­
tem fjpjekity e Dtonyfio Alexandrino epiftohe con­
aadrôsï Sabeliii barefim,

tra Sabellium feriptz funt ad Ammonem Berenicenfcm ( in Pentapoh ). epifeopum , una ad
Telefphorum, ad Euphranorem altera, & alia
rurfus ad Ammonem & Euponim. Nominate

veto epiftolir ejur nd Ammonem if JEupbrandrem
nomxlli tenti t illum nd Xeteentuent pontificem de­
tulerunt. Dionyfiut vero Komanttf rem fatie grnvem dmdt * ut Alexandrinum , print concilio la­
bite t commonere non differret.
2. Epifiola illini coufam tf ocrafionem Atbannfiur in epiftola de fententia Dionrfii n. i j. ex­
ponit in burn modum: Cum Dionyfius Alexan­
drinus coiltra Sabelli! hærefim aid Ammonem
& Euphranorem Audio religionis permotus feri
pfiflet * quidam ex Eccleila fratres, fanas
dem doûrinr homines , non fcifcitatf ti

quod nimirum y ut tf Atbanafius ibtd.

a. 4. prodit, in prxdtiia epiftola n. A diiiffet,
opui fle rem fadam efle Filium Dei , non
natura proprium , fed. alienum a Patre fecun­
dum- fiibflantiam, qualis eft agricola a vite, &
faber a fcapha : etenim cum ut res fada, non
erat antequam fieret. Quibus auditis* inquit Atbaxufiue ·. 13. Dionyfius Rome epifeopus · feripfit fle contra Sabellii fèâatores, fle contra eos
qui ejus eflent lententi®, ( cufits Dionyfiut Ale­
xandriani affertor putabatur t iT)ob quam Arius
portes ab Ecclefia ejeftus eft. Scripfit * quoque
B àd Dionyfium ( Alexandrinum ) litteras, ut cxplanaret ea de quibus ab illis ( fratribui fupra
memoratii ) accufatus fuerat. De Hfdem litterit
idem Atbanetfiui lib. de Synodi/ n. 43. bac memo­
ria commendavit : Cum autem quidam ad Ro­
manum epifeopum de Alexandrino detuliffent ,
quod Filium rem faftam & Patri non confubftamûlem affirmaret , Romana fynodus 4 rem
indignh tulit ; Romanus autem epifeopus feri,
ptis
' cognominem fuum litteris omnium (ra
ftntentiam notam cf fecit. .

i Subinde Jultau I. «pffl. i. n. st cum EufcbUnl» quad fe infdo λΑχμΙιμμ Alcxsndrieum epifeopum condtmnsffet, expuilulsvlt hit vetbit.· Car «arrw Ar ÂltxtfJHn Ort/fonucZiv mill fcr/ftum »β t An //■»mit knnt rfit traÇmvAlrtm, «< frimeur feriht·^ nrktr , <? */»r fwd /ajjaw ββ Aeternatur t H»c entem
coataetudo ' num DionyCl temporibus antiquior fit* ignorim*», blc carte Athinafiu* Alexandrini eputopi de·
iatorea tmn culpet « quod nomcn ejui ed Romanum pontificem detulerint , fed quod priue qua vera effet
illius lententia fcifciteri neglexiffent.
s Scriptum iftud ab epiftola ad DiooyCun» * quam Arhanafiua exinde memorat » diftiafuendum effe Baro·
nius cenfet : alii de hac re dubitant
Sed potior nobis videtur Baroni! fententia . Primo enim Atbanafius
Dionyfil Romani contra Sabelll<noe opus fimplid verbo ·>*«+· defignet i ac deinde adjicit* tritttX* /i
Δ<·aw<>, nbr particula
diftinâum quid notant? verbum in'(i<U eps/rlow
proprie fonati ac tabjefia vox inuri? cui inferiore erat epiftola illa Indicat. Ipf* etiam decori ratio* lorato * equitas poft utebar *
at Romanas Pontifex tanta fedis antlftiti* quali* erat Alexandrinus* tanti meriti tansqua arâa cum Roma·
ais prsfuhbus amicitia derinâo* qualis erat Dionyfius * ea qua adverius illum diΛ» fuerant* fir qur dé iis
effet Romana fententia, privatis litteris * -oo publico feripto‘nota faceret. Protere» Dionyfius Romanus in
•pera contra Sabellianos non unum lingularem epifeopum * fed plnret alloquitur . Denique in Dloayfium feu
Romanum feu Alexandrinum minime convenit taboexi fragmenti exordium * In qno Dionyfius Romanus tres
deitates o quibufdam induct prefs tus, ftatim adjungitAuA/e entm quefAum·, ftt Atmuum vvrdaes afttA ver fretAltant V Arant y hejut finirait magret effe. Non enim is amicum vagis ac generalibus bnmfmodi verbis
argus bat* Cid fpeclales ipfi mittebat fententias ex feriptis illius excerptas* 8r ut eas explanaret admonebat.
g Grace im'çtAt Ai qj
ttAiem »·*<' «i. s’ifé'ean mt’ A»A : ubi Fearfonius dsAneat pro ArXdrm * le·
gendnm effe conjeâat t adeoquo Dioayfium Romanum Alexandrino fcripfiffe * ut qua advertas Ipfum dlûa fue­
rant, nota ei faceret. Et ea quldetU conjeâura cuiuAtbaniGi narratione Citis cobaret* eoque veri videtur fimilior* quod Ignorabat Dionyfius Alexandrinus qna advertam fe prolate eflent, nec allnnde nifi (criptis ex Ur­
be mlfis comperire poterat. Sed quia non alia de caufa curavit Dionyfius Romanus Alexandrino qua contra
ipfum dlâafuerant Indicare* nifi ut Is fuam taper Illis mentem ac fenteotiam explicaret* nibil eft periculi utram­
vis leâlonem quis fequatur. Veram quod Dionyfius Alexandrinus exinde praftitit * ea qua fibi objeâa taeraat
diluens* vulgatam leâionem quodam modo confirmât.
4 Hinc comprobatur ha&enus conflans utas, quo Romaai pontifices de rebus ad (e delati* albil pronuntiare
fine fynodo talebant. Eum quoque morem * quo fynodi decreta nomine tao mittere ac nota facere Udem ponti­
fices coataevcrant * firmat Attuuufius* cqm litteras ad Alexandrinum antiftitem e fynodo atffltM Dionyfio papa
edfcribit.

CouciL Gemral. Tom.L

Sss

EPI-

DIONYSII PAPÆ.

,ο„·

E

P

I

S

T

O

t

Æ

*«**

II.

·

SEU OPERIS DIONYSII PAPÆ
tMverfa SeMHewt frugattntuM » *
I. T^'Sîïc J* civ ebeetuc

Jrar-Ai.

■ a pSmts χαΤΒτί/χροντβς jÇ «yaupwiBf η <πμvÔrctw χήρυγμχ τ« ίχχλητΐβις τ« Θί«, τία ρωχαρχιοσ WÇ £«5
W«S
MJWfXMX
. nrcr«TMç
θί'βηπκ φ*· ηίηυβ-ακι γάρ hwu
» rivets fjÿ παρύρυ» χατηχώη» »$ Jideww'ytw τον
Swoy λόχβν, πώττς ώρη^τά της <jp#y»f<rfw£ · e?

.

Am vero equum fuerit difputsre adver-^M-v
fur cos, qui monarchiam, que augu- *£ς· jJ;

na eft Ecciefue Dei praedicatio, in très
»<·
1*3
4
quafdam virtutes ac feparatas » hypoftafa»
trefquc deitates dividentes de difeindentes <
deftruunt. Audivi enim quofdam * qui apud
vos divinum verbum predicant
docent t
hujus opinionis magiftros effe , qui quidem
'
xarù Captifor, «s f’w Λυμ*, irrÎKMmtt ri Σα- e diametro , ut ita loquar, Sabellii opinio- s*^,ü he"
γνώμη · · ptc» γβίρ βλοίΓφημά avwv tw ni adverfantur . Hic enim blafphemat , ip­
fum » Filium dicens effc Patrem, & victfww &wtt λίγων tw ταπρα , £ fpcvaZrv · tS ii
fim: illi vero tres Deos quodam modo pre­
‘Çhç Θί«ς Ç’e'ffor rrca xnpuTTww, rif
wrerac- dicant , dum fânftam unitatem in tres di­
ξί vas Α>ληλ«ν ταντώτασι χίχω&τμ%ης
vertas hypoftafes ab invicem omnino fepara­
ρβνπς rkn άγίαν ptevaJa · nv&hu yatp οίνβΐγκη tîS tas dividunt . Nrceffe eft enim divinum
θκ- r$ όλων w 9mv λοχον , ίμφιλνχωρΜ Jt Β Verbum Deo univerforum effe unitum , &
Spiritum-fanftum in Deo manere & inha­
ni ©f« xj CMa/ruo&atdt n ay/ey ttvîuux' r.dn x,
τίώ θ«α> ^"taSa «s da, ωαητιρ eiç wpwpiiv wva , bitare : adeoque divinam Trinitatem in
unum , quaft m quemdam verticem , hoc
w ©rov
όλων ro'y κχνηχροΐηρχ λΐγω, «υγχι- _____________
_______
________
eft in Deum_____
uni ver
forum ____
omnipotentem
φαλαιβίθα/τι >Ç euua^t^ar iràe'aa’yaj'xn. Map- reduci atque colligi . Iniipientis enim Mar-Msrcioaôh»xtcjvoç γβρ tS ματαιόφρονος ϊίδχγμα, «s 'Ç’wç àp- donis ♦ doârina , quas in tria principia rtû··
1 χα'ς ns ρωναρχ/ας ημίώ xJ
τ<Μμκ
’ monarchiam fccat & dividit, diabolica fane
eft,

i Iniigne iftud fragmentum debemus Athanafio, a quo in epiftola de detretis Nicans fynodi n. aS. fic lau­
datur : Dfsitvfar fW^ve
ffrifear centra SaMliaaet y admrfat illas jut talla.... ( fcilicet Ver­
bunt faflum & creatum etïe ) se/zar dicere , inditaatur ils ver kit , Ex eo opere excerptum eft, quod idem
Athanafius epift. de fententia Dion. n. 13. centra SaMHaiut , éf t»/ f·* tj»t ·ί·*ΐ
^»e*· An»r
ai Srritfia p-fira tjrilar ffl y < Upturn dicit » quodque ab epiftola ejuidem pontificie ad Dionyfîum Alexandri­
num fimul mi (Ta diftinguendum efle in fuperioris epiftola notitiam- not. 6. probavimu» . In hoc opere Dlonyfiui Tritheitarum dogma , cui Alexandrinus praful favere videbatur, ita refellit , ut A Sabellianorum fen tentiam, quam impugnabat idem entitles, fimul confutet· Eaque agendi ratione defenforibus Ecdefia magno docu­
mento fuit , quo contra hxrefes ea prudentia fibi decertandum efle fcirent i ut te oppofitas non modo caverent ,
verum etiam fimul debellarent. Fragmenti hujus flilus epiftolam fapit , traâatus ac difeeptationis fufioria more
«.onlcriptam, quales Dionyfius Alexandrinus feribens ad Xyftum , fuifle docet epiftolas , quasadverfusnafcentem Sabclii hareiim miferat. Vel ad eas Pen ta pol eos ecclefias , in quibus orta tt propagata erat Sabellii berefis , vel
ad ipfam Alexandrinam, cui prserat Dionyfius, vel ad ejus delatores probabiliter mifla eft . Ad initium.pon­
tificatus Dionyfii una cum fu per lore videtur referenda , utpote cui occafioncni dedit accufatio s quam litter*
Xyfto papa mifla pepererunt.
a Dionyfius nofter hic rev· tata fa<a!aria>a feialay ut Hieronymi ad Damafum epift. io. n, 4. verbis Utar,
■;Az/ al/uJ hypefiap*· *>Ji ujiaat aaait , & cum Ecdefia tota faerdegam tridm fubftantiarum pradicationem ,
prout fabfiantiu voci grccc »'>»'« refpondet, averfatur. Jam rum tamen in ecdefia, faltem Alexandrina , ufu
receptum erat, ut v»»ç»riivç vocabulum ad perfonam fignificandam aflumeretur . Id certe colligitur ex hia Origa­
nis in Johan, trail. 1. Trts ptrfanar ( τ^·\ νν·,-arsis ) Patre*· & Îiliuea tff Spirlwa· effe crtJlmat · Idem
tf iib- t. contra Cclfum, Patrem dr Filium
v/vrsi-ar· rftij^ara affirmat. Ipfe Dionyfius Alexandr. in
epiftola 3. fequentis fragmentis n. 15. « ry' vjes i/.«< Ws
eodem Intelleflu dicit . Unde fufpicio eft
id, quod nunc diflerit Dionyfius Romanus, in Alexandrinum cadere, qui eum in Deo
·»·{■«»·{ pr»·
dicaret vclut trium fubftantiarum feu eflenttarum divinarum ariumque deitatum aflertor, ac monarchia deftru£lor audire capit, quoad fe ab hac opinione purgaret. Immo Bafilius epift. <t. eum antea *fia feu effta^
Ha Jiverfitattm inter divinas perfonas pofuifle docet . Ubi vero Graces ,ιτ·7«»ι·( nomine perfonam inttliigere conflitit, etiam Latini fuifiaai/a vocabulum ad eumdern intalleâum accommodare non dubitarunt , ut
liquet nominarim de Auguftino lib. 7. de Trin. c. 5. n. 9.
.
3 . Uno verbo hanc Sabellii herefitn enuntiant Ariani apud Athanaflum lib. de Synod, n. fi. dicentes
illum
prxdicare , quod Hilarius lib- 4- de Trin. a is. latine convertit, /ffaai tl/*n Prlia*·
Palrtm .
4 Notior eft Marcionis harefis, qua duo principia, unum boni, alterum mali fomniavlt. Cyrillus camep
Jerofol. licet catech. 6. n. 1 β. hanc ejus doflrinam no Ans , dicat eum d/evrfzr Dear Jtatalffey ahema· dee«m,
ts alleram jajlam , ho< eft unum durum 6t fevete punientem, alterum benignum & ad miferlcordiam propenfum, catech. 16. n. 4. de difcipulis illius pramittit, Nzr trer Dear anaaailamasr, ffraat Mardeai^tTy tum
n. 7. de ipfo magiftro fubjicit , Implijfimar Mardait tree Deer effe primai afferatt. <^ua autem ratione hoe ab
eo aflereretur , Epiphanius her. 4». n. 3. exponit. Verum Rhodon quidam Marcioni fappar apud Eu&bium
lib. 7. c. 13. primum feribit , Λ Hi periaJe ae Mardtn J·* inJacaat priacipfa ; ac paulo poft adjungit, atifi
rrirjat ai iis lamfaam tr-ipeflate ia pefiu airepil,
Jaas falam y frj tres natural pefaeraar : fueram pria~
tepr tS aniefiiaanar rfi teneres . Auruftinus vero lib de her, c. it Epiphanii Eufeblique fentenriai fic perilringit
iaamvii
eum ( Marciooem ) tria Jifei afferieiffe priaeipra , ternum , j*P»m , pnenuv .·
[rd Safeties Syaeram quemdam y ama Mareiaaem, trium primiparam atfae staturarum feriin aufferem
j Superius quidem Dionyfius tres perfonas divinas -fic diftingult , ut Dei uuiverfaeum appellationem Patri
tribuere videatur : ar fubinde mentem fuam expUans , divinam Trinitatem in unitatem natur* , qua fit ut
unus utHverfarum Dear fit , convenite aperte docet. Quod cum ita fit , cumque idem fanfiu pontifex tria

EPIST. IK AD DlO.N'n. ÂÎL1X

" W
*

circa α)«.*
*«Α » «Μ autem .verorum Chrifti diTopulo-A or ijÿ/îaXnto», i%t SI iw Sri
*
/u^ÎfS ri X«r
out
‘ alTaK*ri*
nun , vel coram quibus‘ Salvatoris
f
ri
éfWTWpÿw
ri trwripec μα&4μ&·
na placet. Hi enim probe norunt Trinita­ vn. mw pmy 'ÇtxSst μαμ ηφυτημ^ίΐω ùm rit
tem quidem in divina Scriptura praedicari ,
Si ©f<k in
tres autem efle Deos neque in veteri neque ititti tp«m; β-βψύς inrimm ,
w«Xaià» in xorWuî tjgtybdui ημίττνρτβ».
in novo Teftamento dOceri.
2» Ov/unor I* &τκχκηιμ4μφ·ιηι$ ris τοιίa. Sed neque minus culpandi funt qui Fi­
Τ.!ί«· Dot
üâa· mb lium opus efle exifttaumt, & Dominum iiμΛ ïw ùoy £)w'&ζ«£·νηι;, >$ wyitw rie χύ- *
ftumefle, ficut'unum eorumquaa vere faAa' ew , wcnrrp ci τι eyrafc γίνμ^μ» ημίζ·νηκ ,
funt, arbitrantur< cumjlium · genitum ei­ ffS
λ^/Μζ$Μ1#« «ωτ£ ηιώ *pfMTT»rtDfiÇ
de , ut congruit ac decet, non conditum myuiwev, «Μ’»χ/ xXaûr/y τινβ £ mhrn W··
aut faftum , divina eloquia teftentur . Non
levis igitur, fed maxima eft impietas , Do­ rjuuprupwnuy. βλώτφιιμην «y μ* τ» τνχον , μΐγι*
™
minum aliquo modo manufaftum dicere . roy μ$ !ν, χΗροβο/nw foxw rrwè λίγρ
Nam fi iaâus eft filius , erat 'tempus quan- xiitm
_.. · «
„ yep
f t ytyovo
f.r _____
ΰος, lu? In mx nv· «h Si
do non » erat.
*
atqui fuit Temper, fi utique^«4 & «J TtiZiiriv
7
' , ω« aùriçw » x} U
* m». M.i
7
* eft, ut ipfe declarat, in Patre . Er fi Cnrj- Xiyeç, iÇ rtyht) ιζ iuiir/d/ç·
, πάτα γ«ρ
ftur verbum ,· fapientia & virtus eft ; h«c tbeu ni χρτνι aî &8et , Xif^wr ypettyti ώτπρ
enim Chriftum effe divine docent litters ,
ut ipfi noftis ; hec fene virtutes Dei funt. txiratt&f num Si Suions w«u ri Θ.;« ττ-^χάQpocirca fi faftus eft Filius ; fuit tempus i'Morn' · h w'yiu» yiyeviy é w>c , lw Sn «x V tuü*
quando hcc non erant : adeoque fuit tem­ tu’ IÙj ipx Mipti;, on Xfi»tis rirw xv · θίόί
pus. , quo fine his erat Deus : quod perab- tcnrinrw Si rin‘ k} ri «y tri irXtw irff) tm'oh»
fiudum eft , Sed quid pluribus de his apud «•pcs ύμ&ς ^λργ^ίμΐιυ , «fàç άντρας ανΙ»μαvos differam , viros Spiritu plenos, & ap­
ηψορ«ί >Ç aotqxJi (Ίτις-αμ^ν; ris'pinritts risk
prime intelligentes qu® fequuntur abfurda
ev illa fententia , qux Filium faftum afle- ri ττ·ήμχ λί^Μ» tw üov «ίναχυχτΜΓαί ; «ίίςμνι
* «eptst%w.iv&i ny vîy w χαθη^χσ·»ric ? Ad haec minime attendiffe mihi videnj Sorift μ
tur opinionis huius duces ; & idcirco a ve- /jw της ΐόξχς ηάηκ, (χ tfè τ?η xyuSjî τχ «,
ritate prorfus aberraffe , qui aliter , quam Λχθίί ίημβφττρίίκι, ίτΐρως η βόλτται τούτη »
CmciJ, General. Tom. I.
Sss 3
£■««
refputt f quid μ>*·βγ(Α/μ no'min« fibi velit , fati* Indicat , nempa unicum *b Ecclefia eredi rerum
omnium nr i ne i pium . Nec ab hac lententia diferepat quod Tertullianu» contra Praxeam c. t. dicit : M»*er'»)ΙιΙ tlieJ
fetf )
V ««k«vn imptrituK. Ideo enim unicum eft imperium, quia
principium eft unicum. Netaudum »«ro quomcnlo Tertullianu* «nauarchi· predicatlonem cum Trinitati* fid·
conciliet *tque componit- Exprobraret illi Praxeas, quod monarchiam deftruerec. Cui ille, ftp/ /Z/mw, Inquit,
•m iiimiit tltlndif/J ύ SUBSTANTIA PATRIS, Mkil futi/ut* fhtr P/nii
4 PMrt
rtufeftntfM ptttfixtf·»,
p*jf"·· J· fiJ· Jrfirutrr txtxxrchixai , f«4w · P<Urt , filit ireJitxxt in Fili»
frrv· f Hk ntiifi tf i» tfttinm grnJxnf Jiflnin βι·, ftiin Spiritui·» t»»n xi(etnlr fxi», e*a«* a Pntrr prr Filium,
vijf
·/ r· pBMur m»nnrtkinm érfiru»·. Quo ex loco perfpicuum eft , A Tertullianum & Praxeam fibi mu­
tuo objëâadè , quod monarchiam deftruerenr i utlique vero fuiifie periuafutn, fidem ab «o fundi tu, deftrui , qui
monarchiam deftrueret. Valde igitur ballucinatur nuperu* (criptor , qui ex male iotelleflo Ubri contra Prax. c.
,0. loco, in quo Praxea* ejulque afleclx vxnifimi Mtnerfi/mti nuncupantur mooarcbi*r aflerrore* n i fecu, at­
que heretico· habendo·, & ita a Tertulliano habitos efle contendit. Neque vero ille ei* vitio vertit . quod mo­
narchiam tenere fe profiteantur , fed quod abteâa ejus vera fide illam nnmjfimt profiteantur / eo fere modo
quo qui* Chriftianum fibi nomen arrogante* , atque alienam a Chritbanis moribus ac fide ducente* vitam, reâe
talio* ac vaniflimo* Chriftiano* appellaret, neque tamen Chriftianum nomen culpare aut refpuere cettferetur . Sic
nec Propheta* damnat , qui falfos Prophetas vituperat. Sed de hi» fati*. Certe Dionyfio noftro mmmciin tfi
nxgn^ijftmn Eitlrpx Dri pr^riitatit . luftini tnartyri* exftat liber dt nttntrckia Uti ab Eufcblo A Hieronymo
laudatus· Irenrns quoque, eodem Eutebio tefte lib. 5. hift. c. ao. epiftolam ad Floriuum Λ» mtnartiia. Iqicripferat. Tatianu* Or. contra gentes inter multa , quibus fibi exploratam divinarum litteratum veritatem at­
que indubitatam docet, hoe etiam commemorat, quod unam uxivmfaraan manareliant ( *r «Xor T» fttrafjfiulr )
ftatuereni. N* Apxllcs quidem Mardoni* difiipulus in colloquio , quod cum Rodone habuit , hanc infieiari aufu» eft monarchia, feu unici principii duârinam. Ipfo quippe Rodone tefte apud Eufcbium lib. 5. c. tj. ···*«
priatipittm aft Vetiat fictu & nefira νΙ^Ιβ. Atbanafio* n mil it er Or. a. cont. Arian. η· t. in Deo prapr/a maumeUam effe probat . Et in Oratione contra gentes , eum qui monarchiam negaverit , atheon habendum efle
non obfcute docet hi* verbis, fetrtf iWffUr itai
«>,SW , It**; nrufin rU tiimfii·/ Jraf^lae
tïrm. Bafiltu* lib. de Spir. S. cap. it. hoc fibi probandum propomt , qttemaifo in Tire & peefenat peefitemnr ,
nec piam mtnarclia Je^ma excifit , avi ti ttrtjUf *·γηη wC μ««.*ι·{ »» /mrivv» , Eadem eft Gregoril Naaiana. doûrioa tum Orat. tj. tum Orar. 37. ubi obicilum illud diluit, u' O»»t, χ 9*>t, »«r m ran( >«·',, d
<·, m ν»λν«ίχι'· τ.· /»^ηζ:μΜ· ,· Monet & Gregorius NiflT. Or. catech. c. j. ttt nttpm menarclia farniaatnr
fcinfai»r ia ftperjar f/ffeOm flvinitatet. Hi* concinit Cyrlllus Jerofol. catech. f. tn mtnmclin antem praftcanfa, inquit Eplphanfus her. ό*. n. j. nen aheramtu : Jaf una Trinitatem peaficamue . Aliorum mitto ea de
n telli mania.· allatis tantum addo illud Auguftin! lib. ao. cont. Fauft. c. >9. E>'fau ar/e F aufini, ml patine
iHi fUl e jut lutarii fele flantur , manarchla apinie nem ner ex f«nt<bui nan lupare &c.
"
i Blafphemia huic , quam porte* Ariu* impie propugnavit , oppofiram fidem profeflu* efle atque Atianum
dogma palam refpuiife Arirainenfis concilii patribus vifus eft Valent , cum tefte Hieronymo diei. cont. Lucifer,
callide Clamavit, Si ftur fixerit creaturam filium Vei ut funt cetera creatura, anui lema fit .Ubi vero ille cum
focii» jaflare capit, fe filiam neu creaturam nefaffe » fed fimdeto cetera treat urit ; merito contollebantur ap\tcopi hac fraude delufi, pui fine cenftlentia Paretici ferePantur^ fe uiPfl mali in fxa fife JnJjücatar . Put animai t
ajetant, fexjum cengruere tarpit : nec ia Ecclefia Hei , ali fimfiititat , uPi pura ceafelffe efi , alluf ia teefa
■claufum effe, aliuf ia lapilt prefer·i tlmuimu..
a Hi* concinent Nicaena fynodus In fymbolo Filium genitum , nex fa flem profitetur . Athanafiu» antem
Epift. de Sententia Dion. n. tj. profelfionem illam primum ab hac fynodo excogitatam non efle hinc fail· pro­
bat. C«*s enimt inquit, Vienpfiat fiemanm e^frepas afuerfui eet etiam ftripfeeit, feti Filium Del rem ereatam
tf faflam filcnnt, ilpuife eenfiat, aen nant primum , fef alien aP emniPur anatPemate famnatam efft faimf
carum CPrifii etrianerum Pxrefim.
3 Etiam hic praedamnat Dionyfiut celebre Arii effatum,-ac praludit Nieano concilio, ed fymboli fui calcem
anachematiaanti ·«>'< x,y»m«c adv»·, tm mn PJ. Quocitc* cum Valeni Arimini In Ecclefia clamaflet , Si paie
niaerii, Krau tempnr puanfe neu erat Feliat tanatpema ft/ hoc auditu , inquit Hieronymus dial. adv. Lucif.
cunfli tfifetpi tf teta fimul Ecclefia plaufu fupfam
tripufia Valentitnecem exceperunt , rgti videlicet eum
pl··· Ariaaam bwrefim, qua Filium creatum volebat, his verbi* ajursrc.
(&λμ

*

V

«
1OIS

’

c

·.·.··

DIONYSII PAPÆ EPIST. II. AD DION. ALEX.

i°«<5

θόα xj β^βφχτίχ»)
t», xue>ci exnrt μ» A quod fd>« vuît divina & prophetica Scriptu-circa an.
ή>χίιύ ·$»? αυτί» (’χ
. Οό μ/α γχρ « , explicant illud! » Dominur creavit me
ii ri txttstv, <J{ ·Γί, οΊψιανΐβ. ίχτ/αί γχρ c’r- principium uterum faarurn . Non enim un* '**’ ’ **'
eft, ut icitis, verbi creavit fignificatio. Nam
«χνΓίον ivw τί ί’ίΒίΓητί τβ~ς υτ’ αυτοί/ hoc in loco creavit idem eft, quod preterit
γτγοΰτιν !ργοι;^ γτγονόη St Si αύτ& τ? ώου . operibus ab ipfo faâis, factis, inquam , per
” txrtrtvuS λίγοττ'à, ivi τί ivoire ipfum Filium. At hic creavit non perinde v»ibo ·<*··&
st.
γχρ τϊ taeina-xr. τ· χτίται. hum- intclligendum eft , atque fecit. Facere enim “···"··*·
ne Sréo-M νχτηρ ix-nrranat , χ} iirot'wi st , >Ç & create inter fe differunt . Nonne ipfe ille J,1’,.
iKTisi se ; τη.οα'τγ ΐί,τιρονομίφ μϊγχλη ωΐη i pater tuar poffedit te, dX fecit te , & creavit
te? ait'Moyfes in magno Deuteronomii car­
Μωσίςφηιτι. <w»àç tc < ùvot ivrii * w ρψοmine . Sic etiam illos recte quis poflit coar­
xivSttuoi άνθρωποι . voir,ux' ô itopiprijnxoç vasr,; guere : O praecipites temerariique homine» ! ,
XTtstr·*, 0 tx γαςρος ορρό ιωσφόριτ ‘fai&ok, ô ergone fada res eft primogenitor omnir crea■.
ί4;»ων wç σοφία, 'W*c it πχ/iuv /fe'/J·/ <$οναμί; -tura, e* utero ante luciftrum genitur., qui
,
Mt*·’ »· gaf
Se
λογιών ^-^νίηόθαΐ 4 Β fapientia dicit , Ante owner coller gignit me ?ïW a. »*.
α>λ’« γρχονζϊχι τον ùcv ^γό/^ριον ώροιτι; αν . Denique
ΓΛ
'* multis in locis divinorum
J
""" eloquio­
rum eum gemtuny dici , at nufquam facium
ύφ’ων χατυφχνιϊς ίλϊγγονται πί ·ψιόόη vegj rüs
filium , quis legem , Ex quibus aperte con­
ην xt>e/s
ύάΑα/χβόονηί , οί νοίησιν vincuntur falfa de Domini generatione opi­
''-«ώττί rLù OUjcv £ crpprçray γίννχσιν λίγπν ηλ- nari, qui divinam atque inexplicabilem ejus
μωντιν.
(·^
generationem factionem audent dicere.
3, Neque igitur admirabilis & divina uni­
3· Qt'r’br χατυμι^ζαν χρη ίι; f(~k θί’οτχtas in tres divinitates eft leparanda , neque
τπ; τίιύ ^αυμχ<τίίύ κ, ·3ίΐΛ7 μονάδα , «η ποίη­ factionis vocabulo dignitas ac fumma magni­
ση χωλία-ιν τ» αξίωμα χ} ττ ι,'βφβαλλον μίγι- tudo Domini eft diminuenda : fed credent
3ο; τ« xue« . Α’δλ« TrrtrXxe;'«f «î Θίον πα- dum elk in Deum Patrem omnipotentem,
πρα Ύχνπχράττρχ , 1Ç ik \(.isôv Tutrav m ûdv & in Chriftum Jefum ejus filium, & in-Spiaùnü, x' h; t® ΰγιον «ιιΓμα , rvtSo&xi it τω ritum-fandum t Verbum autem Deo univerforum efle unitum. Quippe ego, inquit ,
’·■»··
0tâï
ίλών iit λόγον ’ ιγω γάρφκτι , >Ç o’(
C Pater unum fumur·.
, Ego in Patre, & Sa-?*··· «4 ···
παττρ ιν ΐομΟΑ · χ^ ΐγω C· τω ΐΓα£7, Χ^ ® 7ra'
ter in me efi . Ita fcilicet divina Trinitas dc
τηρ iv ϊμοι ârv γχρ àv
ή θπα Ttoti , *7 T® fanâa monarchiae praedicatio integra fervaάγιον χηρι>γμχ τχί μοναρχία; άιασώζοιπ
bitur.

CH RI*S TI

OtRUTl

CONCILIUM

ROMANUM,

IN CAUSA’DIONYSII ALEXANDRINI,

De
Habitum anno

• 4«biu. <fi
• num .

Sabcllianifino accufati,
* CCLXIII.

a f^Oncihum Romanum.') Hoc concilium Au-]
KJ ftoreDionylio papa celebratum eft R.omx, anno domini 163. hanc ob cauiain. Cum
S.ibclliana hxrelis, auctore Sabellio oborta ac
propagata , gloriohflim® & adoranda: trinitati
Tempui * io· perfonarum diftinfkionem auferret , Dionyfius
““ toat 11 " Ale^ndrinus fui officii elle ratus hominem Li­
bycum libi fnbditum refellere, in eum lucuC1^ c·»· brationes qualdam fcripfit, quibus imiftro judi111
cio Pentapolitanorum , non perfonarum tan­
tum, led etiam naturx dninx diflindionem ac
diveriitatem tueretur. Pentapolitani igitur eumdetn Dionyfium Alexanditnum , quali de fide
& trinitate non rede ientiret , apud Dionyfium
Dioniiim a pOntjhcem acculant. Pcntilex hoc epifeoporum
cuuiur'.
ccnvcttm indicto, Dionylmm Alexandrinum ad
concilium citat, & qyid de natura ac mettabili glpuofitlima? Trinitatis fubllantia fentiat ,

1 tempore [vionyfii Papa.

unam eamdemve, an vero diverfam in tribus
pertonis fubfiftentem divinam naturum efle cre­
dat, feripto profiteri mandat . Epifcopus Ale­
xandrinus cajumniofe accufatus, pontificis de­
creto paret, epiftolam mentis fu® indicem, &
criminis objeâi purgatricem , qux extat apud
Baronium hoc anno , num. 34. cum quatuor
apologeticis libris pro fui defenhone conferiptis
propediem afferendis, mittit. Quibus habitis,
cum Pentapolitanorum accubantium, & Dionyfii fele purgantis caufa diu multumque difcuffa fui flet , prxvio maturo confilio , Dionyfius
Alexandrinus epifcopus, omnium epifeoporum,
qui huic concilio interfuerunt, fententia *c ju­
dicio ah accufatorum calumnia , telle Athanaibo, in illo commentarioqnemde fententiaDionyfii adverfus Ananos confcripfit, abfolutus eft ,
Vide Baron, «nqo 263. num. 30. ufque ad 50.

ALE> Ad »nnutn lircne.

I !n

A'kansua<n tn tpil* «*.<
Sir.cU» *4 Ampluio·· u..

'<o

«rtri:

Diouxli.

nui i:> i.due t'j.’Ciliorum :οα·.ι ριιηί

Au.m»,

Romanum Concilium, dn quo Tid«

A i> «pili. <!·;■>'. xdU Anm.ni * Sclcuu* , * Bufilluir. lib. dc Spt-

„li.

.■uf iMt

i

«oÏ7

ÆLEXANDRINÆ SYNODI.

%

«οι8

SYNODI

ALEX ANDRINÆ

DIONYSII,
κ

Ex libello Synodico.
θΐία X^Jff* μί^μή , & Α*λί-A CYnodus divina & fanda particularis, Alexanfavjpwx «nwa^pot^üa-u ύο® τβ duc- O dri® colleda « confeflore Dionyfio , ejul*----- ·? ùrovye·/»,
a...
—'.— άρχηρίως ,.
dem archiepilcopo t quas Sabelliura divinitatis
Aflj^jrS
tv raonjç
inimicum abdicavit.
J
χηρνξαιτα w Σαβιλλ/ο/ w am'^.w’/·
T'roJoi θ«πα x} itptt -τντ«η « «ταυαθρο/c* ΑΆ^ανίρ^, ήχο τί <wfo«ρημ^ύκ ûuwtxne, χαταδιχάτασ-ά xj ατΜχρυξαο·*
Sctvanw Νίτοτ/ανον tititrxonov Αίγώττη,, χ,
KiitJ^iy. aJ; ^βιβαιν/^ς ,
c£«3W^tbc, c* τη ιπιγ&φ Γίρβταλχμ τβ Χ^γϊ «Twtr rliù βαοτλ&αν , οι τ'αυ ^rAtcriltiia
δογματίζοντας ♦ βροί ηΰηις βαδνατιας xj μ»Xw<pa^/a? νομο$ίτ&της,

Ynodus divina & fanda provincialis , colleâa Alexandria: ab eodem Dionyfio ; qux
damnavit, & poft mortem abdicavit Ncpotianum epifeopum Ægypti & Cerinthum : tan­
quam afleverantes , eoque errore plurimos
alios involventes,-in ‘terrena Hienifalem Chri­
fti efte regnum, & millenarium annorum do­
centes : & prxterea boum facrificia & ovium
mactationes tanquam legitimas exigentes.

S

Ε’ΠΙΣΤΟΑΗ TOY“ ΜΑΚΑΡΓΟΥ ’ EPISTOLA BEATI DIONYSII
Διονυσ-ία άργκιινχοτ* Α’λιξανΰ(ο«α; , Otfas Β Archiepifcopi Alexandrini adBafiliden epifcopum dc divertis capitibus, ad qux per
BcwiXf-iSicu ί’τιτχοτβν ιρ«τήβ-«ντζ! Tffti ί^φόepiftolam Dionyfius refponfa dedit, qux
. pwv χίφ«λαζ'ύν, οροί à Jza ris tirrroÂiî ό
tanquam canones funt admifta.
. Δ/ονώτζος
fxc/tjtrati» , αϊ xJ ws χα-

χόνίί ιέί'χθιχταν.
llionyfint ’
dilello mihi filio (7 fratri
in fatris comminifiro, Deoque fideli &
morigero, in domino fululent.

Aiovvrtoc Βα<τζλζ-ζίη τ« άγατηητω μου υίφ
αίίλφρ συλλ«τβρ^ΰ> xj
C* χυ&ρ γχιρΜ ·

Canon
L
πκόπιτί >Ç λογιότατε vit μα ,
τανθανομ^υος χαθ’ίώ ώραν άικνηΉζίο&οα δ«
lfifti ad me, fidejiflime & fapientitlime
* rluiTb χάχα τμΐραν. τινα; μίν γάρ
άοιλφων λίfili mi, interrogans, qua hora die paοτιγρη τβτβττοζί? χοτ’όί τ!ιύ αλ?χπ>ροφω-C
fchx fit folvendum jejunium * . Ais enim
νίαν. τη'αίδί, οτι άφ ίπιίραςγρή · οιμ^υγάρίχ aliquos fratres dicere, quod oportet hoc m
Ρωμχα&λφβ?, «s φανί ,. TrftipfyjaiTt ήν αλίχπρα · galli cantu facere; alios vero , quod id fit
faciendum vefpere.. Qui enim Komx funt
τπς} dt' tup cvniu^ot , tλφ/fî, art nt^ro/ *
fratres, ut ajunt, gallum expectant. De iis
«ραν τιΰίναι ίΐΓίζητ&ΐς, χ.ώραν τάνν μίμί^ημ^υΐιυ,
autem qui hic lunt, dixifti quod citius. Ho­
Sittp <£ δΰτχολον
σφαλίΓφόν trr · τ» pfyi γαρ^ οτι ram autem exaftam & valde demenlamquxμιτιι ri» τ£ς άναΓααίως τβ χνρίβ τιμών χαιρόν γρτι ττ,ς ris imponere, quod quidem eft difficile , &
ί'ορτης £ τί$ <£<pporufnc ώαρ^ίλ>αζ, ρη^ΐ ίχώνα lubricum. Quod enim poil refurreâionis do­
■ϊύς ν|χ<£«ΐ τα7ς wwa$ -τητΓΜνίντυΐ, Cam irxvmv ό- mini tempus oportet feftum Ixtitiamque in­
μΰως όμολογτ^ήιηται. xartirx^Larcti St δ« ων ΐγρα- choare, ad illud ufque animis jejunio humi­
liatis, erit apud omnes fimiliter in confeflb.
χ^αςμοι, -χάνννγιωί >Çtw O’fiiw Aayy-thiruv aiPer ea autem qu® fcriplifti, probafti, ( fane
<2όμοιος t οτι u^iv άχτιχνβωμινον cv avnin ntf) admodum divinorum evangeliorum ieniu per­
της ώρας, xa j' Ιώ αν tς χ,φαίνεται. ί^ρφΐρωζ μ$> γάρ cepto) quod nihil ab ipfis certo definitum de
ii &αγγίλι?αί τ« ίπί τημ\Ύ,μί7ον ίΧθόντας άνιγρα- hora qua refurrexit, apparet. Diverfe enim

Λ’ΠίΓ«>αςμ«

M

evan-

,

Ltjitor ια MSS

Rcj

‘°>l ,

r? -» II*>»

·

>Λ

autee

r«^>A»r,r <r«^· ,

patcbatU jcjuaii .

<aa-

JtfDUU .
i E» Btliamtie A Ζαη«κ>.
ho» Cd-one* intrçrot cum febolii· prim» ed»3eruor
Citatum cti-m a Photio in Noeiocaoc·
fi·, aliilquc Grjrcia Canonum co.le.toribu» Intaif».-» r'i botum Cttxmutu P Fionio L>uktu· c So. )elu tum »■ Bibi Palum

Gtxco-Latiux . Scnpu lunt circa an. Chitlh >♦·
j Raülidc» Epucopu» in Pentapoli ίχίιι» diciiu.' apud Eufabium lib. f. U i. Varrf.
4 Vide Confbtui. Apoftoi. Iib r. cap. ii butebiutn lib-1 hift. cap. i? Cyrilluaa Hierofoiitn
p«g. nej. Gc.i·; .tn Alcxu.-dr ia vata Chr y laiton, i pag. aja. tom. F. edi: Savtl. «cil. H

Cuccb. i«
;

Epiphania· «om «.

1019

\

DIONYSII ALEXANDRINI

t<u<>

evangeliftae ad monumentum veuille icripfe- Αψαχχ*·ηΐχαφΒςόνη?λα>'/4κ*ΐ>
τάντκ avtmxoTX
runt mutatis temporibus, & omnesfurrrxifle "nin r»vχο«χον i<patr«v Zpntar S «Φ· «■«00««#'>
jim dominum, dixerunt invenrfle.f/ vejpere ώς ά«.»<
λ.
.‘ ~s-Π^ωιχς
----- ?----------Ματ θαΓ4!Η
ΐτι α-χβτ/af b-

fubbaiorumj ut dixit Matthaeus.· Et, tum ma­
ne udl’uc effet obiturum, ut Icribit Joannes·:

em , ΛΚ 0 Iftwww γράφΗ. (i opdpf βχδιως, fi

ο
Et (ummo diluculo, ut Lucas : Et valde mane • Λ»χλ«·, £ λ/αν apeut (χνχτ»λχνηςτϋ «Ma,
Motfxos · Και ιτότι μιν acrtîii y σ-αφω» aews αττίorte jam foie, ut Marcus, & quando furiexit quidem, nemo aperte relpondit . Quod φίυυαη · οτι Sè βφί σ-αββάηον τη'ίχιφωτκίσ* μικ
autem vclpere labbati lucekente imti labba- σχββχι^ν μ^νί α>ατ»λιϊ« ήλ/κ τϋς μιάίς σαιββχtorum ufque ad ortum toris unius iabbatorum luv , οι ιαι ro uvnuHov Xapaj^uopi^uot, Ùxîti xh(five dici poll fabbatum ) qui ad monumen­ [afyjov κί-ηνo àtèràîχχτιλχβον, run«ιωμολόγηται>
tum venerunt, eum non amplius tacentem
χ, μγ^ί S'fg.cpCM&tv, μ^ί CAixvrtSc&xt tsh Λοαιγγ/λιinvenerunt, hoc in confelfo cll . Ac neque
didenti re, ncc advertar 1 inter se e.vangclidas S’as πρόςο£λλΐίλ«<ς ύσνλαβομίρα ’ α>λ’ U >C μιχρολορι at
ηζι\τ^μΖ*ον, η τημφαι^νης Totiexiftimemus.· led quamquam parça quseeam cir- Turvî/otr ίοξ«
ea id qyod quxritincontroverfra elle videatur ® n,- cfi fXH.r, rji wxTtTori χοατμχφως nvKjejtf τμόιν ,
it omnes in una noitemtfndi lucem dominum α/αππ/λχίναι^ rtf^ji τΐαι üpaty ’ ί^φ/ροντκι . αλλ’
noftrum cxortnm ede cpnlcntienres, m hora
«urk
τζι
Κ9Μ πΐΓ«ς άρμοσαι
diflenttunt : nos tamen, qux ab eis -difta
/orecOi zar-S»· τ» «5Jù το ùWo τί Μχτ^αι» λί^iunt, pie & fideliter conciliare lludeamus
·θο·, όιως
σαβ^ϊχτυν τίϊ ίΐΓίφωτχίτρ
Quod a Matthro'quidem diAumeii, iic ha­
bet : i'elpcre autemJai-batorumluieher.te in unam , isç λίαν σα&ϊιη.» , ήλθί Mar»i« ή Μα^Ϊχλζω»)
ftbbatorum, venit Mana Mandaient.. Ci altera >£ >ί άλλη Mate ·α θ.κφί’ί'α; τί: η'ίφοο’ £ iSn <rwMaria ad fpeihndum lepulcrunr, CT ecce te> rx- μζ. ιγ^-ιη μ-yxi ' Kyythai yxp xt-tia χχτυβχς
motus fallu> eji mappia ; Angela f enim domini fi£ci,faCM 'Wpoa-tAxX.1 , axfxt At7i την λ<θοιι , ιθ)
cum Jt coelo defeendifei, acceden· revolvit lapi
txx3rn> ί'ιταύω «tris' lit ύ'ί ή tàiot auàra fi a"fadem , £7 ledit fuper ipfum: erat autem jpeciei
e-fit ficut tulppir, (J vejhmcntum Ou> candidum ττη, Μ, το ι.^.μχ afré λ&χον favn ycfi’ άτο £ί
αιτ» , trfc&r-xv 0: ττ,ράϊτις, fifiyifivficut nix. Γ,χ timire autem e:u< corcuf/i funt τί
qui cuftodiebant,
fafli Junf vcluf mortui . Q tc feres Vtxpoi άτοχ^ι?* ο it' ο otyyûw trim ru7i .
Relpvnfin* autem angelus , dixit muhenb.v : yttjoaaçt, μη ço^cQf ίμ^ίς , ci Sx.yxp οτι Γηβ’β'ν
Tl-bte timere γ·}> , fin) c»:w q^ id Jelum crucifi­ τό tViwpojxfyjo/ζητάτε, ùitïr: <àài* nyip^riyàp
xum quarit) >: non efl hic Suri exit enim-, diut
xxSf; wTf fire éf το λεγ^ί'»' o/ fffyi)τίνος οήί• dixit. Id autem quod difluin c(l , vefpere ,
alti-quidem exiilunabunt fecundum verbi com­ σονηιι xxtutIw xoivctv>ru τΐ ρήματος , τΐΐυίσττίρχν
munitatem hgniheate , vefperam labbati : fa- 3ηλοαΰ τί οαββχτχ’ .ο! St * αΌφώπρον ii^axèov-· 1
pientiores ùutem id audientes, non hoc, fed Τί,··, co τίτ», άλλα νύχτι ftafiuxf ffirtv ir ai ,
profundam nodem rile- dicem : tarditatem βρχϊιιτΎΓα ν. μαχρον yfow tH οφί ènAdrc; * χ;
&. longum tempus veipere liqniticante . Et on χύ<Γ« Ar^-t-i χ} où*, tfirtpav . utryxyt , τϊ
quod noctem diet'. ix non vetpriam, lubitmίτ/ψωσχότη «ί μίχν σχββχίΜν,
ήχον, ct,ira>·,
xit : Illucefiente m unam J.iblatoium , d ve­
ώ;
οι
λοιτο/φατι
,
Ία
άρωμαπι
ctcvecxc
, αλλ«
nerant, nondum, ut reliqui dicunt, aroma­
tupo.' ην σωσμόν ycyota terentes, led ad tprdaitduin kpnkium. In­ ·?ί*( Γ3·Λ.- τ»ν τάφον ,
venerunt autem tailum elle tenatmoium, & Vorci χ. xa^ripSpjO) τιν α^ίλον^'^: m λ<θ« ,
angelum fuper lapidem kdeiitem ; & audie­
axnxoacu παρ*ι>τού, βχ ter/ a-i:,
crunt ab iplo
μο.-άχ; ό Γαχννης, ον μιχ r$ ιταββχηαν, φη-τι ,
irum, mq'iii , Maria
Joannes,
Maeix n Μα^οαλΙιόη ίϊλθί <νρο)ϊ σχοτ/αί ΐτι
cum tjr.t ii.t^u·.· tene
Mafia le ne
êixr
tfi τό μιτημ^ον · vj βλπτιπ τίν λι$ον η^μί& V:dc.fi,ap.dem fiftaνον α'Αο τα . μννμπα ' τλΐυύ τταρχ τέτβ σκοτια;
tio . Sed tuxta cum < <m adhuprxeeiferat. l.m.is autem di­ ιτι é<rn> ^0ΕΖηλί’θι-< · ο àf Asxasçnci , το ρβμ
cit, Sabbato quidem qutever.mt jiC.mdum ρ>χ
σαββχην ήσύχαταν χχτύ τΐώ οντβλίιύ · rji $ί
ceptum . L na autem iabbatorum fiimmo mane ad
μ<χ ι$ σαββα^ν^ opfips βα^ί®* tnt fri μνϋμχ
monumentum •ver.eiunt, ferente 1 qux paraverant ήΛ-^ον ccpts^ai à ήτόιμασχι ά,αομχττί" tt-pov èt tw
aromata : inveneiunt autem lapidem a monu­
Ai Sew αποχ\ν?ατμίμζν àtto τί μ^μ^αι' ό βα^ύς
mento revo.utum . Summum mane fortatfe
matutinum 1’plendorem , qui prius lubapparet, <fi?pos icrcci etffuoiTo^ixtvof^objJ ’ ausduj fcu^tvbfi
σαββάηον , Six. τβ 7r®pwlignificaf unius Iabbatorum . Et ideo jam ι'μφχνι^ της μιας
pertede prxterito cum tuta conlequente no­ Ε^ηχοτίΦ" ifiri
triai τβ μιτ’afin jlxt? τά­
cte ûbbato , & aiio die mi iptente , »enerunt, ση tb ζαββχτϊ, χ, ΐτίρα; άρχαμβριης ήμίοχί^ ηλaiomata, <X unguenta terentes, laide perfpi- •Scy τη αραιμχτι:
τύ. μμχ φίρο,ται · en è'nAov
riium elt , quod multo ante reliirrexerat .
f; àietrrixéc <iT-ô πολλί. τ.Ιτω xaruxoAsdt-ï κ; ο
Hoc Maims quoque fequitrir, dicens ; Eme
Mapxc; yiy.o'j, rycçxTxv χρωμχτη iva ίλ^ΐται
Talae mate nni:<<
wnmnt aJ monu­ αλ-ί fleet: cu’Ti,· · κ; 7axj -TDOiiit τηζ μιχςσαββχmentμη: ono ;am ju,e ■ Valde enim inane h,c
τιν:f t 1.-χ-οιται
tnt , το1 u:r.u·-O'j
tou ήf
' ,
—a.aTCiAa.T»;
Λ»
ff
quoque dixit, quod idem eH ic tummo dt
7a · ' 7a χ') μαμ yap tofin' κ, οοτοί κ«ώτ > otrtp
luculo, ëtlubninxit, Οι to fam j a ■ Ptutectio τούτον ί"i τύ βχ^ί®^ 'ορζμ*' κ, ifinya1)^, άquidem, & iter carum lummo diluculo 5
valde mane incepit ; in itinere autem , & νατίίλανπς τί ηλ/β · ή c^ù όρμή κ: ή όόος αυKJ! λίαν wpfi
circ^ monumentum , moram traxerunt utque îV , én?.0> fi opd/i
<P*0-

io*i

101*

CANONES

•νροιΙρχ&Γ wap«TM»a» f· xdTuV τάύ πορ^α^ χ} A ad ortum folis , & eis quidam tunc dicit
, Surrexit, mm efi hic.
Xffin μνημπον
μάχίΚ a’var»Xi»c ή-. adolefcens candidatus
*’■

λ/a · xj λίγκ xj ηπ ruunt; · woy/int®* o 7.Λ
yfiuuv.
eux »rm wâf twwi irw tvep- tuv, τ«η ηις α*€^·λ^μίνο« * «χοφααομτθα
x<rw «orgy apav i xj το7ον ΐ)μη»&μ> n «p« ττ
mpnv âp^rôai «ρβσΐχ* της txt τη tw xt?e»u
τιμωνίκ vtxpuv evorairfr χαρας· t«ç μ^ύ λ/αν
, ίχπυγυαοατηις xJ <·*»' Vvxnk ίγγύς nJn pa<r«<rnc
àvitvru;, vs ολιγ&ρβ; xj a’xparfîf μτμφομίθα ,
«ç wap ολίγον opaxaraAuovTttî tî'v ίρόμβν , λ/γηης avJpej
, Ου μιχρή du βΐω τ» παρα. μικρή · η; it ΐφυπύζητης Η9Μ ’ί^ρχϊνπις
m'.rAftîW £ pttvetnTupnK ίμΑαχ« Sit?xap’ z»;·
*“ -i
,,,.λ «η­
repetunt?
, χασ
tw x wi
WAtatnv ο/ ο-ωτηρ

, Hate alitem cum ita fe habeant illis qui hoc
accuratius fubtiliufquc confiderant, enunciamus
quota hçra, vel etiam’ femihorula, vclquaruhor«,
oportet
Ixtitiam
ob
*; L—
. ----- incipere
‘
’
* domi
*1
i- '
Λ ' λ mortuis refurredionem-, fit eos'
ni’ noftri
quidetn qui nimium feftinAit, & ante mediam
nodem,
nium folvunt, ut négligentes &
intemperantes reprehendimus, ut qui propemodum antequam nar fIt , curfum abrupe­
rint, dicente viro lapiente ; Non parunt efi
in vita quod pamm af>eft. Eos autem qui dll
ferunt, & plurimum perferunt, & ad quartam ufque vigiliam fortiter abftinent, inqua
BctlâW iervator noftei in mari ambulans apiaruit, ut generofos
paruit,
generolos ôc
& laborum tolerantes

Î

ùfcipimus : iis autem qui' interea ut moti

μών 7FSexW«?y ίΤί w ·θαλ«ΛΠ)ί ότιφανη , ώ$
funt, vei ut potuerunt, quielcunt, non val- .
xj φιλοτονκί αίχοδιχομι^Λ · η7ς St μι- de molcfti fumus * quandoquidem nec fex
■ηιξυ ώί (χηηθη<ταν » ώ< nSuuvSwav otvavxu- jejuniorum dies aequali, aut fimili tolerantia
σα/jS^n;, μη waw ΰβγλωμ^ν «Χ« μηΐί τας ιζ omnes perferunt: led alii quidem , vel om­
ynrwwv ημίραις ϊτως μηίι ομοΐύΧ ram; Sfa- nes tranfmittunt , jejuni permanentes , aln
α’Χλ’ο/μ^ιζ ττασα; ύτ^ρτ/θίατι/ άσιηι duos, alii tres, alii quatuor , alii nullum .
Et iis quidem qui tn illis tranfmittendis val­
ÎJ^TEXoemç, or ί , &ο , or Je ,
, -or St
de laboraverunt, deinde dcfeili funt, & propemodum deficiunt , ignofeendum eft quod
xoynvtàatv d# n7ç ù/rtp$t<Ti<nv, nm ατοχαμίσι celerius guftent St qui autem non modo
non tranlmilfis, fed ne jeiuiiatis quidem, vel
jÇ μονοί ίχλΰίΓΜτ , συγγνώμη τ»ί mr^empai
γιΐ'ΤίύΚ' η Je toc
ôr«ç 8^ tTfprr^f^or. etiam in delicatis opiparilque conviviis, conjjjCfuinptis præcedentibus quatuor diebus , ad
a’Wià μηΐί vnrdtravni n hsm' τρυφη«·αντκ nis
duos éofquc folos extremos dies cum vene­
«Wpoat^sra; 7wa/xf $ wr» ίΧθονη; ΐπί n£ rt- rint, illis a fe cibo non guftato tranfmitfis ,
T^tuix; JJo χζ μονά? ημίρας t twn; ùxtpTtdivparafceve & fabbato, magnum quid & egre­
τις, ιΐιΰπ τπρχτχ&Ιιυ \ το σοιββαην, μιγατι
gium fe facere exiftimant, fi ad auroram uf­
%; Aapt«poy τοτηχ ι^μιζ»οΊν αν μίγμ τΐί rui que permanferint: non exiftimo eos ex «equo
ί^μΗ'Μβ·σ , « ο7μάι ritu
άθλησή <wrùç certamen fubiifle cum iis qui fe pluribus die­
bus prius exercuerunt . Hxc quidem, ut fenntxornôar, ηι\ ni; χλίήνα; ήμ/paç ιωροησχηχόtio confulens de hoc fcnpfi.
■nayapaç, οι it ή$μίβν. à, -ni i

ποίνυ

· wnt μ^ΰ w'î φρονώ σνμβ*λ£<>η xtei τώυν
0ραψ<.
οί

Canon

Κανών β'·

II.

De mulieribus auferri, qûæ funt in abfcefΠίε, St
dv α’φί'ίρφ ytnarx»/· ei ·στ*>ο“ηfu, an eas fie alfettas oporteat domum Dei
XC# ai/Τϊί βτυ
tif m o/xov eiot/vai i^mgredi, fupervacancum vel interrogare exiτ« Ore, ntgirnv £ τ» τταυθανηΟαζ νομίζω ’ otiSf
yotp ccùti; ιχμαι rrrr-xc ησχς xj £λαβΐί;, τιλμηffftV Stu Jratxwufvxc , ή τη. ^ατ/ζη τη αγιχ. -®*όσίλθπΜ, η τϊ ιτώμαης χ^ τί'αΓματ©^ τϊ Χβι"«
appoTorxjax^at ’ kJ/ ^*ρ ή duc SuSinatrU pi.Tiv t"χντα ffè; τΊιί< ιατιν c-irXJurra t 5ι$.>
· «>λα
μόνβ T^xpaenri Su’ /α>ο<τ<£%ιβ·θαι μ!£υ γαρ οπώραν
*A?*Tfî’
JraxRrtr/, μιμν^τ^χι τ» ί.-ττόΤ8, >Ç 5é<aO»r βοηθοί to^c<v , α»ίτ/φ?ονον· η<
Jt ni οίγια Τ$ άγιων , ο μο τχ/τη χαλαρό; njj
•Jz^n xj τώματι, <epf>o^ttvau xirXiiSvwTW.

C

Κανών γ.
Autdjxh; Si χ. ο! * γιγν/αχότις , raur^ o^ei-

A«irtv RTJW χξαπιί ’ οτι γάρ cbrt^&Sai αλληλ-w.’
■^μχτηκον , fx reui^via; ΐνχ <w*oç χαφότ <τχολασωσι m
, *^α< παλιν ιπί η αχτ»
νσιν, άχηχόασι Ιΐχόλβ γρά^νης.

« Baliimon >u
> Delcuhcre

1 Vid* Card. B

|ei.,

Zomih,

quem fe^uirui Fiont o. I)uc«u« .

[lion.i.ui v<J.e „r vhn
nrvniuin i»

AomI.

.d unnuw

llimo. » Neque enim ipfas arbitror, fi fint
pix & fideles, fic artvdas aufuras vel ad iandam menfem accedere, vel corpus & fanguintm domini attingere. Neque enim , qux
xji. annorum fluxum patiebatur, ipfum do­
minum feflinans ad medicinam tetigit , led
folam ejus fimbriam. Orare enim quomodo­
cumque fe habeat aliquis , & utcumque Iit
afleflus domini meminifle, & auxilium implo­
rare , non eft reprehendendum . Ad (anda
autem fandorum, qui non anima & corpore
purus eft, accedere prohibebitur.

H>’l

N

Q

N.

III.

• Porro & qui confenuerunt , debent efle
fui idonei judices. Quod emm a ie invurm
çx confenlu ad tempus abllinere conveniat ,
ut vacent oratioiii, & rurfusconveniant, Pau­
lum dicentem audiverunt.

Cat"1 ’r·*''jiitl· /·>”'■ H«nluiru«.

io epilt. aJ Valerem P.plin

n. ii

A

ioj3

EPISTOLA CANONICA
Canon

IV.

xoi4

K«oJv 5*.

O/ i* cr α ORWcuprry vwmtPr f****
»
Qui autem in non voluntario noâumo
«nf Tl^ i0uurS«t< xaTuxoAw$«ru<rav , xj
fluxu fuerint, ii quoque propriam conicienrin, htt pai ,
tiam fequantur, & ieipfos an de eo difcer- tourfic , fin imxeÂvvTùu
nant an non, confiderent . Quemadmodum trxoTfcTtoflrflty · xj txt
βρωρχηον à lixxtjviprin cibis, f*» difiernitt inquit , fi comederit ,
W,
/x> φα^η, xaruxtx&inu"
c» rficondemnatus rft. in hia quoque bonae fit conrtt' dCfftwôJmtç ïç« xy} dCrefpwfareff χατο τβ
fcientir, & libere loquatur , fecundum pro­
»itw ctâbfMW) txî · aavoTtaJy n$ Θί£.
priam cogitationem, quT ad Deum accedit.
Teint, συ μΒρ, τιμών ήμχς ( fi yap efyvvSv,
Has tu quidem nos honorans < non enim
ignoras, o dilefte ) nobis quatriones propo
α’^απηπ) τύπϋσρχτν iput «porfi^a^rc, ôjttÿppe*
fuifti: nos ut eiufdem lententia», ficut &iu
va; rpâçt ωστιρ αν ϊσμϊν, χ} ιτοφύχαί, ΐαυτύ
mus, ciufdemquc animi , timui przpvans . & χχρχσχάάζνν ' tyù ài, έχ ως JtJa'axaX#* α>λ’
Ego autem, non ut dodor, fed ut cum om­
ω; p£ ram; «ττλβτητ®- <αη»οτηχον, Ημάς «λni limplicitate convenit nos invicem diflerere, meam tentcntiam in commune edidi : ληλο,; ΐ/αλί'^ίιτθα/ , πς xotvwt τίιυ Stxvotxv ίquam cum tu examinaveris, fili mi faptentif- (jMjti îJfi^rxa' Lut intxtpai mjJ <rt) «riUNTUTHTt
βί'λτ/ον, fi
limc, quod ubi luflnm meliufque apparuerit, pnfiii , ό,τ/ άνσοι φανϊ Jtχα/or
vel an fic etiam de his habeie exitrimas, € stui t χπ'/ icxtpx^rç, Ttïgj
αντζ^ρα\|ζ<ί ·
teicribcs. Valere te, dileile fili mi, in paco ίρρώάχί c-? «γαιττ,η vit pts dv ttpiufa Xht?p^Svdomino numftrantcm opto.
τπ nS χι/^ίω ûyopott.

• EPISTOLA

CANONICA

SANCTI

Gregoni archiep:icopi Ncocalarienlis , qui C
Thaumatui.,us dictus eft , de ii» qui in
barbarorum imurhone idolothyta come­
derant , ύς alia quadam peccata commifetant.

Canon

if.

♦ »

àyix Vpryc^/ii άρ^ηπιτχοπβ NfOi^rapwaf τβ
0a(’uaTdf7“ s
C* tj xxtttipopn tfS
βχρβάρυν πδωλόθητη φα^όντυν, fixjtnfarrw
Κα;ω\ α.

I.

T’ τη βρώμχπι fuxi βαρπ, άρώηιπ πάνα,
On cibi nos gravant , fancle Papa , fi
captivi ea comederint, quæ qui in cos
η tçxyw or χίχμχλνηι ταυτ»^ άπερ nxdominium obtinent, eis appofuernnt ·, maxi
­
ptr/dwav
αόη'ς or xparam;
, μβ^λ/Γα πγηme quando una de omnibus fama eft, bar­
é-ic λό^ο·: τα^α ‘tva.rur τ»; xartiipa^dyTrç τύ
baros, qui in noftras reijiones incurfiones fe­
η&νχζίαι
cerunt . tdolie nou facriftcafte. Dicit autem ημίτφη /upη βαρβάρα πίώλοις
Apoftolus: f'fix r <’.·>■«, O t enter e/cit , Peut )ό it αττοΓΟλο; $»ρ7, τα βρωμχτη τρ χοιλίχ , iÇ
autem & hune éT bas de/buet . Sed Servator fi χοιλ/'α η7ς βρωμαπν ‘ ό it Θ»ο'ί ιφΐ πώτάυ
quoque omnes cibos mundans, Non quod m- yj} Ttu'm xxnrpyvre-e ’ ot>?,à tyq · σωτηρ d xaytr.u , inquit , cosntjum.tr hotntncm , fed quod TO χαθα^ίζων π! βρώμαίτ., fi tv w T.opÜofiSfiO't
e^rea.::tr. Et hoc quoque, quod captisarmu- xor.of Tw άνθρωπον , άλλα ττ fix œcp Λορφ-Ό'/. >ζ
liercs corrupta fuerunt, barbaris earum coiτο τι'; αι'γρχλύης yujux7x«q âfa>5«plûjxt
ùpotibus inlolentcr abluentibus. Sed h prius
βαρβάρων Hî rù σώμκπιαυ^' άλλ’
quoque alii tuus damnata vita luerat, abeun­ βξ,ιζο w
tis poft oculos fornicatorum , ficut icripium ci pt'ÿj £ <φ·οπρον χαη^νωτο τηΦ- βί&“ πορ£οeft: tunc fornicario luljecla eft icilicet , et­
t’ivj οφθαλμών
i’xtropvÆorruv χατά τν
iam tempore captivitatis. Et non opottet fa­ ycy, χμμ^,ον, ίπλο>όπ fi πορι/xfi Γξ/ς ί'ττοττης
cile orationibus cum ejuiir.odi coin mu mea re : ύτ τύ nsMpij τη; α/’γμαλωοτ/α; · w À «α^^πρωί
fed ft quidem aliqua qux tn iumma conti­
Jh ττΓς ηίΜυταις xoowhf
· η ρφίπ/
nentia vixerit, & puram ab omninue fufpiτι; et άχρχ σνφροτρ-.η ζ»σ·ααα,
χαθαρβν >$
cione alienam priorem vitam oftendcnr ,
nunc vi & necciliutc m probrum lapia fit ; ίζω πατη; ιχονο/α; titiitit-ryp^fit βιο ·> tvj <®*οhabemus exemplum quod eft in Deuterono­ •ηρον, \ϊν xieiTiXTuxC* t’x β/α; «ytj| άναρχη; ύ>
mio, de adoleicentula , uuain horno in agro βριΐ, ί\ομφ/ Trxpxi(-typ« η dr τύ ΔΑπρηομΙρ
invenit , &. ea vi compivlla cum ipta dor­ τϊ ι’πι τη vfxvtit
La, & τώ πίίιω tupzr àimiit: Ado.''fceniuste, inqint, nrhti f.tctrru ; nun
θ/ωτος, >; βιαο-άρφιο; αάτία , ι χοιμηθη μη χυrrit adolefmtulit peccat:<ι>· rrrovtsf quia q:<ern·
admodum fi qu;> homo adverj:" proximum της· τ» ifxvtit où trotr^tTi , φη<7/> , sioi, οι'χ
.-er τή vfx.iit χι/άρτημχ θανάτβυ .· cri ως ίηις
Juum iriurrexent, iT ’pfiu< animam morte .rfe
cent, fir bar.; rem adoie'cerfuij prnci.tm.ivsi , ά α*η α θ,·χ"το-' /■«/ τν πλη-Γ/ο;· αντ» tC, θα'αÎT non erat qui ei opemjerret Ho quidem 7ίΛ,' aif» ~luj
οna Tt wpâypx Tt£n ·
certe iu fc habent.
tlhtrTZif ή \ίχ ις · xi ό βοηθΛ fix lui χότη

Ο

N

Meili

ΕΠΙΣΤΟΛΗ' ΚΑΝΟΝΙΚΗ' ΤΟΊΓ

tv-7nt

pSp.nt Tttxtrtt.
___

x
ta eft cue* ii.iium Ch ift»

uru- Ôr,<n Colitin» ibu . lairrpn..rw rR Cettiaai. Heive'l reioj:.;·!

tKa-

& m«i.diu. Scrip­

S. GREGORII 1HAUMA 1 UKGi.

Kootkiv β'.

A
Canon

IL

Δκ>η ù τλ«ν«ξ?α, tÇ xx Sfi XtittnDfa puts
Gravis res eft avaritia, & plura habendi
motpa$t&*i Ttt ·?«« γροίμματυ, Cat mt m n λη- cupiditas: nec poffunt una epiftola proponi
r&a pbw, ^e/xm xj φιιχϋκ ΧΛτογγό^ηα , divins fcripturs, in quibus non folum pra*
«λλ» χΛ^ολ» η xXtmxTW^x^are^wfçàrrta&er dari fugiendum horrendumque praedicatur ;
fed plura etiam concupiscere, & aliena pro­
ίπι »i\poiap3eéqt ·
τβς ηητος <’χχχρχχτ·ς ι’χχληpter turpe-lucrum attingere.* & quicumque
σιαςΘιί. τ» 3ί cut(fÿ>o5 τίί κΛηύρομτ.ς coToruveft ejufmodi, is eft a Dei Ecclefiaabdicatus.
η» οίμαιγη st, rortsmti îfyluMi τόλμη voâ nr«ç nt In tempore autem incurfionis, in tanto In­
ttftpor» w ttirn όλίδρν φΐρηηι, νομΐ<ταυ itumïç du tantliquc Metibus, aufos «fle aliquos tem­
ttftpoyHvcuiûpSxç, «v-jfpcûTw triv βίιτιβόΐν
dwt/- pus, quod omnibus exitium afferebat, exith
yüV) i3i ύττιρβίλΐώ «Toxioti t\ôyrw βθοτΓίοξ* mare effe fibi lucri tempus, eft hominum
impiorum & Deo inviforum, & quorum imτ»ς TOiBTbC Tatvruç txxxpc^xy, μήιηη
B probitati nihil poteft adiici. Unde eis omni*
τη A«o'y ή οργή ,
*»" otùri; mpwToy t»ç cpafr«n:s,
bus eiuGnodi interdicere vi furi eft, eofque
w( μη ίτζζητίντπί. φοβχμκιγοιρ wi ΐγρβφ*
abdicare: ne forte ad totum populum ira ve­
μη e-iwawôXt«m
' xopvfia γχρ φηα-t
niat,
in eos primum qui prrftint, &non
χ} «λίονίξ/χ Si λ ip^erni ή ο'ργη re ©rà iri ης ifitti inquirunt. Vcieor enim , ut ait fcriptura ,
TriÙK^efx; * μη ay γΐν(£ί π/μμΐτογοι attf£J · ητε ne impius juftum una fecum perdar. Forni-cr·. ■
γχρ itoTt ο-χότος , vw 3ΐ φως & χυρίω, ως τίχνα φω-· ratio enim, inquit, tf avaritia, propter qua εμγ
venit ira Dei m filios diffidenti* : nolite ergo

πς TrttfttXTÜn ( όγχρ χχρττός τ5 φωηίς ο’λ τχβγΐ «γ«effici participes eorum. Eratu enim aliquando
θοστίχη ι$ itusMVTwp κ, κληθεί* ) ξοχιμάζο ης τϊ Λχ- tenebr*: nunc autem lux ia Domino . Vt filet
ριςον τ<5 χυριω, χ} μη τυγκοΓ,ωι^ι rt τοζ; ΐργοις τοϊς iivis ambulate : frulhis enim lucis efi in omni
οΐχοίρποις τβ αχάτης , μάλλον Si ι£ iλιγγιη . π! γάρ bonitate tf jufiitia tf veritate: probantet quid
χρυφίϊ γιιόμ&χ ύχ οιύ^ί, α/’^ρο'ν t rt χ; λίγ&ν ’ τά fit beneplacitum Deo : tf nolite communicare
Si παν™ iλίγγόμβμα. όχο τβ φωτός φανίρϊΠΐί ' rorxù- mfruliuofis operibus tenebrarum ; magis autem
Ttt μ^ό ο αίόςολφ* * ίαν Si Six tIujosto^o·'τλιανι- redarguite. Qu* enim in occulto fiunt ab ipfii,
C turpe efi vel dicere
Omnia autem, qu* trξ/α» tIuj zv τη eîpluin jfajfylusStxbti τιπύτη;, civ
guunfur, a lumine mantfeflaniur Haec quidem
αυτά TjJ xgqpJ της οργΐίί ρτχλη mpoi Hu χλίονίξ/··/ Apoftolus . Si autem qui propter priorem
ϊχ^ατχωσΐ τινις , xspSxtioynç
α7μ«τ®^ χ3 ο’λί- plura habendi cupiditatem, qua in pace fuit,
θροο «ν^ρωνων avaraôuv '^Λμ3μωι ηαΖχμΛλωη:ν, pernam dederunt, inipfo irae tempore rurfus
τϊ ιτιφονΑιμ^Μΐ, τ/ tTtpot «perioxiv χρή η ως/ττα- ad avaritiam convertuntur, lucrifacientes cx
fanguine, ôc pernicie evcrlomm hominum ,
^ΛΊζομ^λίς τη πλ£β·.'ίξ/«, ίηιτωριΖφΛί οργίιμ
captivorum, mterfeftorum, quid aliud exfpc.
εαυτοί; xj «βπ·? τύ λα<3;
dandum eft , quam ut avaritia decertantes
yram fibi ôc univerfô populo accumulent '
K«y«v γ'.

Canon

IIL

Obx iSà Α,'^ατρ d τβ Zap® χλημμτλ^ ί’χNon ecce Achan Zarae filius in eo quod
λα·αμ<λη<τΖν χηο τβ άνα$τμχτ&* , xi ttti πί- Deo dedicatum erat, peccavit, & in omnem
<rav οηυυχγωγίν) Γσφχήλ ί$Λ’»ίθη ή οργή ; •gq
ι_'_ Dlfracl s fynagogam ira pervenit ? Atqui hic
Ηί μοοί «τις ημβρτί, μη μάν<2Η α<χ«θ«νθ# C* unus iolus peccavit , fed non folus in fuo
τη άμχρτίχ cwrà · ήμτζ Si mxv -η μή ήμίτι- peccato eft mortuus. Nobis autem quidquid
pw, αλλά αλλότ^ην, nS vjitpô τίτφ xi'pSo; , χ- non noftrum, fed alienum eft, hoc tempore
lucrum , anathema exiftimandum eft . Nam
νάδιμιχ νΖίομίάχι mpoerrixti. xvuiêv'^’ μ^ύ γχρ & ille quidem, Achan ex praeda accepit , &
ί Α'-χαρ, ιχ ττς αβρονομν.ς ίλα/ΐτ. vj afiroi yîjy ipfi nunc ex praeda accipiunt . Ac ille qui­
ix «ρονομης * xa’xf<v@" ρβρ tu ^<J χόλίμ/ων " or dem, ea quas erant hoftium: qui vero nunc
Si ypy , Ttt
α’δίλφοίν , xtpSxivovtti ολίγον funt, ea quae funt fratrum, penyciofo lucro
lucrifacientes.
Χί'ρίΦ'.

Ke^y X.

Canon

IV.

Nemo feipfum leducat , neque tanqnam
MrSfk tJfycTtaritTii iaviiv, μήη ώς £ρων ’ βπ γχρ
£ρονη xipixiytcii ίζίΐΐ * φησι γχρ το &&Tfpo'jc/jtov , invenerit ; neque enun fas eft ei qui inveEnit, lucrifacere. Nam an Deuteronomium : d··' ·»
μή, ΐ$ων π? μόγνν τ.« αίιλφ» σ» ri -βροβατ»-/ ττλαVifo fratris tur vitulo, ύ ove errante tn via,
yoijjfyix àr τβ ÔW , ttiptt'3ης asàrù , αίτοτροφό àxorpf- ea ne defpexens , fed ea refill ut tone refiituet
■ψ«ςοώηζ nJ α’ίίλφΛ <re · ixi Si μήίγγίζη β α&λφός fratri tilo . Sin autem imter tuus ad te non
«■«'Wpoce-f, μ*31 Ιτίϊχζχ: χύή;, σιωαξ^; αυ.τ., >Ç approximet, neque ipfum novem , coget ipfa ,
hat μίτο αν , tως χν ί’χζητητη χυτή ο άά,λφο'ς <rts, κ, t> erant tecum , donec ea frater tuus quafie·
awo^THi αυπί* xl iru ποιητές π» c;oy acre, >Ç »na rit , tf reddes ea : tf fic faciet de ejus afi­
ironie? η /μάτιον aure , >2
roniruc χχη'ι χχτνν ne'· & fic facies de ejut vefie : tf fic facies pofi
omnem. perditionem fratris .· quacumque ipfi pe­
α’νλΗβν tS άίίλφ- τβ , οαα <ί;· ατβόλτ,ςνα χχρχυτη, rierint, t tu ea inveneris. Haec Deuterono­
<£ρήτης αυηι * π t'nt τ> ΔΧπρο,ομϊον · Ci' Jt τη Ε - mium. In Exodo autem, non folum fi quisr-a ■>
Concil. General. Tom. I.
Ttt
r«

J

io*7

BPISTOLA CANONICA

>οιβ

res fratris, fed etiam foimid invenerit, nfti~AfoSpt i μό*ρ là» τητϊ atisXfSrtf «fjl» <>λα <j4
Mint , inquit » rt/taro ipfa. àoanti joaorii iY&pi»
<-» -’------- ------- ----·-» cfc
-·- riv
, ---- ai —' ®W
ipfortta». Si autem ab eo qui ia pace, & in •Sts* τϊ
aùrfS
’
m
it
û»
*φώρ
ρα$υμ£η&*
otio delicate vitam tranfigit » vd etiam ab
inimico, non licet lucrari ; quanto magis ab
eo qni rebus adverfis premitur, 61 fugit, &
neceflitate coaâus propria relinquit?

outfit

Kodv
Alii autem feipfbs fcducunt, pro propriis

i.

A*Ww it' tauris éÇtartmSf», άχτι

tîfwÎÇS

que perierant, aliena quas invpnefjint, de­ tKmfkojjfyw», « stf» «>λοτ^ι« ταπτχνηκ, ϊν&ίtinentes. Ut quoniam froradi fic Gotthi eis x«Jn ecdras BopdJet >Ç l or-Jw tûtbxoAî/x« wpyehoftilia fecerunt, ipfi /iliis fror.adi fic Gotthi
<r«vr», aùni ά>λβζ$ Bopot^nÇ Γότθ« γίνονται' «fiant, Propterea ergo fratrem fie confenem g
^ίτ«λ«/χ^υ Sir riv άέίλφον £ ruy^ponu Evippcw/noftrum Eupbrofynum ad vos pnifimus ; ut
fecundum formam, qux hic eft, ipfe det fi­ vov J«t nUrn «pw ύμας> tva x«rd st* dv^eîrwni ili ter : fic quorum accufationes admittere roy, 1Ç αύης Sth όμοιας, (l uy $£ της χατη^βςίαί
<apo<r/iûiu, xj Sç Ϊη ί’χχηρυξαι ?£} dC^cJr.
pporteat, fic quos a precibus abdicare.

Cano m

K«w'y r,

VJ.

Πίϋ ÎÇJ βία καττχόνιυν rie ix
βαρβάραν
De iis qui captivos pc barbaris fugientes
vi detinent. Denunciatum autem eft nobis, μιχμαλΰτας' αχη^ίλθη Si τι ημιν xj ««rrw
quidpiam faâum effe in veftra regione in­ C* t? χ«ρ« ΰμύν, τθβμ$ον πάντως η üm «credibile, vel ptique ab infidelibus , vel im­
α/rvv |Ç άντβύν xj μη riions μη21 όνομα χυ*
piis , fic qui ne nomen quidem Domini no­
£as, Sri αρα tie τατϊήντΜς ωμότητος χ} α’τχνvere, quod nonnulli eo inhumanitatis crudelitatifque procçflcre , ut captivos aliquos qui Ρρωπιας «XFOf^wpwatv, ort rtvàç rie διαφυγήeffugerunt, vi retineant . Mittite aliquos inC της αιχμάλωτος βία χατίχ^ν . «roctiXatn τη«ς
regionem, ne vel fulmina in cos cadant qui Μί τίιύ
μό
«τχηττο? πΐαωην toot ris
hxc agunt.
ri ftaÙTti «pstoWTttc.

Canon

W

VIJ.

ζ.

De iis qui inter barbaros annumerati
ntfix
Ιγχαηλίχζκ»ίηύν ris βαρβάρόΐί, <
funt , fie abfurda quadam in eos qui font ίτνπάτινα χατη
ομοφύλων nAjuxcarruv‘ nie
fui generis, fecerunt . Eos itaque qui inter yBp «Jr ij/xantAf^^Carac rie βαρβάροις x} μιτ
barbaros enumerati funt , fic aim eis in ca­
aCty c* αιχμαλωσία ιπιλ&όντυς , ίτίλα^ομίptivitate invaferunt , obliti fe efle Ponticos
fiC*Chriftianos, efferati autem barbarique red­ νονί οτι neaty flomxo? (c Xyrwoi , ί’χβαρβχpadcjirvç St ως
fov&c-af ηυς όμοφύ^ η ζ’Τ"
diti, ut fic eos qui fui funt generis , vel li­
βίίς χ οικίας
gno vel fuflbeatione interficiant : vias autem λ» η άγχόηι, liriÎMrivai Si
vel domos nefeientibus barbaris pftendant .· p^yown τοΐς βαρβάροις^ < της axoodrtoi
‘xpww-wç Jritpdriïp- αΰϊβτι
-JrJSw Sfy
$«£>» auβνetiam ab auditione arcere oportet ; donecDfo
«m» rit)
congregatis fandis aliquid de iis communi J*----- ·
~
—
- ·
vû&îiri τόΐς
άγιοις , ‘ qjq'· mpd·
τ£ άγια
fententia vifum fuerir , & ante eos fando
ΊΓί&ματι.
Spiritui.

Canon

De iis qui alienas domos aggredi aufi
funt in barbarorum incurfione . Eos autem
qui alienas domos invadere aufi fuerint , fi
accufati quidem conviât fuerint, nec audi­
tione dignos exiftimare . Sin autem fe ipfos
enunciarint , fic reddiderint , in eorum qui
convertuntur, ordinem fubftemi.

I

C A N P N

Kxreày ή.

VU I.

Did i$5 oîxotç à)^OTt/oti rrtX^Mv rvA/axratvruy c» τίί
βαρβάρων ίχώρομΐ' rie Si wxotf
«XAerewc ί’χίλθβν ηλμήο-ανινς, là» μ8ρι χατη·

yopn^cini
pnSi ris άχροάηως άξίύααι * ià» Si «α/nk c^rwwti iÇ dvoUtrrv, CT
ri
pracpfço/TL*
wnrirrtttt
Κβηωζ ■ θ’.

IX.

De iis qui in agro vel in aedibus ea qux
» barbaris reliâa fiint , invenerunt . Eos
autem qui in campo aliquid invenerunt ,
vel in fuis sedibus a barbaris reliftum , fi
accufati quidem conviâi fuerunt , fint fimiliter in iis qui fubftemuntur . Sin autçm fe
ipfos ennneiaverint fic reddiderint, etiam pre­
cibus digni habeantur.

f<S Titii? if c* ιο“ς iSlote tfxots
&poyrw
βαρβάρων χατηλΗφθοίτ» ’
ris Si o» ntSif dCpwtaç τ<,
cr raFç
otxlatç xaraXu^ri ùro
βαοββψοά, ttcv ri!/»
κατηγορητικής
όμιωως cv riis wrovtixvtfn » f<y
iauris ϋζ^τωτι ιζ άτο3ύβ·ι ,
ris Χχηί θίξιμο/.
life}

c*
τη thre

Kx-

S. GREGORII THAUMATURGE
»·1
A
Kaow t,
T< Si rii» cmAw ^upturn* ink
Eoa autem, qui {errant mandata >. abfque
ttfypnupSà* «Aqrer Sit , pin prlurptt j rJ- omni turpi facto fenare oportet, nec indica­
spe d dCprf« > i f Mpnt uiXwnr » «tan- tionis tel cuftodia, tel iaventioaûa pretium,
vel quocumque nomine appellant, exigences.
ww.
C e η ο w XL
Koair «d.
‘ Fletus , fira ludus, eft extra portam
H* «péexXMuew fyr nic
« £χπύ*
trb,
irim tir ^Mpnbenu j χρΙ φ aé oratorii: ubi peccatorem ftantem oportet fi*
ingredientea orare ut pro fie precentor.
rmnw ΙΛθ« xtrab, v*ip »n tfyt&tu· ij <- deles
Auditio eft intra portam tn porticu : ubi
xpMtr», cJMt τϋί τυλν, & tjS
cë- oportet, eum qui peccarit, ftare > ufque ad
9» irrutu
τίν jysaprnx·™, te φ ««mV*
**P%*/· B cathecumenos , & illine egredi . · Asdrêu
[Βλμ >Ç CrwOci» όφ'ρχιΛη ' «ate yèpwt titier, inquit, firiptttrtu , & Mfriiuiit , rji·
citMr, tf prtcetir·* mdgiwr cnftttwr. Sub*
■φ
τίκ StSceneïdeS ix^eAse&w,
at£ré&» «pM-Χχΐκ* a Si ύτηίτη^κ, int te$e» je&o autem feu fubftratio eft, ut intra tem­
portam ftans cum catechumenis egredia­
τί; χΰλικ n ntS irèffy* , p£ ifS tumxjtpi- pli
tur. Congregatio fini confiftentia eft, ut cum
re>y «φ'ρχητηι · a rirerts , te rwlrrmu sw; fidelibus confiftat, & cum catechumenis non
rrtrns, xJ pi ϋζίρχκηα
i$ Ktcnrytffiw . egrediatur . Poftrcmo eft participatio {aera­
rtZXnuoy » ptàtfy ifS «ytar/Mn»·
mentorum.

• Vide huj·»
S· Gît»· vi­
ciai a S Gnf·
Nyflaaofcti.
f»»·.

ΕΚΘΕΣΙΣ nrSTEDS KATA’
Α’χΜχλιψν rptiyaeAu * txtexatw

EXPOSITIO
I

Ntnqprapi* ·

c

FIDEI

EX REVELATIONE GREGORII
Epifcopi Ncocefiuw.
c<r».deVer,

Nus Deus, Pater verbi viventis, iapicn- |t.wtwp,*‘
tire fubtiftentia, A potentias ac charaderis fempiterni : petfêdus perfedi genitor ,
Jtau
Pater Filii unigeniti. Unus dominus , folus
ex folo, Deus de Deo. Charader & imago,
XcpaatTdp
ώ»* rit ^inrr9*9
enpdeitatis, verbum efficax . Sapientia conftitu^•c, raqv'a ης
βλ*» ffvceewe xtemnwi .
tionis rerum univerfarum comprehenfiva : &
SumiUK rii eAnc xrinvç xamrmi* ucî αληvirtus atque potentia univerfie creatum effe«ληθσΰ
«·ρ«τ<Β· α·ράτΐί,
ίφ- diva. Filius verus , veri Patris , invifibilis,
9apr9* ιίφ^ΰρη,
«θασατΟ* Λ&ακίη, >ζ ύ- ejus qui eft invifihilis , & incorruptibilis ,
eîiii*
ci rvwfMt rèymt ex OtS Ttu)ù~ corruptioni non obnoxii , ac immortalis ;
χτβφξιν ιχ*?9 >$ St wî xffàûàc inXaàn riii «i»- mortis prorfiis nefeii, & fempiternus fempitemi. Unufque Spiritus fandus ex Deo exi9fnivK* «x»» r» uti ηλώκ πλ«χ, ζο»} ζύ»η»
ftentiam habens *, & qui per Filium appatînt, e^tivK rtyterpM χρρϋ^οζ· dr J 4>«wf8-D'ruit, icilicct, hominibus imago Filii, penewe θί·ς 9 rarrip à e’w? ram» )Ç dr vitri,
di perfeda, vita viventium cauta, fons fandus ,
0e& à ittis i Sti Tdtrruv, ruis
Si^p xj fanditas fandificationis fuppeditatrix, in quo
manifeftatur Deus Pater , qui fuper omnia
«ilMTSivr,
ββατίλώχ pi pivÇopfyjQ , püi i~
srecMerçpjuÿ») · in Jr xrtrivrt w Jîjto» dr r» eft, & in omnibus.* & Deus Filius, qui per
Ttsalt, in exUraxm, wc erpinprr pty i* ùirip- omnia eft: Trinitas perfeda , que gloria &
aeternitate, ac regno atque imperio non di­
5jw, Srtpn Si
· an a» ώνλ/τί'τβη
viditur atque abalienatur. Non igitur crea­
viis vrre/, in uifl τνιΰμκ , «>λα eÇtxns w' tum quid , aut fervum in trinitate ·' neque
tAa^Xe/wrftl· i auri Tgjès àU.
ftiperinduditium aliquid & adventicium, quafi
onus nonexiftens; pofterius vero adveniens.
AMthematifinot ΧΠ. cum eorum i ater prêt itione & lon­
Non ergo defuit unquam Filius Patri .* ne­
giorem Voffianam i<>ur> «c «<çi·.
»«·*' t···’? viri
que Filio Spiritus : led immutabilis At inva«ruditi ad porteriori reluant tcmfwa·
riabilis eadem femper manet trinitas.
Γς Otii rttrip λ·^υ

Ε

estate νφ*rakîK, >$ SavipuK , Kgi χβρνιτϋ(Λς titnAfiw ,^μήη>ρ * rerip vti μη*·
ϊϊς
pin^ ώ pin, ©tàç tx θ»,

U

EA-

Cncil. Gtnerel. Tom.I

. Non c«M«r hrt C»»on ■ Zonirt
•d Aaphilochinm, <·> hic laudatur.

fid eft apad BaK»ao->em,

H»r4

fofei; ρζ,ϋ Zor.a-.m.

t

C*no* <« I XXV. B.

lOJI

BADEM FIDES S.GREGORII MAJORIS.

incorruptibilis de incorruptibili, immortalis de
immortali, & fempiternus de fercpiterao . Et
S4* £ A» Vftfri mttrfnWitat · fM rv^rter ia nür- unus Spiritus fân&us perfrftm, penp&a vita vi­
•t-4
Bmt MS, ljUm Martatarii ». c. Btarici ]a- ventium , fiuUhras fi( £mh fanftitatis , fle sdifiÎX" ,.T»7 AW» fMMÿw «didif Mrràaiu ftfi cnw à* catiouis miniftrator: per quem dominus in om­
jfÿwAWatw taacüii Nicaai.
nes credentes flt fuper omnes , fle Filius qui
per omnes, trinitas perfefta, gloria fle regnum
ίιιι Dnu, principium & Pater verbi vi­ fempitemum individuum fle alienabiie . Neque
ventΰ, lapienti® exiftcntis, fie virtutis fie igitur creatum aliquid & fervum feu famulum
imaginis proprie, perfedus perfeâi genitor infittrinitate: neque advemitium vel iubintroduunus dominus ex uno, Parer Filii unigeniti, Aum unquam quod ante non extiterit fle novif& unus dominus ex uno, Deus de Deo , fi­ fimum fubintraverit. Neque enim defuit ali
*
gura fubftanti® Patris, imago Dei, Deus ver­ Î|uando Filius Patri, aut Filio Spiritusfânâus:
bum vividum fit totius fiibftanti» opifex . Sa­
ed immutabilis fle inconvertibilis hrc eadem
pientia continens omnia quae exiftunt. Filius trinitas femper.

σ

ANNO
CHRISTI

ANNV

CHRISTI

CONCILIUM * ANTIOCHENUM L

'“ **

INCAUSAPAULISAMOSATENI
b CCLXIV.
T«mp«t hu.
ju» concilii.

C

Habitam anna fc CCLXVI. f*
b

Dionyfo Tttfe. 1

* A Mittbenttut.') Hoc concilium anno ixGal-B meritoque Dionyfius Romanus pontifex, cui poft
XX lieni imperatoris, qui eft Chriftic 266. ha- Petrum, ejufque quoldam
quofdam lucceuores
fucceflores cura ec-

bitum efle Antiochi® maniteftum eft. ex eo quod clefiiB demandata eft, advigilat, ut impias h®Hymenaeus Hierofoly morum, &DionyfiusAle­ refcs a Paulo in trodudas condemnet, ipfumque
xandri® epifeopi, corpore aut literis eidem in­ haerefis auftorem pro fuo merito ab ecclefia fle
terfuerint. Hymenaeus ®ano 12. Gallieni impe­ epifeopali fede deponat. Indifto igitur boccon- ,
ratoris faftus eft epifeopus Hierofoly mi tanus, te­ cilio, pneter alios, quorum pluses nominarim n«mu<ick.
fte Eufeb. in chron. Si igitur huic concilio jam recenfet Eufeb>us libro 7- cap. χ». DionvGu-Off
ordinatus Hierofolymitan® fodis epifeopus in­ Alexandrinus citatur quidem, fed cum percorjris imbecillitatem intçreflç non poflçt, epi
*
terfuit, quod feribit idem Eufeb. lib. 7. hift.
Videt··».
olam fcripfit, quam Turrianus * e latebris> ·BiM.VV.P·cap. 22. fane ante 12. imperatoris prodidi an­
num hanc fynodum habitam fuifle, dici ne­
vindicatam latinitate donavit , cujufque frag­ttnmGLD·.
quit. Quod autem poft hunc annum non fue­ mentum extat apud Baron, prod. anno 20j.
*
N«e
rit celebrata, liter® , quas Dionyfius Alexan- num. 6. Reliqui
*
quotquot ad' fynodum convé- a
•oa <oa«M
drinus hoc tempore adnuc vivens ad fynodum nerant epifeopi, ante omnia fidei catholicas de 9».
„ Monlia.
_
tranfmifit , mantfeftiflime demonftrant : vixit
vixitCfilio Dei profeffionem feripto editam ( quam “i
proallegati imperatoris eidem Turriano acceptam ferimus, fle hic io- ucoet
-.
*
autem non ultra 12, proallegsti
Gallieni annum imperii , ut teftantur Eufeb. fra fubjecimus ) emiferunt, eamque ad Paulum ?»·1" *»■··
libro 7. hift. cap. 22. & 24. Hieronymus in Samofatenum ex fynodo deferri curarunt , cum
vita Dionyfii. Reliquum eft igitur ipfo 12. an­ fedula admonitione, ut de divinitate Filii quid tu.
d »<v
no imperii Gallieni, qui eft Chrifti " 266. hanc fentiat, patribus concilii aperiat, Ille metuens
Antiochenam fynodum celebratam efle . Can- ne fede dejiciatur, pcenitentiam dolofe fimuCmU cm- fam fynodi habendae Paulus Samofatenus An­ lans , fentenrism mutavit/ bserefiu abjuravit,
cilii.
tiochenus epifeopus dedit, haec impia dogmata fle fidem catholicam profcflus eft ; quo fado ,
P»«li Samo.
fui de epifeopali fede ac honore dejedionem
f»t»ni hnze. docendo: Chriftum purum hominem efle: an­
C»
te Mariam virginem non extitifle; nomen Fi­ deprecatus, profefturam illius Antiochensi fodis
lii Dei ex bonis fit juftis fuis operibus accepif- ad tempus continuavit. Ita fynodica epiftola
fe: in facramento eucharifti
*
fanguinem ejuf- concilii Antiocheni fecunda , qu® extat apud
dem Chrifti corruptibilem efle, ut habent liter® Eufebium libro 7. cap. 24. Vide Baron, anno
Dionyfii Alexandrini, quas habet Baron, anno Chrifti 265. num. 3. fit fequentibus, irem anno
265. num. 6. Qur cum totius Chriftian® reli­ 26 y. num. 2. fle fcqucntibus.
gionis fundamentum evertere concntur, jure

S

A’N• Dt hoc Concilio Theoilorrru» lib. ». d» harnkia iabuln c*p I. Gr*(Orium Neoc»farieniem prsfuifl» Synodo rtfe* Mui.
«n·· m ColJa.-joa» cun Theodoiio tpiicopo Cxlart» By.hitux p. i*|. ι·>. A41 R Lcouuum Byuauauai lib.
conti» Nctt·ηαα to*. 4. «atiq. 1«A. HcorKl C*nlii · Utréiiieef,

1®J3

ANTIOCHENUM L
,0Μ __ _
A
. ■■1 Li· Lyn·*
?ι
Α'ΝΤΓΓΡΑΑΟΝ ΕΓΠΙΧΤΟΔΙΓΧ • EXEMPLUM EPISTOLÆ MISSÆc"""
•Μ. * »♦»·
xtfi&tint Πηλρ
Σβμηιίτγ M Φ
dp$nSe(uu irnwnn f 9t#i u&tuf&tbm
euMt· .
θύφΑφ*9 θιίτποΟ*, Μχξιμφ*
ItydxX·* , BnÂacrac , Π«ώρ Cr
Xè^ *«>*,

PAÜLO SAMOS4TKNS! Al ORTHODOXIS
BPBCQHS SYNODI ANTIOC H ΒΝΛ L
dcpoacictBt

/6***»*»s * Tbeppbilus, Tbeetecnus, Maximus, « laotptM·

Precias, fielnnus, Paule in Cbri~

ΓΤλΧ.

fafaluttm.

’Δχ i3ji ύζ tàynt
TAxn quidem in coogreflum &
iaift
&«wAr /M Si wpiinf* i «5« nos venimiu, « Mem

loto.
CMhoUca ft.
dc» COMM
Pcclua fcdpt«.

colloquium
noftom o«τφ ΙΧ«ΓΡί
Wx W*n7«yoSS,
· Ut vero mam&ftius ftat, qmd
««p
-voiiTiu. s
Ίύ<*'P«
VfAatcΑτφα^«-_
àrveAice-.
__ > Λμφατβνη^Λ
aT » »
’ - ·».
Bqujfque
lentiar,
& es qu»
jn qusftionem
ac
ρ·>
fcty» tSf^i» ημιν
dubitationem
vocantur
certiorem
exitum acfW η
TO
Φ·> τίω »/rw U» άζ «ρχΜ ηφιλΛ^/φ , ι$ W «Ρ»“« 5 decrevimus fidem feripto edere & «wdusrirtv
mupetSeSiëretr, άτημιμψίΐυ: de rji χβθολτχΛ^β- Cnere, quam a principio accepimus, fit ha­
yU twAnrfy μίχρ τϋί rtpupuv ΐψίρβς intfaSemus traditam & fervatam in catholica &
fanâa ecclefia ufque in hodiernum diem, a
γίί tro tfS μχχ/ηΰηΗ dwihuu, et x} cumranu
mptnu yeyduem w Adyq xaTuyytAvpÿZw ax »4 beatis apoftolis, jni viderunt iffi^ & minifiri in. ».
μ» W
vif ufrfc ffaSwoK, ταύτΐω fnernnt verbi, pnedicatam ex lege & prophe­
tis , ac novo teftamento ; Effe mutue Demet in· »· r*·· *·
*χθί<ά«ι· ·#· ©tac ayovnnf, «is, «»ρχ>*, teniiumt ffne pr.ncipie, /isvi^t/Mr, inuieutnbe·
αάρατχ, «WAft'amK, •rwlci' üfis aWtyaixw, ùSi lenet yeene jufilut beminnne vidit, neqne videre
ISO» Siwxmt, I riu> Sufyd i τ» μίγ&νς njjrau 4 Gettfi ; cujus gloriam vel amplitudinem intelgere aut enarrare pro dignitate, ut in re &
c^xy>k«^«f u&éçfsw eB^ttK rrç dAtôdxç , «xOpwrnx fôraabfftxtw. cnwa» Si iÇ exwrxy μρ- veritate eft humana natura non poteft : no­
tionem vero ejus, utcumque mediocrem , fi
rtietx rie} «jJtm fafiîb ayxrnrw «ttaxaXùrwdA* (Chabemus, revelante Filio ejus, ficut ait: Afc-**'»*· ·’·
τί wS «uJtS· χαθβφχβ», x’Jds ayra» yfc »«npet, nee nevit Entrent, nifi Filius, Cf cui Filius reni μώ èutèc, ι$μ&·ωηςνη>αίλΐΛ&, tînt Si nv velnverit , contenti efle debemus.* Hurt
r'
weV T^unnw, pwyfifi vinv. teudwt η&ρύηΘί* tem Filium genitu"· » unigenitùvt , rwr^rwvw **
Tt^enwn», «pewnxs» »«W χτ/ews, <τβφ/βσ xj Dei iuvifibiiit, priueegenitniie imis crenturu ,
A^nr jÇ ίωχψη Θιβ asp·' euebe» Situ, x' mp·- fapientiam, A verbum, ac Virtutem Dei an­
te fsecqla, non pnrcognitione, fed fubftantia
yubtte. α>λ’ xc/jt hj4 vw««< ©w , ©a wiv dt hypoftafi Deum, Dei'Filium, cum in vecin wheui w« Λ^τθιίχη tywwcwK βμ«λφ£μ$υt teri & novo Teftamento cognoverimus, conx} ισφήηώι, Ss
«ντιμΰχτηη w ww τί &&1 fitemur & prsdicamtu. Qui autem contra dicit,
&tiv μη r>w «pe lumfietâs xer/xtf, itf&ntt $ Filium Dei non efle ante conftitutioncm mun­
«yutstayrô φά«βί* Sue Of»S xernyytAXfo^a/, i«χ · di , dicitnue credere & confiteri efle Deum, non
vioi τχ ©Æ -^fo's xxpwtmwt, rim «ΜβτβΛ» « /χ- efle aliud quam duos deos praedicare, qui Fi­
lium Dei non efle Deum praedicat ; hunc
χλχσιβτιχχ xwç’xos ή^μιθχ* ιζτά>« «/ χχθ^λιalienum eflip ab ecckfiaftica regula arbitra**' Ζχχλη«'« Γυμφνηί™ W». snd
V„VBW ^»„
w.vw nobifeum „
Dmur,, fic omnes ,ecclefie
catholics
ypamu · ό θρήνος «μ ό ©tèc «ς w «AJm η αίύ- concentrant. De hoc enim fcriptuhj eft : TAr·in
reSi
W paires «ÔÜdiw Î ρχβ^οζ txs/BotaiXêMCcni » nus tuus
----- Deus
Λ
' fuculutte
r --’ “ fieculi
e - '■ , virgn
-------a: -^ΐ'.
- £
^fenje-as J/«M«tjujÎuî, iÇ ΐμΐηντβκ «νβ^ιζΖβχ. Stet tudinis, virgn regni tui. Diksfifii^ufiitinue, &
•tin i^Urt «y o' ©tes» · θίός<τα ιλβυν tfyeiïtx·· edifii ini^uttnteue : prepferen unxit te Deus Deus
tuus, eleelntitin prn fnrticipibus tuis : Et rurnvs
τά μτηχ^κη. >Ç νκλη* HVa/«s* e*
fus Ifaias : Deus nefier judicium retribuit , tf
©tes ΗμΛ KfjfTtf βίηκηίΐίασι, xj ιίντηι^ώτ» * retribuet: ipfe veniet, & fnivebit net: Tunc
uMç t^R
rtfc-R ήμας. τνη άνο/χθηβΌνη» οφ- nperientur eculi cncerum , 1st nures furderune
φβλμ·/ ΤΡφλώ' · >$ «ru χαφ$χ tàûrvrnu · τίη ti· nudient. Tunc feliet ficut cervus, claudus ; tj
Aèrnu ùs ίλαφοί ό ^«Aôs · 'ξ'χνή ιγ« ^λ(λιτ« expeditu erit begun ueuteruue. Et rurfus : In
μφΑΛλνιτ τάλητ. ce <rw -οροοΆξοχτηζ, ·π• te ndornbunt: queuinni in te efi Dent", & nensfu 4|.
C» ont ê ©fcsiVt. £ «χ tn ©ιός τλίυίσΊί· ru efi niius prnter te: tu enim es Deus, tt nefeivimus ; Deus ffrael fnlvnter. Et apud apofto-<m» p.
yap « ό ©iOS < ex η|«ρφί, ô ©w τ» IVparA Ium : Ex ?w
,„, v«»
quibus Cbrifius fecundum carnem, qui
ΛΗτίρ* 5 T«P« TiS aroso'A^.
ων ô X^rès
efi fuper emnin Deui benedi&us in fecula, Amen.
xani <rapx«· ο ύν iiri wavnj» 0f*i , XXoymx «s jn quibus illud, Stiti efi fnptr emin; & illud
ni sucSyas, βΐμΐιΰ, τ», ô <Sv ίτι Ttxrruy' xj τβ, freer te-, in omnibus creaturis intelligendum
eft.

Η

1 Poftcrior Syn<Ua« Antiocheas , κα »<ro h*c prior , Eplftolim ad Paulum Samoftteafem ferlpfit , la qua
Patre* Fidem iuam de Qhrifio ipfi ficoificaoc , ft utrum eadei» <un> ipfi* fentiat , (ciicftantur . Data eft inter
initia coaiefiu* antequam Malchion pr«»hyt*r adrerfu* Paulum difputailer. Certe» inquit Vaicfiu* In noti» EuCeiianb liK 7. «p. JO- »el ipfe illiut epiftola titulu» earn in pofterlori Synodo Antiochena fcr I pt am aperte conrineit. âa*<wp/e»» iftjW*
Polie J-ama/at**/ ei frtititxii Kpéfrtplry
^rpanrrrrar. Atqui conftet,
Paulum Samofatenfem in fecunda demum fynodo Antiochena depolitum fuifle- N»m in priori fynodo decepti» per
Ctuulationem Epifcopi* indemnit abfeeiferat. Addit Valefiu* Epifcoporum nomin» illi Epiftola prafiv* idem indi­
cate.· Hyiteneer' Taaapiz/ar Ve. Neque enim Hytnenaut in priori Antrocbcna f>uoJo , fed Flimdianu* Cafire*
in Cappadocia Epifcoput prsfedit.
ad an. >5j. n. j.

______ t·»

lojft
CONCILIUM
Æ 1* N o
eft « Et intnO&at
Quoniam
ego fime, dTAxXkuani,
veafibât
vavnjy <£ âx bfyvans
· £ d» τ<Êt
J
• · maw»
w /radh
tr; ifDotu
*· «qrMrar
in Q'cnu. <hsr<
à Θί«βrx/
tydflpe,
UMXISTIm. hama in io fanAtc: tf ra.
.. rv_ < t
-’-t-?-£,9pvX0S £
amtM:m« daawara. «wfeZUa.Et omnes
ani «yrac,
** ««XdCrajuei cfe xdAtv, -C7L«^
ηχίποχν·
fcnptur» divin» Deum Filium Dei deda
e»
vopdLrnpuu.
x} rir® m OwxrXcw γραφαι
rant : quas fingulatim proponere , in aliud
&nt v»'r way η θιϊ plwùot» ’ es χ«θ’ (χαών
tempus differimus.

«4*.

Hunc Filium, qui femper cum Patre eft,
credimus imptevifle voluntatem paternam in
creatione univerfi. Ipfi enim dixit, & fallu
fant : ipfi mandavit, tf creata fani. Qui au­
tem mandat, alteri mandat; quem non alium
efle perfuafum habemus , quam unigenitum
Filium Dei Deum, cui dixit: Factamus ho­

τ«ρατι·3ιο3·αι tw uiiv ΰχιρτι^όμα^α ·
Tira xrcXap^u rux ty r«Tg} «U arm txxt~
χλχρβΜΟόαι n rareutoy βόλημα «poc τάΰ xtim
■?$ aXwr. ccutk y«p èene , a}
* «ô-

ΤΚ θ*ΤΓΗλ«τν >Ç Acr/e&woy · a J» οντίλλό/^υΟ*
cri^fTtu rm’, ©ν .ήχ «>λ·ν xsxdr/tfàe »

4 tw μονοήυΐ war τϊ θίΐ ôtèr, y qu' feat ,
■aotfcvfjtyi ανθρνχντ xxr’ finivet, xj χ*&όμΜ»σνι
Et in fumma diôum fit fecundum evange- B χιμιτίραν. de χιφαλα/y
xotru. vi ^βγγΐλ/ar ·
lium : Omnia fer ipfum faRa fint, & fint ipfo «•«mt JZ où-n ίγΖΛΐιη'
χ«<1ί'«υτί tyc^tro tie
felium eft niUl. Et fecundum apoftolum: In
C>.
κβτά tw avoraXw · dr euîrÿ txrt~3n nl
iffe tondiia fani omnia qua in (telis & qua
aim tu de τνις ^ervwc ,
rd tai tk yns ,
in terra ; five vifibiliu, five ixvifibilia , five
throni, five principatus, five dominationes , fi­ smêpanî, fin dopant, ten -Jpwot, «n dpyal,
ve poteftates: omnia fer iffime & in ipfo erta- wi xueJi®T»)ni> MTt ύξ«α-/αζ· x«vnt Stain, é els
funt: quippe qui vere eft , fit operatur , aûrw ixrrrw ên» Si, ds αλη^ύς Sens x} dvsputpote Verbum fimul & Deus , per quem γηντος, ώς λόγχ άμα χ, Θ« St’ a ν’ τατηρ τάντη
omnia fecit Pater, non tanquam per inftru- τητο/ηχο, ây »5 it cpydvo, iS’ûs Si ίχ/τιίμκ
mentum» neque tanquam per fcientiam, non <νυτβτάτ«· ^ytiaarros
τϊ rafèc -tw vîoy ds
per fe exiftentem. Generavit quidem Filium
Pater tanquam aftum viventem , & per fe ζύααο Chtpyeeccy, χ^ dsvxor«rey , t^tpySm nt
aim dr x«<nv · fyi βλίτονπς St μόνον, iSi aar
exiftentem , omnia in omnibus operantem :
non autem folum vidit Filius, neque
■que folum poÏT©- μόνον τϊ uiS, β>λβ
dttpynyns arpôs
prrfens fuit Filius , fed etiam , __
: U2 ί®Γ*·^'Λύ
«λ·* Sr^epytav, wî ytypaanu' lyXui
ptum eft , operatus eft ad creationem uni- aapaΐ■rdàpμôζμra· rsrov λίγο^jxantfitxvTU χ^ όφverfi, nobis congruentem . Hunc dicit feri­ φόίπι τί Α’βρααμ αρρος τ» Spvt τνΐ ΜαυριΓ, * ίχατντ *
ptura defeendifle, & apparuifle Abrah» ad
quercum Mambrsc, unum ex tribus, cum quo Ttiir» ώ »5 xt*jw X xeirjt ê xattiep^ StfXiye-

minem ad imaginem & fimilitudimm noftram.

το · an tÎuj xti<m avaora» ^ηφΐτος aapd τϊ ταΊρός. wp) J ytyparrttr χί^ος ΐβρόζο» tat Σο3ομα iÇ Γόμορρα aûp
deem χαρά xotfe tn ri eôplait fuper Sodomam & Gomorrham ignem & ρανϊ. τότον elveu Ss (χτληρών τΙώτατζμιΙώ βαλίιυ
filfur a domino de coelo. Qui implens volun­
τβ/c xartfâpxatç çatvmi, xJ tfçt^iymu dv ttûs
tatem paternam, patriarchis apparet, fit cum
eis loquitur in eifdem daufulis , fit eifdem aù-nùs TftPtoxaÏs^, κ, τοΐς αντο7ς χιφαλαιοις χοη
fjBjfi ύς αγγιλος, xvri St ds xvfj°S, xon St ©ràc
capitibus, aliquando quidem tanquam ange­
lus , quandoqne vero tanquam dominus, quan­ μαρτνρΐμ^οος t tw fty yàp Qtov ijï aXwr àatftis
doque autem Deus effit affirmatur . Deum iyy^ov νομια-οί χαλϋόα/' a* St αγγίλος τϊ ταenim uni verti impium eft exiftimarc vocari D^ i
. yiypenmu
mgelum F.1IW vera .ngdu. P.m. eft, qui A
ύίΑά,ίκΚκ^ίς
patriarcha tanquam cum domino & judice
colloquebatur; ut qui omne judicium a Pa­
tre accepiflèt; de quo feriptum eft: Dominas

eft ipfe dominus & Deus. Scriptum enim eft :

Ifak »·

6»lat.

*<rA.rZ(
v *r~
» · ~ ·
»
r
Tty Αβρα«μ, X, ιξηί. νονγαρίγνΜ,οτιφοβηβτυ
Angelas magni coxfilii. Sicut & alias in Ab­
τΐνΘιοχ,
κχ
r
priera)
τβ
wï
en
τβ
α^αχητϊ
ίήι'/χΖ
raham : Et vocavit tam angelas domini dt coe­
lo , & quae deinceps fequuntur : Nane enim ' j » χαλίστ τ» όνομα
t τϊ ηίτχ _, xuejocfttav* fraeôrwr
' ... .
~epw
?_ , ΧίΜΟζνφδη.
_ >____ ?_ «*-- Xj
-X txi τϊΓαχωβ
~ 1»__
cpgnovi jaod times Deam, 6* *<”» peperctfti fi- «nipupordv
τί
lia tao dikiio propter me. Et vocavit nomen χ^ Hal
" ' μοι φνρΐν a** «ry^iXoç
”
τι θιό χα&’ΰχνον , Γαloci, demittas vidit ; at dicant xfpu in hodier­
χώβ· iyd fixa, τί ist ; xj HXCV,
twç
nam diem, In monte dominas apparati. Et in d^aXptMCtni, <? τη ιξίς. tyd^u ό θιος à ίφJacob': Dixit , inquit, mihi angelas Dei per
^eésrot αοήχωΘη’ Ιήλ^φάρμοι ίχ£ Γΐίλίιυ, Ç
fomnium, Jacob. Ego dixi : Qaid eft? Et dixit:
,
.
Hjefpice oculis tuis , & qux fequuntur ; Ego
όύ^ρι μοι txfi dlyJuj, X^ μ^ τΐώχαλίιυ'^ηύτιιαν- f mi ’*»*
fum Deus, qui apparui tibi in loco Dei, ubi Spdlt* αχρνγίγραμμί/Μ ixayttui, x' ixdXfffC» I «- ^^**^7,'
unxifti mihi illic titulum, & vovifli mihi tlhc Χύ
)β tv ονομα
~"
xdfl
Ζνομα τί
tS tvwe
tm»8 ixtênt
execns ,, «Jos Θί« · hJof *
yelp
votxm. Et poftluûam, eamque hominis prx-E0f<jp
^
'
.
. ■ VJrw» , x} iffti&ip* »i
figurati, fubjungitur : Et appellavit Jacob no■
■
men loci illius, Facies Dei. Vidi enim Deum
facie ad faciem, 07 falva faila eft anima mea.
.·»!< —*·■
A'ÆpvTtov *'S^w αρρογιγραμμ^ον^
7,y^^
Hominem autem prxfiguratum dicimus el­
OVTU ι’ίο'ν τί Θίί, Sv Θιον ή αϊση γραφή μιμίιύυ- ··« «<·«'’
fe Filium Dei , quem ipfa feriptura Deum
efle dedaravit . Quin etiam legem fimiliter χιν, «Mot μΐυί
τιν νόμον ομοίως Μωύ<τϊ <ρα- " '
datam efle Moyfi dicimus, miniftrante Filio
StSôi&at Staxovovvns τϊ w’ï τί Θίί ωΐ ό αποQei, ficut apoftolus docet , cum ait : Qmd Γολος δίέάα-χΜ λίγων. τ/eve νόμος j
ηαραβ^,
igitur lex7 propter tranfgrefftones pofita eft, do­
nec veniret jemtn cui promifir.it, ordinata per W X»{jv tWfWiTtSï}, ά^βχί « ίλΟη τν σ-πίρμα ο»
ïitvry-

*°37

ANTIO CHENUM I

---- ------—T»}l ,

'■—»

___
,
« it
io jffpri μκτί
A angelot in manu modiatoritz mediatorem autem TN N 0'
k — it
L·. tapco
■—-- axÆ -λ
t
ahum Dei dff bommom nefeimut prater banc .CMRISTI
tu. μ«7τών γάρ «Wiey
'**'
mo, d τιw. iebe+tiiudat ii qji n»m Itfl τ· H*c etiam docct nos Mcyfes, cut apportât
Matrfwc* <5^θι» ii ύήύ βχρλκ »
«f* geint in flammo ignù ex rubo, de que fequun-jr**4’ 1
tur, Poflfuam autem vidit dominât quod perix th flamt ·
· tnt Ü o^f
an mpo- git ad viÎdendxm , vocavit eum ex rubo . Et
iiü»9 ixà/mo ùimu xde/actx τίςflan, x} rurfus : Ingredient congrega fenatum filiorum
Ifrael, dff duet tit: Dominât Dent patrum noταλ/ο,
Γνραήλ.
dpâèi mpoq ùisnîji' xùqjoi ο&ίος iJS ftrorum apparuit mibi , Dent Abraham , iff *·**■ «·
Wpw» *μ0Η irntipoi, · βιος A’flpaxp, qjq · Deut Ifaac, dff Dear Jacob, dTqtm fequuntur:
θίβς Fcratex, ιζ · Θί»ί Îetxvfl»
όξϊί. tùv Μ fi igitur non crediderint mibi , nec audierint vo­
μη χκ&αναί μη/ , μη£ι ceraxiriert τη; φαηης μη , cem meam,{dicentenim quod non apparuit mibi
domina/ Dent ) quid eit dicam ? Et in benedi( tfim γορ, « imui αοι xoe/α; « Θ«ό; ) τί ipS ftionibus: Et qua fuerint accepta ei qui ορρα-^f^
mpèçùurùq; ιζ t’y πΰς £λογίαι: , ntaù τά itryqv- rutt in. rubo,
._w veniant
______ fuper __
r_. Jofepb _.___
caput
Et " n
μα-m τύ οφ9ίντι io τηβκτν, ΐλ^οιαχν tui χίφχ- Β alias .· Et
ad. Moyfen
: Et bunc
......dixit dominut
’
λ
fermant*
quem dixtfti, faciam ttibi.
dixit:.
?duj Τβ Γβ>λΓΛφ·
άλλχχέί'
«Π XÛe^î
fermanum aueur
;k; Et
Ft A:„it
Μγγοληι,

Sm

Oftende mibi gloriam tuam . Et dixit : Ege
traqfibo print te in gloriq mea , dff vocabo i»
nomine domini coram te; dff miferebar cui mifertut fum, dff mifericordiam proflabo cui miferebor. Quod quidem fic perficitur : Etde-r^j.
fcendit dominai in nube, dff fletit coram eo il­
lic, dff uAcavit in notitiae domini. Et tranfivit
dominut ante faciem djxt, dff vocavit dominut
iÇ ι’χάλίίτο ce ΐνόμχη χιφΰ* ιζ ταρηλ^ί xbtt^i
Deut . Qui enim fupra promiferat fe tranfimpèmpoatin«uri.xj txufacrtχΰςιο; ο Θ«ί;· βγάρ
turum Filius Dei dominus, dc vocavit in no­
ira ταρίλ<£α-*λ>αι tναγγοίΚάμ^οζ i ùae τί Θίβ mine domini qui eft Pater, hic eft qui vere
nvqjoc' tij ίχάλκτο ce άνοματι nuptu η τ«ξός . ait: Don quia Patrem vidit quifqxam, nifi qui 7***· *■
Sth ifro of }ζ α*ληθ£κ Xt^wy’
οτι nv τατίρκ eft a Deo', bic vidit Patrem. Et in eodem
rtf «ipaxca, d μι» o «y ταρα τϊ troifif. WKfftJ-Ce’angelip: Deque vocem ejxt .unquam audiftit
pxxi w ταηρα· jç or to «υτρ ΜγγίΛΐφ· an neqxe fpeciem ejut vidifti/. Et: Deum nemo vi-

Μωϋβ-wy·

riy "λόγοοσοι τίην m wpexst; xwii<r«.

>Ç ht< , JeîÇo'y μοι τΐυυ ίόξ«ν <τη, iÇ «rrr · iγμ »αρίλ^^μχι αορότορό: η η» ί«ξυ μ» *
χαλίβν* or
dvagari xutm caavriev eu ,
ίλι>ίτ« Sy αν ί*λί« *
ohreepwo »y «» entTWpw. Strep nXtâinti Sw
xj χατίβη χύ&ος ca νιφίλο>, xj νάρκη άυτύ ix^i’

φνΜ» auri miwn α’χηχοαπ, Sn «$·; durS ιωρά- dit unquam: unigenita/ Filix/, qui efi in finu
Patrit, ipfe enarravit . Et apoftolus in alio,. r,w
xar». ii;, ©toy àï«ç iwpaxt xwror»· i μονν'βμκ
t
’loco: Atgi autem facularum immortali, invifibtof · «y & τίν χβλτίν tS xa'Ç’S;, ί’χΛο; cÆ-ρ'ή- Μ, f9n fapienti Deo,
«λ· dj · «χόνολος cr aXKw. τώΐί 0α<πλΗ ^5 γ
a/fcivwr tfàoÎpTtp, aopslrp», μόο^αοφ^ Θ(^φηα·ι,
' Filium vero qui eft apud Patrem, Deum
Τον Je ûs'y metpà n$ rare) orm ©t»
Iu idem & dominum omnium creaturarum
xieojn
^ftvêta àxàxvu.y · ùtn ii rS
icit, a Patre autem miffum de cœlis, & car­
ατοταλίπα όξ ipcovr , qjq' «ρχωθινπι cadiu· ne _____
_
___ _
aflumpta faftum effe hominem. Quamoθρωτχχίναι * Stôxtp
τ» f
•eP^*r* c’"(ue brem corpus ejus ex Virgine fumptum , in c,i,ff
^vpncrav xay τ» χληραμχ τί; Ot'othtx αωμχπ- φxo
--------· ·
'
--------- * ’baamnii plenitudo
divinitatit
corporaliter
χ«; τί θί'τχπ a^i'iru; bfatrat,
rtStottwmt · litavit
---------- immutabiliter unitum &
itavit , di
divinitati
J ydtff i auras ©te; x, uvSpwtrof Γιχτβΐ Xoro’sDdeificatum eft. Qmia de caufa idem Deus &

toçô;

2

Jefus Chriftus prophetabatur in lege
„ora®?le:”.ï
& prophetis, & ab omnibus in ecclefia quae
fub coelo eft, creditus eft Deus Quidem, ÿriy*,;.
feipfum exinanivit, cum effet aquali/ Pra, bo- Λ·* ·
fpunroi Je, iÇ e’x axtρμαης fSetflii ri xarù eap- mo vero ex femine David fecundum carnem. Si­
xa" τ«
βτιμβα iÇ rù ripant to cr τ»7; £αγ- gna quidem dc prodigia qu« in evangeliis
•pchiotf ioocprppatmSfM ό ©eo; lut ixtnAtrot; · ri deferipta funt, Deus operabatur : participa- Kti
tione vero carpis dc fanguinis tentatus eft per
*
Je, aapxos >Ç arpsan; putt^çuxtvui ny àirnt, xtomnia
pro
fimilitudine
abfque
peccato
.
Sic
XMa/j^nr xxrù xdvru χαθ’ ομ«οτητκ ^wek αμαρ­
& Chriftus ante incarnationem in divinis
τίας . οίι-υ
ô Χ£μός βρο τί; σχρχώτκύί cr feripturis tanquam unus nominatus eft : in
τ»7ς δώυς γραφαϊς νς ëf άήμαϊΛΐ
cr [Βμ
Jeremia quidem, Spirit*! ante faciem noftram τ*"··7ν· ♦·
ΐιρίμίοί' οη£μ« xpoatim άμαο Xtrees · ό Ji Cbriflut. Dominus autem fpiritus eft fecun,w Je dum apoftolum. Et fecundum eumdem apo-» c«· t
χν^μς ri τνΧμα ere xarù τ» α’τοΓολον. xani
ÿ/Eftolum: Bibebant autem ex fpiritalipetra: pe’*·
no durio· tx(*ov γάρ ίχ τν4ματ/χίς re*Ç*a;, r' J?
rffa ÙS ç Xerros» >Ç βαλιν· μηJe «ΤΜρα'ζύΐρφ/ tra axtem erat Çbriftut. Et rurfus : Deque tea:
terna t dominam , firxi quidam coram tentavé­
τί» xi/'erov, χαθώ; τ/vef cturiu cffratipomn, >Ç tire' rant , dff a ferpentibxi perierant. Et de Moy- ■'*’*· ·
TW οφκρν a'v»>^UJUTa. xJ Tfd Mwüre®;· μ^οχχ
fe : Majorer divitia/ aftimant tbefauro
Ffl lt
tAïtw η>τταμ^ος
Αιγύττη θιχτβα>ρ«?ν τιν ev«- ptiorxm improperium Cbrifti. Et Petrus; De i.
qua falate exquifierant propbeta, gui de futura
Jra^o'y τ»
à ΠιΤος. Tfti ne aurr.fjaf
όξίζίτηο-αν n.<JfrpÂL'maca itposent, oi itwrnf&f in nabit gratia prophetaverunt , ferutantt/ in
quod vel quale tentpur fignificaret in tit Spirttui
ημάς γά^/ης τροφητΧτανπς ' ιρΧγωνη; «f τ/**>
Cbrifti. St axtem Cbriftus Dei virtu/, dff Dei , c„ ,
ί ToFey qppày iJïAs τν τ/Χμα Xctrî cr àtmïi.
fapientia ante facula eft: fic & quatenusChri­
ftus

«ΐΌίφίΐτίΰτβ cr νόμμ , >Ç mpoçpômitf , £ cr τϊ
ίχχληα-ια τϊ υχο τ»ν ùpoctio τάαγ mttFMut ©eo;
[jfyù Xfwea; ftanv α’το τϊ «yar *<ra ©eÿ ’ àv-

CONCILIU M

io39

io4<>

atahô fhu unum fie idem eft ftibftantia, quam- AU JiXex·; θ»ϊ ΐώαμις >Ç β«2 σβφ/α, προ «raCB*J,T,vis multi» notionibus cogitetur . Hac ex η» irb
, L . Sru
*-■ χ}
-*· χα·5· Χυτός
v- L-- Σ»» x? w αι
· . /ni
_> ων
?.. τίί
plurimi· pauca notavimus . Scire volu­ urip· μ $ ni μάλιτχ α·>λα7ί twrnt tnntétntt*
mus an eadem nobiicum fentias & doceas .· num. are vAhto Ιλίγα ηψ^αβ-Λ/^Λΐ, 0«λ9/Λί0χ
& nobis Cgnifices, «n iis, qua fuperius feriμα^ϋν (Ιτιΐάυτά φρονεί χμ7ν iiSàrxnç, »£ώτ·«Ί»pfunus, aflentiaris, an non . HaÜtnus fides

μαώτχ&αι βτ,οία'ρί'ιπφ ηις τρογιγραμρ^ν;,χΣ.

patrum.

BEATI

TOT- ΜΑΚΑΡΙΩΤΑ'ΤΟΤ

DIONYSII

ARCHIEP1SCOPI ALEXANDRINI ,
Epirtola adverfus Paulum Samofatenfem,
epifcopum Antiochia
Dionysus

t

comprtrlnttri tccltfiet Aitxtndrifat
>· dfxrino

AlONjriOT ΠΑΠΑ

B

ΛΆΕ3ΑΝ ΔΡΕΓΑΓ

ExtroAn Αβρός Παύλον τύν 'Σαμ^τ^ηιν y<yô*
fjfyvnv iwnrnnv Cr Α’ντιοχ^α.
Aori/rhc, 9) e*'

aî< saaXatr/*; Α'λνζ·-

ΑΓ /9p9Ttp9Vev ρφβίψαη»;, ανπ^ράψα^*» »
Francsfc·
Tj Efcripfimus · ad ea qua pnus ftripfifti ,
c^fAJtOjUÿuw crt HC τβ α<αραχαλι)πτως tbrwr ,
Turnano^fS.
pt eliceremus te ad dicendum aperte.
’e*1"*'*’quod vis dicere,: fic nunc pro viribus feribi- I βούλκ . Χ94 >uü γράφομ^ν, ai; otiv η , rt&i
xnus, de quibus iterum dixifti ; oftendentes «y $4/ιίρως ώρη*ας9 ίηλοαίης, err trg&pài exa­
fingula verba que a te rurfus coNeâa funt , rov, ρήμα ÎJS tTiavfttxptvrw , οβιμιάς ίγαϊ
frivola ac vitiofa efle, nullam certa ac’verxπληρβφβςία? * α’χβίβσ». ίχανως it iauap^ux a’varationis conduflonem habeqtia.. Satis vero
refelli pofle qua tibi viium eft temere ac Tfivit&sttf τύ ίοξχντκ <rw <e*exrrùç dxwpUwx^ar,
J1Î0 t)xor«<rt<c Aiyeync
Jw <apo «nuira τϊ
praecipitanter enunciate, cum dicis duas hypotlafes efle,. fic duas perfonas uniusfic folius i’yèç νμων Xtsrov, kjm δόβ Χυτούς , Kjq ίύο
Chrifti ; fic duos Chriftos , ac duos filios : w»i. ?να φ«γη tey woy τϊ Θίϊ «αροσχαρχοζτβ ,.
unum natura filium Dei , qui fuit ante fa-^

Κ

eva χαθ’ ομωνυμίαν X&rc» , χ} υιόν τϊ Δα-

I C«r «

Maub.

^*'**· r

cula; fic unum homonyme Chriftum, & filium
βίί9 μη «φρβύ’χαρχβντα, ngq qjqpeZi όααρζονηι ,
David, qui non fuit ante, fic fuit in tempore,
fic fecundum beneplacitum Dei accepit nomen »; χατ’ ÆSoxtav Θίϊ «λιφοτκ τι ονομα τϊ ΰϊ ,
βΖχ/α τϊ xn rayfilii;.(ficut civitas accipit nomen domini, fic ûjç ày xcXts τϊ ifrrtrx ,
domus nomen ejus qui eam rdificavit.) Vo­ roi . ixiàv λίληδαί, w s toi pt s 9 τι wç χίχήρυχlens ignoras, o amice, unum fic unigenitum
nu,
μύνν$ώ; νιος τν 0foo , «ç μαφτυραυσι
filium Dei prodicauim eflic, ut feriptura di­ χβίζ) αυτί at xhorvLrw ypafat, xj Xttro; Ι’ήvinitus afflata de eo teftantur, fic Chriftura
σϊί χαλδί'μ^ο;, i .χύίιης τχς δόξη? , ύς Upwrat
Jefum vocatum dominum gl°riæ , ficut de eo
xtei αυτί
ο χ} σώζων rovs iszs'Jloyrtiç tir’ «cm.
ditium eft , jm/ propria pajjiont falvos facit
credeates m eum; fecundum divinitatem , in­ rov ι'Ιίφ παθΗ, ^hxws <τνζαν, x} tat ά'/^ρωττί>«ί · duns yap, φησι, σώτΗ ny λαο/ dura α’χο
quam, falvQs facit, fic non fecundum huma
tfitatem: ipfe enim inquit, /alvum factet pa- 7$ αμαρτιών άυ^ . μάνω γάρ &ιω όζ αμαρτιών
pulum fuum 4 peccatis eorum , Solus enim nJtu»aroy trtiÇw, àirmtp
rôS vpfwrapÿiy τ» άφίDeus poteft falvos facere a peccatis , ficut tnv ταραχών
-Kiroata/càv · τίί
τ/c yap
<vao Ghee,
©toc. «Samp
aamt> στ),
στ)- êJÇxlpav
eJÇstiosM
is, cui debetur,(olus poteft remittere fic conανομίας , HjM υπιρβαίνων αμαρτίας i ομαλ , w
donare debitum. Sipis enim liens fient tu9 au~
ferras iniqmtates, 6" prêterions peccata ? Audi <πα<ί OJ*ôç tu ώρη[βμχ ι)τ· <τϊ· χ} apoyrc
igitur fic intellige contra ea qua a te difta vno σϊ Xfye/^ùerç,. âtàpviroç ASoxia ώτο Θίβ
funi, fic adverte qua a te dicuntur . Homo μεΐζοπ τι^'α^υβς X«fJ<nv j •Tcy 죫ζόν&>$ Χ3οχ/μρ
majoribus a Deo gratiis ejus beneplacito ho­ i’yOfJ, ιν πολιτεία tyapny «Ιό nbruyiv^ewpwnu
noratus , prxtcrtim cum magis Deo probare­ c* Xe^J For*. ϊη φροηίσΗ^ς χα&ν φ/λοτ·ν/α.
tur vitam ducendo (ludiofam . In Chrifto Je­
hJî ltd σωφροσνάΐιν >ί σιτ/«ν α?ο/3ολ« υχιρβαίνοντι
fu nihil horum fpedatum eft . Non fuit in
■η! α’χθραοΗνα μίξα ■ XJ « fty F«xrw ί’θανμά^ίeo propter prudentiam ftudium laboris, ne­
ro, μήη âpnv t<àiwi-9 μήπ enw n’rar Xe/rdc
que propter temperantiam ciborum abftiftentia , utpote qui modum humanum fupera&' ιμαρτυρώη tâiuv9 >Ç r/>w t&j o juÿ), c*

i’p»ti Hac Bpiflol· Dionyfn Alexandrini ai .erfu* Pa. Irini Samoiatenfet» falfia fit fuppoGtiti* cretlitu ra Vile (io
in noria a<i hb. 7. Eufebii cap. ;o Λ"«ζ» Peftr qttitir·* ·, inquit ValeHuc , Antieeitni CjncilH j/Jirnttnt !>>·■“ put»
nett drj'fr llirti λ it /Paulum , jrti tantam aJ Îtcltjin'n A ntt»ckrn)»m. In illa antam tfifitla , ^Ua TMonyfl' 'nttnlnr fmkl/uta rfi, Oienyfui iit Paula [a'ipjifft Jic.'iW , StJ net Jiylut iliiut tptflfla a,- rtfpenfientt rtiJ^nJt TUtnypt itripti, ’efponu't.’. Ι.α,αι eput ill·,A aAul ^inum r,Te eb Mr ^uar J,'Λ ratiantt mlbi pe^naA/e , htet tartnhtt
•a*: ep. pt/a'· pre uera , a, ferment bait,erit. Ita Valeliusj e» precipue ratione ntotuc , auod in epiftola ab Eulebio ht>. 7. cap. ;o. recitata , epifcopi , <;ui Antiochena Synodo coutra Paulum Saowfatenlcm coaila interfuerant,
de DtOliyPO Alexandrino loquxptcc dicant : S.ripft ^a/Jen Anne,btam^ feA trrerlt Artient ( videlicet Paullini) nt
felutniiene yu,Ar,n A.-^natii' rj!I nr.;ut aA eunt nen-.inatim ; itrutn aA univetfam Antitt benftm liilejiam iitfat j'iiar
Airex/t i it nihiloinnuj ep:ft,d4, que h.c exhibetur, his verbi» iacipit-jr .·
i-r/pjimut nA ea·, ya priur jcriefi/Sr.
Ob qu.e cerba bare epiftola Vakiio tails. <.edita , una cut» de em propobtionibttt eiiifdem Pauli & Dionyfi ad
ea« in hac epiftola relponSonibu> . Verutn c\ iit, verbi» illcd tantum inferti debçt , falle eam epiftoiam Dionylio Alexandrino attribui, mn airetu knptani non fuiiTe ah ali-ju·· cx Epifeopis , qu< Synodi* adverfus Paylum
Autiochenuin celebrati, inteifueiu;· 1 . Innumeris eotm exerrpl'.* coullar, Indubitate antiquitatis epiftola» «x fcrtpto»
rum errore faifos tiiuies ptxfcfe.
aA at. aea «.

»

CONTRA PAULUM SAMOSATENSEM.

«Mt

"w4Ï~^—

//Mqutf li«^«)r, βήτχητιχνν trt.M fito vpvc «pie*· A ret. At Joannes quidem in admiratione erat, ·*4/'*· ”■
vinum „
«Mty Θώ, èit won Γ*τϊί, «tuvüduS» v*7c «a··» cum
cnm ncque
"*««·« pane
"*"* vefceretur
«·£·«*»„.·., neque v;».»
biberet: ChriAna vero ( ut feriptura teftatur) 4
W fur au­
edebat fic bibebat ; atque ille quidem in fo>
ra.
ταρ« tütv fÎRXvvT» Xewi Staçcpà «p«f
litudine vivens , afceticam ijtam degebat, ut
TaMfolw μτναλχτίί xx^apa'nrrr,
atavyx&nt it~ Deo placeret : Dominus vero Jefua verfabatQMtrtuâf. art toMnnts Ài tpyw
Siitfpnuys · tur cum apoftolis & reliquis, non feparatus
Yttnùs Si φυσ/c. aoxoa* άη.το'ν trt τν λίγ&» ab eis quibufeum erat : & ob id plane appa­
nfàpvtvv τν» Xc/rdr, 4 dCJaxvï»3Ou «cqul GhtS rebat quod ChriAus magna puritate & jufti­
TNtpà wns àv^poirws sis Stw xeiiwtr , tia incomparabili, Joanni antecelleret ; quia
in Joanne quidem erat opus & labor jufti«»X ris àa-wtxiis, njî tri row iSnuqeaû^ .
tix, in Jefu vero natura . Abfurdum igitur
• γβφ Xftjras tvx όνόματι
, «>λ’ αληθώς non eft dicere , hominem Chriftum magis
aîtivt* «»
XÔF9Î xûtt®· Vwâs. Deo placuifle, quam omnes homines, ad ha’ àuyiç γοίρ γίγοκα «r^perCb* e rapxa^wç tx bitandum in eo, idque fine dura & laborioΜσρ/eç. ηύ γάρ xtxXnpoTO/ γόπν ,
ήμ£κ ® f* exercitatione juftitic . Chriftus enim non
irirnrrn
,
χι/ni of! -ηύ- ί°'° no™™ . <«Ι «™·«„ «® Chri«™ J·■ηο ««λ«Μ«<νAm li «ri X&ii «ό«Φ· μ- £“ > I?' 'ft *"« 'ί?'” V."*1·"1 > 'I* f*'
,__
'Λ ■
.
,
i i ν .Ύ
.
élus eft homo ex Mana incarnatus . Non
pornrot , ok «» . «^γαρ
Uu αίτημα · cnjm
cnim fortinjs
fort i tus cft
eft linaioncm
unâionem externam,
externam, ficut
ficut
Xesrei , «p« Ttiveavi γραφα Ιίαυλ®*, λί- nos fortiti fumus qui ante non vocabamur
γων. ?rt i Γαραηλ trtvcjt ix τνΛματίχίΐί «χ·Chrifti ; ipfe vero femper prodicatur Chri­
λνυθώσικ ιιξας.
Sri Xosis ίιυ à «ίψ« j
ftus dominus , ut qui eft . Nifi cnim citet
Chriftus * ipfa per fe res , an non fuperva- ’^* ** · ‘Pf1
r Si Xetrcc «x Ιι2 , ipa, ô μη ^μοιτο , βΰπ
un­
canee feriberet Paulus, quod Ifrael bibebat ex p*t
°itio.
t' le
Chii·
Λ·τ®· ώυ. συ γάρ λίγ^ς , οτι «pè Μαρίας
flutrnlm un­
®ΰχ IjZ. Yfptuiaç Si
σαιιηπμαρτυρβυντ®'* petra fpiritualt, canfequente eas petra, & quod fl dm iienifr.
patra erat Chriftus ? Si igitur Chriftus non ret, i pit iunû itpou Ιιδ«σχ«λου , ότι ν τ/^α ίώ β Xçjerat, ( quod abfit ) neque Verbum erat ; tu tem Filiu<4c
rvs. ίί qpi l’wamiî β ΑογγιλίΓης λίγ^ι · ότι
vero dicis, quod ante Mariam non erat; at Vribum , f*flut· eft ipfa
ce αργή lui β λόγφ*. αυτόςλίγ^ι e’ wv oifxXti- Hieremias dicit, atieftante fimul facro do&ocef ÀÎy&. ότι αμίώ άμΐιύ Atyw ΰμ^ν . <βρ7ν rc i quod, petra erat Chnftus ; ficut ait Joan-

raXatç,

Xwrw;, d

«P·

Λ>τ«μ -Suiâu, ίγί ύμι. vi χ«λ* ή γ(«i wvt' · ««’'Μ®* nî Μ«·
<

u
ifS
Γ»θ« ·
ίμίρας mj

Γ ’

. w igq
_ .pre/e ie<
τί χο/λία , ylw i £i«v τ«σας
σου , χατη m ΐργα σου ,

x

«-u
nS
τύί
iyq

' τώ «ρ«ξΗ( ,

χατά του Knew , ό'ί
•Π Tocrnp Χςκί r £ χατ« τί Χ^γϊ αυτνυ · ôs

in Xtiroc ,

Θίου duram , >ί του παΤος σνφΐα, ίτ Xrç*;
,05..*
05
<À'y » ytywf
«αώίον,
ημανυίός. laenttp γάρ erposàft9n Sri οκμί^β&ηανν tù ίμοίτίχ , qjq γίγονΟ*
&.... ίί&ίχθη TO «pOppt^tVTO, oôrw VWfJ^J

™™ν»”?«Ι·Λ«/Λ rrrnip.<r,ιMm, ipfe,
?'
% 1 Z ' ,
fwrn uhv ypwa y

nvtiivein jicrci 5 r&v ’

Ptt uiuQntm
nvpoUau*
cam .

**

/«»». Et bene icriptum eft illud, quod non ra-jZ* ».
tot ,10 feriStAli ifftnt lAn
Verbi, Tu es unus non capientium, fed ρο*tius
"* rferpis
—Λ
---------Λ“' *'
fuper
peftus
& -----------ventrem , --------terram
comedens omnibus diebus vit® tux , fecun­
dum opera tua & aftiones cogitans contra
dominum, qui eft Pater Chrifti ; & contra Chriftum ejus, qui eft Chriftus Dei virtus,
fapientia Patris , qui eft Verbum
rbum fempiter»
fempiter»
num.
— · c·· ·
num. Cum
Cum enim
enim effet
effet tternus
tternus,, fistfus
fatfus eft
eft ρ·
puer
-genitui nobis filius. Sicut enim prodiftum eft.,
-*quod die/ifa
divifa funt
veftimenta emeejus ; Ar
&i fafttim
faftum J··*" >»
funt evilimenta

eft, perduftaque ad exitum qux funt pronunciata : fic intelligimus qua: nobis extremis
temporibus revelata funt , cum eflent ante­
quam a nobis cognita cifent : cujufmodi eft
quod erat Spiritus faoftus. Sunt autem etiam
ix Iw τηΐμχ «ytw·, «πώτυς, iSi Stà riu <rv nunc homines qui nefeiunt an fit Spiritus fan-ίβ< »»·
âus ; an propter corum ignorantiam non erat
•ywe/otv Tctrnti xxtï^h oyaw/a . άίσχφ λι‘'Spiritus Sanâus ? Similiter non propter tuam
yn*
4 «irrr/« ήμύν &tS ίπφιοανυϋιυ
σησ/ν« γχρ
τ/ui ixirie» τίώ αίώ tp^»- ignorantiam cunftos tenet ignorantia ; ficut
ait: Incredulitas noftra non commendatJuftitiam x·»· j.
ν·»/4» ns γραφας· ρδι» γαίρ xj «βρ/νσι ην AVDei. Non enim propter tuam incredulitatem
Tro^Hfltf τβτχσαι Operor , inXo* τη ταρ ημών
fcrutamur fcripturas ; nam jam antequam tu
γράμματα παοττι πΐ α^σβυπβΑ) · βη γάρ χνρόί fedem Antiochenam
. _____ ._______
____ r ,____________
occupares
litter® noftræ
Tli άΐαφυίμΰρΜ «ρΛγμοττ^τιχως ÀtyopSps ' α’Λά ρ omnibus presbyteris haec declarant . Neque .
tin iuTvitiv Η'σαίας θίον ίχυρον, θών cnim nos eo confilio ifta dicimus, ut ad ca qux
τοα§<·» χυ/ώττΗ , »$JM παρθόβν όν γας& 7\χμ- excitantur, refpondeamus : fed ante Efaias ipirituDei afflatus, Deum fortem Deam puerum tf‘{· «·
fiavwav. τί οαυ ιργη writ τ« χηρύ^μχης ; mç
prtedicat, & virginem in utero accipientem. Quid * ‘ 1
T»? xtcioç IVS« Xe/ro$ · wrc eu* ne »c » ίύ>· igitur contra divinum praeconium venis ? l/aus « c»r f
®OÀ/f ^βφ μιτύ τί ΐίστότΜ ηχ àtff}p£rui ΰς enim dominus Jefut Chriftus : quare non duo,
•we «£&/χό* · iSi όιχος μιτά τ» οί’χοίίστο'τκ
fed-unus eft *,^|iquidem civitas cum domino
τϊ xrlattms αυτί» · χώς γάρ οόόί ποπ «νόλΐί non numeratlir in unum numerum; neque do­
rttwpjeÇfTw τύ βασιλύ^ nii οίχος τί χτίσ«ν- mus cum domino domus qui eam fabt icatus eft : .
nec unquam Civitas cum rege fimul opera­
W άί ττολκ i βασίλ&ς tM^mt τβτί. «ίί
tur, neque domus cum eo qui eam fabricaConcil. General. Tom. I.
Vvv
vit;

•ni dv
>5μ7ν α·οχαλυφθί*τη , wtu it
wprv ημάv ywe&n · ump οτ< itu τηίίμχ άγιον,
ύσί Si x} rui» άνθρωποι μη eiSirtç, R tn xvti^
pue S^tvr · otpet" μχ
rliù txRVaw ccyvwiw

IO43

»1

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

1044

•it: iwjue rei onquem vocabitur civit»»; ne. A* κμοθιτκ <κ
» ηλκ. Hi um ■*··νΜ>
que civitas condet leges ficut rex ; neque do- χ·δ·μό<ΓΗ
-----. Hjr ΐιίαξκ
irtps;
*v Si .
mus aedificabit & docebit alios artem . In άΐί&μδηι η όμο^ιτ, «ς ανέρωτος αΊφρϋνρ,
unum autem numerantur que funt ejuidem
ι$ ώς
θίός·
n‘
îirgeneris , ut homo cum homine , cum Deo
Deus, ficut operari etiam potiunt . Extrufus wnt. »χ/3»’3λητ«ι îv nS ôvrt, μ*π. Jûo X^jrjeverf es , qui non potes neque duos Chri- r<*e,ju>in iuo u/oùç τβ ©te Sniffy* Jiytav,
ftos , neque duos filios Dei dicere ; neque μήτ πβ ούς ίύβ, ΰς ci^pvtsvnv. ή
τβ
duos unum efle lanquam unam pcrfonam . μ^ρφη i λί^ος αυτβ , χ}
υιός θά , κ$Μ
Forma autem Dei, Verbum ejus; & fapien- Ghtii αυτός ιάμολόγτ.ται, tv
οσωπον w* àfi, xj
tia filius Dei, & Deus ipfe, femper exiftens
uni pctfona, &. una hypoftafis perlonz. Non μια ΰπόςαακ UDpvnàun · en yàp Svoavrot ίβνατ .
τβώπι· λόγ% yatp αϊθρωιτβ , KSM
enim poflunt hate efle in homini|>us: nam ra­ f’»'
tio hominis, & lapientia, & poteftas, ac for­ <τοφία, xj δΰχμις, xj μορφή, «ïuirdcara μι pt th ·
ma , partes iunt unius hominis qur non per tvôi tàdpÛTH ^ttûf>Î4Tiu' αλλ’ ûx ανθμ*«ος ”κχfe fubfitiunt; led una» turque harum non cftBçw Λΐ «4ρημ$ύων
'7“."? ·'”' »
. erui if>x
homo , neque filius hominis Se igitur & for- ότι
"
χ} ή μορφ>! · τβ Θίβ ,
d λό^ α’ΐ'τί
ma Dei, Cx verbum ejus efle-non poteft ho­
mo perfeftus, ΪΛ efi perfona : forma autem ανέρωτο? fevat i ^iaocvtui αυ’ηηλης, rryn>> uspâDei Λ Verbum cum ipfo Deus & filius Dei, o-onrer r Si μορφή r» Θιβ, i^q ό λο’τ^· pur
Verbum Patiis eft , quod per fe eft : Sc fic αότβ Θίος, iÇ υιός ©fà, σηιττοΊταης Zcvoç tnt
true ο'μολό^-Γοτν duti» cî dyiot
contcfli funt eum fandi Patres; & ut confi­ τβ^·σα”?όί.
teremur ac crederemus , nobis tradiderunt . ΤΛτΐμς, K3M irapiStiw τ.μίν όμολο^ΜΧ , iyq tttr
Demonftratum itaque eft manifeftum efle fo- çÆmh . èfànxnu t» τ® σόφίεμαι àSûrxnv àv~
plutma , quod formam homin s , hominem
<r« λί'^,η; τΐιύ μορφίιυ τβ ανθραιτβ .
appellas: ά formam ac habitum fervi , ferή •χτ'μχ τβ ί«λβ, Sict
vum: quia forma Dei eft Deus. Cinfixe au­ >C &λθ'/ τίιύ μορφίιν,
tem qui .> mortuis fur rexit, mortuus efl & f'i- τ® ίΓ,αι ©toy τίχυ μορφϊυα τβ ©re . d &' tx vî(ζν<τζν , tva
xit ut :n mortuis ÎT vtvis dominetur. Deus xpùv avetça'i Xeirdc, άτιθβνί,
enim eft natura, qui in omnibus dominatur: JÇ wtpôiv xJ ζώχτυν χι^ΧηΓ Qtèç ydp fct φΰ~
& excitatus a mortuis,
iis , atque agnitus ex vul-C<rHj 0' x^dtoiy
ατάντυν · iû avaràç, £ mrmriiî-crucifi- Ck. ' » JPT Ç*
’
/"S
V
λ s
net ibus verus Deus efle , mil
qui fuerat
tx TJô ξαυματνν ©îcî «yar αληθινός,
xus ,
furrexerat , & aequali honore Deui
ô ς-Λίφύ&ΐις, xi άνντάς , ομότιμες π ©ιός χύdominus a'I horna ptatdicatus. Dominusemm
& Deus habens in manibus cicatrices fnrre- αοί ύχο τβ Θνμά χχρηττομ^Μος · d γ«ρ xt>e/^*
xit, qui fuerat propter nosn-ulneratus. Deus ® Θίος
; , ίνων ον τ.ίΡσι ν
μωλ^τας ,
enim apoftoiorum erat , qui attredatus eft -, alter, ο η*ανμ«τζ<τμ^υος Si ήμας * ©κίς γάρ

t
*1 *:./ Λ non natura a homo, fed natura Deus , qui Τ άτοΓολων ο* ψιλαφηθΗς, β ψιχτΗ αι·θρ«τος ,
* ’·· tu» hxres yentium eft, & omnem judicat terram
α’λλα' φύϋΉ θίός · ό χλτρονόμος
tSvâv ,
F'i" e»
fieu" l^riptum eft : Surge , inquir, Deui on
xtfreM TtâÛTW τΐιυ γΐω , ΰς yiypocrtttt · antra
tu Ju its terram, quoniam tu ert> farer in ci*
ihs jenttfas . Filius Dei , qui eft Verlum yip φητιν , ο Θίός, xgXùiv rlià ybue , οτι nt
χαταχληροιομήσ-Μ; tv rracn τ®7ς ι’θη^ιν. υΐος ©«
Chriftus hares, mortuus eft poftea pofl fer
Λ4/0 ,, vos ftios prophetas , ficut ipie m evangelm» λό^ος tJv ό Xtirô; ό χλχρονόμος, οήτιθαίΟ* vre·
dixit ad eos qui occiderunt pVopheras· Quo­ pev μίΓΒ txç ί«λκς αΐΎβ τβς χρ^χρηπις, ώς αυτός
modo ais tu hominem efle eximium Chri-D φι>7Μ θ’*
f^TtswpK τβς α’αοχτίάαισας
flum, & non resera Deum , & ab omni crea­
τβ; «ρροφητιις · πως τυ λίyes; xvSpwtaof χοσιξαιίtura cum P.itre & Spiritu fando adoratum,
incai n.itum ex fanda virgine & Deipara Ma­ psnr Tw Xgxo», xJ à ©tôv όντη αληθινό? s xj
ria 7 Propter nos enim soluit naLi ex mu­ <5pca-xiu’«^uoy irapa* ττχττκ χτ/στως η* τταξί ,
liere; unde & paflionem pro nobis iufcepit , Vf, ày!u ανΑματι, τόν σαρχωθ/νπι »χ της άγιας
Thiispf. >.
qui Je exinanivit & Humiliavit ufque ad mor­ Ttxp^tru, χ} -θιετόκβ Μαρίας; Si τμχς, yip χαtem, mortem autem erutis , eum effet anoqui ηέίξαη "fyfàïat ιχ γαναιχός , t&c* xj τό πά­
ctU/ 4.
^tqu.iiu Deo, ficut fcripttrm eft: fafius ejl Jut>
θος ùttf ρ ήμω, xarfS(ζ«r9, Χίνωτας ίαυτφ ,
lege, «pii fecundum divinitatem legislator eft,
ut eos qui )uH lege erant, re,iiinereti) adoptio- Τΐίττ&Λιΰτα; ιως θανάτβ, θανάτβ Si caupe, lira
ntm fisiorum reciperemus , ficut ait fcriptura. ©t S * ύττα'ρχ«, «ς ytypaTTOi · yiywcw ùirè vô- · imfXn
Unus eft Chiiftus qui eft in Patre, coaeter­ μον ό θόχω; νομο-θί^ΐ, "ιν* τβς ντο νόμον i%acnum Verbum, una eius pertona, Deus invi- ρ/οραση, xi άτολάβνμ$υ τίώ vio^fιτιάν, ως· yf~
fibths, & vifibihs fadns. Deus enim appa-u.t γρχτταΓ pi; ιςιν ô Xçjiro'», ό ων c* nS iraT»t
m came natus ex muliere, qui erat ex Deo E
συ-υαίόιος λόγος ΐν α’υτβ ττρότωτον , άόραης θίός ,
r/41 1.5.
Patre genttus ex utero ante luciferum, tanquam
xi èt χης r^ào^op· ©ιό; γχρ ίφοΜρν&τι CV σαρ~
ex corde Verbum ex Patre editum : bc fim7.», ,
plex atque expers partium Verbum caro fa­ χι, '^υομ'ρ ο; ι’χ γυνχιχός f ό tx ©te τχξο; yfyn/ir·
cium eft fecundum feripturas ; non divifum θίλ ιχ γχ^ρό; <οβ·ο ΐΐύτφόρΐΐ , ως α’πό xxpStaz
in cainem ic Verbum, quali in homine ha­ λ«τ··- τ/χττμινος ι’χ ταί^ό;' xj ό αχλβς, χ} α’μ*bitet Verbum : hæc enim fuga generationis ρς. γίγονί σάιξ ό λόγος, χαπί τιις γραφχς · β
clt : fiquidein jam inde habitat , in quibus μιςιζομινος efi σάρχχ, xi λόγον, ώς rfî ανθρωχον
multa lepeilcntnr manes · una autem & fola
ο’χών ό λόγο; · αυτή γχρ φΐ/γνΐ ^ιΐηο·£ως ’ rjtm
virgo filia vttx genuit Verbum vn ens, & pCi
àtx dvv^iv Ùwtfc, C* οΓς sXpf^riTOvtvi το>λαι
*.c lubfirtens, increatum, & c; valorem ; qui
μητέ-

ley
/ÛMdpfC ·

CONTRA PAULUM SAMOSATENSEiT.

e^nn w form Aoyvt , £ twnnmo · ito
«xrtrw £
w Mm do ού »ί<τμφ9
«' Jk-ntt-L AJ, .'
β*»
5
’ 5 vwpww/w

t*4·-----

ζνίκ Await in wn«4mv,

μία St μάνη
J--x~

w* nm-

Mmdi*r mw mm cogneoit
Deum ·, fie Drum fupra ecdeftem, cœli febri- jm,.
«»ndi»rem mundi ; fetificantem
& ΛηάΛβηίιιπι ; non eft qui fenftificat fefum ώΐΜ a Unaificat(> ω tan<iUim n

*·

..

•^ΜζίμΡ«· « «NK · pruipr
»«r« «
«jrra'Çomx, «λλ’»k
nes’ μόη yàp OtS ii λί·

«jlfc, ...
w. iffttm·.
ÿ/»: quod
qaod quidem
«uidem ab
Akjmioe
fte-­
homine fie
ri non poteft, ut fetificet feipfum, vel alium fanftificet. Cum autem hoc ita did*
vaw ανθμνχμ gyttiraur truant, i
dyta- fint, everfa funt omnia qua a te pranunri»·
rou. ren* Sruc* ferik (χήπυν, fx^fSXant/ erixaV» ta funt , cum ais , alium virum efle Chri­
ftum prefer Deum Verbum, ab alterius Chri­
vu th άχοφατταιίς ύμψάνα , άλλ·ν àtâpa Tuiyvnit fti fubftantiafic dignitate differentem, fic unum
r» w Xesro’r wa/kot n Oîw Xe^w, ivbM Xeh'â Chriftum
____________________
_ fic
——
r__ ~divinae
· — juinhabitantem,
opera
irigt ιζ άζηίμαη ^φίροοτας iÇ ?va Xesrw <7- fti tie operantem . Quamobrem pudeat te
*ar»fxàrru, iÇ cfepyîmt Tti TÎic
ίη(34«πλη$Β dum
*
- " fpiritum rationis
Chriftum
exponis efte
tpyot.
nntut ιάίληγηο mtvpa, ιζ άψυ- expertem fic materiam inanimatam , terram
yvt utàui no Xtsrw ι’ξχ^μίνος, ^ην ΰπ· ήλ/β in qua fol operationes exercet; terra quippe
CJttfynfjfyiuf’ yn yàp àrpoatpfrov M»f· in» yàf

genus rei eft motu voluntatis carens : fic enim
dixifti cum ais, infirmitates Filii fnblatas ef­

«ρηχας. τβ άόοιίματΗ τβ uii α’νρρηβθαΛ, λι’^νν, fe tanquam humorem terne a ficco . Vides
νς η ύ^ρον της ynç α’πν τβ ξήρί. όρας «ίς πό<την in quantum abfurdi te précipitas cum dicis
α'τιπίαν χαπχφ/ρη ; άνδρα "hiyvo «Xt^tp^éw νπο vi virum fumptum a Deo Verbo? ut neque ho­
0ίβ λο^-β, ως μήπ άνθρωπον iunte wat Swovôeu, mo poifit effe, cum ejus liberam voluntatem,
τ» αύπξβστον cuiriS φρρων, βδτ χατ’ ίξβη’αν ιδίαν’ confundis ; nec efte iu« poteftatis ; hoc enim
eft hominum tantum fic angelorum . Salva­
ανθρώπων yàp μ·νον τβτν, 1Ç άφιλων . τύ δί torem autem Chriftum dicis fuiffe defertum,
<Ταπ·ηρα ^ptro’v rρημον λ<5«ί yrfyn&au · α’φπδύτας non illi parcens quod in cruce dixerit: Deut
«r.- * tcunwv, δ/ά τν λίγΜ àtaw txt aupH’ ^ΐίμη^ Deui meut , ut f Mid me dereliquijii ? Defertum
θπ μ& , Γνα rt μχ tytumhixti ; nr φύσΗ xilejoy, dicis eum qui ctat natura dominus, fic VerAôyor τβ χαζός, St β τη βανπι ίποίησαν ©Cbum Patris, per quem omnia Poter fecit, ζχΊ···. .
quem
Patri« vocave- '· «- πατήρ ,
ομοβσιον τύ χάζι ^μ^ον υπά
nncm feti
f>nZii patres
oatres *‘ bornoonfion PaIr
runt; de Deo enim nos docuerunt; tu vero
dicis quod Chriftus filius hominis non eft. X.
hoc Verbum Patris . Nec Petrum reveritus i>»m Nr«.
es, qui fupeme afflatus a Deo Patre, Chri- J"10’·
ftum qui erat filius hominis, Filium Da vi- μ·,.ο >*
venti/ effe confitetur: fic Thomam, qui dowt--'1·*" *>·
nient fuum fic Deum ex vulneribus agnovit ,
cumque coram omnibus confcffus eft . Scri­
ptum enim eft, quod pro nobu dolet, fi qui.> >·
dem triftitia dolorem efficit in hominibus
nature noftrc , m Deo autem nequaquam.
Incarnatus eft pro nobis ut pateretur pro nof,cut tentatus eft pro nobis. Ipfe enim
vi K. rupaàf&i ùxîp ημών. οώτνς^άρ ytyortv, JçDfaâus eft , ut ipfe novit . Qyomodo autem
ο?δ(· πώς
ά oïS»; do
ni χαθ’
> ut novit » In fpecie noftraj ut
e·
quod homo non perfecit, hoc Verbum Patns
ημάς, "» ôxtp » μ* χαπίρθωσίν άνθρωπο;, τβτν ο
incarnatum perficeret . Qui enim ex Deo eft
λο^ος τβ πνίξόςό trapxv^ek χαηρ^ιάαη · ο yotp tn
ante fecula genitus , ipfe externus tempori­
Oe»
προ αιώνων, ό άυης tx’t\ànar ί*.
bus ex matre natuseft. Idcirco deicidsc funt
..................
· c·/
μιίζός. διά τβτν θ»«τύο: Γβδα/~« , îth no xùfjov
Judaei,
quia domtnum glornt crucifixerunt. . Ni
- M
fi enim fuiffet Chriftus idem qui erat Deus
της δοξη; ίίΌυρνταν. «μη yàp lui a Xg/coç aùn'i
Verbum, non poterat effe alienus a poteftaà ών Θίος λό^ος, «ης àSûran xivat αναμάρτητης ‘
te peccandi. Nemo enim eft qui peccare non
βδ«ς yàp αναμάρτητης, « μη κς ο ΧςιΓο'ς, ·ίς
ο
poflit , nifi unus Chriftus , ficut fit Pater
πατήρ tS Xe#rS, xJ ii aytor πντϋμα. οθιν
θ(- Chrifti, fic Spiritus finitus . Unde fic volens
λνν απίθανι, χί ίχών η>ιρθη, (ρ^ασ-άμ^νος τάς mortuus eft, & volens excitatus a mortuis ,
θιοσημίας, νιος νν τβ Θιβ/5α.
ο$υηί
· aims iSïv operatus miracula, qui erat filius Dei unige.
,,
6e atifyS
δόξα.·,, Ιώ diyt προ τβ τύ χότazTpj rbjj
τίώ θίΐχίιύ
QhkIaSj ίοξα.
χύτmiu . Ipfe cil qui petebat divinam gloriam. ,
μον fyfiffat · « πιιτης ων tpuoc , μη ·$*/τβ > αλ- E quam Iwebat antequam mundus fteret : non quos ^***‘ ’’·
hac effet puvatus: abfit : fed petebat ut tplc
λα λί^Μ rlu taure χροςήμάς ‘jfyitc&at φα'.ίρντι:·,
nobis mamfeftaretur ut glorificaremus cum fi­
tva δοξάτ^μεν durer οί πι~οΐ, τ». δ^οξασμ^ύον do
deles, qui glorificatus eft in potentia, juftus
t'yut. Stv^ov J;· nt φίσκ , ώ; &tov , β Xani άτχηnatura ut Deus non exercitatione fic laboribus
aev , ύ χαμάτβς, ώς πας άνθρωποί
θίο^βών,
ficut omnis homo ex numero piorum, quod
r
οίς
τη ·λαττώματΐΐ όξ άναρχης α’χολβ-θ*?· ext Π neccffario. fequuntur defeftus . ffon enim ,
inquit, r(l horno jttftus fuper eerram, qui factet
yàp άνθρωπος , φητί, δ/η^ος exi της yn,i, ός ποιηbonum, Ù ntn peccabit. Quamobrem piorum
«·« τι αγαθόν, xü
άμαρτηώίΤΗί- à«> X^ayaVK,
funt certamina & labores fic precationes pro
χόοοι ffS θ««Γ(βών , yj, πρισβ^αι t-xtp ?Ç5 cjratdrdelinquentibus : fit omne genus hominum a
Conctl. General. Tom. I.
V vy »
par­

ctyiao χαήρνο · πι&ί yàp Θίβ ήμας (δίδαξαν .
X σύ St λί>4*ς, δη ο ΧςιΓος ô uliî τβ άνθρνχν,
ί ix ter/ βτβς ο λόγ^ς τϊ χαζός, «δί τίν Πίζοο
^ηδίίθης rw (’μπνΖβθόΓα άνωθεν (’χ τβ πα'ξ’ος ,
λί^οντπ τ» Xeirov τύ utw 7$υομ$ι>ον τβ α’νΟρωπβ,
utw τ»Θ(β τβ ζωντβς όμολο^ύντυ · χ^ ηνΘωμάν,
χρείαν οωτβ , 1Ç Θίόν, tu
ζαυμάηοο txtywnôtu
ajùtiv, όμολο^ήσο',’τη txi xàontv. ytypxxm yàpy
ότι ûxjp ημών oSuuàme" λ/πη yàp ôSùobju ipyàζίπιι txt 7 χχθ’ ήμάς ανθρώπων . txt St Θιβ βχ
, ήμνο,
,
, tra ? πάθη
,- ùnèp
, ημαν,.
,
.
___ . ι’σαρχώθη. ότιρ
anas

1047
DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA
ι·4β
parvoufqueadmagntun caritate Dei erga ho-An» *
w w
φ β»0ρ^η» **λη^ρ»ίτΖ««
mines fie miiericordûi indigemu». Cbriftus vetXtui, β^Ιμηρϋ foi
ro non in exercitatione oftenfus eft per fidem
Λ & àww Wfcerw ί*ά vlftM 9t^de pietatem in Deum , ut jam difttun eft.
«Kwforpttfxntf. foeuji ^fogpetta,
Naturalis enim jufticiaAt divina virtus eft, Sc
θίϊχίί
Jtfoyjtff ν»άρχ«·
αύτίζ tit μόχβς xzipfe folus eft , creditus verus Deqs , <x qui
Oeàf βληθ/νκ, ι$
nùnMfl··
requirit ab hominibus conicfltonem fidei in
*·*?/’ *’***<um·. SL**€oim, inquit, credit in met vrvet
fee την^ςβά^ίμολογιατ^ ιπγηχ b ^pmrdfor
*« fucnhtm, fil, S’*» diligit me , mandata men tk ΐμΐ, φχτ?, ζχΛηη fis rir attira.
ijtpafervabit; & qu» fequunrur. Quid igitur con­ των fuit τάς dtviïjts μ* τγίβχ*, jÇjiî
. r/
fiteberis Chriftum? ediflere, qui nec unum, 5» ôjuaAa^nTMÇ I Xezray; evxt · un for, an Sô·
neque duos confiteri potes , neque Deum ,
neque hominem . Huc enim evadunt qu» a «μολο^ΐν StwàijfyM , un Giàr, un âràpvmott.
te difta funt : fiquidera neque natura juftum a ης yàp fpuç τ fîfmfiSpM· tira n* in γάρ φότΜ
<wr»» λίγ&ς
, αΐς Θι· Χ^ιτον.
Θιος „γάρ
eum dicis utpotc Deum Chriftum . Deus êr'njqoy
_
,
_
,

'

m,u. le.

fm

7«·’· ή

enim eft natura id omne « quodeumque B fct
ice * r«
vSc φύβΉ
aitarsa cfoxrp
easTUsa ay
aV «^αθ& ArynDUXZtt
Afiiamn· tut
bonum
bonum de
de ipfo
ipfo dicatur
dicatur .. Tu
Tu vero
vero juftum
iuftum
ώ Si Sitmw αών Ai'vhç , άς iv$Mnrvp **”" ir,f'
>4iÆa<»
taAx»
hAmiHj*m
naaa
<Â
m
aiiirifi·
t
,
|
*
V
i
**
rx
*,
am
eum dicis ficut hominem qui fi: in juftitia
SnjFoatoom ae-xirriuf u rw γο.ρ
Stityptnt·
excreet: <ic enim homo juftifieatur · Videris
eo inopi» decidifle , ut nefeias quo te ver­ tiç àxopov ixxsrtùr Qatvfi) μηδοά ίΤζμν λιγΗτ xrei
tas, qui nihil deChrifto potes dicere. Dein­ XeX»~· «τα λίγΐος xani xonw/ay $η&μ·&Λι ”*
Xtts'91', ù τη φότ« St^w ·
SuvâftyfiÇ voncat
de dicis communicatione juftifican Chriftum,
non natura juftum, qui non potes intclligeiit fcoroy της xonw/ας ίοσιληφζχν σημα/’/ο'βτκ ,
re modum communicationis fignificantis com­ & φητ< >C ή σοφ/α τ* Get · uti Sos ματ rliù
municationem qux vertatur m dando ÔC ac- crbfi ttapStaOy r;x ηφος
tir trinus n’ wc
cipiendo, ficut air Sapirntia Dei: Fili prabe
»Ç βτ/τίτρίφΰ» ιηρος <9ροφήττκ λίγα · θίλψχα f
müsi cor tuum, ut fias fapiens tn extremis die­
çofe/jfyu* auriy jromiTH. θι'λιμχα ipx Gtu θ«bus tuis. Skut & alius propheta- dicit, quod
idem valet: Voluntatem timentium eum faciet. J^pucrt ôtrtuv àvTtStSamt · >Ç ομοΚογάνης àutw

Voluntas igitur Dei pro voluntate fandorum tforp
άνθρωτων, όμολογ^ήτονηχ fix’ άυτη
rependitur: & qui constentur eum eorum bomi-C ΐμηρ^ΖΡ φ άγγίλωο turn · ώς άυης λιγ^ ·
nibut, confitebitur eos dominus coram angelis
fuis, ficut ipfe ait. & qui compatiuntur cum
Chrifloy ad conformationem gloria eiur vsnient.

>Ç w αυμνάχχτης Xe/v(J, fis ανμμορφΐοη νξ»<π της ?οξι»ί ofiru . αΣτη γάρ άληθση κοηωνίΛ

Hac eft vera communicatio hominis cum
Deo : fic poteft per fidem & opera digna recipi.

àtàptutt <9pii Gfir. xms Sia χΐτιως Sf^àkvou
1
Siivxm,
ι$ φ
Ιργωο.
1

Pauli Samofatevfis beeretici decem quafiiones, quas
Dionjfio Alexandrino propofuit

Πουόλ» Σαμοβ-ατΕύΐί αίμταΰ «ponia-RÇ Sixa ,
as ttBpoirwn η5 Πάτα Δ/owfo.

Â Ο’γον μ(ν νμωΐ itemμαι? vs άζιντ τιμϋς^
Onoro vos tanquam honore dignos pro­
οτι τη σίγματα η
pter multam artatem ; & quia ftigmata xjL Stà η ττολυχρό'.’ίον 9
Chrifti fertis in corpore vcftro. Etenim apud
Xei5-« φίριη hi τϊ σωμαης ύμων.
γάρ χα­
omnes admirationi eftis propter fapientiam ρά χάντίΛ» θ«ωμάζη hi σοφία, >Ç φρονήτ« * Φ
& prudentiam : contumelias vero in me veSi trap ΰμωι αοροςμι Σβριων ^(ΐςμοι λόγος· ζφη
ftras nihil curo , quod me anguem ferpen-D'
tem vocas; deinde terra vefcentem, & abte- ΐρηοοτό μι άποχαλΛ, γηφάγη α^ρος nCn , q$4
i Sc ατρόλογος à you γραφές trap Σμων,
itionem . Prologus ergo a vobis nunc feri- ιχβολίιυ.
<
ωσ&ι φησιν, tv ftirv ο βάλομαι άναραχαλίιίτηχ .
ptus fic ait, ut dicam quod volo , non obicurc, fed aperte : quare nihil proprium di­
TtAuju tStoy χαλ«, ά>λά της θπας γραφής.
cam, fed dc divina feriptura.

H

Πρ&τασίί ά.
J<4« I».

Of,t lt

Πως Si Άιγ^, >Ç ^ράφ«; , οτ> φύ<™ Xt»νο'ς Θίο; Φ αίτοΓόλων te? , vjj W%i. ανέρωτος
λλ?’ ημάς ô Xezroc ; φαΙηται γάρ ίρχόμ^ος
cis τ» πάθος, xj λίγων ’ tuf η ψτχν μα ητίpsXXTTU. ΗΠ£, R nu Λ φνσίς Θίθΰ t’f/y,

Quomodo an (J firibis' quod natura Chrifins Deus apofiolantm efi ; ÎT non homo Jicut
not , Cbrifixt 7 Videinui enim ire ad pajfionem , & dicere : Nunc anima mea turbata
eft. Age, efi ne hxc natura Dei >
R. B S P O N

sio

Dionysii.

Dei vox eft , & non hominis quales nos
fumus . Neque lurhis iandi hominis eft di­
cere: Aiwne .intn.a mea turbata efi: ait enim
Deus per Ofeam prophetam dicentem: Quid
fac>am tibi Ephraim y Ephraim7 Ifrael fcilicet
dicitur: Adama autem & Scboim , civitates
funt Sodomorum . Protegam te Ifrael ' quid
tibi faciam ? Sicut Adama ponam te ,
ficut
‘Stboim: converfum efi cor meum in tpfo. con-

ηυ Σαμοσατίνς.,

Ε

A’xoxeWK ά.

τηυ Πάπα Δτονρβ*ιν.

Gin <ρ«Η», χ, «χ ά'.θρωηα καθ’ ruai y in ττάλη
άγια dotty ώη rident, crt vu* ή
μ» ηταpatxtm· λΐγ^γάρ οΘίος SiàQaifi Tsirpe^tim Λί^5-,m’ rlas Sta€fÎ Έ/φραίμ, Ε'φραίμ; ηηι ό Γ<τρα<λ
ûprnu · A 'ίαμά Si fi 'Σιβοιίμ ιτολ&ς Σοίόμων · bittpacrirtiS arts Ι’σραηλ ; τΐ σι Ssaffi ; ως A’Saucrôfi<ro~
μαι rfy fi ως Σιβοτΐμ ’ μιη^ράφη ή xapSta μα ά>
τώ auur J · ί ταράχΌη »' μιπΐμί λ«άμ». β μη vonjaw
xarà

1049

CONTRA PAULUM SAMOS ATENSEM.

μμ»

*M '

i·*»»
>«4*(«r

IOJO

τη^νμχμ», α μΜγτκηλ/τωη Aturbata eft poenitentia mea
Wf »
- ^.·*- .
_?.. g»_ . 4 . . * >
xx...» iVo, fiirarit mxi _■ aM
’ ~
«ΤαλΜρθχΜ»
’fA«>· W»W«»
JwtOréi
9 —£
Λ *>*·
/«ww
m« dtferMi
■twx WWW »lr—" rwE
▼ WWVWVW
-V^wv< tiut
■ IM J
W w»v
e
r
—
«vtywvK, ivrot
broifyns,
ipxbvi-nequφβΗρω,ίάφβΗμλοΗ- ^bratm
BPk™"·Jι quomam
φ fum tf m boίνφρωτος
ίγης, âfetbrJntçv
μ Deus ara
r1» te fonSuf . <An cnu hate per Ofcam
v^t~
StàQf^ni ,4<nn4c vdXntAr>+< Ar‘ J*
ik on■»,locutus
eft, non manifcfte idem rurfus dicit
tvi « ψ/χή μ» Tritipeumt; ωτα uv un «wh/v txt in paf&one : Nunc ««nw w»m turbatu tfLf'J**·' ··
TM
n^u^tfnt *v/« fri* 4 *
”*»
Quare nee in pafljone vox prophets fimfti
pexntt x ψόχ4*Μΐ« in τ·, fwnniptyh 4 μιτκ- eft illud .· Tartans eft Mima meo ; nee in
μαλΐΜμ», tnt QW* xJ Λ nôy · «χ·ί·ς , Srt Ofee : Conturbato eft pMutenho moo : & in

«Χ «νθ/ΜΜΙος ifrv 0 VoÛpwOvi,
rïç p&vffai Xear*c uioc vu &taùt
ΠροτΜΰτς β’.

λόγος.

τβ Σχμαηαποκ.

iiri τίνος 3(λί<ς ομολογή<τ·^αι', ip » φύσΉ άντΐώ ^/ΐγΐυί;

A'nàxtteK β.

hoc demonftra , quod non eft homo qui
crucifixus eft, fed unus ian&us, unus unige­
nitus Chriftus filius Dei & verbum. ’

MC *y*C>

Tô, πιλότος ten ii ψ/χχμα toti devant,

τη

» Dms

Q_u æ s t 1 ο

B

Πχ'χα ûioyorZe·

II.

Sired feriptum eftt Triftis eft anima tncaufi
que ad mortem ; deque vis itt confiteamur ? X»
non eft netura homo, cujus anima triftis eft?

M

’

Responsio.

Κχτύ πχθοίί’ην it dy^pdiw η μιαϋν we, ί[
ταίλ/ν «γατί;, trt Si χ^ ri λΐΛτί<θ«ι. ήχ άνθρωπος
«u· ό λίγων, οτζ πιρίλυτό; ίΐη ή
μ» ίως
ôxvotTa , tirU άρχ >ç 7» χνκμα η άγιον τκθηην

Secundum xfleftionem ineft hominibus ,
ut odio habeant , vel rurfus diligant quem­
piam·, praeterea etiam triftari . Non eft igi­
tur homo qui dixit ; Triftis eft anima mea
ufque ad mertem ; alioqui & Spiritum fanâum
t mvitu ό ΣαμοσατΧς. γροίφΗγχρ λίγων ό Παύλος·
intelliget Samofatenfis patibilem efle : feribit
ιζ μη λυίΓκττ τν ωνιΰμχ τό άγιον., cr μ ί^φρτ-. enim Paulus : Nolite cantriftare SpirUum fanilum
in quo fignati eftis in diem redemptioms.
*’
γΐ&νιη &ς ύμίρχι όχολυξώτίως. γρχφκ Η'<τα« χς
Et
feribit
Efaias
dicere
Deum
:
Sabbata
veefai
λίγοντη r» Θιόν, τη β·«3βα™ v/xJv, χ^ τ«ί
Cftra & neomenias odit anima mea . Quare
μΰυίχςματ£τ>\[ΐιγίμΐ!. wctBrôOtoç, ντνωςχνDeus nec ut homo odio habuit fabbata Ju(tajxoç, ίμί <η»στ
Γαδχίων τά οτοίββατη , «τε dxorum , neque Spiritus fanftus ut homo
τ» τνώμχ τ» χγιον λυτ«7τχα, «ς χν^ρωτος. ως ήη triftatur; ficut nec unigenitus iturus ad paf• μηο^ρηςμίλλων ιργκδχι m τ» χ«θος’ atàxav
fionem : led ficut qui prave agunt, triftitia
^ότον τ» τνώμχ η άγιον λντϊπν οι ποινής τη afficiunt Spiritum fanftum, fimiliter unigeni­
φανλα, ωσουύηύςι^ίμονο'^ιηί Ày<«T»r. τροχάσω tus triftatur . Addam etiam quod in Efaia
diihim eft : Qyis eft qui dicit : Filios tenui mAii
Si >Ç r» Μρημξΰ» tv TtJHVaua. τίςίςιν ολίγων,
& exaltavi , ipjs autem me rejecerunt ? Dicat
t/nk r^umra , C ϊ\|λχγχ, eirtot 3r /« r-^irwav; icitur Samofatenfis : Qui rejeftus & repudia­
fitero «uu c Στμο<τατ<& » τγ ηθττιίθ». r/vet ίγ- tus eft7 quem dereliquerunt Ifraelitc, & ad
χχήλπτον et U£ Γιτραιΐλ, >Ç ταρωργιταν τόν άγιον τϊ iram provocaverunt fanftum Ifrael ? Et ali­
ter: Numqxid iniqua r Deus qui infert iram? feΤτρχχλ ; χ} iιτρως ' οτι it ίδιχος ό Qtèg ô t ntçtpw
eundum bommem loquor. Igitur triftatus infert
iiwο’ργίιί; xemi άνθρωπον λ,ΐγω. âpotλννήμτ/ος/ταiram Deus non obedentibus ; fi autem non
γ*4τ(/ύοργΙιύ. « £ί η λυχΰμ^υος ίττοίγ&ι rhst όργ^Α^
Dinfert iram triftatus, non erit gaudium: fic
x«rtt τ$ «πίίθβντυν, « air «»ι γ«ρά. >ζ τ»ς λίγΗ quomodo ait qui mentiri non poteft Jelus
i αψ<^ ης Γητ?' ό Θί ός, χμΐιί àukù λίγω ύμΐν , οτι
Deus : Amen amen dico vobis, gaudium eft m ltt t
Xftpi γΐνίτχι Α· τώ ·φ«ν<5 txi ivi άμχρτίύλώ μιτη ο^ν- cceio fitter uno peccatore poenitentiam aptate ;
τι; ^-!ίαλιςγΐγρ«ΤΎαι, ότι, ^.ητι'ν, άχοχαλύιτη·- & rurfus feriptum eft ; Revelatur ira Dei e<M, ,
Tau οργή Θ(ϊ ιντ' «ρ»>5 ixi «£<ταν αισ-ΐβ^χν, >Ç «Si- calo fuper omnem impietatem, & injujtitiam
bommum, qui veritatem Dei in injujtitia de­
χίαν καρώτων τ τ/α) χλνθ««ν τ» Θί» iv αδικία xtrrttinent . Harc eft ira Dei in eos qui triftitia
χοντϋν.αυτη » οργή ra ©taxera
AuTecatvw? r ùôy aftccerunt Filium Dei Deum verum , quod
τ» Of s, w Ofàv w «λη^ν^τ^τι xi rw Ttanp α ιλϋ- & Patrem increatum ficut Filium fic fanmoOt ·ηα^Μ>χνχρχον τ» ΰ£, xj η ‘ηνίΖμα. τ» χγιον.
ftutn Spiritum triftitia affecerunt.

Πρόηκπς γ.

τη Έ-χμοτατΐνς.

Έημϋον αυτομί^ος όΐννηςχΛρΛτΥο^χΐων, ίιτιν _

αΰηΓς· λόταη w ν«ν τϊτ»;-, χ, iv fi<rtv ήμι’ρχις
ίγτρω asj-nv. x,f ηαγ& ο Λ.χγγ*λιττΐϋ , Ταγών · τβτβ
Si ÎAryt Tft) η ναΰ τη α-ώμχης αΰτν . 1 xeeSq outs TU
Tctpx rS γρχμματν ιγςι, οτ< ή μβρφ»! τ» ΐνλΜ ΛΠ^ός-αηςίί-η, «ςχ^ · λόγος η οΐνθρωη, ιζ à βτφ/α*
μι ecu δί ώαπίτχστν λιγ« τ« ςΌρρωδίνης, xj ty τχρότωττον · ουΰήν λίγων hvm τ λόγον, Ηώτίφίχν ra rot, χ} Qfôy auvetScov τη ηχ^ός· 1Ç η*
, « μορ~
φΐίΰ, β γημ» , ίχ uxw'rumv Sfvxt τ<δ «τωμκτι, S ift

Q/u e $ τ t ο III.
---------------— -a Chnfto r.............
, ------Cum
JudaiJf>
fignum
peterent,
dixit 7..·. ».

· Solvite templum hoc , ά. in tribus diebus excitabo illud , ϋ fubjungit evaugelifta :
Hoc autem dicruat de templo corporis fiü .
Sfuia igitur htera tux continent, quod forma
fervi non eft per fe, ficut neque ratio i/ominis
Cf fapientia ; unam autem bppoftafim dicis cru­
cifixi, C unam perfonstm, quam dicis Verbum
Cf fapientiam Patris , tf Deum coaternum
Patri ; new paierie dare formam , nec babil/rm, nec bypoftafim corpori, quod eft templum
Dei: nec enim Verbum folvilur a Judtis ; abfit.

I '

Moji

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

ιο5χ

Æ? ftd tempi** Verio , fient ipfe Jefas ^ΛκαοςτίθΐΒ. ίπ^αρολόνοςλκταιύχόIWaz'tfOf/xil
**
.
<5^0/«·
· ναός τίλφχ, οίςαύης ΖχηΙ'ησϊς.

A'xôxymç γ1,
t Sicut ignorat Samofatenfis omnia que di*
vinarum fcripturarum funt, ftc etiam igno*
rat quam vim habeat hax quzftio propoli*
ia ; cum rurfus ait, formam fervi efle fervum, qui pe/ fe ût; fic rationem ac (apientiam hominis, hominem qui per fe eft, efle
definivit : fic nunc, labcfoâts iHis fuis , que
non funt hypoftafes, forma fcilicet fervi, vel
ratione five lapientia hominis, ignorat fic tem­
plum Dei folutum,fit Deum qui ipfum templum
corporis fui folutum excitavit. Primo igitur B
oftendamquodefttemplumfolutum. Pnmum

7m.

*»/·/- μ

,.

τϊ

Π«τ«

Δμ«·<«.

tfrrtp άγνοϊΐ intona τά £ θ«ας >ραφ»ς · Σάμο*
τ/α Sfrautv της «ροτηοΎο* τούτης αγνού,
Ίηίλιο pSf/i τ(ώ μ/ορφαύ τίΧύλχ Χϊλον îvwt soto λί­
γο» · >Ç I λνγοο, iÇtüZσοφία»τϊàv^poinâvBpomov
cowtranrofjrâpifa. iÇ vuî xtow «ιθμ*θ7»ΐΜ*
«ντί
μή «m» ΰνοτάβ-η*, της μορφής τϊ ίβλ*,
ητ»» τβ λογά, η σοφίας τβ àvQptimo, αγνού ι£ πν ναο'ρ
τβΘϊβ to λυθίντα,
> Θίόν TO ίγύρατηι w λο__
λυμίνον ναόν τϊ σώματος_
αντί. τρωηο το/'ναυ τβφατήΓβπΧς,

Ô

U

σωτίςό raoç ο?α^ύς.\ρϊηςναύτϊαώμχης1ίντϊ
ύ^ιοιαότϊ^όσολο...Λςίνώ^τέσΕαζτίΘίχ
W αγηι αύτϊα χότολοζ,ό«s fvefxnrtnσ$μκrSθίΒ,
teinplum corporis ejus, fonâi ejus apoftoji fue­
runt: in quinus habitavit corpus Dei & lan­ >Ç r» ai μα. τρωης ναός τϊ σώματος αυτϊ, Μ τρούπη,
guis: primum itaque templum corporis ejus, «' a^r« μαθπται‘προίτόση · ΣαμοσατΧς, »ίμ%/ σας
ut modo dixi, fanât difctpuii funt . Propo- τΐαί iriτβ £αγγιλ/Β · γρανκ γχρ ο Ααγγιλιfuit Sarnofatenfis quzftionem circumcda clau­ Γης ■ οτι ηη Χί βχ ϊyvuxray or μασηπί άυτϊ ,ύμή on
lula evangelii: fcrihit enim evangdilla, quod άνίςη tx ijtfvfxptj»· ^fr/rdtrav ry ^ραψη, >Ç rjS
9on ixteUexernnt Hjcipah ejnf, nifi qxendo fxr- λο^φ S» fJjrfv ô Γησϊς · οτι St dx ιγνωσαν οί μα^ητσί ,
rexit a mortnit, & crediderunt fcriphera , ÎT
η μή ο π αηςη tx ifî vvtpeSv ο χύ&ος , τ», λύσατι TO
verio quod dixit Jefxc . Quod autem jjon in­
tellexerunt difcipuli, nifi quando furrexit do­ ναόν Tiw,* η^νβησα».& κόιχγραφϊouZίιτίς&σα»
minus a mortuis, illud : Solvite templum boc : ο'ι μα&ηταίάυτϊ; ανίαist'γραφήήλι^Βσα’ οτιλύin evangelio legimus. Cui igitur fcriptur» σχτΐ to ναόν τϊην ; μόνος β χό^ος hvîv aùnAsxru'
crediderunt difcipuli ejus ? quz fcriptnra eft φωνή , τό, λίΛταπ to weôv tStiv · γΐγραττον Si οτι
quae dicit? Solvite templxm hoc: Solus domi- C -'. μαθητή/
(—- ,·— τίίνραφϊ
- “ z-r-'t-ç lirlt
.. ..‘σΑσαν· ι$ αΖ^ις τροςί^ηnus fua propria voce dixit .· Solvite templxm σιν ό- <£αγγιλις·ής,
t
οτι χ,τώ λφρ, ον wrtv ο Γησϊς ,
hoc: fcriptum vero eft, quod difcipuli credide­
η' γραφή τπριίχρι, οτι οικοδομών ϊ'ιρσσαλόμ ô χά^ιος ,
rant feriptura . Et rurfus adjungit evangclifta : Et verbo quod di:;it Jef*. Scriptura cor>- ϊ,τάς Χιαστοράς τβ ΓσραηΑ tirtxuvx^f ψχοΧόμησ»
linet, quod adificanr dominuc Hiernfnkm dtf~ ττ) 'ξίτηήμΐρα τϊςάγί^ς λι$*ς , τβ$ άοχυλινθότβς
perfiones ifrael congregabit . Æditîcavit tertia
α’το τΒθίμιλιβ* α’φηχαν^αρ οι αγηιλί^οι^· $τμιdie fanftos lapides, qui a fundamento fue­ λ/cv, >9 ί’σχορτπ'ο&ησαν χαθ’ ίαυτΰς. Sto λΐγ& Ζαγβτ*
rant revoluti. Sandi enim lapides fundamen­ eJai ό πρβφήτης · ρομφαία (ξίγόρδητι iτι ην iroipfya,
tum dimiferunt & difpcrfi lunt alius alio .
Idcirco ait Zacharias propheta: Gledixr, ex- iq tir ανδρα ιηλί τΐυυ αυτϊ. χάηξον w ΊτνιμΟμα, àj
fetrge fxper pajlorem, & fuper virum civei Χιασχορτιιόήσονηι m πρόβατα της ποίμνης. » χρ«α
ejus : percute pafiorem , ir difpcrgentur ovoj μ» χαλί? Uirriv tirt not ον ποιμ3μα η ρομφαία Μζνγύρία’νηρ «ό πολίτης
gregi i. NeceiTitas vocat me ut dicam fuper ,ται,
,τ<ΐί, >Ç τ/ς
τι> vβ κ.ηρ
<i«,m >n» uαντί, χαθως τί Γίquem paftorem gladius «xforgit; & quis eft
ή ρομφαία tirî ΜαΧιάμ,» riv
w àoro
ccuriv ^οτον
Çotov Λ η
vir civis ejus. Et f.cut gladius Gedeon in Drh
xw /,·
τβ~ ΘοΓ
ΘηΓ j;
J/χη
txî IVSav. ρομφαία -η Γί&ωρ κ»?
Madiamtas, eodem modo iuppncium Dei in Μαί<αμ· ρομφαία St ίπί YùSa» to ποιμάνανπιτϊς
Judam. Gladius Gedeon fuper Mndian ; gla­
dius vero Dei fupet Judam, qui rexit viros της πολιτύχς ogutb" ανίρας. ορα οτι άνήρ ο πολ/της, η
fur civitatis- Adverte quod vir civis, Judam Γίδφ Χηλοί, to ποιμάναντα, τϊτ ΐτι τον όδηγήiignificat paftorem, id eft, ducem in prodi­ aavru ιπί της τβ χι<« «ροΧοσίας*■ ηύςανδρας της
tione domini: viros civitatis ejus , quafi di­ ηολιηίχς. χυτού , ω<τ»Η της χβα/ας att/nT τ* I’u'Sa ·
ceret nequittr ipfius , vocat Judros ab eo τκ'ς ôbtytâtvntf, άηάρ'ξαντΒί. >ζ ί’παξ/ον ? ΐργνν tuidu&os; & me ree dem dignam operibus fuis ΤΒ~ to μιύνν antλαβί, νατυχθοίς ύηο της τβ 0toS
recepit gladio percuffus Dei , quod quidem
cum propheia precognofceret per fpiritum, ρομφαίας' cntp χρογνα'ί i«β^οφητηςΧιάτϊιη£μαelocutus eft - Ac vide quod invifibiliter per­ τος ιφ^ΐγ^αη. xj όρα οτιαίοράηχ αυτόν ^ιτάτοζη ή
cudit eum gladius Dei : Et effufa , inquit , ρομφαία τϊ Θίϊ, ίζιχυθητααηλχγ^α αΐυτϊ,^
funt vifcera ejut, difteâa Dei gladio, quan­ * Stxatra m» ύοη Θίϊ ρομφαίας, χαδότι to notp^pxx.
doquidem ipfe fecit ut. paûor Ifraela Judæis τβ" I’σραηλiirowtmàn^GUZaiύαη τ laSa/wv,tirapercuteretur, qui digni fuerunt civitate ipfius E ξίων της πολητίαί αυτϊ τϊ ττροΧότΗ.ίτατΰχ^η ο ηοιproditoris. Pereufltis eft paftor , & difperfz
μΐιυ, Ç ΧίΜ-χορτι&Μαν τη «ρόβατα της πο/μνης.
funt oves gregis : fed a mortuis tertia die
fufcitaius Deus Ifrael, dominus nofter, dif- αλλ’ ανατάς τϊ^ίτη ημΐρα ο'Θίός ·ηΓΙ σμαήλ όχύperfos aedificavit in fe , templum fanctmn , Hoi τϊς ΧιαβΊταρίντιις ύχοΧόμηοίν C* kwtjS να* ά­
lapides pretiofos : paleas autem igni inextin- γιον, τϊς τιμάς λί$&. η Si άγνρον iruptà<r&trp
Îuibili tradidit . Templum enim Dei quod ^αρίΧωχιν. ναός γάρ Θίϊ , ον χατϊλυσαν ο! Ϊ'χίχ7οι,
udzi diifolverunt, apoftoli funt : fcriptum οί άηκολοι. γίγραιτται γάρ, οτι άηιχήαα iv αυΰηΐς ,
eft enim: Et habitabo in ete, (f inambulabo, £ ίμηιρι πατήσω,
ισομαι άυτϊϊς Θίός ,
αύτί<
& ero eorum Dent, iT ipfi erunt mihi pa­
pal*»..

ισα/τηίμοι λαός, ι^γαρ ζωπνς

*

·

*

*

2>c

*

*ζ*”'

■

CONTRA PAULUM SAMOSATENSÈM.
A
Λ
'
Qiatrio IV.

lOJI

1OJ4

Scriptum eft in evançeliot Et accepto cali- t„ o
”

»

·

J

·

»

·

·

»

te mter vos: Hic calix eft novum teftamen·
tum in meo languine, qui pro vobis fimdetur.ÜMOMod» better eft [anguisincorruptibilis,
fi dividitor Φ* fundsturi

r

*

«c 4* » ** "£
φ

»·♦*, X, w

u

™
Mwn«

Resfomsio.
Scimus nulum »d «ndudendam msionem
Scimus Paulum
ad condudendam
rationem
,uaoriMB
&ρΒη,ίι<η1
««morum Mim:
& rt,. ».

i ». c«. ,t.

rwç xx ολιγκ nVtam awpom ύλβγτης τη λίογρη ©mm Amentia —Λ:litum
— auftorita— ft -Βαλββμ. Sri λίγο* i «τοΓολος. γίγονα ztywBtes
— non
—.. paucas
rw.._ Balaam ..^ims alienigenae
ΐμϊίς μι Ιυίαγκίσαη. Snv ou» to fa im * ope- pofuiffe *; ·unde
,λ4* apoftolus: Faünt fa*, in- « e» *,,
βαλλο/,
μι ri τράγμα · Χλίώ & ταΰτ»! quit, iaAp>**r, vos me caegiftir. Cum igitur
τί «povw«< λίγης, tnt μί οίτο τίί σνφ/ac iw proponas que non funt in exteris, cogit me
res, ut in hac quzftione quam ponis , non
ΐξζθο* συΐλογίσωμα! τΐώ mpèmorr. τις fap
a Tapientia externa conclufionem propofitio* f»i do’I fydc» ΛφΛ, *
«·* ήρζανη λα^«ντΰςψ/^οί- nis petam . Quis enim unquam fapicntiam
BTMu , mat iron xnfyu» «γιοι, χ αφδαρτη, ί ζωο- externorum, ex quo ceperunt loquffâbulas,
nominavit Spiritum fandum, aur fanguinem
•κοιον , ν» txxuofjtyj», irw μτ^όμ^υον, rd μη pi­
vot à ^foxydL-'ος γραφή; ω?ι ou# χ Sût irtv, ofx<- eftufum, aut divifum dixit fandum , vel in­
rae-ar,
τΐώ βίνθρντΜω irouitexv. wfcfapQto- corruptibilem, vel vivificum , nifi fola feriptura divinitus afflata? Unde apparet nihil
»vXr« γραφές cco^hc, carer
· έρανος duo te fcire , neque humanae difcipfinz ; a feriris faç · χαθώς HOT ό &toç
Η'β-«/χv τη_ mpo~
Ptur* en*m divina tantum diftas , quantum
φ»τ»· Sri cy ψο'τβν α«ι^« d upoaeç «τοο της
τ
γης coelum a terra, ut dominus per EAiamproβΰιυς «ζίχΜ χ οίός μχ «το ffS ôî<3v ύμόν,
nJCphetam dixit: Sitit diftat calm*
terri, fit tf»i. u.
‘~ ‘
vi* me» viis veftrir ; Üf cogitationes veftra i
ί^νοήμβπη νμύν «*τά τίς ^ιβ,νοΐχς μη. ifaç ô0f&
dmùrm τις τκ~ούς , χ} ίηγννχότας τΐώ αλίβη«ν, cogitation* me». Nos fideles , & qui verita­
τίν ·χτ<μχρρον τ»ς ^"ρφίί «σηΓ. faypttvnu fap' tem agnovimus, potivit Deus torrente volu­
ptatis , feriptum enim eft : Domine in calo rfa n‘
xûez, cr τ^ /parti το ίλοός cru,
χ «λήθ^χ σν mifericordia tn», & vtritit tn» ufyu» ad wuôtes
WffXtJv * » SiushoouÛi <ru , «<τ« όρη Θί» · bes: juftitia tu» ficut monter Dei; & judicia
id «βφίατιί βτί ίβυοτος <χο>λ>ί * βίνθρννης,
xrim tua abyffu* multi : dominer d* jumenta fa­
σύβτκ ni&t · «ς Ιαολή^ιηΛς το t λιός συ ο Θίος. vebis domine : quam multiplicata eft mifericorm ii uiot
ίνθράταν ύν νηίκρ fjï itnpùyw ent dia tua Deusi Filii autem hominum in tegmi­
ne alarum tuarum [peribunt ; inebriabuntur ab
<λτ«<π. μτ^ιχ^ήτονηιι «’το Tto'rxm οίκηση. £
ubertate demur tua, & torrente voluptatis tua
7W γύμιρραν της Τυφίς <r» ironns αυτής · dτι τβ- potabit eos ; quoniam apud te eft font vita, in
ράσοι rnifa ζ«ϋς· Ci ni φοτί <ns ο’ψόμέθζ φως. lumine tuo videbimus lumen . Extende miferiTupdmevm τ» t λτΰς ση τ»Γς γηώσΊατσΐ. σ(
-.,, «ζ
.arkùit_____
tordiam turn [cientibus te ; & juftitiam tuam
re&is corde . In tegmine alarum tuarum [peqjqocrtuku σκ toTî dC^Arr τη καρΜα."* CV
* <rxi Jm “*
Λ’“ ‘’rnpifav αυτή * ίλτΐζων, η «αλ&Ή μτώ γρα- ranf non commovebitur . Non movebunt me
quz manu Samofiuenfis feripta funt ; feriptum
φίτηι
τβ~ 'Σαμοσαηως. γίγρατπυι fap · fa
enim eft : Fton veniat mihi pes [uperbia , &
.
ίλ$ίη> μοι nie νηρηφανίας ,
γοάρ άμαρηολη »
manus peccatoris ae» commovebit me : illic ce­
σαλ.<€σοα μι; txêè merαν τάνης οι ιργαζόμ^ι tLuj ciderunt omnes qui operantur iniquitatem ; exσαομΐαν, ϋζνδησαοι,
η μη ifaàmu rlw«t. th
pulfi [unt, & non poterunt ftare . Non oblivi-

λ

·’«- ^tefappu της'ξυφης β’χ *tιτιληαημοα'ΐτηγη 7«Ρ ζωής [car torrentis voluptatis ; [ont enim vita eft ;
ttt, χ} ύν τ<4 φωτι οχ^ομαι τί φάίς n ίχ του ψω- Ô* in lumine videbo lumen ex lumine . Spem
τός' ίλιτίζω η$ res άφθαρτης αντη πήρυγας. «? habeo in alis ejus, qua corrumpi non pof­
funt, quz funt manus divina, fic hominum
τηης rct/'v ai &<αι, xj δημινργοι
ανθρώηωο faccreatrices , & quz vitam fuppeditant: quz
ρτς, ιέ) ζνης χορηγοί · eu ί ιτλασαν οφ ^αλμχς. ίψα»- oculos formaverunt ; tetigerunt mortuos , &
tt
•n vfxpJv,
ανίζησαν’ ίφύτ&σοα ωτίον ai faipfs revixerunt : aurem plantaverunt ; manus Dei
qui ,eft
id eft, torrens
TÎ Qfa Ι’σραηλ’ ος ίπν Γησης, ό -χείμαρρος της Ifrael,
-,
—
-----Jefus,
, ·
Τυφης, ί Tufa τίς ζωής, ί *r« uapà nS uaTi ,Ε v°l up tatis, fons vite, qui eft apud Patrem
quirfa ’·>
® ebXtfasrmrüç, i^fapfa, dee ^νο'τ«ίτ/- qui
Qui eft
cft Chriftus
Chriftu$ Jefus,
,cftt·· torrens,
forrtn· in
” Auftro, ”
convertit captivitatem noftram . Refpondent
rptψτς tIus αιχμαλωσίαν νμων. συτοιχόί fap τ»
cairn partes ad Auftrum Palzftinz in eadem
Πβλα/Γΐν» to' ydrr« μίρη, ως γράφ^ d «’τότολος , ταυ ferie & ordine ex adverfo, ficut feribit apo-4<
Αίγυτην συς-οιχίί τΐί vtw ΓφΜΌλημ. rlw7«p Α’- ftolus refpondere Ægyptum ei quz nunc eft
γαρ Αιγντην ίηαλτσί βνώ τί Α'ρα^%. ηλθσ d -κρσ- Hierufalem in eadem ierie & ordine : nomi­
ύιαγγαφο'μτνος χπμαρος ίαχτνλω Θί». vru fap mpo- ne enim Agar Ægyptum intellexit cum Ara­
bia. Venit
id eft, hircus digito Dei
δ<«7Ρ«Φ«4 ife Μωυσίως d τότος^συμαίη» τ(*£ «λίante delineatus : fic enim figura per Moyfen
jBsMtr * ΰχκρ apt σίως ίύο χίμαροι όμοοίίϋς ηγοντη
torrrtttrm
ante delineat veritatem fignificatam. I>uo
hirci

IOJJ

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

10j£

hirci fu-nili forma pro remiflione adduccbon- A«ρός n domarxeiov · ηις δύο χιμάροι; & ιπιβιtur ad altare: conciuntur duo hirci in far- /SX»„xA,>K-;»«u>«'frarard>ra«>»«i«5««raTO
tem etum; erant cmm per omn.a itmiletfe,·rwièt'u;·«uyrplÎrpar^i.ùo.
eundum hypoftaics & iecundum formas: fic
<!<< ►
'<»/?’ >
. · jpc
enim juiTcrar Deus Moyli. Imponebantur ca- ™ θ«
?
pit ibus hircorum manus iaccrdoium (èrant "φλάρων «t yetpi; τββ tipto» . nrav y«p «t dt*
enim duo hirci fimul ad altare illigati ) ac- αμα
------ ‘ùcnrattFHÇ
‘—~ ^z/arpwy ^orSàfubou
-—1.1«..«'»-. -A
τβ

cipiebatque facerdos alterum duorum, &ma- 3θ(πατη&ΐ», x! ιΧχμ^νίν ô tip£; fvatnS it*, >$
âabat: & poÜquam unus ex duobus mada­ ϊσφχζί. x!
tIu. ^wv.n tvos
5υ· χιms erat, dimittebatur alter vivus in montes, petpwy άπιπίμπίτο · £ώ* άς τζ'ι cpj, © & · χοιunus ille qui fadns fuerat particeps fanguinis & foriis madati ; aderat eniip fimul cum νωνάσχς τ4 «7μ«τι, χ} tj5 χλπρω τβ ηθυμπ* .
hirco fibi fimili quoufque fcciflcuc qux fcri­ ονμπαρίιχ yip τβ c/xohJh «υτΰ χιμάρμ ?«ς a fTOtvtpta erant ; &. immolabat quem volebat, qui σχν ποΐντα ni ytyp^pba · xj ίΰνιν ον «ίθίλϊκί»
erat olim tunc temporis facerdos. Hxc prse- ό xera
___ naipoi
.w<r.. πάλα/ ίιρ&ς" αυτή r xpoiiaypatpn
___
delineatio figura erat Patris & Filii: ducen-B τιίχος ίιυπαΚβς, χ.υία. μίνιων yap άγηΰ at άς nv
dus enim Deus Ifrael Jclùs Chriftus ad ian- «yiovâurîi
“
· - , ' xj ζωοποιόν
~
* π· Suaixrôtjov
ταύρον Μ
τα
ftam fuam & vivificam crucem, ad altare 0tS ο Θίό; Γνφαι-λ l’wai όΧ^ιτό;, βχτ^τ» μο­
Dei, non ducebatur iblus , fed Pater erat νοί, α’Μ’ Ιιυ μίτ αυτά ο παηφ. πριν yap ίλ^άν
aim eo; ante enim quam iret ad crucem ,
dixit fan&is apoftplis: Venit bora, quando om- αι/πν Uç τώ ται-ρόν, fire τν7; iy/oi; ατο~όλοις, οτι
ιρχιτνι ωρ&, ere τανη; άφίτί μι μόνον, α^λ’ ««
άμί μόνος, ο yxp Τί’μψχς μι ττατχρ μπ t μ» irty
>Ç ix α’φΐχί μι μόνον, ωτ« ouoj tJery^n ό τύπος
α’λνίθΗα. οτι άχ «ρτχγμόν vyrTxn vi wva/ ira Θί J
ό ταύρον ύχημά,χς’ ος ΐχινάνη μδβ τβ πα^οίλοqui eft ipfius quidem Patris Verbum & Fi­
lius, nofter vero Deus & dominus, in cru­ yo;, jÇp/oî, τμων Si Θίό; πύθιος, ο ί’πί saupè ύ^
^xi'tio; σαβαώθ, ό ΐπι^ρίψα; τίιΰ«ΐχμ«λω~
ce exaltatus, dominus Sabaoth; qui conver­
tit captivitatem noftram non pretio aut mu­ σίχν ιίμών, b μι ri λΐ’ζ'ων, bSi μετά δώρων , χαneribus, ficut dixit dominus omnipotens olim C -^ώς 4χί xi't/oi πανηχράηαρ, J/άμίνΗτα/» πχλχι,

net relinquetif me foium ; jed non J'nm fclm :
Pater enim qitt miifit me, metum eft, & non
re.iquit me folum. Itaque perdufta eft ad ve­
ritatem figura quod non rapinam arbitratus
efl effe fe aqualem Deo, qui crucem ftiftinnit,

r/-.’. >u

quidem per Efaiam, nunc vero per beatum
retium dicir idem: A’o» corruptibilibui auro

• 7m,. ,

Unit».
7···· ,■

Lvit 14
*/-'■ n

Lu.

j.

Inn. ■

;ιιύ Ji δ:ά· τϊ μχχ«&* Πί^ί ο αώπς λ«λ£. οτι
à Φ$«ρη7; , àpyipjv , ί ΧΡ^ίν , f λυ^ωθχΓί ί’χ τη»
vel argento redempti efln de vana veflr.t tonματη/α; ΰμών πλάν»; πάζοπχροώότχ, αλλά τι^ίμ
verfatione paterna traditionis, fed pretnfo jani
χιμχτι ώς άμνο άμώμο, χ! άσπιλο Χ&ιτβ . ti yap b
gnn:e quaf agni immaculati (j incontaminati
τβ τύπω τη; προδιχχρχφη; Srw ταρίχίλά'ίτ® Μ«ϋ-<
Confli. Etenim fi in figura veritatis prædclineatx fic Moyfcs ab Spiritufanito jubebatur, σηςι'πό τδ iyt'n πν&μχπ; » ινχάμώμχς (πιλίξητιιι
ut hircos fine macula eligeret; quomodonon τβ; χιμάρας^ πως à μάίΡλον ο Aoytxô; τη; Ι^ρφη;
magis fimiliter ipfe rationalis hircus, & tor­ τ« πάξό; όμορης σιαάνβρχνς λογος^ Χς/τό; ών,
rens voluptatis, ejufdem cum Patre forms , evovatδιος τ5 $ινήσκνη; ; «vrfyvr&npfyj iJÇjûan;
corternum Verbum, immaculatus fit, cum *
fit Chriftus, ex aeternitate una cum gene­ άψ^χρη, ν^πν&μχης. yiypxTiutyip, Sriàxfx
rante? Regenerati fumus ex aqua incorrupti­ σποράς φ$«μτης, α’λλ’ άφθαρτα, ωςπροάπον* St
οί !>£; f7ç το tv άτι,
bili &* fpiritu ; feriptum eft enim : Renati non ΰδχης, >Ç πν&μ«·π>;,
ex femine corruptibili, fed incorruptibili ; ficutD1 ή ίδωρ, >Ç το «ιμχ, xj τό π,ίΐμχ ' ά^λ’ ιρά μοι
ante dixi^prr aquam & Spiritum fanilum: ÎX τίς. χιμάροι; τ»ν παηρα, >- τον ùôv άμόιωτχς-,
bi tres unum funt, aqua, tX fanguis, & fpiri­
tStSayGlxu âruç’ ώ; υψωσί M«ür>ïj τόν οφιν cv
tu s. Sed dicet mihi aliquis: Hitcis aftimilafti Patrem & Filium7 Sic edoftus fum : Si­ τη ί'ρήμω} «tuç tS& ΰφω^ίααζ τίν υιόν τ2 α';θρώπκ . ιζ ώς nyayt MïW tbç Séo χιμχια;
cut exaltavit Moyfes ferpentem in eremo : fic
άμώμα; TfOTxywv τύ -θυσταΓχ^,
oportebat exaltari filium hominis: &ficut Moy- cuohJiÏ; ,
fes duos hircos ejufdem formas &fine macu­ t J τύπω ή αλ»·’θ«α’ ο νχτηρ «yop^n τα «μνΖ,
la adduxit ad altare figuram veritatis; fic Pa­ ώς πρόβχην ίπί «9ayh.ùy «χ ίχω^^η τβ ο'μβΗ-*

ter, cum agnus immaculatus tanquam ovis Jas αυτί hôyti. αί ίύο ύτοτχσίΐς «χόιι'οι, χιμ
ad maftationem ducebatur, non erat feparatus a Verbo fuo unius & ejufdem formz : το mnrôrrnv τα πχ'ξος πνιύμχ^ ο lui b t<J uié.
dux hy pofta les infeparabiles & Spiritus ille τηφανιρωτοι yap πάσιν, on iv αυτ<3 iu>, xj χλθί»
«υτίς χιχοινάνηχί
Patris fua hypoftafi fubfiftens , qui erat Jh ι π’ άνην b rSm πί^ίράς'
Filio ; omnibus enim faâum fuit manifeftunv τβ π«δ&, ό πχράχληη;, το πνίΖμχ το «yiw. ώ$
quod in eo erat: & venit fuper eum in fpe-E-yàp
' οι χιμχροι όμο^.ςά;, ano >Ç τι! Jtç ôpvt'ûia
cie columbx, & ipfe paffioni communicavit προιγράφησχν ιπϊρ χα^χξ^τμα . ν' το tv ι’θώτ»,
paracletus Spiritus.- Sicut enim duo hirci fi­
milis forme, fic & dux aviculx przdelinea- χί τό μη τι ^υμδρ,ον ίλάίτο ά; το ύδωρ η μιμιχtx fuerunt pro emundatione ; & una laetifi­ μ8μον τβ «ΐμχη Ta ττθ^ώ. χ! ΐτι ΐπι πλάωι
cabatur; & qux non facrificabatur , lavaba­ ηιύτη; αττοδ^ξίν ποιήσω^, Θίϊ θ/λοντο;, άπό
tur in aqua mixta cum fanguine aviculx fa- τη; ^«iyp«<pn;} παλαιχ;, >ζχ#ν?;. πν<£μαη
crificatæ. Et adhuc amplius volente Deo , yàp «yiv σισοφισμ^Λΐ οί ay tot μχ-^ητυι,
rlui
rationem hujus quatftionis ex divina feriptu- τταλαιοίν tρμίω&,οντι;, cpJvref, on è τόπος α*ληra tum vetere, rum nova concludemus. Sanθινώ προδ^ράφη i ιζ οτι ύδωρ iv τη λεχά/η ίβοΐλâi enim dilcipuli ab Spiritu fando edo&i
λίΤΟ,

t

CONTRA PAUXUM SAMOSATENSEM.

ι·Η

rojS

Am, Xewnt Z^wto to ·» ify

opvt^tur ffS χ<θ®« Afunt; 4c veterem fcriptnram interpretante» ,**■·
pJv, id to atua τβ ηδυμ^Μ r^S Uart
ζωντι eu» viderunt figuram vere efle peedelineatam ; &

m/wiw. Λ «θ’ ÎTW6 TO ζύν ei μι) to^ua^w
Ζλύη» d» T^ Siert Tf! x«9etpfi, xJ t,J xa^apf! oS'
μαη, «Ç Srwc φ/νην ùrip χβ9«ΐρτμη δυσίχ, M
fhm i ατντβλκ. χαθυς 4 θΐΛΓίβ τϊ ικθ«φ«·μϊ,
to &*Ρ > φί *» ««μ«, *Λ ”· è*
Ttvirtfii
ίγιτν πτβΰμκ, tv &<η. ι£ γ^ρ w Xt/rdv d μβαβίCioç ΓΜμίβς πνώμ« ίχαλιστ ,orfg} τίώ βνμπλ^
•aww ify tyàtwy «xoSt/pô/jfyM τ» IWaFxvv X«V ,
wu λφ«ν < irt πνουμβ προ χρββτίχν ημών XtJfdf
*t»tw 0-αυΑιίφθ)ΐ iv τυας Jta/jeXaïc au?fy. («\«
J«

quod

« pelvim fundebatur, ÿinde al­
tera ex duabua aviculis mundis iacribeabatur,
& fanguis facrificat» cum aqua vivente mi·
icebatur; atque ita avicula viva & non ma­
nata lavabatur in aqua munda & fanguine
mundo ; fiebatque hoc modo ücrificiuœ pro
emundatione. Idcirco apoftolus dixit : Sicut7«,. .
•jî in facrificia enumJalionii, a^ua tf favonii,

îf Spiritui fan&tu infpecio colantka wuunjunt.

Chriftum
appe|
""Tllavit
pleni,
—
plens, &

eniih beatus Hieremias fpiritum
, _______
cum lamentationes
prope _com
­
,
_f____ ___
______
Judaicum rpopulum
deplorans
,___
fic

ixiirtmt, if τηκ ίιβφ9ορ«7ς «o ^ait: Spiritui ante faciem noftram Chriftus domiB nui captui efi in confultationihur terunt. ( Una Γ * «
C* Tf! «J« τίί πι^πρΖς i Χ^ός "
λφος rj rydCpcn t«J «φίρ, όμοκΗς ηί τ«$ί ex editionibus habet .* Tn eorruptioniiut te·
to χτήμα, Χα^όί χύζ/ος «φβμ$ν·5 τϊ θΰαθαι· rum.) Ejufdem forme eft cumfpiritu fanfto
in foecie columbae oftenfo Chriftus Verbum:
ίίη*ί γχρ λΐγ&νιρ(μϊ«ς xrei aura’ οτι ίγω &>f
ejuidem forme cum Patre fpiritu» Chriftus do­
âpvio/ βχκχον τί θώίθα» φ·μ$υβχ, & ιγνων. ο
minus duftus ut facrifkaretur .* fic enim ait Hietννπό»«ης «η «y Xfiroi , · tσος τώ παζι χάπι to' remias dc co: Ego ficutagnuc innocent qui du- Wir. It.
άπ«ρά)λ«χην της ύσκχιπως <iy, συν«ι!ιος )Ç τ«5
citur ad facrificium faciendum, non cognovi ;
ιτνΧματ/, Snip φ£σάμ$υος Α’νατίας , Κ3ΜI ego, inquam, qui femper fum pcribnaChri­
Σαπφ&ρχ , ίχ «'.θρωπον ^LrotfjfyjoC, «Μα w Θιο;, ftus aequalis Patri, nulla diflimilitudine fubftantix, coaeternus domino fpiritui : cui-quia
όζί ·φί<ξα> ’ Θί®5 yap · ταρακλητκ , wç iÇ · πατήρ
Ananias & Sapphira mentiti fimt, non ho--/r»
τί Χ^,γϊ , συωαίάιος τβ Xtjrï· tuxxa ΐπιτύματ
mini , fed Deo , expiraverunt . Paracletus
xaojn Μ«ϋηω$ àvirwoa Joe fx τί λαϊ ιτρβφΧτΧοχ- enim Deus eft, ficut & Pater Chrifti , coττ;, A’Xjà, ι$ MwJaf, < ibrev Γητ?ί άος Navi}I «ternus Chrifto . Quando tempore Moyfis «m.
furrexerunt duo ex populo prophetantes, Ei­
προς ΜωυσΙώ. χύ*η μ» M«ür>i, χνλυαβτ, r/α μό!
προφητ£ω<πν · α’ηχ^ίθτ M«ù'<rrς προς Γίχτϊν ην υι'ον da & Medas, dixit Jefus filius Nave, Moyfi : Mi domine Moyfet , prohibe ne prophetent .
Ναυη, λφβιν · μη ζήλοι ς σΐ μοι ; τίς ίώοη πα'.'τιι rw
R_efpondit Moyfcs : Qiid amularir pro me?
Aaèy xutw προφήτης 'fyt&ou ; όταν ΰώσνι ô Θίβς to
Quh tribuat ut omnit populuipeephetet? Quan­
ΐη£μ* οΐυτω to «γιον ιπί tiv Àaày αυτί, γινοντν.ι
do dederit Deus fpiritum iuum fandum fu­
προφητνι. τϊ Ji ατοτολβ Πα/λβ άλη^τί ί f’v Μιper populum, fiunt propheta:. Vera eft pro­
λίrw προφητεΐβ · οτι ανατήσονηιι τι«; AaPwunç Stt- phetia Pauli, Mileti: Sargent quidam leqtt/n-'*'1 ”
$τραμ/4ία'«< η αποσπάν τϊνλαβν ώτί<τωαϊ>ί$. «Γί tes perverfa , ut abducant difcipulor pofi fe . ■
Surrexit itaque primum Samofatenfis loquens
βίνΐ?·η «pMTOÇ β Σαμβσ-ατΧς, λαλών aJ;xa , λίγοη
iniqua, qui diceret eflecorruptibilem fanguiφ-3\τρτ»> το «iμα rw Γητϊ, ως tïi &ιος Ι'«ραηλ Γηnem Jefu, qui eft Deus Ifi-ael, Jefus, &qui
crïç , < to πάα-Μ φ^ορχς, >Ç ^χνάη λυτή^ον, to1 omnem corruptionem & paflionem dc πιοτ­
ψξχγοράταν ήμας ΐ»λ«α« τηί φθβρα«. ou μα θνητό 9ί tem folvit: qui redemit nos a fervitute cor­
X, χαθητί άν&ρώπη λίγ&, Sid to «ττίν ny χύ*>«»
ruptionis. Sanguinem mortalis & patibilis ho-4,·». «
dicit, quia dixit dominus glori» difei•ηϊς δοξηί Tfèi τίς μαθητής* λάβτητΐΐη, ν^ίιαμι-Dminis
1
ξίταθί ’ »î Hÿfvii ίίαθϋχη erey iv τ<5 αιματί μ» · τβ- pulrs: Accipite & dividite·, novum tefiamentxm L»· >*·
efi in meo fanguine'; 'hoc facite in meam com­
TO irot£rt‘ χ, on «WW eèuTOS, η υπιρ ύμόν exmemorationem. Et quia dixit idem: Qui pro
ywôpfyiOV · Tttont αχίτας ό Σαμοσ-ατΧ^ , ex τούτης
vobis effundetur. Hax cum audiflet Samofaτης φωνή» τον xu&x tirepHÎt^ai ϊβχ£ χατή τνςα'λι^
tenus, videtur, in· hac voce domini niti coni
$«ας· άγνοά η tipnp^jo'j ότο τϊ «πτοτολχ· οτι,
tra veritatem ; qui 'ignorat quod ab apoftolo
ioxüti γόρηνος afyvSncrtnti τιμωρίας ùxe'p T»y
diiftum eft : Sipanto magis putatis deteriora Hti,
mereri fupplicia, quam qui legem Moyfis a Deo
a^fnujùm tom παρά Μωντί ί?ίορφ>ο/ «τοΘλ νόμον,
datam rejicit, eum qui filium Dei conculcave­
d τον υιόν τϊ Θϊβ χαηιπατή^α^, χΐ το αιμα της J/ac»
rit , & fangui nem tefiamenii, pollutum duxerit,
ί>ήχης χοηόν ίγητάρδμος, ίν ώ ηγιάάη, >Ç to otùin quo fanihficatus efi: & fpiritui gratia con­
μα της γάιιης c»v3eJ<rjfç; btu γάρ ΜΤίν ό α»ό~ tumeliam fecerit Sic enim ait apoftolus. Jr- μ·λ<»
τολοί · οτι, άθτπττας τις νόμον Μωσώκ, iri Jv<rr y
ritam quis facient legem Mmfis,fine ulla min ^ifiv μάρτυσιν άηο^ήτα^ι. χαττπατησιν «’vtw feratione duobus aut- tribus teftibui moritur.
Conculcavit cum Judas & prodidit ; & Ju- Aft M
l’aJai, χ} xpoiéJcPxry· · Γαλιλαίος Γκίας προαττωdas GBbus periit prius, & poft eum qui
*
λίΐο, μιτ àunv £ οΐ τή αυτί φρονοαίπς · ναί Je
ei confemerunt. Nunc vero Samofatenfis, ut
ίνα τύ ^ρατολογήσαντι àpî<m σατανά ô tx Σαμοσάplaceat Satan» qui eum delegit , furrexit
mv, xaiû τβ αίματος τί ζωοποιέ, >Ç nù «νάματος
contra fanguinem vivificum, fic contra Spiri­
iTovt m xaiwrxrfî · « γάρ το αίμα to άγιο» φθάρη/
tum fandum, conculcans ea . Si enim fan­
itti toμιΰζί&αι άυη,κ, ΐχχΐί&αι, Χρίθγιτν/ to guis fandus corruptibilis eft, quia dividitur &
πνάίμα το «γιον, «ς^ηαιματηςζωης . αναγραφή effunditur, fic erit Spiritus fandus ficut fanguis
nu γάρ à <£αγγίλι?ης Anxa» ί<ί τής πρχζας rfy α<ο- vitx. Scribit enim Lueas in adis apoftolo­
rum : Cum complerentur dies ptntecofies, erant
πόλο»' οτι συμπλήρωσής της ήμΐρα» της χβτηχοτΗ,
omnes pariter in eodem loco: Ü faftus eft de re- -*·- »·
Coutil. General. Tom. I.
Xxx
pente
ή P*

ήί.)

9/MftJik

»<>j*
DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA
e calo fani
tM^ ioo alvcoieo- A
ράισμά ^άτο^ννίτιτοαυη,ι

rofio

pooto

tij JpiHtMJ voinotocii, lU Kt coocttfjo jn tote

----- ΰσχιρφίρομ^άκπνοής
"i---------- o?-------- . β.·/at«, aerjJWH·
μφαί,
«θΐώβο τβησβ w wxev, άυ Jew xtàitfyol. £ ί r«apperaentat iUif iifptrtite lingua ten^aant
ignit, ftiitque fupre fingulos rorum. Cum au­ γ*<, λίγοη. ίτζ «Sf^rww «υτνίϊ ΙιαμανζομΒρου
tem coepiflent loqui > & omnes audirent ex γλϋΰ&υ, «Jets πυρβ;, Ç iπίχά&σιν ίφ’ (Ht *χ<γ»
omni natione loquentes lingua propria, res Πΰ * «ρζβ^φΪΜ' Ιί àuiÇS λθλ£», κ} ταΛΜ βΙΧΜβΖmagnas Dei. ftppebant ; Judxi vero perhdi ruy tKiraonw τϋν idvôîv τϊ filet διχλιχηα àurw ni
ceperunt contumelias in apoftolos jacerc, de μ^»λΜ«πύθ<ϊ,ΰνφ»θ«φμαζ·ν· o/ I» xoxôrrr·»
Spititum ianâum , ipiritum mufti appellan­
Γκίαζοι fpïecm οπϋβρίζ(«τάς άγιας ατντόλΜ^ η
tes : Tanquam mufle pleni, inquiunt, funt
πχιυμ«·η «γηρ ^λιυχοί ahrax«Xoujunc, wtmçnmv,
apoftoli fandi . Beatus vero Petrus refponάγιοι «πότολοι. i fi
dens dixit: Viri Judai no» feat vot putafity ^XfaxtK pfUiTVfjfyfli w<rίν
bi tbrit junt i efl entm bora diei tertia: fed hoc μακάριος Πίτρος a’/rex/xjfk «χτλ ν avipu l^tïii,
7«</. a.
efi quod diffum efi per Joeietn prophetam : Ej<wç ύμ&ς νπο'λχμβάνίπ , in/ μ*$ύησιν' tFt γάρ
fundam de fpiritu meo fuper omnem carnem, & B ώρα τρίτη τϊ; ημιρχς, «>λ« τϊη» ηύ τί fêpnjjfyim
prophetabunt filii eorum & filia ; & quæ feStà Ι»4λτ« ·ροφήτΒ· ί’χχκϊ «τβ ηϊ οη£ματός μ»
auuntur. Ecce dividitur fuper fingulos apo«
ι’τί ιταταν rapxa , χ, <ρροφητΧτ»σν οι Quoi tuJfyS ,
itolos Spiritus fandus, & effunditur fuper
omnem carnem : & prophetant filii gratis & XÎ ai διγατίμς, jÇ τβ αχόλβ^α. lièt^ ίιαμιόζιτνι
ίφ’ΰτβ ixarw
α’πβτόλβ»nπνίΖμα τ»άγιον,iC, txfilix : erant enim filix prophetantes , ficut
feriptum eft quod filix Philippi propheta- χΐίτνι ίπι πάσαν σάρκα , £ <9ροφητ&χπνβΖ vZw' της
xn »i.
bant. Non igitur quia Spiritus fandus effuγά^ης £ ai δυγατίρις' n<rx> γάρ ά^αί ^υγατΐρις
fus eft, dicetur corruptibilis; apage; neque <βροφ>)τΧ»<Γβ«, ώί γίγραιπτνι, e ή aiδυγαπρις Φζquia dividitur . Idem dicendum eft in fanA/ ΤΤΗ οροίφήτΧΛ',·. ϊ παρά η ΐκχυδίΰΐαι ay τι τπυ« T··*· i- Ç“*ne vivifiço, ficut feriptum eft ?
&
’’
fanguit, d" fpiritus, tres unum funt a Moy- ματ»άγιόντιςαν firo/ φί>αρτίν. μη 'fyotn' in
fe prxdelineati in emundatione pra-dclinean- τί μιιρύίμαι · το ii αυτό irt κ} W τϊ ζωοχοζϊ αιμαte baptifterium , tanquam pelvim habentem τις, χα^άςγίγραπται* SrtnZSvp, >$ τ· αίμα,
aquam vivam, & fanguinem avis facrificatx, το
___________
_ 1®
s._
_________
.. <ejpeîzajvp«fCirK
_f___
τπνιΖμα, οι
«; το
cl ww r, βζ'

àoani «U treat /tîntes. Et' fubjutixit.· Et

,viv«“m ;
in aqua uva &
* iinjuintmKume defcendentem, & baptizantem. Unus
...
■ ··.
·
άιαγρχφοντι, λιχάν/ιυ ΐ^ΒΑ’αντόυίωρ τόζών, >ζ τ·
deietndentem, fons pelvis, in qua baptifmus falutaris perfiαίμα
τϊ
Ttdujjfyx
πτίαικς
,
«£
το
£tSy
c.»
nJ
ζύντι
υΐα•bl u,lba"*r·citur in aqua viva, & fanguine vivifico, &
nJ βΰμχτι χαπρχόμ^υον , iÇ βαπτιζόμ^νον. μία
Spiritu fando, qui in fpecic cohimbx man- τζ,
fit fiiper Verbum Chriftum , defendens in τις πτιγη ή λίχαντ, C.V η το tnrnfaoy hXhtw βαντιτ·
baptifterio tanquam in pelvi in Jordanem . μα tii T9 ζJy biwp, xj το' ζωοτο/èy αίμα, χ} το άγιον
Cur vero in fpecie columbx Spiritus fandus
πνίνμα, το' co «1« ηρ/τιράς μ£ναν iτΖτον ζύντν λοdefeendit ? Scilicet ut nos doceret qui mifit
γν τον Xpzràv, χαηλθορ, & ce λ»χανη, nJ βαπτιτη·
illum, quique eum quem mifit, accepit. Si­
τβν Γβρίάνίαι. itari H cé oiJ« TtptÎtpâç ri
cut enim Noe dimifit ex arca columbam, fit■ pfip
ιτνίίμα το aγιον ; ο τωί ημάς μυςαγωγηαη ô τΖμψχς
ipie illam recepit, ad eam fimilitudinem inαυτό, xL ΐίξβμ^ος , ο χαητημφΰχι · wiTfp γάρ ό NJe
telligendum nobis eft, ipfiu$ ChriftiefleSpi­
ritum fandum coxtcrnum ; & quod erat ipfius , όζαχί γηΛο· ί χ της κιβντΖ τΐιύ ήξεραν, xj αυτό; «ύ->
hoc dedifle nobis, dividens fic effundens fu­ θτίώ Cxtiffytn, χατ’«χοι·« îxmvÎiu νοητό» ημάς, αυτί
per omnem carnem credentium ; quia Deus’ «να/ τοατιυαίΐιον τνιυμα, omp lw aùr», iÇ ημ7ν Ιγα·
eft fit dominus qui dtvifit nobis luum fan­
fjsaan μιύσας, κ, ί χχτ αί iτι πάσαν σάρκα τ πι^4ά»νguinem, fic ipiritum; verumtamen ficut feri­
i y«4» ».
ptum eft : Filioli mei, Jicut audifiis quod Anti· mV 9 οτι Θιός f η, κ; κύιιος ό διαμίΰσας ημ7ν αύτϊ τό
ebriflui venit: iT nunc Anticbrifii multi faili αιμα9 ^τόπνιΖμα. α>^ωςγΐγραΊτηι9 on ηχνΐα
funt. Sicut Antichriftus venit , fic antitor- μ·& χαθώ; ήχΰταη t οτι άντίγι/σ·ς i^(tnu. >Ç >ίΑ"
rens. Scriptum enim eft: Torrenter iniquita­ άντιχζ/τοι πολλοί γιγόνασιν. <3<nrtp »ν άντίχν.ςος >
T/*T.
Zt«l
ti) conturbaverunt me,f3 aquafanliu, Ifj aqua’
ktuç
άντιχ^μαρρος · γίγραπτνι γάρ · γήμαρρΜ ·
τμι.
intolerabiles . Scriptum namque eft : Torrentem’ ανομίας ιξιπίραξάν μι, iÇ uSaruάγια^Siam άνυτόpertranfivit anima noftra, forjitan pertranfiffet
ς-ατα. γΐγραπηι γάρ ’ χείμαρρον ίιηλ^οα η ψι/χ»ί »*Paulum 5ιanima noftra aquam intolerabilem. En, inommofatenfem
χμύντουίνρ το àvuaôca^
_rr___ tor· nibusoftendimus torrenti iniquitatis, non efle μάν, αρα Ι/Ηλθον «
appellat
rtencem Ini- corruptibilem fimguinem Undum Dei noftri
τον·?Jb >Ç ον τασιν ϋ&ζαμΛν nJ γ^μάρμι της ανομίας,
quitatia .
Jefu Chrifti, necefle hominis mortalis,ficut
οτι i φθαρτόν το «7μα το άγιον τί Θίβ ημ^νΐ'ησί Χυ
nos, fed Dei veri, qui eft torrens voluptatis g 'η àtâpwm χα^ήμας θ»>τ«, α^λαΘίϊ αΆηθσϊ,
ÜS qui cum participant.
1

όί γοίμαρρΛς 'ζυφης τοίς όξ αυτί μχταλαμβά&ισιν.

Q.U Æ S T I o

’·

V.

Scriptum eft in evangeho , quod puer crefcebat fic confortabatur, qu^fi diceret: Crefcebat Jefur ex Spiritu fanSIo & Maria virgine
natus: quomodo igitur qui nejcebat & confor­
tabatur, bunc dicis ante Jacula cjfe , & fimul
cum Patre ingenito non habentem mitium, &
coaternum ?

Προ'π/σκ ». τϊ Σαμοσατίνς,
Γί’γρατοτυι c* ^ΰαγγιλίικ ' οτι το otaiitov
υηξανι ,
ικραταιχη, άσ^φνσιτ, Γησί; i $ρ-

νηθπ; »χ πν&ματος άγια,
Mog/e; της TrapSaits. «Js Sv το αυζον, χαί xpamitsySpov , λ<γκς, οτι χΒροαιώνιον xj σια/αναρχον τύ ά^νήτν
«τατ^ί, »tSH aUi'athov;
A’jto-

lotfK

CONTRA PAULUM SAMOSATENSEM.
A’réewx ·· ri Πάτα Δκηχπ'».
A
» _,,β „ _

Ta, όγοάοχην rttnpet, άίιμίκ χυγγρο^ί **pifomcj· w ii 9ΰκγρ*φη tjgi τνΧματκ ά>*<Β τα-

Ingenitum patrem nulla fcriptura tradidit :
divina autem fcriptura per Spiritum fandum
tradidit nobis, & ait: Ecct enim evaugelùui
vobir gaadtMt magiwMr . Ecct virgo in utero iet ·■
acciptet, dX pariet filittm, tf vocabunt wiw»
’*
Jfyyûrwfa. ίχκ 9i η «ρχ»), «w/Ji
tu^ ejus Emmanuel. Sic autem habet principium
iis ύμΐν feint eityu&r xj hàyn λ, tlà < wp- prophetiae Ecct dominus ipfe dabit vobis fi.
δ&ίοί da
λ»ί4*τ«τ * »$ ifÔMxnr, Sri ή θίο- gnaw, & fubjungit : Ecct virgo in utero ac­
cipiet , & demonftrat quod Deipara quem­
wxaç Ttwi ewiifiaflc», À xap^cfoç JijXworr · or dam concepit.* virgo fcilicet concepit quem
rrve, ϋμϋς F^^oteiaretf^u νμύο ptyr Θίώ, τϊ Je' τα- nos cognovimus Deum noftram, cocternum
l^iç cnwaîfw irn^vib λ·?**·
ce TtSyttri où- Patri, Tilium
Filium Verbum, £/ m
m lumint
lumine titu
ejus vi-τ/di. uTÛ fiïopfye φ&. nvtii ^itp
irt · îoifsouiùtB dtmus lumen ;i ipfe enim ait :
videt
videt ....
me J**" *♦·
eue, ttifxxxt w Taripaus- untnav 1ιταν«λα0<μκ*
meum . Repetam pauca .
Ipfe enim dominus per Efaiam dicit*: Ecct tfat.
ttWK ymp xtt/oç Aiycc Jia H««· are eJataooç,
dominus ipfe dabit vobis fignum . Audiamus
αντ»ί nfîtit foiett rngMi». iximpS/t
TÎjr^f'A»»
angelum dicentem palloribus: Evangehzovo- j„, ,.
eapbi rèç
, art
ùpûv
bis gaudium magnum, quod erit unttjerfopopu­
μχγοίλΙίΛ), ηης trou -ttaorri τό λα«ί, irt /τίχθη ό- lo, quia natur efi vobis hodie falvator, qui efi
μαν οηΐμτρη XttFK xtCW do πολ« Δαβ/J. iÇ τί- Cbriflus dominus, in civitate Davjd ; i? hoc
■λ νμ7ν τ» πημΜΐ · dCpriertf βρέφος ί^οαιργοοηιμΐ- vobis fignum t Invenietis infantem pannis in­
volutum , & pofitum tn prafepio . Ecce per
yav,
do («wi. e’W Jut H’raia ίμίνϋυElaiam manilefiivit^mbis lignum ; & ner
ffCJO ιίμΤν η στ/ψώον, iÇ Si» το ocyyiXu ηΐς motangelum palloribus. Quivero vis 3c potcμίσι. rit Je «i ίύοβιμις τί τκώί* τη do φατνηανοftas pueri infantis in przfepio pofiti7 Deus ,
χλιθο/τκ ; &ίος, ίχυρος, ô^emarns, άρχμν «- fortis, potens, princeps pacis, pater futuri fu- ιμι. a.
ρΐώικ, τατηρ τ3 μίίλονης tu όνος. « Je μίμφητό culi
------ . Quod
---------------ο...—.........reprehendis
Γ------------- quia
ft cvangeliftam
dCa^eXerâ Stat r/Aeyte · are ι?νξα«, xj ixputtui- C dixit : Crefcebat & confortabatur ; & nos in-i»* »

το; qp) e’parrif ίμχς , J)&rrr, < refc; tfxitn s»

*terrogas, *quare
’■■··'- & quomodo? interroga r».
Danielem cum dicit; Lapis Jaffus efi ex monte Da,- ».
fine manibus &. fubjungit . Poflquam fregit
flatuum, fultus efi lapis mons magntfs . Dic
«όνα, tyzifro à λιθο$ eîç όροςμίγχ. thi nun , ipfe quomodo hoc heri potuit , ut crevilfet
πός Jiwarw tuflps-ou riv λ/θον, x} *fyt<9ou όρος ;
lapis, & fadus effet mons ? In hominibus
tvi fjSpa <tv9pÔTttgt a ΧΗΤηι, ort iuFatyeTtç· α’λλ’ ?.uidem non eft hoc pofittun, ut aliquis crecat ; led potius vir qui crevit , * non qui- · Ccter.»
«ΰξ»»θθ*τκ , » μΐιν μ^ ri rtiaxorày tnt tb α’νίρος
tri ίΐηΐίίξησιν ηλίκίζς
ιζ ap« riv βοαττιςίτύ dem poft trigefimum annum, adhuc fubarta- poft
te crefcente deficit. Vide quid Joannes BaΤνβηΙω λιγοστή' οτι i tyw τίώ νΐμφίω, ννμ^
ptifta dicat: Qui habet fponfam, fponfus efi ; ampti·,
φίος eVi. £ μττ άλιγ» ittîyn ttt^ τ« ot^atvovni & paulo poll fubjungit de Deo crelcente ,
d‘c“'
t)f» , ΰακτι φ»ι'σ·«ί. tàbov
α^ξατ/«ν, ί'μΐ ii
fic inquiens : Illum oportet crefcere, me autem
ίλκττνοδβ". μίχΐι rnptepov à λό^ος τβ Θιβ "ζί- mmui . Ufque .........-----------------------..........
in hodiernam diem verbum.
ν«, χΐ ίοξάζπ™, xi acÉn, id πληθ^τκι do rüDDei turrit, ficglorificatur; &crefcit,ac multiplicatur in ecclefia fandorum . Poftquam
axxAwta ι}ύ οχιών · ιταν yxp ίλθη άνθρωπος
emm venit homo in mundum, fi vita ejus
tin χόσ-μον , ti γάρ < μια ημΐρα ή (ωή aura , ο iri
(verbi gratia ) unus dies qui ex duode­
fôftxa tepet, τταρ4λ9ωσι Si δ.ο ωραι της νίμιρας,
cim horis confiât , fluxerint vero duas ho­
ϊληξς> à ^ννιθίίς ; »γαρ «ρθώοι
agpoxo- rse illius diei , deficit qui natus ell : non
, τη τβ τίνος άν^ρω»», α*)λαΐ ληγ» χαθ’ ημίρκν · «
enim accefiio horarum aut annorum eft acJ< irouSioy Γ»<ήκ, ό &ιος τη Γβ-ρανιλ , Of<k iciv ·. cretio ullius hominis, fed potius quotidie de­
οα/ης, xj τη ?τη χύτη βχ ΖχλΗψΒσ»,. χταραίββηι ficit. Puer autom Jefus Deus Ifrael, Deus efi rfci
idem ipfe, & anni ejus non deficient . Habet K,t »·
γοίρ
τίώ teputftuZui. « Je ix άταρχβαπν nemm facerdotium fempitemum. Sin autem non
»ο< à ΣαμβαΌτΧς, «wx, « JreJe'xS» τοτί. èJ^
fempiternum dicit Samollirenfis , dicat an
3 γάρ χχνύζΐαα-ΟΛ à βασιλ&ς τχς eipïwns ^Λ<θα<
aliquando habuerit fuccefforem in feccrdoitp&i tipltÛK, οχ cpxTtit, μη γα^οιη , ό διαδχtio. Ex quo enim voluit rex pacis fieri facernitur qui facert
- Κίμ^ιος aûrn τίώ πρωσννάυ. βπ do τί <rxfuin «ώ-_
ρ cerdos
— — pacis,
r—-, nequaquam
—
τί ττ αλχθινί πσχλθο*- ΐηρος, In <Ξ/ξηλθθτ,« b dotium ejus fufeeperit
....... in tabernaculum
’ ::nec
nec exivit , nili
ς
i
™,«r cjm verum aims introivit, J
(olus dominus. Et fignata efi porta taberda. ής σ^α, ig)
, W οίμολΜης ·
γ<χρ culi integra & incorrupta it inviolata : ma­
τίαοχχτοι Θίΐ, xj ιτφροίγις-ou ίαχηλα. ale
nu enim Dei daufa eft, '& digito ejus li­
eitâpalitn « ήμόν άρχμρ& xr^nporinvro, en À τχτγ gnata eft.· Neque manu hominis facerdos no­
,*ί} αότΛ wr’ α’νθρωτων χαπτχΧα^Ί ' αλλά πν<Λμα- fter eledus eft, neque tabernaculum ejus ab
τι ά^ιω ηδραται, r£ <rxf τίττί/ τρ δαυάμ« τβ νψΐΓ* hominibus fabricatum, fed Spiritu fando fir­
eft, & virtute Altiflimi protegiturik
Μ αμίμητος σχώυη τβ ©ea, Matia ή διοήχος, id matum
(ud femper laudatiflimum Dei tabernaculum,
»αρθα#ος. <5τ· iv Jhvothti Xe'^ce β ΣαμοαατΛς η»
boaria Deipara & v*rg°· Cum igitur callide
Concil. General. Tom. I.
Xxx a
ait

Δανιήλ λΐγοντη, an λ»9ος ι τμήθη c^f epw av<L
χ^ρόν'
rtetyto' μ£ τ» τατήξαι, φν?, τίώ«-

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

i<*3

n^> ».
Gr~·/ ».

».

toc

TJ*'

Τ;»/ lot.

ioà4

iit Samofatenfa: Ex S^jriiu ünôo & M>- Ar» ιπ£μαης άγΐχ-, xi Matias , α’πατηταζ θίλ«»
ria; decipere vult: ut liqut feriptura dt ; Non ùi ri,
’ «wr
-----lK., -..'..Jn-w
ytypoqjyfyaoy ’ ·τζ ix όζ χϊμάηΜ,
ex. iangitinibnt, fed ex Deo neti funt ; fic di­ α’λλ’ ίχ Θι51^ηή^ηβ-βο/. ùnatri
χ, trtfi τ» ·$μcat de nato ex Deipara. Quod aurem dicit
ντΉοάης ί’χτης θιοτίχη ’ ri it eèxfèv otùriv aj-carningenitum Patrem , dicit , ut doceat Chriilum recentem efle, & creatur un ; non enim To.' ταττρα, not διβτήτύ φησι, δ^ίξη «ατηάτφοίην, ιζ
patitur dicere Chrillum fibram coarternam χτίβ-μκ· κτ» yelp ttyt^rrat UirU» ·χαρ«χτγρχ a-tivxilubftantix Dei Patris. Ceterum pulvis e ter­ èrov τηςτίΘι* πκξοζ ûnrâtrfvs riv Χ^ιτον’ ττλίώ
ra fumptus a Deo eft , & fabius Adam a ό Α’άχμ ^bs a το τη;
Ζληφθ») ααρα 0tS, >Ç
Deo, & ex cofta Adæ aedificata mulier, ex ιyz nre · Α’δαμ wrd Θίs , ή πλίφα τ» Νϊχμ ώqui Lu* lecundum legem mandati carnalis mi- χοδομηπ» U; γνυούχου. ita' μΐσχ τ$ δύο χαπί νο­
kente Adam corpus cum Eva, conceptus ΰζ
natus eft Seth, & alii ante Seth. Nihil igi­ μόν <ί>τ»λ n; trapx/vr;; tx μιξί&ί, (ζ xpacrux , <ruwtur differentes & variait fuerunt ab Adam λαβο.* ήΈΓα, x} inxf τίν Σήθ, kîtbç <0*0' αύτ».
filii ίχ filix, ficut ridemus ufquc in hodier­ bdC» iv δζη»αξα> χατπ τό’>'«/cuo^^U>, χ^ώντο» -r
. tbs
. ιτβ
..κ'*'
'
&
,num diem, quatenus fuerint ejufdem tbrn’.x, B γ«τβ; τβ- Α
’δάμ
;·< nis 5υγατΐρα:
, χαθώ;
ο’·
Cx. per k cxiftentes : neque differebat Seth ρώμ^υ
- - fù>s
- τήμιρο.'. xi s izrXXatçei'
- ό—
· τον
. Α
. ..’δαα,
.
Ση?
ab Ad.im, quod effer ex fubftanria lumbo­
ότι tx της i TOTewiws !ιυ τη; οτφυο; τ? Α’δαα · πιυrum C’m. Hxc in hominibus , uno ingeni­
τπ t'ii ανθρώπων · τ»
«')^ι'/ητκ, τβ δ» ’fartr*.
to, & altero genito: &, ficut icriptum eft:
Z .x c- caturii proportione quadam contemplamur χ. χαπ; τι γίγρχμμ^ύον α/Λλόγ:·.κ {* ·'$ χτιτμχη-ν
ό y<ZAttn^pyoi Stu^rui. âcritip tv οτ.οΞμ^υ, orr
c> eat .rem. Sicut igitur mtelligimus , quod Ii
quis ex' ignô corporeo qno utimur, fumat , U tx τ» πχρ^μίν ΰλιχη πυρο; KxfyiTtç, xJ πάθος,
neque pafiionem neque fedionem infert ei, η ημίι,υ h ttoch, c* τώ" α’-αλαμψαζ ψω; ix çani·
lumen accendens ex lumine ; fic generatio αλ'\’a^cT?-r» , ervç αχαπίλητη.·; <ύξ ofibia yZ-i'-’Yt- ■
Chrdli ex Patre ex atternitate non poteft intelσ:·,
t’x «atFô;, Ù μό'.η τη θίοτ’,ά'Γω ί’ξαJigentia comprehendi : & iblam feripturam
divinitus aftiatam fequimur, ficut enairat no­ χολϊθ?/Λ>ν ypx^û ' }ΐ*θίΖ'·. iirytHTtn ημ7ν ôxxrrip'
bis Pater: In lumine eju> vidimus lumen, ut Cv τλμ φΐύτι a; τ« t-ιδομ^υ <ρω;, χαθ^ί α/ωπρωί-ιτοlupenus diximus : & quod Veibum Patris α4'· χ_ ότζ ό λό^ος τί «αΓοςίΓΓ/ ό yCA'.’n^M tir
eft , quod noviflimis diebus genitum eft , &au- C f.
.’^xru7, χ;αί’ξη<τας, xi «Γξω'ζ’φωτ/σ-μον αι’τΒ C*’>r
xit &. auget in nobis illuminationem iuam: Ac­ μϊν. ή «y αΐζησις τα Θί« U; τ(α ί’χχλησήχν tr/.
cretio igitur Dei adecclefiam pertinet: icriptum yiypotGTw yàp * οτι ή μΰμ.ί" ίχχληστχ χαθ’&»!$
emm efi, quod ecclefia quidem per totam ]nUdxam ÎT Gehlceam & Samariam babebat pa­ ττ,ς Ι'αάκίκς , xi Γαλιλαίχί, X, Xat(U«pUa;
cem , èT etdjficabatnr , & ambulans tn verbo f!(Uu> οιχούομα^η, κ, xop^api^ln'rüÿ λό^ω τβ χι>·
domini, & confolatione Spiritui Sanili multi­ eia, xi τη παρβχληα-Μ τβ xytv τ^μχης·ί πλ»>θί*ίplicabatur. Crefcit igitur verbum domini quo­ τί· α“ξΗ γην ό λόγο{ τβ xt'^in χβθ’^μΐραη, nw'
tidie, & multiplicatur Spiritus ianctusin ec­ πληθίΐύηα ni πνίΖμιχ τ» αγινν ο* τη ιχχληοτίοι τ»
clefia Dei ; non igitur homo , ficut nos , Θίb . ex άνθρωπος βχ χαθ’ *μόίί « «ίξων ήλικίχ , χ,
erat , qui crejcebat atate & fapientta ; fed
Deus genitus puer, & datus nobis filius arter­ σοφ/α, α’>λα Θ»ος p^rv^vU; ra/δζον, «i δοθ«ί πμι.· ί’.ς ιτ’όν, «7δ;ον ovni >ayo ar’wvwv. ΫμΤν
τ/
itis , qui erat ante fircula ; & vere nobis
crevit, & crefcit quotidie ; & anni ejut non α’ληθΗα ηοξησί xi αι ξω χαθ’ ήμί'ραν, χ, τύ t τ?) αυτά βχ
depetunt. Immutabilis enim eft Cbriftus, UI, . ihrarrv
_____ . . _________
. γά^ ό Χ^το», «ί Θιο» λόfx^
α’να>λοζωττ;
• Ci otTv
î- i» λααβάνων'τι
-Λ ‘
' Ινομκ
· _ . ._ χυς>«
... _ f ?
pote Deus Verbum. Pudeat igitur eum quiD^-, β^αυΛθω
accip.t nomen donum in vano. Homo nam. ^^wo(^pμαΠί(^
.xcr.^
que vanitati afiimilatui efi, ficut ait Ecclefia- “ .
Γ,
z r“
.
. Γ ,
*c
îles. Vanitatem appellant laborem hominum , ° ‘«λησταΓΜ- μχτιαοτΥ^ ην^θον tx^tTf φ
quem fub calo laborant ■. & David ait . quod ανθρώπων, ον μο^θβυΛν uro τβν ηλ«» · x}
vanit.it efi omnis homo vivent, & quod diet Tctyts ‘ οτι μχτηίότης Tt«i av^parmq ζύίν’
9Tt ou
___ L— __ a
.■». . «. noiler
/1
‘
’
'__ _Z— . . __»< ·
»st-i v«
(. ;* Μ< .
umbra
prxtereunt
; VDc'us
νιμίραι
oltv, ütr&t trxtx πβραγ&ην’ ό Θιός ημών
fetus idem ell, &. anni tjiut nan depc sent,
Ι’γτορ; ο acns tVr, £ π« Ζτη otCntî owe t πίλί-τψΒβτν.

Q_u

æ

j τ 1 ο

VI.

Προπίί·/; r'.

top

Χαμοσαπως.

Γί'7ρα«τω· «τι άγγιλος xoeia ί’φανχ τ<* ^’*Η
Scriptum efi: Angelus domini apparuit Joleph in fomnis, dicens: Surgens accipe pue
<ττφ xacf Syap , λιγνν ’ iyip^tii πβρΛλαβί τ» Τβίrum & matrem ejus, & fuge in Ægvptum: δ/ον, >ù τ(ώ μγτιρχ αντοΰ,
_
φίυγι Us Αιγν*τνν*
futurum eft emm ut Herodes quxrat ani- E " 'Mh^p
ζϊτ’^ν tIlu
too Ttatit»,
mam pueri ad perdendum eum . An dices
\
.
> '·»
~ ζ
ihunc puerum
1
t,·,
/
,tr.
-,
απολκται
ai/rt
’
μη
aca
πυη
λι>Μί,
τ» Φ«ζcum matie Jubentem ejje ex ater, _
, “
Γ
~
.
nstate cum
cum Deo
Deo patre
Patre 77 &
& quomodo
quomodo quod
quod ex
ex 7^
μ^Κ t οΐα-α/δίον Τψ θίω qjq «ατ^’»
nstate
loco in locum mutatur , & natum efi in Be- χ, nùi τ» Ζχ τττ» Us τόπον,, ri ^ο^νηθο» ΟτΒηθtbltem, dscif cfic r* uternitate ciem ingenito '
λιϊμ , στυυαζδζον τβντο τ« α’^οννητ^

Α’πό-

CONTRA PAULUM S A MOS ATENSEM.
A’*OX*J0K r'· T» Πάπα Δίοπον n

R. e s f ο n $

ιοίί
i ο

A'ttont&iernpxt twi. infitζννίμι,
nv *f d
Refpondcbo primum obnciciitibus mihi
τί *«F®C- ·τι h ït* www « ww« » β>Ζ« ^ouod probro aflecerm Patrem. Si illud, Ex
v/o'y T8 παϊ“δς μη 01ΠΙ Cf Tl5 Bfanw* <U>réi γαρ λίτ"loco
|oco in
jn locum,
Inrum. definit Filium Patris non efyce' οτι άμΐινλίγο» ίμΐν* »S«î αναβ'βτ.χ£.α i<S ipv k· in crelo: ipfe enim ait : Amto dico voiir ,7«· >.
nttno ajcrndit >» cai**t , κι/i
Je calo àeάρανδ·/, H μη « ÎK tb
*απ.'3άί 0 υιός fi a'vipÙKüy o J·/ CJ- τύ όρανύ * Χρηχαμ^Μ St , οτι yt- fcendit , filtnt botetinu fui t/l tn caelo ; repeypatmit dv tJ βιβλίο. τ<5 awF&irw , art o 0rçc χατχλ- rimus nutem feriptum in libro primo, quod en (|
ik-us dciccadic & locutus eft Abrahar: po­
■3?, X, ίλαλχτι τα· Α βρααμ * x.
Ttn tr: nraytt τ» rtera lubtungit feriptura facra, quod afeendit
γράμμα n ttpôv, on x^ α.ι3” · θ*ο> a wo A βρααμ.’ Deus ad Abraham. Quid igitur, dicet aliκρχ Tt t*not TtÇ‘, r<« 7'ar θ4β> χτιτν.ι άναβα: :<cv α­ CUH-' Illic enim Deus dicitur afeeudere ab
Abiaham. Vera hsrc qur dicuntur, & non
πό Αβραάμ, άλχθη m Aiyo^a , x, 4-a^e» β:- *~
inv àKK’tèf-4 ττλτ^νϋαι ηγιγραμ^ον οχ νδ·s- Sett in eis mandacium: fed oportebat impleμρ, ν^ «η»βφχτηι,-, η χαηλΖ'ίΑν τνΘιδν tin vfips- ri qur tcnpta erant in lege & prophetis ;
ctr ‘crnji<rum c/Je Deum tn ntbe levi, ij venin-1!*‘ ’>·
?χ< χέφη* , Χ· τξκί *-k Aiyt-τη:·. χ. σι σιι&ησί- rum m Λ upturn, ύ" ^nod jimi-lacra A-'.gipti
Tut 7« ^Hfonolntu Αιγόντα · £ ότι yvwco; tsat xt— (ammtiVi'r.dj eflent ; & ^nod drmunnt jnlutm
gx; n~> Atyv wtic·' ', *- At θιοπια <ρ*οφθα<ΓΗ y<-i* rll'ct nc!i<t A\spptti> ; 0' yttoJ sFlbiopta pr<tve- γμι_ (t.
pa cu’rr; τα. θκϊ. x2 πάλιν , ί’παΐίλθΜν ai’riy όζ fi:rt mar.m eput Deo : ôv lurlus rediturum
Ai’yoTTB, ::a πλχςωθ’ΐ’ η γιγραμμ^νον · οτιόζ Αι- cum ex Ægypto, ut impleretur quod feri­
‘
yf wtm ι’χαλ^α τ»; : ιο> μ^. i ic.· δι AtyH,o·. nxrpoirxi- ptum eft : i^aoniam ex Æfppto vocavt filtum
meum. Filium dicit, quem adorat muliitu’
1Η ή ify a:a)άγιων τ.'.Α-μαΜ πλχ θ:';nv C»ax.άμίdo cœlcilium Ipmtuum ; unum &. impartibigp~ov Xf>rov, w iruxaiàiov τβ πα^οί, cuva.af·- lem Chriftum, co.Tternuin Patri, fimul cum
yov, (mvèxu/ïfyo,' τα> πατ^ι ’ Οιος γάρ I σγαχλ Pat:,: non iaâum, & concrea to rem . Deus
Ixcî;ô-tp*o ai’*;a7 Zoy»i, a; x, τδ ay/oy ττναμα. enim Ifrael Jefus, qm eft ante isrcula Ver
τό ςν/,γ^ιν iii Αιγντην τδν Γωτηφ άμα q bum, ftcut & Spiritns lanctus Quod û quia
< if
τη θιτοχω Maeij CF άγχάλτι; çtfbcr, tIuj’ xant- fugit in Ægyntum Joieph fimnl cum Dei
quyltù ιίμαΐν,
Θιδν, x, iuôxurv, W τβπ>ν , ûi para Maria ferente m ulnis noftrum perfu­
gium & Deum & vires · hunc etiam tanda
χχθ’γας, όρίζπ φ&}wnt, ώ; τον Δα,3:’5
quain unum e numero noftrum definis fu­
άτδ Σαολ, ωρααοι Zi'y^v X Τ& πνιΓμα το ày rc.·, gientem ficuti David a Saul ; tempus eft ut’ *'·
ώί τΐιυ Α'γαρ άποο: aracrav ίχ τχς χυρίας αϋττί , dicas etiam Spiritum fandum efle fimilem
Ü άςΗ'λ/αν τον <α*οφχ-ία> άπδ τηί Γί£αφλ' ^ί- Agar, cum fugit a domina fua ; aut Ehx‘""ζ.1
^pavTttt yàp' ίτι ιτ.<ί~μα άγιον νοφΐα; φΛ'ξίτη/ propheta cum fugit a Jerabcl: icriptum
ίολον* x. ânava^^rtnii àno λογισμέ a^tutruVj enim: Spiritu t f.tnilnr japienlut fugiet dolum,
& recedet a cogitationiôm qn* fnnt fint tnielχ, ίλίγγ$ί<Γίται ΛτίλθΒ<της άίιχίας, φιλάνθρωπο'/
lellu , & corripietur λ fnperveniente iniqmlate :
γάρ ττνιυμα/σαφι α; »χ α’θωωτΗ βλάΰ-ςκμΜ απο γα- bentgnnf enim efl fpiritu' jamenti*, & non li­
Ato» αότν, οτι ?ίύ ΐίΦΡ^ν αΐτ* μάρτι>ς ό&ίος ’ τϊτο berabit maledicum λ labiit ejm ; quoniam ren.vm » (·’
1C Δαβι$ λ»^Η· ιήζω.· xapita;,
»fipk ο Θίος. luint teflit, dX fimtator cordi i efl Deut quia
ΒΧ αθωωοΉ * ^r<ri, βλα·'φτ.μο,· α’τό γ±ιλι<ύν αίτ* Dprrfienda Dei tanquam Deui Jcit Spiritui ficut
το φιλάνθρωπον πν/Γμα. άλλ’ ίτάζα xapèiaî, χ ν<- qu* junt bominu nemo novit, ntfi fptrttui bo<ipk, οτι € ττί 3*θ» τβ Ois , ωςθίο';, το'τ.ίΓμα rninn qui efl tn ipfo. Aperte docet hic Pau­
lus, quod folus Spiritus fanrtus novit Pa­
ΐτιίταται. ωτπρ χ π: τ» ανθρωτ» .-’St.-»' îy-ω, ίιμχ
trem Verbi incarnati , & Chriftum fidum
το πνίυμα ni ανθρωπ», το Ci αντμ. cornea φ«- hominem Verbum lefum novit Spiritus fan­
Vfpùi StSatTXfT o' iipôi Παύλος, οτι το πνιΓμα το αγtoj
dus, quoniam in Chrifto eft: ait enim: Pa­
μόνον αντο ctêf τό»· ταπρα ηυ a. ?ρα>3ΐ^?,ιττς λό- ter qui manet m Cbnflo Verbo , tpfe facit ope ?"* "
γ^, χ τον ανθρωττ,θ^>τι·. Xeifcv τον Zcyo- ΙχσοΓν ra , ficut & Chriftus qui eft in Patre luo . ”
οίδί τό πνίϋμα το άγιο:, οτι ό· τλ>
trrv . οτι Spiritus ianftus novit quomodo Pater eft in
Filio, ik quomodo Filius m Patre. Spiritus
φηιτίν ό πατήρ ό μμχύν ΟΧ τα- Xgi-'ω λο^, ω , αΐ/ΤΟί τιοί1-·.
fandus benignus fugiet fidum, & recedet a
τίιιργα^ ωίχόΧ^/ΓΟί ό ar.'C· τω χατ,ι α· το. οιοι cogitationibus ftultis ficut recellit films fuτο πνιϊμα τδ ά/Όζ, πΛ δ χαττρ ^ωρκ τον ιιο:·, giens in Ægyptum
..... . ...........
Docet . ................
enim nos fuga
ΐϊ,όυΐκ τον τιβητρα . φιλάνθρωπο·.’ ττ.ιΐμα άγιον φ<- £ perfugii noltri, quod quemadmodum sidifbs
JjfTC/ δολον , >Ç αταναΓησ'ίmi α’πο >ογΐ-μ^·; aniui- ecce oftendi vobis, ut & vos faciatis . Si
Tuv, ως α’τανίΓχ <Χ δ υιός φ<4,^\
Αηγι τη: . δι- .qui> enim te per/cquitur , fuge m aliam ctvi l" *'
SatrxR yap ή φΐ Τμητής χατηφο-^’!»’ οτι ον fro το ton tatem : fic enim fecerunt & propheta·. Quod
autem qui eft fuper oimua Deus nollmm
faxan, tèoùiè^a ι'μϊν, ‘ναχ,ι'μΗς τοιτη · άττις
perfugium, non in alienis, lcd m fuis erat
yotpβ"ί διώχη, $fLyré^’» riu) αλλοίατίιύ. ο^τ^ςγάρ cum higcret, evangclifta docet no». Ac rurfirotnaoa >Ç τ»7ς χ»ροφ>ίηίΐς · όων ΐni πάντων Θιος, η fus Cleopam docens ut hofpii.ihiatcm ama­
χαΤί'φι^η ημαίν, oc’x c» άλλοθι οι;, α’>λ’ ό» τοις t- ret . /imulavit Je longim ne . P-ot ftio μ /.· >«
δΖφ, c Æayyi/urâi ο.Όαά'χι άμας. >£ α’θις δι- tu: m Ægvptum , & re.criio cx 1.ι··μ > ,
δάτχω·, τον Κλιαττ;, i: a τΐιύφίλοξο/αν a’yaxJ??, & omnis eius it.o, & cum Cmop.i , <5 m
iirlos : Cumq.ie ir.tueren'nr inquit , ' -/ .»
’’
v9foctnouln πορ·ω πορίΐί.'θαι. ή cw w> Aiyo em» euntem illum m .a-.um , o ihks iiuju/niodi <r·

1067
ïjft/ ·».

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

nes a David eomprehenhe font,
vit dicens: Aderunt ^grq^

cum

dama Arapne,

Pfffnt Dri uoei , ngit mei qçpi eft in fandÎe .
Deum dicit regem fuum David , eum ait :

Ingreffui Dei mei, refit mei qui eft infanfte.
In fpiritu ûaa&o dicit David efle Filium Dei
Deum fuum in fando. Sanâus Pater Cbriftj, in ipfo fanâo dicit effe Deum & re­
gem, Chriftus Deus in Patre per Spiritum
îanâum a David prxdicatur, qui eft femper
Chriftus; qui propter nos voluit heri caro
qui erat Verbum, & manfit Chriftus Ver­
bum Jefus Deus, de quo canit David : In

loàS

4 vàra aû
μί1 Κλίώτα, Λ «i r’î oûxrnk

Afywrm tnboioi,

itvropom, 6 χ
pem. tira* yûpqmnr9 οι <τ·τ·λΜ, μς ατύίτζβνπς RC rw ovpeotôr ' πάτος πΐ£|λαβών ο Δοβ/’δ cv vr<£ματί, a'vaxfxpa^f β** » λτ>*» ·; 13«ptàiw«r «
vopemueu ·€>ιβς· où mopoeat ηυ 0foü μη τηδ flxfi·
λί«νς TW ett rf ùyt<p. Θί·ν Xiyot βα<ηλί<χ toî/rw à
Δ-νβ/δ, λίγο» · «u Topôiea nu Qtw μ* rw βχτιλι «ς
TtDc» τώ «ytp · cv xv/^urrr ety/y n'vuior nu Θ<οο,
0tôy iturrou λ/^R ο Δαβίδ tût τώ dycqt · «ym « «cτηρ no Xe»çci, cr αάτώ λίγοι τώ «yiq> urat ni

mari via tua & ftmitu tuet in aquis multis, ©toy, χ?βασιλ/α. Χςττοςο ΘιοςC*Ty τατρ?
rrw/ar.. Hoc eft igic7 veftigia tua non cognofeentttr
igi­ xvtyjxniàyÎv tire ΔαβΛΓ χτφύτητοι <rXc/tcî ό
1"rd blafpbemumG
ôuau τάρξ, XoyeçcJr, <£
tur quod feriptum eft : quod
blafpbemum O Bj; τήμ^ς jientSfÇepfyjot
maledicum non liberabit a Ubiis ejus, quia re­ ptêrai Xetràç λό^·ς Ιησούς cθίος. mpi eu ψχλλ«
num ejus teftit Deus. Non dimJit impunitos
Ananiam & Saophiram mentitos Spiritus be­
nignus; fed dederunt poenas mentiti Spiritui
fando. Prxparet SamoQtenfis opera nia in
exitum ; quia non abibit impune qui blafphemus eft in Spiritum fandum. Spiritus
autem eft Deus , ficut nos docuit veritas
Chriftus, qui eft fuper omnia Deus; qui in
nube levi venit in Ægyptujv dominusDcus
Ifrael Jefus Chriftus.

Q^u £ sTto

Vtityp ,

Vil.

Q<ta in /criptnrx divina nen reperi pcod jor­
nea Ô fapienha fine bypoflafi fnnt partei bomenu , vellem fare ex voiic quod fcriptxm efl in
apojioio, aim ait, quod in forma Dei cum

effet Chriftus , exinanivit feipfum formam
iervi accipiens.^/ accepit formam fine bypofla-

• UtS.

• Δαβίδ ’ ce τη θαλάαπί »î οδός <ns rç, aci τριβά cn>
Ci uSatri ποΝιοΖς, )Ç ni *γνη <γη οό γν&&ίτοντΗΐ. nut»t<Cv tri ηγτγροιμ^Άΐ’ otc oüc αθ«ώα« τον βλχτφημον itro χύλί» αώτου οτι r^J vfçpùv «ûnÙ μχρτυς
• Θίός. côx α’θώβς tmintt τους ψΛταμξ^ς το φιλάνdpwKoy τηυμΛ, τ»νς xrfi Α'νανίχν, χ} Σάτιραν ·
niïCtSwutt itxui
/jfyiocτοφ/λάνθρωτον xwoμα. ίηιμβζάΐ) xi ό ΣαμβτατΛς πί tpyx aùnû tî-,
ilw ιξοδον · oj γχρ αθώος axfAdLerrtu βλατψημών
xatnt no φιλάνθρωπε πνΧματνς τού à^r« · ttvt υμχ St
όΘιος, ώςιδιδαξο* »ΐμαςιΐα’λ>θ«αΧ?Λ·ο'ς, ô ών
C tui ra’yruy Θίός, ό ini ηφιλης xoc$r; ί’λθω; rç Α’γυττν xt<w ·
Γ«ρ«*λ Γητονς ό Xejroi.
Πρότκσκ ζ'·

T»f Σαμοσα<λ*>.

E'xnJt) ce τη θίία^ρχφη *χιυροτ orc η μορφή,
χ, ιΐ σοφία , ανυποΓατκ rt/ τί αν^ραίη μιρη ,
ι’βκλόμάυ μαδάν τβρ υμών η γιγρχμρ^,ον & τύ
άτοΓολω · οτι $w?y, t. μορφρ QtS υπάρχων ο Xetreç réunir inivuert, μορφάώ δβλ« λαβών. lu'tAa/3t

fi, quomodo potefl dici quod formam & habitum μορ φΐώ ayuxciranv, πώς Sûr emu λΐγ&δαι, orc μορaccepit? & quod Deus ipfum fufeitavit ? Si
φΐιχ., X, %»>μ< Aryw οτι ίλχβί ; κ, otc ό Θίόςαϊ*extern ecclefia anos L>eoi non dicit, nec traditum nr üyeepiv ; * otStv » ι’χχλησ/α δύο Θίβς u λί^« ·
r·" tir
accepit, ut tu fcii, volamur ut fuadear nobis ex
Sn ταρΐλαβίτ, ώς >Ç άυης ο’δας οίπογρουρων , &ι~
fcnpturis formam fine hjpoflafi- $i enim non eji D
per fe , quid efl ? quomodo dici potefl jorma , λομ5£υ XReOkùai μορφίώ «vunoramv · r μο γάρ υτοrr, t/î’s7 ; wç ir λίγοιη μορφ^ -η μ»} ύπος-βτ ;
quod non per fe exiflit ? Oportebat igitur ut di­

ceret apoflolus, quod exinanivit feipfum, for­
mam fervi fuie hypoftah accipiens, fi erat
fine hypojiaji.

Restons) o.

tin OUU RXRV TW «τότολοχ, ΟΤΙ iOUrtW rxfvOMT,
μορφΙαίίίλΜ λαβών ανοχόταην, R lu> «yt/xoranf.

A’xoxfttoii ζ'.

του Π ara Διονυσΐ*.

Af'^R ό ΣαμοαατΧ'ς · « aywrdranç trrv ίμορφί,

Ait Samofatenfts : Si forma fervi quam
Chriiius aihimpfit, non pet fe exiftit, opor­ lu,' ΐλαβτν ο’ Xttrds, tUl. tv ΙηΑ» , ç>»w»y, ri«
tebat ut diceret apoftolus: Chnjhis exinanivit RTRV τ»ν α’τοΓολον · en ôXtirdç φητιν, iajjrn/ixiνωσί s μορψΐώ ίβλ» λαβών avurdraray .
tμοι
feipfum, ajfumen> jorwam Jervi non per je exi
flentem, & mil·., dicit; Suade ex divina fcri- λί^«, TRcdy^f tx τ« θ««ί >?αφίί. πλίιύα’τοÎKura. Ceterum refpondcbo ad hoc : vtfi ne­ , χ^ύίημβυ <®ρόί τίη. μανθοίνΗ, μη xtX/i«y
ctens non jubet , vel n^n committit mihi E'μ«, ί ir/Ç’i'rRV , πώς ατοχ^^ώ «ρος ni «οαρ
ut ad ea qux ipfe dicit , rcfpondeam : lie
cniro cum icriberet, fentiebat ; quafi qux a αυτί’ »τω yàp XnxRao , * ^ράφΜ>, οτι alSûvemr ’
me feripta funt, coniifterc non portent ; & τν ταρ ιμϊ γραφίντυ.' «îr ο Σχμοατβτ^ς Atj/wv,
quod Samofatenfis ait, a nemine refelli pof­ v Jwofnu παρα ηιοί ôn/SXrOmt. πλίυν ααιτηίμως
fit : verumtamen breviter quarftionem tuam ίχβαλώ θ'» η -®*οβλτ.μα , «ι, ιχ τΐ ατν τόμχης iXq~
extrudam , & ex ore tuo redaigucm . Et­ ^ θήτι·,. r yxp cwirKxne μορφίώ
ίλαβρ/ ο'
enim fi Chriftus formam fervi , quæ per fe
ΧξΛ&> s ' ·® Ητίίλος όληφθίίί ' (τατογάρσί· t<rè
effet , accepit , ita ut effet fervus qui acce­
ptus eft ( hic enim eft adns tunr fabulat > ni ίράμα τί»; ραψωδίας) tète, ώ; αό ‘Xryre;, roportebat, ficut tu ais, ut diccict apoftolus.· otr/ η. tepor TBXttf-i ardroAoy, * οτι tawny /«'- • tn
ν<*π>

1069

CONTRA PAULUM SAMOS ATENSEM.

«·7·

JïAav «i^panrav Aojkiv, n r/w «mt i»-AExinanivitfe, fervum hominem accipiens. Sed
?’ ac
Aw; £ wap< τίνος iaurèt fyipatrti x} va adoj cujus ferrum
r
‘ a quo cum emit?‘&quanri?
s$ ri t$mn) imuutτϊ JÏAa; iÇ typ ri vforaac* & ubi faâa foie emptio ferri ? & quare ven­
didit dominus? aut quare donavit? curve do­
• xvrpaauîc; i tfan r^ae/vaT» · χκβιημφκ ;
navit «capienti illuni ad fnosufiu, quafi ipfe
i w μά γρΐζμι * πί
r‘
ei 009 indigens ? Si vi* normam proferibere
θίλ«ς tuetmtÇfet τ«λ·φΗλκ
, μά quomodo feriptura fcribi debeat, ne petas a
«παίη< μα AaAwv rar ar· rife γραρκ. γόγρα· me ut tibi loquar ex feriptura ; feriptum
τη» γάρ. μτη όσια Sam; tau, xj μχη feAotnô enim eft : Caw fnih fnSui tru , tf nm^·1 »τ·
a’xAcnfe. x} ματά Γρ^βλϊ Jr«rp<4*K. τλ/ώο’ρίς, ek&o tItitas eris » & n* peimerfe perverteris.
Sed vides quomodo fugtfti quod feriptum
xJi ΐφυγίς το γογραμμ$άα· on nsn φρονεί
ύμή · xj dr ΧίίΓρΤϊΐΛ · βς ον μ«ρφρ
ν*άζ- eft : //ac fentite i» vobis quod & in Cbnfto TM<ff Jtf*\ qui cum i» forma Dei effet, w* rapi­
ywr,
άρπαγμον άγάσαη η tevat rraOtjJ. «t- nam arbitratus eft effe fe aqualem Dep. Novi , c., „
••βΐ* ΤΚ μΛ/γγαν&Οζ, $η, fflTlt, Μύ»λΐ^ιίΐ^ fallacias
■«··*.««> tuas:
iuw; quoniam
quMuiai» snrqga Dei
*zrj dicimur
oicimur ,
<&« Θ» , etirrs s ai» άς ίξ τμύν i Xgjrfe. on B & ipfe Chriftus tanquam unus ex nobis ;
eft tenytyparwr- i3i Α’ϊαμ γίγοην, di Zi c% ιίμΛν. quia*feriptum
n‘,:* r™nn’"" eft.*
*Λ ■· Ecce Adam failus '·*
·" »«· >
unut ex nobis ; h«c fentis & loqueris
mm «ppevfîç,
A«Amc, βλατφημύν, turns τ»υ
νπ,

• urenti

blafpheme, iniquitatem contra Deum denun­
tians; quod qui Verbum Patris Jefum uni­
genitum dicit Deum, unos deos dicit; ut te
ρ*«· wrt χατ« σ-ί 7ν« /utd τις tiret Θτον τν'νΧςίτον
auftore nemo dicar Chriftum Deum ante fx~
rpoauMtov · μη Έίγνη xpaeualwov, «>λ« τάχ tχχλη- cula, dc tu non dicens Deum ante fecula, fed
σίαν <τοωτ»\ xatAJy, or/, φησ/ν, >» t«xAqr/e Ife te ecclefiam vocans, ecclefia, inquis, duos
Θί si « At ya, in raptheefii · οι ii Ιύο nu/nS motpa- deos non dicit, neque traditum accepit. Tu
vero duos tibi tradidifti, unum ante fecula in­
viioKxi' tve Tpoouu>iW Ai^vv
t
genitum; & unum eleftum Deum in extremis
femmï (Sfèvir i%otnw ·ην X^ied» · Smç yàp ûc
temporibus, qui eft Chriftus. Sic enim non
ί’μοί ρνραψας, aJA’ot Axicrxm; typx^xvμοι, en
____
_ ________
mihi feripfifti, fed qui
audierunt,
, .................
mihi feriètui i.ixntei ’ τλΐυ), ηκμΪΗς àt^va
pferunt fie te docere. Sed ne in illis occuper
HS ni vuù eiapct «*J γραφίνηορύ’ tit οίς φρς ro,C ad ea que a te nu ne defipta
r
funt, me verto,
»f /χ»ρφ>!, ίιυ ίλαβί τϊ Ja'Aa ivurèfacny, « «y iy μορ- Si, ut tu dici* forma fervi quam accepit, eft
Ser fe, qui eft in forma dc squalitate Dei Chriφρ , Zcrdmrr τϊ Θίϊ, à Xerài, o’ τϊτ» «y, <μι)
us, qui hoc quod eft, non rapuit, fed cum
«ρτββ-atc TÎnttwu’ aMùùv&oç, c’yri rar- effet Deus, in forma Patris erat, dc hinc
^•5 υχβφγων,
ttt τ»τ« iùoiyvrbronot μορφαι ntt· duse forms per fe , Patris dc Filii ; non
iü w*ï· v μίώ i Xetrac Jôa μχρφοΰ * «®e
tamen Chriftus eft duc per fe forme , dic
liurr, ort μτημβρφ»^ triÎÇS«χοτβλων, rlwμε­ nobis, quando tramfiguratus efi cerant apofto- M*nt
ταμόρφωση txfivûu TiAlycsç; Ai^M yotp οτιμίτε- lis, transfigurationem illam quid efle dicis ?
Ait enim feriptura quod transfiguratus eft ;
μορφών, Ctrao^at yàprivn driμαρτυρίου· en
hic enim funt quinque teftimonia quod
)Ç αοη'ς μιπμορφν^η >Ç n tuioi dur» inpev· wxt
transfiguratus eft, dc alia fpecies ejus vifa .
ww h ή μορψη tv δβΑ» μίημορφώ^η cr ι$ άγίφ Dic igitur an forma fervi transfigurata fue­
•pf-t, (>τ«όθα
ï ϊώ») fittfàv , Sri ii μορφή τϊ rit in monte fanfto ? Hic enim non potes
effe, , fiίϊλ» μίημρρφωθπ · γίγροητηυ γάρ ’ en rite φρο· _ dicere
_ . - formam fervi transfiguratam
„----------------νήδω ώ- ι!μ7ν, ο xj ce XejfrJ Γν*ϊ , ος t’y μορ φϊθ qui<J«m faiptum eft: Hoc fentite in vobn ,*M‘" ‘
Θίϊ ώτάρ-χων, a’vny λίγει I ’lyrocw nv XtiTev , on jmoJ dT in Cbrifto Jefu, qui catte in ferma Det
effet ; ipfum Jefum Chriftum dicit in forma
& μορψη Θίϊ ύτάρχει^· £ άυτνςλίγ^' on παρα­
Dei efle; & de ipfo dicit: Affumpfit Jefus Pe- Μλ,λ 1T.
λαβών i Iwr«s DeÇ'·», xJ Γάκωβον,
ϊ'ωάννΰυ,
trum & Jacebam dX Joannem, tf afeendit in
άνίβη dç η ορος, xl μίττμορφώ&η ίμτρο^ιν ctumontem Ü transfiguratus efi ante eos . R.e. tini λοιπόν, Ιχυ μίττμορφώ^νι μορφίιύ, οιυfponde jam : dicifne formam qua transfigu­
ratus eft, effe per fe, an non per fe? quod
«roraTw λΐγκς, « άνυτό^ατν; ; « Si » 5όνη SouZat
τϊ μίτν^ορφωτει ùvirariv, ïît τη μορφή ϊυνχβτι fi non potes dare hypoftafun transfiguratio­
ni, neque format dare poteris, neque veftiSvvat, βπ τν7ς ίματΐοκ' xj tusm γάρ γ/γόνασιν,
mentis ; & ipfa enim fa£ta funt alba finit
·ίο« χ/ών. ττλίιύηΐ ο Σ«μοσ*ατ<€ς ΐαβίβλητου τϊ nix. Verum tu Samofatenfis extra quaeftioΧΒρνβλάμαπς ΐξω μακράν . λίγεη γάρ , οη ό λοnem ejeftus es procul . Ais enim , quotk
γος xpèMaeiotsfeu, ΧφχΓος St τφό Mat&tai «xlw’
Verbum erat ante Mariam , Chriftus vero
if Sn Matia τν\λ©^«> ϊχ Ι'^ρκητα. (ίηγάρπρί- non erat ante Mariam: & quod Maria non
σβοττρα in' τϊ λόγν. ) αίλ! i$iwt η'ν Xeirdv, E genuit Verbum : ( non enim feoior Verbo
χατ’ i^aipmv ττημνμί^αν pii υιόν Θίϊ. à St ίιρός eft ) fed genuit Chriftum eximie honoratum
in filium Dei . Paulus vero dodor gentium
Ιθνών StSàa-χαλοί γράφει Παύλος αίατν. err
omnibus feribit : Hoc fentite in vobis , quod
a.
τϊτν φρονώθω ον ύμΐν, ο xi iv Χζ,^ν I>o*ï. ojx & tn Chrifto Jefu ; non dixit: Quod '& Chri­
fuTtv ‘ ô iÇ Xe>rè; l’iwèç ΦΡo,è7 , αΆ’ C* Χ^Γ(ώ l’woï
ftus Jefus ientit : fed, Hoc tn Cbrifto Jefu -λη ■?·
θίϊ iiaixt ίτίφημίζ™' ,·πο* A/yaiv©fdvτν'νΑ·yw η ηΤος Γητοιώ τ»'χ pwflw, ϊόο ΘΛ λι-

tït» φρονείrt * ον άυτύ γάρ ζώμ& »

ίτμϊν. ΟνάυηΪ

yJsSa,
on Sru; παριλαβομίρα'

on iv μορφή Θίϊ
άρταγμον nynran
ιό «vau Ισα &ίώ. πώς oaS συ ο ΣχαοΓατΛ;, μπ

fentite: in ipto enim vivtmus, movemur, &
fumus : & in ipfo credimus quod fic accepi­
mus, quod cum in forma Dei effet, non rapi­
nam arbitratui efi effe je aqualem Deo. Quo­
modo igitur tu Samotarcnf's non dicens Chri­
ftum

ι·7«

DIONYSII ALEXANDREPW EPISTOLA

fliun «fle ante fiecula , dicti aecepiffe for-AXr^wt nei Jflysw «poxaww, λί'τ-Μδ

mam ferri f Si enim Chriftua non eft ante
fecula» fed ex Maria t igitur ut tu fentis ,

.<<>73

9Tt »λ*&

*'
$*λα
μορφίώ; çi γχρ è Xtrrtf ùx tft «f· «»*·,
«M* in Mauatç9 dpa x«rd «i · >ΐλ« ίίλ» Ιλβfie, τβ γάρ <ΰμχατπτ 5ίλ« n θιΐ < λβτν·ν & lùo
μορφαί ίχλ*ν Xpdfl^wnti. φράπαν ωχημαϊ, 9i3ty 0* Xijtriç, d /x
ιλχβί -Λώ&νπτχ•nv μορφίώ τϊ &ίλν ; · γχρ κηός λογατμ/ός τι Σ«μηχατίως ς/ξβιίρ«τ·δκν λίγη τάΧζβτόν, ία» μη

ferma fervunt accepit: omnia enim funt fer­
ra Dei : igitur due deinceps forate iervo, rum repectentur. Explica igitur nobis, unde
Chriftus ex Maria natus accepit ferinam fer­
ri aux per fe effet? Vana enim cogitacioSamoutanfu plagiarium facit Chriftum , niü
probarum ut , unde fervus » quem Chriftus <υ$·ί, «·θτ» β Ιϊλ·ς, Sr ίλαβτ* «χ Matelot Xtrex Maria accepit, utimpoftor dicit. Sed nos »di, ως λι^Η όα «aurai/· «>λ« λβ»χ·> m^hç/xmillo procul projcfto &l feriprà ejus, veniamus
»0» ττόρ’ρν «τβρμψχισκ, >$ « *αρ tJWW γρ*φίϊ·
ad enarrationem divina: feripture , &
luttât InStontot in fide dST veritate , ficut τα, ίλθ«ρ&> tri rlw Swyww της fiai γραφής'
χί τρβ«·(χωρ^Μ τϊ «y«j4w«<
Paulus Timotheo filio probo commendat .......
.
„χ tu&tk vttpepfàrnu
.
t

ΛΙα/if. ti.

Uthi

J"· ».

1*. ·«,

Jri'xx.

7.«n M.

TbH.f ».

~rt -, ό- Ιιρός
. , r»,
«, > nJr ywj<r/^
· ηχ>^
*
-’- -f.
Igitur quandoquidem totum myftcrinm fan- ΒΠα£ίλ·ς
Τιμβθ<ν
9 €f«
ftus apoftolus in hoc argumento jubet nobis cm
rH χ, άληθοία. ί’χνώχ οαυ
ocw ολ·ν to. /utvnitKF ·· it
it- .
lapcre in Chrifto,“rum fic in Spiritu fando ρός aro’roXot c# τη ύπ»θ*γη ταώτχ χαρβχΑΛεπ»
feribit : Hac, inquit, fentite in votot, eaod
ημ7> ώ» XejTjJ». enari
ίν πν&ματι
èr in chr.ilo Jefu: Eft in Chrifto Pater Cnrit?to <>ρο»Η<>θω b υμϊν, S xi ίν Xti^yS Γχfti, & Spiritus fendus : in hoc jubemur fapere,
ne quid amplius feptamus prêter id quod acce­ rï. bn ίν Xe/Fti d τατηρ τϊΧ&τγη , χ, τό «γιον
pimus: femper enim Chriftus Dei virtus &. Dei τνιϋμα, ίν τϊτν πβφβχίλΛβμίθβΦρ·ν«ν, μηόπρfaptentin eft in Patre : & in eo lapimus in φροννΓωρβμ ratporapifafiopfyj. dii γάρ Χ^ΓοςΘί»
Chrifto Jefu efle Patrem, ficut novit Spiri­ ίο.αμ/ς, xi Θίί Γ»φ/α ίν rafji. xi Cf αυιύ φξ*tus iarUtus, tftti fcrntatnr propinda Det, quo ιίμ,^υ ίν Xçjrà Γητί γωρίμί^ν· w ττβπτρα, «swif
modo eft Pater in Chrifto filio luo Verbo ,
TO TfVWUX TO dytOJ , TO tpdbviSv TW βαθ>) T« Of* ,
& Chriftus in Patre tanquam qui eft in for­
ma Dei . Hoc eft quod λλ fandus apotlo- τΐός è rxrrp ίν rtS t/ιώ durii XgxrJ λο^^ι, 1Ç · ΧίΛlus: efle in fornu Dei Jcfum, Chriftum ct- rd; tv n!> rxfi, d b μορφν Of 5 ώταρχων* t£to
fe ficut ante dixi, in Deo Patre Filium Pa-CXt^ d itpôi à.rp•, to ίν μορφή Of» tw’pVHV tov
tris, χολ )\t: tnam arbitratus rj} je c}}: e<;. j- l’nriy Xg^rdy. ω;
, αν Of4 πχί-t ΰπαρitm Deo: hoc dicit, quia non ficut qui per γων, to' , (VpofQr ύττχρχ&ν τβΘία η>· :ίο/τ»τλvirtutem & labores & fatigat ones ac certa­ ΪΓό; κ’γ άραγμά·' ny.tracn to bvat *x»&ttS. tJto
mina tapivnt regnum Dei , (. fcriptum cn.m
cri i nx^xvfp ci cî/ a’j-fTn;, xj rcvav ·£
efi : Λ'ς-Η>ι caiorurn v,™ rutit^r, C ino­
^λί^κύν, xi α^ω ων df ταζ«η rlkù (ixtriXf-uci nu
lenti rapmnt tiiud ) Ac Chrdlus Jefus ton
vpavdv
fummatus laboribus virtuti'- cumpatav it efle Ctâ - yty pxrrntt γχρ. ·τι »i βχπλύχ
fe aqualem Deo , çwm pu..t· ote>:<tt <.oe;o< βιχζίη<ι^ K.ct βιαϊχί άρταζκστν χυτίώ, ιίχ »ruff
vtrtus ejus , & laudit e::tr p.en.i ej ttrru ; ή ων Χ^Γος Γητοςς, où vivati χμτΐίς πλ«α>θ^ς >
tolendor rjwi ut ixxentt teftaiuique ipfe qui ίχί;'?3·.- ri 3,at ’t«0îj<Î. αλλ’ ίκαλυ^ΐν κρβσοόςη
vere eft temper in Patre, cum .u 1 : Ε$ο h>>n α/ϊτη d-jTw' xi της ar.ftrfwç durvü χληρχί η γη ·
inx mundt : qui eft dom nus mundi, qui ha­
φί^^ος auri, ui φώί irai. X. μαρτυρώ άνης ο
bet in feipio Patient , & uvihcum ac do­
ί„-’ τύ
πα^’, λίγ^Λ/,
minum Spiritum: verum leipinm exinanivit. αληθές «Η ΰταρ^ων
. _
,
_ , ίγν
, - ο*
-' isv,
’-, ^χιτοτηςηκοαμν
f—
Qtiamobrem S: mvftcrinm illud inenarrabileD bui τό φως τ«~ χβτμιί.·
το ^ωο το toy, iÇ xùexor
fic ab iplo vocatur novn»/ tt:i.utentum Dei, 'χ&ί. (χυτά τίνκχτίρχ,
date fe ipfum nobis 111 tnvftica erna: nonliττ^Γμα. «λλ’ f’otum îkî-'cxtî' J«d xi to μι>^ριθν το
<ut ilft ohm fecundum legem Mcerdorii Aaro- d ίχί;η>η«ν tn. ς ύπαύτ* χαλκπίί τϊ Θ<ίί η χ#"« ètxnis carnes animantium ratione carentium fu- ί)ηχη, το tαητόν ίμίν Sdvxi tv τ£ μίντιχρ^ ifisvu.
per altare imponebant ; Ck ictibir Moyfes
à xa^drtp ci xa:zi νόμον τχί τ« Α’αρώ« ίίρατπας
mquiens : Garm J.mSla erunt z.sper altare,
<T c omedet pepnins ; & omit i <,uiC>tM.’ne tetigerit xpt a άλογων ίπί ιό ^υπαΐήριου το πάλαι ίκίτι&ιν.
xi γράφει Μωησηί , λίγαιν οτι apta αγία ttoi το
ex ei<
, pe<ibil : nunc autem n«_>n
e^Jias-n^w» *. tifiiu i λαοί,
πας, όί τις «\|>ίfic; fed 'pie dominus &. Deus llracl f.’katcr noiler ait : £ui manduc-ti me , <7 ipje τ;μ ύζ οίίί^.αχαθαρ·Λ5, ιξολοθρΛζθχβ-ίΤΤ’.ί. νιώ
Vivet pr pter me . Deus igitur qui habitat
ci ίχ »τυ ; -· ά>λ’ αυτός ό xr'ew ,
Θ=ό; Γσραηλ,
in nobis fecundum tellamentum quod diipo- ό ff'ùrrrp ημΛ λί^*
μ«» xaxùïyoç
iuât nobifeum , dicens : 'teioite (J dividito
ζητίΠΎ 5/ ίμί · Of·» «Ρ« °' ίνοιχων ίν ίμίν xarù
inter ioi : boc novum tc/iamentnw ell, boc fa­
cite , c?c. Fktc eft c> r.imi.u Dei 'afta ad 7λ·. ?<αθηχΙ<υ, lu èii^cTOWÔi^àç f λίγων'λάtîto, xi ύίαίΜξ^αχ bs ίαΐ)ταί. V rjqyn
illum noflrum , ui p< flurus capcie eum .
Hoc in:nt myilerium pertimefcenduin Jic-.t
τ? to ,τοΛ'Γί. αήτη τα Θίβ ή isfô; τήμχς
ianctus apoftolus. quod le iptnm cwuniui :
At a;:.·, <’·α
duré'.’ ^ωρητχι. TsTO γάρ
non relicto Pane in nobis habitas it, apage:
, ' i àrc: ολκ το φοβιρόν μυΓτριον. οτι ίαυτόν
iinmo ipfius verba afteiam cum dicit : Fv' Îx-vM-r , » λ<3ω· TC7 ιοαήρχ^ίχωίή^η ίν τ,α: '.
μη η^.·π>. aW.’ a: TO:< toc Otec trot παρατάω φω·
•lit · V'dete quanta dihgemi.i ut.tur doctor Ju· [ '7·;«v ■ é *r tyd , xi d rxrrv 'λ^ΐομιθα,
vei'. àiK , vas ekittons : 2: a:-■<”'■"'· xi ye ίώ\αρ àird roiT.TCpifpj, ως <ρητι, τ<^ ηι~
ipfurj , formamferν'» accipiens m
' '
rdlov'

J073
CONTRA PAULUM SA MOS ATENSEM.
1074
rdbvrs «k «μ> . ipin 9 «vqi ohty&l*
· Aàmkmms faffui. Exinaniri vocat apoftolus,
μντΛγνγίι m<
τ% «îAnSciw,
ύ^βάκ$9 το
vd <*tt«
mK πκ
τη: ixAoyws.
ίχλογϋς. ut ante d'*» » “f» «
royftenum vite
μυΓφ**
Μλν
λ4^*λ> 6 ·μ»Λίμ«τι

p«r manus ejus incontaminatas & incorru­
à&pihn»
μη ίλίγμ, Λ/^μο τώι Smywtv τού* ptibiles, & divinas, ut poffimus 'qui fumus
fideles eius , capere eum , fic fieri manfio
τί»9 ü <*/*&**, rüùxt^mr ·
μ κ τίώ ejus, accipientes eum totum . Atque hoc
quidem erat quod olim a Moyfe prcdelineaφΜ , τ»
Z**
r

«Η Λ ,

«φ&^ρυν

*ιπΐ, >Ç O»0»r
>
w Trrw «υη5 %6tf>îicw «bihb, <y)
μβνι) np ©fSt λββήτκ «urèv ohw. >g)

tum fuit tn agno fine macula, & anniculo,
Îi*em maâatum univeria fynagoga filiorum
frad comedebat , quando pafcha celebra­
bant . Jubebantur agni carnes aflas igni ,
nûw /w, · e^oln^pépcr» χ«λ«τ ύοο M*xxn'«s, fic
capnt cum pedibus fic inteftinis feftinanter
τοάμωμοχ, iÇ'&Numtùw ant^atw ·*««*( φ«γι- comedere . Verum ilii non poterant caput
4W «ντο. ο·φαξ«νπς, w η χλτρωμ<τ»ς onux* cum pedibus edere.* quomodo enim caput agni
γι^γ^ί
wijy Γσρβήλ , 1ώχ« ZxmXâow τ» <χ- cum
__ tpedibus
____ in ,pafcha edi poterat, cum lex JuTO χρΐχ
xpf« τϊ
tJ Β
B dotis
deis juberet
juberet μ
non
frangere et
oi tx
ex oo? Illis quidem Λ/Λ"
<rtx, τμτ’Γη. τοχοχ·· orrai ««e/i τν
« frendere
«μνϊ , ΧΓφβλΖω «ταυ πϊς wn , £ “
7: -•—Λ.·... prohibebatur
nmhibebotur hoc propter
oronter crudelitatem
cru,
tszç
fit duri­
μτπχ στηύΐκ τβφικίΚ^ονη. βίλλ* txêvor χχ nIt/Mtv* tiam cordis ; fiquidem non permittebatur illis
vel totum animal comedere. Verumtamen qui
τ» φ«9<«» xrpeAiu <nu) wç χοσ·/. χώς^χρ βρν^ΐί
fe exinanivit Chriftus Jefus habens in feipio ca­
χφβλη ηροβή* eti η τ«%« τβρβ Γχδβης, τϊ ré- put Patrem ( caput enim Cbrifii eft Dettt ) /r-.. c >,
7ντ

μχ νβρφίίλ&Λίνης Sri erat a cruw’Ç’rânffmu ««’ xu~
τϊ ; ^xevors
χωλυμχ itx τ» «n»ii «rv?ÇJ, xj
onAnpoxatpifOv · on ίπ τί «Xoyo euuQ^im ίλχ

cit potentiam in brachio fuo, ti exaltavit humi- lM· ·
1er ; ut ipfi capiant altiflimum, & habitet in

nobis propter luam in homines caritatem &

^ιτνγΐϊν · βλλ’ ο xr/ωτας «uw X&tsos Γικτίς , bonitatem, qua dilexit nos. Hsec eft exina­
nitio dexter» excelfi. Itaque exinanitio non
tC* ί«ντύ τίΐύ χΐφβιλίιύ nv «βτίρχ , «φαλη γχρ
mutationem ipfius fignificat ; abfit hoc; fed
Xetri όΘιος, ίποίητί xpeim tv βραγήνι «uri , xi
per* W^········
exinanitionem
nobis W»W«»«»lfc
donavit
<
’
1 Cv
* J
Γ'*·'
*«ν·*»*ί· ejus quam
««·««··*« W«'«W
ρφοχπ THweyas, ινκ ^μρηθ^ Cf attnoFs ό ΐ/ψίΓβ;, qui feipfum exinanivit, Spiritus fanâus fuper
ir
xj CO«xn<m C» ρμ/y ii« TÙù durù φίλκνθρνχΐβ*, omnem carnem fe effundens/manet plenus:
^«γβ^ο’τητη, Ιω νγβίτη«ν>ήμ«ς. ανη» ή xi'y«nsc& languis fandus ac vivificus eflùfiis ex pro-ί:» ίιζιχς
î.r.r- τ» ià
λιλ
-„ .
.,Λ
------- J
j..
fundo latere divino, manet item plenus; qui
της
|x'îti
«vu j
ή χΐνωσκ
« ^ottjjv
fe ipium exinanivit Jefus Chnftus , qui in­
αυτύ βτήααήΉ, μη$Λΐη, άλλ’ ημ7ν «ναι^ιτυ^
corruptibilem & vivum ac vitas datorem fanicet τίς xrvwowi αντί, ης t^ajiiraT» ήμΖν o xn_guinem fuum in nos effudit. Pergamus dein­
σας icuniv ιχχίομ^ον η ττνίυμχ ri άγιον itti txcraoi
ceps ad ea que fequuntur . Sicut prius feri­
σΰρχα, μΐν^τληρις' >Ç ΰ^νθίϊ ri «γην, ^ζωο­
ptum eft .· Formam fervi accipient in fimilitK- 7iiUH ·■
ποιόν at μα ίχ βά^ια της &ΐχης τ^Λρας, μίνκ dinem hominum faflnt : ficut frpenumero di­
ΤτΑήρτ.ί ο κίηΐτχς ixuiiv InerisΧ*Λ®5 >Ç
rè xi, forma fervi non eft fervus. Si enim ve­
lit dominus induere fervum pellem ovis, vel
«φθαρnv , xJ ζνν, ζωής ^p’Ty®''1 «ϊμα aura es ίμας.
facere ut dilcumbat in primo accubitu , &
λοιπόν τη «χόλν$β · «5 «wj'psrén · μορςίώ ίβλχ
non velit donare eum libertate- ne ferviat ;
λαβών, C* ομαιωμχτι «Ερώτων ^υόμ^υος, ως χΛμ........ ;
non qnia pellem ovis geftct, ovem accepit ;
Γαχις «χον, μορφή όβλ», in tri SèÀti;· h
ι γαρ neque quia in primo accubitu difeubuit, idίίλον ^ίλήαΉ ο* χι^ιοί -κί&βχλάν èapàv <φ*>ο3*τ« , circo libertatem accepit
. ,- quia
.
tn. .primo loco
>ΐ «vaxAzvar άυτίν C.V τη <®*>ωπ>χλισ·ι«, χΐ μη £ri-Dfcà\t. Jcius Chriftus igitur dominus & Detis
Xh àurw «τ«»«ξ«ζ TÎ ÔaXd^v avnS, i tapi ri apoftolorum , cum accepiflet f>™
formam
m ifervi
—: ,
tyoptorat ri xcôârov, ααοόβαην, ίλαβιν' in ίιάτίώ cœna myftica fada, furgit a cana Deus apo- 7«·. ■>
ftolorum letus. èT ponit veftimen/a hia, éX cam
τορνπχλισΊαν αιαχλιθΗί, CA tbtu ιΛαβιν rXdL^i- accepijjet linteam praemv/t je·, hsec eft forma
i».
ρΐκν, δια η es réroy άναχλιθηναι αορνην · μορφάύ fervi : & fabitu inventui ut homo. Illic inven­
ou2 έ«λ« λαβών i Χ^τίς Γητίς, χι^ος <*ν, η,
tus eft fervus ab iis qui eum non quserebant :
©ίος
αποβολών, Jhvvk Τ&ζομφί» ηι> μυτιχα, non enim fervum fecuti erant difcipnli reli­
dis omnibus ( magna namque ftultitia fuif­
ΐγ&ρίται ίκ πν Îhxvh ό ©tc»s q<l aroroXw Γητίς.
fet, homines liberos reliquiitc omnia fua, &
τι&ηαι ra ΐμάτιαάυτν . < λαβών λίντην ίπζώfecutos efle fervum non habentem in mani
<τατϊ· çlutH t’frï ή μορφή rà^aXa* xJ γήματι Xpfbus argentum vel aurum ) fed illum ipium
θ«5 , «S «νθρωπος. (\£ &ρί$η ηΐς μη ζητίαιν filium Dei lefum, qui voluit linteo fe prae­
αυτ», ΐϊλοί · ϊγάρ ίβλω ήχολκθητο οι μα&ητά; cingere, & mittere aquam in pelvim, fit laf
χαταλιχοντις πάντα ( πολιίν γάρ λήρον , βΐ»θρώτχς
vare pedes iervorum, qui natura dominus, &
ίλά^ί'ρ»; tSaat to lira πά.τιι,
άχολχόηααι E non natura iervus erat; <μι Labitum fervi ac­
ceperat, in fimibindinem Lominulk fallus. Hoc
Ολφ, μη ϊχοντιζο χιρατίν άργιλον, ή χρΐ/r/oy,)
dicit, quoniam non eft unus lolus Iervus in
«λλ’ ίχ&ίνφ aunjS ήχολήθηταν tJ νΐ J τί Θί« Ι\τ8 ,
mundo qui pedes domini lavat , fed multi .
τύ χατηΐίξαμί’/ω διαζωβᣫι Xgtw, £ βαλίϊν υδ^,ρ
Ne igitur putaretur accerifle fervum aliquem,
es rw νιπτήρα,
πλαό«ν τής πόδας
£όλων ο
fubjungit inultos, inquiens : In Jim-Htudinem -j,tn ,,
ç>ùre xt'eios, χ;
ο φότΗ^ίλος, ολα/ΐω, η γηhominum faffui. Et poftquamlavit pedesapo­
μχ ra £»λ«, Ον ομοιωματι άθρώτων ς^οα^υοί · τ5το ftolorum, ponit linteum, formam & habitum
iervt : & accipit Z’ejiimcnta fua: & erudit eos
>/>«· ότι βχ ίΥσ es μονοί èaXos ί’ν τώχο'τμω, oç
myttice, inquiens: Scirii quid fecerim vobu?
νίΐϊηιττό$χς Jarirora, αλλατοΧΧο/. ινχ »? μη νομιl'o> vacatu me magifler & domine; lavi pedei
Concil. General. Tom. I.
Yyy
ve-

μ·>λ

i©7j

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

io?tf

veftrot, bf ©er dehetu alter alterius lavare pe- A «θή, δτ/δίλο» ιλα/^ττχκ,ϊπα>*«τ·?λι>$' d* «/mmL
des. Exemplum enim dedi vebitt ut ^uod ego fe­ fucri cvtfpuxoH fydfjfiog. μιη n w'xpw tiktoIxç
ti vehet tf vosfoculis, Qyomodo igitur quod ίφ daoroXt·», Tt&ict ri λότ/w, riw/ΜρφΙιύ, μ} ri

TliUf. ».

r»i f.

V·/. »».

eft exemplum, vocetur fervw, qui per fe fit?
χ*μ* τί δύλΒ, «Ç λαμ0άκ< το ζμάτζα, «ζ μΜίχνχοϋ
formam enim fervi & habitura oftendit : &
hoc dicit : Dodi vobis. Si autem exemplum λίγο» · γινΰηιιπ, τ/’ τπηΐwmc όμΐ9 i ίμ£ς Φ«*Η ri
μι ô ιπίβΜ , xj ·δζδάσ·χαλχ , Ι»η|> ύμ£ν nig ποδα; *
quod «ledit, eft fervus per fe fubfiftens , re­
χ, ύμέίς οφΰλΓίγ άλλήλων τιίς πόΐας νΐχτο/ο · cJ»»îf<y
quirat igitur Samofetenfis ab apoftolis , ut
acceperint formam quam dicit per fe fubfi- μαγάρ èfètaxetipiv, tva Stnotncet Cpûv, >Ç ip£g
ftentan. Deinde fubjungit apoftolus inquiens .*. notin. xôêç etw ri ντϋΐίγμα χληθη ό·ρ»oranç δϊHumiliavit femetipfum. Vides quid dicit, quod
λος ; μορφίώ γάρ δ«λ« , xj %*μ* ώπ'ί«ξί ' «ζ τβ»
humiliavit femetipfum ? at fervus aon humi­
liat fetnetipfum ; fed potius dominatio humi­ λίγ&' ©τi δζδ«χα ύμιν ‘ « δι ri ύχόϊκγμοι cr/t·liat , qux poftuJat ut ferviat .· ficut Pharao rans δβλο;, άρα λβτπδ·/ ts'î απο^ολ«ς avarrRtu i
Λpopulum
Ι____ Ifrael
.
,,
fervi tute oppreiTir:
hic dicit: ΣαμοαατΧ;, Aa/S»ynz; τΐιυμβρφίώ, ίωλτ^Η cjh>~
Humiliaûitfometiffum.tdMi eft igitur datus B ^tirany. tzRTtt
e άποΓολβς, λφω». /rtorrilocus
blaiphemis rejiciendi
1
j. hoc
l.__ quod
J dicit
J-..
. t>pa;, T/ Af^f/, ότ/»eww ΖηίΤΜΤύ»feriptura; occludit enim & obftruit os is qui
cto ; c
icwriy ù tutmvm , άλλ* ή δΐαποτί» tb
humiliavit feipfxm , faltus obedient ufque ad
δ«λ»,ά
παζτϊ cat iunt ÎbAXmi», ώ; ό Φαραώ r Γαρατίλ
mortem., mortem nutem crucis. Se namque utpote Deus flexit & exaudivit preces fuppli- χαΐίδβλωτιν. ινταυθα λί^«· orr tauris iTavUy«ciun fuorum , & inclinavit catos, & defeen- cn. « ί’δοΟπΐ» χΰρ* n?ςβλχιτφήμοις to τντμ àfàt~
dtt ut liberaret nos , qui erat liber , utpote τηααζ TjS ρητοί. «μφράττΗ it aamig · TitxHveiaaç tau­
Deus & dominus glorias, Jefus Chriftus. Cum ri», μίχΐι θατατΒ ôxMoos $*/4^’ /«"w >ί ό
igitur dicit, Fafius obedient, quia , ut dixi ,
Θιοϊ ίδοτωατισζ, xj ίΊπμωτί της δ'ίήβτωί
ixftfH
exaudivit fanâos fuos , ôc ufque ad morttm
cvn · Ç ιχληιν ùpatà, xj χχπβη, /ξζλκθαζ κμίς,
venit, ulfervarct nos a morte, venit inquam,
ad mortem, mortem axtem^rucif : propter quod ί’λΧθίρος <Sv, «;0f9Ç, χ; xtig/ος τί; δόξη;, Γηαϊς
Deus exaltavit illum : ita fane . Deus enim XtiTo;. cnzy otw λί νη ’ ùrixw ^ué^bos , ok ttjpfrait Deo meo Jefu Chrifto per David: Exal- ûirw, en ώτη'χχΛ r$ «γιο» aurS, iÇ μίχν 9ocv«-

IO,.

tere fitftr cales Detis ; & ftijper omnem terram CTM

rMff.

'7λΗ<κ
aça,o,us: tn,;.
fltr {«J D«, ,»limu ,U.m, ÏS Je,mr ,11,
nomen quod ql Jufer omne nomen: it fubjungit :
Vt in nomine ejus omne gente fletlolter ; & qux

7«.· »,

c>i>n ».

7·«·.

iequuntur . Glorifica vit eum & Pater .· fed
Filius Patrem glorificavit, inquiens : Ego te
glorificant jiipet terram^mcnifeftievi nomen ftutm
Pommil>nt. Similiter & Pater manifeftavit no­
bis CliriQttm, qui cum eo erat femper , tn
quo habitat plenitudo divinitatis corporaliter .

ηλ-^zy, tva euan ημάς tx θατάτ», parari Se
M < z,j
&«
o..,«■"» infill. »«.·· i

©rii γ*ρ Xi’yw tjS ©fjJ μα Iwn XyirJ 3ti Δ&fiti‘ ΰψωθππ «ri Tes w’pavBi · ©tes,
ht πίrav τύύ ·χ/ιΰ ή δοξασ-κ. ηη iri t ίιό *> · ©res

a’tzriy ϋτίρυψωιτί »

ιχαρΐνχη at/rJ ri on/xa, ri
p>f'p ray «»ομα* x} t’arayw. 7»a ce r<J όνόμκπ
auri χαμφ,η viv χ<ίνυ ' >Ç ri tξίί · t δόξαο-ο autw
è πατήρ · a>Xa' £ · wos rίβξαατ rir aaripa, λτγύ·» . ίγύ <Γί ίδο'ξαβ-α ht τη5 χΐς. ίφα»?ρωα-αρ·»
ri cnua ηις α»θρώτ·«.· tia-xuntg >£ e πατήρ ί’φαMtpawfy ifjuv nv orra atw αατ^ a« Xir^'v, ca w
xanuêt ir«y ri -κ^ρνμΛ της -ÎJrimns <τ<^αατ/χ<Λ.

Audite quomodo dicit fandus apollolus Pau­
lus myfterium. Habitare enim ait corporali­
ter Patrem & Spiritum fandum in Chrifto,
quia Verbum Chriftus caro fadum eft. Non
igitur quia Chriftus fadus eft corpus, di fee f-D^
αχούπ, wws Xt’^M ri pwijy» d z’rpds ariroXo;
lit Pater , ita ut non eftet in eo qui fadus ΙΙαΰλο?'. riyapawplaTixws xan««y riy παπρα, x;
eft caro: Verbum caro fniium efl. Et derhonri τηώμχ dr τύ XejrJi, ί ««δΗ <ταρξ
·
ftrat quod Chriftus eft immutabilis fadus ca­
ro, fempercum eo qui genuit,coaeternus, in Xd^oç d Xejrds. Β rapa ri-^uri^az m* rifyxa riv Χ<>quo habitat omnis plenitudo divinitatis corpora­
liter. Si qmt igitur non confitetur Chriftum in
rarne vemfie, bic eft Anticbriftus. Non in fer­

vo inhabitavit, fed in fando fuo tabernacu­
lo non manufado quod eft Deipara Maria.
IlLc enim in ipla rex nofter, rex glonx fa­
dus eil pontifex, & manet tn perpetuum, fe-

fdv, tix t’xarern d πατήρ τ» ^we*9Zû»a/ τ«δ

cepit . σ-αρξ ό λϊγκ^ΐγ^ί. χ} δ^άχυσι» dnaffxm ό Xezrds
γ»Ρ% » °’« οα«>«/δ/ος
τί
^υνήταμτ»;, doaurd xan/xf? τα y ri πλήρωμα rijs

■θίοηρκβ-α^χατζχώς. e» ni h άχ ο'μολο^Η Ι’ηαοαυ
Xe^dy dr cepit ί’λχλί/^ο'η», «ris f’r/y d A’vrZ^tzros. «χ «ςδϊλο» friaxafr, a’M’ da r» oty/a αιπ»
mtl mgrefiut in Manila, dS ater na redemptione
inventa. Ex ipfa exivit Verbum fadum pon­ extudi τί α’γ«ροχο<ητ^, η τις /rir ή θϊοτίχος Μαtifex non fecundum legem carnalis mandati » gpza’ t*H da auri» e βαστλΛς ήμων, ββαϊλ£ςτ*ΐ

led fecundum virtutem vita: indifloliibilis '

FaÎlum eft Verb <m c.iro , & habitavit in nohi< , & vidimut glorum ejus , gloriam quafi
unigeniti a Faire, plenum gratia b" Veritati:.

Hanc gloriam ndigni hint ut videant fervi
«Lemonum, gin le praecipitaverunt ; qui di­
cunt dominum
-i.r elle fervum, aut unum
cotum qm pr.tc.g..c ;< eximie iuilificati iunt:
η-Ίΐ ,nim in nos occer 1cr;ptui.i, ut formx
h ivi ikdamtts genua , & .nircrrus in ipfo :
non ςπιΐ’,ι edocti 'iimus habere Deum alium

δοξης,

α’ργκράί ‘ tÇ ρφίιΗ w ri δζίιχΛχΖ? »

άπαξ (icû\dùv ùg ri a^-'a, >ç a/«y/a, λύ^ωστ’/

Χρα/4νβ>« προήλθίν όξαυτίΐ d Xd^oç, oÇzd/x^uof
a’p^/ipÆ;, » xari νόμον dr ηλχς cepxtvr,?, άλλα
xari ζινχμιν ζ^ης α’χαπιλύτ». yiymt &<*ρζ ό λόyos, Xy ΐΐχό'^ωσίν tv όμ~ν, χ!^ Ζ-θίατάρΐίθα τίιύδοξαι/αυτ», δόξαν ως μονο^ΰς παρά παΐ;θί, πλήρη;
χά^ης, χ, άληθίΖα;. ταΖτη< άναξ/οζ τη; θίωρΖας
β/ δβλοζ rÇ,'xatrxpnpr/Zvv ί’νιω^ δαφνών,, οζ Xtyc-vτϊ;,

(

CONTRA PAULUM SAMOSATENSEM.
I® 77
i «Ht
χατ’.·
ιξ«Ζ- Λ prêter Deum noftrum . Non
τκ, swxt^/tfrwΐβΤικίίλ»,
t ,

expirviTMai
itiaenw μ
•i'ypaftnv i&t&vityo» *• ογαρ
vna ημάς iiipnee
ypaφ4» im μβΡΦΧ άίλΝχαμ^ρφυ
χ.·μΰταμ5μ
drot/îi^* &'7>«p t
> I^HrÔtevcnpey,

τλίώ nu Θηο ίμων. ίχ άγιος «νθρντ·;, irt iiΛβί ιτβΖχα» s* ipatàv, 1$ τίώ γηΐ ' $fol ii, ot nt
qpoaàv xJ τ/ώ^ν mx tmivntv, a’xoAstOwray fxexôTU^ty rayn; niî edparô Ç ol npomwouHm άυηΐς.

riperuets H· τ»

Σαμοσ-χτίως.

1078

homo fiujftus , neque fervas fecit cosium & terram :
dii aùtem qui non fecerunt cteium Ac ter­
rain, pereant fob omni cœlo, & quiadoriu^ ■
eos.

Qu

λ

s τ i ο VIII.

Eût/axa^ dr n"; Αογγιλΐνς, err tv τ» iορτή ,
Kepermutt in evangeliij, food in fefio, ctmt i”· ··
ίωδίχκτης ίνηςτί liyri, àvtftn Γακτφ , >Ç Maeia effet
_ Jefiu
. _________________
, afeendit
_____ Jofepi àJT .
duodecim annorum,
μίηρ τβ Γχσ» ,ίίίοτίϊ; r«?uXataiU; ΓίρΜταλιίμ. Β Af*r'* >"^ter Jefu a Galslaa in HurufaUm t
, remanfit
x} «ό» fttXifoHrav vif wtupas τί« îepriç, «Ζχίλθβ» tonfummattfyue
F‘
‘‘Γ~“ diebus
J^L“‘ cunt redirent
J

uirorpeck τ(ώΓαλ<λα/'αν Ι'οχτγφ Μα&ία,
Tqriç ii àttipumt cr Γιρχαταλήμ * xepXopiÿtÎwy
dtjity, tio^avàurivùiTfriwoiîfièevçti. «νίίΖ t{»jΤ7»β·<η*αντ», ι^ι{χ ιιργ& πΐςγνανμοις > vrf'rpt-

rnç · Sri 4»ίΧ αϊη$ η μήτηρ αντί * rt t χο/χααί Ϊμ7ν
ζηα , βτί νί&ΰμι$Λ ίγύ τ» iÇ β ττΛπίρ σβ ζ^ηιιϋτκ
η ,· αρα i ζτιτύμ^μος υχβ
yovle* c» ηΐς
μ««,
& τ» σαυβί/α, τίίτ» ημΰν φρασχν, χ«;
ii <b
άυτίν icfyxÇM π» ί«5«αίτΪ, ι$ ζχτύμ^υοτ,
Γ
"
. βΖ γονϋί νΐυκννη, iwf tj/pav ; ci βτκ
3τκ ίναργρς
άναρχο;,, X?
«rurar I/o; τβ xa'Çoç» ό τβα>, ο’ία >αρ, <χ$ΰναiiv *γλ» sx τί; ίζ» σβφίας αν^ογί&Ιιυόαι, ον τpo­
is cv ή μορψ») τί δΰλβ, (α£ σωκλογίαω, λίγων *
err πόλις i νομοθίΤΗ, ν'; βαστλΧ;. ίη οικία μ&
■η» τ» χτ/γοπχ. οτταυθα wiwJfxaiTx, βτι άνυsroraw λίγετς , in α’νιχ») · ί iwWv η πράίγμα id
ορατβί, )Ç βαίίζΗ, >$ ζητΗΓΠτ,
Æpi-fo.

A’râtfarr; n. τβ Πατα

tuoyucrtu.

puer Jefus in Hierufalem , & non cognove*
runt parentes ejus: exiftimantes autem illum
efle in comitatu, venerunt iter diei, & requi­
rebant cum inter cognatos & notos: & non
invenientes eum, reverfi funt Hierufalem, &
invenerunt illum in templo fed entem. Dem·
de fubjungit evangelifta , inquiens ; Et dixit
mater ejus ad illum: Qpid fecifti nobis fic?
ccce pater tuus & ego dolentes quzrebamus
te. Si fuurebatur n parentibus inter notos tl in
comitatu, explica bocnobis, auomodo cum opi­
naris duodecim annos natum G fupturn, proptor quem parentes dolebant yuonfaue invenerunt,
^,c
’*e’’
& f* aternstate cum Pa­
tre ? Scio enim non poffe pbilofophice concludi ,
quomodo * forma fervi ft, quam conclufiiii, cum
ais, quod civitas non fert leges, fcut rex ; ne­
que demus cum eo qui eam ecdtficavit, operatur.
Hic duodecimum annum agentem neque fire fapoflofi dicis effe , neque potes : quandoquidem res
0Γ videtur, ÎT ambulat, il quantur, tl mvtn-,
ta eft.

’ id eft qao.
modo forint
ierwi lit , Si

non ftrrtu.

R. E S P O N SI O.

Num de re qttæfita contendit S a mo fa t en Πίώ ζητημ^Μ >9ρ«γμα·ηςζμγομαχϋ apa ό Σ<ν iis, an de verbo? & tiunum ex duobus quscris t, «fuiu
quid auiavvA
m i fees «pub
qua: uvu
non poflunt iiu&nii
mifccri ,
juocrar<€«, i Af£rv}
U ταντβ
ΐώ, τί μίο-γ^ TO «μαι«, «τη φτ,η νυγγίων^ confundens notionem rei, de qua interrogas,
Si alia in aliis admilcens ? Sed five , SamolituuS^vw^v τβ fpvnipfyiay iq φομισγ&ν «λλα ο
«λλβ/ίΖ *λΙώ ητέ tree} Af'^tv, «π irtù ^άγμα- tenfis, de verbo interrogas, five de re; pofuifli quxrtionem ut refeondeam ; refpondeo
ης ίρωτάς, ΧΒροΐτ^νας ήμιν ινα (αηαμι . λΐγω Deo duce. Scriptum eft: Zn die tribulationit rf*{·
euùCfeJ. γίγραττΐοι, èr ^μίρα ^λίφιώς μα ην mt λ Deum exquifivi inanibus meis nofle coram
0fOV ^ζιίτνα rt»; χ^ρχΖ μ* » ιυκτίς ΟΛα^τίον eo, & non fum deceptus. Deipara quidem reύ/τά^ >$ «χ ηχαπίθάν. » μ5ρ δοτικός vires’ρμ^ί verfa eft ut quxrcret dominum fuum , dc
■ην κίοαον αντπς
0foy ζχηύτα , την 'βμίμίμον Deum faâum filium fuum : ipfa quidem
pedibus circuibat quzrens non abfentem ,
αντίς νίόν ’ α’ντ» fjfy!> vit
ιπιζτ.ηυσα
ficut ipfe dominus docet , cum ait : In ii> f**· *■
■ «χ άκολιμηανάρβρΜ» , νς ϊάάσκκ ηύης ό χι'^/ος, qua f atris mei funt , oportet me effe . Tho’*
οτι er η7ς ri αηατρός μβ
μί «να/. · it θ»- mas autem qui dicitur Didymus , manibus
μΰίς ô χολάμ^ος Διίνμη; tçFs χιρτίν auri , fuis exquifivit eum , & non eft deceptus ,
attre&ana,
C*«vt7w αντί /ξίζιόιτ,σ-εν βίντον, iÇ βχ ήχαηίθη, carnem
--- - Verbum
---- --------— ■> r·profunda
—>·■■— Dei—in
σα>ΧΛ w λόχν ψίλαφ®'·', πΐ 0<χθ>» ηυ Θ.5, Ε Ptolundo intra divinum latus mambus Deum
quaerens. Tu vero ,Samofatenfis, deceptus es
ας η βανος t<ru ττς
χλΑφαί τνις χιρ-< cum audifti formam fervi, & fervum intelleciy iunù tχζν$£ τ®> θεόν . trù δί ο Σααοαα- xifti hominem per fe exiftentem. Quicumque
τ£ς ice&Twou Λχοΰων μορςίυί δ^λβ , κ; έίλον igitur i pium dominum quaerunt , cum inve­
cs'oWac âvSpwirw &ien0ranv. osoi ojjj ζτ,ταην niunt , eum invocant : tu vero quia audifti
avrey τ»'ν xuoyw, Luiχχ £ρωην άυπ·;, ιτπχ«λβν-_ formam fervi, formam per fe exiftentem que­
rist circitis invia & prxeipitia , fervum pro­
tui' érv le'drutsoSOTcy ζητ«ί μορφ/tv έβλκ αχβpter formam fervi quaerens .* R.urfus praedi­
<τα», πί£ΐ<χγ&ς ανοί/ας , κ, κρημνός , ίβλο^ τη ctum fuit per prophetam , quaerendum efle
μορφή £ηί$ . χαίλιν ^ΰίγράφη èià τβ ασροφτ dominum cum clamore .· ait enim mater do
Concil. General. Tom. 1.
Y5 y 2
mini

I
«ο?*
•/w l>.

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

wini mei Deo meo: Dolehamtis faarrWw *.ΑΤχ, <ητηθ«ϊ«

Scnpaun eft aum rnOfce prophet·.* 2»J>ritn fonAo clonuvtnmi > inquit » & rwaevraxe
iw: bt
mho MKMwrviM mt; dr Wic locu­

m

tos fient tu. Doothiiu autem
Deus optnipo»«M erit memorial? ipfortem. Vides ubi inven­
tus eft querebatur cum clamore? lUic locu­
tus, eft eis dominus Deus dicens: Stporebatis

me; oefeieiatis quod in iis quo Patris met fit»i,
. oportet mt effe? In dome mea repererunt

oh;

loSo

uîtÙ

χλαυθμ·* My"
...
~ β»
— μ» “ Θΐρ!
- - μ», 3τ< ·ί$υ>
<
γάρ
Η fMW τϊ
Η^νθ« ζηηαϊτίτ «. ytyp**nu d» ιώ «οροφητη
QW,
C* ιη&μκτί *γίφ ίχλβΰιτκν^ φ>^
r» 9 £ Ηίήθητάχμ», d» τμ οιχμ μ» ϋριηΐν
μχ. ^ ίηό ίλόλητΛ «p«s «νής. · ii xitjoç i
Ôeôf · τατηιψάπύρ îr«s μημοιηινον ά/^S. èpâs
τϊ £pibn ô ζητήύ^υ·; μπά &αι&μϋ ; îxh ίλα-

λζβ-ty ο&ηΐς jÿejtej ό ©ιός λίγο» · t/ St» ι£ηait per prophetam: Inevangclio autem dicit:
In iis quo Patris mei fiunt, oportet me effe ; om­ τηΗ μι ; ûx ηΊίκη, φηαιν, Sri or η7ς τϊ ταnia enim que Patris funt, ipfius funt. Sive τρός μ#$£ μι jJwu; cr τ«5 οιχω μ» <£pt<ràv μιί
igitur Samofatenfis de verbis contendit non λίγα ità τί β^βφήτ»· cr δί /^ιγγιλιοις dr t»7j
oportere querere dominum, qui· homo eft, 'τϊ οίΛτρός μη fâ μι hvou » wm
.wr„ γάρ ___
ara ΐχα
ficut ip(ç dicit, ecce fcriprura demonftrat ei B
ilfri
„ Jy
λΧνςάμφοquod Deus Ht, qui quzfitus & exquiutus eft
- ~
. - - ■■ ■&. inventus âbiis qui eum quxrebant : a Samo- βητεϊ ό ΣαμοσατΛς, μή έΰν ζητίϋβθα» τ» ν χόtfw,
tTti
άνθρωπός
ιην,
ως
a
’
un'ç
λίγοι
*
Ζδβιί
fatenfe autem & ab iis qui eum fequuntur,
difceifit. Nossutbm qqanmus, ut habeamur » τφαφη Seéxwrtv «υτ<5 οτι Θίός ό ζητηθπς
ί’χζητηθ«ς, »Ç Χρί’θη παρά
ζητ»αΰτΜν Μ àrè
et taro nos digni qui eum inveniamus"; ficut
Philippus dixit Nathanaeli : Quem jcripfit Moy- it
τϊ "Σ«μντχτί(ύς άχανίΓή· ημό<ί it ζχτϊfiei & propheto, twtnimus Jefium a λ'αχαpfyj , "ya α’ξίωθωρφυ
όμϋς , ως ό Φ/λ/χτος
ΗΧ( τώ Ναθαναήλ, ότι ον ί^ραφ< Μωϋατκ tÇ
οί χχνοφηηΜ, £pnx«jjty> Γησ·ϊν τον <χ Ναζαρίθ·

Πρόταση θ',
l/S).

τϊ Σαμοσαπως.

Scriptum eft in Efioia: Dens magnus «ter­
Tsyporr-mt er nJ Η'σαία φησι’, λίγ&. ο Θίός
nus non efuriet, neque fatigabitur , nec eftC ό μάγος, 9 αΖάνιος , « πνοασπ, βπ χοχτοοη ’
inventio prudentiae eius: ficnptum vero eft de we iriv tâ&ptfftç της φρ·νή<τκ»ί άι/τ» . ^fypa-

Jefu quod eiurtvit & fatigatus eft, five lacera­
vit: Deus autem zternus, ut prius dixi, non

efuriet neque laborabit.

<9Tut êt "trtfj. î»û I’wb , err xJ îitdvtur X? îxo- .
Trâcmi* o Ji xtiewç αιώνιος, ω;<6ροόϊπ», i tmνάατι,
xotmvh.

R.ESPONS1O.

Mt-

Α’χόχ^σ/ς θ', τν Πάπα £Sswutriv.
Scribit apoftolus. Non ego laboravi, fed gra­
G άπβτολος ?φα’φ*< * ·η μ ΐγύφνάην tMirtatn,
tia Dei mecum. Gratia vero Dei non eft· ·*τ“α>λ’ η χ&ΖΚ τν &tv ή σαΰ t’/jtoZ. η if χάϊΚ τϊ Θίϊ
$··»«, id eft qux non fubfiftat, apage : quo­
niam quod non habet hypoftafim neque la- «χ ί πν α’νυπόταης · μή "ftcen ’ ΐχ^τνάνντότατνν civ,
bocat,. neque laborem fentit: cth millies quis νη χοπ/α, Sre xoe» α/θάνίτπ/, xàv μυ&ιαχ/ς μηoperam det ut reoeriat aliquid non fubfiftens, χονιίοτταί τις £pt<v àvm'ronv χιννμφϊον, χακιωνν
five non habens hypoftafim, quod moveatur „ èevanu
B>lli oδπξαι
„
’ W<F
ά<ρ’ îau?^> β„ ---------xivouÏTUt- τη άψυχα ,
& laboret, non poterit oftendere.· inanimateD^
^^άρΛ, tn χόζν α/οθάπ™. <W
e le ac nutu luo non moventur, live tibia ;z,;,
«r~A,
’ «-r»
οτι Ttyf·
lit , five cithara, neque laborem fentiunt , ιιρος Ποώλος<τ«υ·ς civ /χλομής^ράφ«
"
σόπρον
πάντων
txoxioura* in ίγά
* αυθίΐ ιπάSanctus vero Paulus vas eleâionis feribit :
Plus omnsbui laboravit & fubjungit: Non ego, γ*τ α’λλ’ ή X»tK τν Θίί η σύιμοί. ypà^teitri,
σοφών, ifûfjfyooç Τν Θιν άποΓαλΙώαι αίυτψ
fed gratia L':i mecum. Scribit etiam unus ex
lapientibus, dcprecans Deum ut mittatur fibi τίώ σοφία» αχό θρόνων άχίων , < από υψυς δόξης,
lapientia a fanilis fedsbus, & ab esaelfo gloria, ο-αωί ανμτχρνοκ άυτύ τυγχοτιάση, ntù
τίς χάut fetum fit, d? Jecum laboret. Gratia autem
β,ιτχς τί Θιν, η τις txowioot erui tjS Παύλω τύ
qux cum apoftolo Paulo laboravit, dominus ά«ο?ολω, η xvprôç tn Πίύμο. η «.γην. Ttd Îi του
bpiritus fandus eft . Quomodo autem Deus
elunat aut non efuriat , comedat aut non trtevUrai τη Θίόν, ί μή irwainxi , η φαγάν η μή φαδύκανι φράται, οι Sa διότι
comedat, nemo poteft expromere . Scio au­ γάν, TW Ç’oeov
tem Icrwtutn effe quod dixit Deus deorum. γίγρ«χται · cri ππιν ό Θίός
ΘβΛ , iàv ΤΗνάσω β
Si cfuritro, non dicam tibi : repetimus autem’ £ μή tret &iru. dCp/σχομ^ it on άνήςίτιν i&tcn Incumdcm efle Deum Jefum Chriftum , qui1 «τ«ς ό Χί>Γ95 ’ on nwàroç, vitvi ttxtv on Tuvtii.
cum efuriflet, non dixit, Efurio ; fed acce­
dentes angeli poft tentationem,^ miniftrabant α>λά «ρΜτλθόντΕί ·< κγγίλοιμίτά τη πνραιαμύτ,
ei. Scriptum autem eft : Numquid carnes tau­ itrpww αυτά, γίγροππι δί, μη φάγωμαι χρί« τκόrorum manducabo, aut fangumem hircorum po­ ρων , η αΖ^ια ^άγιον ττίωμαι ; ώα-ΰ φησι λίγ& ό 0ής ’
tabo Sic inquit Deus .· ar non dixit ; Non
α>λ’ ήχ hxîv οτι νχ ιφβγοτ^ α’ψΖδης γ«ρ άΘιός.
manducavi , Deus enim mentiri non poteft .· άλήθ«α γάρ. παρΐ&ναν Α’βραάμτβ Θ(ύ n μοeft emm veritas. Appofuit Abraham Deo vi- y«ejov ô ίποίηϋ-ί, κ,' τνςάζύμχς ΰς ΐπίμψί Σάρρα,
udum quem lecit, & azymos quos Sarra'co­
dera: ; δί comedit Deus iT non celavit eum χ; *vorjfy ο Θιος χ, »χ άηχρνψιν άυην, οτι r zravrXjCtcuo/ «7*fC i
£pai }
‘ςκί τη Σάρρα υιός.
qued faHwuj erat- Revertar inquit, ad te m
àxvtTt

CONTRA PAULUM SAMOSATENSEM. .

ro8i

1083

ίτοΜλ&τομαι *ρος«ό dtvpttf. i/dAitrai, & Mebit filium Serre uxor tua. Au* irty
·
· «ίυνός
· · drtv
·
> _ lût
—
φοαφόο
ort
é·-λίγων
μαδητάϊς, dite Deum. Acyeriar, inquit, ad te in borei.
An non liquet eumdem efle qui dicit difeiirt ύτύγω $ ΐρχομαι «pôc
*r
pulis, Pisda tf venio ad tht/, Ç affumam vos Jw. M
μαα ύμ£ς μττ îpl·; »χ · Θτ4ί d afsptàfe, saw w· rwr«Mr? Hic eft Deus qui dixit.· Si efitneroTï·1 4»
Ntew, d μή rot Amo* «Jm irt xi iai iVb&ivni non dicam tibi ; luem eft, & non eft mutatus
«W; · λοΖ* >
θ*·« W Μ*®’*» faftus caro , qui eft Verbum Deus, dc efu
Mt. tot Aim Sri invil· αλλά xJ rlw
im>- rivit volens', & non dixit, Efufio ; fed Ac
, k, γυμβίνα,
ξαιτΰχν ok loturoy famem pauperum 6c nuditatem & hoipitalitatem ad fe refert, cnm ait : fytamdtx feci- M*‘,k **■
awt^tpec» Asyewi; on
«> xotvvrn tvi φ disXfiis uni de bit tratnbxi mei t minimij , mibi fe­
«mJ» μα
Aa^tsw, »μο< f<w'nat. πλΙώ>7- cifla . Ceterum fcripttun eft de hominibus ,
ypoCTTtu tu αύθμώτατ, art, in τηνάατωστν, lin quod non efurient neque laborabunt,/Ÿicut ait
expediant Deum , mutabunt tn- ‘i·1 no­
xorraffws, <im7v, «ç
H'tfweç · orr ·» Ëfaias .*
υΐομ3ρ>ονης tw Θιον, ά^λάξητιν i\uù, fitStoui- ne ·, ambulabunt , 0* non efxrjent ; current,
•nu i£ d neevxrutn' Spoyuvnu 1Ç u xovtsrvrtv BdJ* non laborabunt . Tempus eft ut dicat
Apec aot τύ ΣΛμοτκτίΐ tirfit τίν «.’jrareÀav , on κχ Samofatenfis , quod apoftolus non expeâa.. vit Deum , quia feribit : In feme b fili . > c,r. »>.
ΰιπ'μ&Μ τ» Θίό». τρατίΜ
Atyuv, en ce At- Videt quemadmodum hic apoftolus nec aqua
μά
J/4*/ ·
Q«p™- fi.tim explebat? Qui autem expedant Deum,
ζίη; o7 it vo»/4fcoynç w 0fôv*, « irecvâtnei βα- non ehirictu, inquit, ambulantes, neque laίίζ&ης* in xo»td<nwr f’i^wnc, «ç ytypentut. borabunt currentes. Quare igitur, inquit, non
tJs/,ΊΪ eu2 àpa ùx èjfynvn rtS »τοτολ« rarnt, w~ funt hac tn apoftolo fafta ? quin potius ficut
σΐν ; βίλλ’ wç ^ρ«φ« όπ xJ ‘^ΐην Ctmxiynart ; icribit, ter naufragium fecit? Hoc perfidiam
tuam convincit, quod Chriftus non erat ho­
τίπν jrotfî σ» τ(ώ χαχοτπΓ/αν ίμφραγ^ναι, οτι μ mo fandus, fed Deus fandus . -Paulo enim
4
α»5ρωιτος ΙιΖ άγιος i Xtiroj, «λλά &ώς βγιος. τον' cibum homines praebuerunt , ex quibus eft n,ir,a·
γχρ Πβϋλον TW ίιρον atâpuirot t? taut αν , «y inv’ Onehmus ftudiofus m miniftrando apoftolo.
«ί ο’ φίλοπτοΓολος Ο’νήοΊμο; , ο ατηάαΐος ττίζ)i Nihil horum in Chrifto reperimus fed reperiliti θίρβπτΗβν του άτοΓολϋ. rwuy Si ùXt'y Xej-• mus qurcumque in veteri feriptura fcriptalunt.
rxo^u ,irî Xe/re . βλλ’ &ùffKOjjfy> οτι οσα c?, Deus ipfe reverfus eft ad nos , qui reverfus eft
τη ma^eiôt γίγραττηι, Άίγα»* · Θκί, ό a’unç ad Abraham in horas : qui pranfus eft apud AbrAhatn, cum venit ad nos, efurivit. qui di­
ίταηλ^ί, <wfK ημάς , ί
Α’βραάμ ιτοοίίλ- xit: Si efurioro non dicam trbi. Verbqm caro c»·»/ ■«.
9«iv Uç <3pai' ό «pajxtfV «ρός Α’βρααμ , ίλθών' faâum efurivit , qui dat cibum omni cami rl*r
rBpôi ήμίς fTHvaotv , ό tipvuo; , tàv Ttevaeu, è Jefiis Chriftus. Extrufie ergo funt machina r^‘
μήηι fia», <βφζ 'fyôpfyiot ο λόγος tmntriv,, tiones dololx Samofatenfu.

«ηάπβι».

ô Seins ‘ÇWiù τβάτη σαφχΐ Ι’ητος ό Xtrός. aire
ιτβίβλίωηιι πάλη at enatabat του Έ,αμοταπνς.

Προτού 7.

τϊ Σαμοβ-ατίωί.

Q^c r ι τ ι ο X.

Ύ'τηλαμβάνω
οτι τλέίη τάνηΛ Πι ος
Exijimo, · presbyter, Petrum apoflolum, mz- » o f«eicui»,
ό ααόςολος wc«Jv τϋ X^cS μα^τ^της
τΐιύ Jtttij. pote difcipuium Cbrifli, pitit μιτη amnes gla- £"
ur iXetrâ JoIÇav. mint Si i λανθαν« >ίμχΐ, α’λλα^. ’ nam Chrifti novi])e : boc vero non te latet ; ima"ut ·
ττλΑον ιανπ-ν ΐπΐϊασαι, οτι άσφαλΐζίηι γράφ^ν mo magif quam otnnei alii fcis: quod Lucar in
ailis apo/Morxm confirmat, rum fcrtktt : Stans
*
Ας τύςττραξοκ ô Anxii’ οτι trn ό Π/Çoî iniraivautem Petrus cum omnibus apoftolis : CerTtoy λίγων, άο-φαλωί οαυ γινωστατυ»
οιχος Γtiilimc , inquit , feiat omnis domus Ifrael ,
'
qwiA, ότι ιζ X^fsrov χζ xvttoy άυτίν ό Θιος tirotr,- quia dt domiputn eupi & Chriftum fecit
rt, τίην τ» Γ»<τΐν όν ύμ£ς ίΥαυρωταη. Avi ouu Deus, hunc Jeium , quem vos crucifixiftis .
Lhc igitur nhiis ,presb>tev .quomodo bic accufabis
ήμ7ν tapttrfiÛTU · wJi αρα ce πίτω ημών καταγράnor efle extrufos , cum fic tradat oobn apoftolus,
ψΐ, «χβολία* ότυο7 τνατοςόλα παραόώτανης ημΐν
ut j cient er C7 firme teneamur faflum Chriftum
χρατΑν μίτβ γνώσνως χ} άα-φαλΑας ην $>όμ$νον
dominum a Deo quem Judai,crucifixerunt ?
Χΐιτόν χ} xtipioy ûrd τϊ Θίΐ , βν iroupteera οί
Qua enim b vobis fcripta funt ; Deum habent
l’iiSaîot ; τ» γάρ ναρ ύμύν γραφίνηι Otii Ιγοι ■? crucifixum, b coaternum Patri. Ipfe vero cruw ΐταυρωρ^μον,
arwaiStw τύ ναζί. àuxk Si " ctfixxr dicit Maria : Noli mc tangere ; non- 7. 4». >0.
λίγα ô rnype^HC, μι μα α ατ«, φ»α·ι τη Μ«- dum enim afeendi ad Patrem meum . Sed
eja. «τ» γάρ αναβιβηχα αβρός τίν ττατίρα μα. «λλ’ voi dictre non patimini quod nondum afeendit,
ύμοας tôt ώί^ίθι Απύν , ότι ότω βαιβη . αλλά fed ubique fcribith ; coaternum effe Patri il­
lum, qui di.it, Nondum alcendi ad Patrem
γράφίττ αοανταγη, ότι cuvaiStoç bZ τ« ταίξος ,
meum.
ό' λίγων, »τ« αναβίβηχα *>ρός τον trompa.

6*

e

A’ewteAns /,
0'τι μδβ ί^-ραψα ,

τί Πάπα ùmnxrin.
γράφω, xj όμολογύ, χ} τι-

$Άω, xJ xnourru) cuvaiSm rd ηοίξΐ riv XtGov, τ»

Responsio.
Scrlpfi, A feribo. A confiteor ac credo, &
praedio eoarternutn Patri Chnftum unigeni­
tum

·

/

‘

1

j

,

10S3

F/ir. it.

'7··*

7»

1

DIONYSII ALEXANDRINI EPISTOLA

1084

tum filium & Verbum Patris . Verumtamen A μονοφυή itor qa) Xoyw iw τβξόί · .τλΐώ nStvi
-..IK
k----- ;-------- m...
—
αόρπικων ùn ίγραψα , Ùîu’Sî vafirot, xfyrnr
nulli haereticorum
fcripfi
, ficut neque nunc
feribo tibi. Patrem quod non fciipfi, accu­ Ttctrtpx. rt oui 0 ix fypot\l& fot κχτπγ«ρϋς μη ; α
las ? qur tutem fcripfi , ingenitum ■ Quid Si ιγρχφα, γνω^ζ^ί
ποφ ίμοι fi<rtv. iii St «ς
igitur aguofeo, & apud me iunt. Ecce in te
xatrùa/· οτι χχτ ίμϋ »$βλίχ«ν’
impletur, & in iis qUi te fequuntur: Contra ft τληρίτια xj
ό πι'λη· >Ç «ί fjJJt ί’ψαλλον cr ttivovmt loquebantur
[edebant tn porta , & in οί
nw pfnllebant qui bthabant vinum: non in nje ηςτνν οίνον" ù xxr tμ» λΙγ&·> <χ>λ« κ«τΰτ«Θίΐ.
dico , fed in Deum . Neleio quis tibi hunc ix tuix τις σοι ίχΐραβ-ί. το ηθολω^ον τϊττ ί[ίμη
aâum turbatum^ impietatis tanquwn pocu­ rr.i «c-fiifiotç ^erxerutrc, μη youv â λίγ^ί ' ί^ρχlum porrexit , & tenebras offudit ut non in- ■ψα Jdxpc-ci >d eu τη trrroXn, <w?di ftu iÇ rtwru
teiligercs quat dicis. Scripfi enim tibi in epi­
«νττγρχφχ;, οτι ixav λίληθαί ω tTtiïpi. «χ
ftola , ad quam hrc refcripfifti, quod volens
teipmm decipis, o amice. Non dixi amicum οτιμιτρίτβιτίρον ittupov fettov, αλλ ας ιτιρον οντκ,/
tanquam eompresbv tcrum ; fed tanquam al­ ω ί’ρ,Γίθη ιτχρχ τηχυό*. init pt ίφ’ωπάρΗ;
terum* amicum , cui diâum eft a domino : B nihut σΐιυ&ίύ ini rlkùSiriynfiv, τί η όρνιων ■>
Amice, ad quid jentfii ? Accedam igitur, duce on >C Xe>co> >ζ xtf^oy oàrnv ô Θιος tvoîwrt'’ ytDeo, afl exponendum quid fit quod diftum yfKTtTïii on Jiru-Î ό θιοί nyenws τνν κόσμον, «Γ»
Cii.· £t Chn/ium & dominum fecit eum Deur.
τκ ùôv «ori τν μονο^υϋ tSoxtv tin τόνκόσμον' γιScriptum eft : Sic Deui dilextt mundum , ut
filium [uurrt unigenitum daret. Faéliis eft nobis yovtv τόμ7ν &ς &ίόν c Xe^ô; Γηιτίς ο ων t^fi Χβιin Deum Chriftus Jeiiis , qui eft temper rec κιριος ' xj ήμάς ί'^ΐοόμι^χ αυτί λαό;, οι ιτοChriftus dominus ; & nos lacti fumus eius τι «ίς <®*β'3απι TtKft',<ù(jfyiOt ' vuù Si iττ^ράφημ^υ
populus, qui aliquando eramu< ficut ovet er- ietî nv irotpSfa il. ι’τ/axoirey îÿ
>ψων » m
rantei ; nunc autem cor.verfi fumus ad pajio- yv β'/nt aw Xciec'y xt'proy f’tçtrpâ^np^ · ήμ7ν Jftèp
rem & epifeopum ar.imarum nt;lrarum ; con­ ιγ[ΐ·η Xfirc; xt’tics. * ωστιιρ yxp ήμ~ν ι$σνν&η
velli fumus ad femper Chriitum Sc domi­
irtxtSto:’ 6 ink, ùv «tSw eèurtii^fiiμοι fèçart*·
num ; nobis rmm fachis eft Chriftus ;domi• >;uf7; «x r.ffipj παλαι λαός αοτ? , χαθοτ»
ntis . Sicut cn.m r.evn natur e’i puer qui erat
uS: . ό λο^ω ααρηχ&η ό λογος Tb πάξός,
filius; fie qui erat artcrims, fac'ttis eft nidus
in ialutem . Non eramus nos olim populus
χ ι1^ άνω άγιων ττν&μοίιι.ν ττλη^ι·ς . αλλά
e;us, quatenus eum iynoiabamus . V^bum λογΐς ω: ΐχ της ύτοτάιπιος τν ττκξός
«
Patris non V erbo produCbim eft, f. ut mul­
γαρ χτ.’-γο; ό λόγος Ι'ησ»ς ό ΧςιΓος · Sti ως χλη$ι~
titudo tupernoruin fpirittium tandori τι: lcd
cum fit Verbum , ex fiibftantia Part, ’'mi­ > J λαί'οίορόρ.’ τύ Xetr^· ί’τπ άρα £ iv ι^χλησΐ*
nim eft : non enim creatum eft Vcibum fetus ί’αμιι ?a'r <c.7fi rf κτίση itxpà tiv κτίσχ.τα.. xj
Chriftus. Qtiamobrem tanquam veroChrifto d, χατ; tc> Σχμοσ-χττχ , tx at. iiin προς τίν πχηρα,
lenimus. An accutamur quod cieatuia-fervi­ 7Τ6θί· Ιιΰ ό fitreat, ό τατιίρ μ» ό 7μοί pfy.fi ; (4γχρ «
mus ptirtcr creatorem ' Et fi, ut lennt Sa- àvipiri, τί »ù λίγΉ ^οτι
<χ:αβίβηκιν fèi τ®·/ tfavcv,
mofatenfis , non aftendit ad Patrem , unde fi μή c ιχτδ®ρα'.»χαττ βα;; άρχκχτιί nv itvipw^fS
crat qui dixit : Fater meut tn me manet ■ Si
cm in non akcndit, quid eft quod ait: Kimo νχρχνόμων c^Ærnv θιλ« α: πι» Sêèfyct riv λίγνντα,
aiccrtdtf tn caelum nifi q.n defendit de ctx>o ? ιγ-ri ίίμί η άληθ^α ; rpfiii St Sixty Sio νρτγμ&'Μ
Numquid Samofatenfis tanquam amicus ini- αμιτν^ιιω. c.ruv σαα.·ηγορήσο^ τη αλτ^κα. ΰπιρ
quorum , mendacem vult faceie cum qui di­ »vap τβ χγα^α .π \χ τις κ, ηλμχ «πο^χνϋν. ω<τ~
xit .· fro i.,m rental - Nos autem per duas D’.'p λι γ^ι. bSrtBoi γάρ ίιυ πνίΐμχ, οτι Ins’s; «ifns immobiles veritatem defendemus . A am
τω iSe^acf* on Si c SauotrarfC; λί^ίι, <PfO
pro bent fifitan quit audeat mcri . Quemad
modum die it ’ A'ondnni erat Sptritui , q.<o- Μαςια; pjfyo ha> πνίΐμχ ajit. , Xciçd; Si »x lu>.
TÙc ίτι in'v etinù ίγγρχφος χχτζ.?ιπς, οτι Ιιυπρό
κ. Μαςια; π:ι7μχ ceytov ; λίγη St ό £xjeveto ait Samofatenfis : Ante Mariam qu.dem
erat Spiritus ianClus , Chriftus vcro non γιλις’τς, οτι
ίιυ πνιιμχ , ότι I re^; ίττω iSoerat : Quomodo affirmat Icripto quod crat ba^r. Cl’ ηηρ ό Υχμοσχΐά; τί λίγ^η οτι xi oti
Spiritus tanclus ante Chtiftum & Mariam : è;o ιρ,ω.χί at Th τϊϊ xtfjis h’ti , x^ otSwxnv s^rcSo;
cum tamen Esangelifta dicat : A'ondum rut
Spirits, gwia J r. u c nondum erat g> >r:fii atur ' cr at.TtS , μν> $».·τ» · χυτός γχρ λίγ$ι ô χόίίος , οτι
Quid hie dixit Samofatenfis ; quoniam hat 6 λχλύν n Χιοέος ι\ τβ <jc'.rcJ tfer. όρχτί αΐόίλduae voces ipfttis domini lunt : & impoibbile φοί, πόση τι'φλωη; ; όλΐιυ τΐιύ ήμίρχν χ; τίώ νΰeft ipium mentii i, apage. Ipic enim dominus κτιι ήχο ησι βίλη χχπί το7 χ: (-ί«, χ. πολιμίϋν πιςιdicit .· κ2«ι loquitur mendamem ex ma.a efi . ρχτνι α'Λίωτο; μηη.όως, μτη StStSxyfjfyifii ττολιVidete , tratres , quanta tit catenas . 'Iota Ε
μήιν' χαιπι οί πολμ^, Stitèty'fyuoi à-Sfu'TOt,
die Sc node acuit tela contra dominum, &.
aggreditur bellare, homoneque bellaic Riens, ί-φχλο: or Hjufi άγω-.ω. iAsrst · χ; Six ty t'Sivv
neque in arte bellandi uiftitutus: quamquam a:ty όω/.< , c»· ας ft.Tc.-SWa’.' ι’τ’aonî;, Si
hammer dofti & pjcren , m tempore <e, .'ami- α: ζ^ό arprn^ra-av cf .ty a/ χιςχΑχι μίπί τ» ruretr.t< perterunt: Hx. propriis .i-nus, quitus n n· ρχ eux σαλΤίζο. n; rcuarr;. Λtj ίιχ όιόομι;οι· ns
fidebant , eorum capita amputata iunt turn π·> μχ n αγ to; . rTu; icù ι’λθοι n xt ^rov τιιιμα ό π«ote iniqua & Icelerata retonante . Nendum
ραχλτ.τι. , ι, χ t τ.-κχ^ίστ, ήφ ίνχ i'xaçc',
αγίων άerat datus Spiritus far.ftus, nondum ecnerat
:.fyct. γ-'γρχπττι } α^ ότι ο^θη'dominus Spiritus paracletus, ut Je.ieret Jupia TO'oAj. η·7.χ·; χχ
σιπιι ό Θ»ί.: r Θ<ώ: ι, Σιων ’ωχθη αοπΓ, υ:Π. τόιλjingulai janilorum apofioiorum , ubi erant je-

ιο«5

CONTRA PAULUM SAMOS ATENSEM.

io8d

di/τός ix ri Spui τΰχχλ^μιιιιίλΜ^οί. fXHÛry A denrrt : feriptum eft enim t Pidrtur Deut deo-

Viiuj
ίλ0·χ«ςΣ^,>$^λ>:ρκη»<τ<>^{>ρ^χ^νον,ότΐίχΗ rum t»
*“ Sio».
c"'“ v
“”* eft
-Λ eis poft
Λ quam exienint ^ ·’'
»χβθΐΛΓΤ θρ«οι «ç «tiiny, ûpowu ini o*wv
. ex monte qui votatur Oliveti , inde vene­
runt in Sion ; ôc impletum eft qnod air feri­
(tu yotp jUfr’aJi’pJ »yù 0 ·*«·? 0
rS Θίϊ , ή ptura : Illic ftdoHniieitt in judicmm t fedei r/«> ·««.
ίμφα'άς όρος rv Θ»β η xftonxoi Μα&ί» · δρόννς Si < fuper domum David·'* ΈΛut enim cum dis et­
τΰί αχοτόλας fXaAwcr 9 Δχβ/à Stù ην<£μ«τοςκγΐν^ iam domus magna Dci, manifeftus mons
Sut ή t*ix«Otcr«< f©’c»afxxcov ctu’r^J ri zvivax-n
Dei , deipara Maria . Sedes autem vocavit
David per Spiritum fandum, apoftolos, quia
aytoo y T® nt<pa;tpo>p^.Oi f irtxx^iα-χγ t g' ouïrm Cv te·
ledit fupra lingula eorum Spiritus fandus ,
See
οηι&ημι · x, xtô τ« ùxirj tiai «ληθ/ ô'f
qui apparuit iedens ïupra ipfos in fpecie
w Qii/ Γσ-ρχκλ, οτι »®« à.'xfliflrxx
ignearum linguarum De eo autem quod
riy ΧΛτίρχμ», κ’^ί'χω n<rav ·9ινρη<τ«·.·πς cuirtv «;·ιρ·
dixit: Nondum ajcer.di ad Patrem arieum ; non-i?"’· ■··
om ho ngoponpoy, adr^fri
dum viderant eum/redeuntem eo ubi prius
-^ρωνκάο,ίης Θίβ ’λο^ιί. τ», ray àv Urn , φ>)<τι, erat: ipfius eniiriVerbi quod factum eft how w'oy Τ8 οί.ζτρνιτιι «np^du^ov, exuito ri wert-B mo, vox ilia eft; Si ergo viderint filium boe
minii afeendentem abi erat priai ; ά. rurfus : ?··· »
pv;. xj χχλιν · bdHf aïx/Si^nxC# HÇ riv epaw, fè
Nema ajlendit m talum , rufi qui Jefctndit dt
μιΐ d <’x Ta άρον» χχτνβχς à υίοζ ts
ô ω/Ο
calo, film i bominit qui efl m calo. Ipfe fanJ t’pxyjJ. «airie èfanpot ciç ©toy r^ xif^oy I n- dus eft mihi in Deum & dominuin & Chn-f ,
aiy β (ei «y Aej/c;. μιχ αοτ» etréretex rÇ O <wp®- flum , qui eft unus Verbum , una ejus hy. « c,, \,
CttW/· ααίης trie ώ ύ?ίπ:>»ι rù παντκχαρα τβ vx- poftafis , una perfona . Iple eft cui omnia
Ço*ç, »<«^îA«ttïv ts πχςάί, ùxtp χμ^·' xpporr,u- lubjeda funt a Patre : qui cum non eflet
λί'^ω'/· ' Ttoirsp ôtyif îyÎacnv xûns, άιχτήριμ minor Patre, pro nobis precabatur , dicens :
Pater fanfle , Janflificn tiloi, ferva eoi tn no- 7«·
gov xjÛtÙî Cr ni χάτμω ' nu Si Sxu àpfyfy at'nS
mine tuo . Nunc autem nondum videmus
τύτάτπι ùxoTttttyijS^ix 9 oïrtvisfegiv oi
c-ti&iÀwy omnia fubjeda ei ; cujufmodi funt cultores
λχξ&τΐιΐ. >ù r
l'uSxiwv xxee^rs auvxyvyn, >5
idolorum, & fynagoga Judrorum, qux non
Τίίίλιλιμφίη arc τ« οτληθινβ ϊημφΐιι, χ'ηίΒαρββ- vult credere , quae le a vero fponib abftraxit , & fe cum Barabba circumplicavit .
0à itwriui iFftjxXitxrx . ο Σαμο^άτη»
ntvoç
«ατιφτ/ταί ίοωηντί α’π»λ««, ηΐς Λ ρπμί C Samofatenfis vero vas irx feipium aptavit ad
.Y
Ύ
,
’■
' —
inieritum,blafphemiuArtemr,flllulquelaβλαβ·φημια»ί, xttixtipxi tcumvntif-W* ίίροχο^.
.
r
..
Ί queis fe irretiens. Nec enim Judri confiten­
£n yetp I’uSxioe όμολογίην οτι arùrii iriv ë
tur quod ipfe eft Chriftus, qui eft Verbum
• vpd tummy Τζόγος, βπ ο ^.αμοσχτϋς , αλλα χαante fiecula, neque Samofatcnfis: fed potius
xriyoz ay^pwxov asuriv Af^atny wc C··
' illi etiam hominem efle dicunt , tanquam
unum ex prophetis; fimibrer Samofateniis ,
< · Σαμοβ-ατΧΙς ώσαντνς, ωί
οίρτιιος
à'rav λίγη · Θίός το! Α’βρααμ’ «μη ατ·χρνψ« α- ut paulo .mtc fcripfi : Cum dixit Deus Abra,
xc Α’βροίχμ xxrru* χ μί^ω roeiev' wt htc» , ά- hr , Non celabo Abraha omnia jna faflurur
fum ·, non dixit , qux mihi comrmfla funt ;
ttp ιιιιξdunμοι. tf πάλιν λ»^«· όπ ΰτανιλ/-: <>rurfus dicit: Revertar ad te in bora< x Ù erit
μαί «wgo’i <Tf ris ωρα;, κ, t^xt τϊ Σάρρ? uoî* α- Sarra fifaii. Quid igitur hic dicit ineruditris?
ρχτΐ φητιν Coi rfiru à αμαθή»'; < οτι αίνιβη ό Θίόί
^fccndtt Deui ab Adrahom·, an locum cx Ιο- n‘·'"'
co mutans afccnditDeus ab Abraham? Idem
ciré Λ.’βρααμ' μή ήταν ιχ ηη» u’vf/Sn ό ?ίοτ α’το
Α’βρχχμ ; ό at η* ιΓΐ, χ, αυτπΐ < <<ny or Φ*·α< ®τ· . eft, & exdem funt voces, qux figniheant cfC* τώ άρανύ «'$■;. μ^ζον St πάνπ.·.* π civoi at η·. 1 *c incœlo: majus vero omnibus eft efle eum
in Patre, & Panem in eo ipio corporaliter, ,
^■ωρι^νον άν nare», χ, ^wpriv C* iaarj τινχατ,ρχ
h Spintum fandum . De Patre incorporeo
νπωμχτιχόζ , xj ri ττνώμα ri α^/ο? ‘ gtù οιαηιμαη* & Spiritu fando loquitur fandus diiciputas ,
Τίχζος , >d àytn χνίμαΛς λαλό ο ζ.γο< μαθιιτηί .
& tamen dicit corporaliter f,abitare eum in
Ftlio. Et curti tot teftimonia fint in divinis *' *** *'
σωματιχώ^ XÎyOi auri* dr τΛ vfp ran mouvra
fcnpturis, manet tamen csecus & manu ten■ηχαύηις Si μαρτίΊΐας t%w<Sv ^£5
γραφ^7 »
fans , qui a nobis alienus efl : implerumquc
(j8fc< μυνχαί^νο ô aAAare/oi* χίίληρωοι cèç auri?
eft in eo quod ait apoftolus : Encacavti Dem a. c»». ,
ri fyiypapffpov , ort ίτυφλύχτΟ» ο θιοί τ» at οίνος
Jacuit

bnjui menter infidelium , ne fulgeat in

ΤΗΤΜ τ» .or,μ ara r^j α,τινων, Hi τ» μη Stattyxrat en illuminatio evangehi : ut confiderent quod
dvairiZc tw φωτισμόν τί£a.yyihin * ivx χαπινοη- apoftolus dicit . Qui propofito fili «audio fu- "*** '*■
rwerr * tu α»ονβλμ λιγοντι · ός xyrî τη» wpomt
Jimuir crucem, confufione contempta, atque in
dextera Dei fedet . Primum dicam quid eft
ptyiaH αΰτ« %opxi ϋιύμΜη ςαιρόν αι%ι>νη» χαΤί<ρο.ήσ·ας C* διζιά τϊ SpovmtbOU ΧίχαθαΤ
quod ait : Suflinmt crucem confufione coniemW ^rirVrv ?At>, cu
αίχ^"*·
Ep/«. U
Ut< fxpe fcripfi, dixit Deus: Ego <vifio-°f·*
“*>*»
v

net multiplicavi , & in manibue prophetarum

vm χχηιφρονήσ-ας ' as ποΤλάχις ι^ραψα. OTirircv
ajfmilatui fum. Aflîmilatus eft Jonx ingref-7«*· »
ë ©roc, ότι iyui ôpoixfui ι’,τλη-^αι>α , >ù
1 fus in monumentum , & cum Patre adora*Φ<ο t
ώαοκόθίυυ
' auCtaOr τ<ρ lava (-ιχιΆ,^ων'tus· fubLatus eft in crucem nudus, & nudis
.

Cf urruiép

<τυν πατ& <œ<ocrxu i

· ύψωθ/ι

I7ti rxupi γιμ
ytwoi
x, ά«/ΐτόό?ΐτ;
aWodfn;·‘ ως
u'; Ηαα/ας
HVa/ας w*·wmi
’ΐο; χ,

φητάχ.» xa.V tï» ruO)-^’’··

I ^αιων · TV., L

άλλα ίίΛφόεως με: βφηττπ ως χζ Twùru. tracaAtAwTnu St η, χί
, xanpfo'.wra» Λ,%

pedibus: ficut Efaias prophetans contra fynagogam ludxorum. Alia autem d’.-ia funt */··■ ,a■i me diverfis locis ficut hxc : pr.rto miflvm
vero efl , ubinam prxnqi:ratum rft illud ;
Conhtfione eontempta ■ C.i.m hidas adu i te; .·. 't
adi: T.
nurum luam, nciiunj

cll

Jg>

1087

DION. ALEX. EP. CONTRA PAULUM SAMOS.

1

-τ-L

“ r- r ■

\

v.

μ

.

,

, 1

1088

eil quod eflet prrgnans Thamar , fu fpic a tvs A vnc
....... ό I iioK, ov» ιμβτχ&β-αίτη τίιυ ημφίω avnu
Juda* ex_lornicanone concepillr , condemna-' οίγνοΛν, ai f φβΜρώθϊΐ »ϊ <πίλληψ« τιΐί &άμαρ , νyit cam jifflitqne ur interficeretur: cum au­
πολαβψτ ό ΓβΑας,
>ομ/?ας αυΗμ όιτρρtem duceretur ad fitpplicium Thamar : CoffjHtjc', inquit hxc, i.rgaw ij armillam : ex ν*-<ας ewfr<A>)$cia<, xanxesvco αυτέω ^αναη»θ/ιυαι ·
to emm cujui "bec funt, concepi . Tunc Ju­ àyofjSf,n Si ήΘάμαρ, ίφ»» ’ iηι'γνν^ι τνΰτα, τΐιύ
J γάρ drt Twhtt, fyi
das cohfufionc conicnipi’ conitiTus eft quod çtftSov χζ τ* όρμήτχον.
juft 101 fc viler Thamar ; atque ita liberata ιγα ce
rirt
χατηφρονηβ-ας τ»ς ateft a monc . Ν;ύ αιιηι Judas confufionem •χύντκ , νμόλόγΜ λίγνν , StSixaitorttt Θαμαρ * ιγηί.
contempliflet , interfeâa efler acerbe Tha­ Xj StaaüfsTtt tyèpxp μη àm^aydv. πμη^βρ χαmar
Verum Judas non eft mortuus pro
Thamar : Chriftut vero pro omnibus mortuur ηφρό,ησο * Ιβίας αιγΰηις, Θαμαρ ά·»θνητχί

τι-

β* ανίκανο ότιρ της Θβμαρ.
oft . Recogitemus igitur eum qui talem fufti- xpJc · «λλ’ c
■ nuit a peccntoribui adverfut femetipfum con- ό £f'Xtis*è$ hip Kocrrur àvi^avcM
. ___ __ . αναλο^ία·«μί.
------- f—r~
trodifliorum , Mt ne fatigemur ansmit noftris $a 5«' ην τΐώ TwaMtu ΰτομιρβμ&ότα hip $ adeficientes
de/iaentei . Ipfe eft qui delcendit ad AbraΑ^β-Βμ,^λίίν
Β μβρη>λ& «
«st teuinr
t«uriv oivr
αντιλογίαν,
(\oyictv îva μη χα'μω/^υ
Lav-k « ·.»/.*
.»4 z-. * n > r ad
A Moy fen ur Î.U.A
*O*
>_ t. ” na’
λΙ k ' t
ham;
ipie qui xJdelcendit
hbe- * N
* *•nue ψνχβίί
αα/τκίην ο χατηβοκ tmt
rarer populum ; ôc qui nunc noviflimis die­ Α’βροήμ' κυης hi
χχτί^η όζίλι'·9αι τύ»
bus ptopter nos venit, non in figura ignis,
fed conceptus in ventre virgims Mariae , fupetvenienie Spiritu fanfto in earn ; & ma­
trem incorruptam a pedibus uique ad caput
benediftam lervavit , lient ipfe folus novit
modujn conceptus & orris fui . Haec eft
quam Ifaac praevidens , dicebat Jacob : Det
tih dominus benecb fiionem caf defuper, & benedslfaonem terra habentis omiia . Qui enim

λαόν ’ iÇ ννν
ήμαί h' i\irwt t, ùx àr χημβτι wpii, βί>λ« ΠΛ<λήφθη & >«ί·ς} ταρ^ζόου
Matias, τϊΰγίϋίτν&μΛΐν; itrttàôrHÇ h’αύτίνό.
η', άί otica etvrès μόνος™ ^όχον της σρ>ληψί«ς ιζ
ati'ti, φιΛαττυν κφ^αρην τΐιύ μιτήρ», α«ο ToJwv »wi χίφαληΐ ÆAe^n^'ltu. αΰτη γάρ h η
Ιώ , earooptir ό Γα*ααχ » Ar^t ι> Γαχώ/3 · ίώβΉ «rot «ί-

γη! ίχήDeus Ver­ tws £\·γΐκ» ùpavi àva9ca, xj
àp«vî χαταβώ poforfatf
bum , geftatum eft in utero , fic genitum <Γ1Κ π! ναντη, ό γάρ
ex par adi fo virginali habente omnia.* fize ■$♦©< λόγος
woqiopr&fèi in τ«ρ$ο*ιχϊττ«~
funt, Sptrifut funÛus qui fupervtnit ,a eam ,C• ptAiéctue
ra xavra. τπίίμα άγιον iv «Mus,

e cœlo descendit unigenitus

i

Ù virtus ultiffimi qux obumbravit ei : &
quod notum eft fontium puer Jefus , qui eft
Deutfortis , potens Juftinuit trucem confufione contempta , ut falvos faceret eos , qui ex

2ύνΛμ<ς λίαςν irtrxtâÇtirot· xj το jjuw$o<>y αγ/ον

το iretSrov l'wîç, ο’ îyupôi ©*W , · όζκβ-iarns ,
wtipiHVf ΓΜιφόι» οιΐγύνη; χατοφρονήσας ’ 7να οηοατη
τάς ίιά τίαί totpaxâui ίκ η ΑΊάμ Vfxp®ûc*mç ·
αι,’τός ί’χαθ«τΟΟ» έίζ.'ί τβ δρόκ τϊ θ(ϋ· dii feτη ό Σαμβ0*«τΧς, οτι ό rompto^fàs in ku afî CM i~
pctvïù, J«è το âprySfiM , qxt c.v
T» xtyôvit ri
Θ»« χίχαθ/χί, δυνοίγν fturry cbuév&ttt >Ç Tej/îôXw

Adam propter abjeftam obedientiam mor­
tui erant: ipfe fedit in dextera ledis Dei. Si
vero dixerit Samofarenfis quod crucifixus non
erat fernper in ca-lo , quia diftum eft quod
in dextera fcdis Dei fedit; colligit fibi fpi nas
fic tribulos : dicet enim Deus ei tunc : An
quia dixit filius meus unigenitus , nondum tpd γάρ «ût« ό Θίός τόπ · h ita το drdv τον vtoV
afeendi ad Patrem ; & cum dicit, defendi de μ» rev μονο^η, » w άνο^ίβηηκ ιβρός τον πατίρα,
calo ; fi: Moyfi dicit , Defcendi ut Uberem ipct ίττχχόνμι λΐγ&ς άι ipaivqi , xj on λίγ» , Sri
eos : dicis me orbatum efle filio in coelo ?
ηχτνβίβηηα in τβ iparü ’ <£ αβρός Mc^riw , οτι λίSi vero de Patre dicit : Afcendit Deus sAT),γ& χοιτίβΙιν έ^(λί«θ«< cafnis · « Si Ttg) τ£ xaT°ç
Abrabam: nirfus opinione Samofarenfis , pa­
ter erat in terra orbatus filio? quod quidem Z< u'th, on àvffin ô Θί·ς aro' Α’βρο^ίμ. sums τον
abfit ut dicamus .· quin potius ilia dicamus , Σαμοβ-ατία,
άπχνος Ιω t’ai της γϋς ο* ταττίρ »·
quae oportet confiteri de Patre fiç Filio ve- ό* μΗ Q^iecr» ?μγ6ΐν · α?λα à Sd όμολνγςίν xarri τίώ
ro fic Spiritu fanâo . Sic enim laudes ejus ταράΧοβΊϊ τϊ μονογζαηί τΐζ} τβ τά^ός τβ w’ï nu
celebrantes gratiam inveniemus in auxilium άλη&νϊ,
<
>q τβ άγια τνΑματης · èru γάρ αυτο'ν ^®ία~
opportunum. Qui autem confitebitur ei Patrem, jζονης γοί^ν tbpop^j eiç tb&pw βο^ςιαν· ός à àv

τοίλα.

H<ir.

confitebitur eum & ipfe Filius coram Patre
fuo , fic nunc , fic cum venerit ad remune-

randum . Ipfi gloria in ecclefia in omnes
generationes fseculi, Arnen.
*

γάρ όμολογιία-et ce fcurw τον ranpa, όμολβγύββι
*
αυτόν
ουίόςϊμαβρο^ΖΜτϊιτα'Ρο^μύτβ , νΰν,xj οτ»
*
< <λθ>> àvoSÙvou inotrqi χοπά îd ΐργ* αύη * otùtû η ίόζα
CM τρ » χχλησϊα, di τάτν τβ! γΟΜίάς τβ aiννος.

CON-

“ÏÏSi1”

I«t,

ÇQNC ANTIOCH II.

*»*««<«

tO9a

.u»XBr?cr1?cir;^ir^'toncmvg3?cnoaBi imJi.iuiJ.uJJii.ujirtnT
A W KO

AN N O

'

‘"’“i.*

CONCILIUM ANTIOCHENUM II.

c."^‘

t

IN CAUSA · PAULI S A M O S A T E N I»
v

CCLXX.
Csafa conci­
lii.

Sub Dienyfo Pefi eni* Cbrifti «cclxxii.

OtKtlita» Ait/tocifHtiHt fettutiaim .

G

>

ÇumA«ft» S, Firmilianl Cafaren in Cappadocia

Epifcopi fis-

Pwlu, Ssmofsum» Amioebenu, <Pi. mifixnus -*d Supqro* trsoGit , Synodus A at iochtfui tuaEdam congrwit* »r*t. Ex quo dvt«gitur «ticopus abdicatam femel hxreftn , atque pnore
Antiochena fynodo proferiptam reft i tuere , & iauKxnaus «laortu·!» rirmilknl , «rtorqua Bloâdclii la
libre castra Ptlmstuai Pontificis Rooutnl psg. It. ubi
convi&am impietatem refufeitaee conatus eft ,
cx inferiptions cpiftola Synod Ice ad DionyGut· rxp··*
anno fecundo Aureliani imperatorii, qui eft
colligi exiftimat , inter Pontificem Romanum & EpiChrifti 6 171. & Dion y ii i pontificis IX inchoa­ fcopos Orientales cxiguiim intercsfliffe commercium ,
tus, epifcopi numero prope infiniti denuo An- hofyue parum de illius fiaru edoâoe , cum poft diem
xxvi st. Odobrls, quo FicmtlUnus mortuus , ed Diôpifcoporum * tiochiam rediere, atque Paulum fecundo lapfum,
nyGuru feriberent, ignorantes, cum die axvl. Decem­
dc errore 4c corruptis vitx moribus fimul epubris antecedentis *nnt jam e vivis exceffiflë. Inda enim
dedocere debuit Riondcllus , fecundam Synodum An­
vidum ac damnatum , epifcopali chropo depotiochenam fub fiaem anni CCLXX. coo&atu non fuiffuerunt , atque ejus loco Domnum epiicopum fc, ur ipfe perperam arbitratur , cum Orientales Epid*"wuûaT*a iuffecenint . Quibus ita peradis , epiftoiam de fcopoa Pontificis Romani focietatetu coluifle , ejufqt
Primatum agnoviffc, tot aliunde argumentis conflet.
*ftis concilii fynodicam , qux infra nunc re­
Denique Barouii, Blondelli, & aliorum pnflisn lententia
cens ex Eufebio hunc translata eft, ad Dionj*
I' — plsne evertitur ex libello Conteftationis Cieri Conftanfium Hortanum pontificem fcripferunt , ac f s> tinopolitani publice in EccleGa propofito, yasd Nejfamul etiam de divina natura Chrifti , Dei Pa­
rr sonar cvoTimv [txufiete ei dnMttii if/fttfit (tm
tris natura: coniubftantiali, ( ut nimirum duo­ Jrmeett.
Scriptui is libellus anno quadrigcnccumo vi­
rum harefiarcharum, Samofatcni & Sabcftii bx- ce fimo nono i ut Ephefimtm Synodum Oecumanicam
explicantes offendemus . A currenti autem anno nd
refin de Chrifti divinitate jugularent ) infignem
fidei profelfionem ( qux extat tomo 6. cap. i. annum CCCGXX1X. funt tantum anni CLIX., utro­
que etiam extremo incompleto pro integro numerato.
Eprfcopi a. in fine concilii Ephefini ) item poft fynodum
Haclcnui creditum fuerat , Synodum hanc, Aurelia'
^«· pr»fi- fphefinam , in fine orationis illius <|uam ha- no imperante , habitam fuiffe / nifi quod Valefias ia
Notis
Eufcbianis eam par tina fUb Claudio, partitu fub
”M"
buit Cyrillius de incarnatione Verbi , ab Eu­
Aureliano celebratam autumavit. Sed Principatus Au­
febio Arianorum feftario & fautore dolofe fupreliani initio tempori fuo reddito confiât » verum efle
preflam, ediderunt. Cum Paulus domo epifco­ quod in tertia perce Differt. Hypaclc» cap. ultimo
pali exire juftus nollet obtemperare, imperator n. ii. fcripfimus , Illam Claudio imperatus inchoatam
& finitam, Ac ita alias exiftimhverunt Hermannus CooAurelianus, ait Eufebius iifi. 7. cap. 24. in ;fi- traûus
, Marianus Sentus, qui & Methodium citat, Ab­
ne, de ea re rogatus fententiam , iinitiflime ,
bas Utfpergenfis in Chronicis; imo Λ Eufeblus lib. y.
can.
30.
ut mox offendo. Neque enim fub aliis, quam
quid effet agendum, decrevit . Praecepit enim ,
ut domus ecclefix illis retribueretur , Quibus C fuo anni duccntefimi faxagefiiui noni Ccafulibus congregari potuit 3 cum fub iifdem Dionyfius Pontifex
Chriftiani Italiz & urbis Roma epifcopi per Romanus, ad quem Epifcopi fcripfere, nominem exue­
rit, & vulgaria opinio alii fundamento, quam Eufebil
literas tribuendam prxfcriberent . Sic demum
loco male in linguam Latinam converCb , ac corrupto
Paulus cum liimmo dedecore , fiecularis impe­
chronologie Aureliane tram Innitatur. Eufcbius itaque
rii ac poteftatis auâoritate , ab eccleftas peni­ non fcripfit , pofferiorem Synodum Antiochenam fub
Aureliano condam j fed tantum eo Imperium Roma­
tus extruditur. Vide Baronium anno 271· pet
num regente, Paulum Samofatcnum no ab ea damna­
totum.
OiSEiUTio Antonii P. Pagji

tum > ex EccleGa exturbatum iuifla , quod ante Zeno­
biam captam, cui Antiochia parebat, fieri non potue­
rat. Hnc Euiebii verba lib. 7. cap. *9. «■>'»»

Pagres la CriSecunda Synodu, Antiochena adverfus Paulum Sa­
ck. ad a*, mofareuum celebrata eft autumno anni ducente fimi fexa»t«. ai. a gefimi noni , fequentique continuata , quod colliditur »»^A»e/»s «v»»»feTwwn. Qua verba fic a Vale Go verte:
Hejet ttetptrtixt / nempe Aureliani ) pq/rrws Jy»»,
Mt.
qx epiftola Synodic* * quam Epifcopi ad Dionyfium
Jet iexeettrxbilixte ftr* Efi/ft»per.um tteffriete ·β : /a
Romanum Pontificem fcripfere, quamque Eufcbius lib.
f«M entier iHr erferit epmt iniuHra i erefrri Penj. cap. 3·. recitat. Dionyfius autem « /nt mox vidshi/ar
y tf ei eereihtt meeifefi/iier dtprrit"·
snu* * die vkefima oâsva Decembris illius anni ad
Deum migravit . Quare hac Synodus ad cum annum Dj-ar /.// Λ{ metit rent t ei eeimrje « qee fri tel»
.1, f.itltfie Cetktlite tlimieetut tf, Sed ea verfio ab
retrahenda. In citata’ Synodic* Epifcopi ad Dionyfium
____
___ _:______
Jufebii
mente aliénai quod ipfcmet Valefiua intellexiffcribuat
Neac·,—■,— Avieik»e>" vrxtentt eret fir~
Eu
— j It
_ — m>
A. — .. i*t
l1 ί
λκ
>.ΙΙιι m m grt
rt ) feti
fîff P nifi jam vulgari opinione imbutus fuiflet. PrafemibetHtt
■> M
Cy !jtm
Terfum
effe»_ ( Cilicia
oppidum
prrvrerret , ivi rwm nt' jem treirerijfemii , ietette rend* itaque Chriff ophorfoai Interpretatio» qua licet in
bri Jem eiitrfirtntr i iem ejet eJvrntum expvAom». , multis Isuperfofia « in aliquibus tamen obicrvatur accueiiit · 9»e . Grue i , ur In eorum Menologia videre rajior ; Cejtu ( nempe Aureliani ) temferiint Peulut
Crreil. QrtmreL Tom. U
*
°»*

( Paulum Satnofatenism etiam ia aliqua Romana Synodo fub Dioayfio fuiffe damnaram credidere Valefias Ia
Notis ad Euftblum, Pats»tu» lib. 13. de Doâr. Temp, aliique doâi viri, decepei perperam intelleâo Athanafii loco lib. de fyttodis, ubi ait ■ D"»
·»· "t frfteet/ete fxtre , gW S4m»Çete»fa* fefiele" ,
eeenm elttr
ewe, elttt AhxetyM* Pref·! "et * Qu» verba Ita cam Baron io explicaor , quafi relativum pet
ad uttumaue Dionyfium referretur, licet ordinem dicar ad feptuagint* Epifcopo* , qui in fecundo Concilio An­
tiocheno Paulum condemnavere, hos enim in eodem de Synodis libro Athanafius vocar fepieeg/ete spiftxpe·
Peeli temeïetteSf tetUttettetmtt , quod Athanafiam legenti, nugia conflabit . Synodus itaque Romana ia
caufa Pauli Semofatenfis fappofititla eft . Vide Patium ad an, a·*. ». *,,«*««·■ fecundum Antioche­
num Concilium appellator tertium ab Harduino Iu Indice Concil. torn. 1. aliud fcillcet anno adt. ia ea urbe
eclabratum, coi Flrtoilianus Catfiuen prnAderlt, It e quo data fit Epiftol* fupra relata ad Panium Samofatcnum»
ex Eufcbil lib. 7. cap. *7. Ct- dedocente. Quod tameu haud ûtù exploratum.

»

.

concilium

1091
& exiler errors 1 p* Aat/et Ha grefete/w in pe· fi
fi'·"* Cene/be gp/feoperun, numere prope /ufitUteeum
een/rn eam ,-eneeeet», ftd errer/1
piretr/ao rf/eir-

AURELIANUS
IMF.

1091

D**x

• EPISTOLA SYNODICA

η·> perfpicae eeeeiüar y tf «wa/a* /aw eenfenf» fe­
lem eei^eeeeatnt * ek ee/eerf» tt Ceibel/ee ΐ/tlefe ,
AD DIONYSIUM ROMAN. PONTIFICEM
f*eM t/le efi y pea/rar nttrrbMm fn/l.
Nihil aliud itaque Bnfebiu* fignilcat ». quam Pialurn
reliquofque collegas epifcopos ex eoacilio
jam in fecundo Concilio Antiocheno, Claudio regnan­
Antiocheno fecundo.
te, coaâo, convlAunrk condemnatum , Aureliani rem·
poribu*, poft Zenobiam vi lelicct debellatam , ab Ec­
clefia Antiochena exturbatum fuifle , Eufeblu» enim in
Dionyfiày Maximo , & omnibus ubicunque i» orbe Bnat aud
e* narratione magi* ad Concilii exacutionem, quam ad e jo»
terrarum collects epifeepi/, presbyterts, dsaconts
celebrationem refpexig . Alioeuln dicendum effbt^ eum
& umverfa at cal balte* jub carlo ecclefia y * Ht- · ‘,B vdctiî
crralT* * & quod ajâum fub Claudio , fub Aureliano geflum, perperam perfuafutu habnlfle. PolTet fimpliciu*,
leans y tf Hymenaur y & TbeopbÜM/ y Tbeotecnus «d»· «ft »··
imo & veriu* i» Eufebil loeu* fic Latine reddi : C«/ar
& Maximus y Proclus t Nicomus y & Ælianu/y
temperiim ( cum poftrem* congregata fuifiet quampluPaulus , Bolanus & Protogenes* Hjerax & Eunniortfni Epifcoporum Synodut ) eeeviilui Ct ei em»/tyebius y Tbeodfirns , · Malebien &■ Lutin/ , Ô* « pt««byi<r ,
ier year me»/fefie feifi defer et h demeetur euffee /ltiut ierefeet,
eret Aes/eeUn, e Cethel/ee, <fue
reliqui omnes epifeopi & presbyteri * & diaconi* de quoplar*
fur trie éfi y Ktclefie el/m/netuf efi . Sed Paulus anno B
civitate/ & regione/ finitimas apud nos in­ Eafcbiut
cantum CCLXX11L quo Zenobia ab Aureliano capta,
mos cu· c«p.
colant y & ecclefia Dei qua apnd nos fnnt, Λab Ecdefia penita* exturbatu,, non vero eod*tu anno,
ut videtur eriftimafie Baroniu* ·
lc flit fratribus in domino falutem.
Epifcopo* fitifiTe numero feptuagiota teftatur Athanaflui in Iib. de Synodi* pag, 707. In concilio tamen
EphcGnos in libello quod*m fupplici , quem Bafiliu*
CripfunuJ epiflolas-ad epifcopos qui longio­
Ditconu» k Monachi contra Ncftoiium obtulerunt ,
re locorum intervallo « nobis diftabant,
centum & oBoglnt» numerantur ; fed alie* ad Synodi
eofque obfccravimus, ut ad hanc let halem &
initium, alio, ad ejus finem rcfpexifle exiftimahdum .
1 contins in Iib. de ScBi* AAione ;. afierit , Paulum
pcrniciofam doârinam curandam accederent :
5atnif*rçnum tam in Irinitatit quatn in Incarnationi»
utpote ad Dionyfium epifcopum Alexandrie *
fide lanfum eft*. Jn priori quidem , quod folum Pa& Firmilianum epifcopum Cappadocie, homi­
t.eniDcuni elTe putaret 4 1st poftyriori, quod Chriftum
merum hominem efte diceret, & In eo Verbum extitifle
nes beatos, & felicis commemorationis . Quo­
peraret ; 'ta ut non <adem ac Nelloriu* fentiret . Si
rum alter Dionyfius fcilicet quamquam neque
quidem hic, atfi limpliccin hominem Chriftum efte di­
ad erroris ducem feparatim fcribere * neque
ceret , idem tamen Dei Vei bunt per te fubfiftcn* , k
Filium
_ .afferebat
. . _ in Illo homine iuiffe. Unda in Triui- eum omnino falutare dignatus eft* ad univer­

S

se non peecnbat. At P»uiu· non dimbat , <ubfift«MÇ fain tamen ecdefiam Antiochie epiftolam mi­
ner ft Verbum in Chnfto fuillg , ftd Vetbnm nihil
r
.
,
, .
Λ
‘ ... ,
e ,
-----------------------------------fit, cujus exemplar huic noftr® epfitole fubaliud efie > ni‘i rufium
ac mandatum
; tamqnam Dcua
per ilium hominem, qua vellet , imperaret & faceret .
junximus. Alter autem , nempe rirmilianus *
A Sabellio vçro «tiflÿnfifle in hoc Leontiur exiftimat,
bis huc acceftit, & ea que a Paulo innovat·
quod Saballiu* autndem affirmabat e<T« Patrem & Fi­
erant* & excogitata perverfe ( quemadmodum
lium k Spiritum SanBum , fed Patrem volebat efi»
Deum, quia omnia condidit : Filium nudum hominem ·.
cum nos, qui aderamus, & fctmns & teftificaSpiritum puram gratiam , qu· fuper Apoftolo» advç.
mur y tum alii plures, qui ejufdem rei nobifeum
pit. Qua byrefta a Soclnianii k Anabaptiftia 111ftaura­
conlcii funt ) coram erudite .certe refutavit.
ta eft, ut In libvjida Trinitate ofteadit Pctaviu*, qui
Unde cum Paulus fententiam fe mutaturum fuifk lib. i. de Incarnatione cap. 3. Pauli Samofateni he­
re fini plutibu* explicat.
fet pollicitus ; ifte fidem illi adhibens * & fpem
Baroniu* Eufebturn conniventia argult, quod Profefanimo concipiens, caufam controverfiamque fi­
fionem Fidei Patrum Synodi illiu* Antiochena * qua
ne ulla verborum contumelia commode fore
hareCo Ariatwrum protfu» jugulabat, confulto pratertuiferit . Verum ValeCut in noti» Eufebiani* Iib. 7.
compofitam * eam ad tempus diftulit : & ita
cap. 30. Eufebium hir inunetito reprehendi oftendit .
ab illo* qui & Deum fuum negaifct, fic domiNam Profetfio ills Fidei > quam Baronin* profert ex
ruBf>num, & fidem, quam ante habuerat, minime
Afli» Ephclm* Synodi , non eft Profcffio Sanatorum
Patrum Antiocheni Concilii, ut ipfe «xlftiiuavit , ftd
i. _ Dconfervaflet, dolo deceptus fuit.
ipCu* Nicani. In parte «oiinut.fcu tomom, ΑΛοFirmilianus ergo * utpote qui jam de impia
rum Ephelina Synodi pag. 37t. titulua Profcflionl» il­
ejus pravitate, qua Chriftum Deum pernegaliu* ita conceptu* legitur .’ Dr laceraetleae Verte De/,

D« «hit» Firw‘,UMi·

•erat* fatis fecmet periculi * cum effet rurfus
Antiochiam perventurus , Â ad Tarfos ufque

Γ «·/·>■
Vide*. Profgffioncm UUm Pldel
perrexiifet : interea loci dum nos conveniremus
adverfui Paulum Samofttennm xJfcrlbi Synodo [Nic·dum illum acccrfcremus, dum ejus expeâana non autem Antiochena . Itaque non video* inquit
VakGu* , quid Haronium impulerit * ne Profeffioaem
remus adventum , extremum vit* diem obiit .
il am Antiochena Synodo attribuerit ; nifi forte menPofte/t in eedem epifiolAy Panli vitam , qnomod»
doToa Codice* naOu* eft, aut pro N lea na Synodo A nnimirnminfiituta fuerit t & quo tranfaÜay bi/ ver­
tiochetum reftituendatu potavit. Certe In Synodo NicaM huc non leguntur . Sed qui* nefeit, cunfla fere
bi/ deferibitiet.
ABa Ulni* Synodi intcrcidlfl· ? Videtur tamen mentio
Quoniam Paulus, relido ecclefi» canone * ad p*<*ii h«r<fieri llllu* definitioni* in canony x»x, Concilii Niceoi,
adulterinam depravatamque doftrinam lé tran- ®*^ha kt
qui eft da Paubenifitt Biniu*, ac poft eum Labbeut*
_____ _______
ftulit; ejus res geftas, cum fit extra ecclefue
eamdetn
ProfeSonem. Antiochena _______________
Synodo 11. in Colleffiione Conciliorum falfb attribuerunt. Srripfir praterea fijQM ejedus , nihil attinet difquirere. Neque
^Sytwdu. epiftoi^ad P.ulum 5.mof*tenftm, qu*mEquod antca indigentia & mendicitateoppreffus,

neque quod a parentibus opum aut facultatis
nihil omnino nadus, 'neque quod arte aut in--_____________________________________________ ftituto aliquo quidquam adeptus, jam ad ma­
ximam divitiarum affluentiam pervenerit, idque ex nefariis fceleribus, facrilegiis, & mune­
ribus, quae a fratribus injuria affedis, quos fe
cum

yr ibidem oftcndimus, tdc<x|uc & huc ifrocandu erit,

t AuGot hujus Epiftolat fliit Malchion preibyter
& el/e frendit epifietey luquit, vx fre-fena fyned/ ei
eerrdrtne àetlefie βρ/ftepet d/rirnu- 4 H ardu i nui .
Cefarae Paleftin» , Maximu* Boftrielifi» , Niconi»»
AthanaGu* io epift. d· fynodl» dicit faille Ep.i. po»

ut refert Hieronyniue In lib. de Script. EcctaC e. p*. J»d
ee
ed DZe«y/ww , O Mee/mum'Remana e V Alea Hetettu* Tarfl, Hymen «ut Hierofefyma , Theotecnu*
Iconii , «c alii ftxoenti
, inquit Eoiobiua c. 1».
70. Hilarim in Synod. So, Herduien/.

'

ΙΟ»»

ANTIOCHENUM

II.

MnWm

10,4

adjuturum pollicitus, callide ludificatus eft,Amtffum. Atque ifta fieri non prohibuit: fed
cum flagitando, tum eorum animos ad aliquid cum in ipium
’ '
' " '
impudenter dicebantur, iqfoleiu
, fibi largiendum impellendo, par fraudem ex- & faftidio tumidus adfuit.
torferat.· fic ita dum quxftum pietatem duce­
Prxterea quid eft cur literis prodamus adfci- P»eh
bat, eorum liberalit a te , qui litibus implicati titias illius mulieres (quas «·*>·»···»·, Antiochetenebantur, quique, quo ab adverfariorum ca-. ni appellant ) Ac mulieres etiam presbyterorum
- lumniis liberarentur , ad dandum valde erane & diaconorum fuorumt quorum non hoc pec­
propenfi, nequiter abufus eft . Neque comme­ catum folum, fed alia prope infanabilia , cum
morare opus eft quo paâo fe infolenter extu­ eorundem confcius effet, explorateque cognita
lerit , fic fecularium bonorum gradus fibi af- haberet, callide occultavit: quo illi ita iph ob­
fumpferit; fèque arroganter in iiidem geflerit, serati adftriâique, dum fibi ipfis metuebant ma­
dt ducenarius ponus quam epifeopus nuncupari le, fcelerum, qux ille vel verbo vel ïaâiscon, voluerit, fit per forum volutarit, & modo epi- fciviffct, reum agere non aliquando auderent , ’
ftolas legendo « modo quid illis rcfponfi dare- quinetiam ipfos magnopere locupletavit : fieprotur prxferibendo, magna fatellitum turba, par-«pterea apud illos, qui talium renun cupiditate
tlm eum antecedentium, panim fubfequentium incendebantur, in magna gratia fit admiratione
ftipatus, fuperbo gradu palam, incerter it : adeo fuit.
- - · Atque ut hoc pro certo habemus cogni­
ut'ïpropter intolerandum ejus faftidium, fic ni­ tum, fratres in Chrifto diiedi, non epifcopum
miam animi elationem , fides noftra gravem modo, fed facerdotium etiam univerfum popu
. invidix notam odiumque permagnum fubic- lo omnium bonorum operum & reâe faàonnn exemplar effe debere ; fic illud minime
rit.
s«P*rb>« P··- Neque ncceffum eft dicendo perfequi illius ignoramus, permultos ab ifta mulierum in fuam
Hprxftigias in conciliis ecclefiafticis uiurpatas , focietatem adfcifcendarum ratione* fic modo,
qux ialfs glorix umbras confeâando, fic varias pietate penitus excidiffe, alios autem venitfe io
ineptiarum fpecies aucupando, fic imperitiorum fufpicionem flagitii. Quare licet aliquis hoc da­
meutes eo paâo in fui admirationem traducen-j ret , eum nihil lafcivix fic petulantis in ilh>
do callide excogitavit: neque qua ratione fe- admififfe ; fufpicio tamen, qux ex hujufmudi
dem fic thronum fublimem fibi pararit ; eum- re oriri folet, fedulo cavenda fuiffet , ne forque , non ut Chriftisdifcipulum decet , fed ut taffe alicui effet oflenfioni, alios autem ad iè
mundi principes folent, fecretum fie feparatum C imitandum impellere potuiffet.
habuerit, nomine fuo appellant; femur, meo
~
Quo
pafto enim alium reprehendere poterat, Paul» concnledens, manu percuderit, calcibus aliquando il­ aut admonere, uti deinceps hic a mulieris conium pulfirit; & qui cum eum audirent concio-· fuetudine abftineret, diligenterque caveret, ne
nantem, non laudibus exrollerent, non ( ut in ejus illecebris ( ficut feriptum eft ) laberetur in
theatris fieri fidet ) fe agitationibus , quo illi turpitudinem ; qui una repudiata , duas xrate
applauderent, in orbem verfarent , non more florentes, & afpcftu peiliberalcs ac venuftas fc
Stadiatorum fic muliercularum , quos apud fe cum habuit? quas, fi quopiam forte iret, cir­
abebat, in concione ei acclamarent, & quafi cumduxit una: idque delicias confeâando,qui­
tripudiis geftirent, fed (ut in Jomo Dei par bus coxam animi libidinem extra modum ex­
eft ) mode ftc moderateque aufculttrent, eos gra­ plere laboravit. Quibus de caufis, tametfi om­
viter incrcparit , fic verbis conrnmeliofis exce­ nes intra fe graviter lamentati & conquefti
perit. Neque quomodo in verbi Dei interpre­ funt, ejus tamen potentiam fic quafi tyranni'
tes,. qui
. e vita exceiliffent,, dum
----- in hominum dem ita extimuerunt, ut eum accufare omnifrequentiam palam prxdicaret, petulanter & im-rj no non auderent. Sed ifta vitia (ut diximus)
portune debacchatus fuerit , fic
non .tanquam' -n homine fenfu reâo, fic fide catholica imbu­
λ,
epifeopus, fed tanquam fophifta fic prxftigiator to, & una nobilcum in humero fidelium ha­
de fe ipfo magnifica verba jaâarit.
bito, poffent corrigi : fed. ab illo qui nefario
lnF,«<u
Porro quid vobis m memoriam revocemus , errore Artemonis (quidni enim patrem ejus ,
P»»ti i» e»n- quemadmodum pfalmos fic cantus, qui ad do- unde hxrefim iu.nm haufit, vobis fignificemus )
t· «cidSv.
aoiiri Jefu Chrifti honorem decantari fo- abdudus, myftcrium fidei ac religionis noftrx
lent tanquam recentiores, fic a viris retentions prodiderit, nefariifque conviciis affecerit, non
xnemorix editos exploferit, fic in medie eccle­ neceffum arbitramur illarum rcnnn rationem
lia folenni pafchatis die, mulieres, qux inanes repolcere. Tandem tn tpjo calet eptftol* 6ec ad­
cantilenas (quas fi quifpiam audiret, planeex- dunt :
horrefeèret ) in ipfius laudem funderent, pararit?
Illum igitur iam Deo adverfiirium, tamqne D*emt«r.
Aut quid vobis exponamus ea blafphemiarum ge­ contumacem, eramus coa^i ecclefia fic congre- **““*’
nera , quxepifcopos fic presbyteros, qui agrosfic gatione fidelium interdicere, cxcludereque , fic “*
•
civitatesfinilimas incolebant, quo illi blandiren- alium epifcopum, qui „
M1V ^
ςιν,1Μ; ρχνιινι
huic
ecclefix
prxeflet ,
tur, in concionibus luis ad populum habitis, lo-Ein ejus locum fubftituere. Unde Domnum diÎui perm i ferit? Nam nullo modo confiteri voluit, vina certe (ut putamus) providentia defignavirilium Dei e coelo defccndiffe, ( ut aliquid jam mus, Demetriani , hominis felicis commemora­
ante obiter inferamus, quod poft dicetur aper­ tionis (quippe qui hanc ecclefiam ante hunc
tius ) neque id noftris verbis folum confirma­ praclare icxiflet ) filium, omni genere virtu­
bitur, fed multis & variis locis commentario­ tum, qux epiteopuin decent , exornatum. At
rum ipfius, quos ad vos milirnus, fic maxime vos de ejus electione per epiftolam certiores
ubi aderit Chriftum terrenum efle , fic humi fecimus, ut illi feribatis, & ab illo literas ac­
natum, pcrfpicue oftendeiur- Sed qui in illum cipiatis communionis . Paulus amem ad Ar­
Paulum impium ipforum magiftrum canius re­ temonem hieras icribat ; fit fi qui Aitemor.'i
citabant, fic palam apud populum laudibus ef­ pniiibiu faveam, cum eo deinceps communiferebant , eum angelum dixerunt c cxlo de- cent
Concil. Central. Tom. I.

Zzz

a

EA-

wewsws

«M/

CONCILIUM

“W

ιο,ί

EAD£M G. & L. EX VERSIONE HENR. VALESII.
Γχν tnuv txxotvni γνΰμηί * *ΧιΤννηανγ-Affûts ne itaque in unum congregati anfiiti-

Μ

Μαζιμχ ΤΜΧΜΤ A AaÇeripwety.f’t'^ί<τ,Μ’
xemut
ixap^iets* τύύ*«Η>)cxadtui w ί »«σι
Vxrtpàv xa^rrttoii, Xj τϊ Παύλ» τίω ί/ατροφον
itipntâtw , ιλίγγκ η £ ι’ρωτη<ΓΗί , «ί χρ^ί οίυw
iTt mwtu pW
w τϊ β»5ρ·ί διηγίψβμοι. όξ ίν μνίμπ tfixtv x«Awç it ΐχρι ταύπιί eoxV ini ri χχρόνηί δμλ$£ν
1ÙS φννας’ ittro^ift Διονυφίφ^

W5

que ad omnes deinde provincias tranfmiferunt ;
tM„ Mt fadixm fuum ac diligentiam omnibus
declararent, tum ut perverfum
•rverfum Pauli dogma ,
confutationes quoque & difputationes adverfus
‘
{
ilium habittù, cqnBamque bopeinii vitem, ac
morti exponerent, ferra ipfamet illorum ver­
be ad perpetuam poflererum memoriam non in­
commodam faerit bic referre. Dionyfio & Ma- .

ximo, & omnibus per dnivcrfum orbem comminiftris noftris epifeopis, presbyteris & dia­
.. univerfae
.......
—
conis , δς
ecclefix catholice qux
viri iit ùftxmv χαχόλικη ίχχλη<π'χ, Ε^λ/νοί
Τ- Β fub coelo eft, Helenus & Hymeneus, Theoώάχνος < Θίάριλοε, £ θίΜκνοί,^Μαξ/αος, phUus Ύ Fheotecnus Maximus , Proculus,
Nicomas, ÆJianns, Paulus, Bolanus ,.Pro­
Πρ·χλοί, Nat/uwtf tq Atλιανοί, ΠοωλοίΧ. ΙΙρωtogenes , Hierax, Eutychius, Theodorus de
Ιί'ραζ >$ Εύτΰχιος ι£ Θίόίνροί
Μ«λMalchion & Lucius -, & reliqui omnes qui
χιβν iÇ Λ«ιο;,
or λοπρί χάχπ< or <ruù ημΐν nobifeum funt vicinarum urbium & provin­
Trxpoixouuni TÙç sypùi τολπί
ιτι^χοτοι ciarum epiicopi, presbyteri ac diaconi ; & ec­
χ! <®!·ίσ·/3υπρβι xjâraxo’/cr, iÇ au ίχχλησναι τΐϊ Θίβ , clefix Dei, cariifimis fratribus in domino fa­
dya^nnis αίίλφοΖς iv χρςίφ ^a/pfty. ήΰτο/? μιτη lutem . Pauctt deinde interjectis hac fabjun­
βραχία, ΐχιλίγασι tcwtu" ΐηιπΜομ^ι H αμα r? gunt . Scripfimus etiam ad complures epifeopos longius diditos ; eofque hortati fumus ut
ΐτ«ρ»χαλ?/4υ 7Γ0^1^
μ«χρ«ν iirtcrxoiruv, ini
ad exitialis doitrinae morbum curandum acτΐχύ ^ipuiféoci τϊ; θανατηφόρ» ΐιίατχαλιας· «<τ- ^Jcederent. Nam & ad Dionyfium Alexandri­
χιρ £ Διονύσιον τόν ίηί της
1 anum , & ad Firmilianum Cappadocix antiftiΦ/ρρολισνον ην οίηό τηί Κατταίοχ/αί, τϊ; μαχα- tem, beatx recordationis viros , litteras de­
piiui’ νν · /jtyo ήπ'ίΜλίν 6<ί τίιύ Α νηθοι® , τίν dimus . Quorum ille fcripfit quidem Antio­
ήγίμόνα τη; ττλανικ ώί «eporpnetwi tifywai* bSf chiam : fed erroris ducem ne lalutatione qui­
οροί ήηροσωχον ^ραχ^καϊ’τώ, αΛλα ττι maçotxift dem dignatus eft , neque ad eum nominatim , verum ad univerfam Antiochenfium ec­
χάη ‘ ή; xj τ» αντ/^-ρσφον uiiiTtfytfjfyj ‘ o èi Φφclefiam literas fuas direxit , quarum etiam
μιλιαηος ιζ Sii à$txopfyuoç, xxrtyfv μ^ύ
ιτ
exemplum hic fubjecimus. Firmilianus vero
t’xcivb ι^κνοη^χίφίων, wç irptys
μχρτυρη/J^i or cum bis Antiochiam veniflet, damnavit qui­
dem dogmatis ab illo invefti novitatem , ut
'expatfyopfyw,
a>Aor χολλο/ <rtu>ra-atwtv‘ ίττχγIt μίτοθγπο&αι, xrrdLrai
Ζλτι ατχς teftamur nos qui adfuimus , & alii pliires
ηνος «fei ην λόγον λοιΙο^ίχ; τ» <αμάγμα esi perinde ac nos optime norunt . Sed cum il­
Siov xxmnurt^at, ανιβχλίη ττχρχχραιΰώς ύτ’ α’υ- le mutaturum fe fententiam promififlet; cre­
dens ei Firmilianus fperanique fine ullo re­
τ» τϊ £ τΐν Θίόν w ΐχυη
χΰριον αρνκμ^ώ ·
ligionis fioftrz probro atque difpendio rem
τίιν βιτιν ίω κ, άυτίς «ρόπρον «χι μη φυλχζχν- optime pofle conftitui , diftulit fententiam
rt; · ιμίλλί Si
ναυ ο Φιρμιλιχνοί cèç τΐιό Α'ντιόfuam : deceptus fcilicet ab homine qui Deum
JçMav Sfafirxrv&ctf d. μόγοι γί Ταρσόν >ΐχίν, <χπ uac dominum fuum negabat , & qui fidem
rfli «ρνησιΟό αυτί χχκίχς χείρον είλΜφ*»ί ' αλλά quam antea profitebatur , violaverat . Nunc
γχρ μίταξύ παβλχλίΛ^ο των ήμύί £ xaAoadrwv χ? quoque Antiochiam venturus erat Firmilia­
nus & jam Tarfum ufque pervenerat. Quip­
άνχμαονηιν χχΐ/ί χν ι’λθη, τίλος
μ&
pe improbitatem hominis Deum negantis
itipx δ’ αύθι; τνν βίον τϊ auri ora; fru^^aw
antea fuerat expertus. Sed cum nos jam conàytoyni, διτ^ρχφοσιν οοτόηις' οχα δι αίαοΓας τ» venilTemus ; interea loci dum illum accerfimus,
χάνον·; ixi χιβδηλχ χ, ν·Οα διδάγματα μιηληλυ- dum ejus adventum exfpeftamuc, abiit e vi­
Οο*, alci Sei τϊ
wm τάί ανραζας xpiverv, ta. Deinde paulo poft, cujufmodi fuerit homi­
fît oit mpotspae xirne tiv tÇ ttw^oî · xj μήη ««- nis vita exponunt bit verbis . Sed quoniam
ρά χαν^νι πχρχλχβι& μηδαμάeo Amtiacv μήη tx a fidei regula recedens, ad fpuriam & adul­
terinam doftrinam fe tranftulit; hominis ab
r· T/kos ΐ^^ηδ^ματης χτη/τχμ3μος, vuù «ς ecclefia alieni actus examinare nihil attinet :
υιάρβάίλοντη
ταλάην
ιλχλαχίν
,
xrouiiSr
lyq
.·
-, . t i
neque quod cura antea pauper ac mendicus
ΐίροσΌλιΛ, hsm <ur xticé w evies τ« άίίλφϊ, , clTct, nec ullas omnino facultates aut a pa—n
.. ttôt
—
·ο< .
x .·.
--------- ... C rcntibus relidas accepiffet, aut artis ullius exer­
χαταβραβΑοιν
χδιχουμϋρ,ουί
ύχιαγνούμαcitio fibi comparaflet, nunc ad incredibilem
voî pàtëMw /xi<>9» · \LASàffyoe ii >Ç 7¥T«$, Xj
ptrrlw *xpxu/jfyam rliLlty ïv ημάγμαην ovrwv ini- opulentiam pervenit, per fcelera ac faex i leg ia,
iratimnque contui) loues: dum injuria afledos
μοτητα «»ρό$ rs itiiyat utrip αταλλα^ηί ?Ç4 f’ve^Xouiidecipit , promittens quidem fefc illis accepta
ιων · πο&ΰ-μον ηγύμψιδί τΐω $ι*πβ&αο/ ' 1 tm w$ nurcedc opem laturum .· fallens autem ipfos
ΐΛ|,η/.Λ φρονεί X, üntpîrtpiut χοσμιχά α’ξιωματΒ ύηο- .'K, cx facilitate hfipantium qui ut negotio li‘ bc
xani rUù oîxtpfyjljjj xin «π/λλΗτιφ^οΖί ήμ^ tirtoxoittii tÇ wpw/k/npoti x} itotxorv;* xj naoy τϊ

lu Rcjuu codex : abi, nat i't·»

·

«hkmMÉM

3

' berentur
«ο,?

“μΪ*“ Antiochinum

quidvis dare parati funt, lucrum A ίυομ$Μ£ *
maniter
iruww captans,
cipira» , &
Sc piatatem mieftum
fluctam effe
dfe

N~ue ,uod Uu 4 *rrog*«c.·
r.·. t.

.

/nrrtli5

«o»t

tt.

iuntMÎtiof μά>λ·ν a ί®/<τχ·»βς Od„βΛ, xarn
,„ίJ ™

, ώ««μ· ίύ. fail-

fupra modum elatus
..
>, z, ..
d'
ebtus fieculares gerit
gent digmtadignita- v
7 n0
ζΓΣ'
* ducenarius
’ cenarim vocari quam epifcopus ma- C? ^'^5 ίορι^νμ^οδ
*’Ρμ«*Ρ«ζ4*δ ’> Φ_/4>. <*·<·tes, A
vult,· per forum magnifice-incedens; epifto- ρΛ·μ>*
?**&>** »· *}ϋ & *Φ«βμ^
«φ«βμ$υ·>ν xoMwv
t------- m 't£-----las legens.ac didans
μιβύ&κι Sut
«ans fitter
inter ambulandum
amoutanaum .
> pa-·
pa- μ·νζω?ι$ τΐίυχιπι φδοώ&Λΐ
Iam ac publice ; ftipatufque maxima homi
hdmi-­ tvy tym siura
τΐώ υττρηφανζ'αν rie χαρί/ας·
num multitudine partira praeeuntium , par->f «Π τίώ ον Tars ιχχλη«*ίαΓίχα7ί exuzdlwc πρ«ttm fubfe^uentium ; adeo.ut ex illius fallu
___ ί
TCMv, Lût μηγχναπΜ 5a£«tor£r
φχνησΐ9χ«~
& arrogantia incredibilis invidja odiumque
*7*
Σ;· κ, τ«ί τφΐ «xipttonpw νΐ,οχαΐί ηΐς niintt
multorum adverfqs fidem noftram conftatum Tu*
βίμχ pfys v? θρόνον
fcumS
fit. Neque.irem attinet exatpinare ambitio­ .(xrXiirnav
««mrxtCaMra/^vo; , βυχ vi Xeicob γχαθηηκ,
sam hominis vanitatem in ecclefiafticis .con­
ventibus , quam omni Audio confcdatur ; fVfxprinv St t uarirtp d τί χόσμ» âp^ofnf, Ζ
nihil aliud quam inanem gloriam captans, &Bn χ,' όν^μάζΐΜ. παίων n τη ^we/rav ujy>dy,*^
pompam afleflans, atque hujufmodi artibus ani- τ» (irpa
λ~
....· ι'πχινά..·_.....àfàrmv ηΐς ----τμί...,
ηΐί μώ

nios imperitorum perterrefaciens.. Nam & tribunal&lublimcmthronum, non ut Chrifti difcipulus fibi ipfe conftruxit.· & fecretum pe­
rinde ac frculares magiftratus ita appellatum
habuit. Ad i'æc femur manu percutere., &
tribunal pedibus pulfare folitus . Eos vero
Îiui non laudarent, nec, ut in theatris fieri
olet, oraria concuterent , neque una cum
fautoribus ipftus, viris ac mulierculis indeco­
re aufcultantibus exclamarent atque exfilirent ; fed cum gravitate ac modeftia ficut in
domo Dei decet audirent, increpabat &con-

σι, μ* if ωτιηρ cv ηΐς
χχτυτί^ι
τη^ί ί^όναις, μ» ί* ιχ/3ο«<η π xJ aïdhmiaim χκ-

Tti tu «uTti τ»ΐς βμφ’ aorav cawttJnu» «ii/èpxji π
^vya/or;, «κίτμωζ fimi άχρον^μοη - n?i i'
oui ùi èv οίχω Θίβ o-tpxvaxBffxôïi vJ. ’ Æ’rwtn»>ç
βχώ«Π/’, ίτπτιμύν xJ ΖΛ/υβόζ^ '
ek τάί àjrtÀ-

θ·ντιις t’x tb /3ia tb'tb xaptywv ô^n>nrac raî»
λβ'^Β, ςορ/χως ce nS xsrrw,
μ^χλορρτμο^
TTfgj tauTb, xa-Saxfp bk tiricrxoTrof, αλλα <τ«φίçiic iÇ
· ψαλμά it τ*ς μ8μ ek
xù^w

tumeliis afficiebat. Et alios quidem legis no- _·ήμι^7

«ί

HwnpBf χ)

ftrae doftores jam vita fundos petulanter mcon«νίρων σ-ι^γραμματα ·
iouw ât ci
done lacerabat : de fe autem ipfe magnifice μ»<Ηΐ τη ίχχλτίΰ-ίχ , ~ μίγχλη τ» 'Κλ^λ ήμ/‘
loquebatur, non ut epifcopus, fed ut lophi- ρχ, ^αλμμδάν ‘yuvcuxxi naparxA^Mf , ών xj
fta quidam & impoftor . Quinetiam pfalmos
' eia
ηύί $α»χ&οντυς
in hoiiorem domini Jefu Chnfti cani foli- axsffeç αν τις
ré ~
tos, quafi novellos & a rccentionbus homi­ dt/rw ίΤΓΛΓΧΟϊΜ/ί fjd όμςρων άγρων π
nibus compofitos abolevit . Mulieres autem Λίων, KJM ΧΒ^^βί'Τνρους, c’y το/ί χρρος w λα·?
magno pafchz die in media ecclefia pfalmos ίμιλίχις χχ^ΐηπ tygAtytidat. ην μ%» γχρ υιόν
quofdam canere ad fui. ipfius laudem infti- τβ ΘίΒ β βαλίτνι <τ«.ι>ομολ·^<<ν όζ bpavi χαηtuit ; quod quidem audientibus horrorem ληλι^ή-ν , ΐνχ τ/ «μολχβ^ντκ
μι>λ»να:?
merito incuderit . Epilcopos quoque vici­
γραφήα-fc^ai ^ωμο,ν ' χ, τίη i
ψιλά» ρ»norum pagorum & civitatum , necnon &
presbyteros affentatores fuos fnbmifit, qui in $ήτιπιι , αλλ’ όξ «y «χίμψαμ^υ ΰχβμνημβΓϋ»
qxz^a St άκου
luis ad populum concionibus eadem de ipfo icfiovno τολλα^»θθ .
praedicarent - Etenim filium Dei e cœlo de- Γησοαυ XeKev xaTto-3-fy · ο» St cÎî aurw ψαλfcendiffe, nobifeum confiteri renuit , ut ali-D λο.π; >C ί’γχωμιύζονης cv τύ λα<3 , iyytXov
quid' obiter prxmittamus ex iis qux infra ii/ α’<τί/3η ίιδασ-χαλον
ςήζ ημχνού χαπληuberius exponentur. Neque id fimplici affertione noftra , fed ex ipfis qux ad vos mifi- λι<θι>αζ λί^ττ· nyj raunt β xtaXocc , α’λλα »yq
mus geftis non femel declaratur : rnaxime λί^ομ^,'οΐζ Ttotpts·/’.' ό ΰιτίρήφον·? · rùi if α-ιω^vero ubi dicit Jefum Chriftum e terra or- ο-ακτΒζ α\τ« ^αυαίχας 'ώς Α’ντιοχέίς όνομάζμπ,
tum fuiffe. At vero illi qui in ejus honorem ΐφ)
ïfêji oimîy Φρίτβυήρων
d^txdwvy , ο/ς
pfalmos canunt , & coram populo cum de- χΐ γϊπι Trt άλλα αααρττίματη aytant ovru <ruypraedicant .· ipfum quem impietatis d otior cm xft tsTH, o tufvJJ; χ, ί’λί^^αΐ orat άυηυς ùrrôhabuerunt , angelum effe dicunt e ccelo de
ΐρκύς Qn , wù w λίγνις
’ργοις ùitxîi ,
lapfum . Atque hzc ille omnium hominum
fuperbifl'imus non prohibet : fed intereft ipfe un τυλμωΐ'Τΐίν xarn^opt'y τύ χα&' ιΛυηύς ®dcum dicuntur. Quid hic referre attinet fub- βω' α*λλα vjj ττλο^τίουί «πίφΜΟ* * ίφ’ ύ νρός
introduftas ut Antiocheni vocant mulieres , ?J5 ra -nnwru {ηλιίντνιν (pzXctrut κ$Μ -^α«μα^ίtam ipfius quam presbyterorum ejus ac dia­ Tut' τί ά,ν πάτα γράφ9ΐμΰρ; txtraipif^x St ay»conorum ? In quibus non hoc folum , fed E xnnt 'ότι tw trirxorov χ^ί ij ίφχτάον antx
etiam alia infanabilia crimina, quorum conTxpxi&typx nvxt SU
<*λχθί-< xa.nav xaAafv
fcius eft & quorum ipfos reos effe convicit,
nihilominus tegit ac diftimulat , ut illos fibi tpyuv. x,W °*^έ t’xHyo α^νοοίμ^Μ , oo-ez vrro no
obnoxios habeat : utque dum fibi ipfis me­ iruxxicayfrt' ίχυηΐς ^uvaTxai J^inivrv ‘ ci S’
tuunt , ipfum ob ea qux impie agit ac lo­ ύπωττ/^ητ» ’ ώί’ fi vjfi Soin tz\ avnj τ» μηquitur accufare non audeant . Ad hxc divi­ Sf j dtrtKyn .Tottiv , αλ>ά τΐιύ yt ùxcvouu/ τΐώ
tiis eos locupletavit . Cujus rei caufa ab iis :’x τβυ razsn.M wxyuxTt' ςρυορ^χν, ιχρίώ <£~
qui talia concupifcuat, amatur atque fufpici- λαβτ&Ιώαι, μήτιϊα ε χανδαλίση ,· nvs St Χ^ μίtur. Quid, inquam,attinethxcfcribcre'’ Sci­
μίίοδιχι <wpc|V4,nraz · χνς yap à» triirXrfyjtv η
mus utique, fratres dikdi.fimi, epifeopum&;
univerfum clerum , bonorum operum exan- ib^i.'VTttû* ttrpov , μη avyxaraficuKiY tx.xXt^
iis

χ

r
I0„

D,?ÎK™’

C Ο N C 1 L I U Μ .

Α’*ΒΚ"“

i ι οο

6<; Tauror ytiuxtxi μ* ολ/ο3τΓ φυλχνήβμιν ΰς A plum muhiiuàini prxberc debere . Neqye ib
“7“ ---------- ' Ttf- μίχν
'
°' «3ΠΠ)«»τ
’-'-----------η*■
'
lud 4f,uaramu», quot ex ejufmodr mulierum ·
Oi
μ$>
J» , ΛÀt«
«t «χμχζΰτΛς
£αρπτΗ$ W ·ψ<*
μιθ' contubernio partim iapreceps Upùfint, par­
r
ί'αυην,'χχ'/ acuf'n ίτμ ,
· MStf ntùm tir™ in fuipkionem venerint . Itaque etiamfi
?υφΛ KSM ύτίριμπιμπλχμ^Μ · «y Γνιχα <',ναλβ- quis toncdleut nihil ah eo turpe committi,
iufpicionem tamen qu« inde iblet , vitan
cn jjty>
o5if®'/n« τβ’/Πί xa3’ ί*»υτ»?ς . b.u opo'tebat ; ne quemqnam otïenderet., ^nev’e
I* τ'ιυ n»faz’/à'a xjq Siu-arna/ αντί τπφόβΐιυ- aliquos ad imitationem lui provocaret- Quo
Tui i aer xarr^opny un Τίλμα* ' a’Wa ntum eiinn ir.jjo increpabit alium & admonebit,
AÎÿÎ, îJî
ήαμ$υ, soOvvp a..τις tw â?Jga,’ ut i'hequentiorî mulieris conluetndine ab. ftipcat, ne forte corruat fictit feriptum efi .·
t» ytxùj φρώημβ χαθολζχβ*
HS4
is qui unam quidem *am djmifu ,· duas vero f ‘'* »·
‘n'fi>3/zsiZJuov ήμ7κ· tw Si tifyp%nrxjjfyw ii μυanate Horentcs & lorma conlpicuas fecum ha­
rv»tw n$4 ίμτομ-wÆovm -fr μιχρχ tup‘<rn τη bet, &'quocumque proficiicitur circumducit;
Αρπμχ (τί^χρ,ά γρη μίλις tw ττατή a αϊ·τ» idque dcFicus diftiuens & epulis fele ingutgièrAiraz ) tStv icîy n^oi'ut^a nuw ni; λο- Bratis. His d< caufis omnes*quidcm apud le
^ιταοι'ς xtraiTM* fit’ e’tz πλπ της £ffivo?.<> , privatim ingemilcunt atque ftifpir.int : fed po­
tentiam eius ac tyrannidem adeo reformi-t
Tai τ’ ι’ίζλ,-^τζν ” iuia j xx
ωώ a/Tzmarcdant , ut accufare illum non audeant . Ve­
jjSpcW ai r»/ tJ 0tJ Mjq μή t^xovTO ίχχημ ξα/rum de his ficut antea diximus examinave­
Tti, tnfc/ a. τ’ αυτ» rr χαθολζχη Εχχλητ.'χ xa- rit fortaffe aliquis & in judicium vocaverit
nzsfa-az î’.t/ûxotw Θ,οό <w*ovoza ù; Τίτεισμι hominem catholic® profetlionis, nobifqne fi­
θα , Ttv τ» μΑαε^ν ΔημηΤια’. S κ$Η ιτ-'φα- dei ac minirterii ibcietaie conjnndum . Ab
vtxi-7 . <tr*ocjt, r»C Όηό HLTd τη: άι/τη; fafotx/a; hoc vero qui prodito atque ejurato religionis
uiàv Δομ/ο* άχαστ ττ7ς «ofTrsw Ζτζα-χό·?^ χα- noth® myllerio a'd exfecrandani tramgreflin
hxrefim Artem® ( quidni enim parentem il-,
Λο7ς XfXoruru’J.oy * ,έηλώσαμ^υ Τί ιμ7ν , οτϋ»
luis vobis tandem indicemus?) in ea fe plu­
. τα συ “.αψητί, £ to παρα Ttûrw xor.w.zxai St- rimum jactavit .- abjioc, inquam, rationem
χ»θί ^-ραμμαπι ’ τ<3 &' Α’ρπμ* δτίς tzrb'tÀ- eorum omrtium exigendam elle non exilti·
/>ec adjiciant.
λίΤμ· κΛ ®< ™ Αρπμχ q>ro;c:ùnî, wy χοζ- nuimus. Zn fine auttw eoijl
χαν<-ηοσαν. £ TOvto μ^ c:tou3c7 Xl..?w . ττν C Hnnc igitur Deo bellum indicentem , ncc
cedere volentem , cum a communione no­
ίη eu.» Πχΐ'λ« <rvui> Η94 τη τη;
σρθο$ο£ια της ίτιτχύκϊξ ίχηττνχ9τοί , Δόμνος, ω-" H- il i a abdicalfemus , needle habuimus alium
< ejus loco ecclefia? catholic® epi/copum ordi­
f-nrer, tüù λρτΗ^ί’αν της'χαπί Α’ντζογΕζα·.’ ε’χ- nare non ahfqtte dhina ut credimus provi­
χλητζα; Stiof^an * αΑλχ yrc μτ.άχμ^ txcivaz dentia : Demetriam ieilicet beat® memori® ,
τ» Πουλί* τβ της ί’χχλητζας ozxb θίλονπς' βχ- epifcopi , qui ante hunc magna cum laude
σιλΑς ότΑ/γθ^ί Αιρτλ/α,ίς , αζτζαίπιπι , τ.-eii
ηι· -tpoarrre ΙζΗλτφί ’ τ»?πζς v&uxi ·®*>ο.-αττυν
n. c?»o>, οζί a/ οζ xxto τίώ I’rr.Xza’.' XjJ t(u)I
Pauazuiy Τολιν ίηίσχοχοι tw ίόγμχ~ης svirtAAotOi· ol'tî.' Sri tu « awSrAuSw x'^P /Lt-fTii rSf

efiarr; α/’^ιάη;, ΰτο τχς χοσ-μ/χηί
λαυΜΤΰΐ της ίχχΧτ,ΐίχς.

EADEM

SYNODUS

eandem revt ecclefiam , filium Domnum ,
virum omnibus qu® epifcopum decent, dotibus exornatum. Quod quidem idcirco vobis
iignificavimus , ut ad eum feribatis , & ab
eo communicatorias litteras accipiatis . Hic
ve o ad Alternam icribat , fi lubet ; fic qui
Artemam fellantur , cum eo communicent .
Et bxc quidem a nobtt hic relita fint . /gi~
D/^r cum r.mlx' a relia fide fimul & episco­
pal :i excidijjet, Djwixt , tel diUum efl, admi~
ntlirationem Antiochenfif ecclefia fujcepit . Sed
cum Faalui e domo ea, lefi* nullatenui excede­
re vellet ; interpellatu r impi rator Aureltanur
tefifiimc hoc negotium dijudicavit, iit domum
tradi praemiem, iju/but Italici Chrijltan* retigionv anhliitui & Romanus eptjcopus /in­
herent . Hoc modo vir jupra memoratus cum
fummo dedecore per Jacularem potejlatem ab ec­
clefia exturbatufi eji.

ANTIOCHENA

HELENI

Sr diUa in libella Jynodico.

V^TWoi
‘fP<*
ον^Α’/τζογ^» Ε C Ynodus dis ina &. facra provincialis , Απ4^/ σαι·αθΓοζθ^<τα,
ίι*
, Ο tiochite collecta : ( cunis prxles erat Hele­
nus , Tarfi epifeopus ; Theodorus, MopfueS Ταρβ-oS /tr/crxom, Θιο^-ος, ο Μο^-ζαί , ilix : miraculorum eficClor Gregorius, Cxtaό θοχιμοτκ/^ Γρ^^ιο;, Κχι^αρίχ ?Ιο7^ ? rex Ponti; Anatolius Laodice® , hierotophtis,
Α'>αηλζος Aaohxwa,, ο’ ι-ρο^ψος , .V'?®’ °' cu/us de pafchate canones circumterutiiur : fic
τπ£ζ τ»ο ττχ^α χα;ό'.Ε.'■ ί'0'77·'1 »
λ*4· » Ma!, iiion Antiochi®, fanctiflnnus ) ou® de
Αϊτζογ^ΐ ό z'^mTt;. χ-«3.λ-.·α
£Λ0-α Π«< Λο tw Σχιαοίΐχττχ, tx'. ' V ηττοζ Λ .-

ιΛ xj Κχ-αφα.όπ

<ντισ.

poiii.t fie u'iduion Pàiilum Samoiatenum ,
litu nJiil ahud , qu.un Annas & C.<japhas ,
de CJi.ufto docn.t.
EA-

itor

ANTIOCHENUM II. aurehanw
EADEM S Ÿ* N OD U S ANTIOCHENA,
®%T'S

I|O1

£x annalibus Etaycbii Tatriarcb* ^Alexandrini paj. 396. tditiomf
- Oxpmtnfis Jif abiio-Latimc.
V

,
k

■

Nno imperii Claudii Catfaris primo con- Romanorum imperatore, poft ipfum Romanis. ftitutus· eft Paulus patriarcha Antioche­ Rom» imperavit Aurelius Cadar annos quin­
nus, qui cpm annos odo lediflet, mortuuseft.
que, idque anno regni Hormofi filii Narfat re­
Cognominatus eft autem Paulus So^aifetanus gis Perfanmvquarfo . Anno imperii Aurelii Csequod ex incolis Somailet effet , fuit.que idem iaris prnno^cohftitutus eft, Dionyfius patriar­
auftor hxreleos Paulicianorum · Qni eandem cha Romanus qui odo annos fedit, &c.
Tam crajji porra tamque frequentet in rebut
cum ipfo fidem profefli funt , eandemque ieptentiam amplexi a nbmine ipfius Pauli Paulicia- prxjertim ch-onologicis tfroret Eutycluanorum an­
ni. Sententia autem Pauli Somaifetani hxcerat, nalium hoc apud eruditos leflores baihnus effe­
dominum Chriftum hominem faille a deitate cerunt , ut vtx uniHt Aftimentur affit cum ab
creatum ejufdem cum nothum aliquo fnbftan- F<Jebf», Socrate , Sozomeno , Ev.vjrio , ahdque
tiat, &. principium Filii a Maria fuifle, ipfum- probatif Grxcn Latimfque feriptoribui dtffentmnt.
que eleihim fuifle ut eifet falvator lubftantix hdem paulo mte pag. q J 1. referunt Jynodum tnhumanx , comitante i pium gratia divina &' in rerti loci ab Heracla cotilam, {ujm nema ahus,
ipfo habitante per amorem & voluntatem , quod meminenm, fecit b.iElenut mentionem. Morideoque vocatum efle Filium Dei. Dixit etiam Biiio, inqmt L ihcbiuf , Demetrio fufleftus eft
Deum unam ede fubftantiam, unamque perlo- Hei acias patriarcha Alexandrinus, qui epikopos
nam , neque in Verbum credebat , neque in conftiiuit vigmn. Ex his unus erat Ainmonms
Spiritum fandum . Poft mortem igitur ipfius dictus , religionis defertor . De quo fimul ac
congregati iunt epifcopi treJecim in urbe An­ ad Heraclam débita c'ft fama , con/,legavit is
tiochena, qui in ipfius faftum & lentendam in- fi nodum cpncoporum , & in urbem Ammotui
quifiverunt, S: cum ipfum îk quotquot ienten­ pcircxit, ubi re fatis cognita &. perfpccta eum
tiam ejus amplecterentur anathemate devovii- ad veritatem reduxit. }!xc ille.
fent , reverli hint . Mortuo Claudio Cælare

A

ANNO
CHRISTI

ANNO
CHRISTI

ADDITIO.
Ad Concilium Antiochenum habitum anno Cluifti cci.xx. five Fragmenta difputitionis in eo fnfceptæ adverfus Paulum Samofatenum a Malchtonc Presbytero
Antiocheno.
V

4orcs. Ut ncc unftus ex David alienus F Λ A G Λ7 E N T A EPISTOLA
ut videtur, ejufdem fynodi, ejus videlicet par­
fit a lapientia, neque facientia in alio ha-£
_bitet. Et paula poft.. Qui videbatur , non erat tu quam confiât omijftm ab Eujebta fuiffe.
lapientia. Non enim poterat reperiri in figura
cono» Ne- (ine. habitu, nec m fpeftatione viri. Major eft
enim iis qux fpechmtur .
I autem fecundum formationem & genera Ac d iw»
Malchion. Ex fimplicibus fit certe comtionem copulatus erat, homini hoc accide- lkl4
in hb. dc mf pofitum , firiit in Chrifto Jefu , nui ex Deo
re : & rurfus non enim congeneratam fuifle
«d Ful­
cum humanitate fapientiam, ut nos credimus,
serit. cip.t. verbo & humano corpore, quod eft ex femine
David, unus faJus ejJ , nequaquam ulterius di- fubftanrialiter, fed fecundum qualitatem. Et poft
vifione aliqua, icd unitate fubfiftens. Tu sero aha. Quid autem vult dicere aliam elle & di­
videris mihi fecundum hoc nolle compoiitio
vertam formationem Chrifti a noftra, volenti­
«em fateri , ur non inbftantia fit in eo filius bus nobis in hac maxima una re dillcire ipfius
Dei, fed fapienria fecundum participationem . conftitutionem a noiha , quod fi fluet m ipio
Hoc enim dixifli , quod lapientia dilpendium fit verbum quod m nobis homo interiçr. Et poftea .
patiatur, & ideo compotita efle poflit; nec co-DSidicere habitafle in eo lapiendam ficut in nuigitas quod divina fapientia iunt ante quam fe lo alio ,. hoc modum quidem inhabitationis
exinaniflet indiminuta permaniit, ita & in hac eundem declarat, meniura vero & moltitudine
exinanitione quam geilit nuiericordirer , indi- excellit, verbi gratia, duplo p’us, aut quomo­
ininuta atque indemutabilis extitit. Et hoc et­ documque amplius, vel minus duplo qpam alii,
iam dicis, quod lapientia habitaret in eo. Ha­ cognofcente ipfo a fapientia. Hoc amem no­
bitamus & nos in domibus , ut alter in alte­ lunt catholici it ecclefiaftici canones , fed po­
ro; fed neque pars domorum nos iumus, nec tius i los. quidem participate lapiendam foris
infptranretn , qu.r alia eft apud iplos , ipiani
noftra pars domus eft ■
Item M ai chion. Nonne ante dicebam vero lapientium per fe ipfain fubftantiahtc'· in
Ap«4 Leon·..
quod non· concedis filium unigenitum , qui eft corpus ex Malta venifle. Et pafi aha. Λ. fliex xternitate ante o.uncm creaturam , m toto eunt non efle tuos filio.. S, autem tilur <u(
Dei Icfits Chnllus , hh ·. ητο efitmi i»|.i.*n
falvatorc , id eft , unuum elle le· ;ùl

lutu C01UtU.iae.
Aoud Leone.

P

S

dum iubftauiiam'

tl.l ,
duo

k\- abiul
Il'Uî fibi

vit
■

F,

l.qi ee.oi

pjliia

\

.died

(.'< in,

Coptflaltoiic ■···

-O'»

FELIX

I inj

PAPÆI.

1104

cum iapientia aliter inteilige fecundum difci-A manum divinorum operum principaliter expers
phnam dc participationem , non autem fecun- erat in eo in αμο erat & per quem tuse
dum fubftantiam
in
corpore formatam
. Et opera faciebat . Formatus eft princir'*'
' ' "
‘
'
principaliter
--------ut
p»fl
. Neque Dens, qui corpus humanum homo ip ventre ; & fecundario Deus erat
in
ventre
»«>·»■»·>,«·►·<
«»»t·
»/»,,,
jj
®ft
,
coputerebat & induerat , pailtonum humanarum
lata fubftanria eius cum homine.
principaliter expers erat , neque corpus hu-

ANNO
CHRISTI

EPISTOLÆ ET DECRETA
FELICIS f A P Æ K
Ex

libro pontificali Damafi Tapœ.

a fEliv natione Romanus ex patre Conilan-A >1Γ,Γ“η> «>afulatuin Dionyfius adhuc fupervixerit, ut fu-

1 tto. b ledit annos 4· ntenies 5-( j ' dies i J.
r Marts no coronatur. Fuit autem temporibus
Claudit & Aureliani, a d coniiilatu Claudii &
Paterni, ulque ad conlulatum Aureliani & Ca­
pitolini . e Hic conftituit , iupra icpulcr.i aut
memorias martyrum miflas celebrari. Hic iccit ordinationes duas per menfem Decembrem,
presbyteros novem, diaconos quinque , cpiicocopos per diveria loca Λ quinque (Scpultus c(t
in cœmeterio luo ubi sX ) bahlicam (A) tecir
via Aurelia, milliano ab urbe Roma fecundo,
1 ii. Kalend. Juntas. Ft / ccffawi cpiicopatus
dies qumquC .
N ο τ £ Severim
) Vit nw

de anni

Bimi

B
Dion) Γ j

telle quando f^bftituitur , cum Aurelianus nn
pofUlticitu®

ndepiue.

et , i ut!
guilinum . pe ti ecu to:

qur, tell
lid It , qui

■

1

'

P

Aurelianut an
OuiOianos
peiitcui*·

d.ftmile , ir-e
pcrle.utum t\i Γ

luent.

fc v & ct> iüu iiuidiu cœlcft
Et teèlr . nam ex probat ilimi:

mpho:
lit ,

non

modo Svinphorianuoi, veium plu
martyrium oiuuilc. Baicn. inno

. Τλφυι

1 n fine > &
.) Αι-im duobus,

Mu.
' &
pt'

■ ~~

te input

tuai

lyr udiH iit

, «
- aj,_
errafl* Bat'
oAœdcmu»
in noti».
Error hb'i
poniificalM.

175. Fel>.em martyrii coronam adeptum IsiiUc , pix.e,
aufloritateru hbri pontificalis, indicat epiftola ejufd. n ,
quam fctipfit ad Mastmum Alexandi inum epUcopum
Dionyfii fuccefforem, enim fragmentum in concilii Chalcedoeenfia atlis extat , qua nomen illhis ab ipfis titulo
martyrii ocnfcriptum eft . Tertio Kaktidas Jul.as ικ.ιfu.-n effe, indicat mart) lologium , inno 175. tnartyicm
faAutu effe , ftfti confularej hic pofit>, & nomen A»,
reliant in tabulia edciiallicit fignaium, reflantur confu­
tatu· enim AureFani Augi.ftl fccundiu , ic Julii C.apitolini prunui , aeno pr*Ji£lo 175. notatur . Errant
'0>lur » Φ1· fta' Feiic * quatuor sel quinque annos tn.
buunt . Baron- anni. i;<. num. 1.
Cfnjulei» 1. iturirt <3 Pw*! . ) Jam fupta in nof>s ad vitam Dioiiyl i cftendimu» , hac in re auflorcm
libri pontificalis abecraff; , propterea quod bi.nmo poft

pttdiûo loco oftcndimut.
_
i/awr ).. Hoc
decretum non
recent
a Felice
Commemora, h* c»»"...:.
::___________
,
----------------'
7 Λ . A..---------’----- !------------ C’a»
papa nunc ptirnum eft Inftltutum
. Nam K
longe
ante Fe­ tiA fanilolicis tempora ejufmodi Inftitut ionem ecclefia fibl vendi- rem in MitU
« k , 6 quidem convenient iffirae fecundum feripturam quo •udoft
6»t
ùcram, Apoca). cap. 7. ubi fepukra martyrum apellanlantut ait ac ia Dei : Ideo quod , ut interpretantur omncaGraci & Latini, fuper illis facrificiaofferri confueveiunt. Hoc antiquiffun-e liturgi* Jacobi & Clementis,
m quibus fanflorum apoftolorum & martyrum quorumthm nomina icccnicntur, e\idemifllinc confirmant .· maMini autem & brnnflime >4 probatur teftimonio Cypuini lib.
epift. 6. ubi petit annotati , & ad fe
f.ribi diem morns fingulorum martyrum, Ut poffit. nominatiin in d>e annivcrfarlo pattionis eorum pro eir fa. rificiuin offerre . Itaque cum przdicli patrer ecilelt* Cur ΙιηΛοIonite ante tempera Feb. is gloriofo martyrio coronati di- rum coaunef.ellerinr, dubnini nuJh.m effe pot til , nanc confuetudi- tnouiio in
nem o fferendi fa.iificium Deo , in quo fanâorum apo- Mifla
fieri
flokiium a. mattyrum gloriofa commemoratio fir , eon debeat ?
te ens lio< tempore a Felice inftitutam effet ftd fakem
illam hac de te traditionemapoftolicam , qua aaimis fi­
delium dumtaxat haâenus inicripta luerat , nunc pub!..n eJifto confirmatam, & ubique locorum promutgatj:n e'i:. Et merito, lanâi enim funt membra myftkf
corpoti', <un:s nomine tacrificiuni veri cnrporir Chritls

κ·. iMtitifi.es , tege» , & multi alii nominantur , iti»
ι-rum in eolcm mortui nominari debent , five fior in
Mil >, uve in jur»atorio ; omnes enim ad Idem corpus
petti'.scnt. Accedit quod , ut Auguftious lib. 10. Civitatsk.a·.·, 6., & I-rtcap. 10. feribit, In facrificio altaria
fi ;nifi.< tur generale ic.tifivium, quo univertumChrifti corpusmi· f i. jin, quod etl tota pcrChriftum redempta civitar ,
Deo oKritur per Chriftum facetdotem magnum, ad cuju»
conipajem cum pertineant etiam lanfli, qui inctxlo funt*
fit ui illi merito Cue ordine in iacrificio altati* nominau debeant Vide Kcllarsn. de Miffa lib. ». cap. S,
C
f
efnt^t»r. ) Htrc fi vera funt , quod ere, QMiedu, fitclilu Lcilius eft , talium eft ipfum Eutychianum fub ^ei vaca»»conlulatu tertio Aureliani , qui in.ldit in annum Chrifti ,it.
»;«. ui feribit liber pontificali* in ejua vita s feder*
.apiffj:, adeoque fedem pontificiam ultra annutu vacaClç. B»roa. pr<diflu *nno 175. num. 5.

EPI(4)

XXV

(i) Aniulu snclufi défunt in /·.·
fc vçlic.n 4'

X»L Jan. iBilliaiio »b uibe Rom* H

ftatiBi ponu. *

fuo batiheam m via Apfu »W * Cepulru» rft iil.

”°5
BPISTOLA
A
------------------------------------------ .
4»a><. botear·'·

* EPISTOLA I.

FELICIS

PAPÆ

I.

AD PATERNUM EPISCOPUM

De judiciis & «ccufationibus & dcfenfionibus
fecrorum ordinum:
T. i/red drfraflent/ tf fautores inimicorum /fb ec-

tiotf

L

I. .

Quapropter detraâores, qui divina auâorita- m « Dera­
te eradicandi funt, flt fmtores inimicorum , ab
epifeopali fiibmovemat accufetionc.
1
IL
Similiter ne fummorum quifpiam , * mino- ■· *?- M*>rum accufeuonibus impetatur, aut difpcreat.
(T*/'
• H*dt. «ei.

III.

’*

Neque in re k dijbia certa judicetur fenten-b

***

cufstttne epjfcopoli fubmoveantur.
Btia, nec ullum judicium, nifi ordinabilitcr ha- ΜΚ”,Β’
11. Pie minores e majoribus sccufstionibtts impe­
bitum teneatur.
tantur.
XIJ. In n dubio non Judicetur certa fenientia dr
I V.
his qui adverfus clericum caufam aliquam habebunt in provincia.
Si quis fuper quibuslibet criminibus clericum ».<· «Si<»h
IV. Clerici afisones fuar exerceant.
pultandum crediderit , in provincia , in qua
v. Primates in accufatum epifcopum quomodo fe ge­ c confidit ille qui pulfatur , fuas 4 exerceat c H«dr.coix
rere debeant.
aâiones, nec ♦ rftimet cum accufetor alibi ,d
VI. Judices ecclefia ne abfente eo, cujas caufa ven­ aut longius pertrahendum ad judicium. Illi ve- * x-‘'
tilatur , Jententiam proferant, tf ne proditoris ro, qui pullatus fuerit, fi judices fufpeftos ha­
calumnia aut vox audiatur,
buerit, liceat appellare primates.

V.

Csrfflma atqie dilcPfifimo Paterno coepifcopo, Fe­
lix epifeopus m domine falutem,

C Primates quoque accufatum dilcutientes epi- *·, » M®·bS L*OtP j>·Audere me plurimum k, & exultare in fcopum, non ante fenrentiam proferant damna\JT domino, dileftionis tux feripta fecerunt, tionis, quam apoilolica freti auftoritate , aut
quibus evidenter oftenditur, quantum catholi­
reum fe ipfe confiteatur * , aut per innocentes* a· tarent,
cam diligis fidem, & quantum hzreticum de- ht canonice examinatos regulariter telles con­ libia.tit 4··
Cod Theo j.
teftaris errorem Hzrefis quippe eft nimis im­
vincatur. Aliter irritam efle cenfcmus & inju- $. *. Irtitan
pia, & evangelicx veritatis inimica, qux non
ftam epifcoporum damnationem, & idcirco a «1!· «pifcaportionem aliquam Ixdere, fed ipfa Chriftianr
fynodo retra&andam, ita ut oppreflis ab* omni­ ponm.
religionis conatur fundamenta convellere. Quobus, in eundis iubveniatur caulis.
« 4·οη<^««(cumque e enim rapit ad fe, non folum in
enim fcrp*. hoc vitium , fed in multa alia vitia ruere fa­
V I.
cit : & ipfo fuadente antiquo hofte, non folum
perfecutores ecdefix , fed etiam facerdotum
Caveant I judices ecclefix, ne abfente eo cu-f Coe< c"·
jus caufis ventilatur, fententiam proferant, quia d’·*·»»······
ejus, fiunt. Una igitur mente corrigere cure­
mus dc infequamur tales, & ab hofte fuo ecirrita erit , qui etiam rationem pro a&ione fradefiam, ejulque fideles fic facerdotes domini , Djnim in prxfentia dabunt. » Proditoris vero
Ί
nitamur liberare. d Prxftabit vires omnipotens
nec * calumnia, nec vox audiatur. Nemo enim * caiaiMUc*·
<f> ’*
,r redemptor nofter caritati atque juftittx .· prx­
debitorem amplius poteft cognofcere, quam ik
"■
le qui injuriam ejulque fuftinuit s nequitiam · /ota Tbw4.
ftabit nobis, longe a fe pofitis, unitatem ipiritus fui ipfe, cujus artificio, quafi in arex mo­
Omnes ergo qui in Chrillo volunt pie vivere, COB* » ***·
neceffe eft, ut ab impiis & drflimilibus patian- ···**·*■
dum, quatuor mundi conftrufta lateribus , at­
que imputribilium lignorum compage, & bitu­ tur opprobria, h & defpiciantur tamquam ftul-h Proi^.f««i.
ti & infani, qui prxfentia bona perdunt , ut *’1/*,^*
mine caritatis adftrida eft ecclefia , ut nullius
iuvifibilia & futura acquirant. Defpe&io tamen ““ ***'
•dverfitate fpiricus nullius, venientisextrinfecus
& irrifio talium in i pios retorquebitur qui ipfos
tumore fluâus perturbetur . Sed quemadmo­
infeftant : quia & abundantia eorum in egeftadum illius gubernante gratia , petendum eft ,
tem, & fuperbi a tranfibit in confufiouem. Et M·™· «*ut nulla nos fuperverniens exterius unda con­
turbet, ita ex totis orandumeft vifceribus,fra­
quidquid juftis adverfitatum vel malorum irroter caritfime, ut fux providentix dextera cu­ gatur, non eft pcena criminis, led virtutis exa-.
mulum fentinx nobis interioris exhauriat.* Ad-------- Et ficut aurum, quanto plus excoquitur,
men.
fic juuu»
juflus , quapiu
quanto pius
plus
verfartus quippe diabolus , qui contra humiles E tanto melius a-efficitur
..i>vhU> : m
fxviens, ficut leo rugiens arcuit , quarens quem
tribulatur (fi ipfam tribulationem patienter porcircuit
devoret, non jam, ut cernimus , caulas * cir■
* carior Eko redditur.
taverit ') multo
nurior &
cuivit, fed ita valide in quibufdam ecclefixne- Unde ipfa per fe veritas dicit: Beati qui perfe- m*„» ,.

cefiaril, membris dentem ngit, ut nulli dubium
quia nifi unanimiter, faciente domino, cunftorum provida paftorum turba concurrat, omne
(quod abfit) citius ovile dilaniet.
Concil. General. Tom. I.

cutionem patiuntur propter juftitiam, quoniam ipforum eft regnum calorum . De talibus dominus
per Ifaiam loquitur, dicens : * Audite verbum V'*· ♦*·
domini, qui tremitis ad verbum ejus . Dixerunt

<■) F« Zcphvrino P»p».
( , ) F.« «od<m Zephyilno .
(,) É, Syito Papt.
f Io MS
i Fx veljM»
veab·» innatatu.

4. Ab·· tufpmti.

fl07

farimu

PELICIS PAPÆ I

nog

fratres veftn, odientes vos iP abjicientes Peoptno Ata eccteii® A facenfatam ejus, pro viribus ela­
saw» mmm: Glorificetur dominus, & videbimus borare ftudeas, & ordinem lâtata Roman* &
in Imitia veftra, φ> m/vw confundentur . Fax apoftoii» ecdefias per omnia teneas, & viola­
populi de civitate, vm it templo , m domini ri fandorum decreta non permittas, fed omnes
reddentis retnbutiouem inimicis fms . Anfoqemm quotcunque potueris, inftruas, ut fruduolos
partetreret, pcperit : antequam veneret partus ejus, manipulos domino vepnafentes. Vale . Data
pepcnt mafcuhem. Suis audivit unquam tab* if * Nonis Junii, Caudio & * Aureliano · viris’ »μ· fa
quis vidit bate /atilt ’ filumquid parturiet terra clariflimis confolibus. *
.’t!
-!
* Mariau··
in die uno I out * parturietur fni fimul , f««
a Falla C»C
EPISTOLA
IL
^a.’^
parturivit tp peperit Sian filios fetes i Numsfeid
<X«, fri alios pagere facing ipft non pariant, di­
van u la parcit dominus I Si ego, qui generationem cetens tri­
buo, ftenlis era, ail dominas Deus tous7 Leta­
mini cant Jerufaiem , fy exuitote in ta taints

FELICIS PAPÆ L ““

qui diligitis tant. Gsudete cam ta aniverji gan­
din , qui lugetis fuoer earn, ut Jugatis, G repleo-Jb
mini ab ubere cenjelationjs ejus. ut mulgtatis , Ô"
deliciis affluatis ab omnimoda gloria tjat : quia
hac dicit dominas: Ecce ego declinabo Juper tam
qaafi ftuvmm pacis, G yuqfi torrentem mandan­
tem gloriam gentium quam Jugetu. Ad ubera par­
iabimini , & [aper ρηκβ blandientur vobis. Qjtomodo fi cat mater blandiatur, ita ego tonfolabor
vos, if in Jerujalem confolabtmmi. Videbitts, G
gaudebit cor veftrum, G . qfa vqftre ficut btrba
germinabunt. tt cognofcetur mantis domini fervis
ejas, G indignabitur inimicis fais. Stum ccct do­
minas in igne veniet, G quafi turbo · quadriga
ejus, reddere in indignatione furorem fuum , if mcrepat tonem foam inflamma ignis . $oia tn igne

I
b $. Oegor
q<. fib

De audoritate judicis fedis apoftoii» , & de
epiicopis acculans. ·» b *4« ■»·<>rtit

Felix epifeopus univerfis epifeopis per GaOia

marty·

"*"*

provincias conflitutn, t* domiuo
felatem.

Onorum operum & fpiritualium c Audio-c $ La· ap
rum Drum audorem diet non dubium J*'
eft, qui eorum incitai mentes, & adjuvat adioncs. Unde Ixtan me fecerunt icripta veftra. ex
bono lludio, & ex integritate fidei devotionis
veftrx: led ex aiÜiCiionc & contritione veftra
magna ex parte tnitavere. Triftis enim trilles
„,B, hteras ,ν.,,·»,
r.- nwefta mtrrore 4,^,ui**7;
4 legi
veltras, ».
& ,v..
feripta
. . P
.r»
*
- Λ
CL», ad
debito
percurri: ^uia
ikut nos
ecclefiarum
pax, folo£l
faJ^iX*
4

B

dominai ’ diiadicat, tjf in giadio fao ad omnem C lacerdotumque ejus concordia & tranquillitas *
carnem, Ô maltiplicabantar interfedU a domino. plebis, “‘ audire s facit -» gaudium, ita nos
SLni Janiiidcabar.tar, tf mandos jt putabant tn
fligit & dejicit fraterna afflidio . Vos tamen «ri«fti
hortts poll janaam mtrinfecas, qai comedebant car­ nolite 1 multum triftari, quia ficut ipfii per fef *
ventas ait.- J/ de boc mundo fuyffrtis , memdea ,,,, ’
nem JuiUani, ύ abominationem, <7 marem: fi­
mul coni ament ar, dicit dominas. Ego natem ope­ quod fuum erat, diligeret : fod quia de boc mundo 7**·· ·ιra eorum. O copitattones torum vento ut con­
non eftis, Jed ego elegi vos de manda , propteree
odit vos mundus , i$i eft , mundi amatore»
gregem cum emubat gentibus & linguis : tS ve­
nient Ô rndtbuiH gloriam meam ,
pon.tm tn
Quidquid tamen hi loquantur , aut adverfiim
est p^nam Es mstt.im ex eis ^ai faivati faerint, vos agant, -.os tamen temper integram fervate
aa gentes, tn mart, is Africa, tn ' Lydia tenden­
fidem, & puram habetote confcicntiam, ·/ fi··
Zrçer fpiritus, tP muma fervetur in Me dmmm. ». Ttef.
tes fagittam m Italiam.
Gractam, ad mjalas
14os vero ad fuoplementum veftrum fratres &
longe, ad ecs qat non audierunt de me , & non
Viderunt gloriam meam . Et annunciabimt gloriam
coepifeopos noflros vocavimus amplius quam
meam gentibus, iT adaacent omnes fratres veflros
tftroi
fcptuaginta, cum'quibus hxc, oust fiibter hade canitis gentibus donum dammo, in equis ,, dXD bentur inferta, regulariter trananda decrevi­
m quadrigis,
tn ledlicis, & m main , Ô* in
mus . Veftris enim epiftolis in omnium audien­
carrucis ad montem fanSum meum Jertifalem ,
tia perleftis, quas multas (ut noftis) querimo­
dicit dominus: quomodo b inferent filn Ijrael mu­ nias & opprefllones in ie continebant veftras,h« uWi,
nus in vnfe mundo m demo domini . Et effumem ( decretifque , que funt de accufationibus epi- ‘"Ovk 4·tx eis in facerdotes tP .'n Lf vitat, dicit dominas:
Icoporum ) fanda fynodus s dixi*: fixe font
fllpia ficut cah novi, G terra nova, qua ego fa­ qux deinceps propter malorum hominum infi- n· dica»
cio ftare coram me, dicit dominus, fie Habit J·- dias, qtu in ecclefiam & in ecdefiafticos ixviunt
f0,L
men Vuicum G nomen veftrum. Et erit me*fis ex viros indifferenter, & conlervarc firmiffime vomenje, fip fabbatum ex fobbato, tP veniet omnis lupus inlaxula. Si quis epifeopus ab illis accula- -----------aondam pe­
caro, ut adoret coram facie meo, dicit dominus.
toribus, qui recipiendi funt, fuerit accufatus, poft- ut.
E* hac
Et egredientur, & videbunt cadavera virorum, qui quam ipfe ab eis caritative conventus tuent, ut «ai· epifto­
pravaricati funt in me . Vermis eorum non mo­ . ipfam caufam emendare debeat, &eam corrigere la, v« £pariaeft, aiht!
netur,
ignis eorum non exttnguetur, C erunt noluerit, non olim, fed tunc ad fommos prima- colliji poufque ad fatietatem vifionis omni corni . Quid
________
____ , , qui ______
caufa
ejus______________
canonice deferatur
in conaliud detrahentes faciunt b , nifi in pulverem E giuo loco intra ipfam provinciam, temponr conflant , atque in oculos fuos terram excitant? gruu,
gruo, h- id
eft,, luiumum
autumnali vci
vel.aéftivo
m ci^
.kiuvo , conci- b «Ρ·4 H*4r.
bum regulariter convocare debebunt, ita ut ab pSTlcaX
Et unde plus detra&icnis perflant, inde magis
nihil veritatis vident? Tales tamen, frater ca- omnibus eiuldem urovinci* epifeopis inibi au- «u· ·»««rifttme, portandi
funt ...
& .ν..
corrigendi,
.... ......
ίίΛ.™., quia-c<c> di’l'u. Qyo & ipfe regulariter convocatus, ‘ fi
faut G dur-t riurorum. His, cariflime,
"
refpondi çum aut infirmitas, aut alii gravis necethtas
breviter confultis
te ic
' ' *ruis , qux **
“* omnes epi· non detinuerit, adeflè
1
telle debebit: quia ultra pqp»
licentia______________
rion ^.i/tïT»
icopos repilariter tenere mandamus. Tuam ta- vincis terminos accufandj
j
...ante
___ ________
men, frater, monemus prudentiam, ut profta- eft, quam audientia rogetur. Nam fi fuis.fuc- <«ftL···.
rit,
icopot f-<k
faem

> Non fgnt in f*a»^ l>i ConiaU» .

« AI.

gaeSiem iftr.lr

!«·>

I

EPISTOLA

IL

mo

tic, ant ceded* fiM coeaufi» rebuscxpolia-A* ftultorum mm accufoft, qui diabolic* ita®· ••S***
puonis errore decepti funt, voluerint, dumifta
legerint vel andierint, refipifcant, fle ad unita*
Mt in detentione abqM a fisis ovibus fuerit tû coaœnfiam revertantur: fle quod prior erat
foqueftram».' tnne canonice, antequam in prifti- io ultionem, tranfibit ia gloriam. Nam procul
ne ftatu refflmatur, aun omni j»rivdegio fisi 'dubio multi fent, qui (fecundum apoftoli vo­
honoris, flt fua omnia . que inudiis inimico­ tes) ) fHtrintti utriin , n vtriitlt ΜύΛΜ ·· r*"-«
rum fisorum et ablata merent, legibus redin­ aorr/nr, ré fnhtlnt niftent tenverimttier, fle ad
tegrentur: nec convocan, ree judicari poterit, nocumenta k bonorum tranfeont. ‘ Ait autem *
nils iÿfe pro fisa neceflitate ( minime tamen idem apoftolus de infidelium ignorantia: St re- th.
judicandus ) advenire fponte degerit. Nui^•^•“•jatenus ergo a quoquam refpondree * roge• CoM.itMB.tur, antequam integerrime * omnia, qua per amaflept , nunquam fervos ejus perturbaflent ,
-iijnSym’ fisggeftiores inimicorum fisorum amiferat, po- pcc verius aut Métis pcrfecuti cuenr. * Qyod * Qa··
teftati ejus ab. honorabili concilio legali ordine vero idem apoftolus dicit: Si retet enn» inintici a·— »·
redintegrentur. Pnrful vero cum omni honore tfentnt, receneilinti fnttutt De» jur mertent Filii
ftatui priftino reddatur, fle ipfe difpofitis ordi- tins i cur infequimur fratres ? cw perturbamus
natifijue libere atque fecure diu fisis, tunc re- ftatum ecdeire Dei ? fle eos, qui' ei fervire de­
’ t·», «m gulanter infra quatuor vel quinque, aut * fe- bent, affligimus ? Martyres enim oafll funt,
ptem menfes juxta quod poffibilitas ei fuerit , d non tamen anima eorum occifie funt in cor- d M·· ***
et non ante, convocatus ad tempus , concilio ports pafbone, ore veritatis atteftante : N»litt ti■·
in legitimo flc canonico * veniat ad caufiun: dc were ter f«» acridvar carpar, «iwm awtretaaa
fi ita iufte videtur , accufimtium propofitioni- ptffttni tccHere . pbi agnofei oportet, quod fi
bus refpondeat. Nam hoc fummopere provi­ anima martyrum, corpore perempto, fuppliciis
dendum eft, ne antequam hate omnia fiant , exxingui non poflunt, nec anunc pradicatorum
coaftus refpondeat , quia contentio femper flc dvâorum perfenui dcbuiflênt, aut perturba­
b Coae. AÛ· vitanda eft . * Adimi namque epifcopo epi- ri, & a Dei famulatu averti, quia cum corpo­
c
Icopatum , antequam caute ejus exitus ap­ ribus non deficiunt. Tales autem perturbatores
pareat, nulli Chnftiano videri jure poteft, quia ççclefia non folum predita agunt mala, ledfic
talis prfcfiunptio facrilcgium eft, flr auâor ta- C memorias * martyrum exeerantur. Quapropter" « Cone. Can­
» q.»3iMalium, facritegus. Quod fi srgrotans fuerit epi- in prufata
prafata conftituimus fynodo
fynodo,, vobifque flc ·»«»<· *··*
*·’·
fcopus, aut aliqua eum gravis^oeceflitas deti­ omnibus ecdefiis tenendum fic agendum mannuerit, pro fe legatum ad fjAfodum mittat. damus, ut fuper memorias martyrum miflace­
iu*"«n*nh Nec c a,communione fufpendatur, çui crimen lebrentur, ne memoria eorum a talibus extm° ' intenditur ; nifi ad caufiun fuam dicendam clc- eui, aut veneratio poflit prohiberi . Vos vero
ftorum fudfcum die ftatuta literis evocatus , fratres, nolite multum turbari, nolite vexari,
minime occurrent : hoc eft , nifi eum aliqua fed confortamini in domino , fic in potentia
<
preoccupaverit neceifitas infra fpatium predido- Claritatis ejus. Habetote interim ifta ad fuffra-tfi,f *
rum menfium, flc eo amplius, prout caufa di­ gium veftrum, apoftolica auâoritate décréta : fic
taverit. Quod fi ex utraque parte ad caufem icitote, nos femper paratos habere etiam ( fi
dicendam venerint ; quia unus abfque altero neccfle fuerit) ufque ad mortem, ad quacum­
audiri non debet, querendum eft in judicio , que vobis neceflana fiicnnt (domino opem fe­
cujus fint converfatioms flc fidet atque fiifptcio- rente) perficienda. Uli tamen , auriore Deo .
nis accufiüores, aut qua intentione noc
f *
>c faciant
tp peribunt, fic vos ftabitis , it tamen labor vequia ad hoc admitti non debent, nifi
r- *bons
---; fter non fuerit inanis, fed plenus fide flc caconverfationis flc redx fidei viri , hi videli'f
ntate. Fa, inquit propheta, ym petam der enti·
cet qui omni fufpicione caream, flc bona vita c» fn» , mittent fel faon : Et iterum lapien’JL··*™·*' clareant, neque infames exiflant . Quod fi tiflimns Salomon ait : * £«/ loqttitttr iniqnn
—j-n
ryrfo·»; accufetorum pertonx in judicio epifcoporum are petefi Uter» , arc prntenet tUnm ter- i««p v«ure
CmZ jTJ.' «flpwles apparuerint d, ad arguendum non ripirer fndicinm. In eegitntieniknt ergo impii in·
IbSmm mi- admittantur ,
nifi proprias caufiis aflerere lerrtgeti» erit. Sermennm nutent ilkns enditiond
**“·
( non tamen criminales ) vel, ecdefiafticas
deminnm perveniet: & nd tempt tenent inanitnvoluerint . Infamis emm perforé , nec pro- inm illini. Qnenimtt nnrir neli nndit omnin. «J
AM»«m curator poteft efle , nec cognitor . Abfente tnmnltm mnrmnretiennm non akfcondttttr. Hxc
vero adveriârio, non audiatur accufator : nec enim fi amplefti voluiflent proprio fic fimo fenfii,
a»» t· f·*.fententit , abfente parte alia, a judice dita, ad reprobum ienfum minime Uberentur : fed
Fm1» iifcv ullam obtinebit * firmitatem : neque abiens per per Dei timorem fennooum fuorum przcaven
t vi· >ia. alium accufiui, aut accufare poteft, nec affims tes cuftodiam,
__
, piam
_____________
_____ diflini_____
fanftorum patrum
v·’1·* <«-teftis admittatur. Neminem ergo 1 exhiberi dt-Enoncm, fine quadam nocumenti pretiimptio* a provincia ad provinciam, vel ad comitatum ne,
— utique
—
------- — . Quoniam*dicit
rv-—-—-*-·-·-/·-----contervaflent
facrum
au·*· · oportet, nifi ad relationem judicis, ad quem eloquium: Confilium konetm confervekit te , Ô" *■*· 4·
afuent appclUtum, id eft, ut auftor femper rei ment henn cn!hdtet te. Non enim de fontibus
»>. t* >. forum feqnatur . SI quis sutem judicem adver- falutiferis fpiritualiter ad acquifirionem xtenue
itv***“ fum fibi fenferit, vocem appellationis exhibeat vit* procedunt tales accufationes flc detraftiooportet s negari . Peregrina vero nes, atque ideo competenter nos beatus Paulus
coii.judicia generali faoflfione prohibemus: quia in- apoftolus pramtmiens ait, m» Merc pint
λ,·. ,>
££ dignum efi, ut ab externis judicetur, qui com-. rt yuun oportet fapere , fed fnpere nd foknetaiBd«*i«nn. provinciales k flc fe elctios debet habere jndi- tenty in definitione pietatis perdurantes . Qui
’ ’
<xs ’ ^*e’ ftatrcs> «A veftram flc ommum co- enim hxc pnetereunt, non tantum tefi funt ,
_______
.
„
decidentes a corroboratione fua, fed infipien'
b_lÎ_____
uÎutSη.
epifcoporum opem
flc defenfionem in fynodo
•r ttcôail.unanimiter linit decreta , ut fi forte aliqui tie fine dereliquerunt domibus memoriam, ut
«cVlt
CrewZ. Crt
GrearW.
Aaaa a
in
it
^· Tom. I.

FELICIS PAPA L

Itu
boa.r ‘ ’
ha A Μ>·

ms

in his, in quibus peccaverunt, minime UtereJbditfatr, FUhu vero vifibilis comprobatur. Hi*1·*/
potuifleat. Gloria enim & contumelia in k>- enim ignorantes divinaram feripturarum fic apo- ‘ ™
quela, fic · in loquela lingua hominis cafusil- ftoforum
------ ---jura, ex proprio aut adulterino fenfu
“
Itus eft. Ideoque conveniens eft, hanc quidem talia fabricant, & feducere corda fidelium qu·oftenfionem renrehenfionnm illorum noftris a&l·- runt. · Noe vero ad ipfins fontis originem re­ • Vi4«e<
bus inferi, ne luterius jam talia patiamini, femi­ deamus, ex quo Filium Patrem femper videre tUfii »4».
nantibus eis aiemia fic fcandala, fed factari in of­ potuiffc vel pofle, evidentioribut teftunoniis ve­ Vatia·*·*
ficiis & dogmatibus veftris mereamini. Igitureru- teris & novi teftamenti literis doceamus Salo­
tlmbefcant, ac talia & hujufmodi blafphemiam fubtra- mone dicente: Eft tecum fepieutia ,
novit Jtaa^a·
ok atqa* iahere feftinent, fi noluerint a facerdotali npftro opera tua, que adfuit Sjfa, cum faceret orbem 4a fraa4«a
collegio fe^regari, fie a totius Chriftiani populi terrorem, & ipfa nevit quid fit placitum coram •(■efca.
üf.ù.
focietate divelli. Licet namque de his dura & midis tais. Et dominus inevangelio: Aon·
pemeceflaria, qua: in decretis fedis apoltotoe, vit Filium nifi Fator, neque Patiam quis novit J—·*·
& ab apoftolis
eorumque fucceflbribus, noftris nifi Filias, éT cui voluerit FiUns revelare . Et
.

videlicet pnedcceflbribus, ftatuta inveniuntur, iterum: N«*m Deem vidit unquam, nifi unigenidicere & confer ibere potuiflemus, tamen melius B tus Filins, qui eft in fine Patris, ipfe narravit.
nobis vifum eft, ut epiftolam oratione clauda- Et iterum Judaeis dixit; Vos non noftis πμτ , rge 7·«·· smus. Deus omnipotens & hujus unigenitus fi­
autem novi eum. Quod fi dixero, fara non novi
lius, fic falvator nofler Chriftus hoc vobis tri­
eum, rr» fimilis vobis menda* . Item ibi ;
buat incitamentum, ut omnibus fratribus fic co- ex Deo eft, hic novit emit. Et iterum.· Ego w
epifeopis noftris, quibufeumque tribulationibus vi eum, qui ab ipfo fum.^ Ecce docuimus, quia
laborantibus, totis fuccurratis viribus, fit cum videt femper Filius Patrem . Qyomodo ad­
eis comÿatientçs, crucem e/uidem domini fal- ii ruunt, eum Patrem non pofle videre, in cu­
vatoris portetis, ut veri ipfius difeipuli coram jus finu nofeitur permanere ? Si fereno fenfu
omnibus appareatis, ut fic vos, ficqui vobifeum divinas recenleas Icripturas, invenies non folum
Patrem Filio teftimoniumperhibentem, fed to­
funt, hic fic in futuro meliorapoflideatis,
oculus
vidit, nec apris audivit , neq iu eoo tam funul infeparabilem Trinitatem, ipfo do­
hominis efcendit, f n« properavit Deas diligenti- mino proteftante, qui ait: Ego fitm fui tefti-7·*··*.
bas fe. Per dominum noftrum Jefum Chriftum, «V0BÎN0V perhibeo de meipfo^ tf teftimonium per­
per quem fic cum quo omnipotenti Deo gloria bibet de me, qui mifit wr, feter · Et iterum .· M*·.
in fecula feculorum. Arnen. Valere vos opto, C Si ego ttftimoniitm perhibeo de meipfo t teftimo­
cariflimi fratres . Data quinto Idus Augufti , nium meum verem eft, quia fcio unde venio, &
baa. Chrifti Claudio b & Paterno viris clari flimis confulibus, quo vade. Et de Spiritu fando .· Cww veneritIf>
aay.nondom

«onao D1Oayfi·.

EPISTOLA IU

FELICIS

PAPÆ 1«

AD BENIGNUM EPISCOPUM.

c Zach»»·

Paracletus fpiritus veritatis , ille teftimonium
perhibebit de me. Intende, quefo,intende,quo­
niam in quibus una reftificationis vinus often·»
ditur, nullus ab alio neque potior neque infe­
rior judicatur.

11.

Saepius ifta jam diximus , quia fecundum
i. Errant, qui Filium nex videre Patrem con­
b hominis formam Filius vifibilis dicitur , fe- b
**·
tendant t eo quod Deum nemo vidit unquam.
eundum vero deitatis fubftantiam invifibilis £,ST"ïï
ii. Errant affirmantes Filium minorem Patre,
pnrdicatur,Paulo attenante apoftolo.· O altitudo, »,a“ f“V*·
quia ille invifibilis, Filius vero vifibilis.
]D inquit, divitiarum fapientia Ct fcientia Dei, quam
'
incomprebenfibilia funt judicia ejus, fiT ixveftigabiDileEiffimo fratri Benigno epifcopo, Felix epifcopus Im via ejurl Et in Ifeia : Cui fimilem aftima- tfai. 4·.
in domino falutem.
tis eum, cum fit ipfe invifibilis? Et item apo­
ftolus .* Mihi autem minimo omnium fanDernm
>■
^Ufeipientes e fraternitatis tuas epi ftolas, qui- data eft gratia hoc in gentibus, tvangelisutre inO bus me requififti fuper fidei documentis ,

veftigobiles divitias Chrifti, 6* illuminare omnes t

qua: ab aliis habebantur aliter, quam red* fi­ qua fit difpqfitio facramenti abfeonditi a foculis ,
dei contineant facramenta, prout dominus de- in quibus omnia creavit. Item ipfe.* Opi </l,ait,
• fcrf·· "f*. dit, pro fraternitatis amorerefpondere non * re- imago Dei invifibilis. Et ad Coloifenfes ; Ego c*kF ·fult>vimua. Semper enim dubia fic majora ne­
Paulus minifier, qui nunc gaudeo in pajfionibus meis
gotia, terminum ab hac fanda fede, a tempo­ pro vobi s, &fuppleo qua défunt tribulationum Cirire apoftolorum, qui eam fuis documentis in- fli in carne mea pro corpore ejus, quod eft eccle­
ftruxerunt, accipere confueverunt. Ed idoo tu fia , cujus fsifus fum ego minifter fecundum difrede feei ili, quod hujus fanda: fedis confultis, penfotieacm Dei tn minifterium Chrifti t quod abte ceterofque firmari fic inflrui voluifti.
Îifconditum fuit α feculis & a generdfionibus ·
Item ibi: Ut confolentur corda eorum in carite- c»<</.».
L
re, ia omnes divitias adimpletibnis intellectust in

7·«· ».
·>

i c« 4.

Continebant enim lirerz tux, fratrumque
tuorum, quod quidam dicunt, Filium non poffe proprie videre Patrem, quia feriptum eft :
Deum enim nemo vidit unquam. Et alii fingunt:
Ideo minor eft Patre Filius, quoniam Pater il.
li perbibet teftimonium· Quidam autem garriunt,
quod ideo Patre minor eft, quia invtfibiiis ipfe

agnitionem mpfterii, quod eft Cbriftus, in quofunt
omnes tbefnuri faptentia tf fcientia nbfonditi. Et F
in pfalm. 7À In meri eft via tua , fiT femita
tua in aquis multis, fi? veftigia ttia non cognofcenter. Et in Salomone: Sarientium Dei pre·.
cedentem omnia quis inveftigabit? Item ibi.· Λβ- Vifm
dix fapientie cui revelata eft ? ti aftutias illius
quis agnovit? Item ibi; Difciplina fapientie cui ^tam·
mani-

1113
ββΐφ. sr.

EPISTOLA

Mtea^Ad/d ftt, ÔT MMAty&drinMMi
H-A.
6·» feif MtUnit? Item ibi ; ^verubenv annM-

Ht jnt tftrt émtiti ftbn, (f
, tf tl··
& effp« iUùh nuif» 4μβμϊ4«/ . Ecce
ficut Puter invifibilis eft , ita etiam & Filias
invenitur. Quomodo ergo ab Ufis, qui hoc di­
cunt quod mandaftis, in eo quod nobis earn*.
Uter κ videro dignatus eft, Patre inferior ju­
dicatur? Talibus nolite erodere vos, A alios ab
eorum feniù avertere docete . Fer rige fervit·

III. Λ. IV.

1114

« EPISTOLA IV.

FELICIS

PAPÆ

AD MAXIMUM EPISCOPUM,
BT s CLIllCOS ALBXANDRt Æ.

■ CLUVM

ry-as*. a
■« v t. Ar*. demit»· i» timn, (T imli»t· ei cwte tremere,
De Cirifti divinitttte & bemeaiwt
***>vt^· Affrehtadite diftifHnem* m fenetit d» m» jnfre^mextitm,
fi·. Hxc vero apoftoiorum eft viva traditio ,
hxc vera caritas, que praedicanda eft , ac ve"TVB incarnatiiionc vero Verbi, & fide credi- cwiw«n«
raciter diligenda ac fovenda,
fiducialiter
JL/ Jemus
dc________________
___________
Dri FHtox
___ _atquedominum
noftrum
fum inChrihia··
« «xvp.Lucii ab omnibus tenenda. · Hrc fim&a & apofto-Bftum ex Maria virgine natum . quoniam ipfe V«f«M
aa* aaterUB
q*> !»«·«»·lienmsteromniumecdefunina, Chrifti ecdefia, eft «ternus Dei Filius: nec enim hominemaf- ««UB0U.
‘w·
qu« per Dei omnipotentis gratiam, a tramite fiimpfit Dei filius, ut eflet alter prcteripfumapoftolice traditionis nunquam erraffe·» probatur, fed Deus exiftens perfeftus, faftus eft fimul dt
\d OsutitT nef «h haereticis novitatibus depravanda fuccu’homo periodus
' “
incarnatus cx virgine.
ι·ρ. «a. «v. buit, fed ut inexoadlo normam fidei ChriftianrOasxavATto PaiLipvi Labbb,
cXimVci?^ Percepit ftb auftoribus fuis, apoftoiorum Chrifti
Gracum textum «xhlbcm·· cx aâioM l. cMcilil Eph,principibus, illibata fine tenus manet, fecun­
fiol , in qua Icfia funt a Patro prcibytcr* Alexandria
dum ipfius domini falvatoris divinam pollicita­ & primicerio natariorem fcicâa ex 6 nA is putribus t»Aimonla de incwnatioM £X N. J. G. atque ex capite U
tionem, qui fuorum difcipulorum principi in
partis 1Π. eiafdem concilii, five apologetico S. Gyriilt
λ«· ·»·
fuis fatus eft evangeliis: Petre t inquiens , ecu

S.J.

feteees exfetimt, «/ crûrent vec ficut qtu crt~
iret triticum'. £ge extern fre te relevit xt ue»
deficiet fidet txe: O* t» eli^xendo ceavtrfxr, confir­
me fretrer txe/. Confideret itaque veftra ex­

Alexandrini patriarcha pro duocecka» capitibus advetiua
orientales «pi (topos ·

lift) It rfc o-gtpmiffvf w
trf την
mr/ve/^u HS tw xutwr syub Γητοαΰ
cellens prudentia , quam bonum fit perfiftere C X^rov,, ii ά rii eoqO/w Mcrptrf
in difpenfotione vobis credita , & in fide re- Ovyra, ori «ume it» ί τί 0ts »4J/oç wec ,
fta, atque iuereticis & aemulis Chrifti repugna·
W λ®Τ9ί, W eux «hSpawrsi
©rsi «M-

re, & nunquam a veritatis tramite declinare :
quoniam dominus A falvator omnium , cujus
fides eft, qui pro nobis mori uon dubitavit ,
& proprio nos fuo redemit fanguine, fidem
w«p «uiriv . «>λβι Gsàf
τΐλΗφ* ,
beati Petri non defefturam promlnt, dc confir­
mJ «Ahsî
rapprit
mare eum fratres fuos admonuit ; quod apo- Û rotp^ciu.
ftolicos pontifices, meat exiguitatis predeceiioNota Sbvbaini Binii.
res, confidenter feciflfe, femper cunftis eft co­
• atfJM* cxerit , ) Haies epiAolo. fcs mentum es­
gnitum. Quorum & pufillitas mea, licet Impar tai In coneUle Cbalcedonenfi , sAione prima > * epod
CyriDom in fus apologie. DoAMhato qulbafdam «Iris
&. minima, pro fuicepto tamen divina digna­
auÂorlbus. a Fellee II. feriptam fwifle exifilmatum eft , Ai Fall* prA
tione minifterio, pediftêqua cupit exiftete. V» bac de caufa * quod pro koum fragmeotum atrobiqoo
poft epiftolam Juin papas attexetar . Verum «rgpmeo- y* fert‘
enim nobis erit, qui huja> mimfterii onus fufceptum habemus, fi veritatem laivatorisnoftriD turn ft titular epiftata , eam fententiam firmiflSme re- r·”· ·
feliunt· Nam fi. (ctiptOm eft, quod titulus ladlcet, ad
Jefu Chrifti, quam apoftoli pnedicaverunt » pre­
Mnis»· Alexandrinam epifeopum « Dionyfii fiiecefdicate neglexerimus. Vac erit nobis, fi filentio forem » non fecundus « fed primus Felix *· fcripfiftb
potuit t eodem ealm tempore Felix Dionyfii Remuai
veritatem opprefierimus , quam erogare num­
fuccafler , oalverf· ecclefia prefadit , quo Ma­
mularis jubemur, id eft , Chriftianos populos pontificis
ximus poft Dionyfium Alexandrina ecclefia prafult .
___
imbuere & docere. Quiid in ipfiusfuturoChri­
Occafio fesibenda huius epiftola hac eft .· Cum a Paulo ^F?****—
Samofateno catholica veritatis recens vulnus InftlAum. ·?*“**■·
fti difturi fumus examine , fi fermonum ejus
veritatem confundimur praedicare? Quid erit de «flet , fc cicatrix de errore Sabelli) nondum obduûn
fuiffet, Felix pontifex de Filii Det divinitates M pari,
/. t". tnobis, cum de commi ilis nobis animabus , &
ter humanitate, naturifque duabus in una perfona diftlnar««A»s.
officio fufeepto rationem juftus judex Chri· Ais , ad Maximum Alexandrinam epifeopum' hanc eplftus Deus nofter diftri&am exegerit ? Ideo » ftolatn fcripfit , ut bellum 'ad ver fu» Sabellinm ffr Sa­
mo fs ternim a duobus Dioayfils horum aatetwtferibus
•J- U» Jf fratres, hortor *dileftionem veftram, obteftor dc emptum * utriuiquo lucceftorca ardentibus eniqpls pro- .
.
monCO ) ut qua poteftis & debetis, folicitudinc
fcquercntur . Proinde hae epiCola velat ancipitl gla­
dio utramq e harefin une tfnt confodit i m dum na­
vigiletis, ad inveftigandos haereticos, & inimi­
turam divinam in Cbrifto humanitati ejufdem Indivifa
cos
fanâae Dei ecclefis,
& a fanis mentibus,
_
-—----------- —------ ----------------------- 7"
-------------- ■ « con junâam oftcndlt, Pauli hnrefin «ondemnm t dum ve-

enp9*

ne peftis hoc latius divulgetur, feventare, qU**Sro humanam in eodem Chrifto n netum divina diftin-

dtua
Filio·

zi·
— viribus
—-·-------·---------quoniam
:--------- · neâam
noteftis,
pro
extirpetis.·
ut ha
­
bebit a Deo dign® renumerationis praemium »•
qui "diligentius, quod ad ialutem commiflie fi­
bi plebis proficiat , fuerit exeeutus : ita ante
tribunal nomini de reatu negligent!* fe non
poterit excufare, quicumque plebem fuam coutra facrileg* perfuafionis audores noluerit cu»ob ftodire - Data Nonis Februarii, Claudio 4 ÔC Padta<> terno viris clariÆmis confulibus.

elfe · A divina fubftaatia in tribus pnrfonlt fubfiftcnciam demondrat, Sabellium confutet. Qood autem nwwu.—
in CbalcedenenG condito > & apud CysiWeu» pvedi&la
locis poft Julii epiftolam re emeetur , ex eo accidit ,
quod in his rcetelendis ntdiem temporis rationem habuiffent . V incentive autem Liriaenfis edverfua hmefes
cap. 4*· probe inteHigens «empore Felicis fecondl nallum Alexandrino ecclefia pmhiifle eplfimpum t nemine
Maximum , habita rat lone temporis, prim* loco Friiote ,
deinde Julium nominat . Addit ijiem Vincentia* hanc
eanidem epiftolam Felicis pep· * martyris inter alia '
natrum teflimenia in concilio Ephefino leâam fuiffe .
Vide Baron- ano· Chrifti 173. oaia. 11. is. &

VI-

EUTYCHÎ ANI P A P Λ

fXIf

lll6

VITA

toi™
»»»·

' Rxicaur jam

X.*œ
c*· BuoaiM.Biaies,

r

EPIS TO LÆ ET DECRETA
EUT.YCHIANI

PAPÆ.

aoftrs fyao-

Ex libro 'Pontificali Damafi Tapa.

!“·*

ignus natione
ex patre
Ma-A J
λ·ηΙ»λι "mh . ) Mrs varieta* & In Libri postikΛ CUtychnnus
nationeTufcus,
TufcuJ,
LRuusuauunc
XUH.U5, cx
sx p«tr<
p
"conflanti* auâon, . Si Aureliano tertium ronful* pon­ rali, iacoaJCi rino, dç civitate Lunenfi, b ledit anno
tificatum sufpica rui eft, ficut hic dicitur , non quinque ftaatis.
,. fed
tantum diebus > quod iiiprt In »il· Felici i fctipfit
f-’\
—
nao, menfe uno, die uno . c Fuit temporibus
Aureliani, a d confulatu Aureliani III & Mar- integro anno fedem pontificiam v*c*ffe, contra omnium
hitioricoruni judicipmac feutentiam dicendum erit. Pro­
cellini , ufque in diem Iduum Decembris , e
tere*, fi * tertio confulatu Aureliani ufque ad nrimum
Caro fecundo & Carino confulibus./ Hic con­ Cari & Catini , id efi ab anno Chrifti »7« ufjue ad
annum
ejuldem »gj. pontificatum tenuit, quomodo fibi
futuit fruges, fabas & uvas luper altano (a)
conflat , qui fupra uno dumtaxat anno ac meufe eum
benedici. Hic temporibut fuis per Joca’diverfa
in fede pontificia fedifle fcripfir ‘
34a. martyres manibus fuis fepeiivit . Qui hoc
f Cere jeieeje t} C"rl»e ("[Μ* . ) Car» pr-'w» !eg conftituit, ut quicumque fidelium martyrem gendum efle, collega eiu»Cor»v»r, qui huic adjungitur, hbeaobmrit.
damonftrat : nam fecundus confulatus Cari imperatoria ■
fepcliret, fine b dalmatica aut » colobia purpu­
habet collegam Numerjanum, qui anno fequente conti­
rato nullatenus fepeliret , dum tamen hujus
git, Baron, anno »ij. num. ta·
f Hie eet>p»t»it fremet , /·*«' ,
··«'· ) Ufu* bene- Bsaediaioais
conftitutiom» ad filum perveniflet notitia. Hic
fecit ordinationes quinque per menfem Decem­ dicendi creatur*, m occieiia emiquiMimu» eft, A ab apofto- crcMurame
lorum tempore trequentatns, ur confiat *1 canone apo- aafior quia
brem, presbyteros 14. diaconos quinque , epiwo
,vrupi ,
ft olorum ». j. Ac. A uoti* noftri» ad eofdeoi . Eutyicopos per loca novem . Er martyrio corona-B^btam^ighur,*^
mi hac fervand* ftituit , non eft pri­
ced potius
fuo decreto hoc firmius
tur. Qui etiam fepultus eft in coemeterio Cal- ■«»» Ubeadus, ft_
r----- qui -------Jifti via Appia, À vjjj. Kalendas Augufti. Et
‘ iAlue ut M/uich«orum
Uct«n»- CmEm, ihta,Τ

, · .

r*(ut fupra dixtmu* ) exartis, m*gis obniteretur, qui BB, ». LL·.
·■ principio
· ·
’creatura, exortas
■-- - > ··
------ e*e-- "··
’·“■«'
quod· a mâli
idooque
diftloolb·*
crabile, efle dicerent « atque iifdeui pariter maledicerent i cr«at«rsrue
ipfe contra , iifdetn benedkcndum , eafdeiu verbo fan- d«cr*t*m
Notæ Severini Binii.
fiificanda* « *c demum pro iifdem Dm omnium creato* didmt?
ri gratis, agenda* efle exemplo , legibus, ac traditione
Quando Eue ietyebieee/ . ) Anno Chrifti 175. piidie Nonas
ecdefia infiftrna, conftitutiooem apoftolicam, quamcontvchiaaus
Julii in locum Felicis fuicâus efl Eutyclusnus , anno
rra Cerinthum ,χ/ufque feéhttorea latam primitiva apo»
Fehci fiKccf. quinto Aureliani imperatori, Sub hums pontificatu Maftolorum ecdefia tulit , propter renovatam a Mantehioi*
*e“'
ukhaorum harefi, , audote Manete feu Manscl eoSchy.
eamdem haneftm » hoc ediâo. a fe decreto deauo refor­
,on,e tiani dtfcipulo » A Terebinthi , qui in Perfide mentito
mavit λ confirmavit. Baro*, anno »>j< num. i j.
(*Γί t*Of’ nomine fe Buddatn nominavit, condifcipulo. exortaeft.
g Ceejltiuit au f«/caMfare fieUletua. ) U fua hupu de-$oli many·*
w Hic cx fervo philafophafler f*Üut, ftultitlas fua, mul­
creti poil hac tempora fines fuos pratextu religioni, eus* dalma­
tis in loci, Jilputando ftuduit feminare ; fed fape con­
prxtcrgreflus
eft , ut non tantum fanftorüm martjrrum » tic* fepclic·victus ac fugere compulfus, patrocinante illi Archelao'
vtrum etiam , ut confiat tefiimonio fanfli Grcgorïi li­ di
V Notas
epifrapo, tandem in Perfide captus , arundine
bra
e.
dialogorum
cap. ao. facrorum miniftrensm cor­
MXmckzi m. excotiatus , psoas fuotutn fee 1erum atque impoflurarum
dedit· Docebat ( quod blafpbcttruni eft) fe Patacletum iC pora tegerentur . Quud ufque adeo Ipfis Gregorius alio
decreto edito prohibuit lib. a· in regift. cap. 4t. ut
efle i duo efle rerum principia , unum malorum , alterum
etiam corpora Romanorum pontificum 1 cum humanda
bonorum, auâorem carni», malum efle, ideoque carnis
perferrentur , dalmaticis tegi vetuerit . Baron, pradlâo
propagstiooctu , ejufdem manducatiopcn: , ac futuram
anno num. 6.
refurreâioqeur d-tefiabatur . Chriflum non utodo non
♦ Da/zatarzca . ) Dalmatica efi tunica fine manlcla 1 psimstk.
incarnatum , fed etiam neque natum , neque paflum
que olim tn ufu fuit .' Vide notas Baron, ad martyre- a*id?
Vile : >u homi->c nullum eft Uberum arb trium
balog· Rom. die y«> Mali liter* B
ptifmum ne^uc lectflarium , neque utilem efle . Plura
• Celelf , ) Colobium eft tunica fine manicis « qua ç-i-hfam
portenta ac verius deliria Manichxoium habent Epipha­
etiam ab antiqui* multum ufttata fuit . Vide notat to eutd'
nias hsrefi te.Cyrillu» Hierofcjyinitanut c*tech. 6. AuOflianum , verbo Celeb»·"·
· ·
gu ft Inus totis voluminibus contra F*uftum& Matncuaus.
ft Otleve Kelene» itagejle. ) Sexto 1 dus Decembria,
Baromus anno domini *7 7. p<.i totum.
cui aquius efi aflcntiri , habetur in martyrologio R.OTempe* f«di*
* Jed/r
awa/v etc. ) Eutychianuni non oflo
PMDO.
fatycbisai. dumtaxat meafibus, quod Eufcbiu, Uiibit in cht n. &
7. hill. c*p> »d. neque etiam uno tantum simo & inenfc , quod hic auflor libri pontificali» afleut , fed potius
annis oâo, quinque tnenfibus, A Quibufdam d>cbu» pon­
tificatum ge£fle, cum antiqui, e«lefi,ifticis tabuli»con
z
fulatu» Cari & Catini hic politus indicat ,'|n Rop>*no
enis* martyrqiogio vs. Idus Decembris Eutychianu, fub p,
.
Nunaeriano paflus ponitur, hoc elogio a.ldito
Eetvchiaai fte»/ Enrycftaa/ papM ,
ptrJteerfe leet trteenlei φ>·ciogium
Aaereru /wa»
mMia (tie jefelivit q*ib*i Cf if·
Je feC/etiet, frb Neateujifu ietfrrtiare mariyrle eeran*tue
·7λ * ,

,

cellavn epifeopatus dies (I) novem.

'β. «U.
r«onb«i ft-ni. verum etiam Tactii , Florum t Piobi , ac demum
deni
Fiumetiaai temporibus fedem pontificum gubernavit, ut
patet ex iniiio & fine pontifiait u,

EPI(«;

L·» ^du sumw

(1)

1«. vili

1

BPISTOLA

L

mg

A ftni nobilitas eft : contumelia ejus honor uo'

-

EPISTOLA

‘eutychiani

I

'papæ f

AD JOANNEM
AT AD OMNES EPISCOPOS BATJCA PROVINCIA

fter eft . Qpod ille Deus in carne confiftens ,
hoc nos viciffun in Deum ex came renovati .,
* Plaoe vitam fuam nefeit , qui Chriftum Je~
*
lorat n» a«
hominem. Et ejufdem
periculi
rcs^eft, ^efum

Chnftum, vel Spiritum fandum , Deum non
credere, vel carnem noftri corporis in Chrifto
denegare. Omnis ergo, ait , out confitebitur me

ibidem ci r·
4raiS HO>
r».
>·.

corem hominibus , confitebor v ego cum cerem
Petre meo, fmi t» emits efi : cui cutem mgcverit mo cerem bemtnihus , vugaM ÿ ego eum ce­
Chriftus ut falva proprietate utriufque natu- : rem Petre meo, qui efi r» emits . Hax Verbum
cero feBum loquebatur , ft homo Jefus Chn- 7«·. «·
r*, verus Deus, & homo verus extiterit.

D· fide incernet ionis domini.

ftus », uvuuiih
nu»
dominus> MMjtniiH
majeftatu auwut
docebat p* mctuacor
mediator

Certfimu fretribus Joennt tf omnibus per B ipfe in fe ad falutem ecclcfic conftttutus, &
a r
ipfo illo inter Deum & homines mediatoris (aera­
-------- cnfiitutis
Bseticem‘promnteiem
epifeopis,
mento , utrimque unus exiftens , dum ipfe ex
Esttycbsunus epifeopus in domino
unitis in idipmrp naturis, nature utriufque res
felutem.
eadem eft ; ita tamen , ut neutro careret in
Ortatur nos «quitas poftulationis , defideutroque, ne forte Deus efle, homo nafccndo,
tio fraternitatis tuz b gratanter c annue- defineret: ft homo rurfum, Deus manendo ,
ïï$ c?-' « » & confultis tuis breviter refpondere . Et
non effet. Hrc itaque humana: beatirudims fi­
farina
*
des vera eft , Deum & hominem predicate ,
quamvis dileâionem
tuam ici am ad oinneopi $
c jnBUtrr
bonum effe devotam , d ut tamen effuacior verbum ft carnem confiteri : neque Deum nefcire, quod homo fit: neque carnem ignorare,
«iS Leoepo fiat ad illos , qui fane non fapiunt , qualiter
quod Verbum fit . b Natus igitur unigenitus*’,!^·*'1
«xS Hl· cos de incarnatione falvatoris noftri 'ntormare
Deus ex virgine homo : & fecundum plenis Hr
i»nihbri,de debeas, mandamus. e Unum igitur hoc inunono
lirM>
fundamentum, una hac felix fidei pvtra , tvdinem temponrm in femetipfo profuturus in U
* *
Petri ore confcfla: Tu es, inquit, Cbriiius Fi
Deum hominem ., hunc ,per omnia evangeliMetti, a
itMf [χ, vive, tanta m fe argumenta fuftincnsCci fermOnis modum tenuit , ut fe Dei Filium
ventatis , quante perveifitatis qtixftiones , & credi doceret , & hominis filium praedicaret ft
admond^et , loquens & gerens homo univerfa
infidelitatis calumnia movebuntur . Jam in ce­
que Dei funt, loquens & gerens deinde Deus
teris difpenfatio voluntatis patertue fit. f Ergo
1
partus ii corpus, poftqi
univerfa qu« homimsfunt; ita tamen, ut ipfo
■’ |ue crux, mors inferni ,
umani enim generis caufa illo urriuique genens fermone, nunquam nifi
owi, talus noftra eft « *fum<
mort.inkn. Dei Filius* natus ex virgine eft & Spiritu fan­
cum figniheatione hominis locutus fit & Dei .
fala, «ofra
Hxc c itaque fallendi fimplices atque ignoran-£ M‘“*
de , ipfo fibi in hac operatione famulante , &
«ft. Sic om
tes, hxrcticis occafio eft, ut que abeo fecun­
«ino 1««« ftia, Dei videlicet, inumbrante virtute, corpo­
dum.
ris fibi initia confcvit , & exordia capiis * in- dum hominem diâa funt, diâa effe fecundum
M ia*nuh .
ftituit, ut homo faâus ex virgine, naturam in divitue nature infirmitatem mentiantur ; & quia
unus atque idem eft , loquens omnia qux lo­
fe camis. acciperet, per quam huius admixtio­
quitur de femetipfo, omnia eum de divinitate
nis tocietatem, fanftificatum in co univerfi hu­
mani genens corpus exifteret ■ Et quemadmo- locutum effe contendant. Nec fane negamus ,
dum omnes in ipfo per id , quod corporeum
totum illum , qui ei manet, naturae fuse efle
fe die voluit, conderentur, iia rurfum in om- Dfermonem . Sedu Jefus Chriftus & homo & Deus,
nes ipfe per id
“ , quod- ejus
·
- .............
- neque cum ·homo fit,
eft
invifibile, refer,
&
tum primum Deus ,
retur
Dei igitur imago invififiilis , pudorem neque tum, cum & homo fit &Deus, tum
non etiam ft Deus, neque poft hominem in
humani exordii non recufavit, & per conce­
ptionem , partum, vagitum, & cuuas, omnef- Deo , non totus homo totus Deus unum atque
idem necefle eft dicatur ejus efle facramentum,
que noftnc nature contumelias tranfeurrit .
quod generis . Et cum in eo fecundum tem­
Quid tandem dignum a nobis tante dignatio­
«aftA Bi­
nis c aflêftu rependetur 7 Inenarrabilis ergo a
pus diteemis hominem a Deo, Dei tunc , at­
Deo originis , unus unigenitus Deus , in cor­ que hominis difeerne fermonem. Et cum Deum
poris humani formam fanftz virginis utero in­
atque hominem in tempore confiteris, Dei tunc
atque hominis in tempore diâa dijudica. Cum
fertus accrefeit : qui omnia continet , intra
quem, & per quem eunda funt , humani par­ vero ex homine & Deo, rurfum totius horni
tus lege profertur . Ad cujus vocem archange- nis, totius jam Dei tempus intelligis : ûquidem
illud ad demonftrationem temporis diâum eft,
li, atque angeli tremunt, cceium & terra ; &
omnia hujus mundi refolvuntur elementa, hva- tempori
,
,
.......
___
coaptaro
, que
diâa funt : ut cum
ll TIJM».
gitus infantiae auditur . Qui invilibilis & in-E aliud fit ante hominem Deus, aliud fit homo>
comprehenfibilis eft, non vifu. fenfu, taâuque &
* Deus, aliud fit poft hominem & Deum, to­
moderandus, cunis eft obvolutus. Hxc fi quis tus homo & totus Deus, non confundas tem­
indigna Deo recolit tanto fe majoris beneficii poribus & generibus difpenfationis facramen­
tum. cum pro qualitate generum , ac natu­
obnoxium confitetur , quanto minus hut Dei
convenerunt majeftati . Non ille eguit homo rarum,. alium cum facramento hominis necefle
effio, per quem homo faâus eft. fed nos egui­ eft fermonem fuifle noti natum , alium adhuc
morituro , ahum etiam «terno . Noftri igitur
mus, ut Deus caro fieret, & habitaret in no­
bis, id eft , affumptione carnis , unus interna caufa hxc omnia Jefus Chriftus gerens, & cor­
poris
noftri homo natus , fecundum confiictuutuverfie camis incoleret . Humilitas eius nodinern

H

, lu M>. Culum t a lie ubi^u'.. He· i

Ϊ11Φ

BUTYCHIANI PAPÆ

m*

di nem natum noftrx locutus eft, non tamen A non licet offerri fuper altare, b juxta · con'
~ , quod Deus eft
- . ftitutionem apoftolorum , eorumque fucceffo- v«uioi>« Dio­
omittens nature fust
effe
Nam tametli in partu & paffione fle morte na. rum, ad domum lâcerdotum deferantur , & a «yfii ·»*··* ■
ture noftrx rem peregerit ; res tamen ipfas faccrdotibus benedicantur, tc perfimplicem be­
omnes virtute nature fuse geflit . · Videfiw nedictionem benedifta, demum a populis fu­
bM uaor ita Deum flt hominem praedicari, ut mors ho- mantur: faba» tantum & uve, & cetera , que
π'’η* ’
vero carn’s excitatio deputetur ; apoftoli conftituerunt, fuper altare offerantur ·
tamen ut alius fit , qui mortuus eft , & b Optamus igitur , fratres cariflimi , & totis
ft«i purfHir» non
r
t rillbin «c allU* fit, per qUCIU mortuus
1
refurgit . Spoliata omnipotentem dominum precibus exoramus, ut
enim carne, Chriftuis eft mortuus: & rarfum, dileftionem veftram in amoris fui conftantiam
faciat magis magifque ferve icere, atque in pace
paaaicuiit. Chriftum a mortuis excitans , idem Chriftus
eft, carne fo expolians , Naturam Dei , in ecclefix m una vos concedat manere concor­
virtute rtfurreftionis intcllige t difpenfistiouem dia . * Admonemus etiam fraternitatem ve-«S Grvg «p.
ftram , ut in comtniflis vobis animabus foler- ‘‘ 1Λ·
hominis in morte sgnolce. Et cum lint utra­
ter invigiletis,
animarumque magis
que fuis gefta naturis, unum tamen Chriftum
w
~ lucris, quam
Icfum eum memento efle, qui utrumque eft .B commodis vitae’ prxfentis intendaris . In Continendis vero ac difponendis rebus ecdefiafticis
Hxc igitur demonftranda a me paucis fuerunt,
ut utriulque natura· formam traftari in domi­ diligentes cuftodes exiftatis, ut ex omni parte
no noftro Jefu Chrillo tneminiffemus : quia
fufeeptum vos condigne gefliffe paftoris offi­
qui manens in forma Dei , formam fervi fu- cium , venturus judex, cum ad judicandum ve­
fcepit , iple divinitatem nequaquam arnilit. b nerit, debeat approbare. d Omnipotens autemnr
b DciIKep»
qusdam in1-Ceterum, fratres, hortamur vos , ut moneatis Deus fua vos proteftione cuftodiat, honorem­
terpol.i or
eos converti
ad ' Deum
Unde
feriptum eft :
que a Deo vobis collatum , moribus fervare prv or.re.n-”;
J" ‘f ' . .~"
“7
— ·τ·“— '■'·
terit, λικι-, ne tardes converti ad domi num , C7 ne dtf~ concedat, atque cum multiplici fruftu animas
de die in diem. Subito enim veniet ira il- vobis comminas ad pafcua aeterna adducere, fi­
nL.
\liut, d" in tempore vindtila difperdet te. Noli bi que "condigne reprzfentare adjuvet, volque
•dneftit.
anxius effe in divitiis mjuftis : nibil proderunt ti- inter fandos & eledos fuos collocare digne­
obduflionis èr vindifla. Non ventiles tur . Data ii. Idus Aprilis , Aureliano & * ’ Marcdiino
* Ae?·
tt tn omnem ventum, tf non eas in omni via. Marcello viris clariflîmis · confulibus.

«

■

nonam· a·*

Sk emm peccator probatur duplici lingua . Efto
fuottoFatic·,
firmus m via domini, & in veritate Jen]as tui ,C
Noï£ Sevekini Binii.
éT /cientia : (f profequatur te verbum pacii tf ■
juftitia . Efto manfuetus ad audiendum verbum
η KVybZ» . ) Prior hec epiftola Eutychiani advetfm Argumentum
Dei, nt intelligas : tf cum fapier.tia fer refpon- · Pauli SatuoCiteoi venena paratum antidotum habet. Do- epiftola ha­
re
t
enim Chriftum dominuin « quem Paulua parum ho- ;u».
fum . Si eft tibi intelleilus , refponde proximo :
minem effë dici bat, verum & sternum Dei Filium , (n
fin autem , fit manus tua fuper os tuum , ne tempore virtute Spiritu» fauâi in utero beata Maria
capiaris in verbo indtfctphnato, èT confundaris . Virginia incarnatum effe , & per hoc nequaquam natu­
Honor tf gloria in fermor.e fenfati : lingua ve­ ram divinam immutatam iuiffe.
>
CUffiitlt/tnrm apeflalermu , ) Intelligit canoro imprudentis , fubverfio illius . Non appelleris nem apoftolorutn 4. Vide qua ibidem & fupra in vita
fufurro, tf lingua tua ne capiaris, ÎT confunda­ hu)ua Eutychiaoi pontificia annotavimua.
nt. Super furem enim eft confufio flj* poenitentia,
c
& « denotatio pefiima fuper biit^ tem: fufurratori autem odium, tf inimicitia , C7 contumelia .
9nhf e.
Jiifttficj pufilium tf magnum fimihter. Noli fieri
EPISTOLA II.
pro amico inimicus proximo . Improperium emm
<iT contumeliam malus hare ditabit, ÎT omnis pec-D
eator invidus tf bilinguis . Non te extollas in
cogitatione anima tua velut taurus, ne forte t lidatur virtus tua per ftultitiam : tf folia tua coAD EPISCOPOS Γ PER. i SICILIAM
t mile Metllmedet, tf fruitas tuos perdet: tf relinqueris wm·* 44 .alii
Cilicua.
neCONSTITUTOS.
lut lignum aridum in eremo . Anima enim
quam difperdit, qui fe habet, tf in gaudium ÔMmici dat illum, tf deducit in fortem impiorum. l. De modo recipiendi accufationem adverfus ώTalibus vos exhortationibus , fratres, vicitlun
ricot.
monetote, & bona femper feâamini, mahque II. Qui non admittantur ad accufationem reti·
d G«i*fiM*p. vitate. 4 Magnis enim ftudiis (fecundum beagioforum.
i’na. 4
tum
prxeavendum eft, ne fides, tf m. De modo procedendi in negotiis ecclefiaflicis,
difciplina domini blafphem.tur . Et fi illa noncum procedi non debeat modo foculari.'

EUTYCHIANI PAPÆ

nunquam linenda funt, qux ( fi ceterorum con­
fier integritas ) fola nocere non valeant : illa Dileftiffimis fratribus umverfis epifcopis per Sitamen font magnopere praecavenda, qua: recipi E
ciliam confli tutis, Eutycbianus.
fine manifefta decoloratione non poflunt . At
fi ea ipfa, qux nullo detrimento aliquoties inEnediflus Deus tf Pater domini noftri Jefu
dulgenda credentur , vel rdrum temporumque
Chrifti, qui benedixit s nor in omni benedibenedi- *
‘
- ' ·
ex vciiione
cogit intuitus vel accelerate proviftonis reipeIlione fpiiituah in caleftibus in Cbrifto, fient ele
­ «i ha­
mixta
âus excufat : quanto magis illa funt nullatenus git noi in ipfo ante mundi conft.tutionem , ut lica flt Hiemutilanda, qux nec ulla neeeftitas , nec eccle- efftmus fanili Z? immaculati m confpeilu ejus in rofiyiBùaa.
fiafticas prorfus extorquet utilitas ? Idcirco , cantate pradeftinans nos m adoptionem filiorum
fratres , ifta prztulimus , ut hz fpecies , quas per Je/um Cbnftum m ipfum , fecundum propo

B

fitum
ι 1(4 ciiioi MY Flic, ca® quo hinc rplftoU.n contuhi Jacobui Sumondm So< l«iu.

.

n»

EPISTOLA

II.

n»

fthtm voluntatis fua, in laudemgloria gratiafua'. A dum lucrari, anima vero fua detriment urn pate ?
*

Cfttf. ,

b fihtt

G«.'<

n*

qua·. · gratificatui efl

nobis m

diledb filio

...& pervalGravia
iunt nimis,
que pr® tulimus,

fuo , râ quo habemus redemptionem per fangut- de cavenda . Quibus enim regnum Dei pr®nem ejus, reraiffionem peccatorum, fecundum di­ eluditur, procul dubio & ecclefia denegatur vitiae gratia ejus qua abundavit in nobis in De quibus dominus in evangelio , poteftatem
omni fapientia & prudentia , ut netum faceret apoilolorum , eorumque fiiccefforum annunnobis facramen tum voluntatis fua, fecundum be­ cians , ait c
dimiferitis peccata , dineplacitum ejus, quod propofuit, t» eo, in difpen- mittuntur eis : & quorum alligaveritis, alligata
J atione plenitudinis temporum , inflaurare omnia erunt : id eft , quibus ecdefiam interdixeritis,
in Cbriflo , qua tn catlis & qua tn terra funt nifi reconciliati per fatisfaftionem fuerint, ipfis
iM ipfo. In quo etiam fort e vocati fumus, pra& /anya regni coeleftis claufa erit.
deflinati fecundum propqfitum ejus , qui omnia
operatur fecundum confiliune voluntatis fua , ut
L
fimus nos in laudem 6* gloriam ejus , qui ante
Jperavimus in Chrifto: tn quo <ÎT vos, cum auUnde ifta prreaventes, & ftultorum animos
shfietis verbum veritatis, evangehum [alutis ve- B praevidentes , cura paftorali cum omnibus epi- tl,.ccl* l'
flra : in quo· 0* credentes fignati effis Spiritu fcopis, & fanftæ Roman® atqueuniverfalis.eepromiffionis fanilo, qui efl pignus hereditatis no- clefiat utriufque ordinis fidelibus , (latuimus ,
Jira in redemptionem acquifitionis, in laudem glo­ non ita in ecclefiafticis agendum efle'negotiis,
ria ipfius . Propterea C7 ego ', audiens fidem ve,- ficut in fxcularibus. Nam in fxcularibus legi­
ftram m domino Jefu Chnflb, & dileUionem tn bus, poftquam vocatus quis venerit, &in foro
omnes faniios, non ceffo, gratias agent pro vo­ decertare cœperit , non licet ei ante pcraftam e Ht(trcell
bis, memoriam veflri factem tn orationibus meis, cautam recedere ; in ecclefiaIlicis vero , difta «xcedTh«o'
ut Deus domini noftri Jefu Chrifti pater gloria, caufa, recedere licet , fi necefle fuerit , aut fi >‘b ix.tii
1 coaft.oltidet. vobis Jpirttum fapientia & revelationis tn fe prxgravari vident . * Acculationis vero or­ n>a(at
fatteiagnitionem ejus, illuminatos oculos cordis veflri, dinem talem *
b dicimus , & iervari jube­ t«r fuboJora.
tut
eft
An.
ut friatis qua Jit fpes vocationis ejus , & qua mus , id eft ,· fi quis clericorum in crimine im­
ton Auguft.
davit ta gloria baredit at is ejut in fan fin, (J qua peditur,
ac.
· non ftatim reuS exiftimetur ,· qui
·
fit juperemmens magnitudo virtutis e;us m nos, culari potuit, ne fuipeclam innocentiam facia·k dididmu»
qui credidimus Jecundum operationem potentia vir­ mus. Sed quifquis ille eft, qui crimen inten- quîLiictrt.
tutis ejus, quam operatus efl m Cbriflo , fufri­ Cdit , in judicium veniar : nomen rei indicet:
ions illum a moHuis, & conflitueni ad dexteram vinculum inlcriptionis arripiat : cuftodiat fimi­
fuam tn ccelefltbus fuper omnem principatum,
litudinem : habita tamen dignitatis eftimatio- e
peteflalem , & virtutem, & dominationem, & ne * potiatur .· nec forte r libi novent iicen- f£*<euru, °*
omne nomen , quod nomtüaiur non folum m hoc nam mentiendi , cum calumniantes ad vindi- c pluatur.
faculo , fed & in futuro . Et omnia fubjectt dam pofcat fimilitudo fupplicii. Hxretici enim Ntc f<H·
Jub pedibus ejus , & ipfum dedit caput fuper omnes, & fufpc&i , & excommunicati, homiomnem ecclefiam, qua efl corpus ejus , & ple­ cid® d quoque atque malefici, fures, facrilcgi, d H*3r ςαΐ.
nitudo ejus : qui omnia in omnibus adimplet . raptores, venefici, adulteri, & qui raptum fe- **
Et vos , cum effetis mortui deiiflis ifj pecca­ cerint , vel falftim teftimonium dixerint, feu
tis veflris , m quibus aliquando ambulafiit fe­ qui ad fortilegos tnigofque concurrerint, nul­
cundum foculum mundi bu;ur, fecundum princi­ latenus ad accufationem funt admittendi.
pem poteflatis aeris bujut fpiritus, qui nunc ope· Tatur in b filus diffidentia , in quibui & nos
II.
aliquando converfati Jumus m defiderin carnis
noflra, facientes voluntatem ‘ carnis & cogita-T) Nulli infami unquam , atque facrilego , de ι· 1· ♦ Nuiii
tionune , & eramus natura filu ira , ficut & quocumque negotio liceat adverfus religiufum J’’""
ceteri. Modo, fratres , quia ex filiis irx , fua Chriltr&num, quamvis humilis lervilitque per­
gratia & gratuita miferatiotie fecit nos Deus
tona fit , teftimonium dicere , nec de qualibet
filios fuos ; ’& nos , qui digni fervi non era­ re, actione vel inlcnptione, Chriftianum impe­
mus, nullis meritis praecedentibus, fed fua (ut
tere . Omnibus quoque ftmiliter accufandi , vel
diximus) gratia Jaflt Jumus fih: ejus m quo cla­ teftificandi licentia denegetur , * qui Chriftiamamus , Abba Pater : fequentes e/us exempla , nae religionis & nominis dignitatem , &. fu® contt ■. ut.f.
M>. X Cod.
fimus .filii milfricordiar & juftiti.r atque dilc- legis, vel fui propofiti normam , aut regulari­ Theod.
*
âionis , ut veri filii Dei & dici &. eife , ipfo ter prohibita neglexerint.
auxiliante , valeamus , deponentes ( juxta Petrum
apoftolum ) omnem malitiam
omnem dol.sm ,
III.
ij Jimulationes, & invidias, & omnes det r.ifhones . Hi vero qui talia agunt , non· filii Dei ,
Similiter prohibemus, ut null® ratifie a ju­
fed potius filii neqnam elfe comprobantur, ficut dicibus
_______ ecclefiafticis
_________ _ audiantur,
Ί__ —..........
quae—legibus non
Paulus ait apoftolus. Manifefla funt opera car- E continentur, vel qu^e ^lohibitæ éfle noicuntur.
i qui butnon
le-f n»n>
nis , qua funt fornicatio, immunditia, Luxuria , Hæc
,r
---- r folum
'— - ecclefiafticx,
■'
rfed&
1 °- ff fæcuii ·iinpp.
idolorum fervitus , veneficia, inimicitia , conten­ ges obfervan przcrpiunt . Non enim paftim 4 :
tiones , amulatior.es , ira, rixa, dfifenfiones, je- vageque facerdotum accufatio debet fieri. Nam ]
fttco'iiin
fla , invidia, homicidia , ebrietate> , comejfatio- fi facile admitteretur , perpauci minis inveni- ,tempore Eu
nes , & bis fimslia, qua pradcco vobis , ficut pra- rentur ; quia otiwj qui pie volunt vivere m tychunr
»
e»utq»t ri<~
dixi, quoniam qui talia agunt , regnum Dei non Cbriflo , perfecutionbm patiuntur . Beati tamen cfftbram
confequentur. Grave, fratres , verbum , & horren­ qui perfecutionem patiuntur propter 'uflitum .. g Canal Ci··
dum nimis, quod ùit : quoniam qui talia agunt, Unde ôc ipfa per fe seritas ait : Pater, mani- * lht{if > 6.
regnum Dei non confeqaentur. Et ipfa per fe ve­ Jeflavi nomen tuum hominibus , quo. dcdifti mihi Mtlli ,
ritas dicit.· Sfiid grodefl bommi, tintverfum mdn- de mundo . Tui erant. (.7 mihi eos dedifh & ier-'J····»*·
Bbbb
monem
Concil. General. Tom. I.

eutychiani

P A P Æ

IU4

mouern tuum fervavennt . Nunc cgnovcrur.J A»» .ar t.
. .V< ’ trgo dtl.^muts Dcttnt, quom·^
quin omnia qua dedtJL mibt.
r» faut , quia De.<j prior aiNxit naj. M quas dixerit, quonam
verba qua tkdifti fnihi . dedi eis , tf ipfi uice
cs.bg s De, D f> astem Juyni oderit , mend**
permit : άΓ cognoverunt vere quia a te .·χ. :· ,
fft. 9«r aatem non diltgit fratrem Jttuttt quam χφ
crediderunt quia tu me nttfifti . Ego p,a ril rJ. ■•jidet, qnimob poteft didtgcre? Et hoc mandatam
g», non' pro'mundo rogo , fed prf ci, quai d.-difti hahem.S’ .1 Deo, ut qui diligit Deum, diligat &
mibi, quia tui funt. Et mea omnta tualunt, è/ futrem htum. Omnis jia credit, quoniam Jefus
tua meafunt, & chnfi, :
eft Cbnftw , ex Deo natus eft. Et ontnts qui di· 1 >*· ».
non fum in ir.urde
ht
fiant , i 7 cg
bgi' <■■.·/?. qui perate, diligit & eum , qui na­
tui eft «a eo. /4 hoc tegnefeimut, quoniam de­
tuo , ywog àed'f:. mihi
ligimus nolet Dei , cum Deum deligamus , &
nos. Cm”» effem rsmei
mar /al 1 'fis fatiamui . Hac eft enim carit a'
Dei, .1 uan.ata cius cuftodtamus : ifi manda­
ex his perut, nifi fihu\ perdunnit. 1,·
(tara ta ejus g'JVf4 nen font. Et per prophetam do­

impleatur. Nunc autem ad tx "-is . <7 ΐΛί fj.
minus, monendo, ne IrJautur difcipuJi fui, eoquor tn mundo, ut babe.intgaxd.um rneam impi - “ rumour turceflores » inquit: Circumda: angelus
$.
turn in femetipfij. Ego deds ev fermons ni tuxm : domiti in gjro timeniet eum, iT c>uet cos. Gu- H>ton/o>i
tf mundus oidio habuit e^s .
» n lt J.nt le jtate Cf Viatf.·, quonmm bonus eft dom-.nus. Bea­ qj»m clM
mundo, ficut if ego non Juns d" uni
tus t’t>- <’x·' fper.it in eo. Timete iomm-m cmnes
go ut tollas eos de mando, jeduf j r.
Junii: efi , quoniam non eft tnupta timentibus
la De mundo nan funt. fi.ut ;) g<
/r fam de cum. Leones indiguerunt, (J ejunerar.t; quarenmundi. Sonllifica ns rn Veritite s-mi- tuusvc- i.bus dominum, non deerit omne tonum. Ambu­
estas eft. Sicut tu me mijtjtt m
late fin , audite me, timorem domini docebo vos.
nifi eoi m mundum . Et pro eis 'e^o JanHifico fftuit eft Vtr qui velit vitam, diligit diet vide­
meipfum, »t fint if tpfi fenflfirahfin ventate . re bonos? Cujtod; linguam tuam a mal>, ϋ la­
Non p>.sei, autem rogo tantum, fed & pro eis qui bia tua ne loquantur ddum : Recede a malo, if
I iredtturi fint per verbum eorum in >/re, ut urrmCs /ac bonum : quare pacem , & perfrquere eam.
unum fiit, ficut tx , Pater m me , if
fe, Oculi domini Juperfiftos, & aurei ejus ad da·
ut if pfi in nobn unum hnt , Ü mu'dur credat, morem torum. 1'nltus autem domini m facientes
quis .·< me nnjifti. Et rgo claritatem, quim de­ q malum , ut perdat dc terra memos tam eorum .
didi ίί'ί: , e>ib en , ut fint unum . ùc^t Jf nos' Clamaverunt fifti, if dominus exaudivit ess, tf
unuir fum*, . Epo m en, çf tu :n me uf fint ex cumibxc tribulationilui eorum liberavit eos.
(■•r/uerma:;
unum, ut ’.opnofcat m;en.:a> , quia Juxta eft dominut contritis corde, tf confraHot
tu n ■ mfiili , Jf dilexifti eos, fic.st if me filt. fpiritu Jalvabit. Multa mala fifto, iff ex omni­
Xillt. Pace, , quoi dedtftt mibi, v'is , ut ubi eg} bus :lbs liberabit tum dominai . Cnftodit dominut.
lu.n . if Mi j,-t me. une , ut Viae--r citritatem omnt.i ffa eius , unum ex Ι·:ι non confringetur.
meam,
.Miifii mibi, quia diie\:i·
ante Interficiet imptxm mjhtia , Cf odiente >■ <uftum cul' m(litut:.rem mundi. Pater fufte mundi
te nm» pabuntar . Redimet dominai animas Jcrvoruut
nÿeH'H, r<;j autem te-egr. ,vt , if ht cyn-eve- JuorutB, & liberabit en. Vos ergo, fratres, fu-rf»l*. nrunt, quia fu me mt/ift:. Et netum feci ci< n·... per dominum ponite corda vejira , i/ »enumen tuum, if notum faciam , ut diieSh ?, qua tuet vos, quia non dabit in aternum ftsfiuattodilextili me , in tpfif fit , if epo ;n ,p,, #
n<m juftu . Deus autem dom.r.us r.ofter deducet
idem Joannes apoHolus c< cvamjcliûa, m pri­ intmtcos nofiros, juxta prophetx vocem, m pu­
ma cpiilola fua kx]uitur dicens: Carifiimt, tuii- teum interitus , quoniam viri Janguinum <7 doeft , if omnif j^oji non dimidiabunt diei fuce . Vo< autem /emqn dihgit. ex Det natas eft, c? 'pr-/.. ' Deam, per Jperate in domino , ÎX fiduciam habetote in
©x« nan
non wd Deum quia Deui Ca- eo, quia ipfe liberabit nos. Ipfe eft enim benediflui a fjeculo uftque in Jaculum, & regni ejus non
quontam Ftltum fuum unigenitum mifit Deus m erit finis, a Data dectmo tertio Kaiendas ΟΛοmundum, ut νινιτηιι per eum . In boe eft can­ bris , · Caro fecundo dc Carm viris ι'ΜΐιίΓι g agno ·1ι
tas , non quafi nos dtlexerimut Deum , fed que- mis coni'ulibus.
mam spfe dftexit nos , èT m./it Fihum [u^m
propitiationem pro pereatis nojins. Canfimu ,fi
Nota Scvfrini Binii.
fic Deus dtiextl nos, if nos debemur alterutrum
diligere, Deum nemo ν,<ι,ι unquam. Si dihgamus
< TSutu 13 KtlmJ. nfhb. Ct'» t^c-') Hinc ronfirma- Qu indo Eetnvscem, Deus m nobis manet , if caritas ejus tjr quod fupra dixiinvi in notii ad vitam Entvchian) »
verbi « .· Oitav· Kal. Aufugi, vertu» efle, Eutychianum
in nobis perfefla eft . In hoc mtelhgimus , quo­ texto Idui Decembrii , non autem oOavo Kalendat Au- obiciti ·
niam m eo manemus , if ipfe m nobis , qxo- Rulli decefliiTè. Hacepidoli enim poli Aujuflum tnenfe
mam de fpiritu Juo dedit nobis. Et nos vidimus Septembri Cripta eft : ideoque i-ertillmum eft « eum
if trftficamur, quantam Paler mifit F.l.um fuum filtem , quod fcribic puntificaiii , menfa Julio c» hac
f.ilvat orem munda. Sfitfqun confeffxs ^ent, quo-^, i:ta nv-n ctnijraftc.
man Jefus eft Fiiiut De: , Deus m ci manet ,
if ipje tn Deo . Et nos cognOVimut if crcdtdtmu^caritAtt, quam Miabet Dut. m nobis . De:,t
carita, eft : if qui manet in caritate , in Deo
minet, if Dn.i m co. In )■ v perfefla
ta, nsbij.it'·:, ut fd.sci.im h.ibcamus m die indi­
cit , quit J-.cut tile eft , if nos fumus tr. hoc
mundj . Esmor non eft tn caritate , fed per'ecla
caritis forat rnittit timorem, qusni.im tnior p-enam kab.'t. ^s‘i autem timet , non eft perfitlm

DE-

DECRETA.

1 HJ

DECRETA

FlITYCHI
AKI
euh
vniAiMi

««»<

A volutatos explere . Qpapropter ftatuinma , ut
u abbatiflâ aurquatlibet (anftimooialia t jeft
hanp -diffinitionem, in tantam audaciam pro^
ruperit,,ut aut vidteam aut puellam virginem

Ar
Ρ Æ.
Λ< j ^reju(bdomo.
rP a

SI iN IPSO EUTYCHIANI NOMINE

,,ώά,οηαη f«Watur. (·)

T E R. T I U W.

error non eft, que non haberfter in prioribu»,
defumpta ex Gratiano & Ivonc
& aliis.

FidtltMi (3nfertit certat, yan ptmVfaAraav
jartt ag^re nitent.

PRIMUM

·*!.··.««·

per-

Prsdicandum eft etiam, utferjurium fideles·», q.s.pi»

Non eft obediendim epifcopo, «fni pro beretich
caveant, & ab hoc fiimmopereabftincant, fcien- <<«··**
mtffam canerejubet.
tes hoc grande fceliss efle & in lege ft in proBphens ft in evaogelio prohibitum. Audivimus7<« ».
autem quofdam parvipendere hoc fcelus,
‘
vem quodammodo perjuriis ptenitentic modum
imponere. Qyi nolle debent, talem de perjurio
*
pernitentiam imponi debere, ovalem ft de adul­
Ηύ"
terio, & de fornicatione, ft de homicidio fpon.
£«>-<ί
7·ί«·
te commiflo, ft de ceteris criminalibus vitiis .
lyihi,
nymt
Si quis vero perpetrato perjurio , aut quolibet
(/, t
criminali peccato, timens poenitentiam longam,
ad confeflionem venire noluerit ; ab ecclefia
Je.rete : 51 qu» JeSerit . aut acrtperit contutuninoctn de
repellendus eft, Ave a communione ft contor­
tnanu Hxretici , & nef.it quod Ecclcfi» catholica con­
tradicit, port ea intelligent, annum unum perniteat. Si
tio fidelium, ut nullus cum eo comedat, ne­
«utccn fcit, Oc neglexerit , & polle» pcenitcnciam ege­
que bibat, neque oret, neque in domo toa eum
rit, decem anaos pajtiiiexi ; .I i judicant fcprem
tk

S1 Φ®5 «pMcopua, atJf abbas, presbytero aut
’ c««t coi- monacho fuo juuerit miflas pro hereticis ‘canleaort. «a tare, ntmhcet. Non enim expedit eis obedire.
dut aortau: ptovivu <*■· A
•Iu» malii
CIUDfpccil.
b oratio··
licitam »ft

recipiat .
humniat abi, quinque pernvet'. Si quii pemiferit H«reiicum Miffatn lunn celebrare ;ii FcdeGa caih. lica, &
nefeit , quadraginta die· perniteat . Si pro reverentia Q
ciut , annum unum pcaoiccat . Si pro damnatione F*.Membra detraneatu, d*··/ intendens, abfyte judi.
kfi» catholica , & confuetudlni. Romanorum ( OeeH
i Roa/reor/e/z cooluetudinii Romanorum ) projKiatur
cudi anOoritate excommunicetur.
•b Ecclefia , ficut Hcretlctia , nili habeat peaniientiata
( Paait. nili penuuerit ) ; fi habuerit, decem annos
Si quis membrorum truncationes, Bc domo-9 i s>
put niteat . $1 , e certent ab Ecciefia catholic* in congre­
gationem Haretlcornm , ft aliis perfuafcrit , ft poAca
runa incendia fecerit, five fieri juflcrit, aut fa- <·*· ■**·
poenitentiam egerit, duodecim anuoe paeaiicat, quatuor
cienti confenferit, quoufque de his unicuique bf·’"··
annos extra Ecclefiam . ft fex inter auditores, & du.tr
légalités dc amicabiliter coram epifcopo civita­
adhne extra communionem . De hir in Caa. ( Peovr.
in Synodo) dicitur , ut decimo anno comniun lonem fine
tis , aliifque civibus, non emendaverit, ab ecoblatione accipiant. Si Epifcopus, iu· abbar jubet Mo­
defia fe privatum cognofeat, Si vero poft fe­
nacho fuo pto hcreticis mortui, nuftas cantare, non li­
cundam dc tertiam conventionem , eunda in
cet , ft non eajfcd t obed.re tu . Si prerbytero conti­
gerit , ubi Miilatn cantaverit, ft alius recitaverit nomi­
quibus arguitur , non emendaverit , tanquam
na mortuorum, ft fimul nominaverit hteretieos cum ca­
ethnicus dc publicanus, ab oraniChriftianorutn
tholicis, fi poll M irtam intellexerit, hebdomada perni­
collegio feparetur.
teat , ( Paa/i. ieiunct ) fi frequenter fecerit , annum
integrum penitcat . Si quie autem pro morre hnretici
miftam ordinaverit, ut pro religione fua ( P»»<r. rell-D
quia» de Illo fecerit, quia multum jciunavic, ft poftea )
eiu» reliquia» ibi tenuerit , & nefeit differentiam catho­
In poteftate fidelis fit, poft beptifmane recipere
lics fidei, ft poftea intellexerit , penuentiamque ege­
rit , reliquias ipl debet Igne concremare, & annum unum
exorem joant ente dimiferat.
perniteat. Si autem felt, ft neglexerit, pcc nitentia com·
motus , decem ( Petit. Quadraginta ) anno» penltçit.
Si quis gentilis gentilem uxorem dimiferit »·· v · si
Si qui» a fidç catholica difceffcnt fine ulla neceeitate ,
ft poftea ex toto animo pmnitentiatn»ceeper,t , trevanno,
ante baptiimura ; poft baptifrnum in poteftate }·'* «*■"'*·
extra Ecclefiam, Ideft inter audientes, juxta Nicsnum
ejus cnc, eam habere, vel non habere.
concilium , feptem annos in Ecclefii» inter pernitente· .
ft duos annos adhuc extra cotnmuuionem peniteae. £»

0Λ ARTUM.

Q.UINTUM.

SEXTUM.
SECUNDUM.·^

Fidelis infidelem difredentem feytei non comitar.

Abbatiae prafamens velare urginem, vel

Ia deerat. Ivo.

Sunili modo, ii unus ex conjugatis baptiza- ib«Um«bir*
Vtdaam, excommunicetur.
tus eft, & alter gentilis , ft fequi non vuk , F» <«>
Nihilominus etiam mquibnfdam locis inoli-K ficut dicit apoftolus: Infidelis fi difcedit , dt-l'c*t' r

lib ,.··. q ». tum invenimus ufutu ftukiti®
....................
plenum , &
‘ eca'clefiafticjB auftoriuti contrarium, eo quod vi(., >
dclicct nonnulle abbauflae, & aliqux ex fanflimonialibus, viduis & puellis virginibus, con­
tra fas, velum imponere prxfumant, & ideo
nonnulla injufte velatx , putant le liberius
fuis carnalibus defideriis pofle lerviro, & luas
Concti. General, Tom. T.
(«1 Q»od venui râ «x Concilio Ι’.ηί

bb

ι.

( , )

Quod ell r Ctpitularib*· ThtcJulphi <»p. :»

(f)

Ex ecdiiin Pcuutcnuali.

fcedat .

SEPTIMUM.
Synodale joramentim.

Epifcopus in fynodo refidens, poft congruam ’<

allocutionem, fcptem ex plebe * ejus parochi®. ào*»
Bbbb 1
vel
,<tn*
■
- —■ ■
— i
«pii»»

in. Si,

H.ru

HtrJ

( ;) Quod eft : Γί»ηιι<η·.ι·1

The 'dori.

*·/

m;

EUTYCHIANI PAPÆ DECRETA.

i|«S

vel eo amplius, prout, viderit expedire, matu- A confiderent fententiam domini, dicentis;Xri»a-x*r?ù.
notes, honeftiores, atque veraciores viros, in dite , ne eneventnr turda vefaa in erafnU êr ’’
*’
j . .. advocare. & * illatis fanftorum
χ· Λ
ebrietette. Moderate enim cibmn & neceflarium
medium debet
uignoribus, unumquemque illorum tali lacra- fumptum lümant, ut, juxta apoftolum, fbbrii
mento conftringe.c, ut amodo in * ante qutd^ fint, dc parati ad fervitium Dei, (·)
(»>**««···
quid nofti.auraudifti, aut poftmoduminquifitu·
rus es, quod contra voluntatem Dei & redam
DECIMUM.
chriftianitatem in ifta parochia fî*&ùm fit, aut
futurum erit, fi in diebus tui; evenerit, tan­
Ex eodem, capite decimo*.
tum ut *d tuam cognitionem quocumque mo­
do perveniat, fi icis, aut indicatum fuerit ti­ Qttakr ftrfinu facerdatitm epulit inttrtffe debeant
bi , fynodalem caufam efte, & ad minifterium
Obfervandnm eft nobis, ut dr vos ab ebrie*.
epiteopi pertinere, quod tu nec propter amo­
rem, nec propter timorem , nec propter pre­ tate abftineatis, & ut plebesfubditx abftineant,
Et neque
per tabernas eatis bibenmium, nec propter parentelam, ullatenus celes pnedicetis.
,
,
epifcopo, aut ejus miflo, cui hoc inquirere juf-B do, aut comedendo, neque domos *ut vicos
ierit, quandoçumquc ex hoc te interrogaverit.* curiofitate
—
-—i:»—-----——
— cqualibet
peragretis
, neque —
cum
fir­
fic te Deus adjuvet , & iftae f.inftomm reli- mi n is , aut cum quibuslibet perfonis impuris ,
Illud . B.rconvivia exerceatis, nifi forte paterfamilias qui­
rbirdut Jc- quisr, & illud facramentum , quod * jufte jufit , iftud ;’ ravit de fynodali caufa, quod tu illud ex te ita
libet vos invitaverit ad domum fuam, dc cum
* pripoait
conjuge fua, & cum plebe velit vobifcUm fpi»
j.obfervabis, inquantum fapis, aut audifti , aut
h.nc
rsS«i
<»«n , !j»™. ai> hac die iu antea inquifiturns <.-s, fic te Deus
ritali gaudio betan, & verborum vcftrorumrenntiim
’ “'adjuvet.
feftionem accipere, & vobis refeftionem carna­
teror»·
• ifte.
lem caritatis officio exhibere . Oportet enim ,
ut fi quando quilibet fidelium carnalibus vos
OCTAVUM.
reficit epulis , a vobis reficiatur fpiritualibus
#
·Λ.·£7,
Ex decreto, quod eft librorumfexdecim, libro «P»»’··
decimo quarto, capite fecundo ·
Et malum ebrietatir omnino vitetur.

Malum magnum ebrietatis, unde omnia vi­
tia pullulant, Chriftianis modis omnibus cave­
re praecipimus. Qui autem hoc vitare noluerit,
excommunicandum efte decrevimus, ufque ad
congruam emendationem. (*)
fun»Ult U.

NONUM.
Ex eodem, capite tertio.
Qnod tpifeopi, dT Dei miiiiftri, ebrietate non
debeant gravari.

Epifcopi)& Dei miniftri, non debent comeffationibus ot vinolentiis nimiis incumbere , fed

c

SYNODUS MESOPOTAMIA
B I· With

Ex libe lit Jynodico.k

hic halluci■ari nwfy’■··
t xj ttpd fMtttni ru»a9pe<o&fr«- /•H»
ftruadoc·.
Mf<ro«o7Tt/x('a , «r· Α’ρχτ- biaaa iaao>
ti».
λχκ ίτΜτκίη Καρχάρων, xJ
ttptvç ,
xotÙ Mxyt/ης

ts ιρίβα&ς ,

. η ns

>$
TroÀu’FoirwÇ num ίλί^ξββ-α

αχεχήρυξί.

Ynodus divina de facra particularis, collc&a
in Mefopotamia ab Archelao Carcharorum
epifcopo, & Diodoro facerdote , contra Ma­
nem infernalem, dc Diodoriadem presbyterum:
que multis modis confutatos hofce abdicavit.

S

ACTA

' ΑΝίίό"
CHRISTI

£
W

ACTA DISPUTATIONIS

ARCHELAI
MESOPO

EPISCOPI
T

AMIA

CUM

MANETE M A N I C H Æ Ο*
LAURENTII ALEXANDRI ZACAGNI
/N

H^EC

JCTJ TA^EF^TJO,

Uinam ada ifta feriptis confi-Ari J/pMiai, MT
ut emiw
omnibus innotejeeret
innotefceret Λ
Λ jient
Jient
gnaverit, inter Epiphamum , ega,
infcrip.fi t tn proribus eupofui . VerifiSappl.ioa L
Hicronymum, & Heraclia- nule-----'-------- Archelaum
· · ■
·
■
enim
non eft
ita
locutum
fuifnum Chalcedonenfem Epi- fe, fi ipfemet, qur nunc habemu, disputatio­
fcopum non convenit . San- nis hujus ada feriptis mandaflet; eo prrfertim
dus enim Epiphanius in H«- 3uod pro infcripfi , legendum potius efle virefi LXVL quae Manichroeatur excripfi. Sed nihilo fccius cum in pomm eft num. XXL XXV. & ftremo eorundem adorum loco mox memora­
XXXIL & S. Hieronymus de Scriptoribus Ec- to diferte dicatur , Archelaum ipfitm nonnulla
dcfiafticis cap.LXXl!· Archelaum ipfum, qux priori dilputationi fux poftmodum addidifle,
coram deledis judicibus adverfus Manetem dif­
in cam fententiam Jubens venio , ut Epiphaférai r , feri pro tradidifle putam . Heraclianus nium , atque Hieronymum cum Heracltano
vero Ghaicedonenfis EpifcopusTinRibris, quos
conciliari poflecredam, fi dicamus, Archelaum
contra Manichaeos confcripfit , Hegemonium Syriaca primum lingua eunda, que coram dequemdam
illorum
fuifle
­
——
—----- audorem
- ------ ·—
-——cenfuit
*· - -- . Si
ledis
Judicibus adverfus Manetem protulerat,
quidem
fu« Bibliothecae
Bibliotheca codiceBdivulgaflc; Hegemonium vero, que ah Arche[Uidem Photius in tuas
LXXXV.
YYYV horum XJ
Heracliani
—
librorum excerpta
<___ , . .
lao iam edita tuerant, meliori non fotam or­
referens, eundem Heradianum, ait, in confu­ dine digeffiflè, verum etiam exordio, epilogo,
tandis Manichzorum erroribus ufum fuifle adis
aliifque nonnullis locuplerafle, ut omnibus nu­
difputationis Archelai Epifcopi cum Manete ,
meris abfoluta , celeberrimae illius difputationis
ab Hegcmonio confcriptis. Et Heracliani qui­ ada ad pofteros t ranûnitterentur. Porro Syria­
dem fententiam confirmare videntur ada ipfa ca primum lingua feripta fuiife ada ifta, prae­
difputationis, in quibus cap.XXXIX. haec legi­ ter Hieronymum id ipfum loco mox laudato
mus . Quoniam vero placuit Marcello difputatio- dare teftantem , illud etiam argumento eft ,
nene banc excipi, atque deferibi, contradicere non
quod Archelaus de folatis curfus fpatio «gens,
potui y confifus de benignitate legentium, quod ve~ Jpburam illud a Grzcis vocari ait cap. XXXII.
oitm dabunt , yf quid imperitum , aut ruflicum Quinam ea in Graecum fermonem (ranftulcfonatit oratio ; boc enim tantum efl quod fiuderit, certo aftirmxri non poteft , quamvis ma, ut rei gefla cognitio fludiofum quemque non goa apud me fufeipio fit , Hcgemonium , qui
lateat
Et clarius in eorundem cap. ultimo :
alteram Archelai di (putationis editionem con­
pofiea agnitis Arcbelam , adjecit ea priocinnavit, ipfum quoque eorundem verfionem c
Syria Ex M.nft

TM
Wo
CHRISTI

ιιιψ'^^ιι

_________ 1IJI

DISPUTA

T I O

1131

ΊζϊΠΠΓ Syriaco tn Grccum eloquium elucubraflfe , ut A Gnecos vox
4
interdum accipitur.
Sic "“m"w v
o
c
Hmisti jn notiorem Imguara tranatata, cunrti
.......
* per Or_
paulo >Bte Qd/vocabulo utitur, êtilatim fub-CH* ISTI
•n·
hem fideles pleniflraam eorundem notitiem ha­ dit ex emendatione noftra* feW »N*n> «/i /<bere poflrnt. Fectam id antiquiffimu tennon- 4' ; vri ut in quodam Regio Alexandrino co­
bua tarife, ex Epiphamo conftat, qui in&gnia dice legitur, fared MMM fft alno a
tcilicct ,
eorundem excerpta grace refert in Manicnro- quae vox eque talum , atque aleam fignificat,
mm Herefi , nec dia poteft , ea ex Syrieco ut tn noftru ad «um locum nods , ft earum
exemplari Epiphanium ipfum Gntce fcciile , appendice obfervavnnus. Sic denique cap.VUI.
cum omnia , qu· ab eodem ex aâis dtfputa- ait , £m4hv apaerq/fa, drfrimrareae peti , quam
tiotiis Archelai cum Manete afferuntur, in la­ poft rema m vocem prioris interpretationem efle
tina , quam edimus, verfione totidem verbis nemo non videt.
■reperiantur. De latino interprete nobis tantum
Refert Epiphanius eap. XI. Archelaum poft
liquet , illum Hieronymo pofteriorem foiflie .
fugatum e carris Manctem , de ejus adventu
quem de latina verfione mentionem
tecifle par Caftrum
. _ _______
„ lori
_____illius_
___
in Diodoridetn
a Diodoro
eft, fi luis temporibus exutrifet ; vixifle tamen
Presbytero certiorem fartum , duos ad eundem
ante ieptimum Chnftian® er® fieculum vel B Diodorum
hoc eft libros mififlê, ut eo- .
inde colligitur, quod in laudandis S. Scripture rum leâione inftruâus impii Hrretici conatus
locis vulgaram editionem , quae eo IskuIo par ft u»fe infringere valeret. Sed ea in re lapfum
Occidentem patfim recepta fuit, non fequatur. fuifle Epiphanium fcite advertit Gulielmus Ca­
Porro Graecam verfionem , non vero Syruve in /criptorum ecclefiafticorum Hiftoria li­
cum textum prae manibus latinum interpretem
teraria , ft ex artis ipfis difputationis Archelai
habuifle , non modo ex univerfa ejus locutio­
cum Manete luculenter oftendicur; in iis enim
cap.XT.1. integra refertur Archelai ad Diodo­
ne , que Gneoe non vero Syriae® linguae in­
dolem geniumque redolet , fatis ftiperqye de- rum epiftola , in qua fe voluifle quidem ait
Archelaus , ad Diodorum omnia perferibere ,
monftratur ; verum etiam pluribus aliis argu­
mentis fortiflime evincitur . Quippe in hujus de quibus cum Manete coram deleftis judici­
bus difputaverat ; fed propterea fis mittendis
difputationis cap.VIII. ita loquitur, Carar igi­
fuperfedifle , quod deinceps per otium de tota
tur Luna onus. fired gerit , animarum , faulit
difputatioae eundem certiorem reddere cotralident patns, permanent dia m columna glo­
ria,
vocatur Vtr Perfeftut. Hic antei» vir ÿitabar . In fine etiam epiftolr , poft breviter
cfl columna lacii. Qu® verba ita leguntur in C pcrftridos Manetis errores , fe multa filentio
praeteri ille feribit, dum celerem ipfi refponfioGrxca apud Epiphanium verfione. τ.\
»u.··
.lem reddere feftinat, ue minima quidem li­
► ·< fiiruiU» »·, w. y-μ«τ ·>/ + »*-», ·■ « «'·>*« ’· »—
brorum ad eundem mifloium mentione fiiôa.
•»e-C
i* t» ΐ·’**
«.f i
» it
·»▼<' VMT.f. Ex quibus Certum itaque eft, Archelaum, quo tempore
ad Diodorum Presbyterum literas dedit, nul­
patet , latinum interpretem gnecauum vocum
fimihtudine deceptum, pro ■»,, ut Epiphanius
los . adverfus Manetis hereiim libros cluculiabct, ■>·« legifle , & cum venere debuiflet ,
braflb : fed nec fccutis deinceps temporibus li­
bri ulli ab Archelao adverfus eundem feripd
Permanent illa ia columna gloria , qua vocatur
aer perfeHns ; aer aut rm tfte »lt columna lucis ; ____
_______„ nifi quis contendat ipfuromet
tuifL videntur;
ipfum male Interpretatum fuifle, Quod vocaturr arta dii
dilputationis
fu® feripris mandalw . Nam
putationis fuas
Epiphanius ipfe ex alio quopiam Archelai li­
vir per/eil.<', hic autem vir tft columna lucii ,
bro nil recitat, nihilque ferme adverfus Maniin quem fane errorem non incidiffet, fi ad Sy­
riaci textus fidem, in quo magnum inter utram­ durorum errores profert, quod in difpu talio­
que vocem dilcriinen eft , verfionem fuam eia
nis a nobis edite aâis non repenatur . Eadem
boraiTet- Sunt & alieejufdem interpretis halluci-^ quoque Cola arta , non vero alios quofpiam
natione», ea quibus id ipium evidentiifimecol­ Archelai libros laudat Heraclianus Chalcedoligitur . Siquidem cap. VII. de viventi fpiritu
nenfis Epifeopus , dum omnium antiquorum
a Manete confido loquens , ait : Rurjui
Patrum feripta commemorat , quibus in fuo
ipfe vivens Spiritus creavit laminaria , φια adverfus Manichjeos opere ufus fuerat, Qvutfat reliquia anima , tf fecit ea firmamentum mobrem dicendum eft hac in re quoque hu­
circumire , tf iterum creavit terram , Ô" funt
mani quid paflum fuifle Epiphanium , ft duo­
oflo . Hinc autem patet ipfum graeco exempla­ rum Archelai librorum loco habuifle arta ipfa
ri ufum fuifle , in quo feriptum fuerat »/»; .·,· difpuutiouis a nobis editx , qute cum res di­
·>*, vel >/.· e, «w, cum tamen apud Epipha­
vertis temporibus gcftas compleâantur , haud
nium legatur
·α, ·'«·»', ePfuplici fpecie ; que
inani con/ortura colligi poteft , in duas dim
fime equtvpcaiio, non ex Syriaca, fed ex Gre­ partes divifa fuifle , in quarum priori difputata tantum lingua oriri poterat . Sic cap. VIII.
tio Archelai cum Manete apud Carras , in feoag. 14. ver
Pag.
vertit, efunéet famem, cnm vertere de­ eunda vero cunrta, quae tam Diodorus Prcsbybuiflèt
Pefti
buiflet Peftem , a Grascarum vocum s^.(, faArchelaus
a Diodoro
monitus
*ter, quam
idemidem
Archelaus
a Diodoro
monitus
pefiu, fimflitudine deceptus;
utcontra Manctem in Diodoridi* caftro egit ,
mei, & w
,
in noftris ad cum
obfcrvavimus
‘------- notis
—
-L.'...,/.— . continerentur.
-------- focum
Sic cap. LX. pag. 16. pro ».«· , coagtlat, /ήχο­
Jam vero Archelaum iurz.rv>, Chaicaronun
ι* aJJtringit, ui eft apud Epiphanium , legme Epifcopum fuifle tradit Socrates lib. I. Hiftori®
videtur ·>·«« , percutit , ut in cifdem notis Ecdefiafticx capite XKIL Epiphanium fecutus
docuimus. Retinet etiam nonnullas voces Gne- in Manichaeorum Hercfi num. V. ft VII. & io
cas in verfione fua, & interdum quidem abso­
trartatu de Menfuris, & Ponderibus num. XX
lute, interdum vero addita carundem explicatio­
At auftor ifte fibi non conftat, utpote qui in
ne , quod utique non fecilfet, qui Syriace.feriptum eadem Manicheorum Hicreli num.XI. Urbem,
opus latinitati donafliet · Hinc cap LUI. talen­
cujus Epiicopus erat Archelaus
, nomi­
ti vocem pro pondere ufurpai, quo fenfu apud
nat in Petavian.n editione , licet in alia Bafikcnfi

λ»»

II||

ARCHELAI CUM MANETE.

uH

*nnnriMMfi editione x^x^w, corrupte habeatur. fo-ArefeM . Nou potuit autem Archelaus Valeria-’Tm
c"!trT ftronam henc teâûmem expecfiiffevidetur Em. ni, dc Gallieni anno EX.Manetem
IX. Manerem viva voce C
CH
r
hristi
Ul IU
«hoMM ex Mtis ipfis difputantmis Archelai WWUKIV,
confutare, ut
in UWV
libro VC
de IWUIUIU)
Mcnfiiris, «k
dc <-VSKK>
POude*,F
’ '
jBfifcqai etun Manete , in quorum initio dici- ribns ait Epiphanias, fi poft non paucos an­
tar» jrde/awvs wrxt, >or tifpttatia babita fe nos, vel «mo IV. Aureliani , vcl prea finem
Cmwr cfetfefe Mefapttaneia ; aamque leâio- ejufdem Imperii, dc initium Probi, Manes an­
nem fequuntur Petrus Siculus in Manichao- tiquioris nefarii dogmatis incrementa procurarum hiftoria bag. $7. & Phoftus P. G in ope­ vjt . Priorem Epipnanu calculum in libro de
re adhuc inedito adverfus Manichxos fuo arvo Menfuris, dc Ponderibus fequirur Petrus Sicu­
repuftulanres , lib. L qui dum Eptphenii narra­ lus in Hift. Manichxorum ôag. 37. dc Pbotius
tiones in epitomen redigunt, Archelaum, non tn laudato lib. I. adverfus Manichj*ov repullu­
*·»*·>·» » vel ««**·>··· * fed
Epifcopum lantes , licet Valerianus Auguftus jam ab anno
vocant ; unde etiam patet emendanda elle alia VII. ejus Imperii a Sapore Rege Perferum
Epiphanii, dc Socratis loca, in quibus <««·>, captus fuerit ·, pofteriorem vero probant afta
ipfa __
difpuutioms
Archdai_____
cum____
Manete , ex
vel
perperam legitur . Porro urbem
r_______ _________
quandam Carebam nomine in Arabia felice fi- B quorum cap. XXXVU lucide apparet
..
t » Arche­
tam fuiffe , Anonymus Ravennas Geographia laum fub
' ‘ imperio ~
'
Probi, non aurem Gallieni,
feriptor tradit lib. II. cap. VII. Meminit dc al- cum Manete , de cujus hxrefi nil adhuc fibi
tertus Cherche Ammianus Marcellinus hb. XVIII. compertum erat, difputaffe . Cyrillus quoque
cap. XXIU. dc lib. XXV. cap. XX. cum feqnenHierofelymicanus , qui ieptuaginra tantum an
ti ; verum neutrius harum urbium? Archelaus nis poft deteftam Manetis hxrcfim fe feribere
Epifcopus extitit ; nam ejus cum Manete diftcftatur in Catcchefi VL peg. 140. Manetem ,
puratio habita eft ia Mefoporamiat Urbe fub Probo imperante , hxrcfim divulgare ccrpiftê .
Romanorum ditione polira , cujus epifcoparum di ferte feribit . Dicendum itaque eft , Epi- 4
obtinebat Archelaus , v» diferte dicimr apud
Ehanium in libro de Menferis , dc Ponderi Epiphanium , fit in aftis ipfius dilputationis .
us erratic , dc multo certiora de Manichsto
Chercha vero a Marceilino memorara , extra
rum hxrcfis exortu in libris adverfus hxMefopotanuam trans ligrtm , in Pertarum dtreies nobis tradidifte ; licet in eifiiem quoque
tione tita erat , eodem Ammiano rrfte locis
. .. iterum
...... fibi non
..._______
_________ ,
libris
conftare deprehendatur
fupra laudatis. Cherche quoque Arabie urbis, nam cum dixiffet anno IV. Aureliani, qui par
cuju» apud Anonymum Ravennatem mentic C tem anni CCLXXHI. dc CCLXXIV. comple eft , Archelaus nullo pafto Epifcopus efle po~~
âirur , emerfifte Manetem , ac prrterea aflnr
tuit , cum antiqui omnes fcriptores cum non
maflet id accidifle Aureliani , fie Probi tempo­
Ambiat , fed Mefopotami* Epifcopum fuiffe
ribus , hoc eft anno Chrifti CCLXXV1. fecun­
tradant . Pofteriorem apud Epiphanium leftio- dum quofdam, qui jam tum ab ejus nativitate
nem, prxter Petrum Siculum, atque Photium,
annos annumerare fueverant, vcl anno CCXLVI.
probare infuper videntur aâa ipfa difputarioms
fecundum alios , qui a Chrifti mon* annus
. Archelai cum Manete , in quorum tnitio dici­
fupputabant; poftea iubdit , a Manetis tempo­
tur, Tbefan'ut verm , five Jijpatati» babita in
ribus ufque ad annum Χ1Π. Imp. Valentis, &
Cbarcbar civitate Me/epetatma. Verum cum in­
IX. Gratiani , ac primum Valentiniani Junio­
ferius cap. III. Charram habeant, eamque Meris, quo ipfe fcribeoat, hoc eft, ufque ad xrx
fopotamix urbem efle dicant ; hinc lucide con­
vulgaris annum CCCLXXVI. inrerceflifle an­
flat, tam eadem aâa, quam Epiphanium , &
nos CVI1. quod fane verum efle non poteft ;
alios intelligendos effe de Carris celeberrima nam
__ _______
__________
... ______________
___am
ab anno
CCLXXVI.
vel CCLXXHI.
Mefopotamix urbe , unde vias duas regias in CCLXXIV. ad annum CCCLXXVI. non cenPcrfidem ducentes diftingui tradit Marcellinus Dtum.
feptem anni ; led centum tantummo...
vd C|||
CIy
lib. XXIII. cap· IV- quae urbs Charra etiam fcrianni fecundum vanas
bitur apud Paulum Diac, in Hift. Mifcelh Supputationes modo memoratas numerantur.
lib.XXlJL cap. XX. Carchar autem , vcl CerPorro quonam Probi anno m acciderit, ex
chara in eildem a&is , & apud Epiphanium
Eufirbio colligi poreft, qui iu Chronico fic de
feriptum fuiffe viaetur, librariorum forfrt.it? er­
Manichrorum mirus tcnbit, jtcnnto anno i/:
rore, vcl quod vulgari indigenarum lingua it?
ei junta Antieebennj CCCXXl' anmt/ fuit , utx
nuncuparetur.
t» Trriet CCCC/r vel CCCCI1L
De tempore etiam habite ab Archelao ditüam ; juxta Lanttttnai CCl.'? λ7ΓΓ junta E&Jeputationis confentanea fibi nequaquam tradit
CCCXXXXP7/Z. < Ita enim corrigi debet
Epiphanius ; nam in libro dc Meufuris , dc
Pontaci ' editio , u> qua perperam legitur
Ponderibus num. XX. Manetem ob perpetratam CCCIXXXIX. ) juxta Afcalmùtat CCCLXXX.
Regis Perferum filii necem «x Perfide profu­
injana Mamchatntm barefit ra caavMwae fensu»
gum , in Metoporamiam nono Valeriani . de jeier/r «afew exarta. Hxc autem Eufebii ver­
Gallieni Imp. anno veuille, qm eft Chriftianar
ba ita intclligenda funt, ut nou tunc primum
me annus CCLXII. eodemque tempore cum *· Manichrorum harrefis orta fuerit ; jam enim
Archelao ejufdem regionis Epifcopo diipuuftc .ab Apoftolorum ferme temporibus* quorumdam
re&rt , At in hacrefi Manichaeorum Inb iplum mentes ille nefarius enor invaferat, ut ex Ar­
operis initium , ά. 'um. XX. primum quidem chelao noftro , & Epiphanio liquet ; fed quod
ortos fiiiflc Manichxos , icu potius antiquam
tunc primum Manete hxretim veterem per va­
de bono, ac malo Deo hxrcfim a Manete per rias Orientis regiones diffemmante , & m Ar­
varias orbis terrarum partes circa annum IV. chelaum forre incidente, qui omnes ejus artes
Aureliam Imp. rurfus divulgaram fiiiflc icribit ; ac errores difputando detexit, ita incunfterum
deinde vero fub Aureliano, dc Probo id aMi- per Orbem fidelium notitiam venerit, ut eo
nc rd* faâum fuiffe innuit , ut videre eft nutempore inceniffe quodammodo dici potuerit .
mer. XIX. XX. LIX. & LXXVI1. ejufdem h«- Videtur enim Archelaus poft confutatum co­
ram

'Jfena

n»

D

ISPUTATIO

1136_______

* £ ,1! A ram Judicibus Manetem, rem totam eundis A nue fatetur lib. 1. cap. XXII. Eorum infuper, A h n σ
tanquam
ab Hegemonio quodam feriptorum , c M * *s T1
Per OAem Epifeopis notam feciffe, ut labanti
‘
Catholice Fidei, quanta portent fedulitate, fucmentionem facit Heraclianus ChalcedoncnGs
”
currerent , coque pado fadum foiffe far eft ,
Epilcopus, ut fupra didum eft . Denique Ar­
chelai noftri operum fragmentum contineri in
ut qui fubdolos Manichaeorum progrenus igno­
rabant, tunc illorum hxrefim ortam fuiffe cre­ veteri Catena Graecorum Patrum in Evange­
diderint , cum primum ejufdem notitiam ex lium Joannis, qux habetur in feripto Cxfarex
Bibliothecx codice , tcftis eft Lambecius lib.
Archelai literis habuerunt.
m. Comm. de eadem Bibliotheca codice XL.
Sed & habitx ab Archelao difputationis tem­
pus cx D. Leone Magno prxcifius def)gnari poquod utique ex hujus difputationis a ft is de
teft, qui in Sermone II. de Pentecofte, Maniiumptum fuiffe non dubito.
Prxterea ex eorundem* adorum textu varia
chxum innotuiffe ait , Probo Imo. & Paulino
<Coff.
------ anno poft
- Chrifti
— .. Reiürredionem
CCL. argumenta erui poffunt, quibus eorum antiqui' '
ut accomodatius ad Chronologicam
veritatemt tas, atque finceritas demonftratur . Archelaus
Oxonienft legi
teftatur
. enim cap. XXVII. & XXXVIII. varios hseretiiin codice Λ
~ Queinellus
' '*
*’
At hic Probi , & Paulini Confulatus partem Bcos enumerans, neminem Sabellio recentiorem

anni primi , & fecundi Imperii Probi conti­ appellat, quem Sixti II. temporibus , qui anno
net , quem obeunte Tacito die XIII. Aprilis , Chrifti CCLVII. & CCLVIII. Romanam Ecerulque fratre Floriano port duos menfes occi- clefiam rexit , a Dionyfio Alexandrino hxrefo , Romanum Imperium obtinuiffe conftat . feos accufatum fuiffe conftat ex Eufebio inHiQuare fi juxta Eufebium anno Probi II. fit jux­ ftoria Ecclefiaftica lib.VII. cap.VI. Meminit
ta Leonem Magnum fub Confulatu Probi , & quoque obfidionis Carrarum, cui prxfcntem fe
Paulini patefada eft Manichaeorum hxrelis , fuiffe teftatur cap. XXIV. qux nulla alia vide­
neceflano dici debet , Archelai cum Manete tur efle porté, quam illa , qux fub Valeriano
difputationem , per quam univerfac Ecclefiae Augufto contigit , cum Icilicet a Perfis expu­
Manetis error innotuit, acCidiffe intra Julium, gnata fuit , vel alia fub Gallieno , cum ab
atque Decembicm anni CCLXXVII. Verum Odenatho Orientis Rege Perfis erepta in Ro­
Archelai noftri verba benigne funt interpretan­ mani Imperii ditionem iterum redada fuit ,
da, qui in cap. XXVII. difputationis fur poft Trebellio Pollione telle in Gallieno cap. X. &
trecentos fere annos a Chrifti morte, imo poft XII. Eorum infuper mentionem facit cap. LU.
trecentos, & eo amplius annos ab eademChri­ qui per parentum traditionem Scythiani hxrefti inorte advenifte Manetem aflériK.· Arche­ tici , Apollolorutn temporibus viventis , noti­
laum enim ad exaggerandam Manetis ftolidita- tiam habuerant , fibiqne nonnulla de ejus haetem , qui Paraclitum Spiritum a Chrifto prorefi narraverant. Quin & varii antiqui mores,
miffum , temere fe efle affirmabat , annorum in hifcc adis memorati, de eorundem fincerinumerum in difputationis xftu auxiffe dicen­ tare nos dubitare non finunt . Nam in ipfo
dum eft , ut clarius oftenderet , ipfum longo adorum exordio dicitur nonnullos ex Romaadeo poft Chrifti mortem tempore emergen­ narum Legionum militibus , Marcelli miferitem , Paraclitum efle non pofle , quem Jefus cordix exemplo commotos , depolito mili tiae
poft fuum in Cælos afcenfiim , illico lé Apo- cingulo, Chriftianae fidei nomen dediffe, quod
ftolis miffurum affirmaverat , & revera poft antiquirtimis Ecclefiee temporibus a Chriftianis
quinquaginta «b eius refurredioVie dies ab ipfo militibus , ne Paganorum commercio , & fumiffum fuiffe , Apoftoiorum ada diferte re­ perftitionibus macularentur, fadum fuiffe , teftis eft Tertullianus de Corona militis cap. XI
flantur .
His de Archelai cum Manete difputationis aliique in noftris ad eum locum notis laudati.
tempore , ac verliombus , deque ejufdem Ar-D Marcellum quoque ait, hofpitia in Chriftianoper 'vias regias
chelai Epifeopali fede praelibatis , agendum no- rum peregrinantium ‘ufum
‘
' conbis eft de finceritate, atque prxftantia ejufcem ftruxiffe, qux a Carris in Perfidem ducebant ,
operis , ac praeterea videndum , an aliqua fui quod itidem ab antiquis Chriftianis , qui fedu
parte mutilarum fit ; poftremo indicandum , lam hofpitalitati operam dabant , fieri confuequxnam adorum, quar integra nunc primi edi­ viffe aperte colligitur ex Grcgorii Nazianzeni
mus , fragmenta o’im in lucem prodierint , & invediva I. in Julianum Apoilatam, ubi Impe­
ex cujus Bibliothecae codice editio noftra pro­ ratorem hunc diverforia , & hofpitia per Or­
fluxerit. Et primo quidem de adorum iftorum bem Romanum Chriftianorum exemplo sedififinceritate fufpicio nulla oriri poteft ; nam Epi- cari mandaffe teftatur, ut Paganorum fuperftiphamus anno Chrifti CCCLXXVI. adverius tionibus majorem laudem venerationemque con­
hxrefes feribens , infigne ex difputatione Ar­ ciliaret . Narrat infuper Archelaus cap. LIV.
chelai fragmentum protulit in harrefi Mani- Manetem in carcere pofitum , Difcipulos fuos
chxorum cap. XXV. quod ejufdem adis ex la­ mififfe ed loce , tn quibus Chriftianorum libri
tina verfione a nobis in lucem editis prorfus conjcnbtbantur , cifque , Chriftianorum fe nun
refpondet ; ac prsetcrca fi Archelai rationes ,Ecios effe fimulantibus , factorum codicum coatque argumenta cum Epiphanii confutationi’iam "fadam
“
................
— Ethnicis
. . fuiffe. At
id fub
tantum
bus conferas , evidentirtime apparebit , ipfum
mperatoribus facere oportebat , quorum tem­
poribus Chriftifideles fùmma religione cura­
ita in omnibus lecutum fuiffe Archelaum , ut
pauca de fuo adverius Manetis errores attule­ bant, ne facrofandar legis libri ad Ethnicorum
rit . Meminit etiam Adorum hujus dilputatio- manus pervenirent ; ac proprerea non ubique ,
nis Socrates, qui in confulatu XVII. 7'heoJo- led certis quibufdam in locis , Sacri codices
fii Junioris , hoc eft , anno aeræ Chriftianae vçndi confueverant . Corrigendus autem EpiCCCCXXXIX. Ecclcfiafticam Hiftoriam abfol- phanius , qui in M.michxorum hatrefi cap. V
ait , Manetem difcipulos fuos ad inquirendo.'
vii, & ea omnia , quae de Manichaeorum hxreh narravit , fe cx cifdcm adis haufifle inge- facros libros miliffe , antequam in carcerem
ttu-

c

f

___ 1137
N O truderetur;

ARCHELAI CUM MANETE.

113«____ _

tum in mox Undato Archelai dif-Avideniui. Deruque m horum «florum cap. ul-1 an n o
CHB1STI putationi» loco diierte dicitur , id · Manete timo, poft narratam Manetis necem , hxc le-christ·
·>*·
iaâum fiiifla, quo tempore in carcere donne- gimus*, Soutint
’
pojlea agnitu Archelaus adjecit
batur.
r< priori difputationi , ni omnibus uueotefceret ,
Nec ex iacris tantummodo, verum etiam Jùut ego qui infcripfi in prioribus expofni . Vi­
ex prophanis qaibu&am rebus, quarum in hi- dentur autem hcc verba cfleHegemonii illius,
ice aflis mentio fit, eornnukm fides adftrui- qui , ut fuperius diximus , eadem ada compi­
tuf . In iit quippe legimus Maqftem » cum a lavit, & in Grzciun iermonem tranflulit. Sed
Marcello literis accitus Carras venit , bacu­ in nollra editione., quo loco ea de re fermo
lum ex ebeno in manibus geftaffe, quod ab habeatur, non invenio, quia fortaflê in CafiAlytarchis faflitatum olim hiiflc tcftatur Jo: ncnfi codice prxfatio deficit, in qua HegemoMaleles in Chronico recens in Anglia edito mus compilationis fuz rationem reddebat; nifi
pag. 1-J6. Callifthenes quoque fixirrus feriptor quis verba il)a , In prioribus expofui, de his
a doaiflimo Ducangio in Gloflario media: fic accipienda efle cenfeat , que proxime de Ma­
infime grarcitatis laudatus verbo
dc netis morte narravit. Jure itaque merito fufpiPfammetico ita feribie, κ *·' ·$·βλ«'· ♦«»·»
»»*- B cari poteft, eum, quiCafinenlcm codicem, an­
,
l'rr.' i»f<'
fùpSor «'£<&/■«., ubi Æ>te quingentos, fic amplius annos exaravit, ma­
fopus ejuldem Callifthenis interpret , qui ver- gna, adorum difputationis hujus prolixitate per­
fionem fuam Conftantio Conftantini magni fi­ iclum multa omififle, multaque breviafle, quo­
lio dicavit, male Tamarifci virgam vertit: un­ rum tamen epitomen apud Epiphanium habe­
de patet hujufmodi baculo eos uti confuevifle, ri arbitror, quem ex integris Archelai difputa­
qui publica aliqua dignitate decorabantur, qui­ tionis adis, litam Manichxorum hzrcieos con­
que doflrinz laudem affc&abant. Incetfum quo­ futationem potiflimum haufitle, editionem noque Imperatorum, dum publice cum Protecto­ ftram cum ejus (criptis conferenti clare pate
ribus , tignis , draconibus , labaris , Ducibus , bit ■
Principibus, fic Przfeflis urbem aliquam ingre­
Quod «d eorum editionem attinet , velufti
derentur, exafle deferibit cap. XXXVII. Deni­ adeo monumenti partem reperit in perantiquo
que de multiplici tigillorum , & clavium ufu codice Bobicnfi , qui nunc in Ambrofiana Bi­
apud veteres non pauca tradit can. XIV. & bliotheca fervatur , Emericus Bigotius diligenXXVI. quibus fimilia prorfus in Ethnicorum tiflimus Italicarum Bibliothecarum perferutaScriptorum monumentis occurrunt, ut in no- C jtor, eamque Clariflimo Valefio communicavit,
ftris ad ea notis oftendimus. Ex quibus omni- qui
i
in calce fuarum notarum ad Socratem, &
bus fatis, fuperque demonftratur, afla ifta ge- Sozomcnum
,
, fragmenta illa edidit. Continent
nuina, fic antiquiflima efle , nec eorum fidem autem
;
tum cuncta illa, quz ex eadem dilputaulla ex parte nutare.
itione fuis inférait feriptis Epiphanius ; tum alia
Illud tamen difliinulare non poflum , Ada nonnulla ab eodem omifla ; quz tamen ne de­
ifta difputationis Archelai cum Manere , quz cimam
.
quidem totius operis partem complent .
ex Vaticano Catinenfis codicis apographo pri­ Et tanti quidem apud Bigotium fuit pars illa
mi edimus, integra nequaquam videri, fed plu­ difputationis Anlrelai , ut eam cum Palladiq
ribus in locis a veteri librario mutilata . Si­ recudere cogitaverit , appohto Grzco Epiphaquidem Cyrillus Hierololymitanus inCatechefi nii textu , ut ex utnulque comparatione ,
VI. pag. mihi 147. quzdam Manetis argumen­ genuina illorum fragmentorum leâione reftituta cum Archelai relponfionibus recitat , quz ta, quivis colligere poflet, quanti faciendae tint
in noftra editione non reperiuntur ; nec dici antiquz latinx verfiones, & quantum utilitatis
pofle videtur, Cyrillum Archelai diflorum fen- p.(redundet , ut idemmet ait in prrfatione ad
fum, non vero ipftmet Archelai verba laudaf- Palladii Dialogum de vita S. Joannis Chryfofe , cum fimile quippiam in nullo noflrz edi­ ftomi prope finem . Sed poftea hanc curam iis
tionis loco legatur ; ac prxterea verba illa , quz relinquere fatius duxit , qui novam editionem
Cyrillus refert , ita concepta fint , yt ab ipfo- operum
<
S. Epiphanii aggrefluri eflent, aut qut
.mei Archelao prolata fuifle videantur . Sed fic Socratis hiftoriz cum notis do&iflimi Valefit
conjedurz nonnullz ex noftra eorundem ado­ rurfus edendx operam fufeiperent. Et haâenus
rum editione peti poflunt , quibus idiyfum ul- quidem
,
nil aliud ex Archelai difputatione pu­
terius confirmatur . Nam in eorumdem cap. blicam lucem afpexit . Cum autem Sacri Loci
XII. hzc habentur , Arcbelao nutem erat cura reverentia duâus Catinum veniflem, & ab anpro populo, tanquam pajlori pro ovibus, eum lu­ tiquiflimis temporibus conditam ibi a Doporum parantur ιη/îdiu . Igitur Martellut Tur­
diflimis rque , ac San&illimis Cœnobiarchis
ionem muneribut plurimit replevit, & m Arc be­
Bibliothecam perluftraflcm , inter alia non pau­
lui domum rejidere prucepit . Eadem nutem ipfa
ca inedita adhuc vetera monumenta Archelai
die ndventavit Maner , fic quz fequuntur .At
integram cumManete difpntationem in fexcenvero nil in antecedentibus narratur , quod ea , p torum , &: ^^lius annorum codice reperi ,
qua Manes advenit, die fa&um fuerit. Przrerea ’ quam
--- 1 --bona Reverendiflimi quondam Abbati* ,
in cap. XXV. hujus difputationis Archelati* nunc vero Archiepilcopi Roflanenlis Andrez
ait, Nonne David ex ore leonir , vel urfi eruit Drodati , Viri httnianiflimi atque amiciilimi
ovem? Hoc dicimur propter ore leantr, quod <?it
ivim, cum nonnullis aliis veterum feriptis in
de ore leonir, aut de ventre ejur potejl educere,
Vattcanz Btbliothecz omamc».t.m tranlcribi cu^uod jnne ille devoravit At vero in anteceden­
i4vi , ope am favoremque Inum humaniflime
tibus non legimus hzc unquam a Manete di- prxftantc Domno Auguftino Colludio a Nea­
ôa fuifle . Quiit fic ia cap. XXXVIII. verba poli , tunc temporis Bibliothecz illius Praefe­
illa; ÿun quidem ego non e*, rneit verbi/ a fimo cto. Non poflum tamen hic filentio przterne
fic quz fequuntur ufque ad finem capitis, nul­ quantum diligentiflimi alterius bibliothecarii
lam cum przcedentibus connexionem habere Érafmi Gattolæ a Cajeta humanitati debeam ,
Concik General. Tom. I.
Cc<c
qui
λ n

D

ISPUTATIO

ιι<ο

ANNO qui nunquam meis votis defuit , plurimofque A dogmata illuftrat , atque confirmat . Elegans À N N O'
CH^7tSTI ’a tneorum ftudiorum profedum labores ultro eft inter «lia locus de iaftituta ab Apoftolis ,CH KIST1
fubivit , prxfertim in emaculanda hac difputa- quam ufque nunc fervamus, Ecclefix Hicrar1”’
tione Archelai , cujus apographi plurima loca chia , hifce verbis in cap. LI. conceptus, Sed
mendis incubantia, cum archetypo codice con­ Ô* optimos arcbiteflas ei fundamentum noftram ,
tulit . Sed ut ad Archelaum redeam , reper­ ‘deft Ecclefia, Paulus pofuit, tf legem tradidit ,
to hoc vetuftiflimo adverfus Manicbxos ope­ ordinatis miniftris, tf Presbyteris, tf Epifeopis,
re , ad nefariae eorutndcm herefeos hiftoriam in m deftribens per loca fingula, quo modo, tf
confcribeudam animum admovi, eiquenon mo­ qualiter oporteat Miniftros Dei, quales, if qua·
do integram Archelai dtfputationem , led & liter fieri Presbyteros qualrfque effe debeant , qui
Photii Patriarche CP. libros IV. adverfus Ma- Epifcopalum defiderant , qua omnia bene nobis ,
nichxos fuo tempore iterum exortos , aliaque if refle dtfpofita , ufque in hodiernum , ftalum
multa adhuc inedita , magnique facienda vete­ fuum cuftodiunt, if permanet apud nos hujus re­
rum Auftonim. feripta appendicis loco fubjuu- gula dtlciphnn. Palmaria quoque funt in hifce
gere
virorum adis loca, tn quibus humani arbitrii libertas
ρ_._ decreveram
-----_ : fed doâiflimorum
----confilio fadum eft . ut in anteceflum «da iftaB adverfus recentiores hxreticos adftruitur , ut
in primo colledionis noftrr tomo ederentur . videre eft cap. XV. & XIX. Pulcherrima funt,
Habes itaque, erudite ledor, integram Archelai maximeque notanda verba illa cap. XXXII.
cum Manete difputationem bona fide ex apo- ubi fic ait : Deus enim omnia qua fecit , bona
grapho Calinenfis codicis , quod in Vaticana valde fecit, liberi arbitrii fenfum unicuique de­
Bibliotheca fervatur, editam , brcvibufque no­ dit , qua ratione etiam legem judicii pofuit. Pec­
tis criticis illuftratam, atque ubi per ingenium care noftrum eft ; ut autem non peccemus Dei do­
tuto licuit, emendaram; lunt enim in eo codi­ num eft , ex eo quod in noftro fit arbitrio conce librarii fphalmata plurima, quae fine alterius ftitutum peccare , vel nen peccare ifc. Et certe
codicis ope emendare periculofum conatum ef­ qui voluerint, objervant mandata ; qui vero confe probe iciunt , qui in veruftis feriptis eden­ tempfermt, tf in perverfum decimaverint , fine
dis occupantur . Sed fortafte hoc opus , Deo dubio legem Judicii ferent. Romanarum quoque
dante, corredius recudere fas erit cum aliis ve­ antiquitatum ftudiofi plura iu hoc opere inve­
terum feriptorum adverfus Manichxos lucubra­ nient fcitu haud indigna, quorum pleraque fntionibus ad calcem noftræ Manichæorum hifto- perius commemoravimus , ubi de ejufdem finnæ , fi aliquod aliud exemplar inter luftran-1 ccritate traftavimus. Denique hinc etiam difcedum Bibliothecarum noftrarum loculos occur­ re poflumus quoufque Romani Imperii limites
rat, aut in aliis Europx Bibliothecis repertum, Parthorum, feu Perfarum ditionem verfus, tunc
rmhi communicare, Eruditos Viros non pigeat. temporis protenderentur , aliaque nonnulla de
Cxterum magnum ex Archelai noftri verbis locis in eorundem collimitio fitis , deque Ro­
Catholicx Fidei prxfidium, atque ornamentum manorum militum numero , qui apud Carras
accedit . Nam dum Manetis hxrefim validiftimis caftra fervabant ; de his enim rebus fparfim
argumentis oppugnat , ejulque originem atque agitur in primis quinque capitibus hujus ope­
incrementa confedatur, non modo eam fundi­ ris, ac preeterea in ejuldem cap. LU. LIV. &
tus fubvertit, & quam impios habuerit aufto- LV. Plura Eruditi inter legendum obfervabunt,
res . oftendit ; fed & pleraque Catholicorum nos enim alio properamus.

ACTA

ιι«ί

ARCHELAI

CUM

MANETE.

1143

A NN 0

N

cH.nsT1

cH* ;sr»

ACTA

DISPUTATIONIS

ARCHELAI EPISCOPI MESOPOTAMIÆ
ET

manetis

HARESIARCHÆ.

Htfaurnt writs , fiw difpntatio
in · Afcederent; eseteriautem parum omnino aliquid,
Carebar civitate Meftpotami*, judicant ibat quantum viatico fufficeret, accipientes abirent.
* Manippo , & EgMet t G Claudit , & CietII. His itaque geftis
gcftis liartus
laetus Marcellus erat
bolt.
valde, & accito uno cx captivis, Cortynio no­

T

I. In qua urbe Mefopotamhe erat quidam mine, perquirebat ab eo caufam belli, vel quo
vir, Marcellus nomine, qui vita, & ftudiis , cafu iph inferiores extirerint, ac vinculis capti­
& genere, prudentia quoque, & honeftate val­ vitatis innexi fint. At ille, loquendi fibi potede clarus habebatur , facultatibus enam copio- ftate pcrmilfa, ita exorfus eil. Nos, Domine
fus, & quod omnium maximum eft, religiofif- mi Marcelle, viventi Deo credimus foli . Eft
iime Deum timens, & his quse de Chrifto di­ autem nobis mos hnjulmodi , Patrum noftrocebantur, femper cum timore aufcultans , nec rum in nos traditione defeendens ,’ quique a
quidquam omnino boni erat , quod illi viro nobis obfervatus eft ufque ad hunc diem : per
deeflet ; unde, & honore plurimo ab univerfa ci­ annos fingulos extra urbem egrefli , una cum
vitate colebatur, plurimilquc ipfe civitatem fuam conjngibus ac liberis , fupplicamus foli & invi'frequenter largitionibus remunerabatur, pauperi­ fibili Deo, imbres ab eo fatis noftris, ac frubus tribuens, afflidos relevans, tribulatis auxi-Bgibus obfecrances: quod cum tempore, ac mo­
lium ferens. Sed ne infirmitate verborum vir­ re lolito celebraremus, immorantesjejunos veftutibus viri derogemus potius , quam digna per obtexit , & gravabant nos duo omnium
proferamus, haxdixifle fufficiat ; ad opus quod difficillima, jejunium, & vigiliae. Circa medium
propofrtum eft, veniam . Quodam in tempore vero nodis invidus nobis , & importunus iocum Archelao Epifcono captivorum multitudo mnus obrepfit ; & cervicibhs degravatis, ac la­
iuiftet oblata a militibus , qui ibi caftra ferva- pfis 4 demerfo capite, frontem genibus elidit .
bant , feptem millia numero , & feptingenti , Hoc autem fadum eft , quoniam tempus ade­
non mediocris eum follicitudo conftrinxerat , rat , ut Dei judicio pernas pro meritis pende­
' eo quod pro falute ipforum aurum a militibus remus ; forfitan enim peccantes ignorabamus ,
pofceretur ; qui cum diffimulare non poflet, aut etiam agnolcentes non definebamus. In il­
pro religione, & timore Dei vehementer rftua- la igitur hora fubito militum nos multitudo
bat, & tandem ad Marcellum properans
, rei ge. .
„
circumdat , ut aeftuno , putantes nos pro infift« negotium
exponit . Verum , ut harc audi- diis confcdifle, ant omnino uium vel ftudium
’otium exuonit
vit vir piiflimus
1 "
Marcellus, nihil omnino mo- habere praeliorum , & nulla conventus noftri
ratus, ingreditur domum , prarparans pretia ca­ '-’caufa penitus explorata , bellum nobis denunptivorum , quantacunque popoiciflcnt, qui de- ciant ; non fermone , fed· gladio , & homines
, duxerant vitidos , & continuo, referatis bono­ qui injuriam facere cuiquaift non didicimus ,
rum fuorum thefauris , pietatis pretia militi­ line ulla mifericordia » miibbilibus vulnerant ,
bus, nec numero aliquo, nec diferetione ulla s haftis confodiunt, mucronibus jugulant. Et in­
diftinguit ; ut magis dona , quam pretia vide­ terfecerunt quidem ex nobis ad mille trecentos
rentur . At illi admirati, & amplexi tam im- viios , vulneraverunt autcin quingentos . Cum
menfam viri pietatem , munificentiamque , & vero dies inclaruit , qui fuper fuerant ex no­
fafti ftùporc permoti exemplo mifericordiæ * bis, huc perduxerunt captivos, nec fic quidem
commonentur , ut plurimi ex iplis adderentur aliquid nobis mtiericordix concedentes : tincad fidem Domine.Noftri Jefu Chrifti, » dere- baiit enim nos ante equos , haftilium verberili&o militiae cingulo; ahi vero vix quarta pre­ bus ftimulatos , &equonim frontibus impulfos.
tiorum portione fulcepta , ad prqpna caftra di- Et perduravit quidem, fi cui vires fueiunt toConcil. General. Tom. I.
Cccc 2 ·
IcranN

O

T

Æ

Z

Λ

C

A

G

N

1.

. t Hae eidem urbs infra cip. j. Ckerre vocatur, non
tutCuftias· ut Epiphaniu», habet . Quire d>fputatio ifta habita fiiiile vidct.-r apud Carrhis celeberr miam Mefopotamia: ut be tu . Vide plura in prx’atione noflri, ubi de Archelao.
a
vocatui ipud Epiphanium in Hir eft Mankhaorum num. 10.
>
j Forte.,
.
4 Forte, ismm^i/yiur.
,
$ AbhortuifTe a militia Chrift unos primliiv» F.ccAGs, ne Padanorum commercio, atque fupeeftitionihui macu­
larentur, notiui eft ex leirulliario de C.cruna militis cap. at. quam ut pluribus demonltrari opus Gc . .Sc·! aj il
lufttandum hunc difpueationi. Arihelai cum Manete Lvuii. plurimum tant ,'quod ibidem au Tertullianus . P>«sr yr
^ua> militia prave'nret fiArt pAjiffier .ΙΙ'.'.ΙΓ , alia
f ! , tsl siissrssm auas 'Joannts adtniitflrat ad i-imrunt ·
•r Cfntwienttnt ftAtlijftrnorum , qutm Ch~spu. prriet ,
.(a·'.s Petrus cjtr.bsfat / eluns lanern ί~ι<ι'. mtΛ fije , Attise
ftfnalA y eut Jejertuéum ft»tim fit. «1 snuhis uliunt. am usuiHssis meJsi ; svs/l.s>sduru , nrqusj advee us Deem rmnmiltalury f·.» stfi ex snslsiia fmrn. i s umur ; sue·. miijfret pe petsensluni pm Dft , fueJ
fidft pi.fuea toxa'im
Concilium Nicsnum can. I I.
tetul' prr jr.itst'r prsn.uu, tjuiarm isnpf.um manfirautruiti , Js'fufntf. '>uIrlie linpuljfHy piftustsiusn itrc uJ prtpfrum gemitum Jvut .-r-tpfi , H-sut funtun Ό ptiunlur trtbHf.fnt , (ÿ Peirrfs~
fist tnibt/em rrpftmtsit , if fifif tt ssnebt peft trteieii ttrnyu· , .;s/v iittr· aujsesitfr tram, in uffts.'hfstf [rrma’.ranl
Vide Lupum, & Beveregiutn in eundem canonem.
6 Forte, fiinssjfa.
y Barbara vox pro m-ftîs'.ïui .

DISPUTATIO

_______ *‘41

1144

A N N <» lerandr, plurimi vero ante ora dominorum cru-A implero , ad
Charram rediit , atque exinde  n*n o
C H »7>S T * ^e^lurn concidentes , animas exhalabant ; pen­ recuperata fanitate , vulneratos ad patriam rc- CHRISTI
dentes uberibus parvulos fuos matres , defati­ meare permittit, largiffimo ad iter viatico pregatis. ac dimitlis ontre brachiis, humi decide­ parato . At vero faûi huius opinio ad reliqua
re Anebant, agrtatxinfequentium minis; omnis Marcelli bene gefla immcnfum cumulum con­
vero fendis xtas viâa laboribus , ac refoluta tulit
per univcrfam enim regionem illam’in­
per inediam, corruebat in terram. Superbi ve­ gens fama difcurrit dc pietate Marcelli, ita ut
ro milites hoc tam cruento collabent.um fpe- plurimi ex diverfis urbibus videndi, atque coCtaculo, tanquam voluptate aliqua, (ruebantur, gnofcendi viri cupiditate flagrarent , & maxi­
cum alios delicientes tlcrru folo cernerent , in me hi , quibus ferre penuriam ufus ante non
alus fitis ardoribus fatigatis, intuerentur etiam fuerat , quibus omnibus vir egregius indulgenvocis meatum, arefeente hngur glutino , prx- tiflime mini lirabat , Marcelli veteris imitatus
pediri ; ..hos vero viderent, con.erlis poft ter­ exempla, ita ut omnes dicerent hoc viro nul­
ga oiidis, expirantium parvulorum tuorum in· lum pietate prxflanriorem . Sed & s iduat unigemifeentes exitus . cum illi mfeliciifimas nii- vcrfx in Domino credentes ad eum concurreties ui itibus mclamannt, ille vero prxdonum B bant ; cum imbecilli quoque ex eo fibi auxiucerbnai.bus ajfn.itx, quibus ul;$ libere uti li­
Imtn certitfimum prxfumebant , necnon ôc orphc.ni omnes ab ipfo nutriebantur , domufque
cebat. gemitibus ictpondercnt : quarum ft qux
tenerius poptns indulgcient vikcnbus, irten­
e us peregrinorum , & pauperum hofpitium di­
cebatur .· fuper omnia vero hxc , fidei curam
tus lertcm iponte libi parem cum filus p.xkmmtet’.ir.t , fi qux sero lutere aliquid tolc
egregie, ac fingulanter retinebat, xdificans cor
r.tuux p». merum , capti'x huc ufque perdudx
futim fuper immobdein petram.
IV * Igitur aim diverfis m locis fama de
hint. Triduo itaque c\..:to , cum ne noftibus
q ueem aliquam requiem ccpiflemus, ad locum
eo fxpiflime fpargeretur, etiam Stranga fluvio
fuperato , Perfarum in regionem eum pertulit
liiiin rcidtKimur, m quo roll hxc jam quod
admirandum, m qua demorabatur Manes qui­
getium 1·:, melius iple nelti.
!Ii. li.s aud'tis sir pilfimus Marcellus plu- dam, qui ad fc hujuftemodi viri opinione per­
lata , plurima fecum ipfe volvebat , quemad­
i.mum n; lacrvmas piuniitu ell, mueitus tan­
ti;·. , dx tam urio catus ; fed mini moratus modum eum doCtnnx lux pollet laqueis irretit
t
....
cius prxp <rat, fatigatis p«··
femetiplum
mini- re , iperans aflertorem dogmatis fui fieri pofle
11 c11Λ exhibens , iimitatus patrem noflrum Ab-C Marcellum . Prxfumcbat enim untvcrtem fe
raliam P.'ti larcham , qui quondam Angelis a occupare pofle provinciam , fi prius talem vi­
te hoitxti·· hilccuis , non vernaculis imperavit rum tibimet fubdere potuiflet ; in quo duplici
cogitatione animus xftuabat, utrumnam ipfe ad
vitulum c.cferrc de gregibus , fed ipfe lenior
cum pergeret , an litcns eum primo /tentaret
impolitum humeri» pertulit, ac per k-inet prxadoriri ; verebatur enim, ne forte improvifo &
paratos cibos propriis manibus Angelis appo­
ti:.t . Simiii &. Marcellus fundus officio , de­ fubito ingreflu malum fibi aliquo uafceretor-,
nos prxcipit p<r coir, via reclinari , feptingen- ad ultimum verfutioribus confiliis parens, feri(itque omnibus extrudis menlis , cum ingenti
bere decrevit, accitumque unum ex difcipulis,
1 Turbonem nomine , qui per Addam lucrat
(xtitia reticebat umsertos , ita ut qui luperef
mftrudus, tradita Fpiflola abire jubet ac per­
Ic potuerant , oblivionem caperent laborum ,
ferre Marcello ; ♦ quique acceptam eam huic ,
ac totius mali etficeicntur immemores . Cum
.<u:em quintus decimus tranfigcrctur dies, Mar­
cui a MÀnc fuerat prxeeptum, pertulit , omni
cello cmu.t-1 aitatim m.nilirante captivis , pla­
umere diebus quinque tranlado. Veloci etenim
ca t eis omnibus remeandi ad propria tnbui
ulus eft curfu ...
, m quo plurimum fupradiâus
facultatem . pra ter cos quos vulnerum cura re Dl urbe laboris & moleflix pertulit : fi quando
enim 1 veluti peregrinans ad hofpitium pervetinebat, qu.bus compc’ens adhibita medela, ad
hia exteres abire prxcej t . Sed his omnibus
niflet, 6 qux quidem diverforia hofpitaliilimus
maiora addidit Marcelliis pict.itis officia . cum
Marcellus inllruxerat, cuma fervatoribus hofplurima namque fuotum manu progteflus ell
pitiorum interrogaretur, unde, & quis , vel a
quo iniffus effet, ajebat, fum quidem r Mefoad tepelietida corpora in itinere peremptorum,
potamenfis; de Perfida autem venio a Manicbto
fx o;rn.i quxeumque mscnirc potuit , ut dimagiflro Chuliianorum miflus. At illi · igno­
tum
N
,

j r'l .'à-né Hz

[i.i,

He'».·, ui. i-P* 4
- Ι'ι'ΐ. ....'f c

L

Bvbu <.·

/c -.lex

leg.:

λ.ίι.,γι M»:’C< Jenuiua
« C...lex B i* Ci’· ■’

's
6

( i 0.! C '. Rvbtni.', ,
Lie.n < ·’■'«x ·
"S

Æ

T

O

Z

Λ

C

G

A

N

I.

J.iputj: .0 ap;;d Ca.Hiaa eJcbei'itnaru Mcioporamix
.
cvei.i eliia

.

X././·

, ut ">·>*
’ »·»<·'*

F.1ι;.-ηι

11.

«ap.

atl : r ; rrl f■ t
.■·”· '·■·’ ·■ ■> ·>·>■'■

urbem, cuju»

EplCcopa» «»*t

Ar-

a Valclio ex c.vL.<· Rob.enG , qui nunc in AtnbroGan» Bibliotheca ferA.L1» unu» ex diicipulu fui»

, <ui Oncntem hwrefi infi-

ώ»;.ι

-/u

auren;

ir^vet <;uani leiulo hflpifiiitati operam dederint pri-

t tJtiit

b.icis Paul. pra<c;:o 'nEfii.la s.l 11 z
» .ap. 1;. veri’. 1. obfe.uu. Tertullianus de praslcrl*;.u» il't'1’·, 1 e-ele.' .ir ?v.'S<.
( Ec.l»f< vldel.-et ) ,'■'»«*, £7 Afici, λ ; Jum am amntt prai-mt

,

' 7

■

·

·

. r
,Ί ,

-s

.

.1"

χ .

-

λ

'

CT

a', .jur, t

t·.^

.·,·>.·/

.

ifr:, 1 j: ■.

.....χ.

‘<

.

Je cuf.'en n. -;e
S.· 1 <x
.M» .ti > c.rftiucLs , r...

içjtu Na
i en.
..
. ..-fu.», x*
t
u, ..{t
... !a. ... in , » <.·!«■ a. . r. n,
. . s.. i. L

31

i c iai

,

CT

<î«iz/»mI«

λ

,·

jafauM

Je Οί'ΐβ.ΐΒθ'ΐ:ι# er>o* Pcrejrinum hofpi-

Kcu lam

■

.w ' T' ,
...
;1. M1 i. . ·■<>.■■·..·.
, ...
c > ·'
.
a

:.>■>.

-

I

p.d'de di» o fot i.s » a-que bof'it..* , per regias
id aL.s iu L», s, a. ubique tenne a ChtiAianl»

1. in k'11''·'1' Apollaiani > ubi Icipeiatu.civ ■
o'h-i> Riiiun.i! fihan tnat-iaili nflaiur , ut
n. .lure:
V... , la: a ip.’-d Pr «J «-ni <ic 111 er is

_ hu ' ? ■ : a i ia c ;

i.«t r

χς

!
i>45
ARCHELAI CUM MANETE.
- n NO tum fib* nomen non libenter amplexi , Tur-A ultimum Marcello fe portare literas

cHRisTI bonem etiam ipfis hofpitiis detrudfcbxnt , ne
■ ·
aquae quidem ipfius ad bibendum facultate concefla; qux cum fingula quotidie, atque horum
nequiora perferret ab his, qui per fingula loca
manfionibus atque hofpitiis praxrant , nifi ad

II4<$

indicaf- a’n n 0'
fet, peregrinus Turbo mortis pertuliflet exi-CHMtsTl
tia.
'7?
V. Acceptas igitur Marcellus literas refolvit,
ac lepuprtr fente Archelao civitatis Epifeopo ,
quarjim exemplum hoc efi.

M A jv r c n æ: u s. *

ΜΑΝΙΧΑΙΟΣ

Α’χοΓβλβς Γησ* X^jtr« , xj οΖ ruù ίμοί rra/n? a^tor, Apoftolus Jefu Cbrifti, éT ifui mecum funt om­
nes Sanfli , 6" virgines , Marcello filio ca)ù ntpSosiot, Mapuft J tfxw» αίγαπητύ,
,
n0imo gratia t mtjertcordta , ρΛχ λ Deo Pa
rλί·ς , fàftluv) ατό Θίβ xa^oçtÇ xt/fcra foulv I r/rà
tre, b Domino Noftro Jefu C brilla, & dex­
XprsJ,
ή $φ«τί φωτνί
ara râ
ter* lucis confervet te a prafenti jlecxlo
CmstoStts α/ιλο, πονιφϊ, <£
συμπτυμάτΐύν cui- β malo, b ' a ruina ejus, b a laqueis maη, χ, πάγιό& τα xopjpJ, αμίώ.
i’Sfii.

Η ν μ$ΰ Ttfù ri αγάπΐω μ[γί~1μ)4σχν αιχ>ηilectionem quidem tuam immenfam fen
, λίαν ίγοίρ-Ιυυ. ~ίιμδί πι 7iv tx όταν χαtiens , vehementer gavjlus fum , fides
ΤΗ TW ο’ρθον λογον η^ί^Ιυο- ί θον «ρος Ziratvopvero, quia non fit ’ juxta te, reda ratione
τϊ
cùOpi τανγζ^; ατοταλ^ίς, φ^Χομί- molefte culi ; propter quod ^d emendationem
yoî π
άχατΛ χ, .τλακη isorrï; îxJiLixsruv, Tttùm generis humani « miniis fum , & fubveniens
his , qui fe fedurtionibus , atque erroribus
τυ'^ραμμαηΐ'ομ.ζ, σί ac’raçvxxTor ή^ητα'μΐιυ αΊτοςρΐtradiderunt, htre ’ feripta ad te. neceflarium
λαι, ctrpcJnn μ^ν -wgc; ιτ^Γη^ντχςτίχοτϊψνγϊς. duxi trantmittere ; primo quidem ad falutem
♦ xw.tx St
7^<i αμα rot τυγχχνόιΤΜ 1* «two; tc μη anima· tux, deinde , & eorum , qui tecum
funt ; 45 uti ne indilcretos animos geras , fi­
aitxxctrfr
101 λογισμόν a',* 3t
çtptisv χαθη^μονρ; cOvJtcrxbn Ai^c. π;, tb οΐγχ^ίν cut fimpliciorum ’ magiftri docent , dicentes
x, n xaxiv atto rs au’rJ φ/ρ<?θαΓ, χ^ μίαν αρχίιύ malum , & bonum ab eodem lubfiftere , &
-Cunum initium introducentes, neque quid­
ίάσ~τγίι^οθι, tZ S/axtfjrwns, s'ér ou/payn; άτο τ« quam perferutantes, vel dilcernentes * a lu­
n ctxotw , x, rc àyaàov are rü xjixs xl φαύ- ce tenebras, & bonum a malo , & exterio­
λβ, Jg
άν^ρωκον àxô n»C*oo.', ûi Tf>-ê- rem hominem ab interiori , ficut praedixi­
χομ^υ, fltWia xtpuhni C ί'γχατνμτγνιίνπς Κάπρον mus ; fed confundere, ac permiiccre alterum
» παύονται. cl éi t ùttxvov, μηισατνΓς alteri non ceifant. Tu vero, o Fill, nefimtπολλοΖς
ttvSfwK'jy xAo^/raiç, xj« wàJî αμφόπ- liter, ut multi hominum irrationabilitei , &
fimpliciter utraque indiicreta » permilccas,
ρα, ώί αν τύχοι, οτώτης μη5Ζ τω της £γ·α$<ύσύντ,ς
neque bonitatis Deo inferas contumeliam .
0êçj α’, ατ/^ίτω. οίρχίυύ γάρ, xj πλο<, xj τ» τούInitium enim , & finem , & horum patrem
TL» πατίρα
χαχΛ, ixi τόν &tov αϊναφίρχπν, «ν malorum ad '· Deum referunt , quorum fi- n<h. t s
τβ πλος χαταρχς ίγ^ΐί. àrs γάρ ’ ce vwf «ρημί- nts efi maledifio proximus. Non enim ** his
s’Oiç Ααγγιλίοι; παραυτά τϊ σ«τ«ρος νϊμ<5ν χ^ xc^ja qux dirta funt in Evangeliis Salvatoris no­
ftri , & Domini Jefu Chrifti credunt , quia
l’ncrï
TmXsTt'.' , ότι ύ $αι>χτι:ι è^i^pov χχλόν
nen pueli arbor maia honos [rufius facere, ne- jkjz»» , ,
χαρτ«ς χαχΖς ττοιηται, bit μ\ύ ètèpov xxxcv xaAsC]
D que arbor bona malos [rufius Jacere. Quomo­
χαρτί*; ποινσαι. χΐτώ; τίνΘιον τϊ Σατπνχ , χ.
do Dominum Satanx , & malorum ejus aχαχΛ αυτί <φ?αγμχπϊ\· λίγ^.’ τβλμ^τι τοιητιίχύ χ.' ftuum fartorem dicere audeant , & conditoίημ,ίΗργον, δανμαζιΐνμοι trip^-ntt · rgq κθί
I rem, plurimum miror . Et atque utinam eo
r»ruv ιφ-^χσζν αχ>τ» η μχτπιοτο. ι'α, χ'μηπν ufque eorum vanitas pervemilet, & non unipovrfyr η> Ζχ ?£) χοΛΤύ.·? τί πχ1>ός χαπ:/3α;πι[ genitum ’* qsi de Patris finibus dejeendit ,Ί··* 1 ’*
Xçjcov, Magia, τι.ος γι^αιχόι νλίγον t^.ai νίό\·, Chnllum , Manx cuiufdam mulieris efte di1 cerent filium, ex fanguine, & carne, ac reόξ ααμαης >ù caçxoç, nçn της άλλης èiscr^ia;
1 liquis mulierum fpurcitiis generatum . Et, ut
γτιααχόν γί^τί^αι. xi. ινα μη ττ! πολλά 2ιά rr;êt ne plurima per hanc epiftolam icnbam, atτης iy/Γολης γράφινν, Ης μηχος ^po’.s ί^αιρχίΤΜI que m longitudinem tempoiis protraham p*ticn-

Τ

D

NOTÆ

ZAC

AGNI.

I Han,· criftchm aim Mirctlli refponCone integram rru: Epq-lianiiis in M*nich»orum IT«re:i n. 6.
jnrea deiumpi'mus.
a Codex Bobienln λ ru.n.' rjur, Ct
. Sic A Fpiphintu,.
J Idem Cooex ,
reitam -at'anrm , Si.’ & E pi ('ll a : i Ί ' ·
4 Idem Co lex ,
fubi^v^ent. Eptphamux, m-Juj , C?
.
j Idem codex, b».
nr.rjfarium Juul.
6 Hine pxtet reéle r. ;’,:z<o t p.phanli testu emendadé Pctavium τ.·,.
, nin, prim ,,·
7 Codex Caùncnl.s ,
Jicmtri . Sed aliam Uûionem expi.init c .*tu Epiphaiou· ·
5 Male idem todex < a lucr, a trnebrii.
9 Codex CaC nenti», !>>■'*>«/■ e »j . At Bi b enC, ,
, Kr ;ur s.-n.eat,< hrS S-ft.-ni
rnt , nr^ur p>» ! .ni r »is, t>r«"i reje-a.. liui·.”! enimlfjc Pr rie: e.t C.a i.iienG s legi ρι··κ> poft r Sn.t.u—, t"
03 xuteni tuPcue codi.e, ai^jc Epiphau.o hutu foaitu i.i.sD.U.imui.
10 hobienl·
Dsxunim
it CaGnenC s nat··, ba t, rn
Vide tinien an te·,· i ter cr.Tklan.lum t.
F ■ Λ11
z»
»·<( s» «t =»17· *- « . ■
i» Codes fi.Sbie-.îo» ÿjo Pal·:. ,· bu, aij.rfi . Caiw.A'n - f'./
sr gaie.· A »
,P
’'a'
'''•v ,·
nio bunc toc.; ïi left " tiuiua.

i

e» 4U0

decree.

;>u-n.

>;·*■<

;· ('-a·

if 47
DISPUTATIO
κ N N o tieotûun tuam, cum mihi non adfit eloquen- A riuj '■irvvw,
trtUrttatv, in •4
îy*»
wr nk
·“» φυσιχάί φρκσκς , car A N N η
Christi tia naturalis, fu th cit iüa dixitTc. Omnia au- Tante âpntÎ^ivfuu
- .
...oKar
xi. it
vatpovnc μου c H * * $ Τ ι
’’'
tern cognosces, cum prrfens fuero apud tc;
«epôç β-i, «y» της ffKWTb e-wnieieç in qptün, iff
fi tamen faluti tue * parcere, ac providere
tiw hifiaftw, tk Si φ xoXM$y <• Ce'· ? π· feftinas ; non enim laqxttmt altem injicit, fi­ yàf
cut plurimi inficientium faciunt . Intcllige ^fOwVtpM XWBtnV . >0« e Af'yw , rixvoy Τίμηί•nn.
qux dico, fili ’ honorabilis ,
VI. Hac epiftola lefla, bajulum literarum defiderans dari; ^uetn Marcellus fuadebat quieMarcellus » obfcquentiflfime fovebat hdfpi- fcerc , ièmet pollicens procuraturum prxfentiam
tio, Archelaus vero ea qux leda funt , non viri . Refcribere ergo Marcellus ad ea , quae
libenter amplexus , velut leo conclufus den­ fcripta funt, ftatuit epiftolam continentem hxc.
tibus ♦ mfrendedat , audorem epiftolx fibi

ΜΑ ΡΚΕΛΛΟΣ.

MARCELLUS.
s

Pir

WW

n.tui, Manicis, qm fibi ?tr tpifabmB A”P

W T?i

δηλβμ^, Xaifmv .

indicum, tfl , falutem.

Η'ν μ$υ t>e « ^ρβφίίσ-αν ίΊπΓολίώ epotnwt-

Τ

Criptam quidem a re epiftolam fumpfi ,
μίΐυ. τί» Js Tιφβωνα <r*cfftài^cquZiv xoni φι~
& Turbonem lolita mihi humanitate fuΛοφρωπηΚιυ tpliütySt γραμμάτων τον νίν i3αψ£ς
fcepi, leniam vero litterarum nequaquam ad­
verti ; nili forte tu prxlens exponas nobis îyvcjv, ώ μΐσνπ«ρα·$ώμί&«ί φράσης >ίμ7> χατηλοper verba, fingula, ♦ ficut promififti. Vale. ^αδην txacor, ok ΰτΓ^ονδιά tSs iwreXm; tfatât.

S

Hanc epiftolam lignatam tradebat Turboni referendam ad eum, a quo prius iple pertulerat,
ille vero ad eum redire penitus reluftabatur, memor itineris laborum, fic rogabat alium pro fit
dmgi, abnegans ultra fibi r ad eum rediturum, aut communionem cum eo aliquam fa&urum .
Marcellus vero accito uno ex pueris fuis, Callifto nomine, prxeipit proficifei , qui nihil mora­
tus, ilbco proficue.tur ; fic poft triduum pervenit qd Manetem, quetn in caftello quodam · Arabioms repent, atque epiftolam tradidit ; qua ille perleda, gavifus eft , a Marcello invitatum fe
elle, ac line mora iter invadit. Turbonis tamen remorationem non prolperam » prx fagi tus , fic
quali contuito'itinere ad Marcellum perrexit. Turbo vero de Marcelli domo pronus non dilcedeb.it, nec ab Atchelai Epifcopi confabulatione ceifabat: valde enim ftudiofe uterque de Manich.ri ftudiis perquirebant, fcire cupientes, qui fit, unde, vel quid verbi ferat. At illo univerfii
dilucide cnatravit, icpeteni, & exponens' de fide ejus hoc modo.

Ε/’ tÎiütS Μάν>) ittrtv θιλεπ μαθ£ν , ταριμβ
VII. ’· Si fidem Manichxi difeere a meC
vultis, breviter audite. Hic duos colit Deos αχώ-απ ανντόμαχ. Ζης δύο ού/3f-< Θητ; afy#i(nsft
innatos , ex lemetipfis extantes , xternos , βάτ»φι*7ς, aïStaç, 0>α τ<δ cw «νηχΗμ^ον, >C W
unum uni advertentem ; & alterum quidem μϋράγν^ον, τ» if irovrpoyύσηγίίτνι, φ«5ί rjScii
bonum, alterum autem malum introducit .
Lux um nomen imponit, & alteri tenebras. c.oui θίμ^υος, xi τψ iripp σχόης, χ^ τβ μδ$φ&, τβ έί <ΓαΟEt lucis quidem effe partem animam , qux Tcç Rvotr μιpoi rw ΟΛ
in hominibus eft , tenebrarum autem cor­ τβς το οτ«μα, qjq' τό τηί νλης ?χμτβρ^»)μοτ. μ/ζη*
pus, fic qux ex mateiia eft conditio . Per­ 5t, η rot cùyxpxtnv “ TèmAtyt-tytyorcia/ rwKomixtionem autem, vel comundliomin *· hoc «wov, ατί^χαζων τβ< iùo r<fit τν ναραδύγματι ·
modo dicit efteftam , conterens ambos Deos χαθάπίρ itio βατζλΗς αντ/μα^ομ^υο/ rpdi aWt>)AeÇ,
in Jhuiufcemodi exemplum . Quemadmodum ονης απαρχής ί’χθ^οζ , τία^μίρ®· ί'κάτβ ni t^fÿ,
fi duo Reges fint adserlum le pugnantes ,
qui ab initio luerint inimici , habentes fin- ί’χοντΦ-. χχτύ St σ^Λίτη τύ σχοτος (ηλθον <’*
ό&ων
αΰτϋ /(Βριχπμα'χηβ'αητω φωτί ' yvorrn if
guli luas portiones; accident autem , ut te_
nebrx progredientes fines iuos bellum cum DTq;, 't ιθον Παηφα τό ο-χοτ©“ C* τη yri αΐηϋ
luce commiiennt. Quod cum cognovifTet bo­ ιπιδ^τ.μηχός,
ΰζ, αντί δύναμηι, λί·
nus pater tenebras ad terram luam iuperve- yofjfylw Mr.Kfoc της ζαης ,
αυτχϋ «ρο/3ι/3λ»ίnifle, ’· produxit ex le virtutem , qua· di­ χοόατ τον oy-wm άνθρωπον, τά τοάη ΓοςχΗα
citur mater vitx ’» qua virtute circumdedit
&rt
NOTÆ

1 Ca'inenlu

-j·'··

» OJcx Bubieni’-,

ZACAGNl.

Mcli. r xli* lril’ > Bob enGj codki«, ut pitet ex Fpiphtnio.
H .e.-rj»-'· ■ ■ i'u<> , piud verbum boo babet Epipbaniu».

3 Godet RobiC!-· < 1 <>'·;■·
4 ( jdex BibwjM /t
6 (. .Hc/ B k/ei.ii,'’ S.-.\r
F i ,ρ.-inu:* paruct

.
.

, y,,·-,. i/.

Λ
te^n,

trfMat T»r-

Ι’Λ/,.

h :·: f,’’ ryi:i..,TT.

. Fu.<

- C.kcx Sober. 1 > -t d <■■·'’> ’■ffi· «-■· , u*.'
.-»»» er
5 Cirtetturn hv. stans Fuv.uin ’ιι.η,ιη iiruiu tuiifc su medio Per urum, > ivic!.’·;-·:*<»■« .

a.c Epiphanius ia

y Co.trur H.b en.·..
■
■ J '■cquebiu ui.j'.:'· ιό <»p > i. \erbai'.rr. gri.e retul i Eptphamu» num. 15.
u Hinc puer upud iipipharuum ).·£> Jrbe.t ,»»,·.► >.»;.· mm prius eri;', rtdrir.
.
• I C.-dex Rub-eniK, / ■ Ji.xi. e, i.r «r.· C.j: r.,r.t;s , l·reduter.i , '<1 t‘]r
. Sed legendam eft ex Epipbai.,.·. m
. mei. !.n un >.ft. .
i; Gvc.x Bob.vn!;», &“·' eircnidreiet. C^:incnu5)

.·■>,.

i,rtuit . Sed esBobicnt, & Epiphanie emendavi, 9^·*

ARCHELAI C U M MANETE.

_____ X149
* N il il

x 150

ominem, que font quinque elemen» *$ "^·· w' A primum hominem

a N N ό
ia · ideft, Ventes, Lux, Aqua, Ignis, &CH*’,STI
Materia, quibus indutus, tanquam’ad para1
tum belli, descendit deorfum pugnare ad verfum tenebras. At vero tenebrarum Principes,
repugnantes ei, comederunt de armaturacpis,
fan xdsw · ·Η»τκ «ytyaw ûrè τϊ <τχό- quod eft anima . Tunc ibi vehementer afτκς,
U ui
iWweOf ο* Π«τηρ ,
d- fliftus eft deorfum 1 primus parens homo a
πίΓκλο frip«y Ιώτβμητ ηρροβληθ««αν ©τ’ «υτί, tenebris, & nifi orantem eum exaudiffet pa­
λι^ορ4»2αι ζΛ rhtvputf
«ί μη χβηλθιίν StStt- ter, & mififlet alteram virtutem , quae pro­
ex fe, qu« dicitur Spiritus vivens ,
ne« αάτω lt|/«y, x, dynwyccr ix τϊ «πότης, πά- céderai
& defcendens porrexiflet ci dexteram, & edu­
«y ό Ιβραίτος «όθροηΓΚ χππχόμ^ιβς, ixnfSûir- xi flet eum de tenebris, olim primus homo
«Cf. Γχτοη «y χ*τίλΗψ< xdno την
W detentus periclitaretur. Ex eo ergo animam
τούτο Macyr^ouw
f«y ewaorrncme-tv α&ληλο/ς,
St- deorfum ♦reliquit, & propterea Manichaei ,
__
...
,
Jiie'ertî tcwrofi
·ίς α«π><ήόης Βcum fibi invicem occurrunt, dant fibi dex«νθοόπς.
teras hujus figni gratia , tanquam ex tenebris liberati ; in tenebris enim t omnes hseνκιλίγκ. τόπ ζϋν Ώνΰμα ixritff τον χβα-μον,

«"W*»

CU?„. 1 wvw (Wurd^oy,
«ηοπίΧλ π»λ<μ*,
χΜπλ^Ηΐ xdn», xJ πολτμχπβ» τ> <χ·τ«ζ t' Si
τϊ «πότης βμγ»ης dyrmXs/dSwK «»η5, ϊφβγ·ν
s'xvwviBvrA/acafoÎ,
Irvmç

\μ

refes efle dicunt. Tunc'vivens fpiritus creavit mundum, & indutus alias tres virtutes
ίΛ
, U trfptfcxrcv C* “
rw
ηρί*ιμ«ττ,
νιγχι ηύς
\
f "7
'. defcendens eduxit ♦ Principes , & crucifixit
• isr/y
σΰμα »j ο-φαΓρ«.
β-φαΓρα. Ton πόλζν το {Jy «os in firmamento, quod eft eius corpus
Πκυμα txrirf τους φακίφας , λ «·< της ψυχϊί λ«<- fphrra ; & rurfum ipfe vivens Spiritus crea­
vit luminaria, que iunt 1 rdiquie anime ,
■ψανα , iÇ ©wuc âro/qrt το' Λρ/ωμα χυχλίΰ<τα/.
πόλζν ΐχτιη την γην είς win o’xnâ. ό ϋ£2’μ»φ«ρ·ς & fecit ca · firmamentum circumire, & ite­
rum creavit terram, » & funt 0Λ0. Eft au­
xakl·) βατάζ«,
Ζτόν χΰμη βαταζων, "ξίμ^, «Ç
tem Omophorus deorfum , ideft qui eam
«ί-κμου αίτιος γΐντπιι -χαρά τόν aJewp^iioy «wpo'y.
portat in humeris, & cum laboraverit por­
τβΰτΜ clfiaToyT/oy αυτοί «τ&κλο ©ατ^αθός Πα­
tans, intreniilcit & haec eft cauta terra: moτήρ tx
χόλτων βίς την χαρέ/αν της γης
w’ç,
... ,,<£___
tus praeter conftitutum tempus^ Hac de caufa
iv -- ----- !- C filium fuum mifit benignus pater ’· de fini­
τη Tui/rrç xotututu μιρη , ότοχαΰτΐί την
<r«y * (Ίπτιμΐαν iw. iÇoracKrçay σ»<τμος γΟΛητυι , bus fuis in cor terne , & in interiores ejus
1 partes 11 quo illum, ut par erat, coerceret;
η^ίμΗ χάμν&> η a’rnfrpw w’ç τον tnpw ωμόν,
quotiens enim efficitur terrx motus , fre­
τοπ toi >t/> ιζ χ όλη άφ tauri; t χτ/« tu φυτό, x, <ruinante eo ex labore , vel de humero in hu­
λω^ΐΑΐν
ότό τινων A’p^oyruv (χαλιτί πόντος
merum transferente pondus efficitur . Tunc
τους φ Α’ρχόπν» ·ρ©τιη»ς, £ ί’λαβο α’ατ’αυήϋ
ergo & ipfa materia creavit ex fe plantas
drat μίβσ ίννχμη,
xan<rx<L'a<rf τον
,
vel germina, quae cum 11 furatae eflent a qui­
bufdam Principibus, convocavit omnes Prin­
τον χατό την Zif'av τ©υ «ρωτ© ανθρωπκ tatUro,
cipes primarios , & funipfit ab eis fingulas
tinrt rny \|a^xv c* αυτω. 1 aurn rsr της συγvirtutes, & fecit hominem hunc fecundum
χράπνς » ΰχόθίο-ίς.
fpe.ciem primi hominis illius, ’> dejunxit ani­
mam in eo.
Ο*π it pice ο’ Πχτηρ ο' ζ(?ν θλιβομ/νχν τίώi
VIII. Cum autem vidiffet Pater vivens
ψυ^ην c# τώ Γ&ματι, ίύστλα^νος ων >4 **λίηaffligi animam in corpore , ·* quia eft mifuum
μ*ν, ιχιμψί τίν Τ'ιο’/ d; ib τον ηγχτνημινον tk Dferator & mifericors, mifit Filium
dilcâum ad falutem animse; hac enim cau­
(η/τηρΐβν της
■> ‘*/·*
τίΦτίιυ τάν πρόfa, & propter omophorum mifit eum . Et
Φ«ην, Η»} t!u' ts ίί'μοφόρ» , «ΤίΠίλΟ* χυήν .
veniens filius , transformavit fe in Ipecirm
xi ιλθών ό Τ'/ός μίτίτγτμαίτκτίν fwnv fi; dvhominis; ‘4 & apparebat quidem hominibus
fipcvtix wioç, Vy ίφαίνιτη τ©?ς άν^ρύποι; di ivut homo, cum non effet horno, & homines
puta*

αοτ· φορίΛ»
iripti Çwi
.
. , ΐυνχμ^ς-,, χαηλθον, ctvvt-

<5

N

O

T

Æ

ZACAGNl-

t Codex BobienCi ,
rjl
λ<ι»λ ,
, C? mria. Sed Epipbaniui leijit ■> vtnmt , htx , tjue , /fit , Cf
OTazzr'4 > ut >a Codice CaûnenG , qui veram exhibet hu;ui loci Icâioaetu .
» Epiphaniui lejit, AÀ
ktlii .
3 Codex Bobieoiii, continente Epiphaaio, prfmur hw.
4 Codex Bobienfia., rr.'i^u/r. M*|a leâio, ut patet ex Epiphanie.
5 Codex Bobienfia, tmnir h^rfii rflr J^itur. Sed hanc U&ionem rejicit Epiphaniui.
6 H«c eft hujua loci vera leâio, Epiphanie probata. Qui ni erim ex codice Bobienfi V’alefiui exprimit , cor­
ruptam ede nemo non videt; fie enim fie habet,
rJvxit Prirt.iprs Jtrt» , tiltnr Vw
, ÿu »/
»β Ce· In graco Eplphanii eft , £r ftah’ivit in firmnmrntt , ywea eà ipfer»·* cerfur fprsrn . Sed v de eundem
Épiphanium cap. 4*·
7 Ita & Epiphaniua. Male *pud Valefium,
nrtims. Vide eundem Epiphanium ibidem cap. 49.
S Et hic male codex Bobienfis, ·η firmnmtnti circnirt, ut patet ex Eptphaaio .
9 Epiphaniua habet «> ·/» «a*. Crttvtt ttrrnm O/ttpliti
· OmepKrni nuirrn , hoc eil, bajulus, ir"-t Çofinit. Sed latinua nofter interprea kgit, a>; /»’, vel tir-' d» 10 Codex Bobienfia,
m ttr ι·ηΛ. Sic legit & Epiphaniua.
11 Idem codex, yead illume et parera; , cttritrit . Prava leâio .
H.’nc autem patet J’cravium -;ud Epi^hanium pro tri»vuiar reâe etuendafie rr iSiju.'a».
*
H Codex Cafinenfia , furets ·§·*>, ctevunvit. Noa Bobienfem codicem , fic Ep phtniu ,» fccuti funiu,.
a J Male codex Bobienfia, f mit nnimnm m rt. Quatn leâionet» non fiequiiur E;;; ί-.iiua. iubdi turque apud
eundem, Et ktt
ctmmixtienii rttio. Qu« vetba de tuo fotrafle addidit Ep.r·1 atrits.
14 Codex Bobienfia, fui tft.
ij Ita codex Bobienfia, & Epiphaniua. Cafinenfia non habet Ji^ilu-n.
16 Utcrque codex, tî partiat, Jcd noa Epiphanii Içâioocni piouinr.u».

î

lui

DISP VT AT ΙΟ

η;>

,

eum natum efle. Cum ergo A fywro? , μη «Si άνθρι&ς,
ei ίΑριπη
ώηλαμ- ■* * no
vAfwret ύιτίλιχμCHKiSTl verriflec > machinam quandam · concinnavit fay* àunv
ίλθών Sv wünu rlu,
,,,.

“λ 14

νΤΓ

» putaverunt

xi bluion uiimmiro ; «Μ , mm Λ·-

S^LMpyivtv mis
tpii nrmlta
νν/ηφίβ»

’J

rji lUvJr, ί um

tuit, h.beolem duodwun urceo. · qux roJ,. ÏTKhi
την vwtvrénm ιχνταο &£sta x«dBÇ, qrre υπό
ta per hanc fphzram vertitur, hau nens ani­
τνς «-φα/jMK «•‘Ç’ffa/iZwj, Λΐιμάίτνι fJJ ·3τητχ·νmas moriendam , quaïque luminare majus,
ideft, fol radiis fuis « adimens purgat, & Tw -nk 4x/y«s- >$ retint? · μίγοκ φ*»τ>|ρ mF?
Lune tradit, fle ita adimpletur tuna- » di- αχτΖσι λα/Mv , χαθαρ/ζκ, »yM μτηύϋαη ri
fcus, qui a nobis ita appellatur . Naves eβιληνη, *à aruc »ληροόη« ris σιλητη? d Xirxti,
xiim vel translatorias cymbas efle dicit duo β iraf ifiïv vfertryep&ep&eç. »λο7α ^αρ, inr
ifta luminaria, & cum repleta fuerit luna ,
πορ0μ»α »να/ λ^Μ τ<
çtxipatç. 4nt «αν
transfretare animas ad fubfolinam partem,
7«μιβ·θί À «Γίληνη, μίταχορθμ^Η tii απηλ^την,
&. ita 4 apocrufim, detrimentum , patitur ,
κπχ ανώφΜ-ιν mrânar , τί ^μ» ίλχφρυν·cum onere fuerit relevata: & f iterum re­
pleri cymbam; & rurfus exonerari, dum hau- μίνη.
r ..
j Sn> πληροΖ τ» χβρβμαον,
, .
,
παλιν
_ ___ ** άχιμαμάν»
Α....... ...Α.__ ύτβ
/-.JJPCχάΐνν
__ iV.—
* · - - .-*ϊ«
Δ.
ajpntur per urceos anime, ufqucquo partem B γψΰ
«ZP*

Οα

λ*·-

’niî u
Îmc murrea
STc Ja/vvc.
ά τί *Χ»ν tti
mini
μΐ/»6
β·«σ*« >’ t
της
ψυχνς. tïc
της
flantia autem boni Patris omnem animam , γηρ τϊ α’^αθ? I ία^ος βτ/αί xitroy
atque omne animal, quod movetur, partem ττίν χ/ν«μ^υον ζΐκν μίτί^ηι “Ktyn . της ?ν στtrahere confirmat . Cum igitur luna onus,
ψτχων reti
quod gerit, animarum, feculis tradiderit Pa­ λήνη» μττίώ/ίοί'ιτης τίν γίμβν
tris , permanent » illae in columna glorias , Αιύιη τί Παξ"ος, Tapopisvtarrv ίν τύ ίΐΐλρ της
quod vocatur ·· Vir periedus . Hic autem ίΰξης,
χχλ&ηιι α’ηρ ό τίλΗΚ. ο* if aVp «πς
Vir eft columna lucis: repleta eft enim mun­ τύλος tri ψ«τίς, «πς«η γΐμ^<
ije χαdarum animarum, & hsec eft caufa falutis $<χυζϊμίν<ύν. turnt «rrv η «irfa, δΐ η? ai xjzt*animarum; mortis vero caufa hominibus eft
■%at σύζο^-ηι , η it τβ α’·οθαν«ν ηύς ά»θρ«ifta. Virgo quadam decora & exornata, ele­
gans valde, furto appetit Principes, qui funt rtiç tri πάλ/v aSm · TittpStvos τις vpetiat χίχοσin firmamento a vivente fpiritu eduâi, & cru­ μημπη, χζθανη πάνυ συλαν ί’τ/χπρΜ τίί αρ^ονcifixi , qua cum apparuerit, maribus femi­ της, τ»ς tv tJ ϊιρίΐιμχτι ùno τί ζωντνς ΠρΛna decora apparet ; feminis vero adoieicen- C μΛ-ης «νοεχθί'ντηί χ, πωμύδίνττ.ς, φα/νομινη &
tem fpeciofttm , & concupifcibdem demon- τνΖς αρμοί θηλπα tûuoptpo? , η7ί ât θηλ^οαί
flrat. Sed Principes quidem, cum eam vide­
vraw'a? dQw^ri?
Λπθρμητίς, iÇ et
A ρχονrint exornatam, *· amore ejus in libidinem
moventur ; & quia eam apprehendere non Τΐς ο'τόταν ’iaxny αι/την χίχα^Αωτ/τμόη» , o/’rpàvμά $υν<χμ8μοι cturw χατπλαpoflunt, vehementer infligantur, amoris in­ nt TtS φ/λΙ^Μ,
cendiis excitati ; rapti funt enim ·’ libi­ β£ν, ίί<ν«ς φλΐγ^ιττΐ» τύ ίρωτιχν ιτόθ^ι ην νίν
dinis calore : cum enim curi entibus poft cJÇapTiadtvTfç. οτπν Ζν ^’ίχόντυν du^é, η παρ~
eam anxii effeffi fuiflent , Virgo lubito nuf- fiiO? αφανής γίντ,ται , τίπ ό Νρ^ύ,' ό μ&γ&ς
quam comparuit . Tunc Princeps ille ma­
<Β*>οβά>λΜ 7W νίψιλα; ύξ αυ’ηί , όπως σχοτιστι
gnus producit nebulas ex femetipfo, uti ob­
4^? ΛϋΤϊ^ w Χΐ’σμβν · «Ç
txJ ζ)λιβη
liniret in ira fua omnem mundum, qui cum
tribulatus fuerit plurimum, ficut homo fit- ira ti , χαΰάπιρ άιθρ^ττος ιξρων ocroxïirÀTtu . ®
dat poft laborem, ita & hic Princeps ·’ fu- St tSpùç cu’no tri y ή 0ρο>η 4 ομ» xi· ®
dat ex tribulatione tua, cujus ludor pluviæ μο'ς αργμν iàv σιληθη ι!το' της τταρθί'νβ , χαr
- ■ &
» meffis
- Princeps
~
funi
· ’-♦ Sed
, fi deceptus
^οιμά> ιφ' ίλης της γχί , όπως θαταπΐfuent
. , Λ .
>
___ · ___
fuerit aVireme
a Virgine ·» enundit
effundit neflem
pellem Inner
fuper ter.
ter­
τ»ς ανβρωπνς. τί yctp σώμα tbtv χασμες χα~
ram , itaut morte afficiat homines ; corpus
λύπυ <ρ*ος w μίγαν χάτμο'.'.
et άνθρωποι
enim hoc mundus vocatur, ad fimilitudiDcm
fimtlitudincm
fuam propriam liberet * animarum. Defub-

τχντίς
N

O

T

Æ.

Z

A

C

A

G

N

I.

» C odi. χ Rc.'icnfu, probante Epiphanio , puiabunt eunt nutum effe . CaunenG» male, ttaiutum ftff.
τ Codex V^j'b'ttr.'. ii^onf/nnu.utn. Epiphanius habet, Frn.Vflr
»f>*' ijue^Jum uJ animarum fulutem tnulitut
e*r mat
........ .........
u fpbura eeuuerfu mertuerum animai furjum tuebit .
j Codex Robienii. , /Wrf v. hunc fpbsrum bt
viventium. Mata lEflio , nt ex Epiphanie apparat .
4 Eqriphanius. •■«S»·'. , arment ,
5 Codex Bob. cr fis, d f<w‘,u< , peflinu leûio.
6 In codtee c.ilirenu ,
, fsribi ur -, fed no» locum reftituimu» er codke Bobienfi , in que Xper'v/'x
jeeTe legitur . l.cet m al..s hic depravatiffiim:, enfla: . A
auteur Alexandro Aphrodilicnii , & Tralliano
ditiiur laccie luna, cum decref.it, feu fenclc.r , ut notum efl.
7 Epiphanias ·», c: «r« rrp.r./.
g Idem Epiphanius.
un/mu ,· fed ex hujus antiqui Interpreti» verGone debet emendari.
9 Leçenduro '··,*’ f”·'
, anime ex Eniphanlo, licet titerque codex habeat illj.
10 E;»phan.us haber, u,r ff,t, ;iu, , unJe clbgutur latinuni hujus opem exemplar e g.-xco erprefliim effe , &
male interpretem le?>He, ·,·Γ, ; to «-j , icitendutu autem etfc , ^er perfect.· . Aer tutem bt< t!:. ut Jrecs cuui
latinia α nvemant , Λ alitui, mdc fcnfua eruatur.
11 Melior in lejuent- Fpiphaini Jeflie , ,1Uf
latine lenit
Amerlj atbe tuuntur , eumfue tum afu/t.l neuueunt , ef.ru men-t'” u.ir , pru .ints-e, Cf tupjb.tjie mirum in mjpum ettartiriiunl .
/titur , uceurrtnni-it
, tirpt je ex iH.nti· : ajpeSlu fubdu-.en I , tun,
ii Male codex Bob.enfi,,
Λη.„ι, (aierrtn ■ ,un.u
efe.
IJ Item code»,
" ea tr;t,ulatitt,e.
leelm,
14 E.Piphamu» habet ex verGone Petavu , Sir O fr.terfi a.'r„, Mr/.,, ufj-ellatui , fi Vlr^nii illecchru upju
‘•’ιΡ'β"” <n mun'i/'i ‘r-'im
butneit.bui immitiit . In textu lainen graco, MeJjo , tfl , nun , MriJ'or
led forraife legendumi»4..eju,.
*>
"
>5 Codex CaGrcnhs, efunji,
Bobtenfu, ,/ι,,Λι
Sed r.os ex feqq. Λ ex Epiphanio , pejiem
tubflnunnua. bex.l- au.em fu,t ν{;(,, h,,no iot
u ob filuihtuuinttn vc
, feflt.
in hunc cnoicm incidere.
’
r

T‘'<

in

ARCHELAI CUM MANETE.

, . r„.

1154

’ywr, x*n> βυώ&ήτκς vüi «w, A magni hujus mundi, >& omnes homines, qui Λ x N O
ejL_. λπ «pyn- funtdeorfum, radices habent fu rfum colliga- CHMiSTl
iri tîç-----refera,
tas. Cum ergo deceptus fuerit a Virgine * tunc
*n
nfc ρίζν iJS
«ntv
incipit excidere radices hominum, & cum ex­
, «« ipxmu λοιμός cii» fuerint radices eorum, efficitur pcftilcn>$
«x^dvwérxarni. ion Si th «vu
tia & ita moriuntur
* Quod fi fuperiores
της ρίζ* »·»·
γΐγητνΐ n . partes radicum validius concufTerit, nt terrae
motus , & infequitur Omophon concuibo ,
jè ίπχύνδ* , ^υγχπχμΐη fty jw ίΐ'μφίρ ,
& hcc eft mortis occafio.
curm d atria ni/

τβηκ
Λ<«Ατί . ,
CHMSTI
fu x»'wth»
ikiawr» «1
‘Γν

no

E’pù Si ùf£» 3 t*w»
μ/ταγγ/ζίπυ ή ψ>
χη «ç «in» βηίματν. «pûiw χαθα^ίζπΗ/ μιχρο*

IX. Dicam autem vobis , quomodo , fit
anime in alia quoque corpora * transfun­
n «τ’ «ôhk Λ» μτηιγγίζίτκι eif χυνος , i «c χ«- duntur; In hoc primo purgatur aliquid ex ea
μιίλ« , a «Ç ήφ* ζύί <τύμα. rdv it » Ίηφα»Λ.χι>ία Îiarum ; deinde, transfunditur in canem, aut
n camelum, aut in alterius animalis corpus.
ψ/χιΐ, «f χίλίφΝ» ανμχ μτπιφίρΓΠϋ, iàv Si θίQuod ii ’ homicidium commifit anima , in
eiowe ivptSj,
της Si
‘ξ' Β'___
____________ ___
Γ„._____
________ , ; quod
____
Elephantiacorum
corpora
transfunditur
TC ·ρόμ«τα nu>m , >W» tww«φροντχτίί , οτθυ- fi meffem fecuit, in mutos. Nomina autem
μηακ9 λαγιτμός' at Si θι^βΖ,
anima: funt ifta, * Mens, SenfusPruden­
tia, Intelleftus, Cogitatio . Meftbres autem
swxawrt iwç Α’ρχκιπ ntç
«ασπί αχοτν;,
qui meffem metunt, conferuntur Principibus.
«η ίφβ^ον ta TW Ta «JW»
««ν©τλ/αί·
> qui ex materia orti in tenebris funt , ex
jio «vayxti auris μΕταγγκδΪΗαιι «ί χ©ρητ * » ws
quo manducaverunt de primi hominis arma­
φατνλ/α, η «s xt»W, » w re^cv, i mc λ«χ«tura, propter quod neceffe eft cos transfun­
?α, <v« θίοθύσι, xJxetrweT .>Ç sîrrç »«A/vû&ih di in tcenum aut in · fafeplum aut in hor­
àpw9 «νχνχη
àun» 3p«Ôüv«t, «ρ-ην^όμηΜ. deum , aut in olera , ut & ipfi deferen­
c! τις φ·ν*(Γ« ©pv/ûrev,
tcau tt τις φ»~ tur, & demetantur : & qui manducant pa­
μυν, »ζ «υης μΖς irai- ιι τις *βληι t?t nem , * ncceffe eft ut & ipfi manducentur
trXamoi C» rar^i τύ χάτμ^ι, x. fcxv ίξΖλθη tx τνΰ panem cflrdi . Qui occiderit pullum ,
ipfe pullus erit ; qui murem , mus etiam
σχηχώματκ αόηυ, «varyxu «uw rç τπνν» trüua
erit. m
Si quis vero vu
eft wiw
dives m
in nw
hocmun~
w
~ *
—».ipfe
tpic cm.
ma.*»*^UTtxj^/fMnvau, wct TTitrieTbVTU aurvr -ratTfireujo cum cxicrtt <jc corpore fuo, neccffe efi
ü ματύ Taunt «ηλθόν «un·/ w χολαστν «Zwrpv. cum
----- ----------------------------...............
—
k··
in corpus pauperis injici, “ itaut ambu
tù Si ηίμβης vim «νης
Α’ρχόηνν, xj τχς let, & mendicet, & poft hsec eat m pernas
υλκ , drayxfi th φοτ<£οντη τφσ·/αν SiiX&iv χολ- «ternas . Cum ergo corpus hoc Principum
fit, & materi», ncccftc eft eum, qui planta­
λα σ-«ματα, ιως «ν
i
t’xêit).
ci Si τις οΐΜ$ομ£ itujTiS eida*, Sia<raxap«)(^>i<Tt- verit perfeam, tranfire per multa corpora ,
ufquequo ·· perfea illa , quam plantaverat ,
THt de ni ίλχ σνματυ.. h τις λέίται cis n uSup, concidat. Qtii autem aedificaverit fibidomum
rijv r curre vLt/ÇW ’* necti, ιζ fi τις i SiSttri ηΓς
difpcrgetur per omnia corpora. Si quis la«χλίχηΖί aùnu Λ<τίβαβοι9 χολ«ί&>ίβ·π« ee tus j^- verit fc in aqua, animam fuam ·> vulnerat ,
yrxç,
μτηνσ-ωμα-ητΐυ fis χαη^μΐνν* <τνματα9 & qui non preftiterit elcâis ejus *♦ alimen­
gehennae, & transfor
•«c b
£σιβί·'ιας Ίη^α,ς, >Ç irai ran, sî τι χάλ- ta, poenis fubdetur
matur in catechumenorum corpora , ufque­
λητβν et βμύμχστ, η7ς ίχλτχννς «ροτφί'ρίΜΓί ·
quo faciat mifericordias multas : & propteόταν μιλλωατιν iidict* αίρην, «poirdt^evnrr «jwvç------- ... --------a.-----rea fi quid optimum eft tn efeis, ‘offerunt
ην, ana λιγνής
-------------—
L «pny,
*— ’an
------1
προς
w
«' tyv i^t-DjUuj
cieais & cum voluerint manducare pa■*— ήλίαβ, an ΐ$λιψχ «.an «ς χλ//3α- o€m, orantnnmo ifta dicentes ad panem neque
prae, an
e molui, neque ** tribu
voy ιβαλβν αΜ« «>λο$ firornai tootu , >Ç fytyxl ego te meflui,
Dddd
lavi,
Canal. Central. Ibm. I.
NOTA·.

X

A

C

A

G

N

1.

» Epiphaniu· t>ab«K » Et ttnitft
raJttti ititet Itf't ?»·· fuptrltriitt etettitt
s Codas Bobienfii » >■»/ .«'» leti^tt
J Apud Epiphanium legitur, fttijijeptr>ttr< fertt'
pre (titre ft.tlleMttty tttrtntniu fit , etytte ttttftytlitut Otttpitra qui^r't itèmtl cettttfit.
4 Codex Bobienfij , trttufereetttr. «u!i laâio Epiphiniui habet, yntmtJt te^ttt ie ytttçtt CttftTt Irttifetitfttr. Primi t> Çfe.
.
j. Codex Bob.'cnù,, itmiaJiem etitttfit , teittt .t tl,pi.»tttrett etrptrt . Tn CaGnenü feribitut, /» tltftttit
ttrtte ttrptrt » quod procul dubio, tltfittuititttnt, !.»gj débet. Epiphaijlu* tamen habet , a,x»e*. , ifltpitnuu .
jnotum o.ihi animal .
f Peiaviu» melius vertit apud Epiphanium . Mtnr , natte , . nteUigrntta y teyittUe y rnUtel nette
y Cedex Bobieoiit, fût et netifte iertl, typographorutn, ut videtur* errore. Apud Epiphanium legito: , qui
ai intt/e in teneirrr jiet,
5 Codex Robienfis male, ftfrlït.it.
9 Codex Bobiealis , »«/j> ηβ, & i;fum mantiuctti pentm
QttJ fi ecciittit palliem, if ,pfe μΐίη. frit
flu/t vere efi tiiier. Sed EpiphloiuS cum CaCnenii codice convenit . Male autem >n margine emendavit Valeiiu» ,
vere ef étver.
t'y CoA Bobienlït, ut emiu'rt , mtaént·. .
il Male in Calinenii codice legebatur, f.·· i tfi illtm . Porro vifue Petavius vertit , pt'fiit trier. Vide Epi
, hanium num. 9.
ai Codex Bobienfis, Dr/p/rg/ivr . Epiphan.us habet» ut Codex Cafinen'ij
ij In graco Fpipban.i eft -r*»· , frigere tefirin^; , (en^^tt . Latino* tat'ien inxerpre* lej.fta videtur vz»w
<4 Apud Epiphanium feribitur, /.«.jS·» , tuettiem.
15 E pipbanlus, per muhet iieireiieiui priât .r^enjet.
16 Codex Bobie&ûi, Oferum eiluJ illi. e'-elü,. CaCnenGs, efer-e e'.h.d .·Λ.7/> . Sed ex Epiphanie legendum, ut
edidimus.
17 in greet) EpiphanÎI e’SXi^», fuirai, co ieufu, quo fasiusm fubi»c-re d.cltuui.

DISPUTATIO

"55

ί 156

Christi cig,

& detulit te mihi , ego innocenter te n£ru, λί vh tiJ ΛΛΓττχμμίvy, «ίυξχμ» υτίρ <τοϊ,c H *
*W· · manduco. Et tum intra ianetipfnmhxcdi­
£ Btvf άφιτβπνι jxhw. ùs
tfuv «pd
xerit ‘rrfpondet ad eum, nui ei detulit, oravi βλ/^a, HTK
dt&ahirrnu. Snx ten de
pro te, & ille diicedit ita. Sicut ergo dixi vobis
μηγανην βίην
βληθηστππ ξαντός, ί φυpaulo ante, 6 quis mdïuerit, demetetur,
ita flt fi quis frumentum in molam miferir, ράτας φυραδήτηυ, η ·ττη<τα£ àpnr orrv&iiortetiam ipfe mittetur in molam , aut li quis m. xj Jid τϊτ» àxtipnnu άυπϊς*ργον minorai. 1$
w φατήρωνàuvenconfperferit confpcrgetur, ·> aut fi panem co­ πάλη fftrry tripot κότμοι
xerit, excoquetur; & proter hoc illieitum fuv dro T*m τί χίσμν, όξ uv dvanWutn. xj «5
eft apud eos opus facere. Et iterum dicunt τις itttprocni γ*μ*ί , βλα>τ« τν γην.
o’ xfvdr
efle 4 alios quofdam, prxter hunc quem vi­
τόν χπρ«, βλάττΗ τον dtp». sirwJn o' ànp 4*r^n
demus, mundos quibus hujus mundi lumina­ art Λ) οαθρύΐΜ, >q τ£ΐ ?ω«τ,
ήΰ rtrHvwv xj
lia, cum hic occiderint, oboriuntur. » Et il­
ίγθύύη, £
rprrrip. xî « τις ce χόσμμ
li dicunt, fi quis ambulat in terra , lardit
’-’ν, toaov ΰμ7ν. οτι το σ£μα tbî» λ tri τνυ
terram, & * qui movet manum, lardi t aerem, B/r/y
Juin aer anima eft hominum, & animalium, 0ίΟ£}
'Tfr ζ^ης irt,
cnint iri , W
t volatilium, & pifeium, & ’ repentium, &
5«.
fiquid eft m hoc mundo : dixi enim vobis
quia · corpus hoc non eft Dei, fed materiæ
eft tenebrarum, & ideo necefle eft illud obfeurari. :
X. Paradilus autem , * qui vocatur MunFliti Ji ri riatpaSéw», 9 o« χχλϋτηι χίχτμος.
dus, & arbores, qux in ipfo funt, concupiicentia: funt , & cætere fedu&iones corrum­ tri St τύ φι/rù τη Ο,ν Λ^τύ·, ίΐτιθυμίχ, xJ àtWiar
pentes ‘e cogitationes hominum . Illa autem dnetrut, ^ίαφθί^ρΐίσ-αι raç ΤΛγινμνς ÎJ3 ùfipdnwv
arbor, qux eft in paradifo, ex qta agnofei- tXHiow. τό J» cv riixpaJUdO φκην, όζ a γνοόtur bonum, ipfe eft Jefus , & ” fcientia il- £«σι τό χαλοϊ, αΥτό fr/y ό Γη<τίί ** ή ywmc α’οItus , qux eft in mundo; quam qui accepb- τ«, η tv TjJ χόα-μν. β it λ«μ/Χχνων, Staxpivu τ»
jit , di Icerint bonum a malo. Mundus au­
χχλόν, ιζ τ» τονηρον. · fjfyj τϊ χάτμκ, a’J’ βίυης
tem, ncc ipfe eft Dei, fed 11 ex parte ma-C
teri* plafmatus , & ideo omnia exterminan­ tri τί Θίϊ, άλλ’ η diro μίρνς rifc υλιι; ί’τλαο^η,
tur. Quod autem furari funt Principes a pri­ £ irai τ«η παϊ.κ «φ«Η'ζ(7η/. ο Si ί’σνλ>)σ«ρ ot
mo homine , ipfum eft , quod adimplet lu­ Α’ρ^ονης άπο τ« woitb βίνθρώτ», αυτί tri η γ»~
nam , quod quotidie purgatur a mundor ’> μίζα> τη» rsÀiiw, τό ΧΛ^αΐ/ζόμινον χχ^ημιμνον
& fi exierit anima, qux non cognoverit ve­ tino τβ xo<ruB >ύ ί<ν ό’ξίλθ’ΐ »
j Μ1· γ**™
ritatem , traditur Dxmonibus , ut eam do­ την αληθΗ», TOfotJiJont/ τν?ί ^χ'ιμοσα , οχιάς
utent in gehenna ignis , & poftea quam ·*
conefta fuerit , transfunditur in alia corpo­ $<χμασ·ν<πν αυτήν dr τα7ς γιήνχις ΐϊυ τυρός, xj
ra ut dometur, & ita injicitur in illum magnum am tUu παίϊΑσιν μττχιγγίζίτηι (ός σύμχτα,
ignem ufque ad confummationcm . De Pro­ ινα ζχμαιόρ , \94 'o*ru ficfàtrai Uç τό μΐγα
phetis autem, qui 11 apud vos funt, hxc di­ irùp, άχρι τίί συντίλέΐας .
ft
’* tap
cit , fpiritus eue impietatis , live iniquitatis ύμ7ν Προφητών, Jtuc λιγ*. Πντυμα ^vat drttenebrarum illarum, qux ab initio ·* afeen- β&ίας, rm ανομίας ηυ αχότνς , ίου dr’ αργής
derunt , a quibus decepti , non funt locuti
ate ; exczcavit enim Princeps ille ·, D«'^-3ovtx . yj
iwn
χλαίνης «ht
in veritate ; excxcavit enim Princeps ille ’’
; & fi quis fequitur verba fλαλητόν. ίτυφλατη γαρ atfty ο Λρχνν tüo
mentes ripforum
'
...........................
.
ipforum, morietur in fxcûla,
‘’devinâus
in- ΐιάνοιαν. ιζ ii τις ««Λβ^η η7ς λογοις àurfi ,
α’τηN

Ο

Τ

Æ'.

Ζ

Α

C

A

G

N

τt

I.

1 Cafinenfis, mandata * Cf /Ji.·, Sed do» Bobienfii codicil, & Epiphanii Jefliooem expreffimu».
* Codex Bobieufii, Ii4p.’ndrt ad illum ·, <i»i arrutit
fari pra tf . Si
rntfuerit , drmrifllfr Cf t. EpiphaniUa
habet ; TTith Catr.bumrnr : cran pro tr , Cf na <>!· difhdh . Nam /inh ιμ p*“/«
·*/·*τΛ ,
drmttrmr. Sed tnelior latici interpretii leftio.
j Cod. Bubienfii, ha <tf ff <rnh fw*.
« Idem co lex, Allot prairr bum , qutm vidrmu, mundum.
5 Codex Bobienfis, Cf ibi dicunt.
0 Idem Codex ,
hunt manum .
7 Idem Codex, rrpiautrum . £t ft fuod.
S Codex Bobienfis, Crrpuj b*‘ *fn illud nrcrijr fit ebftvr
. Sed mutilum hunc locum effe patat ex Eoipbas: >o , qui <.uin Cïiïn. cod. concordat Nifi quod habet Epiph. , frd malfia rt ipjumçur ifrpur alfiurhar aft.

9 Hinc patet apud Epiphanium legi debere , ii «·λ««·< ΐίσ^>(. non autem, ·
10 Codex Bobienfit, tf^iiatifnfm. Epiphamuc habet. Canali fttt btminum lUfum. Arbf aairm. Sed ηκΐίφτ
ci.ietur lat.ni interpretis lectio.
11 Codex Bobienfii, iSt ji//etZa f iut. Epiphaniua, >»·<'»<{ tcin/tit , vel etiam > fiifttlA . Hinc autem patet I··
feuduni efle apud eundem, x, · >»·<<{ dun , r/e/iue reja/Ma.
ii Ita apu.i Epiphanium, & in codice Bobianfi. At Cafineufi», f* matrria.
13 Coder Bobicnfij, & ji tiirru , animamtiut etf tt^novfrit vfim, tradatur. SeJ Codicir Cafinenfil leftionem
tnn.at Epiphaniui.
14 Codex Bobienfis, tfrrpta fufit tramfunditur. Cafinenfis, frrrfpta farrii , tramf auditur . ΝβΙ tamen ferrr·.
.t. fi.mi edidimus ex Epiphanio.
1$ H.nc patet apud Epiphanium pro «/.««> non effe legendum ·><"’ ut Petariui In margine emendandum effe
m ; uit , nam hac Tuibo videtur narratFe antequam herefim depofuiffit. Vide pag. ieq· n. S.
16 Codex Bobicniis, Ajmudtrunt quirut drcr^tn. Epiphanius , V eb id aberrantf . Male autem Ibi expungen­
dam eilc negati,am partirulam cenluit Peta.iui, eam cmm aonquui Utinua interpnr» retinet , qui tamen legiffe
videtur

ΙΠ grxeo

vCXtU *■

dr

i? Codex RoKenh»! i'tentfm ilLcrufn . h* &- Epiphanius.
U Codex Bcbiïühj,
quod cil tontaa grxei textua tenTu/n.

X

I
lÉftan

____ nj7

ARCHELAI

CUM

MANETE.

115S

ΛΡ,
ατοθτηο-χίχ c-v»
oii nùiiuâivas,
ί&μίνος rf>
di τήν
βϋ~ A tra rnaiiam , quoniam non didicit fcienttam a N ç« ÎJ
~ wvw'nvw
»w>
* vcvtfMW)
f rjw par·
' i„, 'Aw» ·τ/ « ίμαθί την γνϋατν τ»υ Παφαχλίτκ. Paracliti. Praecepit autem eleâis fuis folis, «CHRISTI
*”
«)ΓΓί«λατ» ii lûf ιχλιχηΐς αντί μόνοις t i αλιον qui non funt amplius quam feptem numero,
tard outre nr «^μον^ îàv ταΰστ^ί ιοθ/οντκ , ut cum * definerent manducantes , orarent,
βτ mitterent oleum fuper caput, » exorcidia, , nf) βά>λίτϊ t«t τίς »φαλης ίλα/ον tum , invocatis nominibus plurimis ad con­
Ζξ«ρΐΜβ-μίνβν Mfjuuri πολλοί?, τρ»ς της^μ·» τίς firmationem fidei « hujus ; nomina tamen
vt'çftx τούτης . τη ii ο’νν'ματα μοι βυ’χ t^ctvtpi- mihi non manifeftavit, f foli enim illi fe­
θη- μόνοι ytip oî ίντύ nùnti yptirnu . >Ç χά- ptem utuntur his nominibus . Et * iterum
λ/ν τ» τ«ρ 7 νμίν τίμιο» φ)
όνομα Σα- hoc, quod » apud vos magnum , & hono­
rabile * eft nomen Sabaoth , ille dicit na­
0αωθ, αΰτ» «να/ τίώ φώτο του ανθρωτ» ,
turam efle hominis , & patrem concupi-xenipoi τίς ιι»ίθυμ/ας,
tfsl· nun 9 άτλα- fcentir, & proptere», inquit , » fimpliciores
eiw <9ftom»oÛTi tùù tutSuuitxv , Θίον einfui adorant concupifcentiam, Deum eam putan­
iyoûySpiot . rif^i ϋ ηυ Α’δαμ τύς tXTti^n , tes . De Adam vero quomodo creatus fit ,
λίγα ουηνς. οτι · Ux«v, itun , w τοπίιηνμ^ι Β ·· ita dicit , quia qui dicit ; Venite faciamnt
nd
no- G'* “
àtàpertov κατ’ ùxiva ημπ^αν, w χα^·* όμοί»- bominem
'
'J imaginem , éT fimtliiudinem
'
«■/y, η η»& ην ΐϋομίμ μορφηί, A’p^av tri», ό ftrnm, »· fecundum eam, quam videmus for­
mam, Princeps eft, qui hxc dicit ad colle­
«των ηις ίτίροις A'p^vcnv., οτι ieurt , iorr μοι gas fuos Principes, ideft, venite , date mihi
ix τ»ΰ φωτκ, ·υ ιλαβομ^μ , nji τοιίσ-ωμ^υ αν- de lumine, quod accepimus, & faciamus fe­
dpwov χάπι την ήμ«5ν ?Çî A’p^o'nuv μαρφίώ cundum ’» noftram , qui Principes fumus ,
formam, & fecundum eam, quam videmus,
χαθ’ ην «ζδοματ , δ ιςι «ορύης ανθραιπος .
ain»ç txTWi’n» άνθρωπον, füôit Εϋοοι ομοιοκ quod eft primus homo, & ita hominem crea­
txTiaaü , δάπκ «υτί ix της ί’ηι^υμΐας aùf(S , verunt. *’ Evam quoque fimiliter fecerunt ,
dantes ei dc concupifcentia fua ad decipien­
«ρδς το' ε^αχχτί<ταί τον Α’δαμ,
iiet ηυτχ» dum Adam 4 {& per hacc faihim eft figmen­
•^ΐγ^ΛΛ η πλοίπς tw χοα-μ» , ix της nû Α’ρ- tum *♦ mundi per conditionem Principis.
yovns ίημινργίχς.
Τον it ©Rv μί tyt» μί?*ί μ*τ λι/πΖ τί xôarXI. ■» Deum vero non habere partem
μ», μηδί χα/ρΜ» Λτ' βντύ , ί/α το ύξ άρχϋί trs-Ccum mundo, nec gaudere fuper eo, “ quod
σιΑηό«< αυτλ <hri ί|3 A’pyAnw, £ ytvt^ai àu- ab inItio "f fu.rtum P*ffus ,flt * Principibus,
tJ θλ·Τ"> T«T. x«e»
£«« «f ή- &.°!»|·>* iue"‘ e' 'rib“b“l? ; h.c de cula

»
■'

jrr

i., j · ~
■ '
Τ.Λ jpr'
τη» ψυν» «<"* «θ »μιρ^ δια φ

«

, ίλή*, iÇ στλύπκ, ύφ’ if ολος ô χόΰ-μος
«ασ« ί χτίσιζ tîpvàÇcnu , τον ϋ λαλη<τατπι μιπϊ
Μωϋσάκ ,
Ιπίαΐων, (χ ήϊ Îfptuv , τον Αρ^wruXe>« πναζ τί (τχότυς, ωη iv dri, £ το αυ­
τό w" π
savor, xj or Γκδα/'βζ, ιζ er fSvtw ,
τον αυτόν Θίον σ-ίβονπς. tv yàp ταϊς ίχιζτυμίαις
aùnujJÇxnrrx αυτίς, ts* <Λ αληθ«4αί Θιός δια
τίτ» βν oror in i’xtîvov ί’λτ/ζ«π τόνΘίο'ν, τον μιnt M«ù'<n«ç XaXuravTO,
τ$ /οροφηφ, μιτ
Condi. General. Tom. I.
txhjv

NOTÆ

mittit, & furatur ab eis animam fuam quo
tidic
tidie per luminaria
luminaria hxc
hxc ,, ideft,
ideft, per
per folem
folem -fic lunam , per quos univerfus mundus , fit
Omnis creatura '· raptatur. Illum vero, qui
locutus eft cum Moyfe, fic Judxis, & facerdotibus , Principem dicit effe tenebrarum ,
& ideo unum, atque idem funt Chriftiani ,
& Jndxi , & *» Gentes , eundem Deum co
lentes ; in concup;fcentiis emm fuis fedueit
cos , quia non eft Deus veritatis . Propter
hoc ergo quicumque in ittum Deum ’· fperant , qui cum Moyfe locutus eft, & ProDddd 2
plietis,

ZACAGMl.

Idem codex,
feet . Male Icilio.
» Codex Bobienfu, Jrfinrrie: .
j Oleum exorcidiatum ait , pro exorcizatum , contra quam veteres interdum feribere iolcbant ·; hic enim fyllaba <«, in <V/4 , convertitur, ilii auiern propofitionem grvcum <hd , & i confotum vocalibus adiunilum in ; tniiubanl : fic takului, pro Viakelut, & fimitia. Vide Barthium In nolis ad Phoebadiiim cap. ».
4 Codex Bobienfi.» > eJ to’:jirm,>t>aetn· fijrd . Huiut n m.na . Cafinenfis , eJ .’/ttirn.aiiaetm fiatl . Herum rjmlue. Nos juxta fidem fraci apud Epiphaniutn textus emendavimus , .iX iunfi.n:etraeem finer emm . nemieo
tamen &e.
5 Codex Cafinenfis , fati autem .
6 ftobienfis codex, iterum ^uoei.
j Hinc patet apud Epiphaniutn legendum-non effle
ut paulo ante monuimus.
S Codex Bobienfis, effer.
9 Quid Manichati» avhfiur , vox fignificaret , Eruditis explorandum reliquit Petavjus . Verum hoc nomine
Catholicos, quafi penpl/cierej , ut antiquus latinus interpres rranfiulit . ab eif.tcm defignatos fuitfe ex anathematiftnii, quos olim apud Graces publice emittebant Manetis aife l*, ad catholicam fidem venientes , prubar Ducangius in doliario Medi», Sr infime gr»citatis . Male autem in Cælareat Bibliotheca icrtpto codice » ex quo enfderrt .anathernat'fmos a Claritfirno viro Ja.ubu Tollio huin.sniflfif.ie def.tipto, habeo - pro «»Xa.i·ς , Kribitur αχλ<-■f/ks - Mellon tamen vocabulo e-'t sTl.ci'p;, «■''cat Manes iu epiftolx ad Marcellum fupciius relara.
10 Idem iodi, > >ru diilt . Venire. Sed bare mera eft litrarii ha lluci natio. C.c :.-iuni doiûfe corruptum fuifle a
Manete hunc Gencfieos locum, additione vccss, Veni te, tcftu eft Epiphar.iua n· 5Ô.
II Idem codex, if Jr.undum,
11 Colle» Bobienfis, naftram ^ua , leflio improbanda.
ij Codex Bobienfis, fi»/ Evam.
1, Male Cafinenfis codex, mundum.
15 Codex Bobienfis, treminum tere nrn habere Patrem cum wunda. Typography fortitan error.
1« Codex Bob:enlh, proprer ^ucd.
,7 Male codex Cafinenfis, furcam.
it Codex Bobienfis, repatur . Valefius autem refle correxit raptetur.
tu Codex Cafineniu, lentet unum Deum. Codex autem Bobienii,, aent.ict cut.ae-t Deum , qujtn leclionem ·
conlona cum effet Kr«co apud Lpiphaniui» textui, nos tclinuimus.
to Male codex Bobienfis, fupe ren: .
I

1159
DISPUTATIO
ιιόο
C*H κ isti piwtiî ’ cum ipfo htl*nt incutis tradi, quia A cana t-χντι Mirat, Srt & «λ«/σαν trt riv &tor λ n n d
>n.
non fperaverunt in Deum veritatis ; ille entra τίί
c “ ’‘J1T1
Tvf aAaftwBK-.. νάνος
txww γάρ
yep κατά
κατά της
r»ç ΐΜυμίας
ίπι^υμΐχς aitX
fecundum concupifcenuas fuas locutus eft
"
ίλαλησι μττ’.
/aaïd Sf
δί axmt raSm t*t
K cura eis. Poft hxc vero omnia ad ultimum
τίλΗλβ^Η,
χαθώς
αστοί
ί>ραψ*ν,
ο
Πρ*σβντηί,
dicit, · ficut ipfe feripfir, lenior cum manifeftam fecerit ejus imaginem, tunc ipfe Omo- όταν «paparô αυτκι τήν eixora, To re όί/μοφόρος
άχολύπα τό μΐγα
phonis extra fe terram derelinquit , & ita αφιησηι Ιξω τΐώ yiv, κ,
dimittitur magnus ille ignis , qui mundum πυρ, χ^ ολον αναλισχίΐ τον κόσμον. «tru πάλιν
confummat umverfuni ; deinde iterum‘dimit­ αφιηβ·/ τψ βώλον μιτη τί* ν*« α/ωνος, όπως πάτοι
tunt animam , qux objicitur inter medium où 4*%«'
άμαρπολών δίθώσ/ν (Ζί τον αιώνα.
novi frculi, ut omnes arumx peccatorum »
Ton δί Tuthru γ^ήστηι, ·ηο> ό àvStiàç !λθν. ai
vinciantur in sternum
Tunc autem hxc
hent, * cum llatuta venerit dies. » Probatio­ δΐ προβολοα ποσαι, « Γ>Κ«ί , o’ ίν τώ μ/χρώ κλοιοί,
r Μήτηρ της ζωής , « SùStiut χυβίρ*7nes autem omnes' Jcfus efi in modica navi,
ή παρ^ΐνος τϊψ«τοί, χ} όΠρίσρύτηί ο' ΊξΙ& Mater vitx , fle duodecim Gubernatores , ΠΗ ,
& Virgo lucis; <3t fenior tertius. Unde * ôcBwç, ό\’ν r<j μίγ^λω χλο/w, x} ri ζϊν Πκώμα χ}
maiori in navi vivens
viv^ne fpiritus
fnirirne adhibetur,
a.-lhi^lnr &
A
Tid^OÇ Tj μ^λ/τυρόί ,'
ΤΟ ΤΜΥΟί TÎ βΚ>»
murus illius ignis magni, & murus venti, & xJ ri αίΐρος lù, ri SSanç , xJ τί tawtv πυρος tw
acris, T & aqua? it interioris ignis vivi, qux
omnia in luna habitabunt , uiqucquo torum ζώνη;, <νρος τον μικρόν φωτηρα oixào-rv, a^pfi
ήν κόσμον ολον, tv ποαοις»
mundum ignis abiumat : in quot autem an- «ν ri «πυρ· κατηναλώτη
τ , .ms, numerum non didici . Et pofi hxc rc- tot’ Îiwii, tiv ax ιμα^ον τήν ποσότητα. xi μίτα
Üitutio erit duorum * luminalium, & Prin­ τούτα αίποχατύτααις "rat
ίιίο φύαιοΛί .
·<
cipes habitabunt in inferioribus » partibus Akp^ovTti oitiawt tu xarÛTtpa μιρνι
, ο δί
luis: Pater autem in tu penoribus , qux fua
Πατήρ τύ ανώτίρα, τό ίδιον ανολαβων. t«wtIu>
funt recipiens . Hxc eft omnis doftrina ,
St κάσαν τβν δ/δασ-χαλ/ι» παρίδωκί η7ς ξισιν αυquam tradidit tribus dilctpulis fuis & julltt
eos intres mundi ,e plagas profici ici. ** Ad­ τ» μα9ητα7ς , χιλίόσας ικατον hç *· κλίματα οδ<£ό fjfy> Αδδαί τΰ της Α’ναηληί μΐρ* <λβda partes fortiius efi orientis ; Thomas vero «V.
Syrorum terras fulcepit ; Hermas vero ad yev , ό St θωμάς την Σύρον γην χίχλήρωτια ,
Ægyptum profvdus efi, fic utque in hodier C Ε’ρμίΙα; St αΜος τά£ μ« Αίγυπτον πόρταν t>roti~
num , ibi degunt , dogmatis hujus gratia
• x,
σήμμ>ον txeert δια^/^χτί , lûv
F^dic‘‘n^'·
ύόγμαης οτοθισσ rwu Οίλονπ?.
XII. *· Hxc cum Turbo dixiflet, vehemen­
ter accendebatur Archelaus ; Marcellus vero
non movebatur, Deum expeâans , *» auxilium
veritati luæ luturum: Archelao autem vrai cu
ra pro populo , tamquam pallori pro ovibus ,
cum luporum parantur infidix. Igitur Marcel­
lus lurbonem muneribus plururus '♦ replevit »
NOTÆ

& in Archelai '>Epi(copi domum relidere prae­
cepit. Eadem autem ipfa die adventavit Ma­
nes, adducens fecum juvenes & virgines elcfios *‘ad viginti duo fimui ; & primo omnium
Turbonem ·ι requirebat pro foribus Marcelli
quem cum non invenifiet , ad Marcellum ir
greditur faiutandum. Quo ille vifo, admiratus
eft

ZACAGN1.

» CâlmenC» , V Robie n|ii cn<jice« habent, fitur
ptj»r fmppt. Cum
. Ac nos ex Epiphanie uniui
xoci, trunlpolitiune locum red i luirnut . Senior autem ille , hoc eft , Tf.<r4»t«
, idem ali· videtur Curu eo, queo'
infra Senioiem tertium vtxat
Preterea Codex Bobtenû,, pto Jrrfmli habat furrit .
* Codex Bobien' >. J/ mtiiiiur
qu* uixcitr inter ’neJium m»v! [eeuU . Gtxct tonant , Tteimir iterum»
^lebii’n nove „■»·» orne 'n>ti,ty m emmet peitoterum mnimm .· elernun» mimimtei conjirlfim teneantur , Unda autCO
tanta inter rrzcani , & laiinaiu vcrlionem diverfiraa oriatur, ignoro.
j Cod. Bobienf. » nuantur y quam IcÜionem meodofam efTc gracus apud Epiphanium textu, evincit.
4 Code» B„b'cn<îï , r»*» ’flu tota venerit f probatione. VJc. .Sed <pad Epiphanium eft , tum flotua venerit.
5 Ute lix.i mire in BobienG et ani «udae eft depravatus, tn qu® fie lejicui . Prriaiienei autem enenet , }efut /fi in meti·.· navi , & Mater vite·, d duedenm nuter nat ore f , C? f’'rfe lucu·, C3 fenior teritur
Un^e 03 ma­
jor in mu/ Viietr ifiritu, aJhlietur, W muru. /rn>> iiliu, magni, Cf nturu/ venti, O merit , 03 afua interierit
ignit Vivenf'ijue ornata <n fana haitteoant , uj\fue^ue telum munJum tgnit utfuetat, Z« quem atuem annarum nu­
merum neu JrJ,r, . Videtut autem antijuus mterprea iiou bene mtellexifte quibutrtam io loci» vitn grsci rextua ,
cu jui verba apud Epiph na tanne fonant er vciiiotie noftra. Cunflf vero propagat'»ne> , feu prolattonet poteflatum»
ex ber. · Drv , nempe, Jefur , fur in minori navtgio manet , CZ téta Moter , Cf C ubernaioret 4uo4etieee , tf Pirgo
tuti, , cr Senter tertlui , .,«<« m majore navtgie rrji/lei , t3 » tue na fpiri tui , tf iugrniir tguit murat , tf manu men
ti , C* aer n , V aqua, CT interuri- rgnit viventrr , ba inquam emnes propage ii one> , feu protaliener , npuJ eeiguu/n
luminor/ habitant , quoujqur ignit Huiverfum mundum abiumat , id qued verto annorum fpalto continget , quartum
numerum nei. re Sed de his M-amchaoruni inept iis commodior nobis a-endi locus erit in Manichaorum KiftoiLa .
i Codex Cafinenii», mejore navi. Legendum’autem , majori in η»»/ . Gr«ci enim textus apud Epiphaniam
bic eft fentus.
7 Coder Bobienfi» , O ajua ratr/iorii ignit tJvenfque. Cafinenfis , oaque interior// viui
Nos ex grarco «eXtu
latiuuiD correximus.
S Codex Caiineniia , luminarierum. Greca tonant, duarum naturarum.
® Hic lacuna eft m codice Bobicafi, in quo etiam rec/piett perperam legitur.
io Hinc patet refle Petavium <n grsecu hu;ua loci textu pro nXipara , ut perperam legitur io BafiJeenG Epiphanii operum editione, fubftitmfte »x/|U«-e.
ii Codex Bobienfis, ex quibut Adda Ceterum cx codice Bobicali, & Epiphani® Cafincnicm fupplevirnua , ia
quo nulla Thom* mentio
B Ha: ufque Epiphanius.
ij Codex Bobienlis, aun >j .
t» Codex Boblenfia ·> donavit.
15 \ot rp/fiopi deeft tn Robi ni.
lOlCcdex Bobicniis, ad d'.{de., n.
1> Codex Bibieaiia, requi ti.

1161

ARCHELAI

CUM

MANETE.

niz

ANNO eft primo habitus indumenta ; habebat enim A eft Paulus, ex perte [cire, & ex ferte propbeta- "Vn^nT)
CHRIS TI calceamenti genus, quod * quadrifole vulgo ap- re fe dixit, mihi refervens , quod perfedum CH F1S 11
pellari folet; pallium autem varium , tanquam eft, ut hoc quod ex parte eft, deffruam. Ter- , c,’,.nj
* aerina fpecie; in manu vero validiffimum ba- tium ergo teftimonium accipite, Apoftoium me
culum tenebat ex ligno ' ebclino; Babilonium ’effe Chrifti electum; & fi vultis mea v^rba fuvero librum portabat fub finiftra ala ; ♦ crura icipere inveni eus falutem ;i nolentes autem »
etiam braccis obtexerat colore di verio, quarum vos ctemus ignis abfumerc habet Sicut enim
una rufa , alia velut prafini coloris erat : » Hymeueus fic Alexander traditi funt Satana, Mt*r,"-r···
vultus vero ut Tenis Perfie artificis , fic bello­ difcerent nox blafpbemare ; ita & vos omnes per­
rum ducis videbatur . Igitur Marcellus ftatim narum Principi trademini, pro eo quod nuyiys
ad Archelaum mittit , qui 'tum verbo citius injeciftis in patrem Chrifti , cum eum dicitis
aftuiflet , invehi in eum animo urgebatur ex caufam efte omnium maiorum , & conditorem
ipfo habitu , ac fpecie ejus < fic maxime qui­ injuttitiae , & totius iniquitatis creatorem , ex
dem , quod, fic quas Turbone referente cogno­ eodem fonte dulcem , & amaram producentes
verat ; fecretius udum apud femetipfum retra- aquam
,___ : Ίquod
___ ___
D.____
heri, , ___
aut _____
intellegi
nulla ratione
daverat, fic dihgenfer prarparatus advenerat. At B poffibile
" eft . Cui enim oportet credi ? magivero prudentiflimus Marcellus omm contentio- ftris veftns iftis , qui carnibus
ibus vefeuntur
vcfcunl
, fic
num ftudio fublato, utrumque audire * decer­ affluent i ffimis deliciis perimuntur , aut Salva­
nit, invitatis viris primariis civitatis; ex quibus tori Chrifto Jefu dtventt, ficut feriptum eft in
judices elegit , religione gentiles , quatuor nu­ Evangchorpm libro, AS» pote/l trbor bona ma *«"*?·»·.
mero , quorum hxc iunt nomina , Mannippus lot fruituc fatere , neque arbor mala honor fru• Grammaticae artis , fic difciplinat rhetoric» ilxr facere'' Et alio m loco, patrem Diaboli [J·***·**·
peritiflîmus,· /Egialeus archiater nobilillimus , mendacem , &. homicidam ab initio effe con­
fic literis apprime eruditus; Claudius, & Cleo- firmat . *’ Rurfum defiderium fuiffe tenebris ,
bolus duo fratres egregii · rhetotes. Fit ergo ut inlequcrentur illud, quod de luce inhio fue­
magnificus conventus , itant domus Marcelli , rat prolatum verbum , & inimicum hominem
qux erat immeoû , repleretur ex his, qui ad zizaniorum feminatorcm & principem feculi
audiendum fuerant *· vocati : fit cum in con- mundi hujus Deum, qui hominum mentes cxfipeflu omnium conflitiffent ii , qui adverfum cæcat, ut in Evangclio Chrifti deferviant ? Bo- M·"* u »r
fe dicere proponebant
elcfti
proponebant , tunc illi
..........
. judices nus eft ifte Deus , qui fuos homines falvari
cxcelhores omnibus confederunt , atque Manx C non vult? Et, ut ne multa alia revolvam , &
"
dicendi initium datum eft . Silentio igitur fafa· fpatium temporis obteram, verar dodrinx ** dif­
do, 11 prunum aggreffus eft hoc modo.
ferens tempus, bate dixiffe (ufffeiat, & ad proXIII. “ Ego, Viri fratres, Chrifti quidem pofitum icdeam . ut competenter offendam illo­
fum difeipulus, Apoftolus vero lefu . pro ni­ rum abfurdam effe dodrinatn , nec quicquam
mia autem humanitate Marcelli adeffe feftina­ Deo, fic Patri Dotnini Noftri Salvatoris adferivi, m qualiter oporteat obfervare modum di­ bendum, fed malorum noftrorum caufam accivine religionis eum edoceam ; ne ficut muta pereSatanam : in ipfum etenim rejiciendum,
animalia, qux intellectu carent, nec quid agunt quod omnia nujufccmodi mala ab ipfo gene­
advertunt . ka etiam Marcellus , qui nunc fe rentur. Sed <3c ea quae in Prophetis , & lege
velul dedititium dodrinx Archelai fulqugavit , icripta funt, ipfi nihilominus adfcribenda funt,
ad ultimum damno animx feriatur , cum pnr- ipfe eft enim , qui in Prophetis ,tunc Locutus
parandx divini cultus oblervantûe ultra ΐ non ha- eft, plurimas eis de Deo ignorantiàj higgcrens,
* bucrit facultatem . Scio autem & certus fum , & tentationes, & concupiscentias. Sed flc devora.
eum (anguinis,
& carnis offendunt
; quas
Îuod ·· emendato Marcello , etiam vos omnes ~ torem
_----------o.— . ------------------------- —
ilvi effe poteritis ; ipfius enim judicio fufpen-Vomnia ad cum pertinent Satanam . fil ad Pro­
fit pendet urbs veftra : quod fi ab unoquoque phetas ejus , qux transformare voluit in pa­
veflrum abjiciatur vana prarfumptio, & ea qu.x trem Chrifti, fic fcribere pauca quædam vera ,
dicentur a me , veri amore zudiantur, futuri ut per haec etiam extera, qux'funt falfa cre­
feculi hereditatem , coelorum regnacapietis. Sum derentur. Unde boqum nobis eft ex omnibus,
qùidem ego Paraclitus. qui ab Jefu mitti præ- qux ufque ad Joanncm icripta funt , nihil
didus fum, ad arçuendum mundum de petcatoy omnino fuicipere, a diebus vero ejus evangeli>»». i(. ·· φ
»4 injajiitia . Sicut & qui ante me miffus zatum regnum catiorum folum amplcfti; feme·
ripios
N

O

T

Æ

Z

A

C

A

G

N

I.

i Codex Bobtenfi», trrftlfw* . Ptrf*» alti» calcai» ufo» fuiffe ait Strabo hb. t$.
s Mira corruptu» eft hic Bob. cod. legit enim, *'■ -ttfpi.i enim. Aftxur wm
j Codex Bobienfi» . rtel/uo. Baculum cx ebeno geftafle Piopheta», hoc «tt, facrarum rerum interprete» ex Cat
Lift hac· probat Du.angiu» 'n Gloifarlo verao
4 HkUcun» <ft In codlce Bobianfi .
$ CafioanC», vuhur trtt.
à Codex Bobientla non habet , fuident.
7 Codex, Caânenfi» maie > rerun .
8 Codex Bobier.fi» , Crtmfuticer , & d’fcipHna rtibericu ert/r prrt. ifimuu, & Æ.ud/ui. Horum autem Judi­
cum prinum. Gentilium Ptulufopbis profeflTorem , fecundum Medicum, tertium Grammati.uni. .yuarcuui R.hc<o rem £adi Epiphatuu» num. io.
9 Codex Celinenil», Ifrilom .
10 Codex BobieaCs , nnVMali.
1» Codex CatirunCs , pluriuia.
fi Huc ufque Valcfiu» elidit e< cod, BobÏenû .
»3 In codice Cafinciili, ttiu <i»is ,
'
»4 Vidccui hie locu< a Manete, vel ab :mperito librario corruptu» ; nam In Siero textn . ,<..'?/·'/<’ . fc''b ' ’
contrario fcnlu . Vatia autem la.re Scripture loca doioie interpolaife , -<t ;uc corruptflc Mmefeui ibùrfe .ir.Urlati, alferu infit <ap. 5 }- & e» Epiphanie colilfprur in eiufdem hzreii mm’· 16
xj Videtur teipicere Matu, ad ilU Joan. t. 5. <Z tetri'* ‘"n /ut rertp -J/etae-at;,
id In codice Cafincufi d<frr<ar leg.tur
.

■r

««61
D I S P U T A T I O.
,é4
TTFno tipfos etenim irriferunt, ridicula, & ludrica in-Ά extra eum efl, ut in bis fpalîum habens, pol-

a n n o

CH **,τ * troducemes, exiguis
quibiifdam
^erbis
-*—fJ
L - in
■ - lege
i—- (et in fe fufeipere creaturam mundi. Si enimCHR,ST«
adumbratis, ignorantes, quia mahs fi admiice- dicimus monarchiam unius nature , & omnia
\
reptu r bona, malorum corruptione etiam, qu» Deum replere , & nuilutft efle extra eum lobona iunt , exterminantur . Et fi quidem eft cpm, quis erit creatur» fufeeptor? ubi gehenquifquain, qui pollit oftendere, legem refit të- na iguis ? ubi tenebrae exteriores? ubi fletus ?
nentem efle ., debet cuftodiri ; fin autem ma· In ipfo dicam? Abftt ; alioquin etiam ipfe in
Jam oflendero, interimenda eft , & abjicienda, his pariter cruciabitur. Non ifta (entiatis qui­
' ■'*' · ' quippe qUe < mortes minifteriuin continet in- cumque falutis veftrx curam geritis; exemplum
"lormatum ,squx vultus Moyfi gloriam , conte­ enim vobis dicam, ut plenius intelligatis. Unum
gens . deftruxit .· Non eft igitur fipe venculo vas eft mundus ; quod Dei fubftantîa totum
cuiqttam veftrum pariter cum lege. & Prophe­ hoc vas replevit, quomodo jam poteft in ipfo
tis novum ‘ teftamentum, tanquam unius fint vale aliquid amplius reponi ? Si tepletum eft ,
utraque , docere ; quippe cum renovet de die quomodo fulcipie: quod ponitur , nifi evacue­
in diem Salvatoris Noftri eruditio : illa vero tur de vafe pars aliqua ’ Aut quo proficiet ,
seterafccns , & fenrfcerrs prope extermmium Bquod evacuabitur, cum locus'non iit ? Ubi ter­
_
fiat . Quod manifeftum eft his , qui difereriora ' Ubi Citium'1 ubi abyflus 7 abi ftellse ? ubi
x
nem habere poflunt ; quia ficut arboris cum
fedes ? ubi Pote.ftatcs ? ubi Principes 7 ubi tenetenuerint rami, vel'truncus frydum ultra non brx exteriores ? quis eft qui horum pofuit funaftert, ted abteindumur, & membra corpotum, damenta , & ubi ? Non poteft aliquis dicere ,
cum cornipta fuerint . amputantur: corruptio­ niti torte blafphemet. Qdomodo autem & con­
nis enim virus cx membris, per otnne corpus dere potuit creatures non fubfiftcnte materia ?
infunditur, & nili artificis diligentia remedium fi enim de non extantibus * confequetur has
morbm accedent , corpus omne vitiatur ; ita vifibiles creaturas meliores efle , & omnibus
ergo ic recipientes legem, nili cognoveritis cu­ virtutibus plenas. Quod fi malitia eft, & mors
jus fit, animas cum falute perdrtis Lex enim, in eis, & corruptio , 6c ii quid bono contra­
l·** ·♦ 'f
φ f liip/r/» «rf/ar jd Joannem Bapti/inm, a Joan­ rium eft ; quomodo cx alia natura fafias elfe
ne vero lex veritatis , lex promiflionum, lex eas dicimus? Si vero confideretis quomodo ge­
calorum , lex annutiatur humano'generi nova. nerentur filii hominum, invenietis non efle Do­
Equidem donec non erat qui veritlunam kien- minum hominis creatorem ; fed alium, qui
r.:m Domini noftri Jefu vobis oftendvrct, pec C ipfe ingenita eft natura , cujus conditor nul­
catum non habebatis, nunc autem, J< videtis, lus, nec creator, nec fafior qft, fed fola mali­
auditis, ’ & infeitias ire vultis , ut legem , tia fua talem eum protulit
Eft igitur vobis
quæ deftrufta eft , dc relicta , * ticu: Paulus , hominibus commixtio cum uxoribus veftris de
huiufcemodi occafione delcendens . Cum quit
qui apud sus probatiflimiis habetur, ait in qua
dam epiftola fua hoc modo , 5; enim jau de- veftrum carnalibus aliifque cibis fuerit fatiatus.
Gal .t ,t /t, ,,λ. , i ne iterum reeedifieo , pr&viricitorem me tunc ei concupilcentix oboritur incitatio, ÔC it.·
conjii/HO .
Hoc autem dicit, gentiles eos judi­ generandi filii frufius augetur, ut non ex vir­
cans, propter quod fub elementis mundi eflent, tute aliqua , nec ex Philofophia . nec ex alio
priufquam veniret plenitudo fidei, credentes ullo imellcftti ; led cx fola ciborum fatietate ,
& libidine, & fornicatione. Et quomodo mihi
m ieye, & Prophetis.
quitquam dicet , quia ad imaginem Dei fafius
XIV. Judices dixerunt . Si quid adhuc ma
nifeitius habes, dic de doftrmic tuae modo, & eft pater nofter'Adam, & ad fimilitudinem ,&
fidei titulo. Manes dixit. Ego duas naturas limtlis eft ei, qui fecit-cum ?Quomodo omnes, j
elle dico , unam bonam ,
alteram malam , qui ex eo geuerafi fumus, fimiles ei fumus?
& f.un qmdem , que? bona eft, in quibufJ.im D inio vero e contrario plurim® nobis funt for
partibus habitare; malam vero efle tam mun­ tnx , diverfi vultus ferentes effigiem ? Quod
dum hunc, quamomnia, quæ m eo iunt, qua: quam verum fit demonftrabo vobis in parabo­
quau eigaftula in parte maligni pofita iunt , lis . Intuemini mihi aliquem volentem · the■
j >»
a;t loannes. T<f«i rr.Hn^ m maligno e/i iaiintm , aut aliquid aliud (ignare , & Accepta
cera , sel Iulo velle vultus fui fignaculum ,
pojitm , & non in Deo . Propterva duo loca
efle diximus , unum bonum , & altum . qui quod gerit , exprimere ; quod fi alitis quoque
SUI­
N' O r .4: Z Λ C A G N J
. Ha LPL,
r s.ictc Scriptu.-» i -{i, efte si?etur, quos Mnei. Ardui»; tefte .» eap. jt hu,u» <ίιfrutan.-n». «I hum U.-cnUm hr, -η ..κ,ιψ.!
nans JneHum lei.fum prrIcfcrui.t 1 lut. verb», ad qua
Trlpir.t, tam n .,.!?»:» e<i>ll.>ii<,
ι-ut Ar.HeUum noftrum >alu «»ί>· 4 }■
a lu ,od..u Cabnen·., IceLjn.m
:c ,..»«», In -W° fo.pt am eft, «ο— 'J ’· » '
r-'’·/·'-".·
j I .xr, .otrupius· », rtc ,
4 the’. t.H.aft'r .

iifUM .
vel

;u.J

l'.n.le-

5 h, u-bte iâbncnii
ο
anul·» cirna

«jux a sh'mcft iGoi uin
Λ ie' vcniin ri.-ini* \inJu3te r*tafTebaii-t
Jj?.f r’u j : < » ac lapir® «bnoMis
a-it .quit at ,s K
cx pc-rt al; }«. Ute ai’it K’· .himnnuv Je Amil.· ι»Γ· ·°· Au’iii ad boc h!bv

anu; j,

ύ,τ

ίΚι'ώΓ'ΐ

t ,

, z , Λ

1

; - ■. u ■ . , AuteUn. , .. ............

a···· P ftr foie ίι4Ι
Utct, la:c
Vnff.ui

se-’lt.
ù'-i-

Sa»-, al·..» .le
Je Ll.kl.nr..

ltj;- :ij , ! du ‘ procul ab «ruio uH de api Si»

A .»■■·?«·

ι.,.ι . upaniui .(un: <!

areas >
& Grr-

·» o h -

‘-f Areheui J.fputatiunis intu-

fubil.-η.ηΓ., teft«mci.ô» »»p. · 9 Cer» aulcm in liane rem ulvi
Ils. ». <.ip. »i. J’t oeia, quam
idem Ar.helo tnterpre.

ARCHELAI CUM MANETE.
. rifid
foi figuram fimiliter exprefferit , nun-A affirma Ai utramque naturam, quantum ad con- a n μ o
,,,STi quid Cmile fignaculum apparebit? Nequaquam, traria 1 fpertat ; convertibilem veto quantum CHWIST 1
etiamfi vos nolitis, quod verum eft, confiteri. ad propria . Ego- vero dico , quia qui tn proQttod fi non fumus fimi les in fignaculo , led priis vertfttfcr, mon excedit a fe, <ed efi in eif- ·
eft in nobis differentia ; quomodo non proba­ dem , quibus temper eft inconvertibilis ; qui
tur Principum nos, fle materis efle farturam , vero recipit convertibilitatem, hic extra propria
’ fecundum enim ipforum formam, & fimilitu- ebertus, devenit in aliena.
XVI. Judices dixerunt . Convertibilitas. il­
dmem, fle imaginem etiam nos exiftimus for­
ms divertia. Quod fi eam, quae ex initio farta lum , cui accidit, transfert in alium ; ut fi di­
commixtio eft, fic qualiter farta fit, vultis edi. camus, ludius, ii velit heri Chrillianus , aut
Icere, edicam. ,
fiUhriftiânus velitefle Gentilis, hate fpecieseft
V

XV. Judices dixerunt : Non prius quaeritur convertibilitatis, & cauia . Neque vero ti Gen­
quomodo farta fit prima commivtio, nifi prius ialis,rtmm/ in omnibus propriis luis maneat, a·
detdr ratio, duo efle principu naturalia. Cum Diis rats hollias offerat , tcmplilque ex more
doneer------------perleverat ...
in propene,
ac proenim claruerit duo eue ingenita , tunc etiam deferviat,
----------- ,-------r.
reliqua fidem capient, etiamfi pars aliqua nonBfieit, nunquid dici poteft efle ronverfus’ Quid
accommodaverit aflenfttm : judicandi enim no- igitur dicia ’? -----recipiunt convertibilitatem
-------- *;L
, an
bis poteftate permiffa , dicemus quod noftra: non’ Et immorante Mane, Archelaus ait : Si
opinioni claruerit. Demus tamen fic Archelao quidem convertibiles efle dicit utratque natu­
dicendi facultatem ad haec, ut qur ab utroque ras , quid eft , quod impediat , uti ne. unum
dirta fuerint comparantes, pro veritate poflimus atque idem cas elle opinemur’ Si emm incon­
ferre fentent^am. Archelaus dixit: Tametfi in­ vertibiles funt, non eft in his naturis, qua: figentis audaci», fic blafphemi» plena eft inten­ militer inconvertibiles funt, & fimiliter inge­
tio Adverfarii. Manea dixit, Audite Judices * nitae, ulla dHcretiu, neque altera cx his bona
quid dixerit adveriarii ? Ergo du» res fiint . agnofcitur , aut mala . Quod fi convertibiles
Archelaus dixit , Infani» magis quam pruden­ funt, Icilicet provenire potell, & bonum eftici
tis videtur mihi plenus ifte , qui mihi hodte malum, & malum bonum . Si enim hoc pro­
controverfiam movet, quia dixero advertam ; venire poflibile eft , quate non unum dicamus
fed ablata tibi eft in modico fermone ob.’e- ingenitum, onod iivejl gere magis dignum eft
cx hoc arbitratus eft me , ntxia rationem veritatis ’ Intueri ...
eniitr oporftio : · ttametfi* quidem
,
affirmaturum duas efle naturas . Ingentem do-Ctet, quomodo malus ille fuerit ab initio , aut
rtrinam ferens ades; neutrum enim eorum qua. in quos malitiam exercuerit ante mundi conaliens, flat. Poteft enim is , qui non natura, tbtutionem. Cum cœlum nondum extitiflet, fle
fed propofito adverfarius eft , amicus effertus , nondum terra iubfiilerct, non homo, non ani­
non effe adveriatius , & ita cum alter e nobis mal, in quos exercebat malitiam? quem oppri­
alteri acquieverit, unum , atque idem uterque mebat inutile ? quem fpolians occidit ? Quod β
apparebit ; qur cauia indicat creaturas ratio­ fuis eum dicas extitiffe malum, fine dubio er­
nabiles libero arbitrio efle permiflas, unde, & go oflenditur illum bonae efle natura:. Si vero
converfiones recipiunt , fle ♦ ideo ingenii» na­ & illi omnes mali funt , quomodo poteft Sature effe won poffunt. Quid ergo ais? duxift» tanani, & Satanas eucere ? Sed conclûtes ’ lernature inconvertibiles funt , an convertibiles , mone convertis, ut dicas, bonus vim pafluscft
aut una eurum convenitur ? At vero Manes a malo. Sed nec hoc quidem eft tibi fine pe­
remoratus eft, non inveniendo iclpontum . in­ riculo dicere, ut lucem viflam efle confirmes ;
tuebatur enim quod cx utroque concluderetur quod enim vincitur vicinum habet interitum .
enim ait fermo divinus? Sluts
tnim potrji
retrartans; quia fi dicam converti eas, reipon- Quid
_
_
debit mihi illud , quod in Evangelio fcnptum If introire in domum fortis, & diriore vafu ejus ,
eft de arboribus; quod fi negem elle converti- ntfic ollo fit fortior
1 ---- -- . /Quod
v...j r.
i
_■>... cum
fi hominibus
biles, permixtionis ftatum , & caufam necefla- malum exiitifle dixeris , fit ex co malin» lue
no ’ expetet. Interca aliquando refpondit Ma­ indicia demonftraflc ; ergo ante hoc bonusfun,
nes, inconvertibiles quidem hint utratque. quan­ ficconscrtibilitatem recipit ex eo, quod *· crea­
tum * fpertat ad contraria , convertibiles vero ti hominis cauia invenitur extirifl'e mahtie .
quod fpertat ad propria. Archelaus d xit : Vi­ Sed poftremo dicat quod eft malum, ne forte
deris mihi delirus elle , & oblivikens propoti- nomen lolum defendar, aut ad ii ruat. Quod fi
ttonum tuarum ; ied ne eorum quiJeni, qiur ’ non nomen mali. led jubilantia ; trudus nobis
didteifti, verborum virtutes , vel qualitates agno- malitiir, nequnix hujus exponat, quoniam non
jcere. Neque emm converfio quid nt agnulcis, agnotcitur unquam arboris natura ime frurtu .
XVII- Manes dixit. Conflet apud re prius ,
neque quid Ut ingenitum , aut quid dualifa* ,
non quid prsteritum, vel quid praeiens, quidvc quia eft radix alia malitiae , quam non planta­
futurum fit , ficut ex his, qu» a te nunc di- vit Deus, & tunc tibi dicam fruftus eius, Ar­
rta funt , adverti . Inconvertibilem emm elle chelaus dixit. Non hoc veri expetit ratio; ne­
que
Z
I Tn Cojire CifnrnC e’it, SrJ T>r*m ri/rx , n. Ilo ferio, uc« ex invenit», ut elicum efi, eoireximu»,
« Fode ■?·<./
. »c! ,
A>*rr,t.
Ii» hunc h um leftUu··:.-·» . n,m in co.tioe tftebatur ,
rr ir,- vtitnK» tf (t tfrew* .
.< lupi* V9«ni r.», <]u«Jatn l.flcvl* l.tere r · fun.bs jppaichat ,
part in.I* , fit compendi»™ elle put»-

,ιιιιι».
4

Fvne, er

t'f. s /•Tty'tvW wjft

ffc

q fn œjice Gfintnii <uts
In eodem <od kc *
in hu*.
t
7 Forte v
x-fi·.
5 Et bG mik k^iiur in caJigç Ciüiicciîï

6

0

Forte ftr/m»**»,

io l

.

.

*·*

i

u c Γ· i ■ i fer p< 7.1 tn

ictu:'

f*

·

χ

>7® 7

DISPUTATIO

a n n"o que enim «Sentiar tibi

radiccem effe make ar-Aais, hominem fecit malignus , quare malitiam a"n n o’
H * * 1 b°ri» ühus , de cujus ffurtijbus
bus nunquam allas
ullus exercet adverfus eum?
Christi
’ φ gnflaverit. Tanquam fi velit aliquid quis eme­ ' XVIII. Judices dixerunt : Hoc volumus fci*’*·
re; mû prius gullindo diicat, utrum arida fit re a te, Manichxe , quomodo illum affirmafti
fpecies , «ut liquida , pecuniam non profert ) malum -efle 7 E» eo , quo homines farti funt,
ita neque ego tibi affentiar effe arborem ma­ aut antea ’ Quia enim ncceffe eft te malitiae
lam cc
gciiiuiaiji , mu
& petlimam
nifi prius quantas
qualitas iliuduum ejüs opus oftendere ex eo tempore , ex quo
c
- - .—
a ‘ »
..
HI
_ a'-- —
_——
. -fi λ
_quia
_ _ _ ne
-—­
e,n»_ fuerit
manifcftata;
icriptum eft
enim
malum eum
fuiffeafleris,
certus
efto,
- de frudibus arbor cognofcitur. Dic ergonofcusj que cognofeitur vini qualitas, nifi prus gufta7
o Manes, arbor, quot dicitur mala , quem af­ vent quis, ficut ex frurtu omnis arbor dignoferat fructum, aut cujus naturae fit, quam vir­ icitur. Quid ergo dicis 5 ex quo tempore ma­
tutem habeat , ut tibi credamus , etiam radi­ lus eft hic ? neceflaria enim nobis videtur hxc
cem arboris ipfius effe talem ? Manes dixit , ratio. Manes dixit, Semper. Archelaus dixit ,
Rauix quidem mala, arbor autem pefluna, in­ Oftendam etiam hoc , optimi viri, & prudencrementum vero non ex Deo , frudus autem tiifimi auditores, quoniam fermo ejus omnino
fornicationes, adulteria, homicidia, avaritia, & B non confiât ; nam & ferrum non eft femper
omnes mali artus make illius radicis . Arche­ malum, nifi ex quo homo ell , & artificium
laus uixit, ut tibi credamus, quia ifti luntfru­ eius in malo convertira, utendo ex eo perver­
dus maix illius radicis , guftum nobis eorum se; & omne peccatum extitit ex quo homo eft.
profei ; fubftantiam enim ingenitam effe pro- Sed ncc ille quidem ipfe magnus fcrpcns, ma­
nunciafti huius arboris, cujusfrudus fecundum lus ante hominem fuit ; fed poll hominem ,
fui fimilitudinem proferuntur . Manes dixit
in quo malitix lux offendit frurtum, quia ipfe
H.rc ipla imuftitia, quae in hominibus eft, te- voluit . Si ergo nobis poll homin-m apparer
ffimonnim reddit , & avaritia de guftu illius fecundum fcripturas malitix pater ; quomodo
make radicis. Archelaus dixit: Ergo , ut dixi- ingenitus erit, qui poft hominem, qui fartura
fti, fructus funt arboris hujus iniquitates iftae, eft, malus effertus eft ; Sed ex hominis * tem­
qux geruntur ab hominibus. Manes dixit : Ita pore a fe creati, cur malus oftendatur ? Quid
plane. Archelaus dixit. Si frudus ifti funt, id in eo concupivit , fi omne corpus fox fafturæ
eft , actus hominum mali , ipfi ergo homines erat, qu.d zelatus eft 7 Qui enim zelatur, aur
radicis locum, atque aiboris obtinebunt; ipfos concupifcit, meliora. & aliéna concupifcit . Si
emm prontmciaffi trurtus ferre hiiinicemodi . C ergo ex eo homo eft , mala natura , demonMancs dixit. Ita dico. Archelaus doit. Male liratur quomodo fuus fuit , ficut frequenter
dicis, ita dico; non enim ita dicis, altoquin , oftendi, homo. Si emm futis erat homo, ma­
cum hommes ccffaverint peccare, arbor malitix lus erat etiam ipfe, tanquam talis arboris fru
infruduola apparebit .‘Manes dixit: Impothbile cius ; mala enim arbor, ficut ais, malos frudus
eft quod dicis ; fienim unusceffaverit, aut alius facit. Cum omnes enim mali effient,quid defiaut pluies; aln autem hoc agerent. Archelaus deravit, aut unde initium malitix oftendit, fi
dixit' Si omnino polhbile eft unum, Λ alium, ex tempore plafmati hominis malitix ejus homo
& plures , ficut ais , non peccare , pnflSbile cauta eft? Lege autem, ac prxeepto fibi dato,
eft etia.n hoc omnes arere ; unius ennn con­ homo poterat nequaquam obtemperare ferpenditorii funt, <St m ns maffx homines omnes, ti, fic his, qux ab eo dicebantur , cui fi non
& ne ot:o’e per n tias lequar. ea qux incon­ obtemperaffet homo, qua ex caufa malus fuifdite protul tli , cer ts prxlcriptionibus exclu­ fet? Quod fi ingenitum eft malum; & quomo­
dam. Ais fructus malx radicis, atque make ar­ do interdum homo forrior illo invenitur’ Ob­
boris efle artus hominum, ideft, fornicationes, temperans «nim mandato Dei frequenter vin, fic reliqua lusD cet omnem malitix tadiccm ; & ridiculum
adulteria , perjuria, homicidia
)
fitntli.i
Manes dixitr , Ita . Archelaus dixit : cft , fi ifte qui fartura ■ eft , fortior inveniatur
Ergo fi humanum genus interire pervenerit a ingenito. Cujus autem eft lex, & mandatum,
, itant ultra jam peccare non pof- illud dico, quod homini datum eft ? Sine du­
facie terrx
t
arboris huius lubftantia , frudum bio confitebitur Dei elle. Et quomodo poteft
fini , peuirct
;
ultra non afferens. Manes dixit , Et quando , dari lex alieno , aut inimico quis poteft dare
quod dicis , het ? Archelaus dixit, Quoniam ptxceptum ■ Aut ille » qui accipit prxeeptum ,
quod fututum eft neicio , homo emm lum ; quomodo poteft adverfuaDiabolum, ideft, adnon ttamen lerinonem illum indilcutlum relin- verlus creatorem fuum pugnare, tanquam fi fi­
quam Quid dias de humano genere:, ingeni­ lius patri, cum beneficiorum debitor fit, irro­
tum eft , «ut fartura ’ Manes dixit , Fartura gare velit injurias ? Ita m hac parte in utilitaeft. Archelaus d«it. Si faduraeft horno, quis tatem hominis defiguans, fi per legem, &. man­
eft adultern , ec fornicationis , & reliquorum datum adverfus eum, qut plafmaveric, dicat,
talium pater’ coins hic eft frudusz Priulquam atque eum vincere concrur . In tantum enim
fietet homo , quis erat qui fornicaretur . aut floliditatis
---------progreffum efle ipfum Diabolum puadulteraret, aut homicidia pcrpeirare; ' Manes E tabimus
quod adverfum fe hominem fcciffe
dixit - Sed homo a mala natura pl.il’.r.a'iK, nu- non lenient, nec animadverterit quid futurum
nileltmn ell, qma ipfe fi: frudus, ettamli pec­ eflet, ncc pioviderit quid'fcquebntur ; cum et­
cet , eti-niii non peccet; unde feme! abiolu.e iam in nobis, qui tactura fumus, fit ahqua vel
uomen hem num , \ genus tale eft , e:;.im!i parva icientia, meft & aliquid prudentix, & -x·
nifi i i.effei t. aut urnula. Aich< l.uisd.xi’, Sed tlimationis nont.utxpram certx . Et quomodo
fic i !.us rei tanamus mentionem. Si ipte , ut ingenito ne ex guur.r qtudcni providentia tuifle
ctcdiNOTA.
Γr
Γ*. e i* td !·-·;·>
I
iut eii ri e f î 14
ut fi , led ùk 'tirpc:c Ofun n.s j
viuu > ηκ
i

Z
! ■ J

A

C

A

G

N

. ->4‘. 1 s cru rHttihip. htiinc , 0 lare f< n t\; ' tf 1 on (l a i. i »
Loniiacm 1 ple cru» 11 »
imius ofteiiJa ur ■

I

n«»

A R C H E L Λ I

C U M' M A N E T E.

1170

intetleftus; A qui icit , & audit, Facinmtri hominem , & re- "anno
cordis,· & liqua , reipondit . ’ Hic enim qui templumc H * n T ’
* ’ nitur» pecoris invenitur , fecundum effertio­
extruit, interrogat illum, qui informat umurem , videlicet, tuam . Quod ft ita eft ? quo­ lacrum , menfuralque etiam magnitudinis, nc
modo homo, qui ingenio , atque (cientia non latitudinis, vaftitatilque perquirit, ut na funda­
parum pollet, ab eo, qui ignarus omnium, at­ mentorum fpatia deicribat ; neque enim in va
que, hebes fenfu eft , potuit accepiffe fubftan
num quis templum extruit, nifi menfuras οοίς
tiam7 Quomodo hujufcemodi auitons.opus ef­ locandi didicerit fimulacri. Similiter igitur per '
fe hominem audebit aliquis confiteri ? 'Qyod fi quiritur modus corporis , atque menfura , ut

n n o credimns neque exiftimationia, mit
christ Ifcj bruriflunus fenfu, & obtufiffuni

À

i

homo animaeft, & corpus, & non folum cor­ poflit apte in eo anima collocari ab artifice
pus fine anima, qux fine fe fubfifterc non pof- omnium Deo . Quod fi dicat quis inimicum *
iunt ; qhare ad inimica fibimet dices , & con­ effe eum, qui plalmavcrit corpus; * Deus qui
traria 7 Videtur enim mihi Dominus noder Je­ creator eft animar meat, quomodo non, dura
fus Chriftus de his dixiffe per parabolas , À’r- alteri invidet, alterius operi irrogavit infamiam,
Mi,:i » o m(/ pOtfH mittunt, novnm tn ntrtt vei eres mitte- ut aut ifle, qui templum extruit, anguftum fa­
're , aiioqutn rampratar Mtrti, & vmnm effunde - ll ciat, ita ut capere non poflit, quod collocatur?
•
tur. Sed vinum novum in utres novos mitten­ aut ille qui fimulacnim tccit , quomodo non
dum eft, quoniam quidem idem Dominus eft grave aliquid periultt, ôt pondvrolum, quo inutris, & vini ; nam etfi diveria fubftantia fit , tromiflb , templum continuo concideret7 Sefed dominatione , & obfervantix ufi» ex his tAindum hoc , quod novimus effe inimicorum
duabus una perfona fubfiftit . Non enim ani­ ftudia, contemplemur hxc , fi non ita ie ha­
mam dicimus iubftantix unius effe cum corpo­ bent; fin autem oportet omnia hidem menturis,
re , fed habere unumquodque qualitatem tuam ; eadem srquitate diiponi, fimilique gloria efferri;
unquam ad unum genus, atque unam fpeciem quid adhuc de hoc dubitamus7 Addimus tan­
hominum, Uter, ac vinum comparatur, ita ab tum, fi placet, etiam illud exemplum , fimi lis
uno Deo, hominem editum ratio expetit veri­ videtur effe homo navi, qux mftnifta ab arti­
tatis : gaudet enim anima corpore, & dili­ fice, atque in mare deducta eft, quamque na­
git, & colit illud, nihilominus etiam corpus vigare impoffibile eft fine gubernaculis, quibus
gaudet ab anima fc vivificatum . Quod fi ma­ regi, & fteCti poflit m quxeumque loca volue­
ligni opus dicat efte quis corpus , cum fit & rit gubernator e us. Et quia eodem artifice incorruptibile, ac vetuftum , atque deterrimum , Udigeat corpus gubernaculorum , quo & totius
non . poteft ferre fpiritus virtutem , nec anima navis , nulli dubium eft ; fine gubernaculis
commotionem, &. ejus fplcndidiffimam creatu- enim otiolum eut omne navis opus , corpus
a,e. ram . Sicut enim fi affumeinum panni rudis illud immenium. Ita ergo animam corporis gu­
afluat quis vcftimento veteri, major kiffura fit, bernacula dicimus , reguntur autem urraque
ita etiam corpus, fi prseclariftimo operi ,’aw· arbitni , atque animat libertate, quo velyt gu­
mx adfociatum fiierit , interiret. Similiter & bernatore utimur; ’ qux cum per conjunftio
fi quis inferat lucernae lumen in locum tene- nem unum eftcfta , confonantiam officit fut
brolum, fugantur continuo tenebra:, nec appa­ continent ad omne opus , quodcunque ex icrent, ita intelligendum eft, anima corpori in­ metipfis efficiunt, uni auftori, & conditori teferta, continuo tenebras effugatas, & unam jam ftHpioninm ferunt.
effc&am efle naturam, atque unum hominem in
XX. His auditis, turba: qu® aderant, vehe­
unam fpeciem conflirutum , & ita conveniet menter gaviix funt, itaut pene manus injice­
confonanter vinum novum effe miiïum in li­ rent m Manem, quos vix Archelaus cohibens
tres novos , (c affumentum panni rudis af- & reprimens, conquieicerc fecit. Judicet dixe­
futum non efle veteri veftimento . Sed ex runt : Sufficienter offendit Archelaus homihoc offendere poftumus conlouantiam efle vir­ nis & corpus, & animam unius efle faftoris ,
tutum in utraque, ideft, corporis, atqueanimx eo quod contonare in conjunâione non poflit
e,, ,,.,, fubftantia, in qua ait feriptutarum Doftor ma- opus unius , fi propofitum artificis a fe dif­
xinjps· Paulus, Deum in corpore, ficu: voluit, féra iret alterius. Quod fi dicatur unum expli­
unumquodque membrum pofuiffe.
care utrunque minime valuille , infirmitatem
c·». ».
XIX. Quod fi tibi id difficile videtur inteloffendit artificis; quia & fi dicat quis animam
r» ».
, nec acquiefcis his ditiis, faltem exemplis boni Dei effe, otiofutn opus invenitur homi­
tibi affirmabo. intuere hominem templum effe nis, nifi etiam corpus acceperit. Quod fi rurquoddam, ficut feriptum eft , fpiritus autem , lum corpus mali Dei dicatur efle figmentum
qui in ipfo eft, referat ejus formam, qui in­ otiofum nihilominus erit, fi animam non ac­
habitat templum ; neque ergo templum confti- ceperit ; qux utique nifi commixtione , atque
tui poteft, non agnito prius habitatore templi, fibi invicem fuerit inferta cum corpore, homo
neque inhabitator collocatur, fi templum non nec erit, nec dicetur. Unde multis exemptis
fit extractum . Cum ergo utrunaue una , ac approbavit Archelaus totius hominis unum, atpariiri dedicetur ; quomodo in his inimicum Eque eundem efle faftorem . Archelaus dixit f
aliquid , aut contrarium inveniri poteft , & Scire te non dubito, Manes, hoc quod gene­
non potius ab amicis , atque idem volenti­ rantis, aut creantis filius dicitur ille, qui «na­
bus utrunque videtur efWtutn 7 Et ut fcias, tus eft & creatus. Quod fi malignus hominem
quoniam & amici.ia, & genere conjuncti funt, finxit, p.iter ejus efle debet fecundum natuCon<>!. General. Tom. IEeca
ram.
NOTÆ

i Forte, S/. txtm

<γ.ί·ιι.

ZACAG

Io codice enim erat ,

» In codice Cafinenfi , O'"»·.
3 In codice Caf.nenli eft ,
··<"» (<’»'·>*.
4 In eodem coduc leg.<-r , »ri.i ej! irw .

NI.
.

_ ____ «»’»_

DTSP UTATIO

117»

E* °** CT2O dicebat Dominus Jefus, do- A ejus magpitudir.is, cujus eft locus , In quo 'ΚΊΥό
.— Sic
*-- dicite
J-'-------------*-- Pa■_
continetur, ficut homo, fi fitindomo. Dein-CH *’ST 1*S
'-· "cens orare homines,
cum oratis,

i ♦. ter nofter qui es in ceelis, & iterum , · Orate de ratio requirit, quis eft qui inter etjf diviferit,
*”
/j 'putrem veftrum, 9*0 eft in occulto . De Satana aut quis eis cerros terminos ftatuerit, & invenitur
·». aurem dixit vidifle fe eum, Sicut fulgur caden­ jam utcrque multo inferior virtutis humanae .
tem de calo , uti ne quifquam audeat dicere , Lyfimachus enim , & Alexander totibs mundi
v quod ipfum nos docebat orare ; neque enim imperium tenuerunt, omnelque nationes barba-,
deicenderat Jefus ut homines conjungeret, fic ras, atque omne genus hominumdubjicere potue­
reconciliaret Satana:, quin potius conterendum runt, itaut non eftet alius Imperator per illud
eum fub pedibus fidelium fuorum tradidit. Sed tempus, prseter iptos fub· cœlo . Et quomodo
ego beatiores illos dicam effe gentiles, qui mul­ audebit quifquam dicere, non ubique elle Deum,
tos quidem introducunt Deos, unanimes tamen, qui eft lumen verum indeficiens, cujus eft reatque amicos eos confitentur; hic vero duos in­ .Çium fandum, & /empiternum, · ceu nequiftroducens, inimicitias inter eos, difeordemque fimi iftius impietas, qui nec ’ aequalem quidem
fenteûtiam non erubefeit adftrueré. ‘ Quod fi _ cum hominibus potcftatcm omnipotenti Deo
fnnulatos fub hninfcemodi conditione ’ intro-B tribuit.
du<erent Deos, ludum jam gladiatorium inter
XXII. Judices dixerunt: Lumen in tota do­
cos erat videre, innumeras habentes naturas , mo lucere fciinus, & non in una aliqua par­
diverfafque fententias.
te, ficut, & Jefus dicit, quia, Nemo lucernam
>■
XXI. Jam vero de interiore, atque exterio­ accendens ponit Jub modio, fed fuper candelabrum ,
re homine quid me necefle eft dicere, cum ut luceat omnibus , qui m domo funt . Si ergo
Salvatoris voce dicatur ad cos, qui camelum lumen eft , nevefle eft illud (fi tamen Jefus
ghitiunt, & de foris hypocrita; Iunt , blandi­ cieditur) mundo univerfo lucere , & non per
mentis, atque adulatione circumdati, ad quos partes,- ,ea quo fiuniverfum obtinet mundum ,
Jefus ait, Γα vobis Scribe, & Pbarijai hypocri­ ubi jam ingenita: tenebrae, nifi forte acciden­
te, quare quod de fons efl catini, & calicis la­
tes, intelligantur7* Archelaus dixit , Quoniam
batu , quod autem intus eft, immunditia plenum
qnidrrn multo melius a vobis intelligitur ier­
eft ? Aut ncjcitts, quia qui fecit , quod foris eft ,
mo evangelicus , quam «b ifto, qui fe Para& quod de intus eft, jecit . Nunquid de cati
dituni cite profitetur , quem ego magis Parano, ik de calice loquebatur ? Nunquid vitria- fitum, quam Paraclitum dixerim , dicam ego
rttii erat, qui !’*■< dicebat, aut figulus, ex lu­ C quomodo acciderint tenebrx . Cum lux euet
to fingens vata ? Nonne de corpore , atque ubique diffula, mundum cœpit Deus condere,
7,‘ 11 s* anima evidentillimc loquebatur-' Quoniam qui­ initium a cxlo, & terra fument , in quo ita
dem Phartian aneti , & crimini decimas ex­ ratio evenit, ut medietas, qux eft terrx locus ,
pédiantes , qux erant graviora legis relinque­ umbra obtedus , ” objeftu videlicet earum ,
bant , « Λ his qux extrinfecus er^nt , adhi­ ?ux faflx funt. creaturarum , inveniretur obbentes diligentiam , contemnebant ea , qux
curus, itaut res expeteret introduci lucem huic
ad falutem ammx pertinebant ; expeftabant et­ ipfiin medietate pofito loco. Unde & inGenefi
iam falutationes m foro, <S< primos ’ difeubi- .Moyfes enarrans facturam mundi , nequaquam
-·· ·· 4« tus in carnis, quos fciens Dominus Jefus per- facit tenebrarum mentionem , aut quafi fadx
diros efte, dicebat eis , quia his folis rebus, fint , aut non faâx ; fed ipfe tacuit , his
qmt, de fons erant, adhiberent diligentiam, qui polTmt advertere , derelinquens rationem
ά ca qux intnniccus erant, contemnerent ve- huius intelleftus ; qux quidem , nec fatis eft
lut aliena, ignorantes, quoniam qui corpusfe- ardua atque difficilis r cui enim non fiat maccrai , iple fe*.11 & animam . Et quis ita lapi­ nifeftum , lolem iftum vifibilem , aim ab odeus eft, & ftolidus, ut non ad omnia ei ifte Dricnte fuerit exortus , & tetenderit iter fuum
iermo iufficiat? Cui fermoni conionans Pau­ ad occidentem , cum fub terram ierit & in­
lus aii, interpretans ea, quxinlegt icriptafunt, terior efledus fuerit , ea , qux apud Graxos
1 Cc' Ψ hoc modo Λ'αη infrenabit os bovi trituranti. Sphxra vocatur, '* quod tunc obje&u corpo­
Nunquii de bobus cura erat Deo7 * Aut propter
rum obumbratus non appareat? Sedobteftoeo,
not utique dicit? Sed quid immoramur ulterius;
obftante terrx corpore , fuperducitur umbra ,
adjiciam tamen pauca de pluribus. Si duo funt qux ex fe efficit tenebras, ufquequo rurfum ,
ingenjta, & his loca certa decernimus, dividi­ inferioris fpatii curfu per nodem tranfafto, 'ad
tur Deus , fi intra certum locui > eft , & non orientem revolvat, atque in locis folitis obor­
ubique diflundittir , & erit multo inferior lo­ tus appareat . Έ11 ergo timbre, atque nodis
co, in quo eil, (’ maius enim quod continet caufa corporis terrx ioliditas, quod etiam**ex
femper eo, quem continet ) & efficitur Deus iuimct ipuus umbra homo intelligerc poteft.

Ante
NOTÆ

ZACAGNl.

i Mebui in Vulgat», Oru petrm inn l» abfsstdit».
» tn ,edi,e CaGnenti,
fimuiator.
j In C»linenft codi.e eft , luirtJucrrrt . Sed hic de GentUibug loqui

rent.
a In CaGnenft rod·,

palam. eft , quare

legendum , tutridacr-

be< ■

J Hi. mire,depravatu, eft codex Cafinenfl», legit eaitn, Prlmoi diftSpultt fut 41 at In tenti ,
Noj eum ea Sacro textu reftituimu».

futi fcienUf

Oe-

6 Meliua Vulgata, An prefter ne,,
- In Gafinenii , Mniu,, nullo fenlu .
S In codice Cafioerli eft n , quod legendam putavimu,, re».
q ba depravatum locum ex Ingenio reftituimua , nam in codicc CaGntnG fcribltur. Kcc qua rrlltm quidiin.

10 Parte, Aifve.
In CifnenG codice, tbirHit.
11 In CallncnG eft , «uset nunc aiUAu.

ii

■ j Ita cmcndavimua Cr.ptum codicem, qui habebat, £x«er

.

ARCHELAÏ CUM

MANETE,.

1174

Ά n k 5 Asie celum enim , & terram , atque omnes A quis inter medium ipforam conftruxerit mu* ~ânn~o
CHR’STI jftaa corporeas creaturas indeficiens lux mane- rum? Non enim poteft dividere quid duasfub*<M R 1 STJ
bat, cum nultam corpus exifteret, quod um­ flantias, nifi quod fit * ntriuique majus, ficut
i7f'
bram fui obje&one generaret, ôc ideo nufquam dicit iu Gcnefis libro , quia Javtfit Dem inter g»« <
tenebras ,'nufquam nodem fuifle profitendum Incene, & tinebr/tj. Talem efle aliquem neceffe

eft. Nam û-ί verbi gratia, placeat ei cui oote- eft & muri iftitis inft ructo rem , murus enim ftas eft omnium, plagam, que ad occafum eft, terminos uniufcujufque demonftrat, ficut inter
auferre de medio -, non agente fole ad illam eos, qui rura incoluur , lapis iolet portionem
'partem curfumx nufquam fiet refpera , aut te- uniufcujufque dividere ; qua: tamen res magis
nebYr ; fed erit fol femper in curfu , nec un­ intelle&um dat , quando hujulcemodi divifio
quam occidet, & medium cadi axem pene fem­ fraterne potius hereditatis fit ratio : Veram
per tenebit, nec aliquando definet apparere, & nunc non eft mihi de# his dicendum , quanper hoc erit univerfus orbis terrarum clariflimo quam neceflarium videtur; nam illud eft quod
lumine radiatus , ex quo nec ulla ejus pars petimus, quis eft·, qui extruxerit rnuruin ad
obumbrabitur, fed .manebit ubique unius lumi­ defignandum uniufcujufque terminum regni ?
nis aequalitas . Occidentali autem plaga ftatumBNon dixerat , nolo moretur hic perfidus , led
fuum fervante , & fqle curium fuum tribus jam confiteatur dualitatis fue in unum refufam
mundi partibus miniftrante , hi quidem , qui efle lubftantiam . Dicat quemquam , qui me­
fub fole funt, clarius videntur illuminari , ita dium extraxerit murum ? Quid agebat alter ,
ut pene dixerim, dormientibus adhuc iis, qui altero inflmente? Dormiebat, aut ignorabat,
e diverfa plaga confiflunt, ifti priores diet exor­ aut rcfiflere non valuit , aut pretio conceflit >
dium fumant - Sicut autem ante eos , qui in Dic quid faciebat , vel quis efl omnino, qui
parte occidua jacent, illis lumen exontur, ita extraxit. Vos deprecor , Judices , quos Deus
velocius obfcuratur , & foli omnium , qui in pleniflime repletos intellc&u mifq nobis , judi­
orbis medietate confiflunt, ataualirttem femper cate, quis ex duobus extruxerit , & quid age­
χ
fentiunc lucis. Cum enim medium io) tenuerit bat unus, cum alter extraxerat.
XXIV. Judices dixerunt, Dic nobis, o Ma
ca-lum, nullus eft locus, qui aut lucidior, aut
obfcurioV efle videatur; fed omnes mundi par­ nes , quis defignaverit fines utriufque regni ,
tes * ex equo , &. juflo foiis fulgore luminan­ quis murum fecerit medium ? Pro magno enim
tur . Si ergo , ut fuperius diximus , occiduae Archelaus interrogationem haberi hujus fermoplagae par* auferatur c medio , ultra jam nonCnis expoicit. Manes dicit, Bonus Deus, & ntl
malo,
a
oblatrabitur pars , qux et habens
adjacet commune
. Et haec cum
L-L
----- ----firmamentum
------------- 1 po
r---------------------quidem mihi iimplicius difta ftnt , cum poflim fuit in medio , quo alienum a ic efle 1 pate­
<5c Zodiacum circulum delcribere ; * fed non faceret malignum. Archelaus dixit , Ufquequo
intui nunc fieri ratus fum , propter quod de dignitate nominis menthis? Deum etenim tohis filebo , & ad illud caput recurram , quod lummodo nomine appellas,, & deitatem ipfius
objecit adverteritis, affirmans * omni nifu, te­ humanis infirmitatibus comparas . Aliquando
nebras efle ingenitas , quod & ipfum , quan­ cx non extantibus , aliquando ex fubjeân ma­
tum valuimus, jam contutatum eft.
teria , qua? quidem ante fe fuerit , afleris exXXI11. Judices dixerunt : Si confideremus truxifli), ut homines folent extruderes . Inter­
lucem fuifle ante conditionem creaturarum, & dum etiam eum timidum, interdum & conver­
nihil fuifle objeftum, quod ex fe umbram ge­ tibilem dicis ; Dei eft enim agere , qua: Dei
neraret , neceflé eft lucem ubique fuiffe dinu- iunt, hominis vero, qux humana funt . Si er­
fam , & omnia loca tuigore lucis illuminata , go Deus, ut ais, murum conftruxit, timidum
ficut oflenfum eft ex bis , que a te nuper di- ie hic, &. nihil fortitudinis te habere defignar.
ûa funt, in quibus veram efle rarionem viden DScimus enim temper eos , qui fufpicantur ab
... damus
,
...
.i,
. Archelai.
*_.i. .i.: Si
c: cxtrancjs fibi dolos intendi, atque hoftium ve­
tes,
palmam
allegationibus
enim divifionem accipiat univerfus mundus , rentur infidias , ipfi folent urbes luas muris
vefuti muro quodam per medium inftrufto, & circumdare, in quo & ignorantiam habent pa­
ex una parte habitent tenebrx , ex aha vero riter, atque imbecillitatem fui oftendunt . Sed
lux, intellrgitur nihilominus, quia ex eo, quod ne illud quidem a nobis reticendum eft , quin
inflruflum eft xdificium, umbra generata, ac­ potius m medium proferendum , ut & multa
ciderint tenebra: , & rurfum nobis quaerendum aflertionum copia , machinationum advertam
eft , quis «dificaverit murum m medio duo­ divertiras deftruatur , auxilium nobis ferente
rum , fi tamen «dificarum fateris , o Mani- veritate . Concedimus ftruâuram fiuftair. efle
chxe . Si vero illa ratio confideretur , quafi muri, qux ad ^ifcretionem effet uniufcujufaue
murus non fit inftiuftus , rurfus fine aliqua regni : inapoflibile enim eft fine hoc uno ha­
exceptione unus efle univerfus mtelligitur lo­ bere unumquemque proprium regnum ; eodem
cus , ac fub una poteftate pofitus ; unde ex vero modo impoffibde eft, & malignum egrefomni parte tenebre ingenitam naturam habere lum propriis finibus boni partes invadere, munon poliunt. Archelaus dixit, Dicat mihi etiam E ri interdictione. conflante
________ , nifi forte prius dehoc ad ea, quae propofita funt Deo in regno jiciaiur, ficut audivimus ab hoftibus fieri , at­
fuo pofito , & maligno fimihter ni tuo regno , que etiam oculis noftns * nuper lonlpcximu.,
Concit. General. Tom. 1
Ecce 2
Cum
N

O

r

Æ

Z

A

G

A

<;

N

i .

i In co.lire Cafinenti lenitu', f '■> . «J , A mox /k.j;»-».
1 i ••eu. nunikltr corruptu», uuu. mihi ememUr η η··η ocinmt
3 In Cstruenli em,
Sfd Icgvnlui», O-a>u »·;« , ho. eft omn. .orutu , formuls cl.coiji fme inicrpreii
I ,de cap. 40, êe pr«icr(in> cap. 47.
4 in
Clfincr.li ,
.
5 In n'di-e Cafinenfi . fariurn iaterrt.
r
b Nuis Archelai ztiiein , & habile diTputttionir trmpui , lucui autv'n h< ι-1.Ι<·!<ιγ Ai reiau. <Je
4
Per fi r f.ib Valeriano Aufufto expu-nati», rrl de eilJctn iteuim ah OJenatho Oi.erni'
G.iUivni iuipetaiui 14
temporibus In Romans Imperii rfiâior.eni redaflu . Vids ii.befhum Folfinncm in (nUmi .ap ic & ,

.

5
M7T

DISPUT ATIO

u?6

N <5” tum rex aliquis oppugnat turrim valido muro Arft malignus, ultra jam leone fiOn habente po- A N^O
,f;ST 1 circumdatam, adhibet primo bailiftas, & jacu- teftqtem faciendi aliquid, * fal vabitur omneCHR,$τ,
i> , fecunbus deinde portas excidere , atque animarunt genus , ac reftituetur , quod peri earietibus muros conatur evertere; &'cum obti- rat
~- , proprio
Λ~ —
fuo gregi
À“k.-·—
ArcVlaus
- 1
dixit , Si
nuerit , tum demum ingreflus , qu« libuerit , leonem maligno comparas , Deum vero pafto.
agit, five captivos placet cives adducere , five n.; oves, atque haedum dic , cuinam compara­
—*tunfta fubvertete, aut etiam, fi placuerit, ro- bimus ? Manca dixit , Oves , fic hrdus uniua
gatus indulget. Quid ergo dicit ifte ? .Non. lub- mihi videntur efle nature ; in fimilitudinem
ftitjtia, ideft , propolim adverfarius quis deje­ autem ponuntur animarum*. Archelaus dixit ,
cit , quod interjectum, fuerat munimentum : in Animam, ergo perditum dedit Deus, objiciens
procedent ibus enim profefiiis eft , quia' luper- eam leoni in fovea. Maues dixit, Nequaquam,
veneririt tenebrr-ex propriis finibus in regnum abfir hoc; led apprehenfüs. eft hoc ingenio, in
Dei boni. Qyis ÿritts dejecit munitionem 7 im- futurum vero falvabit eam . Archelaus dixit ,
.
„ . malum',·, munitione Ridiculum jatn iftud .eft , Virt auditores , fi
.................
nollibile
enim ctar
ingredi
conftanie. Quid taces ? quid morans tu , Ma- agnum, quem retinebat in finibus , paftor exnichxc ? Euamfi tu differas,- aggrediar mea B timelcens leonis ingrefltim, projecit eum devotponte. Si enim d<xei
quia Deus deftruite- r.mdum, dedicitur quia in iutUrunr falvabit cum .
rit , requiram quid <*u«r movent ad dgftruen- Quomodo non totum hoc ridiculo plenum eft?
dum hoc , quod prius propter importunitatem Nam & in hoc etiam judicium adimitur. «Deux
maligni . Ik leparationem ipfe extruxerat ? Quid enim Satanas am mam tradidit , in perditionem
natus, au; quid damni perpetius ,_adverlum ic ab eo affumendam . Quando enim pallor , *
ipie pugnare contendit? Aut nunqûid de mali­ nonne David de ore Iconis, vel urfi eruinsvem?
gni facultatibus aliquid concupivit 7 Quod fi Hoc dicitnas propter ore leonis , quod ait,
hoium nihd m caufa eft Deo detlrucndi ea , de ore leonis , aut de venire ejus poteft edu­
qux tamdudmn ad alienandum » fe , & fepa- cere , quod jam ille devoravit . Sed dices mi­
landtnn malum ipie conftruxetat , illud nec hi , Deus eft, & omnia poteft . Audi ergo ad
hæc , cur igitur quod poftir , non illud potius
IIIIHIIII putandum eft , · quod epis confortio
tueru dcleftatii' ; munitio enim , qurmilla luerat afteris., quod poterit propria virtute vincere
propter hoc, ne e,u> moleftiam pareretur , id­ leonem, ° lite pura Dei potemia, 6c nunquam
circo deft.ruda v .ciebitur, quoniam non jammo- machinis qiubtifdam, &. fovea? hado, live apio
leftus, ted ain.ub fote putabitur . Quod fi e C tradito
‘. > Dic mihi unam illud , fi pallori iumaligno murum diets efk deftrufhim · quomo­ perveniat leo non habenti ove·, <inid fiet? In­
do potiunt boni Dei opera a maligno fupera- genitus enim eft ,qui dicitur paftor , ingeni­
tt ■ alioqum fertior Deo invenietur maligna tus quoque etiam leo . Cum ergo nondum
natura. Quomodo di ipfe, cum b{ omnino to­ effet homo, priufquam paftor haberet gregem,
fi iupervenifiet leo, quid fiebat, quia non erat
tus tenebrar, luci iupcfvcnit, & comprehendit,
Evangciifta teftimonmm ferente , quia L-nx In­ leoni» cfca priufquam haedus cfjirf??\Manes di­
xit , Leo quidrm nihil manducabat Jexercebat
ert in tenrh’ii , β* /rnear* ram non cot>mher>detamen malitiam fuam per quarcbentfiie 'poterat
lunt' Quomodo <arcus armatui 7 <|uomod.o te­
nebra? advertus lues regnum dimicant 7 Sicut invenire, difeutrens per vertices montium ; quod
en m hare 1 tllarlis ocuhs fobs radios in ie re­ fi aliquando ei etiam cfca erat neceflaria , ca­
cipere non pofiunt ; ita 6c hic ferre non valet piebat ex beftiis , qux'erant fub regno fiio .
regni lucis intuitum , ted tnanet temper extraArchelaus dixit , Ergo unius junt iubftantix
beftiæ, quat funt in regno maligni , & haedi ,
XXV. Manes d.ti? , Non omnes capiunt’ qui funi in regno boni Dei . Manes dixit ,
>■ vetbiim Dei , fed quibus datum efl Icite my-D Abfit ; nequaquam; nihil commune eft, neque
ftena R.egm Cælotum' ’ Et jam quidem fcio
ipfis ad invicem , neque his , qua? fua funt .
Archelaus dixit , unus atque idem eft ufus in
’’ qui fint noftri ; Λ1·<, enmt, inquit, ciei vocem
meam juJj:v:t . Propter noilros ergo , quibus
efca leonis . Si enim ex propriis aliquando be­
datus eft veritaii» intellectus . per fimilitud.ues
ftiis capiebat cibum , aliquando & de his boni
Dei, nulla eft in his differentia, quantum ad
dicam. Similis eft malignus leoni, qu: irripere
vult gregi bon. paftoiis , quod cum paftor vi­ cfcas pertinet, & ex hoc apparet unius eas ef­
dent, fodit foveam meentem. , & de grege tule lubfl.intiar . ' Sed aliud alio longe differre
ignorantiam paftori adknbimus, quia non aptam
-lit unum hirdum , 6; ;.dta\ u m foveam, quem
leo invadeie drfiderans , cum ingenti indigna­ eleam, quin potius alienam obtulit , vel proje­
cit leoni. Aut forte rurfus dithmulare volens ,
tione voluit cum abiorbere , ÎX acciirren» ad
dices mihi, quia pihil leo ille comedebat . IIfoveam, decidi: .n eam , aierndendi inde iurlum ne iginir , qui comedere nefeiebat , ipfe
(uni non hab
at­
ad comedendum amittant provocavit , nec lola
fovea ad decipiendum eum uti voluit , fi ta­
que h-rdum , qui cum ipio hicrit m tovca, inco’.umcni . onlcrvasc.
I< hoc cigo intumatus
men hoc dignumeft facere Deum, dcdolos exquire-.
>r

O

1

Λ.

a

A

C

A

G

N

I.

V<1

videtur legendum .

>n .juiar-n. Srpe enim in hoc codi:nre<r ,
pran >1,entem inevitabili
i-all.i eia >1'11.<n ..Julia, cite perditioni· hxdi,

' ».

D Z».·^ itr.

intcll.icivi r n>n
t fa··:

SrJrl-uut ab alto

':pi:nu .

i

u77

ARCHELAI CUM

MANETE.

1178

A N N ô quirere? Ht finit Rex aliquis , bello fibi illa- A innotefeat quis, fic unde , fic qualis eft -, dixe- 7 n n fi
christ 1(q t nequaquam propria virtute confifus , fed
rat enim fe elle Paraclitum illum, quem Jelu$CHRIST 1
imbecilliratis fim timore perterritus, muris ipie
profici,icens
1-----— ■/r-miflurum
------ r~ x fe efle
,
humano
generi
17
. urbis indufijs, vallum abaque munimenta cir- jpromiferat
■/- . ad falutem ndeilum. animarum , fic
eundae, ac praparat, mapui , ac viribys nihil non longe » poflit ei Paulus vu elcâionis , fic
fideps ; fi vere ’if fortis'fit , etiam porro a vocatus
.. _ Apoftolus, made & praedicatu veram
fuis finibus in ocaJMum hoftvprocedit, fic agit dodrinam
i__ i 4 ajebat , > Aut d«cumtntunt qmtritif., c.,^,
omnia, ufque<££ vincar , fic obtineat adverfa- tjus j ya/ in tote loquitur Chriflnt . Et quidem
quod dico tali exemplo, ‘ fed clarius . Homo
rium·.
-,
, XXVJ.JJices dixerunt. Si ais paftorem has quidam conclufit in thefauro frumenti pluri­
dum, five sgrjum leoni,projecifte, cum ille ir­ mum, itant refertus cfljrt locus , quem locum
rueret advtrium ingenitum ,'aâum eft. Quem t claufum atque lignatum fufficieqtibus fignacuenim poteft judicare paftor bardorum , atque lis, cuftodiri praecepit ; ipfe Dominus vero · cefagnorum, cum tpfe inveniatur ets in delifto , fit ; alius autem quidam poft multum temporis
fi caufa traditus etiam agnus per infirmitatem advenit
____ ad thefaumm, dicenslc___
___ ___
ab_,
eo, (quihgnap'Tons’ refiftere non valuitleoni, ficconfequens B culis locum conclu ferat, miifiimadhoc, ut etiam
e. , ut quodcunque fuerit leoni libitum, gerat ; ipfe in eundem thelaupum triticum Scongrcgaunquam fi Dominus unum e fervis fuis eje- ret i Quem cum vidtftent cuftodes., polcebant
âum , vel per metum tradat adverfario fuo , ab -eo * fignaculi fidem , quo puflini ei , vide­
quem; rurfus recipere fuis viribus non valeat ? licet aperire thefaurum , & parare ei , tanSi verd cafu aliquo provenerit eum recipi, qua quam ab illo , qui fignaverat , miflb ; ·· qui
tandem ratione tormenta çi poterit irrogare, fi cam nec claves oftenderet, neque fignaculorum
ad omnia , quæ ei imperabat inimicus , pare­ fidem deferret , (neque enim habebat jus > a
bat, cum · eum ipfum tradiderit inimico, ficut cuflodibus cjeftus eft , fic fugatus ; fur enim
leoni htedum ? pnciiofcentem cnin? aflens efle potius, fic latro ab eis efledeprehenditur, con­
• paftorem. Verberatus enim agnus , fir interro­ victus, ÔC ** confugatus etiam ex hoc , quod
ganti fe pallori , cur in his iconi paruerit , pqft multum tempus, quam pronufliim fuerat,
rtijxjndec, tu mc leoni tradidifti, nec reftuifli adefle dehderet
delideret, neque claves,
claves , neque hgnacufignacuadveffus eum, fciens , fit prævidtns qu« mihr la , neque ullum omnino cuflodibus indicium
gerenda forent, cum ejus mc necefle cflet ob- deferens , nonvquantitacem frumenti reconditi
temperare precept is . Et ne multa dicamus ,Cfcicns, qnæ omni» manifefta indicia funt , neneque petis peneitus paftor oftenditur , neque qnaquam cum ab illo efle tranfmiflum, ·* fic
Ico alienos cibos
percepilTe
demonftrstur
&
‘
"
*
ideo, ut , confcquentcr
erat, a cuflodibus referideo ipfa veritate edotenre claruit, his qux ab vatus eft.
Archelao diâa funt , palmam nos debere con­
XXVII. Aliud etiam fi videtur , dicimus
ferre. Archelaus dicit , Quoniam quidem de exemplum . Homo quidam paterfamilias dives
omrnbus , de quibus difeeptavimus , pi udent i a plurimum, ad tempus peregre abfuturus , filiis
judicum plenitfiinum terminum pofuit , tacen­ luis pollicitus eft, miflurum fe efle aliquem ,
dum eft de reliquia, fic m tempus aliud refer- qui pro fe diftnbuerct eis ex ctquo fubflanvandum. Sicm enim ‘ fi quis ferpentls fonte- nam- Et quidem non multo poft mifit tutum
rat daput . in nullum jam reliqua corporis ejus virum quendam, juftum, fit ' erum , qui cum
membra deputanda funt, ira diialitacis quæ 11 to­ veniflet , fufccpta univerfa fubftantia , primo
ne rejeila , ficut pro vicibus oftendimus , reli­ omnium inftruere eam, ac regere ftuduit, la­
qua, quat per hanc a flere ban tur, cum ipfa pa
borans plurimum in itineribus , *’ fedens iplê
ruer rxplofa tunt . Sed in ipium , qui adefl , per fe furs minibus opus faciens , & miniaffertorem horum paucis dicam , ut omnibus ft racis ; ‘4 deinde moriturus teftamentum fcribir
pro·
N

Ο

T

æ

ZACAGNI.

i Fort· legendum, eum ipfe.
i In coJ. Cafinenfi deficit, jf, & paulo poft, fuefiteue relelia , habat. Sett neceflaria vifa eft utrohlque cornoftra.
J Vel hi- nonnulla défunt , vel fottafie legendum »r λ··ι Ιο·μ poft fit f! Feuler , nempe ut Ipfo parum Infe­
rior fit Paulus Apoftolus, quem e Deo ure fe ad humani generis falutem milium fuilfe ait fupra Manes, it» ta­
men ut fibi . quod pcrfefbrni erat, refervarum fuerit. V rue lupra v. t j.
4 In cudite Gafinenfi eft, .iretoi > librarii, ur arbitror, errore ; fic infra cap. 19.
Λ./
aj.5«r
j Vulgata legit , An .•xpfrimtMtuni ; in gu«o tamen tectu eft , sati .
6 Forte fit, vel fit, aut etiam ffl .
7 Supra theiaur, , foto figillo ohirgnati mentionem facit Archelaus ■ at hic figillo claves adjungit , quo paflo
cbariors quaque ab antiqui» cuftodrri confuevrile , :efti, eft Anftophanes in contradi» , cui titulis
>'»
P>R· 7·7- *pud quetn mulier quasdam conqueritur gynecacrum lures Grillis» & peftulis a maritis obfirmarr, quern
morem irrides Menander apetd Stobautn·
5 Forte, re: t fit , vel /tefit .
9 Anulis pro teflTera , leu ligno In repetendo depofiro , J, nnjore nuntiis fide concilianda vereres ufo» fur.Te»
ax Plauto, 8t Apulejo dif'imus, quorum primus m Bacchide a£l. a. fcena j. verf 9;. ira inqmc Cbry. X»»»/·»»
gratz
feitie , ur meminerit ferre. Nic.
»p*r efi «««Λ / Chr>. S“'a 'd fi^nerrn eft Ύ br urr , 9*/ .,.·■> itofferret 1 ei nurum ut woVatar. Alter eero in lib.so.de Afinn auteu hoc irai» cuiufdant mulierr, facinus relerr ·
jfawl. mnriti jttbrepte , rur prefeflu , /eeiitie qeeeoelnm fervn.'um . fim i/uniem fidelem. feJ et iftn file pefinee meren­
tem·, fw' ftuelin nuntier et ,
eutee juveteir prefetlm nl iHui.rm umeret nl fe eluito ut /.Je , V fine elle m
mite ./Uem muturlfime perveniret . Et er
/>re teefe-elur tenienli ivnletie. treli. enulu-n murhe i uit euilem ,
9«/ mmifirent , filem 1er bit e 1/< Ipuluretur. At elle menJuie fretrir elfe^uenr ( ».c reim nemen fele ·,·:1αΙ ) "} pr ■

Ueetiem fifue e/ur , tfuel e ferebatur , ^naviter y ut precept um fuere: , incemituta frl-net & .
10 In Gafinemi J|«.rumpes. Sed lenfu» poftulara ridetur. Ut
cum nec legar ut .
11 Forte , cevfutetur.
»1 In codice Cafii’enfi legitur, tf ifee cenfeetuentee.
s I I·orte, jel Cr_zp/> p,r le.
U Jrr codkc Cafinenfi , rte'ule elle mnetturur , nos fecundam » αγιπ , er pr» r J···'» s ■·«·. s ; 'ilremtr Γι liabar tepct'ti me velut i infertam, fuftuliatus. Vel lortaiTc legendum, Ζλ· , ■> J-, , uu 11 , «vu e·... . ■■fiarnenium.

_ 1179
DISPUTATIO
1180
o propinquis fuis & proximi» omnibus heredita-A nans difeipulis fuis ; < abundantius vero .confe- a' n n b

â"n n

CH?AS1 *,em derelinquens, & fignacula dedit eis, & no- réns
' - Paulo
” 1 .
r-to.se·.
christi
minatim fingulos* convocans , precepit eis ferXXV"IIi. Manes dixit, Tuimet ipfius indicio
vare hereditatem, & cuftodire , ac regere fub· comprehcnfiis es . Hare enim adveHum tc lo­
ftantiam, ficut fufccpçranr , & perfrui bonis , cutus , ignoras , quia dum in me vis ptobra
£c fruâibus, ipfi domini hxredefque dereliâi. conjicere , majori culpas fuccumbis . Dic age
,
Si qui vero ex agri hujus fruétibus percipere mihi , fi , ut ais , qui a Tiberio ufque ad
- rogaret , indulgenter· pnrberent ; ’ fin autèm Probum defuncti funt, dicent ad Jefum , noli
cohæredem le dicens, expolceret , devitarent , nos judicare, quia opera'tua non fecimus, non .
atque alienum effe pronunciarent ; opus autem enim mififti nobis/Paraclitum , * cum dixeris
K
magis facere /debere eum , nui recipi velit . te miffurum ; non multo magis illi hate dieent,
-Kfiïviî·
«J
iJvAntnm
infutc
Qpomodo ergo his omnibus oene , refteque' qui** Moyfe ufque ad adventum ipfius Jefu
difpofitis, & ftatutis , ac plurimo tempore in 'Chrifti vita excefferunt, & 00 reâius dicent ,
eo flatu perfeverantibus, cum , qui çoft tre- r holi nos tradet* tormentis , quoniam agnicentos fert annos venerit , & heredem efle fe _ tionem tui non accepimus7 Et non folum hi,
confirmet, non abjiciemus , non jufte alienumqui ante ipfius adventum decefferuntjure hac
'
pronunciamus , qui nec de propinquis fe efle allegare videbuntur; verum etiam illi., qui ab
offendit, qui defundo noflro non adfuerit egro- Adam
**
r
'
.
. obierunt
- », 7 Ne­
ufque
ad' adventum
Jefu
tanti , qui in exeqiu<as non ierit Crucifixo , que Paraditi enim icientiam confecuti funt ,
Siui fepiikhro non adftitent , qui omnino ne- neque Jefu doârina eruditi funt - 1 Sed hoc
ciat , quomodo , aut qualiter dehtnftus eft , folum ultimum genus hominum, ut ais, quod
qui denique thefaurum frumenti ingredi cupiat, a Tiberio eft , falventur ; ipfe enim £ar Cbri- 6*74' ·■ »>·
nullo indicio delato ab eo, qui obfignaverit ? fint de maledt&o legit redemit, ficut Paulus te- u f<r
(
Nonne eum tanquam latronem, & furem ab- ftimonium dedit, yaia litera occidit , nec çnmiiciemus, ac modis omnibus expellemus? Htec
vivificat, ft ,^:tod lex rruni/lerium mortir efl, ■ c>/. u n.
Igitur ligna, qux in prxdiftis comprehendimus virtufiae peccati. Archelaus dixit ; Erras nclciens
exemplis , ifte non deferetis adeft , dicens fe icrjpturas , ‘neque virtutem Dei ; multi enim
elle Paraciitum ., qui ab Jefu prxfignatus eft etiam poft adventum Chrifti uiquenunc perie­
mitti, in quo ‘ mendacem, ignorant7 fortaiTe runt, & B
_____ , hi fcilicet qui operibus juftipereunt,
afferet Jefum ; qui enim dixerat fe non multo C ti«
tix defervite noluerunt ; illi
1111 vero foli, qui fupoft miffurum efle Paraciitum, invenitur J poft fceperunt eum, & fuicipiunt, Poteflatem accepe-jtM
kecentos , & eo amplius annos miiifle hunc , rant fiin Dei fieri. Non animomnes dixit; led
ficut ipfe fibi teflimonium j>crhibct . Quid di­ neque tempus terminavit, Qutcumque enim, in-·*4"· »»·*·
cent lelu m die Judicii illi , qui jam vita ex- quit, acceperant eum . Adeft autem femper juceflerunt ex illo tempore ufque nunc ? Nonne itis viris, a creatura mundi , nec ceflat inqui­
hxc apud Deum allegabunt , noli nos crucia­ rere fangumem ipforum ex languine Abel iufti
te, fi opera tua non fecimus 7 cur enim cum ufque ad (anguinem Zachariae . Unde ergo
piomileris fub Tiberio Cariare miffurum te effe Abel juftus , & illi omnes reliqui * per ordi­
Paraciitum , qui argueret nos de peccato , & nem , qui inter juftos enumerantur, cum lex
de juftiiia, fub Probo demum Romano Impe­ non eflet Moyfi , cum Prophetae oborti non
ratore mififti, orphanos dereliquifti , cum ipfe eflent, nec prophetiae munus implcffent7 Non­
dixeris, non derelinquam vos orphanos, cum ne jufti effetti lunt ex eo, quod legem imple­
iple dixeris te, mox tres, miffurum effe Parabant , Oflenden/ unafiijmlqne eorum ‘** opus legit
’■ *’·
clitum? Quid poteramus orphan! facere , ηοηθ feriptum tn cordtbur jatt , tefiimoniam reddente
— —
— -quis ·legem non
habentes tutorem , qihil nos deliquimus, tii rir- conficientia fina7 Cum
enim
nos fetellifti < 4 Sed abfit hoc a Domino no- habens, naturaliter, qu« legis lunt, facit, hic
ftro Jefu Chrifto Salvatore omnis animat. Non legem non habens, ipfe fibi lex eft. Et intuere
emm moratus eft tn promifftonibus fuis , fed multitudinem legum per fingulos juftos , qui
”7’"' '♦·
cum di sifter , I'.ido ad Patrem meum , èT mitto bene agebant vitam fuam , nunc ex femetipfis
vebii Paraciitum, ftatim mifit , dividens , do- proferentes in cordibus fui£_infitam Dei le/
2cm,
N

O

T

Æ

Z

A C

Λ

G

N

I.

Aut nilul video, â it it* reftituendus eft hic locus manifefte corruptas ; natu in codice Ha fcribitur. Sin att­
ic·» cenjerrm >.· d/.r«. , ri.vuw , arntarrat
a be num effe prenunciaret .
1 He.· eo.lrrn argumente, s.lirerfu, Montsniftss utitur Theodorus Hersdeota ii» cap. 14. Evsng· Juan. reef. 17
nm> <n;uit , X*·» » /»·" <1«· J-, fen-iou· jt.um ,
C pr· Dte m-riem appeientilmr , «<« m/ffltr,
prtmtfr1

rni μ.ι ...I'tum , ttrunÂum
ImpC/tntr-i , menjaftam /·
rrprriHltlr . Qnod fi ver», tern fit ip[»
writat , mijrrit Ut Spiritum Sen/lum , temere errenJe Cemmletlfuni*·, 4i.entre per Meatanum., <3 {‘rtj'ullnm
mPam ’<!» fj -x-ltum ”-ft
, Cf trlfini» anner at Aptfteiica fretla tranf.liter.

j
ntenticni» aftu silus videtur hic dixirte Archelaus, poft trecen ο, , & amplius annos a Chtifti morte Μ»,
«stem en>ertitle
asm * Chtid! morte uf.;u< ad habitat euui Mancie d.fputationis tempt», anni circitet CCXL1X
lute-c iutic . Vide pta'armnetn no ft ram in Anhclao.
, |',r a tna'atione hun. locum reile , ni tailor, emendavimus, qui in Codire Calinenfi ita fe habet . Sei ahpt
ban. a 1>cmm· neri“j

Je ■» Cpripe Salvarer» em·.- .inimn.

, Mire hie , & m le;or deprsvatus eft cod. Caduenfit , m <;un lef.our, Aiunnantl,'·ι·ι ver» lenfiirnl Paul», Μα-

nr Aleii, 1 ι,ι.η:
indl.le . smpreienl u, er , ί·»( enim
b-a e.eitrre, mu>»r, ,u!,a |« j ac,. r , D/. a»r r.-ubi fiuiear
c"<’ “f
"'fi''
fi^tCii'e. Not tot menda, quantum
o Vermi, rmi,:r·.: , noftra eft add.tio, cum m Cabnenti

verjum ir ie.'·:,, t^n.-r.,nr ,
uum me ver f,,,.
, yua r/tic-/,· ««'’/»<» ai i'enum rteruniil Γι,ηι ,
per comedi,.ra., b.utr , ahfte.-gere conati jumua.

defit , & lane vocem illam, >el quid finule ibi de­
li ere .p!a >>r..t ,n > feues oftendit.
- ||. Cafirei 1 cft,
uj : r» at t. -ment/r , nullo fenfu, nifi , ut editi.tn eft , corrigatur .
S
111 "l'
fa.11e1.fi fic legitur , Set bee jnlntn vi’rimum genu, b-mlnum, u: re· , quoi nTtberl» et, faivrntn- .
No, lit.m ι,ι!ι» illa , ut e», , interpretari fu mus, ut air, exemplo alteriu., loci infra cap. jo. ubi , ut ar, pro , «r
ai , .cl u, aç.r
a I brario (.r.pturn fuifte, lenlu ipfo pofcetitc > comeciuius.
ç In end-.e Caf nenti » ,'■< per eramim , qui tmer ,np»r .
u in codent ivdice Krib.tur, epur /»j/r jcr/prin-a

1181

ARjCHELAI

m8»

MANETE.

CUM

1 HNÔ■ gem, mine * propriis perentibtu inquirentes , Λ ingenita non erit,A|u< & initium habere mon*· 'T
» ύ
CHRISTI «liquando etiam ab antiquioribus , & (emoriftratur
& hnem
. Manes
, Deus
----- , —, hnem
. Manes
dixitdixit
, Deni
ergoergotCHR,STI
,

bus âddifeentes. Verum quia pauci * per hunc «eam fecit . Archelaus dixit » Nequaquam ; *bmodum poterant ad juftitie culmen alcendere, fit? Deus enirri mortem non fecit , vkc beta-,
ideft per parentum traditiones, nulla in literis tur in perditione vivorum. Manes dixit, Deus
lege confcripta, miferatus eft Deus humanum earn non ierit, faâa tamen éft, ut ais ; a quo
genus, & feriptam legem per Moyfem voluit acceperit imperium, vel a quo creata fit, d’einoniinibus dare , quoniam quidem non appri­ tio *, Archelaus-dixit , Si hoc pleniifime oftenme in cordibus eoru<n naturalis legis aequitas; dero, quod fubftantiam ingenitae rfaturz mors
retinebatur . Confona igitur primte creation? habere non’ joflit , nonne confiteberis unum
humante fit in literis legislatio, quae per MoyDeum elfe, & hunc ingenitum7 Manes dixit,
fen datur taiutis caufa plurimorum ■ Si enim loquere, fubtiliter enim vis ♦ difeere . Arche­
«ftimamus hominem line operibus legis jufti- laus dixit , Quia tu verba illa ita protulifti,
fican & Abraham reputatus eft juftus, quanto tanquam tibi .proheerent ad oftenfioncm inge­
magis ii , qui adimpleverint legem, continen­ nitae radicis ; fufficiiint tamen nobis , & ea ,
tem ea, quz hominibus expediunt , juftitiam Bquz fupra traâata funt in quibus pleniflime
confequentur ? Et qnoniam trium folumtnodo ollendimus, impoftibile efle duarum naturarum

i

I

fermonum mentionem fecifti, de quibus Apo­ ingenitarum exiftere pofle Jubilantu»;
ftolus dixit , Miniflerium mortis effe legem, & ,
XXX. Judice? dixerunt , Dic ad ea , que
Chriftum redemiffe Mt de maledtflo legis, & quo- nuper propofuit , Archelae ? Archelaus dixit ,
njam ; f'irtur peccati eft lex , adde adhuc, & Principem mundi, & malignum , & tenebras ·,
dic quantacunque tibi videntur adverfus legem & mortem unum , eundemque efle dicit , leefle conici ipta.
gemqtie ab eo datam, propter hoc, quod Icrimortu , & reliqua, qtir &Λ> ,
XXIX. Manes dixit , An non idem eft , ptum eit. Mini fleri
licut iupenus diquod Jefus ad difcipulos ajebat, incredulos cos objecit. .Quoniam, ' inquam,
.
effe demonftrans, Vos ex patre Dtakolo eftis, & ' ximus , malorum memorix lex non diligenter
7«»· »44 defideria patris veftri f.Ktre vultis ? Hoc utique hxrebat, feripta naturaliter in cordibus eorum ,
dicit, quia quanta voluerit malignus Princeps neque apud leniores er.tr fatis lirina traditio ,
huius mundi , & quanta driideraverit , per • cum vis inimica femjxrr memori» inhrfiflet
Moyfem icripferit , & dederit hominibus fa­ -oblivio, & aliter quiit eruditur a magiftrcf, ahcienda . làe entm bomictd» eft ab initio , tf in C ter a iemetipfo, perveniebat laede legis natura­
A 7·.«·
ventate non ftetit , quotuatn veritas in eo non liter Icriptz tranigrellio , & ex prrvancatione
eft; cum loquitur mendacium, d/t fuis propriis lo­ m;’" datorum regnum mors in hominibus obt<quitur , quoniam mendax eft, ficut tf pater ejus. r_.it; hujulcemodi eft enim genus hominum,
Archelaus dixit·· Sufficit, tibi haec, funt, an quod virga ferrea regi indigeat a Deo. Exultahabes & alia, quz dicas.7 Manes dixit, Habeo bat ergo mors , & cum omni potcftate regna­
quidèm multa, & hoiutn majora; led his con­ bat ulque ad Mofen , etiam in eos ,\qui non
tentus ero. Archelaus dixit, Exemplum, Icili- peccaverant , hoc modo quo diximus'; fuper
cet, incipiamus ex his , eorum qua· habere tc peccatores quidem, veluti proprios, fibique fubdicis , ut fi hzc reite pofita fuerint inventa , jertos , ficut litti Cain , & Juda; fuper juftos
etiam reliqua cum his adnumerentur ; fin mi­ vero propter boc , quod non confentirent ei ,
nus ero ego obnoxius fententiar Judicum, id­ quin potius reliderent , abteindemes a te libi­
eft. vifti ignominiam feram . Ais ergo minifte­ dinum vitia, & concupiscentias, velutt hs, qui
rium mortis efle legem , & Principem hujus fuerant ab Abcl & ulque ad Zachariam, trans­
mundi mortem icgnare ab Adam ufque ad Mn- ferens temper uique ad tempus in fimdes ilfen; feriutum eft enim, In eos qui ’ non pecca­ ^iius. Cum vero adfuiflet Moyfes, & legem deverunt . Manes dixit , ergo mors regnavit fine diflet filus Ifrael , & levocaflet eis in memo­
dubio, quia dualitas eft, nec aliter, niti eflent riam omnes juftificationcs legis , quzeumque
ingenita. Archelaus dixit, & quomodo ingenita oblervare oportebat, & tacere, eos vero Iblos,
mors certo ex tempore regni turnn exordium? qui pnevaricarentur legem, morti traderet; inab Adam enim, inquit, & non dixit ante A- terciia eft mors, ne fuper omnes regnaret; re­
dam. Manes dixit , QuOmodo vero,
infto- gnabat enim fuper peccatores loios, dicente Γιrum, & perc.'torum obtinuerit regnum dicito? bi lege , ne contigeris hos , qui mea przcepta
Archelaus dixit , Cum prius confetïus fueris , cuftodiunt. Huius ergo verbi minifterium Moy­
quia a tempore , & non arternttate regnavit , fes detulit morti , reliquos omnes pi a:varicato­
tum dicam . Manes dixit , Scriprum eft hoc , res legis ’ interitui Iradens ; non enim pro
quia Ab Adam ujque ad Mofen repnavit - Arche­ eo, ut omnino mors nulla ex parte regnaret,
«·»■ au.
laus dixit, Ergo & finem habet, quod cœpi’t t poft Moyfes advenit , cum utique plurimi
ex tempore, & verum eft illud , quod duftum etiam Moyfen fub mortis ditione teneren­
,4’eft , quia Abforta eft ipiors m viflorta . Etiam tur- Ex hoc Minifterium mortis appellatum eft,
quoNOTÆ

Z

A

C

A

C.

N

1.

Ita videtur legendum, liter in codice CaGnenfi f.tibitur, per i»». wUnn .
t Iraneuc uuoque lib. }. *d». briefer cap. to. cum particula negativi Uudat hunc B. Pauli locum
unde pa­
tet D. Auauninutn in lib dc Peccat, meruli, & retni/K lib i. cap. i i. rrflt cenluiflc > itu ad ejacotutu codi­
cum fidem legendum efle , licet in majori iatinorum codicum parte fine panicula aegarin legeretur. Hanc tamen
poftrcmam leflionem muhii contendit veram ede Hllariur Dtaconu . m ceminrnuru) ad eu-n Pauli b.um imer D.
ArabroGi opera, fed eju» opinionem, uipote originali peccato a.ivcrlantcm, tve,,t Lcdclia , qu<r piobatatn D. Auguftino leâionem In latinie quoque itera Scriptura, codicibui huc uique ictutun.
1 In codice Cafinenfi nianiiefto errore fcribnui , exemp/t re.
■

4 Fortaffe, Osierr.
X In codice Cafinenfi male, .'«tfwaer.
4 Ita neceflarib emendanda vlfa eft ejufdem cn^cir leilio > m quo fcribnur ,
larrrtii frd
J In Cafineaii codice, iaiertt ui irtti/n , nianifeftus librarii error .

1

'

<*··»

/rwper

w/wor/a·

ç

»,TSTi

». c», ,,.,,

•eU». > «r

) ·’■

1183
DISPUTATIO
*
Ü84
’ quoniam folitranlgrefforeslegis puniebantur,non Arans, falvat. Ita ergi etiam unumquemque no- a n n b
etiam confervatorea, ficut Abel faciens ea, qux ~
~
· - — «eft, indefinemcr huicCHR,ί>τ,
'n'
legis funt, & cuftodiens, quem Cain, vas ma­ operi legislator vult effe devindum : a feculariligni effe&us, interemit. Verum etiam poft hxc boa jubet protinus cosquicfcere , & omnino
votuit mors pedum , quod fuerat per Moyfen nullum opus gerere mesylanum, & hoc appel­
pofitum , relcindere , & regnare denuo fuper latur Sabbatum . Addidit etiam hoc in lege ,
juftos; & irruit quidem in Prophetas , interfi­ nihil abinrdum fieri debere ; fed obiervare nos,
ciens, & lapidans eos, qui milii erant a Deo & dirigere vitam noftram ex «quo , & jufto .
ufque ad £achariam . Dominus autem meus Et imminebat haec lex acerrime malediftum
Jefus , juftitiam Moyfi legis cuftodiens , indi­ inferens his, qui eam fuiffent tranfgreili ; fed
gnatus adverfus mortem pro przvaricatione » quoniam homines erant & illi , &'ficut etiam
pa&, dc totius illius minifterit , advenire di­ nobis frequenter accidit, controverfix oriebangnatus eftin hominis corpore, vindicaturus non tur, & irrogabantur m jure» & 1« flarim 4i-.
femetipfum, fed Moyfen, dt eos, qui ex ordi­ ftriCiffimam » ultionem, quam fecerat , retor­
quebat , ira ut fi quis pauperum voluiffet in
ne ooft ipfum fuerant violentia mortis oppref- quebai
fi. Malignus vqyo ignorans hujulcemodi dilpen- BSabbai
___Liato fafcem ligni colligere , fub maledicto
lationem , ingreffus eft Judam , ut per iolum legis effeCus, morti continuo iubjiceretur. Arinterficeret eum , ficut antea Abel interfece­ dabantur ergo coertione legis homines, qui™"* ,f l'
rat juftum . Sed cum intraffet in Judam , cum Ægyptiis fuerant educati*, nec poterant
pernitentia duétus , fe ipfe fufpendit : propter peccas legis , & maledida tolerare . Rurfum
qUod ait fermo divinus, US» tjl mori viflo- autem ille, qui femper Salvator eft, Jcfus Do­
rto tuo , xi» tft mors acu Itu tuar ? Et a bjor­ minus nofter adveniens, liberavit eos ex hujuta tfl mori in vi/forta. Hae ergo ex cauta Mi· fcemodi cruciatibus legis, atque malediftis do­
nijiengm mortii appellata eft lex, quia peccan­ nans eis injurias . Nec ficut Moyfes feveritate M*' '·”·
tes prievaricantes morti tradebat, fervantes au­ ufus eft legis , nulli indulgcndo injuriam ; fed
tem fe , defendebat a morte , ftt conftituebar hic dixit, fi quis paflus fuerit a proximo luo
in gloria , ope , atque auxilio Domini noftri injuriam, indtilgcat non fenei tantum , fed &
Jefil Chrifti ·
ncc kauhuu
,nec, «ivv
fecundo,
muu nec
, uvv
tertio
K’miii
, nec
»v
f?lum fepties,
' : !njuXXXI. Alidi etiam ft de eo , quod di- led feptuagefies fepties : quod fi poft hxc
eft., c^si redemit nos de maledifto legit riim permanferit
-------- r ~‘~ irrogando,
------- 1
----'------ legi
time demum
Cbrtfinr . Hoc in loco praivideo , magnificum eum debere fuccumbcrc Moyfi , nec ultra ve­
Dei famulum Moyfem » imaginariam legem niam dari ei , qui in injunis perleverat , cum
his, qui refte « velint videre tradidifle , & le­ fibi feptuagefies fepties fuerit indultum . Non
gem veram . Sicut enim Deus cum feciffet folum autem huic, fed etiam fi quis filio ho­
mundum , & omnia, qux in eo funt , in fex minis intuliffct injuriam, veniam dedit. Si ve­
in die feptima
ab omnibus ro Spiriiui Sanfto, duobus ebm fubdidit malediebus . requievit
..............................
a
operibus fuis; non^lico, quia ’ requieverit fa- didis, ideft Moyfi legis, & fux Moyfi quidem
tigatus ; fed quonigm ad perfectum adduxerat in prxfenti, fu« vero in judïcii tempore ; ait
omnem, quam facere difpofuerar, creaturam ; enim ita, Λ'^ in boc ftcnlo , nefit in futuro m»u, «,. ,
denique ait, Pater meta nffie modo operatur , remit tr/ur ti. Moyn ergo lex eft, qux in prx& fgg operor . Nunquidnam ctrlum facit, aut fenti ficculo nulli veniam tribuit ; Chrifti vero
lolem , aut hominem, aut antmalia , aut vir­ eft , qux vindicat in futuro . Ex hoc intuere
gulta, aut tale aliquid? Sed his quidem vifibi- quemadmodum confirmat legem , uon folum
hbus perfectis, a tali opere conquievit; ♦ invi- non iolvens eam . led‘ implens.~ Redemit
'
ergo
fibilia autem , & intnnfecus ulque modo ope- cos ab eo, quod in praeienti pofitutn erat, ma­
ledico
NOT

.£·

Z

A

C

A

G

N

I.

Iorum Homdia J- Per meriir
autem nieifeeltn tefem iateli.g/t . Atque interim vde,
fedu/e in iit» eempuratlcne eaves! > n/ ullam tere­
nt, anjem peakeal. Nen enitet d’nit, fit
tem efficit , /7^ mirtu minifiralia efi. Mertem enim m- nifiraeai , nem
autem ptritiiat. Nam peccatum id erat y qued ene'tett egi ieeaf . Lee anient meritae iaoeMot , ne peeeatam indl.aket , ■·· aio,,» fet/eiat. MaJttm enim aOr'tue, deieftiai, at rutileeei , n»n antern ad aealtnt impe/Iekat . Nrjd ed niinlfiraiat , ut paetarum fiere· y aut wo-i ei/fierrt i fed ut fanar daret ei y f·/ peiCrtjfet ; ae perinde iae
^uejne rnUeni periaium defient. Nam dum iff* per.au.rn odee fhml dandum effe efienderet, preeul duiie ire eli am
faueiel , ·« ipfum furendum effe r. derelur . ÿern*dmr-Jum >i>tur it , qui enjem in ma»m fumit , ae fenti eupni
ampul ai y tuJr.i fenunriuntr mlnifirum fe pernet ,
ipfe efi y qui interimit y OtPamfi allaçui Ipfe fit y qui rapae
ailtiédit : ne. mt·», it , qtei fenientenm prefe·; , ar feniem eeademnat i fed ejut de que (uppfiriim fametur , Imnreiiiar . Sedem mede M quoque non ieu Oral , qua necem afferekat , fed peceatnm ipfum erat , quod C interime·
Oat , er (endemnahai .
i In codk« Cilloenfi eft, atfe, cuod erijm ma ni it ft» eft iibruii hallucinatio.
J Imaer’itariam Archclaui »oc»i le?em veru» teft«menturn, quori typu« eflet, & imago futur· novs legt». Sic
tc Petruot de Vtnci» in epiftoln fui» non fe-uel rme^lnerium hominem voceffis nan->uiu , feu tegatum obf«r««t
«Scite adverfui Manicbao», ut videtur ,

Jo. Chrvfoftomn» _ in

hunc T>. Pauli

Cangut» In Gloftarlo, quod ilium a quo miftui fuerat , reprafentat , fc ejua velut imaginem referte . Uritur &
hac loce tiagJii Monach, veru, interpre» >n difpuratione Theophili Epifcopi Alexandrini cum Simone Juuiocap.
« j. i.bi labbaia emapruanam requiem vo-at fepiime itliu» diei, m qua Deum, mundi creatione abfoluta , requiec .tic pagina fa.ra leftarur. Quare Archelaus m refpoufione ad Diodotum pt,>byierura infra cap. a>. tutu, eft in
demonftranJo , nou efle tcjicicnduiu vetua icftament jnt, quia tanquam fpecuium veram uoui» exprimit nor· legi*
inurinem.
4
Forie ue.'r ttt vivere .
j In CaGnenfi eft, eequie requinerit , fed ea leflio »obi« vifa eft uniu» , ejufdemque voci» «epetitio , nifi pa­
ties gratcifmu» Cr.
0 CaCnenfi» habet , ennifip.:r autem , CT irinfecut fed iejenium videtur, ,:c editum eft, Vel invifikilia anum
intrinyrut. Deu» enim ut Inquit D. Auguftinu» in lib. de grana Chrifti cap.
oon lege , aeque doctrina infi-nan’e tonnieiu», fed iut.rna , atque occulra mirabili , ac ineffabili potcftate operatur in cordibu» hominum ,
ucn folum ver» rcselatiunes, '
etiam bonas voluntates. Similia inculcat tum in cap. « j. ejufdem operis, tum
alibi 1'affim.
.· ♦
y Io Cafmenfi codice, uitienem fecerat retorqueiatu Sed ncccflâiia viü eft relativi articuli additio , ne fcnlua
ulla ex pane nutaret.

trij
ARCHELAI CUM MANETE.
nSd
lediâo legis, ex quo Mahdidhm tigù appella- A a dracone afHidi, ignis asterni penam fufape* a n n a'
tum eft. time omms hujus fermoais eft ratio, f meruerunt. Ilie igitur in terram decidens,Christi
Cum autem ~Vbrttu peccati di&a fit Pie*,
vi- WWW.
nec HSMM
ultra vimi
coeli ibgeuHlvus
regionibus ■■lll
admiffus
inter au·
bog
— J pro W·imp ), imcr
■’ ribus noftris breviter exponemus» Scriptum eft mines volutator » decipiens eo* > atque pcrftuk
, r,“ ■ * enim
—
Λ
„._
ta.
>
a
fibi
tranfgreflbres
,
fie
ufque
, £«« _M» it» «m eft ptfiUy ftd injvfUs,
tf non fndditit , M*p0/, 4Γ fcetiftir. Non ergo in hodiernum «dvsrferius eft mandatis Dei .
erat tunc lex litem pedita 'delinquentibus ante Sed non omnes lapfum ruine ejus Aequentur ,
Moyfeo, unde Λ Pharao ignorans virtutem pec­ Ero eo quod unicuique libertas arbitrii eft; ex
cati , delinquebat affligens injuftis oneribus fi­
oc enim & appellatus eft Diabolus, eo quod
lios Ifracl, divinitate negteda, non folum ipfe, tranfitum fecerit de ccekftibus, & quod in ter­
fed & omnes , qui cum eo erant. Verum ne ris mandato Dei obtreâator exi fleret . Quia
utar longiore circuitu , brevius dicam . Erant autem Deus fit . qui priqs mandatum dedit ,
quidam Ægypriorum admixti cum populo Moy- ipfe Dominus Jefus ait ad Diabolum , Fads
Je>
fi , cum ab eo regeretur populus in defertp ;
me Satana. Et fine dubio ire poft Deum
& cum Moyfes politus effet in monte, pro eo fèrvi eft. Et iterum quod ait ad cum, Demiut acciperet legem impatiens populus , * non B "tinam tiutm iteam adarahj,. ~& ipfi feti .fervier .
ille qui vere erat I (iraelita , fed qui ex Ægy- Quoniam «*rgo obtemperabant quidam homipnis fuerat admixtus , vitulum ubi conftituit num voluntatibus ipfius, audierunt a Salvatore :
Deum, fecundum priftinum morem , quo co­ lrtt ex patre Didola eftii , & defideria patrii jw * „
luerat fimulacra , in quo nec fcelerum pcenas veftri facere vntiit. Denique , cum faciant vo­
aliquando rependeret ; & ideo virtutem pec­ luntates ejus , audiunt , Generatio viperarum , Μλ"*· « '
cati fui penitus ignorabant; que cum regreffus ytu vaiij efteadit fagere ak tra ventxra < Facite
agnoviffec Moyfes , prxeepit eos gladiis truci­ erga fraflam dignam poenitentia . Ex hoc ergo
dari , ex quo initium fadum eft fentire eos pervide quanta vis fit hominem liberi effe ar­
virtutem peccati per legem Moyfi, & propte­ bitrii ; dicat tamen etiam ipfe, fi eft judicium
piorum, & impiorum Manes dixit, Eil judi­
rea Virtm peccati appellata eft lex.
XXXII. De eo vero , quod in Evangeiio cium. Archelaus dixit: Puto que * a nobis de
**’ feriptum eft, Ver de patre DiaMe efti< , & re­ Diabolo dida funt , non parum rationis , &
liqua, breviter dicimus, quia eft Diabolus iuo- pietatis obtinent . Habet enim & unaquaeque
perans in nobis, qui fui arbitrii poteftate tales creatura ordinem fuum , & alius quidem ordo
effe voluit. Deus enim omnia, qua;, fecit, bo-Ceft humaui generis, & alius animalium eft, tu­
sa valde fecit, liberi arbitrii fenium unicuique que alius Angelorum ; una vero , & fola in, «tenu
dedit, qua ratione etiam legem judicii poiuit. convertibilis
--- n j: :-* eft divina lublUnris
··- ----*- *” , fit
Peccuuc noftrum eft, ut autem non peccemus, iavifibilis, ficut & omnibus notum eft, fecun­
Dei donum eft, ex eo quod in noftro fit ar­ dum illud, quod feriptumeft : ’ Dominamnemo 7*«. ».
eft in
bitrio conftitutum peccare , vel non peccare ; vidit HiKjeMn , ntf wnrgesu/atr fitim ,
lient etiam tu fine dubio nofti , o Mane», fi firn Patrit. ‘ Relique ergo omnes creature vitamen congregans in unum difcipulos tuos * fibiles lint neccile eft , coslum , terra, marc ,
& eos commonens ne delinquant, aeve aliquid homines, Angeli, Archsngeli : Deus ver© cum
imulte gerant , judicii legem unufquifquc eo­ a nullo unquam vifiis fit , quid ei poteft ex _
rum poftit evadere. Er certe qui voluerint, ob- illis creaturis effe homoufion ? Unde & lingu­
fervant mandata, qui verocontempferint, fit in la quxque, fecundum ordinem fuum, propriam
perverfum declinaverint , fine dubio legem ju­ dicimus habere fubftantiam . Tu vero ex uno
dicii ferent . Ex hoc etiam Angelorum qui­ omne animal , quod movetur , fadum dicis ,
dam, mandato Dei non fubditi, voluntati ejus & fubftantiam a Qeo accepifl'e diçis funilcm ,
reftiterunt , & aliquis quidem de cxlo , tan-D& poffe eam peccare, atque ad judicium veni-

ANNO
CHRISTI

*

quam fulgur
' ‘
ignis , cecidit fuper terram , alii
vero in felicitate » hominum hliabus admixti ,
Canal. General. Tom. L
N

O

T

Æ

Z

re ; & eum non vis recipere fermonem dicen­
tem, Diabolum Angelum fuiffe , &. in prrva,
Ffff
rica
A

C

A

G

N

i.

» Nob pauca primitiva Ec.lefi» Patie» ex Jufaoruni Cementi» loquebantur, ut ex hi», qua in c*pi?e Cenuen·
M , (t »d Ί hei phili Alexan innl dilputationem cum Simone Judao c»p. » J- «dnotavuuu» , torlJ» »pp,ret . Huiu»
jeoerit etl»m eft, quod hic de Æjyptii» vituli aurei

conftruelor bu» ,

 adoritotibu*

tradit Atchelau» ,

nam

1. Bj tfii ( nemp· ALgyptil profely/i ) frerrint vitatum ,

//*/«tf :fil frarest y tt ii cufi furvi: , »z
ftccvnt . V/dr flid J.rlflvm ft £*»dl J* vrrj. 4. v»i
fji ((rituvt
rfi fili mi nfir/.
Ttll tui fvtd fTtftiyti·, fii tuvt Uryfr vf.rtarrvvt , ipf frtrn»t iiJvi·, e JhrrvHt Ifrvrl , ifi l'vnt DU t»J. Idcln» Dru< Sinüvt iftudlilvt dltU Mtyf , v«Ar , drj,evdrt
tvlv ttrrtifii fffnln ivv/ . Vide Salomonem Jarchi , in eundem Exodi locum verf. I. Aben Etta ibid, ver *».
A Abarbanellum ibid. ν*,ζ 11. At vel «x nud» C*cri Term leSkae , It et LXX. Interpretum vcrCone haor
Jtahinoram conjecturam valde ineitam, futilcinque elTe <Ιιί colligitur.
a Ita teftiluendam ccnfuimus depravati codici» Cafinenfis ieQioncm 1 in quo fic fcribitur , ύΤ η·ι··ΐι ve, CTrnifi cui» maluerit, (ttn^vvuii.
In Scemoth R»bb* P*{. 157· coL

3 En alter Archelai iocua , ex quo Id quod in prBcedanti capite <fe Hebraorutn opinioni boa a primirivar Ecctefis patribui interluni propugnari» Jixiuiu- , aperte confirmatur . Quod en.m uic de Anjelu mm Γ<ηη»«ί* coecumbentibu», tradit Archelaus iam ufque a Philonis Hebrari , 3r Joicphi temporibus Judaorum opinio eft , quam
etiam fequunxur Teriulliaius, juftinut , Clemens Alexandnhua, Athenagora», Mctnujiua» Cyprianus , LaAantius, ut late probat Fameliua in lertulliani Paradox^ 1. & revarjen: iu, in non» ad Irenoum eiuldem opinions»
a decl run Irb. 4· cap. 70. Horum rarrun Panum nonnulli bonos a mabs Anjeiis decepto», nonnulli malos Angelo»
cum hominum filiabus comuiixtos fuifle -redidere > fed utranque ou'iuouem communi calculo rajuiunt alu Pstisa,
A recentlorea onnes Saci» Scripture interpret»,, quorum cathalegum texere, cum res vui{»tiflim» Iit, praterimt-

rimus.
'4 In Cafmenii legitur contrario fentu, 1 vtth , quod tamen in hunc locum non quadrat.
5 Huuc locum iifdem verbi» laudat Irenaus *dv. Haref. lib. 3. cap. 11. licet alibi Vulgata vernouem fequarur
6 Archelaus hic veterum quorundam Patrum fenteatiani amplerlitur , qui folum Dautn Incorporeum
reliqua
vero creata omnia corporea ede putarunt , quod nempe loco creumteripra in fe ipin fub iftereot
Ircer noftri relàu, qui ctafla, & denfa corpora habemus , inccrpotec» dici putarent . i'ide Dionyfium Patavium tomo terno
heolojicorum do|mttum lib. I. cap. 1. & Icqq.j abi latxffimc < nunum Patrua, ea de r» fctncoii»» tapoMlt.

Ç

____ _u87

DISPUTATIO

1188

Λ,Ί N 0 ricatione dectdiffe , fit non effe ejufdem cum A dem donec homo non erat , neque ille appel- A N k cT
homicida,
neque cum
patre mendax ;c H *’5 ri
fubftatjttx. Interimere debes judicii · ra- labatur
' *
'
■
'
tione , ut quis noftrum fallat, apparear - Si poft hxc vero , cum faâus effet homo , jk
enim non poteft qui a Deo creatus eft Ange­ mendacio ejus fuiffet, & circumventione dece­
lus, in tranfgreffione decidere, quomodo poteft ptus, cum fefe inferuiffet corpori Serpentis fa·
pars Dei anima peccare? Si vero judicium ef­ pientioris omnium beftianim , tunc appellatus
fe dicis peccantium animarum , fic unius eas eft mendax, una cum patre fuo, 1*45& effefium
cum Deo dicis effe fubftantix , fic tamen cum eft non folum fuper ipfum mendacii maledide divina eas afferas effe natura, dicis nihilo­ dum, fed & fuper patrem ejus. Cum ergoferminus * Dei non fervare mandata , etiam fic pens recepiffet eum in lefe, & reccpiffet uniplurimum meus fermo > procedit, dicens pri­ verfum, tanquam pratgnans effectus eft, ingen­
mo Diabolum, eo quod mandatum non ferva- tis malitis fafcem portans, fic erat ficut puer­
verit , decidiffe ; non enim erai ex Dei fub­ pera, qux partu urgetur, volens evomere ma­
ftantia: decidit non tam ut Inderet humanum ligna (uggcftionis ejus ’ agitata . Primi enim
genus , fed Ut ab eo potius illuderetur dedit nuuuiii»
icicns icrpcns
hominis giuimm
gloriam gravuer
graviter ferens
ferpens,, mgrciingrefenim nobis potcftatem calcandi-fuper ferpen Bfijs Paradifum, fic conceptis in fe doloribus,
z“ — ’· tes , fic
“ fcorpiones , &
“■ omnem virtutem ini­ mendaces cœpit generare fermones, dc mortem
mici .
parere hominibus, qui a Deo fuerant figurati,
XXXIII. Judices dixerunt, Sufficienteroften- fic acceperant vitam. Verum non potuit torum
dit de origine Diaboli . Cum entm utraque fe mamieftum facere per ferpentem/ fed referpars confitetur futurum effe judicium , neceffa- vavit perfcâionem fuam , quam demonftrarer
rio liberi arbitrii unufquilque monftratur , * in Cain, a-quo generatus eft totus. Et per
quo evidenter oftenlo, nulli dubium eft, quod ferpentem quidem hypocrites , fic fallacias ad
unulquifque in quamcbnque elegerit partem , Evam demonftravitv per Cain vero homicidii
propria liliis fuerit arbitrii poteftate . Manes exordium dedit, inferens fe in primitias fru­
dixit; ' Si a Deo bonus, utaffens, mendacem gum, quas ille male diftribuit. Ex hoc homi­
elle dixifti Jrfum. Archelaus dixit, Confitere cida appellatus eft ab initio; mendax vero quo­
primo, quia vera fit ratio eorum , qux nunc niam fefellit, dicens, Eritii /Mfwaw Dii; eje-°”· ’·
adduximus, & tunc ollendam tibi patrem ejus. di funt enim poftea de Paradifo illi , quos
Manes dixit, Si mihi oftenderis patrem ejus Deos
. futuros
______ effe
__ ______
______ _.
o_ rprior
___
fallebat. _Efficitur
ergo
mendacem, & Deo horum nihil adfcnpieris ,Cpater ejus, qui eum in utero concepit , & getunc tibi de omnibus accommodabitur fides. nuit, atque in *lucem edidit
' ‘ fcrpens
'
; fecundus
Archelaas dixit : Omni ratione de Diabolo di­ vero Cain, qui per iniquitates conceptas, dolo­
ligenter expolita, & difpenfatione prolata, fi­ res, & parricidium peperit; interfeâio etenim
cut hominum viget lenius , etiam apud feip- iniquitatem, injuftitiam, atque impietatem pa­
fum poteft diligenter advertere , quis ifte fit riter perpetravit. Sed & quicunque eum fufei­
qui Diaboli appellatus eft pater . Sed cum te piunt, & faciunt eius defideria, fratres ejus ef­
tu Paraclitum efte dicas, plurimum tibi etiam
ficiuntur . Pater ejus perfeftus eft Pharao, pa­
ab humana dceft prudentia . Quoniam ergo ter ejus efficiuntur unuiqu.fque impiorum, pa­
prodidifti ignorantiam tuarr., dicam ego * quid ter ejus eftëftus eft Judas r quia concepit qui­
die fit pater Diaboli. Manes dixit , ' .... di­ dem eum, fed abortus eft ; non enim perfeco: & adjecit, omnis qui conditor eft, vel crea­ âum edidit partum , quia majorem peHonatn
tor aliquorum, pater eorum .... condiderit, aggreflus eft, per Jùdam, & ideo abortum fa­
appellatur. Archelaus dixit: Miror, quomodo âum effe dico ; quia tanquam fi mulier femen
ialtem hoc r<da ratione refpondens, nec cela­ viri concipiat, atque in fefc quotidianos acciveris lermonis hujus imelligenuam , vel natu-Dpiatprofeâus,
feifus, ita & Judas quotidie *· proficie­
ram . Audi jam ex hoc , quis fit pater ejus. bat in pejus, occafionibus fibi a maligno, qua­
Cum ex ccrlorum regno cccidulet , erat fuper fi feminibus, datis . Et primum quidem fuit
terras, intendens , dc inquirens cui fe poffet ei femen pecuniae cupiditas, incrementum vero
adjungere , quem ex conlorrio ini participem
furtum, furabatur enim ea , que mittebantur
quoque nequitix hue valeret etheere . Et qui- in loculum ; dolores vere^partus fuerunt * &
colloN

O

T

Z

A

C

A

G

N

I.

i Forte rttifttnt, ut (enim Gt nn debere Manerem judicium .d mit tere , cum ejur dogmata da homine , dc
Angelis ;udt.m advertentur . Ia grzco enim retro huius dtfputation» , ■ •••r»'» fortaffe feriptum erat , quod cum
occidere pariur a. auferre , it dc medio tollere tigmficet , priorem fenfum fecutua eft no* btia accuratae , dm
fatis elegant anti.juus interpret
1 Serici, & tonie ,ueni ia G:'monii omnino videtur poftulare, ut legatur , TM neu frrvtrt trtuudulu , lieat in
CaGoenfi codice deGr negativa porticula , n>G qu,s poiiu» legendum puter, Dri frrfruty vrl
Jrrear» mundutu ,
pro arbitrii LiLcet libertate.
, In CaGnenli, prutrdit .
4 In eodem codice legitur, y»a lidnitu’ rfienjr nuli/ dubium eft unufquiffue
fuawcanr^Me (Ιιμτίι p tri em petpriJ tfu< «•biS'Ti pr.el'utr. No» an refle Jocum hune emendaverimus videant Eruditi.
j Code* Calincnl a hic ira fe habet , f a Dtt Saaur , ut ar mendutem rfl~r d'tlfti }·!'·>’ · Abutebatur autem Ma­
nes , ut fuum de malo Deo dogrua ftatueret , Joannis Evangelii loco in cap. S. 5. St 44. in quo fic Pbcrifcos
redarguit Jelur, s·' ex pttre in fiiebele efthy C deftderin petrit ubi iultit
i ille btmicidu erUt »b initie,
t3 i»
·>· ,:etit , quit urn eft terit n' i» et -, ruw lepuitur furuluc/um , rr prrprr/s Irruitur , fv/a nrrnriua rft ,
Ό prfr r<u< . Quare hoc argu nsento Archelaum hic urget Manca· Si a Deo fol* promanant bona , ipfequa fam­
ine bonus efl , mendacem opor tet fuiffe Jefum , qui in Joannis Evangelio , Diaboli patret» noa modo mendacem
efle , led & mendacis Diaboli creatorem cxtitlfle dicit . Hinc autem patet nou improbandam efic cmcndatioMm
noftram, qua legimus, Ji λ D· ■· brnui, »l afferiis mrnrhiitm rjfe jix/jti JrÇuu·,
6 Forte, <jtr,r i>;· /ir,
r Lacuna irtae ‘c >/e impleri p otTe videntur, ü ita legamua, Mu uri rtirii, junt ditty CJ edjrrit, entnir, fjf,
frurr rrrum , ,;uu < i-tuidrril npfull 'ItlUt ,
5 In codice CaGnenii, ut
a
'
9 Forte, rej-r -ra . _
10 In cod. < aliücaü eft, frefinr ter inrfetut

1189

ARCHELAI CUM

MANETE.

1190

1' Η ΜΊ5 collocatio enat Pharifieis, ft pretii federate A credidimus dicenti , Mihi nutem foti dut » eft anno
C**J*T*conventio: abortu» eft vero , aoa partus , ia- fre/ie hm . ...................................
--------Qui prius quidem fuit perlccutor C
H «UT
*”*
queus mortis informis. Sed ft to, fi malignum EcclefieDei, fed rurfem manifeftatus ciloiw
'
ex te protuleris, ft ferias ejus ooocupifeentias, bus » quia aflêt fidelis Paraditi miniftcr ; per
genuifo eum, ft pater ejus «fle diceris; fi ve­ quem univerfis innotuit fingularis cjus demen­
ro pœnitentianj aufert» , ft abjeceris pondus , tia, quod dt ufque ad nos, qui aliquando fine
vehit parturies. Ut enim in ludis fcbolaribus . fee eramus , donorum ejus Largitio pervenit .
fi acceperit quis a magi Aro materiam, reliquum Quis enim noftrum fperare poterat perfccutocorpus orationis ex femetipfo generet, m pro­ rem Paulum , & inimicum Ecdefia , defeniocreet, eorum, que genuerit, conditor ipfe di­ rem ejus, ac tutorem futurum? Et non iolum
citur ; ita qui ex fumma malitia parum quid hoc, verum etiam &" magiftrum ,* Ecclefiarum
fermenti acceperit , pater , & genitor dicatur conditorem , & architeâorem . Poft hunc er­
necefle eft illius, qui ab'initio reftitit veritati. go , & poft eos, qui cum ipfo fuerant, ideft ,
Quod fimili modo provenire poteft etiam his , poft dHcipulos, nullum alium venire fecundum
qui virtuti ftudent; nam audivi fortiflimos vi­ . Icrtpturas fperandutu eft ; «it enim Dominus
ros dicere ad Deum , propter timorem tuum B nol
'e fus de Paradito, Quia & de meo acck ><·. >< ■<
* Dominum in mero concepimus , & dolui- piet . Vas ergo probabile elegit hunc virum ,
mus, & pepenmus fpiritum falutis; ita & qui­ quex miiit ad nos Paulum * m fpiritus influxit
cunque de timore maligni concipiunt , & pa- Sp·ritus , ft faut non fuper omnes homines
riunt fpiritum iniquitatis , ipfi patres ejus di­ Spiritus habitare poterat, nifi fuper eum , qui
cantur necefle eft ; filii enim dicuntur , dum de Maria Dei genitrice natu/ eft , ita & in
adhuc minifterio ejus parent, patres vero , qui nullqm· alium Spiritus Paraclitus venire pote­
ad perfeftionem maliiic pervenerunt. Ita nan- rat , nifi fuper Apoftolus , & fuper beatum
que & Dominus nofter ait ad Pharifeos , Vos Paulum. Vas enim eleilionn, inquit, mihi eft, λη , ,s
de patre Diabolo eftis , filios eos faciens illius , at portet nomen meum in con]pe fix Regum , #
donec adhuc conturbari videbantur , & cogita­ gentium. Ipfe quoque in prima epiftola fua po­
bant in cordibus fuis mala pro bonis advcrfum tuit, dicens , Secundam gratum , qua data' (ft 'f1!1 fiym1 ’
juftos. Ergo apud fe talia cogitantibus, trans­ mihi a Deo·, xf fim minifter Chrifti m gtntibui ,
latis in fe malignis eorum cogitationibus , Ju­ confierons Evangelium Dei . Veritatem duo tn
das malorum caput, & ad perfeâum perducens Chriftoy non mentior , teftimoniim mihi perhibeniniqua contilia, effeilus eft fceleris pater , >m Cte confcientia mea in Spiritu Sauito. Et rurium J‘
manitatis luat prrmio ab eis triginta argenteis ait. Afca enim audeo quidquam loqui eorum. qua
?··· «r »7. honoratus ; lotus enim In eum poft buccellam per me non effrett Chriftus verbo, & fatln . Ego
panis ingreffus eflcDiabolus . Sed ut diximus , enim fum ♦ novffimui omnium Apoftolorum , qui
poftquam uterus mtumuit, & dolorum tempus non jum dig nui vocari Apoftolus . Gratia 'autem t
advenit , abortum fafcem inique conceptionis Dei fum id quod fum . Et eos qui experimen­
cftudit , ft ideo nec perfefte pater appellaba­ tum quzrcbanr ejus , qui tn eo loquebatur
tur , nili eo tantum tempore , quo conceptus Chriftus, vult propterea habere , quia eflet in
ebatur in utero , poflea vero quam confu
ipfo Paraclitus , cuius muneris gratiam confegit ad laqueum, non integrum videtur edidifle cutus, ft t magnifico honore ditatus ait , Pro
partum, quia pcenitentia tubfecuta eft.
quo ter Dominum rogavi , ut dtfcederet a rne : c
».
XXXIV. Ignorare vos non arbitror , quo­ C dixit mihi , fxficit tibi gratia mea ; nam *“
niam Pater unum quidem fit nomen , diverfos virtue tu infirmitate perficitur . Rurfum , quia
tamen habet intellectus ; alius enim pater di­ vere ipfe fit Paraclitus, qui erat in Paulo , ait
citur eorum , quos naturaliter genuerit , filio­ Dominus nofter Jeius Chriftus in Evangelio ,
rum ; alius
C
vero eorum quos tantummodo enu-DSi diligitit me , mandata meo fervate . Et tgoT*» »♦ k·
trierit ; nonnulli
anatis Patrem meum. & altum Paraclitxm da­
" vero temporis , atque rogabo
privilegio ; unde ft Dominus nofter Jefu» plu­ bit vobis . In quo oftendit etiam fciplum Parimos patres habere dicitur, nani & t>avid pa­ raclitum , cum dicit alium . Unde credentes
ter ejus appellatus eft, ft Jofeph pater ejus pu­ Paulo , audivimus eum dicentem , Aut expert ·■ t” ·ι· »·
tatus eft , cum nullus horum pater ejus fuerit mantum quaritis ejus, qui in me loquitur Cbriveritate nature. Nam David parer eius dicitur ftus. tc norum fimilia , de quibus fiiperius di­
«tatis , ac temporis privilegio ; Jofeph vero le­ ximus ; unde ft tanquam fidelibus nobis lue re­
ge nutriendi; iolus autem Deus Pater «jus na­ di bus fui» confignat teftamentum , fua ad Co­
tura eft, qui omnia per verbum fuum veloci­ rinthios epiftoU , relut pater dicens , Tradidi *' c,r '>■ ’·
ter nobis manifeftare dignatus eft. Nec in ali­ enim vobis in primis quod tT accepi, quia Chriquo remoratus Dominus nofter Jefu» , * intra ftau mortuus aft pro peccati/ noftrit fetuudum feriunius anni fpatium languentium multitudines ptxras ,
quia fepultus eft , & quia refurrereddidit fanitati , mortuos luci ; qui verbi fui xit tertia die fecundum feripturas , & quia ap­
poteftate univerfa amplexus eft, in quo tandem paruit Cepba
_.r„ , deinde
____ undecim
______ Apoflohs , pofteo
r.,„
remoratus eft , ut in Paradito mittendo tan- E ampliae quam quingenti/ frambut * de femel
diu eum remoratum credamus . Qy;n potius , ex quibui plurimi adbuc manent ufque nunc ; qui­
'
. Poftea ml'm vi:m
ut luperius diftum eft, adfuit ftatim plurimum dam ax tern tf dormierunt
diffulus in Paulum , cujus etiam teftimonio efl Jacobo ; deinde omnibus Apoftolii ; r.oviljme
Concil- General. Tom. I.
Ffff 2 extern
N Ο Ί

Æ.

ZACAGNl.

s Forte v
» U> codice
>nirr . SeJ unum annum Cbi.fti pr*dl-*-ioni , i: tnirtcuUi videtur adfcrlbere Archelaus
aliis iut^ul» Patribus, qusr· legendum, iui-Λ. Vide inire cap. 49.
3 Locus corruptu». Forte, lu SfJriiu /«Jtux't fp>>Zr·. , &«.
4 Melius Vulisrs , «/»/«»>. pse enim
d
5 h ood. Caun. efl,
Orc
. Sed legendum ceuGi
• Forte, in pruri· Volga r» , fimrl.

cum

____ li9i
DISPUTATIO
itpa
?. **tom omnium. (anqnam abortivo, vifus eft & A Sed «
* Spin
Spiritus
Evangelifta Mattium·
diliaen-­ ΤΠΠΠΓ
nu Evangelifta
Mattiunia diligen
‘awii: Ego enim fnm novjffimus omnium Apoflo- ter
— fignificavi
r.—
rx—noftri
—λ.: Jefu
,_r Chrifti
r-L.« ferr. CHniiii
«-u.i«Tt
t Domini
loram ■ Sive ergo ege , five illi ita annuntiavi­ monera, Fïdr*» er f«i/ t-a/ feducat, multi
j.
mus. Et rurfutn tradens heredibus eam, quam www i» mww me·, die··*·/, ^o/mn Cbn- * ·,
C„
'· ipfe hereditatem promeruit , dicit , Timeo na­ fins : & multos Jeducfnt.
/ ·*μμ aÜrnsit
tem ne forte , ficut ferpen< feduxtt Evam aftu- vobis dixerit, ecce hic efi Cbriftus, eut tccc thi ;
tia fua , ita ‘ corrumpantur fenfrts veftn , iT nolito credere. Exurgent emm falfi Chrifti, * <JT
txcidaat a fimplicitate, C cnftitate, yta in Chri- falfi Apoftoli, Ô* faîfi propbeta, & dabuat ftgna
fto eft. Si enim, it, fxi venit , aliam Cbrtftam aqu, & prtdigù » tte *f *» ernwxw udacaer,
prodicat, qnem non pradicavimxs ; nat fpiritxm ft poteft fieri, eham eleflos. Eoce prudsxs vobis.
aliam acceperitis, qaem non accepift.i; axt altxd Si Axerin* vaiû, ecce in deferte eft: nolite exi­
Evehebam, qnod non accepiftis ; bene pateremi­ re . Si dixerint vobis, i» penetralibus j nolile cre­
ni . Pate enim , fua ntbil minas feci vobis a dere. Et poft ifta omnia mandata , ifte nee fiotten f Aooftolt
atteris
Apoftolis.
gnum quidem aliquod , aut prodigium ullum

Λί

■.

XXXv. Hs
XXXV.
Hec autem dixit, oftendens omnes oftendcns, neque affinitatem aliquam habens ;
reliquos, qui venerint, falfos Apoftolos , dolo-Bled ne in numero quidem diicipulorum pofilos operario» , transfigurantes fe in Apoftolos tus , neque dcfunfto noftro obtecutur, cu^us
Chrifti Et aaw mirum; ipfe enim Satanas trans- hxreditate- gaudemus
—J--------: cum
---- neque
--- - ei languenti
figurat fe, * velut Angelum lacis. Quid ergo ma­ adftiterit, non teftis extiterit teftamenti, imo
gnum, fi Ct mimftri ejus transfigurentur tn mi- potius cum ne in notitiam quidem venerit eo­
ntftros juftiiia: quorum fixit erit fecundum opera rum , qui obfecuti funt ggrotanti ; poftrcmo
eorum t Indicat autem quales eflent, & a opi­ cum nullius prorfus decipiat teftimonium , Pa·
bus circumveniebantur. Volentibus autem Ca­ raclitum fe efle vult credi ; cum etiam & ii
latis ab Evangelio transferri ait , Miror quod figna , & prodigia faceres , falfttm Chriftum ,
fic tam cito transferimini ab to , qui vocavit^ & filium Prophetam te reputari oporteret fe­
t>os, in aliud Evangeiixm , quod non eft aliud : cundum fcripturas , & ideo convenit nos cau­
mfi funt qui vos conturbant, & volunt 1*
9IIaverte­ tius agere iecundum quod Beatus Apoftolus
re vos ab Evat^eho Chrifti . Sed etiam fi net monet, dicens in epiflola * quam Coloflenfibus
ipfi , aut Angelus de coelo vobis annuntiaverit , Icripfil, Permanete tn fide fundati , & radicati

eu·/.

»· *’·
prxterquamquod traditum eft vobis, aaatbema
fitimmobiles
.
ab fpo Evangelti , quod ‘· audnu- ---- tT
·· Et rurium ait , Mihi infimo omnium ♦ Apoftolo- c utut, quod pradkatum eft m omni creetur*, f«r
’ rum data eft gratia bac . £fix exim deerant tri­ fub calo eft , Et rurium , Sicut ergo acctpiftss tbu. >.s
bulat tonum Cbrifli , in carae mea adimpleo . Et Cbriftum Jtfttm Dominum , ·· in tpfo ambulate
’*· in alio rurium loco profitetur, quia fuper cate* radicati , & fondait, fuper ipfum cmfirmati
ros Cbnfti mmifter , tanquam fi poftea omnino fide , ficati doili ejlis , abundantes tn gratiarum
non fit alius expeftandus ; jubet enim neque eÛiede . Fidite ne jwrr vos ·· expehiet per pbiloAngelum de carlo tufeipi . Et quomodo · de fopbusm , & snaxem fedxOienem , fecundum ele­
Perfida venientem Manem, & dicentem fe efle menta mandi , & nox ftcuxdum Cbrfieem , qutx
Paraditutn, nos efle credimus ’ Ita emm agno- in ipfo habitat omau plenitudo Deitatis. Quibus
fco ex hoc , quod unus ifte fit ex illis , qui omnibus ita diligenter expolitis , Beatus Apo­
transformantur , de quibus manifefte vobis in­ ftolus, velut pater filiis , addit tanquam (igni­
dicavit Vas cleftioms Apoftolus Paulus dicens, culum quoddam teftamenti dicens , Certamen >· r'· * ’
* Quia in novifimis temperi but recedent quidam U bonam certavi , circum cucurri , fidem fitrvavi .
fide , attendentes fpirittbuc fedu&oribus , tJ do- De cetero repofita eft miht jaftitia corona, quam
iirinis damomorum , in brpocrfi mendacia * lo- reddet
_ _______
_____
mihi Dominae _in
illa, diejjuflus judex; aea
quintet, cauteriatam habentes confctcntiam , pro-Dfolum putem mihi, fed tt omnibus , qeti dUeguat
bibentium nubere, abftmere fe a cibis, quos Deus adventum ejus,
creavit r ad percipiendum cum gratiarum aiiione
..........................
XXXVI. Nullum ex nobis, oManes, *»G·fidei.bus, & bis qui cognoverunt veritatem ; quo­ laiam facies, uec*na nos transféré* a fideChri­
niam omnis creatura Dei bona eft, Ô* nihil abji­ fti ; etiam fi figna, A prodigia facias, etiam fi
ciendum , ruod cum gratiarum aDione percipitur. mortuos fuicites, etiam fi imaginem nobis Pau­
li
NOTÆ

ZACACN1.

i In Cifinenfi , ctrrwapxitittr feafuj vrftrl · fimplSeilat». SaJ eoi SX Valgtta thppl<vimui.
I Its fit CypriSBUj hsu3 procul xb initio lihn dc uniiat· EccUt·/, ec C in ansco textu effet «f , fed Vulga·
ts, 8t lertuUisnus pluribus in locii Ierunt ifi Anjftum lunt.
j Melio» Vubtsrs, sdftipulsntibus Cyprisno , Atnbrofio, Hieronyme , ts Augaftino, ciawrterr ioaotflSleaeCbet*
fi , licet Tertullisnus «de. Marciun. i(o. 4. cap. 5. perorrler» lejiffc videatur .
* Gre.-è eft. ·,«·» SuaSltr·»', ut habet Vulgata.
, In Call nenti corruptu» eft hic locus, habet anim dr PrrfJa oenieaiom moml i teA legendum, Nam»·, vel
ir.cJa C? .
0 Iu Vulpats juxta gr^cutu sextum eft, ItqmnliUm , haieotiuat , prohshauUas» . Aut igitur hk codeur «Mdo
legendum, aut corrigendum, frtMraicr. Sed hanc teAionem snliçua etiam apud TertuUiatium vetfio improbat ,
qu X Vulrsut hac in parte limitis eft.
j lo Calineuti eft, ad prrfinvtUum . Sed Vulgata leilioneui Cbbfti tuere fatius vifum eft,
s Vc>ba lila , & fxlf .s^f^s , «b interprete Archelai videntur «djunâa , explicationis caufa i tum mc 1«
graci', nec in Vuli;ara, nec apud Cyprianum aBofque Patre, leguntur.
9 Vocem, .,»·», nos addidimus, ita fenfu pofcente. Aut forte , firifia, legendum.
>0 In Vidgata,
.
ti Ι·ιι Vulgata « m c. dire autem Cafinenfi legitur, r»
·
...
,
.
·,> r
II Cahnenus codex , fxftlirt, er pr», Cyprian, imtio bbri de Bono Padeatis habet %
F*
£i«<e eft
. quod verbum Vulgato
, & TanblL dc Prai^ip. c, 7.
» iaterpretatur.
1; lo eoJem Cudlce corruptiÆme legitur, Vsdtovr faiei vitii, » arfrat feras. Nes modica mutatione locum
hunc reftitueic conati fumus.

m

ι>9)

ARCHELAI CUM MANETE.
1194
» anathema es fetana , prv-Abres . Judices dixerunt ; Sicut ex te comperi "aWo"
’Λ fcriptum eft esim de
te , praemoniti, a.
& pi®,. mus, tanquam ApoftoloPaulo dicente, inluper CH R1 $Ί f
a. M

'

ftruâi fum» · S*nfti* Scnpturis . Vu es An- etiam abEvangelio preferibente ’ nulli aliixque
>,r'
tichrifti, ftc neque bonum v*s , fed iordidum , in pofterum praebetur iogreflus ad prrdicandum,
& indignum, quod die, ficut aliquis hftfbanis, vel docendum, vel ad evangelizandum, velprovel tyrannus , cum in eos , qui fub · legum fiherandum m hac vita duntaxat , nifi torte
juftitia degunt, conatur irruere, premifit prius
alius Propbeta habeatur , aut falfus Chriftus
tamquam morti deftinamm , ad explorandum Unde cum dixeris in Paulo fuifle Parachtum,
quanta, A qualis fit legitimi Regts virtus , ac & ipfiim omnia confignafle, quare dixit, Σχ
populi : ipfe emm , inopinatus irruere perti­ pxrte ftintx/, & ex perte pnpbetxnuti ; eunt ex- *· c* »r imuit, >ed neque alium ex neceflariis viris mit­ tent vexerit, qaad perfeitxiet tf, id qued ex per­
tere ullum aufus eft , ne quid pateretur ad- te eft deftrxetter ? Qjiem alium expcâans, hoc
verfi . Talem tc nobis , fub bono, Cc fanfto dixit? Quod fi ipte confitetur expeftare fe ali­
Rege pofitis, velut morti drftinanim , Rex quem perteftum ; & fi ventre aliquem neccfle
tuus prsmifit Antichriftus . Et hac quidem _ eft
. . , oftende
__
____
nobis__________
de quo dicat_________
? ne forte in
non inexplorata proloquor; led ex eo quodBhunc videatur ifte fermorecurrere, aut in eum
nullam te video tacere virtutem ,· ita de tefcn qui mifit
"" illum
"
, Satan am , ficut tu dicis . Si
tio · ilium enim , & in Angelum lucis trans­ enim confiteris venturum efle, quod perfeâum
formandum, & miniftros ejus tales adventuros eft, non poteft efleSatanas; fi autemSatanam
prenofeimus , & figna , & prodigia fafturos, expedas, non ;x>tett efle perfectum.
ita ut, fi poflibile fit, etiam defti fedmantur
XXXVU· Archelaus dixit : Quoniam non
Quimcrgo es tu , qui neque neccffarium ali­ fine Deo difta funt , qux a Beato Paulo pro­
quem locum forütus es a patre tuo Svtana ? lata funt, certum eft, quod Dominum noftrum
Nam quem mortuum iukuas, quod profluvium Ictum Chriftum dixerit expcftandum efle per
languinis fiftis , > quos luto ceci oculos iliini- feftum, qui folu» parrem novit , & cui volue
tos videte facirQuandoexunentetn turbam paucis nt revelare , ficut pofliun ex verbis ipfius depanibus reficis * Ubi fiiper aquas incedis , aut monftrare . Sed quia cum venerit quod perfe­
quis te vidit cx his , qui in Hierufalcm habi­ ctum eft, deftruetur id qiibd ex parte eft ;
tant f Perla barbare , non Grrcorum linguae, ifte vero iefc afleverat effie perfeftum , quid
non Xgypttonun, non Romanorum , non ul­ deflruxit ofiendat : quod enim deftruerur, ignolius alterius linguae feientiam habere poluifti ; Crantia eft, quae in nobiseft. Dicat igjtur, quid
• fed Chaldaeorum folum, que ne tn numerum dcftru<it > quid <n notitiam protulit ? Sed quid
quidem aliquem ducitur ; nulhim alium toquen- facere poteft, faciat, ut credi ei poflit ? Sermo
tem audire potes . Non ita Spiritus Sandus , vero ifte quantam habeat virtutem, fi potuerit
abfit hoc malum , fed omnibus dividit , & diligenter intelligi , ita demum credi poterit
omnia linguarum genera novit , & aghofcir hts, qux a me fuerint aliena. Igitur in prima
univerla , & omnibus omnia efficitur , ita ut ad Corinthios epiftola hxc dicit Paulus de per­
eum etiam cordis cogitata non lateant . Qild fecto, qui venturus eft, Sive Prefbetie deftrumenim dicit Scriptura ’ quia unulquifque propria txr , Jive Intgxe ceffefatt, five Jcientie deftrxefua lingua audiebat per Parachtum Spiritum tur ; ex perte emm fcmtxt, & ex perte propheloquences Aoollotot’ Sed quid amplius f dica­ temxt . Cient extern venerit qnod perfeflum ejl ,
bo > Barba lare idos Mithrx , dc collufor, fo- id qxod ex peerte eft , deftrxetxr . Vide ergo
lera tantum coles Mithram * locorum myfti- quantam in iefe habeat virtutem , quod perfecorunt illuminatorem, ut opinaris, deconfeium, ftum eft , & cujus fit ordinis ifta perfectio.
hoc eft quod apud cos ludes, & tanquam ele- Dicat autem tfte auam deftruxerit prophetiam
pant mimus pciages myfteria, Verum quid egoDjudasorum, ac Hcbrxonim, · feu linguas cefJurc indignanter accipio ? Nonne oportet te fare fecit Grxcorum , put eorum , qui idola
multiplicari tanquam Zizania , ufqucquo ille colunt , vel qu® alia dogmata deflruxit , Va­
tpfe magnus pater tuus adveniat, fufeitans mor­ lentiniani , aut Manionis , aut Tatiam, aut
tuos , pene ufque ad gehennam omnes perfe- Sabcllri exterorumque qui propriam fibimetipfis
quens , qui fibi· obtemperare noluerint, pluri­ icientiam compofiierunt. Quem horum deftnimos deterrens arroganti® metu , quo eft ipfe xtt dicat , aut quando deft ruet , quafi perfecircumdatus , aliis adhibens minas , vultus fui ftus’ Inducias fortaffis aliquas quxrit ? » Non
converfionc , & ciitumduftione ludificans, fed plane , non tam obfcurc , & ignobiliter adve­
ultra non proficiet ; infipientia enun ejus om- niet ille, qui perfedus eft , idert, Jefus Chri­
mbits pervulgata erit, ficut Jamnes , dc Mam- ftus Dominus nofter. Sed ficut Rex adveniens
’
ad
N O T Æ

Z A C A G' N

I.

1 Et hic mir» depri.itui eft idem eode», ia quo leglcar,
tjfef eux .· Aa reûc no» etucadeve.-i aiut.
doAoniat efto iudicium . Vide etiam sa curri£ei>dam fit i jtxerifme tt tf •txrettxiiti
S Vide *t», grjew,, ·
j ία Cefinenfi, tnèd Ittlt.
« Ch*Ld«oru>n fi^uldem linfacm Syriae» diafeânm effê tradit Abulfarigim |n Hiftori* Dynaftiirum pag. u
5 Ita u« codice Cafinenfi , quod tamen nonnulli fartiffc etncndandunrputarenr hoc paito,
etufliit, Jte»^ f
txeitre. Sed fieri ^pdteft , ut verbo ittxr· niu» fit rudis inlet rte, pro contendere, dicam trabei» , teldicaem efle.
6 Quat fequuntur noftri» canfefturit emendavimus, nam in Cafineoti codice hic miré no rupto icribitur,
wjt/ec/OTWM lUxtUtmttrtut. Moi, ap«d mu ixtii». Et infra, advea/a» r' ftifciltxr mtnetr > pt*f
<·4 itbtttmt »*Mr SM/ïywwr , ynl jf M eaiemperar» xtlxerit , pZa./avaz Jnrrrtxr ttrrtfttu/x mrt» . S-.J1 e.:
, eJtti
Mittat valtttr fa
ttriatadatlt /etiifiial . StJ tfe. Mane» autem tanquam
<MrrKr« facerdo» tradocitur, quia Colam venerebaatar MaaUhai, ut alibi « ftendo.
7 ‘n ^»Jn*nfi «Λ, fati aJie etftt paPmutr, quem cum editum eft terendum ccnCui.
S In, Cafinenfi eft, j'rd, prava leâio.
j C.od. Cafin., N«« ptene »«/«. Sed onaUGu «b ofeitante librar.o lixolai ceuCm , qu» vocalibus Cuperpofic»
confonantes defi^nareot

1 *P5
_A

'

DISPUTA

a

IO

*6
11

»'«Λ
**
fuam, prxmittit primo · Protedores A cut ergo aliquis Regi fuo adventanti, omnes, - .........
“
fuos, figni, dracones, labaros, duces, Princi
­ qui fub cura fua funt, ftudet obedientes , pa- <^hrFsti
pes , Prxfcrtos , fie univerfa continuo commo­ ratos, & charas, hilareique oftendere , ac de*1
ventur, aliis vero metuentibus, aliis vero gau­ votos, fed etiam innocentes, ac bonis omni­
dentibus pro expeâatione Regis; ita & Domi­ bus abundantes, et ipfe laudem coafiequatur a
nus meus Jefus , qui eft vere perfefttw , adve­ Rege, & majore ab eo honore dignus habea­
niens pnemittit in primo gloriam fuam, incon­ tur , tanquam bene gubernata, qux fibi efl
taminati, atque immaculati regni prxdicatores commiffa, provincia. Ita & Beatus Paulus di­
facratos , & tunc univerfa creatura commove­ cit ad nos,, Ut fitis velat luminaria in hoc noun-iha
bitur , & conturbabitur, fuppheans, atque ob- do verbum vite continentet ad floriam ipfius in
fecrans, ufquequo eam a fervitute liberet. Hu­ diem Chrifti. Scilicet quod Dominus nofter Je­
manum vero genus metuat neccfle eft , > & fus Chriftus veniens , videat profecifle do&riquamplurimym conturbetur, pro eo quod mul­ nam ejus in nobis, & quia non in vacuum cu­
ta deliâa commi ferit ; Soli vero jufti laetabun­ currit , nec in vacuum laboravit, retribuat ei
tur , expeftantes , qux fibi promifla funt, nec debitam coronam. Et rurfus quoque in eadem
ultra mundanarum rerum fubftantia permane- ®' epiftola commonet nos , ne terrena fapiamus ,
bit, omnia deftruentur , five jrophetix, five fed convcrfatiooem noftram debere efle in cr­
horum libri , five lingua totius generis ceffa- ûs; unde & Salvatorem expedamus Dominum au.
bunt, eo quod ultra non egeant folliciti efle noftrum Jefum Chriftum . Bt quoniam nobis
homines, ÔC cogitare de his qux ad vitam n©· non eft tutum fcire ultimam diem ', defignavit
ceflaria funt ; live fcientia quorumcunque do- in epiftola , quam fcribit ad Thcffaloniceniès ,
ûorum etiam ipfa dcftruetur: nihil enim ho­ De temporibus autem , Ô" momentis , Fratres , ..r
»/
*
rum fufferre poterit magni illius Regis adven­ non habetis opus , ut aliquid vobis feribam·, ipfi
tum. Sicut enim parva fcintilla ad iplendorem enim diligenter fcitis , quia dies Domini, ficut
lôlis admota aflumitur, illico non apparet ; ita fur in nofle, ita veniet. Et quomodo nunc àduniverfa creatura , omnis prophetia , eunda ftat ifte perfuadens , & rogans unumquemque
fcientia , univerfie lingux, ficut fuperius dixi­ Manichxtmi effici , & circumvenit, & ingredi­
mus , deftruentur . Sed quia cctleftis Regis tur domor, decipere quxrens animas oneratas
Sed nos non ita fentimus,...
quin popraticntiam paucis verbis, & fragilibus , & val- peccatis?
, .
de infirmis exponere non valet humana natu- c tins res iftas proferamus in medium, & confie­
, rd perfeftum Paraclitum. Vi­
ra, ut fortaffe Sanftorum debeat efle., & val- ramus, fi
" placet
’
de dignorum de ipfo aliquid enarrare ; tamen detis eoWïfc, quia interdum pernitet , interdum
necemtatis caufa , ifta me fufficit protulifle , interrogat , nonnunquam deprecatur. Sed ferihujus importunitate compulfum , ut iftum vo­ ptum eft in Evangelio Salvatoris rtoftri, quia
bt illi, qui a finiftris Regis adfiftunt, dicent ,
bis qualis effet oftenderent.
XXXVIII. Et ego qutdem beatifico Marcio- Domine quando te vidimus exorientem, «ut fitien- Mttt
nem , & * Valentinianum , ac Bafilidem , alioi- tem, aut nudum, aut peregrinum, aut J in carnon minifiravimus tibi ? rogantes ut
que haereticos , ♦ (ic ut iftius comparatione , tere ,
qui veluf intellcélu aliquo uli funt, qui viden­ fibi indulgeret ; fed quid illis refpondit juftus
tur fibi omnem Scripturam polfc inielbgere, ‘judex Rex? Difcedite a me in ignem aternum u.
& ita · fe dudorrs (latuerunt iis, qui ie audi­ operarii iniquitatis . Abiecit eos in xternua»
*
nc
te voluiffent ; nullus tamen ipforum aufus eft ignem, cum dii rogare non ceflent . Vide
Deum fe prxdicare , »cl Chrithim, vel Para- quid fit perfefli Regis adventus ? non talem
tu ------afferis rperfe&ionem
fi rpoft
cbiurn, ficut ille, qui aliquando quidem de fe- Qualem
------- —
-----------------. Quod „
_.
\ um expedandus
.
’
" magnus
„
"'.s 1
culis difputat, aliquando de fole quomodo fa- Djpf
eft
Judicii dies
utique
eft. ~
Quod fi in­
fta lint, tanquam maior i ple fit eurum: omnis multo
'
’
'hic illo inferior
*"
enim qui de aliquo exponit , quomodo failus ferior erit, perfidus non erit. Si perfidus non
fit , maiorem fe & antiquiorem oftendit efle , erit, non de ipfo dicit Apoftolus. Quod fi non ■
Îiuam eft ille, de quo dicit. Quis autem & de de ipfo dicit Apoftolus, iftum antem de fe «fi­
ubllanria Dei dicere audeat , nifi forte folus dum efle mentitur , pseudopropheta utique jn·
*
Dominus noller Jctus Qbriftus ? Qux quidem dicandus eft . Sed & multa alia horam flmili
ego non ex meis verbis adftruo , led Scriptu­ dici poffunt , qux fi omnia perfequi velimus,
re , que nos edocuit , auâoritate confirmo ; nullum nobis tempus ad omnia explenda fufquoniam quidem & Apoflolus dicit ad nos , ficiet. Unde abundare exiftimavide multis pau­
» »i yt fitis ficut lummaria >« boc inundo , verAvav ca dixiffe , reliauas partes tradatus hujua exevita continente < nd gloriam meam in diem Chri­ qui volentibus derelinquens.
XXXIX. His auditis dederant gloriam Deo
fti , quoniam non ta vacuum cucurri, nec in va­
cuum laboravi . Intclligerc debemur-, qux fit unmenfam , & ipfo dignam ; Archelaum vero
vis , & ratio termonis hujus ; verbum enim multis honoribus affixerunt . Tunc Marcellus
Ducis obtinet locum, ♦ opera vero Regis. Si- affurgens, & * ftolas exuens, circumdatArche-

laum,

I
N
•

O

T

Æ.

Z

A

C

A

G

N

I.

De his lue poft Gothplredum Ducan»ius in Gloftario.

a In rod Cahner.fi > Cf <«"· p.urSmu"·
·
« Ve)entin’Bi>'=n> v >.ar,>quem »lii Velcnnnutn n minent , celebrem Apofloltrorum temporum harefarclum.
j In 10J.
tll , a.vr miut
t ie1 legendum, pc ui
c»mpart!iaHt. Archelaue enim beeioe Ierit Marcloncm, ahofque heretico», non quod ita de illit ientieudum fit; fed quod Mancti ialeniflimo com­
parili, minue et trace deprehendantur .
, Celinen. >i* IMIcui
. q-i.
6 Cur hac tum ptrcedentibu» non concreant , vide preferionem noftram in Archelao .

Senfue autem efle vide­

tur . i'olius Regie, per feti i, videlicet illius
qui expcâatur , opus efle t hctmnuni ignora nrum , ut antea dixit
penitus de ft ruer c > quod non prefturrat Mine».
«
7 Ita Vulgata justa grecutu textum-, Cyprianus i.b. de Opere & Eletmofynis , *!ii;ue . Cafineafis tamen n*~
bei j
.
S Forte, /λλ»ι.

t

ij.

»».

____ »77

ARCHELAI CUM

MANETE.

1198

À ars τι if*?”.*. *ίΦ*£.°Γαι1*3 eu® k&nu araph&tur, A Sed & pauca qusedam, qux retinere poffum ex anno
* r TI
inhitret. Tone vero infantes, qui forte con­ »i» , qux ab eo dicta funt, feribo tibi, icicns CHR isti
venerant, primi in Manem pellere, ac · fuge­ quia ex iis etiam reliqua intelliges. Nofti quia
re ceperant, quos turba reliqua infecuta, con­ rttorem hunc habent, qui dogma aliquod alcitavit fe ad eftugiendura Manem . Quod cum ferere volunt, ut quxeunque voluerint de i ripervidiffet Archelaus , elevata in modum tubx pturis aflümere , hxc propenfuu fui intelligeuvoce fua, multitudinem cupiens cohibere, ait: tia depravent. Sed hoc'przveniens Apoftohcus
ceffate, Fratres, diieâi, ne forte rei fanguinis denotat Termo dicens , Si quii vobis annuntia^ 0ΛιΛΙ ..1.
inveniamur in die judicii ; feriptuffi eft enim 'writ prater quod accepifiii , anathema fit . Ita·
». c»r n.«>· de talibus, quia Oportet & harefee effe inter :[ue poll hxc, quae feraci ab Apoftolis tradita
vei, ut oui probati funt, mamfefii fiant inter
unt, ultra non ooortet qui equam aliud fufeivos . Et his diûis , icdatr funt rurbx . Quo­ pere difcipulum Chrifti . Verum ne lermonem
niam vero placuit Marcello difputationetu hanc longius protraham, ad propofitum redeo. Le­
excipi atque deferibi, contradicere non potui , gem Moyfi , ut breviter dicam , dicebat hic
conhfus de benignitate legentium , quod ve-, uon efte
effe Dei bonij
boni, led
fed maligni Principis
Pi
, nec
niam dabunt, fi quid imperitum, aut rufticutn β habere eam quicqnam
cognationi
, ’ ,
„
ii ad novam
Tonabit oratio; hoc enim tantum eft, quod ftu- legem
'
— ·-· ; fed
- · effe
- contrariam, <5t inimi­
Chrifti
demus, ut rei geftx cognitio ftudiofum quem­ cam, alteram alteri obfifteatem. Ego audiens,
que non lateat. Tunc ergo, cum effugiflet Ma­ dicebam eis Termonem Evangdicum , quomo­
nes, nufquam comparoir. Turbo vero minifter do, dixit Dominus nofter Jefus Chriftus, Àon
· ·
Archelao traditur a Marcello, quem cumDia- veni folvere legem, fed adimplere. Ille vero ait,
. conum Archelaus ordinaret, in Marcelli con­ nequaquam eum hunc dixiffe Termonem ; cum
tubernio perfeveravit. Manes autem fugiens ad­ enimipfaminveniamuseurn refol viffe legem, neventi ad quendam vicum longe ab urbe pofi- ceffe eft nos hoc potiusintelligere, quod fecit.
tum , qui appellabatur 'Diodori . Erat aurem Deinde erepit dicere plurima ex lege, mul
Presbyter loci illius nomine, & ipfe * Diodo­ ta etiam ex Evangelio , & Apoftolo Paulo ,
rus , quietus , & mitis , fidei , ac famx bonae qux Tibi videntur çfle contraria , qux etiam
valde, dc cum quadam die Manes, congregata cum fiducia dicens , rtihil pertimeicit ; credo
turba, ’ condonaretur, ac peregrina quxdam , quod habeat adjtuorem Draconem illum , qui
& aliena a paterna traditione populo, qui afta- nobis
_ _ . . temper
, .
inimicus
... eft___
. Dicebat ergo, , quod
bat, affererct, nullum omnino ex his formi-C_ lui
ibi uiaiiic
dixerit 1Λ«»
Deus , a-gv
Ego divitcu·,
divitem, C&l faupUX.111
pauperem
dans , quod fibi poffei obfiftcre, Diodorus, vi­ facio; hic vero Jefus beatos diceret pauperes ■ Trt9 „ ,
dens proficere ejus nequitiam, deliberat Arche­ Addebat etiam, quod nemo poflit ejus efle di- mm >‘t
lao mittere epiftolam, continentem hxc.
fcipulus , niTt renuntiaret omnibus , qux ha- z/‘-·♦·11
beret : ibt vero Moyles argentum , & au­
* ARCHELAO EPISCOPO
rum ab Ægÿptiis Tumens cum populo iuDIODORUS.
giffet ex . Ægypto; Jefus autem nihil proxi­
S. D.
mi defiderandum effe praecepit. Deinde , quod
»·,·
ille oculum pro oculo , dentem pro dente in L
lege
caviffct
expendi
;
nofter
vero
Dominus
perLv
'
*
*’
XL. CCire te volo, religiofiflfime Pater, quoO niam advenit quidam in diebt’s iftis , cutienti unam maxillam, juberet etiam alteram
nomine Manes, ad loca noftra, qui nov. "re- przparari. Quod ibi Moytes eum, qui iabbato ·*·"»· *s
ftamenti dodrinam fe adimplere promittit . b.c opus fcciffet, & non permanfiftet in omnibus,
quidem erant quxdam in his , qux ab eo di­ qux feripta fuut in lege , puniri, lapidariquc
cebantur , noftrx fidei ; quxdam vero afferebat prxeepit, ficut faftum eft ei, qui adhuc ignolonge diverfa ab iis , qux a noftra ' paterna Drans ini fabbato falcem ligni collegerat ; Jefus m·" t
traditione defeendunt . Interpretabatur enim vero in fabbato etiam ledum portarc prxeepit a L" *' *’
Îuxrlam aliene , quibus etiam ex propriis ad- fe curato; fed & Difcipulos indic fabbati vellere
ebat, qux mihi valde peregrina vifa iunr , & fpicas , ac manibus confricare non prohibet ,
infida: Pro quibus etiam permotus fum feribe- quod labbatis utique non licebat fieri. Et quid
re hanc ad te , fciens dodrinx tur perfeftum , plura dicam ? multis, & variis affectionibus hu& pleniffimum fenfum, quoniam latere te ho­ jufcemodi dogmata ab eo fummo niiu , atque
rum nihil poteft.· & ideo confifus fum ad ex­ iummo ftudio affirmabantur. Nam ex auftoriplananda nobis hxc, invidia te non poffe pro­ tate Apoftoli Moyfi legem , legem effe mortis
hiberi Qyamvis nec ego quidem in alterum conabatur afferere ; Jefu vero legem, legem ef­
aliquem inclinari potuerim fenfum, tamen pro­ fe vitx, per id quod ait, In quo ir idoneoi iwj ’’ Ct' *
pter fimplices quoique tux auâoritatis com- * faciat Dear miniflros novi teliamenti, non iipulfus fum implorare termonem. R.e vera enim tera , fed fpiritu . Litera enim occidit, Spiritui
vir valde vehemens tam termone , quam ope­ autem vivificat. ÿuod fi t minijierium morti r
re , fed & afpeftu ipfo, atqiie habitu apparet . in hterir, formatum in lapidibui, fa/ium efi m
*
NOTÆ

gloria,

ZACAGNI.

i
pro fag-re, ia fugam eoaiicere, fuo loquendi tuore dkir antiquus interpre».
» Nefclo quo ptâo Diodorum huijc Tryphon» vocet Epij.biuiui m tuc Min..h«jtutu h-erel’ noni. li.

3 In Caânenfi codice, c»nt<nuerent,.
4 Meminit hujus epiftola Epiphsnlu» in h».- h»rr i num. ii.e.uCpie argumentum , non sutetn verba , ut Peta«iua interpretaturi breviter refert. In titulo huus ep>ltol> vox, /u/urr», .ireil in cod. Caiiiicofi , led lireram ,
li eam vocem indicantem repetere neglexit librjriu>, eo quod in hne pia.e.lenti. voci, cmilat.
3' Videant hsreticl qutaa clare, tara hic quam infra Dioduru» antiqua, E..ietia traditione* feqaendai , ainol.·&endafque efle declarer.
»
0 Vulgata fecit Dear, quod magis grato textui confonum eft.

7 Vulgata, M/neftreiie nreelh , llterit
graci, qqp nunc utimur, textus .«cedit.

tieferertata in lepta.ka· j fed noftri interpretis leilin magi» Sd renium

i*99
d i s p υ τ λ τ j oiSU
Â~NTt 6glaria . ita at »»* feffeat intendere filti IfraeiAda re refponfum , continuo fcnpfit hoc mo- a'Wô
ÇHMIS r 1
- " - ρφ" évitai vaAat fJap
4o.
CVBlSTt
•»r>»·*. 14 >·■ ’ AXrawrwr; fwawda a·» taagb amifariiaa Spi~
ritat trit in giwtaf fi
miailUrûuit iaana♦ AACHELAJJS DIODOAO ΜΒΛΒΓΓΑΛΟ
titaif ghna
, aaOta amgu alaitJaiit attni
FILIO HONOAABILI
jbriaat faftitia
glarüna .
ιμ «ww ghtifiSalait*.
cattnrt
gltriafttta ftfîttm tfi in iÙtc far­
te frfttr ram , fM fnftrtfitintt , ghriatn : β
A Ceeptis literis tuis , valde gavifus fum,
Λ Due&iffim· . Cognovi autem , quod vir
«am fMsd toflrnttwr fer ghrient efi, autUa ata?ij,
annet tn ghria eft. Sed hoc quidem,
ifte, qui ante hos dies ad me venerat, 9. fata-

mm·

Ν«,

icut ipf: nofti, in fecunda ad Corinthios epi- tiam aliam, preter eam, qu® Apoftolica eft ,
ftoh . Addit autem ex prima epiftola , terre- Λ
__________________________
_____ ,____
ecdefiaftica, introducere cupiebat,
ad te___
quo*
nos elle dicens difcipulos veteris teftamenti, & que venerit, quem quidem ego nea admifi, in
animales, & ideo carnem , dc fmgutnem re- prafenti enim nobis difputantibns confotam»
gnum Dei pothdere non pofle . Ipium quoque eft . Et velim, quidem omnia, qwe a me dia*
Paulum «x propria fua perfona dicebat aflere-Bfimt, feribere uhi, ut «x his agnofoeres fidem
*», · >* re idquod ait, Si ea, fnadeftrioti, itentae adi- ejus; ftd quia de vacanti » fieri pdterit hoc ,
fice, fravarieaterem ateq/time. Sed&iflud eun- nunc, quod inftat , paucis rtfponnece tiM no­
dem ipfum evidentiflime de carnis refurredione ccflarium duxi, ad ea qu« mihi fcripfifti, quod
*m*. ». *1 dixifle, non efle Judcum, qui in manifefte eft, ab illo dicerentur Erat ergo ei' *‘ fummum
'
An
Λ ­
.neque que in manifiefto, m carne, eft circum- dium legem Moyfi oftendese nem eSe confocifio , neque fecundum literam, legem quic- nantem legi Chrifti, * hrc ex noftris feripm·
quam utilitatis retinere. Et rurfum , quod A- ris afleverare lentabas. Nos vero ex eadem ipfa ·
^7 ,* ,*. braham habet gloriam, fed non apud Deum . feriptura non folum confirmavimus legem MoyTantummodo agnitionem peccati per legem fi, & omnia , qtue in ea Scripta funt; verum
fieri. Sed & alia multa, legi obtraftans, infe­ etiam omne vetus teftamentum convenire novo
rebat, eo quod lex ipfa peccatum fit ,-in qui- teftamento , & confoture probavimus, utmmbus fimplices quique, dicentd éos movebantur; que efle textum, tanquam fi una veftis videa­
A uique ad ]oannem igitur ajebat lex, & pro­ tur i ex fubtegmine t atque ftamine efle con­
phetae . Ajebat autem Joannem regnum catio­ texta Hoc folum , quod veluti purpuram vi­
rum prodicere;
& per
abfeiflionem
vefte,
novum
teftamenturfi * m texpredicate; *» nam
1
4
‘
' _____ca-Cdemus
.... „ in _...
_____
...
····
—indicatum
···
·
pitis
ejus hoc efle
, quod omnibus tura veteris
teftamenti
; > foriam
gloria enim Oomt,
prioribus, & fuperioribus ejus abfeiffis , pofte- ni in eodem (peculamur
» Noni ergo' abjiciet*.
Hora fota fervanda fuit. Ad h«c igitur nobis, dhm eft *· fpeculum , cum nobis iplam imagb* .
o rcligiofiflimc Archelae , paucis referibe ; au­ nem rerum nmilem, veramque “ demonftret ;
divi enim non mediocriter tibi effe in talibus quin potius, & eo amplius hpnorandutn eft ftudium ; Dei enim donum eft, idcirco quod Sed & puerum, ** qui ad Doftores a paedagogo
dignis, & amicis fuis , fibique propofiti focie- perducitur , cum adhuc parvulus eft, nunquid
tate conjunftis, Deus donat hxc munera No- cum ad astarem pervenerit *· dehonorare '♦ opor­
ftrum enim eft propoGtnm » praeparare, & pro­ tet psdagogiun, propterea quod jam opera ejus
ximos heri benignx, ac diviti menti, & conti­ non indiget, & poteft folus jam fine cjus admi­
nuo ab ea largiflima munera confequimur . niculo ad fcholas pergere , atque ad auditoria
Quoniam ergo in iis voto , & propofito meo properare ? v Aut rurfum parvulus, qui lafto
termonis non fufticit eruditio ( idiotam enim nutiitus eft , cum profecerit ad validiores <âme efle confiteor ) ad te mifi, ficut fepius di­ . bos, cum injuria debet abjicere, atque exbor
xii, queftionis
,
‘hujus folutionem
‘
- ·pleniflimam
re* ^refeere nutricis mammillas ? quin .potius venecepturus.
n
epturus. Incolumis mihi
efto, Pater incompa- . ratur , &. colit, & benefiai fui ·* debitor faxabilis fit honorabilis,
tetur . Aliud etiam , ft videtur , *ΐ adhibemus
XLI. Accepta hac epiftola Archelaus admi­ exemplum. Homo quidam projeftum in terram
ratus eft hominis audaciam,- fed interim Dio­ cum vidiflet infantem , fit jam vehementer af
collegit eum, & nutrire apud fe co
dori allegationibus , ux res fuadebat celerem fiidum,
Pit>
N

O

T

Æ

Z

A C A C N I.

s In Cafinenfi, ■<·»» t? npfi/fireu*, omWIa, m patet, prapofitlone prr. Sed fc leti poteft- tiifciffiia.
3 In CaGneoi codice Iftfitür,
p?fxd*ftrf
Et Ijtfra >
**
*
ivtfiitJT. Sed ita emendandum effet uti editum eft t nemo > ut arbitror infici·* Iverit.
4 H^nc Archelai epiftolam curo lubiequentibu· nonuullia tUqut ad caput 46. hu/u» operU edidit pariter ex vadi·
ce Bobkafi Vilefio· » cujue »»n»« leâiunea aihiotamua.
5 Codex BobicnCr, firr» purIf.
6 Cod. Bobienfi·, jua·» fuJiutn.
■; In Catincnti eft ■» ·* iuiirftm, ff
fttarj/u Sed do· Bobienfi· cod. lefUonem tueliorera efte ceniuinuu.
S Codd- Cairo. & Bob. /· irxiuruir·.
q Corruptus eft hoc in loco Bobienfi· codex, quem non refie Valefiu· correxit .
to Ca/inen£> non reéle, jfniuiuu atrr prr ipjitm
. Sed melior alia Bobienfi· eodicia leilio , qum
ieauti fumus.
11 Bobienhs, Jrmanflrani.
n Et Mc meliot Bobienfi· codici· leâionani C»finenfi« habet, qui . dfRert iit ·>
»
ij Codex Bobienfi·, trprurfiu-r .
>« Codex Cafinenfis, rprtrt tg patiafriutn, prrptrr qurJ trt tjut etn /tldipt. It paula poft > atqi-r fixutitr-iu prfprrarr. Sed nos Bobienfi· codici· leâionetu expreffimu».
·$ Bobienfi·, Ut rurfum.
id Cairoenfit, Jrpriurrm. Forte, & hrurfitii fr Jriitrrrm fxirtur
17 Bobienfi·,
.
> I ldca> codex , (Mptt, C nulrirt ep·/ ft qnrtrit

I

_____ 1301

ARCHELAI CUM

MANETE.

1103

CH»iSTlpit* ttfiPieVo ** <tatcm adolefcenti· perveni- A bent Moyfen , & Prophetas . 31 enim illoa a m n 0'
»rjt
retj toleravitque^omnes , ‘ qui evenire folent non fufceperint, ut ab eo, velutpaedagogo gu-c 11 *1STI
nutritoribus
, labores
. * Accedit
vero poft
”
" *
*
~ benentur, non poterunt maioris magiftri capetempus is, qui naturalis ei fuerat pater, requi­ re>loârinam.
rere puerum » flt invenit eum apud illum > qui
XL1I. Sed & de aliis fermonibus, ut pote­
nutrierat. <&id faciat hic puer , patre cogni­ ro , exponam, ideft, quod non contraria Moyto? de iufto enim puero minifermo eft. Non­ fi locutus eft Jcfus, "aut fecit. Primum quod
ne multis donis munerato eo, qui fe educave­ ait oculum pro oculo , dentem pro dente , u
rat , lequitur naturalem * patrem pro refpeftu hoc juftum eft ; quod autem aefum prreftare
hereditatis ? Ita mihi intelligendum eft ma­ jubet & alteram maxillam, ·· hoc bonitas eft ·
gnificum Dei famulum Moyfen « invenifle po­ Nurxnjid juftitia bonitati contraria eft ? Abfit ;
pulum affliâum ab Ægyptiis, quemaflumptum profeaus autem eft de juftitia ad bonitatem .
nutriebat in deferto · tanquam pater, docebat Et rurfus dignus eft operarius mercede fua ■
ut magifter, regebat utreftor. Confervavit po­ Quod fi voluerit quis fraudem facere , ·« exigi
pulum, ufquequo veniret cujus eft; & poft ali- abjeo illa, jure per fraudem
___ interceperat , juquantum tempus adveniens pater , oves rece- B ftiflimum eft
_______
" , maxime
i multa cum
fit merces
. ....____
pit. Nonne per omnia honorabitur quidem ab Hbc autem dico , quando Ægyptii affligebant
co, cui tradidit gregem ; gloriabitur vero ab filios
'···"■·
·'·
Ifrael per operum cômpulfores in fingen­
iis, qui ab eo confcrvati funt? Quis igitur ita dis lateribus , ‘quod cum fuppliciis Moyfes to­
mentis infante eft, o Dilediflime Diodore, ut rum pariter intra unum momentum temporis
alienos a fe dicat éos, qui inter fe conjun&i exegit; "nunquid hoc iniquitas appellandaeft?
funt, qui pro fe invicem prophetarunt, * qui Abut. Illa fane bonitatiseft*·abftinentra, cum
aequata, & fibi fimilis, atque cognata, imo po­ uti|ur quis frugaliter< renuntians omnibus, que
tius germana figna, ac prodigia demonftrarant? fu perflua lunt. ”Quod veto in veteri teftamenit Et primo quidem Moyfes ad populum dixit : to diftum eft - Ego divitem facio , & paupe­
4><
Prof+etane vtih fyfaitiAit Dantiiuu Deat nofter rem; Jefus vero beatificat pauperes, non dixit
Jientme. Jcfus deinde ait, de me enim Moy­ »* fecularis fubftantix pauperes , fed pauperes
fes locutus eft. * Vides quomodo dexteras 11- fpiritu, ideft, qui non fuperbia ·♦ innamman-^,
bi invicem tradunt, 1 quamvis alter Prophe­ tur, fed humilitate *· fe mitigant, & inclinant,’
ta , alter vero Filius fit dileâus ; alter fidelis non plus
, , lapientes
t quam
t___
oportet, fapcrc. Quam
famulus, alter vero Dominus agnofeatur «.SedCquidem adverfarius quxftioncm non compel;ten& quondam, volens quis fine pedagogo ire ad ter aptavit . Hic enim video & Jeium libei■nter
fcholas, non fufeipitura magiftro dicente, non intuentem divi tum munera , cum in gasophyeum fufeipiam, nifi acceperit medagogum. Quis lacio ” offeruntur ; &. parum hoc eft, fi a iu­
fit autem, de quo dicimus, breviter exponam. lis divitibqs in gazophylacio munera 11 offerun­
Xafc*r>,. Homo quidam erat dives, gentiliter vivens, in tur ; imo vero etiam duo minuta paupercule
multa luxuria quotidie degens; alius vero pauper vidue libenter fufeipiuntur, in quo amplius ali­
cat vicinus ejus, qui ue quotidianum quidem quid, quam quod Moyfes prreeperat, de fufeiÎienda pecunia, demonftratur. Ille enim
cibum * poterat invenire. Accidit utrunque vi
ta diicedcre, & in infernum defeendere, & pau­
is, qui habebant, accipiebat; hic autem acci­
perem mitti in Idcnm requtei, & reliqua, qua pit enam ab his , qui non habent. Sed ait,
noth . Verum tamen erant divitis fratres quin­ Icriptum eft, Wfi yaws renuntiaverit omnthni ,1»· «« n
que, '· ea aux & ipfe egerat , agentes, fine
poffidety non poteft meut effe titfcipulru. Rur‘ ‘*’
dubio qux domi a tali magiftro · didicilfent. fum video Centurionem valde divitem , & feRogavit dives fimul uno tempore, ut edifeeret culari praeditum poteftate, fidem habere plufmajorem dodrinam ; Abraham vero fciens , quam M omriem Ifraelitam; ut fi quis fuit et­
quoniam adhuc indigent pxdagogo, ait ei, ha- iam qui renuntiaverat, a Centurione fuperatur
Cnetl. GeturaJ. Tom. I.
Gggg
ia
NOTÆ^ACAGNI,
t Idem codsx ,
w«/rr
rretritiiar Itimi.
• Idem
ardjii nere p»ft trmpeu, et h ptl ttr. eemeireret >*rrw«· , Ct iaoeaieet eam.
I Codex BobWnfi», patrem prefpeit». Et mox, miftt InteUiee maguiieam;
4 Male Cafioentu. vettife.
$ Bobienfu habci, temptam pater eJtreaiat . Ut ιι>ρβ^ regehat , & ccafertaiut pflum été. Pt na peft
nlipaaalam temper, aJueaient pater prepriat ever recepit.
t Codex IU>>.
«yaraZ/e, uifue eet<fMa. Mna, oJ pefafme ; Prephetoa»,
-7 Male Cafinenfia codex, UaA.
5 Male Caûnends , pnaer.
9 Codex Bobleoft», pete/ naelx teâio.
10 Codex bob. Ct ea paa >pjf ttfirrat aptatet. Et Inire, «r, tempere J/jtm orajereae Mtrirrafe ai Atraiane,
elieaiax·
’* Ù?**· Gafinenfii, artiet» feett. At Jn Bobicnli eod. fequitur , primane emJenet foe^ art.
s« Codex BqbieoGe,
x»
IJ I·
codice hi<’ plure ver ha défunt habet enim, tec irait at eft . Jliftt.
’♦
®
ai ee ilia·,
frange iatereeperal . Cafintrdia vero, faite oft ee illa ea a fraetjem
fatereeperat , Noa ex utroque codice meliorem leâloncnr conflavimus.
«Q.
15 BoblOO, «H/l,
iai^ita,.
’*
Ρΐ·»?·'*'1®-* r«û« ad tuargineru emendafle B >bienfi» cod^ir leAioueta, qua habet, atfeatia.
1, Codex BobienGt, fiaed erje, & mox, J,la< ieaUftcat .
J
»S Codjx Bubienfi. , faeiari faiftettia.
19 Lotte, iaftaatar.
ao Codex Robien, tam/iftate mitigeât.

β

kt(

11 Codex Bobienfis, iafarantur.
i, Idem roder» ai iit tantummeJe, aai inteiaat ,
»« Idem codex, emaem tfraei t ut p fuit faerti.

Boxent’ autem, efeea.tar,

.

Cf faram ht

eft , η».

1203

1104

DISPUTATIO

O 'n fide . · Sed dicet nobis qui», non eft ergo Kfim. Quid ergo mihi opus eft, ‘‘dreumcifione, Tifi O
CH *1ST 1 bonum renuntiare divitiis. Bonum, inquam, his, cum poflim & in preputio juftificari ? ft fcri- <·'“*· S τ t
quit arcumcifeu φ nen ucUncat,a
*”
qui portum; * fed abuti drviuis ad opus jufti- ptum eft,
inr, atquemiferioordic, parem gratiam tribuit, prapuliumy aut fi qeu/ t» prufutjo eft , xm Cir­
ac fi univeriis pariter renuntietur . De eo au- cumcidatur . Vlrumque enim mbit eft , nifi etfter'
tem quod dicit, deftruftum efle (abbatum, non volto mandatorum Dei. Cum ergo nullum poflit
plane deftruxit; ipfe enim » Dominus erat lab- talvare circutncifio, non magnopere requirenda
bati ; tanquam fi fponfi quis cu ftodiens tho- eft ; maxime cum fi quis in preputio vocatus
• rum diligenter * extruâum , a nullo alio cx- fuerit, ft circumcidi voluerit, continuo ” prr■ (1 aneo vexari vel contingi ’ patiatur, ufquc- varicator legis efficiatur. Si enim circumcidor,
Îuo ipte tponlus, adveniat , & cum advenerit , & mandata legis adimpleo , ut falvari poftun ,
.
rato luo, ficut libuerit, utatur, vel hi, quos inciratmciius, & in prasputiopofitu», multruna'pie fecum juflerit introire. Teftimonium etiam gjs mandate cuftodiens habebo vitam . In- fpv
dedit bis, qur dicimus, erlefti voce ipfe Do- ritu enim circumcifionem cordis accepi , noth
». », minus Jefus Chriftus dicens, Kuuquid poteftij * jam’* literae per atramentum, m nuo laus uqbj
fihoi fp»"fi fucere jejunare , donec
'----- cum
— ipfis efiHex hominibus, fed ex Deo eft. Non ergo re- A·· ». »»·
Jponfn^ Sed circumcifionem non objecit, quin feratur ad me hujufcemodi incufaho ■ Sicut enim
potius »pfç pro nobis in femcttpfum caufamcir- •r aliquis dives multis auri, atque argenti ·* ra­
cumcifioniv ’ ex*eptt, labore nos relevans , & lentis, ita ut omne domeftici utus minifterium
pati nos fruftra doloris aliquid nonfinens. Quid ex hmufccmodi metallis habeat ftruâum iu nul­
enim prodeft circumcidenti fe quidem , & ad­ lo vah» fiditis fprciom requirit , fed non proverfus proximum fuum pcftima cogitanti? Vo­ picre^ ” figuli opus, aut ars fictilium vafortim
luit autem nugis largiflimr vix * fpatia com- ab eo deteftanda eft; ita etiam <10 gratia Det
pendiofo nobis tramite demonftrare , ne forte, ‘•dives fadus, ft cordis cireumcifioncui -ante
cum longa fpatia arcuimus , ante nobis dies cutus, nequaquam illiusvilufun* ciicuinctSoms
claudatur >n nodem ; fic dum de foris quidem indigeo , noc tamen malam elle dico A.fit .'
iplcndidi hominibus apparemus, intrinfccus lu­ Quod fi diligentius dc his voluerit aliquis edo­
pis rapacibus comparemur , aut fepulchria con­ ceri, inveniet hec m »· epiftola prima ApoAeteramur dealbatis. ’Multo enim ille huic por­ li ** pleniiliinc failata.
ter.ndus eft , qui
<
verte iqualida, ac detrita orXLIII. Dc velamento veto Moyfi, &deni~
cumdaiu-s , nilihil mah m corde luo condufumC niftcrio mortis, dicam termone bi cvilfimo. Nen
retinet advertam proximum fuum . *“ Cordis enim valde mihi haec infinuare aliquid adverfus
enim circunictfio iola talutcm confert ; nihil legem videntur. Ait ergo fermo »* propofitns.
przftat eis ifta carnalis, niti forte ipintualiar- Quod fi mimfterium mortis in hieris , formatdn
cumcifione niuniannir Audi etiam quid dicit te lapidibus > /odium eft m gloria , ita ut nonpofi
Utu ( f Scriptura , Rent 01 tendo tarde , </nm tpfi Dtum fint filii ifrael intendere tn faciem Moefi propter
vidchnt . Quid ergu nubi «>pus «;fl laborare . gloriam vultur ejut, qus ^Mttur ,
reliqua ,
cum cognoverim “ compendia viat , fi portum tamen gloriam efle confitetur «u vultu Moyfi 4
mundus efle corde , licut & fi qtus praevaleat quod ell amicum notas· Quod fi deilruitur, ft
in duobus mandatis omnem legem implere, & i eia men ’’ habet leflio ejus, hoc me non cras
Prophetas ? Poft hxc vero omnia edocet Apo· cerbat neque conturbat, fi ratitum ineo 4glo­
ftolonnn maximus Paulus’- dicens, Aut expert* ria fit. Neque vero omnigene in ignobilitccni
neenlum quantis ejus , yau m me loquitur Cbri- redigitur, quod ’· delimetur. Cum enim dcgloa"k n

• ia
N01Æ

ZACAGNI.

I Ctxkx Bobienfi» , ditlt.
»
I Bubetii·» code», fr4 Cf eintl. Forte, frd et uti,
3 Codex Cxiînenfir. Drm .
4 Ii» codex BobienC» . »»m Calinenlu male , rxtrvslt.
j Idem rodes, fumur. Et tnox, quit 1'tciun.
6 tn pr«c» eft κ'..’ «♦.♦·<··( , filn lUiuI
,
funt bujue loti verCione.
j Codex Bobients , [ufatflt.
5 Codex Bobicnûs» nie cempendiefux· nsilt trom/tiai
p Idem ' xdex » <■·/»««· r·.'·».
10 idem codex, cerUii ryt. Et mox» mill prufiuele
II

Idem codex,

vel, jrj

iUsi

un,

£ou ut venit Vulgata» fihl

nubUuru» ,

qua meliore»

deneafimrr.

Corneli. Ei infre , nnoiot» .

futprndltim ·!ο.

U Idem .odex , dicem . esOerimcMum,
1 t JJem codex , tirc>imtifa>
is Meliui Vulgit» juxee tldem Krxd .extu», C/rrxA^r olieuit necetm eft mn uidmut prmmiuu. In w
ne ciinms »v-r». eti, nen nnumnUetm . Cir(n^tf, nibil ef , © peoftinm nidi! »ji : hU effert, i, mnndoternin De. ·
15 Codex Bobi-nii» ,
,· null leûm.

d·/■eKendU°‘

ut »um

loco la epiftola «4 Romauoe, ad quem Archafau» refpklt, eoo-

1 r Mele Cji'oenfix Codex, *lin<.
ik Kol.ierdii , itlenitr repletu:,
emnt,
10 Codex Bobien. fi^H epu, mfert^ uur fiiDUnn,. Cefinenfi. »ero, fi,nl.· to»r tf m, , a.r fiHHintn : led videtur letendum»
^rf fiilileuoct^ uii cJitum eft,
»o Cod. Bob»en. 4> wr /aflur
ο,Οκ ei,tu^cifien.m tenÇecutur , ne^ufunu,. At CaCnenfi», ditrt feün.n
tr Urturu,,petunt lenjrtutu, , γ( yw«fe«M No» Ciiinen.e.11 ex Bobieo. pari in> iuprlev.mui, peri i m emeodaviniue I
'n Epift»Un> p"m»m '""“'l·' «piftolam ad Rcœ.oo» , qu»» .b aaii<|aiffimi»^echfi· tempo».bue urimum iater Peub epdlin». tocum habuefc, vel „ h„c ArchCai l<»o apparet. ViJe Epiphamum >n H.Tefi 4a. ubi crimin, veitit Mamoru , quod Fp.ftoUm ad Romano, quar.c· loco inter D. Paul, epiftola» collocaverit . Vida etiam
Tupra cap. 3«.
‘
r
Ïi Male cod. Bob. flmifji ne pertrnilnne,
13 Male eod. Bcbmbr, prepiet.tu: . Er inox , iileei: fimetum .
14 Bobieon» codex > /
,
as Cod. Bob.cn 61 hic .vttupum Icâionetn exhiber, nempe, tleei.
■ tea iniit renere ·" ttehililUle . Vtr
kfiuv rUU cn«niUn
.
if God· Bobierfiiv
. ·

1105

_

4 RC H E L λ I C V M MANETE.

<206

«Epulat Scriptura , · feifle fe didfenmliasA'« W4F ocult ejus sotw, # cmdtdi dentes ejus AN no
.Uh.
at.^
».-i__- r.
a laSit fic reliqua . Qjji etiam & unde ventu-CHKISTI
rus effet defignavit dicau, Proubetam vobis /*-owA’i .i»
Iu exim » fieUad^fèrt i» gfcrix. Si enim folms- feitabit Domimn Deus ex fratribus voflrù ^ β&ι
joresn habet floriam, quam Luna., non conti­
i iffam aadite. Et quidem quia non poilit
nuo in ignobilitatem Luna «redigitur» Ita & fi intelligi, hoc de Jefit *' Nava dâhim efte , nu
Dominus meus Jefus Chriftus praediit in glo­ nifeftum eft . Nihil enim hujus cirvutnafionis
ria Moyfcn, 4bqa«m Dominus tumulum, non in ipfo invenitur ; adhuc enim ex'Joda Reges
continuo refpueuda eft gloria Moyfi ; Ua enim fuerunt poft ipfum, & ideo aliena longe eft ab
poffumus fatisfaccre auditoribus , tient & verbi eo h*c prophetia. “ Et hoc eftvelamen, quod
ipftus ’ natura perfuadet , ex feriptpris , qiue eft in Moyien: neque enim , ficut fortaffe ali­
dicimus, affirmantes, -vel certe ètiam exemplis qui imperitorum putant, linteum aliquod , aut
ea irumfcftius comprobantes. Si quis lucernam
,pellis __
, Ίque
__ ________
,___operiret.
f___________
4_
fuit,
vultum ejus
SedApoaccenderit noâu, cum fol ortus luerit , parvo ftolus diligenter oftendit dicens1 ,- velamen efte
efle

lucet iur igne non indiget , propter iplendorcm pofitum in iedione veteris teftamenti , propre i
«· < ubique
.
·.
.
..»
...
. .
""
fobs
radiantis ; fed non ideo
abjecit
hi- B quod. ·is qui. appellatur
antiquitus
Ifrael1 , «pe .
cerium , velari contrariam Soli ; quin potius dat adventare Chriftum, non ‘r intelli
intelligentes,
comperto ejus ufu, etiam diligentius ♦ icrVavir. quia defecerunt
‘
ex Juda Princeps, & ex femo­
Cutlodivit ergo populum lex Moyfi tanquam ribus ejus Duces; ficui nunc videmus 11 Regi­
lucerna, ulquequo loi nobis verus Salvator no
bus eos, Principibufque fubicftos tributa pende­
flet oriretur, ficut & ait, Et illuminabit Cbn- re, nulla fibi potcftate, vei judicandi , vel pu­
fius - Sed quod dicit , Obf:nrati funt jenfu* ea­ niendi concefla, ficut Judas habuit, quia Ths- "r>
rum . Ufque tn fiidiernum enim ipfum ta/cv.·*» r mat, pofteaquam condemnaverat, potuit
ju, manet ite Uflutter veteris teflamenti . Aon revele­ flificare. Sed & videbitis vitam ve it ram penden p"
tur , y*M ite Cbrtfio * deftruitur. Ufque tn bodter- icm ante oculoi veftros.
mute emm, cum legitur Mtyfes, velamtn efl pofiXLIV. Habet etiam hic fermo velamen. Li­
» term fuper car eorum. Cum nutem convertiet rfue­ que ad Herodem enim ex parte aliqua regnum
rit aJ Dominum , auferetur velumen . Dominxe tenere videbantur; ab Augufto autem prima ’·
autem jpiritu' efl. · Quid inquit' Ufque in ho­ adferiptio in cis faâa eft , & ccepcrunt tribu'.i
diernum ne pcadens eft Moyles, non dormivit, pendere, & cenfutn dare. Ex quo aurem Dunon requievit, non » i'
abfcciiit e vita ' Quomo-C mitius nofter Jefus cœptus eft prophetari , at­
do i;i hodiernum dicit ? Sed intuere velamen , que expedari, ex eo Principes ex Juda riïecœubi dicit, politum
fupra cor eorum
in le- perunt , & Duces populi , qui rurfum defece­
dione eorum. Hxc eft vox , quz arguit filios runt
in adventu pnclèntiæ ejus . Si ergo au­
Ifiael legen’cs Moy fen , flc non intelligentes , feratur velamen , quod in illa leftioue pofitum eft,
neque convertentes fe ad Dominum , quoniam ” intelligent virtutem circumcifionis, invenient
ipfe eft , qui a Moyfe prophetatus eft vemre . & generationem ejus, quem prædicjmus, ôcCn.
Hoc eft velamen, quod erat politum fuper fa­ cem , & qutecunque dc Domino noftro gefta
ciem Moyfi, quod eft teftamenfum ejus; ” ait funt, ipfa efte, qux de eo fuerant praedicta. Et
enim in lege ,Λ'μ deficiet Princeps ex Juda, ar- velim quidem de feri pruris di feu tere unumquem­
q«r.* Dux ” de ‘emoribus ejus , ufqueqno veniat , cu­ que “ termonem, & oftendere, ut iutelltgi di­
ja* e'l , ύ1 t.-lr erit expeflatio gentium. ’> Qui gnum eft; fed quoniam nunc aliud eft, quodur
- aUtgsttf ad vttem pullum fuum, tf ad optimam get, *♦ de vacanti nobis iftadicentur ; hxcenim
vttem pullum afina fua. Lap abit in vino finiam dixiffe nunc fufficit , ut oftendamus non fine
Juam , tX ia fanguine uva indumentum Juum . caufa velamen pofitum fuper cor quomndam
Conctl. General. Tom. I.
Gggg 2
·η
N

O

T

Æ

Z

A

C

A

G

N

I.

i Idem codex , fin . tfe Jtfrreutiui givra i alte tum g;v>a. MaU ΙβΛίο .
i Vulsaca » Itxneu, lib. t. cap. »4.
Gyprianui lib. ; Te ft i m. aa Quirinum cap. jt. habent c/arrtar , pre
•!via. Sed poftrema vox placuit eiixni feriulliane de Refur. Cerula <·ΐρ· X *·
j Bobienfis, natura Jtnti>ugral. Mox, rrrrufiirr tnaniteaiui. Et infra, f*l exvtu< .
« In cod. Bob’en. ftriafot. Male CaGueniia cod. aifmavlt. Et infra, ani» guant lu.nna. E contra peior tn
le;. Bobien. eod. leâio, ubi ik fe habet ,
netis vt-us Saluaisr vietur , pm ait, CJ iliutniuat Hat Cbrtfiui
ChJ dsidt,
j Codex Bobienfn, & Vulgata Ita legunt, fed In CaiinenC habetur, tenet,
ta b Hi e tu,
a Codex Cafinenfu, dejfruetur, leilio Vulgat· conu ara, qua ctUm habet, ··» reveiatuae, utroblque

deut gr*.i textui.
7 Cod. Bobienlia , fmvt </ute tel Dentinum, aufv tur irltmen Vulgata etiam habet ,
ucnli cod. eft , aufertur .
S
CabnenG», inea , mala leilio.
v Codex Bobienfn »
trta <· e«a<«.’hrw erte in i-.tieruuat
, 10 ld.ni Codex,
rjl .

ri Idem cod. an ’■■nm iutrllge, & niox at Juda.
1G«>d. Kobieo <ir r-.n„rr r/,t.
imiat,
a

auferetur.

juxta f.-

At ia Cafi-

rf. Ceterum Ifta huiua loci Interpretatio longe direrAi eit

\ ulgata, & ab antiquioribu, verfionibu. , <iuaa exi>ib«i,t Tertullianus de Triait, cap. 9. 8t Cyprlanui adv. Ju-

.Iios Tb a. cap. *1. fed nec gratco LXX. I.iterp. textui refpondet , licet n°n nna femper ûc ejufdem leilio io
. uJd m f. it apud Panes. Vide Nobil uu> in uotla ad e.im locum.
i i
C.ili i. fi.-a a:!rgah,· ; fej tat., lefl.onem ex repetitione eocnlia, a, ortam ptKO. Bobieafia, aUifat-si
14 l.od. Bob,en. efitrp esvli . Mos.
rri.m. MoX, art>g^.,e,7 ,
betam .

:. in Bobienti irep:« led io, M.rtr.
■ b CoJ. Calin. It kr rti κίλ- ,η, & ittt'ta , ft· ;t.!ir
t 7 l.od. Bob.en. . n :rl'/ rr r,. .
u λ! ale Bob.en. ,od. ^r^tbuf m, pegii-vf/ue fubje.s; .

19 God. F.ybien. /</■:..,/, J-fa t^Jrbltir. CaiiO. juli.fita’i. Srd i vtdebiie. .
'
Bobienb, <c lex,
Max, taprruut^ne. Et infra, Demimus meu,.
Idem codex , r. adi/ntum.
Idem cod. Z ntrilifm· . El infra, iffa rfau de ee .
In cod. Bob,en. i>iu:è!a, eft hk locus ,· habet enim, ftrntow·, at lmeUrp~dienum rfi , Ditijfe rtun. fnfu!
In CafincnU ell , dr la.aatirut , fad legendum, de vaeuni/. Stc fupra cap.

•o
is
11
ej
la

1107

D

O

S P U T A T I

I

iiog___

anno in feAieae vetens teftaroenti . Quousque vero Aeeffit j Sr hic Dominus Jefiu^cum^omni pote- ydk n d
OHRisr
’ )K
. adi LToaiimun
Dominum couycrnwcuT
convertuntur,. ab
Γ iis
’ ’ velamen liate leper aquas ambulavit.
' ’ ' "
Ibi Moyfes impe- CHmsti
•rr
*
“
aufertur,
Qu®
omnia quam vim habeant in fe- ravit mari; & hicDominus Jefu» curâ effet ·> χ.„”,74
fe, his qui fenfu vigent, intelligendum rclin- in mari, furgens imperavit ventis, &mari. Ibi <«·/ >*
Îuo. Veniamus etiam ad illum feononem Moy- Moyfes cum impugnaretur, extenfis manibus car*·■
, ’ quo ait; PrapfcRww vUi/ fyfciteHt Dn»i· tavit advçrfus Amalech; dt hic Dominus Jfefas
mu Dnu v&r m fretrikes vtftrir, ficut tut; in impugnatis nobis, & pereuntibus violentia erraquo magnam video prophetiam famuli Moyfi , tici fpiritus, qui nunc ·♦ tn juftis operatur, er·
« fcientis eum, qui venturus effet, ampliys (e .tenfis in Cruce manibus-, falutem dedit. Sed&
quidem auftodtaus habiiunim , fimilia tamen alia multa pretereo, dfleftiflune Diodoro, dum
efle paflurum, fic fimilia •
sc prodigia o- feftino ad te *' libellum hunc velociter mittere,
ftenfunun. Ibi enim Moyfes natus a matre fua qu® tu pro tua prudentia facile poteris repararie* Scribe autem **
»· mihi omne, quod poftea
pôftej
« in thibin pofitus exponitur ad ripas fluminis: re.
, hic Dominus nofter Jçfus Chriftus natus ex » egerit adverfari® partis minifter: . Incolumem
matre fua Maria, per Angelum fugatur in Æ- anima, fic fpiritu cuftodiat *’ Deus omnipotens.
'

gyptum · Ibi Moyfes educens populum de me-B XLV. Accepta hac epiftola Diodonfch, & coldio Ægypiiorum, falvavit ; fis hic Jefus popu­ leâo ex cj fenfu , conflixit adverfas Manem»
lum de medio Pharifæorum educens , «terna ita ut ab omnibus collaudaretur, quod diligen- ■
tradidit fahiti . Ibi Moyfes per orationem pe­ ter, & competenter oflenderit, duorum teftatens, e calo accepit panem, quopaiceret popu­ mentorum , atque utriufque '* legis inter fefe
lum in deferto; hic* Dominus meus Jefusvir­ cognationem .· plura etiam ex femçtîpfo inve­
tute propria ex quinque panibus viros quinque- niens, objecit ei valida valde fle fortia pro ve­
millia fatiavit in deferto. Ibi Moyfes cum pro­ ritate. Conclufit etiam adverfarium Diodorus,
baretur, pofitus in monte jejunavit quadraginta *’ ex nominibus , dicens ita ; Dixifti duo effp
dies ; fic htc Dominus meus Jefus a ipiritu a- teftamenta, dic ergo duo efle vetera, aut duo
dus in defertum , cum tentaretur a Diabolo , nova’ Ejufdememm temporis, vel potiusaeterquadraginta diebus fimiliter jejunavit . 'Ibi in nitatis, duo afleris efle ingenita; &uduofunt,
confpecta Moyfi, propter infidelitatem Pharao­ duo efle ’· oportet vetera teftamenta , aut duo
ns, omniaÆgyptiorum primogenita perierunt; nova. Quod fi hoc non dicis , fed unum efle
'· bc hic Jefu naicente, propter infidelitatem He­ vetus, & aliud novum, “ rurfum unus utnufrodis, omne’mafculinum Judeonim fubito pe-C que auftor oflendi tu r, & ejus efle vetus, cujus
rit, Ibi Moyfes orat, ut parcatur a plagis Pha­ & novum ; confequentia ipfà ’» edocet : velati
raon!, ac populo ejus; fic hic Dominus nofter Je­ fi quis dicat “ homini, loca mini veterem do­
tas orat indulged Phari fari r dicens, Puttr tgwjce mum tuam; ’♦ nonne per hoc etiam novx do­
„ tis, tjittniMH ntftimt
faiwt. Ibi Moyfi vul­ mus dominum eum ene pronunciat ? Aut rurtus refplenduit * in gloria Domini, ita ut non pof- ium fi dicat ei , novam domum tuam prxfta
(eut ùln Ifrael intendere in faciem ejus, propter mihi; nonne eodem verbo etiam veterem eum
'· glorum vultus ejus; fit hic Jefus Chnftus Domi­ habere defigtut? Deinde illud etiam perviden­
nus refplenduit ficut fol, fit dikipuli ejus non pote­ dum eft, quia ’< ex quo duo funt , ingenitam
rant * afpiccre in iaciem ejus , propter gloriam habentes naturam, ex eo necefle eft etiam ha­
vultus ipiius, fic immenfum luminis fplendorem. bere unumquemque ip forum vetus teftamcntum,
Ibi Moyfes eos, qui ,avitulum ftatuerant, gla­ & fient duo vetera teftament/; û tamen ambos
ndio dejecit; fic hic Dominus Jefus ait, Vtniglt- antiquos, & fine initio efle dicis . Ego autem
dirm mttitrt juptr trrrettt
" d>vi<iere hominem non ita didici, neque ita continent Scripture.
λ fi-OKtma fae, & reliqua. Ibi Moyfes ·’ in ca­ Tu vero qui dicis legem Moyfi efle maligni
liginem nubium aquas ferentium line metu in- Principis, & non boni Dei, dic mihi, qui erant
illi,

•

N

O

T

Æ

Z

A

C

Λ

G

N

I,

I Codex Robîeniîr, i.'/a/wrxr·»·.
1 Codex R>b.eol>«, f*·’^ ·//.
>
; In Cahnenfi .odice fcrtbirur, fc/rititbtit , in Bobienfi , ftirtirr. Sfd
, fcMnir,
CUjj, fervente adftlpulati fumus. Infra Bobien. CJ tntpiitt .
4 7h>bi,, i.a i - apud LX.Y. eft fif.ella fcirpea in Vulgata. MexBobicnGi,
, Cod. Kobientj, W4ier Μλ-/λ.
6
Cod. Bobfen. tam hic, quant infra, OimJem etftr. Mox,/*r«MPrt.
f tdeiu, ·<*/?·/··,.
. Infra,
, peitr. Mox,
,
t Codex Bobicr.ft., ii
.
0 Idem , refft^rur. Mox , zfltir »jtn .
10 Cod. Bobiea. tililui [titrait .

tUMdandO®

cuftttt,

11 Meliu· Vulgata , irfiwt
<uh*rfm piirrm Jm» > & Tertulhanua adv. Gaofticoa cap. io, diviitr*
Ci.
IX Bobienfij codex, i*
tj Idem codex, »· mi.
14 Codex BobieiiGi , ii tfh .
«j Codex Bobien- vr/nitrr IrbfUim,
ia Idem, ntbi , nrffirnty
.
17 Codex Caflneni, Dm cutitm.
it Male C«6n. cod. Μχ«> inft tuiintitnt Male tl infra Bobien. «»·/*·/ rijtctt. Sed 8t Ca6a. pro, tijttil,
male habet, «,*rz.7<.

i, RidKula eft hic Bobicnfia cod. laâio, in çuo feribitur, rx miifir ; < contra Cafintndxa mox habet, dictif
• it, Jitity mala itidem leilio .
»o Cod. Bobien. tptfttt O vtttrt ,
it Male Cafinenfia, rt-jitt tmtit etriuj^ut.
ii Codex Calln. d».··».
aj Hac eft Bobieniir Codici, lectio; naoi mCaGnenfi eft , itnirti Sititi miii, nullo fetlfu. Forte, JtmHtr milt.
>4 Codex Bobien iti
fed ln fea. habet , itut.
zj Hoc in Ruo /i.-tina eft in Bobicau codice , ία ς<;ο Rribitur » ex
dat ftut tipiite
nttttjm
if[trim
, C fitnt
Valefiu, e.x injanio i:a emendabit, e* quo in fiet intuite, bait·! r» «·«'■*· iff*·"* itjitmrmufn. Sed ipfusu male ccojecilfe Cafieu-ia .ode* ofico-iit.

m

It··
ARCHELAI CUM MANETE.
iit»
SïK?”, »*“> V1 «Metet io fiKieai Moyfi, Jaiuncm A Archelai, vehit Apoftoii prrfentiam , opinata an no
««ητι^
*. Mambrem?rwity , eft> pro
qB<xl
defen/ionem Mmpa-< »*>**·
- - dico, At
Omne esmnqtsod^a
refiftit

non fibtaetipfi reGftit, fed ahi, aut meliori ,,’
aut deteriori, ficut Paulas indicat ad Timo­
theum in fecunda epiftotafiia · feribras. QmmtendiM Jmmi, φ* Mnifts vefiUemt Mtgfi·,

ratus, Ac tam promptusexiftetrt. Et cum dextcra filentium popofeiffet a populo ( tumultus
enim non mediocris rxriterat ) hoc modo ccepit Archelaus . Tametfi prudentiam , gloriam
” r** ’ · iris fr j# rrjtfemntf wrrhtfs, b·*/ csmtprii etiam noftrorum nonnulli aflècuti iunt, tamen
■wa/V , repnhi tine
r* gltre «se
hoc vos deprecor, ut eorum, qii® ante mediete. · fafifintie Httm ear«w emmhu wte ffi, da funt, tcllimonium refervens. Soo enim, &
fic** tSf ilimttm fait. Vides quomodo Jamnem, certus fum, fratres, quoniam ·· Diodoro non
At Mambrem hominibus comparat corruptis men- pro ipfius impoflibilitatc fucceffi ; fed quoniam
'
te, Ac reprobis circa fidem ; Moyfen vero veri- tftum ego novi tunc, cum ad loci mei partes
t ,*. t>t’ * Sed Ac Sanftus Joannes maximus Evante-■ improbus adveniftet , Marcelli n viri illuftris
liftarum ait, gratiam gratia pneftare, Ac differ­ gratia , volens eum divertere a noftra dodrina
'■·
re,’ ex plenitudine enim Jefu legem Moyfi ac _ rAc _____
i_____ ____
a fide,w videlicet
, quo impietatis huius idocepiffe nos dicit ; aliam autem gratiam pro ilia B ncus efficeretur affertor; Attamen omnibus fuis
gratia per Jefum Chriftum efte completam in verbis in nullo eum divertere, & movere prarvanobis. Quod offendens etiam ipfe Dominus no-- luit .Similisenim inventuseft religiofiilimus Mar­
fler Jefus ajebat , » Ata» petctit,
efa vu cellus petrsr, in qua aedificata eft domus foli* r °’ «cca/aio ei fetttm. Efi qtti V»f actifet M.tyftty diftimis fundamentis , & aim defcendiftet plu- Μ·“· r· »♦·
♦ i* ywrw var fptretu·, fi etum · credereti< Mej- via, & irruiffent flumina , ac venti , & illi fiffi, credentit etufiM & mihi ; it me mm tlltfcri- fent in domum illam , perftitit ; fundata enim
ffii - Read fi literie iUmt »a* creiitit , qwmmb erat foliditiimis , & immobilibus fundamentis ;
fterhis ter credetis? Sunt etiam * aha multa , huic autem, qui- prrfens eft , infamiam potius
Ïu® dici potient Ac de Apoftolo Paulo , Ac de intulit conatus ipfe, quam laudem. Non autem
ivangeliis, ex quibus oftendere poiTumus vete­ mihi venia dignus videtur , qui ignoraverit ,
rem legem non effe alterius , quam Domini , quod futurum eft : oportebat enim eum prxcujus eft novum teftamentum , qu® nos com­ nofcere, qui funt proprii fui; fiquidem Spiritus
petenter '
ponere , Ac aptare convenit . Jam Paracliti habitat in eo . Sed quoniam ignoran­
vefper imxjit, dies enim clauditur , Ac finem ti® tenebris obcaccatus eft, in vanum cucurrit,
nos difputandi facere par eft; craftino autem Ceum iter faceret ad Marcellum; & fimilis“fanobis v de quibus tibi videtur , qutefliones ha­ cere Aftrologo deferibenti quidem cacleftia, ino­
beantur. Et his didis difcdferunt. »
ranti vero qu® fu® domui geruntur . Sed ne
•
XLVI. Cum autem mane faâum effet , fu- videar per hate verba differre queftionem, jam
fileam
; de iis, vero dabo ipfi poteftatem , fu­
bito adventavit Archelaus ad caftellum hunc ,
in quo motabatur .Diodorus, pripfeuam omni­ mat quodcunque -vult propofitioais, Ac quasftiono quifquam ad publicum procederet. Manes nis initium . vos tantummodo , ficut fuperius
vero ignorans j>r®ientem effe Archelaum , rur­ dixi, indeclinabiles judices effe qu®fo , ut vera
fum Diodorum provocabat ad publicum, ut dicenti honorem verum, palmamque tradatis.
cum eo difputatione contenderet, volens eum
XLVII. Tunc Manes, filentio ab omnibus
verbis opprimere, ex eo quod advertebat, eum fafto, ita exorfus eft. Tu quoque , Archelae ,
hominem efle firiplicem , Ac non fatis feriptu- bene me de Deo fentientem, dignamque opi­
rarum queftionibus eruditum ; Archelai enim nionem deChrifto retinentem, verbis molcftildoftrin® jam perceperat guftum. Cum ergo Ac fimis obtundis, licet tale fit Apoftolorum geturbe conveniffent ad folitum difputationis lo- nus,
.__ , _
___ _ & ferens
______
,_____________
patiens,
omnia,
etiamfi eosconcum, & Manes jam verba facere oepiflet, fu-Dviriis quis, autmalediftis
obtre^et.
Si perlequt
‘
‘
. i
bito in medio eorum apparuit Archelaus, ac volueris
' “ * , ----r— fum , & fi '
c—- '■--··paratus
inferie
fupplicia ,
Diodorum complexus, ianfto ofculo falutavit . non refugiam. Si etiam interficere me vis, non
Diodorus vero, Ac omnes, qui prarfenies erant, reformido ; illum enim folum oportet timere ,
admirati funt opus divine providenti® , ut in qui poteft animam, Ac corpus perdere in gehen­
tempore ipfo aeventaret Archelaus , quo qus- nam. Archelaus dixit. Abut a me. Noneft mi­
ftio movebatur ; re enim vera, quod fatendum hi tale propofitum . Qyid enim perpetius es a
eft , quafi ex parte aliqua religiofiis Diodorus me, vel anoftris? Et quidem umobtreâares,
pertimuerat coqfli£um» Cum autem viditiet Ar­ atque injuriam irrogares, & cum detraheres de
chelaum Manes , cefftvit quidem continuo ab paternis noftris traditionibus, Ac cum velles ani­
infultatione , Ac fupercilio non param dejefto, mas hominum bene inftitutas, ac diligenti cau­
manifefte intelligebatur, quod confliftum vellet
tela fervatas interficere, quibus utique repenfaeffugere.. Multitudo vero auditorum adventum ri non potiunt univcrfes mundi diviti®? Verun-

NO T Æ,

7. A G A G N I.

t Cod. Bobien. n· ferittora Codex Bobicniu .

tnint iHtrtu»
trit «waZjor ficut Cfc. quod magia ad VcHjata Udlo­
lii tn acted't.
j Cod. BobUn.
peÆni» leflio.
4 Gafin, cod. , Afiifpi
!e<Uio reficienda.
5 Codex Bcbienlis, crriiih Meyfi, erteirritir
ti frill.
6 Cod. Cafin. tin ffar» iafù ,
Jln frjfift .
7 Codex Bobienfir,
(J a patrt , «r (1>nwe/r, qua vetba cum nullum ha here fenfum vidiffèt Valefiua ,
tKfefttrty tj aprrirt , »r tmirait , emendandum efte putavit . & qiudcui cun rede, or exCauuenfi Cod ica apparat
I Codex Bobienfi, n?n rede, mbi. .
9 Hue nique edidir Valeiius.
tO I* COdl* Cafihenfi erat, Drc/oror, quilo icnfu .

it Mate Cafiueafit, nn tn irfts p-mi*
il Forte, faltui

’

I

DISPUTATIO

mi

N o tamen propter quod aftunu* , u 1Manichze ? Amator mea, a*t qui fient fratres mri? & often- ΤΐΓϊΓ&
CHRisiJQjjd
quod indicas ? Qy® faiutis ligna ad
*i*345* dit cos qui facerent voluntatem fisam', & m*-cl,*,ST
B os deferas, dicito? Verborum enim nudajaâa- tres fibi efle , & fratres ; fin ratem vi* dicere
tio non poterit pnefemi multitudini ùtisfacerâ, matrem ipfiu* Mariam, non eft tibi fine peri­
ut agnoTcant, oui nollrum reditu obtinet foca­ culo ; fine dubio enim etiam fratres ex e* ha.
riam veritatis. De quo ergo vis nos capite dif- buifle monftratur Et die utrum de Jo&ph ge­
putarc, hoc prius dicito, cum prius dicendi ac­ nerati funt, aut ex eodem Spiritu Sanfto’ Er­
ceperis facultatem. Manes dixit. Si non iterum go , k multos Chnftos ,. fi tx eo '» Spiritu .
his, qux a nobis rcâ« dicuntur, infideliter re­ Sanâo generatos · dixeris, habuimus. Qpod fi
lidis, dicam: fi autem udis exiliis, qualem te non ex eodem Spiritu, lod tamen dixeris cum
prius icnfi, dicam adverfus Diodorum , decli­ fratres habuiffe ; fine dubio inteUigendum eft ,
nans inquietudinem tuam. Arcbelausdixit. Pix Îuia poft Spiritum, poft Gabriel, mnferit Jofeph
dixi jam , quod abutimur inanitate verborum
frgo caftiflitna, & immaculata * Ecclefia. Quod
Si quis ‘ noftrum refiftcrc infideliter, invenitur fi etiam hoc abfurdum eft omnino, eam quoJudicibus hxc permitte diicerncre ; tu autem _ libet
_________
_ ___ ________________
modo concubuifte
cum Jofeph ; dic an fraan

3*·- . ,r.
J**"* ,a **

7m». « j*.
Mait. i, .4

*“'· ’*· *’

quid afferas dicitor Maues dixit, Si non iterum B tres habuerit ? Nunquidnam etiam mcechi® eii
rehilis his , qux a rnc iterum rede , dicuntur crimen -impingis * o prudentiffime
.
**
" '?
Marcelle
incipiam. Archelaus dixit, Si non hoc eit , fi Qpod fi horum nihil convenit incontaminatae
non illud, fermo eilhominis ignorantis. Igno­ Virgini, unda ei fiiifle fratres aftrnes 7*
9 Qpod
ras ergo quod futurum eft . Sed hoc quod fu-. fi fratres ei fuiffe non potes -edocere ; quoturum ais, refillerc me, aut non refiftere, in • mddo Maria mater ejus erit, ficut ait ille, qui Mttt
mea efl poteflate. Quomodo ergo flabit fermo fcnbere aufus eft , Esc* Mater tna , ÎT fratres ‘
ille uuarum arborum, m quo fidis, veiuti icu- tai foris
Quod etiam fi ille aufus eft di­
to brmitluno ? Si enim contrarie partis ego fum, cere, illo ipfo potentior, aut major efte nemo
quomodo obedientiam ineam requiris? Quod fi poteft, qui oftendit nobis matrem, aut fratres
obcdicntiz in me eit mens, quomodo pertime- fuos ; fed & Davidis * efte non dignatur audi­
fcis ne rciiilam f Ais enim , quia malum fem­ re . Apoftolus Petrus difcipulorum omnium emiper permanet malum, &. bonum temper perma­ nentiuimus tunc agnofcere eum potuit, cum finnet bonum, vim verbi illius penitus * ignorans. guli opiniones fiias , quas de ipfo habebant ,
Manes dixit , Nunqurd tc advocatum meorum promerent,
f____ ___ τ ait,
, __
r______
Tn ..es ___
Cbriftns
JUins____
Dei vivi,Μλ„ t< ,f
adhibui lermonum , » ut etiam me® fcientixCàt
'i. ftatim beatificat
.. eum
... dicens,
’’
, Qmniam
2 2 ,,rrw-tintelligent i atn diiponas; quippe qui propria ex­ lavit tiki Pater mens caleftis. Vide quanta fit
planare non valeas, quomodô aliena potens ex- differentia eorum, qu® ab Jefu di&a funt? Illi
pheare Quod fi vidum jam fe profitetur Dio­ enim , qui dixerat, Ecce mater tua ferit fiat,
dorus, tunc mihi tecum fermo movebitur . Si rcfpondit,
miki eft mater, ont fratretl Ei
autem flat ille , & eit idoneus ad dicendum , autem qui dixit, Ta et Ckriftnt fiittt Dei vivi,
deiuic- tu , & noli perturbare fubftantiam veri­ beatitudinem, benediâionemque reftitnil . Si
tatis . Es enim ovis aliena, efficieris tamen po­ ergo de Maria vis efle eum natnm , mentitur
ftea m numero ejufdem gregis, * ficut vox Je­ ijte cum Petro ; fi autem verum dicit Petrus ,
fus oftendir, ejus qui apparuit quidem in homi­ fine dubio ille prior fefellit . Qpod fi prior fe­
nis Ipecie , nec tamen fuit homo . Archelaus fellit , caufam ad feriptorem rejicienda eft. Unum
dixit , Ergo non putas eum ex Mana Virgine igitur Chriftum nos fcimus efte fecundum Apoeffe ' Manes dixu, Abfii ut Dominum noltrum ftolum Paulum, cujus vocibus crqdimus confo­
Jeiiun Chuftum per naturalia pudenda mulieris rtantibus duntaxat adventui ejus
dcfcendifte ’ confitear ; ipfe erum teftimonium
_______
XLVII1. His auditis turbas permotae fiutt ,
dai, quia de limbus Patnsdefccndii. Et, Q*i mrD veiuti rationem ventatis continentibus, fit Arreaptt, recipit eum ,
me mijit. Et, Non veni ja- chelao nil habente, quod his poftet opponere,
cere voiunlatemmeam jetf tjits ^ni irn/it me. Er, hoc enim indicavit tumultus, qui inter eos
^ση iMm
ot*s perdi tai domus lf- exortus fuerat ; fed cum multitudo conqutevifreel, bunt & alia innumera teftimonia hujufee- fet, Archelaus hoc modorefpondit. Vocis qui­
modi, qux indicant eum veuille, & non natum dem Domini noftri Jefu Chnfti nullus poterit
efle . Quod ii potentior illo es, & magis icire efle potentior , fi neque nomen aliquod sequopotes, quod verum eft, quomodo jam ilii cre­ le ei effe invenitur , Propter fttoa Dent tttm
»· >
dimus ? Archelaus dixit , Neque illo potentior exaltavit, Û" donavit illi nomen, f«ad efi fuper
fum, fenus enim fum , & neque xqualis Do­ omne nomen; neque m teftimonio quis squalis
mini mei efle poflum ; ego enim fum inutilis ei effe poterit, & ideo ego vocis ejus tibi te­
fervqs, verborum ejus dilcipuius, credens his , ftimonia proferam, primum quidem diflblvens
qux ab i pio did* Iunt , & hxc indeclinabilia hzc , qu® a te diâa funt, uti nc dicas , quo­
efle confirmo. Manes dixn, Similis tui quidam niam nec fibi ipfi confonant , ut eft tibi concum ei aliquando dixiflct, Mana mater t^a·,
. . & luet udo diçendi. Ais enim, quia eum, quinunfratret tui jorn /tant „ non libenter accipiens E tiaverat ei de matre aut de fratribus increpacum, qui dixerat , nuiepavit dicens
£>< eft verit Jefus, quafi fallentem, fecundum id quod

feriN ο
i
i
3
4
5

r

Cifinenlis co-icx ,
.
In Ciliocnfi , n»»rai.
tn coji.e CiiincnG efl. *ui cit.frt , Icilio Improbanda.
Cafmenfu, />«< w Jfiu· ·
In cod. Gafiu. efl. .«•'rjf/.ra-, librarii errore, ur palam efl.

0 In Caiinenb,
buhu.mm .
Sed obvia eft hujus loci emendatio.
y Voc, m.tfpay videtur luperliiu, & per librarii errotcni aJjefla. Certe Cne ipfa inttgtr eft hu u» loci ftniUs .

S h* bi. yerbu collidi puiIc videiui , Marcellum cum Atchclao ad U indor i raft ellum vanllfe 9 C.aGucuhs Code». DuusJ J·^'·

I

itij

ARCHELAI CUM MANETE.

1214

À Μ n“<ï> faMtora* MHlit » Noqua i< » qui anntuttiavifAcrepavit cos, ft ’ filers pnteepii ? Cur non amm ô
CK«t$Tlfi 4· iMtn», ft fratribus increpatus eft, nemse ( liquident confilentium fe teftimoniis deleft». CHMlTi
Patnsafiipni Utam fohu beatificato» eft ; fed tur ) etiam iftos, ficut Petrum vera dicentem»
*’r'
benediftioaibus remuneratus eft? Quod fi hoc
interrogatione percepit , ficut in contapteati* abfiirdum eft , relinquitur ut pro loco » pro
«i.but fitraao monflxabit. Cum quis parvulus eft, tempore, pro perfonis, pro rebus, pro accidcncogitat ficut parvulus» fapit ut parvulus ; cum uum falute , ca quae difta funt, intrifigamus ,
autem perfeftus fuerit vir» deftruentur ea» qu· uti nc temere pronuntiantes, digna coercitio­
fimt paivuli, ideft, dum ad priora fe qui» ex­ ne feriamur , ά ut te magis » ac magis edo­
tendit , oblivifcacur qua poft fe funt Unde ceam , multo amplius illum , qui de matre
Domino noftn» Jefit Chrifto docente, ft cu­ nuntiaverat, honoratum: tu autem oblitus rei,
rante humanum genus , uti ne funul omnia qux nobis propofita eft » io aliud converfus
deperirent » cumque in talibus Audii» mens es . Audi ergo breviter ; fi enim volueris diomnium auditorum effet intenta , non
jjppor- ligentius intueri , que difta funt , inveniemus
___ oj
matre ejus fugef- in illo priore, multam Dominum jefum oftentune n
’ debuit ne et- B diffc clementiam, idque convenientibus te exem­
fit, ac
_
iam fe ipfo judicante , derelinquere eoa, quos plis edoceam . Rex quidam cum adverfus hocurabat, ft quoa erudiebat, dc cum matre , di flem proceffiffet armatus , & cogitaret, atque
fratribus colloqui? Nonne continuo de hoc ipfo difponerec quemadmodum poflet manum libi
detraheres ? * Cum enim peccatis onuftos, dc hoftilem atque barbaram fubjugare, cumque in
gravatos ad difcipulatum delegit duodecim nu­ multa eflet cura , & follicitudine conftitutus ,
mero , quos ft Apoftojos nominavit , dicens m medio adverfariorum pofittts, ac poflea jam
eis, relinquite matrem, & patrem, ut me digni captivos eos tenere incipieus, jam jam illa folefficiamini , ut ultra non pofiit eis memoria licitudo immineret » quemadmodum eos , qui
gtris, aut matris robuftum peftus infteftere . fecum laboraverant, * ac pondus belli, tolera­
t Iterum volente alio quodam dicere ei, ibo, verant, procuraret, quidem ei nuntius impor­
dc Tepefiam patrem meum, ait, Dsmitte uetrluu tunus occurrens, de rebus domcftiçis fuggercre
/tpfitrt ueorlu&s fint. Intuere ergo quomodo Do ­ aliqua capit. At ille admiratus eft audaciam ,
mitui» meus Jefus · ad neceffaria difeipulos «di- atque importunam fuggeftionem, & morti tra­
ficat , dc pro meritis unicuique fanda verba dere
___ hujufcemodi
_______ _______
____ .; 3quod
___
hominem cogitabat
committit Ita dc m eo tempore , quo impor-Cniâ de cariffm\is affectibus talis nuntius exti, dc refte ,
tune annuntiaverat ei quidam de matre, non tiflet
~~ , eo quod'* incolumes effe
" hos
‘
oomple&tur pro matris pncfcniia paternum ac ptolpcre agentes omnia nuntiaffet , dignum
pntterire prreeptum. Ut autem tibi oftendain protinus potuit excepifle fupplicium. Oucenim
h®c ita effe; Petrus aliquando, cum jam bea- erat cura alia Regis, belli duntaxat tempore ,
rificationem fisiffet ab eo confecutus, aitadje- nifi provincialium falus, nifi difpofitio rei mi­
“ fum, Λτ«Ηϋ«> qlo Dsmu'm, ho» erit iiH j^ad, litaris. Ita & Domino meo lefuChriflo pupnancumdixiflef ei Jefus. qoui uporteratfilium ho­ ti advertum paflioues , que profunda vifcèrum
minis ifcendere Hierololymam , & occidi , ft obfederant , & curans cos qui multo tempore
tertia die refingere; refpondcns ait Petro, Fa­ variis infirmitatibus fuerant devifti, & inclina­
de rvtrs, JataiM» jata aea /aprs, que Dei. fuut, to omni nifu pro fahite univerfitatis ; ille nun­
fed que houtmuur fusst . Quoniam ergo exiftitius importune adveniens de matre , & fratri­
mas illum, qui ei de matre, renuntiaverat , & bus nuntiavit. Et potuit quidem funilcm Pe­
fratribus , increpatum efle ab Jefu ; iftura ve­ tro , aut etiam graviorem accepiffe lentendam ;
ro , qui paulo
paiuu ante
auic dixerat
ui«i«i», Tu
λ u es
*s films
jutus Dei
υτι fed matris , &; fratrum inteileftum nomen clcv*oi, beatitudinem confecutum, vide quia ma-Umentiam provocavit.
gis
n- ■» hunc
'
prrtulit
.
Jefus,
' " . cui· dc
- clementius
■
dc
XLIX. Sedft amplius adhuc omnibus ofteni.
-r
,
—cum venia refponlum
dare
dignatus eft; ·»
Petro
dère cupio, ut agnofeant univerfi, affetiio tua
vero poft illam benediftionem nullum jam ve-* Îuantum impietatis obtineat. Si cnim, fecunnise largitur titulum, pro eo quod naturam rei
um tu dicis , non eft natus , fine dub>o nec
fibi didbe non diligenter adverterit. Illius enim paffus eft; pati enim qui natus non eft , imnuntii error refponfi ratione colligitur ; hujus poffibilc eft Qpod fi non eft paffus, Cnicis no­
vero tarditas intelleftu» acerbiori increpatione men aufertur Cruce autem non fulcepta, nec
damnatur. Ex quo advertere potes, quod Do­ Jefus ex mortuis refurrexit- Quod fi Jefus ex
minus Jefus interrogationum fibi opportunita­ mortuis non refurrexii , nec aliquis alitis re
te fervata , dignum promat fingulis , opportu- furget. Quod fi nullu- refinget , ncc judicium
numque refponlum . Quod fi , ut ais, cx eo erit Certum eft enim,, quia
,
a - .
fi ________
non refurgam,
quod verum dixerat, Petrus beatificatur, dc proJ _ UVk
nec JWUlltl
judicer ·. Quod
fi IIUII
non JU4MVUII1I
judicitim nil
erit Jg, fiu\UVU AI
Uli·
i-^ftra
erit
obfcrvatio
mandatorum
Det
,
nullus
eo quod fefellit, nuntius ille culpatur, dic mi- "
"r
'
hl quare , cum Daemones eum confiterentur ,, ablünentiæ locus eft , manducemus , & bibaΜ1
dicentes, Scimus te * jmi fis fundus Deus in- mus, cras enim moriemur. Haec autem omnis
conneN

O

T

Æ

Z

A

C

A

G

N

I.

i b Codice CaCntofî, Dsbust tf et/rrm . M»l» leAio.
> 1· Codict Cafinenfi corrupti/Timo legitur, Cum r»/m frut! St
, VJ gr·
tprit! rem 4stigH Jtreb twmert. No« quantum par v..n)eÔur»i licuit huju· loci tuenda fuftulimut
ptulo poil pro . die/r, legendum eft, dsrit elr
In Cod. Cafinciifi , rd areeftrSrm.
In eodem cod. »p*rtrf, feeui atque habet Vulgata editio.
In cod. Ca fi ne n ii eft, tote.
In codiee Cafineafi,
er. Sed hbrani enor nohi* vifa eft illa leftlo.
7 In eodem codice eft, fisum. Sed/lex, tap debete ao, lacer textu, edocei . Vide tatnerran fuere^ legendum fit ·
In codice Cafinenfi , m perdus beliue trlerureus . No» er,lend 4» intus , rc petdui tolis trier terreus . FetieÔc.
umeo radia interpiyj fcripTeren, a* penjus toils ererteUravrreut

___

tm

DISPUTATIO

Illtf

Spintus San&us ANNO
 n i-TcT"conneftis, * negans, quod de Maria natus eft;Aipfo eft; dic mihi fi
cftetûun qui ba-®Mmsτ I
christ i
enim confeflus fueris eum de Maria natum,
*”
St palfio fubfequamr necefle eft , & paflionem . .
,
.
is «rw, fi filin»
refurre&o, & refurreftipnem judicium, & fal- ernt, fi virais erat, mm potent Spirit»» ingreva nobis erunt fcnptur* praecepta . Non ergo■ <5i , ficut sec regnum poteft ingredi intra re­
jam vana eft quæftio, fed plurima in hoc ver­ gnum. Cujus autem «i catinis emifla vox tefti- atme. t. «»
bo . Sicut enim omnis lex , & prophétie in monium detulit dicens. Hic oft filius mm/ diti·
duobus fermonihus conflant ; ita etiam noftra Httr, ia quo bene tteplxtt ? Dic age nihil teomnis fpes in Beate Maria: partu fufpenfii eft ; moreris, quis ille eft , qui parat hac omnia ,
& ideo refponde mihi ad fingula , quse te in­ qui agit univerfa ? Refponde , ita ne btefpbeterrogabo. Quomodo abjiciemus tantas, & ta- miam pro ratione impudenter allegas , & in­
β4.\ 4.
les Apoftoli voces, qux dicunt, * Cum aalca» ferre 1 conaris.
fuit Dei voluntas it» ntbii , mtfit filium fiunt
L. Manes dixit* Nemoquidemqtf adverium
faibtm ex Muliere . Et iterum, Pafcha noftrum hax, qua a tedifta funt, reipooderc potuerit,
·■ C"· t ». immolatus eft Chrifti s. Et quia, Deus , & Do- blafphemia crimen incurrit, quin potius eftom'
minum fufeitavit , & nos ’ cum illo fufcitabit 1
B nii laude djgnifâmus . Oportet enim artificem
’* per virtutem fuam . Et alia multa his fimilia rebus propoutis refponfione diligenter aptata ,
*** >r »»· jjda funt, ut eft illud, Quomodo dictent quidam manifefta omnibus ea , de quibus queritur ,
m * vobis, quia refurreffte mortuorum non eft? vel dubitatur, oftendere, & maxime idiotis. Et
Si enim refurreflto mortuorum non eft , nec quoniam tibi dbftrina noftra non placet ratio,
Cbriftui refurrexil . Si autem Cbnftui non re- tanquam artifex bonus, etiam hanc mihi quefurrexit , munis eft erae prodicat io noftra . In- ftionem rationabiliter exfolve. Mihi enim pium
veniemur etiam faffi teftes Det, flui teftimonium videtur dicere , quod nihil eguerit filius Dei ,
perbibuimut adverfui Deum , quia fufettaverit in eo quod adventus ejus procuratur ad terras,
Cbriftum, quem non fufcitavit. Si quidem mor­ neque opus habuerit columba, neque bsptifinatui non refurgunt , nec Chriftus rffurrexit . Si te, neque matre, neque fratribus , fortafle ne­
autem Chriftus non refurrexil, vana eft fides ve­ que patre, qui ei fecundum te fuitjofeph; fed
ftra, adhuc eft i i in peccatis veftris; ergo & qui totus ille ipte delcendens, femetipfum in quo­
dormierunt tn Chrifto, perierunt ? Si in hac vi­ cunque voluit transformavit in hominem , eo5*7- *' 7
ta tantummodo fperam ut in Chrif.j , miferabi- paâo, quo Paulus dicit, quia habitu rtftrtm eft
horet fumus omnibus hominibus . Nunc autem Cut homo. Cujus igitur rei indiguerit is, qui fe­
Chriftus refurrexit a mortuu initium dormientium, metipfum in omnia ttansformarit, oftende ?
&. reliqua. Quis rogo tam temerarius , & im- Quando enim voluit , hunc hominem rurfum
£ rudens invenitur, » qui iftis facrofimftis voci- transformavit in fpeciem folis, ac vultum. Quod
us non accommodet fidem, in quibus nulla eft fi rurfus refiftis, mihi reâe dicenti fidqn nolis
diflinftio, nulla dubitatio 7 Quiinam quxfo et- accommodare, audi definitionem tuam, in qua
iam te, o ftulte Galata, fafeinavit , ficut & il- flas. Si enim hominem eum tantummodo ex
n'
los , Qvanon eMr mutet Jtftt Chriftus * rtferi- Maria efle dicis, & in baptifmate fpiritum perptut eft crucifixus ? Unde arbitror lufticere hac ceptffc, ergo per profeftum filius ridebitur, ÔC
teftimonia ad oftenfionem judicii , & refurre- non per naturam . Si tamen tibi concedam di­
ûionis, ôcpaffionis, quibus confequenter, &.pa­ cere, fecundum profeftum efle filium, quali ho­
riter ex Matia partus oftenditur . Quid enim , minem faftum ; hominem vere efle opinaris ,
fi tu nolis acquiefcere , fed evidentitlime Scri­ ideft qui caro, & languis fit. Necefic en ergo,
ptura proclamet ? Veruntamen interrogabo te , bc fpiritum , qui ficut columba apparuit, non
tu autem mihi refponde, quando Jefus dejoan- aliud efle quam naturalem columbam; ficut ho-*'·'*» ><·
ne teftimonium dat, & dicebat, quia Major i»Dmo enim diâum
<
efl, & ficut
. columba_, fitquod"' ” “ natis mulierum nullus furrextt Joanne Baptifta ; cunque opinari poteft .de eo fermone, quoddift^ui autem minor qft tn regno calorum , major ftum eft, * ficut homo, hac opinione concipe
etiam de
de eo,
eo, quod
quod diâum
diâum eft,
eft, ficut
ficut columba;
columba ;
eft site. Dic mihi qua ratione major illo eft in etiam
regno coelorum ? Nunquid Jefus minor erat Joan- . necefle eft & hac «qualiter recipere;i ita eninpi
enim
ne in regno coelorum ? * Dico, abfit. Dic ergo in Scripturis, que de eo 1er ipta iunt, inveniunSicut* tibi
potes,
in quo, ut vel te ipfum funerare poffis ? Sine tur. Archelaus
* * * * dixit,
'
*Lî ipfenon
’ Æ
dubio minor erar Joanne Jefus inter natos mu­ tanquam bonus artifex , neque ego tibi hanc
lierum ; m regno autem coelorum major illo qusftionem *· diligenter aptatam manifeftarem,
erat . Dic mihi illud etiam , o Maniduee, fi atque manifefte diflblverem, nifi propter hos ,
ais Chriftum non efle ex Maria natum , fed qui alfiftunt, & qui nos audiunt, & ideo» fi­
apparuifle quidem ut hominem, cum bomonon cut convenit, queftionis hujus quoque exponam
Ctwt, pncftante hoc & agente virtute, que in rationem . Tibi quidem non videtur pie dici,
N O’T Æ

Z A C A G N I.

ma-

i It· legendnn etafal, litet Ia Codice CiCaenG feribatar, m[*tli id qu>dK
* Vulgata eiitio graco textui confona lajit, ai
v*<ni plrnimUt trmpiri, , Mnujua leôionetn probant ïreirui. Tertulhanue, Cyprianu·, te ahi.
j Verba, iam sil», non habent (raca, neque Vulgata, neque Irenau» lib. j. adr. bar. cap. 6. & j. traqua Tartullianui lik ». ad». Marcionam can, j. aequa In lik de Pudicitia cap. td.
4 la cod. Cafîn. eft, /· nehv, « Infra, wee ·/ /Λ<· a«/ra. Sed Vulgata teûlo huic pr a ferenda ί*>κρο te qua
ex librarii ofehaatia videatur eaorta, 1 renant quoque, Tertulliaaui, Cypria nut , aliique Vulgat» leâiaaotn feqountur.
$ In eodear cod. legitur, »·/ Ιβαιη fmrefau^am vMiiut ISc. librarii, ut arbitror, errore.
β Vulgatu editioaia melior leâio, p'affipiur
.
r Hac »erba> du» aifit, nifi mendum fit ia codice, videntur tanquam cx Manet U per fona ab Archelao prolate.
B Male in codkc Cafincnfi, ceuerir.
9 Ia cod. Cafin. feribitur, Jinn
at opJntene,
10 Codex Cafinenfia ita legit, iam puaOi·»·»,
of··'* raw
«ryw manifrfit d/ffaterrrur.
Sed «x Maaetia interrogatione » cui Arcbalaut rcfpoadet > nos htuv locum reflituimu».

Ulf
ARCHELAI CUM MANETE.
hi!
Ό1 δ matrem habuMcJefism Mariam, & reliqua, qw A bitaculum magnum, nec abuMo alio «arari po- TN **δ
CHRistl nunc profecutus e», quo quidam omnia repe- tuiflet; unde ft anurus cruci, cum retarrexitfetchristi
_ toe perhorrefio . Interdum auidem cogi folet ab inferis,
-r—- affumptiM
-------eft
A sitae»
“
ubi
t: Cbriftus
^-Λ fi.
·"
artifex propter imperitiam reuftentis dkero, ft lina Dei regnabat, ut cum jttdteiuni habere ce­
facere ea qu· tempus reculât, ft ideo quia mi­ perit, hi qui ignoraverunt eum, videant quem
hi eft illata neceflhas propter ptrefentern turbam, compunxerunt. Ut autem credas ; eum diââpuad ea, que a te non refte difta funt, paucis ‘ li ejus per annum integrum raanferent cum eo,
icfpondeam. Die cmomihi, fijcfiim hominem quare nullus ipfonun procidit fuper faciem fuam,
- naturaliter faftum imeUexerimus, ex Maria, ha­ heut paulo ante dicebas, fed in una hora illa,
bentem cameraftfenguinem intellexerimus, ne* quando' fient fbl refolenduit vultus ejus ? Non­
cefle eft etiam Spiritum Sanftum renimcolum- ne propter habitaculum illud , quod «t Maria
bamfuifle, de non Spiritum. Et quomodo po­ fuerat effeftum ? Sicut enim Pamcliti pondus
tent vera columba verum hominem ingredi at- nullus alius valuit fuftinese, nifi foli Dilctpuli,
_____

‘

rw. »· ».

Mttt

,

que ineo permanere, caro enim carnem hgre- ft Paulufc Beatus ; ita etiam Spiritum , qui de
di non poteft ; fed magis fi Jefum hominem codis defeenderat, per quem vox paterna teflaveram confiteamur, eum vero, qui dicitur, fi-Btur dicens
portare
praevaluit, nifi qui ex Maria na­
cut columba, Spiritum Sanftum, falva eft no- alius
--------·bis ratio in urraque . Spiritus enim fecundum tui eft, fuper omnes Sanôos Jefus. Sed fc ad
reftam rationem habitai in homine, & defeen- hac qu· objicio refponde. Si habitu eum , ft
dit, & permanet, ft competenter hoc , ft fa- fpecic dicis efle hominem , quomodo ab his ,
ftum eft, ft fit femper , ficut tu te ipfum an­ qui ex viro , ft muliere nati funt , Pharifius
te hoc tempus profitebaris efle Paraolitum Dei, teneri potuit , ft ad judicium protrahi ,
ut * dicam filex , non homo , qui frequenter cum fpirituaie corpus a crafltoribus corporibus
oblivifeeris ea qu· dicis. Spiritum enim venif- non valeat comprehendi ? Qpod.fi habes ali­
fe fuper te dixifti, quem promiferat Jefus efle quid , quod ad verbum , atque ad propofitum
miffurum, & unde nifi de ccrio defeendat ? Et refpondeas , qui nunquam ad propouia refponfi defeendit Spiritus fuper hominem dignum fe, difti , perge quado , ft pugillum plenum Colis
fuper te autem veras columbas dciccndilfe fen- mihi affer, aut modium plenum? ipfe vero Ibi
tiendum eft , ut te columbarium potius forem apro eo quod fubtilioris eft corporis , cooperire
accipiamus, infidias eis, ac laqueos molientem; te, & circumdare poteft
iteft , tu vero eum
e
, & f»
dignus enim es , qui verbis ridiculis illudaris ;Cconculcaveris
nihil .—
ledis. Dominus
--------------- , ,------.—i vero metu
ego tamen pareo, ne auditores videar offende­ Jefus , fi tentus eft, ut homo ab hominibus
re h» dicens , ft maxime quia pneter propo­ tentus eft. Si nun eft homo nec tentut eft.
fitum meum, in te ingerere, qu· mereatis au­ Si non eft tentus , nec pafliis eft , nec baptidire. Sed redeam ad rem . Memor fum enim aatus eft . Si ille nou eft baptisatut , neque
transformationis fu·, qua dicis, quia Deus trans­ quifquam noftrum baptisatus eft . Baptifma
formaverit fe in hominem , vel in folem , ex autem fi nou eft , nec erit remiflio peccato­
hoc volens offendere Jefum noftrum habitu fo» rum , fed in fuis peccatis unufquifque morie­
Io , ft vifu feftum efle hominem , quod abfit tur . Manas dixit : Ergo baptifma propter re.
ab unoquoque fidelium dicere . Hkc alioquin miflionem peccatorum Astur* Archelaus dixit ,
fecundum te ad fomnium nobis redeant univer- Etiam. Manes dixit: Ergo peccavit Chriftus ,
fa, ft figuras ; non folum autem, fed adventus quia baptisatut eft ? Arenebus dixit, Abiit ;
nomen delebitur: poterat enim in ccrio pofitus 3uin potius pro nobis peccatum feftus eft, nofacere qu· voluerat, fi Spiritum eum efle , ft
ra- peccata fufeipiens, * propter quod ex munon hominem, dices . Sed non ita eft , quo- here
____________
--r- ->quod
___ ___
t—
natus eft, , „& rpropter
ad—baptifma
niam, Exinanivit feieeetiffaie fomtMtt fervi arri-Dnull,
venit, ut
hujus partis perciperet pMiuwaiivucul
purificationem ,
u.----------------------------------fient. Dico autem da «o, qui cx Maria faftus ut Spiritum
"" ‘ ..........................
' '
, qui defeenderat
in fpecie colum­
eft homo. Quid enim ? non poteramus ft nos be, cornus, quod fufeeperat, portare poffit.
multo facilius, ft lautius ifta narrare? fed abU- H«c cum dixiflet Archelaus, admirate
fit ut a veritate declinemus jota unum , aut funt turbae veritatem doftrirua ejus , ft laudes
unum apicem . Eft enim qui de Maria natus ei immenfas cum clamoribus reddiderunt, ita
eft filius, qui totum hoc, * quo magnum eft, ut omni ftudio conarentur , ♦ ft ultra ei non
voluit perferre certamen Jefus · Hic eft Chri­ finerent «d propria remeare ; & tunc quidem
ftus Dei. qui defeendit taper cum, qui dc Ma­ difceflenint . Poftea vero congregatis eis , Ar­
ria eft. Qpod fi non credis neque voci , qu· chelaus acquicfcere fibi, atque audire verbum
«•litus fafta eft, temerarium aliquod ipfe pro­
fuadebat : non enim foli , qui cum Diodoro
ducis, &, fi dixeris, nemo credet. Sutimenim erant, audiebant eum, fed omnes ouicunque ex
in defertum a Spiritu duftnt eft Jefus, atten­
provincia ejus aderant, atque ex vicinis locis ;
taretur a Diabolo , quem cum Diabolus igno- faftoque filentio , hoc modo de Mane dicere
rarer, dicebat ei, Si jUint et Dei. « Ignorabat aggreuus eft. Qualiter fequidem habeat noftra
autem propter quid genuiflet filium Dei , qui doftrina audiftis, ft fidei noftro experimenta
prcdicabat regnum calorum , quod erat ha- qamftis; prout potui enim intelligere Scripturas
Concii. Genenti. Tom. I.
Hhhh
coram
N

Ο

T

Λ

Z

A

C

4

G

N

I.

1
pre,
Cc ia cap. aX
pr»,
■ » Cafinanfia, i ditem Mme
Vltaac arudiH u raâa «aeadatum fit.
j Forta
4 Locum hunc nofira conjaflura ita corraximu», et aliquh lude fenûu «liceretur ; nam la Cafin. eod. kaione
mac» obUuritM ex librarii «rranhaajutorta : fic enim Γ· habat, iiemeitrt etnem tuetor eto peeifH fiUem Dto
frediteitn ►»<··· reZarwae, f«V ctm Vt.
“
r r
>
·
»
.
5 In «naiceCafinenfi, qno ufi fumt·) advtfhtam, prtftrr, ddid.ramr , fed illud librarii ofeitaatie emitfum fu li­
ft fimaentia dare damonftraat.
< tt hic particula, ft » dealt 1» cod ica CafiMufi, quam tamen orationi» feriee avidanter «rpoftit.

»?lg
DISPUTA ΓΙΟ
mo______
ι· Λ fed Λ doôrina ejus unde defcendât hwidiflieee ANlift
A hl N 6 coram omnibus vobis expoful. Sed mac ·
demooftrabo * Ifte non eft primus auâor Jm- CM*,ST t
Christi ciflime dicere volentem, deprecor, ut cum i
”
tio audiatis, utagnofcatis, qui fir, fle unde, fle jufeemodi doftrinx, nec folus.; fed quidam ex
qualis fit ifte, qui advenit, ficut Sifinius * qui­ Scythia, 'Scythianus nomine , ’ Apoftolorum
dam unus ex comitibus ejus indicavit mihi , tempore fuit left·hujus auâor, de princeps, fi­
3uem etiam ad tcftimonium eorum, qiue s me cut de füerunt de multi alii apoftata, qui pri­
icentur, fi placet, vocare pararus fum . Sed matus fibi vindicare cupientes, faKa * pro veris
ne * ipfe quidem dicere recuiavit eadem , que cooferipferunt, fimpliciores quoique ad fisam li­
nos dicimus, prxfente Mane ; credidit enim do- bidinem pervertentes, quorum nomina» fle per­
ânmtnoftne fupradiâus, ficut fle apud me alius fidias dicere nunc tempus non finit. Hic ergo
Turbo nomine. Qysxumque ergo contcftati funt Scythianus dualitatem tftam introducit*contra­
mihi, fed fle ea , qux nos ipii deprehendimus riam fibi, quod ipfe a Pythagora fufcepit, ficut
in hoc virp, non faciam latere confcientiamve- dc alii omnes hujus dogmatis feâatores, qui
ftram . Tunc vero turbae eo amplius incitate , omnes dualitatem defendunt, declinantes Scri­
congregate funt ad audiendum Archelaum; e- bi pturss viam dire&am; fed non in amplius protenim ea, qux ab eo dicebantur, plurimam eis 9 ficient,
LII. Nullus tamen ita impudenter pnevaluit,
obleftationem praebebant ; propter quod fle certattm adhortabantur cum dicere quxeunque vel­ ficut ifte Scythianus . Inimicitias enim inter
let , quateunque fentiret ; paratos fe effe ad au­ duos ingenitos introduxit, & omnia haec,’•que
diendum, fle ufque ad velperum permanere, et­ confequuntur hujufcemodi affertionem. Qpique
iam accenfis luminibus, pollicebantur; quorum Scythianus ipfe ex genere Saracenorum fuit,
animolitate incii.'tus Archelaus cum pmni fidu­ dc captivam quandam accepit uxbrcm de fupecia dicereexorfuseft. Virifratres, fuperioresqui­ riore Thebaide, quo eum luafit habitare inÆdem caufes Domini mei Jefu audi ilis, dico autem gypro magis, quam in defertis . Atque utinam
eas, qux ex lege, fle prophetis judicantur ; in­ nunquam eum illa provincia, fufeepiffet, ” in
feriores vero Domini mei Jefu Chrifti Salvato­ Î^ua cum eum habitaret, cum *’ Ægyptiorum
apientiam didiciffet; erat enim, ut quod verum
ris noftri non ignoratis, Sed quid plura ? Ap­
pellati fumus ex Salvatoris deiiderio Chriftiani, eft dicamus , valde dives ingenio , dc opibus ,
ficut hi,, qui
fciebant eum
,...per traditionem no·*
hcur univerins orbis terrarum tcftimoniumper#
i t» j i», bibet, atque Apoftoli edocent; « fed fit optimus C bis quoque tcftificati funt. ” Difcipulum autem
architeftus ejus, funda mentum noftrum, ideft Ec- habuit quendam,
nomineTercbinthum, n qui
clefua, Paulus pofiiit, fle legem tradidit,'ordinatis fcripfit ei quatuor libros, ex quibus unum qui­
mmiftris, fli Presbyteris, fle Epifeopis in ea, de- dem appellavit Myfteriorum, alium vero Capi­
fcnbcns per loca lingula quomodo, fit qualiter tulorum, tertium autem, ’'Evangelium, flenooporteat Miniftros Dei, quales fle qualiter fieri viflimumomniumThefeurumappellavit, deerant
Presbyteros, qualcfque efledebeant, quiEpifco- ci ifti quatuor libri, fle unus difeipulus nomine Te­
patum defiderant ; qux omnia bene nobis , fle rebinthus . ** Quia ergo aliquantum temporis fe­
rea e difpofita, ufque in hodiernum , ftatum cum ifti ambo decreverant foli habitare , piafuum cuftodiunt, flt permanet apud nos hujus cuit Scythianodifeurrere in Judxam, ut ibi con­
regulx difeiplina . Iftius vero , qui nunc nobis grederetur cum omnibus , quicunque ibi vide­
ex Perfarum provincia ebullivit , Manes nomi­ bantur elfe doâores, fle pervenit eum continuo
ne, adverfum quem mihi difputatio jam fecun­ vita defungi, nec potuiffe aliquid promovere .
do commota eft, genus vobis dicam, fle totum; Ulc vero difeipulus, qui cum eo fueratconvcrfatus

N O T Æ

Z A G A G N l.

i Fort·
* Cod. Cifinenfi» nullo fitnfu hebet, Sipahtt faiJem ver
... ex
------------eemitihar eivt iaAeeait mibif pee etiem Ve.
j Et b)c cmcndivimu, codici» Cahnenfi» leâion«m Ita fe habent·*j > ipfr gaiJeee an ebeen nrafeait Ve.
a Codex Cafiaeafi» , fej V eptieeee ere Hteflet ei faxJeanattne » <evjvi menifeftra corruption·* modice reutione fuftuliuui.
5 Locua notaodu» de Hiérarchie Ecde6eftlc* ordine ab Apoftolt» fallit**·. Eplfcopoe antra, Preehytere·, *
Mini (Iro» tantum nonioat Archeliu», ^uod nfalftrorum, hoc eft Diacoaora* sraiae rara infra Praabytaratra
ordines ant^uidim, Patres comprehendere confucyerfat : Ita Clraaas Alexandria*· ΠΚ 6. Stromatu* pa^, 4<y.
Tertullianus de beptifao cap, ly. Origeaet homlL a. In Hier·*. St la Matthal cap. «9. pag. }·). ft alibi pa|E*.
6 Qui seytb/xeuj apud omnes alios veter*, qui dc Manichaoeum hrnefi traflaruat, appaiiatur , trahie, q*ra
in lequcntibu» a veteri Interpreta Seatieaae ■, ft Mxrei/aaa» vocatur» *16 ublqua iaperlti librarii fit amr..

ZACAGNUS

LECTORI.

7 Cum ραβ editam Archelai difputatioaem farer Regio-Alexandrino» Vaticana Bibliotheca- epdicee repcrllTem
apograpliutn cujufdam veruftl codicis, qui oli* ad Monefterium S. Salvii , Ambiancnfis fortafle epifcopi At mar­
tyri» pertinuit, & fa Mcodlca, una cum S. Auguftlni commonitorioadverfus Manicbeos inter ejufdraepiBolasedi­
to haberentur excerpta quadam ex aRis difputatfanly Archelai a cap. LI. ufque ad cap. LV. oper* pretium ceafui «erias ex eodem apographo leâione» edere, cum ipfarum ope quads* Archelai loca reilituantur. ftv'Zta.Ta»·
Hexat aeaeiae t fic infra Gtmper Slatiaaam vocat .
I Cod. Alexandria, pre mit eeafixeraat.
k
0 in eod. Cod. Zerredbxrr.
to In C» fi nea codice, /·</·»> /éyeee/vr. mala leâïo.
·> Hic nonnulla dedTe pJïm en. Forte, γ«
«■ dm teiiteret. Jeprevetxt ej> t eum Ægyptieeam fep/eaUaae
JiJietjfet.
■ a Cod. Alexandr. en yen r««e heèilaret if jEgypteereat.
1J Ide* Cod. tefteti /««i.
K Idea Cod. féenZ»·» y·/ μηρβι.
i j Et hic manifefru» eft librarii error fa Codice C»5nenfi fa quo feribitur, Terheaem i nam Cyriljua Hierofolyna Catccbefi t. ft alii omnes T/fftrr»·» , T»r>/»O»w, fisu TwlMibn, Scytiani difcipulum faciunt . Quin St
>o fcqq. ubique Teretetuar feribitur. Quod vero ait Archelaus hunc Scythiano fcripfifle quatuor libros , quôs racenfet, contrarium eft Cyriili mox laudati narrationi, aliifque, qui ScythUnum fofatn «orum auAore* agaofcunl.
>· Tertiem vere. Cod. Alex.
»7 Teryieeevr. gener erge elujaeatum temperi r Jeevm 'βί em he effe Jetrevifeet , feli plet eit ttatiete» exturreee
,e Jaieem, Sic iulta ubique vocat Teryieaeem Cod. Alex.

ο
Z R C H ELAI CUM MANETE.

tisft_____

kWW Ô fatu* m fugam verius eft, · I& Babyloniam ve-A primo quod non libenter afpiceret artes illius, Inno1
CH κι STI tjjt, » qUe nunc proving* habetur
, . fecundo pro his, qtne de hereditate fuerat con-CH*,1T|
labetur *■ a Perus,
*n‘
*”
quasque abeft nunc a locis noftris itinere di* fecuta; erat enim multum pretii. 't Quae cum
rum, de noâium ferme fex; quorum veniflet, loin cflet, habete aliquem ad miaifterium vo­
talem' de fe famam pervulgavit ipfe Terebin­ luit, fle comparavit fibi puerum *· annorum fer­
thus , dicens omni fe feptentia Ægyptiorum me feptem, '· Corbicium nomine , quem ftarepletum , & vocari non jam Terebinthum , * timmanumifit, ac literis erudivit . Qpique cum
fed alium Buddam nomine, ' fibique hoc no­ duodecim annorum eflet effetas, anus illa diem
men impolitum, ex quadam autem virgine na- <obiit, *· ipfique univerfa bona fua tradidit , fle
tum fe efle, fimul < & ab Angelo in montibus cum ceteris reliquis, etiam quatuor illos libel­
enutritum. ’ Parcus vero quidam Propheta, & los , quos Scythianus feripferat, non multorum
Mbdacus * Mithra filius arguebat eum men­ verfuum fingulos. Tunc ergo Corbicius, fepul}
dacii,, & erat eis quotidie animoia exaggeratio ta Domina , bonis fibi detcli&is omnibus uti
de hujufmodi negotio. ’Sed quid plura? Licet erepit, fle migravit ad medium civitatis locum,
frequentius objurgaretur, tamen nuntiabat eis ,. in quo manebat « Rex Perfarum , fle commu­
quz ante feculum eflent, & de fphzra, & duo- g tato fibi nomine , Manem femetinfum proCor(.
bus luminaribus '· ; fed & quo, At quomodo a- bicio appellavit ; nec Manem, led Manes ; Perninuc difecdant, & qualiter iterum revertantur larum enim lingua tali utitur declinatione. Efin corpora, & alia multa hujufeemodi , & ho­ feâus autem puer ille annorum prope " fexarum nequiora, ideft , bellum Deo commotum ginta , eruditus fecundum dofirinam , que in
effe in principiis, ut ipfe Propheta crederetur . locis illis eft, " & pene dixerim fuper omnem
Pro quibus dum argueretur , ad viduam quan- hominem, diligentius tamen hrc didicit , que
dain feceflit cum filis quatuor libris, nullo ibi­ iu illis quatuor libellis continebantur , acquilidem difcipulo acquifito , prater anum folam , vit etiam difcipulo· tres, quorum nomina font
•iu« eius particeps fa&a eft. "Tunc deinde ma­ hxc, Thomas, Addas & Hermas . Tunc affune primo aicendit " folarium quoddam excel- mit illos libellos , ·♦ fle. transfert eos , ita ut
ium; ubi nomina quadam coepit invocare, qua multa alia a femetipfo infereret eis, quae anili­
nobis Turbo dixit, folos feptem eleâos didicif- bus fabulis fimilia lunt. Habebat ergo tresiftos
fe . Cum ergo afeendilTet ritus nefeio cujus , difcipulos confeios malorum iuorum ; nomen ve­
vel artificii gratia; folus autem afeendit, " ne ro libellis proprium ad fer i bit , prioris nomine
inde ab aliquo convinci pollet , quod fi difli- fucicix»,
”deleto, tanquam
unquam fi
u eos luno
folus tx
ex femetipfo
ιπιι«ψιυ«,<
con■·
difeipu*
mulaflet, vel pro nihilo duxilfet , cogitabat fe icripferit. "—
Tunc
vifum eft ei mittere difei]
a veris principibus m poenis effe fubditum. Hac tos fuos cum
-r_:_r—» in libellis
,χ., ».
, quehis,
conferipferat
eo cogitante, juftilfimus Deus fub terras eum de­ ad fiiperiora illius *· provinciae loca-, fl( per ditrudi per fpiritum jubet , & '•ontinuo de fum­ verfas civitates, & vicos, ut haberet aliquos fe
mo dejetas, exanime corpus deorfum praecipi­ fequentes ; fle Thomas quidem partes Ægyyti
taram eft , quod anus illa miferta , colleâum voluit occupare, Addas vero Scythia, " folus
locis folitis fepeliit.
autem Hermas relidere cum eo elegit. Cum er­
LIII. Tunc omnia illa, quae fecum de Ægy- go illi eflent profe&i , Regis filius aegritudine
pto pertulerat, " manferunt apud eam , fle ga- quadam arreptus eft, quem Rex curari defidevifa eft valde de morte ejus duplici caufa, '* rans, editam propoluit1* in vita, fi quis cum
Cenctl. Central, Tom. I.
Hhhh e
curare

N O T Æ

Z A C

A

G N I

i lllr trrr Jifcipelut cmttiur ji.tr.rrur fuera"l cntfrrgatlr ia faite» vtrfur rt. CoJ. A lev.
• Note quoufjue extenderentur Impeti) Roman) limite· . eo tempore , quo Archelao· cum Manete difputa»it.
*

3 Cod. Alet. AeP/aror.
4 Mire hic fele exotic librarii, qui CafinenCem Codicem exaravit, ofcitantla ; fcripfit eam ,
dam «»■/«,' legendum autem ode, frJ th·» KuJAtra ttna/ar, Cyrtlii Hieroioiym. Epiphani',
ratione* palam evincunt.

/rd eihul tui»)'·
, & aliorum nar­

J Cod. Ales. teetrl jtm ara T"jb"rtn, ftj tuJJtrn.
• Cod. Alex. /mo/aSar pro Jiiaul.
7 De h1« Per larum iacnrdotib^· > »hde Epiphaniutu in hac harefi num. j. & no* In Maaichooruia hl Itor ia
• Cod. Alea.
Mrrrl //λ*.
p g^rtiJit fttir taiaitfa ttrtati» d* iujufuntt^ atgatit, Cod. Alexandr.
• o Sr dr deadwr
myfirrtt. it^ tf rptttBtJ» tnian
. Er mox , reivn/Saetor, Cod. Alea.
tt In cod. Gann. fcrtwtur ·«»"<■ ; Cad roec, legendum effe non tmbleo.
te aftrittltt et'at et
Cod. Alex.
i j Codex Cafinonfia habet ,e ·» fait ot
ttatitu/ ytfit. Codex Alexandr. afft»titt »t tt» ni
. Contrariua tamen fenTua, quem expeeffimui, verior eft. nam Id fibi vult Arehelau*, Menetem folum , cu mfdam prn
(ligil caufa, folarlqm afccndilTe, ne a Parco . «r Labdaco Mithra facerdotibua , id ealffe deprebanfua , debita·
ponar Perfarum Regd pcrfoJveret.
>4 Codex Alet. r»//raSe» /» daierr frlnrlfiiti . Male pro a vtrh i-mox fanir tft ftnMteiem.
• J Cod. AUx. tlf Æfjftt fttu.rrtnt .
’
Id Ibld.
tk Httrir tj», aufjiii
ruuft.
I y Cod. Alex, fee denrdOerv /ov-ar r^ttfttutt ,· r-ar r·/·* «ro/ram fteeeJe
t»m &r.
it Cod. Alex. irmpr-aW» jih futru.'um. Mox, (·<* fitiuit. Et paulo poft , ^tt cam.
.
t« Cadr/rw*, Χ·>£·χ» hunc, non Ctriutem vocant CyrilJu», Epiphania*. Sr alii.
a.o Cod. Al«x. file <)>·» tbm ifffut &t. Mox, tettr/r rtittfiit. Forte, rrltuift.
ii Cod. Alex, ttutitt/i Ittum ·» fu» Mtrufm.
.
■
0
xa Ita conftanxer in Caflncnfi codice Tcribitur i vereor tamen » ne In hoc annorum numero mendum ht . Co­
dex Alex, prrne ppraaj/e/a.
y"
-»j Cod. Alex, i» Itth ill'1 »β , pt»t Jittrint fuftr »mntm hmint n dtiitett.rH : itmru
te tua t» fueu
ttrf illir liktlbr etutirttitruur. Arrfu/fiutt rtinutt tpft Jiiitfuh/ .
• a Cod. Alex, bktlltt ut irtHtftrrtt tu, fit u: alit nt.'ft'
Cod. Alex, ftrtpferit.
a· Cod. Alex, fpjiar pr*v/ao>.
»7 Cod. Akx. AHa, ttrt Syrie.
aS Legendum fertalTe,
4a A legit cod. Alex.

«f/

i >24

DISPUTATIO

ÂÏrNÔ curare poffit, «capere prsmium, multo propofi-A diligenter , quia Paradituc jam tune vcui&t » A W k xf"

C HR 1ST I to, Turn {ft*, ficut Uli · qui «Λάιο, quod no- cum Apoftoli adhuc e&nt fuper terram'? HitC
*”
--------eft
Λ tale eludere
LJ— IbktU- , prafentiam
—<·—*.·— luam
»·-— —
— (gm
ft difci»
meo
etgo
tam /celerate
fcelcrala corapofitis
corapofitis mittit»
miti
’
’ · ? fido», fimoMana» exhibet apud Regem dicens fe effe pue- polos fiios pcedieaturos intrepide
____
rura curaturum, qua ‘ cum audifltt Rex , fu- latolque errore», ft
novas filfidqijuc «occa an­
cum Rex
feepit eum cura onfequio, ac libenter habuit. nuntiaturo* per loca fiaguJa · Qmd
~
Verum m müîta narrando , qua geflit », te­ Perianim coBioviffet, dignis eum fuppliciia fubdium auditoribus inferam ; mortuu» eft puer in ddre petat. Quo Manes agnito , admonitus in
manibus ejus, vel potius extiaftus. Tunc Rex in fomius » elapfus de career* , in fugam verius
careeremdetrudi jubet Manem, ft Cerri » talento eft, «uro plurimo cuftodibus corruptis, ft numonerari. Illi vero duo difeipuli ejus, qui milii fue­ fût in caftello Arabioni* . Unde fcriptam epirant «d docendum par fingulas civitates, quere­ flolam per Turboncm nd Marveftum noftrum
bantur ad pernam. Qiiqne fugientes Ucet, nun­ mifit, in qua fignificavir fe efleventurum. Quo
quam certarunt* alienam haue, ft ab Antichrifto cum veniflet , fuit nobis certamen tale , quale
inipiratam, per loca finguto interere dodrinam. ft hic vidiftis, & «udiftis, in quo , prout poLJV. Poft hac «dmagiftrutn fuum redeunt, Btuimus, oftendimus eum Pfeudoprophetam. Sed
referentes qua eis acciderant ; < audiunt etiam cuftos quidem carceris, quieurr dimiferat, pu­
ea, qu« ία ipio collai* fum mala; accedentes» nitu» eft ; Rex vero eum requiri juflit , fit in
ergo, ut * dicebam, ad eum fui , ft fuggeren- quibulcumque locis repertum comprehendi ■ Hee
tes ei de his malis , qu» per loca fingula pa­ cum ego cognoviflem, neceflarium fuit me et­
tiebantur; de reliquo» converti le debere ad ia- iam vobis indicare, quia requiritur ifte a Rege
iutam luadebanc ; pertimuerant enim , verentes Perfarum ufque in hodiernum diem.
ne quid fibi ex his malis , qua» iUi infereban­
LV. His auditis , turbas volebant Manem
tur, Maccederet. At ille.fuadens eo» nitui ve­ comprehenfum tradere poteftati barbarorum, qui
reri, ad orationem coniurgit. Tunc deinde ju­ erant vicini “ultra Stringam fluvium, quoniam
bet , in career* politus legis Chrfftianorum li­ ft ante tempus venerant quidam ad requiren­
bros comparari ; valde eunn hi, qui mifli fue­ dum eum, quo nufquam reperto, difceflerauc ;
rant ab eo per lingula civitates , ab omnibus erat enim tunc in fuga cooftinitus. Cum ergo
hominibus execration! habebantur, maxune apud h«c ita Archelaus prodtdiflct , continuo fe in
dum nemo
quos ChnlUanorum nomen venerationi erat . ( fugam dedifMatKs, ft evadere potuit,
___
Sumpto ergo aliquantulo auri modo , abierunt Ceum iniequerciur. Sed populus, cum Archelai,
** ad loca, “in quibus Chriftianorunilibricon- quem libenter audiebant i relatione teneretur ,
leribebantur , ft Circulantes it nuntios *> efle quidam tamen crebre infecuti funt poft eum .
Cbnftianos, rogabant pratffari fibi libros ad com­ Sed ille vias , quibus venerat , repetens ,
parandum ; & ut “ nc multa dicam, comparant tranflto fluvio ad Arabionis faftellum rediit,
univerios libros feripturarum noftrarum, ft de­ ubi poftea comprehanfus, oblatus eft Regi ; qui­
lerunt ad eum ·* in carcere conftitutum , qui­ que plurima adverfus cum indignatione commo­
bus ille acceptis, homo aflutus, cçpit tn noftris tus , duas mortes in cum vindicare cupiens,
libris occationes inquirere dualitatis fu», nec unam filii, alteram carcerarii , juflir eum ante
lue quidem, fed Scythiani , qui hoc ante plu­ portam civitati» excoriatum fufpendi.· ft pellem
rimum temporis protulerat, ft in noftris libris, ejus medicamentis infeftam, inflari ; «ames ve­
ficut etiam adverfus me diiputans fecit , affer- ro volucribus dari juflit . Qyibus poftea agni­
tionem luam proferre, quxdam in his acculant, tis; Archelaus adjecit ea priori difeeptationi, ut
quadam permutans, <olo Chrifti nomine «dic­ omnibus innotelceret, ficut ego qui infcripfi,in
igitur omnibus
ito, quem ie idcirco lufcipere fimulavit, ut per prionbus expofui . Congregatis
Corn
civitates impias fanftum , ft d.vinum nomen cir'k·.;,!.-..;.
—· adverfus
-J—d eum fententiam pla­
DChriftianis , rferri
audientes Chrifli, minime exécrantes eos , di- cuit , veluti epilogum quendam ·» morti ejus
icipulos iftius non faticaicnt . Inveniens autem tranfinittenres , confortantem reliquis vim ejus
vocem ei.sm de Parachto pofitam in Scriptu­ negotiis. Addidit etiam hoc Archelaus dicens:
ris, fcmetipfum efle fubjccit , qui non legerat Viri fratres, ne quis veftrum incredulus fit his,

,,,

1*3457

%tm

NOTÆ

ZACAGNI.

<
name» »/ tab , ftUr--.
njrrtt pramlt muli» pnft/ii». Tea.
f^af»»Uam JW rabiei Mauti .

1 Lock. v»lde corruptu*. Forte Umendum,
dicit Codex Atcaand. >te Iceen*

ywd ·<4<» 'fi
x G»d. AUx.
3 Cad. A'*»- ♦·<

I··'"'
i·"»·

l·»·

Hmk emendationam v*aw /4/, pb rW*M>,

.

4 Hoc eft, vinculi* terreo, «c e<rum pondere, 041» r»».,-/, interdum eft pondus.
5 CoJ. Ale». 4‘-el
irffa'·!·:

■

t C.wi. Mtt.
7 Cod. Alex- «rf rj-e-rey rrfc , ut
S In .odire Csiinenii » "t
, legendum, ivrlior

·
|κ> , «
. no» levi mutatione > .fierkam
amen vit* ell prior IcOio.

r
, .
fui ,i ir i/,.

, emendandum canfuiams. Sad & fonaflb » ·»

0 In eodem codi.e, .rwt., Crib.tw , le-i rwrarrr;, legendum elle, qua («quujitur d*r« »
u Fortuit»,
, ti e· i,m lejtit .odtx Alexsndr.

at

arbitror

ianuat.

t r CoJ. AUx. ad
·«.*■
i» V .de» ut *r^n. d.f. plmam »
■ ruhanj» fij«i m,fter»s olim cuftodierinr CkriAianl, ir quanto euravtrlnt
flcd.u, cc Sacrofinrta l-etu hbri
. .iei.t hum nunu· pertendent , etum antequam Diocletiani parlecutlo exorte eftet . a. ttjd.Oo» « peuojan, .nvn.neret . Preierea Line apparet uon ubique i fed certi» quibuCdam ia feci»

CW iU 'ijiti butor vendi . < i;‘u o <e .
. ;C d Vev ;r
C
i. Cj.1. Alex e
o

.

15 G. J- Alet.* J I'd"»
16 Ft ht pra-iûu. Imperii Ruinai.. i..aes, quinam Arrhelsi arate, St Probo imperante eFet, d»/i|aatur.

t 7 Forte , mtitij r/*<

Mi

____ /RCHELAI CUM MANETE.

txsd

/Λ.Ϊ.’ΙΡ, S·1· · ■*diAa font, ideft, quod non ipfe pri-Atius decimus liber traftatuum ejus , eujus ini- À W W Ô
c"[£tTI mus auftor fcefcrau hujus dogmatis extiterit timn tale
-------« —
■
rn.u
Ti
eft,
T<rr/«av
decinmm nabi/trââataxm
CH *,STI
Manes; -fed tantum, quod per ipfum aliquibus fcnbtnbbrt librem^ nacafanetm fermentet , «Ar”’
term partibus. fnanifcftatum fit . Sed noo ftarw«fw felatarù ferma prefimeit. Per parvulam
tim is, qui aliquid quocunque portaverit, «u- diviti*, & pauperis natunma fine radice, dt fi­
ftor ejus potandus eft , „fed qui invenerip^Si- ne loco rebus fepervenicnteai, unde pullulave­
cut enim gubernator acceptam navem ( quam rit indicat. Hoc autem folum caput liber con­
alius fecit , ad quacunque loca voluerit perdu­ tig. Noene continet & alium fennomm. At
cere, alienus ctt· tamen omni genere a conftru- ficut opinati lime quidam, nonne omnes offen­
fttonc ejus , .ita intclligendus eft Ac ifte ; non demini ipib libro, cujos initium erat hoc ? Sed
enim ex initio huic rei ipfe originem dedit; · ad rem rediens Bafdides interjc&is plus minus,
fed ea tantum , quae ab alio fuerant inventa , vel quingentis verfibtts ait, JDafine ab mani , &
per fe detulit hominibq^ , ficut certis teflimo- cariafa varietate, rrqerrrxMvu/ «atrav svqg»7 , f*«
nns notum eft, quibus propofitum eft vobis o- de feiu/, Û* malit etiam barbmri in^tifierunt, &
ftendere, · non ex Mane originem mali hujus in qnat
t
t_____ Jf __
_______ _ .
ipitjtuf
bit ______
emntbtu fpervenerant
manaffe ; fed ab alio , Ac ante multum tempo- gfiaidaw
eaim ôvrnnv
barret «tammr
dmenmt,, iini't
initia kmihih
amnium âao
duo
.
cwnr
ris a barbaro quodam exorta, in filentio habi­ tfft, ferti·/ bena, éT «ra/a afiaciaverant, ipfa di­
ta, ab ifto vero ignote latentia, «eluti propria ctait! initia fint initie effe & ingenita, ide/l , ia
ejus efle prolata, deleto confcriptoris titulo, fi­ principier larem fatffe, ac tenebrat, f»«ea femttcut fupenus expofui, Fuit praedicator apud Fer­ ipfi/erant, non fate tffe dicebant ar. Hac c*m aped
ias etiam
Bbfilides quidam antiquior , non Jemettpfa ejfent, prapr/aw aavmfuedfar reivwvilonge poft noftrorum Apoftolorum tempora , /aar agebat, f«as» t>r//rt, » & irtalit fibi compequi & ipfe cum effet verfutus, & vidiflet, quod teret ; ^omnibat enem amicam efl , yard efl pre­
eo tempore jam eflent omnia prcoccupata , dua- print" , tT nibil fibi ipfum malam videtur . Fofliitatcm iftam voluit affirmare, que etiam apud quam autem ad alterutrum agnitionem uterineper­
Scythianum erat. Denique <uin nihil haberet, venit, * iT ftnebia contemplatu fifat lucem, ton
q-iod aflereret proprium * aliis didis prgpofuu tjaam melierit rei fnmpta concupifcentia, infeilaauverfariis . Et omnes ejus libri difficilia qtisr- bantur ta tommifleri.

dam, Ac afperritna continent. Exeat tamen terNOTÆ

Nonnulla tortaffc defiim.

ZACAGNI.

i Male ««des Cx/inenfii, feJ tuam
n Aut nihil video. aut ira corrigenda eft codicis CaCneulis leâio, qua lie Ce habet ; n» t» Meata tfljinem
mJe Paje> Meati eft.
j Etfi BsGUdem, qui pu alo poft Apoftolomm tempore herniim docuit , Alexandrinum (uiffa , k la Ægypto
frholaa erroris aperuifle taftvtur Eulsblue lib. 4, Hift. EccleCeft. cap. j. nihilominae , qui ab Archelao mcueratur «.idem ac Ba(ilid«e Alexandri nu« efte ridetur, licet ap«d Perfa burr Ii m practice fle dicat. Flari enim poteft ,
ut Baflidee Aiexaadrla digralTue, PerCie quoque barelicis doqmatibui iaficcre tcntallct. Sana BaGlidlt Perl· Bal­
la, quod fciatn, apud veteret mentio. Scripôc aurem Btfilidee Alexandrino, libro» 14. io Evangallum , eo dear
EuAMo tefte, qui non alU efte videntur a tradituum hbrii , quot laudat Archelaue , & ab eugetkie ilii» , ex
quorum libro it. quadam loce refert Clemeni Alexandrino» Stromatum lib 4. An autem Eveafclium Illud , Is
quod Baft Uder (cri plie , ApuftqXwrum effer, ea aliud, quod fuo marte confinxit. cum» meminit Origana» Hem 1.
in Lucam, Hieronymus in >61ogo fuorum Comm, in Metthsum, & Ambrofius iu prologe ia EvangvHv·» Lu­
ca, non feti» liquido confier ·
4 Forte , alter*' -> jtfta .
3 ia codice Cafinenii , éf t*'1" fbt cmpHcrl .
t Tenebrat defiderio luci» adlpitccnda ad» fu i fle Mana» quoque after it in cap. 13. huju, operi, , & apud Tllum/MoActafem adverfue Menichao» hb. 1. paf. 4». rdilioai» Canibaua.

i&e&i

FRAGMENTUM
t^fiorwB ejttfdrm Diffuutimif tx Cyrtlli Hienfalymitani Catetbtfi ftxta.

C "pUgit e esreere ( Manes ), Ac in Mefopotnrvi φυληϋς ( Μ«ν»κ)
Ser τού M-tenwropietr. β>λ’ α'ταντά «urr<5 or- 1 famiam venit verum ohftitit ei armis
juftitiat Archelaus Epifeopus : Ac fub phiiofoinyqotrUMK Α’ργιλ«ο« txitrxofoi.
tiri φι- phis eum judicibus reprehendens , collecto Gen­
Xv<roq>«y xtt^S ίλίγ^αί , «rtpeeriiejvv
ert - tilium auditorio , ne, fi Chnftiani judices
nwa^iuvi, «M |i»i ^tj^tavdv nuvavruv , <Je«5tn/ eflent, viderentur faviffe. Age profer , ait
er «*n«t
i Α'ρχίλ«οί 4»Soi
Archelaus ad Manem , quod prasdicas . At
vwMcMui, · xqpovTMC. · Si , τύφνν avf^gfeo/ ille, cui os quafi fepulchrum parens erat ,
primum a blafphemia Creatoris omnium ,
λ râpa, àwo βλκσ-φημϊβς <wh5t»7 τί ncir,fumpfit, inquiens, Veteris teflamenΤ8 ffS «τώ'Π» ήρζβττν , φασχα,;·, O' τίς ν«λ«/ α; initium
ti Deus , malorum inventor eft, de fe ipfe
θίό, tomb trit iftrii, Xtxf<ù ‘«^τ» » Ε- dicens , Ego ignir caafttment . Tum fspiens tx·/. ♦
yê XL·p xarwaihoTtnv . 0' it νχφο; Α'ρ^λαο; Archelaus hanc fulvit , refutavitque blafpheννιζΐλΐΛ tin) /ΐλχτφιίμ/βν, Η»ώ>. Et ô tîî irat- miatn his verbis: Si veteris Deus teftamenXetMG Θιός xsTw tw <ràv λο^ον, iràp iauiiv λί- ti, ut ais, ignem fe dicit, cujus eft ille fi­
yat Ttfi uioiitiv i λίγνν, Ιΐΰρίλθβν 0αλί<» lius, qui ait, Ignem veni mtttere in terram? l·' ”
culpas cum, qui dicit, Dommaa mvrtifi- · Aqr »
fxr τ(ιύ j4u>; te μιμψη τίν λί^οντκ, Kwtioc ^α- S)
cat, Û vrvificat, quamobrem Petrum colis,
ναηϊ
ζ«φν»κ. Ϊιλ τι πμχς Πι£» τάύ Θα-

qui

1*17

FRAGMENTUM.

anno’ qui labitham a mortuis excitavit, & Saphi-ΑΛθα»

CH^r

Si,kiovertis, quod.A

ι»ι«
uS/à fyf&tvm τ/ώ Sa SttUftcôw 9a·»- ANNO
^.Ιτι τορ^μα», WCH?“T’

proparavk, quare hunc non carpis, qui diMt’< ·ι «·· ck, Difcedtlt λ ftt m tgnem uternum? Si re- τ< » μάμφη tw Artemi, Πορ£«&> ατ’ίμ» c<;
r prehendis eum qui dicit, Eg· Deus faciem η\ι nüp η αίοίοην ; η μιμφη τϊ* λφΟΠΒ, E’yoi
ϊνΛ oflulw, iq χτίζβ* χαχα, όζή>»Ν·«,
potem , ti crv«»j ««/« , expone quo modo
(bafi£v üpUxiua ,
-*·" ”· ·*' Jefus dicat ; Ao» prn/ patent mittere , fed *ύί Αι^ Ι’*Γβί, Ονκ
gladium ? Cum ambo paria dicant , e duo­ «Μα μάχχιροσ ; αίμφοήρνν η tn ArpAnw ,
bus alteram , aut uterque bonus , eo ipfo Suôiv 9ànpw9 η «μ^οπροι χαλοι itd πω if»·
quod verbis congruant .· aut fi Jefus haec di­ λίξ/αν. η U «Ητ*λ>ιτκ I’qcrBs wnt A/>onr, Stà
cens , abeft a reprehenfione , quare dignum
reprchenfione clamas eum, qui in veteri te- ri sJa^hc tw rd όμοια do τρ ταλαιά Ar^omr;
fumento fimilia profert ? Tum Manes ei η nt ο1 Mans «po'î t»tw Aî'^m , Kou roroc θί&
dicit ; Et quaiilnam Deus excarcat ? Pauli τυφλοί. n«ùMc γάρ irîv i Ar'^ov , Ex oîf ·
• . ·< < <
enim verba iunt, In quibui Dem fecuit ht- 9toi τβ outSni τ^η ιτιίφλίΜΐ τύ ιοχματη ffS àJus extncavil cogitationes infidelium, ut ne /x;-B KtÎwv , eii ti μη Stou^irat niy φωπτμο» rw
jçrjt ra iliis lUunnnatio Evaag/lii. Archelaus &αγγ<ϊ.ηι. ό Si A’frçiAacoi, xaAuSc ÙTOxpôras,
autem hoc praeiere icfellens , Qux paulu­
lum antecedunt , mquit, lege. Ouod fi etiam ίΙρο&ά)*&9ι, φησ-tv, ολίγον, tè Si ΚΜΛλιψψΰopertum eji Evangelium noftrum , ;n iis qui rov ifi r» »£άγγίλΜν ifi£v, C* tdïî ατοΜνpereunt , efl opertum. Vidcfne pereuntibus aÿùott l'sî ΧΓχ«λ:μμ^ιίον. ipis ori ont ntî a’roAobtrefum dici Evangelium ’ Non enim dan­ Ai/pSpMÇ κικχλιηττηι ; μ 5ίϊ γάρ Sàivzt nt κγι»
da funt ia uda canibus . Praeterea , foluiiw nîi χ:σι». ητπ, αρα μοκος ό τηί ταλαιίΐ θιος
vetens teftamenti Detis excxcavit cogitatio­ ιτόφλίΛΓ. τβ νοημχηι T*|3 «ττιΓμ, , Γηα«ί$ Si αυ­
nes mftdelium < Jefus etiam ipie nonne diτοί ux Rpnxs. Six τΐι» αυτοίί CO τταραβολοαί λα**" U
xit , /deo tpfis in parabolis loquor, ut viden­
tes mm videant7 Odio ne eos profequens , λιί, ira βλικονης μη βλιιαη. μη μιηάν αι>-Olebat ut iron viderent ? An quia indignum TBC, ίβηλνη μη βλιΧΗ, , ô itat η xvct^icv, ίerat, quoniam oculos ipfi fups oeduferant ? nt4n Tiii ο'φθαλμι*; αΰ^ ιχαμμυτα» i on γάρ
Ubi enim voluntaria*MÙalitia , illic & gra- q jarwwpoa/μηί xwijeja, «si
ατοχή τηί χοί^ιti«e donum abeft. Habent, nint dahtur : ab r>». tw 7«p ;MtTi SoSirtTVt
So9prtrat.. «iro
«irci it
it rw
rw wi
μη
eo autem qui non babet , etiam quod fe pu­
xj · Îmh fyter ep9wtne. «5r
x}
tat tabere , auferetur . Quanquam eliam ,
«vcr/Mf cfyQeHvTtit, ràn hth J φαολ» γαρ w
at interpretantur nonnulli , dici poliit, qui
ρίμα. h >q tτυφλά»·?
«τ/rtw τβ τβήματΒ, ifermo non malus eft , etiam fi excæcarit
inhdclium mentes , ad rem bonam cxcxca- itt x«AjS trô^Aüxrcat, bot hs tb «yaa ύββκί·^
vit, ut ad ianfta rcfpiciant . Non enim di­ on», à yoip «icjr, Ε’τύφλωσο·
τΐιν ψ>xit , Excreant eorum animam , fed cogita­ χΐώ, αλλ« τά τβημαηχ
a’xi'nw. ri Si λιγηtiones infidelium. Quod autem ait, tale eft .* p^jcv, twin» trt · τύφλ*κτοι· ri tnpvu η πορνι­
Excsca fcortatons fcortandi cogitationes ,
κά νοίματ», xj triro^cu ό άνθρωπο;, τΰφλωβ-w
& servatus eft homo: cxcarca latronis rapien­
Αητοχ®» S a'*e'bX'6u
di & latrocinandi ftudium, & fahus eft ho­ τϊ Λητοί· τϊ αφτταχπχό»
mo. Verum hoc modo non vis intelligere . ό iv9pssi& · αΜ’ μ θί'ΑΛί Sru νοη<«<. Μ \ί4
Eft & alia mtetpretatio ; Excxcat & fol άλλη ί/ζήγηβκ. τυφλοί >Ç · nAroç τ« αμΑλν»lukiofos, & oculorum imbecillitate labor an- DeJvraj. £ «/ οφθαλμηΓητί τυφλΜνπχι, βλαπτήtea exercentur lumine perculfi : non
nnn quod
c
·- » — -φοιτός
-t--· άχ ?«η
— -τυφλντιΰς
----- 1-a~>.
Jrt
iriv -β
fol excreandi facultate iit prxdftus, *~
fed
quod <
Α „..,u
κλιος> ^·ξΤ/ ,; ύτόϊβσκ Φ ομματνν μ ^ΛΑ
oculorum ftatus non cernat: fic & quibus
corda laborant incredulitate , ii divinitatis τ««. Stu £ or «rrr/ot rooJvTK turc xapSioK, ν
radios conlueri nonpoflunt. Nec dixit, Ex­ Sudani C-itSHv nùi rit θίοτητκ άκτΐσν- ml·
«i«"
erçant cogitationes ne audiant Evangelium,, wt KTCJt, Ε’τΰφλατι ni Νάματα»
fed oe fulgeat in tiiis illuminatio gioriet Evan->- xM-«r π Λβγγίλην, a>A’ok τϊ μη Sttutyinu rm
gelii Dommi nofin Jefu Cbhfit . Nam Evan­ Dvrtarpèv rii Sc%K ri Λβγγίλίη τβ xt«iv ipuif
gelium audire ab omnibus expetitur .- at E- l’rwî
· *· αΦ»
«χ*·®ζ τ“
s
vtngelii tltHia , folis Chrifti germanis tri­
T»<rr» tqu'mir. ri ϊοξχ Jt τϊ dCa^tArou , τ»7ς
buitur. Dominus loquebatur in parabolis iis
quidem , qui poterant audire : Difcipulis ve­ XftirS μο,οτί γητΐοΐί άφΰίΐΐΛΐ. ίλι^ι ο xixyoc ,
C* παρα0ολα7{ · twV
ro pnvatim parabolas & limilitudines expli- τ»7ί μΧΰ
, , axaaa/ Ιαυαρφίοις,
. . f
«" μαθηπυ";
- ~ m’Aoc--------------------------Λ-·''- i-ί
cabat . Gloriae fulgor eorum eft , qui lamr-it
κχτ tSion ni τχρβββλάς,
ilJuftraii funt : excarcatio , infidelium . Hax αό^αο-μό;
’
ιΛ·.„ jη —
’
τϋί ίόξικ τοΐς ---------TrtquoTttrp^iMi
τόluyfteria nunc patefacit Ecclefia ei , qui ex φλωσίί τϋί a’iriiois . TttÙTti Tti μν$τ^ ><û> * E’*catechumenis excedit: nec moriseft, Gentili­ χληαία Stvtyêint τώ « χαηιχβρφΪΒ» μτπιβαΑλοbus exponere. Non enim Gentili tuiquamde
Patre bcFilio & Spiritu Sancio arcana myile- tsS/οφ. βχ îuv ίθο; ίθιττΒΪί SnQeiiê^ou. οι> γάρ
Τ/S χ^ «γίη ΠνΛματ^
ria declaramus; neque palam apud catechu­ t’^rtxdi τη Tf?t Π«’£»ς
uumpititv tel KXTtyitmenos de myftertis verba tacinuis, fed multa ètryeut^ot μιί»!€>α· dèi
isrpe loquimur occulte, nt iidele* . qui itm /fipacv A<4,xwî λχλβμ^υ, «>Αλ τολλα τολλάχη; Α/tenent , intelligent : & qui non tenent ; ne
ι'τικ'χαλι·μμ^«Β- *να or «ίόπί xrror, w
l.vdantur.
aw :. »„ cr ur f-iÜTti, μη 0A«3irr.

>,

llattcnui Fiafment <w difputalivi-i .4 .-hiat Fpij. opi eu,«M i-irii 'lr>es

Cyrillo Hierofolyneitano. aft

VI-

“»Wô

CHXISTI

A

EPISTOLÆ ET DECRETA
• Oui.

• G A I I

P A P

Æa

Ex libro pontificali Damafi Tap^Ajus Ditione Dxlmata, ex genere Dio-APhu* *■ Gri· ’·*·»"·**·

vw* ,β0“·

KJ cktiani imperatoris, expatreGaio, b
**. *»·/>» a.'
s ) Gajum anno*r*«pe· Mit
fedit annos undecim, menfes quatuor, dies duo­ ·». menf* 4. ft ,. die* fadifl», initiu* ft **i· 1P°»‘k Gait.
beatu· Ultu* indicant. Nam lofe* pontlflcalto libri tedecim. Fuit aute* temporibus (i) c Cari fecundo fllmonio , to. Kalenda* Mali, Diodetiaao fartum »
& Cariai,* ex die decimofexto Kalendarum Jan- Conftantio fecundum confullbu. , anno nimirum Chrifti
nuarii, ufque in diem x. Kalendarum Maii , nati >»·. martyrium fubiil. Nuaaarando igitur a prin­
fub Diodenaào (e) fexta CcConftanrio fecun­ cipio inchoata fedi* (da quo Apra) ufqua ad tempora
obitu· Gaii, ipfum ia. anni» 1·*»»* ««ΑΝμ» quin­
do. d Hic conftituit, ut omnes ordines in ec- que diebur pontificatum tanuiffb, liquido ranftat. Baton,
clcfia fic afeenderent: Si quis epifcopus fieri anno »t<. no. t.
....
c
. ) Carna Grandem conAt raVnflMi ha- Inw i.brl
mereretur, ut effet oftiarius, leflor, exorcifta,
huit, non Carlnum, fed Numeriannm, nt ex CaBodo- pontificali*
> h*c rax acolythus , fequens h fubdiaconus , diaconus ,
ro A Grnrarum fafti· videre eft - Itaque Caro * CariprwytCT > & exinde epifcopus ordinaretur (d')r no primum, non fecundum confullbus Gaju* poatlf·»
··<·«» pre. Hic fugiens pcrfecutioncm Diocletiani, f ia cleflu* eft.
....
/ H/c cvq/Amrr n* «mner ardimu· ) Wac 0*1! initio
«·**.·
cryptis nabi tans, e ( t ) confeffor quievit, marty­ quomodo
fit IntqUifMda , dice mu* ia noti· l»d epiftorio coronatus poft annos oâo. Hic fecit ordi- -1*? !?^
UBI1H/-a.--r arrtfli·»/··*· ®/arA»f<W. ) Ha* lateG*
nationes quatuor per menfem Decembrem, près- B> , HA- /*xzr.r
·’·*
byteros ay. diacones 8. epifeopos per loca 5. bra· Gall poft martyrinm fanûi Sebafllani , fociorumque ejua aimlrum circa annum Chrifti »«·. cootjgifle, ~
Qui poft annos xi. cum I Gabinio fratre fuo < i aâa ejufdem martyris prabacl«m», «tribu» SebaftiaMia
propter filiam Gabinii presbyteri , nomine Su- cum reliqui!» focll* · Gajo ad fide* AftipUadam inftifannam, martyrio coronatur . Sepultus* eft in tutu», fit deinda baptlutna efle narratur , (atls aperte
ccemiterioCallifti via Appia, x. Kalcadas Maii. indicant. Baran, prndlflla loci*.
f t» fyfttr dad/raer, ) De oyprls* ride qtm dk
Et vacavit epifeopatus dies 11.
cenw* ipfra in noti* ad concilium SiAvnflhnum fubMarC*iiUM>n
g
fadradr.) ConfelTorefl, non I* tantum qui
.
coram prufide fe Chriftianum efl· confitetur , fad etiam ’
h qui fibi timana ne poft vincula » dira tormenta forYoatificat··
· Gofer. ) Poft obitum Eutydriani, eum 9. die but
tafle Chriftum negat, boni* « cognati· omaibu·, & pa­
Q«i qetude pontifici· fode» vacaflbt , & naflore deftituta fuiflet ,
tria reliât·* extorriafilâu· efl * ernlat: coafcflbri*no­
cape.it C,- xvi. Kalend. Januarii anno nomini *lj. Cara adhuc
mine digno*, quod fi non ore * Alte* opere Chriftum
nu Chrifti·- imperia* tenente·. Cajus Diocletiani ex fratre Maxlconfeflûa fit. Plura de mutyntm ft confcflhrnm diflbaoraa &·■ ruo feu Maximino rapo», vite continent i Æma e'xea»rentia* ex ifceria Cypriani, * ali· S. Sabaftlani, vide
,o'
plar poatifex crearer. Hoc tempora Canu imperator
•pud Baron, an. »yg. nu* s«. Itant «·€ M*. ft
ut ex tributi remiflioae ThetfaloulcenC ecclefia coaccffi C·)/·* /rarae. ) Gabinis* ft Gains fratre* patre Ctbiarea
fa, per lagee 1. cpdice da facrofanâi» ecclcfii·, eoa-C
Dtoclctreai
Maximino, qui erat frater Diocletiani ietaetatnrli, pro­
ftat, Chriftiani· plurimum favit i vera* illo defanfilo,
Mpa*, C*ii
creati· profeSoae ChrlftteM religioni» a DietUatlani coaRoma contra eofdem ediûutn promulgatum eft tale ,
fr*rur , Ce
Omnia» refuctudlne fegrsgatl funt . Gabiain» uxorem darit , ex
pmbyter.
quo omnium Chriftianorum cervice· uno iftu amputan­
raa a (ut
Juafinfanne, de qua paulo infra dicemu», ortae* .· pn- Fidel·* taida putabantur : prqciplebatur enim , ne quid Chriftia­
Chriftitait
*· autem uxore defunâa , facrl» ordinibus initiatus ,
ni· emere, aut «coder· , molere, ««I aquam haurire li­
pretbyteratu dignus eft babttu*. Dc utroqu», Gajo ni­ fat oreraat
ceat , nifi ante ftatuia quibufdam par «it, eo in tora,
mirum
pontifice, ft Gabinio frptre ejufeem , ac jam
tibai uttr· ubi emendi , otofendi vel hauriendi gratia conventum
preibytero , hoc memorabile legitur in aâi* Sufaaun
diclrar .
fuerat, collocati*, thura obtuliffeot ; & ut promulgata
apod
Barom
anno see- anas to. 11. ft 1». quod a fide­ tiKcit Aprrt1«X>* exacutio facilior effet , cire· infala· , vico* , 8t
libus In domo Gabinii conventi, Inkio conventioni» ft by tt rorum
aquaa , oompulforae conflituebantur , qui neque molen­
colloquii
oratio··*
( cuju* una* atque altera* forma­
di · neque aqua· hauriendi pote8arem tacerent ulli , nifi
tam Baron, pradiâo loco refert ) ad Deum foderint.- ac
Hieracftaraei «“* ,<10’"· libaflet. Huju· pontificatu Hieracita Gnoflipoftaa
ab
oration·
Turgente*,
Ipfi amki ft fidele»omne»
•w*· adoc- ct>fnn* ft Maaichaorum portio, a quodam Hieract exorpontifici» ceterorumque presbyterorum pedes sxofculati
——
~ ti, in Ægypto agttofcuntur . Docebant foio* calibc*
fuerint
.
fitlraodoe, ex eo quod Paulo* decsftuate loquens, ait :
i Frffttr pu»*
SuC»···».) Caufam Car atrtjr
Star f·» nr·*· viértit Dm·» : ideoque nuptia* flt carni*
refert hi* verbis, ob qua* Gaj*· mflù Diocletiani pa- *·<·* fit
refurreâiooem damnante·, alia· Abftinentf· appellaban­
■ rui fui, martyrio aflbâu* fnerft, hanc videlicet, quod G«m· p·»
tur ■ Addebant, quod non minus Impium eft , Infante·
Sufannam Diocletiani ex fracra pronepte* ad oblatum tiiex ·
non pofle Calvar I , ideo quod a. T i moth. cap. s. fcriM-.
tur .· N·· ruraaufirror , a»/
ItjJiliu ctrtavrrit , Qua-I.Dili! Galerii Cafaria conjugia* for tirer repudiandum anU
HitracW»
maflê ft exhortatu* fuiffe coaviMratur. Vide aâa Surc cum ab ipfi* fanem doârinam callidi* fui* argumenti*t
fanne, qua extant apud Baron, anno »»«. per totum.
Æevota tu *,ud' ’ * fr·1™· fideo· periclitari B. Macariu· Ægy-

Nota Sevekinj Binii.

•Mdur
*
r'

ptiu* animadverteret , faqueftratl· difputationibut , ut
vera fidei teftimonium aliquod edant, eo· ad mortuum
fufeitandum provocat ; _ eoque per Macarlum fufdtato
Hieraci* feâarii fugati luat, Evagriu· In viti· patrum.

EPIf e)
(fij
(c )
(d)
(e)

Lue. Caiu* .
Luc, eurini & dceft frtnnJ»·, & pergit e A» X 1'1, Ktl. )»n. n rffvltm Ctrt II. f) Cfint.
£·». IVInferit Luc.
reg/ow/ itnipi ditctniiru .
/n Aar. deeft crnfrjftr ^nrriit .

i»ji

CAI!

PAPÆ EPISTOLA.

'

ιψ

A

Aw**·*

* EPISTOLA

GAII PAPÆ
aAD felicem episcopum.

I I L

Quod pagani “on poflint Chriftianos accuiare.· de accufauone epifcopi ejufque acculatoribus , de expoliationa «ut expulfionc, δς de incarnatione domini.

Et C quis epifcopus, presbyter, aut diaconus
vel quilibet clerici , apud epifcopo* (quia alibi
non oportet a qualibet pertona, que rite reci­
pienda eft) fuerint accufeti · , quicumque fro­ ■ilUtiCoi.
nt, five ille fit fiiblimis vir honoris, five ullius
I. Pagonis èJ* btrétuts wea poffe otcufore Cbrj- alterius dignitatis, qui hoc genus illaudabilis
x
__________________________
_
__
B _______________
intentionis arripuerit
; noverit, probationis
doII. Epiftopmn non occufondum apod judices fo- cumenta fe
inferre
' debere
'
~ ._. wSi
_ quii
‘ i ergo circa
udarer.
* "r
" pertonas
~ '
*
·■·-··■
hujufinodi
non probanda
detulerit, auIU. Dr epefcopo, prerbrtero, ent dioceno, vol re- âoritate hujua fiutftionis intdUgat fe jaSuram
ii^HU cUncts apnd epifcopo/ occttfandts.
infamiae fuftinere, ut damno pudoris, «ftimaIV. Dt bti f«* «gM/ Vepbi Doi tsecamotronem.
tionis difpendio difcat, fibi alienae verecundi·
Y- 9*vd ad fpem vita aterna pervenere non poffit, impune infidiari, falrem de cetero non licere .
,
nifi per medstttrem Dei if bemmstm Cbri- Nam qualiter ad concilium veniatur, aut quaft*» Jefum.
liter de fuis rebus expoliati , vel ejefti a fediVI. Dr ordsntbus etclefiafticis.
bus propriis, aut qui accufatores fint recipien- ***
di, qui ve non fint, aut qualiter ejeâis & ex­
. Dileitiffimo fratri Felici epifcopo Gajus.
poliatis fint omnia legibus redintegranda, que
eis ablata funt .* dc quia priufquam hoc faâum
I redas ad nos tu· b caritatis epiftolas ple­ fuerit, nullum crimen eis objici poterit, &quanas catholic· inquifitionis folicitudine ,-liter illis induci· poft integram inftaurationem
gratanter accepimus, benedicentes domini noftri ^anniverferic,
indulgend· fint,r
anniverunc, vel fex menfiutn, mdulgend·fint
dementiam.'· quia tales ab extremis mundi par­ êc qualiter fix omnia licenter & pacifice, abfque
tibus dignatur fuis ovibus providere paftores , ullius gravi impedimento difponere, & fuorum
per quos & pafcuis valeant fidutaribus abunda­ amicorum & ecclefiafticorum patrum conciliis uti
c eatiqui bo.
re, & ab * iniqui lupi rapacitate fervari, ut in­ debeant, fufficienter ab apoftolis, eorumque fucftik
fidus nequeant ejus fubreptionis incurrere. Un­ ccfloribus, ac noftris pntdeceflbribus ftatutum
de certum eft , quia promisse vos beatitudinis effe putamus. Super his autem non reor amplius
gratia fubfequatur , quando a vobis cceleftium nunc fore difputandum, nifi fi furrcxerint talia,
perfeâio doarinarum , tam votiva fufcitatione 3ur adhuc non funt manifefta. Si eorum autem
Tfil ill
tatuta non habueritis , mittite fideliflimos feriperquiritur. Scriptum eft enim r Beati qui perferutantur tefttmonia rjw/, Ù in toto corde exqui­ ptores, <^ui htec cot am fidelibus tcftibus excipe­
rant eum. Hoc ergo, frater cariflime, propofi- re, vobilque.reportare fub ftipulatione valeant.
tum tu« confultationis tota mente traitantes ,
de te quoque provenire confidimus, qui regu­
I V.
lam catholic· fidei iifdem ftudos tenere veftiÎ'iis. quibus eam in apoftolica fede cognofcis ef- θ Ceteram, ut fiuisfaciam confiât is tuis de Ver­
e /undatam. Et quamvis fonus «* eorum toto or- bo incarnationis fit veritatis, « quicumque illi b
«rf S Hi»r fa diff'ufuf, & ufque ad finei orbit terra verbo eo­ funt ita obeaxati, & a lumine veritatis alieni,
rum dtftenfa, dileftionis tur corda Chrifto pro­ ut Verbi Dei
;i a tempore
icuipuiv mwu.uuiiu
incarnationis denegent
baverunt effe fidelia : tamen fi quid ex bis in veritatem , < oftendant
in
■.
"
, quo fibi Chriftianum
---------------------!...!---------ecclefia, qu· tu· gubernationi ( domino auxi- nomen ufurpent, & cum evangelio.·--------veritatis
qua lelychi*»·
Mpa tribata
liante) commtlla eft, necdum plena luce cla­ ratione concordent, fi beat·virginis partu, aut •pi*oI..VM«
ruerit, ad eumdem fontem , de quo illa falu- caro fine deitate, aut deitas eft orta une carne. «πιιΑ
taris manarat lympha, recurritis, id eft, quod Sicut enim negari non poteft , evangelifta di­
debita caritate fumus amplexi.· quia fiducialiter cente, quod FTrfr* toro failum eft, & bobito-y,^
dé his, unde apud vos obfervantiam effe dixi- vit in nobis, ita negari non poteft beato apo­
ftis ambiguam, noftra voluiflis refponfione fir­ ftolo Paulo pncdicante, quod Deus trot in Ciri- ·■
mari. Quapropter dilefcionem tuam in domino fto\ mundum réconcilions fibi. Qpc autem recon­
falutantes , de lingulis, quid juxta catholicam ciliatio poffet effe , qua humano generi reprodifciphnam teneat apoftoliae fedis auftontas , p pitiaretur Deus , fi hominis cautam mediator
fiibjedia aliquibus diam ianftarum capitulis rç- Det hominumque non fufeiperet ? Qua vero ra­
« tTd.dwnu, gularum, (C · credimus inftruendutn.
tione veritatem mediatoris impleret, nifi qui in
forma Dei «qualis eft Patri, in forma fervi rutif. ».
I.
particeps effet & noftri, ut mortis vinculum ,
unius praevaricatione contradunt, unius morte
, Pag.nl · Primo quidem fcias, * pagano* & haereticos ( qui lolus morti nihil debuit) folveretur? E£
an».«Ki non poflfe Chriftianos accularc , aut vocem eis fuliQ enim jufti fanguinis Chri'fti, tam fuit di­
Mt jtjiH,. inlamatioms inferre.
ves ad pretium, ut fi univerficas captivorum in
«<> , «n. a t.
redemptorem fuumcrederet, nullum diaboli vin­
»ft. Opuium
cula retinerent : quoniam, ficut apoftolus ait,
h»c »0« pri­

D

nt» fudi.
ul»« , tum
PlUlkMI.M , .

'

ubi abundavit pcccstxm , ftperobnudovit tf grotio.

i»n

CAII PAPÆ EPISTOLA.

UJ4

t». Et cum feb Meam pcatjndid· mti, pote-A fit, ex operam qualitate fcntimus. Dicant ergo
«Mem aecepannt ti, pteieia renafeendi, vali- ifti hypocrite , qui crcis mentibus lumen noveritatis, in qua forma crucis ligne <k>miBus mqjeftans Chriftus affixus fit ,
quid jacuerit infepulcro, At revoluto lapide mo
----------1 , ----------^· die caro refurrexerit
-·
■ , &
- ·in
numenti
qu® tertia
qua poft refurreftionemfuam non credentes quoi- .
dam difcipulos arguebat, & hefitationem cunnolua, J·* tradidit femetipfum pn nat*/
âantium
άμτ* <4Γ
ium wauuiauat
confutabat, cum mccrci:
diceret : /Palpate
_____ Λν
-rt-____
•m» dr fefffew Dee fa odorem famatotis? Au' videte, quia fpiriias tonem
& effa
*m babet , **>' ··■
quod unquam facrificium fâcratius fuit, quam fictu me videtis fedvrc Ac apoftolo Thom®.* Z»quod verus & «ternus pontifex altari cruc-sper /«· wow» imm in latus meum, 6* vide worn
immolationem fu® camis itnpofuit ? Licet ia «m; & pedes, & »oli effe incredulus, fed fidelis :
•aq/paAvdramsfprttiefo fefiwww mnts /ai», nui» qua utique manifeftationecorporis fui, jam hstlius tamen inibatis occifio, redemptio feitmun- reticorum niendacia definiebat, ut univerfa ecdi. Acceperunt jufti, non dederunt coronas .Bdefia Chrifti · innovanda doftrinis, hoc fibi non
credendum, quod apoftoli fufcepçram
*
De fortitudine fidelium exempla nata iunt pa- dubitaret
‘ '
tientic , non dona juftiti®. Singulares quippe predicandum.
in lingulis mortes fuerunt, nec alterius quifquam
debitum fiso fine perfolvit, eum filius bonunis,
V.
unus folua dominus softer Jefus Chriftus, qui
▼ere erat agnus immaculatus, extiterit, in quo
At fi in tanta luce veritatis tenebras fuas he­
omnes crucifixi, omnes mortui, omnes fepul- retics obduratio non relinquit, oftendant, unti, omnes etiam font fufeitati. De quibus ipfe de fibi fpem vit® polliceantur «tem®, ad quam
Tu·. i>.
dicebat: Cam exaltator fstere a tirrn, aaniM tra­ nifi per meüeterem Dei Ü ieminttm, hominem , r,M
ham ei meipfum. Fides etenim juftificans im­ Jefum Chriftura . non poteft perveniri. Sicut
pios, At creans juftoa , ad humanitatis retrada enim ait beatus Petrus apoftolus : Non efi elini mi. *.
participium, in illo acquirit Glutem, in quo fo­ nente» ietnm hemmilttii fyb ceelo, in y«a apertent
to homo fe invenit innocentem, liberum habens nor felvtu fieri: neceft redemptio captivitatis huper
gratiam
Del de ejus
qui man®nifiinfanguine ejus, jai iedit fnnetipfntn
.
w
,
,potentia tgloriari,
.
<contra hoftem humani geleris in carnis noftr® C redempt»»et» pre omeibns^ &
ficut praedicat
humilitate
oongreffus
,
‘
his
viftonam
fuam
tri
*“·■“-------- ‘jr—
k:- -;Λ—---- r..-™ —: ­ apoftolus,. tene informe Dei effet, tun rapinam
buit, in quorumcorpore triumphavit. Licet er­ arbitratui efi effe fe aqnalei» Deo , fed femet ipfum
go in uno domino noftra Jefu Chrifto, vero exinanivit, formam fervi accipiens, in fimtlilndi~
Dei atque hominis filio , Verbi & camis una nem komimem fa^nt, éT iaiitit inventas ttf bomo :
'perfona fit, qu® infeparabilitcr atque indivife beemiliavit femettpfnm, faUns obedient Patri nfyne
communes habeat aftiones, intelligcnd® tamen ad mortem, mortem autem crucis: propter qnod&
funt ipfornm operum qualitates, & fincer® fidei Dem exaltavit illsmt, & donavit illi nome», qnod
contemplation· cernendum eft , ad qu® prove­ eft fitper omne nome», ut in nomine Jef» omne &ehatur humilitas carnis, & ad qu® inclinetur al­ nnfie&atnr, cttkftinmt terreftrinm, & infernoram:
titudo deitatis.* quid fit, quod caro fine Verbo tf tmnis lingua confiteatur, q»ia dominas Jefus
non agit: & quid fit « quod Verbum fine car­ Chriftus in gloria eft Dei Patris. Cum ergo unus
ne non efficit. Sine Verbi enim potentia ncc fit dominus Jefus Chriftus, Ac ver® deitatis, veconciperet virgo, nec pareret : & fine veritate neque humanitatis in ipfe una prorfus cademcarafe, obfohita pannis infantia non Jaceret t que r
________
-------------, Ί__
-------- qua illum
perfona
fit,,exaltationem
tamen,
fine Verbi potentia, non adorarent Magi pue-D(ficut doftor gentium dixit) exaltavit Deus,
>
sum, ftella indice declaratum: fine veritatecar- donavit illi nomen, quod‘ eft fuper
'
omne nomen, ad
his, non juberetur transferri inÆgyptum puer, eam inteliigimus pertinere formam, qu® ditan­
At ab Herodis perfecutione fubduct : fine Ver­ da erat tant® glorificationis augmento. In for­
bi potentia non diceret vox Patris , mifla de ma quippe Dei «qualis erat Filius Patri, & in„
M*O'*M.c<elo : Htc tft filint meus dUeflus, in fw mihi ter genitorem atque unigenitum nulla erat in efcomplacui: ipfum audit» : & fine veritate carnis fentia diferetio, nulla in majcftate diverfitas : nec
non proteftaretur Joannes: Ecce remr/ 2>i, «- ner incarnationis myfterium aliquid decefferat
>*·». ««7
ee ftu tollit peccata mundi. Sine Verbi potentia
Verbo, quod ei Patris munere redderetur. For­
·**'·■ <non fieret redintegratio debilium , Ac vivifi­
ma autem fervi, per quam impaflibilis deitas fitcatio mortuorum : & fine veritate camis, nec cramenram magne pietatis implevit, humana hu­
albus jejuno , nec fomnus effet neceffarius fâti- militas eft, qu® ia gloriam divine poteftati,
y-r-,, »,. Flto · Pottremo, fine Verbi potentia non fe do­ evefta eft in tantam unitatem , ab ipfo con­
minus Patri profiteretur «qualem: & fine veri­ ceptu virginis, deitatis & humanitatis conferta,
tate carnis non idem diceret Patrem fe effetna- ut nec
____ fine
_— homine
—....... divina, ncc
w -fine
fA- Deo agejorem, cum catholica fides utrumque fufeipiat, E temur humana. Propter quod , ficut dominus
utrumque defendat, qu®fecundum confeffiodcm majeftatis dicitur crucifixus, ita qui ex femptDeo, dicitur exaltatus: qui*
at*»r.
beati Pfctri apoftoli, «a«w Cbriftstm Des filntm, terni tare rquabs eft
~~
tf hominem credit & Verbum . Quamvis itaque infeparabilitcr, manente unitate perfonæ, unos
ab illo initio, quo in utero virginis Verbum ca­ atque idem eft & totus hominis Filius propter
ro /a#®® eft , nil unquam inter utremque for­ carnem, Ac totus Dei Filius propter unam cum
..
mam divifionis extiterit , & per omnia incre­ Patte deitatem. Quidquid .ergo in tempore ac­
menta corporea , unius perfon® fuerint totius cepit Chriftus , fecundum hominem accepit ,
temporis a&iones : ea ipfa tamen, ut ita di­ cui, qu® non habuit, conferrentur. Nam fe­
cam, qu® infeparabiliter fafta funt, nulla per­ cundum potentiam divinitatis , indifferenter
mixtione confundimus, fedqpidcujufque ferme omnia, que habet Pater, etiam habet Filius .·
Itii
Ac qu®
ConciL General· Tom. I.

Mm femmtfe. Qtam itaque fibi in hnjus fecturnau pnefidm ipm relinquunt, qui m fel▼atore noftra Mpat humani corporis verita-

1*35
CA II PAPÆ EPISTOLA.
tajô
& η1)3. in form3 ferv| A pAtre accepit, eadem Λ nun lumen obicurent.· & per omnia fixula it*
in forma De» etiam ipfe donavit. Secundum veritatem invenient
··._/·
cofufeantem , ut m*guu«n
7... i·
^Cl en‘in
’?/' & Pateranum Junt. Se- hoc & mirabile fecnunemum ab initio videant
cundttm formam autem fervi, »#» venit fecere creditum, quod eft in fine completum. Deque
voinnutem fnm -, fed voluntatem eiur yei mifit cum fandarum hierarum nulla pars fileat, tuf
7.·. j.
*·'^ Secundum formam Dei, ficut Peter babet ficit quaedam confona veritatis figna pofitiCe ,
vitam tn jemettpfo, fic dedit & Fili» viteae babe
quibus diligentia fidei in fplendidi'Gmpm latitudi­
Xtni >« rf infiemetipfo. Secundum formam ièrvi, triflii nem dirigatur, & fincene. intelligently luce pere!l anima e}ut t-fque ad mortem , £r idem ipfe fpiciat, quod in Filio Dei, qui te inceflàbiliter
• c.r »
eft, ficut apoftolus praedicat, & drvestffpauper, filium homini*, & hominem profitetur, non fit
7**'' *
Diver, quia cvjngçlifta dicente, /n principle erat Chriftianis erubefeendum, fed conftantiflime
verb;··» ,
verbum erat apud Denae, iff Deui Î’Ioriandum: quoniam, ficut ait beatus apoftoer»t verbum: hoc erot tn pr.r.Ltpie apud Deaae .
us .* Magnum efi pietatitfaeramentum , q»od ma- '
UiJ'K,
Uatnia per tpfum fail.· fur. t, & fine ipfo falbum nifeftatam efi in carne, jufiificatum efi ia fpiritu,
f. .pradicatum efi gentibui, crediell nihil. Pauper vero, qu.a p opter nos verbum apparuit angeli/
..
l
ufflH
carofalhmefi, & h.Kf.tvit in nohi. Qnz autcmB/vaa efirt in mundo, affumptum efiΛ in gloria.
lerb* S L«>eft exinanitio ejus, quzve paupertas , ntli forti quibai
inx iervihs acceptio, per quam, Verbi majeilaV I,
> > c GI4
te velata, difpenfatio nu manse redemptionis im­
pleta eft? Nam quia captivitatis noftrx lelblvi
De epifeoporum vero, & presbvierorum. dia 10‘
originalia vincnU non poterant , nifi cxifterer conorumque, & fequentium clericotum ordina
<
homo noftri generis, noftrxqne naturae, quern
tionibus, fandos apoftolos & fncceflorcs eorum,
peccati prxjudicia non tenerent , tt qui imma& nrzcipue b Anacletum, cc prxtcrea aliVs , b <p fto!» ».
«ulato ianguine fuo chirographum let hale di­ fufticienter ftatuiftecognofcimus, & idcirco non
/r* ·
··
.7
. ....
epuadoito·.
lueret. ficut ab initio erat divinitus praeordina­ ett neceuc nunc replicari, mu quod ilh non · noa rep.A*·
tum, ita eft in plenitudine temporis perfectum,
ftatuerunt.- b Illud tamen nos ftatuentes, vobis »»· ,1"‘
ut multis modis fignificata promiifio in diu ex- & omnibus fervare mandamus, ut ad ordines
peftatum veniret cneftum; nec poflet effe am­
ecclefiafticos fic afeendant in ecclefia, quiordi- ■
biguum, quod continuis tcftificationibus femper nari merentur , id eft , 1 fi quis epifcopus efle c v.fba po,_
,
fiieiar nunciatum. In magno autem faerdegio
meretur, fit primo oftiarius, deindeleftor, po- tftaie.
a‘“’..,ph*fe vertari hatreticorum manifeftdt impietas, *C ftea
exorcifta*, inde facretur acolythus,. demiim1
Λ
cum lub Ipccie divinitatis honoranda:, humanx
vero fubdiaconus, deinde diaconus, & poftea
carnis in Chriftodenegant veritatem :& religiopresbyter, & exinde, fi meretur, epifcopus or­
fe exiftimant credi , fi dicatur in falvatore no­ dinetur. Et regiones, ficut in hac urbe feci­
ftro verum non efte, quod falvat ; cum ita fecun­ mus, per fingulas urbes, qux populofx fuerint,
ptrtcitrndum promiflionem omnia. fxcula * prxcurren­ diaconibus dividantur. Et quxeumque difficiles
r
tem , mundui fit Deo rece/aciltatae in Cbrifio , ut d quxfliones per fingulas provincias exortx fuc-.g Inaoreainia
nifi Verbum dignaretur caro fieri, nulla poflet rint, femper ad fedem apoftolicam referantur . *r- * S Lee
cato ialvari. Omne enim facramenrum Chriftia- Bene vale, frater, & ota pro nobis. DataKa- v.|îiwïpi
px fidei, m.*gno ( ut haretici volunt ) decolo­ lendis Martii, Diocletiano fexto · & Conftan- a<a. ».
< m Chilâi
ratur obteuro, fi lux yeiitatis fub mendacio pu­ tio feçundo viris clariflimis confiilibus.
tatur latnifte phantafmatis. Non ergo quifquam
Note. Se VEiuNj Bin ii. Z
fibi erubelcendum exiftimet Chriftianus de noftri
in Chrifto corporis veritate, quia omnes apofto­
a ^tticani^e ilii feat. ) Hec v«rba quibn» Paulî Sali, apoftolorumquc difcipuli, &przclari ecclefia- mofateui allorumqu. harctkorum Filii Oei incarnatiorum quique doâores, qui ad martyrii coronam, D nilu> negantium lententia doâitTinw ex (aiptura con­
vincitur ae refutatur , hinc ufque ad finem epiftola,
vel ad confeflionis meruerunt gloriam perveni- haberi
V,B<' epiftola i.Leonir ad Leonem Aujuftum, in mar­
re, in hujus fidei lumine fplcnduerunt, conib- gine buiue epiftola Surkt» annotavit.
S Iliad taitea net fiatuentet, ftre. ) Quod hic & fupra t>rcre:um
nis ubique fententiis intonantes, quod in domi­
, de hieno jeiu Chrifto deitatis & camis una fit con­ in vita Gaii de htererchu ecclefiaftica conftituta, a Ga­ G»ii
jo pontifice laftituta dicantur, nequaquam fic funt in- tuchia «fitenda pertona, Qua autem rationis fimilitudi- teliigcnda, quafi ipfe priniui inftltuerit, «t ad fummum cliûa , q«o.
i n ; el*
ne, qua divinorum voluminum portione hxre- ordinem afcenftirui, per inferiorum ordinum gradu» fu- modo
ligci.di.in .
tica impietas fe exiftimat adjuvari , quz ve­ blirue faftigium facerdotii confcetUcret : nam ejufmodi
hietarchla ordinent , temper i but apoilolorum in eccleritatem negat corporis Chrifti, cum hanc non Ca ftabilitum fuiffe fupra pluribu» loci» eft enarra­
lex teftificari , non propheta prreinere , non tum. Gaii igitur decretum nihil aliud conftituiff» vide­
, quam quod ad thronum epifeopalcm nenx» pro­
evangelia docere , non ipfe deftiterit Chriftus tur
veheretur, nifi qui in Gnguli» inferioribu» ordinibu» de­
oftendere? Quxrant per omnem feriem feriptu- bito ac confueto tempore miniftrali·:, Vide Baron, anrarutn, quo tenebras fu as fugiant, non quove>... ,.

VI-

MARCELLINI PAPÆ.

l>n

ιι,Ι

EPISTOLÆ ET DECRETA
MARCELLIN I

PAPÆ*

Ex libro pontificali Datnafi Tapa.
• % > Arcellintu nitione Ronunus, ex patre A res appalled funt : alii potins per aeetbiftimos cruciatus
IVI Proieâo, b ledit annos 9. menfes (4) mori * quam libros prodere, elegerunt. Horum omnium
decennali pcrfeeutiqno occiforum numerum prope Infini­
x. dies 16. Fuit aatem temporibus Diocletiani tum fuiflo, ex eo colligitur, quod anAor libri pontifi­
& Maximiani» ex dieKakndanim Julii, acon- calis infra fcrlblc > uno mctrfe 17. millia Chriftianorum
fuifli. Traditores ferrorum cpdicum quidam, nullo
fulratu Diocletiani fex to, dc Conftantii fecun­ cnfa
criminis dolore perruftineque confdenti* ftlmulis redo, uftroe ad Diocletianum nono, & Maximia­ prefli fe innocMtlftimos profit® funt , fit ooaWorum
num oâavo. Quo tempçrc fuit pèrfecutio ma­ gloriam iaâenter ufurparunt, fit quod peius efi , Meo•P
gna, ita ut intra 30. dies, · 17. millu homi­ furium ac CoclÜannm Carthaginenfis fedis epifcopos , Αν» Ichif.
traditionis, homkldii fit crudelitatis labe eonfperferunt,
num promifcui fexus per divertas prdvinuas atque ideofeab ecdefia unitate, ideo quodhotnm com­
martyrio coronarentur. De qua re & c ipfe municatione polluta effet, feparantes , principio fchif- baUCt kl .
Marcellinus ad lâorificium diidus eft, ut thuri- snatici , deinde vero haretiri falli fuerunt . De lapfa
Marcelilni, fit conciliis dduper habitis, vide qun dice­
ftcaret; quod & fecit. Et poft paucos dies per­ mus
Infra ex Baron, anno <9*. fit foquentibus.
nitentia duftus ,' d ab‘eodem Diocletiano pro
b SeeOt nnner 9. esra/rr a. Mei Ifi. ) Ex confulatu Tempus fedi»
Dlockt.
sono, fit Maximiani t. qui coineidit cum attau Marcsiiui
fide Chrifti, cum Claudio, & Cyrino, & An­
Chrifti joe. colligitur Marcellinum , S. annis, minus
tonino, capite truncatus eft, & martyrio coro- .uno
utenle fit tfi. diebus fedlffe; Baton- anni 309. nuΑ>4·ι>· «aci·- natus. ( wi dum pergeret ad paiTioncm fuam, B' uter, a t.
c Iffe MeecrU/ime ed feiilfilni etuUft tfi nt rber/” adjuravit Marcellum pfcsbytcriim, ut praecepta
·& fe<H . ) Quamquam pluribus rationib >a » nu,
Diocletiani non impleret. ) Jacuerunt autem ficnret,
quas vide apud Baron- anub jos. n. «fi. fit fequentlbus , far,; >
corpora fan&orum iu platea ( b ) dies 36. ex juf- hae Marcellinl thurificantis hiftoria plane refutari fit ofifu Diocletiani. Exinde Marcellus presbyter no- reptitia etfc probabiliter oficudl poffit, tamen non faci­
üu collegit corpora fan&orum cum presbyteris dc le recedendum efle putamus ab ea fententia, qua com­
haâenus confenfione credita oft, agfoe In antiqula
diaconibus cum hymnis, & fepeiivit ea (c) vi. mon!
tabulis ecclefiafticis re-OPta fuit i Marcellinum nimirum
.
.
Kalendas Maii, in via Salaria, in coemeterio me» eanrtU * fir blanditiis imperatoria indufeum, u>a
picjxm PrifciUr, t> t in cubiculo claro, quod patet uf­ cum ipfo imperatore templum vella Ingreflum, ibidem
lovls fimulacbro thus adolcvi/Te, poftea ver s 7a, teftique in hodiernum diem, fecundum quod ipfi
Msconviâunrflua fe fitnteatiacotidentna/Tc, p^ntificatunt
fanâus Petrus praeceperat / in crypta juxta cor­ ultro
refills, fir poft peraflam demum Ito-ubticiu p<rulpus fanfti Creicentionis. Hic fecit ordinatio­ teotlam glociofo martyrio occubuiffê. Hnrcfiarchn no LapU, Mu·
CifwM· .
ftrl
fseuU
, cum Dona lift la tempore di*i Auguftini ,
ailul
nes dua< per menfem Decembrem, presbyteros
hanc ob rem mirifice admodum triumphant, quafi eerie- j
4. ( d ) epifcopos per loca 5. Et f ceflavit epi- fin carbolic» turpifiaaa macula Inufta fit , ex eo quod «ma
·
i n<l«t
kppatus annos 7. menfes d. dies 25. perfequen- capot ecclcfie base tarpltudlnam commiferit : fed quod ca-hvlmr
1
£ foknt alias, ante viAoriam triumphum cantant . fia/d
tc Diocletiano Chriftianos

ruav, inquit Tertullianui de prntcript. f epifufm , f
/'acssrsrr , p niehee , f Wrge , 6 diün , fi etdem meertyr Up/ar 4 r*g»fa faw/r,
lérefet err/rateav di/nnere >
Ex fafetlt pitbonuir fidem, an e* fide fafeiet f Et
fanâus Auguftinus libro de unico baptifmo contra Pe­
4 *fnr<el!lnot. ) Poft interregnum undecim «Herum
Mtrcttliau*
Mail, a
anno
tii ia nuru agens, Hen f»»e parse efi , inquit, peroevysm
quaedo pou- tertio Mail
ni.. Chrifti aq·. Diocletiani 6t Maximi··
tler/ef» c»tef<d»tfe re/a/fw nefirom , fi nb inJmicit errfe>j.^Mareollinu,
pettia
Rojnanu,
iife« fsAus? »> imperatorum1 »j
--------------------- r
— . ..
. .... Gajo
-----OnroBlt.VI. pontifici fucceftt. Eufebius Marcellum ob fimilitudincm
fee com ijif» ecehfi» triminameer, p/vr ramea defenfit
ftorss,Cal
.....................
' ‘ . "
iijll,
nominis <»m ................................
Maresllino mala confundit
Huius Lhortatu
nen iee reraav dese/afiar defeefieee» eteefifiee , favr efie ne~
Thebnorum martyrum legio in ft4« roborata partim
faneaim faifii erimenatieiUbtu afpetetu. fre^feer entier
apud Agsunom in Gallia, partim Bonna , Colonia, &
fuerint MnreelUnnt , MnrreUut , Hl.efiee , Mele binder ,
Décima per-- Troia, trucidata eft . Decima Chriftianorum perfectitio
Menfnrlnrt Cncilidnnr, aryae edi/, qrUim ehjictnnt fee
lacet io.
fut defenfiine ^ned nelunt , mbit fei)ndlcnt erclefin e»,
Diocletiano * Maximiano imperarorlbus promulgata,
titllctt tere terreront erbe dlfnfn : nolle mede eerom inedixit, ut ubique terrarum ecclefia deturbentur , Chri­
fti* norutn fetiptur» igne abfumantur , honores adepti
oeeentio ceeeonmnr , nolle mtede eeeom inle»ltoie domnecutu ignominia dc gradu deponantur , privatis libertas
neor . Vita ergo prsfulum turpiter a£la, ipfis plurimum,
nihil dogmatibus orthodoxis ecclefi» pre judicat .■ quod
adimatur, denique ut ecckfiafum pra fides in vincula
conjiciantur,* omnes omnibus tormentis adhibiti, ad
male vivendo multis fcandaJui» prabeant , ob hoc gra­
vis
fuo ,tempore
pena ·!««■··
luenda ipwg
Ipfos UMIffis
manet. Vide
Ba­
immolandum idolis
compellantur.a Eufebius libro 7. hlft. -_*·
IU4inV>AMUI*W
lUVtia VV|i|^«<iai|iut
’· owr
Csmpn« |*WM«
r IW< CM·
<_r. }. ÂQguûe JΛ
~ ; 7. cap» Droa. anno JOI num. iç. & fequentibui. Quod Ccoîu-CenrmMcfecap.
de btpt. contra ~Donariftas
libro
*■ “ Vigore
1,1
ria tores ex
*“ lapfu
'--r- Marcellinl
“
urgent., Petrum fit Petri
~
r.ruW cahtia.
M- Arnobius conti» gentes libro a- in tine fite.
hujus ediâi , die pafliotiis dominica » vel ipfts pefchalifucceflbres in definiendis fidei dogmatibus errare polle , aiartftlliiur.
McUcfie di- bus, ut feribit Eufeb. in chron. e» rempofito omnes ecbt quofdam de failo erratic, inepte urgent; Mqrcelii- M<>«Uiaii>
nus enim idolis facrificando, metu mortis induâus , con­ thuriticdo
ciefia
demolita l-B
funt:
eorum anu»
vero, <|«t
qui tormentis
■ v
lçu* arUMJailW
1 . lUIUUI
Iuoi*ui>a gravif.
'
- «4- fecrn
·■
■ · ur-r. tra fidei confcfioirem peccavit, adeoque externo a Au fi.
',cr< Craii
propofitis
feriptura
codices
tradendos
COmOereau*k*n>ur . atià
nxruni nerterrili.
gcbantur,
alii itrrtrll.i*
atrskhate n*
panaruni
perterriti, QUOI
quos anUii
apud
dem negaflèvifus eft.· verum interiore allu cuutrafiJem
fe habebant codices facros tradiderunt, & inde tiaditosubii credidit, nihil etiam docuit, atque ideo hsretl-

Notæ Sbverini Binii

Traditore*

Concil. General. Tom. I.
a) Aar.

IV.

»1 Esc. addit, nd exemplem rinlfiienerom dee, XXVI. re ioffu &e.
c) Lee. VII.
d) Lee. infer it di'e,eee II.

Iiii

x

cu,

/

ni9

MAKCELLINI P EPISTOLA L

U40

cu· v*t lafidclfr «ir« bo« pot«u r ro/u» *·ι peeitemi» λ confefli funt obtuliffe, ex ipfius regis ac tyranpauk» P®· p«»»ea, BontiftcetM· fnonte «b4i»uui» M»r- ni,
ni. nui
nui cos
m« in
in fornacem
fornacem ignis
iraismittt
mittt pnaceperat,
nrasceoerat.
tyMuai ob I4«n (utaptum · MIcium eviUcnUHkMira

eoofeffione addifee, qui fecum tribus quartum,
prabant . Vi<f« XcUmb. libro <· 4* Kooua. pool if.
ih ipfb eftuantu. camini incendio fociatum , pro­
c«px
'
a
At
VtecMaa·
.
)
Cum
boo
«·οο
Diocl*<iaManaUraj
didit confpexific. Nonne, inquit, tree
mifi-Mm·
«certt Nlrandlio la Bithynia, ubi fc pnrpuraat 4««Mit yuan
mus m furnacem vmHosÎ Et diumt ri: Fere
pufuit , qua 4« uaarcytio MirccHinl fub Dloclatiaao i«Oa
fex. Et dixit: Ecce ege video quatuor vins frie­
«fi* fcrikunru* hk , |pb Mixiaitano rvtituaM· <*·>< «
qui (««t Ipû· PaHUbiü x». Κ·1«·4μ M*U fe layorio
“»«·
tis, ÿ deambulantor in medio igniti & afpcdlus
«baicavMit· tempox timn illo» qua Ma»c«Hiai nurquarti
fimilis Filio Dei eft. Idem Del filius per
tytium contigit , adhuc Imperavit. Buroa. anno 3 o«.
prophetam loquitur dicens : Tibi offerent teges*??'; *’·
rum, aj. fc *4.
,
munera. Et ut hac de Filio Dei * dixiffc do- Z
• In <rnscnh elms. ) VW» notas Baron. «4 Marcellinum ia nwrtyrologlo.
ceret, dixit : Aqger Tbarfis, tf mfuln munera ofQvaM.a iaf Cegam eptfcvams aams 7·,·
ferent, rqges Arabam
dona----adducent.·
tf
trneguum
Hac i» r· «udor quluui* fuerit, 6^1 tM pt<M contra----------- _ tf
_ Saba
-----------------------------iverit poft rftw aft. Nam cum iotria in Marcello
» ipfum faadorabunt eum omuM roges: omnes gentee fervieut
utitur Mar- Sara cmpifla temporibu* Coaftanlii atque Galet ii, 6, ut
· p,
l
„
nmnU fntwiitt dahmun fhriei. Et ut hrc omnia, lUpetlUS
fupermsde&gnata
Chnlellm,
hic
deugnstft ,, luûnhie dicitur·
diciiur, fed.T,.
fede> 7. ausu lacavit.
vacavit, Mercalium
MarctUum Galario _ " * « Ut j1*0
Auttur libri ac Confiant io extinOi, fad iff* oportuit, Deinda, qua B fto Filio Dei doceamus fiiifle oblata, in nati­
poMih.ul», ratio taut diuturna ceAtionia «<Te potuit, sum Maxi­
vitate ejufdem Filii Dei, qua fecundum car­
miano fub perf«cucione fc abdicante* ConftantiusChrinem faâa eft, probamus finUecompkta, evan­
ftiaaii lavent, libfra* habenas impar i 1 «nox acceperit *
gelio comprobante.* Cum natus effe jefus in Be.
Expio i o igitur eotamemo, vel ponu» trini depravato,
de vacatione iadi» 7. annorum» quod oemo. prudens di­
tblebem Juda in dirbusHerodis regis, ecce mqgi ab
xerit, a fexio Kalandarum Maii ufque ad aj. Novenioriente venerunt Hterofol^mam, dicentes : Uti eft,
hri* numerando» 7. menfibut & aj. diebu* fedem vaqui natur eft rex Judaerum ? Et infra : Et intran­
cafla» probabilius eft , ideo quod vgrifidile Ct k>cu 7,
menfiuaa , 7- annos corrupte pofitoa aflTe. Vide plura
tes domum, invenerunt puerum eum Maria matre
infra i* Marcello , itçm Baron. apq* jpe. num. aj.
ejus, d* procidentes adoraverunt eum : tf apertis ■
t befauris fuis obtulerunt ei munera, aurum, thus,
tf myrrbam . Sacrificium itaque quod a Chriftianis facri» altaribus admovetur , non folum
„
Deo Patri , fed etiam Filio communi devotiope_ offertur , quoniam nec Patri fine Filio po·*τ>/'-τ?ΓΤ1'ΜΤ Τ>ΔΡϋ7 tcft offerri, neque Filio fine patre factari.* Quod » *»»««· tΓΑΓΖΓ. Cautem communem operationem habeant Pater
° ”
& Filius, hoc modo docetur , dum primi ho­
AD SALOMONEM EPISCOPUM.
minis plaftna Deus ad imaginem Dei commu­
ni operationi» virtute fccifle fertur, feriptufa di­
Confutatur error dicentium Pauem effe Filio cente: Faciemmt hominem ad imaginem Cf fimtli- •eotf. >
tudinem noftram. Item ibi; Defcendamus tf con- ***·' “*
majorem &c
fundamus ibi linguam eorum. Et,'Pluit dominus a
„
Marcelbnus epifeopm fanEla ecclefia retMice Uf- domino ignem & fulpbur fuprn Sodomam. Et in
bis Λμμμ, Salomoni coepifeopo, in do­
evangelio ; Eater meus ufquemodo operatur ; <7 ego 7·«> i■
opefor. Similiter; & Opera, qua ego facio, non^***' J'
mino falutem.
Junt mea, fed ejus qui mijit me, Patris. Quae
b SXco*P 5)
(Uam laudabiliter k pro catholice fidei ve- omnia non diferetam Patris & Filii potentiam
ritate movearis, & quant folicite domini- monftrant , fed unam divinitatis operationem
co^regi devotionem officit paftoralis impendas, annunciant. Et is, qui paternum opus exequirnitatis tur, a Daterais operibus alienus efle non creditradita nobis per diaconum tuum fraternitatis
noltaeDtur. b Si autem cx evangelio Filium Dei cogno- b ·>·«·· <nue (cripta dcmonftrant, quibus notitiae r.,f„_
*" **'
inftnuare curafti, qui errorum morbi in regio­ fceres altiflimum nuncuMtum , nunquàm filio
nibus vcftris modo exorti funt . Nam epiftola: derogans, hoc de foloDeo Patre diâum pone­
k-rmo, fic commonitorii feries, & libelli tui tex­ res teftimonium, cum feriptumfit: Tu puer pro-1*· «·
tus eloquitur , quod quidam errore decepti , pbeta altiffimi vocaberis . Et ut Filius cum Pa­
dicunt, ideo Patreiji majorem Filio effe , quia tre indifcrete in altiflimis habitaffe credatur ,
tilt foil facrificium immolatur , & quod Filius Salomonis teftimonio comprobatur: Ege fapien-a<
nullam cum Patre communionis operam habeat, tia, inquit, habitavi in altifimis, iT thronus meus
& quod illud propheticum de folo Patre diftum in columna nubis . Et in pfidmo 91. Tu autem
vj*i in
fit: Sciant gentes, quoniam nomen tibi Deus, tn altigimus esinaternum, domine, quoniam ecce inifolui aittjpmus fuper omnem terram. Sive quod mid tui peribunt. Nam cum diabolus thronum
ideo minor eft Filius , quia ipfe in cruce pen­ fuum contra creatoris fui thronum in altiflimis
dens dixit: Deus, Deus meus, quare me dertlt- collocaret, elatus fuperbia, hec au fus eft ne- f
( UltacHi·
quifii ' Quibus competens & congruum c redda- fando ore depromere .· Ponam fedem meam ad *' **'
•dr Vu
tur refponfum, quia ficut Patri , ita etiam Fi- Aquilonem, a/sendam, inquit,.fuper fjtdera tali ,
iniduta,
lio, non lolum Chrift ianis temporibus, verum E Jedebo fuper mentes excelfos, tf ero fimilis altiffme.
etiam prifeis temporibus a facerdotibus variis Item in Salomone·* Ne dieteris, peccavi, tf quidO"kf. ».
multifque modis probamus , iacrificium fuiffe accidit mtbi trifle ? eUtjfimus emm patiens eft red­
oblatum, Daniele propheta dicente : Non eft lo­ ditor . Si auditum cordis tui feripturis non vis
Dttuti j.
cus , inquiunt 1res pueri, ad facnficaxdum nomi­ accomodare divinis , que Filium doceant altifni tuo, tT invenire mifertcordiam tuam, fed in ani­ fimum nuncupatum, vel diabolo crede, qui con­
tra opificis fiai thronum fedem fibi voluit col­
ma contrita, tf tn fpiritu burnt litatis fufeipiamur.
Et ficut holocautomata adetum tf taurorum agno- locare - Ut eum cognofcatis Filium * a Patre ?ί;^*«ΜΙ.
rumqua pinguium , ita fiat facrtficiiem noftrum m ( ut vos fufpicamini ) non fuiffc penitus deretonfpeHu tuo hodie , ut placeat tibi . Et Ut Filium hftum, hoc de fe in evangelio péfuit teftimofutile agnofeas, cui hi ires pueri iacrificium fc nium ·· Pater, qui me mjfit, meeumeft', tf non 7»«« ».

•EPISTOLA I.

Μ

«·

reli­

r
MARCELLINI P. EPISTOLA II

i>4'i

it4>

reliquit me felem, quia, que placita funt ei, facio Kprv oficio annuntiare» confervent? Plena ( fa- J*?!*?*4*'
femper. Unde pro ·furreptiooe mandamus, ut teor ) gratulatione fufeepi, —
λ votiva mihi ·««·»» ·«'quod

de caritate ( que inter voa eft ) ecclefia rum & ptoicribilf m
pace , in litteris indicaftis fponta : mihi quid- tiiotuiji
quid hortari poteram, quidqjiid monere, aela- au».
tum eft. Confirmet hoc'Deus?quodefioperatus in1/*1·
nobis: & qu» pnectjht pro animarum falute fa­
cienda, hae'ipfe qui peattepit, pro «a, qua nos
redemit, pietate faciat. Et hb tam bonis nuneiis, noc 1 qnoque
*"·**-—·" .Vicem · rriipoior»·
orientali- »‘«™ «d_
dt colloquio & prufentia tui frui, quam · fumus reddimus nunciorum
bas,
f«a/
ad
ecclqfia
cfrpafuniiatemjetf
revocator, dMlCT »u«
ante feripto complexi*. Verumtameu nrobafti,
dudum
Dei
noftri
ope
literis
fietufieavimus
de- vid“’,,”a’
dilaftiflunc frater, quo Chriftianam fidem vene­
raris affeftu, dum ea , qua ad regulas patrum ftinatis , denuo , cum aptum fuerit, repetitis
pertinent , & ad mandata catholica , fine ali-. vobifeum participemus ii Ifeiis , meu pro mfire, ιηΜ„<ι,„

omnis cara atque folicitudo invigilet, ne fides
temeretur aut violetur. Jam nullus eft ignoran­
tia locas, nullas utatur (implicitat* excufetione praeterita. Scienti peccare, neceflaria eft confitfio: & quod ore contraxit, (cientia reforme­
b E^Mm»
tur. Ifta, frater, tene, fle hae doce. * Urinam
Hor»li4>
ad plenioris affatus fatietatem prefentir tuæ
nobu gaudia contigiffent, ut gratularemur nos

Eiufdcm

T/·/.

oo4. MT

d Hoiaifd*

qua cupis tranfiueffione fervare: & fpreta erra-B ediAo* ab orientalibus ohiffa letatio efi: certa fpe- InvdraiiMli
fol«
tica & nociva άοάηφ, catholica & apoftolica ravit
confuluit . Sed facintus de his , utirtctT
't , certa confutuit
■<ri4uM
tenere praecepta , & redar fidei regulas docere,, qur fuerunt dicenda, compendia ipfi. potius ad cUriUMBi
jnftruendam notitiam veftram, qu· nobis funt cart.
atque «vare. Hxc, frater cariffime, & alia,
qtue patrum regulis continentur , in labiis & refponfa·, dirigentes, ne quid fibi fub fpatioprocordibus noftris indivife retraftatione medite- ( lixiore terrarum, aut opinio vindicet , aut er­
mur , & ficut feriptum eft , narremus ea filiu ror aflumat, cum ad return fidem, ipfam teno­
noftris, ut ea meditantur in eordibus fuis, /eden­ ri fufticiat veritatem. Quid autem ad continen­
tes »· domo, ambulantes in itinere, dormientes at- tiam noftrarum pertinet literarum, oportuit qui­
^ue funentes: quia beatus in domino qui in lege dem defideria plenius expedire . Quapropter b b *>>« J·» ***■»
ejus meditabitur cb« ac noHe. Hzc etenim magi- foitote, vos a perfecutione fratrum, & ab bm- "71«'./^
fter gentium fecutus, difcipulum fuum inftruens,, ni litigio abftinere debere , dicente feriptura ί mtaniione*.
admonet : Hae. meditare , in his efto fubjiciens Servum Dei na» oportet litigare, nec* quemquam Î T"*' *
* plenitudinem. Attendo tibi at doitrina : quoniam, nocere , fed omnes perfecutores eceklie , ferveftris
redargutionibus
corrigefi fidelibus fine intermiflione incumbimus infti-- „ vorumque
.......ejus,
...... ........
. ..........
n---------------------o'tutis, feparamùr avitiis, dum impenfa cura di-re, teftante Apoftolo: Argue, ebfecra, increpa.
vino oneri , humano locum non relinquit er­
rori . Quod 4 fi ea quas prcdifta fiint validis te­
I.
neantur fixa radicibus, nec a paterna traditio­
ne receditur, & conftanter quxftionibus obvia­
Qusecumque ergo contentiones inter Chrifti»-,,
tur , ac pravorum intentio caflatur , bonorum- nos ortz fuerint , ad ecd^hun deferantur , fic
?ue fides & conflantia roboratur. Data oftavo ah ecclefiattiçis viris terminentur.
dus Septembris, Diocletiano fexto fiiConftantio fecundo viris « clariflimis confulibus.
H.

EPISTOLA

II

MARCELLINI
PAPÆ
*
AD

ORIENTALES EPISCOPOS.

Ut Uico clericum non liceat accufare.

Major autem non poteft « minore judicari ,
nec epifcopi pontifici , 6 a quo confecrari pro- c n,<ir
bantur’, praejudicium inferre ullum poftunt. Quod «>π *►
ft przfumptum fuifle cognofcitur , viribus ca­
j rere non dubium eft , dec nolle inter ecctefiaDftica ullo modo ftatuta rtnxri.

III.

* Clericuj Tcro cu/uslibct ordinis, abfquepoû-· ci«r<>i·
tificis fui permiflu , * nullum prefumat ad île- *
culare judicium attrahere. Nec laico quemlibet
d;?.
minandis.
clericum diceat accufare. Detraftiones tamen & ιλ«·μΙι·η.
n. Qfiod major a minorijudicari non debeat, nec accu fat i ones arque perfecutionp inter Chriftia(,^j
epifcopi ullum prajudicium inferre pontifici a nos oppido vitande funt : quia licet pauci fi- ^μβι&ο .
quo confecturi probentur.
mus in comparatione aliorum , li tamen una­
iri. filuod clericus abfque permiffu epifcopi fui ne­ nimes fuprimus, facilius aâvariari is refiftcmus.
minem ad judicium faculare trahere prafumat, r Sanftus etenim -protomartyr Stephanus lapida­
nec laicq quemlibet clericum accufare liceat.
batur , fed Jefus fufeipiebat plagas . Ideo uni­
Jv.
injufium judicium metu regis , vel juj- cuique providendum eft , d ne aliquem injufte a »>4r.
fu, a judicibus fa&um non valeat : Ct quod judicet aut puniat. Et dominus in evangelio ait : <el1
fiatuta infidelium delebuntur.
Nolite judicare, ut neu judicemini : quo enim ju--v·" idicio judiceventu, judicabimini. Uûdc & doâor
Dile&iffimis fratribus univerfis epifeopis, per
gentium loquitur, dtcens: Hoc igitur dico, &te-Sfi,r *
orientales provincias cenfatutis,
Jtificor in domino , ut jam non ambuletis , ficut
MarceUinus epifcopus.
gentes mpdOtlant m vanitate fenfus fut,, tenebris
Uid tam dulce folicito, quam quod mihi* obfcuratum habentes tntelMIum , alienati a vito
Dei per ignorantiam , qua efi »<i iliis propter <·<.
de vobis innotefeunt illa quae cupio ? Quid citatem cordis ipforum, qui defperantei , femetipHontiiH.
B1 tam religiofis
conveniens inftitutis , quam
. C__
w
. ----- ut
fos tradiderunt impudicitia , in operationem im­
«ιintar fe fecerdotes pacem, quamneccffe «ftaliis munditia , ommfque ovantia vos autem en ita ·
/
didi-

I. De contentionibus inter Cbrifiianos ortis adecclefiam deferendis ,* ftf ab ecclqfiafticis jure ter-

Q

Am.

•MI ·

f

^\RCBLLINI P. EPISTOLA
EPISTÔLA II.
IL
MA^RCBLLINI

I>U
1344

fratres,> quomodo '■**<
caute «^·
ambu­
T"*
,u*i”tn“JeJ
*?"
Λ '· A'itaque',
"ti"
ipjo tMi rfû, fient ‘eft
venu
M, ’depone£ iifipientes
-", f””"
let h > nan
, Jedut fqpiqntes , redire vos fecnniumpriflimm' converlationem vetei em
mentes tempus, quoniam diei aiaiffunt ·. Prppterea
,
‘ hominem.·, qui. corrumpitur fecundum defideria er­
nolitefieri imprudentes, fed. intelligent es qua fit v·roris
Xenovominf autem.fpjritu mentist vefira f . iWkr Dei. Et nolite .nefsriari vino, in quo eft lu­
tf induite novum hornine m , qni fecundum Deum xuria, fed imple immi Spiritu Janilo loquentes t>acreatus efi in Jufiifia
jaaRitaie veritati). Pro­ bifmettpfis in pfalmssffa hmm's t & 'antim fpi­
pter quo<i deponente/ mendacium , loquimini .veri­ ritualtbus, cantantis, Ô" pfulleutes in cqrdabut vetatem unujquifque cum proximo fuo, quoniam fu­ ftrit domino, gratias Renies femper pro amnibus ,
mas invicem membra, Proficimini, & .nolite pec­ in nomine domini jefu Çfriftï,Dea & Patri. Sub­
care. Sol non occidat fupdr iracundiam vefiram . jeci invicem m timore Chrifti. · Omne enim
Nolite locum dare dsnboh . Qui furabatur , Jam quod irrepjehenfibili efi, catholica defendit ec- Ntc*nu·
utdtui in
. - M, furetur. tyagis aptem laboret operandi mani­ clefia. Noh licet ergo imperatori i vel cuiquam cent.
<<
Vf.
bus fuit'quod bonunPeft , ut habeat s-nde tribuat
pietatem cufiodienti , aliquid contra maudara R,o<n. fuh
Synimiche
.
necejjitatem paiienti . Omnis ferny muas ex ore divina
.......... pridumere:
r................ .(UWU
ncc quidquam quod evangevejtro non procedat: Jed fi qurs bonus eft ad adi- B licis prophet iciique & apoftoheis reculis obvi.
bviac,
** *«i„, fic itionem* opportunitatis, ut det gratiam audien- agere.
<
tibus. Et nolite contriftare Spiritum fandum Dei,
* m quo fignati effit- tn- diem redemptionis . ^Omnit
It.
amaritudo, & ira, tX indignatio, ÎT clamor, tX
^blafphemia tollatur a vobis cum omni malitia .
Injuftum enim judicium & definitio injufla , *’t q
E. tote autem invicem benigni <J miferteorde, , regis metu \el juffu' a judicibhs ordinata , non ■· 4uod·
donantes invicem , ficut Ü Deus in Cbrifio dona­
valeat.· necqnidquam , quod contra evangelicar,
vit vobis. Eftote ergo imitatores Dei , ficut filii
vel prophetic®, aut apoilolicæ>doctrine conft;.
canfiimi, & ambulare m dileHione, ficut dXCbri. tutionem,. iuccefloremve eorum, five liniturum
ftui'dilexit not, tf tradidit femetipfum pro nobis
patrum, aftum fuerit, liabit. Et quod ab infi­
oblationem tf boftiam Deo in odorem fnavitatis. delibus aut hereticis factum fuerit , 6 omnino b
Fornicatio autem, tf omnti immunditia, aut ava­ • otiabitur. Vos autem ftate tn fide, viriliter agite, sy^m. * **b
ritia nec nominetur tn vobis ficut decet fiinflas , èr omnia veftra cum caritate fiant. Hujus rei gra- * ·« «*
aut turpitudo, aiit ftultil >quium
at tia , Ut ait apoflolus , fiediogenua mea ad Patrem
tium ,, aut
aui fcum.it
jcum.irai
1‘
qua ad rem non pertinet , fed m.;gtt gratiarumC domini noftri Jefu Chrifti,ex quo omnis paternitasailio. Hoc enim Jcitote intelligente?, quod omni»
tn cahs & m terra nominatur, ut det vibis fecun­
fornicator, aut immundus, aut avarus, quod eft
dum divitias gloria Jua virtutem, corroborari per
idolorum fervitus, non habet hired titem tn regno Spiritum eju<, in interiore homine habitare Chri­
Cl<rijti t Dei . Nemo vos fedac.it manibut ver. ftum per fidem in cordibus veftrit, in caritate ra­
bt>. Propter bac enim venit ira Dei tn filios dif­
dicati if fundati, ut poffitis comprehendere cum om-"
fidentia. Nolite ergo effici participa eorum . Eratis
nibus faûHis, qua fit latitudo, longitudo, tX* pro-*
f^Um
emm aliquando tenebra, nunc autem lux in domi­ fundum, fcire ftiam fuperemmentem fcientia cari- ’*
no. Lt fitii lucis ambuife, ( ‘milni enim lucis
tatem Chrifti, ut impleamini in omnem plenitudi­
e t m omni bonitate ÔT Juf titia & veritate ) pro­ nem Dei. Ei autem qui potens eft omnia facere fubantes quid fit beneplacitum Deo. Et nolite commu­ perabundanter, quam petimus aut inielltgimus, fe­
nicare operibus mjruftoofis tenebrarum , magi) au­ cundum virtutem, qua operatur in nobis, ipfiglo­
tem redarguite. Qua enim in occulto fiunt ab ipfis,
ria in ecclfia, Ù in Chrifto Jefu, in omnibus ge­
turpe * e‘t dicere. Omnia autem qua arguuntur, a
nerationibus faculi loculorum. Amen. Data quin­
lumine manifejtantur. Omre enim, quod mamfeto Idus Septembris , Diocletiano leptimo , &
ftatur, lumen eh . Propter quod dicit : Surge qui □. Maximiano lexto viris claritïimis 1 coniuli-c
dormis, & cx’uige a mortuis, C tliuminahf te Obnί .
LUS

£ SYNODUS INCERTI LOCI
Pto afferendo /ure patriarchico ia totam Pcrfidem archiepifcopo Selcucienli, · quatuor Patriar*
chis, ut fertur , circa annmn Chrifti ^ocu^habtta.

^^^MOHITiO

-

»····>.

*

COLLECTOR/s.

in. Stria pn'n.trci'a, aut circa axntem Chrifi: J 18<x floruit, epifloia Snodiat,
» Patnbm Z>«;wr Conctm fcrtpta mentionem exhibet , l'crtptaM.p<r mU.tm arca annnm Cbnfli joô.
con.iituit a Patri arebit OcuJeniJtibitr t» SvnoJxm co.iet><, y; fluet .. Romano, Conflantinonahta
no, Ar.t-.acbeno , Aitxanlrme·. EpiflAa t'nlit* freinte*·!*»: .rrva-uit Sfl’tifi i.n-Jfopitt Jcfipfor
Arat' Ιαα·!ι aecinti quarti , ex quo il.’nd flefltt C/. Atfftitanty Bibhot. Orient, tom. JU. nari. ί.
P* ;6. & n,.U.
·
'
>
.

Ο

C

c

I

ϋ

£

Λ

Τ

A

L

Ε

S.

Cod iti'fm a Put bus nofttl· tpiritualibus VChriftianorum Orientis effe judicem, ipfius audiâum ctl , Judicmm videlicet Patriar­ tem Patriarche radicem effe Chriftum. Et }·ο>1
chy Orientis noftris Painarchis effe refervaaha. Exiftunavimtis prclcfix Dei noftra·. ve
tuin; quia habita evaâainquifiiione compertum ftryque rdgionis illud iitile effe , quod vetereshiit, P.un.iri h.r acciUatores in fuis delationibus Patres nollri æquumôc jttftum centueninr, quan­
fuiffe ialfiran' '.Siclos, & Patriarchas illato­ do veftrxSedi .qtræeft in magna EicJeiia Ccchenrum criminum omnino immines : nunc defini­ li, concefferant, ut ipfe Merrbpohtas inftiiuemus m potcllate, &-ictbo vivo Det, nullum ret, ficut idem utileeffe tudic.iffct ; ut nimirum
deinceps habere jus Metropolitas & Epifcopds, ipfe fuper cos pbtelUtcm haberet , eofque pro
led .nec Chriftianos Orientis ad accufationes merito conftitneret, vel propter illoriiιλ delictum
criminationcfve inftruendas adverfus proprium deponeret: fimiliter & fuper omnes Epifeopo»
Patriarcham, eafquc ad Patres noftros Occiden­ Orientis: & ipfe Patriarçha judex & vindexdietales verbo aut feripto deferendas. Qtiodl:rut­ ret tn univetia Ecdefii Oticnfis , idemque rçius aliud quippiam objiciant,.ficut hadenus fe­ geret & gtibemaicr. ÎJ igitur nos quoque fi>
cerunt, ipfis reipondemus ; Patriarcham omnium fcipimus ik Icquimur.

Q

CENSURA D. ASSEMANI IN HANC EPISTOLAM.

ÎTîjFf

cVk"
>*1·

i·»
Erum ut «b hic epiftola Incipiam, in qua prtvile; afli» Syno<bium Ni.-nnn, Coafta>it>m>poii(ao«, &Chalrtnnr Selemtonfi Primati α Pairibm Occidentaliiut
cedonenfi» liquet. Denique fi id Privilegium verum <u>frencefium dicitur, nt nant ab Orienta ibu< judicari pe}fet, ne ua.'.uam dixiftent Patret In Canone Arabico Nift , neçur nJ Oicidentatet eiu: caufa deferatur , fed ju­
exno jg. de Ptin.aie Seleuci», ee n<nt perm/Hatur ei
ren^ituere Metrepelltaxei : nec Canone go. J· Epifcopi»
dicium iliiur Cbrifle duntaxal refervetur ; io primi» non
attentior Timotheo, qui eam circa annum Chrifti 700.
Perfidi» fubjunxiflftnt , nen ;er >.iiti:
-J>*»Ar ,
»o te»£>r£enn r in O’-oi/xc* Perfijii , ne (infiment .'ajar
fctlptam vult a Patriarchi» Occidenti» ; Romano , f.ilicet » Alexandrino, Antiocheno* Ephefino » & Hiero••liai fne li rntia Petrij . ia An 'Cih’ii ,
earurn tie>n.»'.i ( ideft Epifcoput Seleucin ) failui ft
fbtymlrano : tum ‘quia non poteft «iefignari loca» , ia
in Jrgriiinte Pairinrtba » in i (.· inmen (rnfidinm ιβ
quo Patriarcha citati convenerint : tum etiam quia di­
ver fu temponbu» claruere, quot Timotheus aquale» fa­
rerum uiililn’i, βί exempte*. » Jjmmt Çf nrcumentii ,
ar^ue eorum perl tf irnx^ndl.teti previju n. fttn prepucit . Ut enim accurati hiftoria Ecctefiafti.n Scriptore»
ren tamen ipfr Irrei feltrre , attt libare, tri ιιηβHuetradunt , Caju» Pontificatum Romanum iniit exeunt·
re uUa< r.ctlefufiiar leper, tel nMe'eri. , tel Jimi nue­
anno Chtifti alj. quem anni» duodecim gertit . Pe trua
re ^uiel^uam propria auîiarimte , frJ patine in tmnlbue
Alexandrinus ab anno joo. ad annum }l». fedit Paufut eheJientet princ/pihnt , tJ Patriaecbre : vel ut vertit
lu» Samofatenu» Antiochenam Ecclefiamoccupavit ab an­
Turrianu» Can.
SeJ potfur in emnriu· pnt Metrepano »6o. ad annum »7». quo depolitu» fuit. Alexander
litam.
lJ t<riar(ba ebeJienter. Quum enim dicitur , e*
Hicrufoiymitanam Sedem rexit ab anno a«9. ad annum
nunc permittatur ei cenfiituere Me.retulitmtr< , fi„nificaajj. Gregoriu» Thaunuturgut circa annum X6J. obiit .
tur, id antea ipfi permittam uon indTc : qutnnque fubFlaviamii Ephefinu» ignotu» eft . Deinde quum Ecdclungitur, nert permittit, magna Sy»e4u< » ut cengeefeniar
fta Orientali» regimen ad Antiochenum Patriarcham fpe<n Pretfin.ia Perfidiι , ne cenfiituant lege, uflar find li­
fiet, nulla erae caufa, cur Archiepilco.po Seleucienfi id
centia Patriae, ba Antiecbeni, oftenditqr comme Ut h lum
privilegium ab omnibus hmul Patriarchi» concedere'ur,
eife privilegium illud* de Appellationibus · Seleucienfi
Dejue Seleucienfi» l’raful apud idoneum feriptorem legi­
ad Am ochenuiii minime faciendi». Ut voces illa» Metur fuppltcationem fuam in alipe Synodo evhibui/Te.
trepeliin ,
Patriarcbn ante Nicanum Concilium tniin quo dumtaxat cafu ceteri Patriarche de Privilegii»
n.nie ufurpata» omitum.
ÎK
Epifcopaiium Sedium fibi minime fubieiftarum judiran»t;, ea vel ampliate fobti erant , vel coarâare, ut ex

V

φ

Q_.U Os I N

LOCUM

TRADITORIS.

Traditorem epifcopumiubfiitufrunt,
Olmo CCCIH. * βΛ MarmJlino Papa.
Tem^t c·»· « Z^Oacmim».) Hoc concilium habitum eft A pondit: Scis quantum me quaefivit Florus ut thuc»“.
"*
Girt® in Numidia anno domini 303. rificarem
rjuvducin, y &
α. non
jiuu tradidit
Iranian me
πκ Deus
iæu> in
**■ manu
ftib Marçellino pontifice, flt Dibclctiano ac Ma­
ejus, frater.· fed qui* Deus mihi dimifit, ergo
ximiano imperatoribus , Secundo Tigifitano .& tu ferva me Deo. Secundus dixit: Quid er­
epifcopo, Numidarumepifcoporumprimate, au- go fefturi fumus de martyribus? Quia non tra­
c..f<coMihi.^ore· Epifcopi, Su‘ ex imperatorumedifto, co- diderunt , ideo & coronati funt. Donatus di­
Qui» 'b«im dices facros, refve alias fieras comburendas tra- xit : Mitte me ad Deum , ibi reddam ratio­
uurfuwaat. 4idcrant t aut thurificaranr, eo fine convenerunt, nem. Secundus dixit.· Accede una parte . Se­
ut m locum defundi Cirtenfis epifcopi alium fuf- cundus Marino ab Aquis Tibilitanis dixit: Di­
ficerent & fubrogarent. Celebrata eft hire fy- citur & te tradidifle. Marinus refpondit: Dedi
nodus in domo Urbani Carifi , quia bafilic® Polio chartulas ; nam codices mei fiilvi funt .
nondum erant reftitut®. De‘traditione fac ro­ Secundus dixit: Tranfi una. parte. Secundus Do­
rum librorum , interrogante Secundo yigifita- nato Calamenfi dixit : Dicitur te tradidifle. Do­
no, reliqui prefcntes quxfiti, traditionis crimen natus refpondit: Dedi codices medicinales. Se­
confefli funt , fuumque primatem interrogan­ cundus dixit: Tranfi una parte, & alio loco .
tem, ejufdem deliâi redarguerunt. Qua de re B Secundus Vidori a Rufificcadc dixit : Dicitur te
ipfe.fe literis ad Menfurium Carthaginenfem tradidifle quatuor evangelia. Vidor refpondit :
epifeopum Icriptis omnino purgare & excufare
Valentianus curator fuit : ipfe mc coegit, ut
fruftra eft conatus. Epifeopum Cirtenfem, qu® mitterem illa in ignem. Sciebam illa ’ deletilia · <uictii>·
fere praecipua conveniendi caufa fuit, ordina­ fuifle. Hoc deliâum indulge mihi, dc indulge runt quemdam Paulum, qui hoc eodem anno ma- bit mihi Deus . Secundus dixit : Tranfi una
' giftratibus conventus , libros & ecclefi® fupelparte, & alio loco. Secundus Purpurio a Lima­
leftilia tradidit, ficut & Silvanus, ejufdem fubta dixit; Dicitur te necaflc filio» foror is tu® ,
diaconus , poftea vero etiam.Cirtenfis epifco­ duos Milei. Purpunus refpondit: Putas me ter­
pus , ut conftat ex aftis proconfularibus, qux rei a te , ficut « alteri? Tu quid egifti , qui
prolixe recitantur a Baron, hic nu. 7. Ex his
tentus es a curatore & ordine, ut feripturas da­
traditoribus impii Donatift® fluxerunt, quorum res? quomodo te libe rail i ab ipfis , nifi quia
caufa Africana ecclefia tot cladibus multis fae- dedifti, aut juflifti dari quodeumque ? nam non
culis in pernam criminis exagitata, ac deinde a
te dimittebant paflim; nam ego occidi Λ occi­
Vandalis primo , demum ab Arabibus penitus do eos qui contra me faciunt ; ideo noli me
devaflata fuit . Baron, an. 303. nu. 29. Frae- C provocare ut plus dicam . Scis me de nemine
mentum hujus fynodi recitatur ab Optato Mi- trailarc
~
. Secundus
~
minor patruo
~
fuo Secundo
levitano lib. 1. fummarim dumtaxat, fed a S. dixit: Audis qu® dicat in te? Paratus eft re­
cedere, & fchifma facere , non tantum ipfe ,
Augufttno contra Crcfconium libro 3· cap. 26.
in fane Ôc 27. his verbis : De veftris autem mafed & omnes quos arguis : quos fido quia di­
joribut extat Secundi Tigtfitani concilium cum paumittere te habent, & dare in te fententuun, A
ctfimu quidem faftum apud Cirtam , pofi perfe- remanebis folus haereticus. Ideo quid ad te per­
eutionem codicum tradendorum , ut illic in locum
tinet, quis quid egit ? Deo habet reddere ra­
defundii ordinaretur eptfcopuj. Ibi qux gefta fint,
tionem . Secundus Felici a Rotaria Centurio­
accipet nam qua neceffana fuerunt, infra feribere
nis, & Viftori a Garbe dixit : Quid vobis vi­
curavi.
detur? Rcfponderunt : Habent Deum, cui red­
aa« CirtaeDiocletiano ofeies & Maximiano fepties con- dant rationem. Secundus dixit: Vos fcitis , &
e*
fidibus, quarto nonas · Martii, Cirtæ cumSeDeus : Sedete. Omnes refponderunt : Deo gra­
tias.
L
eundus epifcopus Ttfûfiranus prim® cathedr®
O|*»<» L·.confediflet in domo Urbanif Donati, idemdi' Pro^emuî °°s P™1™) & fic poterimus hicD
ipifeopum. Secundus Donato Mafcut Optatus' ordinare epifeopum.
it ; Dicitur te tradidifle. Donatusrefi4«n Cm1- litaho dixit
Donatus ref­
is· joaiut.

t Eooctu i ft lus Concilii varie Jaflsta hue ufque fuit, donec vir cfarilGmui Henricus Valefius In annotationi­
bus Sd Eufebium peg, s&j. certis argumentis oflendit celebratum fui (Te anno Chrifti treceuteGmo quinto. Etenim
«M» certum fit periccutlonem cœ pille in Africa anno ecc t v. ineunt», & »v Auguftino in Breviculo collationis
dici tortio cap. xv r 1. certo colligatur Clrtcnia Concilium fuifle habitum tredecim menfibus poft paflionem mar­
tyrum Saturnini, Dativt, ®r aliorum qui paffi funt apud Carthaginem menfe Februario anni mox laudati , tuanifeftttm eft veram effe ejufdem Auguftini fentemiam, qui ait getia epifcopalia decreti ClrtenG» confignata fuir»
III. Nonas Marti» poft confulatum Diocletiani IX. dr Maximiani VHI. Ex quo confici etiam pofle puto mendofam effe apud Optatum notam nienfis, quo fynoJus Cirtenfis celebrata eft , qui ibi dicitur efle Majus . tafo.
V·* C» Ut» C»lhël. Cmtll.

▼"1"" ■•«RW

'IWN 6.
CHRISTI

>w

OBSERVATIO ΑΝΤΟΝΙΓ PAGE

OasBRVAtto

Amtonii Pack

»>S°

A ‘Aftrt VateCnataudatus.allnd argumoatum» quo ton- AN NÔ

«lad noteft
Concilium Cou Tutetu Diocletiani CH RI STI
VIII. hoe anno gefto coUofte* non Briffé- Cum enim
;»J■
Id Concilium cooffium fuerit ad ordinandum Clrtanue
41 fBmmv cccii i. a»w. 3.
Ecdefia KpifcoMuft, salle Augoftino» qe·»· qui» Epifeopsuab Epilcopis Ulis ordinatae fit? Non sa/nnnsu .
Hic enta» hoc ipfo aune adbae Subdlaconna eras Pauli
CoocUln* Cinnfr
Ic Evtavin*
(taacumm
CM»q» Rtroiilà*
ΜτοΜα* «
Betavium In a. parte
Cinonite Epifeopi» nt liquet ex GeftieMunatii Fetida. '
Rationarii Temporum induxit» ut crederent » rerfecutto-'
nem Dipdetlaucam ana· faperlori emptam effe. Augn- - - - Igitur
....^—
Piate·»
dicent cum laronio » creatum eb Ulle
'*■
j. Sod neque boc ft are poteft. Etealm
Alnus enim » Ibqutaat » Ia Breviculo Collatibaie poft
Epifeopum Cirta
,, Paulo
_____ _____
Faffiouem Martyrum illud Concilium aeugreearum effe
fqb
orta 1eft perfecutio » nt docent Affia aped
Znnopbltum
Nunddln » quo refcruntnr in
affinnat.· coaffium eft autem Diocletiano VIH. A MaΓ,_
/ 2
ZConfolare*
_
Ximlano Vili CoC tut docent Ipfius Concilii Affix eb
Db. ». cesura
---------- -------------r------- Cea/ntarSr
-------- ----ditto
------r
cusura Cu
Cxefcnaie*:
Zreapd^/wr
■
â_
___ id
____
„ ____________________
‘ ' / Ut roe# J//
mww ta
Auguftiao
Ilk),
contra Cmfeoatom ratera»_______
anno fei- ’ fi·"/r·*#
Hlwu
i* CÂWnw»?
CftVtar»? ftrfp·*<flpenHcet
d/»
J^esuvr
Ijcet QCCIII. At» ut refile
rofilo advertit Valefias ta
tn Notis
Notia
d/t : Jed
Jnd jMiit-apfittf·
Pealt-arfe*· *t· r/ per/rrnt"·»
pvr/<rnrt"·, βΤ
CT S"·····
,
lib. ·.
R EofebU cap. ». msndum
mendum eft la
In Affila
Affils illtu·
illius . FnWtaremsr fin».
Ar In CirtoafiConcilio Coffi
Dlectai
âllk
~
- —
acilii,» legeadu'mque
legeadumque: F. c.
C. We
Ditinun
IX.. V HtM/· efrno VIII * Maximiano V1L Paulae Epifeopus faneilil
’nuiti IX..&
Msstab/ VIII. anno fcilicot CCCV.-Id enim gnortiffime βω ·β’ quomodo illud verum efte poterit » fub Paulo
dedoeltur ex Breviculo Collationis die 1· cap. 17. ubi
ortam efle petierat Ione* » «tm Clrtcafe Condita*., i*
dicitur .· Nem ge/« Marrvrow» yoAta/ eftadtotom ni»- nqw» cruatui diciturEpifcopu*»
dicitur'Epifeopus» anno» at
«t tatalasui
tetalnsum di­
ι*»*ρο(1 initiatu
gaftua» fit
pt»' pe»/rr«rze«/r » Ce/, ge/s fe«r D/er/rttaO· ZX. β Μ··° cam,^oft
initium Mrincutioaii
perforationi· geftum
Ut . Sod <___
_nonrerfftunum
n^ertfisma oft
atm/oee Ff/Z. pr/d. Ii, JtrirtieUat· <?e/s astwmFp/freeft ,
» qnod
quo·’ in
*- illi»
·** - A Ai* ‘dicitur , fub
PsttioCirtenfium
ortam eflo perfecutiont*,
pelta dbfertt CMri/ii » pejf sorviadre» Cee/v/exars» III.
Fanlo
Cirtenfium cplfcopo
Bplfcc»
Diocletiano
VIII. ft Maxintano Vil. ÇoC quo anno
Aim·. Afarttar. Neque hane fetipturam fttfpicari quifelam
~
do falfo poteft. Addit enim Ibidem Auguftinus » OmciaMunàtiat ftba Curator Republic» Cirtcnfium iag<«ffui doom* Pauli Epifeopi., mffir» ut wad ere t Scriptu­
tee juffo» a Judicv iafpicere » quantum temporis inter/iiiflet ipter Paffionem Martyrum gt Concilium Cirten*
ra·» ut tegUur ta Affile «pud Zenophilum Confutarem,
qua referuntur In III». ]■ contra Crefcoulnm, & In Epift
fe» deceptos fuiffe» ac rnr imprudentiam falfum renunAuguftlnl it), juxta vetaram ordinem» Aquapoft Colclallb. Nam cum Gefta Martyrum Infcripta etfènt Dio­
latione* CartMglnenfai édita funt, Iliad » inquam < »ecletiano IX. A Maximiano VIII. pridie Idos Frb. Afta

rlffimu* eft i faun* «ero » Cirwfe Concilium «»βυη>
v*o Concilii Cirteufis pofl Confutatum Diocletiani no­
fuilte Dlodatiano VIII. ft Maximiano VII. Colt. De­
vies & Maximiani ofties III. Nonas Marties » Officia­
nique conftat » Ctrtrnfr Concilium coaffium ’’u.ffe anno
les poft Confutatum pro Confulatu fumantes » menfem
poft. Gefta Hia Martyrum Africanorum , fen. *tuu
dunfaxat luter utraque Gefta interpofitum effe refpouXIII. menfibus. Nam ConciliiuR jèftum aft l|L Nohas
derunt t cum tamen XIII. menfium fpatium revera inMartia· i Martyrum autem Gefta pridie Idua Pib.
terpofirum fuiffet » ut reftiffime ttadit Auguftinus. Ex­
Ergo fi Concilium CM»»fr edum eft DiocletUnoVjrtf.
tant quidem ipfa Mattyrum Gefta» qun in Collatione
Confute
» Paffio Martyrum Conftantio IV. *>Ceefule a
illa ftefignaatur >■ verum In lis nec dies » nec Conful adanno tempo CCCII. Pridie Februarii contigerit * ne·
fcrlptus eft » ut videre eft apud BarOntum. Aut igitur
;
caffe
eft
. Atqui pax (acut io cot pt a eft feptimo Enten­
hunc locum ex Breviculo Collationis » ubi Gefta Martyrum £
ds· Marti;· » ut habet Laffisntiu· lib. de Mortibus
Diocletiano IX. Λ Maximiano VIJI. ColE confefiame­
Perfecutotnm cap» ii. aut Menfe Mattio » ut fetjmorantur » menlofum effe neceffe eft » aut infcrtptioncm
bit Knfebius s ex cujus utriufqne teftiamaio alitf·
Concilii Cirtenfis ia lib. 3. contra Crefconium . Atqui
que argument!· perfecutionern prstfenti anno ineboa
inferiptio illa Geftorum Martyrum falG effe non potam efl* cettiffimum redditur . Hac accurato Vatefiu»
- teli , ut patet ex dlfii». Celebratum igitur fuit anno
citatu*.
CCCV. quo perfecutio ceffavic » poftquam Diocletianus
& Mpximisnue Imperium depofucrunt.

' CONCILIUM a SINUESSANUM,
EJUS Q_U EcACTAOMNIA,

De Marcelli ni Papa: condemnatione»
Ctltbratum omo Cbrifîi cccui. ttmfore ipfitu Mtretllin i ftft.

Observatio Philippi Labre

S. J.^

Ssquent.s concilii apod Sioueffatu, ut ferunt, celebrati tres inter fe in ptaribtu

diverfas qdit.oncs» litcru A»

B» AC. diftlnffiss» ac co lumnat i m dlfpoCtas reprafentavit poft Pottum Crabbum » Laurent tum Sur iuni fit Domini- ‘
eum Nkolinutn SeHrinus nofter Binius. Colleûor vero regius unicam dumtaxat exhibuit » eaiuque mediam » cx
ottaqtte oppoftts. ft in plerifque vi tiara coafarcinatam .· de qua in admonitione provia doâiffimus Crabbe ord. Mino­
rum- nonnulla obfervavit ab alifr poftea conciliorum editoribus verbatim deferipts . Nos» quod maxime neceffarlum cenfuimus» tres lites expofitionet dUigeoter inter fa contulimus ft qun vifs funt alicujus momenti im.Uad marginem pro mora noftro adfcripfimus-

DE MAR.CELLINOZ« EPISCOPO dicentes , quod de eorum fuperflitionc vanifliUrbis Rome & de Urbano pontifice capi- j^ma remirent, & ad facrificandutn eodem temtolii. Marcelli ni pape condemnatio .· À»
pore multi inducerentur per pecuniam, ut · thu- ·
fotiti commendatio Apud Diocle­
rihearent diis : Marccllino itaque urbis Rome
tianum fcilicet ?
-epifeopo, venit quidam nomine Urbanus, qui
erat pontifex'Capitolii, & repletus multitudine
iocletiano & Maximiano auguftis, cum malitis, capit cum eo habere altercationem de
b vacilliiats
multi in vita fua ( λ ) mentis fux b fathurifiçando diis, & dixit ad Marcellinumurbis
cilitateaiperfi, deorum mentiebantur originem, Romae epifeopum: Si Chriftusvefler, quemdi• CuciZ. Gtnerai. Tom. I._________________________________________ Kkkk__________ citii
t Affia hujus Sinnsflani Concilii, «que ac Marreliini lapfum» commentitia effe docuit poft Papebrochium in Pro-

s «< adit.

Crsbbi,
Sani , te
Nicolial

D

pyteo ad Affia SS. Mali, ft Natate* Alexandrinum» aliofqua Antonius Pagi In Critica Anntl. 'Barorii ad
jot. nom it. ft faqq.
CvWnlt tttm
Lutrtfi C.J.er
(Irtltrr <n;i:r , cx *«· ιλΠλλιτι iefif ifdl.

(«) afpwfn Mtntii foa vacillkatc mentiebantur origine diicntes , quod deorum fuperftitio

h fentirant.

an.

vsniiatis fuper -

nji-

i

’“■æ"U5.

C O N C I L I U Μ .KSSES»im».

ixji

Ti NN 6" citis natum de virgtne Marip, (»*) Deus eft ,Afit initnieç. Veni itaque, & eloquentia tua (p) X' Jf
ÇHKiSTlmmre
ad ipfum (»)
(i) ‘praevia luce mifliMagiab
noflro incrementum facias favon. Veniens au· CHBiaTl.
LHMst
«quare «d
___
•»
Herode, obtiUerunt
obttUerunt ei muncfi?
munera? qu«?
quar? aurum,
tem ad templum (?) · Vefte&Ifidia, introdu- a
tints, fit
& myrrham. (c) Quare, hoc, nifi
mfiutfcithus,
ut fri­ 'xit epifeopum. Qui dum inf roiffent, erant (r) a»atfi4··
facerdotes,, per quid ((d)
hunc,, (cum eo duo diaconi, GajuS & Innocentius, ic
rent facerdotes
<0 placarent hunc
quem dicitis refurrexifle , & vivere, & federe tres presbyteri,'Urbanus, Caftorius & JuvenaI—thronum?
.1——— j Dicit
w.:. ei
- Marcellinus
ia*—,l—- epifeopus:
-----jjs.)
dum vidiffent eum introeuntem, non
fuper
tamen mittentem & thurificantem, fugerunt hi
Non obtulerunt ei , ut fcerificarent vanitati ,
omnes adcompresbyteras, & invenerunt eos,in
fed ideo ut Deum ac dominum ( e ) pltiffimum
Vaticana palatii Neroniani, & dixerunt rtm ,
eum
quem poftea- negabant (/) Judaei ,
|uam gefta
geftam vidiffent . Euntes autem multi .
oftendefent. Urbanus ad eadem-refpondit, djquam
'cens: Una nodeftemnsliinul ante dominosim- Chriftiani/
/b propter veritatem ad templum abtc-b p< »»>«·peratores invidiffimos Diocletianum, êç Maxi­ . runt, & viderunt eum mittentem, & thurifi- ·“· w*·’
mianum, atque dementiftimos principes, & da­ cantem, &faftum «njhsfpn principum. Qui au- pBM
bo
tibi ipiÆiuoucm
quaeitionem ac
de uiurinmiao
thurificando.. Venientido uvi
vciiicmi' tem abierunt ad eum, ut teftimonium veritatis
eis
ibus autem
.,
’ dic,
“ , quem dicunt (g) Vulcana-B exhiberent, ifti funt.
lia, dicit ei Urbanus : Faciamus
hinc & inde
" '
BoQofus, Maximus, Carpilio , Cyprianus ,
b i«r<menu duas, chàMulas, quafi binftrumenta petitionum,
Olympius, Prifcus, Hercules, Androphemus ,
<
c o(fer3inus clementiftimis principibus. FcceVidor, Benenatus , Epiphanias , Crifpinus ,
runta mbo fimiliter,ficut dixerant, Marcellinus &
Theodolus, Alexander , Romanus , Bajulus ,
Urbanus. Et venientes ad facratitfimos princi­
Quiriacus, ’ alias S&iricus , Theodolus, Caritofus, Omitafio alias OÜavianus, Honoratus ,
pes, otferebant cis , Marcellinus itaque urbis
Ronue epifeopus fidem 1er vans, Chriftum pneCrefcentio,Maximus, Probinus, Urbicus, alias
dicans, dicit ad principes: Quid mihi & vobis
Urbinus, Gtncordius , Neapolus, Refrigerius ,
Sebaftianus (r) Calphurinus , Julianus, Epiprincipes terribiles univerfo mundo, quoniam va­
na eft fupcrftitio thuriheandi ? Dicit autem Urphorus , Habetdeum , (r) Cnfpianus , alias
banuc I.oquemur nos contra pontifices, o cleCrifpinianus, Crefcens , Rapula, alias Rabula ,
mcitiiifimi atque inviftilEmi principes, (A) qui
Cyprianus, Abentius, alias Habenti sts, alias Judeum Jovem, âc invidum Herculem corporeos
bentius, Exquiro, alias Exper, Venerius, (4)
fabricantur, & Jovem quoque, quem dicimus Oyfitus, alias Orpbitus, Carpttlianus, alias Car·
cœlum, terram, mareque fimul cum Saturno Cpiniantts
Conftantius, Urfus,
Urfinust,
‘ptntanus , Gonftanttus,
Urlus, alias Urfinus
meniurantem? Quare ergo hic Marcellinuspon- Valentinianus,
- · ■
alias Valentinus, Prifcus, Seve­
tifex non thurificat, ficut &Cgo, majeftatibus?
rus, Probus, Fauftus,Antonius,Quirillus, Hod non,/p°0\a Dicit
itaque Diocletianus : Non (1) execrate mobonus, (x) Abu!us, aliasAiMus, Pulfanus,
.num hominem hunc, quoniam (A) nobis nullam
alias Pnlfatius, Caritto, alias Carotta, Crifpiadifficultatem exhibet, qua (/) offendamur, fed
nus, alias Crifpinianus, Herculentius, alias Hercu­
lianus, Petrus,.Nonnofus, Tefpias, Marinus,
non piob*· ejus confilium accipiamus, (»r) quoniam (a )dinFabius, Honcftulus, alias Houefiatus, Furinus,
v:mu« nofti* telleximus eurn non efle adverfum nobis, nec
ob”d'um'<U contra deos immortales dare fententiam. R.oalias Firminu/, Domitianus, alias Dominicus alia/
manus itaque & Alexander dixerunt fecreto Dio­ Domnina/, HymuiuS, alias Hynnuius, Cappillatus,
cletiano : Si hunc , domine atque inviftiffime
alias Catellus, Lugundinus, alias Jucundas, Vet tenurtit
nerofus,alias Benirofus, Aurelianus, Impeditus,
princeps, confilio · tueris & blandimentis, ha­
Agapitus, Concordius, Bonifacius, Cyprus, alias
bebis omnem urbanam plebem * in unitate contnuRU j .u
fervare, & gentes 1 propter facrificia fidcliflima Cyprius , Major , alias Majoranas, Reparatus ,
Aukentius, Corporantis, alias corporalis, Bonusobjurgare.
Dhomo, Saluftius, Origanus, Abundius, Tini-

De Diocletiano, (j de tturificatione Marcellin/
epifeopi urbis Roma.

lus alias Ternis, Nepotianus.
Hi omnes clefti funt viri d libra occidua, qui
teftimonium perhibent, fe vidiffe eumdemMarcellinum thurificafle,

icit autem Diocletianus ad Marcellinum1
epifeopum urbis Romae : Video pruden­
tiam tuam , quoniam magna eft, ( 0 ) noftraque inimicitia , quam diis & univerfo mundo

D

De
; 4> ) Deep Deu, eft
il Prime
1 ‘e 1 Deep qu*r« h(R
i ei) Placarentur
1 e ) Deep akiftimatn
f \ Deejf Judwi
( X 1 V uicanibu*
i i ) Quoniam
l») Beccrara.
ί l) Noftra clementia
( i ) Inflammemur
w ) lufer/t «trnmqiM
«
Noa probamni noftra fareoUtatl eft*· oMcuruo, non

i

aum contra Deoa Immortales <|rf fcatotuiam.
ut noftra fit amicitia quam Dili, fit univerfo mundo fit inimica.

f

aoftrtm incretacorum fati* livori doquiutn.

Vnfttaaaat, fit ad Itidem, fic
auMt Ssehefa Sefetet i» Lue.
Calphemiiw,

Criipinn,,
OfitlM.
Albalua.
« Qua

cbaraAa*· Italloo habentur variante» fum ex editione Veneta Nicolini, qui femino ufu» eft codice MS»

î^.sINUîssànü'm.B®»')- *
.

,

·»«"

»M4

.··

Ataduorum teftimonia ipfe judex, ipfe reus, ipfe âTVNô
*
in prsefenua
eorumr-fe --innocentem
CH
s7 t »
CHRISTI d, fynodo, & dénégations JAareelliai egifeopi,
rfemetipfum,
~----- ;----------------------------------------_ ferveret, aut infidelem<fe damnaret : quoniam, prr>*>'
***’
faW »·» iàetrifietfget.
in feptuaginraduorum libra occidua · m repa-*>»«<» “· «·>“·
. - 'OAfta eft itaque fynodus, n^on tamen collefti rationem refnrgit annus. Hoc quoque k faâum
JP funt in intçgno ‘fecerdotes, quia cprripulus eft novi, ut introiret unus de teftibus, qdicum
Urgebatur perfecutionis. Vjeniens^auteth epifco­ di uxorem habere t,.dc filios ^x ea, ipfe tamen
pus Marcellinus, negabat fe thurificafle. Nam illi fprete adulteram fuperinduxit, ÔC dedit uxo­
dixit, dc hanc fententiam propofuit, quia dimi- ri repudium . & introierunt alii decem , &«<-♦·
^ ”o
ferunt eum, qui cum eo efle videbantur in eo­ alii » (e) quatuor,-dicentes: Nos te vidimusd(p*
dem loco presbyteri, Urbanus , Caftorius, JBc mittentem flc thurificantem d’Herculi, Jovi dc< id.ntwo
Juvenalis, dc diacones Gajusdc Innocentius. Sy- Saturno- Dixit ergo Marcellinus: Quo die ? //^Âa»
nodus autem untverfe hoc dixit cunftorum ju­ Refpopdit unus eotum, dc dixit: Quo die <·■··“ ‘
dicio: Tu eris judex: ex te enim damnaberis < exuifti purpuram, dcinduifticoccum, dc gaudew.
— te juftificaberi$,
____
bat fuper te Diocletianus, ( « ) dc quos payld ante
dc ex
*tamen
in noftra r
pnefentia. Illuc vero dum veneris ad judicium tuum ,B negabas, dc ante ejus tribunal eis thurificabas.
ex te nunc damnaberis, deexte juftificaberis. Tu Atnanafius epifcopus dixit
,
*
Itane vera fantquat
tû»
«nun judéx * tu reus: presbyteri autem dc dia>> teftantur ifti ? Et refpondit Petrus epiftopus ,
inttrioeibi' cones < quoniam pontificem, qui eos treavit in sdc dixit : Loquere pontifex, dc judica caufam
“ aX‘« >» ordinem presbyterii vel diacohatus honorem, ( dc tuam. Et fubferipferunt quinquaginta epifcopi,
Uc
‘
....
dimiferunt
arcam, ) ‘ dc evacuaverunt horreum) qui fupra difti funt,
cum quatuordecim
viris .,
• Miarrde
ad probandum eos, · amiflo ordine , intrent qui ex uno ore loquebantur cum feptuagintaexamen, quoniam evacuaverunt horreum. De- · duobus, dc firmabant judicium.
buit enim pontifex potius mori cum quinque,
quam ut viveret, fuo judicio condemnatus. In- Do trigintatribus pretty terit artis Xoma, qai cetroivit autent univerfe fynodus in cryptam bCleplebrabant fynodum fervandam.
irieafem i·
c· StITuiM patrenfem in civitate («jSinueflana. Et quia tota
vel corrap. multitudo non recipiebatur in cryp<
*
fynodi >
A ‘Lia autem die venerunt trigintatres prèstiu(Seaf«<.
quinquageni introibant.
XJk byteri urbis Romae, dc in eorum judicio
Urbani, Caftorii, dc Juvenalis presbyterorum ,
De danenatione Urbani & Cafierii, jtTde tefiimonioQSx. Gaii dc Innocentii diaconorum damnationem

. 1ΊΠΠΓ
■*-

‘

integram perlpexerunt, ac ipfi de 4uo ordine ,
fuo judiciojuftitiam tenuerunt, dieenres: Amiffo ordine negent fe efle horum qui funr locii
ecctefuc. Convenientibus autem eis fecundo die
lima autem die fynodi introierant hi· dam­
poft damnationem presbyterorum Urbani, Canantes Urbanum, Caftorium & Juvenalem
ftorii
& Juvenalis , Gaii & Innocentii diaco­
Îrcsbyteros, & diacones Gajum dc Innocentium
.
Iifuntqui introierantepifcopi, audientes, non norum, venerunt alii quinquaginta epifcopi, &
introierunt in cryptam, ut tertia pars fynodi
tamen judicantes pontificem:
Petras,Caftorius, Habetdeum, Caftinus, Vicompleretur . Et dum ingrefli fuiflent in cry­
ftor , Felicianus , Parterius, Majorinus, altas
ptam propter tempcftatem temporis , introivit
Majoranas, Auxentius, alias Amplexus, Jacin- & Marcellinus urbis Rom® epifcopus, tum ad­
tu$, alias JacynUus alias Hyacinthus, Savinus,
huc nomen tenens epifcopatus , nondum enim · Jami
alias Satinas, Felix, Paulus, Conftantius, altas fuerat * damnatus , nifi numerus fecundum f i»b«<
*
Confiantinus, (A) Catelus, altas Catellus, Anafta- ordinem fynodi f- libra:
probaret exemplum. In
­ libt
itus, alias Atbaxufixt, Caftalius , Spefindeo J) troivit autem,
Caftinus, Tranquillinus , Viôor, Anaftafius ,
Caftinus, (/) Carpunianus , «ikj CarpuliaLaurentius, Benefervantius, Bonofus,Joannes,
nus, Domitianus, alias Domninas, alias DomiFriminus, Epiphanias , Herculianus, Callus ,
nicui , Deu? dedit , altas Dominât dedit, DoOrfytusr alias Oyfitus, Cipras , Gaudiolus, Re­ mninus , alias Domnininus, Crefcentius , alias
paratus, Fortunatus,Quaaratianus, Cyprianus, Crefcenho, Afterius, Coipus, Major, tlwMa­
Eebaftianus , Pafchafius, Innocens, Valerius , jorinus , altat Majoranas, Qui ri 11 us altat Quiri­
Servulus, Cerafianus, Quintilianus, Montanus,
nus, Qiiiricus, alias Quiriacus, An^ftafius, Va­
Polycarpus, Hermias, Nepotianus, Petrus, Arilentinus, alias Valentinianus·, Ukius alias Vi­
ftonicius, alias Artfio.
tus , Urius, alias Urfinus, Anthimus, AmbroHi introeuntes in cryptam propter metum
fius, Agatho, Bonus, Alexander, Veneroius ,
Auguftorum, uno ore quafi trecenti, uno die
Felix, Joannes, Honeftatus, alias Honefinlut ,
«»jw»c«»ûh»c in concilio judicantes , damnaverunt Urba­ Marcus , Urbanus, Crefecns , Saluftius, Fir­
nam, Caftorium dc Juvenalem presbyteros, & minus, Speâator, Sebâftianus , Triftator, δε­
Φ * <««i
diacones Gajum & Innocentium, * quiι evacua
evacua-­ rius, Marcus, Montanus, Andreas, Philippus,
verunt horreum, dc dimiferunt. arcam apertam, E Placentianus, alias Prifcillianus, alias Prijaliaut introiret immundus, dc comederet triticum :
nas, alias Pulfanus, Magnus , Exuperantius ,
presbyteros dc diacones damnabant, qui MarcclliAdrianus, Petrus, Gorgonius , Simplex, Vi­
num papamdimiferunt, ipfosetiam judicabant, dor, Veneriofus, Honeftatus, Benenatus, Pe­
non tamen judicabant pontificem, quia fic ex uno
trus. Introibant autem in cryptam.
• ««eorditi, ©re erant * corroborati,ut intra horum feptuaginConcil. General. Tom. I.
De
Kkkk 2

epifcoporum adverfus Marcelltnum urbis
Hama epifcopum,

F

a}
• )
e)
d)
( <)
(/)

S

Lat, Scfluana
Lue. Caftali'u
Luc. ·*««, ;
Etiam in Lue. eft P^tufinu».
Χ.·<·. eo quod
Lut. CarpurnUnut.
,

<· <■

■ y
A N N O
CH RIST

4 V*'

rifr'·.

C O N CI L I U M

.......... 1 )IMPP
·
.

Jiji

Arographo, noftro eloquio, noftro auxilio, no- akMÔ
. .
.
— . ftra cortftantia ft ventate fixa, ft prrclara dif-c H Me,s T *
!2)i re/poetfone * Atban^fii &Antbi*fi epifcopereem
politione auditionis exhibemus* ligamen. Non,i,{^<s/

T> Efponderunt Anaftaiïus ftAnthimusepi-. enim noftro ore juftificaberis , aut nôftro ore

■Λ

Xx. icopi, fic dixerunt : Tuo ore judica cau­
conderaqaberis . Quapropter cbnfue tunicam
fam tuam , fic noti noftro judicio folve condi­
tuam, fit quam paulo k ante induebas futam ,k B0B ““*“*·
tionem . Refpondens afitem Sebaftianusepifco- modo conlcifiam cbnfue ex tofo corde tuo, & «La «cipus, dixit.* Noli audiri in noftro judicio, fed ex manibus tuis involvere ih peccabo tuo, Mar- ί*«ω·
collige iit finu tuo caufatn, fic introduc teftes, colline .pontifex Rome, Refpondit Urbanus
ut teftificentur veritatem', quoniam ex ^e jufti­ epifeopus ad Sebaftianum epifeopum,* & dixit:
ficaberis, aut ex/ore tuo condemnaberis, quo- Introducantur teftes viri · veridici, numero c viri Uter
, tniic.parte. niam rege · ( λ ) przfcripti patres noftri ftcoe- quadragintaquatuor, ut libra occidua complea­
pifcopiaamnaverunt ,· ficut & noftro ore peti· tur a multis,
quod a multis fabricatum eft .d t·0·*··'
b coHfoiti
mus j & uno b conformi judicio damnari UrEt introierunt teftes : Tranquillinus, Prifcus ,
rçsoyicruv ., Bonusj Servulus, Çypriàuus, Petrus, Quadra*
banum, Caftorium & Juvenalem presbyteros
conos . Unde
quia B tianus, (/) Arifto, aliae Arifionicieee, Tefpias*,
Gajum & Innocentium diaconos
r’
t her>ip«’ua-c »A* cx fpelimca fugerunt ,fic
fic fzpe fatum Marh
Quadrus, (g ) Epiphoras, Maximus, Gordiacell i num. epifeopum hi dimiierunt , amiffo or­ nus,Gaudiolus, Saturninus, Urbanus, Prifcus,
dine intrent examen,· quia omnes tegulas '( di­
Reparatus, Expcr, auar ExquiroJacintus
formare
cit Petrus epifeopus >dum * cult* d in forna­
eelias Hy»cinthitJr Nicorus, eliot -Norictti, Pro! tu i* tucrior
ce fuerint code, iterum coquuntur fol'e &plu- · bianus, abar Prtiotionui, Probus ;.ahar Probide lUfiiate
)âdf coda
■via, & ibi probantur, ut fint |^pcr habitaculis
Terula, ahar Tinulus y Urius, aliae Urfi~
hominum. Moram ergo non facientes, ( ut da­
nue^ VenerofuS,. Romanus, ExuperiuS, Crifmnationi eorum jam ante didorum lubfcribe- fiianus, Barbarus , Leforianus, Bacauda, Ambrot adrarlo
rent hi quinquaginta epifcopi ) * omiftb ordine,
ius , Jubentius, aliae Juventute , aliae Habapttm t Proculus, Odavianus, Valerianus, R$introierunt in fynodum.
nunus, Mellicianus,-Petrus, Claudius,'UrbaDe 'eftimonio adverse Marcellinum epifeopum ,
tianus, Joannes.,
quod vidffent eam tbnrificantem.
x
Singulis autlnn adftantibtis in gremio trecentoruni cpilcoporum , fic triginta presbyterorum
T ecce introierunt & 14. teftes, qui dice-C Romanorum, & vigintiodo teftium fupradidobant le vidiffe Marcellinum thurificantem.
rum, ut libra compleretur; quoniam 12. unciis
Refpondit unus epifeopus nomine Saluftius, diin
­ libra probabiturccnfus, ficin 72. comparcniicens : Dicite coram veritatem. Refpondit Pe­
bus damnabitur praefui ; refpondit Quiriacus epifeopus
; & dixit ad Marcellinum : * Nunc co- ifc7e°a ίΟ*Β°
trus , & dixit ad Marcellinum epifeopum : Jam
audi , (4) pontifex, & judica caufam tuam , gnofee univerfum velamen cordis tui . Judicat & 1·«™
quoniam ex ore tuo juftificaberis, & ex ore tuo
ipfe caufam tuam, fic 1 disjedamate maceriem
·
tuam ipfe iemtare. (b) < Non enim noftro, fed tuo n«n tu*·»
condemnaberis , quoniam nulla membra fana
effe poffunt , ft caput f mœftum fuerit . jRef- ipfius judicio condemnaberis, noftro autem te- <
f Olirft.
ftimonio excufaberis. Nihil time, quoniam nos ^ûdeœn»b«pondit Marcellinus epifeopus, & dixit clara vo­
ce. Non diis facrificavi, fed tantum grana le­
in tui damnationem nihil apponimus caufale , r»« * Boftro
tcftiiaonio
vatis manibus fuper prunas combuffi. Levave-. nihil defendimus , fed damnamus eos qui eva-. expliciter
it.
cuaverunt templum, fitdimiferunt fabricam ma­
runt ie omnes quinquaginta preferipti epifcopi,
ut tuuvutiii
introirent tupi
lupi ,,h f Ρ**ί“Ρ·'
defuper tuuiiiuuaii)
conftrudam , Ul
nu h~ usiuyci
g tcftrmouii dicentes ad 14.» teftificantes : Quid vidiftishunc
.
Γ ’ conllruâun
fpeluncas
&„
comederent
imr
facienrem ? Qui cx ore fuo rellati funt, quafi _ fic
i. facerent
f._____ ζ.2
____ , , L
__________ agnos
;o___ —
uno ore loquentes. Et fiibfcripferunt omnes 5j.D maculatos, & eos qui ex veteri ad novym vencttftimonus ’ (c) in teftatai4- virorum, ita ut 28. complerant, inveterarent. —
Te enim
■ non condemnamus,
przful -, quoniam ex ore tuo juftificaberis , fic » «horre» ty1C!F4·1*· rentur cum * (d) participantibus. Unus autem
de epifeopis, -nomine * Quirinus, dixit: Infuex orc tuo condemnaberis . Marcellinus autem
Qjtm'.lu»
‘in confpedu fynodi cecidit m terram. Ibi er- r»»>
difti cor tuum, pontifex, malitia, quod (e)dego k jacentem, fic moram eum facientem , da- ** ·'· Γξ"?·
• fa.nâ.ftc
cem & odo annis * ficcaveras h caftitate, przful, vulnerafti univerfa membra tua. Proptçrea mnaverunt. Synodus autem fic presbyteri tngin- m terram,
ta voce clara chirographum * firmaverunt'Iu-k i*«n'· *
«in:teftir« ego non recedam de omni ceetu fynodi, donec
purpureum cor tuum manifeftetur.
per Urbanum, Caftorium , fic Jlivcnalem près»*vcru»t tyAltera autem die hi ducenti epifcopi con- byteros . Hi,
Prifaliamus, aliae falfanue , aleae Placentia,
ftituerunt, quatenus & ipfi introirent ' in fynodum . Et iada collocutione k in fimul cum prx- nae, aliae Prifciilianue , Herculanus, aliae Her- 1 Arnum Urh» «nt.ci- feriptis centum , (ederunt in eadem civitate ,
culacae , aliae Hercalentiae , Homanus, aliae Het b*ni> *cpwubm.
ornnefque uno examine trecenti alligaverunt , manne, Valentinus, aliae Palentiniamee, Corpo­
■fic damnaverunt hos , Urbanum, Caftorium , ralis,
*«*1», aliae
anas Corporande,
^orporanas, Virus,
virus, aliae
a.
Ultiete, Auft Juvenalem presbyteros, Gajum & Innocen- ”dax, Capuanus,
Capuanus, Colle&itius
Colleditius,, Cyprianus
C’
, Caftitium diacones . Refpondit- Sebaftianus epifeonus, Caftorius
C.iiw.iu» , Eufebius
ILuilbiu» , Canorius
Caiivnus , Homopus: Huic tribunali noftro fermone, noftro chi- bonus, Innocentius, Petrus , Quiriacus , Serenus,

E

(*)
tb)
< )
(7)
I e S

anticipante* noftri.
Lut. expoBtifex.
Lut. in- teftrraonia .
Lue. anticipati*.
Lac. XVII.

'

i/1 Lac. Arefto.
(j) Lac. Opcforu*.
(i) Sic Ujit £»-. Laceru mcccrutioncm taum Nent* n»b>i ' jaj.cabcrl; . Tue enim famifide cinJcmnaberit, tt
ncjbe eejhmeaie ctplicandt mete, quettam nci in demnatienr, nii/ii tSc.

rs,» ‘“fe"01 si N U ES S A N u

m.

g!8SiE?N*&”)«uF

AN NO mu* JlMMOMt* ΝίρΟΜΠΟ», SpesindeO, YMtor,A*!*«■*·*
ec tempor* eoaveniflè ad Illam caufam χ χ fo b
Μΐ
,ι,τι,ί
—tf----- Juliano»
.
y a , «·
depferatiffimam deridendam aut tranfigendam, c H ft IS T t
CHRISTI
Matthamg,
, ,Lucianua
Vincomalus.' omnium
qua non tantum Romana eeelefia, fed unlverfa Chriftia*oj.
τ IU diacones iftl, Herme»,
.
■ . Xyftu»,
,
. Petrus.
na religio In lUmmo difcrledne collocata erat * qua In

ratem
in__
damnationem
antlftlte idal cmhollc· * ipfum fundamentum nedefi·
SuMcripfcftmt
l_.
L. _____ :horum
___ 1____
" , gt prope exeuffum er«t ? qni* crtdat *d me­
quinque, Urbani, Gaftorii
> ft Juvenalis pres­ conoutlebatur
fuecnrreodum huic comemni omnium caufn,
byterorum, ft Gidi ft Innoeentii diaconorum . dendum
clerum Ronwnum, alia* vigilantifflmum » officio fuo de- . ►
•r .'■...■·· · ■
,
fitiflb l aut epifeopo* quotvi*Jiuju*- Uteri, convocato·*
quamquam tempore periculoGflima edent * non comp·Dt ctrftffottt Merttfiiai tpifeopi » & cmnslflb? Commentum Donatlflarna* efle nequit , quod tedrmW/ten» ejar/. '
fle Aug·(line Ipfi* nunquam cognitum fuit * Laf(v<*

tt

McrctUcui Dsms·*/·

M«rt£linr

««MU·.

cat Midt eijadruai^ Ια-

TN.finu autem trecentoninr epifeopomtn, ca- T»” Augnfttn. d* nnlcd b.ptifm. eontr* Pqtill.num,
convolutum habeas Maredlmui «^ «*· P'^**· ^^/·**/*
·.«/·-r·-

wM»»*awaj*Hs
Ays·,
, Pfnr*, qu· hoc concilium commentum efle erepifcopus un>u R.omafV vpee clara clamans dl- guete poffent, Infra attingimus, Baron, anno jog. num.
OJ.
tt
'
r
cebat: Peccavi coram vobis, ft non polTum in
·-- *- SOS.
t Simujfaaun. ) Sic dlRuai a civitate Slnuaffana, in Refellit·»sh*
* corrupi,
ordine effe facerdotum# quoniam avaruy * cor_ .
v
. n cujus crypta qnadam, Qeopatreafi nominata* fecreto, ohjsfe» d«
• rapit me auro . Sublcripferunt Ifltur in ejusBt(j evitsndutg furentiatn Gentilium gildlnm', convene- loco ceacidamnationem, ft
eurâ ettra civi- rant, food aeque bujn* civitatis, neque tali* crypta lu“' damnaverant
‘
pono**t<teo*· Sacerdos, nomine · Helchiades, epifeo* alla meatio apadqnofvisalia* ferlptore* flat, aut falrem
nulla leviflimalocl hujus.memoria reperiatur* mirandum
pomidc*t>m pus fubfcripfit prjmux in ejus damnationem ,
non eft, cum fciamn* maximi* terrnntbtibu·, non tuen­
tes tantum ac planities fitilm nomenque fuum mutafl**',
’b'ift ‘ ‘λ 11011 tant^m Pro hoc tempore ( quod exigebat (a)
*
9c
ordo ) fed etiam ia exemptum futuri temporis, rerum etiam ampbffimarum quarumdam civitatum d«folationemfeâtm fuiffe. Et cum ex*01*Sebalii*»l marty­
quoniam ft ipfe voce clara dicebat : Jufte ore
ri* conflet, fub hac Diocletiani perfecutiône , 'ad fu­
bsnsthttqstu fuo condemnatus eft * ft ore fuo b anathema fngiendam tyrannorum rabiem , ingentem Cbriftiaoorum
icepit maranatha, quoniam ore iuo condemna- numerum cum Polycarpo presbytero , juxta confilium
rsnstns.
* _
vy
G·**
Gall pontifici»
pontifici*',
, Msrcellinl
Msrcellini snteceflorjs
«nteceffori*
, , ininarntdiffimam
ampliffimam
Prm,. fede, tlM eft. Nemo enim unquam (l)ruaicavit pon- ,ilUm Chromatll, qua polit* eft «d iittu» Campanum,
J M“1”· >«· tineem , nec praefui lacerdotcm iuum, quoniam
profeRo» effe ; HHcque incognito» habitate } probabile
icatur.
prima fedes non judicabitur a quoquam . Hoc *ft, »** «aJens regione RoaMnam ecclefiam *d delitefeen.Iittm fclfaAn Dioclrtianus cum effet in bello
4*“ra •n‘Pl0· r*ceffu» habuiflb , Ibiqu* fortafl* hoc t re­
nutem (C)iacto, Uiocierianus, cumeuecmocuo ^terem*ep|ft<>pwim concilium clebratum efle. Baron.
Perferum , audivit quod trecenti epifeopi
. . ,. ft prnti. anno num. 11 d.
triginta presbyteri, & tres diacones* in eamc efffa ·«·»/·. ) Quamquam virornm dofliflîmorum All huimeondem damnationem conveniffent, quodque dumCPlur’ml h«.*a» foria,. & nuihu. «>nd«ri. «ff·, v*n-

t

iubfcriberent
ipfe omnium pnmu. M.(collinus manu fua çonclulerat in iuum anathema, anathemati fubfcribens. Et iratus Diocle.tianus, in eamdcrti civitatem mifit, & multos
epifeopos ad martyrii coronam traxit. Fadum
eft autem nihil· -aliud , ,nifi qtiod dum primo
damnati fuiffent tres presbyteri ft duo diacones; damnatus eft & MarceUinus epifcopus fuo
c anno Chri- judicio, x. Kalcndas Septembris ■ Diocletiano
ftisnx «re
.
. .
.
vm. & -Maximiano
vu. clariflimis
confulibus.

com m« nt mi
fist.

' “
....................
Ude excogitatum^ ut fcilicet
nomen MarceUini
*bomni­
bus antiquioribus bene acceptum» it magno oft I ma tita­
nia habitum infamaretur , not tamen udem aÛa non
modo non commentitia Donatifll, adferibeada « fed po­
tius in magna veneratione habenda efle exiftimavimut :
tum quod pro ilfdom ipfa veneranda antiquins, ma j· fle­
te fea ab inviti* etiam reverentiam extorquens» acerri­
me militet s tum quod communi omnium confenfu credita,
in antiqui* Romano aliaruenque ecclefisrum martyrologii* ac breviariis recepta hailenu* fine ulla controvert!·
retente fuerint. Baron, in appendice tomi io. ad hunc
annum. Qu.od S. Auguftinus de unico baptifm. contra ReftIJuur
Peri). cap. id. ait » lapfum MarceUini per rutnufculum
Nori SlTEUlNI Bl N I I .
■ dumtaxat recentiarlbue Donati fl is cognitum» fit ecdefic
obje&um, demonflreri ec probari non potuiffc, ideoque •a» Mirttlaequo hoc judicium in hie caufa agitatum, neque con* hoi.
λ Caecilian Jiecugaatcm, ) Cum Msrcellinu» ponti*
Caufa conci­
fea Romanus , ideo quod in templo Veftx bc i fidis, fi- p-cilium hanc ob rem congregatum felffe, nihil •ntlqult·lii .
mulacris tt idolis Gentilibus, Jovis nimirum ac Saturni, *Λ|, nihil rei gefta prn judicat. Efto do Upfu Marcelli·
thus adoleviffet, St facrificiam obtuliffet, accu fatus ei- ni’ Donatifti* antiquiuribu*
* ->i - , -totique
·
* <· ·
■ <■
Africano
ecclefix,
(quod ex querela adverfus Melchiadem de abfolatoG*fer, in civitate Sinueflana convenerunt trecenti epifeo­
crliano
imperatori
oblata
feti*
firmiter
colligitur
)
tyVhil
pi, de lapfu MarceUini pontificis feutentiam diâuri .
Lstus conci- Locus 'conveniendi fuerat crypta Cleopatrenfis , quam conftiterit, eumdemqu* ian&u* Auguftinus compertum
non habuerit, nunsquid igitur verum erit, nihil horum
i'·■
quinquageni dumtaxat, alii poft alios, introibant, cum
ΑΛ· ceaciUi. ήν, „!■»(· aaguftia omnes fimul non caperet. Poft cau*
•florum in caufa tt judicio labenti* Marcellia! pontifi­
f· dlfcuÆonsm , tt quorumdam presbyterorum condemnecis geftom effe? Potuit enim fieri ufehoe fandum Anguftinum latuerint, qui etiam diu presbyter Jam ordi­
tklneaa Marcallinus pontifex peccatum fuum publice
nandus epifcopus,‘Nicnno* toto orbe vulgato* (ut epift.
confeffu*,' indutus facco, afperfus cinere, humi proftra110. de fe ipfo fatetur) non modo non viderat, fed.et­
iam eofd*ma tanto concilio conftltutoseffe » plano igno­
ravit.
Et quid tam novum, ut hujufnodide Upfu Mar­
Prune obit i®dicio condemnavit. Hunc conventum trecentorum epicelli ni tt concilio Sinueflano aâa conferipta minime per­
Aio costre fe®Per®’"' poft Magdabargènfe», novatores Aogli, quafi
lata fuerint ad Africanas provincias , cum illud quod cunâia
concilium * DoMtiflis conGRu* Gt, rejiciunt, ideo quod putent
tam Grncis quam Latini* prn manibus fuerat Eufebil
hoc refellitor. non efle probabile, hoc anno Diocletiani *0. quo perfecutioni* far vjff eum Incendium flagrabat, & imperatorum chronicon, in Africam nunquam pervenerit , ut Alypius,
tote orbe Romano m Chriftianos acerbior ira favieMtT^ quod fer lût Augufl. epift. jy. ex Italia a S. Paulino
Nolano epifeopo illud petere debuerit? Nemo igitur
trecentos epifeopo* congregari potnifli» . Verum fi nullo
meta perfecutioals Decii obftante, ante annos jo. cir­ F, prudens , antiquiCma aria MarceUini propter**· dumta­
citer u fepta diximus in notis ad Romanum concilium
xat velnt fpuna, illegitima* ac commentitia rejecerit*
ftb Interregno habitum, ad literas cleri Romani remo­ quod eadem vel S. Auguftlno, vel etiam toti African·
tiorum nrovinciatum epifeopi plurimi, cum multi* alii* ecclefi· antiquiori incognite fuerint. Ut etiam Donati­ An fint cr»'·fti* adferibantur, eorumque figmentaefle dicantur, qua tncntuni l>->
vicini* Italia, flt Romar in exilio degentibus convene­
runt , it concilio ibidem celebrato ea ftaruerunt » qua
ipfi, Auguftino & rationibus iupta memorati* atteflanpto oecefEtate ccclcfi* tunc requirebantur , cut magi* a
tibus, neque unquam noverunt , neque iifdem aliquan- Tempu, >u it
Veritate alienpm erit, ejufdem cieri Romani vigilantifdo uG fuiff* reperiuntur , minus commode. & culvcuieo- 111 *
fimo (ludio, tranfmarinn ceclcfin epifeopo* per Jitera* ter defendi poteft. Reliqua , qu« hac afla in dubiihn Μ*ί«ΐΐ·κι
circulare* convocato* nullo metu aut periculo vito pro- vocare~poff*ent , par tini fupradiâa funt verbo, Cvnn-

( Let.
) Luc.
) Luc.

mandai.
judicabit·
audito.

\'

’“ΕΚ*"’,

u>>

CONC. SINU ESS.

85aii*“us“)i>or·

n«o

& vet bo . tiaurfatium r partira etiam iefra at-Aw* /*’ **’ i4 freed re oMrreav mesrrevnr/r vepeetmui '
tingemu»'verbi» fequsntibus. Marceliini. lapfus contigit
uH , kH# , ælatam mliinu, ueHtaaem bujue pre»/ <
anno Chrifti “ joa. judicium fit condemnatio ejufdem < ipfe nail nantat , wwre/fM /retear/a. or/re gsu/faaa»
anno tequtnve. Afia vero his temporibus nondum teifla
*
ronferipta. patebit ex lit qua*dtcemusinfra verbo» ti.
J.Libra κτ'Ζμ . ) Id eft feptnaglnta duo teftei ele- L>br* occidua
ftl". Libre eeim occidua eft nota, qu» feptuagelimum <***
*“,£“** Φ»· appellate ell occidua, ut a libra orien­
tali diftingueretur, idque Conftaatlao imperatore pri- ' fecundum numerum impleret. Nam apud antiquo» ille ■
mo ornaient auflar» faflum effit patet ex L a. de pondamos inoleverat» ut Interdum.penderem notis numerum
,
rrtoribu*. C. Theodofitqo. Hac aâa licetadmoïum de­
conGgnar^nt «-ut quod exempli eanfa adduci poteft'»
pravata, triplici» editioni S'edita habentur» de quibo» «dicum Integrem hereditatem pondo uniu» libre .compre­
tionibu* m. antiqua conciliorum Colonlenfi » vir optime henderent. partes ejna fecundum libre pondu» in alia
• Laervetiu». de ecclefi* meritus pin memoria" Francifcua Surins ' in quoque minora pondera» fecundam quod a Volufip Me, “ artat hic .ut premonitione ad lefiorcm, hac habet : Pi-mr/^ revwitenano pluribus fcripcum eft » partirentur. JDicitur autem Çur fie dtâa.
tn plrnfque »»/· rere/erels/ree aivMamawe .'//wv<WA»w « deprauatialibra occidua » -ut a libra orientali difarnatur .“quarum *·’·*· ·γΛ·aluspBrnrat. <»«, f··»»*» o/rreov·
fuit aemendefum» fauMilla feptuaginta duos folidos.continebat» ut declaratur
·
.
»■·’» «pr/aw c tara Here , arfsv repn-gu «Mevrrurerew » *>/·
lib. to. cod. de fufcepcoribus hac lege: St“*»7z/r«wf«c qaan»·
ceria famma falidaru/at fir»’tituii ifuaflatadebetur ,
, --»»r.
. d«*verbo ’,**** w-X/r V*»*#»·», />Z <rj«<r ZqpreMtow» ere cZ'vre·

Λ N HQ
CHRISTI
,
»·ι
j·)·
·
Utrumqss.
■

Lum,

»d verbem

tMVu« vel

c"" ’ "*·

"f·"' Λ^'·
neaavaeaisa», gu/Z/meniatrltifi ititirst ntrt^u,
dc

. mutata ulla
* frltata»· , aatla fatia Më/erzrev, litrra rfipt- .
Iitsrula d<- t'*· u*ia‘ 4^^"· Λ re/vwna a»r»r/«rS, »1/ fraftaitar*
(eripui1 cn e.
^ttrrfar tn paftritrf, nil prafrnifvr C. Frre,<o mvZ/u
dmo.vcCole taiarnna », trri praptai}*. i. fra illini fafatilatt, /·· penicati Petri »Sor nnjrlltra , ÿW Orremfov liitram fcc éiurfam t»».
Ctabhe, Ma- itrJarr. nifat tfi , fj a4 frafam alifera» rrjattrr
ftaachheieelt» lire» ti fin fua virili litvit , litna , ed/ illitu intrlirSui
praacifcaar , halari
» maeial» ·,' rn uirratu tatntflari Jtfurnptii

a»rS ntajfo tMn/'ai/trKMr» ii ftpttuimtMiitttY»U<i»t titra
ftratar
autem aiw··
libra wwr
oeogintaqua^»re»wr accreta
w*»r^e« .· Orieittalis
v· ·»········ ··»»»·**
·γ■"Ί~ —
------ --------------------·—c— ”
*--------1----------J Batuor
fplidox continebat,
y ide hac de
re plura
apud

.ran. Ano. jox. atiu 9*. 9). 8t 94.
. » Hi jirer. ) Ex bis multa nomina compotita funt »
quo 4 fr ica ni* Chriftiute peculiaria eflê (olebant ; qua­
lia funt. Habetdeum. jpetindeo, Bcncfcrvatu», en.
_
. .
f Herculi» J»vit if Jarer·». ) Cum Marcellieua
Diocl»tlano ln templum Veil·. & Ifidia intrbduâua, ut Marcellutu*
fupra pater, non Uli*, fed allia dill ibi facrificafft nar­
etagi/ (tniruarr illi tlfa funt » aut trrtr
retur , caufatn non invenio . Hoc certum eft » diverfa
noRiil.mi· pe.lefZaoS uri ruuialir , m/ aUiti: ,· uii littra’uintir rlrnumina, diftinâa quoque templa ac cultu» habuiffe, ita
fravata raraiai , aniata tfi,. Nlnta arta tafut fuifannaa.
ut nunquam vel raro Jovi in templo Veftx. aut con­
Jr mtittat , fui uni rarnrflarilut iarraBiaritur naflir » w/
tra Venn in templo Jovi» aut Martis laetificaretur.
tn iaitnii eaiilitita a»u limftjitatr cancaréiam iilam mlBardn. annp joj. num. 91.
eut aptaaf tan/Urraat . patajl aetra^art : fuinia»u»l> palitnj Cero 'efirt in beUa Perfuram. ) Hnc nifi emen­ AAorum error
ttr frrat » fUtri aflnm ηβ , tf iu artlierrer farmant irfr
dentur faite funt . Etenim cum ( fententia Eufebii 8c emendatur.
rr/itaat. Prai atir vifun» ctUrflrri na» tfi» amuiaa ifla
quorumdam udiorum ) boc anno io. imperii fui. impe­
frtfirr praurifiar iarptiat prattranttrrr
faa patm priario fe abdicaverit. & , quod magis eft . ante biennium
Tti arlit fuit ptfiarit rprra ut Jilifrntia tante rrlifue*
dc Perfi» fuperati* & viâls Romn una cum Maximia­
rant : fuie patin 1 aaftru prfirrltati ilia cantutuaitart jrno collega fuo trlampbum egerit ; quomodo , qunfo .
irroit . Hat» oui itla peatificuu» H_rmaarram iaf air aiau__
______cum
________
hoc__anno
exercitu ,adverte* Pqite» in procinâu &
lit apefirlift frfi/t nnfiila putaut » fuafi iujipaum aprfia- ζ» expeditione ClWpotuit ’ Dicimus igitur hxc onmia qUB
lita frat fuerit » pratifictm tantua» fe rrJifi» ur iJalit h.
fequufaur » non efle ex aili» concilii, fed f ut apparet
. tant . il parant utatniaiffa metatur, Prfra fuavt ntiatiaabifque pluribu. etlXm · generalibus conciliis accidit ) ad
(
aem fauti rfircijfa , CT ^aufium rffe ait^rlt. fapt' una
|pfa aâa appenJicqm fuperadditam efle : vel fi Jeftio ifta
prtiutrrrptaitentiaet af/ntt, CT tum ipfum Mariell^num ' reftituatur. Cuat rrverfur rjfn e btJla Perferum , gertna.pafiea ernfiaatrr mertem p.» Ch'iflr cpeiuffe ; luniaqur pre- na effe videbitur, & veritati omnino cbnfentanea. Vimrbium» p.>fi fufam Mrnaefirtnue certujfe. U^um^ue tade Baron, an. Chrifti JOJ. numéro?.

A.N N O
CHRISTI

ANNO
CHRISTI

MARCELLI

PAPÆ

I.

Ex libro Pontificali Damafi Pap^e.
Marc silo.

Arcellus natione Romanus, ex patre *Dret Ce efle epifcopum , & facrifici» fe humiflb,
mper contemnens ce
Benedido de regione Vialata , b fedit ret daemoniorum . Qui femper
&
deridens diâa & prxcepta Maxentii, £ damna­
annis quinque , menftbus fer ( λ ) , diebus
Fuit autem temporibus Conftantii & Galerii , tus eft in catabulum ..Qy* dum multis diebus
& pervenit ufque ad Maxentium , c confulatu ferviret in catabulo, orationibus & jejunus do­
Maxentii quarto & Maximi , ufque poll con- mino deferyire non ceflabat. Menl’e autem nofulatum . Hic fecit,d coemeterium via Salaria , no (6) venerunt clerici ejus omnes , & erue­
&« vingintiauinque titulos in urbe Romacon- runt eum noftu de catabulo . Matrona vero
ftituit , quali dicecefes , propter baptijmum & quaedam, nomine Lucina,.·vidua , quae vixerat
pcenitentiam multorum, qui convertebantur ex cum*viro Marco annis quindecim, & in vidui­
paganis, & propter fepukuras martyrum . Hic tate fua habebat annos novendecim , fufeepit
ordinavit vigintiquinque presbyteros in urbe Ro­ beatum virum, (c) qu« & domum luam nomi­
ma , & duos diacones per menfem Decembrem ,
ne tituli beati Marcelli dedicavit, ubi diu nof epifcopos per diverfa loca vigintiunum . Hic ftuque hymnis & orationibus domino JefitChricoar&atus & tentus eft, eo quod ecclefiam or­ fto confitebantur. His auditis a Maxentio, midinaret, & comprehenfus a Maxentio, utnega- fic , & tenuit iterum beatum Marcellum , &
juilit

M

X«r. VIT.
Lue. inferit neflu.
Lue. Inferit re demum fuam ; nemine S.

Marcelli titulum dedicavit , ubi tfc.

MARCELLI PAPÆ L VITA;

1161
,

1262

t/iultt. ) Cora major In di»s fagujufltt in eadem ecdefia iterum b phncàs etftef- A •
16« ex Ga>(illbu* ad.tcciefiam aoreffio feret , falce pani, at ibidem «nimaha catabuli congregatafta- r«cias
'
per MJeerfai urbis regiones publie» commoditati
ruit» & ipfi* beatus bnrçeUus daferviiet. Qui eonfecravit. Tantum abluit ut quod per fee ut on bu» im­
taodân in fervicio animalium çudus, amiâûs peratoribus erat In votis 'd* rçligloae Chrifliana penitus
tollen<iaj,«fSclpocuarli, utpotip* longe'lataque eadem
dliçio, defunftibleft, Çujwcorpm œllegitbea- -- ii---------- ipagatafuent
fuVu; rtr0
^ .„0 ÏOf. num. -—, Bvon, ano yoy. num. ».

.
îtdefam n*-'
*?»>>»» aug·<<“■

·
f ty/ίφ!
bi*, ) Inter quo» «nuràeratur EfflVgJwce?»Emygi/ius' epifeopus ARulanu> « qU' fub Diocletiani Λ°Ρυ· Ai<u ..
via -Salaria, decimofeptimo Kalendas Februarii. "
'
‘
‘
’
periecutioeie martyrii coronam accepit Nonis Augufti .'*·"«·
.
Et ceflâvit epifeonatus dies viginti. Lucina ve- Baron
num. a·'
'
£,
- ro proferiptione damata eft.
'g Demeetur eft in cetebeleet. Id eft deftlnatus eft ad Catafalem
•
\
'
alefidos equos imperatorum. Catabulum c'nitn eft ftabulum
jumentorum, qua publica utilitati inferciebant Y ut pro­ Bpilcopis fta.
1 · Nom S B V E.Î! N i B ! N I !.
bat Baronius ip notia ad tnartylolog. Roman- die i a. bulit * jupraJanuarii. De hoc fupplicil genera quo epifeopi confiten,
Màrcellui
*
· ) Subrogatio, qùa Marrellt»» Marcelline
tea-aid ruajoren» 'canrumeliem » quam G nsiltles Mortis h < tu ui u r. ,
quando po»-1° pontificatu fuftêâur eft, contigit ai. Novembut an­
fuppllcio efficerentur , .cura jumentorum adfeibebantur .
ti («x faftua. no Chrifti jo«. qui eft Cohftantil”& Galerii ImperaroVide Eufeb. lib. S. hlftor. cap. n.
•
rum «nnujj·. Quod auiïor pontificalia fcrlblt In vite „
k Pieneer fierier. ) Planca, ut Fertus dedat at , funt PUnc» qu*
Marcellini,‘poll hlarcellinum, fedem anni» y. vacafiè,® plana tabula,
tnendofum a<< furreptitium, ideoque pro annis feptem»
%
feptem menfibua tegendum effe lupra diaimus . Quod
Marceilieut* Eufeb. in chron. Marcellino Eufebiutn pontificem 1m“?*" mediate fubjVngat, Marcellum medium inter· utrumque
i|UMntiti'cea* orat**11 » nomini»'errore accidit · nam propter limilituSuppoli m
4 EPISTOLA · I,
“
' d inara nominum Marcelli êt Marcell ini , illeutrumque
unum eumdemque pontificem efie putavit : fed male ,
cum non .tantum tabula'ecclefiafticn , in quibut ferie»
‘Romanorum pontificum adferipta habetur , rnartyrologla , vetufqul» ille feriptui lifar de Romani* pontifici*
bus, ac demum tabula Crefconiana, verum etiam Lati­
AD EPISCOPOS ANTHIOCHENÆ
ni omne»
qui Romana urbis epifcoporum ■ catalogum
■exuerunt, & inter alios ex antiquioribus Optatus Milevitanus lib. a., contra Parmen. S. Agutt. epift.
P K 0 V I « C 1 Λ.
Unanimi confenfù Marctilinum fimul ac Marcellum in
catalogum Romanorum pontificum referant. Baron, anpetfccutto au-no Chrifti ιρβ. num. 4. A 504. num. 16. Anno primo ' De Romanas ecclefix primatu fic auftoritate, tfe..
aoicG*l«tio pontificatus Marcelli , Gslerius nomine AUKU<1* 1“·*·
perfecutione
tertio ,-■·aliam
atro-C
rcliauratur. pto , anno 1ab ultima
" '
'
'
— -—
>

ft

Wpçhvjt 1Π ((EJnCterÎO pTlfcllliE

MARCELLI PAPÆ I

Dilrfiiffimii fratribui univerfii epifcopii per
Antiochenam provinciam confiitni it
. Marceline.

Chrdltago,
cioeem & magi» generalem perfecutlonem pro fua feri­
inuxe, effg tare & infenbflimo in Chriflianosanimo Indicit. Eufeb.
edi.-io de­ libro I. fiift. càp. 14. & 1 y. Ediftutu verum novum in
dantur .
Chriftianos t «le promulgatum eft, ut qui deos colere de-

treOarent# haberentur Infames, mtlloque legum admini­
Olicitudinem omniumccdefiarum juxta apo-,
culo adverfus calumniatores in fe ihiurgentes juvaren­
tur aut fulcirentur, quo ipfo Chrlftianl omnium injuriis
ftohim circumferentes , b divinæ circa nos b Α<·«·«» *p
impune exponebantur . Qua perfecutione cum frequens
gratia memores effe debemus, qm nos per di- piuXVpi’
effet lapforum numerus, ac quidam fcelerls aJtniffi ptegnationis fuse mifericordiam , ob hoc ad falli- p««>
nitentes, ut In ecclefiam reciperentur, urgerent, non eft
gium facerdotale provexit , ut mandatis ipfius "a4'u* tJ*Af
vifunt patribus omnes line difcrlnune recipere, ne nimi*
P«rl Alexin-indulgentia
ec^iefiaftica
difciplina
folceretur
’ ‘
' Λ.._ 2.f.i,
f_' ...-.;_r Quare Peinhaerentes, in quadam facerdotum ejus Cpecula .ifff
epifeopus , di verfos laplornm cafus
drini cano- trus * AlexandriÀu,
’
‘
conftitnti , prohibeamus folicita , fic 1 eque nd a
confiderans, ditutrfa adhibens pro conditione cujufque: me­
doceamus
, Unde direibs per Bontiacium dia­
dicamenta vulfanfens, canones aliquot fceipfit, qui ab
<
orientalibus patribus cogniti, ufu recepti atque probati,
conum noftrum literis , admonemus , ut qua:
rotuo 7· biblioth. faniloruni patrum, & apud Balfatuomale. pullulant
, abfeindantur
, fic c malefa&a4 tn‘l*
nem in Nomocanone extantes , huc confulto translati ·
*
-,
- „
□ 1 quam hee
funt. De hac eadem diftiplin. ecdefiaftica retinenda in Dcomganrur, atque bona ieftenrur, < & patrum'ailtitt a
chfUtt a iaoccident»laborarunt epifeopi Hifpame , atque ideo m BanoftromiU CXCmpla ÔC ftatUta, imitentur . Roga^
Ιο,,Ν,j< ’
*,
g -γ
..........
tica Hifpania provincia concilium Eiibe: itinum, feu Elibe....
mus ergo vos ,·....
fratres , ut non aliud
doceatis m s ■ R»·
Concilium B- ritanum celebrarunt, de quo infra. Hoc pontifice, cum
neque ientiatis, quam quod a beato,Petroapo- £"«·.*’*
hbcritanam . per abdicationem Maximiani, &Conft>oti> fucceffionens
eccelfi» pax reddita effet, epifeopi Africane ecclelia Car­
ftolo, fic a reliquisapoftolis fic patribus accept­
thagine convenientes in locum Menlurii CacilianujtWacqais . Ab illo enim primo inilrudi edis : ideo non
num «pifeopum Carthaginenfeni ordinat, adverfus TJjjm
oportet vos propriurR derelinquere patrem , fic
ab ambitions traditoribus. In Clrtenfi concilio cntffffix
alios lequi. Ipfe enim caput eft totius ecclefix,
fua confers, iaiuftis & ayaris presbyteris, ac demum a
Lucilia failiofa-jflc pernteiofa furtnina correctionis impa­
cui ait dominus; Tn ei Petrur, & fuper hanc ***" *<·
tiente auftore Donato a Cafis nigris fchifma Donatlpetram adificaho ecclefiam meam ; fic reliqua. b
Schifma Do- ftarum conflatur , ficut in Ægypto adverfus Petrum
Ejus enim fedes primitus apud vos fuit, equae
astiftarum. Alexandrinum auÛore M»let,o fchîftna Meletianutrs ,
Shiftna Mc-qui de Idololatria eonviftus , & a fynodo depoütus,
poftea, jubente domino, Romam translata eft,
leiaaua.
nullam peeoittntiam agere volens , fchifnu fecit > <ul
cui, adminiculante gratia divina, hodierna prae­
Mcletianl fchifmatia no meh indidit . Baron, anno 304.
ficiemus die . Nec ab ejus IJijpofitione vos de& fequenribus.
,
_
,,·
I Se^it eanti j. eeenfer 6. iier *1. ) Annis 5. menle
m*nfe P viare oportet, ad quam eunda majora ecclefiaMarce*!i***** uno ’ ^Hbus *5. Obilt enirn »7. Kalends» Februarii L·
'ftica negotia ( divina difponente gratia ) jufla
'
anno 309. Ab initio enim pontificatu, Marcelli nimi­
funt referri, ut ab ea regulariter difponanrur , a
rum a’ at. Novembris anni 304. ufque huc, tot quot
qua fumpfere principia . Si veftra vero Antio- _
diximus, anni, menfes ac dies numerantur.
c Ceefeiete Mextrttu fuerie. ) Si verum eft id quod
chena , qux olim prima erat , Roman» celfit
Libri pearifi- infra anftor feribit, Melchiadem fçcundutn a Marcello,
fedi, nulla eft qux ejus non fubjeâa fit ditioni,
caltt astor, ufque ad Maxentium confulstum fecundum fediffe,. quo­
ad quam omnes tjliafi
e ad caput
modo U fubfiftat non video , nifi quod lux varietati»
...
. , juxta apofto- t Innoc eJ> 4
*·
& inconftantia novum indicium prabeat. Baronius anJorunt eorumque lucccfiorum laniliOties , cpilcono 304. num. ay.
~
pi , qui voluerint , vel quibus necefte
fuerit ,
Cbnftlanl in.
' Cemnerie, , grc. ) Quod olim lege t s. tabularum ,
fuflugete, eamque appellare debent, ut inde ac­
tia orbem f».
Cicer, libro s. dc legibus rcrituiu erat , ne defunpelttt ccape Û«Aa» corpora intra urbem fepetucnsur, id favore Macipiant tuitionem fic liberationem , unde acce­
runi.
xeatii Romana ecclefia conceilum fuit, ut fcdicet Ghriperunt informationem atque confecrationem .
ftianorum martyrum corpora intra mania fepeliientur.
Quod omnibus minime convenit denegare epifBaron, anno 309. num. 4«

S

copts

,

iad<
IZ6$
-MARCELLI PAPÆI.
fcopis, fed abfque ulla cuftodia, autexcommu- A malis, Ô* diabolica . Ubi enim zelas & contentio
nicatione » vel damnatione , vel expoliatione , ibi inconflantia tf omne opus pravum . Qua au­
Nuij»■’vaoda» hbere ire concedatur. Simulque idem ( infpiraotem drfurfum eft fapientia, primum quidem pudi6«n d«b« te domino ) d conftituerunt, nt nulla fynodus ce eft, deinde pacifica , mode/fa , ftufibüit , bonis
fieret * praeter ejufdem fedis au&oritatem , nec confentieiu, plena rnifertcordia tf fntflibus bonis ,
<ont»tem ullus epifcopus, nifi-in legitima fynodo fuo tem- judicans fine diffmulatione. FruHus autem juftitùe
• s*pore apoftolica auâoritate convocata, fuper quiimpact feminatur foetentibus pacem. Propter quod *’ T"r '·
icm tn. · noslibet criminibus pullatus audiatur b vel ju- fuccmfli lumbos mentis veftra , fobrii, perfefli ,
b H*dr. c®i. dicetur ; qUja ( ut paulo fuperius pradibatum eft ) fperate iu eam, qua offertur vobis gratiam in re
epifeoporum judicia , & fummarum caufarum velatione Jefu Chrifti, quqfi filii obedientia , non
c Uao< ·^ ». negotia , five * cunâa dubia , apoftolic* fedis
configurati prioribus ignorantia veftra dgfideriis ,
- auâoritate funt egenda & finienda. · Et omnia fed fecundum eum, qui vocavit vos, fanflum, ut
comprovincialis negotia, hujus fanâse univerûipfi fanfli m omni converfatione fit is , quo- ltv
lis & apoftolicc ecciefir funt retraâanda judi­
num feriptum iit : Sanfli eritis , qubniam ego i Trtr. i.
d H.dr c.l. cio d fi hujus ecclefia pontifex pneceperit. Nèc fanflus fum. Et fi patrem ixvocatis^eum, qui fi­
cui liceat fine prxjudicio R.omaue ecciefir ( cui B ne acceptione perfouarum judicat, fecundum uniuf< ΙβΒΟγ
in omnibus caufis* debet reverentia cuftodiri ) cujufque opus , in timore incolatus veftri tempore
C*J> I.
relidis his facerdotibus , qui m eadem provin­ convcrfammi, fcientes quod non · corruptibili au-*
cia Dei ecclefias nutu divino gubernant , ad
ro vel argento redempti eftis de vana veftra csnalias convolare provincias, vel aliarum\provinverfatione paterna traditionis, fedpretiofo fanguiciarum epifeoporum judicium experiri vel pati^ ne agni quafi incontaminati if immaculati Jefu
Chrifti, pracogniti quidem ante conftitutionem mundi,
fed omnibus ejufdem provincia: epifeopis con­
gregatis , judicium auâoritate hujus fedis ter­
manifeftati autem noviffimis temporibus , propter
f Hidr toi.
minetur : quod tamen ( ut prxfatum eft ) fpcr vos, qui per ipfum fideles eftis tn Deo, qui fufeiejus vicarios, fi libuerit , erit traâandum : δί
tavit eum a mortuis, if dedit ei gloriam, ut fi­
quidquid injuûe aôum eft, reformandum.*Pades noftra if fpes effet in Deo ; animas Veflras
g S Grog up. ftoralis
ftorelu <ergo cura officii nos admonet, ί& de- caftificanter in obedientia caritatis, in fraternita­
fl ùb “
ftitutis fuccurrere, & cunâa negieâa vel male
tis amore , fimphei ex corde invicem diligite at­
afta reformare, k ut ignis ille , quem.dominus sentius
tentius ,, renati
renati non
non ex
rx jemine
femine corruptibili
corruptibili ,, Jed
fed
veniens mifit in terram, motu crebro emenda- incorruptibili, per verbum Dei vivitf permunentionis vel crebrae meditationis, agitatus, fic cale- C tu
hs ;: .quia
.quia omnis
omnis caro
caro ut
ut jomurn
fornum,, C
if omms
omnis gioria
gloria
fcat, ut ferveat: &fic inflammetur, ut luceat. ejus
’
- faut. Exaruit fanum , σ
p flet
*
tanquam ftos
Satpe enim dicendum δί agendum eft , quia ejus decidit, verbum autem domini manet in atermala pullulantia fraterna caritate oportet tefe- num. Hoc efi autem. Verbum, quodevaneglizatum
cari, ua bona crefcendi & augmentandi ampliflt- eft tn vobis. Deponentes quidem omnem malitiam «. tnr. ».
nnim locum inveniant. Polite ergofut Jacobus apo­ tf omnem dolum, iffimulat tones , if tmvidiat ,
ftolus att ) plures fieri magiftri , fratres mei , ÎT omnes detrafliones , ficut modo ^eifiti infantet,
fcientes quoniam majus judicium fumitis. In mul­ rationabile fine dolo lac concupifate , ut in eo
tis enim offendimus omnes .5; quis in verbo non
crefeatis i» falutem: fi tomen gufytis, quoniam
offendit, hic perfeflus eft t|r : poteft etiam freno dulcis eft dominus : ad quem accedentes lapidem
circumducere torum corpus ί Si autem in equorum vivum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo
ora fretnqs mittimus ad confentiendum nobit , tf
autem clerum tf honorificatum\ tf ipfi tanquam ,
omne corpus illorum circssmjerimus . Ecce if naves , lapides vivi , fuperadtficamifii * domat fptrituacum magna fint , tf a ventis validis minentur , 1er, facerdotium fanflum , offerre fpintualcs bocircumferuntur autem a modico gubernaculo , ubi flias,t acceptabiles Deo
....
__ ___
_
per Jefum
Chriftum.
Pro»»·
impetus dingentis voluerit: itaff lingua modicumOpter quod continet feriptura : Ecce pono
in Sioni
, .... .
quidem membrum eli , tf magna exaltat . Ecce lapidem
' ’’
f
—
fummum, angularem tf eleflum, pretioquantus ignis , quam magnamfiivam incendit. Et fum : tf qui crediderit in eum non confundetur.
lingua ignis eft, univerfitas iniquitatis lingua conFobis igitur honor credentibus , non credentibus.
T/-.’.
ftituitur m membris noflrts , qua maculat totum
autem lacis quem reprobaverunt a difieont es, hic
/aflui
eft in caput anguli, tf lapis offenfionis ,
corpus , tf inflammat rotam nativitatis noftra ,
inflammata a gehenna . Omnes emm natura beftia.
tf petra fcandali, his qui offendunt verbo , nec
rum if volucram tf ferpentum , etiam ceterorum
credunt in quo tf pofiti funt. Vos autem genus
domantur if domita junt a natura humana. Lin­
eleflum, regale facerdotium , gens fanfla , popu­
guam autem nullus hominum domare poteft . In- lus acquifitionis , ut virtutes annuntietis ejus ,
imetum malum, plene veneno mortifero. In ipfa qui de tenebris vos vocavit in admirabile' lumen
enedictmus Deum if Patrem, if in ipfa maledi­ fuum. Eftote ergo, cariffimi, prudentes, tf vigi­
cimus hominet , qui ad fimilihtdinem Dei- fafli
late tn orationibus. Ante omnia autem mutuam
funt . Ex ipfo ore benrdiflio procedit tf malediin vobifmetipfis caritatem continuam habentes ,
Hio . Non oportet , fratres mei, bac ita fieri
..............
.............. ... peccatorum ..
quia --------caritas operit
multitudinem
bumquid Jons do eodem foramtne emanat dulcem E Hofpitales invicem fine murmuratione, unufquifque
accepit gratiam tn alterutrum illam adminiamaram aquam? Numquid poteft > fratres mei 4 ficut
/·--■·.
ficus olivas facere, aut vitis ficus? Sic neque fal- ftrantes, ficut boni dijpenfatores multiformis gra­
fa dulcem poteft facere aquam . §fiis faptens tf
tia Dei. Si quis loquitur , quafi fermones Dei :
difciplinutus inter Vos ? Ofter.dat ex bona conver- fi quit miniftrat, tanquam ex virtute, quam ad*fafione opera fua * tn manfuetudine fapientia . miniftrat Deus, ut in omnibus honorificetur Deus
StMod fi zelum amarum habetis , tf contentiones per Jefum Chriftum , cui eft gloria if imperium b
anno jaf.
funt in cordibus-veftris , nolite gloriari , tf men­
m facula foculorum. Arnen .Data Kalendis A- I'»bo» 7«. 3
daces effe adverfus veritatem . Non enim eft ifta prilis, b Maxentio & Maximo · viris clariflimis morte S Mrcelliquz COU.
fapientia de furfum defeendene, fed terrena, ani- confulibus.
tigit J e ti
NoNon Îuot iu Ufti* hi Coaiule».

l.inuii:'.

ni 5

EPIS

T O L A

II.

Iidd

Ares. Caritas enim » exercet corda, fenfut cor- *^2.”*
roborat, us nihil grave, nihil difficile, fed to­
tum fiat dulce quod agitur, dum ejus fit pro•
Multas pontificum aoâorltatesde prlilamtn
prium nutrire pacifica, fervare comportes , dif_ ,
fodis Romana, vida fupra poft vitam Petri.
tociata
conjungere , prava dirigere, di virtutes
S«0< Aetio- nieeMet erltettee e»it4 aar fett. ) Ouaado A o<
'reliquas perfeàronis Ium munimine folidare
tii ad vitam Patri Cupra, verMt « Λ7». ftdn t· emheDe jpfii ergo, omnes monens apoftolus ita lo­
Jri
quitur , dicens : Si battit Stnniun» loqenr & · c”

RiM>a «ce jge f/lt» Jeketf deiufu» ^ιαια twf!u »β1. )
felUut
cl«0» pomi- Qno tMUpora , qaava ratione Fttm, Ro«j>nan ecclaiiai* engtletniiti ceritattm tuttem
ficuai qu«.- fundaverit, qaem Antiochia » q«e* Rome fucorfloiem fit* vebit ru fntns rutt cyntbehtm tnnienr. Et
4·, ftafoo. Jeitgaaverlt, ear Romanus, non Antiochenu» , in pon­ β SeSittro WMur pr»fheti*ne, tf nnwrim nyfle­
tificatu faccadat, vida que dliiaiu, in notii ptndiUia nt ernuùt , èf aureea» fntntiene , tf btbtttn
ad vitam Petri.
nnnem fidem t it* ttt ftnnttf tretuferem , ttnSol,,, Rom*. d C*a/zt«er«*f *« i*a/Za ff^hn. ) Hoc loco beatus
tttem tutem ite» btbetm, tuM fum. Et β di■i ponttâci» M»rc»ih»i fcribit , apoftolieo canone ftatutum effe, ne
eft («ncraie pteier fententiam Romani pontificia ulla generalia con- flribuere in cibar pauperum amnet fucnltntei meat,
conctiium in-cilii celebrentur. Eumdem renovavit concilium Niceβ tradidero corpur meum, it» ut ardeam, ca­
dircr« a ma- num primum ut taftatur fynoda· Alexandrina in epirecir».
flola fynodica ad Felicem, Λ Jullu» primua in eytlloritatem autem non babeaw, miui mihi prodefl.
fapptWita. 1« ad orientale», qua hunc canûnrm allegam, ipfo, re­ Caritar patier.^ efl, benigna efi. Caritar non <tw*prehendit, quod fme tuo conlcnh· Antiochia ,oiiciliuni
eelebraflènt. Unde in concilio Chaleedonenfi aâione pri­ latur, non a^it perperam, ujn inflatur, iwrç efl
ambitiofuy non quant qu» fua funt, non irrita­
ma . Diofcorua Alvxandriuu» jubetur inter epifeopo»
non fodere , eo quod tine au&oiitate apoftolica frdii tur, non copi tat malum, non pandet fuper ini­
Cynodnm facere aufuj luiffet. jfor/ , inquit, eewyeae»
quitate , conpauikt autem veritati . Omnia faf­
iicuei , aeepaeM, /«ZFarar c/ . Et merito . Legitimum
emm aliter non eft concilium» n.fi quod m nomine, St fert , omnia credit , omnia fper at , omnia fufitautomate Chrifti congregatum eft . Quod vero a Pe­ net. Cantes nunquam excidit. Quifquis ergo in
tro A Petri fuoceffbribut eft indiûum geneiale conci­ e;us radice b fe inierit , nec a viriditate defi- b w*"' r,r·
lium» id ah Ή convocatum eft , qui habet auRoiitatein
cit, nec a frudibus inanefeit , quia amore tœ- ** r“ **’
congregandi , a Chrifto fibi conccffam t fecur quod a
Romanis imperatoribus eft Indiftum . Nam Petro ejuf- ennditatis opus efficax non amittit. Licet mo­
quo fucrefforibus, non Tibetio aut pofteris imperatori­ do caritas »n perfecutoribus ecclefix fervorum­
bus diâum eft , Pafr* *·*' "*·ι ’ P·/1* “.t*·' '"····
Veriftimum eft igitur illud Pelagii fecundi in epift. t- que Dei arefatta fit . vtget tamen in amatori­
bus ejus, St in cis qui. patiuntur propter juftiad orientale! .· Grwwtol·· ffmder»*· »*H*ritaf umfiebcu fede, iret» Petre /age/erX pr.wlrg/* trs- Ctiam. De quibus ipfa per fe veritas teftatur ,
title efi. hem illud Valentiniani imperatori» » qui , ut
refert Soaom. libro A cap, y. eum ab epifeopis rogare­ dicens : Beati qui perfecutionem patiuntur pro- *'"* »·
,<
tur , ut permlttetet iis concilium celebrare, refpondit ·. pter juflittam. Et alibi : Si me perfremi funt
Mzg/, f<u fer» n ferte fMii, f»t "en ejt telle eurf». if vot pbrfequentur. Potius enim nos St omnes
fer ferfrrelert fetrrdeter , <aXia/ Ιβ· teeu [net , fwdomini Ipcerdotes , qui ejus videlicet funt veri
rvetfeir eeJuerltn 1er» (reuuret, Quod objiciunt adverfarii, a Conftaatino Nkamitn, a Conftaano Sardicenfe, facerdotes, eligimus propter juftitiam & veram
a Theodofio feni ore Conftantinopoiltanum, a Theodofidem perfequi , & pro Chrifti nomine pati ,
fio juniore Ephefinum, a Martians imperatore Chakcdoneafe concilium convocatum aut indiuum effb , Infra quam multis divitiis ditari , honoribnfqne cofuo loco diluemus. Vid. BdL lib. 1. de conciL cap. t».
fiofiffimiS abundare , & celefti regno carere .
A «b
fta enim temporalia funt, 1 illa «rterna ; illa c K·™'1*»1 ·caduca , & ad horam tranfeuntia , illa vero rp' ‘J
perpetua , &fine fine manfura. b Tu ergo qui Bift μ Bo.i
nos fuades cultum dimittere divinum, & a re- riitdpi» «it
tira id
EPISTOLA II.
fta fide recedere, diilque immolare, melius ti- •Ot.xluM ,
bi foret , ut tu prius mutabilem te praeberes , paveo, ume
hoc fviff,
j Domnefque exhortareris fidei documenta & di- lhmao*po«I · vini cultus minifteria ita tenere , ficut patres tificn fui
noftri fandi spoftoli fibi tradita prsdicaverunt h»c Miteonttu.en.t.
& docuerunt. Boni enim principis ac * regis eft, religwfi
AD MAXENTIUM TYRANNUM
ecclefus contritas atque* fciffas reltaurare, no­ I'OfteafiM ,
rei coofcilt·»
Commonet tyrannum ; ut delinat fævire in
va aedificare, 8c Dei facerdotes honorare atque
Chriftianos.
meri. Unde fanAos apoftolos, eorumque fucceffores fub divina contcftationc coniiituirte legimus
Marceline epifeopus finite apefblica & catholica non debere fieri pcrfecutiones, nec inferri fln*
urbii Roma, Maxentio.
Auationes, nec invidere laborantibus in agro do­
minico, neque expellere d secerni regis dilpenfa-d Bdiftwn
« s-<3tcg.«p> TLJTAgiftra bonorum omnium caritas , · qua
tores: fed. ft qui expulfi fuerint , aut fuis re,JVL nihil rapit extraneum , nihil agit afpe- bus expoliati , primo omnia legaliter reddi, · ,ΐΛ*ν»·ίΐΑ
rum , nthil confiiium , nihil fitftiofum , nihil quae eis ab initntcis aut a perfecutoribus abla- Tnp»nit«
.
. „
.
ta funt, & fedes proprias, cum omnibus ad fe νίίίο««.
quod
honori divino repugnet
, anima .propria
1noceat, aut proximi commodo deroget, obii-E pertinentibus , regulariter re ft i tu i , & poftea c H«dr eoi.
p*/l a«
· ta
. fui
r. . , W» fM* fua
r funt
*· - , fed
r * qua Dei
^ · vel· pro­ tempore congruo vocari ad fynodum regulari- “P· f
ximi qetarens , nemini invidens, omnibus conter congregatam . Nec liceat ei , priiuquam
fulens , non farviens fed compariens , non ra­
fiant hæc , de fe , juxta ftatuta pnediftorutn ,
piens fed largiens, non murmurans fed omnia
refpondere , aut de fuis impetitionibus , fi fe
rquanimiter tolerans, fi in te perfefte habita­
viderit praegravari, reddere rationem . Sed his
ret, temperares animum a malis , fievire defi- rite peradis, fijifque omnibus libere difpofitis ,
neres, Dei ecclefiam, ac fanftos ejus perfequi
fi tum f jufte videtur, fuis refpondcat accufa- f
No’
certares, tyrannidi modum imponeres, furorem foribus, & inducias, fi ei neceiTe fuerit, accicohiberes, humanitati invigilares, modeftiam
piat non modicas, ut explorare valeat ea que
ampleftercris , & bonis potioribus frui fatageobiiciuntur ei, ne aliqua delufus fraude, innoConcil. General. Tom. I.
LIU
cen-

MARCELLI PAPÆ

f

4
■te?

MARCELLI PAPÆI.

ttfl

center runt : quoniam non oportet quemquam A a Η·λ· fe feaarr a» rmawraW/ar: t^iuUtu ·
judicari vd damnari, priufquam legitimos ha- Jumentis,
lumenrit ennfuetus eft
,A . u*
—a·. “
Huc »9
eft vie eorum, istf£hT**
JJ’··
“
beat prrfentes accnfiitoms. ·, locumquc defen­ pientiu eorum, tf poft eotjmde ot torum current ,
dendi accipiat ad abluenda crimina . Unde ait ^jteftoves in ittforno poftti funt » mors pefcet eos.
■</» »
propheta: Prisffquam agnefeas, a·» jsidices quem- Etfukjicient eos redti inmotutino, & Jburn eorum
îa*fttf n». E'4"’· în
epifcopis reliqui fervi conteretur in inferno poft hehiteculxm fuum. Fe­
ci.aiio.Dei perfecutiooem pariantur, non tantum ipfi rum temen Deus redsmet «wwas uteMt de me­
perfecutiooem patiuntur, quantum ille cujus vi- nu inferi cum rfxmpferit me. Noli timere, cum
1*Λ.

—.--.— eft:
-Λ. S*i ver tm*
ce funguntur, C~.
ficut fferiptum
dstetus fuerit vir, cum multiplicete fxerit glewri . Et alibi : fi*» rie domus ejus. Neque enim moriens tollet omnie,
w ctttrjftav»/ , «* caaSrdtavfe . Et f·» facit
nec defeendet poft eum glerie ejus . S.uie\enimu
injuriM ncipitt U ««ad »**,·» gtff* ■ Vos er­ fuo in vite fue benedicet . Luudnhimt te , cum
go licet corpora noftra poiutis occidere , ani­
bene fuerit tibi. Intrebit ufyud ud generotionem
mas tamen non poteftis occidere : nec gradus petrnm fuorum, ufque iu finem non videbit lu­
Dift. o
nobis divinitus collates poteftis auferre . c Symen Homo cum in honore effet, non * commo- * t»*iWe ;
Synodum e, nodum? ergo , abfque hujus fenâe fedis auâo- B vebitur :
<w jumentis
jnmwiuu ,, ' exuquatus
Kwywww eft
r/4 ..
,
piKoporum
ritate, epifcoporum (quamquam quofdam epi- Et alibi : b fiwid gloriaris
gloriuris ,, pai
qui petra/
potens miferi- frjWfbi·,.’
fcopor poflit is congregare ) non poteftis regu- cordio
.·
■->· tote die>
........
Dei
Infidius cogituvit lingueb
‘x
lariter facere: neque ullum epifeopum, qui hanc tue, quufi Mvncsdu nexte feriens dolum . Dileappellaverit apoftolicam fedem , damnare, an­ scifti melum mejis quum bonum, mendurium mu­
tequam hinc lententia b finitiva procedat. Nam gis quem loqui jxftitium. Dilexifti omnie verbo ud
d<rt«û>.
< Hiitorur fi feculares in publicis judiciis libellis c utun­ devorundum, lingue dolofu. Sed Deus deftruet te in
tur appellatoriis , quanto magis fecerdotibus fempiternum, terrebit te , & evellet te de tuberhxc eadem agere licqt , qui fuper {illos funt ?
nucule tuo,
erudicuiit te de terru viventium.
'
»y«» r.
De quibus diftum eft : Ego dixi, dii eflis, &
Et videbunt jufli, & timebunt, & fuper eum ri­
4 H*dr. coL fibi excelfi omnes. Et ideo nullus 4 epücopus,
debunt . Ecce vir, qni ιψι pofuit Deum fortitu­
nifi in legitima fynodo, fuo tempore , apofto­ dinem fuum, fed fperevst J» multitudine divitio­
rum
fuorum, confortatus eft in infidiis fuit. Ego
lica aut regulari aufeoritaaa convocata , fuper
quibuslibet pullatus criminibus , audiatur vel
nutem ficut oliva vivens t» daVm Dei, fferuvi
in nternum
judicetur , ne innocens damnetur , aut perdat in
i» mifericordia
waycrnrrwis aDei
-hfj «iniv foculum
jsvuwvjtr,, &
v m
«rrrvMW .·
communionem. Quod laid aut fufpc&i epifeo-CConfitebor tibi in foculum, fwoafew ferifti , &
pos non debeant sccufare, neque accufatoribus expeiiabo
w ' mmen tuum, quoniam bonum 'in cenfpo'
de inimici domo prodeuntibus credendum fit, ffu fan&orum tuorum. Ifta vobis omnia ad in­
in epift. eu. & a begto Clemente , ipfis eum inftruentibus teritum , nÿbis autem ad confortationem , ne
p«T* sVpra apoftolis, legimus definitum, & nos eadem firpereamus , difta funt . Vobis ergo iideo haec
p.iM * >»> mamUs: quoniam iidem odio multoties infenfi, feribimus, quia debitores vobis fumus , dicen­
reâe viventes atque credentes perturbaro nitun­ te domino : Diligite inimicos veftros benefacite
,
C Hide c. 4. tur. Propterea perfona, · fides , vita, & con- eis qui vos oderunt. Et alibi feriptura loquitur, a·»· in­
verfatio, atque fufpicio accufantium , enudea- dicens.- Si efurierit inimicus tuus , ciba illum :
tim primo inquirenda eft : deinde , qux obji­
fi fitit, potum da illi . Hoc enim faciens , car-r'*^' **’
ciuntur, fideliter pertraâanda: quia nihil ante
bonei ignit * congregas fuper caput tjus . His · mgrru
fieri debet, quam impetitorum vita & fufpicio
fulti auftoritatibus , bellum , quod · adverfum t
atque odium inquiratur. Et fi bonae converfenos excitatis , adeo feliciter , dextera domini >«tionis non fuerint, aut laici, vel manifefti ini­
prote^nte nos, atque pro nobis pugnante, pa­
mici , aut odio refperfi fuerint, nequaquam in ume
puimc mpuuui
cifice portare
cupimus , ut iriumpuuiic
triumphante unuChriepifeoporum recipiantur accufatione . Hxc vo-Dfto omnium verorum fiat una viûoria facerdobis, a quibus nimis infefte perfequimur, fcientum: A corufcante lumine veritatis', fohe er­
da mandamus, ut ab his vos caveatis , & cef- roris tenebne cum fuis sudoribus pellantur :
fetis perfequi, eos qui Deo miniftrant, quorum quia non eft in hominis poteftate confilium
f Val. Val.na orationibus & terrena bella fedantur f, & Deus Dei . Juftxs eft enim dominus <7 omnia judicia
A GnK»n<M
1· «difto peccatoribus conciliatur . Et fi amplius nos ejus jufta j^nt, atque omnes via ejus, mijerieorquod est·: elegeritis perfequi, quam Deo placere; &. nos
hift. Trip, magis elegimus fuftinere perfecutiooem, quam dia m veritas if judicium . In manu Dei pote- r·*· *
fla t terra, cui exeerabilis eft omnis iniquitas. In tnhr |<fc
ni. ». <x
Throdortte regulam confundi ecclefiafticam , hortante nos
Dei potefias hominis*, & fuper furiem feri- d Ceec.’vt.
i pia veritatis voce , atque teftante ita : Nolite
ba imponent honorem fuum . Perdidit Deus me- *<>*■
timere eos yai occidunt corpus , animam extent moriam fuperborum t3f inique agentium, & non 5y"wath·
m· poffunt occidere . Et iterum ; Si quis vult
dereliquit memoriam humilium ti bonorum homi­
poft me venire , abneget femetipfum , ίΓ tollat. num . Hoc autem pro certo habet omnis, qui re-T,i ’’

». C.r

git, tangu papillam oculi

crucem fuam, tf [equatur me . S.xi enim volue­ Ee colit Deum , quia fi vita ejus in probatione
rit' animam /../κ
fuam juwun
faivam jtH.tr.
facere , friu..
perdet «vw.
eam ·. fuerit, · corToborabitM: (i fi.in tribulatione, h-r u”u^tx.
tu
r
Qui· .................
autem perdiderit asûmam fnam propter me, E berabitur: fi vero in correilione fuerit, ad mife~
· λ homini
.
..■ , β
r- mxn- ricordsam perveniet. Tu ergo 'ne delefferis in perinveniet tem. Qxid
enim prodeft
dxm xntverfxm ΙχοΗίχτ^ nnime vero fxet detri­ ditionibus noftris, quiapoft tempeftatem facit Deus
mentum petietxr , Axt enem deint homo com- tranquillitatem,
poft lacrymationem Hfietuns,
mxtntionom pro Mime Jxe? Fihxs enim homi­ exaltationem infanda . BenediEus dominus Deus
nij ventures eft in glorte Petris fxi cum enro­ patrum noftrorum, qui cum iratus fuerit , miferills fuis, tf tunc reddet unicuique fecundum « ejus eordsam faciet, Ù in tempore tribulationis pecca
opur. Ifta vobis valde timenda & ça vends funt, ta dimittit. Magnus eft dominus in aternum, & rjal. 47.
a quibus ecclefia Dei ejufque miniftri vexan­
ip/e reget nos in facula , quoniam regnum ejus
tur & pcrfecutionem patiuntur , quibus domi­
nus per prophetam minando loquitur dicens :

♦

'

permanet in fecula feculorum . Amen . Da­
ta decimoicxto 1 Kalendae Fcbruaiw d Ma- * *»
·"
xen- ’ JO' p

>■

EPISTOLA II.
w
isy·
^xentio A Merino · viris dariflimis eoafiili-A ' ****** ***** atonfmtrcrf. ) feed in
yjyy* u..
α·<» mhm cmîwmm μ«χ«·ηι fripnu ι·*«ϋΐ·<·τ,
m

* ■**·"·

«Mi·»»

beiham ci»iie latae imparatae·* coaftatum potuit a4a i»
««Λ» w AUlcer mWR· "’•w imparatorum «χ fen-

"

NoTM SxVURIUI Binii*

ttftudtft IhMt· BtMtwt « mc m Ia n can alito

.

MaScatiM «a tlfica mapailaH , aa adreria . au peladpia aeaapatl

ir

. 1

DECRETUM

MARCELLI PAPÆ

f»k lib. X

■*S
■ dM»,
eatiaana eeatra Chriftaa·» waa/rraaMr :;

at

Axftor (Ιοί.
DBSUMPTUM EX GRATIANO.
apadGratlaa
—
- .
·
tribuit Marti.
p*-* Fxtva vabtntaitet fraprim» rttrrf tn atanafiemt

•m' tntantar.

unit fftiaa fft fe ûiitt at baataaae^g tM» atâaftàtae

fta tUit fai imfâta» «Me ttantfeat tâtant ntdeeefat ,
Λ
Vida-Baro·, aaao jal. ·■» *♦·
O ad Mai Ta erte ant net faadet. ) Caufa ob quam MarcaL
*·«Iu* ad Mawnium fcripfit, hoceft. Cum hadenn. omnicelln* feripia& ataxima Room* dagautibu* Chrlfttanla ban* fii»if™ ■fet, A aliquamdiu catholic· fidei la&atorcm fimulaflet,
Semi R Atexiadri obit· * fuum fibi ifeparium Atia
firmatum judicaa*, impietatem, qu· iatua lutabat, pro­
didit , ac MareaUam Roma dagaotam bhaditli* quibufdam a fida Chriftiana ad cultum idolorum avocaro co­
natur ; quo avent·» patet fupra Ia vita Marcelli.
Corraptel*
c/«andem urg*. J Hae verba loquentia , ufque ad
hujaa epift·· hunc locum* Kat ntUt·, · fu/der altett iafeft perfepu<■>
«abr * ftc. aliuod» addita & furreptltia eftb videatur «
ideo quod bac de re ad Maxentium nulla fcrlhtndl ra>
tio aut occafio fuerit. Baron, prndiâo lotto.

ANNO
CHRISTI

Ex H«rd«ii»·
in Indice '
Oncil.

1.

Illud autem Attuendum efle cenfemus, ut fi r*.
minori mate filii monsfterio oblati fuerint, vel
factam tonfuram vd velamina fufeeperint, di- ιβ«»4«·.
gnum quidem duximus ut 15. anno a pariatis Pale*
" , cita»»*
apad Gramoniti, verbis inquirantur, utrum in ipfo ha­ li··. A M«.
bitu permanere cupiant, aut non. Si vero per­ »lof. C.d «a1er· ta
manere profiriG fuerint, ulterius pcenitendi lo­ tu
omeiboi *·cum minime ampleâi poflunt. Si vero ad fio- iuHiiQm Pa­
cularem habitum reverti voluerint, redeundi li­ lea aoatiaa.
centia nullo modo denegetur: quia fatis inuti­
le eft, ut coafta fervitia domino preftentur.

CONCI L I U*M A LUT IN ENS E.

CHRISTI

IN Africa Pracanfnlafi Alxtinenfi
fiant tf-C
ce- Detrvi,
Mxti.nf. Conci
C.iuilum
.■Efifnfit
”"■> xi. Feknariit iit veriit : Qpique pleni Deo ,
J. lekratma ejt anne 304. ex nexltir
fjxj anvixeix , prvriheerir , ac Diaconij ; J*i ntr devifto atque proftrato Diabolo , viftorin palnqnifqxantcaiittitxnimam in paffione geftantes, fêntentiam tn TraTrmfaMrriar facnrxxt codioan
qitifqx,

.* Si quis
caret, tali fxk connxinatiene fanxerant
x
traditoribus communicaverit , nobifeum partem
in regnis oœleftibus non habebit. £jwr utentia

ditores, & eoram confortes ferentes, qua illos
ab ccdefie communione rejecerant, eundi Mar­
tyres proprio fanguinc confignabant.

in a&u SS. Martyntm Saturnini frethteri, Felicit ,

ΤΟΊΓ ΜΑΈΑΡΙΌΤ Α’ΡΧΙΕΠΙΣ-D
χ·« ΛΆίξοίρ^βί rirpa , μαρτυρώ, x«yww iμφ.pariat rir nj rei μίπσοιαί «ώηυ Archîcpîfcopi
.
Alexandrini , & marty­
ris canones qui feruntur in Termone
ejufdem de poenitentia t

Ksftb’ 4·’
C A Μ Ο Μ

I.

* I

n/rtw τάβρη»
ταχχ ίτηαττΗληφι
JCj tw àtttypàv, «lÎTupwj
wîζ fjty» w~

φΐ/λαχχβ&ΗΛ ββτβηα π «vwrw'reç
βίφορήτχί μβίτφβε* χ, «ολλβί ιήftK ίγάγκας Swài, ictper δί ΛΡοΧιάομβροις ύοη
τϋς «lOcariac της ewpxèî, U iÇ μη όζ «ρχίΐ τ«(Οίΐίχθνβν Si» ihù xcy«xoXaSj<ra<rcty
Cancri. General. Tona. I.

Uoniam autem ♦ quartum pafcha pertecudonem jam apprehendit, fatis eft iis
**
qui delati quidem funt, in cuftodiamque conjedi, tormentaque non fufterenda, & intole­
rabilia flagella, & multas alias graves neceffitates fuÆinuerunt, poftea autem funt a car­
nis imbecillitate proditi, etiamfi non initio
LUI a
fufcc-

Q

s Non lunt in Faftb hi Confute*.
» Synopfir Alexii Arlfterl hunc locum fic exhibet* w«v«>
minue rufie. Hard.
] Ex Belfemouc & Zonara, qui ho« Canone* cum fcholiii exhibuerunt. Citantur etiam a Pbotio in Nomocanone» aliMeuc Gmcl» Canonum Coilefioribu*. Verito Latina eft Gentiani Her rati, recognita , qualia rcprnfiuatatur ab JEarduitto, 8r emendata. Ceterum cam Patrua, quarto perfecutionia ( Diocletiane* 5 anno* indant· F·fchate, Canone· fuo· ediderit, ut la i i idem tegitur, opus illud anno Chrifti 306., oui perfecutloni» quanuaeft ,
in lutem emiflum oportet.
.tHirtUt <ptat*e<- jam aàitt putter/rriat ;

< Initium perfecutioaU ponitur Ipfo die Pafeba tp. 30j. HerX

e

«71

Mink 4.

CANONES

ξ

Κ«η» 0'. .

C A N O N IL

:/*c it.

Iis autem qui poftquam in cuftodiam tra­
Το7ί Si μ£ ri φυλαχ<«$ΙΐΜμ ύα»μίμ5}υηχθ>«/
diti , & in carecre , tanquam in obfidione , tbç cr τύ ϊίτμνττύρ ύς & & xaXtepx/ft, Ολίafiliâioucs gravefque fictores paifi funt, po­
SvcrteSles' vrtpw Si ^«ek τβλι/jü» βασά­
lita autem line bello tormentorum f captivi
νων ^M/4**wr Wçpatântf xerrà «ο>λΙώ viwyçitn
fiteii funt nimia virium inopia , ÔC euadam
caxitate confiai i, placet annum 1 ad aliud SuiMÉpucK iÇ wnnwc τυφλότητα nSptutejjfy&ç, ctempus adjungi: nam ipfi quoque fe omnino 7rapxter« cotnt/ns «pàç 1$ ϊηρρ χρ«« * fai ολως
nùnï faStSoÎMaio «αητός ν*ίρ τβ Μμαης tS
pro lege Chrifti affligendos dedere , ficque
etiam a fratribus in carcefe multam confola- C
S
ri £ βτόλοωβ*»' dv n) Suptenttionem iflecuti lua:: ^us quMem multipli*
ri, t.pi
immuu· «’«X ^^.’t.
C±f' «f "Mutini··. tfnWntn
Xu?-S5tima captivitate diaboli.* ejus maxime reoor· , . „
,
,
dantes, qui dicit : Spirit*; Domini /aper met »" «»· *«
αιχμαλ^ΐας'η

propter/quod tenuit me : evangelizare pauperibut mifit me: /anare contrite/ eordet pradkare capttvii remiffionem , tf cadt vi/um, dimittere con/mDoc in remi/fiontm , pradicare

tr t."* rtmlu».
nit.

lucutitut.

μίμη^δμοι μΛλίΤηΐίΜ^^ * ^ΛμΛ ©tou tir
lui, Scaacac^eaTf μ»· fiiotyythîfad/aimir^ÎÇ
αχκαλχτμΐ, npt^oc
άφκην, xJ τνφλβ7;
dxwwXct» η^μνητ/^ C» αφί-

TO>

raxoJôo*fwc.
C A NON.

D» fpoiv»

117»

à ri «riAd «éric ι^λιρΚΜΜν x}
fafcepri funt propter gravem lapfum coofe- À rata? » ·μ*κ
eutum ; tamen quia multum decertarunt, &
y^u/ tbrtuff,.ÿtàtu. i^êpmtvi mf*oupeaw&
diu teftitentnt: non enim fponte ad ea de­ riry ftaX&am, «Md ww»J»Ocwî tiam tw
venerunt, fed a carnis imbecillitate proditi:
nam deftigmata Jefu in fiiis corporibus often- «tdoMMK tw r«/*Wj MrwW 1$ rtyum 1* Iwï
tant, & anno jam tertio deflent: eis ex quo ct&ixHUrtUt & fwÿ mifutm» «όφ, >$ ÙJx Ttric
die de fuo adventu commonuerint alii qua- rt/n» fixe qwt MtivvciOmms * «ρβαητ/τιμη^ηdraginta dies injungantur: quos cum jejunaf- w aùnit «·· tw ^pewXdtww χ«θ* ύχόμιηκητ,
fit Dominus nofter Jefus Chriftus , poft- it^eK n«tupta.wu ήνίμκ,ης xv/wp nrXrw««ü*
qnam baptizatus fuerat , tentatus eft a dia­ t<«$ i *ur*p ημύΐ turis Xtffès , μ£ ri β*τηbolo : in quibus & ipfi cum valde exercitati oMumt, faepàûn ο»· τϊ ϊ^βάλχ* fîs «c ^«tfai
fuerint, & conftantne jfcjimaverint, vigila­
bunt in orationjbus deinceps , méditantes xari ri vrextriv i)5)t>vp»Bw5c*nç, crrweinpe» w ni·
quod dicitur a Domino ad eum qui illum ψβνης» Jf^epWWf se «pw-X^ic τϊλβητϊ, xrtentât, ut ipfum adoret : AH rotro Satmui :
,
, . ,
.
fcriptmtt efi e«w: Damiavw i)eum tuum ado-^pe^orm aairiv, twt «parxUMtrii «tmS , thrnpe iut·
raiv, & dii /oli feroitt.
βνμκ mwi
MTwi·’ yeymarui
γίγμανκ yùp,
pep, twtjat
nkjat ris
"du 0wew
cttpwauiiweç 9 £ *ύτύ μόν? λα££σ¥β.

Kcm* y.

ML

Iis autem qui nihilMuijulmodi pafli fimt,D Το~ς
ΤοΓς 5^
Si wtf Stac μώ&π nnw χητβνθόσιμχτ
nec fidei fruftumoftenderunt, fed ad vitium it ù/Sn^etffilfÎMÇ xapuôr YtffMK »
ούημο>^Λτι
transfugerunt, a metu & timiditate proditi.*
Opw
di»
tutiÙKV
,
«poitiv/4ùo<ç
ni
StetJai i£ φ·nunc autem veniunt ad pernitentiam : necefiueytuttitiri
fe eft dt conveniens infrugiferae ficus para­ βν* nui Si «ς μπύκια»
χ; άρμοζοτ τΐω rifc atxdpxw rwtis χβρα^ολίιχ »etbolam proponere : Arborem fici baMat qui­
dam piantatam tn vtnoa fua , Ô" venit qua­ pa&i&at, ύς i wfjui λι^κ * συχίω R^r' nç Tttre »t frufium in illa , tf non invenit . Dixit
φυτ£μ8/ίυι ώ» ni κμτίλννι «ντν, χ^ ηλθι
autem ad cultorem vinea: Ecce attni tres funt χ«ρτό» CM «ντχ ,
νχιυρο^* ht? Sî appec rir αμex quo verno, quarenr fruflum in ficulnea bete, HfXnpyivi iSirejx cm «φ*Η ΐρχ^μαιι
χ«ρ~
tf non tnvtni· ·' /accide ergo illam , nt qutd
etiam terram occupat ' At^iUe refpondent ,* di««? "»*J $ “X <0™· ««·ψ<* <0-

cit iUr. Domine, dimitte illam boc anno, uf- tIw’ rw t/
TÜvyUvxtmtf^· ·
que dum fodiam circa illam, tf mittam flerro- λιyt4«trrçi,xvtft»φκ audui rÇ-maricTW, tuç ο·
ra, tf fi quidem fecerit /rufium: fin autem in τν «χβψα» Tt» mg) etiirliv,
ββλ* XMSpNt. χς9
futurum /accidet eam . Qua ante oculos ac-E pfy
' «Mtk* <**?*”* *** ü P^(>» RÇ
f X*
cepta , ά oftcnfo digno fruftu pceuitentix,
xoiLhç eurlw * Iw «jri όφ9αλμύο ληβόνης, ce~
in tanto temporis intervallo magis juvajuva­
Mfrifjfy* n *xp*m ifyot rw μτηοηίοκ Ce rùStet·
buntur.

ripuat τί ηα-άτκ χρ·η pataep «ψίληθ^οπα/.

Canon

κ»ώ r.

IV.

lis enim qui funt omnino defperati » fit
pcenitentiam non agunt , & peUem Æthio-

T«c yàp vovrérarw eèirrymMrfjcàoer , «MPwi■nn, Ι/ρμα n Ai’<37oiroç άμττύβΗΐΐ* xarxjfcawç,
UK-

1 Ad triennium iupii incinuiaiuin, induit Xonaria . Η«τΛ/··Χ .

t

n74

PETRI ALEXANDRINI

l»pj

t^wam/^gKTOVayidZNK, XQ-Awnrrwric ffipocApis immutabilem poffident,
pardi varieta«VMC* /SwTt ά eû aapaa'c O$mvw s*C w ou&et* *«*» dicetur quod alii ficui dittum eft: Jam Mm.
tod £ mtpsQfMM fadw ήηλχρϋη/ γίνίτ ···
*· <**«“«· ** ** A-^·· »*»/-

fUOm manducet I & tdeoftotim tfUO^m exaIn hij eaim im 1<tur
Ecde,
fiafte diaum eft .
p^erfum eft non ^uf.
potent exornari , tr defeHus numerari non
poterit. Nifi enim quod perverfum eft prius

turmiu,
? Ιικροψτ

yvrmu
ei
γοφ ^ponpw n daτρομμαία» irapOav^jT , àt^mcfkirtr adn innoir-

“* ** *' Ùjtè μαί mponpm‘ w Criρήμα άνάτλχροο- “reâum
r fuerit
, fieri
nonnon
poteft
ut ut
id id
exorftt&fâttt
, fieri
poteft
exorAi. tfdttdetmfat αάά
’* nifi’orior defeftua expletus fiiAit,
«un Ja^unAlsüeu
itàytàfâw .■ aAea ν'*
«Çf-

fieri non poteft ut id numeretur: unde de in

9) τίλικ αυμβΑημα «tnwt,· η λίγόφΐΜ ûeè τ»υ
fine eis eveniet, quod a propheta Ifaia dici­
«p^dvaH’cefe* ^·ψ·ΤΓ«^αρφ»βν, TttxJAa^ tur: Et videbunt , inquit, cadavera virorum V·1· *♦·
«vdptiwv φ rco^faxaw c· tput · όγάρ/rw- fui ?
-----------------------—............
_
pravaricati
fient
in---me-: vermi/
eorum non
Χ»ίξ «UT)Ü à Tt^EiTÎmot, t$li τυρ Otùr^i ofted&A· morietur, & ignis tom»· non eutinguetur , 6*
emu * 1$ seamu «ά dpwtr »ami r«pxi‘ twi qp}B*rw*S ufyue ad fatittatem vifioni omni carni .
·■’αυτϊ·
·“ at it aJtxor «Stu xWv·
- οίς mptbibtinn ώτ
vrôàremu, £«wurai>a»&au a μη duuirentu· ac
tft jftuptti «if ir$t«w9'thrc* · ©tec.

Quandoquidem, ut & ab ipfo pnediâum eft:

Jmpii ^uafi mare fervent, ywad ytiefeere non
pottft· ffoa eft pax impiis, dicit ^Dominus.

C a μ ο

Kow /.

μ

ff

V.

lisantem qui fimularunt, ficut & David,
’
qui fe epilepticum fingebat, ne moreretur , c*et«’<;
revera epilepticus non effet ; & non ■““·
Ttv* xj /jul^tipwfc ά*ογρα\1αμοόοις to <e*or<xpr>>· quamvis
nude negationem infcripferunt, fed in mul­
rrr, aXh» i^gtwatTart χαπΙ τβλλίώ rc»o^«eixy ,
tis anguftiis, tanquam pueri confilio & pru­
οίς i» w«tl/a βχΜϋτιχχ sp$Mwt dv ταιίΐο/ς άφρο- dentia prxditi , inter pueros infipientes ini­
re 9 vk
fy&p& htft^t, int tiç StttâdviK micorum
.....
...
infidiasludificati funt; velut
qui ad
{«N ίκ γριρογρβφήηνης, tint ώς dv^’C altaria accefferint, vel tanquam qui libellum
qui* Z
pro
hxo/tkhv «ΐφ <τα«- dederint, “vel
u“ “
------fe:r‘ethnicos fummife.* etiamfi nonnulli eorum qui confcffi
^pweôrrwç iÇJ ημολογητάνηβν, «Je àxwa, f’rU rint
funt, ut audivi, aliquibus eorum condonave­
' μαλ/τα xanl
dCXaqSear όζΖφυ^ν αύτΐγρrunt : quoniam maxima cautione vitarunt ,
ρκ ’fylobeu η τυροί,
της ανα^υμιχο-ίνς
α- ne ipfi fuis manibus ignem ferrent, & deααθαρτυν Ααιμίνν - tww niwui ιλαθον αυτά d- mones impuras fu Λ rent : cum. latuerit eis
va/f, n mpt^cctnÇf ίμνς ίξάμάυος αυ’ηΐς trm- ftultitia illius qui fecit: eis femeftre impone­
&ίατηι· τΐδ cfe μτπτνο/α ί’τπροφης ' Îru γάρ μαλ- tur in poenitentia converfionis. Sic enim ipfi
quoque magis juvabuntur, prophet* diftum
Zav ιζ οώηΐ ùJçiMSikavTtu , καηιμίλ(^ ης η mpoméditantes , & dicentes *, PartWia natus eft
t
φχταον pn-niv , >Ç λΐγονπί . ταιΜον fjfytàn*[fiv t

xaAwrMtiva/JCécrç xaro

to (*ιληττ4->

volptym Δββίξ, cwt μη α’χνθανη, ax ôvru tutXqr-

nobii·, & filius datur eft nobis, fy fafiur eft
t ίβθη ημ ν, « »ί άργη itri τβ φμ* αυηΰ, principatus ejus fuper humerum ejus, & voca­
jÇ χαλΗΤη/ τ» Ινομα αυτί, μεγάλης βηλΐς αγγι- bitur nomen ejus matni conflit angelus : qui, Ut
λος · tmrmfp, νς irt, C* Λ$ ?χτ» μΐυυϊ τη« <τυλfcitis, in fex to menfe conceptionis, cum alius
Ζχψ£<*>5 τβ ι’τνρΒ Touitn η αορνιηρυζρηης mpàmoo- D infans praedicaffet ante faciem adpentus ejus îm. ,
emm ris «aéîaoùtb (ocnivorav«ςαφίτη» αμαρτιών, pegnitentiam inremiflionempeccatorum, con­
vik

ceptus eft dc ipfe ad pnedicandatn perniten­
dam. Etenim utrofque audivimus in primis On»<
prcdicantes non folum dc poenitentia, fed dc Μ4·*ι'“
de regno coelorum: quod quidem, ut didici­
mus , intra nos eft, quod prope nos fit ver­
bum quod credimus in ore noftro, dc cordo
noftro: quod Dominus eft Jefus; credentes
in corde fuo, quod Deus ipfum fitfeitavitex
mortuis, utque audiant, quod corde creditur<♦·. «

βΜυιλιίφθι· >C αυτά κηρύζ*ι ματώοκα · χ, γάρ χ, fid
Λμφοήρνν άηΰομ3μ cj» mpvnti κηρυτηντνν, μ μόW rte) μχηινοίβς,. α»α $ ντό /3αβ·»λΜας ipotvSv ,
« ης χα^ύς μιμο&ηηοα , οντά ημϋν ίίΐ, τύ ιγγύς ημών kwu τ» ρημχ â τζτΧβμξυ ον. τύ Γομ<χτι
oeuiifi >Ç ον τη xotpSlx
‘ οτι χυμός l’>xrSç.
ntfiamç ον τη χα^ί/’α eaffîli, οτι iQtdç sthtivn-

γοιρθα> ίχ ηχρύν, απ Jn «îxbovtk , Srt χαρ&ρμΟΛ
mr/kmt «ά Snypeww, Ημαη di ομολφ&πκ

êk

ad juftitiam , are autem confejfio fit ad falu­
tem .

ηηχίαν.

K«wSr r’.
Taîc U ίόλοί Xe/rtevàç ανθ’«α>?$ ύαοβίβληSNMTV, oi /xcv SSXat ù'c αν ώπ·χί<ίβί όντκ
‘Ç’é·
wav τ»ά xi outai φυλαχ«3θ»νκ ύη»'
dtrroi^S,

Μτκχκληθοέπς <J»
, $ tfst w φββη «ΰήί
ait τϊη sxXtiAoAchf ιζ ολιδάοο&ης, &ιηυτ$ vd
«φ μτηνοίας ϊργα Stifycri, μανθάννντκ τι Xaaa,
ComtL General. Tom. I.
S Hmo qua wsift waat , fupylvXn» »x MS. Rag. »·><

E
Iis autem qui fervos Chriftiaxjos pro fe
fubmiferunt ; fervi quidem c ut qui ipfi fubQ«ÎM
manu effent, de qqpdammodo ipfi qpoque in “‘ic‘ '
dominorum effent euftodia, minifque abipfis
terriri,. de propter eorum metum, co compulfi de tapfi: anno opera pcenitenti» oftendent, deinceps dftcentes, ut fervi Chrifti ,
LI 11 j
faceBcvcregius «didit,

tu

Emduimu.

CANONES

i>7$
*r*»/ «.

Orkla.

C A N O M VII.

«Mm,
K

De rcpartati.
i>uiceii*œei.

f

r,v '4

'

Kmb ζ.

Liberi autem tribu» annis in pernitentia
examinabuntur, tum quod diflimulaverint ,
O< lr Ιλέθφοι, ceTtyrrv trwrv c^rntv&feevtum quod effecerint , ut fervi facrificarent :
tk< CÂ'jurratyMfc, x} νςύκηχζβίοι^Μ ,
χνταΜφut qui Apoftolo non obedierint, qui vult xdcerw της ομ^άλας ^ôaeu9 en Si mpenaiaeodomos eadrav faere ?»< favi·, remittentesmi­
nae: Seientee, inquit, ?«m & iliorum & vtfler ης τϊ a’xwaÀM ni «ikd &λονης trwnv tiJs ferwdDominas eft in cahs, Ô1 perfenaram acceptio tck twj JâÀozç ahcirots rw «xwAlui, βΰόταί, φηoutfjS oxsit/itira ce ίρανο7ς ,
ne» eft apud Deum. Si.nnum autem omnes ha­ <rzr, t xj »μ£ν
bemus Dominum, ap«d jaem no» eft perfa BxJ «f<w«roAj,\p'a wapàuTfi S* tttv * ei fe cSa xônarum acceptio, quoniam & omnia & in omni­ t» qÂ>/Z}uw rame ««poawxaAwrrw , f’xHxJxeb-

S/

bus eft Cbriftas, in Berkeris & Scytbts, fervit
& liberis; debent confiderare quod fecerunt,

*

α’χοο*
o , τβAdC-

« <3 *

Α“ω"·

V

i>7tf

facere Chrifti voluntatem , & eum timere , AXeÆ* **&» ” θΛημχ xj voftu&ai avn»
audientes matrime, j«td «mt/far/fw, fi quid en( μαλκα οτι txateac fab τι mi tient q
few foi*, See feret a Dvmmo. five fervt/^

volentes fuam ipforum animam falvare; qui
confervos .noftros traxerunt ad idololatriam,
qui poterant & ipfi effugere, fi jus & aequa­
litatem ipfis prxbuiffcnt, utrurfum dicit Apo­
ftolus .

τα >Ç ce nàsrb fcn ô Κζ^ός, CÔ π ΒαρβαροΚ xJ Σχό■&OIJ, feAwc hsm' fAdLOtporc, <rx»r«v ο'φΗλβση* S
.naretp^âcravn Sttfaotyriç τίιύ \fa%bjj iautffS οίμ*
rat, οΐ τώ auui&MS τιμών ίλχώταντκ hrt diwXoλα^παν, ίαυαμοΛς v&i oûrec ίχφυγύν, w η Si·
rjqov xJ tÙju tfvnrra i<ran αοηις «βφαχονπ;, ak
TotAry ό «χοΓολ©- λι^Η,

Canon .VIII.

KawJv i-

Iis autem qui proditi funt, & 'exciderunt,
·
certamen acceflerunt, fe eiïec
Chriftianos confitenres, & in cuftodiamcum
tormentis conjeâi funt, squum eft in exuîtatione cordis vires fimul addere, & eis in
omnibus communicare, & in orationibus, &
in participatione corporis ficfanguinis, & fermonis exhortatione : ιμ qui conftantius de­
certaverunt, ipfi quoque fupernar vocationis
bravio dignentur. Etenim, ftpties, inquit,
cadet juftus, & refurget. Quod quidem fi om­
nes quoque lapfi leciftent, perfifttiflimam ,
& toto corde fufceptam poenitentiam oilendiffent.

Canon

IX.

To7c fe Tapafefe/acoorc vyf tfatvmxéer ηΐςη
αι/ηΐς ανροαιλνίλυ^όαιν (ίς τ» «ytita ιζ όμ eXvÿwtr »
that
ΐμ&βλημαίηιςη ά> τη φνλαχί»
βατά/αν, rùAej'W’ ·Γί*
α>«>λι«<ΓΗ xtpitas
aujufirt^ÛMt
xwxvvâv dr irâûrtv 9 d η ταις^ασμ>~
α^χαϊς ιζ τ» μτταλήφΗ τϊ αύματης ι£ τβ αιματ»ί, xj τη χαρχχλήσ^τΒ λό^β, ίνα dLmJrrpwa>)Λ/νισάμ8μΜ MTt^ità^w9t x; aunt τϊ βραβΰη τϋς
âw κλημίτως. χ| γάρ frrwrç, çw, TtrtÏTato
àt'wx iÇ K’/arixrtTaz · otttp 4 iraévni et î’xxîttuχόπί mroMttirav, ηλ^/οτΰτην xJ ·λοχ«ρίιβν μχτάγ$Μ dtSiify/yn,
Kcttta» θ'.

1* ffuo<luC ffu* tanquam ex fomno ad cer-^

Kai ηΐς Si wç αν όξ una ituimf ττχραΊπβναιν

■urinam, tamen, quod adhuc parturit, necdum erupit
RC w àyüva, sèibwTa μέλλοντα ίλχΰσαζ, ttwaperte, profiliunt; qui fibi ipfis tentationem
τ»Γς Jt T«pa<r/*àv ΐ,ηηταααμοάηκ θαλαπνμα^ιαί
accerfunt , tempeftatemque & fluftus , vel
xj roMfc χυματύαί<ας, μάλλον St
το7ί άοίλφοΓς
potius fratribus carbones peccantium accent
dunt: ipfis quoque communicandum eft , ut ayposrtnxounatv ά»θρaxa αμαρτυλίν,
αυτής xot~
qui in nomine Chrifti ad id veniant : etfi
vwntriov, art Sn èa όνομαη Xeira. »αρφ^ομο*ο/ς
verba ejus non animadvertunt, qui docet ora­ r’î ran 9 fi it) μ» ntfoert^uTtv aCrS τ»Ίς Ac^s/c Stre, ut non intremus in tentationem; & Pa­
JdflTxovTvç aBpwAfw&at μη tîfftAdfïv cîc atipaayfa,
tri rurfus in oratione dicere : Er ne nos indut<*5 πα^ι,
μη MffCef>Meitb. 4,
ce/ tn tentationem, fed libera nos a malo . For- xJ Ttot^tv àt
tafle autem etiam ignorant noftrum pXtrem- xijS κμας Hi Ίΐ(4ρασμί>ι, α*>λα porgi νμας àirô fai
farqilias ÔC Dominum noftrum fac pe ab iis , TrwnpS' ϊδ-ως
ntç roAAaxrc γαημοάας
qui illi infidiari volebant, fecetfifle ; *k quanάναγμρ^σ&ις τϊ ρι’χβίκτχβτΒ >Ç ίιίααχάλ# ήμνν a-wâ
. doque etiam libere apud eos non ambula­ Ε
^ίλοντυν Zx//1»AÆh> ,
οτι isd’ Sn en wpbat: & quod etiam, quando partionis tempus
piwr’a TitltxxTH Si aùrii, )Ç orr id on ô qsqpôc τβ
appropinmuvit , non feipfum tradidit , fed
exfpeaavk donec ad eum venirent cum gla- τά9νί ao’rï ατροστγγιη^ 9 d^iaorw irapiSwtca9
s
diis & fuftibus. Dicit ergo eis: Temonem ad αλλ’ί’5ίξατ» ιας χλθον ta aone χατά μχχαιρόά
mt»! · νς ini λατίώ tg*"*· »<. latronem eodftie ctm gladiis tf fuftibus compre- ftiAwK. Atyw
'♦· hendere nee: qui etiam tradiderunt ipfam, in­ ξηλ^πν μ^μαγοαρων χ} ξαλβν <π/ίλα/3πν μί. οφ
quit, fidat». Ad ejus quoque finulitudinem trafaStaxav αιΐην , <pn<rr, ΙΙιΛατω’ χα^ ομο/ότιιτα
iis accidit, qui ejus fcopum fibi proponentes
'γην αυτί χ^ or xara ιτχοχον αι>’τ« βαίνονπς, τηαόνincedunt, ne divinorum ejus verborum re­
$ασι μίμημ&οι tyü Sfiut» aùri ’λόγον 9 Siovtirtcordati , per qux nos confirmans, de perfe-

end·

ι»77

P Ε Τ R I Λ L Ε X A N D R. I N I.

ημάς «e? Φ ί/αχμΛ λ/χ«. vpaadym
««uriîs* Tapahxnuriya'p

rnt£w

A tutoribus

iI ayt
««mm

vefmetipfa.·? Me>* it
trudent
—J““ enim
-----<obs
l· tn
--emteibif·,
—*&z[yna^ogts
--------- vxpalubitit. Tradent enrmy dixit, non vos ipfos
tradetis, Ô" ad principes dg reges ducemini prepter numen meum : non vos ipfos ducetis. Nam
dicit : r;d»/<

wc a<wtt>«A^ç«^|uwQ4mMy
uapa3vnm I», Abc»,
taunt wepotiprm ,
àrZ
ày&netdbt
J£'
”7 «wriwg
’ L·.» »3i ÿ fiatritàk
»'
**> ·
” ri»~*w
·
nw quoque vult * loco in locum tranfire ,
μβμ*, 0λ «Çfc tcunuç «ri·* tMe μανχΜρχ»* dum funt qui nos perfequuntur propter no­
u£f
rirw j/axop^ùw tyg?
tygf ri
ri me?»
men ejus
ejus ,> Iku
uai β&αηι
fid^ttw àoà
are viwu
tvt» ck
ek rmtw
ficut eum mdum dicentem audiM9fHt
(Jf xdX<y
>dx<y dbuMlfy
αύη h»ywm
Mytvnt9, xj vrawrit
rima*: Ç
Cum vet perfieeuti [turret in una cit>i„
ονομ« aûn
«vrî*· uîç
αχιομ^υ αύτϊ
3θθ»
ήμαί
ύςτης
to
Xmk ηύηκ^
‘
ίθΟ»- ?*wxwaw
lnfinMW
ήμίς
ίχ
της
TaXwK
«Jtm, tpdûyt.
N
<,n
cn,
’
m
Vuh
ad
d
T
· · tilpat
· · θ/λ«
- *Tt riç rllù
’ d· yàp
αώνμ*λ& ημάς . boh
^Ol ftipatores
^'Htores fatellitefque confugere, ne ipfis
quoque multifaria»mortis caufe fimus, utqui
—
».
rà
rS
Metàn
Îmmrotràc
x'
'
imut
moIUI ««» UTOU’ > ut qui
i^pri TW tn ejgpwt montrai KftopuçapK,. ο»β#ί gpfOJ £ "™·
afpènores effe cogimus , fit open
μί $ vXmor» θαναη»anne aunts γιηιμ^α, νς mortifer* peragere ': ied expeeUm^Ôc nobis
Jf χααηαγοάζαηκ aùns fufà* win^a)Muttdat cavere, ac vtgiUrt tT tr/irt, tu inirinuts in μ^λ. ti
£ TtAimfT**» ni θανατηφόρα tp^at.
1« Stephanus cjujveftigiis infjΛ« < «Ρββ-ά^ν r’ewtwc, 7Ww»nx;ep»eÎνι^Λα μ^λθω/φ cfc τ^μοϊ.Χ>Ση-

ftens? martyrium dbiens, Hjcroiolymis ab
«*"*£“’>
ad ancilium duôus ,

e
>·
~
r .
> tr.
tpow
MOT ίχνος ®>m μαρηρη αναδιξαμίw ce Iffwn^vpNi ιπωαρταοθΗς tz»o
irapave-

ri^atU5 eft rogaw Λ dicens ;
6w
r
iiiif fa ρ^ΐΛ{χτη. It* Jacobus fecuu-'p/i^ m

Λ

laptdibus obrutus, in nomme Cnnfti glo-

dus ab Herode comprehenfus, gladio capite ρ?γΓ«·*'*’»"*
truncatus eft . Ita Petrus Apoftoiorum primus f®pe comprehenfus, &cuftodiat traditus,
ignominiaque affeftus, poftremo Romag cru­
χωββς îdtrrpeï <πΛΧηφθ£& ùiti Η'ρώδ», μαχαΐρα cifixus
eft . Similiter « inclytus Paulus iieτ(ώ Χίφαλίώ υότετμηθηSwi ù αορόχ^ης ?{5 ajro- pe traditus, & «d mortem ufque in peri*
réAw» Πί^ς roMaw βτΜηφθΛ $ φυλαχ/αΜς culum adduâus, fit in mu|tis penecutionibus
JÇ «πμα«θ»ς, urepw Ο* Ρ·»μη εΓαομύθη’ χ34 · fit affli&ionibus gloriatus,. in eadem urbe ipfe
»*€‘3®’!’·« Παύλβς xXteraW rapatrie xjiwçθα- _quoque
.
„gladio capite mulftatus eft t qui, in
:v._- gloriatus eft,
_n ipfe in
jn jjs>i|41n ûhiit .
ram xrvlwdCe-ας, τηΜάπ α’θλη«ταςχβωχηταμ»-Cquibus

/jwv, xJ άχθ«ς ce nXinwfJe*»» λίθο/^λΒρφΧ®*
C* «νόματι XtyrS Ζίοξαοθη ταραχαλώ» >C Xf^wv,
....................................
xi<tfμ»ίΓ.«τηςot’riîçrwrlus
τηνα’μαρτ/αν· 5nnΙα-

ν·ς C* riNwc ίηιγμηΤς «Ç θλ/ψεσιν, or τί aùrp

,

uod P
Damafci
feort* noôu per mu­
q»^>d
“nafci in Jÿorta
rum dimiffus eft, fit eftugit manus eius quf
eum conabatur opprimere. Erat enim cis in
primis propofitum evangelizare , fit verbum
Dei docere: in'quibus fratre? confirmantes ,
ut'manerent in fide, hoc quoque dicebant ,
quod per multas tribulationes oportet intra­
re in regnum eidorum. Quaerebant ehim ,
n<jn f«ed fibi frat MtiU, fed quod multu, ut
[alvi fierent : fic multa ipfis liceret ad hec fa­
cientia dicere , ut verbo Dei convenienter
facerent, nifi, ut dicit Apoftolus , not tern- Ktir
par narrnntet deficeret.

xe'Xw Ιψ aônç μμγαΐρα ,rUù ΧίφαΧίω α’Χίτμηθη ,
• ς Or <χς txau^nqraiv, χαπλχξε ’
««ονΔαμαβ·^
χρ5 findit ΖχαΧαοθη tfst .τχ th^bç vwxriç, £ t ξί'φνχί ras χ«ρας τί ζητίντ»? aûriv mtcarat* riί
yàp «ρβχ^μ^υον hZ αόηΐς do aominti ϋα^γίΆιζοe&at χ, StSacrxHv riv λβχον tb ©te , $ c/ς (xtrnί^ζςνπς tbc αδ«λφ«ς· tuu&i&tv dr rp ittree' iÇrin
f Xtyt"·, on
ireTXJv θΧ/ψεων in ΗσιΧθπν ds
liu) βασιλέαν tb Θ<β · εζητχν yip b ri ίοω^ί <τυμ-;
φ*pen , α>Χα ri τύν χο>λι5ν , «να <Γ«θ<«5σι. xy|' lu.
ττνλλα Xî't-hv aCn7i ris ntîra ®ρ©ς ri xarù λοχβν.
Sed but de iis penlocnttes, fnbdit mtx de cle­
χβραατκν, h μή, «ς Xtyw · a’lcroXes, frtXixor
ricis , qni in certamen [pente ruentes , peftea
J* ίν’ημας ItrtynfiSfitsi é
«
tormentis Vidi & Upfi [rent.

. Katav I,

C A* N O N

X

’ Unde non eft seqnum, yt vel derici > Dr cltricl»
€ΓθθΛ» ax tin κ’λσχον b’Ji tbc aro xXx'ps aù®μβλνσαπης εχ«ί»τμχότ«ς h jÇ avaraXa/rayrac , qui fua fponte certamini fe obtulerunt , fit ΐ’Ρ^’·
*rr C*· τη λετπφχ/α tïva/, arr 5n xartrX^n|>a*raç lapfi iterum certamen redintegrarunt , am­
ri net μι/ιον κι^ μ»(Μτχμ$*ς taurin' StnptsStk plius in facro minifterio mineant : ut qui
Domini gregem reliquerint, fir feipfos dedeτύν άϊοτόλων Tfwotnxf.
χαρ ό ·βολλ»ς διωγμέ corarint : quod nullus fecit ex Apoftolis. Ete­
ÿÇaMrat y τολλά π αθλ< ayutvta/MTW (>ϊί<ξά- nim cum multas perfecutiones obiiffet , &
ο μαχα^ι©* ατοτβΧ.^* Παίλ®^, εχναχώς multa certaminum premia oftendiffet beatus
rt Sri tutiktw /r» α’ναΧυσ·*/ xjq' enù Xeiciîi «ναι,. Apoftolus Pauldb, fciens effe melius diffofoi·■
effe tum Cbrtfio·, infert, fic dteit: In car­
iniq>ipn iÇ λ*χ«· ri it txipdivat τη σαρχϊ , α’ναχ- EfiT
'
xarinpcv Ji ημάς· <txotJv yàp b τη tauri ανμφί- ne uutem permanere mugit neceffurium oropter.
w. Conuderans enim non fuam', fed mul­
pcv, a*>Xd ri ni» xoZXJv Fya (ΓωθιΛην, àrayxatntorum utilitatem magis, ut falvi fierent ,
wpoy της tauri αναιταύπνς tyntram ii , rrapapcmcv neccffarium exiftimavit, apud fratres mane- *
η7ς α'&λφως xj ήπμ£λί««θαί ανπίν · oç χ} riv 3h re, fit eorum curam gerere: qui etiam vult
iàexonu θτ Xm «va» co τη ϊι^αα-χαλΐα ww ye- eum, qui docet,. efle in doftrina exemplo fi­
νβμΧυον rds mirth · ίθο» μ co τη fcporn ιττώιχα- delibus. Unde qui incarcéré decertantes, mi­
nifterio excTderunt, quamvis pugnam redinζήμ^αη της Àempyias ίχτιττοχόπΐ, xj αναταλα/.................................................. . .......... ....
Canlcr cum Ml narrationem Eptpbanii d< Meleiiaou harcf. 6t- n.

& j

Hjtrthti^ui .·

CANOTES

1X79

ia8o

tegrarint, ferrfus plane funt expertes. Quo- Λ aanti* τα» «Ve/ÆijrJei. xJi γάρ aùrünv e xat-f
modo enim id petunt quod fponte deferuo, ίυνάμ^Μ niti αδιλφοΓς ttypvtrot £vaf
runt, cum eo tempore effe portent fritnbus &
^τν{
φ
ixntrot
«>fuis utiles? Quamdiu itaque firmi ftabilefque
ίΓ’ζ.’
tnanferynt, temerarii
«ντύν^«ξ«
. en
cemer.ru fui
m, aufus
.u.u. eis
... venia
,eu,. dat· ·«
b«tur. Quando autem Unfi funt, ut quiihtl- b,'"»»» « »
«·
te egerint , & feipfos dedecorarint, non pof- χαμ}Μ0/,_ *xm ίαυαντΜ λ&τ*ργ*ιν· in φροντιζόfunt amplius facra minifteria obire; & ideo ru<r«v μάλλον ce ταχοοοφρόσ-αώ» »«fc ίχηλίνουαι
magis curam gerant, quomodo in humilitate xaixràfjfyjot vi)f xc>oA£/«f · άρχ£ γάρ αυηΤς à xwdegant, a vana gloria certantes. Eis autem xw/a μη htretrtaK xü οίχ^β^α? χάρος άμφόπρον
fufficit communio : quam ita placuit ftatui
γηομΰβης*
«va μη 3όζωβ-< λντ«<θβ«
βίας
cum red©confiliodiligentique -cautione, dua­
wSpatcwftfyjoi m emù^C* αναλυτούς, xJ ΐνα μή
bus de caufis; tum ne videantur moleftia af­
fici, * qui forti animo aggreifi funt indere- Ttvfg ixxtaivnç, <οροφαα/ζβντ«/
.
, αίς îfà
f- tUi αφορr- ·,
χς .άπχλίλυμ^ώ
ύτίχλίλυμ^ΰ« *· e<
oit
/vîc Χλ/ον
χλ/or οί
at-verti: tum he aliqui e lapfis praetendant fe μΐώ tîc ΐτιτιμιας
T/vrf
ex occafione pcenas animos defpondifle: quiB χάντυν
ÔvhJ®- ιξ8βτ, tun txîivoy TO
quidem plus quam omnes probrum & igno- η^κ^Λ Αιμίλιον, £ μή ίγύααπα ίκηλίται’
mimam habebunt : ficut ille qui fundamenydp $W/ xatmi« ταφατορ&ομύμοι ΐμταΐtum pofmt, & non potuit perficere, Inceptent
,
-r
. , Σ;
emm , inquit, ornn'Fqu. p^tergredtentur, ii- &
X<^,f » “?J β

V

De bit

qui

w'eruàt^
tniitvno.

cere: Htc hama capit adijic.irct iT non potuit
** *7
*XTt^<<raw’
; ,
(onfummare.
. ; .,
.
K»«y td.
C a n o ft XI.
θ; yjp uffdnt τταρατη^ήο-χντκ çv nS βρήτμαι. „
.
r
· · r
ri tS διωγμέ, TfetfFtSns sis niixasiitny, ίόί»fervo·
* Primi enim , qui m perfccutionis fervo~
, *“ ;
,
/·*■
-»’
»
, judicum
tribunal
’circumftanPeyT^ TàÇ JO*#5
«TMWTa!» s» τ» βραire profilierunt
'·'■
■ ‘
.....
«
tes,
&
iânâos
martyres,
qui
ad
bravium
fu__ _
____ _
ι-i -- L.-.._—
βΜ®* τηί «w* xAwwf, e# χηλώ τώζηλ^
^Bpijuet iriîiJav iotunis &f τϊτ»τβ>λΐΐ τη Tt»ppiyria.
ipernx vocationis feftinabant, afficientes ; honetta æmulatione incitati, feipibs ad hoc tra- -χρύμΒραι·, βλίΐηντκ μάλίΓα rvi ύααβνρομοήκς
diderunt, magna ufi libertate; maxime cumC^/^j
« ώτ·θφμ«ΜίΑ&« t<n#C» w'
viderent cos qui deciperentur & caderent : ΟΜίχυμΟΪο/
.«
\ · ·
____ -________w
». ύηι
.·-------_<..o
χοτατολιμηο-α»
patρόμβον
xj α’νpropter quos ipfi ferventes intrinfecus, Ôc
TtxR/t^uov ίσ-χΛΑν sk τβη, ϊνχ μή χλϊ δοχη α«ρ
cuafi excitati claffico ad debellandum fuperίάωτώ φρόνιμος that ίφ’οις χάπι τ«νκρ>Άαν fioÇû*
bientem adyerfarium , ad id contendebant, ne
—-r- τγ’-γ*'------- -y ”ς—(--------- -rz —

fibi prudens effe videretur in his , in quibus àrràv, « xj ίλάν-^etÿcv fairrw vtKÛfJfyjw ùto ïUV.
calliditate inferior fuit: fiquidem ignorat vi- ' fi^nepTtpv/TUv
'
1 τύν
r^>
_βαταz»
>
τύς
fa προ» iÇ, ματίγαν
âum fe ab iis qui fortiter tulerunt fçutica- νχς. rliutt οξύτητα
μαχΛίροΐζ, χ, τιί» χαταφλόrnm flagellorumque tormenta , & gladii a- ξ?«ς τί τυροί, κ} της τύν υδοίτυν χατατοντύτΗί ' xj
ciem, & ignis uftulationem, & aquarum im- Toiç xxm xtrtv ÙTf^vatiatv £χάί
ititrtK yivemerfiones. Qui vero fideles fataqunt, preces
& oblecranones fieri,‘ five pro iis qui in cu- •3-jtt , ijnt ùrip τύν do ψυλαχρ χχτκτιμωρη^οάτων
llodia male habiti funt, & a famede fiti pro­ k; «ροίώομοΑιν ΰπ· λ/μ» jÇ ίιψης , ηη/ ύτιρ τύν
diti ; vsl pro iis qui extra cuftodiam fcuti- ίξ»θθ τής φυλαχχς txt' τβ ^txatsno/n χκτχβοισχνιcis & flagellis in judicio torti funt , poftea β^Ο#τω> St» ξυτήρο» χ; μαπ'^” , ertpoy Sc ηττχautem a carnis imbecillitate vidi fuere ; hisD^cfruv ùwè τής «αθοΛπα; τήί aapxoç, ifainit
aqtium eff annuere. Compati enim & condo­
lere lugentibus ac mœrentibus , pro his qui ■ίπινίυα·«ιf συμτάχ^ν ^ixp >$ awaXj-wv η7ς o’3uxi rtvotfatv ύτΐρ τύν CO ofaîivi ήττηθο'in certamine victi funt magnis maligni da> ρομ&ίοις
I
monis viribus: hoc eft, pro parentibus , vel των ΰτο τής ηοΧλής β/as τί χοιχομηχήνα ί^ιβολΒ ,
fratribus, liberifve, nemini quidquam nocet. r.-rot ΐπιρ γονιόν ή αδίλφάν ή τίχνων 8$cia eict! χαSimus enim etiam propter aliorum fidem quof­ ταβλατττΗ· Je-μ^υ ρ/οίρ x^iiinput Ttïtv α’χολαύdam effe Dei bonitatem affecutos, & in pec­ aavni; τιν«ς τής τβ Θλ άγα^ότηης, tnt η «φί·
catorum remiflione, & corports fanitate , &
αμαρτιών iC, fjfHa αώματοί, >Ç ayaraaw yaiptav.
mortuorum relurrcdione . Memores itaque

multorum laborum, & inifenarum quas pro μιμνημζήοι nivvv τύν τηΤ^υν αύτύν χαμάτυν ùv
Chrifti nomine fuftinuerunt; cum ipfi etiam χτροϋχίιΰί^χαν & ονόματι τβ Xtirï χΐ π5ν ταλαμηα^νόντμν βύτΐίν >Ç ήτοrefiviierrnt , defleantqqe quod a f? fadum eft vtfl-μω», 8 μΐώαλλα
per deceptionem , in corpons afflidione & ^ι ρομοήων ii τίταραγμΟΛον αΰηΤρ χατυ ατρο^οαίαν ,.
mortificatione , cum & fe praeterea teftentur , Ô cinvi^t xj vexponrre τϊ αοίμαης, tri η μαρτυ- ‘
in vita civilem omnem abjeciffe adminiftratio- E• ρ^μοήυν άχολιτ^.των ^ομαρατ άτ tJ β/ρ> αυτών*
<
nem: fimul oremus & poftulemus pro eorum
reconciliatione , aliaque qux congrua funt , η νΛ,^ομίθα xi, 0ΐ>μχαραχαλ8/4υ ύτιρ /λαστϊ atîper eum qui eft nobn advocatus apud Fatremy τών μ^ τών αϊλωνκα^ηχάντυν4j&t· τή^μομαοαντίρ
propitiator pro peccatis noftri,. Nam iT fixais ήμαν ταραχλήτα αβρός ην τατΐρα /λααχομαΑ τοΰί
peccaverit , inquit , advocatum habemus apud άμαρτίαας ήμΰν ‘ xj « «ν th , γάρ φηατν * άμάρτη, παi. ?·-. . ».
, Jeftm Chriftum juftum ,
ipfe eft
ράχληην ΐχομ^υ αορος to τατίρα I’wmv Xesro'v I/propitiatio pro peccatit noftrts,
qjqoy, οαΐης (λανμάς tTiv ύτιρ nSv αμαρτιών ήμυν I
Καr Zuntra»,
per».

&

B*1ùu>oq

.

videntur hunc locum perperam interpretari > & n'

r

* Sçilicec ii» de quibo» diflum eft Can. > h«c <ft, laid. ItahAwr.

!

d« morte acci-*

PETRI ALEXANDRINI.

f ι8ι

A

Kvpwv

Canon

ίβ'-

i»8a
XII.

\

\
Iis enim Oui pecuniam dederunt, ut ab i
T*c
τ» «ροοχλιί- omnis improbitatis moleftia omni ex parte
«W euHkwonnrecm
v»a «*rq$ χαχύκ, remoti client, crimen incendi non poteft . i'®*’· P·*»· 1
•x
<r*«b*** *
>«p S ·»*· Damnum enim & jafturam pecuniarum fiiftinudrunt, ne aninua detrimento afficerentur ,
Λμ» χρφβη* ώτία*7«α», Fret μ>} τάο
entity ζφΜ»ά&ν q «xeAéfwn , litip «Khar χάπι - vel ipfam etiam perderent r quod alii propter
arjpaàptaaff i xrtronfxmn.
ri ta** λί* turpe lucrum non fecerunt ; quamvis Domi­
nus dicat : Quid enim prodeft bommi , fi uni»
yaw τι yàp «fAww βόδροατΦ*, Ζαν ηί xdr- verfxm mundum lueretur, anima vero fua de
\
μΜ ϊλβνχφ&^τ), ·Λύ I» ψο^ώβίτϊ {ι^ννθη à trimentam patiatur?, Λ rurfum ■* Mn poteftis 1··.
«χολ/αγι; £, ori ϊ διώ«·3τ Θί*5 liAdCwr >$ μαμ- Deo fervire tT mammona . In eo enim vifi *"**·\«·
μΝηί * ίφαγρβαΐ yàp »</> ίΧ<4»«» ΘίJ &AdCw- fiint Deo fervire, quod oderunt > conculcarunt,
\
pecunias, <5c in eo comple
\
πς , rd àpytoja μκτήααγτις χ* xetmtocrtia-MtK , Bcontempferuritque
*
y erunt quod .feriptum eft.· Pretium redempti» Tn*,
Xjft χαπφροήτατής «υ^Ϊ, orwxAxfwràr. η
nit anima, divitia
propria
Nani
Aftibus
jj
* T.‘7* #«<*.> Μ* ί**
Apoilolorum
legimus
eus, .qui
pro inPeulo
à

yàp

ko

Ι&ηάπ χαράς
•fytàai

Apoilolorum legimus eos, qui pro Paulo &

Ύχς o ifrO" χλβτοί · ‘*w *, C* τβ«
Sih
giftrat tu trahebantur
“' Thc/ïaloriicas
Thc/ïaIonicas ad
ad ma
magiftratus
trahebantur,
q.j ατος-ϊλνν oatfyrvpnpi τ« trifcam; «m IW· cum multis pecuniis fiiiffe dtnuffos. Poftquam
λ» χ^Σιλα C* Θκσ*λβη’χ/ι txt m πολιηρχας enim ipfos propter nomen valde vexaflent, &
μ£ îç χλχαμοης «roAuSearec. μ£ γάρ η *α · multitudinem magiftr.uufqûe perturbaffent, ab 1ft lf
τνβαρησαι aùrùt <oA«4^g' η ηομα
πιραξ/χι™, JjJone, inquit, tf reliquit fattfdatione accepta ,
eos dimiferuut . Fratrer autem noflu prottnut
οχλο» »Ç τ*ς χολιπψχχς, λββονπί, φχαι, τ» <χ«Paulum tT Silam miferunt jn Berrbatam.
yw r«p« τα r«ew<9H k Τρ AorrnSy, àxtïwa.9 aùtnc · et fr aStApw £&ies fiff n>xrk c/fyχιμψαν

nrn n<ûXw >$ nx Σίλαν fis Bippotav.

Ktfrùr

ιγ'·

JC

O^ÛC* àfr ntζ χβταλΗψβΤ] varnt i^t' τάν rite
avmtjay Ks4 άνβχνρήααα», ktr tyxxitâp
vs w iiépw Μάνης xxntyt^cànjo * xJ yàp <ÿj c*
τ/ E ff'ew àrri Πβώλ« atuniptrerav I fiticy fti ti
Orator
A’eirapx* αιακχ^χμας Π«ΰλβ βχλομίrx tîciA&w fis nr friper ’’ f xti t, fr aùnr xfiaarra
x} p&wxramt roMuè ô^Aw tin rfiù 9texiflver.,.
ή Γαστς lw ytropS/ln- ùx few aùnr oi μ«θχή>/ ,

Canon ΧΠΙ
Unde nec eos, qui omnia reliquerunt pro- r>« «nerr»·
pter ialuCcm animx, de aeceflèrunt, licet ac- **’’
culare, tamnum aliis propter ipfos detentis .
Nam dc Epnefi pro Paulo Cajum St Ariftar
dium in ipeairq comprehenderunt una cum
Paulo' peregrinantes, qui volebat populum adire ; quoniam propter ipfum , qui perfuaferat , & multam turbam ad Diei cultum tra-

duxèrat, /editio faâafuerat: nonpermiferunt, χ<7. ,,
inquit t difcipuli . Quidam autem & de Afiee
tpivrir’ i fjiw efàa χάίτητς
Α’σπφ^ώ» ô»nç printeptbitf, qui erant amici cjttr, mtjerunt ad
αΖη5φ/λ·ίν νίμ^Λνηί xrpes tturir , τταρ»χ«λ8ν μ^ eum^ ra^antei , ne ft daret tn theatrum . Si
qui i utem cum iis contendere perreierint,
frreu tetunr fit rè θίασοι*- fi fr t<ru^*>*:»Tt»tçf
rwç MAtx£w<ii Φρό-χικη ni λ«^·»τπ cu- Cqui attendunt dicenti : Salva animam tuam , cnt. it
noli refptcere poft tergum:. Petrusquoqu Apo• ζνϊ β-ύζί riiù own* Ιυ^/iiij nyi μη
ftolorum princeps eis in mentem veniar, qui
«ς rà ύησν ‘ i>nt>pr*Aw*rar χ, neç) τβ itpèxtfnu in cuftodiam erat couje&us, St traditus qua­

iÇS aroiOÀw», I1îVs> /Br^Àx^ueri iâw «ç, φ(/λ«-

xitut, tÇ Îapxitâvrns ifrntptn n^xfrets tpxTivrtfr
•νλαατΜ'axzrw, ecowxTt 9uyûrr&‘
rx^f-tpo^
Îv»3c*t«î. τύν l’e^acicw wt cxmi^lw atyyfà» xvert,
9^νομ^ύ*Κ> (pwt'r, ιίμΐραζ tw τΰραχφ* «t ολίγος
C» nie srpartÛTwç'9 Tt ipx i Πι^οί t-j^utn· Hpvi>K δί ϊ··ιζηττί(Τ«ς ejJw,
μη<£ρών} armeras
TM φύλχχαΐ, tx»XX-eco aray^^luïctr, fr xt eîtμίβ. «<τια τΰ LIc^v «rjwairwTvt · ί#μύ ytip »GM

tuor quaternionibus militum ad eum cuftodiendum: <J1U mm noâu fugiffèt, &· ex Jp-

datorum manu fervatus effet , juflu Angcii
Domini, fyii», inquit , dit , erat ntn partta χ#, ,,.

turbatio inter militet, qitidnani faflam rffrt de
Peirt. Herodei aiitem cam reqmfiffet eum , &
non mveniffet, iwjutfitme fafla de caflodifoti ,
jnffit fuffotari , proper quos nulla cuk>a in

Petrum confertur. Licebat enim eis, illori-»
ib quod faftum fuerat t effugere : ficut fit om­
nes infantes qui erant in Bethkem , & in
diJriç ίαραχότας τ» ytvoju^iw, nrwyfat, ®" κ, r«v ru
Domnibus ejus finibus, fi fciviffear eorum pa­
tu x«tS<a ni co Βχθλπ'μ, k, Co w«<n ntf cf>ws
rentes quod erat futurum, qui a crudeli ho­
eulrUt, e< tytwrtti® or yeniç aùrù» rà
tatmicida Herode fublati funt, ut unus qui ab
u3ar, αχφ anipr^ww exo τί μτβιοόη H'^wiot, eo querebatur infans periret, qui & ipfejufδια το’</»’αώτΐ ζη«^4«ο> <τ·λί«^α/ c£\rxrtiert 9fii Angeli LMb- effugit,· qui celeriter jam ce­
xtp ιζ euîri JMtr'c*ToA(tù α^ίλβ xueie,
,
perat tpolia velociter detrahere, <5( cito prar
iffri α'ρζβ/j^uor Tortue οτχυλ&ιτ χ# όξΐακ xtpere· dari, fecundum appellationem nominis ; quem­
μ/.αν, χβτί rbù ivixhvnr τϊ Λομαη?, xaû«k admodum feriptum eil; Voca nomen ejur, ec~

yiypumu. mtAtroo ιό Sropx αντί, tu^îok extîX/Lorxr, όξί«$ /o^wo^htetw. Sion «tn»» γτύται το

celera fpolia‘ detrahere , feflma pradan ; qaia
antequam ftiàt puer vocare .patrem Juum iX
matrem fuam, auferet fortitudinem Damafci &
!po-

.. 'i

1183

»*84

CANONES

fpolta Samaria coram rege Affyriorstm. Magi er- A ταιίΐον χαλάν τχτίρα ί μητφα, λΧν/,ΓΠΟ Itu^uv
gout jam fpoliatt, infantem humiliter & fuP- Δαμα«Β $ tti β-χίλα Σαμαρά Jam ΒαστλΖνς
plia ter adorant » fuos thefauros aperientes , A
£
& et offerentes , maxime opportuna & max <%. ·
. z
»,
,
t
~
·£·
.
■_ .l ‘ * ·.
l.
«HitoveiriC.'Tr'iTtz· , «.MrfmRzUYuueir.
ύτοπηγί^Μζ xj T/mrr/ir&le
τιμχτιχώς mmou
«ρβαgmhca dona, «urum, Λ thus, fic myrxham,
xuxaji
ni
raiéio/,
«W>«mç
tbç
9ηανυρνς
αυτόν
t
«t regi, fic Deo, & homini: undead regem.
M „4 ,
Affyrium non amplius reverti voluerunt au- »Ç iQfwçtpWTf; αυτψ »uiewnp« iÇ <ρ«τ«$ίΓίρα 5J4 ‘ ' '*
xiJiante providentia. Refponfo autem, inquit, px, γρυτον
X//l»oy >Ç ιτμυρ',ιχα, ύ^βαβΊλά >$
.
accepto ne redirent ad Heredem , per aliam Θί<3 χ; xv$f>ùirp' ®θθ ùuTt <βρ·ς τ» Α’βΤΜΟβν
viam reverji funt in regionem fuam . Unde
βασιλίχ τξ/»9ηβ·αν ύτος-ρίψαι, evjmpyqjfyioi ύζο
videns crudelis Herodes , quoniam illttfut ef­
της ιβρονοίας' χρηματιστής., γάρφητι,
0fet a. Magii , iratus eft valde . Et mittent ,
*
inquit., occidit omnes pueros, ,*» erant /n Bet- νχρ μηαιχχαμψαι αορος H'pôSliu , ί/άλλης όί«
*
ίδών ô «Z' bleem, & m omnibus finibus ejut, « bimatu αάηρρχααν η; rhsi χώραν αυτόν. ·■$£
iT infra, fecundum tempus quod exquifierat
.
μοβόροςa H'pwlrç ort cùiwa
/χθη wrc nfy μάγων
*)__ f .
Mf"· Cum quibus , fic alium prius natumϊ'ίέυμα&η χι3Λ y
arorcAac^ Φ^Λ, άνάλίχι
infantem cum interfeâurus qujefr.iiTer , fit m τ*
—
· — ·
- C
ς 1 irx~èxi,
rùi ό'ΒηθλΗ'μ,
*· τχαιηϊς__
non invenillet , patrem ejus Zacchariam in­
ÔW χύτης »»o JrfTÏi >Ç xark-πρω, xcm) tw χρόterfecit inter templum fic altare, cumeffup.iffet hîius eum matre Elilabeth. Quonommo y»y è'y ûxfjfioxrt xapà nb μάγνν ' μ»& wv χϋ τ» tpi
cure $>ηθύ
*
tnpw wouiiov ζητηαας άχ®χτ«μαζ, >Ç
pullo modo reprehenduntur.

mt

μη &ρών t tiy xaripa αυτΰ Zarvatew ffoVÆe-f μ/τϋξΐ' τ» να» »Ç τβ Swiarniji, (κφυγόνης τβ τται$·» μ£ της μηξίς ΕΆ/Γαβί^ · αφ’ ών όStμίαν
μιμψη ίχνώ.

Canon
n» n ro«

». T···. 1.

XIV.

St qui autem vnn multam & neceffitatem
Er τι.ίς βίχι raXAiu) tC. άνχγ^Ιω Tttiriv&ttrt 9
„ai]j tunt . quiqUf in ore frænurn , & vm- ^■χχμον λαβο. π, cv nJ ΓΟ/ΜτζιζΙ^μβς,
tirtyMcula acceperunt , c< propter bonam hdet af­
yccctii χαρττρ^ς τη
της Ttffai ,
τιΐς χ«7fectionem luas quoque manus uri fortiter per­
ρχς αιάτύν xxltfxt τρο^χγορ^ιαχι βίχοτπ nS elvitp^
tulerunt ad profanum faertheinm ipfis invitis
addu&as, quemadmodum mihi fcripterunt ex ζη’μχτι· να-χιρ νν ί^ρχ^άνμοι oi «iti τηε φυλα*
c#> Νι^ι,η^ xou
cuHodia bcatitlrmi marry res de iis qui in Ly- χη i τ&σ-μαχάζ&ι μάρτυρίς tttpt π5
α·ΐ'μμΜρτι>ριΐνη>ν
bia, & alii etiam in ia.ciis conuninifin .· ta­ enpot St' β-ν>λΜΤΒρ7β/'· °1'
ke , prrlcnim teihmomum reddentibus eo
μχλκχ iÇ nJy «ϊλνν α&Λφών, Siutxrnu tevau CÙt
rum caufa aliis fratribus, potiunt etiam m fa­ τη λ^ταργΐχ τηχθοΖπς cr πίς όμολογχτυΐ< tii
cto minifterio inter conictlores' collocari ;
χ. οι' χαταν(χρ<ύ$ΖΛης ον τιιΓς trotoati βαχτοίνοίί^
quippe qui :n multis tormentis mortificari
fuerint’, & non amplius potuerint vel loqui, μνχΐτι c^i^ftroctTtÇ λχληα-χι η φ^ίγ^χό^ου K XW1vel dicere, vel moveri, ut reiillcrent iis qui θίααί (-ίί τν ccvTifliuxi η7ς ^ςμχτΰύ βιαζομαίκς '
vim inferebant ; neque enim eorum impro­ »ès γάρ crL^xaTt^ctm τη βίίλι^χ χυτόν· νστπρ
bitati atlcnft tunt
Quemadmodum ergo a ’ν ταρα xi ^nTup^nSy ήχανχ, τχ'λ& ταη^ΰ<τοιτχι
cummmiflris rurfum audisi , adnumerabitur
τιϊς όμολογητχΐί. χ} τίς οίτις w χχτύ Τφΐόinter contctTores , Cfc quicumque iecundun^ Qto.' -βολ/τΧίταζ, τ^θομ^νος χ; αυτίς τύ
Timotheum vitam inflituit, obediens ei quoτι, S/wxf SixauftriuZw , dCrt^Hav, «/fry, ixyetque qui dicit ■ Scftare ju;iitiam, pietatem, finluj, ίχομονία, τρούτχ^χν, οίγννίζ
*ην
χόλον
d'tn, caritatem , patientiam, manCuetudinem :
ie>-ta ber.iim certamen fides , apprehende vitam άγόνχ της ττΐ^ινς, ϊαοιλχβί της xîwtn ζαχς, kS
a.ernam , tn qua vocatus et , ij conjefu, t·)- ίχλη^ης, όμολογήα-χς τΐώ χχλίιυ ομολογία» Ζνόnam con>e^nem coram multis teftibus.
χχιον ποϊλόν μαρτύρων.

Canon

XV.

’ Κανών tt.

■

Ούχ (γχχλίβ·» τις ημ7ν -χχρχτ^ρουμιυίοΛ η~
Non reprehendet nos quifquain quartam ftt
fcxtam feriam obtenantes, tn quibus nos je­ Τ^α xJ Ttapas-x/lûi, “cv «ας
ήμιν χχjunare fecundum . traditionem cum ratione τύ TapàioTty <£λόγως * ' ττροα-ίτττχκη · τίλύ μ£4
praricptum eft: quartam quidem propter ini­ ^γοίρ siFaSa Sià τί Q^uo/a^uov συμβύλιον ύχο τόν
tum a Judaeis counlium de proditione Domi­
leSaw»;·, ϊττί τη προ^οτΐα τβ Xfg/B, τία St ttx~
ni: fextam autem, quod ipie pro nobis paf*
Mo
X fus tu. Diem ve.ro domini.um l.rtitia· diem pn^x-fLw , * ^χρμοτοΛίχς ùfjfpav «γομ8μ , Six
agimus , quod 111 eo reiunevit , in quo nec ■ni avatra-τα cr cfori, cv ή bSî pourra χλΐνΜ *.JeewGriw
genua quidem fteftere accepimus

D« i«j«n<is

e-rtorum

N ο­
ι In MT Reg. vojS- priefifirur hi.· truli» huit Cun >ni »· e^’-C ·< r·' ><'» re~ e’j τ» Π·χ·. HarJuiuur.
I Ε» MS. Re?· veil & »!”S, 111 Imus tcgeicius. AC ûipplentijs el, -,'<·’»»·«.. tA- ,.»» τ.τ^·/».... t4m>
• «foenc '.u, a.· τί -.-..j.’.,,
«μ., τ«. )« t «i f
, χ j. r <f η; Ct.-. A pud BalùtTionciu legitur > iU
ei WiKf'AU »r« ·«»!.{ ivif
tt'
ii arduinut,

ra8S

PETRI ALEXANDRINI.

1184

NOTA

S s »'j k t
___

m

i Biwri.

λ et»»»" Pt*. ) Patra· Alaxaadrlau· apitcopai , A prafertim orlratalibu» caanita, «fis roospt· atqatapro-

gragi utlllf-

qui ” Throne apifcopo, ta hacella fuWato, ia epiCco-

bâta. Volcas Uirar eigUaatiffaMi· paftor

j»» fnbrontus afi , aano Gkriftl Mti joo. dlrario·
fipfcrn» «·<·* raidMM, pro rondifUni cujufqoe di-

fine, k ftpieatlfim· owfalnmfc ροΓροβϋβ, r«gnU»
prafcripfit. aua iwn tMtw W·· parlent·» , ww

rarC· »aln«rtba· ^Irarf» «Mdicamnt* adhib*» , h*Ce*
tteol·· ferinfit » 4M* «krcruni Mftanun m«B^r»l>rtea»
aotitiatut qua U iUi« accipitur, aJuraium ptlk&pfctum
for· «lifllauaHMt fi ia fuo loco ipfi» conciliis infer·»sur · font aaïai ornai txctpiioa· di|al£ma a patr'bus

«tUiu norumdtnt reeeptarw ·μμ»|»· «c paftorM inrar>
mirent, ut ipfi rdnürue, qid , qualm » fc qua'ration·
recipiendi flat. UU *·*<» raèeptl, qua· tega» obl«t»»re
dabcant* apart· cofnofcaat.

F ί N I S'

T 0 Μ i

P R. I Μ I.