SACRORUM

CONCILIORUM
NOVA, ET AMPLISSIMA COLLECTIO.
Λ
PHIL. LABBEUS, ETGABR. COSSARTIUS.
I N

Q.U A

PRXTER.

EA

Q. U

Et noviffime Nicolaus Coleti in lucem edidere,

EA OMNIA INSUPER IN SUIS LOCIS OPTIME DISPOSITA EXHIBENTUR, QU.£

JOANNES DOMINICUS MANSI,
ARCHIEPISCOPUS

EDITIO
AB

LUCENSIS

EVULGAVIT.

NOVISSIMA

EODEM OPTIME

MEJITO

P^ÆSU LE.

POTISSIMUM FAVOREM ETIAM ET OPEM PRÆSTANTE

EMS> CARDINALI DOMINICO PASSIONEO
SANCTA SEDIS APOSTOLICÆ

BI BL IOTH EC A R IO,

ALIISQfJE ITEM ERUDITISSIMIS VIRIS MANUS AUXIUATRICES FERENTIBUS CURATA,
Novorum Conciliorum, novorumque Documentorum Additionibus locupletata,
Ad MS. Codices Vaticanos, Lucenfes , aliofqœ recenfita, & perfecta.
ACCIDUNT ΙΤΙΑΝ

NOTA, ST DISSERTATIONES QUAMPLURIMA, QUA IN CETERiS EDITIONIBUS DESIDERANTUR.

TOMUS

VIGESIMUS SECUNDUS.

Ab anno MCLXVI.

ad ann. MCCXXK.

VENETUS
MDCCLXXVIII.
r APUD ANTONIUM Z ATT A ·
SUPERIORUM PERMISSU. AC PRIVILEGIOf&htw iterata ad Edüwnu pnnapu exemplum ab Huberto W

Λ^/ο t-M dirta Hfrnard

M1)(/;/

NOI

RIFORMATORI
Dello Studio di Padova.

Vendo vcduto perla Fededi Revifione,
ed Approvazione del P. D. Filippo Rofa
Lanzt inquilitor Generale del Santo Omzio di
Venezia nel libro Intitolato: Sacrorum Concilio

A

rum (rc. .tAuilore P.Philippo Labbeo Soc.fefu^ cu­
rante Nicolao Coleti, & Joanne Dominico “
Manfi &c.

Non v effer cofa alcuna contro la Santa Fe­
de Cattolica, e pari mente per atteftato del
Segretario Noftro, niente contro Principi,
e buoni coilumi, concediamo Licenza ad
Antonio Zatta Stampator di Venezia che pofli
effere ftampato , offervando gli ordini in
materia di ftampe, e prefcntando le folite
Copie aile Pubbliche Librarie di Venezia,
e di Padova.
Data li 20. Dicembrc 1767.
( Sebaftian Zuilinian Riform.
( Alvife Valareffo Riform.
( Francefco Morofini 2.°Cav. Proc.Riform.
Regiftrato in Libro a Carte 33 5. al Num. 2304.

Davidde MarcbePtni Segr.

J *C C ELSISSIME
PRINCEPS*

Ulnam potiffimum bie odraplif/ima CoUeRianit Canci/iarum

Tomos XXH a mt infcriiendat effet, gaam adcuratiui mecwn perpenderem, ISlrunt , a cajat Cirrate , α cajat Sapa nlia , a cajat Meritis in atramgae R^empablicam amp/iffimit dignior bait aperi
gratia, prettam , aatboritnt adedet, paffi, , mibi tiigtnda^ emftitai. Qaa fen-

tntia . asprtmam meo animo fidit, }ai committer, potaiffim, gain banc Tamam
Tbo Nomini, Riummoissime , Ac Ceu,«ime S. R. I. Pukcem , canfecrarem,
Nom.k>, tati Utera,a arbi ac omn. f„, El„fa /acerrima}

Ea tft

I

T

Ea eft Virtutis conditio, ut in omni Religione magnam, maximam vero. di- .

gnitatem in illa obtineat, qux Verum dignumque Deo cultum exhibet ; b<ec

ènim

fola folidum illius fundamentum efi, quo β conquicfcat , fingularem hominis animo

confiantiam^ (y, firmitatem indit, qua illum ad eam deducit perfectionem, cujus il-

lufiris fplendor in Te, Celsissime PrincepsjJta elucet, ut qut aliis dona viritim
tft largita, ea firpul omnia in Te collegifle videatur. "
Hxc Virtus altiflimis Te principiis optimi Cbriftiani imbuit, ut cbaraftere '

primorum Cbriftianorum infignitus , amori proximi , &* ardentiflimo toti humano

generi benefaciendi fiudio Te totum bucufque dederis femper , & etiamnum des ve­
rus φιλα'νΰρωχρς.
Hcc Virtus Te J*. Religioni, & facerrimo J*. P. Benedict i Ordinidicavit,
atque in monachum totondit i in monachum, qui vel minima, non minore religio-7

ne, quam primas fui Ordinis conftitutiones, ac qu<e fecit vota fibi fervanda ducit;
in monachum, cujus animus omnem exutus adfeblum vivere haud amplius vide­
tur, nift ubi aut Dei gloria, aut hominum utilitatis promovenda occafio eum a

fua, quam vocant àeà9fie» , revocat; in monachum, cujus dum juftam laudem

promo, humilitatem ledo ; in monachum doftrina non minore, quam pietate inflgnem.

ld.ee eadem denique Virtus Te ad illufiriflimam Abbatis, (y S. R. I. Prin­
cipis

dignitatem extulit eo confilio, ut inde pulchrior Tibi furgeret occafio, qua ip-

fius gloriam, & authoritatem in excellentiori gradu confpicuam redderes, (y contra

eos firtnue defenderes, qui Virtuti facere, humilis tantum animi efle fibi perfun­
dent . Ex boc cxcelfo folio Virtus Tua, Pientissime Princeps, pleno lumine co-

rufeat : hic nabla ampliflimurn campum efi, in quem tota effundatur.

Partes .Ab­

batis quis illas gravi[Jimi efle ponderis ignorati qua tamen a Te non implentur

modo, fed ô’ fuperantur. Principem Tui muneris curam Filiorum Tuorum faluti

4 Te deberi nofti ; huic ut confulas, eos perfectionis iter currere alacriter non tam

adhortatione, quam efficaciori exemplo Tuo doces, ό* qua Te fequantur via, prior
■incedis. Atque ut omnia, qu<c ad bene, beateque vivendum pertinere poflunt, abun­

de ipfis fuppetant, qu<t corporis funt, non minore, quam qu<e fpiritus, follicitudine procuras, remque Tui Monafterii tanta adminiftras providentia, tanto fiudio ,
ut a Majoribus Tuis accepta (y confervaveris integra, &* confervata magnis adceflionibus amplificaveris. Monachus eruditis Tuis laboribus illum jam impugnafii
errorem, qui monachos inutilia Rjtipublica membra calumniatur-, nunc vero Mitra

velut galea armatus bofiem hunc vicifi, debellafii, contrivifiii illudque TuuM vindicafti effatum : Monachus pius

per se fit doctus.

Et monachum dolium, quis

e(l, jui fiatui publico inutilem, aut mortuum Republic* membrum dicere audeat ?
Effan Tui veritas, Pientissime Princeps , Vuo comprobata exemplo fiat inconcufla .

Etfi virtus, vel fola fi hominis animum imbuat, maxima veneratione digniffima habeatur; tamen, quum eidem infuper Scientiarum decor adjungitur, tanto fit
pluris, ut omni afiimatione, omni veneratione major exfurgat . Reverendissime, ac

Celsissime Princeps.· Virtutem Tuam, Virtutem altiflimam admirari jam licuit;

ergo (y eamdem pari Scientia, illius in monacho individua comite, ( Qu<e Tua in·
fignis

fignis (y verijfima ratiocinatio tft, quanto nobiliorem, quanto omni œftimatione pre·

t ioque fieperiorem reddere debuiftil (y fane reddid/βι.
Pium ergo T» nominare baud poteram, quin (y doHum dicerem . Jam DoHrin* Tuæ ratio, a me eft exponenda . Sed quid ego, quum vix ullius fit tan­
tum fiumen ingenii, oratio tanta, qu* non dicam exornare, fed enarrare, Princeps

Sapientissime, Tuas Scientias'pojfit?

Non vero ideo inerti involut* filentio pofte-

rorum memori* auferant , quum non fit, qui eas digna commendatione celebret άτ
in facris, & in rebus profanis profundiffimas , amplijfimas‘.

Scienti* illi San·

Horum, qu* Virtutis prima filia eft ( AVxmnv ajunt , ) Theologicis Difcipfinis ,
quarum Jublimem, (y intimam cognitionem in Te omnes maximopete fufpiciunt ,<
Tu ultimam perfeHionem contulifti. Vaftiffimam farratioris biftori* eruditionem
orbi literato fe omni exceptione majorem exhibet Tuus Alcuinus, opus omni altius

pr*conio, (y non nifi Te dignurh Authore ,

tuique

Celsissimi Nominis perenne

monumentum, quod Tuam biftori* etiam profan* notitiam incredibilem , in rebus

conjungendis, difcernendifque ιφ19Ί1 *quifiimam, artis diplomatic* experientiam in
figntm, (y rli literari* omnis generis peritiam loquitur ampliffimam.

Hac Tua Virtute, 0* Sapientia, Pientissime ,

ac

Sapientissime Princeps,

id confequutus es , ut utriufque Reipublic* tum facr*, cunu civic* bono <y ho­

nori maxima qu*que

capefiire baud dubitaris .

Et quidem quam varia, quam

multiplicia illa funt, qu* facr* Rjipublic* exhibuifti, (y de quibus non copiofius
dicere pofiem, quam honorificentius ! at unicum, quod caput O inftar omnium eft,

fufficiat adduxijfe, ne, fi plura exfequi laborem, nulli pro aliqua dignitatis ratione

fatisfaciam.

'

*

Enimvero noftrum animum in ftuporem conjiciunt, qu* feceris, quos labores,

quos fumtus tuleris, ut ftudium S. Linguarum, qu* clavis funt abditis S. Seri·

ptur* recludendis <y aptijfima, (y neceffaria, Tuo inferres monafterio , ibidemque
ftabilires . Quod ut facilius affequereris , in Virum Te inquirere oportuit huic
graviflimo muneri & arte, & ipfa natura idoneum.

Votis igitur Tuis, atque

Tuæ voluntati fatisfaHura Celeberrima S. Mauri Congregatio, qu* a multo jam
tempore fumma T^i Ordinis , (y Galliarum Cleri gloria eft,

Tibi

tranfmifit in

Linguarum fcientia, & omni fere re literaria amplijfimum D. Carolum Lancelot

nunc ad S.Dionyfium prope Parifios earumdem, quibus Tuos per quadriennium in·

fiituit, linguarum DoHorem .

Neque bac in molitione inchoanda majore animo,

quam in eadem perficienda utebaris conflantia, atque fortuna', qui enim in Te fer­
vet literarum ardor, tanta ac tam felici in animos Filiorum Tuorum impreffione

egit, ut doHiffimi fui Magiftri, cui eos tradideras, affiduitate , a* dexteritate du·
Hi exfpeHationem Tuam non expleverint, quin (y vicerint. Jam nunc ab iifdem,

quos paucos ante mtnfes intuebamur difcipulos, inftitui videmus alios, qui Tu*
debent munificent i*, fe facrorum, quos Tibi Tuisque comparafii, tbefaurorum abfque invidia, (y fine impenfis participes reddi .

Sic nempe Ordinis Tur , cujus

tgrtgios pro Ecclefia labores omnis *tas venerabitur, ornamentum augeri decuit.

Dum vero Ecclefia Te» Reverendissime Princeps , Pr*fulem de fe optime
Cestii. Gntrtl. Tom. XXII.
»
meri.

„

*

■

:

‘

'

<

*

meritum colit ; civilis quoque P\jfpublica Tier gratulatur > /eque *ternitati pro
/cienti-irum Jitarum augmento, 0* decore a Te pr*fiita traùfcripturam, ftfiive ad·
clamat.

Mu/* proftUo a Te in Tuum advocat* (nonafieriumomne fecum lite-

rarum genus attulerunt ; ut nullum fit, quod non illic Tuis
aufpicus effiorefcat pukberrime . Er quid equitati conveniebat magis,‘quam ul iis /quibus Tu

praj/as fcientiis, Tuos quoque erudiri curares ?

Quid de fiudio linguarum etiam

non Jacrarum loquar} quanta illius contentio per Te ibidem fervet! & quantus
nobili fim* buic contentioni fructus reJpondeat oportet, dum colligere , /uumque in
fuccum transferre licet, quidquid boni cujufcumque lingu* natio libris fuit prodidit !
Htftoria , qu* aliis in locis abftrufa latet , ibi e tenebris emer/a , Tuoque.

.Artem diplomata, dijudicandi, artem illam tot diffi­

colluflrata lumine comparet.

cillimis implicitam nodis, ad eum inter Tuos perftitionis gradum perduxi]}i, ut

*quiflimo judicio veritas a fraude vindicata ibi triumphet .

Jura quoque Tuo in

/aerario adeo non filtre permittis, ut illud oraculum Civitatis poffe dici videatur

Quid vero ego multa, quum ipfa Bibliotheca pretiofifimis omnium di/ciplinarum,
atque artium libris a

Ύέ. •nobilitat a

Meritorum Tuorum claritatem ofientet } jit·

vero, qu* bodie floret Pbilofopbia quantum illa Tibi debet! Suum Te illa agno·

/icit in Patria Tua, ër finitimis locis parentem digna Te filia: Te enim primo

ufa Doclore Salisburgi in publicam lucem progrefla efi tanto- omnium adplau/u, ut

& debitus ipfi ad/enfus, Tibi debitus decerneretur bonor .

Ut vero bunc, quem

Tibi obtinuit honorem, eidem referres ampliorem, Mufieum, quod ajunt , mathe­
maticum illi in Tuo po/uifii Coenobio, vix nobilifimis in Europa Muftis inftrumentorum numero, pretio, adeuratione inferius,

Et ne infinitus fim, plura, quam

qua eloquentifimus fingula per/equi pofit, Tu agere potuifit.
Tanta Virtus, tanta Sapitntia, tant* res laudabilifime geft* qua fieri ra­

tione potuiflet, quin & omnem /ummorum Virorum attentionem in /e converterent,
& maximas ab sis pr*dicationes con/equerentur ?

Te celebrat Academia Boica Ça) ,

Quanta illa /ant elogia , quibus

qu* /uo & incremento, 0* ornatui vel tunc

maxime confultum arbitrabatur, quum Te membris fuis inter prima adlegil· ! Quid

pr*clarius illis teftimoniis, qu* Ci Viri Oliverius Eegipontius (b) 6* Oefelius (c)

D. de Vaines Çd) commemorem de Meritorum

de Te ferunt! Quid Cl. ac

Tuorum pr*ftantia ita honorifice differentem, ut „ ad Tuam, Principis, quem

„ Virtutum non minor, quam Doftrtn* fplendor commendat^ Principis, cujus ani·
„ mum nibil occupat magis, quam quod ad bonum publicum, maxime ad Ordinem

„ T. Bcnedifli, cujus princeps gloria ipfemet cxfifiit, illuflrandum , aut ad Utera·
,, rum utilitatem, atque augmentum facere judicaverit, ad Tuam Tanti Principis

voltin<""

-λ_"··------- =

i»Trr...a ■ .a..■ι

.;

,

t-=■

»-sak

—.........

(4) Tom. T. Aft. Academ. Boicx.
ii) Iti Hirt. rei literar. Ord. S. Bcnedid.

(c) In Colleâ. Script, rerum Boicar.

H) In Prafat. ad Di&ionaire raifonne' de Diplomatique.

■

MB-MgwaeBBaeMaggsaMWgesgssss»

*

voluntatlm operis fui diplomatic! rationem a Je" exaciam effe glarietur ? Qi<m vel
fummus adeo Eficlefia nofirce Paftor, ac Caput Sanct. Dominus noster PIUS VI. PP.

qui Ecclefi* gubernacula non folum tenere Japitntjfime, fed ύρ Mujas ,earumque cultores maxima animations pirofequi novit, quum divinum Tuum Alcuinum

a Te fibi tranfinii [fum ingenti animi voluptate accepifit, lit eras ad Te dare voPafernat fiux benevolentia <y officii plenas, & m laudem Tuam ampljfimas .

♦

„ Gratulamur, inquit

Sanctissimus

Pater, gratulamur antiquiffimo ifti, Nobifique

» commendat i[fimo S. Emmerami monafterio, quod Tuo regimini fubfit , quodque
n Te pr&unte cum religiofie pietatis, tum faerarum rerum ftudùs maxime ill»-

» ftretur.
At enim Tuorum, Reverendissime, ac Celsissime Princeps» fa&orum ea eft

dignitas, ut illam b<t laudationes, quant umcumque ponderis tam ex fie , quam ex
,

eorum, a quorum mente profie R<t fiunt, autborirate afferant, non exaequent, ea uber­
tas, ut quo plura dixi, eo plura de Te dicenda reft are experiar .

Ferum ne bre­

vitatis terminos, quos me jam tranfgreffum video ( cui vero in tanto rerum nu­
mero brevem effe liceat * ) excedam longius, id faltem adbuc^ut luculenter adpareat, quanta fît de Te totius fere Europa exiftimatio, brevi[fime addendum cft :

Firos ( a ) omnium pene illius regionum praftantiffimos eruditam Tecum literamm
confuttudinem iniffe maximo fibi honori ducere, & ipfofimet Emi nentifimos f

.

£. Cardiaales DD. Quirinum Epifcopum Brixicnftm, (y Pajfionaum <?c. quorum
beata memoria femper in bentdifiione erit, Tecum feriptis colLqui mirifice fuiffe

deleftat os .
Enimvero, quantum mibi gratulor; Reverendissime,

Princeps/ bunc librum Tuo fub

sacerrimo

ac

Celsissime S. R. I.

Nomine in publicam lucem prodire di­

catum Tibi qui bumani generis bonor ό* delicia, Tibi qui exquifitiffimum mona­

chorum exemplar, & decus, Tibi, qui maxima Principum (y Abbatum gloria ,

Tibi , qui immenfia Sapientia, qui meritorum in utramque B^tmpubhcam pr-uftantia

& numero polles, Tibi , qui totarum Nationum communis, (y ampli fima es ad­
miratio.

Hoc ergo munus ea animi benignitate, propenfione, ac clementia excipe,
qua

(a) Alios inter hint OarilTimi Viri D. Crtgpriui
Regi Catholico quondam a Bibliotheca, fle
£>· Carelxt Cbriftopborxt P'*'r Regie Legationis Danice Madriti fecclefuftcs, uterque tx Hifptmix .
Rtvtrmdtj^xtxr D. Boxditr Congreg. S. Mauri Superior Generalis, D. it Brtfiingnp Reg. Infcript. &
hum. Iit. Academ. Socius, D. Philip. Lxdav. Zicblt in Abbat. S. Germani

CUxdt Vinctui, Abbat S. Remigii RemcnGs B^bliothecarius.

hlnfir. D. Cbrijtunxf Texiltr Regie Dan'.e Majeftati

a

a

Pratis Bibliotb. Et D. Jetant

£x G^JJiir.

Secret is.

Ex Dxnie.

' D. Rdepiaxf. Cxtthnat Benediâ. Congreg. Ss. Vi toni & Hydulphi ad S. Mxh. iupra Molam, & D.

Jeexxtt Frexfois Monatl. S. Sympboriani Mettenfu Monachus .

D. ftgipntixj Monaft. S- Martin. Colonie Agrippine.

Ex Lnkevingi».

Ex Rmo inferwn.

D. Ixàav. StbcMtu Srenifïinue Famil. Goelfiœ Hiftoriograph.

Ex Bwfvic».

D. j4fMfEut Xltiiitu in Univerfitatc Halenû Eloquenti® & Philofoph. Profeffbr.
Rtvemdfffimxi, ec Crlfiflinuit Pnnttpt Mxrtinxr Abbas ad S. Blaiium in Hefcgnia.

D. Otfttixj Biblioth. Elcâ. Monachii
Cuuii. Cntrxl. Tom XXil.

Ex Bxveri*.

*

*

Ex Stxtw

Ex bxtvt».

I
qua mentis integritate, cr adfe&ione illud a me Tibi offertur . Confurgat id pre·
ccr in perpetuum officio/a mea in Te voluntatis, ac dignum gloria Tuæ monu­
mentum , illius pracipue facr* Solemnitatis , qua hoc anno DEO T. Ο. M. facra ,

qua ante 'quinquaginta annos primo vovifti, publica S. Ordinis Tui vota fecundo
es nuncupaturus meritis, & atate Venerabilis Senex.
sissime

quid Jcne/cis , Cel­

Λγ

Præsulî qum potius redeat, boni Superi id votis meis concedite ! redeat in

Te, Celsissime Sene*, ille prima juventutis vigor, &vive. l^ive utriufque Rjipublica bono, vive literarum augmento , & decori, vive Eruditorum honori, vi­

ve omnium Bonorum voluptati <b* gaudio; vive Tuis, ut illis Te

suum optimum

Patrem quam diutiffime compte Hi liceat; vive mibi, ut omnibus femper demonfira-

re queam, quanto opere ftudeam effe Tui Sacerrimi Nominis

f

Reverendis; ime , ac Celfifs. S.

·

l, Princeps &c. &c9

Hjligiofus Cultor &c.

Antonius Zatu
SYL-

IX

X

SYLLABUS
EORUM, QUÆ IN TOMO XXIL ,
CONT

INENTUR.

Quæ hoc lodice
notata.font, noftrx Editioni noviter acceflcre P. Joann is
Dominici Manfi cura, qui ad Archiepifcopacum Luceniem «vedus
gloriole obiit, omiflis iis, qur typothetarum vitio
notari non potuerunt.
ANNO
CHRISTI

ANNO
CHRISTI

II70

»>7>

»7»

>»73

CONCILIUM CONSTANTINOPOUTaNum.
pag. 1
Conventus apud Chinonem .
6
Ad Concilium apud Chinum additio.
ibtd.
Radulft Ep. Leodieniis decreta.
7
CONSTANTINOPOLITANUM CON
CILIUM.
11
Edi&una Manuel».
21
ConciliabnLtsn Anglicanum.
ibid.
ΕρίΠοΙβ Suffraganeorutn Cantuarien
lis Ecclefu» ad B. Thomam Cantuar. Archiep.
26
Conventus Cenomaneq£s.
32
lonabebulM»! Confiant inopolitannm. ibi­
dem .
CONCILIUM LATERANENSE
34
Obfer vatia P- Antonii Pagi.
Sfntdnt Stngonwtfh Provincialis . lii-J
dent
Norvicenfif Sinodeu.
38
In dii putationem Nier iis Catholici
Armeniorum, prrmonicio Editoris.
ibtd.
Throriani cum Catholico Armenio­
rum ddputatio
ibtd.
Mahuelis Diploma ad Generale Ar­
meniorum.
ibid.
Coliedons adnok|tio in iuperiorem
diiputationem .
i 10
CONCILIUM PARISIENSE.
ibtd.
Conventus Epifcoporum ad dedicatio
nem S.Amantii Buxicnfu.
tu
CONCILIUM ENGOLISMENSE. 122
SALISBURGENSE CONCILIUM, ibi
dont.
S. Decani Tcferneenf» epift.
ibid.
CONCILIUM ARDMACHIENSE.
>>?
CONSTANTINOPOLITAN. CONCI­
LIUM.
117
CONCILIUM CASSILIENSE.
131
— ABRINCATENSE.
136
Charta abfolutionis domini regis .
«37
Legatorum epift. ad Gilibertum Ar
chiep. Ravenn.
138
CONCILIUM CADOMENSE.
141
— VEST MON AST ERI E NS E-

»75

J176

es*

CF
1178

CONCILIUM apd Vodtflocb.
H4
— SALMANTICENSE
U5
Adaotatio tritica .
146
CONCILIUM LONDONIENSE . tbidtm.
Idem ex ColleAione Anglicana. 14/
Nota Coffartii.
154
Synodus Hallenfit.
ibtdIntroKus Hugonis Card- Legati Ale­
xandri Pontife in Angliam.
Iff
CONCILIUM VlNDESHORNpNSE ,
156
— NORTHAMPTONIENSE
ibid.
Nota Col|eâoris Anglican!
iy7
CONCILIUM VESTMONASTERIENSE.
158
— LUMBARIENSE
ibid.
— DUBUNENSE.
167
HALLENSE magdeburcic. con­
cilium.
168
— REDONENSE.
169
CONCILIUM NORTHAMPTON!^ .
»7o
Additio.
ibid.
CONCHJUM VESTMONASTERII ,
alias L0NDIN1.
17s
— SCOTICUM.
173
— KENETUM.
174
Alexandri HI. epift. ad PetnMB Capuanum archiep.
178
Ad Richardum Cantuar.
179
Ad Rogerium Eborac. & Hugonem
Dunelm.
180
Friderici lmp. ad Alexandrum lit­
terae .
184
G. G additio ad Concilium Vene­
tum.
191
Alexandri epift. ad Salzbuxgenfn
ipx
Additio ad Venetum Concilium .
j
CONCILIUM TARSENSE.
j9S
Additio .
- 203
Fragmentum epifl. Gregoni Tariénus ad Manuelcni.
104
Oratio NitrjSt La/nproneiffij.
ibid.
Conftantinopolitana Smodnt.
207
CONCILIUM HOHENAPIENSE. 208
CONCILIUM AD HONAV.
109
CONCILIUMLATERANENS.il! Ge­
nera-

U s

Xt
AN'NO
CMlUSTl

1179

II
nerale, ft»b Alexandro III· femme |
Pontifice.
χιοΐ
Socrinâa Concilii Lsterancnfts 1II.J
hiftoria.
ibid. |
Epiflola Alexandri pap* III. ad cpifeopoa per Tukiatn conftitutcs. 212
Decreta Concilii Lateraocnfis tertii.
Aid.
Pm fat io, & nomina
iporum ,
qui huic Concilio
fuerunt .

Aâa Concilii Lateranenfc tertii ex
variis Auâotibus colleâa .
XJ]
Epiflol* Georgii Metropolitas CorçyrenGs ad Neâarium prrpofitum
Mo nailer il Cafulorum .
1)8
Epiflola Alexandri Pap* ad Willel
mum Senonenfem Archicpifeopum,
in caula Petri Lombardi.
139
Additio ex Schedis Srmondi ad Ca>
talogum Epiicoporutn, qui exGaL
liis Concilio Latcranenii III. in­
terfuerunt.
Md.
Alia additio ex Catalogo Archiepi
feoporum Bremenfium.
I40
Nste Stvtrini Binoi in Conciliant Lett
rotntnft ttrfiotm OEcttmtnotnitt LNdttintttnt.
141
Appendix ad Concilium Laterancnfe
tertium.
248
Index eorum qua io Appendice ad
Concilium Laterancnfe contincn
tur.
Nota BartMotiw Potin.
4^3 I
Additû alia ad Cotuihmtt Lattranenjt ·
111. OetMMtniatm.
454
CetMttt Cncilti Lateraienfij 111. cx|
Anenjati Zvwthnfis bftoria Rome- >
mraav Pontifient*.
4j6 1
----------- a Bulla Qemeotis Papa
__ ’Ii
Excerptum
tertii.
457
Fragmeotum Epiftol* Alexandri terru in caufa Petri Lombardi. Aid.
Subicrifikmes feu nomina Praia to
rum, qui huic Concilio interfue­
runt.
4j 8
LEMOVKENSE OCNCILIUM. 468
— TARRACONENSE. 471
1181 fcÿ» CONCILIUM AQUILEJENSE fAtoldanto Patriarcka fro vita cmvwnm
Canonictrum.
471
Vita ft Episioue Lucii Ρλρλ 111.
474
AppCi dix ad epift. Lucii Pp. III.
480
CONCILIUM apud Malebergiam .484
— CADONENSE.
Aod.
Synedtu Anglicana.
4S5
CONCILIUM DUBL1NENSE.
oHd.
Ordinatio Regum Franci* & Anglic.
««*4
4*9
CONCILIUM VERONENSE.
488
Oifirvtiit Pagi.
bid.
Additio.
490
Adalbert! Salzburgeniis ad fuos epi.
ftola.
ibid.
Vindeforenfi* Conventus.
493
CONCILIUM AQUILEJENSE,
494
1189
Conventus LondincnTu.
AU.
Vita it Efistqla Umani PP. Ill.
49«

xu

ANNO
cHjurri

jox
CONCILIUM PARISIENSE.
J08
ObfrrvatU Psgi.
fefe.
CONCILIUM KARROFENSE.
5 °9
— MDSOMIENSE
λ
war· Anbttf. I rtt.it t^fi, bA.S.L
Aid.
Additio.
j 10
CONCILIUM apod Enegtnefftm . 511
CONSTANTIPOLITANUM CONCI.
LIUM, tj NottlA Jjjaci An^li .
5’4
CONCILIUM HIBERN1CCM.
Additio.
tbid.
Vita et Epistolæ Gcegorii Papæ
VIII.
5x8
531
O* Appendix.
Synodus ColonienGs fub Philippo Ar*
chiep. Colonienfi.
53«
CONCILIUM PARMENSE
Conventus Moguntinus.
C3· Epillola Heurici Epifeopi Alhanenfe.
54®
1188
Vita et Epis toi. λ Clementis Pa.
pæ III.
544
Decreta ejuidem.
5J®
Alia.
55«
Conventus ad Gifortium .
574
— Ccnomancnfis.
5 76
CONCILIUM ANCLICUM.
577
— PARISIENSE.
588
— LANCKIENSE.
>8«
n8p Çÿ* — CANTUAKIENSE .
58»
— Domini Walleri Rotomagenfi* .
AU.
Obfervationes.
585
CONCILIUM P IPEWELLENSE . 588
— CRACOV1ENSE
58x
Jiço
— SALMAI1CENSE.
590
Eccleftafltc® libertati* in Normannia
Leges.
590
Cmc>7m Vtfhonnaflerit^fij dots.
59’
— Dm Anglir.int .
jçx
1J91
I Vita et Epistola Caustini PaI ΡΛ Ilf.
*
594
Appendix ·
é'iô
DecretaCrleflini III. ex fecund*CoL
leâiooe Auguftini.
616
Alia.
630
f,nA..----------- --------CONCILIUM LONDINENSE , Ù
— CANEUARlÛdSE.
64«
Statuta Odoni* Tuilenfa.
648
”9:
CONCILIUM CANTUAR1ENSE 651
”95
— EBORACENSE.
6jx
S3* Coofttiudone* Lichefeidenfes in An.
glia, per Hugoncxn Vonant. edits.
6j8
Francoiordienfis Conventus.
666
Rttttnft ConciloabnlüM.
661
CONCILIUM MONSPELIENSE. 66$
Balagii Nott.
671
U95
CONCILIUM PARISIENSE.
67*
”97
— LANCK1ENSB.
*73
Conventu* apud Gerundam.
<574
Confli tut tones Odoni* Parificnf. 676
Addenda.
699
ô»8
Vita Innocenti» Pam III.
CONCILIUM SENONCNSE advnfno
bttrtfiat Poftolicanano.
689
Innocentii epillola ad Michaclem Ar*
due.
nW

cr

xi tr
ANNO
CHtuiri

ANNO
uuum

dnepifc. Senonen&m.
A«f« Ctgnrtii.
Decretum Job. Comatcri Patriarch·
Cooftantsnopotitani.

CONCILIUM FESTMONASTERIES·]
SE.
«97!
Conventu» Procerum Franche fit Ao*
die.
*hd.
Additio.
698
Promiffiones Philippi' Regis Roman.
700

CONCILIUM in Daheatia & DincUn.
FRITIZLAR1ENSEC0NCILIUM.'705
Staturum Ricardi Regis Anglic. 706
ANT 1BARENSE CONCILIUM. ibid.
— DlPiONENSE, & KIENNENSE.
708
Additio.
714
Admtatia altera.
ibid.
CONCILIUM LONDINENSE apud
iioo
7H
722
— Altnd incerti Inti
7H
— Itent ulind.
7?»
J loi
CONCILIUM SUESSONENSE. 738
— PARISIENSE.
740
— PERTHUSANUM.
ibid.
Item.
ibid.
Compofitio inter Epp. S. Andree &
GaKguedem > & Conventum de
Chelcho.
742
CONCILIUM in Satin.
744
H04
— MELDENSE.
740
11O J
— ANTIOCHENUM.
749
Adnotatio Chronologie!.
750
1104
CONCILIUM LAMBERTHENSE.■75*
1206
— REDINCENSE.
75?
II07
— In Prtvncia Nnrbomtf.
754
— MONTIS PESSÙLANI.
75«
-- ARDREAWNUM in Sardinia. ibid.
Synodes apud Perthum in Scotia. 758
CentiLa Ltademtnfe, tJOxmienfc. ibid.
CONCILIUM apetd Pallem Gnidams .
·- A4 S. Severum in Capite Guaftem« .
ibid.
— GALLONIS S. R. E. C. Cenfatn7«4
Nate Ceffartii.
7*i
Additiones VZillelmi Partfienfii. 766
1109
CONCILIUM MONTILIENSE. 768
Additio.
764
CONCILIUM AVEN10NENSE. 7S4
Annotatia cr tien , tJ Additif ni
cilia Avenime^fia dm.
794
Litter* Magiftri Milonis.
796
IMO £9» GNEStLÆ CONCILIUM.
æ
Conventus ad Ravenicam.
Tabule conventionis inter principes
|
Ecclcf de Imperii Cooftantinopolitani.
800
1109
CONCILIUM PARISIENSE.
802
Sratuta Theodorici Ep. Ultrajeâini.806
IMO
CONCILIUM APENJONENSE. 808
~ "
809
Nota G. C.
810
Hcrefes Sacerdotum Parif.
Decreta Magiftri de Corbolio. 811
Concilium in villa S. Algidii.
812
81J
Conventus Narbonenfa.

t

cr

concilium romanum.

u s.

xtv

— ARELATENSE.
8,6
— KELMOEUOCENSE.
817
— NORTHAMPTONENSE.
ibid.
8,8
tara PARISIENNE.
Adamat*.
844
Conventus Ayamienfis.
856
Àdditio.
ibid.
larj
CONCILIUM PAURENSE.
8Ô4
Addit», de Emendationes.
884
Syeodica Coocilii ad Pontificem. 886
CONCILIUM BITUR/CENSE.
891
— nd S. Albamem in Anglin.
89*
— nd Mtrtllnm.
894
— DUNSTAPLIENSE.
896
— Magijtri Raberti de Circa Legati,
apaaf Rtemagnm.
898
Addüio.
914
Cenfiitntienei Synedi Dnbiinenfii. 9x6
C0NC1LBJM BTTVRJCENSE.
93 x
— LONDONIENSE.
v
934
Additio.
936
CONCILIUM MONSPELLIENSE.936
Innocentii Pp. III. ep- ad Simonem
comitem Montislbrti.
937
Additio.
950
CONCILIUM BITURKENSE.
593
— RKENSE.
ibid.
CONCILIUM LATERANENSE 11'.
GENERALE, fob bmncenli· ^nnr.
te Summe Pentifite.
953
Hiftnrin ejufdem Cmciiii.
954
Epiftolc Innocentii Papac tertii ad
hoc Concilium (pedantes.
956
Sermonesejufdem Innocentii Pap* III.
in Concilio generali Lateran. 968
Decreta Generalis Concii Lateran.
quariilub InnocentioPapa III. 980
Mmitum G. C. in endem Detrttn Gm·
tt, iS Lntine editn.
892
Additio G. G ad Concilium Lateranenie Quartum.
1080
Ad Cencilium Lnttrnnenfe {hmrtumOE·
cumemcitm fob hument* Papa 111.
Difcnfie trittea.
*»>« W CONCILIUM BR1ST0LIENSE in An­
glia eeUbratttm.
1085
.·· GBNUENSE de mandandii txetu·
tiene decreti/ Latemnenfibui. 1086
Synodus Aquilejenis.
ibid.
Conftnutiones ex Concilio Petri Atchiep. Senooenfis.
ibid.
CONCILIUM MELODUNENSE. 108Ç
Animad ver francs.
1089
CONCILIUM HISPANICUM inani
tamen leti .
1090
Obfervatia prnvia.
ibidVita rr Emstola Ηονοαπ Pp. HI»094
Addita alia ad Pndatos Hiberni* epiftola.
1098
Conftitutiones Novcvillenles juxta Λthrumiam per Simonem Epifcop.
Midenfem.
1103
CONCILIUM SALISBURGENSE .1104
Animadveriio in ConflitutioMs Ricardi Ep. Sarum.
rhd.
Conftitutiones Ricardi Poore Ep. Sa*
rum.
ibid.
Adnotatio G. G
11J4
Altera adnot.coUcâoris Britannic i. itoa.
CON-

er

XV
ΑΜΝΟ
CHRISTI
HI»

er

STLLJBUS

XVI

1ANN0 .
CHRISTI

CONCILIUM SALJSBURGENSE. ibid. *223 ξφ [CONCILIUM PARISIENSE advurfiu
Ejuidcm Coociiii getia.
ibid.
(Albi/juftt celebratae*.
1201
Statuta ia Coactio apud Toioiam
Aisra G. C.
120s
promulgata.
mj.
I Additio ad Conctliam PariGenft. 1204
CONCILIUM ROMANUM.
1137
lutterai Thcobaldi Archkp. Rotoma.
G&ÆCORUM CONCILIUM incerti logentis.
ibid.
ci frjMt Mnetlo Patriarcha. 1138
CONCJEJVMMPHOROJENSE. 1105
CONCILIUM AD PERTHUM. 1147
>214
_ PARMENSE alttntut.
1206
- CANTUARIENSE.
R1GENSE fdb Alberto Ihnnt^i .
Synodus Polonies.
ibid.
- MONSE ELIENSE .
tbid.
CONCILIUM OXONIENSE per StcJuruettae nmitit Tolofmi oliartmytt.
fiwunt Cantuuritnftm.
ibid,
1208
Tituli Capitulorum,
Liter* Amalrùi dannità Mmtiifartii. ibid.
ibid.
Nota Sevtriv Binii ad prettdnt Con­
Additio ad Montilienie Concil. mo
Cÿ» CONCILIUM apAVollemaitrij. ibid.
ditum Oitanienft.
II67
Emendationes & Additiones.
1168
Sy nod us HildeieimenGs.
1111
Statuta legenda ia Concilio Oxo*
Coucilii tru Perifie^io.
ibid.
nienfi.
1174
Jneoenfc Cant ilium prow-ciile. ibid.
ms
Adnototio.
1181
CONCILIUMMELUDUNENSE .1214
Synodmi Colonieiyfis.
ibid.
— BirURKENSE in caufa Ray mun­
Ntcenum, vel Conflantinopolitanum Cre­
di Tolofmi.
ibid.
torum Concidunt Schifmaticum m
Additio ad Cone. Bituricenfe. 1218
caufa tpifcoporum Cpprt.
ibid.
Epistola Honorii Ρρ· Ul. ad epp.
Epiftola Germani Patriarcha:. ΙΙ84
Gallic .
ibid.
H9J|
ANJCIENSE CONCILIUM.
LONDINENSE CONCILIUM.
1120
n 98
CONCILIUM SLEWIC ENSE.
CONCILIUM PROVINCIALE SCOTI­
ibid.
- ROΓ0MAGENS E.
CUM.
Hid.
1201
Bulla Honorii de Codem.
- PARISIENSE.

CON-

■"? C O N C I L I U M:"
CONSTANTINOPOLIT ANUM,
Im

q.

ο

o

Demetrius

Lampe nus,

Aiiique dignitatibus privati in exilium miflî fune.
Ex ΑΙΐΗια
lib i de
Conitniu

Emetkîus Lampenus , A medix Michael, Niezz Georgtus, AmafczLcc.
Joannes Corcyrcntis, Con­ G.mgrorum Joannes, Claudiopolis Joannes, Mo·
ftantinus Bulgarie , At Joan­ cefi Lucas , Patrarum Theon , Philtppopcîeos Enes Irentcus, eum fallo Apiphanius, Dyrrhachii Michael, Mc hones Nico­
lemannos, tanquam de na- laus , Ani,Joannes, Ap.imez liaacius, Nazianzi
tura divina male ientientes, Nicephorus, Abydi Michael , Laccdxmomz Ni­
meufarent , caufa per fex cetas, Mileti Nicetas, Pant Nicolaus, Prtrconefi
annos protrafta , tandem
liaacius, Salybriz Theodulus, Cn Michael, Cycongregata Synodo , ιρίο pfellorum Joannes, Bryfeos Conllantinus , GotImperatore Alemannorum cautam propugnante, thiz Conftantinus , Chalcedonis Conftantinus ,
dignitatibus privati, in exilium milii iunt ■ Rem Meli tenes Niceta , Arcadiupoleos Conftannnus .
funus profequrtur Joannes Cmnamus lib 5 βι Marontz Nicetas, Melembriz Theodorus , MeChomata. De Irenico refert Balfamon in Can.
rhymnes Nicolaus, Corcyrz Conftannnus , Di46. Apoitolorum, non tantum a Synodo cum flrx Leo, Serrarum Theodorus, Thebarum Jo
condemnatum fuifte, fed etiam Sacerdotes , qui annes, Amaftrios Joannes , Euchaitarum Coniliius fcripta lolum viderant, & non ea publice B ftantinui, Novarum Patrarum Etnhymius , Mypropnfuerant condemnanda. Condemnationis Grzteknes “Pothus, Hicrapoleos
·
Georgius, Adtianoci m Triodio, Dominica Orthodoxiz, memine­ poleos Leo, Philipporum Joannes, Rhodt Leo ,
re, quo die his iifdcm anathema dicunt . Syno­ LarttTz Joannes , Trapezuntii Michael , Cretas
dus & conventu Principium, & Patriarcharum , Joannes, Athenarum Nicolaus, Corinthi Theo­
doras , Myrorum Chriftophorus , Carie Leo ,
Metropolitarum , Epifcoporum , & aliorum Ecclcfiafticorum numero fpeftatiftwna'anno aj. Ma- Icomi Joannes, Neoczfarez Bafihus , Derci Jo­
annes,
Anchiali Stephanus . Ipfa Synodi Àâa
nuelis ab orbe condito6674. Chnfti nempe il66.
Celebrata fuit Ut reliquos przreream , qui in fuperfuor MSS. eorreftiflimc , & charaâeribus
Synodo quamvis locum occupent, locum tamen grandioribus, quibus iubficiuntur przdiâorum E& vocem in Synodo non habent ; adfuere Lu­ pifeoporam fubicripttones majori ex pane authocas Patriarcha Conftantinopolitanus , Athanahus graphx, vario literarum traâu, & implicatis li­
Theopolitanu* , Nicephorus Hierofolymitanus , neolis, ut pofteriori Grzcic in more fuit, exa­
Qtfarez Cappadociae Stephaniis , EpbcG Nico­ rate. Capita fex in hoc Concilio fafta, & polaus, Herackz Michael, Cizyci Barlius, Nico- blicata, qu* in Triodio citato leguntur, funt.
C
I.
Taîc μ>ί βοθΐζ της TiJr άΓ/tf* Δι5«ΓΧβλ<*
ρ, * qU, ron rc£je fanâorum Ecclefua Dei
TÏÇ T· θα» ί’κλιισκί
ι'χλχμβχη* mimftrorum divinas voces accipiunt; & ea, que
ptyotf, «Ù ni <«*·»( 1£
C»
ciane & aperte in ipfts dida funt per Spiritus
Ο-ώ. Carrai. Tom. XXII.
A
fan-

»
CMRtSTt
t*4t·

CONC. [cONSTANTINOP.
bmmîmwiçomhwu»
4
interpretari, & oc Arec t» «y»· Π»\ ^pre^nc
•·ρρμΙ*ν*Λ4ν

fanfti gratiam pcrpetam
tprquere coaxatur, Aoathcma.
ii

n vi' »»osp»>H»

«wOv».

·Α·

lis, qui admittunt, illam veri Dei Domiai, ft Sehatorts noflri Jefu · Chrifti vocetn ,
lum
ejus humanitatem, fecundum quam paflusdlt
Ïiemadmodum m miuni divinitus infpi ratis
rraosubus fanât Patres luculcntidtme refian
tor. Prrterea & iü qui dicunt iyfum Quiflurn in carne fua paftiim «It, Sempiterna
memoria.
i
III.

Τϋν χβρ&χ·Α**νφι·
Θλ Kù x,
Τμ itjw In»* Xtrf· t*4u , τ · Πίρ
μ«ζυν μ» ist , λ«9«Φχτ rw» to~î λυχαϋ» *ppkvfati
Παπρυν,
»an) r<>ci àwni
o»3p»xcr|n(« *βθ’XtxwSt, xajwf
pt&w cd »·>λοΐ$ twv <9ίΜ«ρ4>ν«ι» λά^«υ>' aurûv cr
«χ»κ Π*πρ·ς «w’tpvTrwi»' * tn
Xtywtu»
sw «un» X(is·» ««ns
muîtm ripi* nadfâv ,

a<W« 4 μ»ήμχ·

?*·
Γ$, cjuî fentiunt, & dicunt , d«ificat;onem B
TeTfreê··» )Ç iûfyfej^ïetSjTtw-O'awffi» ri«fM'epu, quod aflùmptum ert , mutatibncai hu- λημαβττνς,
- '
----- μιτυμκψ*
----- - ·- —
-i *———.-.Lrv. ,z'„
rie- άν^ρ»πιηχφώ?α4
HS
nunx natura in divinitatem,- & non ientiunt ferunt , id μη aperiri» Uf? άι/hfs irvattaf ,
ex ipfa unionc corpus Chridi divin* excellen
0U« ι$ afyvt
6«>βλ**τ/)ΐ»ί μττυ^Η» η
ti« & dignitatis ptfiiccps fsâum <ffe , 3c aΪΛίμν τί Χν^β,
<epoemu*i&8t μϋ Λ/ροτ·
doran una adoratione in ipfu DeO Verbo af
futnmte, & dîc ejufdem honoris & glotix , xwutjcrw Ο· ni 1φ9ΤΪαβββΰν αυηί G>cÿ Apyy ί
viviSctns, de xqualis tnajeftatis cum Deo Pâ­ Xj rJrxi ομοημβ», ομαίοξον, ^wanw«V , ισοχλιυ
tre, & fando fpiriru , arauaiiique dignitatis - τύ Θ»4 (B n«Tti, >C rj wHvy<vFheoyan, «Ç
neque faûum elle confubitamiale Deo , Haut
àué^MW», μημ^όηιχί it >*η»>«ι όμουσκι» rai
icrrfleiit a naturalibus proprietatibus, ovati ,
OfuS,
txrfÛMtr Φ φυτικΪΜ ί&ντχπΗ . re an­
circurafcripti , & reliquis , qux in humana
si, ri rt^parry, *,
λοινί» fJJ c* τρ ανChrifti natura fpedantur : Mutatum autem el­
fe & in iubftanliam divinitatis . ut ex. hoc ^Pwth« e«rw re Xezri dtivp*^*** » μίΛμπφθίιΰχι
Jecféç rbt rniOternm ββ/αν,Μ ΰηη
deducatur vet apparenter tantum, & non vev ...
re ac reaiiter faûaro efTe Chnfl; incarnatio-Cf^d^frv. ί φσνΛιΤίf
,r » ·$ *< βλη^Μτ ie^rtiw
nem & paibooem- vel Unigeniti Divinitatem rS- Kutm
-·
■
t* cnwdfwinr»,
«,πί naSb), «rlu
efle patiam, anathema.
ti unvjlpit Θιοηιπτ ra^wv, otre^i/Mt.

IV.
Tû» Xr^cvruv, Sri à tratp£ 9j Kutiu 1% aur%
Iis, qui dicunt, carnem Chrifti ab ipfrmec
unione luperexaltatam. fit tupia omnem ho­ • ΡΑϊβΊύΐς ùttptnfa&firx > 1Ç a’rwntfu »ααη$ τ<μ%
noris gradum couftimtam; ur ex fuprerua unio­ Cxtpxetutn, üi ;άχρ« mwhk ·μό3ΐο; $»·
nc ejuidem divinitatis confois effitàa immuta­ μόη, <urnrCA>in»$, ara^ouin* , βίβυγ^ηύς ,
biliter , fine ulla varietate , aut confuhone , Ç ατμ'οη ς, tyt τ χχθ i&'wrr fovti , w'
firmiter, propter hypoftaticam unionem , fic «£*&?**> *7 α’Ϊ/αβΊΤαΓυί μό·*«, rJ 9Ρπλβ·
infeparabilis atque indivulfa mancos ab ipfo
Deo Verbo illam aftumente, «quali cum illo βομύφ etiirnt ΘιυΛό^μ, icrutXfùç ev'rjd τ/μα'ntt
«poeauvcsnu μιρ «•wxuuijrH , «« ηif 0>rAr*
gloria honoretur, eademque adoratione adore­
m'w
Jt£.w»
tur, & in regio divinoque throno collocetur /«•il iÇ w^
—
, ; fyurtt fa-nu
------ ---dffatt il _.
s— .riad dexteram Dei & Patris, tanquam divini-Πχτρόί, *>$ ninjf ©temne αυχημττ*<«tatis dotibus locupletata, falvis proprietatibus -ruxÀarrya<ra,
*
*- ·
....
- φ*»σνζομί:^
nSr
l'éwnjtu» <Û»
naturarum, fempiterna memoria.
ora», Atetix i μ»ίμχ
V.
Iis, qui refpuunt Sanctorum Patrum voces,
quas in probatione reâorum Dogn atum Ecclefix Dei protulerunt ; videlicet Athanafii ,
Cytilli, Ambrofii, Amphilochii theologi, Leo­
nis fin&iflimi nrchiepiicopt veteris Romx, &
reliquorum. Praeterea & iis, qui aftiones univerfalium fynodorum, videlicet quarts txkxtx
non amplcftunnir, anathema.

VI.
lis, qui non recipiunt illam ' Dei veri, & P
Salvatoris noftri Jefu Chrifti vocem , nempe
ΡχΛτ wjjsr we tji, quemadmodum eam variis
modis fandi expofuerunt ,· Alii quidem dicen­
tes id didnm efte fecundum ejus divinitatem,
ex eo quod a Patre ipfc fit genitus: Alii au­
tem fecundum naturales proprietates carnis
aftumpt», & hypoftatice un-tx ejus divinitati,
kilictt quod creata fit, circumfcripta , morniis, & proptei reliquas naturales, & irreyrchenfibiles pa (bones , propter quas Patrem
majorem feiplo Dominus leftatus eft : fed m
eo fcnfu dicunt hanc vocem intcll gj , aim

Τ·Γ(α«·3«>λ·μτ’»·κ rui rùvat^/wv rirri/WifW·
νβς, n>c ixi rucatTH twv <‘p“wv Is^aruv rif τ·
θιί t«xX«»»«î tk^«ivn9fvr«f, A’&nafta, Kvt/λλ·, Α’μ/1ρ·β·ι·, Αμφίλοχι* τϋ θορ^Ρ· * Αίο*
wf τ? βγιαηη Α'ρχηηΐκοχΗ τ% νκβ-βυηρχί
P»un;, ιΰτΛ Awxwv* trtit' £ η nivOiufj^ut·

Ktiif Xtux&Hi «pauruat, της τιηφτη; ri φ>]μ/, £
τϋί ΐχηκ,μή χαηκπτβ^βμνΝί. ά»«3*μα.
Τ·ΐ*ί μή ίίχ·μό«ΐ τ>ΐ» τβ αΑηθινβ Θι» <: Σ«νϊρ®* χ’μ«» l’nrà Xt/ri φ«*/υ), t(u ο ΓΙατηρα»
μ^ζβν μ* Μ
χαπί
τρβχχί «/
Α">»« ntrrUu
. ·(
χ«η» τ(ιι' αυ­
τί Θ»·πιτβ Ar^«mf μιθύχαζ, lut η tu-riff τΐί
ta tS flxTpèc tîtm ·$μΐΜΗ* * ·< li <«r« ΤΒ» φυcrxdf ι’ίιβ'τχτης rife «•οβ'λχφ^ΐΗ'Πίς rap aure vapχ·$ , Xj α»ΐ'ΧβΤασχ$ ii tu^i θιάτητι, r,jm n un­
ies, w «fp’^parrov, ni Ovrrvv, «J rù Xwaa fu·
0·/«« »d alraChtin: α.χθ>), St aftp tauri perara
tor fhtripa · Kuer** «p’!x»r, «^a
rlu

ANNO
CHRIST!

“*>
%
*
vawOer tNtZui,

anno

----- hm» Mttnu
“
. CH«im
4·
"u
ufrtfti μη^Ι *IwsiSi

CONVENTUS CH1NONENSIS
RS t.îSk.
6.
in a«nt ψλάχ r’rrf- A fecundum fimphcem menUVm conceptum ac-

- G»«rwm,
— ■
ric
qi μ>ΐ ίκλκμβ·»·μφΐκοΐ va?

TW«û
*û
u
pm^rte, T<c aatni
ttt'ramr Siatpèrtwf t
trqeai tw eifèta» riuripwv i’pp<On
π , itkiainti h* irtsôt qg u* <>rw« AaTintr, ak
μή ά^αμ»»ο» rit
*
Ç ομότιμη τϊ Xgjrâ fap
·
*
£« Tw nterov qohvv xaOi43e£f»3«r ,
Xiyvci Ir Kan
*?·/«»
(«
ααραλαμβά»"δαι «
(s roi atnt/xdi tStinnc, nt «î$ «λ»θ«; ûr«c vit
▼w Ku(Â> capaec ris Cruvoramc và aura Θ<·τ<r<,
aèmtfin
n «un? repè tw «tvroruru» A, ψ£ί<Λ, «trip ι£ χιρι ιώ Cii/Yoearuv
qpt dÀnOiâ» Ιογμαπϊζηβ·# 9 αποίδιμ
*
.

CONVENTUS

cipitur caro. tcfundla divlratAte i pertnde ac fi
unira non effet · Et iis qui non intelligunt
lune vocem divifionà jterhmplKrm mmtaiem
pnrcifionem, quemadmodum a Sanftts Patri­
bus uiurpata en, qu«t>do Itjitur feivitus , vel
ignorantia, uepote qui non ferant Chrifti car­
nem , divine nature & honoris confortem fadam , talibus vocibus dehoneftari : dicunt
autem fecundum fimplkem mentalem prreifionem accipi etiam naiui ales pr opi ietates que
«ere funt carnis Chnfti , qua hypoflalice uuita eft ejus divinitati, & indivifa manet
eaderoque de confidis hc fallis quam de iuM<
flentibus & veris docent, anathema.

APUD

CHINONEM

ANNO
CHRiSTI

ANNO
CHRISTI

In Gallia, epifeoporum & procerum Anglican
*
ditionis ipfo pration te Angi, rege Henrico II.
anno Domim ' MCLXVil.

HomaS Canttearienfii arckiefifcopxt , pofiB fu« tranfmifcrat. Timebat quidem & merito ,
diatanur cmn Anglontin rege de ecclejia/iicu ne in terram ejus interdidi, & in perfonam ejus,
}unlui difcnrdiae, legntianit apoftolica tnwure fibi anathematis fententia citiftime ferretur.
comtifib fiengeni, alitjteot e regiit adminiflrii, An·
Cum
''
igitur his
’
anguftiis
'
premeretur , *Izxogha licet proftcgiei, exconrniunicavit ,eandem<pte Rt- vienfis epiteopus unum dixit effe remedium, im­
pernav, datir ad iffiem ejafqne matrem Matini· minentem fententiam appellationisobftaculo prae­
dem imperatricem litterit , comminatai efl . Hoc pedire . Et ita nefeio quo paâo ( nifi quia veri­
met nent Henruns, cttm fitit tmdiqtte accitu Cbinone tas ventilata plus pollet , & juftitia quo nvgis
confiliitm iniit, nt refert Journéet Saresbenerjet epi· concutitur, eo amplius convalefcit ) dum Rex
ftola cxxxtx. ad Cxonienfem epifeopam , enjeu bac per avitas confuetudines, appellationum fus eva­
vtrba : Studiolius inquifivit cum przmiftis minis cuare conatur, magis confirmat : dum ipiemer
& obteftatione quamplurima , quonam confilio pro capite (uo ad appellandi refugiam cogitur
fibi utendum effet adverfus ccclefiam , de Can- evolare.
tuarienfi archiepifcopo graviffime conquérons ,
Ab illo ergo confilio egrefli funt a facie Dei,
non fine gemitibus & fuipiriis multisut tunc & regis fui, Lexovienfis & Sagientis epifeopi ,
prztcntes poftea retulerunt, lacrymatus eft , di-Cut appellatione interpofita ufque
*ad
odavas Pa­
cetis quod idem Cantuarienlis ei corpus & ani­ ichz fu (penderent fententiam ejus . Rotomamam pariter auferret. Tandem dixit , quod o- genfis quoque cum eis profeâus eft,non quidem
mnes proditores erant, qui eum adhibita opera & appellaturus, ut ait ; fed de pace, quam deftdediligentia ab unius hominis tnfeftatione nolebant rabat, traftaturus. Archiepifcopus vero nofter in
procinâu ferendz fcntentic conftitutus , iter
expedite. Ad hac dominus Rotomagenfis ali­
quantulum excanduit adverfus hzc , corripiens ripuit ad urbem SueiTionum orationis caufa. £t
cum.· mitius tamen more fuo, in fpiritu lenita­ fijl fatua. Sic ergo Domino faciente elufa eft
tis ; cum caufa Dei magis exigeret, feveritatem folicitudo regalium epifeoporum; quia cum vedr authoritatem pontificis morbo languefcentis mffent Pontiniacbm, arohiepifeopum , quem >Prationis fle fidei ftiiilc adhibitam. Erat autem do- peliarent, non invenerunt. Sed fruftrati a proJo r acerbior urgente metu, quem conceperat ex pofito fuo reverti funt , queruli quod fua conlitteris, quas diftus Cantuanenfis illi & matri fumpferant, laboraram, & non profecerant.

T

ANNO
CHRISTI

» A O

CONCILIUM

APUD

CHINUM,

in jw appellatio ai pontificem in arcbiepifcopom Cantnarienfem durera, anno

iltfj. bahhtm

ADDITIO.
ACta eotecilu apud Cbinum, in quo recitant ar veri a Tborna Becket, Cantaaricnfif arebtefifeopi, ad
Henn cum restai Anglia, in concilio iUo.

Ex Rof. Moved, in ann. iris.
1^1 Vô'u T^Dlderio defideravi videre faciem veftratn ,Dexhibui vobis devote, juxta animi mei confeienjj.
Αχ fic loqui vobifeum ; multum quidem pro- tiam; fie me adjuvet Deus in ultimo examine,
pter me, fed maxime propter vos. Propter me, quando omnes adftabunt ante tribunal ipfius ,
ut vifa facie veftra , reduceretis ad memoriam recepturi, prout geflerunt in corpore fuo , five
fervitia, quae, dum effem in obfequio veftro , bonum five malum. Et ut commoverem vos in
pieta• Amo it«$. ut rloçet Pïjiu» Cupra allé tus ad Coneiliabulum Hcrbpotatfr.

Cancel. General. Tom. XXII

A

i

CONCILIUM APÙD CH1NUM.

7

g

Cy pietate fuper me, quem oportet mendicando vi-Ages* duce», & comitet, & alie poteftates , qu* ^no'
-vere inter alienos, licet tamen gratia Dei cum fzcularia haoent traâare negotia, ut totum re- christi
CMRHn *bund>n,i* vidualia ai fufficientiam habeamus. ducant ad pacem & unitatem ecclefiz. Et quia «·«<(l<<_ Eftque nobis eonfolatio quam multa, quod dicit certum eft, reges poteftatem fuam ab ecclefia
apotlolus: Omnes, qui pie volunt vivere in Ciri- accipere, & non ipfam ab illis, fed · Chrifto;
fio, perfecutioncm patientur . Et Propheta : Ko» (falva pace veftra loquor) oonhaberetis epifeovidi jnfium. dereiiilum, nec femen ejus quurent pa­ pis percipere, abfolverc aliquem, vel excommu­
nem . Propter vos, trtbus ex caufis , tum quia nicare, trahere clericos ad fzcularia examina ,
dominus meus ei!is ; tum quia rex ; tum quia fi­ judicare de decimis, de cccleGir, interdicere elius meus fpiritual's. Eo quod dominus, djrb.*o piteopis, ne traâent de iranfgreffione Edet vel
& offero vobis coniilium meum, quodcunque de­ juramenti, & multa alia, qur in hunc modum
bet epifeopus fecundum honorem Dei, & fandz (cripta funt inter confueiudioes vtftras , quas di­
ecclefiz domino ; co quod rex, teneor vobis ad citis avitas. Dominus enim dicit : Leget meat
reverentiam & communionem; eo quod filius , cnfiodite. Et iterum per prophetam : Fe , qui
officii ratione ad caftigationem & coercionem . condunt leget iniquas , & fcribtntes feribunt injuCorripit enim pater fiiium, cunc blandis, nunc Bftitias ; opprimunt papperes in judicio, Ô" vim fa■'—
Z-. revocet
----------- eum
----- ad
-j benefa
i------c. ­
pop*k Dei . Audiat itaque
alperis
, ...
ut r.
fie, ...»
vel fie
ciendum. Nofle debetis, vos, Dei gratia, regem dominus meus, fi placet, confilium fidelis lui ,
elle primo, quia vos ipfum regere debetis , vi­ commonitionem epiicopi lui, caftigationem pa­
tamque veftram optimis informare moribus , ut tris fui . Neque cum fchifmaticis aliquam de
veftri exemplo exteri provocentur ad melius , cztero habeat familiaritatem vel communionem.
juxta illud fapientis . Componitur orbit Regis ,td Notum enim eft fere toti mundo, quam devo­
exempium. Secundario, alios demulcendo , aiios te, quam honorifice dominum Papam receperi­
puniendo, poteftatis auctoritate quam accepiftis tis ; quantum Romanam tcclefiam foveritis &
ab ccclcfia cum facramento un&ionis , tum gla­ honoraveritis, quantum dominus Papa, dccccledii officio, quem geftatis ad malefaflores eccle- fia Romana perlouam veftram dilexcrint, ho­
liz conterendos. Inunguntur enim reges in tri­ noraverint, & in quibtticunquc fecundum Deum
bus locis ·/ in capite , in pedore , & brachiis , potuerint, vos exaudierim. Nolite, dominerai,
quod fignificat gloriam, icientiam, & fortitudi­ ergo, 1» falutem animz veftrz defideratis , einem. Qui antiquis
temporibus, juftificationes Dei deni ecclefiz quod iuum eft aliqua ratione fubt
i
non
obiervabant, fed przvaricati funt mandata C trahere, feu in aliquo ci citra juflitiam contra­
ejus, his fublata eft gloria, fcientia , & fortitu­ ire; immo eandem ei in regno veftro permitta­
do, & eorum generationi; exempla probationis, tis habere libertatem, quam in aliis habere di*
Saul , Nabuchodonofor , & Salomon , & alii gnofeitur . Memores quoque fitis profelfionis ,
quamplurcs . Qui autem poll· delicium iuum , quam feciftis fc pofuiltis feriptam fuper altare
cordis contritione , humiliaverunt fc Domino ; apud U’eftmunfters, de fervanda ecclefiz Dei
his gratia Dei accefTit cum omnibus fupradidis libertate fua, quando ccnfecrati fuiftis & tinâi
abundantius & efleftius, ficut David, Ezechix , in regem aprzdecetfore noftro. Ecclefiam etiam
fit aliis quampluribus . Chriflus fundavit eccle- Cantuariz , in qua promotionem & contecratioiiam. etque comparavit libertatem fanguine pro­ nern recepiftis, in eum flatum jc dignitatem re­
ftituatis, in quibus fuit temporibus przdeceflbprio, fuftinendo flagella, fputa , clavos , mortis
anguftias ; nobis relinquens exemplum, ut fcqna- ruin veftrorum, & noftrorum Pofleflionet au­
mur veiligia ejus, nnde apoilolus : Si compati­ tem ad ipfam ccclefiam pertinentes, villas, caflella, przdia, quz pro voluntate vcflra diftrimur , Ô conregnabimus fi commorimur, & lonrejurgemus. Ecclefia Dei in duobus confiât ordini- buiftis; res etiam omnes ablatas , tam noftras
bus’: in clero ôc populo. In clero funt apoftoli, D quam clericorum noftrorum, & la icorum , in in& apoflolici viri, epiicopi, & czteri reitores ec- trgrum nobis reftituatis ; permittatis etiam nos
. clefiz, qmbus coinmiiTa eft cura & regimen ip- libere & in pace redire in fitdem noAram ; &
Eus ec.lcfiz , qui trattare habent negotia ecde- nos vobis « tanquam charifljmo domino & regi,
fiafltca, ut totum reducant jd falutem anima­ fideliter & devote fervire parati fumus, in quirum . Unde diflum eft Petro, ic in P^lfo aliis bufeunque poterimus, falvo honore Dei , & ccrefloribus ccclei.Z. Tu es Petrut , Î7 fuper hanc clefix Romane, & ordine noftro; alioquin pro
petram uasficabo ecclefiam meam ; & portu inferni certo feiatis, quod divinam (even tat cm & ultio­
non pruva^ebunt adverfut eam. In populo funt re- nem fentietis.
■’PmR*’PmFo

At*
aMVa
aS£
’PQrCWvvS
wijncwi’S’ÇîmfWv

RADULFJ

EPISCOPI LEODIENSIS DECRETA

aidverfu s incendiarias, & rerum ecclcfiafiicarum deprudatores.

Adulfus Dei gratia LeodienEs epifeopus ,E
przlatis & fubditis
sne.dvx. T. -IV. omnibus przlatis
lubditis in Lcodienfi
Leodienlt
i. f.
epilcopatu conftitutis, falutem & paternam dile&ionem in Domino.
Curr.
Cum mundus ipfe in maligno fit pofitus,
pofitus . &
' .... ........................
' ; nos
ubique terrarum lufficiat
diei malitia fua
tamen, in quos Enes marchiz imperialis deve­
nerunt , pre ceteris ampliora & graviora fiifhnemus. Confluentibus przteritorum λ przfentium ex impunitate, ficut nobis videtur, caufis,
nulli ordini, nulli religioni, nulli honeflati ,

R

/

nulli inopis, nulii ctati in aliquo defertur; bona ecclenarum in przda omnibus funt ,.eo ma­
jori audacia, quo ma/ori licentia.Villas & fepta
earum violenti irrumpunt, & his przda, vd incendio confuratis, ad atrium migrant,
timorc Dei, & leverentia legum longe a fe pofiu ,
munitates atrii fi angunt, &. infuper domiciliis ob
refugium in atrio conftitutis. igne injefto,que<n
Iciunt de proximis ad fieras rdas migraturum ,
quando vident flammas ignis parietesecclefiarum
lambcie, in fraudem juris tunc demum incipiunt
con-

Λ
9

R.ADULFI EPI. LEOD. DECRETA.

»o

P> conclamate Succurrite, fuccurrite ; quafi nolint A la pius effer, horrendo hiatu przfumtores hujuf-"
—Det
rx-i ob
-L facras
e------ -------— —ardere
i— . :—
otRistt
tcctefias
munitares
qua­ moHi terra non ablorbuiffet.
VII. Pratda vero cujutcunque pnedonis , ad
··««.
ANNO rum ipfi vicinis domibus flammas de facili ad
CHKirri proxima quzquc volatiles libenter injecere . Et quamcumque villam, vel oppidum , vel civita­
quod deterius eft : wundo de his omnibus enor­ tem minata fuerit, nifi ditlriftus'ville, poft au­
mitatibus , terr.is vel quaternis citationibus , ad ditum clamorem, banno tuo uique ad juris diiatisfadionem vocantur, diduftis attinent iis fati­ fttonem eam tenuent, i pia villa, vel oppidum ,
gationis, & expen fis que publicae cognitioni fub- vel civitas fub interdiibo uique ad dignam iausjacent, ipfi impudenter negant ; & quod impie faftionem jacebit ; etntor vero vel venditor . ufgeflerunr, perjurio expiaro contendunt : aut G de que ad redditionem ablatorum , malediftionis
iado fatentur, aliqua honcftatis ipecic Kdditio» banno fubjacebit.
nem ablatorum, precibus vel interventu amico
VIII. Incendiarii autem , quamvis interdifto
tum fuorutn, vel nobilium civitatis fur , pro fubjiciendi fint, non tamen ftatim anathemate
iniffa remiflione conantur fubcipere . Horum o- feriendi, fed tribus citationibus juxta morem ,
mnium intuitu, conftituimus ut de omnibus quo ad fatislaftionem vocandi. Si ergo venerint , &
cunque modo violenter ablatis , de C. folidis B damnum illatum bona fide reftituerint, reconctnon plufquam 11. remitti poffint , quod tamenliari
..................
~
ecclefia: merebuntur. Quod
fi ad excufan.
noo uifi bonz difpenfationis providentia eft fien- das cxcufationes in peccatis, quod in manifefto
dum; ablata enim reftituenda funt in quadru­ eft negare lentaverint, in hoc cafu neganti faplum .
ftum probatio incumbere debebit.
I. Qui pntdam, vel incendium fecerit , ille
IX. Sub interdidi autem, vel anathematis len­
principalis auftor, fecundum decretum a Papa tentia jacentes, principaliter auftores incendii »
Eugenio de incendiis promulgatum , ipfo uso> vel pratdx, quandiu fatisfacere contemnunt , ad
tafto cum tota terra fua ftatim interdifto fub- quemcunque locum venerint, nullius chriimatis
foiatio participabunt ; nec receptione , ncc foro
jacebit .
II. Si ecclefiam in fundo, vel de feodo fuo> digni erunt : ipfifque iu villa , vel in oppido ,
habuerit, in ea miffas celebraro nulli licebit .
vel in civitate exiftentibus , nulli miflas celebra­
Omne folatium chriftiani cultus in ea ceffabit , re licebit. Solemniras divini cultus claufts eccleabfque baptifmite parvulorum & vifitatione in­ fiis omnino ceffabit. Pullabulum quoque Campa­
firmorum , fi tamen rei objefti criminis non narum intermittendum erit ; ut faltem hoc feluerint .
1 Cqueftrationis rubore corrigantur , aut a bonis
III. Omnes enim qui in perpetratione incen­ Chnftianis , quorum damno intraverunt, exire
dii, vel pratdx, auxilium ei prxfliterint , vel in compellantur .
comitatu ejus vexillum vel ducatum fcienter fcX. Hoc quoque addendum exiftimavimus, ut
cuti fuerint, nifi infra legitimas citationes fatis- de bonis ecclefiafticis nullus cis falvamentum da­
fecerint, rei erunt de quorumcunque crimine ac- re pratfumat .* tolerabilius judicantes nos damna
cufati fuerint ■ Et fi ledum acritudinis dec liba­ fine lucro eorum fufcipere, quam illos detrimen­
verint, viatico carebunt , nifi vere pznituermt , tis noftris incrementum quzftus accipere.
& ablata pro portione fua reddiderint, & de ce­
XI. Igitur ab omni clero fevcriifime tenende
tero nillla tenus fe venturos in damnum ecdefue funt interdiftionis <Sc excommunicationis fentenjuicjurnhdo firmaverint, & de bannis epifeopo tic .
XII. Quod
ft aliquis meticulofus, vel preçc ,
vel archidiacono fatisfecerint.
_
IV. Qui autem aliqua circumventione igno- vel favore aliquo inclinatus folvcrir,- conviftfisdc
rantiz fedu&i fuerint, poft primam cognitionem illicito pravorum confenfu, five plebanus , five
rei gerende, fi in confilio impiorum non abie*Ddecanus , ab omni clero & beneficio ecclefias
rint, & in via peccatorum non fteterint; fed fe tamquam purgamentum projiciendus erit : ,G ve­
ftatim a deteftatione facnlegii averterint, & fe­ ro ob Armanti cuftodiam mandatorum de bonis
cum , quos poifunt , a via iniquitatis converte­ fuis ejeftus fuerit; huic ecclefia, pro qua perferint, & hoc feptima manu bonorum virorum cutiooem patitur, neceffaria providebit : G vero
qui cum iniquis illis conquinati non funt, juris- propter juftitiam, que fa&a eft , alicui pauperum
jurandi religione probaverint; illi proculdubio , Sriculum incurrerit ; huic epifeopus folatium ro­
tationis debebit.
ficut nec culpa tenentur, ita poena incendiariis
XIII. Si autem aliquis pfeudofacerdos in lo­
debita non involventur.
V. Si autem aliqua manus violenta , vel te­ cum vi ejeftorum fubintraverit , is publice ex­
meraria irruptio atrio excomumnicatum aliquem communicandus erit, fic tamquam contagium ab
fepelierit, ufque ad ejcftioncm cadaveris eruti omnibus vitandus, & a toto epifeopatu , abfque
E/pe reconciliationis, projiciendus.
ecclefia illius atrii filebir.
XIV. Et quamvis facrilegos malefaflores eccleVI. Si autem aliquis laicus aliquem abfque facerdore in atrio fepelierit, ipfe ftatim cx prz- fiaftica cenfura feriendos denuntiemus ; omni ta­
fumptione faccrdotalis officii fub interdifto erit. men poteftate a Deo nobis concefla , & credita
Abuodantiori autem perna ejus arbitrio epifeopi nobis foliicitudine, fuo loco fletempoie utendum
fubjacebit; nifi enim in ea prefumtione gravior effe cognofcimus.

CON-

f I

CONSTANTI NOPOL IT AN UM

CHRISTI

CONSTA NTINOPOLIT A NUM

CONCILIUM

SitS Lut» Cbryfoitrgt Pitrisrcbj xmo Il66. bahttfin·
OUbnotatio fynodalii fub imperio domini Ma-A 1k K Hvi Aepr^Ary · «» erwjUitTfwçiJ,®^·-*?
; «,»φ<η·ι
re Gr^ÎU
nuelis Conneni, Luc* patriarchatum ob- JJ^l,
Φ orxap^ur- <iI
_____ x«9mmv» Amx® tm βγιωηίτ»
,
Rom. Leun- tinente ; Ne’fiant nuptiae leptimi gradus co x«
.- ταψηόρ^Μ
— ■
· nti
- Sffyntf
- ·' - Αλιξιαχοϊς
*- ”
- »*χατ»-·
or
d»». I. j.p. gnationis.
χνμϊνηις· fVvtSptx^avm» τρ
àymnx/f où*
>«r. m.
Mcnfe * Aprili il. indiâionc 14. prrfidentm itptmxtw «ρχΐίρίων t tS Καηταρπα;, jiHpa• Mentis A-te Luc* fanâiiïimo & (Ecumenico patriarcha
χΑπας, τμΚι^χμ, tî Ν'<·μη$ί<αί , 7J N'«κ­
pr d»e Xt. in dextris Alexiacis catechumeniis.aiTidentibus
f*7wd*’nM8oiB *pf,us fanûitati facratiiïimis antiftiti- αί, te MiÀnkuri, Ίϋ ΓαΓγρων , Ίϋ Μύρων ,
***■**’ bus, Czlarienfi, Heraclicnfi,Cyziceno, Nico τι Kaeiac » tm Ixîv/m , Ta Κο&νθν i tm Αθ>»·
medienfi, Nicxno, Mciitcnico ,Gangrenfi, Myviv, τί Mhxitî, τι Κρ»)'πκ, ii Λαςώηΐί, τί
rcnfi, Carienft, Iconienfi , Corinthio, AthcnienΜίΐ«ώόκ» Τί Σμύρνης, τβ Nvw/ »«?«> « tm
fi, Mocitio, Cretcnii, Lariflcno, Mitylenzo ,
ΑμαΓρίΦ*., tm ûpirpai. τί Krpxti/wv, τί ΠβSmyrnzo, NeopatrenG, Amafiridis, Drifinc ,
CorcyrenG, Paronaxio, MileGo , Archadiapo ρναζ<α$ , tm M/λίϊΤΜ , ta Α'ρχαίιχπολιως, τί ΓΙαhtano , ParienG, SclybrienG , PrceconeGo, Bry- eJu, tm Σηλυβ^χς , τό Πρθ'χον»ί<ΓΜ, tm Bpùetvç ,
fenG. NicenG, Anchialino: ad liantibus Or do B'τβ Νί«»ί, τβ ΑΓ^λΑμ, ταείί-αμόωΐ» < Sfirirominicis magiftratibus. Eleganter fapicntithmus ήχων βρχό,τυν. Εοϊόχω; ό τοφωτητ®* Σολομών
Salomon in Proverbiis dixit, Sapientiam in lin­ νομβν ιζ ΐλίον ini γλύπτης φορύν την σοφίαν or
gua ferre legem & miiericordiam . Benign*
ηαρο/μί’α<ί ιφθι^ξατα, φίλα,θρωτδ^* γάρ αντηί
enim ejus lex, & mifericordix commifla eft ,
fuggerens quicquid condudurnm eft, & homi- ο νόμΟ* , χζ η$ ι'λίφ Γυγχί’χροιπα , τχν fu• temovemnum feliatis curam habens, *leccrnenfyuepro­ νοΖσον ϋκοΊιθιμ^ιΟί, χΐΐ τί; π5ν ανθρωτων τωτηcul ea, «juz officiunt, & iniquitatem prohi­ itxi χι-ίόμ^®*, iÇ tv. βλιίχηνπι πόρρω · α’τβbens , fceluique coercens, & congregans omnes xpivôp!Ju®h ' >Ç τβρανομίχν «πύργων, jÇ ανομίαν Η·” ■
ad Deum, ac ut xqui & boni lubjiciantur in- αναηλλων, >Ç συνχΓων η«νης «ορόίτόνΘίόν, χ,
ftitutis, przcipiens. Sapientia igitur divina c- <θ«τμο7ς ùeoxù&ett τί χαλί xj li Stxeu» St«tnltiamhodie benigne agens circa cos, qui divina
ττμτνΚ . vi αοφ/χ τύνυν < στ,μιρον χρ^Λομιηί
non tranigredinntur inftituta,
in eos fuam
effundens miiericordiam ;· legH autem divinsc μίν KfêJTei μη τόί θ«βί θίτμόί. irapa^arvovn* ,
fubjiciens inique agentes: cum Davide per nos C:>Ç iff* α’ντίί riv ιαοτϋί iχχι«τα Ϊλιον , τJ νόμφ
• Diei» fynodice canit carmen, * Dixi inique agenti­ Si Ίω δύω τβί χαρανομβντπί L τα>Μβ·α, μίτβ 7ί
bus. Nc inique agatis : & peccatoribus , Ne Δαβ/â ψαλμ^ίϊ eruvoStxuç Si ήμων , * ΕΓ»α#
• legmdi- erigatis cornu: ’ adverius divinam legem prxτ»7ς ΐταρανομίβτ, μη ιαρανομίπ ' xàtwïç άμχρeiWcribinrrr^cr'pt'onc u’cntes. Ut autem orationis propo
TQvMTf, μή ΰψβπ «ί'ραί» T Ofîoy νόμον · »«ρα- • Wi €->f «Μ
Gtionem perfpicuam exhibeamus , age , eant
elucidemus. Saciatiilimusmetropolitanus Athe­ ^ραφόμ^νω. "Ira Si t(u τβ ΑοΓμ «ρό^ίτ/ν σαφί
• ταφατήσω^, Φ»ρτ τόν Acyev <Γιαλώχανωμ$ν . .
narum Nicolaus Hagiotheodorirus , iui gregis
curam habens, & follicitc cogitabandeque ie ο* πρωτητΟ* μν^οχολίπκ Αδηνων ΝσόλαΦ* ό »*.
gerens, non iulum ut fuperftitcs adhuc in fe- άγτοδιο3ω&/της. tm υβ* a’urtv τοζμν/β χηίόμ^ί^,
lici Attica regione , ÔC Athenis * educatos , χ, φροντιςιχως ΐχνν < όμμ^μνως, μη μόνον τι*
• ieJetùm munt^ÛS ^at
& * ut P°"cr’ P*r
Πί TUfjivrtii τμ νανΖίβκ'μονι χώρχ ? Άτπχίϊ
ut pr 0»- generationem efle incipiant, legitimas habeant
rum in'«•’"generationis primitias, & juftas primas nuptia- ■;
>Ç *
- Τίφ°μ
ζ r , (“ί Άθήνχ^ί»
Λ- «Tvik «αρατnroti θιί, *
Xc»d?Pr<>rum conventiones ; ut non tolum in vitxcom-DaMat x} τβί μιλλονπΐί ύς n Hzar ira ^υι/τ/ως
memo, prout per humanam fragilitatem li­ ΐρχί<ά«ι^ ΰ/νόμπ t^nv τνς α’χχρχάς της τ^ννή~
cet, inculpati Gnt, fed & in nuptialibus con- <rf«4,
οο^ίβ-μβί της ορώηις xgpiç γχμον ·* »»«**«
tra&bus id confequantur, ne divinam legem συνχγνγάς, «« μή μόνον ό» tuFc β^ντααϊς fu·
& Deum offendant , requirens prohiberi nu­
ptias feptimi gradus cognationis illegitime con­ να>λα^α7( Q«vt«c t*£iv αν^ρωτοίς , η αμνμτην,
tradas : fynodaliter retulit noftrx modeftix , a">Aà xfv wü ^αμιχοΓί σ-υναΜα^μαη χιχτηο&αι
«ηο'« τί τόν θ«ον νόμον βρός Θιόν τό aevoj·quofdam ea, qux a beate memoriz fandiffi»
mo Patriarcha illo domino Alcxio fynodice xoffov · Ιον * ί’χ τί ίίίόμβ όζ α?ματ>ί βαθμί .
conftitut* funt de contrahentibus matrimonium «υνίτχμ^Λν γάμν» ά^ίνμ/ως , £»η*ν χωλυθιίναί
«
in ieptimo cognationis gradu, data opera, de­ fft/voiiMÔ*, το ιίμίν ivkityu μί^ίόηπ, «ί τ/vtj ***"
pravare , dum non ad eorum fententiam rcipiτά »αρα τί do μαχα£/α τρ ληξο« «φννπίτΜ »αciunt. fed verbis ofcitanter inherent. Nam il­
Τ»«ΡΧ* ‘«-i» xut* Αλιξι'Μ o-iwcJixif ο/’χονομηlo quidem fynodice nuptias fcptimi gradus pro­
hibento, ii earum perit* fuerit venia: fto mi- E 5»ντη ι»ι η7ς ©Ç «*ματ^* ίβ^όμιι &Λ$μ» γ«^
.. ., manere ; permittente
> fed
' μιχον αννα'Μ^μβ τα^τχαραττβτιν ixovr?, μη
nus, eas indivulfas
eos, qui contraxerunt, pcenis liibjifieotd , idια- <epc; τόν ι'^κόρφιαν τβπιί νβν α’χοίλι/3·νπ{,τβ7ί
.
que omnino Gc fieriWcfiniente , ‘ ctG qui Si λίξιβτ χαχο^ολχι'ωί ιναναμινΦνπΓ. ixtiita γάρ
iiquicoeunc cocunt » ignorantes quoro gradu a fe invicem
onraxerint , (quonam
Κϊίμ* γΐμ» Οαθμβ ύ
diftent, tales nuptias contraxerint
illi fandiiumoPaκωλιηγτ^Τγιη^en· ttSi 4Bpe tp^rnenim modo G non it* hoc
1
Vtvi

cr

H

CONCILIUM.

·

ι4

triarch· * excogitatum fit, de usa eademque·
re velurcontraria quadam drfuiita
'
fmt? Quo- anno
nam autem modo quod cum dolo clam ia- C“lK(7.Tt
dum cft, indivulfum manere continuit , qui
non permittit fieri , ft ejua venia petitui ? β-^^,
Quofdam igitur illud videntes , quemadmo­
dum nofirx mediocritati relatum eft , feque
leptimi gradus ede fcientes , & fi hujuimodt
contradus tub interrogationem cadat , nuito
modo permitium iri; de indufiria maligne agere , timore Dei & canonica confiitutioni
propriarum libidinum expletionem proferen­
tes , quod vel florente pulchritudine viâi ,
aut fluentibus divitiis addudi, aut generis fublimitatc pert radi fuerint. Noflra igitur * mo- * ιμ&κπ
deratio, partim pro divina lege propugnans * ,M
parum hujuiinodi facinorum paternam curam
habens : ( iis enim divinitus imminet, ut inobedientix filiis, intolerabilis ira, ut ante ho­
ram aliquando & ambo talia committentes
mortis gladio exicindantur , aut per mortem
omnino alter ab altero feparetur, quod tales
nuptic non Tint nuptiz, led nuptiarum diflblutio, & talis conjunfiio, feparatio potius fic
exitium; & talis converfatio * everfio potius
ΰί interitus . Pulchritudinis etiam fruitio, hu­
jus vita; diflbhitio, generis exaltatio , deflruâio potius, & in infernum duccus via ; &
xomc nixum tJ ré* Οα»ατχ ζ/φ«< ιχπμκ^αι *
divitiarum fatietas, eorum potius , quae cer­
>,wr.i..-'.à *χ*Μ àeinpov rù tripo * xxoiiir&dxt iià θ«·£ nuntur privatio * confUlit, propter hzc igitur · exiflu
moderatio notha, cum facrofanâa fraternita­
να τ»· on μηί» γχμος ό mint j/αίμοί, «>λ« γχte , faftam a lanâiihmo Patnaicha domino
μ» χβηλυβϊς · xj ή ηιαυτη «rtwapMft » Latf χνις
Alexio fynodalem difpenfationcm in nuptiis
μί^ον >Ç όλι^ρο;· ιζ ή ntxurn !ιχ γβμν νυfeptimi gradus cognationis nominatim non
rararp«p>î, χβη»τροφη μί^ο» in xJ xuùXw η
prohibitis lege civili, neque maniferte pertnifττ τ» χ«λλ« άχολβονις, ri C»5xit βίο άοο- fis, corroborans & firmans , ae veluti inter­
pretans & declarans ; fimul etiam multorum
Awrç· η η τ« γίης α»ύψ«τίί, xaSaiptoti μβλfraudem & verfutiam relècans , & quafi ab
λο» χ} oio'c η« ailui · χχχγανχ’ >ζ ή τϊ τλόττ
radice exftirpans, ne ulle amplius iniquitatis
πλ>ίρωσΐί, nJ» ίρωαΐη» μίλλον χ«θ(ΓΧΧ( JÏpj·
exoriantur propagines, & reptehenfionem me­
vu . ) itx γ»9 nùnt η μιτρΰτης riuùr * μι η» ττί
rentibus liberis reipublica impleatur, filiorum­
itpài «Ιίλφοτηηί, tJu' yiywutatv irapx τβ άγιφ- que a divinis legibus alienorum crefcat nu­
1 ··«>«■. «ii
χνμβ ’Λλιξίβ * truvol/xUu Οί'χβ*
merus : nuptias leptimi gradus non folum po.·«
νβμ/βν* iif i τ J p’mùc * ίχί ri τολΑχί νομ» μΗ ftulatas procedere vetat, fed & ante poflula
αιμχης iCiiuu 0«θμί D,ioncm contr«£lls dirtrahi jubet ; ab hodierno
<’■ ’·'■ m χωλυθότί * txl τ»ί ΰξ
ί
». - ?_V
_ ·
die decernetis, ut hujuimodi nupti® omnino
*>··*■“
* Γχμν, μήη xx^xpùi ίηι^χτίντι, xpxrûnrx
fieri delinant * qu® autem jam fait® iunt ,
Γ«£/ζβο·«, >Ç ο’ο» ι’φ»/;μ(ιυ4.*σ·χ η >Ç raçiwt·
manere debeant indivulf® . Qui igitur tales
ζανχ · «μχ 3t )Ç τ» τϋν To»«Sv xaxtîpyèt n xgi
nuptias ab hoc tempore contrahere aufi fue­
ftt/tpyv x-tpixà xrua-χ, xJ o/ov tx ρίζι» βυτηί «rint, non tantum fua frullrabuntur fpe , fed
pvU'>> vxvxûvx , ?r« * μη xj trt χχρχνομίας c^xixniKn & cum hujuimodi contractas diflolutione, ex­
communicationi
lubjicientur , velut ’ cogna- · cogiMtiin»
,r,,‘
ίλβτημβτητ* iÇ w«v« μχψΜη τληθυηθί *
ytei
ni» Οή'»* ιομμτ «νζηθ«τη» «Me^rat · n» tx ri tionis fanguinem confundentes , ÔC prxientis
fynodic® definitionis contemptores. Ii etiam,
ηιχΊν γχμη βα^μά b μάνα* ιρντύ^αν νροβαι·
qui cum contraAum ineuntibus confenfum prx,VH» χωλι^ζ, α'λλ« <£ <ofô rpwrnrwf ^(^χμ«νοι* ftiterint, feveritatem canonicam experiemur ,
itxxt\^tmt St«vxà«&at ( JtaxtXtun»), χαιπλχ ri & qui facram benediâionem facere aufi fucηιχηγάμχ ttpytxi χβηφ»φιζ«μί>^
Ίϊίσή-ΕΐΪΜ, depofitioni fubjicientur
μιραν ni» φθβ(ΐβ>*υ> yntàxt mitw Γχμνν^μί·
Ηλ£ ex
Hxc
** fynodicis
Λη~·«<·«« chartulis
rh«r»uii< prolata , figillo
& fubfcriptione in primis venerandi aichtdiavmv τακτυς οφ^λόηνν xitxvitàfttif . η yiv àvi
Hit ai ntinr Γάμον vurrnrei ηλμιίτοηκ* * μό­ coni, & chartophylacis fanâiffim® magna Dei
~ , ·
' - «»
> , ’■
'·«■'» ecclelia pro more confirmata, data linit menνο» τί·. *xno_ «oira οίχμ^ ?,βλ«^2ϊ.fe & indifliofte fuprafcripfis, antu 6674. Carμιπΐ
ττ»5
τ»
mil»
νυνχ/λάγμχης
ίιχνχβίηνς
,----‘
*, tophyiax ianâiflimc magna ccrleiia & archiιζ βφοριχμΜ χαθντοβληΟητοντηι * ΰί «uyyfitxi diacon. Joannes Hagiofloma, lubicripfit
ςυΤχίονηι α*μχη, >Ç ώί ri napà/ης vuvoiixoù όρινμού χχηφρονηηί . βιττ ηίί βνα» συυυβνβλλατηνιτι rwaivi’tfoms » avrrqptac xauanxif «βρ«θ*!<το»ηι/ * ί οί itpo^oTnvxt ηλμήνο.ης χ«Φαιρί™ νιτβ|ϊλ>»^>ν·ντπ/.
I
Τβίτβ ixi w vuvoiixüv xtixeiw reflfxfi^tf9trni t ri vftpxyiài η «ζ ùroypeçji roC ημη»·
τ«τβ αρ^/αχόνν iÇ ^«ρηφόλαχύ τχ$ «Γιμπτηκ Τον θκύ μιΓαλικ inxhnrixi
fitfixnt·
yerru» ixtiôàn μίαυί >$ ίνηιμηνα ηϊς ^ο^ο^ρχμμιηΗ * iri <τ
ο i, Ό χβρηφίλχξ τή
αΓκύηττικ μιΓβλχί ιχχλχτιβς »Ç αρχι&βίχβνκ luevrnc β ΆΓιοφλωμτίκ, ιΐτ/>ριτψί.
Dr

μ«ιννν/4·
A
.«· .1. •f«rr^'wc if Tire einwNtvÇavrvf »»·|3·>λ·»η« ,
onusîi ·$ τ"η WW »*» Ιιομζψίν* yiviàai, * hn
■ >«<· «î η*«τπμ^·/» «7»*»Wf »W» «Ρ·$ ΛλιΐΑ»
’
ütr 0αθμβ, ràv nmiw χ«μο» * ovftiootnit .
’·»*♦»*·’.
yîp
t< μη Snt Te» ixeity rîj> xyntrury
*·””·· irxlpiâpyy · locxtBi, rntpi «iociÇt· àvri^ey·
μ«η$ »7·» ùxtwrie tim xixe.éwco ; τώ< ii τ»
ittftol·Wf χμΐφχ <*ρ«ττο^β> » M··** ·$«<»«■·»
ίιιπίζβη, ο μχΐι yinàou νυΓχνρνν fin ηιχάν
ut’ tpwrnmv ; ) τβη ^βν Ίινκ ^<Γοττ< , ùi βηή·
vtxnt τί ημάν μι^ιβτηπ, κ^ώί ίβ^όμο βχδμί
lufyawtv ιχιταμ^οοι, iÇ ùi ii xtvn η ntbiw
σαυαλλαΓμχ όχ tpuTwtvt πχντυ; ài‘ ολικ νβρβ-^
flluat χνρχνρη^ήτιΠΗ · -xxxupyirtv ιχίΊηίκ *
φβ/1β θπ« xj xavwxn; ι νίν^^θινίιχτά^κύς την
τύ»Όζ’<^? ιχχληρντιχ ^ΑιμΜτυν τιθι'μ^υΜ y «ί,
η τν βμβρνήτ» xaMtg ήττώμ^νοι , η τλότρ τ<$
μ«ντ<ύ*«70{&*** η χζ yint όχιροχΓ νφίλχόμξνοι.
Ή niïtir μιξίοτκ ίμνν, τίη μ^ν, τβ θπβ νό·
''"”· μ» ώηρμβχνϊα, τβτ» ί»'» iÇ ιύ» · »α» τϊη χβ·
ΤΒηλμώνα» ira^txùç χηϊομΐνη, (fyyrmt fepii
a,** *’ * άιζτβς, wç ιηβ» àrn$iias θιόθίν οργή άη>veram* <Jç <W’ '*P«« rrrv ί iÇ χμφν rirai itipx-

CONSTA NT INOPOtîTANUM
Λ

gy

Πψ ÇnMxprô ΧΛ&Ο*μίήκ.

------ De * prtfrBu i« extrente etHnefterie totfe.
ANNO
CH.uîT’ CC*”, tempore patriarcha domini Luca fy•bbatiboi
nodale decretum fa&um eflc, at fine przjudicio conftituantur przfeâi in monafferiis
•erritorio patriarcha * regioni fub)e&is, qua pon habent
monachos idoneos ut przfint, ex altero mo
naflcrto, quod eft ejuidem regionis : etiamfi
flatuta eorum caveant ne hoc eft ,
qui in externo monafterio confits eA, fiât to­
rum prxfcâus.
De feflo ttolerierxm.

l6

Γμκγχτ , Srt Γ/^ονι

Γ

«Jwsn

νημπαμβ. ntfinif

tri rft ίφημίΰκί του eyiwiuni
xueaa Aww, χαρζν roi «etpuptfixrtr« ....
χαθηΓομι'»* «if μΟΗΚτφτβ vrcxwp^a τη

όορ/ρ

Ίβο χκτριάρχ·' μη tyrrnt ιχοττου; fit ·ηοτ«σ·ια>»
μοναχού;, ατό ènpetf μ/erii οΰοτκ «x rÂC eturit
cootie; · xav ni τυχαιά τίη»» JtotiÇovttu, ξινομή ybtdeu κΛ^νγημηνρ.

B

riid fopri; ronei©**·
A* yerifiiix τοτί tropin xetpè rùv votbUÆ aliquando fiebant in fanôorum no­
eit» watSoSrSaaxaXotv x«tù την Zopriu hâv
tariorum fefio a notariis pueros docen­
tibus, cum fcenicis perfonis forum obeuntibus
,
άγιον
varueiwv , μ»π» «roawwwv axlaawv ittpante aliquot annos exoleverunt, fandiffuni il­
χεμ/ν»ν τίώ άγοράν^ erpè γρήον rtvùe χατηρlius patriarchae domini Lucz decreto.
yéSnew, χαθ ό^αμον τβ άγινηη txsttv χά’ζιχργχ χο&μ Λχχί,

T

Q

lift* xtàatpirtiH Zrre-xore.
Ov txtaxix» ’Αμα^ίντ®· Zxhw 'Iwawts
UM Joannes Amathuntis epifeopus ab il-C
χαθαφί^ιντ®* ώτό ri άργιιχκΓκοιτΒ Küepit
lo Cypri archiepifcopo Joanne fuiffet de­
xvtÎM1 ’Iwtrrv, >Ç τί xtâxiptrtKÔ σημπώματ®·
politus , & depolitionis decretum in tribunali
avayitee^irr^ tri /3ηματ®*-ίααιλιχί * iti sûImperatorio leâum effet : quontam inventi funt *
«νΛχα Zx/rxorot iÇ ό ap^<f«to-<or®* τία
undecim epifeopi, & archiepifeopus , depofi- ptrrït
|
tionem feciffe , fiatuit fandiffimus ille Pa­ χαθα/ρσιν ztrontxon; , Snyrw ό âyt<artir9* »x«triarcha dominus Lucas cum aflifiente fjno- ,νφ* *ctÇtatp%iK xvfj* Λβχχί μιτα rrç xapwtxdo, quin etiam ipfe przfens fenarus, effe in- (<ra<njç ffvvo'ix, α’λλα μή <£ η χαρκωαα αι^χληfirmam & nullius momenti depofitionem : eo
»c , axupov wvat τ/α χαθάφ» n» · A« η ή un
quod non accerfita fuerit univerfa fynodus Cy­
μιπιχληθηναί rlw »ασαν αόοίον τη; nàz Κυ­
priorum ecclefiz, etiamft magna effet eiusco- i
gendz facultas : & quod non archiepifeopus ρίων Ζχχλησ/α;, η »«» τία χλπβ.α , Χ^ρπβς
ultra is- epifeopos , fed una cum illis effet xj τηΰτο âinj; «po; ri η. >Ç irai η μη Π' àpconnumeratus. Praeterea autem allegarunt & θ^χπι/αχοτον ZxZxttva *7:'«f τη; ίο'Λχάίσς rùv tXX. canoncm .... fynodi, & XIV. Et quam­ nivMtuN, β’λλα τβύτη τϊην cuvuitxytdxt. Ζχρηvis dixflent nonnulli, hoc de iolis presbyte­ σανη Si tarpoi nun <t nJ x xa.oit τη; ... συνό·
ris ic duconis diâum elle, tamen non funt
J», £ τύ il. xfi ruti ίί h τον nrr , h'î μόκς
exauditi.
χρρισζυήρη >Ç Stexwnt toi· Ζχφωνη^ηναί , «>λ’
De deppfitiotu epiftepi.

C

T

»x Ηοηχοο^ηβ-®» ·

ritti τί μη βλάιηδαι ι'χχλησ/'αν $Μΐλιτήο»
Al· rcc.>/< Uàminr tranfaihtme epicopi.

txtrxon.
' Mot Jox« μ>) χαπιβλχχπφαι τία’ ι’χχληihi videtur non Ixdi ecclefia ex ii$,qux
ffigv όξ «ν άμαρτύΜ ό ixiwifi . >Ç Sii
peccat epifeopus ; & propterea rite i * ) £
» iΣυνάμα; ηα α’ναχχλιβΊΐΠΜ την «voftiav à
»>iu*r.fq»· parœciam revocabit fucceffor ejustôt
qui
invaiir,
5/α3ίζαμ^.ο; τον zotriaarni τία Γφοίον, χαν τοXflhU,J-r >
multum tempus przrericrit. Talequid
quirim >n autem didum ell in tempore patriarcha: lanλά τιβρίλ^ xgtpii. ίλαλά^η Si miw τι w
*»*'t
ftiflimi domim Lucte. Cum enim quidam e- t»< tüv ημτρί’ν τί αΓιωπΐτβ ΤΛ^ιάρχν xt<ie Αβpifeopus magnz Brylis litigaret cum aichiepiχα. τ/νό; γάρ s «taxent τη; μιγάλης Bpôgtoii
fcopo parvae Bryfis , & protuliffet feriptam
{ιχαζομινο μιπί τβ ap^tiTtaxerit τη; μιχράς Βρύtranfadionem amiftitis δ< archiepifcopi , de
• repetendi non * revocanda ab ipfo parœcia, quz ab e- 0τοκ if »ξ βιροχομ/αζνη; 5taAunor' ι^ραφον το
pifeopo detinebatur : pronuntiavit fynodus, fa- «ροηλΑτ/οΌΜ άρχιιχιχχόη , χά^ τ» μ*> "~
•parfiduiui fto * przdecefforis non laedi archiepifeopatum, ναλαλπο^αί tîwv fvoeJav χαπχομόάυ ντο ri iprzter fententiam fuorum clericorum, & maztaxo»»»· η gfooSti α’νίφηνατ» , μή χ*·πι0λα'χτο• rxii Cn» gnz fynodi . * Fuerunt & multa hujulinodi «9« rlù άργ/Γχια-χοχη» Ζξ ut © ηΐ,ηκ ntpitSfft
alia fynodalia judicia.
Ft«*a£i tepet γηίμΐΐυ rÙioixtiw xXijc«<Jv,^ τη;
μιΓάλΐΛ futôSe. γτγόιχσι Si
àtaar χολλα?

M

mtvrut W^tet rtuoStxeu.
* ;*ttw lufM*«n '' *
ccntr* filw* fpirittlem.
<a< r,· luhftcit
aM .rcmrrun-^Anâiffimus patriarcha dominus Lucas *extu >>> <K>ucommunicationis pœnz lubjecit monafterii
LiLidt
gcrotrophii przfcdum , qui fuerat archiepichxjk

Fite» π»” μ*ρηρ**υ» χ«ϊβ ητνΛματιχβ zatîoç.
' Α’>λ»τβτ»; πΛ^ιάργίΛ xvfjot Anxii, Zrtτιμιφ è’Kurxpyiuftgi χχ^ντίζκΚι m χα-

O

.

»7

CONCILIUM.

li

Tns μονήν τΐ ynftt'Ç’oecéa « m yt^e-Acvpus Heraclcx, quod tale teûimomum tu-------------anno
*·ϊϊό"~ι’>τ· «pf «<»«·*·» Ήρ·«λ*<«, mâfir rt μαρτν· <»nêc «drerfcs fuurn (pinialcm filium
CHRlsrt
CHristI
*anà ηνϋμαίικί raiiàf iuri .
ïleei tv xrm βιν
itiritn .
e XP^Mtr/rorrCh ftfrrxvrv Αμυχλ^ν «laeiv NiiAs» ri Μνζ«λΜ>Ο* ««ni /3<<n

Dr rpifcapo ptr vttra tonfa

Um dominus Nicolaus Muzalon , qui Amyclxus epiicopus didus cft, ' vi a ma- ’ »· *>*
arexaptrr®*, ÇralXà ««ρβχλχπρ- giAratu tonfus effet , fit fupplex contenderet ,
σ«ντ®· -ni tare Ct'e» γτγηάς di «vn», τι^μη· ut quod vi in eum iaftum erat , tolleretur ,
pt&ua/.
τβλιτ ùnpydr tu ôrrrxexixa. « a· & epifcopale rurfus munus obiret ; fandiffimua ille- ptnarcha dominus Lucas , videns ,
yrantwc ttdv9* να'£<«ρχΜ<ΐ£ΐ®* Λμ«;, βλ«.
eum cum vcAibus epifcopalibus
prxfentem * r ri/Ofrm
iruv rinv xapiarta^irm μιτύ ittrutiauv αμφιωτ
iynodi ce, non admiht : dicens, quod ftfyoo- *»
fuaiutâsi à aapritfan euri», dratt , «Je f< μ3μ datem quidem * fententiam <5c corrcftionem *
τίυί rvMltdu/ «ιΙιχηΛν >Ç iicpSwnv ««μπην · < iexpedaffet epifeopus , canonicum
auxilium ·χ>τ>
invemffet fed quta veAes monadicas , qui­
ίνκηοι#" > πύρί» àr xavanxkù Corruar . »rn'
bus vi indutus lucrat , inordinate cxuir , &
i< tu sucrât 0r«* χο^λχθι7ηι »vrù μηαχικα άμ·
iitu ipfi itis dixit . auxilium non atle.-petur
φΜ, aruenmn ariàin, xJ «υπχίι'χητ®· ytSed cum fandiffimus ifte patriarcha ad Do*
yowv, · nv^fnu βαίθΜΚ · «Λβ τί «ycunxrw minum migratfet , vi quidem faciam tonfujr«7|Htpyv wtv μχntcerr®* «aè; Κιί&ον, ο μττ
ram tamquam non Gdam reputans fucceflor
hrxs arywrerflk τ«τρ»«ρχ»< xut»®· Μιχ«>ίλ>
eius fanuffimus patriarcha dominus Michael ,
abolevit ; Epifcopum autem , ut qui negligent
τά· Α^* ·*™
$*Μιη"' άκάκαρννι, ùk μη3* $*futw λνγιζοριτίω » ί·^ολ«σ·|. w it ιχι- fuiffet, & ftbi jus dixitlct, * ad tempus cclc- - ran» iu
brandi ofiicio privavit.
P'nf,<’n” a
extras, «Λ άλιγωρτισβηηι ι£ taunir â/xat/*>»ea>ru,
•
mirtiHcrm
iMfO *d
juufjaîi àXnnpyiafiai ίιιτιμίγ vxt'Cc&A.
frfrfUl i^b
Πφ ri μή φυλ«χθ·κχι ορχον τον
a
r
,r'n
Λ* jxijttrandxie trrrgx'^rt jmtttar .
•VTH axaiewcev.
Irec
Λ iμtpa
μπχί ΐαομίξ^*^
<Um quidum nobilis ’ tertio die unius
I hebdomadis dmiffet potenti & fando no- tia
ημοχΊ®- <rsoc niy xperure» >Ç αχών ημ^ν
Aro Imperatori , fc non debere carnem co­
βαιπλιχ, μη ο<>μλη» χρινφχγϋ^αι, ττλνμοης
medere, quamvis feffum effet nativitatis ChriTUCint τ«
rà X^jcb iÇ Θιί quwv ,
Ai & Dei noAri, quod juraffet tertias ferias
djjy ή inoutxratdat ynrrunv τΰί rfjrtt·, κμ(ρας
omnium anni hebdomadum a carnibus abftiτύν éhwv »’ίίομ«ύ«ν τ· ^pova, Uç τιμίώ τβ τι- nere in honorem venerabilis Pnecurfons , Aaμι*·ρο4ρβ'μχ · vurtv ό Oterripnc ήμ«ν àunxpàntp tuit a Deo coronatus noAcr Imperator , fy
^fjutcictiç tpvrn^nvat d xaroiiKÎr t> ι ntt epaat tbtvv nodaliter inte:rogari, an fit canonicum, hoc
jusjurandum fervari, & Dominicum feAum ,
φνλα^Ιηατ, χ, Hu, iwitohtdiù ι’ορτίω x«%»Juodcfl· Pafchale, incelebratum dimittere. Et
Àiatv iaavt araon^utiror t actitat. qjq $.βμί>ι$
acta interrogatione , (anetiffimus ille patriar­
Tiis tpv^wui , ë aytünl9* τατ^άρχικ ixh»®- cha , dominus Lucas , cumfynodo, qux ade­
Λμ<«4,
της ιταρατυ^της avnèou , rat , cum dixiffet bonum effe omni tempore
titvf efyttàôv tirât iÇ η τητ&κτ C* ναιτι φ*Kiunare , fubfunxit non oportere hoc jusjuSi
ΡΦ, t inyct^u ws B χρβ TW n.7ru ορβπμηθί/βι Drandum Domino fit Deo noAro prxferre
no Κυρίου x, Θίβΰ ιίμ»ν· d >«p 9t άτκολικ>ί enim ApoAolici canones puniunt eum, qui in
quovis labbato, vel dic dominico gcnuHedit ,
χατόνη xaXarour/ w t’v τύ rv\ivltναββάτρ ι?τίί
vel jejunat ; multo magis punietur, qui in PaΧΛΙμα/ Γ·κ/«λΓτοΰντβ, ή twwevnt , aoMy' t\iv> fchaii Chrifti fefto jejunat, ne jusjurandum a
TnKtùisinu · vncdtwr «are rlu κβχβλια» τί fe voluntarie iufceptum contemnat. Et nobi­
Xtrcat/ ίορτη»,3*« η μη itapopa^lwctmv àu^aipt- li carnibus vcfci permifit . Idem autem pa­
triarcha Tritam quoque eunuchum, juratum,
■nr Span «ώτβί. nJ ffavpwt rtS Afyd xptwM>fc«r. Ό «UWC ii kktcmPX’K Q rw ΤζΑ fe ad fandorum locorum adorationem itu­
rum ; cum profedus non effet , ut qui p<Etu> vir nivaoyev ομβα-αντα di apefttbwir άτιλnitentia dudus effet , fynodalitei a perjurio
Sdr nit & Ιιροτολ^μα; άγιων τίτων , Ç μη abiolvit ; mediocri ptena impofita , eum e
airrAdovTTf, ai; μιηιμίληθπτπ, ο·ιλο$μμ«»χ τ»ίς
mendans
Ινήμυβς âniKvrtf διά μίτιίου iratpttv ^ιρα·
ν£τβς βντη·
g
Dt àswrndio nolunt aria
Tire* fxowrou φότβο.
V Λ Τρατιωΐκι rttôi ττίςιτιβ-ον?®* ίκουσιου φο·
Um quidam miles in voluntaiix caedis
rou ιΤχλημβπ, κ,ηχρα άρχκρί'ως τηΐίμχcrimen incidiflet, & a quodam antiffire
η μίτ^μ/τ ·βνν χβιρον ι'γΓραφως βθ^ήτ®* ,
poli valde modicum tempus datis (criptis ab‘Ikvrni S * Xfertuiç tfi ίγι^ άμων * CaaiWi it^fp« ·
tohitus effiet, potens 0c fandus noder Impe­
rator & dominus , id fadum xgre ferens ,
“·'**·'λ,υί
tai ιψ ^ομινν, ita^i^ew tei tûv άμιρνν
wi βγτνητη/ iadmv rarnap^ xuejou Aauxi, Patuit tempore (andiffimi illius patriarche do­
mini Luck, ut (ynodaiiter confidet aretur, an
«•xaan^iuat ffiu*$nt*s « »«’ καλώς τρ rpeviwrp
rede ilii militi conceffa effet a pomis abfolu
(ΐτ^ιλιημηΰ'η « τυν ικ/τιμ/ων ά^ώωνις , καηtio, tanto in eum Audio , fit per quandatr
παυίαβμίτως aùrb, qjt|' e’«* dud , <*> κνμ»«non miierteordiam , fed potius animi affrftto9df, β>Αβ «ρβκνκθύ; - τοί it' αρτηρίας rif nem. Cum autem anttffes ille canonem proB
pane
C&Ktl Saurai- Tom ΪΧΠ

THfmtpUù

G

T

C

I9
CONSTANT1NOPOL1TANUM
10
ponerer, fit alio» , moderante* utique eam , A were ·ρββ«>λ·μ^ hu , % »np«*
_
si?
L
—
.
_
*1^.·.«*
I*..**.
·
·
>
·
f
·
Λ
.
.
_ ' <-2*"?,
ANI
τάχα itu »9*φο^ιζψ»Λϋ» ùrou Capaxt χοοφβ-——------ qux ilii objiciebatur , nimiam pœn· levita
~**1Νθ tem, fan&a fyoodus * canone* hmitibes cir- tuîb, H ·>*< «*·$·* τού» χα»ό»α$ ·ρ9·ημ*
·“
..«»/ cumfcribens , fecundum divtniffimam infpirarare a·»*· τι»» daaârs» «ίτρ ΐκ iw χα»αΓtant·
tioncm, qua ex fanât» illi* Spintu inerat , 1*0 »ιΖ^«τ>· Stnnbff ΐήβψψη» τνμ£ fP«'
* canooibus militem quidem canonicarum pernarum rurius
«a« difiia- compedibus iubjecit.· antiftttcm autem ad ali- τ/wTHv nfi «wûte «Xoxnrilrrc tvrrtpia» xa>o»r11
quantum temporis officii r.c minifterii fuf- ni» χ«θο»»3<λ» » w W «>χ«ρ*« μ*?'* *w·
pcnùooe pumvit : dicens, antiftitibu* quidem pÇ «λαηρΓ^άαί irwe^u/met» · Uric·, umn
licere poma* canonicas augere & diminuere ; άρχ"ρ4.'π pjBjp ifànt ανξκν «, μκί» tb xo»e»t
aranearum autem fili* ligare, que debent tri­ χα ΰτιημτα, αρβχπα/arc if μίιατ itapât in
bus rudentibus alligari, non concelTurn effe .
xaXw5<o/; or ^tnii xanhrpàtdou βφκλβντο ,
Quin etiam propter illius militis cauflam, po­
ax Ονίίοθχ · λ»>»ΤΒ» if , Sri >Ç tfs »V *·
tens & fandus noder Imperator illam de vo­
xrw rpaiiwr» ώ»άθ»σι» »ξ»θ«»β à xpanues xJ αluntariis homicidis NovcILm cdidtflc dicitur.
B λ<®- ipâ» βασιλΛί ττ> «<> TW ÛW'·* <*'
vt ut vtapav*
Γν advocato .

11*6 ΠΛΰΓορΜ.
Ιαχονό» it; καλυ^άι ion ireçè

τί paneiaconus quidam a felicis memoriz pa­
iJlti ιτχτριαρχχ χυ^μ A«t· li ffu/iyopiit,
triarcha domino Luca , commentai atis
ιοίί ϊ.χλχφίπστ χαν^σι χ} λοιίαα wcanonibus rdiquiiquc legislationibus utente^ρνμινβ
,
advocatum agere aliquando prohibitus, coram μοθιβ*<<τ{* Η it» iit βαηλιχϋ βημχηί t xapcrη
Imperatorio tribunali , prziente patriarcha , Τ>- »; TS xxTt»x>V' μ·» ht*?
*4 tif rn^ifw ffUfH·
drxit ; canones illos atque lege», in hodtiuus nnrna» xaseiw
advocatis non habere locum: led in diius tem­ φριχτής, αλλ’ fîf ττίί ιίπ Λζ/τ>ορ«ΐ» rèiiinty
pons advocatis, qui in civilibus judicii» fla
μιηί àf ιολιτιχα î/xarna»,
ΑβτμίάνβνπτΓ 3«'
ttones habebant, Imperties frumentarias tefferas accipiebant, fub primiceriis erant , at­ αίλιχα mrnpiJia, tÇ viô vnppni>ù»i ®»mc, χ,
χοσμ
. ·ιτ »·>
que a mundani* magiftratibus confirmaban- <τφραΓιζομι»»ν
— υ«το
, /xwv ap^evru»
,
tur : quo tempore omnino rede clerici mun-Crwc χαλωί ·/ xAnftixor l’xwAuwre rumfdpwv ·φ*
danis advocatorum officii» fuogt prohibeban­ φιχια κοτμιχά dapyât ■ tuli ii a αόμιρον cutur. At quoniam»-7qui hodie advocati iunt , tnyofâin;, ai ιλΧ.^ΐ£ΐον rt arüafpa i» crv«l·
tamquam liberalem aliquam artem , advoca­ yopàt ptùfxwmt, vit or ι'ίρύίμινοιι’μηβΑίιΟ'πσ·»tionem exercent; neque facri oidtms h< mints
m a-u-iryop^·1 ■ Kxr aarajadta^wv n>» er’xMc Adin jure patrocinari, impediri debere
Er fer
yoj, rârxaroXo^nsrat» μι rtu
β»β si»
moncm fuum aftruens, non adiotiem , fed rro
£ojov <ολαζ»ο3αί nape ’ΰ»χα»ο»ων. ιίμονον^α'ρ
dum a canonibus puniri, caulabatur Non io
Ium enim, inquit, demi verumetiani rpifcoχλχ^ιχοί , α’λλα »- itntrwoi ύΐιρφΐλύΝ «>τι»β<pi pro amicis in jure certantes , vernam cor.- ri^ei ffo^viarôwOkTtrr , χ, itgj »’χχλ»}<η«Γί»"ί
fequentur : neque qui in controvetfia rei cc
uxe^tcrwc
>r»c β« «ι»^ι<ν·?ησοντΓΐ, αί
clcfiall.ce patrocinium pizilant , notabuntur
αυτά η ημιμχ τχλ ifÿÇtuûsi. ii Si
quemadmodum ipium etiam jus hoc evidenter
[.ηsat «λιχιχο», cdt ο< «οσμ.χβι οφφα<αλ<«ζ, tfÿî
docet . L’t autem clericus , quemadmodum
mundani officiales advocatum agat , & a lai- έιξατ·?»/ α-φρχγίΪΛ λβιχβ , μεσάτοι X, xoAat^tco confirmetur, odioium rft, atque punitur D rui. ςτι ii ii σ'υνιρβρίν, οφφιχιβ» lu e»n χβadvocatu Verum quod ’ advocati mundanum officium σμιχον,
Λτ»ρι«· »’λαμβα»ο» ^ασιλαά er' ΐΐ·
altquando fuerit, & ordinarii advocati Impe
rv^pitct
>9 ρ8® ««upprxxpr«ί >)<ra»,
ratorias annonc penfiones ceperint , arque luo έηλο'ν »’γι» aio' »a>Awv - K«r «vèywdi η itprimiceriis fuerint, ex multis conilat . Lege
λίηπβ» χίφζλαί®» τ· α τ<τλ* τ· » βιβλιβ τϋν
autem poflremum caput tit. r. Iib. 8- BaGl. &
Βασιλιχαί», iÇ τϋ or aS C/0A.w τι
*
quæ in Prrrùdi libro de advocatis digefla
util ffuvtyipw α»βπιττα*4ν«. ξιβλΛμβιχηυι γ»ρ
lurt. Tradunt enim, advocatos collegium c<
τβς ο·ν»>7’βΡι'ί »dsiy*e iÎvatr, xj νχβ τί χ·τβ χ«fc , atque a cujuicunque temporis przfedo con
firmari. Hxc cum dixiflet, applaniumque ipfi ps'e iiety» σφραφίζιάχι. Trwm càxwv,
1«diet, etiam a patriarcha , patrocinari , ut
ραΐ»χθΗ«\ ifyyapfo* <« xafat τβ zatfcWfX»
antea , permiflum *111 cfl .
fft/vn^epUiv, ài >Ç «pcnpc».
(liti τί βΛίττίζβ^α/ vipr/at άιχμαλατι·
Z?t infintibm captivn kjplizendii, & Jt
tStrra,
rr»e> twv A^ctplùâ»·
sigartiu .
Ε
In\ ό napi^upn», irai TÎuia’pftCoAra»,Ceντίζίΐ^Λΐ τ*ς itatSxi ai ^μΛλύτ»ί t ïvepn
ON permittebant aliqui , ut captivi pueri
propter dubitationem baptizarentur , ne
ίο'ξμσι» araCa®τι (ci» 7«s ^oCaffTie^nTUi , zseÀ
cos, qw antea baptizau fuerant , rebaptizare
ii Ttm toMaxij όίμφιο-νulnmc yt>o»t uvoàrxùf viderentur . De ca re autem frpe fynodice
snintfif yàp arrè Xeafwtwxnc χΰρας «ί^μχλμτιcontroverfia exorta tft . Cum enim infantes
•7i»nay irapà Χχοθών iÇ AyapUuà», G Siaex Chriflianorum rtgione a Scythis & Aga
renis bello capti e<Tcnt , & empti a Roma­ •Pad»>tu» -wpes Ραμαήκ, αμφιβολία ytyavtn,
nis, dubitatum eft , an oporteat venundatos fi χρη τ»<ίτ«ι·ληθ·νηίί/1«τπ»5ϊιΰα/. »%>«» yàp
rebaptizari. Dic<b.int enim nonnulli,quoniam το»ί, Λ »»w ax® XeA<«»<ini χαρ« α/χμαλνex Chrifliana regione capti funt, prxfumptio T/a&ntrav, * Ότοσ-ληψι; t'ii βαττιδΜΟ" χαπΐ ' Ά*'*··
efl , eos itiilîe bapfizatos rn patria ztate in­ χν'ρα» Ci νητιότητι. jÇ ti χρη ai^rj aveCawn
fantili , nec Jcnuo rebaptizandos clTc . Magis
oSTu α<

D

Δ

N

T

CONCILIUM

μ

si

Ήμ«5· μβλλοχ
3xxn»3iu«z, A tamen placuit , eos debere baptizari , quod
—awho"^ *
riliwer r*nw ti dr nviirwrt t&trri* nefcuDt.
—r-—1 an
— .ία infamia
· -f
ffuerint
·
baptizari
k
, c4£{!2
ne: ulli inveniantur , qui baptifmum aftir|1<4 1
christi «3b»r«v, /aqiq mai £>Û9uùtu iiaCtfianpuim ri
ment . Eos autem, qui ex infidelium regio­
’·** 0·ττΝ*μ*. n*eà U rtir «*rd χωράς «et Γων tfr£ne capiuntur, indiftinâe oaptuandos ftatutum
μαλαηιζομΐη» ,
aSr«cr«ruc βοτχς βα- cil mfi telle* profiteantur, eo* poft captivi­
«μημβρίΐ/κ βμολο^νο-ζ, flents&i- tatem huile baptizato* ·
9ou τίϊκ μΡ την βα\μαλ»Μτίία. ·
Tempore autem fanftiflimi patriarchae, do­
E’r< it των ήμαρύ» τκ «χηπήτν ««τ£ΐαρχν
mini Lucæ, fynodice adfuerunt Agirent : &
χυύ» Awut rrpin»T«» Αχαρίυ/οι ewojrxw;.
cum ab eis poilularetur, ut baptizarentur, di­
«'renouer 0ar?n3iu«r, i«r»p ως ('φ^κταν «i
xerunt k in luis regionibus antea faille bapti­
■Π» χ«Ρ«ί
/U»n«3tu«r . xJ ipwTUp^ii ·- Mlu>
ugai> quomvuo
zato*.. Ll
Et lluclr
interrogati
quomodo r? rciponacrunr,
refponderunr,
Wf; «»ίλ·^»ζβ»»», Srt owÎOkc ter itxtia η»B elfe conluetudinem, ut oinnes Agarenoruin innirra των A χαράκων £«ττιζί<£«/ rapa ep3o?o- fjnrcs ab orthodoxis faccrdonbus baptizaren­
ξων ûpwv. aW tt νβρώιχθηζαν. n<«x«r yàp, tur : non tamen admilli luerunt .’Audierant
«K ri t«p« των dlirw ζητά/^μο9 «ro των X&t- enim, baptilmum, quem infideles a Chnlliarr«wv ^•r'ïnrput, v x«rd AtSw/p αχαθ»ρ w' n» petunt, non bona affedione, & orthodo­
xo propolito peti, fed propter corporalem me«pear/urtv ·ρό·$·ξ·* ^xntrnrr, αλλα iti 9fp»· diebam. Perluafiim eii enim Agarcnis , fore
làar «ωματαών. îe'ioxrur γάρ καρά ηίΐς Αχ«· ut fui liberi a dzmone vexentur, & tamquam
μ<ν·7ί, τη τύ»« Twrur àa/ptor/pr, >Ç κατά xwei canes male oleant, nift baptilmum Chrillianum alloquantur. Qua mob'em non ut omnium
«Çisv, μ μη £««τιβ·ματ(>* ιύχοχτι Χ^ιΓίανιχ* animx fordium mundatorem , div marque lucis
MÎmtôiP, χχ riî Μβθβρτήρ/er ζαντως ρΰη» 4α>
& fanâificationis praebitorem , baptilmum po­
χαΰ, Xj φωτ»ς 04« Xj βχ/ζΓμ» κάροχον Λ'*'
llutant ; fed tamquam veneficium & incanta­
χαλννπα ri βαχησμα, β’Μ’ ύς φαρμακπαι » ” tionem . Quidam autem eorum dicebant , fc
dxpènv. rrwi Si ΐ/ζ aÙTvr μηπρβς πβον qmv cp- matres habere orthodoxas, feque carum cura
OoècFtfÇ, XjM «ni ακκοήί tvtdv flarrtentât <w- ac Audio fiufle baptizato*. Sed nec ii exaudi­
r«p« ορθοίοξων. αλλ’ ai* ont 4σ·>)4·3η- ti tunt , quoniam teftes non adducebant , qui
èr/ » »αρ/πια·«ν’μαρτνρ»ς, τίτ» auri μαρ- hoc ipfum pro teftimonio dicerent : imo po­
TUfJrrK. μ«Μον jjtyi iv xj x»n^«o5»)ffixv , ùt tius condemnati (unt, quod non bonam de fc
exifiimationcm darent , quod reâe ad fidem
•
μη βΜή * βτο'σληψτχ JrSêvni χαθ~ ί'χντων, accederent: & ideo omnes hos ciiam baptiza­
tie ri μη
rp «t'r« dpOwî - $«« £
te permitium eft.
c^£«f»ÎO»», rarrui

tistxs

βαττ«θη»«ι -

Π<4< r«( «XWK μη

*n«i *a>«v rte SittîÇiTtii, μη nopi^nSftt let
Uoniim canon quidam ftatuit, ne * qui ’ ne
font facrati , viâum quzrant ex tebus do<" τιΛϋ’η
άραμϊηκ ra 9pie 'ξ’οφρν are αρχγμιίαύν λΙturpibus & vilibus, fzpe quzfitum eft , quzχΰν iÇ
iQirii^n roMexii toiot raùnr Ue-i t >Ç rnt'e μύ» H9»f iJvar repm , ri rep.e^c- nam lint ez . Et alii quidem dixerunt elle
cas, lenonem elfe, ac meretrices alere , eaurx4r, ri χ«χηλ/«Β ipyaenpunsfoteaôeu , x, πΐ
ponarizque tabernz przefle, & fimiiia . San$μ«Λ. ô ϋ àytumr^h χατυάρ^νκ χνριφ* Λ«- âitlimus autem patriarcha, dominus Lucas ,
χβί ,
η» μυ^ιψιχά ipyctrngjx, «Ç τη 0αλανΗ«, unguentarias quoque officinas, fie balnea , tur­
pis elle quzftus dicebat , ut quz mendacii
ai\p9Xipin nra»
w( tÇ vLtuïei rraparrre.
a’X\’ iii οίρχιχξνς κχριχύρ^ yivt&tu τχς 5ι«*«- quoque caufz client . Sed nec Diaconos vel
VBC, η τχς îtpüe. Aryw» anrltxny 4-au , ηκ E Sacerdotes fieri finebat archiatros, dicens non
elle ferendum, ut qui cum infulis fle cafulis
φβινολίω» >Ç ci^atiüt» τη ίγιχ μ^χΗίιζβfanfta tradant , fzculanbus veftibus induan­
μίν*ς , χονμιχάί Γολαί Ο*3<δι>τ«ιο0«ι ,
μιτύ tur , fit cum laicit , viris fcilicet medicis ,
λβϊχών «yJpwv των r’a'fwv inXaJrj <Β·/·χομτΧίν?.
incedant

E

Q

ÊFEDICTUM

MANUELIS

Corroborans decreta Synodaln Lue patriercbet jam edita. Aita. Cbrifti ll66.

ΠΡΟΣΤΑΓΜΑ

ΒΑΣΙΛΙΚΟΝ

irzXbov >ς αϊατρ'τον το apooftàv
αματφ- βαθμϊ cwotxirw χωλύον
5i ^>/»3α/, μ ή ytyonôe.

Τ

Η'ς των θ«·» >ζ itpùr tuotiw» xj μ ΦΡ·*τ<ζον?»ς σ-υττηρήποκ, ο , π «^«ituris μχ
Jrriômç ς οίχιμ^ΐΜς κβΐοάρχης,
η Ίΰν ri

Xgjrv etp^ttpiw «μηγνΜί «Wri >$ τ’»» *Ρ«τμConetl. ÇeneraL Tom. ΧΧΠ.

J-ni

G

ΑΜ fanftiftimus dominus meus fieuniver- Rom paj
falis patriarcha , quam Chrifti pontifi­ ·«.. AflM
cum conventus, etiam modo de divinorumMinfiSuif!
fai»II- F · 11
crorwnque canonum obfervationc folliciti , AfTwxl
B t
rcce-

Τ

E . - _________ _ _.

XJ
EDICTUM MANUEL! $.
x<
rccxptxmqne uiu ia aâibus (ynodicn de com*Artnr ex nue auwleuvs xip» «enw* ixx^tran·
............ tnunibu» cauflfe coafuetudiixm retinentes ad
44nî(wc lutnfM. k rMy^Mv, ew>**ô < ·ρ* α^|$π
reiigkrfun quoque majeftatem noAram referre τη» ήμνν cM-iCn βη/rttàe» τβ rap «*nïr it*··**■
decreverunt, que eflent ab iè ttatuta , rt&cywa^amt Ç •pnJmvSi'vtti χ*ϊ*ς i{h*£**m ,
que definita de iis, que in difeeptaiiooen· iy
ίφ Ας trwÀixi *n*ri3n <υζΊτητ«$ » d χ/”* T*
nodicam vocata fuerant : an feilicet ii, qui iepcimo Te gradu ianguinis contingunt , propin­ ix tï ί'Μομβ βχϊμ» ίξβ/ματΟ*, τχ» rîf *υγquitatem cognationis baud ignorantes , & cu- ^Αβς μΐ* ΑΝης t’yyôrxra, x»tMp?*i ίί£μ*ς
riofe tamen ecckfiam de futuro contraûu non μχ ·Ρ·ς tpvntrn της ίκχλ*χΐ*ς η ^vxrcpjtvr
confulentes, atque ita in matrimonium coeun­ âtyvn.., Μ, «α> ^βμιχ·* ν&κνιης «υκΜβχ
tes , indirenati quidem manere, fed ptznis fub- μ*, /(*·»«-<> μ$ν iit*rxir*tt ίχιτιμίις I» χα3υ
jici debeant: vel potius talis facinoris reos , di­
xàytüet. <ίττ μήν«· αΜήλον τηί ·α» xxxapvelli ab fe invicem oporteat . Et quidem ex­
politum de hac quzuione feripuun poteAati rjxnti Ιίί'Γαιθβί· x} yir ru txit&im Uffi %-

noArae obtulerunt, jus maieftatt noftrc debi­ τη ήμν» τύ ήμιτφμ xpttru «pexax^ixewr , η
tum, ceu principi gubernationis gnaro , inteime- Β
' ίχκΉμοΜρχ/χβ» rit *μν* ÇuetXAxi χβρβφολβτgrum ferrantes : fit ipfam quoque cenfuerunt AjjS^t Jr’xxro», iÇ rvS‘»&« >Ç ηντικ &>/*■
interrogandam, an ejus etiam judicio, que
ii<rct»n9 U x^ xatrti γκίμίνι βυύτχς tb xtft&tvm
decreta effient, probarentur. Hoc enim in pri­
®ΐ/μ0«/νΗ. ni» yàp tbayxtutnnn A*xt nn itt
mis efle neceffiirium pertpexerunt , idque reyep
âiOime, ac jufta fane de cauffia . Prorfus au­ ronre»», xeïMtrxn iÇ X'AeyatntTU. um
tem ipfi matrimonialem ex boc gradu conjun­ t(u.' »’x ri wniru βαθμί ex >«μ** nZvyrxr »«*ctionem prohibuerunt, ac plane non permit­ T » imtuKvewn, xJ μχ|( rnrep^u *χ»3β*ίη« itendam tanciverunt . Neque folum fi res ad
* « μο>«ν «?» W«i fpwm<nv Ιλθ·ι
ecclrfic confultationem referatur, fed etiam της t'xxAw/ας, βΛ· χ} βρ· τής ι’ρνιτησινς κ'ί
ante hanc interrogationem in opus deduâam
ΐργιν «βοβάσαν, αΖ$ις iteupAàeu x, ίιχημηcopulationem dirimendam ac reteindendam ve<θχι, «ττ κ, φΰ-Η, χ}
Αμ^χχρητχηίχχβ» .
luti que & in naturam , & legem divinam
impingat; exceptis tamen iis nuptiis qur an­ it\a μίνηι ni» μΐχιι ιϊπφθ®»«»τυ» ίχπλίιδητβ ____
ηιιίτ»
____ «X
____
_ β*δμϊ· i μ«Μ> if » «λte id tempus ex hoc gradu contrade fuiffitnt. *«r γχμνν
Nec id modo , verum etiam fi qui prêter
τβς ηλμν·«ττ»ς r«p« τ/ui eov^/xlui
banc fanftiooem fynodicam agere aufi fue- ,
f.„ xtfwji» Stx«pe^«s&M,
rie
τίιυ
τής itxrnxettf
rinr, cum divortio fegregationis quoque pœna χ} ίφ^α-μφ xx^vxtyASv’ xj τιίς txAtttç It σι/multandos. Itidem fit cos, qui eis adfenfi fue­
vxrvf «txvtbç , της χ«>ο>ίχής rwpâOai letpûnjr®-.
rint, feveritatem canonicam experiri debere .
βλλβ £ Ta< rrpoAoyxrorttp xx^xipta-H χαδυPrzterea facerdotes ab officio removendos ,
qui nuptias precibus facris initiaverint . Et χοβαϊλκΰχι. f’xti it τολλχ reMaxrç οροβκινχ<π
quoniam multa izpe numero matrimonia con­ σονχΜα^μβτν /lJ* hSx ix fixaiAtw yt'veç , >Ç
trahuntur cum perfonis imperatorii generis , τών à>A«v X’^wrantr >Ç TtuiiÇw ox αξη/μ**
aliifque nobiiiffimis, fit dignitate confpicuis ; η, < ni» ύζ «Moîxirwv χμρίν * «*r pnyrc
itidemque cum perfonis exterarum regionum ,
quibus reges fit principes przfunr in hanc re­ «p/yxrrK af%wtt μίΐφμνη* «jwaiwwv txt
giam urbium venientibus, que fine poteftatis stu βχαιλιά* nSf jtÔAmw, «rip il àréL τής ti
noflrz juflu omnino pertici non folent : zquif- ημιηρχ χράτβς χτλ4ίβτ«ς awntâàet ravrui xtfimum erat, ruajeftatem quoque noAram cer- φέχαπι,
_____ , _& fiiria-H *$wid«<
__ xJ tlul
... χμϋι
__ βχτιtiorem reddi de iis , qur de hac ncceifaria D^e),
e-vrol/χνς xvpa^tvm» xtpt τϊ η«ϊτν
qurflione fancita per fynodum effient, ne for- «νβφ χβί'β {ητημχτφ·
“ Stxetônw,
~
“*m μη χ«η»
taffie per oblivionem illicitus aliquis hujufmoπ» ληθίω trvç ί^κτμόϊ τι n:itw νυμβχϊχ νυτήλdi contrains, facrifque canonibus fic legum
ediftis haud rcfpondens accidat , idque hac λαγμ*, >£ ηΐς itpwt χχνόβτ, id ηΐς ημιχνς άwvtu tbvipfa m urbe, quz fit czteris omnibus ob im­ >axoX«?oy IJâtnrypwwn* · ΟΧ »«Αη
perii mitram ac diadema prxfidet , fic legibus ff, χκχύι ity βρβχα^ημινη ni της αυηχρ®η£«:
in univerfum regitur , qua lique commune ημματίπ
4^ιΙημ«τ<, νβμη/ς ii χ«η» ηί» Ιιιξquoddam exemplum redae legum obfervat tonis αγομΰη , Ç Ας χλλ·» «9>οχΜμ6η της £χβμϊχς
univeriis cft propofita . Enim vero noRra
αάκν ιζχβΐφ^μα. myapnt iÇ η CxatKAx ήμ«*
quoque majeftas fynodicum hoc de re quariita
τίώ σίΛοίίχύχ ηύτΐιυ ίχι π5 ζητηθόη àaixurefponfum, vel verius loquendo , determinatio­
nem, veluti facris canonibus fane quam con­ σπ, ίιτ αλχθίς Urctv, βροθ/τητ», «ς ίχομίχνς
ηΐς ^«βτβλίχοις txnO«<ray
venienter , fic apoftolicis expofttam legibus , η“ς ^«orç xtatxt
fuo decreto comprobat, fic in poRerum vige- χόμΜς trtxtpf, xj xp«rf7v Ας η »ξηί, χ, άμαη.e, ratamque manere citra mutationem ali-E rptxruç t%f<r Ας η Stlunxtf
, ττς «νSuam in perpetuum Aatuit ; eandem in quas της xotfwive ^ηίμκ txi τϊ λύσ« rj «χτοχρμόβ
ionis propofits folutione fententiam cum
ζητημβτ®·, η$ π etywniw μη |<τ*οτρ 1Ç «χχ.
fanftiftimo domino meo fic univerfali patriar­
cha , cumque facra fic divina fynodo ampie- Ι^μιχψ »«τςιβρ^η, i τ> ttpf £ 9Αλ awii* · A
âens. Quippe h matrimonia quiedam ob ad- yap ΐχΐ tu»
αρχιςΑχς rimfàetyptirw ltn à
fuiitatem legibus prohibentur , decoris fciiicet ηΐς >^μβ«ς x»»A©o»ntt , τη, ΑηραίΜί χβί^ t >Ç
caufa, & ne nomina confundantur ; multo τί μή ffiy^fxt&xu τβ’ χ’κ»μ«τβ , ιτβΆρ μ«Μοτ τχτ
magi: heic illuc libere faciendum , ubi fœdi- er exraf^a xttfpvrtàa-ain 9 t>9x >Ç τ» Λχχμηίς
tas ipfa cum nominum conturbatione concur­ μ^ τής τ»/ ονβμχτυτ β-υ^^ιίηχκ 5 α»< 14 >Ç ή
rit , atque etiam cognati (anguinis abfurdiffima eommiftio fit confiifio . Cur iis obfecro , τΐ σν^.'^μίς βΰμΛΐ&~ βίλορνητη vûyxpartç xj
άιβχν^ις. narl iÇ ltw< ηΐς fyyvtiptt ü x*&
qui cctcroquin c propinquo ac (anguinis ra«<μχ

X,

EDICTUM

MANUELIS

& αίμα ηιΛυΜψΰηις ίΐιμιξιας i npat. xJ cUMitf-A tione junfiti fibi funt , .ilia fit opus commi-— .. ■ ·.
—. .. . .
ygip
w ntltapvr ftione fie copulatione ? Nimirum illis conci- ANNO
GHRisTl
tiiv rui yaquwv <π·4«φ«αν <νραγμ.χτΛ.ιàat, ο.·'ς lianda eft colligatio , nuptiarumque conjunAio, quibus enginarius Ianguinis onus multi*
•ltt· ν', n itrfyata rü αϊματ9· <β·οοΑφ· το>λ«γώς μι.
pheiter Icilius ac divifus, jam longms efte rt>
tf&ieea iÇ JtetpsÛHffX, -rerpuripa 3rts««r7« ytu· motus agnofeitur, ad oftavum dedudus gra­
ΐϊζιη-ι, têt Sfiton βπιθμο, attjcjri , χάχόθον dum, ideoque diftantiam fuam magis adau­
μ«>λον αΰθι; ”7»ι'ν αυ'της ατοΓαα-ρ «ροσιχχιξχσα. gens. Sic ergo pia majeftas nofl i a fy nodali
•
ίπ,ι Ιή * «ροθιμιπι ri auvoitxü trtfj τ» ρη?οτ·ς de dicta quxftione decrcto adftnticns, prxfenζητημοττφ- l'xntticct η dCrtfir,; nuùl· φ«ηλρ«, τ» tern hanc iandioncm «quiÆmam promulga­
vit, qux fic in facto ferinio majoris illius ecwapda 6»νομ*ίτΒΐ«ν ατολί'ληχί δΰτπαμα , βφπclcfix Dei recondi collocatique debet, fic omZor nf η ï'pi χαηφνλακΐφ της rà
μφχλης nibus archivis publicis innotekere , ac robur
«χχλητίας όανοπθη*·/, <c *àat ηΓς ίημοηα-D
J inviolabile ad omnem temporis infirmitatem
xaîc άρχεις <
,
r\«y πί η άτι»·
retinere. Dat. mcnfe Aprili, indiftione XIV.
ραπτηρή iyvpàtn £ evaWio/ww*. η , μίαιι Α- rubris litteris facri Imperatoris noftri . Item
aderat ufitatum figillum cereum . Et illud ,
•pcMiw,
ιδ, ii iptijpdlv γρχιιμάη»
per * difcuflbrem Dromi Michaclcm Hagio- ‘ ΐχ>Μ«
τ» CorrAfwc ήμ»> là αγία. £ ή ifa' χηρϋ
theodoritum. Item illud, Depofitiim in duo"
α-φραγίς. τ», tiff rj AefoStra Ta <Γρ'μ», lu
bus magnis illis fecrctis, menlc Majo. «
Dromi.
αγιοθίβίνεΐτκ Μιχαήλ.
«·, χαητίδ*. ?’> «7ί
iwî μρ^ιάλα: cwtpintf, χχη» μήϊβ Matey.

Æ
«««?.

CONC1L1ABULUM

ANGLICANUM

In quo decretum ab epifeopis totius regni, ut a Thoma CantuarienG .irchicpifcopo ad Pontificem
Maximum appellaretur, anno Dom. * MCLXvit.

UOD deitberatam Chinone fuerat, in AngliemC ftri hanc pofle gratiam defuper evocare , ut vocontinuo trAnfmiffum eft. eodemque appellatio­ bis iram tuam regia pietate remitteret , fic illa­
ni i effugio y primatu Jui, ejufdemifue legati epofto- tas in difceiTu fie ex difeeflù veftro injurias , ad
iici, feveritatem eludere Anghcani epticopi moliti cor de cetero non revocaret. Erat amicis vcftris
junt . Id adeo ex Joannit Sareiberie^/ii epiftola fic benevolis ad ipfum aliquis acccttus, dum bzc
CIAVL inielligimut. Quod ad pubiicum , in-jmt , dc vobis audirentur, fic ob conciliandam vobis
flatum, h»c poftea multorum aflcrtione vulgata gratiam lupplicantes benigne quemque fuftinuit .
lunt, omnes epiicopos Anglii, fic mandato Re­ Jam vero quotumdam relatione didicimus, quod
gis convenifle ; fic, nc lententia , quam don..nu$ ad memoriam anxie revocamus , vos icilicet in
Papa didaverat, locum haberet, appellate con­ eum comminatorium cmiiifle , quo iulutationem
tra epifeopum fuum. Eorum litter* tum adTbo- omittitis, quo non ad obtentum gratis confi­
mam Cmtuarienfem, tum ad Alexandrum Pupam lium preceive porrigitis, quo non amicum quid
h* fient.
lentitis aut fcribiiis, fed intentatis minis interdi. i. Epiflola fuffi a ganeorum Cannuricnfis ec-Dftum aut praecifionis elogium in eum jam dicenclefix ad beatum Thomam Cantuaricniem
~
Ar- dum fore muica ieveritate proponitis . Quod fi,
chicpi/copum.
quam dure didum eft, tam luerit feverc com­
pletum: quae turbata lunt non jam fperamus ad
E N ■ R A B I L i Patri & domino Tbom*
nm* , Dti pacem red.gi, led in perenne quoddam odium fic
„
,
.
fuffragxnti
inexorabile
pertimefcimus infiamthari . Rerum
grati» Cantuaricnfi archlepticopo , fuffr
ejufdem ectle/ia epifeopi, & perjona per tomndem vero finem prudentia fanda confiderat, dans odioeufet lacii verni conftitut*, debitam JuojeÎtio- peram iolicite, ut quod prudenter inchoat, bonem & oiedientiam.
*
no quoque 'fine concludat
.
Qu* veftro, pater, difceiTu in longinqua,ino­
Advertat itaque, ii placet , difcretio veftra ■>
pinata rei ipfius novitate turbata funt , veflra quo tendat, an conatibus liujufmodi finem queat
i pe rabamus humilitate fic prudentia in pacis pri- obtinere, quem optat. Nos quidem his aulis a
ftin* ferenitatem, coopérante gratia , revocari . fpe magna cecidimus , & qui pacti obtinende
Erat quidem nobis foiatio, quod poft difcefliim .. fpem quandoque concepimus , ab ipfis jam fpeii
veftrum, ad omnes fama divulgante pervenit , liminibus
---------—J— dcfperationc
-,-r------ :------------------- .
gravi- quadam
repellimur
vos icilicet in tranfmarinis agentem , nil altum Et dum veiut cxtrado gladio pugna conferitur,
fapere; vos in dominum noftrum regem aut re­
pro vobis fupplicandi locus utique non inveni­
gnum ejus nulla machinatione tnlurgere , fed tur. Unde patri icribimus ex caritate confilium,
fponte fufeeptum paupertatis onus cum modeftia ne labores laboribus, injurias fuper addat injuriis:
fuftinere ; led ion i fic orationi infiftere , prarteri- fed omittis minis, patientis, & humilitati infertorumque jaduram temporum jejuniis , vigiliis , viat. Cautam fuam Divine clementiae , domini
lacrymifque redimere , fic fpiritualibus occupa­ lui gratis & mifericordix committat : fic fic atum ftudiis ad perfedum beatitudinis virtutum gendo carbones ignis in multorum capita coacer­
incrementis aicendere. Ad pacis bona reforman­ vet fic congreget. Accenderetur hoc modo cari­
da nos ftudiis hujufmodi gaudebamus infiftere : tas , fit quod mins non poterant, infpirante Do­
ex quibus fpes erat, vos in cor domini regis no- mino, bonorumque confilio fuadente , Ida fortaffe

Q

V

■ Arwo pariter ·>«,. ex P»6*o fupea ad Coaciliab. Hertoipoleale.

S.
·“■·

ALEXANDkR

C O N CIL1A B UL U Μ . /

*3

gravaram oftenderet fenon alienum querere ; W"” ' "
——— taftc pietas obtineret. Bonum erat de paupertaOHUSTi te v°lunt*r·· gloriole laudari, quam de beneficii ecclefie regni fui pariturum judicio humiliter & chkisti
,,tt.
ingratitudine ab omnibus in commune taotari . manfuete retpoodit. Quod quidem & faftis imIntedit alte cunâorum mentibus , quam beni­ plere paratus eft, & dulce reputat obfeqcuum ,
gnus dominus nofter rex vobis extiterit, inquam cum monetur ut corrigar fi quid offenderit in
ros gloriam ab exilio provexerit & in familia­ Deum. Nec fotum fatisfacen, led & fi jus exi­
rem gratiam tam heta vos mente fufceperit , gat in hoc fatisdare paratus eft . ‘ Si & fatif- «t SrWH
ut dominationis fuc loca, quas a boreali occa­ qua facere volentem ecclefi® fe judicio in his ,
bo Pyreneum ufque porrefta funt, adeo potefta- qux ecclefi® funt, nec in modicoiubtrahcctem,
ti veftr® eunda fubjecerit, ut in his folum hos colla Chnfti jugo fubdentem, quo jure, qua kbeatos reputaret opinio, qui in veftris oculis po­ Î;e , quove canone, aut intcrdilfogiavabitis,aut
écuri, quod abfit. evangelica praecidetis ? Unde
terant complacere. Et ne vcftram gloriam mo­
bilitas poflet mundana concutere, vos in his que noftrum omnium una eft in commune petitio :
Dei funt, voluit immobiliter radicare . Et dif- ne confilio prarcipiti maâare pergatis, & prode­
fuadente matre fua, regno reclamante , ecclefia re . Sed commiius ovibus, ut vitam, ut pacem,
Dei, quoad licuit, fufpirante, & ingemiicente, ut fecaritatem habeant, paterna Audeatis gratia
vos in eam qua præeftts dignitatem modis om­ providere.
Movet quidem nos omnes , quod in fratrem
nibus (Induit fublimare. (perans ic de cetero re­
gnare feliciter, & ope vcftra & confilio lumma noftrum dominum Salesberknfem epifeopum , &
fecuritate gaudere Si ergo fecurim accipit, un­ decanum eius, prtepoftere, ut quidam «ftunant.
de fecuntatem fperabat , mia: de vobis erit m nuper altum audivimus. In quo r,ifpenfionisaut
eundorum ore narratio ? Quae retributionis ha- damnationis ponam, ante motam de culpa conôenus inauditas remqncrat io vel rememoratio ? troverfiam, calorem , ut videtur , iracundi* *
parcatis ergo, fi placet, famae vcftrx, parcatis plufquam juftiti* fecuti tramitem , mrorfiftis .
& gloric, & humilitare dominum noftnim , fi­ Ordo judiciorum novus hic eft, hucufque legi­
liumque veftrum caritate vincere Audeatis . Ad bus & canonibus, ut iperamus, incognitus, da­
quod fi nofira vos monita movere nequeunt, de­ mnare primum, & de culpa poftremo cognofcebet faltem fummi pontificis, fanâzque Roman® re. Quem ne in dominum noftrum Regem, &
ecclefic dileftio , & fidelius inclinare . Vobis regnum ejus, nec io nos , & commiflas nobis
enim fuaderi debet e facili, ne quid attentare ecdefias & parochias, in domini Papas damnum,
velitis, quod laboranti jamdiu matri veftrs, Ia Cfanâequc ecclefi® Romane dedecus , & detri­
, * bores augeat; ’ quo vel multorum inobedien- mentum, veftnequc confufioni* augmentum non
H. tiam deploranti in eorum qui obediunt amiilio- modicum, exercete tentetis & extendere: reme­
dium vobis appellationis opponimus.- & qui con­
ne dolor accrcfcac.
Quid enim fi veftra, quod abiit, exacerbatio­ tra metum gravaminum, in facie ecclefi®, viva
ne, vei opera, dominus nofter, quem largiente jam dudum voce ad dominum Papam appellavi­
Domino populi fequuntur & regna , a domino mus, iterato jam nunc ad iplum feripto, etiam
Papa receflerit ; iplumque fortaflis adverfum vos appellamus, & appellationi terminum dtem Afolatia denegantem, fequi de cetero declinave­ fcenfionis Dominica: defignamus . Quanta qui­
rit’ Iplum namque in hoc, que fupplicationes, dem pollumus devotione iupplicantes , ut inno
qu® dona , quot quantave promifla (oltcitant ? (alubriori confilio , veftris ac noftns laboribus
In petra cum huc ufque firmus Perftitit, & to­ expenfifque parcatis, caufamque vcftram, in hoc
tum , quod mundus otfene poteft , viftor alta ut remedium habere queat ponere ftudeatis. Va­
mente calcavit; Unum nobis timori eft, ut quem lete vos optamus in Domino pater.
oblatæ divitiae, & totum quod in hominum glo­
D II. Epiftola Suftraganeorum Cantuaricnfis ccria pretiofum eft , Hcdere nequiverunt , animi

fui valeat indignatio tola fubvertere . Quod fi
per vos acciderit in threnos Jeiemix totus ire
poteritis, & herymarum fontem oculis veftris
de cetero negare null? quidem ratione potentis.
Revocetis itaque fi placer luolimitan veftrx confilium. domino quidem papae , tandatque Roma­
ne ecclcfix, wobis citam, fi placet adverrere ,
modis omnibus, ii procèdent , obfuturum . Sed
qui penes vos alta lapiunt, vos torte hac via
progredi non permittunt. Hortantur experiri in
dominum noftrum regem, qui fitis, & in omnia
nuar fua fiint potcftatcm exercere qua praeliis
Quz nimirum poteilas peccanti timenda eft, fatisfacere nolenti formidanda. Dominum vero re gem non quidem peccalfe nunquam dicinuis ; led 1
temper Domino paratum fanstacere confidenter
dicimus, êc praedicamus. Rex a Domino conftitutus paci providet iut,iftotum per omnia , ut
hanc confervet ecciefiis âccommitlis fibipopulis,
dignitates regibus ante fe debitas & exhibitas ,
fibi vult exhiberi, & exigi’. In quo fi inter ipfum & vos aliqua oborta eft contentio, a lummo luprr hoc pontifice paterna gratia per vene
rabiles fratres noftros Lurdonitnfem & Heiefordetrfem epdcopos conventus & commonitus, non
in cœlum os luum poluit : fed de omnibus in
cccleiia vel eccleûaftica pertona quscumquc fe

ciefiae ad Alexandrum lummum Pontificem.
Atri fno, tf domino, fnmmo Pontifici -die~
xaudro, prwir.cnt Cont/urienfij eptjcopi , &
perfvnn per nrunXem dictcefti locit pinribnr tonftt*
tute, domino patriqnc dcbittem confotu &oMun·
tm jomuiotnm.
Vcftram. pater, meminiflê credimus excellen­
tiam, vos devotum filium veftrum , dominum­
que notbum cariffimum, illuftrcmque regem Anglorum, per venerabiles fratres noftros Luodonicniem & Herefordenièm epdcopos direftis jamdudum litteris convenifte, & de corrigendis quibufdam , qu® fanflitati vcftrs, in ipfius regno
corrigenda videbantur, paterna gratia commonuifle. Qui mandatum veftram debita venerario-''
ne fulcipiens, ut fatis notum eft, adveftra qui­
dem mandata non iratus intumuit , non elatus
obedire contempfit : verum gratias agens pater­
na: correptioni, ecclefi® fe ftatim ftimmifit exa­
mini, afferens dc fingulu qux juxta vtftri .for­
mam mandati fibi diligenter exprefta fuetunt ,
ecclefi® regni fui fe pariturum judicio , & qu®
corrigenda decerneret, ipfius fe confilio, lauda­
bili quidem & in principe digne commendabili
devotione correâurum. Ab hoc veio non rece­
dit propoGto , nec mentem tevocat a pronuifo .

P

1

__
x*
aNNo”"1*’- *

ANGLICANUM.

HENRJCÜS It
R ANGUÆ

5®

Tu*
quiccgnofcat, & judi-Ame pollicetur. Er quidem pacis optatum fiCHMisti <et> ‘ffe Divini reverentia timoris, noumaje- nem, noftra, pater, ut fperamus, obtinui flci
'·«· flatem pixferens, fed ut filius obediens judicio jam poftuhtio: fi non iras jam fopitas, 6.ftre prorfus cxtinrias, patris noftri domini Ctnfiflerc, legitimttque parere fententi», tequele**’ * ' gibus alligatum principem, prxfto eft omnibus tuarienfis de novo fulcitaflct exacerbatio. Ve­
exhibere, filiusobediens. Unde nec interdicto, rum hic, de cujus patientia pacem, de cujus
nec minis, nec malediebonum aculeis ad fatis- modcfth redintegrationem huculquegrnixlpefariionem urgere oeccfle eft Divinarum fe le­ rabsmus: ipfum quem monitis emollire, quem
gum examini fubdentem. Ejus enim opera , ne-· meritis
_____ &. manfuetudine
..
fuperare debuerar, per
quaquam ic luci fubtrahunt: nec occultari tene- trifles & terribiles litteras, devotionem patris
bris aliqua ratione depofeunt. Rex namque fide aut pontificis patientiam minime redolentes, eunt
Chriftiauiflimus, in copula caftimonix conjugalis i.
in pacis perturbatores exercitum nuper a^cheneftiflimus,pacisAcfuftiriacconfervetor, £cdi- ret , dure fatis & irreverenter
' ’ * aggreftTus eft ,
hiator incomparabiliter ftrcnuilfimus, hoc votis iu ipfum excommunicationis fententhmi, in ré­
agit
totis,
in his fervet defiderits, ut de regno gnum ejus interdidi pernam acerrime coml
o.-----·l
iuo tollantur fcandah, cum fpurcitiis fuis eli
luo
cli-Bminando
­
. Cujus fi fic icmuneratur humilitas,
minentur peccata, pax totum obtineat atone quid in contumacem fla tuetur? Si fic *ftimaiuflitia, & alta fecuritate & quiete placitalub tur obediendi prompta devotio, in obftioacem
pcrvtrfitatcm quonam modo vindicabitur ? Minis
ipfo gaudeant & reflortant uniyetfa.
Qpi cum pacem regni fui enormi infolett- quoque gravibus fuperaddita funt graviora.
< ium quorundam clericorum cxccflu, non me­ Quofdam namque fideles & familiares domini
diocriter aliquando turbari cognofceret : ciero de­ Regis primarios regni proceres, regiis fpeciabitam exhibens reverentiam , eorundem excef- liter aUiflentcs iceretis, in quorum manu confilia
furecclcfue judices retulit epifeopos, ut gladius Wagis , & regni negotia diriguntur, non citatos,
gladio fnbveniref, & pacem, quam regebat & non defenfos, non ut ajunt coipe fibi confcios,
fovebar in populo, Ipiriiualis potcftas fundi­ nonconvirios, aut confertos, excommunicatio­
ter ftiolidaret inctero. Qpa in re partis utriuf- nis innodavit fententia , &. cxcommunicatos
que zelus innotuit, epifeoporum in hoc ftan- publice denunciavit.
Ad jecit etiam, ut venerabilem fratrem nofltum
te judicio, ut homicidium, & fi quidejufinodi eft, exauthoi at tone fola puniretur in clero. Salesberienfem epifeopum, abfentem & indefenRege vero cxiftimante poenam hanc non coo-Cfum, non confefliun, aut convirium, facerdofufpcnderet officio
digne refoondcie flagitio, nec ftabiliendse paci tali prius &
" epifcopali
"
~ ' , quam
bene profpict , ii leftor aut acolytus perimat fufpenfionis ejus caufa comprovincialium aut
quam praeclara nitentem virum religione vel di­ aliquorum etiam fuifter arbitrio comprobata.
gnitate , ut fola jam cii&i ordinis amiftione tutus Si hic itaque judiciorum ordo circa Regem,
exiftat . Clero itaque ft at u to cœlitus ordini circa regnum, tam prstpoftene, ne dicamus it»,
deferente , domino vero rege peccatum jufto ordinate, pioceftcrit: quidnam confcqui pofle
ficut fperat odio periequente , & pacem al­ putabimus ? ( dies enim mali funt, & occafiotius radicare intendente : fanda quedam oborta nem habentes malignandi quam plurimam) nieft contentio-, quam exculat, ut credimus, a- fi ut tenor pacis & gratis quo regnum & £aSd dominum fimpiex utriulque partis intentio, cerdotium uique modo coherent, abrumpatur,
inc non Dominationis ambitu, non oppri­ & nos cum commiflb nobis clero in diiperfiomende ccclefiaftics libertatis intuitu, fed foli- nem abeamus exilii, aut a veftra, quod abfit,
dand* pacis afleriu, eo progrefliis eft, at re- nacuiare
fidelitate rcccaenic»,
recedentes, au
ad muinuiu
fclxifmatis maiuiu
malum ni
in
gni fu: conluetudines & dignitates regibus ante ^abyfliun iniquitatis & inobedienti* pcrvolvaic in regno Anglix a perfonis ecclcfiafticis ob- mur. Compcnd iofilfima qutppe via hcc eft ad
fervatss, & pacifice ac reverenter exhibitas, omne religionis difpendium, ac cleri pariter
dominus nofter rex deduci vellet in medium, populique fubverfiorcm , & interitum. Unde
& ne fuper his contentionis funis traheretur ne apoftolatus veftri tempore tam miferc fubin pofterum, notitie public® delegari. Adju­ vertatur ecclcfia ; ne dominus nofter Rex &
ratis itaque per fidem, & per cam que in De­ fervientes ei pupuli a veftra» quod abiit, aver­
um fpes eft majoribus natu epiicopis, aliifqtte tantur obedientia ; ne totum , quod privato­
regni majoribus, retrarii temporisinfiauatoItarum confilio machinatur, poflit in nos domini
tu, digmtatrs requifitv palam prolate funt, Cantuanento iracundia: adveifus cum & ejus
&· (timmorum in regno virorum teflimoniis mandata, domino noftio Regi, aut regno ejus,
Œlatx. Hcc eft domini noftri icgis in ec- nobis , aut commiflis nobis ecclcfii» _
gravam Dei toto oibe declamata crudelitas,g men aliquod importantia, adfublimitatèm vthax ab eo perlecutio , hac opera ejus inter ftratn
'*
* icripto
z
voce &
appellavimus : & appella­
tioni terminun diem Afcenfionis Dominice denos , vel undique divulgata malignitas.
In his tamen omnibus fi quid periculofum fignavimus * eligentes aped vos in omne quod
anime, fi quid ignominiofum eccleii® conti­ lanriitati veftrc placuerit humiliari, quam ub
netur: id veftra monitus atque motus auihor·- iublimes ipfius animi motus, noftris non id
tate, ob reverentiam Chrifti, ob ecclefi* fan- exigentibus meritis, de die in diem tjzdiofifri», quam fibi matrem profitetur, honorificen­ iinae prxgravari. Confervet incolumitatem ve­
tiam, ob aninuefu® remedium, eeelefae regni ftram ecdefue fu* in longa tempora profaturam
fui confilio fe correriurum devotione fanritm- omnipotens Dominus in Chrifto dilcae pater.
ma jam dia pollicitus eft , Oc couftaatifii-

CON

ALpÜnDC*

3«

,t

CONVENTUS CENOM.

CONVENTUS

CENOMANENSIS

Pro fuppetiis Terrz Sands ferendis.
£x P.P*$i Δ D Terrz Sanftzfubfidium non folum in.
ad m. Chr IA Franci a, fed & in Anglia pecunia collecta,
• ■««··.’·· utdifcimus ex ChronicoGervalii ad an. 1166.
ubi refertur feriptutn Henrico Rege przcipiente
compofitum, in quo is ait: Praxiwa tertia'fe­
na pofl Dominicam, jaa cantatur, Mifericordia
Domini, primo tum ibi adrffint Arcbirpifcopus
Rotomagerfis , & tres Epifcopi Hermann: a , Cf Epifcopus Cnomancrfis, ij quidam Baronet mei.
Iterato apud Cenomaniam tertia feria pofl fequentem Dominicam cum adefent pariter fret Arcbirptjcopi Botomagenfis ,
, Burdegalerfit,
ÎJ Epifcopi plure t Bajoccnfi.s, l.uxovienfis, Sagienfis, ( enomanenfit, Andegavtnfis, p’anetenfis , Piftavenfii , Engolijnrenfit, Petragoricenfii, Agennenfis ,
Befanccnfis ( vox illa corrupta) dT multi Baro­
net met de Kormafia, de Cenomania, de Turo-

na , de Andegavia > de Britannia , de Cusfcotiia ,
confilto tf affcnfu omnium, petitione & precibus
Domini Regit Francorum & exemplo fuo, qui per
terram fuamfimiliter flatuit fieri, flatui ut ad defenfionem & juvamen Ecclefi* Terra Orientalis tenufquifque territ fuit de otrnu mobili quod habet, five
aurum five argentum abfque lapidi bw, five ani­
malia , five nummi , five quidquid fit abfque
veflibxs, i nefit, 6* de reditibut fimiliter de hot
anno j ! 66. de una quaque libra duos denarios ;
Deinde quatuor fequentibus onnit de fihgulis librit
fingulos denarios. Hoc quoque faciat dc ctelteens
ti vineis Üc. Condonate efl tertia part pxrit
tentu fu* omnibur, qut fidenter de rebut fuis
hanc cleemofynam perfoiverint. Hec alia funt ani no ab hear. 1166.

——Φ’«ΗΗ&·4»«Μ> O
CHRISTI

·■'»·

CONCILIABULUM

C O NS T A NT/NOPOLI T A N U M

Przfide Michacle Anchiali Patriarcha , in quo fe Grxci penitus ab Apoftolica fede
fegregarunt.

fx AiiatiodcT Tldens Michel Comnenus Impcratoi in dies
Coojrntu J». V Schilmaticorum procacitatem & inlblenrap. n.Q.·. tj>m contra Latinos augeri, (Concilium indi­
xit Conii an uno poli , ut queiehs fopins, mo­
dus inveniretur ad pacem cum I .armis conci- '
liandam, & damna, quz illius imperio infere­
bantur, propullaiennu : fed nefarius homo ,
Michael Anchiali Patriarcha (quz caufa eum
induxerit, nondum com pen ) apropofito, ipecie pietatis avertit ; quare nihil in ea Synodo
conclufum eft . Colligitur id ex Dialogo .
quem ipfe Patriarcha confcripfit, in quo introducit Imperatorem , anxie pacemperoptantem, ad'
eam confequendam fummis conatibus conten­
dentem, fe vero ab ea dehortantem, & Lati­
nos modis omnibus expotlulantcm. Summa
Dialogi eft. Ex Dialogo fanEliflimi & fapientiffimi Patriarcha Conflantinnpolitani domini Micbarlis Anchiali ad Porpbyrogennetam Imperatorem
Dominum Micbaelem Comnenum , cum multi Antiftites, qui Papafuberant, & Epifopi, & fra­
tres t onflentinopohm pervermt, Ecclefia^um unio­
nem procurante* , nihil aliud a Gracu expofeentes ,
quam ceflionem Primatu* irfiPapa , & Appellatio­
num , Cf illius commemorationem fieri Eiusdem j
etiam Anchiali circumfertur Epiftola calumniis,
& conviciis plena in Romanam Ecclefiam . Qui
tamen exSchifmatc hint , rem ita narrant. Ancryranus. Rursum fub imperio domini Manusln , labore pravta , < onflanhnjpoiimprimi Cardii.jfium advenere; (à celebrata efl magna Syno­

dus . Et cum multa dixifent,
uudifient ita cafa
ferente, non condefcenderunt, fed infifiebant om­
nes omnino, ad fuum arbitrium & confuetudines trahere. Quare, re defperata , Imperator ,
tf Synodus , & univerfus Senetur , calculum
dederunt , ut totali feparatione Papam, & qui
cum eo fintirent omnes , ubfcinderent , judi­
cium fuper hoc Deo relinquentes . Heque cos to­
tali anathemati tradiderunt , ficuti chat hartfes ; quod gens illa magna fit , & celeberrima :
nec rurfut ut illis communione unirentur. Et fu­
per boc Tomos compofuerunt, in quibat immu'culatam tf orthodoxam fidem digeflerunt , ut
neque Latinorum Ecclcfia facultatem heberet, de
bis referendi , pro quibur conilcmneti fuerunt.
ad Gratorum Ecclefiam tf reliquos Orientst Pa­
triarchas, neque rurfum Grucorum ad illos ;
recitantes Apoflolicum illud diilum. Hurettcxm
hominem pefi primam & fecundem admonitionem
Agira, Jctens , quod diflortut ille fit, & pec­
cant a fe ipfo condemnatur
Sed falfum eft.
quod dicit, Latinos conatos futfle Grzcos ad
tuas confuetudines trahere, quas ipG probant
& laudant, δτ Graecos ipios ad eascomérvan>das adhortantur, ne dicam compellunt - Qua­
re Grzct non erant ab iis avocandi Et tria
tantum in illa Synodo petiifle, ex ipfa Dialogin Eprigraphe, quam fnpra adduximus, 6t
cui fides habenda eft , difeimus
,
Primatum , Appellationem , & Com­
memorationem.

COM

1

»

»«<··

CONCILIUM LATER.AN.

CONCILIUM

'"“S?® '·

,4

L A TER A N ENSE ,

Quo Fridericus imperator excommunicatur, & per fententiam imperio privatur,
anno mclxviii. fub Alexandro papa III.
&ideticum imperetorene et Altxendro pontifice Ktbolicos et ecclffii/ fuit pulfa reftituet epijcopot ,
propter mtrefum in fedene epcftolitem Clitorem tj fchifmeticos intrnfoi fidibus pellet. Qui ywiw».
tertium pfeudepepem tec foedo excomutmucetxmde
, id Jit operetus i» ecclefie Leudtrf èdtb'ffe fctifêT imperioli digmtete prsvetstm effe , conflet ex metitis, his verti/ in Leudenfi time fcriptochronico
Joeuaus Seresbcrienfis epiftole 60. ed Joemum Pi- per Ottonem Mortuum defcribitur : Interea, domi­
Hevenfcmferipte, tis vertit: Fridericus illefchif- nus Galdinus de la ScoL», Mcdiolancnfis civis
maticus infignis, dum in ecdefiam malitiofius & & clertus, qui quidem cancellarius domini Rjcrudelius fievit, faftus eftexauguftus, & eoperdu- baldi & domini Hubert i de Piro vano Mediolanenus eft, ut jam optaverit Italiam perdidifle, quam fium archiepifcoporum per annos multos fuerat,
retinere non poteft. At turexeutufius? Alie de­ & in locum jam di&i Huberti ad archiepifc.
deret epiftole, ed Conti* Sutpnorem .· Reflore- Mediolani fuerat fublimattis a D. Aletiandro
fcit ftatus , authore Domino univerialis eccle- papa, in Lombardia ipfrus papas tunc legatus
_ conftitutus,, >uwuw
fuos nuncios
fise, &fchiimaticorum impetus fraftratus eft, &_
^.w,, feilicet abbatem S.Am­
fuperbiaMoab ia dies infirmatur. Ned de nofte“brofii, & abbatem fandi Vincentii de Mediolavaftatus eft nunc, ut ab initio , fed in meridie no, mifit domino Alberto de Cazano,
"
majoris
fuffbfla eft afSj & muri ejus dejefti funt fundi­ ccclcfix Laudenfis tunc pnepofito , ccterifque
tus, ut exaltatio Moab ex neçeffitate Petro ce­ przpofitis, abbatibus, presbyteris , & clericis, &
dens, de cetero conquiefeat . 'Unde fxs eft ip etiam confulibus de Laude, dicendo atque mo­
Domino, ut vociferantibus tubis facerdotalibus, nendo , quod îpfi partem papae Pafchalis & do­
in proximo corruat Jericho, & regnum proprio mini Friderici imperatoris omnino relinquerent,
fanguine acquifitum obtineat triumphator Jefus; & prxdiâo papae Alexandro faverent, & ipfi pa­
& m pace poffideat quod fui juris eft fponfus ps de injuria fibi fafta fatisfacercnt, atque epi& juftus ecclefiai Chriftus. Cum enim Romanus tcopum catholicum eligerent: & nifi hoc facepontifex
patientiam
, .
- ·per 4
________ Teutonicum
--________ tyrannum
'·______- rent »
officio & beneficio ecclefiaftico abftinediutius cxpeftaflet,
cxpeftaff
ut vel* fic
“ provocaretur ad
*
rent. Didus vero pnepofitus , ccterique clerici
poenitentiam; & fehifinaficus anutens patientia £ hoc audientes, meefti valde fuere, tum quia maejus peccata peccatis adderet jugiter , ut errore ena pars eorum mandato imperatoris juraverat,
in amentiam verteretur: vicarius Pétri a Do* fe papam Pafchalem pro papa in perpetuum tene­
mino conftitutus fuper gentes & fuper regna,
re: tum etiam, quia omnes fere fidelitatem ju­
Italos, & omnes qui ei ex caufa imperii reli­ raverant domino Alberto de Merlino, tunc tem­
gione jurisjurandi tenebantur aftriâi, a fidelita­ poris, ut eis videbatur, Laudenfiepifeopocathote ejus abfolvit,, &
totàm nec
a facie
.. Italiam fere lico,
adhuc canonico jure depofito, hoc fafuremis & prrfentis tanta felicitate & celeritate cere timebant ■ valde , & fibi in maximum deexcuifit ,
ut in ea nihil habere videatur, nifi ‘decus reputabant. Inter fe etiam conferentes,
tortores,quos evitat, interdiftum,& anguftiaquodid fifi tfiâi
.. ..................
«fiât papa "Pafchalis
& imperator viftorum, quas evitare non poteft, juge fqpplicium re> adhuc exifterent, ipfi in perpetuum fe da­
Abftulit ei etiam regiam dignitatem, ipfiim- mnarent, & qualibet eorum dignitate & gratia
que anathemate condemnavit, « inhibuit autho- privarent
: formidabant
nimis
mand. domini
nimis
mandatis
-- formidabant
ritate Dei, ne vires ullas amodo in bellicis coo-D Galdirjj
Galdini obedire. Hoc etiam recufare , quod eis
greffionibus habeat , aut de Chriftiano aliquo mandaverat decus fupradiâi domini* Galdini ,
viftoriam confeqpatur, aut alicubi quiete Ac pa­ ftupebant plures, tum propter papam Alexan­
ce gaudeat , donec fruâus pœnitentie condi­ drum, & fupradi&um dominum Galdinum argnos operetur. Inquofecutus eft exemplum Gre­ chieaifcopum, qui quafi in illis partibus viftores
gori i feptimi dccefloris fui, qui noftra state Hen- cxillerent; tum propter civitates Lombardis fe­
ticum imperatorem ecclefis privilegia convellen­ re omnes infimul conjurantes : quia fciebant,
tem deponens in concilio Rbrnanp fimili fenten- quod fi de Laude expelierentur , in Lombardia
tia condemnavit. Et quidem illa lententia effedum habitaculum , aut locum in quo fe poffent re­
fortita eft : & hanc de privilegio Peni latam ducere, non haberent.
videtur ipfe Dominus confirmafle . Hoc enim
Tandem dubiis anguillis hinc inde fatis diu
niifericordiam a
Itali audito, ab eo difcedentes resdificaveront revolutis
______ , cùm nullam
__________________
. diâo
___
Mediolanum, fchifmaticos expulerunt, catholi- g archiepifcopo invenire potient, nifi quod eis man­
cos reduxerunt epifeopos, & apoftolies fedi una- aaverat adimplerent : eligentes potius vivere quam
nimiter adhisferunt . Sed quid nota recenfeo ? mori, magifque etiam ftarc in fiia patria, quam
Hoc ubique locorum fama, quafi prcconis voce in aliena vagari ; in papam Alexandrum crede­
concelebrat, nec aliquibus dubium puto, ne for­ re , ejufque parti favere , & epifeopum no­
te lateat illos, qui foli tempeftatc hac exulanx vum fecundum voluntatem archiepifcopi elige­
domo fua . Qpia ergo ab Oriente jam radius re difpofuerunt . Igitur dic Jovis fimfto , qtuc
ferenitatis alluxit per Chriftum, fle incolumitas fuit tunc quarto Kalendas Aprilis , Indiftione pri­
ecdefiiB in capite reparatur : fupereft fpes fidei ma, MCLViil. anno, prediftus dominus Albertus
certiifima, quod unguentum a capite in apofto- Laudenfis ecdefic majoris pnepofitus, commu­
licam barbam exuberans, defeendat in caput & nicato infimul confilio tam Laudenfis civitatis ,
abbatum prepofitorum, presbyterorum, aliorum­
oram Anglicane cedefie, Ac.
Ex eodtm quoyte Leterentefi concilio credite eft que clericorum , quam etiam illorum qui extra
legetio Guldmo eretiepifeopo Mediolaneefi , ut ee- civitatem in epifeopatu Laudenfi fuerant, ad
C
hioCoocil. Generet. Tom. XXII.

F

t«<*.

3i

CONCILIUM LATER.

,r
36

FR1DER1CUS IMP.
LUDOV.VIJ.R.FR.

—honorem Dei & beatiilimae virginis Marix, A Fridyncua Imp. exauAoratu* , (7* ·»·<■/, y»i ei e* 1 ' — —
CHRISTI a,<5ue l*411 Pretîofi confeflforis Baffuni, domi- '*·/* Imperti C" Kigni religione jnrejnr*^ teneientnr ANNO
edfnéh , * fi.uimte ejnt abfoluti, hoc anno celebra- CHRISTI
num Albertuni presbyterum , & tunc temporis turn fu.lie , producunt EyiRolatn Joannu Saretbcneni*
ml
écclefue de Rtpalta prxpofitum , virum honcW'illelmo Superiori Canti* datam, quae juxta Btio­
flum & reiigiofum, elegit in Laudenfem epifeo- nium efl LXXXIV. Libri IL & juxta Lupum LXXX1X.
pum & pallorem . Proximo vero die Mcrcu- ejufdem labri, ex quam memorata verba deicripta.
Verum <x ahia ejufdem Epiflolz verbia perlpicuum
hi poll pafcha, Landenfes abbates , przpofiti, fit, eam anno luperiçri fcripcim, ideoque & ad eum
presbvtcri , aliique clerici multi, confides etiam Cor cilium iflud retrauendum elle . lite ibi Joanne*
Laudenfes inultique judices & fapientes de Lan­ Saresberienfit : .tb/tnlit et ruam Rr^ian digntt*ttm ,
ifjrn*ftte *Mtbexk*rr CMadraawvr, &c. I» fm> {ccntnt
de, Bergomum*, ubi tunc diâus eleâus erat, e/I
exemplum G'egoni PII. fni m/lr* <et*te Hmnen*»
iverunt, & ipium in fequenti die Jovis proximo
Eeclef* Prt-vtlegi* ccaveilentem , d-p^nem >· C»nLaudem cum ineffabili gaudio conduxerunt : qui cilto Ram*** , /w7r {entrait* eondemnrvtt. Et fnidrm
ibi honorifice nimis ab omnibus tam clericis ill* {ementi* efcHnr* jortit* <■/ , C Krw ée pr;v le·
JSg'o Petri letem n>idetur ifje Dominai eonjirmefie. Hoc
quam laicis eft fufeeptus-. Hncnftjne iijlori* fe* emm Itelt audit» , *b eo di/ccdcnter rexdipeeverunt
tbrinicon Ljnàenfinm verum per Ottorump*trem CT Meditlenum , Scbt[metieor expulerunt, Cethnlieot redu■terunt Epi[copae , CT Apojhltcee Sedi unanimiter adf.mm Acerbum Moretum confcriptiem.
Obssrvatio P. Antonii Paci
AJ *n. Cbr. 1168. n. 6.
Biremia h:c & Labbxua Torn. X.Concil. ut oflendat Concilium Romanum, vel Latçranenle, in quo

CHRIS Π

be i eruat. Qjiare cum Mediolanenler anno fuperiori
die vicefima feptima mentit Aprili* Mediolanum in Freffi fuerint . ut ibidem mooflravimu* , eo anno ante
cum diem Concilium Romanum congregatum fuit .
Al hate ex lia-, quæ panlo infra in medium proferemua ,
liquet Alexandrum 111. hoc anno Romam, quo ante­
cedenti ejrelfua fuerat , redire non potuiffe.

œ» SYNODUS sniGONI ENSIS PROVINCIALIS
Celebrata fub Srephano III. Rege, & Luci Bauffi archiepifcopo Stngonienfi
Anno 116q.

quxdam reperio celebra tx annoC tebit ) ad Synodum vocat, & quid in tanto juEx Abnfi T/’Eftigia «,
” ProrincialisStrigonii
~
·■··«··
- eu- rium fuorum diferimine cenferent faciendum,
Serpi. T π. ¥ mclxix. Synodi
’
Ex Prterffv
,n^'ccn^* occafionem dederat Stephanus III. commemorat. Id porro confilii patres ad lynoSyn-H^npiT Hungarix rex. prirfteps crteroquin non malus. dum vocati dedere; regem adiret Lucas, eorum,
Rerum ille Deo facrarum habendi cupiditate in- qux in ecclefiam peccaffet, non tam caufam exi­
geret, quam hunc fere ia modum commoneret:
*
‘ dudus, ex ecclefiarum peculiis, aerario fuo niid huoc an^m'um cncri*ato > icceffionem facere voluit. Quem non effe de regisapoftolici libertate, fedes ponti­
in finem , turpi nundinatione profani hontines ficem, & facrofanfta cleri inftituta permutare,
invertere; protritis tacris legibus, futurum fine
in Jocum przpofitorum & abbatum iprirufi ,
ex agris, fundiique beneficiorum facrijegum lu­ dubio, ut facerdotia tub hafta venirentaugeri
inde ad rapinas vulgi animos omnemque erga
crum capientes, fifco regio certum pecunix nu­
animarum curatores obfervantiam fenfim emori ;
merum pendebant. Et, cum plura jam de pofleitotumChrifti xrarium, unde tanta in rempublitionibus epifeoporum , aliis fruenda locarentur,
cam commoda proirda funt, procerum luxui,
ad epifeopos ipfos peftis iffa tranfiit, qui regu­
vitiis,, avaritis deftinari. imminere una ex hac
larium, & monafteriorum reftores, adempta dignitate, pro hbiru fuo ledibus dimovebarit, aut D tempeftate fidei naufragium, in quod rem Chriili a nam, accepta domi, foriique fediiione, im­
retenta in ufus fuos non mediocri portione, alics aliis fubllituebant . Vexabatur itaque ultra pelleret : connivente rege, ne epifeopos quidem
modum fojuta cleri difciplina, fides & pax ec- manus abftinuiffe a facrilcgo mercatu; vindicem
clefiarum; ut omnino pugnantibus invicem mem­ Divini cultus ageret : fin, monitis prccibufque
bris , corpus fancli religionis in partes abiturum obfiftcret, ad fedem apoffolicam ( quam Ste­
boni omnes metuerent . Offendebant tot tan- phanus mirifice coluit ) caufam fe delaturum, li­
taque mala aichiepifcopum Lucam , qui , cum bere edicat.
Hac concilii fententia animatus Lucas, im­
multa in regis animo virtute fua, & ingenio
petravit quidem a Stephaoo , ut nonnihil mitior,
valeret, & Thoma Cantuarienfis ,·.ea artate in
Hcnricumll. Anglix regem armati, exemplo ex­ promitteret errores Regia munificentia fe inftauraturum:
moram,. quam
ille in farcicitaretur , remedium morbo follicite quzrebat
, fed quum
.
.
ne ardente tum pernitiofis litibus Anglia, incendis damnis liabebat, plena effet periculi, Alepari caufa par incendium Hungarian! corripe- xandro III. PP. per literas queftus eft, cujusetiret. Ut ergo, rem fine turbis , fine mala gra- am opera, miffb in Hungarian! M. Diacono Cartia conficiat , fuffraganeos fuos , caeterofquc a dinale Legato, cognita Regem inter, & clerum
culpa immunes epifeopos ( Colocenfis enim cum controverfia, pax feliciter procurata.
paucis in reorum numero cenfebatur , ut pa-

NOR

d

CHRISTI

________ 37

NORVICENSIS SYNODUS.

S8

CHRJSTÏ

CHRISTI

CrNORVICENSIS

’”

SYNODUS

Λ
Quo Londinenfi epifcopo jurium ccciefiic Cantuxrienfis in va fori communio negatur,
Anno
N>nfi ibid.

1169.

habita.

libertus Loodinienfis epifeopus fignum ex., illam admifit. Ejus synodi mentio fit in epifiolr.
tulerat dcfcûionis in S.Thomam Cantuari- S. Thome Car tuarienfis ad Rogerium Vigorncnentem metropolitanum fuum; confuetudinesquo
­
fem,
qux extat in codice cpifiolarum in caufa
que Anglicanes, quas Alexander papa & S. Tho­ S. Thonue lib. III. epift. ιχχχνιΐ in qua hxc
rnas damnaverant·, ipfe prx exteris admiferat legas : Refieterunt ci ( Gilberto ) nuper coram reprobavemtque. Cui puniendo metropoiitanus i
fis officialsbut, fveri» perfequutiomm calefio exdem anathematis fententiam in eum pronuncia- citalet, laudabiliter fratres nefiri, feqnt ab illini
verat. Furens Gilbertus metropoli tam jvcufavit, communione fufpendentes, per parochi a r fuci edifto
minitatus prrterea id commiflurum fe, ut ea di­ publico procepcrxnt eum a cunflis fidelibus evitari.
gnitas Londinum transferetur. Difplicuit id pluri­ Et boc quidem fecit primus venerabilis frater noficr
bus in Anglia epifeopis, inter quos w Norvicen- NorwKcnfis epifeopus mSpnodo proxime habita tie.
fu epifeopus coa&a fynodo excommunicationem

G

IN SEQUENTEM DISPUTATIONEM NIERSIS CATHOLICI ARMENIORUM

Cum Tbeoriono Groci Imperatoris Legato.
PRÆMON1TIO
Ibidem.

EDITORIS.

Zrr/ir fummxt Armenorxmautifies, feu, ut iLBinflitxit, allatifqHe in medium SS. Patrum, maxime
X vf h appellant, catbobcns
fcsentia
catholicus,, magno
magnofcientianomiGrocorxm fententiu, duarum in Chrifto naturarum
«μ , fi vera fcribxnt Armem in fm Menologia ad dogma adeo perfpicue demonftravit, utArmenum pa­
dicm XIX. nowmbris,per orientem claruit. Audientes
triarcham, altofque qui interim fxperventrant, epi­
de illo Groci, dT ip/e pariter Grocerum imperator copos ad ortbodoxiam deduxerit. Ejus difputationis
Manuel Comamus , ac Canftantimpolitames patriarcha acia hic danda cenfui eo corfilio, quo in volumine
fidei confeffioeeem ab illo expopofcerxnt ; quam accep­ hujus operis priori difputationem Archelai cum Ma­
tam apirobaffe Gracos feribit ejufdem Menologii au­ nete defcripfi ; iS Labbcus difputationxm S. Maximi
thor ; fed re ipfa improbatam confiat. Cum Manuel cum Tbeodqfio epifeopo Cafarea exbibu-t. Hanc ve­
folemucm ad illum legationem mifirit, quam Tbeo- ro reddo ex bibliotheca Patrum Parifierfi tom. XIrianxs Grdcus quidam Pbilofophus, vel potiueTheo- m- 439·
l
logus geffit, ille cum Nierfe difputationem de fide

N

THEORIANI CUM CATHOLICO ARMENIORUM
Difpatatio, qua imago pii de religione colloquii reprafcntatxr.

Δ1A ΑΕΕΙΣ ©EQP1ANOT ΟΡΘΟΔΟ3ΟΤ

THEORIANI ORTHODOXI

C

•yac τον χβθβλ/xw nSv Αρμσ/wv.
ιλ/χό Hi ni» rr/juto'ntnv
dCAx/J/ram χ«θο
λα·ν nSv ΑρμΒρΐνη·.

JD ent ii einoffi fyii? tîc «umpenpteç

tüD

CO fiacreA^Cow £officcdlu qpf veAo^picn , qfit
^toeirnixppv Μ ΑΝΟΤΗΛ , τν Πορφυρο^ννι-

τν iqgi Κομτηαΰ , ùiixrtâh&
, x«nt njv
inarm τιμητή τν M«?v /jotvet χχηλα^νμ^υ
no θ»« nSv Ρνμαί*> χνλ«* qpj' χ«ρπτ'<<πκ
iw χβΟολαον nSv Apfjfyfm ,χύροι Νορστ'σπ, ίκ
τν μίρης τά xpomuù
«^'ν
ββσίλΰρς t
{'?«χ«ΐ4*
*·
*υην CumA/xo'r
γγ·μμΛ; dra$tSd£«vTis ouNm qpj to efya^oo 9iΑημβ, 5 evpo'ç mA xrxmrtit d xpentw W «·
Comil. General. Tom. XXII·

Cum Catholico Armeniorum colloquium.

imperatorium diploma
Milium ad revercndilfimum & religiofiifimum Generalem Armeniorum.

Nnoab orbe condito Vf.cooCLXXVHt. im­
perii piilTtmi, & Chrifiiani , & divinitus
coronati Domini MANUELIS, * in Porphy- * fthni n«,
ranati, Comneni, decimo & o&avo ; indiaiooe ""nJ" ,ue
tertia, dic XV. menfis maii adjuvante nos
Deo limites Romanorum adtigimus, quumque
* generali Armeniorum, Domino Norfeti, prie- * Vuip>c«
Ctis
& fandi imperatoris nofiri nomine fit-,boUc· *°
I
dixifiêmus .* datas «d ipfiun imperatorias C*M
facras litteras ei reddidimus, expofitafimulbe­
nigna voluntate, quam erga ipuim prrpotens
& fanâus imperator nofter gereret, dc quod
maximo defiderio tam ipfiusquam fubditorum
ejus unionem cum fanda univerfali & apoC 1
flo-

A

$9

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

40

gy ftolica ecclefia expetens, non minimos fervosA^r0* χμνν CamAdCc* w' ·τι St t^irux (χμι·
ANNO
— ■ . — fuos tam longo locorum ex intervallo, Λ adeo υΑ
' ηπκ
’— trv
—«- ati/re,x4M
’
-,~ anfr ùv*ή/m,«ta 'T1rv
**wtO duro itinere, ad infignem ipiius fanditatem 7/wp χχθβλιχχν w areraAmiv i'xiAwi® t; th­ CHRISTI
,„,T ablcgaflîrt. E* quum Generalis audifTet, hate
an, ι’ξατιΓκλη à/MC TwciA^qr/ràc JsAaç surra ,
au nos loquutus eft:
tfy' twin paxf* Ιμπ^μτ*·, <jq iru σ»ληρίς tfv, «ta tw μί^λχν èytttaùnr «*«. Ta­
Agimus imperatori (anâo gratias, quod & rn» eenÎMK ytytrtie · «αθ·λιχο'( ton «ta »μ«ς.
noftri curam gerat, minimorum ex iisqui pro
Εόχβ«ϊ/4υ 1$ frtritâ TÿJ «y‘V» ·«
(anâo ipiius imperio preces tundunt; & quod nünu &' wpiNt τύν «Ae^rrw Λχιηίν τκ ·orbis univerfi curas fuftinens noftri quoque non γι»ί aûrï βκπλύκ' W Ιτ» ta ·ί«·μ*πΐί dCt oblmn.
wctene Jjftn ta fpeniSxe, üi îpûr ittXa&rft.
Poflridie ngbn entj^ti.·, dixit :

Tn iniftn pnxabtràffyAl·· ipif, ««ηνήμη»·

Pofteaquam datas ad me imperatorias fit fa-B
Averne w «ta ίμί 0«riAtxer qj) ^aïer
cras ordinati corona tique divinitus , & piidimi γρχμμα ri dttwpo&wn w 9ttrt^e, rj4 à*
imperatoris litteras perlegi; tam ipùus quam σιβίΓβίτ» ββαιλινς, βνΐ'μβδη η θί’Αχμβ «Jrï,
iandx Romanorum ccclefie voluntatem perw' ta άγίκ nSv Ρ«μβ/»ν txxAnata, Sri ta
fpexi : quod videlicet, ii nollros circa fidem or­
™ T,P! ta ·ρ3·ϊ·ζ®ν
thodoxam errores corrigere velimus, paratus fit OtAtK·/^
& fandus imperator, & £anâa generalis ac ττίίσ σφβίλμαηι »μκν, ίηίμοχ ι\« ο, π ίγι9*
apollolica ecclefu, nos tamquam fratres reci­ ζ<ζ<πλΛ.ς, tyf ή β>/β χβθ·λιχη ίχχΑνιβ , χ«ι
pere. Volumus ergo doceri, quznam illaiint, arersAmî, wpeJt^es&er Ημ«ί , *ί< αϊ/λφι< .
in quibus nos adverfus fidem aberremus : ac fi 0aAopuG« ïv tbuitiacxpinu, rtreeifir, « iy£e
quidem ex infiituto canonum per factarum lit­
hc rw xirrv χαρ«β*φ«>λ·μ*0α, xxt ti
terarum, & confentaneas demonfirationes con­
«χοίί-ΐξιων, χαι Xviât fuerimus, emendationem illam alacriter (jBjp nanwuîe μ$
acceptabimus. THEORIANUS. Obfecro exi­ Ae^vc, «ροθίμ«( ϊιξορμβα tw 2ΐορθ«»τν · Ο
miam illam ianâitarem tuam, ut orationem ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. rapaxaAw ta ptr^aAw e^wnofiram cum tnfita fibi mantuetudine exci- C <τυ>η» ra, ϋγτύν w qpwnpsy Ac^ev
ta
piat ; nec graves ac molefias tibi noflras inter­ ί’μτντχ dirtf «ορ0πιτφ·, w puî φβρτιχαΐ >irogationes ducat. Efto autem conditurum in- 1
ta Zp«miffM( >ίμΛ. tf· St ήμΐ’ν wç
ter nos, velut ex ftipulato & promitto partis '
utt ίμ^βγιακ apiçeripw, snty αχβ>
utriufque, ut fi quid audiverimus, quod ad- irtpvr^fttç
<
ίχ s’p^w tta'ef tiret Stxùr , pi£$ùe
verfari redx fententiz videatur; noncontinuo β-*ιμ^τί
<

cri rên ώρπτχόν tor, αλλ’ tpwpronuntiemus, id hzreticum elle: led diligen- arofeôtt&er,
(
ter interrogemus, ac erudiamur de vocis cujuf- rpr tatpuAûc, x, StSdantâet rUù αημΛσΐβα ta
J|Ue figniheato, ùt illius mente, qui ea fit uAt^twc, C tw vïv τϊ χρβμΐ»» αώτί . χβρβφνus. Cavendum quoque nobis a ruditate inter- AemtSe/ St S» »»μ«
tai expetita τϊ »ppretis, qui non folum grammaticam non no­
vit , led ne folutain quid orationem Gtaxam jptanwc, te « μ«<*·ν irt ^ρβμμβταΐώ μ ttStv
τ(ιύ E>Aiwtl« ττζίώ JteArxri» xaAwc c^trtrarede tenet. ne ipiius ignorantia vel lapfus, nobis
imputetur. GENERALIS. Reâeais: ita fiat, <Ttu · μη twî w twin άγη^μα, d «Αίτημα , iiTHEORIANUS. Mifit epiftolam ad praepo­
μι'ημν λβ^ιΛϊ. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, w λιtentem dc fandum impciatorem eximia fan-D ^M{,iru
Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. axtrnditas tua , qua de quibufdam fidei capitibus ,
Atv ή μιγάλη er^rttatim ra wpie riv xpem/év
& coniuctudmifius ecclefiaftuis tradat. Itaque
ήμΰν Cxrthi» àift^lu. , p jr«A«pij3ôw
fanftitatem tuam eximiam interrogo, itant dywt
1
fentiat, ut in ea perfetiptum eft ; an aliquid χφ< rtrw xr^eAeita ta aîrttte, >£ ίθών »χ·
cotum, quae in illa perferipta funt, nullius xAwternir, tpams «y tai μηηλίώ èfntrMut
momenti ducat. GENERALIS. Ita tum fen- es, h Sru <p«*<» «f it etirp ^t^perm, n rt
ticbam, & ita fentio, ficut in ea perfcripfi. njv ir «uri γφρβμμίκη e$mï , Ο ΚΑΘΟ­
THEORIANUS. Quas fynodos recipis? GE­ ΛΙΚΟΣ. iiuc supers», xJ Snt φροϋ , tie C*
NERALIS . Nicznam fanâorum CCCXV1II.
αντί ivpe4xt. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. xstac rvpatrum : Coufiantinopolitanam , fanâorum &.
intliuâu divino gubernatorum CL. patrum.* & rtaî ÏQp; Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, ta* ce N/
Ephcfmam, fanâorum CC. patrum, in qua xet'^t nJr τ', i. ». ej/ta xenpwr, xJ 9kù c»
Nefloritis ab othcio remotus fuit. THEORIA- Kwvc«»Ίσ»·#λ« nJ»
v. è^iev θιοφβρχιν xeNUS. Quorum doûorum leripta & doârinas
·. _
j..»
Λ
adprobas? GENERALIS. Magni ttlim Atha- ; NrrnMk- Χ«θ»ρ«θχ. Ο ΘΕΩΡΙΑ ΝΟΣ .
natu, fanfti Gregoru Theologi, Baliln ma­
, κ, τιί;
gni , fandi Gnegorii Nyfleni , iandi Joannis xtx'vr SrSena^t* rippfte ta
Chryfottomi, fandi Ephtzmi, laudi Cyrilli StSarxa^iae; Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, τϊ μι^αίλν
Adiwill) ΤΪ 9^ΐ» Γρ^ορή» τί Θ|·λΐ^β , Tw
Alexandrini antifiitis, & multorum aliorum.
THEORIANUS. Ergo le&ionem epittol» tuz μτ^αλν BariAs^w, τϊ ttyt'v Γμτ^χρι» Nrcraxi,
inchoemus , & capitum in ca compreheniorum Τϊ αΤ/a ItMvvsTB Xppcsrcptv, τϊ e^ta Εφραιμ,
tnentem fraterne confideremus ; an prsedidos
τϊ eyt» Kvp/XAs ΑλίξβνξρΜς, < aMwr χ®λdivos paires , & fandas fynodos lequatur.
_ _
_ _ _
Awy. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. dpÇuut&e Awxdv rüe
GENERALIS. Reâe dicis. Ita fiat.
ere^rwatve
’xis*oArî , >ÇruvlaipuGx eStΑφ/xwcta Cr cu’rï xf$«A«ta rir ta, ti me
èreytvattu ta
ta «ta
ei.e ifxteoARC
•psfpa^tfr
θπνιν xa^otvt
ζ. .7
7
., é τηΓς aptotic σιτοίο/ί tante. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. 4Γ

O S5piî5?Oy

*
*ru

“____________________________________________________________________________ Ke.

ΙΤ»

D1SPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
A
*9e}**mi* faulty fii TW W-W, tt

ANNO

CHRirri

·*«»·

»&·

4«·

Tum peragent e j , ad eum locum vtmmvi,
uh fenpt urn eref .

---- —

Dicimus in Chiiflo naturam unam efle ,
non lecumdum Eutychem confundentes, nee
fecundum Apollinarium detrahentes.· fed fe­
cundum Alexandtir.um antiflitcm Cyiilium,
ia Orthodoxi a , qux in libioiontra Neilorium
fcripht, unam efle naturam SERMONIS in­
carnatam. THEORIANUS. Sanctus Cynllus
non dixit unam in Chrifto naturam, nec unam
ΝΟΣ. à χ^τθ* Κΐζ'βΡλθ* »4 «-'Wî
Chrifti naturam , fed unam naturam SER­
τί Χζ>Γ» , χ’λλχ μι σν φύσιν τί λ·/-», <£ ττπ MONIS; ac deinde fubiicit, INCARNA­
TAM. Tua vero fan&itas nefeio quo pafto
όπίνχΜ ι», σ.σαρχνμούν. » Si άγιμσύηι
incogitanter
& libere naturam unam inChrifto
fee·
. **
rà «if
«τιοιμφιμννς S
Μ*®*
■
- .•—A.Ac miror equidem, cur vocem a fanφιχτ/ν c«c riv Xe>rair.i(ft θβνμαζχ»J "®
~■ ’ ûo viro politam mutare fit aufa. GERAL1S .
μηση Ca«Ma}4u wire* tic rotpoi tù eyt'f
Non mutavi. Nam idem fignificat naturaChri­
nOaxrsft λίζ«Μ(. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. « »λ· fti , & natura Sermonis incarnata. THEO­
λαξ«, ww yip σν^μηΐηο φύση
·&' RIANUS. Non idem fignificat , abfit : nam
φκις ni Aey· rwxpra^ôw. Ο ΘΕ2Ρ. a «· Chrifti nomen, utrumque conjunftum fignifi­
cat , Deum funul & hominem : propterea di­
μαι’νΜ ravaiv. pti^'iam. nyepXtfivi
cimus, SERMO caro faftus eft. At vero,
μα, kvp/aïf aà ηχαμφάτν/κν JrAcf , Θ«ον c/m
GHRISTUS caro faftus, non dicimus. Idem
494' crtôpvxev. ira ,β λο^θ* σαρξ ι^όοτ,Αί& inde patet, quod nemo fandorum unam
yfyi. a Xeirtf 3» rxpÇ »>■»*»·> · Aïyapÿj. Chrifti naturam dicat. Unam vero naturam
JnAa» Si MX; IM râ μάίΛχ ni/ aryxv_ wxwx SERMONIS, tum fandus Cyrillus, tum fan­
μιαν φόχσ 1i XerrS. μιαν Si φύσπτβ Aej* dus Athanafius ante ipfum dixit . Quippe
è, π αΓ/θ·
χαι «ρό αυτί · àytOl·*
quum dicimus unam na luram SERMONIS , diΑΟανασιΟ* àece. «nu» yip Atyptyo » μ*®» vi nam hoc filii naturam fignificat: quum vero
~Cadjicimus INCARNATAM, ficuti SandusCy­
φύσιν τί λο'^β, riuù &fiou> φύση «ημΛΐηΐ ri
rillus in fecunda ad Succeifum epiftota fecit,
via. S™ Siαρ9σ9ΐ!!μ$ιιίι σ(σαρχ»μ»νίιυ,xx- tota
.. _..........
......................... cum
. ...............
ratio adminiftrationis
carne comOve o
Κι>Ο>λθ* ejw Jù/nHff··* CM
prehenditur . GENERALIS. Et quis fan&orn SAnpx ittrcXf , σύμηκ i Acy®·* τίί
------ ~'
a unionem hoc
»--- -.-...-in
j;
rum hominum
poil
expreffê diχχρχόί ΜχοΐΦμιας,ΗΧφίριηι;. Ο ΚΑΘΟΛΙ­ . xit? THEORIANL’S. Omne», quorum no­
ΚΟΣ. W rif nSv iyiu* μ£ tUl 'ίωση 7àn mma iupra recenfutih . GENERALIS. Ollende nobis unuin ex cis, & latis ent : namquod
SiappvtSliu ύην ; Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ . vavab uno fandorum dicitur, ab omnibus dici­
τκ, uvew ni ο\ςμχπχ Ληηριΰμτ'.σβ;. Ο ΚΑ­
tur, quod οηιηφ ab uno divino ipiritu ad­
ΘΟΛΙΚΟΣ. Sfîfyv >ϊμ;ν οχ Tana» ,
itali fuennt. THEORlANtkL Non unum
αρ«7 4μ~ν. ο Γχ'ρ«7ς njr iyt'uv Xtyn-, eav· dumtaxat otlcndam, led univcnbs, adjuvante
ni Aiywrn', cvi
όόί τβ Owe χνι^ματφ- Deo , quos nominatim fupra commemorafli .
ιμτχίμ^νο/. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ- νχ im μο· Saltem aufcultandu ne defatigeris, & omnium
ιον, «ίΜα rov Θίρ »α»Πίί , ιί$ erw ςνομχΓΐ. tibi teftimonia proteram. GENERALIS. Prorv_D pterea convenimus, ut veritatem inveniamus.
MpDitxç. μοϊοχ μά ι'χχαχήχ^ άχβ'νν , W ,β*nec in hujufmodi negotiis defatigati debemus.
rui χαφαΓχ^
μβφτνριαί. Ο ΚΑΘΟΛΙ­
THEOR. Antequam ipfa dicta proteramus,
ΚΟΣ. St« rin vvvtâpti&npfyj » “,β ” «λΊ- neceflarium arbitror, ut quid ciTeutia vel lub3if tupvfj^fj. wi â SU ÎJMXC ixxxxHvè* η>7ς ftantia fit, quid natura, quid hypoftafis, quid
perfona dicatur. Propterea te interrogo, quo­
menu. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ . e^d tüî nJ/
XfirMt rotf*«ryopii, ctvayKtùov uμσι tàùv * modo hxc accipias? num ut exteri feriptores,
an uti dodoresEcdefix definierunt r GENER.
ri irtv èriaf lyq rt ιστι φόσιζ , rin ures-Nos amborum de vocibus hike piopofifis fini­
Tux/C, KAi t/ «paawxoa· Διά nr τβη iputù , tiones novimus, & eas ad rectitudinem dog­
■κάζ τβΪτβ ί’χίιχρ; «ί «ΐ ίξ«» η ω; « τ’>« «*·
matum pietatis ferertter dirigimus THEOR.
χλ»)β7ας JtàarxaAor St&pieravn ; ΟΚΑΘΟΛ.
Ego plurimum in his extraneos ab Ecclefift
ημίίί kjm' τύν άμφοτίραν Ίύί άρισμϊί τ»< πι· dodoribus diflidere video . Nam illi erudu ho­
pi nSv ^κροκκμι'νννγιννσχο^ ■, £*fô$ τ’ ΛΛί mines exteri individuum . five hypoftafin, ôc
unum numero, fubtlantiam definiunt, quod
• nSv nît éirt^icK ΖνχμάηΛν tittrrrv&vnui αE fane divini paties non admittunt ; quippe pa­
»Λθι*0/4υ. ΟΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. iyù πΑ«σtres illi gubernati divinitus fubtlantiam & na­
TTjy C4 'τσηις StxQopeiv η^ν
apt; ης St- turam efle univerfaha dicunt. qusc icriptorcs
2αχχχΑνί της («χληχιας ϊρω . οι yap ιξ» σο- exteri fpcciem vocarunt. Qpapropter in iacroφ4ΐ η σημ», îint 7lu νχο<ττασιν , χά; η */
fanda Trinitate naturarn unam & unam fubilanttatn, hypoftaies vero tres, tradiderunt,
τώ άριθμά , άπα» «ριζονη/ * Satp oi
natura nimiium & Cubitantia plures bypoflafes
Haifa; μ »«ρα3ι'χοιται|. «σ/αν ytip et θιοconlmct. Et hominum quidem certe natura
φίροι exnpt; χβ« φύσιν ηί χαθολβ Klyxrtv ,
quum
a ηνα ο! ΐξ«
ονόμασαν . Sii iri τήί «Γιας "ξιάΧΘ* μιαν φύσιν lyw μΐχν όσίαν Λ
^ο^ματιταχ, ίΙβοτττήβΉί Ji
' ws τίί φιλίας £ της ίσιας ?το>λάς νσοστχσ^ς πφπχβχης. Λμτλκ χχι tJv x’x^pwiruv φι'σ/i μί·. ίσα , άτ/ρ»$ i\n τβ; ύαντύσα; , or» Πί-

Aiypfy* μΐοη φύση c4s w Xeirov, » x«tti w Εύτυχίσ σνγχιονης, in κατά nv Α»βλ·
Amfetw ι'Αχττβττς, ί.Άχ χχπί Κύριλλο/ m ΑλιζχνίρΜΒ ον Ορ^νδοξ/ar , ί τσχ ι^χψσ*
de TW
aura vxnr Nrropta , cl; μιχ l'rô
4 φοσ« τ· λ·>* rwapxw^oi. Ο ΘΕΩΡΙΑ-

4j

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

44

quum una fit, infiniushabet hypofiafes, putxArpo» xàt Πχιλο», χχι x«.r»C τ«ί xatnJ μ»'--···
-—
> Petrum & Pxuiotn, fit homines figillatim uni/er- p>* tàfênt. · Jf Αρκ-οπλιΐς η «?ημ·» iÇ
*’^iO foi. Ariftotcles xutem individuum, & unum nu·.<».
<7^ΤΙ mero, five hypoftafin, propriefubftantiamdefi­ fi Îr rfi àptdpfi, mw TÎu> ùwôcam,, *pp/«ç
irt'ar «iprratft, «ru φα^χυ» * «σϊβ K s'orrr» ή
niit, his verbis uiuj.· Subftantia, <jux propriiffime, primumquc ac maxime fie diettur, eft qux xtfwTOT», tg «patax, xàt μχίλιττβ Xtp^u-

\

>η, 9μ»'η *βθ ùtutyÛH Itrh^iytm, μ*
neque de fubjeâoquodam dicitur, nee In aliquo
fubjeâo eft, relut nie homo, vel hic equus. Quo n àr ùxtxfqurp Ini trrn , «vd rtf av&pu.
igitur paâo fieri poteft, ut alieni ab orili noftro
«« τη nrreç · «wc «y rvc^ifeO»
cum doâoribus noftris hac in parte concilientur, riîi ημπίραί «ι/ληί, x«r τίς SiSxrxàAxi ιΐμΰτ
3uum iifubftamiam & naturam unirerfalcquid- fit ?» uni T«f» αυια^αγηι Suvxnr hrt ,
am, illi fingnlarc definiant? GENERALIS.
Nos quoque fubfiantiatn & naturam de univerfa- t«c μ»ν fi χαθολ» , τ« It fi χβθ/χατβτ ,
libus accipimus, perfonam rcro & hypoftafin de ùritrt mi φύβν éaf«/jum> Ο ΚΑΘΟΛ .
lingularibus. THEORIANUS. Mafte animo, xar ημη( rUv «rzw xàt flui φύπ» hi rév
beatiiTimc pater, ob hanc fatisfaâionem : qui
“ χαθόλ» λαμ3α»·μ$υ, fi Si ayoeux·» <? τίώ
|ui & B
hac in parte cum fanâis patribus conientis. Qtid4 trerxan, hi τύτ χατά μι'ρβΗ. Ο ΘΕλigitur7 horumne finitiones ac declarationem ex­ PIAN. tu yiew τήί «χ«λφ<β(, μαχαυ»ΐponemus , an folum hoc nobis fufficiet, quod fubf»tf ra'np. αύμφρυν χ/ν τάτρ ηις άγιας πχftantia fit natura quiddam unirerfalc fint ; hypoftafis & perfona, fingulan? GENERALIS ■ Si ti­ Τ«σ» Ίνγχχΐία . τι Sr ; T«ru» ?tx9[jfy» TBS 3μκ
W τη» »ρμηκ.'<ν, ή πίτρ μβϊυ <ή.χ«μ»0α ,
bi moleflum non erit exponere, lubensequidem
audiam. THEOR.I ANUS. Nihil ego meum pro­ in >i hia ι£ i φΰσχ xatvcAx hir, η Si ht·feram , fed quidquid ipfa nos Ecckluc lumina do­ FXOK >Ç fi ej»éruw«>, xa^t'xdtro» y Ο ΚΑ­
cuerunt . GENERALIS. Idem & ipfc cognofce- ΘΟΛ. ά ni φιρτηίι wt ht λιγαι, ίγα' ήre gcftio, quid nimirum ecclefia: doâores tradide­
Sivi αχήημαι. Ο ΘΕΩΡ. tyci ίμοτ μΐν ùrunt .THEORIANUS . Sanfti patres ita fubftarΛν tpù, cfà’ cxip ci Tr<, ιχχληαίας φατηρις
tiam definierunt. Subftantta primum & proprie
eft, quidquid per fefubfiftit , neccflcfuum habet τμας ϊ/ξπηιΌ,ατα. Ο ΚΑΘΟΛ. χάγά r«w
in alio. Quid autem id quod per fe fubfiftit ' quod ιτι^υμά μα^Η», 7/ hn, axtp β< της ιχχληper fc eft , ac non propter aiiud , vel in alto futim C• χιχς else» SiSénaXct. Ο 0EQP. ei άγιοι
eftehabet: h. e. quod nan eget alterius alicuius χατίρις τη» hier ίτνς tip!travr·. Ohla hi
extra fe ad hoc ut exiftat, quale quiddam eft co­
jrp^Tvf τ» >Ç nvpiwi xi», Srtxtp au^uxoca·
lor , puta niger, aut albus ■ quæ per fe nequeunt
rer i-xap^tt,
μη d* iripv t%tt fi thaï·
exiftere fine corpore quod ea recipiar. Ac propterli Si htr àu&uxhanr ; o xa& ttturi ht ,
ea colorem non dicimus cflfe fubftantiam . Îpium
»Ç » Si άλλο, in a» tnp^t^M η 4»«r. rir'
vero corpus, cui color ineft, ad hoc coloris haud
indiget, ut corpus fit. Immo mutatis coloribus, hiv, ο μ»| χρη'ζ« rtvec «λλχ ι’ξυ&Ο* «uîIpfumnou mutatur. Nam ex albo nigrum fir, ex 7« ή; fi hàp%nr. oTà h λι'γιύ fi χρΰμχ ,
nigro Havum , aliumve colorem induit : ipfum ve­
rtr ïrr fi A4xày >$ fi μιλάν,
rù -ntaTm
ro Temper id, quod eft, manet. Itaque propter
i Sûravrut Μβθ’ ίαντύ thtu, ^»pif β·«ματθ*
corpus color eft, ut id colore tingat, non autem
corpus propter colorem , fed ex fcipfocolor iti­ τί βιχρμίνν άυτύ. x} Six τίη «Si ixixv λΐ·
dem in corpore fuurn efle habet,corpus autem nen <ytp3/i tiw fi χράμχ. ii Si <τνμχ xuii, cr
incolore, fed in feipfo exiftit. Eamobrcm ccr-D,y ht fi V“M«» · Htm τι χρ»ίμ«τ(>* ,
pus fubftantiam vocamus , quum per fcip<um fub· fi tiret ffèpx. άμίλιι rt, nJ» χροιμχιυ» αλfiftat ; & infeipfo . non in alio fuum efle habeat.
λχα-ο-ομίνυν, àun h atXXsce-frttt.
γχρ »’»
Quidquid ergo per fe fubliftit, & in leipfo, non in
λ£χ« ytirtnt μίλβ», ri, ix μίλαϊϋ^" ξχνθοτ,
alio exiftit, eft fubftantia . Sunt autem hate vel
ex materie , vel expertia materiei . Materialia ί i ηper Τ^ράμα μιτυμφιάζίηι · «un Si μιSnip htr, ifi· htv Sr fi μί» £ρνμα
funt, terra , aqua , aer, ignis : & res ex his com- rtt,
I
S^jt* fi σύμχ, trx χρ^ζρ at/fi* fi Si χημχί
pofitx, lapis arbor, corpus animatum. Expertia
materiei ; anima ratione prxdita , angelus. Haec ^5$»' fi χρυμα, αλλβ Si *<w»i. <£ fi μ»» χούigitur, uti modo ajebam fubftantia dicuntur . μα C» τύ σνμχτι »χ« fi £»at, fi Si σάμχ ix
Quippe Deus ultra fuhftantiahs eft, fupra omnem
(h τύ χρΰμκτι, άλλ’ ô ieu/rfi ΐχη η nvat.
nofitus elfentiam, & fiquid htsetiam ulterius .
Atque hoc modo jam cognitum habemus, quid g Six rùn J» το ουμα ixixr χαλβμ^Μ , ixnin
fubftantia fit. Natura veroeft horum cujufque, ' aùûunhanr ht, ιζ è» iaurfi , ix ùt irifip
jam recenfitonim , motus & quietis principium, ιγη fi that· ttxir xxr erirtp àu^uxhxrirn
quatentisin ipfis primis exiftit, non fecundum ùnxpT(t4,
Cr tau)fi, μη ώ> ίτίρφ ύτχρaccidens; v. gr. terra quidem movetur, quatenus χ«, thiet· ht Si nint η όλιχχ, η αίλβ *
germina producit, & fertus, omninoque altera­ ùAtxx fjS^», yn, SSup , «tip , ùp ,
η »«
tur; quatenus fecundum haec ipfa in id mutatur;
fed eadem quieicit, quod ad tranfitionera dc lo­ ritu» σιώθίτκ, λι’θ©· , φυιΐ», ιμφοχονσίΓco ad locum attinet, omnino immobilis fic itine­ μα. αΰλ« Si, 4*»χ» λο>»χη, «yft®*. nibris exptrs. Itaque motus & quieti» hujufmodi η μ8)» J», ΰ( ίφίιυ, hix xxXhrut . ô yàp
Gtc; b9tphi<3l·, ùttpiwit vhri; ht«i,r^ tt rt rerun χορραήρ» ύτβρχη . τι μ^» «» hit
rüf »χ«5Ί> tÀ β.«τηο^μημίνωχ
τχπ-» xnr·
hie, ΐχομΟΛ ιγ^τμίνον> . φάσιί
' ’ Si
* htr
’* βργι
“*
.
c* ch tfffûniç «unit όηχρχη, nfi ti un σομβιβηχ·; · o/a rr Xiσινί π ngt η’ρμ.'αί , c
yv · ή>η xivitnit μα, χχτύ τ» βλα^χνατ , x} Çcteyevùr,
τΐ «λον x^ctS^xi, xxm m>vu άι/Ttt ής αυτί μιπιλλομΰη* ιζρίμη St , χαπ< τία are nrv nt rixor μιτύβχιπν, axt'irr^'
ha χα,ηλϊί, w' βιβρΛτφ·. τή» w άρχίιύ τη$ mcufîui «/>»μ<« π »yq' xivhtui , ici»·
Swi

45
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
46
C35* Su i th y? οτυτάρχνσα» » xx ix τη& ii eu- A principium , quod terrae fubftantialiter mtR,—----~^~
”'τ/α; αυτρ
Χβφη-------· ~ 'βρομίου
-°
- · , φόσιν χαλίμΟ· . ----2?, nec ex caufa quadam acceifit, naturam voca- anno
I mu<. Ipfum vero naturae nomen ab nafcendo C“*£TI
CHiusn MW* Ji «ν’· ** ·»«ρκ TRf ♦a'ewc »«p* W
χίφί,ΜΜ» , τίτ foi, ùtàp·*™. ùrt vJ α’υτόI fsftum eft, id eft ab exiftendo. Quo fît, ut
fubftantiz natmxque nomen idem fignificet .σπμτι'ΐΗ va ντομα Ίης «aZac iÇ της <*xrr»C *
utrumque deductum a verbis paria denotantiw μι» irapel ri Mat, τό Si χαρά τό PttMti-* bus , & exiftendi fignificationem habentibus,
tau. άμφόηρα Si Ιχλϊη τΐώ ίίηαρξιν . w μό­
neque tantum nomine tenus idem eft fubftanνο» It βνο'ματι , αλλά qjü' «χρα^ματι ηυήρ■ lia & natura, fed etiam re; aut faltem pro­
ximum
quiddam - Non enim morum ipfum, &
»Γί» ή «rrx χμ' φόστς, X ο, τι
· ογβρ
τΐώ xivnrn αυτιά, χάιτίιύ ήρ/μι'ατ Tiheapay· quietem rerum, na turamefle diximus.* fed prin­
cipium, hoc eft caufam fecundum quam non
μχτμν , φύσι» πριίχαμοι, άλλα τΐα άρχά> «
accidentarie, fed fubftantialiter moventur &
1»τ tfr τία άΛ'αν, χα$* lut à xani rupflt- quieicunt fubftantiae . Hypoftafis autem , eft
βηχόί, άλλ’ ντιωύως tu ofiat Kinvttu w »ί· res
• v> exiftens
ΙλΜίνΐ» &
1* fubftantialis
luumuildll* ,9 in
su qua
<]U· conVUIi
ριμίσι». ΰτοΓχα-tf Je ιπ «βρϋγμΛ o^fcôc n B lories accidentium, tamquam in uno lubjefto
eft ipfa
ιζ ifftvSk , cr£ το τΛ βνμβιζηόη» βδροπ· re
'* & effeftu
Λ exiftit.
Λ * τItaque fubftantia
r Ln
μα, ως ώ» iit όχοχ^μιιν, οβρύγμΛΤ^ daip- res, quae exiftit, hypoftafis vero , tum id, quod
exiftit ; tum que in eo , vcluti per accidens,
ΰφίίηχο» . ten Ji ή ώ*/α auro rd or
confiderantur . At perfona eft , id quod per
^μχγμχ. n Si ύνό^Λτις χ^ ùuri τά ο», xJ rd aftiones & proprietates fuat , manifeftum &
τβτ», ά χατβ αομβίίηχος ιχιθιορόμ^υα. <pd-1
diftinftum ab aliis , cjufdem naturae confortiffww Jt i π», o St» w» otiuittr οτφ^μάιυ»1 bus, indicium fui praebet . Vcluti Michaelus
n xJ ι’Χιωμβίπ» aeiJtiAo», 1Ç η£Μθαμιν(ω archangelus, quum de corpore Mofis adverfus
τJL· όμοφυων αντί ταρίχιτ» τίιχ ιμφαίΜχ» . diabolum difeeptabat, & quum Divina Danie­
ls oracula pandebat, unamfe nobis perfonam,
oZoi Μιχαήλ o' α’ρχ«>^λ®* ·π τρ J^CôAoi' a ceteris fecretam angelis , monftrabat . Ita*
5nxp«'«w rtpi τί McmÏwc σύμβτ9* ,
·Π' qua cognitio alicujus , quam ex effie&u confe-*'
η; θ«α$ ιχ^νας xpoppittrwc dsixmai
Δα- quimur, ut ejus effcfti auftorem perfonam voπτλ, tr πρόβ-βτο» αχοχΜ£/μ/»·ν nSr λο/τωρ _ccmus,
-------- , ..................
— .........
_
docet. Atque
hoc nomen
a cognitioάΓΓίλ»» όιτβ ιίμΓ» Hmw. ή b» Jia TM CSrp-C «. quejenfii fû , ad eam, jqur fit mente
eft. Quum enim fingulcs homines,
Γηαί ίγγηομίτη rniç ipât yiürtç 9 rpôwnp ‘translatum
'**
per adfpeftibilem vultuum cujufque formam .
tbt» αυτό to dirpyiv χαλάν ήμί( ttitSàrnt.
ex oculorum intuitu reliquis ab hominibus fex} rent ix TÜi χλτ
γτύνακt tti τίυ)
cemamus: idcirco & id, quod per aftionesac
χατ’ fV'joicof μιτηχθη rd όνομα. ix«Jq yap n»c proprietates fuas ab ejufdem fubftantic conforχαθ’ txacov ανέρωτος tx της όχιφαηνμιηκ ιχά- tibus fe,ungitur, perfonam adpellavimus . At­
ςω t’StcK ni» irpoa-cin*, τύ> Xotxwv άνθράταν que haec perfona: deferiptio eft . Videtur au­
tem quodam modo idem fignificare, quod hy­
Jraxpnop^j, χάπι τίω ιχιβολία τχί ρρΰβτως .
τβτ» χάξμ
re Si oiwtitn cotp^nit η
ZJ/w poftafis : aut parum, aut nihil differre. Hi fee
praecognitis, idem nimirum efte fubftantiam ,
rrru·,’, tJv όμοΜΟτ’ννΙζα/ρνρφζο»,xpoVavoy ιχαquod -naturam, idem hypoftafm , quod perfoXf, αυτί) μι» n T* apoaww JiXtypa-J^
nan> .: qusccurrquc
moiwiia uucuiui
pnam
quocumque uc
de fubftantia
dicentur ,
ΦΧ. Joxh It xwc τηυτό» αχμαΖιπν τρ ûrora- aptanda naturr: & quocumque de hypoftafi,
, I μικροί i iib Stafourktr. τότ» vpos- perfonz.
'
GENERALIS . Sane quam erudite
patres haec definierunt, & perfpicue declara­
^νααμ/ιν »'μΖν, Sit nuriv irn Sutu τρ φώκ,
>Ç n cxdcaarç τρ χροαοίχφ · Iret τιρι της vrteti runt. Sed quidem & audo rica res ipforum diftaque requiro, ut quo pa&o haec deDeoperλιχ&ίϊΗ&βι μΐ>λί<, TUDTU xJ τρ φύη* tpor· traAantes accipiant, intelligent .- & nos quo­
apporter · <c όαα vtpt uxoraowf , Τβΰτβ χ}
que juxta fcopum eorum, colloquium hoc inτ> χροσατφ. Ο ΚΑΘΟΛ. ΰπςημόηις ot τα- nicuamus. THEOR.1ANUS. Ecclefiz do&ores
ήρις tipiraiio nuru,
Jwx«/w>m^)4u τίώ tu­ haec ita, uti fanâitas tua fupra dixit, acci­
piunt : fubftantiam fcüicet , ac naturam de
tu» txom'rayn ipptwfiav . «Χία’ χθιλον qp/
χρ>»σ«ί aurJv, *»α y»w, τ«ί Tufra ιχΐιχον- univerfalibus ; hypoftafm & perfonam , de lin­
gularibus. GENERALIS. Hoc ipfum mihi de
πιι ^loXoyùiTic, ώς ir χατι) το» αχοχό» αυτ«ί»
patrum diftis monftrari cupio, ac deinde Deo
1Ç ρμ^ίς «οΏτωμιθα rltù Ι/άλιξσ. Ο ΘΕΩ- propitio colloqui de iis incipiemus , quorum
PIAN, or JrJarxaAor τχ« ιχχλητιαί Sna αυ­ caufa convenimus. THEOR.IANÜS . Fiat id
τά ιχλαμβάνχα/» , ύς tiw χ άΓιωβννη tm άνω- quoque quando fic tibi videtur ; adeoque prodeat
■ήρω. τ»)» μΧΰ κάΟια» >Ç τχ» φύσιν ixt tJ» χα- in medium doûiifimus reapfe divus’ ilîe BafiΟολχ, τ»ν ÙTÔrartv Si
το’ vporutor , tui
’lius. Nam ejus, ad Tenentium feribentis, hrc
verba funt : Non idem elfe , de Deo quum
tJ» xa&’ ixaro». Ο ΚΑΘΟΛ. αυτό τβ« ζη­
loquimur , fubftantiam & hypoftafm , etiam
τώ Λ<χθΐήα/ μω ιχ τ<5» χρόαΐΜ»,
μ$\ τού­
ipfi, mea quidem opinione, fratres occidenta­
το συν Θΐφ άρξόμι^α συζχτΗ» χιρι ω» συπλχ- les indicarunt. Nam linguae fu« angufliamre­
λόβαμ^ν. Ο ΘΕΩΡ. ÿptàv
το», »τ« veriti , ipfum Ufic nomen lingua Graxa rcrot JoxR* >Ç ταιίπο π’ς μισό» ο* π$ ôrrr φι- pofuerunt: ut fi quod in fenfu diferimen ef­
λοσοφίίπχτφ*
Βασ/λοΛ·. βτΦ* yap fet , id ei perfpicua minimeque confufa vo­
cum
ορρός Τιριιτιο» >ρχφ«ν , nit φηιτΙ ' xitî Ι·
τί Θίβ, ότι όσ/α |Ç ώτοΓασκ à tivtip in ,
aunt , ωςτομΐζω, ΐτίβημήιανη ·Ζ«*»® W
ίόσινίαίιλφοι. τ» mor yap της άυπίν yXolniç ύφορωμΒμοι, τ» τϊς âa/aç ά«μ« τί ΕλλάSt φνν* wapajtΙώασιν, "va «nç ύη Ιιαφορα της cavoiaç, σώζοπ» άυτρ οχ τί
βσκ/χυτρ Staniru nJ» ônpàntp. η Is |μ
ημάς C* Cpeççiî ?ί>ίμΓ>Ι·»·ν fins», iufc

47

DISPUTATIO N1ER.SIS ARMENIORUM.

48

fSP cum diverfitxtc Calvum effet. Si tamen &no-A,0 ίράμίν, or» 8» ΐχπ ΑόΓ·» τ» χ·τ,··ν ·*«€ ANSO”
*“* indicandi
._j
j paucis
,ι noilra
λ
, , diceΤ£η»
τή» νΧ0Γ<* CHRISTI
—-------bis
eft opinio
anno mus cam fubftamic rationem efte ad hypoftaαίν. ΐχατ®· γάρ ύμών iÇt<Sxm»J της *’<τ/αί
C^^TI fin , que rei communis eft ad peculiarem .
λόγφ τϊ £vat μκτχ«, «J τ»7ς αυτί ιίιώμαNam quifquc noftrum & communi ratione
fubftantix, particeps eft effentiz; & ob pecu­ οι» ô Jh»* »π ι$ 4 Λίνα. ituxfxh' i fj^ TÜi
liares ftbi proprietates, hic vel ilie eft. Sic & «■/ας λο>®· χκνός, ®7·» ηα^αθότχς , η’Ο»οΠ{, ί ίΐπ αλλβ >«wn» . « ii υχο'ςασκ &
ibi, fubftanti· quidem ratio communis intelligatur ; ut bonitas , divinitas » aut fi quid τφ ιΑαματι της χα^βτυτ®·, $ της àytastaliud : hypoftafis vero , in proprietate pater­ χης ίυυυβίμ/ως àtaptinu. τβ δμοζα 3» d «owe
nitatis , aut facultatis Candificantis , cernitur. » ·.
- . a^s4-.’j. -f..’ -’- —
Confunilia verba funt ejufdem divini hominis,
®*V
Αμ^ιλ4γην
V Ult γ
τητην ιχχλησ/α»
ΤΪ
lamia
φωτιά-arm ixrrrAixrrt'Aad Amphilochium , fandiffim* Iconienfis ec- ™njy
ixxAniner t
« J
xovio qwTto-wro
.
. ...... .
. ,
?V|
clefix lumen, feribentis . Subftantia & hypoφνρίν. iata ii t£ oxoramc τυυτίιι/ ΐχ«
ftafis, inquit, ita quz animalis eft ad unum Ίιρ ίιαφοραν,
», ή»
w τ» xotydy
xwyo'y xvpdc
«ρύς io
w xa9
χαθ’ txt'
ix«aliquem hominem ratio differunt; uti commu- B (rev. e7«j
’
*
‘
’
tit !χ«4
τ·ζίο»
·ρός tit iüva άχ«
ne 30 fingulare. Puta, Propterea fubftantiam ■ÿ/wroy. ità nn iviav ρΒ£ piittr &ότνιτ9*
divinitatis unam confitemur , uteffentix ratio όμολογαβμ, «n nr η àvat λό^ο» /*’» &*’
minime diveria reddatur ; hypoftafin vero lin­
gulare quid dicimus, ut iacorfQfa nobis & ex­ φόρ«ς dxoitiévat. ΰχόςαστν ii ι’$ιάζα<ταν, <WC
plicata de patre , filio , fandoque fpiritu fit αβ-ι^χυτ®* ήμ7», iÇ τιΤαναιμινη ή xt^i »«·
notio. Quippe fifeparatas cujufqbe notas non |ός, £ wJ, >Ç ίγΐ» χχΛμβτ®· Ιννοια ΰχα>confideremus, ut paternitatem, ut filietatem, ^ο/. μη γάρ νβώσμ» τβς α'φΜβκμόχς ate) «·
ut ianftificationcm ; fed de communi notione χατον χαραχΊϋραί, «βν χαξοτνιτν, >ζ υιότηeffentix, Deum confiteamur : fieri nullo mo­ to, (Ê αγιασμό», βίλ’ ι’χ της χοπης τί Λα*
do poteft, ut rede fidei ratio reddatur. Ita­
dt votai όμολο^Μΐυ» θίό» , άμνιχανον ΰγιώί
que neceffe eft, ad commune adjcfto peculia­
τίν ΛόΓο» τϋ( xi'ritfS α’χοΙ/δοβ&χι. χρί Sr τ<5
ri, hanc fidei normam confitendo lequi. Com­
mune eft divinitas, peculiare paternitas. Hzc xwyp η ιίιάζον χριηαη&νης , in» τη» τίπν
conjungcjito dicamus, Credo in Deum patrem. ^ομολο^Λ* xorm η ^ιότης , tiny Η χα^οτης·
Ruifus in confeifionc filii confimile fiat ,
tînt viuiâxnmti λι’γ&ν' xccdlw tti 0ic»xacommuni peculiare jungentes, dicamus ; Cre­ τΐρα. tÇ aatAry d» τν ie we ομολογία itado in Deum filium . Similiter & de Spiritu ρμχλΜτον xmh», >Ç tcS xotvjS aiwaXTRy ii 'fando , verbis confentaneo modo conceptis di- I
camus; Credo in divinum fpiritum illum fan- ■3rov, »Ç Af^HT· «s ©idz we'y. όμο/βνς »Ç xre*
ftum : ita quidem ut ubique fervemus in con- tJ αΤ/β χνίΐίματ®* x«to η α’χόλβθο» της «χfeffionc divinitatis unitatem , ac nihilominus ,Φ0»ιίτηκ τήν «ροφβρα» ^ηματ/ζο’,'τπς At^nv.
perfonarum peculiare di fer i men in feparatione πκά'α Ri ή 9ϋον ίνωμα η άγιον. ώς-e Siôproprietatum , quas in fingulis mente intclli- As τΐιυ ôdr»TB σώζίοθαι d* τη της θίόΊητ®·
giir.us, confiteamut . Qui vero fubftantiam &
νί, τν των χχροσώχων ϋιάζον όμοiiypoftafin idem effe dicunt , perfonas faltem ομολογία.,
'
& τ£ a’foewMf nJr ·φι txarov
diverfas fateri coguntur, ac dum tres hypo- λιγόδαι
·
νοαμΰων ϋιωμαίη»ν οι ii τβιίην λιγονπς ά·
tbfes dicere reculant, Sabellii fcelvs non eviβίαν >Ç bïdrxtn», β»«>χ«ζο»ηΜ eapotrtna μό·
rare deprehenduntur : qui & ipfc notionem
hanc plerumque confundens, perfonasdividere Dw ομολογώ ίιάφορα, <£ d» τφ aapatrîi&at
conabatur ; camdem hypoftafin dicens , prout λΐγίΐν Τ^ί vxofàreti, ώρίσχονηι μη φώγον*
ulus exigeret, transformari . Czterum fi quis πς η Σββίλλικ xatxdr, 8ς >Ç άνχος χολλαγη
forraffe tefttmonia fanfti Patris hujus, exepiσυγχίων tIu. tvvotev , οτιχρ^Η Siarpuv ττΐ
llolis depromta , non fiatis idonea putet : adju '.gcmus alia de ipfius expofitione peculiari , itgpoauxa, τίιύ cuîrlu vxcreffi» AtTwv aopô;
τΐώ ixaron ταρατυγχάνικταν %pRiz μιηγηquam de fide ccmpofuir , & ut ei lublcriberet, Euftathium illum Armenium impulit, qui μαΊίζν&ου. et ii τις τυχόν μη νομίζοι α’ξιοopinionis contrarix fufpicionem de fe nonnul­ χρι'νί Rv«t toç ix των iitroAw» τα τταναγι'α
lis injecerat · Ea in expofitione Bafilii verba
TÜt χβ^ος μαρτυρίας, χαρα^χαίμιθα
όξ
hxc funt. Itaque par eft eos aperte fateri ,
ίδαΐς fiûf<T‘««» ί*" π,Ρ «'««« ι’ιοιη'τατΐ ,
quod iecundum ea verba credant , quz a pa­
tribus noftris Nicxx funt expofita , & quidem ααρααχΑ,άαας τίν Αρμίνιον Edreôw όχο^ρά·
4,37, υχόνοιάν τιπ 9apa%ipfy>oy ΐοξης 0>α/·
in ca lententia, qux integre de verbis elucet.
Sunt enim , qui 0c in hac ipfa fide veritatis τ/«ς, ùt ρ t\$t<Tf4 At^« toÙto. XBporiixH
fermoni fraudem faciunt , & pro lubitti fuo
E ηίνυν ίναργώς όμολογάν ,ο,τι χις-^ίαστ χ«π»
mentem verborum in ca pofitorum trahunt :
■πΐ ρηματη, to did nfo ιήμιτίρων αατίρων Ζιπquando Marcellus etiam, impie convellens hypoft-fin domini noftri Jefu Chrifti , eumque Otrru dx τη Νιχαια, χαηΐ τΐαι υγιως ànô
nudum fermonem docens , prx fe ferre aufus των ρημάτων ιμφίρομύννίν ίιάνοιαν . ΰσι γάρ
eft, hinc ejus opinionis fibi fubminiftrata prin­ τινα, ot χ} dr αυτρ rr x/fR ίολανης ii» λοcipia ; male icilicet fententiam vocabuli con- γον της άληθπας, ορός τ» ίαυίύν βάλημα
iubilantialis exponens. Itidem illius Afri Sa­ τίν vâv T<iv dv αυτί· ρημάτυν ιλχ5»πς· ona γι
bellii quidam impietati adhxrentes , dum idem xj ΜαρχίΖΑ®* «τολμητΟν «σιβωί τη» lixcrahypoftafin & fubftantiam opinantur cfle, hir.c
σιν τ» κυρία τιμών Γησ2 Xeira, ψιλό» αυτό/
λόγον , ixitàc* «αροφανίζιόδαι to; άρχάί ^λχφύαι, τβ ομοασία τία Siaysiat χαχώί
. g^ T/vt; r<Jy αχό τγ* ίύτιως, το τί Λ/βυ®· ΣαόλΑΖ», ΰχόία<τιν)$
iffiav ταυ lot exos ΰπολαμβά'.Οντις f txHvCy tAxwr ηί άφορμάς XBpèi τη» χαπιτχ/Λχ τ£ς
foui»

49
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
jo
fturrJv ίλανφτμίας, ιχ τϊ
riAadftruend® blafphemir fuse occationes rapiunt,■
fir : Si nuis
quis d.e.r
dicit ex
ex ANNO
·Π i<t» TU
όξ itipas ίαίας η* <5- quod in.
in fide perfcriptunS fi»·*
alt* efle fubftantia rd hypoftafi Ahum Dei , <-HR.bTI
CHRisn voedowc τον yov τϊ Θιί, rïm α’ναθιματί^Η
hunc anathematizat fanda univerfalis Eccle*****
'■**' ï etyrot χβθολαη ι’χχλητ/α. « yip Λυτόν «fia. Non enim ibi dixerunt , idem efle lubτο» ιχΗ ïo-fdtv
ùticartv . fi yàp μιβα xj flantiam & hypoflafin . Quippe ft unutn &
τη» βυτία ι’ϊηΆιιν mora» ai φνηαι, τις
idem voces hx denotarent , quid opus erat
ϊν «χαηρνν; άλλα ίηλον, οίς τ«ίν ιφαρκμί- utramque poni? Manifetlum iciiicet eft, id
νων το fit της ίαΐας rl rar τϊ ιαζος, άλλων Si eam ob caufam fadum , quod alii filium de
ΑιΓοπμν
άλλης τ»ος υτοίάτιως* **ci l’xrlro fubftantia patris efl*e negarent, alii de alia hypoftafi efle perhiberent. Itaque pofitiim illud
μιν χμ»ι it avapirtf ri «oyiye φρονιίμβ®*,
eft ad cverfionem prave lententis, hoc lain*
τϊη Si φαηρνπν lyn τϊ οντηριβ $όγμχτ<&. bria dodrinr declarationem continet . Quod fi
fi Si S£ xJ àti των άλλων àytvv μαρτυρίας de aliis quoque fandis hominibus teftimonia
lapaytt&ai, ι’λθιηο i τολΰς τύ $ϋα Γρη>ί· fuppeditanda iunt, magrtis ille divmis in re.
t»®'., $c eo TyS
ifpi βιολογίας erio»- bus Gregorius prodeat, cujus in libro dcTheo-_
ΤΏγματι iai λιζιως τήϊι φηβ-r. Μιτοτηηι ί- logia i. hsec ipfa verba font· Medium quum'
g dico, veritatem intdligo : ad quam fotam fi
rttv mtv, W άληθΜαν λι'^ω,
«Ρ €λ<·
refpiciamus, £c pravam illam contraftionem ,
TMV χαλως
μο'τον, ιζτην φαι'λην aujvai- abturdiorem hac etiam divifionem vitabimus ,
ptrtv «αραιτβμ» reç ,
τήν ànturipa* Siaipite&e faciemus : ut non ad unam hypoflafin
σιν · Jri μη «ç μΐ^μ btirarn aiutatpf^ivm oratio noftra cogatur, tdque hoc folo metu ,
T»v Ao>ov Siti ToAh^wec, φιλά η’μ/ν χβπιλι- ne deos plures conflituamus ; ex quo fieret ,
irfïv ni ο’νομαπι, τον «υτο’ν axrtpx, x} 9'0'v , ut nuda nobis nomina relinquerentur , exifti·
ιζ e^tov τνιυ'μβ ΰτολαμ3άν«α·< . iÇ μιτ' όλί· enantibus, patrem, filium & fpiritum fandum
eundem dTe. Item paulo poft.· Omnino Deum
^ον. i τμΙ»'
χ} το» »*νβ Θίβν Trpérr , xj
unum retineamus needle eft , tres hypoftafes
ης
οτοτάβΉ? όμολοΓ«ν, iyw "ζία api- five tres perfonas efle profiteamur, fervata eβντα, ιχβΓην
τβ /5/ωμχτ®*. τηροιτ» $* tiatn uniufcujufque proprietate. Retinebimus
άν, ΰς ό ιυο'ί λόΓ^*,
/4ù Θιο'ί , «le ?ν autem Deum unum , de mei quidem judicii
άιπον >Ç υίϊ xj τνΧ.'μβτ®'ανβφίρομινβν, ùSi fententla, fi & filius & fpiritus ad unam cau­
αιιυτι9ίμί-νν, β'ί» αΊαχλΜφομόιμν . xj xxnt fam referantur , neque tamen vel compingan­
tur, vel commilceantur : tum ratione unius &
το h xj π’υτο' της θίβ'τητ®·, tv Srvç ©yoejufdem in divinitate (ut fic loquar) motionis
μάο-ω, κίνημά Tt £ /3ϊλημβ, >Ç τία της ϊ<τ/«ς
voluntatifuuc, tum ipfiusiubftantiae identitatis.·
Λυτο'τητβ. ai Si
ΰτοΓβα·«ς , μηϊίμίχί^ tres vero hypoftafes retinebimus , fi nullam
ο’τ/νοβμινηί τουβλοίφης, if άναΑΰτι»;, η συγ- animi noftri commiftionem, vel refolutionem,
vel confufionem cogitabunt : ne dum unitatem
yùsitti . *ν« μη' το τάν ΧΑΤύλυθ?, Si uv το
îv rtpstùvtmt τλ/ον η καλάς t\fJ. ά>λά
Ο* amplius veneramur, quam rcâum fuerit , ro­
τ« ςτυΜτακτικφ λόγν i μΐγας ίπς χ} θθφ· tam in nihilum redigamus . Idem magnus ac
divinus vir, in oratione , qua pacem compo.
«ννιρ
ψητ/. ύς ιχτίρα, ιζ υϋν,
fuit: Credimus inquit, in patrem , & fiijum ,
άΓ/ον τνιυμχ, όμόάπάττ iÇ ομοίοξχ, C* οι\ & fpiritum fandum, ejufdem fubftantiz ac ma<£ το βάκτιαμα πλύ&τιν ίχ«, ίν π ο'νόμβο-ι jeftatis , in quibus & baptifmo fua perfectio
iÇ αράγμχαη ( ο'ίας ο* μυηθίτΐ ) άρνητις St conflat, tam in nominibus quam in rebus ,
άθκαί, χί ο*μολοΓ/« θιότητφ* . xj Stu χα- (nofti hsec , quifquis ea initiatus es ) quippe
τυρτιζίμιθα y ri
“ν τϊ iria Γινάα-χονπς , quod abjuratio cft Deum negantis impietatis,
divinitatilque confdfio. Atque ita perfectionem
τώ αμιρίςφ της «poe-xuvvkw rù Si “ζΐα,
adipifeimur , unum quidem, quod adeflentiam
η7ς ντοΓβσ-ιτ/ν, ητ’ βν αροννηο/ς , S jrttrt n& individuam adorationem, adgnofcentes ; tria
^vero,
quantum ad hypoftafes , vel perfonas,
φίλον. μηδι γαρ οι ttpi tooto ζυΓομαχκνης
α\ημονΜΛο·<ν, £ςτιρ & όνόμααι κ^μΐνης η· ut quidam loqui malunt . Nec enim indecore
μ7ν τϊς ιΰτι0Μ«ς, άλλ’ ίκ co ατάΓμαπ. τί fe gerant,, de his qui rixantur : perinde ac fi
yip φαπ^ οι ης^ϋς ΰκογ«οή$ Μο·φί'ρονπς ; pietas nobis in nominibus, non in rebus confiftcret. Quid enim diotis , qui tres hypoftafes
μη ^Ϊ7ς ντίας υ'βολαμ?ανονπς, τϊη λι^ιπ ;
adfertis? an hoc eo dicitis, quoa treseflemias
μ*7*
©τι βοητιτο χβτο nSv âruç ΰτΜλη- exiftimetis? fcio vos advcrlus eos, qui ficexiφο'τυν· μίαν yip >ή τΐιύ avrUji nSv ^tvv Soy- ftimanr, ingentem clamorem excitaturos . Unam
μαη'ζίη. rt Si oi ni αρότνφα ; μϊ b aTirt enim & camdem horum trium eflentiam fla- .
συυίθιην «νβτΑάίΤΠτ», χ} ‘Ç’/wpofWTOv , η ά»- tuitis. Quid vos, qui pei tonas dicitis ? num unum
•θροιτόμορφον ολ«ς ; βτβ^ι. xj durie ivrtM- veluti quiddam compotitum fingitis, quod tres
vultus aut humanam omnino formam habeat ?
σιτν μνώί <©ηοο·«τον , ο , Ίί αοτί tctv , tiat
’^Evos quoque redamabitis , abfit : nec Dei fa­
Ore, ός eruç ίχα . τί ?» oti* οτθ{·ά<ΓΜ< ημ7ν ciem, qusecumque tamdem illa eft , umquam
CeAovTur, η ύμιν τη «νοσωτα; «αροο-ίρητομβι videat, qui ira fentit. Quid ergo (nam&hoc
ο·,
©rvar η Statpafj^a^ i φυτιιην, αλinterrogare lubet ) aut nobis hypottalcs deno­
tant aur vobis perlons ? nimirum efle tria ,
λ ιϊιότητιν. wrtp&yt. τ«ς αν τινις ο-υμφροvorûo μάλλον, «Ç τ» αυτί QÎyttCÂ, η βΛς ι· qua: dividantur ; non naturis fed proprietatibus. Optime. Quo pado magis aliqui confenJfcovni, χ«ν ηίς ου^αβαις Sta^ipvrtv ; όμοίtiant, St idem dicant , quam quum ita fen«ς <C civ οις ίγ^μιτζ^ι νβν τϊί Αλι£α»3ρι«ν tiuut, alioqui fyllabis diferepantes λ Similiter
Φ^τηρα
Αθανάιπον, χάλι» ψηνΐ. της
& in oratione,qna laudat Athanafium Alexan­
yap μιας χτι'ας,
tJv ^tùv bxoraiawv λιdrins lumen ecclcfix : Quum enim ait , una
D
fubCmtil. Gtntr»l. Tom. XXII.

fl
DISPUTATIO N1ERSIS ARMENIORUM/
51
er fubftantia, & tret bppoftafes a nobis pie dice. A yyirwv υφ' ΐίμιχτ £rtCif ,
pit yip trv
ANNO
.. .
rentur, quod1 alterum
-i
divinitatis
j.
.
naturam
-« . al-T~t ^tanrrCT , ai Si tbj τΛ
CHKISTI
anno terum pei ion arum trium proprietates declaret,
Tear fjténmtf) txttptw
xapi ntf Ιηλοΐς ΒΙ»>·
*c limili quidem modo ab Italis intelligerenipxitat , «>λ* à ΙχωαμίΜΗ* J<a την rrvornru
tur, verum ob lingue illius anguftiam verbo­
rumque inopiam, hypoftafin ab edentiadiftin- της rap «νηΓς y^irlrs , < την rJ» tnpinn
goere non poflent , caque de caufa in illius inlet, SnKtir a va trc irtei τη» ùaaraew ,
Jiat τι» imtratyirxs ri npôrttxa , ha
locum perfonarum iuduxiflent nomen, ne tres
fubftantie admitterentur. Et estera . Itidem μη T& iriaa xatpaSt\^èrv». χμίλα xit tJ
in oratione de luminibus, intjuit : Deum quum fit nî <ent Adjq» «na φχτΐ. Qti Si Jmv sîdico, uno pariter & triplici lumine perftrintw, iti φμπ'
fyri . fyrt
gor: triplici quidem, quantum ad proprieta­
pit xen vie iStahmf, âyttr ixariratt, S rttes , five hypoftafes, uti quidam appellare ma­
Λ φίλη xaXtit, Hr it apparixott ' ( iSit
lunt, five perConas: (nec enim de nominibus
«*·<
contendimus, quamdiu iyllabe ad eamdem yip ne) tÀ Jmtew

A

‘, _
»__ Vimero
?_ ____ «Z
—
Λ—.’ φίρντιν'
.«J)
\
fentemiam tendunt) uno autem, quantum adB^j
writ
ffpMeCet
fubftantie, hOc eft, divinitatis rationem. Sa- ;vl Si χ<τά Λ τί{ „ν/βς Xe>w
J,
tis, opinor , hi celeberrimi doâotts de rebus θίΟΤϊ)Τ>*. <χ«Λ» «îpMM, 0* ispwtK üxhti·
modo propofitis, nimirum de Cubitantia & na­
rant JiJ<x<rx«Xer Yffti τϋν «pexura» «ίμιν
tura , de bypoftafi & perfona , nobis prrfcrirôr·pferunt, aperteque tradiderunt, illas univerfa- Ο»ομοθ»·πκτα» , ieïai η xi'ei <£
lis rei iignificationem habere, has Cingularis . ràrftfcn χζ epaaexe», β-βφΛ η xapxJiJwxx·
GENERALIS. Jam tempus fuerit, ut auûo- <nr, ait at fjfy» η χαθόλ» r^àtnmt, αΐ Λ
ritates in medium proféras, de quibus fando­ η χαθι'χβτβ». Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, wfàs ή*
rum hominum mentem perfpiciamtts. Quippe Jr,
χρησβΛ fk μκτο» ·ρ·ί9«νβι, Ire «
de Cubftantia & natura , de hypoftafi & per­
■m'n»r dr rir xaTu9pfa^$u τΛ iyttn. sits
fona , confentimus ; nulla penitus in re dilli­
a’e-iac xj φότηκ,. uvoraeiwin
àpaew·
dentes. Nam illa prius etiam quam abs te di­
cerentur, intdligebamus : Ced ex ore tuo lu- aw», σι1μφ«τΜ /σμσ, x«r’ ùSit iS’SAaKÎta·
yip ιζ <·*·
<r»t tm
et d™
fixât ,
bebat audire, .quenam
de bis veftra effet Cen- φιρήρφια.
.
___ ηαΤτν
____ >«>
T“ n
tentia. Nunc ergo dicito, quifoam CandorumCΛμ1τμ»Α>. e>^’ nfovieefjfy iniret tx i
patrum naturas duas poft unitionem
Γ0μ«ηςβτ»,
*vn srfcî wvr
ΰμϋί
du" ftatuertt.
P°ft uni,ionem
fta,ueri’ri(
·
nîc </»)*»»
m
~ .
THEORJANUS. Primum , ceu tempore pri­ rtw St flat, rit rJr iyic»r Jio φύοτκ μιτύ
mum , magnum illum Athanafium proferre par
rlu> tntett tSoypirtm ; Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ.
eft. cujus hsc ipfa verba funt in epiftola ad
Epi&etum Corinthi epifeopum. Ex hoc abfur- Dp£nr, ak xpaint nl γροχρ», rit piyatt Aditatem perfpicere poteftis* Si Sermo unius eft Oevetrnr ■xapureyatyîlt βξ»ον , «k Ce τ? ορός
fubftantie cum corpore, de terra naturam fiiam Εχ/χτηη» ixirxant Κθ£>θ« ιχκολρ ntdjs
habente: ficque confubftantialis eft * patri Ser­ ^ράφβντΒ xari λιξιν. xj yip tx rira ni in·
mo , juxta confeifionem patrum : etiam ipfe
»av ^raÿHV ιίμ®« tÇtnr. «< àμ· ifftat ô λό^ος
pater unius erit (ubftantie cum corpore de terra
rip νύμβ,η »x rifc yüt rnt φίσιχ ùri !χηfafto. Et cur Arianis indignamini, filium di­
centibus efle creaturam , quum ipfi dicatis , rt, ομοιίτιφ* Si à λφφ- ιύ xarpi, χατπ τίιύ
patrem unius cum creaturis efle Cubftantia: ? tJp vemosv 4μ»λ·>««* tpwrt& tree Çiu·
GENERALIS. Quid ad nos diâum iftud, phi- _nk ·
. χβτηρ ni eaipterr, rjS sa fqs yrçfy»!lofophe? THEOKIANUS. Graviter eos tan-D^^i. Λ τί trt μίμφα^ι ηΓς ApcvaPctc λιgit, qui dicunt, unam efle naturam Sermonis }*rt 1W w’a’v ane^a, Ai'yarnc aunt’ x} nr
& carnis. Ac vide, obfecro, quam admirabi­
aanpe o^avrear nrc artrpwt\ Ο ΚΑΘΟ­
li ratione fanftus vir Athanafiusin tertia figu­
ΛΙΚΟΣ. ait ri npif ήμίς ή χρηηςβ£ηι9
ra fyllogiimum neftat. Quippe jam antea pro
φιλΐηφίί Ο ΘΕΩΡΜΝΟΣ. rpâjpe χλconfeflb habetur, quzeumque de Cubftantiadi­
cenda veniant, eadem Λ nature accommodan­ Sitrixvt rJr λ/^artwr μίαν φύση ri Λό^«
da . Hoccine in confclfo eft , an non ? GE­ φ Ίϋί repxii. ιζ èpe, χύί 9wu»rtut χλί·
NERALIS. Omnino id quidem. THEORIA- χμ ανν ηί9ψγισμά> ce |ut*»
iTt d de ciNUS . Commutemus ergo fubftantie nomen
Î'itrt Αθ«»«<Λ'. «ΒρββμολβΓίΪηιι yip , ότι
$J«P naturae vocabulo, & dicamus : Si ejufdem
β» «e) lit u’n'eç λς^θιί«·ι<θβι μί»κ, τηΰeft mature Sermo cum corpore , de terra na­
turam fuam habente; fique Sermo eft unius TO τρ φύ<ΓΗ capaaepgort'o» · ·ίμβλβ>»ιτΒΐ, >ϊ ί,
cum patre nature , juxta confcflionem pa­ Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. »dw μ»ν îv. Ο ΘΕΟtrum: etiam ipie pater erit ejufdem cum cor-Ε
1 ΡΙΑΝΟΣ . μπνλα/3Μμ^0 Jr η τίί àriet ονβpore terreno nature ; quo fit , ut fi qui μχ tk tint φάτητί, >Ç
· U βμοφυή;
dicsnt , Sermonem unius efle cum corpo­ a
tjS Λίμβτι, ix y rit tyçwrt Ίη» ψόre iubftantiz ; ( valet autem hoc tantum, xen» rrt
dem, ac fi dicas, ejufdem nature ) fequatur , ffi»· βμοφοιΗ J» a’ 7^ôy9* ré
& patrem efle unius cum corpore fubftantie T J» xanpwr βμβλν^ι'αν, βμοφωίί irai xJ βυac nature : quo quid abfurdius? Quid ergo de τος a’ aernp t^Î ανματι, tJ tx rifyiiijfy·hoc impoflibili diicimus ? Sermo non eft ejuf­ μΐιφ. «Jn w7c hiyvrtv ôptinw ( nurôt Si
dem cum corpore fubftantie, nec ejufdem na­ aôraïr ίμβφίΑ) rôt *èyw τ^«-νμβη, îstnti
ture. Quod fi Sermo nec ejufdem eft cum cor­’ rd, iÇ rdr atrnpe ifjxirtoriÇ βμβφιυη abat ri
pore fubftantie, nec ejufdem nature; planum
ηΐμαη. « ri inxtinpt’i ri ar Cx
tï
iStUMtn μβη9χη^ ; e ^èy9* ry σνμβτι ix »f/v wwmt/O*, xjf ίμοφν^ς. ai Si in όμ»·
irt^t in ΐμοφνής τμ ηίμβτι i ^ày9* , Jiλ», an inpaàrinfx>wi(9
fi tn·
pa-

n

Ô1SPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

ÊSTpefunc,
rem*
rJAeyu, ιή »np*
———— Tj rwuer©* , xx «car μία vûrtf · Xe^re's .
Æ, « I. ί
9* Μ'·

··<>

34

eft» eflê ilium fubftanti* natüreque divert*
ANNO
Si nature divert*, ommno alia natura Sermo- CHRISTI

(£Η αφβϋκί, wmtvwMu λ»-

- propofitionem
-·
~ Sermo unius eft Îub,.
nafii
: Si
ftantie cum corpore de terra naturam foam
habente,* quam accurate fa&a fit, peripexcrimus, maximum shefaurum reperiemus. Quip­
non fruftra pofitum eft .* De terra naturam
τι τ4νφοβ·σ. ΟΚΑΘΟΑ. Η*ρθ·ηιπ: λί’τ*** pe
fuam habente. GENER.. Red i (Time dicis. Sed
«7λ’ a*· 1$
·ξ<· θ ΘΕΩΡΙΑΝ, ιλpergito. THEORIANUS. Accedat & fandif9ικ> *, « «yttintm KôePtac, y μαϊλον ΰ»
funus Cyrilhis, cui vos magis innitimini , teμ£ς firptiiidt » μαρηρήπη τ· λό^ι. οί Ce ftimonium orationi noftr* perhibiturus ; qui m
pîv ri ^pirj otpif 2«ewreva‘tcreAii λτχ«. priore ad Succeflum epiftola inquit: Par eft ,
ivvt yip ira fit «ηνιοκ
τό h'vh» , quod abfurditatem adtinet, dicere ; quod cor­
Irt pnv0Ari3w rd αϋμα fit
€Ùr<» , ii pus in divinitatis naturam mutatum fit ; &
>g pà xpuif , «π μ«*βΑ>ίθβ · Aeyeç Ui viciflim, quod Sermo mutatus fit io naturam
W» trie œep’eèc φότιν. «f
yip τϊι» «μή- carni.. Nam ficut hoc fieri nequit, quumipfo
Sermo fit incommutabilis & alterat ions expers;
νβ»β», (àt'irnt yip, t$ iroNwifTif ira )
ita ncc illud alterum . Non enim creatorum
uiru x} tJ ?npev. i Tip ira tk ^tirtfOf φώ
quidquam ad naturam divinitatis tranfire po«y» ptTttyppwt! y iibaàau rif altfpinn. teft: fit caro quoque creatura eft . Idem perατιαμα, ii νς ri r«p£. ααφϋί ϋιζ & tri «pii fpicue in epiftola ad Eulogium tam per fe na­
Efaiyt» trtrohp, iuttt η ·μ·λβΓ«ν tuç Jû turas duas profitens, quam fanftiflimos orient is
qxxrwç, ιζ τΛ tîî «rcnAic iyamnwr twtcr- epifeopos idem tradentes , propugnans .- Re­
prehendunt , ait, nonnulli fsftam sb orienta­
xo'rw ύηρμαχνν , tu «uni Αφίνη», φνπ. libus epifeopisexpofitionem. Er cur, inquiunt,
·ηλ«μ3α%ντο' loti rit fx^fewc , îf w- eos naturas duas dicentes Alexandrinus epifeoveilwnu 0/ α\«ηΑ/χ«, £ φααί itari ίύ· Φ^· pus ferre potuit, aut probavit ? Et paulo poft
am ίν·μ«ζ·νπ»ν iiiaytn ri hrprta&r · Αλβ- _ subjicit: Sic & in c«ufa Neftorii : quamvis duas
ExvJpUes; £ μ*τ oKtya μ&Γ Sa» £ (ri Cnaturas, diferimen carnis tx. Termonis fignifiNko/xv, XJ» htytfM 4UffV« , /Icu 4/«Φ>* cans, dicat; (nam alia natura Sermonis eft ,
piv rnpfuttiy tic aetpxôi, 1$ τί Aéyx· (ht· alia carnis ) unionem tamen nobifeum non
confitetur. Nos enim his unitis , unum Chripa yip ri τβ Myv φύαις, Çiiip* ri rit rap· ftum, unum filium, unum dominum confite­
xèî ) «JA’ ix ht rüi tmaa ôpoteyfî μιθ’ ri- mur.* unam denique naturam Sermonis incar­
pür ,τμϋςΓβρ ivimm nûnt^itaXtfrèr^ta natam . Ac paulo poft .* Itaque nofle naturauior, ira xu'tter βμολο^όμξυ*
λ«χόν,μι«ν rum duarum diferimen , non eft unum Chriφύπρ T? Xo^m e*<r«pxotttf rku. ι^μίτ èA/Tas. ftum in duo fecare . Rurfum poft alia : Nec
«or b rd »ibvu τώ» Sue φάποπ τ(α ifyy·· illud ignorent: Ubicumque fit unionis omnino
mentio, non unius rei coitio fignificatur, led
fiv, ήμκι» trir fit due w tr« Xeirdr . $
vel duarum, vel plurium , & inter fe natura
μιθ" fnpor. xxxeôo ii μι» «j.»oe<a>e«». ôaa diferepantium. Qui ergo dicit unionem , vide­
yip ίλας irt/rtf 9ν«μάζίηι, ύχ if if tapiy* licet carnis animat* ac mente prsditx , cum
αημαι'»(τιυ
etiroiG·,, χ)λ'
,ματφ*
____
...
___ _______
_ . ri. due, ri. i$ Sermone ; quique duas naturas dicunt; eorum
Vàmvm fùhcwipt» «>λιίλο« ««tri ψυαά . a’Dhec mens eft, atque fententia . Verum poft e atvi'mui Xr>wr toaa, JnAovan «ταρχοί .’μ^
«“«««î
famus non amplius a
,
r _»
k <
*· ·,
·r
fo invicem
umtadifcrepant .· fed unus deinceps
"ffvf,
« λο>χ,
X,x y« ίο.
λ^ης
eft> unaSermoa£ Încarniti nitur,. e£
^bswv, μ βμβνστ* · A*>«ec τρ ·»μ«τ< ιχ
Γχνπτ rrir φΰα» ,pt‘ytrvt Æptiatify βη<r«tfdy. « μα'τίιν ?*apx£nu τί, ιχ
Γχ·»-

♦cxrs*, ans wb«. xXUu t.î caaxrfwç βμΛβ- ce b hia dive π^οΗ* Cyrillusaperte dicit,
Γνμι'ηκ, ·< <τ< ittrarrat
ττχ <M»9f*· duarum naturarum diferimen oofle , non eflê
w, i)9i & AMids viif , μία φύαα imi τν Chriftum unum in duo fecare. Hoc enim vos
σαρχβθίΠ©*’ λ«Γ«. iii aa^àtca rintf erne vereri■ foletis. At beatus
,χ.
ille Cyrillus vanam
δίΐαΐ μτ^μικ ΐαΐηρ χμω» KetiM®·, i vi «- hanc veftram formidinem rejicit. Quin & idem
Ji vau, φααι , τ*$ν
φόααη Ίΐώ itaQtpif ,Η- in altera ad Succeflum epiftola eadem fe fentire, his verbis oftendit : Itaque modum ad*
μνχα iriv fif Jo· si» tia
nrrv yip tîfomtionis human* natur* animo coaGdcranμϋί ifStixart t «M’ · μακάν®* KûeaMIfr* tx- tes, naturas duas coiviflc per unionem vide·
Pitofi TW Tvcînv ματηην φββον όμνν . itoi mus, citra divifionem, confufionem & muta·
iq τχ JdLnfat «pec Xûcaew irtribp φαίunt tionem
-----------. Caro enim, caro eft, non divinitas
.
- ,
• aune tù αοπί φρβΗΪν, It wv φχσιτ. Erroui* E licet Dei caro fada fit : fimiliter fle Sermo
TK n/Kw T>%
m ^οτον,ορω- Deus eft, non caro; licet difpenfatiooe qua·
dam carnem proprie fuam fecerit. Quum igi­
ffy ότι JÙ. φί'ίΜί etwîÏAÛey α’Αλιίλακ x*0’
tur hoc animo confideremus , minime delin­
intra iiiae-tirvf, iavy^iruf f α^ιχηιί · ri quimus, dicentes hunc in unionemconcurfum
yip «ρζ , ααρξ ι’π, < · θί·Ίχ«, η ιζ yi· ex duabus naturis faftum . Sed limen poft
yan Θιβ triply έμοίο* ii β λο>©“ Θισς in, unionem naturas « fe invicem non dividimus,
nec
ι£ β σάρξ , ti < iit’av ix.trirew tlu «otpxwaa «Ζχονομ«»ί. «rav ta ifnipS^t rin , riJtv iSaH/fy, tÎil Uî ilonjra <ται4ρομη» /x Ju·
«
φύσιια yvflfjHi&ai "Ktywnf *
μάηι t»Jv tntrjr J Jrx/pvjttÿi rai φώ*Μ «τ’
bJi «k Je· ημ*ομ$* vi it tw t»a
«*μ/&ιτ·ν, α’Λ* Γ»β φ«μ^ uiit , >Ç ùf w χαπ'ρκ «’·

prixarr, μίβμ φύαα τβ λόγκ atrapu/piriu/ , ύιϊρ ira xxca Hi iwerev 1$ tîf pint τ· οCantii. Gourai. Tom. XXII.
Di

,

5ί

DISPUTATIO NIERS1S ARMENIORUM.

je

nec unum & ^hipartibilem in duos filios feca- Λ p^y w7f τη,- ψ/χηΐ ομμαη, rba To'rov co··
------------ .mus: (ed unum dicimus filium , & uti pires (u/SptmsO*
/- °- c- μονο$η»ς,
..ο
Jio φώτκί Λα/φχ- Chr*Vi
anno loquuii-funt , unam naturam Sermonis incarλΦ» . ίνα Ji Xtico'v , χ) xt*iov, iÇ vfc'y , τίν
·»*«.
CH*«»TI natam. Quantum ergo mente atque oculis aniftu dumtaxat videre poffumus, quo pafto uni- ©ίβ Aoj^v όανθρωπη’τανηι >C at<rapxumvov.
τι TbTB iri «-αφί'προν ΐπιζηΊβφι ; Soo γάρ
genitus ille faâus fit homo, duas naturas elle
dicimus, atir unum Chriftum , & dominum : φώτ«ς , Απΐς φ/σΉΐ Λαι φαμ^ν. ταλ/ν ο α’ι>& filium, Dei Sermonem, qui homo fadus& τι'ς Ch(f KiePA®* er τη fis το AÆ/Tixé·/
incarnatus eft . Quid clarius hoc quxrimus ? βιβλίο* LfytyviTU trrei τβ xaôx'fjcrpâ τκζ λίnaturas enim duas e(Te dicimus . Rurfus idem was Φχαιν. ίλο» 5») πάλι» ce rénti πι^ιά^ρ»
ille divus Cyrillus in enarratione libri Les itiτο τβ ααιτήρ·©· r.pù'v μι,Γ»!£ΐο» , < ην i/st
ci, de purgatione leprae differens, ait: Totum
hcic mihi rurfus Servatoris noftri myfterium , τβ άγι'ιι βαπτιαματ®* χαθα^τμον Jt'o ρφ.'
χαθαρά ,
<5c purgationem, qux per facrofandum baprif- ορνίθια xîAXr ληφθίωαι ζ«ντη
mt vonajrç Stà ΐύν mrftvüv
β’ράνιον άνθρωmum fit, rclpice. Duas aves accipi vivas
mundas jubet, ut per has volucres hominem BI xcv , άνθρωπο» η ομβ £ ©Λ. fis Sio ρφ»
illum ccrlcftem intelligas, hominem pariter & σ(-ις ( όσον fixe» fis tiv exam «ρίποντη λόγον)
Deum, in duas quidem naturas (quantumad
(λόγ®~ γάρ ku, ο ιχ ©ί« α’ναid quod de utraque dici convenit) diftindum.·
(quippeSermo erat, exortus e Deo , in car­ λάμχ^ας co σαρχ: τής yuvatxis , ) πλύχ β
ne mulieris) non tamen diviium : unus enim μίϋ£ομ$ι,ον . fts γάρ c/ξ αμφοΐν o' Χ^ίΓΟί . ita
ex ambobus Chriftus. Proptereaduar lumuntur ren xj ύ; Sio λαμβανοντηι m' op; ι'θια, xl νο·
aves, «Sc ambae rurius unius inftar intelligun- finit πάλιν us îv α’μφόπρα. epps vus Si ολβ
tur. Vides, ut ubique beatus ille Cyrillus naό μαχάο^* Kt’ei>A©* Sio φΐίσκί ομολο^Η ;
turas^duas confiteatur > quin δ< in altera ad αλλα x) C*- τή Jdlnpx «pci ΣηχΕιοό» titiroSucceffum ait epiftola : Qui Dom num nuda
λί $»wi y · o yap λίγοι vapxi ita^üv Γυμν?
carne paffum dicit, alienum a ratione vohin.
άχβσιο» notfin.1 vi »α·
tateque cruciatum facit. A: fi quis dicat, eum τ»ν Ki'eioy, ίλαγν
· fax H rts Λη, μ? φυχη; νοιρας »αparticipe mentis anima paftum, ut ipontaneus ,
fit cruciatus ; nihil dicere prohibet , eum ίη^θΛ
VHv gunr
auTvy, “>α η η παθ®* ιχβΛον, t’Scv χωhominis natura paffum . Quod fi verum eft , Auh Aiyfo, ri φϋνκ ris άνθρωπο'τχτ©^ α’υcur non duas naturas exlbtiffc dabimus poft riv Tta^fîv. fi St rsn àhtâis, trus e tu; Jio
unionem, citra ullam divilionem ? Quare fi ÇLfftS υφίΓαναι ίωιτομ^υ μ.7 Tr'/ »ν«0Λν, àitai~
quis ait, Chrillo pro nobis carne paffo, nihil 1
ptius; ws-» H τις Ai^h ,
β» παθο'ντφ·*
aliud dicit , quam Chrillo pro nobis natura i
notlra paffo. Vides, uti clarillime naturas duas <t rip ΐ,μω.> ffxpxi, èitv ϊηρν; Ar^cc, wAltu on,
παθο»τ(2^* sutp ημών Ί» ύμιτίρ* 4>ibeatus Cvrillus poll unionem confiteatur
Erlui
tiam magnum ilium in rebus divinis Grcgorium σί-t' c'pài πως ααφκαη» Suo φύο·«ς
videamus. Ait enim in ot at iur.c de filio : Deum r νωαιν όμύλογ*ΐ ό μαχαο^* ΚίφΡΛβς ; ’ίωμ$Μ,
adpclhui putemus, nonSermonis; led ejusqui
si JoxH, >ùw rroAi» cï θιολο^/α Γρν>ο£ΐον.
(.u ulis cernebatur Qui enim pioprie Dei Deus 1
φητ/ γχρ ca 7? ntt)
hvyu.Qtts
elle potltt - quemadmodum & pater dicitur ,θ
η αν, i τβ Aôj/e, τβ όρβιμύβ Si. nÙS yàp αν
non cius, qui cernebatur, fed Sermonis. Erat
enim duplex. Itaque parum hxc de utrifque Λ ri xutius ©ιβ Θιος; usxtp )ζ xarip , β
proprie, partim non proprie dicuntur; diverto τβ ίρνμι >8, τί Αο^-β Jr ’
'λ'^Ρ *'■' ί’πλ»? ’
Icihcet modo, quam in nobis res habet - Nam
ΰ>Γ», ττ
xt-'ίΐωί ♦»’ α’μφοΓν, ri Si β xuDeus proprie quidem noller eft Deus , non &ως, Ο'.ΐίνη'ω; ή ι’φ’ ήμΓν, ι\η . ήμω» ?άρ
autem proprie pater. Et hoc illud eft , quod
xutjus
©ιό« ο ©ιο« 5 » xutjus Si χχιήρ.
harrericos in errorem trahit ; vocum fcihcct ha­
τ?η fCiVf o irrnü ηίς αίpermis την πλάrum comunftto , permutatis inter fe vocabulis,
propter naturarum coaiitionem . Eius hoc ar­ itar, η Π«ΐ ο’ιομααιν /τζζΑξκ, cùa»αττομ/νων
ονοματυν Stà rr,v σι^γχρασιν- σημϋον St .
gumentum eft
Quum naturx cogitando diftinguuntur, etiam ipfa fimul vocabula dilim- v'.t'xx ai ifCaftS Jriravnit τ»7ς itrivoiatst atwguumur. Vides cum Chriftumadpcllare dupli­ Statffinit iÇ τύ ενόμαπι. cpàs Slt JrtrAev àitcem ? Rurius ait. Quum natuix cogitandodiriv χαλκ tw Xe«fôv; κ πάλιν <n<rr'v ήνίκα ai
diftinguuntura, etiam ipla fimul vocabula
φυα-ets Siifavrui ruts dnoîats, aitcirarpirnir
ftinguuntur . Verum videamus & fequentia .
Pau'um dicentem audi : Ut Deus Domini no. p.■ (£ ni c.ôpani. a>A’ îSupfyt >Ç ηί ίξης. ΠαυAe AtToms axstrov· rva ό Θίές τβ xueia χμων
ftri Jclu Chrifti, pater glorix: Chrifti quidem
Ira-» Xticè, ο πατχ’ρ ris Sôfys . Χ^β fty
ille Deus eft, pater autem glorix . Nam licet
utraque natura copulata , fit quiddam unum ; GfSS, ri; SiS^sxarip. η ^“Ρ*- τνο-αναμnon tamen hoc a natura eft , fed propter coi­ φβπρον ί'ν , α’λλ’β’ rr φύο-«, ri St σαινύίψ .
tionem. Audi quid dicar : Licet utraque na­ a'xef rt φηην. fi γάρ η σαναμφόηρον ιν,α’Αλ’
tur* copulata, fit quiddam unum, non tamen
hoc .i natura eft. Si vero non unum a natu­ » ri φΐίσ-κ. h’ Si « ri φνσΗ ϊν , Acfernrr πανπ-ί\ Jt o üvat ri φ/σ«. co St tj* <p»o; ΚΑηra eft , relinquitur omnino , duo effe a natur* Idem in r. ad Cledontum epiftola , diler- Jcvrov SAiipx «etfoA* ο άυτίς StapptShu φη*
tis verbis ait: Naturx dux, Deus & homo , ai . ciffRÇ Sùo, ©ίός x; àt θρωβος , ητη
quemadmodum fic anima , & corpus ; non ta­
£ σώμα* v/or Si e Sto, ùSi 9tti · β·
men duo filii, nec dii : ficut nec hic quidem Si Γάρ Ο’Ττυθα <ϊο άνθρωποι, « >Ç etuç ο
duo hommes, tametfi Paulus ad hunc modum
ΓΊαΓλοί η C*.n; ri α'νθρωπβχ2 η »χης «οροο·internam externainque partem hominis adpellavent. Atque ut paucis rem complectar, aliud X^cpÆc-ι. Xj fi S« Γοιπμως π'πΛ, άλλομίν
χ2, ιχλλβ

'
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
s8
ύζ Jv d atmip. Hirrp μη rut/nv A quidem atque aliud iunt ea, de quibus Serva/ «’*/*>·» TP
tor-con-ftat ? ( ni<* adircâabi,c
cu,n ANNO
"anno'"
inadfpeftabili, ôc temporis expers idem cum<&CH™T'
Christi Xfdvw · « άλλκ Si
άλλος · μη yùom .
quod tempoti lubcft ) non tamen altus atque
tu yip οαυαμφοηρα, tv τρ auyxpiw Θίΐΐ
alius, abiit hoc. Ambo enim hxc copulatione
μίν Οναιθρωτικτανηρ » dtàptin Si θιωθινunum iunt, Deo nimirum humanam naturam, ,
TX, n SttK iv τις ονομάσει. λίγοι · Si άλλο & homine divinitatem iulcipiente, vclquocumάλλο,» μτβλιν η t’ai της ^<αδ®* Γχιι. ι’χη que tandem alio verbo quts hanc rem expri­
.
μ$ύ yip άλλ®· xj οϊλλ®·, rva μη πΐί l'ποτά­ mendam duxerit. Dico autem aliud atque al ud
σα συγχίνμ$ι. ex άλλο Ji iÇ άλλο, iv yip vice verfa atque in Trinitate res habet ■ illic
enim alius atque alius, ne hypoftafes confun­
tu Ç/β, xJ τηυην τϊ θ»·τητ». opii ixti(iuav
damus: non atitern aliud atque aliud , quod
βιολογίας-, άλλο ftyi
άλλο çnrt , ni όζ
tria fmt unum & idem , quoad divinitatem .
«va o* ewn'p. Ίϊτ’ irtv, άλλη
άλλη φύσκ .
Vides quam accurate de rebus divinis loqua­
το yip àWviimpvç rtSîfjfyw, ίπίτηςφήσινς tur (. Aliud,
,
. ait,
.
atque aliud iunt ea, dequiTurntur, rd Si άλλ®·, ini Ίης inorirtvi . B bus Servator confiât.)hoc eft alia atque alia
, neutro genere pofitum ,
x) tbw δίλον αυτόςTorn napβχατιών. i’xh ρφ natura. Nam aliud
'
yip, ίτι Ίής θίο'τητ®· δηλονότι, άλλ®· xj de natura dicitup alius vero , de hypoftafi .
Atque hoc progrediens ulterius manifefto de­
άλλ®·. Ινα μη rà ύαοτάσ&ς συγγίνμΒμ. β’χ
clarat. Illic, ait, nimirum in divinitate, alius
άλλ» Si xj άλλο. tv yàp 'ia T*a»
tî
atque alius , ne perfonas confundamus : non
àtornlt. αλλά iç «apofevr φητιν. Zittp n, n&à
autem aliud atque aliud , quod tria fmt unum
Xtifà ytyovivat nî aires , £ xareixfî; Xes- & idem, quoad divinitatem . Quin & ulterius
το» Ce nui aapSicui ήμάν, b χατΰ η φαινο- inquit: Sicut & illud, perChrillum omnia fa­
/ήυον tJ Θιμ , α'λλα χαπ» τ» votipt^ev , xrpra- da efle, & Chriftum in cordtbus noftris habi­
tare, non fecundum eam Chnfti partem dici­
μίννν vrwp τύν φύ^ίνν, Stu
iÇ tJv χληtur , quie in oculos cadit : fed eam, qux infftw ,
ntt/yvpvrùv αλλιίλχί
^^yv Ίης telleftu percipitur, permiftis videlicet, ut na­
σρμφι/ιβς. irôjçpn Tuültt «αρ« ri μφαλΒΓρι· turis, fic etiam nominibus, feque ratione conyopi» tù θίολο^Β . της δ’ αυτής ιννο/χί χζ7 naturalitatis invicem compleiKntibus/. Hxc de
jC magno illo Gregorio Then', protulinc fatis eft.
Γρήγορή ην ίν άγίοις iτιηανήτανηι iv rè
Nuurmw iniSdfyjAt t & οι i φητιν
τ<5 Ejufdem v?TD~ttntentix fandum quoque Gregorium Nyflenlcm epifeopum futile demonftra•pdi Σιμηλΐχίον Kôyy xoffù λι'ξιν Srvi. ufî fbo, in lib. ad Simplicium his verbis utentem.
Χ«δη do’o xrei Xesr» yivtiaxvify) > *·
θ«- Quoniam duo de Chrifto agnofeimus, hoc di­
cv, t» Si iv&piiaivov, ’v μίν τν φώτΗ ,η θί7- vinum , illud humanum , unum natura divi­
ον$ tv ί» τρ οΐχονβμιχ ,ή χαπχ άνθρωπον, αχο- num, & unum difpenfatione humanum : ic­
λβθβί w μι» àîSicv τρ θίότηπ α·οο·μ«ρηφί- circo xternitatem divinitati equidem adinbuo:
μχι, τί Si xlrfo'v, τη ανθρ«β/ν» λο^/^όμιθχ creatum vero humanam ad naturam referi­
mus. Audiftine quo p.tfto & hic divinus vir
φύτΗ. η«Βτα« ôirwi Xi Sr®* δ θ«®* α’ηίρ φη·
dicat, duo nos dc Chrifto adgnofcere , hoc di­
et/, Sri δνο Tff} XftsfB ΓtvûcrxopS^), το μιν
vinum, illud humanum? Deinde, unum natu­
θί<ον, η Si où3p^ntvov . πτη, tv μίν τν φόra divinum inquit . Et progrellus ulterius :
σα τ» θ«ον, φηνΐ ·
χαρχχατιάν · τό Si *τι· Creatum, ait, humanam ad naturam referi'Si φιστν mus. Ecce divinam in Chrifto naturam , &
For τρ iv^pvnivp λοΓίζόμιθα φΰνιο
$t<av »»ι Xe^·», < φ^στν Λυ’θρωτινάυ ομ·- ^naturam humanam manifefte confitetur. Quin
Koyii α'νίήλνς . οτλλα χρν TfS ΒασϊλΜ βι· & Bafilii liber adverfus Eunomium feriptus ,
eadem docens, hxc verba continet: Mediato­
£λ/ρ, π} χερος τον Εννομ/ον τη αυτά StSirem illum Dei & hominum , ficut a magno
σχ«ν, φη<η'. ηνμηη'τίμ, Θίβ
βμθρωχ*» κα­ illo apoftolo adpcllatur, nihil ita demonftrat,
θώς ννόμαχΟ* d piyaç «ΧοΓολ®*, νδθ βπο$ , ut filii nomen utrique naturx, divin» ac hu­
«ίς τί tbu/ù δώχνυιπν όνομα , ίχαττςχ τι φ«τ«, mane , ex a^uo accommodatum. Idem enim
τ» θκα η xj αύθρωχίνρ» xenî τ· ιχον ί’φαρμο- & Dei filius eft, & filius hominis per dilpen^ο'/φιον. · yip αυΐίς χ} Θίβ υίός irt,^ υΐος fationem faftus ell. Vides, uti duas naturas,
divinam & humanam, confitetur ? Eadem fa­
αύθραη κατ’ οικονομίαν iyivtn. ίρρς
δόο
cientem videre licet in quarto ejufdem argu­
^ύαονς, θ«αν π < αΰθρ*»χ/νην ομολο^ ; ηϊ
menti libro, ubi hec verba iunt : Ubique tem­
δ* aunt epdrrovTu κχν τύ nnrprj "λόγφ της peramentum ejus, quod humanum - eft , cum
αυτνς ^tpayμήτρας ΐ^ιτιν άυτίν ^wpnaat .
illo quod divinum , prxdicans apoftolus ; nihi­
navrayi yap , φητν» την τ» αόθρ«»ή» ·Ρ®>| lominus in utroque, quod cuique propriumeft,
E
ni θ«<·» ivixparrv ό ααο’ς-ολ® xnpikuwv * β· perfpicit. Heic & de iis qux utrique naturz
propria funt, tradit ; vcluti quae reapfe fint ,
Siv ηττον C» tχατίριρ τ» Γδιον χχθορα.C»m0a
& animiconfiderationepercipiantur. Hinc pau­
xj Titi T<Jv iSivv txxTipxi φΰχιοκ ημ~ν Sunlo poft fubjicit : Ac ne quis naturae tempera­
ξατ» , ύς ΰταρχοντνν η, ι$ τη θι«6* λαμ- menti experti paftionem in cruce adtribuat ,
Covoftivw. «tu «••iwr, μη’ όλ/Toa φ»τι . per alia clarius errorem hujufinodi corrigit ,
Mediatorem eum Dei & hominum, &Deum
iÇ
«ν μη τρ àxpaTu φύσει η xatu ην ταύ­
ρον «άθ·ς oapor^t^otn , S! ίήροιν "ζανάπρον adpellans : ut, quoniam duo de uno dicantur,
την ηιαύτΙκ» ιταηρθίπ» ηλάνύν t μισιτην dc utroque quod utrique competit, intelligatur.
Heic apertilume duo de uno dici praaiicat ,
αυην Θιί
α»3ρώτ&, xj ©idv ονομάζνν »
nimirum naturas duas. Similiter fic in oratio­
ίνα ίητν τ» δύο »«ei ή ϊν λιΤίιθα/, ή τράτ· ne de filio fecunda, clarius idem duarum na­
φάροι ιοϊΐν ved iumpw . σαφίταη» <Σ»λΤ·
turarum proprietates , etiam poft ineffabilem
illam
«Ç eWi

tW

59

;

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

*o

£3F* illam evicuationem·, falvas & intégras vffetra-Α^α âw »feî
b kfytt&at $iw? , ίηλ»·7<·
i?
Xf» Tji· ·*
λόΓμ
in.
■ -.dit· Credimus, inquit, in unum Deum patrem çtc-êtf. ομοίως
’ '
-··
- — xtpi q^'^·
anno ingenitum, & in unum filium genitum Jefum
vii i «une σαφ/πρβν ημιν τΛ ivo «cc-rwy
«·<»·
Chriftum, ciufdctn fubftanti® cutn parre , fe­ τη ί&ώμοιηι σοίζν^ου xepeiiiun <
τη*
cundum divinitatem, & nobifeum fecundum aepafev xtvtrartv. xtfliopCA
»( era ôter,
carnem : non duos, fed unum filium , falvis naturarum proprietatibus . Quin & ma­ Φη<τ<, vetnpa àftw^w , >$, tir' tva .Qÿ/vnw
gnus Ambrofius , Mediolanenfium pontifex , viôv Inaîv tv Xeira'r» ίμοχα-ΜΊφ aarpi χά­
ad Apollinarium feribens, fio ait : Difcrimen η την θίοτητβ ,· «ς npu» ii xan^ ?nv ααρχα .
carnis & divinitatis fervemus. Unus in utroque ù iùo, ctiïC tva wev , σαζομίννν tJv iituloquitur filius, quoniam utraque natura in i- ματυν τΛ φότιων. a’Wà
β μίγχς λμζρόpfo eft: verum licet idem loquatur, non uno
0*«ος, d MrStoAavtty' τήν ap^tfpwativnv λαβών,
tamen modo loquitur. Nam vides in eo nunc
quidem Dei majcftatem, nunc autem paffiones «®ρος AyeJfcrvafttoy ypa^w, «a» çnr/. ψολαhominis. Confentanca vero jam didis fit in fe­ ζι>μθ« την itavopàv ναρχος tÇ θί<?τηπΐ{. âç ζλ>
cundo ad Gratianum Auguftum libro tradit . B ίχατίρφ λαλ« ο viôft ftrsvinmp ixaripa φνσις
Homo Jcfus Chriftus, dominus ma/eft at is, di­ triv ctvrù. a’M’ « <r d a’t/ης λαλίΪ,ϋ’χ irt μιν
citur crucifixus, quia confers utriufqut natu- Tityi τροχψ λαλπ. ôpàii γχ, Or a’trrÿ vtw μ8^
rx, id eft, human® atque divins. Sed & in
îcj£av 0fi, vvr ii »ά^η ανθρώτχ . αχβλ»θα
libro ad Sabinum epifeopum idem vir fandifii n7ç Hpnp^iers xiv τ<ρ /άίτίρρ rS «fôi Γρα«
' legit, ,n fimus ait: Quum effer in proprietate * divinipr.pr.rMr», tatis, exinanivit fc , & accepit plenitudinem τιαηον nv βασιλί’α σηνηγμχι^* "λίγν .
natutx & perfedionem human® : ficut Deo άνθρ«»®* Ineiç Xe/cdc è xvvfr της ίόξης
Κιη"*<Λ.< η’Μ deerat, ita nec hominis confumm at ion i
travpi&ctt λ(γϊηι, ίχαττρας νχάρ^νν φνσ-tui
. ut effer perfedus in utraque * natura . GÉ- xorrvrôf , τϋτ tav άνδρατίνηςτζ&ΐαί άμίλ».
• Nortri le· NERALIS . Equidem arbitror ante multos anxiv τφ χρος Σαβΐνον τΐν ixirxomv λόγμ a’urS ,
λΧ„.
*. nos cur® tibi fuiffe, libros uti colligeres, fanό άυτίς ά}"ΐητφ* àvrp φίκην. & τφ ϋΐφ της
ctorumque virorum auâoritates dc naturis dua­
bus excerperes . THEORIANUS . Ea vero θιοτη^Φ* «ν txtvorrCJi iavnv.t t^ ιλαβι τι rimult® cur®, multique temporis egent , qu® Xwoy της χατη ανθρ«χ·ν φύσως βλόχληρβν. ώς
rara funt , & inventu difficilia . De duabus CùSfy
~
fXiMXf τψ
, κη>ς oit τ^ χαηρτισμρ
autem naturis non penuria, fed fupra modum
nodum τ ~ χβπ;
$ fνΛ ηλ«<φ» c» ixaripa φύingens abundantia copiaquc reperitur in omni CH τυγχανρ. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, ίμοι iov
cp·
a ϊρΐρώ
Γ ‘ ‘ ‘ Dei
~ - profeda fcnptura , quanti ici·.
ÆTcft
,W°T **\ '*'{“λΜί'
liccif
eft aeris
aeris late diffitfi amplitudo. Quart fi ««»
etiam pluribus opus fit , paratus fum & alias rS atwa^ayièv Οβλ/α, >Ç χαρίχλαβύν χρή­
proferre . Et quidem mox licet audiamus ma­ σής aftuv xfpi tJv ivo φνσινν. Ο ΘΕΩΡΙΑgnum illum philofophum atque martyrem Ju- ΝθΣ. ixtiva iiovni χο^ϋς φρντιδ&* qjH
ftinum , de iifdem loquentem in libro de Tri­ χρο», ira rxàriàfirt, ιζ ivr&pvm · xtpi ii
nitate, capite decimo feptimo . Quum audie­ tJv dtio φΰσκνν, vrxavti, α’Τλώ νλβτος vxtpt, dc uno tuto
> , . . ,’
.
,’
- «,
ris, inquit,
filio voces contrarias, conCon­
partire nartrrir ea ,ux dicemur : Λ
c» «J» τ, SrwrÇ^jp,venienter j
•
·
..■.*··.
φΓ
,
om
αιρβς
^νης.
«
dut»
ιξ
xaimvw 3rn ,
magnum ac divinum aliquid , divin® natur®
ad tribuens; fin exiguum & humanum, ad Hu- ίηίμοκ ΐχ« 1Ç αλλαί xapayayüi .avrixa Γουν,
manam naturam referens . Sic enim & ipfa- tfyrn àxovrai xj τον μιΓάλβ φιλοτόφχ
μάρ·
i_;r
:*·— diferepantiam
3:r—:-----vitabis
.......................
‘
. Tj5»
rum vocum
, natura qua-DT^p®i IxrAe,
xtfr.».<»<·-,
τύν «οφ λίμνης "ca
libet fibi
recipiente
ru. cognata
—-.
. *. : & unum filium
α-αυτύγμττι, χατΑ το ιζ. χίφχtam ante omnia fiecula , quam recens ortum ‘λαιον Snif. crw axvapf xtgi rS tvàç viον n(
juxta litteras facras confiteberis. Hxc divinus
ille Juftinus. loannes autem Chryfoftomus in &arriatçwàç, xtrr α'λλιίλ·» μι’ειζί ηπς φόcpiftolx ad Ί imotheum feriptx interpretatio­ σκπ Ttî λιγόμ$>α. àr fjtyirt μίΓα tÇ Sêèov ,
φώτα χχροανίμνν. αν ii τι μιχρον xj
ne fie ait : Mediator amborum confers eft , τη
quorum fcilicer eft mediator Quippe media­ xvSpaxiror, τρ oh&pucM λο^^ζ^ινος çlith.
toris eft, ut conjunftus eorum utrique, quo­ aru yàp < rî fJJ <ptn£v άανμφοηαν ΙναφΧζι ,
rum mediator eft, participet. Ac paulo poft: ixàrti a xiçvxt ityopS^oi «χχγμκ · <ε ην vior
Si ergo non conjunftus eft cum natura patris,
tva «Ç <Vpà xofiruv attirer, ιξ «ρόαφαην , χαnon eft mediator , fed eft ab eo feparatus .
ηντα
Quemadmodum enim cum hominum natura to to; θίη'ας ^ρβφαί ομολογίας .
ο θ^ος Ivs7v»c. · it ypurif rlw ?λά>την
conjunftus eft , quoniam ad homines venit- Ε
ita & cum Dei natura, quoniam a Deo ve­ IiMtvviW ύν τ» ippiuitia της 9ρος Τιμό^ιον ίnit . Cum hifce ianftis patribus confentiens χιτολης, ία» φηχΐν. i μαχίτκάμφοτίροις xctfanda illa, magnaque & univerfalis lynodus , WVH , «y s?/ μτιτί'ηκ· μιονρι ίαρ τϊη tri ,
Chalcedone nutu Dei pioque decreto Augu- η ίχατίρβ /χομ^ιον, Λ ίη μιβϊτης , χοσκftorum congregata, ftatuit unum & eumdem
elle Chriftum , filium , dominum, unigenam , rnv. χϋ μιτ όλ/Τον * <4 ηΐννν μη êytnt τϋς
in naturis duabus citra confufionem, mutatio­ T» χα^ος φ«π»ί, w’x tri μ«7τικ, α’λλα α’-

ntyintrai · itxtp
tîs èv9pèxvv i^tnt
φΰσκκ,
àv^pâwç ΐρτρη' iru
της τϊ θί», fatten nepà θίί üp^tn . τίη/ς
To7f è^tott ταξάσι ανμφοηΰα·» ή αΓ/α μιρ-άλη
oixb^utx») σναο^ος »i cv Χαληίον: ααυαθροΜ^«<ρα Θι« νΛματζ, iÇ Λ,τίβα βααίλινν θι·
αχιαματι, ίνα £ τνν α’οπν Xf/rcy, c/jy, xvtfov, μονν^ι^ > C»
ytirtrtv αανγ^νης ,

nem , divifionem , feparationem adagnitum :
nequaquam naturarum difcriminc fublato pro­
pter unitionem , fed falva potius proprietate
utriufque natur® , ac in unam perfonam &

I

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

61

ja<’Λαφόυς,- cvMeirw;, Γ>»>ί>ζβ/4οβ» Aunam hypoftaÿn cocunte: non ia duas perfo—.. - ■ ■■
·-«·-*
—
·
nas partitum vel divifum , ied unum & cumÙJ^tï
TWf A3
φύΓΗ»
dem filium unigenam, Deum Sermonem , Do- C„,,.
Christi «Μφνμήκ
Tijv fMKCrv « <τ*)ζομό»κ ίι
minum Jcfum Chriflum. GENERALIS. Om­
μάλλον £ ijrérnnç ixanpat c&rwc, χζ tk »x nino duas dicere -naturas , fpeciem quamdam
«péewvov xj pica υχότασιν ruufryiriK . wt divifionis introducit : ac vereor equidem , ne
«ς Su· e*ëow»a μτ£ΐζ·μ$υον ή Siaipip^n , devitato Eutychis barathre , quod eft unam
•λλβ oat X,' το» «tum υιό» μονοφυή , Θιό» Ad- naturam dicere, inNcftorii barathrum incida­
mus, per duas naturas , duas pertonas intro­
^ο», xtcios Ittri» Xfcrf ό» * Ο ΚΑΘΟΛΙ­
ΚΟΣ. ολ«; η λ«>«ν âôo çùetif β’μφαα/*Η- ducentes . THEORIANUS .Neftorius vero duas
naturas feparatàs ajebat, non unitas in unam
'
eâytt StatpiattK. £ it'ârwxot, pqrax φ#ό>ο»τκ
perfonam . Atque hoc fane denotans fandus
τ» τ«’ Εύτνχ*ί , η piat φίτιτ Kiytn , r’î η ille Cyrillus, in cpiftola, quam ad Euiogium
το* Nffoep ipxiraptt βαραθρον, Stà Ttk Su· fcripfit, ait : Sic & incauta Neflorii. Quam­
φύσκ; Sù· xpéraxa xapt^vecyecnt . Ο ΘΕΩ­ vis duas* naturas , diferimen camis & Serntenis
ΡΙΑΝ. αλλ’ · HtstM Sù· φυα«ς ιλι>ι χι- Β fignificans, dicat (alia namque natura fermonts eft, alia camis); Unionem tamen nobifypttrptvai, ·νχ uuMptraf fii araervxot tv ,
cum non confitetur . Nos enim his unitis ,
rÿ T»n exAivv · C* άΓ/οις Κό^λλ®*, C* τή
unum Chriftum , unum filium , uijum Domi­
«nyci Εύλογο» a’ireoAjï» One/», ojna >Ç *<π
num confitemur, unam denique naturam Ser­
Ntrop/B, χα»
Sù· çùthî, empaivw Λύ monis incarnatam. Tu igitur , juxta fapientis
ifcwàv τής rapxùi, >9 τ» Θηλφν. (tri­ illius Salomonis admonitionem , nec ad dexpa ydp » TV Aoys φΰο-rc, ι$ f ηρ« ή τής rap- tram, nec ad finiftram incederis ; fed media
regisque via. Sunt enim quatuor hereies , tx
χος * ) <xfo’ awww τίώ tfarn iptAvyti pt9‘ ήμάύ. >ipf<ç yàp tuvtus , Γνα Xtr- diametro inter fe pugnantes: dux de divinita­
te, ac dux de humana natura. In divinitate,
ro», i ra ur'or , ire χύ^ιον όμολοΓοϋμ^υ ,
Sabellius quidem ajebat, eflie naturam unam,
μ/a» φίσ/ν τ»" Ao^u rirapwpttluf · βάϊιζ» & unam hypollafin ; Arius vero tres hypofta•uv ru, χβσα τΙίΑ η αοφν Σολομέ »τ®* χα- fes , ac tres naturas diverfas & alienas a fe
payythiar, μήη «ς το &ξ*β , μηπ «« π» invicem. Nos vero nec in unum tria commid&iCfPa · αλλά τίχΰ pitrLuj iÇ CarrrAtxià βίο». ç feemus, ne Sabellii morbo laboremus, nee in
■^,t»t
r-B dd-rv
’x StaulTM
Twxpti Fap
firn α/ί>/«χ
a!pt am ltx
itapirpt tÎKkil·
άΧλη- tri« percCTina & aliena inter le dividimus, ne
λαα μαχομ^αι ' Sb· txt ri)f θίόχτ®* , ιζ m Apii furorem tnctdamus; fed naturamunam
in tribus hypoftafibus prrdicamus. Rurfum de
Siio ixi rqc α»9ρ·»9ίίτ»ηζ. iiti (ty τ?ς àtoincarnatione Dei Sermonis velut ex diametro
τχης, ·'
Σα/λ'Μης tArf*t μ/«ν φο<τσ, >Ç inter fe pugnabant Nefiorius & Eutyches .
μι «τ ùxôrartv è Si Ap«ec, τρϊίς ürord«<î, Quippe Nefiorius ajebat dnasnaturas feparatas
>Ç τρςίς φύβ-fti ίχφόλνς. ήμ«ΐ it eûn fît t» & duas perfonas , & duos Chriflos , & duos
n rpia ruuaAMfepÿ;, 7m μ»ΐ τΐιν τιΓ ZaCtA- filios: Eutyches vero naturam unam, & unam
At « rëc-βν HTWvpfy * °ûn StatfKÙfjfyt tîf τρικ hypollafin . Nos autein dicimus unam hypofiahn,
unum Chriftum, unum filium, in duabus per­
ίχφυλβ iga^oroa, "wt μη tù Apsku μβν»?
fectis naturis, divinitate inquam , & humani­
. β>Α« μ/<» ^Crn ex r^ri χίρύτημβμύχο- tate, infeparabiliter&crtra/oufufionem unitis.
iaatat. χάλη iri τί« ώχνθρχχτίτίοις Ί· ΘηΓ Itaque femitamedia regiaque, ficuti diximus,

λό>« wiatp tx Stapirpi ipiyem epeç a’Mri- incedito: (quemadmodumGregorius illeTheoλβί c, nNiCoctoi '£ d Εύτονέ. · (jtyi *«>D,ogu’ *it: Medium <luum dico> vcnt“cm *n’
teffigo : ad
ad omm
quam fchm
folam f.
fi ref
refpiciemus
refu
Ntrw·· t’At>< S·· ^rfii »xwpif*i ,
e.c.emus ., reûc
faciemus) nec eft quod numerumduum refor­
Su· <Dpdawx«, tÇ Sù· XeiCvf, iÇ Su· viêi . e
mides. Quemadmodum enim , quum in divi­
Si Ευτυχά , pita ψναη , rÇ pial ùxèrarw .
nitate tres hypoftafes dicimus , nullam natu­
ripfïf St pi«x bxôrarn, t»a Xe/rw, tre wôv ras divifionem facimus : fic & in hac difpenC» Su· φύβΎστ ηλ·ΐχις 9t«r^rt λίγι ,tÇ «vfipa»- fatione, quum duas naturas dicimus , nullam
ipfius hypoftafis divifionem facimus . Atque
xôtrilt y
>Ç «σ·υ>χύπ*ς Uittpitati .
0α$;ζι a» τία pirU» iÇ flan^rxla, «$ hxo- hoc illud-eft, quod GregoriusTheolc^usin II.
μ$υ, £ι3ον, ( ®ί φχλ» · Θίολβ^οί Γρ»»>β- ad Cledonium libro dicit : .Dico autem aliud
e;®* . ptrè-mnt Jt' en»» «rw, τίΰ eAtîÿww atque aliud, verfa vice atque in Trinitate res
habet*. Illic enim alius atqiie alius, ne hypoAt^e, eydià» 0Atr«r χαλίς Ιχβρ#.ρΜυ>>) ftafes confundamus : non autem aliud atque
μή φοβηθεί ην àtfipcv fJJ Ιύο.«ςηρ yàptxi aliud; quia tria funt unum & idem quo ad
1« ôtcTijT®*
ύτοΓαα-Μί λι>β»ης, β το/β- divinitatem, Refte vero quamlibet feriem verE borum religiofi
theologi .confidera . Di­
ijSu Sta!pirn φύνης · aru £ ixi τής pr’x»»o-_
- . hujus
ut ai Sù· 90rm AtTam«, i
Stalptm S?
co,’ “
inquit
*!««>, »
io θ««®
Chriflo », atii
afHue aliud ·
■ .7
Nam aliud neutro genere pofitum, naturam
ντοΓ<χ<Γ«νς. (c raw *,r/ »
. ,·
fignificat; adeoque aliam at que aliam naturam
ΓριΟ^Ο»- w -nS epecKA>»îor»eri4np« Aoj^ in
A,iuj ,^^.1 hypoftaφητι. Atya» o» «>AoiÇ αΜο,ιμχβλητ n txr της
fin. Ideo fubjecit : Non alius atque alius. D
Ttiqtïoç ίχκ.ι’χί μ^ΐί yàp «ΜβςιζάΜος,π’β μή tiamillud inipice; Vcrfa vice atque in Trini•jtJç uxefarttf
, bx cr^A· Si ιζ e A- tate res habet. Nam in Trinitate una natura
Ae. îr yàp ni rtia , $ nuriv τή διίτχπ .
a^ σχόχΗ χαλάς l'xorfu π>£'» τ» itpê ^ί·λΐγχ. Xtytl Si, φητ/» , ι*·/ τϊ Xg/ή «>Λθ
iÇ «λλο . τβ 7«ρ αλλο
t tIu φύσιν JuAoZ. ïm ιτψατ iÇ iiipax φύ»ν
»Tr* rï Xesrè Xtyft. ré ji ά>λφ* , cxpâtvtt tW uxércwr». Jrd ttf^yaycx' ax άλλος £ αΑ-Aoj. Spa Si £ η, ίμταΑ;/ ή <«"«
rtfaSa ΐχκ. ιχι pivyip τ»ί rexaJoç pia fùcii tn’r,

ej

DISPUTATIO NIERSÎS ARMENIORUM.

i

eft, fed non itidem ona hypoftafis . In Chri-AaVA’ ήχι xj μία fraratn;· ôri’.J» τϊ Xtira
—---------- fto autem una hypoftafis eft , at non itidam ξκβ
■ txckoew
’ '
·-* ■’ όχι
- - - μία
· <■
> υα>λ
. >Ç tmto ANNO
CHRISTI
anno Una natura. Hoc fciiicet denotat illud : Vice
tft ii ιμταλη· tûtn μ'ο* yàp μία φΰτι; , χ}
η*®*1 FCr^*· Nam ibi patura una eft, acires hypoΰτοΓααπ;. dvrtc&t St μια . ΰαόfarti't
ftafes .· heie autem una hypoftafis, & dux na­
xj ίυο φώτκ; .
turae .
Teruy p'n^ciyuy, O dCXa/J/ran; ir/erxoxoC
His diifis, religiofilfimus Epiicopus Grego­
rius , fanAifltmi GeneralifVronfobrinus , voce Γρη^όςιο; e th a^rwnira χ«3ολ/χβ α^ψτός ,
t
magna exclamavit r- Ego Romanus fum : [Anλ- ι/Ιοητι
μφάλη· tyù PtiuaÎôç πμι. àtvathema non dicenti duas in Chrtllo naturas". $ιμα rd μη λί^οντ/ Ιι« φύτΜ c’v rd iCurf.
Tf itrsuiew ηλθο* ô dCAat/Jr'carvi ι’τ/β-χοχο;
Poftridie religiofiÆmusSappirii epifeopus ad­
venit : itaque cum illo Generalis feorfum ea 2«îrxrex» - avt^oitwran »v αυτύ à Καθολ«®ϊ
fyw to λαληθπτιι rrtti τβ ’ωξοχ&τμ/communicabat, qute de propofitaquarftioncdiAa fuiftent. Etiam oftendit ei quafcumquc fan- νβ ζήτήματκ .
5t αοτΛ >ζ οτα; πχι γρη.
âorum hominum auftoritates habebat , duas ΒβΉί α^/βν,
λί^Ββ-α; φύσ«; dr τϋ Xttin Chriilo naturas dicentium. At is, quoddiΐφ. ο St inrpf$Ç>-«frTO;, λΐγιος £ν , π; η
fertus eftet, ad lubitum iuum eas pervertebat. inuri θίλημχ ."ui etu> dCpCr àurir è KaûoAfncf
- Itaque quum Generalis eum valde refiftentem,
ac repugnantem deprehenderet ; nos arceflcbat, cipoepwi σ»ΐΓ«μα»ον >Ç άντιχαλαιονπί , μιηχΛçwt αρο('>>μαϊ. Ο τ«ρ^ν
& his verbis utebatbr*: Petrus hic epifeopus , λίβ·«η Ημ«ί,
qui praeiens eft, colloqui tecum de argumen­ Κίβ-χοχοί ΠιΤ°5 θιλ« μ^1 σ* Ι^λίχΘίαατ
to, quod ititer nos tradamus, cupit. Ait enim,
nffi μί<τον ΐμϋϊν xj όμων ντοθισιωί .
.fanftum virum Cvrillum unam dicere naturam
©τ< ô d» άΓι'οις Κύ^λλος μίχν φΰ<τη λ<poft unitionem. THEORIANUS .Ubinamhoc,
rüù tvurr/. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ . ri
domine epifeope, fanftus Cyrillus dicit> ÉPI- >μ
KufciASCOPUS. In fecunda ad Succeftum epiftola , Aiyti Taro, ittraoru ixt’ffxoirr, ό
adverfus eos, qui dicunt: Si una natura facta Aep ; O' ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ - dr τ£ S4.ripx ntpài
eft poft unitionem , neccfle eft cum in natura ΣΜΟσον «χ/Γολί, χ«™
λι^όντυν η μ/«
iua paflum: fic ad verbum ait. Qualia vero φύσα ytye.t μ*’ ihù
, araixn »αθί7ν
paflum ipium in naliira propria necciTe eft , fi tC avvir ne τηχ i'J/αν φύτη. Stu xotn? ρίμα φηpoft unitionem, una filii naturadicatur incar­
σί. rora ηίηα»
ααην «χα^χ» πς tit αν
nata’ Videine, quod poft unitionem , unam
naturam dicat? THEORIANUS. Etquænam φύαιν, π λΐγαη μ^ την tntrtv μία φΰσις uîi
την tvwtv μίαν
eft illa propria filii natura, in qua neceflenon σισαρχνμήη ; όραί , οτι
eft , eum elk paflum? EPISCOPUS . Diving φΰνιν λίγ&. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. »Ç τβ/ακΰ
tas filn. THEORIANUS . Ergo filius in na­ %! tSia φΰτις τί uti, ft; hi ex tnv avot'^xn natura propria non eft paflits ? EPISCOPUS . $£v eWv; Ο* ΕΠΙΣΚ. ήθίοτης τβ uti. O'
Abfit hoc . Quippe natura divina fic compa- ·
ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ . wt ότβθο ouu» i υΐνς ti’i
rata non eft, ut pati poffit THEORIANUS
Tamen feaple Chriftus paftus cft? EPISCO­ iitav φύαιν; Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ, μη >tvetPUS Vere : fed in natura noftra , qux fic η. ή yap θ«« φύτις β νίφυκι raynv. Ο ΘΕΩcomparata eft, ut patiatur . THEORIANUS.
ΡΙΑΝΟΣ. tvadf â» ομ&ς xatü άλη'θ««ν β
Etgo Clirifius natuias duashabcba:, anam fic Xtréf; Ο ΕΠΙΣΚΟΠ. ναι , α’Χλ’ πς την
comparatam , ut pateretur ; alteram , ut non
ήμίπρβν φΰαιν. aum yàp rttfuxt ràynv . Ο*
pateretur.
θΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. Suo όαν
d X&irdc φΐ>~

σπί, μίαν τιφυχώαν vayuv, ιξ μίαν μη ri*
Us quam obturatum effet os rehgiofiifimo
Petro, lupradiausrebçiofiilimus epilcopusGrcgotius furgens; Ego Romanus fum , inquit ,
& cum Romanis ier.tio.

φυχυίαν nàytn.
Εν rinti τβ £λαβκάτβ ΠιΊ°η φίμνδΟΛ·
ης , avare; ό άνωθο» ρηθπς Λλαβίταης ιriaxoro; Γρη^βειοί» «ΦΊ,
Ρύ>μ«ϊο;κμ'»

Xy ΰς βι ΡαμαΓοι φροιϋ.
Και μίθ' ημ/ρ«ΐ ίι« τάλίν μ«τηχληθθ*π;
Poft biduum rurfus arceifiti, afcendimus in
σνηλ-θίμΟ πς to οχιμνον ορρός τίν οί^Γώτηττν
cœnacuhim, ad iandnïimum Gcndralcm
Quumque confediflcmus, omnes fie adloquutus KailoXrvoV, £ χα&ζομΖΗ» ήμ»ν , πη *pôi
cil: Nihil ambigui eft, duas in Chrifto natu­ iravrui’ Οΰκ tftv ϋίμία αμφιβολία^ Sio φύras dicere, fi confiteajnur eas unitas infeparae-ft; λι’5*<ν d» τρ
·«» (α*>μ»ν« πΰbiliter in unam hypoftafin . Quemadmodum
ομολαγάμΟΛ a’J/aardrw πς μίαν ûxo'rafanftus ille Cyrillus in prima ad Succeftum ςηΐί
i
epiftola loquitur : Quantum , inquiens, mente ασ, χαθάφητιν ô âytof Κύ^ι»β( d» τϊ wpwatque oculis animi duntÿtat videre poftumus, Tw tepk ΣωΟσ-ον rtiroAr . bxbv oaw μίν
quo pafto unigenitus illcta&us Ct homo.· duas «ite» «; vvvotav ι$ tii μόνον ri ipjv ηϊί τη;
cilié naturas dicimus unitas , at unum Chriψ/χη; ομμανι, riva Çorw Ο*1αι0ρ*>τητον ο
flum, & filium, & Dominum, Dei Sermonem , μονβ^υη;, πκίι* φΰτκς Uvat φάμε» ÎH&dqm homo faâus & meat natus eft. Quinçtiam
omnia illa lumina eccleliz , quorum auftori- vaft tva Si Χ&όν , ι£ υίον,ιύ, xc£iey, livre
tates antea philofoehus adduxit , hoc ipium Θ«β Ae>w Cjfatàptiwarnt xj πσαρχ«μιν·> .
expreife clamant. Itaque maoifeftis , & aper­ α>λα ΙΗ 1Ç τιάνης oi rvif ίιαλ^σιας φιντήρκ ,
tis, & veris adverfari , non eft hominis Chri- wv aiw ο φ/λάτοφβί τιί( χρηαπ; tfayt , tÏto
ftiani Ac de his quidem pofthac minime la­ SiafpiSU» βοΰοΊ. χ, λοιχο'ν to7; «ροφαν/αι xj
borandum . Quid autem prohibet , quominus
φανιροίί ανιιμαχιι^αι , ιζ άλη^ισσ , χχ νΐι
Χ&Ι-

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
66
Xeincrv■.. £ rre} μιν ταΐων αχό rS vw χο-A& duas naturas in uno Chrifto, & unam na----- — —
> ~
.%.·.·.
».·ruram, propter expertem divilionis & *t'f’ara-ctwsn
' "
ttau i 9ipti · α’λλα τί xuhûtt xJ Sût φΰσ·«ί dtionis naturarum unionem , confiteamur ? quip,ut
CHjusTf μολβ}*ΐν tri T» »»ôç Xeifi , >Ç pixi 1 φό- pe fandum illum Cyrillum in altera ad Sue*
“*»· en/,
s» aîw'pmr £ et\«tieo» tÎç
φό- ceiTum epiftola , fic difertp dicentem repeti­
<hw/ twrKVi ; ^Γ^ίτχομΟΛyxp m iytw Κόίΐλ·
mus : Non de iis duntaxat , qua natura fimλ«ν de rj[ SÂrip* <»*<►; LaxCao-ov tekoAi· Snj plicia lurtt, unum vere dicitur.· led etiam de
illis
quz compofitione copulata lunt . Quale
σκφας λ(!"&ηι. à Γχρ txt' μόνων
«χλιχν
quiddam eft homo, ex anima & corpore cen­
χ«πϊ
τί ί» Âi'yinir, α>λα «J tnt
xarfi ewiStetv β%ιν»^μό«ν .όχβΐον τι χρϋ- itans. Nam ea diverfx funt forma, nec ejufdem inter fe fubftantiz : verum unita natu­
μχ ttiv ό άνθρωπος ιχ
ιζ σαίμχπί. trt- ram hominis unaqi abfolvunt . Quoniam igi­
fotâi μίν yip ra nteÙTtt , < άλληλοις βχ όμ·- tur ex animo & corpore, quar divetix naturx
vet». ir«5«vnt yt μην» μίχν ir9pvxe φι>τιν - fuqt, una natura hominis ablolvitur . atque
άτιτΐλισ-χν. ί’χ/έό Jv ιχ ψυχής >Ç σ«μ«ι»ς » dicitur: non abfurdum arbitror , ex divinitate
inpwtw όνη»ν, μ/α φυοπς ανθρώτκ iron Β humanitateque Chrifti, unarni abiolvi dicique
A«m/ <? λί^τπχί, MX «nxoy οΐμοα , ι’χ η naturam . Hoc folvito , ac fatisfjftum nob·*
erit. THEORIANUS. Satis erat ιη^Φ* fonτης θιότητνς χ} της «v^pwrdmwç tS Xu?» , ftitati tux ad hoc, ut pcrfpiccres, nonVuni
μίχν άιοηλίϊ&χι >4
Φΐ><τπ . λιίβ-ον efle dicendam naturam in Chriflo poft unio­
Tcfr» , iÇ apxteet ·ίμΐν. Ο ΘΕΩΡ. «ρχ« τ»
nem , prolaia fandi viri, Gregoni Theologi
μιγά^ρ β·« βί>·«ωσΰνη «7ς“ι· ffiwtXiïv, ·π ου SU a nobis auclorit.is, qux exilât in altera de filio
oratione, ac hu.ufmodi veiba continet: Licet
μίβη φυ<τ<ν txt ToJ_Xttroù
την tntftv
yur, ιί tiffxoptâuret αυτή «ρός ιΐμΰν χρησις utraque natura copulata , fit quiddam unum ;
non tanien hoc a natura eft, fed propter coi­
τού àfre ΓρηΓοςίβ tou 9to\ôy*, à de τω arti
tionem. Quum ergo dicit : Non hoc a natu­
iwoù ίΛτφ^ι λόΓρ χαμίτη, oôna χατο λιζίν »’·
ra eft, dare fciltcct prdhibet, ne utraque co­
\«β·α. U yip < η β-ωιαμφόπρον rr , α">λ: où pulata, unum natura dicantur; quid diluci­
τν φυοτ<, τν St ciwtiS^. txtSn Suv φη<πν » dius hoc requiris? GENERALIS . Sjc textus
α’Μ’ ου’ τη φΰσ-R ίν,χωλύ« ϊηλονότ/ «·αφ«ς,θ» in Armenica feriptura non habet . THEOτϊ φύτΗτό σαυαμφόπρα A.'^y. τι'toww ζη-CRI ANUS. Mendotus eft ergo liber tuus. Mox
thç ίαφ.'ς«ον : Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, ου ΧκTheorunus, qui ejus ώάι Syriacam mterpre· Y
tationem excerptam haberet , eam Generali
Tttt iv Tv Apitytxp ypevy ouruc ._O ΘΕΩγ· porrigens, bit: Lege domine. Generalis autem
ϊτφχλται λοιχον ή βιβλίου σ’». Ton ιχων ο
>rceflito quodam ex iis , qui Syriace
legere
riace legere
Θιω^ιανός waptx0oA(w του ρητού ηύτν Συ^ιΓί» noflent, legi
legi.juftit,
. juftit, & ita feriptum repent ,
StSuxt rù χα^ολιχ^,λι'Γων αήχΓνωθ/ Jiorxon:. uti Theorianus dixerat . Itaque Theorianus :
• St Καθολ/χός «porxxÀfiTa μ’ξυφ' “να
α- Hoccine fufficit, inquit, domine? an etiam &
Htytvwwrw Σϋ&ίΊ t ittyyUf iÇ ufC# ώς «· autant requiris auftoritatem ’ nam equidem Sy­
riace non novi, fed ita perferiptum in Syro­
χς* ο* Θίμςιαιός τίπ
αυτ« ό Θιω^ανός.
rum libris Cefluvii reperi; atque hoc reperto,
«ρχόί τίτ» Sttntontiti 9ίλας >C â»lu>
maximopere gavifus funi . GENERALIS.
tyi ^.αρ
yip Συ^Γι
Συ^τι' v >mwo*x«
ywtinot » α*λλ\(
aM\f?por
eit C* Q^iando in Armeniorum (criptura tectus ita
Jpov ιΓ/ως
wcCr^A/ocifpZtfwyCV KcuxWi'i*,*; πλόΐςον^ηοη habet, aliunde certior fieri volo , debere
X sydpiu rjn ώή. O’ ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, i
”<«
« ^ifto naturas poft unionem ί1'
nSn' cvrp φ Αρμ^ν >Ραφν ό χ£™ ίιυς,
» η.οη «nam ·. THEORIANUS . Fadliλ'-.
; *<·. ο.·
~
α.mum id quidem ei perfpeftu qui agere maliβνλμμοα t άλλοθι y τοθθ* χληροφορηθη votr
tiofenolit. GENERALIS. Mihi vero ne con•17 Jt* ffy οφονλορήυ ομολο^ν t»r « Χς/ζβ ? tingat unquam agere nialitioft·, przfertim di·
φύσΜς
τΐυϊ twtertt μίαα Si x- Ο ΘΕΩ- vinis in rebus; nec ulli alii , qui ex Chrifti
“ '
ΡΙΑΝΟΣ. pproy τίτ» σαιώί», τώ μη χ«- prxfcripto vivere velit : fed confirmari defide·
xnpynv ι’θιλοντ<. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ . μχ ro, neinconfideratc, perque iubreptionem proμοί yhot η xjutapyrtrai «oit , «C ααίλιΓΛ CV nuntiem. THEORIANUS. Fateris unitas elTc
Λί Οποις, μη'π μΐιί αλλφ rtvi f’K χατ« Χ(/- naturas citra mutationem & alterationem 7
GENERALIS . Omnino . Qpippe fanâusMlle
ror ζ/ν ιλομοόων. α’»α βίβαι»9ϋνια ίχιδυCyrillus in epiftola ad Succeflum fie ait : Par
μΰι Γνα μη α’βροτιχαις igq xatrfi rtwapTa^nv eft, quod abfurditatcm adtinet, dicere , cor.
■Ktrrifttpstt τίιύ α’τόφααιν. O ΘΕΩΡ. όμολο- pus efle mutatum in naturam divinitatis:. &, Ser­
θ*>ί ινωθνναι της φώτυις αΤ»<*νς < α’ναλλονω- monem efle mutatum in naturam carnis. Nam
ficut hoc fieri nequit, quum ipfe fermo fit in.
τνς; Ο ΚΑΘΟΛ. »ανυ ρφί ον. <£ yip ό α~ E commutabilis & alterationis expers; ita nec il>
yt&* ΚιίέιΜΦ* do τρ
ΣβΆοναον txtceAjî
lud alterum. Non enim creatorum quidquam
itu φητ/ν.
γάρ tfn mc à mttoti
,
ad naturam divinitatis tranfire poteft. Et caro
ιζ «x«r, Srt μίη(3λήθ» «à β£μ« *<ς θιότχτφ' quoque creatura eft · THEORIANUS . Ipfe
φύτπ · χ} μία xçtxive, ότ< μιπίλήθιι é λό^®· nos fublevalli a negotiis , qui fandum Cyrilfis t(u τις β-αρκάς φύη». Ζςτιιρ γχρ Ίϊη αμχ- lum teftem doftrir.z noftrac produxeris . Nam
χβη», ( άΤ<*τΦ*
»Ç «r«»o<imi ttn ) «· û fieri nequit ( ut in fubftantiam vel naturam
su < vi ίπρον. β yipt’rt
f$rx?|3, **C 9"· divinitatis creatum aliquod tranfeat ; & ipfa
τ»)τφ· tiffixv ήηι φύη» ptnt^apritrtt Stuxdat quoque caro , creatum eft .* quidnam de hoc
colligatur, ipfe dicito. GENERALIS . Quid
rr 4$ XTiffpemv , χη<τμ« St >ς ιΐ βιίρξ . O
hoc fit ignoro . Quid nam eft quod colligis ?
ΘΕΩΡ1ΑΝΟΣ. α'τηΜβξα; τμίς ψιγια· THEORIANUS . Carnem & fermonem non
tw t τη de «ytwç Ki^sMov μβΐρηρβ na's^a· unem tfle naturam. GENERALIS. Equidem
E
non
Cencil, Gwttrtl. Tom. XXII.

À

<7
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
69
non oblitus fum verum, qux a fanftoCyrillo Afwv ri ύμιήρν "hvy*.. fi yip mx SènJipixtw
------- prolata lunt antea, quumdiberet: Qualequid- ^ίότητ&* .ùfteu tint φύσιν pftvywpxmi τι ίιλ
Λ
- af
_ » CHk’Siï
citR^r d*m eft
5* ’"J®0* corpore confiai»
. ^
Χτίσμα Si id »* σαρξ
» noc7*'5,‘ nam ca diverfir lunt forme, nec e»ufdeni m. ·, ■
1/ ,·»
Λ li A
’’°·' ter fe fubftantix: verum units , naturam ho**'?·' T'. ««^TBtnœa^n». Ο ΚΑmii)is unam abfolvunt. En heic qaôque natuT8«W **
* ·Τ' **ΓZ °
__ ir dux, apima; fit carpus.*Neque tamen vel Ο ®ΕΩγ. on «a tri», η σαρξ X} c λο[9*
anima corporis in naturam converfa eft , nec μία φύσις^ Cz ΚΑΟΟΛ. iyi ex ίΧίλβθοcorpus in animx naturam transit f fed ambo- \ μ(^
pnOcana» vapà τϊ αΤ<· KuesAbus intra fines fuos manentibus , una do his
oirqv/xx «λι^* cxsfw τι γρημά ίσα ô
abfolut. natura eft Itaque non eft « ecrum
f>
j
^μχτ®* . inpatiH
numero, qux fieri nequeunt, exduabus natu0>
··
s
.
ri< un.ro Li MiurS· N.m««e hoc in ho,.
"■ "f ", «, «»Λ« ·χ «/««« ,
minis eft compofitione . THEORIANUS . #»ωθοπΐ y μίυ>, μ<« α»3ρω«» WH ·»»·
Exemplum illud noftrx compoûtioms ad hoc
nAwe»· Z5» Jw φύσα(
α'ντβύθ*, 4*^
duntaxat a fanAo Cyrillo eft ulurpatum , ut B ανμα. x} in « 4^»
σοίμαης μιπ^οίχη
oftenderet, pofle de duabus ac divertis naturis φύσπ^ in à σάμα di φύση
μτπχμρηunam hvpoftafim-fieri : ficut cx animo & corùe7f
η, /4ίβκ μο»βνι« o’pore,, Petrus verbi gratia
gfatia vel Paulus
Paulus.· Pugnans
_
>
·__ *t
·____ » ■ .
pore
peu, μία t'x. Ttju» φόσις armXi«9n . b’x triv
enim contra Neftorium , qui fieri pofle nega­
ίν
αΜφ/«Λ)» , <x àco φύσ/Μ μιαν φύσ#
ret unaçn ex- divertis naturis hypoftafin, ideo9^10^«/. tii Iapt (irt rie rtu^iaivt "tb ανque in duos Chriftos, & duos filios > unum &
knpartibilem Chriftura ftulte divideret ; homi­ <?P«TB τ»το tin. O ΘΕΩΡ. ri »fltfaiàH7M«
nis exemplum adduxit, ut .oftenderet', quem­ tijî χβθ’ »μίί ίαυθι'ιπωί di τβτ» μόνον ίλάadmodum ex anima & corpore confiet »»us
τ<5 άγίφ Kivvfyi ί «ί ri 5μ£*ι » όΊι
homo; fic cx divina humanaque naturaChri- Suactriv ten ίχ $ύο xj ίιαφόρνν φι,ίΐιμι μι αν
ftuflk>unum exiftere. Exponamus & cauiam ,
•fatQai ώτόΓβοτ», ·ί<φ ίκ ψνχ« χ, σονμαfi placet, ob quam in homine compofito ex
anima & corpore, natura dicatur una. Quip­ τ(&* 9 Π«^ο$, Ίνχόνζ η 9 ΩιΓΛβ . tJ yap
Γ________
, _______
_____ in- Nirogip μαγομζάφ., a’âuvan» Atycvw ιχ διαpe
dicimus,
naturam ________
humanam ..a Chrifio
ft a urat am: non autem, naturas inftauratas : C φόραν φυσιαν μίαν 'fyi^at ύτοςασπ, >Ç i^ÿ
Itidem.
quoties j....
divi patres .duas
naturas
i
..j
...................
- ,in
n TjTO
ÎBoXttfBÇ, x, ivo vive n» ôae X cr­
Chrifio dicunt, animam & corpus, unam na­ eor i£ àui'taov άφρόννς χαημιΐιζο·.ιι, nyxit
turali accipiunt . At in Chrifio naturam ri vapainypa tb βνθί»»», tti τι <5«ξαι, όπ
unam dicere prohibitum eft. GENERA­
όίσκιρ tx ψνχ»ί« xj
άι·θρ«τ(>* ni,
LIS. Cognofcere primum cupio, a quibus
fit prohibitum, naturam unam in Chrifio di­ îruç ί’χ ^«ομτΦ* χ^ α,θριιτβλητ®- U» Χ&~
cere.* deinde caufam, obquamfit prohibitum, σός. η èi β»λ)ΐ, ftnv/jfyi >Ç ττ.> αι’τίβ» , Ιί
fi placet , audiemus.. Nam mihi quidem ab η» tri fjfyi, ri βίνθροίη τί t’x 4^’’5 ruytuptaliquo fandorum Patrum hoc cfie prohibitum, vu xj σΰματ&·> φώτι; μίαλίγιπι. Ityify
non videtur. THEORIANUS. Ex eo , quod Γ·ρ, τίιυ φύση
àvSpoivuv «Ηχβι’πβΌ» ο Xti­
duas illi naturas dicunt , unam non cfie di­
rée , ν Aivoj^m> ré φυβΉς. «λλ« £ crux o/
cendam , intelligitur. Nam fi dux, non una :
θίϊβί raripu 5υο φύσασ λίγοσιν tai τκ Xfctfin una , non dux · GENERALIS . Ex
--- ▼--···
---------- —
dumtaxat prohibitum ais , qued duas Ipfi dirà, tÎu'U^iu iÇ ri rupte uf μίαν φύση λαμ·
cant: an & auâori rates habes . qux hoc di- ββίηση, tri èf Ίϊ Xerrà μ/«ν φύση
fierte prohibeant? THEORIANUS . Satis hoc χιχνΑυηκ. Ο ΚΑΘθΛ.0Μλβ/*β/μ«θΗν·ρ«cfle tibi debebat; verum & fandorum magno- ην vapei rbw οχνλυηι μίαν φύση "λίγιη ttft
rumque hominum auûoritates habeo , diierte IS
ιζ ητι
τΐίύ αιτίαν , ii ην τ»η
hoc prohibantes . Ac Gregor i i quidem Theolo­
ηχΰλυτηι , ««τό^ΐιθχ, η loxeî . ύμαί yàp »
gi didam illud, licet utraque natura copulata
fit unum quiddam, non tamen hoc a natura èo»fi, ôn xtxuAÛnir χαρά τη9* Λό άΓιων
eft: illud igitur omittere lubet, quando tufic ratiput. Ο ΘΕΩΡ. β»ο το Xtyn lio
in Armenici libri textu fcriptym negas : pro­ yof«nt, art μ μ/χ. it Γβίρ ίόο , « μία . (i it
ducam vero fandum illum Ambrofium , Me­ μια, μ 5ιίο . Ο ΚΑΘΟΛ. «χο τβτβ μόνον
diolani epifeopum fic exprete loquentem in li­ .•Rtyti Sri uxûXum, ήι .τ» λ/^ν, ίύο · η
bro adverfus Apollinarium : Emergunt alii, qui £
’ ις γρχσκζ ίχας , ρχνϋς τίη χ«λο»ταί ; Ο
carnem Domini dicant , & divinitatem unius ‘
ΘΕΩΙ*. tin ttpûôJüvat ασο τΑ» .
χ}
ete nalurx. Qux tantum facrilegium inferna
vomuerunt ? Eadem divus ille Gregorius Nyf- ^piio-MC «y«w» μφάλο» ΐχω. τχη χωλι-β tfxff
fenus , in libro fic ipfe adverfus Apollinarium pvflCi· K, JUù
χρησιν τ» 9toAoyt , τΐιύ
feripto, clamat : Si ergo in adverfantibus fibi Ai'yura*' η yèp 'ri σωοαμφόηρον tv,
ού
proprietatibus, horum niriufque natura cerni­ τί φύσα., σαρήσαν μοι iomi,
ri λιγαν
tur , carnis inquam, & divinitatis : quomodo
π, μτ κάΛαι αΰι&ύοη! Appÿjmp βιβλιφ.
dux funt una ? Divus quoque Chryfoftomus in
epift. ad Aeacium monachum ait ; unum fi­ •sapayiy) St ri» ay ον Αμβρόσιον ri» Mtlium , unam dico perfonam, utroque copulata; JioTunw, aôru 4^ψρυ'3Ιαι ce ni Xôyu τ<3 χ«ni AaroMrro^ÎM As'yovm. άκοανησαν inpot ,
qux tamen citra confufionem, ac divifionem
τία σάρκα τού χ»ύ» ·$ t(w O’idmru μιαί aval φοτ»ν« λ»>·»πς. xoFfSh fixf rliù ηηώτϋαι
βλασφημίαν jjtyuac* ; tù avrtî i$ 9
ô Nuira; Coà, co Ίώ λογφ »; αώ·
ri; rj κατά Ατολλσαελ» λίγμν· fi îauêf »7« ûrc^avribif ίίιΰμαση ιζ ^aiipr riunav δνορά·
η» φύσκ, Tn/rofxri At’jri , tÇ rüi θιο’ππΦ*:
ws μία a! èôi drév·, «M« < « 9doî
Xpu-

IÎ9

,

t

.------------DISPUTATIO
NIERSIS ARMENIORUM;

70

£5* Χρο^οΓαμοί ce rr
Axotxrav.-riv Μοναχόν A àdgnofeatur : non in una fola natura, fed in per-————
—------- -- iWoA» φΐ)ΐtv’tva wov,tv epoTùiaov η σηταμ- . fcâis naturis duabus. Quid ad hare ais ? GENER. /*’■*9.
Non jam hoc pronum unJx kntentiae, iedexer,
chr'^h φόπρχ, γι^ζό/^όι μινηι
, altarcititioni modo deftmatum tempus eft. Suovero . · *
<·4»
psrvç, Aryoi ουχ
μόνρ φΐ>9-*« , αλλ’ Ο·
tempore quid mihi videatur, adhibita cautione,
Suti πλΜχι;. η
rnt»t« <pwc;O ΚΑΘΟ­
convenienti & accurato, judiciopronuntiabo .
ΛΙΚΟΣ. οοχ ttt χα/ρκ νυν άτνφάίΜοδΛι μι, Ceterum fi placet, promiflbfac fans. THEOR.
atàa μόνον γυμν*ζ< ιν· ·ιαν |ί Un xatpôi , /xj* Cui? GENER. Cauiain dicito, propter quam ·
τίί <Β*θΓηχούσηί χτφχλ&αν iÇ «xtijJwxC τ» prohibitum fit, unam inChrtfto naturam ducre.
Aoxoôy μοι άχοφανουμαι. <χ?λ’ U ΧίλΧπΐ χλ*ρμ· THEOR. Quorum pna natura eft , eorum &
communis eft ratio t quorum veto ntityft com­
trov tlu υτόγιτιν. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ . »*'- munis, eorum bcejuidcm lubftanri ei^xiftenαν; Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. «xi τΙμ> a’rrt αν , Si tia . Nunquam vero Chritii divinitasejuidem eft
üù χιχωλυτυι \iy«v μίαν
iri rtS Xy~ fubftantix cum ejus humana natura : itaque non
vero num*
ςοΰ. Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. ών μίχ φΰτις , xer- pbtcft horum una efle ratio. Quorum
_
voç ο λόγος· νν Si κοινός ό λογος , ιζ d urap- Βqbamuna ratioeft .eorum naturas temper ^k itiditfèrre, cuiviseft
ξιί ομοοΰηος. otiSt^onSi irtv όμοουηος Η θίό- vicem
·——
-..... Γ - periptcuum. Quippe ficut
neganti opponitur a jens, fic diccrc, Chmium na'
inc του Xeiroù τρ α\θρντ·ηιτ< α’ντν, οΰκ αρΛ
turas efle duas, opponitur illi, ChniltimciTena­
ϋς von wniv ô λόγος · «y Si μν& χβπ 4s «
turam unam. Nunquam vero negans & ajens de
Aâyoç, ·π TUC/TUV àd at* φότΜί Ιιάφβρβι, rar* eodem pariter vero lunt. Ergo nunquam dus
τί ·« IsjAoy. «ixrp γάρ χαητφα'σΐΜ α’χβφαατς funt una. Quod fi placet, etiam mo/.o logics
avrixttmt, oSn» χ^ η Arycev, Ιό· φόα&κ Zrtv difciplioe magis accommodato theorema propo• Xtycôç, ri Xt^ty, μία. oûlixorr It κατά- fitum examinemus. GENER. Placet omnino.
φαβΊί < άχόφαστς χάη* τοϋ wtoS <ται.’χλη^<£· THEOR. Quidquid exiftit, fi unum eft, & pluri:
non fecundum id unum eft, fecundum quod plu­
wn. oiSiron βρχ ai Suo, μ/'a. xj tî Ioxh ,
ra: fed fi adi unum, & plura, fecundum aliud
λ«γιχ«ίηρον CaravirttfjS^f w rapov θίνμημχ · eftunum,«fecundum aliud plura. Plura vero
ΟΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. χαη/μ^ο*ιω. ΟΘΕΟdico, qux plus uno funt. Sicut exempli gratia
PIANQE. xar ·ν, «’ <r#r cr xj «ο>λά, «ίχ ' videmus infacrofanfta Trinit ate, qux unum eft,
kt rar ù* îr, χαθ* I iù »#>Λά. β*λ’ U t’n» C & plura . Unum natura, plura perfopis. Igitur
tv
»οΜα, MT a’*, ie/v .% , £ MT a’Wl·
«fpcftu,eft unum; fit alterius, plura.
. 7 , ,.»«
--·»><,<
~
.
Nequit ergo fieri, ut catenas
plura fit, quatenus
«»«.
J, λ.>», rç' -λ.» tw
unump. Qu.te^’
eft unumvel eatenus unum, quatenus plura.
βία φιρί htm tn τ»ί eytai ςι»δ»ς · αυτή Nam fi fieri poteft, efto divinitas fecundum hy• yap ?ν tft )ζ νολλά. tv
τίΐ φόβΉ, τολλα* poftafes unum quiddam : ( nequit autem hoc elfe >
Is ππί ύτοτάησι. χατ α?Λ· ntyapiv ktv îr, vel viciftim fecundum fubftantiam multa fir, quod
xi χατ’ά?λβ ιτβλλα’. α’Ιιϊναην λο/xcr χατ’Ζχ4- ipfum quoque non poteft efle. Sic & de Ghriνβ Rvar πολλά , χαθ’ · My tr, i? χατ’ ί’χ4ν·4- fto, pro confeftb eft, unum quid efle, fecun­
dum hypoftafin. Rurfus in confeflb eft, juxta
vat ?>, x«y ô χο?Λα. « yap Iojuotw, trtt ή
fandorum patrum auftoritates Chriftum efle
Stôrni xarù πκ ùrararstt tv. (a’?A* αμχχαduo, refpeftu naturarum. Nequit ergo fieri, ut
vov ) ήταίλ/ν, f*ew xard rlw tiriav weftd . unum fit quo ad naturas. Quidquid igitur exi­
αλλα >ζ τ»» άμίχκην. »η» xl tri τμΧ^ιγμ* ftit , fi unum eft, & plura .* refpedu alterius
όμολογϋηυ tr 4rar xam τία ùtiçotrn . ra*-. unum eft, & alterius refpedu plura: quoddeλιν όμολαγϋηι xant ης xpraetf ζ*{ΐ| άγΐνν D monftraodum erat, ut Geometrarum more lo­
Μτίρνν, It· Mat liv Xyriv, χαηί τύς φύ· quamur. Per Geometricas namque neceflita. .
,
tes, quas vocant, theorema demonftra tum eft.
trm. etSûvanv λβιχόν, ?rr“ «ratt^
-----MW^nt
1 —*·!φο- GENER. Ego naturam unam dico refpeftu
σ««. râv àpa β», «’ ktv tv <£ «·λλ4 , χατ " indirempt* unionis, nc Chriftus in duosChriαΜ· iriv tv, ιζ χατ’ ά»· χβ»ά , Snp tSu ftos dividatur. THEORIANUS. Utram ergo
SiïÇat* ινα νζγίνμιξαάςΰανμίΐμ. iÇ fapyw»· naturam dicis? divinam an humanam? an
μαξχαΐς àvolyxati^ iiSt λιγο^ον , àroStSet- E reter has aliam? nec divinam fcilicct nec
umanam ? GENERALIS. Unam naturam
xnu τ» θίβίρημα , Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ . syai
eompofitam dico ex divinitate ac humanitate.
μιαν φύαη xanr tIw α’Ι'ατ«ατ·ν Aty* tmTHEORIANUS. Si unam naturameompofitam
vtv, Γνα μΗ Μ Ιιλ μ»^>9ρ Xesràc ό Xerroc i
dicis, mutationem & confufionem naturarum
Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. «entrUù φΰαιν πμ λϊ- -.introducis, ex quibus una fuerit compofitanayeee; θ4αν, >î av9panvlu> ; ν> inpav χαρά E tura. Jam, fi placet, in una quadam compofita
natura queftionem exploremus : Hoc lignum
unius eft omnino compofitc natur*. Nam ex ter­
ra , fit aqua , & igne, & aere conftat , & eft
jam una natura de hiscompofita. Verum mu­
tatio & alteratio praecellit earum naturarum,
de quibus fadum eft: & jam nec eft, nec di­
citur aliquid earum naturarum, de quibus eft
compofitum. Quippe nec ignis eft, necefledi­
citur,j
^ILUr
xfipjvo» ζχτχμα . riîr η ξιίλβν μιας rondins <*ûe*f«vc χάναις içi.
γάρ ίχ yis
s£ ΰίατί^-, xj rupee, xàt àtp&- , £ νυν irt μια φύαις ίχ τίτυν βΌΐίθιτΟ· . αλλά ·ρβηyxaa» Çaxii <αλλώ«σκ?^, cf «ν tytvsn, φύβταν. id lu y μπ «erv, in λ/Γ<ηιί τ« ?JJ ,
Cottii. QtatvaL Tom. XXII.
E »

TTOmç , μήττ θκ<χ», μνηα’νθρ«τ<>ία; Ο ΚΑ­
ΘΟΛΙΚΟΣ. μίαν φύτη vuji^tiav λίγα ^t9iÇ α>θρ*τβτιιτ®*. ΟΘΕΩΡ1ΑΝΟΣ.
η μίαν φΰτιν nui9tw Xiy«A
^auyyurtv ««rdyetc
φόβ-Η»,
wr χ μία ruâiytvtn φΰ^ις . ιζ γυμνιΐβνμφι , ή I·xs7, iti μιας /J5 aiw6iru>y φΰπνν ri tef^·

7»

^DISPUTATIO NIEKSIS ARMENIORUM.

7ι

citar, nec aliud quid eorum, que ad ipfiusA^ «r «uuri^HTOi, φύβΉΤ». fn ^àp VÜp r
------------- compofitionem concurrerunt . At ea non eft Γ^,ίη Atyernr, en αΜ· rit# J; rlu eue· cwusri
Æ?I ‘n
rario .’ {ed.
.™a^erunt Çtaiv αιίτβ' <nwfA^«»rur. txi St' τί cwrïpe;
....
unione indiflolubih ..
ad dper.
... > μ·Μ™«
o j _ «··
··>·
’ *’■ incommutabuer,
fcaionem uni», hypon.6.
L»c ·Χ·«.
«»«
«?«»<

* .

quaelibet iri unum coeundum naturarum & eft
> <ηα>ίλθβ<ΓΧΐ χασ tvvrtv aita·
& dicitur mutationis expers. Propterea idem . axafov^tiç μιας συμτληρντη tTorarr^; . Xÿ
perfeflus Deus, & homo perfcâus eft atque di- rùr »$ ïf<
λtytτM txxm φ αοι-ιλ^νααν
citur. Quippe non antegreiTa eft eorum aliqua φυσ-Μίν
'
. , χ,'
«μιτιβλχτφ*. ί/ο πλκφ* Θίος
miftio, vel mutatio, vel confufto, que ad ήλα&* άν^ρατ9* ό apri; χζ tft >£ Xf^tntr.
conftitucndum Emmanuelem coiverunt. Neque ù yàp arponynaan φιφμάς , 4 Çè»»j , ί σύ>·
igitur ulla natura competita effe Chriflus .
yyatf ffS ύς ilvowuo^tvn τ» Έ,μμαηηλ συνNam hoc in ligno, aliifque talibus locum ha­
bet. GENERALIS. Cur lanfti patres exem­ tX^ôvw. Sid àSfpla φϋαις aw&iT<&· luxao' Χ€»Γ0ί· τϊλ yàp txt' τϊ ξολχ >Ç
plum illud homihis ubique lurlum ( quod a- —
tui eivat «
addifpenfatiùnem
fervatorisB
ftj aMruv
a>Xuv
rwaajr συμβαίνω Υίφνχο.Ο
junt ) ac deorfum ad
dilpenfatiOnem fervatoris
Β φ
accommodant, fiquidem ejusCmilitudinemnon KA©pA. ri ταράΜμα τ£άνδρύτν $$τι
retinet, cujus exemplum eft ? THEOR.IA- xavmyv àw >£ χάα» οι άγιοι ιχί της ©»xoNLJS. Proferunt illi fanfti viri hoc de nobis,
νομίας τβ σωτηρος χαραλαρ^άνασιν, iàv τΐχί
iptis exemplum, ad declarandum iftud circa
Emmanuelem myfterium, ut demonftrent; u- όμϋίνύαιν ή φυλβίτπ» τβ , β trt χαράί^μα ;
tutm efle Chriftum, non duos, uti Ncftorius Ο ΘΕΩΡ. χαραφίρντιν οι âftoi ri καθ' ήμχς
s ebat, ut luperius eft indicatum: licet exem­ αοτύρ ταραίίίΓμα ri; ri χχπ» ην Εμμανβηλ
plum tpfum in altero non procedat. GENE­ μρπίί^», 2fo» <wpoç ri ίιίξαζ, «n ri; ^e/rè;,
RALIS . Quantum ergo prodefte videtur ad >Ç β Soo, w; ό Ntrotre; rXe^u, ri; àvunpu ri' inftitutum tuum, tantum de hoc exemplo ad­
pnn«. £ »rp ίτίρμ ri ταράϊί-φμα β «όροβαίmittis. quantum vero repugnat, rejicis.
THEORIANUS. Merito id quidem. Hoc c- Μ. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ . ο«·ον ίοχό συμζαλmm icriptura facra in exemplis facere conlue- λι&αι τύ 0*xoirri‘ αν , ίκ τβ ταρχέ^μαης
ίί^β,
Mw St
S; à
àvTixfiTVi, άχνίοχιυάζ^ς . Ο
sit. Nimirum alicubi fervator nofter ad difei- A
fyv, ôaw
pulos luas inquit; Sequimini me, ac faciam i^FQPI A ΝΟΣ
_r
Ί., i,
xj μάλα rixoru;. Λτβη zyap
vo^ pifcatores hominum . Ergo fi exemplum ;0ef τς
j;
per omnia fervabimus, dicendum erit, apofto- Torriy.
___ - ' ΐφη
·„\
„<. jJ
___ ;_______________
yàp
τβ όj σωτηρ
χάρο; τβ; tour»r
los e vita trax:fle homines ad môrtem . Hoc enim
pifcator facit Trahit pifces ad eorum interi- μχ^τ,τΰς . iron orr'tfw μβ , xj zonjaw ύμάίς
tum. Sed jht’.t , ut ita dc rebus Chriftianis αλ«7ς abSpuxw. tî otw ίιίλν τχοησομξ»/ τβ
fentiamus. Rurfus alio loco feriptura deChri- χαράίαγμα, rirwp$u Ίίς α’χοτολβ; α’κλχάσα»
fto dicit: Procumbens fopitus eft infler leonis, τβ; àtàptinf ικ ζ«ί; ri; δαναην. τβτ> yàp
& catuli leonini: quis exicitabit eum? Itaque zotri ô άλι£ς. ιΛλη τάς ίχδϊί fiç àxàXuav
niti pie hujuimodi accipiamus, fic ad farne ari^î. a’Wa μη yivctn en» φρονηταί to ^3
feriptura» fcopum ea dirigamus, atque interpre­
Xeirmvriv. x} αλλαχ» xtt) τβ X^rè φη^ιν η
tando dumtaxat eo referamus quo pertinent,
non tantum in abfurditates fed etiam . contu­ ypaçr. a’rarrrriy ιχοιμηθη ri; Xfwr , >Ç
melias infinitas proiabemur. GENERALIS. σύμνφ*· τις iytpàî àuiiv ; fi ζγμη ηρος ii
SapientitTime loqueris . Verum , uti tu dicis , —.·
rei TtKWTO ΐχλαβνμ^ι , ιζ <amd; rw
exemplum hoc hominis eo tantum a fan- ο-χοζο
,
’ν της Oria; γραφής twn άζΛθΰν«$.,
itis patribus ufurpatum, ut oflendatur, quem­ >Ç μύννν ααρος Sxtp ίλήφ^ααν ,ιρμην&σνμΰ^
admodum ex anima fic corpore unus homo »< μόνα» A άππίας, αλλά
*&pni άντρας
conflat, ita fic Chriftum unum ex divinitate
humanitateque conflare: fic fic ipfe dicere pof- χαηλιβ9ήτορ$ι. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. σαφ»fum, cos ad hoc fumere iftud hominis exem­ TOTO λίΓπς. α».’β?ί»ίρ σύ Xi'yee;, οπ &λη·
plum , utoftendant, perinde atque anima fic cor­ τπι ηΐς άγΐοις ri 9β^α’»θ^ίζβ ταράί(χγμχ
*»
pus unam hominis naturam abfolvunt, uti <9ρός μόνο» ri ί^ξαι, ôn àkxtp tx
fandus Cyrillus loquitur: ita etiam ex divini­ σάματ& άνθρ«»®* ri;, βακ f’x θίόνχτφ·
tate atque humanitate naturam unam efle ab- € α»θρ«ζό?ητφ* ΗίΧςίΓΟί. Jru ίώαμαι χά·
folutam, nec in homine mutationem natura­
yù fivM, Sri Μ τα η ταραλαμ£άητιη «arum deinceps compoGtarum comitaram, nec 7“
’
t .
.
u
„
η,,ωα
riain Chrifto . THEORIANUS. Nifi prohi- E Ρ·^μαt τβ α»Ορ»»β,
α»Ορ»τβ, ri;
«î ri
η irisât,
eri|a<, οon
ανμα μία» ανδριίτν φΰτιν <χ·
bicum eflet a fandis patribus, ne unam in <wp 4*y>
Chrifto naturum, poft faftam unionem, dica­ ztnAwa», ri; φηση è âyt& Κύυλλ&* t vnt
mus: fortailis aufus fui flet aliquis itidem, ut >ς ί’χ διότητος »$ av^pttzomn; μία φύπς άtu dicis, hoc exemplum interpretari; licet i- «fnXtôn, «Ç βπ or TfS άνθρΰχμ Çoini
pfa rerum natura fle illud accipi non permit­
ίζής ffjuüTrÎMffw» φύαηη zapnxoXeSrirc*, βπ
tat, uti demonftrabitur. Nunc quum tales ac
tot fanfti viri hoc prohibuerunt, tamquam fa- ώ τ>Χ«Χ.Λ· Ο ΘΕΩΡ1ΑΝΟΣ. ri μη
ίχιχνίλυτν ταρά ί$ άγίνν τατίρων, ri λίγα,
crilegum : ( Qux, inquit divus ille Ambrofius,stantum iacrilegium inferna vomuerunt7) μία» ότι tS γρςνμ^ τΐώ tvttatv φύαιν^ϊανς
αν tηλμησί τις ι£ Sruç, μ; σιί 4>J»< « ixXaSriv
ri χαρα$&γμχ, χχν ή
χαραγμάτων φύσις en»; àuii όχλαμβάη&αι vx iâ, tiç ϊπχθήatrut, wri Si ·ηα»η>ν xJ τηλίχϊαιν àyiuv ,ΰς 0λ«?Φ¥ζο», «iri Μίλναάιη» · ( »o~oç finç ,
φΜιν i drio; Αμίροσιχ , ηιχύτίω βλαάφημια* έ^τμίσΟ,) tii AertCti xapaSt^tt^ai .
apparia rev «χ ΐχοτηί, vit φρίνας9 tr<r . Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. rixa; «κ» , Sri vit »ί

<^-

75

DISPUTATIO NIERSJS ARMENIORUM.

74

φυαζς ?|3 ανραγμάπύν mzwî /jr tκλαμίάνιΛαι, À «eu Plum r«iperc, hominis nulla mente pne·-*-Τ1^Γτ,'ίΜ ·η "
«* »
AS
,ucn·; GENERALIS- t>ix«rti 1«P” > ne

CHRjsn μάηίν & rénn
■·ο *·»
« .■>,· «
«JU

«tzxwtuz; Ο

ç

Jÿ

ΘΕΩΡ.

ί φύiX)
Ki

Miftjxwv >ς αήμαν. à Jv a^wx®- x«&·
À» es*/.· χαηί jx»p Πί£«, xJ Π«ύλ« , xJ xdztw» ?J$ χάπι μίρ9* àyÿpùiruv κχτκγορϋπιι.

*lu'£,n. fc,um.nar’™" ρ?η ’ ut ?f,c 3σ
χρ·;χ·

THEÛRIANUS. Natura de univerialibus &
communibus dicitur, non de particularibus &
individuis. Homo quiddam ell unnei tale . Nam de
Petro, &_Paulo, ôt omnibus finfiüatim ho­
J/ο >ù μίαφΐσις λνγιται. κάνης γάρ οί άνθρα**Μ J* 4*λ*4 λβΓαηΐ
S «τόματος , >ζ minibus prædicatur . Quapropter t£ una na­
ην ορο» τ3 άνδρύχκ ί χιδίχονηπ , ός ί’η,^ωον tura dicitur . Omnes enim homines Ή anima
ratione praedita & corpore conflant, hommii­
Xc,y:xov, 9>»iriy. ο Si opr, τμ» φόσ*<ν tm tîxo- que {definitionem recipiunt, nimirum hanc.*
χ«μόβ ανράγμαης 3»λο7.
τβτ» ηί αημχ Animal ratione przditum, mortale. Definitio
Σδζον ορν» μ*χ ιχΜΓΐ»· · it χ^ίΓνς ax vcz χ«vero naturam rei Îubjeétx demonilrat. Quam
<?oàm, μ’5« κοινό» · μια γάρ ύτιεατίς t'ct, >£.B ob caufarn individua propriam definitionem
ii· opérairov » ιζ οΤον άτομο». μ γάρ tira άλ­ non habent. Chriilus autem nec univerfide,
λοι χυτ·< ί« θ«τ»ιικ >Ç άν&ρο»κότν>ης, ?»α nec commune quiddam eft. Una nimirum eft
hypoftafis, una perfona, quafique individuum χ«τ ίκΰναν καΊηγορνι&ν . διό όδί μία φΰαις
Non enim alii Chrifti funt, ex divinitate at­
Sà»ant όνοι■ gfcsxtui Γάρ φιίβττ, ι$ ά»μον , que humanitate confiantes, de iis ut praedice­
αμήχανο» Λρϋν .\ α»« καοα φόβτς χχ^οΛμ tur. Eapropter una nequit efle natura. Nam
*«■/, »ç χατη mXhomw» λί’χττκζ . <£θός γάρ χ particularis & individua natura reperiri ne­
θπα φόης κατνγορόίηι κατά Ίμ χαζός , >$ quit: fed omnis natura univerfalis eft, deque
pluribus dicitur. Non longe abeamus. Natura
tm we, iÇ τμ àyin κνίΰμχης* (? à ijî àydivina prxdicatur de patre, de filio, &fpiritu
γίλοα φύπς, χατζι Μζ^αηλ, >£ Γαβ^ρίλ, iÇ
fando: itidemque angelorum natura de MiÎJS λαχΜ»· <c iî iJS ανθραχ·» , «ont Σα« chaelo, Gabrielo, & atteris: hominum deni­
xpctTwç, iÇ FlXorawc, xJ rJJ κατα μίρος a’s- que, de Socrate, Platone, & de reliquis parΟρών»»* άμοίοκνζζίς, χ,ΓτχΚ, >Ç rc nz<w- ticulatim hominibus. Similiter &bos, & equus
‘Ί
tb, xani vavtw iJJ ùr αΰηί άνομον». txtilv Cabaque ta^*
a , de omnibus fub fe individuis.
Quoniam ergo
4 φΰσις χαθόλ» irà, i Si
mx oft xa.
crc natura quiddam eft univerfale,
Chnftus
autem
quiddam univerfale non eft :
OoAh * «ροίχλβ», Sri μία φώης χατη ^3 £φροmanifefto patet, homines Ycfie fqntientes nun­
i»»ru» mx αν von ριθώπη». txw ηίνυ» iÇ κα­ quam diduros unam naturam. Itaque quum
ρά ttç φύσ*ΜΚ αυτών ^3 αραγμάηι» ,
κα­ & ab ipfa natura rerum , & a fandis vi­
ρά
αγία» xtKtltâtut, μ* πίστην μόνον, αλ- ris interaifium fit : non modo fuperv.icaneum ,
λα >Ç τνλμχφό,' ιμοιγι τάκ δακ», μίαν φύπν ied nimis audax quoque mea fuerit opinione,
λίγοι» txt rà χυτά. Ο ΚΑΘΟΛ. χλονά μ« unam in Chrifto naturam dicere. GENERA­
LIS. Meum vero animum Cyrilli verberatauτα vSv μ ypwu τ* μακού*
, η Atyaûontas, quum ait: Una natura Sermonis in­
σα, μία φύπς τά rapxv^tvm λόγο . χ·».α> carnati. Nam fæpcnumero mecum ipfe copχ/ς yap χατ ιμοωτί» tfxoxwv , mx x’Stw^luz fiderans, perfpicere non potui quam cb caur*Mcxi ijgi' Koiav αιτίαν &Kt μίαν φΰσν τχ fam dixerit unam naturam Sermonis incarna­
aapKt&tiv* λ<^«. χλο»8μ^υοίβ» β »Μς μΜ««ί ti.* quapropter agitata mens mea, ceu dixi,
Ηχοτ, ανβ» χ} χα'ιυ ζχτ«ί» α'νάκαυον, iv Stvç Dfurfumqu· deorfumque pedibus luis, ut ita lo­
quar, requietem qusrrens; tamdem ineamfenHxvy τνς Koriv auri , ττλ£τ«7·ν ανγκαττ·tentiam venit, ut diceret: Nifi voluiikr indi­
,τί^ιηι9 hiytiir ?τ< ti μό ίϊνλιη ΛιλαβΊαζ,
care ï naturam unam Sermonis & carnis efle
ότι tm ^όγ» iÇ τχς ααρκός μία φόσνς tri , poft unionem, nunquam hocprotuliflet. Quip
μίτά rlu' tvvrtv, mx àv “lin 4x0. âlek ya'p pe nullus haereticorum naturas duas Sermonis
iÇJ oùprrixôiv νκ» δύο φύτνς τχλο^ν,Γναχα· dixit, ut ad verius illius opinionem divinus hic
TB Ίχς ixc«M δοξηί ό
Jr®* a’rnp νκοι vir diceret naturam Sermonis unam. Ί HEORIANÜS. Fortaflis illius magni Athanafii li­
μίαν φύτιν τχλβ^Μ. Ο ΘΕΩΡΙΑΝ- ΐανς χχ
brum adverfus Ari anos quartum non legifti.
àvfyvvs Te» xarà ‘Apunvv nwpw λοΤο» tm
Quippe fi legifles, nullam mens tua fuccuflioμι^αλΜ ΆθονατζΜ ; ti Γα'ρ avtyvox » xSiia r.em experiretur. Nam ex eo cognofcere licet,
κλόνον « Μ( CM ίκίκητο . ίξί57 yàp ά» ικίίνφ Arium tradidilfe duas naturas Sermonis : unam
μέθκν, «τ< ό Âpn& ίΰο φόσΗί fatyt
r. τχ
.. creatam, & alteram increatam. Dicit enim
λέχα , μίαν χτζτά,
μία» άκτιτον . λίγοι
ί
*n eo l‘brc> magnum illud lumen orbis Athayàp d» Tvn» τύ λόγοι ό μtyaς χτφ* της οΖχμ- Enafius : Beatus ille Alexander Arium expu­
lit ecclefia, proferentem hrc facrilega: Non
μαίν,ς φοιτάρ, Λ9ανάη9* ’ ό μακάμ9" ΑλίTemper Deus pater, non Temper erat filius. Item,
ξανδρ9* ί/ζίβαλι tm ίχχληοϊας η» Αρ«ο» , de nihilo filius eft, & creatura eft, & exiftendt
βλααφίΐμΣηα τούτα. μ*χ aw ο Θιο'ς κατόρ . principium habet. Nam quiim Deus nos creare
& àti ü» · MK) xJc'Çbx «mtv ικιιζάι/κκ,
vellet, tunc eum propter nos fecit : exquofaâus ■
fuit, adpellavit eum Sermonem, & fapientiam, &.
< κτΐαμα9 ^àpyluitw tm àvat. In yàpô
Ôtôg n'^fAnrcr όμας δημικργϋσαι , »n κι- filium. Sermonem vel rationem, propter creata
Temone rationeque ptasdita, qua condidit : fa­
KOÎXXCJI ac/TW St ήμα:. >Ç αφ* m ytyovcv» ,
pientiam, propter eds, quos erudiit.* filium,
«*c>txrcZ àutio λόγον,- , αοφίαν ., xJ
- υιόν ·
proλόγον ity, tfgi τι! λογικά,* a ικτιη" αοφίαν Si, St' δς ίαόφίτΟΛ · υιόν Si, St St υίο^ίτνιot. <apornt&i St, βπΐπρφ· d dr tj5 jraÇ? çôiet, ιζ tSiÔ* τϋί ίκίας αντί λίγ9“ $β*ο·

-

7j
7f

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM. *

7<

propter eos, <juo« adopt wit. Addebat etiam, A*««, Ce } tam tîxo/ww,
«rr rp iiiac «t»
■ - --aliom efle in patre a natura, & proprium fubfrrm »ri, £ an χάπι μ»«χ(*Ζ $ «vm », ANNO
IXMO ftanria ipfn» Sermonem ac fapemiam,inquo *
j.
ώ»’1 CHRISTI
__
.
-,
·»<κ
illum fecerit·· quodque natura fua mutationi
’ —f
·■
«
«y*· xj ·
‘*M
iit obnoxius, & per communicationem, ut ho­ τη» ftrwf τΐ βη . £ w«»<F
mines luftt, Deus adpeiletur, alientu interim 0ρ*χ<9* Xiywtur iiÂewti ri &tô, «v xJ au­

Dei natura. Item ut erucam & bruchum, nt . £ err · rtilnp «epzrif «n» wti . »p%üù
(ic & ipfum poteftatem Dei dici. Patrem quo­ yip ίχην · uCi, i itimm yneioxnv πλώακ
que filio inafpeâabilem effe. NanCfilium , qui η» ίναργο ■. >£m μοην μ οι$.»αι a«e4W( t(u
principium habeat, expertem principii non poi- tî τα?·< φΰην^ ·>λ' ·1ί τίω »ιωτί. ιληρ»«
fe pertede cognofcere. Nec tantum illum ac­ J» »ζ α^λα ηιαίτυ . «>λ· τανπι {φΐ ·* τ·
curate partis naturam non node, fed nefuam
quidem . Hujufmodi alia quoque nugabatur , pttyiK» A9ev*rt*. Àiywj^M 3» xj ημώ> , α’χβ
& hxc qu<dem ex. illo magno Athanafto. Di­ ifavcpwv àytw ΛναλιξαμΒρίΐ > »®θθ ιχη»Φ*
camus ic nos, qux diverfis ex patribus excer- η towns φΚυχρημκιβίζχι*. χαπ»τχ/(«ζ«»7*Ρ
Îfimus, unde fu um ille delirium confirmaverit ; Bτί«β,
tmtv
το, ότι ίηρόί »Γί» ο çj» τώ »eçt λο'robam enim, alium efle infnum patri Ser­ 7®* ίμφυτ®- dr xj iit&* Hi irictf «W,
monem, & ipfius iubftantiae proprium, dixifle φχβϊ». ©7r 6 Χς/Γοί ώ·ί apii τός leia/ec .
Chrifium ad Judxos ajebat : Novi patrem, &
ο«3α η» τατίρα, iÇ η» λοΤο» αντί τιφώ *λοSermonem ejus fervo: quibus in verbis eum
fermonem intelligebat, quem infitum ipfe di­ yw ίχώνβ», ·» eum tKtjfyf «μφυην. μη «τ·
cebat: ignorans Chrifium heic fermonem voca­ »ι«», ότι Koycr i Xyrci ό»τοώθ* τίθιΚημα
re voluntatem patris. Praeterea dicebat, pa­ τ» τα^ος «ιροοτ^ορΛσΟ*. ϊτι fAtfy, «πώτ
trem ad filium haec verba protulifie: Deutero η y rsrip* «^c ny υϋν. i’x yxipoi «yc »wtrante luciferum te genui. Et alibi ad populum, φβρι tyiwwte-f. xj α’λλαχί λρο« m ώ> Ιβρpropter Jordanem. Hic crt filius meus dile­
Jain» λα·». βτόί tri» · υ/o'î μ» c a^arnm»
ctus. Et in transformatione fimiliter. Hinc
ajebat : Si pater per fermonem ad filium lo­ Xj cr ri μιτημ^φΜΓΗ cjuciwç . ρπ» vnerv .
quebatur, alius fcilicet erit fermo , quam fi­ μ ο τατηρ 9fo' Ko'yv ι’λαλΜ «foc nv υιόν ,
---------,— . ......................
lius. Igitur adverlus
hanc opinionem
magnus Γηρ®* β λό^β* a» nn repot m i/o». Ofèi
Athanafius ille diümicans, unam naturam Ser-Cy^j ίο’ξαν J» ταΰτΐιυ Ι^χμα^ο'^φιβ* i μί^ας
monis incarnatam dicebat, non ......
unam
.. increaΑθ«>«β7®*, tKtyt μίβα φΰνη τβ λο^β vttam & Dei fjbtlantia· propriam, aliam crea­
τταρηνμΖΛΐίυ,
*\ι μίβα αχτιρο; xj iΐιαν τκς
tam & ab eadem abenam. Atque hinc beatus
ifftaf το Θίβ, >Ç ά>λΙα» χτιίχ» χ, ά>λο£/a,.
ille Cyrillus id verbum mutuatus, unam dixit
naturam fermonis incarnatam. Et hoc cfi, i’xmOc* ntyapôv τία χρητα Kriiùr i μαχαei®· Κύ^ιλλ®*, (ίρηχι μι τα ■ ♦ντι» τί λό^χ
quod ait; uti patres loquuti funt * patres adpellans, magnum illum Athanafium, & reli­ «ΎταρχνμΜω. «Ç Un in? ô Kiya· Ωί «quos, qui fe impio illi Ario oppofuerunt. GE­ icy οι aanpti. reriptti χαλώ» η» μι.Γα» ANERALIS · Plurimum mihi profuifti, mi fra­
θχιάτιο» >$ TBC λοιχΜ, τός χατη τβ ξυΝίβ^ς
ter : ignorabam enim , ex hrreticis aliquem hoc
βνΊιταρχτητημίημ Αρύ*. οΚΑΘΟΛ. τα»υ
dixifle ; nunc mens mea , perceptis magni Aγ«ρ , βτι Ίις
thanafii verbis, quietem adepta eft. ΊΗΕΟ- μι ώφΐ'λχί-ας, αίιλφ»'.
RlAN'US. Habes, fanâiiTime domine, tefii- ΐΊί aipfTtwv Λι Tovw. χ^ »Ù» yjptgxrc* τουί

a

monia fandorum hominum plura de eo, quod μ«, rd ρμαηι «xaoaaf του puyiKo A&aranaturas duas in Chnfto «5c credere dcbeamus,D*rîe.
·
— ΘΕΩΡ.
- —?^
. hç
. ,. άγηΐη.η Strsoru ,
Ο
& confiteri ; minimeque naturam unam in eo Tie) too, on lv9 φύτας tri ToÙXjjrgù όφ»ί*
dicere. Quin SccaufamaudiviQi, propterquam
λορφ; x} rrfXwy iÇ ομολο^χ, μφτυ^μμ βpatres dixerint unam naturam incarnatam. Itaque
Tie; του, βη μ<«» φύβ-tt οΰ
nihil pofthac negotii nobis de Itocfacefles; fed yttn r^xi.
malam in rem eat unius m Chrifto naturte Sfi Xt'p*<y. α>λα 34 v^ounav αχχχοαί, ii Uû
confellio. Nam ex ea non exiguum nafeitur μΐχν φύ^ιν «το» ο/ ranpff rtrapxt^fMw. μχoffendiculum. Nec ignorat magna landitas χιτι οαυ χβτχς ημ7» raptam > αλλ*
tua , vocem aliquando non malam, quz ma­ ti κόρνκη η, μίβα φύτιν ίμβλη^ην ini τον
le tamen ab aliquibus intelligeretur & expone­
XeiroJ. τχα»5«λ·» ytip tu twtb ου μικρόν
retur, rejeûione dignam a patribus cfte judi­
catam. Q*ialis & Chriftiparz vox eftDeiparz ίκφύίτνι. οοχ βγ/οΰΐ ii « μί^αλχ ayturuin
virgini tnouta. Nam & Chiilliparam dicere <γβ , οτι coion λιξο ej ran/φ«ι.'λΙιυ, φ9ωλ<^
poteramus. Chnftum enim peperit, Deum & H Σμοχ repxrimv νοβμίΑα ΐ,ίρμίιμΑομίΑιυ,
nominem ; quod iplu.n nomen proptie deno­ _ άτΛβολκ «ζ<«» Γχ«μβ» « ^«ο» νβηρκ. o7c»
tat ; ted quod eius nominis fignificatum a i irr ιζ w, ^tiTοτ»*Φ*, iri rrt 9(βηχ· λιNeftorio nequiter acciperetur, vcluti iacrile* yôfjfyov. τϋαυαμιθβ yip χ^ ^(ιΓοπίχοχ tLu»
gum a fandis hominibus repudiatum eft. De*
θιοηίχο» χαλώ». Xtiro» yip tyvm&t Θ<ο»y,
bes ergo, fan&ffune domine, illam quoque
vocem, fudicatam a fandis facrilegam, ( quz βν^ρντοι. τοϋη yip inKoi xotiwi T» ο»ομ«.
tantum, ait Ambrofius, facrilcgium inferna α'λλα ifcp ii rrxùç trTwqjfiivtdcu rrpi toÔNîvomuerunt7 ) uti facrilegam, miffam fecere:
reeô » «πιμαηορφ-ί» too ό»όματ^-, ώί3λασ·♦ημο» ατο3ι3οχ/μαΓα« rapi ifS iyiuv ri ότομχ. 3« «uu aiI , 'iytiinn iiftom, τία τα»
pi
iyiaiv CKia-φημον χ^ιβώτα» Ki^iv (roioi aÎnt mrùrlur ζΚχτφΚμΐκν τ^ημίη ; fejTi» ô
Au,3co'c-i®~· ) ύς ζΚχσφημον inoriμνοιν , £ μη τϋ» »’»«»»» xeirrve βτββίοτίρχν
îyiî&et τΐιί <rlu, ι$ σχα.ίαλΗ ^ό^ασηι τ·λλο7ί yfyt&cu τΐυΐ xeir/y ers. Ο ΚΑΘΟΛ,
£ λι ·

77
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
7*
ζ»
λ»9««. «Nui Λη pt* w «ei »* «rwiAnec judicium tuum illorum judicio firmius du-—— —.
_ ·>
»««·Ιμ
χί lame aune t*» cere,
nec
tuum uti
judicium
pluribus oc- *1
/\
anno }* ™
cafro
*®pati,
°*ndtculi
Ρ«£«·
GENERALIS.
cΝ*^
CHRIST! h* a^jh «rdA>^u ικη^Ιή*·
Rjf&e dicis. &d
fynorf( *
··«·
Tr iaafo* xanXaCcr i iairtn^4 K»te-aw» Inx»>* · Tvp& · % àtapaStn , ht i
K«3«Arxsc Φ Ap(fy'*>tfi*<y9f<f <H»ui«c
μ^1 ήϊ PwpMrai/, atijtnu niiî Aoj^erç βιηί»,
χ; ήΐη tnwif^tnu tii »·»πι wnt(. (
Γαρ ηί aap
, At>*w. ocihiFw
9fiv» >ρβφ«» T'a**” AtyvOT, «’Me «r^iÇj
eût lÇ rpfît atfloptGa t 7·» «<w» Ao>er ΜταηΑβζκπ,) «τίλθο fit το» Κ«θ->
Λ«·» , xi Ai>««ur*S· ri τοόη îie-aora , i »td
. £t>«Ai)C
Λ.
.
1»
■ , _·
TXC
t&tyMKn
«·„■
wn; ^<*î .™

fide definitionem. Qtiam quum pi obtulifiemus,
ad quietem nos compotituri diiceilimus.
Poftridic ejus diei, Epifcopus CeiTuvii Joan­
nes Syrus àdpulit ; & intellcâo Generalem Ar­
meniorum, multoties habito cum Romari»
colloquio, verbis «orum adfentiri, ;atnque per
omnia cum eis convenire : ( prob.it cntm. aie­
bant alii , qua: ab ipfis dicantur nihil adfcrnum extra facras fcripturas a Romanis pro­
_ ex tandis *
_____ , quos ipfi quoferri: fed
patribus,
que veneramur, fuam eos doârinam adfcrere)
Bad Generalem adfeendit, Sc: Quid hocreitâ,
,ηΦ’’Γ ·
W
.,u* inlsgni fanait..
te
audio? lune
Romanis,
errores Neftorii
probantibus,
adlcntiris?
GENERALIS.
Ego

rou Ntr»e*Op«w« Wni Ο ΚΑΘΟΛ.
Romanis, non adfentior. Immo nec patriar­
Pupxtotf ·ύ Γίίθομβκ, «λλ’ ·ύϋ r£ aar&- che Cpnftantinopolitano, nec ipfi excelfidimo
αρ^χ tic KwroTOMteXHiç, n aunS ttS ύψτfupra omnes imperatori, vel propter dignita­
tem patriarchicam, vel nfc)<ftitem imperato­
Aornrw 3««·<Α« »«/* MJtvmç, d# το wtrTro>:xo/, »ï tftk riu,’ βχβΊλ^β» avril/, fi μ» tu- riam paruidem; nifi veritatem ipfe adgnoviffem
. Eam vero negare nequeo, nec fandis pa­
ieç iyi-iim» ΗχΑηθ/ί. τχν αλ»θ««ζ it οώι
tribus adverfari podiim. Refpondit Generali
i^ziu àpwvti&eit eûèt nîf ttytn
&·
SÏRUS. Audivi ce quoque naturas duas in
?«μ»ζ ùrtvipt&at .Q ΣΤΡΟΣ rïi «rô m Chrifto confertum die. Nofti vero, Nertorii
Κα5βλ/«ό». MMK, ht K« φΜ-Μ >Ç αντκ
nos opinionem feqni, fi duas naturas confitea­
ααβλί>η<τ«ς iti n Xesrà. atiatyap^ htià»
mur: & pro Trinitate quacemkmcm propter
_Gn»turse alterius accefliouem, habituros. GEJlo 9&rac βμβλφ^’κ'ΑΦ'» Nira&i^rrer^v. >Ç
Λ^τΙώ NERAL1S. Heri, ac nudiuftertius, propeque
irai ιίμιν tint fteiSlh η£α; n £.«, Γ ‘
■ - - totam hanc leptimanam, plurimum laboravi­
«pvônxiw τη; fripât φ^γμκ . Ο ΚΑΘΟΛ.
mus, quotidie colloquentes. Hodie vero, bt
χθϊς, a.' tpi tut ne , xj %ώο»τΙώ οΗωιβίο· cras, quiefiere volumus, animumque remit­
rajurfu, «Aàccv xixoTraxtx^, x«y ô«* tere. Pofi triduum vero, fi placet, nobifeum
alu} «ΐμί'ρβτ SfaKtyaffyat· rnptpw H xj «u- adaris ih colloquio ; quodque tibi ad cnirnum
Ονλόμιθ* <χολ*9·χι, < C» âvtan wxt.p^ acciderit, dices, nos quidem id lubenter auyif rtu ^trlut ήμίρΛ9 , fi XiAdLjMÇ, ItfO pf& diemus.
τμ^» fit
(? o «, w axyiaptwr
rtt, fixt’ xJ Hmrç liitaiç <xweMi?«.
Erripxi St< χβταλβΰϊπκ , χλ?2Λ ό&ίαβ-χχ.
A®W»i το» 0tvptxve>, Aa3pa τ»Κ«PcAaà,
i£ AUH
AiTr eurtfavrj· · jLipw
Σιρ®· ιιισκβηΐί
i’»i<rxo«oç ,te
/uxa, x,
i e KaSfXmi
, ItthM^ap hiu> rlui
- ptat
— iùf.
..
τϊμτρβν πμΐρ* »id■ τιϊί
, >£. Φ

Cetcrum ubi advefpcraflèt, accedit ad Theo·
rianum doftor Bartan , ncfciente Genera­
li , & ait : Epifcopus ille Syrus , fit no*
Generalis , totam hodie diem inter fe
colloquuti funt de una, duabufque naturis.
Tum Thcorianus; Vtlkm, ait ad Bertancm
« h θινρτβης «»» «peç Bapnr nr itiarxamagiftrum, quenam illa fini, que ille Syrus
λον. ίθιλβτ μβ&ϊν ,rrre
« λ»Τ« ο Σύ
dogn
ad dogmatis lui probationem dicat, cogno*
pvîwc χχπιτχΧίώ τ»ο/»Η» Scypam. ih Rap- feere. B;
Jartan vero? Nihil, inquit, ultro ciw R9CP. iüca βλλο «pêc riv Κβθολιχον àvw1 troque nofirum ad Generalem protulit, nifi
hoc : Si duas in Chrillo naturas* dixerimus,
x, xdrw «As^u, fi μη on ict
5ΰο φύ·
eftf tat ta Λ^ίΓβ, à uorov Ntseeiaror trôpt· non Neftoriani dumtaxat erimus ■ fed & qua■Sa, β>λα iÇ TtÇàht cmi rie '£/eïe; Zx/nie ternionem loco Trinitatis in divipitate confite­
bimur, propter nature alterius accedioncm.
ôtontm όμολ·>ιίαομ^ι, Sff 7!u’We«?ù(iuT»%
Tum .Bartani Theorianus: Et quibus, ait,
tripaf φΐλπ«κ. <4*/ έι «pos nï Bcrpru» o€'»u>- probationibus hoedemonfirabat ’ NecauâoritaeMoèf, rin χβηιβχΛβΓς ctinifixnt τίη; c it
tibus, inquir Bartan, nec fyllogifmts oratio­
Baprrin isFC*· srv «το γρπτίΜ t Sir xco βτ»λ- nem fuam probabat; fed tantum itacontenXtytrpiit χαη«-χΧ«ζ( nr ei'x^ox Zdyw, β»α E tiofe ac inconfiderate -voces confuias 'effunde­
μοτο* «Π» φτΑοκίχν; iÇ atpart xruc f'ppâywi φ«- bat ■ ut facerdotibus fuis aliquid dicere videre­
tur llieonanus vero Bertancm interrogans.
»« «nixTuc, wFr ίο'^βιηΓς /'pdL'ern aims AtQuid, ait. Generalis ad ifta dixit? Dixit ,in­
τι wpaiTrwi Si riv Bxpr*r c &ttK>tarii. ri
quit Bartan, tora ida (cptimana plurimum la­
«pàc Tïbtu «Jrcs ô Καθολζχόί; ô it ίφη,ι?· boratum ede, quotidianis colloquutionibus ha­
vca «ιζτϋ, du ÎAfeu iCiupaÎa rtuiriu· TAsïrav bitis- nunc aliquot diebus labores rem it (endos.
xamdiM^it tfy^tTiu^tt xa9' txafwjptpav. Ubi vero colloquium denuo inchoabimus, in­
quit, ipfe nobis agello, fi placet, ac quid quid
χ; vù> C»Xo>ui5« tihk τμιρας cv «>»rM firat.
ad animum tibi acciderit, dicito: dos quidem
irtUi vsiAtv
rfic 2<«Ai^hk , ire ut&
id libenter audiemus.
lipwr, r xtAdwtt, Ç *gi } i av p rtt
Γβ^ίΟ», |Ç
jjiiwf βίΛΐόμώ*.
Port

'

1

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
9o
ΡοΛ aliquot dm arceffiti, afcendimus inIA Καί μι** ΐμίρβί wmc » μπνχλχθινικ » «••"TXT’
cgnaculwn, ubi nuper quoque coUoqomi era*'
ΑίρφτΜ
«'•’«J·’’» ■ $
Ιηλφίμβ·. CHNisn
nus* I0**0*®0* mxem Sjrrwn ilium epdeopum £ρ·μφ» <· W Xaipw»’»!*<···» da
itfySfii- ···»
•mV
dextrum Generalis lams odfidentem, & Ar*
pa «οΝ/φον 1ϊ Καδολιχ·, iÇ rfic Αρρφάος
memos epiicopoa ledentes fingulos iuo loco. iamima lum
"ip αυτί. xa&t&irQnunque nos ad fmiftram Generalis, pro mo­
re, confidere jufli faifletnus, deinde confedu- iuv «ta» fipiar ώ ηΓς a’ex»f*c μ«Ρ*<ΐ τ»Καfent dc epifeopi : ( quippe primas in coofeffu Oataa, u» fi awitàtf, Ah ήΰ » wrexôwv
er

nobis offerebant ) multo tempore nihil omni* χχθι«3ίνη*»,(·ροΓπ'μ·α^'ρ τμίί fit aixa&trno quifquam ad alterum ulla dc re profere­ pa) Hat üt»i «e)
tXtiUf μίχν **λbar , fed commune ûkntium erat. Igitur ubi Aj,«NUr<«rv»0erf» rovrfi. άς otw άρα vopfiAjam plurimum tempons prxteriiflet, his verbis θ» αλκή ,caveae Ôtvptavt't <v*<K vit Καβολιχον.
Generalem Theortanus adiocutus eft.
Η*χκηα, Srt fiai W, ei’ A*>«<rrv,
Audivi quofdam tile, qui dicant, ft duas
in Chrifto naturas confiteamur, non modo nos ifjtàvyitniffy ίάο çôeat tai τί XptrS, i μό·*”' τρτάΙος
futuros Neftorianos, ied etiam Trinitaus loco 1Β>ον ·η ΝίΓοριαΜαομ^» ,
quaternionem praedicaturos. Ac miror equi­ ntpâSa xnpifyjfyi. x? δβνμχζ», ait ίχ fiJodem, quonam pafto, qui haec dicunt, perfpi- rfiûwor νί ταϋπτ ΛίΓοντκ otwiJhv , Srt Nrcere non potuerint , minime Neftorium proréptoç à Jrà ri Xtynv Jt* φόβ-wc, χαθρριθν ,
pterea depofitum fuifle, quod duàs naturas di­
d^rpu«-i'« φ«νρ varrn
ceret : ( hoc enim illuftri & clara voce divini ( τμλ ^«ρ λαμνρ^
patres univerfi praedicant. Cyrillum quidem m ^rtfopot vxripK «φίλη™ . ô & a>ioç
his verbis, Duas naturas eflê dicimus: Grego­ KbprMo;* it»'· ης φΐ/α·«ς Hrer φα^ι» . ® I»
rius vero Theologus , Naturxduc, Deus &;ho- ΘιβΑβ^βί Γρ»ι>·ρ««. φόσΗς
Θιος ι$ «»*
mo: ceterique omnes, quos antea tibi produ­ dp«aw$.
* λοίββί «avni, if rt repriya·
xi telles ) ied quod diceret naturas duas inμάρτυρας ά»«πρ« · ) άΛά dj&t' τ» λιΤ«ν ίό»
vicem feparatas divinam feorfum, itidemque
CMTRf άΧΛιίλαι χι^«φισ·μθι'αί , t$t« χζ α’ια μιieorfum humanam. Eapropter & duos filios, dc
àvà μΐρκ την άνθρ*>·
duosChriftos tfle fanaticus ille ftatuebat : alium ρος Tijr θίίαν ,
ità
iv» viat,
ito Xpiftuf ο ιμfilium efte delirans, qui ex Deo & patre fit ; alium xirfui.
____
~
».
.τβ<^ ·*
qui ex virgine. Quam ob caufam & fanftamC^povrnr©
- ίΓί·μάτ/£θ>. άλλον
uiïv
illam virginem vocare Deiparam nolebat- Θί*
- - < νατροί
. ’· iÇ âtter
..
■ ίχ
· τής vapStwi
τά
Quod autem minime Neftorius unionem con* ναρ«λ»ιρ«ν· Stà του» >Ç θιβη'χον τίυ) àytai
feftus fit, fanftus ille Cyri Ilus in epiftdla ad vxp^tve» xaKw οόχ ήβύλιτχ. οτ/Si Ίΐιύ tw·
Eulogium his ipfis verbis oftendit; Sic & in
caufa Ncftorii, quamvis duas naturas, diicri- on ουχ ΰμολό^ Ntrcpt®*, |»λο< o' ayt®·
tr.en carnis & Sermonis indicans, dicat·- < alia Κόίίλλφ* Cr rr βρος EtAô^/wtvtioAp ^ράφ«»
namque natura Sermonis eft, alia carnis ) i xi λιξί«ί oSw outuc i ar Niconi» · xfv λί­
unionem tamen nebifeum non confitetur. Nos γα iio^ciawc, tIuj ίΐΛφ«ράν β-ημαινω» τϋςσβρenim his unitis , unum Chriftum , unum fi­ xcç xj του ©too λβ^ν· ( tripa γόρ ά τοϊ> λόγ»
lium , unum dominum confitemur. Ad id ve­
φίΛΠζ, iÇ iripa >ί τϋί vapxif ) άΜ’
<y<
ro, quod lubjicitur ; Trinitatem fore quater­
nionem , fi duas naturas in Chrifto confitea­ τίώ bum ίμαλογά μΛ' νμ«χ. χιμάς γβρ i»·
mur ; pro nobis fandus ille vir Athanafius fa- σανης τ*ίτβ, *να Xptrov, Γνα υ/ο'ν , ινα χύτο^ λίΓαν ,οτιη^αΐί
tisfaciet, cujus in epiftola ad Epictetum Co- _ prov όμολοΓοΰρφ**
_______
rinthi epifeopum hxc ipfa verba funt : InfigniD^. ~ " ifeu
t, α ϊύο φύοας ομολοΓηο-ορήμ tir
pudore adficientur , qui vel fola cogitatione τ«ΰ Xprroû, àpxio^ ίμ7ι fit άνβλο^/α» · Ο»άputarunt, pofle pro Trinitate fieri quaternio- γίις A9aJwri9*&Tf αρνί iTttxrlur rèvifiInem, fi corpus efte de Maria dicatur. Si corpus, inquiunt, unius efle fubftanrix dicamus cum αχονον Kotina txrCoXr , τϋίί χατά ρίμα Itt*
Sermone, Trinitas manet Trinitas, quod hxc ftûf. Ept^puttrwt ii μαγάλας^ o/ xp» ôXj»«
iuùa»9ai αντί ^taS9* ·$μί$βι
ratio nihil ei peregrinum inferat/. Sin huma- θθυμη6θ»πς
<

num dicamus illud ex Maria corpus, necefle nÇâia, ά λιγαη ix Maniac cirai ri ciμa ·
eft, aliquid Trinitati accedere ; quod corpus (ομοχτίον ρφΐ Γάρ ( φβΐίr ) iàv ârvpfy ri avillud fecundum fubftantiam ab ea fit alienum . μχ Ίά λόΓρ, μίνα fi
> «’i·* fy'joy H’5
Hxc quum ita dicunt, non cogitant, quopa- 1
άοτία άβ·φίρ·μΐη τ» λίγχ. à» Ü άνθράν*·
&o ieiplos evertant. Nam fi maxime coipus
ex M.ria non efle dicant, fed ejufdem cum νον axttfjSjp ri ta Ma&ac β*«μα, ανά^βνζιSermone fubftantix : nihilominus quod vereri vmcvt^· χβτ oùftav του αάματΟ* , apo«5fi»(iu
fe fimulant, ne fentire videantur, id ipfum r/vtfiJar. ταϋτπ oc tv λίγονης , ου νοοΰα/ν, οννί
eos juxta fententiam fiiam dicere conflabit, E ixunif 9ψ9ίχκπ. iÇ>ap «αν μά ι« Maekc
nimirum eflê quaternionem. Quippe ficuti fili­ λιΓνα-ι Ίβ βϋμ», ά>Λά ·μοοώ-ιοτ «wrjJ r^ λοus, fecundum doltrinam patrum, ejufdem exiflens cum pater fubftantic, non ipfepatereft, yy, oûltr RTWr , irtp oxoxôi·*’'™» μηβραααfed filius cum pater confubftantialis dicitur ; vrp φροΝυνης νομι^αβ-ι, του η χατά τ(ώ άυ>
ita & illud confubftantiale Sermoni corpus non fjÿ t’rvwav ier^firomte λίγννης , n^âSa .
erit ipfe Sermo, fed aliud quiddam cum Ser­ wcvtp γβΐρ · υιός χατά τούς varipaç ομΜυο-ιΙ^*
mone. Si aliud quiddam eft, fane fecundum ùv rp varg^, eux !ftv αυτός d rarfip , a*»a'
ipfos facrofaofta Trinitas erit quaternio. Nam viit *pit το» tarifa λίγιηι ^mooôriG* · evru
τ· ομοοΰαινν ανμα 7ου λόΓν ουχ irai aurit> i λ<ίγ·ί, aM’ tηρον tapit τον Âo^or . iripa Si
9 _
*Tear ~xar» avnùç
· _ · ·fi àyia
· » *2"
orne,
F<a?s n^àt. ου’ γϋρ fi άλχ^νά,
«rrv« nXc<a,
àlttupHOifyàt ίίχρηι ‘9p9t&âxlu. t a*&' fi tapi wtrvr twpcaayatyr, . >Ç vit îrt Xptrwa , ·«
In*

Si

Λ .

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

St

Ο^Γπμτ vm« τ·ν erm Θη* «TffMpw g χβλιν A vera pUncqise perfeâa, &
------------- $<$»*! «'"P*
rWiKTt rfui «- ««·
na Trinitas nullam rec.D
recipit accetTmnem : ieJ
.
ifta ab eis excogitata Trinitas. Et quo pido C*îvi,. 4
affisn μ*ύΑ>ι Wfüf
"àfl· · E« *£* * **·
Chriftiani erunt, qui alium praeter verum Deum
'■«>· Mf xJ Aéytsft* dr nue ypatetf t» Μ<λκ «’►
excogitant? Rurfus & m alteroiophilimate fto3pw«tMr
ti
«W/M
rw
«*»>
,
νψ»ζ·ητ
è»7*
_
t
. .
bditatem ipibrum peripictre iicct Si propre*
TpNtiac
y a* «padixiK
>*»·- tea, quod fit atojat,dicatur in iacru litteris
-, J. Trrpein
...'* Kfytàef
: ‘
. '
----- * <*M«»
“ ‘ * _*
__ J
________ ',·W »·»'»«
humanum ex Maria corpus Servatoris, pro
pm* tjf
»·Αο
iXwmi,
μ» ifcnwi* tjJ warp, g
£ ursmwtK
;’-“7?7~7~ Sim* Trinitate quaternionem dici putant, relut accef
Car 7iu ^férum «pàwp ΚβμββΜα. Ç i- fione faâa propter corpus; multum fime fal­
luntur creatum exxquantcs opifici, & exirtiytwr»t Λ aJ iff' «ρβΟήχχν θί·η»τκ ytyaw
mantes aliquid accedere divinitati pofle.* igno­
*βρξ · Aeyaç, «^’ "»< τ4 tùSpfirnw γΜ Αν rant denique, non ut aliquid accederet divini*
Tptieimw. »«ί Jum warn» τβ tfa' TW - Aéya Ast— tati Sennonen faftum efle carnem, fed ut geφθ»» νϋμ» »£ ÇwewmWr,
rç v»vθιΑ nus humanum redimeret. Queinam ig tur opirtv , «jw&iwi»
wfvifcznw mi
yep «utJ i>B°*ntur xdfiimptum a fermone corpus, & vi*
r»nt τΛ
e«M î μίλλβτ
r"
•_______te
■___rie
~
vificatttm, accefltonem aliquam ad divinitatem
μιΓύλη yiyvxt»
Sermoni adferre? nam potius ei quod huma*
τβυ Aaya eepii aura xefMtfûrc n >Ç ()*m . «»· num erat, magna contigit acccffio de Sermo­
γβρ 9nrtù yty«o tàèww 9
·” nis cum co federate ac unione. Quippe de
byon ηΑμβτη» » >Ç «x m fie $è$/w mortali faftum eft immortale, de animali faης ·όρβΗβς ύπρΐβη »υλ« . w psrsar rptèç ιζ ôum eft fpirituale, de terra ortum fupra corΑα0όι>τφ* sa Mettes νϋμΛ τ» λή* ,
ί- leftcs portas evafit. Trinitas quidem certe
Γί», Μ ίίφμΰτ* 9P9&NIW , «ίΐί •φβήρίΛΐ'* «λ« Trinitas eft, etiamfi Sermo corpus ex Maria
λ’ «« ηλ««α if?, é Ο* ^ttiit ute θίοτης, >rw- fumferit, nullam nec accelîionem admittens,
nec diminutionem: fed pcrfefta femper eft, &
στιίηπ·£ iwt» ηϊ ι«λ»ίτι’« «ςθί^ΐ «ιφοτητίΜ,
una in Trinitate divinitas adgnofcttur. Atque
« τ« λοΤ« warip » «twat, vve · μβκβ&9* A*
hoc modo Deus unus in ecdefta praedicatur,
θ«τ«ιπ·* ζίλ» Ttytuf ώΦ»’* xa^errmu
Xf- parer ille Sermonis. Audis quo pafto beatus
·μοκτ·» tjJ λ/>« η «Ϊμ« > tpu&uèr*· Athanafius, divinum quemdam zelum fpirans,
trt9 φχτΐ.
»βλσ· β firn, ·<·ς ι'αυηΖί »rei·!.Ceo$ tangat, qui corpus ejufdem efle fubftanti*
eirtert. iÇoi^tf· 7w> elçpecvw «u?fj »ζίΠ xe- cum Sermone dicunt ? Pudore adficientur, ait :
item; Non cogitant quo paftofeipfosevertant.
Oopjtr. >Ç areirve >$ e^pweç aim& ατοχαλΗ .
Et rurfus; Stoliditatem i piorum peripiccre li­
σ^λα τίώτκ
· ,fF* A5ewt& . «μ«ί W cet. Infipientes & ftultos vocat. Et hxc qui­
etthtyfyify £ ê>A»if9 fi inü, tv Mm ·' dem Athanafius. Nos autem alio quoque mo­
Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. ίμοί TW$ iM , do, fi placet, impietatem eorum redargue' mus. GENERALIS. Mihi fane videtur, ad
μη ifît^et eKtififà* ΐλΐγχ» fit n
ri w«f»F èKtt&nue. · yèp ni efit? A9etveei^! ejufmodi erroris adgnitionem, non efle opus
ampliori refutatione. Nam qui adfentiri fanâo
vftt&nfet μη 3«λ>ΐθΜ» «*Γ« nuf τίς ÎJJ Xfti»
viro Athanafio non vult, modo Chriftianus
rtew μύρ^ΐ τυγχίνΗ wr , nrevm xeroCei- eft, tantopere occlamanti eorum veianiac ,
canrt 1iç èmlvi
βμοββ-Λ» τϋ
η ηΐμ9 qui corpus ejufdem efle cum Sermone fubftanti*
qiKnpevfW)
nf«J« «»τ« Ç’a'JG· Ti|r θίόηι- nugantur, & quaternionem in divinitate loco
λ γΐκύν λφ«1ΰη»*, χχοΓΪχ rirt iJ3 iei γηί
Trinitatis, fieri fpmniant; cuinam mortalium,
Dnunc in terris exiftenti, fit adfenfurus, quidem
μ CFTU» èt^ptiw» tttânrtnt. «Xi» irti ·*λ*
non video. Quia tamen complures, aut omnino
Aw n »T ifMf èieymivniirt ης
γρβφ^ς ,
litteras facras non legunt, aut legunt illi qui*
η eceynwewi ιφ > »λν «>λ« eepipynç , £ dem, fed aliud quafi agentes, non ftudtofei
μ »τίμιλ»ί · < ^5?‘ fin ri» & Cè9t« w» «î·
qua de caufa mentem carum intimam igno­
1# «ΓίΜνσ* h rw iM «Ç ituieeet >Ç «Mwc rait .* rc&e feceris & acceptum Deo, nobiique
T>jy Mm thiy^tt »λ·π», 47 trp x«hÏ» , Æ gratum pratftiteris, fi errorem eorum confuta­
φ/λ·ν θί*5, >Ç ίμΓ» χΛτν&ύμιη , Ο ΘΕΩΡ. veris; modo id tibi placeat , & alia facere
via poflis. THEORIANUS. Multi Satans,
we>Aw τ· xxtpuM» x} μ»9·β»θρ«»· Σβτβ» μβ·
qui malis obieftatur & genus humanum odit,
' 9n\ei ytyfwtii η μχ>λ·» ipyefetif èniï^Hn extitere difcipuli, vel inftrumenta potius, ad
r«XXwr,,
nr · θιτλβης Σφηρκ
..., i
multorum perniciem. Qualis erat ab-minabilts
Μ ri; Ama^wxc npelnrei Tvpxfvwti , oc μη g ille Severus, qui Antiochie thronum perityranTtjy partte·»’ CanAS», Menpent 0 nidem obtinuit. Is minime prxeeptum illud
“* '
reveritus, quo dicitur; Exfccrabilis, qui in
τλβνύ/ τιφλν» ώ»
, «Ahcik τίί 4θ«·ΐ
itinere czco caufam erroris prxbet : plurimos
«eoxAcvarac iiâ, ·*ί Ccrpat^p·»» art>Att«$ »Μκin errorem a refla devocatos via, in perniciei
ν*ς κβπκρήμΜί, τίμιβλη «phAmt ««η» , « barathrum miferabiliter prccipitavit : quum fa­
τίς «Amnc irtrpiçw «p»c τν «λήθ««ν. τ£- cere diverfum deberet, nimirum ab errore ad
V» yèp airrrw iÇ ή
«ώτϊ . · J» »« τ”ί veritatem divertere. Quod quidem & pnrfula«χβί« «Jri, »·»>5 if »AtW tic TÜf xepiiei π» tus ipfius ab eo requirebat. Verum & auribus,
ειηλμκπι τ« &n tMeàpBpw η imelttff tj5j· & multo magis a corde reieâis Dei manda­
tis, qu* ita pnecipiunt: Per portas meas in­
xsAdU^MC · ifpwtàt ite 4$ »υλΛ μ» « G ·“
lecenkratv nJ A«>S,
τ*ί λ/θικ «’« Jwc*λ gredimini, &iter populo Acmite, deque via la­
pides amovete: id operam dedit, ut non ad
)ι«^«ψ·π. λίθικ, « «tac >/«4·μτν τ» ζνχικ ftru&iratn illius vivi templi, fed potius ad
»«, «ρκ rnJnv J< μ*'»·»,
αρίτημμΛ ruinam fit offenhonem plurium, lapides in via
«·*λ«Ιν, ΐμ(1βλ£ι & τϊ tt«S tîc ζ*ίί Appert*
vite per infamiam fpargeret, adeoque verbis
E
It feriCeeeil. GtetreL Tom-XXII.

λ»
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
«4
C^& feriptis naturam Emtaanudà onam traii-A.tratifiât, £M λ·>» £ lia Γρβφϋν uie» φύ-·
-du; mitus, ne Trinitatis loco ^uatcmio fie·η»
----s τβ
®--------:* λ------t------- WZMetxric,
>.
_ η· J&S?»
t#«Mr>MRÀ
(«·>μάτ<τ<·
μ*
ret; haud cogitans aufer, uti quidem videtur, Jtlf enijetiti >v»wnu rf r«Mt. « G»nJ» , w ·■*»
nutata Trinitatis non habere figniôcatioacm
'* natur», fed numeri perionarum vel hypofta- sarxca, 4 «IAmc , art ri Texte «ρ·τρφ* m trt
fium. Quo igitur ‘modo collegit ille quater* τής ftxws rwxerra·», «»< tm aeri φ fixa
nionem, quum nos minime confiteamur Dei rxrrav. *A î» «ràw rviïyt ttrpàia , ΐμάν
Semonem adfumfiffe hypoftafin, fed noArum μί i/Μλφίηυ* drdferew AhAx*·»*» ri» tm θ«
illud in feipfo eonftituiflEe? adeoque ftatuamus, λ·>«τ, «*M’ cv iwTji inriiraf^nt w ΐμΛηρη,
Emmanurlcm dfe unam hypoftafin, & unum «; μίκν ûréreew, < Ira u*w AT/ttaTrÇevtuv riv
filium? Qtod fi novus ac vanus ille Theolo­
Εμμαηηίλ ; ti μ$» !» · xarric θ»4λ«^«ς f£f φόgus tres naturas in feoâa Trinitate confite­
tur, deinde naturi Emmanuelis humana, quam rtff iai τχς effiat 'fcxtfo βαολ«>£ , ht» τη»
nos confitemur, ad foas illas tres naturas adjun- «ρος HjuuSr ·μ·Α·χνμο*»ιν ηνδρνιίn» ct’^tr ώ»
Fç αΰη αρβα>4ς
^(.ιττϋις φόûs, pro Trinitate nuaternionem fieri conclu- Tji
_r Εμμβητλ
_|_π__ ___ tb
_____________
,
______
dit optime id quidem facit . Quippe fciofumB9i9i f ^atpaivH am’ τ^α'Ιος ηξ&«yivtüat,
artificiofe periteque feparat ab uno folo Dro,
T~w
^tivyne >αρ, x, iatr^ôwc
& ad ppintonem de pluribus dus deflectit. Sin _»__ __ ._______ L
JS
ζλ.-.-..o.1—
βη%*νίζ(ΐ ttwnv ri μανή Θ« »
HS χοΑοθηαν
unam divinitatis naturam & ipfe confitetur,
c^ocpxxi'Çmu
.
4
H
μιβ»
3»ότηης
φκγ
/ ομοΛνduafque naturas in Chrifto: undenam ci natu­
a£ mint , 3ι· A φύ*κ ivi tm Xtirv , μ
rarum quaternio proficifcatur, feire nequeo.
çfctw ixueip^tNec item fieri poteft, ut Trinitatem quaternio- tiiia, »6θθ tuûrji r nfeç
nem hypoftaftum, abfquc alterius hypoftafis Ttir. CotfOurtW -rUù Ttfàia ro4» αμή^ανχ.
acceftione cogitemus.
Tara» in» ptàtitw, » Καθ·λ/χκ tjS Σι,'ρρ
His didis, oculos Generalis tn Syrum il­ titrait? ώητά/^ο*. χς A itipa Ί*ην ùi j'Iu
lum epifeopum conjecit. Quumque videret eum
μι$*μ£( ivavMvm , fpa?f^i
vultu in terram defixo, nequaquam fufpicere : t\ovra »i ομμκ
«pèc ri» Qtàpwev, c*oÆc· euinS /3λή|χχί «ρβς
converfus ad Theorianum, innuebat ei, Sy­
rum uti adiptfceret. At is Syrum intuitus, ri» Σύρο». o it' βΜφβκ » ùupfiiiart ' ιζ ΦΜ·

fiibrifit; δζ ad Generalem ait: Eft, domine, «ρρο;
..................
Γ_..Ί___ΐχν
____Ορος
_
η» Καθ·Α/χΑ - iirrvm, .ΐμΐντ.μα
quod infignem fenftit atcm tuam interrogem ; C t£u>
< *αραχαλ4, μ4
teque obfecro, ne tibi grave fit, ejus indicare
„„ _/ <
η ΚΑΩ
folutionem. GENERALIS. Si Dcus intelle- “"7^
_,VJ
««r · ©»àç Aim μΜ t(u tmtu ^yweo, e x«i»>
ftum ejus mihi dederit, non gravabor illam
tibi txponere. THEORIANUS. Sint hie, ve- xnitrx aeùrUu daw vtt. Ο ΘΕΟΡ. «rwra» tii
lut in hypothefi, tria igne potiora; qur ta­ tv üoaàirfi crraùy ùtipxvpa ^ΐβ , μαβΐί erm
men unius natune fint, auri fcilicct. Si ho­ φύτΗΚ, χρντί ίπΛοκΡΗ. tàv iv rimv tv avpa·
rum unum in ignem conjecero, pl?ne igni­ Tiitrw, tcgt aavfi^i w atnfar^pivtv iùa φύ·
tum illud duarum naturarum erit; ignis in­ 0ws, Af^x j* «upas >C χρυτί . 4m svvraf
quam, & auri. Deinde hoc unito reliquis duo­
τίη wFc Ao/roFs ivai aotf μι·' «χορκτιυμοΛκ,
bus necdum ignitis, interrogo , quotnam fint
hac ignita ? triane, ccu prius ? an propter f*p«r4 rare vÙv sivt mira n' iatpnpa ; r^a,
sic <*rwUv", i ini rUjitdatv τϊ avpôf i^catvia
ignis naturam fafta funt quatuor ? GENERA­
LIS . Hujus interrogationis folutionem exponat narafat; Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, tu’tm tm tj-vni~
Joannes religiofiftimus Epifcopus Ceflunii. μβτ®· · Λλϊ^ΓίΤ®· ivtexox®* KuVMWM
THEORIANUS. Quid vero fantidatis J.t Ui? ^ItMv»M 4rp tîu λΰτιτ . Ο ΘΕΩΡ. ή νύνκ-ις
prudentia dicit ? ignis nc natu/a numerum five
it της aywtrwat aa τι λ0Ή; η φοτ/S tm τυρβς
quantitatem trium illorum auxit, an non?
ηίξηβγ w âiylfyjAv, nw w «te-èr ij!î ?tx» » jî
GENERALIS. Mihi quidem noa auxiflêvide­
tur. THEORIANUS. Atqui prius hxx tria μ; Ο ΚΑΘΟΛ. ΐμ·τγι rixe ÎexH, Sri mx nûμία «pUu> μιίί wav
unius erant nature, nunc in uno duae nature ξητο. Ο ΘΕΩΡ.
confcpicmntur . GENERALIS. Hoc quoque φΰβΉΚ ni τχΜ, ran it da τώ ivi iCt xa^epwain confeflô eft. THEORIANUS. Non igitur rar φώτπς. Ο ΚΑΘΟΛ. ύμ9λόγνιηι χ^Ίμτ·.
eft neccfle, Trinitatem illorum ignis vi potio- Ο ΘΕΩΡ. μ’χ ara^xn λοιχό» Ίΰύ TttàSx ifX
rum, fieri quaternionem, propter alteram il­
Catpabfaw rt’ÇetJa ^w'i5« iià τΐώ irtfxv <iilam naturam, videlicet ignis. GENERALIS.
;, Ο »ΚΑΘ.
. O
Non eft neccfle. THEORIANUS. Ineptiunt atv, nm tm aupit
·
, ,mx àva^wn
c<go, qui dicunt, neceflario nobis quaternio· ©ΕΩΡ. attrrnAt^ifftv «pati Alterne, âra^xx
nem pro Trinitate confitendam, fi naturas τ»£άία a’rrr rgpil®·»μ·λ«^4ν, ei iûa φΰνΜ iv
duas in Chrifto demus.
E -t
nî Xtfpf itini&t.
itirvjjfyi.
Tmtuv ία> ρ'ηθ»»τυ», · Συρ®* /ν/τχοτ®* «Hit diâii, forgeas ille Syrus Efîfcopus,
wtras c#ÏA0» τί «rife*, μ$ τφ îtpiuvuùri,
nullo verbo prohto, cœnxculo cum Uccrdoti«Αν itbus fuis egreflus cû. Interrogatus autem aia· μηίο* fVHTMt. »ρ*τπ)θΗί ϋ rapa
cerdotibus fuis, cur nihil cum phtlofopho Ιο* /iw, Sfo' r/ wc tAdAwac τζ «ρος ri» φ<λ«σο*
ruutus efler; non fibi licere dixit, in aliena φο» ; 4*0 » ·Τί μ ιξ»Γ< μο» Λ αλλοτ^ σωιοi)nodo de huiufmodi rebus loqui.
i? »ft» nnbuv Α«λ4».
Μ
· · > Μ
Μ Μ
.
, **
*
**
· ,
«
Ü “· human,,.· non onΓ N.m divuw.u
Γ«, Λ»*
MX Um ii α»Ορν*·τ*τι. *>·*£·
Οί»τ*ττ Γβΐρ
·$Ο·« «α“-·
.bell. Ergo qurenm homo, ooo qUenm «"»· f* * «««· «Ofw··, «,.««>·0<K.
Deui) ingredi vuluit: AdcQ<juc voluntate prx* •Ι^ίλινο
>Ç
lu» jç u*û

»Γ

*

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

86

β»θρη>*. Λ
In *μΐ iftit ^Aditus ont, eûun quatenus erat homo. Item——-----L—nm' 3™. « χαθά θ* ί Xerdt, ύηρ ni η *libi . Vo|p, "*Ι«< « ub*/u‘" e<°· * 'X» Λ££η
ÂNWO
ww«>·
w
«w*
v<w
Λζτ·>ι
»v ■·
.·—
.. ·*’ mp
___ , χαθό
. .... θικ,)
^.2. χ »·ίρ
_,_k l«'
t.» vi
-j fini. & quatenus Chnftus eft Dtus, fiiyra ilu»un ·*■*»·
(..
·
·*·». xav àivtawv vhi anr* ναάργαβ φύαη · ipe lud, Ubi, eft ; ( quatenus enim Deus eft, in
loco non eft ) heri vero nequit, ut natura
χαθί «οθρην#* θιλο«, tva In dr/, Ç αύηί creata fupra idem illud., Ubi, fu : fane, qua­
tSrt.
SXxTrxo; ft» «ή«Κ >ζ χ«θο ή>θΑν«0* · tenus homo eft, vult ut ubi Ct, ibidem&tpfi
£ αλλαγί γαλή* ιλβήν sit viv wrw 4η, St· fint. Adeoquc voluntate prxdituseiar, etiam
ψϊ. £ ffexav αύη$ οίνον
%·Χή; μιμαγμά- quatenus erat homo ■ Rusfus alibi. Quum ve­
νον*
ήχ νθιλ« τιϋν. χατη eoFov ntilet ad locum, fitire fe dixit ; & obtulerunt
ei vinum idle miftum, quo guftato, non vo­
αυτί μίρ9* ttxjtc aùriv St^üaat *» U
xarn
lnit bibere. Secundum auam partem ipfius di­
τΐυ» θιονητβ, fptrarfhk irai ή θιότγς αήτή,χιΐ- xeris eum fitiifle ? ft facundum divinitatem,
σίος xatrù φύτη ι’φίμινχ. si Si ram tIw a«- adftâibus erit obnoxia divinitas ejus, qua: na­
θρνχότχπτ , apa xadd ι’ίιψη-ι, κατ' tKÜvt £ tura fua potum ad pet iverit: fin quo ad hu­
τ» α'χαηι^χλον τρ φάαίί οχ ήθιλι aidv . XW η manitatem , fane quatenus fitiit, eatenus &
U et «Ini
Μ £ «θό
χαθο άνθρατφ*.
α’οθροι»®-. ιζ
Λ άλ- W ”«u7! Τ
bil*re nolui‘ :
θίλχί/χο; Iu
_
'
V
. . ·r ,
· ? -,
eratque voluntate prodii us idem , etiam quaλα>« φχτι
wtam ο Intra;
Ino; iv
tv τη Iϊαλι·
σ<< bomo. Et alibi dicitur: Grcumlbat
λαγί
φχτι.. χ, TtotKtnt
Χαια, β Γ«ρ ηθιλο ίν ττ laitue vttrrerïîv , in Galilaea Jefus , non enim Judeam obire
err ίζιίτβν ou/’sw ar Ivlaror a«cxr£rar. ri τή; volebat, quod eum Judaei ad necem quzreβ-αρχβ; φόβ·« d γ'^'γατφ*, αλλ’ ΰ τή; καθ' ύη· rent. Si circumitio carnis natur* competit ,
canv Ιιίνμίηκ αιΐτρ θ^ότχτφ* , ήρα χαθο «r> non ei junftx in eadem hypoftafi divinitati :
θρνβφ* ό «un; (V τρ Γαλιλα/f rrerrarJ/, it nimirum quatenus erat homo idem in GalirôtXft* f’v Ίρ luSaip TttfTtrfîiv , χ} θίλητιχι; Iza circumambulans , Judxam obire non vo­
luit ; & idem voluntate praeditus erat, etiam
U£ ο* αήη; χ} χαθο' ανθροΗτο;. ig triptv^i * χρ- Îuatenus erat homo . Et alibi . Inde egrefii
χάθατ 6ζ»λθοντκ, vaptxcpdbm ίιά 7ή; Γ«λ<·
ialilsam pertranfibant
nec id quemquam
λα/ας, sÇ « ήθίλΟ *να τις γνϋ. xj ταλ/y »τί· Icire volebat. Item alio loco : Inde movens
ρ«θι. χχ«νθθ» αναΓα; αχχλθο» ri; τη ce»a Τυ- abiit ad Tyri Sidonifquc fines, & domum inw’. £ grefli», neminem id icire volebat ; neque taρκ iÇ Zrlwro;. iÇ tieitàtiv ri; rUù οικίαν , i*
-*^men latere poterat. SiChriftus, quatenus erat
Soda fàtkt γνύναι, i£ xx rfluint'On λαθ*». ri
χαθο θίό; · Xtrcd;, Suûquut Ιώαυθυνό^ατκ, Deus, potentia per fe fubfiftens erat ; & in­
firmitas, quatenus homo: ( licet crucifixus eft,
χαθο St «νθρντο;, άδζήια. ( ri γαρ frai/· inquit Apoftolus, ex infirmitate : vivit tamen
σήθη, φηατν · θ«ο; α’χο’τολο; , όζ α’θο«ας. poteftate divina) ergo quatenus homo , non
α’?λα ζρ ιχ ίνυννβμινί θίή ] αρα xaSd ά/θρ»- quatenus Deus erat, domum ingreflus , ne­
χο;, ιζ » χαθο θ»ο;, κ’σίλθή» ής οικίαν άκ ή- minem id Icire volebat; neque tamen late­
ÔtXca ινα τις γν», ιζ ίκ ήδωηίθ* λβθ«ν. >$ re poterat : adeoque voluntate praeditus erat
βλητικός (ιυό aùri; xj χαθο* αήνθρβχο;. ιζαΊλα- idem, etiam quatenus erat homo. Alibi quo­
que dicitur.- Et acceflerc difcipuli, dicentes ;
χί φχο-t. 1Ç τροτηλθον aûrjS tt μαδηπιί tujrâ f Quo nos abire vis , & pafeha manducandum
λι^βνη; ' νί Οιλ«; «χιλθονπ; ίηιμίηψΛν parare? Si manducatio pafchatis ad fiibjeftos
βνι βγϋν τ· τ«%χ; U ή βράτκ τή rafyat ÎJ3 legi pertinet , Dominus autem quatenus ho­
diôpdpov t’ri. ytyuvtii d
x«9ôav^pv· mo, non quatenus Deus erat ., legi
„ fubjeftus
ηΦ-, άΧλ' u x«N Ow, ΰχί ήμν. ipe x«5dDÎuit· «go quatenus erat homo, pafeha man- ducare voluit, & erat idem voluntate pradi­
•νθραιχφ', »ιθιλί Φ«>πν η »«%«· ««< νίληtus, etiam quatenus erat homo . Reperies &
τικίς ην d èirnt χ«ι χαθο ανθρντο; * iÇ puti» .
alia facris in oraculis infinita , quae Emmaeike co vw; àpaF; kt^tors dCpaefv; ÎHxnJomt nuelem voluntate preditum iuifle demonftrant,
m ΕιχμαννΑ >θιλ»)τιχο» xdt xaOd ανθρ»»β; . etiam quatenus erat homo. DOCTOR . QueiΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ . rw; οφ&λορφι ktyttv nam voluntates adpellare debemus ? naturales,
τ»; θιλήάοκ ; fucrntttf , ή ùosranxarc ; Ο an hypoftaticas? THEORIANUS. Naturales.
ΘΕΩΡ1ΑΝΟΣ. φνηχ»(. si
ώ»Γατ/χο; Quippe fi voluntates hypoftaticas dicimus ,
tres in facrofanfta Trinitate voluntates con­
τύς ûfXxfff*, Ι«τομ$ν ι«ι* τή; α'^/α;
cedemus, quoniam tres funt hypoftafes . Igi­
"ξΐΛίος
θίλήβΉί, iiort Çw; woararirt «<’- tur ut una voluntas eft in facrofanlb Trini­
σ/'ν. ûixtp Jv pua θιλιχπ; ιχ/ της άγί»ς τ^ια- tate, quoniam una natura : fic dux volunta­
ίο;, iiiri μία φιίσΐί* an» Sût Stknrtti ι’χι τι tes in Chrifto funt , quoniam duc nature,
ficut eft indicatum . DOCTOR . Valde me
Xetru, Stôrt Sût φιχτμ; tio-tv, ùi StSnkurai ·
Ο ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ, σφοίρα pu άφίλνκτας ιχΕ; juvifti per exemplum illud ïaerofanâs Tri­
nitatis : eftquc mihi perfuafiun , debere nos
τϊ ναραΐ&ϊμαης τή; αγίας r^Stf · ig< xixHevoluntatem naturalem dicere , non hypoftatiμαι, tri φυσιχβν οφκλορ^υ ktynv η θίλημα . cam . Itaque quum duas in Chrifto naturas
ΰχ ύαοτατ/χον* tad
Set φύαας SiSs/jfy> t»i concedamus , neceflario duas quoque volunta­
tes confitebimur , divinam & humanam .
τί Xesrî,
ανάγκης «Λ Sût 9ιλήμαη βχ>κ··
μβλσΓχ'τορφ/, θίϊο ν η Λι a'tâptiitvtv. Ο ©EQ- THEORIANUS . Humana voluntas intelliPI ΑΝΟΣ. «»θρ·τ«·ν Stî φίλημα vtdvt ά η genda eft , non arbitraria , vel eligens ; fed
tantum naturalis . DOCTOR . Et quid eft
^■Mipuxdv, ή ^ptatptrtKcv, α>λα τ» φυσιχον /«Ο­
naturalis voluntas? quid eligens? THEORIA­
νον. Ο ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ, και τι ίτι φολχο» NUS. Voluntas naturalis eft vis & facultasid
θιλ»μ*>χ«ιτι «ροα<ριτ<χο*»;ΟΘΕθΡΐΑΝΟΣ.
ad petens , quod fecundum naturam eft, ofvffud» θι'λχμα «π ϋναμκ τή χατή φίην νντνς mniumque proprietatum, qu® natur® iubftanF a tialiter
CtKil. Ctatrai. Tom. XXII.

9T
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
18
Gf* tialiter adfuat^cpfenratrix. fecundam quam fem- A άρχκτιχϋ , xàt ÎJJ wwMf τί
«varirw------------- —■-------pei ci. quoda a. ..............
natura voluntatepraeditum
i
u... eft,hoc
t
«tmrotii «arruv < imputo», xa$‘ h àti τψ φΰ'Ptum ***Α ' ***
vokudum fir comparatum. <·* θτλκτα^ ri
0<λ«ν ιμΜφοχο·. d »»«>
“
Non idem eft autem, comparatum die ad viden­
nûriv Si ri νίφυχόα/ θιλβτν, xàt àtXw triv,
dum «& valle : ficutt nec comparatum efle ad loquenducn,&toqut. Nani quidquid preditum ell •ΐς Ht ri χίφυχι'ναι λαλάν, (B λαλάν. «ΐφοχι
μ «4.
«iloquendi,comparatumquidem eft ad loquen- jjfy» >«tp ri λα λ mix·» λαλάν. λαλά
xriaf ici, Iji λό^ι της φυσιας
. dum , led non Temper loquitur .* quoniam id qui- ixftSn ri
dem eft fubftautie, rationeque nature continetur; σανιχβμ$υ·ν * ri Si βολής, ri λαλννης ^άμρ
hoc veto confihi eft, & loquentia arbitriofor- rvaw/fifr.·». if t φώπ·ις μ$> ri ttd Χίφυχίναι λα­
matur· quo fit, ut nature quidem fit, Temper
λάν, ύΒΚασιινς It' ri xwc λαλάν . «ςχιρ xàt
comparatum efle ad loquendum ·* hypoftafis
>Ç xtn θιλ^ν. ^»άμη» Si
autem, quodammodo loqui ■* ficut ad volen- ri xtfuxitet
>C xppatptm, iti ri xutiw λι^Μ» άίώαητ ,
dum efle comparatum, & quodammodo velle
Aibinium vero, & eleâio, fiquidem proprie tlxtp
_ xvçjtàfxrtiv ββλο'μιθα. ή ριιΰμη yàp
loqui volumus , in Dominum non cadunt. BT4v----------------αρηχμίηί
?..—....λ... Çfinjetv,
rj-~2 Λ ■χ7
x} 0νλ£<τ:ν
- fiwt
Nam arbitrium poft habitam de ignota te 0»λην,
·
«fcjarv, «ρός ri xttfiv tft Sià^icrti»
qusftionem ,
deliberationem five confilium
μ*θ’ fi» » vpoàtptrti «χλφομόη
αιρμ/νη «ri
& judicium, adfedio quftdam eft ad id , quo
ri »πρβ ri tTtpoj. ό St
J ψιλοί άνθρ»dc judicium fidum eft .* poft quam eleftio lo­
©ri*, xJ TotyTU tÎSùf, avivquitur , «Iterum prae altero deligens . Domi­ χφ* à», atoà
nus autem, qui nudus homo non eft , fed Jtijç σχιψιαις, £ {mfiawc, < /λΛηί vxàpytt ,
etiam Deus, & qui novit omnia , nec confi- >Ç xtiftui" >ζφυσιχ«ς ri» n tapet ηχαλό^ΐχ^
derationis ullius eget, nec inquifitionis , nec •i’xfriwfft», την π «ρος ri χαχον αλλο^ϊββ·/». irq!
confilii , nec judicii , & tum conjunftioncm τ5η ^ν«μ:χ·» fi «peatptTtxdv θίλημα ίχί τα χυ·
cum bono naturaliter habet , tum avcrfionem
ei» # λί>όμ^», ά>λα φίκτιχό». Ο ίολα^ίΓατ#*
a malo . Quapropter arbitrariam aut eligen­
tem voluntatem Domino non tn'buimus , fed ίτι'σ-χβιΦ··ΙΣΑΑΚ Hier, a’pxfî η7ς μη Φ<·»
fn^fvrur rtf} ήΡύ «νοθ«ληnaturalem . Tum rdigiofiflimus Epifcopus ÀcvÉ-awf λχχχτι
ISAACUS dixit ; Sufficiunt haec dc duabus μάτ\Μ τκ Εμμαννηλ. civi fiu7»
~ . «4 ΧίλτίΗί f
voluntatibus Emmanuelis, iis quidem qui non Q tÇ zte)‘ ίφ ίιο ivfpy&*>. ΟΘΕΩΡΙΑΝΟΣ .
contentiofe, quae dida funt, audiunt , Nunc,1
iyfp?H*>r τα X<tir» MX ·7μαι ùfi placer, etiam dc geminis adionibus dicito.
μχί Stiàat Xo^wv νο>λν» «4ς αχοίπξί/ , tbç
THEORIANUS . Ad demonfltandum adiones Chrifti duplices, apud vos oratione proli­ jttii Ο«α<ς ονηθραμμιιβς γραφβ/f. ηγχρ rro»
xa non opus efle arbitror, qui facris litteris veu, χ} χηλό» ιχ τ· χτι <τμ«τθ* woinrar ,
pftis inutriti. Nam expuere, lutumque delpu- ^tirat τύί χόρχς τβ τυφλί , α’ιθρωχινη χάη*
to conficere, caecique pupulas inungere , ho­ iciv CtippHct . rrwtv yap xx αν ίζιο/μ^υ τή»
minis omnino adio eft . Quippe divinitatem Sionint, ύχιρ à μα/νρ/μιθα . ri Si ri» χηλόν
eifpuere non dicemus, fi non infant fimus .
tii ομμα tÇ φΛί μ/ηαχΑ,άααιί^αι , χάνη»( rf
At Jutum illud in oculum & lucem converte­
θιοτηπ
μνύχ àrrtf dCpot ixtaiim ,
re , id vero divinitati omnino adtribucmus .
Ejulmodi quis infinita reperiet, fi oracula di­ t»~ç θ(4οις ιχιμιλυς tTxiÂptç λο^'Μ ■ t^t Si
vina diligenter infpcxerit. Erit autem res to­ ααφις τίι· >Ç Stà ναραϊ&γματ& Ίηί mndparta peripicua dc gladii quoque candentis exem- τυμι'νη; μο^α/pac · τΐμηι yap αΰτη C· tvvtjS ,
pio Nam is pariter & fecat, & urit : cftque
’ °' χ^
' ς; »* η
dubio procul uflto quidem non fem, fed ignis:
• n
nJ* τ»μη *■ τβ rtfo'c,
fedio vero, non ignis, fed ferri . Effeda deeW* T*
nique diverlarum naturarum funt , tam fritio, αλλά TB e-tSàpjt· tÇ αλληί Xj αΜκ φύαινς &ΐρ·
quam aduftio. Verum propter unionem , non ynatt ηπ ημη >Ç ή x«ùwc. S^·' Si τήν ituair
ignis tantum elle dicimus hanc uftionem , led μν μοο» τβ xvpif itat ^iy«ijS^ την xajüait ,
etiam ferri. Sic enim tjoqui iolemus, Hac fer­ αλλάτJ a/Stipx. xaift yap i a/îrp^· bhî,
rum urit . Sic quoque rem confiderabimus . φαμ^ι»'. β·χ··η«·ο^ Si
Sm · ψνχήί «V/ ri
Animat eft, corpus fuum animare 3C vivifica­ ψυχί» iÇ ζν·<Μ(ϊ» ri icu/τϊί au μα · >$ 3ηλ·ν
re . Qtiod quidem ex amborum diremptu pa­
a’xd τβ χμςισ-μΒ. ^<ν&(ζομ·»ηί yap rtuiirt χατύ
tet . Nam anime tempore mortis a corpore
fuo dirempta , corpus mortuum manet. Quum T». XSHpiï
- ·, tu
. θανάτα α’χο' τβ oixmb σάμαης ,
ergo divinitas ejus numquam nec a corpore · μό^ί ii θύμα vixpov. «Τί4 er fi θίότης άοΊΐ
Tw
nec ab anima dirempta tuerit .· quo pa&ovim xèf
” ’ xen art
’
“ αάματνί, ίη τχ$ Ψ^^/ί Q·»iftam animat, vivificantem
antem fciliccc , non ha
ha-­
χίς τη» dtipynav Ίαΰττ,ν της ψνχης ri
buit ejus divinitas? tnimirum a corpore iodi-E>
j
θιέτκ;
; β>χ·
ra hypoftatice,
hvenifatire . mortuum
mnrftitim
,
*
»
ι
»
—»
. <
·
rempta, eique copulata
α^νοτος Β<τα τβ ανμαης, x, χαα umrar/v n«
manere corpus haud finebat. Q?'ppe dum ineft
»»μί»η
α
’
οτίί,
αχ
wa
μόπν
auri
vtxpov.
ψο^η»
anima corpori, numquam illud mortuum eft.
Nam quum anima fit fpiritus vitalis , corpus ya'p itioni TjS σνμαΐι , «έιττοπ wxpèv ixiïm
. ipfum vivificat, ficut etiam alicubi fapiens il­ τΐι>χά»Η βν, χιΧΓμα yap ζαηχο» ίσαήψΐ/^η,
le Salomo , dc impiis quibufilam & dc aftro- ζιΜΧϊΐΐί ri σΰμα, κ$ χβ χά: ο σοφός Σολβμάν
rum cultoribus loquens, dixit : Luto vilior eft xie* Ttrw χαρα»όμ«*ν xàt ^«λολα^ΰν «ίιι .
vita ipfonun, quoniam ignorarunt cum , qui
χηλί άτ/μόπρβς ό βίος αϊπί», ·τ< ή^νοησα» ri»
finxit eos, & efficacem animam infpiravitcis,
χλάσα»τη α’ντν», rÇ riv ίμχηιύοαπϋ. άυ«7ςψοac fpiritum vitalem eis adflavit. GENERA­
ώιρ^ιτσαν, >Ç ιμφΐ*σ>!σα»τπ άυη7ς χκνμα
LIS . Quicumque confcientiam fuam pedibus
proculcat , prefernm in doârina fidei , non ζ»Ί;χΐι. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. **; rioAriw χβ»

Τ9Κα·

fp

90

DISPUTATIO N1ERSIS ARMENIORUM.

(3* ««WM» nento, £ puiAam Cr sort met »»” A dignus eft adpellari Chrulianus .
„
------- * ■
* for
■
·“
Deum teftem adpellans fateor, me &e;ufikm /NN9,
Av>wc. it
& Ii
i«' à, iHif'hf. ,h w Ar «*·'
““
ώί1 , & die ; ex quo libros
.
“**· rfc φ7ν wttK 3 «pF < e^u', έξότ» vtuc facroa infpexi.* cujus icilicet es ipfe fidei , &
in medium abste product di vi patres. THEO*
Omuc cvtxiApi MOtnt » it «$ «uvfe « » *£ *
RIANUS. Si fic credebas , & nunc credis ;
τ«ρβ η ης μΐητ ifypbnt
vviiptt. O quare feribebas in epiftola tua : Dicimus unam
ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. ei arve ir/rdwc
xtcwwc , in Chrifionaturam? GENERALIS. Equidem
fvnce τι'ιος λοιτο’ν Γνρα^κκ <fe -rw rarceAven, refpiciens ad illud exemplum ab homine fum*
ptum, quo fandi patres ufi iunt; homine ,
Αφρ/φ, p/jry φύνη nt w Xp/r·'»; Ο ΚΑΘΟ­
ΛΙΚΟΣ. «voCAsrw nt η» τί βίνθροήτν Wpt- inquam, ex anima corporeque compofito, qui­
que port unionem eflê natura dicitur una, &
ΛηΓ/μ, μ ·ί fyttt vamptt ferirem, tm it
naturas, ex quibus eft compofitus, inconfufas
ψ/χίς «/Γχκ/μ'λι χ} ημνηί, ^μί* φόβ-ις Aa- & mutationis expertes retinetminime mihi,
^ομόχ gy την fvwffty, <Β TtJf»
«»ρ<Μνπθ9» ceu multoties tibi jam dixi , falli videbar .
Φ<χτ«ς βη/γχύτνί «Ç αξΐντνς φυλατηχχς , it Prxterea putabam , beatum illum Cyrillum ,
itotv» èt tfftitit w«dv e-ot, σφβίΝιιΛβτ. ver quum dicit unam naturam Sermonis incarna-

J.· «

MF»U
·» W Aoyit
AA4V.M ewopiM^uw
«M«rwAVA)Jll1IV Atyanu
Âl^jâlTW ,
_ τίτο fiiKtMmAî·
trtv ii
·&«/ JnAiy. fai»» It x, x«p« xo>A»vr, Sn w
Proust to φύτης xt%ufWfMHci» wc V Ntf4p<«c, Ι·^μ«τΖ{«π. xj ίί?' τΐη σφοίρίΐ àm·
μκχ^μ^ος tî»ç μιίς φύ^τηκ Ar^wç, iÇ tant τϋ
ΚΕΧΩΡΙΣΜΕΝΑΣ, ή, ΜΙΑΝ Λίτ<θι>
ft,, yni
γ. Λ Λ m, 1^«», ί in

·.

.

*'»

»*

· A

»

rit, duar naturas icparatasft aruere. Quamobrem unius naturx vocem vehementer propu·
gmntes, pro SEPARATIS naturis , UNAM
reponebamus . Interim mente fic ientiebam ,
& fentio, quemadmodum ipfe nobis dcclarafti
per eas dcmonftrationes, quas ex divini lit­
teris contexebas . Itaque fi nunc aliud caput
^πο u> cu>in
, u ¥iaiu„
habes, adjicito ; ut eiiam de illo , fi videbi* colloquamur . THEORIANUS . Ergo
rurfus ex epiilola tua legere pergemus , GENERALIS. Age vero.

•pew» , νς aune ιμιν Jurpavswec, κ
Γραφήν Tit
xonjuÿ,e$. rov av H ·χ·β
α’>λ· χτφαλατον,
χίφαλχτ·*, «poaÿtç· < neî ûfin, tl to
α>Α·
^λφν . Ο ΘΕΩΡΙΑXH, xenicept^e Ήν IrdAiÇrr
“. *
Awnv
xeXtv ίχ τηίβΐί
ΝΟΣ
Aan
*
/ncaAic.
Ο ΚΑΘΟΛ.
,
______ _________
______ _____ » Xjrt ·
Ωί
ύΐ tw
w mtf
wroy -»
Quum igitur legeremus; ad eum locum ve*
Ω; »?
rv wywiftfyfy,
in}mirt9[j&» ήλθο/φ tif
----- f------ ^·- oJa*
.
•T ir γηφνμμίην. iOthawO
<fe —
τη y<xrù rnc
Cnimu$’
icfiPrum "»l Habitavit in utero
...
λΛ'- Λ..Λ.
I. ^povov, >ζ vein iptpûv. vtrgmts novem menfium & quinque dierum
χαρθο'ν
Canx pt|MV
fpatio. Dixit zergo THEORIANUS. Unde
atrev i Ofweratrfe.
tyut τνη, art Csm'x
qurfo id habes , quod novem menfibus <5c
μνκί $ vein λμίρκ ivtirtive» cfe τν
quinque diebus habitaverit in caftiftimx virgi­
tfç xavoynt xapdcee ; Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ ,
nis utero? GENERALIS . Accepimus a do*
νμτημη Α&αηαλβιν, Sri τΰ «pw- ftoribus noftris, primigenia quinque diebus in
ηηχα vvtitv vtttvn ώ* τρ μηζ? ni» i«wrd» matrum fuarum alvo diutius exiftere, quam
μκηρχν ivitttvx nJv
«pa»nn<Mi, vein ίμι- fœtus non primigenios , Atque huic opinioni
fidem conciliant ex ilio fapientc Salomone ,
pvf. t£ nn vtfëmu èvè τ» σνφζ Σςλομϋνης,
de fe ipfo dicente: Decemmenfium fpatiode­
^i^vvnç xte) iwrv iiM^nvrat'w yp^vy» veynsce
fixus in corpore fui : quibus verbis hoc indi­
σνμβτι. τνη βτλτμβΛν jaAvv, on v μάη cvcare vult, quod non modo novem menfibus
νϊα μνηί v ce τίΐ μή$ν rie t’eurï μντρίς, αλ- in utero matris fine fuerit, fed etiam decimi
λα
axo' TM lixent (AaCes. tit ^ainntw if 9 panem aliquam ceperit. Nofter igitur EmmaΈμμνηνλ» w 7rw èunit www Ca τί u^-Dnucl. tamquam fœtus primigenius
„ "... , par tem­
vit iaurï twfo’c «xvfvca. Ο ΘΕΩΡ. ·’ Σ.- poris
por‘* fpatiym
fpat,um in utero matris
««'»«««
exegit. THEO­
RIANUS . Salomon Hebrsorum more tem­
Λ·μ«ν xera nv
α&θμ£ρ nSv E/3pm'awt
pora metiens , decem menfium fpatio fe in
Jtxa/slutNuÿ» χρ«νρ>
xaTUc ον ημκτι.
corpore defixum fiiifle dicit . Qyippe menfes
γτψ w μϊνκ^πίν Έφνΐ*ι μικριημΐ tin nSv ή- Hebrarorum minores funt noftris menfibus .
μιήρνν pdnuiîf. ixùm ^«p rùù erAtuiua ίχνη Nam fecundum lunam menfes fuos dimetiun­
μιτρον nSv χ«ρ «’uni's pfiwv. tîul fdp «ρχία tur; adeoque lunae principium', menfis princiric Στλίιώκ ίχνση «pyfet rS /jtfeufe. >Ç n tf- !>ium faciunt ; ac viciflim lunc finem, menfis
iti finem. Numouam vero luna dies xxx. vel
vaKn dvrqç » ηλθ* TÛ /ufeufe a*unSv . i·
xxxi, inftar noftrorum menfium habet. Ita­
torvn Si Σιλχνχ ΐχη ήμι’ρας λ'. 4 λ«. «κ
que juxta numerum Hebraeorum menfium SaΧΜ<Γ<ν 94 jUWVfC npMtV. Χ*ΠΙ yw VtV α^ΐθ/χίν nSv . lomo
MMUV uijui
dixit .-.* Mtisua
Decem ukuuuiu
menfium ipaiiu
fpatio ucniu»
defixus
pduxvv nSv E/3p««a>v saxo « Σολομ·» * SfxapZwraup ia corpori. Ceterum lumen illud orbis, JoanXpww vte^tit & «ηίμντι. « U rit «χφοΰκφΐ»- nes Chryfoftomus
Λ ' Λ
, in oratione de nativitate
rdp · %fi*ït τΙλλ ^Atïrntv ludvnK Ct T9 λο>* Domini noftri Jefu Chrifti, qua etiam clare
nS fit t(u* yifinv τί Kue/a ίμ£τ Irô Xexà, demonftrat , quando natalis Servatoris cele­
brandus fit , cujus quidem orationis hoc eft
cfe 9 iÇ rtd τ£, van to τΐώ tS Σιττίρθ* pinexordium : Qjue olim patriarche parturiebant,
mv topnî^wv, vens «xolsàvuerv, » ii νρχί . praedicebant vates, jufti videre defiderabant ,*
κ τάλβι Χατειαρ^αι ρφ» «Avev , «ρβφΐπΜ U ea nunc evenerunt , hodieque confummata
«paûAr^w, Sitent li ίτι^ύμνν itof » tvStu funt : fub hujus igitur orationis medium Chry­
t^iCn, $ nAvf t λνβί ήμιρη ., mit id puew foftomus ait : Qpum Joannem Dlubeta

fextum

9«

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

m

ζ3Ρ fex tum jam ntenicm io
in utero generet, Mari® A J» t» A·^· tbtb φατ/ν. ·ζ μ»>« <£· fer<i ··—— —■
habuit
lawyfey τ* EAnrvCsr, » M<m *" oouyn
-... — — conceptio principium b*5:
:· . Hinc jam coanno gnito conceptionii Mari® principio , novem.
fen ev>tap£«wv. Mtv /utdarnc , rm wp^tw *·*>■
CÎ^TI nue tnenhbus e conceptione numeratis: quan­ 3 Meek νν>λ«μ3«*«ν, »ή·μ«^« i^xar» an­
do peperit , fcicnu» . Non mcufes novem &
xo», d»n« μϋηκ ·*(ιθμχν®»π« ιχ rif νυΚΚιίdies quinque dicit, uti tua fanftitas feri piit .
voan tyupvc , vc 4
GENERALIS - Nos orationem illam Chryfo- vlanc · fyi dnia μϋναί »
ftomi non habemus. At enim hoc emendatu a^tvnm re ΐγραφοα. Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, ήfacillimum fuerit. Itaque miffumid faciamus,
nr λίΓβν τϊη» τν ΧρνσοΓομν ù »£»|u$* .
χλίατίη pirn δηρθηθν» .iàfayBjft ?rt nl·& fequentia videamus.
*n, τί»· >ς Ιίνμ^μ μ «ξΛ.
AntptN&rxanK b» n a’Çic tîc t’xtr»Axc, χλUlterius ergo legentes epiflolam t ad caput
tk W vtd «ynSi» χίφαλχ/ο^, d»
iAtyt.
de feftis pervenimus, in quo h*cerant verba;
t»
rUù yirnirtr
Quod nativitatis & baptihni feftum uno eo- χλΐιυ
____
_______
______ xJ η βοίτηνμκ
__ r . (φα, .
demque die celebramus , id reôe fieri multis β „ar fopra<e/, ea«Mac β’χ^μβρτκ/βί. mp^nr
teflimoniis docemus. Primum omnes ecclefi® jι& itru
“
· Ç ίόρηζ·9
> , βφξβ» *·
ai..-<
ι’χχλιιηαί boj
· i _r. ’___*'___________ TJ -x.Uu...

iL^':b^

quippe commemorat in fefto propitiationis ,
cuod eft menfisTifronis die ». hoc eftxxvu.
Septembris: quo Zacharias pontifex templum
ingreflus fuit, & fuffitum fecit , & angelum
adfpexit. Ad hsc THEORIANUS. Undecon-

«i-.

'w

’

•rt · ETat>ysXrrn« Λ«x«< τβϊ» μχρτνρίν . emγϋηι pe? C» rf if>rp τ» ιλασμΐ t » τκ te»
Tr<rper rp StxetTfi , «τ/ς
wr/ς iri Σιτημβό*
'Σηημβύ*
x/\ _ * «eâXOc»
Z«y«e>C
«rni*
_ _ _____ · apytipfùf
_
t
__
_
ς.a
. V·
... r?
ναρ, ιζ /θομ/<0Τ, <C wit t(u Ipavn ri α>ΓιΛβ . ίχο Ο ΘΕύΡ. χβθο ίίλβ» , ·« w λxim τϊΤινρσ îrn ΰ χζ'. ri Σηημ?ί® mWc;
Ο ΚΑΘΟΛ. ix ri Efipaixi. ΟΘΕΟΡ.·Λ
tx ri Efattxii «J fifui «i rùvEfipaiuv plüitf ix
«eXaSart t»7c ipiiipw μχη'ν > ·π μϊώ et’ Η-

ftat, ait, diem x. mentis Titionis, eftexxvii.
Septembris ? GENERALIS . Ex Hebraico .
THEORIANUS. Queinam ex Hebraico? at­
qui menies Hcbnrorum noftris mentibus non
refpondcnt ; nec ipforum mentibus, noftri .
Quod fane manifeftum eft ex pafchatc . Pro­
pter illam enim caufam aliquando Martio men. C μΐηρ9ί w7c «xRvwy, ιζ SüAev ίχ τϊ
fe, aliquando Aprili pafcha celebramus : quum γάρ rin, veri juÿi μΐωι' Μαρτ/ρ, χνηΐΐμΰυι
illud Hebraicum pafcha non fequamur. At illi
τ» να%« (βρτνζομ^β, tXRÎnv r$ Ε>
numquam a primi apud eos mentis , videlicet
N fanis , die xtv. recedunt , quemadmodum Cpeuxf 9Χ9λ»^»μφ χβΐχ» · txiîw ii Hi ven
lex Mofaica przcipit. Quo fit, ut qui primus ri x«p’ «vnFc ·ρντχ μίιυκ, iiw ri Ntrtb ,
apud eos Mentis eft, nonnumquam in cuin , τηί naraptaxatitHoinis f^iranw , x«O«s, ή τ»
qui apud nos Martius dicitur ; nonnumquam- MvTfvs νομοθκίβ χβραχίλ/,ίπα . <Srt à νβρ
in Aprilem incidat. Ideoque mentis ordine ce­ àunît
μΐίΐ, χοη ίν b τ^> χχρ ήμ·9
teri neceflario fequuntur eum qui apud ipfos
Μβρημ λιγρμΐν» iÂtui9 χ·η it it
Aer/λ?>rimns eft: ac feptimus ipforum mentis , quo
λ/»» ίμτ/vnt.
Nantit
ώτ«Γχ>κ et’ χαθίζη?
etlum propitiationis apud cos celebratur, non
femper in Septembrem noftrum incipit ; fed eft μηι*ί τ^ί <w»airv ivrdt axoAa^ecrt. >ζ ό ζ*. μΐώ
nc;e<Te, nonnumquam ut anticipet, nonnum- eù^üt, χχθ’ ®» >ί hprii ri ιλχα-μαί χβρ e’wnîc
qu4m
accedat tardius.
_
-1---------------------„ , Undenam ergo certus-ηλίΛβ/,
ix ιμχΐτη» àti τψ ν«ρ τμΓν Σίΐτημ·
^£2“*"· &PI'mbkns’ eJe. Tttioms x?DCdven
αρολαμ/J»'^ «pw.
SF,^·
* ma,A ,^S nOî"· acceP*®u‘· -4 b
Srtü
iron Si
xo'Oca *» t%M βίββι'νίι βτ<Ί
THLOR. Quei accepiftis ? per fcripturam ? an
χζ. Σίχημβ^, ίκατη tri τί Τκφο’»; Ο ΚΑ­
citra fciipturam? GENER. Citra fcripturam. 1
Cru ν«ρίλββο,ιφ. w«p« ni» opoiyiw’. Ο'
THEORIANUS . Ex iis ou® difta funt de ΘΟΛ.
*
χαρίλάβΗΐ ; ίγγράφας , ί <7Ρ«inarqualitate noftrorum & Hebraeorum men- ιΘΕΩΡ.
hum , manifeftum eft, non te feire cerro, an çùk
(
; Ο ΚΑΘΟΛ. άγρΛφαχ · Ο ΘΕΩΡ., ·«
dies x. TitionisijrxxvJ t.Septemb. Quodquum nJ» puScatwv xty ης aWonjr®- nJ» τ«ρ »ignoics, nec Joannis conceptionem nolti : uti μ?Μ, xj ni» irep Εβραίας μ(α'«ν , ίίλο'ι/ if η t
icilicet ejus menfefexto, reperire Domini con- 1en «ίχ β’ίας βιβαϊνς . t* irtv η Jixer» ri Τι·
ceptionem poilis . GENERALIS . Equidem 1
aliam certitudinem non habeo. Corrigetur ta­ vpèv, χζ'. τί Σΐϊπμίςί», <£ η τϊτ» αγτοϋς ,
men hoc quoque, Deo propitio , fi qu® ma­ iSi τΐώ viWoi-pv l&ctmt crJati, ne χβπί ny r .
joris momenti funt, emendata fuerint . Nam μ'υ,'α τοίτηί tw νήλλυψιν rtfrirnc η Kl^b .
ego divi Chryfoftooii orationem, qua docet , Ο ΚΑΘΟΛ. aftt&ju α<τφαλ«α» it t%u. πλία
quando natalis Chrilti celebrandus fit , (cujus E
ή Stîpàwrti rin $>η«·»τκ<, νΰν Θιί, tfyt
ipfe fupra mentionem fccifti j haftenus non vi­ StopSuSiin τΰ tymjeinpa. tyti γχρ m λο>ον τί
di . Immo ne quidem audivi , aliquam ChryΟώί XpwrwoMM, iw, von Jfî tUù ixprh» tîç
foftomi orationem ejus argumentiexftare. Po­
Xtir* T^urnnwç ίορΐύζκ» , Xe^ep^wnt · (, b
tius intellexeram, efle quamdam de hod ora­
tionem fandi Epiphanii, Cypri efifcopi ; quam pgtlra àuni itvnptt viTo<nr«c ) μΐχρ ri y^y b^
ipfam quoque non vidi. Ajunt enim , divum itipaxa > «Λ* üi ixxff» , en » ri Adjdfr* tb Xpo
Epiphamum, qui eflet Hehrzus natione î de vacè/w vtd tb7b. μχ>λον Si tb άγίχ Ενίφαν/κ
liûcris Hebrcorum, & annalium feriptore Jori( Κΰ·Γ» Îxw hv«» λ·>·» τ«ό t>/tw · «λλ*
fepho adfirmafle, natalem Servatoris die xxv.
air ixîùm» iJJw. λ»^»(η Γάρ, Srt è
EDecembris celebrandum . Cum eo confentire
ECpait» ur , ix T?f ni» E·
dicuMpft ea fcriptl qu® Titus Hicrofolymfs ΐΓ/φβη^*, an
Rotmhn depottaverit , quum eam urbem ca- Çpaivn γραφεί <£ Irrita tb χρο.ρΓραφ* ifa·
Cert’e»-

93

DISPUTATIO N1ERSÎS ARMENIORUM

94

C^Csmmv, Διημβύμ xf. <nh tnwn» sapv^sOv A peret. Verum non magnopere follicitus equi—■
——τί Χητχρφ-, niw ^ttri ημφηηή < m hi hmjm de feftis , ahifque confuetudinibus
T/ru -»·
pl·” j_ λΑΛ-ir-e ecclefi®,
modo fententnj de fide conveniamus.
CHRun «· lit» «»· ItparuAqp hc
THEOR. Qiid autem de illius hymni, quem
···>- >ρ«φ4ς, are Imrwfk ι»χμβλαττΛ«οτ. dAA Tridiagium dicimus ( quod ter in eo $andi
μ χχλος t|Mt Aeydr* nies τίΜ^ιβρημ , iÇ tuv nomen repetatur) adpendice ? Num illam in«Αλ«ν της txxAnr/dc
, ·< μ«»·τ κύ
examinalamrelinquemus?
examinatamrelinquemus? ut,
ut, quoniam
quoniamin
inadis
adis
v/r/v ·μ·φρ«»4ν·|4>*· θ ©ÊQP. τ/ li nti vùc fande ac univerlalis quine fynodi traditur ,
qua forma id temporis eum illi divini patres
tsC Tesntyiu υμιν mpea^xxiK ; iènjjfy «vrfo
tt^tAtytwi iwli iv wt <9fttxnwf rlf st- pronuntiaverint , nos eorum in illo hymno
pronuntiando forma contenti fimus ? an&heic
^dxc xJ ·ιχ»/4ν«Μ nrèfnte nutil» ipwptrtu 9
argumenta promenda, probandumque , * Fui«rue Ttîiw fin ·ί 9ηφ·ρη wtipn w> νμην Ionis illius adpendicem ab ecdefia pro abomiυζύμητβσ, τί into νμηλτγ!» ίρην/φ* ϊ nabili fic rejicula duci ? GENERALIS. Tu ve*
F
ί In
wte) tuHm ttnmAèt μπο , xj Ιη· ro rede, qui de 1
Fer In ti TW xtMtWuc «pav^mm vx sxxAwr/«BQpippe magnorum
dJsAwtrw in £ àri&vr+i Ο ΚΑΘΟΛ. €
4°!«*'“%» , que foli filio hymnum il­
r**
·»
TT
.
Ium Τ'..-!..-..
-J»,
lum
Trishagii adtribuere
videntur , ac fep«
vtx«iRK«c Λαμ>χα« Ιμ£ί «se/ w» Tfjprtej4e · mecum illas equidem coniiderans , admodum
dCeirxMC ydp xprksrc ιύ»
Ittemihn» anxius haefi: adeoque arbitror,ejus adpendicis
της sxxMeïos , μΛγ Imedrai aqperartMV If auâotes, illis permotos au&oritatibus, eamfevif tût Ttjreytw vft»w · t$ vsAXeixrt raûntc cifle, oolque docuiiTe, quoties de fanda Tri­
enmiettt tail’ ιμαυνίν, tv ίμηχ«*ΐφκ«ιίαι* ar«A* nitate divinum illum hymnum canimus , nul­
Ajî. ngi μ*
»x vwnw «ρμημιηκ fÇS χρ4* lam faciundam adpendicem : at quoties eum
filio dumtaxat pronuntiamus, interdum qui­
riMt mùc ni» «ρβΛήχ» τηΰτχν xrxa<nx«tvc «r* de
dem addendum·* Qpi crucifixuses propter nos,
vwrixiHU. ItleÇett ι|μ«(, anv in' rit nTtat interdum veto: Qpi reiufcitatus es: vel illud:
PntM>* w ôcî·» fhify νμΜ», μηΐιμιο 4RM- Qui adfumptus es furfum : nimirum ut pro
vi tempore myfterii, apta quoque fubjiciatur ad«3xxw ««Λ. Int li in μίκ A»ya>/4v TWftr
r~
Z--. li
?_* pendilix: & illam vocem; Deus ; & alteram ,
v/a, «pandiNtr x«ri
vd , O rcufatdck
«MtXn-Crortis;
& tertiam, immortalis : de folo pro­
ημάς, xeri li «u fi , A rorati. ί si » «v«An-C
Forti
opet vw xxrpA» τϊ μυπφ/u βρμΛΐΐυς x» pter nos crucifixo, deque ex mortuis fuicitato ,
& furfum adfumto Chrifto Deo noltro intelτην <er«»?»wn» unipfyMt. và, Θίός. xj vi, ίχίζligrmus. THEOR1ANUS. Sequitur ergo,
fii' <t re', βί9β»ατ9* itt μόνχ ri ii’ ήμαί raw ut quum pronuntiatis hunc hymnum cum cdρβθαίτ®-, iÇ Λ«τβ»7Φ’, <Β «Μτλχφθω'τΦ· pendice, filium ter fandum adpelletis. GE­
Xeifà τί ©»ί ίμάι ΐτλ»μβή·ηκ» Ο ΘΕΩΡ. NERALIS . Vero . Nam rede facimus , cum
λο<τά>, irur
της ανρβ<χ)ηχης rires Atynre non modo terfandum , fed millies fandum
adpellantes: quemadmodum magnus illeAthaTir υμνβν, Wt}/» xeAun τίν w« ; O ΚΑ­
ΘΟΛΙΚΟΣ. mu’. xj }dp i pava» Tgredyrer*, natius in oratione de camis adlumptione Tri­
nitateque loquitur : Non ter modo fandus,
α’λλα >ζ μιιαίΓίον iet Μλνιήμ αι/rev , χαλίς
inquiens, fed infinite fandus, & omnem futrwàpÿr. χαθώ d pfyxç Α^αναίσιφ· C» 11} «d pra fanditatem pofitus. THEOR1ANUS. Pa­
«■xpihtvt >Ç τξ/α’ΙΦ* Aeyp φητ/>. i^it μ««ν trem vero, fandumve fpiritum, terGndosnon
âyrfr* α’Α’ aoeJruc α’χρράχκ «y<Φ* Λ>ΘΕΩ- dicitis? GENERALIS.Non.THEORlANUS.
PIANOS, τίν 5* χαπρα,
ννΧΓμβ να «-DEc unde profeda eft ifthrc diftributio, ut vel
yroy, ■ Atytre lewxyrxfc; Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ., foli filio hymnus hic tribuatur , vel toti TriJ O' AFÔPÏANinY
jfikErvDI Λ ΜΛ*Ό -Ν -2^.
J J._ \2...nitati: oon aurem vd P«‘r‘f0,λ Y»* foliipirid dwiwXdaJ
^®5t . · <
,ui fina°? GENIALIS . Sic a fandis hor/i, τν nS
w
’
fS
μ·»βν
«ρ·β·«ρμόζβ<ν
nr^wov
"*
““
* -·— τί- minibus edodi fumus. Nec longe abiverimus.
nr υμννν, if τη top remit, τ* »«τ«} H μήμ^ Magnus ille Athanafius in oratione de camis
η τη dpi? ιν&μντί μύν ί ; Ο ΚΑΘΟΛΙ­ adfumptione ac Trinitate, cujus fupra mentio
fada eft, hujufmndi profert i Vidimus eum ,
ΚΈΣ. ιχ nlr αΤ<ον iltlèxPyijfy rin.
β μίΓβκ ΑθανασιΦ· C» t*S arw μημω&δ&ΐί nec fpcciem , nec pulchritudinem habebat .
Ytd τ*« vxpxucwc <Βτ<μίίφ* Ad>?· welt φη- Nam antea viderat cum in divina gloriofaqtie
forma, fedentem in alto fûblimique folio :
<nr. «Ua/4» dvti»t < ûx sTyCS «Soç, Srt χαλquum Seriphi majeftarem ejus verbis hifceconΑβς. ir yap αυτί» ar« 7»ni
Cv τί θ«ί- celebrabant ;: ^.uwu»,
Sandus, Sandus, jioainuunu·
Sandus DomiXjt xj CJflcfy μνρφρ χαθημ^υβν ht 9pin ΰψη-^nus Sabbaoth. Poftea vero videt eum adfumλί
ιχηρμο'ν , «« το^Στραφίμ t’loJeAoyov α’υTtr, Atyarra. «ytac, ôy/βί, «yroc xéeiac ΣβfitttiO, >Ç
τούτη epp num μορφή» JuAxAeC«rnt, iÇ ce βμβώμβν «νθρώχβ»
iaft , xûc pit? τύ vif laxcê «ewérrcty sir
çwdyter νμαητ d θώβς arec «rrip; an tnrî, rd
Σιρβφΐμ iîo^oAoyw «υνί», Aryavru «yrac , «ytaç, ayrec, xoesac Σαβαηϊβ. >g
τβυηι iff
êuw μορφή» Ι»λ» λαβόντη, xj & ·μ«τ·ίματι
τ^βμ^οον. «*>>« 3$ ιζ a* lyft Ext*
««rroc c* rf titryt èyitn dsamay
vd
èpMt Φ«<γχμτ,
μ μκχκρΐβ <Sr yuwt/ξ/χ, i

fervi forma, fimiJcm hominibus fadum .
{ta'idefne
divinum hunc virum foli filio videri
terfandum hymnum adtribuere ? Quum inqut\,
Seriphi majeftatem ejus verbis hifce concele­
brabant : Sandus, Sandus , Sandus Dominus
Sabaoth. Poftea vero videt cum adfumpt a fer­
vi fonna, fimilem hominibus fadum
Quin
& S. Epiphanius m orationede fanda Deipa*
ra, fimilia dicens: Beata, inquit, inter mu­
lieres, que Sermonem ex te incarnatum peporifti; Sermonem illum, qui patris eft filius ,
Ser-

F

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM .
9‘
9f
—cr Sermonem,i,cui Deuseft feculis prior; Sermonem, A sw τϊ Zarrpôç woy, λόρ«ν W» «pocnJwe* ©rsv
eft principii,
principii, __
& «ternus;
Sermonem ,
ivapyu $ «7Jrov, Aoyev niv ομαίπον
—------ qui expers eft
___
ANNO qui ejufdem eftfubllantfar cum infeparabili Tri- TÏC àyvptru
* λό^-ev TW ruv
«·<».
CHR,sri nitate; Sermonem, qui «um pâtre ac fpiritu
τνΛμαη «ρο«-χν»<ρφτο* , λό^ον ην rvv*’**
fanâo adoratur ; Sermonem , qui conlors eft
folii paterni ; Sermonem qui Cherûbis infidet ; Οροην τβ *ατρο$, A«yo« tw inï Χ?ρ«Ομ χχSermonem, quem illc quadriformes beftizver­ θημ^νον, λό^ον «ν τβ ητράμαρνα ζΰα ίοξολοb's hi ice concelebrant ; Sanftus, Sanftus , San- yiiri , λίΓονη' αΓ/κ9 a^/oc, iytoi xl*î«ç Σ·Aus Dominus Sabaoth. Plenum eft ccrlnm & βαάθ · τληρχς ό àparif $ >ί
τϋς Sffyi àuri .
terra majeftate ipfius . Viden' ut & illc foli Opii , ôrwc <£ Jm Jew? μϊτρ π5 uîy ή» t^w»fiho terfandum hymnum adtribuere videatur ? Ttv» νμη» «ροσαρμόζΗν i λ'?** ♦
π^άμορair enim? Qtiom illc quadriformes beftiz ver­
Φ« ζ«β Sfjfoayirt , Afferre , àync, «7ίβί »
bis hiiceconcelebrant; Sancius, San&us, San· «*λβ HSM · θ«ος Xpueo'roAus , &c. Quin & divus ille Chryfoftomus in . «yroç τ W’ w'
oratione de benedifto , cujus initium , De mi­ μ«; tk ην dCXo^iyue/ov, « ϊ αρχή- «’< δανμ»raculis in miracula .* verbis his eadem dicit : B' Tuv άς
τβ αυτά
ατβμτρον , λ»Hodie rex maieftatis in terra fic concelebra­ ^«>ν, d flart^Af Ίϋς ϊοζης »’»» ^ic <ρ·φητα«5ς
tur , uti vates defcripfit , & iztitiz caleftis ΐβξβζιτβί, xJ atorvanîc τϊ; (τ«ραν/ν
participes terrigenas facit : ut oftendat ambo­
Λναώ&κτυβ'ηι, *νβ ifr'Ç· , ·τι àurii ift
rum te Dominum, qui utrimque confona vo­
ce concelebretur. Propterea fuperi quidem illi xïgjoi αμφοτίρνν , ùi ixaripeSct συμφνννς anelalutem iftam in terris indicantes canebant : μίϊ'μΟΚί. Sfy' τϊτ» or μτν iva τιν ι»< >ϊν σ«·
Sanctus, San&us, San&us Dominus Sabaoth, rr.pt αν χ«τβμχνι·νπς ιψα>λ®?, d^-r·;, «Jrtoc, «·
plena eft univerfa terra majeftate ipfius: infe­ ym xùptvç Σαβαοΐθ^ χλίρν.ς nitra ή yi rk ϋ·
rt vero cum Iztitia ctrlefti celebrationem fuam £r;ai/?8. βΖ St arena τϊ txtpartç <£φρ·ην^υμconjungentes, clamabant.- Hoianna filio Da­ ηα.Ύ,γυριζονης, ιχρχζοτ^Ωηαννα nJ ι>/> ύαβΐί
vidis. Vides hrc tria magna ccclefiz lumina
videri filio foli terfan&um illum hymnum ad- èpii , Sri kJ et Tf«7c «ηι μτ^αλ» τϊς ·χtribucre ? THEORIANUS . Bene didum abs χλχτ/αί φντϊρκ, τρ uti μόνφ èavixi «wate, videri. Non enim adtribuunt , fed adtri­ TTtry ην 'rptexyiw νμνο» ; Ο 0EQP. ϊρθΛ Γι·
buere videntur: videntur autem , fed quibus C ρχχαί, ort ΐοχϊσ-ιν* ι» yàp ·ροσ«'ττ»βΓ/ν , βί>λβ
obtecro ’ qui penetrare ad profunditatem len- jexstrr «WaTTCey. Sowt 2t,Trar<; ν»ις μη Μ
tenttx magnorum iftorum diVinorum hominum w /Ιχθ®4 ΰαΐώαι Suvapivoti τϊ νοος nJy μιnequeunt. Quum Seraph i majeftatem ejus con­
yà\t»v tboîv
dféw> «yJpwy . βπ ηί Στρβφΐμ
celebrabant , inquit eximius ille Athanafius :
·
fed non ait Solum ooncciebrabant, abfque pa­ tiofyMyuv àuriv t φηα/ν ô ptyai
tre ac fpiritu fan&o. Quippe fi totam Trini­ α’Μ’ μ tort, μόνον rieÇoAé^yy γμρ'κ ri nctrpèi,
tatem concelebrabant, neceftario fcilicet con­ ιζ Ίά àytu ΤϋΛ,μχτ^. fi yàp rtd cAku
celebrabant & filium . Quapropter refte dixit λό^βν rptà/a9
àràywK JxAowrr χζ nr wdy
Atluii.i(iu$ , Quum Seraphi eum concelebra­ ίίοξολό^ν. xatAwc uv «rca · χ«τηρ, ors τβ Σίbant . Sic A lan&um Epiphanium & divum ρχ^ΐμ ί’ίοξολς^βν evw . âna vnfctii ι£ τό» αillum Chryloftomum , & ceteros fandos ho­
ytev Ετιφαιιον, ι£ τον ^όϊον Χροσότομον , «UM*
mines , quofeumque talia feribentes repereris ,
nJv àyiw, οαβί «ν ttpfi nraünt ^φαφονintclliges. Fuerit aurem res tota peifpicuapcr
exemplum, hoc modo: Mulier qustdam, non.θτβς. ναφίς ii àv wj, ô λι^«,<£ tnt nxpaStiy·
regio prognata genere, immo, nc illuftri qui­ μάτι, τϊην πν rρίναν. ytwtÎTiif i nJv i* yt'
dem admodum, filiam vcnuftitfimam habuit ; r»f xxnyeμΰin>7 βασιλικά, α>λ’ Ht nîv ayar
forma, pudicitia, prudentia mulieres ejus tem­
«τιφακίν, ?^r Ouyanpa ΰραιαπίτΐιυ, χα»« ,
poris univerfas fuperantem . Eam videns impe­
β-βφροτΐ'.η, 1Ç ΦρονήσΜ πασαί τύί κατ' rxwyo
rator omnibus praelitam fermineis virtutibus,
ac lineeris quidem , mini.neque fucatis ; uxo­ Kxtpi yiwdtKxi όηρνικάΐαν . rairUv βασιλιυί
rem fibi accepit, & imperatoria, pio more , iSùv ràaaç tyuaav ni nJv yumxtKÙv àpirii àcorona ndimuit
Ad,ciente vero tempore , xtfiivhii xl Kx^apàiy ίλαβατ α’ιτίώ Îoltv fit
quo urbs umveria fauftis vocibus Au.uftis ac­ ytu/aÎKXy >ζ
ίασιλιχ», di Ηχο’;, ιταηιαclamate coniuevit ; quidam matri Auguftz , ce», cairotynç St rù xatpx , χ«θ’ ον nà'a η trdVeni, ait, ut filiam tuam ab urbe tota fau- At; τι» ιυφ^μισμίν άνατίμκα n7ç βασιλ^ση ,
ftis excipi acclamation .bus audias . Tum GE­
NERALIS interrupto Theuriani fermone : In- ϋπι'Ίΐί τη μητρί τϊί βασι>tanti , ίλθ» , ιν« αtclligo, inquit, quid d'ccre velis. Quando il- xtstryi ντο ιάσικ «ΐφημ.*μί'νύι. τϊί «o'AtaK θο·
ΟΧΑΘΟΑΙΚΟΣ àptâtrai ηίνλοlh«rc accl.ur.it o faufta communis eft Auguflo p yartpx cum Auqulla : recte quis dicere poteft , quod1 ~* >01’ » «»fv iyw, ο 0όλρ tinw. » τη ό ωφημια-μόί
qui filium , ; .iitem quoque coiyelebrcnt , &■ κοηός ίΐι ri βασιλιά xj της βχσιλίαπΛ , χ«ipitttum l. i^tum. Hxc enim omnia tam innui Awc Sttvani ru finüv9 Su ην τιαήρα ίοξολο^βquam kvr'um enuntiata, vera iunt : modo foσιν, ο* πν ι/ιόν, iq το Ίτντίμα το àytov - rvirit
itus vox non adjiciatur. THEOR.IANLJS. Li­
bet .tib nos moleftia , fan&iflime domine
Ni- yài> ττάνηι >Ç άμα , >ί yvpti ίκφν,ββμα αληmitum lequltur, Seraphi non fl:o dumtaxat ûÆw, α>Λ Ίϊί τϊ μό;« «poiÿrixrc ^tyàpj8p.a .
hymnum illum terfanctum ceciniiTe , led uni- Ο ΘΕΩΡΙΑΝ, α'τνλλαξαί tyayparw ipii ,
Veriat Trinitati : propterea non addendum eft a^rwTUTv Siatvm. άκ ipa μόνον τφ υΐφ fit nî
'iim
illud . Qui crucifixus eft : nec aha auzpiam
Σιραφί’μ τον τρισάΓιον ομνον, «Ζλα τρ ολη rptà-adp^ndtx. Quamquam & aliunde probari r»orin à Sti <®ρο·5«να< το*, Ο Γβυρ·»rcft\ magnum illum Epiphanium non de iolo Si - HSM
filio terjxnclum hymnum intdlexifle; tdquede vH, ϊ ocMku τινιχ <»*o«&ïxtw . Ift Si κ» άλ­
λο*

"T

97

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

9«

O Xm ànSfîfytt, ότι ix όχι μή» ri <zt» vèv rpt- A verbis did ejus antea pofitis. Ait enim: Ser---- - mooem , qui confors eft folii paterni; Sermo-· * g^sri
ANNO ff*^**’ vn»·» ·
Εχίφανιβί όζιλ<3»η,
„ff
Chris π αντίΐί T’« appanOsians αυτί χρήσκκ. W yap. nem qui Cherubis infider. Certe non hoc vult,
··<>. Xëyov ni» vivOpovov ri xa^oc, Aiyo» τον txiiüi foium filium Cherubis infidere , fine patre ac
fpiritu fando. Nam antea ioiii paterni confor­
Χιρββιμ xadrpfy··*. ix ισνμαΗ μό.ν rev μ ο»
tem dixit. Idem de concckbratione majefta*
fyi
Χιρχβίμ xe^iàet,
ri Xarpèf ίλ' tis intelligendum. Communis eft felfio , com­
ri χ»ύμαν·ς· awOpovov yap τβ χατρός «poci- munis celebratio . Nec parum nobis ad hunc
WC* άυτο». ena qjq ι’χι vac ίοξολοχι’ας iw vorf. fenfum fit illud confert , quod in adis Evanxer»e> τβ Χ«θί*θαι, χοηχ «ί ίοξολοΓια. βχιμίάλ- g:lifta Lucas in extremo (cr»bit. Àit enim ,
auium hoc verbum protufifte: Rede fpiritus
λιπ-.ι i» ήμΓν β μιχρώς
τον τ»*<»ΧΗμ$Η·ν
fandus per Efaiam vatem loquutuscft, ad pa­
νβν, qpt · «pec τρ τ»λ« nJv <ΧΡαζι»ν à dL’aytres noftros hilce verbis : Vade ad populum
yiArcr»; α’ναχρα'φΜ Δβχα( . wri yip , hxo’.wç hunc, & dicito: Auribus audietis, & non inri Π χάλα ρίμα ·>’
χαλίΐ τό πτώμα το «- telligctis: videntes videbitis, fit non pcrfpiciey/ov ι'λάλησι Sfa' Ησαιβ ri «ροφοηι «νός τβςΒιιβ: de cet. Quid
ergo?
"Ù
„ / folumnei- fpiritum fan·
dicemus
in alto, Λ
fubfimique
χαπραί ίμίν, λίχβιν· ’τοράθχτι weo; το» λα·» dum
Λ
J
L’
efolio
’ confi
r­
'îorvv, xai hi», ατ'ί axertn, qgi* β’μη xuaui- dentem, Elaiz vati praecipere. Vade ad popu­
lum hunc, & cetera , quoniam divus Paulus
t
τν. hsm βλίχονπς 3λ»ψ*π» W · μί ’inn. W
fandi dumtaxat fpiritus meminit 7 an patrem
tu όζης. ri όυν ; μό.ον ri χνώμα ri iym 4xwqueque, cum filio ? GENERALIS - Hoc jam
ySpt xtàiàxt irt του Opera τού οψηλοο
s> folutum eft, nec quidquam dicendum amplius.
«npurre, τρ «po^rjrjr
Ι/·*ι^£ομ^ι,ο» ·
THEORIANUS. Deinceps videamus, quid in
Yopsù^nrr «vôc τ·» λαόν. <C τυ
; reitnï · epiftola tua de unguento perferipicris. GENE­
Οποί Παύλος τοό βχ/β χπιίματχ μ»’μν«ππ μβ- RALIS. Rede dicis: fiat.

pa; f iÇ τ» χατίρα, xj vw uib ; ΟΚΑΘΟΛ.
λίλυΠΜ τίτ» ,
χλιο» «ο were « j-ρη λιΟ ΘΕύΡ. tte/jfyj λο/χόν , τι’ ·>ραψαί
co ri sxrcoXp οχ xifci τβ μιρο. Ο ΚΑΘΟΛ.
C
»’ XQ**·
Itaque caput de unguento legentes , hsc
Και ΛΗφνίνης τν itù ri μίρ· κφάλαιοτ tS~
feripta ceperimus. Rurfum praccpit ipfa feriρορφ» erue, χάλι»
η j-ραφη αχό
ptura
, ut ex iis oleis olerum, que Se farnum
s λαιΰν ϊΤΰ λαχάνβιν , όχιρ οτίβ-αμον ο’νομαζβστ ;
vocant, unguentum noftrum conficiatur , non
^ινο^αι η μύρον ιΐμΰν,
ίχϊ αχό iivSfr»v' i~
ex olivarum arboribus . Atque hoc reapfe ve­
Aarwv. <£ τβτ» Ον α’λ»)3ί<* ici’v. trt it’ n itrtet rum eft. Caufa rei eft hzc , quod in Arme­
nttuinii ort β«ς τίυύ χώραν
ApptyiÎw ix ti·
niorum regione non funt oliveta propter acris
crir tXoMÔvtc,
n 4x^;pev τ« χώρας Ti àip^. in ea regione frigus. Itaque neceftitas ipfa fla­
ιζ âvàyxn «pourrai, ni tAatovàxfîivo, èxtp iô<J- gitat , ut oleum illud , quod in ipfa regione
rxrrttr fit rüù χώραν, Μ χΡ^ιτ tm μύρο λαμ- reperitur, ad ufum unguenti adhibeatur. Qua
in re nullum ego fpirituale delidum video ■
Caveo, <C v auufajov β-φαλμα χνΛματικόν co
THEORIANUS. Miror domine, cur ad itnτντ^ι. Ο ΘΕΩΡ. θανμά^ο i/rroru, νΰς rin1 petitorem hoc perfcripferis. Nam plurima heic
γΐγρβφκς «ρόί βαΛλια. όρν yap wXskxctXar- qoliveta video, & nuidera olei fatis . GENE·
ώνας ώΛ, iÇ ιλαιο» ικανόν. Ο ΚΑΘΟΛ. α’λλ’ ^RALIS. Verum ifta unguenti confedio princi­
Μ τΐα Ctionrüu ανατολήν tytvti· ή αρχή τη« pium habuit ad orientis plagam intimam , ubi
*ατηαλ4>ΐ( τβ μύρβ, οτβ ίλΰνης ix tiri . xà- nulla funt oliveta : indeque nos acceptam fer­
vamus hadenus.
xsîOev rapaXaCëvTic άμ«ΐ( φολατιυμξυ ô «apctàfautyt μίχυ fi ni.
Et tu ομΓν/ικ ni^ii τβ «φαλαι'β ηΠβ, «JDeinde capiiis ejufdem parte proxima per*
pep4v *π»ς. «îixip yàp ri αίματά* ri X^i · kda , fie feriptum invenimus : Sicut vinum
fanguinis Chrifti materies eft, & cujufcumque
o’vcî ι'τινίλη. >Ç o*ac ifi ^potïit a’xoitirioc tfit coloris, recipi debet: five nigrum, five ru­
ri, χα» λ4χβ«. ixiià n XnTepy/a αΤιάζΗα’ΐ/ηίν,
brum , five album vinum fuerit : quoniam per
>Ç yiirrar αιμχΧς/Γβ. Ο ΘΕΩΡ. το xafai^y- myfterium fandificatur, dt Chrifti fit fanguis.
μα ae ex îrt xgtWQuii. i yip xieî χρβιμάτυν THEORIANUS. Exemplum hoc tuum parum
ήμΤν,ο' λόχ<>*, a’Mà xtô τβ ύχοχκμί'νβ , u* ni ad ipfam rem quadrat . Non enim de colori­
rif ù>nc. Λας yap,err tx itaçipw lùiput yl- g bus nobis eft quatftio ; fed de fubjedo , five
vtTBt α’Λ*. yivtrat yap tx μόλον, < lupaeriwv, materie. Nofti enim, diverfia ex arboribus Vi­
num fieri. Nam ex pomis, & cerafis, & aliis
ά?λνν φκπίν, < jii Conïrwv . a*Ma e* «yoaàytfrudibus , & herbis quoque conficitur.· fed ad
ïui Ri θυσίαν, d>X’ ιϊ μόνον o t’x τίί α’μχιλβ . hoc facrificium non adhibetur, nifi dumtaxat,
eru iÇ txi τβ ιλαι'β. ytvtrar ya'p ιλαιον tx rt ?a- ex vite fadum. Sic & de oleo.* fit ex lauro,
, ιζ χ«νβ, iÇ άλλνν χολλών α>λά τβ της ί- junco odorato, & aliis multis oleum , fed a
«potxejÔn χαρα
àyttn χαττρβιν. w'»^· fandis patribus oleum olive ceteris eft praela­
tft τβτ· μαθπν η$ Οβλομόν retri, «χόττ τβ α- tum . Atque hoc cuilibet cognofcere licet, tam
ex fando ilio Diony fio Areopagita, quam aliis
yie Διοννσιβ τβ ApfoxayiTV, (Ç aftw èyith ix
fandis hominibus non paucis. Nec minoriseft
iKiyw . · χ^ρον A'
àuri τί όνομαΊ®* χαmomenti argumentum , quod ex ipfo nomine
ησχ£α'σαι, οπ τ» JΛάιον αχλ«( Atyop^iov , τί contexitur. Quippe fi (impliciter oleum dica­
4^ ιλαιας ίηλο<. {u/<«a Si S*QiiKeitot ί %m- tur, ex oliva fadum intelligitur : at quum lau»
G
riCexeil. GntrtL Tom. XXII.

too
99
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
GP rinum
, vel.. fefaminum
& hu/ulA Xatrar,
ί φχβμΐλβι»»
.
--------, vel junceum
------------„
.
---------,
---------» , -, xj τη nnuàm
‘
ΑΜΝΟ
—------ modi
nr «Sra» vxûi,
mn.1, aha
il· j......... Quemadmodum
Ourm ad modumenim
rnim, . fi finana. fttp£9W
WUVfy wùnt
VOCtTUSW W·*»*Xξιλοιν, ÇÎXwv, CHKrstl
CHRjsTi vim’
ûâa dc I,8O.B* c,*v,s » & ?,ce £ vioTiK xüi, Si i« vXf«/4»> ■ MÎw mîtef ή ""
naxis intelltg.tur, qui navigamus , non navts tx
7
wvfu*„.iv it rlu ix AtOwv »«£* ra#*lu«r
lapide· ; led h navim lapideam fignificare ve­
w» ΑΛ» iu. · «f4 î»
limus, lapideam adjicimus; abiquequa adpenτβύτικ, «a iv ν·η ηνθΜ ίχ μ·ν·
dice numquam ex fola navis appellatione > li­ tic
gnea navis mtelligetur : eodem modo ftatuen- τ· vove ·ν>ματθ* V λ«θ<πι mue. ràv «univ Te,e’
dutn de oleo, & oleo iefamioo . Quapropter ιζ ««/ TJ ι*λαΰ, x} σντνμιλιυν. «Aatta* av
oleutt abtque adpendice dicentes, ex olivafa- «prôWK Af>avnç, iit% fouet Sfoutn Sur
âum fignihcant. GENERALIS. Hot quoque tnipunn. Ο ΚΑΘΟΑ.
rira fftiv »n îtapcorrecta facillimum fuerit.
βνθίαχτ.
Ta'rur Jn> ρχθ/vmv , χρζβνη u
ivri
His ita dâis, facerdotes ejus pfallere cepe­
irtftfiiè
Ίΐ*ύ exfolier
T’{ *'**
runt hymni vclpertini feriem extra ecclefiam,
____ Ίί ___
___________
___
;r «αηχ
—
—r---ruwi^MO
— —.· ----------dc more ipforum: Et THEORIANUS . Cur β
rtu eunSr
. xxi φχην ■
extra ecclefiamfacerdotestut ftant, ait, quum
■
ne
ri—îrentu — τί« »χχλητ<®ί ,
plallunt? GENERALIS. Scriptum eft : In oln» y^À^tun» u' itpik η; Ο ΚΑΘΟΛ. yi·
mni loco dominii ejus. THEORIANUS. Simi­
liter fcriptum eft : En celebrate Dominum o- Ÿfexni, Ο* vanrrr nxy» τμ JwwU«ç αυτί. Ο
mnes fem Domini, flantes in domo Domini. ΘΕΩΡ. ο'μβτΜί rfypximr Hi J η tfovyànrt»
cv o’<«
Et rurfus : In ecdefiis Deum celebrate . Et χι·Μ» vome at J«Aw xupts, ·«
alia iunt infinita cjufmodi. Sed interrogo, un­ Kveia.
τβίλζχ · άν HtxÀiw/atrî ίύλνγύη tiv
de hoc accepiflis ? GENERALIS . Dodores 0têr. xJ
dhüùiu. «λλ* «fwnS, νόθο τ·noftri, qui feriem & ordinem rerum ecclcfiaw «αρίλαί,Ιίττ ; Ο ΚΑΘΟΛ. ο< êtSaeeXat ήflicarrtn nobis tradiderunt, iolam divinam adμϋν, «' Ίίώ αχ·λ*θ<«» τ(α ιχχλητιχηχίώ < rhn
rniniflrationem ‘ intra facrum templum perλ«•Î^eft’rém t'ctendom ftatuerunt. ingredientc lolo Pontifi- Ttf^tv >i/*7v Txpeititminç, μώίω τίώ
ftmni.
ce, icliquo populo foris ftante : cetera fieri tvpytev !»$·» ri Ow να· îT/tîAr» êtue/ravia ,
extra templum debere, nec id citra rationem, μ·/χ τ· tfpt'aK «JidvT®·* «f at/w, ri Λχί irxvoidinarunt . Nam valde veteribus nova prx-C ης ΐξμ ίΐαμ^κ . rlw it iftliu χχτ*ν
funt, u: umbrz veritas. Quippe macLtur 0««» « ίΧ« rivtdet ri 9fî» τ«β» xj ràn <£λοintus Dei filius pro totius mundi falute, ma$"ηξχ»Λ. σφϋρχ
m
•jorcmquc reverentiam exhibere nos templo no
«»èo, ό
iup , quam ilii apud Hebrxos,. par eft . Ete­ πχλβίον, «ve αλήθ·*χ«ι«. θύηι/
nim tlli, fi puri often t, m id fandum ingre­ vièi τ» Θί» tr/p TÀÇ τ» χόνμν xanriç ecvrndiebantur, quod mund’ vocabant : non tamen eJetc. ιζ Jh χμχί eXier eiCtrç <1 τ/μΐώ airo-ïin tabernaculum, quod fandum fandorum di­ pft» ni rap χμιν v«i5, tJ ir«p ECpxtcr;. i\hcebatur . & umbra lacti apud nos templi erat. >o< ÿip xx^epot âme, «ίΊΐί«» hç
Nos vero toti coinquinati lordibus, quo paflo
χντμιχ·»,
<£ êt’î τΐώ extuiLui, r(u Λ»·
Jan LTimum Dei templum ingrediamur > Quod
2<μιν(α «>t« ef/wv, n «rare lui ri xap νμι v
quun. doCores noftri non ignorarent, ita Αε­
ί : debere flatuerunt. THEORIANUS . Do- 9fin »xi. νιμ^ί Si fftW» vXtipwc τυγχχΛνπς ,
ri Qti ;
ftores vcftri , qui hxc ordinarunt , contraria vwc fit viv àytinm vxiv
ftatuiftc videntur illis cccxviii. fandis ac di- ,ιζ rin γινΰ<τκ·νης ù iiSérxeXvi νμΰν, mO> yivmttus gulxrnatts patribus, qui N<cxr conve- Dyj^e/ $ιν
^
. Ο
__
; β9η
_
Λ ΘΕΩΡ.
xi itisivxxXvt ônerunt. Etenim illi nc ;n x. canone ad ver· μίν* ù rtuTB
- - - -Sien^èiSpAi, Ctavlie iixim inbum ajiiDi:: De iis. qui fidem Chriftianamci- 1
tra '-oadionc.n , fic facultatum ademptionem IÔrtxdat ntt r .i.i.èyivç δηφόρχις jerpxdeieiucrnr.t, .iut abfque periculo, vel ejufmo- <m, ntt è» Natte euutyvtytppivoti. ixibuyetp
di quopiam , quod durante Licinii tyrannide ,iv Stxérv xevivt en» φβτι χχηΐ λ«ζ<ν. xtf)
contigit; viium eft fanda: tynodo, ut, tametfi χαρχβχνη»ν yuejt χνχγκχς^ η
àvxtpfetut
humanitatem nullam mereantur , benigne ta­ νχχρχήηι», χ
xitifvx , ή τηφ* mim ,
men cum eis agatur. Quotquot ergo vere poe­ S yiyxvc» txt τχς rppeniS9· Aatnix , ·Λζ·
nitentiam agunt , tres annos inter audientes
τρ èyix ηωνίμ ti ιζ avectu iexv φιλχνΰρν·
exigent fideles, fic annos feptem inferioris eo• id eft per tum oidiuis , fic biennio cirra ‘ oblationem eixt, ·μ& χρχτΛνβΛχι Μ etrroeç. âeer et>v
reprionem ta-cum pvpuio precabuntur. Vides tam foede la- ynpriut μιημιΧ·νηι, Τ'β **τ” *’* αχρβ«μινε«
crimemorum
A canone pralcribi, tres tantum ut annos venjrumv οι vrra/, ιζ ινπύ »Ίν ûvovtroiîvn» ·
auditores fini, hoc eft , extra, ccclefiam ftent $t/a is frx χ«ρι\ «w^iopac xantwijeetn nS λα J
• locui.ubi in · Ferulai facrafque litteras audiant . Tui E ήΰ æywv. ôpài, air nùt IrXtxoûrp «afotitpoy..
vero facerdotes temper inter auditoresharrent. της τίνμχπ, ^ίχ μ·νχ irxxxptxÀxi StxxtXtittub ferula Quid deinde canon ulterius? Et feptem, in­
rit ixxXiflrxt trx^u
quit , annis erunt ordinis inferioris : hoc eft rui · xxvaiv, üyttv
*b*eftft>r ccclefiam quidem ingredientur, fed in parte* am- iv τύ va'pûw, x} $ θΜ«ν «xatÎHv ypxçùv i
•
bonis poftica flabunt , & cum catechume­ xi îs rw itpüt citi 6 axpotvuirorç eîrtv. tint ri
nis exibunt. Annos denique duos fidelibus ad- φ»)στ/ o xaofciv; w ixrti irvi ύχητατοΰνη ι. το·}ni
ftabunt, & cum eis precabuntur : non tamen Si irn, ivnt
τ« ixxXr.rixt ‘tixfpyjiôxt , iv
facramentorum quoque perceptionem impetra­
Si τύ i'irtt^zv μίρκ roù χμβ<χ·,^ *cedat , xjq'
bunt, donec biennium praeterierit. SiergoconÿfytMU________ χαΊη^μίναν · » waul K Si iù>
exui/rataDar HJM euvdt^r^tw μ£
virwv, μ» μίντνι (£ τίί ίχί άγιατμάτι,ν μίΤ^λη'^αΚ βζ<οΣ·
·?«/, ivt er ή Sitria ζβρίλθ?!· η ον» βτ’ ixtripip
ititpt'.ot h’î tIu ΰλτ,νίχν U
<πρ·

NM

104
ro»
DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.
Ç3* et:*?·™, Start ci itpcii η eoa ©ίτιρχοπ» jAttridi excommunicationis pœna * templum ta-·
Hgrediuntur .· quare tui facerdotes non ANNO
—Ο ΚΑΘΟΛ. wSirtn μίχμ rcû
«rtniew men ‘
CHRIill
< ΗΚΟΗ τ4 «»»6·» τβι»τ*· «·» ·*». βυμββΜίημ J» trarjï ingrediuntur ? GENEKALIS . Numquam ani.
mum ifti canoni hadenus adverti . Tue qui.
"'»· 'Aoyp cçiSpe. «Μ· otpi
rereoruv au Jev
dem orationi plurimum momenti adfert. oed
φρβ»τιζι«, U μόηι atpi ritu r/rrr, «ς hw , dc his ede folliciti non debemus, modo circa
όμοφραόη^ · Ο ΘΕάΡ. «φ«ντκ ·«* Twùnt fidem , ut dixi , confenferimus. THEORIA*
«ρος w Nprt ci Swt9 w» Spcr Ίης NUS. His igitur in prrfentia dimittis , defi­
πηρτκ rcueja, ην rw τη «ραπρα/α StStàxo· nitionem quartae fynodi , fi placet , infpiciafjSjfi. ΟΚΑΘΟΑ. cun»
βαθμοί yôp mus: quam bcfterna dic tibi obtulimus. GE­
NERALIS. Ita fiat. Lubet enim de vocibus
cfwrnew atpi timwv Admw tue χ&μΐΜ . ·>λ«
quibuliiam, in ea politis, interrogare. Sed prius
«pwrer àiriiïxN(t»jjfyi βμφόηρχ τβ £<3λ/«,
utrumque librum inter fe conteramus , & viΓίωιφ», h ϋζιτβίζ". ny/ ιίη atpi Jr όμ&· deatnus, an fibi refpondeant ; deinde quaera­
friNA/jtyt , f twtîfcptyi·
mus de iis in qujbus haeremus.

B
ΟΡΟΣ

ΤΗΣ

ΑΓΙΑΣ

SANCTI /r. CONCILII.

dtfinitie.

* refliixWfcrrriM.
Sufficeret quidem ad perfeâam pietatis co/Hpw μ$ύ otw dt Ζ>πλιϊ τϊς Officiai isiyrMic π >Ç fiffaiurtr, n oc^ir xàt ecartiem', gnirienem & confirmationem , hoc eruditum
ac falubre divinae gratiz fymbolum, quod &
Tare τής Ohxî χα^τΘ* ούμβοΚη · wrfti rr yxp
perfeâam de patre & filio , & fpiritu fando
τβ τχξός, ai r« t/iï, £ t« àyie ΖϊΛμχτ#* t'adoârinam tradit , & incarnationem Domini
SiSxoxce η πΧηο». ml, tb KutM tÎu, Ο»«τ^ρ«<η-ιC fideliter excipientibus exhibet : fed quando il­
019 nît irrnàç J/^CjUtrerç τ^Γησιν.«>λ’·τ«5ηΧίρ li, qbi praedicationem veritatis abolere conanoi της αληθπχί tiStrciy iitr^upârrti η χύρνγμχ., tur , per luas hzrcfcs novas quafdam domi­
Sfa'
oi’xvk» â/prfb» πΐς xanCQVtiai «xtnxov, nas pepererunt, aliis fuiceptr propter nos ad•Z μι> re τη; Si η’μίς là Kueat ο<’χο»βμί*ς μντή- tniniftrattonis Dominiez mytterium corrumpe­
re audentibus, & Detparx vocem virgini tri­
tyov χαρχφθί^*« ηλμννης ,>Çt{u ΘΕΟΤΟΚΟΣ
buendam negantibus ; aliis confufionem &
i<D< της ταφθόβ φωνίώ αχβρνϊμΟΜί * «Z Si ούΓ· commiftionem introducentibus , & unam ette
χυσι» < xpàmv cioxyciTti, iÇ uiaf éctai φύοι» της carnis divinitatiique naturam ftulte commtniσχρχός >Ç της ·3ίοτη9<&* ararAorrnm; «ϊοητυς ,, icentibus, adeoque per hanc confufionem mon*
sÇ τχθητία τϊ μβνο$>6« τΙωθ«χ»φύ<ην τησ·ρ>- flroie ftatuentibus, divinam unigeniti naturam
XycTfc npar&ôpctct. Six làn vxrxr «urerç «»e- elTe pattibilcm: eapropter hzcfanda, magna,
< & univerfalis fynodus, eos ab omni contra ve*
χλπσαι xxri τής αληθπχί μηχκΛώ ζ*λομίνη «
, ritatem machinatione volens excludere , do»«φϊσ·« ùv ωτη r a'yrat μιγόλη
ιζ
«ΖχνμΟΜχη
. . ,
1 Ari namque traditam antiquitus immotam adβτλοί®·, re τϊ «ηρό^μβτ®* avwScA αβ-χλΛτ·» D ferens , ante omnia (latuit , ut fandorum
iiStioicrxcra
* * ’
,* uttit βροη^βμι
’ raK■■·<-■, t. t. ή. βγίν» cccxitx. patrum fides inconvulfa permaneat .
a^Ttcuv tIu nirty μό«ν «expry^scfmrev. VySfo' Ac propter eos quidem, qui fpirttum S. oppu­
μ3μ reùç nJ 9>£μχτι nJ άγίφ μτχομΐνας , τΐω gnant, doârinam de (ubttantia (piritus a fan^ρόνβτς ûcipov irxpa fJiS της βαοιλ^βικ νολίως âis illis CL. patribus , aliquot pofi annis in
Augufta urbe congrettis, traditam confirmat ;
«ΤΜηλθνκυν ôyitit ρ. ν. ΐΛτίρνο tty της τν quam illi univerfis notam fecerunt, nonquafi
τνΛμζτ®· Ββ-ιχς χχρ«5·θίϊβ·«ν δώοοχολίαΒ χυ· quiddam adferentes, quod prioribus deeflet ;
ροΓ, τίοΰ txàvot ττϊς ιίοη
*^Tr lied fuam de fpiritu fando iententiam adver* λ«Χβν ref; >ζ«ολ«3νβΊν inccaàyatnç , α’^λβ fus illos , qui poteftatem ejus abolere cona­
τίώ vfg/ τϊ iyie ν*£μ&τ9* ùufùv frvo/xr,xa· bantur, facraram litterarum tefttmoniis illulirantes: propter eos vero qui facramentumdo­
Tti
tIuli eibii Stonrttay à^tlciv χβρ«μ«»*ι*,
miniez difpenfationis falfariorum more cor*
^ρχφ/χχΖς μαρτο^βί
Si τής ri
rumpere tentant , & imprudenter purum ho­
της ζ’χονομιχς ττχρ«<ρ&-φ^» i’xr^wpïrmç μυτή- ___________
____ ____
_ dc fanda
____ Virminem ette nugantur
cum,, qui
g/or, iÇ vjxAèr àv^paw cîvat nv tx της a^/xçE gine Maria
procreatus
*'
' ’ r fuit
‘ ; beati Cyrilli
, i qui
Alexandritue pallor ecclefiz fuit, fyiiodalesad
ζαρθίνν τνχθίΜΤΗ Μα&ίχς βίνοιάΰς Arpwiïrniç
τΰς τϊ μα««μ·, τϊ της ΑλίξαιίρίΜΜ ί’χχλητ/ας Nettorittm & Orientales epifeopos litteras fibi
Ο^ιομιηι χβ/μιτΟ- ffuuojtxatç ίΠΓολχς βη«ί « confentientes amplexa eft; tum ad Ncftorianz dementiz confutationem, tum ad interpre­
Nrcctier, >Ç τϊς της ανχηλης , α'ρμβΛνς ίτ«
tationem pro i>s inttituram, qui pio zelofymι’ίιξχτ». π’ς ΐλτγχοι μ$. τη*ς ΝίΓβρινφρΟΤβ^λ*- boli falubris tntellcâum defiderant. Atque hia
|3««ς, ΐρμΙΐΜ^αι Si ηΰ ίΰτιβίΐ
τϊ σ«τη- epiftolam quoque beatittimi landiffimique Arpt» (τρμέολβ το^νχτυν τία iwoten · α.·ς xi τ/ui chiepilcopi Leonis, illius maximz R.om«praeiirrroAlw τϊ της μνχίτκ ΡΝμης<ΡΜ'ίρ«, τϊμχ- fidis , ad fandz memoriz Flavianum archicχχοωπιηι χ> er^ewntra άρχαηιτχίη A.icvr9“ · piteopum , evertende depravationis Eutychianz caufa feriptam , veluti magni illius Petri
τΐώ γρβφ<4θ·9 βρος «» ύ> όΓίοις αρχητιτχβχοτ
confeffioni convenientem,
columnam quamΦλα0<«τ4ν, ix'àtoipiocc rrf Εΐ/Ιοχνί xaxvnixtt dim redz fententiz publicam, adverfus mala­
«π |ή τη τ· μιγάλ» Π»'?β όμολο^χ σνμβίην- rum opinionum auctores, ad orthodoxa dog«τ, >ζ χοοηχ τ/re riiAlur ©ρθοϊοξ/χς χβπ» ί$
maχχχοδβξβ»τυν, scaenae βτυωφμοσί, αρβς Ίΐιμ
ϊρθβίβ’ξφ» SoypiiM βιζχιαοη* ηΐς η Γόρ Μ
Civil, General. Tom. XXII.
G 1

i. oiuicS»·

loj

DISPUTATIO N1ERSIS ARMENIORUM.

»04

mxtx ftabilienda, merito conjunxit. Nam &Auo» *rlt» ludiat là τχί etxfuapias Stctvteu t tt—^ i
μοτ>κ*», trapammrw· $ nrf ααθιΗω ChrÎ\
————iis hec opponit ieie, qui Ucramcntum difpcn- JCUfirt
~
rJiitT iationis in duo· Alios diftrahm nituntur ; & λ* Γη» ν·λμύττβς rw pewflidit τ(ώ -^ίβτητα, τ· . ><«,
c ,.Λ. ‘O’ Ctttu ^“ôorum expellit, qui pairibilcmdi. ni» t'tpdr ahredHtat <πΑλ·>·. χ} wîc *»»
’ "**’
cere divinitatem unigeniti audent ; & iis reGIw φύσΗΧ» TW Kejfb Xp«<rrv Λ
*’»·>*»·
ftit qui in duabus Chrifti naturis commiftionem vel confuùonem excogitant ; it eoe ex­ en avdtearnt. < Tiîi w'pexcw, » «np« T/w tr
ipdr λι»θ«;<« αύτύ 1(u.‘
terminat , qui iumptam de nobis iervikrn for­ »·ρχ«» w’«i«c tÎw
mam , cœleftcm etTc , vel alterius cuju&iani âiAa pap^id tapatrwmtç ό£ιλχώ*<. >Ç rwiÎw
(tibftanttn deliram ; .& eos qui duas quidem μ$» «Γ· W
φύτκί ri Kupft pu$&»~
Domini naturas ante unionem fabulantur , της, pie» li p£ riui twra· «ύαχλατηπβ; >
unam vero poft unionem fingunt, anathema­
ήη&ψκτίζΗ.
,
·
tizat .
Εχ4μ$ν·ι ninn rdii éyiti t averti « 1« >$
Sequentes ergo fanâos illos patres univerfi
»</<·», τ»χ χύο·> àpùr Iijtw»
confona voce unum fit eundem filium domi- n» «un» ·μ·λφ£»
.
,
num noilrum J Hum Chriftum confitendum B Xtt'ox, ημφΰινί à rami ftStSerta/fy. τίλπον
efle docemus: eumdem in divinitate perfe- lit
-· dune
’ -*■ &
-·- θιβπιπ
"■ 1
j.. à
j. —
, K. hAhw -ni»
»- é» «»·
Hum & eumdem perfeâuminhumanitate: vere ^fwrc’njn· ©ιβ» «ληθύς, >Ç axSpwxw βΚηδϋς
Deum, & eumdem vere hominem, ex participe
nr «un» «'* φυ^ιϊί Aa^rxqc x, edpai9*. cpeértae
rationis anima corporeque conflantem ejuidem
cum paire fubilantiae, fecundum divinitatem; Tji x«£? χαηί £(όηιτο, iÇ όμββύστο» nx auri»
& eumdem nobifcum ejufdem fubftantie , fe­ ιίμ7» xaru rtw ·»θρ·»ι·τητη· xaru tx.rtt όμοιο»
cundum humanitatem: funilem nobis per o- riptr, χ»Ρ«« «μαρΊιας. «p® αι’ύχω» μ$4 »< τοΰ
mnia , excepto peccato : ante iscula quidem ex ν«'£κ τ^τηθίχπχ ««π! τία θιοΊηπ» · it »’%«a.»
patre genitum, quo ad divinitatem ; extremis li φ ήμτρύ» w» aun» li ήμίς Λ
îfa' τία ή*
vero diebus eumdem propter nos , & Glutem μιτϊρχν aurnftar it Μχρίχς rïç etap^it» Ίηί Ste­
noilram, natum ex Maria Virgine Deipara ,
duri» Xex,
fecundum humanitatem : unum & eundem nt* , xarà rlii «Ίφρνχύτχτν, »»*
» * ««
φότΗΗ *>»i..
Chriftum, filium , Dominum , unigenitum, rox, u/e», jutt·»»
• «I. i» ■·· qui duabus * ex naturis citra confufionem > «avyfcùrw, α^«'·τυί,
.. ΛιαφιΠίί,- βχνμ’πκ >»·· **"’
nif,‘·
mutationem , divifionem , feparationem , ad Ο^ο^φοχ. «ίαμ»' τί« φ φύσι»» Ιιχφνρχς «*>ι»·
gnoicitur ; nequaquam naturarum discrimine ρημίπκ »',<T»a«c
iteripei adxrttt
ftotri .· wx} tic
h’î h
»» afcowirox »'
>Ç
propter unionem tublato , fed utriufque natu- 'piav itérer» rtunpf^eûsiK * ait «« Juo tepècvrx proprietate falva potius , & in unam per- j
ata μ^ιζάρ^η» i Itaipaupfyitv t dNi »>a xi n* aufonam unamque hypoftafin coeuntc : non in *
μονομ^υί,
λο'χ^χ,χύςμ/ IxmxXetduas perfonas difeerptum , vel divifum , fed nvuio»
'
. χ«θ«<φ βηχθο ·< aw>*rur ttpi duroù ,
unum & eumdem fiKum unigenam. Deum ΓΟΧ
i
Sermonem, Dominum 'defum Chriftum : (icu; )Ç
; «uni ήμαί ό xùt»®* fxiTwc XtKCj όξ»«<π3Λolim vates de ipfo , & We nos Dominus Je- ,σ», >Ç η
tarif*» ipèv tapaiilutu σύμβολο»,
fus Chriftus ciudiit , & fymbolum illud pa­ roun.» tw’xu»
tdms χβχτβχβθο* axet/Snas n
trum noil torum tradidit . His ergo cum oi$ ipptXiiaf tap npù? iteryttf^irru» , txgjTCJ »’
mni undique accuratione diligentiaque a nobis 1
dyta iÇ einfjl^ttxn rirais, t'ripar tirn pnlcti
fancitis, lacra & univetfalis fynodus decrevit, 1
nemini fas cflit fidem aliam proferre , vel in_. tâàrut tapait ρ«» , η avyypé^nv , ιΐ σαιχτιθόβ/,
litteras referre, vel componere, vel arr.plcdi, λ Φροχύϊχ, w I<2««xm» «npwç · nùç Si ηλμιΰηκ
vel alios docere . Si qui vero fuerint aufi fi­ n rturr&tvat tir» tripa», fytr tfputapt(ur , n
dem aliam vel componere, five proferre , vel //!««·<»,
tapahlivat tnpav σύμβολο» ηΐς »’docere, vel aliud iis fymbolum tradere, qui
J. Ο*λβση tttFptfH» tif iti^rurtr aÀtàfiaf
de paganifmo, five Judaifmo, five ieâa qua­
cumque veritatis ad agnitionem fe convertere Ελληχχσμορ, n ΙνΙβ/σμοΰ, f^w» όξ arpiruurHi
voluntcos, fi fuerint epifeopi vel clerici , ai«σίητοηΰ» · wurwç « μ^ί wco itietatv ί χληtam ab epiicoporum quam clericorum ordine tpiei 9 d^a^tei Mat wî ivirténs της itraxeW,
removet. Sin monachi, vel laid fuerint, ana- jÇ τούς χλης/χούς, nu
“ χληρχ. h* *"
li μοχαζοχη; η’
themati ftatuit efle fubjeâos.
Aaîxot ho, «'χνΟχμβτ/ζι^αι «τύς.
Porte aquam concilii decretum recitatum
Ετη li ànyréàin ® àp& ■» ri, tu fitfi>.ia tùptfuiflet, atque liber Armenicus Romano rcfpon$ηα·α» c^w«(o»T», η, n Apfjfyvinir ,
τ» Ρ·dere deprehenfus ; fatis effent denique decla- g
at τύ Κ«^ολ/χβ loxeùeat àraçtii auratx concilii voces, fane tolerabiles, quae Ge­ μαΓχο'χ ,
nerali vitae fuerant obfcune: Theorianushifce τού λύξπί pistat attat, itaviii rtluyixart σ«Generalem verbis compellabat : Vides fanâifi tAmiiai , htc» ο' Θμ<μ»·4 «taàî w Κ«θολ«ο».
fime Domine , (aerum illum coetum tocxxx. Opftc etyttirun Sirtan » art
· θιοφόροι»
divinorum Patrum , in oppido Chalcedon, taripwt Oh®* χοροί,
C* Xa\atla.it» »ο'λ«
congregatorum, non modo nihil contra dog­
viwt^nytpaptvw , eu μο'»ο» cwti- »ξ« rit τύ»
matum reditudinem vel loquutum efle , vel
fenfifle: fed ne una quidem peregrina voce ad fvypdnw ip^irnr^ λχλχλχχΟ w ntpoxxxC» ,
hujus divini decreti ex petitionem ufum. Nam «’λλ’ eùli ad ptp Tii^H ξ»χρ hî τίιύ !χ$ίσι» του
& fidem patrum fe majorum xtate retinuit , Ο«· τοστ* îpw »χρχσ«η. nrxp»j<f ydp rrirn ti& ipfa quoque verba. Oftendam vero tibi, fi rr» τύ» <Opo’ durai) à^tw xaripur, ay dun è»i Tti
placet, ex quibus antiquioribus divis patribus
ρήμβπι. <î h xAk’hc , ίπζ» σοχ, it taiw apo·
hi beati patres vocem quamlibet hujus decreti
•fart pen Ohwx tatipuv nîi uaxapietç nunti $fiatf
fumpferint . Complures quidem certe de Cyrilli commentariis ufurpate funt , quem vos td^drn ixdrn λίζις 'ltd Sfu ηύτβ ταρπλχιτΠΜ .
magis, quam alios, fcqui decreviftis. GENE- a« τλΗ8ί ydp «uiù» ατό τύ» τύ panapt» ΚυριλλΨ

DISPUTATIO NIERSiS ARM^JIORUM.

toi

io*

vwtà&atîv συΓ^ραφΰϊ χαμλ» $θητ*ν , y ύ~ A KALIS. Perlubenter id quidem audiemus , fi
—
“
— ...
- - - —
dicere tibi libuerit. THEOR.IANUS . Si di­
"anno"Φ «»*-> βΜ·λ»θ»νν Sityvùtxn . Ο
cere non libuiflet , non promififlcm . Verum
Christi ΚΑΘΟΛ. »A»wi αχΜ’Ο-ο^ » <0* θιλη'«< «·
per incifa lingula concilii decretum recitetur,
"**
»μ». Ο ΘΕβΡ. « μχ ή^ιλο» »Ζ»η?, eût βνν- & ad quodlibet incitum decreti , didum il­
ϊίχ'ίμ» . αΜα eratT/xfcWxi jJw ό *>ρφ* χομματικνί, lius , a quo fumptum eft, adjiciatur.
xJ «fo'î tufioi χίμμα Tiù ipu , η χρηβνς , foo»
•λη^η, νβρχτώΐδί».

EX DECRETO.

EKTOT O P Ο T.
Erdp^uw ntwt τής νγ·ο* *àÇàvw9 tta xàt
rdr «uw ομολοχ«7ν viev, riv xiersr Rguv Itjran
Xtrcor αυμφύννί aratnf ixStSiaxi/fy.

B

Sequentes ergo fandos illos patres, unirerfi conlona voce unum & euindem filium, do­
minum noftrum Jelum Chtiftum confitendum
effc docemus.

ΚΤΡΙΛΛΟΤ.

CÏR1LLI

tx της ορός Exxeavr «. /«πτολης.

ex Lad Sttcctfftan epifitla.

ESiSâx&lfify χαρά της 9eiat ^ραφχς , (J iff
à?iut xaripnt, *να υιόν
Xeirdv «μολφ£ν.

Edoâi fumus a Scriptura facra , fan&ifque
patribus, ut unum filium & Chriftum confi­
temur.

TOT ΑΤΤΟΤ.

EJUSDEM.

ίχ της «ρ»ς ΕΤλφΜ» ΰτκ*ολης.

C

Ημάς γάρ ·Ίνβ*απκ nuire, *vaXeiro'r, ό<χ
via* w aunt * tnt xù^jat ίμ^ν^ϋμ^μ.

«x epiftola ad Eulogiam.
Nos unitis hifee , Chriftum unum , eun­
dem unum filium , unum Dominum confi­
teamur .

EK TOT OPOT.
Τίλνσ m

aunt cr
àvw d» «»^ρ*»·τηη.

^ίότηπ , ιζ

EX DECRETO.

nKuet nt

Eundem in divinitate perfidum, & eundem
perfidum in humanitate .

ΚΤΡΙΛΛΟΤ.

CTRILLI

Ik rît afis Intima Ιηιπλκ.

,
.
. _
,
n$ ce αονρΝΧΟτηπ.

TOT
tx της

J

ATTOT.

«P'*8"

E J V S D E Mt

τΰς Βασιλ/Ιβς Ητκΐλης.

Πράιαμαρτύραδοί Si xatxtïra ήμαι

·

'*

ai" ώ,ω,*κ *
idem in numamtate.

..

xxAcv ,

«ςτιρ >αρ ίΠ7 C· θιότητί îiAie·' · ίχ

9ti χβ£è; AcyO*, oiru xj C» βνθρ«χ«τητ< πΛηΦ*,

χ«π» >ι w της «»θρ«»οπΐτ®* λόγαν βχ «φο*
χον νύμα λα0«*ϊ ίμψυχ«ί«»* Μ μάΖλοι λο·
ΕΚ TOT ΟΡΟΤ.
®.-a» βληθιίς, <î àt9fmtt» «λη3«ϊς w àu·
w, tx
Aoyixii ί σαίμχτφ· · όμο»<ηον
715 x«p' χχτά τίώ ΟιοΊητπ, )Ç ομνΜΤΟ» η'/uur iw

duw, χ«ηΐ tÎu ανθροχότητπ , χΝ£Κ αμαρτία!»
«Ρ« àuimv
ίχ τϋ χα$ος
χαπί
τώ.* θίβτηΐΒ, ία t\«na» St iff ήμτρνν TW àum St ήμά(^ >Ç Sià rlu χμιήρατ ewmeixv , ίχ
MaeJttc της xepOim της OteiaxM, xerni rlu tb·
^pNxdrqns.

ex rpiftcla ad

Aagxftaf.

Praeterea fi hfic quoque prius adtefter , re­
de me fa&urum arbitror , quemadmodum
enim perfedus'eft in divinitate genitus ille de
patre Sermo , fic & in humanitate perfidus
eft , fecundum ipfius humanitatis rationem ;
nec expers animz corpus adfumpfit , fed ani.
matum potius per animam rationis partici­
pem.
EX DECRETO.

Vere Deum , & eumdem vere hominem ,
ex participe rationis anima corporeque con­
flantem : ejufdem cum patre fubftantiz , fe­
cundum divinitatem ; de eumdem nobifcum
ejufdem fubftantiz fecundum bumanitatetr :
fimilcm nobis per omnia , excepto peccato ;
ante faecula quidem ex patre genitum , quo
ad divinitatem ; extremis vero diebus eun­
dem propter nos, & fidutem noftram, natum
ex Maria virgine deipara, fecundum humani­
tatem.

ANNO
CHRISTI

«W»

»07
c

•

ιο8

DISPUTATIO NIERAS ARMENIORUM.
Λ
K T P I Λ Λ O T.
r Λ il L /,

ANNO
CHRISTI

anno

CHRISTI

i« τίς opdc IwWu ί'ηΓολης.

»x ipiflola ad Joemunt.

Θιό* riAner xj α>θρ*)»β» τίλκβν , «» ψυχ%
λφ<χκ >Ç σιίματ^·. «ρ· αίΑΐκ*
Û τ*
£ός 9^*ηθππι, umà tw θίόηιπ» , <’»’ ίχβη»τ
U φ ήμαρίη ϊ* dum li ίμά(,
tf» w ή·
μηραο
ix Magie τής xxpSù*

Deum pcrfeûum , & 'pcrfêâum hominem ,
ex anima participe rationis fie corpore con­

flantem: ante fecula quidem ex patre geni­
tum , quo ad divinitatem ; extremis vero die­
bus eumdem propter dos, &ialutem noftram,
natum ex Maria Virgine, fecundum humani­
tatem : cjufdem cum Patre ' fubftantiac fecun­
dum divinitatem ; & eumdem nobifeum ejufdem fubftlocic, fecundum humanitatem.

TW a’^puweruni. ·μύσΐ99 τρ xxlpi
Orarum, 1$ ifuiew ripws tw wiw >
aVOpanraorm·

B

SX DECRETO.

Unum & eumdem Chriftum, filium , Do­
minum , unigenitum , qui duabus in naturis
citra confuiioncm , mutationem , divifiooem
fcp«rationem, adgnofcitur.
*

*ttvi

1w
Ή»

E K T O T O P O T.
Era |Ç W» durât Xe/rû, wiv, wgjw, μβνβ·
çÇtti, c· δύ« φΰβτσιτ αιτυΓχύτνι, αίρίχηκ , α·

iiaipiw, «χρι/ϊνς

K T P I Λ Λ Ο T.

C Ϊ R 1 L L /,
rx /. ci Sxcctffian cpiflolt.

ix

της «ρ·ς XxaCStror α. ZitraXuc.

Evvwmc wnw, νς ίφν, tw της α#ανθρωτ»ί·
Itaque modum adiumptionis humanae na­
tu rx animo confiderantcs, naturas duas coi- 0HX ΊρόχΟϊ, àpùfjfyi, 9Tt ilia φόίΗί «χυπ<λθον
9 dStd<rxxT9f, α’βτ/χ^ηχ,
viffe per unionem videmus , citra diviftonem, αΤΛήλα/ς χλ9
confufionem, & mutationem . Caro enim ca­ CaT«’»W· Η
σαρξ κν, >ί χ θιβτΜ ,
ro eft, non divinitas , licet Dei caro fafta η xj >ί'Γ·Ν 9ti <τάρξ. όμο/'νί ι$ ·
Θ»όί
fit ; fimilitcr & Sermo Deus eft , non caro ; ίπ, >Ç û σαρξ, « ι$ rira» oramaaw την σάρlicet difpenfatione quadam carnem proprie
xg oixonptxùç.
fuam fecerit.

T A T T Ο T.

EJUSDEM,
ix

ex tad*m Epifiole .

της

αυτής ίχιςβλης.

Δν« πΐς φΰ<τΗί Hwu φα^, iwt Si Xgjrèv
Ιηο-ϊ», Κό^βτ, τί» τί θιί 'hiyvt «rapxopu')^.

Duas naturas effe dicimus, unumvcroChriftum Jefum, Dominum , Dei Sermonem in­
carnatum .

D
EJUSDEM,
ix rpiflgle ad Nefloriunt.

Nec camcm dicimus in divinitatis naturam
effc convcrfam , ncc ineffabilem Dei Sermo­
nem in naturam carnis translatum. Eft enim
incommutabilis, & inalterabitis , femper idem
manens , fecundum icripturas.
EJUSDEM,

in cpiftola ad Eulogiam .

TOT ΑΪΤΟ τ.
ix τής gffii

Nrrogiov ιχιτβλης.

Ovn J4 wtv avlpxg φβμίν tiç ί^ίβτητφ·* τραχί»® φΰσι», ΰπ μ*)» Μί β’βρχβς nr a’^ppnw η

0»; λ^’ «ροιχθ»»® φύση - afiTT>* ^αρ
tu 1$ «enervi··» · «iv*«
μ»η»» >
τ» γρβφάς.

TOTATTQJ.
cv τί

ΕΤλό^ίβτ irtroXp.

Ourtt 1$ ixi Ntrotii. χαν λ»>« 3όο φυβ-«> ,
Sic & in caufa Neftorii . Quamvis duas
naturas, difcrimen carnis & Sermonis fignifi- την
______
Λαφβραν
____ νχμοΰον» τίς rapxè;
τίςθίοτηcans, dicat: (nam alia natura Sermonis cft>ETQ». «Μ' χχΐ xJtv «went ομολοΓϋ μιθ'χμίί^.
alia carnis ) unionem tamen nobifeum non ήμϋς γχρ
ν#<ρ mwwK
^«πς ταητης,
τωτος, Λα Xorer
Χ<;γ«> » ’>«
confitetur. Nos enim his unitis , unum Chri- viμ W» wiw» Λαχο'^β» «μολβΓβρφι.
ftum , unum filium , unum Dominum confitemux.
EX DECRETO.
Nequaquam naturarum diferimme propter
umonern iublato.

ΕΚ TOT

ΟΡΟΤ.

Ούίαμΐ τής iJS φώ-tw» ίιχφορϋς ά^ρημινχς,

Sfa' τήν ivvnr·

KT-

• «>«arvsref.

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

IO>

▲

K T P I Λ Λ O T.
ANNO
CHRIS Π

lio

CÏR1LLI

·*

s’x rts «ρβς Nsrdeiw ZrrfoAiïi.

ANNO
CHRISTI

*d Ntfarirtio.

Ο* «»««♦<«« i*wiS ù"**

d“'t“œmc *■““*·

ris swffw.
EX DECRETO .

EK TOT ΟΡΟ T.

Sed utriufque
fai va.

ΣβζομπΉ ii μ«Νιβ» της ιϊιότητ^· ttetnipoc
φΰτινί.

h

·
*
Ewtcar®» s•’xrroXii
0'.

B

ύί τίώ
a-apxii φΰην μιπι»»φθ«ηιχα* ή τ·
λο^Β, α>Α’ u’jf ή τ?ς β-χρχος «ς τ(ώ «t/rJ . «>λ*

«J
Aoyss.

ex II. ad SKCctJfiem epifala.

>

EX DECRETO.

ΕΚ TOT ΟΡΟ T.
Κχΐ

πς & cBpirtrtw
TpsywDC.

μΐβο <5»drswtv etw-

C

ΚΤΡΙΑΛΟΤ.
sx της

IbkxhIiu

Et in unam perfonam unamque hypoflaCm
cocunte.

C TR 1 LL T.

ι’χΓΓβλης.

rx tfiflola ad Joaxxnx .

Kat
dt i»« «paewry ινύ$Λ·.
. _ . sîçyepxô
. , t ,
hrii Xe^dc, X«y I) ήΰ fi/erosuil
<
‘ αχν·*

fimt Ϊιβφορχ .

Et tamquam in una perfona unitus . Unus
enim Dominus Jefus Chriftus, tametfi natura­
rum diferimen non ignoratur.

EJUSDEM.

TOT ATTOT.

sx 7«

potius

Licet eaim a nobis dicitur unigenitus Dei
filius incarnatas, & homo faâus.* non tamen
ideo commiftus eft, de ipforum opinione ; nec
vel natura Sermonis in naturam carnis tranfiit , nec carnis natura in naturam Sermo­
nis : fed utroque intfua proprietate manente
fijnul ac intelleftu » fecundum expofitam a
nobis modo rationem.

Ε<’ >«P Λ λ»>«τΒ< τ«ρ ήμβν i
t,iiç τβ Θ« tff«-«pMw/u>>* >Ç ώ«»θρ·»ι»β··« · ·
β»φΐφ.ΐι< irai ηη καη ri sxUsorc $·«£». ίπ μΐώ
C* iSiôrw tump* μίννιτίς π ΐμί %
χατΒ
IÙ άρτίνς ιρμΐν arsj«ds*mi

proprietate

C TRI LL1.

K T P I A A O T.

w

nature

tx II. ad Ntftarixxt epiftda.

β'. fxresArc.

Uni ergo perfonc omnes in Evangclio vo
Esr ηιγχράν «ροτάτν nk ό» ηις
adtribuendse funt, unique hypoftau Sermo
χάαας
ανχπθιβ»
φ*»αί,ιζ
ùxtfdfn
μια
τν
τίλο-τχ^
5
«««*» « « rw
r-r ,.
D
nu mcarnaiK
i<
Dnis
incarnate ;; wvittus
Chriftus enim
enim Jefus
unus Do
Γ· «τ«ρχ»μι»η·
«« •f» · Xe/r*
eft, fecundum feripturas.

lura; > xem w

Wfâi.

decreto.

EK TOT OPOT.

Owt «c

tua vpinnx μιοζβμ^ον , f
ifyw. dM‘ ira >C svv a'un» vis» /xsyo^Dn «
λφ«ν, xj utw Inn* Xctfdv.

Θί·"»

K T P 1 Λ Λ Ο T.

sx

rit

«pdc

Zxkckw

srresAii.

Non in duas perfonas difeerptum , vel divifum : fed unum & eumdem filium unige­
nam , Deum Sermonem , Dominum Jefum
Chrtftum.
C TR 1L L

7,

tx epijitla ad StKctJJitxt.

«.«f o*
wr·»... <
-s w’ik.
Non in duas perfonas & filios difeerpetur :
K«r
sx ™
«k »».
Jo·
appirvra
α’Ζλά μιμίηο* Λ >$ à th* w'es®-Ι»«ςXc»r«.Emâifit unus & idem DominusJefus Chri-

EKTOTOPOT.
Κ«θ« »<p a’iw^C* as ορβφϊτη/ x<eJ àun ,
àunç ή/χβς ifrrcuilxrt, £ τ»
rempw ή·
μύν mtpttSiStau νύμβ&Λΐ.

ει decreto.
Sicut olim Vates de ipio, & ipfe nos Do
minus Jefus Chnftus erudiit, & iymbolum ii.
lud patrum noftrorum tradidit.

K I P I Λ Λ Ο T.

C T R I L L J,

sx της «ρος Nsrdg/ca irrreArt.

ex epiflola ad Nfferiitat.

Ουοίί

™{

*ffPW*inf ϊβπίραί ·

Sic Sanftos fenfJJê patres inveniemus.

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

__KP*

A
EX DECRETO·

ANNO

CHR>sn
His ergo eum omni undique accuratione
"°· diligentiaque a ttobis fancitis , decrevit facra fynod ’i ■"nemini fas efle , fidem aliam
proferre , vel in litteras referre : & esc*
tera.
C TR 1 L L I.
tx Efltifax fond·.

m

EK TOT O P O T.

ANNO
CHRISTI

Târu» va/uev μ$ «αα» Myriade» axo0Mtc
Π ί ίμμιλήας »αρ ipv» 3ιατυ««Οι»ινν , lîpnrc·

1» άγια au»®J®i »np« »‘f« μχίπι' c^mmi

ep®y»

p«y, I αυ^ραφΗ». >Ç «· λβιχα.

ΚΤΡ1ΑΔΟΤ.
IX τϊί MT* EffCOV cujmIs.

His ergo recitatis , decrevit fiera fynodus
Tan» w'wvenQ'Hh&ôruv,
ïi àyla ev»
: & y®M>*, ιηραν xtrn pxicxi coûtai «Μφίρκν* $
.
nemini fas effe fidem alianTv. profêrre
cetera . THEORIANUS . Vides , fanftiffime ’ -,- - - _ __·. ■ ■ M
Domine, factam hanc fynodum Chalcedone B» *“»«· Ο.ΘΕΩΡΙΑΝΟΣλ «pa^al/iimnin­
hibitam, à reâa patrum lententia ne paulum ctoth , In alt xi» μιχρί» ixCiCnxt τχς
' ®ρθη« Φ
·$»«quidem reccflifle .* fed ipfa verba cum mente xaiiftt» Ιβξης w & Χαλχχίβ» «77«
verborum retinuifle? GENERALIS. Equidem μό»ι. α>λα μ£ της 3<ovmat
α’ύηί ri friparaiin hoc decreto nihil inVenio, quod orthodo­ φύλαξα»; Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, ίγν »ii» fan·
xe fidei adverfetur : adeoque miror , qui faτίν> ττ «ρθοΙόξφ vtfR æexTxw <£* raw tJ Spp .
âum fit ut noflri maiores - impudenter ad id
calumniandum progrederentur . THEORIA­ JÇ θαυμάξ·», »Λ ®' ep® η'μ«» a’vaiSùt «ί cwt®*
NUS . Ad ponamus, fi placet , eorum quoque φαντι'αν fχβρηα-β»κατ’ αυτί. Ο ΘΕΩΡ. xapaOùpatrum auâoritates , qui partim ante Cyril- /4«» hÎmh, xj φ epo τί άγί» Κιώ>λν, j£
Ium , partim poft cum illuftres exfliterunt , iÿ μτι aunt ί/αλαμψαιπι» a^7w iranp«»vp>f·
tam verbis quam fententiis fande Chakedo- ani, a’unuc λίζισι £ νοημαη r* c® Χαλ<»3ο'»<
nenfi fynodo refpondentes . GENERALIS .
cfyix aurélu r«^»«*aç.O ΚΑΘΟΛ. xtttrti» irt
Id vero fupervacaneum fuerit . Quippe Cyj
·ροηθ«rilli fupra recitate auûoritates lufficiunt . tbi« . άρχΒ®·»
. -αρ
. aaiμ tS’t ô>ta
- o Κορ,λλ»
»
' *®'»®S
·
THEORIANUS . Videamus ergo, fi placet ,Crar xpim
- Ο ΘΕΩΡΙΑΝ.
riwtZJv
«
quot & qualibus feftis divinum hoc dicretum Imh, trcaauc >C ®7«z$ aipirtrn i
νηςορΦ*
(efe objiciat . GENERALIS . Id vero precia- αντιχαρατύτππιι
’------------- 1-------- . Q v
αλλι-sa
—
ΚΑΘΟΛ.
καλό» trr τίτ»
rum fuerit intueri , ne quid eorum nobis de­ /Jh»,
μχϋ» ipuv
ύς rurari» αυτί
fit , que deinceps ejus ftabiliendi caufa pro­
λιχθίααι ο’φΗλοϊτμν if uripoy.
ferri debent.
EX DECRETO.

εκ tot opor.

Unum & eumdem filium , Dominum no­
Era x} riv dirti» ίμελογίΐ» uii» sw xcptov nflrum Jctiim Chriflum , rile confitendum, uni- μΰ» Inaer Xp/coy ^uptuvut αχανής ιχΐώαβ-χοverfi confona voce docemus .
/4». Ο ΘΕΩΡΙΑΝΟΣ. de rume w ΣάμοTHEORIANUS . In his obturat os Paulo rana Πχύλο», >ç Nrrotwr, tws ά»θρ«χολάΤ«
Samofateno, & Neflorio, qui hominem ado­
rabant, & in duos filios aufi funt tum divi- ixtf9pi^»
„ t. ree tîç viùv Ivala »βλμ«»tb
, C aunv
.
».
'
' ά>λβν
**'
-®»
'* φύ«<- —*·»
S
dere , aliumque dicere filium natura Sermo- Dltaqxo.
«Ç
pip λί^βκπις uti»
nem, & alium rurfus filium per gratiam λό^/βν, aMav
“
*" χάλι» wov
" χ«ρ»τ<
'
··«·-'
Ji
W
XptfW
Chriflum Jefum , qui nomen filii per unio­ larà», inî^h xJ σια/αφίία τϊ <wpec var xani q>t»nem fit conjunftionem cum naturali filio fit vtv via» tüi w’®Tnnt xtnnpi»9»,
νχ ομολοadeptus.* qui denique non confitebantur unum fàvntç tva si» aum ut à», iaapxo» ^cepd rüs
& eundem filium , carnis quidem expertem
xantCaatvt x. drav^pvrtiavaK, atrapxvpivor S»
ante defcenfum & hominis adfumptionem :
vûù it ip*i χατύβασίν ft tÇ ά>·
incarnatum vero eumdem poft defcenfum & ιί» àwri»

hominis adfumptionem noflri 'caufa faftam.
EX DECRETO.

α»θρ»χνι».

EK TOT OPOT.

Eumdem in divinitate perfeâum , & eum- £
ΤίλΜ®» n» «uw dr θίο'η,τ/, xj rikftwnv αυ­
dem perfedum in humanitate. Quum in di­ τί» cx άνδρνχνπατι.ΤίλΜ» & θίότχπ«xa»v, τάι
vinitate perfeftum dicit, Atianorum blafphe- Apnavv» àxv^iint Ολααφχμιαν. ®ΤΝ γβφ ©fàv
miam rejicit . Nam illi Deum quidem effe /4® Λ® λίγνβΊ si» Xprrav, <ηλί It » £ ί’λχτChriflum dicunt , fed imperfe&um & patre
nrnr τί χατράς θ»·> αυτί» Ϊβ^ματ»ζ»β7ν . C»
minorem Deum tradunt . Quum autem in­
quit: Et eumdem perfeftum, in humanitate : It tJ μη» · iÇ τΐλ«ο» η» àuiiv cJ» à»^pvxirxn ·
non Art a notum modo , fed Apollinariftarum à p9»9» t(u> Apnenüt, α*>λα < τΐώ Axt39.tvapta~
quoque dementiam refutat. Arius enim nuga­ ivv ίαλίγχχ» away* ® pi» γάρ Αρβθ* αν^υχοχ
tur , Sermonem adfumpfiflê carnem omnino χανηλνς χάρχα ανβιλχφιναι νί» Xojov λχρ^>ί« ’
inanimam: Apollinaris autem, animatam qui­
• Ii AxeM/yaptec ίμψυχο» μίν » άνχν it · &
dem carnem, fed mentis expertem : quo nt ,
ut imperite ambo impcrfc&am Domini huma­ α’μφβπρχς α’πλί τή» αχΟρΝκίτηΠ1 τ» Kud» «-

nitatem tradant.

pa^ùt ItTματίζα».

ΕΚ

ΡΟ,ιΜΜΙΙι^αΝίι·in· Π ιη-Τ ·.

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

««5

——
ANNO

Λ

EK TOT ΟΡΟΤ.

»»4 ·

DECRETO.

ΘΛ «ληθΛ» >$ Ù&pvtw αΆηθίί w «UW ,
Teint fui ΜανΟ»ΠΧ»·ί θίβ'ν ψλβ'ν α’νην όμβλοΓπ ,
χ, ίχ αν^ρτητβν. X} ί<« Π*ί»Α·ν *·» ΣαμοβΌπ», χ}
Αρημ£>, β» τη* epïmi wri την θιότητα ,
ψλο» άυηι fàfvvw βμβλβ^ίντκ.

,
.
Vere Deum , & etundem vere nominem,
Haec propter Manem poiita funt , qui eum
purum fatetur Deum , non. etiam hominem t
& propter Paulum Samolatenum ,&Arternam,
qui Divinitatem ejus pernegant, purum horni*
nem cottfitcntes.

ΕΚ TOT ΟΡΟΤ.

EX DECRETO.

ANNO
CHRISTI

Ex participe rationis anima , corporeque
Ex ψ/χης Asyaif,
<τίματ>- . &τ«ίθα
τέλη Αιύ*ηβ& ιηλίμϋ , AiTeyrr μη t%wb»t conflantem ■ Hic rarius Apollinarium oppu­
vsvpdv 4x^iu' w Xb'ex·» ήμαν Ιηαίν Xerfdv, αλλα gnat , qui Dominum noilrum Jefum Chriftun»
Boon dicebit animam habuifle mente prediζντηΐίύ μιιν· >C ifa' Mavoen» xjOTeActTnw > tam , fed dumtaxat vitalem : itemqoe Ma­
w’i αρηιμόικ «VK τίώ aaipxaw.
nem & Valcntinum , incarnationem ejus no-

gantes.

ΕΚ TOT

ΟΡΟΤ.

Ο'μβίβτον Tfi
xard τίιΰ Οι^τητο . it EJνόμΐ9* i$ Ap«w, τΙς v»r pwfyi Ao^oy «πρββ-

EX DECRETO·.
Ejufdem cum patre fubftantir fecundum
divinitatem. Hoc propter Eunomium & Arium
qui unigenam illum Sermonem divcrfe a pa­

<πον τί χα^ος, 1Ç χτότμα, xj $ίλ» α<π/3ίΐ du·

terna fubftantix, & creaturam & mancipium»
impie pnedicabant.

ττν χατπ^ίλΑονπις·

ΕΚ TOT ΟΡΟΤ.

EX DECRETO.

Ker d/xsttnor ήμίν tw dprw, χάπι tW α’νθρ·«’τητΰ. tfy' Mapx/wat t X,' Maiora ,
OTaAcrnvoy , τις ϊβχηβ·« >Ç φβαησιχ 4>Ajï
^iytrros dur»» itâpviw βφθΰΰαι, β μίω άλπ-

Er eumdem nobifcum ejuidem fubftantia ,
fecundum humanitatem . Hoc .propter Marcionem, & Manem, & Valcntinum, qui eum
per opinionem ac phantafiam dumtaxat ajebant hominem adparuiflê; non reipfa, & na­
turaliter hominem faftum confitebantur *.

ιζ χάπι WW dr^paixey ίμολογΣνης tiw

m ^iînu.

EK TOT OPOT.

EX DECRETO.

Προ dwvwv (jfy» îk rü τα^ός ^ιη^ίντπ,χα»e t(u θιοτχτπ. tya Σιμόν», xi Εώβμιβν , x}
Aprov, TMi άρημίηΛ αντί Ίύ» t’f xd^W «pe

Ante fecula quidem ex patre genitum ,
quo ad divinitatem . Hoc propter Simonem ,
& Eunomium , & Arium , qui generationem
ipfius ex p*tre , faâam ante Jacula nega­
bant.

didiw yôvnms,

EK TOT ΟΡΟΤ.

*

E»’ *\dn*v it niv ίμ/ρίν riv «uib it ήμίς i$
M riu ίμιτίρα/ σωτηςμο , ιχ Μαρίας της ααρOir» «Ç θιοτνχβ, xard rltù dyOpawônjfu. ltd Φ«vnvdv
θνβίορον, iÇ ûtiivpw, £ Niconi®1’» rig
ii^évrac a’uTjj riu> «ρχΐώ της όααρξΗΚ s’x της rap, x} Aïysnw a’utw âvOpaix** c% αριτης xaru
Wpatsiàh θίοοαιηθίrm, >ζ όχι' 0tb tx^Or· ·>-

w , x,

ifo' φΐλνθρο·<«τ α’τριχτυς
Γη^ΐμίην.

Extremis vero diebus eumdem. Propter nos,
& falutem nollram, natum ex Maria Virgine
Deipara, fecundum humanitatem . Hoc pro­
pter Photinum , & Theodorum , & Diodo­
rum , & Neftorium , qui exiftendi principium
ei dant ex virgine, ac tradunt eum hominem
eflê, qui ob virtutem profedu quodam & in­
cremento fit deifica tus, non Deum de Deo ,
qui amore generis humani citra mutationem
homo faâus fit.

<y^pa>xoy

EX DECRETO.

EK TOT ATTOT.
Ev 3vs φώτσιν α’στ^ΰιυς, ατρ/ττυς, Λ<«ριvui, βτ^ινριτνς ^κοζνμ^νον, ιΐίαμϊ τί»
Φο·
rrsw J/αφβρίς α’ηφημι πκ itti τΐώ îvaww » 9νζ·μί·
>ηί Κ μάλλβν της tiidrnm «xoWpoc <x»'arwi , w'
tig îv epenswev ,iÇ μ/«ν ôxôracnv rtuiÇs^éoTH. wo­
nt itet Ntrte",
Ars^Andetev ,
Εότνχΐ ,

it nk iro^epw φύβ-m^ τί Xeya λίγν $
χ·ς α'ιζτί, μ«αν φόαιτ α’χοππλίχόαι φασιν,»ΧΓβ/crvic IxAsrsri της bumfr νΙ/βΊητ®- · if <·«* »»’
tasiNSV Adyav μηχι'τι iottttOeu
ri Xeiri

μηπ τ» ναθχην ,

si αιαθίί sturî τί< $ΐ·τηTom. ΧΧΠ·

iti

C**ü. CntreL

EX DECRETO.

E

Qpi deabus in naturis citra confufionem ,

mutationeça , divifionem , feparationem ad-^*
gnofehur ; nequaquam naturarum diferimine
propter unionem fublato , içd utriufque natu­
re proprietate potius falva , di in unam perfonam unamque bypoftafim coeunte. Ifta pro­
pter Neftorium , & Apollinarim , & Eutychem , qui naturas diverias, Sermonis, in­
quam , & carnis ejus , unam naturam abfolviflê dicunt , amifla icilicet fingularum pro­
prietate : quo fit , ut fecundum ipforum do
Ârinam, non..amplius in Chriilo vel efle pai.
fibile quidquam flatucre potfimus, propter diH
vini-

»«<»·

·>

sir

.tf

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

itf

vmitatem ipijuj, pxftioni» expertem; rel quid*Λ τ#*, μύη
àapa9i(> ità ιί »βθ»ΐ»ά αντί rif
—------ qmm impxflibile , propter ipfiur hutnxnitx- α*ιφρν«·πιτφ*
----- - —
—_ Smc
.·----- creynndiw
?.--------- *------- xj -'. nr·.·
Tiw
ipANNO jem, paiïioni obnoxiam . Hir ita recitaris & plu>4^fmar,c<«e»d Ka^tA/xk «pk nt θή^αCHRISTI declaratis, Generalis ad T/jeorianum inquit :
11 ’’
FquiJem poft recitatienem hujus decreti ni­ rit. iy ri™ «ΗφΗ»; n> ·ρα, ·$*’> itxrriw τη
hil in eQ deprehendi , quod orthodoxs fidei if&aiàfy xicti cr aural Χιίγ*», «c mx, φμΛα»
ι£ θιωμαζν, rii 9t ape ripuïr atatiàc
repugnet, fient , & ptidem fartus tiun . Mi­
ror eram , qui faâum fit ut nortri nupres xxr’ aura fk avx»q>atltat i^prtrat· a’M* αματν
impudenter ad id calumniandum progrederen- ' sxei xarat vtKev «/p*«rt» γ«ραηί7πηι< i άγια «μ­
tur . Sed arbitror propterea , quod nsc fan­ η Kad«A/«* μ/γάλη ruwftCh , sk J»J»iAa»rai< ,
da, univerfalis, magnaqiie fynodus , adverfus
jrv>Ak χατ* αυΐχς · της «-ντηρ/ftc $ àv^pàwv
plurcs fe fc&as objiciat , ut indicatum eft ;
, arti »eAmuhos adverfus cam ab horte Glutis huma- Τΰλίμι& τάς ανχαφάνης
rz calumniatores fuiflë fufeitatos, pro multis λ«ν, w» χατβ χαρίίας titrai* χλη^αιι ταρ αυτϋς ·
illis "vulneribus , que ad cor ipfutn ci font a όρθ«ηχτ»ς
1 .
trn i »ρ&*9 ak ôr·' ri ταιαγ’ι* xr<£fynodo inrtifta . Reftifliinum fane decre- B ear®· Sti «tetitur
TxArxiinar iyitn Stoqtipw
tum eft , uti quod a Spiritu fanâo per xarioaiv tlxo^opdL^ik
.. ................................
“
. ν$ίμιβ?αρ *«φ,ι'α
«ί/νΪΦ*
tot talcfquc fanàos patres dida tum fuerit . Wk'nii t%t σνυκιλίγμίης άγίβς Tarifai . wri
Qtiippc nulla fynodus tam frequentem fanâoit act 1£ r: ifS μΐχμ ri >u» anppfani ctxaxaApruin patrum collectorum numerum habpit .
Ceterum modo tibi quiddam aperiam , quod \Ja>- opô imvrivv infr i^tftri τις Κα^αλιχος
ί$ Αρμ$ν/»ν,£ ™μ* Ιωα/νη?, β/« >Ç λφ?ι·7ς
haâcnus vulgo proditum non fuit . Ante cc,
annos quidam Generalis Armeniorum fuit , μαγάλπι βγίοις Ταξάαττ ημι)^χμίι&“> xatltiaç
cui nomen Joannes , vita doârioaque magnis π rèî «ξ« ζατης, >Ç 3ή «ζ aulne φιλανδίας ûc
faoftifque patribus par , & qui difciplinas ex- • a’xpo^raac ηψα». βιφ it crôZpr βχ «ία
teras univerfas , adeoque philofophiam ipfam vàtnti ris aXfc'sx riwç ύπρηχοντητο» , ός Stat
non fummatim adtigillet ; vita quidem divina
haud fcio an omnibus, plurimis certe praeivit; η τβ» β/oy , Λάτχ m Aeyer, τϊ θ*<β τβτ« βα^μϋ
dignus habitus, tam vitz quam doârinz gra- νχ}-, ΤΒ dfOVB,
,
. ^5
. Κβθολκΰ» Al'^W , π’ξ/WI». ΒΤ»ς
tu, qui hoc facio gradu folioque Genera- ζηλιι θ(ά xAxi&fk y x«W ^fS μοίΌφοτίηΙν νρμχlium potiretur. Hic divino repletus aelo, con-Cr». £ ϊη >£ γρχφαίς,
^ΑβΛτχ τβτβς χαπφω-

tr.i Monophyfitas ruebat , & toto eis prope- μ*']#™ «y cAo» της iTrarxexü» a‘vn vpke» vtmodum epilcopatus fut tempore tam feriptis Sit μ f χαίσαα.
___
2
___ !..r...
b τίώ θ«α> μιχμΐμι ύχΊίμαςιζ
quam lingua infligere vulnera non defiit : cudtoatCiii ίορτύζομ^. Ίχΐβ Ίβ
ι£ μβχβρι'β at’ jus Ce facram memoriam honorifice pieque ce­
$ρός tit rep ίμοί συγγραφή , lu χατο
μονοφνlebramus. Hujus divini beatique viri commen­
tarius eft apud me, quem contra Monophyfi- c-nür αιυυίγράψαη, χολλα7ς γραφιχαις μαρτνtas fcripGt, pluribus feripturarum teftimoniis , pieufy xj άθομήμαβτ, xj σχζλλο^ιβ·μο7ί Z^upofi ,
& enthymematis, ic^alentibuslyljlogiimis, & £ χ«να7ς cne/arixj α’χοίήζιαζν, ιμτίτυχινμ^χ.
‘ notionibus commumfius , & dcmonftrationibus ταύτΐιυ i οαμαχαρίρττ, μχχμρ. cA/fov arc ίμϊ τ<3
refertus. Eum beaiz memorix Generalis Gre­
θρώψ τβτ»> ί(«αρ«ψας Γ^ηΓβ'ί/Φ* ο ΚαθοΑκβς
gorius , qui non multo ante me illuftris in
hoc inlio fuit , ita confirmavit , ut ejus in f’rrwpwef, γραψαί αρος ’τ^ πΑμ αυτής , ξτι
extremo hzc verba pericnberct : Sic & ego Βτυ »«·/,« χάΓά , ώ ό άγα/ΐατ®- Καθολ/xk
credo , quemadmodum fanâilTunus Generalis _ Ιμ»ηΚ Ο»ταυ3ο7 γίγραφι , < τβς μη βα> χιJo.mnes hic fcripfit ; & ita non credentes , DfÆern.ç α’ναθίμαχίζώ. £ fî
> , άχαγ'.άanathematizo. Ac legamus fane paululum ex σομ^υ ί’χ τχύτης cAi>ey, Γχβ yj; η> àvipx ,
eo, fi placet, ut hunc virum pdgnofcas , ve- ik
9Λ,·χπι Tir Aferrat. Ο ΘΕΩΡ1ΑΝΟΣ .
luti lecnem ex unguib-s. THEOR.IANUS .
ilii» άχνημχί τπ( γρχφχς.
Equidem hoc kriptum iibentithme audiam.
Ος »» ηνίγτνιΰμ η <9ρ9ΐμιον, «?re> 9 ©««Quum ergo recitatum fuiflet proemium ,
Theon anus ad Generalem: Obfecro, inquit , <μη»ό; apk τί» Κχθολχχό». rapxxxAw τ(α μιeximiam fanâitatem tuam , ut hic liber de- ^αλ&υ aTrvekku σττ μιπιγρχφίΰΛΐ rid νυγγρχferibatur, ac mihi tradatur: quo Graecum fa- φΐώ ΊχύτΙιυ, >Ç ^·θη»αι* μοι, era c^fA(wt^H>
fium habere in Romania poftimus, ad hono­ rar C· Ραμφί» t^pipS)/» àuriui , (Ι&'ΊιμΙώ τϊ
rem patris intius , utque per eum auâor a veïÇii αυτί, iÇ τ^μω/φ; 3«’ αυτίί m $>r»'npa.
nobis ipfc celebretur . GENERALIS . PcrΟ ΚΑΘΟΛ. α*τβϊ<’^οματ τϊ» β*φ«ϊρα.
pl.rcet.
Kat $· μχη^ρβφ^τα «δοθ» ημ7», U» (£
Itaque deferiptus & nobis traditus eft, qui
eum ad urbem Auguftam deportavimus .
‘κιχιμινβμίθχ αρος τΐώ ββτιλ&ίνβν.
Τοών» ο’τυ ο^ομ/rcer , «îrce ο Καθολιχός
Secundum hzc Generalis ita nos compella­ Ε
bat .. Beatus Paulus inquit; Optarem ipfemet ορό; »ϊμάί. « μαχά&Ο' Πανλ®* ·ψχ · ίβχίλίμΐιυ
erte ’¥ Chrirto anathema pro fratribus meis ,
avril iyà άίά^ιμχ Mat âxi τβ XejîV, Clip
’ cognatis mihi, quod carnem adtinet , dumta­
T# α’5ίλφ<ϊχ μβ, ·Τΰ avyfin» μ» , φ *en{
xat , ut ipfi falutem adipifeerent^r. Idem ego
de mea gente dico . Et quandoquidem bonus aafxa , μβ»βτ ?ra aa^ûrt. tsw ®ημζ κόφα ιΐχ,ρ
pallor etiam mori debet pro fuis ovibus , o- τ· ίμχ 7«r»Ç«<r« *} α’χβθατΗ»· içÜ*H « »9ΐμΙιχ.
mnein machinationem atqueftudiutnadhibebo, • χαλο'ί birip
ορββααιτ àt/nt, rierar μηχανίώ
& pmnibus omriia fiam; ut omnes, aut ali. iÇ otmSUl rwaw,
rarnt rràrt ψήχομαι , na
quos omnino fervent : quo & ipfe dicere pofrorvnt«> >) Ttva; xarruç aùaa. àr âr xpeyv Siwvtlim: En ego, & liberi , quos Deus mihi de­
, xï TB TatSia, à μοι »J«xO* ô
dit. Quo autem modo fun id fafturus, audi. -Jü titWjtl»
Ab hodierno dic iciibere litteras ad Armeniorum Θι·ί* »«« ii linwittJi â<«TW. àni Τ»?ί ση-

pp»

ti(,.

117,

’

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

118

fiepvt αρξ·μζζ ^ρβίφ«ν ι’τ/τ·λζς «pàç τος αχβντο-A epifcopos ubique gentium incipiam, quibus cos ■ " ■ ·«
*
1
· ι’τ**χ·τβς,
·
CHRCTI - - Αρρφ,Ζ·»
χαλΜ» auris eis τη» ad iynodum mvitsbo. Ea quum habita fuerit,
·<·». ruraîe». <ί
ri tpa^fi^üvai nj» eùveSov, «poe*· in medium proponam audoritates omnes , ,,4,.
Armenii habent , & pro ipfis efle
μίζ·» Μζς Ttfîa&i «\vrrv ·< Apptttt, quotquot
videntur. Proponam & illa facrarum littera­
Scwèret; ttunîs Batàtil·. βρβθιίΐΤΜ Si i£ iras «ντν’ς rum teilimonia, quzeumque tu mihi protuliμ« wpipa!%ts y'paptxàs μαρτυρίας. ιζ npunv(j5^ ili. Ac primum quidem ero ex parte Arme­
ϊσ—μαι ίκ ri pipai
Apptytur, χ«θ* ύμάν γυ~ niorum , contra vos diiferendo contendens :
μνήζΜίτΐρλ^ν. «ru tipt’pa, >Ç κατ Shiyw , xj deinde paulatim , ac pedetentim , nec fine
artois της nxeinpiets, ιζχζτΰ «arpev tÇ ^itw multo confilio, convenienti & tempore & mo­
do, detegere incipiam Armeniorum errorcrA,
«panium, άρζ·μαι ατβχη&ττΜ» τι» μ»Υμ τ«ί qui hadenus obtinuit . Redarguam eos & de
τν» κρατϋαατατ χλάνν ni» Ap/jfytiv». ι’λί'>ζ« 5»' libro fandas memoria Joannis illius Generalis
«ί auris £«’»a' αυ^φαφϋς τϊ d» àyiets Imxw x} episcopi, quem librum tibi deferiptum obtuli :
KzdaAtxv,?» z« Î/Iaixz μττη^μήΐχτξ. tÇasoxst- de omnibus illis denique demonflrationibus ,
vàr φ «rnfrt^wr, ας μ« xirw’nxC· ή rx Xa^ro-Bquas eruditio tua mihi fuppeditavir . Ad fumt»f. Il t» ·λβ> «’w, tnpat ΡμμαϊΦ· , ùttp mum > Romanus erq, proque Romanis , imPuuX.
mo Pro ’.dv5rfus Armcmos dccertaΡμμαιαχ, μ«>λ·» Si
Si «ro
t>’»tp TÙc
της à^eiac
βλτ.&ίχε «αηί
χ«πί ftî
ijj .bo:
ac fpc infallibili fretus erga Deum, futu­
Αρμαΐντ
. «J μ·/ άψΧρφ* «λν/$ rum mihi polliceor, ut oves mez vocem meam
iin «νί θ*ί», ·τ» tu
rd ί’μ« tîç cxwrnc audiant, ac me Icquantur : & erimus , Deo
μνβχβΓΗ, <? ^«*λνΟ>ί<Γ« μΜ.
ίν·μ&* ew juvante, unum ovile , unus pallor . Quod ft
Θ»»Ι μ/β γκμηι, «ς ν«μ>ΐν. iÇ ce fj^/i vtimi συ- ad me univerft accciTcrint, bene erit ; ac be­
nigno Deo gratias agero non definam : fin
/μ·<, w «»
. τ^$
Θι«5
autem, (quod evenire nolim) cum iis qui me
ν’ ιβύσ·μβι Χχ«ρΓ«». «ί Si γι μ», ( βτ·ρ «- fequentur
, & mecuni confondent , veritatis
νϋχρμβα )
η«Ι
μ·ι,
ror^wtu» ,
dodrinam confirmabo , & ad przpotentern
xj ·μ·φρ·ι«ην» sofakw τί St'^fMt τής οΛ>ι3η<χ( . fandumque noilrum imperatorem, & fandiffisÇ α«·Τ«λν «ρός τη xpatruror £ «Γιβ» ήμΰι
βΛ· mum ac univerfalera patriarcham, meos au,
dotitatis przcipuc pontifices mitram , qui fiη» Λγιφιαι·* μχχ^>ιχβ»
,χ4'*
...
τ» «ΕΜλΑ^ς Φ βρχσρίζνμχ,
τά
Cdera orthodoxam feripto comprehenfam adfe^ΦΟ», .Ç ùwwiûw *- rent-’ minU mt‘ .iubnotaf-m > & omnium mihi fubjedorum rode fentientium epifeoporum
xtt’p ?μϊ
>Ç Cntype^f xzrruv
fubfcriptiones continentem ; quique tam voce
ùf tpi ·»μ ip$»S»%wt*trKÔitir,
,» propria quam per feripturam , nollro nomine
»Ç St Odtfizc^wvic, χ^^ραφίί, λό^ ήμ*» «J
partrer, & amplexorum veram fententiam Ar­
Appniwt retùrnt . t!eu Si «Ρ«ς meniorum , eam confirmabunt . Atque huic
ntç aMetf <? tm«u C» rÿ nraurp f^pa<pee xi'cm comprchcnfz feripto fidei hoc quoque, prêter
ΐΤχίν’ρΧυβ», Srt Srtfpi&t Ttj» ώ> Χ<λχηίό>/μίΓ«- alia, infertum erit; Nos habitam Chalcedone
AnvtÇ o/xx^uor>iv ππίρτη» àytett zt>v«jo», xJ Si xu- magnam, univerlalem, quartam illam facram
fynodum recipere cum iis fandis patribus, quos
t? St\tnt àyini rxrtpti. « Si χάλιν «urq ewea recipit .-\quos autem c diverto anathemati
$tptrri£ut (c ΐψΛ^ άνηθνμαπζο/^,. Εντυχίζη fubjicit, eos nos quoque anathematizare ; ni­
>ù Διβοορο», «ρος Jt χ, Σίδηρον, tçT^dStww mirum Eutychem, & Diofcorum , & przter
ΑΓλβρο», ^ταντης τνς αυτή; χ«»φλΐι«φΜ*αντη( * hos Severum , & Timotheum Ælurum , &
Domnes, qui adverfus eam nugas meras effuti­
τ« Js ·ρίς η φ£ς τής aAn&taf τ«
μο'«·α»ηις iüf xapSieti, ^0*θφ«ιφνς isurràc
«- verunt . Quotquot autem cordis oculos ad ve­
ritatis lucem olauferint , fle fe viris illis fan­
ιΐχολαμβώονπις, oittnt^
χβρχdis dodiores exiftimabunt , zterno anathema­
τ»μψυ . £ru
τί tupv^Hnet ruuojixuc ύχ τ? ti tradam. Deinde quum hzc omnia in urbe
^ariXdUrvi ταΰβ τάνηι,
ν»0Γρ«'φατ τβί ίμίς Augufta , fynodo interveniente , corroborata
βρχηρ«ς, «ΪΓ» χιλΧση ο* θιφλιrarr^* ββσιλΜ, fuerint, ac reverfi mei pontifices : fi quidem
piiffunus impepator juflcrit ; & ipfe urbem AurrïKS* lù, cîvxii Uî τH» ^xrrAdfaxzv, was’aw’fo<M» ru txstcs iTtet ·ρββτη«ηίμ«π», >Ç niv ?<rerxôre- ?,ullam ingrediar , adoraturus & res ibidem
andas ac veneratione dignas, & Apollolis pa­
λ·» tÇz^tov βατιλιβ,^ ri» ùyttimne ΐχξμΐρχφ·
rem ac fandum imperatorem & fandi Almum
x} mint thru», νξίβχλί xirm τϊ ixffve t ·&
patriarcham . Quibus didis , e ctrnaculo ex­
xaOaiypivrü 4χ>χ?ς, t^wv
τ»ς οφθαλαής pulit univerfos, & animo dolorem prxlckrente, ·plenifque lacrymarum oculis , ita nos adJaxpuwv
μκύ7, ήρξ«ιτ
-'Γ™' r~"
Τ'»
’Asy«v —«aàf
■ -, τμίς.
r~

Παρχκαλ* rit 9t\èf»pwt X, a>W ήμ*»» 3«<π- ”ΓΧ5^ρΗ'
Obfecro
- ?»α
h. μ^
,.τ>1 -ί
°^
ΧΓΟ benignum & fandum imperatorem
λί«,
η tùnKSür τιίς :..±
«μβς ^.,^
àp%tt(£sc Jc
eis E
noftrum, ut, poffeaquam mei Pont ibi es Con
τήζ Κ«7Γοηπ·πΒΤθλ/ν, ιζ βίβαιέααι τούτη xarru, flantinopolim ingreffi , & luce, quz diximus
α ς«»ομξυ, »ορηβ·η π'ν <φ(«ηιητ «ζ οικβμ^ιχον omnia confirmata fuerint : jubeat fandiffimum
«ατ£Μρχ>ι> φορ <ται τΰιφατιχα αι/là, Sta φβρπ» & univerfalcm Patriarcham, ornatum pontifi­
Ηνθί, τ>|ν àsia» ι’κπλώ» fatnpyiar, χ} α>αθ?ν« calibus fuis , quz geftare confuevit , quoties
exi τί άμΟβη·®*, ? ixt tù OU· >$ ttpi Spin, τϊ facrum minifferittm. peragit , in * ambonem
confcendere, vel in facrum fandum illud fo­
OTfo&C* της α’>/ας ‘ξαχίζκ , χρατΪΗΒ true
lium poft facram menfam collocatum , cru­
e·/ w aynt rajjpvt * t%wm η τίμια ζόλα, >ÇC* cem fandam manibus fuis tenentem , fli ve­
expatiree w»wç τϊπ τληραίματφ- τής «χχλχζ/ας nerabilia ligna; audienteque toto ecclcfizcor­
^χ. τβ λα», Æhtfwrat τ» ^ι’.φ* nJ* Αρμίδι»* . pore ac populo,.genti Armeniorum bene pre­
9 vî®» «λ·» »**« ν»· ««πΐρα» η» · tint »«nrou cari , quz totum prope fzculum execrations
II 1
iubCmcti. Gnertl. Tom. XXII.

· 5^1«,

no

DISPUTATIO NIERSIS ARMENIORUM.

ri9

Ky* fubjeda fuit: deir.de curer ferias concipi pre-Art^w ίχτο·» £ ώπρ φ «mt/atystrM' Ap_ces eriatn pro iis Armeniis, qui obdormierunt; fjS^tttr
“ · · , irai i Ot'A»» ««nuv
. -etv^pvw
.
w
■ anxo ut Deus qui omnium vult falutem, profeâum
Θίόί , ««siew «rai»?c tan n c£ « c.tRtsn
ex ign<»ratione, non malitia, deliâum eis
“°
remittat . Quum ergo rideremus eitm , hec ^rst'aç, a xxxap^/atc βμβΐρνην*. u'i «rfatpwfjtytùivtοηωηζιαμίηαηαοξΐβς^ tCtaTcorde contrito, & cum gemitibus ad nos pro­
ferentem; nos quoque moti fumus ad commi- μά», tbSiu 9·ος nuit λ/^ο»η». «xrrs/χιβΛ
ferationem , totique meras in lacrymas , ft iÇ ημ«; «*dc e’«r»»,>£ iXotinuplmv ç 9pnlamentationes fokitt . Deinde quum paululum va»
vfxt if .ολίγης ««ρΑθβσικ ,
temporis interceftiftet , quafique ploratus con- jC et a τϊ
χαηψίμησαηΟ· > £·Ο ·
quicviflct; Thcorianus, dixit .*
Gtaeuofift

chris it

»*<>·

Tcuntr en r»v rapxaAnrr*, firaorn, cîHas preces tuas , domine , prrpotenti &
fando imperatori noftro exponemus . Inde 70/4» r<5 xperew >Ç «yy rpiur C«<nÂH .
tradita nobis epiftola ad piiflimum , & ianJoe ifûv ypx<t>m «irri ;«fôî ri» £0*1·/»
âiflimum , & Chriftianum imperatorem no- 5 ^ny
<? βγιοι ,
c<AoVe(ro» r.uùv iv
ftrum, qua ft illud complexus erat , fe ma­ nxpinpg, »«tu\wa» ni. orr ί»',γοα«< rta
gnam illam , & unlverfalem , fanâamque fyβΖχβμ^υ«η> «17«» eon·
nodum quartam, Chalcedone habitam, reci­ wntpm» μφήλκ*
io» T»»» C» ΧβλίΟΐίο'Μ. «Γΐλΐ/ΤΟ fuJî do
pere: pacifice nos dimifit, taôoquc capire no­

tipi*?. €
τη; «φ«λη; ημ*» ,
/.’λί’^ητό» »μ«ί. ημΰς it iet irirt nnti
Λχ«·»ηίο«»τκ tjS ©rJ, τη; <œpe; KwcavTtvbTeAr» ψκΒση; οι^ΟζΧί^β , «twmc qjq'
dL’Ao^«m; w θίο». ae tapi try ζίσα
τ/μη, ις eowatJvntnc,
μ(>«λο·ρ< *««(·<;
το; àtthtati ffS àtüvvr , «*μή».

ftro, bene nobiseft precatus. Nos autemaâis
Deo pro his omnibus gratiis , Conftantinopolim continuis itineribus proficifcebamur, Deum
interim & collaudantes , ft pnedicantes : cui
quidem omnis majeftas , honos , adoratio ,
ft magnificentia , faeculis infinitis competit .
A men.

COLLECTORIS

ADNOTAT1O

J» faperiarem disputationem .
N latina dirputatienir hujus Gr*c« Tcrfîone, qose correAa «ellee» occurrnnt ntnninn duo. Graecam
vocem *·>·' cum de Filio Dei dicitur temper hic redditur Senna ; retineri enim mstuifTem Lttinaiu
ecc'ehalbcam vo.-em t'ertum ; ne quid dare Sncin-anit videremur. Aitervm veto hoe eft . Patiiarchsm
Armenoium Catbohcum cmne* vocant ; minus ergo (cite interpres nofter pro Catholico (ubfliruit GeneraHi . Demque ton deputation· titu'us hie praetixus eft Dtjputatta Nierfri ; qusrnns in Grrco 'rt Dilutevo TbecraM ; id veto ex co provenit, quod titulum iitum ex Gilani tom. I. Ccncil. EccltJ vtnnrn. cum
Latin, ptius acceperim , quam aft a Grcca in bibhotb. PP. viderim.

I

CHKISll

Ο
co

<0

-o «t>

NCI LIU M
P R

Ο

P A R IS I ENSE

V 1 N C I A L E

Quo Petri Lombardi error de Chrifli humanitate damnatus eft
anno circiter mdlxx.
ηΠα concilii non fabem.v, neque ullum, ganeos tuos Parifios convoces , & una cum
quoi fciani, rti gejix nutborem : fed tan­ illis , & aliis viris religions & prudentibus ,
tum Alexandri JU. littrras ad I'viiielmum Se- prxfcriptam do&rinam fludeas penitus abroganonenfem arcbiepifeopum , qnibu' illud convocari re:
—■ &
*- a--------rt--- , &
*- rfcholanbus
-L-'--L — -ibidem
1-:J— in
-magiftris
jubet.
littera, quanquam extent fupra in­ qtheologia Audentibus, Chriftum , ficut verfeter afla 'oncilti Laterancnfit III. ibi perperam , v
' ftum Deum, fic & perfeftum hominem , ac
nt modo docebimur , a Binio coilx.it t : tamen verutn hominem ex anima & corpore confiquia éT brevffimce funt , iX hujus maxime loci fleojem, praecipias edoceri : univerfis firmiter
pf opria , eat iterum repreefento.
& diftinfte injungens , quod do&rinatn illam
dc cetero nequaquam docere praefuro an t , fed
Alexander epifeopus fei vtis fervorum Dei Wil- ipfartj penitus deteftentur.
lelmo Senonenii archiepiicopo lakitem.
Qtifd natem hic ab Alexandro mandatur ,
qui t Jiatufitm fit in concilio, dubitare non pofCum in nofha olim cfles prarfentia confti- Jumxi. Graviier autem lapjur c/l Atattbxu' Pa­
tutus, tibi viva voce injunximus , ut fnfiraga- rus , qui epi/iolam hir.c e concilio Lateranenfi
neis tuis Parihis tibi edicitis , abrogationem rlatani feribit ; quo faftum efl, ut cam Bintur ,
pravar dodtinx Petri quondam Parifienfis epi- errorem
...... Mattbai
______ fecutur
______ . _inter
_____concilii
___ __
__
Lateraicopi, qua dicitur quod Chriftns , fecundum f) nenfis alla retulerit. Lapfus, inemam",
in'eo
quod eft homo , non eft aliquid , omnino in- pravi fime
"
"
■ . ■ Lateranenfis
.
·
. Nam
concilii
tempore
tenderes, ft efhcacem operam adhiberes . In­ Senonenfs arcbtepifcopus , non kvillelmus tr.it ,
de liquidem eft , quod fraternitati tux per fed Cuido . Jam enim Senonenfes inf.ilar lrvil.
apoftoiica feripta mandamus, quatentis, quod lelmitt Rtmenfbus commutaverat ab anno circi­
tibi, cum prxiens cfles, praecepimus . fuffra- ter MCLXXV.

CON-

ΑΧΝΟ
CHRIS Π

CONC1L. ENGOL1SMEN.

EPISCOPORUM

CONVENTUS

anno

«**
ANNO
CHRISTI

CHRISTI

Ad dedicationem cccleix S. Amanlii Buxienfis, ann. Dom. mclxx.

Ex tabulario S. Amantii Buxieufis.
fa&a eft dedicatio ecclefiac A rona, abbas S. Gauterii Stirpenfis, abbas S.
S. Petri & S. Amantii Buxienfis . Coo- Mariae de Cella, abbas S. Petri de Cella Fruifccraverunt autem ipfam ecclebam domnus ni : & alii piures, tam abbates , quam raagiBertrandus archiepifcopus Burdegaknfis, at­ ftri, doftores, atque reftores eccleliarum, at­
que Joannes egifeopus Piftavenfis; Petrus quo­ que multitudo monachorum, preaby rei orum ,
que epneopus Petragoricenfis, Ademarus vero clericorum, atrorum nobilium , principum ,
epifeopus Santonenfis, & Petrus epifcopusEn- militum, & omnium ordinum atque graduum
golifinenfis. Et paulo
Huic etiam confe- Chriftianonim H»c dedicatio f.âa eft ad ho­
crationi interfuerunt L>. Patrua abbas S. Jc- norem & laudem Domini noftri Jefu Chrifti,
annis AngeliacenGs, Jofcelinus abbas hjyus ut Cupra dictam eft, anno mclxx. Dominica
loci , Jordanus abbas S· Salvatoris Karrofen- Incarnationis xvH. Kal Deccmbr. regibus re­
fis, Bernardus abbas S. Benediûi Nantolii , gnantibus atque imperantibus, Ludovico rege
Raimundus abbas S. Stephani Beaniae, abbas Francorum, Enrico rege Anglorum, Alexan­
S. Sacerdotis Sai latentis, Junius abbas de Co­ dro papa urbe Roma pontificatum dtfpoocntc.
nno mclxx.

A

■ " Vdv ’PW*sr wc’Arc

otRÏsTi

.

7

CONCILIUM

vW ANNO

MuM M» Ma M» W

Ma

Mi

CHRIST

ENGOLISMENSE

Incerti

temporis.

N eodem S. uimaatii tabularie paulo ante men. Bplacitarunt. Tandetfr apud Engolifinum in quo·
tic fit Engolifmeufis concilii^ nec diet nec an- dam concilio ubi domnus Rogerius S. R. E.
no adfcriptir. Quidam, innuit , miles Guillel- fubdiaconus , & domnus Bertrandus Burdegamus de la Prada dedit Deo & S. Amantio lenfis archiepifcopus cum comprovincialibus
medietatem terr« fuc quam habebat jnfraCa- epilcopis convenerant, ibi fimiliter (Jnebertus
rentonium fluvium . Hanc eleemoiynam mul­ Arnaldus , atque Gauftidus Arna Idus , cum
tum contradixerunt atque calumniati funt , abbate & monachis S- Amantii placita venant.
Uncberttis Arnaldus, atque Gaufridus Arnaldus Secundum abittum judicatum eft.
frater etustdc multas vices cum abbate & monachis

I

ANNC
CHRISTI

CHRISTI

ÇTSALISBURGENSE
aiunt

X171.

CONCILIUM

habitum .

S. Decani TeferneenCs tpiftola, ad Ruptrtttm» Scribit
Saltxbargenii decretum fit.

quid in Concilio

Cbit, & quarr.cumque diem per vos decreveri.
tis , germano veftro defienare deberetis , ut
apud prrdi&am urbem vobis expeditus occur­
Per Anwd. t. Ί5 Domino & Patri venerando , S. Decav
prg. AV. nus cum omni congregatione fubjeftio- rat . Decretum eft autçm de clericis matricu’’·
nem. Paternitati vcftre breviter infinuatnus, larium Eccleliarum aut prabendas aut paio»
chias prorfus amittere, decimas a Parochianis
qua apud nos aguntur , & qua in concilio
Epifcoporum funt inftituta. Siquidem domnus aut in beneficium aut in pignus traditas , in*
Archiepifcopus querimoniam noftram benigne fraXIV. dies redimendas, aut anathematifubfulcepit , & judicium infra quudragefimam jacere , ufuram accipientes excommunicari .
Sahburg. in veflram przfentiam diftulit , ubi Profperitati veflra ex intimo cordis affeita
& Germanus vcfter venerabilis pnepofitus de £>congaudemus, & ut nobis in annona Doftra ,
Raitenbuch litfcras domni Apoftolici prarfen- ’ quemadmodum dc vobis confidimus & fperatabit, quas, fi in concilio vobis abfente pre- mus benign i ter provideatis, unanimi voto fla*
fentailcr, deperire timebar . Domnus Archie- gitamus. *>»
pifeopus totam quadragefunam Salzb. mane«·

De Decimit non oppiporaudit ■

CO»

'

«14

115

CONCILIUM

SL

<NO
*5”

in
Anno

ARDMACHIENSE

Hibernia

‘u

celebratum,

Dorn. mclxxl in quo Hiberncnfes, Divine ultionis intuitu, Anglos
ubique per infulatn fervitutis vinculo mancipatos in priftinam
libertatem reftituunt «
Ex Giraldo OunbrenG, cap. ιβ. Hibernis expugnatx.

IS completis , convocato apud Ardma-Apulus adhuc integro eoram regno, communi
chiam totius Hibernis clero & fuperad- gentis vitio, liberos fuos venales exponere: &
Collriiion.
priufquam inopiam ullam aut inediam fuftiAnglK. To. venarum in infulam adventu tra&ato diutius
ft.
& deliberato: tandem communis omnium in nerent, filios proprios & coenatos in Hiber
hoc fententia refedit: propter peccata fcilicet niam vendere confueverant. Unde & probabi­
populi fui, eoque praecipue, quod Anglos olim, liter credi poteft, ficut venditores olim , ita
tam a mercatoribus , quam praedonibus atque & emptores, tam enormi delifto juga fervi tu­
piratis, emere paflim , & in fervitutem redi­ tis jam meruifle. Decretum eft itaque in prxgere confueverant , Divins cenfura vindi&s dido concilio , & cum univerhtatis confcniu
hoc eis incommodum accidifle, ut& ipGquo- publice ftatutum , ut Angli ubique per infu­
que ab eadem gente in fervitutem vice reci­ lam, fervitutis vinculo mancipati , in pulli­
proca jam redigantur. Angtorum namque po- nam revocentur libertatem.

H

CONSTANTINO POLIT ANUM CONCILIUM
Sub Michaele Ancbialino Patriarch* amo lljl. habitare.
Mrnfrt J,-

<uin> <i>e
iv

feri,
indiflio·

' ûûwtyltç τί βτ·μ«*’μχτθ* τί χκίβ Μι is edidi domini Michaelis hxc eft , *B
Mcnfe Januario, dic S. 4. Indidionis ,
χχίλ, tftv cujtvj .
& deinceps, conftituit, ne ledores , atque ac
rjâipx S, »ν»ν»μιίσ(«ί J,
Stantrnrat
diaconi fic facerdojes fzcularia officia fufeitw( eva^aJca; ίχΐπκ toit ittot&ott ny
piant, vel exadorum munera, vel curationes,
n7f icptutrt μη <»xls^fo9«« xwutxà ίφφίχιαι
propter xi. canoncm 1 & 11. Conftantinoi erpexn^xeit &tpydai, η xnpanpflai tiix w
politans fynodi.
(X xwo»« rüt & Kai»fa»Tf»avôAH a>Ç β riwo&t.

tur

• itpttm

ex

B- Had s» μη Tf&forwtiv xXneixiî τίί όζ
aliena diattfi * en­
entur .
C
tripot tvof/χς.
TN memoria habe fynodalem declarationem T]»· Xt f'xl μ^μηςτία r^Stxlu
I fandiiTitni patriarchs , domini Michaelis ,
τί άγ^-^ιάρχη χι^ί MtyreA,
qui fuit philofophorum fummus, qua: hzc ad
τί γιγο.ότφ- ora'r«
φλοτόφων, raSf <wo$
verbum continet: Menfe Novembri, die pri­
mo > Indidione v. pr<Gdente fandiflimo do­ t ιτφ· ίιαλαμβαίνοτχν. Μ koi' NacpCtu»
S,
τί ayiuntru ηmino noftro fic univcrfali patriarcha domino α, s
Michaele in Alexiacis catechumenus , magnx μ<ίν jftrxcra (C otxopfytxi τατ^αρχ» χυ^Μ
ejus fanflitati una aiïjdcntibus fandiiTunis anΜ/χχηλ Ζ» η7ς 'Akffyewt χχτηχ*μ$>ίάοις ,
tiftitibus, Stephano Cxfarcx, Nicolao Ephcfi, σαοι^αζοντνν τρ
gynrnni αίυτζ ttpeMichaele Heracleae , Joanne Cyzici , Leone
D ήηη àpi(upfwv, Σηφίνχ, Κ«ισαρ4β{. ΝιχβAmafeae, Niceta Meli tenes, Batilio Neocsfarex , Luca Mocifi , Joanne Crete , Leone λβν, Έφί'β·». Μι^χιΐλ, ΉραχλΜκ. 'Ia«m F
Κοζ/χκ. Λί'οντφ*, Άμοτίάκ. Νιχη'τη, ΜιAdrianopolis , Conftantino Euchaitarum, Georληΐίυης. Βχβτλίίχ, Nioxewaf*i«ç · Aaxâ ,
gio Alanis , Theodoro Methymnes , Joanne
Byzyes , & Romano Apro: prxfentibus etiam
Μ«χ/β·5 .'Iwqwv , Κριίηκ. Λίοντ^*, ’ASptareligiofilTimis dominicis magiilratibus .
mtô\wi. Κωκν/τίν», Ευχχι η»ν. Γtepeto ,
Patrum terminos non tranfgredi , quos ii
Άλϊίΐϊί. Θίο&ίριι , Μηθόμνικ · Ίωαίννν, Βοpulchre, fit cum ea, qua par eft, difquifino­
ζ^>ίi HSH Τχιμοϊ , Άαρω. nat^taptvw qjq
ne ab initio pofuerunt : fed nec foftas , nec
* vallum tranGlire quod externa a fuis ju­ •ÎhojHÀsrenav StaxortKur ap^e/ruv.
ribus dividit , decretum eft ecclefiafticum , E
‘Oewt TtacrifxM μη ύττιρβαΡν^ν « χαλως «r»r
fic lex divina, a multis ante feculis ftatuta .
1$
Itérai àoxtfjac-iat
c^fdeat»·
Oportebat ergo hoc non ignorare eos , qui α’Χλάμηίι η ίσκαμμινχxx^à^tcQat
ecclefiis praefunt , qux ub^uc fits funt , &
γιον ûttpttxlfv itetiptrixôv ôôvfiav n xj o/xsauv
5[ui fynodalia decreta legumque conftitutiones
îixx/w ,ιχχληβταπχόν ίογμα, £ νόμ@^^ίίος
e fervaturos proluentur; fic qui debenr in eis
permanere, fie propria quidem jura retinere , avrxxdea ΧΗμΟ»®*. ίίη fty Ζν Tara μη άγνοάν
άνχνταχβ άιαΧΗμίννν αροοϊταμίιικ s’xab alienis autem a bili nere . Sed nefeio qua- τ»ς
τί ί'νβγγίλμα ΐχονπΐί triwTnonnz
xxvovrxwv >Ç 'νομικών $ιαπγμάfa», x, μίνηι x, ψμίναν rintt o'tpMÀovm; , £ Φ a/wiwv
ίιχχίω» βνήχι&αι,

11. Nf tkrici

• cnUDca-

H

V

rtia

lly
CONSTANTINOPOLlT. CONCILIUM.
116
Cy nir ·* iltàÇiw άχίχιόδαι . «X\’ wt «3« , c,Anam
Γ ,
ratione quidam fanrtitfimi antitliies ,
qui etiam proxime hanc urbem impe­ ANNO
------------ τιχχθόνπς rnit niv rrpwrdruv «p^rrpratr, e? tÇ
CUKIS1 t
Christi μβλίΓβ ιγγπβι τής β*9ΐλϋ9· veumt
»dXrw rialem fedes episcopates Soniti funt, diacono­
rum & Sacerdotum tuis direcefibus non Subje­ • Preieriim
·»/«- tii«p^npxmtài θρόηιςΐλ«χβ>,«ffuwr»)p>iruç
ctorum ordinationes citra ullam obtervationem qui f ox.
^wponria» Staxcttp» tÇàpiu» >μην9θκΗμίνν»'ηι( facere deprehenfi Sunt ; qui * etiam de * quinom
etiam
ii>e
ώτ’ α«ιτ*ς ùaeeiete ,χβλλανις ixXvrav. e? yàp «re» eo, quod a fanrtiflimo patriarcha noftro, do- ^,^,7.
7era «poxiQ-^rXdrrnc n^ <»·ο ήμ»ν α^ιωπίτφ ιχ- mino Luca, annuntiatum eft , & admoniti , Jwtijrw»
ut haec contra canones facere definercnt : ex"ξιάρχν
Λβχί, κ, π»ρίγγΐικθ·'νηί τϊ
rra, inquam, fux regionis limites ordinare , f
domino 1χnr«Ùm τοι«ν α\α»ώϊΓ«.
tv τη χκροηνπν &χι« &
iis, qui ex aliena regione ad fe veniunt , <c» , & idmoρ«Ο» ,
όζ ιπρ«ί
avrvs «φτΓμτνν; ,
tam libere manus imponere ; oblivionem ea- ;nili.
«rvroro'Awî »α» χ«ρνθίτ«ν. άμ»νΐίβ»
»ι>ηίς η- _rum, quz ante farta erant, * declaratio-•* ImerdiAo
rum.
g) tstî α«ρηχχ<λμινΜΐ ηχ * rauffarrv 7/0«
® num, non ceflaverunt imponere ufque in ho­
irim τήμ/ρ«ν. 'Êirfitn ni»u» àtnyfi
£ rr ήμ«»
diernum diem. Qjtia autem noftrz mediocri,
μιζ«9τ»ιτι Tfltpdτί ijurnpa ·3τβ^νλίΓβΓβ ^«ρτνφΰλζ- tati a noftro pio chartophylaee renunciatum
, χβλλκ'ς τσχς rj$ t< r?ç îpmptti caoeJaî napà eft , multos ex noftra regione prxter ejus vo­
luntatem ad epifcopos & archiepiicopos , qui
γηΐμ^»Λυτϊηορόίτ»ίΊ[ΐΐΐζηυτνηι
μ»Γ«λονόλί«ί
funt circumcirca magnam hanc civitatem ,
σ<ιρχ«μ/»ιι; txtraervç , itpxnxi Xtcpttuni» à£tà<d<xt
accedentes, Sacerdotali munere ab eis dignos
^«ekM«r®·, fir’au^rç twttptçwi Ht r»i»it τήν haberi, deinde rurfus reverti ad hanc noftram
x<y ήμ«ί
"Ç γρβμμ»ίη»ι rrura- regionem cum literis forte commendat it iis :
quid fibj agendum fit in iis , a noftra intelTixÿv. ni xamn'er ciuni im nîme
Mxds/r tupi
ligere mediocritate poftulavit , Dixit enim fe
tni ιίμΰνμφο'τχ?®*. aμφ<Ca^λRvβ μικροί t, μη von κόμαην aftorew; t’monwvoi n, xx- non parum dubitare, ne ipfe alienis forte ju­
diciis communicet , permittens eos ad facra
ξΛχύίρν» i'pààxitâi aunietàfyntrt. rtg}ÿ» in μ*ρadmitti, quos ipfe non examinavit : de quibus
lupuv, üi
«uni, »ep«c«vruv r’rv'df r>, iÇ «’ χρο- £ nec telles, ut ipG mos eft·', adftantes interrovu»j^z»?^tipt^ivi»tTfv\np9fipvnu' ίπ3jutμ*- -' g .ivit ; nec , an przfinitos annos nati fmt ,
tf/zv xreJ τβ p/e r»ruy rtro/nrar, tÇ π ttri» τβ βζϊηί certior fartus eft ; nec eorum vitam examina­
vit : nec fides fibi farta eft ex Scripto eorum
th iλματφ“ rit τής Cvurofραφ» μ«ρτυ^»ί
teftiinonio, qui illos fecundum fpiritum pepexznr τνα'μχ τβτβς tijnwerw xepciÀqçt ’ 1Ç tbu m ,
' rerunt, eos efle fua profeflione dignos : idque
xoAAxxg rx/Tfvwvapopaviwi σνζί'πβμ/ιηί τής βψκνς
cum fzpe in nonnullis manifefte adverfetur
Vfe) rlù ^P®wî» rivi cmAfrav.x; τον τϋ««οντβτίιμ * afpertus , quod ad annorum complementum
Hratre^cvXerra, roXtyJ τής waônji λ ri τι.vir αρβθί- allinet, & qui XXX. annos natus efle debeσμίβκ · «ροο·μ«ρτμρΐίτ»}ς α*αϊ»ίλ«ς ί< π της κβη τw’ ret, ab eo tempore longe abfit, corporis conηλικίαν τϊ βΆίμχτφ* φαηομίnjç a πλ£ς ««rueάηως , ftitutione, qua cernitur, aetatem aperteteftanόζ «υΐίς τί
τη; t τι^λνσκας , ί’φ’ «ν 3ί ■ te, ipfaque barbe raritate : cum in aliis qui, dem pilli nullo modo appareant, in aliis vero
βρζχώς ττχνυ >Ç &$tttipa; xoMj τβ «porraevrl^*
brevis, & multo minor, quam triginta anno?7χ»οττβ'τΐ) Tfci^evnjτη ^ι^νματβΚ . nÜm λ/^βν t» rum pilos efle oporteat. Hrc dicens, etiam
<£ rlui ύφ'ρκικΓχν rin»αμφιβολίαν <£ àxopix», ù; Μ DCJ. occurrentem dubitationem non efle inju- .
ανάλογο» ,^ΐργνν àuniv χαριίήλντί. ταρχτηταί- Uftam fartis ipfis oftendit , noftrz mediocritati
τϊ ήμ^νμιτptότητι rujjoiix<ü; <ρρο<^θ»ιμ/ι »ι ,(
τάι αύμιρον ίόο <c τρϋς άηκ t^evm; όφί»ί xj χβτπΓβίctüK y^t<\îtpxTtxôv9poCt(^K^imi ζαθμό)/, ή μ#!

χαρά τβ θ(θφ<λι$-ατβ /xrrxeae fitpxe. βς 3«, χαρά
Οίοφτλίνiιπα-κίχνν trâ ηΠραηίrexj τϊ Χαλχιίο;.
ιζ άλλβς ii χαρά ?<«φορων «na «χ^ρβητημίνν^φάμι νος
uval ,»C,StaTpiCtiv&-mZSat tÇ ιιρνργϋν idiKuvoi;
itptî; .Te fer ntèrov rà διεφιλίΓατ-β ημάν ^αρηφά-

α’ζιοζητηην «πρόβλημα, βί/ ή μιτ^ότπς >iu«ν
χατκλιτϋν ιθιλβσααλυην^ixi xotvi σνυνδιζζχιψχμινη
. r τβ
. caJuuMTj»
t. _ , 5tia
■ iÇ iipêt /τ/'^’ίψοαίίλφότηπ.
w'wv <£ xrp: Te «τροχΜμόβίιαΓννμονηται θίλοντκ,
v------ —j---------------—'—.o.. , τΐνα..o·
iiaxirflûixi
«ρόπρο».·?
t £ητή<ταμ!£υ
μ$ΰ_
τύ_r.
nîrj«χαντηχή αρχαρίων ««·/ χοινόηρα ύκρ^ηματο, 7/wr
it Γΐιχίπρχ- rvrift, πο7α μ^ οϋγχΰ&οι π$» «ρχαρ/ωνi xvAwnti 8iS«p«TTio3*t, ixi τ»7ς βθοίητοπ
β-φ/σ·/ vpofftpχομίνοι;, τίνα Λ' ànôpyovnit Τ9<^ν tztpegjx. >Ç t’xf-iôn ni xtpi 7«na» φίλοχςμί,τκ ApdCpo$u, n /$» άμυτ,τα; nv xipi Ttirw, Aoyov îtiàrxnvt
>Ç χατηχίv, « S ru il φντίαμαr©“ «ζ/βν , «>λί qw*
τής tü» Ôc-iw >9 ζωοταίν μοπιρ/ων μίτνλήψκκ μ«ïTtè/âcvaz π7ς ύ/ξο.·’ασι»νώορ<ας τσο'ς ,άιρ^ημα w«
ναι xtn xotjinpovittyvvxn^) i ni η ni» in tijîo<χΗαςόορ·'ας«ρμημίν»»,«>λα'Κ^ ini nJv c4£ «»ο5«»ίί ίρχομίννν. ^ρο^ισία; St <ίρα7<χής«ξιβ», ί τβ’ς

fynodice hodie przfidcnti, duos vel tres , qui
hoc erant afpcrtu & conftitutione , & ad iacros ordines promoti erant , exhibens ; hos
quidem, a Oei amantiflimo Derci çpifeopo ;
illos vero, a Dei amantibus epifeopis Przneti & Chalcidis.- & dicens, alios a diverfis fic
ordinatos hic efle & verfari , & velle uti facerdotes facra celebrare, Hanc ergo religiofiffimi noftri chartophvlacis quzfitu dignam propofitionem nec noftra mediocritas yolcns infolutam relinquere , communiter confiderandatn divins & facræ, que hic agit , fratemit«ti permitie. Ergo & de propofito difeeptare
g volentes , prius ut difeernatur petivimus, quznam fint antiflitum , qui funt ubique com­
munia munia, & quz lint (pecialia , id eft ,
quznam cjufdem regionis epifeopi perager*
non prohibentur in iis , qui ad illos und
cumque accedunt, & quznam extra fuz diœcefis terminos facere prohibentur . Deinde de
ea re fentemiam ferre cupientes, invenimus ;
eos quidem, qui myfteriis non funt initiati ,
fidei rationem docere, & catechizare : deinde
fic etiam illuminatione dignari, ac divina etiam & vivifica myfteria communicare fideli­
bus , qui funt ex quacumque regione ; hoc efle
commune officium judicavimus, & iis, qui ex
propria regione accedunt, & iis etiam qui ex
aliena regione veniunt. Manus autem impotota­

,Ï7

CONCILIUM

ιχβ

Ç^* nere, & facroi ordines conferre, non iis, qui A αχαΓητ^ήθοίρνομι'π; ,αΜ’η μότβ; rit <Χ τϋζ ·τ------------ undequsque veniunt; fed iis foii* , qui funt
χήας&ορής hi txisttip%itptiwiavivtrat*
...
F»· μή omSn
CHk^Y *’“* dli:pccl'lî » unicuique xntifliti canone can- ii âmxnv tints x. raeetiits ipnebrr&tn , ifyhn >>>·.
iTI tuin en.* ne inter eos confufio feditioque ver­
tîraxtw iÇ π τη; πρήχη; χαλον iÇ v»F; itows όφ^λιται
tetur, a quibus & ordo dc pacis bonum aliis
,, '
,
·------- - '9 .------------- ·
o
quoque, certa debet regula tradi. Quoniam *f
,· *
>y ><IW.n>L.nt
«·
μ£ο
<χ«λία
nfr
op*>*>*r«na»
χαπτψΐφ/*«Οα/
«
>Ç
ergo hoc inquiûta fic habere fe invenimus , ~
eos quidem , qui ante fuerunt, propemodum âxupàhat nsnin attire ^pennktepires"partais t*
condemnare ; & facerdotalia munera , qus Mpytiat, <*ΗΠαφο(>ιβΓμώτβς χπρβθιτήβ-βσπίς xajam obierunt, infirmare & vel eos , qui ordi­ θυχνίβλ^ν, ΗΗΤ>(%«ρ·ηπιθ(νηι« τη; itparotUt
narunt , fegregationt fubjicere ; vel eos , qui tibias άχογυμιύναι9αχλχρ·ν rt iÇa’rfun; όλ«; «λ·*
ordinati funt , facerdotali nudare dignitate ;
γιαάμιδα’ riii £ ht dvctyiàstt nS» ht χρ/μαΐι
durum omnino, & inhumanum exifiimaviσφιτίρφ nntuLtu Ste<9pa%apt"n χαράλοίβι £ τι)
* prof Hum mus.- fed eos non amplius ferre, qui in *
«ροπτο^μόαφ(λα»θρώι»;
χαρα$ραμί«»,
noilrum prajudicium tam a ratione aliena μ^___
,------ ----------- ----- --------------r—r-i—»πίί
----fecerunt; & qu® prius quidem fada funt, Βμ^βνι ηΐ«ρθ*ταβ;ααφαλ<><ι&ατ,άπχ·Λ·.ησνμ·
humane tranfinittere; id autem , quod futu- ♦ι'ρο» £ ήμϊ
. _» àunt
. -ί huphe/fy
.
- .Xorrc» £ «μοφρονίν·
ut * nt άηφαηόμιθαίηανης ,μηχ/π na’xd tilt ηλμη■ Id wro rum eft; corrigendo tutum reddere,
puhliee »c quod nobis ipfilque conferat, cenfuimus : &
σαι τι»αnJ* a^nenytipwtntQ neppvnpw àp^ttpi·
•obi» ipfa deinceps unanimes omnes pronuntiamus , ne­
profani rum
tn,nSv η ίχ τη; ήμ<πρα; ewuiiit, ni» τ» εΖζ tripas ,
ctal'uimus ■ quis deinceps cx finitimis audeat antiftitiyHpanXtnxlu irt&natiri rive nSv ¥ ûsi τΐΰ'^αac proinde Lus, nec cx uftqrioribus, five ex noftra fint ,
«animet.

five ex aliena fynodo , manum facros ordi­ et\iie nùrü» £ μτΓαλοχ«λιν ônu» d»ep/« , <? ·/»* '
nes conferentem imponere alicui eorum , qui ihtv9* àuntt à^tvaetnSv ίιραμίννν tiw n £ Cad*
funt hujus imperialis & magtue civitatis dice- μα. tfàhctroyfiihetntcurtSàtxete^’riniiip*
cefis, nec ullo facratorum loco & gradu eos
xîeàat £ μόνοι; · FJJJ 5’ αΧλοκα’νηχόντυν a’pyttpart*
dignos judicare : fed fciat unufquifque fua ju­
ra , fic iis vel folis fit contentus . Èpifcopalia xév 5«a/»v μη χαπ»μ3α/»«» iratSés, £ ή ·λ·» xaautem jura, quz ad alies pertinent, ne im­ Λφροπίταιί;. filtrai àçf<A<>rruvT<Sv adena-at ηλ«
pudenter & omnino contempfim invadant . μηα-ότν?
μηα-arruv Tii'tffljxartiuw;
n» «ruxareirxt nap ημ£» ίιχηηγμίνα· ,
Monendique funt, qui a nobis fic canonice ~ α^ά
“ “£
3 3^t «ροσιρν·μίι
-ïw» àunîs £ itptteùvnc άξημί*
conftituta, infirmare & negligere aufifuerint,^
· *
-■ *·
yv», «;««·< μ$ι> w; xapà xariras χ^ροηνηθί»n; ,
& qui ad eos accedunt, & facerdot io digni
πρατιχό» λΗτάρ^ημα Λτηίθα itCJtpynrww ,
habiti funt ; eos quidem qui przter canones
ordinati fuerint
nullum hic munus iacerdo- aWt’i»hnnutntf t repéxts ailés itpdeemu, h cuç
tale exercituros, fed in illis regionibus fecure £ τ»^ρ/σματη; itpvrvvxs ιΐι'ξανη · eiii jçHpmvqfacra celebraturos, in quibus etiam facerdotü earns , έξ eées a» hc* euuôA ,α’λΗΤχρ^ηζια; hurt*
unitionem acceperunt : qui autem ordinave­ μιραχ&τιιθ&ιχΌνηι ύσνχ^μ,^οι. «k μηίι μ**
runt , ex quacumque fint fynodo , non cele­
•ραΐτΐιυ ί S Aripar napahtetv ( <w«tJu> ii φαμΒβ τώ
brandorum facrorum pernz fore deinceps ob­
£ χαρα τί atpè ήμάν àytenn xuph Λνχχ atuielexùt
noxios , ut qui nec poft primam vel fecundam
Χίρΐϋη·$μομΐνΐά>ιγγραφον ι»ΐφ*»ητη») àtreyiadmonitionem (primam autem dicimus , qua
a fan&iifimo noAro prxdeceflbre domino Lu­ àai τη; ηιχΰηκ axantis» θιληχανπ; «ραζιικ · e<i
ca fynodaliter fida eft, denuntiationem) ab £ nrixent χαραβλιδηναι £ 5o5n>ar την mxhlut
ea ad i one canonibus repugnante fejungi vo­ enp^iaetr. αίφο^τμ! ii atpofftxtrtStatfyt terre μην ,
luerint . Quocirca etiam cautum eft , hanc D £ ô; iv aepwv9*
ns ntatSns Sitvfpyivmv axavoviemitti, & dari declarationem . Segregationis
rx; ^ponv/a; to χαρνμϋν Ιι»*ιβ·μπχ nùr ùreyrè ·
autem pernam ei imponimus, qui primuscootra has canonicas ordinationes facientium , vmi, U μή £ nF; τλητ/ο» αυτί itpunnes àp^ttpfîrf
hzc a nobis definita cognoverit , nifi etiam TO ètudivn ywpevfeCÀ. ilvixjixt xatrùv Fjj t yoei^j)

teins άχατηχϋ à^tunms ιχχλητ/αί, üyw
finitimis fuis anliftitibus , que decreta funt ,
nota fecerit. Quat quidem in omnibus regio­ μτϊξο*βλ(ΐς, àp^tmrx«TràstiTrmteis n ivtpyèr π £
nibus quz funt tub ûtnâiffimis ubique eccle- ά»αλλ w wn» Γξικτι «üti; ? itpie&at ro àei τίJt μιλ*
fiis, nimirum metropolibus , archiepifeopati- Aôm>»d; tnpw αρχηρία rap ίνορίαν<foi%tntti$ tap.
bus, ficepifeopatibus, exercebuntur, & immuta­
bilia permanebunt. Et nemo eorum , qui dein- txfivtiτ5 τη; itpurwiK αξζ·5>»στπα ^αρίαματ9*. ei*
. ceps * funt facrandi, ad alium antiftirem ultra ηΟΛπΖ^Ζ» yap tenSexot hovm ιζ αμφόηροι tSx η
,i^d· *ω"*· re8’uncm accedet, & ab illo iacerdotali unclio- ^pponHjdfknpXi,
· ytifonvieat τϊη» elpytt*
ne dignus judicabitur . Deinceps enim abhinc
pÆ;, -ηΐς ο/; κρίητψ g Sx euuuoiexàf $η/&σ·άμι$α
erunt obnoxii utrique , tam qui ordinavit an- Φθαίσ-ανπ; ‘‘ba 5ι μή α^οφασ-/; ι «η, ι£ ran Ιηθο <C
tiftrs , quam qui ordinatus eft facerdos , ii'
"Έχ'φορμ^*, itis μη ββλομΐνοις tvrtu&a yuponvüquz de his jam prius iynodaliier ftatuimus .
tJ ^totfeAtraT^ ίμων yapnNe autem fit prztcxtibus iique fatis elegans , «3at,- 4Τθ7ΐρ^ομήο«;
· r
· '
iis, qui nolunt, hic ordinari, ad religiofiim φύλαχι, το'χαινοημιαν eeex ι>φ<CaiOarrÀHOTOτης
noftrum chartopbylaccm accedentibus quod fevdéxs-------°· '
---- ·» ♦-'*
--------'-~rnwxdRa;
ΐχχαλαιίιίο^αί.χ^
nnrapà
τή;
majorem forte fubeant innovationem , quam ίμϋν μίξ(ότητ©- amioiiixüs ί/^χονομηηχι αήμιρη ,
olim dari fuerit confuetudo .* ci quoque rei a Ιίο^αάμι^αγάρ, το άρχαΐη id®·* inirintsμη
noftra mediocritate hodie provifum eft. Cau­ napaCaèviàat.àtàικϋναΐϋο^αιμόνα nitntxeatum eft enim , ne antiqua in iis confuetudo
tranfiliatur : fed illa fola dentur epifeopi mi- xotHaveF; >ζ τν χακί xatpis θιοφίλίΓατω χαρηφίΐλαxt, η ««dont τταρχ tty χρ-φοηϊβμπβϊ «nxade»
piftris, & religiofiifimo hujus temporis chartophylaci, quz ab iis, qui ordinantur , jam xanfiàï^te&at.
,
olim dari confuevcrc .

Γ.Π<-

CONSTAN

U,
ΏΓ

Γ. Πί·}
christi

<TtMi9Mtç μΐ βίΟαιαθώηκ it·
Jixarixic iixyntrux.

riNOPOLIT.
ijo ·
A
------ -------HJ. De emfnetitdim non tcnfirmata jadicàli GIUSTI
fatmria.
,ltl.

Um moris fuiffet, ut qui ex laicis Gccrdotibus monachi fafti client , quoniam
σαηυς,^όηυςντόηρονχχχνγι^ρΛμμι·
prius minifterio faccrdotum adicripti iuiffent,
ναςπς Stoutoriav îfptw.t $ μ£ ™ μοιάίαβί»
port fufceptam vitam monachicam in corpore
tü ^5 iiotKÛuv αυγκχπιλίγιάαυ <τΰμΛΤΐ, χρ< & collegio minillronitn recinferentur , &
μ^ΪΛΪχάν t'tptwxHpvpi™ ruwsrpittdet. cum laccrdotibus laicis converfarentur : facrod ττοπκγκόίατ&* ήμν* ίιτχήης, xûes®* Μι· fandiffunus dominus nofter Michael hanc lon­
χχηλ, τία μχχρη ηιοαίτίιμ «υ»ήθ««ν «ί ®ν- gam confuetudinem pro nihilo reputavit ; ac
Jà ίλογίηιη· Ktt SttitirxT9t άτομό»» λαι- Bdecrevit, ut ex laicis facerdocibus folum minilleria conftitucrentur , monachi autem in
Mdv îtfiat τής ό^χοπας fftn’ça>5ai, qpj tu$
receffibus fuis afftdui edent.
μονχχούς xapx Ttüi entfwt/i
onSpMir μοWtFi.

V-* TwiSUw ins ης <’<· hpion Aattwvpmu·

C

Δ. Πί»ΐ γάμ*

JV. De mtptiit cam coguta friet difponfata .

συγ^υοΰί τής αρομνη<Γπι/3ώΑ(.

Ale permitium fuit domino Michaeli
Axàc
Ô ΠλΧφί, χύρι& Μι­
Pleurs, matrimonio conjungi cum do­
χαήλ συζν^ϋιβι τρ Στα>·τ·Λι»η xumina Anna Spanopolina , que * patruelis . rorfn|,rjM
(tf Arty , tfùrn ie-f «ζβϋλφ» τ« τροç erat Marie Serbilii filiae , antea illi deiponμηκ*Χθ«τ>:; άυτ£ Μβρίβ,ς Σριβιλιν. χρϊ v fz. Nam tametft lege mortis ance nuptias ab
7«ρ νόμρ θχ’άτχ τρό τϊ γΰμ» ίιιζύ^Χ της ea fponfa feparatus eft , neque cum illa fe
TM«Jrnç pun" ne, xjadl» ννημίγη αυτή · α’λλ* commifcuit : attamen ipftus * patruelem *
uxorem ducere non debuit. Neque enim con- “m
βύχ
ιξχΐιλφάυ αυτής xptJriu/ λα€Λ· «7» yap η αυ»άφ««, αΜ* ή της tu- junftio, fed precationum ceremonie, utfponfalia tamquam nuptix reputentur, faciunt. Si
χης τιAmi, toh rlu μιηπία» w> ^άμοτλοigitur laicus tale quidpiam facere prohibetur ,
^ιζίο^αι. «
λαϊχός swoùnrt «ot«7v profefto * confecratus multo magis . Tali · (ktrdo»
xsxw'Auntr, roto? μχ»^ "ραμΜύ*. ό η/οϋ- namque temporibus fanftiiTimi illius patriarτ®*^άρ ί’χβλυθη Χι» βίιμτΜματ®- cu«Jr- cltz, domftii Michaelis Anchiali, per fynodaχβ arr Τχς ίφημιρϊβς τί a^tvnira txMvu! lem commentarium vetitum eft legitime con­
πχτριάρχ» χυριχ Μιχαήλ τί Α>χιχλν, α·υ· jungi cum ea muliere, que cognata ejus fue­
rat , quz obligatoriis feriptis dumtaxat illi ob»xm«3at wux'uwi >uwitxt σύννπΗ βτ» ,
* ftrifta fuiftet ; neque fponfaliorum preces cum
Tf ite ί^μφ χανν μο^ typx^w xxrtyjpfo
qliod aut mortua , aut ptrni5*ν»)θί<β,η TuTjp , xxt ptn φθααατρ λχβ^»*^ tudine dtifta alteri viro conjunfta effet : "extra
μ^χΓίΪΛς κ,’χίίΰ μη outb, n ûi θανοΰσχ, ρ
quam fi eam nec dum leKcnnem mors , ar­
rhabonis inftar , abftulcrit · Vifum eft enim
άς •n’py cttipi rurxî>3«Tf ί’χ μ»πτμίλ»ας.
ti μ»' Tw ταυτίυυ ιξαίτη ·υ»αν ο* θα'νατϋ* concilio , in fexennem mulierem * copo- · eowef
nppctCwwiraw. tdc^f yèp τη e-urdlw μ^ ΐξαί- Iz concupifcentiam non cadere. Verum hoc
in laicis non obtinebit . Nam qui altari deτοΰς yiMtttèç teidu|*/av φθοράς μή μιη· ferviunt , foli unius uxoris ejufdemque virgi­
λαβάν. mus* it ixi Aaütwr ου χρατήτΗ * nis viri nominari, ipfique- ejufdem ftatus effe
μόνοι yèp ot ri 3ήματφ* μηίς γι^νκος , qpj debeat.
τι υτηΐ ταρθ»»» » âlifK o’f^'XsffW λομαζίν^αι,
χαι aunt il τής αυτής tttau xamfa'rtwç.

M

K

Ε. Πιρ γαμ* ίΰο «7ιλφ«τ
ανιψιας iis* E· Κ De nuptui duorum fret rum eem fiiie fratrit
fortritVt Hxtrit Joawut, Ü fiha ejer , ex
^υ>α(«·; 'iwxm
θί/^απρ^ αυτβ
aÜ9 fefeefte.
Ζξ ixipcct yutxaôç ini · Θα&ΐρβ.
0’ σηαώμχ τί jrxrpixp^a Μιχαήλ τήτ
9νγ»τίρΛ τί 'lucina τυχο», qpi τή»
ανιψιοί» £ ^υταιχής αυτά, iurt'v àif^ p9/(
tittrpixH αυζ4χβη»αι. ή» ί’ζ «πρχς i%tv ·
IvxmV yweuxif itfrctiri.

T

CmriL Gaerei. Tom.

XXI ί.

Atriarchæ Michaelis decretum , Joannis
* forte filiam, & filiam fratris foro· * ( *ed>l
ris ve uxoris ejus, duobus fratribus jungi per- em,a·
mittit; utpote quam Joannes ex altera uxore
fufeeperit.

P

CON-

...1
M

.

alexanouc
p. in.

CONCILIUM*
IN
L I U vt

G w

©e sesese

HkNR.ll. R.ANGL.

(«χ

***

e&€&€&

CONCILIUM CASSILIENSE
4
IN

Anno Dom.

H

I B 1 X N I A

HABITUM,

praefidente Chriftiano Lifmorienfi cpifcopo
& Romans fcdis legato .

mclxxiî.

Ex Rogerit Hovedeni , parte Π.
S00*?·
gU Tom.

TN craftino adventus regis Anglic in Hibcr- A Biftagfioenfis epifeopus.
niim> fcilicet xv.Kal. Novembr. feria n.
Ferneufis epifeopus.
Leghglenfis epifeopus.
fcfto iiuxfti Luc» evangeliftcipfe de omnest
Kindarenfis epifeopus.
exercitus ejus profe&i funt ufque WaterfordI
Erupolenfis epifeopus.
civitatem epifeopalem, & invenit ibi WillelCatholicus Tuaimenfis archiepifeopus , ha­
miun filium Aidclmi daptferum fuum, & Ro­
borum filium Bemardi , & alios quofdam de bet fub fe quinque fuffragancos, quorum liare
familia fua quos ipfe ab Anglia pracmiferat : funt nomina.
Kinfemenfis epifeopus.
dc ibi moram fecit per xv. dies. Et ibi venerunt: ■
Ktnlathenfis epifeopus.
ad eum per mandatum ipfius, rex Corcenfis,dc rex
Maigonenfis epifeopus.
deLimench, dc nex deOxerie, & rex de Mi­
ÆJnnenfis epifeopus.
da, dc Reginaldus de Waterford, dc fere om­
Acharhkourenfis epifeopus.
nes potentes Hibernis , preter regem de Conaâa, qui dicebat , fe de jure eue dominumi ' Hi omnes, tam archiepifeopi quam epifeo­
pi , receperunt fibi Hcnricum regem Anglic ,
Hibernis totius.
Prcterea venerunt ibidem ad regem Anglic dl'haeredes fuos, in reges dc dominos in per­
omnes archiepifeopi, epifeopi , dc abbates to­ petuum , quod dc chart» fuis confirmarunt.
tius Hiberni», dc receperunt eum in regemdc: g Quo fado rex Anglic mifit Nicolaum cadominum Hiberni» , jurantes ei dc heredibus> pellanum , dc Radulphum archidiaconum de
fuis fidelitatem, dc regnandifuper eos potefta- Landaff, clericos fuos , una cum archiepifeotem in perpetuum . Exemplo autem clerico­ pis dc epifeopis Hiberni» , ufque ad Caffdjrum , predict reges Ar principes Hibernis , nenfem civitatem, ad celebrandum concilium
receperunt fimili modo Hcnricum regem An- de flaturis ecclcli». In concilio autem illoftaglix, in dominum dc regem Hiberni».· dcho­ tutum eft.
I. Ut pueri deferrentur ad ecelefiam, dc ibi
mines fui devenerunt, dc ei, dc haeredibus luis
fidelitatem juraverunt contra omnes homi­ baptizarentur in aqua munda , fub trina merfione , in nomine Patris , Filii , dc Spititus
nes .
fandi. Et hoc a facerdotibus fiat, nili , me­
Er fciendum , quod in Hibernia funt jv.
archiepifeopi , dc xxviu. epifeopi , quorum tu mortis impediente , ab alio dc alias opor­
tuerit fieri ; & tunc a 'quolibet fiat , fine CXnomina h»c funt.
Gelafius Armacenfis archiepifeopus , totius ceprione fexus dc ordinis.
II. £t uc decime demur eceleGis dc omni­
Hiberni» primas , habet fub fe odo fuffraganeos, quorum nomina h»c funt :
bus quae poffidentur.
III. Et ut omnes laici, qui uxores habere
Odanus epifeopus.
Mauritius Charenfis epifeopus.
velint , eas fecundum jus ccclefiafticum haMalethias Thucnenfis epifeopus.
beant.
Rex vero Anglic mifit tranferiplum char­
Neemias Chonderenf. epifeopus.
Gillebertu^ Ratphpothenf. epifeopus.
tarum un i veriorum aichiepifeoporum dc epiThaddaeus Cencvcrfis epifeopus.
feoporum Hiberni», ad Alexandrum papam .·
Chriftianus Ardahachdenf. epifeopus.
dc ipfe authoritate apoftolica confirmavit illi
& heredibus fuis regnum Hibernia, fecundum
Eleutherius Guencrardenf. epifeopus .
Donatus Caflelenf. archiepifeopus habet fub formam chartarum archieprfeoporum dc epife deçem fuftragancos, quorum hate funt no- fcoporum Hiberni». Άκ Ro^erxs.
mina.
Ghriftianus Lifmorenfis epifeopus, apoftoliPE EODEM CÂSS1LJENS1 CÇNCJLJO
c» fedis legatus.
fit GiraUiu CMnbrttfis in Hibtr*.
cap. xxxisi.
Ingmellecceni. epifeopus.
Cluanumenfis epifeopus.
Aremorenfis epifeopus.
ILENTB igitur infula in confpefen regis,
Lucapniarenfis epifeopus. ·
tranquilla pace gaudente , ecciefi» Dei
udecus Chriftique cultum in partibus illis ma­
Kildarenfis epifeopus.
Waterfordenfis epifeopus.
gnificandi , ampliori defiderio Rex accenfus ,
Archierdenlis epifeopus.
totius cieri Hiberni» concilium apud CafliRofcnfis epifeopus.
liam convocavit. Ubi requifitis dc audiris pu­
Finabrenfts epifeopus.
blice terne illius dc gentis , tam enormitati­
Laurentius Dublineniis archiepifeopus , ha­ bus, quam fpurciriis ; dc in feriptum , & fub
bet fub fe quinque fuffragancos, quorum h«c figrllo legati Lifrnonenfis , qui ceteris ibidem
funt nomina.·
dignitate tunc pneerat, ex induftria redsftis .
con-

S

UtMKI* ·

Λ
...
ALEXANDER
CASS1L1EN.SE
frîdericus ι.ιμρ.
...
F. 1Π.
K-rtOOSi-SX IN» O t.
HENR. 11. R. ANCL.
’>4
———conftitutioocs fieras, qu» adhuc extant » de A
chrSu n’"rin»?.i“ ««Hr·!»»*»,
dccimu dandu,
;//. Vt
ptrfolViimur.
....
de ecclefi u debita devotione venerande . β(
frequentandis , quam plures emifit · ecclefi*
Tertio, quod uni ver fi fideles Chriillius ftatum ad Anglican* ecclefi* fornum
redigere modis omnibus elaborando. Quas con­ fti decimas animalium, frugum, cefli t ut iones fub eifdem verbis , quibus & pro­ tdtarumque proventionum , ecclefia:,
mulgatas funt, hic interfecere, non fuperfluum cujus fuerint parochiani, perfolvant.
reputavi.·

TITULI CAPITULORUM.

IV.

Vt term ccclefiaflica ab omni facularinm exafil'ione /tnt immunet.

Î. Ut fiant legitima nutrinxu , nec nttr co­

gnato! tf affine:.
Ut infantet catecbixentxr t & in iffit ecclefiir baptizentur.
1
III. Vt decima perfotoantxr.
IV. Ut terra ecdffiafiica ab «anu faodarium
txtflwu fint iettntMi.
V. Vt ywaiidà aliqui compoeumt pro homicidio ,
clerici licet cognati nihil perfobvant.
VI. Ut omxe/ fidant teftamentxm : 6
fo·
noram divjfio effit debeat.
VII. Vt extrema officia mortui: reddantur.
VIII. Ut Divina afficta ritu Anglicane fiant.

II.

PRÆFATIO.
NNO igitur Domin. Indamationis mclxxh.
primo autem anno , quo illuftriffimus
Angloram rex & Hiberni* triumphator ipfam.
infulam acquifivit*, Chriftiantts Lifinoricnfis '
epifeopus, & apofioltc* fedis legatus , Dona­
tus Caffilienfis, Laurentius Dublinienfis , &
Catholicus Tuomenenfis , archiepifcopi, cum
fuffraganeis fuis & coepifcopis, abbatibus quo­
que , archidiaconis , prioribus , & decanis ,
& multis aliis Hibernienfis ecclefi* praelatis ,
ex ipfius triumphatoris mandato , in civitate
Cafulienfi convenerunt .* & de utilitate ecdefic , & flatu ejus in meliorem formam pro­
ducendo, ibidem concilium celebrarunt. Huic
concilio interfuerunt ifti a rege nufli.· vene­
rabilis vir Radulphus abbas de Buldevvas ,
Radulphus archidiaconus de Landaff, Nico­
laus capellanus, & alii clerici , & nunc i i do- »
mini Regis. Concilii autem ftaruta fubfcripta1
funt , & regi* fublimitatis authoritate fir­
mata .

A

In quarto· quod omnes terrae ecclefiafticx, & earum pofTeflioncs, ab om­
nium fxcularium hominum exa&ione
penitus lint immunes . Et fpecialiter,
quod nec reguli , nec comites, nec
aliqui potentes viri Hibernis, nec eo­
rum filii, cum familiis fuis, cibaria
& hofpitalitates in territoriis ecdefiafticis, fecundum confuetudinem , exi­
gant, nec amodo violenter exquirere
prxfumant: & quod de villis ecclefiarum cibus ille deteftabilis, qui qua·'
ter in anno a vicinis comitibus exigi­
tur, de cetero nullatenus exigatur.

f

; V. Vt itando aliqui componunt pro homicidio,
clerici licet cognati nibil perfolvant.
In quinto, quod pro homicidio a
laicis perpetrato, quoties inde cum
fuis inimicis componunt, clerici vide­
licet eorum cognati nibil inde perfol­
vant, fed ficut in homicidii perpetra­
tione, fic in pecunias, folutionc fint
immunes.

VI.

Ut manet faciant tefomentum.

>

Sexto, quod univerfi fideles in infir­
mitate pofiti, confefibre fuo & vicinis
allant ibus, cum debita folemnitate teftamentum condant, bona fua mobi­
lia, dummodo uxores & liberos ha­
CAPITULA.
beant ( «re alieno , & fervientium I. Ut fiant legitima matrimonia , nec inter mercede exceptis ) in tres partes di­
vidant: unam liberis, alteram uxori
cognato:, it affiner.
legitime, tertiam propriis exequiis re­
Primo, ftatutum eft, quod univerfi linquentes. Et fi forte prolem legiti­
fideles per Hiberniam cooftituti, re­ mam non habuerint, bbna ipfa inter
ipfum & uxorem in duo media divi­
pudiato cognatorum & affinium con­
tubernio, legitima contrahant matri- dantur. Et fi legitima uxor deceffemon ia, & obfervent.
· irit, inter ipfum dc liberos bipartiri
debent.

I/. Ut infanter eatecbizentur t it in ipfit
ecclcfht baptizantur.

VU. Ut extrema officia mortuir reddantur.

Secundo, quod infantes ante fores
ccclcfix catechitentur, & in facro fon­
te in ipfi* baptifmalibus ecclefiis ba.
ptizentur.

Septimo, ut cum bona eonfeflione
decedentibus , & Mifiarum & Vigilia­
rum exhibitione, & more fepeliendi,
obfequium debitum perlblvatur .

Concil. General. Tom. XXII.

I »

VI1L Ut

ALEXANDER
P ΙΠ.

CONCILIUM
GUIXVIL.1UM

-miDERicustiMP.
HENRII R.ANGL

Agis difpofitioni per omnia favorem praebens ,-------- ----CHRJSTI VHl. Ut Divina officis ritu idnjiicano fiant. vulgi opinione .vir facer , vaccam candidam , ANNO
cujus folum laûe velccbatur, fecum, quocuin· ^l,S7i
que venerat, circumducens.
Odtavo, itaque omnia Divina ad in*
ftar facrofandz Ecclefiæ, juxta quod
Observatio P. Antonii Pagi
Anglicana obiervac ecclciia , in omni­
ad An. Chrifti 1171. η. 6·
bus partibus ccclefiz amodo traden­
tur. Dignum etenim, & juftiflimum
Concilmtn Cti’ilien'c, de quo Hovedenus citatus,
eft , ut ficut dominum regem ex An­ A Giraldut Cambrenlis 'in Hibernia Expugnata hb.
i. cap.
quod integrum retert Laboeui Tom. X.
glia fortita eft divinitus Hibernia: fic Colici!. prxlenti anno congregatum , non vero m
feqbenti
,
ut
perperam ab eo collocatur in eodem
etiam exinde vivendi formam accipiar
Torn. Concil. quafi id tam Hovedenus, quam Gimeliorem. IpG namque regi magnifi­ raldus Canrbrenbs aflererent - Hovedenus en.m po­
co tam ecdeûam, quam regnum, Hi­ tius contrarium mfinuat , & Giraldus Cambrenhs
n tam in anno Concilii nuam in anno expeditionis
bernia debet, quicquid de bono pacis
Hibermcae Hennci Regis, quem fequentem (unie ·
tradit , hallucmatuc clt . Aud endos Bromtonus in
& incremento religioni» hadenus eft
Chron. ad annum MCLXXI. Rrar Cirta frflnn Scit'
aftecuta . Nam ante ipfius adventum iti Lccecrai ( quod die (exta menfis Ncvemb. ce­
in Hiberniam, multimoda malorum lebratur. ut videie ert m Martyrologio Rom. )
tni/it Nicoicm» Capillatum uum & R»tin 'pbu*i Λ?·
genera, a multis retro temporibus ibi­ chidiatoimm do Laadaf Clnl.nm /ttum , cui.Ar·
dem emerferant; qur ipfius potentia tbicpijcopii (C~ Epii'pn Hu'-nio· ar»<d Cajrlrncm
(ii’iti/CHt -volenti Papa ηι.ι;ιι.·ι· (μι!:»κι cdcSra·
& munere in defuctudinem abiete.
Durante Concilio· Hrx circa feltum fanSt

Ardmachienfis veto primas, ob corporis im­
becillitatem, & grandxvitatem , tum |-;.rfin$
nan fuerat. fed pollea Dublmiam venit, re-

Afartfihi uffuc D<cSi(nntam :Μ·κα <vtnit , Ace. CZ iit
Natali Dtimim Repaie hqmi
, quibus vetb.s
Bromtonus claudit narrationem luam de e-flit hoc
anno m H b.rma . Quare hujus Conci.u epocha
certa.

- w w m w-Ϩ
CONCILIUM

®®

ABRINCATENSE,

Quo Henricus II. rex Angliz a facrikga nece fandi Thomæ Cantuarienfis,
antea per legatos abiolutus, fecundo abfdvitur, & jurato promittit iterum
qux jam ante promiferat ; item decreta quxdam per legatos apoftolicos
conflituta, qi:.e mores ecclefix concernunt, promulgantur anno Mctxxn.
iub Alexandro Papa III.
r. tn C rificem, in ecclefiafiicis caufis .· ita tamen ut
b r.-.-.u m Z>4· 6
ni~u· pontificii) in c.'-aevi pici’ili-l^itii , Riafi ei fufpcâi fuerint aliqui , fecuritatem fa­
gnu i tn annaiit-m ifla fcrit-it : Henricus rex
ciant quod malum fuum vel regni fui non

D

Angii.r pater, & Henricus rex films ejps , & quterant.
Rctrodus Rotomagenfis archiepilcopus, & om­
3. Juravit etiam quod ab inflante nativita­
nes cpilcopi & abbat'S Northmanniæ , conve­ tis Domini ufque in triennium crucem acci­
piet , in proxima fequenti zftatc in propria
nerim: ap.rd Abrincam civitatem , in prxfentia 1 neudini & Albeiii cardinalium: In quo­ perfona Hierofolymam iturus , nifi remanient
rum audientia rex A.igïiæ pater , quinto Ka- per Alexandrum fummum pontificem, vel per
lendatum Octobris, ferta quarta, fello fanûo- catholicos fucceflores ejus. Sed fi interim pro
ium Cofmz & Damiani martyrum, in ecclc- urgente neceflitate in Hifpaniam fu per S.uafia farfti Andrea: apofloli , purgavit innocen­ cenos profe&us fuiflet .· quantum temporis in
illo
itinere ,confummaret
Hierotiam lu.im coram prxdktis carJin.-libus
...
u .....w
u...u..u...... , , tantumdem
...........
omni clero & populo , pratflito facramcnto ^folymitanx Ipatium profectionis poffet proloniuper fandorum reliquias , & fuper iacrofan- gare.
4. Praeterea juravit, quod interim tantum
ît.t cvangclia, quod ipfe nec præcepit , nec
«clu.t, quod archiepifcopus Cantuarienfis oc- pecuniz dabit Templariis, quantum ad arbi­
cidcte’ur ■ & quando audivit, vehementer in­ trium fratrum Templi poflit iutficcte ad reti­
nendum ducentos milites , ad defenfionem
de doluit . Sed quia malefactores illos , qui
fanc’x ^netnorix 1 hornam Cantuarienfem ar- terne Hieroiolymitanæ per fpatium unius
chiepifcopum occiderunt, habere non poterat, anni.
j. Praeterea perdonavit iram & malevolen­
& quia timebat ipfos illud profanum opusimtrafie,ï* PeIra^c * cauf» animi motus & turbationis tiam fuam omnibus tam clericis quam laitr e’
quam
J~ iatisfadione
r-.;.r-o.— tale prx— E cis , qui pro fanfto Thoma erant in exilio ,
.uam in eo viderant de
& concedit cis libere & m pace ad propria
flitit facramentum.
1. Juravit itaque in primis, quod ab Ale­ redire 6. Juravit etiam , quod poflciTiones Can­
xandro fummo pontifice, & catholicis fucceftuarienfis ecclefiK, fi quz ablatz funt, in in­
foribus qua non recederet , quamditt ipfum fitegrum reflituet, ficut habuit uno anno an­
cut regem catholicum habuerint.
1. Juravit etiam, quod neque appellationes tequam* ex Anglia egrederetur beatus Thomas
Cantuarienfis
archiepifcopus.
impediret, neque impedire permitteret , quin
7. Juravit etiam quod confuetudines , qnz
libere fierent m icgno luo ad Romanum pom
induflc

U7

ABR.1NCATENSE.

™“F£”cÎ

«J»

—indudx funt contra ecclefias terrx fuxin rem-A abfque fraude & malo ingenio. Hoc fane eoCBKlsn Porc fuo’ I*n*,us dimittet. Et hacc omnia ju- ram multitudine perfonaium juraviftis vos pro ANXO
ravit le fore.obiervaturum bona fide & fine Divinx revehentia irujeftatis . Juravit & filius CHRISTt
vdter, excepto co quodpeiionjm vcftramlpcmalo ingenio.
Fecit etiam Henricum regem filium futim cialiter contingebat. Et jurailis umbo , quod
hxc omnia capitula jurare tenenda.- praeter il­ * papa domino Alexandro , & catholicis fucla qux propriam ejus pcrfoijam contingebant.
cefibnbus ejus, quamdiu vo> , ficui antcccflbEt ut hxc in memoria Romanx ecclefix ha­ res veftros, & catholicius reges habuerint, mi·
berentur, rex pater fecit apponi figillumfuum nime recedetis. Atque ut in memoria Romaferipto illi in quo fupradida capitula contine­ nx ecclefix firmiter habeatur, figiilum vcftrum
bantur, una cum figillis prxdidosum cardina­ prrcepiftis apponi.
lium . /n banc formam :
Poft bac autem idrm Rogerus ht< fabjicit le­
gatorum epiftolam, tunc temporii datam ad Ra­
CHARTA A BS OLU TI ON1S vennatem epifeopum, qua re> tunc gifta s fcripfc·
re. Sic fe habet :
B
D O M J N I
REGIS.
frenerabili in Chrifto & dileflo fratri Gililerto ,
Henrico Dei gratia illuftri regi Anglarum allberDet gratia Ravennenfi arehiepifeopo, Albtrius
dignatione Divina tituli farfli Laurentii tn
tus tituli fenili Laurentii in Lucina , Ù Tbeodtnta tituli fanLli 1'itahs presbyteri cardina­
Lucina , & Tbeodinus tituli fanili litalit ,
presbyteri cardinales, apcftolica fedis legati ,
les , apofolica fcdis legati , falutem in eo qu:
dat falutem ♦ egibus .
quod promet Deui diligentibu< fe.
in dubiutn veniant qux geruntur .· fi:
uoniam defiderare vos credimus , ut dc
ufus habet , & communis confidcratio
flatu noftro , fic de injundi nobis pro­
utilitatis expofeit , ut fcrhturx ferte debeant
motione negotii aliquid audiatis.· idcirco qua­
annotari . Inde quidem eft quod nos manda­ liter nobifeum , & per minifteritim mediocri·
tum illud in feriptum duximus redigendum ,
tatis noilrx Deus egerit his diebus , fraterni­
quod vobis pro eo facimus, quia malefadores
tati vefirx prxfenti feripto duximus indican­
illos, qui fanftx memoris Thomam quondam dum. Noveritis itaque, quod pofiquam illuCantuarienfem archiepiicopum occiderunt , Cftris rex Anglix vcnilTc nos in regnum fuum'
occafione motus & turbationis quam viderunt in veritate cognoverit , totius amoto tardita­
in vobis, ad illud facinus procetfifle timetis . tis obftaculo, de Hibernia in Angliam , in­
Super quo tamen fado purgationem in prx- cumbentibus fibi negotiis prxtermiflis, de An­
fentia noftra de voluntate propria prxftitiftis, glia vero ad Northmannix partes acceffit »
quod videlicet nec prxcepiftis, nec voluiftisut atque incontinenti plures ad nos nuncios &
occideretur.· & quando pervenit ad vos, plu­ honorabiles deftinavit, inquiiens a nobis , in
rimum condoluiftis.
quo loco potius convenire cum eo & loqui
Ab inflanti fefto Pentecofles, ufque ad an­
vellemus . Placuit tandem ad Savinium monum, tantam dabitis pecuniam, unde ?d ar­ nafterium pro colloquio habendo concurrere ,
bitrium fratrum Templi ducenti milites va­ ubi religioforum virorum pollemus orationibus
leant ad defenfienem terrx Hierofolymitanz adjuvari . Convenimus illuc , convenerunt &
per fpattum unius anni teneri . Vos autem a multx perlonx utriuique ordinis de regno fuo,
fequenti natali Domini, ufque ad triennium, & tradavimus diligentia qua potuimus quod
accipietis crucem : proxima tunc xftate illuc
ad falutem ipfius fic iniuudam nobis obedienin propriA perlona, ducente Domino , profe- Dtiam pertinebat. Cum autem non poflemusin
duri .· nifi remanieritis per dominum papam , omnibus convenire , recellit a nobis velut in
vel catholicas fuccedbres ejus.
Angliam profedurus, & nosexpedavimus, feSane fi contra Saracenos pro urgente nc- Suenti die ad Abrincam civitatem ituri . Pocelfitate in Hifpaniam profedt fueritis.- quan­
era autem die venerunt ad nos Lexovienfis
tum temporis 1υ*·πι cx quo arripueritis iter ,
epiicopus , & duo archidiaconi , & conceffo
tantumdein fupradidum Ipatium Hierafolymi- quod petebamus, ad prxdidam procedimus ci­
rane protedionis poteritis prolongare . Ap­ vitatem . Ad quam Dominica , qua cantatur,
pellationes nec impedietis , nec impediri per­ Vccem jucunditatis , convenimus cum perionis
mittetis, quili libere fiant in ecclefiafticiscau­ plurimis, & ipfi nobifeum. Et cum tanta hu­
lis ad Romanum pontificem bona fide , & militate quod fuerat condidum explevit , ut
abique fraude & malo ingenio : ut per Ro­ illius extitilTe opus fine dubitatione credatur ,
manum pontificem ca-.’rT tiadentur. & con- qui refpicit terram , & facit eam tremere .
fequantur effedum fuum . fic tamen , ut fi vo­ fc-Sane, quam timoratum Deo, quam cbedienbis fulpedi fuerint aliqui, fecuritatemfaciant, tem ecclelix fe curaverit exhibere , non ell
quod malum veftrum , vel regni veftri , non opus prxfenti abbreviatione referre . Sat;s cquxrent . Confuetudines , qu.-r indndx fiunt nim opera illius mamfeftant, fic maniiellabunt
contra ecclefias terrx vcllrx , in tempore vcachuc plenius, ficut fic nobis fpes data eft in
ftro penitus dimittetis .- pofictliones Cantua- futurum ·
rienfis ecclefix , fi qux ablaix funt , in ple­
Primum itaque fuper morte fandx memonum reflituetis, ficut habuit uno anno ante­ rix Thomx quondam Cantuarienfis archiepiquam archiepifcopus de Anglia egrederetur . fcopt, non de noflra exadione , fed de pro­
Clericis prxtcrea & laicis utriuf<|ue fexus pa­ pria voluntate, tadis facrofanftis evangeltis ,
cem, veftram gratiam, & pofictliones fuasre- iiiam confcientiam expurgavit : jurans (cilicet,
ftituetis, qui occafione prxnominati archiepi- quod nec prxeepit, nec voluit quod idem ar­
fcopi dcfiiiuti fuerunt. Hxc autem vobis, au- chiepifcopus occideretur : fic quando audivit ,
thoritate domini papae, m remiflionem pecca­ vehementer doluit . Quia vero quod fidum
torum veflrorum injungimus, & prreipimus , fuerat, ex fua occafione fadum efle umebat;
e

N

Q

u»

#

1LE?^
DER
I*. 111.

CONCILIUMx

tiCrMK· II· *v· ArtuL

f 40

" d* ûitisfiftione paranda talc pntfliut jura-A
"
ANNO
CHRJSTI men,um Primp quippe jur*»it , quod a do­
V|.
CHRIS π
it.»
mino papa noftro Alexandro. & ejus catholi­
cis fuccefforibus non recedet , quamdiu ficut.
Item facerdotcs non ordinentur fine
ea tholi rufo regem habuerunt eum , & Chriftianum . Et hoc' ipfum jurare fecit filium certo titulo .
VIL
fuutn majorem in charta abloluttonispro.norte beati Thomz. Juravit etiam & alia, clero
& populo valde neccffaria , quz omnia dili­
Item icdefiz ad firmam annuam
genter , & per ordinem , ficut ea juraverat ,
non tradantur.
in abfolutionis ejus charta pemotavimus. Provin.
mifit. etiam & alia de libera voluntate geren­
da, quz non oportet feripturz feric denota­
Item de tertia parte decimarum ni­
re. Hxc tutem fcripfimus, ut cognofcatis ip­
fum obedientem Deo, atque ad Divinum obhil presbytero , qui fervit ecclefiz ,
fequium multo amplius quam adhuc fuent B auferatur
animatum Noveritis ad hoc firtium fuum de
IX.
przdiftis conflictudinibus pariter cum eo jurafte . Sane, quod ibi fadum eft, iterato ad­
Item his, qui decimas hereditario
huc , ne dubitationis locus alicui remaneret ,
apud Cadomum in majori frequentia perfona- jure tenent, licentia Ht, cui voluerint,
tum publice ftatuit fe afturum . Relaxavit prz- idoneo clerico dare, eo quidem teno­
terea epifeopos de promiftione, quam ei fece­ re, utpoft eam ad ccclefiam, cui de
rant de cônfuet udinibus confervandis .· & pro· jure competunt, rqvertantur .
mifit quod non exiget in futurum.
,
Hucufaue legatorum epiflola : pergit author :
X.
In crafttno autem przdidi cardinales ibidem
celebraverunt magnum concilium cum archieVir ad religionem non · tranfeat,
pifeopo, & epifeopis, & clero Northmanniz ;
fzculo remanente vfcl e con& ibi hzc decreta fubicripta ftatuerunt , & uxore
_____ _in
_________
umverfis filter & inviolabiliter obfervandaC ver(o> njfi ambo vacandi operibus carmjunxerunt.
ni$ tcmpUS exccflcrinc.
DECRET^PER THEODINUM
& ^Ubertum cardinales apud <sibrtnc.it
promulgata .

XI.
Item in adventu Domini, omnibus
qui poterunt, maxime autem clericis
& militibus, jejunium & abftinentia

I.

carnium indicatur.

Pueri ad regimen illarum ecclefiarum, & ad illa adminiftranda, in qui­
bus cura eft animarum, minime
mittantur.

Item clerici judices non ponantur
^ad jurifdiâiones fccularium poteftatum

IL
,
..... .
,
Item filii facerdotum non ponantur
in ecclefiis patrum fuorum.

XIII.

Item laid partem oblationum in ec*
défis non percipiant .

IV.
vicariis annuis

adminiftrandas. Qui autem hoc prziumpfeli„t
a beneficiis ecclefiaft.tis
arceantur.

III.

Item ecclefiz
committantur.

XII.

ad­

non

V.
Item faccrdotes majorum ccclefiarum, quibus ad hoc iuppetunt facul­
tates , alium fub it presbyterum co­
gantur habere.

Item de novis libris excommunicatorum, & rebus morientium, quas au­
ferunt faccrdotes , & benediâionibus
fponfarum , & baptifmo, & de qua­
draginta & oâo libris, qtiz pro abfoElutione
excommunicatorum exigun­
tur, nihil perfeûum eft, quia cpifcopi Northmanniz illud decretum reci­
pere noluerunt.

Pergit Rogatus : In eodem vero concilio ar·
chiepiteopus Turonenfis calumniatus eft , archiepiicopatum Doli debere ad/acere archiepifcopatui fuo , affirmans fedem archiepifcopalem ibi efle non debere. Sed clerici de Dolo
cooftanter contradicebant

CON

ALEXANDER
P. HI.

CADOMENSE.

UAUUMfiNSB·.

F RIDER11.
ICR.
US ANGI..
î. IMP.
HENR.

»4*

λννμ

CHRIS] I

CHRISTI

••TJ-

CONCILIUM

IK

majori

CADOMENSE

S. Step han i

Celebratum anno Chrifti mclxxiii* prxfentibus Turonenfi Archicpifcopo cum
fuflragancis ac etiam de Armorica Britannia.
Fx

BcfTi

Conci'. Rj-

i«e*g.Piov.

ANNO
CHRISTI

E eo hre epift. 290. Joan. Saresb. no- A ,Ægyptiorum, Deo fuo fecure valeat immolare,
mine Regis. Ego autem pact reformata , Nuper enim ab tu emanavit mandatum d< cela.
flatim i» jfygliem vtniffent, mfitjuia domini Le- *brandu
Λ
-··-··
ckfîionibui Si» rtgno : Cf Dtmtnui Rcx ,
gati colloquium habituri funt apud Cadomnm die eorum precibus acquit/ccnr , idoncoi in Eccltfiii
Martii proxima poft alfcmfiinem Domini . Ro­ fecundum Drum pfftorei praccpit ordmart. V ide
ger ius vero Hovcdenus . Et ut aliqui de regno epift 300. 301. 302. Sublatum eft pariter ibi­
Francorum ita proccffiffc cognofeerent , (latuerant dem grave interdiftum , quod ante biennium
quod etrebiepifcoput Turoncufii cum fuffragancii
auâoritate Domini Papr in terras Regis ,
ejur coram Pege Hf Legati i prafentiam fuam tarn c.fmarinas, quam tranfmartnas , ob
exhiberent apud Cadomum proxima dic Martii Sanâi Thomr Cantuaricnfis cârdem latum
poft udfcei\fiauem Domini : quodque juravit Rex , fuerat , & rediit omnibus optata tranquil·
filial ejuf manu fua firmiter in manu D- Al­ litas
Concilium itaque, magia quam Col·
berti Cardinalis fe ex porte fua obfervaturum . gloquium, appellari placuit, praefidentibus apol
Idipfum teftantur & alii Scriptores. Quid prsc-°ftolicz fedis Legatis, prxfcntibufque cumNeuterca peraltum fit , difeimus ex Joannis Sa- ftricis tot prcfulibus celebratum. Annum di­
rt sberienfis epiftolis a 292. ad 299. in qua­ ferte fignavit nemo , quod feiam . Verum
rum poftrcma nomine Prioris & Conventus cum Hcnricus Rex junior dc msndflto patris
Cantuar. hec leguntur.* Bencdiilur Deui , & remanfiflet in Anglia cum uxore* , dum HenbenidtiJut Apoftolatur vefler , qui not confolafut ricus pater exeunte Septembri apud Abrincas
eft DD. Cardinalium , gratia Dei coopérante , ageret cum Legatis, nec transfretatfec nifi ad
mduftria in tribulatione noftra , poft anguftiai Pafeha, ut qux 1 Patre paûa fuerant, & ip­
tanti naufragii, ad debita libertatis portum ac- fe fe fervaturum facramcnto firmaret, confeceffiflè videatur Ecclffia , u/ poft obominatiomr quens eft ut anno 1173· illigetur

D

AhJMA
xwjwçj

^WESTMONASTERI ENSE CONCILIUM"'',1"
Quofiotot elcflionit Riibardi in Cantuarienfem urebitpifcopum

babitum aittrn 1173.
Ex M*nft COdem anno ( 1173. ) pridie nonas julii tiombus fatagatis peccatorum veniam prome& e- reri ; ut qui pro Chrifto in vita exilium , ÔC
jufdem loci feotor pars conventus de cledio-cin morte virtutis conftantia martyrium pertune atehiepifeopi traitantes, elegerunt Richar- lit paflionis, fidelium jugi fupplicationc interfni Vili·* dum, priorem Dorovernenfetn . Igitur eledio- pellatus , apud Deum pro nobis intercedat .
Cone. Brir. ne faâa . eleftus ille regi fidelitatem juravit , ■ Apicibus autem vix pcrlcâis , levaverunt ro*
p' 17,1 falvo ordine fuo, nullaprorfus
nulla prorfus habita mentio- ccm omnes in fublime dicentes .* FeDeamlauFeDeamlau·
ne de regni coafuetudinibusconfervendis. Alta damur . Et quoniam fuffraganci ejus debitam
autem funt haec apud ai x ftmon afterium in ca­ patri reverentiam aut exulanti , aut ab exilio
pella fangs Catharine , juftitiario aflenfum revertenti, vel etiam reverfo non exhibuerant ,
praheme. In hoc quoque concilio récitais fue­ fed potius fuerant pcrfecuti, ut fuum publice
runt liters domini paps in audientia epifeo- omnibus confiterentur errorem & iniquitatem,
omnium epiteoporum
porum omnium , & baronum , hcc inter csb-_. ex
« ore
mv unius
umu> epifeopi , utumum
tera continentes : Univerfitatem veftram mo eft exprefta confcftio dicentis .- Adefto , Do­
nemus, de au&oritate , qua fungimur , diftri- mine, fupplicationibus noftris , ut qui ex iniâe prscipimus, ut natalem Thoms, marry- quitate noftra reus nos eife’ cognoicimus, bea­
ris gloriofi, Cantuaricnfis olim archiepifeopi , ti Thome martyris tui , atque pontificis iodiem videlicet paffionis ejus folemniter fuban- icrccÛtone liberemur.
nis fingylis celebretis, & apud cum votivis oraSuppi Torn. Jlu lufiraganci Cantuarienfis ecdefiz ,

CANONES CONCILII SVB RJCILoRDO ^RCHIET. C^dNTtMR. Ν^ίΒΠΙ.

ïe Rullus pr «fumat intrare ecclc-E parochiis ccdeCarnm, quas e«dem hafiam abfque praefentatiope advocati ec- here (olebant. Item non pr«fumanthadtfi* > àî impcrfoDitionc diœccfani epi- here edclefias contra ftatuta ordinis fui,
'»f'
' r___:
-er-:..:. ejus
---------—
IJI. Clerici focarias non habeant.
^rAt(copi, __»
vel officialis
peri_f
ipfum."
F ms

Ex M S. -

*»«·

II. Monachi albi non przfumant
amodo detinere decimas, quas colunt in

IV. Conjugati
ecclefias non habeant,
. _
feu ecclefiaftica beneficia
‘ I.
V. Filii

M)

VVESTMÔNAST. CONCILIUM .

144

V. Filii non fucccdant patribus in A
XXifl. VVallenfes non vcqdantcc-——---ecclefiis.
defias, vel dent in dotem, vel con.
anno
'Nullus det ecçlcfiam in dotali* fanguineis adhzrcant, vel commutent ■> <
CHRISTI
"IS·
tium .
uxores ·. v
'*
XXIV. Pro monachis, canonicis ,
VII. Nulli detur ccdefia, qui lignum
clericale non habeat.
monialibus in monafterio recipiendis
VIII. Excommunicationi fubjaceanc
nihil exigatur.
. qui detinuerunt decimas de lana, de
XXV.Non dicantur prxfationes
lino, & fiinilibus.
przter ea, quae fiatuta"funt.
XXVI. Non fiat int-indio corporis
Non pro corfimunione,vpl chrifmate, vcl baptifnratc , vel Wcrfema in (anguine Chrifti.
inundione , vel fcpultura denarius ,B
XXVII. Vicarii perpetui, qui per·
vel aliouod pretium exigatur.
Conis ecdefiarum fideli (aeramento oX. Clerici ηόη eant ad tabernas, bligantur, 'fe contra perfonam^non
vel potationes publicas.
frigant.
\
XL Laici ecclefias ad firmam non
XXVIII. Penfiones aliis non faciant
habeant .
ckrici in ecclefiis occulte & fine aCXII. Judzi non recipiant fidelita­
fenfu epifcppr^ut alii cifdem fuccetem a Chriflianis, nec Chrifliani fa­ dant.
XXIX. Terrae noivaccipiantur amo­
ciant.
do in pignus, quin /rudius terrz me­
XIII. Chnfriani non fœnerentur.

VI.

IX.

XIV. Ecclefiz exhibeantur honori­
dio tempore percepti in fortem comfice in hbris, & ornamentis ,& uten- C putentur.
filibus nece Hariis.
XXX. Laici non recipiant prarmia
XV. Clerici comam non nutriant, pro przfentatione perfonz , nec epinec habeant veiles inordinatas.
■ (copi pro przfentariooe , nec officiales
XVI. Amodo officium fuum non
fui .
exerceant, qui in alienis epifeopatibus
XXX4. Donationes ecdefiarum, &
furtive ordines, fufeeperunt.
przfentationes perfonarum faclx viven­
XVII. Clerici publicis muneribus tibus irntx funt.
non fungantur, nec caufas fanguinis
XXX11. Non in vafis fiagneis offi­
cia divina celebrentur.
agant.
XVIII. Non in ecclefiis vel locis
XXXIII. Vidius in caufa ei, qui
confecratis judicia fanguinis vcl mbrtis
vicit, expenfas folvat .
exerceantur»
)
XXXIV. Ecclefia vel ambitus eccleXIX. Judaei non praefumant amodo Dfix hominem non tueatur, qui ibidem

evacuare parochias ecdefiarum per oc­
cupationes luarura domorum vcl ter­
rarum .
XX. Non occulta fiant matrimonia,
fed palam in facie ecclcGx.
XXL Monachi firmas non teneant,
vel canonici clauftralcs curam paro­
chiarum tangant.
XXII. Uxorati relidis uxoribus aliis
adherentes , cum corripiuntur , non
appellent.

hominem occiderit.
XXXV. Non contrahatur matrimo­
nium inter aliquos infra annos , nifi
ex difpcnfationc inter principes vet
magnos vires, reconciliationis vcl pacis caufa.
XXXVI. Leprofi inter fanos amodo
non converfentur.
XXXVII. Clerici vel monachi vcl
ecclefiis dediti non negotientur.

CHRISTI

CHRISTI

CONCILIUM apud WODESTOCH
fto tligtnm iijrwicai/t eptftopa , & abbaitbut nonnullis ptr Λι^ΙίαΜ
^inno

117$. celrbratuM.
6 Bromion.

f
Ex Moved, in tttnd. an.

'TXf

boc tntiiio Hattlniiu ita ait : Eodem E
*nno ,n
nativ. S. Juhann. Bapc.
I ad « * venerunt ambo reges ufque ad WOdciloch, &
··»».
occurrerunt eis illuc Richardus, Caut. Archiepiicopus, &c. & Hugo, Dunclmcnfis cpdco·Μ.

.

in Cbron.

pus, qui illuc venerat pro negotio luo . Venerunt etiam illuc omnes abbates Cant, diœccfis, & magnum celebraverunt concilium de
pallore eligendo ad ledem pontificalem Norvvicenfis ecdcfix , & de palloribus eligendis ad
abba-

i4d

CONCIL apud VVODESTOCH.

»45

abbatias , qua: tunc vacabantper Angliam Jo-A ratihabitione fecum terret . Similiter Cant, ar-———.
—-hannes vero de Oxenforde
, clericus
regis ; cieΛ
‘
‘
chiepifcopus illud idem per unum dc clericis anno
ANitT &us
epifeopatum Norvvicenfis ecclefix luis ad diftas domos vacantes cum difto regis
c”*} ’ &c. frxdiftx autem abbatir diftributx funt clerico fcripfit & mandavit - circa oftabas
*'
viris religiofis, ficut dom. regi & pratdiftoar- nativir. B. Joh. Bapt. regibus prxdiftis ufque
chiepifcopo placuit. Promtonut in Chronica ite
Wodeftoch v'enientibus, Richardus, Cant, ar·
de hoc concilio loquitur : Finito fic difto conci­ chiepifcopus , it VIII. cpifcopi ejufdem prolio, didi reges peregrinatione fua'ad BLTbo* vincix , & plures abbates de eadem eifdetn
roam Cantuarienfem pcrafta , ufque Radinges ibidem, ad illum terminum occurrerunt , dc
inde redeuntes, in ipfa die Pentecoftescuriam paftore ad fedem Norvviccnfem , & aliis pafuam & feftum regium tenuerunt : Et inde ftoribus ad abbatias tunc vacantes eligendis ,
dom. rex unum-de clericis fuis ad ecclefiam « inftituendis , coram diftis regibus ibidem
Norvviccnfem , & ad abbatias per Angliam concilium celebrantes . His uddit Chronica*
tunc vacantes, cum literis fuis mifit , figni- Walt. Convenir. In eodem vero concilio con­
ficans priori & conventui domorum vacan­ firmata-eft per mandatum Alexandri , fummi
tium, quod ipfe prior cum 5. vel pluribus de B pontificis
" ‘ , cleft
~ io 'Gaufridi
i , Line. Epifcopi .
difcrctioribus vel fapientioribus domus fu* , Sed dominus rex, pater ipfius, noluit ut tunc
qui ad hoc fufficerent, in nativitate B. Joh. confccraretur , quod ille infra annos «tatis
Bapt. obviam ei & domino Cant, archiepifco- erat, & nefeiebat fi ntceflarius cflet ad regi­
po apud Oxoniam venirent ad paftorem do­ men fufeepti ordinis; & mifit eumLcxTuron,
mui ' fux neceflarium eligendum . Et prxeepit ut ibi fcholas exerceret , & difeere^. donec
quod unufquifquc prior litcrasfui conventus de dignus fieret tanti honoris dignitate ·ΛΜ

ANNO
CHRIS 11

ANNO
CHRISTI

CONCILIUM
PκΛsidi

SALMANTICENSE

Hyacintho

Et A. S. Legato,

S. R. E.

Cardinal!

tempore Alexandri P. Ilf.

de^eumt^ ThX contextu toto Epiftolie Alexandri Ill.Cprxfide H^icintho S. R. E. Cardinali , &
CwkiLHUZamorcnfi Epifcopo data; , & in Appcn- Apoftolicx fed is Legato, ad quod Zamorenfis
pan. tom. j. dice Concilii Latcranenfis HI. parte x. cap. Epifcopus accedere recufavit : quapropter ab
P· *«·
jg. infra ,11,tx aperte confiât , celebratum
Alexandro III. Româm accerfitus eft , apud
fuifle Concilium quoddam apudSalmanticam, fedem Apoftclicam rationem rcddnurus.

AD SALMANTICENSE, quod dicunt, CONCILIUM

ANNO
CHRISTI

ANNO

CHRuri

Anno lliy Cilebrjtwn.

ADNOTATIO

CRITICA.

'Ifpanum quoddam concilium a Hiacyn- Dfta , qux legitur in appendice ad Concilium
. tno diacono cardinali tit. S. Marix in Lateranenfe III. part. X. cap. XXVIII. lo­
cus, ubi patres convenerunt, filetur; SalmanEx Manfi Cofmedim A. S. L. indiftum habitumque fuifSuppl.To. ii. fe Cardinalis de Aguirre in fua Conciliorum ticx vero latuitfe Zamorenfem epifeopum, ve­
P*£- <?*· Hifpànix colleftione diligenter adnotavit , cx nire ad Synodum recufantem , i bique à nunr illud in fuam tratv
cio fuo repertum pontifex ibidem affirmat .
quo Venetus Labbei editor
trai
eft ,. quod
Urbs ergo illa non quidem concilii fedes, led
ftulit. Sed uterque in eo deceptus
<*
.
.
Salmanucx coadum fcripferint . In cpiftola Zamorenfis epifcopi latebra fuit.
enim Alexandri III. Zamorenfi epifcopo dire-

——anno"

“^.TI

CONCILIUM
QUO XVlin

“o™

LONDONIENS E,

CANONIBUS

CONSTITUTIS,

Richardi CantuarienGt & Eboracenfia archiepifcoporum

Judicata eft caufa

anno mclxxv. fub Alexandro papa 111concilii, canonrfyuc in m co·- E
jiitutei, dtftriktiu, ifie refer t: Et venientes Londonias invenerunt Richardum Cantuarienfem archiepifcopumapud Weftmonafterium
celebraturum concilium , die Dominica ante
Afccnfioncm Domini. Ad quod concilium veOCKRUS

R

Concil. Central.

Torn. XXL

nerunt fere omnes cpifcopi & abbates Cao*
tuarienfis diœcefis. Et coram praenominatis re­
gibus & epifeopisic abbatibus, Rich ardus Cantuaricnfis archiepifcopus in etninentiori loco
conftitutus hxc decreta fubferipta promulga*
vic .

K

T I-

,

<47

Alexander
p. ni.

.

d·

CONCILIUM

<4«

'

A voluerint, dc ibi in Dei fervitio jogi-“”^0“
ANNO
TITULI CANONUM.
ter permanere, nullatenus fepàrentur; chrism
CHRISTI
fed cum uxoribus vi vérités, ecclefia- ,,J3·
I. De clericis incontinentibus.
fticx beneficia nullo modo percipiant.
II. Ne clerici tabernas ingrediantur.
judicium Qui autem in fubdiaconatn vel fupra _
III. Ut qui funt in facris ordinibus
^ ad mtcrimonia convolaverint, mulie­
•
fanguini t non agitent.
IV. De coma Ü veftimentis clericorum.
res etiam invitas & rcnicentes relin­
V. Ut clerici non ordinebtur ab alienis epifeopis. ’ quant .
Decrevimus etiam cjufdem
VI. Ne judicium fanguinis coerceatur in /cclefia
epiflolæ autboritate, ne filii facerdoVel coemeterio.
VII. Ut pro facramentis ij fepultura ,nibil*exi- tum in paternis ccclefiis amodo perfonx inftituantur, nec eas qualibet
gatur.
VIII. Ut pro recipiendit rcligiqfis pretium non occafione media non intercedente perexigatur.
foria obtineant.
IX. Ae ecclefia nominedotalitiiad aliquem trans. 3
feratur. & ne pro prafentatione perfona ali11. Ne clerici tabernas ingrediantur.
quid accipiatur. ,
X. Ne rdigioji negotientur, firmafvc teneant. Et
Clerici in facris ordinibus conftitune laid beneficia ecclcfiaftica ftfeipiant ad fir­
ti, edendi vel bibendi caufa tabernas nerf
mam .
. non ingrediantur, nec publicis pota,
XI. l't clerici armati nox incedant.
XII. Ut. vicarii perjonatum' falfo non afum.snt. tionibus' interfint, nifi peregrinationis
XIII. Dc decimis omnium integre perfolvendis . ncceffitate compulfi. Si quis vero tale
XIV. Ut clericorum litigantium , vilius viliori
quid fecerit, aut ceffec, aut depona­
condemnetur in expenfit.
’
I
XV. Ne prafationibu/ Mijfit inftitutij addantur tur .
alia.
Ili. Vt fui funt in facris ordinibqs , judicium
JiVI. Ne intinlia euebariftia tradatur.
XVU. Ut boftia non conferetur , nifi in calice
/anguinis non agitent.
aureo vel argenteo.
1 C
XV111.. Ne fiant clandeftina matrimonia .
His qui in facris ordinibus conftituti fx roedtio
XIX. Ne matrimonio jungantur , nifiqxi ad le­
funt, judicium fanguinis agitare non Tuta·"® igitimam atatem pervenerint.
licet. · Unde prohibemus ne aut per
fe membrorum truncationes faciant,
PR.ÆFATIO.
aut inferendas judicent. Quod fi quis
Deo in ecclefia Dei fecundum antiquam pa­ tale fecerit, concefli ordinis privetur
trum coniuetudinem concilia congregantur, officio & loco. Inhibemus etiam fub
ut hi qui conilituti funt in eminentioii cura
interminatione anathematis , ne quis»
patlorali, vitam (abditorum dc communi confacerdos habeat vicecom iratum, aut
filio regularibus inllitntis informent , & enor­
prxpofiti (xcularis officium .
mitates, quz pullulant inccflantcr, confultiore cenfura compvfcant. Nos itaque potius inhzrentcs orthodoxorum patrum regulis, quam
1Ÿ. De come & wflimcnth clericorum.
aliquid de novo (iafuentes, quzdam certa ca-D
pitula dignum duximus in medium promul­
Clerici, qui comam nutriunt, ab Fx «mkH»
ganda; quz univerfis provincialibus noilris fir­ archidiacono etiam inviti tondeantur . A*,th01*
miter & inviolabiliter obtervand.i injungimus.
Veftimentis etiam vel calceamentis ,
Omnes enim iacrorum cenfemus canonum
tranfgreflbre* , qui ftatutis huius facrofanâz nifi qux honeftatem & religionem de­
fynodi prziumpferint contraire.
ceant, eos uti non liceat . Si quis auk
tem contra hoc facere prxGimpicrit ,
CANONES.
& commonitus , emendare noluerit ,
excommunicationi iubjaccat.
/. De clericis incontinentibus .

I

Si quis facerdos ve! clericus in facrii*
ordinibus conii irutns, ecclefiam ve! ecclenaflicum beneficium habens , publi- E

ce fornicariam habeat, & femcl, fe­
cundo, & tertio commonitus, fornica­
riam fuam non dimiferit, & a le prorfus non expulerit, fed potius in im­
munditia fua duxerit perfiftendum :
omni officio & beneficio ecclcfiallico
(polietur . Si qui vero infra fubdiaconatum conilituti, matrimonia contra­
xerint: ab uxoribus fuis, ni ii de com­
muni confenfu ad religionem tranfirc

V. Ut clerici nen ordinentur ab alienis
Efifafis.
Quia quidam clerici defperantes ab fx λ**
epifcopis fuis ordinari, vel propter imperitiam, ve! vitat incontinentiam , vel »/>■. er

nativitatis conditionem , aut tituli defçâum, aut aetatem minorem, extra «1«»^
provinciam fuam, interdum etiam a
tranfmarinis epifeopis ordinantur, vel
ordinatos fe mentiuntur, ignota figilla epifeopis fuis deferentes: (latuimus
talium ordinationem irritam efle ha­
bendam : fub interminatione anathe­

ma

,h*'utafa·

l49

anno

chkisti

”7J

ALEXANDER.

LONDON1E NSE,

FRIDERIC.UMP

. 5°
fO

P. III.
tUHPVMii.nJ·-·
HEN. H RANGl.
1
mat.’s inhibentes, ne a quoquam ad A tare, patrocinio ejuiden» ecclefiz
officii fui executionem iufcipiantur . perpetuum privari (latuimus.
Epifcopus quoque noftrz jurifdi&ionis,
'

quittaient fcieps & prudens ordinaverit vel fufcepcrit, ab illius otdinis coilatione ad quem eum ordiriavit ^vel
fufccpit, ufque ad condignam fatisfaftionem fe noverit eflc fufpenfum.

,

in—— ——
chkVsti
"
«·»»·

X. Ne rdtgioji ncgotientur, firmafquc te·
beant. Et ne lam bentfim tcciejiaflica
Jufciptant ad firmem.

v

Secundum inftituta patrum noftro-Fx (le<.,elB
rum fub interminatione anathematis patrum
P7. Ne judicium fanguinis exerceatur in
prohibemus, ne monachi vel clerici
.· ccdc/ia vel came ter io.
caufa lucri ncgotientur: & ne xnonaçhi a clericis vtl laicis firmas teneant,
ΐΝΛ-m.
Cum ecclefia Dei, fecundum evan- neque laici ccdefiaftica beneficia ad
gelicam veritatem, domus orationis B firmas fufcipiant.
efle debeat , & non fpelunca latro­
num, & fanguinis forum: fzculares
XI. L7 ticrici armati non incedant"*.
caufas, in quibus de fanguinis effufioconcilie
ne vel de pana corporali agitur, in
Quicumque ex clero videntur elfe, Fx
McldtiU'
λ DttO
eccîefiis vel in coemeteriis agitari, fub arma non fumant, nec armati incekêtmui'. h. interminatione anathematis
*. Ab- dant: fed profeffionis fuz vocabulum
religiofis moribus ex religiofo habitu
furdum enim eft & crudele ibi (an­
guinis judicium exerceri , ubi &. reis przbeant. Quod fi contempferint, tanCquam factorum canonum ^temptoconftituta eft tutela refugii.
res, & ccclefiafticz authoritatis profa­
V1I. Ut pro facramentit & ftpultura nibil natores, oropr i i gradus amiflione mulélentur *uia non poliunt fimul Deo
exigatur .
& fzculo militare.
rfibSSh
Di&utn eft fidere in quibufdam lo­

cis pro perceptione chrifmatis nummos
XII. Ut vicarii per[anatum falfo non
dari: fimiliter pro baptifmo & com­
effumant .
munione. Hzc fimoniacz hxrefis eiIllud etiam de vicariis, qui perfoni$£X
ie , deteftata eft fanlta fynodus , &
fide & fa era men to obligati tunc, duxi
anathematizavit. Statuimus ergo, ut
de cetero nec pro ordinatione , nec^ mus ftatuendum: quod fi fide vel fapro chrifmate, nec pro baptifmo, nec
pro extrema un&ione, nec pro fepultura, nec pro communione, nec pro
dedicatione , quidquam exigatur : (ed
gratis dona Chrifti gratuita difpenfatione donentur . Si quis contra hoc
facere przfumpferit, anathema fit.

cramenti religione contempta perfona· Ν«Γ»ν·£π
tum fibi fallo aftumentes, contra per°'

fonas fe erexerunt·, · fuper hoc in ju- · Forte, e
re vel confcfli vel convidli fuerint ,
à5‘

de cetero in eodem epifeopatu ad of­
ficii fui executionem non admittantur.
XIII.

VIII. Ut pro recipiendis religiofis pretium

De

decimis omnium integre per·
folvendis .

non exigatur.
UrtJTwe.

Nullus przlatus, in recipiendo mo­

nacho, vel canonico, vel fan&tmoniali, pretium (umete , vel exigere ab
• forte,tui· Bis, qui ad * converfationem veniunt,
ΗΜ**"*' *Bqua paôi occalione przfumat . Si
quis autem hoc fecerit, anathema fic.\

IX.

Decmum

noTum

Ne ecclefia nomine dotahtii ad aliquem
transferatur.

Nulli liceat ecclefiam nomine dotalitti ad aliquem transferre , vel pro

przfentatione alicujus perfonz pecu­
niam, vel aliquod emolumentum, pa­
llo interveniente accipere . Quod fi
?jui· fecerit, & inde in jure vel concflus vel convidtus fuerit, ipfum,
tam regia quam noftra freti authoriConeil. Gntral. Tam. ΧΧΠ

Omnes decimz terrz, five de fru- E*
gibus, five de frultibus, Domini funt,
& illi fanâificantur. Sed quia multi v,dc e(Um
modo inveniuntur decimas dare nolentes , ftatuimus , ut juxta domini
**,f
papz przcepta admoneantur fcmel ,
fecundo, & tertio, ut de grano , de
vino, de frudibus arborum, de facti­
bus animalium, de lana, de agnis,
de butyro, & cafeo, de lino, & ca­
nape, & de reliquis quz annuatim
renovantur, decimas integre perfolvant:
quod fi commoniti non emendaverint,
anathemati ie noverint iubjacere.

XIV.

Ut clericorum litigantium, vifhtt
viflori condemnetur in txpen/is.

Calumniam & audaciam temere liK i
’igan

im

. cl

_____ M1

ALEXANDER
KHI

b

CONCILIE)
M
U IN U 1 L I U 1VI

fridericuslimp
HFNR II. R.ANGL

. f,

1 I*

tigantiup»,~condemnando in expenfas Λ facerdos aliquos occulte conjunxifte
CHHisii & a|jo multiplici remedio-, imperialis inventifs fuent, triepnio ab ofticio fu(anAio compeicit. Quoniam igitur hoc (pendatur.
facris inftnuris contonare dignofeicur,
XIX. Nc matrimonio jungantur, nifi qui ad
prsccipimus ut de cetero in caufis pe­
legitimam atattm pervenerint .
cuniariis, qua: inter clericos agitabun­
anno

tur, viAus viAori condemnetur in
expentis. Qui autem folvendo non fue­
rit, eum in arbitrio epifcopi lui pu­
niendum relinquo.

XV.

Nc fra fat iambus Miffλ infli tutu
addantur alia .

q'ri$h

··

Ubi non eft confenfus utriufque ,lx dcct-o
non eft conjugium . Ergo qui pueris
p'
dant puellus in cunabulis, nihil fa­
ciunt , nifi uterque puerorum, poftquam venerint ad tempus diferetionis^
confentiat. Hujus ergo decreti authoB ritate inhibemus, ne de cetero aliqui,
quorum uterque, vel alter , ad aetatem
legibus conftitutam, & canonibus de­
terminatam non pervenit, conjungan­
tur: nifi forte aliquando, urgente ncceflitate interveniente, pro bono pacis
conjundio talis toleretur*

Invenimuï tantum decem prxfationes in facro catalogo recipiendas. Unam
in albis Pafchahbus : Et te quidem
omni tempore. Secundam in die Afcenfionis: Qui poft Rcfurre Aionem. Ter­
tiam in Pentecofte: Qui afeendeos fuper omnes cœlot. Quartam die Nata­
In quo ciiam concilio clerici Rogeri Ebo­
li: Quia per incarnati Verbi myfteracenfis archiepilcopi calumniati fuerunt jus *
rium. Quintam dc apparitione Do- Eboracenfis ecclefi* de cruce portanda in diœ'
mini*. Quia cum unigenitus tuus. Sex­ ccfi Canruaiienfis «cclefi* . Praeterea calum­
tam de apoftolis : Et te Domine fup- niati funt ibidem ex parte Eboracenfis archiepliciter exorare. Septimam de fanda pifeopi, epifcopatumLincolnienfem, & epifeoCeftrcnTrinitate : Qui cum■ unigenito tuo
IMS' ·. ■patum _ vigornienfem
·*...
', ôtepiieopatum
*- · _
.
*
u(.
tern, & epiicopatum Herdordcnfem, de jure
OAavam de cruce : ‘
....
" c periineredebere ad metropolitanam Eboracenmani generis. NonamTde jejunio quafium cccleliam . Et fuper hoc przdiftum Candragefimali tantummodo dicendam .* tuarieniem archiepifcopum appellaverunt ad
Qui corporali jejunio. Decimam de Romani pontificis przfcntiam.
Przterea appellaverunt ipfum Cantuaricnbeata Virgine : Et te in veneratione
beatae Maria:. Hujus igitur decretive fem archiepifcopum ad Romanum pontificem
domini
papz Alexandri authoritate fuper injuria & anathematis lententia , quam
intulit clericis Eboracenfis archiepifcopi , qui
dlftriAe prxeipimus, ne quis przfatis
per eum miniltraverunt in ecclefia fandi Ofprzfatiombus aliquam omnino przlu- vvaldi de Gloucdlria , pro eo quod ad illum
mat adjicere .
venire nolebant ad ipfius fummonitionem ficut
clerici diœcefis ftue fecerunt.
In ipfo autem concilio clerici ecdefis fanXVI. Nc intinHa tuebarifiia tradatur.
Afaf petierunt a Cantuarienfi archicpilcoFx deertto
» . ··
/po, ut in vi obedient i* przciperet Godefrido
juin pipe.
Inhibemus, ne quis quafi pro com­ Depifcopo ecclefi* fandi Afaf ad fedem eccle­
plemento communionis intinAam ali­ fi* fu* redire, cui praefuit pontifice!i dignita­
cui euchariftiam tradat. Nam intin- te; vel, ut predidus archicpifcopus aliumepiAum panem aliis Chriftum prxbuifte fcopum loco ipfius inftituerct. Ipfc enim Gonon legimus, excepto illo tantum di- defridus epifeopatum fuum dciciuit, pau­
fcipulo , quem intinAa buccella ma- pertate dc walenfium infeftatione compulfus.
giftri proditorem oftenderit , non qu* Venienfque in Angliam a Chriftianiftimo rege
. Henrico benigne & honorifice fufeeptus eft :
lacramenti hujus inftitutionem fignaret/
cui & tradidit abbatiam Abbendoniae vacan­
tem in cuftodia, donec ad propriam fedem
XV11. Vt bofiia non conftert tur, nifi in liberum haberet regreffum.
Itaque przfatus Cantuarienfis archicpifcopus
calicc curto vtl argtntto.
£ in ipfo concilio ad inilantiam praenominato­
rum
clericorum , & admonitione Alexandri
Przcipimus nc confecretur euchariRcmSiT'1’0 Ma, nifi in calice aureo vel argenteo.· fummi pontificis, -necnon & cenfilio venerabi­
lium coepifcoporum tuorum , convenit jam di& ne ftanntuin calicem aliquis epifeo­
dum GodefriJum, ut in vi obedienti* ad Iepus amodo benedicat, interdicimus .
dem propriam rediret, vel curam pafioralem,
f{u* fibi fuerat commi (Ta , in manu ipfius li­
bere & abfolute relignarct . Ipfe vero GodeXV111. Nc Jiant clcndtfiittn matrimonia.
fridus, fperans quod abbatia de Abbcndonia ,
Nullua fidelis , cujufcumque condi- qu* tradita fuerat ei in cuftodia , poflet fibi
remanere, epifeopatum fuumnullo cogenteirf«f«.
tionis fit, occulte nuptias faciat, fed
fignavit in manu Cantuaricnfis archiepifcopi .*
benediAione accepta a facerdotc , pu­ libere & abfolute tradens illi annulum fuum
blice nubat in Domino . Si quis ergo> & baculum paftoralcm. Et ipfc Cantuarienfia
prunas

Ex deemo

Q

, . .

1JJ

ALEXANDER
P. HI.

FRÎDERICUSI
IMPfiF.NK.il. R ANGL.

LÔNDONIENSE

.

1 >4

' ' t, Walterius Roffenfis··
—
‘primas eum ;privavit concetti ordinis dignita-AAi archiepjfcopi , fc>licet
ANfiO
ep.iCopus, Ribt ilatuit loco ipftus fle coni
confecta- . epifeopus,- Gilkbertus Lundoi·.
L
te & loco: &
CHRISTI
,,7J
vit magiftrum .Adam ad , epifeopum fan&i chardus vinton. epiicopus, Joccbnui Sarcsbur.
epifeopus, Gaufnd. Ehenfis epifeopus, RogeAfafi.
rus Wigorn. epifeopus, Regmaldus Baihon.
epifeopus, Rodbertus Hereford, epifeopus, Bar­
IDEM CONCILIUM EX COLLECTIOtholomeus
ExonicnfiscpiRopus, Cellrenfisepinis Anglicanx Tomo II. ubi Wcilmonafeopus, Cicefltcnfis epifeopus , epifeopus de
fterienfe dicitur a loco Londini ur­
fanAo Davide de VUallia : abbas faceti Alba­
bis, in quo celebratum eft. ’
ni , abbas fandi Ediinun.di, abbas Ranidcjx ,
Coltaflion.
KX Henricus pater & rex Hcnricus filius
abbas de Boxdeja.
Α"<Ιχ· To.
Et coram praenominatis epifcopis^c abbati*
in tranfmarinis partibus exiftentes, vene­
U. E« MSrunt ufque fiarbefluâum, ut transfretarent bus
in , Ricardus Contuar, archiepifcopus , in
Angiiam; & adkenfis navibus fuis apud Bar- eminentiori loco fedens, h« yerba m medio
beflufium, applicuerunt in Angliam apud Por- 'proferens, ait:
.........
".i, Dei
fecundum antiquam
tefmutam, vir. idus Maji , feria vi. Ei ve-B2
Ideo iin
ecclefia
nientes Lundoqias.invenerunt ibi Ric. Cant, patrum confuetudinem, &c- ut fupra
arthiepifeopum & fufleagancos fuos , volentes
. ibidem concilium celebrare. Celebravit itaque
Nota Gabk Coisartii S. J.
x przdiftus Cantuar. archiepifcopus concilium
Nonnulli
aliud hoc eodem anno rtatuunt VVeRmoapud Lundonias in Weftmonaflerio . coram
naflerienfe concilium ad xv. Kal Jul. Sed eil plane
pnrdiftis regibus , & affcnlu & voluntate ipidem atque hoc Londonienfe, ut annotatum eft m
ibrumdie Dominica proxima ante Afcenfio- nupera editione An&licana . Tantum apud Macnem Domini, fciiicet, xv. Kal. Junii . Huic tbeum VVeftanonafterienlem .mutandum Jul. in Jun.
■ autem concilio interfuerunt iuffraganei praedi-

R

SYNODUS HALLENSIS PROVINCIALIS
SUB VVlCHMANNO, ArCKIEPISCOPO

MaGDEBURGENSI ,

vdhno MCLXXV. babita.

Eftifer Ludus Torneamentorum in partibus C fignari devote petiit , ut ejus contritio maniSaxoniz ita inoleverat Saeculo XII; ut in- feftius apparerer. Sacerdos vero iNe cordis in
fra unum annumXVI. ineo referantur milites eo contriti ligna percipiens , confcffione ejus
audita, pernitentia injunda , ab excommuni­
periifle, pro qua ap Wichmannus Archicpifcopus omnes eos frequentatores excommunica­ cationis nodo eum abfolvit , ficque reconci­
tionis vinculo innodavit. Comperta autem prae­ liatum Dominici corporis participem faciens
fati Comicis morte tunc in Auftriz partibus ficut petierat cruce fignavit . Quibus peraâis
conftitutus mifGs nuntiis eum a' fepultura prx- port modicum defunûus eft . Cum itaque hoc
cepic Ecclefiaftica feparari. Tempore vero pro­ Principes pizdifli coram Àrchiepifcopo , &
cedente cum archiepifcopus idem convocatis Clero attererent , Sacerdos , homm omnium
fufiraganeis fuis cum magna cleri frequentia exequutor cum prius effet juramento obliga­
conventum in Ecclefia Hallenfi haberet, Pater tus here confirmare , ut nulla remaneret du­
occifi Comitis , & fratres ejus Otto videlicet bietas , togabatnr . Quod ille alacriter imple­
Mifnenfis Marchio, Dedo Comes de Groitz , vit. Ipfi przttrea Principes exigente hoc ab
Hcnricus Comes de Witin, & FredericusCo- eis àrchiepifcopo
..., in Reliquiis juraverunt a
mes de Breoe cum multis nobilibus viris , & D torneamento in perpetuum abftinerd , nec uf' Minifterialibus advenientes pedibus Archiepifco- quam in omni ditione fua huiufmodi exerci­
pi, ac totius cleri, cum magno ejulatu, ac fle­ tium permittere, homincfque fuos & minifteriales ab eo modis omnibus coercere . Sicquc
tibus prevolvuntur poftulantes, ut occifo commu­
nionem concederent fidelium iepulturae,atterentes demum Archiepifcopusmortuo fepulturam con­
cooftanter eum ante finem fuum pxnitentem , cept, falva tamen Sedis Apoflolicz auctori­
ÔC abfolutam communionem Dominici corporis tate. Unde faftum eft ut taudiu fepultura ca­
rr.eruifle. Cum enim idem comes vulnere de­ reret , donec unus militum familiaris ejus
bilitatus jaceret contigit Sacerdotem quendam Wernherus nomine, contepfum de hoc Sum­
rcligiofum tranfire, qui petentibus amicis ejus mi Pontificis reportaret Qui etiam tranfmaad vulneratum accedens , magna ab ipio in­ rinam peregrinationem pro ipfo poftmodum
flantia rogatus eft, ut peenitentiam , & con- peragens, fidelem fe ei manifeftis indiciis de­
autem UIUVIVIIUUIVUIV
in Sereno monte AV
xv.>
VlliVWIVS ÇUIIICAfeiUonem ejus admitteret &a vinculo
cumex- — claravit V. Sepultus eft «Itsiviu
promit- Kalend. Fcbr. ante introitum Ecclefiz 1 majo­
communicationis abfolveret , fideliter
f
tens , fi divina mifericordia ei vite fpatium ris occidentalem, juxta quem Wcrnherusidem
largiretur, numquam fe de cetero tali caufa poftmodum tumulatus eft. Obtulit autem Friexcommunicationis fententiam meriturum , dericus Marchio pro anima Filii fui B. Petro
quin potius, & de hoc & de aliis fuis pecca­ X. rr.anlos in villa , que Marcgrcvcndorp di­
tis Ditum fibi modis omnibus placaturum , citur.
Super hoc autem ad militandum Deo cruce

P

I N-

>

CONCILIUM

_·Η

,
λ

/

I

INTROITUS

SfefiR®

HUGON1S

Cardinali* legati Alexandri pontificis in Angliam . Concordia inter
archiepifcopo*: & de itnplacicandi* clericis.

Ex Rogent Hovedeni, annal, parte II.

ante feftum omnium A ni jurifdiâione fua > capellam fandi Ofyvaldi
. Antik. To. Tm ODEM anno , paulo
|
.....................
Gloctftriz,
ficui dominicam capellam domini re­
U
JLj Sindorum, applicuit
in Anglia quidam car
­
dinalis, nomine Hugezun, apoitolicz fedis lega­ gis. Et abfolvit clericos Eboracenüs archiepifcotus , pro quo dominus Rex Romam miferat . pi, quos «communicaverat . Et de cruce por­
Invenit dominum Regem apud Wlntoniam : & tanda, & aliis controveifiis, que inter ccdcfias
dominus Rex venit ei obviam , & Hcnricus fi­ fcas erant, liarent judicio Rotoma^enlis archielius ejus tumeo, fic eum cum debito honore fu- pifcopi , fic aliorum vicinorum eptlcoporum de
regno Franci». Et quod fic pacem inter (eha­
fceperunt.
Et dominus Rex per aliquot dies moram fa- berent per quinquennium : ita quod neuter ilio­
- cietis apud VPintoniam, diutiflime traâavit de rum alteri malum vel damnum quzreret, donec
pace facienda inter Rogcrum Eboracenlcm ar- controverts illa determinata effet, fic ad debi­
chiepifc. tie Richardum Gantuartenfem archie- tum finem perduâa per przdiftum archiepifeopife. & de Capella fandi Ofvvaldi Glouceftriz , « pum & alios epifeopoa.
Prxdiâus autem Hugenm cardinalis & apo& de cruce archiepifcopi Eboracenfis portanda .
Et tandem per confihum Regis inter przdktos ftolicz fedis legatus , dedit domino Regi licen­
archiepifcopos, in hunc modum convenit : Quod tiam implacitandi clericos regni fui de fbrefiis
fcilicet archiepifc. Cantuarienfis quietam clama- fuis, & de captione venationis,
vit archiepifcopo Eboracenfi, & liberam abom-

CONCILIUM VVINDESHORNENSE
Anno mclxxv. in O&avis fan<Qi Michaelis przfenribus Henrico Π.
Anglic, rege, <3c rege filio.
Ex Rogerii Hovedcn. annat, parte pofteriorl.
NKO mclxxv. Hcnricus rex pater magnum CHenrlcum filium Matildis imperatricis , & Ro.
Λ«ίίΣ To. **· congregavit concilium apud vindesbore* dericum regem Conaâz , per Catholicum Tuaii.
'
in oftavis fefti fanâi Michaelis , pratentibus re­ mcnfetn archiepilcopum , & abbatem Cantordcm
ge filio fit Richardo CantuarienH archiepifcopo, S. Brandani, fic magiflrura Laurentium cancel­
tic epifeopis Angliz, fic coram Laurentio Dubli- larium regis Conaâz .- Scilicet , quod rex An­
nenfi archiepifcopo : przfenribus etiam comiti­ gi ix concedit pnedi&o Roderico ligeo homini
fuo, quamdiu ei fideliter fervict , ut fit rex lub
bus fic baronibus Angliz. In quo concilio Tuamenfis archiepifcopus, fit Cantordis abbas fanAi eo, paratu* ad fervitiumfuum, ficut homofuus;
Brandani , fic Laurentius cancellarius Roderici & ut reneat terram fuam it* bene fil in pace ,
regis ConaAenfis , hunc finem & concordiam ficut tenuit antequam dominus rrx Anglic infubicriptam fecerunt cum domino rege patre .j^traret Hiberniam, reddendo ei tributum. Ettoex parte Roderici regis Conaâz.
tam aliam terram , fic habitatores terre habeat
Hic eft finis & concordia, qurfsfta fuit apud fub fe, fic juftitict, ut tributum regi Angliz in- Windeshores'in oâavi* fanâi Michaelis , anno tegre perfolvant.
gratiz mclxxv. inter dominum regem Anglic

CONCILIUM NORTHAMPTON1ENSE
Pambritanoicum port feftnm converfioni* S. Pauli ann. Dow· mclxxvi. celebratum
Przfentibus rege Henrico II. patre, & regc Henrico filio, & VVilicîmo
rege Scociz.

Ex Rogerii Hovedeni annal, parte poftertore.
AHbc'°T·. A D concilirm apud Norlhamtune celebratum E de Dunkeltem , tit Cbriftianam epifeopum de
H.

JLX venit Willielmiis re* Scotorum , fit per mandatum domini regis , adducent fecum Richerdum epifeopum S. Andree , & Jocelinum epifcopum de Glafcou , fic Rrchardum epifeopum

Candida cafa , fit Andream epifeopum de Catenette, fic Simonem de Toom epifeopum de bfurevia, fic cetero* epifeopos, fic abbates, fie priore* regni fui. Qui cum coram domino rege An-

.

NORTHAMPTONIENSE.

1/7

«0

~glix conveniflcnt, prcccpic eis dominus rex, perApcfcopsu nitebatur, ut eccieiia Scotica Cantu a- —
■ rienfi fubjicerctur ecckGa: , efficit advcriiu
adverfus re- cHRisrt
mentum, quod et fecerant; ut eandem fùbjc- gem
— Anglic,
*—«.·_ quod -·ipfe
<■-permifit
---------c- —
-.c--------- Sco
e— ­
epiicopos
âiooem facerent Anglican* ccclcfis , quam fa­ tis in terras iuas redire, nulla lub^diooe faâa
cere debebant A folebant tempore regum Anglix Anglicans cccicfi*.
pr*decdlbrum inorum. Cui rcfponderunt, quod
ipfi nunquam fubjeâionem fecerant Anglican*
NOTA COLLECTORIS ANGUCANI .
ccclcfis, nec facere debent. Ad hoc autem refVide* eaifcopM Scoria hie afl&ere , pood ipG nunpondit Rogerus Eboracenfis archiepifcopus, af­
firmans , quod Glafcuenies epifeopi A epifeopi KM iabjeAkmeai feceraot Anjlicaiue ecrief>a, nec
facet* debent ; cum «liter videantur ptofciTi rca eo­
Candid* cal® fubje&t fuerant Eboraccnfi eccle- ns·* Willielmu*, & iidem »pG «nroqmtione ill* quam
fic tempore archiepilcoporum
.r-------- pnedeceflbrum
r--------------------- Falefa fecerant, due* rex idem Willielmut m ca­
vilegia Romanorum _ Hione
: & quam pcilea, liberato
fuorum. Et fuper hxc , pri
privilegia
r—— fuit
— regi*
·-»<· Anglia
PMa
J*ni>n >n
K Pptn FKa*
«mtifaj» fiUfctoler
4™>ηΛτ·.... B æ
;
iki » ut lupva ▼lacii ao norroeno Qçciaraiam t iu0
Ad quod Jocclinus Glafcucnfis epifeopus refpon- fine
- canonum ........
“
Weftmona(lcrien(it
concilii anno Dom.
dit
Glafcuenfis ecclefia fpecialis filia eft Ro­ mcixxv. Rcferc vero Roberta* de Monte. S. Remi­
man* ecclefiz, A ab omni fubje&one agehiepi- gii mon* chu* trantmarinu·, inter alia .· qned epifeopi
Scotia , decem numero, A abbate*, non fecerunt bofcoporum five epifeoporum exempta . Et u Ebo­ migium regi Anglia, fed faertmento fe conflnnxcracenfis ecclefia aliquo tempore dominationem runt boc oofervaturo*, ( botnagium A ligiantiam re­
habuit in ccclefia Glafcuenfi , confiât illam de- gi Anglia ) A quod forent fubditi eccieiia EboraA arebieptfeopo, A iiio irent caufa fccrandi
mcruifle aliquam de cetero habere dominatio­ cenfi,
qnotie* aeceife cilet. Vide locum mox infra.
nem . Et quia RJchardus Cantuarienfis archie-

ANNO hdem , quam et debebant , A fidelitatis facraCHRIST!

CONCILIUM WESTMONASTCRIENSE
Habitum fub medium Quadragcfimx, Anno Dom. mclxxvi. Prsfidente Hugone
ledit Apofiol. legato.
Ex Rogerii Hoveden. parte II. anna!.

N qua, allidenti a dextra legati archicpifcopoCin capella monachorum infirmorum, A epifeopi
Cantuaric, archiepifcopus Eboracenfis a fini- A abbates cum illo , unufquifque in loco fuo ,
ftris confidere dedignatus , proruit in gremium fecundum ordinem A dignitatem fuam. Sed in.
archiepifcopi Cantuarise . Sed proftratus illico a ter Cantuarienfern A Eboracenfem archiepifcoceteris epifeopis A aftantibus miniftris , valide pos orta eft contentio , quis illorum federet a
fultigatur A ejicitur . Frementi autem interca dextris cardinalis. Et cum Eboracenfis archiepttumultu, legatus clam fe eripit diflblvitquc fy- 1'copus ibi federe vellet, fervtentes domini Can- I
tuarienfis irruerunt in eum , A projecerunt in 1
nodum.
Eodem anno, io medio quadragefimae, fiipra- terram, A pedibus fuis conculcaverunt , A capdiftus Hugerun tituli fanfii Michaelis de Petra pam fuam fregerunt . Et fie difperfi funt , A
Leonis , cardinatis A apoftolic* fedis legatus , Dcardinalis fugit , abfeondit fe a' facie illorum
Londoniat venit celebraturus concilium. Er con­ A ita impeditum eft , quod nullum tenuit con­
venientibus ibidim in unum Cantuarienfi A Ebo- cilium . Sed faâis appellationibus hinc A inde
racenfi archiepifcopis , A omnibus epifeopis A ad
pontificem uterque illorum con'J fummum
'■----- ~
abbatibus Anglic, A clero multo, prœdiAuscar­ queftus eft domino regi de injuriis fibi faâis.
dinalis fedtt cathedratus apud Wcftmonafterium,

Coll»fl. Anfum. II.

I

CONCILIUM

LUMBAR IENS E

In Gallia Narboncnii adverfus hzreticos qui Boni homines dicebantur.

Infcripferat Binius, C»· cilium Guliituxum u+ccrfui yiihifufc , aAaque ediderit ex Regem Hovedcno. No*
cdimu* impliora ex Sirmondi noflri MS. quod Rogeriu, in compendium redegerat , ubique verbi* i i idem ferva­
nt . Quo in coi. annus notatur M£1 XV. cum Roterai MCLXXVI. afiignet, eumque Iccutu* Bimus co anno
collocant. Ego Butiauum ordioem tuutare nolui. Admonendus tantum kftor fuit.

ab Incarnatione Domini mclxv. talis te de Candillo, A Arnaldo Bebeno: in prefendiffinitiva fententia lata eft fuper alterca- tia bonorum virorum tam clericorum quam laicorum:
videlicet domni Pontii Natboncnfis artione A aflertione atque impugnatione fidei ca
­
tholice, quam expugnare nitebantur quidam qui rhiepifeopi, Arnaldi Nemaufenfis epifeopi, G....
faciebant fe appellari Boni homines , quos ma­ Tolofani epifeopi, VZ...... Agathenfis epifeopi ,
nu tenebant homines de Lumbers. Et hrc fen­ Ramundi abbatis beati Pontii , P....···.· Scodra*
tentia lata eft per manum Giraldi Albienfis epi­ cenfis abbatis, abbatis Fontis Frigidi, abbatis de
feopi, eleâts ac ftatutis judidibus ab utraque par­ Galac, A pcepofiti Tolofani , ac prrpofiti Al­
te , A cognofcentibus atque adfidentibus prsfato bienfis, A archidiaconorum Narbooenfis A Aga­
epifeopo Gaucelino Lodovenfi epifeopo , A Ca- thenfis, A prioris beat* Mari* de Monre-Pcfftrenfi abbate, A abbate deArdurcllo, A abba- fulano, A B. prioris de Cella-nova, AM. Blanc,
A Hunno

A

4

. re

ALEXANDER
r.ta.

CONCILIUM

SEAL'S

·<0

.. Hugoms
„
dc
dc Veireiras . Λ laicorum Trenta- A neque presbyteri , nifi tales quales fiterant pre»-—- —
anno veUi . & uxori» comitis Raimondi Totoûni, fit
byieri oui tradiderunt Jefum : non debebant Illis
CHRISTI
C^I^ri Sicardi vfcecomitis de Laurac. de I. * dc Dor- obcdtrt, quia malt cram, non boni doâotcs ,
··»«.
* niano dc inultorum virorum , ac fere totius po­ fed mercenarii . Contra ea nue dicebant indu­
puli Aibientis dc de Lumbers, aliorumquc popu­ ite funt novi Teftamenti authoritates malin a
domino Pontio Narbooenfi archiepHcopo, & Ar­
lorum caftrorum.
Interrogavit Lodovenfis epifeopus eos qui fa­ naldo Nemaufcnti eptfcopo, dc Petto &ndracenti
ciunt fe nuncupari Boni homines juflia epifeopi abbate, & abbate de Fontcfrigido . Auditis ita­
Albienfis, afleflbrumque ejus , io primo capitu­ que utrimque allegationibus & novi Tcftamenti
lo , ii recipiebant lej^m Moyfi ac prophetas , authoriratibus , non enim volebant recipere ju­
feu pfalmos, dc vetus tcftamentum , de doâo- dicium nift per novum Teftamcntum .* talem
res novi teftamenti. Refponderunt coram omni diffinitivam feutentiam de jure & ex novo Temultitudine, quia non recipiebant legem Moyli, ftamento protulit Lodovenfis epifeopus ex man­
neque prophetas, neque pfalmos , nec vetus te- dato Albicatis epifeopi, & adlcfloruin fupra noftamentum, nifi folummodo evangelia , epiftolas _ minatorum
_____ , , coram
..
omnibus przdi&s fallo ab
Pauli , & feptem canonicas cpiflolas , aftufquc B omnibus filent io.
Ego Gaucelinus Lodovenfis epifeopus ex prae­
apoftolorum, dc Apocalyptim . Secundo interro­
gavit eos de fide fua , uti eam apponerent . cepto Albienfis epifeopi adfeftbrumque ejus judi­
Refpondentes dixerunt, quod non dicerent, nifi co illos, qui vocant fe bonos homines, hrreticogerentur. Tertio interrogavit eos de baptifma- cos elle, & damno feftam Oliverii, foci orum­
te parvulorum , dc fi falvabuntur per baptifmum. que ejus, & qui renent feâam hzrcticorum dc
Dixerunt quod nihil dicerent , fed dc evangeho Lumbers, ubicumque tint. Atque hoc judicamus
dc epiftolis refponderent . Quarto interrogabit
per authoritates novi Teftamenti , id eft evaneos de corpore d( fanguine Domini , ubi conle- gelia & cpiftobs, atque pfalmos , adulquc apocrabatur, vel per quos, dc qui futnebant , dc ii ftolorum dt Apocalyptim .
magis , vel melius confecrabatur per bonum ,
In ocimo capitulo damnamus eos -, & judica­
Jjuam per malum. R.cfponderunt quia qui digne
mus iftos hxreticos efle . Lex enim recipienda
umebant, falvabuntur ; dc qui indigne acquire­ eft per Evangelium; & qui Legem non recipit.
bant fibi damnationem , dc ‘dixerunt quod ab Dominum Jefum Chriftum non credit . Ipfe enim
omni
bono tam
laico
confccra- in Evangelic ait : Sicrederetii Mopfi,crederetis Jorfi_________
___ clerico
_____ , quam
,.
._.
batur.
Et
aliud retponderent
non de-C tanijmibt. lp[eenimde me [cripfit. Quod fi litteris
I
■' nihil
:..............
.
’
., quia
.
L-I
----—
:
-r
-----J
—
i..
ci.
c...
/i.....,,.
bebant cogi refpondere de fide fua . Qyinto in­ tHim noncrtditif, quomodo verbismùscndetii ? Et
terrogavit eos quid femiebant de matrimonio , iterum: ten veni legem [olvtre, fed adimplere. Et
*'
‘ M’
& fi poterant ialvari, fi carnaliter jungebantur iterum; Oportet impleri qua [cripta fuit ia lege &
vir dc mulier. Noluerunt rependere mti hoc tan­ prophetis &pfalmis de me. Ecce prophetas & pfalmos
tum , videlicet quia vir dc mulier jungebantur cum lege. Irem: O fluiti & tardi corde ad crefropter luxuriam atque fornicationem , ficut B. dmdicm in omnibus qua locuti funt propbeta ! Et
aulus in epiftola fua . Sexto interrogavit cos incipient a Afoyft, interpretabatur iliis [ripturas.
de pernitentia, an in fine fieret ad falutem; vel Quare autem interpretabatur illis feripturas , &
fi milites qui vulnerabantur mortaliter , falva- quare doArinam dabat dc lege & prophetis ' niti
rentur fi perniterent in fine ; vel fi deberet unufquia volebat ut legem & prophetas reciperent ,
quifque confiteri peccata fua facerdotibus dc mi- & ut confirmarentur ia fide per legem & pro­
riftris ccclcfiz , vel cuilibet laico ; vel dc qui- phetas ? Multa etiam fiq»e Dominus Jelus indu­
». Tbus ait B. Jacobus, Confitemini alterutrum pecca­
cebat de lege, & prophetis , dc pUlmis . Quod
ta vcftra. Qui refpondentes dixerunt infirmis fuf- _ quidem
Ί____ ___________
o..... , nifi lex &
non feciflet_____
bonus „„
magifter
fictrc fi confiterentur cui vellent . De mtlit ibus D Îrophetr
prophetae &
dc pfalmi
pfalmi recipiendi
recipiendi client.
client
Dominus
vero dicere noluerunt , quia non dicit B. Jaco­
efus inducens de divite & Lauro exemplum ,
bus hili de infirmantibus. Qyziivit etiam abeis, Abraham fatetur in requie , & jubentem , ut
fi futficiebat fola cordis contritio dc oris confcf- Moyfem audiant dc prophetas . Oftendit etiam
fio , vel fi erat ncceflc ut facerent fatisfadio- fail s legem efle bonam, quia circumcilus eft ,
nem poft datamprrnitentiam , jejuniis, afftiftio- & in templo eft prrfentatus, & hoftia eft pro
nibus,
el crrofynis, peccata lua lugentes , ii eo oblata fecundum legem Moyfi, dc ipfeaicenfuppeteret eis faeuhas . Refpbqderuntque atque dit ad diem feftum. In transfiguratione quoque
' font di­
dixetunt,
quia Jacobus non nili hoc tantum *
Moyfes dc Elias prophets apparuerunt , perhi­
et, rr«4ut confiterentur , dc fic falvajentur : nec vole­ bentes ei teftimonium . Convincimus etiam eos
bant efle meliores apoftolo , ut aliquid de fuo per epiftolas. Ait enim beatus Paulus : Quacum- *·"· ·■»·
aojungeient ficuti epifeopi faciunt . Dixerunt que [cripta font , ad noftrum doitrinam [cripta
etiam multa non interrogati , quod non debe­ gfunt. Et iterum: Omnis [criptura divinitas tnfpibant omnino jurare per aliquod facramentum ,
rata, utilis eft ad docendum , ad arguendum , ad
ficut dicebat Jefus in Evangelio , dc Jacobus in corripiendum, vel ad juftitiam, ut perfcflut Jit ho­
epiftola iua. Dixerunt etiam , quia Paulus ajc- mo Dei, ad omne opus bonum injiruclur . Et ite­
bnt in epiftola fua quales erant ordinandi incc- rum: tebil extra dico quam quod locuti funt prockfia epifeopi dc presbyteri : dc fi tales non or­ piet a futuro effe & Atomes. Etiam dc Petruslandinabantur , quales ordinandos percipiebat Pau­ 4ifltmus : Habemus firmiorem prophetia jermonem, ». pttr. u
lus, non erant epifeopi neque presbyteri, fed lu­ cui benefacitis intendentes, qu.ifi lucerna lucenti in
pi rapaces dc hypocritae de feduâorcs , amantes caiigino[o loco . Quod etiam Do&orcs tint reci­
falutationes in foro, primas cathedras , dc pri­ piendi . Ait enim B. Paulus ; Quofd.im quidem '· Car.
mos accubitus in canis , volentes vocari Rabbi pojuit Deus in ecclefia, primum apoftolot , fecundo
dc magsftri contra praeceptum Chrifti » ferentes prophetas , tertio Doflores . Beatus Paulus etiam
albes dc candidas velles, geftantes in digitis au­ inducit exemplum ; Muledifius omnis borne , qui Geie,‘ *'
reos annules çemmaros; quod non przcipit ma- non permonferit ' in omnia verba legis . Er ran» .
gtfter eorum Jelus. Et multa alia convicia im­ •pfe, quam ceteri apoftoli , mylta inducunt reproperantes. Et idcirco quia sod erant epifeopi ftimonia dç lege dc prophetis & pfalmis . Quod
qui-

1<ç.
1’’

ALEXANDER
P. 111.

LUMBAR.IENSE.

■quidem non feciffeot, fi dicta eorum non fuit-A venifti Mit tempus ttr^urt nos ? Et item :
ΑΜΜΟ lent occipienda : nec praedicationem fuam eorum
quia fit faxHus Doi. Lt iu actibus apoftolorum ·* «ίιακτι
CHU. IS Π
teftitnonio affirmarent, ft Moyfi fit Prophetis de Jejune wu, PauUm fcio . Numquid diabolus veDavid credendum non effet. Confeffi fum etiam ntatem dicebat, in quo nu'la veritas eft, &qui Meet ■.
ifti hsvetici , recipere Moyfen dc prophetas de eft pater mendacii teftante Domino ? vel quo*’
pfalmos, in his tantunw reftiinoniis , quae indu­ modo dicebat in Spiritu ianâo, in quo Spiritus
cuntur a Jefu de apoflolis, dc non in aliis. Nos fandus non eft ? Dominus quidem dicit : A·» M
vero dicimus quod fi inftrumentum, vd Rriptum omnis qui dicit mihi Domine, PemiM, intrabit m
teftamenrum proferatur , de in aliqua parte fui r^naav calorum. D item : Ut quid vocatis me ,
credatur,'debet lotum credi , aut in nulla par­ Domine, Domine, & m featts qua dico? Quo­
modo enim malus dicit, Dominus Jefus, in Spi­
te fui recipi.
In, fecundo capitulo convincimus iftos de judi­ ritu fando, cum in eo Spiritus iandus non iit’
camus hcreticos efle, authoritatibus novi Tefta- Spiritus enim fanltus difciplinu effigiet fiHum, nec itsf ,
menti . Dicimus enim quia fidem catholicam bubitut ia carpere fubdito peccatis . Dicit ergo B.
non habet, qui eam non confitetur, quando in- _ --------,----------------Paulus,
de dido in3------------quo concurrunt fides, fpes,
terrogatur, vel fides periclitatur
Unde Domi- B caritas . Veraciter enim dicit
“ r , <jui voluntatem
tius in aftibus apoftolorum narrat ad Ananiam fuam feno vocis enunciat , & qui corde tenet ,
dc beato Paulo: Far eleitianis eft mibi , ut por­ ore fatetur & operibus exequitur.
tet nomen meum coram gentibus Ù regibus & filiis
in tertio capitulo convincimus iftos & judica­
Jfrael. Item Dominus de confitenti centurione, mus hcreticos efle, novi Tcftamenti authoritaait : Fim inveni tantam fidem in Ifrael : Cum tibus. Dicimus enim, quod Deus vult omnemb<h >· T>w. >■
fuiffet etiam apoftolisdenunciatum, ne loquerentur minem falvum fieri , Ü ad agnitionem veritatis
in nomine Jefu, confidenter dicit B. Petrus : Opertet
venire, ficut narrat feriptura. Nec Chriflus pro
Λ3 ,.
nos magis obedireDeo, quam hominibus. Ecce quia omnibus effet crucifixus , qui omnia traxit ad
B. Petrus dicit, quod a Deo eft fibi injun&um , ut fe, nec effet datum plenum falutis remedium ,
coram hominibus fidem fuam adnunciet . Inter­ fi tantum falvarentur majores , qui originali pec­
rogatus etiam quis, de fide Jefu Chrifti rcfpon- cato aftualia addiderunt ; & ft infantes non faidere debet, ficut fecit beatus Petrus a Domino varentur, quos Deus creaverat & formaverat ad
Muti. «<· interrogatus. Quem, inquit , dicunt effe homines imaginem & iimiliuidinem fuam , qui nullum
filium bommis ? Refpondit S. Petrus , dc dicit : peccatum forte fecerunt , fed tantum originale
Tu et Cbriftut filius Dei vivi. Interrogavit etiam f-contraxerunt. Baptifma enim generaliter omniDominus caecum illuminatum , non ante illumi­ ^bus efle traditum, tam majoribus, quam mino­
nationem , fed poft .· Credis in filium Dei vivi ? ribus , fiait ait Dominus difcipulis : Ite, docete Metii. ><
i. iX ille, credo Dentine. Interrogata autem a Do­ omnes gentes , baptùcantes eot in nemine Putris ,
mino Martha : Credis boc ? ait illi : Utique Do­ & Filii, & Spiritut fanfti. Et irem; Fiifi quit 7mn. ».
mine ego credidi quia tu es Cbriftut'filius Dei vi- renatus fuerit tx aqua & Spiritu fanclo , non in­
·· vi, qui in banc mundum venifti . Item S. Apo- trabit in regnum coriorum . Dominus dicit difci­
ftolus : Corde creditur ad juftitiam , ore autem pulis : Sinite parvulos venire ad me ; talium ejl Μλ,:· *··
confeffio fit ad falutem . Item B. Petrus in fine enim regnum calorum. Qiiod quidem dicit dupli­
fu« epiftolx, poftquam tradidit mandata dc fidei ci ex CuUia . Scilicet ut qui falvari volunt, ma­
doftrinam, volens aliquid magnum & memora­ litia & dolo parvuli fint , & iidem fimplices ,
bile tradere, ficut fecit Dominus in fine fui te- ficut ipfe ait: Nifi 'fficiamini ficut parvuli ifti , Manb ·<
ftamemi & eradicationis tradens corpus fuumde non intrahitis in regnum calorum. Vel ideo dicit,
fanguinem. Melius enim commendantur memo­
ne apoftoli, ecrumque fucceflbres , fuper bapti­
ris , que in fine fermonis traduntur atque di­ zandis unquam dubitarent . Baptifma enim fuccuntur. Sermonem fuum ita S. Petrus conclufit; QCeffit circumcifion^s in locum, quae quidem pra> Pet.
Dominum Jefum Chriftum fanFtificate in cordibus■ cepta erat in majoribus & in infantibus. Et ba­
veftris, parati ad fatisfaiiionem otmu pofcenti vos ptifma eft generalius & plenius, quia mafeulide
rationem de ea, quo m vobis eft, fide & fpe . Ifti ftrminae baptizantur , & gratis ibi praedantur .
etiam haeretici jaftant fe non mentiri. Nos vero Si autem quxratur , cujus fide falvantur infan-,
dicimus, quia plane mentiuntur. Eft enim fraus tes, cum ipfi fidem non habeant, fine qua imin tacendo dc in dicendo . Uode beatus Paulus poffibile eft Deo placere : dicimus quia fide ecconfidenter in faciem reftititPetro, quia circum­ clefifc, vel fide petrinorum, ficut paralyticus eft
cidebat. Vifum enim luerat beato Paulo , quia curatus fide offerentium , & per tegulas fubmitveritatem evangelii non adnuncisret, quia aliud tentium eum; & filius reguli, & filia Chananara
praecipiebat, quam corde credebat. Veritas enim falvati funt eadem hora qua regulus & Chanadiâi confiftit in tribus, in corde, ore, d<opere. nza crediderunt. Dicimus enim, quod baptifma
Mjttb. z»i. Unde dicitur , quod in ore duorum vel trium te- debet celebrari in ecclefia , & per miniftros ecftium ftat omne verbum. Secundum hanc intelli- clefix, nift neceffitas urgeat . Unde dicit beatus
Muti.
gentiam dicit Dominus : Qui confitebitur me co­ Paulus : (fui idoneos nos fecit miniftros novi Te- ·. Cir. ».
ram omnibus hominibus , coutebor ÿ ego
ego eum co- g (lamenti.
lie. M.
ram patre meo. Et item: Oportebat prudicari poe­
In quarto capitulo convincimus & judicamus
<■ 7aut.
nitentiam in nomine ejus in omnes gentes . Item iftos hcreticos effe , novi Teftamenti authoritaJoannes ; Omnit fpiritut qui confitetur Jefum in
tibus: quia corpus Dominicum non confecratur
iha. ,.
cara» veniffe , ex Deo eft. Et iiein: Quifquiscon- nili per facerdotem , five bonus fit, five malus.
feffut fuerit, quod Jefus eft fihus Dei, en Deo ma­ Per verba enim facra , qux dixit Salvator ia
net tf Deus in eo. Et item inepiftolis B. Pauli: caena, fcilicet, Hoc eft corpus metem , & bic eft **,,b· “
«· Cee. ·,. Nemo dicit Dammas Jefus , mfi m Spiritu farFlo. fanguis meus, confecratur fit conficitur DominiAliquando enim loquitur quis corde dc non ore, aim corpus. Sicut enim imperatoris, vel regis
ut Moyfes: ore enim tacebat dc corde loqueba­ Francis, vel alicujus potentis nuncius non cor.
tur. Cui Dominus. Liquid clamat ad me? Dia­ rumpit, nec vilificat fui abjeAione vel pannofibolus enim corde tacebat , dc ore loquebatur ,
tate quod dicit: fic verba Domini facra varian­
Mmtb. ». dicens :
mbit ϋ tibi Jefu Naxarene ? Cur tur , ooa vitiantur , non maculantur . Et ficut
L
Soli»
Cmcil. Gomral. Tom. XXII.

-e.

ALEXANDE*.
P.in.

CONCILIUM
M

UVINA, ILIW

FRIDEXICUS!. IMP.
UJDOV. VII. R FR

Solis tadius tranflens per cloacas, maculam nou At ibus : quia nolunt confiteri, quod vir & mulier
—
ANNO
contrahir vel faetorem ; vel faut aqua pura fle potflnt falvari ,fl carnalitcr mifceantur . Qpi
CHRISTI
nitida tranflt ad areolas per canales luteos ac quidem palam praedicare foliti iunt , quod vir
fordidos vei limofos : fic verba Dominica non & mulier falrari non poterant , nili carnaliter
fordiaantur, nec tuclius nec nitidius per bonum convenirent. Laudant enim dtapprdbant facun­
quam per malum proferuntur. Quooiam ad Do­ ditatem pecudum: & damnant & improbent fa­
minum m rf tfnjiniuif ,mc
ob­
cunditatem hominum, fltamant fleriiitatemmu­
umbratio.
lierum. Sicut feriptura Danat : Beatu fteriles,
*>QkxI autem corpus Dominicum celebrari non & ventns qui mu genuerunt, &c. Et hoc quidem
" debeat nifi in ccclefla, Paulus ait : Aut occk- predicant, ut innumerabilis fubftantia: rarus infiam Dei contemnitis ? AuMKuud danvj «c» babetis- veniatur dominus , & quae fafta eft creatura ad
ad
? Item S. Paulus ad Timotheum: ulum dc fcrvitium hominum, careat poflêflore ,
Tin.
Oportet te couverfitri in demo Dei , yaod eft Dei habitatore , reâore : volentes omnes efle ficut
ipfl 'funt. Juxta quod ait B. Paulus: Volo omnes ». Cee. r
vivi eeclcfia, cafimau, if firmamentum veritatis.
Omnes etiam fideles debent doftrinam luam ac- efe ficut ego fum . Et Ac virginitatem videntur
». r/m. ». cipcre in eccleAa. Unde B. Paulus: MulieribusBpredicate , ut fint omnes virgines, ficut fuit
m ccdéfis loqui non permitto, fed in fiantio difeant Oitiflus & Maria virgo. * Et Dominus ipfedicum omni bumilstate. Hic eft enim panis ange­ xit : Crefcite tf mxlliplicamtxi, & replete terram.
lorum, quem manducat homo, qui dcicenditde Videntur enim nuptias detrahere , & eas dam- Hardulma.
calo. Et ficut manna quod pluerat dc celo , nare, quas quidem dominus Jefus iua & Mariae
*·
ac virga Aaron , que fronduerat, iervabantur matris flue, Ce difcipulorum praefentia dedicavit, "**** *'
in arca, & tabule teftamenti , que erant (cri­ & aquz in vinum verfc miraculo illuftravit.
ptae digito Dei: Ac corpus Dominicum noncon- Dicit etiam in Evangelio: Quod Deui conjunxit,
icerat ur; nec cuftoditur nifi in eccleAa, cari li­ homo «m feparet, Et non mA caufa fornicatio­
mum Domini fanâuarium . Et Acut arca defe­ nis liceat viro uxorem dimittere. Jtem B. Pau­
rebatur in humeris a folis Levitis , & cullodie- lus : Qui mdtriusonio jungit virginem fusm , btne- -c*.
batur , dc foli Lévite miniflrabant io taberna­ facit lit item: Si nubat virgo , non peccat . Et
culo Domino : fle folis facerdotibus & eorum -item: Mulier alligatu eft legi, quanto tempore vi- Ibid,
miniftris commifla eft eccleAc curs atque tra- vit vir ejus , nec habet poteflatem fui corporis ,
“***· '*· dita. De hac arca dicitur in Apocalypfl: Aper­ fed vir. Simtlittr tf de viro. Et item : Nolite Ibid,
tum ,ft csrlxm, & vifa eft arca teftamentiin tem­ fraudere invicem, nfi ex confenfu, ut vacetis oraplo ejus. Solis etiam facerdotibus tradita eft po- tioni. Poftea revertimini in idipfism, m tentet vos
teflas ligandi atque folvendi. Unde Dominus B. fatanas . Jtem: Volo juniores nubere, filios procrea- s- Tim. j.
Mattb. tf. petro : fhtodcumqne ligaveris fuper terram , erit re, matres familias effe. Et item : Non ego dico,
ligatum & «’ ctgfts ; tf quodeumque folveris fuper ter. fed Dominus. Et item : Salvebitur mulier per na­ . Tin· »·
ram, erit fblutxm& in cerlis. Et B. Paulus ad Titum; torum generationem. Si effet peccatum filios pro­
Hujus rej gratia reliqui te Cretu , ut corrigas ea creare, quare diceret Dominus, cur dicererspoqua défunt, ut confit tuas presbyteros pnr fingulas ftolus bonum efle? &quaiediceret revertimini,fle
civitates. Item dc ordinibus: Presbyteri, qui be­ volo? Numquid vuk Deus , numquid vult apoIbid.
ne prefunt, duplici honore digni habeantur. Item; ftolus, ut flat peccatum? Credimus itaque quod
Ibd. J.
Adverfus presbyterum accufationes noli accipere , vir fle uxor falvantur , licet carnalitcr mitccanPbiliff.
nifi fub duobus vel tribus teftibus. Et item : Opor­ tur.
tet diaconos pudicos e/fe . Et item: Omnibus qui
_ fexto
___ capitulo
_t___ convincimus
_ _______ ,_____
In
iflos fle judicafunt Philippis, epifeopis & diaconibus , gratia fit mus haereticos eflê , & ab unitate ecclefle prae.
vobis & pax. Ecce quibus committitur verbum ^cifos, novi Teftamenti aurhoriratibus . Dicimus
Dei , fcilicet verbum praedicationis & correftio- enim , quia miuifterium ac poteftatem ligandi
». Tint. «. nis. Irem B. Paulus: Argue, obfecra, increpa in atque folvendi Petro fanftiffitno tradidit Domi­
omni poteftate & diferétions . Et item Dominus nus, dicens: Quodcumqm ligaveris , &c. Et B. ^7*’
pMab.
piastb. »»· ad difcipulos ; Docete eos ferfjare omnia quacum­
Jacobus: Infirmatur quis in vobis ? inducat près- Matti,
que mandavi vobis. Iftis ergo presbyteris, epifeo- byteros eteifia. Et item : Ecce ego mitto ad vos
pis, diaconibus , clerici & laici debent obedite fapientes & feribas . Et Acut ait in evangelio
propter Deum, five lint boni , Ave Ant mail . Dominus: Aeu cwmr/ capiunt verbum iftud. Prae- Mattii. ·/■
IbidUnde Dominus: Super cathedram Moyfi /ederunt terca dicimus, quod flantes deberent de evange­
icriba & Pbarifai : qua dicunt, facile ; qua asc- lio refpondere, & difputare , cum omnes thri­
tim faciunt, facere nolite. Et B. Petrus de pote- ft i an i ftent, quando eyangelium recitatur. Et A
». Tct »
’ Astibus.- Subditi eftote dominii veftris , ws tan­ tunc flamus, cum legitur: multo fortius , cum
Tit. ».
tum bonis & modeftis, ftd etiam dy/colis. Et item: exponitur. Nec debuiifent locum tenere fedendi,
Hebr. »j.
Sit paftor potent in doHrina fua. Et item : ObeC'
port quam elegerant locum flandi. Multas etiam
dite prapofitis veftris, & fubjacete eis . Ipfi enim „ habemus
n-uivu.....
, ^,UIWU
authoritates
quibus colligitur manifopervigilant , quafi pro animabut veftris rationem " fte ,. quod
debeat
, ‘ flare
, Ί,
cumquis
evangelium
reddituri , ut cum gaudio boc faciant tl non ge- adnunciat .* ut eft
^ ....
illud : Stetit
Jefus in loco cam- Uc. a.
mentes. Irem: Mementote prapqfitorum veftrorxm, peftn. Et item: Stabat Jefus èT clamabat dicens: 7*^"· ’·
iud.
qui vobis locuti funt verbum Dei: quorum intuen- Medius veftrum fictif, qmm vos nefeitis. Et item
tes exitum coetvcrfdtimis, imitamini fidem . Qicta poft reforreftionem apoftolos confirmans & prxqui altario fervit, de altario participet. Et fi vo­ dicatU' ftetit. Unde dicitur: Stetit Jefm m me,Jf
bis fpiritalia feminamus, non magnum eft, fi car­ dio difcipulorum fteorum , & dixit, pax vobis .
nalia vcflra metamus. Et item ad Timotheum - Ipfl autem non obtinent locum judicantis , fed
*· Tu autem permette in bis omnibus qua didicifti , reipeodentis. Dominus enim federe debuit, cui
& credita funt tibi : quia ab infantia facras lit­ a patre omne judicium datum eft . Ipfl vero
terae didicifti , qua te ρο/funt tnftrucre ad false- non judicant, fed judicantur : nec eis eft in ecckfla minifterium concefliun predicandi . Ifti
In quinto capitulo convincimus & judicamus autem heretici tales funt, quales doftor fanftae
iftoa hxrcticos cflc, novi Teftamenti authoriu- cccleflac foturos eflê prenunciat dicens. Mali bommti

lumbariense.
---- WW/ êr fedaSmer praficimt m pefiu, errantei if A gelia vd. epiftolas,
ANNO μ «rearvw mittenter. Erit enim tempar* tam fa­
tur.
CHRISTI
nem JtUrnoi «m fnflimbttntt fed λ veritate an·
,. ditam avertent, ed feAedat aatem eaavtrttutar .

' ■ ««
iilud crederent & confiteren··

ANNO·
CHRIS IT

Interrogavit etiam eos epifcopus pracdiâus , fi
jurarent, le tenere fidem iftam & credere . Et
fi quid amplius debeant confiteri, quod male
fenterant atque praedicaverant , an non? Refpondentes dixenfht, quod nuito modo jurarent, quia
rum vero inobedientiam punire deberent ecdefic contra evangelium facerent, & epiftolas . Con­
prstlati atque corrigere coram omnibus. UndeS. tra eos vero induâs font novi Teflamcnti auT.«. |. Paulus.* EtccMttt ttraat tataiiat argaaalter , at tboritates a pnediâts catholicis perfonis. Auditis
.. cw. ·«. ctttri ctrrigaatar. Item B. Paulus ad praelatos ; itaque utrimque authoritatibus , furgens pntdiHabtattt ia fnatfta akifti tatatat iatbtdiratuat . ftus epifcopus judicavit fic.
Et : Ear fri ceatraJrcaat * fttntrr argw . Et
Ego * Gaucelinus epifcopus Lodovenfis, juflu * 11 c*“*
item: ^6gee, rifrera, iacrtpa, m aaai iatptrit . & mandato AlbienGs epifcopi, adfeflbrumque Hr^imrr
itnirr. ·
IkrduiM. Et item .* Tradidi bajajataii fataaa ia iattrihoa
ejus, judico & per fententiam dico, quod male
tarair , at ffiritar jit fehrat ia jadirii dkat . ]Bfentiunt hcretici itli de jurejurando, & debent
Itemque.- Jaircam taai fii bajafatodi <ft . Item­ jurare, fi rtfipifctrc volunt , pneftandumque eft
que : Qri aliad vafer adaaatiawrit , «Mtfo- jusjurandum ubi fides periclitatur. Et quia infa­
atafit.
mes funt, & de herefi notati, debent purgare
* Refponderunt haeretici, quia epifcopus qui fuam innocentiam, & redeuntes ad ecclefieuni­
dederat fententiam erat hereticus, dc non ipfi : tatem, fidem fuam debent jurejurando adftrucHuUuinu». & quod erat inimicus eorum , atque erat lupus
re, ficut tenet & credit ecclcfia catholica : ne
rapax, dc hypocrita, dc inimicus Dei, ac non infirmi qui funt in ecclcfia corrumpantur, &nc
bene judicaverat . Et noluerant refpondere de oves morbide univerfum gregem contaminent .
fide fua, quia cavebant fe ab eo, ficut eis prae­ Nec eft contra evangelium vel ep.'ftolas * Jacobi. . pluIi
Quod enim dicitur in evangelio : Sit ferma ve-Mati. ».
ΛΛλιΛ. j ceperat Dominus in evangelio. Atttaddtt a jaljis
fnfbttit, par vvwMir ad w ia vr/iiatrntif tviaat,, Jirr, rji eft, asa am, aeqat jaraiitir per calam ,
mfriaftctu faat lapi rapactr . Et quod ipfe erat Mfar per terram, &c. non prohibetur jurare per
perfecutor eorum fraudulentus, dc parati erant Deum, fed per creaturas. Gentes enimcoleban.
oftendere per evangelia atque epiftolas quod non! _ .creaturas:
____ ______
____________
,
& fi fuiflet
licitum jurare__________
per creaturas,
erat bonus paftor, neque ipfe, neque ceteri epi-Creverentia dc honor,
• oui
qui foliDeo
feli Deo debetur,
debetur, creafcdjotius
fcopi vel presbyteri, fed
potius mercenarii. Re- turis exhiberetur, dc fic idola dc creature velut
fpond it epifcopus, quod lententia tn eos de jure Deus adorarentur. Legitur enim in Apdcalypfi,
erat didita , & paratus erat probare in curia quod Aagthu kvavit aunutat faaat in cotlaat, if
domini Alexandri papas catholici, dc in curia larevit ptr wwattat ia facaia fataloraat. Et B.
Ludovici régir Francis, & in curia Rayfflundi Paulus ad Hcbraros inquit : ^atniaat Dtar atari- M. t.
comitis Tolofatu, vel uxoris ejus, quas erat pne- atat baktit, per qatat jarartt atajerera , jaravit,
* «1. Tw fem, vel in curia prafentis * Trencavelli, quod rayauf, per fiaettipfaat . Heartntr niat per atajekttitili.
~ 'fuerat ···
* quod. i ...
reâe
judicatum, &
Ai manifefte
reat fai jaraat, σ tatait tentnverfia tarant finir
Haiduiw·
eflênt haeretici, & dc hacrefi notati. Atque pro· ad ca^tntitrinem efl jaraneentnai. A qaiiar aimmifit fe cos accufare de herefi in omni curia dantiru valent e/iendm Dear ptUicitationir baredicatholica , & fe fubiturum judicii drferimen .
htr iaeaeMitateae carflii fai , interpefait jntjaVidentes vero fe efle conviAot atque confa- raadant. Juravit Deus dicens: Jnravi ptr nnaat- Gm. ·».
fos, converterunt fe ad omnem populum dice» ipfiaa. El item : Jaravit Dataiaat , if am perni­ Pjei. to».
tes.* Audite, O boni viri, fidem nouram, quam tebit
r*-»rr eant.
«pw. npouon»
Apoftolus ciiam
etiam irrquenier
frequenter jura
juravit per
'
· · Deui
·
Te- Phlipr.
confitemur, nunc confitemur autem propter di-DDeum fic:
Teftir / mihi
■ Itemque
leâiooem dc gratiam * veftri, Refpondit epifeo- flat
* Deane. Si ' itaque juravit
. ~
·
Dominus
, juravit
Angelus, juravit Apoftolus; quare non rcâe ju­
Hardumo·. pus prxdiâus .· Vos non dicitis , quod propter
gratiam Domini dicatis : * atque dicitis, pro* ratur, ubi maxime fides periclitatur 7 Vel illud
• «l-Ad
iicit'1 .
pter gratiam populi. Et illi inquiunt: Nos cre­ quod dicitur in evangelio, dc in epiftola B. Ja­
Harduiam. dimus unum Dram vivum dc verum, trinumque
cobi, confiliiun eft , non praeceptum , quia fi
**
" Filium , dc
‘ Spirit
“ iritum -non juraretur, non * dejeraretur . Et qned am- ·
atque unum. Patrem
, dt
* at. rarana fanâum ■* filiumque Dei * carnem fuferpifle,> bapliât eflt a mala efl. Id eft, de infirmitate non ftrartmr.
ptizaium fuifle in Jordane, jejunaflé in defe
Ptizaium
deferto, credentis, non de infirmitate jurantis . Vel fe- ^“Jnv*|·
" ' *'
praedicafle falutem noftram, paflum, mortuum, eundum primam expofitionem , a mato eft , id
atque fepvltum, ad infetoc deferadiflé , refurre- eft ex peccato vel diabolo , quia fuadet jurare
xifle tertia die, ad ctelos afcendtfle , Spiritum per creaturas . Videntes itaque quod- fuper hoc
paraclitum in die Pentecofles difàpulis mififlé , erant convidi, dixerant quod epifcopus Albicnventurum in die judicii ad judicando· vivos dc fis fecerat eis paâutn quod non cogeret eos juAlbienfis negavit
mortuos, cmneique rcfurreâuroa . Cognofcimus _ rare
------ . Quod
— ,ipfe
r__ epifcopus
r.—r---------------------„------- .
etiam, quia quod corde credimus, ore debemusB Surgens itaque epifcopus Albjenfis dixit: Senconfiteri . Credimus quia non falvatur qui non tentiam, quam nunc protulit Gaucelmus epifco­
manducat corpus Chrtfti: & quod non confecra- pus Lodovenfis, ego confirmo & laudo, atque
meo juffu data eft , & commoneo milites de
tur nifi in ecciefia, atque etiam nifi a facerdote five bono, five malo , nec melius fieri per Lumbers , quatinus non manu teneant eos per
· w. ?<>»
bonum , quam per malum . Credimus etiam finitionem, 1 quam fecerunt in manu mea.
Ego Caftrenfis abbas eleâus judex .hanc fen- fc*"·
quod non talvatur quis, nifi per baptifinum, dc
parvulos falvarl per baptifma. Credimus etiam, tentiam laudo, & aflénfu meo data eft ita :
Ego Arduknfu abbas eleâus judex hanc fcoquod vir dc mulier falvantur , licet camaliter
mifceantur. Et quod prenitentiam debeat unufi tentiam laudo , & atfenfu meo fic data eft.
rf* quique accipere ore dc corde, atque a facerdoEgo Arnaldos Debe * eleâus judex fimiliter · wie a·
* *L /t
te * dc in eddefia baptizari . Et quidem * fi hanc fententiam laudo, & meo aflenfu fic da­
"'«•fAuJLquid m ecciefia amplius poflfet oftendi perevan- ta eft .
L »
Ctacii. Gtatral. Tous. XXI L

ANNO
CHRIS Π

Igr
7

X,

ALEXANDER.
fill-

CONCILIUM

Ego Qndilienfts abbas eleâus judex femen- A
Itam luite laudo. ·

fridericuslimp..

LUOOV.VH. R.FR.

Ego R.......... archkfiaconus Agat

ftmili-

'

Ego Guido prior dc Montepcfl^aoo fiœili-

Ego Pontius de Arfax Narboncnfis archiepi­
feopus, hanc fententiam ratam habeo , atque ter.
Et ego P·..· Sendraccnfis abbas fimiliter.
itlos hxreticos eile icio , & eorum fententiam
Et ego magitlcr Blancus Iimiliter.
improbo.
Eg · Arnaldus Nemaufcniis pontifex iimiliter
Et ego Bego de Verreiras fimiliter.
laudo hanc fententiam.
Et ego Trenca vellus vicecomcs in noflra prie9
CotcUaw.
Ego G * ....... Tolofanus epifeopus fimiliter fentia, ficut judicatum ell, laudo & affirmo ii­
laudo & affirmo hanc fententiam.*
militer .
Ego G...... Agathenfu prcful iimiliter facio ,
Et ego Conflantia foror regis Francias, uxor­
& excommunico eos, atque ejicio eoa dc Divi­ que comitis Raimundi Tololani, iimiliter.
no officio fandae matris ecclefue, & omnes illos
Et ego Sicardus Vicecumes * Lauracenfis (imi- · Lawroreti
qui illos fraudatores Chriftianorum audierint , B liter.
i*.
Et ego Ifarnus de Dornia iimiliter laudo &
aut manutenuerint : fint cum illis in sterna
damnatione , donec ad fatisfaftionetn veniant . affirmo hanc fentenriam cum omnibus illis an­
ted id is, in pnefentia populorum caftrorum, fciEgo Raimundus abbas B. Pontii iimiliter.
Ego Enricus abbas GaliacenGs iimiliter .
licet de Lumbers & Albi, aliorumque multorum
Ego abbas Fontis frigidi iimiliter.
populorum qui hanc fententiam laudare atque
Ego M .
........................................
Tolofenfis
praepofitus fimiliter.
.....
judicare audiunt.
Ego Gil
abbas & prxpofitus fimiliter.

DUBLINENSE CONCILIUM
In Hibernia tckbrttum,

in quo jus regium in Hibernia tonfir mstur

Jiz. lienrici 11. in Hd*rniut Domini txra anno 1176. < Viviana
Ex ManG
Supi’l. I om.

|l. par «”·
Wilkiiu
CorK. Biit.

S. L. ttltbrttum.

Oc de concilio ita loquitur Giraldns Cambr. C de alimenta non obvenerint, in ecclcfiis reperta
lib, 11. Hib. expng. c. 17. Interea Vivianus ( julbe taxationis ecclefiarum cttilodibus foluto
legationis vice per Hiberniam fungens, convopretio)
­
extrahantur.
cata Dublini epifeoporum fynodo, jus Anglorum
Hoveden refert in ann. MCLXXVI. Viviaregis in Hiberniam , & fummi pontificis confir­ num miflutn fuifle ab Alex, papa in Scotiam ,
mationem viva voce publice proteflatur ; tam Hiberniam , & infulas adjacentes ad caufas ecclero, quam populo fub anathematis intermina­ clefiaflicas determinandas, venientemque in Antione dill ride praecipiens & injungens , ne ab gliam, poftula’um elle a rege H. quod fineejus
ejus aliquatenus fidelitate aufu temerario refilire venia ingreffus etfet hoc regnum. Huic igitur ut
prxfumant. Et quoniam confuctudims erat , ut fatisfaceret , jurafle , nihil fe faâurum in lega·'
ab Hibernicis ad ecclefiaruin refugia victualia tione fua contra voluntatem regis : concertanttransferrentur Anglicans t unihx, licentiam de­ que lie ei licentiam tranfeundi in Scotiam , re*
dit, ut quoties in expeditionem profedis, aliun- ge iubfidium adminiflrante.

H

^GM®îfJxseKÆWE®'S®g®0ffla®a®a®0æa®œrjexîawa<a&a:sœ

W HALLENSE MAGDEBURGIC. CONCILIUM
vi tVigmanno Mtgdeburgenfi trcbtcpifcopo cirtut annum 1176. babitum
F« ManG
Suffi. Toni.
PS <’»

„
„
„
,,
„
„
,,
,,
,,
„
,,
„
„
,,
„
,,
,,
,,

lgmannus Magdeburgenfis archiepifeopus ,D ncis fuis , cum magna cleri frequentia, in éc­
rit malis occurreret , quae infanus ludi clcfia Ha 1 lenii, conventum haberet, pater occili,
hailfirs ( ronieamc^torum ) furor in German.
"
fcilicet Theodoricus marchiodc fratres ejus, Ot­
invexerat , convocaris fuffra^aneis fut ornntt to Mifncnfis, Dedo comes de Rochliz , Henritjut ( ludi haililis ) recepta'ore! excommunica- cus comes de Wittin, Fridericus comes de Brctianis vinculo innodavit, ut fcribit vetulius au- ne cum multis nobilibus viris, fic miniflcrialibus
thor Chronici Vetero Ccllenfis inter fcriptorcs advenientes, pedibus archiepifeopi ac totius cleri
Germanicos Menkenii to. II. pag. 394. Nc- cum lachrymis provolvuntur, poflulantes , ut
quicqu.’m ramen id valuit , ut ad fanitatem occifo communionem concederent fidelium femorbo aficâx mentes redirent . Cum igitur pultuix; afferentes conflantor , cum, ante finem
Conradus filius Theodorici marchionis Mif- fuum, pœnitentem , & abfulutum , communio­
neniis fem. I ea belli imagine oble&aretur, ac- nem Dominici corporis meruiflé . Cum enim
edit ut ictu lancea, confofliis perierit anno comes idem moriturus vulnere debilitatus jace­
E
1J 76. die XV. Kai. decembris . Is cafus oc- ret , contigit facerdotem quendam rrligiofum
cafionem habendi concilii Wigmanno archie- tranfilire, qui, petentibus an.icis ejus , ad vul­
pifeopo prabuit, quid de fcpultura immortui neratum accedens, magna ab ipfo inflantia ro­
in anathemate principis deliberandum effet , gatus eft, ut ptrnitentiam ejus dc confeflionein
confultur.us . P.itium iententiam , totamque iufeiperet, & a vinculo excommunicationis eum
rem in eo concilio gellain ita narrai idem
abfoheret, fideliter promittens, fi divina mileVerero-Crllenfis hiflorictis.
ricordia vitae fpatium fibi largircrur , numquam
Cum archiepifeopus idem convocatis iuflfaga- dc cetero fc tali caula excommunicationis len­
te n-

W

M

HAUENSE MAGDEBURGICUM.

170

& tentiam merituram ; quin potius & de hoc dt A omnium executor, cum prefens eflet, juramen——
. peccatis Deum fibi modis omnibus to hoc confirmare, ut nulla remaneret dubietas, anno
ANNO placaturam ; iuper hoc autem ad militandum
rugabatur; quod ille alacriter adimplevit . Ipfi
CHRISTI
1 '
Deo croce finari devote petivit , ut ejus eoo- praeterea principes prsediâi, exigente hoc d» eis
tritio manifenius appareret . Sacerdos vero ille archiepifcopo, juraverunt a torneamcnto perpe­
eotdis io eo contrhi figna percipiens, confeflio- tuo abftincre, ncc ufquam in omni ditione fua
nC ejus audita, & peragentia injuo&a , ab ex­ hujufmpdi exercitium permittere , hominefque
communicationis nodoWum exfolvit; ficque re­ ίυοβ ,&miniftcriales ab eo modis omnibus coercere.
conciliatum , Dominici corporis participem f*· Sicque demum archiepifcopus mortuo fepultuciens, ficut petierat, cruce fignavit.* quibusper- ram concedit, falva tamen fedis apoflohcse auaftis modico poft tempore expiravit. Cum ita­ âoQtate . Unde (aftum eft, ut tamdiu fepultura
que principes pntdiâi coram archiepifcopo eo­ careret , donec unus militum familiaris ejus , '
rum cognato-(quia filius fororis patris ipforum Wernheras nomine, confcnfum de hoc fiimmi
fuit ) & clero haec aflerereut ; facerdos horum Pontificis reportaret .

» R E D O,N ENSE CONCILIUM
uf BartMoutaa Txrontnfi ^frtbiepificopo anno itj6. celebratum.
Ibid.

Oncilii Redonenfis ex fntfragaaeis Turonen- B bat fanBi Jacobi , qui eft de epifeopatu Dolerfi ,
fis archiepifcopi Banholonuci, eodem pre- venit eam alut abbatibut, qui ad voextipnem pro.
fide, celebrati duplex mentio in vetuftis monu­ diffi archiepifcopi Taroneifi/ venerant . Certum an­
mentis occurrit. Inter feleâa teftimonia proec­ num ejufdem concilii fub Bartholomeo archieclefia Turonenfi contra Doknfem , que extant pifeopo indicat aiionymus author Chronici Keminter a&a in caufa Dolenfis epifeopatus, vulgata perlegicnfis vulgatus a Baluzio Mifceilan. to. I.
in Anecdotis Martene to. Iit. pag. 913. Hugo {tag. 516. qui ad annum 1176. feribit : Barthodecanus Turonenfis aiferuit : Ktdi etiam , quod
omzus archiepifcopus Turonenfis concilium ha­
cum domina/ Tnronenfi/ ( Bartholomeus, cujus fu
buit cum tptjcopif Britannia Redoni/ . Nec plura
pra meminerat ) celebraret caeciliam Redoni/, ab- ille , ficut nec alius quifqye de hoc concilio

G

·———

c

λ vW

>!M^

’P.eV

a*^Va
vtiv
v<a WwWWf* vW

anno

CONCILIUM
Anno Dorn,

Ex

NOR THAMPTONIÆ
mclxxvh.

ad feftum S. Hilarii.

Rogerii "Hovedeni, annal, parte II.

^otieAMM. Tntexim rex Anglin peter , celebrato concilioCbalem primum fuper congregationem illam‘ , &
An|lk. To. £ generali apud Northampton , poft fêftum S. magnis
redditibus' & domibus pulcherrimis
w
pulcherrimi» dita­
“·
Hilarii, reddidit Roberto comiti 'Leiceftrir om­ vit illos. Eodem anno idem rex expulfis fanfiînes terras luas: & fic aliis . Et in eodem con­ monitiibus Je abbatia de Ambresberie propter
cilio Guido decanus refignavit in manu Richar- incontinentiam fuam , & per alias domos reltdi Cantuarienfis archiepifcopi dec ana tum fuum giofas in arAiori cuftodia diftributis , ipfam ab­
de Wahham, & totum jus quod tpfe in eccle­ batiam de Ambresberie dedit abbat iflae & domui
fia de Waltham habuit, quietum clamavitfim- de Fonteverard in perpetuum poifidendam . Et
Îiliciter & abfolute. Similiter fecerunt canonici miflb a Fonteverard uno conventu fanAimoniaeculares de Waltham de pntbendis fuis , refi- lium, Richardus Cantuarienfis archiepifcopus in­
gnantes eas in manu archiepifcopi. Sed dominus troduxit eas in abbatiam de Ambresberie , it.
Rex dedit eis inde plenariam recompenfatiooem, Kal. Junii, die Dominica , pnefentibus domino
miui v^anruaricniu
patre, & Bartholotnco Exonienfi , & Jo. ad domini
Cantuarienfis arcmcpiicvpi
archiepifcopi «uimauo*rege
«(limatio­
___ Deinde
dominus Rex authoritate domini ^hanne Norvicenfi, epifeopis, A aliis multis denem.
r.........................
Papc inftituit in eadem ecclefia de xrahham ro dc populo ■ Eodem die praefatus Cantuarienfis
canonicos regulares de diverfis domibus Anglix archiepifcopus confecrarit Guidonem Pangorienfumptos: & conftituit »1 Iterum de Gaunt ca- fem epifeopum.
Bonicum fumptum de ecclefia de Ofeney , ab-

** AD CONCILIUM NORTHAMPTONIENSE
In

faw de

fubifeadir vd/tglicana ecclefia ficotis tfifnfit alittoi t
mmn

T . .... -

1176.

celebratam.

ADDITIO.

<mdI> Tittf

ttpig. eu- ("Oncili/ bajn/ alia ex Hovedeno Labbear rv-E Subfequenti anno Hugo Cardinalis ac diacoBx XFHL Vji fert. Suporeft at eo tpfa ex Heflore Boethio nus fan&i Angeli, a fummo pontifice legatus in
CT*ad,JL ***
Sttt'
*7X' r^r* *“■
***
miflus, quo ecclefias Anglicans», fumort.
prafntema/.
ma prius diligentia infpcâas, fi quibus opus ef­
fet»

ANNO
CHRISTI
• >tr.

CONCILIUM

i7x

----- ra idem fa>
fa*Ater fle fandimonia coofpkuu», ad hoc concilium
a? fet, reformaret ; ac deinde una opera
Autus in Sentiant pergeret. Centeftis in Anglian a rege Scotoram Wnlhclmo miffus, ut, ne qua ANNO
CHRISTI
ANWO rebus, ex univcria Scotia epiicopos ad te Nor·
nec adverfus ie , nec regnum fuum a cardinate nt<·
CHRISTI tbamptoniam ad certum diem evocat . Citati
injuria Reset, peuipKtret, rdpondn . Jam inde
comparent. Ibi crncilto faâo , quum mandata es quo fidem Chriftiaoam fulcrpiilent , liberam
fua a pontifice jubente epilcopos omnes Scotia fuiffe Scotiam, nulli extra luam regionem, poe­
archiepilcppo Eboracenft fubefle , expofuiflct , ter quam uni pontifici , veluj Qirifti vicaria
prolixa orsnette persuadere conatus eft , equo fubftâam. Iniquum modo pofcefc pontificem ,
ut id animo facerent . Omnibus enim cpiicopia Scotos Anglis, quibufeum bella prope continua
aliarum regionum patronum quçndam ac veluti gerant , fubdi . Qaod fi pietatem querat , &
caput effe, cui iubfint, ne protinus querelse cau- concordiam inter ipfo· , primum nihil ufquam
frque omnes ad pontificem fummis cum labori­ ab epilcopis commiffum efle, quamobrem liber­
tate
fua
merito privari »·>.
debeant. Deinde non effe
bus tum expeniis deferantur· Nullameffe in to _<«
kv <u
« «».·»»
ta Scotia civitatem metropolitanam, qtto in rc-®neceflc ad exteros novorum bellorum leminarium
bus ambiguis confultatum conveniant ; nullam jacere : fî quid inter eat correâione dignum
amicitie, qua vel tnaxime adverfus holies mu­ ( quod haâenus, inquit, faâum non cil ) com­
niti fmt, occafionem inter ipfos elfe . Quamo­ mittatur ; id regi cure fore. Pietatem vero ac
brem non modo opportunum Eboracenfem ar- reliquas virtutes , habere ie infignes virtutibus
chiepifcopum effe non magnis terrarum fpatiis ac eruditione viros, qui laboribus & vigiliis do­
diftantem , fed etiam divitiis opibufque prxpo- ceant . Itaque regem plurimum orare atque obtentem , qui , fi qua ulli nccemtas ab hoftibus fecrare S. Pontificem , uti imprzfeniiarum con­
ingruat, mox auxilio effe poflit. Ad hxc id re­ tentus fit, nec regnum fuum, nunquam de ipfo
ligioni noflrz maxime convenire , ut libenter aut Romana fede male meritum, hoftibus itus
maioribus iefe fubjiciant. Maximum enim id me­ obnoxium faciat. His atque aliis rationibus Gil­
ritum efle , fi complurium imperio ex ordine bertus egregie caufam libertatemque Scoticsr ecfubeffent . Ita enim virtutes fummas humilita­ cleftz tutatus eft. Re igitur infecta legatus abiit
tem ac obedientiam maxime in nobis lucere, li SuccmEHori ftib eadem recitat 1.eJ'eus de refu' grJlis Scator. & qui pre ceteris nominandus erat ,
taciti ac Inbentes multorum feramus imperia.
Ad ca Gilbertus adolefccns, eruditione pari- Job. de Fordm in Scoti-Cbron. p. 714. jtqq.
ANNO
CHRIS I I

CHRIS Γ1

CONCILIUM

VVESTMONASTERII

Alias Londini Pan - Anglicum, anno Domini mclxxvij. in prima feptimann
Quadragefimz celebratum, de lite & bello componendis inter Aldefonfum
R. Caftdix, & Sandium R. Navarrz exortis, judicioquc Henrici R. Angliz
comprimendis.
* ’
E« Rogerii Hovedenî annal parte Π.
Collrüion.
Anjli.-. To
II.

rima igitui Dominica Qciadragefiinz domi-Cepifcopus, Rogerus Wigorncnfisepiicopw, Ban·
nu> Hcnricus rex Anglic , filius Matildis thoiomzus Exonienfis epifcopus, GilebertusLonimperatricis, venit Londonias , concilium gene­ donicufis epifcopus , Walterius Roffenfis epife.
rale celebraturus . Cui interfuerunt Richardus Reginaidus Bathonicnfis epifcopus, Joannes NorCantuarienfis Archiep. Gilbertus Londonenfis vvicenfis epiicopus , Joannes Ciceflrcnfis epifco­
ep'fc. Hugo Dunelmenfis epik. &c. Et abbates,
pus , Robertus Herefordienfis epifcopus....... epipriores , comites & barones Anglia: . Quibus in tcopus de S. David , Magifter Ada epife. de Sunum convenientibus apud wcftmonafterium , Afaph, .......... epilcopus de Pangor, Chrifttanuvpraecepit Rex ptæfatis nunciis regni Hifpaniz , epilc. Candide Cafs. Et Gaufridus filius Regis,
ut in feripto ledigerent calumnias & allegatio­ comes Britannic , Wiilielmus comes Albcmarnes fuas, & poftea ei offerrent : ut fic per in-pliz, Robertus comes Leiceitriar, Will.de Maolerpretationes, ipfe & barones fui pollent inrel- devii
J*- ;'comes
------- r?'Eficxz,
r*— """
Λ '~ ,
Will,---------comes Glauceftrix
ligerc calumnias & allegationes illorum : quia vili· de Arundel comes de Suthiex , Hugo co­
π'-quc Rex , neque barones curias , intellexerunt mes Ccftrix . Bt da baronibus Antlia , Richard
loquelam illorum . Et ad faciendum feriptum
de Luci, Willelm. de Vetci , Henr. de Lu«ci ,
illud, datz funt illis triduana: induciz. Quarta Odonel de Uraframvile, Robertusde Vais, Ro­
autem die protulerunt fciiptum , in quo hzc
gerus de Mubrai, Robertas de Stutevile , Phi­
«. minebantur. Rex Sanllius groffus genuit bos tres
lippus de Rimbe , Rogerus Bigot. £t alii multi,
fil-.o^videactt, &c.
tam clerici quam laid. Aderant namque buic con­
Afla autem utrmque lor.gtt enarrationibus cau- cilio abbates, priores, & bantut Angite , ut J*·
fa , mtcrpyfitoque , ex fcntenlia Concilii iftius , Re­ pradtilum eft- licet iorum pauci, libram melli ad
git jujicio , chartaque dc Regit , de more feculi s^jubfcnptionem accederent,
illius m ferendi 1 legibus , inde edita. Hi fubfcri‘>n
_ ,
Cbrifiianus
epifcopus
Candide cafe , qm boc ajbuntur tefies , ut pote m conciho affidintes · vide­ fedebat canento, Scotus efl epifcopus, fed Eboraccnlicet .
fit fedis fuffraganeu’ , ut mox infra videa· , :■
Richardus archiepifcopus Cantuarienfis , Hu­ concilio Scotico boc item anno celebrato
go Dunclmcofis epifcopus , Gaufridus Elincnfis

P

C O N-

«7j
c;nno

rr_3

ALTm“*

Scoticum.

raiIïïcus‘·

174

«<QI?EErææi

CONCILIUM

SCOTICUM

Celebratum ann, Dom. mclxxvii. Ad Cartel Ium puellarum. Cub Viviano cardinale
presbytero, legato Alexandri pontificis Romani ..
Ex Rogem Hovcdcni annal, parte II.

Λ^ί,0.* 1 j. CüDtM anno, Vivianut presbyter cardinalis , Afcopum Candiux cate, quia ad concilium fuum
11. "
jLu 5t apoftolicæ ledis legatus, perafta legatio· venire no uit. Sed epifeopus Candide cafe lufnc iua in Hibernia, rediit in Angliam , &. per penGonem illam non timuit , ieptus munimine
condudum Domini Regis, rediit in Svotiam
Rogem Eboracenfisaichiepdcopi, cujus luffraga& celebrato concilio apud Caftcllum puellarum, ncus ipfc erat,
luipendic a Pontificali olficio Chriftianum epi-

CONCILIUM

VENETUM

Quo Alexander papa & Fridericus imperator reconciliantur, & antipapa cum
fuis, quos ordinaverat, deponitur, anno Domini mclxxvii.
tempore Alexandri pane 111.
C TA tf epiflola quadam Alcxbtidri pap*,Bfcix in Lombarderum intraverunt terram, &
fM in faticano aflervantur, Ù apud Baro- circa Mutinam etimdem imperatorem fatis parifuuift defcribimtitr, çan/âs» babiti concilii prolixe ficum invenerunt, qui eos hilari vultu & reve­
rtfrTxxt, hit verbii ; Porro Alexander papa, ut rentia fufccpit, & honorificentia plurima hono­
indubitanter ad colloquium Imperatoris portet ravit. Piarlcntibiis itaque multis epihopisdt prin.
accedere, ordinato in Urbe vicario, verius ma­ cipibus, coram ipfis legatis Fridericus imperator
re Hadriaticum iter cum fratribus fuis cardina­ G filium marchionis Montisferrati luper lauda
libus arripuit . Et veniens Beneventum , inde evangelia juiarc fecit in anima lua, eamdem
Trojam, atque Sipotvum, & montem Garganum fccuritatem , quam legati apud Anagniam indu­
tranbvit, & devenit in civitatem Liciauam in bitanter prefliterant, confcrvare. iniuper ad ma­
maris littore fitam. Ibi enim devotus beati Pe­ jorem bonx voluntatis, quam gerebat de pace ,
tri filius mx Siciliae ad ejus obfequium praepara­ oflenfioncm, omnes principes Alemannos , qui
verat feptem galeas, vidualibus & armis, prout c fecum aderant, eamdem fecurttatem fecit nihilo
tempus poftulabat, munitas . Duos quoque de *"* minus per jusjurandum corroborare. In diebus
magnatibus terne itue, videlicet Romualdum Sa­ illis Gemona refpiciens retro, abfque gravami­
ne de jurando, a confoederatione aliarum civilernitanum archiepifcopum, fit Rogcrium Ha
drienfeqi maximum comitem,.ut honorificentius tarum impudenter recertit, & ad Imperatorem,
cum eis incederet, illuc ad ejufdem partis & do­ non fine magna ignominia, fe convenit. Unde
mini prefentiam deflinavit. Ut autem Impera­ indignationem cccleGx, & aliorum Lombardotorem & Longobardos de fuo pontifex adventu rum odium & inimicitiam, jufte incurrit. Terredderet certiores, fex de fratribus fuis cardina- don* quoque non poft multum temporis idem
libus Siponto ufque Bononiam cum fuis & alio­ reprehentibiliter fecit, & eadem ie infamia contumebofa involvit.
rum fratrum equitaturis premiferat.
Audiens autem ifta apud Vaflum, in mari
Et poft marrahu rtt geflat inter imperatorem
Conflantinopolitamem & SoUmutm, dt qnibnt not, Hadriatico vadum, ubi tempus opportunum natu adeo diverfa mifceantur, poftea didfari fiemm, Qvigationi expedabat fummus pontifex, valde eft
huc fubjicit. Interea ViterbienGs ille ridiculus miratus.* fed de aliarum civitatum ftabilitatedu­
*anttpapa, de malo femper in pejus deficiens, bitare non potuit. Ceterum cuin valida maris
ubi pacem & concordiam inter Alexandrum pa­ tempeftas ipfum jam per triginta dies contra
pam & Imperatorem fine fe familiariter trada- propofitum fuum ibi detinuiflet invitum : ecce
ri percepit, ubi & fccuritatcm firmam eundis infuper Aufter diu detiderarus advenit, & ftatim
viatoribus datam indubitanter cognovit , cum naute ad transfretandum eumdem pontificem
proceribus fuis ita vehementer indoluit, ac û alacriter invitarunt. Qui confurgens circa me­
dium nodis inflantis Quadragefimar, valde ma­
cor ejus medium crcpuirtet.
fide dt flatu twtc temporir antipapa fittrbii de­ ne poft Miffam , & receptos cineres, pelagi v*mentit , ftipfum morare vorantii. Subdit dt prêt- flitatem letus intravit cum undecim galeis, &
miffa legatione ab Alexandro, antequam t Campa­ aliis duabus oneratis vidualiqm copiis, & albis
ni» ad Hadriaticum mart perrexit, jmm omife- - caballis, abfque aliis navigiis.* ita rex Sicilis
rat, dictat: Antequam Anagnia pontifex Ale­ j> auxit numerum galearam ad decorem pontificis.
xander exiret, Hubaldum Oftienfem epifcopum, Erat autem deleâabile ad videndum navalem
& Rainerum diaconum cardinalem S. Georgii , exercitum fulcantcm dorfum pelagi velis proten­
ad Imperatoris prefentiam ea occatione pnemi- tis & profpero vento. Sed circa meridiem, fuf>r, ut ircuritatem, quam Magdeburgenfis ar- Serveniente hora fexta, eft prorfus exi indus Au­
er, & illico faâa eft in miri turbatio maxi­
chiepifcopus cum foci is fuu promiferat, ab eo­
dem imperatote per exhibitionem juramenti ma- ma. Timuerunt igitur omnes: Pontifex autem
Aifcfte reciperent. Cunfti autem per partes Tu· non fuit omnino fecunis . Tunc decem gale®
cum

A

AUJΡ.AUt.
u?Hl

CONCILIUM

nuDjjrajSL

l?6

cum ipfo Pontifice fic fratribus fuis cardinalibus A baldo OftienG epifcopo , fic Rainerio diacono
OtR^sit
anteriores infulas in remigando non fe- cardinali, cum Lombardis Imperator convenit, ANNO
CHRISTI
gniter laboraverunt. Tandem fuftragamibus bea­ ut ipie in Imol·, & nos in Bononia debeamus
torum Petri fic Pauli meritis, eadem die circa pariter convenire . Ideo nos abfqtie Lombardis
, nonam, ad infulam , qu* dicitur Polacrofa , flC confilio fratrum noftrorum, qui circa partes
profpero, Deo gratias, cur fu applicuerunt. Pon­ Bononi* noftrutp pratftolanlur adventum, locum
tifex autem fatigatus ex nimia proCellofi maris ipfum mutare non poffumas, nec debemus. Si
turbatione , in terram libenter defeendit, fic ap- ergo minime difplicet quod prius Gbi fponte con­
pofita copiola menia hilariter convivavit .
fecti t, Gbi debet non nobis talem conditionem
Poft modicum vero temporis, cum jam quie- fiepe pofiram imputare. Verum tamen , ut in­
fcerent omn;a, cx infperato defideratus nautis ceptum bonum pacis ad defideratam coniumAufter arnfit, fic eos ad iter agendum non me­ mationem celerius valeat, operante Domino ,
diocriter animavit. Exultannbus igitur cunâs, pervenire: nos ufque Ferrariam fine mora veni­
cum gaudio vela univerfa in altum citittime funt re Audebimus » quatenus ibi cum fratribus no­
elata: fic unufquifque ad exercecdum commif- il r is fle redoribus Lombardi* deliberare, fle eli­
fum fibi negotium in ipfa nodis obfcuritatc vi- Bngere plenarie poflimtu, quod pro utraque parte
gitans permanfit . Pr*cedente itaque ctun ma­ congruentius fuerit faciendum . Quod verbum t
gno luminari galea fummi pontificis, aliz ipfam quia legatis bene complacuit, per litteras apolequentcs, per totam noftem omnes alacriter na­ ilolicas univerfis epifeopis fic re&oribus civitatum
vigarunt. Et altera die circa meridiem in in­ Lombardi* mandavit, ut ia Dominica die paffulam , qu* vocatur Alexa , venerunt. Et poft Gonis ad ejus prxfcntiam in ipfa civitate , Deo
celebratam ibidem Mittam, cum magno gaudio favente, conveniant.
Interim vero cum turbe mult* iriderent in
fic Iztitia ad mare convenerunt. Et exinde ce­
teras Dalmatis infulas tranfeendentes, in pro- <(um, fle ex civitatibus circumpofitis multitudo
xma Dominica, priufquam Sol illucelceret, ad inobilium properaret ad ejus prafentiam, ut vi­
civitatem Jadcrx, qu* fita eft in capite Hun- <derent illum, fle audirent tanquam angelum a
gari* regni eumdem pontificem cum fuis fratri- iDeo mitium: dignum duxit in proxima Domi­
bus, Manfredo videlicent Przneftino epiicopo , inica, Itttrt JeruftUm^ ad ecdefiam beati Mar­
Joanne tituli land* Anaftafi* , Bofone titulr <ci folemnia Miflarum celebraturus accedere .xjnland* Pudent ia na , presbyteris cardinalibus, Cin- ,dutus ergo faens veftibus, fle de confuetudine
thio. tituli fandi Hadriani, fic Hugone faniii auream ferens rofam,
rofam, cum epilcopis
epifeopis fic
fle cardiEuftachii, diaconis cardinalibus, Rcmualdo quo- · natibus ad altare majus procellit. Poft evangeque Salernitano archiepikopo, fic Rogerio illu-^licam leâionem populo Dei ex diverfis partibus
ftri comite, per merita beatorum apoftolotum congregato paftoraliter praedicavit'. Et completis
fanum fic alacrem portaverunt. Et quoniam non- Miihrum officiis, rofam,, quam detulerat, duci
dum quifquam Romanus pontifex civitatem ipfam Veneriarum in fignum grati* fedis apoftolic»-·
intraverat , de novo iplius papse adventu iaffa contulit.
In eadem quoque feptimana cum gloriofo ga­
eft in clero fic populo illius loci communis Ι.τlearum exercitu, quod état delcûabileviiu, exi­
tiria, fic ineffabilis exuhato collaudant um fic
btnedicentium Dominum, qui modernis tempo­ vit Venetiis, fic per fauces Padi afeendens, cum
ribus per tamulum tuum Alexandrum fuecelfo- gloria fic honore venit in fuam civitatem Fcrrarem beat» Petri Jadertinam civitatem dignatus nam. In fequenti vero die principales perfon»,
eft vilitare . Itaque przparato fibi de Romany qu* inferius annotantur, ab utraque parte ad
more albo caballo procetfionaliter duxerunt eum prsfentiam pontificis convenerunt. Ex parce Lomper meJiam civitatem ad beat* Anali ah* ma­ bsrdorum Aquilejenfis patriarcha , Ravcnnatenfis
jorem ecdefiam, in qua ipfa virgo fic martyr fic Mediolanenfis archiepifcopi
..., fic eorum comhonorifice tumulata quiefeit , immenfis laudibus provinciales eptfcopt , reâores civitatum cum
fic canticis airitfime retonantibus in eorum Scia- marchionitxjs, fic comitibus, Salernitanus quovka lingua. Poft quartum vero diem exivit Ja- que archiepifcopus cum Rogerio HadricnG co­
dera, fic per Sclavorum infulas, fic maritimas mite: fed ex imperatoris parte Moguntinus, Co­
Itlric civitates felici curfu tranfnum faciens.ad lon i en fis, TrevirtnGf. Bifuntinus, cum aliqui­
monafteritim fanâi Nicolai fitum in faucibus bus fuffraganeia epifeoptf, eleôoque Wormatieofi
Rivialti alacriter, Domino auxiliante, pervenit. fic protonotario. Quibus adinvicem congregatis,
Anno igitur fui pontificatus decimo oftavo , de loco ubi Papa fecure poflrt «um Imperatore
«f. vi. x ‘. Kslendas Aprilis, Indidione decima, bea­ prcfentialiter convenire, cum noO modica inter
tus pontifex Alexander cum ingenti honorificen­ partes altercatio exifterct, Lombardi’ petentibus
tia Venetias primum intravit , occurrente Gbi Bononiam, vel Placentiam , aut Ferrariam, five
Paduam; Imperatoris autem principibus Pipiam ,
duce cum patriarcha fic epifeopit fic nobilibus ,
cum clero in navium copiofa multitudine. Eo aut Ravennam, aut Venetia* eligentibus: Pon­
autem in palatium patriarch* fuper Rivoalto tifex cum nunciis rests Sicili* Venetias in-hunc
deduûo, prsdtâus Magdeburgenfis epifeopus, cum E modum elegit. Ut u Dux cum populo Veneto
elefto Uormatienfi protonotario, accetterunt ad juratoriam cautionem prcftaret, quod antequam
eum, dicentes - Dominus nofter imperator cun- pax firmiter confirmata edet. fine confenfu Pa­
fta , qu* inter vos fic eum de pace, nobis me­ pe Imperatorem intrare Venetias millatenuspcrdiantibus traâata funt fic confcripta , paratus eft raitterent , fic venientes illuc five redeuntes nul­
adimplere . Sed in civitate Bonae ien fi , quam lo modo impedirem : tunc pars utraque ad lo­
ejus principes nimis habent fufpeâam, conveni­ cum ipfum accederet, quod ad verbum Pontifi­
re nullatenus poteft. Unde clementiam ipfam cis faâum eft.
Exivit ergo Alexander papa Ferraria cumepiveftram fuppliciter exoramus, quatenus alium
locum ipfi & vobis congruum , Ravennam vide- fcopis fic cardinalibus feptimo IdusMaii, fic fine
licet, vel Venetias, eligere fatagatis . Qjubus mora Venetias remeavitcujus veftigia partes
beatus pontifex conftanter fine mora tefpondit : utrxque celeriter funt fubfecut*. Conftitutis ita­
Diu eft, quod mediantibusfratribusnoftnsHom- que principibus fic Lombardis in coofpeftu prin­
cipis,

»77

VENETUM.

FK,XKCW!'

»7«

*cipis, de reconciliatione pacis inter alterutros A Cem, cptfcopos, & Joannem tituli S. Ana fl a fix,—
ANNO traâare ceperunt. Sed quia de fitndis maxima
ft Tbeodinum tituli fandi Vitalis, tc Petrum christi
CHR.JS Π
inter eos controvcrfia vertebatur, & pax vccle- tituli lands Sufanne, presbyteros cardinales, & tl!1.
fis abfque illorum pace, quia cum ecclefiacon- Hyacinthum diaconum cardinalem fanfte Maria»
tr« imperium firmiter fieri non debebat, trafta- Jn Cofinedin. Qui ad eum venientes, poflquam
Λ * 'imperator rcnunciavit fchifma O&aviani, Guitus ipfe, mulris intervenientibus induciis, ufque
ad apoftolorum Petri & Pauli oftavas procellit. donis Cremenfis, & Joannis de Struma , pro*
Ea igitur dic pax ecclefix in ea forma, qu* rniflam quoque obedientiam venerabili patri do­
paruom
conienlu * patrum ordinata fuerat, & feri- mino Alexandro tanquam catholico pontifici ,
~ ”
canonice intrantibus : ipfum
o firmqta, de confeofu principem, qui pre- ejufque fuccclforibus
can
ntea aderant. Imperatoris aflimfu efi roborata, a fententia excommunicationis
excommunii
pariter ablolvePax quoque Sicili* regi proximis Kalendis Au- runt, flt catholic* unitati aggregarunt. Idemque
Lftum
eft
de
majoribus
ipfius
principibus,
gufti ufque ad quindecim uutot eodem modo
approbata eft. Super quibus charts hinc inde qui eodem vinculo tenebantur, juxta priicum
concorditer faftc, & a fingulit partibus in bo- ccclefi*
______________
morem.
na voluntate reerpt* funt. Quibus ita peraftisB Exinde Imperator tanquam catholicus prinad inftantiam principum Imperatori licentiam* ceps acccflit ad prrfeotiam ipfius pontificis, qui
dedit Pontifex veniendi ufooe
ifaoe Chiogiam, qua
qua-­ ante fores ecclefix fandi Marci cum fratribus ·
tince parum diftante, ‘ fuis cardinalibus refidebat, in communi unionem
tenus in loco ipfo a Pontifice
conftitutis in ejus potientia cardinalibus illis fle Sacis expeftantibus .* & depofita chlamyde, pro·
principibus, qui curium pacis
is fle
flt treguarum
treguyum fert
fere ftravit
ravit fe in terram , &
flt deofculatis pontificis
ponti
,
jam confummaverant, cum ipfa
' imperiali autho- tanquam principis apoftolorum, pedibus,, vere
, devotilTime dedit. Tunc
re­
forfltetur pacis ofculum ip£
Tui
ritate, Domino coopérante,, plenum iorflte
eSeftum fle immutabile firmamentum. Venit er­ pleti funt omnes gaudio magno, & pr· nimia
go illuc Imperator, fle ad ejus pnrfentiam car­ Ictitia vox clamantium, Tt Dime ftrndamiit ,
dinales fle principes pariter convenerunt, omnia, infonuit ufque adfidera.* flatimque Augullus apquas de pacis bono ejus coofenfu fuerant ibi con­ prehenfa Pontificis dextera cum canticis & lau­
corditer .trarifafta , oftendeotes. Auditis itaque ; dibus ufque ad chorum ecclefia» ipfum deduxit,
omnibus que gcfta fuerant, fic plenarie in teHe­ & inclinato capite benedidioocm ipfius reverenftis, licet ab his, qui pacem oderant, valde _ ter
_ fufeepit.
turbatus fuerit fle commotus, quatenus principesC In fequenti vero die, qua celebratur fefltun
in facie ipfi reftiteriat.· omnia tandem, ficut in fanfti Jacobi apoftoli, idem Alexander papa re>
Miflarum, ct>m
prxfcntia Pontificis gefla fuerant fle confcripta, dite, À
* celebraturus Λfolemnia
'
**"
rata habuit, flt ea confirmare fponte promifit . feftiva proceffione patriarcharum , arcbiepilcopoTum fadum eft quod fluin audientia eorumdem rum, presbyterorum, diaconorum , cardinalium,
cardinalium At principum, Diedoni comiti filioi & aliorum miniftrorum, juxta facnim ordinem
C. marchionfs pneccpit , ut in anima fua co- procellit . Imperatore igitur in choro flante,
• Fort».d«- ram * divino papa , nunciis regis Sicili», flt clerus Teutonicus MilTae introitum alrifonis vo­
»»«« ref*. Lombardis publice juraret in hunc qui fequitur cibus pfaltere -cwpit, & totum decantando offi­
M·
modum :
cium cum omni jubilatione peregit. Poil evanEgo comes Diedo juro, quod dominus Impe­ gelium autem & Sermonem fadum ad populum ,
rator mandavit mihi, ur in anima fua jurarent Imperator denuo ad veiligia ejufdem pontificis
juramentum, quod nunc fafturus fum.* flt pofl­ cum principibus fuis devotilfime procedit, &
quam mandavit, non revocavit mandatum. Et apertis thefauria fuis aurum poll pedum ofcula
ego ex eodem Imperatoris mandato juro inani- _ obtulit
____ . Decantata itaque
,
____
Mifta. , ____
idem ____
dextema fua, quod ex quo venerit Venetias, omni Dram pontificis apprehendit, fle extra ecciefiam
queftione flt cootradidione fernota, faciet jura­ ufque ad album caballum conduxit ipfum, &
re in anima fua, quod pacem ecclefic, ficut ftreguam , ftapham fcilicet, fortiter tenuit. Cum
difpofira eft per mediatores ex feripto, flt pacem autem frrnum acciperet, 6c ftratoris effictum
regis Sicili* ufque ad quindecim annos, ficut
vellet adimplere .* Pontifex, quia iter ad mare
feriptum eft, fle treugdm Lombardonun, ficuti nimis videbatur prolixum, pro fafto habuit quod
eft per mediatores utriufque partis difpofitum in affeftuofe voluit adimplere.
feripto, quod fle apud eofdetn mediatores conti­
Dwn m hit effet idem Alexander papa, fidelem
netur , bona fide fervabit, fle principes fuos hoc aneienm Petram Ceffinenfem abbatem,
arcbiepiipfum jurare faciet. Simili modo prxceph Sigil- feoptem Capnaiuim, de hit
baflenxj gffa eftent
both camerario fuo in hunc modum jurare *
cam Jmperatore reddidi! hit litteru tertiores :
Ego Sigilboth juro, quod ex quo dominus Im­
perator venerit Venetias, juramentum ipfum pa­ Alexander epifeopns ferunt ferverunt, èTr. dileAù
cis ecclefic, fle regis Sicilix, fle treuge Lomin Chrifto film Feli o, t a/jiarqA abbati, fit Cabardorum faciet prcftari in anima fua, flt prin­
piano àrchiepifcopo, faint em ÉT apoflolicam beneE diUiontfH ·
cipes fuos. fideliter jurare faciet. Hec
.
His ita hoc modo completis, Pontifex ducem
flt populum Venetum a juramento, quo tene­
XiCUNT gratiiTimr devotionis obfequia ,
bantur, Xbfolvit, fle ut dominum Imperatorem
i que nobis flç ecclefi* tam devote , quam
honorifice Venetias ducerent j eis prccepit ■ Quod
fideliter exhibuifle nofeimini, ut felices fuccelfus
Dux defideranter implere feflinans, in prxpara- ipfius ecclefix, vobis fcilicet devotis & ’ fpiri- Λ;_ fpecnii.
tis fex galeis eumdern Imperatorem ufque ad tualibus filiis, fpiritualibus iitteris deferibamus: b»
monafterium fanfti Nicolai, quod eft firum in
cum dignum fit, conveniens, & honeflum ,. ut
capite Rjvialti , cum gloria & honore conduce­ quos ita habuimus in noflra devotione firmos,
re fecit.
flt flabiles, de profperitate noftra, & ipfius ecAltera die, in vigilia fanfti Jacobi, fummo ciefi*, reddamus hilares & gaudentes. Agite
mane Pontifiât mifit ad Imperatoris prxfentiam itaque una nobifeum gratias omnipotenti Deo ,
Humbaldum Oftienfem, flt Willelmum Portuco- qui habitat ia altilfimis, & humilia refpicit de
CaqnX Gmrrafi Tom. XXIIM
fuper*

S

E

’79

*“**"“*

CONCILIUM

—------- fuperois, dc cujus munere venit , at navicula Λ Alexander eptfcopus fervas ferveram Det, venera-·

bilibus fratribus, Ricbardo CaMnarim/i tpifeopo, ****0
Petri diu dc graviter procclloiis tiudibus de vatf fofiraganeie ejus, & diledis jiliis abbatibus
,,,,
lidiffima tempcflate quaflata, nunc tandem por­
fftcialiter ad Romanam ecclefiam pertinentibus
tum falui s attigerit, dc pacatis favientis maris
imarcbiepefcopatu Cantuarieiq/S cou/litutu, falutem
procellis, debita fic defiderau pace letetur. Sa»
& apofltiecasu benedidimem.
ne duodecimo Kalendas inflantis menfis Augu­
fti, dc mandato hujufmodi filii noftri in Clirifto illuftris Romanorum imperarors, filius marMmbnSAS laudes dc gratias agimus omni­
potenti Deo, qui licet navem Petri diu perchionis Alberti vir nobilis, magnus, fic potens,
dc camerarius ipftus imperatoris , prêtent ibus
mifdlec proceliota maris lempeftaK* quaftari ,
principibus eccleftafticis fic fxcularibus Teutonici aune tandem imperavit ventis, fic mari, & fa­
regni; publice in anima ejus in prxfenti* no- da eft tranquillitas magna : ita ut pacatis ma­
flra, coram innumerofa hominum multitudine, ris fxvientis tiudibus, prxdida navis ad portum
prxfliterunc radis facroiaodisevangeliis/uramcn- quietis reduda fit & falutis. Sane cariftunus ia
tuin
poftquam
idem --Imperator
___ ,, -,quod
___ r--.
i-------- ------i--------- veniret
--------- , Chrifto filius nollet Fridericus illuftris Romanor*
·
* contradidionc
■"’·
Venetias
, omni· contentione
&
'Brutn imperator, proximo prxtetiro die, Domi­
• at. fcpita fepofita, pacem ccckfix , ficut per fratres no- nica ante feftutn beati Jacobi, cum principibu»
ftros fic principes fuos diipofita eft di tradata, ccckftafticis & frcularibtu Teutonici regni,cum
fic pacem hujufcemodi filii noftri in Chrifto Wil- multa devotione venit Venetiam ad prxfentiam
Iclmi illuftris Sicilis regis , ufque ad deci­ noftram: dc ibi coram innumera multitudine vi­
mum quintum annum , fic treguam Lombarrorum ac mulierum altis vocibus retonantium
dorum ufque ad fepfem annos, in anima fua laudes Altithmo, nobis ficut iiunmo pontifici
fic a principibus fuis faceret , ficut in fen- omnem reverentiam & honorem exhibuit, & in
pto pacis fic tregux continetur , juramento fello beati Jacobi, nobis ad preces ejus beati
firmari. Nono vero Kalendas Augufti, prxfatus Marci ecclefiam adeuntibus, pro celebrandis Mii­
imperator, (leur tradatum fuerat dc diipofnum, farum folemniis obviam venit: dc finita MilTa ,
venit ad ecclefiam B. Nicolai, qux per unum quam · nobis licet indignis reverenter audivit ,
milliare a Venenis diftat, dc tam ipfe quamar» nobis omnem honorem exhibuit, quem prxdechtepifcopi, epifeopi, fic alii principes leutonici ceftores ejus noflris coniucvcnint antecefloribus
regni, abrenunciantes fchitmati, per fratres no- exhibere
.—---------. In
... Kalendis
............. vero inftantis
........... menfis
........
ftros epifeopos dc cardinales, de mandato no-Augufti prxfatus Imperator, ubi erat numérota
hominum
multitudo,
in
anima
fu*
jurare
fecit.
ftro, prxientibus quibufdam aliis, abfblutionis
beneficium meruerunt, dc deinde venerunt Ve- D principes fui, quos pratentes habebat, tam
netias, dc ibi ante ecclefiam beati Marci prxdi- ccclefiaftici quam fxculates, prxftito juramento
dus imperator, innumera multitudine virorum firmaverunt, quod pacem ecclefix perpetuo, fic
fic mulierum prxfente , fic alta voce reddente pacem carilL in Chritlo filii noftri Willdmi il­
laudes fic gratias Altiftimo, nobis fummo pon- luftris Slcilix regis ufque ad quindecim annos ,
tifici obedientiam dc reverentiam humiliter fic & treguam Lombardotum a prxdidis Kalendis
reverenter exhibuit , fic recepto a nobis pacis ufque ad * fex annos, ficut pax & tregua ipf* * fePwm
ofculo, dextravit nos devote, & cum reverentia diipofita eft, & tradata, & in feriptis redada,
qua decuit fic devotione ufque ad altare in ec. illrlam debeat & illibatam fervare. Sicut autem
Imperator nos in catholicum papam, & fpiricleGam introduxit.
Sequenti vero die , in fefto beati Jacobi ab tuaiem patrem recepit: ita nos eum in catholi­
eodem imperatore rogati , ad prxdidam eccle- cum imperatorem, & uxorem ejus in catholifiam kS.
». Marci folemnia
.ν,.ν....... celebraturi
vv.v-.o,-... .......nu..
Miflarum cam imperatricem, & filium ipforum in cafhoacceifimus: & nobis illuc venientibus pi«fatuslicum regem recepimus . Agite iuque gratias
imperator extra ecclefiam obviam venit , & deX- creatori noftro, qui fponfam fuam (acrofandam
tero latere noftro devote iufcepto, nos in eccle- ecclefiam fua mileratione reipexit, & ci, pc ft
fiam introduxit, & peradis Miffarum folemniis, multas pcrfccutiones, quibus graviter pretia eft
nos ufque ad ipftus ecclefix portam dextravit . & attrita, per fuam gratiam, plenam pacem
Et cum afeenderemus palafredum noftrum ibi reddidit fic quietem . Dat* Vcncux in Rivoparatum, flapham tenuit, & honorem omnimo­ alto, odavo Idus Augufti.
dum & reverentiam nobis exhibuit, quam prxdeceflbres ejus noflris confuevcrunt prxdeceftoriyfc has ,
fequuntur, d^dit ad Eboracenfem
bus exhibete. Erit itaque folicitudinis veftrx, suchiepijcopum & Dwielsnenfcm epijcopum, confor­
nobis & ecclefix in prcfperis congaudere, & ef- mes tilts, quas datas vsdimui ad abbatem C ajfifrdum pacis aliis devotis ecclefix filiis aperire,
ut ii quos zelus domus Domini tangit, dc pa­
cis nomine divinitus dato in Domino gaudeant Alexander eptfcopus ferons fervorum Dei , veneta& exultent. Datum Venctiis in Rivoalto, fexto
bilibus fratribus Roger10 Eboracenfi archiepifcopo
E
Kal. Augufti.
apcjiolica fedis legato , & Hugoni Dunelmenfi
Hailcnui Alexander papa.
qmdem epiepifeope, falutem CT app/iolicam benediiiionrm.
flolam repertam una cum olfis i» parvo codice baJilica i'aticana hic tibi deferibeudam curavimus :
X IC u N T gratiflimx dévot ion il obfequia ,
ut tntel.tgas, vel ex his veritatem adorum vito
qux nobis & ecclefix tam devote», quam
Alexandri, cum quibus eadem Alexandri epiftola
laudabiliter exhibuiftc nofrimini , ut. felices fucmiram habeat continuationem atque confmfionem , celïiis ecclefix vobis ficut Ipecialibus fit devotis
ut non dubites eamdem efle germanam. His quidem ecclefix filiis * fpiritualibus , defer ibamus : cum · f. fit. in­
fimi les, ejufaemque argumenti itidem tunc b'enetm
dignum fit & convenietis, & honellum.ut quos ,i,u’’ih{“·
ab eodem Alexandro papa datas litteras in An­ ita habuimus in noftra devotione firmos & ftagliam, recitat Roger us in annalibus , iflit ver­ biles, de profpentatc noflra, & ipftus ecclefix, faib.
bis ·
reddamus hilares & gaudentes .- Agite itaque una
nobilium gratias omnipotenti Deo , qui habitar
& Hu

I

E

iAt

“*?£**>

VENETUM.

FR,DSCWL

»»»

—— in ahiflimis, «c humilia refpkit deTupemis, de Axit- Congratulati fimt cigo omen ad invicem,—■
cuius munere »enit, ut fponfa fua facrofanâa & pod aflrâuola cofioquia, & mixtos fetus ime
CHRCSn
ecclefia, diu & graviter procellofis fludibus, & detrimento dignitatis iocos , Auguflus petita &
------- “
"
validitfima
tempeftate
quaflata , nunc impetrata
tandem licentia, hilaris ad hoipitium remea­
portum Salutis attigerit: & paratis fzvientibus vit .
Kalendis vero nunfis Augufli, convocatis no­
procellis, debita & defiderata tranquillitate li­
tetur . Sare duodecimo Kalendas inflantis men- tariis, & univerl:$ Lombardorum rcdonbus ,
fis Augufli, de mandato cariifitni in Chrifto fi­ Pontifex & imperator in confdiorium par.ter
lii noliri Friderici iiluflris Romanorum impera­ ‘intraverunt. Tunc Imperator coram Pontifice cum
toris , filius marchionis Alberti vir nobilis ma­ omni adjutorio przcepit comiti Henrico dc
gnus & potem, & camerarius ipfius imperato­ Res.... qualiter in anima fua ipfius Imperato­
ris, przleritibus ptincipibusecclefiaflicis ,&etiam ris juraret, quod pacem ecclefiz & imperii, &
fzcularibus Teutonici regni, publice in anima pacem repis Siciliz, uique ad quindecim annos,
erus in przfentia noflra, roram innumerofa ho­ ficut etiam per mediatores utiiulque partis di­
minum multitudine, prÉ^itcrunt taâis facrofan-_ ipofitum & deferiptum fuerat, bona fide fervaais evangeliis
Im-B »n · Przientibus quoque principibus nilulo miΓ'
o
.juramentum,
. quod
.
.poflquam
" .
pera tor veniret Veoetias, omni qurflione & con­ nus jutfit ad camdem pacem & treguam ut pa­
tradictione fopita, pacem ecclefiz , ficut per riter jurarent, quod bona fide fervarent. Co­
fratres noflros & principes fuos difpofita efl fit mes.... mox & ipfe juravit fuper fanlta Dei
tractata; & Pacem cariflimi in Chrifto filii no- evangelia. juraverunt & fequentes principes hoc
ftri Willelmi tlluilris Siciliae regis, uique ad modo, videlicet.*
Ego Chriftianus Moguntinus.
X
quindecim anno· ; & treguam Lombardorum
Ego Philippus Colonienfis.
> archicpiic
ufque ad fex annos, in anima fua , & etiam a
Ego V. Magdeburgenfis.
principibus fuis faceret, ficut in feripto pacis <5c
Ego B. Trevircnfis.
tregut continetur, juramento firmari. Et prin­
Ego P. Patavicniis .
cipes Teutonici regni, fcilicet venerabiles fratres
Ego C. electus Wormatienfis .
noliri Magdeburgenfis, Colonienfis, & Chrifti aEgo K. imperiali authoritate protonotarius .
nus didus Moguntinus, archiepifcopi, & quidam
Ego G Mantuanus ipilcopus.
alii in anima fua pro fe jurare fecerunt. Nono
vero Kalendas Augufli, przfatus Imperator, fi- £ Ego G cancellarius.
Ego G. comes. Juramus in manibus veflris
cut traflatum fuerat & diipofitum, venit ad ec­
clefiam beati Nicolai, quz per unum milliare fuper hax ianda Dei evangelia, quod pacem
dillat a Venetiis: & ibi tam ipfe, quam archic- ecclefiz & imperii, & pacem regisSiciliz,uique
pifeopi, epifeopi, & alii principes Teutonici re­ ad quindecim annos, U treguam Lombardo­
gni , abrenunciantes fchifmati, per fratres no- rum ufque ad " fex annos, ficut llatutum eft, .
flros epifeopes fic cardinales , de mandato no- & feriptum per mediatoies utriufquc partis, bo­
flro, przfentibus quibufdam aliis, abloltitionis na fide fervabimus, & abfque fraude. Sic Deus
beneficium meruerunt . Deinde venerunt Vene­ nos adjuvet, & hzc Iancla Dei evangelia.
Ex parte vero Sicihz regis eodem modo ju­
rias , & ibi ante ecclefiam beati Marci przdiôus
Imperator, innumera multitudine virorum &mu- ravi· Romualdus Salernitanus archiepifcopus, &
I ierum prziente, alta voce reddente gratias & laudes Rogerius comes Andrientis.
Altilfimo, nobis ficut fummo pontifici obedientiam
Ex parte vero Lombardorum jurarunt qui
& reverentiam humilita & reverenter exhibuit; & prxfentes erant, fcilicet, de MediolanoGcrardus
recepto a nobis pacis ofculo, nos devote dextra- rifeis, Rogerius & Marcellinus coniiilcs.
Willclmus Letatorius.
De Placentia
....................................................
vir, & cum reverentia qua decuit & devotione Q
_.
De Brixia Albertus de Gambara.
uique ad altare in ecclefiam introduxit. Sequenti
De Bergamo Alberatus.
■ vero die, in fefto beati Jacobi, ab eodem :mDe
~ Verona Cacus conful.
Kratore rogati , ad przdiflam ecclefiam fandi
De Parma Vetulus.
arci, folennia celebraturi Miflarum , accedi­
De Rcgio Antcmanus.
mus ί & nob’s illuc venientibus praefatus impe­
~ Bononia Prcamontes poteflas eorum rator extra ecclefiam obviam venit, & dextero
De
De Novaria Willelnius Gueliri.
latere nolito devote fufeepto, nos in ecclefiam
De Alexandria Huber tus de Foro ·
introduxit; & peradis Miflarum folcmnns, nos
ufque ad ipfius ecclefiz portam dextravit. Cum
De Padua Teflulanus poteflas .
afeenderemus paiefre'dum noilrum ibi paratum,
De Venetia Gozelmus.
Abloluto autem Imperatore , fequaces quoque
flapham tenuit, & omnem honorem & reveren­
ejus
intrufi, & fchiimatici, ad finum marris ectiam nobis exhibuit, quam przdeceflores ejus
noflris confueverunt antecellor ibus exhibere. EritEclefiz catervatim confluentes abfolvi humiliter
Itaque folicitudinis veflrz, nobis & ecclefiz in poftulantes, refutarunt & anathematizarunt, ab­
prolperis fucceflibus congaudere, & effedum pa­ jurantes lu per fanûa evangelia omnem hzrefin
cis aliis devotis ecclefiz filiis aperire: ut hi , extollentem fe adverfus facrofanâafo Romanam
quos zelus domus Domini tangit, de pacis mu­ ecclefiam, & przeipue fchtfina , hzrefin , & fa­
nere divinitus dato in Domino gaudeant & exul­ ctionem Oôaviani, & Guidonis Crementis , &
tent . Data Venetiis in Rivoalto vjj. Kalendas Joann is de Struma .· corumque ordinationes ir­
Augufli.
ritas eflê pronuntiantes, fidelitatem quoque &
Ahlfow/ Alexnder tx Rogtn m exikdibx! A*- obedientiam domino fuo papae Alexandro, civi­
fïitaùi . Std ytod ad eafdem rti gtftai prrtnut , que iuccefloiibus catholicis promittentes , recon­
bii rtliyta Alfxandri papx tHi f*ptrio- ciliati funt, dc unitati ecciefiz aggregati - De
rihtt cohttrtntia : fit nim ft Mtnt : In craflino quorum numero famofiores duximus nominan­
autem circa horam nonam Imperator cum pau­ dos, Chriftianum Moguntinum, Philippum Cocis pontificem filiali afieJu vifitavit, & ufque lonlenfem, V. Magdcburgenfem, Trrvirenfem ,
ad ejus cameram, ubi cum epifeopis & cardi­ Patavienfena, Wormaticnfcm elefium, Auguftanalibus familiariter relidebat, alacriter feperdu- num , MaflUicnfem, Argentinum , HaiberfUdeoCtfal. GtxtrA. Tom. XXII.
M i fan.

HUDOUCDSf.
ilj
AimNDtt
CONCILIUM
IMP.
"frm , Papienfem , Placentinum, Brixienfem ,A
ANNO
OmBTJ Novarieniem, Aquenfem, Mantuanum, BalneoL1TTERÆ PRINÇIPUM.
CHRISTI
«u>. regienfem, Pifaurcnlem, Faventinenfem , Guidonem Cremenfem promotum in Levitam, V, P
, mvu» fu» »c petri Venoretedo Aktcondro Dtigraquondam Quniacenfan abbatem, fic intrufum
tie fenil* Rem*»* fedit df Catholic* ecclefi» csn&sttMni
fandi Georgii in Velo aureo , atque vicinum
ftemmo pontifici etfn tmiverfeli p*p*t Cbri/lia·
ejus fanât Salvatoris intrufum. Aliorum refipinnt MegmUinm *rtbicpifcop*s , Philippus Colefcentium fchifmaticorum multitudinem penitus
messis erchieptfctpnt , l^eremimdia Megdeburge^fii ertbiepifcepn , atmeldns Treviceiifis *rignoramus.
Eodem tempore, decimo fexto Kalendas Se­
cUefifitpttf, Cmredut l-Vorm*ti*rfs epifeopus ,
ptembris, in ecclefia fanât Marci Venetiis Ale­
Gnnfrtdnt cancellarius , IVcremtcndns protomtaxander papa cum archiepifeopis, epifeopts, fic
ritu, F. comes lMi*>idi* , F. merebis de Lu­
aliis eccleturum praelatis Italis, & Alemannis ,
cis y tJ fréter ejets, Died» cernet de Literfa , tj
fyoodum celebravit, in qua juxta eum Impera­
R. cernet de Dinn*, filieln devotionis objectum
tor refedit.- ubi pax inter ccclefiam fic imperium,
ctm deUt» »Mie»ii* tt devotione.
& pax Imperatoris cum Sicilir rege , fic trcguaB
Lombardorum , ficut fuperius eft ordinatum ,
uot commoda , que ex confirmata pace
communi aiTenfione roborata fuit atque firmata.
ecclefix fic imperii utilia toti mundo pro.
Sed ad majorem ipfius foliditatem , Pontifex in
venvrint, ipfa innumera illa mala , qux exinde
hunc modum excommunicationis fententiam pro­ acciderunt, mam Idle oftendunt. Sicut enim ab
tulit · ut quicumque pacem tjfam , vel treguas utriufquc concordia, ptovincic orbis terrarum ad
infringeret, nifi requifitus infra quadraginta dies,
falurem fic tranquillitatem reguntur .■ ita fub eo­
fic commonitus fatisfaceret , eamdem excommu­ rum divifione a propria ftatus reâitudinc diftranicationem incurreret . In fchifmaticos veto , hebantur. Gaudeat itaque tellus tam defiderabiqui nondum refipuerant, quoufque fatisfeccrinr, );s roris vifitatione lefpcrfa, tam gratiofe plu­
anathematis fententiam innovavit.
vie inundatione fecunda , per quam fideles po­
In diebus illis cum hxc agerentur, C. Comes puli, ariditatis fitim depellant , fic omnia jurgio­
Bertinori a bique liberis decedens Venetiis , pro rum fcandala, fic fcanaalorum incendia futfocenremidione deliâorum fitorum , parentumque ip­ tur. Nos ergo, pater fanâiilîme, de tanto confius, caftrum iplum Bertinorum, quod alio no­ cordix fruftu letantes, ipfam facratiftimx ecclefv
mine dicitur Sululianum,, & totam terram iuam C j’x & imperii pacem , ficut
ab utriufque partis
eati Petri fuerit) facro- mediatoribus eft difpofitai , fic in commune feri( licet ab antiquo juris bea!
fanâx Roman* ecclefix in propriam hxredita- ptum redaâa, fic illuftris regis Sicilis ufque ad
tem donavit , fic ad majorem donationis ipfius quindecim annos , fie treguam Lombardorum a
firmitatem , domino Alexandro papx , ejufque proxime prxteritis Kalendis Augufti ufque ad '
fucceflbribus, publicum exinde inftrumentum he­ fex annos , ficut a mediatoribus eft ordinata ,
ri fecit. Quamobrcm pro recipiendis inveftituris fic noftris juramentis firmata , fic in feriptum
ipfius caftti, quod eft caput comitatus totius , commune redaâa, noftri confcnfus ftudio À vi­
pontifex abique mora illuc mi fit Raincriuni dia­ gore confirmamus, fit ratam atque inconcufûm
conum cardinalem , & R. iubdiaconum , & P. tenemus: fic ut fic obfervetur, operam dabimus.
Sa r racenum dap iterum fuuin ; per quos invefti- Et ut hxc noftrz confirmationis pagina fubfecururam & pofteilionem Hiius comitatus in pote- turis temporibus firma atque illibata permaneat:
ftaiem & dominium iedis apcftolicx recepit fic eam propnis fubfcriptionibus communiri, fic fi­
detinuit .
gi! lorum noftrorum fecimus appenfione infiguiri.
Deinde poft
, . fynodum
. ___ celebratam
______ decimo quinEgo Chriftianus archiepifcopus Moguntinus .
io Kalcndat Odobris pro confirmatione pacis D' Locus Jigilii.
Imperator has litteras icripfit.
Ego Philippus Colonienfis archiepifcopus , &
Italic archicancellarius. Sic fic alii. De Imper*·
rvrrrn.b :n C>ri/b patri domino' pap* Alexandro
tore tenetns difetdere perato b*c feijmcntnr tnailir:
Impititotis
jatrojanil* Romans ecciefis Jiirnmo ù uni ver} au
Rebus itaque fic fe habentibus , Imperator
conhiinativ
pontifia fridertcns Dagratia Romenornm impe­ Venetiis receflurus, ut a fummo pontifice licen­
retur femper Λαχ afin > debitam ubedaentiam, O tiam acciperet, accetfit ad eum in palatium pa­
fiiiahs devotionis affeilum.
triarch* . Sed omnino cxclufis cereris , cum iu­
lis epiicopis fic cardinalibus, ac fuis principibus,
vm imperatoria ac regia majeftas ad hoc in
de his qux ad pacis complementum reflabant ,
tertis ordinata fit, ut per ejus operani to­ cum eodem papa colloquium habuit. TuucPon­
tus orbis pacis gaudeat inetemento.· nos , quos
tifex ab Imperatore petivit ut regalia fandi Pe­
Deus in folio imperii Romaui inftituit, eam di­ tii, fit poflefliones fande Roman* ecclefix , fi­
ligenter amplecti, & ferventius confervare debe­ cut per mediatores cardinales & principes apud
mus aC VOlumUS. Inde eft , quod pacem eccle- niiagmani
udi
Anagniam lonimuimu
conftitutum iircm
fuerat i*
fit nrruanun
firmatum , libi
fix fic imperii, iceundum quod a principibus no- E reftitui faceret _Cui refpondens Imperator dixit ;
ilris fic cardinalibus Romanx ecclefix difpofita Regalia
~
fanâi Pétri, & poflèflioncs
""
alias “
Roma­
eft & ordinata, fic in feripto principum noilro- nae ecclefia:, praeter terram comitiflae MatbiJdis,
rum figillis fignata continetur , ficut per inter, & Bertinorum, libere ad oraefens rcftitnam; fed
pofitam perfonam jurare fecimus , fic prxfenti quia ifta mihi videntur ad imperii jus pertinere,
feripto nos obfervare promittimus, fic confirma­ vos eligite de veftris cardinalibus tres, fie nos de
mus, fic ratum in pofterum permanere volumus : noftris principibus totidem eligemus, ad illa trafic fic deinceps firmirer obfcrvabimus , fic facie­ âanda, quorum judicio pars utraque, irrefragamus , quatenus in nobis fuerit , Deo propitio , blliter ftare debent . Quod lien pontifici grave
nimis & durum fuerit, quoniam fic in forma pa­
obfervari.
Datum apud Venetias in palatio ducis, deci­ cis de reftituenda terra comit iftae Mathildis exmo quinto Kalendas Oâobris , Indiâione deci­ preflum fuerat fic juratum, fic tunc ipfe caftrum
Bertinorum, ficut fuperius diAum eft , poifidema .
bat :

Q

G

i8j
ALE™“*
VENETUM.
FR,DiKwr·
>8«
-... .
bat; ne tamen occatione ifta ecdefue pax tur-Arentiam humiliter exhibuit, dc recepto ab eopa-““~
CHRJsri
voluntati ejua tandem aflènl’um prrbuit. cis ofculo cum devote dextravit , &
< cum devo- Chiusti
* Statimque ChriftianomMoguntinum atehiepifeo- tione magna uique ad altare in ecclefiam in­
troduxit.
Sequenti
vero
die
in
fefto
fanât Jaco­
pum, & Wortnatienfem eiedum , & A. proronotarium, qui pnefentes aderant , ad id facien­ bi , feria fecunda, prxfatus Imperator venit ob­
dum delegit Imperator; & Alexander papa fisos, viam domino Papx extra ecclefiam fanât Mar­
videlicet Oilieniem dc Ponueniem epifcopus , & ci ; fic dextero latere eius devote fufccpto , eum
Cynthium diaconum cardinalem elegit . Pro re- in ecclefiam introduxit: fic peractis Milfarumfoflituendis vero przdiftis regalibus, & ceteris ec- lemniis eum ufque ad iplius eccldix portam dex­
clefic pOtfcflionibus, illico ettmdem Moguntinum travit . Et cttm dominus Papa palefredum litum
aOignavit pontifici , pnecipiens ei fub obtentu afeenderer, prxdiâu* imperator tenuit ei fiapham,
- gratic fine , ut reftitutionem ipfam infra tres fic omnem honorem fic reverentiam exhibuit ,
quam przdecefTores ejus prxdecefloribus fuis ex­
tncnfes cum integritate perficeret.
His itaque concorditer ordinatis atque difpo- hibere confuevcrunt . In hoc vero concilio Jo­
fitis , ipfe Auguftus coram; pontifice genua He- annes abbas dc Struma , qui vocatus fuerat pa­
xit, &. deofculatis pedibus ejus , receptus ab eo B pa Calliftus, qui etiam tertius fic ultimus fchif& un i ver fis cardinalibus , verius Ravennam & matis hujus antipapa extiterat, degradatus eft :
Ocfenam receifit, Port cujus difceffum circa me­ fic ab iplo imperatore, fic ab omnibus principi­
dium menfts Oâobris pontifex quatuor impetra­ bus ecclefiafticis &. fxculaiibus , deje&us eft fic
tis galeis a ducc Venetiarum, majori parte fra­ reprobatus.
Similiter omnes archiepifcopi, fic epifcopi , fic
trum fuorum per Pentapolim fccus mare prrmiffa, denuo pelagi vaftitatem Domino authore abbates Teutonici regni, qui ab eo vel ab aliis
penetravit, fic ea qua venerat via regreffus , Si­ antipapis przdcccfToribus fuis, videlicet abOâapontum quarto Kalendas Novembris fuffragantiviano, qui papa Victor vocabatur, vel a Guidobus beatorum Petri fic Pauli meritis, cum prof- ne de Crema , qui papa Pafchalis vocabatur ,
C ordinati fuerant, dégradait funt : fic altaria, qux
peritace pervenit.
De rebut in bac [nodo grftit , drfue iit <pû cm- ab ipfis five ab ordinatis fuis dedicata erant ,
cilio interfuerunt, it» Roger ut dt Hovtdtn iit an- demolita funt. In hoc autem concilio Conredus
nalibut ^qgZre: Eodem anno Divina miferatione frater confobrinus prxdidi imperatoris recepit a
Alexander papa, fic Fridericus Romanorum im­ manu Alexandri papx archiepifcopatum Sanceperator, faftt funt amici Venetix in Rivoalto , burge, fic legatiani totius Teutonici regni in vi­
deleto fchifinate , quod jam fere oâodecim an­ ta lua habendam. life vero Conredus cum elcnis duraverat in ecciefia Romana . Huic vero ftus effet tempore fchifmatis ad archiepifcopa­
paci fic concordix interfuerunt ex parte domini tum Maguntinum , noluit ab Oftaviano antipapapx, Humbaldus epifcopus Oftienfis cardinalis, pa conlecrari ; fed malens inter catholicos pro
Willelmus de Pavia epifcopus Portuenfis cardi­ nomine Chrifti pauper vivere , quam inter fchiinalis, Walterus epifcopus Albaner.fis cardinalis, maticos divitiis fic tranfitoiiis abundare , venit
,
Conradus epifcopus
Savinz cardinalis ', Man- nique Senonem civitatem ad Alexandrum pafredus epifcopus Palxftrinus cardinalis , Joannes D pam : a quo benigne fufeeptus, faftus eft epifeoNeapolis presbyter cardinalis, Theodinus presby­ pus cardinalis de epifeopatuSavinx: fic Chiiftiater cardinalis, Albertus presbyter cardinalis, Pe­ nus imperatoris cancellarius lïicceffit ei in aichietrus de Bona presbyter cardinalis, Bolus presby­ pifeopatu Maguntino, fic pallium lufccpit aGuiter cardinalis , Vivianus presbyter cardinalis , done dc Crema : quod quia ab eo receperat,
Hercmbraudus presbyter cardinalis , Hyacinthus propriis manibus fuis combuftit Venetix in Ri­
*■ diaconus cardinalis, Herduim diaconus cardina­ voalto in palatio patriarchx corain Alexandro
lis , Chinchcchapel diaconus cardinalis , Labo­ papa fic cardinalibus univcrlis, fit a domino Pa­
randus diaconus cardinalis , Hugcfim diaconus pa abfolutus eft, fic remaniit archiepiicopus Macardinalis, Reinerus diaconus cardinalis, archie- guntinus, fic pallium ab Alcxandio recepit.
piicopus de Viane, archiepiicopus Bituricenfis ,
C anfam, qna motu> imperator pacem
concorarchiepiicopus de Melan , archiepiicopus de Ra- diam petierat, tiii aliter enarrant. Mattbaui Pa­
venne, archiepiicopus de Salerne. Et comes Ro- ru, anno MCLXxvii. Fredericus imperator , inanit,
gerus de Andre cX parte Willelmi regis Siciliat. venit ad pedes Alfxandri papx . Audivit enim
Ex parte Friderici Romanorum imperatoris in­ fic certificatus eft fiiper hoc , quod cum fugeret
terluerunt ,
prxfcriptx
________
____ , — rpaci
__. viri fublcripti. Archie- a perlecutione imperiali , fic non erat ei tutus
piicopus dc Magdeburg , Philippus Colonienfis E tranfitus per terram .· immo per mare exorta
archiepiicopus , Chriftianus Maguntinus archie- tetnpeftate affumpfit omnia ornamenta papalia
pifeopus, archiepiicopus de Bcfcncon
, archicpi"____________
‘
in navi quafi celebraturus , fic ftans imperavit
feopus de Trcvcs, eleâus de Wermeile , proto- mari fic ventis vice Jeiu Chrifti , cujus vicarius
notarius imperatoris, comes Henricus de Dice , erat : fic ftatim fafta eft tranquillitas magna .
marchio Albertus , fic multi alii . Congregatis Quo audito Imperator ftupefaftus , humiliatus
itaque illis in civitate Venetix , nono Kalendas iatisfecit illi per omnia , timens tamen plus
Augufti, in vigilia beati Jacobi apoftoli ; prx- Deum quam hominem : & fic ceffavit fchiima.
fatus imperator, ficut prius traftatum fuerat fic
Meo [ane judicio probabile effe exijiimo, ytol
difpofitum , venit ad ecclefiam beati Nicolai , non parum commotui fuerit perna
-lad· gravifque per unum milliare a Venetiis diftat, & ibi fima ipfi divrnitut tnfiiila , quam Aimonitu de getam ipfe quam archiepifcopi , epifcopi , fic alii fiii Francorum ii^ro
rapite ^uinquagefimo qnintn
principes Teutonici regni, abrenunciantes fchif- bii verbir enarrat : Eifdem diebus Ludovicus rex
mati, per epifeopos, fic cardinales , quos domi­ Alexandrum papam in paftoi em cum omni regno
nus Papa ad eos abfolvendos miferat, abfolutio- Francix fufcepit. Cujus rei fama circumquaque
nis beneficium accipere meruerunt . Deinde ve­ regiones pervolante, Conftantinopolitanus ficflifnerunt Vcnetias , fic ibi ante ecclefiam beati panus* imperatores, rex Siciiiz, rex Anglia:, rex
Marci prxdiftus imperator domino Papx , ficut Hierofolymitanus, rex Hungartr, oinneique re­
iummo pontifici , omnem obedientiam fic reve- ges Chriftianorum , feqncntcs regis Ludovici
exem-

1S7

CONCILIUM

'“S*’’’1

i«S

———exemplum, cum debita reverentia eumdem fia-Apprtibus gratiam taam & favorem mintftranti- ' ■
CHaîsrt
'hk^sti fceperunt
i^P^runt , excepto Friderico Alemanni* impetmpe- Ku. Tandem anno decimo nono , redeume ad _***£>
,ratore : qui contacta tyrannide tarens , pnedi^
pneds^/unitatem eccletae dominoFriderico Romanorum ,MZ.
âum fchifmaticum Oâavianum
contra leges dc
’
*
imperatore, qui pani oppofite auxilium taggejura manutenuit, dc omni vita illius ficut Pa­ rebat, & confilium: fic domino Alexandro papa
pam eum habuit. Quordefunâo Guidonem Cre­
plena caritate reconciliaro, reddita eft pax ecmenfem ', unum fcilicet dc duobus cardinalibus clcfix, & expulta errorum tenebris , refplenduit
eidem fchifmatico adherentibus, nefandus ille tranquillitas, quafi ftclla matutina in medio neimperator fucceflbrem ejus fubrogavit : Cujus in- bule.
hortationibus idem imperator Romam , ut eam
RomttaUni erebiepifeoptu Salernitan*! , yxi b*ic
perderet, profeâus eft j ubi maxima ftrages fuo- concilio interfmt, in tbronico fno, recenfito ed lon­
rum, non vi Romanorum t nec aliorum morta­ gum Pontificii & Imperatorii ed Urbem acceffit, de
lium , fed fola Divina ultione fada eft . Mira­ Imperatorii ebfilntiom, bonore^ne jfiexondro pope exbile didu contigit, quod Dominus taper exerci­ bibito ifle refert: Sequenti vero Jie Dominica
JuLj
tum ejufdem nefandiflimi tyranni manum ultio- o&ava fcilicet die refidua ftante menta Julii',
nis extendens , per aeris corruptionem , ferven-Bin vigiliis beati Jacobi, Papa , cognito Impcratem pluviam taper ipfos effudit : unde infinita *ioris adventu, galeas
* ingreuuscum nunciis regis,
multitudo tam militum quam peditum inexpu­ & magna Lombardorum ac populi multitudine,
gnabili gladio Divinat virtutis perculit , morte ad ecclefiam fanât Marci fummo mane devotus
miferabili vitam finierunt. Inter quos filius Con­ accedit, & Humbaldum Oftieniem , & villelradi imperatoris interiit, dcRatnaldus Colonien- mum Portuenfcm , & Manfredum Pneneftinum
ta archiepifcopus .* cujus corpus fruftatim divi­ epifeopos, & quofdam de cardinalibus ad Impe­
tant, & m ferventi aquadecoâum, faleque con­ ratorem tranfmifit ; qui venientes ipfum & fuos
ditum, Coloniam ufque fui deportaverunt - Im- ab excommunicationis vinculo abfoiverunt. Chri. pera tor vero pr* timore flagelli Divini ab eadem ftianus autem cancellarius procedens in publi­
obfidione recedens, in Tufciam fugitivus perve­ cum, radis facrofanâisevangeliis ait.- Ut omnes
nit . Unde egrediens , & Lombardiam pertran- evidenter agnofeant me ede nomine fic opere
fiens, ab incolis ejufdem regionis viriliter fuga- Chriftianutn, Oâavianum Cremenfem, & Joanv
tus , ad Sufam feftinavit. Exinde cum paucis fo- nem de Struma, cum luis complicibus, prorfus
ciisfurtive fugiens, Alpes tranimeavit. Siquidem abjuro
___ :___________
& Alexandrum
___ ,
, _____________
& fucceflbres ejus , in
amiiTa multitudine in eadem obfidione epifeopo- C catholicum Papam recipio . Et alit prslati ecrum & baronum fuorum, ita perterritus & con­ clefiarum fimiliter juraverunt.
Dux autem Venetiae , cognito quod Impera­
futas extitit, ut ulterius ibi morari non audens,
miferabili fuga Alemanniam repetiverit.
tor ab excommunicationis eiTct nexibus abiolt*·
Aforaw nu/« concordia 6* compofiiionii Otto tus, cum patriarcha, & magna cleri ac populi,
Frifingerft penlo paft circe bete tempore defenflet, & navium multitudine, ufque ad ecclefiam fan­
lib. 7. cep. ultimo. Hujus, ( de Friderico loqneni di Nicolai illi obviam venit : quem in navi taa
eit,) oftavo principatus anno , Hadrianus vene­ recipiens, ufque ad litus fandi Marci Fatis ho­
rabilis Papa obiit ; fic inter duos alios , Alexan­ norifice & potnpofe deduxit . Imperator autem '
drum videlicet & Oâavianum, qui alio nomine de navi defeendens fimul cumduce, patriarcha,
Vidor appellatus eft, maximum fchifma eccle- & epifeopis fuis, & clero populo Venetis , ip­
fix oriri coepit , quod novemdecim annis mife- fum cum vexillis & crucibus proceftionaliter
rabiliter duravit, Friderico rege contra Alexan­ praecedente ufque ad ecclefiamfandi Marci, andrum
____ ,pertinaciter
________ _______
refiftente ,, & in idiptam
,
,plu- te cujus atrium Alexander papa cum epifeopis
res epifeopos regia poteftate compellente. Qpod fuis, & cardinalibus, cum patriarcha Aquifejx,
demum multo labore Dei gratia fancitum eft . Darchiepifcopis & epifeopis Lombardis , ecclefia& Alexander univerfalis totius eccletae pater ea- flico more ornatis honorifice refidebat » pedes
acceffit
nonicx confirmatus eft, iXc.
*“ .
Cumque ad Papam appropiafTet, taâus Divi­
Eemdcm reconciliationem magne cm bumilitett
no Spiritu, Deum in Alexandro venerans , im­
(T perfeth caritate citre fnperbiam pontificii per­
ediam ejfe, GmUtbnm Tyrim bnjni temporii feri- periali dignitate poftpofita, rejcfto pallio, ad pe­
ftor lib. <8. belli fieri cap. 16. tefiatitr bit verbij: des Pape totum fe extenta corpore inclinavit .
'er idem tempus domino Hadriano Papa apud Quem Alexander Papa cum lacrymis benigne
Anagniam urbem Camp&niz morbo fquinanti* elevans, recepit in ofculo & benedixit, moxque
defundo, corporeque ejus Romam translato, & a Teutonicis, Te Deum laudamus , eft cxcelfa
in bafilica Petri apoftolorum principis honorifice voce cantatum . Imperator autem , apprehenfa
fepulto .- dum & de fubftituendo paftore inter Paps dextera, ipfum in ecclefiam introduxit,&
cardinales haberetur traâatus , ficut in tabulis accepta db illo benediâione, ad palatium ducis
folet frequenter contingere , divifa tant eligen­ cum fuis rediit - Papa vero cum cardinalibus ,
owr
_dominum
___ ÔC nunciis regis , iterum galeas ingreflus, ad
tium defideria ,, ita ut pars eliguet
Rotandum
ejufque ecclefie
cardina-E taum hofpitium rediit. In vefperis autem ImΓ ‘
■ ' .presbyterum
'.
______________
' “ apo- peraror per unicos fuos Papam fatis afleâuofe
lem tituli beati Marci, qui idem eratfedis
ftolicx cancellarius, cui manus imponentes , & rogavit, ut fi et placeret, fequenti die, infeflo ,
ordinantes epifcopiun , Alexandrum appellave­ fcilicet B. Jacobi , in ecdefia S. Marci Miflarunt . Alii vero Oâavianum , virum fecundum rum talemnia celebraret :* dtffiderabat enim ab
carnem nobilem , ejufdem ecclefic presbyterum ore ejus Divina officia fapplex & devotus audi­
cardinalem tituli fandas Caecili» trans Tiberim: re. Cujus petitioni Papa aflenfum benignus ac­
cui & nihilominus manus imponentes , epifeo- commodans, fummo mane cum cardinalibus ad
pum confiiruerunt , vocantes eum Victorem. S. Marci ecclefiam venit . Cujus veftiarium inCujus fchifinatis occafionc, univerfa Latinorum greflus cum patriarchis, archiepifcopis, & cardi­
ecdefia, peccatis noftris exigentibus , paulo mi­ nalibus, honorifice fatis, & ecclefiaftice fe in­
nus habuit djvidi, & irrevocabiliter ab invicem duit, & ad celebranda Divina Miflarum folemfeparari , majoribus orbis principibus certatim nia fe prxparavit.
Im­

·«»

f

VENETUM.

fridwcüsi.

1JO

Imperator autem, ut humilitatem quam cor* A, „ clefi® redeat, dc ad matris fu® gremium fi-—
ANNO de conceperat opere demooftraret, fumpto ftra*
„ horum numerofitas gratiofa recurrat. Sit Deo
CHRISTI
toris officio, .pallium depofuit, manu vjrgam ac­ „ gloria in altiffimis, & in terra pax homini- ,,,^1
cepit , laicoa de choro expulit , & Pap® ad al­ „ bus borne voluntatis. Er quia nos imperatoris
tate folemniter & proceffionalitcr venienti viam „ noftri pium animum, & benignamagnofeimus
tanquam oftiarius pneparavit. Deinde in choro „ voluntatem , eum intra noftr® mamuetudinis
cum archiepifcopis, epifeopis, dc clericis Alemanni® ,, brachia tanquam cariftimum filium benignius
remanens ( quibus eo die cantandi injurium erat ,, ample&mur, & tam ipfum , quam uxorem ,
officium ) Miflam domini pape devote fatis & „ dc ejus filium in catholicos principis paterno
humiliter audiebat . Cumque diAo evangelio ' affeâu recipimus , fle ipfis honorem debitum
Papa afeendidet pulpitum , ut alloqueretur po­ ,, impendere procuramus : Deum , & apoftolos
pulum, Imperator accedens propius ccepit verba „ noftros affeduofe rogantes , ut ipfos ccdefi®
ejus attentius aufculrare. Cujus devotionem Pa­ „ fua: fervent, incolumes , & per longa tempora
* Laù»
pa diligenter attendens ,- verba qu® ipfe * littè- „ cuftodiant defenfores.
rate proferebat, fecit per patriarcham Aquilcj®
Poilquam Papa
“
loqui, dcfiit
‘
, Imperator
1
irv lingua Teutonica evidenter exponi . Finito Bdcpofito pallio ,
faldiftorio furgen_ ns , ccepit
autem fermone , dc Crtd» m mmw Uttun folem­ in* lingua Teutonica condonari , Chriftiano
niter decantato, Imperator cum fuis principibus cancellario verba fua vulgariter exponente .
ad pedes Pap® devotus acccflit, dc obtulit . Fi­ „ Ait ergo: Majcftati noftr® fatis gratum refinita Mida, cum Papa ad fuum palatium vellet „ det & acceptum , quod Deus omnipotens ,
redire: Imperator dexteram ejus accipiens, eum „ cujus manu principum corda tradantur, cu*
ufque ad portas ccclcfic fatis honefte deduxit . „ jus arbitrio eorum voluntates & confilia diriCumque equum fuum album de more vellet . guntur , noftr® confeienti® puritatem atten­
dens, ex diverfis mundi partibus viros provi­
afeendere , Imperator ex alia parte accedens ,
dos dc diferetos huic curi® voluit interdic ,
ftrevam ejus tenuit , dc poftquam equum afeenut
ipfi errorem ■ noftram , dc converfionem ,
dit, ipfum aliquantulum ftratoris more per fre­
ni lora deduxit.* quem Papa bclll&ccns, adhof- X nobis referentibus manifefte cognofcercnt, de*
hinc ad propria redeuntes , devotionem no­
pitium redire permifit. Ipfe vero, clero, dc po­
pulo illum precedente , ufque «d mare defeenftram , quam erga Dei ccclefiam gerimus ,
publice predicarent. Totus igicur mundusevidit. Dehinc galeas ingrtflus, ad palatium fuum
cum gloria eft dc honore reverfus . VenientibusC denter agnoicat, quod licet nos Romani im­
autem proximis Kalcndis Augufti, Imperator
perii dignitate & gloria fulgeamus : tamen a
cum archiepifcopis,'dc epifeopts, dc reliquis prin­
nobis humans conditionis proprium dignitas
Romada non abftulit , nec ignoranti® vi­
cipibus fuis, dc magna populi multitudine , ad
tium majeftas imperialis exclufit . Nam fugpatriarch® palatium, in quo' Papa erat hofpitageftione pravorum hominum, ignoranti® fui­
tus, accedit . In cujus palatii aula longa fatis
mus tenebris involuti : fic per viam veri­
dc (patiofa, Papa in eminenciori loco pofitus ,
in faldiftorio fuo refedit, dc epifeopis fuis , dc
tatis credentes incedere , extra jurtiti® fcmitas non invenimus . Ecce enim Dei eccardinalibus hinc inde circumflantibus , Impera­
torem quidem in fua dextera fupra epifeopos ,
clefiam, quam credebamus defendere , impudc presbyteros cardinales, Romuaidum vero Sa­ „ gnavimur ; & quam fperabamus extollere, pe­
ne deftruximus . Occafionc noftra , Domini
lernitanum archiepifcopum in finiftra fupra dia* conos cardinales refiderc prscepit. Finito itaque
noftii Jcfu Chrifti tunica inconfutilis eft divifa , & quantum in nobis fuit, per herefes &
filentio, fic eft papa Alexander exorfus:
FM ttT.
Άκ efl, inquit, diet, fratres cariffimi , φυυη
fchifmata violata . Decepit nos cauf® meri­
fecit Deneitutt: extdleteetu, tf l+teitwi» et, quiaDH tum, & color negotii perturbavit : quia dum
„ hic filius nofter Romanorum Imperator iiluin faâo ccclefi® potius virtutem potenti® ,
Lu:·
,, ftris foortuus fuerat, & revixit ; perierat , & „ quam rationem julliti® volumus exercere,
„ inventus efl. Nam poftquam cordi ejus fuper* „ confiât nos in errorem merito devenide . Ju„ ne radius claritatis illuxit totius falfiratis de* „ ftitia * fortitudinem rcfpuit , aequitas viokn- ·
„ pulfa caligine, de errore ad veritatem rediit, ,, tiam non admittit. Sicquc faftum eft , quod
„ dc tenebris ad lumen tranfiit , de fchifmate „ ille , qui humilia refpicit , dc alta a longe
„ ad unitatem accedit, dc ad caulas matris ec- „ cognofcit , potentiam noftram , & adverf®
,, clefie tarnuam ovis erratica repedavit. Exul- „ partis humilitatem confiderans, more fuo po„ ret igitur hdelium votiva religio , quia hodie „ tentes de fede depofuic, dc humiles exaltavit.
„ pater juniorem recepit filium , catholicum „ Sed quia Divina clementia nos ad corregio­
„ principem Romanum recuperavit imperium . „ nem noftram
noltram ad tempus errare voluit , fed
„ Mater ecclefia fuum evaginatum in vaginam g „ deviare in perpetuum non permifit .· univerfa
„ convertit gladium , navis pifcatoris egregii , „ **hcc
— CJ
fidelium
*,:-----------------------rurba coguofcat
~—J , —
quodJ* nos de
„ qu® culpis exigentibus , adverfitatum turbine „ cetero, errore totius faifitatis abjeâo, ad ve„ pene demerfa jam fuerat, nunc procellis cef* ,, ritatem convertimur, de fchifmate ad unita„ famibus, ad litus folitum, & ver®quietispor- „ tem redimus , dc ad gremium matris noftr®
„ tum illcfa pervenit. Ecclefic fu® preces pro „ facrofanâ® Roman® eccleûc gratanter acce„ bono pacis frequenter effufas Dei Filius cie* „ dimus : dominum Alexandrum, qui eft tmpr«,, menter audivit , fit eam cum fuo principe , „ fimtiarum, dc fucceflôres ejus , in catholicum
„ in pace & concordia collocavit . Indo eft , » papam recipimus, dc ipfi tanquam patri debi„ quod deftru&is adverfitatibus & erroribus uni* „ tam reverentiam exhibere proponimus. Pacem
,, verfis , fecura jam pace fruitur , & jucunda „ noftram ecclefic, illuftri reti Sicili®, dcLom„ fecuritate letatur . Ceflcc igitur antiqua dû* „ bardi® , ficut inter noa ordinatum eft dc dif„ cordia , finem accipiat inveterata malitia : una M pofitum, reddimus.
„ fides, unus Dominus , una fit & ecclefia .
Dt eitij twKilii btijtu falytngit ifa : Adve­
„ Schilma in unitatem tranfeat , & divifio ad nientibus autem vigiliis Aifumptionis beare
„ caritatem accedat. Omnis jam ad pacem ec- Virginis, qu® eo tempore in die Dominico
adve-

”

,9I

abunde*

CONCILIUM

FRIDEfUCUSt
IMP.

,

—1,1 ...... advenerunt , Alexander papa cum epifcopisAGs & Patavienfis epifeopi , &
fie pr*ia
prxlati cccleG*- —------ANNO
CHtuut lu,*> & cardinalibus, cum patriarchis, archiepi- veftrx, qui
apud
nos pratentes
erantr · de cele- CHRISTt
■
·
·
ur
fcopis, epifeopis , & abbatibus Alemanni» , branda
' '
ele&ione mandato noftro recepto, in ve,,,
Lombardie , fic Tufcite , cum Imperatore , fic nerabitan fratrem noftrum Chuuradum, Moguntinum quondam archtepifcopum, virum utique
duce Venetis , cum nunciis regis Sicilia , &
magna populi multitudine in cccleGa beati Mar­ litteratum , providum , induftrium , fic difere»
ci conveniens , folemnc ibidem concilium cele­ tum , fic carum admodum nobis fic acceptum,
fic moribus fic genere nobilem , unanimiter con­
bravit . lite alfa.
Didis itaque orationibus fic litaniis, fic aliis , venerunt , ipfumquc elegerunt in archiepifcopum ■
quas de more in concilio funt dicenda, ficlongo fic magiftrum. Nos autem, quanto eccleGam vcfermone de pace Kabito , Alexander papa can­ ftratn ampliori caritate diligimus, pro illiusgradelas accenfas Imperatori, fic> clericis, fic laicis, tiftim* devotionis fervor^ , quam hujus turba­
qui ibi aderant, dari prxeepit : fic ipfc excom­ tionis tempore circa nos fic Romanam eccleGam
municationis formam hoc modo propofuit: Nos immobiliter confervavtt : tanto facilius eorum
ex parte Dei omnipotentis , fie beat* Mariæ eledioni noftrum favorem prxftitimus fic aftenfem per virginis, fic beatorum apoftolorum Petri B fum: ipfumquc non fubtrado fibi honore vel di­
fic Pauli, fic omnium fandorum , excommunica­ gnitate quam hadenus habuit , in archiepifco­
mus fic a gremio matris ecclefi* feparamus om­ pum vobis conceflimus : fic cum obtentu fic con­
nes perfonas tam ecclefiafticas, quam fxculares,
sideratione ipftus , eandem eccleGam ferventius
quxeumque pacem qux inter eccleGam fic impe­ animo volumus diligere, fic propenfiori ftudio ejus
rium modo fada eft, fic pacem regis Sicili* uf- intendere commodis fic augmentis /fic per induque ad annos quindecim , fic treguas Lombardo­ ftriam, nobilitatem , fic potentiam ipftus, credi­
rum ufque ad annos fex, aliquo modo difturba- mus authorc Deo prxfcriptx eccleGx grata com­
re , vel impedire pracfumpferint . Et ficut hx moda proventura .
Unde nolumus vos xgre ferre t vel habere ul­
candelx extinguuntur, Gc eorum animx xternx
viGonis lumine fic claritate priventur . ".Cumque lo modo moleftum, quod hi qui apud noserant,
candelx projeft* eflent de manibus , Imperator non
i
exfpedato confilio veftro , fecerunt elcdioalta voce cum aliis, Fiat, fiat , pariter accla­ nem: cum de voluntate fic mandato noftro ad
mavit . Sicque concilium celebratum eft , fic io- eleftionem
<
proceflerint celebrandam.
lutum. Hitc-afijtu Romxaldw dt concilio quambrey
-_ _ eft quod
Ί______
, fic vos
— omnes abobedienInde
nos,
viffime, alia multa prxteriens , qaod alio tenderet ^ tia, quam prxdiâo Adalberto» , vel illi qui fupra impoGrus fuerat, promiGftis , fic eos ex vo­
fna oratione.
Quare neceftarium eft, inanem fabellam elfe, bis qui alterutri eorum fidelitatem juraverunt , a
quam de capite Imperatoris ab Alexandro pe­ juramento illo, authoritate , qua licet immeriti
dibus obtrito, aliifve nonnullis faftuofe nimium prxeminemus , penitus abfolventes , univerfitati
didis .fic fadis , hxretici noftri temporis, eo- veftrx per apoftolica feripta prxeipier^» manda­
rumque fautores fchifmatici , recent iorum dum­ mus, fic mandando prxctpimus , quarehus me­
taxat , fic potiilimum Beftarionis fecundum morato Chunrado archiepifcopo , omni contraunam eamque mendacem ejus ledionem", quan­ didione fic appellatione reflante, debitam obetum ego fciam , authoritate freti, find illimo & dientiam fic reverentiam impendatis, fic cjos fahumillimo pontifici afiingere non verentur.
lubribus monitis fic mandatis humiliter fic devo­
te parere curetis. Et hi qui ex vobis conlueverunt
fic debent archiepifcopo fidelitatem jurare ,
G. C. Additio ad Conc. Venit.
ei fidelitatem facere non poftponant . Et qui­
cumque dominicalia Salzbutgenfis epifeopatus
Ex Cbronico Ricberfpergenfi ad ann. MCLXXVIl.
D quolibet titulo, a tempore bonx memorisEberOMNUS quoque Adalbert·» SalzburgenGs ar- hardi quondam archiepifcopi veftri occupata de­
chiepifcopus, vocatus per litteras apoftoii- tinent, memorato Chunrado vel nunciis ejus »
omni occafione fic excufatione ceflante, fined iff
cas , venit illuc. Sed domnus apoftolicus , ni­
mium tunc primum credulus verbis adverfano- ficultate reftittunt : fic feuda, qux de novo funt
rum ejus , ftatim ut curia Imperatoris haberi data, quicumque ea detineant, libera fic abfoiucœpit , perfuafit & juflit eum cedere loco : ilta relinquant. Si qui aurem prxdiâa dominicaleque reniti non poterat, quia non erat qui ad­ lia fic feuda de novo data, infra xv. 'dies poft
juvaret. Tunc miiTsr funt litterae a domno Pa­ harum iubfcriptionem litterarum, juxta mandatum
pa, & a domino Imperatore , omnibus in epi- noftrum eidem archiepifcopo non reddiderint ,
kopatu SalzburgenG conftitujis : quarum textus eos, contradt&ione omni fic appellatione pollpoGta, ficut excommunicates vitetis. Sane nos de
ita fe habebat.
confilio fratrum noftrorum , & Imperator ex
aflexander epifeoput frrvut fervorum Dei, dileflis filiis,, fententia principum fuorum, univerfas alienatio~
dominicalium
, --------------------fic feudationes de -----novo —
faLeft Cirro‘ t^oro Salzbur^rfit ecclefia , pralatis ecclefia- nes
-------------- --------- ,
rum, èT minifierialibus praferiota ecclefia intra E itas, omnino caflavimus, eafque irritas effe demontana confiitutn , falutem cJ" apofielicam be- crevimus fic inanes. Sententiam autem lufpcnGonediiJionem.
nis , interdidi , vel excommunicationis , quam
ENERABILIS fiaier nefter Adalbertus , quon­ prxdidus Chunradus archiepifcopus in contuma­
dam archiepifcopus vefter , videns fic con- ces canonice tulerit, vel rebelles , ratam nos auDeo fic firmam habebimus; eamque facie­
fiderans necefinatem ecdelix vefhx : cum grathore
­
tiam cariflimi in Chrifto filii Friderici illuftris mus non alitet; obfervari , quam G a nobis ipGs
Romanorum imperatoris recuperare non pollet, lata fuiflet : cum eundem qrchiepifcbpum ita fer­
maluit cedere , quam contendere : fic. eccleGam venter fic fincere diligamus ii\ Domino , ut fibi,
veftram, fic adminiftrationem ipGus , in manu ficut cariftimo fratri noftro , in omnibus , qux
noftra libere fic fine contradiftione qualibet reficum Deo poftumus fic juftitia , prompto animo .
delerre velimus. Datum Venetiis in Rjvoalto .
gnavir.
Poftmodum venerabiles fratres noftri, Gurcen. v. Idus Augufti.
firi.

D

V

«Μ

alexande*.
p.iii.

VENETUM.
A latinum, in ecclefia

fridericus

r.

I94

veftra enutritum, in pafto- · ·~ · Fridericur Dei gratia Romamrum rayrrartr , <7 rem fit epifcopum animarum fiiarum concordi- /^2,
ftmper auguftur , dileSir fuie amtùtiu praUtir ter fic unanimi voto elegerunt.
Quam utique cleftionem domnus papa totaque
ac mmifierialitiu Salxtitrgeifc ecckfia , tf univerfo clero
papnie ‘fa eccltfia per Cari»· curia ratam habuit fic confirmavit : nofque de
, ttiam
Marctiam confiituti/, gratiam fuum regalibus ipfum inveftivimus cum ea integritate,
qua archicpifcopus Eberhardus decedens illa teif amt bonum.
nuifle dinofcitur. Nam generali principum ieo
M Deo pacis authori fic amatori .placuit tentia judicatum eft, quidquid vel per nos, dum
Romanorum imperium in unam vocare ejufdcm ecdefic bona in noftra teneremus poteconcordiam cum Romana ecclefia , fic pacis ju­ ftate, vel per quoslibet alios in feudatum , vel
cunditate , poft diutinos labores, univerfam ref- quocumque modo fub hoc tempore eft alienalirare ecclefiam; fubiit animam pro Salrburgen-_ tum, Inane prorim efle dtbere fic irritum .
is ecclefi* ftatu folicitos efle , i ejus reftaura* " Qpamvis ergo majeftas noftra fcpenumero *
vobis graviter left fit , fic acriter ultra quam
tioni diligenter intendere.
Et quoniam per duos fibi invicem oppofitos vellemus provocata: tamen Divini timoris intui­
ecclefia graviter diftra&a fuerat, nec aliqua ipes tu, ac beati Ruodberti reverentia , fic ex confupererat, ut manus que diftraxerat , in inte­ fueta imperialis manfuetudinis clemetnia , tam
grum poflênt diftra&a reflituere : tam domno' vos, quam Saltburgenfem ecclefiam, ferena pie*
p«p«, quam fratribus ejus dominis cardinalibus, tate propofiiimus refpiccre, fic in antiquum fla­
nobis quoque & majoribus imperii principibus vi- tum noftrss authoritatis munimine revocare.
Univerfiratem igitur veftram diligenter com­
ium fuit utile , utrofque removeri : fic alium ,
per quem facilius reformari poflet ecclefia, fub- monitam efle cupimus, ut quod, tam a domno
papa
, quam a nobis , ad honorem fic rcftauraftitui.
Poft multam igitur deliberationem , in gratia tionen ecclefi* Sakburgenfis, in fpiritualibus fic
ac beneplacito domni pap* ac noftro , uterque r in temporalibus, modo faftum eft, debita <efi»per hoc verbo * fit potuit, fuoque juri, quod w verenda fic alacritate recipiatis, aeratum tenea<n Salzburgenfi ecclefia quifque videbatur habe- tis.· ae domno Chunrado archiepifcopo veftro ,
re , in manus domni pap* ac noftrss penitus dilefto confanguineo noftro , ea fide fic devotio;
abrenunciavit.
' ne obedire fic fervire Audeatis , ut noftrc benU
Vacante fic ecclefia , prelates Sakburgenfes, gnitatis afteftum merito fuper hoc experiri dé­
fie alios qui cum ipfis aderant, de facienda in beatis.
-' alium
-i:..— cle&ione
-i-»i— diligenter
j:i-----------------—:------ Sed
e.j licet
t.·—
$i ^U|·, vero , qUOj non credimta·, his , qu*
convenimus.
nobis magna fiipplicarent inflantia , ut ad ve· magna confiiii maturitate ad utilitatem fic re­
flram uique omnium praefentiam differretur ele- formationem Sakburgenfis ecclefi* nunc ordinata
ftio: tamen domni pape mandato ac noftro, funt,
iunt, contrai c
e pnciumpi^m.prxfumpferit: «.
fic a
· uumw
domno p
papa
ap*
fit omnium principum confilio , quoniam fiepeU excommunicationis fententiam recipiet, fic tioftrsi
nocet differre paratis, adele&ionera accefTerunt, raajeftatis indignationem procul dubio fentiet ,
fic de gremio ecclefi* Romane domnum videli- Datum Veneti*.
licet Ghunradum, eonfaoguineum noftrum , pa-

C

Î

e<H»n»e»ene»««»aB»BB
» AD VENETUM CONCILIUM
guojott inter Frideritum Imperatorem it ^hnondritm

vdMS H77.

111. pontifetm coaluit ,

celebratum.

ADDITIO.
Quacunque poffidet, aut tenet, five pnefeâuram, five rem aliam, quam Rom. Eccl. ha­
ϋ·Ρ*5·<’·· diligentia omnia fparfim de illo a Scriptoribus tra­
buit, fic ipfe, vel per fe, vel per alios abftulir,
dita conjunfterit . Id unum defidrrandum fupererat bona fide reftituet; falvo omni jure Roman* ecle&oribur, ut conditioner inita inter Sacerdotium if clcfis. Quelque poflèfltones reftituet, ad eas et­
tf hnptrium pati/ relatas e vetuflo aliquo monu­ iam retinendas auxilio erit.
mento legerent. Ear vero opportune fuppeditot LuImperator fic pontifex ad honorem fic jura ec­
nigiur Spicileg. Ecclefiafl. pag. 161. uti afert con­ clefi* atque imperii confervenda fe invicem ad­
ditioner utrmqm vel otiata/ vel forte conventat , juvabunt .· Pontifex, ut benignus pater, devotum
if in publicat tabulae relata/ ; eafyet tie reprit-g fic chariflimum filium fic imperatorem chriftianiffimum ; imperator , ut devotus filius fic «
fento ,
chriftianiflimus imperator , dileftum reverendum
CRidericus imperator Alexandrum pontificem patrem fit B. Petri Vicarium.
Qu* a tempore fchifmatù , vd occafione ip­
A ia catholicum fic univerfalem pontificem re­
cipiet , ac debitam ei reverentiam adhibebit, fius , aut fine ordine judiciario ecdefiafticb ab
perinde ac catholici ipfius anteceflores catholicis imperatore.vel fins erepta funt, eisreftiruentur.
ejus anteceflbribus pneftitenmt , eademque fuc·
Beatrix imperatrix recipiet Alexandrum ponti­
ceflôribus ejus catholice ineuntibus exhibebit.
ficem in catholicum fic venerabilem pontificem .
Reddet veram pacem Alexandro fic omnibus Henricus rex , filius eorum , fimiliter recipiet
fixcefloribus ejus fic univerfte Romane ecclefi*. eum , atque ei fic catholicis fucceflbribus ejus
ComiLGemrai. Tom.XXU.
N
debi-

Ex
TA, f«e Labtiut ad Vnetum Concilium iftud couSuppi. Tom. j| geffit, pauca addenda fuccurrunt , cant fumma

I

I9f

C

6

N C I L I U M

19«

debitam reverentiam adhibebit , & facramento A lonico regno reftituentur ordinibus fuis ita perceptis.
ANNO
•------ ——eodem Ce obftringet , quo fe imperator obflrinDe Argentincnfi dc Bafilienfi diftis epifeopi» , CHRISTI
ANNO xerit.
qui
ordinati
fuerunt
a
Vidone
Crementi,
ineo*'
»«7^TI
Fridericus imperator dc Henricus rex filius
ejus, pacem veram reddent Gultelmo regi Sici­ dem regno prrdiâi fequeftrcs rem committent
li* ad annos quindecim , ficut per fcqueftres pa* decem vel oâo hominibus, quos ipfi elegerint , cedei. non
qui jurejurando affirmabunt, te illud confilium «rantur.uni
cis eft conftitutum.
Imperatori Conftantinppolitano & adjutoribus pontifici atque imperatori daturos, quod fcjufte lam cacheecdefic Romanae pacem reddent, nec mali quid- dare poffe , fine anime fur atque ipforum de­ dramSamkm
quam referent per fe, vel per fuos , pro opera trimento {latuerint; dc pontifex atque imperator «Ucku» Ltrit.
eorum confilio obtemperabit.
ecclefi* Roman* impenfa.
Pontifex aut legatus ejus coronabit dc HcnriDe controverfiis, qu* ante tempora Adriani .
pontificis inter eccleiiam & imperium verfaban- _ cum filium eorum in catholicum & Romanum
'tur, fequeftrcs ex parte pontificis & imperatoris ® regem.
rontlfèx dc cardinales pacem reddent Fridericonftituentur, quibus maMabitur, ut eas pro ar­
bitrio tranfigant. Quod fi ilii non confenferint, co imperatori dc Beatrici imperatrici dc Henrico
judicio flabitur pontificis dc imperatoris, vel eo­ regi, filio eorum dc omnibus adjutoribus eorum:
Pontifex dc omnes cardinales premittent, fe obrum, quos ipfi delegaverint.
©iriiliano cancellario, Moguntinus archiep*- fervaturos hanc pacem in verbo veritatis, dcpri­
fcopatus; Philippo, Colonienfis concedetur , dc vilegium condent figillis fuis appofitis.
Pontifex, fubito advocato concilio , prout fuplenillimo jure firmabitur.
,
Primus archiepifcupatus , qui in Teutonico Ibito advocari potuerit, cum cardinalibus , epifcopis
dc aliis religiofis hominibus, qui interfue­
λλ ïidem reRno ssesverit, Conrado, * auftoritate pontifiI
, excommunicationem ftatuet in omnes, qui
l_.niHun.uc- CIS & auxilio imperatoris deferetur, qui idoneus rint
i
videatur.
Ihanc .pacem violare voluerint, deinde in genera*
Ei, qui fe Calliftum * appellat , abbatia tri- q li concilio.
b*> SrruPlerique nobilium Romanorum dc capitaneobuetur . Illi , qui dicuntur ejus cardinales l«xa
mieoi. in
rum Campanis hanc pacem firmabunt. Impera­
pontif. cle- repetent, que primum habuerunt, nifi ea fponθνι
te dc judicio dimiferant, & in ordinibus , quos tor pacem cum ecclefia dc pacem cum rege Si­
cilis ad quindecim annos, dc inducias cum Lom­
ante fchifma habuerant, relinquentur.
’ Hanc «
Gero *, tunc diâus Halberftatenfis , depone­ bardis a proximis Kalendis augufti ufque ad fex
SchiimuKÎi
annos firmabit jurejurando fuo , principumque
;
iffjTiptjm tur, & Ulritus reftituctur.
contra (Uri­
Alicnar.ones a Geronc faâz, & beneficia da­ fuorum, mandabitque, Lombardos, qui in parte
cum cpti'cv
ta fimiliter, dc ab omnibus intrufis , auftorifate fua funt , prout in tabulis induciarum commu­
pum Mtinibus eft deferiptum , eas inducias confirmare .
qurorem ur· pontificis dc imperatoris delebuntur de fuis cccle.«nr -nnil.-i fiis reftituentur.
Si quis vero ex parte imperatoris has inducias
BoJcnenl.
De electione Brandeburgenfis epifeopi, qui in jurare noluerit , imperator pizeipier omnibus ,
Brcmenfem archiepifcopatum lectus fuerat, co- qui in parte iua lunt , pro officio fidelitatis dc
gnofeetur: dc, fi rite faftum fuerit, ad eamcc- grati* fus, ut Wallum pr*ftent auxilium, dc
□ducetur. Et quzeunque ab Aldevino,
volentibus offendere, ne impedimento fint . Si
clefiam traducetur
Aldevino,
Bremenfi e, defiat, alienata funt, Q quis offenderit, culpa vacuus fit. Nec mandaqui nunc prxeft
|
r '
< '■llim hoc revocabit imperator , donec induci*
prout rite fadum
vitura fuerit, eidem ecclefic
flabunt.
reftn uentur . Qp« Salisburgenfi ecclefiz temHenricus rex, filius ejus, pacem cum ecclefia
. pore khifmatis adempta lunt , eisplene redden­
tur :
/
dc cum rege Siciliae ad s quindecim annos, dc
Omnes clerici ex Italia aut aliis regionibus , inducias cum Lombard^ ad fexennium feripto
qu* funt extra Theutonicum regnum difpofitio- confirmabit , ac lui principumque fuorum fubni dc judicio Alexandri pontificis dc fucceflbrum feriptione.
Si vero, quod abfit , pontifex prtemoriatur ,
ejus relinquentur . Si vero imperator rogaverit
pro ordinibus aliquorum , ufque ad decem vel Fridericus imperator dc Henricus rex filius ejus
hanc formam pacis dc compofitionis firmiter obduodecim ex-ucietur.,
Garfidonius Mantuanus, epifeopatuiquondam Icrvabunt fuccdloribus ejus ; dc univerfis Cardi­
fuo reftituetur, * ita ut ille, qui nunc eft epi­ nalibus dc toti 5. Rom. Ecclef. dc regi Sicili* ,
<ji*m (chi- feopus Mantuanus ad epilcopaxum Tridentinum
dc Lombardis , dc ceteris qui fecum fentiunt .
Imacicu' dc- traducatur: nifi forte inter pontificem
& impe- £ Etfi,. qtiod
abfit,
pnemoritiatur > P°n'
j
.
' . imperator
.
«eÔLi fuerat
us ei cpifcopatus in- tifex & cardinales Steccletia
dc ecclefia Romana prcJi&am
nt alius
luHtitutuVi· ratorem convenerit,
pacem firmiter obfervabunt fucceflori ejus , dc
donc, eique dulgeatUT .
dr fu «Λ· Jo­
Archiepifeopus de Savo in archipresbyteratum omnibus ex Teutonico regno, dc c*tcr« adjuroannes fuccef& alia beneficia , qu* ante ribus eorum , dc fucceflures ponttheji fimiliter
fit, qui nune quondam fuum ,
cbfcrvabuntv
%.
q..idem Cel­ fchifmi habuit, reftituctur.
tic Gaïocuo
Onines oiuufcii a quondam Catholicis inTcu-

DIVI

'97

''TARSENSE.

.

»

'9’

DiyiNUM, SANCTUM, AC UNIVERSALE

CONCILIUM

TARSENSE

. Hoctrt»n· ^roPcV ecclefix concordiam celebratum, anno Armeniorum* 616. jufsu Angelici
no Cmifti
Armeniorum Patriarcha; Gregorii, nepetis S. Nierletis, atque in Chtifto
%
coronati Regis Armenia; Leonis.

Proptftiontt, φαί Grtci peflnUnt λ tuti/ ei /w-A pletur animus Fraternitatis veflrr ; quioimo in
cent concinendam : & jnxte iliet fjttodi
fufpicionem ; obtredationem, &fi.andalumetiamk
rc//w0onr/ eppofitn. apud vos adducimur, quafi Chnlli naturas con­
fundentes, atque in unam mifcentes : quod abfit
vel ad mentem venire ; fed ab ifliufmodi opitiaetis affercores unius in Chrifio naturx , nione (tellis eft Deus) tum Patres noftri, tum
Arm. cum
nos ipfi averti omnino fumus. Verum enimvero
K.WW. par. ·. Eutychem, Diofcorum, Timotheum Aliorum ,
ad Ecclefix fande pacem conciliandam, ad ve1. II'·
aliotque omnes eorum confentaneos.
Λπχμμτκμ rtfpmtf. Anathematizamus Euty­ ftram xdificandam dilectionem , ufque a nobis
chem , quem & fanât Patres noftri, antequam quodlibet iftius fu ipici on is offendiculum aufera­
nos , deteftati fuere; nec non & -Severum. Cir­ tur, opere pretium ducimus , abflinere nos in
ca Diofcorum aurem, nondum nobis innotuit , pofterum ab illo per atquivocationem diâo unius
illum fuiffe Eutychis confeotaneum ; maxime ° nature Verbi Incarnati ; fed affcrcre duas natu­
quia habemus epiftolatn, ad noftram Ecdefiam ras, unde cxiflcntia illius ineffabilis unionis ver­
miflam a fando Germano regiae civitatis Con- bi cum carne vere conflituatur . Atque ficuti
ftantinopolitanx Patriarcha , in qua duntaxat eamdem prius propofitionem " confirmaverat S.
Eutychem hujufmodi hxrefi laborantem memo­ Cyrillus, & Patres nothi poti ipfum , adverfus
rat, & non alium, iliumque nobis anathemati­ eos, qui Chriflumin duas naturas , duafque divi­
zandum proponit; Quapropter fas effet vobis , debant pertonas : ita modo nos illam diffolvimus,
noflras prius mentes hac in re dubia confirma­ contra opinionem eorum, qui naturas ipfas con­
re, producendo fcilicet erroneum Eutychis feri- fundunt , ac fandorum Patrum confemoni con­
ptum , feriptumque Dioicori : quod fi in illis cordes, immobiles in veritate perfillimus . Quo­
Ëutycbes a Diofcoro fufeeptus offenditur ; aut fi circa veracem adhuc , & patentibus Patrum tehujus feriptum eandem illius hxrefim fapere de­ flimoniis roboratam, fandi Patris vcflri Germaprehenditur , expediet tunc utique nobis , una Cni epiftolam habemus juxta redam plaufibilemcum Eutyche omnes alios ejus confentaneos exe- que doârinam . Hinc quoque potentes efficimur
ad diteendum veftram duplicis voluntatis, atque
crari.
Gractmrw prop. ». Qtixrjmus, ut confiteamini operationis ptofetfionem , in unum Chriflum
Dominum noftrum Jeium Chnftum , unum fi­ Deum referendam: nec refpuimus, fed approba­
lium, unam perfonam, unum Chriflum , unum mus vos, veritatis fcclatores , veflrrque confcfDominum , unam hypoftafun , indivifibiliter , fioni confient imus.
Grccornm prop. 3. Quxrimus , ut facrum trrimmutabiliter, inalterandi ter , inconfufe : non
alium filium Dei, & alium filium Deiparae Vir­ fagiutn fine additione illa , tpti crucifixu »’ pre
ginis, fed eundem, filium Dei, & filium homi­ nobis, tu abfque \particiila illa & , concinatis .
nis , & in duabus naturis unum confiteamini
Armentorum rtfp. Vix ullius momenti, & mi­
Deum & hominem, atque duas naturas , unum nor quidem , quam ut perfediffime veilraciapien& eumdem Chriflum; habentem duas operatio­ _ ti® Icandalum parere poffit \ fufpicio rfta eft.
nes naturales, divinam fcilicet , & humanam ; ^Qtiin fi in Chriflumdiceremus, SenElxs Dtm, Aji& foriis, finftscs & immortali, miftrefe tu­
atque duas voluntates naturales , divinam , fic
humanam, non ad invicem contrarias , fed hu­
tu, fcandalum forte fumere potius conveniret ;
quafi humanationis gratiam, & quam pro nobis
manam divine fubjeâam, & concordem'.
jtrmenscrian Rtfp. Huic confeffioni confient ien- ille fubiit, palfionem eiubcfcentes abjuraremus .
tes invenimus omnes fandos, & magnos dodo- Vernm cum fic hoc confiteamur glortantcs , ut
res in verbis ipiorum, nimirum B. Athanafium, inquit Paulus, mibi entem abfit glonori , njfi in
Cruce D. N.Jefn Cbrifti , cur mendaces exifti’-s.Gr^or. & * Gregorios, quque ante , & poft illos extiN«ia»t. 4 terunt : fimiliter fic divum Cyrillum , qui adver- mamur a Fratribus? anne quia Deum Crucifi­
\ P"5**· fus Neftorium flrenue decertans , vidoriaque po- xum affetimus , fic non Chriflum ? fed quxfu■vyoen·
titus, ad comprobandam ineffabilem , fic incon- mus, ne in hoc offendatis ; nam crucem adjefufam Chrifti compofitionem , peffimo Divifori ciffe, fufficit ad illius humanitatem, quam mente
contrariam, nonnullis in locis ait; Une eft m- E concipimus, explicandam , atque ad fervandum
ture Ytrbi Jncerneti: quod recipientes Patres no­ nos ab omni paffktais Divinitatis opinione remo­
ftri juxta eamdem beati Cyrilli mentem idipfum tos. Tum particulam, Et, fuperaddimus ad com­
confefli funt : nobifque tradiderunt, quod fecun­ pofitionem orationis perficiendam : etenim didio
dum conjunâionem Verbi cum carne dicatur per illa, SenEtu, in noftro idiomate breviffima eft,
equivocationem una natura Verbi incarnati , fic fic monofyllaba ; nec proinde cum alia poteft
non fecundum definitionem fimplicis effentix ; diftione fe fola anneâi, quemadmodum veilrum
hoc enim qui poterat a confient ibus Chriflum , ■ ><·; . Ceterum quod erga Chriflum fit a nobis
Deum, fit hominem , afferi ? Et quidem licet Trifagium decantandum , telles vos ipfos addu­
juxta reftam adhuc confeflionem rquivocum di- cimus: extant enim in urbibus Damafcena , fi(
dum illud explicemus, neque tamen idcirco ex­ Manueftana'libri quidam, vcftris literis exarati,
tend/. General. Tom. XXII.
N i
in
Fx Gakno

CoihiI-EwL

GR«nrttm propof. J. Quaerimus ut anathema-

FRroERictrsrrMP.
‘99
ALEPAITEK
CONCI i
L Ii 11
U M
M
leoarmen-R.
100
-------------- >n quibus ter fanftus hic hymnus ita fcrîptusre- \ certus, aut defeftus Chrifti fides patiatur ex hac’"
tHRh?l f*r'[ur·
Deur, /mIIm forth , fonfius sotde uno die in alium feftorum translatione , id
1 mtnTa/n , ç.n crstcifixxr es pro notis, sniferere no· tamen complere, Fratribufque concordes inveniflrt. Quitte hoc paâo eum eil·canendum, haud ri, ex charitate faltem debemus, & volumus li>ipfimet excogitamus , fed a vobis ita nos didi- bentirtime ; tametfi , QUn jam olim ab antiquo
cilTc competimus. Quam autem ob caulam de* inveterata fit in medio noftri illa confuetudo ,
*t
’"Je hanc * Patrum traditionem in minimis po- difficilis aliquantulum nobis erit rei iftius execub<,CT"-Xn" fueritis, ignoramus; quippe ineptus ille * rumor tio. At vero, cum inferius noftne fimiliter ponon
de voce , qux a puero , furfum in aerem ele- ftulationes exponendae fint : fiquidem vos Deus
tradniufuir. tato, audita fuerit , feniorUmquc traditionem ad eas fufeipiendas roboraverit, eifque fatitiaceίηΓ|^1,ι'7°.1 immutaverit, aures potius noftras offendit : quo- re vobis libuerit·* noc etiam cbftrifti erimus, al- *
Ttnffima hi diam iicet nos, inquit Apqftolus, ont Angelus de ter alterius onera invicem portando, legem Chrifti
ftwia eft, rcr.a evangelist vobis, prstterqnant <js<od evssngtli- vel in hac parte adimplere . Porro fi vos infir­
5.Μ7<αΓ(^|Π
<x>A»r > enettenso Jit . Ille porro quid mi ad hrc fueritis; & noftnequoque infirmitati
D»wi<JK Chrillianis evangelizavit, nifi quod in cruce D. quxfumus ignofeatis .
t-dt Lila;. N. Jcfu Chrifti glorientur ? in qua profefto , B Grncorxm prop. 5. Querimus, ut fanftum oleum
** ”·
evangelio ejus confentientes, & nos, & vesglo­ ex arboris fruftu conficiatis.
Armeniorum refp. Ex paupertate quidem huic
riamur ; tametfi ob fufpicionem de partione Di­
vinitatis ab illo vos verbo abii i net is. Nos autem, derogamus traditioni
cum in plaga feptentrioquamvis ibi Deum nominemus, non adeo invi- nali difficillime ea reperiatur inateria, qu* con­
* fione excutimus, ut mILm propterea faciamus tinet figuram grati* Spiritus oartfti . Si tamen
gratiam humanationis : quemadmodum neque deinceps inventu facilis fuerit , haudquaquatn
cum Chriilum appellamus agnum , auferentem traditionem iftam fraudabimus,
mundi peccata, gloriae divinitatis oblivifeimur .
Grocornnt prop. 6. Quxrimus, ut in pane fer­
At quia exoptamus vel in hoc fumma noftra mentato , & in vino > cui admixta fit aqua, favoluntate Dile&tonem veftram conciliare , pro- crificetis,
certimus, & jufte fane modo ad medendum in
Armeniorum refp. Crea hunc articulum, quod
hac parte iflt fratrum noftrorum fufpuioni , ita fane juftum eft , Reverenti* veftrx. fuadetnus,
in pofterum erga Chrilhim canentes Trifagium.· ut nimirum cum apoftolica Petri fede , fle cum
Sanfins L'eus , fsr.ftus tt fortis , finitus tf im­ noftra adhuc humilitate concordes efficiamini ,
mortalis ,
incarnatus , & cructfixus es pro no. C atque ita fubmirti legem charitatis inftauretis .
bis, miftrtre nofiri. Sicque veftrx charitatis opi­ Sunt namque illi, non fectu ac vos , Apoftolinio dirigi poterit, ne additio illa, qui crucifixus cs hujus traditionis difcipuli, cum quibus fit nos
es , in ipfam videatur Trinitatem, aut in Chri- arymum panem inQtrifti facrificio confecramus.
ftum , fecundum Divinitatem acceptum , a no­ Quod fi tantam vobis humilitatem Deus concefbis referri.
ferir, ut hac in re nobilcum conveniatis , debi­
Gracorum propif. 4. Qiixrimus, ut in feftorum
tum nobis erit, ne quidobftaculieiclefi* unitati
celebratione noftrr conformemini ecclefix ; cele­ opponatur , aquam puro vino mileendi ad glo­
brantes ninirum feftivitatem Annunciatioris ly. riam Dei.
Gracornm prop. 7. Quxrimus, ut cum perfici­
Martii : Nativitatis 2y. Decembris : CircumcifioΠΛ 1. Januarii : Epiphania: 6. ejufdem menfis : tur divinum facrifivium, omnes Chriftiani, tum
Pii; ihcauoms 2. Februarii : & fimiliter ablque Ecclefiaftici, tum fatculares intra Ecclefiam com­
ulla minatione proprio quoque die ceteras fefti- morentur, iis exceptis , quibus hoc pœnitentia
viiatcs Domini, S. Det genitricis , Joannis Ba- gratia a Canonibus prohibetur . Hoc idem fim il iter in aliis Ecdefiailicis funftionibus obferptiftx, & Apoftolorum.
Armeniorum refp. Jam novit veftra Fraternitas, Dvctur.
Arwntonan refp. Hujufcemodi delicium ne­
quod quidquid ad orthodoxam Chtiftianx fidei
profeflionem fpedabat, jam in piatccdentibus ar­ quaquam ex voluntate, led ex co plane procefticuli lub nter iufcepimus , fle conferti fumus .
iit, quia gens noftra extra regiones, fle ccclefias
Idque profecto , tum ad fpiritualem , corpora- iuas aberrat , ac egena peregrinatur in medio
Jcmque coir.municr.em cum charitate veftra fer- veftri : quare vobis non modo in veftram nos
vandam: tum quoque ne contra fcientiam veri­ communionem benigne non excipientibus, verum
tatis niteremur; fle non, quod inde fperemus, in fic januas Ecclefiarum quoque veftrarum prxclupriftinam rurius regalem amplitudinem elfe redin­ dentibus in faciem noftram , nobis impoflibile
tegrandos : neque quod eo fruftrati vereamur, fuit, in hac peregrinatione ecclefias populis no­
ne in extremam perveniamus mendicitatem ; ftris futficientes zdificare. Hincabulus ille, prohaud enim , juxta verbum Apoftoli , inflantia ceflu temporis ex paupertate continuatus, vcluti
neque futura puteiunt nos leparare a charitate fiimam in legem verius eft ; nam luperioris noChrifti, aut ab ea , qux in ipfum eft reda fidei ftrx regionis incole peripicientes, habitatores inconfcflione. led potius vobifeum in unitatem fle ferioris hujus regionis , in quam fedes Patriarcommunitatem fecundum fidem ejufdem coniocia- E chairs translata luit, ob Ecclefiarum penuriam
mur. Porro quod attinet ad ieftivitatum domi­ extra illas orare, fic ipfiquoque fimiliter, xmunicarum celebrationem , quam a nobis poftula- latione minime quidem laudabtl;, eumdem extra
tis : illas quidem omnes habemus , ac una vo- ecclefias orandi ufum receperunt : quapropter ma­
bifcuffi ad gloriam Chrifti celebramus , excepto gis crevit in nobis ifta defedus noftrx religionis
Nativitatis die, & eorum , qux ad ipfam ordi­ opinio. Ceterum fi Patriarchal! huic fedi dede­
nantur, myfteriorum Annunciationis , fic Purifi­ rit Deus Ecclefias populorum capaces, facile ite­
cationis . Qtix quidem Nativitas , a majoribus rum poterit in univerfam Armeniorum natio­
noftris traditum accipimus, ut ipio Baptilmidie nem , prxlertim ex vi noftri mandati , priftina
concelebretur . Verumtamen nos hic propter con­ induci confuetudo.
Grocorum prop. 8. Quxrimus , ut recipiatis
cordiam congregati , Chrilbque pacem perficere
cupientes, acquicfcimus , etiam in hoc magnx quartum, quintum, fextum, fic feptimum Conci­
vcftrac ccdclix concordarc ; fle quamvis nihil cx- lium generale.
4<r-

1

1

*01

mtxakder

TARSENSE.

ΤΪ2νΪλ

101

ArifuititnoK nfp. Definitio & caufa quarti A nam Cathedram Patriarch» Armeniorum def ——Christi C°ncrtii repetitur inter dos ; quod quidem con- ponfare: ut nimirum iilius calliflun» virginis ,
,cors efl cum tribus aliis prrcedentibus ; idcirco & intemerati hujus fponfi contortio, credere va& a nobis jam receptum eft. Cum vero nos de Seamus unionem inter has duas Nationes nunc
aliarum etiam Synodorum definitionibus & cauinitam, flabili deinceps elle charitate perduratu­
'
fis certiores feceritis , illafque fuprafcriptx con- ram. Et quidem fpe maxima niteremur , quod
feflioni & tribus prioiibus Conciliis concordes ficut Dominus nofler Jeius Chnltus per corpus
atque confotus invenerimus , excipiemus cum fuum genus humanum fub Dei Patris dominio
mancipavit, ita pari quoque ratione & hic Pa­
amoreGr<tt9W> prtp. 9. Quarimm , ut veflri Pa­ triarcha fanâam illam fedem , & ecclefiam vctriarchas promotionem, ex Graecorum dumtaxat lut corpus fuum habendo omnes alias AimenioImperatore faciendam, ratam habeatis.
rum ecclefias fub Imperatoris veflri poteflate re­
Anuniomm refp. Prxfens articulus , & fi po- digeret , veftrxquc magi» ecclefix aflbeiaret .
flremtu in ordine , virtute tamen continet om­ Nec vero credatis , quod principatus cupiditate
nes alios praecedentes.*
precedentes .* quoniam irtud,
irtud, ii
fi ita quiqui­ _ flagrantes, hxc ita prxlicenter veflrz corr.muntdem evenerit, hanc quam modo pacem adflrui- B camus Fraternitati. Abfit irta fuipicio a mente
mus, confirmabit, imo magis, magifque auge­ vcflra, & a noflra tale coram adeo lapientibus,
bit: fm vero minus; licet nos jam confecramus &. perfpicacibus viris delirium. Sed animo certe
in prxfentia , nullos tamen horum feminum fru- ftmplici , ac nulla fimulationc tefto , id vobis
ûus dehinc colleduros fperamus . Cujus rei tranquillitatis defiderio trail i proponimus , tanexemplum haud quidem in hifce folum corpo­ quam firmum, atque flabile ecclefiarum noflrareis rebus, fed in illis etiam fupernae fapientiz rum concordi» fundamentum . Quod fi vobis ne­
confiliis experimur. Quandoquidem volens olim quaquam arriferit, maximopere dubitamus, quin
Deus, hominem ab ipfo leparatum lucrifacere , fruftretur incoeptum. Profefto fpiritualis conjunhxc ftudiofa inventione molitus efl : abflulit a ftio inter cos , qui corpore praediti funt , fine
nobis veterem legem , prophetas , dona , ipfas corporum communicatione nihil firmitatis habe­
quoque coelitus intentatas minas depofuit ; quip­ bit : haud aliter ac lex antiquitus a Deo lata
pe quas omnia lapfum jam hommetn recuperare juftificarc neminem potuit : fed nunc habentes
nequiverant. Sed alia rurfus nOva falutis noftrz Pontificem nobis confubflantialem , Chriftum ,
myfteria voluit exhibere ; nempe confubflantiale
........ qui penetravit ccelos, fedetque ad dexteram Pa­
noflra^·
tris, omhes certam in co fpem collocamus at­
fibi Verbum mittens in mundum , cum
.........
"...
illud natura copulavit : idemque jam hominem que jugum praxeptorum fuorum , eo confortan­
faftum, fibimet ip& fecundum divinitatem xqua- te, levimmum ducimus. Adcumdem itidem mo­
ie, ad empyreum fuper omnes caelorum Princi­ dum, ubi Patriarcha nofler in una ex quatuor
patus evexit , in dextera fua collocavit , ac de­ veilris cathedris fedebit a dextris Grzcorum Impe­
mum Ecclefix fanâz c,Put inftiluit , pro nobis, ratoris Pontifex Antiochenus, omnium quidem Ar­
qui corpus ejus fumus, Sacerdotem in cœlis , & meniorum fpes, fides, concordia per cum ad vos
in terris gratiarum largitorem . Simili quoque ipfos conferetur ; imo & quodlibet jugum a vo­
modo & gens noflra perpetratione mali a vobis bis collo nortre imponendum , eo fpem aflerenfive reda , five obliqua mente divifa fuit : undt
te , leve computabimus , habentes femper pacis
nos hodie, Ecclefiarum inimicitiae, & fchifmata mediatorem, communicantem vobifeum , qui il­
quantum pcrniciofa fuerint, experimur . Profpe- lum , regia eleftionecreatum, pro libito in alium
xerunt hoc etiam ante nos Patres veflri, dc permutare pofletis. Sin vero minus ita fiet: cum
noflri fmgulis temporibus : quapropter ad pa­ nes propter fcclera noflra alienigenarum fervi
cem conciliandam defatigati funt : ut venerabi- ’ facit fimuss . atque fub duro ipforum dominio,
lis, rtrenuus, ac probus vefter Patriarcha Ger­ & ditione decimus , qui fieri unquam poterit ,
manus, qui litteras ad Armenios miftt, fpiritua- ut ad veflrum imperatorem confugiamus, abeoIi charitate, atque fide orthodox a plenas. Simi­ que Patriarch» promotionem efflagitemus ? O
liter & pattes noftri fupra id ipfum conati funt. utinam fic poflibile foret. Quod Λ Paulus, EpiJefer enim Patriarcha tempore Heraclii Impera­ fcopum ab iis, qui foris funt , teftimonium hatoris Ecclefix unionem comportait , qux tamen be re bonum , adjudicavit : quanto etiam magis
non firma permanfit: itemque Vahanus Patriar­ ab irta magna, & facrofanda veflra ecclefia ?
cha temporibus Bartlii, & Conflamini Impera­ Vos itaque , an hoc fimpliciter impoflibile fit ,
turum ; nec tamen pium illius defiderium valuit ex vobis ipfis juflum date judicium.
ulterius progredi. Venit etiam & Gregorius VaSciuntur propqfitimtt, jw/ Armni poflulnt
cajafcr .id veftram magnam ecclefiam , & Im­
a Gratis.
peratorem Alexium ; neque potuit unio conci­
liari . Port illos autem & nos quoque hodie di­
i.
Quzrimus,
ut
otnnes , qui crimen aliquod
gni reperti fumus , qui ad hoc divinum opus ,
& pacem animum adjiciamus : veremur tamen , . admiferint , de ficgulis ipforum deli&s , juxta
E
ne forte, cum minime vobifeum corpore conjun­ ’Canonum decreta , judicentur : nec ordine» in
ct fimus , fpiritualis hxc unio , uri alias fzpe ecclefu Dei iufcipiant, nifi port accuratum exa­
contigit, iterum deflruatur ; quemadmodum vir­ men .
i. Quotquot vero ex iis, qui ad ordines protus antique legis adeo infirma fuit, ut homines
cum Deo reconciliare nequiverit . Quamobrem mert lunt , deliquerint , judicio publico depo­
cum aliquando , ad facinus hoc perficiendum , nantur; & port condignam ptrnitentiam, locum
fimplex confilii prioris inventum evaferit imbe­ fui ordinis inter collegas obtineant.
J. Membris mutili, mancique, & lymphatici»
cille, deberet is nunc utique, & in hoc feculi
fine multiplicis fapientie Dei exemplum imitari: ad ctdiues ne admittantur, quacumque licet ex
atque non fecus ac illa , mutuam naturarum caufa.
4. Ut facrofanihim facrificium azymo pane
noftrarum conjunâtonem conferere , ficque charitatem etiam noftram firmo , ac indiflblubili perficiatur , juxta veram magnx Romanorum
vinculo devincire ; deberetis , inquam, Antioche- Ecclefix, atque noftr» traditionem.
5 Ut

,o.
LOJ

ALEXANDER
p JU

CONCILIUM

VUIN SILIUM

FRIDERîCÜSLfMP.
LLOARMEN.R.

1OX
1O*

—-----y. Ut penitus abufus ille tollatur , reliquias Λ "j.
7. Ut
(Jt Patriarcha Armeniorum Antiocheni PaPa-“~
Chr?'?i dufdem facrificii fub terra aflervan^i ; neque poft triarchatus potiatur ; domincturquc in omnibus
,,,? 1 ccnfecrarionem ( quod fit potius ad delectatio­ illis Ecclefiis & confinibus, quz ejufdemPatriarnem guflus , quam ad myfterium (aeramenti ) chatus ditioni in Orientali fit occidentali parte
milccatur Euchariftiz aqua calida.
fubduntur
ac przterea ex Imperatoris veftri
6. Jejunia, a Canonibus injunâa, nec a Re­ ptzfcripto idem fitnul regat nunc & in poftegularibus , nec a Sacerdotibus efu pifeium , aut rum Gentem Armenam.
vini potu folvantur.

♦My* £Vtfyj iWt tf/ya ty*it*a

®“ AD TAR SENSE
Fra

eccltfie concordia anno

>¥*·*'

«· *h*M«

CONCILIUM
1177.

ccltbrattet»

ADDIT I O.
Arfenfis concilii aâa , Labbeo ignota , B„ Venetus editor , przmifit . Hanc ergo , ne
Galano indicante dedit Venetus Lab. ,, deinceps in Colleâionibus concilii Tarfenfis
editor to. XIII. p. 401. fed cum olcitantius „ afta mutila legantur , hic fupplendam duxi .
forte & obiter volum. primum Galani Con- „ Adjeci & fragmentum epiftote fynodicz , quam
ciliat. Ecclef. Armen, cum Romana evolvc- „ ejus concilii Patres dederunt ad Manuelem
rit; ideo adorum ejufdem concilii partem fi- „ imperatorem, quod fragmentum fub nomine
ve
non vidit, five non animadvertit . Omifit >-^-Gregorii patriarche & concilii Tarfenfis ad
'
enim Orationem
~
" ad Patres ejus concilii Manuelem
,
, idem Galanus part. IL tomi I.
quam Galanus nadum ,fe affer it inter afta
pag. 41. naâum fe in codice Armeno fcripfit
concilii Tarfenfis, &tanquam eorundem ado& evulgavit.
rum portionem ipfe reliquis quz exfcripfit

Ex Manii ,, 1
SupplTo· II.,,

K· f,t‘

„
„
„
„
>»

,,
„
„
„

T

F R Λ G Μ E N T V Μ

EPISTOLA

Gregarii patriarcbe ir Conchi Tarfcnfit td Manutlec» Gregor. hnftret.

Umana voluni__
voluntas in
non obfiftcbat
Uniana
... Chrifto
. ......... ......
. ............ C humanitatem erat una nobis creatura. Haâenus
voluntati divinx ; quemadmodum appetitus Arrneni Patres Tarfenfis concilii.
carnalis in nobis concuptfcit ad verius fptritum ;
ORATIO AD ARMENOS
fed illi obfeqmbatur .· &·*quando hxc volebat ,
& permittebat ; tunc caro proprias fuas partio­
Canahi Tarfinfh Patret Mite e finite Patre
nes experiebatur: ficut accidit in tentât tone poil
Nierfife Lempnneifi.
jejunium quadraginta dierum , quando permitte*
re voluit, ut natura corporisefuriret. Et quam*
Quos omnes in unum hic hodie fpiritum, Ex Calano
vis aliam Ghriftus dixerit voluntatem Partis, &
in unum corpus collefios , unum univeraliam fuam , inquiens t Aen fient ego volo , fed
fient te : hoc tamen non contradictionis indicium fitatis totius caput reprxfentantcs circumfpicio , r^. t. t
fuit, fed fiduciz argumentum, tanquam Filii ad Patres facrofandi, & fummi apices veritatis ; o p. j>«.
Patrem· Et nfra : Sicut duas e(Tc diximus vo* Chtiftiacue a^-ww»,
Duces, «v
ac paftores Reipublicz; vigiluntates, nullam invicem contrarictatesn haben-^les "
Domus Deiprzfidet,
~‘
~ &cuftode$:
” Ecquifnam
i
tes, hoc eft, divinam, & humanam : ita pari­ vos, una fimus conspirantes , ad hunc tranquil­
ter duplicem effe credimus operationem , divi- litatis portum advocavit pacificatores univerfi :
nam fcilicet, & humanam in unione; hoc eft, ntft qui de carlo nobis donatus eft, fpiritus Dei
non attribuentes fublimiora opera (oli Divinitati
pacificus? Verum & ad quid, profeâo, nifi ad
abfque carne, neque humiliora (oli humanitati inftaurationis fublapfi , pciculfique Templi Dei
abfque Divinitate : alioquin quomodo filius ho­ fundamenta , ac principia jacienda ? Ejus , in­
minis de Coelo defccndens diceretur , aut quo­ quam , templi, quos petiimus Nabuchodonofor ,
modo Deus fuiiTc crucifixus? Ex una igitur per- ille nimirum, qui caufa malorum omnium eft ,
fona utramque operationem procvftifte , credi­ evertit. Et po/l alta perphtra , m fin nationi/ ·
mus ; quz quidem aliquando » ut Deus operaba­ P/eadodoiiorct nfnltan/, ait. Hinc proferunt ali­
tur divioa ; & aliquando , ut homo , efficiebat qui verba, & miferabili mente nos ad inimicihumana : quemadmodum a principio ufque ad £ tiam provocant.* qui
licet ex fa pient
,
. ibus
. ... , cari­
finem omnia eius difpcniationis opera manifc- tatis tamen dulcedine
...
—
* ·· 'funt. "Fruftus
~
infipidi
.fpi­
fiant. Natus eft enim ex fœmina , ut homo ; ritus , ait Apoftohis, eft caritas , gaudium ,
& genitricis virgintatem integram confervarit , pax ; ηοη autem iftorum, quorum eft fchifma ,
ut Deus: fimiliter, mortuus eft fecundum natu­ invidia, ira, & cor.tradiciio ; quz nobis przfcriram humaram , ut homo ; & mortuos fufeira- bunt, ut feparemur a multitudine aliarum Chrivit virtute divina , ut Deus : non proinde alius ftianarum nationum, ab amore, concordia, com­
mortuus dicitur , & alius mortis everfor ·* fed munione, & legibus Ecdefiarum diarum .* pioh
idem ipfe, & mortuus dicebatur, & vivus.· quia divinx legis negleftio! Defleat nos Jcrcmia, aut
idem Chriftus fecundum naturam mortalem homo alius ei fimilis queribundus Propheta . Chriftum
erat, & fecundum immortalem naturam Deus
pacis mediatorem , fomitem odii , & contradi­
erat, ficut & fecundum divinitatem erat rerum ctionis accepimus . Ecquomc.iu non digni lacryomnium una cum Patre Creator , & fecundum xuis fumus? caput anguli pa>ictis unionis , fatui

H

O

Îàt

TARSENSE.

tod

gy Prophetx inflrumentum divifiouis in medio no-A nominis Chrifti contemptum; & quo plures jam
inquinatos intueor, & iacrymis ingemifeo ; quia ANNO
——------ flrutn fecere . Ecquoinodo non defleant nos veCHKIsri
anno ritatis difcipuli ? qux enim in finibus oibis ccex frequentiori ufu natura ipforum odium fada
c,cf‘* Chrifti eft , qux Chriftum Dominum , eft adverfus alias Chriftianorum gentes , & EcDeum & hominem non confiteatur? quod lires cleftas ; quare pravum inimicitix fomitem ini­
ita fe habet; quare igitur tanta in medio noftri quis blafphemiarum verbis exaturantes, Chrifto
exorta eft contradiâio; qui bellum adverfus alias neri videntur exigentia vindi&x . O miferix ca­
gerimus nationes ,* opinantes , quod illx , Chri­ lamitatem.* quin & fi acceptation articulorum
ftum ex duabus naturis ineflabiliter unitum con­ fidei confeftionem ab aliis audiant , nolunt ta­
fitendo , fubftantias, ac proprietates dividant na­ men in charitate humiliari ; fed potius ad alias
verfi opiniones , fi illi , inquiunt , noftra odio
turarum -, & effentias non quafi unitas, fed po­
tius di vifas confiteantur .- & hoc totum conten­ habent, idcirco & a nobis ipfi quoque odio ha­
dimus five in Thcunienfi Concilio, five in Ma- bebantur. Et quidem * ab illis fortafle icfe ab- *' laudat e.
ca
*
nafchicrtenfi , five io Siunieufis Doâoris epifto- duxit tentator , & apud vos folummodo ftruit defiam
, quia vos ab illis , non illi a t' helicam
la, five in Scirachenfis, five in Daronenfis, fi- dolos ; maxime
, a
' t , non
ve tandem in qualibet alia ; ubi circa talem B vobis fcifli funt;
vos illi
illosvos ab ini­
materiam pugna committitur adverfus eos , qui tio dimifere : atque , ut Apoftoli verbis utar ,
Chriftum in perfooam divinam dividunt, & hu­ vos oleaftcr fylveftris contra naturam excift eftis
manam . At vero Neftorii quidem opinio ifta a bona oliva ; non enim vos illos , fed illi po­
eft, non autem ecclefix Dei magne , & throni tius, radix cum lint , vos olim portabant fuffeimperialis totius Orbis. Illi namque contempto­ rendo
at nunc , cum non funus tales , quales
res divifionis fuerunt , ac funt : Chriftoque tri­ antea, infirmati funt & illi ad legem amoris ,
buunt duarum naturarum nomen , haud alia hxc pro materia accipientes . Et infertur item :
mente , quam ut eundem Chriftum , Deum & Rejicite procul a cordibus pravum thefaurum ,
hominem confiteantur : non autem quod ejuf- qui nobis diverfas peperit calamitates ; fed quas ?
rnodi intelledu compofitiooem ineffabilem divi­ ecquifnam eas valeat recenfere? Hinc coepimus
dant . In hoc vero quxnam nobis eft. materia efle fine Rege, fine Principatu, mifere fub Gen­
contradiâionis ? idem enim eft , Deum & ho­ tilium redaâi dominium.* conftitutiones noftrx,
minem «florere Chriftum , ac dicere duas natu­ fub fchifmate exiftentes , pravx radicis germina
ras .- Et p»*lo peft tdditctiu Pitrti Armenos C*- pejora efle coeperunt ; Populi noftri infipientes ,
tMint ,
Sed quare dicunt, nemo ad ho-principes, focii furum; Ecclefix , fpcluncx , atdiernum ufque diem hoc nobis manifeftavit ? cum que alienigenarum tabernx ; aliaque permulta ,
prxeipue multi ex noftris antiquis patribus, fan­ que quidem percurrere verbis menteque recolere,
dorum imitatores faâi, id iplum dixerint : fed difficile admodum eft. Et pefltlu demum: Prrcum mores hominum ad adverfandum ei, quod terea & aliis caulis.* quandoquidem illi Chriftiaveritati patrocinatur, proni fint ;. declinantes a nx fidei, & conftitutionum ecclefufticarum, ippace, vetb.i ad inimicitiam provocantia dilexe- forumque Apoftolorum fundamentum , ac prin­
runt. Verum fi non fic : ubi relinquemus verba cipium pnefeferunt , idque throno imperturbabiJoannis Philofophi, 6c Patriarchx , qui hoc ad li ; nos autem quodcunque habemus , ab illis
nos fandorum Patrum teftimoniis traditum, ad- mutuatum accepimus ; ii lapientis culmen ade­
mandavit? ubi Jefcris Patriarchx , fuique affen- pti funt , atque a Paulo Apoftolo irrigati flo­
imn Concilii ? ubi concordiam Papchenis patriar­ ruere.* facri etiam libri, qui apud nos, ipforum
chx cum ecclefia magna Grxcorum ? nec non quoque funt ; & feripta Patrum eorum, illis
ejufdcm fucceffbrum, & Regum, & Doâorum ,· thronum Regni, fidei Chriftianx robur , & co­
lumnam, Chriftus largitus eft : Apoftolo * atte- * fone $
ex quibus unus erat, gratix divinxopus, dcplu·
quod cum ipforum principatus occiderit, Grçouu >inmis excelfior, Angelus io corpore , Gregorius *-* flante,
fti
Regnum tempi ternum dominabitur.- Non- *umiM'ore ■
Narechenfis (ubi denique verba fanâi Patris no- Chrifti
*"'
* Nicrfr*
' Nierfefis , quem propriis oculis vidimus, dum , inquit, Romanorum auferetur dominium ;
Gbrbimiis & cujus eloquio edoâi fumus ? Hi plane omnes nondum adveniet homo iniquitatis , filius perdi­
patrur.
cxlcftem hanc machinationem conceperant , tionis, qui a Domino Jefu Chrifto difperdetur .
quam vos j-m aggredi eftis perficere , ipfaque Vides jam, quantum teftimonium perhibeat Pa­
ecclefix Dei fuccurrere: quin etiam quamplures triarcharum Apoftolus, hxc dicens . Non quod
alii una cum his Patres noftri i nofttxque natio­ ipfe inter fpiritualia, ac de Chrifti imperio glonis patriarchx ; qui quidem fatis manifeftj funt riantes , fecularem magnifaciam principatum .
volentibus fcire , & in difciplina verborum eo­ Sed ut Capientibus obftendam , quod illi & fxrundem laborare. Et iterum fermomm cowertcu culari potiuntur throno una cum fpirituali, vo­
ad betrttittt, eut : At quod alii rurfiis fuerint , luntate divina. Quamobremin Ecclefix ipforum
qui adverfum hos contenderunt, & ipfe quidem ordinibus decora eft immutabilitas, ac mutatio­
Icio, dc verborum eorum virtutem agnofço, nec nes quidem ad majorem gloriam Dei . Nos aur»
_Λ_ίjentes fortiti
e...:.· funus , aut
fum ignarus . Quapropter & illos deprehendo , _ tem quot Reges
i:nfip
uomodo fuerint ecclefix noflrx leges a fluitis
five fanâos dicant, five dodos, in charicatis ta- quomodo
'rincipibus confufx , jam in hiftoriarum libris
men lege veritate minime decoratos : qui haud
eruditi eftis.· nec erubefeere feripta debemus, ad
fibi adfcripfère pro culpa , ecclefix Chrifti uni­
tatem animo perverfo deft ruere; unde & in hoc finem corregionis, &c. Hxc omnia * piiiümus, ·
jpfum fefe merferuot impudenter.* quibus parcat ac nobiliflimus Lampronenfis , coram Tarfenfi •dd,t C41i’
Deus veftris orationibus fecundum hanc magnam Armenorum Patrum Concilio; cujus quidem in> ******
peccatorum partem , & errorum ; nec amplius feriptio , & Ada , quemadmodum in Armeno
pelfunum hujus illuviei malum augefeere fin at , codice extant poft praefatam Orationem , ita
cujus noa alium infpicimus frudum, nifi folum prorfus hoc in loco exponentur.

Î

CON-

107

108

CONCILIUM

vnKiSI]

ANNO
CHRISTI

CONSTANTI NOPOLITAN A

SYNODUS

Sub tbeadofia fatriart ba aim· 1177. habita.
Ibid.

Emetrii Chomatiani Bulgari* metropoli· A M
tz fcriptum quoddam dc connubio cum M
fobrina mulieris , quam vir aliquis vitiavit
dum lego , incidi in concilium fub ThcodoGo „
die XXX. julii indiftione X. habitum , quod „
antequam profero, emendafle juvat chronolo- „
giam , quam Cuperus in hiftor. CPtanorum „
Patriarch, ftatuit , ratus TheodoGum anno

D

1179. ut citius cœpifle . Habemus enim in
promptu documentum, quo TheodoGumhunc
vel,, ipfo anno 1177· factisprzfuiSe probemus;
exhibet vero illud concilium , quod hic pro.
fero ex eodem feripto Demetrii, legendo in
Jure Grzc. Roman. Lcunclav. to. I. lib. VI.
Rcfp. II.

Qfium rationibus buitefntodi it aflis deincipi facrofanfla Confiantinopolitana fynodus movere­
tur , habita tempore Tbtodofii, pia recordationis, (anfliflimi Conftantincpolitani patriar­
ch* Jcrtpinm quodd,am julii rnenfis du t rigefime , tndi&tont decima, expofait : cujus
bac ipfa verba funt.
Anâiflimus\Âprous metropolitans ,
frater B
& confors mjniilcrii mediocritatis noftrz , „
Romans ille Artabafdus , fcriptum in fynodo
protulit, quod ad verbum hzc continebat. Puel- **
Ia quzdam, cujus nomen Irene , precibus factis *
intervenientibus , cum Joanne quodam fponfalia >»
contraxit , quum annum ztatis decimum age- ,,
ret . Hxc fponfalia quum efle nefaria pronun· ,,
tiatum fuiifet , factum eft fcriptum fynodale ,
permittens inter perfonas hafcc dcfponfas divor­
tium , propterea, quod eflent ipfa fponfalia ne- c ”
far i a , ceu didum fuit . Vult ergo nunc Irene ”
legitime copulari cum Theodoro , qui Joannis *’
eft fobrinus. Hoc in matrimonio contrahendo , n
nunquid impedimenti fit, interrogo 7 Petiit igi,,
tur a mediocritate'noftra, & facto concilio Ira- „
irum, uti , num contraltos ille feripto compre­
hends , aliquod habeat obftaculum , intelligeret. ”
Refponfum nobis eft , & a fratrum cœtu prz- **
fente, contraltom ejufmodi prorfus ab omni pro- ·»
hibitione immunem elle . Quum enim fponfalia^**
cum Joanne contraâa, veluti quz conflare non ,,
poflint, propter ztatem Irenz impuberem , fol- ,,
vantur : reâe fobrino ejus Ircna lecundum ma­
trimonii legem copulabitur . Quippe Theodorus
pro perfona Irenz cognata non habetur, nec ad- ”
finitatis ullius vinculis atque terminis adftringi- *’
tur, propterea quod extra gradum adfinitatis po- »’
Titus fit.
«

,, Ο’ ΰράπιπς μ磫ιτολ/τη» 'Asjfw, «ί»λφό; iÇ σΐι^ιιτβργοί τη; τ,μοΛ μιτςκτηττ; ,
‘Ptt/aavcf ό Αρτπβζσίό;, ί^βφον «pertoμιη rtuioIrxwC) toll χ«πί ρημχ ζιχλαμ^χνβν. Κόρη m Etpiim χβλβμινη, ιλββο ιΐχτ.ν
μητίίχς μ$' τηος Ίνανηι, Suat τη; τίπ «τα
την ήλιχίχτ. λαληθΗση; 51 τη; ttpt τντνχχρχνόμ* μαηΤΜί ,γίγοκ σημύωμ*. outobteo^
iitîÇiioi ίιχζυγίίνχι toc ·ηίχ«μνηστΛσζμιyy; , bfgt to Hier vlu μιηΓΗαν ναρχιομοΊ , ώ;
.β'ίλίΓΒΐ yiv σήμιρον ή Ειρήνη νομίμ<Λ Γΐωαφθηιαι rji Gtofufp $&-τιρφ ί·,π
ϋξοώιλφφ τβ ‘ioixvvu . >Ç
fi i.W τ/to
τηρτμνοίιβ-μΐν, νξ/^σΌ.»
τΐώ ΐμ<*/ μι^ιότητα% >Ç τ/to itpxt «S/λφότητβ, μ«θ«ν
ttirtp in ι\« χιαλύμΐιυ τ/to to frrtpt « γίyavtv ή γραφήy βνυοχΚιχγμχ · ή«β<τι bi in
ratirne , 1Ç to Ίης τχρχχιχζήβτκ Ίύν »5ιλφά>
όμηγύριοΚι ôrt το ntànv ηωη>Λα^μα iravm·
«xaihurd» tetr. ιτ« ρ»ρ ή
’luxrητΛίάΰσβί μΐ/ncoixt ùç àwtôrxnc λΰτυι,
Ito tIu Ίϋί Ει'ρήηκ ainCôlnru
r Ε/’ρηνη ίΛπρν ύξ«Λλφ« «στ» nani ιόμον Γαϊμη β-υζΛχ^ηβτπη.
γχρ
«jtorurov τη Ε/’ρήνρ λογι'ζιmr ό Θίόίαρος , srr η7;
όζ α’ΓχκΗα? J/β-μοΓ; χζ êporcewqir^/nfr ,
το ùntpflnvxt τν ύξ βΓχκίΐβς βχ^μόν.
»

S

—©§>
CHRIS U

CONCILIUM

CHRISTI

HOHENAVIENSE

Dc rebus ecclefiafticis habitum

anno Dom. mclxxviii.

Ex chronico Reicherfpergenfi.

nno MCLXxvttt. Synodus valde celebris ha-E Cbronicm Rticherfptrgtnfe . -Adelzreiterm ail bit
bita eft , Kai. Fcbruar. a domino Chun- ejuratum Callixium PJeudo-Pap.im ; abjeil-cm fchijma : affnm de reparandii tempin , arir , Secrifrado SakburgenG archiepifcopo & apoftolicz fejuribus fartis tcilii
dis legato, & ab omnibus futfraganeis ejus epi­ que, de Canonicir infiitutis
feopis, multilque principibus , de rebus eccleua- habendis ; de pace denique & tranquillitate pu­
fticis. Habita eft autem in cpiicopatu Salzbur- blica .
genfi, in loco qui Hohcnau dicitur .

A

CON-

xo,

LATERANENSE HL

S’ «sa» «ο <ο«ι>
» CONCILIUM
IN
vï

no

<Μ>
HOCHENAW

AD

DIOECESI

SALZBURGENSl

Conicdo arebitpifcopo anno

1178.

babiti.m .

Ex ·Μ3ηβ A Nno 1178. fynodus valdt celebris libit a rJÎAjeftum fchifma ; aftum dc reparandis templis ,
Si, i' i»·1 Λ m KaUnd. fibruarii a domino Cburado Sala- aris, facrifqve, de canonicis inftitutis & juribus
·’- ‘ni*,? bnrgtnfi arcbitfifcopo Ai S. L i7 ab omnibus fnf- fartis teftis habendis ; de pace denique & tranGu 5.Π. t. fragantis tins tptfcopii mu.tifyut principibus de re- quillitatc
---------L,:*' . lk:
“ ~ n:
-'----- ”Brtxinenfi
' ’
*
publica
Ibi ffortaftis
Riclicro
■ . ia;· >»·· bus ectlefiajiicis . Habita eft autem ia cpifcopatu
propter piaculum proditi nuper Alberti archicpifcopi
ingrat
iisejus
Saizbur^enji in loco qui m Hocbenaw dicitur
t *peifuafum, utde fede,. quam
,
„
.
Ita chrunicon Reicherfpergenfc . Adelzreiterus adierat*, deliberaret abire , quod paulo poll feait, hic ejuratum Callixtum pfeudopapam ; ab- cit. Hzc Hanfizius.

^‘CONCILIUM

LATERANENSE Iit

ANNO
CHRISTI

GENERALE
SUB ALEXANDRO III. SUMMO PONTIFICE.
HISTORIA

CONCILII.

AthA^ua· /^>UM Hadrianus quartus pontifex maximus , Bdevtginti annos, quibus apeitas cum Alexandro
vj anno a Chrifto nato MCLtx. . Kalcndis Sepontifice inimicitias geflerat , fe ad pedes ejus
ptembns mortem obuflet, cardirtales , qui paulo fupplex abjecerit, cumque illo pacem firmam &
poft ad eligendum convenerant, duos fimul pon- flabilemjCOnciliaverit. Tunc Alexander, qui tot AiUAlexan
îifices renunciarunt ; alterum Rotandum Senen­ annorum fpatio in maximis turbinibus ecclcfix dri.
cpitt. Alexan
Rodera* >n
tem, virum omni laude praedantem, qui uno ac clavum tenuerat, cum, fedatisjam tempcftatum ierat. p«ne
<Jr> ρ,ρι
apU RaJc viginti cardinalium fuffragiis eledus , Alexander
fiudibus, fumma tranquillitate frueretur, ut ec- potter. &
vicum lib. >.
III. fuit appellatus ; alterum vero Octavianum clefix commodis confideret . atque ut a'ui pon-al“’
evp. 5 > d«
Romanum,
qui
a
tribus
cantum
cardinalibusdetifices , procellas , quibus ipfe vexatus fuerat , A)eXjndM
gelt Fnd«r>Alexjnder.
devitaret , in pofterum profpiciens , Concilium ίηζΓιΐ). in
ci. RaJevi- fignatus, pontificis nomen aufus eft ufurpare .
cu< lib. 1.
Ortum eft ex hac cardinalium diteordia (chilina,Cgenerale convocavit .· tum ut forma aliqua ele- diAioniscon
«P· S« &
deterrimum , quod multos annos vexavft cccle- dioni pontificis apta priferiberetur , qua ambi- r1"’ ,
fnq.
fiam . Licet enim Alexander verus pontifex ef­ tioforum hominum audacia & infolentia deinceps (υρ,4. 1
fet, tamen cum Octavianus, qui Viâor quartus reprimeretur .* tum etiam ut mores hominum
vocabatur , apud imperatorem Fridcricum pluri­ fchifmatis & belli caufa corrupti conformaren­
mum pollet, ita Germanorum animos imperato­
tur, ufura, fimonia , aliaque vitia , quz longius
ris opera fibi devinxit, ut etiam, poftquam ipfe ferpebanr, authoritate concilii coercerentur. Ac­
Viitor e vivis excedit, Guidouem Cretnenfem , cedit przterea alia caufa graviftima , quz pon­
& deinde Joannem, qui m eius locum fuccefle- tificis animum valde ad hoc concilium incitavit.
runt , tanquam veros pontifices coluerit univer­ Nam hzrefis Catharorum , five Publicanorum ,
fa Germania . Contra vero Gallia , Britannia ,
vel Paterinorum, quz in Aquitania fuerat exor­
AnaAlexm- Hifpania, & reliqua: fercomnes provinciz, Alt-D ta, in dies latius manabat; quibus, permulti ru­
du ciuw. xailjn partes confiantes fufeeperunt, excepta una des & imperiti, hzreticorum fraudibus decepti ,
Italia , in qua aliz regiones Alexandro , alix in Vafconia, & iri Albigefio, fitiu partibus Tovero Viftori funt oblecutx . Prxter ceteras au­ lofanis, fidem habebant : neceileque erat huic
tem, multx Gallix CiLlpinar civitates nobjlifli- pefti detellabili remedium ftatim adhibere . His
mz, cum ab Imperatore Fiiderico jufiasobeauigitur caufis commotus Alexander, fynodum ge­
fas defeciftent, ita fe Alexandro pontifici addi­ neralem congregari juilit , ad. quam non ioium
xerunt , ut nomine ipfius mbein Alexandriam epifeopi ex provinciis Europe , verum etiam Will irlm-ji
rdificaverint, ac tandem νιΛο Fridvrico , pefti- nonnulli ex Afia Romam adventarunt , ut Gui- T jrriu» de
l>ello iicno
feri fchiimatis extinguendi cauiam non levem lielmtts archiepifc ipus Tyrius fetibit his verbis ; lib- ii.cip.
attulerint. Cum enim imperator Fridericus,. qui
,
Anno ab Incarnatione Domini MCLXXVIII. qui
bellum acerbifllmum cum illis gerebat , jprzlioEerat
.
regnt domini Balduini iv. annus quintus :
fuperatus «flet , copixque ejus maximx atque
, menfe O&obri, cum anno precedent! indiôa
firmiflimz magna ex parte deletz .- adeo hac
,, effet per univerfum Latinorum orbem fynodus
clade commotus eft, ut cum ad eam multorum
„ generalis , profefti funt de noflro Oriente ,
principum Germanorum, qui ipfi fchifma obji
„ ego Guilielmus Tyrends archiepifcopus , Alciebant, cohortationes accederent, paulatimreli„ bertus Bethlehemita epifcopus , Heraclius Crpuerit, diicuflaque fuperioris temporis caligine ,
„ farienfis archiepiicopus , Rodulfus Sebaftenus
lucem refptcere crepermt , ac denique poft duo> epifcopus, Jotius Aconcnfis epifcopus, Romar
Concil. General. Tom. XXII.
O
nus
«emporit.ru·
thoiecnnicn·
p<i excoli‘Li/aLv»'

V

r
■

ill

CONCILIUM

îwdejjcüsl

>|χ

·., nus Tripolitanus epifcopus , Petrus ecclefieAAc amputare /am^nata , nupe etiam nafeituris
anno „ Dominici fepukn Prior. Raynaldus abbas ecnocivis ' graminibus proficiendi aditum obferare, ANNO
CHRISTI
CHRISTI
„ oleti» montis Sion. Paulo pofl; Per idem fubfequenter autem dc interere fruditerum jer»·?».
„ tempus (anno fdlicet mclxx.x.) Rom» celo* men, & feminare femen bonum , quod tiigefi* ' («minibus
„ brata eft fynodus in bafdica Cohftantiniana , mum, (cxage/imuni , & centcfimum frudum ,
„ qux dicitur Lateranum , trecentorum epifeo- fecundante
'
~Deo , poflit
afferre
—
. Nam & hoc
„ potum, pontificatus Alexandri xx,anno, men- .yerba illa Dominica fonare videntur, quibus Je„ ic Manio, Indi&ionis duodecime, quinta die remiam prophetam, be in eo cvangelicum facerDedi verba mea in ore Pmn >
,, menfis, cujus fi quis flatura , & epilcoporum dotem inftruxit, dicens
„ nomina, numerum, dc titulos fcire defiderar, tno . Ecce confiitui te fyper genter , & vemu , ut
„ relegat feriptum , quod nos ad preces fendo- evellar, tf defiruart tf di/perdar , 13 diffiper , Et
„ rutu patrum, qui eidem fynodo interfuerunt, «dificet, Et planter. Id autem licet univerfis ec„ confecimus diligenter . Hsec Tyrenfis . Anno defiarum reduribus incumbat*, multo tamen for­
Domini MCLXXIX. concilium celebratum fuifle tius imminet Roman» urbis antiftiti , quia Domino Jefu Chrifto, ur caput effet ecclcfi» , in
Anna). An- affirmat etiam Rogerus , ejus temporis diligens
|bc. pr. po- feriptor. In hoc concilio primum pontifex fta-Bbearo Petro accepit, & de pafcendis Dominicis
tuit ad futura fchifinata vitanda, ut non habe­ ovibus, & frà tribus confiriftandis , exprelfiun &
retur Romanus pontifex, qui non a duabus car­ fpeciale nofcirur habuifle mundatum. Inde fiquidinalium partibus eflet eleâus . Relcidit ordina­ dem eft, quod nos licet iniufficientes meritis ad 7™. ,j.
tiones omnes a fchifmattcis pfeudo-pontificibus; providentiam a po(loi ice fedis & miniftcrium uniOdaviano, Guidone, & Joanne habitas , Ana­ verfalis eccjefi» a Deo, ut ipfi placuit, dépo­
thematizavit preterea hereticos omnes, atque il· nents vocati ; quia in ecciefia Dei curredicne
los qui ab illorum communione non fe feparafvidemus quamplurima indigere , tam ad cmen*
fent, vel auxilium eis aliquo modo attuliffent .* danda, quae digna emendatione videntur, quam
immo armis comprimendes illos efle decernit . ad promulganda, quae faluti fidelium vifa fuerint
Conftituta font etiam multa alia, que fine du­ expedire .* de diverfis partibus perfonas ecclefiabio magnam ecdefi» afferunt utilitatem.· extant- fticas decrevimus evocandas , quarum przfcntia
Alber. Strad. 4ue vigintifeptem canones, qui apud multas (cri­ 6c confilio , qua; fuerint falub.ia , ftatuantur ;
ni chronie, ptores reper iuntur , & magna ex parte in jure & quod bonum, fecundum conluctudioem anti*
-Ρ°πι^ς*° continentur. Epifcopiquoque fchifma- quorum patrum, prpvideatur, & firmetur a mul.
Quod fi particulariter fieret, non facilepolftori* s»xœ t,c* ,um Germani», tum aliarum provinciarum,Ctis.
1
ni* L 7. cap, qui ab Alexandro in hoc concilio ad ecciefia; fet plenum robur habere Quocirca per apofto;·
catholic» unitatem recepti funt , hac verborum lica vàbis feripta mandamus , qualiter huic no
fire dilpofitioni plenis defideriis cooperaris cure­
formula fchifma abjurarunt : Ego N. ana the
„ matizo , & recufo omnem h»refin extol lentis, Ac prima Dominica advenientis Quadrage­
„ tem fe adverfus fandam Romanam ecclcfiatn nae , ad urbem Romam, ducente Dotnino , ve­
,, catholicam, praecipue vero ichiima O&aviani, niatis , & coopérante fanât Spiritus gratia , tum
„ Guidonis , & Joannis, £c ordinationes eorum in corrigendis enormitatibus , tum in ftatuendis
J|uae Deo grata fuerint , communi Audio quod
„ irritas judico, & eis contradico, & modo, &
„ inantea me obcdiiuium juro, & promittofidcner it agendum agatur , & in uno humero fub·
„ litarem fanâz Roman» ecclcfic , & domi- levemus arcam Domini, atque uno ore honori­
no meo Alexandro, & fucceflbribus ejus jufte ficemus Deum & Patrem Domini noftri Jefu
·■
„ intrantibu.·, ipfique fer viam abique omni ma- Chrifti. Datum Tufculi xi. Kal. Oâobr.
„ lo ingenio contra omnem hominem fecundum
CONCILII LATERANENSIS
„ ordinem meum. Confilia ejus quz mihi feri„ pto certo mandaverit, vel ipfe commiferit ,*5
generalis , fub Alexandro papa III.
„ nulli hominum prodam , ncc etiam pro peri„ culo corporis , atque membrorum . Legatum
„ ecclvft» Romane honorabo , & ducam , &
DECRETA.
„ reducam , & juvabo expenfis . Sic me Deus
TITULI CAPITULORUM.
„ adjuvet, dc hacc fanda evangelia.

I. De eleUione /tamni pontificii
pontificir.
II. De abolendis ordinationibus ab antipapis intro·
duitis
.
ALEXANDERI PAPÆ III.
III. Qtales debeant effit γ.ά eligendi fait ad regi­
AD EPISCOPOS PER TUSCIAM
men ecciefia.
IV. Qualiter prolati debeant cum /ubjeiln bo/piCONSTITUTOS.
tare,
jflexander ept/copur /ervur /ervorum Dti woern·
venera- _ V. A’r aliquis ordinetur fine certo titulo.
bihbut /ratnbut Ptfano arcbrepifcopo t if univeri—--, “ VI. Quitter prttlafi debeant proferte fententiam
fir ept/copit, diltlitt filiir abbatibut per Tu/aam
in fxbjeflos.
'.*
confli tutis , /alutem & apofloltcam benediflio- VU. Ne navi eenfa imponantur eeckfiis.
VIII. Ne Kcltfiaftica beneficia alieni promittantur,
nem.
antequam vacent.
IX. De ecclqfia tnterdiUa , it interdirorum /epul·
uoniam in agro Domini, qui eft ecciefia,
tanquatn fpinae & tribuli nafcunturk quoti­
tura.
die, & pullulant germina vitiorum, tum videli
X.­ Ne monachus vel alius religio/us recipiatur fub
cet, quia proni funt fenfus hominis ad malum
pretio.
ab adolefcentia fua ; tum quia inimicus homo XI. Ne clerici in /acris ordinibxt cor.jl.tuti focarias
de malitia fua xizania fuperleminare non cellar,
tabeant.
& germen bonum nititur fuflbeare ; necefle eft XII. Ne clerici profanant fauLrei procaratranet
diligentiam adcfle cultorum , & nunc evellere ,
/u/cipere'.
XIII.

EPISTOLA

Q

MI

LATERANENSE 11L

fwdericus r.

■XIII. & XIV. Ne eliquii mdla i hebeat eccle- A Richardus Urbeventanus.
ANNO
fini.
Gratianus Tudcrtinus.
CHRBH
XV. De teflamentit clericorum.
Vivianus Pertttinus.
XVI. De ordinet ime ecclcfarum.
Petrus Caftrenfis.
XVII. De prnfentatione clericormee.
Leo Ciutinus.
XVIIIL It praleti provideant mngiftds fcbolartcm Martinus Groflêtanus.
netefferi»
.
"
Paulinus * Funentis.
XIX. Λ> laid impuunt tctlcfiit terre .
Gulfranus * Sunentis.
XX. Nr torneemmte fient.
Guilelmus Lucentis.
XXI. Dr trengnii fervendis.
Petrus Lunenfis.
<
XXII. Dr.put
.
,fervenda.
Rutinus Atitinas *.
XXIII. leorqfi fibimetipfit privatam babemt ec- Raiments Caftellanus.
cltfiam & coemeterium.
Ratifertcus Spolentinus.
XXIV. Probitentur Cbrifiiani ne ferviant Serece· Ofredudus Eugabinus. *
nit.
' Aloderius Callentis.
XXV. Ne menifeftnt nfureriut recipietur nd corn-BGuiiTo Urbinas.
MVMUMcnr altari r.
Nicolaus * Stmphronius.
XXVI. Ne Cbrifiieni habitent cum Jndaii vel Sa­ Jacobus Senegallienfis.
racenis .
Acceptabitis * Tamerinenfis.
XK VII. De bartdeit.
Jordanus Humanenfis.
Petrus Firmanus.
P R Æ F A T I Ο.
Rainaldus Efinus.
Gentilis * Aufttmanus.
’ Mimaldus Phanenlis .
, .
MCLXXlX
nno ab incarnatione Domini * mclxxk·
prztidente Romane ecdefiz papa Alexan­ Jochelinus Ariminentis.
dro III. anno pontificatus ejus vigetimo, menfe
Petrus Ptfcaricntis.
- Martio , Indidione χιι. die menfa fecundo , Julius Florentinus.
prztidentc eodem fummo pontifice, fanâa fyno· Lamfradiis
Felcuhnuj.
♦'dus in batilica, quz appellatur Confiant ipiana , Tedbt^dus Placentinus.
cci.Jtxx. epiicoporum celebrata
efi..
. _
Stephanus Monopohtanus.
• cccPrafatianem bttjtts Concilii enRitrcm ixbibet tt-G Anfelmus
Mrthentis.
mut xi i. Spicilegii Dacberiani, peg. 638. bit ver- Radulphus Molientis fandi Marcii.
bis : Anno ab Incarnatione Damini MCLXXiX.
Mct xxix.
Provincia Capuame.
frztidente fanftx Romanz ecdetiz fandifltmo * Palphanus Capuanus archiepifcopus.
'apa Alexandro III. Pontificatus ejus vigetimo, Petrus " Thcmenfis epiicbptts .
menfe Martio .- Indidione xt. quinta & ieptima Reinaldus' " Beneirantis.
& nonadecima die mentis: fedatajam dilcordia, Reinaldus Aquinas.
quz inter Eccletiam & Imperium occatione Erveus SuelTanus.
ichifmatis per * Odovianum hzrefiarcltam ad- Porphyrius Caicrtanus :
verftis przdidum fandiitimum Papam introducti,
Provtncie Jmalpbitana .
de per fucceflôres ejufdem Odoviani, Guidonem Dionytius Amalphitanus archiepifcopus.
Cremenfem , & Joannem Strumenfem diutius Joannes ‘ LiArentis epifeopus.
peidurantts; longo tempore invaluerat . Przdi......... Ravellenfis.
do , id eft , ultimo hzrefiarcha , & Frederico
Provincia Neapolitana.
Romanorum
Imperatore,
huic rei —
fe fauto-_
------------------ —
..r---------- , qui ----------Sergius Neapolitanus archiepifcopus.
rem przlbterat , ad unitatem matris EcdcfizD Bernardus Nolanus epifeopus.
redeuntibus; fedit przftdente eodem fummo**
Pon­ Bartholomeus * Achanus epifeopus.
tifice Alexandro fanda generalis fynodus in ba- Petrus Inlulanus.
tilic* Lateranenti, quz appellatur ConftantiniaProvincia Salenutanae.
na, trecentorum duorum epiicoporum, a diver­ RainalduS Salernitanus archiepifcopus .
tis mundi partibus convocatorum; quorum no­
Arnulfus * Capreaquenfis epifeopus.
mina fubtus adnexa funt.
Joannes * Martitanus.
De Provincia Romane .
Petrus ' Acunentis.
Hubaldus Hofi i entis.
Johannes * Sementis.
Hugo Terracinentis.
Pravincie Beneventeme.
oannes Fundanus.
- Baldevvinus * Alifanus epifeopus.
onatas Fundanus .
Petrus * Tefelinus.
Zacharias Marfus.
Petio Triventinus.
Odalritius walventis.
Andreas * Boraventis.
Dodo Reatinus.
* Alatius Gardianus.
EGoffridus * Termilanus.
Formundus Verulanus.
Leo Aletrinus.
Petrus Larinentis.
Rodulfus Ferentinas.
Robertus Civitatenfis.
• Fn Ana- Afahel * Agninus.
Nicolaus * Dracoranentis.
jiuauipetruf Signinus.
Robertus * Florenti nentis .
Milo Tyburtinus.
Rainaldus Lucerinus.
Joannes Sutrinus.
Johannes de Monte * Maram.
Martinus Nepetinus.
Johannes Afculentis .*
Centius Tufcanenfis.
Barthotomzus * Arranenfis.
Petrus Civitatis Caftellanentis.
iaquintus Frequentinus.
.ogerius * Vicentis.
Armatus Narnientis.
Paulus Hortantis.
Provincie Sipontina.
•
Petrus * Amelinus.
Amandus Vigilenfis epifeopus.
rinu».
DteriZ. Genere!. Tom. XXII.
O a

*«4
ANNO
CHRISTI
»«?>·

• Pre, Su»neHiis .
• Prt. Senenfti.

* Pre, Affi*
6*ee.

*.Pre Eujl
binu»

• Pre, ForofeapronienftcMir.
fefeeebre·*·
• Pre, C*neriuut.
• Pre, Au ximaaus • el. MoMktu*.

A

• Pre, Felubnur.

• Prt, Mi-

• et. Alphanus.
• Pro, The»’
nentis.
• Pre, Vrnefraaus.

’Pre, Lil·
terente.

• Pre, Acer- .
ranua·

• Pre, Ceputaquenfit• Prj.Maificanut.
• Pre, Acet·
nenfn .
• Pre, te­
nente.
• Pr» , AJifanua-

J

• Pre. Tr

letetos.
• Pre, Bovianentii.
• el. HalJti.ia.
• Pre. Te;
mulanus ■
• Pre. Vr»
conarienlit ■
• Sive, Fa·
reminennt · ’
Pre, Ma­
rano .
' Pre , Ana
nente.
• Sive, T>'..
vicentis ·

Ri-

,.,

\ ALEXANDER.

i

CONCILIUM
Huowjcüst
*·>
y.ir.
aiC
—·—------ Richardus Andremis.
A Ardi cio Mutinenfu;
ANNO
Provincia Barcxfii.
Johannes Faventinus.
CHRISTI
Rainaldus BarenGs archiepifeopus.
Henricus Coraelienfis.
»·?»·
• Fr».B,tun· Joannes ’ Botintinus epiicopus.
• Pre. FaJohannes * Favetinus.
rtnCnui.
sinu».
Majo CatharenGs.
Alexander ‘ LurenGt.
• Pre. LiPaulus SalpitanuS.
Lamfredus ‘ PompilicnGs.
vitalis. At*,
Arpinus PoIiniacenGs.
Leonardus * Cxfarias.
ForaLivienCafinus CupetiancnGs.
fu Gabriel ’/AricnGs.
• ΐ re, Bite
• Frv.PopiRao * BtieccnGs.
Alcricus Bobienfts.
flmii».
lienfis ; five
• Pn, M<4- Joannes * MelhcenGs.
• Provinciae Mcdiolanc^fir.
Foro-PopifiZlen.'ii, ivf Jeannes Canncnfis.
licnfis AlgeGus Mediolanenfis archiepifeopus'.
Molirtfiili».
'
*
Pre , Ca·
Joannes Lavelhnus.
Johannes r BricienGs epifeopus.
fenai ■
Provincia Brandificta.
Galo Bergamenfis.
• S>vc, Adri- ·
Willclmus BrunJuhnus archiepifeopus.
enfii.
Vinfredus CremonenGs.
• Pre, BdProvincia H'drotina.
Albericus Laudenfis.
xienfu.
• Fro. HyJonathas
*
Htdrotinus
archiepilcopus
.
B Obertus * TerdonenGs.
• Pre, Derdruntious.
tonexUit. • Pre , Ly- Pcturejus * Li tien fis CallrenGs.
Ubertus AquenGs.
cientù....
Provinciae * Tarentina.
Guigo Saonenfis.
Caflreufu.
Bafilius Tarentinus archiepifeopus.
• Pre, AlLauterius * AlbiganenGs.
btarauncnfii.
»·«<■»«.
Provincia Verofina.
Stephanus VJgintimilicnfis.
• pro. Vc- Petrus * VeroGnus epifeopus.
Milo TaurinenGs.
nu tinus. μ Johannes Potcntinus.
Gannarus Yporier.Gs.
Robertas * Tritancenfis.
Bonefacius NovanenGs.
cari.eniu
Robertas Gravmenfis .
Dr Provincia jhjnilteufi.
Roboam AngloncnGs,
Garfentinus Mantuanus.
Provincia Cofana.
• Pre, Co­
Anfekpus * Cumanus.
mendi.
Herbertus * Cofanus epifeopus.
Gerardus Paduanus.
·£></■ ime * Johannes fandi Angeli.
Salomon Tridentinus.
d»B·,Jo*n- Delombardus epifeopus.
Provincia Tenctia
Γ
* PcrifatienGs epifeopus.
C Henricus GradenGs Patricrcha.
ffiirdh, Angelus Laquedonenfis.
M.ufnus * GlogcnenGs epifeopus.
• Pre, CJuyicnfii, five
•pii.-oput.
Nicolaus Montifviridis.
Leonardus ‘ TercellenenGs epifeopus.
Foils
Go• pr>. But- pftrus SatrianenGs,
£e Provincia * Ladarettfi.
dis .
Prcvincia Cnfetana.
Andreas * Albenfis.
• Pre, Tor
• Pre, Co- Rufo* ’ Cufetanus archiepifeopus.
Lamfrcdius AbfarenGs ,
cillendi.
• Pro, Joftntiaui.
Michael * MaturanenGs .
Drobo " ViglenGs.
dtrtnfi.
•Fra,M»rProvincia Regina.
Reneriu» SpaictenGs archiepifeopus.
’ Pre, Atcuranc
. ·ρ})ΟΓηί5 ReginuJ archiepifeopus.
Matthzus * NunenGs.
benfit.
• Sive, VeGuido NeocaftrenGs epifeopus Michael * SardonenGs.
glieniu
.
»oai«oi»Cro" PMippus * Crotomas epifeopus Grzcus .
• Pre, NoEterantinus epifeopus Grtecus.
Nomina cpifcoporam qui ex Gallia interfaericni t venfi».
• el. Scarinfra .
• Pro,
Provincia * Sicilia Meffimenfiι.
dooeojîs ·
dewier,κα. · Pegrinus EmbriacenenGs epifeopus.
• fro.Per^ jerenus · Strotnbinus.
De Provincia * Bifentina
• Pro, Br/um
briMKvnh".
Provincia Sicilia Meffanenfis .
Q Rogerus LaufanenGs epifeopus .
Rancaldus Bellicenfis.
'a<ir.sr ■ n Nicolaus MeffanenGs archiepticopus .
tviciui»·
Guido Cephaledienfis epiicopus.
Provincia Terragpxenfie.
Bernardus TerragonenGs archiepifeopus.
• Pre Vikl
Oriente Provincia Phoenicii.
Reimundus
*
GerdenGs.
* w’· Tyrenenfts archiepifeopus.
• Pre, Geruodenfis.
Bernardus BarchinonenGs.
Jocius AconenGs epifeopus .
Petrus AufonenGs.
Romanus Tripolitanus.
Portio Dertofanus.
Provincia Ccriefyria.
* Bergarius lierdenG.·.
\T. GlambukpcenGs epifeopus.
•Pre, BeArnaldus UrgellcnGs.
Provincia Palajiita fecunda.
resfar»**Stephanus OfcenGs.
Erachus CxfarienGs arch eptfcopus .
Hugo RutenenGs.
Radulfus Sebaftenus.
Petrus PampilonenGs.
Provincia Palaflina Prima .
Pa-E
Rodericus
Calagoritanus.
Petrus Jeroiolymitanus ecclefix Prior loco
Provincia Toletana.
triarchy.
Celebrimus Toletanus archiepifeopus.
• Pee.Beth- Albertus * Becllcmitanus epifeopus.
Raimundus Palentinus epifeopus.
leronttamu.
Provincia Pifana .
Gonfaidus SegobienGs.
Ubaldus Pifanus archiepifeopus.
Michael OxomenGs.
SatoocrAt ’ Saganenfis epifeopus de CorGm .
Odelncus Seguntinus.
epifropu» de
Provincia Jamuiyfii.
Provincia Compoflellanenfii.
Cortica.
Hugo JanuenGs archiepticopus.
Petrus Compoftellanus archiepifeopus.
Joaphus MaranenGs epiicopus dc CorGca.
Sandius Abuleufis.
De Provincia Tarrenenfi Sardinia
Petrus Civitatis Rdderici;
Johannes Adarenenfis epifeopus.
De Provincia Treyertrfi.
Cometa AputienGs.
Arnaldus TreverenGs archiepifeopus.
Provincia Rjveimatii.
Fredericus MetenGs epiicopus.
Gerardus Ravennenlis archiepifeopus.
Provincia Colonier^i.
Bernardus ParmenGs epifeopus.
Radulphus LeodinenGs epifeopus.
Albericus Reginus.
Pm·

àlexanoer

Provincia Angiia.
.

........Cantuareniis.
R-ainaldus * Barovienfis epifeopus
Robertus HerfordenGs.
Johannes Norvicenfis.
Adam de fanâo Afaph.
Petrus Menevenfis.
Item

«^71 Rof

• Forte,U-

•VTvv*·
leôaicjrfu.

in

Provintiλ Eborœe^fii.
Hugo Dunelmcnfis epifeopus.
Provincia Scotia.
* Gregorius RofcnGs epifeopus.
Provincia Hibernire.
Laurentius‘DublintenGs archiepiicopus.
Catholicus Tereonenfis aichiepitcopus.
Conft an tinus epifeopus de Culernc .
Bricius * Lumbreenfis.
Auguftinus * GuatcrfondenGs.
Felix epifeopus LefmorienGs.
De Vngriet.
Andreas BahafnenGs archicpifcopus.

1. De elefliont funeuti pontificii.
Licet de evitanda difeordia in eledio-

ne

* aieahique
rii.«e*ab u-

a.rrru «-

riHx babra-

• ck «tiw·

,
11"

A qui cum receperint, excommunicationi------ 7T
iubjaceant, & totius facri ordinis priva- j'K;ui
tionc muldentur, ita ut viatici cis etiam
" ’
nili tantum in ultimis, communio de­
negetur : & nifi refipuerint, cum Dathan & Abiron, quos terra vivos abior,
buit, accipiant portionem. Prxterea 6
a paucioribus aliquis , quam a duabus
partibus fuerit cledus ad apoftolatus of·
heium, niG major concordia intercede­
nt, nullatenus aftamatur, & prxdidx
pœnz lubjaceat, fi humiliter noluerit
abftinere · Ex hoc tamen nullum canoBnicis conftitutionibus & aliis · ecclelia-’
ilicis, przjudicium generetur, in quibus
majoris & fanioris fartis debet lenten­
tia prxvaiere : quia quod in eis dubium
venerit, taperions poterit judicio diffi­
niri . In Romana vero ecclefia aliquid
fpeciale conftituitur, quia non poteft rccurtas ad taperiorem haberi .

il.

De ebolendit

ordinetionibnt tb eniiptpn
tntraduflii .

Anglia.

CAPITULA.

* nominare
wi wdtna-

FRJDFRiœsi.
IMP.

LATERANENSE III.

Quod a prxdeceflore noftro felicis me·
·’
Cmonz Innocentio fadum eft , innovantes, ordinationes ab Odaviano it Gui ^μΛ·'·1

done hzrefiarchis , necnon & Joanne "® 11
Strumenli, qui cos iccutus eft , fadas ,
& ab ordinatis ab eis, irritas elle cenfemus; adjicientes etiam, ut fi qui di­
gnitates ecclefiafticas, ieu beneficia, per
prxdidos (chiimaticos receperunt, ca­
rrant impetratis . Alienationes quoque,
feu invafiones , qux per eoidem (chifmaticos, Gve per laicos, fadz tant de re­
bus ecclefiafticis,omni carcant firmitate,
& ad ecclefiam fine omni ejus onere
^revertantur . Si quis autem contraire

prxfumprerit, excommunicationi fe no­
verit tabjacere. Illos autem qui fponte
juramentum de tenendo fchifmare prx-'
ftiterint , a facris ordinibus & dignitati,
bus decrevimus manere tafpenfos.

tammi pontificis manifefta fatis a noftris przdecefloribus conftituta manave­
rint: tamen quia fxpe poft illa per im­
probae ambitionis audaciam, gravem pafIII. Qutlet debeant eje fwi elidendi funt ed
la eft ecclefia fcifluram : nos etiam ad
regimen eale/irt.
malum hoc evitandum , de confilio fra­
trum noftrorum, & facri approbatione
Cum in facris ordinibus, & minifte- ' Cum «
concilii, aliquid decrevimus adjungen­ riis ecclefiafticis, Ac xtatis maturitas , 2^X7**
dum . Statuimus igitur, ut fi forte ini­ & morum gravitas, & (cientia litteramico homine fuperfeminante zizania , Efum fit inquirenda; multo fortius hxc
inter cardinales de (ubftituendo pontifiin epifeopo oportet inquiri, qui ad cu­
ce non potuerit concordia plena effe, ram poGtus aliorum, in feipfo debet
& duabus partibus concordantibus tertia
oftendere, qualiter alios in domo Do­
pars noluerit concordare, aut fibi alium
mini oporteat converfari . Eapropter ,
prefampteric · ordinare : ille · Romanus ne quod * a quibufdam ex neceffitate
i··)·-·
pontifex habeatur , qui a duabus parti- temporis fa&um eft, in exemplum tra- m
bus fuerit cledus, & receptus. Si quis hatur a poderis: prxfenti decreto (latui­
autem de tertiz partis nominatione con- mus , ut nullus in epifcopum eligatur,
fitas * quia * rem non poteft , fibi no- nifi qui jam trigefimum ztatis annum

men epicopi uiurpaverit ; tam ipfe, quam

egerit, &

de

legitimo (it matrimonio

natus,

iW Mhrsg**-

iI7

— — ——
. AfdÇMn/ inn .
•
«θι Chriflianus Mjguntinu? archicpifcopus.
Odo BambergenGs epiicopus·
Arduicus Auguftcnfis. \
Bertoldus ConftanticnGs.
• Pr>, Spi- Olricus ’ Ypireota.
7*."' · v Goradus * GuamarcienGs.
fiï Ulricus Curienfts.
• Pro.Mjf·
De Provincia * Medeiiergenfi
θ^° * Ciilenfis epifeopus.
lütUi».
Sifridus Branderburgenfis
Marrinus MiGnenGs.
De Provincia Saltibnrgenfi·.
• Pro, S>-Conradui * SaltiburgcnGs archicpikopus.
Coronatus Ponenfu epifeopus.
ηνκήίί*.
Tedbaldus * Pataincnfis .
Provincia Bremerfi.
Bernoz VinenGs epifeopus.
Prwincia Dania.
Omcrus BurgalcnGs .

T

CONCILIUM
r. m.
qui'etiam vita & feientia com-A* numerum non excedant : . cardinales—
------ ;—natus, <,
*- -*·.
·
...
iMNf)
*rlh mendabilis demonftretur. Cum autem
vero , viginti quinque non «xcedant: epr- chrisii
·■·>
eledus fuerit , & confirmationem ele- fcopi, viginti, vel triginta nequaquam *·»·dionis acceperit, & ecclefiafticorumbo­
excedant: archidiaconi, quinque aut fe
norum adminiftrationem habuerit .· de­ ptem : decani conftituti fub ipfis, duo­
curio tempore, de confecrandis epifeopis bus equis exiftant contenti . Nec cum
\
a canonibus definito, is, ad quem fpe* canibus venatoriis l8r avibus pioficifcan- ‘
étant beneficia quz habuerat, ditponen- tur, fed ita procedant, ut ryn qux (unt >
di de illis liberam habeat facultatem . fua, fed quz Jefu Chrifti , quxrere vi- ■
Inferiora etiam minifteria utpote deca* deantur: nec tumptuofas epulas quzrant,
natus , archidiaconatus, & alia , qux fed cum gratiarum adione recipiant ,
animarum curam habent annexam, nul­ quod honefte & competenter fuerit ilhs
lus omnino fufeipiat, fed nec parochia- miniftratum.
_______ __________________
_____,_ ne fi bProhibemus ,etiam
lium ccclefiarum regimen: nifi qui jam®dites fuos taliis & exadionibus epifeopi
ALEXANDER

vigefimum quintum xtatis annum atti- gravare przfumant. Suftinemus autem
gerit, & qui feientia, & moribus exi* pro multis neceffitatibus, qnx aliquoties
fiat commendandus · Cum autem affuperveniunt, ut, fi manifcfta & ratio­
fumptus fuerit, fi archidiaconus in dia­
nabilis cauh excitent, cum caritate moconum* & decani, & reliqui admoniti, deratujn ab cis valeant auxilium poftu.
non fuerint praefixo a canonibus tempo* lare . Cum enim dicat apoftolus : Non * c« ·re in presbyteros ordinati : &. ab illo
debent parentt/.ut βίϋ tbefaurizare , /ed pa­
removeantur officio, & alii conferatur , rentet hit it : multum longe a paterna pie­
qui & velit, & poffit convenienter illud tate videtur , fi przpofiti - fuis fubditis
implere. Nec profit illis appellationis graves exiftant, quos in eundis neceftitatibus paftoris more fovere debent : Aifdiffugium , fi forte iu tranfgreffionem
conftituttonis iftius per
κ*» appellationem
.j/piu.uvu-ui chidiaconi vero five decani, nullas exaHoc fane non fo-^diones vel tallias, in presbyteros, feu
voluerint fe tueri. Γ"
lum dc promovendis, fed de his etiam,
qui jam'promoti funt, fi canones non
obfiftant, przcipimus obfervandum. Cie*
rici i ir.a fiycontra formam iftam quemquam eregerint : & eligendi poteftatc
tunc privatos, & ab ecclefiafticis bene,
ficiis triennio fe noverint (ufpenfos. Di*

clericos exercere praefumant. Sane quod
de przdido numero evedionis (ecundum
tolerantiam didum eft , in illis locis
poterit oblervari , in quibus ampliores
funt reditus & ecclefiz facultates. In
pauperioribus autem locis tantam volu­
mus teneri menfuram , ut ex acceftu e
majorum , * minores non debeant graw
vari: ne fub tali indulgentia,
illi qui <u™>' f*
paucioribus equit uti (olebant hadenus,
plurimam fibi credant poteftatem indui·

gnum eft enim, ut quos timor Dei a
malo non revocat , ccclefiafticx faltem
coerceat ieveritas difeiplinr. Epilcopus
• h «λπ* autem · ifi cui fecerit, aut fieri confen»^t /tnwe’ f®1’1 contra hoc. in conferendis przdi- _tam .
D
Irnlrnt in dis poteftatem fuam amittat , & per
iofikirndft
capitulum
,
aut
per
metropolitanum
fi
V, Ne ahfuit ordinetur fini certo titulo.
prejitb» of.
ho.» et t* capitulum concordare nequicverit , ordinetur .
Epilcopus , ii aliquem fine certo titu*
lo, de quo neceftaria vita: percipiat, in
IV. Qualiter pralati debeant cam fubjetlir diaconum vel presbyterum ordinaverit,
bofpitare.
tamdiu neceftaria ei fubminiftret, donec
in aliqua ei ecciefia convenientia ftipen;·
».
Cum apoftolus fe & fuos propriis ma- ,dia militiz clericalis afiignec: nifi forte
alendo» , nibus decreverit · exhibendos, nt locum talis qui ordinatur, extiterk, quidefua
prxdicandi auferrer picudoapoftolis, & vel paterna hereditate fubfidium vite
illis quibus praedicabat , non exifteret poffit habere .
onerolus: grave nimis, & emendatione p
fore dignum dignofeitur , quod quidam
VI. Qualiter pralati debeant proferre [tntenfratrum & coepiicoporum noftrorum, ita
tiam in fubjtFljs.
graves in piocurationibus fuis fubditis
exiftunt, ut pro hnjufmodi caufa inter­
Reprehenfibilis valde confuetudo in
dum ornamenta eccleliaftica ftibditi com­ quibufdam partibus inolevit, ut fraues
pellantur exponere, & longi temporis & coepifcopi noftri, feu etiam archidiavidum brevis hora confumat . Quocir­ coni , quos appellaturos in caufis iuis
ca ftatuimus, quod archiepifeopi paro­ exiftimant, nulla penitus admonitione
chias vifitantes, pro diverfitate provin­
prxmifla, fulpenfionis, vel excommuni­
ciarum, Ac facultatibus ecclefiarum , qua­ cationis in cos ferant fententiam. .Alii
draginta , vel quinquaginta evedionis etiam dum fuperioris fententiam, & di·
,
f<i·

,,.

AUJUNDBR

ltx

LATERANENSE III.

IWlr·
‘fciplinamX canonicam reformidant , fine
I
Aperfonis ccclefiafticis deducendis ad fe·""^.,^"·
♦NNO
dem, vel laperdotibus inftituendis , aut cnkisii
CHRISTI ullo gravimine appellationem objiciunt,
& ad defenfionem iniquitatis uiurpanr, mortuis fcpeliendis, feu etiam nubenti"*»
quod ad iubftdium innpcentium digno- bus benedicendis, feu etiam aliis (aera­
fcitur inftitutum, Quocirca, ne vel prz- mentis, aliquid exigatur , diftridius in­
lati valeant line caufa gravare fubjedos, hibemus . Si quis autem contra hoc ve­
vel fubditi pro fua voluntate lub appel­ nire prziumpterit, portionem cum Gie- *
lationis obtentu corredionem valeant zi fe noverit habiturum : cujus taAum
eludere prxlatorum : prxlenti decreto turpis muneris exaAipne imitatur. Pro(latuimus, ut nec przlati, nili canonica hiSemus infuper,~ne novi centus ab epicommonitione pix mi Ha , fufpenfioms , fcopis vel abbatibus, aliifve prxlatis im­
vel excommunicationis fententiam pro­
ponantur ecclcfiis, nec veteres augeanferant in iubjeCtos
fubjedos:: nih
nifi forte talis Ut
Iit tur,
—fuis uhbu
ufibus
terant
nec partem redituum luis
«uipenfo-culpa, qux ipfo genere fuo· excommif-Bappropriate prxfumant .· fed libertates
'
·
*
r · *
' ·
■ ■ *
*
.
.
ur4Y meationis
poenam inducat
: nec fubjedi
quas fibi
majores
defiderant
confervui ,
contra difciplinam ecclefia ft icam antein- minoribus quoque fuis bona voluntate
greftum caufz in vocem appellationis confervent - Si quis autem aliter egerit,
prorumpant. Si vero quifquam pro fua irritum quod fecerit habeatuf.
ncceflitate crediderit appellandum, com­
petens et ad profequendam appellatio­ Vlll. Nt eeclefioflico beneficio oinni fronoitnem terminus prxfigatur.* infra quem,
Samnr ontejnono vocent.
û forte profequi neglexerit, libere tunc
epifeopus fua authoritate utatur. Si auNulla ecclefiaftica mlnifteria, feuetiam
rem in quocumque negotio aliquis ap- beneficia, vel ecclefix, alicui tribuantur
pellaverit, & eo, qui appellatus fuerit, feu promittantur antequam vacent : ne
veniente, qui appellaverit, venire negle-_defiderare quis mortem proximi vi^eaxerit; fi proprium quid habuit, com pe- tur, in cujus locum & beneficium fe
tentem ei recompenfationem faciat cx- crediderit fucceflurum . Cum enim id
penfarum: ut hoc faltem timore perter­ etiam in ipfis gentilium legibus invenia­
ritus , in gravamen alterius non facile tur prohibitum: turpe nimis eft & Di­
• ύ» trinio· quis appellet.
Prxcipue vero * in locis vini plenum animadverfione judicii , fi
Λ» hoc, tn·.
religioGs hoc volumus obfervari, ne mo­
locum in Dei ecclefia futurx iuccelfionachi , five quicumque religiofi , cum nis cxpe&atio habeat, quam etiam dam­
pro aliquo excella fuerint corrigendi , nare ipfi gentiles homines curaverunt .
contra regularem przlati fui & capituli Cum vero ptzbendas ecclefiafticas , feu
difciplinam appellare prxfumant , fed quxlibet officia, in aliqua ecclefia vacahumiliter ac devote fufeipiant , quod/ re contigerit, vel etiam fi modo vacant,
' Iu» f<»t pro falute * fua utiliter ejus' fuerit innon diu maneant infufpenio, fed infra
■ it lüjuojunAum .
θ(βχ Tnen^cs perfonis qux digne admmiüutn.
ftrare valeant, conferantur . Si autem
ViJ.
novi eessfnt iotfonontnr tcclcfiis.
epifeopus ubi ad eum (pc&avcrit , con­
ferre diftulerit, per capitulum ordinetar .
Cum in ecclefix corpore omnia de* Quod fi ad capitulum ekA io pertinue­
beant ex caritate tradati, & quod gra­
rit, & infra prxdi&um terminum hoc
tis receptum eft, gratis impendi, horri­ non fecerit : epifeopus hoc fecundum
bile nimis eft, quod in quibufdam ecDeum cum virorum religioforum confi­
clcfiis locum venalitas perhibetur habe­
lio exequatur . Aut fi omnes forte ne­
re , ita ut pro epifcopis vel abbatibus , glexerint, metropoliranus de ipfis fecun­
feu qutbufeumque per ion is ecclefiafticis dum Deum abfque illorum contradictio­
ponendis in fede, leu introducendis pre­
ne difponat .
sbyteris in eccleiiam, necnon pro iepul& bêne- g IX. lit aciefio interiiflo, é* interjtfbrnni
turis & exequiis mortuorum

W

vrl

H

dicionibus nubentium, feu aliis facra*
mentis, aliquid exigatur: & ille qui in­
diget, non poflit ifta percipere, mfi ma­
num implere curaverit largitoris . Putant
plures ex hoc fibi licere , quia legem *
mortis de longa invaluifle confuetudine
arbitrantur: non fatis, quia cupiditate
exeat i font , attendentes , quod tanto
graviora funt crimina , quanto diutias
animam infelicem tenuerint alligatam .
Ne igitur hoc de cetero fiat, & vel pro

Jefnltnro .

Cum & plantare facram religionem,
& plantatam fovere modis omnibus de­
beamus: nunquam hoc melius exequerr.ur, quam fi nutrire qua; reâa funt,
& corrigere qux profeâum veritatis im­
pediunt, commitfa nobis authoritate cu­
remus . Fratrum autem & coepifcoporum Doftrorum vehementi conque ft ion e
competimus, quod fratres Templi &
Ho

iM

CONCILIUM

ΛΜ

..
- Hofpitalis, alii quoque religiofx profef-Atcm de prxdidis fratribus didum *eft
—
CHfusn fionis , indulta fibi ab ajsoftolica fede de aliis quoque religiofis, qui prxfum- chrcti
·■’»
excedentes privilegia, contra epifcopalem ptione fua epifeoporum jur^a. przripiunt,
**7’·
authoritatem multa prxfumant, qux & & contra canonicas eorum Tententia>&
(candalum generant in populo Dei, &
tenorem privilegiorum noOrorum venire
grave pariunt periculüm animarum. Pro­ przfumunt, prxeipimus obfervari . ,Si
ponunt enim, quod ecclefias recipiant autem contra hoc infiitutum venerint ·
de manibus laicorum , «communicatos & ecclefix in quibus ifta prxlumpierint,
& interdidos ad eçclefiaftïça lacramentâ fubjaceant interdido; & quod egerint
*
& fepulturam admittant, in ecclcfiis ruis~ irritum habeatur.
χ
prxtcr eorum cdnfcientiatn & inftituant
& amoveant facerdotes, & fratribus eo­
X. Nt montcbui yti tliuf rthgiofitt rttifinrum ad eleemofynas querendas euntibus,
tur Jub fretio .
*
cum indultum fit eis, ut in advcntuB
Monachi non pretio recipiantur in
eorum femel in anno ecclefix aperian­
tur, atque in eis Divina celebrentur of­ monafterio, non pîculium permittantur
ficia , plures ex eis de una five diverfis habere, non fingùîî~per vilbs & oppi­
domibus ad locum interdidum fxpius da, feu ad qualcumque parochiales po­
nantur ecclefias: fed in n^ajori conven­
accedentes, indulgeptia privilegiorum in
celebrandis officiis abutuntur , & tunc tu, aut cum aliquibus fratribus maneant ·
mortuos apud prxdidas ecclefias fcpeli- nec feli inter fxculares homines fpiritualium hoftium conflidionem expedient,
re prxfumunt. Occafione quoque fra­
ternitatum
quas in pluribus locis f$- Salomone dicente .- Kr /ori, fnio fi «ride-*·*■*)·
ciunt,robur cpifcopalisauthorifatis ener- rir “ non bobtt fnbltvonttm . Si quis tuvant, dum contra eorum fententiam fub tern exadus, pro fua receptione aliquid
aliquorum privilegiorum obtentu muni- dederit, ad facros ordines non afeendat.
re eundos intendunt, qui ad eorum fra- C* Is autem qui acceperit,
.
■, t...
officii wSJîXS'
peculium
»»
ternitatem volunt accedere, & fe cqn- privatione
f
- muldetur. Si vero
___ r____
.
ferre . In his, quia non tam dc majo- habuerit, nifi ei ab abbate pro injunda ’lufpMfc”*
rum confcicntia , vel confilio, quam de fuerit adminiftratione permiflum, a comrn unione removeatur altaris: & qui in
minorum inriifcretione quorumdam ex­
ceditur : & removenda ea , in quibus extremis cum peculio inventus fuerit
letarem faciunt
excedunt; & qux dubietatem
faciunt,, nec
ne< oblatio pro eo fiat, nec inter fradeclaranda decrevimus.. Ecclefias fane
___
tres recipiat
'
fepulturam . Quod
—
. etiam
.
& decimas de manu laicorum fine con- de · diverfis religiofis prxeipimus obter- ’
fetifu epifeoporum, tam illos,quam quo- vari. Abbas etiam qui ifta diligenter
(cumque alios, religiofes recipere prohi­ non curaverit, officii fui jaduram fe no­
bemus, dimilfis etiam quas contra te- verit incurfurum. Prioratus quoque five
’ *»<«·»
norem illum * moderno tempore rçcepe- obedientir, pretii datione nulli tradanrunt: excommunicato* & nominatim in-Dtur .
Alioqui & dantes & accipientes
terdidos, tam ab illis, quam ab omni­
a minifterio fiant eeclcfiaftico alieni .
bus aliis, juxta epifeoporum fententiam, Priores vero cum in conventualibus ecfuerint · conftituti, nifi pro
(latuimus evitandos .
In ecclefiis fuis , clefiis
«
caufa & rationabili non muten- lorum lua­
qux ad eos pleno jure non pertinent, nifefta
■
inftituendos presbyteros epifeopis prxfen- 'tur, videlicet fi fuerint dilapidatote* ,
nec continenter vixerint, aut aliquid »η«·η«ί,un
tent : ut eis quidem de plebis cura retale egerint, pro quo amovendi merito
fpondeant, ipfis vero pro rebus tempo­
ralibus rationem exhibeant competentem: videantur : aut fi etiam pro neceflitate
inflitutos autem, epifeopis Inconfultis , majoris officii, de · confilio fratrum fue- · coetefc
non audeant removere . Si vero Tem- tint transferendi,
• >d ec le- piari i five Hofpitalarii * ad ecclefiafliXI. Nt tlerici in fttris ordinibus tonfiituu
Uam
cum interdictum venennt : non nifi iemei in anno ad ecclefiafliçum admittan- E
fortriti btbetni.
tur officium, nec tunc ibi corpora fepe• iurenuao liane * defundorum . De · fraternitaClerici in facris ordinibus conftituti ,
•^oafritr,- Ι’^ϋ$ ^°C ^atu'mua »
Û non fe Prx' qui mulierculas luas in domibus fui* in­
bu,c ri<r> didis fratribus omnino reddiderint, fed continentiae nota tenuerint : aut abjiciant
Lnmw "rt-in iuis Pr0Pr'ctat*^u’ * duxerint remaeas, & continenter vivant, aut ab offi­
ni anendum. nendum, propter hoc ab epifeoporum
cio & beneficio eccleliaftico fiant alieni.
fententia nullatenus eximantur: fed poQuicumque incontinentia illa qux con­
teftatem fuam in eos, ficut in alios pa- tra naturam eft, propter quam venit
rochianos fuos exerceant, cum pro fui* ira Dei in filios diffidentiz, & quinque
exceflibus fuerint corrigendi . Quod au- civitates igne co n lump fit, deprehcnfi fue­
rint

m

AL^^tK

LATERANENSE IU.

FRimucusi

ll6

~·—
-rint· laborare: fi clerici fueript, ejiciân- A habere, nec duabus debiram poflint pro------- ;—
Chrivh tur a clero, vel ad poenitentiam agen- vitionem impendere ; per tratrts, & coc- ghrish
dam in monafteriis detrudantur ; fi lai- pifcopos no (Iros cariifimos ctpendari prz- *”»·
ci , excommunicationi fubdantur, & a cipimus, & ' de muituudine przbenda*
ccetu fidelium fiant prorius alieni . Mo· rum canonibus inimica, quz diilolutionafieria przterea fandimonialium fi quii* nis materiam & vagationis inducit , &
quam clericus , fine manifefta & neccf- certum-continet periculum animarum ,
faria caufa, frequentare przfumpferit » eorum, qui ecclefiis digne valeant deper epifeopum arceatur : & fi non defli- fewire,' volumus ccclefiafiicis beneficiis
terit, a bénéficié ecclcfiaftico reddatur indigentiam lublcvari .
Przterea, quia
immunis .
in tantum quorumdam laicorum procel­
lit qudacia, ut epifeoporum · authoritate
XII. Nt jltrici prefumant jacularis procura· negle&a, clericos inftituant in ecclefiis,
Hoars jufeiptre.
removeant etiam cum voluerint, pofleffiones quoque, atque alia bona eccleClerici in fubdiaconatu & fupra, & fiafiica , pro fua plerumquçLvoluntate
in minoribus quoque ordinibus, fi fii- difiribuant, & tam ecclefias ipesjjuam
pendiis ccclefiafiicis fuftententur, coram carum homines, taliis, & exa&Tonibus
‘^«K-raro- ju<jjce fæcu|arj · advocati in * negotiis przfumant gravare : eos qui amodo ifta
in ne^xiis
foi
naMvi ne*"'·

fieri non przfumantnifi propriam, vel
ecclefix fux caufam fuerint profecuti ,
aut pro mi ferabilibus forte pcrionis,quz
proprias caulas adminiftrare non poliunt.
Sed nec procurationes villarum, aut ju-

commifcrint, anathemate decernimus fe­
riendos . Presbyter autem five clericus,
qui ccclefiam per laicos fine proprii epiIcopi authoritate receperit tenendam ",
communione privetur: & fi perftiterit ,
xildi$iones etiam fzculares fub aliqui­
a minifierio ecdeliafiico & ordine dcbus principibus, vel fzcularibus
»uu> viris
vu» ., ponatur . Sane quia laici quidam ec^clcfiafticas perlonas, & ipfos etiam'epiut juftitiarii eorum fiant , iclcricorum
'
• cx.r^rc quifquam * aflumcre przfumat. Si quis Icopos, luo*judicio fiare compellunt ; eos
adverfus hoc tentaverit, ( quoniam con­
qui de cctero id przfumpferint, a com­
tra do&rinam Apofioli efi dicentis, Ne- munione fidelium decernimus fegreganT,m. ». tno militant Dto, implicat ft nejotiis fecula- dos .
Prohibemus etiam ne laici deci­
fbut, ) & fzculariier agit: ab ecclefiamas cum animarum fuarum periculo de­
fiico fiat minificrio alienus, pro eo quod tinentes, in alios laicos poifint aliquo
officio clericali neglego, flu&ibus fzcu- modo transferre . Si quis vero recepe- .
li, ut potentibus fxculi placeat, fe im­
rie, & ecclefix non * tradiderit, Chrimergit .
Ôifiriftius autem decrevimus fiiana fepuhura privetur.
puniendum, fi religioforum quifquam
aliquid przdiclorum audeat attentare.
XV. Dt
tlsricorum
Xlll. Nt aliqui t multas babtat titlefias,
Quia nonnulli modum avaritix non
ponentes, dignitates diverfas ecclefiafticas, & plures ecclefias parochiales con­
tra facrorum canonum tnfticuta nituntur
acquirere , ita ut cum unum officium
vix implere fufficiant, fiipendia fibi vendicent plurimorum .· ne id dc cctero fiat,
difiri<ftius inhibemus . Cum igitur ccclefia , velecclefiafiicumminifierium com­
mitti debuerit : talis ad hoc perfona quzratur, qux refidere in loco, & curam
ejus per (eipfum valeat exercere : quod
fi aliter fuerit a&um, & qui receperit.
Quod contra fandos canones accepit ,
amittat; & qui dederit, largiendi potefiate privetur.
XIV.

De todtm.

Quia in tantum jam quorumdam proceffit ambitio, ut non duas, vel très ,
fed fex aut plures ccclefias perhibeantur
Cantii. GeatraL Tom. XXII

θ

Cum in officiis caritatis, illis primo
teneamur obnoxii, a quibus nos bcncâcium cognofcimus acctpiffie: e contrario
ecclcfiaftici quidam clerici, cum ab ec'clefiis fuis multa bona perceperint , bo­
na per ccclefias acquifita, in alios ufus
prxfumunt transferre . Hoc igitur quia
& antiquis canonibus confiat inhibitum,
nos etiam nihilo minus inhibemus. In­
demnitati itaque ecclcfiarum providere
volentes, five inrefiati decefierint , five
aliis conferre voluerint, penes epclefias
_eadem bona prxeipimus remanere. Przterea quoniam quidam in quibufdam
partibus fub pretio ftatuuntur , qui de·
cani vocantur , & pro certa pecunia:
quantitate epifcopalem juriidi&ionem ex­
ercent . przfenti decreto Aatuimus, ut
qui dc cctero id przfumpferit, officio
fuo privetur, dc epifeopus conferendi
hoc officium poteftatem amittat .

P

ΧΠ

V
c Ο N C l ϊ I U M

AJliXANDER
p ni

ANNO
CHKfSU

*· per quafdam ecclelias.
multpnun.

•

nwb^cusi.

tig

A opibus juvari, non potiunt, legendi,’
proficiendi opportunitas fubtrahatur, per
unamquamque ecclefiam cathèdr-atem maCum in cunilis ecclefiis; quod pluri­
giftro, qui. clericos ejufdem ecclefiz,
bus & fenioribus fratribus viium fuerit, fcholares pauperes gratis doceat, compe­
incunilanter debeat obfervari : grave ni­ tens «liquod «beneficium aflignetnr, quô
mis , & reprehenfione eft dignunv, quod docentis neceffitas fublevetur, & difccn* quatumdam ecdefiarum pauci quan. tibus
____ *via
__ __pateat
_____________________
ad doânnam. ...
In ____
aliis
deque non tam de ratione, quam de / quoque reftitu^rur ecclefiis five monafteIfr.

..

M· Dc erdintnonc

·

«

christi

·”»·

propria voluntate ordinationem^* mul- rus, fi retroaâis temporibus aliquid in
tpties impediunt, & ordinationem ec- · eis ad hoc fuerit deputatum . Pro liclefiafticam procedere non permittunt. centra vero docendi nullus pretium exiQuocirca prxfenti decreto ftatuimus, ut gat, vel fub obtentu alicujus confuetumfi a paucioribus & inferioribus aliquid*Bdinis, ab iis qui docent, aliquid quz• rationabiLl.-r otnerationabile fuerit oftenfum, appellatione rat : neC docere quempiam, petita licen­
ttum fjer.t
remota, femper prxvaleat, & iuum con- tia; qui fit idoneus, interdicat. Qui
& eftrKum
appellatione fequatur efleélum, quod a majori, Λ *
vero contra hoc venire przfumpferit, a
remea
feniori parte * capituli fuerit conditu- beneficio ccclcfiaftico fiaf alienus . Di­
tum . Nec noftram conftitutionem im­ gnum quidem efle/videtur, ut in eccle­
pediat, fi forte aliquis ad coniervandam fia Dei fructum laboris fui non habeat,
‘ecclefiz fuz confuetudiuem, juramento qui cupiditate animi vendit licentiam
fe dicat fiddridlum . 'Non enim dicenda docendi * ecdefiarum profedum nititur .
funt juramenta, fed potius perjuria jquz
impedire.
cum
contra utilitatem ecctefiafticam, & fan* diorum patrum veniunt inftituta . Si auXIX. Ne laici imponant eccltf.is onera .
c tem hujufmodi confuetudines, * quz ra­
ja tione juvantur, & facris congruunt in-C
Non minus pro peccato eorum qui
rancur ,
ftitutis, irritare * przfumpferit
donec faciunt, quam pro iporum detrimento ,
hcr is.
congruam egerit poenitentiam, c Domi­ qui fuftinent, grave nimis efle dignofei• lurane
nici corporis perceptione fiat alienus.
tur, quod , in diveifis partibus mundi
re&ores, & confutes civitatum, nccnon
IVII. Dr prafcntations clericorum.
& alii qui poteflatem habere videntur,
tot ecclefiis frequenter onera imponunt,
Quoniam in quibuldanj locis ecclefia- &. ita gravibus cas crebrifque exaélionirum fundatores ., aut h.credes eorum , bus premunt, ut deterioris conditionis
poteftatc in qua eos ecclefia hucuique kdlum fub eis faccdotium videatur,
fuftinuit, abutuntur .· & cum in ecclefia
quam fub Pharaone fuerit, qui Divinz
Dei unus debeat efle qui prziit, ipfi legis notitiam non habebat.
Ille qui- c^. v
plures fine refpedu fubjedlionis eligere dem, omnibus aliis fervituti fubjeélis ,
moliuntur: & cum una ecclefia unius υfacerdotes fuos, & eorum poflefliones in
debeat eife recftoris, pro fua defenfione priftina libertate dimifit, & de publico
plurimo: icprzfentant .
Quocirca prz- eis alimoniam min'ftravit. Ifliverounifenti decreto fiatuimus, ut fi forte in verfa fere onera fua imponunt ecclefiis,
& tot angariis eas affligunt, ut illud
|
• din.-rmt plurcs partes fundatorum fe vota * dif­
fuderint , ille prxficiatur ecclefiz, qui
eis, quod Jeremias deplorat, competere
videatur: Princeps provincigrum faSla tflTbreni'
majoribus juvatur meritis , & plurimo­
rum eligitur & probatur aflenfu. Si au­ fub tributa . Sive quidam foflata , five
tem hoc fine fcandalo fieri nequiverit , expeditiones, five quzlibet fibi arbitren­
ordinet antiftes ecclefiam, ficut melius tur agenda: de bonis ecdefiarum, cleri­
fecundum Deum viderit ordinandam. Id- corum, & pauperum Chrifti ufibus de·
ipfum etiam faciat, fi de jure patrona­ •putatis cunila volunt fere · compilari ..
1<rt
*
tus quzft io emerferit inter aliquos , & g Juriidiilionem etiam & authoritatem
quatwr
tui competat, infra · tres menfes non epifeoporum, & aliorum przlatorum ita
fuerit definitum.
evacuant, ut nihil poteftatis eis in fuis
videatur hominibus remanfifle . Super
Π7//. L't prafati provideant ma&iftris
quo dolendum eft pro ecclefiis: delen­
fcbolarum nccrijaria.
dum etiam nihilo minus & pro ipfis ,
qui timorem Dei & ecclefiaftict ordinis
Quoniam ecclefia Dei, & in iis quz reverentiam videntur penitus abjecifte .
fpeélant ad fubfidium corporis, & in iis Quocirca fub anathematis diftriilione fe.
quz ad profeélum veniunt animarum , verius prohibemus, ne de cetero talia
indigentibus ficut pia mater providere przfumant attentare, ni fi epifeopus &
tenetur : ne pauperibus , qui parentum
clerus tantam ncceiTitatcm, vcl utilita­
tem

Τ’

ti?

AL£pAiîïr:K

LATERANENSE

lil.

rR,^cwr·

uo

•fptxtr’nr» * ut abfque pila eoa-A curitate Ixtentur . Nec quifquam · ali-~"
Christi dione, ad relevandas communes * ne· cui novas pedagiorum ejeadiones fiue * J
···».
ceflitatcs, ubi laicorum non iuppetuae^ authoritate regum & principum cunfcn-.
ûh «X·· facultates, fabGdia per ccdefias exifli- fu ftatuere, aut flaturus de novo tenef · 4’‘‘\
• WtbMtU
wi MCrflr

ment conferenda. Si autem conlules,
aut alii, de cetero id prxfumpferrnt, &
commoniti débiter» forte noluerint i tarp
ipfi, quam eorum fautoris, excommu­

re, aut veteres augmeptare aliquo nio-'*‘m’
do , temere prxfumat . Si quis autem ί,,η.Ίι
contra hoc venire prxfumpferit, & com- <b'J<
monitus non deftiterit : donec iaostaciat,
communione careat Chriftiana .

nicationi fe noverint iubjacere ; nec com­
munioni fidelium reddantur, nifi fatisfa-

dioocm fecerint competentem .

XXlll. Ltpro/i fibimitipfis privatam babtant
tttltfiam it 'temttc'ium. j

XX. Nt tmcuiinhi fiant.

B
Cuacibum
>4K<«·· I
1·» II

Cum dicat A poft olus, abundantrorem

Felicia, mernoai· papx lonocencii &;
Eugvau predeccfeoMi noftrorum 'vefti->

honorem membris infirmioribus deferendurri: ecclefiaftici quidam qux fnn funt,
g>ii iahs^Ctm, dctcftabiles illas nundi­• non qux Jefu Chrifti, quxrentes, lopronas
ferios , qa^s vulgo toroeamentaI fis, qui cum fanis habitare non poflunt
vocaat, ia qvibus milites ex condido• & ad ecclefiam cum aliis convenire, ecveaire Colent, Ac ad oflentationem vi- clciias «Sc cœmeteria non permittunt ha­
riuST fuarum fit audacis temere congre­ bere, nec proprii juvari minified© fadiuntur, unde mortes hominum & ani­ ce rd otis . Quod quia procul a pietate
marum pericula fxpe proveniunt, fierii Chriftiana elle dinofeitur , de benignîtaprohibemus. Quod fi quis eorum ibi­- te apoftolica conftituimus : ut ubicumdem mortuus fuerit quamvis ei pofcen-• que tot fimul fub communi vita fuerint
ti venia non negetur: ecclefi a ft ica ta­
congregati, ♦ qui ecclefiam cum coeme- .
Cterio cqnftifterc, & proprio gaudere va­
men careat fepultura.

Xfl. Dt trtuguit fcrvanJit.

leant presbytero, fine contradidionc ali­
qua permittantur habere . Caveant ta­
men, ut injuriofi veteribus ecclefiis de
jure parochiali nequaquam exiftant. Quod
namque cis pro pietate conceditur, ad
aliorum injuriam nolumus redundare .
Statuimus etiam, ut de hortis & nutrimentis animalium iuorum decimas tribuere non cogantur.

Treuguas a quarta fer ia poti occafumi
Solis uique ad fecundam feriam in or­
tum Solis, & ab adventu Domini ufquc
ad o&avas Epiphanis, & a Septuageli-•
ma uique ad odavas Pafchx, ab omni­>
bus inviolabiliter obfervari prxeipimus.>
Si quis autem treuguam frangere lenta­
verit : poti tertiam commonitionem, fi
XXIV'. Probibtntur Çbrt/liani nt fervunt
non fatisfecerit, epifeopus fuus ientenSarattntt .
tiam excommunicationis didet in eum, D
& feriptam vicinis epifeopis annunciet :
Ita quorumdam animos occupavit fxquorum nullus excommunicatum incom- va cupiditas, ut cum glorientur nom’·
• / fctifse. njunjoncro fufeipiat : immo · feriptam
nc Chriftiano, Saracenis arma, ferrum,
fufeeptam fententiam quifque confirmet. & lignamina galearum deferant, & pa­
Si quis autem hoc violare prxfumpfcrit, res eis, aut etiam fuperiores in malitia
ordinis fui periculo fubjaceat. Et quo- fiant, dum ad impugnandos Chrilhanos,
£"·'·/ «. nj3m Junitulut triplex non fatile rumpitur'.
arma eis & neceflaria (ubmir.iftrant .
prxeipimus, ut epifeopi folum Dei & Sunt etiam, qui pro fua cupiditate infalutis populi habentes rcfpcdum, omni
galeis & piraticis Saracenorum navibus
• cupidiute, · tepiditate fepofita, ad pacem firmiter
regimen & curam gubernationis exer­
»«*"· tenendam mutuum fibi confilium & au- cent . Tales igitur a communione ecditate
xilium prxflent: neque hoc alicujus amo-Aclefix prxeifos, & excommunicationi
re vel odio prxtermictant. Quod fi quis pro fua iniquitate fubje&os, & rerum
hc.· opeit. jn · opere Dei tepidus ~fuerit
inventus
’
iuarum, per fxculi principes catholicos
damnum dignitatis fux incurrat.
& confutes civitatum, privatione muldari, & capientium fer vos, fi capti fue­
rint, fore cenfemus. Prxeipimus etiam,
XXII. Dt feet Jtrvanda.
ut per eccleftas maritimarum urbium
Innovamus ut prrsbyteri t monachi , crebra & foltmnis excommunicatio pro­
clerici, converΠ, peregrini, mercatores, feratur in eos . Excommunicationis quo­
ruftici, euntes & redeuntes, & in agri­
que poenx fubdantur, qui Romanos aut
qjibu·
cultura exigences, & animalia * qux alios Chriflianos, pro negotiatione vel
• ri.'i , &
Icmuuat.
femina portant ad agrum , congrua fe-' aliis caufis bonefhs navigio vedos, aut
Coneil. Central Tom. XXII
P z
ca.

ι/t

ALE^“R

CONCILIUM

Fwwwcüst

"“^^“capere, aut rebus fuis ipoliare prxte- A eorum tamen principum conflitutionibus—
ANNO
Christi munf. Illi etiam qi^Chriftianos nauj:---------------------— f- fa------------adjuvatur,
ut rfzpe
quaerant 1-----homines
christ:
fragia patientes, quibus fecundum regu­
lutare remedium,, dum corporale fuper **’*·
lam fidei auxilio efle tenentur, damnan­ fe metuunt evenire tepplictem. Eapro­
da cupiditate rebus fuis ipoliare prxiu- pter, quia in Gafconia, Albegefio, &
mune, nili ablata reddiderint, excom­ partibus Tolofanis , & aliis locis, ita #
hzreticorum, quos alii Catharos, alii * ‘ Pi*,1,enu·
municationi fe noverint fubjacere.

Pp.tr i nos, alii Publicanos, alii aliis no­
minibus vocant, invaluit damnata per­
vertiras, ut jam non in occulto, ficut
aliqui, nequitiam luam exerceant, fed
; /. «rimen
Quia ‘n omnibus fere locis · tantum fuum _ errorem publice manifeftent , &
ufurarum ita inolevit , ut multi aliis ad fuum confenfum fimplices attrahant,
negotiis prztcrmiflis, quafi licet ufurasB & infirmos: eos, & defenfores eorum,
exerceant , & qualiter utriufque tefta­ & receptores, anathemati decernimus
menti pagina condefnnentur, nequaquam fubjacere.· & fubanathemate prohibemus,
attendat: ideo conftituimus, ut ulurarii
n-^quis eos in domibus , vel in terra
nranifcfti nec ad communionem admit­
tea tenere, vel fovere, vel negotiatio­
tantur altaris , nec Chriftianam, fi in nem cum eis exercere przfumat. Si au­
hoc peccato decefferint, accipiant fepultem in hoc peccato deceflçrint, non fub
turam . Sed nec eorum oblationem quif- noflrorum privilegiorum cuilibet indulto­
quam accipiat . Quii autem acceperit, rum obtentu, nec fub aliacumque occaaut cos Chriftianz tradiderit fepulturzi:
finne, aut oblatio fiat pro eis, aut inter
& ea quz acceperit, reddere compelli
( hriftianos recipiant fepulturam. De · · βγΛηκ»
Brabant Ionibus & Aragonenfibus, Nava- n>bu*
tur; & donec ad arbitrium fui epifeopi
fatisfacict, ab offui i lui maneat execu criis, · Bafcolis, Coterellis & Triaverdi- . Bafchi,
tionc fufpenfus .
nis, qui taptam in Chriftianos immani­
tatem exercent, ut nec ecclcfiis , nec
XXVI. Ni Chrifliani habitent cum Judais utI monafteriis deferant, non viduis, & pu­
Saracenis .
pillis , non fenibus, & pueris , nec cui­
libet parcant artati, aut fexui, fed mo­
Judzi .five Saraceni nec fub alendo- re paganorum omhia perdant, & va­
puerorum rum * puerorum obtentu, nec pro ferlent: fimihtcr conftituimus, ut qui eos
“or'im
vitio , nec alia qualibet cauia, Chriftiaconduxerint, vel tenuerint, vel foverint
na mancipia in domibus luis permittan­ per regiones, in quibus taliter debac­
tur habere . Excommunicentur autem, chantur, in Dominicis , & aliis folemnibus diebus · per ecclefias publice denun- ' p«n*·
qui cum eis prziumpierint habitare.
Teftimonium quoque Chriftianorum ad­ cientur, & eadem omnino fententia & ηκ-an devertes Judzos in omnibus caulis
cum D pœna cum przdi&is hzretkis habeantur "uIK,tn,ur·
illi advertes Chriftianos teftibus fuis uadftridi, nec ad communionem recipian­
tantur, recipiendum efle cenfemus : & tur ecclcfiz, nifi focietate illa peflitera ,
anathemate decernimus feriendos, qui­ ôc hzrefi abjuratis . Relaxatos autem fe
cumque Judzos Chriftianis voluerint in
noverint a debito fidelitatis & hominii,
hac parte przfcrre, cum eos fubjacere ac totius oblequii.- donec in tanta ini­
Chriftianis oporteat, & ab eis pro fola quitate permanferint quicumque illis ali­
humanitate foveri. Si qui przterea Deo quo * peccato tenentur annexi.
Jpfis · ι*βο
infpirante ad fidem fe converterint Chri­
aurem, cundifque fidelibus, in remiffioftianam, a pofleflionibus fuis nullatenus nem · peccatorum injungimus, ut tantis
excludantur : cum melioris conditionis cladibus, fe viriliter opponant, & conconvertes ad fidem efle oporteat, quam, E traeos armis populum Chriftianum tuear,
antequam fidem acceperunt, habebantur. tur. Confifcemurque eorum bona, & Π»
be rum fic principibus, hujufmodi homi­
Si autem fecus fadum fuerit, principi­
bus vel pote flatibus eorumdem locorum nes (ubjicere tervituti . Qui autem in
fub poena excommunicationis injungi­ vera poenitentia ibi dfceflennt, & pec­
mus , ut portionem hzrcditatis & bo­ catorum indulgentiam, & frudum mer­
XXV. He naniftfius ufurarius recipiatur ed
totnmttnwfum alter is.

norum fuorum
exhiberi .

ex

integro cis

faciant

ΧΧΙΊΙ. De tertticis.

Sma» L«o
Sicut ait beatus Leo , licet ccclefiafti**" *
ca difciplina facerdotali contentajudtcio,

*

cruentas non * efficiat ultiones .· catholi-

cedis zternz Ic non dubitent perceptu
ros. Nos etiam de mifericordia Dei ,
& beatorum apoftolorum Petri & Pauli
authoritate confifi, fidelibus Chriftianis,

qui contra eos arma fufeeperint, & ad
epifeoporum , feu aliorum prxlatorum
confilium , ad eos decertando * ex pu- » «j
gnandos, biennium de pernitentia injunÛ*

***'s"·

133

aîexanôek

LATERANENSE ΙΠ.

FRIDERICUS/.
IMP.

...

*} ♦____

—------- -da relaxamus : aut fi longiorem ibi nm- Aris non admittantur , nec Chriftianain habeant
fcpulturam . Ut agricole & viatores , fic. omnia chrlsTI
chrTsti>ram habuerint, epiicoporum diferetiohi,
qnx fua funt , plena ubique pace fit iecilritatc . »»7$
quibus
hujus rei * caufà
fuerit injunda,
ΙΠ
*
'
~
Jxtentur. Ut ordinationes a fchifnutick fails ,
* cuu
committimus, ut ad eorum arbitrium ,
irrite habeantur fic inanes , & beneficia ab eis
fecundum modum laboris, major eis in­ collât a revocentur . Ne pro écckfiafticis inftidulgentia tribuatur . Illos autem , qui tuendis perfonis , fcu mortuis fepcliendis , aut
admonitioni epifeoporum in hujufcemo- nubentibus benedicendis, vel aliis ccclcl·® (aera­
di parte parere contempierunt, aperce· mentis , aliquid exigatur . Ne viri religiofi vel
peione corpori* & /anguinis Domini ju­ quilibet alii, ccclefias vel decimas prxfumantde
bemus fieri alienos. Interim vero eoa , manu fufeipere laicorum , fine authoritate epi­
feoporum .·
non nifi fcmel in anno Templarii
qui ardore fidei ad eos expugnaudùm ,
five Hofpitalarii ccclefias fub interdjfto pofitas
j
laborem * jufturn aflumpferint ,* ficuteos, aperiant, nec corpora fepelirc tunc prxfumant .
' iftum
qui iepulchrum Dominicum vitrant, fub Ne quis interventu pecuniae habitum religionis
ccclcfix dcfcnfione recipimus, dc ab uni·-"ufurpare prxfumat, nec converts peculium ha­
verfis inquietationibus, tam in rebus , beat, nec fafti praelati non nifi pro dilapidatio­
quam in perfonis,{latuimus manere le- ne vel incontinentia degradentur. Ne Chrffliani
Saracenis arma vendant: nec patientes naufra­
curos. Si vero quiipiam veftrum pregium qutfquam fpoliare prxfumat. Ut dcrici in­
ftfmpferit eos moleftare, per epifeopum
tra facros ordines conftituti, continenter vivant,
loci excommunicationis fententia feria­
fic fi illa incontinentia, qtix contra naturam fit,
tur : & tamdiu fententia fervetur ab dcprehenfi fuerint laborare, excommunicentur ,
omnibus, donec & ablata reddantur, &r fic a clero abjiciantur . Ut archiepifcopi paro­
de illatis damnis congrue iterum fatisfa- chias vel ccclefias vifitantes , quadraginta vel
quinquaginta equorum numero fint contenti ;
ciat. Epifcopi vero, five presbyteri,qui
epifcopi, vigintivcl triginta; legati, vigintiquintalibus fottiter non reffiterinc , officii que ; archidiaconi. quinque vel feptem ; decani,
fui privatione mulclcntur, donec mife· duarum eveftionum numerum non excedant .
ricordiam apoftolicx ledis obtineant.
_Ut nullus torneamenta exercere prxfumat , &.
moi tui in torneamentis Chriftiatu carrant fepultura . Quod utuquzque cathedral·» ecciefia
ACTA
CONCILII
inagiftrum habeat, qui pauperes icholares & alios
doceat, nec pro icentia docendi aliquis pretium
LATERANENSIS ΙΠ.
exigat. Ut przlati tinam tantum regant eccle­
fiam, fic quod patroni ab ecclcfiis in fuo fundo
EX VARIIS AUCTORIBUS COLLECTA,
conftitutis exaftroncs non firtiant -vNc epifcopi
atthaus Paiifiuf ad annum MCLXXIX. Eo­
feu viri ecclefiaftici (lare compellantur judicio
Qua hie
dem, ιηη:·:Γ , anno habitum eft concilium laicorum, nec laici farcis decimas conferre prxrdmiut iub
. Si quis ab aliquo commodata pecunia
generale trecentorun^ & decem epifeoporumfumant
,
«fljrum no­
mine omni» xiv. Kai. April, in pat tiare hio La teranenfi, cui
pofieftioiies in pignus acceperit, fi deduclis exRiniui in
penfis fortem fium receperit ex fiuftibus poiTefprxfedit dominus papa Alexander III. Cujus 1 il­
no J iu«n
luta omni laude digniffima fubviginti oilo, quas
fionis , pignus reilituat debitori.
conjr erat
arque inde fequunjur , capitulis continentur . De cledione
Prater ea qua fupra commemoravi, Regerat ifla .
petita pioluinmi pontificis. De hxielicis Albigenfibus , & _ habet: Congregatis itaque un i ver fu , quos fupra
iiicmur ■
divertis eorum appellationibus . De ruptariis ficDrccènfui, epifeopis , Rome in przienua domini
Brebantiis praedonibus, qui fideles affligunt. Quod pjpæ Alexandri: ipfe papa in Lateranenfi ccclenullus promoveatur in epifeopum vel ad aliquem
fu in eminentiore loco cum cardinalibus fu:s
ordinis gradum, nifi legitims fit xtatis , fic de
& 'prsfedu dt fenttoribus fic confulibus Urbis
legitimo matrimonio fufecptus . Ne viventibus
conftitutus , feria fecunda tertie hebdomade
Qaadragefimx, que teri io Nonas Martii evenit,
perfonis ecclefue conferantur, nec illis defim&s,
nifi ultra fex menfes vacent . De appellationi­
primum concilii fui diam Celebravit quarta feria
bus. Ne intra facros ondines conftituti , vel qui
fequetius hebdomade, rue lecuodo Idus Manii
eccleiiatlicis fullentantur (lipendiis, rebus fe im- evenit. In quo concilio Willclmus Remenfisar.
mifceant fxcularibus . Dc treguis llartiendis, &
chiepifcopus, fa&us eft cardinalis ad titulum Stemporibus treguarutn - Quod clerici unam ha­ Sabine : & Henrieus abbas Cbrevallenfis, faâus
beant tantum ecclefiam: & quod epifcopus , fi
eft epifcopus cardinalis Albanenfis : fic Dominus
aliquem fine certo ordinaverit titulo, rimdiu nepapa tertium diem concilii fui celebravit fecunda
ceuaria inveniat, donec ci in aliqua ecciefia iliferia anre Dominicam in ramis palmarum, que
pendia afligntt. Ne patroni
jni vel quilibet laicicc- decimo quarto Kalndas Aprilis evenit- In quibus
perfonas.
£hec decreta fubfcripta generaliter obfervanda
defias opprimant, aut ecclefiaflicas
<
'
Ne Judci vel Saraceni Chriftiana mancipia per­ conftituit
mittantur habere .* fed ad fidem Chrifti fi con­
verti voluerint , a poflefforibus fuis nullatenus
De Remano Pontifice eligendo.
excludantur . Ut leprofi , fi excluduntur a cohabttatione hominum , oratorium habeant &
Licet de vitanda diicordia , &c.
proprium facerdotem . Ne bona ecdefiaftica in
ufus alios converrantur : nec decani pro certa
Prout fupra Labentur , nifi qaod ordo capitulo­
rum Jit Lie alius. Circa Jintm ultimi capituli ifia
pecuniae quantitate jurifdiâioncm exerceant epifcopaletn. Ut in elcâionibus vel ecclefiallicis or­ fubjwgit :
dinationibus confequatur efieâum , quod a ma­
His itaque decretis promulgatis , & ab unijoris & fenioris concilii parte fuerit conflitutum.
verto clero ac populo circumflante receptis, epiQyod ufurarii manifefti ad communionem alta- fcppi & ceteri viri ecclefiaftici, qui convenerant,
cum

M

MJ
**

AUF£F**
r> IU.

CONCILIUM

nXMKXJSl.
imr.

..g
IMP.

------ cum naunerr benedidiouis licentiam repatriandi Aftus
ad fnfeipiendoa
ordines préparant
__ ______
,____
_____
____ t, & ei ““1
meruerunt.
m..—k.iu—
t.< .....cardinalis,
—a ai-.-.
Humbaldus
qui port Alexandrum fa*
CHRtsii
.
dus eft Lucius, in quo fumma coofilii Romane ,,,,
b» boe eodem ttacilie Laterearnfi epifeopi illi ecclefix pendebat, pneparaturamh am, eo quod
Cirw*« , & adü
centre Alexandrum fetxti jnhonertior doo effet , deputaflet , dictum eft a
foetraat idbperatoreat fcbifmaticam , ftbifma abdi­ cubiculariis domini Pa pat.· Veniant Bremenfcs .
cante* , venenat Jifpdicet pqflulanmt , bac ferina Venit igitur dominus elcâus cum fuis , & do­
frafcrifta :
minus apoftolicus egreffus dc cubiculo fuo dixit
Ego N. anathematizo, & rccufo omnem hae- ad eum : Frater , quia infra facros ordines ad
ABrnuf
, refim extollentem fi: adverfus fandam Romanam honorem pontificatus cleftus es , caffumus clcecdefiam catholicam , praecipue vero fchiima ftionem tuam. Cumque quidam aftantium dice­
Oftatiani, Guidonis , & Joannis , fic ordinatio- rent : Domine , meminerit pietas veftra , quod
’’ nes eorum initas judico, & cis contradico , & eleftionem ipfius approbaverit : Apoftolicus in
i. modo inantea me obediturum juro, & promitto cubiculum unde egreffus fuerat , reverfus eft :
fidelitatem fande Romanae ccclcfuc, & domino Bertoldus autem non fine rubore difceffrt.
meo Alexandro , & lucccfforibus ejus juftc in-JJ Jrd petama/ alla ipfe narrata difflat apud Alnantibus : ipfique ferviam abfque omni malo in­ bertam abbatem Stadenfem, fed male nu feren­
genio contra omnem hominem fecundum ordi­ ti , a
& fompftre alii retentiores, bis verbis :
nem meum , Confilia ejus , qux mihi feripto Bremenfis ecclefia tum quoque innovabat ponti­
certo mandaverit, vel ipfe commifcrit, nulli ho­ ficem . Nam anno Chrifti feptuagefimo odavo
minum pandam, nec etiam pro periculo oorpo­ poft millefimum cen te fimum , Balduinus exceffit
ns, atque membrorum: legatum ecclefix Roma- Immanis rebus, cum ipfa dic effet fu® depolitio­
nx honorabo, & ducam & reducam , & juvabo ;nis litteras a Romano pontifice accepturus . Et
expenfis . Sic mc Deus adjuvet , & hxc fanda iquidam Bertoldus vir infignislittérature eligitur,
evangelia. His vero verbis dabantur pallia ipfis .· iut praeveniatur Henrici ducis molitio. Solus Ot­
In nomine Patris, fit Filii , & Spiritus fanâi , to prxpofitus ab hac eledione appellabat , prae­
Λ. in honorem Dei genitricis , fit in honorem tendens Sifrcdum marchionis Alberti filium, epi­
aportotormr Petri & Pauli , & fandc ecclefix feopum jam dudum Brandcburgenfem , in eam
Romane, & domini Papx Alexandri , tradimus frdem fuftolli: quod etiam poftmulta provenir.
tibi pallium , fumptum dc beatiffimo corpore Afcenderat Bertoldus eledus ad concilium LatePetri apofto'.i, ut co utaris inconfeâionc facra-C rancnfe, quod Romx audierat congregari, peti, ccrtifftmus fpei
, quod'
mentorum , & corporis & fanguinis Domini , vitque confecrationcm
‘
;
‘
& confecratione ecclefiarum & chrifmatis , fic omnia cx voto confequeretur. Sed pridie federal
ordinatione clericorum, & celebratione fynodoin concilio inter epilcoposinfulatus, cum tamen
ru.n, fecum um ecclefix tux confuetudinrm .
non effet presbyter, unde magnam contraxit in­
Hrtio.
interea in eodem concilio tranfafla fent vidiam, Aderat illi quidam magifter Gerardus ,
, cap. ·».
G.rmawir, Htlmoldxs fic narrat bajxi tempo­ qui pro illo allegabat inconcilio his verbis: Do­
ris antler : Pergebant illuc multi ordinati a mine pater, eccc Bremenfis ecclefia concordi fic
Ichilmaticis, fperantes fe gritiam apoftolici in­ unanimi voto offert tibi fponfum fuum magivenue, fi< mitras exequendi officii ab eo confe- ftrum BcrtolJum viruin utique dignum & mori­
qui. Praxipue autem de ecclefia Halbcrftadenli, bus approbatum, fcientia decoratum, liberalibus
qux per Geroncm nimis démembrât» erat, tam artibus inftruâum , utriufque tcftamenti pagina
men.ichi, quam clerici , clementiam apoftolicx eruditum, decretorum & legum induftria peri­
fedis adietunt. In qua profeâionc pnecipucerat tum , virum , ut apparet, perfonatum canonice,
petitque a tc ho• i.f<nA<i'c. a{,bJS Theodoricus de ‘ Hilfeneburg , quia fere fie fine contradiâionecleâum : ....
omnis congregatio monachorum fuorum in fali-Ddic accipere gradum faccrdotii, fic cras epilcopa.
cibus organa lua fufpenderant , exceptis paucis lem
’benediâionem
L— J-n:
Papa breviter ad hxc : Credimus tibi dicenti,
lenioribus, qui ante fchiima ordinati fuerant .
magifter, fed feriptum eft : Manam nemini cito ■· Tim. i.
Cumque omni inftantia inftarent, pulfantes apoilulicam pietatem: tandem de ordinatis Geronis impofuerst. Loquamur cum fratribusnoftris, au­
difpenfatum eft, ur quia idem Gero non a fchif- diamus formamdedionis. Examinantur Bremenfes per duos cardinales, Rainerium Papienfem ,
inanco , fed a catholico , Hartwico videlicet
Bremcnfi archiepifcopo, ordinatus fuerat , ordi­ fit Joannem Neapolitanum , fic inventi fur.t diinari ejus per gratiam apoftolicam in ordinibus cordarc. Papa in confiftorio fuo fententiam di­
luis pcrfifterent , & ad majores per benedidio- xit : Fratres , vidimus elcâum veftrum : placet
nem afeenderent . Ipfe etiam Gero hanc obti­ fcientia , placet eloquentia, placent etiam (quan­
nuit gratiam, ut officium pontificale in omni lo­ tum novimus) mores : verum modus electionis
co libere exequeretur, ut in epifeopatu Halber- difplicct , przfertim quia eft infra facros ordi­
ftadenft . Venit etiam illuc dominus Bertoldus nes , non dico fubdiaconatum, fed «coluihatum,
Bremenfis elcâus, in promotione officii fui fu- eledus, quo gradu fecundum rigorem juris licer
iceptuuis apoftolicam benediâionem. Quem da-E contrahere matrimonium.* quod canonicis obviat
minus Papa benigne fufcipicos, de promotione inftitutis. Appellationem quoque fuper hoc faejus inftantiffime traâ .re cœpit. Ipfi etiam om­ dam audivimus, quam coaftus eft refignare ap­
nem honorem deferebat, ita ut in concilio prx- pellator : infuper fe denuo fecit eligi, fit fecunda
latorum cathedram fuam inter fummos pontifi­ eledio caffavit primam . Prxterea eledus vefter
ces collocant, fic eum infulatum coram fe re- ante facros ordines accepit regalia de manu im­
fidere faceret. Cumque in proximo fabbato pro­ peratoris. Hxc non admittunt difpcnfationem de
movendus effet in facerdotem , & fequenti Do­ facili.* fic alia qux przterimus. Inde eft , quod
minica in epifeopum : feria fexta ad vefpcram eledionem veftram infirmam fic irritam pronunvenit nuncius ducis Henrici , Otto prxpofitus , ciamus. Data lententia , volenti loqui depofito
qui erat acerrimus perorator : fic quia idem no­ non eft data audientia: fed oftiarii clamabant :
tus erat fummo facerdoti, ftatim intravit ad ip­ Levate, andate, andate, andate. Haflcnat aSa
fum. Maue autem faâo, cum fe Bremenfis ele- concilii in caafa Bremriffit tic iis.
Sf*.

____

H7

LATERANENSE III.

nUDOUCUSI

M».

tjS

A’CN's
tyv/lw «d endette Rztzi nnfilti elle , raad A rueris labia, & narraveris ea, niiuz coram ver- 11 ' '
CHRU11 Cr<f*r"w ftbifmetuonem legates NeSentu abbot, lice illo apoftol:* comparando, fu
lumino videlicet
,,.f
eedem fu venit ommi ndxreie ne^nitie elpn pontifice, '& cum reliquo corpore illius quz ibi
perver/teto , infotxt & oifitnettu , po/i prolixet eft ecclefia , optime dtflerucris , te certaveris
difpntJtionei
rrverfxt ed [toot , e
ten- peopofitum tibi certamen, curium coofummavejnem *« Oljmtpùcu wttor eft receptet. Sijyjceett
ris, & fidem fervavcris , ut repolita corona jutfte Irtterx , fu** ed ipfxnt tettoc tempent dedit ftitiat tibi fit mono expedanda, quam tibi red­
Georgixe Cercyre epifeopnt,
ipfe eedem fxltgme det pulcherrimam in extremis temporibus juftu*
tintlm, tT morbo effeSm t bie verbii :
judex Dominus, qui certamina proponit te pre­
mia fervi* fuis ut par eft. Me vero, qui jam de
Stpienttfimo prep^/ito fextli moneflcrit C»fxloriunt falute corporis dcfpetavi mei, pre gravitate do­
tJ mra dtietfo fretri in fpiritx domine Nettelorum, qui me nimis angunt: vel ab his dolori­
rio Georgint Cortyre métropolite & txebus liberet Deus tandem , vel me doceat zquo
rum precxm egctu .
illos animo ferre, fi fua fumma providentia, ut
hzc patiar', conducibilius mihi fore decrevit .
Ζ^ΧυΛκυΝΤ multi cur tu, optime Neftari% teBSaluta meo nomine dominum Joannem.
ego tanto tempore taceamus , qui priores
fiec ex codice
Hetc
cgdice Metieno , ex oho »d
ed enmdem A>illas frequentes noftras mutuas litteras noverunt, tlerixm,
ejn[dem Georgii epifeopi Contre bre­
ac illas tribuunt amori Hit, qui ex mutua ali­ vior extet, epi/iol-im dtfertbemm : deîetht qnippe
qua necetâtatc oriri foiet : & hac de caufa in- exdire Grecxm entiqnitetu Attice qeidpiem redo­
termiftas littera* autumant , quafi amicitie no- lentem , xtinam tX putetis:
ftrz vincula fint difrupta. Ego vero iis , qui a
me hzc icif.itantur, illud rclpondere foleo.· An
Sopient iffimo domino & diletto fretri preppfito
non habemus facultatem uterque noftntm tacen­
ftntliflimi monaflern Cefniornm domino
Netterio minimneO métropolite (
di, te loquendi? Vel, utrum ad fcientiz oftentationem id (facere oportet , indar garrularum
Georgia r ■
avium? Aut)quemadmodum in Dodona quon­
elicitatem hanc judico quovis lucro maio­
dam zs illuA perpetuo tempore tinniebat, itate
rem, quod tuzfim vicinus fanftitati, & per­
nobis etiam faciendum ? Vel utrum folus ego&
maneam in extrema hujus maris ora , te aliud
Neftarius debemus loquendi ftudio navare ope­ mare, virtutis fciiicet , te fapientiz , & doftriram 7 Cum przfertim Sapientem nobis przcipien- nz, venerandum caput tuum repererim . Si enim
tem audiamus, quod fapientiumlabia ofeftringun- fegregatus ego a fando illo Athenarum ptrfutur filentio, te fuo tempore clauduntur opportune, le, multis rerum viciftitudinibushinc inde jada& aperiuntur: te quod vir prudens filentiumvo­ tus fum : habeo faltem te portum multiplicis
veat , te linguz fraenum imponit , ne huc illuc confolationis te refrigerii. Et licet nos ab invi­
deferatur. Sunt enim hzc tempora valde peri- cem fegregent maria, & oppofiti finus, & por­
culofa, & praecipitiorum plena . Hzc equtdem tus : litteris tamen quafi quibufdam naviculis
refpondere foleo illis , qui filentii noftri impa­ vehemur : & ego jam incipio, ut ad te pe' ma­
tientes caufas fcire contendunt.
re tranfvehar , hoc pafto . Impono autem epiIpfi vero non abftinent propterea, quin potius flolz fc y pho , przter unum quod ferri poflit ,
inftantius no* urgent , hujufmodi verbi* : Dic corpus autem tale portatile inteîligo , omnia
nebis , domine , utrum ferendum & tolerabile quzcuir.que mihi funt, fincerum videlicet amo­
tibi videtur, fapientiftimi Neftarii filentiuin ul­ rem , veritatem puram , orationes & preces pro
terius progredi ? Utrum tibi videtur honeftum , tua falute ferventes, & fineintermifljone. Num
ut nos nihil audidmu* de illius profeftione ad _ tibi videntur parva hzc , & nullius momenti >
urbem magtiz gloriz Romam ? vel dc ejus ira- ^vel potius magni pretii & felices merces ? Num
petuofo quodam motu a Deo concitato ? Dum tales portare potuit Salomoni regi navis illa ad
fama per noftras difeurrit aures , quod ipfe Ne­ Tharfenfes miifa , & inde tertio quoque anno
ftarius ita ingenue te intrepide le geflerit ibi revertens onufta ? Sed pln[qxem Solomon bu { ut
cum adverfariis, ut omnino non quafi judican­ aliquid ex verbi* Domini ipfe mutuer) tum pro­
dus , fed judicaturus potius , & damnaturus ac- pter maximum eorum pretium , quos ducimus
ceflerit pravo»bzreticorumerrores. Gladius enim habituum ·· fiquidem habitus funt virtutes ; przfidus eft, veritatem fegregans a mendacio , te cipue vero propter mentis altitudinem tuz , in­
igni* accenfus eft, qualem venit ut poneret fu­ flor Salomonis, te propter cordis tui effufionem,
per terram Chriflu* Dominus , qui depravantes & mentis latitudinem. Difta hzc nrhi fint pro
dogmata foret combufturus, & eos, qui veritati temporis conditione, & quia fyllabarum harum
accederent, illuminaturus , nec non refrigeratu­ portitores feftinare me cogebant te. urgebant. Si
nobis largietut-r
rus; ut utrique parti admirabilis apparuerit; alteri vero Deus diem tranquilliorem
,
„
.
quidem, quod tale a Deo firmamentum obtinuerit, prolixius, & ut fcientiz ratio poftulat , agemus
alteri vero , quod quafi effet libra quzdam, &pcum tuafanftitate. Cupio enim fummopere tuat^i
gnomon exqui finis, eorum cogitationes obliquat1'audire linguam , te fermonem , te exaftiorem
correxerit. Cum inde fuvrit reverfus , & quafi opto congrefliim - Deguftavi fiquidem aliquando,
alter olympionices multis ornatus venerit com- przcipue Byzantii, cunj dominus Pelagius te fe­
nis & przmiis, oporteret, ut ipfe nobi* non in­ cum trahebat , te ego legatione fungebar pro
videret, & fuarum jucundiflimarum narrationum Athenarum epifeopo, orbis fciiicet lumine, ejus
nos participes faceret, quandoquidem ab ejusaf- vices fuftinens . Sed parce Capientium virorum
peftu, te loco fuorum certaminum , ita longe przftantillime, & cum fraterna dilectione mutuas
abfuimus. Ita auidem alius hinc, alius aliunde, orationes & preces pro nobis mine, que Deum
magna cum initantia mecum contendunt . Ego nobis propitium reddant.
llnftenxi de bit que [pettent ed Nefterixm, fwt
vero cum non valeam quidquam refpondere adeo
validis objeftionibus, eo devenio, iit omninoob- centre Letinor i* [nodo pro Grecorxm erronem
fletit
obflinetiflimt. Sed relique ejnfdem [v>at pcr->
inutefcam, nec poflim effugere captiones eorum,
qui nec ceffabunt, nifi tu ipfe neftarea tuaapc- cxrremxt.

F

Pr.'a·

"

V

• CONCI LIU Μ
». in.
IMP.
--- Dilata fat tiufxtM M rW» tOXCluO Λ \y«jm,/· A Adcnurus Bajonenfia.
daw Alexandra papa aàvcrfa [triplum Plri Eom* Garfias Vafatenüs.
A maldus Bigot manu» ■
bardi epcjiop! Pafafafil » fMNl M.W
de
Cbnfa baman-tatt , Ü i» oint Jtiui trtKMi ai MPilleimus Àquenfis.
Ex Pvwtmra NirbonenjS.
tccfaia catioiict àtviiffet . TxttcA.exaader papa
Pontius Narboncniis archiepiteopus.
Aar dedit altérai ai Wiütixtum arcbiepifciptoit
Joannes Macaioocnfis epilcopus.
Stnonenjcm ï>ti vtrbu ■
Raimundus Uccttccnfis
bernsrdtis Bitctrcnfis
Alexander epifcupxt fervxi [ervorum Dci,
• Put
Khuelmo Snonfat arcbicptjcopo >
* Otho * Tai chane nils .
Od<».
Ex Provincia drelalt^fi.
faxtem.
’ ferte
Cirr^ilf»li>.
Raimundus Arelatcnfis archiepiicopus ■
um in noftra olim effet prxfcntia tonlliiuFulco
Malliiienfis
epilcopus
.
tus, tibi viva voce injunximus , ut fuffia• Diti.
Pontius ‘ Cavallicenfis,
ganeis tuis Paiifiis tibi adfcitis , abrogationem
Cabellio
prava: doilrinz Petri quondam Pai ificnbs epitco- Petrus Avinioncnfis.
«cn(i< .
pi, qua dicitur : Quod Chriftus, fecundum quod B VFiilelmus Tricaftrtnus.
eft homo, non eft aliquid.* omnino intenderes, Petrus Tolonenfts
Ex Provincia Ajuenfi,
& efficacem operam adhiberes . Inde fiquidem
* Bernardus Aquenfis archiepifcopus.
eft, quod fraternitati tuae per apoftolica feripta
' Petit.
Kxtuidus
mandamus , quatenus quod tibi , cum prxfitns Petrus Aptenfis epilcopus.
cffcs, przccpimus, fuftraganeos tuos PariGos con­ Henticus Regenfis.
vocet, & una cum illis, & aliis viris rclqjobs * Bcrmundus Seftercnfs.
BcrmerJ»,
Ex Ptsyincn Eirodicncn/i.
& prudentibus przfcriptam doûrinam Audeas pe­
nitus abrogare ; & a magiftris fcholar '>us ibi­ Petrus EbredunenJis ai-hiepifcopus
Fulco Antipolitanus epilcopus.
dem in Theologia Audentibus, Chrifhim , ficut
• Pr», G'.»1
perfeâum Deum, fic & perfeftum hominem,ac Raimundus * ELndatenfis .
ducali, verum hominem ex anima bc corpore confiden­ Viilclmus Venticnfis.
Ex Prov-ncu llenncnji .
tem , prreipias cdoccti: univerfis firmiter bc diftrifte injungens, quod do^iinam illam dc cete­ Robertus Vicnnenlis atchiepnciq us.
ro nequaquam docere prxfumant, fed ipfim pe­ Robertus Dienfis.
nitus detclleniur.
C Joannes Gratianopolitanus.
Ηλο tunc Alexander pjpa , çwx naviter per eum· ’ Artutius Gebennenfis.
• peto a:- .
dem Scnoncnfem arcbicpifcopitm impleti fafle li- Lambertus Mauriancnfis.
vium .
jnet,
Odo Valentinus epilcopus.
Ex Provincia Earentifieml,
E« Schrrfit ADDITIO AD ACTA CONCILII
Aimo * Tarentifienfis archiepiicopus.
• Decb.
(■rmoiMii ,
pj.rntM.
Cono Sedunenfis epifeopus.
Lateranensis III.
Ex Provim n Lngianenfi.
Engelbcrtus Cabillonentis epifcdpus.
Concilio LatctuncnG Alexandri III. anno
Ex Provincia Bijuntim.
MCLXXIX. ex Gallia interfuerunt.
Rogerius Lanfanenfis epilcopus.
• Duci
* Rainaldus Beliccnht epifeopus.
Ex Previncio Rcmenfi.
Ran. ».dui
Ex Provincia Trevenufi.
VTillclnTus RemcnGs arcHfepilcopus.
Arnaldus Trcvcrenfis archiepifcopus.
Ncvelo Sueffioncniis epifeopus.
Fredcricus Metenfis epifeopus .
• pjjrr>
’ Theobaldus Ambiatienfis epifeopus.
D
Ex Provincia Colonie^i.
' * R-onoldus Novomieiifis.
• Ditb.
’ Rodulfus Leodienfis cpdcopus.
HciiuiX'. Kogcrus Lauduncnfu .
Rsdulpauv
DefiJcr.us Motinenfis.
^CONCILIO LATERANENSI ΙΠ.
Rogerus Cameraccntis.
, .a
* 9-9 -

HUDEJUCÜSJ.

ALEXANDER.

G

Ex Prcv.n. 1i R->tcmagenfi.

Ægidius Ehroiecnf.s epilcopus.
Ex ptovmcij Stnonenjf.

• Μ·
CVuldu» .

D.t.b.

C.i/jU.» .

Guido Senoncnfs archiepifcopus.
Joannes Carnotcnûs epilcopus .
Simon Mcldcnfis.
Matthæus Trecenhs.
r—Willelmus Aut ifiodorc nils.
* Theobaldus Nncrneniis .

X

)
/

Ex Provincii Pituriccnfi.

‘ Gnarinus Bituticcnfis archiepifcopus.
* Girardus Caturcenfis epifeopus.
Scibrandus Lemovicenfis.
Ex Provincia Tvmn^.

’ Ve t

6udo.

Radulfus Andegavenfis epifeopus.
· Gaufridus Briocenfis.
* Guido Leonenfis .
Ex Provincia Burdegile^fi.
WiUdtaus Burdegalenfis archiepifcopus.
Joannes Piftavenfis epifeopus.
Ademarus Carbonnelli Santonum epifeopus .
Ex Provincia Anxitona .
Arfius Convenarum epifeopus.
Bernardus Olorcnfis.

Hxc addenda ex Catalogo Archiepiicopotum
Bremenfium pag. 6).
N eodem concilio Bertholdus Brcmenfis elc- Affert
«ftus perivit confccrationem certifltmus ordi­ jHarrzheiA
! Cxhx iI
nari . Sed pridie federal in concilio uner epiCrrm. iom
fcopos infulatus , cum tamen non effet presby­ ■ »paS-J7«ter; unde magnam contraxit invidiam , & ma
giller Gerardus fic pro eo allegabat :
E Domine pater, ecce Bremenfis ecclefia con­
cordi & unanimi voto offitrt iponfum fuum mrgiftrum Bcrtholdum virum undique dignum dc
moribus approbatum, feientia decoratum, libera­
libus arbus inftruâum, utriufque t eftament i pa­
gina eruditum, decretorum, legumque induftria
peritum virum, ut apparetperionatua:canonice,
& fine omni coniradlftione e ledum , petitque
hodie a te accipere gradum facerdotii & cras
cpifcopalem benediâionem.
Papa brertter: credimus tibi bene magifter .
Sed diftum eft .* manum nemini cito impoiueris.
Loquemur cum fratribus noflris. Audiemus etiam
diligentius modum cle&icms .

I

Exa

*4»

ALtFASXM

LATERANENSE 111.

fRiwRiau.

i41

Examinantur Bcraàenfe» per dut» cardinales : A*·* MervacaneM· »<- >ui.*. . «am dum»»»«t c-b
—RxiKrum Papienicm fie JoannemNeapolitanum,
'
(b> OecaMM· enm . ) Siz-oaum ha*< waivetlalam A
AKKO
' ~ fic wventi font, difenrdart.
cumeaica* fuirt· , ytatet author 'up* a nominato».
CHRISTI
Papa in confiftorio feu fententiatu· eft .· Fr«(res, vidi veflrum eletaun, ^placer periotia, pla­
, t>q..e piute» utie.iti.iu·>. pet fc
cet , fememia, placet ekxjucntia, placent ctiam dilie
legati » lotrtlu iir.
quantum novimus, mores, verum modus cleâto(c) TeeccMarrm cpi.beft tam . , Q « G
t Π*» V-m
nis difphcct, prziertitn quia tft infra facroa or­ riu», qui huic cowu.o trrlent .ni«4uit
fC Ç-JOiu.
dines, non dico iubdraconatum , fed acolytha- tur trvce»»to· erikOfo» praf*nt<« tuiffe
ejufdem lentent.* *c<e4endum elle puta». . ,_____ --,
ttun cicAus , quo gradu fecundum vigorem juris Vi» initio «Ao>um 1er.haut ji ducenti cAoqmta <»r.<olicet contrahere matrimonium, quod canonicis p» dtamuxit courrrgaii n· ifc . Vnba Tyru I bm »1.
obviat inllitutis . Audivimus etiam fuper haec ap­ belli iaeti. ca·. i*, ift» S...» , _■<··> ab tmJMxti »»
*-*t
d:m'm
«
pellationem faciam , quam coaâus eft refignare thm'm MCCXXVlif
appellator. Infuper denuo fe fecit eligi.* fic fe­
cunda clc&io caflavit primam . Prtttcrc* ekclus
(»·<λ/·ι J. R. ra.i
•o rt'i,
vcllcr ante facros ordines fufeepit regalia de ma- B
cbtrpi. .'fai
nu Imperatoris.
Hrc non admittunt difpenfationem de facili, P.1,1. p.rftl„yDn1,il/ç,.(,( Ka aa
uni '
fic alia quae prrterimus . Inde eft quod eleftio- Ct^..ia m^atu S <-<·, Die. ( umc .ie ea qua·
nem veftram infirmamus fic irritam judic’mus f’n acciderant Iitulikt , I Sm-.u ->» a t .
R. K .
data lententia . Volenti loqui depofito Bcriholi ;in^dal /■ bJfi.
, fax d.·
do η·η eft data audientia *, fed oft urii clama­
ρβ«ί Λ. Jt»
bant, Levate, levate, levate. M

IN (a) CONCILIUM LATERANENSE ΙΠ.

.'t ,r depdnal

, y»r>J vr

(b) œcumenicum fie univerfale undecimum ap­
probatum, (c) trecentorum epifeoporum, (d) H
pro reformanda in fide & moribus ecclefia ,
. . ...
ΛΑ.·ι( tjuos (t)
glia qui, quale* . Λ quot c-ifropi rrafl' fuerint , fie
(e) contra hxrcfes Catharorum
Cqno luco pontifex fcdcr.t , Rogtiui pixd-fln !oco enatWakknfes ÛC (g) Albigcnfcs alii appellant )
& (h) fchifmaticos ab antipapis ordinatos, ce­
Pj< nata/ι Llsmini
lebratum (i) anno Domini mclxxix. tempore
«K>1>;fi»»r ©■‘/m<ni
y
Alexandri papx ILL fic Fridenci imperatoris I.
Nota Sevekini

Binii.

irt;i..’«n Hart . ^imtitlrr di irrna S.
fitr .jaritam e^<ÿ'pi ry abtairi
ne/ la»· de H b. rata , quatra de Situa ,
fer .^h^.ijiw ira» ttaler , pto .icealia
Triant, faod n.far rer.i , nr-yac rr^ao

4’ quoi
l<o; i i :
tuer m< '

(a) Hine fynodum Alexandri pap» authoritate con·
dut ab
petit am futile indicat Otto Frifingenf·» lib. ?. cap. ul­
timo ht» verbi» : .dlexioder mu ver)edit 1st’··· cahfir
xandro
Remain :■ ·,-.1ι mt : taarli.et Hugo Daatïmen.'ii cfl^rdiûa eft . faite cenawii ccafirmatat tft , qai ÿcuaJy i.af.rmatu·
ft}pai , r. Ican-i , A*rrt>ql.-n il ifijtrrai . (J Ktbiriat
ntr [are anaa maximal·· Ham<e ce»c’hum iragre^a’ait
H’tefnd ca.h r,- .apar , CT K.titaldai P>t» n
en
>· φ·ι plarei ipijccfai Jcb/aiaticm , V p’.in.r diVir/ajcafai , Î7 abbatn ^aampiarci , Fpr/.spi
tag ια
ram o’dtaam prr ipfai aediaatoi , drgradaixl 17 damnac^nlanter affrraeraat . fuod ad geaerale ,ct.':·m da·
vn. Robertu» continuator Sig berti anno MCLXXIX.
mini pape qaataar rpiieapi de ^dagha laatam Hamam
in appendice.· Alexaradrr fapa, mqmt , m>fil Oiïeva·
mittendi /aat . Coagrrgatii iturae mivrr/ii H'.ma tu
»am iabdiacaaam Haauxee rcilefix ad Hciymagcaicm
Ρ'α· entlu demtnt fata .dlta^ndri , if/c papa tn Lalrrapra-viactom , at cartiataret arcbir(iicapem& nrfragaaiai Q nr·/» tale fia m (miaritliarr la.o earn ej'dma’.’bni /air ,
•)at , dp abbatci ilhai praviruia· . F» mifit jimiÎd.r
O* fra frëtn . (J iinato'ibai, (p Caa/ahbai Vibir , con·
■•lltt febdiacaraai ad artrntrm , (y accideiatrm , dp mi>i~
dtem , (P /eptemtr'onem , al ccHtievreat ad ccruii’am
(J) Prp refnmaiadJ »· fide , He. ) Afta fynndiha
fummatim & <unipeiid'Oie Matthau» Far·» an. Domi­
civtatr Reav«e . Pfifiala ctai'Ciaadt cea.ib· ad amaer
ni MCLXXIX. ita defcnbit . Podrm anna , CTc. ( ut
epr/eafai /tripler ratai Japre , t* b.blittbeca abbatù pla·
fupra in «Ait concil·· . gatdpatd rnim ibi l»b fireatiHi attrpta. Hrc de concilio , Romani pontifici»
talo a flaram coaci/n rtfeitar r* M«llba*<i Partfit ,
authoritate anno MCLXXVKI. mdido . De celebra­
Regero Hofedeno , ~4!birto Siadenfii . Hrlmoide frttbp·
tione aAifque e|ufdetn concilii paulo intra ait; _-ί>ι·ο
In· , (7 a-’lt . bat Dini·! later notai ion-eC.'ral ■ )
MCLXXX. .Alexander faïa tentai
fit:rai.· ,<>·Her* et
rtliam Ronx mtdia ÿaad'uifi»·· .· ea/ar de.reta, qatt
none ultimo hujii» cone >■ . Quorum hetefei quituor- Gadutor-i
•b eu , C ab ahu carp^crpti tjar ibt taafiitata jan! ,
drcitn , de muodo a drmombut faftci , de bapt imo
•pad oar balrntar . AAa concim nodierunt in luetna
parvul·· necato St ufu 'aAiciniOrum damnato > deque
Aâa conci per Bartholomcum Linrem , P tan cognominatum ,
omnium (aeramentorum contemptu Guido enumerat .
1» unde ac­■ qui in praefatione ( quam infra ante appendicem LaQuid de til fentiat Sanderu» in vifbili monarchia eccepta’
teranetifit concilii invenie» ) profitetur fe eadem c<
rlet'ai . licam intra , vertx» Albigca/ei.
quodam manulcripio voiumme perjpmenico defcripfit(f) PPaldea/rr. ) Ira B.-llaimmut , Gmehrardur , WafJen<■· Bariho- le . Et ficut aile appendeem hu;i t conctln ab «A» pu---------- , ___
,------------,
......
..
Onufriut,
amque
plure»,
n«rfcu» quo-----author*
. Ptobaium h«rr
kxntci cum tavit non e(k· dividendam, quamquam errto iibr pcr-Ebile eft, eodrm reliante Guidonc Carmcliti i anno
indice apfuaderet , esmdem ad hanc fv^ndum non pertinere .·
“
........
Domint MCI
XX. tn Gallia ithi loci» , quorum mcnpen.lkh
fiquidem nihil aliud fit quam quardam compilatio ca­
t o be lu»ra m hac fynodo canone ultimo , exorto»,
aflit lyno- pitulorum , fit decretorum pontificiorum ,qu« a diverhoc concilio Rome condemnato» (u-lte . Inter trulta
dilibut
fia pootificibu» , quorum alii A'exandrum anreceiicdogmata , qux m Guido Carmehta , Bernard·)» 1 uraempoftpoôci . ruot, alti fubfccuti funt, edita & conftituta fueiunt;
burceniu, Antomnui a- parte, tn. it. cap. j. i ».
fit Sandetu» tn monarchia vifthili attrihwrt , hare
ita ego earodem appendicem fit compilationem luo lo­
hint potifTimi
Romann pontibci non eJ: obedirnco reiiAam elle volui , nili quod pnafounculani il­
lam Battholomci Lauren*, una cum indice rerum m
dum : t<ut decreta nuihu* elle momenti : a tud.cio
finguim* fimpliciter ommbut tde abflinendum : laicoa
appendice contentarum , immediate ipfi appendyti prv
juAo* confect ire fic abfoliere nolle : lacerdotet impio»
figi, aA'fque fjrnodahbu» poftpont curaverim , ideo
quod nullom lummtrium , vel titulum alicufu» capi­
pot eft item confccrandi fic abiolvor.di amittite Scmel
tuli Lateranenti» comprehendat. Titulo· eapitul-aLatantum in anno, idque in tent Domui , ibiq.ie for­
T ituli capi­
teranenfibtM prarfiao· ego ax edition· aAorum lyno­
ma verborum ; Hac rfi α>·ρ·ι ··<··· , dicendo feptie»
tulorum
Peur »ofier , De benedicendo pan-m À vilium . ronledalium , quae extant apud Rogerum d· Hiveden , an­
unde acce­
nalium Anglicaaarum ieriptorem, defumii. LeSio ca­
crabant. Indulgentia» per prefato» ecckl * data» irptu
ridebant; purgatorium , ianAoruo» invocation··», fie
pitulorum variat.· ordo qooqiteplan· diver fu» cfl :.<··
Q miraCfcil. ÇntraL Tom. XXII.

>4 J

AUJAn?CM

CONCILIUM

—----------- miraceJa inrcclriia ben porte fwgabanC ; tret tantum A
ANNO oUine
*
, diaroatrum , Ptetbytcraram * ep>lcopatwo
CHRISTI admittebam · die
*
*
fefto
, jejiuwa ecclriw, (aletatro»
rem anaeleam, & lymbeium apoftotoraoi contemne
*
bant . Urente carnit libtrfme omnem carnalem com­
mixtionem licitam eifc , perfcAot maaibus laborarc
non debere , nmneque lutamentum proifu
*
ilhcnum
rffe, docebant .

; hoc rented’» HU priorei faloti . H
c
*
“
* --·■
-· ■
tl«tu, *
quale <···■■
VV«HmJ-mmi ÆradiM.

*44
4« Otiaioe,

ANNO
(«) .A'h;r»><. Wane lyoudum , contra Albiamfium QUUSTi
he'cfim m AAtgebo exoetam. celebratam tuirte. t·,,■,.
Rater M
*uh»t>·
Paris verb·» fupta rccrniitit. A San
*
*entr·
AJb
*
dcro
lib. r· de »>fib«h monarchia. qnc contra hrimnm damnati
Cttharorum etroecm, concilii Lateranenf.i capituiom
17. a'legae» ait, peo ^At/ryerfb, u< babcnt verba cap
*·
Waldmirii
VValdenfea tenu» quoddam moauflicae «itat prof-Ctul>. legendum cfla -dlbtgepo ; Krrwm ex locii, inquit,
profrflwnr
*
fo
die, & Ieden» apoftolicam ab initio coluiite , do
*
fuller Cal Μ. i vfvrrrtMt , ranmjar ereortbui fear rfo·
moMchi .
nec hypotrifm (u
*m
ab ipfa nullo modo approbitam
ruerunt, appaiet, rat MV propriam h
*rtflm
condidife ;
m viderent , telUcur hufua tempori» fcriptpr abba
*
/erf Hrurrtianaruw porticaem futfie, at jcrtceofdcm eum
Urfpergeniu in cbromco an.no Domini MCCX1I. hit
^diligeaplm/. Ita Stnderu
*.
vertu» . Eatrt
*
faat da^ rebgiaau ia ectlefa , eajat
De Albigenfium he.efibut Sanderu» iterum m vili- Albtgmfium
at aa»iltr reaauatar javeatae , qa
*
tliaat a fed: aftbih monarclua. Ponebant, inquit , rfue principle , iw· hiriclnq«e?
βοϊ'ί» /aai itafrai jit » ‘videliiet Miaaraat fratraae ,
/«M 0 bonum, id efi , Drum 0 Diabolum , quern cre­
& Prfdiratvrata . Qa^e ferte bac eeta/ioat /nui affrn·
debant ereàfir corpora tmuia . Corporum refnircBicnem
bat a· , rja<a clittt daa feit^ in Italia exert
*
adbae fer~
negabant. Quidquid beneficii mortuit impenditur , rm
*
durant , guerxm ahi Hatailiatet , ahi Pt after
Lag. ei
-- de
-- —
·
dint. Ire ad ecclcftni, τ/el in iit care ,nibd dirant proddan» je ntuainadani : fart
-—: Luctat papa~ quondam mitrQeffe.
'
Rapt', mum ebjiciuut. Sacramentum corpori/ 0 Jauh-ereticci /tribebat, *·
eo qued
facd faeifi
fufeifl’tiofe
tieta dogmata
eltgnttta 0ob0ob·
guinit Cbrtjh blajphemant . Negant aavat animat a
[erutnenef m eit referirenter . In
t- ictahit
,rfni.„ fuofer pr
-----e
tnfadi, Jed animarum
---- traafmigrationem
----------- ----- ------- de
J--------Deo infundi
corpo­
-- ad corom, etiam
—I .
ainticnibai , rfaat faciebant pltrumjae m lettbuhr , ecre
animalium (T Jcrpcntum , docent .
*
cleft
Det , 0 lacerdttiedercgabant. Pidimai tunc lentHrc ex Rernardo Lttrtenburcenfi. Et paulo poft fub
*
perii allouai de numcra coratn . q«r dtcebanhtr Pauperet
innjit ; Dicant Chrifium nec fu ffe verum Deum , nec
de Lagdutiii . apud jedem afto/Llictm cant taagifire fan
verum hominem . Quod ante adventum Cbrifii non fue­
tuodaut , at fata , Bernharda : & bi petebant je Ham
rint aliqui boni . Quod malm borne nan pottfi ej]e epifaaat a jede epojtohea confirmari , 0 prtyiletitré. banc
fcoput. utpate cujut vita fubditii obfit . Qu«d ecclefia
tff^d ccntei te gerere tutam aptfiolorum , nihil Vtitniei
non pafit aliqu'd Oojftdcre , nifi in ctrnmum . Quod ccpojidere , aut certam locum habete, ctrtuibunt per <·/clcfia non poiet faecrc confiitutionct . Quod cccletta non
cu> 0 cafiella. ytb dominai papa fuxdtm fuocrfitiicf»
pitefi excommunuare, nec mulot perjequt . (fuca pecca­
in con ver J'at' one ipforum eijdcm object t : videlicet ^utd
tum originale nibil efi. Quod exfrem
*
unB'onii j'aera­
cticcor defuper pedem prxc.dcbanl , 0 ^uafi audit pedn
mentum nihil rfi. Quod peccalum non efi ex libero ar­
but ambu'alant. Prcctcre» cum portarent fuajdam cap­
bitrio . Quod no» potefi quit panitere po/t peccalum .
pat , t/uafi rthgionii , cap'Hot capita non attandelant ,
Ouod non ed conf-tindum . Quod infernal ntbtl efi .
*'Λ ficut laid . Hoc fuoque probrojum m eit videbatur,
Purgatorium wbil effe . Quod mundut femper fuit 0
quod viri & mulieret fimul ambulabant in via , C ph''
femper etit. Quod matrimonium malum efi. Quod ujurtrmque fimul mandant in ana dome , at dr eit dice·* non fini probi bi I*
.
Quod non tenetur quii refiituere
tar , fved inandofiie fimul in ieàulu accubabant. Qu
*
Q, ablat:
to . Hkc de Alhijenimm hcrefibu» ex Antutuni
tamen omnia ipfi afferebant ab αρο/foht defcendtjfe . lefumnia Saiideru» prxdifto loto . Plura de iiidem in
ferum déminai papa in loco illorum exurgentet ^utfdam
concilio Lateianenfi IV. Tub lnnocent>o 111. reperiet.
ahot, qm fc appellabant pauperet Mmorri , coafi'maiPt;
De Albigcnitum linreiibut , eotumque damnatione
qat pradtHa fuperditioja 0 frobrofa relpuebunt , fed
atiu^n eft iupra tn concio Gallicano tub Alexandro
prrcijt nudit fidibui torn *ftate cuam bfime ambula­
bant , 0 nejur pecuniam , ne; quidfuaiu aliud e<
*ter
(h) Scbifmaiicu ab antipapit . Hac de caufa aflum cyr-.,:.·
viHum acartebant , etfi ahfuando vcflrm necejjartam
fu lie in concilio , prcier telhmomuin Otloms Friiin“
^u'lfuam ittfit fponte conferebat . non emm futtLuam
jeni·» fupra recenfitum, aperte indicatur verbi
*
*
capi
r
j
pctibant ab abifuo. Hi tamen peftea attendentit ,i»od
lull x. hujut cuncilit . radem clariu» aliquanto a
nonnumpuam nimi
*
bumilitatn nomen ghr.aticnem im­
Crantaio recitantur : Ibi ce/it , inquir , a fcbijmate
portet . 0 dc nemine paupertot t , cum multi earn froJoanaet Calhfiaj , 0 faHus efi efifcoput Beneventenni.
fi’· fufiincant, apud Drum Vanluijndt glonan'ur , wa
*
-Archiipifcopi pallia acceptu a fcbi;mat'CU abjecerunt .
iuerunt apprlla't Minoret fr»t<cc , guam Minaret pau­
Cbrifhanui Moguntinm . 0 Pbitippui Colom exfit , per
pere i , aprflnli,
*
fedt in omn'but otrdienter. ^Ihi , vi­
manum Hyacmibt cardinahi receperunt nova pallia , rrdelicet P: .rdicatcret , in locum Humiliatarum jucCtfffe julantei cmnem berrefin 0 fcb'fma , pracipue ΟΛανιαcreduntur . Humiliati quippe , nulla btbila au.iortiite
ni , Gxidonit , 0 Joannie. fie la bxc fmgnlu verba Uari lt,.-ni.a orx/atorum . m.ttentei falcem m rnegem
rantibur . Ego Ν’, anathematizo 0 rccu/O omnem b
*
a.’ruam , fopuht pixdi-ubant . 0 v tam torum plerum­
refim extollentem fe adverjui lanSam Romanam eccieque i-ef-r, /atagebant , 0 ccnh/ionci audire , 0
C mini- 0/aM
''
, pr
*cipue
vero fcbifma OAawaui , Joanmi 0 G»idcritt accrdolum derogare . Qu
*
volent corrigere
r-r, pipa,
r,.·.
f, douii ; 0 »rdimiiione> eorum irritet judico ; 0 eii
ordinum PrxUcatorum infiitutt 0 confrmfuit . Illi
„ contradico 0 modo 0 mante a me obediturum juro ,
1"'/'Τ’
55" ilhfeiaft cum effent, ppcrrlut manuum
„ 0 promitto fidelitatem fond
*
*
Roman
ecdepa , 0
in,taba,.t 0 pra-d,cabant , ucctpirntei nccefarta a Jnir
,. domino meo ^craodro, 0 Jutcefteibui ejui iode inccdcniibut : ipi vero fiudic 0 Itdioni InCr
*
*
Icnptur
,, tranttbui : ipfiqat in/erviam abfque »mnt mal» iagijug ier m.iqrniei . tantum m (odendo libroi oput facie­
ma, contra »muem hommem , fecundum ordinem meum.
bant, 0 ,„ d'tigmtifime a magifim /n>i audiebant ,
„ Confite ejut, qu
*
mi bi [cripto ceeta mandmerit. vel
vl Cum ,ag il<t 0 arcu cmm a,matare fortium mjfent
„ ipfe rommijent. noth hominum prodam , nec etiam
tniredi , 0 fare pro defenfione janB
*
main, icchfix ,
Il P'· peruaio carport/ aut membrorum . Legatum eceteC ix adverjo a/ccnderc , 0 ponde fe murum pn do
„ fia Roman
*
honorabo , 0 ducam 0 reducem , & jta
mo IJrael . Dum fidem rolomnt , virtutet indruunt ,
vobe etoenfit. fie me Deu· adiuvet , 0 b
*c
fantia
fiaiuta ec-lefi
*
do.eni 0 collaudant , vitia hominum
„ eveugeha . Hu verbu dabuntur pallia
In nomine
0 pray,latet redarguunt 0 cafituanl : ntbtio minui fcM Patri/ . 0 I/tii , 0 Spirit
*!
JauBt , 0 in honorem
di apefiolit
*
i» ommbut obediunt , a qua autboritatem
„ Da· geuili.cn , 0 in btnorcm opcfioltrum Petri 0
prxcipuam Ar
trahunt.
c
*
ille
. ,, H
.
.
. 0 )·
&
*
*
etclefi
Romam, , 0 domim Jl,(iuido Carmelita
<iui ν
vixit
ante
*lnnO’ du<e
ducento»
ÔC
V™*
· , V
*
ίΓ' ,n
n anno
i*
'»',?» *
.. »«
·
*
*
Ρ·Ρ
. t'odimm vbt pellium , fumpium dc
pluie» , in (umma er barrei>bu» ■S
SeBa
ea· ,- inquit . VVal.. btahfimo caipate Petri apofiolii ut eo uum in ronC,rr* **
··
'*
fiar-nw MCI XX. huit
fed'ont Jacramentorum corpori/ 0 /angui nil Domini ,
VKaldcfitu civti Lugdunenfii , gui divitiat reliquit «t G
0 in confie ratione ecclefiarum 0 cbrifmatu , 0 orpautrr /rrrt , 0 Cbnfiam feqaerrtur, & rvangrhcam
dinelione deutorum , 0 in celebratione /paodorum ,
pcrfchionem jfrt-arci . fied errore prav
*
mielligentirr
fecundum ecclcfi
*
*
tu
confuetudumm , Jlmen . In
jenpturarum . tp/e 0 rfue fequacei ab unitate 0 obeMetropoli , libra 7 cap. 4. Platina vero inquit hoc
«ίί·’// a/iraau per jibijmain berefin funt pro
con<dium elle fuktptum , tum ut more
*
*
curi
, jam
iapfi. H
c
*
iiuido.
1
nimia litentia labefaétati , corrigerentur .· tum veto T
uruvv^’ü” ,n ί,1ΓΛη,ίο Hir(aug.en(i anno Domini
maxime, ut decerneretur, nequit ferrum , ligna , aut
MLLXX. H'i, ait. lemponbut pcrnidofa brcrefii Wal
arena , infidelibu
*
, âr a religione noflra alieni» im- toacl'u '
dentum i^pitpcr quamdam U-gdauinjern civem d<vitonaret, idque fub anathemati» perna.
Paupertatem evangeheam pro(1) W«w Domiat MCLXX1X. Ita Maftheu
*
*
Pati
,
fiteiaqv . Aunilm
*
eaf.i» Francorum libro 6. Prr
Rogeru« de Hoveden, Ac Guidrlrau» Tyriu», qui huic
fynodo intetfuit · Qui loc·
*
fupra recani·»;» aperte
**β·/ O' Px-ptmm de Lugduno ,
neque fa.
Icr.buM . hanc lynoduni anno Domini MCLXX1X.
*' >1 ;,n, , n.-que t,rte, Jfti.,
celebratacn fu·(Te .
*“·
mahere· idem r,ofeff,s fe:um
.
v. rt*4rr Acebantur Prxdicaiomm, Mnonanqttc »r··-» , roxAtoniat DtCTnw.o er Ltencrfco f-n'orr.

OB

*4f
*wo
CHRISTI

AUXANDeÂ
Ρ. 111.

LATER.ANENSE III.

OBlBRVATlO F. ANTONII PAGI

FRIDFRK.ÜST·
- *,z
IMP
A difciplina Bcchrl:afl<cd ______
_____________ ____
taAata turret. reflitueietur . Et quia in Ecciafi & ANNO
n*unafteti>s Cmoxiaca labet, <n Ecclefiafliri* avarma, CltKIsTt

nd .4». C>r. 317». ·.*.<> /eg.

gratlabantur, 11« mal>* .4A><ctd*r lit. Λ lacia Svnw
dus canombu* vigmti leptvm I on*. X. Com;. ><-ndi* occurrerunt . Grrvaiiu* qjdam fa civ ο». uteri
cannoat v<mti (ea >n txx concilio rumoi ft3 .fa.··*
in unum contundi<, & uno tenore l’cii-it . A .orynu.a
veto Csfasenfi* in chron. reAe quidem twbrt vu ^nti
Idler Martii. Hac Synodal congri tata ι/Ι tora /oc Iutcft'ir·. ted numrri in .i»· , oui de hue coucilm nabet , valde cortupn: Aaarniir f'tta , iiqn t , ct!i·
laScr/wruat jracm.i Vtl ampliat Epicopi. Verum fo­
brav t Concilium tn Eciicjia Lair'e»e» i mmji Mart,i ,
co , fencenti , legendum , frcccnti , & hic error Li­
ubt fuerunt Eiijcopt nnmc>o iriftnta Cr ■««> ., rrerpt’.
brari·· attribuendut ; cum Chronographus ifle non
Cardmaltbui , ful fucru it v; ntt duo , C7 eac.-plti Abbatibui , qui pra mnua muilitudinc numnaii non po·
longe ah hoc tempore vixerit, A dc Epifeoporum nu­
mero fere inter Antiquo· conflet. Continuator vcio
tucruat , ubi fanSa Synodut promaliavit capitu'a XXP11.
Chronici S. Petri Vivi , qni etiam boc tempore vive­
led error qui in numerum Epilcoporum irreput , Cibat, aie : .Xeno 1179. damnai Jltruiir Papa
cl··
rpn lll
merracoolo , qut illud Ch tom ton primum edidit , attrilibravit Cwlrum Komre V. Mat Martii . firm
jcùtftna fcili-^loutnbut
i Peregrimu* emm ·η Noti* ad ilium Anony·
cet fecunda pop medium Quadraiejfm* . Sed io r-u
Chrono
­ mu(n
-,n omnibus Mil. leg·, Fpifcopi numoe
grapho Reicheripergenii loco IF. Idui Martii , legen­
CCCl. & Tynus Itudatus, qui habet etc. loquitur nu­
dum IV. noni* Martii ; numeri vcio in Chronico S.
mero rotundo , in citalogo veto Oachenano aliquc*
Petri Vivi coi rupti, funt, quod uttumque ex mox di­
ptctermiftos faille fam indicavimus. Num'eru* Abba­
cendi* elicitur.
tum mat nu» fine dubio fait , fed nonnfa verbi* gene­
ralibus àb Antiquit expreftut.
Sed hxc magis dilcutienda. Labheus Torn. X.Concil. pag. ijp. exhibet catalogum Epifeoporum , qui
Annus celebrati Concdii in dubium revocat ί non
Concilio 1 ateranenft III. interface , fed ille mancus
poteft . Tyriu* quidrm citatu* cap. xqvrti. ait.· An­
no ab I.tear nut. Domini MCLXXl'lll. fut trit re/nl
Ce impertcAu*. Dacberiut Tom. XII. Spicilegii pit.
6<t. refert alium ex codice MS. Monafterii de Brina
Domini Baldutni fuarii , annul fuintui ( Irgendum An­
Ordini* PiTmonftratcnlit , antiquum A lougc amplio­
nua textu* ) nicu/e OHob cum anno pr^.idenle tndida
rem ; deduAum , uti exiflimo , ex eo quem Tyriu*
effet per univirium Latinorum Orlen Kama- Spnodut
iib. xxr. cap. xvi. dicit fe confeeiife diligenlcr tiifre·
teneralii, ad camdtuo Synodum vocati , &c. Et piulo
itt Saniorum Patrum, aut eidem Synodo interfuerunt .
poft fub eodem anno .· per idem timpui Ram< ctiebraIn Cataioeo tamen ifto Dachcriano deed Kainaidut
ta ejt Synodut in Bijilica Con/fautiniaua , qui dicitur
Abbot Ecclefix Mentit Sion , cum quo A quibutdam
Lateranum , trecintorum Efi/ceporum , fed mtnltm
ahi* ibidem memorati* , Tyriu* dicit fe ad fynodum
OAohrem ac Mattium, quo Synodus habita , ad eumproteAum elle . Contra vero Tyriu* non meminit
dem annum refe;t
refert Tyriu* ., quia ai
annum a Pafchate
W. QkunMtpttnfi Eftjiopt province Paleflmx le-z-exorditur
cufr anm , an’ ' . , ficque■ mente Martio
._,'renti*
eunda , quod fotfan ibi perfona* tantum (eptem nu-*^’ ηnum
— adhuc
«a···— i··-*
—···><·> , ».
17Î. »■·
numerabat
quate a communi Sen­
meret , cum quibus i pie Romam venit. Sed quidquid
tentia non diictepat, A ex eo loce inteiiigiinu*, eum
annum . quem firpiu* a die Natali Chnili inchoit ,
hac de re fit , in Praefatione prnclari Catalogi 'Jicheriani dicitur , Concilium habitum efle anaa ai btaliquando a Pafch.te repetere , quod & aliqui alu per
bate
tempora non fine Chronologiat detrimento miditar». Damini 1179. ^lexaudrt III. Pentijitatui vicefime, meteft Martia , indtfiiein undecima ( Irgcndum ,
leriminatim faciunt . Prxter Tyrium negotium lacelduodecima ), fuinta , CT /rftima , & naaa decima die
lere poller Xobertut de Monte, qui non lolumin Chro­
menft. Additur Erutcoporum numerum fuifte trecen­
nico Francofurti edito, fed etiam in eo quod Dichrtarum duarum. In Catalogo a Labbeo edito nulla
ru* publicavit, A folut j.numus eius ftrtu* efl, Sy­
mentio v. g. iflorum in catalogo Dacheriano enuncunodum hanc LatcrarHnfem cum anno rito. connexi.it.
torum : De Oriente pravincia Pba-nicit . FF. Tvre^û
Verum jam fap.i.* monuimus , in eo chronico nume­
Artbiep. Jeciui ^cencafic Eptfc. Poma nui Tripci. pro~
ros a Librarii* tranfpofito* faille , mdeque anno illo
vinci a Ccleiyna VV. Giamiulcecen/ii Epe/c. Prevucia
multa reteri, qux ad hunc pertinere inter omne* con­
Paiaftna II. Heratliur Cafarienfit ^relief. Hadulfbut
vente. Non loquar hic de Eclypobus , quarum men­
Satcpcmu . Prwineia Paia/hna prima . Prtruj Jerationem ffeit , qua* certum efl priter mentem tiu*
Jalp mit taut Etclefia Prior lace Patriarcha . Jtlhertut
alii* annis quam quibus contigerint , notati* faifle .
Pclemitanut Epilc. Inter nominator tamen a Tyrio in
Canon xxvrt. qui A ultimus , editu* efl advcrius
fua Hiltona funt pcediAi Heracliu* , Pttrua A Al­
hxretico*, in eoque inter alia dicitur . Quia in Qajber tu* .
p. -(tuta
couia, , ^laegej
Albegefio ,
panibui Tolofanii, C7 ahii lacu ,
Concilium tribo* SefTionibu* abfolutum faille tanaL’ri·
tta harcticarui
ha reticarum , quot ahi latbaroi , alu Painnot
catalogua Datherianu* , cu|u< verba mor retultma. ,
( legendum, Pat-.rtno* , vel Patarinos ) alu Pubitcaquam Hovedenu* in part, pofleriori pag. fta. diferte
nor , itlii chii nomimbm vocant , invaluit damnata
teflantur . Hare Hovedem verba , quorum tantum par­ pcrvcrpiae . Ac. Eat, CF defenloret eorum, (T recepto­
tem exhibet Bironiua num. xm. Caugrciatir uuitam
rci , anatbcmaii deccrmmui juliacerc , Btc. Dc BrabanJii Kama fa prafeutia Domini Papa Jtirxendn , tpfe
tionibui . CT Araqen’n^but , Nava>iii ( legendum , Na­
papa tn Laierantnp Ecclefia , in eminentiart loco cum
vam), Bijcolit , Catcriilii , cy Triavcrdimi, f 1.1 tan­
Cardtnalihn /uit, tr PrafcBii
Senatonhui , (yComtam tn Chri/hanei immanitatem entreent, ut rtec Eidefultiut Urhi canfUiutat, ferta fecunda tertia hebdoma­
/in , nec manadcrui deferent , Ac. fimiliter cofhtuimut,
da Quadraiefima , ana tertia nonet Martii evenit ,
ut qui eot condurennl, vel hnaerint, vel foverint per
primum Concilii fui diem celebravit ( idefl , primam
rcfionei, in quibui teli ter debacchantur , in Domtnim,
Seflkmem ). Similiter fecundum Concilii jm diem cele­
CF alth /ohmnibui di.bui , per Ecclipai publice denuncientur, CF eadrm omnino fenCcnua qy pitna cum pr*bravit quarta ferta /equeaut hebdomada , qua jecundo
Idui Martii evenit ( teu die xrv. ejuldem rotofi» ) I·
.iici t bareticu habeantur ad/lrifli.
quo Concilia bVtitelmar Kemenfit Jlrcbitp. fa8ui eft
Haeretici illi le Catharoe , idefl, pueo* , ficut CalviPreibyter Card- ad tit. S. Sabina , & Hrnricui .Abbat
mftar in Anglia fe fe Puritano* , appellabant . HenfcheC lar availenfû fedut ef Epfcoput Card. ^Ibancnfie .
mua tamen in Noai* ad Vitam S. Galdmi Cardinal·*
_____________
_________
...
A Archtepifcopi Medtolanenfa ad diem il. mentis
Et dominai Papa
tertium I______
ancilii fui ___________
diem celebravit
( tertiam fc. Scflionem ) ftcunda fena ante Dominicam v Aprilis pag. jff. ait , credibilius efle a vulgo Germatn Kamit Palmarum , quu ΧΙΕ. Kalendarum Apnlie *- meo, propter noAurna*
”
coitione* contumelm caufa
evenit, d<· nenspe decima nona mentis Martu , qua*
( diAiO emm Cater i, idefl Celet , Ceu lemurct ) , vel
hoc anno in feriam fecundam cecidit . In Catalogo
ex obfolvta i*m , fed apud Othfridum inveniendi voce
quidrm Dacheriano dicitur fecunda SefTu d< feptuna
Q«a*r« , guetta·, garrtre faAum enefle nomen : quod
Martii habita , fed quemadmodum Librarius in indrhodie omnibus m Belgio ac Germarwa h*rerici* com­
Aione. ita A in illa SefTione defcrtbendn peccavit .
mune manet, ut Ketteri dicamur , C>cut etiam nunc
De Guilleimo a Campania , vulgo ad Atbrn manm c»·
ab ifta radie· ufarpator in Flandna «el Germania
Îinominato, primum Carnotenli Epifcnro A Archiepi«erbum gnrltrmi, in eadem cwm primitivo <i*n>6cacopo Senonenfi, dein Archicpifcopo Rcnsenli Cardi­
tione. Sed quidquid de hac Ethymologia iit , Cuburt
nali in boc Concilio creato non femef egimu* , rur»
meri Manichari erant, A non Columia Italia ac Fran­
fumqu· de eo non femel ferme redibit ,- de Henrico
cia , Ced etiam in Gvrminia ea tendebantur, ut mini·
Cardinali Albanenfi infra ”Rccur ; fuit enim nnut ex
ieftiflimum fit teftimomo tckberli $cbonaii|ienin hoc
illiiflrioribu* huju* stati* Cardinalibus.
temnor· viventi* in fuit Sermombu* adv.-rjui Catharae
Triplicem ob caufam Concilium iflud generate con­
habitis, qui eatant Tom. XXltl. Biblioth. PP. edit.
gregatum; primo; ut fchifma penitu* extmguuetur,
I.ugdun. in Epiflola emm Dedxatotia ad Raente/da»
fecundo ut ÿaldeufci hxretici damnarentur.tertioque Ut
leu ReriwidM* -drr^rp. Cetawfa/r» , ait
I* vr/lm
O 1
drtrCcncil. Genernl.
Concilium Lattvanenf* III. general· & Oecnnscnicum ord i nt at. hoc anno celebratum , ad quem Chio
nogr.phu* Rrscherfpcvgenfa Icritut
Alenend,τ ' papa
ceubronnt Syuad*· £p/,c#orimi icncralim, CP vc-de
celebrem <■ arde R·*· , Λΐύ>
far/· IF

Tom. ΧΧΠ.

ALEXANDER
P. ΙΠ

CONCILIUM

HUDOUCDU

IMP.

AW*t) cog. ftc. Hi '«at, quo* vulgo CatbatM vocant, fte.
prv*ou<nnr· ran uurtm , atiaiqae cpuoem λ»· ANNO
CHRISTI In Seianoœ pruM' : ScBa cumt de ambae agimus, ariΛμμ . Verum nftul in hoc ConcUra Latet a»e**fi »4- CHRISTI
■ · 19.
ginem accepit « tdaaiebxa ietcjitccii . Hovcdenu* ,
vevfua ilia* decretu*** i«*eni«tr. Audiendo* idem Goala*v.
qui souquas hxretv* no* beue diftinquit , ad annum
tern* . Htc lamlm ft jtl/nuirr Papa M*prr /·
Ujd ait » Du*»»<Ma r/ Miaaa bxrcfi» ( ubi Artaooa
Concilia Umrnm foraverat tmmenaum tlliui ( an»R
M» Mamcbxi* uforpat ), fux fere tatam preytnciam
Petri Lombard· ) /ramstus 4—mm re > fmvuim mjaase·»
foedaverat, Jec Subdit.- grant itaque i» p·ovine ta Tamj O* ^<rrf», €F babellh, <p MverwM borelitorum er­
lafaaa quidam bxrettci , «<M fe afpettart faciebant Bjror reendefeeret, ft. quad Cbnfiu» nib· I Jit fecundum
uosbomtms, que vox Cathaiorum voci equi valet. Patarumtam nomen f*culo iuperioti Mediolani adtnveotum , de eoque fcculo illo egimus .
Menu negotii» podfonente» urn rede tP rrjpoudtttits di·
Purketlu* in Monument. Biiil. Ambrofi num. jjj.
„ xerunt Venerabili hfa ; Pontine , alia major* fufeean'hanc her«fim Mediolanum induftima qaibuldtm,
,, pinto* trs&aoda . Tom ^pa/o/kas , Imo prionum &
qui Harualdam Aitbïep. Colooienlem ft Atchicancel,, maximum de fide & hetetici* agendum efl . jQiW
litium Itali* comitabantur , fed ea in re hillucin*·
„ Hit audientes egreffi /aut de Confiflono . Quidam ctut, quia ex Landulpho a Sanfto Paulo conflat ante
„ tiam Eptfcofus VPnlenfi» Mam cxivit Cum tilts dtannum MCXXX- hanc hxelim in d'tiriftum Medio,. cent ; Damme ('ape , ego ei Eccieii* it Pr«pofitus
Ι»οβηΓτ(τι inttoduâam fuifle quam certuin efl valde
............khmarum
................ cm* _____
________
olim
detendan^Jencentiam
Magifiti.
dilatatam durante khifmata Eccleii* Mediolanenfi» . β Quid pluta ? Cefent tam
dreranaruiim garrulitate» ,
,
___ futi
^Ifcfiolice
Seda
tie ialoMXk C? defiai ent: .
Gtetzecua m lui* Ptolef-omeni* oilendit , Catberomm
- Λ ·
**-J- de
‘ Roa·*
~
left*m Coloni* de fartibui Flaudria anno cantum
MCLXUl. appaiuilie . Cum vero Germani banc ba­
APPENDIX
re fut» acceptant de Flaudna farti tat , apparet Flan­
dre* eam a Francia, & Franco* accepifle ab Itali* ,
unde pice* nafarii hxrrrici ultra monte* * tempore
Rcberic francia Pegit . ytnerant : Itali veni venenum
hoc hauierunc a Djlmatir Itali* vicini» , Sc * Bulga,
PRÆCEDENS.
ru , ubi (on* ft erigo bu|u< Mamcharilmt fuit .
Quoad Bu/telet Oihenartu* in Notitia Gafconi* lib.
j. c. v notat pofleriorem ctatemfa/ror aapellaHedi­
feflari benevolo Bartbolomnuu Laurens y cognomento
minuti va voce Pafcutet, & contracte PaJcLi vel Bafi
vulgari Foin, [Mutem.
clat . Hodie enim etiam hujut (enti* nomen Galli per
B. Hilpini per V confonaotem proferunt , ft quo» il­
li Brjcat , hi Vefcot appellant . Ait Oihenarru* fe non
ynodus LatcranenGs fub Alexandro III. ha- Cur hanc
tepende antiquiore* Auftoco , qui Vaico» Btfclct vobita , cum indice fibi prxhxo , itenujuc cum
cstint , quam Patra* Concilii Lateranenfi* hoc anno
iis qux fibi adjefta habet , ad qux prxtixus hic fequute inf
coafti. Plendo Tutpinut enim , qui in Pi*facione faindex fpeciatim refpicit, Gcut paulo poft vide- <*“* potlpobulof* fu* Hiftori* de Carolu Magno ea voce utitur .·
paulo ante annum MCC. fcripfit , ft homo H lpanu*'-’ bis, excerpta eft e volumine pergamenico , non
fu>r, ut patet ex verb* Gaukedi VoGenfi» hoc tem;n_
r..k
r
it ir™
pore v,yentl. in EptfloU ad Conventum S. Martial i». ,1J°
*UPra. fub ™r“«> L
«ICOlaO II. feci
Γ— i tum ob
pr*fixa Vu* Caroli M Qaufredut Prior pofi.-nfit. fa·
mennonem icciiniu,
fecimus, acu
fed uiu
alio ac ui.cnu
dr.crlo , nihil caufatn
caul
iiicuucjiicru
futn Martialir Corventui & utuverfo Clero Lemonicint
|prxter illa qux hic fequuntur, aliud comprehentit mati r geudiit I empi ternit ferfrui . Egregiot lunicii
(dente: ideoque totum hoc integre, non divifim, r,
Befit Crrili tnumfbot, ac frac.ifi Comiilt Potboiandi
fradicandet ageart tn Ifpania geflat auger ad ant ex
1exhibere placuit . Quamquam pars ea qux pri g-utam
aftcriiur,
"um· ul
Efgerta delato» (ratanter except , <7 iagextt /ludio corIma hic aller
iiur, ft in archetypo ita vocatur , ||tuw|
e0|l.
r'i-'H feriberc fen . maxime fuod apud not ifia latuejfcorfim ac fpecialiter ipfum tantummodo Late* cillj jh(^r
rant bafJeu»» , ni /i qux /oculatcrc» tn juit proferebant
ranenfe concilium videri potefl : cum & arche- aliorum ii*
cami lent» , &c. Ego tanti Pontifici t (nempe Turpini,
typi titulus ea tantum in parte hoc praeferat , ^f,rP'f,u
de quo mox locutu* fuerat ) orattbut mibi a Jecdice p<o
dan -veaiam cpto. Fabulpia iraque illa Hiflona anti­
nec omnia que deinceps ex ordine iequuntur ,
qua non eft , licet varu» Turfinut, qui Archiepiicopu*
Alexandri tertii fuit , fed aliquorum etiam qui
Rcmenlii fuit , Caroli Magni tempore vixerit .
poft eum apoftolicx fedi prxfuerunt. Verum quia
Baroniu* num. Xlll. ait, in hoc Cone ibo a quibuftotus ille archetypi, de quo loquimur, codex ,
dam delatam fuifle accufatinnem advetfu* Primm
Lombardum Epikopum ParTienlem , quod fcripfiftet ,
eorumdem prope charaderum erat.* & maxime,
quod Chrillu* fecundum quod eft bomo non eft ali-D
quia pars prima, fecunda, tertia, & ceteras de­
qmd. Id autem probat Barrimus ex literis Alexandri
inceps fibi cohaerebant : & fuper omnia , quod
III. ad Willelmum Mcaiepiicopum Sennonenjtm diti*,
quibu* ei prxeipit , ut iutttaganao* fuo* Parilio* con
dominus Petrus Crab ordinis fandi Francifci de
Vocer , ft una cum illi* & all’·* religions viri» pr*ktiObfervantia , unicus ac fedulus archetyporum ,
ptam doftrinam ftudeat remtuiabroger; , Verum VVilquibus in editioqe conciliorum anno Domini
kimu» jam ab anno MCLXXVI. ab EcclefiaSenonenfi
moli, ufi fuimus, procurator, iftud nobis exem­
.d Remenlem translatu* fuerat , ur ibi demonftraviirm . Mattbiu* Pariliu* , qui ea* liter** huic anno
plar unice commendavit, omittere quidquam ex
aflixir , aliiique errandi cauta fuit , non refert qu>d
illo, ptaefertim quod de textu , ut vocant , ef­
luper ea propolitione flarutu uSfuerit , aitque tantum
fet , neque voluimus , neque auG fumus . Nam
hanc altercationem ftetille indeterminatam a diebu*
Alexandri HI. ufque ad tempora Innocenti! IU. Pau­
annotationum quae in archetypo ob marginis ca­
ci* ante hunc annit Mag'fi.r dualtcrut Prior Sanfti
pacitatem plurime funt, non potuit in editione
Viftorn Panhenfi* , inhgn.» Theologus. Petrum Maehac ob marginis exiguitatem paftim haberi raierdum , Petrum Lumbarium , Petrum Pi{lev>num eju*
dikipulum, i< Giibcrtum Porretanum hxrefeo* mlimu- Etio. Ceterum quanto labore conftiterit archety­
lavit, quod Trinitati*, ceteraque divina myikrit Aripi hujus, quod propter breviationes infueras ac
ftutelici* 'eguli* & ptecepti» enarrarent, & contra
nimias non tam ledore, quam conjedore indi­
eo* quatuor libro» compoluit , qui , ut obfervat Buguit, tranferiptio : quoniam neminem, niliquem
l»u« Torn. II. Hift. Dmverlitat. Pari», pag. qos. ex­
hoc ipfum archetypon videre contigerit, credi­
tant MSS. in duobu* exemplaribus aflervstu in Bibbotbvca S. Viftarit , quorum Prologus fic incipit :
turum putamus , nullum hic verbum facimus ,
faillait bar legerit . net* dubitabit JF. Labyrintbca
Deo tantum hoc noftrx, quidquid eft, opellae ,
rana x , ide/l, ^tbaelardum 0· Lombardum , Petrum
commendatum volentes, (a)
PiBatrinum tj Giibertum Porretanum uno Ipiritu Mi·
fiotelico afflatos , dum inxeffabilia Trinitatli tP Ituarnationit icbolafica Iruitatc tractarent, multas bxrtfct
ohmvomutfii·, Cp adhuc errore» pullulare ,

AD CONCILIUM LATERANENSE

S

I NE"> («' Cum Appendici* buju* Mf*. codex ex quo deiumpt* aft difikilit fuerit leAioni* nec fine arduo labor*
liter* cxculpi potuerint , non ab* re faAum a me elie arbitror, fi plure* ex hi* canonibus, qui paritor recur­
runt in Colledione Bernardi Prarpofiti vulgata ab Antonio Auguftuto, cum hl* confeiintur ft variante* le­
ft toots in into ptgtUat a m« dentur.
Mm/ .

1LT—

l4e
·♦’

ALEXANDER.
P.ui. ·

LATERANENSE III.
m mftNÛmr aw/r

hudfrküsi.

lp>

mr /«UAr«Mr, & tamm go-.. ANNO
β»Λ laborent nfutit, cum violenta hmm , vel
CH*isrt INDEX EORUM QUÆ IN LATEraneniu fynodi oratccdcntis appendice
vi, canonica Jui ordinis debet eis purgatio im6*
comproienduauir .
ei : tu qua fi defecerint, in/Juu ftfprtu debent
carere acqufitit. Takjque perfma m purgatione
DE S1MONIA.
debent raifi, de quibat verfimile fit fMd M
debeant aistujus rei obtentu pejerare.
PARS II.
1*
Air
prolati
vices
fuat
ad
termimmdas
caufas
16. Quvd pro ragimme fcbolarum nihil delet praNam cano­
ffi MAN» pCCttO COUImittaUt .
na» Latera*
flari.
Nenta», qui j.
fMtrftu ffi amat pretio ecdefiarum regi17. Quod pro licentia docendi nihil debet exigi ont
men fufiapiat.
promitti : promiflum vero , remitti : folatum »
3. Quod pro excetfibus corrigendis , aut criminibus
debet reddi . Si autem bujus prohibit itenu occatu f»im«.
puniendis , & quod pro examinatione aqua vel
fime dtftulerit quit mogiftros congruos in locis
ignis, a clericir vel Initia poena pecuniaria non
congruis ordinare: prolatus tx officio fuo ibidem
debet exigi: tf quod pro exartione pecunia , mm
poterit vint idoneot inflritrtioni proficere anima­
debent perform fufipendi, nec ecclefia interdici : & B
ram .
quod « vicar lia non debet pecunia exigi, ut eia
1S. Item de eodem .
Divina permittatur celebrare.
4· Q&d cpificopus ab ecclefia, qadm conferat, poDE DOLO ET CONTUMACIA
ttfl exigere procuration™ moderatam, & nibil
Pam HJ.
& calumnia alterius partium punienda .
ahud.
5. Quod in colleflione denariorum beati Petri , rc- 1. Quod in ecdefiaflicis perfionii & negotiis rigor
clfio vel perJana gravari non debent.
nimtns non debet exerceri, fi propter boc jufat-a
6 Quod ecclefia vcl ptrfona i» vfitatiane gravari
non periclitatur.
mu debent.
2. Quod viflat viliori in esifis propriis, ubi for­
7. Ne prolati in presbyteros tallias & andebitat
te , Jkut cautum fl, pro abjente fententia fera­
exartnnes exercere, vcl eoa irrationabiliter gra­
tur , debet condemnari.
vare, vel tnbonefte trartare , aut fine capituli 3. Quod fi quù caufa rei fervaxda in poffeffionem
fui judicio fufpenderc , aut eorum tcclfias intermiffut fuerit, D alius intra anxum p^fefionem
difh fubjuore prafumant : iff quod unus duas
fecundum formam juris non intraverit, licet pomajores oedofias non debet habere , quarum ima C flta veritate tacita, literal a fede apoflohea de
pqffit ei fufficere : i7 quod non debet aliquis fine
recuperanda poffeffione impetraverit, de proprieta­
ordini judiciario excommunicari.
te tantum eft audiendus.
8. Ppifcopus ecclefia 1 , quas de manibus laicorum 4. Item de eodem.
eripuit , novis non debet exartionsbus pretgra5. Quod ob piremptorium in die prima citationis
varc.
fartum, ubi magna urgeat neceffitas , poteft ap­
9- Qf°d a prolatis nox debent fubditi viliter iT
pellari .
inbonefle traflari, vel indebitis exadlionibus vel
procurationibus gravari : ncc torum ecclefia, fine
DE DECIMIS PRÆSTANDIS.
Pat» IV.
monifefla ratione, iff caufa rationabili , interdi—
ih fupponi.
1. Quod decima pro temporalibus non funt commu­
10. Quod ab iit qui ad religionem trar.fire volue­
tanda .
rint , ron debet aliqua pecunia txigi : nec prio­
2. Quod de proventibus molendinorum ΪΓ pificaria­
ratus vel capellam e annua dijiratiione vendi :
rum , dj de foen* iff lana decima debent pernec ab eo, cui regimen ecdefiarum committitur,
foivi.
pro ipfarum commijffione pretium peti : nec pro D 3. Quod decima de fatuo equitio, pomis, pyris, (P
fepultura, vel ebrifmatis & olei perceptione, ul­
apibus, iff omni fru&u , cum integritate debent
la alicujus precis exartio debet exerceri.
perfolvi.
11. Ne quis clericos vel latces pro fuit exceffibus
4. Quod fervientibus (f mercenariis de frugibus
pttna pecuniaria mulrtarfive pro examinationon decima tit debita non deoent impendi : tf
»t ignis vel aqua, pecuniam extorquere: aut pro
quod de nutrimentis animalium decima debent
mdeoita exartione pecunia, perfonas fufpenderc ,
proflari.
aut ecclfias interdicere prafiumat : neque ad ce­
rtifias vfitundas, nfi Jemel in anno, aliquis ac­ DE CONJUGATIS ET SPONSIS
Pam V.
cedat : nfi forte talis emerferit caufa, ob quam
monafterium ingreflis , vcl ingredi
oporteat eas fapius vfitare : & etiam cum ea
volentibus.
moderantia bominum & equitaturarum, quod qui
in eis morantur, non debeant exinde merito oue1. Quod poft legitimum coufi.-nfium de prafenti ,
rulari.
licitum eft alteri , alttro etiam repudiante mo­
11. Quod ecclfia vel cavea fubter ipfum fe(la , p
noflerium ingredi, iff altero in foculo remanente,
nec emi potefl , nec redimi .
fi una taro non funt efferti.
13. Quod fi qui, ut dediom alicujus confientirent, 2. Qui invita uxore monafterium ixgrrffus eft, ea
premium vel aliquod beneficium receperint , tj
petente ad eam debet redire : fed ,ΐΐ ea mortua,
boc manifieftum fit , aut exterius conjejfi invite
»'* foculo poterit remanere, fed aliam non poteft
vel legitime convifii fuerint, ab altaris minifieaccipere .
rio perptiieo fiunt deponendi . Si autem mamfe- 3. Non debet vir fine uxore , vel uxor fine conjuflum non fit, nec confeffi , nec convi&i fuerint ,
ge, ad religionem cmvolar· , nfi qui remanet
& tamen poflea laborent infamia , eis canonica
tam fenex fit, quod fine fufpkione peffit in fo­
debet purgatio indici : in qiyfi defecerint , tan­
culo commorari.
quam tanti fceleris autborts, funt puniendi.
4. Si quis abfque licentia uxoris monafterium fit
14. Nm effit alicui dandam ecrtfiam istfuitu opera.
ingreffus, ea non vovente continentiam , ab epi­
JJ. ^teod fi qui ecclfias Jimmiace fuerint adepti ,
feopo poterit revocari.
t, boc fit notorium, eis debent privari . St veSi quis habitum religionis fiufceperit , nondum
Vtn

CONCI LIUM
X Jl
pnfeffiet eft , » poftmodtmo moorem dmoo-A ptftto ad aliénai pariet fi truaftulerit m ΰχο . .......... .
rit : am iyi coftufai ab oa rocodtrt , & ad roP**a, Uberum ent mulieri ad alia VOta tram ANNO
legtamm twfie.
fire. Et qmd fponfalia, fed wri matrimonia, iw CHRIS Π
6. Qu»d non recipitur iliint viri apud Deum rmcmditimut eveniam refie coni rabantur.
verfio, cujur fiquitur conjugali fotderis profil tu- >3·
ahqun m compul/ut, aliquam fibi matio : nrc ullus ad fueras ordines promovendae ,
tnmonio copxiavmil, CX altam poftea fiujceperit,
nifi ab uxore continentiam prqfitenle fiurit nbfonon eft cogenda t ad primam redire.
lutui.
14. Quod adulterium adulteria compenfdtxr .
‘J. Quod uxoratnt, njfi uxor ejut profiteatur conti­ 15. Quod fi aliquis aliqua jfa copulaverit , t po­
nentium, & fiai velamen impéfuerit , non debet
ftea temper era ei conjungam prima vel fecunda
·
f·

anno

CHRIS Π

tvr»

ordinari.

linea , utroque debet perpetuo carere . Si autem '
per camis commixtionem
in tertio vel fiupra fe gradu contigerint , a feuna caro non fint effefli , poteft alter fine alte­
eunda debet feparon , gf prima aabanre.
ro converti, ÎX alter 1« foculo remanere.
16. Quod fi quit uxore vexante aliam acceperit ,
9. ΟίΜ Viro religionis babitum afamente, fiuxor
vel de ea ducenda ei fidem dederit : ab ejut con­
jujpictone careat , quod volet ad fecunda votato
fort10 perpetuo debet prohiberi.
migrare, contmentidm profrffa poterit cum film
17. Quod fi pari confenfu cmtruElum fit matrimo&
rtmjnerc. Si attfem talij non fncritt
nium , iX vir ea incognita aliam duxerit , ti
a jocularium hominum conwrfatione debet fe re­
eam cognoverit : fecunda rehfta , prima debet
moture : nec aliquii uxorem tonfurare, Ù cum
adbarere . Quamquam mulieri defponfata & in­
eu profumat habitare .
cognita liceat ad religionem tranfire , aliam ta­
10. Quod poft votum fimplex , metu interpofito famen non poteji in uxorem fibi copulare.
&·*'*> permittitur contrahere matrimonium.
18. Quod fi quit aliquam nubili atati aptam > in
fuam receperit, licet poftea ab alio diffinfitur tf
DE SPONSALIBUS ET MATRIMONIO
cognofeatur , debet primo rrftitui .
contiaéto five contrahendo ,
19. Quod qui prohibentur conjungi , fi poftea fife
conjunxerunt , poffant excommunicari , quoufque
I · Quod fi fin r uxore infcia, aliam fi'oi matrimo,
de matrimonio cogmfcaiur .
mo copula uerit , non poteft poftea ab ca recedere
io. Quod partibus abjtnlibui veritatnon poteft phin vita , ne de dolo fuo videatur lucrum repor­
norie inquiri : êT quod ad eum, a quo appella­
tarc .
c tum eft, cauja non debet remitti.
i. Qui fidem dedit de aliqua ducenda , fi eam co­
It. Quod fi quit pendente ht e matrimoniali aliam
gnovit , ft" aliam pojlea acceperit, non eft ab ca
acceperit,
poftea inter tpfum Ef primam di­
fparandui, fed de fidei lafione poenitentia injun­
vortium fuerit celebratum , poteft cum fecunda
genda.
remanere. Et quod non eft dicendm confenfnt de
3- Si qui infra annor matrimonio aptor fuerint
prefenti, beet x/erbii prefeotibm exprimatur t
dcfponfati , a paEhone nuptiali non pofjitnt rece­
qui ex arbitrio dependet alieno.
dere , & ad aliud matrimonium convolare.
21. Quod fi quit ahquam defponfavcrit , & eam
4- filuliui fangumeorum, altcriuc fpe.njam atati nu­
non cognoverit, cum eo debet remanere .
bili aptam , aliquando poteji fibi matrimonio co­
2 . Oe eo quod.
pulare .
Ï4- Quod ab coeundi impoffibilitatem non debet fieri
J Qui fub conditione oliquam dcfponfaverit , non
divortium.
poteji eam poftea relinquere , quamvis conditio non
Quod non licet uxorem dimittere fine manifecKtitcrit .
fla caufa fornicationii ; & tunc , ipfa vivente ,
6. Qu,,l puber dicendm eft, qui talir fft , ut jam
tenetur ccntmere.
prfit procreare.
26. Quod licet divina officia prohibeantur , baptif7. Quod fi quit aliquam infra feptimum annum
ma tamen parvulorum , & pannentia monen­
df.-orjjcicnt , pohjl matrimonium cum matre
tium , non debet prohiberi.
e)*' ·ΌΐΙ.·α contrahere, cum defponjationer tf ma­ 27. Quod qui unam forarem def onfaverit, fi eam
trimonia ante feptimum annum fieri non pojfint ,
non cognoverit, poteft aliam Jororem fibi matri­
nifi p<'‘iea conjtnfut mln venerit : & filii ab ea
monio copulare.
ju c -pti , a paterna vei materna horeditate non
28. hecundum matrimonium folenne primo clandedebent prohiberi .
jhno prajudicat : & matrimonium comra inter8. Quod fi qui mutuo conjlnfu fe ad invicem rece­
difhim eicicfiu contraflum tenet etiam pofl ap­
perint , dicentes, Ego te m meam , , ego re
pellationem .
in me im r,cipio: ueet alter eorum aln pojtea fe
29. Si puberes contraxerint fponfalia , poftea reclacofvmvevt . aebet ab eo vel ab ea /eparart , li­
mantet non funt audiendi : fed fi ambo impubè­
cet curaain commixtio inter cos juerit J.dftre·, & reclamaverint , funt audiendi : fi vero
E
euta .
alter pubes, aittr impubes, & impubes reclama­
9- Quod qui. habitum religionis fufeepit , fi profefverit , eji andiendut.
fi.nem non finit , tj a.iquam fioi pojtea matri30. Quod non poteft vir tf mulier matrimonium
monio copulaverit, non eft cogenaus ab ea rece­
fuum accufare, nec alti , fi ofbdectm antus ta­
dere , ÎT ad ecti.fiam redire.
cuerint .
10. Si Vir dixerit muherem ab eo cognitam , &
31. Stflu extrinfeco matrimonium pra/umitur adim­
ipja negaverit , flendum eft viri ver.tati, fi id
pleri .
offirmaverit juramento: & fi tpfa nubi.t aiate
32. Eorum qui poft motam quaftionem ; vel ab acproxima, alnei fuerit defponfata , non Hiet ali­
cufatoribus eonfanguimtatem didicerunt , tcftimocui de confianguinitate v<n eam ducere ιη κκαnium nra valere . Nominanda funt etiam perfirem .^nec fas eft fiponfo, ahquam de confanguiM , tT gradus ex utroque l-lere diftinguendi ,
nitatc pu/llx natnmomo fibi copulare.
nec nffi per judicet diferetot, txpacem habentes,
11. Matrimonia cunontce contraria , non efife levi­
debet caufa pertrailari.
tate aliqua diffolvenda . Λ
*». Quod qfPjuravit fit aliquam dr.Efarum , fi ii- Q‘*i de matnmonio contrahendofidem dederunt,
commonendi funt eam fervare.
8. Quod fi vir & uxor

PAM$ VI.

DE

MJ
anno

CHKWTf

ALDUNDER
». UL

LATERANENSE III.
Λ

DE POTESTATE JUDICUM DELEGATOrum. & de varii* litteris direrûi temporibus
impetratis.

iWXXUOXl.

IMP.

...

M4

DE TESTIBUS COGENDIS VEL NON

J. Quod vocatus ad teflimouium perbibendum , nifi
venerit, fft coercendus .
»· Q*«d pqft publicationem otteflationum, ttftes non
men drkgato.ad primum delegantem poteft appeldebent produci.
teri,.
J. Qf°d religufi in propriis confis o ferendo tefti
2. Xccufatores > b eorum fautores , jaftitiam immonio non fiunt expellendi.
* peaientes, ecclefiaftica debent cenfnra coerceri.
. 4. Quod tefti, finptr crimine conviitus, non eft au3. Qmd pro varietate litterarum , in executione .
diendxs.
judicibus eft faperfedendam.
5. Scripta authentica , fi jr fcriptxro teftei decefi·,
4. Quod non eft flandum fententia , qua manifefitrint, robur non habent, nifi per manum publi­
ftam continet iniquitatem.
cam fint authenticate, aut authenticatxm habue5. Judex delegatus alti vices fixas committere po­
rint figillum .
teft.
° 6. Ttflis , ob crimen contra eum civiliter proba­
6. Caufa , qua intra certum terminum decidenda
tum , a teflimmio repellitur , fed non aliter po­
committuntur , nifi de communi confenfin proroge
nitur .
tur, eo lapfo expirât mandatum, fit qui adhor­
"}. Quud ad ferendum tefiimonium nullus fit cogen­
tationem judicis delegati venire neglexerit , fe­
dus, nifi timore adverfia partis fie fubtraxerit :
cundum Judicis arbitrium poterit puniri.
b quod laicus e clerico in caufam traiius , in
•J. Cum jurifidiUio delegatur , omnia videntur de­
fero faresfi eft conveniendus. .
legata , qua faciunt ad jurifdifiionem.
S. Laicus contra clericum teflimaniiem non poteft
8. Judex delegatus confiam appellatione remota comperhibere, nifi fiuam vtl fixorum profieqxatur in­
miffdm alii non poteft committere * re. ap.
juriam , fed nec tunc poteft eum accufare.
9. Quod priores littera derogent poflerioribus
»H 9. Quod non fiunt tefles ultra tertiam produdlionem
intentio prioris commiffionis in pqflerioribxt he­
producendi.
beatur. Quod etiamfi caufa confmfu partium al­
10. Quod difla teflium benigne debent interpretari,
teri fuerit delegata , b alter ignorante altero ,
...
....................
ne de perjurio
notentur.
tacita priori cornmiffione, eam alii impetraverit _ u. Quod
~ ‘ ih "aufa filiationis
/“
' ,, contra communem
ccmmitli. propter dolum b fraudem debet alter ~~ vicinia
----—
·
-----.1 flandum eft verbo tiribmu­
opinionem,
in experts condemnari.
lieris .
|o. Qmd judex delegatus fuum extentionem poteft
11. Quod poft teflium remtneiationen, in catsfa ap­
demandare.
pellationis , fuper novis arliculia tejles fient nd
11. Item de eodem : ύ fi quis ei reftitent, poteft
mittendi.
eum coercere.
J3· Quod licet juramentis contravenire .
11. Quod ad juftam ordinarii commonitionem cau­
14. Quod qui perfionatui renuntiat , b penfionem
fa deiegata debet 'differri, b papa propt erea con­
folvtt, non potift inniti usitationi.
fia.
JJ. Quod privilegium , quod fuper rt litigiofo im
»3- Quod non fecundum formam In htteris exprefpetratur, »g valet.
fam, fed fecundum rigorem juflitiat *ft it »«·
16. Quod tefles fiunt compellendi.
fa procedendum.
17. Quod teftes duplex debent proflare jurnmen
14. β» eo quod fipra cap. 6. cav.fr : <7 fi Judex
tum.
aliter fecerit, & fines mandati exceffer it , ejus
18. De eo quod fiupra capile 3. Cum nuncius.
jvifidiftio cxgirat.
qI9· Quod teftes debent moneri, non cogi .
JJ. Quod delegatus fecundum priores litteras poteft
ίο. Οποί judices debent intrare ubi teftes dtgunt ,
m caufa procedere, ntfi expreffim in pofteriaribus
fi decrepiti fuerint.
contineatur, confiam ipfum ob ejus examine fiub- 11. Quod teftes purgationis fecundum propriam con­
traffam.
ficientiam Jurare debent.
16. Quod qui fiemel officio fiuo fiunilus eft , de ce­ 11. Quod qui fornicarias habent , ecclefiaftico de­
tero ejus jurifidi&io ceffiat.
bent beneficio fipohari : b quod latrones , b ra­
J7· Qaod abfiens confia ftudii vel peregrinationis ,
ptores, b de perjurio convifti » non poffimt ttvel
certa confia, ante citationem excufiatur :
filimonium perbibere.
b de eo quod fiupra c. 6. Caulae,
2). Quod teftes ad eccufiationem matrimonii non
I b. Quod hac conditio, fi preces ver it aie nitantur ,
fiunt admittendi, qui tempore contraffi matrimo­
eftfihmteiligenda, etfi non apponetur.
nii confiunguinitutem feintes, filutrunf.
>9 Quod judex poteft terminum appellationis ab­
breviare , b fi intra terminum non fixerit ap­
DE SECUNDIS NUPTIIS.
pellationem profitent xs , appellantem profequi ap­
pellationem compellare poteft, vel ceram Je Juai· g I. Quod non debet bemdifiio iterari.
cio ftare debet .
λ.
fine infamie, muller infra tempus luffui
10. Quod index delegatus major eft eo , cujus con­
nubere pottfl.
fiam fijcepit terminandam : b fi rebellis fuerit ,
poterit eum punire.
&E APPELLATIONIBUS.
II · Quod etiamfi aliquis proflito juramento judicio
fifti fimrit abfiolutm, b Jiatim in vocem appella­ J. Quod eon debet inquiri , cujujmods afhe mten
tionis proruperit , nem eft aliquatenus audien­
dalur, fed primo rei verita f inquiratur.
dus.
i- Quod appellatio de mu gravamine non efl ad­
COSHiftatO ,
11. Quod morte mandatoris, littf
mittenda .
finitur mandatum.
3. Quod ubi fui> pretext» appellaiioms nafeiturcnmen committendum , m» eft appellent defendendas.
4·
religpofm , ne coftigetur , ofptlUas , nun
audietur .
5. Quod

"ft»

UnKJ» 1 9

1. Licet inbibita fuerit appellatio , a fetando ta­

,

• tc
Alexander.
HUDOUCUSL
CONCILIUM
’>
p. in.
IMF.
■77” T Quod /rufiratorsa dilationis caufa appellans, non Rl. De eodem.
no
. , .
.
......
àWJO
ANNO
audietur: (X quod morbo cartfmih laborantes tn
CHRISTI
teftimomum non admittuntur.
DE EO Q.UI CONSANGUINEAM °J"ri
6 De eo quod fupra cap. proximo : & qmd judex
uxoris fuse, vel fponftm patris fui, vel eooPauXti
potent terminum abbreviare, infra quem nfiapfanguineam fponùe proprie, cogoovn.
peUationem fuerit appellans proficutus, tenet /<<*■
tenti Λ contra eum lata: iX quod raptor, ixahe·* rei detentor, tX fornicator , nifi fit mansjerif fux cognoverit , debet fint conjugio ptrpetun
fium, appellans , audietur.
permanere, tx ipfa.
7. Quod tenet excommunicatio poft appellationem 1. Quod fi quis puellam non feptenmm defponfaveante interpqfitam.
rit, tX poftea ejus matrem in uxorem duxerit ,
·· (^d fi iter arreptum fuerit ante accufationcm
*0» funt feparandi.
fotium, non eft in caufa procedendum.
>· Quod fi filius patris fponfam cogitaverit , pater
9- Quod appellationi fuper incidenti quafiione fa­
vero tam non , ea vivente altam potent baite , fi fine ea principalis quaflio non doffit ter­
minari
,
eft deferendum : tX quod * appel, inbib. B> 4. Quod qui fponfa intaita matrem ejus cognovit,
W· hiabit Λ.
etiam de jaifa fuggeflione appellari non pojfit.
cam aha matrimonium contrahere, éT ida alit
10. Quod appellationi pro qualicumque fiat caufa
nubere poteft.
levi , 'fi deferendum, tx de to qui .
5. Quod uxore vivente , maritus /ciens cum alia
11. Quod fi caule appellantis raornmittitur , hcct
legitime contrahere non potefi.
aliquod fpeciale mandatum habuerit , ubi ei libe­
6. Quod qui fponfa intafla, ejui confangxineamco­
re liceat appellare . non eft tamen auhrndusq:us
gnovit , ipfa eum petente , debet abfolvi. α
fpiciale mandatum dtrogat generali .
7. fie eo quod fupra 1. cap. Si quii.
12. Quod ubi mhtbita eft appellatio, ibi iX recufaS. Quod qui fponfa intuita, tamen eam cognofcere
tio : quod tunc incipit , cum judicu JiiJleperir.t
tentaverit, CJ confobrinam ejus poftmodscm duxe­
mandatum.
rit , ab « a eft Jeparandus .
13 Quod qui violentas manui in clericum injecc.
rit, appellans non audietur.
'■
‘ DÈ RELIGIOSIS VIRIS DECIMAS PauXIH.
14. Quod m criminibus notoriif non eft deferendum
ex privilegio non przftantibus, & dc
appellationi, tX de eo quod fupra c. 6. Cum lit. £
privilegio abutentibus.
Quod fi quis ab aliquo appellaverit pro aliqua
re, & poftea coram eodem fup>r aha convenia­
J. Quod non poffunt religiqfi fixe autboritate tpstur , poteft eum -velut fufptFlum evitare.
fcops , portione 1 vel antiquos reditus minuere , vel
16. .De eo quod fupra cap. 12. Super eo .
parochias dividere.
>7·
quis appellaverit, nifi fit appellans re- I. Quod rthgicfi ex praediis eonduSis decimas foiligiofus, eft audiendus .
vere debent .
18- Quod delegatus poteft accufari .
3. Quod religiofi de laboribus quos propriis manibus
19. Quod appellans metu litterarum, quas fcitim­
vel fumptibus colunt, tX animalium nutrimentis,
petratas , non eft audiendus.
a decimarum prafiatione funt immunet.
20. De eo quod fupra capite 3. Quod vero.
4. Pacificam pojfe fieri compofitionem fuper deci­
21. Quod de fado excommunie at us , licet non dc
mis.
jure, de fails abfolvi pojfit.
5. Fratribus Cifiercienfis ordinis, Templariis, Hof22. Quod littera, pendente appellatione , impetrari
pitalariis , laborum fuorum decimas mdulgcri
non valent.
cunitis dc novalibus.
»3. Quod fi cujus poffeffio poft appellationem fuerit^S. Dc prxdiHis, traditis rufiicis ad excolendum, mo­
turbata, archiepifcopis poteft emendare.
nachos
det debere decimas dare.
nachos
24. f>Mod archiepifcopus poft appellationem poteft ex- 7· De eo quod fupra 3. cy>. Fraternitatem.
ceffus corrigere, de quibus non appellatur.
b. fie to quod fup. 3. c. Fraternitatem : & quod
2J. Quod rehgiofi pro evitanda difeiphna appellan­
fummus pontifex dicit pra/cr foh tum , ab eo de­
tes, non funt audiendi.
bet exponi.
»6. Quoji fuper rc fpintuah ad fecularem judicem 9. Mmafieria de fuis prodiis decimas non debent
non tft appellandum.
prafterc.
XJ.
qui publica laborat infamia, ttftibxs de­ 10. Monachii non alias decimas quam de novalificientibus, ad purgationem eji cogenda .· tX quod
bui indulgcndas.
pro inimicitia vel mansfefta caufa fufprtionis ,
II. Privilegium fcquriis , priori non deroget conpoteft ordinarius evitari.
ventioni.
28. Quod obtentu appellationis non poteft <ptii ex11. Monachi decimas dare debent de pradiis , de
cufari, quin ad vocationem cardinalis aeeeat ve- E quibus prim dabantur.
nire.
1$· & 14. Abbas non debet detinere qua ad epi29. Quod qui iu rant judicio fifti , tX poflea appel­
icnpum pertinent , nifi autboritate Romani vel
lant , compellendi Jnnt fetvare' qua jurant
vel
Jui pontifici, .
intra quadraginta diei profequi appellationem.
l^. A chricss non funt deeimu indiftinih (Xi‘
30. De eo quoa fupra cag. 24. Significavit.
gendu.
JI. De co quod fupra cap. 9. Super.
1f>. Clerici 4 clericis non debent decimas exigere :
32. De co quod fupra cap. 22. Ex littefjs . £c
fed sili eis tenentur folvere, qui ab eis fpiritu*quod non sejicstur, qui volens poffejfoncm ingre­
ha percipiunt.
di, Vi repellitur incontinenti .
Pax»».

UT ACTOR RESPONDEAT EI
quem convenit.

I. Quod aFlar ci quem convenit, fuper aliis nego­
tiis m codem judhio tenetur refpondere .

DE ILUS QUI INCIDUNT IN CANONEM ρΑ„χιΥ.
dat® fententiz, vel incidere videntur : tc qui
fint ad fedem apoftolieam propter abfolutionem mittendi.
1. Qui ignoranter manus violentas ir.jeeerit in cle­
ricum > cxcufatur.
2. Non

FRK>»TCOtt.
.
M7
LATERANENSE III.
IMP.
M®
*· Km poffuut per abbatem abfolvi, qui anti reli- A
antboritate prnpria detinere , nec aliii conferte.,
gimem fefeeptam m canonem data fententia in16. Jut patrenatut annexum eft fperituah, fj tdeo ANNO
CHRIST t
cider;mt.
non poteft vendi.
3. Qmî vint religiofoi loferont , apoftoiico confpe1Ί- De eodem.
&u! fe debent prafentare: dS de co quod fora ,
Io· Nullut ecdefiam, vel quod ecclqfiaftici juriieft,
cap. Pro Chrifto.
monafttriit vel canouicii fine epifcopi antboritate
4. Reiigiqfi, ficut alii, pro violenta manuum injepoteft conferre.
Uione in clerical , fot evitandi.
19. Epifiopi perfonat debent admittere idoneat m
5. Tam mandantci, quam mab fiilorci , pro Vio­
ecclcfiii , m q.tibut adepti funt prafcntatumei .
lenta manuum idjeUione in clertiOi, ficut excom- XO· Qui ab 13 prafentatui creditur, & ab ordina­
muntcati font evitandi.
rio mftituitur , licet aliut poftea patronatui jut
6. Çfo in fratret Templi vitient at manui inji­
evicerit, non eft propter boc ab ecclefia deftit uenciunt, funt excommuntcati.
dut, tf de eo quod Jupra ί 1. c. Ea qua ; & de
•J. Si clerici impubèret frfe invicem percujerint ,
eo quid Jupra 6. cap. Illud in fine.
vel pubere i ex jocofa levitati ,
magifiri di- XI. Λ ecdéfiit quorum ordinatio differtur, ab epifcipuloi caufa corrtOionij, non incidunt in cano- B fcopo debet ceconomut conflitui.
nem data fententia.
XX. Epifcopi debent inftitucre , patroni tsnfcntire .
S. Relipqfi fefe invicem percutieuict, a fuo abbate
2 J· Quad epifcopi conffoui fofrquens poteft fuff,
vel epifeopo peffant abfovi.
cere.
9' (fo pratextu offcii clericum laferit vel vulne­ 14. Perfona ecclefiarum, in quibut monaebi babout
ravit, ab epifeopo fo poteft abfoM.
jut prafentandi, monaebit de temporahbut , epi.
10. Qm» clericum vim inferentem ladit repellendo,
fcopi de fpirituahbui debent refpondere.
vel cum matre vel forort invenitur , tr/ etiam 15. Renxnciatio ecclefiarum in mumbu 1 epifcopifieri
filia, «m incidit in canonem data fententia.
debet, mm patroni.
11. Qm ccuvcffit violentât manui injiciunt , funt
X6. Defenfor appellant audietur .
excommunicat!.
11. {fcn fui jurit ata font ', .
etiam mulieret ,
DE USURIS.
P xvr.
fi m clericum vfoedtat manu, injecerint, aitepifeeno fut peffant abfovi : (J delicati qui magnum I. Am admittitur difpenfatio, ut accipiantur ufulamrem fufttnere ncqmmit , poffunt excufan qm
'mimu ad apoftolicam fodem ’mittantur pro vio-Ci. Contraint nfoam continet , licet ex forma fic
lenta manuum injeaiene.
tranfeatur. <
J J. Qui incidant in canonem data fententia, fifine J. FraDur in fortem funt computandi.
periculo Romanum pontificem adire nequiverint , 4. ffod nfura fub juramento promiffa , funt fo.
epifeopo fuo poffmt abfovi.
vendu.
5· Vfurf ante interdiilum vel poft percepta , fot
p»u xv. DE JURE PATRONATUS
fovenda .
fit Clericorum ioftitut ionibus.
6. Nullut ad afurat fovendat eft cogendat, nifi ad
earum teneatur foutiomm.
T. Reitorem ecclefia fo , m ilia debere refidere , 7. FruFlut redituum in fortem funt computandi.
nifi jxfta tenfa fofit. Vno ctiam prafentato Ü 8. Sorte recepta , pignut eft refli tuendum.
am iftitxto, ahum poft prafcntatum & inflitu- 9. Clcricut ufitrat accipient njfi ubi de manu laiturn praferri.
cali beneficium ecclqfia redimat, offcii fui peri­
I. Conceffut laid foer ecclefia, fine ceufenfu epifcoculum debet fuftinert.
pi, eft inutilit, etiam collegio fait».
θ 10. De eo quod fora 8. capite, Elibiio minut.
J. De to quad fora 13. cap. Relatum.
4. Si
advocattone t ecclefiarum acqxifierunt , nt
DE JURAMENTIS SERVANDIS. PkuXVi
ad eafdtm fiiot & nepotet prafcntent , fit
fol fpoliariJ. Non eft contra juramentum veniendum , njfi
J. Firmarii vetitam effe prafcntàlioncm .
vergat ad interitum faiutit.
6. Si ecclffa am vacant alicui a patr** conceda­
X. Contra juramentum ex caufa licite poteft ve­
tur. , poftea ta vacante alio mftituto , poflerior
niri .
praferri debet, tj laicut etiam loco religiofo jut 3. .Qui jurant, compellendi funt juramentum fer­
patronatui licite poteft conferre.
vore.
η. Secandam patronorum traditionet , ecclefiarum 4. Clerici pro perjurio ecclfiit perpetu3 debent priordinatione! non funt motanda.
vari.
5. Si a patrono cûrictu epifeopo idoneae fuerit pri5. Non debent ecclefias regere, qui crimine perjurii
fentatut, & poftmodum aliut aqua idonea r : epifunt irretiti.
fcopi relinquitur arbitrio, qui 1 alteri proferatur. 6. De eo quod fupra 4. cap. Tua not.
Peram fi collegium vel religiofa perfona prafen- E7. Compulfo jurare, debet abfovi.
faverit: qui prior tempore , potior eft in jure .
ç. Longa praferiftio robur dat conceffioni a laico
DE CLERICIS MATRIMONIO
PamXVIH
folia fine epifcopali aut bon fate.
copulatis, & alijs fornicarias
10. Emptioni i titulo non debet jut patronatui ac­
habentibus.
quiri.
1. Clerici concubinat babentet, eat compelli poffunt
11. Conceffo ecclffiarum viventibut perfond faUa,
abjurare.
eft evacuanda.
X. (. 1erici in fubdiacvnatu & f"pr·, qui infra qua­
IX. Par epifeopum poteft in ecclefia perfona inftitui,
draginta diei poft commonitionem fornicariae mi
fi cujnt ordinatio propter cantroverfiam laicorum
removerint, ccclefiaftico beneficio debmt privari .
differatur .
3. Simplex beneficium clerico poteft concedi conjuIJ. Si fondât ematur, jus patronatui acquiritur .
gasa.
14. Jujpatrenatut licite poteft ordinari.
4. Subdtaconorum , de quorum incontinentia time­
tj. Filii ecclqfiat a parentibut fundata non debent
tur, matrimonium eft diffmulandam.
Concil. General. Tom. XXII.
jFrc

’

R

Μ» I—MJ-Wpi ?

M4

CONCILIUM

«“S*»1·

Uo

Pro bor» pecu, frai cfi iliicitwi» digmmlafa. A
Ot“iST:
der*i Ie* atra Jmdmconafat matnmemum DE MONACHIS ET MONIALIBUS
i*,, * cmtrabunt , ab uxor.tru an detent foparari »
fine probatione receptis , Λ in probatione
dt communi cmfcnfiu ad ndrgiemm volmrmt
pofim medere voiembus.
Paas X»
trvfire . S» vero «a fubdimonatu
fitpra ad
- metrimomum cmvolavcrmt, xteorimu tmntude- 1. Habitu/ religimb ante decimum furtum am
btot figregari.
nam fyfeoptut, fmmode licite poteft riknfâ.
f. Soccraottr fd memer ad commonitionem epifcopi 2. Qui bâbetnm rchgemic ante pnfeffimem defo­
dtantteni nobmt , efficio ύ am/ficio poffimt pri­
rmi m fmularibeu mu debent ecciffii/ admitti.
vari.
3.
bolctam an fuficepit, me profoffiommfocit,
8. C lerici, fivt «a fircri/ mdtnibut eo^Htuti , five
licet de fufcipcende coram epifeepe votum fecerit,
injra , mltnttt dimittere formeariar , beneficio
fi peftaa nuerem duxerit , non eft cogendtu eam
poffimt pnvan.
R
dimittere , 0* nd cccfofiam cui fo devovit , re­
Q. Si faccrdm fornicariam an dimi/lrit, debet fitdire.
fpundi : t/ ftoufam eam dimittet , in fufiptnfi·m permoncre.
DE SPOLIATIS RESTITUENDIS PwXDl·
JO. De te fvd fitpra x. cap. Sicut ·, tj deeoftod
vei non.
fupra capite offinvo, Si autem.
It.
todem.
t. Qm fpoliata/ renunciavit ecciefia, e(fi tant pla­
II. Epifoopuf potefb eum abfolvtre , fd clericum
na abjuraverit, eft njhtutniut.
Vulneravit.
2. Idiotu perfora an difcreio peremptoriae rtpro13. JUteu/ malam, ut major vitetur, eft toleran­
bout emmtiomt.
dum .
3. Judicer debent ad beam Ventre , jn fut facilia/
14. Permittitur fitbdiacono cuidam cmtrabere ma­
porter pfffiunt effit profentet.
trimonium .
4- S· fp/liatm fui nmnciavcrit eccfofio , licet U
IJ. baccrdo/ non dtbet taberna/ frtfuntare.
juramento firmaverit , nullum exinde generatur

PAuxtx.DE ORDINATIONE FILIORUMcJ.
e^iomr, fiam de cano.
uandotum, & cifdem in eccicûis paternis
· mflitutione
· - . agendum.
wm
non tolerandis.
6. N peffeffmio judicio crimini/ objeffiio w retar­
dat prtncipali/ confit exeextionem.
(L4ct alifri/ permitti babere ecclefiam > m 7· Quo vi & metu fa&e fiunt , in irritum debent
fua pater ejut proxime mimftravit.
revocari,
2. fiiii- fioeerdotun: non debent ad ordine/ admitti, 8. Spoliatur debet refHtui, licet ei objiciatur, fmd
nifi in monafterio vel canonica regulari vita fmfilix/ fmrit fbcerdeti/ pnmme minfirantu , v*l
rint probati.
ftod inde fidvent peufiomm.
3. An dibet aliqui/ in ecciefia, m fua pater eju/ f. Qi violente fimcMir pefifoffori , velat ipfe pomenlftravit, miuiftrare.
tcfi convencri.
4. De codent.
5. Si efuficopar fiiicttee in paterna ecciefia aliform DE JURAMENTO CALUMNIÆ. P*Mxxnt
mftitutt Vel ignoranter, dum ad lamdem ipfium
poftea ordfaVirit, pohft m ea remamre.
-------------------------„ it ce·
IClerici an debent----------proflare juramentum
6. S/ fiiiut fiocirdoti/ ttd facrot ordine/ fuerit pro- q lumnia, nec aliud, prolato maniulto.
motu/, poteft ecclfioftici bemficii obtinere portio- 2. Λ caufi/
‘ foer
'
■
'
·
rebut fipirituabbu/ an eft juranem.
mentum it c fa/mua praftaudum.
•J. Çuilibct ab ecciefia, in qua pater eju/ perfiona- } Neque proflatur juramentmn it calumnia abbi/
tum babteit, eft txcludmdu/.
fti confiam frient.
8. Ftliu/ m patri/ ecciefia poleft ipftilui, fi media 4. Rtligtpfi debent fiai /ecnomxm ftatnere,
ju­
iulerreffit perfiona.
ramentum de calumnia valeat fubtre.
9. tiku/ patenam poteft ecclefiam babere, fi pater j. Juramentum it calumnia a feocumque eft proeju/ ejufdem ecciefia vicaria/ perpetua/ non fue­
flandum.
rit vel perfima.
6. Çmi debitum vel acceffientt initietur , iarntra * Λγγ· ·*■
10. Si fui/ cum alifm per litter/e fiummi portififar it calumma debet praftare.
·ρμμτ·
cu difpenfiavit, per foftenore/ littera/ an debet
oBam imturi.

1. An

Pam

XX. DE JUDÆIS, ET NE CHRISTIANI
eorum mancipia fiant.
E
Judai ai baptifmum an fient compellendi : frd
l.
fi voietriât abfique calumnia Cbnftiani efficien­
ter . Milieu rtitm te/ fiue judici» vulnerare ,
vol til ret foot enferre , vtl tarant folemutate/
perturbari prefiumat.
3. Ma dtbct ckticut ad fiacularem judicent trabi ,
tac débat aiifti/ Jadait forwe , me nutriet/
(briftianai at licet habere, eut obftttrict/.
3. Jniait ftecttefu titulo an Hat parmbia/ occnpare , me a Cbriflienij faut ei/ boaugia pro-

DE EXCESSIBUS EPISCOPORUMPam™
contra tuos archtdiaconos, A archid iacono'
nun contra fuos epiicopos.

J.

Epifcoput poteft /nflitutione/ ab arcbidiacmto rtfi
prohibitionem faBat irritare.
a. An licet alicui fub entente piicujut confmtuditût, fanllorum patrum tranfigredt rdhtutime/
aec fine (icentia epifeopi curam committere «a^

n«r«w.
J. Ma licet

arcbidimam ecciefia/ Vacante/ octmore & detinere.
.
4. Coufimtudimi fccfofiarum arcbêdiacmit debito
ab epifcopo an poffiuut minai, fod <û debent
tigrt conferveri.
5. Une arcbidiaconatu débet omni/ effit coutentui .

QPI-

161

LATERANENSE
NSE IIL
lit
miDwcwi·
"u»«'csi
A Nm ru fiMimitate graduum , fed

“««<«*
F· Ul·

amplitudes*

meritaram, regntme Du acquiritur.
! B ° s ET
U AN 0.0 ET
infra quant «tatou ccclefiallicum bene·
IJ. Diebeu dôminicis aen beet ahem , nifi fetten
fidum conferatur.
pont fici, in fubdaacomim abqaim ordinare , arf

uSeri
«·»*.

P*M XXV.

1

Nm

Ιό fW «terrae lairat

dj fcientiam ,

Ktl^/U fat anftmie.

*· Araww ia/ra denaeaw faertaw «imum» ra^fcrar·, ntlqfia perfaatus vd regimen eft cmctdm-

J
4.

dm.
De eodem: & quod nullus qaafi jure barrditario ititt μ pe/tru ecclefia collocari.
Si mime quindecim axais ante cmcilium cvlr*
bratnm «a ecclqfia fuit rnftituTut^ um aft al ca

aawvmdas.

Λ

ocbialis ecclefia, mm njfifa-B
tri, vol fare , ntf ex dif-

avno

CHKisn
·«»».

h vigiha Pcntecaftet.
Entra faelaer temporum jefata mn fient ahqui ad fares erdim/ promovende .
1J. Liciti poteft quit in dtobus dominicis ont alus
ftftivis aliquos nd minaret ordines promovere.
16. Clericis ignoto fioilla de ordmntiom deferente/
mn fient ndxnUmJi.

»4.

Pau
NE CLERICUS ET MONACHUS xxvu.
ûccularibus fe immifceat negotiis, &
de regula religraionun.

1. Mmaclf

m» dtieur villas ad irwaa» tenenvel
tcclffins.
». F.eiigiqfi nd legmdat leget & confe/Homt piè­
Pamxxvi. de DISPOSITIONE CLERICORUM, ET
ces ponderandnt de fiat cleuftri/ non dibeut ex­
dc difpenfatiooe circa eoÛon fa&a.
ire
J. Mmecbi non detent confie lucri negotiari, vein
Favere rdigimit edmietitter, qui alias mn adInkie fit mat babcre , vel Initie ecclefia/ nd fir­
mitteretur.
mam tenere.
I. Λ ordine fimoniace acqaffito qmmodo poteft quis 4. Clerici/ non licet caufam fa^uinis agitare ; cle­
tolerari.
rici etiam comem nutriente/ , ah arcbidiacmi/
q. ffa litterri fitmmi pontifici/ fedfavit, in moxa
tcndma/ur Vil inviti.
fterieme diftriQa religioni/ debet detrudi, officio 5. Fratre/ fine pnprio debeat vivere, priori profef& bmficio faliatnt.
fionem facere , crucem M· debent accipere , in
4. Confeffio fitper crimine coram judice faularifabofpitalibu/ poffiunt oratorium cenftruere, epifeopi
ita , clerico non prajndicni : nec fi aiiquit pro C licentia non requifita.
fas exceffihu fit damfittu faculeri judici eft tra­ 6. Monachi de cfaftro exeuntes , redire tenentur
denda/ .
ad monofteria , in qnibu/ fecerunt profeffionem .
5. Clericn/ qui duellam faute obtulit, vel oblatam η. Monachi non regulariter viventi/ ; per oltcriu/
fnfceperit, de rigore eft deponenda/.
ordinis reftitutiomm debent puniri.
6. Saciedot qui in dxeOo partem digiti amffit, mi
debet tolerari.
DE PACTIONIBUS LICITIS ET
7. Sacerdos qui pmrttm confia difciplian pertajcrit,
illicitis in rebus ccclcfrafticis. XXVUt
ita qnod expn averit, efi deponmdn/.
8. ^ar decima/ vel cccltfiarxm difafitione/ laico 1. Sei anum cenfit tffiqm ad certam terminum po­
in foctelo manenti emceffierit, eft deponendo/ .
teft ecclefia teneri ad firmam.
9. Çrù fative ordmem diaconi fnfcepit , nifi ano- I. Propter ingratitudinem, quod odiam eft , revo­
themate faÜa effiet prvhibitio , pottft promoveri
catur.
in facerdotem.
J. inter ectlffiafticat perfonas faper decimi/ tran. Clerici extonemtetticaii vel interdiffi , qxi m/e
faDio faDa, rata perpetuo debet perfiftcrc
inabfolntionem Divina celebrare prafiempferint ,per-D cmvulfa.
petm font deponendi.
4. Nulli concedenda faut ecclefia , abi alii nominaU. Çtti in confiiffx xbi homine/ interfedH fat ,
ttm fieccedunt.
laptdot projecit .· fi nmunem perciffit , pote/l in q. Traafedlio per abbatem vel priorem cum litteordine toieroii.
n/ ratibabitumt conventu/ faffa , rata debet
II. AHio xt canfa clerico impxtatxr.
permanere.
I). Sacerdo/ poft pcrmtratxm bomicidixm qxotaodo i. Tranfaiiio fifer controverfia ecclefia fadta ,
poteft in ordine fxftintri.
qua fpeciem continet fimonia , in irritum debet
14. Affioncm morti/ clerico non impxtari.
revocari.
jj. Presbyter propter membri deformitatem probi7. Decima abluta, fine diminutiom fient refis tuen­
betar celebrare.
do .
36. Clerici , habita reliffo in crimine dapreberji , 8. Non debet aliquis penfimem ecclefia folvere , ut
per ecclefiafticam jxftitiam mn debent liberari.
facilius ad fas transferatur.
>7. Clerici non d^ent effie miniftri vel procarato- 9. Clerico/ fine autboritate epifeopi
poteft ec
ru laicoram : qaod fi fecerint , & pro aUqxiciffiam conftituere cenfalcm.
4
bxt expiantor , indignum eft eh ah ecci^fin fxb- E 10. Compqfitio ceram extraordinarie delegata fadla,
veniri.
fi mn eft fai contraria , ab epiftopo non debet
18 Officiam poteft exeqni epifeopu/ , qtu loco taxirritari ; fed cenfiu oh hunc abfque autbmitate
tum renunciavit.
epifeopi folatus , vitam faveas it mn excedit.
19. Neque fervi neque fpurii fiatt ordinandi , nec
11. Sive diacefom , vd officialium fatum eatboaliqui/ fervilit conditioni/.
ritate, ecclqfia mn fat occupanda.
10. ^ai in remoti/ porticu/ fat ordinati , eorum
11. CoUufaes beneficiis , de quibus coltufiem eft ,
1’ttera/ dabent habere, qui eis manu/ imponunt :
debent falsari .
& tncmmti , per aliquod tempn/ debent effie in JJ. Camnem extberitate epijfai b faomento in­
> at de eorum οβΛχ/ alii inftrxaatur
tervomente caffiitutum , famodum. â
11. Qfficmm diaconi reddi poteft, qui alium valae- 14. Filsi pcrfnatunm , vel alii qui ia ictltfits ft
ravit.
vacantes intrudunt , mn poffiunt eat fa appel,
11. Juvito prolate non debet fubditn/ promoveri .
lationis obtentu occupare
ComtL General. Tom. XXII.

pra/âftMr.

R. a

i, 5a-

p‘·*

F

idj
ΑΜΝΟ
CHR14T1

Pot
XXIX.

rom»

CONCILIUM

r» /aena M àrigium defadla tranfiginanfi.

IJ

ptfft·
DE ALIENATIONE RERUM DXLESIÆ ,
& earumdcm reparatione.

I. Rtf Kcl’Jit fi^rtri M^itt^ · filio vtl Deride
oHtganiit, ecclefia debent refartiri .
3. Perfona debent eicle/a· reparare.
3· Poffrf.o eccbfi.· fub cofantane domta , wm poteft njfi in cw/r revocari.
4. Terrai de filvit extirpatat , eis λ jriIau funt
eatirpota, poteft cpifcopui concedere ad evwiM
cenfum leendj) .
5. Cierici de far,
inbeit* tcclqfie ucqmfierunt,
R-t/.'itRf de ,wrt poffunt facere teftumentum.
B
6. Si tlericttt « Üelniii Meriu ufque ad Xalmdat Novesutbrir deccfferit, dtfpqfitionem fruflnum
iil.us anni pro fixa voluntate patent Men.
*. Afon fact coMlt-mem ecclefia facere deteriorem ,
arc licet colonum experfis failli ia fitnda ecciefix defraudari.
8. ( 1erici de mobilibus per ecclefiam adepti1 non
peffunt candere tellamer, tum.
9 Dr reddi tibu· cpifcifi dibit a pro utilitate ec:le~
fia cur.traila , funt perfoivenda .

xxx.

UNI PLURA ECCLESIASTICA BENEFICIA
nun committenda, nec unum niter pki res
dividendum , λ de in beneficio libi
aflignato non relidentibus . 1

nunaiKusi

occlefiafticis qmbettlibot poffeffiombus RM font ten' "
"*
ferit peaftafafa , tf multa aHa qua à* decretu
contineatur.
«f».
7· Sententia excommunicationis interdiiti fae Jdti/jaihotte congrue non eft rdaxanda.

DE CONJUNGENDIS FILIIS ANTE VEL Pm

XXXU

poft compatemitatcm genitis.
I. Geniti ente vel pofteompaternitatem, in matri-

monh poffmt conjungi, excepta perfna per quam
venitur ad eompaternitotem.
?· Malignantibus non debet defat ml firaut patronetnan.
QUI FÎI.TI SINT LEGITIMI, ET
de cxaâione dotium poft divortmm, &
ad quem pertineat huius caufx
cognitio.

Pau
XXXIU.

per matrimonium
pofl nontrailuat fiunt legitimi.
I. Poft divortium dotem effe reftituendam.
3· Afo» eft cufaeredtndui , qmcumque ante defponfationem efl natus.
4. Nd regem, wn ad ecilefiaiK , pertinet de rebut
bareditariir indicare.
J. Nati aate divortium vel concepti filii vel filia,
fiimt legitimi·
1. alate matrimonium geniti ,

DE RAPTORIBUS ECCLESIARUM Pam
XXXIV
Qui in duabut ecclefiis prubendam bibet, ab ca
& violatoribus.* quando etiampoft peraltam
tantum poterit communia exigu e , cui in propria
poenitentiam neganda fepultura cede*
valuerit perfana dtfervire.
fiaftica, nifi fatifdent dc anno
3· Qui fufficiens icclfiafticnm habuerit beneficium ,
refti tuendo.
fi de alio Hthrai Jttmmi pontificis obtinuerit ,
prioris beneficii non fail e mentione , dignum eft,
1. flaptori rerum tcclefiufticarxni , ti£Ç ablata rtîuen a judicibui non exaudiri.
ftituat, vel dereftituendo cautionem dederit, pa­
3. Qui duas tabet ecclefia 1, fi altera fuerit fpolia
ni tent ia eft deneganda:
fi tali 1 deerfferit, cle­
tut, non eft reftiluendui .
rici ejus fepultura non debent intereffe.
4- Nec dimitatum permutatio, nec prabendarum di- 2. Ht/cdes dt parentum exccffibut fatufacere t»
vifio eft facit nda,
nentur.
y. 4^** ”» divefis ecclefiis curam habet animarum, 3. Pro furibus & latronibus injuriandi oecifis, non
vicana < non poteft iff< in aliena.
eft orandum.
6. Prolati non debent chricos a fcbolit revocare. D4. Defundo nocet, quo ad ecclefiafticam fiepulfuram
7- Non debet archidtaconut prabenda career m er.
tabendam, contemptui propir^uoram.
clefia , in qua eft aredtidiaconul .
8. uticbidiaconui uno urcfadiaconatu debet effe ron.
DE PŒNITENTIA
Pa«»
tentm .
XXXV
ç. Servientes fratribar Hofpitalii, fuos non debent
I. Deliili qualité i (J quantitas , atas delinquentit
redditus amittere .
ifi fcientia , fmfus dT conditio , iu poenitentia
funt refpicienda . Conatui etiam non minui t
Pot XXXI.
DE EXCOMMUNICATIS.
quam effeilui eft puniendis.
3. Secreto debito fcereta debetur pani/ entia .
J. fixOmmunicati , fi excommunicationis caufa ta­
3. Peregrinationi! votam redimi poteft.
cita, priveh-giurc merutrint abffationis , cogen­ 4. Quod nullus a non fuo judi'e poteft ligari vtl
di Junt redire: fd fi dubium juerit, & verita·
abfelvi ; nec alicui a non fuo epifeopo nmiffio
tr<n fini ccnfiffi , potiret cis purgatio de fac in­
dari.
diti .
Ό. Contra appellationem ab udverfario inierpofitam,^
DE SENTENTIIS
Pau
pcte‘1 judtx al.i.m abfolttre , piajiita tamenjuXXXV i.
& Interlocutionibus.
dir;o fijh cuutionr .
3. De eodrm.
1. Sententia a propriis judicibus lata , pofltriori4. Scnfntu poft appellationem lata , neminem libus /najudicat.
gat
Sed fi ante appellationem juerit quia ex- 3. Poffeffione alicui adjudicata , non fufficit pignur
c.mmritmcatus, prxftita cantione judicio fifit, 14.
dari .
trft tum arcbicpifcoput abfidvert.
3. Lis fopita non debet refufcit.iri.
·}. Mofpttalarti no» debent nominatim in extommi^- 4. Non licet arcbidiaconii in aliquos fendentiam
mcatione defunflos in < bt iftianorum coemeterio
promulgare.
fipcli:··.
j. Si fentenha feratur iniqua , debet evacuari
6 Noninatim excorrvCuatu. non eft in fafpitio
reciptendui. T>e catme tenu etiam vel eccQfih vel

DE

ALEXANDER
P. III.

LATERANENSE III.

Al.

XJ

nuMWGjsr
IMF.

Conflit sitisnes novas negotiis dant formam fu·'
ANNO
ANXO
DE LEPROSIS
tuns.
chrjsh
CHRISTI
3. add communem verbi intelligentiam in ambiguis
·«?*·
J. l'alet eenccffio vivente perfossa fafla , dummodo
P.M
eft lecirrendi.m
χχκνπ.
fuerit lepra percuffm . Tefles etiam moneri tc- 4. Littera impetrata contra monachos Cijicrcimfii
bent, na· rogi.
ordinis , non volent.. nifi :n ht teris mentio a dé­
j. Unares viros foot leprofot > Ô" vir uxores [snis Cijlercscifis babeotur .
qui debent, vel illis vivent ibxi continentiam fer- J. Si filiam litterarum furam, pontificii fuerit fravert.
Linm, neneftfcc.tndum illas in atiifa peredendum.
J. Vxorei propter lepram non funt dimittenda, fed fi. uld hoc ut littera pofieriorcr Jint rtvscstoria ,
illis petenubut debet debitum redds Itprofi etiam
neceffe eft ut in illis fit mentio ce priore commatrimonium hare poffunt contrahere.
miffiouc
4. Rtlloribui ecclfiarum lepra ptre^ffis dandus eft *J. Si Juper aliqua <an[i littera puni impstrenti.r ,
coadjutor ,
curam habeat animarum .
& peftea alia, non fail a mentione priorum, ju­
dicibus, donec Romanum pontifias» conf.ilant, ell
P»«<
B
DE PROSCRIPTIONIBUS.
fupcrfedlndum.
xxxvin.
5. Litera per quoi afhr mir.oiei sedifui petit, fi
J. Quadragenaria prrferiptto, nifi in enfin , locum
tn Hits nomen fax dignitatis fiippnmtt , nullum
obtinet m ecclefiis.
jut debent obtinere.
I. Jn Judicio finium regundorum uterque eft ailor
9 Si aliquis axtboritote priorum voluerit agent an
Ü reut . Proniora ettam funt jura ad folven.
repellere , quia in poficriortbui prie mm i;vn efi
dnm, quum ad condenmandam , excepta caufa lifaita mentio, fi cis dota cti poftpofnit, non erlt
herOli
audiendus.
3. Pr<efiaptio triennali e ecclefia [afficit
4. Liberum unicuique, juri fuo renuntiare
DE EXCEPTIONIBUS
Pa»j XUt
5 Nulia antiquorum dierum poffeffia , mala fides
pofi-jforim Uberat, quantum ad cum , ·(.<
i. Licet coufe fub certa forma terminanda fit com
puerst.
mtffa, nihilominus rationabiliter exceptio efl ad­
5. Quadraginta annorum prufetipha fervatur
mittenda
J. Contra tricennaltm praicriptiancm nullius VOX
1. Sententia contra vicanum lata, fi alieno nomi­
efi audienda
ne poffidet, μ· ei cujus nomine poffidet , pr.tju8. Limites parochiarum non prafcribmtur
dicat.
3. rippeliaho inter litigante· tantum eft inhibit a .
DE
VICARIIS
MONACHORUM
4.
Canonice inflitutus, fi ejeLlus fuerit , eft reftiP*>l
& alionim.
/
XXXX
tuendus.

c

recipiendi fine bo
DE SEPULTURIS ET MORTUORUM PauXuii.
nefta [ufientationit iffgncit’ine.
voluntatibus.
I. Perfcna fuccedent non potefl vicarium a prxdeceffire infiitictum removere , vel ejus minuere
conftitutam portionem.
I. Licet unicuique, ubi voluerit , eligere fepulta­
3. Viiarii in vicariis fuis alios cmfiituere ··· pnf~
ram
fiunt.
i. Liberum eft unicuique, ubi voluerit, fepuicurart
4. Si vicarii , qui fide vel juramento pnut funt
eligere · dum tamen tertie pars judicii fui illt
obligati, contra per/onas fe erexerint perfonatum
ecclefia conferatur , e quo caleftt pabula efl rcpetentes : vicaria debent [poliari , & de cetsro^ feilut.
in eodem epifeopatu nen debent admitti ad officii 3. Propter debitum , defunfli differtur fitpnltura
exeeurionem.
4. Monachi non debent aulboritate propria mortme
5- Q? fnfficientcm babet in vicaria aliqua [ufienin ogmeterio fuo ftpelire.
tationem; altam petens nm exaudietur.
J. Horedts juffa teftotoris tenentur adimplere.
ff. <\ullas debet piares habere vicanai.
•
1. Vicarii a monachis non funt

PauXL

DE ELECTIONIBUS et electorum
poteAate
ele3ionis de rebut
'cclffie difponendi nullam habet facultatem.
3 Lledlio illius, qui nuper fchifmate abjurat», ad
unitatem ecclefia rediit, fi a fbtfmatico ullum
ordinem occepif, nsfi aliud impediat , fisbet eoofirmari.
E
J. Filius canonici, etiam maculas ia oculo habens,
potefi in epifeopum eligi tf orLnari.
4. Mmoere alterius interveniente committitur fimot- Ele3ut ante coqfirmotimem

nia.
5. Bloibio m eptfcopam translata , rata debet efft
tJ cmfirmatu,

Pu,xu DE INTERPRETATIONE VERBORUM ET
rdenpiorum.
». Cem» ofi^oa fyb disjifnaiom mandantur , altermn fyfidt.

DE PRÆEMINENTIA LONDINENSIS ETPam xltv.
Eboracenfu, & àe privilegiis generaliter &
(pecialirer induitis, de de contai abufu
& confirmationibus
I. Qui prioris eft ordmatiomt, prior eft habendus .

%. Neuter ab altero debet exigere profeffimem.
?. Vnsverfa caufia fuffraganeerum Contuarienfi· ,
quamvis mu jure metnpolitico, legationis tomen
obtentu, ad eum transferri poffunt, licet odeum
non fit appellatum.
4. Extra pr ovinciam confit potefl delegari.
J. Interdici, quamvis nm nommatim excommuni­
cari,
Hofpitalarii 1 ptffbmt fepeitri, ÔU.
fi. Si qttis contra privilegia Romano ecclefia pro
aliis induit a, venire profampferit, fi qua pro je
fiat indultu eo amittere meretur . Hofpitalarii
etiam nullo modo debent prugrevari vel moleftari. .
J. Non licet epifctpis Hofpitalarios excommunicare
vel interdicere, vel eorum oratoria.
R Ei qui in fraternitate Hofpitalarii eft receptus,

C O M C I 1

FMDERkXJSt
IMP

x·*’

interiillxt fixerit vel mrminntim excomrnm A 7·
ecdefia «m vacouta fulta , mM·
ANNO
nieotiu , Cbriflianu non denegetur fepu.tura .
firmitatis babebit.
"}»- * 9 Ao« hcet /dofipitalariis txl pliis privi.egium S. 5» quis timore ssoortis habitum nbgionis affum- CHRISTI
"If
fuum excedere, quia privilegium meretur amit­
pfent, licite potent ad foculum redire .
tere , qui protcepio abuti prafiumit.
9. Clericus ex dono militu ecclefiam vendicare ws
10. Non vald privilegium dc re htigiofit impe­
phteft, fed tantum jut patronatus.
tratum : fi autem tempore privilegii impetrati 10. St alicui de prima vacante ecrlfia promiffio
rei litigiafia non fuerit , no* licet alicui contra
fuerit faXla, fi ea vacante ahut poftea «J eam
.
ilissd venire , «V· fipeciali interveniente mandato.
fixent puaftntatui, mu debit propter hoc ejusinflitulio retardari.
_
DE SPONSALIBUS SECUNDO
DE PACTIONIBUS SECUNDO.
P*»t
LXV.
1JCVUI
1. Qui fidsm dt aliqua ducenda dedit , Ji e.tm po­
ftea cognoverit carnaliter, licet aliam matrimtI. Paffio a prodeceffart foila fucceffortm non hnio poftmodum
adbitrere
------- , fibi
.. ,.copulaverit
r----------- ,, rprimo
---- ------------. _ gat, nifi autbaritate fummi pontificii fuerit con­
carnalis commixtio .facit matrimoB firmato. Illi etiam ecdefia ab his decimo per
debet ; cilia
<_
‘
mum, uli print nullum fuit.
fiolvenda, qui ab ea eccl(fiaftica percipixxl fiacra2. Contrahere non poteft qttiscumca matrimonium,
menta.
quam viro vivinte polluerit adulttrio.
i. Tranfaiiio inter accufiatum tX accufatorei fuper
3. De eodem : tX
multum delinquit , qui fi­
crimine fafla, nullum robor debet obtinere.
dem violat.
J. Libello citationi! ante obitum ddegantts propofi4. Simplex votum , matrimonium impedit cMtra­
to , iite pofl ejus obitum conteflata , poteft tn
hendum , fed nen dirimit contraSlxm .
confio procedere delegates . Qw etiam ad prodo­
5. Vir tX mulier non funt una caro, nifi per car­
cendus trftes inducias pqflielavit, videtor appdionalem commixtinum.
tieni renunciart.
<5. Multer , qua fe r.upturam juravit , nr nabat
1. Appel!
■ . . itioni
. de rebut modxb -fiaflet ., qua
.
.fici!i-■ Hinc incipi ·
non efl cogende, hia vero , cujui v.r cum ma.
< ' tnjea jummam vigm/i' marcorum futfiflunt
cet
/ ■/.par» 0 . Isd
tre adulterium vei incejium commifit , non v>ro
non cfi deferendum: fed ut infra fines julices qui UCH IxU»
tituluni
juo carnalitcr conjungi, nec eo vivente cum aho
fufipicitmc caneant , ebgat, appellans efl cogendus :
matrimonium contrahere valebit.
a quibus fi quit partium crediderit appellandum,
*J. Matrimonia fi-rcvrum 4 dominis non funt irnad arcbiepifopum vel primatem voam appella.
tanèa, cum nullus a jacramentu ecdefia fit amo­
sian,s emittat.
vendus
2. littera a tribus menfibns ante obitum delegantis
6. Qui aliquam lege canonum duxit , licet non fe·
impetrata, eumdem debent tempore fuccefforis foreundum patr a fua legem , vel ilhu> , non eft
tiri effdlum, quem, fi adbue ille viveret , ba
propterea ab ea feparandui
bere debufieit .
3. Ô'» , littera in narratione falli non in fufpefih
DE POTESTATE JUDICUM SECUNDO
loco fuerint abrofia , nnn debent propter hoc fialfo
LXVI.
judicari. Si vero dc appcilatiane inhibita in prio
1. Epifcopm fententiam a ddtgafo iaiam pottft conribus, m pojterioribut nm fit mentio fodio , p&
firmare , fed
tenetm extentioni mandare ,
fterioret in irritum fiunt revocandae.
r.fiertaia pen fententia aiffiniiiva.
4μ 5i mulier a ccnjtngninro viri fiuifusrit polluta,
2. Am debet caufia de crimine alicui committi ter­
ij veneficum periculum & etliai vita mfidias viro
minanda , nifi pt^fona appareant, qua velint per­
machinata, pol eft inter eos divortii fientent ta profertote cnminofi impetere . Elee hert aucm ecclc —.
mulgari : ite ut vir ,a mortua aientiim ha­
fiafttcum binrficinm habenti , matrin/umum ccn
beat aliam dueendi in uxorem, /pfia vero fine fic
trahere
conjugii perpetuo remanebit.
J. Lniu 1:» ejaf. pctefl procidere , fi id cor.tmea5- fii qui pro evacuando mandato apoflolico ante ci­
tur 1*1 manuale : lites etiam , qua contrôla vd
tationem appellaverint, aut alioe tn peffeflionem
judicio terminantur, non debent fiufic itari.
rei liliginfia induxerint, vel fie maiitioje fiubtra4· Pc fiaculan jendo non pertinet ad ecclefiam ju­
xermt, non eft eorum appellationi deferendum :
dicare .
fed ills qui tn peffeffiouc fiunt , licet in reficripto
non comprehendantur , autbontatc ejus conveniri
DE JURE PATRONATUS.
poffiuxti
rxv4.
6 Qui in agritudim ad loca rehgiofi» fic tranftuIerint, fi in ipfia xgritudine decefferinf, cogipofij. Ç.-»a jus patronatu.; non poteft ztndi.
funt tX debent, ut perfirms vel cccftfiii , a qui
2. St curator tecisfias ii!at, qujt habe! in cuftodta,
bus pabulum receperunt falutis, canonicum rch».
aliquibus cintu.er.s , pchri: hujus donatio revoquant portionem.
g 7· Super re Jacra tX litigiofiu traifigi M» poteft
Non licet delegato aiiqttem m/htueri , eo , ad
Alias autem litigantes amicabtUter componere
qujrn injht.itia pertiret , injcio vtl reclamante .
poffunt .
t iiiam , m/» diu inter quoi caufia com8. Judex delegatus tam ordinarium quam alium ,
mutilur , opiviationis ben-ficium efl fsblatum .
ad efficiendum id quod mandet ,‘ cogere poteft :
·, 4· Cp.ilrcr.at:il quia ecct-fia;bai caifis eft con­
tX fi obedirt noluerit , tum poterit punire. ’
nexa , no» nifi per tcdcjiufticum jaUicem valut
9. Span, aneo abjurat tonis exceptio fine caufia cogniexpediri.
tione non eft admittenda Û probatio fipontaneam
5. Prier co'iceffo abbati, , conventu fidente tX non
negantis rmunciationem,'eft recipienda.
contralterate fuhh . fecunda prx)n.hcat, licet c»*.
20. &' fiacerdos occulte aliquot conjunxerit. ai offi­
tnhi l'tem exprimat lonj-.nfiem
cio triennio fiufipendi debet, quoniam non fiunt oc­
t>. ILon h.et s.n>ai,i, re-nar .bus vtl rncnachis ,
culte matrimome contrahenda .
r<ilorit-i<> cn!,/iaritm fiiuirum decedentibus , eat
II. ί» in exteuitone mandati fraus intervenerit ,
Cieupare vel eenjum ungere
non poteft executor de toto negotio cognnficere
fed

«
ANNO
CHRISTI

Hic incipit
fjr»
(ed
nec ip(a ti­
tulum balet.

æctànd»
LATERANENSE III.
*70
• fed debet incidens quuflio ad fedem apoftoluom Λ >*·
itinere Hierpfolymttano poteft quis abfolvi.'
referri.
--I J. Λ quis babitum
' ·.·>■.■
religionis mttn mor
th fxfce- ANNO
CHRISTI
12. Clericu· a Ltieo prcfmtatus, fi ab epifeoponon
perit , Leite bah tom relinquere poteji , njfi ii ·*/>■
fuerit inftitutus, C appellaverit, is<.et aiiui poftaliquando ratum habuerit.
modum intrufus fuerit, ab ecclefia a.b.-t amove­
14· Quod laicos mm eft t» accufattasum clerici ad­
ri , & alius uftiitui.
mittendos . Item , fi quit aliquem accufaverit ,
JJ. Si caufa, appellatione remota , fit commiffa ,
frater illius non poteft ptfimodom occ>tfare. Item,
if altera pars appellaverit , non eft appellationi
purgatores alicujus , benefit debent efle & bona
deferendum , nifi appellam ante citationem iter
opinionis, vitamque illius , quem purgare debent,
arripuerit ad fedem apoftolicam veniendi. Item,
cognaferre & converfationem .
fi judex fuper [ugg.ftionc fafi probationes audire
lj. Λ voto poteft qms abfolvi , dum tamen eleonoluerit, appellans audietur . Item ab uno judi­
mofinit rtdimatur.
cum t appellatione remota , in caufa procedi non
15· Mcnocbi in accufationem obbatum fuorum funt
poteft, nifi hoc in litteris fpeciahter contineatur.
admittends , eijque de monofierio expenja neceft414. Quod nullus ad ecclefiafttca beneficia eft admit­
rio debent adnsiniftrori . Item contra confirma,
tendus , nifi fit eleilus, & quod filii perfonarum B
tionem fummi pontifias non eft aliquatenus judi­
citra facros ordines conftitutarum, parentibus m
candum , nifi novum emerferit mandatum , aut
ccclefiaftirii fuccedere poffunt , fi tamen merita
artum fit, ipfam per falfam fuggeftionem impe­
fuffragantur.
tratam .
JJ. Monachi Cifterrienfis ordinis mm debent villas ,
17. Clandeflinu matrimonia a contrahentibus publi­
molendina , ccclcfias, altaria poffidere , fidelitates
cata , ab ecclefia funt recipienda : genitique in
tl bominia fufeipere , rufticos & tributarios te­
tali matrimonio, funt legitimi.
nere , nec operam adbibere, ut termini foffeffio1 S. Inftitutiones vtl deftitutiones fine fratrum connum eorum dilatentur.
filio non funt facienda.
16. Qui proflito juramento judicio fifli, beneficium Ip. De eodem ,
quod in confirmationibsu abfenabjclutionis obtinuit, nifi infra annum appÜUliotium nomino non funt feribenda.
mm fuerit pnfecutas, in priftinam poteft finten- 20. Tcftomenta coram presbytero , vel tribus vel
tiam detrudi, & non obftaate apoftolico judicio ,
duobus altis fafla, rata funt & firma.
ecclefia ftare compelli.
21. Ecclefia aduheiio polluta, per adfperfioncm aqua
17. Kariantis verbum, teftimonium reprobatur.
q
benediEia debet reconciliari: tl propter peccatum
18. Pet eft quis jus quid habuit , fuo amittere fa.
unius, aliis purgatio eft indicenda.
Cio.
21. Sacerdos infirmum , uno tantum prafente cla­
19. Is qu: prodet, poteft votum difrenfare.
rico, vtl etiam folut , inungere poteft . Item ,
20. Ne quis dicat , Chriftum non effe aliquid fe­
jeftum beati Mattbia in anno biffextili, in primo
cundum quod bomo.
vel fecundo die poteft celebrari. Item , mulier α
I. Si res pretii modici, qua fciiicet animum acci­
Viro fuo pro crimine aliquatenui non eft feparanpientis allicere vel invertere non folet , pro eled.i , nifi ubi eam ad maleficia tranfirt contige­
itione alicujus , vel pro pallio alicui deferendo
rit , de viro fimtbter ftatuentes.
datu fuerit : non propter boc committitur fimo- 2?. Si vero ad alienas partes fe tranftulerit , ibinia, nfi interveniat paihm. Item, puer qui a
que per decennium moram fecerit , Ù redire no­
parentibus pecunia interveniente ecclefia offertur,
luerit : poterit inter ipfum Ô" uxorem ejus di­
ab eadem ad tempus debet removeri : fed poflmovortium cehbrari , Jed proles ante divortium
dum non folum ad aliam , fed etiam ad illam
procreata , eft legitima .
poteft aftxmi.
24. Rapto*· dici non debet , qui mulieris habuerit
i. Judex poteft appellantibus terminum profequenda D confenfum : hj poft camis commixtionem matri­
appellationis prafigere, vel eos compellere judicio
monium eft per/eitum.
ecclefia fifti: vel fi noluerint, poteft eos, appella­ 25. Ea qua propter filium proprium , quem inter­
tione remota, excommunicare.
emerat , a viro eft abjurata , eidem viro
3. Propter occultum delilJum non eft aliquis a pro­
rtftitui , ü ei de commtffo poenitentia sndscs'.
motione repeliendut.
26. Confeffio coafla non valet. Item , cum caufa
4. Si matrem uxoris fua agnoverit , fi id occul­
duobus committitur , fententia unius non valet .
tum fit, non eft ab uxore infria propter boc fc- 27. Si quis aliquem interfecerit , ab altaris miniparandus.
fteno debet ceffare.
5. Licet quis fororem uxoris fua agnoverit , no» 28. Propter naturalem frigiditatem , vel alia ma­
debet propter boc ab uxore feparari.
leficia , legitime conjun&i non funt feparandi .
6. Epifcopus cum clerico domines invocante miferiItem qui non eft aptus debitum reddere sutori ,
corditer agere poteft.
ad matrimonium contrahendus» aptus minime n7. Clerici infra fubdiaconatus ordinem canftituti ma­ E * putatur.
trimonia contrahentes, ecdffiaftuo poffunt benefi­ 29. Ad ardiortm religionem licitum eft traifire .
cio fpoliari : fed fi de bonis fuss aliqua ecclefiit
Item , licet inter aliquos publica tl notoria fit
contulerint, ad ipfu redire debent.
parentela, non poffubt tosuen ab invicem abfqut
8. h legatis tefiamento ecclefia rdsfiisdm vcltrts
judicio ecclefia feparari . Licet notorium fit tf
fufficiunt teftes.
publicum , aliquem cognatam fuum duxiffe , fi
9. Ecclefia licite poteft fub emditioue donari.
non appareant aliqui qui velint matrimonium im­
10. Si puer babitum religionis fufeeperit, tt eum
petere , non funt feparondi , nifi in primo vel
voti poenitmrit , infra 14. annum babitum re­
fecunda gradu cmfanguimtatis fint conjunfii .
linquere poteft, Ü ad foculum redire , dum ta­
Decima a laicis jure bortditario non poffunt pofmen a parentibus nm fit oblatus, nec id unquam
fideri.
ratum habuerit.
30. De eucbarift;a in ore mulieris m carnem verII. Ecclefia m* debet propter alitsgsu appellatio­
nem debitit obfequiit defraudari: camuict, etiam 31. Licitum eft a fponfalitiis recedere , & ad vi·
[oculares, debitam m ecclefiis tenentur facererttam contemplativam venire . Si quis abqusme
fidrntiam.
petat in uxorem , cujus viri cm^axgxisuam fe
cogno-

i7l

AL^A’^DEK

CONCILIUM

FRIDERICUS I.
IMP.

...
*7»

cognoviffie dicat, no* eft inter eos matrimonium Λ WC'»’*· ?«·*«· «* ecelfiafticis judici* inhibit*
" I
contrahendum, nfi fit juramento firmatum . Si
/im/ peregrina. Jtem, purgatores debent jurare, qJ?®
mulier judicio ecclefi* ab aliquo fit feparata, èr
ç«M purgatum credunt verum jeeraffe.
av,/*
alii fixe contradifhane ecclefi* matrimonio copu­ 51. Jnterdiili vel excommunicati fi Divin* pr*lata , rm poteft fecundus vir ab ea recedere, li­
fiempferint effici* celebrare , perpetuo funt depo­
cet prior vir vivat.
nendi , nfi multitudo fit in caufa . Multi ver*
3». Clerici obtentu patronatus ab ecclfiit canonice
funt quadraginta.
acqufitis non fans amovendi.
JJ. Si excommunicat us kilo ugritudinis detineatur,
33. Aor eft jus patronatus vel ecclefiaftieum bene­
tf propinqui ejus pro eo fatisfecerint , Cbrijlia•blocus.
ficium, nfi requfita epifeopi licentia , «r foro
nam poterit C debet habere Jepulturam.
faculari ab aliquo vindicandum. ,
JJ. Ubi pretextu appellationis crimen nefit tur com­
34· Laicus ecclefiam fpolians , eft excommunie an.
mit t nidum, non eft appellationi deferendum. Item,
dus.
fi excommunieatut pruftito jttraminto judicio ec3j. Ecclefia judicat aliquem diris quaftionibus fub·
dfi* fifti, fuerit abfolutus, ftatim appellant per
jiciendum.
eamdem fententiam compelli poteft vel appellatio­
36. Appellationibus , ut Judai Chriftiana mancipia B
nem prefequi, vel judicio ecclffi* ftare.
habeant, fallis non eft aliquatenus deferendum . 54· Appellationi de omni gravamine interpsfit* non
Item, iwn licet Induis novat tanftituere fynagoeft deferendum . Si vero de omni gravamine ,
gas, aut altiores , aut ampliores facere , aut
quod in una caufa poteft contingere , fuerit ap­
prettifiores.
pellatum, eft fxperfedendum.
37· Eite pendente nihil eft innovandum.
55· Sacerdor fciens aiiouim reum criminis , ad in38· A clericis & presbyteris, quanrris fornicariis,
ftantiam illitu qui damnum paffict eft, poteft eum
quamdiu ab ecclefia tolerantur, licite Divina of­
excommunicare : non tamen poteft eum a publicis
ficia audiuntur, dS alia ecclfiaftica recipiuntur
officiis removere.
facramenta.
56. Servus, nifi fit manumiffus , non eft ordinan­
39- Ubi quis percipit fpiritualia , ibi dare debet
dus. Si vero aliquo calliaitate fuerit ordinatus,
temporalia.
eft deponendus, dominoque reftituendus.
4°· Decima noiialium ecclefi* , in cujus parochi* 57. Impetitus de fimoni* , jurare debet, quod nec
territorium eft, perfoivi debent . Item, laict a
ipfi, nec alius pro eo , fe fiiente , pretium declericis vel converfis decimat de laboribus fuis _
u.
.....
du
. Item·, purgatores debent jurare , quid creexigere non debent. Item , qui a colonis tertiam^
dunt ipfum veruht jurafie.
vel quartam partem laborum ante folutionem de- 58.
“ Res
** ccclffiaftica
’ "
jure hereditatis non poteft pofficim.iruni recipiunt , decimam de portione fua ,
deri,
fcihcet quod colonus de fua . perfclvere tene- 59· Subdiacor.tts matrimonium contrahens , non pctur.
i
teft promoveri, nec 'in fubdiaconatu tolerari, nifi
41· Si quis per vtbba de prafenti aliquam def onhabitum fufieperit religionis ; in minoribus ta­
ftverit, licet ca incognita aliam acceperit ij co­
men ordinibus poteft miniftrare.
gnoverit , ab ea debet fepar ari, Ü prima ad ba­ 60. Filii clericorum, five geniti fint in face^tio,
rerc . St vero promiffio fadla eft tantum de fu­
five non, in ecclefiafticis rebus patribus primo lo­
turo, de violatione juramenti poenitentia eji in­
co fuccedere non poftunt. Si vero unus piures ecjungenda . Item, lite pendente nibil eji innovan­
ckfiat, quas pater ejut tenuerat , fit adeptus ,
dum . Item , matrimonium contra interdiflum
una, dum tamen fifficiat , debet effe contentus .
ecclefi* faSlum , eft irritandum. Item, matrimo­ 61. Pofterhrcs litter* prioribus pr*judicant, fi non
nium prutextu minoris atatis non eft djfilvenfint veritate tacita impetrat*.
dum, cum malitia fipplcat utatem. Item, ma­ 6x. Çhi , cum non effiet facerdos , Mlffiam publice
trimonium vi contraflum , nfi poftmodum con- 1M celebrare prafumpfit , non poteft poftmodum, ad
fcnf.ii acccjfcrit, poteft irritari.
facerlotium promoveri; fid ei poteft de mifiri41. In d.sbiis , Vicini* fama eji inquirenda : i7
cordia beneficium eccltfiafticum affiignari.
quod inftrumcntum ab eo cognitum qui rfficium 63. Si fponfalia inter aliquos^ fint contradia, djal­
gerebat, ratum
firmum sft habendum .
ter ante carnis commixtionem lepram incurrerit,
43· Juramentum jurantibus ad invicem poteft re­
non eft alter ad confummandam maritalem copu­
mitti .
lam cogendus. Si mulier confortium viri ptvpter
44·
baptizatur , vel confirmatus , in baptifhurefin declinavit, ea fcilicet intentione, ut eum
mo vel cbrifmate alium in filium fufciperc non
ab errore converteret : n revertente , cogenda eft
poteft.
matrimonium redintegrare . Si vero judicio ec­
45. Presbyter ordinatus non baptizatut, debet baclefi* furit feparata , ad recipiendum eum non
ptizjri, & iterum ordinari ; & omnes ab co ba­
eft cogenda. Mulier, quemadmodum & vir , li­
ptizat i .
p
beram fibi poteft prueligere fipulturam . Ubi nen
46. Mulier a viro feparata, dotem debet habere ,
invenitur aliquid diffinitum , confuetudini eft re­
poft anr.:em alium potejl accipere virum .
linquendum .
47· Qui eodem crimir.e eji tnjeflut, contra alium 64. Si quis diatonatus ordinepoftpofito officiumpresnon poteft tefttficari , cum nulli de ]c confejfo
lyteri jufesperit , fi id non ex malitia fecerit ,
adverfus alium m eodem crimine fit creden um.
competenti tempore ei poteft diaconatus ordo im­
48. Judicio ecclefi* poteft quispczna picuniaria mulpendi , Ô* poftmodum poterit in efficio faccrdotis
dlari, iT qu*ftimibus fibjici duris.
permanere.
49. Licet aliquit confiteatur, ante matrimonium fe 6q. Si quia fuerit infamatus , accufatoribut defi­
uxorem fratris fui cognovijfe , nifi hoc publicum
cientibus t debet fe 'purgare.
fit tS notorium, non eft propter hoc intir eos di­ 66. Metropolitans jure psetropolitico caufas 'audire
vortium celebrandum . Jttm , Saracenus mulie­
"w poteft , nfi per appellationem^td eum defe­
rem tenens Cbriftianam, eft puniendus ,
ipf*
rantur. Si vero kgatus fuerit , univerfas cau­
fimiliter.
fas, legationis obtentu , licet ad eum per appel­
JO. Judicio *qu* frigid* purgatus , fi fama labe­
lationem non deferantur, poterit audire .
nt t tf teftss non appareant ,· iterum fe debet 67. Qui de rebus ecclefiafticis nolunt teflimor.ium
per.

Al£^Au?CR
LATERANENSE III.
fndericusî.
t74
perbibere, fi aliat veritas nequiverit eliei, adidR babere per mittantur , wl in «ctfis parochia liANNO
fot compellendi. Item, fi clerici pqffi fiat iri*.
L----------- ; φJ dr poena contra hot w>aen·
Aau
ponantur
CHRISTI
rùw, & id nequiverint tefiibut comprobare /li­
tium: tf nt aliqua obedientia pro prit io ahcui „Tt,
cet uniut tefiimamo fondant non fit, tamen pro­
tradatur.
pter reverentiam clerical^ orLinit, ipforum ju­
ramento fidet efi adbibenda . Rem , qui pro abDE S I MON I A.
folutioue ad ftdem apojiolicem fot mittendi , fi
valetudine prapediontur, ab epiftopo poffmt ab- ET NB MERCES PRQ ECCLES JJE pars II.
foivi, proflito juramento , foi pri/lma feritati
confterations ricipiatur, wl pro * moniacetione *" »· wJierefiituti , apoftolice con/petifi fe reprufentent .
vtl pro foramentit ecclefix, wl pro licentia doJtem fotmimo fexui , pueris , ac fenibus libere
tendi : ne ve pralatt wets fot ad cuufo ter- erant" canopottfl difpenfari . Jtem ecckfia fi fangmris wl
minandat, wl regimen eccl/Jiarumfo annuo pre- no Latera».
feminis effufime funt pollute , cum proceffone
tio committant: neve fubditos tolliit wxent, vel ‘
& aqua benedidlie adfperfione funt reconcilianda.
poena pecuniaria muldlent.
]. Majori/ & femoris partit debet finientia praSequebamur
vaure.
gB
C A P I TU LUM 1.
■a eodem co­
dice brevia­ 1. Ordinationes ab barcfiarcUs & ab ordinati/ ab
eit fafle, <7 alienattonet wl iuvafimu de rebut
ria canonum
Uo NI A M m qüibufdatn partibus decani
Laieran five,
eccl/fialiicit, omni debentfirmitate carere. Jtem,
quidam Vel archiprcsbytcri ad agendas vi­
m ibi voca­
qui juramentum fponte prefiitit de tenendo fibifces epifeoporum feu archiepifeoporum, determi­
bimur, pri­
mate, debet fufpendi.
me partit :
nandas caulas ccclefiafticas, fub annuo pretio
fed prim»·'
3;. Kullut debet in ep/feopum eligi, nifi fit triginta ftatuuntur, quod ad facerdotum gravamen , &
rum tamum
annorum , tf de legitimo matrimonio natui . ad fubverfionem judiciorum non eft dubium re-,
canonum de­
Jtem, nulli regimen ecclefiarum wl curam am­ dundare.* id ulterius fieri prohibemus . Qpod fi »'· <l·’·
cern. « Me
fideliter redularum efi committenda, mfivigefimum quintum quis de cetero fecerit, noftra auftoritate remo- Pfrc,P"”u:
anuum attigerit. Jtem, arcbidiacemu debet effe veatur a clero . Êpifcopus autem qui ia fua
diaconat: decanat, presbyter.
dicecefi hoc fuftinuerit, dc ecclefiaftica judicia
4. Prolati in procurationibuf fot non debeat fub- *patiatur diflimulatione fua perverti, canonica
diti/ effe onerqfi , & arcbupifcoput quadraginta diftriftipne percellatur.
wl quinquaginta ewdtioni/ numerum mvifitatioM parochia nm debet excederet cardiaalct, vigin-C Cap. II. JJem in Turoneifi concilio r<fidetu ait.
ti wl vigintiquinqm ; epifeopi , viginti wl
triginta ; arcbidiaconi , quinqm wl feptem ; de­
Quoniam enornvs quxdam confuetudo in quicani duobus equit debent effe contenti, nec cum Ibufdam locis contra ianftorum patrum inftitucumbas venatonit wl avilit prqficifii . item , 1tionem invduit, ut fub annuo pretio facerdotes
epifeopi non debent foditot talliit dSf exaRioni- * 1ad ecclefiarum regimen ftatuantur, ne id fiat , *
bus gravare , licet pro magna necejfitate mode- 1modis omnibus prohibemus-: quia dum facerdoratum cum caritate auxilium valeant pofialare. 1tium fub hujuimodi merccde venale difponitur,
efrcbidiaconi wl decani nuttat tolliat wl exa- ad eternx retributiçnis prxmium confideratio
ifionet in foditos poffunt exercere, dtc.
non habetur.
5. Si epifeoput aliquem fine certo titulo ordinawrit, fi proprium non babuit, unde fufientari vo­
Cap. ΙΠ. Idem R. Cantuarie/fi arebiepifeopo.
4
lent , ei debet ueceffaria fubmimfirare .
6- Ke 'prolati, fine canonica admonitione ,.fufpeifioLicet, juxta apnftolum, arguere, obfccrarc, ·· rZw
nit wl excommunicationis
.
.
„fententiam
------ proferant^
-----& increpare debeamus: fic tamen debemus ex.«■
fubjeffot
:
nec
fiibjeiti
ente
ingrejfoe
caufainD
ceflus
corrigere fingulorum, ut probemus non
1 f 1
j
„2"
riocem prorumpant appellationit : ÿ ne religiqfi' , que noftra funt, fed qux Jefu Chrifti funt,
pro evitanda difeipiina appellante/ , audiantur . quxrere . Accepimus autem , quod archidiaconi
Jtem fi appellant profeqri appellationem utglexo- 1Conventrenfis epiicopatus, pro cxcvflibus & cri­
rit, eo qui appelUtut forat, veniente, deoet « minibus puniendis , a clericis & laicis poenam D». »<■
recompenfoio fieri expcnfoum.
pecuniariam exigant ; dc pro examinatione ignis
·
7. Ne pro perfiai/ eccl/fiajiicis ad fidem deducen­ & aqux, triginta denarios a viro & muliere
di/, wl foerdotibur infiituendis , aut mortuit querere prxfumunt; & pro annua cxa&ioneperfcpeliendit , fex etiam nubentibus benedicendis, ionx, quandoque pertonas Cufpendunt, ecclefias
wl aliis ecclefiafiku foramentis, aliquid exigo- ’ interdieuut ; a vicariis quoque duodecim dena­
tur ; tl ne novi emfo a pralatis ecclfi/t impo- rios , ut in ecclcfiis eorum cantare permittant ,
nantpr, mc veteres aceantur, nec partem re­ exigere non formidant; & alia agunt, qux ca­
nonum obviant infiitutis, & de radice cupidita­
dituum audeant fibi appropriate.
8. Ne eccl/fia wl ecclffiafiica beneficia alicui tri­ tis & avaritix prodire videntur . Quia igitur
buantur, vel promittantur, antequam vacent : ioliiciiudioi noftrx incumbit, paftorali diligentia
iS ut vacantet, infra fix menfis perfinis dignis L providere, ne ab ecdefiafticis peribnis tue pro­
vincia aliquid exigatur, quod repreheafioni fubconferantur.
9. 'No occlefiet wl decimet de manu laid recipian­ jaccat, vel ecdctiafticam denigret dignitatem :
tur, wl m ei/ abfque licentia epifeopi aliqui in- fraternitati tux, fite. quatenus archidiaconb pras■ fiituaatur:
ne ab eit infiituti, ae aliquo fine difti epiicopatus ex parte noftra fle tua diftriâe
eo ammovtantur :
ne Hofpitalsrii wl Γβηο- inhibeas, ne pro exccflibus corrigendis,'aut cri­
piarü io ecclcfia iaterdsffa , nifi femel in ameo , minibus puniendis, a clericis vel laicis ponam
Dbvma pr^fummit qftia celebrare, mc tunc mor­ pecuniariam, nec pro examinatione ignis Ccaqnx
tuu fipèüantt Bf er aliqui ab epifeoporum pote- denarios amplius exigere audeant, vel alia, qux
fiate eximantur, obtentu alicujns reltgfoit, nifi difta funt, quomodoltbet excivere. Si autem
fe omnim rei^ioni wl fraternitati contulerint , contra prohibitionem tuam aufii temerario ve­
nire pnrfumpftrint , eos omni excnfotiooe & ap­
propria rrimftmtot.
10. Mt rrôrâd pretio recipiantur , mc ptcaUam pellatione remota, ecdcfiaffica difiriftwaejierConriLGemraL Tom. XXII.
•

Q

t ■

i7f
AWWA

CONCILIUM

nuDXJ?isi·

CHRISTI

*7*

^went,*m IfMMT
ip£»m ufque «W
ad «Mf
dignam A & jura omnia, quae aliis eccicfiis imponuntur ,
taciaa inviolabiliter obfcrvari.
non videmus eXaftionem aliam imponendam >
qui novis etfaAiontbus decreto noftro prohibuiCap. IV. Idem Yigilcufi epifcopo.
mus amodo ecclefias przgravari.
Wk

- - ■—
γη^κτϊ

Cum fit Romana ecclefia, cui licpt immeriti
Cap. IX. Idem arcbidieconit dT dieconii.
przfidemus, mater ecclefiarum omnium fit ma·
giftra : cogimur ex debiro fufcepci honoris be re­
Ad noilram noveritis audientiam pervcniflè ,
giminis, prout Dominus nobis dederit, rvfpon- quod perfonas ecclefiarum quafi fcrvos & mer­
drre confultationibus fingutorum, ut dubiz quz- cenarios Cingulis annis indebitis cxaâionibus gra­
ftiones , apoftolicr fed is providentia enodentur . vare przfumitis, extorquendo ab eis pecuniam ,
Quzfivifti autem, frater epifeope, tuz fraterni- & procurationes eas diverfis nominibus fcilicet
j
tati refcribi, utrum pro cccleWrum confecratio
aliquando auxilium epilcopi, interdum ejufdem
<
ne quidquanx przter procurationem moderatam
rpiicopi & vêtiras coniuetudines nuncupantes .*
i. Cx »· habere debeas\cum apoftolus dicat: Nemo cogi· quas fi «obis forte reddere contradicunt, vos
tur fuii ftipenditi militere, * ab eadem ecclefia Beofdem vicarios ecclefiarum & perfonas ab offi1*·'·
exigere potes.
' lufpendentes
" '
'
■
cio
, in eorumdem eccicfiis —
Divin*
celebrare officia prohibetis: & inter cetera de­
narios chrifmatis ab eis pro voluntate veftra in
Non CXtM Cap. V. Idem in concilio Twone^fi de eodem re.
falutis vcftic periculum, extorquere praefumitis:
Cum autem colleûas denariorum beati Petri hujufmodi exaàionem, ut eam liberius videa­
per atchidiaconatus veli ros feceritis.- incollcftio- mini exigere, quandoque confuetudinçjn epifeone facienda ecclefias vel parochias gravare nul­ paiem, quandoque fynodalia, quandoque dena­
latenus przlumatis aliter uve magis, quam prr- rio palchales appellantes . Et infra : Quia vero
deccflorcs veftri tempore fanûr recordationis non decet vos, ita clericos vilitéf & inhonefte
Eugenii fil Innocent ii Romanoium pontificum tradere, * D. V. &c. quatenus indebitis exa- · Deeaecuiectlfe nofcuntur . Quod fi temeritate aliqua con- âionibus aut pro urationibus de cetero gravare mu· vobu.
tempferitis: id quod videmini habere, auferetur' vel perfonas eorum aut ecclefias fine manifefta
a vobis .
ratione & rationabili caufa interdi&o lupponere
nullatenus przfumatis. Alioquin , fi exinde ad
Cap. VI. Idem eidem epifcopo.
'■'nos iterata quzftio pervenerit , file.

Nihilo minus & prrfentium auflotitate injun­
gimus, ut cum ecclefias ipfas vifitaveritis, teeundum quod canones przcipiunt, vifitatoris of­
ficium exerceatis, nec ecclefias vifitatione veftra
gravetis , ut magis intuitu informationis & corre&ionis, quam afic&u comeflationi.; videamini
viÇnare .

Cap.

X.

Idem i» concilio Ttcronetf .

Quia non fatis Utiliter avaritia in populo re­
darguitur, fi ab his qui io clero conftituti vi­
dentur, & przcipue contempto fzculo reiigioforum nomen profiicn ur &. tegulas, modis omni­
bus non cavetur.- prohibemus, ne ab eis qui ad
religionem tranfire voluerint, aliqua pecunia re­
Cap. VII. Idem.
quiratur ; neve prioratus vel capcilama quzlibet
monachorum vel clericorum, annua diftritbone
Pervenit ad audientiam poftram, & plurimum vendatur ; neque ab eo cui regimen i piarum
miramur, & adverfum veà de jure movemur , committitur ex earum commilitone pretium exi­
quod’ in presbyteros
ero» qui/iunt
qui'ium in
iu junfdiiiione
luiuuiuiuLK ve­ gant. Hoc fimoniacum efle, fanôotum patrum
annis qu*li in lervus &*^guâoritas manifefte declarat. Uiide quifquis hoc
ftra conftituti, fingults
f c,
mercenarios talbam faciatis: quibus, nifiad vo­ de cetero attentare przlumplerit, tam qui de­
luntatem veftram pecuniam lolvant , * diurnum derit , quam qui receperit, pariem fe cum Si­
Fsrtf dl’ officium interdicitis, & eos viliter & inhonefte
mone non dubitet habiturum. Pro fepulturaqui- DiuroraiM(e
i mim. Ηλτ'
tradatis, m tantum quod i pios laicis dcfpicabi- dem & chrifmatis & olei perceptione, nulla ali
les reddidillis. . Ideo vero hzc , fi vera funt , cujus pretii exadio intendatur, neque fub obten minui pac­
gravi debent ultione puniri, cum eoldein pre- tu hujus confuerudinis reatum fuum aliquis tuea- <*“«“·
sbyteios quafi filios & fratres benigne ac lum- tur, quia diuturnitas temporis non minuit pec­
ma caritate fovere debeatis . Unde vobis per
catum , fed auget.
A S- &c- ut ,n P^diftos presbyteros hujuhnodi
Moti . Font>
ii.rtam. tallias
indebitas cxa&iones exercere non prz- Caf. XI. Idem * Controm^i epifeopo,
fumatis, nec cos de cetero irrationabiliter gra­
Cejire^fi.
tre»f.
vetis, vel inhonefte traâetis, aut fine judicio
Mandamus ut ex noftra parte & veftra
capituli fui fufpendere przfumatis, vel eorum
ecclefias interdido fubj ici at is ; nec eos duàs ma­ archidiacono Ccftrenfi prohibeatur, clericos Ævc
trices ccclefus, quarum unam fufficere fibi vi E laicos , qui pro"* luis exceflibus puniendi (unt,
debitis, tenere permittatis; nec eos fine ordine poena pecuniaria mulâare , five in examina­
judiciario excommunicare przfumatis. Sciatis pio tione ignis vel aquz a quolibet viro vel muliere
certo, quod fi hujufmodi rumores de vobis ad pecuniam extorquere przfumat, aut pr· annua (
aures noftras iterum pervenerint, nos pro tantis fit debita exaâione pectinis perfonas fufpendcre
exceflibus, Domino auâorc, taliter puniemus , vri ecclefias interdicere: neque ad ecclefias lui
quod timofc pcenz ceteri a fimilibus abftme- archidiaconatus vifiiandas, ntfi lemel in anno,
bunt .
accedat : nifi forte talis caula emrrlerit ,propter
quam ipium oporteat ecclefias fiepius vtfitare ;
Cap. VIII. Idem Cenom.nunfi epifcopp.
& tunc cum ea moderantia hominum & cquitatuiarum, quod qui in eis morantur, .exinde
Ecclefirs autem , qua* de novo epifeopus de r.on debeant merito qurrulari. Si autem contra
mauibus laicorutu crifiut, prztcr cathcdracicum inhibitionem talem venire pt«fumpfcnt,ecrlriiaftica

*77

nwDtwcwr.·.

LATERANENSE II!.

i7s

_______
percellatis , omna oceafioDc &A Godrici, pro con trover fi a qux vertebatur inter
GhrÏti *Pf*U*t>ooe reliante: ÜL fcntentiam ipfam, ufquc ecs fuper quadam cxcktia, quam idem R., alie’ ad dignam fatisiadionem^, faciatis inviolabiliter rebât j przfalu mil te Lbi
tuine prxdtobfervari, ita quod in voe Ac in illos hoc non âus VV. qui moram diutius facere nun poterat,
cogamur dut tus vindicare.
in receflu fuu dilictum hilum noflrum magittrum
Milonem nuuc.um luum, pro lc iu cautâ illa
Cap. XII.
vnwraMi fratri K. tX
fuflktentcm relpuntaicm continuit. Cumque caulir
epifcopo, & diiefh filio pruri de Pmu. je.
cognitionem didis filiis noftris M. prcsOytero
tituli fanfic Lucis, & VV. tttuli Uncti Nicolai
•Ace
Querelam nobis monachorum de * Atra tranf- in c arcere Tulliano diacono cardinali conimifii* vuoddan mtilam accepimus, quod cum ipfi * quondam femus: ipfi utramque partem ante pra.icntiara
mannium, quod dicitur Vella, cum pertinemus fuam convocarunt, & ab orc przfati K. intelle­
fuis, & eccüfiam de Gadonum a monachis de» xerunt, quod prxtatus miles promikrat ci dare
ς
Gadonio fub annuo canone quindecim librarum0 prxlcrtptam ecclclum, fi quoad am negotium
fui dent adepti, & inde chartam ab ipfis mona­ cjulJcm militis pollet in curia noftra promovere.
chis habuiflcnt.' quidam prior eorum, capitulo (Jude & cu.n id nub s pci eofdem cardinales
inconfulto, prxfcriprum mannium & ecckfum
innotu'tlct, nos intelligentes, promillioncm il­
& chartam , dc Gadonio accepta pertona , re- lam, hmoniacam commere prantatrm. eidem
figrtavit .· indeque prsfati monachi dc Atra X. fuper ecdefiam lilentium impoiuimus. Ideoconqueruntur fe mjuftc gravatos, & nobis immi­ que fraternitatem tuam , èTc. quatenus memora­
net corrigendum , Ii quid minus quam rattonatum militem occatione prxe :dx controverlîz a
bilitcr attentatur.- caufam ipfam expertem ix vcprttuominato R. vel alus fuper (cripta ecclefia
flrc committ mus.- przfcntium vobis auâorâatc gravari vel inquietari nulla ratione permutas.
mandantes, quatenus partibus ante prxientiam
veflram convocatis , qux-> hinc inde propofita
Cap. XV. liem Ccjirerft tpifcop9.
fuerint diligentius audiatis, & prxdiâam cauiam,
fublato appellationis remedio, concordia vel fuInfmustum eft auribus noftris, quod dumepidicio terminetis, provifuri, quod ficut emi non fcopatus tibi commiiTus vacaret, in ecclefiis ejus
potuerunt jura, etiam nec redimi . Si vero mo·
plurimi funt intima;, qui per fimoniam Jicun><■
nachi de * Gadonio légitimé citati, ad prrien -, lur habere ingreiJum , & infamia relpergi. Unde
?· Decumi, tiam veflram accedere & judicio flare conum
quoniam indignum ell, ut in tali ermine vj.1
1 pfc”01 : vo* prrdidos monachcs de Atra f in tam tuepi fuipicione remanerent·, ‘ F. T. Ù»'- ‘ Jra«tre*fc·
**·
* pofleiSonem eorum dc quibus controverfia ver­ quatenus fi qm fuerint in predict s ecclcft s, quos “
titur, occafione & appellatione ceil ime, indu­ publicum fit & notorium fi nontace intraffc, eos
cere feflinetis, nec ipfos exinde permittatis abfab ecclefia taliter aeqtrfitu, appellatione cedan­
que ordine judiciario molefLri . Si vero uterquo te, aiTKiveis; illis au cm, quorum crimen non
veflrum his exequendis intereffe con poterit / al­ ctl publicum Ac notorum, fi publica laborant
ter nihilo minus ea exequatur.
infamia, cu.n qtiuita m^nu vei leva fui ordi­
nis, infra quadraginta mes poft harum fulceCaP. XIII. liem Teleteno archiepifcapo.
ptionem, puigatiuncm . nd icas: in qua fi defe­
cerint , beneficus eci iefiarum fibi cumm flarum
De hoc quod rex Ac principes fui a Bernardo
perpetuo pnvrs, proviiurus attentius, ut tales
quondam Certomenft epifeopo pecuniam acce D pertonas ad eorum purgationem recipias, dc qui­
pille dicuntur, ut ejus cieftioni prxftarent aflen
bus vcnlim le fit, quod non oebeant alicujus rei ’ ?ι/-ι*<·
fum , & quod idem epilcopus archuiiacono obtentu * dejerare.
\
Sevienfi beneficium certi reditus, & cuidam clerteo ante elcâionem fuam prioratum dicitur
Cap. XVI.
ptomifiile, ut uterque eorum , archidiaconus vi­
delicet & clericus, ejus eleâiont confent irent :
Dile&us filius nofter magifter R., parlent iunx
• Ctrr. &a-b*· tur pxt'ttirati ’ duximus rcfpondcndum ,
lator , m nuftra pixicntia contlitutus , cenitanti
mnkad.
quod fi opens evidentia mamtefla «ftimatur ,
noois afTcrtione propufua , quod cum ipfe Blcfis
ita quod notorium eft , eumdem archidiaconum fub magiftru Hufdncu fcholas regeret, At (ecre­
& clericum, ob illam cauiim tam iniquam & deret de clementia led:s apoftolrx ab hujuiccdereilabdcm, promitljm rem acceptée.- aut fi modi pretii exaâione tmmunem , idem Hufdnexinde confefli .fuerint in jure , vel legitime cus, noftra conftautione contempta, fidejuftbpoftunt ab aliquibus convinci, ab altaris minires, quos a przfato R. dc pretii lolutione rece­
lier io funt perpetuo deponendi. Si vero id ma
perat, pro eodem preno 1 poli are prxtumpfit ■
nilellum non elt, nec inde convifti vel confetti E Quia igitur graviter nimis excedit, qui apoftofuerint, & tamen pofiea laborant infamia, cis iicis obviat inftituns, * D.T.&c. quatenirs utra- * <faru«cw
canonica purgatio deber indict: in qua fi defe­ que pane coram te cunv&cata, veritatem dilicerint , tanquam tanti fceleris audores funt pu­
gemer inquiras. & fi ita inveneris, memoratum
niendi. Regem autem Ac principes foos fulicae
Hufdricum moneas, Ac eeclefiaftxa uiftri£t>opc
monere debes, & diligenter inducere .* ut ii qua
cogas, ut ea quz de fidcjuilurtbus ipfius R. ab·
receperint a prxfatq epdcopo , ut ejus clcftioni finiit, appellatione ceflante, cum omni integri­
pntftarcnt aflenfum , ecclefix Ccromenfi fine tate reftiiuat, eolque ab eadem fidejulfione pror­
diminutione reftituanr, cum ea fine gravi Glu­ itas abfolvat, ne de cetero ab ipfb R. vel aliis
tis fisas periculo retinere non pollini.
pro magiftcno fibularum quidquam exigere vel
extorquere prziumat. fed eum Blcfis, quamdiu
Cap. XIV. Idem Eiorecetf ertHeptfcepe fiilitet volucra, fchcks fine a.iqua moteftta vel cxalegate .
Ûjooc regere patiatur/

Cum cflënt in prsfentia noftra conftjtuti R.
clericus de Ponte fra&o, & nobilis vir VV. filius
Ctûcil. Gneral. Tom. XXU.

S

i

Cap. XVII.

*79
ANNO
CHRBTi

...

ALEXANDER

CONCILIUM
Λ“ΧΧσ*1
*8o
A dus, quia * refponfoni non paret judicis,

P. IU.

Cap.

XV». /dm Men.

Prohibeas attentius de cetero, ne in parochia
tua pro licentia docendi alios aliquid exigatur,
aut etiam piotnitutur. Si quid vero poft tuam
prohibitionem loiutum fuerit vel promiflum,
promiflum remitti, folutum reddi facias , appek
··* latione ceflante, fciens quod feriptum eft .· Qnd
gratit AfCept/lu, grttif dar< Sane fi aliquis occafione hujus prohibitionis diftulerit magiftros
congruos in locis congruis tnftituere, liceat tibi
de conccflione noftra, omni conrradifrione fic
appellatione ceflante, ibidem viros providos fic
difcrctos aliorum inftruitioni predicate.

B

Cap. XVI». /dem.

bis tua fraternitas poftulavir. Ad quod dicimus, rupren
quod in ecclefiaflicis pe nonis & negotiis rigor dc
diflridio turis non requiritur , nec exercetur. * jidioai
Sed cum propter hoc jufti'i» non periclitatur ,
admitti debet & patienter tolerari, cum reus
per cautionem flandi judicio le allringit.
Cap. II./dm.

Calumniam &
Γ audaciam temere litigantium
’ „
condemnando in expentas, cc alio multiplici re­
medio, imperialis landio compdcil. Quoniam
igitur facris inii ituris contonare dignofeitur , prae­
cipimus tit de cetero in caulis pecuniariis vidtu
vidori in expenias condemnetur, nifi forte, ficut
cautum eft, pro ablcnte fvntemia feratyr.

Cap. III.
k\
Quanto Gallicana ecclefia majorum perfonarum fcier.tia & honeflate przfulget, & co cau­
tius nititur curare qux contundere videantur ccCaufam qux inter dileftos filios (a) noftros
clefiaflicair. honeflatem .· tanto vehementiori di­ de Gifeleburn fic canonicos de fuper ecclefia
gnos animadverfione eos cenfctnus, qui nomeni de * Leventri fic capella de Chorum, fii ju- ’ Levierer
magiflri Icholarum & dignitatem in ecclcfiis ve­ re decimarum lupcr quadam trantafrione, que
ftris aflumunt, fit fine pretio viris ecclefiallicisi exinde poft appellationem facia fuifle dicitur,
docendi alios licentiam non impendunt. Cutn diutius eft agitata , ad luggeftionem cujuldam
autem hxc prava fic enormis confuetudo ex cu­ canonici de ( b ) Chorum , experienti» veftne
piditatis radice proc<*fl'erit, & decorem admo­ fub certa formt commihmus terminandam. Ve­
dum ecclrfiaflicz honeflat is confundat : provi­ rum quidam canonicorum de ( c ) (iifelebuc,
dendum nobis eft & fummopere latagendum , Çad
(
noftram potlmodnm prxfentiam accedentes ,
ut confuetudo ifta de ecclefiis veftris extirpetur, dileâorum filiorum noftrorum caidinalium tunc (d)
cum nobis prreipue ac fpecialiter afciibatur, fi ledis apoflolior litteras pertulerunt , in quibus
quid jn ecclefiis ipfis laude dignum inveniatur , continebatur, quod cum dc mandatonoftrocauvel reprehenfione notandum . Sub anathematis (im, fulcepiffeut definiendam, canonicos (e) de
ergo interminatione prohibere curetis, ne qui Gifeleburc in
pofleflionem prxdiâz ecclefiz
dignitate, fi dignitas dici poteft, fungentes,pro induxerqnt. (/) Verum quia prxdiftt cardinales,
proflanda licentia docendi alios, fub aliquo mo­ tant* honeftafis, circumtpeâionis, fic maturiratis
do aliquid exigere prxfuniant : fed eis diflrifrc habentur, quod cis fidem omnimodam adhibepraecipiatis, ut quicumque viri idonei fic litterati mus, fic eos credithus refrum fic juflum judicium
voluerint regere fludia litterarum, fine moleftia protnlifle.· (g) " D. V. &c. qiutanus fi infra · dnwncu·
ficVxafrionc qualicumque, kholas regere patian­ annum memorati canonici de Thorun (A) cau’rU>*
tur. Si vero veflrx prohibitionis vel praecepti
fa pofleffioms fecundum formam juris non in­
extiterint tranfgreffbres, cos auâoritate noflra
traverint , canonicos de Gflelebion ( i ) pofleffit setlra , officiis fit dignitatibus fpulictis. Porro fionem, a cardinalibus adjudicatam , quiete fa­
fi juxta mandatum noflrun. corrigere n-giexeri-Dciatis fic pacifice poflidere, non obftantibus lic­
tis, ncgligennam veftram gravem habebimus fic teris, quas canonicus de Thorun , lententia
moleftam .· & ad eam corrigendam, -manum ex­ cardinalium tacita nofciutr reponafle. ita quo­
tendere compellemur : ita quod fi voluerint in que, quod fi canonici de Thorun , de proprie­
huiufmodi rapacitatis propofito pcrfiftere , non tate agere voluerint , caufam ipfam nique ad
valebunt.
diffinitivam fententiam , remota appellatione ,
audiatis, fic fine debito terminetis. Si qua vero
PARS m.
DE DOLO ET CONTUMACIA
partium duxerit appellandum, depolitiones jura­
torum teftium, fic alias rationes uiriufque partis
& calumnia alterius pattium punienda.
fub veftris figillis elautas, nobis miliacis, termi­
num ulriquc parci congruum praefigentes, quo
Caput
I.
debeant cum ipfis attcftatiombus fic rationibus ic
apoflolico corifpefrui przientare.
C
Idem HcTifyrdtnfi cpifcopo.
Cap. IV. /dem priori # cenonicif de
D ha-c cum cont'ngat aflorem multeities
CtJtitbHrn.
mittendum efle in poflei’iomm cauta rci
fervtndz propter abfent.am alterius partis, &c Conflinitis in prarfentia noflra dilefto filio
per ejus dolum tive potentiam actor non peflit
roilio K. canonico, & refponfalibtis dileiti filii
rem cuflcxlienJam nancilci , & imminente fine noilri G. prstpotiti eccletix Bcveilacenfis ibper
arni , rein, ne pufleflionem amittat, debitam pcflc.Tione ecclefia* dc * levintri, in qua dc * Ltvimtr
offerat cautionem: cuiufmodi pœua lit muldan- mandato fic audoniaie noflra per judices dele­
gatos,

A

<») N. fl'ct Cenencrt d>- G-.kn'

{rj Unde

(Ç} D· l . per

Cmer.iect di Ί hgrr,. S»?.·? calefij d:· l.cwtPr , cttelle d; ]<·'. &
le) D, z,··^
j;
L.fato>u». .
*e) dr
.
$. P. M. eujifim .
(h} Qaufm .
p) Pgilejji^em jit» .
Han't .

ili

LATERANENSE III.

rR’S,Cüî;

ih

garos, videlicet
Exonknfcm epifeopum & prio Are : fed pratdiâum R. ad rcfliturndas decimas
r* bjisti rcrn
Kniekunede, caufa rei fervandz fuera- fubtfSttas
' ‘
tibi, & ad eas iolvcndis in poilcium
tis introdudi, hinc inde fuit coram te «liquan- ecclefixftica diftriflione compellas .
,,,,
-· f. Qpia tulum difputatum . Et tantumdem port ratiovtrouadem. œs, & allegationes utrimque produdas, exuttiCAP. II. Idem Co*tnxrirtf .irckicpifcopo, &
'
ufque partis tenuimus aflertione, quod licet cau­
ejni
tmit.
fa rei fervandac tantum in pofleflionem ejufdem
ecclefiz fuifTetis indudi, infra annum tamen al­
Pervenit ad nos, quod cum parochiani veflri
tera mus non prslUtit cautionem fupcr eadem decimas bonorum fuorum conhicvcrint ccclefiis,
ecciefia vobilcum judicio flandi, licet volunta­ quibus debentur , perfolvere : nunc tam laudabili
tem habueiit ipfam cautionem przflandi, flevos confuetudine prztermitfa , quidam ex ipfis d:
fuiflétis parati eam recipere. Inde eft utique , latui & de fceno & dc proventibus molendino­
quod nos de communi fratrum noflrum conii! io rum & pifcariarum ipfis ccclefiis fubtrabere non
auftoritate apoflolica decernimus, ut vos amodo verratur . Quonum igitur inftitutioni Divine
ecclcfus non
pofleifionem pivefcriptz ecclefiz, falvo jure quod manifefltus
rnauuciuu» obviant,
uurunt, qui decimas
accimas cccicius
idem przpofitus in petenda ecciefia habere di- B pcrfolvunt, F. V. ijc. quatenus parochianos vcgnofeitur, libere & ablque
abfquc contradidior.c quali­
quali- flros monere curetis, & fi opus fuerit fub ex­
gnokitui
bet habeatis, nec praefatus przpofitus fupcr pof- communicationis diftriâione compellans , ut dc
fcflione .aliquatenus vos audeat dc cetero fati­ {irovcntibus molendinorum & pikaiiarum & de
gare.
ceno & de Jani decimas ccclefiis, qubvs de­
bentur, omni occafionc & appellatione ceffante,
cum integritate perfohant.
Cap. V. /dem Moti Rivtlin, & priori dc
Bridi.
Cap. III. lien Vintoricnfi epifcopo.
DiJcfli filii txsftri abbas & fratres de Neuhus,
Nuncios 6c litteras tuz fraternitatis ca qua
Iranfmiffa nobis iufinuationc litterarum, monftraverunt, quod cum caufa qtuc vertitur inter decuit benignitate recepimus', & petitiones tuas,
ipfos & abbatiffam & moniales dc EIncflou Vc- 7 quoad licuit , curavimus exaudire, ficut illius
fiez, fupcr ecciefia fanfli Petri de Altun ,quam perfonz quam pure in Domino & ferventi cariprzdifti fratres diu canonice &inconcufle, ficut tate diligimus, & cunis commodis & profeftibuj
afferunt, poffederunt, & adhuc polfident, dik-C intendere volumus diligenter . Cum ergo ad otot&is filiis decano Line , & archidiacono de Be- ficium tuum fpeflent ea, in quibus prsrcepti nodeford ad fuggeftionem nuncii monialium prz- flri defideres aufloritate muniri^ tanto in his
facilius debuifli exaudiri , quanto ipfa eorum
didarum commififfemus Hne debito terminandam.·
przriidi fratres timentes a judicibus gravari, eo fpecialius falutem rcfpiciunt, dc quibus in extre­
quod ad primam citationem diem ftatuerunt per­ mo judicio redditurus es rationem · Inde eii quod
emptorium, ad audientiam noftram appellarunt, F. T. &. quatenus tam comites quam barones,
fed ipfi nihilo minus ecclefiam interdido fuppo- nec non & omnes alios de parochia tua moneas
fuerunt . Quia vero non fpedat ad juris ordi­ propcnfius & inducas, ut appellatione celTante
nem, diem peremptorium, maxime cum de. re­ & E. D. CON. ut decimas matricibus ecclebus ecclefufticis agitur, niG maxima ingruente fris de divitiis luis cum omni integritate perfolneceflirate, ila maturare : neque inter eos qui vant. Praeterea parochianos veflros de fœno equi­
contumaciter fe abfentant , fententiam taliter tio, pomis, & pyris, & apibus, & omni finpromulgare, nifi quod adverfa pars in poftefTio- ûu, decimas folvete ecclcfiaftica diflriflione, apnem mittatur, ut fie tzdio affedi, juftitiz flare ^pellationc ceffante, compclKX^
• Fraterni- co8,ntur ’ ·' F. T. Üc. quatenus partes ante prz.111 tua.
lentiam veftram
vettram convocetis, & rei veritatem di
di-­
Cap. IV. Idem * Rpomerf & ftotmenfi
ligenter inquiratis: & fi vobis confliterit, quod
epifeopit ·
memorati fratres pnefatam ecclefiam canonice
fuerint adepti , eofdem fratres ipfam ccdcfiam
Cum homines dc Hortun, fecundum genera­
ab interdifto iolutam , fub * ap. re. pacifice
lem çcclefir Anglicanz inüitutiooem, de fru­
• «ppelhriom itmori. pcTiderc faciatis, & adverfx parti frlcntimn im­ gibus fuis in autumno, novem partibus fibt re­
ponatis .
tentis, decimas ecclefiz, & mihi cuius parochia­
ni funt, fine diminutione folvere teneantur - an­
PARS IV.
DE DECIMIS PRÆSTANDIS.
tequam eidem ecclefiz decimas ad earn fpeflan­
tes perfolvant, fervientibus & mercenariis fuis
Cap. I. Jdem (a) Cufono epifcopo.
de frugibus non decimatis debita touus anni pro
fervitio fuo impendunt, & tunc deinde dr lefiNtclleximus ex litteris tuis, quod R. dc (4) · duo decimas perfolventes: Unde D. V. #c. quaLantino• ).··νιιιι·ιιι»
parochianus iuu»
tuus ,, tamam,
tamdiu, iiuxci
fcilicet tenus fub anathematis difirj&iune compellatis
Liat mo.
decimas
capellz
detinuit , Eeos, ut decimas tam de nutrimentis animalium
. fex annis,
‘
t fuz tibi .1.
Ifardaimu
afferens quod in commutatione ipfius decimz, fuorum , quam de frugibus, fine fraude dc diprzJeceflori tuo reditus (r) quarumdam dedit minutione aliqua, in autumno, ficut mos eft,
villarum, quos etiam tibi vult atfignare . Cete­ ftatim colleftis frugibus, & in aliis temporibus,
rum quia decimz cum temporalibus non funt prout debentur, perfolvant . atque de fubtra&is
commutandz, attendentes, tibi aufloritate prz- atque retentis dignam fatisfadionem exhibeant.
fentium inhibemus , ne preferiptos reditus in
ipfius decimz commutationem pnefumas recipe-

I

DE
a) Cnfom.

(I) Dc Jn-fat onrii.

(o QwutAu* dedit vllenonu» .

Manf<

^ï001

iFj
CH*an

C O N C

ILIUM

*84

kfius exhortanda, ut sd religtomm tranfeat, dc
DE CONJUGATIS ET SPONSIS '
caftitatem fervam promittat.
Quum

·«»>.
rAKS v.

monafttrium ingreflis, vd ingredi
volentibus .

Cap. V.

Unx

EKxwrf tfifcy.

**’*

Si quifquam qui ie religioni devovit, dc habi­
tu fufeepto profeflrooem fecit , poftmodum fibi
aliquam copulaverit: cogendus eft ab ca difeeEmm poil confcnfum iHum legitimum de dere, dc ad ecclcfiam, cui fe contulerat, debet
pntfcnti, licitum eft alteri, altero etiam fine cootradiâione tranfire . Quod fi habitum
fufeepit, dc non profeftionem fecit, fed folum
repudiante, monafterium eligere, ficut quidam
fanfti de nuptiis vocati fuerunt .■ dummodo inter votum emifit, dc fe ad religionem tranfire proeo* carnis commixtio non intervenerit. Et alteri mifit: licet poftmodum matrimonium contraxe­
remanenti, fi commonitus fervare noluerit con­ rit , non eft ab ecclefia cogendus ad monafte­
tinentiam , licitum effie videtur, ut ad fecunda rium tranfire, dc matrimonii vota rclcindcre ■
vota tranfire poffit. Quia cum non fuiflent una £
caro eftcfti, poteft unus ad Dominum tranfire,
Cap. VI. Item Strignuetf & * Cokmierfi
· Solmitm
ntHepifeope .
dc alter in foculo remanere.

Cà

r. I.

Un» SUenitn» ertiitfifaf·.

V

Cap. Π. Unx Pifne» xrtUepifap·.
Conjugatus in monafterium converti defiderans,
fufeipi prohibetur, nifi uxor illius fimiliter con­
Dtf. s·. Sr
Quidam intravit mouaflerium invita uxore : vertatur. Nam cum unum utrimque corpus poft
rudm.
ipfum eadem repetente coaâus eft ad cam redi­ conjugii copulationem fit faâum, incongruum
re. Ea mortua, quarts an ipfe cogatur ad mo> eft, partem converti, dc partem in foculo re­
nafterium redire, an aliam poffit accipere uso* manere. Nec recipitur illius viri apud Deum
rem. Qstftiaois tue taliter relponirmni, qnod converfio, cujus fequitur conjugalis fœderis provotum non tenuit; unde ratione voti non tene­ ftirutio. Cum igitur fenaius * S. clericorum * Smswue»
tur ad mooafterinm redire. Uterina vero non longe prmcmincat coetui monachorum, ita ut®"®·
poteft accipere uxorem. Promifit Min fir non aliquando bonus monachus vix bonum clericum
exigere debitum, quod in ejna pon 'at· erat .· faciat: nullus conjugatorum eft ad facros ordi­
dt ideo tenuit votum . Non reddere -arem,non* nes promovendus, nifi ab uxore continentiam
erat in ejus poccftate, fed molietis. Unde ago- profitrole fuerit atfblutus , ut fiat deinceps dc
». C*. 7. ftolus: Vir an» fofee perdUrcm, dtf.
carnali copula fpirituale conjugium.
Cap.

III.

Un»

Exrnie* epifap.

CAP. VII.

/dem tiitn.

Cum praeditus fis feientia I j; terarum, ignorare
Sane fi conjugati coofenferint ordinari, etiam
non potes nec debes, fandorum patrum eonfti- uxoris voluntas prius requirenda eft, ut fequetutione contraditum, ut vir, uxore fua in fo­ ftrato manfiohis cubiculo, religione promifla,
culo remanente, aut mulier, viro non aftumeo» poftquam pariter convcrfi fuerint, ordinentur .
te religionis habitum, non debeat ad religionem Qpod fi in quibuslibet ecdefiafticis gradibus pro­
tfhf. 5· tunfire. Quia cum vir dt uxor una caro fmt, videnter fcienterque curandum eft , ut io domo
D«ft- >». Si ut ait apoftolus, non poteft alter ad DeumconDei nihil fit inordinatum, nihilque praepolle- dm. «■ΦίΜ dix. vCrti, & altet in foculo remanere. Indeeft quod rum .* multo magis laborandum, ut in ejus pro- Muwnui.
apoftolica auAoritatc tibi prohibemus, ne inepi- motione qui fupra gradus omnes continetur, non
fcopatu tuo virum vel uxorem, nifi urerque ad Derretur. Inde eft, quod fraternitati tuz apoftoreligionem migraverit, tranfire permutas . Sed lica auâoritate prohibemus, ne uxoratum in epifi voluerint ad Deum converti, uterque ad fru­ fcopum prefumatis ordinare , nifi prius uxor
gem melioris vitae tranfeat. Verum fi uxor ita continentiam profefla, factum velamen fibi im­
fenex eft dc Herilis, quod fine fufpicione poflit ponat, dc religioni congruam veftem alfnmat.
cfle in foculo.- diflimularc poteris, ut vir, ea Nolumus etiam ut viri promotio, uxori rcliâz
in foculo remanente & caftitatem promittente , in foculo fieri polit perditionis occafio.
ad religionem tranfeat■
Cap. VIII. Idem Brixierji epifcopo.
Cap. IV. Idem Hirefoede^/i ipifcopo.
Ex publico inflrumento, quod nobis eft pizfentatum, dc ex tenore litterarum tuarum, no­
Prrtrre*, utrum laicus uxoratus, qui pre fon­ bis innotuit, quod cum venerabilis frater nofter
tibus faccrdotibus dc monachis, epifcopo igno­ Veronenfis epilcopus de mandato noftro caufam
rante, de licentia dc permiftione uxoris luz, matrimonii, quz inter Matthaeum virumdcAgo-,
monafterium eft ingreffus, dc forte profcifionem ^lecbcn mulierem vertebatur, fufeepiflet fine de­
fecit, uxore in foculari habitu remanente , nec bito terminandam, auditis utriuique rationibus
ad religionem tranfeunte, aut perpetuam conti­ dc allegationibus, inter eos rudiciali lententia
nentiam vovente, ab epifcopo tuo polfit ad to­ matrimonium approbavit, dc eidem mulieri przrum uxoris revocari ,* an illa compellenda fit ad cepit, ut ad virum fuum rediret, & exhiberet
obfervationem perpetua, continentis . Dicimus conjugalem atfeûum . Verum cum eadem mulier
quod nifi, ubi lubeft timor incontinenti», uxor ad cum juxta fententiam prardiâi epifeopi ’ egre- . pert( R
ad religionem tranfierit, vel in confpeâu certi­ di nollet, de mandato noftro, ficut accepimus, sreiii. h*t
fiât continentum fervare promiferit, ad eam de­ fuit vinculis excommunicationis adllrifta. Cete­
bet dc poteft ab epifcopo revocari. Quia cum rum quia prefata mulier, licet a prefato viro
fint una caro effeâi ; non debet una pars in fo­ defponfata fuerit, adhuc tamen, ficut ipfa afle- .
culo remanere, dc altera ad religionem tranfire. rrr, ab iplb eft incognita : fraternitati tuz per *
Vciumtamcn uxor commonenda eft & propen- A. S przfentibus mandamus, quatenus fi fu
pra
Herdeun^/·

i8jr

A‘Tt^K

LATERANENSE 1IL

FRJDEIUCUS!
IMP.

186

’pradiftus vir mulierem ipfam carnaliter non co-A
ANNO gnovit, & eadem mulier, ficut ex parte fua
DE SPONSALIBUS, ET MATRIMONIO
’ CHRISTI
nobis proponitur, ad religionem tranfirc volue­
pûu’vi
rit , recepta ab ea fufficienti cautione, quod vel
contrahendo, vel jam contraâo.
•d religionem tranfire, vel ad virum fisum re­
dire infra duorum menfium fpartum debeat,
' Caput I.
jpfara, contradiffione & appellatione ceflânte,
a fententia qua tenetur, aNoivas; ita quod fi
Jdem abbati fa»Si Albam.
ad religionem tranfirc maluerit, uterquereftiraat
alteri, fi qua alter ab altero habuit: & viripfe, T)Ropofitum eft nobis, quod vir quidam G
ea religionis habitum aflumente, ad alia voca X dum uxorem haberet, fibt aliam hujus rei
licentiam habeat tranfeundi. Sane quod Domi­ infeiam copulavit, de qua plurcs filios habuit.
nus in evangriio dicit : A«a beet an xxtrem Sed
i
prima mortua, nititur a fecunda difecdere,
Math
/mw, mfi cxxfe fenicxtMUj t dimittere: locelli- afferens
i
quod uxore fua vivente eam non licuit
gendum eft, fecundum interpretationem facri fibi
i
copulare. Licet autem a canonibus habeaNoe daeloquii, de his. quorum matrimonium eft car-Btur, ut nullus copuletur matrimonio quod prius
hum.
nali copula coniummatum, fine qua matrimo- polluerat adulterio, & illam maxime , cui nJem
nium confummari non poteft. Et ideo fi predi- Jdederat,
*J— ------------vivente,
’-------~·
uxore Λfua
vcl —
que machinata
âa mulier non fuerit a viro fuo cognita, lici­ eft in mortem uxoris.* quia tamen prxfata mu­
lier infeia, quod ille aliam uxorem haberet vi­
tum eft ei ad religionem tranfirc.
ventem, nec dignum effet, ut pnediftus vir, qui
Cap. IX. /dem pritri C. t/ fratribus juxta
feienter contra canones venerat, lucra de nx>
dolo reportaret : confultationi tur refpondemus,
difcipliaam boiut memori* eUHi
VKxnlHeu .
quod nifi pnedifta mulier divortium petat, ad
petitionem viri non funt ab invicem feparandi ,
Uxoratus autem fine licentia proprie uxoris cum cx fuo deliftq videretur commodum repor­
inter vos nullatenus recipiatur. Qux fi integre tarc.
famas & opinionis ita cxiftat, quod nulla meri­
to fufpicio habeatur, eam ad fecunda vota mi­
Cap. II. lint ïïigenuenfi γ/npt.
grare velle, vel quod minus continenter debeat
vivere: quod fi, prout diâum eft, talis extite-C Confuluit nos fraternitas tua, quid tibi faciet»·
rir, marito ejus in confortio veftro recepto,ipfa dum
J— fit de
J Willelmo
"" " ■
------- L*
- in
-parochiano,
qui· licet
publice in confpeftu ecclefiae continentiam pro- manu tua fidem dedent, quod mulierem quaniefla, in domo propria cum filiis fuis familiaque dam duceret in uxoretn.* fpreta tamen religione
q. ·. f. poterit remanere. Si autem talis fuerit, que fidei, ipfe fibi aliam copulare pnefumpfit . Su­
Cum ergo. fufpicione * careat, voto continentis celebrato,
per hoc utique confultationi tuae taliter tefponde• Ctrr. noc Λ lecularium hominum confervatione fc remomus, quod licet non fit tutum contra fidem
“reat ’
veat, & in loco religiofo, ubi Deo ferviat, fuam venire : fi tamen aliam in fuam receperit,
perpetuo moretur. Nullus veftrum audeat mu­ nec in fafto prime mulieris ultra proectferit,
lierem aliquam tonfurare, vcl eam ad habitan­ niG quod fidem dedit, (a) a muliere ea fcparadum fecum affumat.
ri non debet, fed ei de Ixfione fidei poenitentia
eft indicenda.
Cap. X. Idem.
Cap. III. Idem yivlnji epi/ctf·.
Veniens ad noftram prsefentiam Marcus ere­
mita , fua nobis affectione propofuit, quod quc-θ Si vero puellam infra duodecimum annum
dam mulier cuidam viro abienti fide data fe aliquis (6) defponfaverit.* antequam ad annos
nupturara promifit.* fed poftmodum audiens plura matrimonio aptos ambo pervenerint, non poftunt
dc feveritate & inhumanitate ipfius viri, ci nul­ a paftionc nuptiali recedere, & ad aliud matrila ratione voluit copulari. Cum itaque timerer, ^nenum convolare. Sed cum puella ad nubiles
ne illi nubere cogeretur, in manibus fuis (impli­ annos, & fponfus ad annos aptos matrimonio
citer votum continentis compromifit : non ta­ pervenerint: tunc de paûiooc ipfa complenda
men veftcm aut locum mutavit. Quo audito , vel remittenda funt audiendi, & ad implendum
prediftus vir aliam ûbi copulavit, & ex ea pro­ matrimonium ab hia qui matrimonium jurave­
lem fulcepit. Nos itaque attendente» tutiuseffe, runt, commonendi, (c)
ut pnefata mulier poft fidem & votum fimplex
oblatum, matrimonium contrahat, quam forni­
Cap. IV*. Idem eidem m etdtm.
cationis reatum incurrat.* fraternitati tuae per
A. S. mandamus* quatenus fi plus non procetSponfam autem alterius, fi eft etati nubili
ferit, nec veftcm aut locum mutevit, nec pro-£ proxima, nullus coofanguineorum aliquando pofeffionem fecit, pncdiftx mulieri de fide mentita left matrimonio copulare.
& voto violato congruam fatisfaâionem indicas,
& ei cui vult nubendi in Domino licentiam tri­
CAP. V. Idem ex cexcilie Africexo.
buere non poftpoius.
Quicumquc fub conditionis nomine aliquam
defponfaverit, & poft cam relinquere voluerit :
dicimus quod conditio frangatur, & defponiatio
firmiter teneatur.
Cap. VI.

(a) e mtJien feexxdx . (b) eieffxrfervrm, met /fmfa eUmmuiefre XJK mumm def/ee^rvit, emttfume.
(c) ad. Jfmfe autem fi uuhli uueti proxime rfi melius fmtfatmmrorum
posed tem fibt mxinumtuo σρκ-

imv.

bUn6.

AITXANXXR
P. 111.

CONCILIUM

nuï^,CÜSI·

*8«

A fili* fibi fuerat defponfata. Verum fi tibi vifum
ANNO
Cap. VI. Jdm GG. 7.
fuerit, ut cum matre maneat, ne difeordia inCHRISTI
ter utriuique confanguineos olim exorta, nunc
*’
Manifeflum eft, eam puberem efle, qui de autem fopita, denuo luiciteiur: id diffimularc
gcfticulatione fui corporis talis eft, ut jam pro» poteris, & aequanimiter tolerare. Filii autem
creare poffit, licet ad meta* legibus diffinitas quos ab ipfa fulcepit, fi e.m, toleranteecclefia,
duxit in uxorem, a fucceflionc non poflunt pa­
non pervenerit.
terne vel materne hereditatis prohiberi.
CAP. VII. Idem EtorjKt^fi arckiepijcopo.
Cap. VIII. Idem Seüemfj»» epifeopo.
Acccffit ad pnefentiam noftram nobilis vir
Vi Ilei mu* filius G. cum litteris tuis, ex quarum
Licet prêter Colitum & amplios folito multis
tenore perpendimus, quod cum filiam cujufdam fimus & variis negotiis przpedtti, ita quod non
nobilis, viri, dum effet minoris statis , dcfpon- fit nobis facile aliquorum consultationibus refponfaffet, ÔC ipfa poftmodum affenfum in hac parte dere: illa_ tamen Spirituali gratia, quam ad pernon przbente, antequam ad nubiles annos per-Bfonam
Bfonam tuam habemus, & fraterna caritate, co­
veniflet , celebratum eft inter eos divortium . gimur quid fentiamus de his fuper quibus con­
Procedente vero tempore, defunâo patre pucl- suluit nos prudentia tua, tibi, quantumcumque
Jz, matrem ejus Willclmus fibi matrimonio co­ fumus aliis intenti, prefentibus litteris aperire .
pulavit . Qiiod quidem faâutn cUm fuftinrre Confuluifti nos fiquidem,. utrum inter virum &
nolles , eum folicite memuifti, ut ipfam dimit­ mulierem, przftito vel non prrftito facramento,
teret.· & quia monitisituis in hac parte noluit fi legitimus confenfus intervenerit de pnefenti ,
acquicfcere , ipfum excommunicationis vinculo carnali copula non fecuta , liceat mulieri alii
innodafti . Tandem accepta ab eo cautione , nubere; vel fi nupferit alii, & carnalis fuerit
quod noftram adiret przfentiam , &. fuper hoc copula fccuta, an ab ipfo debeat feparari. Su­
ftatutum noftrum firmiter obfervaret : eumdein per hoc inquifitioni tuz taliter rdpondemus :
mandato noftro abfolutum denunciafti, & cum quod fi legitimus confenfus a folemnitate qua
litteris tuis ad przientiam noftram mitifti. Ve­ tari folet, przfente facerdote, aut etiam ejus
rum prxfatus Willelmus in przfentia noftra con- ndtario, ficut etiam in quibusdam locis adhuc
reftibus interveniat de
ftitutus, fua nobis aftertione propofuit , quod obfervatur,. coram idoneis
_ . __________________
puellam illam, dura effet infra duodecimumCprzfcnti, ita quod unus alium in fuam mutuo
annum , defponfavit, poftea vero antequam ad conlcnfu
r verbi* expreifis
~ recipiat, utrimque di­
nubiles annos perveniflet, noluit aliquatenus con- cendo: Ego te recipio in meam, & ego te in
fentire, ut przfatum Willelmuin in virum acci­ meum: five iit juramentum, five non, non li­
peret : fic ita cum patre fuo, in cujus potcftate cet mulieri alii nubere: & fi nupferit, & fuerit
remanierai, fic cutn przdifto Willelmo, ad prz· carnalis copula fiibfecuta, ab eo feparari debet,
fentiam tuam acceffit. Et cum ab ore puellx & ut ad primum redeat, ecdefiaitica diftriftioaudtffes fic per patrem ejus, quod memoratum ne compelli: quamvis alii aliter fcntiant, aliter
Willelmum in virum nolebat; ftatim illum in etiam a quibuldam przdccefloribus noftris fit ali­
plena fynodo ab hujus deiponfatione publice ab- quando judicatum.
foiutum denunciafti. Elapfi pluribus annis poft
Cap. IX. Idem JFigornierf eptfcopo.
mortuo patre puelis, cariftimus in Chrifto filius
nofter Hcnricus Anglorum rex , matrem iupraMeminimus nos ex parte tua quxftiooem hudiftz puellx memorato Willclmo tradidit in
uxorem, quam ideo Willelmus, ut dilcordiaor- jufmodi audiviffe,. fcilicet,. utrum illi qui fe ad
ta inter confanguineos fuos fit confanguineos mu- D religionem coram epifeopo devoverant tranfitolieris fopiretur, accepit fic folemniter defponfa­ ros, & habitum religionis fufceperunt, fi poftvit, fic fine contradictione ecclefiz duxit, & ab modum uxores duxerint, cogendi funt eas di­
ea liberos procreavit, fic puella fuit alteri viro mittere, & ad ecclcfiam, cui fe contulerunt ,
copulata . Verum licet contineatur in litteris redire. Super hoc utique duximus refpondendum,
ipfis , quod puella illa erat minorisztatis,quan­ quod fi quifquam qui fe religioni devoverit, &
do hujuimodi defponfatio f.icla fuit; tamen re­ habitu fufeepto profeffionem fecerit, poftmodum
fert , utrum cum cftet minoris ztatis , fuit pro­ aliquam fibi copulaverit, eft ab ea cogendus re­
xima ztati aptz matrimonio , aut infra feptctn cedere , & ad ecclcfiam, cui fe contulit, debet
annos . Ideo per apoftolicam fanftienem fra­ fine contradi&ione tranfire. Verum fi habitum
ternitati tuz przfentibus mandamus , quatenus non fulcepit, nec profeffionem, fed folummodo
veritate diligenter inquifira fic cognita , ii tibi votum fecit, &-fe ad religionem tranfiturum
confluent quod puella prztara non eftet teptenpromifit: licet poftea matrimonium contraxerit,
nis, quando prx.r.emorato deipontata fuit, fic E non eft ad ecclcfiam cogendus tranfire, & ma­
poftea in eum non con/enferit , fic quod idem trimonii votum rcfcinderc.
Willel.T.us ab hujuimodi deiponfatione per te
Cap. X. Idem Nterwicertfi epifcopo.
fuerit abiolutus, matrimonium inter cutndem
Willclmum fic matrem puellz celebratum p'xcip*3S immobiliter oblervari, fic eorumdem picks
Continebatur in litteris tuis, quod cum quz·
denuncies elle legitimas. Quia ficut diferetiotua dam puella infra nubiles annos cuidam viro in
uxotem
tradita fuerit, i: ab ipfo traJuôa, pa­
Son ignorat, dclponiationes fic matrimonium an­
te feptimum annum fieri non poffunt, ii con- rentibus affenticntibus eam légitime artatis exifenfus poftea non intervenit . Sane fi przfata ftcre : hxc ad nubiles annos perveniens, alii nu­
puella ante hujufmodi defponfationem feptimum bendi licentiam poftulavit, afferens fe in eumannum compleverat, licet prxdidus vir a defpon- dem virum nullatenus confenfitle, przdiftusvero
fatione ipfius puellz ipfo jure fuerit abfolutus , vir econtra proponit, quod, licet eadem puella
cum ea in cum confentire nolebat : inhoneftum nondum forte annum duodecimum attigiffet ,
tamen videtur, ut matrem ejus habeat, cujus cum tradita fuifïct ei in uxorem , ufque adeo
tamen

■■

-

qu. uL

T

ALX5AITE,t

189

LATERANENSE ΠΪ.

FRJDERICUSI.
IMP.

19°

———tamen fuit rtati proxima, quod ipfam carnali A
CAP. XIII. Idem abbaii de-fomibta
commixtione cognovit. Inde eft, quod cum ipfis
ANNO
. & M. vicrnio.
ei(lem viro
fe incognitam, fic ita nos eoo- .
CHRIS Π
fuluifti, utrum alii pofiit nubere : taliter refoonSignificavit nobis O. Andegaven. parochi..nus
demus, quod cum in decretis habetur expreflum,
quod fi vir dixerit quod uxorem ftum cognove­ Eboracenfis cccleliz, per VV. fratrem fuuoa ,
rit, fic mulier negaverit, viri ftandum eft veri­ quod VV. de Komarc, qui efi ex hac lucefubtati . Unde przfato viro qui fe dicit przfatam tradus, eum capiens, tamdiu in vinculis ferreis
carccre tenuit , donec jurare coegit , quod
puellam cognoviffe, fides eft habenda , fi id ju- &
■
ramento firmaverit: fic fi fuerit proxima duode­ Hamulierem duceret in uxorem. Cum autem
& vincula evafiffet, aliam in uxorem
cimo anno, vel circa duodecimum annum, fic cârcercm
1
, de qua filios procreavit . Poftea vero
cum fuo confenfu fic voluntate parentum defpon- accepit
.
O. a przfata Ha. coram venerabili fratre
fata de benediâa fuerit, fic cognita ab eodem idem
1
Eboracenfi àrchiepifcopo apoftolicz fedis
viro, feparari non debebunt, przfertim cum pa- noftro
1
>r. «μ. s», rentes ipfam legitimz ztatis faterentur. Si vero
___ _ legato traâus in caufam, ab eo coaftus eft juddÿoa.
puella infra nubililes annos & ■ nati non proxi- B ramento firmare ,* quod ad illam quam fponte
‘
··“_________
ma, alicui defponlata fuerit, benedifta
atque acceperat in uxorem, non accederet, donec lis
tradufta, non licet alicui de confanguinitate il­ effet ecckfiaftico judicio terminata . Ceterum
lius , cui defponfata fuerit, eam ducere in uxo- 1quia priulquam de caufa cognofceretur legitime,
Ha. diem claufit extremum, prae­
rem : nec fas eft eidem fponfo, de confanguini- praenominata
'
dictus O. ad eam de qua filios habuit , reverti
rate puellz fibi aliquam copulare .
1
non
audet. Inde eft, quod 4<fcretioni tuz per
C A P. XI. Idem Nervakerf rpifeope, èT
* A. S. P. M. quatenus lei veritate diligenter · Apoflohinquifita fic cognita , fi vobis confit terit quod
·
anbidiacnii.
eidem O. tanta vis illata fuerit, ut przdiftam
Lator przfentium W. parochianus vefter fua Ha. juraret in uxorem accipere, fic quod fponte damus,
nobis a&rtione monftravit, quod cum in facie in eam non confenferit, nec poft przftitum ju- *’· Φ» · ’·
<luo"
ecclefia: quamdam mulierem viduam, A. nomi­ ramentum ipiam carnaliter cognoverit: propter
ne, legitime dcfponfaffet, & carnali copula fub- hoc non dimittatis, quin ad illam quam poftea
______ ___
, ,__cu­ accepit in uxorem, revertendi, appellatione ceffecuta inter cos feandalum
effet _______
fubortum
liftus vir ei debitum conjugaleCfante, liberam tribuatis facultatem . Verum fi
jus occafione pnedif
fubtraxit.· conlingui
w linei diâz mulieris hoc mole- prznominatus O.
Λ in przfatam Ha. confcnfit, &
ftum habentes, coram vobis quzftionem move­ poft przftitum facramentum quod ipfam in uxorunt, proponentes quod mulierem invitam fic re- dam acciperet» carnal iter cognovit.* neadfecunnitentem, nec artaris aprz matrimonio exiftenrem revertatur, fub interminatione anathematis
tem , duxiffet uxorem : fic quoniam idem vir vi­ inhibeatis, dantes et licentiam, aliam, fi volue­
tam , ficut nobis proponitur, cupiebat agere dy- rit, ducendi uxorem.
fcolam , deinde utriufque Audio interveniente ,
Cap. XIV. Idem * Cretenfi epifeopo .
fuerunt minus rationabiliter feparati . Nolentes
igitur ut matrimonia canonice contralto , levi­
tate quadam diflblvan tur, diferetioni veftrz per
Significant nobis, quod quidam miles in pro­
* A. S. mandamus, quatenus fi vobis conftkerit, vincia tua uxorem fuam fine judicio ecc cfiz &
’
przdiftos virum fic mulierem per judicium eccle
auftoritare dimiierit, pro eo quod fuggeftum ei
fiz non fuiflè rationabiliter feparatos,ecclefiam- fuerat, ipfam inceftum cum quodam confanguique deceptam, ipfos, contradiftione & appella- neo
................
., „ r._r...& ......
...... ..hoc vinculo fuit
fuo commififfe,
propter
tione ceffante, faciatis ficut virum fic uxorem θexcommunicationis adftriftus.
mulier
ipfa M. qu >·
. _ Verum
”_______
1'eripfa
infimul permanere.
non continuit, fed fobolem ab alio viro fufeeIce- Si tu abftui
pit .* nec minus poftulat viro fuo reftitui, affe­
rens fe ab ipfo injuftc fuiffc dimiffam, & eu ni­
CaP. XII. Zi*» Pm. erebiepifcopo.
de m virum materiam adulterandi fibi dediffe .
De illis autem, qui prrftito juramento pro­ Unde quia nos confuluifti , utrum mulier ifta
mittunt fe aliquas mulieres duâuros, fic poftea debeat viro fuo reditui, & vir ad ejus receptio­
eis incognitis, dimittunt terram, & fe ad par­ nem compelli.* fraternitati tur prefentibus litte­
tes alienas transferunt: hoc tus diferetioni vo­ ris refpondemus, quod fi manifeftum eft, mu­
lumus innotefcerv, quod liberum erat mulieribus lierato ipfam adulterium commififfe poil dimifipfis, fi non eft amplius in facto proceffum, ad ftonem ( fed non idem fi ante ) ad eam reci­
alia vota tranlire : recepta tamen de perjurio piendam przfatus vir cogi non debet, nifi conpoenitentia, fi per eas non fteterit, quo minus ftaret ipfum cum alia adulterium commififlfe.
matrimonium confummetur. Si vero aliquis fub
hujufmodi verbis juramentum przftiterit alicui
Cap. XV. Idem k'/gonuenfi epifcôpo.
mulieri, Ego te accipio in uxorem, fi tantum E
mihi donaveris.- reus perjurii non habebitur, fi
Ad aures noftras perlatum fuilfe cognofcas ,
cam nolentem fibi folvere, quod juramento fibi quod cum quidam parochianus tuus uxotem du£iit dari, non acceperit in uxorem.- nifi con- xiffet, ea dimiflâ, (a) aliam, fcilicet ei confanfus de pnefenti, aut carnalis fit inter cos guineam, fibi copulare prziumpfit, & eam carcommixtio fubfecuta.
nali commixtione cognofcere, & fecum tenere
minime dubitavit. Cumque prior mulier fuper
(I· <ju.
hoc querelam moviffet , matrimonium ejus de­ aflkiii.
nega vg, & fecundas copulam profeflus eft. Un­
de
(a) diam [.

Manti.

Cemil. Gemral. Tom. XXII.

19I

Λ

C Ο N CILIUM

HUDERICUSI.
* IMP.

~~~”de cum primum eonjugium adverfus eum per A
ANNO
XIX.
CHRISTI telles probaretur fuifle, quoniam a fecunda reCHRISTI
n-f.
cedere noluit, ad audientiam noftram appellaa|
De muliere, qua! eft invita tradita viro, &
vit. Super quo utique prudentiz tuz rei.
rfpondcmiis, quod fi (a) prima mulier & fecunda, fe detenta, cum inter vim & vim fit differentia ,
vel prima vel fecunda linea -contingunt, tu vi­ & utrum poftea confinius intercefferit : quia cer­
rum facias utraque, omni contradjftiooe & ap­ tum nobis nil expreftifti , inquit itioni tuz nil
pellatione ceftante, carere, & fine fpe conjugii pofiumus refpondere . Illos autem qui propter
confanguinitatem prohibentur conjungi, & po­
* r»te, ia Ρ°Π*,υο manere . Si vero eas * (4) interdifto
ratio. Har. gradu folummodo vel fupra fefe attingere con- ftea contra interdiftum ecclefiz fefe receperint,
ftiterit, tu ipfiun compellas a fecunda recedere.- excommunicationi debes fubjiccre, donec tamdiu
fic de commiflb poenitentia fibi condigna iropo- feparentur, quoufque legitime cognofcatur, utrum
ftta, eum priorem ficut uxorem fuam recipere, eorum matrimonium de jure poflit & debeat
& maritali do cetero affeftionc traftarc con- ftare .
ftringas.
B C Λ F. XX. Idem CntUurienfi arcbiepifcopo.
C A F. XVI. Idem Belvece^fi epifeopo.
Ex litteris quas iuper caufa matrimonii cujufSuper hoc quod de latore pftefentium tuis dam juvenis, R. nomine, & Mariz filiz Gilclitteris qurfiviftt , an liceat fibi matrimonium berti de fando Leodegario, tranlmififti, folicicum ea contrahere, quam uxore fua vivente , tudo nobis innotuit, quam in ipfius negotii exa­
fibi de fafto copulavit in matrimonium .* tuz fo- mine fervafti. Quia vero abfcniibus partibus ve­
Itcitudini duximus refpondendum, quod fi adul­ ritatem nequivimus plenarie indagare, nec cautera in mortem alterius aliquid eft machinata, fam ipfam ad te remittere, a quo pars mulieris
feu ifte fidem dederit , quod ea defunfta hanc ad audientiam noftram nokitur appellaffe: eam
effet dufturus; fecundum canones ab eius con- venerabilibus fratribus noftris VVintonicnfj, Hefortio perpetuo prohibetur, & hzc prohibitio refordenft, fit Bathonienfi epifcopis duximus com­
mittendam. Ideoque fraternitati tuz per A. S.
perpetuo eft obfervanda.
przfentibus mandamus , quatenus partes adire
Ceorum
prarfentiam, cum ab eis fuerint evocatz,
Cap. XVII. Idem arcbiepifcopo Senooterf.
dt quod ipfi judicaverint inviolabiliter obfervare,
ft qui vir & mulier pari confenfu con
con-­ contradiftionc & appellation^ ceftante , com­
Porro fi
traxerint matrimonium , & vir ea incognita , pellas .
aliam duxerit in uxorem, & eam cognoverit :
cogendus eft fecundam dimittere, & ad primam
Cap. XXI. Idem Urfamq M. Cenom.
redire. Quia quamvis exinde fit diverfa quorum­
dam fententia, & non eadem confuetudo ecdeCum in apoftoliea fede, cui licet immeriti
fiz ; tutius tamen videtur, (c) ut primam hanc
prrfidemus, magifterium refideat totius ccdefiaÎuam fecundam, cum a prima judicio ecclefiz fticz difciplinz: dignum eft & confonum ratio­
eparari non debeat , poftqqam cum ea pari vo­ ni, ut quoties circa negotium ecclefiz aliquid
to & confenfu matrimonium contraxit . Sane dubietatis emerfit, ad ipfius deliberationis arbi­
quamquam mulieri defponfatz, & a viro non trium recurratur . Intelleximus fiquidem quod
cognitz, liceat ad religionem tranfire, aliam cum inter villicum de Herneja & uxorem ejus
tamen non poteft ducere in uxorem.
coraqj tequzftio matrimonii traftaretur, & proI^duftis teftibus, & eorum examinationibus dili­
Ca F. XV III. Uem Eberardo PddxMO
genti examine difcuflis, ante publicationem,idem
villicus reverfus ad propria, publice inter fe &
epifeopo.
uxorem fuam propofuit, fententiam divortii jdSollicitudini fedis apoftob'er incumbit , ut fi dicio ecclefiz effe promulgatam : & fic ftiggefta
dubia vel difficilia ad noftram aurem perferan­ omnibus falfitate, quamdam aliam mulierem fatur, ea debeamus abfolvere, (d) & in lucem re­ ft i nefeiam , fibi copulare przfumpfit. Poftmovocare . Super eo fiquidem unde nos confuluit dum vero fuper prioris matrimonii quzftione lit­
dileftio tua, quid videlicet fervandum fit, & re­ teris a fede apoftoliea impetratis, delegati judi­
tinendum de muliere , quz cum fit uni viro de- ces fententiam divortii protulerunt . Unde quia
fponfata, ab alio poftea defponfatur & cogno- villicum & mulierem quam fuperinduxerat, pen­
fcitur : folicitudini tuz taliter refpondemus, quod dente lite prioris uxoris, invicem afifcris confenlicet quarumdam ecclefiarum confuetudo habeat,, g tire : tua nos duxit fraternitas confidendos ,
ut cum fecundo viro debeat remanere, conve­■ utrum tales fint ad matrimonium admittendi .
nientius tamen videtur, ut ft vir & mulier adi Nos autem audoritate przfentium tuz follicituztatem conjugio aptam devenerint, (e) & infra■ dini refpondemus, quod imipofita ei poenitentia
mulier defponfata fuerit, quod vir mulierem ini competenti, & infra ipfius pernitentir tempus
luam, & mulier virum in fuum recipiat. Licet carnali commercio interdifto , poftmodtun in
poftea ab alio defponfetur & cognofcatur, debett maritali copula poterunt remanere . Super eo
primo reftitui.
vero quod a nobis fimiliter poftulafti, utrum ille
qui in quamdam mulierem confenfit, fi pater
crus videlicet luum przftaret affenfum , fi ad
confummandum matrimonium fit compellendus :
non

(·) fvpetier
fb'
line» in tertie.
(c) «t
bibere debeet
[ectmdam, tam
(à)
in Incidunt
,(eî C7 r»« ·
Minii.

λ

frima fine ftiditio eciiefitr.

LATER.AN ;NS£

χ93

III.

rwoERicusi.

— non minus rdpondcnuu, quia cum affenfus li-A
Cap. XXV. tient Mati fenili Edntundi,
ANNO ber dici non poflu, qui alieno refervatur arbim i,
n
trio ac conditioni, ipium canonica non inpro“7*’
bant inftituta, que coufonant boneftati, nifi
Ex parte Emma: mulieris noftris eft auribus
voluntas patris poftmodum intercedat , nequa­
quam ad contrahendum matrimonium eft cogen­ intimatum, quod Andreas fibi coram facerdote
dus . Nam licet felicis recordationis Alexander quodam & diacono & aliis, piuribufque tam
papa prndeceflor nofter' in fuis videatur conful- c.ericis quam laicis ad hoc convocatis, juramen­
tatiombus refpondifle, quod dcfponfalia interpo- tum preftiterit, quod ipfa ab eo tcmpoie pro
fita conditione «certa, conditione ipfa minime conjuge teneret, fie ci ficur uxori fue pdem fer..obfervata, fi confenfus de pnefenti intercedat, varet: ipfa quoque Andrrx preftito juramento
vel carnalis copula fubfequatur, diflblvi non de­ promifit, fe illum pro marito habituram » fic fi­
bent , fed firmiter obfervari .* nequaquam eft no­ dem ei ranquam proprio viro fervaturam . Quo
ftra: diffinitioni contrarium, cui hujufinodi con- fefto, diu in eadem domo cohabitantes, fibi li­
fenfus nequaquam fit de Ipnrtenti habendus, li­ beros procreaverunt . Procedente vero tempore
cet per verba de pnefenti evidentius exprimatur, Bprediâus Andrews contra juramentum prafiitum
quod in alieno arbitrio non habito, fed haben­ praenominatam Emm^m fic filios cx ça procrea­
do, confidunt, aliam tamen non poteft ducere tos reliquit, fic a cohabitatione recellit . Quia
igitur nemini licet uxorem fuam fine manifefta Diicit.
uxorem.
caufa fornicationis dimittere, fic. tunc eam vei
fibi reconciliare debet, aut ipfa vivente contine­
Cap. XXII. tient Eberarti Padnenn.
re : nec nos fuftinere debemus, ut prediâus An­
Super eo quod ex litteris tuis intelleximus, dreas juramenti preftiti religionem infringat :
virum quemdam & mulierem de mandato domi­ diferetioni'veftrx per * A. S. prefentibus man- * Apoâoli®*·Λ·°ni ( λ ) utriufque aflcnfu fe invicem recepifle, damus, quatenus rei veritate diligenter inquifinullo facerdote prefente, nec adhibita folemni- ta, fi, prout fuperius diftum eft, ita eife Inve. m
tate, quam folet Anglicana ecdefia adhibere , neritis, eumdem Andream moneatis ftudiofitts,
& alium pnediftam mulierem ante carnalem com­ ut fue faluti confulens , fic fuperindu&a quam
mixtionem folemniter duxiflê & cognovifte: tur habet, prius dimitfa, ad uxorem fuam redeat ,
» Cer. kr- * paternitati duximus taliter refpoodendum, quod
fic eam maritali affeftione tradet, fic reatum
urmtin.
fi primus vir dc mulier pari confenfu deprefen- C iuum condigna perna expiare fatagat . Quod fi
ti fefc (i) receperint, ipfa debet primo reftitui, commonitioni veftrc acquiefcere forte contem­
cum nec potuerit, nec debuerit, pofl talemcon- plerit: vos eum fic fuperinduftam, omni occafenfum alii nubere. Si vero confenfus talis inter fione fic appellatione ceflantc , excommunicatio­
cos non interccflerit fub verbis illis qur dixi­ nis vinculo innodetis, fic ufque ad dignam fatisfadionem precipiatis hominibus, ficut excom­
mus, nec carnalis copula etiam aflenlu de fu­
turo pneeunte: fecundo viro qui eam poftea tra­ munica tos, cautius evitare.
duxit atque cognovit, mulier ipfa debet relin­
qui, & ab impetitione prioris abfolvi , injunfta
Cap. XXVI. tient Piflavenfi epi[copo.
primo poenitentia de befione fidei vel violatio­
ne juramenti, fi dedit fidem vel prrftitit jura­
Ex litteris venerabilis , fratris noftri Sanxonis
mentum. (c)
. epifeopi accepimus, quod cum duo nobiles viri
fui epifeopatus, V V. fcilicet de * Munda, ficB. * MoronJaCap. XXIII. Idrw ridrw in ««few
de Mauritania, filios fic filias impubefeentes habe­
epiftM.
rent, fic fpe pacis inter eos reconciliande ita in­
iter fe convenirent , quod filios fic filias mutuis
Sponfam autem alterius, fi eft nubili aetati invicem matrimoniis sociarent : fic hoc tam pa­
proxima, nullus confanguineorum aliquando fibi tres quam filii fub juramento fe fafturos prora ipoteft matrimonio copulare.
ferunt. Inter quos quidem G. prioris filius , fi­
liam predifti B. confentiente patre , fetnel fic
Cap. XXIV. J<few (d) Xvdre^C epifnpo.
iterum recipere in uxorem juravit . Cumque ipfo volente ad ^lia vota migrare, eum epifeopus
Super eo vero, quod de illo nobis fignificafti, fub diftri&ione anathematis compellere voluit ,
qui cum procreare vellet filios , uxori fine nun­ ut fecundum quod juraverat , filiam praefati B.
quam carnis debitum reddidit vel reddere po­ traduceret, in uxorem , ipfe ad audientiam notuit.* inquifitioni tue taliter refpondemus, quod E ftram appellavit : fic altera parte nuncium fuum
diverfa funt inde decreta , diverte fententie. ad nos deiiinante, nec ipfe venit , nec refponSed confuetudo eft Romana ecclefic, in fimili- falem aliquem pro fe tranfmifit. Quia igitur pe­
bus taliter tenere, quod fi non poteft eam ficut riculum G. prediâo extitit, contra juramentum
uxorem habert, ipiam habeat ficut fororem.
fuum venire*, fraternitati veftre per Ά; S. pnr- * Apoflolifentibus mandamus, quatenus cum exinde fueris
requifitns , utramque ante tuam convoces prelentiam, fic rationibus hinc inde plenius auditis
fic agitatis, fi tibi conftiterit, quod prefatus G.
preftito juramento firmaflet, quod filiam memo­
rati
(a) utnufau fefe.
(b) receperint. dicendt rau atteri : //· te recipio ia nteuat fir
i» ateaat , etiamfi non inter.efiertt illa 'i·
lemnitai, nec notoltereno camaliter cognoverit , naulie. ip/a debet &c.
(e) Ad. appellationi aaten» fi eoa /aper ifi» cafa ab alterutra parte fue.it inwfofita, tt fi appelletur ab eo , eat
taufa efi re. ap. eoanufaefi demota debita deferenduuo .
(d) ^tadrauenfi .
Manli.

Cncil. General.

Tom. XXII

T 2

197 '
‘“ϊ*,?"*
CONCILIUM
"“‘TmT®'·
10«
rati B. duceret in uxorem , eum moneas , & A poraliter prxftita, quod vir·mulierem ficut uxo*
i„ûm
rem legiiimam de cetero exhiberet , & ipfa reCanno
hristi «’ftoritatle nortra .luir.odiftride r.-iinrviia<
compellas, >it
ut ipfam,
mil rationabilis .caufa extiterit, m qxorem reci­ verenter ci fine contradiâionc , ficut viro legipiat , & maritali affertione pertrad.-t . Si vero timo, obediret; nihilque defuit ; nifi folemnitas
rationabilem caufaA prxiendere voluerit , eam illa in facie ecclefix celebranda , qux propter
cum omni diligentia & ftudio audias , & fine tempus Quadragefimz tunc non potuit effedui
canomco, appellatione certante, decidas . Cetc- mancipari. Tempore vero procedente orta iuf"· rutn fi legitime monitus, judicio tuo parerecon- picionc , qnod præfatus R. ad ajia defideraret
tempierit.· et:m fic patremfuum, fi fovere ipfum vota tranfire ad examen fuit jam diâi archicpi*in ilia malitia prefumpferit, excommunicationis fcopi caufa perlata .* qui fub anathematis inter­
viriculo adrtringas: & in tota terra ipforum om­ minationi prohibuit, ficut cx litteris ipfius ac­
nia Divine, prxter baptifma parvulorum fic pce- cepimus J ne antequam de prxfcripto negotio
mtentias moriendum , prohibeas officia cele­ plene conflaret, vir ad fecunda vota tranfirct ,
brari .
Sed ipfe preferipta prohibitione contempta , fi­
liam Hugonis de Polftedc, Mathildcm nomine,
Cap. XXVII. Idem Penediflm papa (a) Gauden-Bm facie ecclefix fibi fo/enniter copulavit uxo­
rem, Poftmodum vero duabus mulieribus & si­
lia patriarch*.
ro cor^m arcliiepifcopo coniliiutis , pixfatus R.
·* · ■
Lex Divinx conflitutionis fedem aportolicam publice confertus eft , fe cum Maria , ficut di2v*iu
to:,us P0,lut orbis terrarum magiftrans: utquid- ftum eft, publice matrimonium contraxiffc , &
qu.d ubique locorum dubitatur , ab ea tandem aliam , fcilicet Mathildem , pravr quorumdam
ratio eiuidem requiratur. Affatus ert autem nos uiijgeftione icdudum, accepiilc . Matia vero fre­
luis litteiis ejufdem cathedrx fefforem , ac per­ quenter affermi , quod pater ejus non moverat
contatus ert quidam vir nomine Joannes , pro de voluntate ejus querelam , adjiciens quod in­
connubio filix fur fupcrftitis , cujus foror de­ ter ipfam fit prxfatum R. excepta fola fide de
functa, cuidam mveni nomine Stephano , fim- cortrahendo matrimonio , nulla obligatio tnttrphcibus verbis fuit defponfata , fic antequam ad ccfferat : quam, quia ipfe nonfervaverat , fervanuptias pervenerit, morte praeventa.· tirrum cum re miniqie tenebatur: & ideo , quia cam quam
eodem juvene poffit matrimonium celebrari fu- lecundo acceperat, relinquebat. Cum autem prae­
perfttus fibx, necne. Namque teftatus eft , hu­ fatum R. tanquam proprium virum reftitui po­
jus rei rationem haberi apud vos ambiguam , C(hilaret, fic archiepncopus vellet de primo maquam , Deo docente , reddimus his verbis cer- trimonio
--- ---------- cognoicere
-------- *----- , ob idJmaxime
--------------, quia
—
—­
mu
infimam . Protoplaftus enim ille, radix fic origo lieres dicebantur fele confanguinitate contingere,
nortra, detrarta fibt corta videns mulierem for­
ac per hoc tam incertus quam adulterii vitium
timebatur.· Mana ad apoftolicam ledem appel­
matam, prophetico fptritu inter alia protulit :
Hentf. >,
Propter boc dimittet bomo patrem & matrem , &
lationis vocem cmifit , & fertum circumcilionis
aàbarel'it uvori fua , & erxnt dico rn carne una .
prox.mx terminum appellationi pt-thxit , appel­
Quibus vetbis innotuit, non aliter virum & mu­ lationem vero archiepifcopodeferens, eidem Ma­
lierem porte fiet i unam carnem, nifi carnali co­ riae fub periculo animae fic excommunicationis in­
pula fibi cuhxreant. Qui ergo nequaquam mix­ terminatione dillridius interdixit , ne cui nube­
ret , donec caufa ipia coram nobis vel cui am
tus eft extranex muberi fœdere nuptiali , quo
paclo per nuda fponfionis vciba poffuat una ca­ delegatis ab apoftolica leae judicibus , finem de­
ro heri, nullatenus valemus intueii : propinqui­ bitum fortirctur. Ipia tamen de remedio appel­
tas enim ianguinis, verbis dicitur , non veibis lationis confit a, cuidam alii, VV. nomme, nihi­
lo
efficitur. Sed nec olculum pant propinquitatem,
»v minus
iumu> nupfit
nu^iu ;, fic
<-». propter
pivyic· hoc
nw citatam curam
wi«»i
quod facit nullam fanguinis commixtionem . D archiepilcopo noluit, propter appellationem quam1
Quoniam vero ita prorfus fe habet res Joannis obierat, apparere . Cum
—
igitur abfcntibu» parti­
illius, ut velit filism illi nuptiis copulare , cui bus non v/Seretur nobis negotium finiendum ,
ipfum experientiae veftrbe, de qua plene confidi­
primam jam decreverat deiponfare : Centura apollolica mandamus hoc abfque criminis vitio poffc mus, committentes prxlentium authoritate ter­
minandum : quatenus partibus ante pixientiam
fieri . Nam cur prohibeamus quod prohibitum
nunquam fiera fcnptura declaravit ? Sed neque vertram convocatis , inquiratis diligentius verita­
mundanx leges, connumeratis perfonis quibus in­ tem .· fic fi nihil conlliterit quod impediat, prae­
ter fe nuptias contrahere non licet, de hujufmo- ter confenfum qui inter prsfatum R. fic Mariam
a (Teritur præcetlülc, iccunda matrimonia invio­
di aliquid dicunt negotio . Ne ergo abnegetis ,
labiliter obiervanda , fublato appellationis diffu­
quod r.uila abnegandum ratione monftratis .
gio , judicetis . Licet enim contra interdictum
C A P. XXVIII. Idem Ihntonienfi, Batbanienfi , έΤ
ecckfiae ad fecunda vota tranfirc nequaquam de­
Herejorder^i. epifeopis.
buerit : conveniens non videtur, ut ot> td folum,
_ (aeramentum conjugii diffolvatur
Alia enim
Ex litteris vcncrabflis fratris noftri Cantua- E pœna debebat cis imponi , quod contra prohibirienfis archiepiicopi apollolicx fedis legati , ad tionem ccclefue
■ - hoc
■
fecerunt. Nonis Februarii
.
audientiam noliri apollohtus pervenit, quod cum
Cap. XXIX. Idem Batbrnie^fi epifcopa.
G. de fando Lcodegario , Mariam filiam fuam
acuentem , cuidam tuveni R. nomine defponlafDe illis qui infra annos aptos cxiflcntes ma­
iet. poiimoduin quibuidam ipfius mulieris confanguir.ns procurantibus, memoratus R.. cum ea trimoniis contrahendis iponlalia contrahunt, five
prxiente p« verba prilcntis temporis contraxit, uterque, five alter , antequam ad annos aptos
ficut dicitur, matrimonium, fide hinc inde cor* matrimoniis contrahendis perveniunt , reclament
'
& pota) Gra^ca/S.

Man.G

LATERANENSE III.

Z97

rœt wurst.

i,s

pofiulent feparari , non funt aliquatenus au-Aquod ab anno alter in alterius copulam matiiaοικιίπ Utendi. Si vcio alteruter corum ad annos aptos lem confenlcrar , & dc cetero ficut vir ht mu οιίυθΓι
contrahendis matrimoniis pervenerit , infra cof- lier fimul cohabitarant . Cum autem nec jurailJt
dem annos altero exifiente , iponfalia contra­ mento fidem mulieris procurator habuit , exegit
huntur . Si is qui minori^ cit xtatis , cum ad eam publice lubarrari . Quod cun vit publice
annos illos pervenerit, reclamaverit , nec in al- facere paratus effet in conlpcdu ecclefix, fur te­
rerum voluerit confcntire , judicio ecclefix pote­ xerunt duo, proponentes, prztatx mulieris con­
runt ab invicem feparari. Utrum autem mulier, juges in quinto gradu vel fexto confangu nitatis
qux , pofiquarti ad annos matrimoniis conti a- icte contingere: quia pater ejus, qui eam iubarhendi; aptos venit, ndpfit, ab eo fi quxrat dif- rare volebat, priorem viium in quarto conlanfidium, debeat feparari . tux confultationi tali­ guimtatis gradu attigerit . Unus autem ita ie
ter refpondemus, quod cum in eum Icmel conaudivifle jutavit, alius autem id jurare voluit ,
lenfcrit, amplius conlentire non poteft aliquate- & ob hoc licet ille praefatam viduam lubairare
iui, nus, vel divertere: nifi fq|te illi nupfit , pofi- difiulerit, minime tamen ab ejus cohabit at tone
q_im *
quam * ad annos aptos matrimoniis contrahen- difcetlit. ProcelTu vero temporis ad inllantiam
dis pervenerit , & in eum luum omnino nega-B Mundualdi przfatus vir publice marrim mium ce­
vcrit przftare confenfum.
lebravit , & poftmodunï 1ère per annum cum
uxore permanlit. Nunc autem quxfiio prima re­
CâF. XXX. X'.K^dcr 111. Bxrdegalenfi
vixit , & juraverunt dud cor.un archicpitcopo
archieptfcopo.
plebano , velut dicis , quod primus vir fuit
in quinto gradu confanguinitatis patri viri przConfuiuit nos tua fraterni tas , quid tibi fa* fentis . Unde quia diverti diverts fencunt ,
ciendum fit dc milite quodam, qui cum mulie­ quid agendum fit m hoc cafu , meis quxris lit­
rem quamdam duxerit in uxorem , & cam Ionteris edoceri. Quocirca difcretioni tux per * A. . ApofloI1.
go tempore tenuerit , fic prolem ex ea hifcepc- S. mandamus, quatenus utr.im.que partem ante .am infli
rtf : nunc matrimonium fuum accufat , dicens tuam prxfentiam convoces , & facias telles co- «m
in quarto gradu confangniniratis elfe . Ad quod ram te jurare, & adhuc inquiras , a quibus &
utique confulta'ioni tur taliter refpondemus : quando didicerint quod tellanrnr . Si vero j oil
quod fi przfatus miles mulierem ipùm in facie motam quxtlionem didicerint , non eit j.im diecclefix duxerit, fie longo tempore tenuerit, non itum matrimonium Jitlolvendum . Similiter nec
debet vox accufationis fuz admitti , nifi perfo
U ab accuiatonbus matrimonii didicerint . In·
nx alix & idonex appareant, fic merito iufpi- quifita vero ventate diligenter, fi per telles circionis carentes, qux matrimonium ipfum velint cumfpertos & omni exceptione majores invene­
& poffunt legitime accufarc . (a) nec hzredes ris, quod primus vir patrem fupcrilms in quin­
perionx admitti dibent, fi per viginti vel ortoto vel fexto gradu attigerit, non ditfcras fen­
decim annos infrmul fine quzllionc remanfc- tentiam divortii promulgare. Æque enim, ut
rint .
canones dicunt, abilinendum cil aconfangumeu
uxoris, ac propriis, ufque ad iextum gradum.
CAP. XXXI. Imoceniur Vintsaicnfi
Ceterum prudentiam tuam nolumus latere,quod
^’f^·
perionx idonez nominandx funt, fic gradus difiinguendi ab utroque latere & computandi : nec
Super eo quod interrogaflide facramcnto con­ funt caulx matrimonii trartandx per quoslibet ,
jugii, breviter refpondeo: Illam quam d.xilli, a fed per judices diferetos, qui potcftatcm habeant
patre conjugi traditam , & ab eo cui tradita judicandi, & fiatuta canonum lupcr his nequa­
iueiat, patri commendatam , donec flatuta die quam ignoicnt.
in domum fuam ille traducet : dico quod legiti­ I
mo confenfu interveniente , ex eo llatim conCap. XXXIII. Idem Exonienfi e/ufeopo.
coactflioM<·
jux fuerit, quod fpontanea * voluntate fefe con­
jugem elfe confcnlerit, non enim futurum pro­
Przterea hi qui matrimonio contrahendo pu­
mittebatur, fed prxfens confirmabatur. Quapro­ re & fine omni contradidione fidem dederunt ,
pter quidquid cum alia poli modum fartum efl
aut juramentum fecerunt, commonendi funt di­
in coitu five in generatione prolis , tanto re- ligentius & exhortandi, & omnibus modis indu­
prehenfibilius eft lecundum , quanto verius pri­ cendi, ut fidem przfiitam vel juramentum fa­
mum. Confiante enim primo , quanto amplius rtum oblcrvent, & fe, ficut promiferunt, con­
in Deum committitur , tanto magis culpa au­ jungant .
getur. His ergo cognitis , facile erit negotium
przfentium latoris tux difcrctioni debito fine
DE POTESTATE JUDICUM
PARS VII.

terminare Cap. XXXII. Idem Caflinenji albati .
Ex litteris ruis ad nos dirertis accepimus f
quod cum quidam fecrcto mulierem viduam fubairafTet , fit cognofcens carnaliter cohabit aflet
cum ea per annum, Mundualdus virum mulie­
ris traxit in caufam , proponens quod illam,ΐη
pot ell a te fua pofitam, quafi fornicariam cognoviflet : tunc vir fic mulier juramento fumarunt,

la)

mc <«dea»

perime

.

MinG.

delegatorum, & dc variis litteris diverfis
temporibus impetratis.

E

Cap. I.

Idem Londcnienji epifeopi.

ÜM tibi fit de benignitate fcdis apoflolicac
indultum, ut caufas, quas de mandatonoftro fufeipis terminandas, liceat tibi perfonis aliis
uni vel pluribus delegare: fed ab his quibus cau­
ti fuit per te commilTa , fas fit litigantibus ap­
pel­

C

199

ALE?AmDER

-

CONCI L I U M
A

“ ‘
“pellare, crfi eadem caufd tibi fuerit a nobis ,
CHRbli aPPcfta,‘onc «flante, commifla ; accidit interdum, ficut tu atteris, quod caulam, quam tibi
commifrmus , appellatione poftpofita, terminan­
dam, aliorum experientix committas audiendam,
fic appellationem alter litigantium ad tuam, al­
ter ad noftram audientiam interponat : confultationi tux refpondemus , quod ei appellationi,
qux ad nos interponitur , eft omnino deferen­
dum, licet fuerit appellatione remota commifla.
Cap. II. Idem. Bithefoieufi epifeopi.

-/«romcrsL

Joo

Ca?. VI. Idem Vee. Cornoterfi elefh.
Dc caufis qux i^ntra certum terminum deci­
■dendae committuntur, hoc tuam volumus Cogni­
tionem tenere : quod nifi dies ab apctk-Iico prae­
fixus, dc communi conlenlu prorogetur, co tranfiudo mandatum expirât.. Illi etiam qui £rocaufis tibi committis ad citationem tÿam <cuire ,
aut tuo iuper his judicio parère neglexerint , fi
tale fuerit negotium, quod certa ex.nue poena
canonibus exprimatur, eam inHigas . Alioquin
ipfos , pro delidi qualitate dc caulx, fccynuum
arbitrium tuum punias .

an*JO

CHRISTI

Qttia qiirfittim eft a nobis ex parte tua,quid
faciendum fit^de poteftatibus, qux, cum prxeipimus alicui juftitiam exhiberi, de his quos di- B
CAP. VII. Idem Senoneqfi archiepifettpo.
ligunt aut tueri volunt, minis & terroribus fuis
Prxtcrea fuper hoc, quod nos confulere voconqucrentes filcre compellunt , fic mandatum
nolltum eludunt ; id tibi refpondemus, quod fi­ luifti, utrum liceat judici delegato, non ordinacut agentes & confcntientes pari pcena feripturx lio, fmc litiens citatori s cogere lonium.tcemnt
teftimonio puniuntur: lie tam eos qui trahuntur veniat, aut damnare, fi non vericm; hoc tibi
in caufam, quam principales fautores eorum, fi prxfentiurft authoritate innotelc.it , quod quam­
cos manifefte cognoveris juftitiam impedire, Cen­ vis ct c.iula licet fimpltcitcr delegetur, latis po­
tura ecilefiaftica poteris coercere.
teft putes authoritate nollr.i compellere, &con­
tumaces feveritate eccletiallica coercere, etiamfi
litterae commi ttionis id non contineant, aut par­
C A F. 111. Idem Eeoracenfi arcbitpijcopo.
tes mandatum non habeant ut accedant : qui»
Sane fi a nobis litterae prius impetrentur , fic ex eo quod caufa fibi committitur, Iuper hi^
altx poftea, non facta mentione priorum litte­ omnibus qux ad caufam ipl.ini pertinere nolcunrarum, fitterx impetrentur: ft judicibus inno­ tur , plenariam recipit potcft.itun .
tuit, donec Romanum pontificem confidant, ficC
Cap. VIII. Idem Vintonierfi cpifopo.
luam exinde plemus cognofcant voluntatem ,
cxccutione lifterarum debent penitus fuperfedeQuamvis fimus multiplicitate negotiorum im­
re , ne pro varietate litterarum , caularum fines
valeant impediri.
plicui, & gravibus divertiique fell ciiudmibus oc­
Et hoc aubepiiis obfervari ab omni admini- cupati : nos tamen cogit prxrcr commune debi­
ftratorc , utui ccntigcnt in feriptis noftram fie­ tum tua fraternitas , & dikdio qua perlunun
ri juflionim ad aliquem, fic interca quiefeat ab tuam diligimus, tuis confulutioi. ocs rclpondeadminiftrationc, is qui poft illum lulceperit di­ re, ne videamur indiicuila relinquere , qux no­
gnitatem, cam accipiat & infmuet. Et fi qui­ bis enodanda tua voluit dileftio ) ixkntarc . indem privata eft caufa , implere cam fic aflequt , notefeat itaque lolicituditi» tua ,, quod judex a
quemadmodum ad cum promeruerit referiptum. nobis delegatus caui.un libi committam poteft '
St vero hujutmodi in feriptis julTio publicum jus .-ilii vel pluribus delegare, aut totam audiendam
rcfpicit : inquirat eam, & h quidem non Ixdi- ix terminandam , aut ctiar.i ut audiant rationes,
&
& .atteft
itiones
recipiant,
& fentur filetis, qux in ea comprchenfa funt, adim„ allegationes
—o--------- „
...........
....... —
r----- ,--------pleat. Si vero ad Ixfionem fifei eft, nil fuper θ tentiam libi lervent, vel ut horum aliquid fa­
&
ta omnino ..gi
Nunciarc vero nob's primum' ciant tantum juxta voluntatem
’
‘‘ 1beneplacitum
·
oportet, ut kcunda de hoc noftra jufl'io fiat . delegantis: quamquam non poflit camdem caul.im alii, appellatione potlpolita delegare : etli
Si vero prxeepta cuiuslibet judicis (unt, fic prifit fibi, appellatione remota, commilïa. Si ve­
ufquam infinuentur hxc, aut prxeipientem, aut
ro duobus caufa committitur , etiam fi non ap­
ad quem prxeepta lacta funt , contigerit remo­
veri dc cingulo : etiam fic qui factus fuerit ju­ ponatur, ut unus line altero‘in ea procedat;
dex, hxc iuteipiat & cxignt,
exigat, fi legitime fad»
fait» nihilominus unus cx ipfis , live luo conjudici ,
five alii , vices luas in hac parte committere
funt. Si vero contra legem, aut contra jus publicum facia funt ; pro non feriptis efle jube­ poteft .
mus .
Cap. IX. Idem tidem in eidtm .
Cap. IV. Item.
Cum aliqua caufa , appellatione remota, com­
mittitur, fic lententia fertur iniqua: eam vacua­
re oportet, nec ci debet ftan, fi manifcilam
continet iniquitatem.

Cap. V. Idem I.ondonicnfi epifeopo.
Si pro debilitate tua, vel pro aliqua gravi
necclTitate , traftandis caufis , qux tibi ab apoftolica fede committuntur, adeiTe non poteris :
liberum tibi fit, aliis perioms idoneis fic diferetil vices tuas committere , ita quod fi res tanti
eft, te confulere debeant : nifi forte caufx ita
graves fint, quod line prxfentia tua non poftint
omnino terminari.

Ceterum fi qui ad judices fuper aliqua caufa
ab apoftolica lede litteras commiflbrias impetrent
aliis judicibus forte committi, nili de commiflione prioribus Lila in litteris coinmiflionis, qux
aliis delegantur, mentio fiat: nihilo minus prio­
res judices in cognitione ac caulx decifione procedere debent, nec fecunda: litterx Tuper eadem
caufa taliter nnpetratx , alicuius roburis fnVnitatem habere poliunt. St vero in fecundis lineris
habeatur mentio de commitlione prioribus judi­
cibus faâa : prxdiâa caufa, priotum eft exem­
pta judicio, cum exdem non fint tacita verita­
te impetrata·. Verum fi pixieniibns partibus, de
ipfarum conlenlu cuilibet i.uila committitur, fic
proceflu temporis, vel etiam continuo, alterutra
par-

ΑΐψΝΒτκ

LATERANENSE III.

rw®XUSI·

joi

y·* ‘a‘,nj * su nefeiente, caufa* ipfam tacita A ter fecerit, & tines mandati txccfTerit .· ejus )u-*·*"—- —
commiflione fada . impetravit
rifdidionem non eft dubium cxpiraic.
A\’NO
CHKO! I 'v 1 ‘UU
. mre
\. immerito z.
Λ
r
CHkisrt
i,7>. co.nrr.ilti : noti
is, quir tali S...
dolo &
Cap. XV. Zdew (c) Londanie^fi & Eigprnitrf
“’*■
fraudp adverfarhim cogit laborare , in expenfis
condemnari droct.
rp‘f"P·' .
anno

Cap. X. Idem eidem in eidem.
Sententiam a delegato judice latam, fi ad
mandatum ipfius judicis diœcefanus epifeopus
execution· mandare neglexerit : is qui ex delega­
tione Romani pontificis fentetuiam tulit , eam
execution! mandandi plenam, & liberam habet
facultatem.

Cap. XI. Idem Norwicenfi epifeopo.
Significafli nobis per litteras tuas, quod in*
terdum a judice delegato fruftra fuper aliqua
caufa fertur fententia, cum ordinarius judex eam
ad mandatum ipfius nolit execution! mandare ,
vel aliis refiftentibus effeftui mancipare non pof­
fit. Super hoc autem confutation! tuae taliter
refpondemus ; quod fi ordinarius judex ad man­
datum judicis a nob's delegati, non Vult aut
non poteft', aliis refiftentibus, fcntentiam ab eo
latam eflèâui mancipare, delegatus judex caufam
authoricate fibi commifla poteft execution! man­
dare: & fi quis fibi reftiterit, cum ecclefiaftica
cenfura coercere.

Cap. XII.

Idem eidem * in e. e.

Si quando vero clerici coram judice delegato
praelatos ecclefiarum fuper ccdefiis quas tenent,
in caufam traxerint , & coram eodem judice
tranfaâione vel alio modo ecclefias obtinuerint,
in quibus certum fit eos inftitutiooem canoni­
cam nullatenus habuifle, nec pofleflionem etiam
corporalem·' ordinarius judex non debet delegati
judicis mandato rcfillere violenter , fed apud
ipfum inflate, ut differat illos in poffetîionem
mittere , donec nobis rei veritas innotefeat■

(d) Pervenerat ad nos cx parte R.. fenis pres­
byteri, quod (r) cum ad vos olim literas noftras
attuliffet, quod fi vobis conflaret eum per vim
T. clerici , metu regio coopérante , ecclclum
de (f) Gitebergia , quam fe aflerit per xl. an­
nos picifice poffediilc, jampridem juramento prr’
ftito refutafle, eamdem ecdefiam ei (jç) rcftituc- '
zres. Przdiftus vero. T. alias tireras a nobis poftcrius impetratas, ad alios judices fuper eodem
B negotio reportavit, & fic caufa ipfa fub vefko
‘non fuit-examine terminata. Mandamus itaque
fraternitati vcftrx atque prudentis, quatenus non
obftantibus interis a memorato T. poflerius im­
petratis , nifi ibi contineatur * exprellum, quod * expteflim.
caufam ipiam veftro judicio (6) iubtnrxcrimus ,
utramque partem ante vos convocetis, & eidem
caufie juxta tenorem alterarum litterarum noftrarum, fublato appellationis remedio, non dif­
feratis debitum finem imponere .
Cap. XVI. Idem Lexrvie^fi archiepifcopo .
.. In litteris quas tua nobis deftinavit fraterni­
tas, quzfliones quafdam inferuilli, fuper quibus
folutionem tibi a nobis poftulas exhiberi : qua­
rum fiquidem una eft, fcilicet, ufque ad quod
tempus judex delegatus fe poftii interponere, ut
fletur tei jqdicatz vel tranfaJlioni . Super quo
utique paternitati * tux lalitei refpondemus, · c„. {
quod ex quo judex delegatus per le aut per eernitau
alium, fi potuit, execution! mandaverit, vel
pro fe petierit mandari , ejus authoritas & jurifdiftio cella t, quia femcl funftus etl olficio fuo .

CaP. XVIE Idem abbati /anili Albani.

Confutationibus Cingulorum ex minifterio fufce^t* fervitutis cogimur refpondere, ut ii quid
Cap. XIII. Idem Herefwdenfi epifeope.
dubietatis vel qu<ftioni$ inmehtem alicujus emerDferit, ab ccclelia Romana folvatur, que inter
Intelleximus ex tuae fraternitatis relatu, quod alias, difponente Domino, obtinere meruit prin­
quandoque impetrantur a nobis Iitterx certam cipatum . Quziitum eft fiquidem a vobis, ut fi
caufam habentes ad te & ad alios, aliquando quis ecclefia vel pofleflione aliqua fe afleverans AU"*' **■
per fuggeftionem falfiratis, aliquando per fup- abfque judicio & caufa rationabili fpoliatum , dc
preflionem veritatis . Unde a nobis confilium a nobis ad judices litteras obtinuerit, ut infra
poftulafli, utrum fecundum ( a ) formam, aut certum tempus reftituatur fibi pofleflio : fi confecundum rigorem juftitiz, tunc debeas in ipfa ftiterit judici, eum efle taliter fpoliatum, pofcaufa procedere. Super quo diicretioni tua. tale fcifio debet ei reti itui, cum is qui tenet eccledamus refponfum .* quod fi litterae noftrr ad re
fiam, vel pollquam ipfe requirit , antequam de
dire&E formam expreflam habuerint, & cogno­ litteris aliqua mentio fieret, (ludiorum , peregriveris eas per fuggeftionem fa|fitati$ & per iup- natiouis, vel alia hujufmodi caufa. fe abientaveprcflionein veritatis cum tali forma impetratas £ rit , num infra przfixum tempus judici pofltt
fuiiTe.· tunc non fecundum formam in cis ex­ fuam przfenjiam exhibere. Super quo itaque inpreflam , fed fecundum rigorem juftitiz, in cau- quifitioni tuz talita- refpondemus: quod nec de­
la ipfa fine perfonarum acceptione procedas.
bet, nec poteft teftimonium habere, quamvis pa­
ratus fit coram judice delegato teftibus idoneis
Cap. XIV. Idem.
pofleflionem & dejc&ooem fuam probare: nifi
is qui poflidet, terminum prorogaverit . Exfpirat
Si autem lis infra cerrum terminum przcipia- enim jurifdiftio fua.· quia fine confenfu utriuftur decidi, non poterit negotium ultra praefi­ que partis, non licet judici terminum prorogare
xum (À) terminum, nifi communi confenfupar­ aliquatenus prèfixum a delega tore.
tium, prorogari. Verum fi judex delegatus aliCap. XVIII.

(») caujtm & fecunda»·, (b) diim . (r) G. Lmkn. & R. ΓΚιχβη». id) Pervenit.
(ej rasa Eptfeop·» ohm nd vor. (0 Gtledefa (g) re/tiineretie (h) fuitrtximui.
Manii.

505

I

ALXXANDEk

C O N C ILI y M
r*“^CUSk
A max fuerit, fecundum qualitatem vel

P. 111.

104

quantita-*™""
ANNO
tem faili , poterit vel interdidi v.el fufpcnfionis
J
Cap. ΧνΠΙ. Id*m R. Cantuaree^i
CHRISTI
arcbicpifcopo.
fententia a judice delegato' compelli ; ita quod
judex fecundum néqout qualitatem * temperate
Ex parte venerabilis fratris noftri Conventrcn- procedens, epifeopo vel ingrcflym ccclcfiarum ,
fis epiicopi , auribus noftris cfl intimatum > quod vel facerdotale officium interdicat, aut etiam il­
' cum dp caufa quz inter G. tt F. clericum fu­ lius, qua; ad jurifdiftionem fuam fpecialiter per- *
pcr przbcnda dc Norbak diligenter cognoviffer, tinct , interdifto fupponat. Dc teflibus autem '
tc. eidem G. fecundum tenorem litterarum no*, non habemus in facris canonibus, quod'cogendi
flrarum, in quibus continebatur , -quod fi con- fint
bnt , fed admonendi , 'cum celari: veritatem ,
flant prxdiftum F. de perjurio efle convicium 'ficut
"lut dicere falfum, mortale deputetur firpe de-^
te perpetuo illi prxbendz renunciaffê ,* ab eadem uli«ni
'tm. Qyzftioni vero quam facis , utrum ap-zqu.
prxbenda , appellatione ceffante , amoveretur . & pellationi illius fit deferendum , qui ficut mos Et illi ψή .
feoque cognito & probaro, cum prxlibatam prz-~
■eft, przflito juramento abfolvi inhibetur, fi an­
bendam G. adjudicaffet , prsedidus F. in vocem tequam aliquid ei mandatum eft , appellet , vel
appellationis prorupit, fic ad nos veniens, fcc uti- fi mandato recepto, cauia diffugii appellet·' ta­
. dum hunc tenorem litteras reportavit , quod ci liter rcfponaemus ; quod poflquam juraverit
przcife dc abfquc caufie cognitione reflitueres , appellationi ejus, qu« juramento derogat, peni­
tus non cfl in aliquo deferendum .· led flatim
fic ipfum qui pofl appellationem eum prxbenda
fpoliavit, authoritate alicui beneficium auferen­ erit in.eatndem reducendus^ftntentiam , quz,
di, appellatione ceffante, privares, donec per fe donec mandatum fufeeperit , & fufeeptum pro
vel per nuncium, aut per litteras luas faiisfaflti- poffë fuo fuerit exeeutus , debet firmiter oblervari.
7
rus, ad fedem apoflolicam afcccdcret, fic prznomtnatum G. fi cumdem F. fuper jam dicta prae­
benda prxfumcTet moleflarc, vinculo excommu­
Cap. XXI. Idem Eboraceufi arebitpifeopo,
nicationis ufque ad dignam fatisfjflioncm ad& Contentrenfi tpifeepo.
flringeret. Unde quia non credimus nos ita przcife fcripfiffe, fic fi taliter fcriplimus , hoc ex Êx parte N. capellam nobis innotuit, quod cum
nimia occupationi contigit, fic in hujufmodi lit­ ad te frater Cônverren, litteras impctratfêt , ut
uris intclligenda cfl conditio , etiamli non ap- _ ei archidiaconatum, quem ih ecciefia primo va­
ponetur, it preces veritate nitantur, fraternitati*- care contigerit, aflignares, R. adverfarius ejus
lux taliter, èTr. quatenusinfpcâo tenore littera­ alias a te, frater Eboracenfis , litteras, ficut di­
rum, quas prxdiclo cpilcupo oireximus , fi in­ citur, impetravit, nulla de prioribus habita men­
veneris quod fecundum prxdifhtm modmn ei tione .* ut 11 avunculus ejus archidiaconatum ,
kripfimus, & in litteris quas præfatus F. repor­ quem habebat io jam diâa ecciefia , vellet om­
tavit , non hitt habita mentio priorum littera­ nino dimittere, ipfum ei faceresaffignari. Quo­
rum , fententiam prrfati epifcopi , omni contra­ niam igitur fi memores fuiffemus , nos przfato
dictione fic appellatione ceffante, confirmes , fic N. flirteras noftras ficut przdiximus , direxifle ,
prxdictum l·. cum litteris noliris , quas tibi de­ pfo adierfario ejus nullatenus fcripliffemus, no­
tulit , .«J prxkntiam noftram venire compellas .
lentes litteras noflras, quas pro eodem N. mifimus, occatione aliqua effeflu carere: fraternita­
CaP- XIX. Idem Exinienfi ιρίμορο.
ti tuz, iTc. quatenus przfcriptum epifeopumad□ moneas, ut prarfato N. archidiaconatum eccle­
(j) Ad hxc cum aliquis nimii prolixum ter­ fiz fuz, fi vacet , juxta promiffum fuum affiminum fu» appellationi (*) przfigit , judex po- gnet, non obftantibus litteris , quz ab adverfatcftattm h.ibet competenti modo abbreviandi : & no ejus poflmodum fuerint, tacita veritate, imfi in termino de tempore abbreviando competen­ petratz.
ter flatuto appellationem non fuerit profccutus ,
nec canonicam exccutioncm praetenderit ; fentenCAP. XXII. Idem Luctui tertiui Cantuarie^fi
tia, ft lata cfl, tenet . Quod ft lata non eft ,
arcbtepifcopo, & cjta feeffragmen .
judex appellantem , appellatione ceffante , poteft
compellere infra terminum (laturum appellatio­
Relatum eft ex parte veftra , quod licet in
nem profequi, vel coram fe judicio flare.
commiflionibus a fan&z recordationis Alexandro
papa tertio przdeceflbre noflro faâis , fuerit
Cap. XX. Idem Camctenfi Epifeepo.
appellationis remedium amotum : altera tamen
partium , five lis fuerit conteflata, five non exSane quia nos in primis confulerc voluifli
fpiraffc mandatum morte mandatoris' allegat :
qualiter a nobis judex delegatus epifeopum, qui E idcoquc negotii* omnibus poftpofitis, in fufpcnfo
ei non fubeil, ad aliquid dandum vel faciendum mandatum apoflolicum expeditis : Nos igitur
compellere debeat, cum caufam, quz inter epi- confultationibus
''
* ‘ prrfentium authoritate
‘
vcftris
fcopum fic clericum vel laicum vertitur, aman­ rcfpondcmus, quod fi lis conteflata fuerit ante
dato noflro iulcipit terminandam : id tuz qux- obitum pncdeccflbris noflri, mandatum in mor­
flioni damus rtfponlum : quod judex a nobis de­ te mandatoris nullatenus cxfpiravit . Si vero an­
legatus, vices noflras gerit , unde in caufa illa te litem conteflatam deccflit, non cfl ineo ca«it (uperior fic major illis , quorujp caufam fu- fu judicibus quos delegaverat, ex delegatione hufcipit terminandam . Ideo fi epifcopus vel alia jufmodi procedendum , etiamfi ab cis minime
perfona, qux non fit de jurifdittione illius, in fuerit appellatum. Poterit ergo in eo cafu , ap­
caufa quam illi delegamus, rebellis aut contu- pellatione ceffante, procedi , ia quo ante mor­
tem

(*) 1h litterae &

infra,

bore.

(b)

prrfarnt.

MaoG.

3ΟΓ

ALT^?£R

LATERANENSE III.

.

r*^CL’SI·

foi

tcm mandatoris lis fuerit per conqucftiqnem &Aba:i, non videntur nobis aiicujus firmitatis roANNO refponfionon partium conteftata . Ubi autem
bur habere.
CHRIS Π mors mandatoris, lite conteflata, pixcctUt, pe1 ‘7,nitus fobfiftaturfive fuvric, five nun fitcritap- Cap. VI. Idem ltintonitiifi(pifcopo,(a') inc spite,
pcllationis obftaculum interjeâum.
Suggcftum.
PARS via DE TESTIBUS COG E t^DIS

vci non.’
Cap. I. Idem yfl<xsndcr.
—s

OM fuper caufa quz vertitur inter venerabi­
les fratres nollros Prxneftinum epilcupum,
& di ledum filium * noftrum abbatem, fit icftimonium veftfum neceflarium , & veritati con­
tineat.· prxfcntiumauthoritate vobis praecipimus, B
quatenus quarta feria proximae hcbdonaadz per­
hibituri tcftimonium veritati, omni occatione &
cxcufatione reflante , vos apoftolico conïpcâui
praetentetis. Si vero tunc non veneritis, iciatis ab
* officio & beneficio apoftolica authoritAtc vos fufpenfos: & fi non fic veneritis , excommunica­
tionis fententiam poteritis formidare.

C

N’

*

Cap. II. Idem Capuano epifcopo, & abbati
fanita Luci», ÎJT priori fanlte Crucis .
Caftfam quz inter N. & O. monachos fuper
deâione· de utroque faâa in monaflerio diutius
eft agitata; experientis vcftrz committimus au­
diendam , ic appellatione remota , fine debito
terminandam . Ideoque dileâioni vcftrz, &c.
quatenus partes ante przfentiam veflram convo­
cetis, & fufeeptis Atteftationibus utriufque partis, quz ab aliis judicibus funt receptz , telles
alios, fi qui idonei funt, admittentes , nifi atteftationes ipfz fint publicatz , & rationibus hinc
inde auditis diligenter it. cognitis, caufam ipiam,
fublato appellationis remedio, fine debito termi­
netis.
*

Cap. III. Jdtm R. Cantusriotfi archiepifcopo,
R. Uigornicr\fi epifcopo .

Cap. IV. Jdtm Tarracanettfi archiepifcopo.

"Mr

(i) Porro fi quis crimen objicit tefti qui con­
tra ipium produ itur , ut cum in civilibus (c)
caulis tepellcre poflit , eodem modo aflerendo
tellimon^m a/idicndus eft. Elii crimen civiliter
probare (a) potent , ad tcftimonium contra ip­
ium feiendum non eft aliquatenus audiendus :
fed propter hoc non debet puniri . Quemlibet
autem ad perhibendum teflimooium veritati ,
Romana ccdcfii minime cogere confuevit.

Cap. VII. Idem Bononie^fi epifcopo .

Super eo quod certificari defideras, anXaliquis de aliquo faâo manifefto ante judicem ®rF’
veniatur, hi qui fado interfuerint, cogendi fint
ad ferendum teftrmonium veritati: prudenttz tuz
volumus innotelcere, quod fi faâum eft manifo­
lium, non eget tcftium depofitiunibus declarari:
cum manifefta, ficut tua non ignorat diforetio,
probationem vel ordinem judiciarium non requi­
rant . Unde fi manifeflum non eft , & is qui B.
,
convenitur, faâum negavit , telles qui interfue- Mamfrfâ .
runt faâo , ex confuetudine Roman» ccckfiz
monendi funt, non cogendi, ad teftimoniumfe-.
Crendum veritati: nifi forte timoré adverfz par­
tis conflaret, judicii ferendo teflimonio revoca­
ri , licet de rigore humani juris ad hoc forte
poflinr compelli. Si vero presbyte^ vel clericus
alius aliquem laicum de rebus luis vel ecck-fic
impellent, & Jaicus res ipfas non efle ecclefiz
vel presbyteri , aut clerici, qui eum exinde im­
petit, kd fuas pioprias alleverat .· laicus ipfe de­
bet de rigore juns funer hoc ad forenle judi­
cium
» curn *^or fom per forum rei fcquatur, licet in pluribus panibus aliter dc conluetudine fiat.

M φΐ. >.
Cum nuncius canonicorum dc Pleinteim ,
pru- nuncius Joelis militis , &c. Et infra : Przierea υ
non lateat prudentiam veftram ; quod przdiâi
canonici non font a ferendo teflimonio luper
proprio negotio ecclefia fuz repellendi, nifialia
rationabilis caufa impediat.
1

ANNO
CHRISTI

Cap. VIII. Idem Salernitano archiepifcopo. ·
Bars capituli, Licet pater .

De cetero laicos in accufationem vel teftimo­
nium contra clericum in criminali caufa non efle
aliquatenus acmiitendos, Centura facrorum canonun) inamfeitius edocet : nifi forte fuam vel
luorum injuriam peifoquatur . Nec tunc etiam
ad teit>monium , /cd ad accufationem poflunt
adiuiiti.

Super eo quod quzfivifti a nobis , utrum te­
CaP. IX. Idem eidem in tadem epiflola.
lles illi fint reprobandi in caufa criminali vel
civili, quibus ab adverfa parte crimina opponun­
In caufis ecclefiaflicis vel civilibus Ultra ter­
tur, tuz prudentiz refpondemus : quod fi etiam
aut non font conviâi , aut conferti de crimina­ tiam produâioncm non debent telles produci ,
libus illis , dummodo inde * communicantur , nifi atrhibiia quadam folemnitate, quz in legi·
Ebus invenitur exprefla : & luper diâiS teflium ,
non debent admitti.
cum fuerint publicata , poteft publice difputari Cap. V. Idem Tigornieiyfi epifcopo.
Cap. X. Idem prapqfito & canonicis Ehurdiner^is
ecclefia.
Scripta vero authentica, fi telles inferipti dcceflerint, nifi forte per manum publicam fuerint
Cum tu, fili pnepofite , cum quibufdam ca­
faâa, ita quod publica appareant, aut figilhim
authenticum habuerint , per quod poflinr pro- nonicis tuis, & frater nofter venerabilis archiepHco-

.(·) deifl in capite. (W Q/tamvi /hnus bc inbi . Rmro. (c)
diendus eff. (d) poterit euod fdt thjicit ad teffimontum.
Maafi.
Cancil. General. Tom. XXII.

" "*^o poffit afferendo teJUmtmium au­

V

*
'

ALEXANDÉk
P.J1J.

C O N C ΓL I U M

™D^CUSI·

jo3

—----- ~pi£copus, pro caufa qux inter vos <Sc ipfumver-A' Cap. XIII. Idem Exonierf epifeopo Ù Moti
chrjstj ,^a,ur’ *n ηοθΓ* effetis prxfentia conftituti, arfenili biboni. ,nJT’
chiepilcopo afferente, quod vos ante appeüâtionem excommupicaflct, & poftulante (ententum
Ihnotuit nobis R. quod VV. clericus capellafuam confirmari : e contra propoluifli , quod
poft appellationem , in vos fententiam excom­ num ejus & ^ios quataplures de tellibus fuis ju»
municationis protuliffet , & ob hoc duxilli' nul- ramento, <dftrinxit : quod nec tefttmonium, vel
confilium, vel auxilium, eidem R. contra iplum
' Fins momenti fuifle : adjecifti etiam tam tu
pratberena. Ideo jiublica anrhoriute vobis injun­
quam alsera pars , quod telles fuerunt hinc inde produdi, & atpeftatione eorum recepte. Nos gimus , ut fi leftimonium illorum publicatum
autem auditis fic cognitis rationibus & ablegatio­ 4t<>n eft, & non en abrenunciatum tellibus, eos
|qj funt juramento adftridi, & alios, fi neceffc
nibus utriufque partis, & attellationibusinlpcflis qq
diligenter, cum conflaret vertros telles jurpffe ; ruiierit, idondos, quos ipfe in teftimonium pro­
quod poll appellationem 'fententia in tx» lata t'duxerit, recipere non poftponatis.
miffet; & refles archiepifcopi juramento confitv
maffent, quod ante appel ationetp fententiam in5
CAP- XIV. Idem decano Ciceflrenfi.
vos tulerh ·· difla teftium benigne interpretari ,
Litteras Exonienfis epifeopi fufeepimus, con­
ac providere volenfes, ne de periurii reatu, no­
tentur: quia utrumque verum' efle potuit , quôd tinentes quod cum VV. clericus ad ptadentiam
poft primam appellationem & ante fecundam Willelmi nobilis viri acceiliffer, orans & fupplifententia lata fuerit ; de communi confilio fra­ cans, ut eum in perfonam ejufdem ecclefia: ad­
trum , eamdem fententiam denunciamns & de­ mitteret, quidam clericus E. nomine, in eadem
cernimus non. tenere. Ut autem hic nollix dif­ inventus efl minifti arc dicens fe a bone me­
moria: R. ptjedecelTore fuo legitime inllitutum finitionis, Hc,
VV. vero objiciebat, etiamfi fafta fu<t ’ inlticuCap. Xl. Idem Rotomagmfi, archiepifopp.
tio, prxdidum E. non poffe innui, quia capellano domini perfonalum rcnunciaVit, Ct fub an­
Tranfmiffx nobis litterx tux continebant i quod nua penfione ab illo tanquam a periona vica­
<*cum Nicolaus Sagantinus ufque ad juventutem riam recepit, & ftc poli obitum illius ecclefiam
Seri quia verifimilttudinem
puerum quemdam nutriviffet, uxore fua nondum vacare afleveravit
cohabitante, poll
vnan habet, quod prædiitus E. peHonatum ecdematrimonio delponfata cum eo cohabitante
—di
r Cnon
■
■
ia;
capcllano
piznominati R.. cefferit,
dcfpon
has praelibat:
modum ipfam, ficut creditur, legitime
Î „ ’
favit, & de ipfa filios fullulit. Quibus paternam fic ab eo ipfius ecclelix vicariam acceperit : prxhzreditatcm petentibus, prxdi&us juvenis con­ videas alternius, ut memouti VV. luper hoc
tradicit, dicens fe filium & hxredem, quamvis probationem recipias, mfi hoc communis fama
loci habeat , 'vel tales perfonx appareant , de
a vicinia, qux ipfum filium eorum credebant ,
(purius diceretur . Prxdiffus vero Nicolaus & uxor quibus verifimile fit quod debeant ‘ dejerare ; ’ f- <wt
ejus Mathildis, prxfatum juvenem ipurium luum quoniam fxpe contingit , quod telles
’
corrupti
J *
aut legitimum filium omnino negabant : fed di­ pretio facile inveniantur ad falfum tcihmoniuxn
cebant quod pietatis intuitu eum nutriviffent . proferendum .
Cum autem quzflio coram te mota eft, & prxdiâus juvenis pro eo quod juri flare nolebat , Cat. XV. Idem Moti & fratribm monofierii
vinculo excommunicationis iit adfttiflus: quid
fenili Mtcbeelit de Atari uro.
de hoc agere debeas, nos confulerc voluifli. Su­
Caufam
que vertitur inter vos dcdiledos filios
per quo itaque confultationi tux ta iter refpon__
demus: quod in tali cafu flandum eft verbo vi- D noftros,
noftros plebanum & clericos plebis fanilr Ma­
ri & multeris, nifi certis indiers & teiVbus prxri* de Martura, jampridem filiis n. Volterrano
diflum juvenem tibi conlliterit eotum effc filium. archiepiicopo & abbati de Spongia commillimus,
appellatione remota, fine debito terminandam .
Cap. XII. Idem Placentino epifeopo.
Cumque utraque pars propter hoc io eorum
prxfeniia effet conftit ut a, & telles elTent hinc
inde recepti, & eis ab utraque parte renuncia­
Fraternitatis tux litteris nos confuluifti, utrum
tum, & atteftationes utriufque partis publicata:
novi telles fuper quxftione judicata , in qua tefltbus renunciatum fore ex uiraque parte con­ quoddam privilegium nuper a nobis impetratum
flat , fmt recipiendi; & utrum tellibus in prima in medium protuliflis, afferentes vos quxdatn
caula receptis, prxter caufam appellationis liceat alia munimenta a nobis impetraffe, que ratio­
aliquid .novi proponere fuper quxflionibus judi­ nes prxdidx plebis obfcurare & impedire viden­
catis. Licet igitur nebis ex his non plene inno­ tur, quod caufa ipfa nondum potuit terminari .
tuerit , utrum telles fuper etidem vel novis ca­ Qtiia vero foliettudini noftrz incumbit , urrique
pitulis a partibus defiderantur induci: quia tamen ccckfue jura
____
fua____________________________
confervare integra, ac litibus
jur ifprudent ium copiam non habebant, nos fu- E ^contentionibus finem imponerer judicibus ipfis
per hoc confulerc voluifti: hoc tibi duximus reprzcipiendo mandamus , ut partes ante fuam
fpondendum, quod fi tn prxdifta caufa conti­ prxfentiam convocent, & fuper altis opitulis ,
gerit emergere capitula, fuper quibus aliqua par­ fi qua ftnt, ab his fuper quibus telles funt re­
ttum voluerit novos telles inducere, vel per jam cepti, & eorum atteftationes pubiicatz, rationes
receptos aliquid comprobare, cos credimus lu- diligenter hinc inde audiant, & telles, fi qui
per novis dumtaxat capitulis, fraternitatem tuam idonei fuerint, recipiant, & in illis capitulis nu­
polle recipere, receptis prius ab ipfis fecundum per per nuncios veftros a nobis impetratis, qux
formam recipiendorum teflium juramentis.
continentur in privilegio noftro , vel in aliis
litteris quas vobis indui fimus, poftquam cauiam
ipfam eifdem» commifimus, prxdiflx caufx im­
pedimentum psxftanubus, concordia vel juftitia
mediante, decidant- Et quia venerabilis frater
nofter

Λ

J09

miDFRrcT’st

ALEXANDER

LATERANENSE
ΙΠ.
P
* · ill.
····
K
*■
IMP.
nofter Florentinus epifeopus per fua* litteras no-A ternionibus finem imponere, & unicuique jura
CHRISTI b® intimavit , quardam capitula privilegio noftro, fua integra & illibata fervere: prcfeniibus man­ Avko
CHR IS η
quod monailerio veftro nuper indulfimus, ctfe demus , quatentis , fi iia eft , aliquos prudentes
inferta, qux obvia rationi videntur: per proden­ 'viros dc honeftos, dc quibus plenius confidatis',
tia feripta vobis prxeipiinus, maudapics, quate­
ad partes illas, ubi eft ecdeiia iuper qua connus privilegium illu4, ficut gratiam fanâi Petri
trovetfia veftitut, mittatis, qui teftes, idoneos
& noftram curam habeti$,<um nuncio veftro , ab utraque parte produfios, appellatione remo­
qui ad.nos fccure cum eodem veniar, dilatione ta, fufctpiant .· & corutn depofiriones diligenter
& occafione reflante, nobis remittatis.
confcriptas vobis reportantes, fub figillis veftris
claufas, ut fecundum tenorem earumdem atte• Cap. XVI. Alva· Exanierf & Vtgmirnfi
ftationum caufam terminare poflitis.
. tpifeopit.
CaP. XXI. Jient Laiiat tertiat. V
(*) Teftes, quos R. clericos vel lalodi vobis
Λ
nominaverit, moneatis, & fi opus fuerit, autho-----_
Confli
tu tus in prxfentla noftra'
P. diaconus
ritat* apoftolica compellatis ad perbibendum tt-Bdt Buchan, nobis
fua affertione
monftravit. n
Et
__
_______________
ilimonium veritaji.
infra. “
Prxicrca illud nobis non modicam admi­
rationem «adducit, quod purgationem oblatam
Cap. XVII. Eagensut tertiat.
accipere noluitli, nifi prius commcndaffes nomi-"”
na fingul.orum, qui jam ditium P. purgare vo­
Quoties aliqui feparantur propter cognationem lebant, & dc majoribus & ceteris prius inquire­
propinquitatis, vel confanguinitstis, tribu* tefti- res diligcqter, tanquam elfes ordinationes Uftubus adhibitis affirmari debèt, qui de eadem con- rus . Urinam fic difeuteres ordinandos. Sane in
Janguinitate fuperfunt .· vel a duobus, vel tribus purgationibus faciendis cum fatis fit, ut illi qui
teftibus femoribus & melioribus ejufdem loci pro- pro purgando exhibent juramentum, fi fecundum ·
ban debet. Probatio autetn rrftium debet fieri propriam conficientiam fic opinionem juraverint ,
duplici juramento. Teftes enim debent jurare , quod purgandus, fit a crimine immunis, fit bo­
fe neque privato odio vel amicitia , neque pro num exhibuit juramentum.* fi purgatores ab ec­
auro , neque .pro aliquo commercio quod habue­ clefia tolereutur ftte, fint bon* famx in fiuis orrint, vel habituri fint, ad hoc juramentum ctfe dinious
____ , __________
, , ...
._ crimine
______
miniftrantes
nec ...in ______
judicio rpro
induâos. Pofteadebent jurare, ficut ipfi dicunt,Ccondemnati, procul dubio fiunt abfque ulla infic L rei veritatem accepiflc a majoribus fiuis, daginc admittendi.
admittendi.
& ita effe.·
.
Cap. XXII. Ucm Hirrfadttf 'pif<q*, &
abbati ώ fordr ,
Cap. XVIII. Mem priori & fratrtbat fenlla
Trinitatis Ltmdtnfis
Infuper etiam authoritau noftra ftatuimu»,
ut liceat vobis in eaufis ecclefix veftrs tclbmonium ferre, dummodo unus vel duo ex vobis
ad agendum & refpondendum inftnuanttir, quo­
rum teftimonium in caufis, in quibus adores vei
relponfales funt inftituti, debet admitti.

Ex patte A. clerici ad nos eft querela perla­
ta, qnod cum ipic ecclcfiam dc Calumprum ca­
nonice fuiflèt adeptus, & eam viginri quinque
annis & amplius poflcdiftct, mulier quadam H.
nomine, iplum exinde gradibus molelliis fic in­
juriis iacctfivit , & tandem tacito quod laicus
erat , ad Tofenfcm epiicopum & abbatem de
Cap. XIX. Ment Cxonitôji Î7 Wigorniiufi
Ferversham litteras nolitas apportavit : quod fi
tfifcopit .
Dprxdi&us A. filius effet illius qui proximo in
eadem ecclefia mmiftravit, & jure hxrtdiurio
(b) Ad hoc quod profati clerici feripta au­ eam teneret, vel quod publice fornicariam ha­
thentica non habent , quibus muniri potfint , beret, a prxdiâa ecclefia prorfus amoveretur.
prodentium vobis fignificatione mandamus, ut Tandem vero cum idem miles per interpofitam · r^tt·,
onu»e* illos clericos, five laicos, quos citi cleri­
perfonam * prxfatam Λ. presbyterum coram prx- pu/atum ,
ci nominaverunt, moneatis, ut rtt veritatem(,) didis judicibus iraxiffet in caufam, quoldamlai
& qux fuper ipfa caufa noverunt, coram vobis cos infames & notabiles produxtflc dicitur ad „ jT'pZfaperiant: non etiam gratia vel timore aiicujus ,
teftimonium perhibendum, quod videlicet me- byuro, H.
vel odio , in lux falutts periculum reticere pr«moratus presbyter, filius illim lacerdotis fuiffet,
fumant .
qui proximo in ecclefia ipfa miniftravcrat . Li­
cet etiam prae, i dus A. presbyter aflererct illos
CAP. XX. Idsm Cmtnaritnfi arcbitpifcopo, & teftes non effe recipiendos , pro eo quod qui­
C'iftrttf epijcopo .
dam eorum latrones & raptores erant manifefti,
quidam vero in alia caufa fuerant convidi de
Retulit nobis A. presbyter, quod cum nimia E perjurio, 6c fe conftanter diceret hoc probatu­
paupertate laboraret, & quidam ex cis qui pro rum .· nihilominus tamen prxfati indices talibus
co tellimonium ferre deberent, fuper caufa que teftibus partis advctfx receptis, eidem presbyte­
vertitur inter tum & adversaries tuos de eccle­ ro , etiam poft appellationem, quam fe fuper
fia dc Bcrtonenfis femo fuerint dc state confehoc interpofuifle proponit, reo abfente, phe&i, & a veftris partibus valde remoti, eoa ve- feriptam adjudicaverunt eeciefiam, quam nunc
ftro confpeâui pr&fentare non poteft . Quia igi­
profati militia dapifari filius detinet occupatam.
tur fiolicitudini Doftre incumbit, litibus <x con- Quoniam igitur dc vobis falis plene confidimus,
caufam

(a) Trjtrt pu
(<) CT »«■ fu/er.

Comti. Central.

cirritm tltrictt t* leito» vohr.
M-nfi .

Tom. XXII.

(b) jU bat «au pro/ari.

V

b

>i'r

ALE^A,TER

CO.NC

ILIUM .

. ^Rtanr.

— --cauiam ipfstn difcrationi vtflrx duximns com- A
---------ChrusH nutieodam: prjtfenlium uuthoritate vobis preci- DE APPELLATIONIBUS.
(JrlRlSri
,,7#
pteudo mandâmes, qu^iifims panibus ante vos
convocatis, fuocr hoc ici vei.iaiem diligente·
Caput I.
Pars* χ.
f
inquiratis; & n vobis conftiterit , quod predi
Ans presbyter non fuerit legitime per telles ido­ Idem Alexander 111. Exonienfi tpifcopo,.& detona
Eincolnieitf.
neos prarfcripia ecclefia fpoliatus. eorumdem ju­
dicum fen tent ta, litteris etiam confirmationis,
I left i filii noftri prior & canonici de Gifefi qua: funt fuper eadem ecclefia impetrafx ,
non obftantibus, ccclefiam ilhm prrnominato
buir, gravem admodum & difficilem nobis
A. presbytero, contradiAione & appellatione cefquerimoniam tfanfmilerunt, quod venerabilis fra­
fiinrc, reftituatis, ipfuinque de cetero non per­ ter nofter R. Eboraccnfis archiepifcopus apoftomittatis exinde a fupradiflo milite, vel ab eo licc fed is legatus, eumdem priorem poft appel­
cui ipfam ecclcfiam tenet, moleftari . St vero lationem ad nos fallam fuipendit, & ecclefias
res aliter fe habet, nihilominus caiifam audia­ fuas .interdixit, & canonicos, fi eideih tanquam
tis , & fine debito terminetis . Telles autem fi B priori obedirpnt, tanquam excommunitatos denunciavit. Et infra: Super quibus autem omni*
quos idem Λ. in fue aflertionis teflimonium in
vocaverit, ut coram vobis fuper his teflimonium bus rei veritatem per idoneas perfonas & fa­
perhibeant veritati, monere curetis, & diligen­ mam loci folicite inquiratis, & fi ita efle inveter inducere Divino intuitu & araOte juilitiae, nbritis, txclefiarum conceffiones taliter faftas ,
ut coram vobis teflimonium perhibeant veritati,
nifi prior & canonici malitiofe diftulerint, cas,
nec quidquam exinde in fua: lalutis periculum quantum ad fe pertinent, ordinare, nullus ap­
reticere pnefumant.
pellatione obftante, auftorira(e nollra revocetis
tn irritum .· & priori & canonicis ecclefias ipfas
C A F. X X 111. Idtm S. Exanierji tpifcefo.
reftitui facientes , tam vicarios, quam juratos
eoiumdem canonicorum, juramentum prxilitum
Pervente ad audientiam noflram , quod ujugo Cervare cogatis , nifi fuerit a priore inique ex­
tortum. Et infra
Provifuri attentius, ne ita
de Kalega & M. uxor ejus, in tali funt iinca
fubtihter, ficui a multis fieri folcr, cujufmodt
conlanguinitatis conjunâi, quod nullo modo pofailio intendatur, inquiratis: fed fimpliciter &
funt legitime infimul commorari . Undequoniam
ad hoc magna eft difcretio adhibenda, fraterni­ G pure fafttnn ipfum & rei veritatem, fecundum
tati eux, èTr. quatenus fi aliqui apparuerint , formam canonum & ftatuta fandorum patrum,
inveftigetis .
qui poflint & velint ipfum matrimonium legiti’ imprebart Tre * >ir,PuSnare, utiaque parte ante przfentiam
Cap· IL Idem Remenji orchieptfiopo
tuam convocata , quanto tempore cohabitavcrint,
diligenter ac ftudiofe perquiras, & utrum tem­
Saper eo quod abbas fanfti Apollinaris inclaupore quo conjundi fuerunt, accufato-esfihierint,
& eos cunjungi debere cognoverint, folicite in- flro a te appellans, impofuit * generalem fuper ,
vcftiges . Qiiod fi illos tempore conjunAionis omnem cautam, qux aliquo tempore adverfus jeusriuw.
hoc fcivifle & filuiflc conlliterit, de cetero gra­ eum poliet moveri, ipfum exinde redarguimus,
ve effet cos audiri. Tolerabilius cil enim aliquos nec hujulmodi appellationem ducimus admitten­
contra ftatuta hominum copulatos, conjunAos dam .
relinquere, quam conjundos quoslibet legitime,
contra ftatuta Domini feparaie · Si vero matri­
CaF. III. Idem Cantaaricnfi artbiepijcopo.
monium ipfum recenter eft contraAum, vel no-,
Quod vero quefivifti, an debeat appellationi
titiam ejus tempore contraibis ad accufatores
non pervenifle conlliterit ; fama vicini» & per- deferri , ubi fub ejus prattextu nofcatur adulte­
lonarum folicite perfertirata caufam audias, & rium vel aliud crimen committendum: conlultarioni nix talittf refpondemus , quod ubi noto
cam fine canonico ftudeas terminare.
rium eft crimen vel adulterium , fi appellationi
pars. ix. DE SECUNDIS
NUPTIIS. deferretur , deferri non debet . Nolumus enim
inceftus vd adulterii matrimonia aliquibus miniftrate.
Cap. I. Vigikrf .’pifcjpo.

D

Caf. IV. Idtnt aM>ati fenfH Pttri
Ir autem vel mulier ad bigamiam tran*
fiens, non debet i presbytero benedici :
de Diva.
qiua cum alia vice bcnediAi fint , eorum bene·
diilio non debet iterari.
Ad noilrsm audientiam novetis pervenifle ,
Suod fi quando fubditos tuos vis pro fuis excêf!
CaP· II· Uem Exonienfi epiftapo. Part capituli,
bus, fecundum regulam fandi Benediâi & ia·
rn litteris
ftitutionem tui ordinis , corrigere ÔC catligare :
ipfi, ut liberius malitiamfuamexercere valeant,
Super illa vero quxftione, qua quasfitutn eft. ad remedium appellationis confugiunt. Quia ve­
tin fciiicet mulier poflic fine infamia nubere in­ ro appellationis remedium non ideo fuit inven­
fra tempus luftus fecundum leges diflimtum.
tum, ut alicui a religionis dc ordinis obfervanfolicitudim tux tefpondemus, quod cum apofto*ia exorbitanti debeat in fua malitia patrocinium
lus dicat : Mulier tner luo vir» foluta efi a itgt exhibere: diferctioni tux taliter, &t. quatenus fi
V»r’ » & *” E^mtn0 nukat ' tui voluerit. per fen- quando quilibet fubditorum tuorum , ne ipfum
tentiant & audoritatem Apoftoli, infamia abo­ pro fuis exceflibus corrigas & caftiges , ad re­
letor .
medium appellationis convolaverit, non ideo minus eum juxta tenorem mandati , quod in feripta regula continetur , & inftkutione.n ordinis
tui corrigas.
Caf. V.

V

s*

’

*

, , »
.3 * *

ALEXANDER
P.JIJ.

I.ATER.ANENSE III.

314

Alaveiit, ad diem appellationis veniens, appellatte " “ t "
ANNO
fe ad eum proponit. eo tacito, quod adverfa- quisti
Cap. V- Idem Norv-jieerfi epifeopo.
CHRISTI
rius ejus ad audientiam Romani pontificjs ap,,7>.
Perfonas ecclefiarum in tua diœcefi confiften- pcllailrt : fi legitime citatus non venerit , 'nec
tinm, ita tuis & dominorum fundi authcuticis aliquem mitit lefponfalem , aut etiim alias paicriptis prxmunias, ut cum aliquem, iftorum de­ . rerc contemnit, fic in cum excommunicationis
cedere forte cèntigerit, decedem u fil ius, vel* vi
fenteifliam tulerit : lenebif excommunicationis
carius, feu alius quilibet , perfonatum ecclefix lenientia in eum pro contumacia promulgata ,
vacantis viro idoneo conferendi tibi viam prr- nifi agnoverit eum judex ad audientiam noftrmn
cluderc aliqua calliditate non polfit. Qiiod li
appellate . Denique in fine quacllionum tuarum
aliquis talium ,· fiuftratorix dilationis caufa ad quxris, fi a civili judice anre judicium vel poft
audientiam noftram appellaverit, fic appellationi ad noftram audientiam fueri: appellatum, an
fux prolixum
terminum prxfixerit: tu ei termi- » hujufmodi appellatio teneat . Tenet quidem in
,
num, intra quem poflit iedem apoftolican» con- his, qui veftrx funt enifcopali jurifdiitioni»fubvenient er adire, affignes: fic fi ad illam venire iefti : in aliis vere etfi de confuctudine ecclefix
contemplent, tu illum ex tunc judicio tuo fu-B tenear, fecundum rigorem juris tenere non cre­
per his qux in quxftione vertuntur, fine con- durais .
tradiâione aliqua flare, omni cxcufatione fic ap­
pellatione ceifante , diftriftc.compellas. Si autem
CAP; VIII. Idem Vti^rnienfi epifeopo.
quifquam appellationi fux congruentem termi­
num prçfigat, nec tamen caufam ad diem ap­
Ceterum cum aliquam caufam contigerit tibi,
pellationis fuerit profecutus : ipfum nihilominus appellatione remota , fuittie committam , & ad­
extunc fententix tur , ficut de alia diximùs,
verfa pars poft faftam citationem iter arripuerit
appellatione remota, parere conftringas. Verum ad fedem apottolicam veniendi, nihilominus po­
fi coram te, vel alio quolibet, hujufmodi nego- 1tens in negotii cognitione fecundum juris for­
tia ventilentur* notamus ut morbo conftmili la­ mam procedere: quod utique fi ante citationem
borantes , fi certum fit, aut legitime poflint con­ faciam iter arripuerit, non eft aliquatenus pro­
vinci fuper bis, fi ab alterutra parte addufti <cedendum .
fuerint, in teflimonium recipiantur.
Cap. IX. Idem iriganiitf epifeopo.
Cal VI. Item H. Remmfi trckitpifopo.
C
Super eo quod a nobis tua folicitudo requie­
Cum fit Romana ecclefia caput fic magiftra vit, utrum fententia pro appellatione, quam ex
omnium ecclefiarum, difponente Domino, con- incidenti qu«ftione fieri fiepe contigerit , fuerit
flituta, fic ad eandem confultationes fic quxftio- fufpendenda , licet caufa fuerit appellatione ren«& dc divetfis mundi partibus referantur, quod mota, committa : prudentia tuae duximus refponeam fuper variis qwcftionibus confidis, gratula­ dendum .* quod fi de aliqua exceptione fuboriamur, fic prudentiam tuam non immerito com­ tur quxftio, fic exinde appellationem fieri conmendamus, Inde eft quod fraternitati tux tali­ tingat, eidem exceptioni erit merito fuperfedenter rcfpondentes, prxlenti periplo duximus re- dum : & fi principalis caufa fine illa terminari
fpondendum . Si fruftratonr dilationis caufa , non poterit , ei nihilominus fuperfedeatur . Si
vel etiam neccflario, ante fententiam vel poftea autem adverfa pars de falft fuggeftione in ap­
fuerit appellatum, hujufmodi appellationibus an­ pellationem protuperit, non eft fententia propter
nus tndulgetur, aut fi neceffarta fic evidens ne- hoc differenda, fi in litteris commiffionis appel­
cettitas apparuerit, indulgetur biennium : nifi lationis obftaculum inhibeatur.
forte judex, a quo appellatum fuerit, fecundum*-*
locorum fic provinciarum diftantiam fic qualita­
C A V. V. Ideirj tidtm in endem .
tem temporis, recifius tempus fuerit moderatus,
infra quod fi is qui appellaverit, caufam appel­
De appellationibus qui in caufis minimis fiunt,
lationis non fuerit profecutus, lentent i as tene­ tuam volumus cognitionem tenere , quod eis ,
bit, fi poft fententiam appellaverit: fic a caufa pro qualicumque levi caufa fiant. non minus in
fua ceciditie videtur, nec amplius fuper eodem illis, quam pro majoribus eft deferendum . Ve­
negotio audietur appellans. Si vero a gravami­ rum fi appellantes fuam contempferint appella­
ne fic ante litis ingreffum fuerit appellatum; hu­ tionem , tu ipfos aut appellationem profequi ,
jufmodi audietur appellans, quoniam facri ca­ vel judicio tuo ftare, appellatione remota , dinones paftim appellare permittunt. Si vero ante ftrifte compellas.
fententiam appellavit, cogetur illius ftare judi­
cio , ad quem nofeitur appellatio . Si autem ia
Cap· XI. Idem Senonum arehiepifeepo.
agro vel alias ante cauue ingreffum fuerit ap­
pellatura, non folent dici hujufinodi appelfstio- £ Sicut Romana ecclefia omnium.ecclefiarum ,
nes fed ad caufam provocationes . Prxterea fi difponente —
·
...
Domino,
mater eft.*
ita etiam nos ,
reptor fit vel alias violentus detentor «liene rei ?ui eidem ecclefia, licet immeriti , fiiperna: diis qui appellat : hujufmodi appellatio in judicio
pofirionis providentia ptxfidemus, & prout Do­
fa&a apud ecclefiafticas perfonas foler audiri , minus nobis miniftraverit , confultationibus finnifi manifeftiflimus raptor vel fornicator exiftar, guiorum cogimur refpondere , & que videntur
ficut ille, quem abfentem fic non requifitum apo- dubia, apoltolicx circumfpeftionis providentia de­
ftolus excommunicat it.
clarare. Sane quefitum eft a nobis ex parte tua,
utrum fi aliqua caufa inter aliquos delegatis ju­
Cap. VII. Idem eidem in cadrw epifala.
dicibus, appellatione remota , committitur , &
altera pars litteris apoftolicx proteAioois muni­
Si duobus coram non fuo jodicc litigantibus, ta , quibus eft ei generaliter indultum , ut libe­
alter ad noftram, alter ad fui Judicis audientiam re fibi liceat appellare, fi in vocem appellatio­
/ appellaverit, fic ille qui ad iuum judicem appcl- nis proruperit, ejus fit in eadem caufa appellatiooj

CONCILIUM

nuDoucmt.
IMP.

.
-

.

—«riant deferendum. Hoc ergo pnetentkus litteris Abes, ne quod dubium eft» pro notorii» videaris
ANNO
ΛΚΜτί «rtquiftrioni tuât refpondemus, quod ejus ia hac habere
*
“
'
. LMoc aumn qui appdfaat
· prafeoua
C,aiR*sn prie appellationi non eft aliquatenus deferan- raa, ruffere àrbu intra tempos conveniens ap­ CHARTS
' cum , poftquam etl judicibus » appellatione re­ pellationem imerpofitam peufequi t tut judicn
mota , caufa commida : quia fpccialc mandatum tuo appehatiooe cedants patere.
derogat generali.
Cap. XV. /fere Acrerq/ferMtfifitft. Per»
Cum lit Romana.
Cap. ΧΠ. /fere fefere re vafeav fpiftei».

-

Super eo quod interdum judices delegati ab
Si in una caufa aliquis appellaverit» & penaltera partium tanquam fafpcfti recufamur, hoc dente appellatione aliquod crimen committat,
tuc prudentia preientibur litteris innotefeat .* vel prius commififlè dicatur, vel modo etiam
quod cum facri canones ante & poft litis deci- accufetur vel conveniatur de alia re, fuper qua
fionem, & it> prolatione femetitix, & poft len­ non fit appellatum, & illam perferri contingat
tent i rm fingulis appellandi facultatem tribuunt,
ad audientiam judicis, a quo etiam in alio nenon adiniciuut aliud remedium praeter falam ap- Bgotio appellaverit, tum poteft fi voluerit tanpellauqnem, nifi in cafu ante fenteutiam ( non 3uam fuipeftum vitare. Alioquin debet judicio
admittunt:) Verum in caufis Ecclefiafticis » ubi
tare illius, a quo appellatum eft , maxime fi
appellationis remedium tollitur, utrumque reme­ judex fuus ordinarius exiftat.
dium denegatur .· flt ita ficur appellationi, ita
recufationi non eft aliquatenus deferendum
St
Cap. XV I. (a)
autem infra cerrum, temporis fpatium aliquibus
Confuiuit nos fraternitas tua, utrum rccufacommittitur lis decidenda, itaque contineatur in
litteris, caufam poft fafceptionem litterarum in­
t i ones admittere debeas in caufis, quas abfque
fra certum terminum terminari debere : exmnc
remedio appellationis tibi committimus termi­
terminus incipit , cum eos quibus litters dele­ nandas . Super quo diferetioni tua: taliter refpondemus, quod licet facra leges tale reme­
gantur, eafJctn contigerit litteras accepiflc.
dium admittant, (i) cum cenfuir factorum ca­
Cap- XIII. Idin R. CttiMrivfi ertkitfifaft . nonum aliud icmedium praeter appellationem non
admirant, cum licitum fit fecundum flatutacaPervenit ad nos, qund eum presbyteri vel alii Cnonum ante licis coirteftatronem, & in ipfa li­
fi conquerantur ab aliquibus vulneratos, vel ali­
tis conteftatione, & poft decifionem caufa , ad
tet graviter Icfas, & ad probandum quod afluappel aiionis remedium convolare, Ideoque re­
munt, plerumque telles producunt , hi qui im­ medium recufationis non debes admittere, fi
perantur , ad apotlolicam fedem appellant .* fed quaodo caufas aliquas tibi commifimus, appella­
appellationem interpofitam profequi , vel con­ tione remota, terminandas . Verumtamen co­
finium hominum devitare contemnunt . Unde gnitioni caufas, que vertitur inter B. & (c) ne­
potem Baldcyvvini, volamus in praetenti ut fuquia quid faciendum fit , litteris noflris certio­
rari defideras , fraternitati tuz , &c. quatenus perfedeas, quia utraque pars confpe&ui noflro
illos qui pro tali caufa appellant, fi eorum cx- fe ptatfentavit.
ceflus publicus & notorius non fit, contradidione & appellatione certante, ecclefiailica ccnftra Cap. XVIL /fere (d) f«onfei|£ toifcop·. Per»
compellas, ut infra conveniens tempus ipfam aptepittii, Signtficafti.- fitpre dt ftitfatt
pellationrm inierpofitam profequantur . Si veto
juditiue.
exceflus pullictis fit &notorius, appellatienh ob­
θ
Appellationi
,
fi
qua
fuper aliquo cafu ab altentu , fi quam ad iniquitatem fuam fovendam
interpoiuerant, nullatenus prstermittas , quin eos teiutra partium fuerit interpofita , nifi appelle­
excommunicatos denuncics , ficut ex rpfa inje- tur ab ipfo, cui caufa fit, appellatione remo­
âione manuum in clericum, excommunicationis ta, commifla, cum debita eft devotione defe­
fententiam incurrerant, & ipfis ficut excommu­ rendum .
nicat os cautius facias evitari, donec partis inju­
riam farisfacianr, & cum litteris tuis apoftolico Cat XVIII. /fere Zvcrar III. W. Lituleit^
confpeâui fe rcprslentcnt.
tfifteft.
Poftmno prxfentibus litteris fraternitati tu»
Cap. XIV. /fere ettbitpifctpt Toltteno.
intimamus, quod fi aliqua caufa alicui fuerit
Confuiuit nos tua fraternitas, utrum deferen­ delegata» qui confanguineus illius fit, qui litte­
dum fit appellationibus , que fuper manifeftis ras impetravit, aut io eodem negotio advocati
criminibus interponuntur, aut eorum appellatio- ©fteio fandus, aut ex alia quacumque caufa
rubus qui fruftratorra dilationis caufa appellant,-» fi fpeftus, bnjufmodi delegatus poteft non imme­
ncc appellationem prufequuntur. Super quo uti- rito «ccnfari, quamvis appellatione remota foeÎite eonfulrationi rux taliter refpondemus: quod rit negotium delegatum .
quando aliqui, quos manifeftum fit ac noto­
Cap. XIX. JltxMdtr III. Dtntlmttf
rium, uxorem alterius detinete, aut manus vio­
lentas injecifte in clericum, appellant» nec ap­
pellationem profequuntur , eorum appellationi
non eft aliquatenus deferendum. Sed cum multa
Suggeftum eft auribus noftris, quod cum opprefl» & gravati ad prafidium tedis apoftolica
dicamur notoria, que non faut: providere de\
folidi-

(») «d Ifew Arormuri ertlirrifaf* . (b) tvrere
IC) reretrw S. (4} D»t». (f. Danet») Cfilctfi.

.
Manii·

a._

AUXANOCK

LATERANENSE HL
318
>’7
p.tu.
— ■
recurrunt, & appellatione fata iter arripiunt, Adc Hdenoftove, fit H. clericum fuper quodam
ANNO •dveriaru eorum , appellationem toterpofitam beneficio de ecdefia de Weflon. fuiceptflenc de
°™" cogooicemes, nec ad prdêntiam noftram acce­ mandato pnrdeccfluris noftri 1. felicis mesnoria
dunt, nec pro fertfposuaiem tranfinittunt. Cum terminandam, de ipfa plenius cognoverint, fed
autem prsefenfiermt eoe redifle & litteras nollras pro dccefti pirdeceflons noftri eam reliquerunt,
reportaUc, in vocem appellationis prorumpunt , quamvis appellatione remota eis eilet commiflp,
êt iter ad nos veniendi arripiunt, ut fic eorum indectfam . Adjecit autem praefatus clericus,
fcliritudinem, a quibus impetuntur , eludant. quod pertona abbatiffz, ut fententiam impedi­
Verum quoniam nemini debet fraus fua patro­ ret, & eum amplius pro lua voluntate grava­
cinari , A falce apoAoiici moderaminis funt re- ret, ad fieihun beati Pletri proximo venturum ,
fecanda, quz in le vitium calliditatis & fraudis vocem appellationis emifit. Sed i pie ad felium
continere nofcuntur: dc hos fuper hoc confulen- inventionis fanta Crucis proximo venturum,
ti tibi refpoodemus , quod fi quis deprehenfus Verminum coartavit: infra quem nuncius abbafuerit hoc cx fraude vd malitia facere, ejus tifle clericum fuum przvemens, ad dileftos filios
appellationi non deferas, neque ob id caufam noftros abbatem fandi Albani, & priorem de
tibi committam fine congruo terminare poftpo- BDenuftaple, & archidiaconum Ciceftrenfem funas: quia decretalem epiftolam, qua tales vi- per
* ~ jam diâa caufa litteras noftrz" comtnifliouis
dentur muniri, non ad deprimendam cujulquam impetravit. Quoniam igitur alienum eft ab or*
luftittam, fed ad removendum tnjuflum grava­ dine juris* ut de dolo vel fraude quilibet com­
men nos fecitte cognofcas.
modum reportet, fraternitati tuae, êTe. quate­
nus litteras φι>$ nuncius abbatifle ad przditas
judices impetravit, tibi facias c^tiberi ; & ipfis
Cap. XX. Idteee Caxlturieqfitreiiepifeopo &
infpeâis, u eas infra terminum appellationi pnetÿu /itfrqgaaw/.
fixum, ficut prefatus clericus atterit, obtentas
Relatum eft auribus noftris, quod quidam fint futflë cognoveris, eis non obftantibus , de pnein provincia veftra, qui uxoribus propria auta- difta caufa cognofcat, & auditis qiue hinc inde
ritate relidis, concubinis adhaerere non dubitant, propofita fuerint, & qualiter praeditas epifeopus
& errorem fuum ac temeritatem fuam fovere ac & decanus in ea proceflcrunr, cognito, fublato
tueri per appellationisobftaculumnituntur. Quo­ appellationis remedio canonicum finem impone­
niam igitur officio noftrz folicitudinis imminet re non poftponas: provifurus, ut mandatum noobtentu in fua^ftnun taliter exequaris, ut fuper caufa ea,, de
providendum, ne appellationis
ai
malitia perfcvettnt : fraternitati veftr*, &c. qua* qua toties fcriptum cit, ulterius feribere non
tenus fi manifeftum eft, aliquos de provincia cogamur. Si quid autem eidem G. fuper bene­
veftra uxores fuss fine rationabili caufa dimifif- ficio ipfo gravaminis irrogatum fuerit, poftquam
fe, & aliis adhzfiffe, fi commoniti,uxores fuas, iter arripuit ad fedem apollolicam veniendi, an­
concubinis abjeftis, non receperint, propter ap­ te ingrefliun principalis caufz , contradiftione
pellationem, fi quam ad errorem fuum foven­ & appellatione ceflantc, prout rctam fuerit ,
dum interpofuirunt, non praetermittatis , quin enervari .
eos ad abiiciendas concubinas , & recipiendas
uxores'fuas & maritali afleta tratandas, per
Cap. XXIII. /drav CmtMtienfi arckiepifcope.
excommunicationis fententiam compellatis.
I
Cum teneamur confultationibus fingulorum ,
Cap XXI. Idem EbarMttf irdtiepifapo,
quantum Dominus miniftraverit , refpondere :
& H. pretbytert.
tanto gratius volumus tibi refponfum impende­
nte, quanto perfonam tuam abundantiori diligiAd praefentiam noftram R- presbytero venien *-'mus caritate. Quoniam igitur nos contulere vote, epifeopo Tufculano & P. fauta Sufannc luiflt, utrum fi eorum qui appellant ad audien­
cardinali, tuam & ipfius caufam commifimus tiam noftram, pottettio turbata fuerit, reforma­
audiendam .* qui ob excommunicationem tuam , re debeas, eo prztcnniflb, de quo appellatioeft
licet non etlct excommunicatur de jure, de fa­ interpofita : prudentiae tuz taliter relpondemus .*
ta tamen fecerunt eum abfolvi. Quia vero quod Si exinde ad te querela pervenerit, id ordine
a fiatribus noftris nofeitur in hac pane confti- judiciario tibi corrigere licebit.
tutum, nolumus aliqua ratione mutare.* frater­
nitati vcftne, &c. quatenus praeditam presbyte­ Cap. XXIV. 7dvw (a) tniverfit eccltfç Caarum pro eo quod poft excommunicationem con­
ttutriffffi/ tf fjtu faffrtgtuttM.
tra appellationem fatam Divina cantavit, nul­
lo modo attentetis inquietare , fed ad eum fla­ E Significavit nobis frater nofter R. Cantuarientum omnia reducatis appellatione ceflinte , in fis archiepifcopus, quod fi quando vos appella­
quo erant tempore appellationis ad fedem apo- tis ad audientiam noftram , vel archidiaconi
ftoltcam fata.
veftri fuper aliquo certo negotio, epifeopatiis
vel archidiaconatus veftros fub proteâione apoCar. XXII. Jtav C»r*tte*fi epi/copo.
ftolica (3) ponitis ad annum, & infra: nec de
praeteritis committis, nec dc novis excefljbusve­
Ex litteris venerabilis fratris noftri Bathonien- ftris , nec de fubditorum veftrorum delicta per­
fis epifeopi, & dilefti tfilii noftri Wellenfis de­ mittitis eum cognofccre, led omnem juftittam
cani accepimus, quod cum caufam, que inter ejus fufpenditis, (r) bc protinus evacuatu. QsoG. clericum patientium latorem, & abbatiflam niain igitur nobis providendum eft, ne mala
impu(a) tHuvrr/i JefretMii Caat. ercbirp.
(W
0- efftlleut ad «MMM» , er
(t) Cf freriiu.
Manii.

, ntf de prelentii.

ANNO

crausri
··»>-

3··

CObfC ILIUM

"g**1·

3*0

^P00·1·
appdiMKNMs obtenta remaneant , k
Cap. XXVII. MaeJgJ»
ouujij aut fubditi vcftri de fuorum enceffimm impttni,,,,. tate tetentur: fraiemitaii rtftrg, &c. (a) qu
*.
_
.
Λ
·<ν»·
tenus û qui veftrum epiicoparas au< ardùdiacoCum inter aboa pnaamneamns. Cc. Qpaaum ,j
natus apoftotic
*
protectioni ûsbjiciutM, dt eu- fraternitas tua nos contulere voluit, utrum cptdientiam noftram appellant, propter hoc ptx- fcopus parochiamun fuum , publica fama eum
diâum archicpifconum nuUatenus impedire ten­ accufaore, ad purgationem cogere poffit .* conte tis, quo minus de caufis fit de exccflibus fub- fultationi tute taliter refpondemus , quod fi de
‘ütorem veftrotum cognofcere valeat, $ juxta aliquo crimine publica laborat infamia , accufa«Sm .
meritorum qualitatem eos atumadverfione debi­ tore dc tcftibus deficientibus , ad purgationem
ta punite, aut etiam exccffus vcftraa perfcqui, per diecefaoum epifeopum eft compellendus :
qui manifcfti funt & notorii.
*
his dumtaxat ex­ nifi forte fuper ipfa ad fuperiorem judicem du­
ceptis, fuper quibus appellatio eft interpofita , xerit appellandum. Sane fi appellaverit, ejus ju­
poffit digne corrigere, dc quod iojufte aftumcft, dicio apparebit, ad cujus examen caufa per ap­
pellationem refertur . Quatenus vero inimicitia
ad rtftitudinis tramitem revocare.
vel contrarietate aliquis parochianus judicio diteCap. XXV. Jdtm Ebartctnfi tpijcepo.
ccfani epifcopi eximatur, quia nos confulerevoluifti, duximus refpondendum, quod non folum
Dc priore qui non deferens noftra: proteftio- pro inimicitia , fed etiam pro manifefta caufa
ni & appellationi ad fedctn apoftolicam faftx, fufpicionis, poteft fui epifcopi judicium evitare,
quemdam canonicum fuum fecit veftibus omni­ dc ad fuperiorem judicem recurrere, cum nullus
bus ad camifiam fpoltari, & eum accufationi ôc a fufpedo judice debeat judicari.
appellationi renunciare coegit, qui de fuis ac
Cap. XXVIII. Jdrm Ztiftortitf tpifeopo.
quorumdam fratrum enormitatibus murmuravit :
id tuae folicitudini duximus infinuandum, ut rei
veritate diligenter inqutfita, fi inveneris quod
Cum parati cITemus petitiones tuas, quas no­
pro eviranda difciplina pnedidus canonicus ap­ bis per nuncium tuum porrexifti, benigne fufeipellavit, eidem priori propterca nullam poenam
pere & efficaciter exaudire ; dileftus frater noinfligere debes: quoniam facrofanda Romana fler, Hyacinthus fcilicet in Cofmedin diaconus
ecclefia hujufmodi appellationem non confuevit cardinalis , olim apoftolicx fedis legatus, conadmittere, ne monachis vel canonicis regulari­ C lianti nobis affertione propofuit , quod cum te
bus prxberetur audacia delinquendi. Ceterum fi ad fynodum fuam vocaflet, & ad ejus vocatio­
prxfatus canonicus priorem, propter fuas enor­ nem contempfiftes accedere , in perfonam tuam
mitates manifeftas, qux ipfum notabilem red­ excommunicationis fcntentiam promulgavit; poft ,
derent , ad apoftolicam fedem appellavit, & fi cujus excommunicationem , qui vice noiba fun­
ipfe tali appellationi deferre noluerat: eum cum
gebatur, re fecifti in epifeopum confecrari. Cum­
litteris tuis rei veritatem continentibus, de tan­ que diledus filius nofter Martinus canonicus bea­
to exceflu fatisfadurum, ad fedem apoftolicam ti Jacobi firmiter affeveraret, quod in legatione
venire compellas, & ejus in tali malitia com­ regis effis, de non potuiflès ad vocationem prseplicibus talem poenam infligas, quod ceteri au­ difti cardinalis accedere, cardinalis e contra afferuit, quod non in legatione regis , fed inSaldientes, fimilia non audeant perpetrare.
mantina ecclefia te nuncius fuus inveniffir, tibi• Oxonitnfi
Cap. XXVI. JdrtW · Extmitnfi tpifi-Opio &
que dixiffit , quod non in alia ecclefia effis
qurfiturus. Et cum iterum ex parte tua fuiffit
•CxxîLhJ'.
’ Ciftrrtfi dtctoo.
fropofitum, quod * venerabilis N. archidtaconus 'Fthrxxlanus appellavit , tuam etiam appellationem
Ad audientiam noftram pervenit, quod R.
'
presbyter de Curket & VV. clericus deCictftro, interpofuiffis, cardinalis adjecit , quod appella-T **
tio illa te tueri in parte ilia non potuit , quin
decimas de Bcinofa, quas idem VV. multorum
ad illius vocationem accedere tenereris. Nos ve­
virorum teftimonio probare dicitur, ad fe & ad
capellam fuam rationabiliter pertineris violenter ro attendentes, quomodo te non decet contem­
nere,
obtentu appellationis, ad vocationem car- *
auferre conatur. Unde cum VV. propter hoc
ad audientiam noftram appellaffet, pçcdiâus R. dinalis venire : fraternitatem tuam monemus ,
audoritate fedis apoftolicx contempta, ad au­ mandantes atque prreipientes, quatenus vel in
dientiam domini regis appellavit. Verum quo­ propria perfona, vel per idoneos nuncios , aponiam nemini licet fuper rebus fpirituaiibus ad flolico confpe&ui te prrfentes , innocentiam dc
ftcularcm judicem appellare, fi verum eft quod immunitatem tuam, fi poteris, oftenfutus.
prxdiftus R. enormiter & immoderate deliquit ,
Cap. XXIX. Item R.
nec deli.-lum hujufmodi debet inultum aut im­
punitum relinqui : diferetioni veftrr, &c. quate­
ercbitpifttpo.
nus utramque partem ante prxfentiam veftram
Prrterea dc his qui juramentum prxflant ,
convocantes, rem folicite & diligenter inquira­
tis : & fi ita dic inveneritis, praefatum R. ab quod ftabunt judicio ecclefix , dc poftea prxftiomni ecclefiaftico beneficio, appellatione remo­ to juramento appellant , id rua fblicirado pro­
ta, & officio fufpendatis,
ad pnrfentiam no­ videat , ut eos fervare quod jurant , vel infra
ftram cum litteris veftris, rei veritatem conti­ quadraginta dies poft appellationem interpoli·
nentibus, fufpenfum mittatis, dc pnediftas deci­ tam iter arripere ad ipfam profequeodam, com­
mas prxdifto VV. prxeipiatis fine moleftia dc pellas.
contradidionc reftitui.
Cap.
(*) faMlcw/ fi vh tfifnfi vtfint ffifafettu <F .jrtMitnai wfirt ArtHfiiecwtn.

Manfi.

XXX.

f

Jll
ANNO
CHRISTI

At£XANDEK
P. 111.

Cap.

LATERANENSE III.
IM5RCI’1·
>»*
Acomtarntn qcod fi a poftcffione ipfi» ecckfie
fiiiflent vimeuter ejeta, eis poliellio redderetur
XXX. Mm ridrw.

& licut utrarjue pars eorum confpeAui ie prelentaflèt,-pneûtus prior S. FriceiViche , quo- ,,,£
niam litter* ante terminum appellationi praefi­
xum , ficut ajetsat, per furreptionem fuerunt im­
petrat*, ad audientiam nofliam iterum appella­
vit . Sed Lui-uenfis epifeopus appellationi non
dele iens , canonicos de Otenia-m poflcftionem
ejuldem ecclefi* fecit induci. Inde eftquod fra­
ternitati tu*, dXr. quatenus five in litteris noftr* commilitonis, preditas Exonienfi & Ciceftrenfi epifeopis fatae, fivecx aflertiooe ipforum
epilcoporum, aut etiam alias, legitime conftiterit, in prsditas litteris appellationem inhibitam
non fuifle, quidquid poft appellationem ab eis
epilcopis ad nos interpofiram, in caufa ipfa in­
novatum eft aut mutatum , in eo ftatu facias ,
appellatione ceflante, reduci , in quo , tempore
appellationis fatae nofcirur fuifle , non obftantibus
litteris, neque Lundenfi neque W gornienfi epifeopis poftea diretas, fi ante terminum
appellationi praefixum, aut etiam in termino fue­
rint, tacita veritate, impetratx. Non enim fue­
runt violenter a pofleflione ejeta, fi volentes in­
trare , funt in continenti rejeta : cum liceat om­
nibus vim vi in continenti tantum repellere, ÔC
Cap. XXXI. Idem Bts/«urjvf epifcopo.
ab eorum violentia jura tueri. Deinde vero utra­
Super eo vero quod a nobis tua quaerendum que parte ante prjrfcntiam tuam convocata ,
diligentius
audias, & eam fublato
duxit diferetio: utrum videlicet propter inciden-caufam
---------- ipfam
r----------c,-------- ---------tem quxftionem fub qua fuerit appellatum , to- C appellationis remedio termines.
ta principalis caufa, quae commifla eft judici ,
Qni fee fnonde non andihtr appellent .
appellatione remota , terminanda , debeat indecifa relinqui: inquifitioni tue duximus refponden­
dum, quod fi queftio incidens talis fuerit, quod Laieut detineas decimas.
Ηβ ploff· ,
fine ea principalis caufa non poflit terminari , Intrulor.
propter interpofitum appellationis obftaculum , Adherens concubine, relich uxore.
totius caule cognitioni debet de jure deferri , Qiotics tub prxtcxtu appellationis , adulterium (^r<4(^0>r
vel aliud crimen dignoicitur faciendum ,
innant , radonec fuper ior judex , ad quem fuper prsdiâa
‘^ui*
queftione eft appellatum , aliter de tota caufa Si appellaverit quis, & infra terminum appellationi przfixum non fuerit appellationem pro habentur.
difponat.
lecurus, cogetur liare judicio ejus a quo ap- Hardaùuu .
Cap. XXXII. Idem Cantnarienfi arckiepifcopo.
pellavir.
c
Significaverunt nobis dilefli (i) filii N. prior & Si notorium fuerit, aliquem injeciflê manus vio*
lenos in
canonici fanftx Fridefvihe , * quod fuper cau
khpj
m clericum
ucmmn .
fa qux inter eos & canonicos (c) deOtenia, d. *·* Rcligioius, caftigatus aut caftigandus a prxlato
fuo,
appellans, ne corrigatur fecundum regu­
ecclefia fantae Marie Magdalene vertitur , de
'
lam fuam.
mandato nollro coram venerabilibus fratribus
noliris Exonienfi & Ciftrenfi epifeopis, traâarc- Appellans metu litterarum, quas fcit impetratas
tur, & ad audientiam noftram appellaflênt , fi­
ab adverfario ante citationem.
dem epifeopi canonicos de Ofcnia in poflclfio- Ante litis ingrelTum appellans.
nem ipfius ecclefie, caufa rei fervande judica­ Excommunicatus, prseftito juramento abfolutus,
fi ftatim appellaverit, antequam mandatum
verunt *nduci.- & poftmodum iidem epifeopi lit­
teras commiffionis nollre , quas iuper caufa re­
fuiceperit, & lufceptum fecundum pofle fuum
non fuerit proiecutus , non auditur appel­
ceperant, diligentius intuentes, & videntes ap­
pellationem alterutri panium in cifdem litteris
lans.
Don fuifle (d) inh.bitam.· queftione fatal a Xc- Inftiturus io ecclefia, dicens fe velle ibi relide­
nefbrdenfi archia iacono, mandaverunt ut omnia
re & curam ejus gerere , poftmodum ablenin eodem ftatu fervaret, in quo, tempore fatae _
tans le fine caufa rationabili , privatulquc bencficio, non auditur appellans.
appellationis fuifle dinolcitur . Interim vero ca­
nonici de Ofeneja, iu pnricriptam ecclefiam ir­ Si tibi habenti alios reditus prima vacans conruerunt , & ibi manere volentes, a miniftris (e)
cefla fuerit, & cum vacaverit , appelles , ne
S. Fridefveriche ejcâi fuerunt . Deinde cano­
alius inftituatur, non audieris.
nici de Ofeneja , ad (f) Lundenfem & Wigor- Si dilpofitio aiuujus ecdcfic fpcftet ad capitu­
nicnlem epifeopos litteras noftras impetraverunt,
lum , & non dilpufucrit infra terminum prxfi.
ni tum
Relatum eft auribus ooftris quod fi quando
«ptlcopi luffraganci tui vel archidiaconiprovincue
tus iuper aliquo, certo negotio ad audientiam
noftram appellant, epifeopatus & archidiaconatus luos nollre & Romane ecdefiat lubjiciunt ,
dt cum appellant, ad annum interim de fuis vel
tuorum fubdi torum exceflibus cognoicere non per­
mittunt, fed omnem (a) juftitiam tibi evacuant
dt fufpcodunt. Volentes igitur paftorali folicitudine providere , ne appellationis obtentu detur
eis audacia graviora committendi , au&oritate
Ί_____
____ : quod
apoftolica tibi duximus refpondendum
fi
prxfiti epifeopi fic archidiaconi , quando appel- B
&
epifeopatus
laverint ad audientiam noftram ,
dt archidiaconatus fuos fub protetaone apoftoli­
ca potuerint, pro eorum appellatione nullatenus
prxtermittas, quin de caufisft de exceflibus fub­
di torum fuorum, & de fuis propriis exceflibus ,
fi qui minifeftt fint & notorii, his dumtaxat ex­
ceptis , fuper quibus appellatum eft , cognoicere
Salps, & fuper his ftatuere , quod fecundum juitiam videris ftatuendum.

* F«'T ,
q u»d ou>
Super.

(a)

f

rvaettant.

(b) Filii nedri Pitrtt

Canenti fandr Fr>d feed .

(<) dr Orwra. $«■ remper . <a)
Ar<· Fawrayl e-tUdteieee mandaverant.
(·' S. Fridar . Sie femoer .
(Γ) Lnnelenenie . Sic ubique.
(s) Ittttru n^rit aà Lnndm.
Manli.

Cemil. General. Tun. XXII.

X

\M*w*<aa*»**a

CONCILIUM

JM

nUDOUCUSt

tat*

...

J*4_________

fame appellatione crifaata difpo-A
—— —— Ditum,
ΑΜΝΟ
u fie ft e converfb.
DE EO Q.UI CONSANGUINEAM
CHAbll
Si mccrponit gcacralcm appellationem «b comi
gravamtoe, ana auditur appellans.
■Boris fits , vei fpoafam patris fui, vel
PAMS χΒ.
A delegato, qui delegavit, rncivata fibi défini*
cotdanguiacam fponla propria
tira lententia, appellam dob poteft.
cognovit .
famsxl

|JT

ACTOR

RESPONDEAT

ci quem convenit.

Cap. I. Aims f^ganauq^ «pr/capa.

I quis parochianorum tuorum matrem forte »?· Qm».
vei fororrm, vei filiam uxoris fu* carnali- *·.0ρ* dwCap. I* Mrac FaArrA· arrAwpfThp».
ter cognoverit, ft hoc publicum ft manifeftum
fuerit : ab ea penims eft fieparandus, ft uterque
X litteris veftris accepimus, quod dilefti filii illorum, fcilicet tam moechus quam tnoecha ,
noftri abbas ft fratres Maturienfis mooafte- debet fine fpe conjugii perpetuo permanere. St
B autem hoc fecretum ft occultum fuerit, jxrnirii, iuper queftiooibus quas pkbanus ft clerici
Maturienfes adverfus cut proponunt , veftrum tenttam de commiflb debet accipere, & uxori
parati fuerint gravamen future, fi illi in cooti- fus infra tempus pauitentia vel extra, debitum,
” τ»—- nenti de fuis quaftioaibus * debent refpondere. fi exegerit, fblverc. Sane fi aliquam uxoris lue
Unde quoniam indignum penitus, & abfurdum confiinguineam , qua illi in tertio gradu vel de­
videtur, ut memorati piebanus, ft clerici, ab­ inceps contingat, carnali commixtione cognove­
bati & fratribus de his auc adverfus eos propo­
rit, non eft propterea divortium inter eos cele­
nunt, refpondere non debeant, cum fibi exinde brandum: fed delirqttopti, fecundum qualitatem
juftitiam poftulant exhiberi: diferetioni tux.ÔV. perfotta ft criminis, eft pernitentia injungenda.
quatenus aftione clericorum & piebani propofita, ft refponfiooe fafta, eos moneatis auftoriÇap. II. Jdtm.
tate noftra & diftri&ius compellatis, memoratis
abbati & fratribus fuper quaftionibus fuis coram
Fraternitatis tus litteras fufeepimus, ex qua­
vobis refpondere, ft vos viciflim pollmodum ra­ rum tenore perpendimus, quod quidam parotiones ft allegationes partis utriulque diligen­ chianus tuus A. nomine , cum eifet perfefts
tius audiatis, ft cum concordia vel judicio ter­ Cstatis, quamdam puellam in cunabulis dclpoaminetis .
favit. Procedente vero tempore idem A ma­
trem \puclla cognovit, ft eam in uxorem du­
xit . Unde quia dubitas an bujufmodi matrimo­
Cap. II. /kw (a) drrew tf cltricii
nium ftare debeat, exinde a nobis confiiium
poftnlafti. Super quo fraternitati tus duximus
Miramur plurimum ft movemur, quod cum rcfpoiidendum, quod fi memoratus vir matrem
caufam que intei vos ft dileftos abba.cm ft fra­ pnefarc puelle, antequam puella illa annum
tres Maturienfis monafterii vertitur, dileftis fi­ feptimum impleftët, accepit in uxorem: matriliis ooftris (A) archidiacono volterano ft ab­ roonium non diftôlvas, fed eumdem virum prae­
bati- de Spongia commififtèmus fine debito ter­
fatam mulierem ficut uxorem libere tenere per­
minandam, ft abbas ft fratres parati cffcnt ju­ mutas, cum hujutmodi difpcnfationcs nuUar fint,
dicium illorum fubirc, fi vos eis fuper quaeftio- que in cunabulis fafta funt . Verum fi, poftnibus, quas adverfus vos proponunt, deberetis quam prefata puella feptimum annum comple­
vit , poediftus vir matrem ejus accepit in uxo
refpondere in continenti, ficut idem judices no­
bis litteris fuis intimaverunt, id «Secte nolui- Orem , cum extunc fponfidip placere confuevcrint,
ftt* . Unde quia rationis ordo hbc exigit, ut inter eoa fententiam divortii non dificras pro­
fi quis fibi vult ab aliquo juftitiam exhiberi, ei mulgare, nec ipium filiam five matrem in uxo­
non debet quod juftum eft denegare, (c) fra­ rem habere permittas.
ternitatem veftram, &<· quatenus accufatione
ipfa, quam adverfus pradiâoa abbatem & fra­
Cap. III. JVmv Ttdltrf tfifapa.
tres intenditis, propofita, ft refponfione fafta
Pnefentium lator P. cum litteris tus frater­
eidem abbati ft fratr&us coram predicts judi­
cibus in continenti rrfpondeatts.* ut caufa vcftra nitatis ad p<«fentiam noftram acceflit, ex qua­
-1
& ipforam viciftim poftmodum audiri debeat ft rum tenore innotuit, quod pater ejus quamdam
terminari . Nos enim eifdem judicibus dedimus juvenculam fibi defponfavit, ipfumque tempus
in mandatis, nt vos ad id faciendum inftan- ut illam adduceret, deftinavit. Sed ipfe diabo­
ter moneant, ft auâoritatc noftra (d) diftrifte lico inftinftu ipopfam patris fui, licet uxoratus,
compellant.
carnali commixtione Corrupit. Cumqne patratum
Iccius ambo celarent, parer ignarus commilli fee­
ler is, ad fpoofam luam fecundum motem accedit.
Tum h de Divina miferatione cumpuoftus, ad
prclcniiim veftram accedit, ft crimes, quod il­
licite commiferat, humiliter eft coofeflus. Mulier
vero interrogata, prius negavit : fed poftea diIcudione cautius fafta, camdem culpam confeffiooc propria patefecit. Quod cum patri ejus
>
io­

S

E

ta) Mriuw. (b) AnUefifc·^.

fd) dsafi dr/r'Ar.

/rdn fMrJItttat awcwM faiSraau «arête fwd advrrfw.

Maeü.

ALRAim
P.IU.

S*f
—
CMUSTT

LATERANENSE 11L

ianojuilfct, vrhrmemi dota cconmmb , ai tê pro A

«W0

nuunucmi.
ANNO

coofilio venit. Coaftitwb igitur iu fode ecciefia
CNtUSTt
tritas prmdiftu, licetderid tui ataudamat leda, de tanto delifto dignam pmniieotiam imponas,
diverti diveria dantes roafilis : unum tamen om­ dc ipfum ab utraque'muliere removeas, dc fine
nium cuofilta fide,ut feper inflami periculo m confugio, perpetuo manere pcaciptas. Qpod fi
caufa tam difidli apoftdfcum oraculum adi­ ddiftum ejus occultum efle cognofeis , ipfum
rent. Indi&a itaque patri continentia bc uxori cum uxore, quam in facie ecciefia duxit., mo­
fua, filium pernitentem cum litteria tuis, rei rari permittas, dc eidem de commiflb condignam
veritatem confcflum, ad pnefontiam noflramcu- pernitendam imponas.
rafti deftinare, quartns tdri formam prefcribi ,
quam in fimiilms, fi forte aliquid tale per dia­ Cap. VI. Hmt Bitrdtftlttf epifcept. Par/capttar,
Confuluic :
dt
.
bolicam cooperationem emerforit, decear obfervari.* & quam cis debeas fatiriadioaemimpone­
Super eo quod quemdam juvenem aflerispuelre, feripto noftro poftulas edoceri. Tuas igitur
.inquifitiotd
_________
rcfpoodentes
b_
.....
, prufentium tibi figni„
lam nondum nubilem, fide interpofita, juraffe x
ficàtione mandamus, quod*fi pater ejus, poft B qua dum fafta nubilis virum repetit, dc ille cxquatn rei confcius fqit, uxorem fuam carnali- cipit, dicens eam non fe.debere ducere, pro eo
eam affidavit, carna Ii ter propinter non cognovit, de priori commixtione leve quod poftquam
*
aut. nullum peccaram incurrit: ei tamen viventi, Î|uana ejus cognovit: inquifitioni tua taliter rcpondemus: quod fi manifeftum eft, eumdem
vel alii ea vivente., non poterit copulari. Cetenim fi fciens ftdaot, carnaliter eidem mulieri juvenem eognoviffe propinquam jam difta puel­
adhaferit, ei fepteanis pœnitenda indicatur:nec las, aut fi manifeftum non eft, & id fama
illi, nec alii carnaliter de rigore commifceri loci habet, cum fponfio tantum effet de fatu­
valebit. Mulieri quoque perpetuam continentiam ro , idem juvenis poteft & debet a puella abdc quatuordedm annorum pernitendam duximus foivi .
Gap. VII. (a) Um Exn^ tfifctft.
imponendam. Lator autem prefenttum totidem
nonis pceniteat. Ab uxore tamen legitima, quam
Super
eo quod a nobis~tua (f) folicitudo reprius habuerat, nifi dc communi confimfti,nul­
quifivit , utrum ille qui prius cognoverat ma­
latenus feparctur.
trem five forarem ejus quam poftea duxit in
Cuxorem, teneatur ei carnaliter debitum foire­
Cap. IV. Idt*
tfifiop.
ra, (c) & ab ea non poflit exigere: quod etiam
Veniens ad nos lator pedentium P. nobis fra­ confilium dandum fit ei, (d) qui hoc fecretius
ternitatis tua litteras reportavit .* cx quarum te­ confitetur, cum probari noa poflit, nec ipfe
nore perpendimus, quod cum quamdam uxorem velit ullatenus continere: tua petitioni duximus
duxiffet, quidam difluaferunt ei per menfem , refpoodendum, quod attentius eft monendus,ut
quo eam duxerat, carnaliter cogoofcere. Com uxorem litam laboret inducere ad continentiam
fervandam: ut fi illa continere voluerit, conti­
tigir autem, ficut dixit, quod pater ju&t uxo
rem fuam, qua mater erat fpoma, in leftohu- nentiam fimul obfervent. Si autem ad hoc in­
jus jacere .* quam, diabolo fundente, cognovit. duci non poffit.* dc vir debitum folvat, dc de
Tranfafto vero menfo, tam pater quamaliipro­ commiflb poenitentiam aget. In hoc vero cafu
pinqui coegerunt, ut matrimonium cum foonfa cum aliquis poft contraflum matrimonium, uxo­
fua confummaret: quod facere noluit, donec ris fine five matrem five forarem cognofcit, idtecum fupcr hoc loqueretur. Tu vero audita ejus ipfum quod in priori fervetur.
confeflione, ipfum cum litteris tub ad fodem
apoflolicam tranfinififti. Tusi igitur ioquifirioniu .
Cap. VIII. Atav Aqpafar tertiiu.
taliter refpondemus: quod fi occultum eflet hu­
Sed presbytero.
Juvenis ille qui puellam nondum feptenntm
jus deli&um, non poflet refeindere matrimo­
nium, quod publice comraxiflct. Verum fi pu­ duxit, quamvis atas repugnaret, ex humana ta­
blicum eft, quod matri fponfis carnaliter adha- men fragilitate tentavit quod complere non po­
fit, imponenda eft poenitentia paulo major quam tuit . Qpia igitur io his qua dubia funt, quod
de adulterio : & exmde perafta pernitentia, vel certius aftimamus, tenere debemus: tum pro­
parte pceoiteatia, poterit cx dilpenfatiooe cum pter hooeftatcsa ecciefia, quia ipfa ipfius conalia matrimonium contrahere, & illa alii nube­ |ux efle dicitur, tum propter priedi&am dubita,
re . Ceterum fi fpoofam cognoverit, antequam tionem, mandamus tibi, tn confobrinam ipfius
matrem vel poft, nunquam poterit eam vel aliam pueila, quam poflmodum duxit, ab eo dividas.
io uxorem accipere.
DE RELIGIOSIS VIRIS DECIMAS PARS.
XUL
Cap. V. Htm B. Exmititf tpifttft.
cx privilegio non praflantibus, dc de
privilegio abutesttibus.
E
Veniens ad pnefontiam noflram R. lator pnafontium, fua nobis affertione monftravit, quod Cap. I. hfau
III. ttutitii rtpkrihu
cum quamdam mulierem cognoviflet , poftea
tf tnttuxUt Ehremju tcckfa.
fciens confobrinam ejus aufu temerario in uxorem accepit. Et nfr»'. Si publicum fle notorium
K Varitia, qua eft idolorum forvitus ,. radifuerit, dc eam quam prius cognovit, uxorisfus Λ can extirpate debent, qui fieculi vanitati—
r.L_:
-------<r
-------n.
—
—
in
-onerem
b?,
renuntiantes , Domino elegerunt in rcligtoconfobrinam die confluait, eat alii comparent
qui hoc velint vel poflint legit ime corn)iprcoare , nis habitu militare. Intelleximus autem , quod
in ce(a)
m. (h) ctlJiitUi. (c) (t taw rn^tn ftfi «S m .
(f) eat ta /aria» prUtitar.
Manfi.

Otal

Tom. XXII.

n?

‘“FÎÏ**

co

n

c

ILIUM

mwgia»!.

|U

in ecclefiis veftris, dc quibas cena» penfioocs/ i dationis Hadriam· papa ptndscrifor softer
confucviftis percipere, portiones vel aliquo· re- borea ha sevalia pe· fiu vohmtata coavatit .
c\7„. ditut minoraftis, quot in illit ante tcnpora ve- Ubd etiam debet so· a tus petitionis dfefta
nerabilit fratris noftri Eboracenfis archiepifcopi retrahere, quod ia veteri reftamento non tdquam
apoflolk* fedit legati, etiam pcftquam eft ar- kgifle recolimus, ut Levit* Levitts decimas perchiepiicopatum adeptus, clerici habuerunt. Un­ folverint : fauno ficut tua diferet» non ignorat,
de quoniam hoc ex radice avaritie procedit, Jt non ambigimus efle ftatutum, (c) tu ecclefiis
cupiditatis, quam debetis modis omnibus devi­ illis decimas periôJvant, ubi ecclefiaftka (aera­
tare: fraternitati vcftr*, tfc. quatenus fi- quas menta percipiunt. Unde Apoftohn: Λμ </î «m- ’· c* *
portiones vel antiquos reditus clericorum indebi­ gww β metimus ttmftitha, «fe fpiritHtlia femite' & line confenfu fit auxilio praedicti archiepi­ mwmmu. Non grave tibi fit, ficut eflè non de­
fcopi , poflquam ipfe archiepifcopatum habuit , bet, fi ratione Divine feripturs & honeftate
in miniflris vel per parochias* divififtis, cas ad ooftra penfina, petitionem illam, quantumcumintegritatem priftinam revocetis, & inde ratio­ que te diligamus, & ficut cariffimum fratrem
nabiles & antiquas pcntiones clericorum qui de­ noftrum defendentes , non duximus admittendam.
bent altaribus defervite, integras eis & illibatasB In nullo (d) patereris repulfam, quod fecundum
fervetis, & ecclefiis de quibus certas penfiones iuftitiam fieri a nobis poftulares .
Soliti citis percipere, partiones vel antiquos re­
ditus , quos in i’lis clerici ante tempora ipfius
Cap. IV. Idem.
archiepileopi , & poflquam adeptus eft archiSuggeftum eft nobis ex parte tua, quod ab­
epifeopatum , habuerint, nullatenus przfumptione temeraria minuatis, nec parochias eccle- bas & fratres de Urfitum decimas auferre co­
fiarum authoritate vcftra dividere ullatenus pr* nantur , & alia damna & gravamina vobis irro­
gare non ceflant . Quia non decet honcftatem
fumatis.
five religionem monaftkam litibus & contentio­
nibus intendere, diferetioni yeftrz per * A. S. .
Cap. II· Idem monachis.
monendo confidimus & hortamur, quatenus cum feripeaprxdifto abbate & fratribus fuper decimis ipfis
Dilefti filii noftri abbas & fratres S. Crucis ,
tranfmifla nobis conqueftionc demouftraverunt , & aliis, unde inter vos eft controvcrfia, pacifi­
*
quod przdia de quibus decimas & in magna par­ ce conveniatis, ne pro hujulmodi contentionibus
te fuftentationem habere confueveruut, epudu- fama vcftr* religionis valeat denigrari . Nam
xiftis fit recepiftis ad firmam. Unde quoniam quando ordini veflio Romana ecclefia privik-gia
iidem fratres ex hoc immoderate & enormiter de decimis dederat, domus vcftrz ita erant ragravantur, nec fuit intentionis anreceflorum no- te, quod exinde nulli poterat de jurefeandalum
ftrorum, ut de poffedionibus quas conducitis , fuboriri. Sed per gratiam Dei nunc funt in tan­
decimas non deberetis periolvcre: diferetioni ve- tum augmentai* & poiTcdionibus ditat*, quod
ftr* per, fic. quatenus eifdem fratribus de pr*- multi viri ecclcfiaftici de confinibus veftris apud
diis qu*cumque conduxiftis in paroch is fuis,de nos querelam Izpe deponunt.
• F«r», «λ- 9uibus * conlueviftis decimas percipere, plenarie
fuevaruàt - perfolvatis, vel cum ipfis tam pacifice & amiCap. V. Idem Trtce^fi epifcopo.
cabiliter conveniatis, quod nulla debeant inter
vos fcandali mala lulcitari, dc ne vos videami­
Ex parte fraternitatis tu* ad audientiam no
ni ultra quam vobis indultum eft manus exten­
flram noveris pervenifle, quod albi monachi &
nigri, & quidam alii viri religiofi, ecclefias tu*
dere .
jurifdiûionis reditibus decimarum fpoliare pr*Pfumunt,
occafionc privilegiorum que fibi Ro­
Cap. III. Idem Eboracenfi archiepifcopo.
mana indulfit ecclefia. Sane tuam nolumus laFraternitatem tuam fcire volumus & firmiter tere prudentiam, quod fanâc memori* predetenere, quod ut te ex caritatis fervore, obmul­ ceflbres noftri fere omnibus religiofis decimas la­
tiplicia tuz devotionis gratiflim* oblequia nobis borum fuorum conccflcrunt. Sed bon* memori*
predeceflor nofter Hadrianus, fidis fratribus’Ci- * Cifterfrequenter impenfa, diligimus: ita & aliquando
11 ren fis ordinis, & Templariis & Hofpitalariis, «•■d*·
tibi negare nolumus, quod cuilibet fratrum noflrorum concede e debemus. Super eo quod de decimas laborum fuorum indulfit. Ceteris vero,
compellendis monachis albis & nigris, & ( a ) ut de novalibus fuis, que propriis manibus &
canonicis regularibus, ad folvendas decimas de fumptibus excolunt, & de nutrimentis animalium
teiris conduisis, quas habent ad terminum vel & de hortis fuis decimas non periblvant , con­
ad firmam, a nobis tua diferetio poflulavit : te cedit. Quem fuper his imitati fumus, quatenus
vel quemlibet alium audire & exaudire nul'a ra­ hi quibus induit* funt decime de novalibus fuis
tione poflumus, nifi manitefte vellemus obviare & de nutrimentis animalium fuorum tu de hor­
juftiti*, & przdeccflorum inflitutis contraire;, tis fuis, hac occafionc decimas de aliis ecclcfic
ne videamur religionem perfequi : quam fi forte ** fu* rebus non debent nec poflunt fubtraherc ,
non h-bemus in nobis, (4) in iis diligere & fo­ vel fibi ulterius aliquid vendicare.
vere cenemur. Cautum fiquidem in Icriptispr*deceflôrum noftrorum Romanorum pontificum
Cap. VI. Idem tf fratribar Raaoe^fij ectlffiet.
habetur, quod religiofi viri ab exaâione deci­
Licet de benignitate fedis apoftolic* vobis fit
marum de laboribus, quos propriis manibus vel
fumptibus colunt, & de nutrimentis animalium indultum, ut de laboribus veftris, quos propriis
fuorum prorfus erunt immunes. Sed pi« rccor- manibus vel fumptibus colitis, nemini decimas
fob

—■ *

(t) Commets {eculeribus tsel
C«> ·» popniin .... ecclefiis

re^loribus.
perjoivat .

(b) in this.
(d) patiens .

Manfi.

ALKXANDUL

LATERANENSE HI.

nUDERJCUSl·

Sio
IMF.
f.w.
- falva· teneamini: propter hoc tamen non eft A
_
^****5, vobis licitum, cuilibet deamas de terris illis
Caf. IX. Idem Gntoritu.
ANNO
iCHRISTI
^7 faberthere, quas aliis traditis ad colendum. Re­
Statuimus ut monafleria ex fuis pradiis nullo
latum eft fiquidem auribus noftri», quod cum
terras ouaidam , quas decimatione dilefti filii modo decimas iblvere cogantur. Qpia fi legitime
noftri thefaurarii Senoncnfis habetis, datis rufti- dande funt, çrphanis fle peregrinis dande funt.
cis excolendas, flt et exinde decimas ficut debe­ Indignum «it enim ut a clericis exigantur , qui
tis, non folvitis, nec facitis a rufticis ipfis exol- propter eum cujus funt decima , pauperes effi­
vi. Quoniam igitur quanto ardius vivitis, tanto ciuntur. Nam fi paupcresDomini funt , paupe­
tardius debetis efficere vos qu® funt honeftati rum hereditas pauperibus ejus eroganda eit , il­
contraria vel obvia rationi, aut ex quibus pri­ lis videlicet , qui propter amorem illius, que po­
vilegiorum veftrorum.tenorem tranfgrcdi videa. terant poflidcre dimittunt: eumque nudi fcquenmini, cum privilegium mereantur amittere, „ tes, poteftati alterius fe fubmittunt.
qui concefla fibi abutuntur poteftate .* frater- °
Caf. X. Idem Hedrieiuti papa.
nitari veftrx , &c. quatenus de terris illis ,
quas in decimatione praedifti thefaurarii, propriis
Nobis in eminenri fpecula, difponente Domi­
manibus non colitis, fed rufticis traditis exco­
lendas, decimas vobis ufurpare nûllatenus pre­ no , conflitutis , fi eundarum jura ecclefiarum ■
lum at is: led eas in primis eidem thefaurario fa­ integre non debeant & illibata fervari , locum
ciatis cum omni integritate perfolvi, fcituri pro beati Petri apollolorum principis inutiliter obti­
certo , quod fi praeceptum noftrum contempfe- nere, fit juxta nobis committe difpenfationis ofritis, nes venerabili fratri noftro Senonenfi ar- cium negligenter agere videmur. Sic enim ecchiepifcopo dedimus in mandatis , ut ruftiços clefie Λί, nobis cum Divina gratia providehquibus in decimatione praefati thefaurarii terras te gubernantibus , redo fuo curfu diriguntur ,
dederitis excolendas, ad folvendas inde decimas dum nos fle errata quam vigili provifione corrieidem thefaurario, appellatione ceflante, diftri- gre, fle unicuique fiudemus jus ‘ fuum fervare. ’ propnum
iledi filii noftri (A) · Partonolcnfis ecclefia , 1,^° *
fte compellat.
adverfum vos queftione depofita , fua nobis re­
latione monftraverunt , vos quafdam decimatio­
Caf. VII. Idem ex privilegio Alexandri
nes ad jus fuum pertinentes violenter auferre ,
P*P* ·
Cflc ipfos fratres eiidem decimationibus aufu te­
Sane laborum veftrorum, quos propriis mani­ merario infeftare ; quia fi beati Bcnedidi regu­
bus vel futnptibus excolitis, live de nutrimentis lam , juxta quam vivitis fle monachicum habi­
animalium veftrorum , nullus omnino clericus tum geftatis, attenta folicitudine penfaretis : ad
vel laicus a vob» decimas exigere prefumat . proximorum bona deripienda non prafumeretis
Hoc etiam idem ex privilegiis aliis aliorum Ro­ manum extendere , vel quae alterius juris funt ,
manorum (a) pontificum .
vobis illicite ulurpare . Ne ergo vos de cetero
aut avaritie malum, aut vitium, quod abfit ,
«rapacitatis accufet , per apoftolica icripta vobis
Cap. VIII. Idem Convenirer* epifeopo ,
mandamus , quatenus nullam eorum antiquam
o/iaelibnj ejm.
pofleflionem, vel decimationem , vel eam qu·
\
,
Ad audientiam noftram noveritis pervenittê , illo loco prarièrtim, qui (c) Macien appellatur ,
quod quidam veftratium a dileâ'S filiis noftrixrjexiftir, auferre feu protrahere prefumatis: fle fi.
abbate flt fratribus de * Pipennella , qui funt * **—
·-- ·'··
-ι:».— in hoc anno
« de
j- ipfis j
quas
eis praeter λfolitum
de•Prpon-j-lU» Cilkcnfis ordinis, dc laboribus quos propriis ma- cimis negaftis, quafcumque etiam pofleflioocs per
nibus aut fumptibus excolunt, decimas exigere violentiam detinetis , fecundum quod antiquitus
flt extorquere conantur , illud privilegii capitu­ praefata ecclefia nofciturpofledifle,-(d) eis in in­
tegrum, omni occatione ceflante, nullatenus relum ledis apoftolicae prava interpretatione ac ma·
litioie pervertentes , quo eifdem fratribus indul- ftituer?'differatis . Nos fiquidem viris religiofis
getur, ne de laboribus quos propriis manibus fle non alias decimas , nifi eas qur de novalibus
provenire nofcuntur, duximus mdulgendas . Si
fumptibus excolunt , aliquis ab eis decimas exi­
gere audeat. Afferunt enim quod pro laboribus vero hujus mandati aufi fueritis exiltere contem­
novalia intelligi debent. Verum quoniam fratres ptores , & ad fedem apoftolicam querimonia per*
praefer ipti ordinis benignitate apoftolica fovere venerit iterata: timendum vobis erit, ne fentire
debemus, fle ne ullus contra eos materiam ha­ debeatis feveritatis ecclefiaAic* ultionem.
beat malignandi, vel ipfos contrajuftitiamquan­
Caf. XI. Idem Fu
tumlibet moleftandi , attentius providere .* tuae
if Hereford"*
venerabilitati, &c. quatenus a preferiptis fratri- g
bus de laboribus fuis quos propriis manibus aut**
fumptibus excolunt, nullatenus decimas exigatis,
Ex multiplici conqueftione VV. presbyteri de
nec a parochianis veftris exigi permittatis , vel Tritona accepimus, quod cum * in ecclefia de * »«lefi*"» quolibet modo extorqueri. Nam fi tantum de no­ Triton· , triginta annis & eo amplius * mi- '1'
valibus inteUcxiflemus, ubi ponimus , De lakori- mftraflêt , monachi de * Beria decimas unirer- * poflaii&t.
lou: poneremus; De mvalihei: ficut in privile­ fas quas de terris cultis a prima fundatione ea» * ******
dem ecclefia temper percipere confuevit , infra
giis quorumdam aliorum prsfumimus.
hoc quadriennium tibi fle ecclefiae fubtraxerunt :
cum inter abbatem de Bueria VV. nomine de
confenfu totius conventus, fle prsediftum presby­
terum,

W

(a) FMft/cM» kebetor. (b) Preteulenie.
(O eie cauMurta m infr/rwn .
Manu.

(c) Inane».

)>>

’“··"·

,

jn

ÇONC ILIUM

Urum, quindecim jnnt* fit co amplius elapfis , A nequaquam

debetis. Audivimus etiam, quod de- “·* ' "
CNRUn ‘al,s incerveniffc dicatur conveqtio ,· fcripto au- cimas ecckfist de ( · ) Çolingbam , cum ea in
thentico monachorum roborata t qugd monachi qua debeant iblvi integritatep quando fundus «d
prsedi&o presbytero & cccfcfiz fu» de blado fic veftrum dominium pervenit , non iolvitis . Ve­
univerGs leguminibus intdgrum
qyamdiu vire­ rum quoniam indecens fic inhooeftum vobis val­
ret , deberent perfolvere , exceptis minutis deci­ de exiftit, ut aliis damna * inferre pnefumatis,.
*
mis , quas idem presbyter , ob exaltationem ec­ quz vobis nullatenus inferri velletis : univerfirati *
clefiz monachorum, quietas clamavit . Cumque vefir®, &t. quatenus przdi&as decimas memo­
conventio temporibus triutn abbatum prxfcripti rate ecclefiz fine diminutione aliqua , fic cum
loci iervata fuiiTct, abbas illius loci ad prtefen- ea integritate, in qua antiquitus fulvi folebant,
tiam noilram accedens , a nobis feriptum privi­ folvere non differatis: quia nobis plurimum gra­
legium obtinuit .* in <juo, monaiterio fuo indul­ ve exiftit, fi fuper his ulterius ad nos querimo­
tum eil, ut de laboribus quos propriis manibus nia deferetur. Verumtamen fi aliquid juris ibi
&. lumptibus excolit , nulli decimas folvere te­ vos habere confiditis, ia prxlentia fratris noftri
neatur. Qui ûquidem. reverfus ad propria , tan­ Wigomienfis epifeopi , fie diledi filii noliri detam gratiam adveriiis H. illuftrcm regem An- Bcani Ciceftrenfis, occafione fic appellatione cel­
gliz & favorem invenit , quod rex totam ter­ la nte, ordine judiciario experiamini : quod ipfi
ram illius vtllae, in qua eccieiia praefati presby­ inter vos fic partem alteram duxerint ftatuenteri lita ell , monaiterio ipfius in perpetuam dum , firmiter fufeepturi & inviolabiliter fervacleemofynam contulit. Quo faâo, prxdiâus ab­ turi·
bas , univerfis illius vili® colonis expulfis, totam
terram prsediftae parochiz excolens propriis fumCap. XIV. Item Grtgaritt ptibus, ecclefiz debitos reditus fubtraxit . Unde
quia non fuit intentionis noftr® per przdiâum
Ut nullus abbas decimas & primitias, & reli­
privilegium noftrum przdi&z conventioni dero­ qua quz fecundum ftatuta canonum ad epilcogare : fraternitati vellrz , &c. quatenus utra­ pos pertinent, detineat fine authoritate Romani
que parte ante vos convocata, rei veritatem di­ pontificis, feu epifeopi in cujus dicecefi habitat,
ligentius inquiratis , & fi inter przdecelTorem apoflolica authoritate firmamus.
przdifti abbatis & prznominatum presbyterum
confenfu monachorum talis conventio fuerit, &
Cap. XV; Idem Joatmet papa .
per annum fervata, cumdein abbatem & mona­
chos authoritate noflra moneatis , & di il ride
Certam habemus pnedeceflbrum nollrorum
compellatis, ut eamdem conventionem ii com­ conftirutionem fic rationem , nil in hoc Mundo
pactionem, non obllante privilegio, nifi , .quod habenribus, dc decimas , oblationes vivorum fic
non credimus, de franfaôione illa in eodem pri­ mortuorum, convenire, qui fpontaneam eligen­
vilegio contineatur , occafione & appellatione tes paupertatem , in monaiterio fuo degere vo­
cedante, inviolabiliter teneant & obfervent, vcl lunt fub imperio , in quibus Chriftus alitur fit
exinde pacifice fecum conveniant , & fecundum
veftirur.
formam compofitionis reditus ipfius integre perioivam.
Cap. XVI. Item Pafebaii/ II.

Cap. XII. Idem Thorna Canlutneitf
anbiepifcopo.

Novum exaâionis genus eft, ut clerici a cle­
ricis frugum vel animalium decimas exigant .
Nunquam enim hoc in lege Dotnini praecipi le­
gimus aut permitti : nec enim a Levitis Levit»
decimas * «xtorfiflê leguntur. Illi profedo lol-.
vere laborum tuorum decimas debent , qui a
clericis fpiritualium tninifteriorutn labores acci­
piunt .

Commiflum nobis a Domino difpeniationis
officium nos admonet multipliciter fic hortatur,
ut univerfis Chrilli fidelibus debeamus utiliter
providere, atque jura fua integre nos oportet at­
que illibata fervare . Pervenit quidem ad nos ,
quod monachi de Box le, ecclefiz land® Marie,
in cujus parochia commorantur, decimas ex in­ DE ILLIS Q.U I INCIDUNT FàJU
in canonem date lententi*, vel incidere vi- X1Vtegro non perfolvant , & eas reddere contradi­
cunt. Ea propter fraternitati tuz, èTe. quatenus
dentur, cum non incidant .· dc qui propter
abfohitionem fint ad fedem apoilolicam mit­
f. ηκχκΜ. prxdidos monachos * Ut ipfas decimas fic dc ip«•x
fi$ culus, in quibus domus olim conllrudz fue­
tendi .
rant , przfatz ecclefiz ciun integritate perfolvant:
quoniam priufquam in eadem ecclefia moraren-E
Cap. I. dktuaitr III. Batbmicnfi tf
tur, lolcbant perfolvi. Si non, appellationecefExteuetf epifeopi/.
fante, authoritate noftra , cum omni diftridione, ficut dim de pafcuis folvebantur decimz ,
I vero 'aliquis in clericum comam nutrien­
ita nunc de eifdem ad frugum fertilitatem tranftem, ignorans quod clericus fueiit, manus
Jatis , decimas volumus ablque dtminutione per­
violentas injecerit, propter hoc non debet apofolvi .
ftolico confpcdui prstfentari, nec etiam excom­
municatione notari, dummodo ipfum efle cleri­
Cap. XIII. Idem monachii de fenfio
cum ignorant.* dc fi hoc dubium fuerit, propria
Laurentio.
manu voluerit przftare * facramentum.
* iunmea-

S

tum ·

Sicut vobis jura veftra integra fic illibata vul­
tis Servari , fic aliis juftitiam fuam fubtrahere

Cap.
(a) de cJKftran.

Manft .

Π.

...

»»>

ANNO
CHRVT1

Cap**

ALEXANDER
P. Ut·

II.

LATERANENSI» III.

tirer (λ) Meti Jr Ntxütu .

Confidit not ne diferetionis (I) providentia ,
quid tibi faciendum fit de his , qui de fiecuio
fugientes in monafterium, tuse religionis habi­
tum fiifceperont, (c) & infra certum tempus poftmodnm confitentur fe tale deliâum commififle ,
quod ipfo aâu fententiam excommunicationis in­
currerunt . Hos autem non potes fine licentia
fumml pontificis, nec debes abfolvere , fed pr«fumpeionem delinquentium debita animadverfionc punire.

rR'I?^'cwl

334

Acum litteris veflris rei veritatem continentibus ,·
ANNO
ad fedem apoftolicam accedant.

CHRISTI

Cap- VI. /dm.

• ■t,-

Graviter oculos Divinae majeftatis offendunt ,
qui religicfos viros indebitis fatigant moleftiis ,
(g) & locum fucperturbant quietis. Sane a predeceflbre noftro fanfte memoriae (b) papa * A. • Alexan­
dro.
III. in concilio Lateranenfi ftatutum eft, ut qui
violentas manus in clericos vel monachos, Hofpitalarios, Templarios, mittunt, feuih viros al­
terius religionis, excommunicationi fubjaceant .
Nos autem ftatutum pnedecefloris ooftri ratum
& firmum tenere volentes , fraternitati veftre ,
Cap. 111. /dre».
Bift. quatenus fi qui parochianorum veftrorumin
Porro fi aliqui violentas manus in fratres tuos fratres hofpitalis Hierofolymitani manus violen­
mittunt , & poenitentia dufti, non convifti , tas injecerint, cos publice excommunicator, ap­
fed privarim, ficut affixis , a te veniam poftu- pellatione remota, denudeietis , & ab omnibus
lant, cos monere debes propcnfius & inducere , faciatis cautius evirari, donec przdiftis fratribus
ur his quos teferunt , congrue fatisfaciant , & de allata injuria congrue fatisfaciant , & cum
apoftolico confpe&ui fe pnefentent , cum a te litteris epifeoporum fuotum rei veritatem contivel ab aliquo une fpeciali mandato Romani pon­ nentibus, apoftolico confpeftui fe prxfentent.
tificis abfolvi non poffint.
Cap. VII. /drae *
epiferpo. Par/
• Owmieifi
Cap. IV. Ida»· Exnutrf
crpitrii, Sicut dignum.
Super eo quod a nobis confilium pofiulafti ,
Nulli autem monachi xemplarii fe poffunt
privilegio apoftolior ledis tueri , quo minus ex- utrum fi fcholares fefe invicem .percufferiut , in
communicatos vitare debeant , dc pro violenta plena vel minori «tate, clerici aut religiofi viri
manuum injeftiooe in clericos , ficut excommu-Cin clauftro, fecundum canonem illum quo ftanicatos vitare.
‘
tutum eft, ut illi qui in clericos manus violen­
tas injecerint, ad fedem apoftolicam pro fiiaabCap. V. Men Cnttiuritufi rrtbitpifcrpr,
folutione venire debeant, tnquifitioni tute taliter
& tj* i frffrrgmii.
refpondemus: quod fi clerici infra puberes annos
fele ad invicem , vel unus alterum percuderit ,
Non fine cotdis dolore dc amaritudine audi­ non funt ad fedem apoftolicam mittendi , quia
vimus , quod cumSriri ecclefiaftici per vos aut eos aetas eacufavit : nec etiam cleiici , fi fint
plena «tatis, fi non dc odio, aut invidia , vel
per alias perfonas ecclefiafticas in ecclefiis fecun
dum ftatuta canonum ordinantur : laid vero , indignatione, fed levitate jocofa fe invicemperqui forte aliquando (d) contra ecclefiafi icam or­ cufferint : nec magiftri , fi clericum fcholarem
intuitu difciplinc vel corrcftionis percufferint ,
dinationem ex ufurpatione confueverunt in peri
quia non poteft in ipfis violenta manus injeâio
culum fuss falutis habere , in tantam yefaniam
dc furorem prorumpunt, quod ecclefiafticos viros notari. Ceterum fi ex odio fefe iidem fcholares
■i» uiM»»
canonice in ecclefiis ipfis ordinatos
multis ...|u
inju . percuderint, pro fua abfolutionc debent ad fe­
lt eoa
*verberibw , 3dem apoftolicam venire.
riis afficiunt, aliquando affligunt
eoa verberibus,
dc interdum etiam, quod eft auditu terribile ,
Ca Ç. VIII. tien eidem i» etdtn epijhle .
occidere non verentur . Quoniam igitur quan­
ta fit praefumptio dc impietas eorum , qui ta­
Monachi vero & canonici faecula res, qupeumlia dc tam atroda dc pefaria facinora com­
mittunt, nemo poteft, qui refte Capit ignorare.
*
Jue modo fefe in clauftro percuiTennr, non funt
uper hoc ad fedem apoftolicam mittendi .* fed
ad eos puniendos dc cafiigandos, qui hoc inftinftu diabolicae fraudis committunt, ipiritalem gla­
fecundum diferetionem dc providentiam , abbatis
dium debetis * exercere,...
(r) dc vos ita volumus fui difciplinc fubdantur: & fi abbatis difcretiO
• Font.
nÿrrrre.H. jo cos ecdefiaftics difciplinc rigorem exercere, non fufficiat, & ad eorum corregionem dicece*
ut nil videamini omittere , quod adverfus hos fani epilcopt providentia erit adhibenda.
ex juris diftridione fieri poflit . Inde eft quod
Cap. IX. Zdtw eidem i* tedem epifltti.
fraternitati veftrs , &c. quatenus fi qui ie in
tantam vefaniam
ptsfumptionem cicxcmil
erexerint ,.
το·υ··ΐΜ %
*.dc )>nnuui|)iivwui
qt’od hac vel alia occafione clericos occidant , E Si vero' alicujus potentis oftiarius , fub pr«rel occidere faciant , ( f > vel aliter violentas textu officii fui malignatus, clericum latferlt ,
manus in eos injecerint .* tam malcfaftores ip- ab officio fuo poteft abfolvi, nifi forte eumdem
fos, quam illos de quorum mandato id fuerit clericum graviter vulneravit .
perpetratum , publice accenfis candelis & pulfai,
tis * tignis, aperte excommunicates denuocietis,
& faelatis ficut excommunicatos devitari, donec
Deo & fanft» matri ecclefie fatisfaciant , &
Cap. X.

( a ) Ide» Ebenterfi eeebirpifttf. (b) fndtmie. (t) tf irter tetter .
(·) Ettlefmrt ueErrtiubee . (ej tr ru. ( f ) af «’» i» eu weieetei ruret irjteirrt.
lg) CF actMM /■«. (h) fepr K. i» trteruui^·
Manii.

C O N C ILIUM
A

5JT

™mwcüsl

DE JURE PATRONATUS

ANNO
CHRIS Π

ANNO
CHRISTI
··,».
PARS.
XV.

Officialis pro injeftione manuum iu clericum
& clericorum inftitutiooibu*.
non poteft , fine mandato Romani pontificis ,
abfolutionis beneficium promereri.- quia nullilai­
Cap. I. Akrnr Λ. Eborece^/i ertbiepiftepo.
co tanta fuper clericum datur poteftas, nifi for­
Elatum eft nobis ex parte tua , quod cum
te turbam arcendo irruentem, non ex deliberatione, fed cafu fortuito clericum Irferit. Si for­
in Laterano concilio fit ftatutum, ut per­
te clericum vim fibi inferentem vi repellat vel
tonas tali ecclefia vel ecclciiatlicum beneficium
laedat, non debet propter hoc ad fedem apofto- conferatur, qua: refideat iu loco, & cut am cius
licam tranfinitti c fed fi in continenti vim vi per te valeat exercere.* nonnulli autem ad ccclerepellat , cum vim vi repellere omnes leges & fias prefentati, fe pofle refidere affirmant , &
omnia jtlra permittant . Nec ille.compellendus * curam habere ecclefia: & ecclefiaftici beneficii
eft ad fedem apoftolicam venire , qui in cleri­ profitentur, id tamen efficere contradicunt. Ideo
cum , cum uxore, matre, vel forore , vel filia B confulere* nos voluifti, an propter hoc tales pol­
fua propria inventum turpiter , manus injeterir iis repellere , vel inftitutos fine appellatione re­
violentas. Ceterum li cum in ftupro vel adulte­ movere. Tux itaque prudentis innotefeat, quodrio, quando ea cum qua ftuprum committitur cum verba accipienda fint cumefie&u, talrt, fi
vel adulterium, ita proxima ipfum confanguini- pertentati fuerint, licite poterunt amoveri, nifi
tatis linea non contigerit, ceperit , aut alias in
turre dc licentia praelatorum, vel * lludio litte- * Fert,,
eum manus violentas injecerit , a fententia ex­ rarum , vel pro aliis honcftiv caufis contigerit r*® ftudt·.
cos abefte: nec patrocinari debet eis appellatiocommunicationis non erit ille immunis.
rys diffugium, fi contra decreti intentionem fue­
Cap. XI. idem epifeopi 11 arctidijconi·, dX aeZa/x rit interjeftum. Quia autem confidis, fi clericus
idoneus, ad vacantemecclcfiam praetentatus, ab
ecciefiarttm pretUtu per shtgliem conjiitutir.
cpilcopo diœcefano non fuetit admiftus, & poft­
Parochianos autem veftros , fi qui in mona­ modum alius idoneus praetentatus, & ab epiicochos ve) converto* przfati ordinis manus violen­ po inftitutps, poftêftionem tenuerit corporalem ,
tas injecerint, lublato appellationis remedio, fe- , an
... clerico
...
priore ecclcfiam petente , debeat po­
ller ior priori preferti .· dubium non eft, quin in
eundum tenorem generalis decreti, excommum- '-'ilerior
catos denuncietis, ipfofque ficut excommunica- hoc cafu melior fit conditio poftidentis : quoniam
antequam pnefentatioper dicecefanum epiteopum
tos, faciatis
' ’ ' cautius evitari , donec eis quos
lacierint , congrue Utisfaciant , & cum litteris ve- approbetur, ratum non eft quod a patrono fue­
Oris apoftolico confpe&ui fe prxfcntenr.
rit inchoatum.

R

Cap. XII. Idem Betbonieiffi epifeopo.

Cap. II. idem.

Mulieres etiam , vel alia: pertona* , qux fui
juris non funt , poftunt a dicecefano epifeopo
abfolvi, fi manus violentas in clericum injece­
rint . De his vero qui magruc funt potentix ,
fit ira delicati, quod magnum laborem fuftinere
nequierint , fi manus in clericos injecerint vio­
lentas , tale damus petitioni tuae rcfponfum ,
quod ftatus pertonat prius fic veritas negotii , ■
Romano pontifici eft intimanda , fic fecundum
confilium ejus de commiflbfcelere erunt punien­
di ■ Illi vero qui non injiciunt , fed eorum authoritate fic mandato manus violentae injiciuntur
in clericos, ad fedem apoftolicam , omni excufatione ccftante , funt mittendi , cum is vere
committat, cujus authoritate delicium committi
probatur.

De cetero prudenti* tua: prxfentibus litteris
intimamus, quod ii laici clericis vel collegiis de
concefttonibus vel donationibus inftrumenta conceiïerint in haec verba vel fimilia .* Concedi, vel,
dedi ecclcfiam, fit praetenti charta confirmavi :
fi confenfus epifeopi non acceflerit, nil aâum
vel datum videtur . A laico enim ecclefia dari
non poteft*. Patronatum autem de authoritate
fic aifenfu epifeopi , certum eft a laico in eofdem pre conferri.

Cap. XIII. idem Cemmomufi epifeopo.
Dc cetero noveris, quod fi laicus pro violen­
ta manuum injedione in clericum eft excom­
municationis vinculo adftriftus , fi habens capi­
tales inimicitias vel alias juftas caufas , quibus
ab itinere rationabiliter exculetur , uf fine peri­
culo, apoflulico nequeat fi* confpeâui prartentate: licet diœceiano epifeopo , accepto juramen­
to, fecundum morem ecclefix abfolutionis gra­
tiam imparfiri. Sed illi iub juramenti debitocft
injungendum, ut quamcitius habuerit opportuni­
tatem, Romanum pontificem adeat, mandatum
apottolicum fufeepturus.
°

b

Cap. III. Idem eidem.
Cum laici, epifeopis ncteientibus aut non con­
tendentibus, clericis ecclefia* concedunt, inquibuf habent jus patronatus; fic poftea poenitentia
dudi , alios ad ecclefias ipfa* epiicopis: présen­
tant ; fic illi ad eorum nrrlenrationem in cifdrm
ecclefiis ab epifeopis inftituuntur : eorum debet
inftitutio ftarc & firmiter obiervari , qui autho­
ritate epifeopi fuerint inftituti, conceftionc prio­
ri, que nulla eft, omnino evacuata. Non enim
licet laici* in ecclefiis clericos propria prartumpttone ordinare .

Cap. IV. idem Hereforden/i epifeopo,
& Meti de Borde.
Quia clerici quidam veftre dityccfis , advoca­
tionem ecclefiarum , ficut accepimus , compa­
rant, vel quocumque modo poflunt acquirunt ,
ut poftmodum filii vel nepotes ad eafdem prxfententur ecclefia*.* nos tam pravam conluetudinem ppnitu*, eradicare volentes , nihilo minus
prefentium authoritate mandamus atque prxe i fi­
mus,

J37

ÀLE£m“*

LATERANENSE HL

majucust

mas, ne id attentare profanant , univerfi* de-Aftum priorem & fratres, nullo reclamante aut“~----.................
*
*'
’ ‘ ricis
jurifdiftioms veftra
arftius
inhibere
curetis: contradicente, inveftivit, & exinde eam dein'd.». flt fi presbyteri eccleftanam veftrarum advocatio­ ccps illi quiete & pacifice puflcderunt . Deinde
nes acquitierint , eo* advocationibus taliter ac- cum inter preiatum comitem & G uxorem, .in
quifitis, appellatione certante, apoftolka audio- cujus patrimonio ecdefia illa confiftit, divor­
tium per ecclcfiaflicum judicium celebratum fudritate fpolietis.,
fet: eadem C. VV. Ptdavicnfi nupfit, quiecclefi* prefeript® fruftus memorato priori <Bc fratri­
Cap. V. /dcw /. iu/Mte Xll. orfolorie*
bus omnino lubtraxit, & cos in ulus R. faeerfreshtm cardinali.
dotis ejufdem loci fine epifcopali authoritate
Ex litteris Sarenfis epifeopi accepimus , quod convenit. Cumque poftmodum VV. de medio
cum defunfta periona de Laverchon, G. miles, fublato, przfata G tertio viro, VV. fcilicet de
qui villam in qua ecdefia Cta eft, amonafterio Mcduan. effet matrimonio copulata: idem VV.
de Wiltbon ad firmam tenebat, ad eamdem va­ in ea qua alter W. temeritate perfiftens, jam
ecdefia contra priorem
cantem VV. de Leicefter clericum prcdiûo epi- diftum R. in preferipta
,
feopo prarfentabat, poft aliquantum temporis ab- B fupradiâum manutenere β( fovere incepit, diinftitutio
, quam
batiffa pradiâî monafterii adepifeopum veniens, cens quod prenominati epifeopi
'
’
ei VV. de Norbale ad pradiftam ecclefiam pre- fuper ecdefia ipfa, qu® de uxoris fu® advoca­
fentavit. Epifeopo vero nolente prefentatam per­ tione confidit, dum erat in poteftate illius viri,
forant ab ea recipere, tum ad venerabilem fra­ a quo pofimodum feparata eflê dignoTcitur, fe­
trem noftrum Cantuarienfêm archiepifcopum ab- cit , nullam debet firmitatem habere: profertim
batiffa acceflit , & apud eum querimoniam de- cum patrimonium uxorisfuc, ficut afferit, in­
pofuit de ipfo. Archiepifcopus vero, quia vifum tegre fibi reftitutum non effet, nifi de ccclefia
fibi erat, quod faftum militis fuper prclent.itto­ illa fuam porter adimplere voluntatem. Verum
ne profata nullius effet momenti , praedicto epi­ quoniam abfurdum videtur omnino, & ab cc­
feopo in vi obedient i® injunxit, ut perfonam il- clefia penitus eliminandum, ut ad fingulas pa­
lam reciperet , & in poiTeiTionem induceret , tronorum fecundum humanam conditionem mu­
'quam abbattfla duxeratprefentandam. Et infra: tationes, ecciefiarum debeant ordinatione* mu­
Refti tuti one autem fafta, caufam audiatis, it* tari: ne qudd a fupradifro R. taliter faftum
quod fi vobis conftiterit , quod prefato militi fuerit, alicui fiiccefforum liceat irritare: fraterpreferipta villa fuerit , non excepto jure patro-C ni tat itu®, &c. quatenus rei veritatem dilj nter
natus , ad firmam concefla , vel antequam dc , & ftudiofe inquiras, & fi ita inveneris eff pro­
jure patronatus inter abbatiffam & militem'con- ut fuperius narratur, fxpe didis priori & fratri­
troverfia effet fuborta , przfatus VV. de Leice­ bus ecclefiam prclibatam , omni occafione &
fter in praferipta ecdefia per inftitutionem epi­ appellatione certante, reflituas, & in pace fa­
feopi ad prxfentationcm militis fuiffet inftitutus: cias poffidcre . Viciffitudines eti^am hujufmodi
ecclefi.rum ab advocatis vel aliis quibuslibet in
ei , dummodo alias idoneus fuerit, ecclefiam iptua dicecefi fieri , de cetero nulla ratione per­
fam adjudiceris , ita quod fi abbatiffa obtineat
adverfu* militem, illi de temporalibus debeat ret mittas.- fed earum prefumptores ufque ad di­
gnam fatisfaftionem , dilatione fublata , vinculo
pondere.
excommunicationis perccll.ts.
Cap. VI. /drw IFintonienfi epifeopo.
Cap. VIII. htcins tertius Norwictrfi
Illud prztereundum non duximus, fuper quo
φί«>Ρ·.
te intelleximus dubitare : quod fi aliquis laicùs
inconfulto epifeopo, ecclefiam non vacantem con- θ Cum advocatus clericum nnum idoneum pro­
cedat alicui religiofz domui, & poftea cum va­ lentaverit epifeopo, & pofluiaverit pofimooum,
caverit, ad ptzlentationem ejus laici aliquis cle­ co non inftituto alium atque idoneum, in ecclericus ibi fuerit per dicecefanum epifeopum infti­ fiam eamdem admitti.- quis eorum alteri profe­
tutus; prior couceflio per fecundam conceflio- ratur, epifeopi judicio credimus relinquendum,
nem, quo minu* rata habeatur, infirmari non it laicus fuerit, cui competit pis prêtent and i .
poteft.- nec debet aliquatenus impediri, cum il­ Verum fi collegium vel religtoia periona prarla conceflio de jure nullius poffit effe momenti : fentationem habuerit , prioi tempore, potior ju­
tum quia dc re non vacante fa&t eft, tum quia re mento videtur .
laicus fine authoritate epifeopi nemini poteft ecclefias dare, licet religiofo loco jus patronatus
Cap. IX. /dra.
conferendi liberam habeat facultatem. Si vero
Cum paftorali ncceffitate conftringamur , fc
jus patronatus, ecdefia vacante, religiofo loco
contulerit ,> & aliquis poftea fine profentatione authoritate injunfti nobis officii provocemur pro
fratrum ejufdem loci fuerit in ipfa ecdefia in- flatu ecciefiarum vigili cura fatagere, & ne con­
ftitutus,- ejus inftitutio fecundum rigorem juris E tra juris ordinem alicui conferri debeant, atten­
eft irritanda .
tiori folicitudinc providere.- inde eft, quod univerfitati veftr», &c. quatenus ex donatione laiCap. VII. /dem V'igprnienfi epifeopo.
eorum, nifi authoritas dioecefani epifeopi inter­
veniat & confenfus adiit, nullus veflrum fibi
Querimoniam prioris & fratrum de Lauch no­ ecdefias venditare prxfumat, vel retinere taliter
bis litteris deftinatam audivimus , quod R. quos­ acquifitas, nifi * longa fuerit preferintione mu- * lonrv
nitus, aut poftea dicecefani epifeopi forte habue­
dam de Hertford comes, jus quod idem prior
flt fratres in ecdefia de qpica, ex ordinatione rit confenfum. Nos enim, cum laici non polR. de Laci fundatoris ccclefi® fu®, & ipftus fint nifi jus quod habent transferre in alios,
Richardi fodi, habere debebant, coram bome hujufmodi concefliones viribus carere decernimus,
memori® I. quondam Wipornienfi epifeopo re­ fle penitus irritas efle cenfemus.
cognovit. Unde idem epifeopus poftea jam di~
Ctetcil. Générai. Tom. XXII.
Y
Caf X.

JÎ9
ANNO
!
CHRISTI

ALEXANDER

P. ill.

CONCILIUM

rwngucwi.

A
Cap. X. Λη·. (a)

Cap.

140

XIV. Μ».

ANNO
CHRISTI

Rdatum eft auribus noftris, quod vos jus
Ex infinuatiooe dxtefti filii noflri O. clerici
porfemandi clerk os ad ecdefias, contra tnftitu- accepimus , quod cum frater fin* jus ei patro­
tionem antiquam vcftri ordinis, emptionis titulo natus, quod in quibufdam ecpefiis in Lincok
Ac modis aliis fatagitis adipifei, ut tub taliprr- nienfi At Saren, eprtcoyatibus Contliiutis * habe­
textu vobis liceat habere ccclcfias. Ac per vos bat, liberaliter contuliflct.* <4fdem ccclcfias qui­ ΜιΜ·
vel per alios detinete. Quopiam igitur doo (A) dam presbyteri alii occafiofte fratris lui pnedidi
decet nos, occafione qualibet vel obtentu, ab O. fine ipfius voluncatc/& confenfu, per vio­
antiquis (r) canonibus patrum noftrorum recede­ lentiam occupaverunt, A eas injufte occupatas
re, aut quidquam efficere, in quo poffitis de detinent. Quia ig'tur/fioflnun intereft , qux ni­
vitio cupiditatis reprehendi.* difcretioni veflrc, mis inordinate ab afiquibus fuper ccclefiis atten­
&r. quateuus jure patronatus inecclefiis, (djaut tantur, ad redirqAnis tramitem revocare: fra­
in ecdefias, de cetero acquirere defiftatis : quia ternitati tux, &· quatenus rei veritate diligen­
non expedit vobis, nec nos volumus fitftioerc ,B ter inquifita At cognita, fi ita, ficut didumeft,
ut fub tali prxtexra vobis vel ordini veftro de­ cognoveris memoratos presbyteros earum ccclerogetur . Sane ufque adeo vos Ac ordinem ve- fiarum detentores, moneas , modifque omnibus
flrum diligimus, ut in vobis qux boneftati Ac inducas, ut eafdcm ecdefias prcdi&o clerico fi­
religioni contraria funt, nullatenus fovere veli- ne mora & difficultate refttiuant libere & paci­
mus, quia de vobis nil incommodi, nil volu­ fice ordinandas, & nullam ci exinde molefliam
mus audire liniftrt.
inferant vel gravamen. Quod fi ptscdifti presby­
teri commonitioni <u* acquicfcere forte nolue­
rint,
m ipfos excommunicationi, At terras fi
Cap. XI. Afo·.
quas habent, omni occafione Ac appellatione ctf' f. itcwm Ea qu* hooeftatis dodorem * deformant, ÔC fante , interdidn fubjicias, Ac in memoratis eccanonum probantur fandiombus obviare , peni* defiis Divina facias ccifare officia, quamdiu ab
tua funt evellenda, At fake apoftoltci modera­ aliquibus, paedidorum militum authoritate, oc­
minis refecanda . ' Unde quia cum ecclefia vb cupat* detinebuntur. Quod fi nec fic earumventibus perfonis aliis conferri non debeat, coo- dem ecclefiarum detentores refipuerint, ipfos,
fultalioni tux taliter refpondemus: ut ft quas C appellatione ceflante, ecdefiaftica cenfura com­
concelfiooes ecclefiarum tui epifeopatus , viven­ pellas.
tibus perfonis fadas elfe conftiterit, fit luper hoc
Caf. XV. 7Λλ.
ventum fuerit ad judicium, eas authoritate veConfuluit nos tua fraternitas, quid tibi facien­
* f. aoftra Ara”** in irritum revoces, & frivolas & vanas
efle decernas.
dum fit dc clericis , qui ecdefias a parentibus
conftitutas, hereditario jure fibi vendicanr, nec
Cap. XII. litut
tpfttp».
tibi volunt rcfpondere.* dc de laicis, qui filiis
vel nepotibus fuis predidas ecdefias dare nitun­
Si vero aliquando ordinatio alicujus ecclefix tur. Cum autem fanduarium Dei hereditario
«d tuam inftitutionem fpeâat, & pro controver- jure non poffit teneri, & indignum fit penitus
fia laicorum de jure patronatus inter fc difcre- & «bfurdum, ut quilibet authoritate propria ec­
panitum, ordinationes malitiofe differuntur: f»S defias occupet, vel taliter occupatas detineat:
tibi fit de authoritate noAra, nullius contradi* nec te decet aliquatenus fuAinere, ut in epifeoûionc & appllatiooe obftmte, in eadem eccle* paru tuo v».
r_.
vel .......
clerici .........
ecdefias _
a parentibus
fundalia perfonam idoneam inftituere, ita quod ipfa θ tas, authoritate propria detineantr, aitt laict fi­
, vel aliquibus
ecdefias
concedant.
eadem prclentetur ab eo, qui jus pitronatua liis
*’
:l------aliis
---------· r----evicerit.
Cap. XIII. /drm.
Cap. XVI. /deav (r) rintoitierf tpifcept.
Cum fxculum relinquitis, ut creatori veftro
poffitis in arce contemplationis placere , decet
vos ab his qux funt obvia rationi, abftinere.Ac
qux reprehenfioni fubjaceant , aut veftram opi­
nionem aut famam valeant denigrare. Inde eft
J|uod univerfit.ti vcftne diftriétius per apoftolica
cripta prohibemus, nc cum ratione fetidorum
emptorum, ahterve acquifitorum, vel etiam alio
modo, jus patronatus in ecclefits parocbialibus
acquifieritis, in eis presbyteros, nifi per epifeopos, iniiituatis : nec epifeopo ita jus parochiale^
minuere
auferre aliquatenus prrfumatis : excommunicatofque ipfius epifcopi vel srchidiaconorum tuorum, contra authentica feripta Ro­
man® ecclefix, ad digna officia in capitulis ve­
litis recipere non audeatis.

Ad aures noflras pervenit, (/) quod R.. &
Vu. de Hortun. jut patronatus cjufdem loci ab
eo, ad quem fpedabat prxlentatio , emerunt .
Quibus decedentibus , R. filius VV. jam didi
patris exemplo jus patronatus ecclefi* emere
non dubitavit, & canonicis de Stodlcja tantas
moleflias intulit, perfecutioncs, Ac gravamina ,
quod metu & dolo illius fedudi, juri fuo peni­
tus renunciaverunt .. Unde cum jus patronatus
annexum fit fpirituali, nemini licitum eft ven­
dere illud. Difcretioni nue, &c. quatenus utra­
que parte ante te convocata, rei veritatem di­
ligentius inquiras, & fi ita effe inveneris,. Jlrsedido R. fuper patronatu ecclefi* . occafione &
appellatione remota, perpetuum filentium impo­
nas, & predidis canonicis jus quod ibi hsnebant, fi prior eorum (g) metu captus, quod
idem R. fe abfciflurnm (A) fide nititur, firma­
vit,

(a) Ad. -dUetiiu» ir Fretribu» C'flertiruÎu erdini». (b) detrt ve». (c) inJHtutienibu» ....
(d) ent euiefie». (e) drefl FK/wien. cfijccpe.
( J ) qued Kobtri»» gr V. de Cretem iu» eetreiutu» iitltfi* tjufdeu» leti· (t) «vete iafiti».
W fidt, ut fertur, fruHtVfrtt. Manli.

LATERANENSE 1Π.

341

«‘<fem renuntiavit, integre facias reftitui :A
Chri^i 1X41 obft‘nni»u’ litteris noftns , fi qux funt, racita veritate, impetrate.
Cap. XVII. Idem.
De jure patronatus in prxfcripta ecclefia, hoc
tue diferetioni mandamus, quatenus fi prxdiftus
R. jus patronatus comparavit, cum hoc incon­
veniens fit & penitus inhoncltum, vend i jus pa­
tronatus contraânm iHu^Lr fublato appellatio­
nis remedio, apoftolica frays authoritate, non
differas revocare.

Cap. XV11I. Idem.

Nullus laicus decimes aut ecclefiam , aut quid­
quid ecckfiaftici juris eft, fine conceffione fui
pontificis, ncc monafteriis, nec canonicis offe­
rat: & fi quis epifcopus improbitatis caufa &
avaritie confentire voluerit, Romano pontifici
nuncietur, & quod offerendum eft, tunc eis li­
centia offeratur.

FR IÛFRICTI I.
IMP.

34i

Cap. XXII. Hem.

( ANNO

CHRISTI

Dilefti filii noftri decanus Eboracenfis A prior
de Neubure, quibus caufam qux inter canonicos
dt Gifeburne & R. clericuui fuper ecclefia dc
Cradun vertitur, commi iimus terminanuam .·
tranfrniffa nobis relatione monftraverunt , quod
canonici conccffronem domini fundi habeant.· R.
vero donationem venerabilis fratris noftri Ebo­
racenfis archiepifcopi, apoftolicx ledis legati, &
non domini fundi, fe habuiffe probavit. Unde
„ quoniam donatio ecclefiarum ad epifeopos per" tinet, & ad laicos affenfum praebere fpeftat r
cifdem fignificamus, quod fi res ita le haberet,
videbatur nobis, conccflionem archiepifcopi do­
nationi laicali debere praejudicare: quia ficut di­
ximus , epifeoporum eft, ecclefiarum beneficia
conferre; laicorum vero, qui in ecclefia jus pa­
tronatus habent, affenfum praebere . Quibus in
concefftonibus ecclefiarum , illud obfervandum
eft, quod fan&i patres fervare nofcuntur .
Cap. XXIII. Hem Eboractnfi artkitpifcopo.

Cap. XIX. Hem Ndrwice^fi epifeopo.
Suggeftum eft auribus noftris , quod cum ec
Ceterum fi epifeopi poft promotionem fuam clefise de * Ochera, & de Maleffart, & de Le- ’ Ocboe·
prxfentationes perfonarum ad ecclefias a patro
inder, de affenfu domini fundi , fic authoritate
nis ecclefiarum pro ecclefiis fibi commiflis ade­ Eboracenfis archiepifcopi , ecclefix beati Petri
pti fuerint, perionx idonee, quas ad eas va- Eboracenfi conceffz fic aflignatx fint in prxbencantes prefentaverint , funt admittende.
'-•dam , canonici de Novoburgo conceffionem il­
lam attenuare fic irritare nituntur, occafione do­
Cap. XX. Hem eifati flm&i Alieni.
nationis, quam fibi afferunt prius faftam fuifle.
Peri capituli - Inconfultum .
Unde quoniam licet in donationibus ecclefiarum
requirendus fit fic expe&andus patronorum conDe cetero fi quis clericus ab ordinario judice fenfus, ecclefix tamen ipfe, nifi authoritas pon­
in aliqua ecclefia fuerit inftitutus , ad prxfenta- tificalis intervenerit, canonice concedi non pcftionem ipfius qui ejufdem ecclefix credebatur funt: univerfitati veftrx fignificamus, quod prior
patronus , & poftea jus patronatus alius evicerit conceffio, fi cum confenfti patroni fic authori­
in judicio: clericus qui inftitutus eft, non debet tate diœcefani episcopi fafta eft , aut ejus fuerit
ab ipfa ecclefia removeri, fi tempore prxfcnta- affenfus poftea fubfecutus, pofteriori conceflioni
bonis fux ille qui eum prxfentavit, jus patro­ praefertur. Alioquin illa debet praeferri. quamvis
fafta fit, qux confenfti domini fundi
natus ecclefie poflidebat. Si vero tunc non pof-Qpofterius
.
fidebat ius patronatus, fed tantummodo crede­ fic epifeopi authoritate fulcitur.
batur efle patronus, cum tamen non effet, nec
poffeffionem patronatus haberet: fecundum con­ Cap. XXIV. Hem univerfit moneciir re^lariiut
flict udi nem Anglicanam poterit ab eadem ecdeper Cantuaricnfem provinciam confli fit i f .
fia removeri. Donationes vero vel concefftones,
fi que fiant privatis perfonis, illis viventibus que
Cum deceat nos commodis fic profeftibus ec­
ipfas ecclefias poflident, nullius debent effe mo­ clefiarum firmiter intendere .· nobis lummopeie
menti . Si fiant religiofis locis , rate debent ha­ competere dignofeitur , ut earum ordinationibus
beri .· ita quidem quod perfone, que jam diâas tanto ftudiofius lintendamus , fit ne inordinatx
ecclefias poflident, fine aflcnfu ipforum in vira remaneant, vigilem curam, & lolicitudinem ad­
fua eis non debent fpoliari.
hibeamus . Inde eft quod univerfitati veftrx ,
Ùc. ut in ecclefiis, in quibus urxfentationemhaCap. XXI. Item Cantimriei^i epifeopo.
betis, cum vacaverint , diceccfanis epifeopis cle­
ricos idoneos prxfentetis , qui illis de fpiritualiCum nos plerumque ordinationes clericorum - bus>, vobis de temporalibus debeant refponderc .
oporteat differre, pro eo quod quandoque minus
idonee perfone prefentantur, aut interdum in­
Cap. XXV. Idem Panormitano epifeopo.
ter nos & prefentatores perfonarum alia de cau­
fa radix diflenfionis emerferit; providendum eft,
Infinuatum eft auribus noftris , quod quidam
ne occafione hujus fcandali aut fruftus. ecclefie clerici tui epiicopatus , ecclefias ipfas ad tuam
depereant, aut eis in fpirilualibus gravia prove­ ordinationem pertinentes , fine authoritate fic
niant detrimenta. Inde eft quod fraternitati tue, confcientia tua , in manibus advocatorum refiifc. quatenus fi qpaodo in illis ecclefiis vacanti­ gnant. Quod quia indignum , fic faens canoni­
bus, in quibus perfona ecekfiaftica prafentatio- bus omnino contrariurrt , nec aliquatenus debet
nem non habet, vel quia perfone minus idonee
tolerari : fraternitati tux taliter ffefpondemus :
vobis prefentantur, vel alia de caufa de jure quod hujufinodi renunciationes non debes aliqua­
perfonas non poteris inftituere io ecclefiis ipfis, tenus ratas habere, nifi fint ab eifdrm fa&e ,
contradiâione & appellatione ceffante, ponatis 5|Uos religionis habitum conflat induiffe : fed ipDm n
œconomos, qui debent reditus ecclefiarum expenos clerico· , ut eletmofynas retineant , quibus
QjweMin. dere, aut futuris perfonis fideliter obfetvare.
tali modo renunciant ; teneris compellere , diCmk/7. General. Ton». XXII.
Y
e
gnam

J43

A“FSP“l

CONCILIUM

nUDDUCÜSL
IMP.

544

""-- - gnara ets pro tant* levitatis & culpae reatu in- A
ANNO
3»^!. H'gere ultionem : quia nec debent nec poflTunr
Cap. ΠΙ. Jfo*.
CHRISTI
ecdefias fuas refignare , nifi in manibus epifeoporum , ad quorum donationes pertinere nofQuoniam non folum viris ecdefiafticis , fed
cuntur:
etiam quibuslibet aliis periculofum eft , ufura­
rum lucris inrendere: authoritate prxlentium ti­
Cap. XXVI. Orne*/ pept 111. epifre Vigerbi duximus injungendum , ut liceat tibi clericos
ateitf,
Meti de Tkeokeibe. ÎJ prieri
tues, qui de pofleffionibus vel arboribus, quas
/mdh fepxleri de tterwic.
tenere in pignore nofcuntur , fortem luam deduâis expenfis receperunt, ad eadem pignora reReferentibus nobis canonicis de Kinildevrde, ftituenda fine ufurarum exaâione , ecclefiaftica
accepimus, quod cura cootroverûa que verteba­ diftridiouc compellere.
tur inter ipfos & clericos de Gnoshalc , fuper
ecclefia de Cule , fuiifct dileâts filiis noftris de
Cap. IV. Idem Pigilerf epijnpo.
Cumbermere & de Derlce abbatibus , & archiDebitores autem, ad folvcndas ufuras , in
diacooo Coventrenfi, ab apoftolica fede commif- B
la canonice dirimenda, procurator R. militis de quibus fc obligaverant, cogi non debent , nifi
Stanford , qui jus habet defeufionis in illa ec­ ea» juramento folvere teneamur. Si veto de ipclefia , fentiens partem canonicorum injufte gra­ farum folutione juramentum fecerint , cogendi
vari, cum ipfi clerici illam contra antiquam li­ funt Domino reddere juramentum , ut a credi­
bertatem vellent jurifdi&oni caprlhe fu* de toribus abfolvantur : fic cum ufurr folutx fue­
Gnofale fubjugare , vocem appellationis ad fe- rint, creditores ad eas reftituendas , ecclefiafti­
dem apoftolicam emifit. Judices vero appellatio­ ca , fi neceflc fuerit, cogendi funt leveritatc.
ni legitime interpofite minime deferentes , in
decifione controverfi* , abiente altera parte ,
Cap. V. Idem Selenite»» epifcep».
procerterunt . Quia vero ipfi canonici juri fuo
in hoc queruntur plurimum derogari , diferetioCum, ficut tu afTeris, manifeftos ufurarios ,
fcilicet qui in illo decefferunt peccato, commu­
ApoAoUc· ni veftr* per * A. S. prccipiendo mandamus ,
nione
altaris & ecclefiaftica , juxta decretum
quatenus partibus ad veftram prxfentiam con­
prsBvocatis, audiatis caufam, & appellatione remo- noftram nuper io concilio promulgatum
ta, mediante juftitia terminetis. Datum Late-C ceperis fepultura privandos, donec reddant que
rani, decimo Kalendas Aprilis , pontificatus no­ tam prave receperint : quidam eorum dicunt ad'
folvendas perceptas uluras, proprias non futfice- .
ftri anno primo.
re facultates .* alii vero promittunt fe partes ufu­
PARS XVI.
rarum quas habent pre manibus , reddituros ;
DE USURIS.
fed alias quas extorferunt uluras , cum dc his
poftertiones comparatae fint , & eorum filiis ve!
CAPUT I.
parentibus traditae, £c non polle reddere profi­
tentur. Alii vero ad excufiindas exculationes in *7^· »<·
eflexender 111. Pexormitexo ertkiepiftepe.
peccatis, impudenter affirmant , illas dumtaxat
CUper eo quod a nobis tua diferetio poftula- ufuras reftituendas , qux funt poft interdiftum
O vit , utram poflit in recipienda pecunia ad noftram recepte , nec aliquos ad folvcndas ulu­
ufuram , fieri difpenfatio , ut pauperes qui in ras, quas ante inrerdidum receperant , debere
Sjrracenorum captivitate tenentur, per eamdem compelli. Super hisdilcretionjtuae refpondemus,
poliint pecuniam liberari .- prxfentibus tibi litte- quod five ante , five poft interdiftum noftrum
ris duximus refpondendum, quod cum ufurarum θ ufuras receperint, cogendi funt fub pcena quam
crimen utriufque tcrtxmrnti pagina dfteftetur , ftatuimus in concilio, eas his , a quibus extorfuper hoc diipenfationem aliquam non vidimus ferint, vel eorum heredibus reftituere : vel his'
admittendam : quia cum fcnptura facra prohi­ non fuperftitibus , pauperibus erogare : dummodo
beat vel pro alteiius vita mentiri , multo magis in facultatibus habeant , unde ipfas reftituere
prohibendum eft, ne quis in redimenda vita ca­ poflint: cum juxta verbum beati Auguftini, non
remittatur peccatum, nifi refthuatur ablatum .
ptivi , ufurarum crimine involvatur .
Illi autem qui non habent in facultatibus , de
CaP. II· Idem Jenxenfi epijcopo . Pers (jpitnii . quibus ufuras valeant reftituere, non debent pce­
na illa mulftari, cum eos nota paupertas excuTua fraternitas.
fet. Poftertiones vero qux dc uluris comparat»
In civitate tua dicis Caepe contingere , quod funt, vendi debent, & ipfa pretia his a quibus
quidam piper feu cyminum , aut alias merces ufurx extort* funt, reditui : ut fic non folum
comparant, qux tunc ultra quinque libras non a pcena ifta , fed etiam a peccato, quod per
valent , & promittunt per publicum inflrumen- ufurarum extorfiones incurrerunt, portint liberari.
tum, fe illis a quibus merces accipiunt, fex li­ E
Cap. VI. Idem tUntoxie^fi epifcopo .
bras ftatuto termino foluturos. Licet autem contraâus hujufmodi ex forma non pofltt cenferi
Super eo quod nos confulere voluifti , utrum
nomine ufurarum, nihilo minus tamen vendito­
res peccatum incurrunt.- nifidubium fit, merces clericus fit cogendus ufuras creditori folvere :
prudentia:
tuse taliter refpondemus : quod cum
illas plus minufve tempore quo pretium debent
recipere, valituras : fic ideo cives tui faluti ftue periculofum fit omnibus Dei fidelibus ufuras re­
bene confulerent, fi a tali contracta certarent , cipere, ad earum folutionem nullus Chriftianus
cum cogitationes hominum omnipotenti Deo ne­ eft cogendus, nifi juramento vel fide eas folve­
re teneatur; fed notius creditores ab ufurarum
queam occultari.
exaftione, ecclefiaftica debent coerceri fententia.

Cap.

VII.

LATERANENSE III.

>4ί

/

34*

Apiunt , & fruâus provenientes recipiunt ultra——
ANNO
Cap. VII. Ληβ CMhuricrf arebiepifeop· .
fortem. Idcirco generalis concilii decrevit auCHRISTI
thoritas, ut nullus amodo in clero conftitutus,
»'»»·
Ad noftram noveris audientiam perveniflê , vel hoc, vel aliud ufuro genus exercere prrfuquod cum Petrus de U· firon tempore guerre , mat : & fi aliquis haâenus pofleflionem alicujus
que fuit inter cariflimum filium noftrum Hen- data pecunia fub hac fpecie in pignus acceperit,
ricum illuftrem regem Anglorum & filios ejus , fi fortem deduâis expenfis de frudibus jam perquibufdam hominibus pro tuitione regni Fran- ceperit, abfolute pofleflionem reflituat debitori .
eorum, pecuniam certe fummr permutuaflet , Si autem aliquid minus habet eo recepto quod
ab eis quafdam podefliones & reditus recepit in deeft, pofleflionem ei refignet . Si autem quis
Signus.* ipfo· etiam fibi juramenti religione ad- in clero extiterit, qui deteftandis fibi lucrisufu­
rinxit, quod ei fuper poflèflionibus fit reditibus rarum infiftat , ecclefiaftici beneficii periculum
illis, donec fibi mutuatam folverent pecuniam , patiatur: nili forte beneficium ecclcfiz fuerit ,
nullam moleftiarn vel gravamen inferrent. Li­ quod redimendum ei de manu laicaii videatur.
cet autem de poflèflionibus illis dt reditibus prefatus Petrus nondum fortem fuam, ficut aderit, B
Cap. X. (-) /dm.
deduâis expends, receperit: quia tamen tu fra­
Ex tranfmitfa nobis conqueftione (A) T. &
ter archiepifcope propter hoc eum vinculo ex­
communicationis adftrinxifti , exinde cogimur matris ejus, innotuit, quod pater ejus qui eft
litteras noftras vobis deftinare : prefortim cum de hac luce fubtraâus, terram fuam de * ( c ) · Dulleu ,
ipfo , Micut aflerit , forte velit efle contentus . Dullis, m nachis de Wardonepro quadam pecu­
Inde eft quod fraternitati tuc confidenti, &c. nia fumma, pignori obligavit : qui licet exinde
quatenus percepta a praefato P. fufficienti cau­ fortem fuam dt ultra receperint, eam tamen fibi
tione, quod exinde mandato veftro debeat pa­ reddere contradicunt. Qua vero ufurarum cri­
rere , ipium contradiâione & appellatione cef- men Deo & hominibus abominandum exiftit,5c
fante, a fententia qua tenetur, authoritate no- tanto gravius in ecclefiafticis & religiofis perfoftra penitus abfolvas : ix deinde debitores , qui nis eft reprehendendum, quanto magis fe&alios
fibi prodiâas poflêfliones & reditus contra jura­ e peccatorum laqueis tenentur eruere: frsrernirei verirare diligenter
inmentum fuum fubtraxifle dicuntur , fi ita eft , tati tuas, tfc. quatenus
,
tJ
ecclefiaftica cenfura compellas , ut poflèfliones _ quifita & cognita, fi tibi conftiterit quod pro­
filas & reditus eidem Petro diâo, appellatione ^diâi monachi de praefata terra fortem luam de·
ceflante reftituant .· nec fibi de cetero contra ju­ duâis expenfis receperint , eos attentius moneas,
ramentum moleflias inforant , donec ei pecunia & fi neceflê fuerit, appellatione remota, ecclefolvatur. Quia non eft tutum cuilibet , fed pe­ fiaftica diflriâione compellas, ut memorato * T. * TeiaUyn.
riculofum potius, religionem infringere juramen­ & matri ejus prrdiftam terram abfque difficul­
ti . Cum autem prodiâo P. pecuniam fuam ,
tate reftituant pacifice poffidendam.
ficut juraverunt, perfolverint, vos ipfum ad refiiruendum quidquid eum novis deduâis expenfis DE JURAMENTIS SERVANDIS. PARS
XVII.
ultra fortem recepiflc conftiterit, ftudiofo mone­
re curetis & diligenter inducere : & fi commo­
Cap. I. Idem.
nitus id non fecerit, ipfum remoto appellationis
obftaculo, in eamdem excommunicationis finI vero aliquis quemquam graviflimo metufub
tentiam reducas: quia ficut periculofum eft de­
religione juramenti |us fuum refutare coege­
bitoribus fuum infringere juramentum , ita non
rit, ipium Quoque fibi retinuerit, quia nos con­
minus periculofum eft creditoribus retinere quodp. sulere voluifti, alter, an neuter, id habere de­
pro ufuris receperunt, cum fit ufurarum crimenU beat boc tibi duximus refpondendum, quod non
deteftabile plurimum & horrendum, & utriulque eft tutum, quemlibet contra juramentum fuum
teftamcnti pagina condemnatum.
venire, nifi tale fuerit juramentum, quod fervatum vergat in interitum (alutis «ternae: nec nos
Cap. VIII. Idem Vintompfi epifeop .
cuilibet ex refponfione noftra volumus dare ma­
teriam contra juramentum fuum venire, nc auNihilo minus praecipimus tibi profentium au­ thores perjurii efle videamur. Unde aliquando in
thor
i ta te, ut
qui funt
in ^11^1111
parochia (Udi
tua >, <|UI
qui Romana ecclefia a pluribus & a pradecefloribus
lUVlliaiV,
Ul fi ψΗ
AMIIl U1
* J; fiuAi- fortem fuam * de fruâibus arborum vel anima- noftrts faâum efle recolitur, quod clerici, qui
lium , deduâis expenfis, receperint , eos moneas coafti ecclefia: miniflerium abjuraverunt, de ju­
bus r
rum ' «1
& per excommunicationis fententiam compellas, ramento
_________________
_______ : &
„
abfolutionis _________
beneficium __
meruerunt
aiij'kie ·
tu & Aug. fublato appellationis remedio , ut debitoribus E ad coercendam improbitatem eorum, qui ecclefiiis pignora ipfa fine difficultate & dilatione re- fiafticos
'...........................................................
viros ad proflandum illud juramentum
ftituant.
impulerant, permifli font in eadem ecclefia miniltrare .
Cap. IX. Idem tn Ttcrme^fi Concilio .
Cap. II. (d) Idem CMhumerf etrebiepifiop.
Plores clericorum eorum, quia prefens freuφι. ». Ab
him
profeffione
vocis
&
habitu
religionis
relique
­
Infiouatum eft nobis ex parte Vv. quod cum
dio.
runt, communes ufiiras quafi manifeftius dam­ ipfe capellam de N. canonice fiiiifot adeptus,
natas non exercent : commodata autem pecunia canonici de (r) Lanflanct fuper eadem ecclefia
indigentibus, poflefliones eorum in pignus acci- hujulmodi conventionem fecerunt, quia ipfi eam­
dem
-

S

(a) Idem Lnndm. eoi/:, (b) T. Sceleri, & fic ubique. (c) dr Delecben momcbù de Warfeme .
(4) Ide» Decem Ceforenfi & A.cbid. de Beder.

(e) de Leme/lrnter.

Manti.

347 '

ALEXANDER
P. ΙΠ.

C O N C 1 Ü U M

F*BJSCWI

3

T*

dem ecclefiam tenere a piaefato Vv. dc exin-Ato R- «ftituere minime differatis, Ac ipfam
ANNO
ChaÎsij(*) <· anDUUm canonem deberem perfolveve. ciatis eam pacifice poftidere.
CHRISTI
• i?,. Et nifru: Sed quia compofaio eorum (d) huic
Cap*.VI. Htm (c)
e/ifeop.
fait damnofa , de juramento violato peraitentiam recipiant, dc prsiibatam ecclefiampmdiâo
Si Stephanum contra compofitionem fidei
clerico reftituant.
terpofitiooe firmatam veuille conftitcrit , nifi
manifeftam
rationem poterit allegare, ipfum prae­
Cap. III. Utm Seoamt^i tf Bitoerf
fata ecciefia dc beneficiis ejus, appellatione ccffante, non differas ipoliare, dc cam VV. cum
De refcripto quod nobis eft pracfentatum ,ma- integritate refignes.
nifefte nobis innotuit, R. quondam Trevorenfem
f /. Item
Cap. VII. * Ata» tx rtgifire Gregarii.
abbatem cum VV. faper fiunma totem millium
folidorum taliter conveniflê, &c. Et infret; Sur„hec
__ _______
...___
Pervenit ad nds, Laudicenum epifeopum ab
per
quidemr_______________________
pnediâus abbas de monachis
obfides "quoldam dedit, qui de obfervanda conveo-BArnulpbo comite rebus fais fpoliatum , & ad
... λ, utι_Λfi j—
nequitie augmenta gladiis jurare compulfum ,
------- i-j------none furamentum
dederunt
ipfi<r_decede*
rint, alii monachi loco eorum m hoftagio re­ Î|uod ablata nunquam repeteret, dc hujus tanti
celetis veniam fibi impetrafle rogat . Cognita
verterentur . Infuper fi didi monachi fidem non
fervarent, abbas dedit eidem W. I. & ejus uxo­ itaque contumelia, fibi * B. Petro valde delui­ ·/· ω
B. Pwo
rem fidejuiTores; qui fimiliter fidem pœftitiflfe mus, afferentes ejus fraternitatem nullius jura- ;lata.
dicuntur. Si ita eft, tam abbatem & monachos mentis vinculis poflë adftringi , quia nefandiffiqui juraverunt, quam I. & ejus uxorem ftudio- ma coa&ione juraverat .* eum tamen apoftolica
fe monere curetis: ut ficut juraverint, eamdcm autboritate abfalvimus .
conjurationem faciant adimpleri . Si vero com­
PARS
monitionem veftram facere neglexerint, eidem DE CLERICIS MATRIMONIO XVUlcopulatis , vel aliis fornicarias habentibus.
abbati & monachis ingreffum ecdefi* interdica­
tis, & in terra pnefati 1. & uxoris ejus ufque
Cap. I. AlixenitT 111. Stkrnite*>
ad dignam fatisfaâioncm inhibeatis Divina offi­
tfifife.
cia celebrari.
Cap.

IV.

c

Htm Norwictrf tpi/cap.

Lericos autem in facris ordinibus conftitu
tos, qui in domibus fuis propriis publice de­
tinent concubinas, ad eas abjurandas volumus a
tua fraternitate compelli, ne in eamdem forni­
cationem inftinftu diabolic* fraudis redeant , dc
infaper reatum perjurii incurrant . Unde ipfos
per fafpenfionis dc interdidi fententiam* ardius
cogere debes, ut mulieres ipfas ita a fe remo­
veant , ut dc ipfis finiftra fidpicio non habeatur.

C

Tua nos fraternitas duxit confulendos , cui
flandum fit juramento, cum clericos quidam religiofi jut isjurandi religione conftringunt ad ma­
jorem penfionem fol vendam , vd pneftandum
aliquid nomine beneficii, prxter folitam penfio­
nem. Cum autem inllituuntur ab epifeopis, ju­
rant quod antiquam penfionem dc lolitam non
augebunt. Tu* igitur confutationi breviter refpondemus , quod pofterius juramentum, quod Caf. II. /daw Cmftteripfi trckitpifcop & eto
ratione & Laterani concilii authoritate juvatur, ’
fitffregxtteit.
primo pszjudicat, quod dc cupiditate procrifit .
Julium eft autem, ut clerici fic perplexi , pro_
Sicut ad extirpanda vitia, quae periculum paperjurio quod vitare non poflunt, ab ecdefiis D riunt animarum, fummopere nos decet intendeperpetuo excludantur.
—
’— —
—·—■’*-----'■------virtutum
---------re.* ita etiam
nos convenit
germina
propagare, cx quibus Det fidelibus fallitis aug­
Caf. V. Hem Lenlnitnfi èT
mentum , dc facris ccclefiis decor proveniat hotpifeofis.
neftatis. Unde cum in Anglia prava dc deteftabili confuetudine dc longo tempore fuerit obten­
Querelam R. clerici Lincolnienfis eeclefix ac­
tum, ut clerici in domibus fats fornicarias ha­
cepimus , quod cum VV. Salvagius clericus ei berent , neque * volentes, tam grave fcandalum ’ Λ ■* ·
duos Byzantios nomine ecclefi* de Stantun. an­ a populo removere, dc predidos dericce ad honis plurimis perfolviffet , dc fe illos annuatim neilatem ecclefiafticam reducere: fraternitati ve- >
perfoluturum interpofito facramento firmafict, fire, <Ï7r. quatenus clericos jurifdi&iqn» veftr*,
contempta religione lacramenti, jam per bien­ qui in fubdiaconatu dc fupra, in domimus fuis
nium ab hujus penfionis ccftavit folutione. Quo­ fornicarias habent, fludiofe monere curetis , ut
niam igitur non tenentur ecclefias regere, qui r« fe illas, occafione dc appellatione ceftanfunt crimine irretiti perjurii: fraternitati vcflrse, ^te , removeant , eas ulterius non admifturi .
tlt. quatenus partes ante pnefentiam veftram Si vero infra 40.'dies poft commonitionem ve­
convocetis, dc luper his rei veritatem*curetis di­ ftram vobis in his forte acquipfcere contempfe- ligenter inquirere.* dc fi vobis conftiteric, me­ rint, eos autboritate apoftolica , appellatione
moratum VV. contra juramentum faum nonne- remota, ab ecclefiafticis beneficiis ufoue ad conceffitate, fed vdluntate, a penfionis folutione f,ruam fatisfadionem fufpendatis: dc fi eas fuceftatfe, ipfum a pneferipta ecciefia, authorita­
pcnfi detinere prsefutnpferint , ipfos ab cifdem
te noftra, contradiâione dc appellatione caftan­ beneficiis perpetuo removere curetis*. Si qui au­
te , removere curetis : dc ecclefiam ipfam pracfa- tem clericorum ipiorum infra fabdiaconatum ac­
cipiant

a ) detft ei. (b) Eedefix fuit.
(c)
Manli.

t

z

<
____

54»

LATERANENSE 1Π.

FRIDERICUSl.
IMP.

MO

ANM> ripiant uxores , ipios ad relinquenda beneficia A
ΑΜΝΟ
CHRISTI ecclcfiaftica, fi qua habent, dc retinendas uxoCap. VI. Um PTTgmu«|g fpifiepe.
CHRISTI
"re· res foas ecricfiafficadiflriftioo* compellatis. Sed
fi farte in iubdfoetmatu dt aliis fuperioribus orInter cetera folicitudini tue convenit fludiodmftus uxores acceptât nofcuntur , eorum uxo­ fe diligenterque attendere ,. ut tales ecclefiis
re* dimittere, dc ponitentiam agere de commif- tue gubernationi committis miniftros ordines dc
fo, authoritate noftra per fufpenfionis dc excom- proponas, qui domui Domini friant decenter
municatfonis fententiam, appellatione poflpofita, difpooere , dc populo Domini friant proefTe dc
prodrife. Pervenit autem ad audientiam noftram,
compellatis.
quod quidam ia tua dfcectfi commorantor, qui
fe ccclefiaflice profeffionis rife fingentes , cum
Cap. III. Um
tpifttp.
tamen ecclefiafuca beneficia habeant, matrimo­
Univcrfelis folicinado ecdcfic, quam , provi- nium
i
contrahunt, dc adepta beneficia nihilomiobtinere contendunt. Alii autem, licet filii
dente Domino, gerimus pro ecdefiarum natu, nus
i
dos compellit propenfiori cura fetagere ; dt, ut
ifacerdotum
______ cxiftanr, panibus fuis quad jure luefecundum Deum dc juftitiam difponarous , vigi- B reditario lucccdunt : dc in his poftmodum ( λ )
lem diligentiam dc ftndium adhibere. Accepimus coofliruri, minus licite promoventur. Quod quia
autem, quod pleriquc in tuo epifeopatu dege» indignum eft, dc fandorum canonum inflitutiotes , cum rirent in acolytatus officio dc infra nibus nofcltur
'·
penitus
—*-------obviare
1 ’—: c
fraternitati
------- *
*tue,
—
conftituti, uxores duxerint, dc nihilo minus ec- tfr. quatenus illae qui infra fubdiacooatum ma­
clefias , quas prius habebant, detinere parfu­ trimonium contraxerunt , a fuis uxoribus nulla
mant. Unde, quoniam uxorati divifi funt , dc ratione permittas divertere : nifi de communi
eos cogitare oportet, quomodo uxoribus placere confcnfo illi ad religionem tranfire voluerint ,
valeant dc fervite, obfequiis folummodo Divinis & ibi in Dei Icrvirio jugiter commorari. Si au­
non poflunt intendere : fraternitati tu* , &c. tem cum uxoribus vixerint .* ecclcfiaftica benefi­
quatenus prodiftos viros ccdefias libtrepit abfo- cia , ' que ad illos tantum , qui afliduc in Dei
lute dimittere, appellatione crifantc, compellas, fervitio perfiftunt, fpedare ndeumur , non de­
dc alite eas perfonis idoneis , in facris ordinibus bent ullatenus obtinere. Illi vero qui in iubdiaconftituris, concedas. Verum fi qui illorum ali» conatu & funra ad matrimonium convolaverunt,
quando
in cifdem ecclefiis fimplex
prius benefi- pofliint fic debent mulieres invitas dc renitentes
,
.
cium
habuerint, ipfum eis , excepto * magiftro Crelinquere: nec hujultoodi conjunftio matrimo<..............................
fub diffimulatiotic dimittere po- nium, fed contubernium efl potius nuncupandum.
ecdefiarum
ceris.
Cap. IV. Um Hippnurf & SefaeitMte
Cap. VII. Jfrm ridriw i» «ώ»‘
tptfcipis. Pert cefimlt : Continebatur.
De facerdotibus publice fornicarias habentibus
Super eo quod atteris, quofdam viros tu* ju- diferetioni tue nihilo minus proripiendo man­
rifdiftionis in facris ordinibus couftitutos, ma­
damus, ut eos diligenter convenias, & attentius
trimonium contraxiife: hoc tu* prudenti* ref- commoneas, ut fornicarias fuas dimittant, & a
pondemus, quod fi qui in diaconatu dc fupra , fe prorfus expellant . Quod fi forte admonitio,
matrimonium contraxerint, cogendi funt uxores nem tuam facere contempferint, fed in immun­
dimittere dc continenter vivere : ita quod poft ditia fua duxerint perfiftendum : tu eos, appel­
aftam pernirentiam ex difpenfatiooe poffint in latione remota, ab omni officio & beneficio ccfuis ordinibus miniftrare. Si vero fiibdiaconi con» clcfiaftico non differas fpoliare.
traxerint matrimonium: eos, dummodo auteta­
la fuerint, quod timendum fit, ne pro una plu-D
Cap. VIII. Um ΙμνΙμμι^ tpifapo .
rfeus abutantur* , diffimulare poteris cum fuis
mulieribus remanere.* quia tolerandum eft ma­
Si autem clerici tuse jurifiiiftiotris, five fintin
facris ordinibus , five in inferioribus conftituti ,
lum, qt pejora vitentur.
fornicarias detinent , nifi eas ad fecundam dc
tentam commonitionem tuam a fe dimiferint .
Cap. V. Um HtnfrW tpifa· :
tepitUii Super eo quod quscfitum eft.
eas contempturi ; de cetero liceat tibi eos eccle­
fiis vel carum portionibus, fi quas habent , ap­
Sane de clericis inferiorum ordinum , qui in pellatione poflpofita , fpoliare , dc ipfis Divina
conjugio conftituti, diu ecclcfiaftica beneficia ex officia interdicere.
cooceflkme prodcccflbrum noftrorum habuere,*
quibus fine aaagpo diferime ac eftufione fangui­
Cap. IX· Um Ehrut^i ercUtpifcepe.
nis non poflunt privari , fraternitati tu* id du­
ximus rripondendum ; ut quia ibi natio dt bar__ r„__
-,_________
...___ _____
wSuper
eo .quod
alferis___
A.,____
presbyterum
fomicabarica gens, dt multitudo eft in caufa, cos fubEriam
admooitio— detinere,, dc- cum
— ad
_ crebram
------------- —
------------- ·
diflimulatioM fitflincasccclefiaftica beneficia tam nem tuam dimitjere nolentem , ab officio fufdiu habita poflidere : proyifiuus attentius , ne penfom : prudenti» tus rcfpondemus , quod G
deinceps clericis conjugatis ecclcfiaftica beneficia fuper hoc appellatum fuerit ad profenriam noconferentur. Sed nec eorum aliqui ad factos or­ ftram , fi contigerit ipfum ad nos accedere ,
dina vel ecdefiarum adminiftrationes admittan­ prout expedire viderimus, petitionem ejus dc
tur, nifi caftitatem forte voverint , dc perpetuo audaciam corrigemus. Si vero non venerit ad
fervent, dc qui unicam dc virginem habuerint profentiam noftram , fufpenfionis fententiam in
uxorem.
eum propter hoc fetam, tam diu volumus obfcrvari, donec fornicariam fuam a fe abjiciat ,

U) mfifati et fani mtmi.

Manfi.

Ht

<LepAtiDER

CONCILIUM

—— ■ 1 ■& vivat, ficut decet presbyterum, continenter .Aftriâe compellas. Si aqtem antea diflblut® vite"
ANNO
Christi P°rro fi litteras a nobis obtinuerit , quz fafti fuerint, aut illis i quas tenent, dimiflis, in de­ CHRISTI
feriem non contineant , nolumus ipfas itbi pro- teriora lapfuri credantur, dc pium pro una fre­
quentare.- tu id diflimulare poteris, dc pro gra­
defle.
viori lapfu vitando, quod inftmul maneant fisftinere: ita tamen quod ad altaris minifterium
Cap. X. /drw CaM/MannA ertiitpifiepo .
non accedant, nec ecctefiaftica beneficia perci­
Cum in Cantuanenfi provincia , ubi legatio­ piant. Vcrumcatnen ii tales aliqui, ecdefiatper­
aut usons prorfus
nis officio fungeris, quod tibi commifimus, mul­ tonas gerunt ; aut ecclefias
ti clerici fint , qui in domibus fuis fornicarias dimittere funt cogendi.
habere dicuntur: fatis grave eft , quod in fpurcitia vitiorum eorum eos permanere permittas , Cap. XIV. Hem detttm b teomùtir Îàmtlme^
fats vel Ltme/vitetfktu.
qui ad refecanda vitia & praeparandas virtutes
diligens omnino & folic i tus erte deberes . Unde
fraternitati tue, iJt. quatenus ft qui clerici pro­
Cum inflitiflet apud nos lator pedentium Hparochianus vefter, ut de ordine fubdiaconatus,.
vince tuz concubinas vel fornicarias habent ,
èos conftanter admoneas, 2c ft opus fuerit , cc- “1 ad quem recipiendum * minus enormiter dc inor- _* /·
cleftaftica diftriftionc compellas , ut concubinas dinate fe ingrerterat, cum eo mifericorditcr age­
& fornicarias afe, dilatione & appellatione poft- remus; nec potuiifet, ficut nec debuerat , in par­
pofita prorfus amoveant , eas vel alias nequa­ te proficere : tandem tamen a nobis licentiam
quam ulterius admiiTuri . Si qui autem eorum poftulavir, ut portet fibi aliquam in matrimonio
ita fuerint pertinaces, quod noluerint inhac parte copulare, Nos itaque ftudiofius attendentes, quo­
mandatis tuis parere ·* ipfos ab ecclefiis quas modo prediftus ordo, cum nullam fibi dignita­
habent, appellatione remota , non differas ipo- tem attulerit rei honorem , matrimonium ejus
non impedit : difcretiooi vellr·, &c. quatenus
liarc.
ii matrimonium légitimé duxerit contrahendum,
Cap. XL
nullus veftrum eum a contrado matrimonio ,
przdifti ordinis obtentu , prohibere prefumet ,
De cetero quia Stephanas clericus ‘ (4) De- nec fibi. propter hoc moleftiam inferat vel gra­
• a* Vel­
lentia ■
vellentin. in archidiaconatu przdidi
archie- vamen ■
pilcopi adulteratn in domo fua & commit rem
dicitur detinere.· ft hoc publicum eft & manife-C
Cap. XV. Idem Wigereimfi efi/topt,
ftum, ob tantum exceflum , animadverfione de­
Ex parte prioris dc fratrum (c) de VPellebec
bita, nullius contradiftionc Λ appellatione obftante corrigas.
nobis innotuit, quod G presbyter, qui 'habet vi­
cariam in ecclefia ipforum (d) de Hortun , pu­
blice concubinam tenet , dc fiCut laicus quilibet
Cap. XII. Jttm. .
tabernas frequentare non erubefeir. Sed quia in­
De diacono qui in fabbato fancto quemdam decens dc rationi contrarium eft , ut ii qui al­
alium diaconum vulneravit, & mulierem uxoris tario ferviunt, feminarum amatores ftnt , cum'
nomine fufcepir, hoc prudentis tu* duximus re- cos fobrios dc caftos efle oporteat .* fraternitati,
fpondendum ■ quod fi contrito dc humiliato ani­ tuz, &c. quatenus rei veritate diligenter inquimo ad ecclefiam redire voluerit, dimifla illa ftta dc cognita, ft eum talem inveneris , qualis
quam in uxorem accepit, cum non polfit, ficut elfe defcnbirur, ipfum ab eadem ecclefia, occa­
tiofti, contrahere matrimonium , ipfum recipere fionc dc appellatione ceflantê, amoveas..
potes fit abfolvere a fcnrentia excommunicationis, quam pro violenta manuum injeftione ηο-θΟΕ ORDINATIONE FILIORUM SACER.- p a
fcitur meruifle ; fic injunfta libi pcenitentia de
1
“& eifdem
'r'
' " paternis
dotum,
in ecclefiis
X I
utroque exceflu, poft peraâam poenitentiam po­
non tolerandis.
teris ei diaconatus officium reddere , dc etiam
difpenfative , ft perfcftz vitae dc converftonis *
Cap. I. Hem Wirgprnieqfi tpifeopo.
* f. conrec- fuerit, in presbyterum ordinare.
ONQ.UEKENTE nobis Milone clerico , quod
fctioni*.
Cap. XIII. Jdtm * Exnùmfi epifcopo.
cum R.. presbyter ecclefiam beat* Mari*
• Oxotuenfi
de VZicun, tanquam perfona diutius habuiflét ,
Significatum eft nobis , quod quidam fubdia- & poft mortem ejus idem Milo a Richardo Paconi in tua diceceficommorantes, matrimonium ciford domino fundi tibi fuiflet prefentatus, R.
contrahere prrfumpferunt, & ficut laici quilibet, filius presbyteri in facerdotio genitus, inftitutiocum uxoribus commorantur. Unde quoniam id, nem ipftus clerici vifus eft impedire , & ad ha­
ficut tua non ignorat diferetio, facrorum,cano­ bendam eamdens ecclefiam modis omnibus, quinum obviat inftttutis : fraternitati tuz, &c. qua» L bus poteft, adfpirat. Quoniam igitur indignum
tenus , cujufmodi vitz fnbdiaconi ante contra- eft, dc canonic* obviat fanftioni, ut filii debe­
ftum mattimonium extiterint , dc quales futuri ant patribus in ecclefiis fuccedere: nos ad enor­
credantur , fi uxores dimiferint , diligenter ac mitatem iftam eradicandam folicite volentes fic
ftudiofe inquiras, dc ft cos honeftz vitz ante diligenter intendere, fraternitati tu«, dTe. qua­
contraftum matrimonium fuiffe , aut dimiflis il­ tenus fi publicum'eft, ÎTnotorium, patrempralis quz uxores eorum efle dicuntur, caftç vi du­ difti R- in przfcripta ecclefia perfona tum haros credideris , tu ipfos mulieres a fe dimittere buiflê, filium ejus ibidem minidrare , aut ejufmoneas diligentius, dc appellatione remota , di- dem eccleft* perfonatum habere, nullatenus pa­
tiaris .

C

<·) VtileMon . (b) ^drtbidietuù. (e) t dt Vtm.

(d) dt Uffiotu.

MinG.

ANNO
CHRISTI
··»»1 alia.

ALEjmS**
LATERANENSE III.
. mnguojst.
3i4
tiaris. Sed fi forte * aliqua caufa inflitutu' eft, Ainftituifti . Verum fi tc ignorante , quod pater—”",
ibi eum, appellatione remota, auâoritate noftra ejus in eadem ecclefia minillravcrat , ipfam ei '
non difleras amovere, fle memoratum Milonem, atlignafti , ex quo ad ecclcfiam ipfam eum in >■>,.
ficut fuerat ad ipfam ecclcfiam praetentatus ab presbyterum ordinafti , fibi reftituas , donec in
eo . ad, quem prafêotatio fpefiarc dinofeitur , alia ecclefia ei provideas , unde honefte valeat
ibi , dummodo alias idoneus fit , contradictione fuftcntari , fle fibi' nullam fuper przfcripta eccle­
& appellatione ceflânte , non poftponas rec pc- fia fnoleftiam vel gravamen inferas.
rc, ipfumque facias predidam ecclcfiam quiete
potfidcic.
Cap. VI. Idem B.

CAp. II.

ΛλβDiaubanfi epifeopo.

Propofuit nobis prefentium lator R. quod cum
ipfe ad ecclcfiam de Salesbv -a domino fundi
(<·) Qnd fuper his, de quibus dubitas, a no­ fuilTet prxfentatus , tu caufam * animarum no- * f. curam
bis poftUlas edoceri, fle ab animo tuo dubitatio­ luifti libi committere , vel huic rei aflenfum .
nem auferri, folicitudinem tuam & diligentiam, tuum prxftarc,
pracitarc, pro eo quod
quoa erat filius
nnus facerdo-'
laccraoficut dignum eft, commendamus: & confulta-Btis. Super quo itaque diferetionem tuam -, ficut
tioni tuc (i) libenter in eo quod poflumus rei- dignum eft, in "
Domino commendamus, fic pro­
pondemu».. (c) Inde eft quod a nobis devotio videntiam tuam gratam gerimus, accommodam
tua poftulavit , utram filii facerdotum , fi ido­ & acceptam. Ceteram quia neceflitatibus ejus
nei inventi fuerint, ad facros ordines promoveri flt laboribus, quos ad nos veniendo ftiftinuit, in
- poflint, vel eis cura animarum committi.. In- tanta mentis affedione compatimur ; indignum
quifitioni tuas taliter refpondemus, quod filii fa­ eft autem , ut poftquam ipfe in fubdiaconatum
cerdotum, nifi in monaftcriovel canonica regu­ eft ordinatus, omni debeat ecclefiaftici beneficii,
lari'probat» vite fuerint fic converfationis habi­ fufeeptione carere.· diferetionem tuam per * A.
F*'
ti, ad diaconatum vel facerdotium non debent S. monemus, ut aliquem honeftum presbyterum ***
admitti.
cum aflcnfu ejufdem presbyteri infra 40. dies
poft harum litterarum fufeeptionem , contradi­
Cap. III. Petre capituli: Ex infinuatione.
ctione fle appellatione ccflante, invenire ftudeas,
qui eidem ecclefix dcfêrviàt .* ita quidem , quod
Ad
R. presby- .prxfatus R. medietatem, omniulh beneficiorum
—. praefentiam
r.w.cullwu noftram
UW.MWU accedens n..
j<er, tacita veritate quod effet filius facerdotis ,
prxfcriptx ecclefix in fuo ordine ferviendo, Diyer fraudem
litteras
impetravit
ec­lntujtu , qUOad vixerit , noftra fle tua au­
r....j—a-1.·.nobis*
..·-------:----------... -- , ut
fjn<)
clefia de Bilesbi, in qua R. pater ejus miniftra- âoritate pacifice debeat obtinere. Non enim foverat, capelianus exifleret. Quia vero nulli fraus lus presbyter Miflarum folennia vel alia officia
vel dolus patrocinium praeftare debet, diferetioni poteft fine miniftri fuffragio celebrare.
tu·, &c. quatenus infra 40. dies poft harum lit­
terarum fuiceptiooem , rei veritatem diligenter
CaP. VII. Idem Sareqfi tf * Exonif^fi
· Oxo».
epifeopi/.
inquiras .· & fi tibi confinent, quod memoratus
R. fit in facerdotio genitus, & quod pater ejus
in eadem ecclefia miniftravcrit, non obftanttbus
Suggeftum eft nobis, quod cum I. dicatur filitteris noftris, ipfum exinde, omni occafione & litis ipccidotis, &c. Ei infra: Quia manifeftum
appellatione ccflante, amoveas.
eft & publicum, patrem prxdidi 1. peifonatum
prxdiftx ecclefix gefljflc; ipfum ab eadem eccleCap. IV. Idem Wigtrniettfi epifeopo .
fia , fi eam adeptus eft, excludatis, nec ad ejus
gubernationem ulterius aflumatur. Nolumus ta­
Prefentium tibi auâoritate jubemus, ut filiosθ men ut propterea id in judicium deducatur, vel
facerdotum in paternis ecclefiis miniftrare , vel teftes fuper hoc producantur, dummodo faftum
cas occafione aliqua obtinere , nullatenus per­ ipfum manifeftum fit .
mittas , & ipfos ab ecclefiis in quibus patres eo­
rum miniftrare nofcuntur, ccflante omni appel­ Cap. VIII. Idem Coniuorie^fi arcbiepifcopo, &
lationis obftaculo, fludeas penitus amovere.
Vigpnienfi epifeopo.

C 'a F. V. Idem Landoniet^fi epifeopo.

Ex tranfmifla nobis couqueftione VV. clerici
accepimus , quod ad diledi fratris noftri abbatis
Veniens ad prxfcnu.im noftram VV. presby­ de Caftin przfentationem, in quoddam benefi­
ter lator ptxfentium , fupplici nobis aflertione cium ecclefix de Winton, fibi canonice concefpropofuit, quod cum iplum ad ecfllcfiam fandiEfum, recipere diftulifti in prxfenti, eoquodquiLaurentii de Novoburgo, quam ei conceflifti fie dam, qui pater ejus dicebatur, in przfata miaflignafii, articulafles, fle ad eamdem in presby- niftravit ecclefia. Prcterea nobis ex parte ejus
terum ordinafles, ipfum poftea pneferipta eccle- infinuatur,
'
. - .
quod memorato —
E. defundo,
media
fia fpoliafti , eo quod pater ejus in prxfcriota intercedit perfona, cui prsedi&um collatum eft
ecclefia miniftravit. Quia vero ad noftram (pe­ beneficium. Inde eft quod fraternitati veflrx ,
dat otficium, viris ecclefiafticis paterna proviuo- tfe. quatenus fi prcdtâa conftiterin t, praenomi­
■ nc confulere: fraternitati tue, Ce. quatenus, fi natum VV. in poflêifionem ei collati beneficii
tibi innotuerit, quod paterejufdem presbyteri in * mittere non differas, omni occafiotte'& appel­
pneferipta ecclefia miniftraverit, quando eum in­ latione cedante. Nec ideo minus obfervare reftituifti, ipfam eidem, dilatione fle appellatione feripta apoftolica decet , quia haec in ecclefia
ceflânte, in pace dimittas, amoto alto'fi quem Dei hereditariam deteftantur fucceffionem , ut
cano-

(a) Defderot.

(b) rr/pmufeaMi tantmn. (c) radr tfi paad drkaM.

CtKiL Control.

Tom. XXII.

Manli.

Z

Mncm .

CONCILIUM

mnS^1·

canonicam approbent in poflerum pofleflionem . Arnen defimfionem & auxilium noftnun poftulant.
Porro ‘ fi is ex. A. inter, noq poflint, alter ex —Chnflianx
. —·
·
*
pietatis manfuctudine
nnedeceflbCHRIST!
rum noftiorum felicis memoriae Callifti & Eu~
nihilo minus exequatur.
genii Romanorum pontificum veftigiis inhxrcnhil rxlrCap. IX. ^cm ^onie^fi r^ifcap^ & priori
tes, ipforum petitiones admittimus, eifque pro/queedu ;
dt Luciwred.n.
led ion is noftrz cfrpcwn indulgcmus. Statuimus
amlxs inter·
efle bus
enim, ut nullus Qiriftiaous invites vel nolentes
PefluM , &C.
cos ad baptiimum ventre compellat: fed fi eo­
Conftitutus in prxfentia noftra G. clericus Ia» rum quilibet ad Qiriftianos fidei caufa confuge­
tor prxfentium, iupplici nobis infinuatione mon- rit , poftquam voluntas ejus fuerit patcfaâa ,
ftravit, quod cum capellam de Streiton canoni­ Chriftianus abfque calumnia efficiatur. Veram
ce fuiflet adeptus, & eam pluribus annis pacifi­ quippe Chriftianitatis fidem habere non creditur,
ce tenuiflet , R. miles ipfum preferipta ecde- qui ad Chriflianorum baptiimum non fpontafia fine judicio & juftitia fpoliavit. Cumque me­ neus, fed invitus cognofcitur pervenire. Nullus
moratus clericus exinde epifeopo querelam depo- etiam Chriftianus eorum quemlibet fine judicio Dit. It.
Qui tacui
fuiflet, objeâum fuit ei quod pater ejus in ea­ Bpotcftatis terrens vulnerare vel occidere, vel
dem ecclefia miniftravit, & prxfcriptam capel­ Ibas eis pecunias auferre prxfumat : aut bonas,
lam non potuit rchabere. Quia vero ad noflrum quas hadenus in ea quam prius, habitabant rcfpedat officium , infolentiam laicorum contra Î;ionc habuerunt, confuetudines immutare. Prxsiros ecclefiafticos debita feveritate compefcere:
ertim in feftivitatum fuarutn celebratione quis­
diferetioni veftrx, #c. quatenus rei veritate di­ quam fuftibus vel lapidibus eos nullatenus per­
ligenter inquifita & cognita, fi vobis conflite- turbet: nec aliquis ab eis coada fervitia exigat,
rit, quod idem clericus a pneferipta ecclefia per nifi ea qux ipfi przfato tempore facere confuemanum laicalem fuerit eje&us , & quod pater verunt. Ad hxc malorum hominum pravitati &
ejus prxfarx capellae perfona feu vicariiu perpe- nequitir obviantes decernimus, ut nemo coeme­
tuus non fuerit : licet in eadem nomine ipfius terium Judxorum mutilare * vel invidare au­ * *1. iuriG. quandoque miniftravit, ipfam fibi cum redi­ deat, five obtentu pecunix corpora'humana ef­ film,
tibus inde perceptis, amoto alio , fi quis eam
fodere. Si quis aurem hujus decreti tenore agni­
detinuit, dilatione & appellatione & occafio. to, quod abfit, temere contraire prxfumpferit ,
ne ceflante, reftituatis , litteris noftris , fi quae honoris &
λ officii fui
L’ periculum
,
r, patiatur
aut
funt impetratz, veritati & juftitia; non prxjudi-^* excommunicationis fententia pleâajyr-, -orff" prxcantibus, & ipfum, ficut eam canonice adeptus fumptionem fuam dignj faùrfxifîooe correxerit.
fuit, facialis pacifice poflidere. Porro fi * ex in
his
n. po . . . . alter, adhibitis fibi viris diferep
Caf. II. liem.
qarnJu in- & honeftis, ea nihilo minus exequatur.
Licet univerfis Dei fidelibus ex commifli no­ ·«. <JJ. »».
jxxrftu im­
Religiob.
ho, alter ic,
bis officii debita debeamus provifionc adelfe : at­
Caf. X.
tentius tamen ecclefiafticos viros a pravorum
Ex tua parte nobis,propofitum efl, quod cum moleftiis malignantium vigili cura defendere,ad
dim *d confultatioRem tu.m fuper filiis farer· quorum regimen fpccialius fumus, licet infulfidotum tabs litteras fufeepifles a nobis, ut eos cientibus metitis. providentia * deputati. Perla­ * f. dirius
potfis in eccicfiis-, quas patres eorum nullo me- tum eft autem ad audientiam noftram, quod dcputui .
’ r bat» diante poffederant, tuftinere, quos ’ bonx vitas Judxi in civitate veftra commorantes, ad tan­
& (ante cenverfationis cagnofcercs, vel quos eaa tam; fuperbiam & elationem pervenerunt, quod
, five
longo tempore tenuifle Cünftaret : quidam ad ju- _ fi
.. quando inter
------ eos
— & quemlibet
............ clericum
.
dices litteras impetraverunt, ut fi conftaret eo$D inter vos & ipfbs, caufa emerfetit
't, vos ad fzefle filios faccrdotum vel clericorum qui proxi­ cularera judicem trahunt, & coram quocumque
judice vobifeum litigant per fimplicem chartam
me ante cos ecclefias tepuerunt, fuper his im­
ponant eis, appellatione ceflante, fiientium, & abfque teftibus, vel per unum qualemcumque
ecckfias iftas eis alignent : quamvis in eis fe Chriftianum five Judxum, contra omnem ratio­
oflendere nequeant per epifeopum inftitutos. Su­ nem * & juftitiam, fententiam fuam probare * * iaftin»·
per quo tibi refpondemus, quod fi per priores intendunt, & adverfus eos magnorum & bono- ?"* Îtar
litteras noftras cum aliquibus clericis difpenfafli, rum virorum non recipiunt tcftimonium. Quia
vero quod non «.ft licitum Chriftiano cuilibet ,
•
dtipenlationem tuam pofleriorum litterarum noftrarum intuitu nolumus irritari, fed eam prae­ multo minus inimicis erues Chrifti, ut rfcilicet
cipimus fervari illibatam. Alios vero clericos lai- viros ecclefiafticos ad fxcularem judicei^Krahant,
cx donationi/intuitu in ccclefiis, ipfis parochia- d. caufx fux, unius tantum & non legitimo
li jure fubjcftis, fine audoritate pontificis infti- teftimonio finem imponant: diferetioni tux,iTc.
tui, aut inftitutos in eis remanere , auâoritate quatenus fi inter vos & quotcumque Chriftianos
five Judxos caufa emerferit, pro nullius voca­
apoftolica prohibemus.
E tione, ad fxcularem curiam, ut ibi de negotio
traâetis, aut * judicem fxcularem ibi accedere * f. «nn
PARS. xx. DE JUDÆ1S, ET NE CHRISTIAN I
praefumatis. Sed ficut juftitia exigit, & xquita,
mancipia eorum fiant.
tis ratio poftulat, in qualibet caufa Cbriftiani,
& maxime clerici, ad minus duorum vel trium
Cap. I.
teftium, ‘ qui fint proba tx vitx & converfa- ’ Cw· redi­
icut Judris non debet efle licentia, ultra tionis, admittatis, juxta illud Dominicum.* h ?ioniuhm
quam permiflum eft lege, in fynagogis fuis arv dMrim w/ trium ttflium fitt omne verinm . *" ' ’
prxfumere: itajn eis qux concefla funt, nullumQuia licet quxdam fint caufx, quxpluresquam '
debent prxjtidictum fuftinere. Hos ergo, cum in duos exigant teftes.* nulla tamen eft qux unius
fua magis velint duritia permanere, quam pro­ tantum, quamvis legitimo, teftimonio termine­
phetarum verba arcana cognofcere', atque Chri- tur. Ad hxc prxfenttum auftoritate tibi lignififtianx fidei & falutis notitiam habere.' quia ts- camus atque prxeipimus, quatenus omnibus Chrtftianis,

S

t
3jr

ΑΙ™Ϊ°Ε*·

nt"’Sc“'·

LATERANENSE III.

M»

iliams, qui funt in veftra juiifdiâione, penitus A feduxerint , quod quibam iliorum , fua fion ibus -----------ANNO ;
...
· : fit
- fi
«- opus fuerit
‘
interdicatis
, ecclefiaflica di- eorum aflenlum praebentes, ad ecclcfiam illorum
CKR'STI
fitidionc prohibeatis, ne ipfi Judrorum (ervitio accetkrunt. Qucs cum ftatim rehgiunis habitum
aiudue pro aliqua merccde ie exponant. Obtlcinduiftent, unus prxdiâoium pueiorum T. no­
tricibus Atiam fll nutricibus Chriftianit omnibus mine , ftatim prenitens quod habitum ipfum in­
prohibere curetis, ne infantes Judxonim in do­ fer p diet , id quod fecerat luis parentibus intima­
mibus eotum nutrire prxfumant: quia Judxorum vit: qui ad locum ipfum, mora poftpofita, ac­
mores & noflri ip nullo concordant, fle ipfi de cedentes, eum exinde extraxerunt .* dc cum ftefacili <>b frequentem converfationem dc alfiduam tiflet ibi, nifi per unam nodem prout accepi­
k
familiaritatem, inftigante humani generis inimi­ mus, prafati etetritx fle quidam alii cum non
co, ad fuam fuperftitionem Cc perfidiam, fim- permittunt quamdam puellam ducere in uxorem,
plicium animos inclinarent. Prxterea parochia- quam ipfe juravit in uxorem accipere, ac, ficut
dicitur, acipwuavu.
defponfavit. Quoci’ca umi^uum
diferationi iu«
tux ,
nis vcftris ufuram accipere omnibus modisinter- „un.uur,
dicatis,· quia ufurarum crimen uttiufque tcftaquatenus rei veritate diligenter inquifita fic
menti pagina deteflatur. Quod fi monitis veftris cognita, ïî tibi conftiterit
-· · , quod prxfatus —
T.
patere contempferint, fi clerici funt, eos ab of­ ante confummationem decimi quarti anui habi­
ficio fit beneficio fufpenfos, cum litteris teftris tum ipfum fufceptum fine probatione fufcepcrit,
rei veritatem continentibus, ad prxfentiam no­ & infra triduum depofuerit ; cum ab impel itio­
il ram mittere non differatis'. Si laici fuerint , ne pnediûorum eremitarum vel aliorum in hac
ufque ad dignam fatisfaâionem vinculo excom­ parte, occafione fle excufatione & appellatione
ceftante, penitus abfolutum, & eam quam jura­
municationis eos adftringatis.
vit accipere in uxorem, libere pofle traducere,
fi alia rationabilis caufa non impedit ,dcnuocies.
Cap. III. Hem.

Cap. II. liem Hertfordeifi epiftopo.
Non fine multa admiratione auditur & credi­
tur , quod Judaei parochias ccclefiarym per pro­
vinciam veftram, emptionis five conduftionis ,
Super eo quod quxfitum erat a nobis ex par­
'pignoris titulo, contemptu Dei fle hte tua, utrum facerdotes qui religionis habitum
«lei Chriftianx inftitutionis , detinent occupatas; fufeeperunt, fle antequam client vinculo profefdi Cum reditus eifdem ecclefiis non (blvantur , iiuuu
uaiuiu inrm
fionis auuricii,
adftriâi, «u
ad priorem (latum
revet fi ium
funt.,
hae ecclefix penitus deperific jam nofcuntur .^permittendi fint ecclefias fle curam animarum
Quia igitur ad ea corrigenda que funt Divinx habere; fle an clerici, fi monachicum habitum
majeftati contraria, fle a fidei Chriftianx infti- ante oblatum profellionis libellum deferunt, ad
unionibus aliena, promptos nos decet & dili­ facros ordines promoveri, fle ad gubernationem
gentes exiftere: fraternitati tuae, &t. quatenus fi animarum poliunt afTumi: fanftitati tux taliter
qui Judaei funt in provincia veftra, qui tali mo­ refpondemus, quod fi aufteritatem religionis, ad
do parochias detineant, ipfos ad eas dimitten­ quam * tranfific nofcuntur, fervare noluerint , * migraiT»
das, requilito prius fle habito confenfu cariffimi ad minorem religionem tranfire cogendi funt ,
in Chtifto filii notlri Henrici illuftris Anglorum nec amplius io ecclefiis (zcularibns drbent affuregis, ardius compellatis ; aut fi receptas deti­ mi, ne contra votum quod Domino fecerunt ,
nuerint, aut parochias amodo receperint, ipfos in animarum fuarunr periculum probentur veni­
cum omni diftri&ione cogatis, ut ecclefiis, qua- re. Verumtarr.cn fi ante fufceptum habitum in
rum
exdem
parochic
& colleftosqprobatione pofiti, recedere voluerint, fecundum
i
— ;
----- 1
rfunt, debitos
‘ '
—
--*■-·----- . Prohibentes'
«*—i-.·.-----regulam beati Benedifti non videntur prohiberi
reditus cum integritate
perfolvant
omnibus Dei fidelibus «ub interminatione ana­ ad priorem ftatum redire. Sed illr videtur prxthematis, ne quis Judris hominia vel fidelitates cipere ut io eadem veftc redeant in qua vene­
faciat; quoniam contrarium eft factis canonibus, runt.
Caf. IIT.
ut Chrilliani debeant Judxis adftringi. Si quis
vero contra inhibitionem noftram venire pneMeminimus nos ex parte tua hujufmodi qusfumpierit , contradtdione flt appellante ceiTante ,
ftionem audivifle, fciiicet utrum illi qui fe ad
, in eos excommunicationis fententiam proferatis.
religionem coram epifeopo devoverunt tranfituros, fit habitum religionis fufeipiunt, fi dc poftCap. IV. Mem.
mouum uxores duxerint, cogendi funt eas di­
Ad hrc cum facris canonibus cautum fit, ne mittere, fle ad ecclcfiam, cui fe contulerant ,
Judxi Chriftiana mancipia habeant .* prrlentium redire. Super quo utique * decimus refpondendo, * dataut r
’
tibi auftoritate pizeipimus, quatenus lublato ap­ quod fi quifpiam qui fe religioni devovit, fle
pellationis remedio, anathematis interminatione £ habitu fufeepto proleflionem fecit, poftmodum 4
fibi
aliquam
copulavit,
eft
ab
ea
cogendus
re
­
jubeas publice, ne quis Chriftianorum, alicujus
Judxi mancipium eniciatur. Si quis autem con- cedere. Verum fi, habitum non fufeepit , nec
■/cum. lra prohibitionem tuam venire prxfumpierit, * profeibonem fecit, fed votum fecit, fle fe ad re­
eos fublato appellationis remedio, ecdefiaftica ligionem tranfiturum promifit: licet poftea ma­
trimonium contraxerit, non eft cogendus ad ec­
cenfura compellas,
clcfiam tranfire, fit matrimonii vota refeindere.
DE MONACHIS ET MONI ALI BUS Item ex concilio Toletano, ut clerici qui fefin­
PARSXXi.
fine probatione fufeeptis. Item in probatione
gunt habitu fle nomine monachos efle.
pofitis, recedere volentibus.
Cap.

I.

D audientiam noftram noveris perveniffe ,
quod eremite de monte Filiano quofiiam
pueros infra decimumquartum annum in tantum
‘ Cemil. Gntred. Torn. XXII.

A

Z

s

DE

____ _ V?
DE

^ί*',
PARS.

ÀU?.^

C O N C

SPOLIATIS RESTITUENDIS
vel nun.

ILIUM

nuz?SC0SI

Cap. IV. Ut* PVtynuifi

360

& Htlitrf

Audita querela diledi filii noftri T. clerici cariffimi in Chrifto Scotorum regis, quod H. per­
O Oiicire cures & diligenter, quo tempore H. fona ecclefix dc Sandeta , ipfum fuper ecclefia
O renunciavit ecclefix. Er fi vobis conftiterit, de Porten. indebite molcftavit quam liberam
ipfum fpoliatum cflc cum eidem ecclefix renun­ tunc & vacantem ad prxfentationemejufdctn re­
tiavit : fi hac vice tantum renuntiavit, «ut plu* gis prrdiflus T. adepttu fuerat, licet idem H.
ribus vicibus renuntiavit prxfcriptx eccleux , monte juraffe dicatur, quod fuper eadem eccle·
dummodo i polia tus renuntiavit, contra eum te* na de Porten. praefato Γ. nullam quxftionem
moveret : venerabili fratri noflro Londonicnfi
fles alterius partis de juramento fit de renunciatione fpontance fada, nullatenus admittas: quia epifeopo, & tibi fili archidiaconc , dedimus in
non efl verifimile, quod fponte juri fuo renun­ mandatis, ut rei veritate diligenter inquifita, fi
tiaverit, qui fpoliatus renuntiavit. Sed teflcsH. B vobis conflaret , quod prxdiûuJTi. alterius ec­
qui pro fe intendunt, quod violenter prxdtda clefix perfona tum heberer, vel juramento fon­
ecclefia fuit fpoliatus, dummodo idonei funt , tanee prxflito firmaverit , fe memorato T. fu­
per eadem ecclefia de cetero quxftionem non
minime differas accipere.
moturum: ei exinde perpetuum fdentium , ap­
pellatione remota, imponatis , & ab ejus impe­
Cap. II·
dfcma JincoJnie^fi & diutii
ritior» eurndem T. ablolvere minime differatis.
dc Rivam.
Poflmodum vero nuncius prxfati H. ad prxienAccepta conqueftione P. clerici, quod violen­ tiatn noflram accedens, conflanti nobis affectio­
ter ecclefia de Sprotcbtur fuifle fpoiiasus, di- ne propofuit, quod, per violentiam idem H. ea­
feretioni tux, fi bene meminimus, dedimus in dem ecclefia fuerit fpoliatus : & ideo ad vos lit­
mandatis, ut fi per officiales venerabilis fratris teras impetravit , ut fi conflaret vobis veritate
noftri Eboracenfis archiepifcopi, apoftclicx fedis cognita, ipfum H. fpoiatum efle cum eidemrelegati, ex conceffione ipfius in eadem ecclefia nuncuvit ecclefix , contra cum telles alterius
introduftus fuiffet, & inde per violentiam exire partis de juramento & de renunciatione fponta'
coaflus, eam fibi auftoritate noflra teflitui fa Cnee fail a nullatenus reciperetis: fed telles .potius
cistis. Quibus cognitis, refponfum efl, ficutno­ ipfius H, quibus intendebat poffe probare , quia
bis dicitur, ab advetfario ifta omnia non debe­ violenter prxfata ecclefia fpoliatus fuerit , dum­
re proficere, eo quod fpontanca voluntate prx- modo effenr idonei, non differretis icciperc, &
feriptatn ecclefiam in prxfentia pixfati archiepi- fecundum eorum depofitiones & rationes & al­
fcopi abjuraffer. Quia vero non fcripfimtts idio­ legationes hinc inde productas , in caufa ipfa ,
tis, fed cfifcretis perfonis, & nitimur difeernere remoto appellationis obflaculo , quod jullum ef­
quid ratio d’flet : difcrctioni veftrx injungimus fet, judicaretis: non obftantibus titters, fi qux
prxlentitim aufloritate, ut tei veritatem diligen­ «lix ab alia parte impetratx eflent , tacita for­
ter {x lubtilitcr inquiratis: & fi vobis conilite- ma quam expreflimus m aliis luteris fup.-r hoc
impetratis. Addimus inlupcr , quod fi in caufa
rit , <;uod prxfatus P. nullo metu vd vi coaftus, led fpontanee, prxlibatam ecclefiam abju­ ipfa a iquid effet mutatum , poltquam nuncius
ravit, ct ( omni contradiftione & appellatione prxfati Henrici iter arripuit ad noflram prxienremota ) fuper hoc perpetuum filent tum impo­ tiam veniendi , totam cauiam ante ingieflum
principalis cattfx, contradiflione & appellatione
natis .
Dccffante, in cum flatum reduceretis, in quofuiile
Cak HI. /Jror.
dignoicitur, cum nuncius ipfius H. eft iter ip­
_ Fratres Arcemarcnes gravem ad nos contra ab­ fum aggreffus : nifi forte idem H. cum altera
batem fuum tranfmifere querelam , dicentes eum parte ipontanea voluntate poffet fuper ipfa ec­
bona illius monaflerii dilapidaffe, ipfumque inu­ clefia convenire. Nunc autem ex litteris prxditilem & lortilegum efle . Nuncius vero abbatis in άί epifeopi, & tuis fili arc hid i acone , nobis in­
prxfentia noftra conflitutus, hxc omnia inftan- notuit , quod vos priorum litterarum tenorem
tius denegabat : adjiciens prrfcriptum abbatem iecuti, partes debita folennitate citaflis : & cum
ab admmiftratione abfque rationabili caufa defti- poft plures citationes die tandem peremptorio
tutum. Ideo dileflioni veftrx &t. quatenus ad conftituto, de jam diâi H. contumacia, legiti­
locum in quo facilius poflitis partes pexfentes ma probatione vobis penius conflitiflet, idonea­
habere, & de caufa cognofcere , venientes , & rum perfonarum teftimonio cognolcentes fxpediqux hinc & inde propofita fuerint , audientes dum H. alterius ecclefix perionatum habere ,
diligentius , negotium ipfum , omni gratia & _& fpontanea voluntate ecclefiam de Porten. in
amore poftpofito, terminare cutetis : ita quod fi e* facie ecclefix in perpetuum abjuraffe, ei fuper
vobis confttteric, prxdidum abbatem irrationa­ eadem ecclefia perpetuum filentium impofuiflis ,
biliter deflitutum, ipfum rtjntuatis. Si verode- & ab ejus impetitione prrnominatum T. peni­
flitutus non eft, eum inverteritis deftituendum :
tus abfolviflis. Licet autem nuncius ejufdcm H.
illum aufforitate noflra deftituatis , indemnitati alias litteras, ficutdiximus, impetravit,formam
ecclefix, ficut melius noveritis expedire, confualiam continentes, & quod revocari deberet , fi
fulentes. Verum fi prxdidi fratres ipfum cano­ quid immutatum effet in caufa, poftquam idem
nice convicerunt de objects, depofitionis fenten- nuncius iter arripuitad nos veniendi : quia tamen
f. feratis- tiam * afferatis. Ceterum fi prxfati fratres, ac- non intelleximus, nec intelligeri volumus, ut fi
cufationis libello porrefto, in probatione defece- quid per judices delegatos fadum effet , revoca­
Λ
rint: abbati canonica purgatione injunâa , illos retur in irritum authoritate noflrarum littera­
debita animadverfione puniatis.
rum : fed fi quid prxfumptione vel violentia im­
mutatum eft. <Tc. difcrctioni veftrx , &c. qua­
tenus, fi ante receptionem litterarum noflrarum,
axil-

Cap I. Utut Vigomitffi rpijcopo·

quas

LATERA* ENSE III.

jit

---- — quas nuncius pariati H. fuper ipfa caufa ad vos
impetravit, memoratus epifeopus , dc tu fili ar,*,STI chidiacone, fuper jam dida ecdefia fententiam
protuliflu, eamdem, contradiâione & appella*
tione ceflante, ratam habeatis dc firmam : nec
eam obtentu litterarum pofteriorum revocare ten*
tetis : ita quidem , quod ft contra fententiam
ipfam aliquid flaluiftis , id fublaio appellationis
remedio revoceris, & prrfatum H· contra eam­
dem fententiam venire nullatenus permittatis ;
fed potius fententiam , contradiâione & appel·
latione poftpofita, faciatis authoritate noftra in­
violabiliter obfervari. Si vero pofl fufceptiooem
fcquentium litterarum fententia lata fuerit , ea­
dem fententia non obflante, in caufa juxta te­
norem litterarum ipfarum , appellatione poflpo- B
fita, procedatis: dummodo prnfatus H. fpoliarus fuerit , eadem fententia non obftante ; &
per violentiam (poliatus , illud praeftiterit facramentum.

nuDERfCusj.

Nigellus in eadem ecdefia intrufus: volumus— —& praxipimus, ut fecundum formam litterarum
inter ipfum & Patricium judicetur ratione me- ,,1t.
diante, ficut inter eumdem & praefatum VV. fi
viveret, judicaretur.

DE

JURAMENTO
C A L U Μ N I

Cap.

£** s

Λ ,

I. Ittm Haarriat II. rmaihu eyifespie

Nhatrentes veftigiis praedeceflbnim noflrorum,
dicentium graviores per f'ummum pontificem
terminari debere quxfliones; noflrorum fratrum
confilio diligenter inquilito, hujus caulae fpeciem
irrefragabiliter Deo opitulante terminantes deci­
dimus. Legibus itaque cautum efle competimus,
ut nullus clericus jurare prarlumat; alibi vero
repetitur fcriptum , ut omnes principales pcrloCap. V. Hem Ltxevitrf efijcep. Pgrt etfitali: ro in primo litis exordio jusjurandum de ca­
lumnia fubeant . Nonnullis legisperitis ÔC aliis
In litteris, fifre de fetefiete juditem.
lapientibus venit in dubium, utrum clericus jus­
Super illa quasftione, videlicet cum ^uis dicit jurandum prcftare debeat, an alii perforo liceat
fe de poflcfliooe violenter efle ejcâum , & ad- hoc officium delegare. * Quia enim illud con- * Cm
verfarius dicit cum non fuifle canonice inftitu- ftitutionis cdiftum, ut clerici jurare prohibean- ,
tum, hujufmodi tibi damus refponfum; Prius de tur, a * Marco/ Auguflo Conflantino prnfeâo
violenta ejeftiooe, quâm de canonica inftitutio- prxtorio de Conflant inopoli ta nit clericis confline agi debet : auia prfedo etiam eft fecundum tutum promulgatum fuiflet, idcirco ad alios perC tinere non creditur : UF ergo dubietas ifla peni­
rigorem jutis refutueodus.
tus auferatur ab omnibus, * fecundum decifio- ’ «/ «bom­
nem etiam filii noftri H. quondam imperatoris,
Cap. VI. Idem titiem m ttim.
anno fui imperii, ut àccepimus, faftam tertio;
Irem cum aliquis dicit fe de poffeflione eje- nos ejus, inquam , interpretationem corrobora clerici filii
âum. vel adverfsrium clam pofleflionem intraf- mus, & D. * Marci conftitutionem ita inter- *>Ar'
fe , & adverfarius ei crimen objiciat , ut eum pretari debere decernimus, ut ad omnium eccleratione criminis a fua intentione 'repellat : non fiarum clericos generaliter pertinere judicetur . Marcuni.
occurrit nobis , quod illius obj-.dio debest ad­ Nam cum imperator Juftinianus decreverit, ut
mitti, vel exeeutio principalis caufie propter hoc canodes patrum vim legum habere oporteat, &
retardari : quoniam criminaliter adverfus eum ia nonnullis canonibus reperiarur, ut jurare cle­
agere non poteft , cum ipfum conflet ejus ini­ rici omnino non^amleant : dignum eft ut totus
clericalis ordo a prteflando juramento immunis
micum exiilere.
eflê procul dubio cenfeatur. Pneterea flatuti *. pri(icipit
principalis tenor penes nos talis efle dtoofcitur .
Cap. VII. Hem PPigmierf epfcope.
D„ Nos itaque utriufque legis Divine & humii„
ro intentioni fervata decernimus, & imperia- ,
Abbas fan&i Eadmundi, a quo R. lator pnefentium patrimonium fuum tenere dignofeirur , „ li authoritate * irrefragabiliter diffinimus, ut
milites fuos & burgenfes ad domum prcdiâi'R. „ non epifeopus, non presbyter, non cujusiibet
ordinis clericus, non abbas, non monachus ,
mifit, qui cum a domo & univerfa poffeflione
fua expellerent, nifi ecclefiam fuam penitus ab­ „ non fanâimonialis, in quacumque caufa vel
juraret. Quod cum idem R. tali modo coaâus „ conrroverfia, five criminali, five civili, jusjufeciflet, abbas praediâam ecclefiam alii concelfit. „ randum compellatur qualibet ratione fubirc .*
Ünde, quia que metu & vi faâa fuerunt , de „ fed aliis defenforibus idoneis, fi expedire ec- "
ratione juris & ordine in irritum debent revoca­ „ clefiae fro noverint, hdjufmodi officium liceat
ri fraternitati tue, &c. quatenus prediâo R.· fi „ delegare : verum cum hac moderatione, ut
ita conftiterit, omnia cum integritate reflituas. ,, epifeopus inconfulto Romano pontifice , vel
„ quilibet clericus inconfulto praelato fuo, mi„ nime jurare audeat. Omnibus autem epiico*
Cap. XIII. Hem CeeUumietf ertbitpifcapo,
pis,
ac generaliter cunâis facerdotibus, ac uni&.figtrmeafi tpfcope.
E verfo clero, ita cuftodiri debere mandamus , ut
Praecipimus ut N. reditui faciatis ecclefiam , fi quis in hanc conftitutionem commiferit, ve­
non obflante quantum ad reflitutionem, fi pofl niam fibi deinceps noverit denegari. Non fumenn
ejeAiooem ei objicitur, quod filius illius fuit per­ tes exemplum five formam · nobis, quod alitet
foro, qui in eadem ecdefia proximo miniftra- in caufa fratrum & coepifcoponim noflrorum
vit , vel quod ab eo annuam penfionem acce­ Arcane & Senonenfis ccclefia: nuper fecimus ,
quoniam eorum voluntati & population! annul·
perit .

I

mus,

CAF· IX. Hem figsnierf epifi«prt & Meti
de fim&» efUttao .
Quia W. qui violenter dicebatur ecclefiam
dc N. mgreffiv, defunâus eft , ut accepimus,
Cap.

5M

Alexander
P. 111.

CONCILIUM

frtmrjcvsl

Acos convenerat, paedidam pecuniam exhibere .'
ANNO
int trrtiut Ctraitai Rmhoxx Et i*frt: Ceterum, quia novis morbis nova CHRISTI
■*" *
“
convenit antidota preparari, volumus & man­
tctlrfiet JxUiMMo , c
meyjba
damus, ut ad veritatem eliciendam, appellatio­
ne remota, pratftari faciatis ab utraque parte
Litteras benignitatis tur benigne accepimus , juramentum calumnias.
in quibus utrum in caufa, qu« vertitur inter
venerabilem fratrem noftrum G. Bononienfem
Cap. VI. Mm Cextxtrie^fi trcMfijitp.
epifeopum , fit diledum filium noftrum Paduanum abbatem, fub vcftro examine jusjurandum
Conftitutus in potientia noftra M. Stephanus
• Ktrte .
de calumnia przftari conveniat, tequififti. Sane fua nobis aflerttone monftravit, quod * Ma. P. Militer .
Romana ecclefia , in quibus caufis de decimis de Bleis, cancellario tuo tempore Laterani con­
ecclefiatum fit rebus fpiritualibus tantum agitur, cilii ad preces ipfius in xv. marcas Ster lingorum
juramentum calumniae nec dare, nec recipere legalium & communium inrerceflerit. Et i*fre :
confuevit. Et quidem hujufmodi caulae non ex Qpia vero contra diverfa experimenta rnorbolegum diflriftione, fed canonum equitate finem Brum, varia nos convenit medicamina invenire .*
debitum fortiuntur. Canones autem juramentum praefaius
- · ·
P. debitum,
vel aflertiones
denegave­
calumni* nulli prorfus indicunt. Unde dc jura­ rit, confuetudine, quae legi contraria eft, non
mento calumnias prxftando contentione dimiifa , obftante , facramentum calumniae future cogatur.
ad ulteriora fraternitas tua procedat .
DE EXCESSIBUS EPISCOPORUM PARS
Cap. III. Mm.
contra fuos archidiaconos, & archidiacoXXIV.
norum contra fuos epifeopos.
In pertraftandis caufis juramentum de calum­
nia non paflim exhiberi praecipimus , led cum
Cap. I. Item AUxtxAtr III.
fieri finimus, & caufae, & principalium perfonarum qualitate diligenter infpeâa, quandoque per
principales perfonas, quandoque per œcooomos
D aures noAras noveris perveoiftc, quod
fibi indultor, qui caufam omnino non nefciunt,
quidam arcbidiaconi tui, te inconfulto ,
in anima piincipalium perfooarom pratftari ju. contra confnetudinem ccclefue (a) fibi commifbcmus .
Cfr, perfonas in ecclefiis inftttucrnnt, & fic in
ecclefiis vel eorum portionibus, nunc filios, nunc
Cap· IV. liem R. Mertkenfi & eimmtnfi
alias perfonas & vicario· inftituere non veren­
epifctfit.
tur. Volentes itaque pro officii noftri debito in
irritum deducere, quod contra juris ordinem at­
imperatorum fxcularium Jeges, fit ecclefiafti- tentatur: authoritate apoftolica tibi duximus in­
cz patrum conflituiiones, viros rdig<olbs in om­ jungendum, ut fi iidem arcbidiaconi poft pro­
nipotentis Dei fervitio protegunt & detendunt , hibitionem tkiam ipfis inde faâam, inftituerinc
& nullam eis molefliam, vel turbationem, qu« fine mandato & authoritate reftra aliquos in
facro ordini contradicat , irrogari permittunt : ecclefiis, in quibus patres (i) eorum miniftrafle
Accepimus autem quod quidam caufidici de ter­ nofcuntur, aut perfonas alias vei vicarios, cum
ra vetlra, occafione decidendarum litium , quas id fit canonice fandioni contrarium, liberum
tibi fit, nullius contradiftione vel appellatione
aliquando folent emergere , ab abbate & fratri­
bus Francix vallis juramentum de calumnia , obflank, inftitutiones hujufmodi penitus irrita­
ficut ab aliis hominibus, exigebant : quod qui­ re, & taliter inftitutos removere ab ecclefiis.
dem inter fra ties ejufdem ordinis iaufitatumeft.'D
Cap. II. JWra»
trttitptfcopa.
fic nos ad id faciendum eos cogere non pofliimus, nec debemus. Sed ne aliena jura alieni'
Cum fatis fit abfurdum, & a fandorum pa­
hac occafione videantur detinere illicite, fic ipfi
a caufa fua decidant, fi ex parte ipforutn pre- trum inftitutionibus alienum, ut archidiaconus
diftum juramentum, fi res ita poftulaverit, non authoritate propria debeat cuilibet caufam ani­
fuerit przftitum : cis praecipimus , ut in fuo marum committere.* aegre nimis ferimus, quod
inonafterio, ficut imperiales conftitutiones con­ tu fine mandato epifeopi tui perfonis animarum
fient iun t, ceconomum fla tuant, qui pro eis pe­ curam committis. Quoniam igitur obtentu aliconfuetudinis non debes fandorum patrum
tere fic excipere, atque juramentum de calum- cujus
<
itiftitutiones tranfgredi, & quod ad tuum non
Dia , cum neceflc fuerit, valeat exhibere.
fpc&at officium, vendicare : ideo mandamus,
CAP. V. J/.*w Lxcixt tertier epifeopt Heher\fi & ut nemini de cetero, fine mandato 6t licentia
epifeopi tui, curam animarum committere preS. ertbiitecmt MfWicerf.
fumas .
Pervenit ad nos de tranfinifla nobis conque- E
Cap. III. /dnw Exomeufi tpifctpo .
ft i one R. clerici de fanfto Albano, quod cum
ipfe pro Ph. & pro Helia clericis de Lund. ad
Ad aures noftras pervenit, quod quidam areorum inflandam pro altero iliorum, Hdia vi­
delicet in fex, pro altero in feptem marcis ar­ chidiaconi tui fe in ecclefias, que m fuis argenti fidejufliflet mercatoribus Bononix , fit ei chidiaconatibus vacant, authoritate propria non
unus fide, ficut fit alter juramento promiferat : verentur intrudere, fie fie ipfas ecclefias detinere
prsfcriptam pecuniam non folventibus , coaftus non erubefeunt . Nos attendentes abfonum efle
eft praadiftis creditoribus pro ipfis, ficut inter atque omni rationi contrarium pradumptionis
excef-

s càt· 11 **"Sy*·' "*ί“.

..

A

<·) fili.

(b) rvrum prttriete mieijtrtre.

Manli.

50

A“ÎÆ**

LATERAN ENSE >11.

nm®uasi.

" ■— —exceflum , nee volentes foeorreftum relinqui : A das concedat. Qpod fi fircus fecerit, et debitam”"
Christi ^1ΓβΓηπΛ* tur»
quttenus fi qui archidiaco- pcenitentiam mitigas, dc inftituriooem dc coocef• >τ». * n* fi** *° cpifeoparu tuo, qui tait modo eccle- tionem ipfius, omnino viripus carere decernas.
fias occupata* detineam» ipfoa ad eas dimitte»,
das, omni occatione fle appellatione ceflante »
CaV. IL Ut»·
ertkitfifap,
dT rja/ Atfragaaerr.
ccdefiaftica diftri&ione compellas, fle eafdem ec­
clefias perfonis idoneis & honeftis ordines » dc
prefatos archidtaconos, pro* tanta prefumptione,
Indecorum eft admodum dc abfurdum, ut hi
debita animadverfione punire cures.
debeant ecclefias regere, qui femetipfos regere
non noverunt: cum ad regimen ecclefiarum ta­
Cap. IV. Un» CeatHtrittf grcbùfiftop.
les perfoo® fint admittende, qu® diferetione*
praemineant, dc morum fulgeant nooeftate. No­
Adhec quoniam orstdiAus epifeopus, ficutac* lentes itaque full mere, ut ad preces vel ad incepimus, pfares ecclefias, & pnecipue ecclefiam ftantiam aliquorum , ficut frequenter folet in
de Nonum , a confuetudmc dc obiequio archi- veftris partibus fieri, parvulis regimen commit­
diaconorum liberas cooftituie de immunes, dt in B tatur ecclefiarum : fraternitati veftr®, dTc. qua­
hac parte reditus coram diminuit dt attenuavit.- tenus nemini infra xiv. annum conftituto , pernihilo minus potientium fignificatioDe injungi» fonatum alicujus ecclefi® aliquorum gratia vel
mus, ut fi res ita fe habet, faftumepifeopihoc, obtentu concedere pratfumatis: fcituri pro certo;
appellatione remota, corrigas dt emendes.* dt quod fi precepto noftro in hac parte contraire
ita provideas, ut pnefato archidiacooo G- eoo- prcfumpferitis, quod inde feceritis, auihoritate
fuetudines, quas presbyteri in ecclefiis fui archi. Dei penitus irritabimus, dc inobedientiam vediaconatus debent, plenarie conferventur, dc illi ftram graviter puniemus.
debitam reverentiam exhibeant, dc honorem.
Cap. III. JÜm dreaes dT apitub
Cap. V. Utut Bterdtgtdn^ trcUtfifceft.
Strtsitritufi.

* f.
t·

PA*s.

xxv*

Preterea de archidiacooo G. * qui in tua dc
Cum Hugo Bunet in noftra eflêt conftitutus
>n Tolofana ccdefia archidiaconus fit conftitu- prefentia, tfc- £r infrt: Nos diligentius atten­
tus, * in utraque ecclefia regulariter profeflus , dentes, quod pater fuus, ficut uterque recogno­
colk&is illis qu® in archidiaconatu tue ecclefi® C vit , eam habuerit prius, quia perniciofiim eft
colligere poteft , preter confcientiam tuam To- exemplo, ut in eamdem quafi jure hereditario
lofanam ecclefiam ingreditur, dc ibi per anuum ei fuccederct: confiderantes etiam, quod cum ei
vel eo amplius moratur: prudenti® tu® figoifi- praebenda concedi debuit, illius «tatiserat,quod
curam animarum gerere non potuit: memora­
camus, ut eum de cetero, altero , quem malue­
tum epifcopum, vos etiam dc ecclefiamveftram,
rit, archidiaconatu, fi res ita fe habet, appel*
ab ipfius imprtitione abfplvimus, dc ei perpetuum
latione remota, facias efle contentum.
exinde imponimus filentium.
Q^U IBUS,

ET

<1U A N D O ,

dc in quam ctatem conferatur ecclefijilicum
beneficium, & ad quem fpeâet eccle­
fiarum reparatio.

Cap. IV. Utut.

A nobis tua difenetio requifivit, utrum is cui
ante xv. annum ctatis fu®, nondum concilio ,
quod
nuper Laterani fecimus, celebrato, eccle­
Cap. I. jfltxtnitr III. Cmtturimfi
fi® magifterium cooceflum fuir, occatione detrthitpifctp.
Dcreti, quo in concilio eodem clericis minoris
X ratione commiflc tibi dignitatis, dt coor ctatis conferri ecclefias prohibuimus, polfit ec­
fideratione legationis ad univerfas ecclefias, clefia fpoliari, quam ante concilium obtinuerat.*
prefertim cum ipfa conceflio fuerit ab ipfodiceaciem tu® folicitudinis debes extendere .* dc qu®
enormiter feu contra juftitiam fiunt, paftorali ccfano epifeopo poft concilium approbata. Super
M»irK i}. cura corrigere & emendare: quatenus de com­ quo confultationi tu® taliter refpondemus, quod
mittis ovibus in patris familias pnelèntia ratio* nifi alia caufa rationabiliter obftet , occatione
nem reddere valeas, dc tibi pro labore dc foli- minoris ctatis, aut decreti quod in concilio pro­
citudioe merces copiofa cumuletur inccelis. Ac- mulgavimus, nolumus eum a percepto ante be­
cepimus autem quod Coventrenfis epifeopus, non neficio removeri.
attendens quid laetorum canonum ftatuta de­
Cap. V. Utut Ltxvoienfi rpifiaft.
cernant , nec modeftiam pontificalem confer­
vens: pueris qui funt infra decennium conftituPrcterea
licet aliquis ad perfonatum parochiati, in archidiaconatu dileâi filii noftri R. archidtaconi Coventrenfis, ecclefias plures conccf- E lis ecclefi® non debeat, nifi fubdiaconus ad mi­
fit, qu® non per clericos, fed per laicos difpen- nus, admitti vel recipi : difpenfative tamen in
fantur dc difponuntur. Unde quoniam hoc cc- minoribus ordinibus conftituti, confueverunt adclcfiaftkc unitati eft inimicum dc rationi con­ mitti : dummodo tales fint, qui infra breve
trarium, dc non debet eatenus tolerari: frater­ tempus fubdiaconatum , vel diaconatum recipe­
nitati tu® , &c. quatenus fi res ita fe habet , re poffint .
prcdiâum epifcopum fuper his dura increpatione
corrigas dc caftiges, dc elcricis fini miniftris ido■«d-nuiiftr*- neis * cuftodiam preferiptarum ecclefiarum, do*-'*"·
pnedifti pueri ad congruam perveniant «tâ­
tera , omni occatione dc appellatione ceflante ,
latch amotis, committas: dt eidem -epifeopo arâius prohibeas, ne dc cetero ecclefias, rufi per­
fonis qu® ctatcm dc feientiam habeant, regen-

E

DE

07
ANNO
CHRISTI
··>»-

PAR
XXVI.

CONCILIUM

DE DEPOSITIONE CLERICO*
ram, & difpofitione circa coidcm .

s

CAP. I.

1"ÏHKcusr-

0«

A criminibus que minora fimt , poteft epiteopu*
cum lui* clericis poft feraâam Meniientiam difpeniare, uc in futs ordinibus deterviant, fed non
debet quemlibet depofitum pro fuis exceflibusjudici tradere fcculari : quia fuo fundus eft offi­
cio, non debet cum duplici contritione conterere.

K litterarum tuarum tenore perpendimus,
quod quidam longa egritudine coofeftus ,
cepit confilium a fortiiegis mulieribus , quod G
Porro fi clericus alicui fponte duellum obtufanari vellet ; fe permitteret iterum baptizari .
Qui infano credens confilio, ut fanaretur, inju­ Ierit, vel fi oblatum fitteeperit, ficviâus fuerit,
riam fecit per iterationem facramento . Adftitit five viAor.· de rigore juris merito eft deponen­
autem huic facrilcgio adolefcens bone, ut vide­ dus. Sed quantumcunsoue ejus gravis in hac par­
tur, indolis, acolytus, frater carnalis illius, ia te ftc enormis fit cxceflus , evadere poteft depoquo baptifmus afteritur iteratus , & minifterium fitionis tententiam, fi cum ipfo fuus epifeopus
exhibuit in refpondendo presbytero baptizanti, B mifericorditer duxerit difpenfaodum : dummodo
& cooperator extitit tei nefande, Quia
~
ergo nos ex illo duello homicidium, vel diminutio mem­
tua duxit prudentia confidendos, qualiter puniri brorum non fit fubfecuta.
I
debeat vel purgari acolytus ,'· quem minor atas
& intentio fraterna falutis corporea aliquantu­
C Λ p. VI. /dna eidem m radet» epifala.
lum exeufare vidctàr.· dileâioni tua pratentibus
De presbytero autem Campania , qui fponte
litteris rcfpondemqs, quod quamvis non multum
vjdeatur propterea ple&endus , ad fuperiores ta­ duellum obtulit, & oblatum fufeepit , & in eo
men ordines promoveri , fi publicum eft quod partem digiti amifit : ficut olim , ira & nunc
proponitur, non valebit, nifi ad religionem tran- prudentia tue refpondemus , quod cum ipfe, fifire voluerit, ut favore illius religionis circa cum
cut & nas vidimus, non perdidit tantum ex di­
debeat difpenfari. Si vero occultum eft, promo­ gito, quin ipfe fine fcandalo poffit folemnia ce­
veri poterit, & exceffiim fuum dignis perniten­ lebrare: fatis potes cum iplo poft peractam poe­
ti» frudibus expiare.
nitentiam mifericorditer agere, & permittereip­
fum in fuo ordine miniftrare, licet ejus cxceflus
Cgravis fit.
C A P. II. Idem Mtti & fratribus Triiem
fontium.
CaP. VII. Idem eidem in eadem cpijlola.
• frMtrmConfuluit nos tua * devotio fuper quodam
t„r fH* contraire veftro, * quod cum eflet in faculo ,
Presbyterum autem alium, qui quemdam pue- »«. q· «·
' /■ qui
fic quinque folidos pro ordinatione dediflet, fta- ram intuitu difciplinc percuflit in capite , & iui
tim poftquam deliâi quantitatem cognovit, poe­ vulneravit, eum poft paucos diesexfpiraflct, fi­
nitentia dudus religioni fe contulit . Nos igitur cut alferis, ab omni altaris minifterio debes per­
quxftioni veftrx fatisfacerc cupientes, vobis pra­ petuo removere , cumque ab officio facerdotali
deponere , fi ex ipfa pcrcuflione interierit , vel
tentibus litteris fignificamus, quod ordine fufeepto carere meruit, nec ad fuperiores promoveri aliam infirmitatem incurrerit , de qua nofeitur
poteft. Verumtamen in ordinibus quos prius fu- exipirafle .
icepit, Domino poterit dcfervirc.
Cap. VIII. Idem.
Cap. III. Idem Vigomienfi (f Korvicer\fi
tpifeopts .
1 0 Quamvis fit grave nimis , & Divina dignum
animadverfione habeatur , quod laici quidam ,
Dift- »»-tn
facerdote qui litteras noftras falfavit, quas quod facerdotum eft, de ecdefiafticis rebusufurpent .* majorem tamen metuent formidinem ac
memoriam, (ibi mifimus: difcretioni veftrs, Ôc. ut fi inve­
niri poterit, omni officiofacerdotis, & beneficio dolorem, qui fomitem fui erroris in ipfo clero
Dift. ,e. Si eclefiaftico perpetuo privatum, in aliquod modicuntur aliquoties invenire , dum quoldam fra­
epi.opu». na||erjuin diftriâc religionis detrudas, ut ibi tan­ trum dc coepifcoporum noftrorum, aliorumque
ti facinoris pcena luens , fe taliter defleat com- praelatorum ecclefia decimas eis fic ecclefiarum difmififle, & alii per hoc a fimilibus valeant de­ pofitiones indulgent, fic in devia mortis eos impel­
terreri . Quod fi aliquos de confimilibus com­ lunt , qui prodicatiorie eorum ad viam vita fuerant
prehendere poteris , ipfos ardiflimo cuftodic , revocandi de quibus dixit Dominus per prophetam :
lublato appellationis remedio , retrudas , donec Peccata popnli mei comedant, 0* ad iniquitatem pro- o/ra «vocant animas tortem. Unde ftatuimus, ut fi quis
inde apoftolicum fufccperitis mandatum.
alicui laico in foculo remanenti , ecdefiam vel
decimas conceflerit, a ftatu fuo , tanquam ar­
Cap, IV. Idem Salernitano archiepifcopo. Pars
abor quo inutiliter terram occupat , fuccidatur,
capitali : Licet prater.
fic donec emendet, ruina fua jaceat dolore pro- L"f* n
At fi clerici coram judice faculari conviât*
Aratus.
fuerint vel confeffi de crimine, non propter hoc
Cap. IX· Idem G. Livotuttf epifeopo .
ab epifccpo fuo aliqua fententia funt condem­
nandi . Sicut enim fententia a non fuo judice
lata non tenet, ita nec confeffio coram ipfofaVeniens ad nos P. lator profentium , nobis
âa. Si vero coram epifeopo de crimine in jure
funt confefli, leti legitima confeffione conviâi .· expofuit , quod antiqui hoftis luggerenre verfudummodo'liat talia crimina , propter qua fuf- tia, furtive diaconatus ordinem fufeepit . Unde
pendi debeant, vel deponi , non immerito funt
tibi duximus refpondendum , quod fi forte noa
fuerit a te, vel aliquo archidiaconorum vel pro­
a fuis ordinibus deponendi , & ab altaris minilatorum tuorum, fub interminatione anathema­
Aerio perpetuo removendi, Dc adulteriis, fic aliis
tis

E

ji,

LATERANENSE HI.

nungicwi

,7β

—— —-tis prohibitus , tu ipfe in promotione ipfius ad Aris, quam pernam doloris. Ne tamen cuilibet “ ■ ■
•uiiktt od**u® fiKCfdotale, condigna fiteisfadioae, nifi imprudenti videatur iniquum, eum facris altariOflUSTt
mlSauMA MinaJfâk·
îm«aniî»a
maAuîtwA
kite v»AataaMae*«
m (anAît narrikaa* far.
impediant , impoGta
, pro
tuo arbitrio
bus reflitutum, difeat
hoc a fandis patribus con- •w».
»«»>· aliqua
difpenfes. Si vero interminatio anathematis fu- firmatum. Unde Calliftus papa .*• >1 Errant
ύ------ , ~*
qui2
per hoc fada eft, commoneas eum , ficut nos „ putant, poft dignam poenitentiam, facerdotem
fecimus, ut in aliquo monaficrio teu canonica „ lapfum non polfe reparari, fle miniftrare pofhabitum fufeipiat regularem.· cui juxta admoni­ „ te, fi a malis abftineat.
tionem tuam, ex quo in habitu illo fuerit ali­
quanto tempore laudabiliter converts tus, poteris
Çaf. XIV. Ainu.
mifericorditcr providere. Alioquin nulla ratione
concedimus cum ad ûccrd&alcm ordinem pro­
Lator prefrntium nobis viva voce propofuit ,
moveri.
quod cum quadam die cafu quodam cum clerico
luderet, contigit quod ille projecit illum ad ter­
ram , fit cultellus quem ad latus habebat , in
CAF. X. Utnt eiient.
alterum incidit, & fortuito vulneratus occubuit.
Cterici autcm , ifi qui a. fuis , aut etiam de B Eumdem igitur ad vos duximus remittendum ,
------ -u
—:-----:r—diicrettoni veftr* mandantes , quod rei veritate
mandato Romani pontificis*
ab alienis
cpifcopis
interdidi vel excommunicat i, «nie ablblutioncm comperta, fi ita res fe habuit, ficalia juftacau­
Divina officia celebrarim , nifi ad commonitio­ fa non impedit , peedidum D. permittaris libe­
nem * veftram fine dilatione redierint , perpe­ re ad facros ordines pfomoveri.
tual depofitionis fenteotiam pro aufii tante te­
meritatis incurrant.
CAF. XV. Jdnu £ig«u«/ psps * priwa/
· Fvit ,
Snrtrf rpifaf·.
temu» ,
Caf. VI. Jient
tfifnft t tf tjtu
Presbyterum, cujus duos digitos cum medie­
tate palmae a praedone abfeifios efle fignificafti,
Pratentium lator, in quodam couftiâu atterit Miflam celebrare non permittimus: quia nonfefe fuiflê , pro parte tamen illorum qui violen­ cure propter debilitatem, nec fine fcandalo pro­
tiam repellebant , in quo lapides iplc projecit , pter membri deformitatem id fieri poflè confidi­
mus._tIpium
autem ceteris_ officiis tacerdotalibus
fed aliquem non percuffit: quem nos, quia per ____
_________________
alios illic aliqui dicuntur occifi , a celebratione C fungi minime prohibemus.
Miflârum pnecipimus abftinere . Mandamus itaÎue vobis., ut u res ita fehabuerit, & atiacauCaf. XVI. Jient tUene m «dm tfifaln.
a non impedit, decurfo hujus temporis fpatio,
ad fui cum exeeutionem officii admittatis.
Praeterea cterici, nui relido ordine fuo & ha­
bitu, tapfi in Ipoftafia tanquam laici vetiantur,
Caf. XII. Jient nrtiiepifttpe Cnfnlin.
fi in criminibus deprehenfi teneantur, percenfuram ecclcfiafticam non pnecipimus liberari. Ta­
Continebatur in litteris, quas tua nobis devo­ les enim inter apoftatas numerandos, fandorum
tio deftinavit, quod diaconus piaelentium lator, patrum fiatuta declarant.
& quidam clerici qui rogati ad vineas ccdefis
putandas perrexerint: & cum circa vefperasope­
Caf. XVII. /dem ridrw mcadrnv tpiftole .
re coniummato redierint , levandi laboris gratia
quemdam ludum imitati funt viatorum, proji­
Sacerdotibus autem & clericis tuis denuncies
cientes baculus fuos in longinquum : ftudebant —
pub
tblice, ne miniftri laicorum fiant, nec in reenim in dirr&um jacere, & alter alteriusfiiftemDbus eorum
t____ r_____________
'Z__ .___
procuratores exiflant
QuodZ fir_..
poftferire. Hujus autem ludi , ficut atterunt , talis modum prafumpterint, & occafionc ipfius admiconditio eft, ut qui alterius baculum percuterer, n iftrat
— ion
· is
· , propter propriam caufam a laicjs
qua fi vido eo cujus baculus pereuflus effet, ute­ capiantur, indignum eft eis ab ecclefia fubveniretur pro equo. Sed prafati clerici equitandi li­ ri , per quos confiât in ecclefia fcandalum ge­
centia non urentes, iola jadationc contenti lunt : nerari .
ut dum ad baculos fuus alacrius I concurrerent ,
laborem itineris non ternirent . Quidam autem
CAF. XVIII. * Jdmv Tolofæ eyifetpo.
· Ur*,^···
érrufi ffilaicus, ficut preuidus diaconus atterit, dum ba­
culum pradifti diaconi percuffit, incaute in eum
Requifivit a nobis fraternitas tua, utrum cie· *2^#™
equitaturus infiliit, & fic a falce ipfius diaconi, rici qui poft renunciationemfadam, a predecei- CaoWiut.
qua erat accindus, mortale vulnus accepit , de fore tuo ordines fufceperunt , in ipfis debeant
quo poft dies odo exfpiravit . Inde eft quod remanere, an ad majores debeant de jure cano­
commonemus fraternitatem tuam atque manda­ num promoveri . Nos igitur , quia de veritate
mus , quatenus eumdem diaconum fine licentia mw
» uvu
.i , non
uuu poffumus'
puuunuu tibi
nui fuper
super hoc
i
nobis
non iuuu
confiât
fununi pontificis ad fuperiorem gradum alcen-E breviter rcfpondere.
Nam
diftinguitur
, utrum
‘
.
_ t redere , vel in diaconatus officio nullo unquam nunciam , loco *fimul
* *& dignitati renunciet :
tempore miniftrare permittas , led cum difpcn- nam ubi loco tantum renunciat , ordines ficut
fatione in fubdiaconatus officio miniftrare pa­ antea, niG a fummo pontifice , vel ejus legato
tiaris .
prohibitus fuerit, rotatus ab alio epifcopo, po­
terit de ratione conferre. Cum autem loco pon­
Caf. XIII. Jient * Exaueifi Efifcefe.
tificali fimul cedit & ordini , ibi diftioguenctam .
* Oxon.
nutamus, utrum facros contulerit, an minores.
Si
enim a tali ordines ufque ad fubdiaconatwn
Presbyterum etiam iftutn in homicidii crimi­
ne lapfum, annis duodecim gravi poenitentia af- quis
—iis π
receperit, quia & hujufmodi ordines quanfiidum, fi ita eft, tibi remittimus abfolmum in doque i non cpifcopis confeiuniur , fic in illis
Dei nomine, fuoque reflitutum facerdotio, non defervi
.... ,,&
________
,___ , , fi idoneus fiaetervire. poterit,
ad majores
tam confiderantes fpatium de meniuram tempo- rit, ordinari -?Sane fi ab eodemt > fada renuoCanal. QmtrnL Tom. XXII.
Aa
|da-

V

37«

^MDtR

C O N C I L I (J Mr

4 rwSp<?Bl

37»

ciatioqe , facros erdmes quis fcieater reorperic , A inferioribus ordinibus cooftnuii, juXta beneplaCHRISTI 3u‘a ^dignum fe fecit, exeeuiienem officii
" “ non citum pralatorum fuorum, quibus promotio <ϋ»
fplicet
,
s
fiipprioribus
debeant
abftinere
:
en
vaC
\7
)>
TI
habebit: ubi autem non fcienter , ibi poterit ,
nifi crafla & fupina fuerit ignorantia , dilcretus leant, parlant fuis reni tentibus, promoveri. Tuas
pontifex difpenfars.
ergo qiueftioni refpondemus, quod hopeftiut eft
& turiiis*, fubje&os, debitam pnepofitis obedientiam impendendo, in inferiori minifterio defer*
Cap. XIX. Xfem fwwji nrtUtpifttpn.
vire, quam in pr*pofirorum feandalum, gradum
Confulutt nos tua fraternitas, nrram liceat appetere digniorem. Nec eft in hac parte fubtibi fpurios & fervos ordinare . Super quo tibi jeûocum deftderium confovendum .* quoniam efle
taliter refpondemus, quod neque fpurios, neque poteft, ut prarlati fecreta eorum commilfa do·
fervos ordinare debes. Et fi memor eflfes, in verint, ex quibus conflat eis, quod falva ne­
confecratione tibi didunt eft : Vide ne quemli­ queunt conicientia fublimari: quia non in fublibet fervilis conditionis ad ordines promovere mitate graduum, fed in amplitudine meritorum
prefumas .
caritatis, acquiritur regnum Dei.

Cap.

XX.

S

Utm CtnmtMttf i/ifnft,

Cap.

'

XXIII.

Idem Altxitndtr ttTtiKi
Bnfanieqfi tpifeop».

Tua nos duxit fraternitas confulendos , quid
agendum fit de clericis, qui in remotis regioni­
Subdiacono-* autem nullis, nifi Romano pon- » t<»r
bus ordinati, litteras eorum proponunt .* a qui­ tifici, licet in diebus Dominicis ordinare, quam· ■
bus fibi fit manus impofita, cum incertum fit , vis Deo dicatas virgines confccrandi, dc minoutrum eorum fini figilla,qu*
pnefentant. Tuas res ordines licentiam habeant conferendi. Sabw
ergo confultationi, pradentium figntficatiooe in-, bato quidem Pentecoftes non licet alicui facros
* f. ructus, dulgemus, * tutum
rutum efle, ut in his ftatuta pa- ordines celebrare, cum in fcquentt feptimana ,
rrum veterum obferventur, quam novum quid recepta fandi Spiritus gratia, celebrentur .
ftatuatur. Statutum eft enim de tranfmarinis ,
ut ad minus teftimonio quinque epifeoporura
Cap. XXIV. /drw Hertfarderf tpiffpt·
fuper ordinatione fua muniantur. Quod in aliis,
Sane fuper eo, quod moris ,..
efle
qui fimiliter funt incogniti, credimus obfervanv dixifti qui- ten
rm
* JC aoare dum: ita tamen, ut in fufpenfione ‘ aliquo Cbufdam epifeopis Scoti* & Gualli*, in dedicaextra jejunia
JT/v/fX
tempore habeantur, in quo videntes plenius de lionibus altarium vel ecdefiarum
'
.
ipforum adibus inftituantur. Sed de inferioribus quatuor temporum, clericos ad facros ordines /«4»·«
ordinibus oportuit inquiri, quia poflec continge­
promovere: prudenti* tus fignificamus, quod
re, ut aliquibus prxtermiifii faltum feciflênt
confuetudo illa, utpote inflitutiooi ecclefiaftic* .
His autem peraltis, fi digni inventi fuerint, inimica , dc deteftabilis eft, dc penitus improban­
circa eos poterit difpenfari,
da: & nifi multitudo & antiqua terrât confue­
tudo eflet in caufa, taliter ordinari non debe·
rent pro merito in fufeeptis ordinibus miniftraCap. XXI.
re. Nam apud nos fic ordinati deponerentur * &
De diacono vcftro, qui in fando fabbato> ordinantes, authoritate ordinandi privarentur.
quemdam alium diaconum vulneravit, dc mulie­
Cap. XXV. liem eidem tptfc»pn in indent
rem uxoris nomine accepit, hoc tu* prudenti*
duximus refoondendum : quod fi contrito & hu­ epifteln .
miliato corde & animo ad ecclefiam redire vo­
D
De
hoc
autem
quod
qtùeûfti, an liceat extra
luerit , dim i fla illa, quam in uxorem accepit ,
cunt non poflit, ficut nofti, matrimonium con­ jejunia quatuor temporum aliquos in otyarios ,
trahere, ipfum debes recipere, & a fenientia ledores, exorciftas, vel acolytos promovere, aut
excommunicationis, quam pro violenta manuum etiam fubdiaconos facere - prudenti* tu* taliter
refpondemus, quod licitum eft epifeopis, Domi­
’ f- .Vok injedione nofeitur incurrifle, * & injunda fibi
vere, &
pernitentia de utroque exceflii, poft peradam nicis diebus, dc aliis feftivia diebus, unum aut
pœnitentiam poteris ei diaconatus officium red­ duos ad minores ordines promovere. Sed ad fubdere, & etiam difpenfative, fi perfed* vite & diaconatum, nifi in quatuor temporibus, aut in
converfationis fuerit, in presbyterum ordinare . fabbato fando, & in fabbato ante Dominicam
Subdiaconum autem , five homines interfecit, de paflione, nulli epifeoporum, prxterquam Ro­
five non, non pofle matrimonium, contrahere, mano pontifici , licet aliquos ordinare.
facrorum canonum cenfura demonflrat. Paro­
Cap. XXVI. Jdrm.
chianos autem tuos, ad folvendas decimas ecclefits, quibus debent , ccclefisflica debes feveriiate
compellere, quod cum deciin* non ab homine,
fed ab ipfo Deo fint mftitute, quafi debitum £ Quia quidam clerici defperantes Sb epifeopis
exigi poflunt.
fuis ordinari, vel propter imperitiam , vel Vir*
incontinentiam, vel nativitatis conditionem, aut
Cap. ΧΧΠ. /dmr Lnciitt tertius Ttirent^fi K tituli defeâum, aut minorem anatem , extra
.trtiifpijctpt .
provinciam fuam interdum in tranfinarinis par­
tibus ordinantur, vel ordinatos fe efle mentiun­
Ad aures noflras te ficnificante pervenit, quod tur, ignota fuis epifeopis figilla deferentes: ftareligiofi quidam telum Dei habentes, ad fupe- tuimus talem ordinationem irritam efle haben­
riores defiderant ordines promoveri , putantes dam, fub interminatione anathematis inhiben­
majus praemium cumulandum, quo in majori tes, ne a quoquam epifeopo ad fui officii exegradu pofiti, fublimius officium fuerint exeeuti : cutiooem admittantur . Epifcopus vero noftr*
fed prslati eorum defideriis contradicunt. Ideo- jurifdidionis, qui talem fciens ordinaverit vel
que tua duxit fraternitas requirendum, an in fitfceper it, ab illius ordinis exccutiooc ad quem

cum

J7}

LATERANENSE III.

«■“J™·

J74

............—eum ordinaverit vcl fuiceperit, ufque ad condi-A.co. Jubemus etiam fub interminatione anatheANNO gnam- fatisfadiooem
. * —
- fe noverit
. ..
.
-oftxium habeat vicecomaiis, ue qui* faeerdos
fuipenfum.
CHRISTI
mill*, au( prarpofiti fxculari*. Clerici ciiam qui
NE CLERICUS VEL MONACHUS comam nutriunt, etiam in»iu ab arciiidiaconi*
XXVII.
Tuis tondeamur. Veftimenth autem & calcea*
fiacularibus fe negociis immiferat: & de
meatis, nifi qe*c honcftatem & religionem de­
*
regula rcltgkdbrum.
ceant , uti non liceat. Si quis amem contra ve­
Cap· I· Hem Centuarit^fi vtUttiftM, O ijts nire prsefitmpferit, & commonitus emendare no­
luerit, excommunicationi fubjaccat.
.
fyfr^atuis.

ANNO
CHRISTI
·»?».

• prrtciipn C^atemitati veftr· per apoAofica * pixeepta Cat. V. (a) Utut diitilit filii, C. priori &
fretribtu jtutU difciplinem eon» jutmonu
A mandamus, quatenus univerfis monaclùsveviventibus
Ane jurifdi&ionis ardius inhibere curetis, ne vil­
las fit ecclefia* ad firmam, * vel receptas ueti* tad/rar
I/rfr,
Ad
, regulam fecundum
nere prxfumanr. Quod fi prsdinnpferint, eos ,
nu petitionem
pcnuonnn veflram
«n
retipiaM .
‘i, .& omnipotenti Deo feri.,.·, eufli. authoritate apoftolica freti, fublato appellationis B quam vivere debeatis
remedio, faciatis a prefumptione fua, ecclcfia­ vire, duximus conftituendam : in- primis id ftaftica diftridione ceflare,
tuçniès, ut profelfionem majori priori omnes lai­
ci faciant, io manu ejus fe abfque proprio viâuros promit tentes, & continentiam, quantum
Cap. IL Um in ceucilit Turuu^fi.
permiferit Divina gratia , fervare. Cui quoque
Non magnopere antiqui hoAk invidia infirma tam clerici quam laici, ficut proprio magiftro
membra ecclebe precipitate laborat. Hic ma­ At animarum fuarum reftori, debitam in omni­
num mittit ad defiderabilia ejus, cleftos quoque bus (S) obedientiatn promittant. Nec alicui in­
nititur fupplantare, dicente fciprura: Eft» ejus ter vos profeflb liceat ad alium ordinem, (e)
M. j».
abfque prioris licentia, ullo modo tranfire, nifi
__ tlt&i. Multorum fiquidem cafum fe operari re­
iwct* LXX.
putat , ubi aliquod membrum ecdefie lua fuerit forte ad religionem migraverit ardiorem. Nul­
calliditate fubtraâum. Et inde nimirum xA , lus, abfque prioris licentia, hofpitale audeat fa-’
quod in angelum lucis
ucis more folito fe transfigutransfi;
cere. Nullus proprium habeat. Si quid acquiI. C»r.
“* rans, fub obtentu languentium
Languentium fratrum coniuconfit- fierit , reftori
reftort fuo aifignet.
aftignet. Nullus
Nui ius veflrumalicui
veflrum alicui
lendi corporibus, dc ecclcfiaftica negotia fidelius C vobifeum efle volenti * crucem tribuat, (d) fed · aWX/ ft*.
pertraftandi, regulares quofdam ad legendas le­ per medium annum vel integrum vobifeum in
‘J *~
ges , fle confeftiones pnyfteas ponderandas, dc probatione permaneat . Et tunc majori priori “~ilt
.
luis dauftris educit . Unde ne fub occafione preientetur, & ab ipfo, non ab alio, crucem
fcientise fpirituales viri mundanis rurfus aftioni- accipiat .’
bus involvantur, & in interioribus ex eo ipfo
deficiant, ex quo fe aliis putant in exterioribus,
* Uxoratus b cm. ttt fupr», dt conjugatis ,
providere.* de pnefentis concilii aflcnfu ftatul­
iT infra .
talo· *rpr
mus , ut nullus omnino poft volum religionis ,
«
.....
- .
meato. Vepoft fadam in loco aliquo re ligiofoprofeflionem,
Nemo veftrutn alicui m capite coronam faciat. riMeft pan
ad phyficam legefve mundanas legendas permit­ Si hofpitale in aliquo loco abfque oratorio fe- «anl«
tatur exire : fi vero exierit, & ad clauftrum fuüm ceritis: liberum erit vobis, abfque corifcientia
infra fpatium duorum tnenfium non redierit, fi­ epifeopi in eujus parochia fuerit, ipfum confii- ,.q. >.Necut excommunicatus ab omnibus evitetur, & in tuere. Quod ii oratorium ibidem aedificare vo- "» ■ ·?■ a
nulla caufa, .fi patrocinium praeftarc voluerit , lueritis, abfque licentia epifeopi non faciatis , ‘‘ <&**"**
audiatur. Revenu* autem, in choro, capitulo,Djuftitia fua in omnibus fervata. Si cum aliquo
ipenfa & ceteris, ultimus fratrum extftat.* &., veArum,
Λ
eo mortuo, pecunia inventa "fuerit,
’
&
*
nifi forte ex mifericordia apoflolics fedis, totius in vita fua non patefecerit: nec ad ecclefiam ,
promotionis'fpem amittat. Epifeopi vero,.abba­ nec ad hofpitale fepeliatur, fed extra civitatem
tes, priores, tante enormitati confentieuie*, & in campis deponatur.
non corrigentes, ipolientur propriis honoribus ,
Cap. VI. Htm epifeopis , ercbidiecouis, tf aliis '
& ab ecclefie liminibus arceantur.

Cap. III.

Airw ZmUmmoiI tptfitfc.

eccltfiarum prttfeiln, per Gelliem
eenfiittstis.

Non eft vobis dubium, vel incertum, quomo- ‘ Λ Cifter·
Secundum inftituta predcceflorum 'noftrorum,
·
fub interminatione anathematis prohibemus , ne do firatrs religiofi * Ciftrvnfis ordinis ea religiomonachi vel clerici caufa lucri negotiemur , & ne praeemineant & virtute, quod ex inftitutione
ne monachi a clericis vel a laicis fumas habeant, patrum .& ptedeceflonun noftrorum, hi qui in
Beorum mooafteriis profeflionem faciunt, fine li­
vel laici ad firmam ecclefias tcucant.
centia fui abbatis prohibentur de clatiftro difeêdere, ht difcèdcntcs, in aliis monafieri is non
Cap. IV. Iduu
ertbitpifctpt.
recipi. Inde eft, quod nos eamdem inftitutioQericis, qui in facris ordinibus funt confiitu- hem non folum amicam religioni, & rationi
ti, judicium fanguinis agitare non licet . Unde confonam, folicitc confervare volentes, univerprohibemus, ne aut per fe truncationes mem­ fitati veftre, dXc. quatenus. monachos vel conbrorum faciant, aut judicent inferendas. Quod verfos pnedifti ordinis, poft faftam in monaftefi quis tale quid fecerit, honore privetur & lo- rii* profelfioncm, fine licentia abbatum fuorum
per

(a) wdtr*. III. Cnuietii. (b) rruemrt···».
(d) ftr needhu» »»»»» iture htt»
Manfi.
Ceutil. Caurtl. Tom. XXII.

(c) tifau u»itrit frieeit.
A a *

' 373

™«wa»r.

CONCILIUM

37«

“■ *" per epifeooatus veftros recipi nullatenus permit-Λ benignis noftris precibus intenderent, & eidem——· OiKJsriι*’**’ & o
fuerint ex eis, qw fine ficentia P. & fratri ejus' aliquod ftuderent beneficium *****
■
abbatum -tuorum d: monaftcriis, in quibus pro- providere,,de quo majus lucrum valerent apo®Ι5Π
fcffiOnem fecerant, exire ptzfumpfeiint, &com- itolica intercelhooe percipere, quam eis deberet
moniti ad fua monafteria celeriter non redierint, ex illa padtone illicita provenire. Ceterum quia
eos tamdiu, appellatione remota, cenfura eccle- fxpedidi prior & fratres, ficut accepimus, nec
fiaftica percellatis, donec ad monafteria, unde monitis nec mandatis nolitis acquiefcere volunt:
exierunt, regredi compellantur.
nos eorumdem clericorum laboribus paterna pie­
tate compatientes , vobis per authoritatem przCap. Vil. Idem
epifeopo.
iCntium prxeipimus, quatenus priorem & mona­
chos moneatis, ut prsfato P. & fratri ejus de­
. Relatum eft auribus noftris, quod monachi de cens & competens beneficium conferant & a Si­
Ncftun fzculariter vivunt, & alios exemplo cor­ gnent . Quod fi forte facçre noluerint, vos cum .
rumpunt . Inde eft quod authoritate apoftolica exinde fueritis requifiti , fi vobis conftiterit pretibi indulgrmus, ut eos ad obfervationem mo- diftot clericos, prout ipfi a(Teverant , a pramonafticz regur, appellatione remota, compellas:Bminata ecclefia de B. & capella de L. ii>jutlc&
aut fi tibi relliterint temerario aufu , eis abje- abfque ordine judiciario, & laicorum violentia
dis , fratres * Ciftrenfis ordinis in prxfcriptum ejedos fuiffe, iglas cifdem reft i tui faciatis: non
• Cifterrieafit
monafierium inducas, ut labores impiorum jufti obftantibus litteris noftrc confirmationis , quas
edant, & illi inde rubore fuftufi, ad fui ordinis prrdiâi prior & monachi a nobis impetrafle nooblcrvantiam convertantur .
kuntur .
PARS
]ü
’ Oxon.

DE PACTIONIBUS LICITIS
& illicitis in rebus ccdcfiafticis .

Caf. I. Idem Λ.'/κ,ιηΙη· Ill. * Exonie*fi
<pifcop«.

Uerelam magiftri W. recepimus , qui cum
ecclcfiam de Fcrleja a G- perlona ejufdem
ecclefix ad annuum cenfum per feptennium
nendam fufeepiflet , ijSfe fibi eam, antequam per
unius anni fpatium tenuiflet, auferre pizfumpferit : quamquam idem G. prxftita fibi fide firma­
verit , quod ufque ad terminum conftitutum ,
nullam exinde moleftiam vel gravamen ei mfer• ΑρσΛυΐύ» ret. Ideo tibi per A. S. mandamus, quatenus fi
fctipt* .
tibi conftiterit ita elle, appellatione remota, diftrifte compellas, ut prxfatam ecclefiam prxdiÜJ W. reftituat, & ufque ad terminum inter
cos conftuutum, fecundum quod inter eos con­
venit, eamdem permittat pacifice poflidere.

Q

• Ox^n.

Cap. II· /dem * Exaeuexfi & 9igonie^
eptfnpi, .

Cap.

III. /drw.

Statuimus, ut fi fuper decimis inter vo» &
aliquam perfonam ecclcfiafticam, a (Teπ fu epifeopi
vel archicpifcopi fui, compot it io fada fuerit ,
rara perpetuis tempoiibus δς inconcufla perfiftat.

CAP. IV. Idem Pwtelmtufi epifeopo.
te· C
Accepimus quod quxdam ecclefix clericis tali
tenore funt cooceftc, quod poft eorum obitum
aln nominarim fuccedant. Unde, quoniam hoc
iniquum eft , fic facris canonibus inimicum , fic
ideo non debet aliquatenus tolerari: fraternitati
tuse, &e. quatenus hujufmodi fucceftiones tam
dcteftabiles & iniquas, contradiflione & appella­
tione ceftante, fieri prohibeas, & omnino frivo­
las & vanas efle decernas.
C A r. V.

Idem Dmelmenfi tpifeopo.

Contingit interdum , quod licet abbas vel prior
alicujus conventualis ecclefix , cum ecclefiaftica
Dvel Icculari perfona , fuper his de quibus inter
Cum jampridem Simon clericus procurator eos controverfia vertitur , coram delegato vel
prioris & monachorum dc Aera, & P. clericus, judice ordinario tranfigat, litteris capituli fui de
pro caufa quz inter coldem monachos & przratihabitione monftratis, ipfumtamen capitulum
didum P. & fratrem ejus, pro cujus parte fe eamdem tranfadionem nititur revocare*. Unde
vicem gerere dicebat, fuper ecclefia dc Ha. &
quia fuper hoc nos confulere voluifti, confultacapella de I. vertebatur, ad noftram przfentiam ♦ioni tuz taliter refpondemus.- quod fi abbas vel
acceiTiflem : ita inter fe, nobis tamen non me­
prior, de capitulo fuo littetas de ratihabitione
diantibus, convenerunt, quod przdiilus procura­ habuerit, tranfaftionem quam fecit, prxfenimfi
tor prioris & monachorum, eidem P. pro exfuerit aliquot annis fervata , capitu um , ac fi
penfis quas fecerat, quatuor marcas argenti ei non confenferit in eam , non poteiit aliquate­
perfolverct, & idem r. liti cederet, & a mo­ nus revocare . Super eo vero , quod clerici &
nachorum penitus infeftatione crftaret. Cumque religiofz perfonz, ficut atteris, litterarum intuicompofitionem ipfam ad noftram pertultftent au­ tu quas habent a laicis, fibi jus in ecclefiis vendientiam, eamque confirmari authorfate apofto­ dicant: hoc tibi volumus innotefeere , quod ubi
lica fupplicSrent : nos eam minime duximus ad­ epifeopa’is authoritas non acccfferit, per illos ecmittendam , pro eo quod videbatur pravam fpe- clefias fuas poliunt obtinere.
ciem illicitae paftionis continere . Monuimus au­
CaF. VI. Idem Meti de Stafordt, èT
tem prxdidum P. ut ipfe tam pro fe, quam pro
fratre fuo, monachos in pace dimitteret, & ei­
priori de Heltihy.
dem liti omnino renunciaret. Ille ergo * moni­
lis acquievit , & eidem liti pro fe & pro fratre
Confli tutus in przfentia noftra G. clericus ,
fuo penitus abrenuncians, authentica inftrumen- fua nobis aflertione monftravit, quod cum inter
ta, quz fuper eadem ecclefia & capella habe­ ipfum & A. clericum fuper capella de Suncona
bat, in noftris manibus refignavit; & nos cum controverfia emerfilfet , tandem per tranfadiopriori & monachis przdiefis deft i navimus, mo- nem fuit fopita : & licet tranfaftio ipia , fi-fe
rjentes atque mandantes, ut ex quo przdiclus P. hinc inde prxftita, firmata fuiflet , eam tamen
noftris fuper hoc monitis acquievit, ipfi quoque prxfaius A. fer va re contradicit . Quia ergo hujuf-

577

ALEXANDER
P 111.

LATFRANENSE III.

eriderjcvsi.

3?8

------------ jufmodi tranfadiones nonnumquam fpeciem ob A
AKNO
AS^'Çj unent fimoniz , be non lolum a malo , led a
Cap. X. /</<«** (arn^ttnji epifeopo.
CHKIsll
fpecie mali, fecundum Apoftolum , not CuiivePart caplin» ; Nos in eminenti .
i. Tt’ »· mt abftmere.· diferetioni veftra., tie. quatenus ,
cum propter hoc requtfiti fueritis , panes ante
De cetero noveris , quod cum aliquis ad exprzfentiain vcftra'm convocetis.· & revocata trantraordinarium judicem linersimpetr jus cum adiadione in irritum, caufam diligenter audiatis , verfano tuo tone cotrpon t , pottmodum in ccclclia de qua agitur, jus aliquod habiturus , fi
be hoc canonico terminetis.
compofitio non dl juri contraria , non eft .ib
Caf. VII. Idem Rtme^fi orckupiftcpo.
loci epiieopo hic aliquatenus rcpicbanda : led
ceniiis ablquc epifcopali authoritate & ecclefiz
Querelam I. presbyteri latoris przfentium ac­
cui prxeft, tub hoc pi.itcxtu folutus, vuamejus
cepimus, quod nobilis vir comes de Dainpetra qui iolverit non excedit.
décimas ad ccdefiam iuam pertinentes , per miCap. XI. Idem Cant'earienfi arcbiepijcopo , &
nifteriales fix» ei a^ftulit, & in.ulie detinet oc­
e-m jHjJf Jgjniu.
cupatas. Unde fraternitati iuz , ijc. quatenus , B
fi przfctiptz decim» ad cedebam quant rcinet,
pertinent , przfatum comitem & mimftcrialcs
Fx frequentibus querelis pcrfon.inim fatis mafuos ecclefiaftica coercitione compellas, ut eidem nifefle didicimus, jn pairbus vellus contueiudipresbytero ablatas decimas vel earum zllimatio- nem pravam admodum & cnoimem, & bndonem abfque diminuiionc reftituant , vel exinde rum patrum conftnuronibus omminodo contra­
fecum pacifice fic amicabilitcr componant.
riam, a multis retro temporibus invaluiffe , quod
videlicet clerici czea cupiditate uudi , ecclefias
Cap. VIII. Idem Cantuarienfi arthiepifeopo
& ccclefiaftica beneficia fine aflenlu diœcefani
& tjnf J-effreganeis .
epilcopi vd officialium fuoium, qui hoc dc jurc facere poffunt , recipiunt , minus quam de­
Cum clerici vcflrz jurifdidionis , ficut acce­ ceat folicitc cogitantes , quomodo id a fando­
pimus , decedentibus ecclefiarum pcrlonis , pa- rum patrum couft.tutioirous eft abenutn, fic ccrifcantur ipfis eccicfiis majores folitofolvere pen- clefiatlicz comr.-.rium hunethti. Unde cum tu,
fiones , ut facilius eaidem ecclefias poffmt adi- irater archiepikopt , tx uftiLiut'bi cmrr.illr iopifci t nos quidem ad tam deleft abi le vitium ex- Chcitudims tam iniquam confuctudinem de pro­
tirpandum, attentam volumus curam fit fJicitu- vincia tia velis . huit debes, radicitus extirpadi nem adhibere. Inde eft quod fraternitati vc- rc .· t.im in dciicos tius qui ecclefias & ccclcftrz, fiTe. quatenus omnibus clericis veflns , ne fiallica beneficia occupata Icientef detinent ,
id attentare przkimant, publice iubdifti id» poe­ quam in ipfos qui ecclefias vel ecciefiallica be­
na prohibeatis ; & fi qui contra prohibuionem neficia taliter occupare piafumpicrint , ficut ex
veftram venire przfumplciint , .appellatione re­ litteris tuis intelleximus, excommun catioms fenmota ; cos eccicfiis taliter adeptis quantocius tentiam prottilifti . Nos itaque camdem fentenfpolietis, & aliter pro tanjx prxfumptionis extiam ratam & firmam habentes, eamque authoceffu feveritate ecclefiaftica puniatis . Ad hic , mate apoftolica confiimames, per * A. S. pot- · Αμυ%ΐ!
quia quidam funt clerici , qui cum rcligiofis vi­ cipiendo mandamus , quatenus epifeopi tinrjuli
'«-r'i»*
ris collufione fada , fine authoritate dttrcelani veftram fententiam in fingulis cpilcopat.bin lus *,'\m
epifeopi, ecclefias quas tenent , cis conftituunt faltem quater m anno innovantes, eam, contra fhoum .
cenfualcs, ut poft deceffum eorum , czdem cc- didione & appellatione ceflante , faciatis * in- ’ / i^unt
clefi* per przfentationcm eorumdem refigiofoviolabiluer obiervari : ncc clericos ipfos, qui fenrum virorum , ad filios vel nepotes clericorum Djcntiam ipfam incurrunt , vel de cetero incur­
ipforum poflint transferri.· przfentium authorirent , fi congrue non fatisfecciint , & a prztate vobis przcipimus, ut fi qui clericorum ip- fumptionc fua omnino dcftnerint, abfolvere picforum inventi fuerint facere talia, a prxfcriptis fumatis.
ecclefiis , appellatione remota , non differatis au­
thoritate apoftolica removere, ne dc itu fraude
Caf. XII. Idem Norvictnfi epifeopo.
vel dolo lucrum valeant reportare .
Audivimus, in epifeopatu ruo, & cliisepifcoCap. IX. Idem m^ornienji epifeopo .
patibus Anglic, ufque adeo clericorum mali­
Pari capituli : Meminimus.
tiam excreviflc , quod interdum collufione inter
fe fada fuper beneficiis quat potfidcnt , fe fuftiPrzterea illi qui epifeopo ignorante, authori- nent ab alus moleftari, & poftea , ut quzftioni
tate fua penfionem annuatim de eccicfiis , col­ cedatur, & iidem clerici benefies quiete poffilufione fada , folvunt aut recipiunt, eas , perfo- deant , qnafi nomine tranfad'onis fokuiit aliis
nis defundis, ubi ab his qui per epifeopum vel _ de ipfis beneficiis annuam penfionem , ut poft
per miniftrum tales ejus audoritate inftituendi mortem eorum in beneficus illis , fuper qui­
perfonas habentes jus recipiendi canonem rece­ bus eft inter cos clericos collufio fada , jus
perint, in receptione penfionis non funt aliqua­ fibi valeam vcndic.vc . Unde quia quid tibi
tenus audiendi, przfertim fi pontificalem , aut fit exinde faciendum nos contulere vo'uifti, fra­
alterius qui de jure id facere potuerit , authori- ternitati tuz, &c. quatenus, fi quos clericorum
tatem & affenlum non conftiterit interveniflë .
tnr jurifdidionis cullufionem hujus fraudis legi­
Non enim fimpliccs faccrdotes vel clerici poffunt
time tibi conftiterit commififle , cos beneficus ,
ecclefias quibus przfunt authoritate propria poft fuper quibus collufi luerint, non differas appel­
deccilum fuum cenfualcs efficere.
latione ceflante peroetuo ipoliare. quia fatis cffet abfurdum fic indignum , fi fraus fic dolus ,
quem in prcjudicium tuz jurifdidtonis fic alio­
rum committere nituntur, m eorum non redun­

daret incommodum fic jaduram.
Caf.

Î79
[.

ALEÎÎÎDtR

C O N C 1 L I U/M
A

Cap. XIII. Am* Lutint ttrtmr B.
' p’Ityarnienfi rpifcfffo .

FRrorRrcnsr.

3go
---------

‘

DE ALIENATIONE RERUM
ccclefix,& oe eaiumdcm recuperatione.

Significavit nobis, T· rcftor icdefiz de Dul­
Cap. I. Alexander Itrlittf * Etcomtfifi
ling, quod a dikftis filiis noftris aboatc & mo­
nachis Glaftiriae, ad regimen illius ecclefix cleftus, dc iolvendo annuo cenfu quatuor marcsX przfentium latoris infinuatione accepimus,
rum, quem prxdcceflôr ejus folverat, corporali­
quod Akxai er qupudatii Mcerdos ecclefia
ter przftiiit juramentum.* port modum venerabilis diftz Otfctolon , calicem quemdam argenteum ,
frater nofter R., Wigornicnfis epifcopus , in cu­ & medietatetp unius breviarii cjiHdcm dcckftx ,
jus diœcefi ea ipfa confiait , ne ipfe monachis pro lua neccftitatc pignori obligavit, & ca,mofctnfum folveret, nifi prius conflaret quod epitc przverttus. minime recollegit, ünde , quia
. fcopali authoritate effet import tus , in pericu­ indignum eft, ut ejufifem cccfifir res tui, &
lum ordinis fic fub interminatione anathematis , prxfcrtim , quz (acris mintfleriis deputatz funt,
iriterdicit . Unde praefatus reftor hinc reatum B taliter debeant depetire, fraternitati tuz, éTc.
perjurii meruit, inde timet periculum inobedien- quatenus, ii verum ell quod arteritur, filium
tix imminere. Quocirca fraternitati tux , iTc. C)u$ V. qui ex fucceflione ejus, ipfius patrimonii
quatenus partibus convocatis , fi prscfcriptura ca­ jus dicitur obtineie, moneas diligenter & com­
none m de authoritate pnefulis, non dc novo , pellas, ut res tpfas , pignoratas recolligat, &
impefitum fuiife conftiterit , pnteipias epifeopo eas ecclefiz rcilaurct ; quod fi facere noluerit ,
nuthoritate noftra ut prohibitionem fuam fine , cum vinculo anathematis non differas coercere .
dilatione relaxet. Si vera ccnfus fuerit de novo
import tus, five de epifcopali authoritate faftuin Cap. II. Idem ctdtm. P.irt capituli : Ad aures.
fuerit, five non, abbatem & monachos, ut cle­
Supra de Jponfii ·
ricum a prxftito juramento abfolvant, appella­
tione remota , [ecclertaftica diftriftione compel­
Dc his qui parochialcs tenent ecclefias, fra­
las. Pati enim nolumus nec debemus, ut ccclcternitati tux taliter duximusrefponden^.um,quod
fix novi cenfus exaftione vexentur.
ad reparationem fic inftitutionem ccclefiarum cogi debent, cum opus fuerit, de bonis quz ipfius
Cap. XIV. /J.*»r Cantuorie^fi art Hepife opo Ciunt, conferre, fi eis fuperfunt, ut eorum exem­
ij cjHt fuffrogantu»
plo ceteri invitentur-

"J»

PARS
XXIX-

E

Ex crebris querimoniis clericorum , qui de
.Cap. III. Idem.
partibus veftris ad przfentiam noftram accedunt,
fatis nobi: evidenter innotuit , quod interdum
Ceterum fi abbatem tux ditrcefis donationem
'idee^entibus ecclcrtarum peribnis, quandoque h- cum priore & quibufdam de conventu fuo facere
hi, quandoque alii, abfque confciet.tia <!c con- contigerit, & pxrs conventus portes reclamave­
fcnfu epifeopi diœccfani, fe tn prxdiftas ecclc- rit .· datx rei quantitas & illius terr* confuetu­
(ias intrudere non verentur, & earumdem ccck- do , quz tamen factis canonibus maniferte non
furum claves accipiunt, 3( ut ecdifias, vel ea­ obviet , eft diligentius attendent· &. fecundum
rum bona teneant occupata, in vocem .appella­ hoc eft donum ratum vel irritum judicandum .
tion’s prorumpunt. Quum igitur id iniquum fit
Verum cum alicui ecclefiz porteflio quzlibet ,
penitus & abfurdum , nos tantx iniquitati & intetpofita conditione, donatur: non poteft a
enormitati, paftorali volentes coniideratione o
donatore donum poftea revocari, nifi forte tali
currere, & radicem hujus cupiditatis de clero Dfic conditione collata, quod ea certante porteflio
penitus extirpate, fraternitati tuz, &c. qu. te­ icvocari debeat.
nus , fi qui rtnt , vel fuerint in partibus vertris,
qui tali modo ad ecclefias detinendas inhiare
CAP. VI. Idem Wigprmenfi epifeopo.
prrfumant, ipfos ad eafdem ecclefiasquantoc iis
relinquendas, ftudiofe monere curetis, & eccleIllas vero terras, quz de filvisextirpatx , funt
arabiles faftz, cis hjereditario jure fub annuo
fiaftica diibidionc compellere: ita quod, fi manifcftum eft, ipfos ita tenere, ec prxlumptuote cenlu poicris con· edere tenendas, a quibus ipfas
ecclefias detinere, fub obtentu appellationis, fi fuorum * vel parentum fuorutn labore conflite- · core. (m
quam interpofuerint, non omittatis quin eos ad rit fuifle extirpates: nifi forte aliis poflint ad
ecclefias eafdem dimittendas, appellatione certan­ majorem ecclefix utilitatem cum eodem honore
te, ecdefiaftica cenfura compellatis.
& labore conkrrt.

Cap. XV. Item Lhcims tertiut.

Cap. V. Jdtm Panormitano artbitptfcopo .

Quoniam ex plenitudine potefhris, &c. fuper
eo quod quzfifti, utrum fuper ccclefiaftico be­
neficio in litigium dedufto, portit fieri tranladio, tale damus refponfum.* ficut jainpridcm ,
fi bene meminimus, a'ii non abfimik quzrenti
dedimus refponfum : quod fecundum furmam
tranfaâionibus adferiptam, fuper re facra liiigiofa minime tranfigi potert . R.cs ’ ergo facra
ut poflideatur aliquo dato, vel promirtb, vel
retento, fpeciem habere non immerito credimus
funonix. Alias autem gratis dc amicabilirer in­
ter fv litigantes componere, iacriscanonibus non
ducimus obviire.

Quia tua nos duxit prudentia confukndos ,
utrum clerici fcholares, de rebus mobilibus, aut
immobilibus poflint condere teftamentum, coniultationi tuz refpondemus: quod licet de hs
quz paicrnz lucceflionis & cognationis intuitu
ntit de artificio lunt adepti, five dono confanpuineorum aut amicorum fuorum , non habito*
teipeftu ad ecclcfiam , perveniunt ad ipfos, fibete difponerc valeant, dc his tamen quz dc
coniideratione ecdefiaftica perceperunt, nullum
de jure portum facere teilamentum.

Caf.

jSi
anno
CHRIS 11

-ALEXANDER
P. 111.

LATERANENSE III.
A

A P. VI. Idem Seiernitano epi fc^pti.

Ad luee licet confuetudo illa non iit rationi
coniona, fecundum quam clericus, fi a K ilcndis Maitii ut que ad Kalendss Novembri.» deceffeut, totum frudum beneficii, quem debet et anno illo percipere, pro voluntate lua largitur.*
quia tamen in inultis ecclefiis oblcrvatur, latis
eam in archiepiicopatu tuo poteris tolerare , pratfcriim fi clericus in dccetlii fuo gravetur debi­
tis . Et illud eft omnino rationi contrarium, ut
unus clericus in uim vel in diverhs ecckfijs archtdijconatmm & cantorum vel dccanamm ob
titie.it : cum fingula ofhcia quz funt mcvckfiis,
afliduitatcm exigant * pratftari.
. ràtn

Cap. VII.

/Jrw .

De pofTcfTionibus autem , laicis fub modico
ceu tu concedis, noverit tua fraternitas, quod G
Jzfa ecclefia eit £ manifeftum appareat detri­
mentum ipiius, cum ejus conditionem deterio­
rem faceic non licueris, fc ecclefia jure mino­
rum femper debeat illaeia confervari, qua: in
damnum ipiius conftiterit, ad jus ipiius proprictatemque redire convenit . Providendum eft ta­
men , ne, ii forte colonus poiTetGones i 11 as ex­
pends ac fuo labore fecetit meliores, fumptibus,
quos bono animo fecerit, debeat defraudari.

fl.» I .
ftanwau .

' lirnn .

FRIDERlCUSf.

UNI
PLURA B E N E F I C I \
CHRLS11
ccdcfiaflTca non committenda, nec unum inter plures dividendum: fic dc in beneficio Gbi Pars
afliguato uun icGdcnnbiu.
CAPUT

I.

Alexander 111. Exoret trfi erceitpifeopo.
Elatum eft auribus nofhis , quod Nicolau. ►
archidiaconui (.») de Bccis, canonicus Bcviancnhs ecclefia:, ita integre
plenare cano­
nicam jam didz ecclefir icquinr prxbendam ,
ficut fic illi qui dic noftuque iatagunt eidem cc-’
B defiat (i) deferre. Super hoc etiam litteras no­
ftras fe habere propunit
Quia vero hoc indi­
gnum & abfurdum eft , nifi de confuetudine
prxicriptz eccleGx hoc poflit inquirere: frater­
nitati tuar, d7r. quatenus eumdem archidiac'num diligenter commoneas, qudÜ occafione htlerarum noftrantm communia ecclefise prarliba:a;
nulla ratione, contra comuetudincm fic inllitulioncm ipfius eccleGz, requirere audeat: nih ei­
dem cccleiiae in propria perfona affiJue sel per
medietatem unius anni voluerit delcrvirc.

R

Cap. II. Idem Ltmdmterji epifeopo.

Cum teneamur ex debito iufcepti regiminis
CproviGoni clericorum intendere; tibi fic aliis ccCap. VIII. Idem Ctnimenerf tpifeopo
clefiafticis pt alatis , pro eis feripta ncftra dirigi­
mus, fic interdum etiam fuper illorum proviGoAd hoc prrfentibus tibi litteris innotefcat , nc, qui aliquod beneficium fufficiens habere no­
quod clerici dc mobilibus qux per ecclefias lunt fcuntur, dum etiam aliquandb ignoramus cos
adepti, dc jure * reftaurari non polltint. Viven­
habere aliquod beneficium, pro quibus tibi fic
tes tamen, & fui compotes, moderate valent .diis ecclefiarum praelatis feribimus , G preces fic
aliqua dc bonis ipfis, non r.ntione * tementi , mandatum noftrum recepifli pro aliquo, vel ali­
fed intuitu dectnolynx ‘ erogare, in aegritudine quando rcctyics, qui aliud beneficium habet, dc
etiam conftituti.
quo valet commode fuftentari, nifi forte in lit­
teris ipfis de alio beneficio quod habet, mentio
CaP. IX. Idem decino & cepituio Moriaiutf
habeatur: aut fi nunc n<.. potes ei Gne fcandalo providere , xquar imiter fuftinebimus , G pro
Ad hoc in apoftolicz fedis fpecula fumus ; co preces fic mandatum noftrum non duxeris
licet immeriti, Domino dilponeufe, conftituti, excqucndum.
ut aciem noftrz conGderationis ad univetias tc-D
clefias extendamus, fc carum commodis & pro»
Cap. III. Idem .
fretibus omnino intendamus. Pervenit auttm ad
audientiam noftram ex parte venerabilis fratris
Dcfcrente I. Nob. presbytero, latore przfen·
epifeopi vcftri, quod ipfe pro eccleGa vtftrxnc- tium, accepimus, quod cum duas ecdefias ha­
ceflitatibus magno Gt onere debitorum przgra- beret, archidiaconus tuus ipium altera illarum
vatus. Unde quaG vir providus fic dilcretus nos /poliavit, fic eam cuidam presbytero N. nomine
obnixe rogavit, ut vos pro cis reddendis folici- afTignavit. Prsdicius autem I. fentiens fe in hac
tos redderemus. Quia vero decet vos pro utili­ parte gravari, ad venerabilem fratrem noftrum
tate eccIcGz fic incremento, diligentes fit vigiles Treverenfcm ’ archiepifeopum appellavit. Cum- ’ R«w·
exiflerc , dignitati vcftrx mandamus, quod G que idem I. de mandato ejufdem archiepifeopi k,n
contigerit eumdem epifeopum ante folutionetn in preferiptam ecclefiam fuiflct reftitutus, me­
debitorum, quz pro utilitate fic ncceifitate ec- moratus G. ad audientiam noftram appellavit .
cleliat Gbi commilTs contraxerit, «.x hac luce Polle a vero przuifihis aichiepilcopus eumdem I.
migrare, de redditibus qui fpeftant ad mentam eo quod ad)pnrientiam fuam vocatus ut alteram
eus, donec alius loco ejus fublliiuatur, eadem E* de prrdiftis ecclefiis
prrnominato G.
is prznominato
G. coocedecoocededebita folvere ftudeans. Quo fubtlituto, epiico- ret, venire contempftt, vinculo excommunica­
pum ud eorumdem debitorum folutioncm omni- tionis adftrinxit. Nos autem a fententia qua te­
no adducetis, & Gcut filius debita patris, its. nebatur , facientes eum ablolvi , eumdem duxi­
prsclatui lui pridcciiloris pro necctfitatC ecclcfiac mus tibi remittendum . Quo circa mandamus ,
contradi tenetur ptrlolvcre
quatenus panibus ante preientiam tuam convo­
catis, prrfcripto I. una de prrfcriptis ecclefiis,
quam voluerit, cum pertincntiis fuis relida , al­
teram przfato G. fi eccletiam non habet, non
ditic-

i a) dc Brdr/wd caacMtar

. (b) iefen/irt.

Manfi.

j3}

co N/C

ILIUM

■----- ·----- “differas atfignare . Si vero aliam habet ecclefiîm,
A^f alteri perfone idonee, beneficio ccdciiaftko ca' rtn», intunâanter aflignei .

Cap. IV. Idem tn Concilia Taronerf.
Majoribus in ecclefia beneficiis in fua integri*
iate manentibus, indecorum nimis videtur, ut
minorum clericorum prehende patiantur feftionem. Idcirco ut ficut itiXmagnis, ita quoque in
minimil membrii fuis eqelefia firmin'hibeat
unitatem, divifionem prxbcndatum . ut dignita­
tum permutationem, fieri prohibemus.

’s4

Cap. VIII. Idem Bttrdtgalcnfi arebiepifeopo.

'J™**

Prrterea de G. archidia&no, qui cum in tua Pan cap.
ic Tololana ecclefia archidiaconus fit conftitu- tun’vfo<·
tus, & in utraque profeflus regulariter^ coiieftis
illis qux in arch id ia conatu tuo poteft colligere,
prxter confcicntiam tuam & licentiam , Toloiam regredi tor , & ibi per annum vel amplius
moratur .* providentis tu® fignificamus, ut eum-' . ,
dem' archidiaconum, fi ita res fc habet , altero
quith maluerit, archidiaconatu, occffionc & ap­
pellatione certante, faciam,efle contentum .
’

Cap. V. Idem fùrwieenji epifeopo.
].

Ad audientiam noflram pervenit, quod H.
presbyter monachos de Rameieja, ic clericum
fuum T. petendo vicariam ecclefix dc Bttruvek
. le, a qua XXlx. annis retrocedit , in diverfis
poftea ecclefiis perfonatum adeptus , multiplici­
ter vexare ac fatjgarc prxfumit . Quia igitur
non eft canonicum* ut qui curam animarum in
du er fis habet ecclefiis, fiat vicarius in alienis.*
difcrctioni tui, &c. quatenus rei veritate dili­
genter inquifita, fi ita cflc noveris, prxdiftum
presbyterum a petitione prxdiax vicarix· drfiflete, appellatione & occafione remota , diffriftius
compellatis: non obflantibus litteris, fi quas ta­
cita veritate per nuncium aliquem a nobis im­
petra, ir. Extirpari enim debent, qux de avari• tix radice procedunt, δς canonum lunt contratia landlord .

/k,^CUSI *

C A P· IX· JdtOn Salernitano arebiepifeopo^. Pari
c.ip· Jupra de clericte matrimonio populat it:
Clericos.

. Mandamus.ut_£ qui clerici ecclefiarum tua­
rum, fratribds Hqfpitalis cum licentia lui prxlati fponte ac gratis per annum vel triennium
Icrvirc decernunt , nequaquam impediantur : &
interim beneficia fua ecclefiaftica vei redditus v
fi quos habent, non amittant.

DE

EXCOMMUNICATIS. Ρχχ* s

CAP. I· Idem * Exonienfi epifeopo.

■' Oxor>

X parte tua nobis eft conftanti aflertione
propofilum , quod qu«dam interdum pro
certis caufis excommunicati , ledem apoftolicam
vifirant, & reticentes caufas , pro quibus funt
vinculo excommunicationis adftrifti, auditisconfeffionibus fuis, abfolutionis beneficium* meruif- f "r*
Cap. VI. Idem Elorjce^ arebiepifeopo.
fe. Unde quia nos contulere voluifli , utrum il- ruwe
Fraternitati tux duximus refpondendum , ut fi la abfolutio tenear, fi occultatis exceffibus, pro
quibus excommunicati fuerunt, abfolutionis me­
clerici qui in ecclefiis tux jurildiâifonis beneficia
ruerunt * privilegium , five excommunicationis · benefc
funt adepti, ad aliamdiœceiim, ablque tua cofticientia & aflenfu , morandi caufa tranfierint , aliam caufam ptztendentes : confultationi tux ‘h""»
beneficiis qux a te habuerint, liceat tibicosipo- taliter refpoodemus, quod fi ita conftiterit, eos
liarc : nifi forte difciplinis tcholafticis invigilave­ cogere debes Centura ecclcfiaftica , cum litteris
tuis rei veritatem continentibus, ad fedem aporint, aut caufam rationabilem tibi offenderint ,
quare reverti non debeant. Prxrerea clericos al­ ftolicam redire. Si vero id tibi non conftiterit ,
terius diœcefis abfquc litteris commendatitirs epi­ & eos fufpeftos habueris , quod non fuerint vefeopi fut, nifi pro eis preces aut mandata fidis ^ritatem conferti : ipfos compellere debes exinde
apoffolicx receperis, non teneris nec etiam -e- coram te, quod veritatem confert» fuerint, pur­
bes recipere .
gationem prxftare.

• !ol·
oiru

CâP. VII. (a) Idem G. * Nincclnenfi eleilo.

E

Cap. II. Idem Cantaarie^fi arebiepifeopo.

De multa Jibrrahtate credimus proveniffe ,
Qua fronte nos fuper articulis juris confidere
quod diledus filius nofler S. archidiaconus (i)
valeas, non videmus, cum io his qu® tibi nota
de Norhantuna , praebendam , quam habebat in funr & liquida , manifefte dicaris ordinem per­
ecclefia tibi coinmifla, libere tibt concefllt , ut vertere, & evidenter libertati* ecclefizftic® con- ’««le**
eam dilefto (r) filio G. nepoti veffro conferres.
traire, pro qua ille gioriofus & inclytus martyr,
Et infra : Quoniam ig.iur nulla ratione fuftincprxdeccflor tuus Thomas martyrium fubirc ηΰη
re poflumus , ut memoratus archidiaconus dif- £ expavit. Jam enim non in ecclefia, ficut cano­
pendium patiatur, unde gratiam tuam & noflram nicum eft & honeftum, non in palatio, non in
meruit obtinere , (d) ubi jus praebenda lux cef- camera tua, fed in propria camera regis , con­
ferit G. ur veftram portit perficere voluntatem: tra debitum juris fit contra pontificalis officii di­
fraternitati tu®, &c. nt fiepra. Cum rationi ec- gnitatem , epifeoporum cleftiones diceris confir­
clefiafticx inftitutioni contrarium fit , ut archi­ mare. Verum fuper his, dc quibus nos confulediaconus prxbenda careat (») in ecclefia, cuino- re voluifti, prout nobis dedent Dominus , tibi
fcitur in archidiaconatus officio defervite , non rcfpondemus . Sane fi quis pro contumacia vel
honeftum fit tibi, promiflfonem tuam tam ho- alia qualibet cauta, excommunicatione tenetur
neftatn revocare.
adftridus, & offert fc ad juftittam dc his , pro
qui­

la) jfleaander Ill. Lingen. eleSo (t>) de Morant, (c) f. G.
(d) ctun prabenda [na crjfit , ideo at nejtre perficere . (t) m Ecclefia tea.

Manfi.

*

8f

ALEXANDER.
r· 111·

LATERANENSE III.

ntmFRicust.
iivii*.

38«;
·*

'quibus fcntentiam ipfam excepit: judex eum.utAeorum vice miniftrant, hujufmodi facramento
ANNO non in excommunicatione decedat , abfolrere
“
DKT
adftringanrur
, ut ex quo 'fuerit cognitum eis ,
CHRISTI
poterit', etiam fi part adverfa, ne abfolvatur , aliquid ccclcliz vel csmetdrii feu ecclefiaftyz'
appellationis obftaculum interponat; ab ipfo ta­ .pofteffionis,in caftrum venifie, vel caftrcnfium
men ante ablolutionem fufficiente cautione re­ violentia ablatum fuifte, conveniant dominum
cepta, quod vel in przfentia Romani pontificis,
caftri, fac illum qui primus ab eo dominatum
ad cujus audientiam appellatur, fi maluerit ad- habet, cujus potcftate confilioque res dirigi pof­
vcrfarius, vel coram judice, cui Romanus pon­ fit . Et fi eorum commonitione przmiffa, prztifex cauiam delegaverit, vd coram eo in quo dam non reddiderit, fi adfuerit; tel fi abfue- utraque pars convenerit, juris pareat equitati.
sit, de integra reftitutione infra oâavum diem
certam fecuritatem non fecerit: extunc ab omni
ecclefiaftico ceffabitur officio, excepto baptifmo
Cap. III. Utut in ttitm epiftoU.
fit confirtfione, fit timore mortijt communione .
De his etiam, qui fe conqueruntur irrationa- Quod in omnibus terris eorum propriis praecipi­
bilitef excommunicationi vel interdiiftioni fuppo- mus obfervari, nec non fic in illis, in quibus
fitos, illud idem dicimus r etiamii hi pro quibus B integram exercent dominatiotym . Permittimus
tulerint fenrentiam, ad fedem apoftolicam du­ tamen, ut femel in hebdomada,caufaconficiendi
xerint appellandum.
corpus Chrifti, Miffa in villa celebretur proxi­
ma, daufis omnibus oftiis , fie excnifisexcommu·.
nicatis, * przter miniftros altaris. Quod fi prz- * el. exclu
Cap. IV. Jdtnt Ratemegtufi nrcbiepifcepo .
diâi caftrenlcs poft datam inter eos Sententiam 6» omnibus
prat.
Quia quzfitum eft a nobis ex parte tua , fi incorrigibiles per xxxx. dies extiterint : capellani
liceat tibi cos qui excommunicationis vinculo
ab eorum recedant officio, non amplius cum eis
ab epifeopis, aut fuffraganeis tuis fuerint inno­ commoraturi , quamdiu fub anathematis vinculo
dati, & ad audientiam tuam appellant , abfol- teneantur. Sub hac lege feriptores claudimus .
vere antequam fteterint tuo judicio: inquifitioni Quod fi capellani vel quilibet officiales clericis ex
tue prefentibus litteris refpondemus , quod fi fuis pofleffionibus funt ^dvocati fervitii dibitores,
t poft appellationem inter eos fententia excom- ultra tres menies commorandi cum cis licentiam
Vjnuniotioais eft promulgata , abfolutiooe non non adhibemus. Quod fi gratia commonitionis
morationi)
indigent, cum fententia poft appellationem ....
lata „ eis concedatur, convelcendi tamen & cohabitandi
neminem ligare poffit . Si autem ante appella-C
appella­ interdicimus participationem . Quia véro ultra
"
praefixum tAminum cum eis commorari przfumtionem fuerint excommunicati, ante ingreffum
caufa, recepto ab eis juramento, fecundum ec­ pferit, officio fimul fic ecclefiaftico careat bene­
clefix confuetudinem debes eos abfolvere, n fi ficio, fit qe forte przda \ in dolo convertatur , ’ el. pred;
epifeopo a quo fuerunt excommunicari , in hac
aut clericos caftrorum excufet ignorantia : egredi rorymuiaparte volueris deferre, & eos ad ipfum abfol- debent, * obviare przdz , audituri fic iolic ite in* tur in do­
lum
vendos remittere. Cum autem ab epifeopo vel quifituri, fi quz res ibi fuerint ecclcfiafticr, vel " el. deb.
a te fuerint abfoluti , caufam audire debes & euum reclamatores. Si quis autem clericus ob obriam ■
eam fine debito terminare : quia nec excommu­ hujufmodi receflum, propter jullitiam a domino
nicat! ante abfolutionem funt audiendi, nec cau- ,afiio rerum fuarum damna pertulerit : ipfe domi­
fa ad eos a'quibus eft appclhtum > debet ali­ nus non nifi per integram omnium reftitutionem
quatenus remitti.
meretur abfolvi. Si quzlibet villa duos vel plures
Cap. V. Jient CMtMrieqfi artbiepifeopo.
advocatos habuerit, in quorum aliquem lata fit
fententia: * non careant officio,nifiqui ejusfub· dummodo.
Cum ad hoc in beatorum apoftolorum
wium prin-_
j»iu- funt dominio. Quod fi ecclefiafuz * advocatio- * el. uniul
cipis cathedra, quanquam immeritii , Domino
- Unis fuerit, eadem effet fic fibi interdira : licet advocai io­
difponente, fimus conftituti, ut plantare debea­ alterius advocationis corpora fepeliri : Miffa ta­ nit fuetir ,
fuit eadem
mus quz ad virtutem fpeftant fic decorem ; fit men non celebrabitur. De mutandis autem ca- &
_ Kbi in­
evellere fic eradicare curemus, quz funt obvia ftrorum vicariis vel clericis, ftatuimus ut archi- tcnUa* i.cent·*
rationi, fic profeftum impediunt falutis: intelle·/ diacono fignificetur, ne alius loco ejus fubftituaximus fane quod Hofpitalarii nominatim excom­ tur, donec eodem adftringanrur facramento.
municator contra prohibitionem ecclefufticam Mercatoribus autem fic ceteris hominibus civita- _ _
przfumunt tradere humane Chriftianz fepultu- tum vel * burgorum prohibemus, ne aliquem no- garorum,
rz, non cogitantes, quam grave fit illis in mor­ mine excommunicatum, ’ hofpitem fulcipiant, ' holP,,lu
te communicare, quos, dum viverent , ecclefia nec in venditione vel in emptione feu aliqua
pro fuis exceffibus a finu fuo fegregavit. Unde participent accommodatione. Qpi vero tranfgrefquoniam hujufmodi przfumptionem fic temerita-E iores extiterint, a facerdote parochia no tres
tem nolumus nec debemus aliquatenus tolerare: dies vocentur, tribus autem aliis diebus ad cordiferetioui tuz, fiXc. quatenus przdidos fratres reftionem expeftentur: feptimo die, fi incorri­
moneas fic horteris , fic ex noftra parte przci- gibiles apparuerint , anathematis fcntentiam fupias, ut fi quos in excommunicatione deiunftos bituri ; nec ab epifeopo , nec ab archidiacooo
in cœmeteriis fepelierint, extra coemeteria ipfos fe noverint abfolvendos. Si vero a domino aliopenitus ejiciant. Quod fi facere noluerint , tu ve potente ad hofpitandum excommunicatum ,
hoc ipfum de his, quos in excommunicatione hofpiti vim illatam cognitum fuerit, hofpes
dcfunftos cfie conftiterit, authoritate noftra, fic peus non habeatur; fed ejus qui violentiam in­
appellatione remota, exequaris .
tulit, terra fufpendatur, cujus fufpenfionis reftitutio pontificali erit arbitrio refervanda . In
Cap. VI. Idem in Tieronerf Ctneilit.
villis vero vel urbibus vel caftellis, quz regis
fubfunt dominio, in quibus eonftabularii ad tem­ tel. kso
Quoniam fupervenientibus novis morbis novas pus ftatuuntur, fi ipfum conftabuiarium conftite- ill· Divina
racaat :
expedit invenire medicinas ; fic, ecdefiafticz li­ rit anathematis fcntentiam fubiifiê; ipfo io villa
bertati confidere, fic fiibditorum' utilitati provi­ przfcnte locus * medius: quo recedente, eodem
dere curantes , ftatuimus ut capellani, fic qui ‘reverfuro, alii Divinum officium non amittant; di« rvv·
Cmeil. General. Tom. XXII.
Bb
fuis

387

ALÎ^AI^DIR

■
CONCILIUM

*

,

mroaucnsi.

3gg

'fuis dome ft icis omnibus a Chriftianitate fufpen- Λ ternitatem prohibeat ad invicem copulari : alter
Æ°nfo· θ* c'“Tmetrt*‘s dt ecclefns, five
quibusli- tamen canon pofterius editus primum videtur
'
* bet poffeflionibus ecdefiaftieis tenlerias * dari corrigere, per quem ftatuitur^-ut five ante , fi­
funt, fimul poi
pofreniu· prohibemus , ne * pro -ccilefi» vel cœmeterii ve poft compaternitatein geniti funt,
nu
defenfione clerici fidei fu» fponhonem interpo- fint conjungi > excepta illa perfona dumtaxat,
"d nant .·* quod fi przfumpierint, ordinis fui & be- per
nev
quam
~— —
γη ad compaternitatein pervenitur. Unde
refici i periculum incurrant. Qui vero ecclefiam tokratmius nobis-videretur, ut fecundum poftevel orifioatisi riorem canonem,. etisnq pofl compaternitatem
ni. r/n,. vel cœmeterium contempferint
;r
manus violentas impofuerint, anathematis fen­ genui, fimul poflint copulari, prxter illam per·
tentia fériantur: nec ab alio nifi « domipp pa­ fonam, pér quam compaternitas contrahitur ,
pa abfolutionem confequantur ,Aiifi mortis ihter-■ nifi confuetudo'ecclefix , quz fcandalutn gene­
veniente periculo, difpenlatio roilericorditer Tub; ret , aliter (e habeat.
* βί proie ven’3t > data tamen pro * pofle fàtisfaciendi fe.Caf.IL JdetK. eidem in eadfm eptUoia.
* curitate, fi convaluerint , pro abfolutionepapam1
adituros. Si quis videns excommunicatum cx
nomine, hofpitio fufeeperit , vel éi pecuniamB
~ Si vi::r vel mulier fcienter aut ignoranter fi­
fcienter accommodaverit: quia noftri funt con­ lium fuum de facto fonte fufeeperit , an pro­
temptor es mandati , prohibemus, nt Chnftianus pter hoc ab invicem feparari debeant & alii
vel Chrifttana ei ferviat, donec inde fatisfece- copulari, quia nos generaliter confulere volui• a/.<t«-ani r’l · Przcipimus autem, quod decani ’ fide ad- fti, confultationi turxrefpondemus t quod quam­
vis fit generaliter conflirutum ut debeant , qui­
ruraici
flringantur , quod fi eis cognitiitn fuerit, ali'uem de clericis hzc decreta non fervafle, epi­ dam tamen humanius dc potius fentientes, «li­
ter
ftatuùnt . Et ideo nobis videtur., quod fi­
copo, fi affuerit, vel archidiacono denunciert.
Prohibemus etiam , ne abbates vel monachi , ve ex ignorantia, five ex malitia id fecerint ,
prores vel abbatfflz, vel prioriflz, de pofTeffto- non funt ab invicem feparandi , nec alter alte­
* «/. c«nU nibus ecdefiaftieis tenferiam * donent .* clericis ri debitum'debet fubtrahere, nifi ad continen­
.n“
autem & laicis prohibemus, ne quis fcienter
tiam fervandam poflit induci. Quod fi ex igno­
•ZpnN^prædam * ecdcfiz emat, vel prfcdam ’ cœmerantia id faftum eft, cos excufare ignorantia
videtur -. fi ex malitia, cis fua fraus non debet
*
terii , vel cuiuslibet pofleflionis ecclefiaflkz :
quod qui przfumpferint , anathematis vinculo patrocinari vel' dolus.
feriantur .
Q.U I FILII SINT LEG ITIM I,
&. de cxa&ione dotium poft divortium &
Εκ decretis CtLtfii papa, tap. 1.
ad qnem pertineat hujiis caulz
cognitio Quicumquc intra anni fpatium civilirer five
publice auUm fuam coram fuis excommuniesC
A
F.
I.
Idem
* Excnienfi epifeopo .
toribus non peregerint, ipfi iibi audientiae adi­
tum claufiffe videantur. Quod fi obftinato ani­
Eminimus nos fraternitati tuz fuper caufa
mo defundi fuerint, nos illorum-caufam, juxta
quz inter P. & R. de quadam bzreditabeati Leonis przdeceflot is noftri fententiam, Dite venitur , quam idem P, nomine Sibili»
vino judicio reiervantes, quibus vivis non com­
ris fuz petebat, tali modo fctipûflè; ut fi con­
municavimus, mortuis non communicamus .
flaret, prout lilterz tuae continebant, inter diâi R. patrem êt matrem, pofl ejus nativitatem
CaP. VII. ZJrw.
matrimonium fuiflè contra&um, eum omni apCum ab ecciefiarum praelatis ecclefiaftica fen- Dpciiatione remota legitimum efle denuncies , &
tentia in malefaftores aliquos promulgatur , dc- ab bzreditate paterna propter caufam przdi&ain
* ■>/. & ut bet rata it firmi conflftere, * ut ufqye ad di- nullatenus debere repelli. Tanta eft enim vis *
facramenti, ut qui antea funt geniti, pofteonV-K&c-ob· gnaro fatisfadionetn inviolabiliter obfervetur.
errari.
Quapropter difcrelioni uuc , éTe. quatentis fi quan­
Iraftum matiimonium habeantur legitimi , Ve­
do dile&us filius nofter Lan. plcbanus fandi rum quoniam P. ultra quam in litteris tuis con­
<«·//* f*ancrl,**> * ’n clericos vel in laicos parochia- tinetur, nobis fignificavit, quod pater fuus, vi­
Lu'xr * nos ^uos interdum interdidi vel excommunica­ vente uxore, matrem R. tenebat, & eum in
tionis fententiam rationabiliter tulerit, praecipias adulterio procreaflct, & quod in mortem ipfius
obiervari; nec eam fine congrua fatisfsdione , uxoris mater fuerit machinata: fraternitati tuae,
0i abfque confcientia ejufdem plebani , aliqua &c. quatenus rei veritatem inquiras, & fi tibi
conftiterit, quod vivente uxore, pater przdicti
ratione relaxes.
R. matre ipfius publice abufus fuiffet, eum fpuDE CONJUNGENDIS FILIIS num , & ab hzreditate repellendum , ptxfertim
PARS
ante vel poft compaternitatem genitis./* E fi mater ipfius in mortem prioris uxoris fuerit
XXX1L
machioata, decernas, quoniam inter fe legiti­
C A V. I. aflexandtr tertius Salernitano
mum matrimonium contrahere non potuerunt ■
arckitpiftspo.
Cap- IL (a) Λ/w vmtraMi fratri N. tpiftvpa
Trum autem filii vel fili» ante vel poft
compaternitatem geniti, poflint fimul «d
invicem copulari, canones fecundum diverforum Ex conquefliooe (i) E. mulieris, nobis inno­
locorum confuetudinem inveniuntur . Et licet tuit , (c)quodR. quondam vir fuuSj a quo, ficut
primus canon exinde editus, natos poft compa- dicitur, fuit (d) fine judicio ecclcfise feparata ,
do-

ANNO
CHRJSTI

Î

M

U

(*) Λ/cxaadrr IU. reliqua detune .
i

(b) M. muttrru.

(c) quod N. (d) deeft /a/.

Manfi.

P a r s
ΧΧΧ1Η·

Oxen

uxo­

* matrr
monii·

5«9

·

LATERANENSE ΠΪ.

frideiucusi.

J9O

—--------- dotem fuam fibi reddere contradicit. Quia vero Anus legitimi habeantur ; & quod in tona, pater-'
ANfio indens eft , & a juris, ordine alienum ; 4jj pre- na jure hereditario fucccdant, 6c de bonis jpa- ANNO
,
<
Y CHKU11
1 <*iôa mulier dotem fuam amittat: fraternitati renrnm
*·<·"»·-« luorum
r..«r..rr.
n......r.r..r . Quocirca
υ,ηη,κ..
nutriantur
venciabi,
’*
tue, ifc. quatenus, fi eadepi mùlier a ptxdr- litati veftre, &r. quatenus prxfatos filios me'do viro, judicio ecclefia:; feparata fuerit, ipium rporati I. & præ^iétx mulieris, fuccedcre in pa1
moneas & inducas, & fi neceffe fuerit, appel­ , terna bona, & exinde nutriri non prohibeatis :
latione rembia, ecclefiaftica diftri&ionc compel­ nec occafione divortii in parentes eorum celelas, ut predi&as mulieri dotem luam reftituat , ' brati, cis a quoquam moleftiam vel gravamina
- aut fecundum terrae confuetudinem, inprxfcntia fuftineatis. inferri.
tui juftitie plenitudinem exhibeat. .
DE RAPTORIBUS, ET ECCLESIARUM PARS
violatoribus, dt quando poft foeraâam pœni- XXX1V·
Cap. III. /d«w.
tentiam fit neganda iepultura\ccclefiaftic& ,
nifi latifdcnt de damno reftituendo.
Cenqueftus eft nobis H. lator prefentiumi ,.
quod quamdam, mulierem neptem R., accepit in
Cap. I. £qgnw*r territer xnivcrfo clero.
uxorem, & prrfatus R. ipfam exheredare ço- B
natur,-eo quod ante defponfationem matris ime ,
prout dicitur, pater CUpcr eo quod de raptoribus ecdefiarum ,
nata fuerit .· cum poftea,
j
atque presbyteris , qui poenitentiam eis in'
pntfatc mulieris , matrem
uiaircru ipfius
ipuu> acceperit
aiicycm in
m
uxprem. Inde eft quod fraternitati tuae, &c. ‘jungere
j
, & oblationes eorum contra ftaiuium
fufeipere attentaverint, a nobis com­
quatenus rei veritate diligenter inquifita & co- noftrum
i
deliberatione ftatutum cum fratribus nognita, nullius appellatione obftante, legitimam muni
i
ftatuimus, dc conftitutionem ipfam, fando­
efle judicetis, inhibentes prediâo R. ex noftra ftris
:
patrum .vcftigia fubfcquentes , audoritate
dc veftra parte, ne fepediû» mulieri, vel he- rum
i
redibus luis, hac occafione fuper hereditate fua Dei dc fandorum apoftolorum Petri & Pauli
moleftiam inferat vel gravamen . Si autem con­ pariter confirmamus: ftatuemes , ut quicumque
tra inhibitionem noftram venire prxfum plent , ex his raptoribus, qui in urbe diabolo fuggerenfublato appellationis remedio, ecclefiaftica fere- te violenter furrexetint, in rapina, five in ccclefiaruq^viobtione manifefte eft deprehenfus ,
ritate percellatis.
rei amodo fuerit, nifi ablata prius reftituat, fi
Ca F. IV. Heu» Lexdox. if typr»· epifeopis.
C’poterit, vel emendandi plenam ficuritatem fe­
cerit,. pernitent ix beneficium ei penitus denege­
Caufam que inter R. dc F. fuper eo quod tur . Si vero uique ad obitum, quod abfit, in
mater jam diâi R. dicitur non fuifle dc legiti­ fua contumacia duraverit, & in extremis pofimo matrimonio nata, agitari dignofeitur, expe- tus, pcenitentie remedium humiliter poftulaverientie veftre jam pridem commifimus termi­ ritu emendationem vel emendandi fecuritatem
nandam. Verum quia in litteris noftris inferi preftiterit, ac fidejuflôres, qui ablata reftituere
fecimus, ut frpe fato R. pofleflionem omnium debeant, idoneos dederit, ei poenitentia dc eceorum, quorum pofleffor extitit, quando avus clcfiaftica fepultura concedatur . Qyi autem in
fuus iter Hierofolymam proficifccndi arripuit, fanitate, obftinata mente non pomituerit, vel
ante principalis caufe ingreflum faciatis appella­ emendaverit, dc in morte fecuritatem ac fidetione ceflante reftitui, fi eadem pofleflione fuif- juflbres, ficut diximus, prxftare nequiverit, *’ F"'e. <»»«
let per violentiam fpoliatus : nos attendentes , fblemnitas pcenitentie parum prodefle, ficut crc- folemni,i’ ·
quod ad regem pertineat, non ad ecclefiafticam dimus, videtur.- fed viaticum non negetur, ita
auftoritatem, w
de talibus
judicare,^ tamen , ut nullus clericorum fepulture illius inauLiuiuaivui,
i··*»· poflèflionibus ,».1.»·.,
ne videamur juri dc dignitati cariflimi in Chri-** terfit, nec ejus ekemofynam accipere prxlumat.
flo filii noftri H. regis Anglorum principis de­ Quod fi qui presbyterorum vel clericorum con­
trahere , qui, ficut accepimus, motus eft dc tur­
tra ftatutum noftrum in vita vel in morte per­
batus , quod de poflèflionibus non fcripfimus ei, nitentia» dare, aut fepultune illorum interefle ,
cum iplarum judicium, ut atterit, ad fe perti­
vel eorum deemofynas accipere attentaverint ,
neat.* .volumus , dc fraternitati veftre manda­
feu hujufmodi rapine participes inventi fuerint,
mus, quatenus poflclfionum jura regi relinquen­ ordinis fui damnum irrecuperabiliter patiantur,
tes , faâum de principali caufa, videlicet utrum
dc beneficio ecdefiaftico careant.
mater predifti R. de legitimo matrimonio fue­
rit nata, plenius cognolcatis, dc eam vel aliam Cap. II. JltxnJtr 111. CUronooettmo epifeopo
fecundum litterarum noftrarum tenorem, appel­
latione remota , terminetis.- licet incoogruum
Litteris tuis quas I. lator pmfentium exhibue­
videatur, ut matrimonium genitricis prartaii R. rat, continebatur, quod cum pater ejus multis
impetatur, quod ea vivente, ut dicitur, non\. fuiffet criminibus irretitus, qui per appofitionetn
Pignis, ecclefiarum incendium diabolo fuggerente
fuerit impetitum.
coouniferat.- tandem in ultima egrirudioe conCap. V. Jdr».
ftitutus, fe confeflus eft peccatorem, dc accepta
pœaitcntia dc committis, per manum capellam
Cum inter I. veterem concivem noftrum & fiii fuit a fententiq anathematis abfolutus: fad
T. mulierem, divortii fit lententi* canonice pro* mociens, ecclefiafticam fepulturam nequivit ha­
lata .· filii eorum, qui ante lentent iam nati fee- bere . Quapropter fi ita res fe habet, fraternita­
runt, & ille qui tunc conceptus erat, non de* ti tua, dfc. quatenus corpus ejufdem patris I.
bent exinde fuftinere ja&uram, cum parentes eo­ fupradxfti, appellatione ceflante, facias in coe­
rum publice fine contradiâione ecclefia matri* meterio fepeliri, & heredes ejus moneas & com­
mouium inter fe contraxerint. Inde eft quod pellas , ut his quibus ille per incendium vel alio
auftoritate apoftolica ftatuimus, ut filii eorum*, modo damna contra juftitiam irrogavit, juxta
quos ipfi ante divortium habuerunt, & qni con­ fuas facultates condigne fatisfâciant, ut fic a
ceptus fuerat ante latam Tententiam, .nihilo mipeccato valeat liberari.
Idem
Bb *
Ceexil. GexereL Tom. XXII.

J9»

CONCHIUM

A tis

naDSS:m’·

J9»

occulta:, qui, cum poffit, manifefto fdcino-*
CtuuSTl
Jdemmx comilio Tttrtmrf.
ri definit obviare. Illi vero qui fe aflèrum ani­ ANNO
CHRISTI
mum regis Intiammafle ad odium, unde forte
Fures & latrones fi in furando vel in prx- fuit homicidium fubfecnturb, fatis dure dc afpedando occiduntur, vifum eft pro eis non oran­ re, fed non ita fevere funt puniendi .· nifi forte
dum : & fi comprehenfi & vulnerati fuerint, & ipium regem ad illud homicidium provocaflênt".
presbytero vel diacono confefli fuerint, commu­ Illi quoque non fuerunt a culpa liberi, nec a
nionem eis non denegamus.
reatu debent eflè immunes, qui licet fuerint
inique machinationis ignari.* ficariis tamen, fi
Caf. III. Item -tfJexaxder tertixe Lxeeitfi
eos ficarios elfe fciebant, vel in farcinis, vel in
tptjcopt.
armis eorum cuftodicndis, minifterium prxbuerunt. Illos vero-, qui dicuntur illius viri fan­
De fecunda vero qurftione, hoc tuam difere*. ât fic fuorum per mortem oçcupaflê fpolia, 'fi
- tionem tenere volumus , quod propinqui ejus , nihil aliud in tanto facinore çommiferint', a
quem pro manifeftis' cxcefltbus, videlicet horni- poena
_ _____
mortis ejus arbitramur immunes .* fed
cidio, incendio, violenta manuum injeâione inBhrc qux occupaveruntt , tenentur eis in inte­
clericos, in violatione * multarum ccclefiarum grum reftituere, quibus ablata fuerunt, fi ha­
f. iovols- & inceftu, vinculo excommunicationis adftrinbeant in facultatibus , unde ea reddere pofgis, monendi funt ut pro cis fatisfaâioncm jex- fint. Et ipfis tamen ex * hinc pernitentia mo­
hoc
hibeant.· quod fi fecerint, quia laborans in ex­ derata eft injungenda-.* quia licet ex. his qux
tremis , prxftito juramento , per presbyterum * occupaverunt quxdam fatentur fe pauperibus in
tenuerit ab excommunicationis fententia relaxa­ eleemofynara e roga fle. tamen alienas res , cum
rit
ri, in ccrmetetio poterit fepeliri. Si autem pro­ ipfas potuiflênt eis reftituere quorum fuerint , *
pinqui fui tuis acquiefeere monitis contradixe­ debutrunt 'pauperibus erogare. Illi vero qui forint, quia jam non eft purgatum peccatum,de- la excommunicarorum participatione fe reos elfe
funflo neganda eft ecciefiaflica fepuljura .
cognofcunt, confidents temporis qualitate, quo
in eadem nequitia perduraverint ignoranter, &
ioquifito etiam , fi amore vcl attedione com­
PARS
DE P OE NITENTIA.
municaverint ignoranter vel fcienter, fecundum
XXXV.
Oxoo.
_ hoc. poenitentia eft indicenda . Clericos vero ,
Cap. I. Jlextndcr trrtixs * Exanien/l
-quos conflat armatos efle & interfuiffe tanto
epifcopo.
facinori, ÔC clericos etiam illos qui confilium
iftud dederunt , vel ut fandus vir caperetur.*
icut dignum eft & omni rationi confenta- perpetuo non iolutn ab altaris officio deponen­
neum, graves & difficiles quxftiones ad exa­ dos efle cenfemus, led etiam ita, ut in ecclefiis
men fedis apoflolicx referri : ita etiam nobis exnullo unquam tempore eleftiones legant , nec
minifterio fufceptx folicitudinis imminet, eafdem reiponforia five antiphonas cantate in choro ,
quxfliones, prout nobis Dominus cederit , ab- fed in pfalmis apud Dominum de commiflb. ve­
iolverc, & lingulis a nobis confilium poftulanti- niam faraganr implorare. Infuper clerici etiam
bus refpondere, ut providentia Romanx ecclc- ipfi in obftruâo dauftro monachorum vel cano­
fix, qux ubique terrarum obtinet , difponente nicorum, fi fieri poteft, iunt includendi .· ita
Domino, principatum, quxftiones folvantur, & quidem, quod ipfi in ieptennium feu quinquen­
removeatur in his ambiguitas dc cordibus fingu- nium debeant ab introitu ccclefiarum cohiberi.
lorurn. Licet autem fuper quxftionibus, quas
tua nobis diferetio folvendas duxit, te non du­
Caf. II. Jdtm tidem.
bitemus providere, & diferetum exiftere: cogi-D
mur tamen ex fufceprx fervitutis minifterio, diEx tux fraternitatis litteris & confeflione fa*
feretioni tux juxta providentiam noftram exin­ cerdotis prxfentium latoris acccp mus, quod cum
de rcfpondere . Sane cum vir fapiens & difcrc- cum ad facerdotii ordinem aflumendum nonali­
tus fis, & in his plurimum exercitatus, plemus ter voluiflet ejus archidiaconus prxfcnrare, quin­
nofti, quia in evceflibus fingulorum non folum que folidos cidem archidiacono folvit, & fic
déliât
qualitas, fed quantitas, & xtas, fcien- poftmodum ordinem ilium, per cum prxientaf. f«xw
tia , fenius * atque conditio funt attendenda .
tus, accepit. Unde fuper eo de quo confilium
Quare non folum fecundum qualitatem fit quan­ noftrum poftulafti, fic duximus refpondcndum : ut
titatem facinoris , fed fecundum ea qux di­ fi boc non eft publicum , fed (ecretum, eumdem faximus , & fecundum locum & tempus, quo de- cerdotem
_______ _____
______________
, fine
fecreto ______
convenias,
monens eum,
lidum committitur, unicuique debrt pernitentia e ulla tamen coadione, propenfius, flt inducens ut
injungi: cum, ficut tu ipfe non ignoras, idem ordinem alicujus religionis aflumat
~
, & perpetuo
exceflus magis in uno, quam in alio fit punien­ ab officio, quod ita illicite acquifivit, abftineat.
dus. Ilii autem qui animo occidendi illum fan­ Si vero ad religionis ordinem aflumendum forte
dum dt reverendum Thornam quondam Can tua- inducere non poteris, ftudeasei ad fuftentationcm
rienfem archiepifcopum, aut feriendi, aut ca­ aliquod ecclciiaincum beneficium conftitucre, ad
piendi , ut de illa captione mors ei fubfecuta hoc, ut debeat officio facerdotali fponie in per­
fuiflet, citra manuum injeâionem fe fatentur petuum abftinere. Alioquin non erit tutum, cum
venifle, pari pcena funt puniendi: & alii qui fit fecretus exceflus , ipfum invitum ab eodem
non ut ferirent, fed ut percuflbribus opem fer­ pfficio coercere. Sed tamen poenitentiam fecrerent , fi forte violentia, quam quidem amoliri tam , fecundum quod tibi vifum fuerit, iniungedebebant, impediretur, paulo minori pcena mul- re non poftponas .
. _
dari : * quia ficut feriptum eft, qui potuit hominem liberare a morte, dcnon liberavit, ipfum
♦
Cap. III. Jtem tidem.
occidit. Confiât quoque cos ab homicidii reatu
immunes qon efle, qui occiforibus contra alios
De peregrinationis volis, an eleemofynis re­

S

opem ferre venerint ; nec caret fcsupulo focieta- dimi peflmt, vcl per ahum pro ncceftuatc adim-

LATERANENSE III.

J9J

FRIDERICUSi.
IMP.

----- —impleri , tibi refpondemus : quod ab ejus qui A
ANNO
cirim pntfidtt t dependet arbitrio , ut confideret diliC a r. IV.
CHRISTI
•«7*. 8eonu’ & attendat qualitatem prrfocx dc cau­
Archidiaconis de ecclefiaftica inftitutione non
tam commigrationis, feu id ex infirmitate, five
affluentia contingat divitiarum : dc utrum pere­ videtur licere , nifi autoritas. epifeoporum dc
grinatio, an recompenfatio utilior fuerit, dc Deo confenfus accetferit, in alios fententiam promul­
magis accepta r dc fecundum hoc debet exinde gare .
Cap. V. Idem Ehorectufi enbiepfcofe .
difpenfare.
Cap.

IV.

Item ertkufifcof Certtumerf.

Cum aliqua caufa, appellatione remota ,com­
mittitur, & Tentent ia fertur iniqua : eam eva­
cuari oportet, nec debet ei ftan, fi manifcftam
conlmeat iniquitatem.
*

Quod antem confuluifti , utrum renfiffioncs ,
qux fiunt in ecclefiarum dedicationibus , aut
conferentibus ad aedificationem pontium , aliis
PARS
DE LEPROSIS.
profint , quam his qui remittentibus fubfunt :
xmi!
hoc tuam diferetionem volumus firmiter tenere, B
Cap. I. (a) Idem.
quod cum a non fuo judice nullus liçari valeat
vel abfolvi , remifliones prxdifhs illis nrodeife
X tranfmilTa conqucftione R. clerici nobis
tantummodo arbitramur , quibus ut prodeflent ,
v pallores proprii fpecialiter indulferunt. Et in hoc
i innotuit , quod cum ecclefia (i) de N. a
monachis , ' ad quos jus illius ecclefix fpefiare
intelligas eam quxftionem folutam, in qua que­
ritur, utrum is qui excommunicato communi­ dioofcitur, ei concerta fuiflet tum temporis cum
cat, a non fuo epifeopo abfolutionis gratiam de­ VV. dericus, qui fuifle lepra taâus perhibetur,
eam poffideret , timens (e) ne fimiliter eadem
beat implorare.
cooceflicoe, aliqua fieret innovatio, ad fedem
apoftolicam appellavit, dead nos nunciumTuum
DE SENTENTIIS ET
XXXVL
deftinavit. Qjoniam igitur univerfis Dei fideli­
bus. & his maxime qui clericali dediti funt of­
interlocutionibus,
ficio , in fiais juftitiis adefle tenemur : di (cretio­
ni veftrx, &e. quatenus, fi vobis ita conftiterit,
Cap. I. AltxjmirT in. fpifcep ttewieetf
Cprxfcriptam ecclefiam priefato R. taliter conceftf Mtti de Sveebemi.
fam, dc poft appellationem ad nos faâam fuper
OCripfimus vobis ad fuggeftionem H. clerici eadem ecclefia, in ea inveneritis alium inftituO ut caufam inter ipfum & R. fuper capella tum, eo inde amoto, eam ipfam, omni conN., diligentius audire debeatis, & fub certa for. tradiftione fic appellatione ceflante, jam diftoR.
ma terminare, omnino immemores exiftentes , faciatis, dilatione poftpofita, aflignari: nonobquod eam prius aliis judicibus commifi&mus , ftante quod eadem concertio faftx fuerit tempo­
dilefti autem filii noftri S.ficR. fuis litteris no­ re prxdtfti VV. fi ipfum prxnominato morbo
bis intimarunt, quod ipfi prxdiâam caufam fibi manifeftum fuerit laborafic. Teftes vero , quos
a nobis , appellatione remota, commtftam, or­ idem R. vobis nominabit, moneatis attentius ,
dine judiciario terminarent. Qtare a praenomi­ dc inducere laboretis, ut amore juftitix , teftinatis judicibus veritatem ftudiofu» inquiratis , moaium perhibeant veritati.
& fi noveritis eos fuper caufa memorata
nitam protulifle fententiam, nullatenus in caufa
Cap. II. Idem.
ipfa procedatis: & fi forteproceftiftis, nee mandatum noftrum , nec faftum veftrum volumus D Pervenit ad nos , qnod cum hi .qui leprx j <· » Umeorum fententic derogare . Sed vobis firmiter morbum incurrunt , de confuetudine generali a
·
injungimus, ut pnenominato H. perpetuum fi*· communione omnium Teperentur, & extra civi­
per eadem caufa auâoritate apoftolica impona­ tates & villas ad loca folitaria transferantur,
tis filentium.
nec uxores viros, nec viri uxores fuas taliter
aegrotantes fequantur , fed fine 'ipfis manere
Cap. II. Idem eifdem
prefumant . Quoniam igitur , cum vir & uxor
una caro fint, nec debeat alter fine altero diu­
Cum aliquibus adjudicata eft poflertio , non tius efle: fraternitati tuae, èTc. quatenus, fi qui
a
fufficit eis pignora dari, nifi corporali gaudeant funt in provincia tua viri vel mulieres qui le-uxoran.
pofleiLone.
prae morbum incurrunt, uxores ut viros, viri ut
uxores fuas fequantur, dc eis conjugali afiê&ioCap. III. liem R. Wigpnieufi epftopo.
ne miniftrent, folicitis exhortationibus inducere
Elaboretis. Si vero ad hoc induci non poterunt,
a
eis arctius injungatis , ut uterque altero vivente
Caufam que vertitur inter fratres Duoelmeniis monafterii, & monachos S. Albani fuper ec­ continentiam fervet: & fi qui contra mandatum
clefia de * Tenemuda, audiatis, fit appellatione noftrum venire prxfumpTerint , eos comradiâiocertante terminetis : illud inter cetera fpecialiter ne & appellatione ccflante, vinculo anathematis
provifuri, ut fratres Dunelmcnfis eccleuc auto­ adftringas.
«iawibua
diaraAerimate & aflênfu epifeopi caufam ingrediamur *
Sed boc, obi de locis habitatis expelluntur ad ft>- **· rr“' *"
ne fi fratres fanâi Albani obtineant, epifeopus
Dunelmenfis fe abbatem illius ecclefix propo­ litaris < illod. ubi non. Vei boc, suod tanta apparet ******' ut
macula , quod ex taAu timetur ipfedio t illud , <uaa- " rrpnr*
nens, litem fbpitam valeat fufeitare.
do non tanta.
ftaramu* .

E

(·) Xlrvand. 1Π. ΚΡιχβτ* efije. (b) le V. · «somîN* * N.
(c) w Jftr eeadeae teeeeeffiw. Manfi .

39f

*“?£?**

C O N C

Caf. III. Μη* Bwmieqfi * ΦΪ“Τ·

ILIUM

nUDERICUSI.

> pro libertate tamen fcmper prononciabirur.- Nam ’
poflcikxi probauoocm aliquando dari; juris manrfdti eft , cum io facris canonibus cautum fit
u,,.
ita.· Si quis objecerit przfcnptiooem longi tetn> ·« « <·
ports, & eam probaverit, reportet pofle£onem: «· “··
quoniam nemo refte objicit , nifi qui poflidet*.

•
Quoniam es multis auctoritatibus & précipité
•J®***1
ex «vangelica veritate apparet , nemini licete
**" ’ f' uxorem fuam, excepta cauta fornicationis, di­
mittere.' confiât quod five mulier lepra percul­
Caf. III. (a) Mrw Rtmrqfi artkiepijcapa .
ta fuerit, five gtavi aliqua infirmitate detenta ,
non cil propterea a viro fuo iêparanda . Le·
ContrQverfiam
que (i) inter Macularenfem Ac
profit autem, fi fe continere noluerint , & ali­
Formolenfem ccclefias fuper decimis de villa de
quam quz fibi nubere velit , inveniant, liberum
Remegan mota fuit, nos cum fratribus nortris · Rcmw
cfl eis ad matrimonium convolare . Quod fi vi­
rum fine uxore Divino judicio leprofum fieri pertractavimus: (e) & quidam monachi decimam
contigerit , & firmus a lana carnale debitum omnem illius villz fuo monafterio pertinere ,
tam per Caroli regis donationem, quam pernogat, generali przcepto Apofloli, quod exegcr ir , eft folvendum , cuius przcepti nullam in Bilrum privilegium, allegabant . Clerici vero ec­
clefiz Formofcnfis tertiam partem decimz, xrx.
hac caufa invenimus exceptionem.
annis & eo amplius fine interrumptiooe fynodali vel legitima, pofledifle aflereoant . Nos vero
Caf. IV. Zaciar ///. timolmerf
utriufque partis rationibus &'allegationibus in­
dagatis, decrevimus, quod fi ecciefia FormolenSuper eo vero quod quzfivifli de reAorlbus fis tertiam partem decimz per xxx. annos quiete
& inconcufle pofledifle, (d) per tres perfonas ido­
ecciefiarum, lepre macula adeo infeclis , quod
ait ari nulla poflunt ratione defervire, neque fine neas * fibi propriare poterit , ea deinceps fine · f. iiU
inquietatione
poflideat.
probat»
magno fcandalo illorum, quiadfunt, ingredi cc­
clefias : hoc tuam volumus fraternitatem tenere,
Caf. IV. Idem abbati & monacbir fanili
quod cis dandus eft coadjutor , qui curam ha­
beat animarum , <X de facultatibus ecclefiz ad
Andree .
fuftentationem fuam congruam recipiat portio­
nem .
Si de terra quam habetis in parochia de BreC tewelle, jam per xxx. annos vel eo amplius de­
PARS
DE PRÆSCRIPTIONIBUS
xxxvm.
cimas fine reclamatione aliqua folveritis, Ac hoc
Caf. I. ^f/exaadrr tertier Sdknitano
anno eas canonicis dc Planio , poli appellatio­
arebiept/copo.
nem ad nos faâam , contra juflitiam fubtraxiflis, eas fibi dc cetero integre & fine molefla­
ti one, occafione dc appellatione poflpofita, per\
quarta vero decimz & obi itionis defunU clorum , clerici ab impetitione epifcopi , folvatis , & qua nofcimtni fubiraxiflc , integre
quadragenaria temporis fe poiTe przfcriptione rcflituatis. Licet enim privilegium Romanae ccdefir beneficio, fratribus Cillercicnfis ordinis in­
tueri videntur : nifi forte cathedralis iedes pa­
llore interim caruiffer, qui jura ecclefiz fur exi­ dultum fuerit, quod dc laboribus fuis nulli de­
gere debuit . Sed Romana ecciefia tricennalem cimas vel primitias periolvere debeant : de pri­
prxfctiptionem contra ecclefiam non admittit. vilegio tamen vobis induito tanto tempore fubtrahere volutftis , cum liberum fit unicuique ju­
ri luo reuunciare, eoque modo non poteftis vos
’Catflrrnfl
Caf. II Idem * Cifimfi detano.
in hac pane tueri . Sane nifi nos vos & ordiEx litteris tuz dubitationis intelleximus , te D nem veilrum tantum diligeremus, graviter ad­
3t archidiaconum confines jiabere przbendss in verfus vos moveremur : nec * poterimus aliqua- .
,
tenus relinquere impunitum , fi nobis conflaret,
villis, quas finguli tngulas poflidetis , Ac przquod poli appellationem ad nos faâtam, mantis
textu terminorum inter vos controverfiam verti,
eo quod dicas eum antiquos fine'segreflum, par­ vcflras exinde extendiflêtis ad przdiâas decimas
tem fundi'tui occiq aflc. ille econtra aflerit, fe lurripiendas,
eatndem partem fundi xt. annis pofledifle inconcufle . Tu autem ad tuam przbendam quie­
Caf. V Item glnriofm Clement ia lik
TtUm.
te pct idem tempus pcrllitifle affirmas. Qua in
Stromatum.
re quzris cui incumbit probatio , petitori , an
poflctlori. Ad quod fane fcire debes , quod ju­
Vigilanti Audio cadendum cfl, (quodfumma Non d»
dicium finium regundorum tale efl , ut in eo dimenfio Divini judicii ab initio coniueverit
*
utraque pars vices duorum habeat , agentis fcipropria dimittere, aliena non appetere ) ne maUIt
licct & cius cum quo agitur . Unde hinc inde )z fidei pofleflores funus in alienis przdiis , at­
rite telles ptoduci poifunt ad cognitionem judicis in- que rebus maxime eccicfiallicis .· quoniam nulla
flruendam Quibus examinatis, judex quos prx- k antiqua dierum pofleflio jure juvat aliquem ma­
• c 1- i
cedere intellexerit, ad fidem fibi faciendam ad- le fidei pofleflorem , nili refipuerit, poflquam
ι>ι1*Λ10
mittet. Quod fi forte ambarum partium telles
noverit fe aliéna potfiderc , cum boor fidei pofzque idonei luat, puikflbris recipientur , cum ieffor dici non poflit. ’ Euphcgius enim legif- *·'■ * EH*·
promptiora fint jura ad abfotvendum quam ad lator , foluni propter vitandam mi ferorum ie- 6nu* ·
condemnandum excepta caufa liberali , in qua gnitiem, & longi temporis errorem & confufiofi utriuique partis telles forfan squales fuerint, nem primus tricennali & quadragenalipofleflioni

(»> Item . (b) inter Marti / n ·*/em C For*it/»iolcnlem /aper delimit de wlla Levinea niota /errat.
(c) Et qiatdem monaebt decimat'onem . (d) per perfanai tdoneat prepare poterit.
Minfi-

**""***
LATERANENSE HI.
S97
F» IU.
■*~“T“vigoretn kgn imposuit : aobe autem iu rebus Λ
Cap Π.
O«uii lam cot**'1* Φ*"· iateocibu· placuit non habe■ ·,> re vigorem ·
Cap.

VI. ümu (kqprMs Jyrzeqfaw «ρι,ώρ».

Ne rehgiuibnim virorum corda ccckfiaflicarum rerum contentio a mutua, quod abiit, earitate disjungat, magna eft iolicitiadine iludendum, ut facillimum finem rex poffit in altercationem deduâa percipere. Et i*fr»
Hortamur
ergo, ut ad loca prcdifta, de quibus contentio
eft, debeatis (a) accedere, & utraque parte conftnuta, cominus loca quz in lite funt , ^cftra
faciatis przfentia terminari , XL. tamen anno­
rum ab utraque parte lervata przfcriptiooe
B
Cap.

VII.

Sanâoruns patrum auftoritas & humana le­
ges irrefragabiliter confli tuentes confirtr.avermt,
& nos m przfenti concilio cum omn'hus , qui
adfunr nnbiicum, inviolabiliter confirmamus, ut
omnes polt-ffiones ad Cingulas provincias uoftrorutn fratrum pertinentes , a quibus per triginta
annos potfcftx funt quiete ÔC lecure , abfque fynodali proclamation perpetuo detineantur, nuliaque vox audiendi alicui advetfano concedatur.
Cap.

VIII.

Idem Urkentu 1Π. de Aevo locott
de Turgom prioeiitti. C

398

rx'*Mr
ÛFSJRo'c’’$'
J<ient

eptftopo

Si pcrfona altcunis ecclefiz vicario, quen^ in
cadem ecclefia conûituit de /tlenlu & audeiita­
Ire dicecelani epifcopi, ailignavit pomooem ; is
qui
pertona illa defuofia in perfoiratum illius
<
ecclefias
fucceffit , ab eadem eccieua vicanum
<
removere
. vel affignatam fibi portionem mm ité­
1
ré
1 non poteft , mfi aliquid committeret, pro­
pter
quod
per judicem effet in vicaria vel bene­
|
i
ficio
condemnandus■

Cap· ΠΙ. idem Korwicetf epijeopt .
Clericos autem ve! in presbyteratu , vel in
aliis minoribus ordinibus conftitutus in vicariis
quas iunr adepti, alios lubilitucre non permit­
tas, cum id latis fit ablurdum & abfonum , ÎK.
omni rationi cor.traiium
Caf. IV
f
(
Illud etiam in vicariis , qui perfonis fide &
{aeramento funt obbgati, duximus ftatuenduin ;
quod fi fidei vel facramenti rrl gione contem­
pta, perionatuin fibi fallo afferentes <untra per­
form le erexerint, & Iuper hoc in jure convifti
luerint, de cetero in eodem epttcopatu ad offi­
cii lui executionem non admittamur.
S

Cap. V. Jetem Elitnfi epifeopo
Super eo vero quod apud vos intelleximus du­
bitatum, fciiicet, an quod dc finibus & hnqtiz
finibus coherent non przfcribendi, ftatutum per
canones effe dignofcitur, fit in parochiarum li­
mitibus, ficut in provincialibus admittendum .*
illud vobis duximus refpondendum , quod bene
videtur in utroque fervandum , fi parochiarum
fines legitima probatione vel alias indubitata fide
conftiterit ecclefiaftica ordinatione conftitutos .
A R
XXXIX.

DE VICARIIS

MONACHORUM,

& aliorum.
CaF I. Idem Wigorninfi epifeopo ,

TA®

Veniens ad nos P rector ecclefiar de ’ Ge·
ftunens fua nobis infnuationé propoiuit , quod
ipfe Joanm de * Fclcam, qui multos habet ccclefulficos reditus, & VKarias in ecclefiis pluri­
bus, vicariam de * Geftunens fub annua tnu.a
mare arum penlione conccffit , cum reditus illius
vicaria: iv. mereas valeant annuatim . Licet au­
tem in ipfius victrix conceffione qurdam deci­
ma fuiffet excepta; nihilo minus umcii memo­
ratus Joannes utxfstum P. contra religionem fi­
dei fux, qua fe contra conccflionem ipfam po­
mifer at aliquando non ventui um , fuper praedi.
*ûa decima coram venerabili fratre noftroNo'wicenfi epifeopo per litteras noftras traxit in caufam, & cum in przdifta caufa P. vincere non
poflet , ab alio judice pro fita voluntate fecit
eum citari . Quoniam ergo fuftinere nolumus ,
nec debemus, ut idem P. inhibita vexatione gra­
vetur : fraternitati tuz , &c. quatenus partibus
convocatis, diligentius inquiras veritatem
& fi
tibi conftiterit, quod pizdifta decima fuiflet ex­
cepta, memoratum clericum ab impetitione przfati Joanms, contradiftione & appellatione cef- faute, auftoritate apoftoliea fretus abfolvas . S<
vero quicquam in detrimentum juris ipfius P
faftum eft .^poftquam iter anipuit ad noftratr

monachis autem , qui vicarios parochialium ccclc^lirum *n tantum gravant , ut
, pa- hofpitalitatcm tenere non poffint, nec honeftam
dr tertii* fuftentationem habere, hanc tene curam &proΓ*Γ·
videntiam, quod ad * prrfumptioncm monacho;fcauncr'** rum nullum recipias, nifi tantum de beneficiis
«t».
ecclefiz fuerit ei aifignatum , unde, jura epifcopalia poffit lolvere, ÔC congruam /uftectationem
habere. libs aurem facerdotibus ,< quibus a te vel
a tuis przdeceffortbus cura animarum eft commifla, in ecclclus monachorum eam fubtrahere
1
poteris , nifi ipfis a monachis honefta S' fuifiprzfentiam veniendi: id, contradiâio,ne Ac ap1 m.**”' cieo* fuftentatio fuerit affignata, & io his ita* b pellationeceffante, corrigas, & ad ftatum illum
promiflufn, quod tibi de tua juliitta poffint, fi. • reducas, quo in tempore aggreffi timens nofeicut convenit, refpondere
tur extitiite. Ceterum fi memoratus clericus in
ahis ecclefiis vicarias habeat vel ecclefiafticos re­
ditus, de quibus poffit fuflentari, a vicaria prar.
icriptz ecclefiz de Geftunens , confirmationis
nofttz litteris non obftantibus, appellatione celfante removeas, & eamdem ecclcfiam reftituerc

w

eidem

(a) dedere O caa^rSaM luo feue

lite fnt,

put nuaraare fethttie, li. taaea

Manii.

’ Pari .«·
ieruidum
/■»·
• A'< dti
>»1. vri

' Uvcbau

I

«««w»1

CONCILIUM

JM

400

”■ “’■"“'■•idem P. ooa poflpanas, dummodo velit dr de-Ago· difpeefatioee io hac'parte curavimus <οΙκί--~·ζζ~—
beet io preAyrerum ordinari, & per kmctipium N providere , u perfonam roam ftneera earita
h cadcm tcctefu Doouno dclervuc .
te diltgioMU, & quantum fecundum Duum poffiimus, lAeatcr ad tuum intendimus commodum
Cap. VI.
& hoaoran.

Provideas autem attentius, ne hi epifeopatu
tuo patiaris quemlibet piures vicanas habere .
Qpia cum vicarii teneantur ecclefiis & propriis
perfonis defervire, alienum eft ab ordine juris ,
ut vicariam habeat quis prêter unam.

Cap.

IV. Ame

L*tùii tertuu Τκηκηί
trtiitpijêopo.

Presbyter cardinalis * fua nobis infimtatione * fe·'·»·
monftravit , quod cum fuiffes ad ecdcfi® tu®
regimen de voluntate majoris & faniorrs partis
fratrum etedus , quia paucis contradicentibus
pars
DE ELECTIONIBUS ET ELECTORUM
non
valebas debita pace gaudete .· quidam ami­
xL
potcftatc.
cus de confcientia tua Ct voluntate , perturbata
B tamen, ei qui magitterdifeordi® videbatur, cer­
Cap. I. /dra* Exvutitf epifeopo .
te quantité th munus exfol vi t : & fic, quam prius
OSTI ficut vir prudens & lapiens , quomo­ fuftmebas, cootradiftio quievit. Nunc autem du­
do d ilefins filius nofter G- difiui Liucol- bitas, quod non fis fimonite prorfus immunis ,
nicnlis clefius , committendi honores vel predonec in adminiftratione volueris remanere.
bend am, & alia dtiponendi de rebus ecclefi® , Quia igitur per jam di&um cardinalem apoftΟ­
cum lua noudum fit elefiio confirmata, nullam Ι ic® fedil confilium quzfivifti, pnefemium tibi
habeat facultatem . Inue eft , quod fraternitati fignificatione monftramus , quod multum tibi
tue, tJt. quatenus eidem dido elefio cx noflra coofulis, fi adminiflrationetn predifiam celeri­
parte non differas ardius inhibere, ne drehidia- ter & fponte dimittis, evangdici verbi memor
conatum alicui conferre prrlumar ; vel fi jam exjftcns* AiW prodtfl boHiioi β miwrfim tmtnf
conceflit, ei auftoritate ooftrapraecipias, ut con- d*· htcrttur » «um cvrv fat ietnxunttmo pa- m·" 't.
ceffionem fuam, omni contradidione & appella­ lutur.
tione ceffante, fludeat revocare. Quod fi diftulerit, tu eandem conceffionem , appellationis re­
Cap. V. /r«v ^kxnder ttrtittf Ravenna
moto remedio, auftoritate noflra non differas G
ertbupiftopo.
revocare.
Caufam qus inter moniales find* Margare­
Cap. H. Ueve J. btfilit» xn. οροβοΐστκιη cerdï- ts , luper difeordiam fit diflanfiones elefiionis
quam fecerant, agitari dignofehur , experienti®
Mb , opofloliex ftdis Itgoto.
tu® jam pridem commifimus terminandam. Un­
Quod diligentia tua per dilefium filium no- de quoniam ipfa caufa in tantum protrahitur ,
tfc.
fraternitati tu·, dTr. quatentis infra duos
ftrum H. * S. a nabis requifivit, an elefiio ele• Pvrr,
fii, qui nuper abjurato fchiûnate, ad unitatemi menfes ad plus fecundum tenorem aliarum lit­
ÎubüJMO
«cclelic & noftram devotionem rediit , confir­ terarum. quas tibi mifimns, in caufa procedas:
BUfli ·
ita videlicet quod fi fbrones ipfie eleftionem in
mari debeat , id tibi duximus refpondendum :
quod fi ab fchifmatico nullum ordinem fufeepe- epifeopum contulerint, promittentes, quod iilam
rir, fic ejus elefiio unanimiter fic concorditer fe­ Îuam epifeopus eis provideret, reciperent , ipim quam epifeopus providerit eis, facias ab eis,
cundum ordinem canonum fafia fuerit, dummo­
appellatione venante,
ceffante, ια
in luamrwipi
tuam recipi «wriimn,
abbariflam,
do alia ratio non impediat , confirmationem appeuanunc
tuam ratam habemus : mandantes , ut eum fa- D fi tamen idonea exiftit . Si autem in caufa pronoftris ~
F. baficias a catholicis epifeopis fuffraganeis Aquilcjen- cedere non poteris, dilefiis
“* filiis
"
fis ecclefi® in epifeopum ordinari, falva tamen licx duodecim apoftolorum , fit priori fanfii Vijuftitia debita fit reverentia ejufdem ecclcfi® , fioris ex parte noflra fignifices , ut io eadem
caufâ procedant, fit fine debito decidant.
cum ad catholicam redierit unitatem.

N

Cap.

III.

Un» Cictflr/ίβ epifeopo.

DE INTERPRETATIONE

verborum fic referiptorum.
Cum de tua fic aliorum clefiiooe , qui funt
in quibufdam ecclefiis Anglicanis défit , in no­
C
ap
.
I. AltxMtJrr tfrtitu
flra pratentia fit fratrum queftio mota fuiffet,
iertUtpifap.
fit fiogulis veflrum quaedam objicerentur : tibi
objefium eft, quod in oculo maculam habeas ,
Nter ceteras coofult at Iones tuas Id fuit propos
fic quod canonici filius fis . Attendentes itaque
fub
prudentiam fit honcftatem tuam , fit volentes te — fiium, quid teneri debeat, cum aliqua ■«
noftr® grati® ac dilefiionis prerogative gaudere, E disjunfiiooc mandantur , quorum unum erit vevenerahili fratri noftro Canruaricnfi archiepifco- ----rum, ’
alterum
*·-------—
faifiim
r. —
, puta fi ponatur —
quod
4 .tapo apoftolk® fed is legato dedimus in mandatis, lis fiierit filius facerdocis, fic in facerdotio geni­
ut pro eo quod canonici filius diceris fuiffe , in tus ab eo qui proximus in eadem ecclefia mioipromotione tua ex multa difpcnfiitione procede­ ftravit, vcl quod ipfam ecclefiam illicite occu­
re non poftponat ; de macula vero quam in ocu­ pavit . Cni quaftioni taliter refroodemus , quod
lo habere diceris , hoc predifio archiepifcopo convenit judici, quodeumque illorumconftiterit,
mandavimus, ut * in quo luffraganeorum fiso­ ei prediftam ecclefiam abradicare , fic idem in
fimilibus decernere.
rum, fic pKfertim venerabilium noftrorum fra­
trum Exonienfis fic VFigornicnfis epifeoporum
examini vifum fuerit, fic exequatur . Tu vera
cumdem archiepifcopum fuper bis inquirere ftu-

I

• f fauadMVfHMt

deas humiliter ac devote, quia nos ubi ex m>«
Car

Λ

aKNO
CHRISTI

LATERANENSE IIL

AUXANDOl

40«

Cap. II. Nnt

Significavit nobis D. presbyter, quod corner
defiam de * Waplam per triginta annue poflc.
diflet , monachi de Lentuoen fuper cadcm co
clefia ipium occafione litterarum , quai ad ve.

')

·*,·. debate
tenmeata ,
Inipn,

* a/.ro·
famaat

4«n>u».

401>

Cap. VI. flrm Meti 4· Rettfiri, if,
erthitiecne Htlittf.

nerabilem fratrem noAnun Herefbrdeniem cpi.
fcopum, Λ dileâum filma noftrum Ma. Vac.
knpetraflb dicuntur, abfirae ceflatione fatigant,
proponentes quod fiierit hlius ejus, qui ante cum
in ecclefia proximo miniftravit : cum- tamen pa­
rer ejus facerdos non fuerit , ft decretum no­
ftrum fit dumtaxat contra filios facerdotum promulgatum. Qponiam ergo confli turiones novat B
futuris dant formam negotiis , fraternitati veftr·, frc. quatenus fi memoratum presbyterum
diutius ante concilium Turonenfe prcfcnptam
ecckâam tenuifle conftiterit, fi alias idoneus extiteris, eum ab impetitione monachorum , fublato appellationis remedio , abfolvatis, non obftantibus litteris contra ipium impetratis , eo
Juod fuerit filius ejus in eadem proximo minirantis.

terit <um
idler nuü.
S.nra tit
/fH/al,*..

pumwcüii.

, re, eo quod filum fraftnm eflin, quo aoftra bu*·
■'
la pendebat, (c) * ut cum litteras ille a notas
impetrat· fuiflaot, ft in aoftra canccllaria compout·, circumlpcÂioocm tu· prudenti· aonim- 'f- · da­
ment· commendamus , quod hae occafione io ***ηη*Γ
caufa procedere diftulifti , in qua non decuit
aliter quam feceris (d) pcocefl&flê .

Ex litteris tuis ad nos direftis accepimus ,
quod cum vobis caufam, qux inter didas filios
noftros monachos de * Cois , & canonicos de * CnA
Lineal, ncc non etiam Gervafium clericum, fuper ecclefiis de * Ginprec & Arcftanen agitari Guiprt»
digoofeitur,
' '
commifillemus fub certa forma dif­
finiendam, & canonici litterarum noftranun au­
thoritate citati , aliquando coram vobis apparuiflent, ft interdum noc venire, nec refponfalem mittere voluiflënt , fe contumaciter abfentantes, licet monachi ob contumaciam adverfc
partis edent in poflelfionem mittendi, fcqucftrari feciftis, ut fic faltem canonici affefti taedio ,
juaieio ftare cogerentur. Tandem vero partibus
in pntfentia vellra condi tutis, & memoratis mo­
Cap. III. Mnt Ceeteerie^t enlitfijitp.
nachis ecclefias fibi reftitui poftulantibus, cano­
nici refponderunt, authoritatem veftram penitus
De hoc autem, nuod circa finem litterarum exfpirafle, eo quod a nobis ad alios judices lit­
tuarum confulere vomifti, quid debeat obferva- ieras
teras impetraverunt , qux
quae pnejucicare
praejudicare pnonuus
prioribus
ri, cum inter alios fpoufalia contrahuntur, necCvidebantur. Unde quoniam ia litteris noftrispointeUigit alter quod alter proponit
hoc tuam Γ
Aerioribus non fuit fafta mentio priorum , nec
volumus diferet tonem renere, quoniam inipicico- nomina ccclefiarum continebantur, que in prio
dum eft judici, fi-matrimonium contracturi, ad ribus luerant pofita, indefinite dicebantur fuper
id faciendum (cientia fint idonei ft etate : quo quibufdam ecclefiis, non attendentes , malitiam
cognito, fi alter aliter intellexerit , quam alter ft dolum nulli debete patrocinari , ft nolentes
propofiierit, ad communem verbi intclligentiam tantam iUufionem impunitam relinquere ; difererecurratur , ft cogatur uterque verba prolata in ttoni veftrc, tk. quatenus cum exinde rtquifiti
eo fenfu recipere, quem fident rcâc tmeUigenti- fueritis, partes ante veftram convocetis prxfenbus generare.
tiam, & preferiptam caufam fecundum formam
priorum litterarum, omni occafione ft appella­
Cap. IV. Atav Meti it fretrihu it Xivel,
tione ceflante, diflm-atis : ft canonicos ,■ quo­
niam aufi fuerunt mandatum noftrum eludere ,
Cum ordinem Gftercienfem profeffi, eo pri­ ft per furreptioaem hujufmodi litteras hnpetravilegio quo fratres alii, gaudeatis , inter vos ft re, quod nuncius eorum plenius recognovit, ad
clencos («culares fuper decimis queftiooe fiibor-D1 metum ft ponam aliarum, expenfas, quas mo·
ta , tacitoque quod fitis ordinis Gftercicnfis , nachi nunc ad nos * mittendo fecerunt , eis , * wakaft
contra vos velut in monachos alterius ordinis , remoto appellationis obftaculo , reddere com­
lit teras ab apoltolica fode impetrantes, dein* ju- pellatis,.
ramentum litibus, ficut vobis fignificantibus ac­
cepimus , ft expends difficillimis * inquietant .
Cap. VII. Jfeas Eforacapi trtkicfifctp.
Volentes ergo fidicite vobis providete, ne eootra tenorem privilegiorum veli rorum poflit is quo­
Sane C a nobis fuper aliqua caufa linere
rumlibet temeritate vexari ; authoritate apoftoli- prius impetrentur , ft alis poftea , non fafta
ca vobis indulgemus , * ut fi contra vos fuper mentione priorum litterarum , fitter· obtinen­
decimis vei altis que ordini veftro fpecialiter tur , fi judicibus innotuerit, donec Komanum
apoftolica fedes indulfit, nonfafta mentione G- ponimcem
pontificem couiuiaur
confidant ,, <x
ft iuam
luam cxiuoc
exinde picntus
plenius
fterctenfis ordinis , litter· fuerint a fede
- recognoicant
voluntatem
exccutione
— apo.
. t
----- —i------- --1
-------------,, --------’— "litterarum
----------- 1
imnfiril·
.
«vnsnîfvt*
tenoamim
«mil
-----------------·
λ
---------j
—
_
·
------ftolica impetrate , cis minime teneamini ref- debent penitus luperfedere , ne * pro varietate * r·
pondere .
litterarum, caularum fines valeant impediri.
Cap.

V. Abm FUgvrwr^P ffifttft.

Cap. VIII. Abm beitu tertûu
ffiinft.

(«) Sicut ex litteris tuis evidenter, fraterepifcope, accepimus , (I) advocatum H. clericus
eum propofuit, H· clerico non debere refponde-

(·> Mititi

ft iafr·. Sfne.

(b) XcwptMs H. adwv/ansu
(<) PrrM·

bttt trirr^

N. thrift, rnpfrii
a aeiti fi*riat

•

H

Cearsf. GfJrÎTom. XX1L

Ad aurrs noftraa , te fignificaate pervenit ,
quod plurimi arcbidiaconi, precentores, vel ecde-

ra· ft
.

tlfrit· nlftrifrt

M

tnrri,

r· faad.

Λ rtfpMrt , rv fw >

» A *· tntri

Cc

4Oj

•AUXAWDOl
“TO*·*
p. ill.

CONCILIUM

fWDguam

-4o<______

— clefiaftici proditi dignitatibus , fuper minoribttf Aepifcopus, quod vix credere poftumus ,
beneficiis per interpofitas
litteras im- tioai non deferens, abbate absente ft ignorante, chJiTsTI
intcrpolitas perforas
pcrfo.us .-----------------petrantes, nomen lue fiipprimuut dignitatis, ft ft non citaro, ecclefiam ipfam prpdicL· * νΐζ, ,l7F.
fimplici nomine fe appellant, tanquam non ha­ adjudicavit : in quo faâo pnadiâus abbasde fra- * A.
beant aliquem in ecclefia ifta perionatum : ita­ tres fe aflrruot dfe gravatos . Qpia vero folieique rderipto noftro pollutas edoceri , fi fraus rudini noftra incumbit, viris rcclefiafticis , ft
pracipue religioni & honeftati deditis , jura fua
illa tacendi , prxjuJicium ei debeat generare .
Tux ergo confultationi taliter refpondemus , integra fervere , ft id quod inter alio· aftum
quod cum non fi( noftra intentionis , ut perlo- fit, aliis prxjudicarc vel nocere non debet : dinx pluribus reditibus abundantes, per Interas no- feretioni veftrx , &e. quatenus partibus ante pre·
flras pauperes clericos fuper minoribus beneficiis fentiam veftram convocatis , fi vobis ita efle
vexent , litteras in quibus author notnen
nomen fux conftiterit , praefato abbati ft fratribus pneferi·
dignitatis fupprimir , vires aliquas nolumus ob- ptam ecclefiam, cum frudibus inde perceptis ,
amoto eo qui in eadem ecclefia intrufus eft ,
tincte.
noftra authoritate freti, occafione ft appellatioC.tP. IX. Idem Eborece^fi arebiepifeopo.
Bne ceftante, reftirui faciatis. Rellitutioncautem
Si autem aliquis authoritate pofteriorum lit- fada, fi de proprietate forte agere voluerint ,
tcrarum, per adverfarium ad judicem traftus , caufam audiatis , & eam , mediante concordia
objecerit fe priores habere , de quibus meotio vel judicio , lublato appellationis remedio ter­
non habetur: fi eis dolo vel negligentia uti pro- minetis.
pofuit, excufari non debet . Si autem copiam Cap. III. Idetn decerno Liocoiwrifi tf ebbeti de
Riveliie .
judicis delegati habere nequiverit , per pofteriores litteras non poterit conveniri.
Accepta connue ft tone P. clerici, quod violen­
ter ecclefia de Procebrant fuiflet fpoliatus, dis­
DE EXCEPTIONIBUS.
cretioni veftrx per * A. S. prx. fi bene memiXllI
bimus, dedimus in mandatis, ut fi per officia­ ’ ApcAoHCap. I. Idem eidem.
ca (cripta
les venerabilis fratri noftri Eboracenfis archiepi- pcvdpaeatw
uMturtat» tux
tu* fuit
imi nobis
rrvun requifiπφΐιιι. _- fcopi apoftolica fedis legati , « conceflione ipX parteV fraternitatis
aliquam
caufa m fub certa Cus in eadem ecclefia fuiflet inftitutus , & inde
tum, utrum cum a
‘\
per violentiam ejeftus, eam fibi authoriiate no­
forma committimus, judicesdelegati ita. formam
fibi co mm illàm iequi debeant , ut rationabiles ftra refti:ui faceretis. Quibus cognitis, rclpou·
exceptiones non admittantur . Super quo itaquc\ fiun eft ficut nobis, frc.
tur predentix taliter refpondemus. quod fi quan­
DE SEPULTURIS,
doque judici expediat formuin inftitutam fervare, debet tamen rationabiles excepiinnes admit­
xuii.
& Defunftotum voluntatibus.
tere, & in caufa fecundum juris xquitatem pro­
cedere: nifi exprimatur in litteris noftris , quod
Cap. I. Item Pefcbeiie feciendue.
nullx debeant exceptiones admitti : quod nec
nos, nec eliquem prxdccclbrum noftrorum crcOlumus , ac juxta canonum fententiam *
dimus CKpteftific.
nobis probabile videtur, ut ficut morienti ’ «f- β*™*
E «eeptknem inducant, vi», metat, dolo», re»
conceditur remm fuarum judicium facere quo­
yiof* , tt»of*rt>o , p»ttio, eupreii» & tact* , jur
cumque loco fibi placuerit , fic nimirum jufttim
|ud icitiO , error , t em put, totum ;«2’a'J wXa’,Deft’ iui .corP°ri$
habere eligenti lepulrb*r*ftrre

E

V

jetât , iexul , & r>mi)i« . Exception... ___ .
_ ,
ali* iroinda . Prim* Pit m generali nomine, & datur
iev, fecund* tranlit <n fpeciate nomen, <5c d.citur re­
plicatio , Eft autem replicatio eaceptiomi reiolutm ,
ry q.urn
qux ditur aifloti . Sed cum demcept utrinque mulc·leqei opor
pheantur except umet , earum oonuna funt , duplica·
cio, triplicatio .

turam, ία quocumque loco voluntas exhterir ,
five in monaftcriis, Crc in aliis * locis.
Cap. Π. Item pape Leo tertiet.

(IU&1 l<x«

Non inftiruta majorum patrum confiderantes,
illorum decreta firmando (latuimus, unumquem­
que in majorum fuorum fepulcris jacere debere,
ut patriarcharum exitus docet. Nulli tamen dene­
Di left i filii noftri, abbas & fratrn monafterii gamus propriam eligere fcpulturam, dc etiam alie'■ EHrtfTi
fandi * Ebcfli , nobis tranimifla infinuatione nam: Domtnusenim&magifter fibi alienam ele­
" Lbnil'i
monftravenint, quod cum A. clericus fuper ec­ git non propriam, qui fine peccato erat. Sed quia Manb. */■
• EUrT.
clefia de Aliiun , qux ad prrdidum tnonafte- debuts efl opereriee mercedefee, tertiam panem ju- ÎJLJ*
Ebrula
rium pertinere dicitur, eis quxftipnemmoviflet, — <ncn
dicii tut
fui tin
illi eccieux
ecclefie ccnien
ecnfemus jure dart, io qua
tacita veritate, noncontraeos, fed contra quem. P ccelefti pabulo a principio
dam vicarium , quem in eadem ecclefia confti- cognofcitur
ζ
* n
.· ut juxta Apoftolum,
fint fociicontuerunt, ad venerabilem frattem noftrum Wi- folationum , ut * fuerunt paflionum, ft fic de­
gornienfern epilcopum litteras impetravit . Cum mum, ubicumque libitum fuerit, eligat fepul ». CW. ·
autem idem epifeopus prxdidum vicarium una turam .* aliter ne fiat, authoritate Domini no­ * el. qui
cum eodem A. ante prêtent iam fuam convo- ftri, qui per prophetam locutus eft, dicens, Ne Pw. »».
caflet : vicarius ipfe, ac peior difti monafterii , trmfgredterit terminai niuftnt, peat pofteenentp*
qui cafu ad paites illas acceflcrat , memorato . tree ttti , * fub vinculo anathematis detcftamur lhor.lt^
epifeopo dixerunt, quod idem vicarius fuper prx. & contradicimus,, nec noftrum eft, nec alicui * pT& F*
difta ecclefia conveniendus non erat, cum eam undique vel facerdoti ve! fideli la ico unquam li- omnium »,
non fuo nomine, fed abbatis poffiderer : quafi cuit, fine magna deliâi culpa, in talibus pro- f- “’‘tw
.
’ fibi exinde, abfente abbate À ignorante, icf- ferre * judicium, ttc. Ea quidem qux mortuo
/«jurtuU Pon<k,Ke epifeopo nullatenus tenebatur: undead polito ante fcpulturam ejus, fafla fuerint, vel · el. inO
luaot
noftratn appclla.il audientiam . Sed prxdiftuS exigendo quod debitum effe dicetur, vel confef- *· r*»d··
fiotiw*·

CAP. Π. Idem abbati S. Albent , & Meti
Leieefirie.

40*,

À“îuî!D“

LATERANENSE III.

^jofjicwi

4Og

'fiones aliquas, «ut fidcjuflorcs, aut pignora «:a-A authore Deo defervio, Me percipiat. A4 EboQuum P*1*10» !*<»«““ «mputari praecipimus.^
racam vero civitatem volumus mu tere , quem ANNO
CHklSTt
ipte pdicavgriv ordinandum : ua ut G eadem ei
••r»
*
Cap. III. Item AkxeUn tertim Cmttxmiet^ vitas eunt finit nms locis verbum Det icceperit.
ipfe quoque duodecim epifeopos oidme,, & mcmcHepifcep. Pmt eepituli : Qu» fronte.
trupoiitjni honore perftuatui ; quia ei quoque ,
Sxprx it exnmmxmeitu.
fi vita comes tuet it, pallium tribuere, Domino
Super eo vero, quod defuncto aliquo, inter­ favente, proponimus, quem tamen tur frater­
dum religiofa perfona, interdum ecclefiafticr, nitatis dilpofit ion i volumus fubjacert . Poft obi­
interdum etiam fxculares, poftulant fibi debita tum vero tuum , ita epilcopis, quos ordinaverit,
folvi , qux defun&us ipfis debebat, & nifi fol- prxiit, ut Londonieulu epiicopi ditioni nullo
vantur, ne corpus defundi fepnhurx tradatur , modo fubjaceat. Sit vero inter Londonix &
vocem appellationis emittunt: hoc tux fraterni­ Eborate civitatis epifeopos in pofietutn honoris
tati duximus refoondendum, quod fi deftinâus ifta diftindio, ut ipfe prior habeatur qui prior
de rebus fuis dilpofuit, & debita difponere pre- ordinatus. Communi autem cotihlio & concordi
termifit, nifi de folutione debitorum ( dummo- B adi one quacumque erunt pro Chnfti zelo egen­
do fit folvendo ) ab hxrede vel confenguineis da, difponanr, unanimiter reda ientiant, ic ea
defundi fufficiens cautio detur , corpus ejus, qux fenferint, non fibimetdifcrepando perficiant.
poftpofita appellatione , ecclcfiafticx fcpulturx Tua ergo fraternitas, non foluin cos epifeopos
quos Ordinaverit, neque eos tantummodo qui
non tradetur.
per Eboracenfem epifeopum fuerint ordinati,fed
Cap. IV. Item Gregprixt Attgnftim Axglorxm etiam omnes Britannix facerdotes habear, Do­
mino Deo noftro authore, fubjedos : quatenus
epifape.
ex vita & lingua tux fanditatis, & rede cre­
Monachi corpora hominum tam ervorum , dendi , & bene vivendi formam percipiant, at­
Non rxtM
<que otheium fuum fide & moribus profequenin Repftro quam mortuorum, ad ecclefram fuam deferre
S Gn$orii. non audeant, fine confenfu & petitione ejus
ttes, ad cceleftia, cum Dominus voluerit, regna
I
ecclefix, qux ei dum viveret, confutuit, (?) & ]pertingant.
confidendo viaticum fuum adminiftravit. Qiod
Cap. II. Item AUxtnier ttrt;x> Ebortcrtf
fi fecerint, veluti invafores fantae ecclefix fub
diftrida anathematis interpofitione , quoufqueCI
ercbiepifcopo.
fatisfaciant ecclefix, fieri prxeipimus, omni re­
In hunc modum plures Romani pontifices a
mota fraternitatis occafione . Simili modo una*
·♦- q. «.
quxque ecclefia totius ordinis, aliam quamlibet itempore B. Gregorii fcripferunt. Nos antiquam
Ajapena.
Eboracenfis
ecclefix integram dignitatem conferinvadere
pertimefeat
:
fin
autem
,
eodem
anathe­
•l d ·■
Utcumque. matis vinculo fciat fe a nobis proculdubio iubigi.
vari, authore Domino, cupientes, & prxdecefforum noftrorum Romanorum pontificum veftiCap. V. Item ex emeili» Magxxtienji,
giis inhxrentes, authoritate apoftolica prohibe­
ctf. primo.
mus , ne ulterius aut Cantuarienfis arehiepifeopus ab Eboracer.fi orofeftionem exigat, autEboSi heredes jufta t eft a toris non adimpleverint, racenfi Cantuarienfis exhibeat, neque quod aB.
ab epifeopo loci illius omnes res, qux his reli­ Gregorio prohibitum eft, ullo modo Cantua­
tae funt, canonice interdicantur, cum frudi­ rienfis Eboracenfis juriididiont fubjacert * fed
bus & ceteris emolumentis, ut vota defundi juxta patris ejuidem conftitutionem, ifta hono­
impleamur.
ris diftinftio in perpetuum confervetur, ut qui
prior ordinatur, prior habeatur. Sed fi Cantua­
PARS DE
PRÆ.EMINENTIA rienfis archiepitcopus, ab Eboraccnfi eledo maxuv.
Londonienfis & Eboracenfis, & de privilegiis Dnus confecr at tonis fubtraxerit , quod videlicet
generaliter vel fpecialiter induitis, & de eo- fuxta ecclefiarum fuatum morem, ab Honorio
rum abufu & confirmationibus.
fedis apoftolicx pontifice fibi debetur: liceat ei*
dem Eboracenfi fecundum communem confuetuCap. I. Item Gregtrw
Angiorxm
di nem , & Honorii patris noftri fandionem, vel
epifeepe.
domini noftri Pafchalis mandatum , a fuflragancis authoritate Romani pontificis confecrari.
LAU m certum fit, pro omnipotente Deo la­
borantibus ineffabilia xterni regni premia
Cap. III. liem nivtrji eetlejm Cmixxrie^M
relervari.* nobis tamen neceflê eft eis honorum
fyffrxgtmie.
beneficia tribuere, ut in fpiritalis operis Audio
Cum non ignoretis, venerabilem fratrem noex renumeratione valeant multiplicius infudare.
Et quia nova Anglorum ecclefia ad omnipoten­ ftrum Cantuarienfera archiefifcopum vobis non
tis Dei gratiam, eodem Domino largiente, βί folum metropolitico, fed etiam jure legationis
eo laborante, perdu&a eft, ufum tibi pallii ad g ptxefTe ; mirabile fatis eft, quod quidamveftrum
fola Miifarum fotannia peragenda concedimus .· < ficut audivimus ) afleverare pnafumpferunt ,
ita ut per loca fingula duodecim epifeopos or­ quod idem archieptfcopus nullam cauiam deepidina, qui tux fubjaceant di t iodi, qua tenus Lon- fcopatibus velitis, five legationis , five metropodooienfis civitatis epifeopus femper in pofterum ieos jure, audire debeat, nifi per appellationem
a fynodo propria debeat confecrari, atque ho­ ad ipfum deferatur. Sane licet metropolico jure
noris pallium ab hac fanda & apoftolica, cui forte non debeat cauiam dc vcflris eprfcopatibus ,

G

fervivit m mimfirtvit. Qpti Λ pe^tipimtu.............. Oa»
Cmeil. Gemrxl. Tom. ΧΧΠ.

(t) ;μ04τν4·

iiafae

remeU.

Cc 2

Maafi-

CONCILIUM

407

“HF"*·

40«

- - - - bm, niG ad eum per appellationem deferatur ,Arum S. militum reverentia, feed in aneoap·audire.- legationis tamen obtentuI univerias
Ua»»IUB IW
ceu- 1HMM
riaosur «edefie : dc «auww
enefafis »·»«Ι·
nrr nmΙΙmu
—
niHI
e atB
h ., JÎÎSS1
,Γ., Οί, qu« de ipfo epifoopatibus per
i
appellatio-“ Divina myfleia
*
celebrentur. Qpn vero dc non
» » i.G>«- nem vel per aliquam querimoniam perveniunt nrrnmmwirità afliram coram fratrfev fepulad audientiam fuam, audire poteft dcdebet, fi­ tura tradendis, dc «xemnasnuieaus in coram ad­
Qjkmùmi cut qui in piovincia * tua vices noAras gerere ventu exdufis, feme! in anno, a nobis ftatuta
probatur . Mandamus itaque vcnerabiUtati veftra fiint: vobis mandantes pracipimus, ut per omatque pracipimus, quatenus caulas qun de epi- nes parochias laciatis inrcfragabiliter per omnia
Sarvai».
fcopatibus veftris ad eumdem archiepifcopum obfcrvari.
PtrVroil

perferuntur, ejus'judicio relinquatis.* nec quem­
libet clericum vel laicum veftra jurifdiftionisdeterrere vel impedire 'tenter is, quo minus caulas
fuas ad prafatum archiepifcopum, fi voluerit ,
transferre poflit.

Cap. VI. Jdtm wmraUlihu fratrihar artbitfi-

fetfû , cfi/iafif, d" ctitrii ai
i/!a ftrvcmrmt.

Dilefti filii noftri fratres Hofpitalis Hierofo*
Blymitani tranfmifla nobis conqueftione monftraroot, quod vos cis de malefaftoribus fuis juftiCum eflêmus Veneti·, ÔC ibi diutinam mo­ tiam exhibete non vultis, privilegia eorum infpicere
contemnentes: nec ipfoscleemofynasque­
ram feciflemus, propofuifli nobis cooftanter atque folicite, fiepe contingere, quod cum inter rere in veftris parochiis, aut confratres ipforum
clericum fic laicum tu« jurifdiftionis de pecunia­ fepelire, aliquatenus permittatis. Quoniam igi­
ria caufa conrroverfia vertitur, clericus ad no­ tur iidem fratres multis funt libertatibus & pri­
ftram appellat audientiam.* fic perfonis extra ter­ vilegiis a Romanis pontificibus pnemuniti, quas
ram tuam exiftentibus, jurifdidionis caufam im­ ut noftris temporibus infringantur, nolumus fupetrat quandoque committi, qui fuper hujufmo- ftinere: fraternitati veftra, tfc. quatenus jam
di caufis judicare nolunt, aut neiciunt legem diftis fratribus io his que a Romana ecclefia
aut confuetudioem Veneticorum. Unde quia oc­ nofcuoiur induira fuifle, nullam prorfus mokcafione ifta tam frequenter a laicis clerici inde­ ftiam faciatis, nec ea fibi contradicere vel ne­
bite fatigantur, fic damna gravia fibi provenire gare aliquatenus attentetis. Si enim de vobis
proclamant: nos favore tue devotionis indufti, in veritate talia de cetero .poterimus comperi,
fic tuis precibus inclinati, authoritate apoftolicaCre.* pro certo friatis, quod nos concefla vobis
tibi duximus indulgendum, ut fi aliquando dc- «η*·<ΐΐ*βΐ·
Λ-ι» »r
rivilegia decidemus*, mm
cum λλ
noftris
& ecclefia: «* ·/. Acur.ornans fcriptis authentice obviare minime ti-riWiW·*
ricus de terra tua: jurifdiftionis fuper pecuniaria
caufa contra laicum ad noftram audientiam ap­
meatis.
pellaverit , non nifi perfonis quae de terra tuas
jurifdiftionis funt, fit fecundum legem fic con- Ca?> VII. JVmv fpifapÿ t artkidjacanii, & alüt
fuetudinem Veneticorum judicare debeant, com­
tctkfearam pre'utit ftr Gallum
mittamus.· ita quod indulgentia noftra non de­
uafatKiü .
beat nifi noftro tempore durare.
Sane quoniam a pradeceflbribus noftris & a
Cap.
V.
nobis eft flaturum, ut fcilicet Hofpitalarios iplos
excommunicare , vel oratoria fua interdicere ne­
Milites templi Hierufalem, fub tempore gra­ mini liceat: robia authoritate prafentium injqntis novi Macchabsri, abnegantes fecularia dtü- eimus atque pracipimus , ut pradiftos fratres
Hicrofolymitani
fuas
Aeria & propria relinquentes, tollentes crucem Hofpitalis
,
.
,
- ,. aut
— ecclefias
______ ____
fuam, dc * fecuti funt Chriftum. Ipfi font perDinterdicere vel excommunicare nullatenus prafuJuos Deus orientalem ecclcfiam a Paganorum malis.
Cap. VIII. Jdw.
purcitia liberat, fic Chriftiani nominis inimicos
expugnat : ipfi pro fratribus animas ponere non
Similf modo fancimus, ut quicumque in eo­
formidant, dc peregrinos ad fanfta loca proficifcentes, tam in eundo quam in redeundo, a rum fraternitate fuerit receptus, fi forte eccle­
Paganorum incurfitms defendunt. Et quoniam fia, ad quam pertinet, a Divinis officiis fuerit
ad tam fanftum^fic pium opus explendum eis prohibita, cumque mori contigerit, eidem ec-«*·
facultates propri· non fuppetunt, prafentibus cicfiaftica fepultura non denegetur, nifi nomi- J^sTJwa
litteris exoro, quatenus unde fublevetur eorum natim interdiftus, aut anathematis vinculo fue- aoNs 6ψη.
dc utrfian
inopia, populum a Deo vobis commuTum, col­ rit innodatusleras facere moneatis. Quicumque * de facultatibus a Deo fibi collaris, in ifta fecunda colle- p
Caf. IX. JAem frairiktu Hofpitali/
fta fe conftituerint, eifque beneficium perfolve- c
Hurvfaljatitaai .
rint per annum, feptimam partem pernitenti·
injunfte, confifi de beatorum apoftoloram Petri
Pervenit ad nos tranfinifla infinuatipne vene­
& Pauli meritis, indulgcmus. Si vero excom- . rabilis fratris noftri * Hcrefordenfis epifeopi , ·
municatus non fuerit, dc eum mori contigerit: quod vos occafione privilegii ab apoftolica fede & ucUr
ei cum aliis Chriftianis fepultura ecclefiaftica vobis mduki, non lemel tantum in anno, fed
non negetur. Gum autem fratres ipfius Tem­ frequenter epifeopatum ejus vifitatis, dc interdipli , qui ad colte&am deftinati funt fufripiendam, ftas ecclefias aperitis, ut Divina officia celebrein civitatem, caftellum, villam, àut vicum ad­ tis. Addit ad Irae, quod vos corpora defunftovenerint: fi forte locus interdiftus fit, injucun­ nun, fi qua inhumata jacuetint, (a) dummodo
do eorum adventu pro Templi honore, fic eo- excommunicari non deceflèrint, ecclefiaftici co­
meteCap.

IV.

Idem mkiltffiai» dati Firmfu.

S

• Dtl. &

• f Men
d·

htttra

(l) d«M UiCI

tuti rrcle/iaitu diiiaiiai.

Msnfi .

LATERANENSE ΠΙ.

40»

—
■ "matas ii traditis feputatra. Quoniam igitur nonA
anno decet vos aliquatein» ufiarpare qood vobis nos
crasn eft indultum, cum ariviteàum mercatur amitte­

re, qui jermiflâ flu abutitur pofefUtc: dtfer».
rioni veftr·, 4Tc. quatenus fic tenorem privilegii
confervetis, ouod ejus metas vet in bis, vet in
aliis tranfgredi minime videamini, nec nifi fe­
nei in anno in ecdefiis interdi&is Divina pnefumatis officia celebrare : fcituri pro certo, quod

fi fecus, quod non arbitramur, feceritis, vos a
prsefiunptione veftra, Domino authore, ardius

Cap. X. /drw Ltxevitrf tpifctpi .

Si quis rei litigiofae confirmationem a fede
apoftolica impetraverit, non/fninus judex de caufa poteft cognofcere, & eam fine debito termi­
nare . Sed fi rem tunc pacifice poifidebat, cum
inde confirmationem obtinuit; non eft tutum,
aut licit utn judici de quaeftione fuborta poftea
fine mandato Romani pontificis decernere, aut
eam diffinire.

DE

SPONSALIBUS

SECUNDO.

Cap.

nUDUUCUST

IMP.

410

ANNO
onus π

III. Jdmv ridnv.

Pervenit ad aos, quod quidam miles R, no­
mine, fide interpofita, in multorum praricntia
promifit fe contrafturum matrimonium cum qua­
dam puella filia Edqrini dc Bafeleher.- fedpoftmodum, licet ex ca prolem fufeeperit, ficut ipfe
nobb aflerit, fidem inde /violare non timens ,
alteri adhafit, dc prttdiftam puellam, quam di­
citur deflorafle , in uxorem ducere contradicit.
Quoniam igitur non modicum delinquit, qui fi­
dem violare pnefumit : diferetioni veftr·, &c.
quatenus rei veritatem diligenter inquiratis
&
fi vobis pro certo conftiterit, prxfatum militem
B praenominatam puellam ia uxorem dufturum fi4** interpofita
:-------- Λ**------:r/irJ , *·
Λ—J--------------de
promififle
& —
poftmodum
eam cognoviflè, eumdem militem monere ftudeatis, &
diligenter inducere , ut memoratam puellam ,
omni appellatione & cpntradiûrone ceflante, in
uxorem ducat.* vel, fi commonitionem veftram
contimpferit , & eam in uxorem ducere nolue­
rit , vel alter veftrum J fi uterque interefle non
poteft, illum fub diflriâione anathematis man­
datum noftrum adimplere compellat.

XLV.

Cap.

I.

Hem Extmierf tpifcepo .

Cap. IV. Jdrw htettf tptfap».

r___ ____ , * fimSane confuluit noj tua diferetio, quid facien• i fupeliciXZ En,en$ a<* TOî V· ,a,or prsefentium
nX> reh.‘ ' V plici Dobi
nobis afTertione moftravit, quod in dum fit muliere, qu* poft mortem viri fui veta filium &
&cftibus pretiofis abjcAis, mutavit habitum, & de
bone
domo fua mulierem acceperit, de qua
filiam habuit, & fidem coram pluribus preftitit, manu * presbyteri velamen aflumpfit : fed non .
quod eam duceret in uxorem . Interim vero cum tcnunciavit propriisj nec intravit clauftrum,nec
*. »1.. cun ass
in * ν·νιι·ιι>
civitate quadam ajfwu
apud wvuium
domum vs<
vicini per- in manu epifeopi, aut abbatis, aut abbatiftz ,
ru™~ *j noftaret, ejus Alia fecum concubuit :r & cum
vel fuper altare en profefla, vel obedientiam
pyçprij pç «■
—
·Ά«·
ΑΛ*
·Μ
InXXr-v
Î
rii
A
m
tiTjO·
pater eos infimul in lefto inveniflet, fummo promifit: poftmoddm vero anno elapfo, cum
meirrf,
mane ipfiim eam invitum defponfare coegit . multorum inquietudines ferre non poflet, & laTK. Qui nuper in przfentia noftra conftitutus, qos pfum incontinentiae formidaret, abjeâo religio­
iui perno- coufuluit, cui potius adhsrere deberet . Quia nis habitu, cuidam nobili folemniter tn facie
vero nfMua<luam nobis innotuit, utrum poft fi- ecclefiz nupfit. Super hoc itaque confultationi
jjjn/fcT dem prxftitam, primam cognoverit: fraternitati tuse taliter refpondemus, quod ficut fimplex vo­
«· cx.ac. tue, tfc. quatenus rei veritatem diligenter in· tum matrimonium impedit contrahendum , fed
3uiras, & fi cognoveris quod primam poft fidem non dirimit contraâum: ita fine profeffione &
atam cognoverit, ipfum cum ea facias rema­ propriorum renunciatione , habitus fufceptio,ne
nere . Quod fi poft fidem datam, eam non co­ contrahatur, impedit ; fed confummatum nequagnoverit, fecundat, nifi metu coaftus, qui pof-^quam diflblvit.
let in quemlibet virum conflantem cadere, eam
Cap. V. Mtm Wi»ttiùerf tpifapa.
defponfaverit, tanquam uxori facias adhxrcre.
Cap. II. /dem

.

Non funt nna caro vir & mulier, ( a ) nifi
carnali copula cohrferint : idcirco fponfa defunâa inta&a, ejus foror fponfo, hoc non impe­
diente, libere ducitur in uxorem.

Ex prrfentium latoris confeftione percepimus,
quod cum ipfe quamdam alterius uxorem tn
adulterio polluiflct, poenitentiam inde fufeepit .
Cap. VÏ L>tciHt tertius * CtpriM» epifcvpo.
Sed poftea in eumdem incidit, diabolo infti• / Cap«?;ante, reatum, ac eamdem mulierem, viro de«o. ·1· R·ptlenfi
, «r
Requifivit
a
nobis
fraternitas
tua
,
qua
cenunâo, fibi in matrimonium copulavit : éamque
lUpuMii.
aflerit in prefenti pro conjuge * retinere. Ve­ fura mulier compelli debeat, que jurisjurandi
* ranMcre
rum quoniam nos de falute animarum ipforum religione neglefta , nubere renuit, cui fe nuptufolicite compellimur in Domino cogitare : fra­ gram interpofito juramento firmavit. Quzfivifti
ternitati tuae, tft. quatenus rem ipuun diligen­ etiam, fi cujus vir matris torum polluit, ad
ter inquiras: & fi tibi conftiterit, quod ille vel alia vota, cum filios defideret, viro poflit vi­
illa in mortem prioris viri fuerit machinatus , vente tranfire. Ad quod breviter refpondemus ,
vel fi eo vivente fidem ipfi mulieri dederit , fe quod mulier qu· fe nupturam juravit, cum li­
eam in conjugem recepturum, eos non differas bera debeant efle matrimonia, monenda eft po­
penitus feparare. Quod fi neutrum iftorum con­ tius , quam cogenda .* maxime cum coa&iones
ftiterit.· in caufa ipfa juxta ccclefiafticam con- hujufmodi, difficiles exitus foleant frequenter
habere . Ula fane, cujus vir cum matre adul­
fuetudioem & canonica ftatuta procedas.
terium & inceftum commifit, nec viro fuo con-

Ptngi
(a) «iji auriub'.

Manfi.

4II$

CONCILIUM

FWiS'cnL

4»*

iungi caroaliter, me eo vivente, cum alio ma-A re de quadam temeritate pradunpfit. Ceterum.
quia caufam fuper crimim non confiwvimus alitrimonium inire valebit.
cut committer*, nifi primo comparerait in no- »■*,.
itra pariantia, qui pcriooam illam Iuper eodem
CaP. VII. Item HnArumu p*p* Ueretrdn
crim>ne vallent impeiert.* caularn ipfam tibi ju­
' nrthieptfap·.
dicial .·ο ordine non ' commifimus terminandam: * cMMdtDignum eft & a ratione noadifeordat, quod difcrctioai tu®, à*. quatenus rei veritate dilica qu® inter fc dubietatis fcruaulum videntur genter inquifita dc cognita, fi tibi conftiterit ,
continere, ad apoftolic® iêdis judicium referan­ publicum & notorium efle, quod eft de jam ditur : ut inde Chrifti fideles in dubiis certitudi­ âo ctcrico nobis piopofitum, maxime dc matri­
nem fe gaudeant invenire, unde nofeuntur ma- monio contrado, ( quod fi verum eft, te late­
gifterium fidei fiifcepiflê. Tua vero fraternitas re non poterit ) eum a preferipta ecclefia, aude fervorum conjugiis, qu® invitis, & contradi­ thoritate noftra, appellatione remota, non dif­
centibus dominis contrahuntur, quid fieri debeat, feras perpetuo amovere.
ab apoftolatu noftro, fi bene meminimus, requifivit. Super quo utique duximus refpondcn- B Cap. IV. Idtnt Meti & wnorntui tmjarû
Mxui/ürii & H. torw
GeUt- I dum. Sane juxta verbum Apoftoli, prout tua
tkrito.
CtltT J
diferetio cognofcit, in Chrifto Jefu nec liber nec
fervus eft, qui a facramcntis ecclefiafticis fit
Jampridem , ficut bene meminimus , recepta
amovendus. Ita quoque inter fervos matrimo­
nia nullatenus debent prohiberi: & fi dominis querela vcilra a * Cctlrir capellam de Hordelei , quam ad ecclefiam veftram de Eftun affe- j/X h.
invitis & contradicentibus contrada fuerint, nul­
la ratione propter hoc funt ecdefiaftico juredif- veraftis juie parochi ali fpeftare, contra juftitiam
foivenda; debita tamen & confueta fervitis non detinebant. Caufam ipfam abbatibus Leiceftri®
ex hoc minus funt propriis dominis exhibenda. & Lillcshull® commitimus terminandam .* ita
quidem , quod fi uterque intereflê non poflet ,
alter nihilo minue, adlcJtis fibi diferetis & ho*
Cap. VIII. tient ex OaciZie Trihtritnfi.
neftis hominibus, in negotii exeeutione proce­
De Francia quidam nobilis homo mulierem deret . Accidit autem inopinato rerum eventu ,
ex----------litteris tuis &
fratrum vcftrorum,
fili
de Saxonia lege Saxonum duxit in uxorem, t©. ficut
------—
— ---------------------- , ....
Concilii
nuit multis annis, & ex ea filios procreavit .Cabbas, intelleximus, quod antequam partes in
Tribut.
Verum quia non eildem utuntur legibus Saxo- judicio apparuiflent , abbas unius locii », LilesL.k.
nes & Franci, caufatus eft, quod eam nonfua, hull
v " fcilicet,
r '
de
' przfenti
—r—-s vita migravit, cui vir
id eft , Francorum lege defponfaverit, vel acce. alter in brevi prudens & religiofusfijeceffit. De­
perit, vel dotaverit .* dimiflaque illa, duxit alte­ inde abbas Leiceftric, qui prius mandato no­
ram. Diffinivit fuper hoc ianâa Synodus, ut ftro panibui diem ad agendum prefixit .* habitoque confilio virorum prudentium & jurifperito­
ille tranfgreflbr evangelic» legis, fub/iciatur pœnitentic, a lècunda conjugc ieparctuf, & ad rum, abbatem Lileshull 'de novo fubftitutum,
porredo ilii mandato noftro, quia fub expreffis
priorem redire cogatur.
nomioious locorum, & non perfonarum , comPOTESTATE JUDICUM. miflio litterarum a nobis emanavit, fibi focium
PARS DE
adduxit: & ficut ex litteris eorumdem accepi­
XLVI.
mus, eum utraque pars legitime citata fiepiusin
Cap· I. Idem epiftop» iMtnfi.
eorum pnelentia confifteret, auditis rationibus &
Um te confidente poftulas edoceri, utrum n allegationibus hinc indeprodu&is, & teftibus idoad te pertineat, fententiam quam in caufis Uncis, & eifdem de non tacenda veritate juratis,
eaque
diligenter inquifita, & cognita, cum de
judices a nobis in tua provincia delegati protu
­
lerint, confirmare, licet de ipfis caufis nihil in jure matricis ecclefi» de Eftun eis plenarie con­
pnefentia tua tractatum fit : refpondemus, quod flaret , accepto multorum virorum legitimoptm
fementiam ipfam non teneris, fi nolueris, con­ & approbatorum, tam laicorum quam clerico­
firmare . Sed id tibi ex officio tuo noveris im- rum tertimonio, praediAam capellam de Herdeleja, ecclefi» de Eltun prudentium virorum con­
ma·- no,nere » ut C ad eorum ’ mandatum judicium
filio adjudicaverunt. Venerabilis etiam frater nodatum «o- non poflit execution! mandari, eis prsbeas aurumdem
bilium dc favorem : & ipfam, fi noveris ratio- fter Wigornicafis epifeopus, qui tunc praefens
aderat, eorum fententiam exeeutioni.mandavit,
tmU mu Habiliter promulgatam, puteris confirmare.
& monachos tuos, fili, abbas, qui ibi aderant ,
foi& te quoque , fili H. procuratorem negotii in
Cap. II. JUra.
prescripts ecclefia, qu» in ejuldem epifeopidiceSi fuper caufa qu» tibi ex noftra delegatione cefi eonfillit, in corporalem per officiales fuus
committitur a perfonis ecclefiafticis una vel plu­ Ppofleflionem introduxit? Quia igitur lites five
ribus, quibus, ut parcas laboribus partium & controverfi», qu® concordia. vel judicio finiun­
expenfis, cognitionem ipfius caul® flt teftium tur, in recidive contentionis fcrupulum non de­
examinationes, tibi lententia refervata, commit­ bent iterum aliquatenus redigi: preientis feripti
tas, appellatio fuerit interpofita.* appellationis patrocinio eam vobis confirmamus, &c.
intuitu caufam indefinitam relinquere non teneris.
Ca». V. Uem Snottn/i nrtbiepiftop».
Cap. III. Aient Exttutf tpifap·.
Ex rranfmifla nobis infirmatione G. & B. V.
Suggeftum eft auribus noAris, quod clericus & Uni. militum, intelleximus, quod cum R.de
A. nomine , in facerdotio genitus merit ex in- Canvill. eos fuper quadam poflrlfionc ante ve­
ttftu, fit pro perfona perfonatum ecclefi® de * nerabilem fratrem noftrum * Veren. epifcopum · Tnccn.
0wienar, in qua pater ejus miniftravit , quod traxiflët in caufam, nobilis comes G de Capra, * Mue·
obtinuit fibi non licuit, matrimonium contrahc- eorum dominus, a quo poflefliones tenebant ,
fub
anno

CMRJSI!

G

4iS

ALEJT“

LATERANENSE IIL

4 «4

debito fidelitatis inhibuit, ne fat judicio ec. Adus fuerit.* & tenebit appellatio, fi videntes juri
dcfiaftico de iatculan feudo rafpondercnt. lia* fi» detrahi, duxerint appellandum .* quia non ARMO
que pntfatus epilcopus in eos velut contumaces, illis, fed
' ' partibus inter quas
'
·«· commiflaeft,
caufa
cxccurionis fententiam promulgavit, &t. St in­ appellationis remedium eft fubiatum.
fra : Mandamus quatenus msfatoa milites ab
Cap. IV. Idtta illaftri re^i
excommunicatione, contradi&ione & appellatio­
ne ccffantc abfolvas, dri St nfra; Deinde caufam per dominum fundi jubeas terminari; & fi
Quanto te Divina gratia fummaque providen­
ipfe malitiofe quid difiulerit, tu ei, iublato ap­ tia majoris gratias privilegio decoravit , tanto vi­
pellations diffirgio, debitum finem imponas·
ros religiofoa majori debes caritate diligere, &
in jufii|iis fuis manutenere propenfius & fovere.
Caufie patronatus ccclefiarum ita junâat funt dc
DE JURE PATRONATUS.
F* R S
connexas ecclefiafiicis caufis, quod non nifi ec<·■
clefiaflico judicio valent diffiniri, & apud judi­
Cap. I. Utm Caahtariatfi epifcopo.
cem ccclefiafiicum folummodo terminari.
E jure patronatus capelbe de Stretton, hoc B
• F.
tus diferetioni mandamus, ut fi * R.Bri­
Cap. V. Ueno Narvvicetf epifcopo.
to ipium comparavit, cum inconveniens fit fic
inhonefium vendi jus patronatus, cootrafium il­
Concinebatur in litteris a te nobis tranfmiflis
lum, fiiblato appellationis remedio, irritum de- quod cum fuper decima de Querche, inter minuncies dt inanem .* ipfiunque, fretus authoritate giftrum Huberrum, fic magiftrum N., de manda­
apoftofica, non dificras revocare,
to noftro coram te verteretur t conftiterit tibi
quod M. abbatifla fanâc Marie de Wint, pro
Cap. II. Utao Bateaurf epifcopo.
communi voto, fic unanimi confenfu, conventu
aflenium prcftame, decimam ipfam praedido H.
(a) Dile&us filius nofler nobilis vir comesS. conceflit, Rad. Winton, archidiaconus per ela­
tranfmilTa nobis infinuatione iponftravit, quod vem fic librum fibi exinde inveftituram fecit .*
dum illuftris rex Scotis patrimonium fuum de- magifter vero N. probavit coram idoneis teftitinuiflet occupatum , quibus voluit, & prout vo­ t>us, quod profata abbatifla preferiptam deci­
luit, ecclefias, quarum gerebat patronatum , eo mam
....... fibi prius
r,
dederat, conventu non
wu contra..........
inconfulto concedit. Quoniam igitur ex injundi'-'dicente, quam eam pnefato Huberto dediflet.
nobis
'
officii
.. .............
debito tenemur unicuique jura lua fic
* quod a diexefano
■·
epifcopo
ep
ejus fuerit cot>
integra fervare, nolentes etiam quod (i) prefa- cerno confirmata. (Inde
' ; quia nos confulere votus comes occafione tali jus patronatus amittat.* luifti, cui conceffioni innitendum fit, confultafraternitati tuae, &t. quatenus rei veritate dili­ tioni tuas taliter refpondemus.* quod conceifio
genter inquifita, fi ita eflê tibi confli terit, (c) prius faits, fi conventu fcieute & non contra­
tnt rufos pmoveas : & fi idonee perfona ab eo dicente fafla eft, robur firmum debet habere,
qui jus patronatus & pnefentandi perfonas ha­
Verum fi pndata abbatifla, ignorante conventu
bet, ad preferiptas ecclefias fuerint prefentate, aut contradicente prius, pnediâo N. decimam
& perfonas ipfas de confenfu & confilio praela- fuam
>uuu wuvtu>«
uv» poft unuium
conceflit,, «,
fic non
multum icmpu>
tempus ,.
torum, quorum intereft, de pratferiptis ecclefiis, de aflenfu conventus, camdem decimam memocontradiâione & appellatione ceflante , invefti- rato Huberto dedit, fic ut tibi eam datam fuifges, nec ipfas contra formam juris exinde a fe confiet, fecunda conccflio debet prijudicare
quodam gravari permittas .
priori.
canum

D

Cap. III. Ueno Cnctooancnfi epifcopo.·

^CaP· IV. Ueno canonicit fratrlknt tf noonaebit

n epifcopatn Sarta, ecc^fiat baUntiUu .
Super eo quod fubjungere voluifli, fi de proTm ixrt
fentatione presbyteri , inter aliquos queftione
Ex tranfmtfla nobis infinuatione venerabilis
duxii./e/re
fratris noftri Jocet. * Saren, epifeopi accepimus, ' Sanun
it βιβίιΗΛ· fuborta, caufam contigerit alicui delegari fub
hac forma, ut fi conftiterit, jus de quo agitur, quod cum in epifeopatu de Saren, habeatis ec­
til .
ad alterutram partium pertinere, ad praucnta- clefias, de quibus cenfum annuatim percipitis :
tioopm ejuÛcm dc perfona idonea ordinet eccle­ carum refloribus decedentibus, authorirate pro­
fiam appellatione remota, an liceat delegato pria caidem ecclefias occupatis, aut etiam dejudici, infeio dicecefano epifcopo, archidiaconoI ricos iu eis ponitis. Et infra: Infra duos menvel afchipresbytero redamante, profentatum fibii fej poflquam ecclefic .prodiâa
- vacaverint,
___ ____ . ad
clericum in pofleflionem ecclefie mittere, pro-£ eas memorato epifcopo,* omni occafione & apiertim fi ignotus fuerit profentatus, aut minus pcllatione remota, idoneas perfonas prafentetis,
idoneus ; aut fi archiprcsbyter, aut archidiaco* ut per ipium curam animarum recipiant. Et tnnu$, aut epifeopus ad quem inftitutio pertinet, fra:
...............
Illud quoque nihilo minus prohibemus, ne
appellaverit, utrum eorum appellationibus fit de­ cenfum vtftrum in prsdiflis ecclefiis fine prsdiâi
epifeopi
aflenfu augeatis, fed in eis conftiferendum.* hoc tuam volumus difcretfonem te­
nere, quod licet quaeflionem quat de prrfenta- tuuf-antiquo cenfu fitis contenti.
tione vertitur, appellatione remota , committa­
mus alicui terminandam * non tamen intentio­
Cap. VIL Urat EUractpfi archiepifcopo .
nis noftre eft, dicecefano epifcopo , vel archi­
Relatum eft auribus noftris , quod quidam
diacono, vel archipresbytero praejudicium gene­
rare . Ideoque praefentandus cfljlli, qui inftitucn- dcrici in beneficiis ccdcfiaflicu centum vel ducen- ■
tari capit.

(·) Frater uo/ter S. tromftaifa notii injhnatiottt at^troiàt , fnad tw» 0*/. (b) ymd pra/rtar et.
(O tntnftt antverfu «anvra/.

Manli.

ALEXANDER.
P.111.

CONCILIUM

“gf»1·

4«<

------------ cent arum marrarum reditus poflidentes, & pro-A dem R. in poflêffione ecdefis ΐΟήκ effe vide-'
ANNO
***’*> pc nentes primas vacantes ecclefiis a monachis runt, & interdum fynodalia fbbere , eidem pof- CHRIST*
*cl canonicis aut aliis jus patronatus habentibus feflionem
' -·- <■· -- ejufdem -ecctefiaa
jî-.j?-. adjudicaverant
*, & ··»»■
Gbi fuifle 'promiflas, ne in ilhs, cum vacant , iplum per nuncios dc eadem ecclefia invertir!
inllituantur alii, appellationem emittunt, ut in* fecerant. Verum quoniam dubium nobis & in.
terim arte aliqua iuum valeant adimplere pro- certum exiftit, an, pnediAus R. ita noa fallis
pcfitum. Quia igitur confulis, an ditzceiano fuggcftiooibus circumvenire prefumpfit, & nemi­
epifeopo hujulmodi appellationi fit deferendum, ni fraus propria ve! dolus debet prodefft : difprrfcntibus tibi litteris refpondemus : quod cum cretioni veftne, tlt. quatenus cum exinde fueri­
in LateranenG concilio promilGones faAse de tis requifiti, in unum pariter convenientes , uecclefiis non vacantibus, fint caflatae praetextu tramque partem ante pnefentiam vcftram con­
appellationis eorum, qui jam pnediAis promif- vocetis; fic coram inquifita veritate, que hinc
fionibus innituntur, omitti non debet, quin
inde fuerint diAa, & plenius cognita, caufam
clefiae, cum vacaverint, de perfonis idoneis or. ipfam, appel latione remota , fine canonico ter­
dinentur .
minetis fcilicet, ut fi vobis conftiterit , quod
B crimen illud notorium fuerit, quod timore illo­
Co. VIII. UtfH Mtii Rmefirtn/i &
rum diAus R. religionis afliimpierit habitum, &
etnbiiucono Extninfi.
idem V. per archiepifeopum fuerit canonice inftitutus, ei ecclcfiam ipfam, occafione & appel­
Veniens ad apoftolicat fed is clementiam in latione remota, reftitui faciatis , tc libere pacimulto dikrimine lui corporis & laboris V. lator ficcque * dimitti, nonobftantibus lineris noftris,
COVWnil
przlentium , fimplici nobis relatione propofuit, fi taliter fuerim, ut diximus, impetrate.
quod tempore hoftilitatis & guerre, miles qui.
Cap, IX. Utut Exnit^E èX FFÎgaram0
dam R. Nomine , fiindum R. militis occupaviti
tfifetfit.
quem diu illicite detinens, magiftro & fratribus
Hofpitalis clericorum ecclcfiam in eo fitam cqncelGt. Magiller vero fle fratres Hofpitalis prw- Si vobis conftiterit, clericum de dono militis
difii, clericum quemdam nomine R. ibidem in- ecclcfiam vendicare, fuper ecclefia , illi, noftra
Situeront, qui inde annis lingulis folvebat pen- freti authoritate , appellatione ceflante , perpe­
fionem. Longo vero tempore poft, prsdiAus R. tuum
____________
g_
_ vero jus ,
_____
filentium __.
imponatis.
Si
patronafundum fuum recuperans per juftitiam, omnia C tus ex dono ejufifem militis in eedefial illa re»
_-»
que alienaverat poflèflôr violentus ad jus prilli,. quiiifur, vos caufam audiatis , & concordia vel
num revocavit, & cum in ecclefia ibidem fun­ judicio terminetis.
data fciret fe jus tantum datoris habere, con*
eciTio.ii quae memorato R. de przfaipta eccleCap. X. ( λ ) Utut tpifapt Htrefordtrf &
fia faA a fuerat, confentire nullatenus voluit .
Meti de EvuiMH.
» w
Sed * V. venerabili fratri noftro Eboracenfi ar' f M-mJem chi epifeopo apcftolicz fed is legato, in * e. ad
Ad aures noftra·, (4) G. clerico infinuante ,
e«tei.
ecclefiam tandem pratfentavit, qui ptefente ma· pervenit , quod cum presbyter qui in cccicfia
giftro Hofpitalis, cui prius fuerat concerta, & beate Martz ante portas (c) Glouceftri, mona­
non rrclamanie , eumdem V, fulcepit, it'iri chorum perpetuam vicariam obtinuerat in fata
pralibata ecclefia ordinavit. Inteiim autem cle­ concctfiiKt, abbas & monachi ipfius loci Divi­
ricus R. qui eam alieno nomine poflideo t, fur­ no intuitu prarferiptam vicariamei conceflentnt.
to irretitus, & exinde, quia crimen ejus noto­ Cum autem per prefatum abbatem & capitulum
rium fuit, rebus furatis IO arca fua teperiis, ad
«a eamdem
cunuciu vicariam
vicanam (d)
c»; G.
vi. dicecefano
aiwvciano fuiflet
ruinée
graviter puniri metuens, eo quod ad aures re-Depifcopo prvfentatus, (c) quidam I.de Conftangias ferius ejus pervenerat, habitum religionis tiis nomine, inftitutionem ejus, quarumdam Iitaflumpfir : qui infra annum , Apollolicum adiir, terarum intuitu, continentium quod idem abbas
& feriptum apoftolici culminis, in quo contine­ ei ecclefiam que primo vacaret, concéderat ,
batur, ut fi monftrarc poflet, quod timore mor­ impedivit . Hinc eft quod diferetioni veftne ,
tis clauftrum intraflet, de religionis voto abfol- &c. quatenus fi (/) prxfatus L. a vobis fuper
veretur, a nobis obtinuit : cognito quod timor hoc requifitus, aliam caufam rationabilem noa
ille ex prava confcientia perpetrati fccleria pro­ prztenderit, nifi cooceffionem ecclefix quae pri­
veniebat . Alias auiern litteras & ad abbatem de mo vacaret, pro ejufdem contradiAione vel ap­
Fontibus, dc priorem de Gifleburne reportavit , pellatione nullatenus dimittatis , quin auâoritate
in quibus continebatur , prxdiAum VV. poft ap­ noftra dkrccfano epifeopo mandetis, ut adprapellationem ad nos fartam intrafle , 2c ipfum fentationem przdiAi abbatis & monachorum ,
prius fuifle violenter ejectum ; illi, amoto alio, (g) iupradiAum Q. ad vicariam preferiptam re­
ecclefia redderetur. Cumque idem V.a judicibus cipiat , & ei curam animaram committar, ficut
delegatis citatus , fibi dari canonicas inducias moris & juris eft .* fi aliud noa eft , quod ejus
poil u la veri t, & ipfi dilationem ei dare penitus E mftitutioucm debeat impedire .
renuerint, exiftimantes quod linere iftr perfalfam fuggeftionem client impetrate , 6c quod nos
de farto non fuitfemus plenius trsflrurti : a falla
fiiggeflione ad nos appellavit, & a prefentia ju­
dicum recedit. Judices vero , quoniam in caufa
principali fublatum fuerat appellationis reme­
dium, audito teftimonio quorumdam qui eum.

DE

<■

(b) F. tIerit» ( r ) Glmdet'ie. (d~) ftrrftlxt E. (i) tuiint Çn/tntiit;
J- (j) fnfrefcnrlem E.
Man fi .

(a) La««r ÜI.

F

.· te»·

.,-

*1 7

A LEXAN ÜAR

p. m.

LATERANENSE HI.

FRIDERICÜSL
IMP

.

4* 5

A magna

nobis ad przfens faâa eft de eorum uni-———
DE PACTIONIBUS SECUNDO. tatc Izmia. S:d quoniam ea quz dicta tunc ,
indikulTa permanere non patimur , ied.s noft rz
,,.t
P a RS
Cap. I. Ætxaàr tertin Vigmtr^i
die.oncm ad ea i.nveftiganda dirigimus: quia
JU-vm·
ψ/ctf,
nos facinora ea quz audivimus , ditlimulare non
dcbcmus, przicrtnn cum acculatores & acculaEniens ad apoftolicz ledis clementiam diletum gratiam inter fe judicaftis fecifle: hoc vo­
âus «frater ndfter magitler V. dc Flame- bis neceile eft fubtiliter perfcrutari, ne forte eo­
.
vil, ’ lua nobis infinuatione mozftravit
quod
rum , comparata
concordia, quod abfit , non ex
«du-.
cum monachi Majoris monafterii terras in pa­ neceflitate, ted przmio faâa efle confinent.
rochia .beats Marias de Mcrtun excolant, ab
eadem ecciefia coloni eorum omnia ecclefiafti- Cap. III. LtLvm/ tertius
de 9eiùiec
ca tam neceflaria qmm voluntaria iufceperint
èr de Snlveftien.
iacramcnta; & tamen eidem ecclefiz luas &
canonibus facris inftitutas decimas folvere con____ &
_ ____
r___ w , quod in ncGratum o
gerimus
acceptum
tradicunt, fed de frugibus ei tertiam partem Bgotiis committis veftrz jurildidioni, debitam cufolverunt, dc duas fibi retinere prziumunt. De
~~
um impenditis, fle in his quz dubitationem fa­
reliquis autem minutis decimis, utpotc nutri­ cium , pro gravitate veftri officii ceniurani ledis
mentis animalium dc fruftibus honorum , nil apollolicz poftulatis. Sane comiiluit nos vellra
penitus przftare non erubefeunt. Arbitrantur au­ diierêtio, an ante obitum delegantis, propofito
rem ad hoc fefe tueri curufdam tranfaâionis citationis edido, lite vero poft mortem dele­
paâione inter przfatos monachos & quemdam gantis conteflata, delegatus judex nihilo minus
iacerdotem memorati V. przdeceflbrem ira fa­ debeat in caufa procedere: fle utrum, is intelliciam: videlicet ut de duabus carrucatis terne , gatur appellationi renunciafle , qui ea mterpofiquas in dominio fuo monachi tenent, tertiam ta ad producendos telles inducias poftulavit, fle
dumtaxat decimarum partem frugum evolvere deinde produâioni fle allegationi renuncians,
debeant, reliquas libi retinendo . Quo fit , ut atteftationes petiit folemniter publicari , ficut
exinde occsbonem fibi fumentes malignandi , hoc totum circa deceflum bonr memor iz prxpnedia ex agricolarum defeâu ad cos devoluta, deccflbris noftri Lucii, qui judices delegavit,
monachi in futim magis aftute, quam provide fub examine v-eftro attentis contigifle. Nos au
q . S
dominium convertant: & quatuor vel forte plu-Ctem in^uifitioni veftrz taliter refpondemus, quod
res carrucatas duabus aggregent, non aliter de cum in priore cafu citatione faâa quaficcrptum 7^’ ,
illis decimis prxftantes, quam de duabus przfti- fit negotium, fle maxime, fi delegatus non fit q.ii< epileot i fient , cum fecundum tenoris compofitionem certus de obitu delegantis, poteft Ac debet m t*“
integras de illis decimationes folvere tenerentur. caufa procedi.- tenebitque quod fuftitia przvia p^^/,u,
Quapropter diferettoni tuz, &c. quatenus cum
fuerit judiciali tramite diffinitum . In fecundo
exinde fueris requifitus, utraque parte ante <uam cafu videtur ab appellatione receftum, fi fecun­
przfentiam convocata, rei veritatem diligenter dum ea quz przmifla iunt, e» m qui appellave­
inquiras, & nifi privilegium clementia fedis apo­ rat , conftiterit proceflifle.
ftolicz fibi fuper hoc indultum coram te przfati palam produxerint, vel nifi tranfaâionem fi­
bi feripram, authoritate apoftolica confirmatam
S
cfie docuerint, cum alioqui inter perfonas po­ CAP. I. (a) Gregarim oiljvm nniverfii fretntm
epifcapit , & erebidiecanii *d
inter*
tius quam inter ecclefias ita faâa videatur, ne
ift* pervenerint.
paâa inter alios faâa , aliis obefle patiamur ,
omni dilatione & appellatione remota , przfa­
E
l
ex
dolo,
vel cx mali:ia litigantium ,
tos monachos & eorum agricolas decilhationes
vel ex defcdu noftro credimus provenire,
univerfas, cx quibuslibet rebus provenientes , exD
quod tanta negotiorum frequentia diebus fingu­
integro abique omni diminutionc fupradiâz ec­
clefiz beatz Marix de Mertun, jugi przft at to­ lis perurgemur, ut imbecillitate proprii corporis
ne fingulis annis prcftare, & etiam illorum laborantes, minori etiam (i) diligentia impedi­
quz illicite detinuerunt , certam zftimationem ti, omnibus non pofiimus commode fuperefle,
aut undique (r) contradicentium clamores aut
reftituere , cum omni diftri&ione compellas .
Quod G diferetioni tuz, fecundum ea quz pro­ murmura fuftinere . Hinc etiam evenit, quod
ponuntur tibi in judicio, vifum fuerit, przfa­ negotiis minoribus occupati, majoribus intende­
tos monachos non nifi ad tertiz partis decima­ re non valemus , prout oecettitas ecckfiaftica
tionum praelationem fecundum juftitiam urge­ pofiularet .· & quz diffiniri vcldifponi per nos
re poiTe.· tunc omnium eorum quz canones de­ brevi tempore potuifient, rxpeâatione diutina
plulquam oportet, multis pariter irruentibus pro­
cimanda decreverunt, appellatione remota , iupradiâos monachos tertiam partem ecclefiz jam ducuntur . Quocirca per generalem epiftdam re­
diâà, apoftolica authoritate przftare decimas medium huic rei duximus providendum , ne
£ multimodo impediamur incurfu , vel fua in­
cogas .
juriam patientibus poflit juftitia deperire . Ea­
propter univerfitati veftrz per * A. S. prxfen- * ApaRol·Cap. II. /drw Gregarim wûverfis epifcopii.
tibus mandamus, quatenus ft forte de modiScripta fraternitatis veftrz relegentes, agnovi­ cis rebus, quz intra fummam viginti marcamus quod hi qui contra Hadrianum fratrem & rum fubfiftunr, in auditoriis veftris caufa venti­
coepifcopUm noftrutn aliqua dixerant « modo cum letur, dc alteruter litigantium delufbrie putave­
eodem epifeopo in amicitiam conveniflènt, & rit appellandum: ejus appellatione contempta ,

V

V

^2"

(a)

Gregarim IU. nntverpi .A'ibteftlcfii .

Cancti. Gantrti. Torn. ΧΧΠ.

(b) rnteltigentia . (c) (tinirreitm .
D d

Maafi.

4tp
CONCILIUM
n,DSfxsr
4^
—■“■“"“infra fines veftrotum epdcopatuum eus eligere A qu* vertitur inter magilhum H. de HiUefdale,'
! juJiccs, qui iutpicione catcar.t, compellatis.* fi &
‘ “
R. de Altaz ripa, fuper
"* capella
J‘ *" *-**
de Cabiiein ,
,ramen idonei ibi fuerint inventi, in quorum dc mfcdato noftro iulcepifti terminandam , &
portent ia jurgium fopiatur ; a quibus ti qua par­ litteras nothas ia communi audientia perlegi
tium crediderit appellandum , ad archicpiico- fectflès. prsdiâus R. übi eas port itlav it exhi­
puin five primatem vocem appellationis emit­ beri . Qui litteris diligenter inipedis, eas ar­
tat . Si vero tale negotium fit, quod futnmam guit fallùatis, hac de cauta fciiicet, quod in
contineat aliquatenus ampliorem rufra fines ve- narratione farti tînt abrafar, ubi icriptum eft ,
ftranun (s) dtocefeon , fi fponte noluerint, Jure parochial! ; aftëvcran» fe probaturum in pr*rntia noftra, quod talcs litter* de canccllaria
inviti non cogantur. Cognitores tamen de vici­
nis epifeopatibus aliquos eligere compellantur , noftra non emanaflent. Vos autem videntes for­
juxta formam quam prarmifimus, negotium tra- mam litterarum a rationis tramite minime de­
rtaturos .* in majoribus caufis fit obfcurioribus viare , ab exccutione c-ute fubfiftcrc noluiftis ,
articulis appellandi ad fedem apoftolicam co- praefato
r._ _
__ juramentum
____ ____ deferentes
_
.... ,r quod
__ nec
_
R.
pia lervata · Non enim ;videtur maliti* fufpi- lubterfugii, nec dilationis cauf* hoc alfegaflet,
clone carere, quod plerique luos adverfarios ad B fed quod ita effe credebat. Juramento autem ad
prefentiam notham laborare (i) com feliunt . diem prxfixum non pnriiito, memoratum H. in
Ceterum fi qui litigantium a proximo terto Pu­ poftertionem caufa m fer vand* judicaftis indu­
quod quidam laicus ferviens eidem R.
rificationis fuper caufis, de quibus epifcopus cu­ ci,
jus jurifdirtioni faltem is qui convenitur , (c) vcftro judicio reflitit, excommunicatur eft, &
non fubpeet, non fuerit requifitus, vel '(d) ju­ ex ecclefia fub interdifto cooclufus.* pnediftus
dices clerici fupradiâo modo non fuerint cle- R. ad nos accedens, & tacens, prout dicitur,
âi, & litteras a nobis duxerint impetrandas, quod in commiffione appellatio fuit inhibita,
per quas examinatio jurgiorum vel diffinitio ju­ nec mentionem faciens * arrogationis litterarum, · f_
dicibus non ordinariis committatur .* careant im­ aut juramenti eidem delati, dc non pr*iiiti,icu ftoau.
petratis, & ad fuorum audientiam judicum or­ ienteniiac miiTionis in portctfiooem caufa rei ferdine debito negotia revertantur. Sic enim lub- vandae, litteras ad Londonienlem & Norvvtcenterfugiis occurrere difeeptationum volumus, ut lem epifeopos impetravit in hunc modum.* ut fi
dum eorum calliditatibus obviamus, cis alium quid in pnr judicium memorati R. occafione prio­
ad juftitiam .aditum referemus. Cum vero ali- ris comrruflionis faâum faiflct, noftra autbori­
qui fullain caufam habuerint noftram prefen- tate in irritum revocetur. Cumque praefatus N.
tiam adeundi , litteras eis dimiflorias non ne­ citatus a Norvvicenfi epifeopo, qui tuas & Longetis, feriem negotii continentes . Hoc autem donienfis epifccpi vices gerebat, coram eo litte­
de faâis ad nos appellationibus difpoticntes, fu­ ras, tacita veritate, impetrarasdiccrer, metuens
per iliis qu* ad archiepifcopos vel primates fie- executionem Cementis fieri, Notvvicenfem epiU^i contigerit , antiquorum ordinem canonum fcoptun htfpeftum habens, cui praefatus R. mul­
non mutamus.
ta familiaritate conjurdtus, ut qui Londonicnfis
epifeopi nepos erat, & ejus panem quotidie co­
Caf. II. Htm tifdtm.
medere dicitur, ad nos appellavit. Unde quo­
niam propria fraus nulli debet prodelfe aut paQuoniam ad epifeoporum maxime fpertat of
trocinium miniftrare , nos infpicientes litteras
ficium, aiftidis & laborantibus fubvenire ; (r) noftras, & videntes quod per illam rafuramfai­
unumque illorum, licet deficientibus meritis , te non poifent judicari, nec etiam fufpeâ* ha­
Deu» nos efle voluerit ; profpicere tenemur, & beri , prrfertim cum etiam privilegia in poflertiovolumus, ne quis ex fortuitis cafibus per Ro­ nibus abradantur, & Utters in narratione, fieft
man* vifitationem ecclefic, laboris fui, quem^ in farto erratum, incunrtanter poflint abradi ,
ad eam veniendo fuftinuit, debito fruftretur ef- nec litter* ill* in fufperto loco fuerint abrite:
fertu . Inde fiquidem fuit, quod nos multo­ verti* fraternitati mandamus, quatenus fi quid
rum profpicere volentes expenfis, £c alleviate faâum fuerit in prarjudicitun memorati H. oc­
labores, de confueta mifericordia duximus fta- cafione litterarum, quas tepediâus R. a nobis
tuendum, ut litter* prardecefforis nothi Urbani
nuo farta mentione de appellatione inhibita aut
tertii a tribus mentibus ante ipfius obitum defti- de juramento illi delato, & non prsftito, ap­
nat* pro facienda juftitia At litigiis dirimendis, pellatione remota , in irrihim revocetis , & fenqu* tamen manifeftuin alicujus prariudicium non unttam vcftram inviolabiliter faciatis obfervari,
continent aut calumniam (/) equitatis , eum­ & eumdem R. in expenlas portitoris litterarum,
dem habeant tempore adminiftrationis noth* ef­ pro eo quod a probatione fua deflitit, condem­
fertum , quem habere, fi adhuc ille viveret , netis. Poftea utraque parte ad vos convocata ,
debuiflent. Certante igitur exceptione de man­ cautam audiaris, & fecundum tenorem abrafadatoris morte, perficite quod mandavit agen­ rum litterarum, quas vobis fub Tigillo nolito
dum, & nemo ad nos * excufationi hu/utmodi remittimus, fuie canonico terminetis, nullis lit
Pro huiuOn.
accepta de fua juftitia obtinendi fiducia, coga­ teris obftantibus. Si vero temeritatem & frau­
excufai. »cdem illius velimus attendere , tx illum tuis me­
npu p« il­ tur vacuus laborare.
ium com·
ritis judicare, illi fuper eadem ccclefu facere­
rrtfSon* de
Cap. III.
mus filentium imponi.
tux juAiiia
utxineada
etgatur in
vacuum labourc.

Ex litteris quas ad nos tua deftinavit fraternitas, evidenter accepimus, quod cum cautam

(*) d'XCC'eoi cognii:r‘t el'gere , jf [fonte .
(b)
a mi>it ftrr mbd fllmi fuant
(i)
. (À) judteci eifdi . ie) jttmmumqrr .

Cap.

litertt oittn;-e. Cftertun .
(i) iiufuitetit.

Manli.

ALEXANDER

LATERANENSE 111.

pill.

A ecclefiis
ANNO
CHUIS Π

Cap.

IV.

Ex tenore litterarum ttuuum nobis innotuit ,
quod cum P. parochianus tuus ab A. muliere,
quam in uxorem acceperat, tuo vpUet judicio
feparari .· accufatores matrimonii teftes produ­
cunt firmiter afterentes, quod priufquam multer
cum paedido viro matrimonium contraheret,
confimguineum viri cum illa, folum videlicet
cum fola, nudum cum nuda, in eodem ledo
jacentem viderunt , <p, ut creditur , intentio­
ne, ut ei cvnalitet^ adhaereret. Publica quo-

4tt

a

quibus aflumpti fuerint, canoni-.......
ca debet portio exhiberi . Si vero ad religioI
fa loca in fanitate fe tranftulerinr , cogi non
, ,,f
poffunt aliquid prxfcriptis ecclefiis impertiri :
quia liberum eft cis tunc bona fua non folum
religiofis locis, fed etiam quibufeumque privatis
perionis conferre.

,

Cap. VII. Ltditi ttrtin.

Quoniam ex plenitudine poteftatis,d7c. Super
hoc quod quaefivifti, utrum fuper ecdefiaftico
beneficio in litigium dedufto, poftit fieri tran- ,t. q. que fama confentit, quod poftquam matrimo­ faftio : tale damus, ficut jampridem, fi bene **'*·’“' ■
nium cum ea contraxit, fe ad
invicem______
mifcue- meminimus, alii non abfimile quaerenti dedimus
_________
ut atteris
,B refponfum : quoniam fecundum formam tranfa- fcopu»
runt : quod in patientia tua publice,
j,
"
funt confcffi. Dicitur etiam de muliere, quod dionibus adferiptam, fuper re facra litigiofa *· * «■
"■________________
a manto fe fimnlans concepiflc,
alienum par­ minime tranfigi poteft. Etenim res facra ut poftum jam baptizatum, tu fertur, fe mentita eft fideatur aliquo dato, vel promitto, vel retento,
peperifle: βς rebaptizari faciens, virum fuum fic fpecicm habere non immerito credimus fimonix.
decepit. Prxtcrea veneficum periculum, & alias Alias autem gratis & amicabiliter inter fe liti­
vite infidias viro parafle perhibetur. Quia igi­
gantes componere, facris canonibus non dicimus
tur nos confuluifti, fi hx probationes ad ma­ obviare.
trimonium folvendum fufficiant , fic rcfpondeC A p. VIII. MxMdtr trrtim Nerovittrf
xnus : quod tum ex confcftiooe, tum ex violen­
ta fic incerta fufpiciooe fornicationis, orefertim
tpifap·.
fcilicet, quod de partu & mortis machinatione
didum eft, dc ipfe probare vellet, non immeri­
Quxfirum eft a nobis ex parte tua , («)
to poteft divortii fententia promulgari: ita ut utrum judex ordinarius vel alius cui dekgatus
vir licentiam habeat, ea mortua, aliam ducen- mandavit
........... ut
». citaret
......... partes
r..... vel
... exequerctur fendi in Domino, ipfa vero fine fpe conjugii pcr-C tentiam, delegato
obedire ,, cum non
. ’teneatur
‘
petuo perfevenet.
'fua, . fed
..................................
delegantis vice fungatur; & cum jurifdiûio delegatur, omnia qux ad jurifdiâioncm
faciunt, dek-gari videantur: merito poteft dele­
Cap. V. Akxmier ftrtm erclùtpifctpo
gatus tam ordinarium, quam alium cui man­
Rttoftugetf Ô* Metfi Geemer.
davit, cogere ad id efttciendum quod manda­
& ei qui obedire contcmpfcrit, pceuamin·
Ex quorumdam certa relatione audivimus , vit
Higerc competentem .
qued cum aliqui viri ccclefiaftici, de provincia
veftra pro juftitia fua profequenda litteras commiflbrias a nobis impetrant , adverfarii eorum ,
Cap. IX.
ut mandatum noftrum eludant, antequam lit­
Quoniam
ex
plenitudine
poteftatis, &c. £t
rerat ills ad judicem perveniant, vel litteris noftris a judicibus receptis, priufquam ab eis ci­
infra : Super eo quod quxfivifti, utrum ecclc­
tentur , in vocem appellationis prorumpunt : aut fiaftica beneficia tepolcentibus, objeda fpontaconventionem facientes, aliquos in pofteffionem nex abjurattoo is exceptio fine caufx cognitione
eorum , de quibus controverfix vertuntur, ma- ^fit admittenda, & an adoris, qui fponte non
<· g litiofe inducunt. Quoniam igitur hujufinodi cal- renunciavit , an rei de fpontanea renunciatione
«fnfcopus . liditatee & ver futi x fuis non debent m aliquo tcftcs fit probationes fint potius admittende: fic
autboribus fuffragari, & nos contra paedidas experientix tnx duximus refpondendum : quod
calliditates fit verfutias, paftorali volumus foli- hoc nulla ratio verifimile reddit, ut quifquam
citudine providere : difcrctioni veftrx, &c. qua­ beneficio multis forte laboribus & expenfis acquifito, & quo fuftentari debet, fine magna cau­
tenus fi adverfarii , inter quos & ipfum fiipet
ecclefia controverfia diutius eft agitata , pro fa rcnunciare fponte elegerit : ideoque fupervacaneum efle non credimus , caufam refignatioevacuando mandato noftro fupradifto modo apnis five renunciationis diligenter inquirere, qua­
* commuta- pellaverint , aut de poftettione qualibet * contenus fi forte probabilem , hoc eft , non vi ,
■>·■«■.
ventionem fecerint, vcl malitiofc fe abfentaverint , cos qui in poflefiione pnedidr ecclefix fe
non metu , non interventu pecunix, non proingetterint , appellatione ceffante , cogatis fub miflione extortam , judex ordinarius five de­
examine vcftro juris aequitati parere .
legatus invenerit , & maxime ή juramentum ,
g quod vix fieri dc fpontanea voluntate crcdi11 mus, quia juramentum fere femper a malo
Cap. VI. Lutin tertin.
eft , inierceflerit, admittere, nifi replicatio ca­
nonica fuerit oppofita, non proponat. Porro
De his qui in fanitate vel infirmitate ad loca
religiofa fe tranftulerint, nil tibi vel ecclefiis , licet negantis fadum nulla inveniri pofle pro­
• quibus receperunt pabulum fahitis, relinquen­ batio dicatur .* ejus tamen qui renunciationexn
tes: hoc tux prudentix innotefeat, quod fi in fpontancam negat, cum implicite & quodam­
xgritudine ipfa ad religionem tranfeunt, dum­ modo replicando inficietur, fuper adione fua
modo in ’ xgritudine ipfa decedant , paedidis probatione credimus proferendas, habita nihilo
«
mi­

is) fi judt* dtkgnn

orJmari» mandntrit n ferte > (ttrt. detr^ete &c.

Gentil. General. Tom. XXII.

'Manti .

D d' t

41'

CONCILIUM

rWDÎÏÏOTS'·

4l4

.......... 'minus,

ut decet, ad perfonarum dignitatem fle A ut fi uterque nequiverit iacerefle, unus proce-'
S Of”*""” «>·*"■»·
.
...
dal. ~Primas ergo quatftiom
refpondemus» quod ANNO

C a r X. £x

dfcrrtij Horfiouda papa.

Nullus fidelis, cujufeunraue conditionis fit ,
occulte nuptias faciat : fed nenedidiooe accept·
a facerdote, publice nubat in Domino. Si quit
ergo facerdos aliquot occulte coojunxtfle inven­
tus fuerit, ab omeio triennio luipendatur.

Cap.

XI.

DtaotltHftf *pifaf· & fratribut
Reveibt .

cauft, appellatione remota, commifla , appel­ CHRISTI
lationi non débet deferri, fire ante citationem
five poft, five ante fententiam five poft, fuerit
appellatum* niG appellans, pridquam citaretur,
iter arripuiflet ad fedpm apoftolicam veniendi .
Quod autem quefivifti, fi aliquis appellaverit ,
quia delegatus judex fuper fuggeftione falli au­
dire probationes recufat, an appellatio teneat ,
boc tuam rohtmus diferetiouem tenere, quod in
eo cafu debet appellat ioai deferri. Ab uno vero
judicum, appellatione remota, in caufa procedi
non poteft, nifi hoc fpecialc in litteris commifferiis exprimatur, (i)

Propofuit nobis dileftus filius nofter VV. cle­
ricus prxlentium lator, quod cum ipfe ad ec- B
• Widhiim elefiam de * Wadher , a Reinero Flandrenfi
Cap. XIV. Zacms tertam.
venerabili fratri noftro Eboraceofi archtepifcopo,
Quoniam ex plenitudine poteftatis, Ô?. Et
apoftolicr fedis legato prxfentatus fuiflet, idem
archiepifeopus cum ad ecclcfiam non recepit . infra: Confulere decrevifti, de quibus perfonis
• ApoAcbca indg
quod diferetioni veftre per ‘A S.manintelligendutn fit, unam alteri in ecclefiafticis
ttpu’
damus, quatenus fi idem archiepifeopus ad com­ beneficiis fuccedcre non debere: utrum, fcilicet,
monitionem veftram prxfatum VV. in ipfa ec- de faccrdotibus & eorum filiis dumtaxat , an fle
clefia, quam citius poterit non inftituerit : vos & de aliis quibufdam perfonis. Noveritis ergo
rei veritatem legitime inquiratis , fle fi vobis quod ad ecclefiaftica beneficia nullum fecundum
conftiterit ex parte VV. dummodo idoneus fit, canones admittendum credimus, nifi ex cledioquod ad ipfam vacantem fuerit prrdido archie- ne canonica vocatum. Sacerdotum vero filios ,
pifiopo prxfentatus, ad eamdem ccclefiam au­ & maxime in facerdotio genitos, his tempori­
thoritate noftra, amoto illo qui eam detinet , bus fuis fuccedere parentibus, quarumlibet re­
etiam fi quis poft prxientationem ejus fle appcl- gionum confuetudo & in donis civilibus prohi­
lationem, quam fe ad nos feciflc proponit, in-Cbet
be canones in ecclefiafticis multo for­
cuftus eft, appellatione, remota, cum frudibus tius prohibent & exterantur. Perfonarum quo­
inde perceptis poft primam prxfcntationem ,eun> que filios citra fiteros ordines conftitutarum ple­
recipere minime differatis.
rumque, fi tamen merita fuffiagantur, parenti­
bus fuis fuccedere connivent ibus oculis toleramus.
Cap XII· Ewactnfi arcbiepilcopo. Par : capituli: Exemplo namque perniciofum eft & grave, ta­
lia in ecclefia pullulare, per qux & laicis icanIn eminenti. Vc appeaattorubm.
dalum generetur. Sane tam has perfonas, quam
De cetero noveris, quod fi fententiam a no­ iilas, ab aliis non repellimus beneficiis, fi digni
bis latam prxeeperimus per aliquem execution·
inveniantur ,
mandari , & fraus intervenerit, non rft facultas
exeeutori de negotio toto cognofcerc, fed re­ Cap. XV. Alexander tertmi abbatibni Cifler*
ferri , quafliones qua. inciderint, ad fedem apocienfibou capitulo Ciflerciepfi
ftoltcam oportebit.

XIII.

1D

Recolentes qualiter hxc plantatio fanda, hxç
vitis fruâifera, hxc denique vinea Domini faIn eminenti ipecula ecclefix, licet immeriti,
baotb, fub primis ordinis patribus pullulavit ,
difponente Domino conftituti , intendere debe­ &t. Et infra : Nunc autem aliqui ex vobis primus confultationibus fmgulorum. & prout Deus ftime inftitutioois obliti penitus vel ignari, con­
nobis revelaverit, propolitas enodare. Confului- tra ordinis veftri gloriam fle decorem , villas ,
fti autem, fi caufa, appellatione remota com-■ molendina, ecclefias fit altaria poflident, fidelimifla , altera partium ante citationem vel poft: xates & bominia fufeipiunt, rufticos & tributa­
citationem , ante fententiam vel poft fententiam, rios tenent .* & omne ftudium Adhibent, ut terad fedem apoftolicam appellaverit, an appella­■ mini eorum dilatentur, quorum converfatio efle
tioni fit in hujufmodi deferendum. Praeterea fil debebat in coelis. Laeditur hinc ordo penitus &
caufa fuerit, appellatione remota, commifla ,&: mutatur,
______ ____
_____________
tfc.__Et infra: ___
idcoque
fandum dc_ ve- pun».
alter adveriariorum appellet, quia delegatus ju-g nerabile collegium veftrum precibus & monitis,
dex non vult fuper fuggeftione falfi probationes quibus poflumus, exhortamur , quatenus domus
admittere contra Cantuaricnfis litteras impetra- illa: qux a prima
......
fui origine in ordine vcftro
tas, an in hoc cafu teneat appellatio, quxfivi- funt fundate, conftituti* fle ordinatis terminis
fti. Dubitas etiam, fi duobus fuerit caufacom- fint contente: nec velint ad ea manus extende­
mifla, appellatione remota, & alter fuo condi­ re, que fine laboribus & periculis multis, fle
dici vices fuas commiferit. an ille folus poftit demum fine ordinis magna confufione minime
procedere appellatione remota, vel ab eo liceat poterunt retinere. Si enim relidis originalibus
appellare, (a) cum in fine non fit appofitum , ordinis fla tutis, ad communem volueritis alio­
rum

Cap.

Etoracenfi arcbiepifcopo.

(a) i«« in fini litterinn non fit
(b* Ad. Or cetero nrtcru anad fi /ententiam t nobii latam fraceperimnt, fer aliyum ereettliuoi mandandam,
o fray intervenerit . no» efi facnlut emtnton de toto negotio cognofcendi , fed referet qnafiiomt , ft* made*
tint ad jedem afofioltcem oportebtt.
Manti.
‘

4M

LATERANENSE ^1.

rei?^,cust

0«

■ —nun monafteriorum viam divertere.· oportebit fic A an lecompenfatio utilior fit, fic Deo magis ac’°’ communi iwe· cenferi: quia dignum eft ut cepta, & fecundum hoc debet exinde diijxnfarc. ANNO
CHRIST I
qui limilem cum aliis fufeipiunt vitam, fimilem
feotiant in legibus difciplinam. Quonum * do­
Cap. XX. Reme^Ji ereUepifcofo.
tenua
mus illae, qux de aliis inftitutionibus ad veftrum
Cum Chriftus perfeâus fit Deus fie perfeâus
Ce ordinem tranftulerunt, veftris omnino fatagunt
* ufibus conformari , ut relidis videlicet homo, mirum eft qua temeritate quifquam di­
μι»
pofleflionibus vel mutatis, quas veftra inftitutio cere praefumat, quod Chriftus non fit aliquid
non recipit, fic fe in omnibus veftrx religioni fecundum quod homo. Ne autem tanta in ec­
coaptent, ut quemadmodum fe gaudent in fo- clefia Dei poflit nequitia iuboriri, vel error in­
’ **·
cietate * ordinis, mutatione habitus fic obferva- duci: fraternitati tuae, tie. quatenus convocatis
:*one regul**·* afliimptos, fic etiam in parcitate magiftris fcholarum Parificnfis fic Remenf.s fic
raràque
temporalium rerum fe letentur veftris inftitutio- aliarum civitatum, authoritate noftra intcdicas
·.* nibus conformatos. Sane fi fuper poflêfliontbus fub anathemate, ne quis de cetero audeat dice­
re. Chriftum non efle t aliquid fecundum quod
jffo *n
monafteriis veftris apoftoiicz
n verus
------ Deusj t it«
redis autboritas difpenfavit, a nullo veftrum fu- βhomo: quia ficut Chriftus eft
mendum eft exemplum: quia temerarium eft pe­ verus homo , fic anima rationali fic humana
nitus fic abfurdum fic indignum, aliquem fua fi­ carne fubfiftens .
bi authoritate przfumere, quod Romana eccle­
Part L· Λ
fia alicui monafterio , certa ratione infpeâa,
ultima ■
, fingularibus voluit beneficiis indulgere.
Hl.iut etiam
titulus ia
CAP.
I.
archetypo
Caf. XVI. Remetf erebiepifeopo.
deliderat»·
TS1 quzftiones tuas de fervore religionis
Cum H. diu vinculo excommunicationis fuifexurgere, fic tc eas cx intimz devotionis
afle&u, quam circa nos fic ecclefiam habes, ad
fet adftridus, tandem przftito juramento, quod
exinde judicio ecclefiz ftare deberet, beneficium noftram devotionem * perferre nullatenus igno- «·**·"
abfolutionis obtinuit ; fed continuo ad fedem remus: non tamen eft ultra, quam oporteat,
apoftolicam poft abfolutionem appellavit.- fican­ in hujufmodi dubitandum, cum leges huminae
no tranfado ultra, fic per fe vel per alium ap­ dicant, quod quidam tenui religione contenti ,
pellationem ptofequi contempfit . Quoniam igi­ Cfacramenta * fic neceflaria fic legitima exhibere . necetbrie
tur deriforie appellare videtur , qui appellationem contemnunt. Tenuem enim vocant religionem, & legiiuna
interpofitam non profequitur: fraternitati veftrz qux in talibus hzfitat, ubi non eft aliquatenus exhrfxoJi ,
* A
Pr<fent'bus mandamus, quatenus hxfitandum . Unde etiam Pfalmifta dicit.· Tre.
utraque parte coram te convocata, fi tibi con­ ptdeverunt timore ubi non eret timor. In hoc au­
ftiterit , quod tanto tempore appellationem protem quod diledus fiiius nofter Petrus fandi Lau­
fequi contempferit , tu ipfum judicio tuo ftare rentii in D^mafo presbyter cardinalis , tunc ve­
fub excommunicationis diftridtone compellas.
ro fandi Euftachii diaconus, fic apoftoiicz le­
dis legatus, pro cledione tua, fic ut tibi pal­
Cap. XVII.
lium deferret, ad partes illas acceflit : diledus
filius nofter Albanus frater tuus, ejus praticiens
Ejus qui modo vult recedere ad priorem uxo* necetlitatem, eidem cardinali equum unum, te
rem , quam prius negavit, ecclefia teftimonium penitus ignorante, tranfmifit.* quoniam per ma­
non recipit.- quia variavit verbum fuum, & con­ re veniens, nullas aut paucas fecum adduxerat
tra femetipfum teftimonium tulit, fit abftulit fibi _ equitaturas
_______ ; te
. nullo
. modo
__ ______
_ ___ t____
timere oportet,
cum
fidem in utroque, ut conjugii facramentum adDin accipiendis, vel dandis muneribus tria fint
invicem non efle videretur , fic opus carnalis maxime attendenda , perfonz
'
.....................
fcilicet
dantis* fic re­
commercii contradiceretur.
cipientis qualitas, muneris quantitas, fic tempus
donationis. Qualitatemperfonarum , ut a quofic
Cap. XVIII.
cui, videlicet an atpaupere diviti, aneconverfo,
five a divite locupleti datum fuerit, folicite confi­
Vir potefattm fui corpora mm habet, fed mu- deremus. Æ.flimationem muneris fic donationis
lier : uec mulier potefletem fui corperii hebet, fed tempus attendimus, fi magni vel minoris pretii res
vir. Poteft ergo vir five mulier peccato luo data cxiftat, fic an inflante neceflitate, an alio
facere, ut potcftatem in corpore alterius perdat;
tempore conferatur .diligentius infpiçiamus. Qui­
fed facere non poteft, ut alteri potdlatem fui bus fiquidem infpedis , in praefeipta quzflione
corporis, quantum in fe eft, tollat. Quodfuum tua nihil reprehenfibiiitate dignum invenimus ,
jns eft, perdere poteft: quod fuum non cfl, tol­ quod folicirudini tuae in fequentibus manifeftius
lere non poteft. Si faciat ergo, ut debitum Iuum _ apparebit.
____ _Si enim
___ tpraedirorum
__________________
cardinalis „
fic frain corpore alterius jure exigere non poflit .· non E tris perlonarum qualitatem reda confiderationc
tamen facere poteft, ut debitum alterius in fuo penfamus
'
- ■ magnum , ab
...
, non
fuit
eodem fratre
corpore negare poflit.
tuo cardinali unum equum inde tranfmitti, quem
etiam joculatori vir tantus fictam abundans non
Cap. XIX.
petenti donaret . Verum fi temporis o ceifitatem
perpendimus, non alia ratione boc confiât fa*
ûum fuifle, quam ut cardinali in tali fubveniDe voto peregrinationis, an eleemofynis pof- retur articulo . Quare fuper hoc in confcientia
fit, vel per alium redimi, tibi nihilo minus re· tua nullus debet unquam fcrupulus dubitationis
fpondemus, quod ab ejus qui pnefidet, depen­ emergere, cum res data modici pretii , quan­
det arbitrio, ut confideret & attendat diliges· tum ad perfbnam dantis & accipientis, extiterit.·
tius qualitatem perfonz, & caufam conunota- nec alteruter eorum aliquid in mente habuerit,
tiqqjjs, fcilicet, an id ex infirmitate feu affluen- quod tibi poflit vel debeat quamlibet vel in mo­
‘tflrdivitiarum contingat; & utrum peregrinatio, dico Icfioocm inferre . ctfi ante ele&ionis exa­
mina*
CHRISTI

E

417

"“"i"»

C O N C iXlUM

hudejucusi.

418________

Athematis interminatione con jungijxohibeas, do-" ΛΛ"
nec appellationem profequantur, aut judicio tuo çÿjpfirrr
ftarc obediant . Si vero fuerint conjunfti , eis >i?t.
convenientem terminum profcquends appellatio­
nis, vêl ftandi judicio tuo, praefigas, infra quem
fi neutrum adimpleverint, eos extunc omni ap­
pellatione «flante , vinculo excommunicationis *
adftringas. De cetero Heruberto.

aitusii minationem & pallii receptionem , cum te no,' lente & penitus ignorante fit faftuin , ut equus
neceflitate tranimiflus fuerit & collatus, nec et­
iam res tanti pretii refutetur , que accipientis
animuin multum movere deberet, aut abhonefta*/A»'· ii· tu propofitodeclinare. Quod autem feriptumeft:
Btatiu <pti excutit hmiu fiuu ob omni mttncrt : dc
illis donis diâum eft , qux accipientis animum
allicere & invertere folent. Quoniam fi ipfa et­
iam perfona elefti, vel ordinatori, velconfecraCap. III. Mrav m rairav libro feetaeda ,
tori fuo eleftuarium, medicinas, aut de optimo
FF. Âlbemetf epifcopi vicario noftro.
vino, five de aliis hujufmodi qux modici pretii
fuerint , & qux voluntatem recipientis inclina­
Ex tuarum tenore litterarum accepimus, quod >
re, vel movere non debeant, offerat·
*
non ta­ N. clericus adeo deliquit, quod fi deliftum ejus
men Romana ecclefia dantem, vel accipientem publicum effet, ab ordine quem fufcepir, degradelinquere interpretari confuevit, nifi ifta inter­ B daretut, & amplius non poftet ad fuperiores or­
venirent ex pafto . De cetero licet , ficut tux dines promoveri. Verum quoniam peccatum ip­
* Ctrr. « littcrx continebant, quod epifeopus nec * inelc- fum occultum eft, & privatum fore dixifti: fra­
dionc fua ecclefix indemnitatem promittat , fa- ternitati tux per * A. S. mandamus , quatenus * ApoMi
cris canonibus prohibeatur , fed tamen propter ei condignam pernitendam imponas , fle ei fua· α
hoc , verba fratris tui nullam deberent animo deas, ut per te, pcenitentia perafta , ordine futuo perturbationem vel dubitationem ingerere , fcepto utatur : fle eo contentus exiftens , ad fu­
■ cum etfi regi, qualem dixifti, te ignorante , periores ordines amplius non accedat. Verumtapromiifionem feciffet, exinde nullatenus tenere­ men quia peccatum occultum eft , fi promoveri
ris: Quoniam capitulum illud de perfona facer- defiderat, ei non potes nec debes aliqua ratio­
dotis elefti, fpecialitcr eft inttlligendum. Verum ne prohibere.
quamvis frater tuus, te nefeiente, hujus fecuritatem prxftiterit, quod tamen non confiât, ideo
CAP. IV. Idem eidem in eadem.
poteft perpendi, quod non alieujus Ixfionis ma­
culam propter hoc incurras, vel contrahas : cum,
Dc adolefocntc, qui mulierem quamdam co­
ficut fraternitas tua non ignorat, fandorum pa­ gnovit, fle.filiam ejus poft matrimonio fibi co­
trum inftituta determinent , quod puer qui ad pulavit, cui jam per decennium cohabita vit, tux
aliquam ecdefiam a parentibus fuis pecunia in­ prudentis refpondemus .* quod fi deliftum ejus ,
terveniente offertur, etfi ad tempus jubeatur ab ficut nobis fignificafti, occultum exiftit , perni­
eadem ecclefia removeri, poftmodumnon folum tentia fibi condigna debet imponi, nec ab uxoad aliam, fed ad ipfam unde removetur,poteft re tanti fccleris infeia eft propterea feparandus.
Locus cor- affumi. De quibus colligitur, quodeurr tuquanSi vero id notorium efle dinofeitur : & ab uxo­
rupmr ,
do verba prxicripta proferri debuerant ad ecde- re debet feparari , fle fine fpe conjugii perma­
fertt . fiam · agere natura eledus , a qua jamdiu ad nere.
Mjura. w. aliain aflumptus futili, non folum fecundam ,
in qua modo exiftis , fed & priorem difpenfaCap- V. Idem Verttlano epifeopo, in
tionem poffes habere . Ideoque debes omnem ab
eodem libro.
animo tuo dubitationem avellere , cum etfi hoc-,
Ex relatione I. latoris prxfentium, fle ex te­
conflaret, immunis appareas: nec oporteat te ,
fi frater tuus fecuritatem etiam prxftitiffet, pro­ nore tuarum litterarum accepimus , quod cum
pter hoc quoquo modo timere, cum ab ecclefia idem I. fororem uxoris fus camaliter cognovif- illa jam pridem tranfieris, fic ad aliam deinceps fet, fle cum ea diutius permanfiffet, tu cos ab
affumptus fueris, in qua jamdiu manfifti. Qua­ invicem fcparafti, fle jam diftum 1. ad noftram
propter non fuit neceffe, ut alicui perfonx, im­ audientiam deftinare curafti . Super quo utique
peratori fcilicet, regi, aut aliis, exinde feribe- fraternitati tux duximus refpondcndum, ut cum
remus.· cum nos nec minimum conicicntix feru- Hierofolymam ftudeas deftinare . Deinde cum
pulum cx hoc fuboriri nofcamus.
ad propria redierit , ne (a) ex abftinentia illorum
forte deterius contingat , diflimulare poteris ,
Cap· II. Idem Bitnrieiy/i epifeopo, t*
quod uxori fux cohabitet, non tamen ut eis ad
eodem libre.
hoc licentiam aut fivorcm aliquatenus indulgere videaris..
Relatum eft, fic nobis ex tua parte monftratum, quod caufis matrimoniorum tux dicecefis £
CaF. VI. Idem Gradenfi patriarch
*
ad te delatis, cum in eorum exeeutione velles °
in eodem libro.
<
procedere, illi qui impetuntur , ad audientiam
noftram appellant, ut per hujufmodi appellatio­
Ec tuarum litterarum tenore accepimus, quod
nes poflint judicium declinare. Unde quoniam V. presbyter vivendi levitate ufus, cum quodam
vcftra intereft , pravorum intentionêm reprime­ infami ad pravitatum locum Immundos fpiritus
re, fle peccandi occafionem eifdcm auferre : fra- invocaturus acceflit. Unde cum , quia propter
• Apoflolka ternitati tux per * Λ. S. mandamus , quatenus hoc infamia laborat, fle facinus publicum & no­
fcrtpu.
fi qui parochianorum tuorum dc linea confan- torium erat, ab officio fle beneficio fle. ccclefiaguinitatis impetiti, ulterius ab audientia tua ad ftioo fufpendifti. Ipfe autem coram nobis viva
ledem apoftolicam in vocem appellationis proru­ voce propofuit , quod non ca intentione , ut
perint, fi conjunct non fuerint , eos fub ana- invocaret damtonem , jcrat *. fed ut per infpcftio-

(*) e» albentia.

Manii.

4t9
LATERANENSE IIL
—ftionem aflrolabii , lurtum cujofdam ecclefie A tionem retenus confirmavimus, ut pratdiftus fa-·
portet recuperare. Verum licet hoc ex bono ce- cerdos, ecclefix, nifi infirmitate corporis fuerit ANNO
CHRISTI
Io ft « fimplicitate le fdciflc proponat .· id ta­ impeditus, aflidue debeat officium fuum impen­
men fuit graviflimum , ft non modicam inde dere.- & quanto ferventius poteft, faivahooeflamaculam contraxit. Sed quoniam tutius eft, in te l'ua & debita devotione , Miffarum ‘foiemnia
dexteram quam in finiftram , ft in mifericor- celebrare: nec fibi liceat hoc, illinc fe ad aliam
diam quam in feveritate declinare: ipfum fra­ ecclefiam transferendo , aut voluptatis caufa ,
ternitati tu* duximus remittendum , monentes fubxrahcre.
atque mandantes, ut fecum mifericorditeragas, & libi infra odo dies poft harum fufcepcioocm,
Cap.' X. /dew BtlvKttfi tpifafo, ia
eadmv fifr·.
ecclefiam cum omnibus ablatis reftituas , ft ta­
lem ei pro expiatione illius delifti pmnitentiam
Significatum eft nobis & pro certo monftraimpuoas, quod per annum ft amplius , fi tibi
Griboldus nondum incipiens
effe
vifum fuerit , ita tamen, quod biennium nun tura, quod
.
.
. quaexcedat, eum ab altaris adminiftratmoe prxei- tuordecim annorum, timore magiftri , qui eum
pias abftinere: & exinde liberum ei fit, officium» litteris erudiebat, habitum religionis fufeepit in al. Reifofaccidotale exercere.
ecclefia de Ruflinis ‘, ft inde ficut puer infra
annum exivit , ft per fieculi vanitates jam fex
annis ft eo amplius vagabundus dilcurrit. Unde
Cap. VII. /drm Fmdme tfifctf» m eedtut
quoniam hujus rei veritas nobis non conflat ,
lito* 1.
fraternitati tux per * A. S. mandamus , quate- · Aportoik·
Qyod te cum inimicis tuis, tft. De cetero quia nus rem ipfam diligenter inquiras, & fi invene- fctijx».
fraternitatis rux quxrit induftria , utrum clerici ris, quod non fuerit a parentibus oblatus , nec
qui infra fubdiaconatus ordinem conftituti, quia inceperit effe quatuordecim annorum, quando
accedit ,, ft
continere camis vitio coafti non valeant, uxo- ad religionem
„
. eum infra quartumres accipiunt, ecdcfiaflico fpoNprr poflint bene- decimum annum voti pnenituerit, & ab ecclefia
ticks canonice : id tuam volumus experientiam rec efferit , fi in fieculo voluerit remanere , &
tenere indubitata veritate, quod cum fint volo- eum ab ipfo voto quod fecit, audoritate pontiptatibus & carnalibus defideriis dediti, ac Divi- ficali abfol vas, & eum abfolutum tant in ecclenis & ecdefiaflicis facramentis contredandis in-—fia de Ruffinis, quam populo tu* civitatis ftudigni , ecclefiafticis funt procul dubio beneficiis*-deas publicare. Si autem a parentibus fuis forprivandi. Sane fi ecclefiis quibus attitulari fue­ te oblatus , feu quartumdecimum annum com­
rant, de poffeffionibus aut aliis bonis fuis ali­ pleverat , cum religionem intravit , five poft
qua contulifle nefeuntur, cum ab earumdem ec­ quartumdecimum annum profeflionem a fe faclefiarum minifterio fuerint fit beneficio feque- dam ratam habuit , eum ad eamdem vel aliam
ftrati, ad ipfos reda via dominium & proprie- religionem tranfire, ecclefiaftica diftridione com­
tas illico debet abfque ulla contradi&one re- pellas.
dire.
Cap. XI. Λνχ Saletoivtf tpifctpo, in
Cap. VIII. Ida» jttdieitou PeUttre». i»
rtotoet lito*.

ndrm litoe.
Pervenit ad nos , quod cum tu Rog. filium
Relatum eft auribus noftris, quod cum ad ve­ Willelmi ecclefix tux canonicum, ut debitam
li rx difcuflionis examen aliqua fuper teftamen- in eadem ecclefia relidentiam faceret , monuiftis ecclefix caufii deducitur , vos fecundum hu- ■— fes, ad audientiam noflram in appellatione promanam , & non fecundum Divinam legem in1urupit, & appellationi fux terminum , proximum
ea vultis procedere .· & nifi feptem aut quinque feftum beati Luae pnsfixit. Qioniam igitur in­
teftcs idonei produfti fuerint , omnino non pro­ dignum eft, per ejus vel aliorum fubterfugia ,
ponitis exinde judicare. Uodequia hujuimodide preferiptam ecclefiam debitis obfequiis defrauda­
judiciis ecclefix non fecundum leges, fed fecun­ ri, cum ipfe fruftratorix dilationis caufii appeU
dum canones debent traftari , dc in his Divina lafle videatur.· fraternitati tux per * A. S.man- · Apoftolica
Dam.
feriptura reflante, duo aut tres idonei telles fuf- damus , quatenus prefatum Rog. diligenter &
·
ficuint ·· difcrctioni veftrx per * A. S. manda­ ftudiofe commoneas, ut in eadem ecclefia de­
* Apcftjlka
mus , quatenus cum aliqua caufa fuper reftamen- bitam, omni mora poftpofita , faciat refidenIcnpca .
tts ecclefix reliAia ad veftram fuerit examen de- tiam , vel infra proximum feftum beati Luce
du&a, eam non fecundum leges, fed fecundum appellationem fuam profecuturus , ad noc ve­
canones, juxta decretorum ftatuta , tradetis , E niendi iter arripiat. Interim vero alicui booctribus vel duobus legitimis teftibus requifitis : li* perfone vices ejus in ecclefia prxtaxata exequoniam tcriptum eft : to ere Jeoritnt wl true»· quendas committas : ft tantum ei de beneficiis
Mattb. 11. teJUnm fiet rmt vtrtomt.
illitis , appellatione ccffante , aflignes , unde podii cpngrue fuftentari. tyod ü pnelibatua
Rog.
alterum illorum adimplere neglexerit, tu
Cap. IX. Itmt presto èT cmuhicî Suite», i»
eum extunc prxbenda fua, omni appellatione ft
t*dm lito*.
contradiftione ceffante , prives .· ft eam Alicui
Significatum eit nobis , quod ecdefiaflicam viro difereto ft honefto, nullius appellatione admiffa , concedas pariter & aflignes.
‘al. quod * facerdoti praebendam unam in ecclefia veftra
cuidam U- communi confenfu & voluntate dediftis : ita
cerdoa
quidem, quod Miffam de fanda Maria, nifi fit
Cap. XII. /dnsr Tenutf^i
, »*
corporis infirmitate gravatus , debeat quotidie
ttittn lito*.
celebrare, qui ecclefiam veftram non nifi com­
Veniens ad nos mulier latrix prrfentium, lamuni tam pnepofiti quam capituli confenfu, po­
teft dimittere, nec cuiquam prebendx illius an- crymabili nobis confeflione monflravit , quod
niverfarium delegare . Qpam fiquidem couftitu- cum' de quodam filium genuiflet, & ille fibi.tur.
gido

4J|

t

ALEXANDER

CONCILIUM

r*nS£CWI'

x

4U

——------ gido f«pe vultu imprope radet , quod filius ejus A tes, caufam diligentius audiatis , 8t fine cano- ■—
rimari non cikt » ’Pia ‘«««di* calore & furore animi nico terminetis. Qpod fi legitime probatum fue- ANNO
* du&a, eumdem filium interfecit . Quo comper- rit,
“* non —
—- mortis patdiâam
, a·—
timore
mulierem
re­ CHRIST
to, comes Flandrenfis eam totam terram fuam ligionem in trafic, aut quod fecit poftea ratum
ufque ad feptennium abjutare coegit, nifideno- habuiflê: ipfam ad monafterium redire, fic ha·
bitum depolitum refumere, Centura eccleftaftka
• f. —-,
licentia * remaneret . Cumque fe noftro
confpettui prefentaflêt, fic quod crucem fufeepif- compellaris.
fet, Hierofolymam fe profeâuram mooflraflêt .*
Cap. XIV. /dew Mtrrtf tlrfi, m «adew
nos videntes quod in partibus illis prefentia il­
libn 8.
lius non poteft eflê utilis, feddamnofa, eam ab
Hierofolymitano itinere revocantes, ipfam fra­
Cum Petrus Mancovela * , fic Bonus Caci * ’ al. Mtn.
ternitati tu* duximus remittendam.* prefentiumt
auâoritate mandantes, quatenus prcdi&am mu­ preibyteri, dc Joannes Bonus Coci * laicus , in conelU
lierem labores inducere, ut in aliquod monafte­ noftra eflênt pracientia conftjtuti : eumdem Jolaicus erat, in ,jam
difti P.
rium tui epifeopatus tranfeat, fic ibi peccata fua annem .·, quoniam
· .
— —
perpetua pernitentia deplorer . Si autem repu- B accufationem nequaquam admifimus . Cumque
B.
P.
crimine
fimoni*
gnanre carnis fragilitate , ad hoc induci nolue- praefatus
f
“ eumdem
J
n fuper
Λ
:
r
‘rit , ei licentiam nubendi in Domino tribuas : conftantius accufaret , nos cum , quoniam in
caufte
teftimonium
fuit
adduftus
,
fic
quia
fraur
quia tutius nobis videtur ut in Domino nubar,
ejus, I. fcilicet, jam diâum P. prius coram te
fic uni foli quam multis adhereat.
accufaverat , repulimus : prsefertim cum frater
Petri Bonum Coci antea de caufa confimili ac·
XIII.
7» Colite.
cufaflêt. Verum quoniam unus poft alterum »
Kelatum eft auribus noftris , quod cum vir pnedtôum inflante viciflitudine accufabat , neu*
talai .
Alexander nobilis * Atcorelia nomine , M. mulierem de
trum ad ejus accufatioocm admifimus, fed utri­
TL Oteenii
Oreja quondam uxorem fuam fufpedam habe­ que de objedis criminibus purgationem duximus
&
ret , fratri fic militibus fuis praecepit , ut eam indicendam. Inde fiquidemeft, quod diferetioni
prtQii S.
Maria C«- longe ad privata loca deducerent, & gladioocveftr* per apoftolicam * fedem mandamus, qua- * ftrtt ,
taraug.
illorum fe_ cum
facerdoti- taaâioacm.
ciderent. Qui cum ipfam ad quamdam filvam I tenus utrumque
.... ______
___ tribus
____ _______
• al. nofcigladio occidere vellent .* bus facias infra triginta dies poft harum fufee1», prudens duxi flem, & evaginato
„
Cpiioaem purgare.
& ut fibi vi-Cptioaem
purgare. Purgatores
Purgatores vero
vero illius
illius honcftahoneftaft porem, eadem ad pedes cognati cecidit
A. nomine um (ervaiei, bcryinofi lupplicatione rogavit .
i is fic opinionis eflêvolumus, quod verifimilefit,
Cognatus vero fit pietate fic milericordia motus, eos nolle amore vel odio feu obtentu pecunia:
ei tub conditione pepercit, quod in monafterio pejerare. Ur autem idonei appareant , necefle
eft, ejus quem purgare debent , vitam fic con• al. CUo- dc Tolabres * habitum monadicum deberet fubm.
kipere. Quo audito, maritus ejus, quia rcler- verfationem nofcanr . Quod Ii urerque illorum
vata erat ad vitatu, grave plurimum tulit : fed vel alter in purgatione defecerit, tu deficientem
tamen poftmodum acquievit, ficque f.iitum eft, omni officio fic beneficio ecclefiaftico prives, ti­
quod duos epifeopos Cefarauguftanum fic * Ti- bi omnimodo prccavens, quod fi memorato P.
* Fro. Tuin fua voluerit purgatione afliftere , nullam cis
ruiuiteafem. raioncnfem ut eam benedicerent , fic illi velum
imponerent , ad monafterium ipfum adduxit . malevolentiam vel indignationem oftendas .* nec
Epifeopi vero rem ignorantes , fic quia juvenis eos amodo impedias, vel ab aliis , quantum in
erat, fic. filium habebat parvulum , mutationem te eft, impediri permittas.
vir* fu* fufpeâam habentes, eam fcorfum con­
Cap. XV. Idtm Norvviceufi in todin»
venerunt. Qu* utique rem per ordinem patefa­
~
' libro.
ciens, quod mortis timore, fic non bono animoD
monafterium intraret*: fiequandocumque poflêt,
intraVenientis ad nos R.om. clerici narratione au·
*
_ ,
inde exiret, nihilo minus adjedit. Tunc epifeo- .
divimus,
quod cum in puerili artate conftiturus
lun&quLd pis de morte ejus timentibus, fic quod ab ea au<
quindocum- ^jcrant, propalare nolentibus: alter eorum, Ti- i fuiflet, fe Hierofolymam difpofuit profeâurum :
Φ1*
rafoncnfis fcilicet, ut viri illius tyrannidi fatis- < fit cuidam confocio fuo , qui nihilo minus Do­
minicum
fepulcrum propofuerat viûtare , fidem *
facere videretur, mulieri imponere velum fimu
i
Javit . Tandem autem viro fic fratre de me- dedit
<
, fic fuam ab eo fidem recepit , quod fibi
invicem
in
via fideles exifterent, fit bonam fodio fublatis,* prxdifta mulier de monafterio exi­
cietatem fervarent . Qui utique folicita mente
vit , fic cuidam nobili P. nomine de * Cambem.
* nupfit. Sorores autem ctftn reclamaffet , fic revolvens, ad nos accedit, ut fibi fuperhocno­
• al. Cam·
epifeopo Calaguritano conqueft* fuiflent, fic epi­ ftrum * auxilium, aperiremus. Nos autem ipfum * confiliam
betit»
feopus non poflêt eam videre , neque fuper bis gravi infirmitate laborare, ficut aflerit , intelliconvenire: ad inftantiam fororum , eam fic vi- . gentes, fic quod in partibus Orientis
ejus adrum quem acceperat , excotnmunicavit , fic to- ventus parum utilitatis conferret, diligentius attam terram ejus interdixit, ignorans penitus quo-E tendentes, pr*fertim cum fit clericis'illicitum in
modo res procefltflêt . Quam utique fententiam lacris ordinibus conftitutis arma aflumere , aut
venerabilis frater nofter Tarraconcnfis archiepi- eftufiooi fanguinis vacare : ipfum a voto quod in
fcopus poftmodum confirmavit . Nos igitur de ctate tenera , facilitate animi potius quam ex
prudentia fic honeftate veftra confidentes, cau­ arbitrio diferetionis, promifit , abfolvimus .· ira
fam ipfam experienti* veftr* duximus commit· tamen, quod idem votum elemofynis redimere
tendam, fic fine debito terminandam . Ideoque debeat , fic juxta confilium' noftrum toto vit*
•Apcdolica diferetioni veftr* per * A. S. mandamuS , qua- fu* tempore uni pauperum Chrifti, dum ad hoc
faipo .
tenus pracdiftam mulierem fic virum, recepto ju­ fu* fuffiçiant facultates , tam in viftu quam in
ramento, quod noftro debeant ftare mandato , veftitu providere.
ab excommunicatione abfolvatis . Deinde tam
mulierem, quam prioriflam fie moniales pneferipti monafterii, ad przfentiam tuam convocanCap.

4,3

alexander

P. 111.

LATERANENSE III.

FRIDERICUS T.
fMP.

454'

A

CAr· XVL

epifeopo ,

Π. I*. ’

Ca P. XIX. Idem eidem in eodem libro.

ANNO
CHRISTI

Quanto majori dignitate , dante Domino ,
Ex parte tua hujufinodi nobis conqueftio pro· praeeminentes, tanto te decet amplius dc opor­
pofita fuit , utrum taonachi in accufatione ab­ tet io omnibus eam diligentiam & gravitatem
batum fisorum aliquatenus fint admittendi. Su- ■ habere, quod omnia videaris fine nota dc repreper quo utique tu® prudenti® refponderous, quod henfione peragere , dc laudabiliter injuncte tibi
nifi alia rationabilis caufa impediat, dc manife- folicitudinis oflicium difpenfare . Audivimus aufta
na , eo quod
qnoa monachi
monacal de
ac obedientiade
oocaicuiiaac fubjedioiudjchiv
tem, unde dc mirati fumus, ficut dc'merito in­
né abbatis funt , ab ejus accufatione non funt de mirari poflumus, quod in conceflionibus tie
ulla tertus repellendi, licet alios accufare nonpof- confirmationibus juxta confilium dc voluntatem
fint. Quibus fiquidem, cum proprium non ha- .eorum * procedis, dc in privilegiis , quod tuam * mOeem
beant, de rebus monafterii expenf® debent ne- non decet honeftatem , ad majorem audorita, m»
ceflari®, donec caufa debitum finem recipiat , tem
i
& certitudinem nomina fratrum tuorum ,
miniftrari . De confirmationibus autem Roma-B Sjui abfentes fuerint, tanquam fi prefentes fuifnoyum pontificum , tuam volumus cognitionem
ent, facias fubfcribi. Qpia igitur non decet pru­
tenere, quod contra illas , nifi novum apoftoli- dentiam tuarn, in negotiis tibi commiflc ecclec® fedis mandatum procedet , aut certum fit , fi® confilium fratrum^tuorum * proponere, cum * poûpo
quod· ipf® confirmationes per falfam fint fug- quibus unum corpus exiftere comprobaris .* fraternitati tuae per 'apoftolica feripta mandamus ,
gcftionem obtentz , non eft aliquatenus judican­
quatenus tn conceflionibus, confirmationibus, dc
dum .
aliis ejufdem ecclefi® negotiis, fratres tuos re'
quiras, dc cum eorum confilio vel fanioris par­
Cap. XVII. Idem Belvacerf epifeopo.
tis, eadem negotia peragas , dc pertrades .-'ut
Quod nobis ex una parte'fignificatum eft, ut quas ftatuenda fuerint, ftatuas , 5c errata corri­
ex clandeftinis matrimoniis difpenfare debere­
gas, dc evellenda diflipes dc evellas: nec abfenmus, non videmus qua difpenfatio fit fuper his •tium fratrum nomina feribi facias, quia talia mu*adhibenda. Si-enim matrimonia ita occulte con­ nimenta , irrita funt defalfa: dc tu exinde queftiotrahantur , quod exinde legitimi teftes non ap- ____________
___________________
nem falfi non _______
immerito ,
poteris
formidare. Nos
pareant , hi qui ea. Contrahunt, non funt ali-Cenim univerfi» privilegia
‘ ‘ ~ , in quibus abfentiumi
quatenus ab ecclefia compellendi . Verum ta men fratrum nomina , ipfis ignorantibus vel abfentiea, qua fie contracta funt , fi perfonc contra- bus, fubfcripta funt , vel amodo feribentur , ir­
«hentium voluerint publicare, nifi rationabilis cau­ rita efle decernimus, dc nullius firmitatis robur
fa prapediat, ab ecclefia recipienda funt ac com­
habere cenfemus.
probanda, tanquam a principio in confpeftu ec­
clefia contraherentur. Si qui autem de clande- Cap. XX. Idem Hubaldo Qfliettf epifeopo , Cf arftino matrimonio, poftmodum ab ecclefia com­
ebipretbytero & canonici/ WeU/dinr , ia
‘
probato dc rato habito, geniti fuerint, eos le­
. decimotertio liiro regifiri.
gitimos judices filios £ heredes.
Cum· eflés, frater epifeope , tn pr®fient ia no­
Cap. XVIII. Idem Hierofolymitano
ftra conftitutus , diligenti nobis ' aflertione innop/triercbn.
tuifti, talem in epifeopatu tuo inoleviflêconfuetudinem, quod teftamenta qu® fiunt in ultima
Novit
plenius
, ficut
credimus
, tua diferetio- voluntate , ut ab his qui poteftatcm habent fu­
---- ,------,-----------------, ------------------nis prudentia , qualiter tu dc fratres tui unum Dper alios , penitus refeindantur , nifi cum fubcorpus fitis : ita quod tu caput , dc fratres tui feriprione feptem aut quinque tcftium fiant, fe­
membra efle comprobentur. Unde non decet o- cundum quod human® leges decernunt . Qttiq
miflis membris, te aliorum confilio in ecclefia vero a Divina lege dc fandorum patrum ftatutua negotiis uti , cum id non fit dubium , dc tis , dc a generali confuetudine ecclefi® id efle
honeftati tua dc fandorum patrum inftitutioni- nofeitur alienum, cum feriptum fit; In ore dimbus .contraire. Innotuit autem auribus noftris , rnm vel trium tefiinm fiet ommverbttm : preferiquod tu fine confilio fratrum tuorum , abbates, ptam confuetudinem penitus improbamus , dc
abbatiflas , dc ceteras perfonas ecclefiafticas in- teftamenta, qu® parocniani veftri coram presby­
ftituis ac deftituis: non confiderans dc attendens, tero fuo, dc tribus vel duabus aliis perfonisido­
quomodo te non fit dubium facros canones tranf- neis, in extrema voluntate de cetero fecerint ,
gredi , cum in hujufinodi caùfis dc clericorum dc firma decernimus permanere, dc robur perpedc latcorum circa te commorantium, qui de cor­ tu® firmitatis obtinere: fub interminatione anapore ipfius ecclefia non funt, potius quam fra- thematis prohibentes, ne quis prafumptionequarrum tuorum confilio uti dicaris. Inde eft quod E libet, hujufinodi audeat refeindere teftamcnia .
apoftolica auftoritate prohibemus , ne abbates , Praterea cum principes, &c.
abbatiflas , vel alias perfonas ecclefiafticas fine
aflenfii de confilio * prioris * quod fratrum tuo­ Cap. XXI. Idem Carnote^fi epifeopo, in decimo
rum canonicorum inftituere, vel deftitueré, ali­
quarto libro regifiri. Part 'tUtut capituli ;
qua de cetero ratione ^prsfumas. Quod ft forte,
Cum facrofanda Romiana .
quod non credimus, contra praeceptum noftrum
venire prcfumpferis , nos tales inftitutiones dc
Significafti nobis quemdam presbyterum cum
deftitutiones, fi quas amodo fixeris, cadamus , alterius conjuge diabolico inftinftu in ecclefia fre­
dc omni robore decernimus dc ftabilitate ca­ quenter, ficut aflèris, dormi viflè; qua utique fe
de ilium façerdoti cuidam hujufinodi ddiâum
nere .
confeflbs fuifle, publice tibi detexit, dc hoc ipium
idem facerdoe, nomen adulteri celans, in prxfentia rua digit. Super quo quid fieri debeat, cum,
Comil. General. Tom. XXII.
Ee
ne-·

’I

4U

ALT"DER·

CONCILIUM

nUDSp'CCSi·

43
43«

;------ negante adultero, mulier io con feflioneperfiftat, Amulgayit: fic mulieri, ut alium
m virum
tuuui duceret
uufecrvt ,
omuTi ’b •P°^oJ*c* f«de coD&ium requififti. Nos ergo plenariam facultatem indulfit. Qpia igitur hu, ,Tf1 juxta Canfiorufn patram decreta volumus , ut tus rei veritas nobis non conftat, diferetioni vecondignam poenitentiam adultene przfatz impo­ ftrz per * A. S. mandamus , quatenus rem ip- * ApofaUa
nens , ecclefiam przlibatam per adfperfioocm fam diligenter inveftigetis : dc fi vobis conftite- *«"«**
iit, quod epifeopus divortii fententiam inter eos
C«r. *. aquz fanftificandz reconcilies. Pnedtfto autem
’
facerdoti, ne , contra Apoftolum , infirmorum tulerit, filios ejus quos de Achardi * filio quoncorda, mala fama ipfius percutiantur, & ne no­ dam Had ad cujus copulam au&oritate prédifti fit. qu.
ftrum vituperetur minifterium , nec fecuriores epifeopi fine quzftiooe dc contfadidione ecclefiz
presbyteri exiftentes.prolabantur licentius in pec. migravit, fuftulerit, ab hereditate non patiami­
catum, cum vicinis quinque presbyteris, qubsfe ni excludi, fed eos legitimos judicetis: & fi quis
nolle pejerare cognoveris, juxta arbitrium tuum contra hoc venire voluerit, ei auâoritate apopurgationem indicas . Quod fi fe purgare pote­ ftolica filentium penitus imponatis .
rit, in officio fuo permittas ipium miniftrare :
• KtUgtK.
fi vero non poterit , ipfum ab officio fuo fuf- Cap. XXIV. Lutitt ttrfiiu NeMere*. (fifctfi
B
m Γφϋτν.
pendere nulla ratione poftponas.
Cum caufam , quz eft inter E. militem fit
uxorem ejus, tuz commififtemusexperientizter ­
Quzfivit a nobis tua fraternitas , utrum fa­ minandam , miles repetens mulierem , legitime
cerdos uno clerico tantum przfente , infirmum fibi nupfiftc, per probationes canonicas fe condebear inungere.* fle qua die feftum Matthiz in ftanter afferuit probaturam: feemiuavero propoanno biffexcili debeat obfervari , prrfcrtim cum fuit, quod dominorum fic parentum fuorum fugquidam- inter vigiliam fle feftum velint interpo- geftione alteri viro tradita, ab illius militis amo­
w
nere diem: fle utrum mulier pro latrocinio, aut re divertit, qui a patentibus eam prius rapuerat, .
alio quolibet crimine, a viro fuo debeat fepara- illa tamen nolente *, ut dicitur, fle poftmodum, leare
ri, fle alii nubere : fle de viro fimili modo ee- priufquam .eam cognofceret, defponfavit . Dein­
pofuifti quzftionem, utram pro quolibet flagitio de inclufa eft in monafterio moralium, ubi fic
poffit a conjugo fua dividi, fle aliam fibi legiti­ delinetur. Unde quoniamfuperhis prudentia!tua
mo matrimonio copulare. Nos itaque tibi duxi­ fedem duxit apoftolicam confidendam, fignificamus taliter refpondendum : quod Jacendos unoC tione przfentium tibi rcfpondemus , quod cum
przfente clerico, fle etiam Ubius, poteft infirmum ibi raptus dicatur admitti’, ubi nihil de nuptiis
inungere . Feftum vero B. Matthix juxta regu­ ante agitur: ifte raptor dici non debet, cum ha­
lam ecciefiafticam vigilia eatenus précédât , ut buerit confenfum mulieris .* fic prius defponfavenec pro bifTexto , nec quolibet alio modo inter rit eam, quam cognoverit, licet parentes forfife fle folemnitatem admittat alium diem , 4n qua tan reclamarent . Przterea cum poft matrimo­
utique vigilia , otfi eveniat in Dominica die , nium camis permixtione perfedum , tefte Apo- ·. C»r. ?.
jejunium celebratur. Ipfum autem feftum , five ftolo, Uxor foi torporir potejhlem wr bebet, fed
hat in przfenti die, uve in fequenti, qui duo moritiu, fic e converfo .* fi przceftifiè matrimo­
quafi pro uno reputantur, nullus error, fed ec- nium , vel ex probationibus viri canonicis , vel
clefiz confuctudo/feneatur. Quod autem mulier ex mulieris confeffione claruerit, poftmodum fi­
tocu» mu- pro furto vel qdolibet alio crimine a viro fepa- ne aflenfu viri non potuit termina mona Aerium
w rrtur, ’ fic »)ii nubere poffit, fic viro fimiliter ingredi, aut aliter continentiam profiteri . Non
eadem lege conftituatur : taliter refpoodemus , ergo pro eo quod de monafterio poft matrimo­
quod mulier pro furto vel alio crimine viri fui, nium confummatum per virum rapta fuerit , ejus
niû ipfe eam ad maleficia fua trahere nitatur , D poterit confortium declinare .- dummodo probari '
fic fidei fuz religionem corrumpere velit , non nequeat, virum , ut mulier profitetur continen­
debet ab eo feparari, nec alii aliqua rationeco- tiam, afienfifTe.
pulari . Verum fi conjugem fuam ad errorem
traxerit, fic ad maleficium , mulier a viro rece­
Caf JKXV. Idem Porifie^fi epifcopo.
dere poterit fic feparari, ita quod ei alii nnbere
Intelleximus ex litteris tuis, quod M. latrix
non licebit: quia licet feparentur, tamen con­
juges erunt femper . Viris quoque przfens fen- przfentium , diabolico furore accenfa , quam­
tentia fervetur.
dam filiam fuam multoties animo perimendi aggrefla, tandem fuggerente eo, qui fidelium per­
*
v»«nCap. XXIII. Jdrm epifcopo ÎT orcbidiocan»
ditione Iztatur , letali vulupre jugulavit : pro­
n«nfi
Picentino *, fe duodecimo libro regiftri.
pter quod dominus terrz maritupy ejus iptam
Λ
coegit abjurare. Quia vero illum fic illam pari­
Perlatum eft ad audientiam noftram , quod ter filios habere intimafti, unde circa ipfius exi­
Hereman. filius quondam Laxari, ad partesôon- lium debeat dilpenfari , nos de diferettooe tua
ftantinopolitanas tranfiens , ibidem moram per E plenam fiduciam habentes , eam tuz duximus * ApoAol».
decennium fic amplius fecit, fic ad Vivtanam fi­ providenciz remittendam .* per * A. S. tibi man- fcrif·
liam Eulardi uxorem fuam non rediit. Ipfa ve- dantes, quatenus ita fuper hoc provideas, ut fui
ro apud bonz memoriz I. quondam Vicentinum fcelcris pcenam luat, fic faluti ejus fic filiorum
eptfcopum adverfus virum fuum querelam depo- ipfius per providentiam tuam in Domino confu­
fuit : fic quod cum non poffet diutius expeftare, tatur.* nec obftantc propofito juramento , quod
nihilo minus allegavit . Epifcqpus vero , ficut ab ea diftus dominus proponitur extorfiftc, cam
X
vir providus fic diferetus, parentibus viri manda­ ( ii expedire videris ) viro fuo fic rebus fuis revit ut pro eo mitterent , fic ipfum ad propria ftituas, ita quod filios Tuos libere poffit & paci­
revocarent. Cumque etapfo longo temporis fpa- fice gubernare.
tio , praeditius vir ad propria non remearet , epifeopus in confpedu ecclefiz auditis allegatio­
nibus mulieris, inter eos divortii fcntcatiam proCap.
Cap. XXII. /drw fe eodem .

?

»

ALEXANDER

437

P.111.

LATERANENSE III.

_________________
*C
af. XXVI.

ANNO

CH*»™

Altxntder tertim jfrtfatjf grtkiepififft, & fin.
Mnrie i» vin Utn dùeceen ceerdànàii , in
dnndtctnt Ün rrpfiri.

4/·

A ecclefisfticam difciplinam ex utriulque vp»*
reremptos .

ANNO
CHRIS 11

Cap. XXVIII. Men i» redrev,

Qtod fedem apoftolicam confulis fiiper his ,
Caufa matrimonii , que inter Ermcngardem
mulierem, dc Blatium agitari digoofeitur, vene- qu* dubia tibi cxillunt, gratum gerimus dc ac­
nerabilibus fratribus noftris Forofulicnüât vapin- ceptum: dt tua exhtdc fraternitas non parum
ceofi epifeopis meminimus commififlc. Qubus commendanda videtur. Ex tua fiquidem parte
utjqtae in unum convenientibus, eamdemque mu­ notus eft intimatum, quod quadam mulier tui
lierem, ficut accepimus, viro reftitui mandanti- epifeopanis cuidam viro oupfii : ignorans quod
utrnriqoe
inguine
rupturam genitalia
. bus , vir mulierem cruciatibus dc flagcHis adeo propter
,
____
„
* infecit,
invita & coada inter fe & vi- ejus cflent abfeifla, nec ab eo cognita fuiifet .
rfbdt rum
efle coofefla eft parentelam . Seque faftttm f^ti utique modo faftus leprofits, fe pariter dc
eft, quod ad judicium unius illorum, mulieremB fua domui dedit infirmorum . Mulier vero ad
ipfam dimifit, que filio» fuos quinque dicitur ex domum paternam reverfa , 6cut juvenis , alii
viro defiderat nubere, dc conjugali foedere con­
jungi. Verum licet ecclefia &omana non contrimonium in ecclefia Dei adeo magnum (aera­ iueverit propter naturalem frigiditatem aut pro­
Mr/ j.
mentum probatur efle , quod fine rationabili A. pter alia maleficia legitime conjundos dividere,
evidenti caufa diflblvi non debet, pnefertimeum fi tamen confuetudo Gallicane ccdefie habet ,
non ab homine, fed a Deo fit faftitutum .* dif- ut hujufinodi matrimonia diflblvantur, nos pa­
tienter tolerabimus , fi fecundum illam consue­
* Apoftolica cretioni veftr· per Ά. S. mandamus, quatenus
hujus rei veritatem diligenter dc fiibciliter inqui­ tudinem eidem mulieri, cui voluerit, io Domi­
ratis: & fi inveneritis quod.praelatus B. prrdi- no concefleris nubendi facultatem . Sicut enim
dam mulierem ad judicium folummodo unius puer qui non poteft reddere debitum, non eft
pnediftorum epifeoporum a fe feparaflet : quia,p aptus conjugio .* fic quoque qui impotentes funt,
cum duobus caufa committitur , lententia unius minime apti ad contrahenda matrimonia repu­
non tenet , ipfum conftanter commoneatis, & tantur .
diftriâe compellati» , ut mulierem ficut uxorem
iuam appellatione remota benigne recipiat , &
Cap. XXIX. Iden tidmt fe ttdem
maritali aflcâu pertraâet. Quod fi facere forte
tfifibU .
contempferit, eum de fuperindudam , appellatio­
ne ceffante, excommunicationis vinculo perfrin­
Sanê de canonico qui in ecclefia Aroacenfi *
gatis. Si qui tamen apparuerint , qui poftquam profeffionem fecerat ; dt ab ea fugerat, ab ab­
ab eo recepta fuerit, matrimonium eorum ve­ bate in monachum recepto.* id tuar fraternitati
lint, dc legitime poflini impetere: panibus ante fignificamus, quod fi locus ubi nunc permanet,
vos convocatis, caufam audiatis , dc cam fine maioris eft religionis, quam ecclefia Aroacenfi»,
canonico, appellatione remota , terminetis, illa ipfum in eodem iaco cum pura confcientta re­
maturitate dc circumfpeftiooe adhibita, quam in manere permittas, alioquia eum ad priorem ec­
tanto negotio convenit adhiberi . Quod fi am­ clefiam redire compellas. Porro de comitePonbo , *c.
pxtivi, qui uxorem fuam, filiam Bernardi de S.
MValaico, abfquejudicio ecdefia dimifit, peoCap- XXVII. /dr« fe rofiw, Mnti 'finiti
pterea quia eam cognatam fuifle defunde uxo-

OlMtOft

Bentdiffi dt Ktbin.

Ahtti.

Sufcepimus litteras tuas, dc cognovimus ex abfque judicio ecclefie ab ca non potuit fepara­
earum tenore, quod cum lator pnefemium ia ri. Quare eum ad eam recipiendam diltriftc
cuftodia cujufdam domus cum altero fratre ma­ compella» : ÔC fi eam recipere noluerit, cum de
neret , ingredieotes de node quidam latrones ad fuperindudam vinculo excommunicationi» adeos, turpiter iplos in perfonis affligere, dc vefti- ftringas. Si qui aurem apparuerint, qui matri­
mentis propriis denudare prsefumpferunt. In quos monium iplum velint & poflint impetere, cauifti refwnptis viribus infurgentes, ligaverunt il­ fiun audias, & eam fine debito décida».
los, dc detinere ufque ad notitiam capituli vo­
Praeterea de Hugone de (a) Calorie, qui fi­
luerunt . Cumque ifte rem ad tuam audientiam liam Aleimi cognatam iuam duxit in uxorem,
perlaturus, eos ligatos in fratris fui cuftodia di- dc
_____
rr—-·
hocr_____________________
publicum & manifeftum ....
eft, ____
nec apparet
mififlet, dc fures ie folvere niterentur.* frater il- £ aliquis qui matrimonium velit impetere: id tibi
• los, ne ipfe ab illis interimeretur, occidit. Un- refpondemus,
1
~
-------- ‘
quod
non apparentibus
acculatoride quoniam expediebat potius poft tunicam re­ bus, & parentela (I) publica & inanifefta * exilinquere etiam pallium , dc rerum fuftinere ja- ftente, quod credibile non cll, ubi eifcnt eonduram, quam pro conlervandis vilibus rebus dc lobrini in primo vel fecundo gradu, ecclefic
tranfitoriis tam acriter in alios exardefeere : ab- auâoritate interdiâum eft matrimonium, adhi­
ftineat ifte humiliter ab altaris minifteriu, dC bita illa gravitate * diflblvere quod illicite nopeccatum fuum, quibus ad arbitrium tuum mo­ icitur contradum . Ad hcc quoniam donationem
dis poterit, uterque ftudeat expiare . Conftat decinue, qu»m abbas S. Silvii de Mufterol, &
enim, eos contra regularem manfuetudinem dc prrdcceflbr ejus cuidam laico jure hereditario
‘
con-

(a) dr Cnlctjo. (b) Meniftjit & pablicu txtjientt,
crtdibtlt non eft tujt ejjent confobrini in prima grede
tccltfajhc* eaftoriteiit intcrejf matrtmomo illo dtfidijtrt t> évitait adbtbita, jm* illicit» ntfinatar contraSa.

Maaii

CntiL Gntrnl. Torti. ΧΧΠ.

E

e 1

inwul .
• fortt.na
«xtflcaw .

d iflcl-e

FRDMWCÜSI.
44O
4)9
C O N C ILIUM
■ - — ■ -conceflferunt tenendam, cum fanâuarium Dei Arent, nec poifent de jure conjungi, ipfos abin-~““~
jure poiÜderi non debeat, in irritum penitus vicem feparavit. Ceterum cum cauia ipfa trarevoces, & viribus carere decernas: & laicutn, daretur, & viro cui tradita fuit a parentibus
niG decimam ipfam ecclefiz S. Saivii libere & confentire nollet: ipfe aliam uxorem traduxit ,
abfolute reftituat , vinculo excommunicationis & ifta cuidam viro Ptolemzo nomine, publice
adftringas.
in confpeita ecclefiz nupftt . Tandem cum de
Caf. XXX. Jdww epifeopo S. Jgatbes, »»
illo filium genuiffet, pater illius Ptolemzi quzeodem libro J2.
rens occationem divortii faciendi, ei oppofuit , .
quod filium fuum nec potuit, nec debuit de
De muliere , quae ( prout nobis fignificafti ) jure in virum habere, eo quod ab alio viro ,
cupiens viri tui ampliorem amorem acquirere , J|ui nondum defunftus eft, prius defponfata fuiffufccpto corpore Chrifti, & in ore retento, ei*
et. Quia vero aifertioni ejus fidem, ficut non
dem viro fuo ofculum cum eo porrexit, fle ipfum debuimus, non adhibuimus, nec hoc potuimus
trajicere poftmodum , cum voluit, non potuit : fub lilentio preterite: eam ad vos duximus re­
led verftim eft in carnem , cum tangeret, juxta mittendam, per * A. S. przcipiendo mandantes, «Apodoh.»
dentes molares, & caro fupercrevit , & adhuc (a) B quatenus rei veritate plenita^ inquifita & cogni- (cripta .
eft intus. Circa quod fraternitati rue non pol'·
ta, fi inveneritis, quod przdifta mulier a prio­
fumus fanius dare conftlium, nifi quod eam mo­ re viro fuerit judicio ecclefiz feparata, & ab
neas & compellas, ut tantum per condignam
ab eodem Ptolemzo fine contradi&ione ecclefiz
pernitentiam & bona opera fatagat expiare de- in uxorem tradufta, & ille cui invita & reniliftum. Credere quippe debemus, quod fi vere tens copulata eft, de przfenti vita deceftit, przcontrita fuerit, Λ condignam poenitentiam ege­ dictam Ptolemzum moneatis & compellatis, ut
nt, & tu ad Deum devote pro ea oraveris,
praedictam Mariotam poftpofita occafione reci­
piat, & ficut uxorem fuam diligere ftudeat , &
corpus Chrifti trajicere poterit Divina gratia
fuftragante .
maritali affréta traftare '. AIioquin eum & fu-.
Sane fuper eo, quod quzdam mulier virofuo perinduftam, Λ, patrem etiam ipfius , fi huic
fidem dedit, & ipfe illi, quod matrimonium rei reftirerit , vinculo excommunicationis inno­
inter fe contraherent ; & vito volente facramen- detis , & ufque ad condignam fatisfaftionem
tum fervarr , mulier caftam difpoiuit ducere vi­
ipfam fententiam inviolabiliter faciatis obfervari.
tam : diferetioni tuz taliter relpondemus, quod
ft tundi non luerint, mulier permittatur ad re­ «
Cap. XXXII. Idem illoeftri Anglornm regi.
ligionem tranftre, & Domino, telido txculo ,
militare. Quod fi tacere noluerit, & in fzcuH
Magniftcentiz tuz littera», ques pro R.. mi­
calle vivere difpofucrit, quia hoc fulpeftum effe lite fuper jure patronatus ecclefiz (») de Ligurpoflet, & ad utrumlibet, ad bonum videlicet & gis, apoftoiatui noftro ferenitas regia deftinavit,
ad malum, haberi pollet, ipfum matrimonium ea qua decuit benignitate' recepimus, promptum
contammari conftringas. Beatum enim Joannem animum plenamque voluntatem habentes, excel& complures alios, ab ipfis etiam fpon alitiis ad lentiz tuz preces, in quibus cum Deo & hovitam contemplativam legimus evocatos: & ideo neftate poterimus, exaudire. Verum quoniam
eidem mulieri confidenter permittere poteris, ut fanétorum patrum ftatutis contrarium videtur ,
tranieat ad religionem, caftitatis votum iervafi clericos ab ccclefiis, quas canonice adepti
funt, patronatus obtentu fuftineremus amoveri :
tura .
Przterea dc muliere, quzu viro appetitur , falva confcientia , prznominato militi non po­
cujus conianguineus fe cum ea deliquiffc propo­ tuimus noftrum in parte illa impartiri favorem:
nit , fi hoc publice confiteri reculât propter me­ cum ex hoc ei, fi de jure debet habere, prztum & potentiam mulieris: providentiz tuzdu­ Djudicium in pofterum non generetur.
ximus relpondendum , ut matrimonium iplum
S
her i, nifi juramentum iuterveniflet , diftndc Cap. XXXIII. Idem arebiepifeopis èT epifeopis per
Galliam canjiitutis.
prohibeas, ne deterius inde contingat.

Cap.

XXXI.

Idem procuratori Ü canonicis
Soranis , in eodem libro .

Veniens ad apoftolicz fedis clementiam Mariota latrix przfentittm , fupplici nobis infinuatione monftravit, quod dum eflet in adolefcentia conftituta, quemdam adolefcentem E. no­
mine, in ramum adamavit, quod uterque inter
fc de matrimonio contrahendo fub trium perfonarum teftimonio przftitit juramentum : quod
parentes ipfius mulieris ignorantes, eam invitam
& reclamantem, cuidam alii in uxorem tradi­
derunt . Qtiem ita exhorruit, quod fe ab eo
nullo modo cognofci permifit. Cumque publice
profiteretur, quod a priore viro cognita effet ,
atque jurata : epifcopus Soranus, qui tunc erat,
eos ante przfentiam fuam fecit venire: & co­
gnito atque probato, quod inter eos effet pro­
xima linea conlanguinitatis, quod folvi debe-

(i)

efl in ore.

(b)

de Blitnrd.

Manli.

Noftris eft auribus intimatum, quod nonnulli
ambuione nimia trafti , occafione iaici vel potentiz fzcularis, in fzculari foro, nec requifita
epifcopi audientia, patronatus ecclefiarum & ecclefiaftica beneficia fibi prziumunt in veftris pa­
rochiis vendicare. Quoniam igitur hujutmodi
perfonz non intrant per oftium , fed aliunde
contendunt, ac per hoc indigni iunt paftoris
nomine , ac przrogativa gaudere .· fraternitati
veftrz per apoftolica feripta przcipiendo man­
damus, quatenus eos quos patronatus eccleftarutn vel ecclefiaftica beneficia conftiterit przdiito modo adeptos, fi commoniti minime refignaverint, nifi przfcriptibne aut epifcopali concellione muniti fuerint, fublato appellationisdiffugio, ab officiis reddatis &. beneficiis alienos .
Si vero nec fic deftiterint, eos vinculo anathe­
matis innodetis, & ulque ad dignam fatisfaitionem teneatis, & faciatis tenere adftricfos.
C Λ P.

LAX£ONENSE III.
Λ

44«

-------Si------------------------CaF·

iridhucvsi.

441

'
^no

Of. XXXVII.

xxxiv·

Ad hoc, quoniam quidam laici ecclefias ter­
ris & aliis pofleflionibus fpoltant, ut fic viros
ecclefiafticos faciant coram judice fieculari liti­
gare : pnefentium authoritate vobis injungimus ,
ut id publice fub anathematis interminatione
curetis prohibere . Si quis autem prohibitionis
veflrr contemptor extiterit, eum, fi manifeflum
luerit, appellatione certante , excommunicationi
fubdatis, & ufque ad dignam fatisfa&ionem, ficut excommunica tum, faciatis ardius evitari.

* indebi»
tum ·

A memoria noflra non recedit, qualiter in
primo anno veftrz promotionis feriptum littera­
rum felicis memoris praedeceflor s noflri Hono­
rii papx nobis feceritis przfentari, in quo con­
tinebatur , anteceflbrihus veflris apoflolica beni­
gnitate fuifle indultum, ut tam eis, quam fucccrtoribus luis, Lbcrum cflct per totam Angliam
ante fe crucem deferre ■ Nos vero antecertbris
noflri vefligiis inhzrentes , & fciipti noflri mu­
nimine confirmavimus , quod antecertbribus ve­
flris clementer fuit indultum . Poftmudum autem fanâae memoriae & venerande Thomas quonCap. XXXV. Uem
trtkiepifiepe.
Bdam archiepifcopus Cantuarienfis exifltmans hoc
Gravis illa & odibilis querimonia, quz ufque in depreflionem juris & fuz dignitatis redunda­
ad nos fuper depoGto tuo tibi hadenus denega­ re, exinde cœpit quzftionem movere, & propter
to pervenit, duplici nos anxietate perftrinxit, eo hoc ad fedem apoflolicam appellare, affirmans,
quod tibi in hoc & deefle non poflumus, & ad­ G bene meminimus, quod tibi vel przdeceflbriede , prout velles, efficaciter non valemus. Cum bus tuis id nullatenus licuit . Sicque fadum efl,
enim non conflet nobis, pecuniam tuam, quam quod nos tibi per feripta noflra prohibuimus,
ille, ut vir Belial , impia & deteflabili lurre- ne in provincia Cantuarienfis ecclefiz, donec dc
ptione furatus eft, in utilitates ecclefiz conver- caufa cognofceretur , ante te crucem aliqua ra­
fam; nec de jure debemus, nec poflumus con­ tione deferres. Quoniam ergo per diledos filios
tra canonicos ejufdem ecclefiz prfccifc intentare noflros I. & A. clericos tuos gravem coram no­
jufltonis inflandam, ut tibi eandem reddant pe­ bis depofuifli querimoniam, aflerens quod te a
pofleflione pujus rei, quam tu & anteceflores
cuniam , perionx, non ecclefiz commendatam.
Quocirca diferetioni tuse confulimus, & internae tui habueraltis, abfque cognitione judicii fpoliafcaritatis intuitu fuademus, ut in raptorem illum, _ femus. nos igitur tibi tanquam venerabili fratri
& furem, tuam ihterim dirigas adionem, eo ''noftro
'
deferre volentes, & jura tua integra &
quod, ut audivimus, loculos naber. Nos enim illibata fervare, prrient ibus litteris flatuimus ,
venerabilibus fratribus noftris Seponenfi archicpi- quod litterz prohibitionis noftrz nullum tibi przfcopo apoflolica: fedis legato, & ParificnG epi­ judicium faciant, quo minus tibi & fucceflorifeopo dedimus in mandatis, ut illum iniquum bus tuis liberum fit, quemadmodum vobis eft
fub duris quzfltonibus ponant, & etiam, fi opor­ beneficio privilegiorum fedis apoflolicz indultum,
tuerit, vinculis macerent alligatum, & affligant, tuque fle przdeceflbrcS tui id facere confucviftis,
ut bene ligatus, cogatur reddere, quae male dif- ante vos per totam Angliam deferre crucem ,
folutus, aufus eft afportare. Ceterum circa ec­ quoufque diffinitiva lententia determinetur , an
clefiam illum aftedum te habere volumus , ut id ecclefia tua de jure habere debeat.
nihil ab ea requiras * indebite. Si autem cum
CAF. XXXVIII. Lxcim tertim
&
eis amicabiliter poteris pactionem pacifci , nove>
foribus militiet S. Jtcobi.
ris id nobis acceptum.
Veflra devotio duxit inquirendum, utrum vo­
bis ecclefias parochiales adeuntibus utile fit MifConfuluit not tua fraternitas, an fit appella­ fas eorum audire, qui concubinas habere cre-^
tionibus deferendum a cariflimo in Chriflo filio duntur . De hoc enim videntur diverfz facronoftro L, illuftri Francorum rege pro Judzis rum canonum fententtz manafle. Alicubi enim
interpofitis, ut Chriftiana mancipia detineant, dicitur. Nullus audiat Miflam presbyteri, quem
fle utrum luftinere debeas , quod de novo con- fcit indubitanter concubinam habere . Alicubi
ftruant fynagogas, ubi eas nullatenus habuerunt. legitur : Non poteft quis quantumcumque pollu­
tus , Divina facramcnta polluere, quz purgato­
Stripfimus itaque memorato regi , ut a defenfioria eundarum pollutionum exiftunt. Qui cumque
rte Judaeorum in hac parte defiftat. Super hoc
etiam ipfum per alios fecimus admoneri, Accre­ enim facerdos fit, qux fanda funt coinquinâfc
dimus quod monitis noftns acquiefcet ; quia non non poteft . Sumite 'ergo ab omni facerdote ineflët redum, ut quod a fandis patribus fle nu­ £ trepide Chrifli myftena , quia omnia in fide
per in concilio ftatutum eft, negligenter ferva- Chrifti purgantur. Ceterum aliud crimen eft no­
torium , aliud occultum . Notorium diffinitur,
ret. Unde non convenit, ut pro hujufmodi ap­
pellationibus ab obfervatione decreti debeas ab- de quo presbvter canonice condemnatur : occul­
ftinere . Judxos etiam de novo conftituere fy­ tum , quod adhuc ab ecclefia toleratur . Item
nagogas, ubi eas fcilicet non habuerint , pati aliud eft a talium officiis abftinere, ut peccandi
non debes. Verum fi antiquz corruerint, vel licentia ceteris auferatur, fic hujufmodi ad pcenitentiz frudum trahantur: atque aliud, fi tan­
ruinam minentur, ut rezdificent potes zquaniquam falfa, in fornicatione jacentium talia mymiter tolerare: non autem ut eas exaltent, aut
ampliores, aut pretiofiores faciant ; quam antea fteria refpuantur. Sine dubitatione itaque tenea­
fuifle nofcuntur. Quod utique pro magno habe­ tis , quod a clericis fic presbyteris quamvis for­
re debent, quod in veteribus fynagogis fie fuis nicariis, quamdiu ab ecclefia tolerantur, neceft
crimen evidens, licite audiuntur Divina officia,
obfervantiis tolerantur.
fic alta recipiuntur ecclcfiaftica fiteramenta.
Gaï. XXXVI. liem Bitttricenfiercbitpifcapo .

,

Cap.

44)

Α“?*ιπΜ,ζ

C Ο N C J

L I U M

FRtDFRlOJSt.

44+

Λ vent

controvcriiam , fit poti appellationem ante .......—1
ciiiSl Cap. XXXIX. lt<m Strie»,<.Ji n,ibifif.af.
fenientiam, vel cognitionem caufc , ad fedem
apoftolicam interponunt , & appellatione pen» · s.
Ad apoflolicc ledis regimen
Intelleximus dente accipiunt alias in uxores: hoc arbitramur
ex litterts tuis , quod quxdam confuetudo in agendum , ut fi amodo in tali cafu aliqui du­
Htingaria inolevir, ut populi multitudo plerum· xerint appellandum , cis in ecclefia publice in­
que de parochia epifcopi unius in alterius dice- terdicas , ne ante decifionem caiifie aliud con­
cefin transferatur. In qua licet per multa tem­ trahant matrimonium .· & fi contra interdiâum
pora moram habuerint, uterque tamen epifeopo» ecclefix, ita publice faâum , venire prxfiitnpfe»
rum, tam is a cujus parochia recefterunt,quam rint : matrimonium tam przfumptuofe contra:s in cujus parochia commorantur, eorum deci­ dum poteris irritare . De illis vero qui in mi­
mas exigit, & cos, nifi ad voluntatem ipfius nori ctate dcfpouiantur, traduntur , & conjun­
folvaut , interdiâo fupponit : unde invidie dc guntur , dc proctflu temporis divortium poftu»
plurimae contentiones oriuntur . Idcoque tua fra­ lant, minorem allegantes serarem, aut vim fibi
ternitas nos duxit confulendos, cui portus deci­ a parentibus fadarn : hoc inquifitioni tux prrmae fint reddende . Noveris ergo quod fi de B lentibus litteris rrfpondcmus , quod fi ita fuerint
artificio, vel de negotiatione aut etiam de agri­ xtaii proximi quod potuerint copula carnali con­
cultura , quam intra terminos parochis in qua jungi , minoris xtatis intuitu non debent ab in­
moratur, exercet , vel hujufmodi aliis decime vicem leparari, fi unus in alium vifus fuerit conlolvantur.· equum eft , ut ecclefix illi reddan­ fenfifie, cum ztatem videaturfupplctfe malitia.
tur, in qua ille qui reddit, per totum anni cir­ Sed cujufcumquc fuerim xtatis , fe poliunt per
illatam violentiam cxcufare, nifi poft violentiam
culum Milfam audivit .
c un lenius accedat.
Cap. XL- yf/exander teitixf Brixitnfi
Cap. XLII.
tjnfnpt.
Illud quoque nihilo minus ex tua inquifitione
Quoniam a nobis tua folicitudo requifivit, quid
innotuit, quod cum quxdam libera mulier per
de decimis novalium tux ditrcefis ftatuendum
fuerit, fraternitati tuz prxient ibus litteris refpon­ annos decem & ultra cuidam fervo fcienter codemus , ut fi terrx illxqux arabiles fiunt, infra _ habiraverit, & ab eo fuerit camaliter cognita ,
certam alicu’us parochiam fuerinr, tu earum de­ nunc ipfum afterit fuuin non effe maritum, pro
cimas tua ex parte retentas, eidem ecclcliz facias eo quod telles ddponfationis non comparent .
afltgnari. Alioquin ipfas aliis ecclefiis fecundum Verum vir eam vendicat in uxorem , & often,
diferetionem tuam poteris deputare, vel ad opus dit publicum inftrumentum , quo fefe conjuges
tuum tenere: ita quod fi quis tibi in his contraire noverant, & propter quod ipfum ei donationem
prxfumpfei rt, tu eum ecclcfiaftica Centura ufque feciflie propter nuptias apparet . Mulier vero inad dignam fatisfaâionem percellas . Sententias ftrumentum illud vitiofum fuiffe fatetur * : 6c * </. fate·
vero fuper decimis a confulibus datas, przfertim plures tqftcs produxit, quod fervus ille ab inilauda­
cum fandorum patrum inftitutionibus obvient, micis mulieris frpe rogatus, ut eam dcfponfairritas efle decarnas .* & eas, contradiâione fie ret , & ille le non eam defponfaffe, nec defpom retur.
appellatione ccftante, in irritum revoces. Quod faturam firmiter afferebat . Vir autem non nifi
prx.
fi laicus aliquis a clericis, five converfis, deci­ publico * inftrumento , & quibufdam teftibus , *
mas de laboribus fuis in tua diœceti requifiverit, qui viderant eam annulos deferentem, mulierem diOo
tu cum ab exadione hujufmodi pronus compel­ propriam probavit elfe uxorem. Sed mulier, de
las: & laicos illos, quia a colonis tertiam vel_ more illarum mulierum quz panes vendunt , fe
quartam partem laborum fuorum ante folutio-*^ annulas detulilfe dicebar. Unde quoniam m hu­
nem decimarum recipiunt, decimem de portione jufmodi dubietate fama vicinix magis debet at­
tendi , tux folicitudinis erit famam inquirere ,
fua fecundum quod colonus de parte, quzillum
utrum prxdidus vir in ledo eam & in menfa
contingit, exolvere confuevit, abfque dimtnurio
ficut fuam uxorem, aut concubinam habuerit :
ne aliqua, his quibus debentur, facias exhibere.
& fi fama loci habet, quod viripfam ficutuxo­
rem tenuerit, cum matrimonium lit conjunâio
Cap. XLI. Alexander 111. Janm^fi epifeopo.
maris & foe minx , individuam vitae confuetudiTua nos fraternitas duxit confulendos , quid nem retinens : cogenda cil mulier .* ut eidem,
de his agere debeas, qui defponfant aliquas mu­ viro affcftu ferviat conjugali , prxfertim fi prxlieres , & procellit temporis antequam eas du­ Icriptun. inftrumentum ab eo ‘cognitum fuerit,-. λ1
qui fuum officium fideliter adimpleverit.
ditum
cant, vel cognolcant, alias in uxores accipiunt.
Super hoc utique confultationi tux taliter ref­
Cap. XLIII. Idem Exonieufi epifeopo.
pondemus : quod fi vir & mulier lefe invicem
receperint expreflo confenfu mutuo dc prxicnti , p.
Prxtercj hi qui jurant de matrimonio con- Borr’HUiu
neuter eorum , altero fuper ili te, poterit ad alia
vota fe transferre , etfi poffit ad monafterium trahendo : ufjxe, Si autem promiferunt , conjungant. Si autem fibi invicem id remittere vo- nobis.
tranfrnigrare. Verum fi inter ipfos non accefht
confenfus mutuus de prxfenti , fed promilfio dc luerint, ne forte deterius inde contingat, ut ta­
futuro, fciiicet quod uterque dixerit alteri: Ego lem fibi ducat, quam temper odio habeat , vi.
te recipiam in meam, & ego te in meum.- fi detur quod ad inftar eorum qui focietatcra ju­
alius mulieiem defponfavir & traduxit , etfi in­ ramento, vel fidei interpofitione contrahunt, &
ter primos juramentum fuit , ficut diximus , de poftea eamdem fibi remittunt, hoc poffit in pa­
tientia tolerari.
futuro , hujus delponfationis intuitu fecundum
non poterit feparari matrimonium , fed eis eft
de violatione juramenti pernitentia injungenda .
De aliis vero qui corrm te fuper difpenfatione
fafta per confenlum mutuum dc prxfenti , moCap.

44Î
ANNO
CHkbll

ai. in ee*
« le(w ipu
nu** k*noni*
ΛΜΙ

ΑΙΤπ?Λ

LATER.AMENSE HI.

rw“*,cw'·

44*

Aluftris rex Sicilis, tibi & alns perfonis ecclefia’
Cai*. XLIV. £x concilia Mgxntino
ilicis , que pontificali tapereminent dignitate ,
commifit
puniendos
:
quid
de
Sarracenis
agen,77,
B. hi. j.
dum fit, qui fuerint in nefario. fcelere interce­
Id baptifmo , vd chrifinate non poteft alium pti , nos duxit prudentia tua ccnfulendoa . Su­
tafcipere in filium , qui non eft baprizatus vei per quo' utique tuae confullationi taliter refpondemus, quod fi tales in tua jurifdiâione fintvel
confirmatus.
fuerint poftmodum intercepti, pecuniaria poteria
Cap. XLV. Item rx concilio opted Compendium.
cos perna mulAare, & etiam flagellis afficere :
ea tamen moderatione adhibita , quod flagella
Si quis presbyter ordinatus deprehenderit fe in vindiâam (anguinis tranfite minime videan­
non efle baptizatum, baptizetur, & iterum ordi­ tur . Si vero fuerint ita fuper hoc graves Sarracenorum cxceflus , quod mortem vel truncatio­
netur.· & omnes quos ipfe baptizavit.^
nem membrorum debeant fiiftinere , vindiâam
Cap. XLVI. Item ex concilio hahito apnd l!'or- ipfam referves regis poteftati.
B
matiam, cap. 4.
Cap- XLIX.
Mulieres vero cum feparatx fuerint pro hac
De illo autem qui fe uxorem fratris fui, an­
vel alia licita caufa a propriis viris, rotam przcipimus recipere dotem , quam in die nuptiali tequam ei matrimonio jungeretur , cognovifle
receperunt, & poft expletum annum , accipiant proponit, hoc tus prudentis refpondemus : quod
alium virum, fi voluerint : fimiliter & vir uxo­ nifi fuerit publicum & notorium , aut idoneis
rem.
te ft ibus approbatum , ipfum prius prsdiâum mu­
lierem carnaliter cognovifle, prsdiâum matrimo­
nium occafione illa dirimi non permittas .
Cai*. XLV1I. Alexander Ill. CentnarienH
Super eo vero, quod atteris, Sarraceoum quem­
archiepifcopo.
dam de muliere quadam Chrffiiana, quam quaVeniens ad nos cum litteris tuis L. presbyter tuordecim annos tenuerat, filios fufeepifle : diftuus, fupplici nobis relatione mpnftravit, &hoc cretioni tus duximus refpondendum , quod tarn
idem tux litters continebant, qnod cum in ec­ Sarracenus quam mulier pro tanto exceflu gravi
clefia Oven, inftitutus fuiflet ei fuit objeâum , Cfuot animadverfione plectendi.
quod in ecclefia ipfa * non canonice habuifliet
CaY. L. Zoititu tertiat* Cxrerf epifeopo, in
ingreflum .· videlicet quod prius promifittet uni­
regiftro.
cuique parochianorum barilevini remittere, quod
faccrdott ejufdem ecclefix, qui pro tempore ibi
Ex tuarum litterarum continentia intellexi­
ferviret, confueverat pro beneficio dari. Verum
cum duo apparuiflent , qui jurati depofuemnt mus, quod cum H. presbyterum , quia infama­
presbyterum talem fecifle promiflionem, & cum batur de homicidio, communicato fratrum conaltero illorum pactam illud dicerent faâum futi­ filio , in epifeopatu tuo facerdotali officio fufle.· tu pro presbytero, ut decuit , & rationis exi­ pcnditt*es: prsdecettoris tui litters tulit in me­
git ordo , judicafti : & nos fententiam tuam , dium , quibus apparuit cum judicio aqux frigiprout dignum eft, commendamus : eo quod ille ds fuam innocentiam purgaviffe , & epifeopum
qui eodem infeâus erat crimine, non poflfct con­ fuis illum litteris abfolvifle. Scholares etiam qui
tra alium teftificari, cum etiam nulli de fecon- homicidium, inftigante diabolo, perpetraverant,
feflb adverfus alium in eodem crimine fit cre­ * immunes * ipfos a crimine, taâis facrofanâis
• f. immu ·
dendum : & unus teftis non iufficiat ad cujusli- Devangeliis, affirmaverunt . Quia vero cum pere­ non iptum
bet rei probationem. Sane quod in litteris inie- grina judicia a factis canonibus fint inhibita ,
ruiiTe diceris, parentes fuos promififle, ut infra purgationem quam prsftitit non fufficere puta­
quindecim dies eidem ecclefis deberet fpontanec mus: fraternitati tus perapoftolica feripta man­
cedere : prudentis tus fignificamus , quod ipfum, damus, quatenus, fi accufatores idonei minime
cum de confcientia fua promi (Gone m iadamtaifle apparuerint, qui eumdem de homicidio convin­
diffiteatur , taper hoc monere potes atque hor­ cere pottiut, ut cum feptima vel quinta manu
tari, fed ei vim nullam debes inferre. Ideo fra­ fui ordinis, ficut expedire cognoveris , per pur­
ternitati tus per apollolica feripta prsientibus gationem canonicam innocentiam oftendat , fibi
mandamus, quatenus fententiam tuam faciasfir- injungas : quam cum prarftrreric , fufpcnfionem
miter obtervari , prxdiilo L- ecdefiam iplam fine mora £c difficultate relaxes : & eum tcfticum omni jure luo integram & illibatam con- monii boni annuncians, ab infamia homicidii ,
fervans , parochianos ejufdem ecclefix ad jura nullius contradiâionc vel appellatione obftante,
fua fibi folvenda , diligenter commoneas, & ap­
authoritate noftra fretus , abfolvas . Is autem
pellatione remota compelbs . Si autem exinde qui infamatus, fele immunem a crimine homialiqua laborat infamia, ei cum quinta manu vel Ecidii, prsftito juramento firmabit: dc purgato­
tertia dumtaxat fui ordinis, purgationem indi­ res, quod eum credant verum jurafle , jurare
cas . Qua recepta, cum ab infamia; nota incun­ debebunt.
ctanter abfolvas.
CaP. LI. Alexander tertiae Toletano
Cap. XLVin. Idem Panormitano
archiepifcopo.
archiepifcopo .

In ai chiepilcopatu tuo dicitur contigifle, quod
quandoque Sairaceni mulieres Chnflianas rapiunt
& pueros & eis abuti prxfumunt , & quofdam
etiam interdum occidunt . Cum autem excellas
huiufmodi cariflimus in Chrifio filius nofter il-

Latores prxfentium cum litteris tuis ad no­
ftram prxfcntiam accedentes, fuum nobisexceffum plenius intimaverunt: Icilicer quod tamipfi
quam alii multi, poftquam interdicti & excom
municati fuerant, Divina przfumpfirrunt officia
celebrare. Quoniam veracum eis magnam multi­
ta-

. ._

ALEXANDER

CONCILIUM
4 47
p. ίπ._
tudinem in hoc peccafle dicebant, nec
net nobis
noois , A re, fed indeterminate » ficut dixit Chriftus : lAutr ——-—
Christi Φ*·’ corum magis vel minus delibuerit, innote* wfirnm ave traditnritr eft. Si vero ille cui damicere potuit .* negotium ipfum difcretionis tuae num illatum eft, petierit juftitiam, poteft exarbitrio duximus remittendum , fraternitati tuas communicare authotem damni, licet ei confef- Metti. »«.
per apoftolica feripta praecipiendo mandantes , fus fit, fed tamen non poteft nominattm eum λ4·"· ■<·
quatenus rei veritate diligentius inquifita , fi qua­
removere a communione, licet iciat eum efle
draginta folummodo vel pauciores in his deli­ reum : quia non ut judex feit, lied ut Deus .
quii conftiterit, omnes in perpetuum ab officio &d eum debet admonere, ne fe ingerat, quia
facerdotali deponas . Si vero multitudinem ma­ nec Chriftus Judatn a communione removit.
gnam in hoc peccafle cognoveris, eos quos ma­
gis caufam efle delidi conftiterit , perpetua de­
Cap. LVI. Aewr ex Concilio * Motifceitf.
. Λ{ TcU_
politione condemnes ; & alios qui non tantum
UBO .
deliquerunt, ab officio ad tempus fuipendas; &
De fervorum ordinatione , qui paflim ad gra*
omnibus peenitentiam fecundum diferetionem ti­
dus ecclefiafticos indiferete promoventur, placuit
bi a Deo datam injungas.
omnibus cum facris canonibus concordare: dc
B fta tutum eft, ut nullus epifeoporum deinceps ad
Cap. LII. Idem Lxcenfi epifeopo.
facros .ordines eos promovere prsfumat , nifi
prius a dominis fuis libertatem fint confecuti ;
De fecunda vero qnzflione, hec tuam volti& fi quilibet ‘fervus dominum fuum fugiens, aut
mus diferetionem tenere , quod propinqui ejus latitans, aut adhibitis teftibus munere conduits,
quem pro miijifeftis cxceflibus , videlicet homi­ vel corruptis, aut qualibet calliditate vel frau­
cidio , incendo-, violenta manuum injeâionc in de, ad gradus ecclefiafticos pervenerit, decretum
clericos , violatione multarum ecclefiarum , & cil, ut deponatur, & dominus ejus eum reci­
inccflu, vinculo excommunicationis adflringis .* piat. Si vero avus vel pater ab alia patria ip
monendi lunt , ut pro eo fatisfaftionem exhi­
aliam migrans, in eadem provincia filium ge­
beant. Quod fi fecerint , qui laborans in extre­ nuerit, & ipfe filius ibidem educatus ad gradus
mis , przftito juramento per presbyterum * te­ ecclefiafticos promotus fuerit, utrum fervus fit,
• f. <4xi- nuerit ab excommunicationis fententia relaxari, ignotum fit ,* & poftea veniens dominus illius ,
Bueric
ni coemeterio iepeliri poterit . Si autem propin­ legibus eum acquifierit : fancitum eft, ut fi do­
qui ejus tuis acquiricerc monitis contradixerint, minus illius libertatem illi dare voluerit, in graquia jam non eft peccatum purgatum , défont
defitnftoCdu fuo permaneat; fi vero eum catena fervituneganda eft ecdcfiailica fepultura.
tis a caftris
voluerit ,
"." dominicis
‘
’ abftrahere
Bo­
dum amittat, quia juxta facros canones , vilis
Cap Lili. Idem yVintonierf epifeopo.
perfona manens , facerdotii dignitate frui non
poteft .
Prztcrea qui ad fedem apoftolicam appellant
dc clericis , & poftea gravia &enormia commit­
Cap. LVII. Innocent ittt Jjiulejenfi
tentes , fe , Cum conveniuntur , tuentur appellatio­
patriarchs .
ne.· lu-cduximus idpondendum, qucdfi poft ap­
pel ationem gr.rvia committunt, & ita publice <3c
Qttottes frater nofter Adifpertinns * Tudertinunifefte, quod alii fcandalizentur, & decor ecnus epifeopus, êc in noftra & in veftra przien- deiKinu, .
clefiafticz honeftatis deformetur, eos appellantes
tia fuerit de limonia impetitus, prudentiam tuam >· Φ i· c.
ubi
m tanta nequitia & iniquitate non debes tueri,
latere non credimus. Cujus caufa in. noftra tan­ qxfitiri
Iribo | !uti
quo minus coram te exceflus canonica Centura dem ventilata pnefentia,- produit
funt accufato- mum ah hac
.
puniatur. Porro de his qui fententia excommuni­
viva voce
acculantes diirepat
res dt teftes , Viv·
vuve &
<λ feripto
icripiu >iiuiaiuo
ωικρι.
cationis innodati, juranj ecclefiz judicio ftare , cum, eo quod ecclefiam fanfti Petri de Pajo , ,,em & c*·
& mox obliti , in vocem appellationis prorum­ presbytero Pat. o dedit pro mittendis quatuor
punt.· diferetioni tuz figntficamus , quod eosDniodiis frument·, quos ab eadem ecclefia fufee- rurg. cm
per excommunicationem compellere debes fuam pit. Verum quoniam neque telles, neque accu­
appellationem profequi, vel judicio ecclefiz ftare . lantes , fecundum formara canonum ianftorum
patrum in caufa illa procedere potuerunt: com­
Cap. L I V. idem Ponontenfi epifeopo &
muni fratrum nOftrorum confilio judicamus, ut
orebipresby tero.
tertia manu fui ordinis, & quarta manu abba­
tum & religioforum faccrdotum, de przdida fi­
Confuhiit nos veftra dile&io, utrum appella­ monia in veftra przfcntia fe expurget . Porro
tio , quz ab omni gravamine interponitur , te­ purgationis tenor erit hic : Idem epifeopus fuper
neat. Super quo utique confultationi veftrz tali­ fanda Dei evangelia jurabit, primum , quod pro
ter reipondemus, quod fi forte generaliter appel­ ecclefia fandi Petri de Pajo, a presbvtero Pau­
lationem interponeret aliquis ab omni gravami­ lo * de Ada, neque per fubmiflam perfonam, ■ presb.
ne, quod 1'ibi contingere poflet, hujufmodi ap­ nec pro eo alius, le fciente, pretium acceperit. Paulo
pellatio tenere non debet. Si vero aliquis ab Deinde vero purgatores jurabunt fuper fanita danda
aliquo judice luper omni gravamine , quod in E Dei evangelia , quod ipfi credunt verum efle
una caul.t fibi contingere poflit , appellationis
quod ipfe juraverat.
cbftaculum interponeret : quamquam generalis
appellatio fit nuerpofita, appeHationi tamen huCap. L V 1 11. Cxonienfi & Covetrenfi
juimodi eft deferendum.
epifeopi/.
Cap. LV. Idem' Norwicenfi epifeopo.

Si facerdos Iciat pro certo aliquem efle reum
alicujus criminis; vel fi confeffusfuerit ,&emen­
dare noluerit : nifi ordine judiciario quis proba­
re poflit, non debet eum numinatim redargue-

Ex parte * Matthzi clerici accepimus , quod · Manhi
cum ipfe ab ecclefia de Gundune, fuiflet violen­
ter eje&us, iSc. in etfyite finem, ibi : Cum fanftuanum Det non poflit jure hzreditario poifideri.

Cap.

LATERANENSE. HL

40
ANNO
CHRISTI
··>».

CAP. LIX.

ttrtiiu Cnemtaenfi

»rœ>iwcusi

folvi debent, quod judicio ecclefix debeant obe-*
ANNO
dire.

tpi/cp.
Cap. LXII. Hem Ltginenfi epiftep».

CHRtSTt
«·»».

Ex litterarum tuarum tenore perpendimur ,
quod F. lator prxfcntium in iubdiaconatus offiEx litteris tux fraternitatis nobis innotuit,
cio conflit utut, quandam fibi in conjugium co­ quod diaconus prxfentium lator , volens ante
pulavit. Unde tu, ficut vir dilcretus ac provi­ tempus ordinari in presbyterum, aderit fe per
dus, ipium eamdem quam in uxorem duxerat , ordinationem tuam granum facerdotaldm ade­
abjurare fecifti . Super quo faâo prudentiam ptum: & cum ei manum non impoluifles, Miftuam in Domino commendamus , per prxicn- Tarum celebrationem publice ufurpavit. Poflmotium feripta tibi mandantes, quatenus fi ad ca­ dum vero Domino infpirante, rediit adfeipium,
nonicum , vel monadicum ordinem tranfire vo­ & proprium cognofcens escedum, in tanto fibi
luerit, poft feptennem poenitentiam in clauftro periculo confuli poftulavit. Quia igitur fuper
laudabiliter peraAam, fi tibi, vel fucceflori tuo hoc tua nos duxit fraternitas confidendos, lit­
idoneum vifum fuerit, eum ad majores ordines B teris prxfent ibus reipondemus ; quod ad facerdopromoveri concedas. Quod fi ad religionem te tis officium non poterit promoveri . A diaco­
transferre noluerit , eum nec in fubdiaconatu natu quoque, biennio vel triennio, pro tua prominiftrare, nec ad ulteriores ordines permittas vifionc maneat fiifpenfus . De beneficio autem
promoveri. In minoribus tamen ordinibus pote­ cura eo mifericorditer agatur, ne fuftentatione
privatus, ad Ixculi negotia revertatur. Ut .au­
rit miniftrare.
tem fecurius ei poffis hanc facere milcricordiam,
dc agenda pernitentia circa eum diligentem cu­
Cap. LX. Hem Ctminerienfi erebiepifeopo.
ram non definas exhibere. Salubrius autem fibi
abfque dubio providebit, fi ad regularem vitam
Ad extirpandas fucceffiones a iteris Dei ec*
defiis, ftudio totius folkitudinis debemus inten­ ie duxerit transferendum.
dere: te etiam decet ad hoc vigilem curam ad­
hibere, ne circa minifteriutn fufeepei regiminis
Cap. LXIII. Jdmv florentim epifnp.
videamur minus diligentes exiftere, fi vitia in
Litteras
fraternitatis-----------------------tux debita benignitate
fuecclefiis vel in ecclefiafticis viris permiferimus
------- --- ---------------e_______
pullulare. Inde eft quod fraternitati tux perCfcepimus, quibus certiores de finceritate tux fiapoftolica feripta mandamus, quatenus fi qui dei
■ &
- devotionis
·
«*-Λ* , ad honorem 'tuum &
efièûi
filiorum * clericorum tux provincix teneant cc- commodum abundantius provocamur . ' Verum
•
filii
pmbyttro· clefias tanquam perfonx vel vicarii, nulla perquia a nobis poftulafti, utrum poftquam delpontum
fona media, in quibus patres eorum miniftrave­ lalia inter aliquas legitimas perfonas contracta
rant, eos, five geniti fuerint in facerdotio, five fuerint. & antequam a viro mulier traducatur ,
non, ab ipfis ecclefiis, contradi&ione & appel- alter eofum leprx morbum incurrat, alter ad
latione ceflante, non difleras amovere. Si vero confummandam copulam maritalem compelli de­
Fortt, aon
aliqui fint filii clericorum, qui ecclefias quas beat , ut fe * poffit ad fecunda vota transferre : *poffir.
patres eorum tenuerunt , pcrlonis aliis mediis tux folicitudini refpondemus, quod ad accipien­
funt adepti.* eos, dummodo idonei fint, inipfis dum eum cogi non debet, cum inter eos ma­
poteris fuftincrc. Ira quidem, quod fi unusplu- trimonium non fit confummatum.
res ecclefias quas pater ejus tenuerat, poflidet,
De illa vero, qux viro fuo labente in hxrcquarum una poffit fibi fufficere : ipium una,
fin, ipfius confort i um declinavit, utrum reverquam maluerit, appellatione remota, facias efle _ tente
...... illo
....ad
_ .............
.u ..........
catholicam..............
veritatem,
ad redintecontentum : dummodo ecclefix non fint tales , Dgrandum matrimonium fit cogenda.· videtur no­
* ti. aqua- quarum * una a reliqua pendere videatur.
bis quod fi mulier ea dumtaxat intentione difuin uni
fceffit , ut lapfus in hxrefin, txdio pariter &
•‘*Ν·
CAP· LX1. Vrbenut tertim * Stnanatf
confufione effedus, fe ab errore iuo converteret:
•
Cenomainuti
ertbiepifcopo.
ei , cum reverfus fuerit , eft reddenda : qux
etiam, fi reverti noluerit, compelletur. Si vero
Ad hxc cum nonnunquam inter aliquos pajudicio ecclefix, fine ipe matrimonii redintegran­
rochianos tuos, vel inter eos & alios coram di rcceflit, ad recipiendum etim nullatenus eam
judicibus delegatis agitetur controverfia , Ixpe a ducimus compellendam. Dc uxore vero, utrum
judicibus ipfis, ut afleris, apoftolica authoritate quemadmodum & vir, liberam debeat habere
sibi injungitur, ut alteram partium forte Con­ lepulturam , videti r nobis, quod nulla Iuperhoc
temnentem parere judicio, vel ob altamcaufam
inter virum & mulierem ut differentia , fed
rationabilem, ecclefiaftica diftridione percellas. utrique, in cafu ifto, xqualem credimus efle
Illi vero qui fubjaccrc excommunicationi man­ facultatem, cum ele&io ifta ad cum potius ftadantur, litteras ad alios judices a fede apofto- tum
...... pertineat
p.......... , in
... quo .........
mulier folvitur a lege
lica impetrant, a quibus nihilo minus authori- E viri. Utrum autem pater minores filios,> ** Φ»
re­ · ub.
tate apoftolica tibi mandatur, ut eos qui de magis voluerit, valeat fepelire, non invenimusi
mandato priorum judicum fuerant excommuni- a fandis
'
■— ·
patribut diffinitum
, & propterea terrx
cati, habeas abfolutos. Super quo tua dtferctio coniuetudini decernimus relinquendum.
dubitat, quid tibi in diverfitate hujufmodi fit
Cap. LXIV. Idem Martmondenfi abbth.
agendum. Ad quod refpondemus, quod fi litterx ad fecundos judices impetratx tacita veri­
tate non fuerint, eos ad mandatum eorum ab­
Inter cetera qux a nobis funt pro tuo minifolutos habere debes.* prxeipue cum Romana ftcrio requifita, illud quoque onneii folicitudo
ecclefia abiblutionem fententix delegatoruifF ju­
non tacuit, quod quidam monachus tuus, cum
dicium , nequaquam coniueverit aliis delegare , effet olim in fxculo conftitutus, presbyteratus
nifi in littcns commiflionis exprefle contineatur officium, prxtermiflb diaconatu, fui ce pit.· fuper
dc fufficienti cautione prxftanda ab his, qui ab- quo tua poftulat devotio difpenfari. Intelleximus
Comil. Getteral. Tom. XXII.
{
F f
au-

. ..
ALEXANDER
CONCILIUM.
FR.IDÉRKUSI.
4 fl
4P
p.jii.
— autem quod ille non malitia, fed pia, ut fibi Arere vel impedire tentetis, quo minus caufas luas——
disco- ad praefatum archiepifcopum, G voluerint, polchrtti •‘‘kbatur, cautela pnemonitus, ordinem’diaco1 nii quem fe accepilTe fimularat, omifir, ne, fi­ fmt transferre.
cut cum quidam avunculus ejus rnftigabat , dc
\
manu fehiimatici fortiretur. Unde quia dc his
CAF. LXVII. Clenttni jjj. Sagmtmo
»
tpifeopo.
nihil nobis conflare potuit, examinationem fi­
di hujus tur duximus confcicntix relinquendam,
authoritate apoftolica mandantes, ut fi abfque
Pervenit ad nos, quod in epifeopatu tuo f;-*·
dubitatione conftiterit, quod ille non cx fuper- pe contingat, quod a laico enormis & intolera­
bia, fed ut fchifmatici manus evaderet, fic in­ bilis injuria clerico, multis adftantibus fic viden­
dignationis avunculi fui aculeos declinaret, tali tibus, inferatur, vel plebe pnefente in ecclcfia ,
frmulatioue fit ufus. competenti tempore ordi­ cam diabolice fraudis inftiochj accidit horribili­
nem facias ei diaconatus impendi.* fic fic poft ter humano perfundi fimguine : fic ob hoc inju­
aliquanti temporis abftinentiam, quam tuae com­ riantes in caufam tra&j, negant fe tantum fa­
commififle
cum --------itrfus illatammittimus diferetioni , dumtaxat corde contrito cinus
-------------------- .;- fic ------......... fibi
.... in....
fic humiliato ipiritu, in beneficio lacerdotali.or- ® juriam, eorum teftimonio qui prsefentes extitedinis poterit exerceri.
runt fic viderunt, probare defiderct, ipfimct ,
licet veritatem cognoverint, contemnunt veritati
C A f. LXV. Jdrm ardiepifcopo Turme^fi
teftimonium perhibere. Sicquc fit, quod ccclefiaflica juQitta deperit, fic ordo clericalis vileAndegiveiifi tpifccpo, & abbati
Salnmnnfi .
icit. Accidit etiam, quod cum plures frequen­
ter in clericos temere violentas manus injiciant,
Ad audientiam noftram, venerabili fratre no­ ad fedem apcftolicam plui imis nequeunt obftaftro Ccnoinai.cnfi epifeopo intimante, pci venit , culis labore. Et quia fuper his tua nos frater­
quod dikftus filius nofter W. archidijtconus ejus,' nitas duxit confidendos, tus confultationi tali­
de morte cujufdam mulieris, que per otficiales ter refpondemusquod hi qu’ dc rebus ecckfiaipfius archidiaconi interfeda proponi;ur , non fticis nolunt teftimonium perhibere, fi altas ve­
aliter quam fi ipfe occiderit, infamatur. Cete­ ritas nequiverit elici, ad id hint per ecckliaflirum quia idem archidiaccnus ab hujufmodi rea­ cam ccniuiam compellendi. Si vero clerici pafli
tu fe aflerit efle innocentem, nos proyidcre vo­ ' injuriam, veritatem forte aliquorum teftimonio
lentes, ne infamia polluat, quem non fecit no·1 nequiverint comprobare, licet justa rigorem ca­
centem : diferetioni veftrz per apoftolica fcript.i nonum unius teftimonio non fit flandum , ta­
mandamus, quatenus per epifeopatum Cenoma- men juxta confuetudinem Romans ecclefiæ ,
nenfem fic civitatem facias publice nuntiari, ut propter reverentiam clericali* ordinis , ipforum
fi qui de hoc ipfum archidiaconum accufate vo­ juramento fidem volumus adhiberi. Illos autem
luerint , eum fecundum juris ordinem coram vo- qui valetudine praepediti, prQ abfolutionis bene­
b s accufent, fic nifi comparuerint, qui de ho­ ficio ad fedem apoftolicam nequeunt laborare,
micidio illo, tum velint impetere, Caufam ‘con­ recepto ab eis ficut mons eft juramento, pote­
vocatis partibus audiatis, fic fublato appellatio­ ris abfolvere: ira quod laniiati prillinz, reftjnis obftaculo, dqbito fine terminetis . Si vero tuti, apoftolrco fe confpedui reprsfentcnr. Se­
publica & manifefta dcnunctatione faâa , infra xui vero fzmineo fic pueris ac lenibus luper hoc
quadraginta dies accufator non apparuerit, vel fatis tc credimus poflè libeic dilpeniare. Eccleetiam in probatione defecerit , prxdjfto archi- fiis infuper que fanguinis vel feminis funt effulione pollute, civitatis clerici* convocatis . cum
diacono fecundum quantitatem infami® , qya
laborat, purgationem canonicam imponatis: fic |n proce Ilione fie aqu® benedi&e adfperfionè, prout
υ
ίη ordinario habetur adferiptum, poteris emun­
ea prxftita fic recepta , ipiuin a nota infamis ,
contradictione fi; appellatione ceifante, abfolutum dare . De his etiam, qui clericis non enormem,
fed modicam vel levem injuriam irrogaverint ,
publice nuncictis, fic faciatis abfolutum haberi.
tux fraternitatis arbitrio duximus relinquendum.
CaP. LXVI. Idtm unive/Jij [iffrjgant.r
Exits apoftolica confuevit exhibere fe peten­
tibus liberalem ■' led quidam ejus gratia ne­
quiter abutuntur, dum quod ipfa de benignitate
Cum r.on ignoretis B. venerabilem fratrem
noftrum Cantuarienfem aichiepifcopum vobis noti concedit, ipfi ad malignitatem retorquent. Qui­
folum nictropolitico, led etiam jure legationis dam igitur volentes malignari, in commiflioniperfonas propriis nominibus
prxefle': mirabile fatis eft, quod quid;m ve- bus noftris minores ...
ftrurn , ficut audivimus, afleverare præfunnmt,E exprimunt, majores vero fic digniores fpec.ialibus
vocabulis non defignant: fed eas in generalitaquod idem archicpifcopus nullam caufam deepite involutas comprehendunt, ut ita facilius comicopatibus veftris, five jure legationis, five memifl'toncs
impetrent, 1 ubhac forma .· Conqueftus
tropolccs, audire debeat, nili per appellationem
eft
talis de illo, & quibufdam aliis 'proprüs no­
factam ad ipium . Sane licet forte metropolitico
jure non debeat caufam audire de epifeopatibus minibus exprimendis, quod ei in (ali negotio fic
veftris. nifi jd eum per appellationem defera­ aliis graves exiftunt ■ Eorum igitur vo'entfcs ob­
tur : legationis taincn obtentu univerfas caufas viare malignitatibus , decrevimus, ut cum ui
dc ipfis epifeopatibus, qux per appellationem noftris commitlionibus minores & viliores perfovel querimoniam aliquorum perveniunt ad au­ iiz fokimmodo defignantur, maiores & dignio­
res fub generali claufula nor. intclligantur in­
dientiam luam , audire poteft fic debet, ficut
qui in provincia fua vices noflras gerere com­ cludi nec cffrxncm multitudinem hac occafioprobatur. Mandamus itaque vobis atque przci- ne liceat includere, ut de majoribus fic minoiipimus, quatenus caufas, qux de epifeopatibus bus audiantur, qui de minoribus fic kvioiibus
veftris ad eumdem archiepifcopum perferuntur , tantum faciant mentionem. Si quis vero majo­
ejus judicio relinquatis .· nec quemlibet clericum res perfonas expreflêrit, ut non velit cum ei»
0ut laicum veP.rx jurifdiclionis de cetero detee- experiri judicio, fed ut defccndere valeat ad
mi-

S

CHRISTI min?rcs.

FRIDER1CUS E
IMP.

LATERANENSE HL

ΑίΛΧΛΜΛ-

4/5

quia fraus & dolus ei non debet pa­ A

trocinari, unquam mendax precator carcat im­
petratis .
LECTORI BENEVOLO BARTHOI OMÆUS
Poin , falutem.
T TÆC funt, qus «x archetypo ilto , cujus fupra
JT, mentio 6t , leftu adeo difficili , fummo labore
defcripfimus. Qjue fi cui grata & utilia fuerint, pri­
mum traaias agat Deo , qui horum qualecumque c■ xemplar hocufque fervavit ; deinde F. Petro Crab ',
qui hoc ipfum, ut inter concilia ederetur , procura-

vit :

Λ .Λ
4f4

poflten-.o & r.oh i, quoi non piguit , quamquam ■» . ..
non decrant qui dehoitarentur ôc abikrretent, utiliANNO
tatis public» gr <ti« moltfliat ttntum perfect? , ut qu* CHRISTI
antehac difficillime legi poteiant, jimcu vis lefiu fan?».
cilia redderentur - Ceterum fi quibus in hi; locus aliquit intticatior, mutilus, «ut minus abfolutus vide*
tur : ii noverint , difficultatem eam fibi nobifeum efle
communem. Neque emm archetypon ipfum adeo ttr*
fum fuit , qu<n & ros aliquoties halitare cogeremur.
Maluimus autem & te fubiode nobifeum herere ,
quam conjccilie ac mutfle quidvis temere videri
Certe in cdirione hac poli re ma permultis Joci» men­
ti x lublatar funt opera F. Laurentii Surit , & pluri­
ma fu* integritati reflituta.

B* CONCILIUM LATERANENSE
OECUMEN1CUM

I ï I.

Ab Alexandra 111. papa anna lljg. celebratam
ADDITIO.

„ eft Remtnfi arebiepifeopo. Has ergo 1 i ter as ta n,, quam adorum ejus concilii .portionem, ut hic
„ referam, eruditi ledores' facile permittent .
„ Primo tamen dandam ccnfeo epitomen ca,, feriptoruin excerpta plura,, quibus integrorum
„ adorum defedus utcumque fuppletur . Uni- „ nonum Latcranenfium cx Icriptore eorum tem„ cum mihi poft medis collectos manipulos fpi- ,, porum rquali hiftorix Romanorum Pontifi„ cilegium fupcrcftt Utile tamen & ad plenam ,, cum, quam ex M. S. codice Zvvctlenfi pro„ concilii ejufquc canonum fcientiam necclla- „ duxit P. Pez Anecdor. to. L part. m. Is
,, rium. Id vero tunc primum dabo, poftquam ,, vero author, quem fub Czlcftino papa III.
„ nonnulla admonuero que ad hunc fcopum
,, fcripftfle non dubito , cum ejus confecratione
,, collimant. Ad hoc Latcranenfe concilium „ relata opus futim abfolvat ; alium capitulorum
„ delatum fuîffe Petrum Lombardum Pariften- „ ordinem, numerum canonum minorem exhi„ fem epifeopum, quod fcripferit, Chriftum fe- ,, bet , quin & nonnulla ab editis diverfa ali,, eundum quod eft homo, non eife aliquid , „ quando dc nova profert. Qux fit hujus diferi„ Baronius & ex illo Binius exterique fcripfe,, minis caufa eruditi lectores dijudicent , quod
,, runt. Negavit Pagius, eo perfuafus argumen- C „ ut facilius expediant , brevioribus additis no,, to, quod litteras Alexandri ad Willelmum „ tis, in quibus diferepent ab editis, indicabo.
„ Senonenfem errorem hunc damnandum cdi- ,, Poft canones addam excerptum ex bulla Cio„ ctntcs , ( quas litteras Parifius & ex eo Ba- ,, mentis pape III. ad Henricum Bituricenfem
,, ronius cum anno habiti concilii illigat ) an- ,, archiepil'copum, quo canonis X. Lateranenfis
„ te aliquot annos feriptas fuiffe oportet ; Wil- ,, fanftio quzdam refertur cum additione , qux
,, Icimus enim jam inde ab anno 1176. Scno- „ in edito canone non legitur. Tertio fyccedct
,, nenfes infulas cum Remcnfibus commutave- „ fragmentum epiftolx Alexandri III. ad R.e„ rat . Id vero ego quidem admitto de literis „ menlem archiepifcopum de fententia Petri
„ illis, quas inter afta concilii Lateranenfis reLombardi, qua de rc fupra egi . Supplcmen„ ferri nequaquam poffe confentio . Verum ad
,, tum hoc claudent Patrum fubfcriptipnes, quas
„ concilium Romanum feu Latcranenfe caufam „ correftiores prx editis omnibus exhibet P.
„ illam dclafam fuiffe ambigi nequaquam po„ Martene Vet. Mon. tom. VII. pag. 78. Lab„ tcft, id afferente eorum temporum Icriptore, „ beus e vetuftis fchedis dederat illas mancas’
„ Gualtcro priore S. Viftoris Parificnfis in fuo
corruptafque, auftiores ex alio M. S. codicc
„ opere M. S. apud eundem Pagium ad A. 1179. D„ vulgavit Dacherius Spicii eg. to. XII. Vet. edit.
„ Forte etiam litcrx ea dc rc tunc a Pontifice
„ Illas iterum c M. S. codice S. Viâoris Pari„ datae funt ad Walterum non amplius quidem ,, fienfis multo corre&ores & nonnihil auftas
,, Senonenfem fed Rcmeniem archicpiicopum ; „ produxit P. Martene Vet. Monu.to. VII. pag.
„ ncc illae alix fonaffe funt ab iis , quarum
,, 78. qui & variantia catalogi Dacheriani dili„ fragmentum legitur in codice decretali, quod „ genter adnotavit : Marteniano labore ad illu„ extat in appendice ad concilium hoc Latcra- „ ftrandum hoc Conciliorum fupplcmentum u,, ncnfe parte XLIX. cap. XX. cujus inferiptio „ tendiim duxi.

An. ii-,. ,, A^Oncilii generalis Lateranenfis III. canoEx Maafi „ V^d nes in omnibus paffmi conciliorum colSuppi, lom. „ leftionibus occurrunt . Addita funt veterum
II paj. Sic.

Cencil. Gentrai. Tom. XXII.

Ff 2

CA-

CONCILIUM

4SS

,

45«_______

____

ANNO

CANONES CONCILII LATERANENSIS III.
ANNO
CHRISTI
in> .

&

CHRISTI

Ese Anonymi Zwctltnfis btfloria Romanorum Pontificum.

N quadregefima convocatis diverfarum nationum cr regionum infinitis cpiftopis <5* pria­
nt, ad i^/ltntiat & enormitates, qua tempore f:bifmatis ixcrcVcrant , (tuendast Rom*
fynodtim cucbravit, in fua jynodica capita
^tuit-MA. (e)

I

1.

A archiepifcopus non plurcs quam XL. &
fic de exteris, (b) '

Quod facerdos dotem ecclefiz vel de­
cimas alienas ( alienans ) privandus eft
officio & beneficio, (b)

VIII.
Quod fchifmatici, qui juraverunt non
atroci coa&ionc, non promoveantur. (>)

II.

IX.

Quod nullus clericus vel presbyter
habeat plurcs ecclefias vel canonicas in
diverfis partibus, (r)

Quod ufurarii excommunicentur ; nec
ad religionem venientes recipiantur (l)
nifi reddantur mala requifita, fipoffunc.
B

III.

X.

Quod clericus (d) facerdos manifefte
fornicariz cohabitans privandus eft offi-

cio & beneficio.

Quod hzretici , ficut Cattarii, five
alio nomine Paterini excommunicentur,

IV.

& fcpultura jcarcant. (/)

Quod nullus epifeopus debet ordinare
clericum nifi ad certum titulum, (e)

XI.
Quod laïcs decimationes
ant. («)

V.

C
Quod nullus epifeopus vel archidiaco­
nus debet exaftionem habere vel colle&a$ in clericis tuis. k/)
VI.

non

habe­

xil.
Quod nullus clericus inveftituram fu­
(n)

mat a laico.

XIII.

Quod magiftri tchelarum non debent
Quod non fiat facerdos nifi filius lealiquid exigere ab iis quibus prxdicant gitimus. (o)
verbum Dei. (g)
D
Capitula de nigris monachis .
VII.

I.
Quod epilcopus , quando circuit epi*
fcopatum, non debet habere plures equi­
taturas quam XXXV. vel tantum XXX.

Quod nihil debent exigere ab illis qui
convertuntur ad religionem, (p)

ADNOTATIONES IN SUPRASCRPTOS CANONES.

«
(«) In editi» Cunt XXVII. Sed forte canon. I- de eieftione fummi Pontificis ab Anooymo non ponitur iu
cenfum .
<4; In editi» non leeitur.
(c) In edir.s cm. XIII.
(d; Notnir.e cicrci iicerdotu hic defignatur clericus in facris. Canon iOe eft in editis XI.
(s) In editu cm. V.
(/) In editu can. IV. * Vff.
(χ) In edit<» earrelTu verbis non legitur, qoanquam At id dedneitur ea cap. XVUI. qui tamen non indifcnminaion omnibus ne» it tu vetat ne auditores fuo» pretio deceant , tird grati» docere .-< » magiPio» jubet,
qui bcnrficium ab cccle'u , ut id prsflant , accipiunt .
(d) In editu IV. Sed ibi archiepifcopi» concerti LX. vel L equite», epifeopi» XX. vel XXX
(i) D-eft in ed n» .
‘
(<> (n editi» XXV. fed n.hil ibi de vetito ingreflu in Religionem.
(/) In editi» canon. XXVII
(■») In cduu can. XIV.
(a) In editu ib'dem .
(e; Oeeit in editi» .
(P) Ht ft ttc» fequeote* canotes unutn cum X. in editis conficiunt.

II. Quod

car

4/7

LATERANENSE,

II.

——

Λ

40

IV.

ANNO

Quod nihil^debent habere proprium .

III.

Quod nulla eorum appellatio fada ce·
nec abbatem.

Quod abbas priorem canonice inftitu*
tum non poteft remove re ft ne connivcntia papx, nifi caiifa cognira. inter cz>
tcra unum ftatuic de ichiimaticis ut de­
ponantur ab ordinibus ÔC beneficiis, ita:
Quod a prxd eccflore noftro ; nt in cdiio can. 11.

j

EXCERPTUM E PULLA CLEMENTIS PAPÆ III.

h quo dt canone LottTMcnfi decimo

B
NOTA COLLECTORIS.
U M in Lateranenû concilio fuerit
A*k’do"’ Vu liter interdiftum, ne monachi aut etiam
M* t t I· canonici regulares finguli in oppidis vel aliis ΙοIn «ditis «d edicitur monachii; nibil vero legitur
r ‘J·
cis popularibus habitent &c.
dc ^“‘«^us canomc.a.

FRAGMENTUM

EPISTOLÆ

ALEXANDRI

III.

Edicentit, ut propqfitio quadam Petri Lomiardi damnetur ; t concilio fortt Latcrancnfi
feripta Rtmtnfi Arcbicpifcopo.
ÜM Chriftus perfeftus fit Deus & perfeâusC,, de rebus in hoc concilio geftis hrc feribit ;
Vu homo, mirum eft, qua
lua temeritate quifquam In media quadi agefima, Romz, pratfidente do­
dicere ptxiumat, quod Chriftus non fit aliquid mino Alexandro papa, concilium eft habitum
cum tribus patriarchis, & archiepilcopis, epifeo­
fecundum quod homo . Ne autem tanta in ecclcfia Dei poftk nequitia fuboriri, vel error in­ pis <3c abbatibus, millenarium numerum exceden­
tibus, praeter przpofitorum & clcricotum ac laiduci . fraternitati tuz, &c. quatenus convocatis
magiflris fchclarum Parifienlis & Remenfis & corum infinitum numerum ; ibi multa decreta
aliarum civitatum, authoritate noftra interdicas funt promulgata, omnibus fubfcribentibus ; epifub anathemate, ne quis de cetero audeat di­ fcopi & clerici a fchifmaticis ordinati remoti ;
cere , Chriilum non efle aliquid fecundum quod violenter extrufr funt repofiti. Pafcha pene ab
homo : quia ficut Chriftus eft verus Deus, ita omnibus ibi celebrato dominus papa fub termi­
natione anathematis omnibus ad apoftolrcam fe­
verus homo , ex anima rationali & humana
dem intendentibus pacem firmam conftituit ,
carne iiibiillcns.
„ Anonymus feriptor Annalium Bofovienfium omncfque cum apoftolica bencdidione dimifit.
„ in Eccardi corpor. Hiftoric. to. I. pag. toiS.

SUBSCRIPTIONES,
Site nor.iina pre fatorum qui concilio buic interfuerunt.

Nno tb incarnat. Dom. MCLXXIX. przfi-Ddiveriis mundi partibus convocatorum, quorum
dente fandr Romanz ecckfir SS. papa nomina lubtus annexa funt.
Alexandro III- pontificatus ejus XX. , menfe
De provincia Romana.
mart io, indictione XL quinta, feptima , & no.
nadecima die mentis , fed at a jam difeordia , que
inter ecclefiam & imperium, occafionc fch i irru­ Hubaldus Hoftienfis epifeopus.
tis per Octavianum hzrefiarcham adverfus prae­ Hugo Terracenfis ( Terracincnfis. )
Joannes Fundanus.
dictum fanâiflimum papam introdudi, & per
fiicceflbrrs enitdrm Octaviani, Guidonem Cre- Jonatas Soranus. (i)
menferr. & Johdnncm Sirumeniem diutius per­ Zacharias Marfus.
durantis longo tempore invaluerat , przdicto P Odalrifius Valvenfis.
Johanne (■«) ultimo hzreftarca, & Friderico *■* Dodo Reatinus.
Romanorum imperatore, qui huic rei fe fauto­ Formundus (c) Verulanus.
rem prziliterat , ad unitatem matris ecclefiz Leo Aletrinus.
redeuntibus , ledit , przfidente eodem fummo Rodulfus Ferentinas.
pontifice Alexandro, fanda & generalis fynodus Afzl Agninus, (d)
in bafilica Lateranenfi, que appellatur Conftan- Petrus Signinus.
tiniam, trecentorum duorum epifeoporum , a Milo Tyburtinus.
Gul·

A

(а) Corrupte in Spicilegio pro Jtianne legitur idefi .
(б) Male in Branenfi codice legitur Fundanus; ahoqum duo eodem tempore exutiflent ejufdem fedis epr
fcopi . Porro hic Jonatba* deGdcratur m led*. epiteoporum Soranorum apud Ughellum, ubi locus eft vacuus
ab anno sid;. ad annum nat.
(c) D>Au* etiam Fromundus , Faramundus , 6c Frajamundus.
(d) Sive Anagninus.

□t» —

anno

CHRISTI

4f9

- ------------ Guïfranus Seaenfj'. («)
UZt Helmut Ltrcenfis.
i. r ** P
* 1™’ (A) Lrtnenfi».
Ruhnis (<·) Allifinas. (W)
Raineras (e) Caftellanus.
Tranfericua (J) Spoletinus.
OftrcJuâus ςς) Eugabinus.
Pfti bicm Allodcrius Gailenfis.
VgMti.
GilTo (A'· Urbinas.
* ’’»
S'"
*·
Nicolau
prxthonius . (i)
Jifobus Senogalienfis.
Lab. jti
Acceptabitis Camcrinenfis.
«·»" <
*
lord anus HumanenGs,
· Pftru$ Firmanus..
Rainaldus Elinus.
Gfntilis Aulumanus. (i)
Munaldus Fanenfis. (i)
iofenlinus ArinainenGs.
ohannes Sutrinus.
Martinus Nepczinus.
Gentius (m) TuicanenGs (·)
Petrus civitatis Caftellanciihs.
Amatus (o) NarnienGs.
Paulus Hortanus.
Petrus Amelinus.
Richardus Urbeventanus.
Gratianus Tudertinus.
Viaranus Peruftnus.
Petrus Caftrenfis.
Leo Clulinus.
Martinus Grofetanus.
Paulinus Sunenfis. (p)
Petrus Pifaurenfis. (f)
Julius Florentinus.
Lamfrancus Felculanus.
Tedaldus (r) Placentinus.
Vùpfàanus Monopolitanus.
Anlclmus Melitenfa. (/)
Radulphus Nelfenfls S. Martii -

4C0

CONCILIUM
A

--------

Dt PrtVncit Ctftun»

ANNO
CHRirn

Alphanus (r) Capuanus archiepiicopus.
Petrus Theanenfu. (x)
Rainaldus Bcnefranus .
Rainaldus Aquinas.
Herveus Sueflanus.
Porhrius Calertanus.
<

Df frovmci» Amtlfit***·

DionyGus Amalfitanus archiepiicopus.
"Joannes Lifturenfis (x) epifcopus.
R. Avellenfis. (J)

De praviaera NtepolitM.

Sergius Neapolitanus archiepiicopus.
Bernardus Nolanus epifcopus.
Bartholonueus Aceranus. (c)
, Petrus (aa) Infui anus

Dt prevmti» Seltroifené
çRomoaldus (Ai) Salernitanus archieptfeopus ■
Amulfus Caputaquenfis (re) epifcopus
Johannes MarTicanus.
r,
Petrus Aenenfis (dd)
r
Johannes Sarnengis. («)

Dt frwinctt Bentwntmet.
Balduinus Alifanus (Jf) epifcopus
Petrus Telcfnus.
Potio (gg) Triventinus.
Andreas Bozanenfis . (AA)
Alarfrus (w) Gardianus.
Gaufridus Termulanus. (M)

Petrus
(<) Corrupte in Spicii. Sunen'ls.
(b) Hic emendandus videtur Ugbefui . qui Petri pontificatum ad annum nSq. rejiciens, ait A lex an·
drum epifeopum Lunenfem mterfuille anno n;p. concil-o Lateranenfi, eique fublcripfife inter «pifeopos pro·
vinci» Ravennatenfis . Verum neque m Btinenti neque in Viflormo codice ullus inter epilcopos provinci»
Ravennatenfis repetitur Alexander epifcopus Lunentis , fed Juventis , ut in ViAorino, aut Lurenfn , ut in
Branenh.
(r) Hic iterum hailucinatur Ugheilus , qui in fene epilcopcrum AiCIteniium pro Ruffino boc loco collo­
cat Petrum, quem ait interfuifle concilio Lateranenfi: verum Petrus ille non Atftficnfa (ed Lancofia fuir
epifcopus. Ita Martene ; fed ia nova Ufhellii editione error emendatos eQ .
(W) Spic. Aiiimas .
(r) Spic. Raimcrus.
(f) Spic. Rafifericus Sopolentinus .
(e) Didus etiam Offredus & Offrcduccius .
(a) Spic. Giuffo.
(1) Spic· Simphomus.
<K) Spic. Aufumanus .
(f) Spic. Mimaldus.
(*) Spic. Cenfius.
(·) Ex hic tublcriptione esrtijandus venit Ughelltu, qui ia ferie epiicopotum Viterbienfiutn ait, nullum
eo tempore extmfle Tufcanentem epifeopum .
(0) Hujus loco fubilituitur in Italia Sacra Matsius ■
(p) Spic. Funenfis.
(y) Spic. Pifcarienfs.
(r) Spic. Tedbaldus .
(i) Spic. Metbenfis
(r) Spic. Palphanus.
(·) Spic. Tbemenfis
(<) Spic. Li&renlis.
(p) Spic. uno verbo Ravellenfis.
(x) Spic. Achanus.
(«4) Omifius m Italia facra.
(U) Spic. Rainaldus , melius Romualdu*, cujus chronicon habes apud Moratorium .
(«) Spic. Capreaquenfia.
(ài} Eunentis
(ee) Spic. Seznenfis.
(J7) Spic. Alilanus
Spic. Petio.
(PP> Spic. Boravenfis.
lii) Spic. Alafius.
(W Spx· Tcrmilanus

LATE R. A N E N S E.

Petrws LarinenGs.
——Robcruis CivitatenGs.
?.\ko Nicolaus DracocanenGs. (s)
?.K/ΓΙ R-°herF* Florenttnenfis ·
Rofridus MonticorbineoGs. (f)
Rainaldus Luterinus
Johannes de Monte-maran .
Johannes AfculenGs.
Banholooueus ArranenGs.
Jaquintus Frcquentinus.
Rogerius VicenGs.

Dt ftwiiti* Sipnîi·»,
Gerardus Sipontinus archiepifcopus. (e)
Simeon Vefianus epifeopus.

. Dt provincit Cofim».

(f)

Thom^ReginenGs archiepifcopus ,
Guido Neocatbcnfu epifeopus .
Philippus Ciotonias Grzcus .
Leratinus (r) epifeopus Graecus.

Dt provtaci» S. Stvrrmi. (0

Amandus VigilienGs epifeopus. (d)
Richardus AjudrenGs.

Peregrinus (r) EmbriacenGs («) epifeopus.
Pereminus (*) Strumbinus. *

Dt provinci» Bertiffi.

Î

ANNO
aucun

Ruffus Cufentinus archiepifcopus
Michael Maihurancnfu.

Dr provieci» Tmt^fi.

Rainaldus BarrenGs archiepifcopus.
iohannes Botuntinus (e) epifeopus.
lajo CatharenGs.
Paulus Salpitanus.
Arpinus PaliniacenGs.
CaGfus (f) CuperfanenGs.
Rdo BithecenGs . (g)
oannes MelâcenGs.
uhannet çd) CannenGs.
ohannes Lavellanus.

4ÎL

A Johannes Potentinus.
Robcrtus TrieharicenGs. (»)
Robertus Clravincnfu .
Robuam (j>) AnglonenGs.

Dt provinctt Sicili» Mtflmtefa .

Nicolaus MeflanenGs archiepifcopus.
Guido GephaledienGs epifcôpus.

-

V

Dt proviecit Oritniu Phcnint.
Willelmus TyrenGs Q) archiepifcopus.
Jocius AconenGs epifeopus.
Romanus Tripolitanus.

Dt provient CttUfyri».
V. GambulenGs (e) epifeopus.

Dt prtvincûi Brmdn/i»». (0
Provient Ptl»flie» ftcmd».
Willelmus Brundufimu archiepifcopus.

Dt prtvmti» Idroetin».
Jonathan Idrontinus (0 archiepifcopus.

Petracius (Z) LitienGs CaftrenGs.

Dt provient Ttrntit».
BaGliua Tarentinus archiepifcopus <

Dt provient ^frtitmtitu < (<w)
Petrus Venuünus (a) epifeopus.

Heraclius GefarienGs archiepifcopus .
Radulfus Sebaftenus.

Prwipn» Ptltfttt» Pnent.
P Petrus JerofolymirapenGs eccleGas prior loco Pa*

trurchs.
Albertus Bcthleemitanus

(<*)

Prtvnci» Pifn».
Hubaldus Pifanus archiepifcopus,
Saganenfis epifeopus de Corüca ■ (M)

Dt
Spic. Dracoranenln.
Hic deliéeraïut in Spicilegio,
Hic & tequena cpilcopu» deliderantor in Spicilegio.
Hic ft ieq»ens in Spicilegio coiiocantor fub provincia Sipontina.
Spic, Botiacitxu.
0 Spic. Cafiau» ..
(je) Sole. Briecenfiâ .
,
_
, .
(I) Hic corrigendu» venit Ugbelliu, gai hune Johannem fabjicit Bonifacio Cannsniem eccleGaœ adbbe ad■ainiltianci anno ail), quo privilegium ab Urbtno 1Π- obrinuit â aitque Johannem anno Uquenti iMttiuifl·
concilio Lateranenfi tub A eaandro 111. gui ante fepteat annoa d/etn obierat fuum.
(i) Sp»c. Brundefici».
(V Spic- H drotmus .
Ilj Sp<c. Pet ure«us, diftos etiaaa ab Ugbsllo Pcncnanus.

(a)
(S)
(c)
(4)
(r)

(w) Spic. VcrofioT .
(e)
Spic. Verohnna.
(·) Spic. Tritacenfia.
(p) Spic. Boboae.
(«) Spic. Cuientinaa.
r) Sp«e. EteraatiMM.
r) Spic. Siciba* Meffanenfia.

!

») Spic. Pegrimae.

■) Sive UmbriaticMfie.
e) Sp*c. JeteatN.
yji) Spic. TyreneoGa.

(a) Spic. Glambolepcenfia.
(m) Spic. Buileeitanua,
Spic. Cocfim .

CONCILIUM

4^3

-----

Λ

Provinci/Tnrre^fi .(<·) Sardinia.

ANNO
CHRIS Π Johannis Ad«reniîtr\*)

•

Cometa Ampuncnûs. (c)
Provincia Jonntnfa.
Hugo Janueniîs archiepilcopuj.

Provincia Ratàçiath. -

ί

Giratdus Ravennas archiepifcopus.
Bernardus Parmenùs.
Aibericus Reginus.
Ardino Mutinenfis.
Johannes Bononienfî*. (e)
Hcnricus Coinolienfa · (f)
Johannes Favent inus. (g)
Alexander Juvenfis. (i)
'Lamfredus Pompilienûs.
Leonardus Crfanas. (0
Gabriel Adrienfe.
Alericus (f) Bobieniu-

4<4

AMarioui Glogenfa (r) epifeopus.
Leonaxdiis Trecrlienfis (t) epifeopus.

ANNO
CHRIST*
itr#

Dt Proviacii Jadartfa. (/)

Andreas Albcnfu archiepifcopus ,
Lamfrcdur Abfarcnû* ,
Probo Vigilcnûs. (u)

\

Dt provincia fyaltttofi . («)
Raineriua Spaletenfa archiepifcopus.
Matthaeus Npncniis epifeopus.
Michael Scardoocpfis (r)

*

B

Provincia Rmtnfic.

\

Willelmiu Remenfis archiepifcopus.
Nevelo Sucihonwtfn^fpikopus
Theobaldus Ambrofianus epifeopus.
Reinoldus (c) Noviomcnfis.
Rogerius Laudunenfis.
7
Deûderius Morincnfis.
Rogerius Gameracenfis.

Provincia Mtdiolancrft

Dt provincia Rotomagenfi .
Algifus (w) Mediolanenfis archiepifcopus.
Johannes Bricienfis epifeopus.
G alo (n) Bergamenfi* .
Umfredus (0) CrcmonenGs
Aibericus Laudenfis.
Obertus Terdonentis.
Hubcrtus Aquenfis.
Guido (p) Saonenfis.
Lauterius Albiganenfis.
Stephanus Vigintimilienfu.
Milo Taurinenfis.
Garmarus (e) Ipporienfc.
Bonifacius Novautnfa.
Dt Provincia jfyalcjerf.

Garfeniinus Mantuanus.
Anfelmus Cumanus.
Gerardus Paduanus.
Salomon Tndcntinus.
Provincia k’enetra .

Henricus Gradenlu Patriarcha.

Egidius Ebroicenfis epifeopus.

Provincia Scnoncnfa.

C
Guido Senonenfis archiepifcopus.
Joannes Carnotenfu.
Simon Mcldenfis
Matthaeus Trccenfis
W AutilTiodorcnfis.
Obaldus Nerverocuhs (m)

Ftovsvm Biturutu/ir,
Guarinus Bituricenfis archiepifcopus.
Girardus Caturceofis.
Scibraodus Lemoviccnfis.

PrtViocia Tttrtncnfii.

D
Radulfus Andegavenfis epifeopus.
Gautridus Brlocenfis .
Eudo Lchoncnûs.

Pr>

(«) Spic. Currenenfi .
>
(S) Spic. Adarcncnfi. Legendum Aodarenfis in Sardinia matth. Sard. Sae. p. »1».
(<) Spic. Apunenfs .
(d) Spic. Jolephu* Mfanenii* rpkcopu» d« Cctflca. N*?que Joaphut, aequa Lodiui iociun habent in Italia
Sacra, ha Marc, led fallitur , nani Ludius fublcnphlle cone. Later, ibid. Ιφηιτ.
(e) Omirtu* io Spicilegio.
U) Spic. Ccrnelienli» .
Q) Spic. Faventinu».
(i>) Spic. LutenCit.
(1) Spic Cae'ariai.
(t) Spic. Aritnlii .
Ih Ab Ugheho m Italia Sacra pivterwiflui.
(*) Spic. A’gefiu*.
,*
(»; Gaula appellatus in Italia Sacra
(e) Spic. Vinfrcdiw .
(p) Spic. Guigo.
(p) StMc. Gannarut, apud U(bclium diAiu Gcrmanui feu Goematuu.
(r) Spic. Gloganenii».
(>) Spic. Tercellenlis.
(r) Spic. Ladarenfi.
(■) Spic. Violentia.
(<) Deed h e titulur in Spicilegio, fed fin* ulla diflinAioM legitur Rentra* Spalitcufi* archiepifcoptu.
(p) Spic. Sardoncniis.

(x) Spic. Reinaldur.

Ua) Spic. Navcrocnfi», leg* Nircrocnii*.

w

t A T E R ANE NS E.

4«J

:

A

Provnti* Bnrdtgdonfit .

anno W, Burdegalenfis archiepifcopus.
°i,iR‘sn Johannei Piftaveofis epifcopus.
*' ' Ademarus Santonenfis.

Provind* jfnxiton*.

__________

Do Provind* ingJtmttf,
ANNO
CHRISTI

Engebertus Gabilonenfts epifcopus.

Do Provinti* Bifontin* ■

6·)

Rogerius Laufaneniis epifcopus.
Rainaldus (/) Bellicenfis.
Provinti* Ttrrogontnfit,
Berengarius (m) Terragonum archiepifcopus
Raimundus Gerundenfis. (a)
Bernardus Baichinoocnfis.
n Petrus Aufonenfis.
® Pontii» Bertofanus . (·)
Bergarius YlerdenGs.
Amaldus Urgcllenfis
Stephanus Ofcenfis:
Ruinenfts. (p)
Petrus Pampilonenfis.
Rodcricus Calagori tanus.

Arfius Convenarum epifcopus.
Bernardus^OlorinCs. (i)
AdemarusoajooenGs.
Garlias Vafatenfu.
Amaldus Bigoritanus. (c)
W.^quenfis.

Provinti* Ntrbonrnfj.
Pontius Marbonenfis archiepifcopus.
Johanna Magalonenfis epifcopus.
Raimundus Uiicenfis.
Bernardus Bitcrrenfis.
Otho (d) Tercacenfcs.

Provinti* Toitten*.

*

Provinti* Br*t*rttfi.
Celebrinus Toletanus archiepifcopus.
Raimundus Patentinus (f) epifcopus
cGonfaldus Sogobienfis.
Michael Olxumeniîs (r)
Odelricus SequentimA.

Johannes Lucenfis .
W. Elcnerdis.

Provinti* Artlatciyfis.
Raimundus ArcIatenGs archiepifcopus .
Fulco MalTilienfis.
Pontius GabilonenGs. (e)
Petrus AvinionenGs.
W. Tricaftrinus.
Petrus Toloneniis.

Provinti* ContpofitUAut.
Petrus CwnpoAellanus archiepifcopus
Santius Abulenfis.
Petrus Civitatis Roderici ;

Do Provind* Trtvironfi.
Amaldus Trevirenfis archiepifcopus.
Fredcricus Metenfis .

Provinti*
Bernardus archiepifcopus Aqueniis. (/)
Petrus Aptenfis.
Henricus (g) RegenGs.
Bermundus (6 SeitrenGs.

D

Radulphus Leodicnfis epifcopus . (r)

Provinti* Eiroobtntufit.
x

Provind* M*g*ntin*.
Chriftianus Maguntinus archiepifcopus .
Otho (0 Babebergenfis epifcopus.
Atduicus Agufteniis.
Bertholdus Conftancienfis.
Olricus Spirenlis
Goradus Garmatienfis. («)
Ulricus Curicnûs.

Petrus Ebredunenfis archiepifcopus.
Fulco Antipolitanus.
Ra i mundus GlaudetenGs. (i)
W. VincicnGs.

Provinti* Vitmtnfit ·

Provinti* Coionitiffit.

|

Robertus ViennenGs Archiepifcopus.
Odo Valentinus .
Robertus DienGs.
Joannes Gratianopolitanus.
Artutius (4) Gebennenfis.
Lambentis Maurianenfcs.

Provinti* Dtrtntofanfa.
Aimo Darentafienfis archiepifcopus.
Cono Serdinenfis.

E

Do Provind* Modthtrgtjt .
Odo («) Citen/is epifcopus.
Sifridus Brandeburoenûs. 0)
Martinus MiGncnUs.

Do Provint!* Sdftbnrgtnfi ■
Conradus Salfeburgenfis (c)
Coronatis Ponenûs. (m)

archiepifcopus.
Theo-

(S) Spic. ClorenTis.
(«) Spic. Anticane,
(c) Spic. Bi(mtanu«
(d)
Spic. OS».
(r) Spic. Gabellioeenfis .
(f) Spic. Rainardua
(t) Spic. Henricus .
(S) Spe. Bertnerdul Sefterenlis.
A) Spic. Aibniur.
(f Spe. Ran<aldus.
(r) Smc. Glatenfi».
(■} G»rdenii».
(·) Spic. Danofanut.
(f) Spic. Hujo Rutenenfs .
(aa) Bernardus.
(e) Spic. Paletimu.
(r) Spic. Osimexbt ■
(r) Spic. Lcodiaeniis .
(!) Sek. Odo Bamberi·*^· ·
(·) sPlC- Guamareienlis .
(«1 Spic. Odo Ciftanfis epifcopus.
(>' $ptc· Brinderburxenfis.
(z) Spic. Scabarfenfi*.
(m) Spic. adsit Epifcopus.

Conti/. Gontroi. Ί<ηα.

XXII.

G

*

CONCILIUM
Thcobaldus (·) Patavienfc,

A

Æti
”

Hugo Dunelmenfis epifeopus.
Bcrnoz Viiinenfis

epilcopus.

4« 8

Item i» Anglia provincia Eboractufit.

'

ANMO
CHRISTI

Provincia Scotia.
Gregorius Rofenfis epifeopus.

Provincia Doit.·
De infula Hibernia.

Omerus Burgalenfis epifeopus.

/

Infula Anglia (r) provincia Cantuarictnfs.

Robertus Herfodenfis epifeopus.
Rainaldus Batthontenfis . (a)
Johannes Norvicenfis.
Adam de iindo Afaph.
Richardus (r) Menevenfis.

Catholicus Tuaimenfis (/) archiepifeopus.
. Laurentius Dublinenfis archiepifeopus.
Conftântinus epifeopus de Quilldalina. (g)
Bricius Lunbrienfis. (b)
Auguftinus Guaterfordenfis. (i>
Felix epifeopus Lefmonienfis.
De Vngaria.
Andreas Bahafincnfis archiepifeopus.

w mas® asm®®s^ss®

ANNO
CHRISTI

LEMOVICENSE CONCILIUM

ANNO
CHRISTI

’ Λ qua fententia Henrici Manenfa epifcopi, Î7 apoflolica fedis legati, lata anno MCLCCC11,
adverfus abbatem S. Severi in gratiam Burdigalerfi mmaflerii S. Crucis,
anno 11 So. habitum .
fx Minii
Suppi. To.

Enricus Dei gratia Albanenfis epifeopus ,Bverfarios tuos expedantes, rationes dc allegatioapoftolicx fedis legatus, diledis in Chrifto nes tuas, tam fuper caufa principalt, quam fuper quxftiane expenfarum, per advocatos tuos
Mirr. Ver. degalenfis
1
* *■
rfalutem
'
*δ 'lincerr diledionis
"'· ”
~
affeproponens, ut diffinitivam de omnibus daremus
Mo·. t.
ftqm .
fententiam, inftanter poftulafti. Nos vero cum
VII. p. St.
Caufam qux inter vos & abbatem S. Severi, venerabilibus fratribus noftris Pidavicnfi , Ani«x archivo
S. Cruri*
ejuique monafterium, fuper ecclefiam S. Matix cienfi, Magalonenfi dc Lodovenfi epifeopis, aliifBurdij.
de Solaco vertebatur, dominus Alexander papa que
,
,perfonis _____
B...___
_____, Ίque
__ ____
in utroque
juretperitis,
nobis
tertius fub certa forma nebis commifit, appella- adiftebant, confilio habito, abbatem & monatione remota, terminandam. Nos itaque man- fterium fandi Severi tibi condemnavimus in exdatum apoftolicam exequi volentes, partem u- penfas, quas fecifti pro caufa ad eumdem tertramque ad noftram praefenriam convocavimus , minum
i
.
“
,pars afie.
~
profequenda.
Et licet major
diem in odabis nativitatis S. Johannis aifignan- forum noftrorum in eo conveniret, quod totam
tes. Ad quam diem cum tu, dilecte fili abbasCcaufam diffiniremus , quia diem peremptoriam
fanda: Crucis, ad caftnun Defcura, quod in aiTignaveramus. Et ouia pars fandi Severi, qux
Albigienfi epiicopara eft, ad noftram przfentiam monafterium
AisuuaiiAu luui fandx
lauvuc Crucis
wuvd traxerat
uutiai in
iu cauiam,
tauiaiu >
paratus & inftrudus veneris, abbas S. Severi nec contumaciter abiens videbatur, cum nec refponvenit, nec refponfalis pro eo aut pro monafte­ falis ejus abfentiam excufaus, appareret; tamen
rio tuo comparait , qui caufam vellet fubire, eamdem partem manfuetius portantes, aliam
licet ipfius adores eflent, & caufam eamdem diem peremptoriam affignavimus in o&abis Kacoram Rom. pontif. fufeitaffent. Tamen abbas lendarum Decembris, credentes quod in eadem
de Altoponte & duo clerici fine litteris abbatis terra tunc eflemus, dc ibi plenius de caufa no.
vel capituli venerant, qui dicentes fc ab abbate bis poflet liquere. Sine ad eam diem apud VaS. Severi tranfmiftbs , allegaverunt eum gravi fatum, ubi venerabiles fratres noftri Auxitanus
xgritudine detentum, quare ad diem aflignatam archiepifeopus dc fuffraganei fui, & pnclati ejuf­
non veniftet · Verum fidem fuper his nobis nui- dem provincia:
r___ __ _________
...... quod ibi __
_ _
ad concilium
celebravi,
lam fecerunt. Et licet tu, fandx Crucis abbas,Pmus
convenerant, ambx
ambx partes
partes coram
coram nobis
nobispro
'mus convenerant,
prat-­
per advocatos tuos expenias tibi adjudicari pro- fentes
'
' "
..
ruiftis.
Et.........................
abbas fanâi....
Severi pro fc dc
pter defedum adverfx partis inftanter poftula- monafterio fuo caufam per advocatos fuos mo­
res ; tamen tam quaeftionem expenfarum , quam vens, aflêruit, quod olim cum monafterium S.
totam caufam duximns protelandamdiem qgi- Severi per priorem & monachos fuos ecdefiam
que parti peremptoriam alignantes odabam*na­ S. Marie de Solaco in pace poflideret , a mo­
tivitatis S. Marix. Ad quam diem apud Ani­ nachis S. Crucis Burdegalenfis exinde per vio­
cium, ad txx; tu nihilominus paratus dc inftru- lentiam fuerant expulit, & fuper eadem expuldiu teftibus dc inftrumentis, cum inulta difficul­ fione coram Romanis pontificibus dc in fynodis
tate laborum, dc expeniarum venifli, nec pars multas fecerant proclamationes, & in jus litteS. Severi venit, nec refponfalis apparuit , qui E re fuerant conteftati. Quare poflêffumem ejufSo eo vel faltem caufam abfentie allegaret, dem ecclefix fibi reftitui poftula verunt. Ad quod
d cum te per plures dies detenuiflanus, ad- per advocatos tuos refpondens, tam violentiam,
quam

H

Exui ipûd f»!»·* Amaido abbati, & fratribus S.Crucis Bur-

(<·'
(r)
(r)
(ii

»

Spir.
Spic.
Spic.
Spic.

Thcbildut Patainenf*.
(6) Spic. Virrvnfit.
Provinci* Antlia .
(d) Spic. Barovienfis.
Petru* .
(f) Spic. Terconenl,» .
(f) Spic.de Cnlerne.
UuDbrenfs.
(r) Spic. Guaterfuodenl:*.

469

L E Μ Ο V I C E N S Έ.

47θ

OP quam expulfionem, & proclamationes, dc litis Aderunt-, quod uulla penitus dilatio foret inde·
- ■■
■““V~“conteftattones conftanter negafti : fed eçctffiam ulterius concedenda, cum lain quatuor ^perem- aw-»
cHRisTt de s Solaco monafterio S. Crucis per Amaium ptor i as dilationes, prxtçr omnem juris formam,
>>··I·. 'quondam Olorenfem,
Olorcnfem, dc
& Hugonem DienieraepiDienleraepi- prelirtim
prrlènim cum abbas.fic
abbas& fraires
fratres fanrti Severi artofeopos, tunc apoflolic®
fcopos
apoftohe® fedis ligatos
legates, in conci- rés eflent, eis
ets conccfliflemus
concefliflcmus, dc
& violentam ex
ex-­
ito
puifionem , & fecutam pofleilionis interruptionem '
lioquod BOrdegal®
Burdegal® celebraverunt
celebraverant,, dc.poftmodum
&poftmodi
per papam Pafchalcm
. inter primos litis coogreflus fuiflënt conteftati ,
Pafchalem tibi adjudicatam fuifle,
fuil
Λ. . »
& fuper violentia
dc interruptione telles, quo­
- pfléveraftl
Quarum z
fententiarum munimenta
pr®
manibus dixilli habere. , Addidifti etiam, quod rum atteftationes erant publicat®, produrti eflent
port ipfas fententias, non folum per quadragin* dc examinati. Id etiam contra telles abbatis S.
ta annos ecclefia fanrt® Mari® de Solaco a
Severi addiderunt,. ïcilicét quia quidam eorum
monafterio. fanrt® Crucis in pace pofléflà fuerat de auditu tantum farte violentife dc interruptio­
& obtenta; fed ultra quam hominum memoria nis teftificati erant, non quod ip^ fieri vidiflent.
cxtarct. Sed ante omnia volebas tibi teftiuiiex- Alii quidam , qui fc violentiam vidifle teftaiunpenfas, quas tibi apud Anicium adjudicaveram tur, dc
ov vacillabant;
vavinauam , dc
m in
m atteftationibus
«imnuuuiuui fuis
mi> ità
m
mus. - Cumque fuper his hinc inde diu difpu-B contrarii ad invicem erant, quod eorum tertimotatum fuiflet , & propter mutuas inficiationesde * nia omnino repdllenda erant dc contemnenda ,
farto nobis minime conftaret; praecepimus utri* dc propterea quia in probatione violentis defe­
qipc parti, ut telles fuos produceret ad fuam. cerant, non erant admittendi ad probationem '
intentionem probandam. Ubi abbas fanrti Se­ interruptionis quam proteftabantur, violentiam ,
veri quaruoé telles produxit, & tu confequenrer quam probare non potuerant, fuifle fubfecutatn.
quamplures. Quibus produrtis, abbas fanrti Se­ Nec non Amati quondam Olurcnfis epifeopi ,
veri pro aliis teftibus producendis inducias po- rune apoftolicc fedis legati, privilegium ejufdem
ftulavit; allegans per machinationem & metum figillo fignatum nobis tradidifli, in quo conti­
abbatis fanrt® Crucis telles fuos fibi foilfe fub- nebatur, quod coram fe dc Hugonc Di en fi epi­
durtos. Sed quamvis hoc, tu abbas fanrt® Cru­ fcopo, qui fimiliter legatus erat, in foncilio
cis , conftanter negares, allegans quod port duos Siaod apud Burdcgalam celebrarunt, in quoBuregalénfis, Auxit anus , Turonenfis, dc Dolenfis
dies peremptorios libi aflignatos induci® ulterius
non client dandx; tamen alium diem perempto- archiepjfropi cum fuffraganeis fuis refidebant,
— diem
------ ,poft
— Epibha- _ inter Arnaldum Trencatdi oiim abbatem S. Crunum alfignavimus, tertiam
niam, ita quod tunc ad fententiam
fententiam plenarie
plenarie nine
nic C cis, dc Arnaldum fanrti Severi, iuper jam dirta
inde jrdniretis inftrarti. Ad camdem diem cumi ecclefia S. Mari® de Solaco qusflio ventilata
amb® partes ad noftram prefentiam Santonis fuit ; dc ad ultimum irai definita, quod cum in
venifletis, pars abbatis S. Severi predirtam fub- ipfo Burdegalenfi concilio mullis tellificationibus
durtionem teftium « te, abbas S. Crucis, fibii canonicis probatum fuiflet Gregorium abbatem
fartam conftanter iterato allegavit; & fuper hoc pmdeceflbrem ipfius Atnaldi S. Severi, Rome
monachum quemdam fic duos ferviemes lues te­• coram Alexandro papa de injuria quam faciebat
lles produxit; quibus preftito juramento receptis, Arnaldo abbati S. Crucis de ecclefia S. Mari®
& diligenter examinatis, cum de f-rto minime de Solaco, adeo convictum fujfle, quod ipfcabconvenirent, & viles & fufperti eflent, nullami bas Gregorius in manu ejufdem Romani p* ntifi*
nobis in hac parte fidem fecerunt. Verum, li­ cis ecclefiam ipfam dimifit, firmiter promittens
cet tu & advocati tui atteftationcs publicari dc fe ipfam non amplius invafuram. Et quod idem
fententiam dari popularetis, dc confilium noftro- papa Alexander prefatum Arnaldum abbatem S.
rum effet afleflbram, quod id ageremus ; tamen Crucis, de eadem ecclefia S. Mari® reinveftiflet ;
/aeramento in quarta monachorum manu abab- _ ipfi
.r.. Arnaldo S. Crucis abbativ» de fucceflbribus
bate S. Severi ad ipfius oblationem fufeepto ,*^fuis, apoftolica dc concilii fultus aurtoritate, ec­
quod dilationem, prout videbatur, malitiofenoni defiam S. Mari® de Solaco, cum omnibus ad
requireret, atque ad diem quam fibi aifignare- eam pertinentibus perpetuo jure poflidendam admus, fine fubterfugio de caufa ipia fententiami judicavit, fic eum exinde revellivit , fic privilegium
noftram reciperet , dt quod eam obfervaret ac figillo fuo impreflum exinde fibi-fecit. Porrexifti
faceret a fratribus fuis inviolabiliter obfervari ; etiam nobis privilegium Urbani pap®, in quo eadem
ad convincendam omnem malitiam , quartum fententia exprelTc confirmabatur . Pneientafti fic
diem peremptorium, tertiam fequentû Qiiadra­ aliud privilegium Pafchalis pap®, in quo manifefte
ge fim® Dominicam, ei aflignaviuius, de telles declaratur, quod cum inter Suavium S. Severi ab­
quos fibi fiibtrartos aflerebat, fub excommunica­ batem, fic Fulconem S. Crucis abbatem fuper ea­
tionis pena per litteras noftras dillnrte commo­ dem ecclefia S. Mari® de Solaco, inLateranenfi
nuimus , ut fuper caufa eadem perhiberent tefti- palatio iterato querela fuiflet adverta, fic coram eo­
tnonium veritati . Et interim perfonis ab ipfis dem papa diu agitata, reiertis inftrumentis utriulque
partibus eiertis, teftium ipforum commifimus re­ ecclefic, ac diligentius indagatis ab epifeopis fic
ceptionem. Termino fiquidem aflignato, amb® g presbyteris cardinalibus, qui prefentes aderant, ju­
partes ad noftram prarfentiam apud Lemovicas, dicatum fuifle, pnefatam diffinitionem, qu® in
ubi concilium de praelatis Bituncenfis dc Burde- BurdegaUnfi concilio , fupra memorato, ;farta
galenfis provinciarum celebravimus, inftrarti ac- fuiflet, perpetuum debere robur obtinere .* atque
cefliftis , dc tres telles juratos abbas S. Severi pro­ idem Pafchalis papa eamdem diffinitionem lua
duxit . Qpibus receptis dc examinatis, de aflenfu firmans aflêrtione, feripto apoftolico fancivit f®utriufque panis publicavimus atteftationes, cumque
pcfatam ecclefiam Bear® Mari® de Solaco, fi­
atteftatiooes ipfas partes coafcripfiflent, dc fuper eis cut diffinitum fuerat , a S. Crocis monafterio
diu difputaflent, pars S. Severi portula vit alias ire- quiete in perpetuum poflideri ; fic eodem feripto
rum inducias fibi dari, ad producendos teftesdc in­ prohibuit, ne ex tunc clamor inde aliquis audi­
terruptione quiete dc longiflim® poflcflfonis, quam retur. Auditis itaque utriufque panis -rationibus
de pntdirta ecclefia de Solaco pars S. Crucis
fic allegationibus fic atteftationibus, atque inflruper multos telles fe habuiflê videbatur probafle. mentis diligentius infpedis fic fulficientcr imeile-

Ad quod advocati tui, abbas S. Crucis, reipod- rtis, fic habita plenaria deliberatione cum veutCeetiL GtutTiL Tom. XXIL
Gg a
rabi-

47«

47
471x

CONCILIUM

x

rabilibus fratribos*noftris S. Izmovicenfi epifco-A& nullam concedendam fibi amplius dilationem·
Autiûoidorenû dedo, abbate*S. Martia- cognofceremùs;
------- r--------*
confiderata
.
forma
'
commi iliums, anno
ANNO
quam dc eadem caufa doirtinus Alexander papa ^’Ο$ΤΙ
CHRISTI lis, aliifque pluribus perfonis honeflis, dc in di*
vino & humano jure periris, de communi eo­ Tcnius nobis injunxerat, abbatemécmonafleritnn
rum confilio, cum nobis conflaret per multos S. Crucis ab impetitione abbatis & nwnaileriï
telles juratos , contra quos nihil dicebatur , ec- S. Severi iyfc: ecclefia lande Marie de Solaco
clefiam S. Maris de Sulaco a monailerio S. Cru­ per fentenfiam .ibfolviinus diffinitivam, & eaincis, per przdiftam Amaii olim Olorenfis &Hu- dem acclefiam ab abbatibus de monaflerio fanftz
gonis olim Dieniis epifeopormn, & apoftoiicz Crucis, fine inquietatione abbatum' & fratrum
ledis legatorum fententiam, & Urbani pape con­ fandi Severi, adjudicavimus perpetuo pofliuenfirmationem , & Paichalis papae decifionem,non dam ,* abbatibus & monailerio fandi Severi fu­
folum per quadraginta annos, fed etiam per fe-. per repetitione ipfius 'ecclefia? perpetuum filen* ptuaginta & plures quiete polfeflam fuifle, ne-· num imponentes.
Datum apud Piftavim per manum Raymundr
que de violenta ejcftione, quam abbas S. Severi
allegaverat , praeter teflium tuorum vacillatio­ de Capella, fandx Romans ecclefia· fubdiacom,
nem , contrarictatem & fufpicicncm, fides nobis anno Dominice Intarnationis MCLXXXIIaliqua facta fuiffet, licet quatuor dies perempto­ Kalendis Aprilis .
rios ad teliium produdionein ei aflignaviflêmus,

«ggkO» «θ<θ»
CONCILIUM TARRACONENSE
P K Æ S I D 1

BjliRtNGARIO

EIUS

SEDIS

Archiepifcopo anno Domini MCLXXX.
bino 11 So. Berengarius Archiepifcopus Tai-Bcrï/ww apud Tarraconem B. Tarraconenfi ^rcbiepifeopô: cuius confilio annus Domini injlitutus eft tnferibi in omnibus chartis per totum oirchiepifcopa~
ciz , in quo decretum fuit, ut deinceps annus tum. Tunc -vero currebat annus J180. Mutantur
Domini poneretur in publicis inftrumentis. Nam anni Francorum in fefto S.Joannis Baptifta. Ideft,
antea vulgo folebant tempora notare per annos mutatur ritus computandi per annos Regum
Regum Francorum. Quod diferte obfervatumeft Francorum, quem ritum apud Tarraconcnfcs ad
in veteri Codice Mf. monafterii Rivipuilenfis, id ufque tempus ufitatum fuifle cx variis aits
in quo ita Icriptum eft : Dc Feflo S. Joannit Baintclligimus.
ptijla */jne ad diem S. luca celebratum fuit cm-

A

Ex Acuirre
raconenfis Concilium celebravit apud TarCondi. Hiip»D.p. j,i. raconcm cum Epifcopis, & Clericis fuz provin-

■

Æ

ÆS.

CONCILIUM AQUILEJENSE.
Quo -Aquilejenfes canonici ad vita communionem rediguntur, a k'oldarico olquilejeffi
Patriarcha ,
ano 1181. celebratum.
Ex Manfi
Suppi. To·
Ilp*S· 7βί.

Oldaricus fiquilejenfis patriarcha,
apoftolica C flatum, auftore Domino, vos reducere cupienfedis legatus canonicos fu s ad commune vita
res; auftoritate D. Alexandri PP. III. & lega­

V

tionis, qua fungimur, necnon & metropolitica,
inftitutum redubiurus pleno Sutfraganeorum condito
probandum concilium fuum exhibuit . Extant apud qua vobis tx. fanftz Aquilejenfi ecclefiz przfidcde Rubeis in Monum. Eccl. olquilejenfi. cap. 64. mus, ftatu:mus & in perpetuum confirmamus :
pag. 6x1. conflitutiones in eam rem fancita ,eafque ut de cztero in communi vira maneatis, in eo­
tamquam portiones aliorum hujus concilii hic pro~ dem dormitorio fimul omnes dormiatis, in eo­
mendas cenfeo.
dem refeâorio cibum pariter omnes fumatis ,
Voldaricus Dei gratia fanâz Aquilejenfis ec­ nec extra commune refeftorium alicui veftrum
clefiz patriarcha, apoftoiicz (edis legatus, dile- cibus five potus miniftretur; nifi forte aliqua
dis in Chrifto fratribus Luiprando decano czte- fuerit infirmitate^detentus, vel neceflîiate minu­
riique ejufdem ecclefiz , tam futuris, quam prz? tionis, * feu gratia hofpitum ex licentia decani
fentibus, in perpetuum .
defuerint. Decernimus etiam, Ul
ut (U
tu,, uuw.
dilefte m
in
Ad regimen dc minifterium fanftz Aquilejenfis^Chrifto frater decane, tuique fucceflbres, &maecclefiz, Deo difpenfante, vocati , fi decorem gifler fcholarum, qui nunc eft, & qui pro temdomus Dei diligimus, fi ea qux religionis funt pqre fuerit, fimplicem in viûu, & duplicem in
& honeftatis in ipfa vel inflituta confirmamus, vellitu praebendam habeant: omnes autem cano­
vel negleâa inflituimus, ab ipfo profefto pafto- nici , ubicunque fuerint abfentes, ea qtue pro
rqlis follicitudinis przmium expe&amus & labo­ vcftimentis provenire debuerint, percipiant . Si
rum, qui paftor vere & fingulariter bonus, om­ qui vero ex cotidianis canonicis , gratia (luden­
nium eft retributor, & corona pa florum . Ea­ di, fcholas adiverint, ea, qux pro veftibusdan­
propter , ίχΐϋ in Domino cariflimi, qui fanftz tur communiter cum aliis fratribus, & infuper
Aquilegenfis ecclefiz facies & decor - vultus ejus gratia fpcciali dimidiam marcam annuatim ob­
efle debetis, ad honeftiorem vitx ac difciplinz tineant . Statuimus prxterea, ut omnia bona,
tam

* emiffiood
ianjuinis

*

.

A O U l L E J E N S E.

47J

474

tam ea qux de praepofîtura, videlicet de eccle-.A omnipotentis Dei' & Matris mifcricordix fcntiat,— ——his, & prxdiis; quam que de obedientiis prb- tradita Satan· in interitum carnis, ut fpiritus
r*RN?rr ven,UM» ,n communes uftis fratrum redigantur, falvus fit in die Domini nifi refipuerii, & quod
«<«!«<«« veftra» modis omnibus profutura. Vaflal- illicite prrfumpfit, congrua fatisfaftione expia­
los vero, & -miniftenales, & beneficia ipiorum verit . Omnibus autem eidem conftitutioni noad tuus ptrpofiti, qui pro teinpore fuerit, re­ ftrsa tuam firmitatem conferventibus ft pax, dc
tentamus; omni junfdiclione, poteilate, & uti· Ssudium in agnitione Domini noftri Jefu Chrli, & revelatione julli judicii Dei. Arnen. Acia
litate in bonis veftris, ecdeft* fcilicet, & pr*diis ei fublata, nullius predeceflbris nothi pri­ funt hacc concilio venerabilium fufiragancorum
vilegio obftante. Sane quicunque veftrum , Do- Doftrorum, Bernardi Tergeftini , & Juftinopoli• mino vocante, de hoc mundo migraverit ; licet tani , Jonsthx Concordianfis............ tefridi
ei pnrbendam fnam pro anima 'fua , cuicunque Sextenfis & Valchyonis Belmienüs abbatum, dc
voluerit ad anni Circulum dimittere. Qhrcunque totius Capituli communi afTenfu & voluntate .
igitur in futurum perfona hujus noftrx inftitu- Anno Dominicas Incarnationis mill, centefîmo
tionia paginam perturbare , fcu quoquo modo LXXXL indiftione XIV. tertio die intrante feimmutare attentaverit, dc ea. que honeftatis in-Bbruario . Aquilegis feliciter. Ego Chuonradus
tuitu (latuimus, 'quiete in fuo flatu manere non domini patriarchs capellanus juflu ipfîus, dc pepermiferit ; a communione facratiflimi corporis titione canonicorum Aquikgenfîs ecclefix hanc
\ di fanguinis Jefu Chrilli aliena fiat, dc iram paginam fcripfi, dc dedi.

VITA

ET

LUCII

E P ISTO L Æ

P A P Æ

III*

a tertius , inquit
ai. cap. 7. belli

Wiilelmus Ty·
De eadem ex Arnold i Lubecenfîs chronico
facri , qui dc libro tertio capite decimo Baronius.· addens conHumbaldus Oftienfis epiicopus, natione lufcus, tigilfe ibidem de eleâione epilcopi Trevirenfis
patria Lucenfis, vir grand*vus admodum dc mo­ fchilina inter imperatorem dc pontifidem ■ qux
dice litteratus, juxta formam concilio Latera- ab eodem fuie numerantur.
Principes Chriftianos commovit, ut ad opem
nenfi tertio prxfcriptam primus creatus eft pon­
in Afia contra barbaros
tifex quarto Kal. Septembris anno .Domini ferendam fidelibus,. qui
.
___
MCLXXXt. Hic pontifex fui principio ad tran-Cpneliabantur, fefe omnes prépareront. Verum
quillitatem Chriftianam fovendam totum fe im- cum eam expeditionem remis vçliiquc
accelera ­
. , accelera
pendit · Cumque imperator in Italiam conten- ri procuraret > morbo correptus , Vcronx 7. Kadiffet, ut in htftoria Saxonica libro fexto capi­ lend. Decembris diem clauht extremum , dc in
te quadragafimo feptimo ait Kranaius, exierat cathedral· ecclefia fepulturam fort i tus efi, anno
urbe Horna Lucius papa , ut obviam ei profict- Domini mclxxxv. poftquam quatuor annis, duo­
fceretur, tradat urus cum illo Chriftian* reipu- bus menfibus , dc viginti feptem diebus curam
blire negotia , qux in Afia nimium cceperunt ecclefi· habuiflet. Lucam civitatem , unde oriun­
labefiiftari . Verone convenerant duo Chriftia- dus erat, pluribus muneribus, exornavit. Ab im­
nilini culmina. Concurrerat ingens ecciefiaftico- peratore Friderico, quo ufus eft famiiiariflime
rum multitudo, reconciliationcmdepofccns fedis dc amiciflime , obtinuit ut in tota Etruria alia
apoftolicx, quod in fchifmate imperatorem fecu- moneta locum dc ufum non haberet quam Luti, ab antipapis eflent ordinati dc inllituti · In­ cenfis , quemadmodum Longobardi aliam non
tervenit pro his Fridericus imperator, ut ingra­ recipiebant nifi Papienfem. Hoc tempore floruit
tiam fiimerentur. Annuit perbenigne pontifex . abbas loachimus, de quo infra in notisconctSed cum poftera die manus iliis eftent imponen-Dlii Lateranenfis quarti plura dicemus Maronidx fingulis, immutatum erat confilium , quod tc deteftantes errorem' Maronis monothelitx ,
diceret in concilio Venetiano decreta non poffe ad ecclefi* gremium, retento nomine a fantto
nifi alio concilio irritari.· piomilit autem de pro­ Marone abbate, ut ajunt, derivato, redierunt «
ximo alium a fe evocandum ccetum, in quo fu­
EPISTOLA I. LUCII
per his conllituerctur , Audit* funt Germano­
rum minx pro fua confiictudine : fed nihil ea re
PAP.Æ III.
moti funt cardinales. Credebatur autem eaconfilii mutatio a Conrado Moguntino dc Wormatienfi pontificibus prodiifle . Inde cepit impera­ I. AD EPISCOPOS ET CLER.ICOS
Scotiæ.
tor traâare cum pontifice fuper patrimonio po­
tentis per Italiam domine Mathiidis, qux fub
Henricis imperatoribus patre dc filio multa faDe abfolutionc Wilidmi regis Scotis.
ckba: pro ecclefia : dc jam rebus humanis exce­
dens multa reliquerat eidem ecdefie polfidenda, Incimt tpiftoptti ftrmtffyrvtxnt Dei tvntrnHlihu
fruiribtu, «pifapû, oUotihu , eitn tf
que imperator ad jus imperii devocabat . ficce E
populo ptr ScotiM* , foaurem, ut diximus , marchionis Saxoni* filia .
tf tpoflolico* ivuiiSed ex ratione temporum diu ante hanc xtatem

emigrafle convincitur.· nifi'gcminas fuifle, dcal­
teram poft alteram in Italia floruiiTc quis con­
tendat . Diu tum cauli inter facerdotium dc te- eM regibus tanquam praecellentibus Apoftotas ftaruerit deferendum .■ dignum eft dc
Sum ventilata nihil concludi potuit, dc fine
confossum rationi, ut cos tanquam filioscariflie dilcc&re. Jiet

·■—

47J

E PIS T O L Æ.

*

47«

• mos propenfius honoramus, ficin devotione bea-A ruinam.- fic inde^quod abfir , fuftineat impa­
ANNO ri Petri fic facrofan&c Rotnanr eocleffc annuenrabilem religio Chriftian* jafituram . 111c enun
CHRISIf
do juftis illorum defideriis attendamus. Accepi­ Salad mus fandi ft tremendi nominis immaniffi-

ANNO

Π

mus autem quod cum cariflimusin Chrifto filius mus perfecutor , ita fpiritu furoris incanduit, fit
nofler Willelmus illuftris rex Scotorum , ele- totius nequitie fue vires ad internecionem po­
ftioni & confecrationi venerabilis fratris noftri puli fidelis exercet: ut nifi immanitate ejus ve­
Joannis epifeopi inexorabiliter obviaret, obtentu hemens impetus , quafi objaûis obicibus ,
litterarum fanflat recordationis Alexandri pape reprimatur, certam fpem fiduciamquc fufeipiat,
prxdeceflbris noftri , bone memorix Rogerus quod Jordanis influat in os ejus, fic terra afperfione vivifici fanguinis confecrata , Ipurciffimx
Eboracenfis archiepifcopus, fic jam epifeopus diftus, in eum fic regnum fic quofdam de regno luperftitionis ipfius contagio polluatur, fic quam
fententiam excommunicationis promulgarunt . gioiiofi fic nobiles prxdeceffbres tui a dominio
Ceterum venerabilis frater nofler Jocelinus Glaf- gentis incredulas multis laboribus & periculis
cuenfis epifeopus, & dilcfli filii Arnaldus deMel- exemerunt , rurfus nefando tyivnni nequiibmi
dominio fubjugetur. Ob hanc itaque neceffitatis
- Kahnrii». ros fic Oiberrus * KalKoenfis abbates , fic Walterus ptior fanflx Columbae de Infula , propter B&imminentis doloris inftantiam , magnificentiam
hoc ad fedem apoftoheam accedentes, fuanobis tuam apcftolicis litteris duximus exorandam ,
affertione monftrarunt, quod archiepifcopus ex­ iinmo dilataris prxeordiis fumma acclamatione
communicationis in tegem , & interdidi in re­ pulfandam , quatenus ad honorem ipfius rrfpignum , fic epifeopus jam diâus in quoldam de cicns, qui te confttuit in iublimi, fic juxta no­
regno excommunicationis , fententiam protule­ men magnorum, qui funt in terris, nomen tibi
runt , quam ex multiplici ratione retraôandam contulit gloriofum , ad defolationem prxfatz
fore rationabiliter coram nobis fic fratribus offen­ terrx pietatis Audio te convertas, fic ut ejusccnderunt. Inde utique fuit, quod prxfatoregi un­ fufio in hac parte tollatur , qui pro te in ipfa
quam cariffimo in Chrifto filio deferentes, om­ terra voluit haberi ludibrio , operam adhibeas
nem fententiam jam didi epifeopi, pro prxfati efficacem : quatenus prardcceflbrum tuorum vecaufa in cum vel fuos vel regnum prolatam de ftigu fubfecutus, quzm ipfi de principis tenebra­
communi confilio fratrumauthoritate apoftolica rum faucibus eripuerunt , in cultu magni Dei
relaxavimus, fic ftatuimus illum & fuos excom­ per tuam diligentiam, auxilianteDomino, con­
fervetur . Eo autem curiofius celfitudincm tuam
municatione, fic regnum interdiâo , ex prxfcripta lententia noftra non teneri . Quocirca uni-C in tanta oppreffionis anguftiaconvenit laborare,
veifitati veftrx per apoftolica feripta prrcipien- quod terram ipfam regis mtelligis prrfidio dedo mandamus , quatenus ei tanqunm regi ca­ ftitutam , fic totam ipem dctenfionis lux ipfius
tholico, fic habenti' communionem apollolicar fe­ proceres in tux magnitudinis duxerunt patroci­
ds, participare minime dubitetis ; fed ία omni­ nio collocandam. Quod inde clarius tua ferenibus illi honorem congruum impendatis . Quan­ tas poteft agnofeere , quod futnmos terrx illius
to enim certiores fumus de iinceritate devotio­ fic magnificos defenfores venerabilem fratrem nonis illius ecclefiis fic perfonis ecdefiafticis regni
flrum Heraclium patriarcham, fic dileflum filium
iu:, tanto amplius cum volumus in omnibus ,
noftrum magiftrum Hofpitalis , ad tuam excel­
in quibus fecundum Deum poffiimtiv , honora­ lentiam deftinarunt : ut ex ipforum prxientia
ri . Datum Vcletrx decimo texto Kalendas Aconfiderata dignitate perpenderes, quanta fuerit
prilis.
neceffitatis anguftia , pro qua eorum fuftinent
tamdiu carere prxfidio, ut per ipfos facilius ad
II. AD HENR1CUM II. REGEM ANGLI E.
vota fua tuam devotionem inclinent . Viros igi­
tur pra-fatos, tanquam ab ipfo Domino tibi deftinatos , benigne fufeipias , fic debita caritate
Pio fub.cntione tacienda terra- HicrofoErmtanx.
pertrafles, eorumque poftuLvionibus tanto facilius
Z.;(u«r epi'.opHt frrrjMi jervcrvm De·., ilenrtc)
acquiefcas, quanto gravitatis fic honeftat is intuitu
iiiujlrt Angicrum regi raiuttm <5' jpjfavor eft cis & gratia exhibenda . Sane recolat
jio.Kam ieneel:i1isnem,
prudentia tua , & folicita fecum meditatione re­
volvat , promiffionem illam qua de impenden­
do fxpe diflx terrx prseiidio tuam celfitudincm
um cunfti praedccGTores tui prae ceteris ter­
obligatli : fiç ita in hac parte te cautum fic fturx prihcipbus armorum gloria & animi
nobilitate longe retro claruerint , eoique fide­
diofum exhibeas, ut te in tremendo judicio tua
lium populus habere in fua didicerit adverfitate conicicnria non accufet , fic ejus qui non fal­
patronos - mento ad te , non tantum regni fed
litur diftrifti judicis interrogatio non condem­
paternarum virtutum hxredem , quadam fecuri- net .
tatr pixfumpta recurritur, ubi populo ChnffiaIII. EJUSDEM DECRETUM
f^.·
no imminere periculum, immo exterminium for­
CONTRA HÆKÎTICOS.
«.’··.
midatur t ut per brachium regix magnitudinis
membris ejus impendatur prifidium, qui te, ut
ad tanrx glorix fic prxlationis apicem perveni­
d abolendam diverfarum hxrefum pravita­
res, fua pietate conceffit , fic te contra tui no­
tem , qux in plerilque mundi partibus ,
minis impugnatores nefarios murum inexpugna­
modernis ccepit temporibus pullulare , vigor de­
bilem ordinavit. Primum noverit ferenitas tua, bet ecclefiafticis excitari .- cum nimirum impe­
’am crebris fic moleftis fub hxc pulfata querelis, rialis fortitudinis fuftragante potentia, fic haere­
3ualitcr terra Hierofolymitana, fpccialis hxrc- ticorum protervitas in ipfis falfitatis fux * co- " *A
itas Crucifixi , in qua noftrx faluris funt prxnatibus elidatur , ii catholicx fimplicitaris venunciata myftcria, & ipfius rei exhibitione com­ ntas in ecclefia fanda refplenders, earn utique
cenapleta , quam ille qui eunda condidit in fuam demonftret ab omni exeeratione falibrum do·’- ”1’“’
fortem peculiari privilegio deputavit, perfidae fic marum expiatam. I deoque nos , car illi mi filii
fpurciffimae gentis attrita fic convallata preffuris, noftri Friderici illuftris Romanorum imperatoris,
Dtfi ei celeri remedio fuceurratur, prona fit ad iemper angufti , prfffentia pariter fic vigore fuffulti,

C

A

477

' L U C 1 I

P A P

Æ

I I I.

Sane przd&am excommunicationem, cui om-— —----- -fulti, de communi ccnfiiio' fratrum noflrorum,A
nes cupimus hzrvticos hbaceie, ab omnibus αν·.ο
nec non aliorum patriarcharum·, archiefjfcopoCHRISTI
pâtriatchis
, cichicpiic. cpiic. in prreipuu fefti- '-***Ι*Π
rwn, multorumque prrncipum , qui da diverfis
vtatibus, 3c quoties fuknnitates habuenn:, vcl
"' ’
mundi panibus convenerunt: oonira i pios hxrcqua libet «xcaGune, ad glonsam IJci, *rt Apre*
ticos, quibus diverfe vocabula * divcrlarum indi­
lienfioncm ha-rctic® prawtatis, decernimus inno­
dit profeffio falfitatum , prefentis decreti gene­
vari.*
authoritate apotlol^a ftatuentes,.ut fi quis
rali fenâioi* confurgimus , & omnem h.riclim
i
ordinc cpiicopc um , neghgens in his fuerit
quocumque nomine ccnfeatur, per huius confli- de
<
vcl defidiofus mveutus, per triennale (parium ab
tutionis feriem, authoritate apoftolica condem­
cpifcopalis habeatur dignitate & ad ruimftrauonc
namus .
anno

In primis ergo Catharos, & Patarinos, & ecs fufpenfus.
Ad hrc, de cpifcopali confilio, & fuggeftioqui fe Humiliatos, vel Pauperes de Lugduno ,
talfo nomine mentiuntur, Paftaginos, Jofepinos. ne culminis imperialis, & pnncipum c;us, adjeArnaldiftas , perpetuo decernimus anathemati fub­ cimijs, ut quilibet archiepiicopus vel epilcopus,
jacere. Et quoniam nonnulli fub fpecidipi e ta­ per le, vcl aichidiaconum fuum , aut per alias
tis, virtutem ejus, juxta quod ait Apoflolus , honeftas idoneafque pcifonas, bis vel femel in
denegantes, authoritatem fibi vindicant praedi­ anno, parochiam in qua fama fuerit lurrcticos
habitare, circumeat; ÔC ibi tres vel plure» boni
candi .* cum idem Apoflolus dicat .·
tcllimonii viros, vel etiam fi expedire videbitur,
dicacunt, nyi tnifUntHr > omnes qui vcl prohibi­
ti, vel non mifli, praeter authoritatem ab apo­ totam viciniam jurare compellat, quod fi quis
ftolica fede, vel epifeopo loci fufeeptam, publi­ ibidem hæteticcs faverit , vel aliquos occulta
ce vcl privatim praedicare prxfumpferint ; deuni- conventicula celebrantes, feu a communi converfos, qui de facramento corporis & tanguinis verfStione fidelium vita & moribus diffidentes ,
domini noflii Jefu Chrifti, vel de baptifmate , cos epifeopo vcl archidfecono fludeat (indicare .
feu peccatorum retniffione, aut dc matrimonio, Epifeopus autem feu archidwconus , ad pra.ir.nvel dc reliqui» ecdefiaftieis faci amentis, aliter tiani fuam convocet accufatos .* qui nili fe ad
(entire aut docere non metuunt, quam lacrofan- eorum arbitrium juxta patnx coniuctudinem ab
fta Romana ecclcfia prrdicat & obfervat , δζ obje^o reatu purgaverint , vel fi poft purgatio­
generaliter quofeumque eadem Romana ccclefia, nem exhibitam in pullinam fuerint relapii per­
vcl finguli epifeopi per diceccfes fuas, cum ion- fidiam , epifeoporum judicio puniantur . Si qui
filio clericorum, vel clerici ipfi fede vacante , vero cx eis jurationem fupcrftitione damnabili
cum confilio, fi oportuerit, viciniorum epifeo­ refpuentes, jmare forte noluerint : ex hoc ipfo
porum , haereticos judicaverint, pari vinculo per­ £2haeretici judicentur, βζ panis qux prxnominata;
petui anathematis innodamus. Receptores & de- iunt percellantur.
fenferes eorum, cunrtofque pariter qui prxdiclis
Statuimus infuper, ut comites, barones , re­
hxreticis ad fovendam in eis hzrefis pravitatem,
flores, con fuies, civitatum & aliorum locorum,
patrocinium prxftitcrint aliquod, vel favorem,
juxta commonitionem aichiepifcoporum & epilive coufolati, five credentes, five perfert:, feu icoporum, preftito corporaliter juramento pro­
quibulcumquc fuperftitiofis nominibus nuncupen
mittant, quod in omnibus prediftis fortiter &
tur, fimih decernimus fubjacere fententiz.
efficaciter , cum ab eis fuerint exinde requifiti,
Quia vero peccatis exigentibus quandoque con­ ecclefiam contra hxreticos, 5: eorum complices
tingit, ut ecclefiafticz lever itas difciplinx, ab adjuvabunt, & ftudebunt bona fide , juxta offi­
jis qui virtutem ejus non intelligunt, condemne­ cium δί poflcfuum, ecclefiallica fimiliter & im­
tur: przlenti rilhilo minus ordinatione fancimus, perialia ftatuta , circa ea qux diximus , execu­
ut qui manifefte fuerint in fupradirtis errorjbus tion· mandare. Si veto id obfervare noluerunt,
depiehenfi, fi clericus eft, vel cujuslibct religio­ honore, quem obtinent, (polientur; ûr ad alios
nis obumbratione* fucatus, totius ecclefiaftici or- nullatenus alTitmantur : cis ____
____ _____
nihiio minus
excomdmis piasrogativa nudetur. & fic omni pariter [jmunicatione ligandis, δί terris ipfcrum interdidheio δ< beneficio ecclefiaftico fpoliatus, laxu- rto ccclefix fupponendis. Civitas autem qux his
laris relinquatur arbitrio poteftatis, animad* er- decretalibus inflitutis duxerit refifiendiun , vel
fione debita puniendus, nifi continuo poft dc- centra commonitionem epifeopi punire negiexeprelicnfionem erroris ad fidei catholic® unitatem rit refiftentes : aliarum carcat commercio civi­
Iponte recurrere, & errorem fuum, ad arbitrium tatum , & epifcopali fe noverit dignitate pri­
epifeopi regionis, publice conlenferit abjurare, vandam.
& iatisfartionem congruam exhibere. Laicus au­
Omnes etiam fautores haereticorum , tanquam
tem , quem aliqua prxdidarum peftium notoria
pcipetua infamia condemnatos , ab advocatione
vcl privata culpa refperferit, nifi , prout dirtuna & teftimonio, & abis publicis «Sfticiis , decerni­
eft, abjurata hxrefi, ÔC fatisfqâione exhibita ,
mus repellendos. Si qui vero fuerint, qui a le­
confcflim ad fidem confugerit orthodoxam , fx- ge diœcefans jnrifdirttonis exempti , foli fubjacuiaris judicis arbitrio relinquantur , debitam re­ ceant fedis apoftolic® poteftati.* nihilo minus in
cepturus pro qualitate facinoris ultionem.
iis qux fuperius funt contra hxreticos inflitura,
Qui vero inventi fuerint fola ecclefi® fiifpi- archiepifcoporum vel epifeoporum firbdant judtcione notabiles, nifi ad arbitrium epifeopi, jux- Ecium :*dc eis in hac ‘parte/fanquani a'fede7pcta confidcrationem fufpicionis qualitatemque per. .......................
*
ftolica
delegatis, non obftantibns libertatis fuse
fonae , propriam innocentiam congiua purgatione
privilegiis, obfcquantur.
monftraverint, fundi fententiz fubpecbunt. Il­
los autem qui poft abjurationem erroris, vel poftquam fe, ut diximus, proprii antilfitia exami­
natione purgaverint, deprehenfi fuerint in abju­
raram hrrcfim recidiflè, frculari judicio fine
ulla penitus audientia decernimus relinquendos,
bonis damnatorum, ecclefiis quibus deferviebant,
fecundum ianrtiooc» legitimas applicandis.

IV. AD

A

47»
ammo

a Kisri

P

P

E

DIX.

N

«to

A
V. AD DECANUM, ET CAPITULUM

IV. AD WALTERUM ARCHIEPISCOP.

pnximt futuri ft! irtriuu , f rtfiden ibi­
dem pereti Jmi : «e av>*«r idûtett , etuutefi λ
permu/ prefenteti feritt.

ANNO

Oflusri

Trersktie Veàtrü i/ Ctt^etliu e Lmnirnnfed
Mtftu KuteegnfM.

uctus Epifeopus S.S.D. dileftis filiis Deca­
no dc Capitulo Rotomag. falutem dc Ap.
bened. Mififtis ad nos dileftos filio· noftrosMag.
Ucius epifeopus .... Valtero Rotomagenfi
CwciLRe·
Archiepifcopo........... Qaoniam fiepe in Ar- Herbertum Archidiacooum Ebroicenfcm, dc Hetomag.
chiepifcopatu tuo dicitur evenire. ut ex ecclefiis liam Ecclefix veftr* Canonicos , quos quidem
inibi conftitutis inutilium inftitutio perfonarum eo honore fufeepimus , quem dc veftre devotio­
fcandalum inferat & gravamen , follicicum te " nis dc proprie honeftatis intuitu decuit exhiberi.
efle volumus & attentum , ut ita Deo propitio Petitionem vero eorum debita benignitate rece­
Ecclefi* ipfc tuis temporibus ordinentur , quod pimus, & quanto fecundum Deum dc juftitiam
dt clericalis hooeftas inconvulfa permaneat ,
potuimus, votivum perduximus ad effeftum. Sa­
ecclefiarum flatus jugiter fervetur iilxfus. Ideo- ne eleftionem ven. fratris noftri Lincolnienfis
que fraternitati tuae prxfentibus literis inhibe, Epifeopi unanimi veftne univerfiratis aflënfu de­
mus, ne ad Vicarios parochialium Ecclefiarum bito ordine celebratam gratanter admifimus,eo
aliquos nifi tales admittas qui vel fint, vel cfte
proniorem impertientes aflênfum , quod ραίο.
debeant in proximo Sacerdotes, dc qui velint dc nam memorati Epifeopi ferventiori caritate di­
poilint in propria perfona ecclefiis ipfis defervi- ligimus,
o
. dc
- - .promotioni ejus dc honori amplius
,__
re. Nulli prxterea curam committi confentiesCintendimus auftore Deo providere. Pallium veanimarum, nifi qui infra tempus quod a facris ro, dc plenitudinem pontificalis
·- -■ officii
- - , ad vecanonibus eft pntfixum , ad ordinem Sacerdotii ftrr poftulattonis inftantiam , perdileftum filiam
poflit dc debeat promoveri., Porro fi patroni Ec- Hubaldum fubdiaconum noftrum curavimus declcfiarum idoneas non prefentaverint tibi perfo­ ftinare. Praefatum itaque Hubaldum, quem ca­
ras , liceat tibi authoritate noftra in ecclefiis rum habemus admodum dc acceptum , benigno
ipfis , appellatione remota , congruos ordinare recipiatis sf&ftu , & pro reverentia B. Petri dc
miniftros, quibus ecclefiarum utilitas dc in fpi- noftra honorem ei devi tum impendatis , dc ha­
rituaJibus dc temporalibus falubriter committa­ beatis ipfum propenfius commendatum. Datum
tur . Nulli ergo dcc. Datum Veroox 17. Kal.
Veronae XV. Kal. Decemb.
Novemb. Lucius PP. III.

L

L

AnipiU
Olft> 1CTÎ

aVKIA
ΑΝγΛ/

13·

APPENDIX AD EPISTOLAS LUCU 111.

JOANNI

PRIORI

DE

VALLE

S.

JOANNIS

SEITZÉNSIS

c““r‘
"···

Permittit, et epifcopum quemetotujet invitent td Ordinet tccipiendot, Jf tempore ordiiutioni/ diaecefine/
nequett. .
Ex Manii
Suppi. T if
AS T'
Estât apud
Pez Qxj.
Dipt pa.
IL P· JJ.

Ucius epifeopus fervus fervorum Dei dileftis D S&
III. pontificiir nux. epifi. encyclke ed
filiis, johannis priori, dc fratribus de Valle
ttmverftt Cernunto Prefukt
>
, yu Chrifiûtuan
lanfti, Johannis, falutem dc apoftolicam benc- J. erckitpifc. Mogtartùutnt pit dtfenUem precibnr
eorem eouemtndet.
diftionem.
Quanto ferventius obfervanti* regulari , fa­
Ucius epifeopus fervus fervorum Dei ve­ SrMnit
ciente Domino , infudatis , tanto uncerius uninerabilibus fratribus archiepifcopis epifeopis, Vind. FuW.
verfitatem veftram diligimus'y dc quieti veftre
dc diledis filiis abbatibus, conventibus iliifque
attentius debemus dc volumus providere. Eapro­
pter veftrts poftulationtbus annuentes, auftorita- prxlatis ecclefi* Teutonic* falutem dt apoftolic.
te vobis apoftolica indulgemus, ut, fi tempori­ benedictionem . Ad veftram volumus notitiam
bus ordinationum diœceiani epifeopi copiam ha­ pervenire, quod boo* memori* Chriftianus Mobere nequiveritis, liceat vobis alium Catholicum guntinus archicpifcopus vir valde providus dc ma­
invitare , de quo dicrcefanum non oporteat ti­ gnificus cum carifSmo m Chrifto filio noftro
,
mere antiftitem , quod
talis ordinationis occa- Friderico illuftri Romanorum imperatori dc femfione terminos epifeopatus fui in aliena jura ve- per auguftu, longo tempore magnifice ferviviflit extendere, & ipfius diœccfani minorare. Qui E let » dc contra omeii fui debitum cxceflifiet in
vocatus, auftoritate noftra, quod port ulaver it is, multis; cum Romanorum perfidiam qui patri­
largiatur.- nec id a vobis inpofterum, quafide­ monium ecclefi* hoftiliter devaftantes Tuiculabitum , requirere po(Gt. Nulli ergo omnino ho­ num nequiter obfidebant, aliter comprimere non
minum liceat hanc paginam noftrx conceflionis poflêmua, eundem archiepifcopum ad obfequium
infringere, vel ei aufu temerario contraire - Si ecclefi* convocavimus, ipfe vero faftus obediens
quis aurem hoc attentare prefumpferit, indigna­ ufque ad mortem , ut ficut antea exhibuerat
tionis omnipoteutis Dei, & Beatorum Petri & membra fua iniquitati ad iniquitatem, ita fe dc
Pauli, apoflolorum ejus, fenoverit incurfurum. fuos exhiberet ad ferviendum juftiti* in fanftifiDatum Vctonx X. Kalend. Februarii,
cationem vit*, aeris intemperiem parvipendens
ad fuceurrendum ecclefi* fluftuanti cum ingenti
exercitus multitudine properavit, faftumque eft,
volente Domino, quod Romani bis ad folii*

L

L

£

4ti

.

AD EPISTOLAS LUCII ΠΙ.

4gi

C^nommis ejus terrorem, fqgienmt . Hio autem A & fi quid per eas faAum fuerit, irritum habea--— —
---- — Tufculaaum ingreflio, muros civitatis jampridem tur, & vacuum.
**J*JD- collapfos pro oufu pane per illius auxilium ,
,7,“° antequam décédera, feefanus inarari . Tandem
Λ/rar CrUatr. erehiopifeopo .
DtMBMMB mifern· illius, M fatabriter impterct
Cum te confidente poftulas edoceri, utrum
in eo quod legitur.* M te îivm», M tt j*Hcafe: febris cum ngrirudioe flagellavit, juxta ad te pertineat lententia io caufis , quas judices
quod feriptum eft : fera» dsbgfr ûmw «arr»> in tua provincia delegati a nobis protulerint ,
jit : flagellat autem omnem filium quem reci­ confirmare , licet de caufis nihil ia tua potien­
pit ; node idem archiepifeopus ia vera confcfl» tia fit iraAatum . Confultationi tub taliter rene & multa contritione cordis, fervicio beari fpondemus, quod fententiam ialam nifi velis, non
Petri & Romane ecclefia: totus intendens , af- teneris confirmare, led id tibi ex olficii debito
fumpta cruce & refignatis dignitatftus univerfis no«eris imminere, ufi ad mandatum conundcm
VIII. Kal· Septembris diem daufic extremum . judicum, fententia non poflit exeeutioni man______ de
__ _________
Quia autem ________
multum tenemur
illius fahte dari, eis prrlles auxilium, & favorem ; fic ipfam
_ , qui pro fervitio univerfalis ecclefia etiam fi noveris rationabiliter latam, potetis
efle follkiti
mori non recufarit, & ex ejus fine magnam B confirmare.
poflimus de remedio fiduciam obtinere, mot»_____________________ Jdrar.
mus univerfitatem vcftram hortamur in Domino
Significavit nobis W. clericus de * Cothofi- * C<mfw,
& mandamus quatenus eumdem archiepifeopum,
memoriam ejus in veflris orationibus facientes , nori, quod cum ecclefiam ipfam canonice fic
veflris apud Dominum ituerce/fionibus adjuvetis, aJeprus, fic per XXX. annos & amplius in paco
& in omnibus conventual ibus ecclefiis tricena­ poflederit, S. clericus, qui pluribus beneficiis ecrium pio eo & anniverfarium faciatis, ut ma­ defiaflicis dicitur abundare, ipfum obtentu qua­
culas qux illi de terrenis contagiis adheferunt , rumdam literarum, quas a fanAae recordationis
divina clementia indulgeat & abftergat, & vos Alex, papa predecefloro ooflro dicitur impetrafde opere pietatis indeficiens mereamini a Domi­ fe, cum ea occafione, quod filius fit illius, qui
proxime in eadem ecclefia miniftra vit, trahens
no primium obtinere.
in caufam multipliciter inquietare pnefumit .
Quia igitur injuftum eft, fic abfonum rationi ,
EX COLLECTIONIBUS AB ANTON.
ut idem W. eadem ecclefia, ex quo in ea per
A u c v 1 τ. Vulgatis.
tot tempora dicitur fitifle, debear rali occafione
privari: dis per A. i. m. qua . Si que pnrmiCOLLECTIO 1.
q fimus, veritate naveritis fubnixa , ipfam a me­
morato clerico talis occafionis obtentu non di­
Lmchh III. Spalottn. ertbiepifcopo .
mittatis fuper ecclefia ipfa aliquatenus molefta.
Enun fuper co quod in quarto , & quinto ri, fed faciatis eum ficut juflum * videritis , eam *
gradu confimgutnitatis in provincia tua qui­ pacifice poflidere.
dam dicuntur coojunAi propter duritiam populi,
matrimonia talia licet unt contra facrorum ca­ Iden» * Berth, epifeopo, b Meti de * eihmdcnt * Bertte
C priori S. Fride. * **»·*··
nonum inftitutiooemcoutraâa fub filentio & diffimulationc poteris pnetcrirc.
Ex conquefltooc B. clerici,fic infra. Quoniam
igitur ea, qtue funt contra ecdcfic difeiplinam,
Licitu III. detono
canonicis Poce/lein.
ratio poftulat emchdari: dii. v. per A. f. m.
qua. Si quod afleritur, noveritis ratione fubniUia muififtis a nobis, utrum ad deAio- ti, pnefatum R. a prxdi&a ecclefia fub. ap. ob.
nem laciendam procedere debeatis,- propo­ faciatis amoveri; fic eandem B. praefato, fi idofuerit aflignari, non obftantibus literis nonentes, quod eam fine aflênfia regio facere -.neus
non
audetis, fi aliter fieri non poÆt, ad H. dile- uftris pendente ap. a fede ap. impetratis. Si au­
Aum filium noftrura in Chrifto teeem Anglin tem 'R. rationabile impedimentum non oflendeaccedentes, ei ftudiofius infinuctis B. quondam ric ,- quia non fit appellationem interpofitam
eptfeopum veflrum perpetuo eflê depofitum, fic profecutus, eum in expenfes ncceflarlas ap. re.
ejufifem regit impetrato aflenfu, m perfonsm alteri parti coodemnetis.
honeftam , litteratam & idoneam unanimiter
Iden».
z
conveniatis, & eam in paftorem dc eptfeopum
eligatis concorditer ut ejus providentia & guber­
natione ccclefir tam in fpiritualibus , quam in
Improba peftis falfitatts, quam falfarii quidam
in terra clariflimF m Chriflo filii noflri illuftris
temporalibus grata valeant incrementa provenire.
H. regis Anglorum morantes ad * confingendas · ,-η^-τliteras publicas invenerunt in communem nofei- Zu
COLLECTIO
11.
E tur excreviflc perniciem, ita ut litecarum no- ^Ύ***^**
ftrarum auAoritas in aliquibus locis in quadam
Nono.
dubitatione jam fluAuarcc, nifi tante prefumOtbertus de Columbellis fuper ecclefia cu- pttonis exccffum cenfura ccclcfic querat pariter,
jddam villas de Columbellis contra adver- fic emendet. Unde nos de tua pnrfertim ioduflria confidentes, exeeutionem rei hujufmodi ti­
farium fisum duplices literas ad Rotomagen. (archidiacooum, fic Turoocn. judices impetravit, bi duximus committendam, per A. f. p. man­
dantes,
quatenus falfarioc * ipfo» qualicumque . dtt,
ut fi coram Rotomagen. obtinere non valeat *
‘T Iurt* archidiaconatnm coram Turoocn. judice nocere cafu reperire, Deo volente, poteris, fi clerici
I
adverferio fuo non defiftat · Quoniam igitur funt, ab ordine, fic benefacio, fi quod habent ,
non eft hujufmodi malitiis induigendum, preci­ abfque ulla dilatione, fic appellatione privatos, * ·
pitous, quatenus utneque litent viribus careant, diftriAa facias fub cuftodia detineri, donec quid
H h
de
CtKil. Cuural. Tom. XXII.

V

Q

R

483
CONCILIUM APUD MALEBERGIAM.
£9* de ipfis agendum fit, plenius tibi ex noftra n»- A notorium non diffitetur presbyter
iponliooe
■ ■■».—f;
·■■“mandetur
----- ‘------ . Si
*" quos
------ veru
----- laicos
*
- de**canonice
-------- '------eft
Λ rnademnar
-----------u»; aliud1 eft cum peniANNO prehenderis
inter
_____
_
..............
eo»* , c„,
cariffimo
in Chrifto
fitus eft occultum, vel adhuc ab ecciefia tolera- °*,?11
»
*
illos
pro
tur.
Item
a
talium
officiis
abftmere ut peccan­
,io "oft10 IL Angloran» ιηρ tradas
meriti» judicandos, ut ’ io judicio videlicet , di licentia aliis auferatur, A ad digne penitro<le*A
tam ecclcfiaftico quam mundano, pcfiis illa quas tm fruftum attrahamur. ( Aliud fi tamuam
communiter omnibus perniekda dinokitur, cum fanocentiuin mtuifteria reputantur ). Sine dubi­
fuis * auftoribus condemnetur.
tatione itaque teneatis, quod a clericis, & pre­
sbyteris , quanquam fornicariis, quandiu adhuc
LUCII III.
DECRETA
celantur, nec opus evidentiam habet, licite au­
diantur divina officia, A alia fufeipiantur ccDt Cobabitatiom Clericorum, & Mulierum.
clefiaftica Sacramenta.
B
Lucius 111. Magifire, & Fratribus Militi*
Lucitu 111. Horvketf Epifcopo.
S. Jacobi.
Qntfitutn eft a nobis cx parte tua, fi judex
Eftra duxit devotio inquirendum, ( ut con­ ordinarius, vel alius, cui judex delegatus man­
fidamus fratribus veftrts Parochi a 1rs Ecde- davit paries citari vel ut exequatur fententiam ,
Ut.
édita ttt
fias adeuntibus , quorum Clerici concubinas ha
­
delegato
judici teneatur obedirc . Cum autem
.Arpend.
bent , de hoc enim diverfie videntur facrorum non fua , fed delegantis vice fungantur, & cum
canonum fententiae emanaffe ) ; alicubi enim di- jurifdiâio delegatur, omnia delegari quae ad juC*IUr '
au^*at miflâm presbyteri, qui in- riidiftionem faciunt videantur, merito delegatus
dubitanter concubinam habet; alibi non poteft poteft tam ordinarium, quam alium cui man­
Frjtre 7.
aliquis , quantumcunque pollutus , Dei Sacra­ daverit cogere ad efficiendum quod praecipitur,
dr hoc titvl.
mento polluere, que purgatoria funt eundarum & ci qui obedirc contempfcrit pomam infligere
Unci» iucogitationum ficc. Quia omnia in Fide Chrifti competentem.
cltU jeteint
iu V. De purgantur. Ceterum aliud eft quando crimen

V

crrtiliu.n .

—
—s»a®aHiB®flsea©9KflK0ra0®GKa®9®fl«®eBifli®>asiOK0Me®ffltsi —
—A’■NO
ANbBCj
CHRISTI

CHRISII

CONCILIUM

aP“J

MALEBERGIAM

Λ çko Gaufridus Lmcolnie^fi elefhu juri fu» renuntiavi.

cfxno 1181. habitum.

p. το».’

An. ■···.

Aufridus, Lincolnienfis eleâus, fit regisAn-Cfic epifeopis regni, in epiphania Domini apud
glorum filius, cum ejus cleftio eflet a do- Malebergiam eleftioni renunciavit, nemine commino papa confirmata, poftquam perfeptennium pellente.
Ό
«idem ccclcfix pacifice prefoiflêt, przfente rege

eno® <g©<g©@©es ®® @©@®@
C O N C
I N

S.
Habitum auro

Ex Beffin
ConciLRoIOM Prov.

CADOMENSE,

IUM

Stfphani.

MCLXXXI 1.

? co Arc Petrus Blefcnfis epift. 6g. Novum aDrius Sagienfis, & Walerannus
Roffenfis EoilcoEpifcowalerannus Ronenfis
Domino Papa noveritis emanaffe manda­ pus una cum Abbatibus Normanniz, & clero ,
tum , ut quicumque pacem domini Regis tur­ & populo multo, venerunt Cadomum, & ibi­
bant, appellatione remota, excommunicationis dem in Moruftcrio D. Stephani communi plevinculo adftringantur . Hac auftoritaie fretus bis audientia fententiam excommunicationis tu­
dominus Cantuaricnfis omnes Regis impugnato- lerunt in omnes, qui pacem & concordiam in­
res apud Cadomum nuper cxcommumcavit.· nec ter dominum Regem & filios fuos faciendam
regi juniori, nec aliis exceptionis gratiam fecit. impedirent, excepta iolius Regis filii perfona .
Conventum hanc Cadomenfem clarius exprtjjit £ contra tum Ricbardur Cantuaricrtfii, tum Petrus
Hovedenus ad ana. 11S3. fed aptimi anno uSi. BLtfinfij cmtefiantur no* exceptum Rtgis filium .
ftatuitur, cum Henricus junior Rtx J. id. Junii
Aon interfuit conventui Rotrodus Rotomagcnfis Atarmo 11S5. diem clouferit extremon, ut dijerle 'dhtpraful fenio, it videtur, & adverfa valetudine
notat cbronicon Cadomenfe, nec tam cito poft in­ gravatus. Kerum gravi jam Epifiola, far inter
tentatam in ipfum excommunicationis fententiam. Blefenfet eft 33. Regit filii rebellionem perftrinxeInterim, inquit, Richardus Cartuarienfis Arthi- rat. Qua de caufa Abrincenfis tJ Conftantier\/ii ab­
epifiopus, fit Henricus Bajocenfis , & Joannes fuerint, non ii^aet.
Ebroicenfis, fic Radulfus Lcxovienfis, fic Froge

SYNO-

SYNODUS EPISCOPORUM ET CLERI ANGLIÆ.

4Sj

48*
ANN(>

ANNO
CHAISH

cr SYNODUS EPISCOPORUM ET CLERI ANGLIÆ.
Am»

11S;.

Ex HwtdtM in Atxdtm amutm.

..e. T Τθ° βηηο *coerunt nuncii papas ad Henri-A let, & plus placeret eis, quod dominus re>
Aflèit Wd-* ** cum «gma Angliz,. poftulantes ab eo, & vellet, accepiflet
— ab
. eis
. recompeoiationem auxi­
t».
« clericatu Angliz auxilium . Confuluit itaque lii illitu, quam fi permi fi flet nuncios dom. papx
roif rcx eP,1'roPoi ^°*» & clerum Anglic de petitio- in Angliam venire, ad capiendum de eis auxi­
p4! · JiT**
Gmuni pontificis ; cui epifeopi & clerus con- lium; quia G aliter fieret, poflet vent in coniuluerunt, ut ipfe fecundum voluntatem iuam fitetudinem ad detrimentum regni. Adquicvtt
& honorem faceret auxilium dom. papz, tam rex confilio eorum,
fecit auxilium magnum
pro fe ipfo quam pro illis; quia tolerabilius ef- dom._papx in auro & argento, g*

a.»

CONCILIUM
a

DUBLINIENSE,

Viviano cardinale S. A. L. celebratum tempore Lucii papz ΙΙΓ.
anno atCLXxXm.
»

UJUS memoriam concilii debemus Gxilltlmoo& fub nomine, vel domini papz, vel regis AnNexbrirenfi, rerum Anolic. libro tu. cap. glorum, fiducialiter agens, convocatis Hiberni®
ix. Forte, inquit, in Hiberniam venerat a Sco­ przfulibus atque abbatibus, generale concilium
tia Vivianus, vir eloquentiflimus, apoftolicz fe- celebravit. Verum cum in ecclefiis fimplicitatis
dis legatus; fufceptulque honorifice a rege & barbarz liberius agere morem vellet Romanum:
epifeopis ejufdem provinciae, in civitate mariti­ denunciantibus przfeciis regiis, ut vel abfcedema quz Dunum vocatur, pro tempore moraba­ rct, vel fecum militaret, auro Hibernico, quod
tur . Et infra : Prz manibus habebat regis An- inultum fiüerat, minus onuflus , in Scotiam re­
glorum litteras ad przfedos ejus Hiberiiicos, ut meavit .
eorum tutus ftiffragiis, legationis fuz inter bar­
Anno mclxxxvi. hoc concilium a nonnullis
baros rnunus impleret. Hac authoritate pacem tribuitur.
<
& fecuiitatcm accipiens, Divcllinum migravit:

H

ANNO
UIRJjTI

0 ILO 1 NAT 10

• c”r. PH·

DD.

JOANN IS*

III.

C'X'

Jifgit francia è" Henrci II. regis Anglia, confilio epifeoporum, comitum & baronum terrarum
luorumt dc contributione in fubfidium terra fanda, a nativitate fandi Joennit
Baptfta, anno m c txxx I v. in decem annos·
uctoritatie

litterarum domini paprCquoque eleemofynas uuufquisque tenelubnixi , prxfente
tfente &
& approbante
approbante ilîuflri
illufiri tur, ut hanc indulgentiam confequatur,
Anglorum rege Henrico, cum baron bus fuis , ii facere poterit. Si vero ea paupertate
& A. de Summa legato fiimmi pontificis; .epif­ laborat, ut eleemofynas illas facere non
eopi Normanniz, in fuis epifeopatibus hoc inter iterum Pater nofter pro conic­
ftituerunt .* Ut quicumque eleemofynam, quzor- 'poffit,
.
dinata eft ad fubventiooem tenzHierofotymita-I quenda retniflionc dicere tenetur,
nz tranfmiferunt, talem de injuncta pernitentia
Tahs eft difpofitio ad fubveniendum terrzjeveniam fonfequantur.
. r. .
· r
·
r
rufalen a Domino Joanne ' rege Franci® , \ · Phiiirw
I. Si mpœmtentia fuerint quz feptem Hennco regc Angliz, COmmuni confilio epifeoannos excedat : trium annorum venia porum & comitum ii baronum terrarum tuagaudebunt.
rum approbata. Scilicet.
1. Qttod unuiquifque tam cleticorum , quam
II. Si in pœnttentia, vel minori fue­
rint , pro criminali : duorum annorum laicorum, qui plus quam centum lolidos non
habuit , de unaquaque domo quam habuerit,
veniam habebunt.
ubi fingulis diebus igms confuetudinarie accende­
III. Peccata vero dc quibus homo re­
tur, duos denarios lingulis annis ufque ad tres
cordari non poterit , omnia relaxantur annos perlolvct.
dummodo de contemptu pœnituerk.
2. Si vero in mobilibus p’us quam centum foIV. Venialia quoque omnia fub tali lidos habuerit, de unaquaque libra in tota jerpcenitentia condonent: ut unufquifque Era re8'*
tluos denarios Ptovenienfismoqui eleemofynam iftatn folverit, ter in net», vel zquipolleus: & in terra regis Anglix
J..t
'a. η . .. .
— ctfmarma duos denarios Andegavenfis moneta: ;
die, vel in.node. Pater nofter dicat ; pro & in AngHa
unus iterlingus perfolvetur ufque
falure vivorum fcmel, pro pace femel, ad przdiftum terminum.
& feme) pro req'ûie detunsorum: tres
a. Qui vero centum libras in terris vel in
Cticil. General. Tom. XXII.
Hh i
red-

A

4’7
WP
CONCILIUM
nuDjjjcvsL
4tl_____
—— ·— reddit&re habuerit, vel eo amplius, dc ccnramAno Incarnatiosus Domini psclxxXTV. in derein"1^^
ζΔΐ!?νι l^bei*
fatidos annuatim dabit.
annos, folvo jut· dosninonSm ft ocdefiaraoi.
CHRjsn 4. Λ
.-----------------------------Exdpuorer ab ifta nftimaiioM, in clericis,
Qsi vero in
redditibus
minus quam «M·
tum libras habuerit, de n. Ubris dabit quatuor thefaun ft ornamenta ecdefiaruas, ft libri, ft
folidos ft de XL. libris »1 1 j. folidos, ft ka equi, ft vafa, ft reftnneota, ft «mure * Ac
deinceps, rei rationem pnsdi&am. Habentes ve­ utcaûlia, cm cotidianis ufibns, ft ubi neceflaro mobilia ultra centum folidos, jurabunt, quod ria font. Et in milii ibus equi, ft arma, ft rede fingulis XX. folidos, fideliter duos denarios ia, & indumenta qua ufibus eoran deputantur.
Ad hanc «icemoiytuun colligendam inftitocmdabunt.
j. De parte mortui, qux fpeâat ad eum fe­ tor in Angulis epifeopatibus, duo fratres, unus
cundum confaetndinem terra, ft unum poft, ft
debet eleemofynam pro anima fua facere.
6. Decima debetur ad defenfiooem term Jerafalem, a Nativitate S. Joann is Baptifae, an-

CONCILIUM

de Templo ft alter de Hofpitali: ft lingulis pa­
rochiis illi duo, ft dominus presbyter villa, &
duo de legalioribus parochianis, decmolynam
conflitutsm fideliter colligent, ft confervebunt.

VERONENSE,

Ad reconciliandos eos qui ab antipapis inftituti dc ordinati fuerant , celebratum
a Lucio Papa III. anno Domini mclxxiv.

UIVS fpnodi mentioaem facit Krantziur, Sa-BVetonlt habitum cum hoc anno Chrifli copdafle. Et
Labbeu* Tom. X. Conci I. Krantxio laudato, il­
χμλ libro vi. caput XLV.1,
ad aamuto tamea
lud cum anno MCLXXX1V. conjunxit, licet KrantMCLXXXiv. Imperator, inquit, in Italiam eooslut illud d i ferte currenti Chritli anno illigarit. At
tendit anno proximo·* ft exierat urbe Roma Concilium ad precedent·* annuo* pertinere ; KrantLucius papa, traditurus cum ilio Citridians aium errorem, qui cubat in textu Arnoldi, refte correxifle ; & Labbeum ilium male ciralTe spud me cer­
reip. negotia, quz in Alia nimirum ccepcrant
tum D.nique Baroniu* in eo peccavit, quod nolit.
labcfsdari. Veronz convenerant duo Chriilia- Col/ofaini* hoc pro Concilii haberi. Nam jam non femel monuimus , Cooventut & Colloquia , in quibt* de
nifmi columina. Concurrerat ingens eccleftaftirebus Fcclefiaftici* agitur , vel quibus Epifcopi inter­
corum multitudo, reconciliationemdepoicensfevint , Concilia psftîm ab Antiquis appellata , indeque '
dis apofiolkz, quod in fchiimate imperatorem in ColleAionem Conciliorum prudenter iniens.
fecuti, ab antipapis eflent ordinati & inftituti.
Quaie Tautrtdui Juris Canonici 'nterpte* in Colleft.
Intervenit pro his Fridericus Imperator, ut in q. Decretal, cap. ». De redit. Jpol. citatus ab Ane. Au« u(I mo in notis ad Collea. I. Decret, loqutus de coogratiam fumerentur. Annuit perbenigne ponti
;Lucii m O lcm|
mporc edita , quo Veronu cutn
lmp. ait, emiftam
fex. Sed quum poftera die manus ilhs efleni ** rvncince
Ponôfice congrenus
congreflus rit
efl Fiidericus
F
Spnodo. -Rprro Tancredus Bononicnfis
imponendz fingulis , immutatum erat concilium effit
"" ta générait....
Atcbidiaconus
Audo.
fuit
Quints
ColleAionis
Decre­
quod diceret, in concilio Venetiano decreta,
talium , qu* concinet Conftitutiones Honori 1 Paps III.
non pofte nifi alio concilio irritari. Promiiit fub cuius Pontificatu floruit : bsc aurem ColleAio an­
autem, de proximo alium a fe revocandum coe­ no MDCXLV. ab Innocemio C iron io Tolnf* edita
tum, in quo fuper his conftitueretur. Audit* fuit. Eam Lucii III. Conftitutionem male recitat Labcitatus inter literal Lucii III. cum (it pars Con­
funt Germanorum minz pro fua confuetudinc : beus
cilii Vetonenfis. In ea ait Pont fex .· Not cborifiimi ft·
fed nihil ea re moti funt cardinales. Credeba­ Hi no(hi Friderici Ulufith
Jwperatprii , fenotur autem ea confilii mutatio, a Conrado Mo- per Aufufi prafenlia ptrttrr & vigore (effulti . de
commaut
cmfiiio
F-atraw
mftrorum
,
wee «is altorum
guntino , ft Wormatienft , pontificibus proPatriarcharum, Arcbtepiicoporum , multa· umque Prin­
diiiTc.
cipem ,
de d/ver/u munit parti bae Conveneiunt:
Ejufdem concilii meminit Roger*r Hovedenut, tontra ipfa bareticot . puibui diverfa vocabula diver·
umial. parte II. ud btene annum. h eodem, <ar\famm indidit profeffio faljitalum, prafentu Decreti ge·
<rrerah fen8ienc confurgi mut , ÎF oasa/aa b<err/m t faeGuillelmo Remmfi arcbiepifcopo, confierattem effe
Cum{ue nemine cenfcatur , per bajar Coud· tutiont t fe·
'Petrwn Atrebatenfem arcbiepifcopum, prini Ciffer- nem , auSontate -Afatolica condcmnamut. Imprimit
tii abbatem, tx attrebatenfii ecclefia tabulii con­ ergoCatbarot. C Palatinae, & eoi itu fe Humtiatet,
vel Pauperet de Lugduno, fallo nomine mentiuntur ,
fiat.

H

ObsbRva^io

P.

Antonii Pagi

Arnoldo* Abba* Lubreenfi» , qui boc tempore vi­
vebat , in Chron. Slavorum lib. $. cap. 9. narrat
cetoberrwnuo*Conventum a Fridenco Imp. celebratum,
& cap. infequenti Concilium Veronenje . cui Luciui Pa*
pa & idem Imperator interfuere , fed numeri apud
ArnoMum corrupti, ft accurate a Krintato lib. VI.
Saxoni* cap. 47. emendati, vel, beet id ipfe non di­
cat ex genuino Arnoldi exemplari delcripti. Aitenitn
Arnold»* de Curia ilb loquen* .· Celebrat* ef i» Pn
recede , «·»ο Verbi tncernettann MCLXXXll. impe­
rii «»· re/er fui erute XXXV1. fed legendum anno ver­
bi incarnati MCLXXX1V. imperii XXIX. regni fui an­
no XXXlll. certum enim . ut ex diAi* anno iupetiovi liquet, Comit 1 a ilia eo Chrifli anno
ha­
bita . ft tunc la curfu Inifle anautn Regni Fridenci
XXXlN. Imperii vero XXIX. Cum veto poftea Ar­
noldos Icribat, fcfttcnti axvo Imperator abtit in luliam

a*/««*4r/ inter tpfoi, mamfeftum »H tm

Pcffaginot .Jofcpinet, Arnaldifiat, perpetuo decernimur
anathemati fubfacere, & cetera ioeo laudato legenda.
Decretum itaque illud non in Colloquio inter Ponti­
ficem & Imperatorem habito, fed in Epifcoeorum
Synodo , cui Papa prsfuit , & Imperator , multique
Principes interfuere, emilfum. Et quidem anno fuperiori, ut reAe Sigonius in Hift. de Regn. Irai. lib.
XV. ex aliquo optimo Auftore; quem luo more nos
„ citat fcripfic ; Luctat, inquit, trajeAo Pado Veror
„ aaas pervenit ; nec multo poft Fridericut quoque ;
,, rebus Germani* per Conventum in Penrecofte ba£ „ bitum conftituns , pridie Xalend. .Angufti acceflit.
,, Concilio convocato, cui taio exemplo Pontifex &
„ Imperator intererant , de iis potiflimum rebus ,
„ au* Cbriftianam «o tempeftate -premebant Eccle„ fiam, eft relatum , nempe de contumacia Pomcmo·
„ rum, beilo Sarracenorum, & Rmmm* Fcclefiu- di„ tione , RsimrsM ut hofle* Eccleli* , diro Sena,, tus confulto notati. Chriftunis laborantibus au,, xilia fummittenda , omnefqne ad eOrutn , qui
t, quondam jerofolpma receperunt , virtutem, pie„ tatemque imitandam : excitandos effe , decretum .*
„ plus nimirum dedecoris contrafturos efteCbnflhnos,
ii partam forte Sepulcbn pofleftinnem amittant, quam
gtoir* adepti fint, cum peperermt. Tangit poftcaSiigoruus qu* Arnoldus & Krcntaiu* , qui ne verbum
qui·

1J2J®

4I9

VERONENSE.

,M®?*

•qvidem de Jerofolymm habent, de hereditate Me-AcltCas dedicate HI tSrKT/Z. Idui Jtlii, duas per Bo·αμνό
ΛΜΝΟ lUdt Comttijfx, & coronacXMK Hernici hlit Friderici ________________________
smniam & Murinam tranhret .
chhijti lmp. I» Concilio jefta faite adamat, iubd>mee Frt- - - c··· aaao aareerdenti Heracliae ProfeAo
Pstriireha CHRbTI
derteum IU. Nnm» Novemb. adboc ia villa SanroMyamanos, EmaUeu M«(iA,r «ditie Templi At
··»«·
S* ,^?5* ***· Vewmam faite ; am» nempe
RMrr,*u Magitsr Hatpiralariocum Letati a Reta
IvrololyatkaM ad Lociam III. Λ ad Principe» Chnttippas mitR , tui hiteiuir patriz calamitatem flt miirrlam multiformem exponerent, dt auxiiiom poflularent, in Italiam pC'venerint, mda hoc anno in Gal­
liam profert ut i, male Concilium illud in ptzfentem
annum dilatum fuiflet. Neque refert quod Arno Idua
ditionem terre Jerofolymitaae omnihu expojmt, Cf ad
Scriptor cctzvua fit i qun vama ctempiu liqueat, eos
Jaccarrendum i» peccatorum remtjitmbue eu/utlibct gequi rea luo tempore geftat fcripiete, quandoque in er­
rorem lapfos ede,* quoi eo mar» de Arnoldo dicen­
neret bominei evocare, curavit. Arcbicptkoput ille
Ritenniimfn erat Gerardai, dv qoo Rubeus m Hift.
dum , quo longe ab Italia vixerit, conftetque eum hatRaven, lib. VI. loquens dc ceflit anno MCLXXXIV.
lucinatum ineo quod iciiplit, Fridcrieum anno poft
ftribu.· Luctum Pontificem Max. KrrMMm ad Conci­
celebrationem Comitiorum Mofuntiz bibitorum in
luliam adyentafle. Adbzc Labbieut recitat Ordinatioliai» , feed ipfe indixerat euntem Gerardui Arcbiep.
- .... prolecutns eft. SubHit Ruheut, Luc’m
....n 111.nem Philippi Er(h Franci* tP Henrici 11. fte/ύ An­
cum Matiae efet, tertia Idui Juliat dedicAik* Baiili- Rflte , tonjuia Epi/cotorum , Comitam C7 Baronam ter·
cam Sanfti Geminiani, 6t jam quoque Pili. Idui , rarum
[narum__decontr.butionriin
contr.butionrcinjubfidium
JuhfidiumTerre
Terre(an(an--------- ,______
Bononi* de Baiilica D. Petti idem freifte ; quod utrun“
■·.-■.
fte
a aoiivi.ate
/anili Joannu Bapufte . anno
que etiam a Sigooio laudato relatum. Tum Rubeut
MCLXXX1Ÿ ns d;cem annul. Quaie cum anno lup-riofcnbir .* Ab eodem etiam Pontifex Gerardui complura
ri tam n Gallia , quam in An-lu aAum lit de. fubfiPrivilegia impetravit, t/cs. in eo magno Conventu,
«ho Tetr» (anStx, <Sc currentt Legati inde rrnfti in
1»em Friderico etiam Cefare prefente, eodem anno
Orientem redieiint, Concilia’» b'eronen/e a Lucio III.
Xalend. Sextii. Perone babmt. Rubeut w«;iw Csvueisin bunc annum dilatun futile prorfus improbabile.
tm nomine Concilium Veronerfe mteili|>t, d. cetque
Denique O.iuph'ius Panviniu» Veronenimm fuorum dé­
nos diem , quo illud inchoatum , (cil·cet primum diem
çu» <5t otnimenru'» >n Ch'on. Ecdefiaft. ad annum
menfis Augufti, feftt» S. Petri ad Vincula iarrum.
MCLXXXIV. habet .· Ma/ner Perora Conve/itui . cni
Exhibet poftea hic Hiftotkus in notatione tempotum
Papa , Imperator , dr mu tt Ept/copt interfuerunt, Chroaccuratos Laeti III. liters» Gerardo Ravennati Arnicon tutem illud , Notzque In Vitat Pontibcum Rom.
cbiep. eodem anno data» Veronz 11. Non. beptemb.
a Patina eiiras , ultima Onuphni Opera hint , in qui­
bus ideo re» quz narrat ad exaltiorem annorum ratio*
quibas declarat fe ad ejus, cui tanquam Metropoli lunt
fabjeSe , i^/aiuiam, Bommieniem At Mutiner.lem Ecnem ab eo redicuntur.
NmLaAaIv«

Pramrea Radnlpboa de D«mo in Imag. Hift. pac.
<M. ad annam MCLXXXIV. ait : Aamrn dit intia»·
tit Nbmembott nn/edeutibeu Frraaae la Ecclefa Majori

'OO
AD VERONENSE CONCILIUM
Mverfiu tjtu temporis bereft s, aliifyce de retus dsfciplina
4«cie p*p* 111. Friderico 1. imperatore prefenit, «Mi I2S4. ctiebretxxe .

ADDITIO.
Sj MaaR
Suppi- Te.
IL|4(. 1»·.

Erooenfem conventum, concilii nomine Cio capitulo. M. quoque Caflellano, S de Surnequaquam appellandum contendit Baro- bach, falutem, & linceram dileâionem.
„ nius, cui repngnat Pigius, concilii nomine
De nollro, & ccclcfue r.jftrr tlatu praecipue
„ dignum efle ratus conventum illum, in quo de vos ibllicitos effe icienres , przfentibus litteris
,, cauli* ecclefiafticis ab cpiicopis, licet prafen- vcitrjm minuere iollicitudioem non incongruum
„ tibus laicis, tradatur. Optime ille; cut & pmavimus. Noveritis itaque, quod Veronam fani
,, vetuftum ejus temporis monumentum adilipu- & hilares cum omni noftro vementes comitatu
„ latur; Liter* icilicet Adalbert! Salzburgenlis tam dominum papam, quam imperatorem per
„ archiepiicopi de rebus hujus, quod appellat , omnia in ecclefi* notlrc honoris negotio ad vo­
„ Concilii, ad G. prcpofiium iuum Icriptx , luntatem noftiam expolitos invenimus. Herman„ quas ex Codice Diplomatico Petii part. 11. dus quique , & prepofitus Gurcenfis gratte no»
„ P*R· 47* uderius recitabo. Porro Adalbcrtus, ftrx fe penitus fubpofuerunt, in nullo deinceps
,, qui in concilio Veneto ab Alexandro papa ecdefiam noftram gravaturi. Quomodo autem
„ 111. juffus Conrado annulo fuo archiepifcopa- reliqui Gurcenhum contra nos crocitantes coram
„ tum Salzbutgenfem cedere coaftus fuerat, deimperio refutati fint & coofufi, a nobis plenius
„ in, eo pontifice defundo jus fiium urgere cos I Ipoftmodum audietis , quippe qui tales & tanti
„ pit, fle quantum ex bis literis colligimus, Lu- non cflë lunt adjudicati, quibus refpondere de»
„ ciura Ill. pontificem adjutorem naftus eft . beremus. Privilegia fane & litteras de Gurcen„ Has literis, utpote ex concilio & dc rebus fibus, & de monetis, ab utraque dignitate,apo- >
„ ejufdem concilii latas, hic fubjicio.
flolica videlicet & regia, ficut voluimus, impe­
travimus. & legationem nobis, & fucceftbrious
ADALBERTI ARCHIEP. SALZBURG.
noftris, per totam Noricam confirmavimus.
Rumores curic dignos relatu, alios nefeimus,
ad suos bpistOla .
prêter quod Gathari a domino papa, fle toto
Qjsomoda PirroM « Papo, & Imperatere excepter coociiio excommunicari, & ab imperatore cum
fit, emtdi Guercenfes rejeiti. ' De rebus à» Ce»· tota fubftantta fua fint profcripti . Patriarcha,
fle epifcopi Jerololymitam , & Templarii, acHo*
titio geftis, mv>/ ex Oriente rxmcribeu 0’s.
fpicalarii plurimum domino pape, fle imperatori
A Dei gratia Salfeburgenfis ecclefi* archi- pro expeditione contra paganos tranfinarinos faΆ epifeopus, apoftolicx tfedis legatus, G. . cienda fupplicarunt, afferentes, fepulchrum Dociufdem ecclefix prxpofito venerabili, fle univer- mini fic totam illam ecdefiam in maximo peri­
culo

V

491

AD VERONENSE CONCILIUM.

49»

ty» culo propter Salabdini immeofam potentiam efle A tes , qualiter talis ekAio caffaretur , omnibus—— —--------- confli tutam. Qporum petitioni ,annuendum im- modis elaborare incenderunt ; fic milia kgatiooc
anno perator benigne deliberavit, & cum ad Teutoniimperatori diflentioocm partium intimarunt, «
fâ$ partes acceflerit, fe cum principibus dc hoc quo ad Conftantiam civitatem evocati funt, ubi
judicio
principum fancitum fuit, quod imperator
afturam fpopoodit; ita tamen, ut a natali Do*
mini proximo per annum , qui voluerint, ad per confilium principum, fi in eleftionc difeordarent, quam vellet, idoneam perfonam fubroipfam expeditionem accingantur.
Quoniam vero negotiis noftris jam confuroma- garet : At ipfe optionem eleftionis iterum in
tis Frifacum in inflanti revertimur, fic, ficut prxfentta fua cis conceflit, ita fi praeterita elenon ignoratis, a fefto £ Martini decimo quar­ tftionis difeordiam deponere vellent. Ubi Fol­
to die apud Dimftein colloquium cum duce Sti- marus interefle nolens, diiceifit.· Alii vero, quam­
rcnli habere tenemur, rogamus vos quam inti­ vis pauci Rudolfum ptxpofitum iterum eleftum
me, ut vocatis, fic afliimptis vobifeum Pabonc prselentaverunt, & ab imperatore inveftitum, ad
de Eringen, fic minifterialibus noftris, quos ne- propria reduxerunt. Qui cum Trevcriji venifceflarios nobis in ipfo colloquio deliberaveritis,
fent, fautores Folmari domum fandi Pletri prrremota omni occafionc, quia necelfiras, ut fci-B occupaverunt, fic daufisintrorfum januis, aditum
lis, ingruit, ad nos ipfum coiloquiqm celebra­ omnem cum fatvllitibus & armis ei prohibuerunt.
Sed apud fandum Simeonem folemnitcr fufceptus
turi venialis.
„ In eodem pariter concilio agitata eft, fed authoritate imperatoris epifeopatum acquifivit .
,, non abfoluta , caufa duorum eledorum ad At Folmarus terra, marique laboriofum iter ar­
„ cathedram Trcvirenfem, cujus eleftionis hifto ripiens, Lucium papam adiit, caufam dixit, ju„ riam cum caufx delatione ad pontificem, Ve- ftitiam a fede Apoftolica expetiit . Papa dudum
„ ron® concilium habentem hic exhibeo verbis litteras omnium perfonarum ecclefix Trevirenfis
„ Glofcheri in gcftis Archiepifeoporum Trevi- fuiceperat contra eum ; & quia per fubreptionem
„ ren. in corp. Hiftorico Eccardi torn. Π. pag. magis, quam per canonicam cleft ionem obtinere
vellet, audierat; unde & ad curiam fuam die
„ 11 io.
Defundo Arnoldo archiepifcopo, fada dldif- eis præfixa adverfarios fuos cum pe.fonis ecclefenfio de altero eligendo in ecclefia Trcverenfi; fix evocavit; & audito eleftionis ordine , circa
n;m pr«cedente vefpera diei, qua fepeliendus utramque perfonam, nihil eo tempore fuper hoc
ufque —
ad rprefentiam
imerat, convenerunt canonici majoris ecclefia: cum determinare
......
,judicavit,
----------- , —
-------------------praelatis, ut deliberarent, quem eligerent; ma-Cperatoris, qui de eodem negotio fcripferat, quixima autem pars cleri in perfonam Rudolfi prx- que jam in proemdu vix erat occurrere ei apud
■'■■■
'
Veronam. Ubi dum convenirent, fi( de nego­
pofiti
majoris domus, mediante decano, confenlit : Sed node fcquenti negotio perambulante in tiis, qux inter fedem apoflolicam fic imperium
tenebris omnino immutatum eft, quidquid ante • verfabantur, qurftiones hinc inde difeuterent ,
inchoatum fuerit.* Nam poft fepuhuram patris inter exteras qweftiones ifia habita eft, non una
fui cum ad cleftionetn conveniflênt, Folmarus de minimis . Imperator enim caufam Rudolfi
archidiaconus dixit illam externam denominatio­ prspofiti fuam faciebat ; unde fic conftanter pe­
nem ita promulgatam fuifle , ut cum ma«r pars tiit, ut eum quem per fententiam principum
cleri vel populi faveret, ipfe in epifeopatum fuc- invefttflêr, pipa confiera re non differret.* quod
cederet , ad quod verbum fafts funt partes, fic cum apoftolicus more curia de dic in diem pro­
inter partes altercationes graves. Tunc Wem- trahendo imperatori firmam fpem fux voluntatis
herus de Bonlanden, annuente Palatino comi­ exequendx promitteret ; tandem fuggeftum tft
te, inflabat, ut eleftio ad imperatorem differre- imperatori a cardinalibus, quod ad fententiam
tur; fed Folmarus infiftcbat, ut ftatiin epifeopus dandam papa procedere non poflet, nifi auditis
eligeretur, ex decretis probare intendens, quoth™allegationibus utriufque partis; ex confenfu igiRudolfus cum fuis procellit ad
nullo temporis fpatio ledes epifcopalis vacare de- ‘tur imperatoris
‘
bcret. Ad hxc multa fuerunt objefta ; tandem curiam , cui ex adverfa parte Folmarus cum
flatuerunt, ut ad nonam verbum diflerretur , fic fuis, quos evocaverat ad fe, cum decano majo­
tunc figno campana:, omnibus convocatis, caufa ris ecclefix refiftcrc paratus, litem caufxingrefLice igitur conteftata, dum utrinqtfe
terminaretur.* ita ab invicem digrediuntur: Sed fus eft
Folmarus cum fuis ad laicos, quorum tunc mul­ diu difptitatum cflet, fic allegationes torum in
titudo maxima in clauflrum convenerat , egredi­ feriptum rcdafts curi® prxfentatx fuiflènt, quia
tur, fic ne aliqua mora cleftionis fiat, modis ita perplexum erat negotium, ut hinc imperato­
omnibus laborat , monet, fic hortatur . Ejus in rem, inde papam graviter tangere videretur ,
favorem Hcnricus dux de Lemburch multa per- diffinitivam fententiam promulgare diftulit , fic
locutus cum aliis nobilibus fic miniflcrialibus at­ fic non modicum temporis elapfum eft.
„ Prxftat denique ea profeire, qua dc hoc
que civibus, monuit, nc ab invicem fepararentur -, fic fi digrctfi fuerint, revocarentur -, ad quod „ concilio narrat Anonymus Zwctlcnfis author
ynifli funt primo clerici, fecundo nobiles fic li­ „ coxvus in hiflor. Pvtuif. Roman,
beri , tertio miniftcriales fic cives idonei ; qui re- E
'
verfi nunciam, quofdam longius recefliflie, quofIpfe ( Lucius ) fic imperator Veronr conve­
dam in vicino jam ad prandium confcdiflc, qui nientes, ut inter fpiricualcm patrem, fic filium
orarent, ut, juxta dictum , ad nonam expefta- dulcia * mifccntur colloquia , fic tanquam ex * mjf(c
rent ; fic tunc congregatis omnibus, proepifcopo duabus principalibus curiis, fic duobus orbis ea- natur.
conflituendo, in pace tractarent . At illi non pttibus una Republica eflcfla , ecclcGatiica fimul
adquieverunt . fed abientibus aliis in electionem fic fxcularia inter cos tradantur negotia j ubi
Folmari convenerunt , fic raptum eum potius etiam viciflim alterutrius delectati prxfentia, fic
quam electum , magno concurfu in oratorium fi( vigore fuffulti, communi ctnfilio omnium, qui
sfn fedem cpifcopalem traxerunt, fic fic ad pro­ ibi convenerant, archtepiicoporum epiicoporum,
pria rcceflerunt. Circa nonam vero horam jux­ fic aliorum principum contra diverfas hxrefc-s,fic
ta condiftum alii cum Palatino comite fic VTcrhne- carum
.
anftores,
. .quibus divrrfa nomina
- . , - diverro tk. Bolandcn ad fignum campanx conjchicp- ■ farum ibidem proie (lio falfitatum, Catharos

"

Patc-

VINDESORENSIS CONVENTUS.

49J

494

Paterenos, ft eat qui fe cam fatfo nomine hu· a no Id iftas, Publicanos infurgunt, & fuo tos jure·
ANNO
— ——-mi haios, vcl pmtftrtt de Lugduno, quam fu- condemnant.
CHK&n
ammo pcrt» mentiuntor, Padqgcnw, Jofepioos, Ar-

r~~i Kii_j iq-ji i -ii ‘~~i i

"Jv

~ TO~~n.~Tr~mi

»· VINDESORENSIS CONVENTUS
Efiftoportsm, & Citri Anglia fro eligtnda àrchiepifcopo Cantuari&tfi
Amo

1184.

halitas.

Ex Matii
ie S. Dunftani juflu regis magnus clericorum B lium, quod Dei (X fanâz ecclefix honor con
S.ri'1· Γ. 11.
conventus faâus ell amid Windeforam ad fervetur, & regni flatus perfeveret in pace, fic
f**S- :
ut honor debitus mihi confervetur indemnis ,
Anno , ,j<. eligendum archiepifcopum Cantuar., in loco RiAlien Wil- chardi modo defundi : Cervafins ita d* νσ to^niquem przdecefforcs mei in hac caufa nofcuntur

D

tur: Rex Angliz mifit nuncios & li teras ad con­ habuitle . Poli varios deinde fermones inter re­
ventum Cantuar. Ecclefix, prrcipiens, ut cum gem , epifeopos, & conventum Cantuar. ac poil
priore fuo plurcs ad cum mitterent monachos prorogationem concilii hujus, tandem prior elead Winlefores. Qpo cum ventilent die ordina­ üionetn declaravit his verbis: Nos ergo in no­
tionis & Dunftani fimul cum epifeopis & clero mine fandae Trinitatis eligimus virum venerabi­
Angite, dixit ad monachos rex : Miferemini mei, lem dominum B. Wigornienfem epifeopum, in
domini mei ft amici mei; vos enim eftis fideles patrem & pallorem Cantuaricnfis' ecclefix ■ Et
turgentes introduxerunt
ecdemei & amici, omnes fere nati de terra inea ,^,<wgcuiE»
n>uuuu*ciu<>· novum
>iwuu> elcfium
«k»uu> in
mn-m·
unde mihi magis tenemini. Rogo igitur vos, fiam, cantantes & Deum laudantes, fanantibus
per fidem, quam mihi debetis, loquimini cum fignis non folum Wcftmonafterii; fed etiam toepifeopis meis, & inter vos tale habetote confi- tius Londonix civitatis.

CO NC ILIUM

AQUILEJENSE

Adverfus incendiarios, facrilegos, fic hujufmodi alios, anno Domini mclxxx iv.
celebratum.

Vptrefi
Ughello edita concilii hujus rpifala D poll felium fandi Michaelis Aquilejx cclebravif nodalis in hac verba:
mus, confilio epifeoporum, fic totius capituli,
imitantes etiam decreta patrum noftrorum, In­
£x hau* Gotifredus Dei gratia Aquilejenfis patriarcha nocent:! , Eugeni i, fic Alexandri, fummz fedis
univerfis epifeopis ejus ecclefiz fùftraganeis, pontificum, nec non bonz memoriz Uldarici
venerabilibus fic in Chrifto dile&s fratribus, patris Cc prxdeccdoris noftri , fuccifores vinea­
l abi .eu» in
Appeod.tom.
falutem fic fincerz dilectionis affeftum.
rum fic aiborum fruftiferatum, incendiarios ho­
V.
mines, fic violatores ecclefiarum, acccnfis can­
Uoniam peccatis exigentibns magna pars delis , anathematis vinculo ligari mandavimus :
hominum, quorum noneftnumerus, adeo ut qui extremi examinis timore ab iniquitate fic
impietate non revocantur, eos ecclefiaftica fcialvxtori fuo,* quos fit Dominus tradidit inrcprobum fenfiim, tantam feritatem exercent in veritas, ut ad cor redeant, comprimat fic in­
terris , ut nulla pieu te obftante, quia timor ducat .
Domini non eft ante oculos eorum, fanguinem
Statuimus etiam ut violatores ecclefiarum,
innocentum effundere, vineas & ai bores fruâi- ccemcteriorum, fic incendiarii eorum, &. qui ia
feras fuccidcre, domus alienas, fic, quod gra- E clericos manus injiciant violentas, cum ad fa^vit» eft, ecclefias Deo dicatas, fpoliare fic fuc- tisfaftionem ecclefiz redierint , fic mandatum
cendere non formident.- fic ufque adeo crudeli­ noltrum, fic fui epifeopi juramentum , recipiant
tas fic furor eorum invaluit, quod ad omnia in mandatis, ut ea qux dc eccicfiis, fic de ea­
t
facrilegia fic nefaria perpetranda obftinatis men- rum cct-mqxeri is , feu etiam aliunde, abilulerint,
’** libus eant przcipites. Corrupti nomyae & abomi-’ pro pofleluo, fic (ecundum epifeopi fui arbitrium
nabilts falli fient in ftitdiit fais. Et quoniam in reftituant, fic cum epifeopi fui licentia fedem.
provincia noftra, fxva rapacitas przdonum, fic adeant apoftolicam. Quocirca fraternitati' veftrx
diveifi generis makfadorum pravitas, fpiritu fu­
mandamus, dc mandando precipitous, quatenus
roris accenfa, terras nuperrime longe iateque fecundum excommunicationis lormam in cccledeftraxit: nos videntes mala „
gentis noftrz fic fiis veftris denunciari fic firmiter cbfervari fa-

S

Q

faciorum, in generali capitulo, qüod altera die fiatis.
CHRtsrr

CONVENTUS

amisi i

LONDINENSIS

Nno 1185. Conventi! Londini habitus a

l » P. Fati
<4 ». Chr.

A

Rege fuper expeditione Hierofolymitana
Illum nempe fallicirabant Legati Orientales cum

Heraclio Patriarcha Hierofolimitano, ut vel ip­
fe , vel ejus filius in fubiidium Tcrrx fanâz
tranfirent. Ad vocationem Regis tradi: Radulphus

49ί

VITAETEPISTOLÆ

496

- —— ■ ·phus de DicetO , qui boc tempore Londonii Afuifle unireris, & aaisexe Regis multe falubriut, “
chrkti ^orebat, Caotuarienfcm eleâum, hujus luffrapaid rrgaatm Jiutav debita c«w moderatime giberle4j
ganeos, Dunelmenlem Epifcopum, Abbates dc aer, tf a gentibus exteris tueatur, quam faluti ,,t,.
Comites Lundooic convenilTe apud Fontem Cie· confulat Orientalium ή propria fua perfona ·
ricoruæ ΧΥ. Kaleud. Aprilis , dc fatius vifum

E P ISTO LÆ

URBANI

PAPÆ

III

rbanos III. Mediolani natus, ante Lam- B rum pralatis , ad quos littera prrveneriat, fa·
bertus nominatus, ex Mcdiolanenfi archielutem Ü apoftoheam beuedsihositm.
pifeopo, e genere Cribellorum, ftatim poft Lu­
cium feptimo Kalendas Decembris defunftum,
OELESTIS altitudo confilii firmam reti­
miro omnium confenfu electus eft in pontificem
nens in fua difpofitione cenfuram, facroanno Domini mclxxxV. tempore Fridcrici im­
fanâatn Romanam ecclefiam, ad cujus regimen
peratoris, quem ob iteratam honorum dc jurium fumus licet infufficicntes aflumpti, 4ipra petram
ccclefi* invafionem iterum excommunicaflet, ni* fidei foliditate fundavit : illud ei tribuens in
fi morte przventus fuiflet.
apoftolic* confef&onis fortitudine firmamentum ,
Omne fuum ftudium ad reconciliandos Chri- cui nec procella turbinis, nec prava Iere poftic
ftianorum animos,-qui in Syria bellis impliciti fpiritus tempeftatis. Unde ipfa univerfalis ma­
erant, convertit. Verum cum in ejufmodi pro­ ter ecclefia ufque ad confummationem fxculi
curationibus operam luderet, de Chriftiani prin­ manentem fecum retinens Salvatorem , ita, juxta
cipes odiis dc diflenfionibus intricarentur: Sol- canticum Salomonis, quem dilexit
_____
r_____ ,
ampleâitur,
danus pluribus Jocis potitus, etiam Hierofoly- ut pro nulla rerum varietate, vel temporum,
num luo imperio adjecit iv. Kalendas Odo-Cab unitate fu* fidei vel pietatis propofito fepabris, anno poftqnam a Godefredo recuoerata reiur. Licet
' '
enim vel crebra decedendum mu*
luerat, oitogefimo quarto, Ad h*c, crucçm ratione pallorum in varia difcrimina frequenter
Dominicam ludibrio aftedam, regem Hieroio- inciderit, vel per mundans malignitatis incur­
ly mit anum captum , dc adverfariorum copias ium, perfccutiones innumeras pertulerit & labo­
verius Antiochiam diredas efle intclligens, do­ res: nunquam tamen eam gratia Divina dele­
lore percitus, in morbum incidit, ex quo Fer­ niit, quo minus robur ejus in qualibet tentarari* mortuus eft xm. Kal. Novembris anno tione perficerer, & inde obtineret fpei fu* gau­
Domini mclxxxvii. cum fediflet annum unum, dium , unde fiifccperat fidei firmamentum. Sic
menfes novem, dc dies xxv. Ita Rogerus de igitur ante paucos hos dies faciente cum ea
obitu optimi pontificis, verius dc melius feni iens Domino fignum in bonum, quamvis ipfam de
quam fchifmaücorum fautor Urfpergenfis; -qui tranfitu pii patris Lucii non modicus dolor tridum Lucii papz mortem retuliflet , hxc luo ftitiaque turbavit; Harum tamen ejus in unirate
more icribit : Tunc cardinales qui cum ipfo Spiritus & vinculo pacisDivtna providentia con­
erant, de reditu fuo plurimum funt anguftiati ; ti­ ferva vit : ut poli vcfpertinos Herus, Ictitia^mamebant enim ab imperatore aliquem stolen- D tutina fuccederer, dc ipfa velut columba pultiam fibi inferri fuper cleftione Romani ponti­ cherrima fuis ketificata gemitibus, fine ruga
ficis . Sane Mediolanenfis archiepifcopus ipfos prorfus & macula caodorin fui pulchritudinem
fecure deduxit ufque Ravennam, quem dc ipfi retineret. Defundo fiquidem pie recordationis
in papam elegerunt, dktufque eft Urbanus III. patre ac przdeceflbre noftro domino papa Lu*
quem multi Turbanum vocarunt ; eo quod , cio, & reverendiflimo ejus corpore honorifice
cum effet Mediolanenfis natione, in odium Im­ tumulato, habitus efl a fratribus de fucceflbris
peratoris volebat turbare ecclefiam qux jam electione tradatus: in quo tanta fuit unitas om­
paulifper quietem acceperat.- fed nutu Dei per- nium , tantaque adinvicem concordia fingulorum
cuffus interiit. Sedit annum unum, menfes de­ ut ille intclligatur operatusin eis, in cujus ma­
cem, dies viginti quinque. Hac Urfpergtnfii.
nu corda funt omnium, dc per quem adunatur
Hujus temporibus , anno nimirum Chrifti diverfitas animorum. Ceterum cum plures efMCLXXXVl. Rogerii regis Sicili* filia (quam
fent in ecclefia Dei viri venerabiles & pruden­
monialem fuiffe fabulofum efle probat Baronius) tes , in quo eorum vota concurrere. confultitû,
Henrico VI. regi Germanix matrimonio juncta ut credimus, dc dignius potuiflent, ad infuffi£ cicntiam noflram oculos intenderunt .* dc fadum
fuit. Yiterbierfi.
eft, ficut Domino placuit, ut nos, quibus ad
Commentum de monachatu ejus foitaffe inle eacogidignitatis tante fafligium nec vires nec merita
tatum eft , quod in monafterio aller vara fuerit, ui, i»
fufiragantur, in patrem fibi elegerint dc pallo­
regibui makula prolr* defuillet , ipfa cum dote rejm
rem. Nos autem licet nobis confcii propri* in­
nubere potuiilet.
*
firmitatis eflemus, ita-ut crederemus eorum proEPISTOLA I. URBANI PAPÆ III.
pofito non immerito refiftendum; ne tamen ex
dilatione negotii vel pertinacia rclu&andi aliquod
AD OMNES EPISCOPOS.
in ecclefia periculum proveniret, coolenfimus,
licet inviti, injunâi oneris fubire laborem, ab
De fur eleâione.
eo fperantes dirigi greflus noftros, qui beato
Vrbanxs epifeopus fervis fervorum Dei, vnerabi- Petro in fluâibus naviganti dc fiduciam preftt*
libat fratribus archiepifcopi s , & epifeopis, & di·
tit ut in mare defeenderet, dc potenter occur*
* kilisfiiiis abbatibus, prioribus, G ceteris eccl'fia-- rit ut dubitans non periret. Nunc igitur in eo
loco

U

C

498
497
V R B A N I P. III.
loco & officio conftituti, in quo valde indige-A alios clericos , fic amicos prrfati Dunxelcenfis
mus omnium fidelium fuffiragiis adjuvari, ad vos epifeopi, a qualibet molcAia , noftra freti autanquam 'ad .fpeciales ecclefi* Roman* filios thoriraie, defendant .· & pofleflnues vel alia bo­
cum fiducia & fecuritate recurrimus , vofque na eorum, feu reditus ipiius epifeopi, non per­
benedictionis apoftolic* prevenientes alloquio, mittant a quoquam invadi . Si qui vero contra
litteris familiaribus admonemus , rogamus at­ ipfonim prohibitionem fuper his venire prefumtendent ius, 6c exhortamur in Domino, quate­ pferint, ccnfura eos canonica, nulla appellatio­
nus tranfitum fupradiâi patris & domini noftri ne obftante, compefcant. Ut igitur quz man­
Lucii devotis orationum fuffragiis profeqnentes. damus valeant fine difficultate qualibet adimple­
fidem & devotionem, qu* nobis pro reverentia ri, monemus regiam excellentiam , & hortamur
beatorum Petri fic Pauli apoftoloram & apofto- in Domino , atque in stmiffionem peccatorum
lic* fodis communiter debetur ab omnibus, vos injungimus: quatenus pro amore juftiti*, & re­
fpecialitcr impendatis: ita quod ex hoc & a verentia beati Petri, & noftra , in negotio illo
Deo premium confequi , fic majorem femper juxta mandati noftri tenorem procedi permittas:
gratiam valeatis in oculis noftris fit totius ec- de
fit pratdiâos
prediAc decanum, fenefcallum, & Rogerum
ckfue promereri. Datum Veron*, fecundo IduiBde Fedic_,, atque alios confanguincos & amicos
Januarii.
predifti Dunxeldenfis epifeopi, fic epifeopatum,
dt alios reditus ejus, regia proteAionc defendas,
II. AD WILLE LMUM REGEM & nec tu ipfe illos in aliquo aggraves , nec finas ab aliis aggravari: ita quod caufa ipfa va­
leat fine impedimento terminari , fic regia ma­
In caufa Hugonis fanfti Andre* & Joannis
gnificentia de juftiti* opere , apud Deum pre­
mium indeficiens, dc nomen bonum apud ho­
Dunkeldenfis cpifcoporum.
mines confequatur . Noveritis autem memoratis
Vrbanns epifcopitr fervtu fervorion Dei, Wiilelmo epifeopis in virtute obedientic nos ‘injunxifle ,
iUaJlri hcctornm regi, felntem tf apoftolicam
ut nec ab ecclefiis, nec a clericis fibi fubditis,
bcnediffionem.
accipiant aliquid expenfarum intuitu , quas in
profecutione memorati negotii funt faduri, fed
u μ ex injunfto nobis a Deo adminiftra- de propriis folummodo reditibus fibi procurent
tionis officio ad uqivcrfas eccleGas proxi­ neceflaria providere . Nolumus enim ut faûo ipmas nobis & longe pofitas aciem noftr* tenea-C
! forum, ecclefi* , vel perfon* ali* regni tui ,
mur conGdcrationis extendere, fic, ft qua ineis debeant incurrere detrimentum. Regiam infuper
vei miniAris earum irrationabiliter attentata no­ excellentiam volumus non latere, quod fupraverimus, ad faâum congruum revocare: non diâus DunKeldenfis ita honefte fuum eft nego­
debent ex eo fcculi principes commoveri, A tium profecutus, & honori regio detulit, quod
quando ad corrcâioacm eorum que perperam nihil omnino propofuit , quod in derogationem
fada fuerint manus noAras duxerimns extenden­ regii nominis valeat redundare, vel quo tuafedas : cum fit ipfi fecundum fibi traditam potc- renitas adverfus eum debeat commoveri . Unde
Aatcm auxilio nobis in his efle debeant, & cum fi quid ab xmulis ejus in contrarium fuerit celneceflc fuerit , aliquorum pertinacia exigente , fitudini tu* fuggeftum, talium verbis aurem re­
contumacium nequitie fortius obviare . Regia giam non apponas . Datum VeroD* fecundo
fiquidem excellentia non ignorat , quam gravis Kalcodas Augufli,
inter venerabiles fratres noftros JoannemDunxeldenfem & Hugooem fandi Andre* epifeopos
III. AD JOCELINUM GLASCUENSEM
fuerit exorta diflrnfio. Et licet magnos utraque
epifeopum, & abbates.
pars labores fubjerit Λ expenfas, & tempore fe-D
licis memoti* Lucii pape prsdeceflbris noflri
Eiufdem argumenti.
apud fedem apoftolicam diutius litigaverint, ne­
gotium tamen non potui: finem habere . Unde Urbanut epifeoptu fervitt fervorum Dei, vtturabicum iidem epifeopi nuper ad noftram prafenli fratri Jocelino Glafcxeitf epifeopo , & dileflit
film de Melrot & de Nexbotle Ô de Dtnferme·
tiam accefliflent, fit ccntendiflent fuper hoc ali­
quamdiu in auditorio noflro : de confilio fra­
lin abbatibxi , falntem & apofioiicam beneditrum noftrorum , ptedi&o DucKeldeafi epifeopo
flionem.
agendi licentiam fuper epifeopatum fanai An­
dre* tribuimus contra illum , & eidem fandi
um ex injunAo nobis a Deo adminiftratioAndre* epifeopo ad propria revertendi ad dcnis officio ad univerfas ecclefias prox mss
Aratn prsrientiam fufficienter inAruAo in coonobis & longe pofitas aciem noArc confideraAituto fibi termino redituro : ita quod fi tunc tionis teneamur extendere , &c. Eodem fere tum
non venerit, venerabilis frater nofter Jovelinus fnpertor
, (
___ Roger
· - xm
· - de_______
____
i. Extat t
apnd
Hoveden
annaGlafcuenfis epifeopus , & dilefti filii de Melros Eliitm parte pofteriori aaw MC1XXXXJHenri& de Neubotleft deDunfermelin abbates, eum co II.
dxtunc ab officio epifcopali fufpendant , & , fi
poftmodum contumax fuerit, vinculo excommu- IV. AD BALDUINUM EPISCOPUM
n.catioois adftringant, nec relaxent fententiam,
donec noflro fe confpeâui reprzfentet . Nolu­
Cantuarienfem.
mus enim ut negotio ipfo diutius in fufpenfo
manente, preferipta fao& Andre* ecclefiagra­
&t etcl&a in tonorem femEtamm Stepbmi tf
ve rerum luarum detrimentum incurrat, fed po­
Thoma confitnenda,
tius, Cognita veritate, per nos fidem congruum
anxiliante Domino fortiatur. Praecipimus etiam
mæsbntium tibi anftoritate mandamus , ut
prsfatis Glafcuenfi & collegis fuis, quoddileftos
liceat tibi ecdefiam in honorem beatorum
filios noftros Ajulfum decanum de Lodooejo,&
martyrum Stephan i & Thomc conflruerc , &
Odonem fenefcallum, & Rogerum de Fedic, flç dc idoneis eam ornare perfonis , quibus benefiCoocil. General. Tom. XXII.
Ii
cia ,

G

C

P

499
y
EPISTOLA.
yoo
cia , qua ad «Num fuftentationem conftitueris , Aubfiftat . Salva tamen jnftitia illarum e.clecanonice debeas aflignare. Item fraternitati tuas fiarum, a quibus mortuorum corpora aflumunmandamus , ut quarta parte oblationum , qua: ,ur ·>
ad reliquias beati Thorn* martyris offeruntur ,
Cnritma quoque, oleum fandum , dedicatio­
monachorum ufibus eooccfla, quarta fabricis ec­ nes ecclefiarum, ordinationes clericorum , qui
clefi* deputata, quartapauperibuserogata, quar­ ad lactas fuerint ordinationes promovendi , &
tam portionem liceat tibi in alios ufus boots cetera ciclefiaftica facramcnta , a quocumque
pro tu* voluntatis arbitrio erogare.
malueritis catholko recipiat» epifeopo, qui no­
ftra fultus «uthoiitatc , quod poftulatur impen­
V. AD MAGISTRUM ET FRATRES
dat .
cruciferos Hofpitalis Bononienfis.
Ad indicium autem quod eadem domus veftra, fpecialitcr beati Petri exiftat , duodecim
Approbat eonun ordinem.
imperiales nobis noftrifque luccefloribus annisfingulis perlolvatis.
Urbamu tpiftaptet fervtu fervarm Dei , diu/ii<
Decernimus ergo ut
ut nulli
nulli omnino
omnino h<
hominum
jhiir Deu. ma^ijlra
fratribm Crutijerii, HaJ- B liceat pixfatam Ecclefiam , fic Hofpitalc: temere
pit alie dcmaJ Benonien. tamprafentibui, qxam ft· pcrtuibatc , aut c;us poflefliones
" ~~
auferre, vel ab­
tarit , tammavm vitam datectihn m perpt· latas, retinere, minuere, fcu quibuslibet vexa­
tnam.
tionibus fatigare. Sed omnia integre conferven­
tur , eorum , qui quorum gubernatione ac fucm antecedor tuus, fili Prior , a prxdccef- ftentatione cuncefla funt, uiibus omnimodis pro­
lorc noftro fel. rnem. Alexandro papa la­ futura. Salva fcdis apoftolicx auihoritatc . Si
igitur in futurum ecclefiaftica , fatcularifve
pidem primarium ad ecckliam conftruendam acqua
­
ceperit, io territorio Bononienft, ubi domus ve- perfona , hanc noftrx conftitutionis paginam
ftra nunc conftruda dignofeitur : nos veftris po­ fciens, contra eam temere venire lentaverit :
pulationibus indudi, eamdem ecclefiam in qua fecundo , tertiove commonita, nifi reatum fuum
Divino eftis fic pauperum obfequio mancipati , congrua fatisfaâione correxerit, poteftatis hono­
in /us & proprietatem beati Petri, & noftra pro- rifique fui careat dignitate , reumque fc Divino
tcâionc fulci pimus , fic przfentis feripti privile­ judicio exifterc de perpetrata iniquitate ccgnofac fanguine Dei
gio communimus . Statuentes , ut quofeumque cat,
----- fic
-- a facratiflimo corpore
,
----pofictliones‘, quxeumque bona , eadem ecclefia C fic Domini Redemptoris noftri Jefu Chrifti aliena
vcftra cum Hofpitali in przfcntiarum , jufte & fiat
r , atque in extremo examine diftriftx ultioni
canonice poftidet , aut in futurum conceilione fubjaceat. Cunftis autem eidem loco fua jura
pontificum, largitione regum , vel principum , fervantibus fit pax Domini noftri Jefu Chrifti „
oblatione fidelium , fcu aliis juftis modis , pre­ quatenus & hie fruftumbone aftionispercipiant,
nante Domino poterit adipifci , firma vobis ve- fic apud* diftriftum judicem premia pacis inve­
? ftrifque fuccefibribus, & illibata permaneant. In niant Anien.
Ad te Domine levavi animam meam .
quibus hxc propriis duximus exprimenda voca­
Ego Urbanus catholice ecclefi* epifeopus
bulis. Locum ipfum in qud prsrfatunt Hofpitale,
Ego Henricus Albancnfis epifeopus.
& ecclefia fita eft , cum omnibus pertinentiis
Ego
Paulus Prcneftinus epifeopus.
luis.· &fEgo Thcobaldus Hoftienfis & VelktrenCs epi­
Sane novalium veftrorum, qur propriis mani­
bus vel fumptibus colitis, five ad veftrorumani­ feopus .
Ego Petrus presbyt. card. tit. S. Sufannx .
malium nutrimentis , nullus a vobis dccimasexiEgo -----------Laborans presbyt. card. S. Mari* Trans
gere, vel extorquere prarfumat.
—
Liceat quoque vcb;s perfonas liberas , & ab-^Tiberim*, tit. S. Callifti.
Ego Pandulfus
(olutas, e fxculo fugientes , ad convcilionem &
J ,r presbyt.
«■— card. tir. XII. Apopauperum Chrifti fervidum recipere, fic eas abf­ ftolorum.
Ego Melior presbyt. card. SS. Joannis fic Pau­
que contradiâicne aliqua retinere.
Inhibemus autem nc aliqua ecclefiaftica', fst- li , tit. Pammachii.
Ego Adclardus, tit. S. Marcelli , presbyt
cularifve perfona, in’domumveftram quemquam
intrudere, aut aliquem fratium veftrorum dcip- card.
Ego Jac. Diac, cardin. S. Maria: in Cofmefa domo audeat eticere violente. . Clerici etiam,
qui ad domos vcftras ordinati fuerint, fic aflum- din .
Ego Gratianus SS. Cofms fic Damiant diae,
pti, nulli alii, quam tibi fili Prior , praeftartobedientiam compellantur . Prohibemus infuper cardin.
Ego Roland. S. Mariz in Porticu, diae, car­
ne cui liceat ves, aut domosvcftras, interdirio,
vel excommunicationi, fine manifcfta fic r.itio- din.
Ego Petrus S. Nicolai in) Carcere Tullian.
nabili caufa, fic legitima citatione , fubjicere .
Prrfenti pagina decernentes , ut nullus ccclcfia- diae, cardin.
ium praelatus a domibus veftris quicquam exige­ k Ego * Rad. S. Gregorii ad Velum aureum · Fm>.
RadulfuL
re , praeter libram cerx, audeat , vel etiam ex- diae, cardin.
Datum Veronx per manum Moyfi Lateratorquete. Salvis ccnfibus illis , qui nunc inquibufdam domibus veftris conftirun iunt de con- nenfis canonici, viceagentis cancellaris , vu.
Kalend. Aprilis, India, v. Incarnationis Domi­
fenfu epifeoporum annuatim percipiendi .
Nihilominus etiam vobis duximus indulgen- niez anno mclxxxv». Pontifie, vero D. Urba­
dum, ut in domibus veftris, ubi tot fratres alfi- ni pape III. anno H.
due commorantur, quibus fit ecclefia neceftaria ,
liceat vobis oratoria erigere, fie cœmeteriâfabri­
care. Quorum fepulturam liberam efle decerni­
mus , ut eorum devotioni , fic extremx volun­
tati , qui fc illic fepehri deliberaverint , nifi
fcr.c excommunicati vel interdifti fint , nullus

C

VI. Ad

'■■***.

U R B A N I

$ο<

Ρ.

ρι

111.

Altem omnipotentis Dei, fic bcatooun Λ porto loVJ. AD VALTERUM ROTOMAGENSEM rum ejus Petri fic Pauli fe noverit meurturum .
ARC H l E t I î C O F u M.
Datum Vérone 11. Kai. Augufti.

IA pefi epprlLttirntnt niiil imovttnr.

VJI. AD ABBATEM ET CONVENTUM

Ex Urffn

Ro- T TRhanus Epifeopus fenus fervorum Dei VeAr filii m petrxnt Ettl&ii itfituMittr
k-/ nerabili fratri Galtero Rotomagenfi Alchiepifcopo falutem fic Apoftoiicam benedi&iointo nmoveentnr.
nem. His qui ad tuitionem fui vocem appella­
Rbanus Epifeopus fervus fervorum Dei di- ttidrm
tionis emittunt, propenAus adefte compellimur,
ieôis Aliis Abbati fic conventui Fîfcannenfi
rtc ne appellatione pendente quorumlibet mali­
falutem
fie apoftoiicam
benediâionem . Cum^
a
gnitate graventur, paftoralem folUcitudinem ad-_ .»»»■>■
» .[««
um.·™.
«
hibere; quia cum apffeUattonis remedium inven-. facris At canonibus alienum, ut in EccleiiisDci
patri
Alius
nullo
mediante
fuccedat
,
riec
fantum fuerit ad fubrtdium oppreflbrum , eorum in­
demnitati, quantum ordo juris expofeit , vobis duarium Dei poflk jure quart hereditario pofimminet praecavere. Inde eft, quod cum in Pro­ fideri, mirabile gerimus fic indignum , quod in
vincia tua, ficut audivimus, plerumque contin­ qutbufdam ccclefiis monafterio veftro utroque
gar, quod tam ccelefiaftici, quam fzeuiares vi­ jure fubjeâts nonnuNi, Acut accepimus, fuis pa­
ri , poft appellationem porieffionibus vel rebus rentibus fucceflerun:, eafque contra difciplinam
aliis fpoliemur ; pnefentibus tibi litteris indulge- canonicam detinent in fcandalum plurimorum .
mus, ut ft quid circa ftatum aliquorum dc Pro­ Ideoque auâotitate vobis pnefentium indui»*
vincia tua poft objedum appellationis obftacu- mus , ut eos , qui taliter memoratas ccclefias
lum, in eorum praejudicium tibi conftiterit in­ detinent, liberam habearis audorirate apoftolica
novatum, id in eum ftatum appellatione poft- facultatem ab ipfis ecclefiis removendi .* ita tapolita reducendi, in quo tempore appellationis q men
ecdem
ecdcfiz
----- 7 quod
~J “
J— —
'rr , »’>ne dilatione con­
de
idoneis ordinentur ;
extiterat, dc authoritate noftra liberam habeas grua canonice
'
’ perfonis
r'
facultatem, ne appellantes fui juris difpcndium nifi forte ibi tanto tempore fuerint, fic taliter
patiantur. Statuentesut nulli omnino hominum converfati , quod videantur merito fuftinendi .
liceat hanc paginam noftrr concefironis infrin­ Nulli ergo omnino hominum liceat , ficc. Da­
gere, vel ei aufu temerario contraire. Si quis tum Veron. Kal. Junii .
autem hoc attentare prcfumpferit, indignatio-

U

-------------- — —

ANNO

-

AD

anno

EPISTOLAS

URBANI

1H

APPENDIX.
AD GUILLELMUM PRIOREM GRANDIMONTENSBM.
Veri» ftttnit pn part & <ptifte Mtn.uberxm Creniimontcrfimn .
Fx Minfi
PK·

An.

Ex MartAncrtkx

Rbanut epifeopus, fervus fervorum Dei,di-Dretur, fic in ordine vcftro frateroz pacis concorledis filiis Guillelmo priori Grandimontis, diam tam facile ipfius calliditas noo turbaret ,
,s*’. cjulque fratribus, tam przfentibus, quamin futu­
his quz generare videbantur materiam jurgio­
ris, regularem vitam proferiis, in perpetuum.
sum, manum corrcâionis apoftolicz de fratrum
Quanto per inhifionem Sandi Spiritus cceleftis noftrorum conrtlio duximus apponendam. InprifubJiti magifterio difciplinz odorem religionism mis fiquidem ftatuentes ut qui, relido fzculo ,
veftro ordine ha&enus cbfervatr latius expandi, ad ordinem reftrum conrtigiunt, priori oui pro
tis, ut fecundum Apoftolum converfatio veftra tempore fuerit, fic fucceftoribt» ejus catholicis,
fit*vit» in vitam.* tanto noftro imminet officio vcl capitulo, fi prior non Aterit , obedientiam ,
Sollicitius attendendum, ne inimicus humani ge­ fic reverentiam promittant abfolute . Fratribus
neris, qui femper circuit, quzrens quem devo­ autem rtngulis in his quz ad commodum fic ho­
ret , piis invidet ftudiis perfedorum, per iuz norem domus pertinent, fraternr charitatis offi­
calliditatis aftutiam adverfus vos, Domino refi- cium, dc auxilium debitz fucent ionis impendant.
ftcnre, przvalcat , fic propofitum religionis fit. Majores fe invicem, fecundum Apoftolum, ar­
ordinis, fub quo laudabiliter militatis, virulenta bitrantes, quatinus juxta apoftoiicam evangelifuggeftione immutet aliquatenus, vel perturbet , Ecamquc doarinam fe invicem honore perveniant,
in vobis fraterna: pacis gratiam violando. Inde fic qui forte major eft merius , non erubefeat
amore Domini Acri minoribus miniftrator. Paci
liquident eft, quod cum inter vos, permittente
veftrz pr^terea providentes , ftatuimus , ut ad
•pio qui fideles fuos tentari non patitur fupra id
quod portare poflint, feminarium fcandali fub- recipiendum alterius religionis hominem nemo
vos cogat invitos, ne dum inftituta relidi ordi­
ortum inerit, quod iollicitudine plurimorum ad­
hibita , hactenus fedari nequiverit; ad noftram nis qui ad vos confugerit rmulatur, a veftrz
pratfer.tiam quidam ex utraque parte fratrum obfervantia difciplinz animos fimpliciorum aver­
litigantium acceflerunt coram nobis & fratribus tat, fic aliis vos contingat injuriolbs fic moleftos
noftris, plurima de tnftitutione veftri ordinis, (c exiftere, fi profeflbs eorum volueritis retinere .
illatis hinc inde injuriis, proponentes. Nos ve­ Priori autem, tam in fpiritualibus, quam in tem­
ro, audiris omnibus diligenter quz in noftro du- poralibus , plenam conc^imus auftoritate apofto­
xeinnt auditorio proponenda, ut de cetero ini­ lica poteftatem : ita ut uqi convcrlorum, qui
magis idoneus fuerit in cellis veftris temporalia
mico virtutum omnium nocendi aditus claudelia
difCtncil. Grwei. Tom. XXII.

U

c^n

joj
ADEP!
Çy difpooenda committat, oui de ipfius prioris man.
—----dato , ekeœofynas depofiiaque recipiat, & eas
anno »η pios ufus ac neceflàtatem domus provida con’■

TOLAS.

504

k t Ego Addardus tituli S. Marcelli presbyter ■
■—
cardinalia fubfcripfi.
anw
t Ego Jacinthus S. Marie in Cofincdim dia^deration* couvertes . Cura vero fpiritualium conus cardinalis fubfcripfi.
libere de mandato prions circa clericos ipfos re*
t Ego Bobo S. Angeli diaconus cardinalis fubfideat: ita quod pullus lakoram fratrum in con* fcripfi.
f Ego Oftavianus SS. Sergii & Bacchi diaco­
fcffionibus, ponitentiis, divinis officiis celebran­
dis, & corrigendi» exceflibus clericorum, ullam nus cardinalis fubfcripfi.
fibi auctoritatem uiurpet.- fed hxc omnia per
t Ego Rollandus S. Mari» in Porticu diaco­
priorem jam diâum, ve) de mandato ipfius, per nus cardinalis fubfcripfi.
clerico· expleantur. Ad bec, ad inflar prcdc*
f Ego Petrus S. Nicolai in Carcere Tulliano
ceflorum noftrorum felicis recordationis Alexan­ diaconus cardinalis fubfcripfi .
t Ego Rad. S. Georgii ad Veium aureum
dri & Lucii Romanorum pontificum , omnibus
regulam veftram ferventibus, ficut in veftro or­ diaconus cardinalis fubfcripfi.
Datum Verone per manum Moyfis Lateradine, & fuprapofitis noftna correftionis capitulis
falubriter continetur, laborem loco pœnitentue , B neniis canonici vicem agentis cancellarii Idibus
& in peccatorum fuorum remitfijnem injungi- Julii, indifttone IV. Incarnationis Dominiez an­
mus, quem in ipfa obfervantia patiuntur. In- no MCLXXXVI. pontificatus vero Domini Ur­
ftitutiooem quoque quam ad caftigationem ve­ bani pap» III. anno primo.
ftram poft confirmationem felicis recordationis
AD FRIDERICUM IMPERATOREM
Adrianj pape prrdccefloris noftri falubriter addidiftis, automate apoftolica confirmamus , Aç
Dt
tcctf* RoHtmt ilUtit tb n
perpetuis decernimus temporibus valituram; flacMpmiitr .
tuentes ut liberum vobis fit, fecundum regulam
veftram, atque inftituta ordinis, abfque aliquo­
Rbanus epifeopus fervus fervorum Dei KaLude·
rum gravaminibus vel inolefliis, Domino famu­
lari , falva in omnibus apoftolic» fedis auftoritariffiino in Chrifto filio F. iiluftri Romano- yvig.
te. Praeterea domum & loca vcftra, cum om­ rum imperatori fernper augufto falutem Ac apo- r*’· ,.,l‘
p- «° nibus que in pnefentiarum jufte & pacifice pof- ftolicam benediAionem.
Si datum effet defuper Ac celeftt prudentia ftafidetis, vel in futurum concelfione pontificum ,
C
biiitum
,
ut
inter
ecclefiam
Ac
imperium
ad
fa
­
largitione regum, vel principum, oblatione fidelium, feu aliis juftis modis, Deo propitio, po- lutem Chriftiani populi tanta effet connexio ca­
teritis adipifei fub beati Petri & noftra protc- ritatis, quod adverfus eam nec fufurronum Ac
ftione fufeipimus, & prefentis feripti privilegio malignantium ftudia praevalerent, nec ab alteru­
communimus: ftatuentes ut ea firma vobis ve- tra partium aliquid in prcjudicium alterius vel
ftrifque fuccefibribus & illibata permaneant. De* difpendium ageretur, gratum nobis exifteret Ac
cernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat acceptum, Ac univerfis Deum timentibus, ficut
praefatam domum temere perturbare, aut ejus credimus, complaceret . Cum ad hoc lapientia
poflelfiones auferre, vel ablatas retinere, minue­ Dei duorum ftatuerit cenfuram gladiorum , ut
re , feu quibuslibet vexationibus fatigare ; fed dum alter alteri cohzrcret, iniquorum malitiam
omnia integra conferventur, eorum pro quorum diftriftio unius compefceret, Al contemnentes al­
gubernatione ac fuftentatione concefta funt ufi- terius pstentia refrenaret. Quod nos piis, ficut
bus omnimodis profutura. Si qua igitur in fu­ convenit, affeâibus intuentes ab ipfis noftrcpro­
turum ecclcfiaftica fzcularifve pertona hanc no- motionis iniciis firmum concepimus propofitum ,
ftrx conftirutionis paginam i, fciens contra eam Ac tenemus inter ecclefiam Ac imperium, fi per
temere venire tent averi t, fecundo, tertiove com­ Dtuam ferenitatem pacem perpetuam Ac concor­
monita , nifi reatum fuum digna fatisfaftione diam reformare, Ac ut falva confcientia loqua­
correxerit, poteftatis honortfque fui careatdigni­ mur , nequaquam occafionem quefivimus vel
tate, reamque fe divino judicio exiftere de per­ quzrimus ab hoc propofito defiftendi. Sane im­
petrata iniqiiitate cogoofcat, Ac a facratiftimo periales apices ea qua decuit benignitate fufeepicorpore & fanguine Dei & Domini Redempto­ mus, eorumque ferie plenius intcllefta, ut tu»
ris noftri Jefu Chrifti aliena fiat, atque in ex­ celfitudini de noftra confcientia certius innote·
feat, ferenitati tu» per fingnla duximus capitu­
tremo examine diilrtftz ultioni fubjaceat. Cunftis autem eidem loco fua jura fervantibus fit la refpondere. Recolimus fiquidem nec fine mul­
timoda
commendatione referimus, quod in pro­
pax Domini noftri Jefu Chrifti, quatinus Ac hic
fruâus bonz aûionis percipiant, Ac apud diftri- motione noftra pacem ecclefia tua excellentia
itum Judicem premia aeternae pacis inveniant. profecuta debita reverentia Ac devotione fufeepir,
quo circa nos manus Domini noluit non ex noArnen.
»£♦ Ego Urbanus catholic» ecclefiz epifeopus ftris meritis, fed ex fua mifericordia operari .
PAttendentes, ficut credimus, quod ficut princeps
fublcripfi.
^cs ex divina inftitutione catholicus, ita ineccle­
ψ Ego Paulus Preneftinus epifeopus Ss.
ψ Ego Johannes tituli S. Marci presbyter fia Dei revereri Ac fervare debeas catholicam
unitatem . Poftquam fatemur nos a tua magni­
cardinalis fubfcripfi.
♦p Ego Petrus Le Bon presbyter cardinalis tudine per litteras, Ac nuncios accepiffe, quod
patrimonium ecclefiz, ficut ad tuum fpedat of­
tituli fanche Sufannz fublcripfi.
t Ego Laborans presbyter cardinalis fanctz ficium, fub tua volebas protectione recipere, Ac
ad hoc fine noftrc confiftere beneplacito volun­
Marie trans Tyberim tituli S. Callixti SS.
tatis , Heinricum illullrem regem excellenti» tue
f Ego Pandulfus presbyter cardinalis tituli
filium
deftinarc. Bona utique Ac commendanda Ceum*.
duodecim Apoftolorum. fubfcripfi .
promiflio, fi debita efficacia compleretur, fed
J Ego Albinus presbyter cardinalis tituli S.
quod fine admiratione non ferimus, tes in con­
Crucis in Jerufalem fublcripfi.
trarium verfa eft, cum idem illuftris filius tuus
t Ego Melior presbyter cardinalis SS. Johannon ad defenfionem terrz noflrz, fed ρούω
nis Ac Pauli tituli Pammachii fubfcripfi.
vi.

U

JOJ

UPBANI

IIL

APPENDIX,

videatur ad oppreffionem intendere, & a civit».A haftenus foAinuimus , attemptare , nequaquam----- ——
—— ——cibus dc aliis locis, que noftrr jurifdi&ionis exi* fine conficienti· damno recolimus dc imperialem
' aiiucri ®unt * ^arn*a ’idclicet, Viterbio, Verufio, * dc providentiam non credimus ignorare. Nam, ut
•uC 1 ^ihuidam aliis, fbnim & alia indebita tervitia cetera tranteamus, nuper in Taurinenfi & Hi- · i. Eror»•c ftaûfoexigat, dc quibuidam denegantibus, quae poftu- ponenfi * dioedibus minifleriales tuos diceris Aa-diced
tuifle, quod ecclefiafticos viros indebitis cxaftioJat, pro fu· voluntatis arbitrio comminetur.
Plactut ergo praniffio, placuit & aflfeâus, dt nibus & tnolcftiis prsgravantcs eos ad fecularia
quia contrarius c&Aus exiftit, grave gerimus, judicia pertrahant, & fuis compellant juffionîbus
nec tu· credimus excellenti· convenire . Quod obedirc. Memoratus etiam filius tuus & Bettolautem Novarianis pro culpa fua a Chrifti cor­ dus ccclefias Tufcic congregati exercitus mole
pore, quod eft ecdefia, feparatos tua ferenitas devailant, eifiroe collcftas pro fua voluntate ftaevitavit, debita commcndatiooeprofequimur,nec tuunt. Dux dpoietanus ita Aatum ecclcfiarutn,
aliter faturi dt honori tuo, qui univerfos extol­ circa quas de mandato tus celfitudinis commo*
lentes fe adverfus Deum dc ecclefiam ejus aece* ratur, in fpirituatibus dc temporalibus noicirur
Sta debes poteftate reprimere, & ftatuta eccle- attulille » * eas viris ecclefiafticis pro iua confie* * t. «Mu­
aftica firmiter obfervare , congrue providiflès . rcos & auferens voluntate, capiens clericos & *·**
Ex eo vero quod nobis fuper fafto Cremonenfi ad redemptionem compellens, qui viri ecelefiaintimafti, eo gravius admiramur, quo afieftum n ilici, qui in terra commiffa fiue poteftati coufituum ad hoc cognofeimus aliena forte fuggeAio- ftunt, propria coguntur tefta deterere r & in obordinis
vitae
ne indudum, ut pro his que gratiarum deberes 1brobrium ccclefiaitici
--u—·.
«
□·- ftipendia men*
■ profequi aâione concepiflê in contrarium videa­ dicare. Id idem Galterus minifterialis in Mar*
ris. Nam cum Cremonenfes rpfi fepius ad no- chia Tufcic & alii per regiones a:ias perpetrare
» ilratn ptefentiam acceffiflent, humiliter poftulan- non ceffaot.
tes, ut eos fub apoAolic· fedis proredionc de­
AD MAGDEBURGENSEM ARCH I EPISC
beremus recipere, licet id falva conficientia po­
tuerimus admifilfe , qui uni verfis ad nos devote
ergmnnti, & it fe^ueftrtM paci/
clamantibus favorem tenemur apoftolicum imper­
ftfi iuttrpwut.
tiri; ne tamen contra tuam excellentiam de fa­
vore noftro infolentiores exifterent, petitionem
Rbanus epifcopus , fervus fervorum Dei ,
ipforum nequaquam admifimus. Et ut tua pro­
venerabili fratri Magdcburgenfi archiepifcovidentia non ignoret, quod inter te dc ipfos pa­
po, falutem dc aptdlolicam benedidionem.
cem dc concordiam noluerimus difturbsre, quod
fi forte voluiflêmus, aliter negotia proceffifler:
mt.z- Firmum in conde noftro propofitum habendi
— , Vte fincerius in vifeeribus Jefu Chrifti caritas illa
Venerabili fratri noftro, CremonenG epifcopo
cum ad traftatum ipfius pacis intenderet, dedi­ fundavit, que diffufa per fpiritum in cordibus
mus in mandatum, ut de reformanda concordia eleftorum, ita corpus ecdefic compage fus vir­
omni, qua pollet, follicitudine laboraret. In tutis anne&it, ut dc caput membris ineffabili
juodura cohsreat, dc membrorum officiofa di­
quo, fi quam habeas materiam conquerendi, fe­
rtni t as tua confideret, quod nos id, recurrentes vertiras ab unitate capitis non recedat . Noverit
ad confcientiam, non videmus . Epifeopis au­ ergo tua fraternitas, quod nos circa te dc comtem vel civitatibus Lombardis ' nequaquam nos miflam tibi ecclefiam caritatis hujus ardore fer­
prohibuifle meminimus, ne magnitudinis tue im­ ventes, fiduciam de te gerimusfpiritualcm,quod
L let» pugnatione Cremon. ipforam * affilièrent , dt ficut paternitatem tuam nexu quodam Angularis
confilium dc auxilium debitum miniftrarent. li­ dileftkmis araplcftimur; ita etiam recompenfacet epifeopos ab initio potuerimus prohibuifle , tione laudabili a tua devotione fufeepta copiocum ccclefiis Italicis nequaquam haftenus fuerit fius temper in tuis affedibus obledemur . Hac
confuetum, hanc fervitutem imponere, dc im­ ergo fuadenre fiducia, materiam tibi nollrc im'
r, ut noftrii te
perialibus privilegiis expreffe, ficut tua ferenitas fynodic· turbationis exponimus
i . . , . moleftiis, de prudentia
dc fubfidio
non dubitat, habeatur, quod ipfis ccclefiisnovas participante
prudt
conditiones propterea noa debeat inducere alti* tuo majus in Domino folatium capiamus. Com­
rodo , * non grave excellentiam tuam gerere monita, inquam, frequenter a nobis imperialis
• lorn
neadofiu volumus vel moleftum, fi eas qui fibi commifliu culminis altitudo, ut ecclefis Romane reftituat
ccclefias tam indebite conditioni fubjicere prs- pofleffiones ejus* quas detinet occupatas, non
fumpfenmt, sudore domino paftorali officio com- ea, qua debuit ferenitate refpondit, nec videtur
pefeimus. Quibuidam tamen pro certo injunxi* velle perficere, per quod inter ecclefiam dt immus, ut pofleitiones & bona ecdefiarum Cremo- C:rium firma poflit pax dc concordia provenire.
nde hoc ipfum per litteras tibi duximus aponenfis dioecefis in imperialis collatione auxilii
non vallarent, quod quidem injuofti nobis offi* ftolicas intimandum, rogantes attentius dc man­
cii debitum requireret, quod tenemur ecclefia- dantes, quatinus cum ad partes illas accefferit ,
rum omnium- flatui providere. Si quae vero al­ in quibus ejus alloquio tua fraternitas potiatur,
terius tenore litterae emanarunt, eas nobis liben­ fuadere fibi dc contulere non omittas, ut eccleter volumus praetentari, & fi dc noftra confcien- liam Dei ficut ad fuam fpeâat
.
„gloriam dc fatia proceflerunt, cum nonnullae ficut a fcrenita-Elutem
‘____ oculo
A benigniori rcfpiciat, Ac
* materiam1
te tua, ita & a nobis litterae fubreptitis impe­ fbmitemque difeordi·, ficut decet ejus magnifi­
trentur, nequaquam denegabimus veritatem. In cum principatum , funditus e medio laudabili
his omnibus fic aliis, dum confcientiam dc affe- pietate priecidat. Quod fi forfitan te common
âus noftros follicita inveftigatione difcutimos, nente non fecerit, culpam diffenfionis dc odibi­
nil in nobis varium contra tuam excellentiam lis fimultatis in eam partem noveris efle refun­
invenimus, ex quo juftam habeas materiam con­ dendam, quas culpam videtur prcftare dilcidii ,
querendi, nifi forte occafionem divertendi pollu­ cum in manu ejus poteftas hrreat dc facilitas
tes ab amico. Nos vero quot & quanta a te emendandi. Dat. verone VI. Kal. Marcii.^
& excellenti· tue miniftris, contra conAitutionem divinam dt ecdefiafticam libertatem impune
U R-

U

J®·

t»ARISILNSE.

CONCILIUN

JO7

DE

URBANI III. DECRETA.

jol______

JUREJURANDO.
Urhnsis 111.

£*· Citrici mectriteootoiuno cmttrabere poffient.

Sicut ex literis tu* diferetionis cognovimus Η. cap. sia®
Urbantts ]11. Prieri S. Cnecis.
prior monafterii tui, ( lator prsefentium ) ira* ·» . de ju­
<-,r tx
C X parte dileâi filii nofl ri Abbatis S. Petri cundi* calore fucccnfus , ( prccipitato · mentis «*“·
pant f. At <*-< ( de Romadire ) ad audientiam noftram inftiuâu , temerario ) juramento firmavit, quod '
ronTïti.
pervenit, quod cum D. ( de Cel. ) in infirmi- in clauftro ejufdem monafterii, quo fe vinculo
,ate P°^,us » confentiente uxore ipfius , votum profèflionis aftrinxerat, non effet veritus eum
a WUafi
vovens caftitatis monachalem habitum fufcepiflc; MZi monacho moraturus; ( querenti ergo tibi ,
vult, in
poftmodum ab infirmitatis ipfius liberatus mole- quid fuper hoc circa eurndem monachum fit
iHa, & pr*diftam uxorem iuam tenuit ,&aliam, agendum, ) refpondemus quod ( cum beatus Be­
Μιίό Baiuz. e* defuftâa, fibi temere copulavit . Quia vero nedictus in regula fua, quam fere omnes mopa-»
■or. edit- licet prxdiâus D. uvore fua in frculo remanen- B chi profitentur turare omnino prohibeat, ) non
Ajrfuiu in- te ad religionem nequiverit proficiici, ea tamen licuit monacho fupradiâo temerarium juramen­
iVv .'dt fubiata de medio, votum quod fecit, fine falu- tum facere ; maxime quod fidem profeffionis
CTttal.
tis fu® periculo nequaquam potuit violare . frangeret, & ftabilitatis propofirum vacuaret .
Mandamus igitur, quatenus fi verum eft quod 1 deoque circa eum tua follicitudo provideat ,
atteritur, pr«faturo D. per excommunicationem quod talis ei perna injungatur, per quam omnicompellas, ut illam mulierem fine dilatione di­ potenti Deo de fufeepto in vanum efus nomine
mittat , & ad monafterituh revertatur . De ce­ fatisfaciat, & alius quilibet ejus exemplo deter­
tero fub regulari obfervantia ferviturus.
ritus, fusile id pertimefeat, ipfe vero in clau­
( Datum Verone . )
ftro, quod licite abjurare non potuit, cum Ha­
bilitate perpetua fuam pcenam exequatur ; ( ira
tamen ne ex eo quod ad prefentiam noftram
accedit , folita regularis beneficii portione pri­
vetur · )

*»§&· > O

O

«êSi·

CHRIST I

CONCILIUM PARISIENS E,
PRO

EXPEDITIONE

Celebratum anno

CONTRA

T (J R C À S SUSCIPIE ND

Domini mclxxxvi.

tempore Urbani Papx III.

E rebus in koc Jjnodû geflis it» Robert ut Ct-Cfi·1’" Cbrifiianijftmumi Francorum Regem mijfi Pirf-i
. «M.v pofl ;
fer multa merit fericula ,
gmnt^ltb.y.
Inter, has regis occupatio
occupatio-­
Λ--® gninus,
lio. vi. Inter
er frequentet tncurfut Ppratarum ex longo traÈu terra­
nes venere ab Hierofolymis ad Philippum He- rum , Magrfiro militi^ Temeli interim t» feta coUapjo ,
raclius patriarcha Hierofolymiranus, & domus duo juperfittei , dominai ducente , Par fiat -venerunt :
Hofpitalis prior, nuncii calamitatis quam Srla- qui cum folemui procejfione a venerabili Mount io Epifc.
, CT Clero , G univer/o totim citutatu f opu­
dinus Ægyptius Chriftiams per Palxftinam intu- Parifienfi
lo , Patriarcha receptui efl quafi ^dugclui [Scmint. Se­
liflet : locis aliquot non fine ooftrorum exde oc­ quenti die in Ecclefia B. Manx Mifam celebravit, G
cupatis . Cui incommodo nifi catholici principes jermonem ad populum fecit.
<^uo audito, Philifpus .Augufini Francorum Rex.
fuccurrant, res Hierofolymitanas in hoftium poommbui altit negotiii omijfii , Nunctii cnifime occurrit,
teftatem brevi relapfuras. His querelis rex mo­ ZT in ofculo facti honorifice recepti : diligentifime prxtus , Parifium regni pontifices advocat. Quibus pofitH terrx jute , five d’fpcnfatoribui prxctpietu , quod
convenientibus , edocet quis fit in Syria Chriftia- ubicumque per terram irent, de reditibus Regii fuficientilts
mtntftrarent
. Et cognita
caufa
quare
nifmi flatus. Oportere quemque eorum per fua tei
_, cxpenjai
,
,
~
. ■
loritori. populum «taouer. m miferx Chri-D^y^^
ftianorum conditioni fuppetias ferant: fe quidem terra------ fu»
' - - Parijiii
” - · * ■ autem
ceni ocan prxeefit . Celebrato
paratiflimum effe qui in primis auxilietur , fi cum tlhi communi Concilio , ^rcbiepitcopu , Epijcopu ,
G omnibui Ecclefiarum Prxlatie Regia aubloritalc man­
prxfentium rerum conditio admittat: fed nihilo davit , quod ipfi per frequentet prxdicationet G admofegnius miflurum fed ad id negotium viros ftre- mttonrs porulor fibi Jubdtti.1 admonerent, quatenui pro
nuos cum valida militum manu. Oratione regis fide Chriftianorum de/indenda contra inimicae crucii
a prarfentibus laudata, parvo poft tempore rex Chrifti pugnaturi Jerofoltmam peterent. Ipfe cn!m Phi­
Rex tum regni Francorum gubernacula fotusJfrevx fuis deftinat, qui affliftis rebus opitulentur. lippe
nue regebat. Nandum enim ex Eli labeth venerabili Re­
Hxc ille.
gina uxore fua foboiem de fideratam acceperat. Et idea
de confilio Principum ftrenuoi mihtci cum magna multituOssi r v atioP. Antqnii Pagi
F
Hditum armatorum , dc pripriu redditibus, lumptus
ad An. Chrifti jt8j. n. 8. & 9.

D

Rigoldur in Philippo Auaufto pap. 18. hrc ait.- Eo­
dem anno (nempe MCLXXXIV., quem continuat ul»
^ue ad diem xxv. menfi» Martii ) ΧΡΊΙ. Kol. Februa­
nt iy. {i duo ultimi numen abundant ) HeraeItui Pa­
triarcha Jerofolpmitanur cum Priore Ho/pitalii tran/marino , G Magifin magno Templi ad Philippum ^dugu-

jufficientei, prout fama referente didtcimui , miniftrant
Jerofohmam devoie trapjmifit . Hrc omnia Vinceniius
Belluvuc. Iib. »9. Specui. H it. cap. 0, uno tenore cum
anno MCLXXXIV. recitat ,· Labbeua vero Tom. X.
Concil. Concilium Pardienie in annum MCLXXXV1.
male differt cum Roberto Guagnino, cum eo anno
Legati Jeroiclymorum jam in Orientem rediiflent.

C O N-

jo9

UpBAiF ANCILIUM KARROFENSE.

jio

,ηκ^π

/hrΙ

UIKIolt

VnKlSII

CONCILIUM * KARROFENSE,

21
«d

CannPRASIOS HeNRIGO DE SOLIACO A R C Η I E P 1 S C OPO

Imm" fc*r

BjTURlCENSl,

la Ciaran-

Sandz Romans Ecclefis cardinale, & fed is apoftolics legato.

"■ H

ABETUR bnjnt concilii mentio n> patrior- A Sed & apud Karrofium, idem dominus Henricbio BitWKtrfI cap. LXVIi. Hujus, inquit, eus provinciale concilium habiturus, ibidem fuit
proceffionaliter
receptus ab archiepifcopo Burdevenerandi patriarchae, non generis folum altitu
­
dinem, fed etiam probitatem, elegantiam, & galcnfi, & a fuffraganeis ejufdem, exhibentibus
fincer* devotionis conftantiam attendens domi­ ipfi omnimodam reverentiam & obedientiam, fi­
nus Urbanus papa tertius, primum quidem eum cut domino primati fuo. Et habuit ibidem pro­
Romana; ecclefic cardinalem inftituit : deinde curationem; miniftratorefque ejus fua feoda re­
eidem apoftolic* legationis officium commifit, ceperunt .
per totam Bituricenfem provinciam. Et infra:

H

*189» *§9» ·<§9»

*C9* *S9» ·§§· *β9» *·§§· *®9»

CONCILIUM
aro

*C9»

MOSOMIENSE

Archiepifcopo Trbvirensi,

& Apoftoljco Legato anno Chrifti mclxxxvi. celebrato.
E* P
’·
hoc Concilio haec habet Auftor Magni B rebat, inquit Brouverus ) ut Pojm Legptut, con«d Ah C'
’’ Arf Chronici Belgici pag. aoi. Folmorur ( Ar- vocato Concilio & celebrato ( in Quadragefima
>.U. n.

chiepifcopus Trevirenfis, repulfo Radulpho perperam elefto, ab Urbano III. confirmatus) impetroto Legationii officio apud Mofitnum Carram
(fcu caftrum Moufomium vel Mofomum, quod
Molse adjacens Archiepifcopo Remenfi tum pa-

juxta Brouverum) Epificopum TuUenfiem depofuit,
t^irdxnenfiem excommwucavit
excommumcavit. Agunt & de
Petrum Vïrdmenfiem
ifta Synodo Vaflenburgius in Gallia Belgica, fe
Brouverus in Annal. Trevir. ex monumentis
ejufdem Ecclefix.

βρ AD MOSOMENSE CONCILIUM
A Folmaro Trevirctffi arcbiepificopo in confia eleÎiimij finit contra
Rudolpbxm *mxinmt
Anno II86. celebratum

ADDITIO.
Oimarus ad Trcvirenfem cathedram in diffi-ceft, timentes ordini fuo, ad concilium iftud,
dio eleftus apud Urbanum 111. papam cau- antecedente eos Metenfe epifcopo , Dominica
fz fus viâoriam obtinuerat , auffufque apo qua cantatur invocavit , convenerunt. ~ Petrus
ftolicz fedis legatione venit in Galliam. Trc- vero Tullenfis, fe Henricus Virdunenfis epifeopi
virim detn venturus, cum perveniflet Mofo­ appellatione interpofita, non venerunt. Vene­
mum concilium habuit, de quo pauca ex ma­ runt & multi tam magiftri quam clerici de
gno Chronico Belgico ad annum 1186. Pa- Francia, inter quos etiam quidam epifeopi, ani­
Îius ad eumdem annum, & ex eo Venetus mantes eum, ut auâoritatis fibi conceffie pote.abbei editor. Multo plura dat vetuftus au­ ftare uteretur, & fubditos fuos a fubjeâione
thor rerum ab archiepifcopis Trevirenfibusge- refilientes, cenfura ecclefiaftica coerceret. Ho­
ftarum in Martene Veter. Moniim. to. IV. rum ergo fuffragiis animatus, pnelatorum quofdam fe clericorum Treverenfium excommunicafag. 219. quem hic exfcrrbo.
ab officio & beneficio fufpendir,
olmarus legationem fedis apoftolicc a papa vit,. quofdam
,
per nuntios impetravit, ut faâa fua majoremDquofdam
vero fine fpe
'*
i veniae! depofuit. Petrum
auftoritate fummi pontificis fortirentur vigorem . etiam
— r*»Tullenfem
’-·«—/·
-epifeopum
r
excommunicavit ,
Accepta igitur fus voluntatis plenitudine, tla- Henricum Virduneniem ultro fe offerentem, ab
tim Treverenfibus & fuffraganeis ecclefiis conci­ epifeopatu depofuit; & fic in abfentesgraffatus,
lium indixit apud Mofomum caftrum archiepif­ non conviftos neque confeffos damnavit. Hxc
copi Remenfis, qui eum eo tempore manu te­ ergo caufa malorum iracundiz fomitem mininebat, & folatium ei per fe fe fuos in multis ftravit, & indignationem imperatoris contra eum
exhibebat. Univerfi itaque tam cleri quam prae­ magis ac magis accendit.
,, Porro lullenfem epifeopum ideo diris de­
lati fuffiaganearum ecclefiarum, & plurimi pa­
vovit Folmarus , quod rogantem illum per
llores ccclefiarum de archidiaconatu, quod in­
ter Treverim & Ivodium caftrum conftitutum » urbem ejus tranfitum, recipere rccufavit ; quod
„ re*

F

Ex Μ*πΛ
Suppi* To.
U*W V®· »

fit

CONCILIUM

jix

„ recipi illum ab imperatore rmulo ejus faven-A gnorum principum corda contigerit <x fandi fpipariter caufa Virdunenfem ritus
__ ——te noflet . Que
ritus mfptratiooe
njiprraiww moveri
moveri.. Ex
c» eo
cu fiquidem
injunctu eft
cii -,
anno „ epiicopum a iiede dejecit, quamquam ille in- &&exexaliis
aliismultis
inultis
caufis
cadis
, quod
, quod
nosnos
corda
corda
fublifubli.
CHRUn n terpoiita ad pontificem Romanum appellatio* mium principum dc ecclefia defenforum , impe‘
„ ne fententiam in
fe latam dufit. ratoris fciiicet & filii ejus , ad bonum volentes
,, Hanc tamen Folmari feveritatemin epifeo- per humilitatemecclefiasprovocare, in bonacum
„ pis puniendis detcftatus eft Gregorius VIII. ipfis manluetudine ducimus ambulandum, &noa
„ oui dum hac agerentur Urbano III. iuccctTit, tam contra eos humanum requirendum auxilium,
„ tcriptifque literis ad eundem Folmarum aâa quam divinum, fi debitam, quod non credimus,
„ ejus omnia ia concilio tefeidit, Vulgavit lite- ecclefia
—**Λ“ ---------reverentiam
*!— decreverit
J------- U“*J—
fübtrahendam .
„ ras illas Ludewig Reliquiarum co. II. pag. Proinde quod tua fraternitas a domino Urbano
„ 4x8. ex quo huc transferendas , ut pote ab pnedecefibre noftra recedens & provincia Trevi*
renfis fines attingens durius , quam e re vifum
„ boc concilio haud penitus alienas, ccnfui.
Gregarim epifcapm , fervm fervorum Dei war- Bfcit, fe cepit in epifeopos dc perionas alias exer­
roiiii fratri F. Trevirenfi arcliepifeopo falatem & cere, & cum in fcandalum multos miferit, pau­
apoflolicam kenediiliamm,
cos ad fe provocavit in 'gratiam , nos ex con­
Propoficum vincit efteftus ; & fupervenientes facto fedis apoftoliea moderamine providere vo­
caufa fepe compellunt mutare , quod firma difpo* lentes , enim afperitate tua multorum a te fa­
fitum fuerat voluntate. Nec locus ex hoc repre- cias animos alienos, & tandem ipfam cenfuram
henfioni relinquitur, cum Salomon dicat .· OmnZs ecdcfiafticam, ü fervaca non fuerit, contentibilem reddas, litteris tibi prsfentibus inhibemus ,
/empm kekent , tf tmtfm loquendi fj tempm
cendi. Ex hoc fiquidemeft, quodecclefiaDei fua ne ad excommunicationem vel depofitiooem perinterdum variat, pro filiorum nçceÇitace', infti- fonarum Trevirenfis provinciae fine confcientia ÔC
tuta , & cohibet aut differt fspe vindiâam , licentia noftra procedas; fed ita in omnibus moquam quieto & pacato tempOre ftatuerat- exer­ deftiam teneas, ut ex animofitate aliqua vel in­
cendam , juxta hoc quod Salomon dicit : Sa. Ç dignatione pneterita ecclefia caufiun & tuam
piem vitou mahax declinat ; fitdhu tratflit cw- facias graviorem. Cum etenim non prorfus igno­
fidenter,. Hac vero cautela , etiamfi alio tempo­ res , quid nobis fuper negotio tuo vifum fuerit
re potuerit intermitti, hoc vero tempore tanto a principio , bene , ficut credimus , tibi profpicircumfpeftius eft tenenda , quanto ex cafu ori­ cia, fi talem in omnibus exhibere te cures, ut
entalis ecclefia in majore tribulatione videtur finiftram de te habere opinionem minime debea­
chriftianus populus conftitutus . Nec facile patet mus.
____________
r_____
Datum apud
Forum novum U. Kal. Dé­
ex humana iufirmit^e fiicceflbs, nifi ad hoc ma- cembris Indiâicnc VL

€&£$&€&€&$$€€€&&
w* CONCILIUM »pud EGENESHAM
Ama

iiStf.

toaHtan.

tx C!mx. Ctronfii cal.
Ex Supp.
Mini, r·»» '·
A»· ···«.
Affert VilMits Concil.
Brit. t. I. ad
hunc xu

Enfe Ma jo hujus anni coadunato clero Anglix apud Egcnesham ία prxfcnüa regia

M

1480.

<

& archiepiicopi ( Balduvînî ) multa fsftx funt
clcftioncs priorum ia epifcopos & abbates , &c.

COH-

ANNO
CHRJSri
Illi.

,,4

CONSTANTINOPOLITANUM..

JH

C» CONSTANTINOPOLITANUM CONCILIUM

ANNO
CHRISTI

4<ϋΜ J185. celebratum .
AD CONSTANTINOPOLITANUM ISTUD CONCILIUM
Data ffi WtMtt* Ifaacii Anffli Graecorum imperatorii, quam rx Jure Grace Romano Lemaiavii
Tom. L Hi, 1. hat tramfero.

ΙΣΑΑΚΙΟΤ
TOT ΑΓΓΕΑΟΤ.
Ï4 <·><»

I

S

A

A

C

I

I

ANGELI

X^KÎyM 0«ιλ<«», iwtw m pm/afK <|* Λτψ»·· ίφηΜ »...

«·«< iw

« tfatrif Ttviç ΐΰν Tp μφαλη X«Aw iv~A irrita/ fecit ekihonet, qua fiunt per abfenΙχμονηοη tforttpit*. ίηίρζρμννον it xtu tie
tifi* pontificii alieujnt, in urbe cmwntm.
T· «Ή#
«Ma* yt'vur&u ψ«φ·ν , ti μ4
*** ; atque fiatuit , in pofierum non aliter
τήντις « iv τγ
ιόλκ ίνύιμονηκ ep~
•Mt,e*e* debere, nifi omne/
•trl*
- -‘
» ■
.
J
degente/ pontifice/ arceflitt fuerint , V vel
Xttpttf μ.π»»Μθ*« . «« x «pwuwn ,. à
}„, txki,
i***n γ»μ«. yluH
J, ittttpfant ί.

‘ Mil /Aay^ax ,

O
-

ΣίχΊ.μ^ι^, «,

ημ/pqt

Vtttv à ypufd , τάι» «μβατι'βτ ri «Ι(λφ·υ α’ύτϊ , « ό n> ιόν

k„rtnt . Aft
Septembri/ .die X. ,
feri* quarta, mdiilione V

/”\UI

non arguit precatum fratris fui, ait Ex ,üre
feriptura, fimnis eft ei , qui venenum G'«- R«m

4*ίς K hrtint uxa ιοβόλο. χρός τί SilaSlx B«linAu» admoffou ab aoini3,1i venenufo .
JT} ,1- atnxJ·?
«3 rJ
™A>CM Qiwrfun’ autem hoc a majeftate mea tn
ΡΤ·ΛΙ
3«<πλ«« μη η» τ. λβ>· χρβουρ·»
ipfo vcft,bulo prolatum fit, ubi proxpa^t^Awnrr,
*χλΐ^» rastra- grefla fuerit orario , clariflîme indicabit.
tu . x«u γΰρ τϊ hpomirn μχτροοολίτο
Κοζ/«‘ Quippe quum fanâiflîmus Cyzici metropoli""
V9opanio-*ri& vporpm η χρ«τ*' liowv , «rf tinus majeftati noftrx nudiûstertius fuggefte- '
Ιςα ei tivù rttpêi τούς itp« tuti
«morae, rit , nonnumquam aliqua prxter facros di«an' root φιλ&οί&ύς νίμΜ τρο&ύηιΗν tv tuti vinofque canones, & religioias Jeges in fynodicis confratrum fuorum conventibus fieri,
τΛ «,,«Ϊ.λ».'>Λτ: .«
«««.νηκ, ». ~.υη» r.,» nwe.tu,
atque obfecraverir, ut eorum-· ratio habeatur

«(«.λ.»...··

»«.»>_ »»· », ’«cap»a .ribun*!

mœ, juna»

βαα<λΜ«; μη βόμκνι, ri/ναμα τρ «^(wrtirov μ» fimo
*■
......................
domino meo dc univerfali
patriarcha ,
Jteowi gai Οί’χν/φ;»»^ τατριάρχιι , «k ««< τίώ quum periti gubernatoris ecclefix locum for- <
τ» ίοιτνιμονορ^η τη» ιηλνΐβς η»ξ/ν λαχονοτκ tita fit mea majeftas ab eo, qui eam un­
τϋς βοοΊλοήκ μ» », χαρά ri ταύτύμ χρΐοΛντίς xit , & imperio prxfecit , habeatque licen­
π xàt Cae-iAitffon®* , xàt ΐφ^μινο* οχρύπκ tiam corrigendi ea, qux prxter ecclefiafticos
fortafle canones admittuntiir: noluit majeftas
'Stof&oÛàat là χαρά τ« tiuAnr/arntaoc «avdmea rejicere preces metropolitan! fupplices,
vae texe ^αόμηοι. oopum xa't àawoaio tàt ή nec indifcuflas relinquere . Quamobrem ar/sair/Xfia μη Hui tS μητροπολίτη tit σι·’ Jinrn, ceflito hodie fanâiflimo domino meo & uni­
xàt îaoti àiiaintlor . îto xai μιτβα»λίοαμόη verfali patriarcha , atque etiam ceteris fan_____ ftiffimis patriarchis, videlicet Antiocheno , &
▼(lu οήμιρον lev a>ni7anv μη jtcrxoWui xai
tripa; D H*ero^ym'f<no » prxtereaque commora π tiaixnp^MMv aarptctpxU», α>λά «at τύς
i
- ^Ubut in hac magna urbe pontificibus ; requifia^«nu7ouç τβτριβρχος , Ιόν It 1ης OwioAtwç
vit ab indicato metropolitsno Cyzici, qui &
Αντιοχοίος, xàt τον Γιροοολύμιν , χα< μΐυϊ xàt ipfe prxfens erat, ut audiente hoc religiofo
Τούς ίνίνιμούνης 1ρ μχγΰλρ τοΑη χρχαριΪί , ccetu diceret atque proponeret, qux vellet .
α’ιητικπ Ιόν ϊίαληφθόπι μητροχολίτΐι» Κυζ/xs Is autem denuo nihil diflimulans , ea ipfa
τβφόνΓ· xai àt/lôv iv trrptix τη <ρΛ·θ« τούτη propofuit, de quibus etiam nudiuftertius ad
' γρροςκοίη tiwiv χ« τροδίδον S βούλεται . ό majeftatem meam retulerat , nimirum divi­
nos facrofque canones in nonnullis negligi ac
U xàt \όλιν μνύίν άτοτΜλαρφ^', ixîva ταυviolari . Confcftitnque ante alia propofuit ,
ra apoi^tn , a»tp xàt τρός τΐώ /3ασιλ««ν μη quod quum ecclefix fuos anniferum epifeorpôrp/τα àvàvtyxt. τν, τούς ίιροος xàt 0«« In- pos, & eleûiones fiunt, non convocentur ad
λ«5Η xttvôvai xai νομής tv rtot Tapot^tepôio^xt futuras ekftiones univerfi commorantes in
xàt Ttepuffouvtàut . xei «ύθΰς »pd râ» a»·* urbe pontifices, fed abfque nonnullorum comminiftrorum & confratrum advocatione, P
prx, Ιτι txxXwtwv xnplnoSv xei ψχ®·* ^Άτοτμπι
«* , „
.
\ . .
_
p ter canones eleâto procedat. Quale quidηνομ/νονν auro/v , a truyaaAouvw iw
^‘^dam ufuvenerit etiam in ekfrionibus ecclefia/^ηημονβις
attento ot ονίημουνης τ, rum , qux indicabuntur · Adeoque pnetenμφάλη xaXst «ρχ»ρ&» «>λα xàt anp -nie Tt- debat, in eleftione Clandiopolitana , at Matw βτ^λοαηργύν xai χυναλλφνν μίταχλήτηνς , ronex, nullam proriùs fui rationem habitam
vd της
aapà xevôvaç tpoflàtvtt. ôttûov ίή
a coo«rt Ttyow «dt in turc ψΜ»κ nïv plûxropu'Ni· txxfartùv. xàt χροΓχτο, νς Μ τρ ψνγ·
TW W Κλ«ΡΪΛΤ·λΗΚ, xàt της Mapttvoiaç, οϋολχς ηξι'οηπ λ«>» «αρα τϋν ψπφίτβμΐΜ» ηύCoutil. General. Tom. XXII.
K k

5 “»
C O N C i L I U M
oùü —
■
confratrbus & eomminifti is firs, qui eam A π.» <rc>vx3<A$wt· TCtra xar atiAwTof ywv
- —
ehcbonem confeciiTem ; nec fe a quoquam μιτ»χλτ^»ι χρος t<j. » ψίφβ»
rapa
, ««r christi
ANNO ad fam arcefiitum , quum quidem in urbe
Tsôrtt τ» μιλαλρ »cAh /νίημιί», xar rw» tft/W- “><·
CHRISTI
dererer , nec a fynodicis tribunalibus cere*
J'nût Sixarnpivv μη «χολ/μ>τ«νομ$υφ* , rate tw»
rifijue congreftibus femet abftirieret . In eleâ’<;nibuj autem aliarum ir um ecclefiarum , Xcrrwv o-uvfAfunw» . fri ii Tu'ii \|.nc>ot; tw»
Dyrrhachii, Mikii, & Chriitianopplis, quum anpwv Tp<wr txxArjtnw» , ·Δυρραχιν , Μιλητ» ,
res ci denuntiata fuiflet, atque ;plc rcfpon- xa't XptcrivaroAfwc , ίοθηστι; tvtw t-tinrrwc ,
fioncm inftitutflct, ac manifefte diferteque , nat α’υτβ τοπιιαμΠΗ e’roAo^ov, xar ό5τ-ξαμι»Μ
quid fibi difpliccret, ollendiflet, quodque fub- pawpèi άιβτίφατμινον η tw r>i ίυααμ-'βόμ^ον,
oitum eflet inter ic, fratrumque certum, ex xar to urao» e's/τϊ τ» χάι τής α’ίίλφ/ηιτφ- Sta
fui contemptu , fcandalum ; quafiquc pacem
τία χιρίφρό-ηαη <τχα»ίαλο» , χαι etc» a’aarroT»& concorc-am , ab ei» requireret : confrarrc»
tuos id refponfum flocci fectfte, atque ha* ΊΦ* την ttpipluf xai rbx ομόνοιαν , oi tclti»
bmle luuibrio, quumque femet ab eo disjun- avrxiù^oi χαρά φαύλον >3ι·το ·Λχι àr.tppxmxiiTcnt, non interveniente ipfius priientia ,Βααν τίώ àxéxptmί. xai àror^cfiiaxrtç i αυτούς
ncc alia quapiam commonitione , in his yppii rrc
Trf άυτ»
αι/τιΓ iraps<r/a; » ra/ fripai Ttm à'
et lam eccleliis cos, qttos ipfis viftiin fuiHet, χομ.ησ-twc , ixftt
loti ί’χχλκσ/αις τα’ς
/“ * ταύτακ
'
cki;iilc . Quod autem divini facrique cano­
{οχουντας jtorerc ίφχφ/τανη ili yoù» ο/ ·$ηο<
ne» hujuimodi eledioncs rejiciendo improbent,
id etiam in medium adducebat, utque cano­ xai itpet xxrewi fût τοιαιτχς ψζφνς aeoJoxrne» Jrgercntui , oblectabat ; qui quidem ab μαζονπς μιμιαήχααι , χρβτ/^ητζ τ/wc τα a-f'
aivayivù·
eo in medium cxlub t; , ad verbum, rcledi
τον'τβ , xxi Toc'c χα»ova; vapax^nrtvft dvaytwfuerunt . Eorum unus, fandi ac univerfa- σ X» so at , c/Ttïti up) tap αυτί «χ3«9»ντκ t*i
1» pninx lynhodi quat.us erat canon, hxc too μ/<τ«, xrrà ρήμα u»aw^»w£»!uav. w» ό μ9/
com ntft» : Epifcupum par efl maxime qui­
♦«f, S η» xavùv τη’ί ayiai
oixnafyiiani « αυdem at> omnibus, qui funt in provincia, consej», o*rw JrrÇrw» . /r/axoro/ xpoTti'xw μαλ/ca
ftirui
Sin id difficile fuerit , vel propter
ur. ti.tcm neceflitatcm, vel ob prolixitatem pfyi υτο XX/TW7 τ£ν ί» τη ίταρχίχ χχ^ι ~α·
>3χι., t«
ti ο»
li βο^ζ»ρ«*
it/^rpiç »m
tin ή
iiiiuiis : tunc umninj tres in Unum congre- «oar
»» rctoÙnt
τν·«α’·»/ , r ■Six «ta­
gati, conicntieiitibu» cleâioni etiam iis, qui C irT^,ee-ay avttyxiw. n itx' μν.κ&" Hoù
ai'lunt , eanique per litter.» adprobant'bus , τ».τφ·
~ τρι/ΐ
~ ' txtnaulo
*
"· σονη^μόν$, οχμ^,ηI·«>»
ordinationem perficiant · Confirmatio autem yt ομΑνν xxi tw» a’eoHwv , xai 0·ο»τιθ»μ»>ων
ct-iuni, qui fiunt, in qualibet provincia tnciiei ^ραμματω», τοΊί tUl ^*-ροτο»ία» .ncuitiiat.
tt ipopiano permittatur . Alius item canon
era, decimus nonus Antiocheni fynodi, qui τ» it xùp&* tw» ^ομίηη $ι$βο3αι χαθ' ίχάhxc ipta verba comp eâitur : Epifeopus lot rn» i’rap^/a» tw μχτροιτολ/τ». ο 5/ *τιρ®* νχordinator abfque fynodo , & ejus prxfentia , iw» »» rar αυτός θ της «V Ά»τ/ο^η« σννο?» ,
qtu efl tn provincix metropoli , qui omnino ίιαλαμίίαΗ* oorwç αυΊολι^-ΐ ■ tirirxorov μή\Μ·
b adfit, prxllat quidem eilc cum eo cun&os perntttixt ϋχα ro oès xai πχρβαι'χς τού »ι·
m ea provincia comminiflros, atque par eft
rji μητροχόλ» τηί ί»αρ\ι'ας. τούτο Λ' irapoir®*
π», qui funt in nrétropoli , convocare . Ac
»’ξα»α»Ίί>*
φ'λπο» a» trtvMvat αυτά ία·;f> quidem compofeant omnes , id melius eft .
Sm illud difbcife fit, οπιηίηο majorem ad- θ Tn« /» τ» «’χαρχία αυ^τ^ργούς , xa'r xpwn·

5'f

____

λ

e<le partem oportet, vel per litteras fuffraga- ΧΗ ii lïteeZw» «Λ »» τρ μητροίολπ ανγχχ·
ri . Atque ita cum purima vel prxlcntii , Λη» . xar η fjfyi a’xavTwt» xxtni . %λπο» . .
vel fuftragio, conftitui epifçopum . Sin ali­ fi it iur^tpii tin τούτο , tooî It χλρβΐ »ξαter r*», prater hac modo definita, geratur:
ΐα»τφ· xapfôat Jh , n ità ^ραμμα^ν cuonullum ordinitio robur habeat . Quod fi fe­
4ν»φβί $>f>3ai. χάι oûru μττύ της tw» xAho/wv
cundum canonim prxicriptum epifeopi fiat
ii lhti.tio, nonnullis ôb infitum fibi rixandi liret xapwixi , ί φίίφβ , ynt&at την xxrxra
flud'tim contradicent'bus.· (uffragium plurium m». h d» aAAwc lapa ni έμτμιtxyttoiro, μχvaleat . Hxc allegante pro tc ian&itfimo iù i%Ldv την yftpoloviav . ti ii xxn nv wpr- ·
Cvnci metropcht.mu , adveifx partis pontifi­ σμίνον xaveva ^rvorro >i xaTÛrazii , a\nX»^orrr
ces , ac p x ceteris Ephefinu» , Icomenfis, ii rtvti ii cixtixv φιλονΗχ/α» , xpartiv 7(u f
Absdenus, non vera dicere Cyzicenum aje- xZhc.w» ψβφο». muni τί iipurûra μνπροχολιΊα
bant de iis , qux propone et , quod fcilicet
~ nec iplc fii’flct arccilitus ad eleâione» diüa-pKtÇ.'Jxo χροίαΜομί'»» t oi a'vrtxxSttjtfjty.oi τότφ
__
__
i r.____ . rs.
__ j: dicebant
-i_____ , ipfum. x-~a'p^ttpüç
‘.
, >Ç «rpo tw» a»w ό Εφιτβ, ό ΊχονίΜ,
ruin
ecchfwrum
Quippe
Icunienfcm , quum confobrinx Referendarii It, ό 'ACiio, μη α'ληθίΟΗ» τηΚι^χχ <ρβ/χο»nuptiæ celt brareniur , ac ibidem invitatum το, ΐφ οις η, npoi3tn , η μη μιπχλΐ)3χνβι ,
Cvricenum quoque repvriflet, ci poOndie fu­ ir.Xoiort £ a’crtv ini τυΓς ψόφοις lèv pn$naùv
turam Claudtopols & Maronei cleâionem
ίΧχλητίΛΐί . aum yap φησιν ο Ιχονη-, >αμβ ρ*ίintimafle . In ceteri» autem clcftionibus alia­
rum ecclefiarum eti. ni per fcripturam adfir- yé οιφ* ixi ιξαίιλφχ τού ραιφίρι iaptx , tipw
mabpnt eum vocatum . Ad cuius eorum ad- ixi'at μΓΤΒχληθινπι xar η» Κοζ/χβ , itivxt nu·
feveratioms probationem, inimuabzut inflru- tw uinrtv της ^ητομΐντ.ς ·4,ηίβ τη istoùrn ,
mentum patriarchal,» notarii, Stephani Nar- txr ττ τη ΚλαοίηΐτολΗ, xai ττ Mapwtfra. ixt
fitx, faâum die xxm. Augufti ,l clapla pau­ ii -ni; λοιτα/c ψίφοιΐ tw\ irtpuv ixxhncriùv ,
lo ante mt. indict.one, quod j>erleciuni huχάι ί^γράφνς ·%>ί<δαι iitrti-.ovn τίυύ tout» μι·
jufmodi ad verbum erat . Meni.» Augufti
τα'χλητιν . xar άς xapàratrtv Ίης β^χιοΚογΐας
die x x : 11. * fena vu.
indiâ;o»e 'iit. in
prxicniia reverend; Epilcopiani, domini Con- βϊτώ» , xai αημΰνμα ινίφάνιζον του ΝβρΓίτχ ,

ytyor·

CONSTANriNOpOLITANLM.
ytyoti; «tarnt τία x> τού Ay^ourx

518

της xpo’ μι· Aftantini Chircmachi , Theodori Phialitr Λ-—-—aNMO
-------------κι où δΐίλδοίσηί δ ίηΜμάτΗμ , ο xai Kvcryw Michaelis Chamulx, nos deputati a lanctil
ANNO I aâi'v
L
. . Μ (απ’ Αύ^ούτν fimo domino noftro & uotveriali patriarcha,
txr λϊξίοιν
ούτοκ
Christi '
& interveniente notitia maxime vtnerabihs
κγ, nut pat (, ίχη·ιμήπο>ς j , hi napwiot too
ChartularrrfandiiTimx Dei majoris ecclefix,
tChafroCi htxxoxtiaxoù κυρου Kaivrevr/io Ιού X«- domini Euftathu Chandrcrii, ad arceflèndum
ρομύ^ν, 0roj«p· 7ού φίχλίτβ, a*r Μιχαήλ τού lanftiiTimuin metropolitanum Cyzici , domi­
ί'ρ/.-θόθίς χαρά f» τβνβ^ιο’πίτβ ήμωτ num Joannem, ut in craftinum veniret ad
Staxira και o<Knfjfy.tXB χατριάρχ* , tiSwn-xàt facram knclam iynodum , fic praeiens adclτιμιωπίταΧχρτοφύλακΦ' τχς ayiurbrri του Θιοΰ let futuris electionibus viduarum lar.diiliinarum cccleharum, vel fententiam exponeret;
μιγχλικ Ί’χχλητ/χς «υρ/β ΕοΓβθ*'· τού Xatvlpn& ut ci figmhcarcmus , futurum , ut nili
•νού, μίτακαλ(τα£αι τίν χαναραίητον μητροτολι- „ com pareret , cimmodi electiones eti-m iplo
τΙαΚυζιχβ atpo» ’Iwatvviu «ϊίλθ«ν χατΰ τΐΰαυ·
abfente procederent, propierca quod dfe hi*
ptov HÇ τήν
««< όρχ» «TOvOiov , Xat xap<t‘ varie monitus effet etiam a reverendo Epiffiârat hi nit μιΜούχχζς fljt&at ψήφος rùv feopiano, domino Confiantino Ch romicho
• *np£arwv âyiurtîw ôtaXnrrwv, ή γνώμην 7«θ»- nec c;us denuntiat.onibus
J
- parere voiuillet ;
o^xt t xxi αναδ/δαζα* τούην, cve «·μή oûroixortf- venimus hodierno dic ad cellulas didi fanâifttm< métropolitain , fitas propter venerabi­
ΤΗ, μίλλοχιν ai rouronrr ψήφοι ηροβΜχι xài àxxlem manfionem S:udianam . Quumqtie repearia άι/Τβ, Ja w xtpi Totlrvr μηνοθήχχ/χ’σπνίι*- riifemus eum ibidem in lectulo jacentem , ut
φοροΚ xxt χαρά τού ηλββοΰς .'τισχοχ««νού, χυ- qui non rede valeret, dix.-mna ei, quemad­
ρού KwravTÔ» πύ Χκρομχ^β, χ« μή θιληαχι modum a patriarchal! & Iaera dignitatede·
putati etfemus, ad ea, qux fupra ir^fiTata
τύ τούτχ μάυνμχτβ νχνληρΰταζ . «ψαομιθα την
σήμιρον »ν ηΓί «Χλίοις η£ ρηθίνιΦ* xawipwrü· funt, ipium exhortantes . Quippe ii lortaftis
ipfe vel prxleos elfe die craibno futuris ( ut
τη μητροτολίτχ y ηίς $ιχκ(4μίν«ις χλητ/ον χαΐ
dt&urn eft ) ele<ftionibu$ viduatarum fanttilhτης σιβχχμϊβ; μονής τωνΓ·3ιη. xxr f»- marum ecclefurum , vel fententiam dc iis
τνχονπς τούτοι ixùtrt ivi χλ/νης χρμ/»ν>, wi οίρ- iuam exponere
,
·
,- abknte
nollet: eas etiam
ipfo
fwewi »\ο>τι, «ϊχομο τρος αοην χχ^Μ χχρβ Ίη« proccffuras. Jlle vero nobis refpondir, etiam
xxTprxpvrxri XX» ·5η« μίνβλπο’τητ»· oipr^n^ Λ
clTe ΡΓ° ccclef,,i
» <ο“l,. i λσ>®· «Ύνν.Τ>ίΛΜη,
fr···*-!·-·. -Mi|«
fua . Quapropter idem ab eis etiam in vi­
Τ»ύ7φ · WÇ ilttp ïvtK où £ιλη'β·ί< οϋτ9* i χαduatis modo ecclefns facundum . Non enim
partirat χχπ» τ«ν «ôprov tit τχς ^.ησομόας, «ς venire f< pofle ad Iaeram ianft..m i y nodum ,
ttpnnir, ψχφχς τ»ν ^np^etrwvcrvrwTOtiw ι’κχλητιύν, & elefiionibus adeffe, propterea quod aci iter
τ y/ύμην hi ταΰτυις h^ùiat , χρο,ΐήτοχηα «t/- Kgrotaret . Inde multum a nub s rogatus ,
ηι χχι ανκχίχ χι/τί . i Si χρος ήμχς a'ïïtxp/θη ut vel fententiam iuam exponeret , ne id qui­
τηύηί. νς χ«« β>λοττ xpor'CnTav ψήφοι ίχκλητιόά dem facere voluit . Ad horuin igitur indica­
tionem , prxfcns inftrumentum conferimus ;
χαρχ Twv τούτη 0Όν«ΐίλφ«»ν evdl xxpoxiat «υτκ
quod in litteras relatum, & pro more corro­
xflti γνώμης . τούin yiv T^ii s^w nap àurùf χχί boratum, dedimus menfe & tndiftione ftipta
οχί τ»7ς νυν χηριοούτχις ι’χ<ληβ·/«ις. ϊγχρ Si>· (criptis . Humilis diaconus fariliftimx Dei
tant ehtX&û πς την Qtixt ίχι itpxt σύνοίον , majoris ecclefix , êc patriarchalis notatius ,
*Λί vapwtàrat ini nit ψηφο/ς, ί/α η JmvwC νοπ-^ Stepharjqs Nar lites, hibknpfit.
D Itaque verbis hujus inftrumenti abutentes
Artiiv^x/ . χο>λα yoùt nxpxK^nJfif ηχρ ήμβνν ,
adverfarii Cyzizeni, ad omnes eleftiocicsetiam
χίν jnw’unv ι’χθ^οθχι, oùSi nùn no:^aat ηθιληCyzizenum arcelfituin. fuiifc dicebant , ac te
ffiv . tit δήλίΜΊΐ οον ηύπαν , την χάρου cat <τη·
quidem, quod fui fuiflet muneris , ieciflc ;
μπωσιν ι’ξί^ι'μιθβ, ήν χαρ»«β«λλονπς, χαι χυνηθως verum ipium noluiffe comparere : addentes ,
xrcwxsySpjOt, ι ntStSÙKxpSf, μνί και t χίνιμήχκ ηι ς epifeopianos quoque tuftu religiofifTimt Char­
xpoyty'xtfui^otç . ό ιι/ηλής ίιαχον®* τ’ o^rwnt- tularii de more mtifos ad eas fuifie Cyzizeni
τη< τύ Θί» μι^ύλης ι'νιλιΐίΊ'χί, ηάι ηατριβρχιχοί cellulas, in quibus commorabatur ; ubi & pa­
triarchalis notarius in eledionc fecunda prxrorifn&~, Σπφχιφ* ô Ναρσ/της.
fens fuerit, uti diflum eft : atque hos pro
Ί οι'ς ουν ρνμασι ηυ roioun χημκύματ®* «inore Cyzizenum ad eicûtones per iplos con­
noyptii^ot οΐ του Κι-ζκ» àfri^tnt , thtyor fv ficiendas arcciliviflc . Quumquv rediitfent ifti
aàaxit τη7ς ψηφοις μ»τβ«λη«»ν $>ί·3βι κχί ην Κυprimum ad fanâiftimum dominum meum &
ζίκα. καί άυηί μ3ρ> nior’xwov xorncxeoxr, τοοην untverfalem patriarcham, deinde ad iplosquo­
Λ μή ^ίλήταζ napwihat. npotrSHifyot , οτιχχι que dixifle, non invemfle hominem in celluEjis fuis: intelexiflc vero, in quodam eum luixtXKon^ia.oi m«t’ ίχ/τροχήν ηυ OwpaArcetTB^apburbano degere. Sed ad illa quoque fottiter
τνφυλαχφ- «πτ ηι’ΐ®* αχ»Γαληχαν tit τύ, tv' (etc comminillris luis Cyzicenus oppofuit.,
oit χχημίν(4 , χ»λλ/«, ό Κρ£ι<» «
χ^« ·' quum ad Iconienfu orâtionem adjiceret, li
χατρ/«ρχ<«ος νοτάριέ ixi τη δΑ,ττρα ψήφ» tnt- maxime quis concederet, rem ita geftam el­
le,
ΐίίημηχίν» ως 3<κληττπι, xai μίπκαλιτατη ηυ.
τον χχτύ η σ-ίΑηθκ fit τής ηροβ^οαηχς τχρ ύ: rùv ψήφος . ·< rtvti «λ$οντκ npùtw μ?ν πς τον
μα διχηότΐιυχχί οι’χιμ^αονχατριχρχία,ήίθ· otvwaxi' χρο'ς eïntc-ç, «τον μή ΖφΛρτ7ν τύην ,’ν το7ς χυτζ xt^iott. μχ3^ Si,ότι ι’ν την τλς χβλ»ς npoarti? Sta^.'ÂMà xai τρος voy­
ou <5 Κυζίχα #*χιόηρον άττ,χχήςχ «?ς τοιοοτο«ς σ^«ήνρ>ο7ς. τρος μ$ύ η» τ« Ixowo λογοτ τροχ«ιμ»φ-, ύς oiïfion το<«: τη τρόχχληης <’< τού τχρήχοντ®- χψ ψηί» τρος μητροτολιτ1ω>«>ο·.·»
Tice χυντ&λφού· αυτί, 'ttyt xàtSoh rti τϊηβαδ·'·
W τννηθ-ς π?λομ»ν«ν «ς τία
Ctmoi. Crâtrd. Tom. XXII.
Κ * 1

I

fi9

CONCILIUM

no

ie ; nunquam tamen ejufmodi citationem cle-Ατι; ψη'ψν pmbtXw* npiai τρημινης *? in' Tji’"*·"··'""■■
-—··—ftionis cauiTa obiter ad metropolitanum effeκμιραί. καί rapa'îï γαρτο^λακ& riM®dKÏÏ°
1 confrltrc·· fed ab ‘Πί*. T« Promo_ CHI\,fn
μίνων τών μνρυτνν,καί ουτω τ μΙιυυΟπ των ή ου to­
re mittuntur arccflitum ad cleâiooem , defirpor
ωτωί
Tap«<rr
οζόντων,
η
$ιά γραμμάτων όμοψη'fnato iatali ele&ionis die, legatifque denun­
tia toribus a Chartulario; atque ita citatis vel φαν yim*ivvrt η καί βίτΊιχνοιμονβντμν , <Γήλη;τα.
·»?««>« >*»·μ»Κ
in perfona propria comparentibus , vel per tuç ·γηομιτπ τν ψηφηφθρ«μ
litteras cle&ionetn adprobantibus , aut reji> άυΊχϊ, καί Stà lût γραμμάτντ rapttrat Soaoorm/
cientibus
quorum quidem fententia feripto καί rut axevnjv. trtt J» φησ·« »ρό μαι τη; tri
comprehenfa , fic exprimi per eleâionis de­ ηΐ ψίφρ κνρίαί t κατά η» τη Ιχο»ιη λό^ον , τ»
cretum debeat , ut etiam abfentes per litte­
μτραλιι κόλπ rapit, χαι ίξηί nu; ματά τΰΰ
ras adfuitTe videantur . Quandoquidem igi­
ψηφβν ήμΐραις , r£ç rvn àpa καί αίτΛ,τίοι οί
tur, inquit-, die proximo ante fatalem ele­
âionis d:em , quemadmodum Iconienfis nar­ Myomi , μη rapSwu ηυ ητ Ίρ ptyafy roKot
rat , ad urbem fui ; fimiliterque fubfequutis κατύ iit lit φ»φ« καιροί ,· καί ιζη'πι χροχομιβ^ηeleetionom diebus: quonam paâo fides illisBrei καί τ» ψη^ηφορ/χό v, καί àta^tupnbivat nîi·
adhihmd^ , nui
. ..·_____
· _
—J _ ___ .
adhibenda
qui dirunr
dicunt., rle^linnic
eledionis rrmnnri·
tempore m/·
me __
ad urbem non fuifie ? Simul petebat, ele>
âionis quoque decretum proferri, & perluΦ*τί καί μ09& nit ψήφων άηλιμκάηη , ’αας
ftrari, an invenirentur eidem inicripta, qu* 1
a fratribus tuis prctexercnrur . Pneterca fi αν άχτ λφ·» τ» τρο/λχΛλό^να . trti St καί' t·
folus , inquit, eJeftionibus ipfe non intertuif- ηροι rvt α’υτρ μητροχολίπα αΤ(λ«φθ»ί<τα» τής
fet ; fortadis ratione non carerent, quz pro­ ψήφ« τυ» ψηφ/ο^Ησων ιχχληατων , καί oùSt αν
ferrentur . Sed quum alii quoque metropoli­ ni μ/πχλήθνκπσ , φαίνονται τροφαηϋς ππί βΑηtan! fecum ab eledione , qua profpeâum fit 9f<atf irarrnpfyot μ à/li&trot . rpôt μίνηι m
ecclefiis, abfuerint; ac ne ipfi quidem arcefηυ~ σιψ&οίματφ* ρήματα , άυη καί ναλιτ τβ
fiti fuerint: palam parere veritati advertarioa
àmnpt» Siei^r^tm rpot&n , oli rtp αυτής μη
refragari . Ad iollrumenn fane verba, rurθίλων w ύνο<κΖο» τίιυ wt/nt ψυ^Λλύ rxavêxXw
fus indicata fuperius in medium adferebat :
quod nimirum ipfe, qui nollet indomitum αταμίραΐητ irtKpdrrw , καί b τν μιτνκλκΊικφ
illud fcandalum, quod aniinum ejus urebat ,C•αημοαίματι τίώ atrtar ιξιφη», ζητατ τ(ω Sidp~
occultare ; etiam in citationis inftrumenro θωσm ίφ ο*ς άχατακτικάηρ9“ yt'yom . ai Si
caufiim ipfam expedient, eorum correâio- ψηφ/ααμ^υω, rapayκονίαά[&οι riv thth α’τόλοnem portulans, quz ipfum ad indignationem
commoviflent . Illos autem eleâionis au&o- yavt rltù ψήφον κατά n 3o£av αυτ»7ς «υτνομον
res, hoc ejus relponfo fpreto , pro arbitrio »ί»οιή<«στν . far τουη/ζ ταρών x, ό · τρωτφ*
fuo liberam eleâionem inrtituirtë. Secundum Ορον©* KaiaaptOt , α’νιχραζν X, άυης \iyoi/ ,
hzc primz fedis epifeopus Czfarienfis , qui «ς oùSt out®- άφ ου καιρό κιχαροτήνηται α’ρprzfens aderat, exclamavit & ipfe, dicens .* χαρ«/’ς, *->< ψήφον àvttâtîr μίΠ«Λή?η, χ' ταν
ex eo tempore, quo pontifex ordinatus effet, η τριών t χχλητιω ν ψηφίΟπαω», Δυρράχιο, Μιnec fc fuifie adpdlatum , ut ad eledionem
λήτν} χ} ΧρκταννχοΆίως. αλλ’ ouSt τ(ή. σημιρον
veniret, idque faâis ecdefiarum trium eletSo^n ητρ rapa τιρ& t/J^r/S τη; rpdi την βα~
âiombus Dyrrhachine, Milefiz , Chrirtianopolitanz .
Immo nec hodie fignifica- σιλώαν μα των μητροτολιτω'ν τυπλιυ <rtui. αυτός
tum libi fuiffc a quoquam de metropolitano- Si ο’χσθιν xmiJfif
___ . , βτ/νΗτηλ^ι τως ΛοιτοΓςα’ρrum ad majertatem meam conventu : fed p χηριϋσιν iii το βήμα
Caaihfiat μ^οΛΑfuapte iponte motum, cum reliquis pontiff. jtix. Si
s.’ συνωϊοί
___ u τψ 1/
_____ !_____________
x«lG*
K«.'<retpi«ç
ι’φθφ^ιτο ,
abus majertatis mex tribunal adtiffe. CzfaKKpSta>yôh ίφ οίς οόκ άζιντο λογνίτι τα7«ψιί·
rtcnfis orationi conlentanea proferebat & Leucanidis epifeopus, quiritans nullam fui ratio­ φοις τ«» ρηβπσών τρων ι’χχλητ/ων . η χάρη «k
nem habitam in eleâiontbus didatuin trium μη βίνιλθων,, oùSi ·μόψηψΦ* yiyott Ίοϊί ψηφνσαμιηΐί βίντάς . a'Mà xj β Καρίαί ««Λθων «ecdefiarum . Ideoque fe, qui non accefliffer,
ncc vota lua conjuuxirte cum carum elcdio- τιν , ώς σονιλθόντων άρτων tri τω κοικταδαι
num audoribus. Sed & Canz pontifex tn- ν£ηφ«( ^ων ^ηρΧ^σων ιφνωπίτων ιχχλητ/ων , trei
greffus dixit, fe congteflis epifeopis ad inlirai των όί ήμουν των αρχιιρία» ττ βχσιλά^ού^ρ ,
ffruendas eleâtones pro viduatis fandiffimis
ecclefiis, quandoquidem nonnullos pontificum, •υ’χ fiSt ααρβτιάζοττϋί, ηρντο η yvwμaι toptwvw’ ; , ω; ό Κι-ζίκο rapa τορ" ΝαραιΊκ
qui ad urbem imperatoriam eiant , przfentes nt; η«·βτ St
rapwtàaat tri' raîi μΰ&ούταις rponon cerneret, interrogafle, num eorum fen- ίιχμηνυθπς
<’
“
tentiz haberentur . Kefponfum vero fibi futf- Οηνβι
_ ________________________
...àutà
___ ________
4»ήφθίς, Γφητί,
αλλοτι τη
ârwta
fe, Cyaiccnum a Narfita citatum, ut cledio- E r9t<WT^ά nutor Si Xj aJ&i τίmbus fufcipiendis intereffet , dix.ffe : etiam
τρ<χθ^β,. W'K
ίν ίμφασ.» «urtk x«alias abfenic fe hujufmodi eleâtones fuiffc ___ __________ JST-rs....j—.
ταυ'ru τβ ρήματα, rwr aSurartM^atr
fadas , neque novi quidquam futurum , fi
~
rarius idem confieret . Quz verba quum in­ tirai rpcCirai ψήφπς rhù αήμιροτ . >Ç μαλιτα ,
dicare quiddam non bonum perfpiceret , di- ότι xJ tripot των βΐιλφω» «τ^ημοΰβ*/» , iyw ο* ,
xirte ie, fieri nullo modo polle, nt hodierno τι «ρωτόθρονος , d Χαλχη5ό>®-, tÇ ο'ΛΛχαί®-.
dic elertiones iftz procederent ■ prxfcrttm , ηχβλκίθνν ii άυτ£ iÇ rim τ Μητροιτολ/Ί’ων , S ,
quod alii quoque fratres abeffent peregre , τι Μηθυ’μνης, ο Ναζ/ak^» „ ο Παροναξ/α; , iÇ
videlicet primz fedis antirtes , Chakedoncnίτιροι. «λλ* vrrpiyyaar, φησ-ιν, οΐ αλλωί λφονfis, & Leucadicus. Scquutos quoque fenten­
τά των ψήφων rpotfiatvor , ου; Λφπ; τορ"
tiam fuam metropolttanos quofdam, Methy­ τκ ,
Καρ/«ί <janiw ως β’λη3*ί 5 raporrti ô
,
mnaeum , Nazianzenum , Paroaaxium , & alios.
β Να-

Jir

CONSTANJINOPOLITANUM
CUNH
AN^NUI’ULll ANUM .

Jll

Λ ό Πα/χ»βξ/ας. ησ·«Γίι?» η) μι' ρη A Verum prarvaluilTe , qui aliter renièrent , &------ —.
J τ« αΜήλοτ;
Jk-k-i-— >Ç twrt»~ clediones intlituias ïuiflc . Quatn Cariz pou- anno
ndms ά»τιταλ«μ*μινά
tificis orationem ceu verem ampledebantur , UHRisri
fMfkisri
· ή yix /JvfftXsi* μ» KarrerntBirtpev
qui aderant, Methymnxus, Nazianzenus, Pa···*· ntf xatpà φ prptovasyon^Hotjiiμήθίλβ<τχ, raronaxius . Hoc modo partes ipfx quafi ma*
ραθρ«Μ^«ι «Ç 1àç i«xArcwnc»ç ^ίτμχς , xj τ»ς nus inter fe conferentes, fibi adverfabantur.
ατοίολκας iÇ (rruiojixa, τ«ρ«1β<«ς , «ς τ*ς irpii Quatnobrem majeftas mea perite animum ad­
««νόνας atunJ* y £
μκδι'ντ/ CeitweyjM vertens iis, qux fuiflent a partibus propofita;
ίηκηλοΓήιτχβΰΛΐ τ»ς ai^Tiitxvt τύ Κυζι'χ» rtwat- nec leges ecclefiafticas, & apoftolic&s atque
fynodicas traditiones, facroique canones ea­
Tara
o-(/»ht»P7»C , «Mx xapà ni Jrw
rum violari volens, quum etiam depiehenΙ^τμινχ n7» ίκτληφθίϊσιν hf*îf χβνόσι xl τύ α’ρdiflet, adverfarios Cyziceni, confratres & com*
^etoxxpxSor^>
rüf
μι^ίλης
/«χλητ/α;
»3
r
txt
λ_- ·-γ------r ....
---------- _ -,—
miniftros ejus, nthil, quod robur haberet ,
Τβ7ς ψήφο/ς,
«i vj-XpBi t^d ρη ?««·«» ® allegaffe ; fed przter fancita fupradidis lacris
‘
λ
"
««χλησχνχ, Ίχς KAauimxoAfwç, της MapwvHxç , canonibus & antiquitus accepta magnz ecclefi* confuetudine in electionibus, indicata­
τβ Δνρραχήι» τΐί Μιλητβ , 1Ç της Χφμταοντολίνί, ά<ολ«θα>ί twtwî itiytv £ drw/χπ, <ruv- rum ecclefiarum , Claudiopolitanz , Maronienfis, Dyrrhachine, Milefir , &Chriftianoΐιχ>ν»μονητ«Λυν rî CesiAfrrat μχ <£ rfj àyivrwuv
politanx elediones proceftifle. veftigiis ipfoχβ&χρχνιτ, μηϊίν ι%ιί««ν tlu j^pon/tav κ, ηις rum canonum infiftens ftatuit atque pronun­
ψηφβς τύν itu ψηφ<«·$ί»η*ν, tiçttpiirttt. a>A’ «ς
tiavit, eamdem promulgantibus cum majeftate
mea fententiam fandithmis quoque patriar­
it μηέ» yt^'ut'xi Ae>«O»jvar ,
tUà ^tyevutar
χκροηνία» ri χΜρβΛχηθί'ντφ· Mapwriae, χ«θ«5 chis, nullam vim anctftitum fie elcâorum ,
ceu didum eft , ordinationem & elediones
•
xamrpv9rif
τϋζ Cr Άντηχΰχ συ·
obtinerefed pro non fad s habendas, deque
vein ίίΛλβμβώκ χαών, λίγν ρητύί eros·/. η
fada ordinatione Maronex pontificis ordinari
it βλλ«ς r«pa d 3ι»ιισμΰα^ΐ™η, μηί/χ i\t>- ccnfendum, ficut inferius ille fupra xtx. Anûv rlu χηροηκαν, α>λ’ ίτίρ»^ ψηφβς $>t8at tnt
tiochenx fynodi canon tradit , hxc diferte
Titre pnS&ffati ίχχλ^τίακ 9 ίφ’ β7ς αι ψήφοι vÿ proferens ; Sin aliter res, przter hxc modo
defipita, geratur, nullum ordinatio rpbur ha­
et ^upirnisu trapx χανό-,α: apot'Cnrav »
λητπιζ. Kat yi» nàtririSf tÇ hî W ιξής θί<ππ'ζ« beat : fed alis fiant cledioncs pro didis eccleliis, in quibus elediones & ordinationes
■ri χρχτ& ίμων, fX Τβ ΛΤβφχ/τη'τΒ τ«»τ&ς tbî cv
prxter caitones proceflcrunt, uti didum fuit.
T» μί^βλ^ τόλΗ ep^rtfHÇ σι^χχλ«ιθ«: , £ η τβ· Quamobrem deinceps & in porteront fancit
pR.at tbî Tevroç in' nu/mr. , « Jtwanv , η >ù
imperatoria majeftas noftra , citra recufarionem univerfos, qui ad urbem lunt , pontifi­
Jrx <^ραμμχη>ν όμοψτ,φΒΐ ΎΓ.ιΟαι,
μη
C» b tratntnîs. «Μ* î’xhvbî ηρίτιμί^χι
αλ- ces elle convocandos; qui vel. omnes anfinc
λ»; τ«θβ« »«ης, βς μιηί τί λέγα ιζ Ci®J χοτ- clcdionibus,-fi ficti poteft, vel per litteras
adfttpulentur ; nec id rebus minime ludicris
μπ «Ηΐιληιτφ·' η τί Αο^β β·κχζοντ&* ttrvi ,
ciTc ludendum, fed extra omnem adfechim
οις β μχχρος γρβ νφ-, iÇ ni
τΐιυ^κκλητΐχν ito- illos exteris prxferendot, quos prxter doftriAwrovov, ni eviter
. itu fàp «» a
nam vita quoque reprehenfionis expers ornat:
ψϊφβι Sfapf'cuf yivotvn, >Ç «< Μ
W θ aut fi dodrma forte claudicet , quibus xtas
proyçdior,
<5c
pro Λecclefia
xrvStVùi της φ \1ηφί05μί'>'»>' >Ç ψηφηφορΒ/rov
. χ
, multi
,.
,
, labores exantlacby^quod
fupplcnt . Nam
··
>
ν
alioqui deeft , fuppl
£ης.
«· μ,™
xxp^a^ni
μη?«ολ/π./, «Λ--,»
η«» antlatryauod
fæ
fic elediones modo Deo grato fient
fie
, nec ad
Bivr. i Katwfltp««c.o
o KvÇixw. o Zt- judicium atque periculum animi eorum , qui
Jn;. ώ’Αμββ-ttxf . ® Nro«x»tf-aps«tç . ο Κχφά; · eliguntur, quique fuffragia ferunt
Metro­
ô Λ.χο$ιχϊί«ΐ. ο îxowB.® 5Ji>A«/b à I rpaicAtwc . politani quidem przfentes. hi erant · ‘Gefa
è Eù-çattw , ο Κφχβ-βντΦ*. · 'ACoSb . i AaeJir- rienfis Ephefinus . Cyzicenus. Sidcnfis . Amaσης. ô Ko&iv&b. ό Μη9ο'μνης · ô Π«ρονβξι« · ο fienfis, Neocxfarienfis , Carienfis , Laodicenpoaojoira. i Ήραχλίφ·. « ΔΛχχίφ·. ® Γα- nus, Iconicrfis , Sylxenfis, Hierapolitanus ,
Eucatienfis, Cerafuntius , Abydenus, Larifρ»>λι». c Νβζιβί^ί.
fenfis, Corinthius, Methymnzus , ParonaxiusPrzconefius , Herculanus, Lcucadicus, Gareilius, Nazianzenus.

c

GMf>

__ 5M

CONCILIUM

CONCILIUM

J14

HIBERNICUM

Anno Christi mclxxxvi. Celbbratum.
Ex P. Pari /”^7r,^UI Cambrenfis lib. 2. de geflis fuiscap. A univcrfo Concilia conflanter aceufarunt, & accufaWmd.uIî.'J 1 3· loquitur de Concilio in Hibernia cc- tot incontinenti tefiium produElione partner èT fuflebrato, quod ad annumChrifti 1186. pertinet, ccptinc , inftigante ad hoc Arcbiepifcopo Giraldi
cum poilea cap. 17. memoret cladem Hicrofoconfilio, ut jlaltm publice juftitia fequeretur, cum
lymitanam , qux anno 1187. contigit.· Accidit, magna Cleri Hibcrnici tam irrifionc , quam infulcum in media QuaGagefima fc. ad Let are Jcrufalem, Joanne/ Dublinenfis Arcbiepifc. convocatu juffraganei/ Eptfcopu Dufimerfibus in Ecclefia S. Tri­
nitati/ Conci, tum teneret. Primo die fermonem fe­
cit ipfc de Sacrament it Ecclefia . Secundo die Ab­

tatione convicerunt. Arcbiepifcoput autem , ut Htbc>nitorum infuilationes reprimeret, finqut tales
immunditias, & enormitates difphcere probaret, in
conviHo/ il.ico fententiam dedit, tiipfos omni tam
offis io Ecclefiafiico , quam beneficio fufpendit. Die Ve-

bas de Ealkinglas Albinas, qui (J pojiea Fernenfis B rc, tertio Are· itptfcopus Giraldo Arcbidiacono fer­
Epifeopus erat, de continentia CUncorumfermonem
monem injunxit ; qui de Pujlorah officio materiam
texens pre.ixioi -nt, totam m Clerum, qui de U alfument, tnprimis quae ad laudem Cieri Hibcrnici
lia ύ Anglia m Hiberniam advenerant, denique
vere dia poterant, non fuppreffit ; deinde de vitiis
culpum refudit, docens munditiam Cleri Hibernia,
• erum ÎX ixceffibut t prucipue vero de tbritfitatis
quanta fuerit , donec ex contagio advenarum ( cum
incommodo cunflvt in commune notando, demum ad
a convifl./ morn formantur, & qui pictm tangit,
Pratato/ ipforum fe convertent, eos fuper injuria
coinquinabitur ab ea ) corruptelam contraxerunt. ‘ iX negltgcnlia Pafforali irrefragabili ratione convi­

Ad cumulum quq.se cor/ufiont/ finito termone »,fin 1,
CUrni noflrate/ dc Uicrfordia finibus fe tnZ'ifcm
fuper concubinis publice duilu , domumque tradufl/i

cit . Cnae & fermants

ejujdem

interierit
qux apud cum legenda.
nent-m

verbis cifaem

partem

bete conti-

idem Scriptor,

ΰ nuptiis fokrmitcr fails/, coram Archicpifcopo £x

AD CONCILIUM HIBERNICUM
Anno liS6. celebratum
ADDITIO.

TT
11

Ex Suppi.
Ibcrnicum iflud concilium ex Giraldo CambrenfiCeum magna cleri Hibemici tam irrifione quam
Manii
lanii to.U.
to.lL
de geli, fui; lib. 2. cap. 1notam diiigeninfultatlone convicerunt . Archicpifcopus autem
t ntiam fugit u.’riufque Angue/ colleEhris . Speimanni
ut Hibernicorum iniultationcm reprimeret, fibtprimum, dem & Ihikms. Novit ler.etui Labbet
que tales immunditias & enormitates difphcere

P*<·

editor indicante Pagio ad Ann. II86. lo. fed nibil ultra attulit, quam quae ex eodem Pagto acce­

probaret, in convindos illico fententiam dedit,
& ipfos omni tam officio ecclefiaftico, quam
beneficio fufpendit. Die vero tertio archicpifco­
pus Giraldo archidiacono fermonem injunxit ;
qui de paftorali officio materiam fumens, in pri­
mis qux ad laudem cleri Hibcrnici vere dici
poterant non fuppreffit, deinde dc vitiis eorum
Accidit autem cum in media Quadragefima , & exceffibus , prccipue vero de ebriofitatis inivmvci au
joaimcsoumiriciins
icilicet
ad /.aiare
Latave jerujaiem
Jerufalem,, Joannes
Dublinenfis commodo, eundos in commune notando; dearchiepifcopus convocatis fuffraganets epifeopis θ mum ad przlatos ipforum fe convertens eos fuDublinenfibus in ecclefia S. Trinitatis concilium
per incuria & negligentia paftorali irrefragabili
teneret ; pruno die fermonem fecit ipfe de fa- ratione convicit ; unde & de fermone ejufdem
cratnentis Ecclefi*, fecundo die abbas de Mal- partem hxc continentem verbis eifdem , qu®
kinglas Albinus, qui & pofiea Fernenfis epifeo­ etiam in Tipographia Hibernica ultima diftinpus erat, de continentia clericorum fermonem dione reperte», hic intcrfercre prxter rem non
texens prolixiorem , totam in clerum , qui de putavi.
Eft autem terrae iftius clerus fatis religione
Wallia & Analia in Hiberniam advenerant, de­
nique culpam refudit, docens munditiam deii commendabilis , & inter vatias, quibus pollet
Hjbernt* quanta fuerit , donec ex contagio ad­ virtutes , caftitatis przrogativa prxeminet , &
venarum , quum a convidu meres formantur , praeceffit . Item pfalmis & horis, ledtoni , &
& qui picem tangit coinquinabitur ab ea corru­ orationi vigilanter inferviunt ; & inter ecclefi*
cumulum quoque con-pfcpta fe continentes, a divinis, quibus deputati
ptelam contraxerunt . Ad
/
"
lunt officiis non recedunt. Abftinentiz quoque,
fufionis finito fermone ipfius, clerici noftrates
dc Wicefordix finibus fe invicem iuper concubi­ & parfimonix ciborum non mediocriter indul­
nis pub ice dudis, domumque tradudis & nuptiis gent , ita ut pars maxima cotidie fere , donec
folemnit^r fail., coram archicpifcopo & univerfo eunda diei compleverint horarum officia , ufque
ad crepufculum jejunent. Sed utinam poft Ionconcilio confiante» accufarunt, & accufatos in­
continenti ttlbuni produdiom pariter & fufee- ga jejunia tam fobrii fuerint quam feri, tam
veri, quam feveri, tam puti quam duri, tam
ptione, inftigante ad hoc archicpifcopo Giraldi
confilio , ut ftatim pubfica juftttia fequerctur , exiftenies quam apparentes. Inter tot enim mil­
lia

pit. Quare ingens il.ud Oraiionis m eadem fmodo
habitu fragmentum, quod integram potius oratio­
nem dixtrn, importuno fatis confilio om.fit . Hanc
igitur fuppleturus, totam ex integro Giraldi decon­
cilio hoc narrationem huc transfero.

jij
HI BERNICUM.
$i6
0* lia vht unum invenies , qui poft jugem quam'Afitibunda, fides ab antiquo fundata, & femper
jejuniorum quam orationum inftantiam vino va- tepidiffima,
’, ΛΓ
—........
pro. -ecciefia
Chrifti corona martyrii anno
nulla. Non igitur inventus eft in partibus illis,· ,*1/1*
anno riifque potionibus diurnos labores enormius quam
deceret node non redimat. Diem itaque natu- qui ecclefiz Iurgentis fundamenta ianguinis effi»fof.
" *
ralcm tamquam ex equo dividentes, lucidaque lione ctrmentaret, non fuit qui faceret hoc bo- ruptu·.
fpiritui tempora, no&urna quoque carni dedican­ num , non fuit uique ad unum.· Sunt enim pates, ficut die luce lucis operibus indulgent , fic ftores qui non palcere quzrunt, fed pafci ; funt
& in tenebris ad tenebrarum opera convertun­ przlati, qui non prodette cupiunt, ted przefle;
tur. Unde hoc pro miraculo duci poteft, quod funt epifcopi, qui non omen, fed nomen, non
ubi vina dominantur, venus non regnet. Vix onus, fed honorem ampleftuntur. Hujus itaque
autem hoc Hieronymo perfuaderi portet dicenti, terrz praelati intra ecdefiarum fepta de antiqua
quod venter mero rftuans facile defpumat in li­ confuctudine fe continentes, contemplationi fobidinem . Vix dc Paulo, qui air ( Ephef. V. Jum fere femper indulgent ; ubi &R.achelis pul­
18. ) Nolite inebriari vino , in quo eft luxurio . chritudine fic deleftantur , ur Lix lippitudinem
Sunt tamen nonnulli inter hos optimi, dc fine faflidio ducant . Unde accidit , ut nec verbum
fermento finceriflimi . Eft enim gens harc cun- B Domini populo praedicent, nec fcelera eorum an­
ûis fere in aâibus immoderata, dc in omnes ef- nuntient , nec in grege committo vd extirpent
feftus vehement i (fima . Unde dc -fic mali deter­ vitia , vel inferant virtutes . Cum omnes fere
rimi funt, dc nuiquam pejores, ita dc bonis lau­ Hibernic pndatt de monafteriis in clerum dedabiliores non tepefies. Sed inter avenas dc lo­ âi fint. Que Monachi funt, follicitc complent
lia triticum rarum, multos nimirum vocatos in­ omnia ; qur vero clerici vel praehti, fere prae­
venies, parvos fcle&uS.· grana rarirtima, paleas termittunt un i veria . Sin autem tantam curam
multas. In epifeopis vero, dc pnelatis hoc prae­ agentes & tamquam fibi folliciti pro grege com­
cipue reprehenfione dignum invenio , quod in mitto follicitari negligenter omittunt, & propo­
populi tam enormiter delinquentis correftione nunt , illud Hieronymi ad Rufticum monachum
defides nimis funt de négligentes . Quod igitur vd prorfus ignorantes vel diffimulantes. Sic vi­
me predicant nec corripiunt, hinc ipfos praedi­ ve iit monofteno , ut clericut effe merear it ; tango
co corripiendos. Quod non arguunt, hinc arguo. tempore difee, yaisd poftmodum doceo/, & inter bo­
Quod reprehendere negfigunt, hinc reprehendo . no/ femper ftilare meliore/ ; tf cum in clerum eleQuoniam, ut ait Gregorius, praconit efficiunt itui fuerit, agr en qua clerici funt . Et illud ad
fufeipit, quifqui/ ad fncordoti/ gradum afeendit . C eundem : fi clericatu/ titiflat defiderium , difee
Sacerdos ergo fi praedicationis eft nefeius, quam prius
quod
duere, ne fit 'ilct antequam t?.
.
.poffi/
_
clamoris vocem daturus eft Przco mutus ? Si ro , se magifttr antequam difcipului . Sed male
enim praelati a tempore Patricii per tot anno­ fibi provident, male fui curam agunr, cum his,
rum curricula praedicationi, dc inftruftioni, item quorum cuftodiz ex fufeepti regiminis officio
increpationi, dc correptioni pro officii debito vi­ funt depurati, per incutiam dc negligentiam cu­
riliter inftitiflenr, dc enormitates gentis nimia ram dc providentiam fubtrahunt, & fubdudunt.
aliquatenus extirpaflent, dc aliquam in eis pro- Scipios enim multo gravius quam illos, dcdam­
cuidubio formam honeftatis, dc religionis im- nabilius feducunt. Scire igitur debent, quod fi­
prefliflrat ; praecipue quidem ubi adeo praelatis cut Hieronymus ad Eleutherium teftatur, cum
bonis dc praedicatoribus opus eflet. Ut enim de alia fit caufa monachi, alia clerici; dc clerici
p rjuriis eorum dc praedationibus, de furtis & la­ oves pafcant, monachi pafcantur; fic fe habent
trociniis, quibus totus hic populus propemodum, monachi refpcftu clericorum, tamquam grex re
imo præter modum indulget ; de viciis variis , fpeftu paftorum . Monachus enim tamquam unius
dc immunditiis nimis enormibus , quos Topogra____
____ _n
____________________
o...
cuftos vel
ftngularis
diftus
five folius curam agit.
pbia declarat, ex toto non omittamus,gensh<cDClericus vero circa multorum curam follicitam
gens fpurciflima, gens vitiis involutitlima, gens tenetur. Eft itaque monachus tamquam granuht
omnium gentium in fidei rudimentis incultiifitritici folum manens. Eft autem clericus tam­
ma. Nondum enim decimas vel primitias fol- quam granum germinans, dc in horrea Domini
vunt, nondum matrimonia contrahunt. Non in­ multum fruftum atterens . Bipertiti ergo hujufcertus vitant, non ecclefiam Dei cum debita re­ modi przlati cx monacho quzdam contrahant,
verentia frequentant. Nec infantes ante foresec- quzdam ex clerico; ex monacho contrahant co­
clefiz faccrdotes eorum more debito catechizant, lumbinam fimplicitatem ; ex clerico vero ferpennec mortuorum corpora ad ecdefiafticam fepul- linam prudentiam; hinc fapientiam, inde elo­
turam debitis obfequiis profequuntur. Quinimmo, quent.am; hinc verba, inde opera; hinc conquod deteftabile valde eft, dc non tantum fidei, icientiam, inde fcientiam ; hinc fcecundi fiant ,
fed dc cuilibet honeftati valde contrarium, fra­ inde facundi.* dc fic utruptque compleant offi·
tres pluribus per Hyberniam locis fratrum defun- cium, ut inter facerdotcs tabernaculum eorum
ûorum uxores, non dico ducunt, fed traducunt; veftimenta tintiunabulis ambiantur ; dc in ere
iramo verius feducunt, dum turpiter eas 6c in- ipforum
ψ·»,»» tam
<«ui inftruftionis
mu·im.uvui> quam increpationis vc<vcceftuofe cognofcunt . Veteris in hoc teftamenti E bum refonans audiatur. Fatuos enim & dingues
non medullx fed cortici adherentes; vcterefque praelatos, & plus monachi quam clerici prxfelibentius in vitiis quam in virtutibus imitari vo- rentes manifefte redarguit Hieronymus dicens .·
lentes. Non ergo praelatus in ipfis fuerat, qui Jnnocen/ & abfque fermone comoerfntio quintum
exaltaret,, non luit
fuit oui
qui ex ■ exemplo prodeft, tantum filent io cbeft; latratu namtamquam tuba vocem exaltaret
advcrib afcendcret, & murum pro domo ilrael Ψ* canum & baculo paftorum lupi funt arcendi .
opponeret. Non fuit, qui ufque ad exilium, ne Similiter & in primo bibliothecas prologo. fmdum ufque ad fanguinem pro ecciefia Chrifti di­ ila quippe rufticitat fibi fotum prodeft, t quantum
micaret, quam ipfe fibi fuo prctiofo fanguine ex vita merito adificat ecclqfinm Dei, tantum no­
acquifivit . Unde & omnes fanâi terre iftius cet cum defteuentibut non rqfiftit. Error enim , ut
coafeflores funt & nullus martyr, quod in alio ait Innocentius, cui non rffiftitur, approbatur, &
Regno chriftiano difficile erit invenire . Mirum verita/ cum minime defenfatur opprimitur. Idem
itaque quod ubi gens crudeliflima dc fauguinis Eleutherius, négligera quum poffi/ perturb/re per

5x7

VITA

ET

jxS

EPISTOLÆ

verfot, nihil eft aliud quam favere ; nec caret ferte· A prorfus ignorat. Quidam enim intus eflê viden——*·
ANNO
- ---- ——-pulo focietatis occulta, qui manifeflo facinori definit tur, qui foras milh funt; & quidam foras mit- **"
AK
??. obviare »y prufertim quum ad hoc ex officio teneatur.
akno
teneatur, ti, qui tamen intus exiftunt ; quia, quod altum CHRISTI
CHRtSll Mirum autem quum omnino tam definentes of- eft hominibus, abominabile eft apud Deum; fificii, tam fubditotum falutis négligentes fem per cut dc e diverfo plerumque contingit.
extiterint, quod tot ex ipGs in terra pro fanftis
Finito vero fermone & favorabili noftratium
habentur, & ab accolitis tamquam fandi tam murmure fubfecuto, non hodie quod heri, fed
devote coluntur & venerantur. Unde & unum vice verfa grandi clero Hiberni eo confufione perduorum inevitabile eft, non evitari. Aut enim fulo, multa in adverfarios inlultatione pariter
ab agiographis noftris tam circa paftoralis officii & exultatione capita, noftra tes erexerunt. Fodem
debita, quam aliarum quarumlibet rerum inftru- die ccenante cum archiepifcopo Oflirienfi epifeo­
ftionem multa ad terrorem conftat cmifla ; & po Felice, qui monachus erat mutilatus , ut vi­
quoniam mifericordia Dmetini plena eji terra. Pf. uvuwiu·
λ CU
nw«.aiu«, quum ψιχίΜκι
debatur,, «&
eunucatus,
quxfiftet «u
ab cu
eo
33. 5. magis fperandum de clementia, quam ti- " archiepifcopus quid ei vifum fuiiTet de archidiamendum dc juftitia ; aut potius ecdefia militans coni fermone, refondit ille, quia multum bene­
in multos decipitur, triumphans vero non irri­ dixit mala. Vocavit, inquir, potores. Certe;vix
detur. Unde & nonnullos quos recipit hxc, ab­ m* continui quin ftatim in ipfum involavi ; vel
dicat illa ; & e diverfo illa quoque inter eleftos faltem quod verbis talionem reddendo quod acri­
non immerito multos honorat, quos ifla tamen ter & non refponderim.

CHRIS II

-,

ET

-.

ANNO
CHRISTI

■ -,

EPISTOLÆ

GREGORII P A P Æ VIIL
VIII. patria Beneventanus ,Ccuit, tanto fumus nos & fratres noftri horrore
cui nomen iuerst Albertus, cardinali.» près- confufi
' ,' tantifqtic
. ................
afflicb doloribus , ut non fa­
byter tituli fanât Laurentii in Lucina , altero cile nobis occurreret, quid agere aut quid face­
die poft obitum Urbani communi omnium con- re deberemus, nifi quod Pfalmifla deplorat , &
icnfu eleftus eft anno Domint MCIXXXVII. tem­ dicit : Deus y venerunt gentes in bareditatem tuam. Pfahu. ·>*■
pore Friderici imperatoris . Initio pontificatus coinquinaverunt templum fanflum tuum : pofuerunt
Chriilianos principes legationibus litrerifque pro Jcrufilem in pomorum cuHodiam : carnes fanflorttm
lubitdio terrx fanftx δς de agenda poenitentia ad tuorum beftiis terra, tj efcas volatilibus cah , &c.
dtverfos feriptis folicitavir, ut exercitu terra ma­ Ex occatione quippe dilR-nfionis , qux malitia
rique comparato ad recuperandamHierofolymam hominum ex fuggeftione diaboli fafta eft nuper
fele colligerent. Ut vero facilius id qtiod iuade- in terra, acceiTir Saladinus cum multitudine arbat confequeretur, Pilas fe contulit, u' ejus lo­ matorum ad partes illas, & occurrentibus eis re­
ci populos cum Genuenfibus fœderis novi vincu­
ge , & epifeopis, & Templariis , & Hofpicalalo religaret, ac fic conjunctis copiis, quibus plu­ riis , baronibus ac militibus cum populo terne,
rimum mari valebant , ad hanc expeditionem & cruce Dominica, (per quam ex memoria &
fandifiimam animarentur. Verum inopinatus vi-Dfide paflionis Chrifti, qui pependit, & genushucertum rfoîebat
tx illius exitus , lanftx expeditu ni & voluntati manum
---------- —redemit
1 —, ----------' 1 ' elle
~n tutamen,
-- - —
Pifis finem impofuit . Obiit enim decimo fcptt- & contra paganorum incurfus defiderata defenmo Kalendas Januarii, pontificatus lui die ivit. fio) fafta congrcflionc inter eos , & fuperata
Succedit , inquit Urfpergcnfis, Urbano in fede parte noftrorum, capta eft crux Dominica, tru­
apoftolica Gregorius octavus natione Beneventa­ cidati epifeopi, captus eft rex , & wniverfi fere
nus . Sedit mvnlcs duos . Hic primum litteras aut occifi gladio, aut hoftilibus manibus depretranlinift :n oibcmpro liberatione terrx fanclx , henfi , ira ut pauciffimi per fugam dicantur
multa Haïtiens de corredicne morum tam in cle­ elapfi. Ipfi quoque Templarii & Hofpitalarii in
ro quam in populo , utpote de fuperHuitate vc- ejus oculis decollati . Superato autem exercitu,
iligium & choreis & aliis vanitatibus vitandis. qualiter fubiequenter invalerint & rapuerint uniHxc Irfpergenfis.
verfa, ita ut non nifi pauca loca remanfifte di­
cantur , qux in eorum non devenerint poteftaEPISTPI.A 1. GREGORII PAPÆ VIII.
tem, non credimus noftris litteris explicandum.
AD OMNES CHRISTI FIDELES,
Nos autem licet cum prophetadicere habeamus:
E Quis det capiti meo aquam, & oculis meis fontem 'ferrea. ♦.
Dc clade Hicrofoly mitana. Omnes ad pœniten- lacrymarum , Ô" plorabo notie ac die biterfelioi
tiam ar.<ndam admonet ; δ< proficiicentibus populi mei? Non tamen adeo dejicere nos debe­
ad bellum contra fideles plenariam indulgen­ mus, ut in diffidentiam decidamus, & credamus
tiam concedit .
Deum ita populo iratum, ut quod communium
faciente multitudine peccatorum fieri permifit
Creperis r epifc-ipus frvm [ervorum Dei y univrrfis
iratus , non cito per milericordiam poenitentia
(. hrifii JiJeii:^< adqu'>' litter* ifla pervenerint ,
placatus allevier, & poft lacrymationem & fle­
falxtem & apujiciicam beneiillionem.
tum exultationcm inducat.
Quifquis fane in tanta lugendi materia, fi
udita trçmendi feveritate judicii , quod
non corpore, faltem corde non luget, non tan­
tuper terram Jcrufalem Divina manus exer- tum fidei Chriftianr, qux cum omnibus dolen­
tibus
regorius

G

A

I

' I

;t9
GR.EGOR.II PAPÆ VIII.
jjo
tibus docet ede dokndui., lcd pfius eft huma-A nec quidquam a vobis habetis, qui nee culicem
unum poteftis facere'fuper terram. Nec dici- anno
anno nitatis noftrz oblitus : cum ex ipfa periculi ma­
CHRISn gnitudine ac feritate barbarica Chriftianorum
mus, dimittite , fed przmittite in ccelefte horlangpinem fitiente, ac totam fuam in hac ap­ itum qux habetis, & deponite apud eum, apud **
ponente virtutem, ut profanare fanda, fic titu­ ?ucm xiugo ea non demolitur , aut tinca, nec
ures effodiunt , fic furimur ; laborantes ad re­
lum Dei valeant auferre de terra, quod nos ta­
cemus, diferetus quifque valeat xftimare . Sane cuperationem teirx illius, in qua pro ia lute nocum prophète toto prius ftudio laboraverunt, lira veritas dc terra orta eft , fit luilinerc pro
ροΠι^οφκη apoftoli, fic lequaces torum, ut'Di­ nobis crucis patibulum non defpexit : fic nolite
vinus cultus effet in terra illa, dc ad omnia cli­ ad lucrum vel gloriam temporalem attendere ,
mata mundi ex ea deflueret, immo, quod ma­ led voluntatem Dei, qui pro fratribus animas ia
ximum &. ineffabile eft, Deus , qui voluit in­ ieiplo docuit cfte ponendas: & ei veftcas com­
carnari, per quem fada funt univerfa, per inef­ mendate divitias, quas five volentes, five nolen­
fabilem fapicutiam dc incomprebrnfibilem mife- tes, nefeitis tandem quibus hzredibus fitis reli­
ricordiam fuam, per infirmitatem carnis, cfu- cturi . Non eft equidem novum, quod terra illa
riens, fitim, crucem, Λ mortem, & refurreilio-B judicio Divino percutitur : led nec iutolitum,
nem, falutem noftram ibi voluit operari , juxta ut flagellata fic caftigata mifciicordiam confequod dicitur : Qui operatui eft falutem in medio quatur. Poteiit Dominus quidem tola eam vo
F/·*'·
terret per feiplum adhoc dignatus eft laborare, hiata te fcrvarc.* fed non habemus ei dicere, cur
ita fecerit. Voluit enim for fit au experiri, fic in
nec lingua dicere , nec fenius cogitare poteft ,
quantum nobis dc univerfo dolendtim iit populo uotitiam ducere aliorum, -fi quis fit intclligens
Chriftiano , quod id nunc perpeffa eft terra il­ aut requirens Deum, qui oblatum fibi prrmtcnla , quod fub veteri populo legitur pertuliffe. tix tempus hilariter ampledatur, fic animam po­
Nos autem credere non debemus, quod ex inju- nendo pro fratribus coniummetur in brevi , &
ftitia judicis ferientis , icd ex iniquitate potius compleat tempora muha . . Attendite qulliter
Macchabxi zelo Divinx legis acccnfi , pro fra­
populi delinquentis , ifta provenerunt : cum le­
gamus , quod quando populus convertebatur ad tribus liberandis extrema nuxque pericula funt
Dominum, perlequcbatur unus mille, dc duo fu­ experti, fic non folum fubftantias, led fic perto­
gabant decem millia : immo, ipfo. populo quic- nas pro fratrum docuerint falutc ponendas , ex­
Icentc , exercitum Sennacherib angelica manu hortantes
__________feipfos
r___ atque dicentes: Accingimini, & ·-Matcb-r·
Confumptum . Sed dc terra illa devoravit hubi-Crflote fiüi potentetr, fuoniam mehuf e/i nobit inori
ta tores fuos , & nec diu habere quietum fta- in bello, fHjm videre mala gentic noftra & jan­
lum, nec tranlgrcfforcs legis Divitiz potuit re­ itorum . Et quidem ijli fub una conftituti lege
fuerunt, vos per Incarnationem Domini noftri
tinere : dodrinam dc exemplum tribuens illis qui
ad cœieftem Jcrufalem intenderent, quod non Jefu Chrifti ad lucem veritatis addudi , fic mul­
poffunt ad eam nifi per exercitium bonis operis tis exemplis inftrudi fandorum , fine trepidatio­
fic per tentationes plurimas pervenire. Potuerunt ne aliqua faciatis, fit non timeatis dare terrena
' uempt
autem ifta timeri jampridem , quando * Arroa- fic pauca , fic breviter duratura, quibus illa bona
Rohet, five fta, fic alia terra in poteftatetn tranfiit pagano­
promiffa funt, fic repofita , qux nec oculus vi­
Edefli. H
rum : dc fuiffet bene provifum , ii populus qui dit , rArc auris audivit , nec in cor hominis alcenremanfit, ad poenitentiam rediiffu ; dc Deum, detunt, de quibus dicit Apoftolus: Quod non funt *”"· ·*
quem prxvartcatione offenderat, converfioncpla- condiçnx paftionet bujut temporu ad juturam glo­
revelabitur in nabit.
caffet . Nec enim fubito venit ira ejus, ted & riam
Eis autem qui corde contrito fic humiliato
ultionem differt , dc tempus tribuit pernitenti.
Tandem vero, qui in milcricordia judicium non fpiritu, itineris hujus Laborem affumpferint , fic
amittit, vindidam fuamad pœnara tranfgtedien-Din poenitentia peccatorum fic fide reda deccffermt , plenam
tium fic cautelam falvandorum exercet.
*
'tuorum criminum indulgentiam
1
~ ,
vitam pollicemur sternam . Sive autem fu­
Porro nos, qui in tanta terrx illius contritio­
ne non folum peccatum habitatorum illius, ied per vixerint, five mortui fuerint, de omnibus pec­
fic noftrum , fic totius populi Chriftiani , debe­ catis fuis , de quibus redam confeflionem fece­
mus attendere ac vereri , ne quod reliquum eft rint, impolitae fatisfadionis relaxationem de om­
illius terrx depereat , dc in alias etiam poteftas nipotentis Dei mifericordia , & a porto lorum Pe­
eorum dcfzviat regiones : cum ex omnibus par­ tri & Pauli authoritate & .noftra , fc noverint
tibus inter reges & principes, civitates & civi­ hf.bituros . Bona quoque ipforum , ex quo cru­
tates, diffenfiones audiarpus & Icandala, ut lu­ cem acceperint , cum tuis familiis , fub fande
gere cum propheta dc dicere valeamus .· Non eft Komanz ecclefix, nec non & archicpifcoporum ,
Ventat , non eft [cientia Dei in terra : menda­ & epiicoporum, & aliorum prxlatorum ecclefix
Dei protedione confidant.* & nullam de his qux
cium, homicidium ti adulterium inundaverunt,
[anguit fanguinem contigit. Unde hoc univcrlis fit in futcepttone, crucis quiete poiTederunt , donec
du
ipforum reditu vel obitu certiflime cognofcacogitandum imtno, fic agendum, ut peccata noftra caligatione voluntaria emendantes, per pce- E ter, luftineant quxftionem, fed bona eorum in­
nitendam & opera pietatis convertamur ad Do­ tegra interim maneant dc quieta . Ad dandas
minum Deum noftrum, & in nobis primo quod quoque uluras, ft tenentur alicui , non cogant
& cum ca­
male geffimus emendemus , deinde feritatem & tur. Nee cant in veftibua pretiofis
malitiam hoftium attendamus: fic quod illis con­ nibus, five avibus, aut aliisqux oftentationi po­
tra Deum tentare non timent , nos pro Deo tius fit lafcrviz, quam necelTariis videantur uliagere nullatenus hefitemus . Cogitate itaque, bus defcrvire : fed in modefto apparatu , & ha­
filii, qualiter in hunc mundum venirtis, & qua­ bitu , in quo pernitendam potius agere quam
• .
.
.
■
ΓΛ
*
Tubrirenliter exituri eftis , & qualiter tranfeant univer- inanem affeâare gloriam videantur . Datum
Novembris, Indidione ie" ****
1
fa, & pariter tranfeatis & vos : & pernitendi Ferraris quarto Kalcndas
nx ■ Fr"*'
texta
.
ac bene agendi tempus, quantum fpedae ad vos,
eini . H.
cum gratiarum adione recipite , & dahg vcftra,
date poft vos ipfos , quia non eftis ex vobis ,
II. AD
Ctmcil. Central. Tom XXII.
L I

A D

m

E PI S T O L A S

ϊί· AD omnes fideles.

ann?,
&ΉΚι5 J I

A >am non obdant e eju* obitu , voluit fuam habere fir·—» ■ —.
mitatem, & robur obtinere, que» Rosero Hovcdeoo anvo
in annahbui, An$Hti* deictiptfe , fic ie habent.
CHRISTI

.De jejunio fcrvando ad placandum Deum
oflenfum.

III. AD OMNES PRÆLATOS

Gregarius epifeoptet fervus fervorum Dei , univerfis
tbrifii fidelibus, ed quos liter* iji* pervenerint,
faintem b apojiolicum benedictionem.

Pro jufliiia facienda & litibus componendis.
i
Gregorius epifcopus fervui fervorum Dei, omnibus
pralatis eccl<fiarum, ad fvor littera iftx pet ve­
nerint , falutim ύ npoflolicam bmediflionem.

ECCLESIARUM.

XlUnqujin melius iuperni judicis ira pacatur,
tur, quam cum cx mandato ipfius carna­
lia in nobis defideria extinguuntur. Proinde quia
Hierofolymitanz terr» diferimen, quod irruenti, B
uoniam ad epifeoporum maxime fpeebt ofbus Sarracenis nuper evenit, cx peccato maxime
ficiurn aftiiftis & laborantibus fubvenire ,
habitatorum tenx , 3c totius populi Chriftiani
unmnouc illorum, licet deficientibus meritis noaccidiffc non dubitamus : nos de fratrum notho­ ftris, Deus effe nos voluit : profpicere Tenemur
rum communi confilio , multis epiicopis appro­ & volumus, ne quis ex fortuitis cafibus per Ro­
bantibus, ftatuimusut omnes ufque ad quinquen­ manae vifitationem ecclefiz laboris fui, quem ad
nium, fait em per omnes fextas ferias, in cibo eam veniendo fuftinuit, debito fruftraretur effe
quadragefimali jejunentfie Miffa , ubi cantanda ftu . Inde fiquidem fuit , quod nos multorum
fuerit, ad Nonam cantetur : quod ab adventu profpicere.volentes expends, & allevare labores,
Domini ufque ad natale Domini (latuimus ob- de confueta fcdis apoftolicz mifericordia duxi­
fervandum: feria vero quarta & fabbaro omnes mus ftatuendum, ut littera: przdecefforis noftri
indifferenter, qui bene valent , a carnibus abfti- domini Urbani , „a tlluu
, menfibus
Iiww niMV
tribus
ante ipfius
neant. Nos autem & fratres noâri in fecundaCobitum deflinatc pro facienda juftitia & litigiis
queque f,-r,
nnnn...
feriaa nnh.c
nobis Ar
&. familiis nnftr.e
noftris efum r.r.
car­
, l]ux tamen nunifcflum .licujus prr’
nis interdicimus, nili forte aut infirmitas , aut judicium non contineant, aut calumniam aequi­
magna folemnitas, vel alia evidens caufa , viia tatis , eumdem habeant tempore noftra: adminifuerit impedire ; fperantes quod fic nobis igno- ftrationis cffrftum , quem habere, ti adhuc vive­
fcet Dominus , & relinquet poft fe bencdiâio- ret , debuiffent . Ceffante igitur exceptione de
nem. Hoc igitur adeo ftatuimus obfcrvandnro , mandatoris morte-, perficite quod mandavit agen­
ut quicumque tranfgreffor extiterit , quafi pre­ dum.* ut nemo ad nos, pro excufatione hujufvaricator quadragefimalis jejunii habeatur . Da­ modi, accepta per iHum juftitiam obtinendi fi­
tum Ferrari», quarto Kalendas Novembris.
ducia, cogatur vacuus laborare. Datum Ferra-,

A tI

Q

Hzc Gregorius . Qui eodem menie admit alias ,
quibus ftttura litteris Urbani papz prcdcceiioru , et-

riz, * iexto Kalendas Novembris.

we© W WWW W W W©
AD

EPISTOLAS

GREGOR 11

V11J.

APPENDIX.

Germano clero eleflionem fuam nunciat, 0” ad expeditionem pro recuperanda Palaftina,
animum ut gdbibeant, hortatur.
Ex M»nfi
Regor i us archiepifcopis , epifeop’s , abbati- Dnonibus, & poftpoGtis diverfts eccleGafticis negoSui'I’l· Tom.
bus & przlatis ecclefiarum in Theutonia.
* przeipue calamitatis
" ’ Orientalis ecclefiz ,
tiis, &
H. ra.t-u··
Inter Divinz difpenfationis arcana, quzDeus quz diebus illis audita fuerat , ad tlc&onem
EKtat in
in hominibus operatur, magna caufa animirandi pontificis vifum eft procedendum , ne, G forte
Ano"·
Zweilen.
& ftupendi nobis exitlit , quod przlationes , & dilationem acciperet, detrimentum cx tarditate
Hill. Pon.
lubjeâioncs hominum ita difpenfat , ut is , qui per diverfas partes Chriftiano populo proveniret.
Rom. in
Ann: Jot.
ponendus eft in imo, conditui videatur in fum- Cum autem requifitz fuiftènt civium voluntates,
Pei. t. I. mo, & e converfo. Hoc ipfe quoque Salomon
placuit omnibus mediocritati noftrz onus eccleV Hl- Pammirabatur dicens: vidi fervos in equis, t? do­ Gafticz provifionis imponere, & tantum inftare,

G

minos quafi fervo s ambulantes fuper terram . Hoc
ut non una excufatio mea , cum multz mihi
autem, uiinam nobis admirari & videre.fplum- fuppeterent, audiretur. Non fatis occurrebat mi­
modo datum effet, & non etiam experiri ? qui hi , quod agerem , dum nec contradicendo, nec
cum ad minorem locum vocati fuiffemus a Do­ acquiefcendo erat tuta libertas , hinc me multo
mino. & nunquam fideliter, ficut oportuit egiffe E defeitu virtutis & fcientijB dejiciente , hinc me
concordi fratrum voluntati , fic inflantia provo­
• leg. egifle- ’ in eo, ad fublimitarcm celebrioris loci repente
aflitmpti iumus, & debilibus humeris noftris tan­ cante. Tandem vero confiderantes. ,‘v quod non
tum eft onus impofrtum , ut , quantum diftant fmt hominis viz ejus, nec in eo eft, ut ambu­
ccrli a terra, tantum diftare vires ab onere vi­ let & dirigat greflus fuos, & quod Chriftus pro
deantur. Przdecefforc fiquidem noftro Urbano , nobis mortuus eft, & refurrexit, Divins mîferiXIII. Kak Novemb. in bona confeffione viam cordiz nos commifimus, & fratrum acquievimus
uni verfz carnis ingreffo , dc tradito- foiemniter voluntati, non quod nos numéros idoneos cre­
fepulturz, convenimus fequenti die in unum, & diderimus, & tantum onus a nobis bene portari
Miffs in honorem Sanâi Spiritus , ficut moris fed ne multum videremur abundare in fenfunoeft, celebrata. procedimus feorfum in unum lo- ftro , & non fatis de Domini Dei noftri confi.
dere pietate. Quoniam igitur in Romans eccJe* E eanoaicccum, nos epiicopi, presbyteri , & diaconi * caftz

3

fii

GREGORII VIII. APPENDIX.

n4

£3F* Gx nos decet reverentia permanere , univerfita- Aliter portare, ac malis illis occurrere, qux hoc-·— - —
..
tern veftram prarfentium fignificationc credimus tempore in pcpulo Chriiliano acciderunt. Impe- ANNO
anno ainmonendatn, quatinus in ipfius ecclefiz devo- riali ergo celhtudini Deus infpiravit, ut id, quod CHRISTI
tione perfiflatis, ficut juftum eft veftrz expedi- nunciis oflendit & literis, etiam per opera exe» *’
** 7'
re falutt . Super negotio autem & contritione quatur, nec tam ex opinione, colligat, quam ex
Orientalis ecclefiz per apoftolica (cripta vos fol- opere, quod de noftra debeat excommunicatio·
Ircitos reddimus & attentos , rogantes , moneo· ne fentire, quia Deo auftore taliter nos difpotes, ÔC exhortantes in Domino, ut ad liberatio· fuimus habere, quod ex noftra culpa non debeat
nem illius terrz per vos ipfos , ficut expedire ecclefia Dei infcandaloremanere. DatumParm.
cognofcitis, ihtendatis, & Chariftimum inChri- III. KaL Decembris, Indiftione VI.
flo filium noftrum Fridericum, illuftrcm RomaAD HENRICUM IMPERATOREM RO­
nonimsjmperatorem Temper auguftum & proce·
MANORUM ELECTUM .
res & Theutonici regni populum univerlum cu­
retis monere diligentius, & exhortari , ut pium
Similis argumenti .
Omnipotentis obfiequium taliter attendant , ut
ex hoc vobis & eis ztcmz vite retributio de­ B
beat a tributore omnium in fe fperantium aug­ Gregorius epifeopus fervut fervorum Dei Karifimo
m Cbrifto filio Henrico illuftri regi, elrilo Rcmenter·' . Ad hoc dileâos filios noftros B. Sub-*
manorum imperatori falulem iff epoftoiicam be- '
diaconum noftrum dc Priorem de Pontid. lato­
'nediHionem. .
res przfentium, litteratae viros, providos & honeftos, quos pro vocatione noftra nuntianda
Aborantibus pobis in hoc mari magno
transmittimus, & caritatis veftrr reddimus profpaciofo, & diverfis cogitationum Huûibus
penGus commendatos. Data feria VI. Kal. Noagitatis, conlolatio ex litteris regiis nobis accefvemb. India. VI.
Scripfit fit aliam ad univerfos fideles Ecclefiz fit, dum ita regium animum ad ecclefias reve­
pro eadem commonitione , in qua plenius de rentiam didicimus inclinatum , ut non fine fruexcidio terras Tranfinarinz, dc miferabili even­ Au laboraturos nos cum adjutorio Dei ad falutu conqueftus eft , quz a multis habetur . Ita tem populi Chriftiani zftimemus , fi magnitudi­
Ananymus .
nis tuz favorem, ficut pro certo (petamus, con­
tigerit nos habere. Monemus igitur & exnortaCmur in Domino, quatinus erga matrem tuam
AD FRIDERICUM IMPERATOREM.
ecclefiam in bono » quo cepifti prxpofito, periePacis canfiliay iff ft in illum fovere, iff
veres, & gratum te Deo ftminiftris ejus per ver.
prohare jpod eadem ipfe nutriat ,
ba & opera fludeas exhibere . Speramus enim ,
quod in diebus miniftrationis noftrz taliter circa
fignificat.
celfitudinem regiam Rom. prarftante Domino fe
Gregorius epifeopus, fervus fervorum Dei Xcrijfi- gerat ecclefia, ut regia celAtudo honorem fuum
mo in Cbrifto filio friderico illuftri regt Roma­ fibi gaudeateonfervatum, & populus Chriftianus
norum imperatori , femper Auguflo jalutem iff per contrarias voluntates eorum , quibus princi­
paliter commiflus eft gubernandus , fperata non
apoftolicam benediitianem.
debeat utilitate fruftrari. Nos fane multa & luFxtit apod T TEnientes ad nos imperialis magnificentiz blimia verba non folemus habere, nec volumus,
Ludtrvig.
y nuncii t venerabilis frater nofter O. Bran- fed a domino Deo requirimus, ut in veritate nos
ll.'p? Ji. denburgenfis epifeopus & S. abbas Herlueldenfis, faciat & rcAitudine ambulare , nec tam verbo­
qui ad anteccflbrem noftrum Urbanum fuerant rum foliis, quam pomorum frudibus mediocrideftinati, honoraverunt nos przfentia corporali D tatem noftram adornet . Noverit ad hzc magni­
& decenti reverentia curaverunt & pro potuerunt ficentia regia, quod noncii, quos mififti, taliter
ea, quz ad przdiâum antecellerem noftrum ab le gellerint, ut bene in cis magnificentia regia
imperiali excellentia receperat in mandatis . Et debeat complacere . Dat. Parm. III. dic Kal.
quidem nos valde gratum habuimus , quod fen­ Decembris. Indictione VI..
tentiam illam imperiali animo fixam cognoviG REGOR II VIII. DECRETA
I
miis efle , qua dicitur : perferremini pacem , iff
eomprebendite eam. Arbitramur autem , quod de
hac re non fit apud nos multa opiis inflantia ,
Grego-ius VU1. miverfis epifeopis .
cum hujus rei bonum femper habuimus defiderium, & nunc tanto amplius habemus , quanto
Tatuimus, ut clerici claufa deferant indumen- e» Çuii-ft.
ta, cappis , five mantellis rubeis aut viridiA«<. Au£.
magis hujus & loci neccflitas , quem tenemus.,
bus non utantur, nec zendatum , vel aliud feri-ed,““
& communis utilitas Chriftiana depolcit. Cete­
rum non eft nobis vifum idoneum , ut , ante­ cum pannum eis apponant, annulosnon portent
quam ad ecclefiam de vocatione noftra imperia­ in manibus, nifi epifeopusfuerit, qui habeat hoc
les apices pervenirent, aliquem deberemus habe­ E ex officio . Coronam, & toni uram habeant
re traâatum, per quem indecenter & contraho- congruentem ; ludos alearum, & taxillorum pror­
neftatem facerdotalis officii, favorem imperialem fus , & venatoriam occupationeip evitent , & fe
appetere videamur - Speramus enim fecundum in officiis ecclefiafticis, & aliis * hominis ftudiis ’ bemaniifanimum , quem jam tribuit nobis Dominus , exerieant competenter . Si quis autem contra
quod taliter in veritate fua nosdiriget, &, quz hoc venire prrfumpferit, per epifeopum fiium ,
ad pacem funt, faciet femper inquirere; ut nec remoto ap.obftaculo corrigatur; & immunitatis il­
magnitudo imperii , nec alii quoque reges ac lius interim fiat extorris , quz pro tutela cleri­
principes Ghrifliani occafionem juftam ex nobis corum , & coercenda violentia laicorutn nofeitur
inveniant, quo minus devoti Deo minufque re­ inftituta. Viri quoque incifas veftes ab inferiori
verentes debeant ecclefiz apparere . Cognofcimus non habeant, & mulieres veftibus fumptuatis, &
liquidera infuffictentiam noftram, & fcimus non proprii corporis longitudinem excedentibus amo­
nifi per magnorum anxilium impefitum onusuti- do non utantur,- fed in habitu honefto, dt moL 1 z
derato
Concil. General. Tom. XXII.

L

S

' nJ

,

AD

EPISTOLAS.

fit

deratb incedant, qui nec bfeipiant notet , nec
t-- A
*
———
------------ ja&antia£i vanitatis oftendat. Qjiiiquis vero vir , SYNODUS COLONI EN SIS anno
ANNO CHRISTI MCLXXXVII. CHRISTI
anno hyc inulier talia fecerit amodo indumenta , dc
* communione .Dominici corporis, donec fecor- rigat, redeatur extraneus , & ecclefiafticis non Philippus Atchiepifcopus Colonienlis in Synodo
Provinciali confirmat Domus Steinfeldenfis
finatur officiis interefle ; graviorem quoque pœCanonicorum Pfzmonftratenfiutn bona
nam per facerdotis officium fubituius, fi nec fic
& Parochias.
levitatem fuam curavciir emendare.

Idem abbati <7 arcbiepifcopo K<m.vitnlan.

Meminimus vobis olim pro pagano clerico ve­
ftro literis apoftolfcis mandavifle, ut przbendam,
quam ei lubtraxeratis, ex occafione matrimonii,
quod cum quadam muliere contraxilTe dicebatur,
reftitucre deberetis: ‘ vos pro literis noftris illud ®
facere non curaftis , afierentes inde fcandalum
inter alios generari . Attendentes itaque ne pizdiftus clericus beneficii eccleliaftici auxrlio deftirutus ad turpia, & fiecularia lucra fetianda re­
dire cogatur ; cum multi concubinarii, & adul­
teri de bonis ecclefiz fuftententur , dc in ta­
libus fit ordinibus conftitutus, in quibus legiti­
me conjugatum a beneficio ecclefiaftico facri ca­
nones repellunt , diferetionem veftram rogamus
attentius , ac per Ap. s. m. qua. ei beneficium
percipiendum, unde iuftentari valeat, extra fra­
trum confortia conferatis,

In nomine Sanfle , & individua Trinitat: i Pht· ,
lippit Dei gratia S. Colonienfit Ecclefia Arcbiepifeoput & Apafiolica Sedit 'legatttt jideltbut Dei
in perpetuum.

ivina mifericordia, quz in regen.lis ecclefiis Hinhrein
curam paftoralem noftiz impoiuit diligep- Ccn. G«i».
tix, hzc a nobis exigit, utEcclefiz, dc Mona‘ j
fteria per nos accipiant juftam defenfionem , dc
*
*
debite confirmationis robur. Ea propter nctem­
poris antiquitas eorum deleat memoriam , quz
fecundum Deum & ob piam caufam fafta inve­
niuntur, placuit nobis, ut hzc charta confcriberetur ad munimentum eorum , que a pluribus
annis & quiete religiofa domus Steinfeldenfis poffidere meruit , & pofledit . Speramus enim per
Dei gratiam, quod feripti hujus infpcftio , cum
ad pofterorum notitiam veritas fuerit perdufta ,
Ecclefiz prenominatz proderit , & eorum , qui
przfumunt quod non debent cohibebit temerita­
Idem Eborac. archiepi/copo,
( tem . Notum itajpie Dei de fidelibus, quod DoCmus Steinfeldenfis a multis annis quiete omni­
Relatum eft auribus noftris , quod Nicolaus moda hzc bona pofTedit: baptifmalem videlicet
archidiaconus de Bedeford. canonicus Beluacen- Ecclefiam in atrio fuo fitam , cum omnibus defis ecclefia: ita integre, & plenarie canonicum cimis fuis, & initu terminos ejuldem baptifinajam didae ecclefi* requirit praebendam , ficut & lis Ecclefiz Parochialis cenfum undecim mar­
illi, qui die noâuque iatagunt eidem ecclefiz charum fingulis annis folvcndarum . Villam
defervite. Super hoc etiam litterasnoftras feha­ Wehi totam cum Parochia , & omnibus decimis
bere proponit . Quia tamen hoc indignum , & ejus; Ripidorff Parochiam cum omnibus deci­
abfurdum eft, nifi de confuecudine przdidz ec­ mis ejus. Villz Berendorp medietatem cum Pa­
rochia, & omnibus decimis ejus. Vineas juftaMoclefiz hoc poilit requirere ; f. t. per A. s. p. m.
qua eundem archidiaconum diligenter commo­ fellam in his villis, Crove, Rcxre, Edeger, Pulftirneas ; quod occafione litterarum noftramm com­ dorp .* fic in aliis villis Arvibe , Hemmineilhomunia przlibatz ecclefiz, nulla ratione contra ven, Wadenheim, Lantyrhomyltheim, Bacneim,
confuetudinem ipfius ecclefiz , & inftitutionem Byrgele, Gunterfdorp; Franchene , Waildorp .*
requirere audeat, niti eidem ecclefiz in propria—.·etiam vineas in villa Friiene curiam unam Wilpertona atTiduc, vel per medietatem anni volue- refcheys cenfum triginta duorum folidorum Strithagen curiam unam Sleithoiy. Cenfum fexdecim
rit defervite.
folidorum Hcaftcrn fuos manlos ; Reytbach cu­
riam unam ; Netterfcheim cenfum vigintinovem
GREGORIUS VIII. UNIVERSIS
folidorum. Marmagen curtemdominicalem cum
CHRISTI FIDELIBUS.
XII. manfis . Herle cenfum decem folidorum
Ex CotnpiX adminiftrationis &c. (Quoniam igitur credi­ Waleburc curiam unam, Wahlen quinquemankt. edita
a Manti in
tores ad ufuras fibi folvendas in manife- fos, Lutgenrode curiam unam . Igeze cenfum
Append, ad
ftum periculum animarum juramento debitoresfexdecim folidorum. Gorgindorpcenfum duarum
eolLmen
marcharum, Miftedem cenfum fexdecim folido­
ill- Mite, adftringunt ; nos eorum faluti volentes , juxta
edit. debitum officii noftri , profpicere ,
& nequam rum. In Tulpeto curiam unam , Beffenich cu­
riam unam, Bulenehim curiam unam cum om­
gravamen a debitoribus removere , & ab illis
nibus earum pertinentiis mobilibus , & immobi­
roiniflur > v przcipuc qui fe, vel auxilium dederint ad fuclibus , areis, zdificiis, mancipiis , agris, terris
de jurej-r. curtum Terre Jerofolymorum parandum unius
u<Kii incJu- viri;) mandamus quatenus creditores ipfos ad p cult is, & incultis, fylvis
vivariis torrentibus ,
i> deûu< in
molendinis, annuifque redditibus , quz vel fraV. deaetil. juramenta fuper ufuris folvendis przftita relaxanda , fublatis contra & ap. obftaculis diftri- tres przdidz domus emerunt , vel fideles pro
. lita quz
fideliter Mttt
dionis ecdefiafticz feveritate cogatis.
ffua devotione obtulerunt
‘
.
enumerata , religiofia
religiofa domus fzpe nominata in
L.L..1*
L'a.
lua poifeflione quieta a multis annis habuit
. Ec
ideo audoritate Patris, & Filii, & Spiritus Sanftis, Petj-i & Pauli, & noftra diftrifte przcipimus, ne aliquis prarfumat hzc ufurpare , vd in
Izfionem Ecclefi* ab Ecclefia alienare. Si vero
aliquis falntis fuz immemor & juftitiz inimicus
contra noftrum przceptum venerit Ecclefiam
fuam in bonis Jzdendo anathematis vinculo Gc
ligatus, nec abfolvi mereatur , nifi injufte abla­
te >

E

D

B7i

GREGORII

VIII. APPENDIX

iufte reflituerit ,& ab hujufmodi violenta A
.pretumptiohe manum cohibuerit , & animum .
anno” Hxc Chai ta ad lübfidium religiofe Deo fervienCHRIS Γ1
tium noftra aa^oritate eft confcripta , & data
Coenobio Steinfcldenfi, io Synodo Colonienfi in
przfentia ipforum, & totius cleri nobilium , &
minifterialium anno Dominiez Incarnationis .
MCLXXXVII. Epifcopatus nollrianno,XX. Re­
gnante gtoriôfifljmo Romanorum ‘Imperatore .
Friderico anno regiminis ejus XXXVI. Telles
hujus reiSfunr, qui in eadein fynodo fuerunt :
Radulfiis Epifeopus JLeodienfis, Hcrmannus Epifcopqs Monafteriqpfis, Baldevvinus Epifeopus Trajedenfis, Dytmarus Epifeopus Myndenfis, Ar- "
noldusOfoabrugcnfis, Bruno majoris Ecclefic in
Colonia ma jor przpofitus, Adolphus major De­
canus Lotharius Bonnenfis Przpofitus , Radulfus magifter Scholarum majoris Ecclefiz in Co­
lonia . Villhelmus Comes Juliacenfis * Engelbertus Comes de Berge, Hcnricus Dux , Theo­
doricus Comes de Ara.

H»

ÇSP

CONCILIUM

5.

II.
CHRIS1I

In eadem Synodo cum Cleri Primoribus con-

“

fultat, quemadmodum irato Friderico 1. Impe­
ratore, & in Diœcefim Colonienfem vaftandara
irrupturo vim vi repellar.
Caufx 'difeordix inter Fridericum I. Impera­
torem, & Philippum Archiepifcopum Colonienfem, ante temper familiariflimum , & fideliflimum amicum , cx colloquio utriufquc jam fupra allegato , & ex feriptoribus coxvis lizc
erant.
Philippus Archiepifcopus pro libertate Eccle~ irum Germaniz fortiflime flabat, & obhflebat
fiarum
libere Imperatori, ne demortuorum Epifcoporum
bona fifco Czfareo vendicarent . Ob quam cau­
fam Urbanus IJI. eundem legatum Apoflolicum
conftituit .
Altera caufa eft quod Bertramum Metenfcm
Epifeopum , Folmari Trcvercnfis Archicpifcopi
fautorem , & ideo de Sede fua a Friderico I.
pulfum. Colonise fufeepiflet cxulem , eique vel
in ecclefia Sanfti Gereonis, vel ad SS. Apoflolos nutrimenta fuppcditaflet.
g.

PARMENSE

Anno Domini mclxxxvii. a Gregorio VIII. Pont.
Max. celebratum.
Εί Ijbbri
Apjvnd.
lam. X.

R.ECOKIUM VIII. tem brevi , <j*o ecrioQCdecernuntur, dominus Gregorius VIII. papa reprefnit : tempore, concilium Perm* celebref- coleadx memorix, in Patmenfi concilio ftatuit,
ut per epifeopum fuum remoto appellationis obfe , prorjui ignoreremur, nifi id doceret fynodus
fticulo cer........... r, & immunitatis ipfius inte­
npttd Montempeffitlenum e Micbeele S. A. L. bebite, emo Cbrijii Mcxcv. cnjut h*c fient verite : rim fiant extorres , qux pro tutela clericorum ,
De hia qui contra- hxc venire prziumplcrint , & coercenda violentia laicorum , nofeitur inftique de clericorum mutandis in melius moribus tuta.

G

ΆWsM’AA* Wv’WWW

ASSO
CHRJsn

^CONVENTUS

Μ O G

UN TINUS

Stu Curie Dei, in φ» Fridericus imperetur a/n'fite epifeopi & principe/
craccae >· expeditione pro rccxpermde Hicrofoljme ejfxmpfrrxnt,

Anno IJ 88. cekhretiu.

Abbeus in fua Conciliorum coaftione lo- D verat fibi papa , 8c praedicavit in ea, prrdicacum concedendum ceniuit conventui ad tionem dicéns ; qui non bajulat crucem fuam &
Gylortium, in qno Gallix Anglixque reges fequitur Chriftum, non eft eo dignus . Faâa
voce convenit multitudo ad curiam
,, cum epifeopis & principibus plane multis no- autem
„ men in facram expeditionem Hierofolymita- Moguntinam , qux appellabatur curia Chrifti ,
„ nam dederunt cruce aflumpta e manu Henri- ubi Chriftianifimus imperator cum filio fuo du­
,, ci Albanenfis A. Si L. Simili ego pariter con- ce Suevix, & principibus populi fui, & cum
„ filio fuum aflignandum .efle locum cenfui con- multitudine valida armatorum , fumpta cruce ,
„ ventui alteri in Germania habito , cui idem fequutus eft Chriflum , commendans filio fuo
„ apoftolicus legatus non diflimili de caufa in- regi cum ceteris imperii gubernaculis.
„ In hoc pariter conventu Fridericus invifum
„ terfuit, ubi fic Fridericus imperator cum epi-j?
„ (copis & principibus imperii non raris eidem ,, fibi Colonienfem archiepifcopum gratix fux
,, facrz expeditioni alhimpta cruce nomen de- „ reflituit. Grave enim tulerat imperator quod
„ derutu: ita vero rem deferibit Glofcherus ve- „ archiepifcopus ille Folmaro Trevirenfi eîeâo
„ tuftus author rerum a Trevirenfibus epifeopis „ contra Rodulphum semulum ejus , cui ipfe
>, geftarurn inter Hiftoricos medii aevi Eccardi „ favebat, adhzfiflët . Id tradit Albericus Mo» to. II. pag. 1118.
„ nachus Trium fontium in chronico ad annum
Igitur vir venerabilis Henricus epife. Aibanen- ,,
.. 1100.
J1S8. tus
his venus
verbis:; amperawr
Imperator ivuir»
contra v
Colonicnfis de no&e confurgens rranfivit montana cum fem archiepifcopum
hiepifeopum habuit difeordiam
difeordiam, quibus
feftinatione, ic venit in terram, quam monftra- apud Magum tam mediante Legato pacificatis
/
cru-

Εκ M.nfi n
Suppl. T- II.
Γ·
,,

L

ANNO
CHRISTI

φ

C O N V E N T/U S.,

J4O

Ç3P cnice fignatus eft imperator idem, ctim fexagin-A tibus peccatis jam egrefti teneantur pereufliones; ■
-.———ta odo magnis principibus.
- folos nocebunt eos, qui divinitus oblatum fibi anno
anno
m Extant in Dtplomatario Viennenfi in Lü- vite fignaculum reeufabunt. It>de eft, qàod a
°.Τ·»ΤΙ »» dewig Reliquiis to. II. pag.449. num. CLXV. fereniffimo
c—~:ar—, domino FF. Romanorum impera tore i^1,
„ Hcnrici Albanenfis A. S. L. ad conVentum & temper. Augufto, & nobis pariter, qui de fufc»
,, hunc principes invitantis , literx encidycs , .mandato . fed μ apoftoliec pro eodem negotio, '
quantum Dfimino coopérante facultas" fuppetit ,
„ quas hic exhibeo.
Kariflimis in Chrifto fratribus & ainicis, ve­ laboramus,·, iollemnis eft çuria conftituta apud
nerabilibus Dei gratia archiepifcopis , epifeopis, Magunciam, ad quam ^dominica, qua cantatur
abbatibus, ptrpofiris, fic aliis ecciefiarum przla­ iatart Hitnifalmt, dutn ftflxm agaut & cnven·
tis & diledis in Domino nobilibus viris, duci­ . tioft faciant ’Muter, fat diligunt earn . Quoniam
bus, comitibus, march ion ibus & aliis principibus igitur eadem curia fingulariter eft Salvatori Do­
univerfis per regnum Teutonicum conilitutis, ad mino depurata, ficut imperialis majeftas fua po, nofquez ex parte Dei, &
• quos litteiac iflx· pervenerim . Heinricus eadem teftate nos convocat...
gratia Albanus epifeopus, apoftolicx ledis lega- ea , qua fungimur, legationis audoritate liniver­
B rfitatem veftram ad eandem curiam convocamus,
itis, falutcin in Domino.
**
Ex quo vox illa turturis, vox gemitus, vox & nequis veftrum legitima & certa ncceflitate
doloris fines noflios lamentabilis nuper novitate prxientiam fuam prediâo concilio chriftianitatis
rumoris alpeifit., quis ad tantam flragcm non exhibere diflimulet, injungimus firmiter & man­
ingemifeat populi Chriftiani? quis terram illam damus . Vos. autem, venerabiles epifeopos , in
fandam , quam redemptionis notlrz ipfi dedica­ convocandis abbatis fic aliis praelatis , qui-fub
verunt pedes Domini, fpurcitiis paganorum ex·* vobis funt, una cum prxfentium portitore, qui
poni non doleant ? quis.crucem falvificam captam forte omnes adire non poterit , fore praecipimus
non deploret ’ fic conculcatam ab ethnicis, & ftudiofos. Illud etiam univerfitati vefltz duxi­
landuarium domini profanatum7 Heu, heu ad mus nominandum, ut ad curiam Jefu Chrifti
auditum quendam fimilem, cum fixuras clavo­ . in ea gravitate & modeftia , qua >convenit, everum crux ipfa lufciperet, terra tremuit , fol ex­ ftionum "ncceflitate & omni curiofitate & gloria
temporali poftpofita , Audeatis acftdere, igne
pavit , petri fciflie funt, & aperta credimus mo­
numenta . Cujus ergo vel taxeum peclus auditus tamen Karitatis & obedientiae ad exaltationem
ifte non emolliat, cum fputis afficitur , configi­ Chriftiani nominis unanimiter inflammati , ut'
tur, habetur contumeliis crux admirabilis , 1no-Cfidem, quam lingua noftra loquitur, habitus ,
Arorum curatio vulnerum, reftitutio ian.tatum, familia, & converfatio fateatur.
„ Infuper in alterutro ex his conventibus, ad
ijgnum dulce , fignum vitae, vexillum militis
chriftianx? Fateamur neceffe eft, quamvis qui­ „ Gitortium nempe five Moguntino, vel forte
,,
in utroque, latum credo ab Henrico A1 banc η ii
dem minora patimur, fed majora quam potue­
rimus vcl timere. Verum tamen quia uniyerfir „ A. S. L. ediftum illud quod c MS. codice
(Xi mifericordia & veritas, catenas nos de­ „ profert P. Martenc Vet. Mon. tom. J. pag.
jicere non debemus, quin fperandum nobis fit, „ 97c. ex quo huc tranftuli .
„ Verum, poftquam hate fcripfi, eafdemipf»s
quod qui, pcccars exigentibus, populum Chriliunum, qui jam poft concupifcentias luas ocu­ „ Henrici literas vel edtftum integrius naftus
los fuos ftatuerat declinare in terram, dc judi- „ futn in Codice Diplomattco Viennenfi in re.
tio flagellavit, redemptionem nobis demifericor­ ,, liquiis Ludewig to. II. pag. 437· nu.' CLX11I.
dia fua refervant. Qtramodo namque 'alpoitari „ quare ex illo defcribendas cenfui . MonutiTe
permitteret lignum crjtcis ab ethnicis, nifi ite­ „ tamen juvat kâores, eoiftole huic Ludewirum crucifigendum ab eis? Ecce videmus itera­ ,, gianz aflutum efle fragmentum alterius , ut
tum redemptionis noftix myfterium, dum prôD „ conjicio, argumenti, & forte authoris . Id
nobis luo nunc nomini non pepercit vel cruci, „ ego prerereundum hic cenfui, quod fane niqui quondam proprio Filio non pepercit, fed ,, hil quidquam in rem meam conterat . Potro
„ utrumque codicem Martenianum fcilicet , &
pro nobis omnibus tradidit illum. Non enim abbrevi.ua eft manus Domini, nec brachium Do­ „ Ludewigianum inter fe contuli, & quamquam
mini infirmatum eft. ut falvare non poflit ; fed „ LudeWigii editionem, utpote pleniorem, hic
operatur milcricordiain fuam infcrutabilis altitu­ „ repraefento; variantes tamen ex Marrenio ad
do Dei, ut torpentem mundi devotionem fic
„ marginem adnoto diligenter.
excitet, atque per obfequium veftrum fic alio­
EPISTOLA HENRICI EPISCOPI
rum , quos ad hoc eligere dignatus fuerit, no­
bis ialubriter fic jibi gîoriofe de barbarz nationis
ALBANENSIS.
hoftilitate triumphet. Ecce nunc tempus acce.Jd univtrfos ttckfi* pralatoi .
pt.ibil-.*, ecce nunc dies falutis, in quibus urinam
mil tes Chrifti abjiciant opera tenebrarum, dead
Enerabilibus & in Domino fibi dileftifl'imis
vindicandam iniuriam crucis indui non ditferant
archiepifcopis, epifeopis, cxterifque ecdemna lucis, loricam fidei, & falutis galeam ai-E
fiarum Chrifti przlatis. H. Albanenfis epifeopus,
lumemcs. Malitia fuit, non militia, quod ha­
ctenus Chriflianorum catdibua fic rapinis fic exe- & apoflolidb fedis legatus, per gloriam falutifccrabiiibus torneamentis intenti ignem inextingui- rz crucis ad perpetue. lucis gaudia pervenire .
bilcm fic immortalium cruciatus vermium merue­ Publicani, & peccatores Violenter preripiunr re­
runt . Felix eis adeft militia, in qua fic vincere gnum Dei, quod ab ipfis vim perpeti gratulatu
gloria , fed magis mori luCrum. Ad hanc invi­ tur, & qui duces efle debueram, nec fequuntur.
tat vos hodie qui amat animas, nec proprie pe­ Propter quod prxfens * potiflimum * exiftit at- e
percit injurix, ut neceifitatem fidelibus fuis im­ tendendum , ut, quod Deus avertat, ex clerico- *
poneret ad hanc militiam compellentem . Adeft rum depravatione * incipiant refarcire principes
qui fignaculum vit* gementibus fuper tantis ma- tenebrarum, quz ex lakorum convcrfione fufti- *
Ûs ad evafionem intolerabilis percuflionis impo­ nent detrimenta . Cavendum etiam, ne mare "**
nat; fit quamvis multiplicia vafa tnteriusexigen- dicat, ut Sydon erubefeat ; cavendum ne fubjugaie

V

54*

Μ O
N T I N U S.
1- G
T U
-...................

14*

gale -et’tum, hominis voce loquet», incipiat re-A nens. Sict * & familiis fais a inmmo pontifice — 1 ■ —1
~ ■ d«rguere infipientiam prophetarum. Veltris · ira- it
* fratribus
r ’ ’’
fuis in fecundi feria eadem abftinen- anno
ANHP que , aiieâiflîmi , veilri.» non tantum inferibi tia carnrum eft injunfta, \quod in‘ nobis * p»a» * îrcnt'bps fignum thau, fignum Dominicae paflio- latos faltem, hkem majores voluntaria devotio- · ik ibi
•
nis, fid cordibus impripu, his praefertim diebus, ne deceat amulari. Non competunt vina pig- «t-uqte A
oportet. Atrum eft atramentum, atrox atramen­ mentis delibuta merori, huic potiflimum. cujus * 7" 'jA"
tarium, quod a renibus ejus dependet, qui in n.n expedit eblivifei. Nunquam negotiandum eft
lineo h. bitu fingularis candoris , qualem fullo
clericis, nunquam vilius comparanda qu«venun­
fuper terra facere nequeat, omnimodae fcilicet dari debeant pretio priori, propterea quod fa■
puritatis. * quam impenitens nullus attingit,
, . fi- crilegium fuerat femper, nunc prsfertim gravius
•
gnaturus * · fic infignitus advenit. Confideravit exccrandum; fic negotiis tamen ipfis deteriora
atramentum hoc. acritudinem hanc . hanc nigre-* videmur jurgia clericorum; oportuerat magis in->
dinem, qui dicebat.* vidimne tum, & a<w trnt vicemjfupportare fic donare vobifmetipfis; fi quis
(fttia tit ntqnt dotor, Obfccro vos, dile&iffimi, adverfus aliquem habet querelam. Infatiabibs eft
nc vos huic enormitati * pigeat conformari. ‘ ardor ambitionis, nec ydrups avaritiae ex divi4Î>fu:it
Quod. finitum tfi Dti > Jdpitntini efi bominiixi ; B tiis refrigeratur ' adeptis. Quid gibbum gibbo ’ fl'/»a.çe
ht «ίν*
find deformo, formofint mwrii. Micbi, ait apo- camdus adjicit in variis dignitatibus
multi/titient <«
flolus, micbi aiffit ajfi in ernet Domini gloriari .
tudinc przbendarum. Non hint ipfa, quae divi­
Bmulamini ejus humilitatem, qui pro vobis an- nam erga hominem mifericordiam provocent , .
norum induit infantilium paupertatem, ignomi­ fed iram potius minantur. * Ad negandum cœ- (br
niam crucis fiibirv non renuit, reputari inter ledis regni pér foramen acus ^introitum gibbus
mortuos non refugit. Deponite veterem homi­ poterat abundare camelo. Itane vobis ftudiahonem cum aâibus fuis, fic exuvias veteres exuat neftiora non fuppetunt, * ut in avibus ludere . ‘ w net
Salvatoris ore prudentia commendata ferpentis. nec venationibus pudeat occupari? Dum etiam
Non competit huic tempori, 'non merori, ut vobis fuperfluitas referatur crinium, * ab hujus .
plus calcaria, quam altaria fulgeant, cum fic vanitatibus abftinendum potius mementote. Aleam
illa forfitan oporteret * filictis interim operiti . fugere Cato monuit , & gentiles, * de qua vobis */»».·.i*,
Idem quoque de fellis, de frenis, de faleris no­ ad exemplum fufficiat ad militiam Dei fighatowtn tabilibus fic inanem przfêrentibus gloriam * fenrum, quos hujufinodi ludos cernitis abdicate .
tiendum. etiam
In veftibus
fuis deponant
Sufficiat
in ecclefiis
fimplexclerici,
tantus quz
ad _______ ____ _
etiam reges abj.ciunt, quz fignatorum Chrifti C przfens, fic quae majorem ‘redolent gpvitatem, * Ai>*ortm
univerfitas nofeicur abdica (Te. Abjiciant varia , organa conquiefcanr. ”
* "*
Exhibeamus
quod* *legimus,
grifea, rebel'nos fic pelliculas ejufmodi grandis ut in vocem flentium organa trahfeant, & m
pretii, fed coram Deo periculi grandioris, nec
luftum cithara convertatur. Igno/cite mihi , ii
minoris in veritate dedecoris, dum ad imaginem dixero , quod fal.ubrius , quam fuavius debeat
Dei creatus homo pelliculis murium fele credit reputari. A populis exterminata in ccclefiis li­
centia jam ea * caufa relcinditur. Quid feftivi-·*
ornari. Audiatur Petrus, faltem diebus iftis,
qui nullo tempore debuit non audiri. Audiatur,
tati & fatuitati? vel potius, ut apoftolico fer­
ut appetere viros pudeat, pudeat clericos, quod mone vos commoneam, qur conventio Chrifti
eorum primus ad ipforum gloriam primus in
ad Belial? Nec vos latet in nonnullis ccclefiis
enormitates aliquando’ contuetis aliquatenus re• IMtUMf- contumeliam * eorum etiam mulieribus interdi!·»/»>· catur. Non maniez, non calciamenta eorum, fecari, & in Olofericis cappis, quas offerunt ,
five * etiam miniftrantium cis ccttidianis egeant
qui baculos ferunt, complacere. Qua fi vero non
confuturis ; ne fubtilitas lineg ligandis eorum
dc moribus, quamde veil ibus amplior cura Deo;
manibus fit pedibus in vincula debeat gravion
quafi * in fenis pldfquam fericis deleftetur. Ve- * Nm fe,,.·
conjici, peve videantur funiculos texere j unde Drumtamen nec ediftum fuper his & hujufinodi
ligatis inanibus fic pedibus fuis in exteriores te- generale procedit, nec perenne proponitur jnter- ,
nebras demergantur. Manicatis, etiam cippis non diftum; fed, quod nulli debet efle "moleftum .
diflimuletis abjicere, quae ex cappis & tunicis ' His diebus ab hujufmodi vobis indicitur abftinen- N«rt. cocet
habitu duplicato duplicitatem redarguunt animo­
dum. De incontinentia vero clericorum, unde
rum. Qui cx lino & lana contextam veftem
ira Dei contra nos maxime provocatur, fic fcanprohibuit, fi vidiflët fuo tempore veftes ex capdala graviflîma inter clerum fic populum exci­
* ex fJffJ pa * fieri, non laudaflet.
Prima fuit in ccelo
tantur , apoftolica auctoritate firmifhme praecipi­
tr tvutj
generis humani tranfgreflio, primam & «ternam
mus, ut omne» fiifpeâas perfonas de domo fic
ex adverfario jejunans Chrilius vi&oriam reporprocuratione fua infra quadraginta dies remo­
tavit . Siquidem vicit mundum in appetibili­
veant; quod fi non fecerint, ab omni officio fic
bus fuis. Concupkcentia carnis , concupifeenbeneficio ecclefiaftico lufpendantur. Quibuslibet
tia oculorum & fuperbia viue , de voluptaitaque taliter aditandum, ficut perfonis ecclefia*«.-V'*"te , de curiofitate , * dc ambitione trium­
fticis eft vivendum, ut qui haâenusconfueverunt
de
qui|kifdam, tanquam de malefaâoribus dfphans . Modum fibi & numerum in cibariis laici pofuerunt, ut duobus ferculis fint con- E treâare * ex bonis operibus ves confiderantcs , . {
Λ
tenti. Qirad fi vobis diceretur μηο fore conten­
in tempore vificationis hujus ad glorificandum *rr
tos, forfitan Getmanjcis aliquibus non placeret.
in vobis Dominum convertantur. Prrterea torVcrumtamen fi videtur fufficere quod ad cibum
neamenta fub diftriâa prohibitione interdicimus,
pertinet indifta frugalitas, veilrum erit imitatio­ ut quicumque talia per hoc triennium przfumne dignum aliquid. addere fupcr deliciarum ine­
pferint t omni dominica die apoftolica auôoritatc
ptiis declinandis. Et quidem ffiarer veftra, fa- excUmmu icati denuntientur, Et quirumqueeun­
crofan&a Romana ecciefia, ftatuit & decrevit do vel redeundo cos hofoitio fulccperint, vel
omnibus fcxtis feriis, dc in'adventu Domini in
res fuas cis vendiderint, fimili excommunicatio­
cibo quadragefimali clericis fimül dc laicis jetunis fententia innodentur. Veftes notabiliter innandum. Feria IV. & fabbato a carnibus dc cifse fic algotate fub eadem diftinftione prohi­
ianguine * abftinendum; tranigreflbres cooftitu- beantur. Velamina etiam mulierum qux ad ve­
•
hujtaa facronim reos canonum fore deccr- recundiam defignandam eis funt corceffa , fed
nunc

______

_______ _____

_

j4j

vita ετ epistolæ

,♦♦ ·

fSJ· nunc per infipientiam earum in hiciviam & lu-Axus, per excommunicationi* fimtentiam cohibeo- ·.—···
—— ——xuriam excreverunt » & iqtmoderata longitudo tur . Choreas & tabernas, fimili mode* per hoc
chÎÎÎsti {“Popliciorum, quibus pulverem trahunt , ad
triennium interdicatis. U
ihv
moderatum ufum,ficut decet verecundiam fe·
"at

-.VITA'

E T Έ P Ï S T O L afc
CLEMENTIS,-PAPÆ III.

.

LEMENS huius nominis tertius, patria Ro­ EPI S T O L.A I. CLEMENTIS
manus, qui Paulinus antea nominabatur ex
/'"t"'* f λ iit.
cardinale Prxneflino anno Domini millefimo g
centefimo oâuagefimo oâavo, fub Friderico im­
AD EPISCOPIS SCOTIÆ .
peratore , oâavo ( Idus Januarii pontifex faâus
eft · Qtii ftatim intWftam a pnedeceffore expedi­
tionem ad terram fanâam promovere, eamque Nunciat iis Hugonem fanâi Andree epifeopum
ab Urbano citatum, fit contumaciter, emanen­
ad efiêâum ducere ■ laboravit > & indulgentiam
tem , epifeopatu depofitum' eflè , fuadcique
confirmavit : ftatuens quod quicumque ea de
Joannem eligi.
caufa fatram crucem fufeeperit, de omnibus pec­
catis , de quibus pcenitens confeflus fuerit, authorirate Dei & fanâorum àpoftolorum Petri & CUmens epifeopetr ferwt fervorum Dei , veiwrsfilibtu jrotribnf Joeelino Giafcnenji & Meettken
Pauli effet liber fic ablolutus. Haec Rogerus : rc./fbcrierf cpsfcopis, & iileilis filus Ernoldo «Acenfens etiam pro terra fanda recuperandam cer. tam formulam precum ab eodem pontifice per
iati ie Metros , & Bertramo priori dc Goiimfingulos dies preferiptatn. Cum fenatu'Romano C gbom , fobitem & opoftolicom benediflioncm.
conditionibus fatis iniquis concordia inita Ro­
S in dubitationis recidant fcrupuhun quz
mam rediit . Inde miliis legationibus ad reges
geruntur, dignum eft litterarum memoris
Francise fic Anglic bello diffidentes, cogitatio­
commendari , fic ad illorum notitiam, quorum
nem omnem ad recuperandam terram fanâam
convenit, cum praefertim Saladinus omnem An­ inrercfle videtur, celebri ac veridica infinuatto­
tiochie principatum occupafiet . Imperatob fic ne perferri. Meminimus autem quod borne me­
Chriftiani principes ejus, piis conatibus aflêntien- mor ie Urbanus papa prrdeceflbr nofter Hugoni,
tes arma arripuerunt , ac ipfum imperatorèm quondam diâo epifeopo fanâi Apdree, pro conmagno exercitu preeuntem , Francie atque An- troverfia, quz inter eum fic venerabilem fratrem
gliz reges, Burgundir dux, cum Venetis Pifa- noftrum Joannem epifeopum vertebatur, fub ex­
ni , aliique quamplurimi fubfecuti fuerunt. Eo communicationis interpofitione mandavit, ut ad
tempore Guillelmus Sicilis rex abfque liberis θ certum diemrefponfurus m jure, afpeâui fcapoftolico preientaret. Verum quia confcius aâuum
morte fublatus eft. SedTancredus efufdemGuil
lelmi confanguineus vendicans fibi regnum, bel­ fuorum, fic eventum judicii reformidans, venire
lum civile conflavit . Ad quem pellendum Hen- contumaciter recufavit : nos fic pro hoc fic pro
ricus rex ob Conftantiam uxorem fuam here­ aliis multis , quz , crebreicénte fama, ecdefic
dem regni proximiorem in Italiam exercitum mi- Dei feandalum pepererunt, ipfum ab epifeopatu
fit. Cumque plurima damna rebellibus intnliflct, fandi Andrcz , de confilio fic aflenfu fratrum,
re adhuc infeâa revertas eft in Germaniam . perpetuo judicavimus apoftoiicz fedis authoritate
Pontifex Tancredo favens, ei inveftituram regni remotum, fic ab uta epifeopafis otficii eo ufque
fufpentam , donec apoftolica fedes duxerit de
dedit. Nttibri&tn/ii.
Exinde ad reformationem ecclefiafticam con­ ipio aliter ftatuendum : abfolventes a fidelitate
vertas , monafterium fanâi Laurentii extra moe­ fubjcdos , qua ei tenebantur adftriâi . Sine,
nia aedificavit, palatium Lateranenfe reparavit. quia vacantes ecdefias diutius regimine paflofaJi
His paulo poft confêâis , quarto Idus Aprilis carere , ianâorum canonum inhibent fanâiones:
obiit, fic fepultus eft Rome in ecclefia Latcra- diferetioni veftrz per apoftolica feripta manda­
nenfi anno Domini millefimo centefimo nonage- £ mus, quatenus dileôos filios noftrbs, capitulum
fimo primo, cum ecclefiam tribus annis, tribus fanâi Andre» , ex pane noftra diligentius mo­
menfibus , quatuor diebus gubemaftet . Huius neatis, ut fibi ralem eligant epifeopum fic pallo­
etiam temporibus Fridericus imperator poft im- rem , qui digne poffit epifcopalis officii dignita­
menfos taperatos labores in tene fanâz expedi­ te potiri. Specialiter autem eos, quantum vobis
poflibile fuerit, inducere laboretis, ut memora­
tione, poft victam in .przlio Soldanum Iconii,
peragrans partes inferiores Armenie, in Caleph tum epifeopum Joannem , virum bons opinio,
flumine , rapido ' curfii undarum ejus abforptus nis , fic pro fui honeftate nobis fic fratribus
interiit ; fit fucceffit ejus filius Henrietta jam­ noftris acceptum , ad regimen fic prxlatiodiu ante haec tempora in regem Germanie af- nem illius ccdefie fine cujutquam fcrupulo dif­
ficultatis aflumant. Qrod fi omnes his exequenfumptus.
dis nequiveritis intereile, duo veftrum ea nihilo
minus exequantur. Datum Pifie , decimo feptiΙΓ3 Kalcndas Februarii, Indiâione fexta.
II. AD

C

N

,·

CLEMENTIS PAPÆ 1Π.

j4<

A tint & ferventius intendere , tit eflcâum cooie*
quantur optatum , quanto certius fuerit, quod
earum devota fufeeptio A diligeàs cxecui» γgalem gloriam refpkit paiircr & falutem. Hinc
Ejufdem argumenti
eft quod ferenitati regi* pro venerabili fratre
noftro Joanne epifeopo lanfti Andree litteras apo»
Clentent epfapns ferviu fervernmDei , Vilklme iiolica; & preces duximus cum fiducia deftinanl
illnflti Stolonem regi, feinte* c*T npjlelitMt
das, altitudinem regalis eminenti* quanta pof>
benediélienent.
fumus afteâione rogantes , monentes, atque in
femiffionem peccatorum omnium injungentes ,
culos Divine majeftatis oflendere non quatenus, pro reverentia beati Petri & noftra,
modicum adimamus, fi praelatorum cxcei- & perfecutionis ejus obtentu , quam certum eft
fus, quibus indulgere falva confcientia non.pofipfum jam longo tempore pertulilfc, cariftimum
iumes, per injuriam fine coercitione debita re­ in Chrifto Urilieknum lilium noftrum illuftrem
linquimus. Unde cum bona memoriae Urbanus regem Scotorum moneas attentius , & inducas,
papa pradeceflor nofter Hugojni, quondam diète Ba” fi neceftc fuerit , diftritfipnc regali, qua ei.
epifeopo fanâi Andre*, pro 'controverfia , quae praemines
——:— , ■'& —
"ΛΓ- ··tuae'
— —regia*'celfititudini
concefla
inter eum A-venerabilem fratrem noftrum Joan- poteftate compellas, ut totius folignattonis fuse
uem* epifeopum vertebatur, fob excommunicatio- rancorem, quam erga epifeopumlcoocepit quo* .
nis interpotirione mandaverit ut ad certum diem irumdam malitia fufurronum, regiamdignitareni
refponfurus in jure confpeâui fc apoftolico pne- .& falubria opera pietatis attendens /Jitqualibet
lentaret, A ipfe con/ctus aâuum fuorum, A <occafidM remota condonet, & diœcefim fanât
eventum judicii non immerito reformidans , ex Andre·, quam d· communi fratrum confilio &
contumacia venire contempferit · nos pro hoc aflenfu fummus pontifex fibi perpetuo confirma­
A pro aliis multis, qua crebrefente fama eccte- vit, de cetero ipfum quiete permittat A abfque
fi* Dei fcàndalutn pepererunt, iplum ah epifeo- calumnia poflsdere . Cum & ipfe paratus exi, patu fanâi Andres , de confilio A affcnfu fira- ftat regi* nujeftatis,, prout fuerit confentaneutn
trum, perpetuo judicavimus apoftolica fcdis au­ rationi , exiftere in omnibus obediens & fvfethoritate remotum , A ab nra epifcopalis officiii lis. Datum Pifte xvii. Kal. F/bniarii, Indieo ufque ftifpenium , donec apoftolica fides du­■ âione fexta.
xerit de ipfo aliter ftatuendum : abfolventea aC
fidelitate fubjeâos , qua ei tenebantur adftriâi. IV. AD CLERUM EPISCOPATUS
Licet enim ad honorem , A profeètas tuos ,
quantum cum Deo poffiimus , firmum habemus
Pro Joanne epifeopo fanâi Andree.
propofitnm intendendi, A in faâo predidi Hugoois curia Romana , non abfcue detnftione
multorum , haâenus rtgûe fcrenlrati detulerit : Cientem epifapm fervni fervent* Pei nmverfe
elrre m/tepeim fnlJi .4wdrr«, Jafarne
quia tamen clamor ipfius ad nos indubitata fide
0 eft^ebenne ieneMheneat.
pervenit, nequivimus errata fua ulterius fub diffimulatioqe claufis oculis pneterire .* propter quod*
nihil in hac pane credimus aâum, de quo dc- T t c 1T Io rebus dubiis valeant aliqui fuam
beat animus regius quacumque ratione moveri. JL· aftutiam feu malitiam oftentare : cum taRogamus autem devotionem tuam prece A afi men fcrupulus fuerit, A articulus dubietatis amofcâione qua pofliimus , A monemus in Domi- tus, &
A manifeftis indiciis apparuerunt veftigia
veftigla
no, quatenus memoratum Joannem epifeopum, veritatis, penitus funt devia relinquenda, R
A requem nos A fratres noftri pro fui honeftate fin- Qâitudiqis
1
■;/ tramites inquirendi pariter A fervandi
'
Ί
cero corde diligimus , pro reverentia apoftoiicat ne, quod abfit,
··- aliter agentibus,
·»— ·-·-&*·■in -fua per­
tinacia
confiftcntibus
,
poft
flagella
prafenriapefedis.A noftra in vifeeribus caritatis commend?
nafque condignas, perpetuis mortis interius fup* Frrtt, A tum habeas A acceptum * remiffa , fi qua fuerit
, concepts indignationis offenfa , ipfum’ in plicio deleantur sterno . Volentes ergo paterna
remit*. H.
omnibus regi* dementia A benignitate pertra- lolicitudine veftre falutt profpicere, A utilitati­
âes . Credimus equidem , quod de induflria A bus A quieti veftre providere : univerfitati veprobitate ipfius tibi A regno tuo , authore Do­ fine per apoftolica feripta mandamus atque prvmino, mubum accedere poterit incrementi , A cipimus , A in obedientia virtute Injungimus,
nobis ufque quamgratum exiftet, fi optatum apud quatenus infra quindecim dies poft harum fufeeregias aures preces noftra fortiantur efteftum. ptioocm, venerabilem fratrem noftrum Joaonen^
Datum Pii* decimofeptimo Kal. Februarii, lo- epifeopum vcftram, in pontificali officio canoni­
ce fubrogatum, ficut patrem proprium A paftodiâione fexta.
rem fufetpiatis humiliter A devote, ac ejus de
cetero fajubribus monitis A mandatis , omni
III. AD HENRICUM REGEM
Efimultate remota, debitam reverentiam, A obedientiam impendere minime poftponatis : friet»tes quod poftquam Hugo , qui vir olim epifeo­
De eodem.
pus dicebatur, per Romanam ecclefiam a veftri
Cientem epiftopni fervni fervor** Dei Hnrin epifcopanis dignitate fuit amotus , vel poft ejus
deceffum jam dido Joanne epifeopo veftro fuîUmUti A^ltriun
A^ltrn* regi feintent & jiptfalittee
jtpe^elicene
perftite , aliquem fortafie epifeopum elegiftis ,
hntdMtunt.
eleftionem illam authoritate apoftolica vacua­
ab apoftolica fode preces fulcepit rega­ mus. Si vero, quod Deus avenas, in eundem
CUM
lis excellentia , authoritas , A poteftas, epifeopum Joan nem , inimico humani generis
quas ecclefiis in fuo ftatu .iervandis, A multo­ fuadente , aliquam confpirationcm facere prarum faluti expedit efteâui mancipare : diligenter fumpfiftis : tam vos, quam totum epifeopatum,
eas debet regia fublimitas exaudire, A tanto for- tamdiu volumus interdiâi fententix fubiacere,
M m
doCeneü, General. Tom. XXII.
II. AD WI LLELMUM REGEM
Scotorum.

O

'

' ''à

rÀ>·.·.

'

Λ

«47
É P I S T O L Æ .
donec agnoicentes exceiium, àd^manUatiim ipfius A ftolica a dioecefi fandi Andrç$_removit perpeJoann* epikupi redeatis .. Dat. Pifx' decimoie- tuo, & excommunicationis Iententiam in ipium
' ptimo Kalend. Februarii, Indid. vi.
.·/·
—lententia
..
promulgavit
, fixmli
peiicllatis
: & pu­
blice nunciantes, excommunicationi lubeflë tamV- AD OMNES EPISCOPOS.
■dîu facittis , tc ab aliis ardius evitari, donec
ad mandatum. eCclefi* revertantur , abfolutionis
♦ ·
Pro eodem negotio.
oVpcficium.ab eodem epiicopo petituri . Adhcc
altaribus ôçTcalicibus, in.quibus jam didus Hu­
Clement tpifcepm fetvui
L ti , vencr.rpi- go, dum in excommunicatione politus, celebra­
M*'r fratviha Jxehn» Gbjiiatifi , 0
vit, purificationem & fandificationcm juxta conMerdtrf, & Rkbardt Morejtnfi ,·. rpijiopit ; <J“ luetudinem ccqlefi* conferatis . Ad ecclcfiam
filiis Emu jo <h Mtlret , tX /Insoni Je quoque laudi Andréa pariter accedatis, & frabenitlit, ύ it Jjnila Cmce , Cl de ,5rnt>u'.ï-_ tribus convocatis in unum , innetis capitulum,
»m, if at dcaiM ;
Jalntem Ù apaflb·
de ordinc & ftatu cccieii* diligentius inqu·heam btned.ilituum.
ratis .· &, fi quid in eadem ecclefia per fupradidum HugonKn immutatum inveneritis velilaD ea quae icfpiciunt homftatcm , bc falu
tutum, authoritate noftra id in flatum, debitum
rem pariunt animarum , quamvis ablquc inducatis ; &, fi quid'*in ipfa fuerit corrigen­
monitis .nicndere debeatis, &dihgcntein operam
dum, efficaciter, ftudeatis id in melius reforma­
juxta yeftri officii debitum tribuere vos creda­ re . Si vero , -quod abfit, aliquos ex canonicis
mus ; vcflram tamen diligentiam ad majorem 'ad recipiendum humiliter & demote pallorem fuutn
in his folieitudincm exhibendam litteris apofto- prxdiftum duros inveneritis dc rebelles -; cos in■ licis duximus exhortandum , ut eifdcm operibus tlantius moneatis, ut illi reverentiam & obedien> laude dignis tanto ferventius
ptius infiftatis,
infillatis, quanto ttam patri debitam exhibeant, & a maligno atvobis falubrius erit in t\
" ad
. /____
...
_ damnabili
r propofico
___ . .. iuo
______
, . Quod ft
ipfis
exhortationem
que
deliftant
apoftolicam exaâiorem diligentiam - adhibere . q contumaces extiterint , eos ab officio pariter &
U»
Confiât utique quofdam ecckfiarum prxlatos, beneficio
’ -c · < -—■ -·
-- excommunicationis
- ---------- .
iufpcndatis,
&
vin
cum his quiicandalizati fuerint debcie pati, jux­ cula innodetis
quo ipfos faciatis manere liga­
ta normam apoftolicam, uftionem , Cx cum in­ tos, donec monitis<& mandatis ecdefiaftieis acfirmantibus infirmari . Qpantas vero perlecutio- quiefeant . Quod ii omnes his exequendis intenes his.'temporibus fullinucrit ecclefia larrfi An­ relfe nequiveritis , reliqui ea nihilo minus exedrée, quantas calamitates incurrerit ftprefturas, quatitur.
dec
—-intur . Datum Pifse decimoieptimo
Kalend.
quam etiam graviter haftenus fuerit perturbata Februarii, Indidionc lex ta.
fub umbra. indignationis regia; celfitudinis , & .
quaffata ; infuper venerabilis frater t oiler^ JoanVI. AD WILIELMÜM REGEM
nes epiliopus fandi Andréas quot dc quanta periSCOTORUM,
cula fuftinuerit & labores pro fervanda libertate.
ecclefix fibi rommtffx, & ei a nubis & duobus
De exemptione ecclefiarum terr* fit*.
ncftiis prxdeccfforibusconfirmais-cum ea omnia
vobis fint manifefia, ilia veftris auribus inculca- Citimi efifitfiu ftrvtu ftrwrta» £>ei t tariffing
regt,
n i .1 per vacuum vjdctur. Nunc igitur quampiuri-D ut
“ Cbrifio
' L-:a- filit fUlitlmo iUnftri Sratornm
------muni expedire dignofeitur , & -dc laluic regia,
[tbiitHt.G tpejioltcam benedrfhonem.
& ftatu prxfcriptx ecclefix reformando, atque
pace nifi ipfi epiicopo conferenda nos convenit
OM univerfi Chrifti jugo fubjedi ad fedem
apoftolicam patrocinium invenire debeant
fulicitudinem gerere congruentem, & circumfpc« fjrtt sfo- flioncm veftram ad corroborandam nobis * >do& favorem ; illos tamen fpecialius convenit mu­
uram- H. neuni reputamus : difcrctioni vcfirx pèr apofto- nimine protedionis confoveri, quorum fidem ac
lica firipta mandamus atque preupimus, quate­ devotionem in pluribus eft experta : ut ad ipfius
nus poli fuiceptioncm litterarum noftrarum con­ eledionis favorem tanto amplius provocetur, bc
venientes in unum , ficuti decet viros providos ejus reverentix devotiori aftrdione fubdantur ,
& diteretos, carifiimi in Chiifto filii nvitriGut- quanto benevolenti* ipfius & gratis pignus ie
Iklnu illullris regis Scotix pixlcntiam adeatis, noverint certius aftccutos. Eapropter , cariflimc
Cx euin moneatis diligentius, dc initantius indu­ in Chrillo fili, reverentiam ac devotionem , quam
catis, ut epiicopo memorato rancorem indigna- ad Romanam te habuifle a longis retro tempo­
. tioms lux remittat, & in hdc Romanam eccle- ribus eccleiiam novimus, attendentes, prslcmis
liam, quae Icrenitati regi* jam longo tempore feripti pagina duximus ftatuendum, ut Scoticafilia fpeciaus
detulit, non contemnat ; fed ejus & vcftrismo- . na ecckfia apoftoliea
, ___ fedi , cujus
,
nitis, prout regi* glorrx convenit &. faluti, l*ne £ exilii t, nullo mediante debeat iubjacere. In qua
dilatione falubriter pareat &. humiliter acquit- lue
·
fedes
- · epifcopales effe
"" nofcuntur : ecclefir vi­
icat, ac ipfum cpiicopum prxlcriptum dicrceltcn delicet fanâi Andree, Giafcuenfis, DunkeldenUndi Andree in pace permittat habere ; cum iis , Dumblinenfis , Brehiuenfis, Aberdonenlis,
cx debito regie dignitatis ecclefias teneatur ctun Moravienfis, Rofenfenfis, Katincniîs : & nemi­
palloribus fuis non dilpcrgere , fed fovere; non
ni licear nifi Romano pontifici , vel legato ab
contemnere, fed amare; non proiequi, led tue­ ipfius latere deftinato, in regnum deoti* inter­
ri. Quod li tnoniiis apoftolicis , in proprix fa- didi vel excommunicationis lentçntiam promul­
lutis periculum , quod abfit , duxerit refiiten- gare, dc fi promulgata fuerit, decernimus non
dum : in regnum lux celfiludinis, dc perlonam valere . Adjicimus , ut nulli dc ictero, qui dc
fuam, dc omnes fautores regios nunciciis intei- regoo Scotix non fuerit , nifi quem apoftoliea
dtdi iententiam, infra viginii dies fine appella- fedes «propter l»oc ae corpore fuo fpecialiter denotfs obftaculo authoritate apoftoliea a vobis ftinavckit , licitum fit in eo legationis officium
promulgandam. Illos infuper, qui Hugoni obe- exercere . Prohioemus autem , ut conrroverfix
dientes extiterynt , & ci fomentum in fua ob- qu* fuerint in regno illo de pofleffionibus ejus
flmationc deflerunt , poftquam cum Icdcs a po­ txort*, ad examen extra regnum pufitorum ju­
dicum

A

C

»

CLEMENTIS PAPÆ III.
'

dicunt non trahantur, nifi ad Romanam cccle-Alam ad nos non debeat iterare, memorati abfiam fuerit appellatum.' Si qua vero fcriptl" coi»· bat» lententia non obftante , fuper matrimonio
tm hujus libe.rtat.:s ftatuta apparuerint impètra- Uta, quominus beneficium debeat optincre, nifi
v ta, vel in poftentm , iftius/boncefiionis mentio­ curam habeat animarum annexam .
ne non habita , contigerit impetrari .· nullum
Idem 0. Verulano epifttpo.
tibi vel ipfi regno circa hujus prerogative con· '
ceflioncm pntjudicium generetur . Praeterea li- .
Literas tuas recepimus, ex quarum tenore co­
- . benates & immunitates tibi vel eidem regno,
vtl ecclefiis in eo cooftjtutis , a pnedeceftoribus gnovimus, quod cum lator prxfentium qua nd am
noftris Romanis pontificibus induites, & hafte- ieminam jam elapfo .quinquennio fibi matrimo*
nus ohfervatas i ratas habemus , fic illibatas fu- nio copulaflet, & fecum per très menfes in eo­
. turis temporibus ftatuimus permanere. Nulli er­ dem ledo, dormifiet, maleficio fco creditur im- .
go, hominum liceat paginam noftr» confti tut io* peditus; quod cognofcere illam nAuivit · Super
nis & prohibitionis infringere, velet aliquatenus quo fedis apoftdlicx littras recepi fit , in quibus*
contraire. Si quis autem hoc attentare prxfucn- continebatur, quod de Rcmjanx ecclefias con-'
pferit, indignationem omnipotentis Dei dc bea- B fuetudine non erat talium matrimonium fepa.....................
... apoftolor.im ejus fe, nove
randum.
Unde convocatis eis ad tuam prrfentorum Petri
& Pauli
­
rit incurfurum. Datum Laterani m. Idus Mar­ tiam , cum viverent feparatim , compulifti eos
ad habitationem redire communem, dc licet poft­
cii,'pontificatus noftri anno primo.
modum in eadem domo , & lefto fuiftent, &
VII. AD MERSEBURGENSEM idem homo multa verba , ficut tibi conftitit,
BT E 1ST ETENS EM EPISCOPOS, &C.
eidem femine contuliftc , ei tamen non potuit .
camalirer commifceri propter qux tu timens,
De Ottonis Bambergenfis epifeopi & Pomerano* ne idem vir homicidii reâ'tum incurrat , quod
in hoc cafu effet agendum , nos confulere vorum apoftoli canonisations.
luifti. Quocirca d. t. per A. f. m. qua. pro me­
Ckmetu epijcopsu ftrvnt fervontm Dei, vtnerebi- moratis occafionibus non dimittas , quin prxdiHint fretribns Merjebxrgtnfi , & Eifieterfi rpt- ftos * virum dc uxortm per cenluram ccdefiaftifcopis , & dili&is filiis fenili Emmeremi Rt· cam i^mul habitare compellas.
tisbaneafis , dT Stevertzenfi abietibus , detono,
& [cbolaflico virtzinrgtsifi, felatem & epofte!t-C
Idem Anconitxno ttrtbiepiftopo.

esas

hmidiSimum.

Przterea de lege illa , vel errore * quam .
d audientiam noftram & quarumdam ferie cives tuos alferis ftatuifie, videlicet , ut fi quis
litterarum & relationem multorum perve­ teneret per XXX. annos poflefliones alicujus ccclefix,
nec reddidillet canonem conftitutum non
nit, quod Divina potentia ner merita & inter
­
ventum beati Ottonis Bambergenfis multorum ideo cadent ad oenfionem pofleflionis illius : ni­
eft operata falutem, prccipue in gente Pomera- hil certi tibi pofiiimus refooodere ; -donec conftinica, ad quam fuit ab apoftolica fede tranfmif-. tutionem illam ab ipfis taftam nobis verbo ad
fus, & in ea quampluribus miraculis donavit il­ verbum expofitam ftudeas deftinare.
li Dominus corufeare . Quoniam igitur, juxta
Divins feriptura teftimonium, lucerna non fub
Idem .
modio, fed fupra candelabrum eft ponenda, diferetioni veftrx per apoftolica feripta mandamus,
Ex tus fraternitatis confulto percepimus , te
quatenus de vita ipfius dc miraculis diligentius velle a fe. A. certitudine edoceri, utrum Secerinquiratis, qux nobis fuerunt per multorum lit- D dotes , vel alii, in quibuslibet facris ordinibus
teras indicata : & fi non invenerit is aliquid quod confti tuti, qui per lapfum carnis, reatum adulobfiftat , ipfum canonizatum , authorttate freti terti incurrerunt , vel perjurii, vel alii falfi teapoftolica, folentuter dc publice annuncictis:an- ftimonii, vel crimine homicidii irretiti , bonum
niverfarium diem fui rranfitus facientes, & pu­ refts confcientic perdiderunt, fi peraâa condi­
blice annunciantes, ad honorem Dei , & ipfius gna poenitentia de commiflo, in prioribus tollebeati viri memoriam folennem haberi . Datum rari, vel fiiftragantibus meritis provehi valeant
Laterani tertio Kalendas Maji, pontificatus no­ ad majora . Super quo fraternitati tux refponftri anno fecundo.
demus , quatenus fi notoria fint crimina, quae
praediximus vel ordine judiciario comprobata tagÿ* DECRETA CLEMENTIS IIL les res ceniura factorum canonum etiam poft
■ X H. COLIT. AUGUST.
pcraftam poenitentiam non tantum ad altiora
progredi non permittit , verumetiam jubet gra­
Clemens 111.
dum priftioum non tenere . Porro fi propofita
.crimina contra aliquem notoria non fuerint vel
uerelam Gand. acolythi nos accepifte nô- E ordine judiciario comprobata, monendi funt tafcatis, fient predeceflor nofter Gregorius, les qui eildem tenentur obnoxii & fub intermi­
natione
divini judicii obtcftandi, ut in reftim»·
qui ad vos propter eum bis fcripfiffir nolcitur
,
qui cum a G. muliere peteretur in virum, inde nium damnationis fux in fufeepto ordine non
iumpta occatione, ipium beneficio, quod a no­ miniftrent.
Cum facrofanfta Romana ecclefia dcc. & in­
bis habebat, poft appellationem ad fedem apoftolicam faftam minus rationabiliter fpoliaftis. fra . Alios autem , qui propter impedimentum
Unde, quia omnibusinjufte gravatis patrocinium «tatis presbyterii honorem adipifei non pofiunt,
tenemur apoftojicum impertiri ; d. v. ro. atten­ fi id folum obftare cognoverit , licet forfan ad
tius dc per A. f. p. m. qua. fi rem fic fe habe­ talia officia in en aetate non debuerint affiuni ;
re confluent , memorato clerico beneficium il­ equo animo debes ufque ad illud tempus fine
lud taliter fubtraftum abfque dilatione redden­ rancore aliquo tolerare ; quod eos ad uifcipientes, ap. re. pacifice dimittatis v ita quod qttere- dum onus facerdotii de conftimtione canonum
Cenctl. Genere!. Tom. XXII.
Mm i
ido*

A

Q

E P I S T O L Λ-

Hi

n»

fg» idoneos , fi aliud non ©bftitetir comprobabis, Apcllationis caufa procedere , prafcrtim cum de
quos utique prefatii animadverfionis fententia jure
“·~ communi
-««J anni
c--!··«*
foatiuiA
—.-ti.-.x...
appellantibus
r.
fit in­
curabis auAoritate noftra perftringere, fi tunc dultum , intra quod fecundum fa , communiter,
a te commoniti comempterint ώ presbytero· re litem exerceam : f. t. per A. f. m. qua. fl
ita proccffum cognoveris, ficut ipfarum habuit
ordinari.
contuenti* literarum, cum exinde fueris requifitus, pneferiptiun oratorium ap. cef. reddas muMem.
pere confecrationis infigne.
Si matrimonii caute poifit per procuratorem
•
Mem .
expediri nos tue duxit prudentia coniutendos.
Hic autem decernimus diftinguenduni, quod fiLicet
appellationis
remedium ad Jevamch in>
* in ipfa caufa matrimoniali criminaliter qtueftio
ventilatur,-de ob camdem ab adverfa parte cri­ ventum, fuerit oppreflbrum, nonnulli tamen c!e-t
minali fit agendum , non per interpofitatn per» rici tu« fraternitati fubjcdi , ficut accepimus,
recurrunt,
fonam, fed per ipfiun perfonam principalem eau· ad- appellationis
-rr-- —— —dilfugtum
-o— —malitiofe
-------- --------------fun matrimonii terminari oportet', cum ficut» fit
* dum
*
examen tui' judicii
" temere fubterfugiunr
'i _
r,
fepius,
jura teftahtur , pratens pryfentem accufare de- pontingtt
----- — —
r-·— ut non folum ipfi , Zfed
-J "etiam
bet, fic fetalionis vinculo obligare. Secus autem alii , qui ab hujutmodi culpa fint penitus im­
in caufa matrimoniali, in qua non criminaliter munes ad fcculare judicium * protrahuntur, un- ’ κ*τα***'
agitur, credimus procedendum
fecurius tamen dc fit , ut pro calunmiofis a laicis, innocentes >ar
ageretur. fi cum haberi poilit principalium pra­ prolixius moleftentur. nios igitur tant· incom­
tentia perfonarutn , ipfis prêtent ibus in utroque moditati tplericorum volentes paftorali follicitudine providere , dc laicis ipfis auferre materiam
ad definitionis calculum 'procedatur..
'fugiilandi clericos, vel eos fub * eorum judicio.
coercendi, tibi nos fuper hoc confulere curanti, 4«·
Mt* ,
taliter duximus rtfpondendum , ut fi cujuslibct
Clerici
tibi fubjcdi queftio fuerit ad tuam fra­
Significavit nobis tua fraternitas , quod qui­
dam in provincia tua vocati aliquando ad judi­ ternitatem delata , & quod in queftione verti­
cium venire contemnunt, fic pro contumaciafua tur, xl. folidorum valentiam non attingat cleper te, vel per aliquem fuftraganeorum tuorum ,tico, qui ex hoc ad fe. duxerit Apoftolicam
vinculo anathematis innodantur . Tandem vero C■ appellandum, ncceflitatem tibi non imponimus
ad te redeuntes offerunt fe ad juftitiam, dequod deferendi ; quominus fi malueris, caufam ipfam
juri pareant , juris jurandi volunt religione fir­ fine ap. ob. valeas terminare nifi manifcfta con­
mare. Sed ne ante decifionem caufat a fenten­ tra te fufpicionis caute fuerit oftenfa.
tia potent excommunicationis abfolvi ; pars adJdrM
fyi/cepe.
veffa appellationis ob. interponit . Sunt infuper
* alii , qui excommunicati fe juramento prrFraternitatis tu· prudentiam ficc. & infra
ftito juftiti· ftare promittunt; fed poft abtoh»tionem fuam diffugiunt, fic appellant. Super bis >Secunde queftionis nodum auctoritate duximus
igitur f. t. duximus refpondendum , quod abfo- Lateranen. concilii refolvendum; ut nifi videli­
lutio.przdiâorum , qui pro eo, quod cum ve­ cet de aliquo, vei * de aliquibus, vel - inferio- ’
fttitr/htf
nire noluerint ad cautem , excommunicationis ribus * inrationsbile aliquid obici & probari * imiif
fententiam receperunt, prohibitione teu appella­ contingent; pnvvaleat temper & optineat debi-ra­
tione adverte partis impediri non pôteft ; dum. tum re. ap. ob. firmamentum , quod a majoris *"· »
concilii
nifi
r<"r
modo parendi juri fu tecient em praeftent, fic ido- & fanions rparte
—— —
........foerit conftitutum ; «...
neam cautionem. Illi vero qui jurejurando prq-Pantiqua confuetudo ecclefi· ha&enus obfervata,
&
Àpoftolicc
fedis
auctoritate
confirmata
aliud
mittunt fc juftiti· parituros ; fic per appellatio­
nis obftaculum fubterfugiunt , nifi infra conve­ fuaferit obtervandum. Sic enim & audacia dan­
nientem terminum appellationem fuerint profe- te domino refrenabitur improborum , & ecclecuti, a te cogi poffunt , fic debent ut ficut ju­ fiarum utilitas latius per ejus mitericordiam ex­
tendetur .
raverint, ap. re. juris parcant aequitati.

Idem.

« pWt

Tenor literarum tuarum apoflolatum noftrum
edocuit , quod cum nobilis quidam G de tuo
cpifcopatu recCpto a prsdeceifore tuo primario
lapide, oratorium in ftadio * fuo conftruxit, dc
cum ad inftantiam ejus paratus efles contecrat’onis munere illud infignire, ab alio Dobilifuit,
ne procederes, in ejus ut * credis odium appel- E
latum. Tu autem volens appellationi prout fra­
ternitatem tuam decuit , cum humilitate defer­
re , & a contecratione abftinuifti, & terminum
ei , infra quem debeat protequi appellationem,
prefixifli , cumque appellationem fit ille nulla­
tenus , fic annus fit a die appellationis clapfus
fundator przdi&us confccrationem diâi oratorii a
te cum inftantiam petere non omittit, (piave­
ro prefiynendum videtur , eum vere * propter
gravamen, vel oppreteonein. aliquam in fui ju­
ris difpendium appellate cum vo untatem non
habuerit infra prefixum libi (enninum fuper ap-

Mem.

Ad audientiam noftram, te figmficante, per­
venit; quod * cum Judaticupiditate maxima, & ’deeft cum
damnabili parochiam fandi Laudi pro parte ma­
gna occupaverunt, & adhuc refiduum de die in
diem occupare contendunt. Quia vero pneferipta
fandi Laudi ccoefia propter hoc magnam fuo.
rum bonorum jaduram * incurrerit dif. v. per. * inntntt
A. s. p. m. quatenus nifi Judvi, qui in civitate
Rotomagenfi morantur ,
ad monitionem ve- ■ <μμμ·<ftram , & decimas , & omnes proventus alios, «**»
quos de parochianis fidelibus, fi ibi habitarent,
confequerentur, predict· tendi Laudi ecclefi·,
& aliis quarum parochias detinent occupatas,
annis fingulis fufficienter, ac congrue recompeo- A
fare curaverunt ; omnes * Chrifti charadere in- · ckr^i»»t
fignitos, live virilis, teu feminei texus extiterint, qui Judaeis obfrquium exibere, aut mutuo'
aliquid ab eis accipere, aut reftituere jam acce­
ptum, venditiones aut locationes cum cis contra-

CLEMENTI!

.

Ο trahere, feu quemlibet alium contraâum inire » i
vel eis, ave di<erc feu h*bere colloquium , nift
de fua correâione , vel · inexperta convtrfione
• <u«ft <.'/<· *, allicere ulla prxfumptione tempttverinr, omni
f*"
gratia, & timore pofpofitis , çontradiâione, &
&p. cef. anathematis vinculo aftringatis cui etiam
volumus firntcntiae fubiacere quicunpg. illis ad
veftri elnfionem mandati, confilium fqum, five
- auxilium impenderit, aut favorem.

Jdras.

·

PAPÆ III.

Interrogatum eft ex parte veftra ; utrum JudxivelSirraccni ad fidem Chriftianam convcrfi
fuis uxoribui cohabitare valeant, quas in fecun­
do, tertio , & quarto gradu fibi, dum fuiflent B
in infidelitate pofiti, matrimonialiter copularunt ;
\
an ipfis convertis liceat reli&is conjugibus ad
alias nuptias convolare. Au&oritate tibi prxfen­
ti tun refpondemus : quod taliter ad fidem Chrifti converti , quàndiu , voluerint,.uxores eorum
remanere cum ipfis ; eas five convertie fint, five
non , licentiam habeant, fi voluerint retinendi,
non tamen funt cogendi ad hoc. Ceterum ipfis
viventibus & volentibus remanere, cum aliis con• ;.’?<’*«.· trahere non * debent , quod fi in odium Chriftians fidei receperint, cum tefte Gregorio, con­
tumelia creatoris circa eum, qui-relinquitur,
jus matrimonii folvat, alias in matrimonium du­
cere non prohibentur ; nec refert, utrum in feeundo, vel tertio gradu dum fuiiTent a fide alie-'·
ni contraxerint , cum fuiflet in veteri tantum
lege prohibitum , ne fororuui lucrum turpitudi­
nem revelarent.
Idem,

' i»;·
• Hutt

Perpendimtis^&c. ceterum devoto, quodipfum
Comitem fecilfe proponis, ut fcilicet fingulis tex­
tis feriis in pane & aqua jejunaret, non vide­
tur, quod redemptio illa futficiat de Altari confiniendo ; * cum quavis voluntarium fit* vovere ,
ex neceflitate tamen vota fa&a * illicita funt
folvenda. Ad ultimum quod de fubveniendo terrx Hierofolymiranx promifit ipfum ad eundem
illuc in propria periona fi fieri poteft diligentius exhorreris; vel iu voti fupplementum competentia fubfidia euntibus Hierofolymam fubminiftrct.

Π4

filii nomine traduxit ; pofimboum etiam quat­
tuor annis, & amplius candetn murum in pro­
pria domo enutrivit, procçfluvero temporis uxor
praefati militis diem daufit. extremum ; & ipfc
cum traduAa filii inftindu d.jbalico dormivit,
& cum id ’ poftremo publicum extitiflet, cam .
fibi matrimonialiter copulavit ·, cui firmiter vetuifti, ut cum ea amplius non dormiret, fi faluti proprie vellet providere . Veium quia quid
fuper hoc fieri debeat fedem duxiftiAp. eonfuJendam; nos tuam diligentiam approbantes per.
A. fi m. qui. militi prænomitûto lub 'excom­
municatione prohibeas , np ad eam carnali ter
de cetero praefumat .accedere , vel ei ic*audeat
ultcriusTadmifccre.

n

Cum fis praeditus fcientia litterarum , & ad
ea fufficiens , qux a nobis requirere vohtifti,
quia tamen ad majorem certitudinem indicium
noftrum follicitudine paftorali tequiris, & pru­
dentiam tuam ex inde commendamus & refponfum noftrum pro ’ fufeepto otficii noftri debito ·
deftinamus . Confuiuit nos fane tua difcrctio
utrum ii, qui contra inhibitionem annuatim in
fuo fynodo cum excommunicatione in genere fa­
ils clandeftina conjugia contraxerunt , feparandi * tint, an tolerari debeant fie contraâa ma- * fun.·
trimonia vel taliter contrahentes excommuni­
candi * funt, donec fatisfaciant ecclefix, quam ' fn!.
Ixfetunt. Super quo utiq. f. t. duximus reipondendum quod licet fie contraâa matrimonia con­
jugia efle·* negentur, facri tamen canones ideo,
prxdida prohibere noicuntur-, ne fi alter con·'
trahentium mutata voluntate in aliud votum fc
publice transferret , pro conjugio , quod incer­
tum ‘eft, judicis lententia promulgari noopol- · ».i iud,.i
fit
Verum fi contrahentium voluntas propria
fuft'ragaverir, & legitims vota * fuccurrerint, li- ·
cet ab initio tale matrim. non tenuerit , ex
poft fafto tamen fublequente voto utriufq» legi­
timo roboratur, & tolerandi funt taliter contrahentes, nifi matrim. fuerit àccufatum ■ Sed quoniam contra interdiclum ecclefix , & cxcomu^meationem generaliter ladam agere * prxium- . frat
pferunr, nominatim excommunicati denuntiandi
funt pro contempta, donececclefix fatisfccerint ,
& poftmodum eis infpeda perlbnarum, & temporis qualitate, pxnitentia eft indicenda .

Idtm.

Idem.
De minori poflemus follicitudine argui meri­
Ex literis tux fraternitatis, accepimus , quod
to , li ad ea confervanda jura veftri monafterii,
• »0iram
qux ad provifionem * veftram fpecialiter refpi- cum B. miles L. mulierem XXV. annis tenue­
ciunt, animum non accumularemus quapropter rit in uxorem, nunc diâus miles ab ea fepara­
• rufiitii
verbis & * juftitiis veftris Pontificali volentes di­ ri defiderans , matrimonium ipfum accufavit,
ligentia providere , au&oritate apoftolica prohi­ afferens, fe ad invicem in feptimo consanguini­
bemus , ne in ecclefiis ad prxlentationem ve­ tatis gradu attingere , * idemque coram tc fuf- *
ftram fpeftantibus ulli , nifi a vobis prxfentati ficienter fe probaturum idoneis teftibus proponefuerint ordinentur ; fed fi quos vobis non pre- E bat; adjicens inluper, quod obhanc caufamaG.
• vdmert lentatibus ‘ ordinari contingent, ab ecclefiis eis
prasdeceflbre tuo in primo anno nuptiarum vinculo
per vos metipfos auftoritate apoftolica amovean­ fuit excommunicationis aft riâus.-ex ad verto vero
tur, & eorum ordinatio penitus irrita habeatur, prxfata mulier dixit, accufationem fuam nulla­
nifi forte , quod abfit , prxfentatioaem clerico­ tenus audiendam , eo quod ficut ,fe. manifefte
probare dicebat, per XXV. annos idem vir tanrum vos coniliterit malitiofe differre.
quam legitimam uxorem eam tenuilfct . Unde
Idem.
quia fuper hoc nos confulere voluifti ; confultationi tue taliter refpondemus, quod li tibi con­
Nobis ex tuarum innotuit continentia littera­ ftiterit prxdl&im virum mulierem illam XXV.
rum , quod quidam miles pârochianus tuus olimi annis tanquam tutorem legitimam tenuifle, ipfum
quandam nobilem juravit filio fuo tradere iai ad eam * in uxorem dc cetero detinendam, ôt · „r
uxorem, circa annos nubiles exiftenti quam idem. maritali aficBione traftandamap. re. compellas,
per-

JH

EPIS1 ΓΟ L /E.

perpetuum ipfi viro fuper eadem queftione filen- A contradicere p?tuiflct obticuit , nec aliquatenus
ad fidem apottolicam * appellavit, fed poftcoo- .
tium automate Ap. imponens.
fanguinitatem probatam, & divortio judicio ec- teUm
clefiz conficuto muliere jam difta ad matrimoJde~.
nium cujufdam nobilis tranfeunte, eidem Wll.
Diletos filius nofter Archipresbyter tous per aliam fibi matrimonialiter copulavit , quia vero
fuas uobis (itéras intimavit, quod cum duo viri ipfum propria confcientia remordet, nt efferis,
duas accepiflcnt furores ; «Itera fine liberis ex hac de eo, quod fciens inter fe & primam uxorem
vita fubtraâa, vir ejus accepit aliam in uxorem, nullam efle confanguinitatcm, ab ea fuftinuit
ex qua filium generavit, cui filia foreris alterius feparari , cnm ab ipfo commonitus quid fibi
fuit tempore procedente in matrim. copulata; agendum fit, diligenter inquiras. Przfenti pagi­
cum qua jam permanem filios ex ipfa > ac filias, na refpondemus , quod quamvis in confcientia
qui adhuc fuperil i tes funt , accepit . Qiia vero fcrupulum gerat dc prima conjugia derelicta,
ex matrimonio ilfo finiftra opinio eft exorta, non debet tataen a fecunda recedere , & conper mcmoratasliteras idem archipresby ter apofto- jugale debitum denegare ; expedit tamen, ut pzlicum duxit fuper hoc confilium requirendum. "nitentiam ei conpetentem jungas; pro eo quod
Unde licet publice honeftatis jufliria hujufmodi contra cunfcientiam fuam feparari confenfit, &
prohibeat matrimonia contrahi, quia tamdtu in- intuper eam pznitentiam fibi experiatur infliiimul permanferunt, ut accufatores (Ii qui fue­ ftain ; ut ad fecundz coitum cum dolore , fi
rint ) debeant fitfpeâi haberi , qui cum przfen- fuerit requifitus , etiam teneatur accedere ; ta­
res extiterint per tam loqga temporis fpatia ta- men arbitretur fe jus repofeendi ab ca carnale
cuifle nolcuntur , hoc til^ fuper hoc duximus debitum amiflifle.
litu.
coniulendum ; ut contra' matrimonium illud acculatio nullatenus deinceps admittatur ; fed po­
Super eo vero quod quzrere voluifli , fi ali­
tius fub ditTimulationc perfonz illae permittantur
cuius electio caffata fuerit , & idem regimen
infimul permanere.
ejufdem ecclefiz iterum concorditer nominatus,
an (ecunda eledio debeat confirmari, hoc tuam
liem.
tenere volumus diferetionem, quod fi prior cleSicut ex literis tuis , ic petitionis tenore no­ âio non vitio perfour, fed modo eleâionis caffatur, nifi forte fimoniz pravitatis aliquid inbis cbljtx cognovimus , cum olim inter H. &
R. mulierem matrimonium effet /uranie ito fir­ tercefiffc confliterit, promotionem ejus in cadent
matum , quod quidam afferebat cos adinvicem ecclefia non debeat impedire.
Cunlanguinitatis fe gradu attingere, tunc vocato
DECRETA CLEMENTIS HI
pkbiino , de cujus parochia vir Jc mulier fueiar.1 ciiundi , ei dillridius injunxifti , ut fuper
Cvarmla
negotio illo veritatem inquireret diligentius , &
aemulatoribus ipfius matrimonii ex tua parte przcipciet, ut intra terminum, quam pkbanus ille In Compilatione edita a Man fi in Append, ad
Milcrllanea Balurii to. III. edit. Lucenf.
illis flatucret, ad accufat tonem convenirent ; quod
fi in ilio termino non accederent , ulterius mi­
CLEMENS PAPA
III.
nime audirentur . Unde quia idem accufatores
in ftatuto cis termino minime acceffcrunt, ma­
trimonium illud fuit utriufq. copula confirma­ Hebetur Regtflrorttm Libro· CotforeagifflMi epifeopo.
tum , quia vero poftmodtun patruus przdiflz
puellx ad illius , ut dicitur, hereditatem anhe­ DjN prarfentia noflra pofitus Ambrofius , duxifli
lans ; accufaturus matrimonium illud ad pizfen- A neccffario requirendum, quid agendum fit ti­
tiam tuam accefftt, duos fecum telles adducens, bi de quibufdam mulieribus in tua ditscefi conquos przfatus vir , & mulier parati erant infa­ ftitutis , quz cum viros fuos in captivitatem ,
mes efle incontinenti probare , & quia verbis vel aliam peregrinationem addutos jam ultra fecotum minime aJquicfcere videbaris , idem vir ptemnium fuerunt przftolatz, nee certificari pofad noftram audientiam appellavit , quia vero fint dc vita ac morte, licet fuper boc follicitucontraria matrimonia fine magna deliberatione dinem diligentem habuerunt; quod cum juveni­
feparari non debent, nec contra ea recipi quz- li ztate , feu alia fragilitate carnis humanz
fllones; f. t. m. qua. fi vera funt , quz przdi- continere non poffunt, aliis expetunt in matri­
ximus , telles , & accufatores ipfius matrimo­ monio copulari . Cum autem dicat Apoflolus .
vir ejot
nii, tamquam fuipcciosabicias, nec te ipfe mit­ itndier toHiio olligJtJ efl viro ,
tas, nec finas, quantum interfuerit a quoquam vivit . Tuz coniulrationi taliter refpondemus .
admitti.
Quod quantocumque annorum fpatio ita rema£ neant, viventibus viris fuis non poffunt ad alia­
Idem.
rum consortium canonice convolare, nec tu eas
contrahes Ecclefiz auAoritatc permittas, donec
dt Λ·'- Comes * WII. dc Rumaren , sir nobilis pa- certum nuncium receperant dc morte virorum.
*
rochianus tuus prout nobis per tuas literas retu( Datum Laterani. )
lifli, tibi fuit kereto confeflus , quod cum ipfe
Idtm dicit vilieimo Regi Sicili*.
< cum quadam muliere nobili matrinr.inium cuntraxiflet ipia inftinâu quorundam admonita,
«'onfanguiniratem inter le , & eum efle propoCaritatis amicafimplicitasnuUis verborum fal­
fuit, per Ricardum olim Cantuarien. Archiepi- laciis , nullis appetit ambiguitatum involucris
icopum , pullulavit divortium celebrari , licet offufeari. Frequenter igitur efl neceffe , ut quz
autem pexdiflus comes illam ci ederet ad fe nul­ minis plenz dida videntur, ^ambiguitatis fetula lonfanguimlatis linea pertinere , ferens tamen pulos poffrnt fane diâa generare, explanatione
Indigne, quod uxoi fuaeum contemplerai, cum veiidica clarius elucef.ant, ea propter benigne in
Do-

i,

‘C*

CLEMENTIS
PAP.Æ fIf.
JJT
----------------Domino fili, audito, quad in magnitudinis tus:A v appellatione remota

Jfe

) per ctnluiam Ecckfiafticam unumque compellas ad alterum tnantali
adèûionc rcamaodum, ηιύ torte vellent «d Re­
ligionem pariter convolare ; poena cis iuHid.i pro
co quod au alienos, fle illicitus concubitus uter
que tranfivcrit.
( Datum Laterani. )
*

prafimtia qusftio mota ima a , .urum ex noftri
tcicripti colligeretur* quod finguli here­
dum tuoium fingulu noftris fikccflonbus fidelita­
tis pra ftare debeant hujulmodr juramentum. Inteilefta etiam expofitione dilcâorum filiorum Α­
ία titulo S- Crucis in Jerufjem , & P. in titu­
lo S- Laurentii in D-tmaio Presbyterorum Car­
Idem
Epifiapo.
dinalium, Sedis Apoftol.cx Legatorum, qus ad
nos fui: fub tigillorum fuotum teflificatione tranfConfanguinei Erroengardx, latoris praclcntiuni, Or <-·■·
mifta, a fano eoruutdetn intelkftu nolentes ali­
quatenus diflentire , Serenitati Regis duximus ficut nobis lineris tuis inrmafti ( ptoduftis jure
fub
examine tcüibus ) compstctr.itateni intci ip- R ,^κ·.
intimandum , quod cum intentio noftra fit nil
intolerabile tibi f* vel heredibus tu.s imponere , lam fit virum fuum legitime provenire, ita quod
raliter in hoc titulo tibi duximus reipondgndum, inter
<·■««.· eos
w» lententia
umm·- divortii
ui.u.ui protulifti
pmumu.. Prarduta
·
ut heredes tui qui nobis, vel alii lucccftbrumBE- cum fit tibi poftmodum confefta ejus
t.oltrorum juraverint , alii poftea jurare minime comma ter tn veritate ante fententiam nen fuiicompellantur.- Catholicis tamen fuccelTuribusno- fe, poft ieparationem compatcrnitatem eam con­
llris, qui prepofitt fuerint fle hominii, & fideli­ traxit, fle tamen ad fecundasnuptiasconvolavit.
tatis puritatem nihilominus , ac fi juraverint , ( Quia igitur reatum luum recognoicens Irunc
omni tempore teneantur abfque tergiverfatione confilium noftnûn fuper hoc expetat , tu a no­
aliqua fideliter obfervare, nifi forte alicui eorum, bis in hoc poftiilafti rcfponfum. Fraternitati lux
ficut perlons tux fuerit hominium benignitate pratenti pagina rcfpondemus , quod propter foSedis Apoftolioe relaxatum , qui tamen non fe lam confetfioncnt mulimis non eft recedendum
propterea credit a fidelitatis obfervatione immu- a lententia per judicium Ecclefix rationabiliter
promulgata , nifi forte in contrarium legitime
uem.
* ( Datum Laterani. )
probaretur . ( Ad ultimum eidem mulieri vero
dciiftum luum tibi confeflfe pernam illam injun­
( Jdrw Λbferent i Epifeopi, tf Abbeti S.
gas, quam juxta qualitatem perfona: & quanti­
jfairtet de Bergie. )
tatem exceftus ti videris imponendam. )
C Martinus Bertam duxit m uxorem ; Tebergam Cap. M*r
(Jncit iecluAd audientiam Apoftolatus noftri ex parte fibi Lotharius copulavit , Lotharius Martini, &’"■·" «.
fa daiunc in
veftra pervenit quod quidam presbyter volens cor- Bertte filium de iacro fonte fulcepir, Lotharius c°8n' pM“
Dtcrral.
______ rigere quendam cie familia fua eo cingulo, quo vero fle Berta fublatis dc medio , Martinos cum
«··■ ■>.d: cingi fidebat, illum verberare tentavit : fit con- Teberga contraxit . ( Qtuerit tua Fraternitas
homic. vol. tingit quoti cultellus de vagina, quae cinguload- unum tales fint ab invicem leparandi. ) Nos au­
iuercbat, clapfuseum in dorfo aliquantulum vul­ tem tus confultationi duximus rcipundendum ,
neravit . Poftmodum vero cum ille vulneratus quod cum fecundum verbum Domini vir fle mu­
aliquandiu vixilTet, fle jam convaluiftèt a vulne­ lier una per connubium caro efficiantur, liqui­
re , graviori, ut creditur, infirmitate perculfus, dum eft Tebergam non polfe Martino Matrimocum fana mente, ac devotione debita viam eft nialiter copulari, qui eam par ejus fuerat, cum
univerfac carnis ingreftus . Quia veto utrum oc­ quo ipfa Teberga una caro nolenur extitifie .
cafione vulneris decediflct dubium habebatur ,
( Super alium vero de quo reicriptum Apo(eodem presbftero ab omni officio, bencficioque ftolice Sedis poftulafti , utrum conjugatus , qui
sufpcnfo,)
quid fuper hoc vobis
__ r___ _________________
___ cflet
____ agendum.
_e_____
ante contra&un matrimonium uxoris fus conApoftolicatn Sedem confukare voluiftis . - Nunc D fauguineam propinquam carnali commixtione co­
itaque veftre diferetionis induftrijç duximus ref- gnovit , cum id uterque confiteatur , fic aliqua
poadendum , quod cum in dubiis femitam de­ pats vicinis id acclamare dicatur , fit ab uxore
beamus Ciigere tutiorem , vos convenit injungere fua Ecclefia: judicio feparandus : tali refponfo
presbytero memorato ne de cetero in facris or­ tus Fraternitati referibimus, quod fi aliter veri­
dinibus adminiftrarc accedat; injuncta tamen per
tas ordinario judicio non patuerit in muliere ,
nitentia congruenti poteftis ei concedere, ut fit propter eorum confeflionem tantummodo , vei
contentus in minoribus ordinibus miniftrare. Si rumorem vicinis feparari non debent. Cum enim
vero (vobis legitime conftiteiit , quod) ex alia quando nonnulli inter Ic contra matrimonium
infirmitate obierit, dc veftra licentia poterit-, ti
colludere velint, ad confedtonem incsftus facile
«an erat folitus, divina ofticia celebrare .
profilircnt ii luo defiderio crederent prrjudicium
concurrendum . Rumor autem vicinis non eft
( Datum Laterani. )
momenti
uique adeo judicandui valide, quod nifi
CLEMENS P 4 P Λ IIIrafonabiles, fic fide dignz probationes accedant,
potftnt bene conllitutwn matrimonium vitare. )
Cap. «d u
Ad id quod nobis per Interas tuas intimaili dc^'
( Tertio loco quJlionishujufmodi nodum Fra­
dttpo·- quadain Parochi ana tua, qu^nfuus vitriciuscui­ ternius tua petiit explicandum, an juvcnisfpon·
dam Teutonico nuitrimonialitcr copulavit, taliter iam fuam in quantum per verba* de pranenti
relpondemus, quod quamvis uudecim annos ad­ conknfit , uxorem'debeat habere , «d quorum
huc habens ab initio ei invita fuifiet tradita, fle matrimonium impediendum neptis ipfius fponfx
renitens , tamen quia poftmodum per annum , profiliens fc a juvene carnaltter prscngnitam
dimidiumve ei cohabitans confenliftê videtur, ad proponebat ; fit cum de hoc teft.s produceret ,
ipfiim eft cogenda redire; nec dc cetero recipien­ dixerunt illi le pro certo credere, quod illa prsdi funt teftes, fi quos memorata mulier ad pro­ difti juvenis, concubina extiterit , fie ei carnali
bandum quod non confenferit in eum nominavit commixtione conjunfta , adjicientes quod eoa in.
producendos, cum mora tanti temporis hujufino­ fimul videbant per plana, fic nemora, vias , _ fle
di probationem excludat. Volumus igitur fle man- in via pluries convagantes , fic teflimonium vici­
damus, ut propter hoc non omittas , quominus nis fc fupet hoc rteopifle dicebant . Ad majo­
rem

tenore

«
E P I S T O L Λ.

fff

it, flt telles produces* para(jp rem autem certitudinem quod mimas fuffieienter A fcopum fuum
, mediante, & communican­
crcdidrfti probatum , quod eadem multer aflerc- tus fuit, & f
bat tam ipfam , quam juvenem juramentis ad- te ei, qui verberavit ipfum amicabiliter cum eo)
ftriftos dicentem comenifii, fic fisodtun venti con- compofuit, di reconciliatus ei fuir, an faeiconsfefli funt, quod fe ad invicem camaliter przco- muuicandtun ab aliis; fuper quo taliter refpon»
gooverant. Licet juvenis nollet ab ea quamdef- demus.*.quod licet ille, qui violentas manus iri- '
ponfaverat feparari. No» autem iis, qtm difta jecit, ( ei ) quem larfit, fatisfeeifle videatur, Ecfunt intelleriis, attendentes viciniae famam & di­ cicfiz tamen ( gratiam ) offendit, ex hoc non
riorum mulieris, ac juvenis confidas confabulatio, Iatisfeeifle dignolcitur, niti forma Ecclefiaftica ,
nes, fic per fulitudines vagos inccflus per telles quz pro abfolutione talium , ut fupra diximus ,
efle probatos, & de carnali cognitione eos per introduria eft obfervetur.
( Ultime przterea queftionis perplexionem re­
juramentum (eparatim fuifle confeflôs ; prztertim
curd hoc non dicatur occultum , fed quam ma- volvimus , quod non impari ftylo criminis con­
nitefte a pluribus praedicitur, predeceffonun no- quadratur, qui Clericum captivum detinet, licet
ftrorum vefligiis inhaerentes , & przfertim felicis violentas
------------ _.manus
.... , in iplum non injecerit, ei, qui
memoris Alexandri Papzftatuta feriantes, con- ® violentas manus injecit
't , nep eft communioni
reddendus, nifi juxta formam Ecclefia
fuhius, flt fecurius efle credimus, ut matrimo- Fraterne
”
' nialiter non jungantur , fed ab invicem folutls fuerit, ut fupra dirium eft abfolutus.
Data, ut fupra.
fponfalibus feparentur.)
( Datum Laterani. )
CLEMENS PAPA III.

CLEMENS

Nobis eft ex parte Ecclefiz veftrz rcquifitum,
utrum aliqui fuper accufationc Matrimonii nil
voce propria depromentes debeant per folam- car­
Cum defideres ( quid tua Fraternitas obferva- tube confcriptionem admitti . Ad hoc dicimus
m· re fuper his, quar dubietate continent , Apofto- quod in talibus nifi quantum ad przfumptiuncm
■
·
·
liez Sedis feripto plenius
edoceri
, nos, qui· -·
licet nullius momenti eft confcriptio , qua ad fcntenimmeriti ex fufceptz adminiftrationis officio con­ tiz calculum proferendum ; nifi alia legitime fufprzterea
, -&----------------hoc confultationt
futationibus refpondere cogimur, fingulorumin- fragante ..* r
.-------- , quia
— —
...-------terrogationum tuarum nodos przfenti referipto fuit adjerium unde refpondemus, quod qui fponfolvcre volumus ; fic tuam in hoc prudentiam Ifalibus
............interfuerunt,
'
- fit .tacuere quzfiri
-/·.· non hint
commendamus, qui cum juris Canonici peritiam irecipiendi, poftea ii velint contra matrimonium
habeas, fic pradentum confilio perfruaris , ad aliqua confiteri, nili de his aliqua velint di­
majorem tamen evidentiam , fic formant ceteris <cere quod in veritate poftmodum didicerant, de
praefigendam, Sacrofanftz Romane Ecclefiz Ma­ quibus etiam confiet eos nihil fariz interrogatio­
tris tuz contuita requiris, in quo fpiritum con- . nis tempore cognovifle. Qualiter ab his, qui acfilii, fic fortitudinis, ficut vir dilerius , fic pru- <cufant matrimonium , vel aliquid proteflantur
dens te habere ollendis .) Fuit autem primz quz- recipiendum fit Sacramentum , & poft quot an­
ftionis tenor hujüimodi utrum alicui excommu­ nos fint aliqui in accufatione matrimonii audiennicato , qui mandato Ecclefiz ftare juravit, fic <di, przlentibus literis non duximusadneriendum,
-ante ablolutionem Epifeopus ei communiorem 1quia forma hujulmodi Sacramenti pene in om­
reddidit, fit communicandus ab aliis, fic an Epi- nibus paret in Canonibus diligenter expreffa ;
Icopus id facere debeat’ Cui fiquidem quaflioni tum quia propter varietatem cafuum, & divcrfitaliter duximus refpondendum quod cum cautio tates perfonaram certa dc annorum (patio iis
juratoria, quam hodie, qui excommunicat) funt, °’non poflit meta ptzfigi.
Data Laterani.
urcftant , potius ad cautelam ex confuetudine
Ecclefiz, quam ex rigore Canonum fit induria,
C L EM ENS PAPA III.
neque momenti tam validi reputentur , ut niti
ablolutionis beneficium fubfequatur, ille qni ex
communicatus eft debeat aliorum com nttuioni
.............
reftitui, przfertim cum ex eo^hramento abtofi·.Quzfitum eft a nobis : utrum Sacerdotibus Cap- quai·
tionem confecutus non fit, fic/conftat eum cxquibus legitimo matrimonio licet uti «
*■
commuuicatum fuifle fit verunv fit abfolutum non Greets,
1
publica fir poenitentia imponenda , fi cam fibi tuna». )
efle non poteft Epifeopus , nec debet ( ei com/
mnnionem reddere ) , nec alii eidem communi­ poftulent pro filiis oppreflis injungi. Huic igitur
taliter relpondemus , quod fi ipfis
t
care, nifi fuerit fecundum formam eccletiafticam confultationi
·
poft juramentum przftitum abfohttus, quia ( fe­ procurantibus , vel ftudiofe negligentibus filii in
cundum Apoftolorum Canones , fic Fabiani fta- ledis reperiuntur opprefli abomeio altaris debent
abftioere, & eis gravior quam laicis ,
tuta Pontificis) : qui cum excommunicato feten-_ perpetuo
'
ter communicaverit, eft communione privandus,11 non tamen pubblica, nifi id in publicum veniat,
imo, (juxta Ifidorum ) flatim cum eo excom­ poenitentia debet imponi . ( Qui tamen non 1 jliim a Sacrorum Ordinum exeeutione reflabunt,
municationis contrahet panam.
Secundr quzftioni, ( ftatuta Canonum , fic verum etiam fi funt infra ipfos ad eos minime
pnecipue piz menoriz Alexandri Papz III. Prz- aflumantur; ) verum fi ex incuria mortui inve­
deceflixis noftri fenuentes) hunc finem duximus niantur in cunis, & fuerit illud occultum , pe­
imponendum, quod fi publica fama eft aliquem na eis pro arbitrio penitentiarii imponatur , fle
verberalfc Clericum, nec Epifeopus , nec alii ei in terrorem aliorum ad tempus abftineant « ce­
communicare debent, nifi legittimead arbitrium lebratione Miflarum·
( Datum Laterani. )
Epifeopi de hoc fe purgaverit vel ad majorem
cautelam beneficium abfolutionis acceperit.
Tertio ioeo tua diferetio requifivit. ( Si Cleri­
cus verberatus ab aliquo querimoniam rnuc Epi-

( Aqttikjettfi Patriartbt. )

de fait.
txcote.

/dew

CLEMENTIS PAPÆ HI.

jCÏ

Λ
JJt* .,

W"!·-

CLEMENS

HI-

Ex literis tuis accepÿnus quod lator pprfcotium VF. nomine dc tua Dicecefi olim quand am
Jn audientia noftra talis fuit confutatio ex
duxit Lucum videlicet ia uxorem, qui maligno
ipirirn inftigaiue paucis temporibus fuere concor- parte tua propofita , utram Clerici, qui arma
’ des. Proponebat etiam idem VF. quod illam per militaria, rrl.do habitu clericali, geftarc nulla­
violentiam fibi illatam metu etiam mediante du- tenus erabefeunt , fi eis luerit corporalis injuria
xiflèt. Tu vero una cum Capitulo tuo cum tam illata» vel le a captore redemerint, illa debeant
minis quam admonitionibus inter eoa fiepius pa­ clericorum immunitate gaudere , qua pro teme­
cem reformare findens, tx eos temere fegregatos raria manuum injeftione facia in clericum exreconciliari perirer coegifles, tandem vir uxorem communicatus quis i pib » jure notetur. Ad hoc
fuam fuper crimine fornicationis.... tentavit. tibi breviter refpondemus, quod cum fruftra EcPoft longas vero inducias fic admonitiones dili- defie fuffragium invocat , qui committit in ipgenter faftas, ut ab hujufmodi litigationibuscei-®fam, fic kx faecularium Principum huic refpon-

.

larent, cum ad hoc ulterius fedari non poflimt, fo fatis efficacia afferat argumenta, quo manifevir etiam eam iterum de crimine fornicationis fte calfatum habetur. Matronam cujus pudicitia
expreflius appellaret, ipfi , nefeimus quo dufta attentata fuerit, non pofle injuriarum agere fi fucfpiritu, coegit publice confiteri , quod cum vir rie in vefte meretricii deprsehenia ; hujufmodi
ei negaret in debitis , fic neceflariis providere , clerici fi flierint a Praelatis fuis tertio commoni­
crimen compulfa eft incurrere memoratum . ti , & noluerint arma deponere , de privilegio
Cumque diligentius a te fuilTet commonita , ne clericorum habere non debent.
ad fuggeftionem alicujus vel liniquum Confilium
CLEMENS JEGOCI
illud tam turpe contra fe proponeret , ' ipfa.. ea­
dem manifeftius aflerebat . Sane convocato Ca­
Epifeopo.
pitulo tuo, fit aliis viris diferetis , cum ex eo­
rum confilio utrique parti continentiam firmiter
Pervenit ad nos quod ( in Epifeopatu tuo frpe Qp. f" (
injunxeris obfervandam ; ita quod caftc viverent
invicem fcgregsti , fic ex relatione quorumdam contingat, ) quod a iaico enormis , & intoleraperceperis quod aliam memoratus VF. intenderet Cbilis injuria clerico multis aditantibus, & viden­
ducere in uxorem, licet ipfum ne hoc facere ali­ tibus inferatur, ( vel praefente plebe in Ecclefia
quatenus attemptaret, monuerit diligenter , ipfe cum diabolica fraudis inftinftu accidit horribili­
nihilominus extra Civitatem fursim cum alia ter fanguinem humanum fundi) & ob hoc inju­
fpoofalia fic nuptias temere celebravit . Verum riantes in caufa tracti negant ie tantum facinus
cum factum inquirere laborares , ut fecundum commififle , fic cum Icfus illatam injuriam eo­
illud procederes, fupradiftus VF. rei feriem prout rum teftimonio, qui praefentes viderunt, probare
iadum fuerat explicans, fic exponens, ad noftram defideret, ( ipfimet, licet veritatem cognoverint,
audientiam dicitur appellafle. (Inde Fraternitati contemnunt ) teftimonium veritati perhibere , fic
tux per Apoftolica feripta mandamus , quoniam fic Ecclefiaftica juftitia deperit, fic clericalis ordo
ii res ita proceflit, pneraxatum virum , appella­ vilefeit. ( Accidit etiam complures frequenter in
tione remota, ad legitimam uxorem per excom­ clerico violentas manus tetnere injiciunt, ad femunicationis fcntentiam redire compellas fiet in- dem nequeunt Apoftolicam plurimis obftaculis
junda eidem poenitentia de commiflb adulterio venire*, & quia fuper his tua nos duxit Fraternicum fecunda, priorem maritali affeftione ab ip-_
, tas confulcndos ,5 tus confutationi taliter ref­
fo facias pertudari. Capellanum nihilominus , is ponderous: quod qui de rebus Ecclcfiafiicis no­
quem benedictione tibi conftiterit celebraflc cum lunt teftimonium perhibere fi alias veritas ne­
kcunda, ab officio, beneficioque fufpenlus cum quiverit inveniri, ( licet juxta rigorem canonum
literarum tuarum teftimonio apud fedem Apo­ unius teftimonio non fit ftandum, juxta confuetudinem Romane Ecelefic propter reverentiam
llo heam nullatenus deftinare poli ponas.
ordinis Clericalis ipforum juramento fidem volu­
Datum Laterani.
mus adhibere. Illos autem, qui valetudine prepediti pro abfolutionis beneficio ad Sedem neque­
CLEMENS lit
unt Apoftolicam venire, recepto ab cis juramen­
to,
ficut moris eft, potes abfolvere ; ita quod
Super quodam Regulari Canonico de tua dice­
cefi , qui in articulo mortis agens, licet a Prio­ Cantati priftine reftituti Apoftolico confpefiui fe
feminis, fic fpueris, ac
re fuo commonitus proprium, quod contra re- reprefentent. Sexui vero feminis,
' —
.....................................
fare . Ecgulam latenter habebat, noluit refignare, fit fic E Anibus
fatis
credimus te libere difoenfa
diem chufit extremum, quid icilicet de illo a- defias, qu« fuerint fanguinis eflufione: pollute ,
geudum fit, cum nihilominus lit inter alios Fra­ civitatis Clericis convocatis, fit cum proccftione,
tres traditus fepulture, nos duxifti neccflario re­ fic aque bencdiftae afpcrfione , prout in Ordina­
quirendos; quia vero tc ignorare non credimus, rio habetur fttiptum, poteritis emundare. )
De his vero qui non fratri enormem injuriam 1
Îuid de talibus in Regula S. Auguftini habeatur
atutum, fic quid ia Synodo Lateranenfi conflet irrogant, tue Fraternitatis arbitrio duximus re- j
<«xeon·
inhibitum , manifitfte inquifitiooi tue prefenti- linquendum.

bus literis refooodeiQus, quod ille Canonicus nonI
tantum fuit Chriftiana fepultura privandus verumt CLEMENS JEGOCIENSI
etiam fi fine maximo fçandalo potuerit fieri dcI
Epifeopo.
ipfa frojici dignus, dc extra cimiterium Ecclefia
iepelltri, cum ficut ia ipfa Synodo habetur exInterrogatum nob s eft ex parte vrftra utrum
faeflum» nec abtolutio pro eo facienda fit , nec
mier fratres debeat fepulturam habere, hoc au­ Jndei, vel Saraceni ad Fidem Chriftianamconlam cum fbne contigerit in talius eft agendum. verfi fuis uxoribus cohabitare valeam , qnas in
N n
fecunCootii Gtiuv.il. Tom. XXII.

fdj

EPISTOLÆ.

$64

Qp fecundo, tertio, & quarto gradu fibi dum fait A ( Prwtcvea quefiviflianobis.· Si quis efficiatur
fent io infidelitate pomi, matrimonio copularunt; fins Ecdefia cnaftra&ione patronus , vel fi ad
an & ipfis converfis liceat reliAis coojugibus . efeftionem Plcbani fit cum Qericii admittendus,
ad alias nuptias convolare . AnAoriute igitur feu ab ipia omnino repellendus, tamctfi de Ionprafentium rcfpondeo ,‘ quod taliter ad Fidem ga coofimudine.rieftibai
cnofuetudineeleAmai ft
ft altigavcrtt
aiÛgavcrit imereti·
converti, quand» volunt uxores eorum remane· 3-1— B* L“:* r'—:j— —------~r—Λ—
re cum ipfis, eas five convert* fint, five non ,
eo,________
jus Patronatus acquilicentiam habeor, fi volueiinr, retinendi , non feopi conftruxcrit
,_____ ,,cx
___
_ ,
tamen ad hoc funt cogendi. Ceteram ipfis vi- rir. Ceteram
conventual!
*
·· ccclefia
: - non eleftrani
· “· i
t, fed
ventibus, fa volentibus remanere, cum-aliis coq- Plebani ferienda,
f " jam faftn , ut honeflius
poftutetur confimfas, nifi Patronus alias
trahere non debent ; quod It in odium Fidei Patroni
~
Chriftianx reeriferint, cum tefte Gregorio con­ d» fua jurifdi&ione obtineat, ut pattes fuas in­
tumelia Crcstotif folvit matrimonium, jus circa terponere debeat eieftioai traAandx, Secus ta­
eum qui, relinquitur, alias ducere minime pro­ men eft in Capella, in qua unus Presbyter ftahibentur. Nate refert utrum in fecundo, vel ter­ tuendus, quoniam a Patrono eligitur, dc perintio, vel quarto gradu , dum* fuiflent in infideli- B ftitutionem habendam loci Epifeopo ptrientatur.
fundatione
quoque- iufa*
honor procclfionis
cate, contraxerunt, cum tantum fuirtet in vete- Pro
—
- · ·
" '
ri lege prohibitum, ne fororum fuarum rurpitu- fundatori
i
fervatur, etfi ad inopiam vergit, ab
Ecdefia, illi tnodefte fuccurritur , ficut in Ca­
dinein revelarent.
nonibus eft conflitutum.)
DE EXCOMMUNICATIONE
Ad ultimum fuper hoc , quod in finas turEpiftols invenimus , hoc duximus refpondendum t
& intcfdi&one
quod aliquis in plebanum feu presbyterum , feu
quemlibet Eccleux Prxlarum eleftus , & fi eft
( CUrettns III.
jfrcUefifnpo. )
per pravitatem reprobatus, ab Epifeopo fuo dii·
Ad qurftiones folvendas , ou* per Fratres & penfatiooem aliquam de jure obtinere non de­
^Mjhnui
t. de rerum Cocpilcopos noflros Sedi Apoftolicx porriguntur,
bet.
pcruau( Datum Laterani VIII. Idus Maji . )
juxta officii noftri debitum, nos convenit folutionem adhibere . ) Intelleximus utique ex tuis
CLEMENS PAPA IU.
literis, quod dux conventuales Eccleius funt in
tua Diœcefi conflitutc, quaruht utraq-ie paro- C
chialem habet Ecclefiam cum pofli-ftiohibus , ma- ζ Λ- SnUtrtuet MtrteUàu F. & Petri Preiiyttra
CtrJùuh AUati. )
gis alteri, quam fibi vicinam . Illis autem eas
defi.ierantibus permutare , cum illarum alteri
Tenor literarum tuarum nobis tranfmiflus orelpcAu nWfaprum proventuum pofteilioruin fur
Ecclefix fibi polluter adjici , certÇn lummam ftendit, quod ( cum in Archipresbyteratu S- ...def<*
Germani
) inter Roberta® , Ut B. Mulierem *»· i**·
pccunix numerat*, ut fic ad qualitatem prxmii
valeat perveniri, utrum poflitid licite fieri, ca­ quxftio Matrimonii verteretur, ( ipfa idles pro
pit ab aliquibus dubitari, ( quam ob caulam Matrimonio producente vir ad Sedem Apoftoii­
Sedem Apotloîi:am confulcre voiuifti. Licet ita­ cam appellavit · Cumque venerabili Fratri ) ' .
que tux difcietionis induftriam ignorare minime Telefino Epifeopo , caufa commifla fuilfet ,
rcpntemus, quid fuper eodem articulo fit agen­ ( quia terra illa tunc pro Regis morte turbata,
dum, nihilominus fic tux diligentis ) rcipoude- mulier fibi evidenti periculo viarum praecavens ,
poterat ft judici , quo ab eo tertio cito
tnu.· qimd cum dc jam di&j Parochialibus Ec- non
__ ,________
ckfiis pei fe queat permutatio celebrari, & in per- faerat, pnefentare, licet nuacium cum «xcufamutatione pofleflionum per fc non fit inhibitum, Diiooe tranfirdfcrii , Epifeopus tamen ) eundem
ubi altera pofleflionum alteri prxpondcrat, pecu­ R. poftmodum muliere abfente ab impetitione
niam pefle refundi , de ipfarum quanto poflef- ipfius abfohrit . Ceterum eadem Mulier ( ad
fionibus ad invicem prout viiurn fuerit expedire prcfentiam noftram accedens ) a nobis ad te
refula ccrt* pccunix qupntitate , poterit contra- literas impetravit , ut de caufa cognofcens, &
ftus permutationis fieri , fic tamen quod nequa­ eam debito fine dirimeres , ( quandoquidem co­
quam contradas fibi invicem mifccantur .
ram memorato Epifeopo pro commotione terre
non poterat diffiniri. ) Didius vero R. a te con­
DE JURE PATRONATUS
vocatus ad caufam- infirmitate prxtcnfa non af­
fuit; fed quia node fequente aliam fibi copula­
( Cimeitj ΙΠ. Artbiefifctpt Je S&iia Mtrhet. )
re prxfumfir, in eum excommunicationis fenten­
tiam promulgafti, a qua tandem fait poflmoOp·
Nobis fuit ex parte tua flgnificatum ( cum dum abfolutus, cum ante tv in propria peifona
jtiit »7. dc magna diligentia ) quod cum quatuor client a
veniens oftendit literas Epifeopi memorati, qui- .
*“·
Capituk» «.onftiruii , <qui debeant quondam in bus eum ab inquietatione ipfius ab hoc abfolu
Pkbanum eligere, amici illius , dc ekAione cu­-^tum faille patebat, ( quod ad prxfentiam Epi­
ius ns habrbaiur, uni eligentium , vcl omnibus feopi non accefltt. ) Quia igitur, ( ficut propspramiferinl fe pecuniam foluturoj , co tamen nis , mulier eadem cum iacrymb quotidie cla­
inorante, qui hujufmodi interveniente promit'
mat poft te,) fuos teftes afferens ad probandum,
none poftmodum eft eleAus. Qyia igitur nos fu
S|uod idem eam defponfstionis annulo publice
per hoc confulcre voluifli , folicitudmi tus ta­
ubhanartet, tu quid fuper his agere debeas huliter refpondrmLs, quod nifi forte conflaret il- militer portulas edoceri . Inqutfitronl tuae taliter
los, qui tale promiflutn fecerunt per fraudem , ' refpondemus,
'
'
*"
quod non obflante
tali illicita ab& in difpendium illius, qui eligendus erat , id folutione quam Epifeopus fecit , in caufa (fub»
malitiofe fecifle, quamvis ipfe confcius promif
lato appellationis impedimento procedas. &cam
Gonis non fuerit, tamen cleAio tanquam fimo- debita fine decidas, ) idem Roberto fob pana
niace per pravitatem hupfmudi acquifita efl pe­ «communicationis ardius interdicens, ne ad eam,
nitus leprobanda.
quam fupcrindiudt , accedat , priuftuam fuerir
caufa

st

.Λ ·Λ· W’ V ■*.. .y* ·. V

CLEMEN TISPAJÆIIL

j6S

caufa dcciia (Telles autem non refpuas, quos A
de parentela fixa, vd aliis, dummodo alias ido­ DE
nei tint, praenominata B. duxerit producendos ,
cum eonfanguinei tum chartis tum tellibus, tum
ft recitatione majorum, vel argumentis aliis me­
lius quam extranei fuam confueverint cbgnoicere parentelam.)

HOMICIDIO VOLUNTARIO,
VEL CAUSALI.
CLEMENS

lit.

, tf Pepttto CtKMt.

Suggeftum eft auribus noftris , quod cum D.
Subdiaconus , pedentium lator aliqua die pec
Ex literis tur diferetionis accepimus , quod quemdam pontem tranfitum faceret , & cafu in
cum G. a te poenam poftulaflê confeffus quam­ eo moram faceret , vidiflët juvenis quemdam
dam intra nubiles annos defponfaife ; fed cum puerum contendentes in Humilie violenter, bono
in domo Patri fui cum ipfa maneret , ad foto­ zelo du&us , ne ab eis iuffocarctur in aqua ,
rem tine fponfa acceffit, eamquecarnaliter, dia­ ipfos leviter arguere capit ut puerum relaxarent.
bolo fuggerente, cognovit; fed poftmodum cumBIU· vero puero dimiffo eundem fubdiaconujn coa Parentibus cogeretur , ut fponfam acciperet , nati funt ad fiumen per pedes attrahere · Verum
eis confeffus eft praferiptum facinus per t rafle ; cum ad rivam proximus erat, nep. o eorum violent©
rueret, rfe,
fed Arcbidiacoûus loci nihilominus iplum fponfx .· traâuprzceps
n
* ut poterat , tenuiifct
:/t" ,
fua debitum camaliter perfolvere Ecclcfiaftica lapis tamen avultiis eundem puerum, quem prius
ctnfura coegit . Qui licet invitus fe aflerit pa- liberare voluerat, interficit. Quocirca fraternitati
ruiflê. Ceterum quia prohtbuifle diceris, ut ad tuc per. Apoftolicum feriprum mandamus, qua­
neutram carnalem acceffum habeat, ftnos con­ tenus fi res ita fe habet, eojem fubdiicono per
fulerc voluifti, quid officio tuo competat facien­ aliquod tempus, prout tibi vifum fuerit , ab or­
dum , confultationi tuat taliter refpondemus quod dinis fufeepti exeeutione fulpcnlb , ipfum in coex fola ipfius viri confeffiooe fuper hoc crimine,, dempoftea mi ni lira re permittas. Ad majores au­
tem ordines, ne fcjndalum populo Dei ingene­
a fpoofa fita non debet aliquatenus abftincre.
retur , licet quoad hoc io culpa non videatur
fuiffe, nequaquam afeendet , nifi forte ad MoDt jKrtJvMdt.
naftcrium, feu Canonicam regularem , circa ipCam re audiremus ante confecrationem tuam Cium dc fufpenfis ordinibus fiat diipenfatio , &
juramenta adeo in damnum Epifcopalis juris , ordinatori fuo viium fuerit faciendum.
& dignitatis Canonicis dare monitum prxftitiffe,
CLEMENS III.
quod ex eo robur Epifcopale videatur nimium
enervari ; tu fuper hoc, ucut providus & difereCaffintufii jfrciiitpifeopt.
tus, nos confukre voluifti, & huic incommodi­
Cap.
tati remedium apoftolicum fuppliciter implorafti;
Ad hoc ex tua parte noftrs auribus relatum tx t»·
Nos itaque ft auâoritate pro noftri officii debi­
dc hl.
to providere volentes tua follicitudini refponde­ eft &c. Quod a nobis tua Fraternitas requifivic, Prcfbyt
mus , quod illicita1 juramenta in damnum Epi- an a Pontificibus generati valeant ad (gradus
fcopatus Claremontano capitulo a te prxftita Ecclefiafticos ) promoveri, fi (cientia fuerint , &
nullum tibi debent impedimentum afferre, & ut morum honeftare probabiles ; iciat diferetio tua,
fuper hoc contra detrahentium objeâiones tutus, quod dummodo ex ^legitimo matrimonio , fint
& premonitus exiftas, noftras abfolutionis lite- .procreatii , nec
r
aliud canonicum obviat, licite
ras tibi in teftimonium duximus indulgendas.
poflitnt
~
in iteris ordinibus ordinari, ft in cifDdem Ecclefiis, in quibus prafunt, vel etiam pr®fuerinr genitores eorum beneficium obtinere.
DE SIMONI A.

Dt tt φΰ ceptmit ttaftagtiistaat tutorit.

CLEMENS

iit.

(Cafimutgttfta»» Epifeopo.)

CLEMENS

IIL

ZrtwmrqA Epifeopo.

Qjram fit laudabile ftc. Et infra . Tuis, fra­
*
De regularibus Canonicis , feu Monachis nos
K^MianUi voluifti coofuIere, qui per fimoniam ingreffum , ter Epifeopo , petitionibus annuentes, tibi tuiti
»,xieSimo>i. ipfis (cientibus ( ft machinaniibus ) habuerunt . que (ociis, cum ad praedicandam Chrifti fidem
Verum cum fuper hoc auftoritates multe inve­ paganis exhibitis, Apoftolica auâoritate concedi­
niuntur exprtflx, non aliud, quarrr ftatutum eft, mus ut vobis iis cibis cum modeftia & gratia­
refpondemus, ut locum qui taliter accepti funt rum aftione, fervata temporum qualitate juxta
omnino dimittant, ft follitudines feu alia mo- canonicas fanftiones, uti liceat qui vobis ab iptis
nafteria diftriftiora adeant , in quibus tam exe- infidelibus apponuntur . Infuper indulgemus ut
crabilem exceffum abfque intermiflione deplorent. E quicumque viri Monachi feu Clerici idonei ad*
Si autem ignorantibus ipfis pecunia data fuerit, nuntiandam gentibusEvangclicam veritatem, recogas eoa ad renuntiandum loco eidem; & poft­ Îuifita , ft habita fuorumprelatorum licentia,
. voluerint adharere, id abfque contrarictatc
modum in ipfum reduces, fi ibi abfque fcandalo
remanere potuerint, vel fh aliquo , quod fit de aliqua exequeodi liberam habeant auâoritate Apo­
ftolica facultatem.
ordine ipfo ad ferviendum poteris collocare.
litat.
Tua noa duxit fraternitas confulendoa ( an ii Car· ,
foli fint ad Sedem Apoftolicam deftinandi qui Γ*
in late fententia Canones incidentes manus in
Clericos perverterunt violentas, ft utrum poflint
ab eadem fententia, nifi per Romanum ronti-

CmcU. Ctatral. Tom. XXII.

N n i

fictm,

ii.

E P I S T O L Æ.

07

08

firent, liberari. Unde ) fraternitati tua refpon- A ad invicem ia quinto gradu confanguinitatis at*
demus, quod non iolum ii, qui in cleticoe te- tingere , idetnque
— coram
——-. —
te —
ptobaturum
>----------- idoneis
—■merarias manus mittunt, fed etiam incendiarii, teftibus proponebat ; adjiciens infuper quod ob
cx quo funt per Ecclefiafticam fententiam pu­ hanc caufam a G. prxdeceflbre tuo in primo
blicari , pro aMolutioah beneficio ad Sedem funt nuptiarum anno vinculo fuit excommunicationis
Apoftolicam deftinandi, (At nonnifi per Roma­ adftriftus. Ex adverfo vero pnefata mulier dixit
aâionem fuam nullatenus audiendam , eo quod
num Pontificem abfolvendi.)
(Illi vero, qui Ecclefiaftica beneficia-de ma­ fic probare maniftfte dicebat , femper XXV. an­
nibus prziumunt laicorum accipere , nen con- nis idem vir tamquam legitimam uxorem eam
fueverunt pr» tali excedit ad Sedem Apoftoli- tenui ite. Unde quia fuper hzc nos contulere voluifti , confutationi tuz taliter refpondemus,
cam laborare. )
De Sacerdote vero ,* qui divino judicio tepra ref- quod fi tibi conftitit prcdiâum virum mulierem
ne> ,.deGlcperfus in Pcrochiali Ecciefia przlationis officio fun­ illam XXV. annis tamquam uxorem legitimam
nc. ejrot.
gitur, tibi duximus intimandum, quod pro fcan- tenuifle, ipfum ad eam uxorem de cetero deti­
dalo , vel obmurmuratione populi , ab admini- nendam, & maritali affedionc traclandam, apArationis debet officio removeri , ita quod jux­ ” pellatione remota , compellas , perpetuum ipti
ta facultatem E-dcfiz fi quod vixerit , mini- viro fuper eadem quxftione iilicntium Apoftolica auâoritate imponens.
ftretur.
Dt bis t
fiant λ majori parte Cap.
Utm (Titronenfi Epifiapo, sn eodem libro.')
Htm.
Cum
H.
lator
prarfentium
,
ficut
fua
nobis
conOp. <·»· H.
Fraternitatem tuam 6cc. b infra. Diligenti
». Deeoqui queftione monftravir, ad tuam pra tentiam ordi­
funi. Sed «it nationis tempore accetfiitet , fua ei Fraternitas
fiquidem a nobis confultatione credidit tua io.
Caldi»1· Hl*
juxta confuetudincni Patrie quatuor minores or­ lertia inquirendum , quid obtervate debeas, <5c
dines contulit, quibus nullatenus contentus, fub*. Apoftolica auâoritate ftatuere fuper eo, in Ecdiaconatum ( eodem die inter alios latens, te infeio,. clefia fua quidam vel etiam minimus ipfam Ec& diaconatum) temerario auiu recepit. Quia vero> defiam, fine tuo, & alionmTCanonicorum conidem clericus infaâo iftomultum excellit, Fra­ fenfu interdiâo fupponit, pér quod & ipfius Ecternitati tuz mandamus , quatenus eum in mi*,- elefie fervitium deterit, & iri populo fcandalinn
roribus. ordinibus permittas miniftrare . Si vero ^non modicum generatur; addidit etiam diferctio
domum Religionis intraverit , & vira ejus, & tua fupcr eo fe velle referiptum Sedis Apoftolimores exegerint . Abbas fuus etiam in aliis cum c· promereri, quod quidam ex Clericis majoris
Ecclefiz, vel aliarum in tua Diœcefi conditu­
eo poterit ordinibus difpenfare.
rarum ordinationes earum , Ac alia rationabilia
fta'uta Capituli .... canonic· contradiâionis
Idem Abiemnfi Epifcopo.
occafione impediunt , & ordinationem Ecclefia­
Ea nofcitur , &c. b infra . Ad audientiam fticam procedere non permittunt . Primz igitur
fiquidem noftram, te fignificante, pervenit, quod Îiucftionis articulo refpondemus, ut interdiâum
me tuo, Ac fratrum aflenfu per aliquem ex Ca­
quxdam Ecck-fiz intra veftram Ditecefim dc ad
tuam jurifdiftionem fpeftantes, cum in eis prius nopeis in Ecciefia pofitum nullatenus tenure
fuerint clerici Saeculares , ad Regularem obier* debeas, nec fuftinere, ut alii, przfertim contra
vantiam funt translate. Verum in qua aliquan­ juftitiam, ediftum obtervent . Secundz quzftiodo Viginti clerici foliti fuerunt fubftentari, vix nis nodum auâoritate Lateranenfis Concilii dumodo ieptein in ea, vel odo monachi commo­■ —ximus refolvendum, ut nifi videlicet ab aliquo,
rantur, & ubi decem fuerunt clerici , vel qua- ^vel
^vel aliquibus
aliquibus potior
potior ibus,
ibus, vel
vel inferioribus
inferioribus tamquam
tamquan
tuoi , vel tres monachi funt ftatuti, cum poftef- rationabile aliquid objeâum probare contigerit
fiones non fint modo diminutas, nec aliqua, alia praevaleat femper Ac obtineat debitum , appella­
ex quibus clericis folebant provenire. Quapropter tione remota, objedum, firmatum, quod a ma­
quid t>bi fuper his fit amodo faciendum noftris jori , Ac faniori parte Capituli fuerit copftitutum, nifi antiqua confuetulo Ecclefie haâenus
petifti literis edoceri. Ne igitur Ecclefiis illis ex
mutatione hujuimodi Dei obiequium diutiusma- obfervata , Ac auâoritate Sedis Apoftolicc con­
neat imminutum^, Fraternitati Tuz praetentis firmata , aliud fuaferit obfervandum, fic enim
feripti pagina duximus indulgendum, ut fi Prae­ Ac audacia, dante Domino, refrenabitur impro­
lati , ad quos Ecclefiz iftz pertinent, ad com­ borum , Ac Eccleiiafticorum utilitas latius ex­
tendetur .
monitionem tuam in eis tantum Religioforum
numerum inftituere prztermiferint , quantus ex
Dt Conceffvmt Ectlefia
vacantis.
carum proventu honefte valeat fubftentari, libe­
Jlem Rot hoste»»c^fi Arcbitpifcopo.
rum tibi, fit in eis »ot Rcligiofas perlona? ejufdetr. Ordinis , contra & appellatione cedante —
Ea nofcitur &c. Û infra . Ex tua liquident
ftatuere, quot eorum redditus fufficiunt ad ne*
cellaria providenda . Liceat quoque tibi per di- nobis eft ex parte propofitum, quidquid dubium
ftriftionem ecclefiafticam quos contradiâorel in­ tibi extat, utrum illorum 1st appellationi defe­
veneris, appellatione ceifante, cogere ad obfer- rendum, qui occafione promitfionis fibi faftzfuper Ecclefiis non vacantibus , cum cis prztervationem eorum , quz fuper his duxeris ftainiifis, vacantes poft modum Ecclefias intelligent
tuenda.
conferendas, in vocem'appellationis prorumpunt.
Super quo fraternitati tu· duximus refpondenIdem Cantuarienfi Arcbiepiftopo.
dum, quod eum ptomiffiones hujufmodi in Con­
F® inCopiEx litteris tus Fraternitatis accepimus, quod cilio Lateranenfi fuerint prohibite , nifi Sedis
Ut.ll.&Glccum B. miles G mulierem XXV. annis tenue* Apoftolicz auftoritas intervenerit , vel aliud
menei
rit in uxorem, nunc diftus miles ab ea f/parari quid rationabile obviaverit , pro hujufmodi ap­
luibitur.
dcfiderans, matrimonium accufavit, atterens fe pellatione non debet vacantium Ecdefiarum
in-

/
ggjjjj

JO

CLEMENTIS PAPÆ III.

m a^s^A
Dt treMit.

Nm

In Ecdefia veflra cantam m—ren Canomco»
ran, fine nobis innotuit, confaevit inftitncre,
& inttrationem vcftram religione firmare jura­
menti . Unde quia numero iflo fireccflu tempo­

i7o

fiv Anlb. Ata·.
Curafidcepci regiminis nos inducit, ut Fratrum
nofirorum confidtatiotubus refpondere, ft ab cis
quantum humana permittit fragilitas dubitatio­
nis faupulos amputare. Hinc eft quod cum taa
duxerit fraternitas Sedem Apoftolicam coofulendam , utram fuper Ecdefiarum profentationibus duella debeant fcflineri, tine duximus follicitudini refpondendum , quod neoue in eodqn
cafu, nec etiam in aliis debes aliquatenus tolerare.

ram
deducitis, utrum
rum diminuto in dubitationem
i.......................
ipfum de inffiration* Canooicoram fepplerc nolitis laicis computate', qui in Ecckfra vdtra
Canonicorum Ütulo nominantur, Astutis noftris
fit impletum. Ut hsec ambiguitas a veftris cordites auferatur, nobis videtur , 'quod laici non
Dt Sntniit ExmttnnkilMÎi . Aton
debent Canonicorum numero computari , nec®
htcv^ Ctfindt.
vos debeatis quominus ftatutum noftrum jura­
Cum borne* memoria; Clemens Papa prodecefi
mento proflito roboratum x de aliis Clericorum
perfonis idoneis Canonicos fuppleatii. Nec enim for nofter L. M. M. dc alios, quoldam Baren.
alia noftra intentio fitiffe putatur, quam quod Clericos vocaflet, ut Bernardo Archidiacono fuo,
tales ad fupplendum numerum cum necefle fo­ quem graviter Inferant, ad ipfius accederent
ret curaretis unanimiter,, invenire, per quos Deo prafennam refponfuri, quia venire juxta mandain Divinis Officiis per Ecdcfiafticos Ordines
congrue fervrretu L Ad hac vero diftriftius prohibernus, ne de cetero laicos ut Canonicos ad­. promulgari, in qua, ficut dicitur, triennio per­
manentes , quidam ex ipfis fufpenfi aliud benefi­
mittatis,
cium Ecclefiaftkum funt adepti; ft quia utrum
beneficia adepta poflint rationabiliter retinere
CLEMENS III,
nos confulere voluifti ; fignificatione profentium
■ vobis refpondemus , quod non liceat illos, nec
AffarM £fifitpt £Uh.
Cilla qu* habuerant, nec ea beneficia que poft­
Perpendimus ex literis tuis, quod quidam Sa­ modum funt adepti, aliquatenus retinere. Unde
cerdos tua Dtoecefis pro eo quod fe Filium Re­ venerabili fratri noftro Bar. Epifeopo dedimus in
gis nominare prefumpfit, ft armis arreptis in Pro­ mandatis , ut eos pro tanta pertinacia ft con­
vincia feditionemfecit ft guerram, adileftofilio H. temptu Apoftolico, beneficiis que habent, non
Comite per vicos vtfus eft fiiftigari , qui poftea difitrat fpoliare, ea tamdiu in luis manibus de­
ejus mandato patibulo traditus exptravit . (Xiia tineantur, donec quid fuper bis facere debeas liigitur tamipfumComitem, quâmaHoe hujusfaftt tcras noftras accipiat, ft mandatum.
participes velle fuper haec fetisfecere intimafti,
Lacdhuwd
/fav * Dufatnt Arthitfifctft.
profenti pagina duximus recondendum; quod fi
memoratus Sacerdos tali modo excedit, & ar­
Cum in Ecclefia Dei pro diverfitate Ordi­
ma ferens non propuUando injuriam, fed eam
inferendo fiait occifus, non videtur nobis, quod num j ft honorum jurifdiftio poflidentium non­
interfeftores ejufdem propter hac ad obtinendam numquam in fubditis varietur , ft venerabiles
abfolutionem Apoftolicam Sedem adire cogantur. _ Fratres noftri Epifeopi cooceftâm fibi poteftatcm
Tu vero quod radius nofti merita perfenarum, exerceant in reddendis juribus fubditocura, po­
ets aliam ponam competentem adjungas.
pulorumque; evenit, ut nonconfidcratiooe
-t— jufti·_.··
Ceterum de voto quod ipfum Comitem fecilfe! tie, fed voluntatis proprie libertate penfata ,
proponis, ut fcilicct Angulis fextis feriis in pa-■ que fua funt, non que Jefii Chrifti quatentes,
. ne jejunent, ft aqua, non videtur, quod reo e ipforum Epifeoporum judicium , poreftatonquc
pretio ilia fufficiat de altari cooftrafto , cumt declinant, appellationisru&gium ufitraantes, μ­
quamvis voluntarium fit vovere , ex neceflttateι jus auxilium jufte interponendum ad profidium
innocentium nofeitur inftitutum. Accepimus au­
tamen vota licita funt (blvenda.
Ad ultimum quod de fubveniendo terra Jero- tem venerabilis fratris noftri Ungouienfis Epi­
•uaduM folymorum pramifit , ipfum ad * eundem idue feopi tranfmtfTa nobis conqucftiooe querelam,
in propria perfena fi fieri poteft diligentius exhor­ quod quidam Clerici de Guiian. gravaminis neretis, vel iu voti funplemento competentia fub- ceflitare.ooo cumpnlfi» ft ullius oppreflionis mo­
le gravati, fed folo nretextu excutiendi a fe
fidia euntibus Jerofolymam fubminittret.
In ultimo quo literarum loco rtquififti a no-. jugum Ecdefiafticc difapiinae', ut poflint libcnb<s , utrum Mano quidam de tua Ûrocefi, qui _ tius in fui erroris, ft nequam propofiti liberta- ■
Sacerdoti mortem inflixit, ft poftea ad Ciftcr: fcte baccari , ab audientia fua vocem appdlatio' ' ~Ordinem convolavit , jam nunc‘ faftus
~ ‘ nis emittunt, ft occafioue judicii tui, quod vel­
cientem
monachus ab Abate tuo poflit-abfolvi. Ad quod le obfervare fe ja&ant, cjufilem Judicis Ordina­
breviter refpondemus , quod ubi proceflit talis rii fine rationabili cognitione evitant. Quia
excommunicatio m Monachum, nonnifi per Ro­ vero appellatione diflugram noa ad defenfionem
manum Pontificem, vel ejus mandato abiblutio- iniquitatis , fed ad remedium oppreflorum, ft
nem fili poterit obtinere ; cX difpenfatione ta­ damnatorum injufte tam canonica, quam civi­
men ci poteritis autoritate noftra munus abfo- lia jura induxerunt, ad flature Lateranentis Con­
lutioms impendere , & pro exccflu pernam im­ cilii non eft fubdi torum hujufinodi appellatio ad­
mittenda, qua non porrigitur nifi ubi digna corponere competentem.
reftio cludi valeat Prselatorum ft omnium, qui
m parte fellicitudinis Ecdefiaram, difponente
Domino, convocantur ; tatcidfc dfeofarar,

m

ηλ

f7l

EPISTOLÆ

H»

C^Jua cuique jura illibata ferventur, fraternitatem A ftirutioosm
tuam htteris prudentibus duximus commonen■ dam, per Apoftolicum feriptum tibi mandantes, passa decernens anathenutis obfcsvaadom, ut
ut fi quando contigerit aliquem de ptzdi&is Cle­ nullus Magiftronzn , five Scholarium fiiacr du­
ricis a przfato Epifcopo tuam audientiam .ap­ cendis hoiphiis in lafoaem, dc pnrjndicnim ha­
pellare , nap ante fibi audientiam prasbeas, nec bitantium audeat hoCpitcm convenire, nifi prius '
ejus appellationes admittas, quam tibi conftice- conftiterit tempus coaduftitNNS eiapfom, vel in­
rit ab appellatione illius, vel a gravamine, vel quilini in hoc fuum przftiterinr placido favor·
iojufta condemnatione porrc&um ; alioquin ipfum confenfum. Quo circa nos, qui dcreftabiles verad przfiati Epifeopi auditorium , remota appel­ futias bone fidei contraftibus inimicas non fo­
latione , remittas , in fur difculfionis examine lum in Clericis, fed etiam in quibuslibet etiam
jufto ejus judicio permittens. Sic enim contunsa- Mercatoribus condemnamus, przdiâam confticia refrenabitur improborum , dc honor Coepi· tutionem a przfato fortuenfi Epifcopo faâam,
fcopis debitus per fratemz viciflitudinis obfervan- & demum a jam difto przfato Epifcopo Tufculaoo confirmatam, ratam efle decernimus,
tiam in fua libertate confiftctB& eam auftoritate Apoftolica confirmamus, Au­
dentes ut a te , Frater Epifcope , dc tuorum
Jdtm Cafisrouguftno Epifcopo.
omnium fucccflorum Cingulis annis in communi
Quia requififtia nobis, fili p. Przpofite, quid audientia Magilhorum , atque Scholarium przfens pagina recitetur, & prztaxata pravz con­
agendum fit quando prsebenda in Ecclefia tua
vacante contigerit cumplurtt ex his, qui nume­ dicionis improbitas innovata per armos fingulos
rati funt ibi ia vocem appellationis erumpunt, excommunicationis fententia reprimatur. Nulli
interdicentes expreflim ne ad ele&ionem alicu­ ergo omnino hominum liceat hanc paginam nclis procedant; confultationi tuz taliter refpon- ftrz confirmationis infringere, dcc.
demus , quod fi appellationem , quam interpo­
Clemens 111. (Snront. Arcbiepifcopo. )
nunt, intra quadraginta dies profecuti non fue­
rint , procedendum eft poftmodum, appellatione
nullius obftante , ad canonicam ele&ionem perContrado Matrimonio inter P. & Λ. uxorem Cap- c·"·
fuam (ficur ejus P. nobis comjueflio patefecit, g»*1
,*.·*
lonz minifterio Ecclefiz competentis.
cum per biennium infimul habirafTent, & filium
1
Cex ipia uxore memoratu» P. fufcepifler, ) quia
Idem (Fidtlibm in Mann/i Provincia
confanguinei ejufdem A. ( volentet eam feparari
camllitttii. )
a viro) contrado matrimonio objecerunt, atterentes
Cip.
Notj *A *n poteflate hominum cum plantant quod eadem A. in primo fandi falis pabulo filium ex
>>. de De-arbores , vel aliqua terrs femina mandant,» concubina quondam ipfius P. tenuerit, (cumfuit
oTtA Car ( qu’d C’UJ 111 14110 ’ vel planât'0 redditura,, primo io eam indu&us , & propter hasc tuam
cum juxta verbum Âpoftoli ad litteram expo­ ' prasicntiam adeuntes, dicebant , ipfam debere a
MiaiHI.ut
«bm in li.
1 nendum . Neque qui plintet afifwd fint finit t, viro per tuum judicium fisparari. Tua veto Fra·
Copila'.
aeque qui riget , Jed Deut qui triktat uderemen-• tern i tas, ficut accepimus , ' caufa , non cognita
tum . Audivimus autem quod quidain vcftrum1 carnale eis commercium interdixit, prohibens ipfi
de 'vineis , olivetis, cavila mellis, dc frugibus,1 P. ne debitum ab uxore requireret. ) Verum fi
nifi primo deduftis expenfis Icminum, & labo­■ conftarer Ecclefiz vera efle; que diximus , non
ris, fic agriculturae decimas curant Ecclefiis ex­ ideo tamen contractum matrimonium folverctur,
hibere . ) Revera ficut Sandi Patres in fuis tra­ que res utique vix contrahendo matrimonio im·
diderunt feripturts , de vino, grano, frudibus1 pedimenrum. aflerret ; ideoque fibi per Apoftoli“ cum feriptum mandamus , quatenus przfato P.
arborum, pecoribus, hortis, & negotiatione, de Deum
ipfa etiam militia & de venatione, tt de omni­ firmiter audoritate noftra injungas , quod me­
bus bonis dccimz funt miniftris Ecclefiz tri­ moratam A. ficut uxorem propriam maritali afbuenda:; ita etiam ut qui has Cohere neglexerit fedione pertradet, & carnale debitum ab ea. li­
Ecclefialiica debeant diftri&ione compelli - (Prz- center exigar, & perfolvat. Sive quod Cupra φ·
terea fi quis Domino decimas non dederit, quz dum eft ipfam A· ante matrimonium contrafium
funt tributa zgentium animarum , & ex debito cum P. five poftea egifle conftiterit, dum ta­
requiruntur, ad decimam pariem, ut docet Au· men , fi in fraudem caufa feparandi matrimonii
guftinus, revocari meretur.) Volumus igitur, dc id fecit , panam pro prefumptione accipiat ,
diftri&ione praecipitur, quatenus antequam dedu­ matrimonio in fua firmitate durante. 1
catis de eundis veftris bonis coile&is expenfas,
(falvis privilegiis Ecclefiz R.omanz), decimas
Jdem.
ad quos pertinent cum integritate debita perfolvatis.
Infpeftis litteris, quas bonae memoris Urbano
Ex referipto literarum piz recordationis * P. E
] prrceflbri noftro rnihfti, plene cognovimus quod Comp,Ut’
• Pttrus
quondam TuCculani Epilcopi nobis innotuit, perlator C. fubdiaconus' dum olim in minori
quod eum Civitatem Bononienfem tempore iuz ztate pofitus cum quodam puefo Indum exer­
legationis intrans invenit fuifle ibi a bonz me- cens, jeftu lapidis uteretur , ipfum puerum ,
* ViUelm. moriz * VF. quondam Portuenfi Epiicopo con- non ftudiofe, ied caufaliter vulneravit , de quo
ftitutum, fle fub excommunicatione prohibitum, vulnere vix fuit cura medicorum agentes ( fic )
ne aliquiScliolares aliorum hofpitia majoris mer­ infra breve temporis fpatium, ficut credebatur ,
cedis promiflkme conducerent , ubi ea .fibi vel plene curatus ; tamen elapfo anno vulnus fecit
inanis gloriz Audio quafi potent tores in expenfisi poftmodum aperturam ; fed quia medicus , qui
apparere volentes, vel privatz utilitatis commo- fuit adhibitus ad curandum , circa ipfum negllV'- do vendtearent . Unde ipfe follipta provifione gentia feu ignorantia, vel etiam alia culpa,miconfiderans , quod hûjufmodi condudioois im­■ nus neceflariam follicitudinem creditur habuifle ,
probitas in diijordie fornacem , & impedimentai puer occatione ipfius vulneris expiravit. KeCponQph modica pareret ftudiorum , przdiftam Conf- dentes igitur ad hzc , Fraternitati tuz manda.
mus,

C7J
ClEMENTiS PAPÆ III.
j74
** mm, quatenufcumque res itn peocv&rit , eum-A( quandam etiam pattern reddituum fuit ufibus
«km io œmoritns ordinibus mmiftrarr, permit* applicare contendunt. Unde taepe contigit , ut
cas. Aâurus circa eum benedicere de benelido» Dsoecefano Epifeopo exceftus hujuimodi ignoran­
quod per te illi pcAulas conferendum, ficut ejus te, vel eo minime rcquilito io Ecclefiis tUis inmérita pofiuiant » dc tua meüus infoderit volun­ ducant pro fuo volunt atir arbitrio Sacerdotes .
tati . Ad «Itaris veto ofiScium non accedat » qui Qtouiam igitur conftttutiones ptasdifti Concilii
occafione morti ejnfilcm pueri dediflc videtur pati noluimus , neque debemus aliquorum mali­

*

tia violari;) difcrctioni veftrx per Apollolicum
feriptum,mandamus atque precipimus, quatenus
( cum fuper boc feceritis requifiti , partibus ad
Dttm Cmu Cm
veftram prefentiam convocatu ) qurcumquc no­
veritiscontra conftitutionem predidam fuper Ec.
»'ap. Grjwi
Gravir admodum , fit correptione (digniflima clefiasiUas, vel eantm cenfu ab aliquibus r fic
* c=n‘ nuper querela in audientia noltra eft propofita , tempore prrdidx conftitutionis attentata ,( conquod ulva confcientia iubdiflimulatione tranfire -u.uw^
t ia> iiiaiwiia
. tradiâione , »
fic appellatione ceflante
) in irritum
r'
non poffumus. Cum enim quaedam ) Ecdefiafti- "revocantes (ab augmenta tione cenfuum Ecclefiis
" ‘ ~’ t
cx periome Ecclefias ( quali plebes in Morinenfi penitus abfolvatis, fic ad ftatum debitum redu­
Ditree fi habeant; ) cum eas vacare contigerit , catis.) Presbyteros quos fuper his illicita jura­
non aliter quenquam ad i piarum regimèn volunt menta preftitiflê noveritis congrua fatisfaftione
vocare, nifi antea novum cenfum Ecclefiis illis impofita faciatis abfolvi. Eos etiam quos de ce­
imponant, aut iHas terne contra Conftitutionem tero contra formam Canonum fuper his venire
Lateranenfem augmentent, ad ipfius folutionem noveritis ( fine cujufquam perfone * fublato ap- * f. iriprfU
inftituendum ( Epifcopum ) Presbyterum jurato­ pellationis obftaculo ) cenfura canonica punia­
ria cautione , vel fidejufibria cautione cogentes, tis.

CLEMENS III.

CHRIS U

.CHRISTI

’■”·

CONVENTUS AD GISORTIUM, EPISCOPORUM
AC

PROCMR.UM

In quo

G A L L 1 CÆ

FT

A N C L I C Λ

D 1 7 1 O N J S.

Gallis fic Anglic reges reconciliati crucem fufceperunt, Clementis
Papx ΠΙ, temporibus.

de ge/br PWlippi -Attgnfli , ed aa-CHenrici filii Matildts imperatricis, idem rexfuit
RlGORDfcç
mre MCLXxxvii. Superveniente, iw^xir, S. in Normanoia, apudCadomum, die Natalis Dotu»· Hilarii * feftivitate,' qux tertia decima dic Ja- mini: fic inde recedens vente ad Barbefluftum
“
,
nuarti celebratur , faÛum eft colloquium intra inde tranffretaturus in Angliam . Quo audito ,
>n regem Francise Philippum fic Henrfcum regem Philippus rex Francis magnum congregavit exer­
'
Triam fit Gifortium ; ubi preter citum , jadans impudenter fe vaftaturum Nor- ·
omnium hominum opinionem, Domino miracu- manniam, fic ’ ceteras regis Angltx tranfinari- · Ttnr. rer- ,
C mi X«M- tofe operante
factum eft ,. quod
inlpiratiocas, nifi ipfe reddiderit ei Gifortium, cum per.
t -- per —
r--------nem Spiritus fandi caelitus milii, illi duo reges tinentiis fuis : vel f. non fecerit Richardum co­
<fnrai Mit
in eodem loco , pro liberatione fanât fepulcri mitem Piâavix filium fuum accipere fibi in con­
tntbeenu
Domini fie fanâx civitatis Hierufalem , ‘fignum jugem Alefiam fororem fuam . Quod cum regi
ff»t (<U. fanda; crucis affumpferunt, fic multi archiepiico- Anglin conflaret, reverfus eft in Normanniam,
pi, epifeopi, fic comites , duces fic barones cutn fic
_____
... colloquio
......
. fic. Regem Franaccepto
ititer ipfum,
cis: fcilicet Galterus Rotomagenfis archiepifco-pcix , ititer Gifortium fie Trie , xn. Kalendas
pus , Balduinus Cantuarienfis archiepifcopus , Februarii, die S. Agnetis virginis, fic Martyris,
epifeopus Belvacenfis
“ ‘
" , ej
epifeopus Caruotenfis: convenerunt illuc cum atehiepifeopis, fic epifeo(pux Burgundix, Ricardust comes Piâavix, Phi- pis, fic comitibus , fic baronibus regnorum fuolippus
-ippus comes Flandrix, Th
Thibaldus comes Blefen- rjtn. Cui colloquio interfuit archiepifcopus Tyfis, Rotroudus comes Pcrtiçenfis, Guillelmus de ri, qui repletus tpiritu fapientix fie intclkâus ,
Barris comes de Rupeforti , Henrietta comes miro modo predicavit vcifium Domini coram
Campaniae, Robertus comes Drocarum , comes - regibus, fic principibus . Et convertit corda co
Clarimontis, comes Bellimontis, comes Sueftio- tum ad crucem capiendam : fic qiti prius holies
nenfis.* comes Barcnfis? Bernardus de fando Ga- erant, illo praedicante, fic Deo coopérante, fa
lerico, Jacobus de Avenuis, comes Nivernenfis, ûi funt amici in illa die, fie de manu eju» cru- .
G. de Merloto, Droco de Merloto , fic plures cent rec erunt: fit in eadem hora apparuit fu
alii zelo Dei accenfi , quorum nomina longum per eos gitam crucis in ccelo. Quo vito miraeffer hic ponere . Et in coJem
codei loco in monu- ”
Ejculo, phtres caiervattm tuebant ad fufecptionem
fuam,, 'lignum
mentum Eujus faâi
i, ifti duo reges
.. devote ere- bracis ad cognofcendam gentem fuam
lignum
xerunt crucem ligneam, fundantes ibi ecclefiam, evidens fibi fie fuis providerunt . Rex namque
fic inter fe ferdus perpetuo pcrcutientes , fic vo­ Francûe fic gens fua receperunt cruces rubeas :
cantes ipfum locum, Sanâum agrum , eo quod fic rex Anglix cum gente- fua fufeepit cruces vi- '
ibi facris crucibus funt infigniti.
rides: fit tie unufquilque ad providendum fibi fic
CMvmfare rapsdr* nftn Regtrivi Hevtdmu , itineri fuo necefferia , revenus eft in regionem
mm/. parta ]]. m h^c vefy* . Anno , inywir ,
fuam.
gratia Mcucuviit. qui erat annus xxxv. regis

" ·

CON-

______ !7!

"■™ α

“f™

CONVENTUI CENOMENSHSIJ

ffiSfekTu—.

Ββ ΒβΒβΒβ BOB ubububb
CONVENTUS

ANNO
eoum
■ •'I.

CE N OMANENS1S

Epifcoporum ac procerum Anglican· ditionis de febfidio-term faute
prabendo, Clemente HL Papa.

Aigmtr redrev.te pertû IL maaL A habebunt, dc nihil pro fe dabunt. Burgenfes veFnctr
Henricus igitur rex Angliac, poft crocis re- ro dc ruftici, qui fine licentia dominorum fuo-

ceptiooem, venir Ccenomanum, ubiconfiliofuo- ram crucem acceperint, nihilominus decimas da­
rum ordinavit, quod unufqutfque decimam red­ bunt.
Difpofitum eft etiam , quod nullus enormiter ·«
dituum dc mobilium fuorum in eleemofynam da­
bit- ad fubvemionem terra Jerofolymitan· hoc juret, dc quod nudus poftproximum Pafchauta­
anno; exceptis armis , dc equis, dc vcfttets mi­ tur vario, vel griGo, vel tabcllina , vel efearlelitum; dc exceptis equis, dc libris , dc veftimen- ta: dc quod omnes contenti fint duobus ferculis
tis, dc omnimoda capella clericorum, dt lapidi­ * a exempto ,* dc quod nullus aliquam mulierem · eU. aebus pretioGs tam clericorum quam laicorum : fecum ducat in peregrinatione , niG forte ali- ·&·
■“■·
peditem, ,—dc -,qua
nuda habeatur ' Ftrtt ’ **
fafta prius excommunicatione ab archiepifeopts, quam
,------lotricem
------ ,------------------------epifeopis, archipresbyterisfiqgulis, infmgul» pa- iufpicio , dc quod nullus habeat pannos decifos
rochiis, fuper unumquetnq; qui decimam prata- vel laceratos.
xatam legitime non dederit, fub prafentia, dtB Difpofitum eft etiam , quod quicumque clericonfcientia illorum', qui debent iuterefle f Cob eus vel lakus redditus
..
- ante fufceptiooem
...
fuos
ligatur autem pecunia ifta in fingatis parochiis, crucis mvadiaverit, exitus hujus anni integre ha­
prafente presbytero parochi· , dc arehipresbfre- beat, fic tranfito anno creditor redditus renabeat »
ro, dc uno Tempiario, dt uno Hofpitalario, dc ita quod fruftus, quos inde reperit , in folutioferviente Domini regis, dc clerico regis, dc fer- ne debiti computentur, & debitum poft fufeeptioviente baronis, dc clerico ejus, & clerico epifeo­ nem crucis, quamdiu debitor erit in peregrina­
pi. Si aliquis juxta confeieotiam illorum minus tione, non uluret. Statutum eft etiam , quod
dederit, quam debuerit, eligentur de parochia omnis clerici fit laid, qui in hac peregrinatio­
quatuor vel fex viri legitimi, qui jurati dicant ne proficifcentur, poliunt licite invadiare reddi­
quantitatem illam, quam ille dctoiilkt * dixifie.'C tus fuos, five ecclefiafticos, five alios, a Paf­
F. UM. dt tunc oportebit * illam fuperaddere quod mi­ cha cum iter arripuerint, ufque ad tres annos ;
nus dedit. Clerici autem, dc milites, qui cru­ ita quod creditores, quicquidde creditoribus con­
cem acceperint , nihil de decima ifta dabunt , tingat , fruftus omnes reddituum, quos in vadio
Doadato. fed de proprio fuo * dominico; dc qulcquid ho­ habebunt, a ptsedifto Pafcha luique ad tres an­
mines cotum debuerint ad opus Oloram , colli­ nos integre percipiant.
getur per fupradi&os , dc eis totum reddetur ,
Difpofitum eft etiam, quod quicumque m pe­
Epifeopi autem per litteras fuas in fingulis-pa­ regrinatione deccflerit, pecuniam fuam , quam
rochiis epifeoparaum fuorum, facient nunciariin fecum in peregrinatione attulerit, ad fufteotatiodie Natalis, dc S. Stephaoi, dc S. Johannis, ut nem fervientium fuorum , dc ad auxilium terra
unufquifque decimam prataxatam
|
“ infra Purifica- p. Jerofolymitan·, dc ad fiiftentationem pauperum,
tionem beate virginis Marin,. penes
w
fe.- colligat
- : » dividet juxta confilium diferetorum virorum, qui
„
.··..·
---r—a--------j.·
jjQg conftinieotur. Hnc omnia fupradifta fu­
Ac fequenti dic deinceps, illis prafenttbus
qtudifei funt, ad locum quo vocatus fuerit unufquif­ tuta funt dc difpofita qb Henrico rege Anglic ,
que, legitime perfolvat. Pneterea ftatutum eft a in prafentia Richard» filii eius «unitu Piftavi·,
domino papa, quod quicumque 'clericus vel lai­ dc Willehni Turooenfir archiepifeopi, dc Baldecus crucem fufccperit, ab omnibus peccatis , de qrini Canruan Archiepifeopi, dc Walteri Rothoquibus ptenituerit, dc confeflus fuerit , authori- magenfis archiepifeopi, dc in prafentia Johannis
late Dei, dc beatorum apoftoloramPetri dcPau­ Ebroicenfis epifeopi, dc Radulphi Andcgavenfis
li, Iteratus eft dc abfolutus.
epifeopi , dc R. Cenomanenfis epifeopi, dc M.
Difpofitum eft autem a regibus , dc archiepi- Nannetenfis epifeopi, dt in prafentia Hugonis
fcopis. dc epifeopis
. ., dc aliis principibus terra ; de Nunant Ceftrenfis elefti, dc Lifardi Sagientis
quod omnes illi, tam clerici , quam laici , qui elefti, dc in prafentia Baronum Andegaviae dc
hoc iter non arripient, decimas reddituum , & E Cenomani» , dc Turonorum , apud Cenomamobilium fuorum hujus anni, & omnium catal- num .
lorum fuorum, tin in auro, quam in argento,
His igitur praeordinatis, rex Anglî·
Αηεΐΐκ cooftituit
& omnibus aliis, dabunt exceptis, veftibus, & li­ fervientes Tuos clericos & laicoai ad pradiftasdebris, & veftimentis clericorum , capellanotum , cimas- colligendas, per omnes terras luas tranfdc lapidibus pretioGs , tam clericorum, quamlai- marinas : & poftea transfretavit dc applicuit in
coram ; & exceptis equis, dc armis, & veftibus Anglia, apud Winchislec, fabbato, tertio Kamilitum ad ufum proprii corporis pertinentibus . lend. Februarii. Interim BaJdewinus CamuarienDifpofitum eft etiam, quod omnes clerici , fis archiepifeopus in Angtiam veniens , ante re­
milites, & fervientes , qui boc iter arripient , gem confecrant Hugouem de Nunant in epifeodecimas terrarum faaram & hominum tuorum pum Coveotrenfem.

CON-

‘VÎT

»77

CONCILIUM ANGUCUM

KSfeflS: *

57»
anno

ANNO
CHRISTI
nM.

CHRISTI

CONCILIUM
*

A N G LICUM

Apud Gaintington in agro Northamptonicnfi de cruce capienda, & decimis
Saladino regi folvendis , celebratum anno Domini mclxxxvih.
* ccmponr Clementis papa» III.

I rtixt ix bac

D

fitttd»

ifit A eundum quantitatem dc; numerum eorum, dc fi>

JL-Z tdtnt
idtnt Rqtnu
Rtgtrxi : Dominus v<
vero rex , ftatim

___________
cit
omnes fibiprcfentari
praefentar diebus dc locis ftatupoftquam in Angliam applicuit, magnum cun- t is : de quibus cepit decimam mobilium fuorum,
gregavit concilium epifcoporum , abbatum, co-( fecundum cftimationem virorum fidelium , qui
mirum , dc baronum, dc aliorum multorum tam noverant reditus dc mobilia eorum. Si quos au­
clericorum quam lakoram apud Gaintington : tem inveniiTet rebelles, ftatim fecit eos incarceubi in publica audientia recitari fecit omnia fu- rari, dc in vinculis teneri, donec ultimum qua­
pradida capitula, que conftiraerat de cruce ca­ drantem pcrfolverent. Similiter fecit de ludnis
pienda. Qyibus recitatis, Balduinus Cantuarieo- terra fua, unde ineftimabilem fibi acquibvitpe­
fis archiepifcopus, dc Gilbertus Roflenfis epifco­ cuniam.' Deinde mifit Hugonem Dunelmenlem
pus vicarius ejus, tnirifice pnedicaverunt illo die cpdcopum, dc aliae clerico; dc laicos,, ad Vicoram rege dc principibus ruis verbum Domini, uehnum regem
w
Scotorum pro decimis colligendc falutiferc crucis myfterium. Ad quorum pre- dis b rena fua. Quo audito, rex Scotia occurdicationem multi tam clerici quam laici crucem® rit cis inter Vere de Brigheam in'Loenas : dc
non permittens eos terram fuam pro decimis col­
acceperunt.
Et tunc dominus rex mifit fervientes fuos cle­ ligenda intrare, obtulit fe daturum domino fuo
ricos dc laicos per fingulos comitatus Anglia , regi Anglia» quinque millia mattarum argenti
ad decimas colligendas fecçmdum pnediâampnr- pro fupradi&is decimis , dc pro caftellis fuis reordinationem, in terris fu» tranfmarinis confti- habendis. Sed rex Anglic facere noluit, Philiptutam· Sed de (ingulis urbibus totius Anglic fis- pus autem rex Francorum , firnili modo colligi
cit eligi omnes ditrares , videlicet de Londonia fecit Mecimas reddituum dc mobilium hominum
ιοο. dc de Eboraco ιοο. & de aliis urbibus fe- fitoram per omnes terras fisas.

«•βν^ββ·* TaGr

dSfiL «ififiL jfifik ^SMk
^S8r Ίβδ·* ^«9Qr ^9βΓ »9uP
t®Gf

CONCILIUM

PARISIENS E

Quo ad bellum contra Saladinum Turearum regem concede funt regi decima
Saladins anno Domini mclxxxvhi. tempore Clementis pape III.

xit Tilitu, in Martio rcxC
concilium habet Lutetia, cui decime con­
htfiixti» Dttixuria».
cede , qua vulgo Saladinides diâe fuerant .
In nominie fanâa & individua Trinitatis ,
Ctutfin» , «I furav dreiaue Jk xpprÜxtx fitrrixt ,
Raiirmr Gagamar lik· fixt» Itu vtrkt mdicet : Amen
.
. Cooflitutum eft a domino Philippo
Ad tantam expcditîçnem : Tarrkaav raa/ra Sa- Francorum rege, confilio archiepifcoporam , e.
Udiiut*fyfiifindjut, cum pecunia dcedet, con- pifeoporum, dc baronum terre fua , quod epivocatis rarifiis pontificibus dc nobilitate , rex icopi, & pralati, & clerici cooventualium ccpetiit fibi annuam decimam ccclefiafticorum pro- defiarum
_______ , , ________
, _ lignum
w
& milites qui
crucis aflumventuum couctdi ; que poftea Saladini decima D pferunt, de debitis fuis reddendis, que debebanappeliata eft. Mac ilk . Btt Rtgtrt m txuutiitu tur tam Judcis quamChriftianis, antequamcru>7m Bxnttiv : Philippus autem rex Francorum cem rex aiTumpiilTet, refpeûum habebant apro
fimili modo colligi fecit decimas reddituum dc ximo fefto omnium fanâorura poft diem motio­
mobilium hominum per omnes terras fuas . Rr~ nis domini regis in duos annos . Ita videlicet ,
lijxx vtn fit» loc» nftrittt.
quod primo fefto omnium fandorum creditores
Httc MttfH nhtrixt tttrrtHt , detrrtiaH^w if· habebunt tertium debiti , dc fequenti fefto om­
fin» dt ft^fitmdit dttiittir, prtferrt jxvtt tx Ri· nium fanftorum alium tertium debiti, dc tertio
«rJa ix geftit Piilifpi Jiçïfii . Anno , rapwt , fefto omnium fanftorum ultimum tertium debiDomini millefimo centefimo
oT
----------------------------------- — o&ogefimo
oâavo, ci : ufitra aurem non currit fuper aliquem à die
mcnfc Manio , media Quadragefima , Parifiisgqua ipfi: crucem afliimpfit de debitis prius con"’-k-------------eft
a---------.----------------------------celebratum
generale
concilium ·m.·
Philippo
re­ tradis. Simtkb crucem habens qui fit legitimas
ge, convocatis omnibus archiepifcopis , epifeo- hares filius vd gener militis crucem non nabenpis , abbatibus , & totius regni baronibus . In tis, vd alicujus vidua, dc fit de manu paftu
quo innumerabilis militum multitudo , feu pedi* patris, vel matris fua, dc pater ejus, vel ma­
tum, facratiflima cruce infigniti funt. Et pro­ cer , refpeôum de debito luo habebit jttrta iapter hanc inflantem neceflitatem , oppido enim Asm ordinationem . Si autem filius eorum wl
iter Hierofblymitanum nex a&Aabat , cum af- gener crucem habens, legitimus , extra familiaknfu ckri & populi, quafdam decimas ab om­ tus fuerit, vd etiam fi miles non fuerit dc cru­
nibus efte accipiendas eo tantum anno decrevit, cem non habeat ; pro ao rdpeftum non habe­
3[ue di&e hint decimae Sahaladini, quai inpras* bit . Debitores autem, qui terras dc redditus ha­
enti libro potuimus.
bebunt, infra quindenam prarimi fefti fandi JoO o
annis
Citii. Gnntl. Tom. XXII.
NNO MCLXXXVIH.

A

’

17,

c¥ï?
I 111. “

CONCILIUM PARISIENSE.

r nt.

t·0

‘·*····»
annis Baptiftx
creditoribus
& reddiA municate. Nullus crocem habentium five deri-’·" 1 —
wepin·· muitwi
«vw fuit
a«·» terras
itnoa VK
icmw
CHRISTI <ns, ex quibus creditores fita recipient debita , ■•cus^five auks, five alius ^vlibet , diou rcT- anno
«•te.
ad prxfatos terminos juxta formam prxdidam pon*it fupcr hoc unde tenens erat ea die qua
affignabunt per dominos , in quorum dominio crucem affiimpfit, donec ab itinere fufeepto re»
fuerint terror debentium . Domini vero albgna- <dierit : nifi fiaper eo tantum , unde in caufam
menta illa contradicere non poterunt , nifi ipfi itraâus era< antequam afliunpfiflêt.
creditori de pecunia fua pacem fecerint, qui ter­
His imprime confliiutum eft de Decimis ,
ras feu redditus non habmerint, unde facere pol- <quod omnes itti crucem non habentes , quicumfint fufficiens allignamentum debiti fui , factant <que fint> decimam ad minus dabuht hoc anno
creditoribus per fidcjulTores, vel per radia, cre- ide omnibus tnobiUbus filis , & de omnibus red­
astum fuum folvendi debita ad pcxdiâoa termi- iditibus , exceptis illis qui funt Gficrcienfis ordi­
nos. Et nifi infra quindenam proximi fiefti fan- inis , dc ordinis Carthufienfis , & ordinis Fontis
βϊ Joannis Baptiftx , per aifignamentum terse, R Ebrardr, & exceptis kprofis, quantum ad fuum
vel fidefuflores, vel per vadia , fi terram non0 pertinet proprium . Iu nullas communias mittet ■
habebunt , creantum fecerint , ficut difpofitum' aliquis manum , nifi ille dominus , cujus ipfa
eft, non habebunt refpeâum qui alus conceftus communia fuerit . Qpale tamen jus in aliqua
eft . Si quis clericorum vel militum crucem ha- .commutatarum habebat prius aliquis , tale habe­
bentlum, debet clerico vel militi crucem haben­ bit. Qui alicujus terre magnam juflitiam habet,
ti , refpeâum habebit de debito illo uique ad idem terne decimam habebit. Et fciendumquod
proximum feftum omnium fandorum , prxftira qui decimas funt daturi , de toto mobili fuo &
quidem bona fecuruatc dc pace inde tunc fa­ redditibus decimas dabunt , non exceptis inde
piius debitis fuis : immo poft donationem deci­
cienda .
St quis illorum qui crocem aflumpferunt, odo mat , de refiduo poterunt fiia debita folvere .
diebus ante Purificationem beats Mariae , vel de­ Univerfi laici tam milites quam alii , prxftito
inceps, aurum vel argentum, vel bladum , vel juramento fub anathemate , cleri excommumcajtione aftrifti, fuas dabunt decimas. Miles crualiud mobile vadium alicui aftignaverit, creditor ç
fuper hoc dare retpeftum non cvmpelletut . Si cem non habens, domino fuo crucem habenti ,
quis emit ab aliquo crucem non habente fiuâus ei , cujus erit homo ligius , dabit decimam de
terne unius anni certo pretio , ftabile eft . Si fuo proprio mobili, & de feudo quem ab ipfo
quis miles yel clericus terram fuam vel redditus tenebit. Si autem ab eo nui um tenebit feudum,
alicui burgenfi crucem etiam habentif, vel cleri­ de fuo proprio niobili decimam domino fuo lico vel militi crucem non habenti, invad;averit, gio dabit ■ Singulis vero a quibus tenebit , deci­
vel ad anoos aftignaverit : debitor hoc annofru- mam de fuis feudis dabit. Et G nullum domi­
âus terrx vel redditus percipiet, fic creditor poft num ligium habebit, ei in cujus feudo manlerit
impletion«m annorum , per quos vadium vel af- levans & cubans, dabit decimam de fuoproprio
fignatnentum tenere debebat , per annum unum mobili. Si quis terram fuam decimans , res al­
pro recompenfatione illius anni illud tenebit : ira terius quam illius quem debet decimare , inve­
tamen quod creditor medietatem bladi habebit nerit in terra fua , & ille cujus res fuerint, *
hoc anno pro cultura , fi vel terras vel vineas illas efle fuas legitime monftrare poterit, deci- “ M '
invadiatas excoluit ■ Omnia mercata qux facta mans non potent eas retinere. Miles crucem hafuerunt ab oâo diebus ante Purificationem bea-Dbens qui fit hxres legitimust , filius, vel gener
tx Vnginis, vel qux deinceps fient, rata erunt. militis.crocem non habentis, vel alicujus vidue,
De omnibus debitis unde datur refpeâus , opor­ habebit decimam patris & matris fua: . I t res
tebit ut deb'tor det «que bonam fidetuftionem , archiepifcoponun feu epiicoporum, feu capitulo­
vel meliorem quam antea dediflet . Et fi de fi- rum , feu ecclefiarum que ab eis movent in ca­
dejuftione orietur dilcordia, ad confilium domi­ pite, non mittet aliquis manum .* nifi archiepini fub quo erit creditor , partietur xque bona icopi, epifcopi, capitula & ecclefix, quae ab cis
vel melior fidcjuflio quam prius . Et fi fidejtiflio movent. * Si epifcopi colligent inde decimas , * Farte, Si«
per dominum non emendaretur , ad confilium & eas dabunt, quibus dare debuerint . Qpicum- Hariaimu .
principis terrx oportebit emendari . Si quis do­ que crucem habens, qui dare talliam debeat, & ,
minorum vel principum , rn quorum juriidiâioni- eas dare noluerit · ab illo capiatur , cui fuam
bus diât creditores vel debitores fuerint , quod debet talliam vel decimam, ut inde fuam faciat ordinatum eft de refpeftu debitorum danda-, vel voluntatem. Qui eum ceperit , propter hoc non
aftignamrntis faciendis, tenere uoluerit , vel te­ poterit excommunicari . Qui devote & legitime
neri non fecerit, & ametropolitano, vel epifeo­ & fine coadione decimam fuam dederit, a Deu
po (uo commonitus , id infra quadraginta dies E renumerationem accipiet,
non emendaverit : ab eodem excommunicationis
G. C. De hoc argumento frripfit Petrus BlvfenCs
lentent-s lnpnoni potent Vemmtamen quamditt
epifiolam cxii. ad epifeopum Aurelianeniem , quant
dominn’ vel princeps monftrare votuerit in prx- hortatur ut pro eccleliaflica immunitate pugnet, «uam
fentia metropolitan·, vel epifcopi fui, fe fuper atterit hoc paAo violin,
ratio ,.inqu>t , nt foi
[fount. qna» iwasirehoc creditori vel etiam debitori non deelTe, & fr9 tcchfia pugnent,
mw ifoiiu V daou tnimafbtlibui tegere Mturont ?
paratum quod inde ordinatum eft tenere, metro­ Contenditque
non pecuniis a clencts , fed oratiuoea
politans vel epifeopus non poterit cum excom- Upturn exigenda·.

C O N-

CV“S" CONCILIUM LANCICIENSE.
Æ·
···■·

Ο

)l*_____
Æ.
|il( -

CONCILIUM LANCICIENSE
Quo decims «d bellum facrum concefla:, anno Domini mclxxxvii·.

UIUS mentionem concilii Staravalfcim facit mAepifeopis & facerdotibus, pro expeditione contra
epitome fa cattciliantm, atqm ii mtx/m ait.· Saladinum, Zdiflao àrchiepifcopo concedente .

H miflo legato colligi fecit decimas ab
Pontifex
CHRISTI

CHRIS rt

^CONCILIUM CANTUARIENSE
fm/ra ekffionene Gattfridi in nrciiepififptmt Eforatenfem,

Axm 1189. Miteme.

Ex tbrm. Brontt. tol. 1169.
TBidem coram pnedicto cardinali , & omnibusB défis decanus aberant , quando ipfe eligebatur.
& clero ibi congre- Dt ioc concilio Radnlphas de Dictio loquitar coi.
fgato, Hugo Duneltncnfis , & Hubertus Saresbi- 6fo. dicens Johannes, taxus Maritanti, frater re­
Lxt«t* \pud renf‘s epifeopi, contra Gaufridtun, Eboracenfetn
gis , carant rege , tarant legato , tarant epifcopit
Wilkimt.i. clcftum, ad fedem apoftolicam appellarunt , di­ gravent querelam depafat, qteod arcbiepiftaptu poft
al fame m. rentes eum non fuiflê canonice elcâum, pro eo appellationem f'altane ad fedem apoftaittem , tat ane
ί\
quod diftus epifeopus Dunelmenfis, & diftus Hu­ terrant fam fa interdilh comlaferat.
bertus, tempore eleâionis illius , Eboraccnfi ec-

Et

Suppl T. H. I epifeopis, & abbatibus,

CONCILIUM DOMINI WALTERI
Rotomagenfis Archicpifeopi «
A NNO ab Incarnatione Domini mclxxxix.C
I I I.
Placuit etiam ne corpus Dominicum fine lu( t ) tertio Idus Februarii, refidente bea,1®mo F*P* Clemente HI. regnante gloriofif- munari, cruce , & aqua bcnedifta, five de die,
five de node deferatur ; nec fine iacerdotis prsce bifarie- fin» rege Francorum Philippo, regente Norman­
da littria- niam inviftiffimo rege Anglorum Richard©. In
fentia , nifi fumma neceftitas facerdotem excuM’
nomine fanfts & individus Trinitatis celebra­ faverit.
tum eft provinciale concilium in metropolitana
I V.
fcde Rotomagenfi, prsfidente venerabili patre
noftro Walter© Rotomagenfi àrchiepifcopo, prePlacuit etiam ut nullus clericorum, cujufeumfent ibus omnibus iuffraganeis ejus, abbatibus quo­ que ordinis, focariam in domo fua habere pre*
que quamplurimis , multis etiam viris difcretisQ fumat.
V.
& prudentibus, in quo ft a tuta funt hsc capitu­
la fubferipta.
Sacerdotes & clerici Coronas habeant patulas,
I.
& decentem crinium circumferentiam . Iftius conAntiquorum patrum noftrorum veftigiis ad­ ftitutionis tranfgreftores ab ecdefiaftkis benefi­
herentes in primis decernimus, ut omnes fuftra- ciis fuipendantur. Qui vero beneficia non habue­
ganes ccdcfis noftrs, in legendo & pfaliendo, rint , & ita comam nutrierint, privilegio careane
ufum hujus facrofanfts ecdefis metropolitans clericali.
*
imitentur.
V I.
1 I.
E Nihil de novo ftatuentes, fed antiquorum ca­
Ex Bern·

C0·01·

Item placuit , ut finguls ecclefis libris &
indumentis facerdotalibus ornentur : & ut Euchariftia nonnifi in vafe aureo vel argenteo con­
iteretur .· & ne ab aliquo eptfcoporum aliquod
vaa ftanueum conferretur , nifi judicio epifeopi
evidens apparuerit neceifitas.

nonum ftatuta ad memoriam reducentes, diftrifte prohibemus , ne filii facerdotum, in ecclefiis, in quibus patres eorum miniftrafle nofeuntur, de cetero perlons inftituan tur. Nec eas ali­
qua occafione , media non interveniente perfi»na, obtineant.
V 11.

(t <h*«re Coaciliam iAu4 ad an. Chrifti 1190 petrinae, & annus illa Incarnations more Gallico adhuc mi
curfe erat «feue ad diem *J- m. Martii anni iteq. Neque enim m. Februario anni Chrifti sstp. ftkhardm ia
Anglia 9t Normaania rmnabar. hier ad d». Ch. »90. n. il.

Caneid, Central. Torn. ΧΧίΓ.

Oo *

J«J

Cr’SNS

concilium o. WALTER!
wnuiLM

«WM*· t. impΑΝΟΙ
.
SUQUMXMU
­

Α
ANNO
CHKisn
*»·>.

XIII.
De clericis, qui propterfuam imperitiam, vel
nativitatis conditionem , vel forte vite immun­
ditiam , vel propter tnobedientis contumaciam ,
examen proprii epifeooi declinantes , ab extraprovincialibus vel trsnfinarinis epifeopis ordinem
confcquuntur ; licet figilla eorum in teftimonium
ordinationis fua deferant, (latuimus ut ab epi(copis fuis in adminiftrat tone ordinis fui ita ade­
pti nulla ratione recipiantur.

Statuimus etiam > ut epifeopi vel eorum of­
ficiales in dandis appellationibus ad Apollolos
appellantibus difficiles (e non exhibeant; fed pro­
pter quorumdam fimplicitatcm , etiam non pe»
tentibus offerant,

XIV.

San&oram patrum veftigia fequentes, (latui­
mus fit firmiter obfervandutn decernimus , ut nul­
lius confuetudiniS obtentu, quifquam deinceps ab
VIII.
ingreflu ecclefi·, vd alio quocumque ecdefiaftiBeo facramcnto arceatur, douce legitime vocatus
Nullus, perfona ecclefiz, vel Vicarius perpe­ ad caufam, liberam habeat refpondendi faculta­
tuus, extra provinciam caufa (ludiorum vel pe­ tem .* ut ita demum convictas , aut vi/a voce
regrinationis , fine proprii epifeopi iiccutia vei vel (altem juris interpretatione confeflus, pro qua­
officialium fuorum, iter arripiat.
litate cxccfTus stqualem * reportet a luo judice
fententiam.
I X.
X V.
Statuimus etiam, m monachi vel clerici ne­
gotiationem aliquam caufa lucri exerceant .* dc
ne monachi a clericis vel laicis ecclefias vel vil­
las ad firmam teneant.

» el. nt «por­
te* · iuu ju­
dice
(eOuaiüHn .

Statuimus etiam, ut teftamtntum clericorum
inviolabiliter obiervetur ; & ut bona clericorum
qui inteftati decedunt , per manus epilcoporum
in bonos ufus diftribuantur.

X.
Prohibemus etiam ne aliquis facerdos, vicecomitis velfccularis prepofitatus officium afliimat.
Quod fi facere przlumpferit , ab officio fuipcn
datur, & omni ccclcfiailico beneficio privetur,

De clericis etiam poft Pafcha decedentibus,
(latuimus ut de frudibus fubicqucntis autumni,
in teftamento fuo difponendi liberam habeant fa­
cultatem.
XVII.

X I.

Confuetudo , quz feripto juri approbato op­
ponitur, nulla fui generalitate vel temporis pro­
lixitate defenditur. Cum igitur fecundum rerum
naturam negantis laftum nulla fit probatio- quia
auâorc non probante , reus etfi nihil prariliterit,
abiolvendus eft ; przfertim fi pars adoris nulla
probabili prriumptionc juvetur ; (latuimus ut de
cetero liceat adori, tam in civili, quam incri- —
minait caufa , ad confirmationem partis fuz, &
teftium fide, & inllrumentorum uti audoritate.
Quibus deficientibus, tunc tandem reo purgandi
vel probandi onus imponitur ; cum pars ado­
ris confemiente fama, vei alias probabili aliqua
przlumptionc roboratur.

De uxoribus , & familiis , & bonis omnibus
Cruce fignatonun , quod a felicis recordationis
patribus noftris Urbano & Gregorio, nec non
fic a beatiflimo patre noftro Clemente ftatutum
eft, firmiter oblervari prxeipimus.

XVIII.
Cum opprefli fic rei , ad cccleiiam Dei con­
fugientes , omnimoda debeant kcuritate gaudere , abfindum nimis videtur, fic omni rationi
contrarium, ut in eis , vel in earum cimiteriis
(«culares caufie , in quibus de fanguinis cflufionc , vel de poena agitur corporali, tradentur.
Et ideo ne hoc dc cetero fiat , fub intertninanone anathematis prohibemus.

X I 1.

X 1 X.
Sicut in Lateranenfi concilio cautum eft, flaruimus, fic firmiter obfervari prxeipimus, nc arProhibemus etiam fub anathemate, ne a cle­
chidiacont per archidiaconatum fuum incedentes ricis vel monachis , vel a quibuslibet ecclefiafti­
fubditis onerofi exfiftant : fic ut fex vel feptem cis perfonis, ecclefiz, vel decimz, vel quzfbet
equorum numerum non excedant ; .nec ab ali­ ecclefiaftica perfona , laicis ad firmam tradan
quo clerico procurationem accipiant, nifi com­ v tur.
XX.
petentes redditus habuerit. Statuimus etiam, ut E
a nullo clericorum , penes quos honefte fic fine
magno gravamine holpiiari non valent, nonnifi
Nemo privatas penfiones fic adulterinas, fcu
• el. Amie- tres folidos * jt*drgawiifh Monr/e in recompen- portiones de ecclefia vel ecclefiafticis beneficiis,
f»l‘onem hofpitii tui recipiant . Si vero apud deinceps foivere vel eccipere przfumat. Quod
u.
pauperes clericos hofpttari decreverint , vel for- qui fecerit, omni beneficioecclefiaftico privatus,
lan propter loci amoenitatem , vel propter ne­ excommunicationi fubjaceat.
gotiorum quz tradant commoditatem ; ftatuimus ut quinque vel quatuor ' vicinioribus cieXXI.
·*“··
ricis beneficia habentibus, pnera ipfius hofpitii
communiter fupportent.
Ecdcfiaftioe perionz cujufcumque profeflionis,
quz perfonas ecclefiafticas fuper aliquo ecclefiaftico negotio ad judicem («cularem trahere przfuiDpfcrint, acaufa protfus cadant, fit excommu­
nica-

c¥wNS

CONCILIUM D. WALTÈRI_[

fRÏDERtCUS f. IMP.

RJCHARDUS R· ANG.

>

®

——
nicationi fubjticeane; & fine competenti fatisfa- A officialiunr
fu
-------------- fuorum
, ad quos pertinet , propria
'
vcl laica potcftatc introierint.
chrjsti
chRisti ^oO€
epifeopis fuis non abfolvantur.

XX IL
Prohibemus etiam lub anathemate, ne cleri •
eus * habitationes vel prasdia ecclefiaftica alicui
tiMM.trai. oppignerare , przter confcientiam epifeopi, vcl
·"*“■
officialium fuorum, aut quolibet modo alienare
przfumat.

XXIII.
Ι*Λ rwK.7.

XXVIII.
Falfarii quoque tigillorum excommunicantur
& qui fcicntcr faills utuntur inftrumentis-

XXIX.
Incendiarii quoque, venefici , fie foniarii, fic
qui feiemgr cuumuiunicatts communicant.

Omnes decimae terrs five de frugibus, five de

Xin./«Vr4, fruâibus , Domini funt , & i|li lanftifcantur.

XXX.

Sed quia

inveniuntur multi decimas dare nolen­
tes .■ ftatuimus ut juxta praeceptum Domini ad-B Excommunicandi etiam funt contumaces, tam
moneantur femel, fecundo, & tertio, ut de gra­ ckrici, quam presbyteri, ft rebelles, qui contra
no, vino, fru&ibus'arborum, fa tibus animalium, prohibitionem epifeopi vel officialium fuorum,
forno, lino, lana, cannabo, cafeis, & de omni­ divina celebrare prziumpferint.
bus qux per anntun renovantur, decimas integre
XXXI.
perfolvant ; ft fi commoniti non emendaverint,
% ad epifeopi mandatum excommunicentur.
Prztcrca excommunicandi funt, tam clerici,
quam laici, qui redditus domini Rotomagcnfis,
XXIV.
a tempore quo- archiepiicopatus dignitatem ade­
Nullus occafione conccflionis libi faftz fuper ptus luit, fraudulenter ei iubtraxei unt, vcl mo­
*<■ jur« «· «liqua * ccclefia , vivente ejufdem periona, eam- do fubtrahunt , vel in ablentia fua lubtrahere,
ctarfftK·.
dem perfonam viventem litibus vexare prdumat, vel jura ftdignitates fuas minuerunt vel minuunt ;
ut fic penfionem ab eo extorqueat. Quod qui vel in ablentia fuaminuent; nifi inde antequam
fecerit, anathemate percellatur.
iter peregrinationis arripiat, fatisfcccrint. *
C

XXV.
Sunt quidam tam ckrici, quam laici, huiufmodi focietatem ineuntes , ut de cetero in qui­
buslibet caulis vel negotiis mutuum fibi przftent
auxilium i certam in eos poenam ftatuentes, qui
contra hujufmodi veniunt conftitutionem . Et
quoniam hujufmodi focietates feu fraterias circa
perfonas ucriufque ordinis canonica deteftatur feriptura, eo quod earum obfervantia quofdam etiam1
ufque ad crimen perjurii perducat ; ne amodoi
fiant, aut fi failz fuerint, ne obferventur, lub
interminatione anathematis prohibemus.

XXXII.

* Placuit ut quicumque facerdos fufpenfus · Hoc dup
fcienter celebraverit , ccflct per annum a ditinis officiis. Si txcommunicatus celebraverit, mit- ^/*,£7"
tetur Romam*

Can. i. Concil. Agatb. ». $o- Bracar. ». c. ».
Tolet. iv. c. ». Toler. XI. an. «77. c. ». D.· bi; qut
contra .Afoftoli voluntatem circumferuntur omni vento
doflrin* , placuit euic lanéio Concilia , Mt Mitrefolitaax jrdte anci'rititf caccti cutufuc provincia- pontifiai,
rc flere: jue cctl:,tarum ,
cumd.mque in pa. lende
■p. tineant modum , furw» tn melrooelitana /cdt ccgnov.rinl
XXVI.
U infitutum : ne; aliqua dtvcrjitau cu^ur^ue oruinit , vel
otfi.it a metropoli te na je patiantur "/ede dirtungi. Sic
Ad reprimendam eorum malitiam , qui poft- ίenim jufium tH, ut unu/qutque inde jumut rc-uta; nepofito Oei timore, Dei ecclefiam per ülibs ju- ,gi/feni , unie bonorii tonjeo ationem accipit : ut, tuxte
r a tores in foro civili vel ecclefiaftico minuere, nu<iriM.il:iriU , jcdci , puer unicuique jacerdotal’i ma­
dignitati; .fit C ccclefiafitcu magifira rationi;.
nec non ft proximos fros exheredare conantur: ti r».cjtDe
licia (i$ellcilile ante iarculum leptimum uf>ilatuimus, ut fingulis diebus Dominicis, tam in tita Mabillon. L <urg. Gilltc. lio. ». cap. 7. ex Aug.
Ep. ιβ f. & I. ». contra Crekonium , erant Cjrthaxicathedrali, quam in fingulis parochialibus ecclefiis omnes illi candelis accenfil excommunicen­ ne caltcet duo aurei , item calice· jcx argentei : lue­
rant etiamcalices de ligno, vitro, iknno, marmore.
tur, qui fcienter in foro ecclefiaftico vel fircu- De vitrei» Hiemn. ep. 4. ad Rufficum, Gretonus M.
lari falfum de cetero praeftiterint juramentum, I. 4· Dial, c 7. Ligneo» caluca omnino vetat Cone.
in facrofanftae ecdefix Izfiouem , vcl cujuslibet Tnbur. an. 897. c. 1X. Vinco» etiam prohibet Leo
perfonae exheredationem. Nihilominus etiam ex­ IV. ciica an. 870. apud Gratianum de Conivet. dift.
». cap. 4J. ex Remcnh quodam Concilio nobis igno
communicentur omnes illi, qui ut hujufmodi fal­ ro. Stannei calicis ufu» ii» felum conceditur , qui adeo
ls facramentapreftentur, vi, prece, vel pn-tio, pauperet junt, ut argenteum halt re ro» valeant, idem
qualibet umquam occafione procuraverint. Hujus £ habetur »pud Ivonem a. par. c. ign ft apud Butcbar.

autem conftitutionis reos nullus facerdotum ablolvere, vel eis pcenitentiamdare przfumat, nifi
fuerint in articulo mortis conftituti : (ed hujuf' Km itaH- modi perjurii & excommunicat! * ad proprwj epica cbaruflcre fctpot remittantur abiblvendi, & de tanto excef/aedidit.nai
gravjter puniendi, ftad eorum majorem coniufiooem «d /edem alpoflolicem tranfmittantur.

XXVII.
Excommunicandi etiam funt, qui fe inccclefiaftkis beneficiis üae auâoritate epifeopi , five

g. In eundem fere modum lex poft annis (latuit
Oao de Snliaco Parif. Epifeopus .· Semper Sacerdote;
jacrolanflum corput Demini tant magna reverentia dcferant V maturitate . i» pixtde eburnea bene clauja
■
propter cajam , O’ cum laterna prtatedenlt , cantantet
jeptem pialneae poemtentiale» tum litania pro infirma ,
eundo &redeundo .

4. Id a primo iplb N icat no Concilio c. t atque ex­
inde paffim vetirum. Vide Cone. Later. Ili, c. 1».
f. Idem iere .Cone. Agath. c. so. ft Lateran. 111.
<·«4·
d. Vide fupra Cone. Abt inc. ann. atjs. c. a.
7. Cone. Niecen. an. jsj. c. rd. ft Suad. c. a. ho·
juicemodi Ordinationem nullam ft irritam declarat.
Qpam nullitatem co fcnlu nos aecipimu» , quod iit

C3
7*7

axMLNs
P. HI.

CONCILI/UM
V-VFPIt-ll-VVAl

frider. i. imp.
KK.H
aKDUSR.ANGL

J85

,ulPenfio ab exercitio fic recepti ordinis , quamditpA Caroli M. de Confugio ad Ecclefiam , ac tandem Cone.
,----------z„_ C.
—i. .
z
Rom. an. 114S. c. 14.
®prio Epifeopo
vtfigtn
fuerit
-7
·. Cooc. Laodic. c. 4». Non oportet Sacerdotem aut
so. Nemo prtvada» pettfiemet. Vid- Ί homafs. Ecdef.
erneum fint luffu Ept'icapt profici,ci . Agath. c. if. &
dUcipl. par. j. I. a. c. ,a.
j». Cabtloa. II. c. 44. Porro périoste dicuntur Clerici
ai. ita Cone. Autifisodor. an. j7|, <. jj. Matifcon.
qui beneficia feu eccldftas per vicario» dcletviri cu­
II. fSy. c. r«K
rant,, dum ipfi potiort redituum parte frumitur : At.
a». Cone. Agatb. an. jod. c. ai. Licet fnperfinum
ua air Joanne· Sarisber. 1. d. Policr. c. 17. Qjii quo­
fit de >.- nota (f anttquie canonibxt probtbrta, iterata
cumque modo plura conquirunt altaria , & no entee
aliquid definite ; attamen quo faciliui capidi tat aut lattdrvire altario dc quo vivunt , perionatm quoidam pretiitai reprimatur , id fialutmui quad omnet canonet
jubent , ut civitatenfer five dice.cfani prcilyten , -vel
introduxerunt , quorum pue ad alium onera , ad alium
clerici, falva jure Lectefia , peut permffennt Lpifeu·
referantur emolumenta. Unde apud eumdem Scnpto«ea> ep i- Partons opponuntur toaduAlt ■ ieu condufi , traçant : vendere autem , aut donare pemtm non
Artus vicarut .
prxjumant . Idem poRmOdutn llatuere pleraque Gal­
9 A 10. Utrumque vetat Conr. Liter. III. c. 1».
lic Concilia , Epaoo. c. 7. Aurelian. III. c. is. as.
Quantam , mquit, contra doctrinam ^troficli efl diccn·
x}. IV. c. si. il. *cA
tu : Nemo militant Deo implicat
______________
fe negotiis Izculari*
___
sj. Cone. Matifcon. IL an. ySj. c. y. Statuimui ac
a. a. ad Tim. X. 4.______________________________*, dccernimui , al mot antiquui a fideiibut reparetur , Cf
ri. Stmiha Concisorum 8c Pontificum decreta vide-** decimat ectlefiafitiit famulantuai ccremonitt pipu!ne
ell I. y. Drcret-1. GicjOrn IX. t. 54. de purgatio- —
-·· inferat , ..,mi
.. Sacerdotci -...
omnii
«at .·_
in -----------pauperum ujum ,
ne canomca.
aut >n captivorum redemptionem pru-rragantci , fuit orasx. Idem Laterin. III. c. 4.
tiontbui paccm pcOu to ac jalutcm impellent. Si qui i au­
• j. A 14. Idem llatuit Laie.an. III. c. b
tem emtumax nefirie flotutn cclebirrtmit fuerit, * memij. fruit per omnes eerie"* *tates ubique recepta
bru EcJefue omni tempore [rparetur . Arelat. VI. an.
Juttiniani lex Cod. t. 1. de Lpi/copnCf Cicricii lege JJ.
Ki(. Rem. II. Turon. III. Gabi Ion. II. ejufdem aniu ;
Mcldenie an. 647.
Licentiam habeat Epilcopus qu«cumque ante Epitcol'atum probatus fuerit .babuiile , A quxeumque polt
14 lOtlivani nunc laudavit e a nonem TbomafTmus
Epilcupatum jure cognationis uique ad quartum ad
E;clef. drlcipl. par. j. I. ». c. Ji. J. 9. fubdit .· Net
cum pervenerunt , ad quos voluerit ulnma voluntate
tscili» ent illc deteiiui temporum, locorum , fip beivftranfmittere . C eteris rébus alto modoacquilitis ab eo,
naar , quando ,.·»/«·· ,·«·/«· effiat rationi Cf jufitti*
dominio Ecciel:* leiervatis , nifi m utilitatem Ecclercnlcnttcntri . . . 4 Tatiui ergo if cmluitiu. n/mo efl
1 ac vel opera pietatis tonlumpta tint ■ Eadem diPmi>iam ./tpodclicam /edem ccnfuli ad de.crncndai perjio,111 . ex f·» id tandem perfectum efl , at nd tam tota
ffionc habita in admmillrationibus cujulcumque U<i
religioli Hic lege c 1er ici ceteri non exprimuntur ; iu­
ilia fitcfiai rexOcaietur .
lis erom tu-c At paucis donabantur
dillributionibus
..........
------ ... . . ,
»6. Cunc. Matilcon. I. an. jJt. c. >7- St fuir rev*
quarum ex parcimonia vtx
ι „ potu4fent
,_
*_ praedi*
—
agrt &
licloJ fuent alioi ad faljum tefiimonium -vcl fermrinm
coemi . At ubi relies non
Iportnhs tantum ÜC Jd.fir.~ .--------rt- aitiaxific , «at quaettuaque cormpticne f'Hicitafie , ipje
butionibus · fed ampltonbus beneficiorum reditibu» po­
quidem n'que ad exitam non commun cet ; b> ver» qui
titi (unt , jam tum tane & ipli adnuiiirtratores elle , , rt in perjurio commniucafic probantur , pofi ab amni
& inconcuifa adminitlratorum leqe conflrmgi carpeie.
/unt tefiimonio probtbendt ,· <7 fecundum Ic^tm infa­
Idem ante Juiliruaiium fanxerant , ut aha taceam ,
mia notabuntur .
Corcilli Antiocheni Patres an. Jyi.r. 14. fit xy. Mil­
»7· idem decernunt an. tjoo. Aufntacte provin·
le dubium efl, inquu Gregor. Μ. I. tx. Ind. 5. ep. ;8.
eiz Antiftites c. 4 AntL tn Lambeth. Cone- an. »»6i.
c- i. Itali m Raven. II. an. tpi. rubrica ao.
efl alttnan.il licenta , ita de eu quai antt babucrint
18. Idem poflmodum in Germania decrevere Core.
quidquid judi.ure tiolucrint nen tetaniar. Cum veto
Salisbury an. ixti. c. 17. & Hcrb<p· an. ι*<7. c. lj.
Lurorum rupicnas bona C ericotum qui intcP.xti de*
»9. Incendiaiios excommunicant Patres Cone. Tui*
cedrbtnt invideret, aclnonnul Ia illorum tellamentaeo
ten. IL an. Ito. c. 4. Veneficos , trium provincia­
relcinderet, quod mei» non omnino obfervat* ή nient
rum Epileopi in Cone. Vavrenii an. l»6S. c. n(.
letum civ-lium formule, decreverunt Concilia fvurn
Ut jmgxlit annit in icne>e folrmniter excommunicen­
tur joriiaui , pctfori jupia faeramenta, incendiarii,
ram-11 ejitimodi tefijmentis conihre robur . Ita Cone.
furet, alrociorei raptorci , prcecipit generale ConC. Lon­
1 urd-n. II. c. ». Parif. V. c. 10. ha demqi e hoc ro­
ilrum.. fplam vero Epicoporum in difpenfir.dis Ecc.'e___ 1. an.
_
... dum eidem Prinopi Anglia de Nordon.
uoo.
liar rebus auAurititem, qu» prioribus Izcu.s tuerat £) manma tuberant,
$o r
Comprimendam
Clericorum contumaciam’mulfumma , )»m ad lucos translatam conqueritur Cvnc.
'
‘
R< tona*. auri ij8j. D.- O/f.10 Fp/ί. n. I.
t s luadet S. Cyprianus ep. dj. ad RcgatiamifR Epifcopum.
17. _4 pave wtt C em-.ntr . S.-ilicet Clemente (II.
jt. yfntequam iter peregrinationii arripiat . Scilicet
iiiiiil jue deceflonbus immediatis Urbano III. it Greg.
in Pakliir.aut cum Richardo rrge Anglorum eodemVIU Ira Grrjonus de Ctuce lignatu r Bena quique
que Normannorum Dure . In priori Conciliorum no-,
itrorun editione huic canoni ifte fubjungitur ·' Pidcuit ut qmeumaue Sacerdoi fu ptnlut feienter celebrave­
r D.'tprot-chrne
rit , ceffct per annum a divinii ofit.iii. Sr extommuni·
tie bi i <ji
fujirptione c>ucn
carat celebrant , mittatur Rumam . Lum vero CanoCC dc > Pic
r.em non a Concilii Patribus Untitum cenlemus , <
turn quod in Mis. nonnulli» defit , tum quod prior
eiu· pars jam ture recepto non concordet )urt , fci18. Ium rpprefi V rei . Eus qui ad Ecclefiam con­
licer , u: a divinis Oificii» fulpenfus ceilet Sacerdos,
tuderint tradi nen oportere , led loci reverentia & in­
non n.odo per annum , fed donec a Praelato fuerit
tercedi..ne detendi puti Cnnc. Arauiic. 1. c. tj. decer­
ablulutus.
nunt Aure.'ian. L c. >. IV’. c. xr. V. c. as. tpaon.c.
Î9· Matiiccn. II. e. 8. R-m. an. djo. c. 7. Capitular.

-------ANNO s©
CHRuri
4bb*ti* 111

agn, N<xthar.ipcc-

"*eB“

sassaa assa® ®*s

CONCILIUM ’ PIPEWELLENSE
*

Pambritannicum, archiepifcoporumBricannix, quorumdam etiam Normanni®,. Gallis, ftHiberni®,
& Epifcoporixm atque Abbatum : pratienie Ricardo Regc Anglcrum,
«Anno Domini M c L x x x I x.
<
Ex Rogeri Hovedeni annal, parte II.

Τοιή. n.eo- TZEnit Rex ad abbatiam, .qux dicitur Pipcv-EnÎenlt epifeopo , &. Hugone Ccûrènft epifeopo ,
left. Anglic. V vel, & congregatis ibi Halde wino Canitia- & Joanne Norvpiccoti epifeopo, & Joanne Εόοrienft Archiepiftopo, & Wai tero Rothomagenft racenft epifeopo, & Joanne Exonicnfi epifeopo,
archiepiicopo, & Joanne,Dublinenfi archiepiico- & Willichno Herefordcn/t epifeopo, & Willielpo, & Formale Trevirenft archiepiicopo, ficHu- mo Wigoinienli epifeopo, fic Rcginaldo Bathegone Duneltnenfi epifeopo , & Hugonc Linco- niccfi epifeopo, fie üillcberto Rofcnfi epiicopo,

& Se-

ANNO
CHRIS1L

F
*

sl*

C R A*CO V I E N SE.

------ -«>-dc Sefrido Gceftrtnfi .p.ïcope, fle Henrico Ba-Aalio, quam ab eo, confccrationam feu facctdo———«—.
anno jocenfi epifcopo, dc Petro epiicopo de S- David talem ordinem fufeiperet.· dc fuper huc appella*1n· Wallia„&
vit ad dominum Papam, dc coram rege, &uniI
w· ··*··>; WS Albino Fernenfi epiicopo, dcCuncorde Hegiiooenfi epifcopo, dcabbatibus, dcprio­ vcrfis epifcopis, de clero , (κ populo, chartam
ribus fere totius AÂglix, idem rex dedit Gode- Wiilielini regis Baftarùi , in qua continebatur
frido de Luci epifeopatum Wintonienfitm , dc controvertia , quz dim. vertebatur » inter CanLichardo thefaurarkt Elter.fi archidiacono , epi- tuaricnlem be Eboracenletn ecclefias, fuper priicopatum Lincolnienfcm ; dc Willidmo de Lon­ matia Anglic, dc quibufdam aliis dignitauhtJ ,
go Campo cancellario fuo, epifeopatum Elien- protulit. In charta autem illa continebatur ■
fem ; dc
Huberto
epi- Thomas tunc temporis archiepifcopus Ebo____
____ Walteri
_ _____decano
______Éboraci
r epi-, quod
fcopattun Sttlesbirienfem, dc abbatiam de Seles- racenfis ordinem facerdotalem, & epiicopalem
by;"
Rogero
abba
ti· priori, abbatiam confccraticnem fufccpit dc manu Lantrancitunc
■
”
________ - ejifdem
r,
..______________________
de Glaftingbiri ; Henrico de Soilli priori deBer- temporis OnUMmnfis archi£piiCQpi , & totius
mundefaja , dc Gaufrido fratri fuo quondam Lin- Angliz primatis; bc ei canonicam obedientiam
colnienfi clefto, archicpifcopatum Eboracenlem, fecit ,· dc ad concilia fua cum LindifFarnenfis ecdc Henrico fratri Willidmi* marefcalli, dccana-Bclefiz epiicopo , dc ceteris fuftraganeis luis vetum Eboracenfis ecclefia: ; dc Bucardo de Putea- nit ; dc ei reverentiam omnem ficut pri.nati fuo
co nepoti Hrçonis Dunelmenfis epifeopi, thefau- exhibuit. Charta autem illa teftabauir hzc om­
rariam Eboracenfis ecclefiz ; dc Williclmo de nia fupradida fada fuifle coram regv WilliclChuneli, arefiidiaconatum de Richmund , dc tno, generali concilio apud Lundonias, per de­
Williclmo de S. Mari· ecclefia, przbcndam , finitivam fententiam ab Alexandro fecundo pro­
cuz fuit Waited Hubcrti in ecclefia Eboraci , latam . In fequrnti vero die Joannes cleftus
Candide cale confecratus e ft in epifeopum *
dc decanatum fan&i Martini Londoniz.
Cum igitur Balduvinus Cantuarienfis- archie- Joanne Dublinenfi archiepifcopo, apud Pipevpifeopus vidiffet archiepifcopitum Eboraceniem vel , decimo eu nto Kalenaarum Octobris dic
datum fuifle przfato Gaufrido, calumniatus eft Dominica .
roniecrationem illius, dc proh^it ei ne iple ab

«C» »

«ÿ
In quo decima dero impofita pro recuperatione terrz fandz,
Anno MCIXXXiX.
Ex

lahbei

Λρρ«τ<ί.

mclxxxix. mtw/r Mj/Wj/C «· Ç;l,,2ÿlS?,ir.eonci,i‘'œ
?'tuIimu* *d ·"*
7Λ—rrr
num MCLXXXVIIL quo decimam illam imperatam
bifaria Pwuuta ubralll. cap.
> ,U)hore Statavollcio, qui de anno conicnxxvii. Joannes cardinaliscognomento Malabran- tientem babet Cromerum ; de lo<o , minime : at cet­
cs, a Clemente papa 111. mifliis, Poloniam ve­ te non repugnantem , cum rem tantum co anno in
nit , & fada fynodo in Cracovia pro reforma­ Polonia par legati m conferam Cromenu affirmet :
de urbe, ne litteram quidem faciat , at nec de coutione cleri , tam eptfcopis , quam univerfo cle­ cilio.
ro , pro recuperatione terne fanâz decimam
Nno Domini

A

.. οβοοηοοοοοαο003000» :

νΠΛΙ3 a *

CO NC ILI UM

SAL M A TI CENSE

Pfzfide Guillelmo Cardinali dc Apoftolicz fedis Legato.
irca annum 1190. habitum eft ConcilrumDmaticeofi. In eo poft accwatum examen declaSalmanticz, przfide Cardinali Guillelmo , ratum fuit irritum matrimonium contrarium indc adfidemibus Epifcopis regnorum Legionis de ter Alphonfum IX. dc The re fi am Re;’,es LeoHitp. t j. p Portugal!)·, nominatimque Vitali Pneiule Sal- nis.

C

ECCLESIASTIC Æ

LIBERTATIS

In Normennia Leges.

/^'^rca *I,OS
«muente Rege Richardo, li- E
tarài;.Prvr.
berata eft ecclefia Normanniz a longo ferp- »»·
vitutis jugo quo premebatur, quod fcilicet nulla
occafiooe, a fzcularibus capientur Clerici poteftatibus ficut confueverant, nifi pro homicidio ,
furto, incendio, vel cjufmodi enormi flagitk» .
fiat Matrhatu IPeftamaft. ad λ*λ. Sipo.
Hoc item, vel fcquenti anno contentio mota

inter Rotomag. ecclefiam, procurante eam in
abfcntta W'aketi Archiep. Joanne deCooftantiis
Rotom. decano, dc Willclmum filium Radulfi
Senefcallum Normannis fupcr quibufdam capitu­
lis, de quibus ecclefia Dei conquerebatur fub
Szfentia Henrici Bajocenfis, Willelmi Abrincen, Lifiardi Sagienfis , Radulfi Lcxovienfis &
Willelmi ConftantienfisEpifcoporum (aderat turn
cxpe-

I

19i \
ECCLESIASTICÆ LIBERTATIS LEGES,
■— —-—expeditioni facrz Joanne» epifcopus Ebroicenfis) A y.
ini rare ÛKulari—■·
. Item nulla fiet recognitio
w
an NO & Baronum regis, afliftentibus quoque pluribus
r
..............
fuper
poflêffione, quam viri
religiofî, vel qua­ ANNO
Normanniz Miniftris , hoc tandem fine coa- cumque eeelefiafticz ptrfonz ao. annis vel am* CHRISTI
* *'
quievit.
plius poflêderint. Similiter nulla fiet recognitio ,
ii charta, yel alio modo eleemofynatam poffeflio£x CbartuUrh Capituli Rotomage^fit.
nem probare potuerint, fed ad ecclefiaflicoe ju­
dices remittentur.
i. In primis determinatum eft de Clericis ,
6. Item diftributio eorum, que inteftamento
quod nulla occafione a faecularibus potcftatibus relinquuntur, auftoritate ecclefiz fiet, nec deci­
captentur, nifi pro homicidio, furto vel htijul- ma pars bonorum ut olim fubtrahetur. De bomodi enormi flagitio, quod ad placitum gladii nis vero Clericorum etfiedicantur fisiife ufurarii,
pertineat: & tunc cum requifiti fuerint ab Ec- vel quocumque genere mortis praeventi, nihil per­
clefiafticis judicibus, eis quieti reddentur in ec­ tinet ad faecularem potcftatem.* fed epifcopali au­
clefiaftica curia judicandi.
âoritate in pias caufas diftribuentur.
7. Item quicquid' ...v.
laici ...
iri vita
donaverint,
3. Item generaliter omnes de fidei Uefione, &
.<,· >fua
u«uuua
«xiiiii,
juramenti tranfgreifione quelliones in ecclefiafti- g vel quocumque titulo a fe alienaverint, etfi ufuco foro traâabuntur ; fuper Treuga vero vio- rarii
~
-------- * poft
Λ mortem
k
fui (Te dicantur
non revoca­
latione antiqua confuctudo , & chartarum Hcn- bitur. Quz vero poft mortem non alienata in­
rici & Ricardi illuftrium Regum Anglic tenor
venientur , fi recognitum fuerit ipfos tempore
obfervabitur.
mortis futile ufurarios, confifcabuntur.
I. Item quzftiones fuper dote vel donatione
. 3. Item, fi mortuus habuerit aliquod vadium
propter nuptias , quando mobilia , vel fe moven­ unde fortem fuam percepit, portio ipfius libera
tia petentur, ad ecclefiam referentur . Quzftio ad eum qui invadiavit^ vel ad heredes ipfiusre­
vero fuper iildtm de immobilibus, dominis no- vertetur: idem fiet de portionibus uxoris & fi­
flris Regi, & Aichiepifcopo determinanda refer­ liorum, poft mortem ipforum, Si quis vero fuventur .
bitanea morte, vel quolibet alio fortuito cafu
4. ItemConventuahbus ecclefiis, Abbates, vej przoccupatus 'fuerit, ut de rebus fuis difponere
Priores,, aut AbbatilTsc cum aiTenlu dicecefani. non poflit, diftributio bonorum ejus ecclefiaftica
epifcopi eligentur.
t auâoritate fiat.

*f3§t* «O

S’ CONCILIA WESTMONASTERlENSlA
Alterum a B.tldeorino Cantustrienfi antiftlte·, aliud vero

4

DUO

IFsllelmo Elienfï epifiopo A. S. L.

Anno 1190. celebrata.
Ex Suppi. T).
\Auca de kc concilio adnotat Matt bans Pari-Cad fum mum eveâus videretur , generate conci­
Manb Tu.II. χ fia, prêter locum, in quo celebratum fuit:
lium cx Anglia terrore maximo Londoniz con­

Tempore quoque fub eodem Baldevinus, archiApud <4-epifcopus Cantuarienfis: celebravit concilium apud

kit» ibid·.

Weftmonafterium ; ibique valedicens fratribus ,
iter arripuit Hierofolymitanum magnifice prxparatus : idibut OEhbris fiq^entibus (juxta M. Pa.
nfiitm') Uilliclmut , Eherfii epijcoput , papa lega­
tus , concilium provinciale tenuit apud U eftmon.tjlerium, in quo pauca vel nulla provifa fint de a.iificatiene eccafiô Anglic ana. Hemingford pag.jxS.
ita de hoc concilio ait: Epifcopus Elientis, ut

gregatum, quanto gloriofitts, tanto & vaniuscelebravit , fub fpecie fcil. religionis agens proprie
negotium vanitatis, quod .utique agebat fortius
eo, quod Inetropojiranz ecclefiz vacabant utrzque . Gcrvafieti concilium hoc fib nemo MCXCI.
collocat y-addent t quod epifeopys Roffenfis & prior
Cantuar. legatum rogaverint , immo juflerint j
ne quid in hoc concilio contra jura Cantuarienfis ecclefiz, vel contra dignitatem vel appella­
tionem archiepifcopi przfumatur.

■S’ CONCILIA ANGLICANA

DUO

A.terum Glxe/iria, aliud vero Glavornia.

Anno 1190. 'celebrata .
Manli ibid.
)c anno Willielmus , epifcopus Elicnhs ,Oltillieimtes, Elicnfis epifcopus, apoftolica fidis leg*·"
Ann. use.
P’Fæ h'gatus,
abirtnc, procurator r«r. convocavit mullos apud Gloceftriam. Et to!.
Vd“imlr“1 rcKn’> fynodum tenuit'apud GloceftrianT, cujus

.
Cone. Bdr. mentionem facit Radulph. de Diceto coi. 655.
Λ fiflivitatt B. Petri,
dicitur ad vincula j

ji0. dicit; quod Villielmut, Anglia legated , con­
vocavit Anglta tpsfcopor apud Glavornam. Quid
ainim ibi aftum fit,, baud rcccnfet.

VITA

$94>

/95

VITA

ET

EPISTOLÆ

AnNO

GÆLESTINI PAPÆ III.
Ækftintu tertius, patria Romanus, qui au-A coegerit, ut quas ipfaconjux volebat, pacis don- dore Rogero prius Hyacinthus diaconus car- ditione ac.'ipcret. In Sicilia exiilens accrbiilimam
dinalis fanâxMaris diâus fuerat,
fubrogatuseft
fubrogatus
eft mifit ad Aiexium imperatorem Conftantinopolr’’
ta num kgationcm, ab ipfo peter» quidquid ter­
Clementi tertio anno Domini 1191. quarto Idus
Aprilis. In vigilia pafchc facerdos, ipfo pafch* rarum olim in oriente ÿvihelmus rex Sicili* ab
die pontificatum en confccutus. Henricum fex- Epidauro ufque ad TheflaIonicam civitatem octum ejus nominis regem Germanic , una cum cupaflet, vel ut pro his tributum penderet. Sum­
uxore ejus Conflantia , imperiali confecratione mam talentorum fexdecim aut i puriiTuni'expila­
Rome donavit. Poftridie faclz coronationis, Tu- tione ecclefia rum & piorum locorum male coliculana civitas ad petitionem fenatus Romani fcfti impetraflet, ft non morte preventm fuiftradita, lolo tenus eft defolata. Cumque impe­ fet. Nam dum hxc agebantur in Oriente, poft
rator Apuliam & Siciliam* quam Tancredus in- oblatam regi Anglic latisfiftionem, petitamque
vaferat, recuperare volens, magno exercitu Sa­ ab excommunicationis fententia fibi intiicla ab­
lernitanam civitatem expugnaftet, & ad obfidio- folutionem, mortuus eft menfè Septembri anno
s»em Neapolis fe contuliflet, Confiant i am impe-1 Domini 11,97.
„.
_
Friderico fecundo , regni
Sicilis
ratricem, quam Salernitani apud fe relidam pro B haerede relifto . Quem pontifex optimus coi ena
ditioneque interceptam ad Tancredum in Sicilia regia* infignivit , poftqu.un 1mater
------- ejus.
* r
Con''~
tregnantem tranfiniferant: Geleftinus pontifex per flantia, juxta decretum pontificium , a commit
dominum Ægidium cardinalem'diaconum e ca- 1ni’ fama de partus lui fuppolitione fe per /uptivitate Tancredi libertatem ad imperatorem in ramentum expurgaflct,. Duces Palcftin* obitu
Germaniam, quo morbus peflifer exercitum ejus imperatoris cognito, turn Saladin» filium adverimadens ab obfidione Neapolitana eum fugarat, fus
- venire
·
·—■
invadens
fe
audiflent
, milites ad prrliandùm ·
fuis expenfis honorifice remifit. Philippum Fr»n- paratos ignominiofe deferentes fugarunt. De obicorum regem expugnata Accone, olim Joppedi- tu Cacleftini, fuique indtgcum illius fubrogano
"■ ’
III. in epiftola ad Hicrotoly&a, ex Palaeftina
revertunt, magna animine.
conInnocentius
­
mitanum patriarcham ifta ait · Sane felicis memo­
flantia aliquoties admonuit, ut Botildam regis
Dani* filiam, quam praetextu confanguinitatis rias Geleftino patre ac prxdeceflorefcxto Idus Ia- obiwtOiealia luperindufta dimiferat, nonobftante'fangui- nuarii, anno Chrifti 1198. viam univerfir car- tü» ‘fi­
nis propinquitate, fuper qua ad inflantiam regis nis ingreflb, & in Lateranenfi bafilica fcpulto ,
fratres_____
noftros , fuper
djfpeufaverat, ad torum recjperet. Ad inftantiam tanta
_____ fuit___inter_____
,. pontificis
Aleonorc matris Henricum imperatorem Jc Leo C fubftitutione concordia , ut eo ccelitus defidequi facit utraque
unum, '
a
poldum ducem Auftrir comminatione cenfurâ- rriis
::' ‘ipforum
*r---------alpirante,
—-· λ-.·.................................
— --------rum ecclefiafticarum monuit ut Richardum re- <& concurrentes parietes in fe angulari lapide co­
eem Anglic, quem poft aliquot viâorias contra pulavit , omnes ûniverfaliter unum faperent, &
Soldanum obtentas , ex Palatftina , initis cum idem' fingulariter poflularent, nos in luminum
Soldano triennalibus induciis redeuntem, in finu ’ pontificem ipfo die depofitionjs ejufdem pratde^efAdriatico naufragantem, dc ad territorium Vicn- ioris noftri unanimiter afiumentes , &c. Unde
patet fex annis, novem menfibus minus duobus
nenfem appellentem, Leopoldus dux Auftric ,
ideo quod vexillum ejus loco figni in hofpitio diebus Cxleftinum Romans ecclefix prafuifTc.,
lufpenfum in cloacam projici mandaverat, inter­
cepit, captumque Henrici imperatoris aràiflîmx EPISTOLA I. CÆLESTINI
cuftodias tradidit, a captivitate unius anni &fcx
feptimanarum liberarent, redditifque obfidibus ,
AD PRÆLATOS ANGLIÆ.
eam etiam quam extorferant a captivo, ingen­
tem pecuniarum fiunmam integre reftituerent .
Vinculis folutum regem matri Aleonors per Mo- D
Pro Wilielmo Elienfi epifeopo.
guntinum & Colomenicm archiepifcopos reddi­
derunt: pecuniam vero reftituete contumaciter Caleflinut epifeopus ferVm fervorum Dei venerthilibsts jrjtrib-n arc bsepij copis & epifeopis in regna
reculantes, pontifex merito gladium, quo folet
conftitutis falsUem 0 apaftolicasee benedipunire, ecclefiafticum evagihando, utrumque exilsmtm.
communicavit . Leopoldus contemptor cenfurx
ccclcfiafticz, gravem Dei vindiftam in fe iubdiUm dikflus in Chrifto filius nofter Richartifque tuis expertus, tandem refipuit, & impe­
trata abfolutiooe excommunicationis, magno
dus illuftris rex Angiorum , quando fe fucorporis cruciatu fptritum emifit. Henricur im­
fvepto figno crucis ad ukiicendam injuriam Re­
perator in ca contumaciter obfurdefeens, praeter demptoris accinxit, tutelar regni fui curas , quod
cam quam in terram fanflam miferat expeditio­ ficut vir intelligcns, & requirens Dominum duxit
nem, nihil pie ac laudabiliter egiife invenitur . obfequium poli ponendum fub apoftolica proteIn Siciliam venient £ in eos Nortmannos qui de- ftione dimrferit, ftatutum regni fui ac jura dc
funfto Tancredo faviflënt, tam principes fuper- honorem
_____
__
,__ ______
ipfius____
tanto___majori
Audio__confervere
ftites quam fubditos incarcérant^, dcementulan-E volumus & debemus , quanto de noftra proteKilis
pertonam
do, carnificinam exercuit tantam, ut Conftan- âionc confifus , majoribus
leligioats extia Augufta ejus uxor, unica Nortmannorum re­
gia fupérfles propago, eumdem tamquam gentis pofuit, &-in obfequio Creatoris laudabilius, fafu« exterminium indigne ferens, adverfus virum ciente Domino cum eo fignum in bommt, at­
<uum rebellando exercitumque armando, tandem que ferventius, ficut ex fun operibus eluetfcir
CaatiL GneraL
Pp
o

C

■

,

,

•

G

.

)7i

C

Æ

L E S T 1 N l

P A P Æ

ΠΓ.

i9C

cognofcirur fe habere. Cum igitur quxdam tamAtianj incdnfultc prolatam fuiflê , nullius caufiu
contra rc?num ipium, quam contra venerabilem rationabilis munimine
s-·-. roboratam
· --- - , eam de con»
* fWltM
* patrem veftram Wjlielmun Elienfrm epifeo- filio fratrum nofirotum dcnunciavimus , publice
pum, apoftolicac icdislcgatum, cui regnum tra­ non tenere, irritantes eam, ne quid audoritatis
didit gubernandum, pe» Joannem comitem Mo- habeat inhibentes. Ut itaque quod nos decrevi­
rctonii, dt per quofdam alios, accepimus atten­ mus per partes veflras publice nuncktur , per
tata , quas nonnulla -in fe fofpicionis continent apoftolica feripta vobis mandamus , ut 'camdem
argumenta , dc fi vera- funt, non m modicam fententiam per ecclefias veftrasprxdicetis autho­
oofcuiltur fedis apoftolicx contumeliam redunda­ ritate ledis apoftolica irritatam: ut fidelium po­
re: eidem pnriiunptioni tanto maturius duximus pulus tam ipfi epifeopo, quam aliis una cum
occurrendum, quanto cx mora ipfa jam dicto epiicopo, injufte ligatis, fraterna communionis
regi dc terne Hierofolymitanx gtavius detrimen­ participium fecure impendat, & ab illorum nul­
tum ac nobis dc ecclefix Roman* major inde latenus propter hoc communione recedat .
poflet ignominia provenire. Proinde univerfitati
Datum Laterani.
veftrx pet apoftolica feripta mandamus , dc in "
'virtute obedientix przcipimus, quatenus fi, pro­ III. AD EPISCOPUM ET CLERUM
ut nobis mtonuit, memoratus comes, vel alius
BUCUBINUM.
-in jam didum epifeopum manus violentas inji­
cere, vel eum capere, vel juramentum quodli­
De fandi Ubaldi canonuationc ■
bet ab eo per violentiam extorquere, fcu eum Calellinut
<
ep-.fctput ftrvui fervorum Dei venerabili frain captione tenere, fcu flatum regni a feverita■ tn B. eptfcopo. & dtletlil fiUu B. priori, Cl
le regia in receffu fuo difpofitum aliquatenus
clero, G populo Eug.:batoy faixtem G apofaliimmutare pnrfumpferir, omni occafione vel ficum benedifitonem.
multata poftpofita convenientes io unum,- paedi­
Encdi&us Deus in donis fuis, dt fandus iu
dum com>um, dc omnes antedidx prxiumptioomnibus operibus lüis,. qui fecundum mul­
nis cohfdiarios, audores, complices ,. dc fauto­ titudinem miferationum fuarum illis qui uatura
res, accenfis candelis, dc pulfatis campanis, om­ fuerant filii irc fpiiitum adoptionis, in quo cla­
ni appellatione & excufatione, nec non dc per- mamus Abba papa, indulget, dc homines etf lufonarum acceptione poftpofitis, publice nuncietisç; tea materia conftiiutos in confortiurn angelorum
vinculo excommunicationis adftriûos . Et tam. dc gloriam fua pietate affumir. Sicut tadum eft
diu faciatis lie excommunicates ab omnibus ar­ temporibus noftris de fande recordationis Ubal­
dius evitari, nec non dc in terris illorum, dcin do pontifice veftro, qui cum pius dcjuflus, dum
aliis quas invafertat, poeter peniremias, dcpar­ in carne viveret
haberetur , poft tranfitum a
vulorum baptifmata, Divina penitus fine appel­ vicinis dt longe pofitis propter miracula , quas
lationis obftaculo prohibeatis celebrari cfficia .* per merita ejus operatus eft Deus, fandus me­
donec jam dido legato tam a captione quam a
ruit xflimari. Impletum eft in ipfo quod Projuramento primitus abfoluto , Oc regno ipfo in pheta dixit in pfalmo: Proputribut tuimatifunt ti~
”*
ftatum a prxnominato rege in receflu fuodifpo- bi filii, cmflituei eoe pnuctpei fuper omnem tnikutn reformato, cumteftimoniolitterarumipiius
rum: memoret ermt nomtmt tui Domine. Tu au­
legati, dt veftrarum, pariter ad fedein veniant tem, frater epifeope, apud fedem apoflolicam
apoflolicam abfolvendi: fcituri pro certo , quod conftiturus, opportune dt importune in humilifi huius noftri executtone praecepti négligentes tatq qua decuit inftitifti, ut memoriam prrdifti
fueritis aut remifli, non minorem in vos prx- pontificis
______________
< ,& ipfutn adferibere________
canonizare
fandorum
flante Deo duximus ultionem, quam fi paedidaDcatalogo authoritateapoftolica deberemus, confiinjutia perfonae noftrx vd uni de fratribus no- deratione
1
J—
■—-F------—
habita -ad
religiofam
vitam
ipfius, ··*'
dead
fins effet irrogata.
multa miracula , qux per eum, poftquam mi­
Datum Laterani quarto Nonas Decembris , gravit a fiecule, Omnipotentes dignatus eft ope- ■
pontificatus noftri anno primo.
rari. Nos veto opus iftud intuentes fenfum dc
intelligentias noflras excedere , quia potius eft
II. AD LINCOLNIENSEM Divini judicii quam humani, cum ipfe foluspleET ΧΟΓΗΝΗΜ EPISCOPOS.
nc noverit qui funt ejus , luipendimus defiderium tuum aliquamdiu, ut nobis dt fratribus no­
De irritatione fen tent ix in Dunelmenfem epifeo­ ftris quid potius agendum effet Spiritus fandi
pum per Eboracenlem nulliter prolatx.
gratia revelaret. Tua igitur tandem pia fuppli-*
Cule/hnui tptfcoput fervxi fervorum Det venerabi- cat tone indudi , dt multorum epifeoporum, dc
libui fratriout Lincolnie^fi & Roffeift epifeopit ,
aliorum tcftimoniis inclinati , non de propriis
& dtletfo filie abbati de Burgo, felutem <7 apo- meritis, fed de mifericordia creatorispotiffimum
flohcem benedtflionem.
e
confidentes, de communi fratrum Jconfilio acSlcut ea. qux a vencrabililus fratribus coepi- E quievimus votis veftris, dt canonisantes prxdiIcopis^uoflris circumfpcdionc provida & ra
dum fandam authoritate beatorum apoftolorum
riene prxvia ftatuuntur, debemus illib.ua ferva- Petri dc Pauli, uua fungimur licet immeriti ,
re : ita qux minus quoqu: confidcrarc aguntur, decrevimus ut feftum tranfitus ipfius ficut beaprovidentia pleniori corrigere, & in flatum de­ tifftmi confcfforis apud vos perpetuo habeatur .
bitum nobis imminet reformare}. Cum ita­ Quapropter univerfitatem veftiam monemus &
que venerabilis frater nofler Gauftidus £!>o>e- < exhortamur in Domino, quateuusnon in vacuum
cenfis archiepilcopus, in venerabilem fratrem no- gratiam iflam recipiatis, fed exemplo beati viri
fltiim Hagoncm Dunelmeniem epifeopum , & renovemini ipiritu mentis veftix, dc in reveren­
quotdain alios excommunicationis fententiam
tia Dei 'dc pradidi iandi, dc omnium aliorum,
promulga (Tei·, dc eorum nunc i· st ad noftram pre
fei ventiores folito exiftatis, & firflum ejus feptifentiain. venientibus, in conditorio nofiro fuiffet mo decimo Kalendas Junii hilariter annis finguhinc inde iuper ea fententia <\ quibutdam aliis
lis eclebtare folicite operemini, ’ quod veflra · F*/r.ir«
articulis, plenarie diTceptatnm. noscognofccntes circa Divinuin cultum devotio profeciffe merito quud· H‘
tam in ipium quam in abo» jaculatam ftnttn
videatur, dc alii de fallo veftro exemplum pro
fedo

B

f97

a»imû

£

P

I

S

T

O

L

Æ.

„t

feûo aftumant? Si ipfe vefttis motus precibus pro A illis, ut ab habitatorum dis tertx contagiis δ:
totius «cckfuejlaiu apud omnipotentem Domi­ fpurchiis abftincrent, dc illorum vitia imitatione
num intercedat.
digna non ducerent, qux ipfis poffint accid**re
Datum Laterani, quarto Nonas Martii, pon­ in ruinam : led "legem Domini firmo propofito
tificatus'noftri anno pruno.
& omni animi & intentionis nifu fervarent. Qui­
bus * itaque monilis fi devote aç humiliter obedi- * F»r^,uu-AD
IV.
EPISCOPOS ANGLIÆ,
lent, unus eotum mille vinceret, ac decem iliis q-e- »·
decem millia. Qux certiori poftmodum experi­
De peccatis expiandis Si moribus
mento noverunt, cum pauci de ipfis magnam
emendandis.
cx illis & infinitam quafi multitudinem trucida­
runt: & dum devote Divinis intenderent man­
GrùfliiutJ
fervttr fervent* Deit t*arra- datis, non fuit civitas vel munitio qux ipforum
Utihu frttrtlxt eircUepifctpit tf'tfifitfii per pollet evitare congreflus , vel iplorum fubtraM
Aetgli·* c^litutitt feinte* & epèfieüce* if· conamine aliquo vel confiliopoteftati. Quare ta­
atSHitomt.
men , cum eorum filii, qui Dominum, ut ibi 7*4.
Bdicitur, non noverunt, ab illorum qux fuerant
À*>(Jm ad propulfandam inferiam populi Chri- fibi legali promulgatione infenâa temere torpil­
ftiani , & communis notam fidei* abolen­ lent obfervatione deficere, inimici eorum adver­
dam, quam ei paganorum fpurcitia in captione tit* eos cuneos obftraenres , fux illos potentia
land* terne, qux Domini ctt hereditas nuncu­ fzpius fubjugaverunr, quos denuo per Divinum
pata , perniciole ac violenter impreflit, & ad fibi auxilium fubegerunt, cum de committis cxemendandam etiam civitatem fandam, & fepul- ceffibus prenitentes , ac reatum fuum recognocrum Dominicum ab Saracenorum & altorum fcentes, humiliter pia funt ad Deum devotione /
infuper occupantium immunditiis, ac auferendam converti. Satis autem indubitanter poteftis agno- \
illam per auxilium fupemx clementi* a potefta­ icere, quod cura ex liibortis difeordtis proventus !
te illorum, fedes apoftoliea fuum debitum reco- fperatx vidoric, Chrittianx rçilitix auferretur ;
gnofeens, per direrfas Mundi partes nuncios f*- caufa erat fimulcarum & odiorum * frequentia in * fitquaariut
•e a fuo latere, ac commonitorias litteras de­ exercitu pullulantium , quia carnem pofucrant
stinaverit, de in Dvina confifa dementia ma­ brachium fuum, & a Domino receflcrant corda *
gnas illuc tendentibus impenderit indulgentias : eorum.
______
licet, ut fraternitas veftra poteft perpendere, ad C Si ergo volumus fine magno labore in adver<
hxc agenda per exhortationes illius viriliter ac fartorum
' '
perniciem gloriofum per omnia obtine­
devote plurimi fe accinxerint, & tot in tranf- re triumphum .* .propter hucufque perpetia grava­
marinis partibus Chrifti fideles propter hxc firpe mina non deficiamus animo, fed requirentes cum
fuerint congregati , ut multitudo eorum oppu­ humilitate ac cordis contritione milericordiam
gnantium numerum non modicum videretur ex­ Creatoris, in confufionem eorum perpetuam, incedere , & * auxiliis ac viribus etiam praevalere.- iuper abi le m potertmns victoriam ex coniueta funon multum tamen proficere potuit, vel his qui pernx dignationis merito benignitate iperare .
ex adyerfo contendebant obetiê, pro eo , ficut Hxc itaque coniideratione indudi, univerfis or­
ex efleâu datur inteUigi, quod nilus & adiones bis principibus in remifiionem injunximus pecca­
eorum qui fuerant ad partes illas profefti, Do­ torum, ut Divini amoris de proprix falutis in­
mino pro parte magna difplicebant. Unde me­ tuitu , fi quis adverfus aliquem concepit qualibet
rito aliorum peccaminum, quia non in Do fed occafione rancorem , & fi defpexerit homini ,
viribus propriis confidebant , & non erat ante Creatori dimittat, ne ulterius difientiendi ad in­
ipfixum oculos timor
or Dei, ct pnecoocepta in- vicem
vj(
occafio prebeatur, quae haâenüs & viâorû nobis, ut noftis, proventus abftulit, St ma­
perbia cor eorum permifitim
(
—
-cit obfcuran, utD‘rix
alia infuper agerent qux minime convenirent , xime multitudinis parti abfqpc ullo commodo
Divinum contra fe fuis perverfiratibus felicium periculum mortis induxit.* & toto animi Audio
provocantes. Verum quia multe funt misericor­ inter fe confilii reperire procurent, quo & inte­
dis Domini, qui etfi ad malorum pervicaciam rim valeat illud tantillum terne Domini portio­
retundendam, àtubdendacervicoforum hominum nis , qua adhuc fub Chriftianorum poteftate te­
colla, dlfciplinc manus quandoque fuas medici­ netur, ne a perverforum manibus occupetur, in·
naliter aggravat, & ut elever opprimit & per­ concudê tervari, dc contra impiorum impetus fi­
cutit, aut flagellat ut faner: fi ad eum aim de- . ne aliquo pavore defendi, & accingatur denuo
bira fuerimus humilitate reverti, & de peccatis multitudo fidelium, qua illuc tub debita & de­
caftigati, ac de obfervandis Creatoris de cetero vota humilitate itura, totam poffit terram dc feAudio ferventibre mandatis firmum propofitum pulcrum Dominicum, deviâo & conculcato pe­
atiumpierimus, abfque ulla poterimus hefitatio- nitus occupantium furore, liberare.
ne fperare, quod affluentius gratiufque «obis alAd hac etiam, quia ex hoc nobis & univerfo
ftftet, & de inimicis nominis Chritli plenam in- populo Chriftiano nimium exuperat caufa fic­
dulgebit de ccelo viftonam, ita quod univcriaE tus , & triftart debemus omnibus modis , non
qux incurrimus hucufque gravamina oblivioni letari, dum videlicet terra, ubi fteterunt pedes
tradantur.* omnibus convertis rtirorlutn, & me­ Domini, 8c falutis noftr* funt facramcnta pa­
rita confufiooe ruentibus, qui exierunt Sion, & trata gentilium occupationibus detinetur : torgentilibus pizlumpferunt contanvuaronibus ma­ neamenta, que caufa Ictitic inventa fuerunt dc
rironum exercende virtutis, penitus inhibemus ,
culare .
Attendentibus autem, ac fiudio diligenti feru- ut qui fe voluerit exercere, ad terram illam ac­
untibus , quales minas populo Ifiacl·, cum ex cedat ubi & anime virtutis viriliter poterit ac
promitiione memoratam fitpra terram intraret , falubriter demonftrari. Taliter etiam unitati &
Divina poteftas tulerit , non erit dubitationis
pacis concordis adinvicem procurent intendere ,
ut fiuilus fît qui ad verius alium gtierr<m inten­
fcnipulus, qui hujulmodi inqtufitioni opponar
quare noftrum pro Deu inerptum conamen fpe- dat , vel armis injuriam audeat propu liare ;
ratosnou fitconfecutum eftrfitts. Difrumcilenim f.*d communiter potius ftudeanr , qux ditiiCsac/A CenrreL Tom. XXII.
Pp *
den-

·»*♦-

f99

C Æ L E S T 1 N I

. dentium anime»

labore

P A P

Λ

III.

600

diligenti re» Adam canonicorum, appellatione contempta, cx-Γίγχπ» ni ■ 1 it î --- —
—■
communieatiom fubjectt, privilegia Romanocum
Si aut vero, quod pon credimus, Dei timo­ pontificum in ejua przfcntia (omnino autboritare poflpofito, 0c reverentia noftra dc fidei Chri- K fruftrantur ; & qui forte alias tutus effet in
ftians contempta, contra hoc agere aliqua te­ oftenfione privilegii noftri, optati coram eo be­
meritate prsfumpferit, noverit nos vobis fit aliis neficium pmfidii demeretur . Cum contingit ali­
archieplicopis dc epifeopis dtftriftius injunxtfle , quem ad fubtraftam fibiecclefiam, vel pofleflio»
ut cotum terras, qui contumaciter inerpto hu- nem, per judices delegatos authoritate noftra rejufinodi duxerint infiftcndum, interdido ecclefia- ftitui, eum, per quem debuerat judicium execu­
flico fiipponatis, dc pesfonas etiam', fi opus fue­ tion! mandari, ftatim fentiet inimicum . Plures
rit, excommunicationis vinculo afliingatis , & enim taliter reftitutos deftituit , dc ecclefias per
faciatis utramque fententiam inviolabiliter obfer. miniftros fuos violenter aggrediens , fores ecdcvari. Vobis- ergo per apoftolica feripta diftri&e fiarum fregifli, & cos proponitur per violentiam
prscipicndo mandamus, quatenus ad ea quaepre.
,
expulifle. Quamplures etiam reatum perjurii fcdiximus celeriter adimplenda, omni tarditate dc cic perniciole incurrere , ipfas ab obedientia ,
contradiâione poftpofitis, vos accingatis, dc flu-Bquam archidiaconis
midiaconis fuis canonice ferrandam
(errandam juju­
deatis per veftras dkecefcs , dilatione dc appel­ ramento promiferanr , qqadam neceftitatis violatione ceffantc, id execution! mandare. Datum Icntia retrahendo. PnctcreA majorem ecclefiam
Rome apud fanftum Petrum tertio Idus Janua­ multitudine armatorum aggrediens, fores capitu­
rii, pontificatus noftri anno fecundo.
li per violentiam confringi dc afportari fecit, dc
bona canonicorum, dc aliorum plurium, qui res
V.
AD
EPISCOPUM
fuas tam in ecclefia quam in thefauraria depofuerant, fecit per violentiam detineri : pro qui­
L1NCOLN1SNSBM.
bus omnftus Eboracenfe capitulum ad noftram
Jubet inquifitionem fieri de exceffibus Eboracenfis audientiam appellavit. Comperimus etiam extearchiepifcopi.
ftimonio przdiftorum, quod ecclefiis quandoque
vacantibus, przfentatas fibi ab his ad quos preCaclefiinut epifcopm fervat fervorum Dei, Vtner*~ fentatio pertinet, perfonas idoneas non admittit:
Hii frntri Lincolniinfi tpifopo, & dtieflis fiiitt fed eas aut pueris aut minus honeftis perfonis
nrcbidiacanit dt Nortbatnptan, (f priori de Pon­ aftignat, ufut pariter prxfentantis dc inftituentis
Cofficio: aut facit eas ex fala voluntate vacare ,
te fonilo folatem.
ut carum fruftus ipfius ufibus applicentur , dc
Ediator Dei , & hominum Dominus Jefus quod fuftentationi alicujus clerici honefti debe­
Chriftus, cujus providentia in tui dilpofi- batur , fibi non metuit retinere. Adjecerunt eti­
tione non fallitur, totius ecdcftz dilciplins ca
­ , quod cum fpiritualia dona gratis debeant
am
put & magifterium facrofanda: Romanz eccic- dc fine pravitate diftribui, frequenter cum donat
fue voluit relervari , & omnes alias ipfius ordi­ ecclefiam, aut eam fcindit per partes contra ftanationi & correftioni fubcfte : ita quod concefla tuta ecckrfie canonica, aut in ea novam dc in­
ci fpecialiter plenitudine poteftatis , ejus etiam debitam retinet penfooem , dc quamplures ex­
• ai. pre. * fit ceterarum cxceftus corrigere , & quod lau- communica tos vel fulpenfos non nifi pecunia in­
iMiura.
dabiliter agitur , authoritate apoftolici culminis terveniente abfolvit. Religiofi vero viri dc hone­
approbare. Unde nos, qui ad ejus regimen Di- . fti. in confpedu. ejus detpe&i dc
. contemptibiles
vina fumus difpofitione aflumpti , ea volumus-.fiunt · viles & fufpeftc perfone de facili fami- .
fratres & cocpilcopos ooftros cautela & difere-U'liari
liari tatem ejus dc gratiam aflequuntur. Unde ,
tione diligere, ne videimur affectum & familia­ fi fic vivitur dc in talibus fuerit conrerfatio fua
ritatem eorum , vocation s nollrz officio ante­ timendum eft nc gregi fibi commiflo potius fic
ferre : przfertim cum habeat fuos fines dilectio, lapis o&nfionis dc fcandali patra , quam erudi­
qua quifque tenetur ad hominem, non ad ho­ tionis exemplum, vd contrafpirituales nequitias
minis errorem diligendum . Sane ad audientiam folatium aut tutela . Quia igitur quz pracmifla
„
noftram cx perfonarum , & capituli Eboracenfis funt, fclicitudinem inquifitionis erpofcunc , difecclefia; infinuatione pervenit , & id ipfum dile- cretioni veftrx, de qua plene confidimus, inqui­
Ctorum filiorum noftrorum Rqberti Eboracenfis, fitionem horum du » imus committendam : per
& Rogeri de Sclebi, fic aliorum undecim abba­ apoftolica feripta prxeipiendo mandantes, quate­
tum Prsmonftratenfis ordinis teftimonia manife- nus ad Eboracenfem ecclefiam accedatis, dccon­
fte declarare videntur , quod venerabilis frater vocatis abbatibus, dc prioribus , dc aliis ecclefianofter Gaufridus Eboracenfis archtepiicopus , fa- ilicis perfonis Eboracenfis dicrcefis , diligentius
cramenta injundi fibi officii vilipendens , vena­ inquiratis, utrum Eboracenfem ecclefiam deprotione, aucupio, £< ali s militaribus curis inutili­ P vinciam tam inutiliter dc pcrniciofe craftavit : dc
ter occupatus, ordinationi clericorum , ecclefia- *"* fi fuper przmiffis legitimi accufatores apparue­
. rum dedicationibus, aut fynodis celebra ndis,nec rint . audiatis quz contra pnefiitum archiepifcomanum ncc operam poft fui promotionem adhi- pum duxerint proponenda; dc, eis diligenter au­
huit, nec abbatem aliquem benedixit: licet tam ditis fic cognitis,-atteftatiooes fub figi Ilis vefiris
contra clericos quam abbates ad maledicendum indufas nobis tranfmittere procuretis , alignan­
& excommunicandum , linguam confucverit jux­ tes partibus terminum competentem , quo fuilita motum proprium indiferete relaxare . Liber­ cienter inftruftz ad apoftolicam fedem accedant,
tates ccckfiz fuz ac confuetudines approbatas quod canonicum eft, ibi, dante Domino, receevacuat & fubvertit; appellationes, quz folent pturz. Si vero accufatores defecerint , dc fama
efle ad remedium opprefforum, ad Rorranz le­
publica fuerit contraipfum, ej purgationem cum
dis injuriam reduxit in contemptum; plures, pro tribus epifeopis, dc totidem abbatibus, authori­
co quod ad nos appellationes emigrant , vincu­ tate noftra, fublato appellationis obftaculo , in­
lis fecit carceralibus vehementer adftringi ; per- dicatis: in qua fi farte defecerit , ipfum ab arΛ
fanas ecclefix fuc , poft appellationem «d nos chieoifcopali officio dc adminiftraticne fufpenfum
faftam, honoribus & bénéficié; fpoliavit ; quof»
apoftelico confpeâui faciatis przfentari, ut autho*

M

ftudio ac

SOI
E P I S T O L Æ.
fioi
doceatur ,«Qualiter A Romanam ecdefiam coufrvavit, in tua, ficut
there Domino . ibi plenius
.
cum & fibi confimiks in domo Dei oporteat bene confidimus, providential virtute refloruir,
miniflrarc, Si vero idem archiepifeopus aliquid & placidi fervoris accepit acceptable * incrc- .
contra eos duxerit proponendum , illud nihilo mentum . Talis enim ad Romanam ecdefiam mcuium
minus audiatis, & ad DosfubfigiUis velitis tranf- tux fraternitatis emanavit opinio, qux m tux
mittatis inclufum, ut fuper hisquod canonicum honeftatis odore nos recreat, Ce confiant ixquam
fuerit, ftatuatur. Sane fi diftus archiepifeopus io habes vigore confortat .* ita ut confidentiam .
elufiooem mandati noftri, antequam citatio vc- .quam de tua probitate concepimus , in noftro
ftra ad cum perveniat, appellationem interpo- jam apertius opere declaremus. Supplicante ita­
fuerit, vel iter arripuerit ad fedem apoftolicam que cariibmo in Chrifto filio noftro Richardo
veniendi: vos ei terminum trium menfium fta- illuftri rege Anglorum, & univerfis fufftagancis
tuaiis, infra quem fe debeat in propria perfona Cantuarienfis ecclefia , ut Anglican.! ecclefia le­
noftro confpectui prxfentare. Quod fi non fece­ gatum apoftolicx fedis pro fuis & regni profeobtineret : ___
tum ,pro
rit. vos cum « tunc ab Omni pontificali ofiL ftibus
____________
- -devotione
__ - ., quam
.___ ad
cio & archicpilcopatus adminiftratione denuncie- Cantuarienfem ecdefiam pro meritis filius ^lo­
tis authoritate noftra, remota appellatione, fuf-®riofi martyris habemus; tum pro tux'probitatis
penfum . Quod fi omnes his excquendis inter- &
" honefiatis intuitu , eorum .precibus aflenfum
*
tfle nequiveritis , duo veftrum nihilo minus ca prxftitimus dc favorem , maxime quia multum
credimus ecclefix & regni utilitatibus expedire ,
cxcquantur.
Datum Romx apud- fan&um Petrum fexto fi talem in minifterio tupradiâo regio illa reci­
piat, qualem prxdiâi regis, & eorum inftantia,
Idus Junii, pontificatus noftri anno quarto.
de converfationis merito & fidei devotione com­
VI. AD DECANUM ET ARCHIDIACONOS mendat. Idcoquc nos ad honorem Dei, &Can­
tuarienfis ecclefix falutem, & pacem per totum
Lincoln i ensis ecclesiæ.
- regnum Anglic, non obftante exceptione vel pri­
vilegio
venerabili fratri noftro Gaufirido EboraContra Gaulridum Eboraccnfem archiccnfi archiepifcopo, aut ecclefix fu* vel aliifaepifeopum.
âo, officium tibi legationis concedimus, perapoCaleftinas epifeopsu fervis ferveram Dei, dsicHis■ ftolica fckipta mandantes , quatenus illam cum
Forte,filiis * Htirtr decano Lsacolnsa , tf Rogaro de fraternx
traternx pucuicncx
obedient:» humilitate
uumimuc finfeipias,
uucipia*, &
cc fcicΙΜΜ.
*“*■ Η.
Cticefiri», ÜVijuniero de Xortiamptan , arcbi- Geundum datam tibi cœlitus facultatem ad emendiaconis ia liacolnierf ditet<fi conflitatis , faladandam ca qux— necefle
eft emendari, & ad fla-·
tuenda qux tuertat ftatuenda , débite diligenti»
rrw & apoftolicam beaedi&ioacm.
manum authoritate ipfiuslegationis apponas.* ita
‘CXpofiierunt nobis dikârflimi filii noftri , Si- nimirum in omnibus reverentiam matris tuxRoJJi mon decanus. & capitulum ecclefix fanâi manx ecclefix prompta devotione cuftodkns, ut
Petri Eboraci, quod poft appellationem ad dos eam de profeâu mmifterii, quod tibi Icta com­
interpofitam, rlerici de capella venerabilis fratris mittit , tuis etiam facias operibus Ixtiorem .
Datum Laterani xv. Kalendas Apr. pontifica­
noftri eiufdem ecclefix archiepifcopi, & quidam
alii ejuldem civitatis in cathedral· ecclefia , in tus noftri anno iv.
grave prxjudtfum ipforum canonicorum intrufi,
exdufis vicariis & clericis ejufdem ecclefix , in VIII. AD OMNES ANGLIÆ EPISCOPOS .
ea miniftrare, & contra approbatam & antiquam
confuetudincm loca & (lalla perfonarum in cho­ De rcverpqna exhibenda Huberto Cantuarienù
archiepifcopo, fedis apoftolicx legato.
ro & capitulo ufurpantes, ordinem ecclefix per- *
vertere prxfumpferunt. Volentes vero hujufinodi™
prxfumptionibus, prout convenit , obviari, dif- Caleftinus epifcopi! fervat ftrvoram Dei , otnerabilibat fratrtbas in Chrifio, Eboracenji arcbiepicretioni veftrx per apoftolica icripta prxeipiendo
fcopo, & aniverfis epsfcopis , & dikflis fiitis JL
mandamus, quatenus, fi vera funt qux prxmifibat ibat <J prtoribat, Ô* aliis ccclsfiaram prasamus, pretumptores illos, ut ipfi ecclefix S. Pe­
tri & canonicis fuper his in prxfcntia veftra de­
tis per regnum jdaglia coaftitatis , falatem tf
apoftolicam bemdiffsonem.
bitam fatisfaâionem exhibeant, per cenfiiramecdefiafticam, appellatione poftpofita, compella­
tis. Damna etiam, quxper eofdem clericosprx
Ivinx fapientix inferutabilis altitudo facrodido capitulo conftitit irrogata, ficut juftum fue­
fandam ecdefiam in hujus mundi latitudi­
rit , reiarciri faciatis . quod fi omnes his exc­
ne flabilivit, & ita regimen. fic gubernationem in
quendis interdie nequiveritis , duo veftrum ea ipfius inimitabili provifione effe voluit, ut ad
nihilo minus cxcquantur . D.tum Romx apud eam falubtiter gubernandam plurcs aflîimerentur
fanâum Petrum fecundo Kalendas Junii , ponti­ in partem folkitudinis, quamvis pro unitatis ecficatus noftri anno quarto .
pdcfiafticx firmamento Romana ecdefia accept­
ant plenitudinem poteftatis. Voluit enim, ut fe­
VIL AD HUBERTUM ARCHIEPISCOPUM cundum quod ecdefiam alloquitur in Propheta,
Gantuaricnfcm.
pro patribus ejus filii nafcerentur, qui fuperom­
nem terram principes conftituti, virtutum meri­
Ei legationem apoftolicx fedis committit .
tis, & verbo doârinx , rudes , ad fidem proveâos, ad juflitiam erudirent. Unde facrofanfta
Caleftiaat epifeopus fervas fervents* Dei vnff^ Romana .ecclefia , cui Dominus fuper ceteras
btli freta Hnberto Cmtiarieafi archiepifcopo
contulit ecdcfix magiftratum ; pium ad alias
apoftoltca fedis legato, feintent & apomaterna provifione refpeâum providit ab initio,
& laudabili haâenus confuetudinc cuflodivit, ut
ftoUccmo benediifanem.
de divérfis mundi partibus ad carum mmifterium
inceritas devotionis & fidei confuetx , quam implendum viros prudentes affumetet : quorum
Anglicane fanpcr ecclefia circa iacrofimftam authoritas & doctrina fub Romani pcntincismodera-

D

S

••■«ïwwBwwr’

C05

CÆLESTlbH

PAPÆ III.

604

deramine confthuta, quod ipfc non poterat, pro-A Nos autem illius, oui pro divinitatis amore hucul diftantibus ecclefiis miniftraret . Unde nos , jus peregrinationis laborem aflûmete, fit, quan.... '
fberfc, Implere ftuduerint , de indui­
qui..............
licet infufficieatihus
meritis in...............
fublimi fu­ |um jn
mus ejufdein fpccula conftituti , patrum noftro­ to nobis a Domino authoritatis officio illam rerum veftjgfis mhxrentes , ita intendimus cum miflionem impofitx pcenitentie per facerdotale
Dei adjutorio injunftum nobis miniftertum circa miniflerium facimus , quam praEdeceflbrcs noftri
proximas ecclefias gerere, ur his , a quibus eti­ litis nofcuntur temporibus fiatuifle : ut videlicet
am pofitione diftamus , opportuna debeat provi­ qui corde contrito fic .humiliato fpititu, laborem
dentia non decfle. Specialiter autem ad pnefens, hujus peregrinationis atfumpferint , fic in poeni­
Anglicanam ecclefiam paternae confiderarionis tentiam peccatorum hoc iter expedierint , fi in
acie intuentes, ad falutem ipfius, & fpecialesin fide decelferunt , plenam fuorum criminum in­
Chrifto profedut , communi confilio fratrum dulgentiam , fic vitam confequantuf sternam.
noftrorum decernimus , ut venerabilis frater no- · Bona
**
quoque
. ,
ipforum, ex
— quo
q·— crucem
crucetn accepcaccepr
tier Hubcrtut Cantuarienfis archicpifcopus , de rint, cum1 familiis fuis, fub Romane
Roman® ecclefi* ,
nec nonfic archiepifcoporum,
ecclefi®
cujus meritis & virtute, fapientia pariter & do- _r.:
------ , aliorumque
------- ,--------«Irina , ecclefia univerfalis congaudet, minifterio B prxlatorum protcâione confiftant, fit nullam de
legationis accepto, vices noftras ad honoremec- his, qux in fufeeptione crucis quiete poflederunt,
ckfic, fit totius regni falutem & pacem , per donec de ipforum reditu vel obitu ccrtiflimecototum regnum Anglic, non obftante exceptione gnofcarur, /aduram vei perturbationem iuitincant
ve! privilegio tibi aut ecclefi* tu* , frater ar- vel quxftioncm , fed bona ipforum integra re­
chiepifcope , vel alii fade , libere exequatur . maneant interim fic quieta .
Ilii autem qui in fubfidiumterrx illius dc bo­
Prclentium itaque author it aie univerfitati veftre
per apoftolica i cripta mandamus , quatenus ei­ nis fuis illuc trooùoiferiot , de peccatis luis ve­
dem tanquam apoftolic* fedis legato reverentiam niam coofcquençur, juxta moderamina praeto­
exhibeatis debitam fic honorem; atque ejus falu- rum. Hunc dbi, frater archtepikope, oneris hu­
bria monita fit mandata recipiatis humiliter fit jus laborem duximus injungendum, mandantes ,
fervetis, que authoritate legationis , qua fungi­ ut apud carilFunum in Chrifto filium noftrum
tur fecundum Dominum, duxerit ftatuenda , fir­ iUuftrem Auglorum regem , qui terram fandam
fub trium ftatuit treguis aqnorum, ut ad defenmiter obfervantes.
Datum Laterani dccimoquinto Kalendas Apti- fionem
------ -----illius-----teri*
- --------milites fitr------pedites
------bene-- ·in­
C ftrudos
tranfinittat, affiduis
exhortationibus ela­
iis, pontificatus noftri anno quarto*
*
boret: provinciam circumiens Anghcanam , op­
IX. AD ARCHIEP1SCOPUM SENONENSEM, portunis fic importunis praedicationibus inflet, uc
pro defenfione Chrifttanitatis aflumpto crucis itFragmentum.
gnaculo, terram vifitent tranftnarinam.
Juket ut Fraucorum regem metuat recipere uxoremI
XI. AD SIMONEM DECANUM
profextu coufauguiiutatii dirntfam.
EiOKACENSEM.

Nos itaque, qui ipfum regem Francorum fpc·
cialitci m vikenbus noftris caritatis diligimus , ;■
per diledum filium noftrum G fubdiaconum
apoftolic® ledis legatum, ad hoc fpecialiter mifium, rogavimus eumdetn , ut reginam fuam ,
quam a te confilio iniquo amoverat, aftedu ma­
ritali tra&aret : nec illis aures accommodaret
qui pro lucro reputant , fi poflunt inter aliquos
odium fic dilcordiam letninare. Inde eft, quud
illam divortii fententiam , contra juris ordinem
prolatam , de fratrum noftrorum confilkrpemtus irritantes , fraternitati tux per apoftolica
fcrtpta mandamus firmiter fic prxeipimus , qua­
tenus, fi prxdidus rex, ifta vivente , aliam luperducere voluerit, vos authoritate apoftolica id
eidem inhibere curetis.

De adminiftratione cjufdem dioccfis .
Ctdefiinui epifctpui ferviet fervorum Dei , dilefto
filio Simoni decano FÛmce^i falutem
etpeftdicam kened.Ht9r.em.

univerfalis ecclefi* regimen nobis licet
infufficientibus Divina fevente gratia fit
commi flum, fic lingularum ex cis cafibus pnecavere teneamur fic utilitatibus providere -* illud
nobis eft lummo opere prxeavendum , ne inde
ecclefi* in temporalibus vel fpiritualibus detri­
mentum incurrant , unde ipfarum honorem fiC
commodum credimus procurare. Cum enim penfttis perfonarum meritis, fic diligenter infpedis ,
aliquis juxta fuorum exigentiam meritorum per
nos fuerit fux dignitatis poteftate fufpenfus , fic
X. AD HUBERT UM CAN TU ARIENSEM
archiepifcopum.
ab ecclefiarum prolatione ad tempus amotus : hc
fubditis paftoris cura privatis malignandi mate­
Dc tegotuj terne janfia.
ria tribuatur fic occafio litigandi, eis tali debe­
mus providere perfona, qux fic litigantium diriOS autem fratres archiepifcope fic epifeopi,, ^mere quxftiones , fic fuhditorum exccfliis corri- .
quibus cura animarum fit folicitudo com­ gere noverit ; dc , quantum fui officii debitum
patitur, fic diligat, fic afledet . Inde eft , quod
mi fla clt, piecibus inflantes ad Dominum incefUnter, iubditos vobis populos inducatis , ut af­ cum Eboracenfis archicpifcopus, ejqs adibusexi­
lumpto ctucis fi^nacuio , ad confutandos fidet gentibus , fic contumacia ftcicntc, qui abufus pa­
Chrillian® perlccutores' accingamur . Speramus tientia noftra, neque a fuis iniquitatibus deftitit,
liquident, fic vos tperare debetis, quod Dominus nec noftro fe confpedui , induito fibi mifericorin verbo prcdicattonis fic orationis veftrx rete diter termino , prxfenlavit , ab ufu pallii , dc
laxabit in capturam , fic taks ad dcfenfiouem epifcopalis officii exceutione , a mioiftratiooe
orientalis provincix propitius excitabit , quorum quoque tam fpiritualium quam temporalium, dc
potius exigentia meritorum , quam annonam fi­ benokionun perceptione , noftra fit authoritate
ducia exurget Deus , fic inimici c/us diffipaten- fufpenfus : diicretioni tux authoritate prafimtiom
tur, fic fugient a facie ejus qui oderunt cum . duximus indulgendum , ut cum confilio canoni­
corum

V

VJ

<OÎ

EPIS

1

O

L

Æ.

<ίοβ

corum in Eboracenfi ecclefia ictidentium, cleri­ A purgandum ftatuimus, memoratis judicibus dancorum Eboraceufis dicecetis exceftus corrigere va­ tes nihiionunus in mandatis, ut fi tunc indearleas , fir querelamtum tam clericorum quam lai- chiepilcopus noftro atpefim neglexerit (c praefencorum Eboraceufis dtœcetis controverfus , qux tare, exinde juxta priorum litterarqm tenorem
judicio exigunt ecclefiaftica terminari , canonico in caufa procederent ; & que ipfis per eafdem
definire, canonica têveritate, appellatione remo­ litteras ÿundata fuerant , exequi procurarent .
ta, percellens eum qui fuper hoc contumaciter Ceterum memorato termino jam tranfafto, cum
duxerit reiiftendum » donec eidem ecclefix aliter ad Romanam ecclcfiam nec acccflerit , nec ali­
fuerit foheitudine noftra provifum . Nulli ergo quem miferit refponfalem , qui abter.tiam fuam
omnino hominum liceat hanc paginam noth* quolibet modo excufaret .· ipfius inobedientiam
conctfüonis infringet* » vel ei aulu temerario fic contumaciam attendentes, ipfum ab ufu pal­
contraire: fi quis autem hoc attentare prrium- lii, & pontificalis officii exeeutione, adminiftrapferit, indignationem omnipotentis Dei & bea­ tionc etiam tam temporalium , quam fpirituatorum Petri fic Pauli apoftolorum ejus fe nove­ Hum, ac perceptione beneficiorum duximus fufrit incurfurum. Datum Laterani decimo Kalen- pendendum; memoratis judicibus per apoftolica
das Januarii pontificatus noftri anno quinto.
feripu mandantes , ut cum per totam EboracenIjfem diceccfim, fit provinciam , fufpenfum a no­
XII. AD CLERICOS EBORACENSES .
bis publice ftatuant nunciare . Ideoque un i verli­
Ejuldem argumenti.
tati veftrx per apoftolica feripra mandamus ,
quatenus eidem àrchiepifcopo , vel officialibus
Calefttmtt
ferveu ftrvornm Det , dilt&if ejus, nec in fpiritualibus nec in temporalibus pr®filtit mtvtrfii eUoftboi, prioribitf, orcbuiaeomt., fumatis aliquatenus rtfpondere.* fed fi quas inter
tJ aln; dentir, comitibtu, & AarMrfwx , Ù j/m
aliquos veftrum in Eboracenfi ditrcefi potitorum
ra
provincia coofiitotù , faint em c7
qurftiones oriri contingat, que judicio ecdefiaapoftolicam tomdtfhoum.
ftico debeant terminari : ad audientiam, dilecti
filii noftri Simonis Eboracenfis decani cafdem
deferatis, ipfius judicium recepturi
Uam mifericorditer Romana ecclefia fuper comroverfias
<
fafto Eboracenfis archiepifcopi procèdent humiliter, fic firmiter fervaturi : fcientes nos ei­
videre licet, fi litterarum noftrarum tenoremdem
,
decano de folita fedis apoftolice mifericorquas urraque partium a fede apoftolica divertis idia indulfifte, ut cum confilio canonicorum fuotemporibus impetravit , diligenter attendatis . rum
i
in Eboracenfi ecclefia relidentium, exceffiis
Cum enim , lignificantibus diiefiis filiis decano corrigat clericorum , fic eorum ac laicorum qui
& capitulo Eboraccnfi, fic non paucis abbatibus, ecclefiafticam audientiam exigunt, in Eboracenfi
prioribus, fic aliis ecclefic prolatis in regno An-~ ditrcefi definiav^uaeftiones.
Datum Laterani decimo Kalendas Januarii
glis conflitutis, ad apoftolatus noftri audienti, m
perveniffet, diftum archiepifcopum, paftoralis of­ pontiacatus anno quinto.
ficii debito prctermiftb, frcularibus negotiis im­
VIII. ad LINCOLNIENSEM
plicari , fic non Divinis obfequiis , non clericis
ordinandis, non ecdetiis dedicandis , non fynoepiscopum.
dis celebrandis, non benedicendis abbatibus, fed
V Ejufdem argumenti. v
venationibus fic aucupio totius animi fuiftudium
applicare, fic exercere alia que committo fibiof­
ficio pontificali fic honori non modicum dero­ Calefliwt epifeopet femnt fervorum Dei vemroUti
fratri Lincoinie^fi epijcvpo -,
dtle&it filiit atgant : non ftatim formavimus judicium contra
cum , fed inquifitionem fame ipfius venerabili
tbtdiotaoo de Nortbamptm ,
priori dr Λ®.
fratri noftro Lincolnienfi epifeopo, fie dileâis fi­
te * jiraito , falutem tf opojtoltcom benedtflioîmA>
liis archidiacono de Northamtun fic priori de
tum .
* «/. ftafta Ponte * frafto duximus Committendam ; cupienHard.
—
·
■
*
tes ipfum archiepifcopum per interminationem θ
facrofan&a Romana ecclefia fuper imfiilpeiifionis, fi de bis que nobis fuerant fignifiVjt mobile fimdamentum , lapidem fcilicet ancata conftaret , vel fi ea legitime comprobari gularem fic verum, perpetua Habilitate fundata ,
non portent, per exhibitionem canonice purga- de fe
r ipfa Veritate
'
dicente , <bttper ianc petram
ΜαΛ. tc.
lionis, quam ei cum tribus epifeopis fic totidem «d^fraè· ecckfiam meam , per beati Petri merita
abbatibus feceramus indici ; a fuis excdfibus de­ ecclefiarum omnium magifterium cepit fic prima­
terrere, fic ad veritatis tramitem revocare . Ve­ tum, ad principem apofloloium Domino proterum quoniam idem archiepifcopus, antequam ci- ftante, St dikgti me , pefce ovet meat ; & non 7*av- >i.
utio corumdcm judicum perveniffet -, ad fedem folum corporum , fed etiam animarum judicia­
appellavit apoftolicam: diâi judices juxta litte­ riam accepit poteftatem , eodem apoftolorum
rarum noftrarum tenorem, fpatio ei trium men­ principe audiente a Domino: f^todetemfne ligo.
tium induito , Kalendas Junii , qup appellatio­ verit fuper terram, erit Ugattem i» eeeiu : nos ,
·*·
nem interpofitam prolêqui non differret , ipfi quos non propria merita, fed fola Divina mifcprocuraverunt pro termino aflignare. Deinde ve­ ratio, ad fummi pontificatus apicem evocavit ,
to cum archiepifcopus ipfe iter arripuiflet ad, fe­ fi judicia noftra reâa volumus fic provida deli­
dem apoftolicam veniendi, timens.ne propter in- beratione formare, »
fic poteftate nobis tradita non
clementiam aeris aliquod perionx ipfius pericu- abuti, illius debemust, quantum humana permit­
Ium eveniret, a nobu litteris fic nunciis poftula- tit fragilitas, exempla fe&ari, in quo fedes apo
vit, ut ftatutum fibi terminum deberemus mife- ftolica fundata confifttt, fie a quo ceterarum ec­
ricordittr prorogare . Nos vero precibus ipfius clefiarum curam fufeepit, 3c ligandi atque folannuentes , fic credentes quod eo citius de fuis vendi plenitudinem poteftatis. Mirabilis enim fu­
cxctflibus pœniteret, quod nos ad audiendas pe­ per omnia Deus, fic inferutabiiis Divini contiiii
.
titiones fuas magis propitios fic faciles inveniret, altitudo, licet incompvehcnfibilia fint judicia ejus,
terminum ufque ad oftavas B. Martini proximo fic inveftigabiles vir ipfius , aliquid tamen ex his,
praeterituras profequende appellationis ad ipfum quae in inferioribus operatur , fi reâe confpicte'
mus,

Q

«07

I·

CÆLESTINI

P A P Æ

III.

Î08

mus, nobis dc aliis ecciefiarum prelatis in for-*Aâoram , quod ecclefiie quandoque vacantibus ,
mi judicii innuit imitandum , qui cum fterilem prxfentatas fibi ab his ad quos prefentatio perarborçm de vine* fu* , juxta illud evangdii , sinet perfonas idoneas non admittit > fed casaut
perceperit Accidendam, ne terram fertilem oc- pueris & minus booeftis perfonis aflignat, ulus
cuparet, pnrmifit dicens.- Ecn trtt tnifut, tx Kiriter dc pntfentantis dc inftituentis officio, aut
cit cas de fol* voluntate vacare, mearamfru.
fNvtNM» futrter
& ·*·»·«me, fumât trgt «Zfew. Hoc fiquidem nos , li­ &us ufibua ipfius applicentur, & quoi foftenucet minimi , dc humane fragilitatis fiibjacentes ttoni alicujus bondit clerici debebatur » fibi non
dcfeâibus , intra nos ipfoa affidua meditatione metuit retinere . Adjecerunt etiam, quod cum
penfames, audiris cxccflibus Eboraccnfis arcbie- Îpiritualia doua gratis debeant & fine pravitate
pifeopi, dc de inhonefta trita , & de inutili eoo- «tiftribui, frequenter cum donat ecclefiam , aut
verfatione eius rumoribus in noftra dc fratrum eam feindit per partes contra ftatuta canonica,
noftrorum audientia recitatis , nonftatim forma­ vel in ea fibi novam dc indebitam retinet * pof- · peafionm
vimus judicium contra eum; fed exempto illius, fcffionem, dc quamplures excommunicato» , vcl
____
iuipenfos , non nifi pecunia interveniente abfocujus miferationes fuper cetera opera ejus, utftc-,
rilis arbor pullularet in fruâus , dc
f vigorem re-"luit .* religiofi vero de honefti viri in confpcâu
ciperet jam amifltun, non' modico temporis fpa- ejus defpeâi dc contemptibiles fiunt ; viles fiefuftio ad camâionem ipfius, multiplicatis litteris pe&c peribo» de facili familiaritatem ejus dc
dc mandatis non deftitimus laborare: nunc cum gratiam afle^uuntur. Nos vero de rumoribus tam
ad viam falutis noftris monitis revocantes, nunc profanis auditis non feme), fed fxpius , & tam
per intermto^ionem fufpenfionis officii dc bene­ prcdi&orum quam aliorum, pnelatorum, in re­
ficii deterrentes ab iniquitatis fine femitis dc er­ gno Anglic, dc in Eboractnfi provincia polito­
roris, ficut vbbis, qui totam rei feriem dc pro- rum litteris, noftris auribus frequentius inculca­
ceflüm negotii quoad ordinem agnoviftis , crcdi- tis, volentes cum a fuis exceffibus deterrere, <^c
1 mus manmftum . Sane ad audientiam noftram ad exequendnm paftoralis officii debitum revoca­
ex perfonaram dc capituli Eboraccnfis ecdefie re: inquifitionem fame ipfiusvobis duximus com­
infirmatione pervenit, de idipfum dileâorum no­ mittendam, ut convocatis abbatibus, & prioribus,
ftrorum Robert! de Eboraco dc Roget i de Seie- dc aliis ecclefiafticis perfonis Eboraccnfis dicecefis,
bi, dc aliorum undecim abbatum Prxmonftraten- inquireretis
.
de , premiffis diligentius
a
veritatem
______ . ,
fis ordinis teftimonia manifefie declarare video- dc fi accufatores legitimi procederent conti a cum,
tur : quod Gaufridus Eboraccnfis archiepifcopus audttts
auditis qux
quae proponerentur hinc dc inde , dc dclacramcnta injunâi fibi officii vilipendent , vena­ pofitionibus tcftium redactis in feriptis, eas tigil­
tione , aucupio, dc aliis militaribus curis inutili­ lorum veftrorum fignaias munimine ad fedem ater occupatus, ordinationi clericorum, ecciefia­ poftolicam tranfinittere deberetis ; aflignatopartirum dedicationibus, aut fynodis celebrandis,nec bus termino competenti, quo ad audiendamfenmanum nec operam poft fui promotionem adhi­
tentiam noftro fe confpcdui perientarent . Hoc
buit, nec abbatem aliquem benedixit, licet tam etiam iifdêm litteris meminimus tuiife infertum,
contra clericos quam abbates ad maledicendum ut deficientibus accufatoribus , fi fama publi­
& excommunicandum linguam confueverit juxta ca faceret contra eum , purgationem ipfius
motum proprium indiferete laxare . Libertates cum tribus epifeopis dc totidem abbatibus, fublaecdefia: fux, ac confuetudines approbatas evacuat to appellationis obftacuto, indicere curaretis. In
ac fubvertit : appellationes , qux folent efle ad qua u forte deficeret , ipfum ab archiepifcopali
remedium oppreflorum, ad Romans* fedis inju­ officio dc adminiftratione fiiipenfum,- noftro teriam reduxit in contemptum: dc plûtes, pro eo ceretis cooïpcâui przfcntari ; fi vero archiepilcoquod ad nos appellationem emiferant , vinculis p. pus memoratust, antequam citatio veftra pervefecit carceralibus vehementer adflringi. Perfonas Mniret ad
i*·4 ipfum
•y··— , ad fedem apoftoiicam aopellacedefix fux poft appellationem ad nos fidam rer., induciis
induciis ei trium mentium induitis, fi infra
honoribus fic beneficiis fpoliavit : quofdam cano­ cos interpofitam appellationem profequi neglige­
nicorum appellatione contempta excommunica­ nt! vel differret, ipfurti ab omni pontificali offi­
tioni fubjecit: privilegia Romanorum pontificum, cio fic archiepiicopatus adminiftratione noftra
in ejus pncfentia fua, omnino authoritate fru- nunciaretis authoritate fufpenfum . Quia, veto
ftrantur : fic qui forte alias tutus effet, in often- idem archiepifcopus . antequam per vos citare­
fione privilegii noftri, optati coram ea prxfidii tur ad caufam , ficut nobis fuis litteris fic nun­
beneficium demeretur . Cum contingit aliquem ciis intimavit, fedem curavit apoftoiicam appel­
ad fobtraâam fibi ecclefiam vel poflêflionem per lare: & vos ei ad profequendam appellationem
judices delegatos
legatosauthoritate
authoritate noftra reftitui, eum,
eum,
Kalendas Januarii pro termino aflignaftis: ipfius
execution!
mandari^ laboribus fic ^expCntis parcere difponcntes , ac tiper quem judicium
j_J._’_— debuerat
Ï.L___ ______
ftatim fentiet inimicum . Plurcs enim taliter
re-E
"
' ” mentes ,. * fi xflivo tempore
,. : ad Urbem accedeftitutos deftituit , fic ecclefias fuas per miniftros ret, aliquod perfonx ipfius cx *eris inclementia fi. H.
fuos violenter aggrediens , feres earum fregiflê , periculum proveniret, cum , ficut nobis intima­
& eos proponitur per violentiam expulifle: quam­ tum fuerat, iter arripuiflet ad fedem apoftoiicam
plures rearum perjurii fecit perniciofe incurrere,
veniendi, dc paratus exifteret de objectis fibicri­
ipfos ab obedientia, quam archidiaconis fuis ca­ minibus refpondere, dc folita fedis apoftolica be­
nonice fervandam juramento promiferant, qua­ nignitate profequendx appellationis ab ipfo uf­
dam necefliratis violentia retrahendo . Prxterea que ad oftavas beati Martini proximo preteritumajorem ecclefiam cum multitudine armatorum ras terminum duximus prorogandum; omnia qux
aggrediens, fores capituli per violentiam confrin­ fuerunt contra eum impetrata, ufqueadeumdem
gi dc afportari fecit , & bona canonicorum dc terminum fufpendentes , dc revocantes in ftatum
clerkorum plurium , qui res fuas tam in ecde­ priftinum quidquid contra eum poft appellatio­
fia quam in tbefauraria ibi depofucrant, fecir nem ad nos interpofitam priorum litterarum ob­
per potentiam detineri. Pro quibus omnibus Ebo- tentu fuiflët a nobis vtl aliis immutatum. Vo­
racenfe capitulum ad noftram prxientiam appel­ bis etiam per apoftolica feripta diftinfte manda­
lavit . Comperimus etiam cx teftimonio prxdt- vimus , ut, nifi in oftavis fanât Martini noftro
con-

«09

EP1STOLÆ.

βίο

confpeAui fe prxfentarct, iuxta formam prime A
commiffionis, fublato cujudmet contradictionis & XIV. AD HUBERTQf CANTUARIENSEM
appellationis obftaculo, procedere nullatenus dif­
archiepifcopum .
feretis. Verum quoniam memoratus archiepifcoDe tugotiis tcrrx fanclx.
pus. atafus patientia noftra, nec ad Romanam
ecclefiam acccflit, nec refponfalem aliquem dcJervorum Dtt vefieraH.’t
ftinavit, qui vel ejus abfeutiam excufarrt , cum C<;’·fiinttr tpiftopuf
Jrjfri /infarto Cantna>itrfi ortbitptfcopo, &
eum non modicu|i ultra pnrfixum fibi termi­
j'tdis ledits , fùtttnti tf apcfiiiitan
num mifericordiier curaverimus expedarc , licet
famdiilnnem.
eo Ipfo videatur confcCtu de crimine, quod no­
ftro fe confpc&ui pngfentare neglexerit , ipfum
ab ufu pallii, dc omnis epifcopalis officii exeeuX parte tua in audientia fuit noftra propo*
tiooe, a miniftratione quoque tam fpiritualium
iirum, qtiod jnulti hint in Anglia , qui,ui
Icpulcrum Domini vifitarcnt , & il!» terrx lan­
quam temporalium, dc beneficiorum perceptione
ftcterunt ,pedes Domini fubiidiumopipfius Eboracenfis ccdefue, dt provinciae , duxi- gue in qua
,
mus fufpendendum: ut fic faltetn a fua. iniqui-B portunum conferrent, crucem Dominicam afiumtatis pertinacia rtfipifccrs , canonicae feveri- pierunr; & licet votum pofTint perficere , tamen
taris ceufuram in fe non exigat fortius exerceri, ab exeeutione ejufdem Je fubtrahunt in fuanim
Idcoque diferetioai veftr* per apoftolica feripta periculum-animarum. Sunt etiam quidam, qui
mandamus, atque pnecipimus , quatenus cum , licet crucem fufeeperint , pro paupertate (amen
per omnes ccclefias Eboracenfis dictcefis & pro-, & corporis debilitate, vel alia jufta' caufa, emifvinci* fufpenfum a nobis publice nuncietis: om- fum votum non «poflunt, ficut convenit , adim­
z nibus clericis dc laicis ejufdem provincia: ex par­ plere . Verum quia quid fuper his agendum fit
te noftra firmius injungentes , ne ,ipfi archiepi- circa eos, nos duxit fraternitas tua confulendos:
fcopo vel officialibus ejus in temporalibus vel fpi- authoritate tibi prxfcntium refpondemus ,· per
sitpalibus rcfpooderc prefitmant , donec de ipfo apoftolica feripta mandantes, quatenus omnes il­
archiepifcopo aliud duxerimus ftatuendum. Man­ los, qui votum tale emiferunt, ficut diftumeft,
damus autem & per vos volumus in Eboracenfi dc ad illud explendum proprix fuppetunt facul­
dicecefi nunciari, ut fi forfitan inter aliquos que- tates, nifi ex jufta caufa omittendum , eos ad
ftiones moveri contingat, quas ecclefiaftico judijudi­ exenuendum quod gratis vovifte dicuntur , per
ad
dileftiC Centura m ecclefiafticam ,*· appellatione remota ,
cio conveniat terminari, l
Jaudientiam
_____ Z.ZZ'.
filii nothi Simonis Eboracenfis decani, cui cum cbmpellas. Ceterum de his qui paupertate & cor­
confilio canonicorum in eadem ecciefia refiden- poris debilitate, vel alio juito impedimento, vo­
tium, dc clericorum excefius committimus cor­ tum quod emififte nofcuntur, non poflunt , fi­
rigendos , & litigantium tam clericorum quam cut convenit, adimplere : volumus ut , cum fu­
laicorum controverfus decidendas, referant , ip­ ger h*s veritas tibi fuerit declarata , poenitentia
fius judicium fuicepturi humiliter, dc firmiter fer- congrua cis injun<fta, liccntiameis tribuas rema­
vatun. Adhxc, omnia, qu* authoritate littera­ nendi.- cifdem firmiter injungens, ur, quam cito
rum noftrarum , antequam ad vos fecundarum ext-quendi votum fuum libera eis fuerit attributa
notitia pervcniflet, fuprr negotiis eumdem ar- facultas , id excqui fine dilatione aliqua nor.
chieptfcopum contingentibus, tam reftitutionibus poftponant. His vero, quos pro infirmitate cor­
ablatorum. quam dc aliis provide dc rationabili­ poris tibi conftiteric nullatenus pofte in propria,
ter ftatuiftis, rata decrevimus permanere .· man­ perfona votum fuum ’ profequi , unam nerfonam
dantes ut authoritate noftra fuftulti, ad Ebora- idoneam, vel plurcs, 'fecundum quod facultates
ceidem ecclefiam accedentes , juxta priorum lit- eorum
__ .... —
rjc............ ,, .........
-........... —in
fuppetierint
ultra mare rranfmittant
terarum tenorem , tam in inquifitione fame , θ fuis expenfis, per annum
inum,, vel
vel amplius
amplius juxta
juxta tuum
tuum
quam reftitutione ablatorum canonicis facienda, arbitrium , ibidem
.....................
in Jefu Chrifti obfequio mo­
j
nihilo minus procedatis , non impediente appel­ raturas.
Datum Laterani fecundo Idus Januarii, pon­
latione vel abfentia archiepifcopi memorati, nec
obftantibus litteris in primarum litterarum prz- tificatus noftri anno v.
judkjum haftenus impetratis. Ad hzc , prtelenEPISTOLA PHILIPPI
tium vobis authoritate injungimus, quatenus fen­
tentiam excommunicationis in quoldam canoni­
BELVACENSIS EPISCOPI
cos, vicarios, clericos , dt fervientes canonico­
AD
C AL l S T I N Ü Μ P A FA M.
rum Eboracenfis ecclefic, ab eodem archiepiteppo poft appellationem ad nos interpofitam, pro­
De captione fua
mulgatam, irritam judicetis penitus & inanem .·
ita tamén, ut diftos canonicos dc alios in eadem
C
lententia nominatos, ad majorem cautelam au­ Pcntraii,i Pommo & patri Gal'flino fammo pon­
tifia Philtppn> Ftivrttnfii rpijcppm ftin­
thoritate apoftolk* fedis ablolvatis. Omnes àutent
tbedtmtm canoni-*
tem illos , qui in Benediâum clericum fupradiâi
‘
drcoticnuin.
decani, Gualterum presbyterum, Richardum de
Semarei dc quinque de Cavel clericos , & alios
clericos Eboracenfis ecdefi* , manus temerarias Oüpcm* dignitatis favor felicitatem veftram
injecerunt , vel qui eis violentiam pmceperunt Ο & multiplices fuccdTus evexit in altum, ad
inferri, taindiu nuncietis, appellatione remota , memoriam reducens illud legale ■ Infontes invi­
excommunicationis vinculo detineri, donec paths tat ad culpam, qui fontes perterit impunitas
injuriam congrue (atisfecerint, dc cum vcftrarum Univcrfis ccclefiis jam quafi notorium ‘habetur .
tettimonio litterarum ad fedem ventant apoftoli- quam irreverenter, quamque inhumaniter, in do­
cam abfolvendi . Quod fi omnes his exeqitendis minum fuum regem Francorum rex Angli* jarr.nequiveritis interefte, duo veftrum ea nihilo mi­ pridem infurrexerit, fimilis homini qui montem
nus exequamur . Datum Laterani x. Kalendas magnum fune circum ligatum tentât dejicere ,
Aficrctas igitur fecum ignem & gladium . fubntJanuarii , pontificatus noftri anno quinto.
Qq
xus
Cnak Cntril Ton. XXII.

E

Cis

C Æ L E S T I N I

P A P Æ

III.'

Cti

etiam apoftaticis Braibancenorum cohbrtibus, A non viribus immunes viri viftoriam confequuntur.
patriam noftram irruerat, circumquaque depopu- Injuriam .armis irrogatam armorum propulfare
lando. Quod cum vidiflem , illius legalis non remedio legîrs & jura permittunt . Nunc vero
immemor, Vim vi repellere licet, & illius : Pu- tandem, licet fero, rex Anglic fe fuammte ma­
gna pro patria, militum & civium cuneis , & < nifeftavit anirooiitatem: quoniam'vis eft , ut
aciei procerum immixtus, hoftibus irruentibus ob- virtus claufa celari, ut animofltatis ardor extio··■Sed
’···humanis noverca
' — fortuna
--gui
, ut probitatis fcintilla comprimi valeat dt
viam exivi.
confiliis* propofitum rei finiflro mancipavit effeftui. concludi. Virtus enim claudinefcit: dc ignisopCaptus quidem ibi funi, & vinculis gravibus & preflus in flammam erumpit. Effrenem fiquidem
catenis addiftus; nec ordinis dignitas , nec Dei domini tui vefanie non iolpm confiliarium, fed
reverentia, remedii aliquid vel mitigationis mihi & complicem te tam inftpientem quam infolencontulerunt . Taliter ergo rex Angli® in chri- tem exhibuifti; quaefifli, & invenifli ; pulfafti ,
ftum Domini more lupino fievire non formida­ & pullatus procubuifti ; in foveam quam fecifti,.
vit, nec veftris auribus incognitum exiflimamus. merito incidifti ; * ubi autem inventus, ibi judi- tefaium
litterarum------------------tuarum nobis **"· ·■ moQuid ergo dilfimulatis? Quis pater videret filium catus
------ . Sicut _igitur
e—ex
------------------” “
■*
—
* j aunt. Grrc.
errare, & taceret? Quis virga filium non perçu- B dire&arum
tenore perpendimus
, ___
exceflus
patrios
teret, ut gladium non incurreret? Defperat·pa­ nobis imputans, culpam tuam in nos retorquere
ter de filio , cum comminatione non corripit laboras , nos tepidos aflerens & diffimulatores .*
vel flagello. Luce quidem clarius elucefcir quod Qpid ergo, fi ovis in paftorem , in patrem filius
rex Anglix , ceterique complices fui, qui vio­ infurgat? nec paftor, quem non pavide; nec pa­
lenter manus in nos injecerunt , diftx fententis ter erit, quem non pamiteat educafle. Nocens
canonem inciderunt . Injurias nobis & moleftias ergo in homine telum eft, fimpliciratis imagine
enormiter illatas veftrx paternitati lacrymabiljter malignam aftutiam palliare. Regi ramen Angloinfinuamus lacrymis, noftris: ÔC petitioni clemen­ rum pro te litteras dirigimus fuppiicatorias .
ter condefcendatis . Indignum eft fiquidem fu- , Qualitate, namque captionis tuas medullitus inbjeftorum petitionem ad vos direftam , vacuam Ipefta, in tali cafu non poflumus nec debemus
reverti & inanem, qux & humilitatem redolet, imperare , led tantum fupplicare . Viftor ergo
& rationis fubnixa eft pnefidio . Nec immunis lapienter vincendus eft, quia fle legitur: Sapien­
eft a culpa, qui cum poteft corriget e , diflimu- tia vincit malitiam. Nos autem pro te fupplica- Bcclrf. >■
,v. mus, non importune, fed opportune. Argumenlat emendare*, nec caret ferupuio foderatis occukse , qui manifefto facinori delinit ob'.iare- . C tum enim diffidenti»· eft importuna precum in­
Licet igitur verba doloris totiens multiplicave­ flantia. Debitum quoque facilius excquirur pa­
rim, pater fande, ne miremini. Nefcit , immo tiens expeftatio, quam extorquet importuna pe­
nequit, peâoris clauftro dolor alfiduus fepeliri . titio. Interim vero vinculis & lamentis manci­
patus. vincula tua & lamenta leniter paueoterValeat paternitas veftra.
que fuftincas juxta illud poets:
XV. AD PHILIPPUM BELVACENSEM

xhs

Leniter ex merito quidquid patiar», ferendum eft
Qua venit indigne poena, dolenda venit.

EP f SCOPUM.

Refpondet fuperiori.

/

Caleftinut epifeoput fervut fervorum Dei , diledh
fratri Philippo Belvacerf epifcopo, falutem λ
& ob exorbitatione reditum maturare ,

Et illum merito lamentis expiandum
cum pudoris difpendio venter acquirit.
Datum, &c.

eft, quod

XVI. AD A RCHIEPISCOPUM
Cantvar iensem.
Iniftre licet tibi evenerit, nec mirum . Cun■
"f
âorum enim meretur odium, qui omnium
fe in commnne approbat inimicum . Pnefiilem Pro monachis in Coventrenfi ecclefia reftituendis.
natnque pacificum exuens , militem bellicofiim
indutili .* dypeum pro infula , gladium pro ftola, loricam pro alba, galeam pro mitra , lan­ Caleftinut epifeoput fervut fervorum Dei dile&iifliit archiepifcopo Cantuarienfi , epifcopo Linceam pro baculo paftorali , ordinem rerum fic
cobùenfi, tT abbati fundit £dmundi, fulenem pervertens, temerariusbajulafli ; noo vim,
lutem tP apoftolicam bemdtfiioteem.
ficut allegas, led virtutem vi repellere volens ;
non pro patria , (itd contra patriam pugnans .
icut
ea que a prxdecefloribus noftris- provi­
De Gallia namque veftra jam publice declama­
da fuerunt deliberatione ftatuta , nullatenus
re poflumus .· Va terra, cuju: rex puer eft . Rex
irritari volumus vel infringi .* fic quae per fubrenamque vcfter regi- Anglotum facramento cor­
poraliter pr sell· to tenebatur aftriftus fuper indem­ ptionem ab eis obtenta funt, in honeftatis «cclo·
nitate tam oppidorum, quam terrarum- fuarum fiaflicz detrimentum corrigi νοίιήηώ , & in fla­
fibi fideliter obfervanda, faltemufquead reditum S tum redigi meliorem ■ Cum enim, ficut accepi­
ab itinere peregrinationis fu». Sed contra fidem mus , immo ficut bene novimus in Covrntrenfi
& facramentum impudenter veniens oppida prz- ecclefia, fere a prima fidei Chriftianr fimdatiodifti regis violenter occupavit , terram hoftili ue in Arglia ordo fuerit monafticus inftitutus ,
manu crudeliter vallavit : ab ergaftulo tandem & in tantum in ea obfervantia fervierint regurediens regi .’eftro rex ille viriliter occurrit „non lari, ut ab apoftolica fede privilegiari, & ab in­
de multitudine, fed in Domino Deo fpem po­ clyte recordationis regibus Angliar dotari merue­
nens. Non enim virorum , vel virium, fed vir­ rint & ditari ■* dolemus plurimum , quod vene­
tutum copia bella vincuntur . Pro rege quidem rabilis frater no<ler Ceftrertfisepifcoous, occafioAnglix contra fuperbiam humilitas, contra in­ ne quarumdam litterarum , quas a bonar memo­
juriam jus & aequitas , contia arrogantiam & ri» papa Clemente prxdeceflbre noftro , ad iaL
intemperantiam modus & modeftia huc ul- fam fnggeftionem fine confcientia noftra, & fra­
que dimicaverunt . NumeroCs enim virtutibus trum jtoftrorum, ficut dicitur, & quod vix cre­

S

S

dere

EPISTOLA.

<·4

derc poflumus» impeuavit, d.leâos filios , prio-Arint in regno ilto > <îc
de puifeinonious
pofleffiohibus ejus
ejus cxorexorrem, & conventum, de eodem monafterio vio- tr, ad examen extra regnum politorum judicum
lenter ejedit, Ac canonicos in eoinftituit faecula- ,non trahantur
*
.
..
, nifi ad Romanam ecclefiam fue­
rea. Cum igitur id ift monadic· religionis & to­ rit appellatum . Si qua vero feripta contra boc
tius ccclefiatucc difeiplin· redundet opprobrium; libertatis Itatutum apparuerint impetrata , vclim* aqc nolim intentionis fit , quod predidus pre- pofterum iftius concenionis mentione non habita
deccfior nofter tanta irregularitati , nifi circum­ contigerit impetrari : nullum tibi, vel ipfi regno
ventos , auâoritatem preftiterit aut favorem .· circa hujus prerogative conce/Tioncm prrjudifraternitati vcftrx per apoftolica feripta manda­ cium generetur. Prxterea libertates, Ac immuni­
mus , & in virtute obedientm diftrifte prxcipi- tates tibi, vel ei regno, ici ecclefiis in eo conmus, t^utenus, praedfâts litteris, vel aliis privi- ftitutis, a praedecefloribus noftris Romanis ponti­
* legiis confirmationis vel. indulgentiae nequaquam ficibus indultas', & haftenus obfervatas , ratas’
obftantibus, amotis ab eodem monafterio ixcu- habemus , de illibatas futuris temporibus (latui­
laribus clericis qui in co fuerunt , per ■ fupradt- mus permanere.
ftnm
inftituti,
fine --------aticujusquxftionii
----------epifeopum
r—,-----------.—, —
- ,—Nulli ergo hominum liceat hanc paginam noimpedimento, tnooafticum ibidemordincm refer-Bftne conftitutionis , & prohibitionis infringere ,
anetis, monachos ejcâos exinde redeuntes in il
..­
a|j^uateny$ contraire . Si quis autem hoc• f. redu­
lud , dt taka in eo * inftituentes pertonas, qux atjentare prxfumpferlt , indignationem othnipoctores
beati Benedicti regulam obfervare debeant Ac de- . tentis Dei , Ac beatorum apoftolorum Petri Ac
fiderent. Memoratum vero epifeopum , & uni- Pauli fe noverit incurfitrufn.
verfos detentores bonorum ejufdem ecclefix ad
Datum Laterani tertio Idus Martii , Pontifi­
cotum reftitutionem per cenfaramecclefiafticam, catus noftri-anoo primo.
appellatione propofita , compellatis . Volumus
etiam nihilo minus dc mandamus, ut donationes
OBSERVATIO P. ANTONII PAGI
ejufdem epifeopi, infeudationes , locationes, dc
ad An. Chrifti 1191. n. 2.
alienationes, pofleffioftes ejufdem. ecclefix ab eo
tempore faftas, noftra freti authoritate cafletis ;
Anno ntt. Clement 111. Ecclefias regni Scoti* exe­
eos qui contravenire prefiimpfcrint , (ublato ap­ mit a janfdihione Metropolis Anglican· . uc< liquet
reicripto ejufdro» Pontificis qbidem a Baronio reci­
pellationis obftaculo, cenfura canonica percellen­ ex
tato. Is tamen tremori» laplu rus fui illud luc-exhi’tes; illos qui manus violentas in pradiôos mo- _ bet fub
....
v„ prxftitum _____
IH. nomme. ..
liem
a Labnachos injecerunt, denuncietis excommunicatos ,Cfaeo Torn. X. Concii. ubi illud tam fub Clemeoiu III.
uamfub
C</c/r*r
Illi
nomme
refert.
Clementii
111.
fic cum litterarum veftrarum teftimonio veniam
tivileaium illud attribuit Bromptonus >n Ch«>n. ad
ad fedem apoftolicam abfolvendi.
annum MCXCI. qui ultimus fuit Clementis ΠΙ. orni fla
Datum, fice.
parte fubicriptioms . Neqoe dubnandum, quin illud ab

XVII. AD GUILLELMUM SCOTORUM
ABGBM.

Ecclefic Scoticx libertates confirmât.

Coieftnnt epiftepeu ferves fervenem Dei , cbtriffim m Cbriftt fiiie fiUuinte ille^ri Scotorum
regi fobitem &opoflobcom beneiUihonefn.
—

Î

hoc Pontifice omillum fuerit,' cum |im qntea fubeius
>rxdece(fonbus inter Jnuuuf»
, dc H«pacru Se»Si oindre» Efi/cfei dilfentio exotta fuerit ,
ut videre eft apud Hovedenum in Annal, ubi Privi­
legium , de quo agimus , C/rmcmt III. adlctibit, dc
apud Batomum varus in locis . Errat inde aroceffille .
videtur , quod cum Librarius quifpiam priora refcripti
verba boc modo exprtftiilet. C. tfijctfiit [rrw ferwtrn"» Oei, aliqui poftea per linerem C. C</<drn«m
interpretati fuerint , fcripfmntqut, C</rjfiM, Bpijc.
fervet [ervoreo Dei, tu»

·
- ~ -..................... rod fe- XV1IL AD CAPITULUM NARBONENSE.
univerfi Chrifti jugo fubjcôi , apud fe•
· D
n
'
K
- dem apoftolicam patrocinium invenire
deCc^firmot Trmulotioeem Bermgtrii Epifeopi
beant & favorem : illos tamen fpecialius conve­
llertofis od Metropolim Narboimftm.
nit promotionis munimine confoveri , quorum
ÆJeftinus Epifeopus fervus fervorum Dei dijuktb
fidem, fic devotionem- in plunbus eft experta ;
ut -ad ipfius dileftionis favorem tanto amplius
leâis filiis Capitulo Narboncnfi falutrm Ac'MifceLtJu.
provocentur , fic ejus reverentix. devotiori affe­ apoftolicam benediâiooem. Quod Epifeoporum · P ··<ctioni fubdantur, quanto benevolenti· ipfius & ,mutationes utilitatis vel necelTitatis caufa poihnt
grati* pignus fe noverint certius affequutos. Ea auâoritate apoftolica licite fieri, iam canonum
propter cariifime in Chrifto fili, reverentiam ac ftatuta quam antiqua fanâorum patnun exempla
devotionem quam ad Romanam , re habuifle a imanifeftius proteftantur. Eienim beatus Petrus,
longis retro temporibus ecclefiam novimus atten- imagifter nofter Ac princeps, de Antiochea Ro­
dentes, prcfenlis feripti pagina duximus ftatuen- imam translatus eft, ut ibi magis proficeret. Eudam: ut Scoticana ecclefia apqftoiicx fedi , cu- ifebius quoque Alexandriani, Felix Ephefum pro
jus filia fpecialius eatiftit, nullo mediante debeat «eadem eaula fuir hujus alme fedis auâoritate
iubjacere. In qua hx fedes epifcopales efle nof- itranslatus. Hac itaque ratiooe confederation» Ac
cuntur.' ecclefia videlicet fanâi Andree , Glaf-**' ialiarum plurium mutationis exemplis induâi .ni­
Suenfis, Dunxeldenfis, Dublinenfis , Brehinnen- mirum refpicientes ad utilitatem*NarbonenfisEcs, Aberdonenfis, Moravienfis, Rofenenfis, Ca- elefix Ac neceflitatem temporis , quo in veftris
thtnenfis. Et nemini liceat , nifi Romano pon­ panibus hxrefum Aclcâarum (ludia diverfaguertifici , vel legato ab ipfius latere deftinatb, ‘ in rarumque coatiiâus (blito amplius invaluifte di­
regnum Scoti· interdiâi vel excommunicationis cuntur, infpefta etiam idoneitate perfonx inquam
fententiam promulgare; fit fi promulgata fuerit, laudabiliter cooveniftis, Iket ab initio cqntradidecernimus non valere. Adjicimus, ut nulli dc âores aliqui obftitiifent, de communi tamen fra­
cetero qui de regno Scotic non fuerit , nifi trum confilio eleûionem quam de venerabili fra­
unem apoftolica fedes propter hoc de corpore tre noftro Berengarjo Epifeopo Ilerdenfi feciftis
fuo fpecialiter deftinaverit , licitum fit in eo le­ .aram habemus, Ac auâoritate apoftolica confir­
mantes, ipfum vobis concedimus in paftorem .
gationis oficium exercere.
Prohibemus autem , ut controverfi· qux fue- Mandamus itaque vobis Atque prxeipimus quate.
Comü. Geoerol. Tom. ΧΧΠ.
Q.q v
nu<

Cjm

C

C

Ml

<»g

CÆLESTINI

PAPÆ IÎL

drtî

nus deinceps ei debitum honorçm &obedientiamAdere minime teneamini, ne occafione hujufmotanquam ipimuali patri veftro appeliatione rc- di, fiçut tape accididê: proponitur, tùu.n mooi·
mota tam hiuiiier quam humiliter impendatis , Acrium aggravetur. Ni
iulli ciguuinnioo hotr.inum
& ita erga eum vos exhibere curetis, ut & ipfe, liceat &c.
ficut pater Jullicitus. dc regimine veftrp drbeat
Datum Laterani m.Kalend. Martii Pontifie,
commendari, & ws tanquam devotos filios de noftri anno fecundo.
obedientia eidem exh bita digna laudum prxdiCatio proli qua tur. Gedimus fiquidem & iperaXXI. AD DECANUM ET CAPITULUM
ROTOMAGENSE.
mus quod qui in abbatia & epiteopatu fe gcftit
utiliter & honcite, iu archiepitcopatu opitulante
Domino ea poterit operari qux & in tempora­ Mitfyt, ftt teneptre interdifli dtvirui ffiicinehfyac
fijciinitJte celebrent. .
libus ecclefix veft.x proficient &. in 1 piriiualibus
corrc&onem atque meliorationem divina coopé­
ÆJcftinUs, &c. Cum univerfxDei Ecclefix, indidem prante virtute ptzftabunt.
qux per totius' amplitudinem orbis longo ”·
- Datum Romz apud fanftum Petrum xi. Ka­
lendas Augufti, pontificatus noftri anno primo. B latcque dinufie, unam catholicam id eft univerfalem efficiant , pretio fanguinis fui fponfi re­
XIX. AD CANONICOS URGELLENSES.
demptam , quam ficut diverfa. membra unum
corpus, uniformitas fidei 6c doctrinae conneftit ;
De facienda ekûionc Epifeopi.
fi aliquam earum Ixdi contigerit,Jliius offenfio ,
fine aliarum fieri Izhonc non poteft ; quanquam
CnlefUnni Epifcoptu fervut fcrformn Dei dikBit tanto pre aliis magis caput offenditur, quanto
fingu arum afteâu amplius tangitur & firmioris
filiit Canonici> UrgeLtrfiintt falnttm
cis connexione inhzret. Qua de caufa contigit,
ty ^poftohcaiH htnedi&itmiiH <
ut cum Romana Ecclefia omnium caput fit fic
Ex Amend. T)Er literas ... quondam Epifeopi veftri, di- magiftra, nos qui ei licet immeriti prxfidemus,
fl*’ no^r’ n°b'iis viri Comitis Urgel- cujuslibet oppretlio concutiat gravius & flagellet,
«jj/. '
lenfis, dt veftras accepimus quod iplé E ileopus & eo fortius ad compaflioncm inducat, quo a.
propter multam fui debilitatem atque leneautetn nobis fpeculius fperatur m adverfitate lubiidium
Ecclefia
renunebvit epifeopatui & intendit in aliquo rc- — qualibet
-,----- -— confuevit
—----------- ------—contra
______violentiam
ligionis loco creatori fuo refiduum temporis dc-hominum pervertorum devotius & fecuiius Sedis
apoftolicx
patrocinium
invo<
are
. Sicut ante quo­
dicare. Nos igitur compatiemcs eidem,' & Ecclcfix veftrx utilitati providere volentes, renun- rumdam veftrorum & altorum complui tum ηόciationem ejus admittimus £c ratam habemus > bs eft litteris intimatum, & multorum tam re­
vobis per apoftolica feripta mandantes quatinus latione percipimus, ita imiverforum rt-fri^uit cha­
invocata fpiritus Gnftt gratia talem perfonam
înas, vxcrelccnte malit'a iniquorum, ut nulla
vobis Audeatis juxta factos canones prxficerc in j?m fere Dei Ecclefiis , vel M:n:ftns c?rum re­
paftorem per quam fpiritualia & tempora ia Ec­ verentia impendatur , S-mdti arium Domini vi
clefix gratum fufeipiant incrementum. Quod fi
ccncuiccrur, fieri documina tpcrntintur, & vix
forte, quod abfit , iuperfcminmtc inimico ho­ valeant aliqui reperiri qui poli cnornitatcsqtiammine zizania, concors & canonica elcâio inter vos ptuiimas adjiciant ut rciuigxni ; te potius m ul­
tionem prxcedcntium crmunum commitlis enor­
non potuerit cekbr.;ri, noveritis nos venerabili­
miter hactenus accumulent eraviora , iztentur
bus fratribus noftris Tarraconenfi Archiepikopo
&. Epifeopo Hilcrdenfi prxeipiendo msndsre, ut cum nulc fece tint, lupcrbmt impii dum pau­
per incenditur, fit in perpetrationem operum iniambo vel alter eorum, nu dius contradictione vel
appellatione cbftante, vobis pixficiant al>Qit.un θ
' quorum exultent. Veium qu;a pcrverlorum ne­
perfonam idoneam in paftorem . Datum Late­ quitia tantum invaluit, ut n>homine non potfit
rani vi. Kalcnd. Aprilis, pontificatus noftri an­ remedium vel iubfidium inveuiri, recuirendum
eit ad prsfidium Creatoris, & orationibus , ac
xu? quarto.
qu buslibet piis operibus propenfius inliftendum ,
XX. AD ABBATEM , ET CONVENTUM
ut iupernx clementix nos dignatio benigne rtfpiciat, & hominem ulterius iuper nos praevalere
F ISCANMNSFM.
non final, & in Ecclefiarum oppreflivnibus non
(Jt liceat ios a beneficio fuo removere, qui ec- permittat diutius delcitari : quia tunc demum feclcfiis luis in propria pertona non
cure poflumus fupernum iperare & expeftare prsfidium, cum ea diligenter que officium noftrum
detciviunt.
pertinuerint, fuerimus exeeuti. Explicemus fum»
Ce'itftinm Epifcapitr fervnt fervorum I'ii diieflofi­ matim quas nobis Ium ipecialiier dc Rotomalio R. fiJcMncifi abt>-ti falutem is apofiiûtam
gcnfi Ecclefia intimata & remeata curemus qux
bentdifiiwn.
P potuerimus .... hic aliqidd drtffit videtur ·
*■" Hac igitur confideratione InduCti, fit veftris
Er B»flii* /"'VUanto monafkrium rux curr commiffumi nihilominus precibus inclinati, prati enti vobis paCctk.Rak m.
ipecialiori jure lenem apoftolicam relpicit,! gina duximus indulgendum, ut cum generale inPruv. pu.». |ant0 jjs qUJC a nobis rationabiliter duxeris rc- terdiâum terra, fuerit , liceat vobis claufis jan' qui tend a , debemus ben gnius exaudire. Hac igi­■ nuis, exdufis excommunicatis ftinterdidis, non
tur confiderationc indufti, pneientis tibi feriptiί pullatis campatus, iupprefla vocp, Divina Offipagina duximus indulgcndum, ut quemlibet vi­■ cia celebrare, ac Canonicosj^eftros & Clericos,
carium ecclefiarum veilrarum , qui cis in perfo­ fi fuerint interim Sacramentis ecclcfiafticis muna propria contempferit dclervire, liceat tibi ca­■ niti ex hac vita vocati, in Cemeterio Ecckfx
nonice praemonitum fine rppcllationis obftaculo> veftrx abfque folemniis te Officii, cum aqua beremovere. Indulgvmus praeterea tibi fit fratribusI nedida & cruce, orationibus humili voce obis­
tuis, ut fi quis aliquem veftnun convenerit lutis tradere fepulturx. Nulli ergo omnino homi­
per aliquo debito cor«m fxcuUri judice, rcfponnum liceat &c.

C

Ds

lodidcm

Indidem

6ι8
EPISTOLA.
6*7
Datum in Laterancnfi Palatio xvj. Kal. Maji Aca qux in principio , ad medium & ad finem .
illa vero qux in inedio , ad finem atque princi­
Pontificatus noftri anno Ii.
pium fxpe referri contingat .
Tertio poftulas edoceri, cum aliquis judicem
XXII. AD WALTERUM ROTOMAGENSEM
tanquam iulpcdum reculât ; an caufam tulpicioARCUI EPISCOPUM.
nis debeat allegare, & eam; nifi manifefta fit,
V
Ut cos coerceat qui Ecclefix ccnfuras
coram eodem judice probare teneatur. Utrum
etiam judex poftit in eodem judicio & negotio
contemnebant.
procedere , fi ille qui lulpictoncm obucit, cauCuhflinui Epifeopus fervus fervorum Dei, fenera- fam ejus aut non velit, vel non poftit in jure
bili fratri RotomJgenfi Arebiepifcopo falutem, & probare. Confnltationi tux taliter refpondemus:
Apojlolstam bcnedsdtonem.
quod cum aliquis proponit judicem fe habere fu·
ipeftum, fufpicioms caufam coram eodem alle­
T~?Os qui contra Prxlatos fuos fupercilium cle- gare tenetur : fed partes ut in aliquos non val­
Γ< ftionis allumant, & in contumacia perdu* de remotos conveniant , per eumdem judicem
tantes, nec corum fententiam iervant, ncc «no. Bdebent cogi : coram quibus fi caufa fulpicionis
nitis deferunt vel mandatis, non ininus credi­ intra terminum competentem probata non fue­
mus debere puniri, quam devotorum fit humi­ rit; tum demum ayftoritate fua judex utetur .
lium obedientia remunerari debet, 6c ab omni-' Quod fi coram ipfis caufa fufpicionis probata
mus merito commendari . Nifi enim fuperbia fue­ • fuerit.· caulx cognitioni fuperledere tenebiturrerit contumacium cdomata , & ApoOolicx fedis cufatus. Ipfa namque ratio didat., quia fufpefti
authoritate deprefla , ordo ecclcfiafticus deperi­ & inimici judices efle non debent.
Prxterea quarto loco quxftio talis acceftit ,
bit , & quibuslibet incentivum accrefcit, & ma­
teria delinquendi. Ad audientiam fiquidemApo- quod quxdam cella eximi voluit a fubjediont-J
ftolatus noftri te significante pervenit, quod cum qua matrici domui tenebatur. Et iufra. Fratres
quofdam propter fuos cxcettus excommunicatio­ illius cellx , fe confiantes in jure illi domui
nis vinculo innodaris , & ab omnibus decreveris quondam fuifle fubjedos, referebant quvftionem
evitandos, Religiofi & alii quidam in tua Diœ- olim de hac fubjedjone fuifle motam', & tranfcefi conftituti, ipfos ad communionem fuam re­ adione fopitam , eatenus ut quemdam annuum
cipere aufu temerario prxfumpferunt & ad cele­ ccnfum ecclefix matrici reddendo client a iubbrationem admittere divinorum . Licet autem Cjedione principalis domus exempti. Ceterum ex
tales ipfo jure minori funt excommunicatione adverto prior majoris domus duo pariter allega­
adftrifti , & ex hoc a Corporis & Sanguinis Chri- bat .· unum fcilicet quod ex quo confetti fuerant
fli participatione amoti: ut tamen citius pceni- fe dudum illi domui fuifle fubjedos, & non an­
teant, & a fuis iniquitatibus refipifeant, nifi ad te tranfadionem ette exemptos ; conflabat eos
commonitionem tuam fua voluerint prxfiunptio- fuitte rebelles , eo ipfo quod ante tranfadionem
ne defiftere, & de hoc quod haftenus attenta­ & exceptionem fe commendabant, vel contende­
runt fatisfaftionem congruam exhibere; ut eos bant ab ejufdem jurifdidione eflefubtrados ; nec
vinculo excommunicationis innodes, & commu­ tranfadio fubfequens eos poterat a tanto crimi­
nionem Eccleiiafticam interdicas , liberam tibi ne inobedientix relaxare. Prior confequenter pro
majori ecclefia propun.uat , quod dc fpirituali
tribuimus authoritate prxfentium, facultatem .
fubjedionc tranfigere non liceret.
Nulli ergo &c.
Datum Laterani Idibus Januarii. Pontificatus
Refpondemus igitur, quod ex prxdifta fratrum
confeflione, contra cos fententia procedere de­
noftri anno 5.
beat: prxfertim cum illa tranfadio, licet nobis
XXIII. AD DECANUM ROTOMAGENSEM Dde illo quod cella determinate reddere tene­
batur conftare nequiverit , iniquitatem innoniacatn continuiilc putetur,
Super pluri but Juris artitulis .
Quinto loco fupplicas informari , utrum cum
tribus caufa committitur, ita quod fi omnes in­
Rudentiam. Et infra. Sane confuluifti nos,
utrum cum caufa appellatione remota com­ terdie nequiverint, duo nihilominus eam exemittitur, & reus coram eodem judice aftoremquantur: Si reus a duobus tantum fuerit con­
convenerit, & aftor fuper reconvenrione appel­ vocatus, venire neceflario teneatur. Et fi cita­
tus a pluribus, coram duobus comparucrit, ter­
lationis obftaculum interponit; an fit hujufmodi
tio nec veniente per fe, vel pef literas, ur fieri
appellationi deferendum? Nos vero ita leniimus
quod cum adoris & rei eadem fit conditio , & folct, excufante·· an duoprxfentes in caufa pofuno eodeinque jure circa appellationis remedium fint procedere, & eam fententia calculo termi­
debeat uterque cenferi, ficut defiderat ador, ut nare 7 In hoc cafu taliter refpondemus, quod
fibi juxta mandatoris referiptum juftttia fiat ap­ cum aliquis delegatorum judicum, per certum
pellatione remota : eodem modo reconvcnicnti nuncium vel excufatorem literatorie deft i na tum
E non oftenderit fc interelTe non pofle , vel alias
debet in fua juftttia refpondere.
Secundo requiris, cum pluribus articulis in una de eodem canonice conftare non poterit : refidui
commifllone pufitis , in uno tanto contingit ap­ procedere ad caufx cognitionem non debent .
pellationem exprefle vetari ; utrum appellatio te­ Quod fi procettcrint, nihil reputabuntur cgtife
neat , fi fuper aliis fuerit appellatum7 In quo Illa quippe fuit antiqua Apoftolicx Sedis provitibi refpondemus, quod cum fecundum beatum fio, ut hujufmodi caufarum recognitiones duo­
Gregorium verba/intentioni deferviant, & hxc bus quam uni, tribus quam duobus libentiusdefit noftra intentio, ut de omnibus articulis, qui legaret cum , ficut canones atteftantur : integrum
in commiflione ponuntur, juftttia fuum conle- fit judicium, quod plurimorum fententiis confir­
quatur effeâum; in omnibus appellatio intelligi- matur .
$.1. Adjicimus etiam, quod ubi fuerit in eomtur interdira. Nihil enim intereft, utrum inhi­
beatur primo, an fecundo, an medio, an fine: miifionc appofitum (ut fi omnes interettenequi­
cum, ficut utriufque Juris argumenta docent , verint , duo eam nihilominus exequantur ) fi ali­
quis λ

P

CÆLESTINI PAPÆ III. EPISTOLÆ.

*1?

quis er ipfis. cumpoflic , noluerit interelTc/duoAbemus lubentt concedere, & petentium defideriis ·
nihilominus in caufa procedant, licet illatenius ‘congruûm fuftragium impertiri Eapropter
Eapropter,, dilegraviilime fit arguendus pro eo quod mandatum fti in Domino, veftris /ullis precibus inclinati ,
apoftolicum exequi fubterfugiat aut contemnat
antiquam velit* Ecclefi* confuetudinem fuper
'Idem quoque per omnia dicimus obfervandum in annalibus prxbendarum decedent i uth Canonicocaufa, qux committitur, duobus eo appolito :
lum, conlcnfu Archiepilcopi & totius Capituli
Ut fi ambo adefle nequiverint, alter nihilominus robora» am, ficut in authenticis eorum inftrumenexequatur.
, '
tis apparet; icilicet ut quolibet decedente Cano­
$. a. Sexta nobis propofita ex parte tua qux- nico irudus omnes praebendae illius anni in quo
ftio continebat , quod cum aliquibus judicibus obierit/, in uius pjos fecundum rationabilem de­
caufa committimur, & quandoque contingit quod fundi difpofitionem, aut, ceffante difpofitione ,
reus adori objicit, quod ftare non poteft in ju­ fecundum Capituli arbitrium .erogarentur, audodicio , uipot/ vinculo excommunicationis adftri- ritate apoftolica confirmamus , & praebentis feridus ; fi reus non velu ftatim eum probare excom- " pii patrocinio munimus. zNulli ergo hominum
municatum, five *non polfit : an affor nihilominus &c.
audiri debeat, donec fuper eo quod objicitur ,
Datum Turonis v. Kal. Decemb. mcxcvj.
rei veritas fuerit patefada.
Hanc dubitationem taliter removemus, quod
XXV. AD AR.CHIEPISCOPUM
fi ille qui tale quod objicit, ftatim, vel mira
R.OTOM ACENSE M.
terminum competentem non probaverit legitime
quod intendit ; ador permitti debet ut line of­ Qui fit animadvertendum in prxdatores, invafofendiculo quolibet audiatur. Ceterum, fi vel ex
rcs, aut combuftorcs Ecclefiarum.
confeftione aderis , vel alio quolibet modo, le­
gitime conftiterit efle adorem vinculo excommu­ Ctle/iintu Epifcopu .... Archiepifcopo Rotomanicationis adftridum : a judicibus delegatis fe­
cundum formam Ecdefix valet ablolvi ita utç.
fi propter aliam juftam caulam & evidentem ab^*
Um a nobis petitur quod /ullum eft & hoordinario judice vel delegato excommunicatus
neftum, tam vigor «equitatis, quam ordo
fuerit, ad excommunicatorem debet abfolvendus
exigit rationis, ut ijd per follicitudinem officit
i emitti.' qui fi malitiofe adhibuerit, delegati ju­ noftri ad debitum perducatur effedum Eapro­
dices id ritu ecclefiaftico libere exequantur ; dum­ pter, venerabilis in Chrifto frater, tuis poftulamodo non fit tale genus excommunicationis il­ tIonibus annuentes, audoritate tibi prefentium
lius, cujus abfolutio Sedi apoftolicx refervetur . indulgemus , ut fi quando aliqui ecclefias proExplorati fiquidem juris exiftit, ut delegatis judi­ vincix vel earum jus aut polfclliones de praeda­
cibus, quibus principale committitur, ficacceflb- tione, vel incendio, aut alio quocumque modo
invadere prxlumplerint : fiquidem i pii invafores
rium committatur.
j. Si vero ab his fuerit, prxftito ittramento dc provincia tua fint, licitum tibi lit, fublato
quod flabit mandato Ecclefix, ablolutus ' rurfus appellationis obllaculo, in perfonas eorum, ex­
ordi-peeptis
caritlimis in Chrifto filiis Francix & Aninterrogas, an coram eifdem delegatis, cel
i
” “
nano, a quo excommunicatus extiti
teneatur 'glix Regibus illuihibus , & eorum familiis, &
fuper eadem caufa, pro qua excommunicatus fue­ excommunicationis, & in terras eorum interdi­
di fententiam promulgare . Sane fi hujufinodi
rat , reipondere, & quorum debeat judicio vel
mandato flare? In quo cafu taliter rclpondemus, malefactores de aliena provincia fuerint, & eo­
rum epifeopis, cum a te fuper hoc fuerint requod coram ipfis excommunicatoribus fuper illa
caufa pro qua fuerat excommunicatus, ftare de­ quiliti, paflis injuriam non fuerit fatisfaftum ,
liceat fraternitati tux, appellatione remota, in
bet, ic eorum fervare mandatum ; nifi fpecialiter fuerit aliis judicibus a Sede apoftolica dele­ iptos excommunicationis, & tn terras eorum ,
gatum Quod li excommunicato'es malitiole di- quas inira provinciae tux fines habuerint, pro­
terre lentendam interdidi. Nulli ergo &c
flulerint : tunc delegati eamdem jurilc.idioncm ,
Datum Laterani fexto Nonas Julii poQtlficaquam in principali, & in acccfforio exercebunt.
tus noftri anno ieptimo.

G

XXIV. AD DECANUM ET CAPITULUM £
R.O TOMAGENSh.

Super annalibus prxbcndarum .
Cnleflinni tjc. dil/Slts filiis Dec.ino & Capitul»
Rjtomagmfi, faintem O Apojiolicam
BenediElionem.

• •dxiem

Um s nobis petitur quod religioni & honeflati convenire dignolcitur , animo nos dc-

G
ANNO
CHRISTI

AD

EPISTOLAS

C A: LE ST IN 1

111.

APPENDIX.

CÆLEST1NUS PAPA III. AD C AN ON ICOS G EN UENS ES

Ctt.ffiinni epifeopus fervus fervorum Da.
m®*

Mj.

, .

Toledo filio Ogeno prxpofito, Othoni archiA-/ diacono, & canonicis Januenfibus tam prx-

fentibus quam futuris canonice fubft i tuendis in
perpetuum
Efle-

ANNO
CHRISTI

' <11

ΑΡΓΕΝΓΓΧ AD EPISTOLAS CÆLESTINI HI.

in----ANNO

K5*
Efleâum jufta poflulantibus indulgerc , & vi-A nice fratrem iuum , qui fc in utilitatibus eccle- CNR1S11
V——— gor xquitatis, & ordocxigit rationis; przfcrtim lix pertractandis a communitate capituli nequi­
\anno quando petentium voluntates & pietas adju/at, ter legregaverit, habeat poteftatem , in fua fir­
' & veritas non relinquit . Eapropter, dileâi in mitate concedimus permanere. Sententiam infuAffc.il ;hell.Dominq filii , veftris juftis poflulationibus de- per, quz pio vobis circa ecclefiam S. Bartholorx aui^r» menter‘annuimus '& Janucnfem ecclefiam , it) mxi fuper legaro Willelmi Gatz per judices a
»ucaf*n &*' qua <fivino eftis obfcquio mancipati , ad exem­ fede Apoftol. delegatos rationabiliter nofeitur
plar przdeceflbrum noftrorum felicis recordatio­ pronjulgata, ficut in feripto authentico contine­
nis Alexandri, Urbani, &Gregorii Romanorum tur, audoritate apoftolica confirmamus . Qimpontificum fub beati Petri & noflra protectione pofitionem prxterea quæ fada eft inter eccieiufeipimus , & pizfentis feripti privilegio com­ fiatn veftram , & abbatem S, Syri de loco bemunimus, flatuentes ut quafcunque poflrfliones, bediftionis , & forma obcdicntii , ficut abfque
quxeunque bona eadem ecclefia in prapfcntiam pravitate facta hinc inde recepta eft, & in icrijufte, & canonice poflidet , aut in futurum con- pto publico continetur .. ratam efle cenicmus &.
privilegio
roboramus..
ceflionc pontificum , largitione regum vel prirt- prxfenti
r
.
,
cipum, oblatione fidelium „ feu aliis juftis mo- B Sententiam quoque_ab abbate S. Andrex de
dis, prxftante Domino, poterit adTpifci , firma Sexto inter vos , & fratrem Juftum ex delegavobis veftrifque fucccflbribus , & illibata perma- tione apoftolica canonice promulgatam auctorincant . In quibus haec propriis duximus expri­ tate fedis apdftolicx confirmamus : adjicientes
menda vocabulis .· ecclefiam videlicet S. Lau­ etiam induk’emus, ut licear ecclefiz veftrx prxrentii in Accon cum pertinentiis fuis .· ecclefiam pofito de confiflio archiepilcopi lui, eos qui ei­
S. Mari» Magdalene cum pertinentiis fuis : ec­ dem · ecclefiz decimas fubtrahunt , vel res ejus
auferre przfumunt, vinculo anathematis innoda­
clefiam S. Jacobi deGalignano cum pertinentiis
fuis ; ecclefiam fanftz Maria: dc Quic. cum per­ re . Cum aurem generale interdictum terrz fue­
tinendis fuis /ecclefiam de Veguli , & ec­ rit, liceat vobis, cl.aufis januis, exclufis excom­
clefiam S. Bartholomzi de Stallano cum perti­ municans, & interdas, non pulfatis campam/,
nentiis fuis : ecclefiam S. Antonini de Auripa- fuppreffa voce divina offici^ celebrare.
Auftoritate quoque apoftolica prohibemus, ne
Jatio cum omnibus pertinentiis fuis .· ecclefiam
S. Salvatoris dc Sarzano cum omnibus pertinen­ quis in vos . vel ecclcfi m veftram excommuni­
vel interdidi fenteifiiam,
tiis fuis : ecclefiam S. Joannis de Sexto cum cationis ,, fufpenfionis
- ,
decimis, & poflcfllonibus ejufdem loci , Dona-Cfine manfcffi^A:
- rationabili
............ caufa , promulgare
.
. Decernimus cr^o
ut nulli omnino
tiones Gibcllcti, & aliorum locorum , quas Ber- prifumat
'
...........
hominum
liceat
prxtatam
ecclefiam
temere
per­
tandus comes S. Ægidii rationabiliter ecclefiz
veftrx fecit , ficut in ejus inflrumento habetur, turbare , aut ctus poflciTxinem auierre, vel abla­
& vos legitime poflidetis . Corcefltonem prztc- tas retinere, mmuere, feu quibuslibet vexationi­
rea , quam bonz memoriae Syrus Januenfis ar- bus fatigare ; fed omnia integra conferventur,
chiepiicopus fuper decimis, & terris deomabbus eorum , pro quorum gubernatione & iuftentatiocivium Januenfium vobis fecit, ficut rationabili­ ne concefla iunt , ufibtis omnimodis piofutura,
falva fedis ap ftolicx audorirate , & ditrcelani
ter facia eft, & in authentico feripto ipfius archiepifeopi continetur, ratam efle decernimus, epifeopi canonica juftitia , & Januenfis archiepi& obtinere przcip:mus firm: ta tem . Honeflas fcopi debita reverentia . Si qua igttur in futu­
etiam , & rationabiles confuetudines , quas tn rum ecclefiaftica fxcularifve perfona hanc noftis
oblationibus vivorum ,1& in candelis, nliifquc rxcon.ftiiutionis paginam fciens contra cam temere venire tentaverif, lecundo, terriove commo­
oblationibus dqfundortim , adJ quoium exeqtiias
invitamini, ha&cnus habuiftis, necnon antiquam nita , n fi reatum luum congrua iatisfaitiunt
confuetudincm , & rationabilem, quam in per­ correxer t , poteflatis hcnviiiquc fui careat di­
cept one antiquarum oblationum eccltfix, vel in gnitate , reamque fe divino judicio exiftere de
aliis proventibus, yelproceffionibus ecclefiz ipfius perpetrata iniquitate cognolcant , & a facratifhabet i', ratas habemus, & eas vob:s, veftrilque fimo corpore, ac fangume Dei, & Domini Re­
fucccflbribus audoritate apoftolica confirmamus. demptoris noflri Jefu Chrifti aliena fiat , atque
in extremo examine diftriftz uhioni fubjaceat.
Prxterea beatz memoriz Lucii papr pizdecefloris noftri vefligiis inhxrentes. ut miflam prode- Cuntflis autem eidem loco fua iura fervantibus
fit pax Demini noftri Jefu Chrifti, quatenus &
funftis fequenti die poft eorum tumulationem,
hic fruflnm borx .nftionis percipiant , & apud
in ecclefia, in qua fepulti fuermt, celebrare poffitis , qu. ndiu videlicet in exequiis ipfis aliquo d.flnilum judicem piamia ztcrnx pacis inve­
impedimento detenti non celebrabitis. Et ut prz- niant . Arnen .
Ego Caleftinus Catholicz ecclefiz epilcolente archiepiicopo , 13 ipfe pro aliquo impedi­
mento miflam celebrare nequiverit , vos etiam p pus . SS.·
f Ego
Albinus Albanenfis epifeopus. SS.
libere celebretis. Atque ut idem archicfcokus in “ *
r
t Ego O&avtanus Hcflienfls., & Vcllctrcnfis
nullum canonicorum fine aliorum confilid fententiam ferat ; & fi tulerit , minime teneat , epiicop· fubfc.
t Feo Joannes Pizneflinus epifeopus. SS.
ficut vobis ftatutum , & haâenus cbfervatum,
t Ego Petrus Pcrtucnfis , & S. Ruftinz epi­
firmum., & inviolabile manere fanemus. Conce­
dimus infuper , & auâoritate apoftolica confir- icop. SS.
f Ego Pandulphus Bafilicae XII. Apoftoloruro
mamus, ut inflitutio, qu« aflenfu , & volunta­
te bonz memoris Hugonis Januenfis archicpi- presb. card, lubfc.
t Ego Mei. SS. Jo. & Pauli pref. card. tir.
fcopi fuper numero clericorum in ecclefia vcftra
recipiendorum provide fafta eft incufla , & fla­ Pammac. SS.
j· Ego Jordanus presb. card. S. Pudentiann.
bilis perfeveret . nifi forte in tantum augeri con­
tigerit ecclefuE facultates , ut merito poflit, & tit. Paftoris
t Ego Joannes tit. S. Clementis card. Tudebeat etiam canonicorum numerus augmentari
fcancnfis epife.
Illam quoque ordinationem , qua provifum eft
t Ego Joannes Fel. tic. S. ..
inter vos, ut capitulum veftrum puniendi cano·
t Ego

a

^»5

APPENDIX.

SSP
4 Ego Romanus tit. S. Anaftafiz presb. A '
anno
EPJSTOL4 CÆLESTINI PAPÆ III.
—— —— card. SS.
“
CHRISTI
REMENSI ARCHI EPISCOPO ET
a s ko
+ £„o Joannes tit. S.Stephani in monteCœCÏÏ'.SH Ho pr«b. card, fubic.
SUFFRAGAJQE1S EJUS.
t Ego Cinthius S. Laurentii in Lucina presb.
Refciffioncm divortii regis Philippi augufti cum
card, fubfc.
I. regina litta ipfis notificat, colque monet,
t EgoFidantius tit. S. Marcelli presb. card. SS.
t EgcXlrat. SS. Cofmz, & Dainiani diac.
ut, ne aliam fupcrducat, prohibeant.
Λ
card. SS.
'
L \ ·
t Ego Gregorius S. ‘Mariz in Porticu diac. Caltflinui epif'copus fervis /ervorum Dei · verier abihbut fratribus U. Remcqfi archiepifcopo , janilre
.card. SS.
Sabin* cardinali, apofialtc* fedts legato & fuft Ego Gregorius S. Mariz in Aquiro diac.
■
fragancis
ejusfaintem tS apo/luhcam benedtcard, iubfc.
t Ego Gregorius S. Georgii ad yehjm au­
iiiotwm.
reum diac. card, fubfc.
f Ego Lotharius SS. Sergii , & Bacchi diac. BV’T'Um in regno Galliz catholici fempcr xquttatis cultores divina fuerint principes infti• card. SS.
t Ego PctruS; S. Mariz in Viâlata diac. zrtitîône promoti , a facrofanda Romana ecclcfn, cujus fidem & unitatem fervarunt, quadarft
card. SS.
t Ego Ccncius S. Luciz in Orffa diac. fint przrogativa privilegium bcncdiûionis & gra­
tis confecuti ; quorum quidem exaltationem &
card.jSS.
Datum Laterani per manum Ægidii S. Ni* gratiam nos etiam adhuc in minori officio concolai in carceic Tulliaho , Diaconi Cardinalis ftituti & libenter promovimus, & libentius con­
IX. Kai. Mali, IndiftioneXI. incarnationis Do­ futuimus promovendam. Nunc autem in apoftominiez an. MCXCIII. Pontifie, vero D. Cœlc- latus culmine divinitus provocati , cariftimum in
ftini papz terni anno J '
Chrifto filium noftrum PH. regem Franciz recolendz memoriz przdeceflbrum fuorum tam
JDEM CAPITULO LINGONENSI
bonitate quam prudentia fucceflbrem , paternz
>
fumus caritatis brachiis amplexati, dignis cum
-titulis honorare , & quantum cum Deo pollu­
De refidentia canonicorum iJngoncnfium.
amus, exaltare propenfius cupientes. Cxterum
CzA/î/nK: ep:fcopu< fervut fervorum Da , dilefiir
cum fama hilaris & jucunda dc matiimonio in­
filus decano & cspitulo Ltngcnenfi, falutcn. (J
ter cartifimos in Chrifto filios noftros Ph. illuapoflolicam bcncdiflionem .
ftiem Franciz regem, &J. * reginam illuftrcm, ’ Tn-ebui
fororem cariflimt in Chiifto filii noftri * Kan. £™ut,
Kxnc in Z^Um a nobis petitur quod juflum eft & ho- regis Danorum illuftris, folemniter & rite cen- 3nu
fy1 Ch,r’’
< neftum , tarn vigor zquiratis, quam ordo trado, prius ad notitiam fedis apoftolicz perve»ppenP JL7. exigit rationis , ut id per ioliicitudinem officii niftct, poftmodum de ipfo matrimonio ad fug­
edit.
noftri ad debitum perducatur effedum . Eapro­ geftionem quorumdam, tale quid, ordine turba­
pter , dilefti in Dpmino filii, veftris juftis po­ to , non line honcftatis ccclcfiafticii Izfione,
pulationibus inclinati , inftitutionem a bonzmc- fuifle przfumptum audivimus, de quo & propter
moriz P. quondam Tufculzno epifeopo in cc- injuriam , & propter infamiam confidentibus &
ckfia Lingoncnfi factam, & per delegates poft- confcnticntibus irrogatam, non modicum Contiimodum judices Clarz-vallis, k Longivadi abba­ ftamur. Et quidem fi magnitudo regia confidctes innovatam , & communi omnium canonico­ raflTet attentius, audiflent, & iecum nihilominus
rum juramento firmatam; videlicet ne quis prz-Dqui hujus przfumptionis cooperatores fuerunt
bendz frudum przfumat accipere , nifi annua- quantum fit matrimonii facramentum ; non fuiftim fedecim fcptimana« in ecclefia moram fece­ fet, ut credimus, hoc modo proceflum. Conftat
rit continue , vel inrcrpolatim ; ita quod uni enim cuique divinam paginam revolventi, quod
principalium horarum matutini vel majoris mif- ipfe Dominus matrimonium inftituit , & in pafz, five vefpcrarum interfit officio, falva tamen radifo ante peccatum ad officium propter foboccclefiz confuetudinc de fcholaribus, vel colla­ lem propagandam , dicendo .· Cre/eite tT multi­
teralibus epifcopi & decani ad fedem apoftoli­ plicamini , & replete terram; Sf. extra paradifum
cam accedentibus, auftoritate apoftolica confir­ poft peccatum propter fornicationem, vitandam mamus, 3c przfentis feripti patrocinio commu­ Unde primus homo fpiritu afflatui, inquit:Pro­
nimus. Decernimus ergo’ut nulli , &c. Datum pter b*c relinquet homo patrem ÎT matrem, adLaterani IV. idus Martii , Pontificatus noftri harebit uxori, Ù erunt duo in carne una. Quan­
anno fexto.
ta fit etiam matrimonii dignitas , & quam circumipe&a debet ad traûandum de ea procedere
ADMONITIO COLLFCTOKIS IN SEQUENTEM
gravitas, Dominus innuit, qui cum interrogatus
EPHiTOLAM.
E millet , fi licitum effet uxorem dimittere ,
Uam ftxtim [ubdr< ir Martenc Peter. Λίοηχ. to. I.
quzfitum dfet fuper hereditate duorum fratrum
Ρ*1· ·°|· effalam , Labbcui renter exhibuit;
communiter dividenda , in uno tacens , & in
Jet» rotui ex-il.a fragmentum cx M.ittbao Pa.'/m acce­
altero fic refpondcns .- Quacumque dimiferit uxo­
ptum dedit , eft wo f'»tmeni»m rtlud ns.cnpium arrem fuam propter * caufam fornicationis, macks- ’ I. pnrtef
•-bef /capo Senomuji , cum nofru b*c fit Kemenft arch'cpijctpo direQa . Ex yuo infcripttouit dijenm:nc infur . Per hoc nimirum oftendit , quod ecclefia
tetbfmui eptfolcm tffc cncrcl/cam nd cmnet Galli* efin cognitione matrimoniorum, quafi cereris dif­
ftopoi , tu/cnptione tantummodo variata mfam.
ficiliori , cum majori , quam in aliis procedere
debeat gravitate; & cum ipic alibi dicat .* .Quod
Deus conjunxit, homo non feparct ; adverti poteft
\
quam graviter ille delinquat, & quantum fit ei
ab ira ventura timendum , per quem tanti facramenti Chrifti & ccclefiz religio perturbatur
Pot

w.

Q

s
AD FPISTOLAS CÆLESTIMÎ HL
ί3ί*Ριζterta non eft a temeritatis vitio alienum, A. per fit, pro lucro reputant 4 ft potiunt inter ati- — ■ ■ r—'quod in tam arduo fic difficili negotio non luit quos odium, & dikoidiam kininare. Sc J idem > anng
CHiUSTl cenlura fedis apoftoiicz requifita, per quam vel rex przdiftum legatum & litteras noftras devoipfum canonice finiretur, vel committeretur ali­ tionequa decuit, liçut accepimus, non recepit.
quibus , qui idem, lervato juris ordinp, fecun­ Nos. autem, ficut novit Dominus, licet propter
dum ftatuta canonica terminarent . Hic revera hoc fimus plui imum conturbati
pro filutc ta­
contra veneranda fandorum patrum confina pro- men animae ejus*, dc qua nos oportet propcnfiu?
-a
cefliim eft manifefte , qui majors fic' dithcilio- cogitare, amplius coniriftamur , volentes ipium
~re$ quzftiones abuniverfis ad iedem apoftolicam ea femper etheere , quae creatori fuo placere
confiicverunt debere perferri ; quod ufque in ho­ debeant, & anima: fuz difpendium non incur­
diernum diem non foJum a Gallicana ecclefia,
rat . Inde eft. quod publicum inftrumentum fuper
przierquam in przfenti articulo, verum etiam a ipfa genealogia , ex parte venerabilium fratrum
longe remotioribus devotiftime obfervatur .
noftrorum Lundenfts archiepilcopi & fuftragaUt autem inde aliquantulum ordinamur; non­ neorum ejus nobis tranfrr.ilTum , & famam pu­
ne hoc negotium de praxipuis fic magis arduis blicam attendentes, fententiam illam divortii con>
negotiis unum elfe dinofeitur , utpote quod in-B>tra ordinem juris prolatam , de fratrum noftro­
ter tam eximias regales perfonas, fic a progeni­ rum confilio cafllotes, & penitus irritantes , fra­
torum regali profapia defcendentts, fuper caufa ternitati veftrx peX apoftolica feripta mandamus
tam difficili vertitur , ut fecundum ftatuta pa­ atque przcipirnus ,-quatinus , ft forte przfatus
trum, debe rct auditorio Romanz ecclefiz rekr- rex conditionis oblitus, ea vivente aliam fupervari? Si hoc fic alia privilegia hujus fedis beati ducete voluerit, vos au&oritate freti apoftolica
Petri, cui nos licet immeriti przfidemus, quz- id eidem inhibere firmiter procuretis.
que remotiffimi etiam barbari cuftodiunt illiba­
ta; quanto diligentius ea fervare tenentur con­ ^DECRETA CÆLESTINI III.
EX II. COLLECTIONE AUGlfST INI.
ftituti propius ficLatini, fic qui de beneficiis przdiftx fedis copiofius fic frequentius fuftentantur?
•Celeftinur 111.
Non utique mediocriter errat, qui privilegio bea­
ti Petri obviare non timet, ficcanonicis landioX litteris tuz f. accepimus, quod (um prz- . c
nibus contraire . Verum przlati ecclefiz ,^qui
huic rei favorem aut confilium przbuerunt , fic
femium lator * V. diaconus a przdeceflbre
fi non ob aliud, fahem metu pœnz debuerunt C tuo in dcdcftaControm. fuerit beneficium aflecuab hujufmodi abftinere , fic illud fpccialiter fol- tus, mme in prxfcntia tua bigamix crimen obilicita mente revolvere, quod in factis canonibus citur, μι fic ipfo beneficio expolietur, eo quod
dc Theugaldo Trevirenfi fic GontarioColonicnfi diaconus cum puellam quamdam non a parenti­
archiepifcopis legitur , qui depofitionis fententia bus neque a cognatis traditam , fed voluntate
meruere percelli , pro eo quod in matrimoniali propria domum ejus inttantem , licet reclamacaufa Lotherii regis fic Thebergz uxoris ipfius rct, & contradiceret, expellere a fe non potuit ■
}
normam zquitatis nequiter temCTantes, fanftio- propter nobilitatem fle potentiam cognatorum ;
nes canonicas cxccflcrunt. Quod vero hic fuerit fed oportuit eum per
* lex annos ei cohabitare ·
,
aque vel magis exccftum, cx ipfa rei evidentia invitum , qua
mortua virginem * qua nd am a * «.»4«
q
parentibus
'flt
cognatis
more ipforum quzfitam
demonftratur : nam cum regina per verba przfentis temporis, expreflbutrinque confenfu, hinc duxit in uxorem
unde dicebat , fc bigamum
inde primo przftitis juramentis , faccrdotali benon fuiffc, quia prima uxor non fuit flt benefi­
nediftione, ficut eft confuctudinis , accedente, cio non elfe privandus , quia antecedor tuus
poftquam fuit in reginam inunda fic honorifice epifeopus * Graxo ei beneficium contulit, donec ’ r*tu. „1.
coronata, przfato regi copulata matrimonialiterDvixit per * XV. annorum fpatium quiete, fiepa- f"'3
Jtr cognita,
«v*
/larti «ν' nihil
«fkfl de­ cifice tenuit , fic
JLp tempore tuo idem
iJa», triennio in ΑΛ.
fuerit, ΓιιΛ»·ΐν
& cti-m
ficut fertur,

E

buit contra ipfam indcfrnfam fic ignorantem , pace pofledit. Unde f t. mandamus , quatenus
quid penitus ageretur, utpote linguz Francorum fi ita verum eft, ficut litterarum tuarum tenor
ignaram . tam inordinabiliter a quolibet atten- apoftolattun noftrum edocuit, beneficium fupra• Hic inci- tari
..... . * Nos vero qui ipium regem catholicum didum dimittas, cum pacifice pofliderc.
pit Lab frag­ * & ecclefix Romane valde devotum ab inclymentum, led
Idem univerfii fabeiiu' Beneventenii.
hinc in<c tz memoriz progenitoribus fuis fpccialiter in vifcetibus caritatis habemus , magis volentes ani• L*b. Fun- mz fuz faluti , & integritati fama; confulerc,
Ut in civitate veftra diminui poflit, fic atte­
ro'um·
quam ei male fuadentium fatisfacere voluntati; nuari materia jurgiorum, fic judiciorum integri­
•Ccnuiun. p«r dikftum filium * Centen. fubduconum, no­ tas refervetur , ad commune commodum ipfius
tarium noftrum , apoftoiicz fedis legatum , ad civitatis , id duximus, ftatuendum . Sancimus
hoc fpccialiter miftum, & litteras noftras , ro­ igitur, fic przienti pagina prohibemus , ne quis
gavimus excellentiam ejus, monuimus & atteri- veftrum
______ advocatus
_
efle przfumat , nifi in protius fuimus exhortati, ac ei in retniflionem in-E pria
caufa
,
Ί , vel fortafle fi alicui ecclefiz, vel
junximus peccatorum , ut illud evangelii atten- pro alicujus
*’ '
munificentiz debito ad impenden­
ta confideratione revolvens, quod dicitur : hiiiil dum patrocinium fuerit obligatus.
prodeft homini , fi mundum univtrfum luentur,
enim* vero far detrimentum patietur · Dum tem­
Idem Linconitn. epifeopo àX de Thaiue, & de
pus haberet , de animz fuz falute effet iolliciLabnrt ehiatihuj .
tus , & przdiftam uxorem fuam , quam a fe
confilio iniquo amoverat, quamque generofitatis
Conftitutus in przfentia noftra ficc. fit infra.
egregiz ac multz decushoneftatis adornat, ma­ Quo circa dif. v. per Λ. f. m. pr. qua. inqui- .
ritali afitftionc traftaret; nec illis aures contra ratis fuper his diligentius veritatem ; fic fi vobis
hanc accommodaret, qui quz fua funt, non qux conftiterit de przmiftis, a fusradifto presbytero,
Jefu Chrifti quzrentes, ad imitationem hominis prout juramento tenetur , faciatis memoratam
mimici, qui in agro bene feminato zizania ref- ecclcfiam refignari, fafta vero refignationc przR r
fi­
Cemil. General. Tomo XXII.

*

ifi7
DECRET^
«tS
Çy fatum G. ·· Bochis per ecclefiafticam dijlriftio- A fxpe contingit , uno eodemque tempore patrem
B*1· ’ nem ap. poftp. compellatis, ut ecdefiam ean- &
°' filium
r,i — in eadem ecclefia miniftrarc, & pro­
dem fibi ipfi reftituat, cum congt^ja. reco^pen- ventus accipere prxbcndarum. Prxterea commu­
fatione fructuum perceptorum, ipfum pro tantx tationes prxbendarum & dignitatum quidam cle­
prrfumptionis audacia taliter punientes , quod rici contra Turonenfis ftatuta concilii, temeri­
, poena docente fuum recognofeat exteffum , jfc
tate propria non verentur facere. Nolentes igi­
attsmpure al|j , qyi eUiiicrint , ' penpetrare fimilia pertt- tur hxc incorreda relinqui , mandamus quate­
mefeant.
*
nus per totam provinciam tibi fubjeftam auto­
mate noftra, & tua prohibeas, ne talia ulterius
‘attemptentur. . Quod fi poft inhibitionem tuam
idem.
* fuerit attemptatum , corrigendi liberam habeas
Quia Tequififti a nobis fili prxpofite,, quid facultatem . Studeas etiam qux prxfumpta funt
agendum fit, quando prxbendam in ecclefia va­
luprafcripra , juxta formam canonicam, prout
care contigerit, cum plures ex iis, qui nomina­ melius poteris, emendare.
f
ti funt. ibi , in vocem appellationis erumpant,
‘ interdicentes
expreffi, ne ad electionem cu-B ' idem obiatis teniverfit monajierii Sanfli Petri
ejtpiclk
•juslibet procedatur , confultationt tux taliter relde * Fertum.
‘ fm»
ponJemus, quod fi appellationem , quam inter­
ponunt infra XL. dies profecuti non fueriijt,
Qui reliffis mundanis illecebris religiofis domi­
procedendum eft poftmodum appellatione nullius bus, in quibus d'gne valeant pxnitere de torn·
obftante ad canonicam electionem perionx mi- miliis; athdtie impendere obfequium creatori de­
ntfterio ecclefix competentis.
beant , fe pia devotione efferunt , & commit­
tunt, vivere non debeant pro fur voluntatis ar­
Idem Senopalien. epifeopo.
bitrio, fed etiam prxlati fui magifterio in omni­
bus obedire. Inde eft, quod univer. veftræman­
Licet fit appellantibus deferendum, ut fanfto. damus, & firmiter prate i p imus ; quatenus veftra
rum canonum approbant inftituta , non tamen
abbau debitam reverentiam, & obedientiam ex­
hibentes ad mandatum ipfius monachalem ha­
ufque adeo eft appellantibus effrenata licentia
relinquenda, * metus judicis evadendi, quod ea, bitum recipere non tardetis , & ipfius lalubrix
qux correctione indigent , in aliorum * non ap­ in omnibus mandata oblervaie ■ Alioquin novepellantium detrimenta , incorrefta remaneant ,Critis nos fententias , quas idem abbas in con­
vel alterius jus effe oporteat diutius in fulpen- tumaces protulerit , & rebelles , ratas habituios & firmas.
fo, vel ei debeat aliquod prxjudicium generari.
Quo circa ven. in Chrifto/fr. epiicOpe, felicis
recordationis C. PP. prxdecefforis noftri veftigns
Idem.
vtftra
mhxrentes, caritati * tux prxfentibus litterisauftoritate ap. duximus indulgendum ; ut cum a
Fraternitatis tux litteris receptis , ex earum
tuis fubdms ad ie. Ap. fuerit appellatum, licitenore percepimus, quod W. notnine poftquam
tum tibi fit ecclefiaftica cenfura cogere appel­ fuit ad ordinem fubdiaconatus affumptus, quanlantem , ut intra XX. dies poft appellationem dam mulierem * duxiifet in uxorem, quia eam ***"
interpofitam iter arripiat ad fe. Ap. veniendi,
vero ad crebram redargutionem , & admoni­
quod fi torte facere noluerit , ex tunc in ipfo
tionem ecclefix a fuo confortio dimittere con­
negotio procedendi appellatione non obftante,
temnebat ; bonx me. J. & G. prxdeceflores tui
nifi appellans impedimento canonico fuerit im­ excommunicationis vinculo eum innodarunt , &
peditus, liberam habeas facultatem.
tua etiam in hoc fraternitas eos imitata poftDquam cognovit exceffnm hujufmodi, & contu­
Jdem H. Cant, are biepifcopo .
maciam fimili eum fententix , quamcito iubjecit, fed idem in fua pertinacia induratus negle­
Appellationis inhibitio fecundum quod exifti- cta excommunicationis lententia , mulierem ipfam
mas, irrita etle videtur, fi cum incidens quxftio relinquere non curavit , qui etiam litteras quaidam, quafi ex parte noftra tranfiniffas oftendit,
' tpfenitur quxlibet a convento in jure per exceptionem
opponatur ei nihilominus libeat appellare . Nos quarum auftoritate pro temporis longitudine,
vero ita fentimus; quod fi talis * fuerit quxftio qua eam tenuiffc dinofeitur, ' nitebatur , fc in ·nintu
incidens, fine qua principale negotium termina­ carpta iniquitate tueri; quoniam igitur illius exptter.t
li non ' poffit , nifi forte in ea remedium ap­ cellum longitudo temporis non excufat, nec nupellationis exprelTe vetetur, fuper^deoduin eft a
merofitas filiorum , quos cx ipfa fufcepiffe pro­
cognitione principalis negotii , nec in caui.i prin­ ponitur ; fit confulimus , & m. qua. ad initar
cipali fub ap. ob. ufq. quaq. vacuum effe dignoprxdecefforum tuorum non obftantibus literis il­
fcitur ; cum fi non acceffcrit incidens quxftio , lis eum vinculo excommunicationis fine ap. ob.
fuum ,abique impedimento caufa prolequatur aftringas , & omnino lufpendas ab ecclefiaftico
effectum.
E beneficio, & tamdiu tamquam excommunica tum
facias ab omnibus evitari, donec mulierem ipfam
Idem.
a confortio fuo dimittat.
‘

ptrverf»

»

Ad audientiam noftram perveniffe cognofcas,
qnod cum in tua provincia , & in aliis etiam
Teutonica: terra: Voniuetudo nimium * prava
convaluit, quod vide). prxpofiti , & alii quibus
fecundum murem terrae noicitur attributa pote­
ftas , in loco decedentium perfonarum perjonis
aliquibus allignandi praebendas quandoque pro­
pres filios , qtios in facris ordinibus conftitnti
genuerunt, fiibftituunt decedentibus . Per qyod

idem.
Per falfarios, qui nuper funt in urbe reperti,
quaedam funt litteraedeftinatz, quas timemus ab
aliquibus tamquam veras admittendas, ideoque
i . ’ v. per A. f. m. qua ft quos tales * valueritis invenire , quos cognolcere * poteritis ex *
comparatione bullae, & qualitate ftili faciatis eos
omni dilatione puilpofita capi, & tamdiu fub aret a

‘
*
.J
ut

619
C Æ L E S TIN I IIL
tf3o
cuftddia detineri donec id nobis fuerit inti-A Veniens ad Apoftoiicam Sedem Jacobus la(or CapJ7»r»/
--------...
:j cfieri
—: jdebeat,
-i—- .._
l . rfigni—:
przfentium', propofita nobis aiTcrtibnc monftralc‘“'
matum,
ut exinde —
qu|d
vobis
ficare poflimus, quidquid enim occafione litera­ vit, quod cum Matutinaoffida celebraret, quzrum illarum atum fuerit, vacuum & inirritum dam Monialis Ecclefiam |ipfam ingredient cum
alio Clerico ludendo , impedimentum parabat
Voluimus revocati.
quominus Deo poflêt debitum obfequium exhi­
DECRETA CÆLEST INI III.
bere. Unde memoratus Sacerdos commotus, ut
liberius poflêt àrca divinoium celebrationem va­
care, manibus
eam appofitis ut extra Eccle­
Contenta in Decretali nuper edita
fiam poneret, cum nollet exire·, in trahendo ip­
in to. III.Baluzii edit. Luc.
fam czpit eamdem intra Ecclefiam refidere · led
tu illum prober hoc tanquam excommunicatum
CÆLESTINUS III.
vitafti, & facis ab aliis evitari . Ideoque p. a.
( Rotbomagenfi Epifeopo.)
tibi man. quod fi recita fe habet, cum de ci­
tro non evites, cum ex hoc ipfam excommuD eminentiam Sedis Apoftolicz ( eft recur- B nicatum videamus aliquatenus non teneri,
CapimiHfnt**
rendum quotiens articulus dubii a t ion is emer­
>0. de leur,
git , ut tanto quis promptiori confcicntia reci­CÆLESTINUS RAPA II Γ.
exconi,
unci' inclula piat, & obfervet quod fuper re dubia fibi fuerit
dtii.nt m
Ir'umfffi Epifeopo.
a Sede Apoftolica refponfum, quanto przrogatidccirtehbui
va dignitatis illius certiori nofeitur ipfius verita­
Cura fufeepti regiminis nos inducit ut Fratrum
tis fententia roborata, quz in beato Petro Apo- noftrorum debeamus coniuliationibus refpondere,
ftolorum Principe prz omnibus aliis amplitudi­ & ab eis quantum humana permittit fragilitas
nem przlationis accepit . ) Sicut autem ex parte dubitationis tcrupulum animi privare . Hinc eft
Fraternitatis tuz noftris eft auribus intimatum , quod cum tua duxerit Fraternitas Sedem Apo­
dubium fibi extat , utrum ii fint pro atrolutis ftoiicam coniulendam, utrum fuper Ecciefiarum
habendi, qui pro injetione manuum in Clericos, przfentationibus duella debeant luitineri : tuz du­
vel alias religiofas perfonas excommunicationem ximus toll ici tudini reipondendum , quod quia in
Incurrerent , & a Legatis Cardinalibus , qui a eo cafu, nec etiam in aliis monomachias debes
latere Romani Pontificis deftinantur , fmt pro aliquatenus tolerare, cum eas facri repellant catempore abfoluti , cum id Legati mandatum fi-Cnoncs, & a Chrifti debeant fidelibus quantum in
bi fuper his non oftendant exprcfTum
exprcfliim . Super
Superquo
quo te fuerit, omnimodo extnpare.
id a te ( ac a tuis fuffragancis ) volumus obterDatum Romx apud S. Petrum.
vari, ut eos habeatis abique omnis hzlitationis
fcrupulo abfolutos, quos conftiterit a talibus be­
CÆLESTINUS III
neficium abfohitionis adeptos.
( Datum Laterani. )
( Abbuti iT Conventui VereeUenfi. )

A

CÆLESTINUS

III.

Cum ad quorumdam ( malitiam coercendam c*r <■«»>
in Concilio fuerit Lateranenfi , mulra delibera7. dr Excri.
tione ftatutum , ut Archiepifcopi, Archidiaconi, Prclxt
Archipresbyteri, & etiam Decani certum evetioAgnofcitur Sedis Apoftolicz dignitas , eidem nis numerum, & perfonarum in Ecciefiarum viab ipfo Domino in Beato Petro concefla, ut ubi fitationibus non excedant, quia, ficut audivimus,
emergit alicujus dubitationis
articulus —
ad .ipfius
r— _ quidam ex przdiftis perfonis, id in Ecclefiis ve-------- -----------& quod ipfa ftatuerit rei-Dftris nequaquam obfervant, fuper hoc commodi­
oraculum referatur
pondendum fine ulla debet ab omnibus hzfitatati veftrz ialubriter duximus providendum.Ideoque
tione recipi, & fervari . Ex tu. uquidem nobis diferetioni veftrz przfentium auctoritate '•oncedieft parte propofitum quod in provincia tua fzpc mus ut fi prznominatz perfonz numerum evedionis
contingit, ut ad Eccleiias , in quibus Collegia fleperfonarum in Concilio conftitutumcum eas vijus przfentandi nofcuntur habere, eorum Abba­
litant, excedere forte przfumpferint , & pro iltes , aut per fe aut per litteras tuas perfonas ido­ lis procurationem exegerint , liberum fit auto­
neas Direcefanis Epifeopis reprxfcntant , quibus mate apoftolica denegare, & fi per hoc in ecprzfentatis, poftmodum & receptis , aliquando clefias veftras, vel clericos veftros aliquam fen­
ante inftitutionem , aliquando γοΛ contradicunt tentiam promulgaverint , ipfam auûoritare apo­
Monachi, feu alterius Ordinis collegii, & recla­ ftolica decernimus non valere. ( Nulli ergo &c,
mant, fuper quibus aperto tibi quzris certificat!
Datum Romz apud S. Petrum . )
refponfo utrum inftitutio jam fata, vel adhuc
facienda propter hujufmodi debeat impediri. Ad
CÆLESTINUS IIL
quz tibi duximus hoc modo refpondendum ,
quod videlicet, in przfentationibus talium Prz-E
Epifeopo Rotiomugeufi, Ô" Deeuno .
latorum intelligi debent quod de Collegiorum
fuorum fiant attentu, fine quo firmitatem non
Prudentiam tuam (debita laudumprofequimur Cap. Pmvalent aliquatenus obtinere. Unde cum conftite­ atione pro eo quod more prudentis viri in arMut’
rit Conventus , vel majoris , & fanioris partis ticuhs Maris fuper quibus aliquando dubitas Senon attuiflë confcnlum, inftitutiones hujulmodi dem ducis Apoftoiicam. coniulendam , ad quam
convenit vacuari, nifi ex antiqua, & approbata utique omnes difficiles quzftiones, & caufas anti­
confuetudine vel concefla libertate aliqui eorum qui Patres ftatuerunt decere referri.) Sane conprobaverint committi fibi Collegii non debere in fuluilli nos, utrum cum caufa appellationis cefEcciefiarum, feu beneficiorum collationibus re­ iante, committitur , ( & reus fub eodem judice
quiri confenfum.
adorem reconvened!, vel eitdem, quod quidem
Datum Laterani.
ex conftitutione tam Canonica , quam Furentis
juris liette heri poteft, ) & ador fuper re conConcil. Centrxl. Torn. XXII.
R r 2
ven-

Rotbomugenfi Arebiepifeopo .

DECRET

A..

fyt ventione appellationis re interponit, appellationi A hil immutari oportet. Canonica nihilominus con­
fit hujufmodi deferendum. Nos vero ita fenti- tinent
· -· inftituta ut
· qui
. volunt,
.
vel quibus necefmus, quod cum in hoc adoris , & rei una fit fe fuerit ad Romanam Ecclefiam, quafi ad cas
caufa, & eadem eodem jure circa remedium ap­ put fuum fuftragari poflint , & fine impedimenpellationis uti debet uterque. ( Unde nec appel­■ to quolibet appellatione, ad quam nimirum fini
lationi taliter interpofitz deferendum efle credi­ ulla Cuftodia, vel ulla excommunicatione , vél
mus , etenim ipfo Chrifto atteftante > qui eft damnatione, feu fpoliatione ire libere concedatur,
ventas, didicimus, quod omnia quzeunque vo­ qui utique Sacporum Canonym fandiones paflim
lunt aliqui, ut eis homines faciant, eadem fic appellare permittitur , ideo Judex cum caufam
ante fe traâaverit, quam fic per appellationem
ipfi facere debeant, nec juris peritus ab hac fen' tentia diferepat ; quapropter authentica , quit iu- fufpenfam efle perfpexerit , a cognitione caulæ
cipit , & confequttur in quo id de facienda re- quamcittus abftinebit. )
Quinto igitur loco fupplicas informari utrum Op. prtt.
conventione exprefle habetur, & alibi ftatuitur ,
ut eodem jure quis utatur quod duxerit in alium Cum tribus, vel pluribus caufa committitur, ita J'"j'4”
ftatuendum ; ) ideo ficut defiderant ut fibi juxta ut ii omnes interefle nequiverint, duo nihilomirefpondeant mandatoris juflitia fiat , appellatio­ nus excquuntur; fi a duobus reus tantum fuerit
ne i emota ; ita debet , & eadem ratione fe re B convocatus, venire neccflarto teneatur, & fi Ci­
tatus fuerit (a duobus tantum), fen pluribus co­
Convenienti in fua juflitia refpondcre.
Secundo requiris cum pluribus articulisin una ram duobus apparuerit , tertio autem ulteriori
commiihone pofitis in uno tantum contingit ap­ nec venire, ne fe per litteras excufantc , ut fopellatione remota expreffe vetari , utrum appel­ let fieri , an duo przfentes in caufam puQmt
latio teneat fi fuper aliis fuerit appellatum . Ιη procedere, & eam diffinire, & fine canonico ter­
hoc taliter refpondemus , quod cum fecundum minare. Noftra in hoc cafu talis cxtftit refponbeatum Gregorium verba intentioni deferviunt , fio, quod cum aliquis delega totum judicum per
& iit noftra intentio, ut de omnibus articulis , certum nuntium , vel cxcufationcm literatoric
qui in commdlione noftra ponuntur juftifia non deftinatim non oftendit, fe interefle non pofle,
oppofita, appellatio fuum fortiatur cfledum, in
licet alias de eodem canonice conftare nequiveomnibus intclligitur appellatio interdicta . Nihil verit, rcfidui ad caufz cognitionem procedere
enim intercll utrum primo an medio , licet et­ non debent , · & qui fic proceflerint nihil egifle
iam in hne inhibeatur appellatio,. cum ficut nos reputabuntur; illa quippe fuit antiqua Sedis Apodocent utriufque juris argumenta expreffa, fic ea ftolicz provifio, ut hujufmodi cognitiones , &
quz in principio referiptorum ad medium , & decifiones duobus quam uni , tribus quam û/aoad finem, atque principium , & quz in fine ad bus libentius delegaret, cum ficutSacri Canones
principium, atque medium fzpe numero revertiC
( atteftantur integrum fit judicium, quod plurimorum fententiis confirmatur ; mandati fiquidem
contingit.
Tertio poftulas edoceri cum aliquis judicem fines excedere probaretur, fi quis citta formam
tanquam lufpedum reculât, an caulam fufpicioaccepti referipti przfumcret judicare.
nis debeat allegare, ficcaufam, nili manifefta fit
Addjicimus quod ubi fuerit in commiflione apcoram eodem judice probare teneatur utrum et­ pofitum , ut fi omnes interefle nequiverint, duo
iam judex poflit in ipfo negotio procedere, fi il­ in. ex. & fi aliquis ex ipfis cum poflit, noluerit
le qui fufpicionera obiick, caufam ejus non ve­ interefle, duo nihilominus in caufa procedant ,
lit, vel non valet jure probare . In hoc nimi­ licet ille tertius graviflime fit arguendus pro eo
rum tale duximus confultationi veftrz dare ref- quod mandatum Apoftolicum exequi fubterfuponfuni, quod cum aliquis judicem fe fufpedum git, aut contempfit. Idem per omnia dicemus
habere proponit fufpicionis caufam coram eodem cum caufa committitur duobus eo appofitp ,
judice allegare tenetur, ne poflit alias quodlibet quod fi omnes interefle non poflint , alter nihi­
pro fuz voluntatis arbitrio, quorumlibet judicium lominus exequatur.
fruftratorie declinare, fed partes, ut in aliquem
Sexta nobis propOfita ex parte tua quzftio
Judicem, vel aliquos non valde remotos conve- q continebat quod cum aliquibus judicibus caufai
niant per eundem Judicem , qui nominatur fuf------- — ·- ----------*-------------· — ■ quod reus
committitur,
fic quandoque
contingit,
pedus debent cogi , coram quo licet quibus fi actori objicit, quod ftare non poteftjudicio, utcaufa fufpicionis intra competentem terminum pote vinculo excommunicationis aftridus, fi reus
probata non fuerit, tunc demum auâoritate fua non velit eum ftatim excommunicatum probare,
utetur, quodfi coram ipfis , in quo convenitur fi non poflit an aâor nihilominus debeat audiri,
evidens fuerit fufpicionis caufa probata , Judex donec luper eo quod ei objicitur, rei veritas fue­
recufatus a caufa cognitione fupeifedere tenebi­ rit denudata . Hanc dubitationem taliter amo­
tur . Ipfa namque ratio diâat , & plurimi pro­
vemus, quod fi ille qui tale quod objicit ftatim
batur exemplis , quod fufpeâi, & inimici Judices vel intra* terminum competentem non probaverit
efle non debeant, cum ficut decretale prohibet
legitime quod intendit, altori permitti debet ut
inftitutum nihil gratius , & amabilius quis dare fine offendiculo quolibet audiatur. Ceterum fi valeat inimico, quam fi ea ad impetendumcom- velle ex confeflione adoris, vel alio quolibet le­
mifit, quem Izderc, & damnificare intendit .
gitimo modo confti terit adorem efle vinculo ex­
( Illam przterea quzftionem ultimo loco pro­ communicationis aftridum, a judicibus delegatis
ponis utrum Judex cognofcere poflit, an frufta- fecundum formam Ecclefiz valet abfobi ita ta­
torie fit, an caufa .rationabili appellatum, fic fi men, ut fi propter aliam juflam caufam , fic
appellans rationabilem appellationis caufam non evidenter ab Ordinario Judice, vel delegatofuej
oppofucrit, aut non probaverit quantum opponir, rit excommunicatur, adexcommunicatorem mit'
un Judex hujus appellationis obtentu teneatur a ti debeat abfolvendus ; qui fi malitiam adhibue­
caufz cognitione ccflare
hic non placet nobis rit , delegati judices id ritu Ecclefiaftico libere
aliud diffinire, quam ab anteceflbribus noftris , profequuntur ; dummodo non tale genus fit il­
dc jurifpcritis utriufque fuerit diffinitum, cautum lius excommunicationis cujus abfolutio Sedi Apoetenim eft in lege, quod appellatione interpoliftolicz refervatur. Explorari juris quidem ex ftit
ta , five recepta fit, live non, tempore medio ni- ut delegatis judicibus, quibus principale , fic acccf-

C ÆLE STINI

III.

634

ceflôrium committitur . Si vero 'ab cis judicibus A
Capiti· io Pifiucov.
fuerit- abtolutus ptarftito tcilicct juramento quod
ftaiui. mandate Ècclefix.
(jiiiverfi’.r.is \cftrx conCubationem accepimus,
Rurfus interrogas am torum iliis delegatis ju­
dicibus, vel coram Ordinario, a quoeitcxcom- quod a n.>:>i5 requiritis, u.ium ille Lautis inci;
inunicatus, teneatur fuper eadem caufa, pro qua dat m excommunie.-* tiunis euiclum . qui ad juffuit vinculo excommunicationis innodatus ref- fioncm Abbans ir^cujus ierviiro commoratu. , in
pondere, & quorum debeat ftare mandato. In Clericum, vel monachum , vel cojiverfum ma­
quo quidem c.ifu taliter Wpondeinus , quod co­ nus temciarias prxlumpf.t mittere, maxime ubi
ram ipfis excomir.unicatoribus fuper ills cauLi caufa non idbcft quare dft*canr verberari. No­
pro qua cxcom.r.unicatus fuit ftare debeat
& bis ..utem vidciui quod ntii caufa regularis diIcipl n» hoc fecit Abbas in propria perfona, vel
eorum Icrvare mandatum , nifi fp,cialitcr illud
negotium a Sede Apofto’ica fuerit alii delega­ fi nccctlitas urget per cIcthut. . v<l mon.uhuin
tum; qui e\rommunicatori.s fi maliiofe diftulc- fieri jub.v.t , tam qui tales verberari practrit ,
rint, tunc Dckgatr eandem jurifdt.lionemquim quam ilii qui verberant, ctunfi 1 mfa fubcilet ,
B excommunie >tiofi;s lentci.i... 1 d >ncc ad Sedem
in principali, & iff.accuTbrio exercebunt.
Datum Laierani XV. Kal. Juin Pontificatus Apoftolic.im veni.nt, ni.fu.piim cvuun! ·
noftri anno HI.
C £ L E S T I N U S

III.

Lrui.·, ij Cancmsit S. R.incrii.

DE ELECTIONE, ET ELECTI
Poteft ite, in III. Lib. Rrg.
CÆLESTINUS

111.

R;tx.nn.tti Arcljitpifcopo III.
Ex tenore Litteratum Venerabilis Fratris noftri
Epifeopi videtur , όί. ex parte veftra noftro eft
Ut fuper aliqua &c. Ù* infra quafivifti etiam,
Apoftolatui deJaratu-n, quod cum dira in Ecclcfi.r veftra certus effet Canonicorum numerus quomodo intel!igatur quod, in forma tradenda
Pallii
retinetur, videlicet tradimus tibi Pallium,
inftilutus, vos unanimi voluntate, ac pari confeniu , & juramento fiunaftis , ut nullus de ex- ut utaris eo in Ecclefia tua , & intra qualibet
tero ultra conftinituin numerum iu iocmn de­ Ecclefia tux Provincia: . Si vero tp v-eftibus f.ibeatis accipere, vel in fratrem. Poftmodum ve­ ^cris Ecclefiam proccfl’ionalitcr , vel alio modo
ro quam Allxricnm Clericum ad preces Apoft.o- cx:rc contigerit , tunc Pallio minime uti debes .
Datum Laurini anno III.
licas , & mandatum noftrum reccpiftis in Co.legiqm, dejerationis notam vos incurrilTc timetis,
DE ÆTATE, ET QUALITATE.
fic fuper hoc Apoftolica: Sedis poftulatis vobis
oraculum exhiberi , ad quod utique vobis t iliix Ordine Prxficcndorum .
ecr duximus reipondendum , quod licet m jura­
mentis fuper tali articulo interpofitis minime con­
CÆLESTINUS
tineatur exprefluin , femper timen intelligi de­
bet, quod in cis Sedi Apoftoiicx sudorius re­
Rod.ilfo Andfpivmfi Epifcope.
fervetur .
Id. fi I 'idrrf<nfi Aicli.pifccpe

,it.
f.r,. ,η.,τ..
p'1......
t; 'f.

V.’.£ R-.f>
r«i »»·
■‘l,eu·

Cum facrofand.a Rom. in Ecclcfiî, & infra
alios amem qui propter impedimentum xtatis
Cum ratio ab homine &c. & infra. In fecun­ — presbyterii honoicm adiptfci non poliunt , fi id
da vero quxftionc ita fentimus quod a commu­ υfolum ibftarc cognoveris, hcct forfitan ad talia
nione ejus, qui per facrilegam manuum exien- officia non debuerint in ea ztate >ffumi , xquo
fionem in edictum excommunicat!inis incidit ,
animo debes ulquc ad lilud tempus fine rancholicet drnunciatus non fit, adhuc debeas abi!me­ ie al .pio tolerare , quod cos ad fufciplcndum
re , nifi forte id tibi iuli pateret , in quo cafu onu> Sascrdoiii de conftitutionc Canonum ido­
ipfum private tantummodo vitabis , quandiu ab neos, fi alia non obftitcrint, comprobabis.
Ecclefia toleratur, ut faltem lie verecundi» ru­
bore perfufus pro latenti excella iatisfacerc com­ DE APPELLATIONIBUS.
pellatur .
Cælestinus 11 r.
/dcw Tcratino Fpt .opo.
Crtmatunfi Epijcopv.
Infinuafti nobis quod quidam Parochianus tuus,
C. numine, poftquam juravit quod filiam . V.£
Licet appellationis remedium & infra . Nos
duceret in uxorem, voluntate mutata fe alii faigitur tanta, clericorum incommoditati paftorali
cramcnto obligans, cum ipfa fecunda intendebat
volentes follicitudine prxcivcre , fic Laicis ipfis
nupii.i» celebrare . Veium cum partibus in tua auferre materiam clericos fugilhndi, vel cos fub
prxfentia conftitutis dc caufa plenius cognovif- eodem judicio coercendi, tibi taliter duximusfu­
fes, quali per lentendam eidem C. prxcepifti ut
per hoc rcfpoudendum , ut fi cujuslibet clerici
Filiam. V. >n conjugem acciperet, & fornus in- tibi fubjcâi qurftio ad tuam fuerit Fraternita­
hibmft; ne contraheret cum fecunda , unde quia tem delata , fié quod in quatftione vertitur qua­
ficut afferis.... & prohibitionem, ad facramen- draginta folidorum valentiam non attingat, cle­
tum cum fecunda veniens celebravit -, fic fuper rico qui ex hoc fic Sedem Apollolicam duxerit
hoc.quid fit agendum inquiri» . Videtur nobis appellare necJlitatem tu>i non imponimus diffe­
quod quamvis graviter deliquerit, trmen non de­ rendi ouominus, fi malueris, caufam fine appel­
beat. a fecunda recedere; imponenda eft ei peulationis obftaculo valeas terminare , nifi mai.ifcna competens de co qu.td contra ju. arcentnm ; fta contra te fufptcionis , fic rationabilis cauta
fic fententiam tuam ac prolnbitione.n LciL-fx fuerit oftenfa.
venire prcfumpfit.
Datum Laterani anno 1Π.
D E

D

E

C

E T
6)6
AApoftol.-um interis, ut eo vifodeliberare valeat,
qui ab altero convertitur coram neo ad primam,
flt fecundam canonicam citationem, fed ad ter­
tiam peremptoriam tantummodo veniat , adore
ad omnes citationes veniente , & ipfe ador in­
( Akkoti , èT Cmwuttu Sinn, fa j i. T· R· )
tentionem iuam in jure proponar, reus vexatio­
ni ejus intendens , tunc primo deliberatorias in»
CertrCcrtificari voluifti a nobis quomodo illa clauÎuirat inducias, cum ador eidem authenticum of
1 »· St fu]a qux folet in privilegiis ( noftris, ) apponi
erat, ut conferat cum referipto , quod in pri­
Sepultur.
de juftitia illarum Ecclefiarum , a quibus mor­ ma citatione recepit . Atterens etiam quod tam
tuorum corpora aflumuntur, intclligi debeat, & longo citationum fpatio fi voluit plene delibera­
exponi. Cum autem fuper hoc articulo diverfa tionis tempus potuit habere . Quia igitur quid
noftroium anteccfiorum manaverint inftituta : agendum in utroque Apoftolico refponfo décide­
Leone juftitiam iplam aliquando in tertiam par­ ras edoceri in primo taliter refpondemus) quod
tem , quandoque vero medietatem , & Urba­ fi mulier fux fornicationis caufa perjudicium Ecno III. quartam fore cenfente .* nos tale praebe- Bcleiix,...
aut propria levitate a viro
"t » recedit
nec
mus in hac varietate refponfum , ut ficut Bea­ poil e a reconcilietur eidem, ( eo defundo ) do­
tus Jeronymus inquit unaquaeque Provincia in tem vel dotalitium fuum repetere jure non pofenfu fuo abundet , & fecundum rationabilem
teft. ( In fecundo vero cafu dicimus quod ptxconiuetudincm regionis illa juftttia circa me­ dido modo reo ad judicium convocato , ii ex
dietatem vel tertia, aut quarta parte pro loco­ referipto fibi tranfmiffo plene potuit inftrui fu­
rum diverfitaze attendatur.
per eodem quo conveniebatur, indueic delibera­
( Datum Laterani anno II. )
tori» non funt ulterius indulgendx , fed proce­
dendum eft potius ad caufie examinationem, fic
finem ei debitum imponendum.
Datum Laterani anno III.
Calsstinus 111.
DE JUDÆIS, ET SARACENIS, ET
«H

DE

R

SEPULTUR 1 S

DE DECIMIS.

( Bitcretf Cpifcopt, m fcctmdo T. R. )
Op. Ex
‘K

eorum Servis.
Ex parte ( diledorum noftrorum filiorum )C
canonicorum Ecclefix tux nobis eft querela proAd hxc cum facris canonibus cautum fit, ne
pofita , quod quidam agricultores , cum umul , Judxi Chriftiana mancipia habeant , Petri tibi
vel in diverfis temporibus anui in eodem agro auctoritate prreipimus quatenus fub anathematis
vel horto diverfa femina fumpferinr, non tamen interminatione intiibeas publice ne aliquis Çhride illorum feminum frudibus decimas eis cxol- ftianorum ali cujus Judxi mancipium efficiatur .
vunt ; ( quidam etiam decimas de agrorum pro­ Si autem contra prohibitionem tuam venire pneventibus non curant exolvere nifi quibuidam prius fumpferint ; eos fup. ap. re. ecclefiaftica cenfura
dedudis expenfis, quas faciunt pro illis ad aream compellas, vel percellas. Pori cop. /ieperiorii dp
ad horrea deportandis . ) Quia igitur per hoc cokokitetioot clericorum, tjnmiiman.
canonicis, ipfi & Ecclefix Dei non modica in­
juria irrogatur, cum Levin's abfque impenfis de­
DE HOMICIDIO VOLUNTARIO, VEL
cimas fit injun&um perfolvi ; ( Fraternitati tusa
per Apoftolicum feriptum ) mandamus qualiter
cafuali.
( inquifita diligentius veritate , ) fi rem noveris
taliter fc habere, agricultores illos , ut de om- D
CÆLESTINUS III.
nibus frudibus praediorum ( nullis fiibtradis ex­
penfis, fed integras potius ) decimas , & abfque
Ad aures noftras te fignificante pervenit, quod
diminutione perfolvant , per ccnfuram Ecckfia- cum in arte phyfica eruditus exiftas , pluribus
fticam ( omni contra & appellatione remota circa ipfius artis traditiones medicinas cum dili­
compellas, ) & audoritare noftra diftride inhi­
gentia tribuifti , licet pluries in contrarium tibi
beas, ne talia de extero aliqua cupiditate , feu jucccflerunt, & quibus putaveras adhibere cau­
prefumptione attemptent.
telam medicinis perceptis, mortis periculum in­
Datum Laterani anno III.
currerunt . Verum quia ( ficut atteris ) ad faeros defideras ordines promoveri denos fuperhoc
DE DIVORTIIS
confulere voluifti, tibi duximus refpoodendum ,
quod fi fuper prxmiifis confeientia ( videtur te
C Λ L EST1 NUS III.
quomodolibet ) remordere, ad majores ordines
de noftro confilio non afeendas .
( Abktt: I’iziiiocetf m 11/. Uk. R. )
E
DE SENTENTIA
Plerumque accidit, ut proponis , in Parochia
tua mulieres a viris fuis fornicationis caufa re­
Excommunicationis.
cedunt, & fic ufque ad mortem iplorum perma­
nere nofcuntur . Ipfis vero defundis , cum a
CÆLESTINUS III.
confanguineis ad quos hxreditates eorum deve­
niunt , dotem fuam cum dotalitio fuo repetunt,
A nobis fuit ex pane tua quxfitum , fi quis
eis audientiam denegant , & nolunt reftituere , ita pronuntiaverit, quisquis furtum fecerit excom- 7*^,
ob eam caulam quia eo ipfo fe indignas fecifte municatus fit, hate generalis ( fententia ) ad ip- exco<n.
putantur , quod a viris fuis caufa fornicationis fius excommunicatoris fubditos ( reftringatur ),
duxerint recedendum. ( Praeterea in tuo petito­ an generaliter extendatur ad omnes , qui non
rio adjecifti, quod cum caufx tibi a Sede Apo- funt de jurifdiâione ipfius. Ad quod utique di­
flolica delegantur, in littçriscitatoriis referiptum cimus, quod hac fententia non nififubditi obli­
gat*-

V

6j7
'
*

.

C j£ L E S TINI

III.

618

gantur , nifi forte plus ci contulerit maior , & A Veium licet quid dc h:s obfervati debeat facris
largior au&oritas delegantis . ( Pnrterea requi- canonibus fit definitum; hoc tamen tu* Frater­
nitati ad pratens duximus refpondendum , quod
fiti fuimus, fi quis judex ita protulerit : nifiSemis qui after n m cautionem lat* lententi* mcipronio intra decem dies iatufcccris , te excommunicatum aut fiifpenlum , aut interdictum elle difle, non nili per Sedem Apoftolicam ablolucognofcas, & ille in quem lententia tais fertur tioms poteft beneficium promercii ; nifi torian
%
medio tempore appellans , ad didum ftatutum in mortis iit periculo continuius , vel paupenate, vel infirmitate, vel feneftute t.mta gravetur,
minime fausfacit utrum tali lententia ille lige­
tur , an intcrpolitione appellationis tutus exiftat. quod ad Ecclefiam Romanam laborem lubire
Videtur autem nobis quod hujufinodi Cementis non valeat veniendi , vel ab hoc alio impedi­
mento canonico retrahatur. Czterum ab his in
obftaculum appellationis debeat impedire .
forma Sacramenti exigi confuevit , *ut relumptis
Datum Laterani anno Ill.)
viribus, & auâoritatc concéda Romanam Eccle­
fiam in propria debeat peilona vifitare.
DE SENTENTIA
V
De Presbyteris autem bigamis , & viduarum Cap. Dr
B Maritis id omnino lentimus , ut nec viventibus
Excommunicationis.
uxoribus, nec defundis ad divinarum debeant ce5
lebrationem admitti, maxime cum id a doctri­
CÆLESTINUS III.
ne fit Apoftolic* & Ecdefiaftic* inftitutionibus
alienum.
afaconitano Epifeopo. h Ill. Lib. R.

Car S'r»<·
Significavit nobis &c. & infra. Verum Clcride*Xm.’* co*
ftu‘ fc“oter ? & iponte participaverunt
<Kcom.*
excommunicatis a nobis , & ip fas in omeiis receperunt ; eadem cum ipfis lententia non dubi­
tamus involvi, quos etiam pro beneficio fu*abiolutionis habendo, ad nos volumus cum Literarum tuarum infmuatione tranfmitti .

DE

*

COGNATIONE

Spirituali .

Laudabilem Pontificalis officii -protequens ,
3uia in his , de quibus dubitas manem tuam
Lomanam Ecclefiam confulis, & ab ea poftulas
edoceri, afferifque inprimis quod quidam quandam in uxorem duxit , cujus Pater ipfum dum
CÆLESTINUS III.
C effet puer de lacro fonte levaverat , qui ambo
conjuges XX. omnis pariter fimul manferunt ·
Priori, tX capitulo Dcbwrt. Lib. 111. R.
quare & filios procreaverunt , licet a decimo
Bone memoriae &c. Û* infra . Ab hac itaque quinto anno eorum confcientia 1*1 a fuiffet, poft­
prima confirmatione quafi fuborta exhibita eft modum vero contra convitione actione e jure
pr*pofita facta eft fides Ecclefi* per teftes om­
in auditorio noftro fecunda, que ita fc habet :
ni exceptione majores, ipfum virum a patre ejus
fimiliter eifdem videlicet pofterioribus literis h«c
clauiula poneretur ; non obftantibus aliquibus li­ cum qua contraxerat de baptifmatis unda fuiffe
teris confirmationis lat* fententi* audiatur cau- fufccptum. Hujufmodi autem cum Zacharias ,
fa, & fine debito terminetur. Utrum fic prime & Deus dedit, Romani Pontifices talem copulam
revocari deberent. Ad hoc dicimus qubd per ul­ decreverint feparandam , utpote ubi cognatio
timas prime forent penitus irritande. Verum fi fpiritualis effet minime dubitatur , maxime in­
diceretur, ficut frequentius in referiptis Apofto- ter eos , per quos compaternitas ipfa contrahi­
licis confuevit apponi.* nullis literis veritati , & tur, qui in lege divina germani efle dicuntur ,
jimitie prxjudicantibus, vel fub alia forma ver­ licet tanto tempore fibi invicem cohabitaverint,
borum, dummodo non diceretur de literis con- Dquia tamen diuturnitas temporis non minuit pec­
fumationis, expreffe dicimus quod tandiu fuum cata , fed auget , & fpccialius poteft hoc nota
vigorem haberet, donec de iniqua , vel falfa fen- fuper hac caufa proprio decurrente Ecclefia conrentia cognitio plenior habeatur.
tradum illum cognovit illicitum , dicens matrimonium illud fore fecundum flaruta Canonica
DE SENTENTIA
dirimendum. Monendus eft tamen uterque ut in
neceffariis provideat alteri juxta vires . Prolem
Excommunicationis.
autem fufeeptam ante feparationem hujufmodi ,
fi aliud non obftitit legitimam efle cenfemus .
CÆLESTINUS III.
Quxris iterum quando Matrimonium accufari
contingit, an fit carnale commercium fufpendenduin, aut quandiu diffimulari poflit, vel po­
Bruina Epif-ορο.
tius fuftineri. Ad quod habetur rcfponfum . Quod
Capi
Qsod de his etiam non dubitas, & quid dc Alexander II. aperte prohibeat ne ab invicem
a» h. >«. ipfis fervari debeat cognovifti , Apoftolicz Sc­ donec caufz /uft« fiat examinatio feparentur, &
ie cacotn.
reiponla requiris, tanto Fraternitatem tuam Es.mmaci Pap* contineat inftitutum ut Prxlatus
magis in Domino collaudamus , quanto in his aliquis accufatus anteqpam ea qu* objiciuntur
luce clarefcant , relinqui non debeant a fubjequ« facrorum Canonum inftitutionibus funt expreffa, audontate noftra procedere defideras, & dis ante probatam adionem jure fuo, quod ha­
difponis. Sane requifivit a nobis tua Fraternitas, bet in altero privari non opus fit praeleram ar­
utrum is qui lie confitetur in latae lentent i* cau­ ticulo conjugii alteruter acculatus.
Item fuper adjecifti quod aliquis contraxit cum
tionem incidifte, nec ad hoc poteft induci, ut
ad Sedem Apoftolicam veniat abfolvendus ab quadam puella innubili, qu* tandem «tatis tneEpifeopo, vel etiam a fimplici Presbytero , ab· tam attingens, & ab illo cognita pluries poli
iolutionis polfit, vel debeat beneficium promere­ quatuor aut quinque annos perfeda «rate digrefri; & utrum Presbyteris bigamis vel viduarum ios contra Matrimonium allegavit , allevcratu fe
ab initio diffenfiffe fcinper ab illo, & quod di­
maritis , eorum uxoribus viam univerfie camis
iegreffis miffarum liceat folemnia celebrare . cit per teftes probat fama , & converfatione
pr»-

*

D
fry»

E

C

R

E

Γ

A.

<f4o

prxckrj . In hoc itaque cafu fcnumus , quod A »i. nili ter filii illius, qux cum licentia Arch ilia­
adwrtus Mstrimunia audiri non dcbcmt, qux co ni lui a marito priori venientes led fecundo
Xf.tccngnHK-nem , Gvc ante legitimum attingens ί·ιtideli nupfit viro cainolica legitimi fint te­
cum potirt minime reclamavit (ivut enim into rendi. Jam gloriclaedoctrinx Apuifali qua dicitur
confamupi qui in anno xii. fpcratur ‘ecundum ii Matrimonio fidelis doccdir v> dated at non fra­
ter aut ioror fubjcâi h-.ijufmôdi krvnuti, quam
jus canonicum potuit dtflentire, Ik r Hqu-m le·
gitimo temprxc accedcnic fcmel etiam copulx illud decretum memorati Giegdni nen eft pec­
maritali coniéntit , ex ratihabit-one fibi luper catum d imi flo propter Deum fi aliis fe copula­
verit; infidelis enim ditcedens dc in Deum pec­
fax iilentium non ambigitur induifldc.
Rurius quidam» ut die is votum cailitatis emit­ cat, & in Matrimonium. Et nihilominus quod
tens juravit fe quindam ducturum puilca in uxo­ ptcdeceftbr nofter bone memor® Alexandei III.
ita dixit ; tanta eft vis Matrimonii, ut qui an­
rem ubi 3 Fraternitate tua quxfalt confult.s vi­
te funt geniti poft contraftum Matrimonium le­
ns prudentibus arbitramur quod cum InrpteX vo­
gitimi
habeantur; nos in hujuimodidubitaie non
tum apud Deum non minus obliget quam fole
i.nunt quia in his & liber admis pateat ad remne pro eo quod temere juravit , pœ.ntentiam
agens, quod L>co votum fecit fludeat obferva- B ligionem migrare volenti, & ille qui ad fidem,
re. Quod G per fe quod hujufmodi juramentum revertitur, eam qux converti eft defuncta pri­
ma , fibi poflit licite copulare, hlii etiam infuprxflmt ad nuptias jam motu prop<io convJaipradiâo cafu legiti.ni habeamur .
ict : min votum fimplex licet Matrimonium conPraeterea cum quis cognovi fle aliquam accutrahencu n impediat, contriftum tamen non di­
rimat, n.hil ambiguitatis tua quzllio continet . fatur, an fint teftes inteirogandi de vilti, aut
Verum quod imerrogsfti dc Saracenis , qui tola vicinic fama luffictat ; vel fi juratis leftibus
cum in captivitate efieht Chriflianoturr., quof- fit credendum, qui (c illius copulx conicos ef­
dain earum viros inlidiis , & machinationibus fe patentur, fed de vifu nil artirnmt , nos in­
ter alia confulcre decrcviili, ad hxc itaque rcocciderunt, utrum quia poftea ad hacmchriftianam convcrfi fuerint, eafden de jure poflint du­ fpondemus, quod fi teftimoniam conveniens dc
cere in uxorem , de jure vel fi duxerint iplum vifu reddatur, vel auditu violentem prxiu.nptioconmgiu.n valeat. Hic Tribuncnfa Concilii re- nem fama confentiens fubminiftret, dc ainmmigulx conientimus , afferentes, quod cum mor­ cula legitima io hoc impertiatur, eidem ftandutn
tem virorum malitiofe fuerint machinate, licet cit teftimonio juratorum ; etenim circutnipaftus
carum Audio ad EcckGafticam Fidc.-n acceflc Cjudex aiqac diferttus juxta id, quod jure civili
rint , tum nec eis adhxrere debent, nec G ad- cautum exiflit, motum animi fui ex argumen­
hxierint tolerandi , non enim hxc diipenfatio tis, & teftimonns qu® rei aptiora efle competit
fine periculo portet admitti, cum damnun tan­ in hujufmodi confirmabit.
Sollicite quoque ad ultimum requiGvifti quan­
tum tali lucro Ecclefia coin penfare non velit.
Ad hxc Saraceni quidam in bello funt chri- tum tempus indulgcndutn fit naturaliter frigidis
rtianos interfeciflë rorati, chrifliani Gmiiirer Sa­ ad experientiam vopuL· nuptialis, in qua G de­
racenos. Pjfiea Saraceni ad Chrniianam Fidem fecerint feparentur. Nos vero (niw) in antiqu s
converli, uxores eorum, quos certamine beiiico tam canonibus, qium legibus fuper hxc diverts
neci tradiderant , fibi marrimonialiter copula­ tempora concedamur, id tamen in prxienti conrunt; idipfum, fit chrifliani de Saracenis mulie­ fultatione fentinius, ut fi naturaliter frigidus non
ribus convertis ad Fidem fecilfc nofcuntur, qux poteft illam quam duxit uti pro conjuge a tem­
tamcu poftquam de priori morte veritatemcompore celebrati contiaCttis, fi frigiditas pq|U pro­
periunt, divortium inflanter expofeunt. Retpon· bari non poflit, uique ad triennium IccJku.n
deo qurtlioni m his qui cum nec chrifliani, nec authenticum legale cohabitet; quo eltplo, Gn-c
Saraceni mortem alte-urrorum procurator illican­ 3 tunc coire potuerit juxta decretum Grc'.;orii ,
tur, matrimonia hujuimodi inter prxdidas per­ mulier per juftum judicium de viro probare po­
tonas, licite contrahi portiint, & taliter copula­ tuerit qisod cum ea coire non poiht, al.am ac­
ti cujufcumque fexus exiftant divortium propter cipiat.* G autem illa alium acceperit teparentnr.
mortem conjugum jure obtinere, vel etiam pu­ Qpod G ambo (entium fimul efle, vir eam & fi
llulare non portant.
non uxorem faliem habeat ut iororem. Aui G
Irem G quid jurk erit in fequenti cafu, quem quid nunquam Ic invicem copiungum, ambo fa­
proponendo voluilliL cum fciiicet Chriltiano vi­ tentur, ieptima propinquorum manu .iut vicino­
ro propter odium 'Chriftum negante, & fibi co­ rum bonz f-mx, h propinqui deluerint, aaflis
pulante paganam, & ex filios procreante, Chri- facrofarâis Εν angeli is uterque jurejurando «ic at,
ftiana in Ghrifti opprobrium rchfta, cum con- quod nunquam per carnis copulam uno caro χΓ·
feniu fui Arch.diaconi ad fecundas nuptias con­ icfti fint, & tunc videtur quod valeat ad fecun­
voi a fler, dc filios ex ipfa fufccpiflct, non vide­ das nuptias convolare. Verum G ille aliam du­
tur nebis quod licet prior maritus redeat adEc- xerit , tunc illi qui juraverant rei perjurii te­
ck-Gallicam univerGtatem eadem a fecundo de­ neantur, & pcrafta pena cogantur ad cor.nubia
beat recedere, Ac refgnari priori, maxime cum E priora redire.
ab ea viia fuerit Ecclefix judicio deicctliflc, ic
Denique quid indicia, & perfona tertium ,
telle Gregorio contumelia Creatoris fohat jus quibus ante juramentum vel depofitiones nullibi
Matrimonii contra cum qui relinquit odio Fidei objectum fuit poft atttilationes publicatas poflk
Chnftianx.
opponi. Hxc in Ecclefia Romana dc longa conQuod an poflit priori viro reverfo ad Fidem, fuetudine obtinuifle cognofcas, ut ante juramen­
& nolente ad vitam m^nafticam commeare, vel
tum vel dcpofitioncs, & prxjudicia, & ipfas te­
utrum ille reverfus cam quam ritu gentili Gli li.um legitima exceptio in jure polGt proponi ,
copulavit, & qux propter eum ad Fidem no­ <5< G crimina teftibus objiciuntur, dc quibus non
ftram cum fuis libens eft reverfa , mortua prima luerint haftenus accufati, lied tantum ad falam
poflit habere in uxorem, & an hlii anteconverexceptionem a quolibet opponuntur , probatio
Gonem geniti obtemu nuptiarum, quz pcftion
utique illorum criminum exhibenda eft , antevcrûuicnt ritu Ecikiiaftico celebrata; luerint, χ quam caufa per fententiam termiAciur, cum fl­
eur

I

I
«41

C Æ L E S T I N 1

IU.’

cy cut canonica eonftituta (debeant eflê) tellesabf- A g'time interpofitam fibi fafta paratus eft in con­
pernuncium
tuum
que ulla infamia, vcl fufpicionc, vel manifefta linenti
-------- 1convincere,
------ ;----------- nosduxdli
—J' “
--macula, inferendo teflimomo, requiritur quodfi confutandos. Refpondemus itaque quod cum in
fola illa erimina, de quibus, alio tempore con­ eo puniendus fit, in quo deliquit, fit beneficio
viât, vd confefls fuerint, tellibusobjiciuntur, a reddidit appellationis indignum qui appellationem
teftimonio repelli pofliint, quia ficut Stephanus, deferre neglexit. (Unde nec et appellanti defe­
& alii Paps Pontifices Romani multi tcftantur, rendum efle ccnfcmus.)
non eft credendum contra alios eorum confefUtut rident.
fioni , nifi prius fc probaverint innocentes. Ce­
terum fi de criminibus ad folam exceptionem
Si matrimonii caufa per procuratorem valeat
objeftis telles convi&i fuerint, five confefli, pa­
na ordinaria muldari non pofliint, cum aâk> expediri; ut nos tua duxit prudentia conlulcncontra iyfos fecundum jus, dc ordine non pro­ dos. Hic aurem decernimus dillinguendum, quod
cedat. Sufficit ergo fi λ perhibendo teftimonio fi ia prima caufa matrimoniali criminaliter qua;repellantur, pnefertim ubi crimen, quod eis ob­ ilio agitatur, & ob eandem ab adverfa parte iit
jicitur caufam , de qua agitur contingere non B egendum non per interpofitam perfonam, fed per
videatur.
;_r
-------------------------;------ : termi­
ipfam
principalem
per-------------------caufam matrimonii
•dentem noverimus, & dif- nari oportet, cum ficut jura teilantur, praefens
Cum virum te
fdam dubitas a nobis folli- prefentem debeat accufare, dc fe talionis vincucretum, fi in qu
[Uiris, tibi libenter de jure'
jure' 1° alligare , fecus autem in caufa non crimina­
citudine paftorjh' requiris,
Canonico, quod pofliunus, refpondemus, deptu- Ili , in qua non criminaliter agimus, credimus
fecurius tamen ageretur , fi cum
dentiam tuam dignis in Dei laudibus commeo- procedendum;
1
damus. Curafti tua nobis infinuatione propone- 1haberi poflit principalium prsfentia perfonarum,
re, utrum dc, que intradiferetionis annos apn- iipfi, prsfcntibus in utroque ad dimnitiv* len­
rent i bus Monaftêrio tradita eft, dc habitum Re- 1tenti*, calculum procedatur.
ligionis induens benediâionem accepit, dc exiens
CÆLESTINUS III.
poflmodum cuidam fc militi copulavit, etiam ex
qtto prolem fufeepit, ad monaflerium redire co­
Si matrimonii caufa poflit per procuratorem
gatur, cum illa fe aflerat poftquam confentien_____
_____ , de
_____________
nos tua duxit Fraternitas confulendos.
di habuit facultatem
difcefltfle
benediâionis _ expediri,
'
munus
invitam fe fufeepifle commemoret, fuperCSuper boc autem fic credimus diflinguendum ,
1
quo confultationi tu* taliter duximus refpondcn- quod
<
fi in ipfa caufa matrimoniali criminaliter
ventiletur, & ob eandem ab adverfa par­
dum, quod cum vifa Concilii collcda ccnfuram queftio
<
monachum , aut paterna devotio, aut propria te
1 criminaliter fit agendum, non per interpofi­
perfonam, fed per ipfam principalem cau­
profeflio faciat, dcquod horum fuerit allegatum te- tam
1
Matrimonii terminari oportet, cum , ficut
, nebit revertendi ad fcculum aditu penitus interdi- fam
I
teilantur, pnrfens pnclentium accufare de­
' do, non videtur illa monaftic* a fe profeflionis jura
j
dc fe talionis obligare. Secus autem in caupofle jugum excutere, cum eam non conflet evi- bet,
I
dcnrer conrradixifle cum benediâionem accepit; fa
: non criminali, in qua criminaliter agitur ,
procedendum; fecurius tamen ageretur,
quam quidem non nifi *tatc difereta recipiunt credimus
<
qu* vetantur; prefertim fi ratihabitione fequitur, fi cum haberi poflit principalium pnefentia perfonarum,
temporibus pnefentibus in utroque ad
dc fi eam quando coQtradixiflê conftiterit, quod 1
calculum procedatur.
antea geflum eft roboratum, nec obloquitur quod definitionis
<
de Sandi viri predecefloris noflri Leonis propria
CÆLESTINUS ΙΠ.
conflitutiuoe per couttarium fenfum admittitur,
ut pueli* , qu» parentum eoad* imperio virgi-D
nitatis habitum fufeeperant, ipfum poflûnt fine
prKvaricatione dricrere, cum lux de ea conflet
MHcuigi
Ad audientiam noftram pervenifle cognofcas ,
intdligi,, qu·
qu* m
in vraie
mate nuntii
nubili coonirara
eonftituta notoiur
nofeiturk.
tum
dedione quod in tua Provincia, dt aliis teutonic terre
1 . ' quia
“ liberam
■ *.habet arbitrium
__ ' in
/ y
-- - - · _fequi non cogitur voluntatem.
—
coofuetudo nimium perverti invaluit., quod vi­
potita parentum
delicet
Pntpofiti, dt alii, quibus fecundum mo*
<
CÆLESTINUS HI.
>ram terne nofeitur attributa poteflas in loco de­
cedentium perfenis aliquibus affignandi praeben­
das quando proprios films, quos in facris cooSt^vegtuttit tf Detm» Rtibmeynf.
flitutt ordinibus genuerunt fubftituunt decedenti­
Per falfarios qui nuper funt in Urbe reperti qua­ bus, per quos uirpe contingit uno, eodemque
tempore patrem , dc filium in eadem Ecclefia
dam funt litter* deftmatc, quas timemus tamquam
veras ab aTquibus admitti. Ideoque per Apofto- miniftraie, & proventus accipere pnebendaram .
lic* Sedis pr*ctptum mandamus, fi quos tales Pratcrca commutationes pi«w»w«awu
ircbendarum ■*
ac ••ju»dignivalueritis reperire, quas cognofcere poteritis axEtatum quidam ex clericis contra ftatuta Coocicomparatiooe bulla, & qualitates ftyli faciatis lii temeritate propria non vereantur facere. No»
omni dilatione poftpofita capi, dt tandiu fub ar­ lentes igitur incorrepta relinqui, Fraternitati
da cuftodia detineri donec id nobis fuerit inti­ tu» per Apoftolicum feriptum mandamus quate­
matum, ut quid exinde nobis fieri debeat vobis nus per totam Provinciam tibi fiibjedam aodofignificart poflsnus, quidquid enim aftione illa­ ritate noftra, & tua prohibeas, ne talia ulterius
rum litterarum fadiim fuerit in irritum volumus attemptentur , quod fi poft inhibitionem tuam
fuerit attemptata, corrigendi habeas liberam fa­
revocari.
cultatem. Studeas etiam qu* feripta funs hadenus juxta formam Canonicam prout poteris
Unt (
JrtUtpifcapt. )
emendare.
C*. u» *
An fit deferendum appellationi illius, quem
vdaappelL adverfarius de fpoliationc poft appellationem leBULCturik GctttraL Tom. XXII.
S»

cy‘4J

BULLA.

644

Athriftianitas univerfa, flt eo vehement iori ia ipfo
BULLA CÆLESTIN I.
dolore admiratione ftupefcat, quod non tantum
ipfe Arc hiepifcopus t fed etiam tertius ab ifto fub
Caiefttmtt epifeopnt fervet faXDram Dei, éiicilit
tempore unius fic ejufdem Principis per gladium
fiiiit Capitulo Tarraconeoft falutem
ambo interfêâi fuerunt, quodque doleqdi mate­
& Apoftolicam b^ttdiiiioaem.
riam non minuit , fed augmentai , non folum
Rex Aragonum fic Regina iiluftres huic malo non
Langendum edet potius, quam feribendum condolere dicuntur, verum etiam addere afflictioιπ_-t w
fuper tam nefario fcelere quod filius
neminiquiafdiâis , fic Ecclefia m veftram conte-ere mult i­
Β^ζ,*
tatis willelmus Raimundi obftinata fic
pertinaci
plici
jam contritionem contritam. Cum cniin ,
<■ Car- audacia perpetrare prziympfit non timens in
de quo fi verum eft valde miramur, iuper his
patrem fuum fic dominum, fic cujus neptem in querimoniam ftatim ad confpeâum eorum tranfuxorem habebat , videlicet bonz fic pix me- iniila fuiftet juftitiam exinde facere non curave­
morix Berengarium archiepifcopum veftrum fce- runt, illius Ifaiz non memores quo dicitur':
leratas manus immittere, fic ipfum crudeli gla- A jjuftitia
,
regnabit
o
Rex
.
Ô
_ ” .Principe!
,
i» jaJicio
dio mortaliter trucidare. Cum enim ficut audi- Bpraerunt ; fic illius Sapientis quo ita przcipitur :
vimus urillelmus ipfe proprius homo fuiftet ar- Diligite jitftitiam q-ai jmiicatii terram. Unde ac­
chiepifcopi, ac plura beneficia perccpifTet ab eo, cidit, ut rigorem juftitiz nequiffimus ille non
nepotem citam, ut diximus ejufdem haberet uxo­ trepidans, ita liberis quocumque vult greflibus
rem perniciofa fimulatione confinxit fic per nun­ evagatur, ac fi pecudem, aut vitulum occidiftium fux conceptx iniquitatis interpretem eidem fet, fic fafta ett res mali & pernicioli exempli ,
mandavit antiftiti, quod uxor fua videlicet ne­ ufque adeo quod nulla ecclefiaftica perfona per
ptis eius vellet cum eo fuper quodam negotio
miliarium longe a propria iede fine periculi me­
confilinm fic traftatum habere. Prxlentix igitur tu progreditur, fic reverentia debita Ecclefix ve­
quod ob hoc deberet venire Gerundam, venit ftrx , ac miniftri ipfius jam fere elanguit , fic
obuam quafi pacificus, ut fecundum propheticum emerfit in ventum. Æilimati iunt quippe cleri­
oraculum, ficut fraudulentus vafa peftima por­ ci, qui genus electum fic regale, populus etiam
tans, eum impie vulneravit, fic de mulo cui in- jcquifitionis fic grex peculiaris Chrifti cenfetur ,
ledebat proftravit in terram. O immane fcelus tamquam oves occifionis, fadi vicinis fuis oppro­
fit omni dereftatione digniffimum! quo pacis fic brium, fublannatio fic derifus. Pracdidi quoque
religionis Chriftianx jura Izduntur, fit arma fi-C Rex fic Regina, cum per fcipfos fic fuos , tum
lii exacuuntur in patrem ! -Expediebat potius ut
per hofpitalarios fic religiofes, iplam Ecclcfiam
juxta Prophetam , Gladius ille in vomerem , feu
veftram tam in civitate quam extra damnis plu­
lancea converteretur in falcem. L’r autem ini­ rimis fic gravibus injuriis affecerunt, fic cum fere
quitas illius nequam hominis prodiret ex adipe
ad nihilum fitredafta, fic fic inoccifione tuorum
•on fuit contentus ei le^ilc vulnus indigere, led
paftorum per malitiam filiorum hominum laceretur,
poft ipfum iâu tertio repetitum, cum archiepijam non invenitur aliquis qui in eadem cervi­
fcopi capellano qui aderat, inciperet, confiteri , cem fuam audeat pontificali iupponerc fervituti.
tamquam vir fanguinum confeflionem e,us, qui Quia igitur tam nefarium fcelus incorreâum feu
fic habitu Ciftercienfis ordinis erat indutus, nec impunitum relinqui , non debet , fed adeo
Deum timens, nec homini deferens, jam exutus funt tanta maleficia punienda, quod qui audie­
humana pietate, fic diabolica feritate veftitus , rint fimilia facere non attentent, univerfitati ve­
totis conabatur viribus impedire. Verumtamen ftrx per apoftolica feripta mandamus, fic in virauftor liiinmx pietatis, qui neminem vult peri­ ture obedientix fub pœna officiorum fic benefi­
re, tandem eidem Archiepifcopo contulit gra­ ciorum , fic interminatione anathematis diftrifte
tiam confitendi, quod in ipfa confcifione, dum
przcipirnus, quatenus przdiâum willelmum per­
in eum perteentoris gladio infaniret, juxta con- ditionis, fic proditionis filium, fic complices ejus
filium Sacerdotis , interfeftoris luo pepercit , tam clericos , quam laicos , omni occaiione di­
Deum ad imitationem gloriofi Protomartyris pro latione fic appellatione fepolita, pulfatis Campa­
eo incciTanter exuens . Denique ille iniatiabilis nis fic candelis accenfis foiemniter anathemati­
homicida, cum eum prima vice femivivum re- zatos denuntiare curetis , fic totam terram eo­
liquiiTct in terra, fic tantum diftitiftet ab illo , rum, arqpe aliam in qua przlentes fuerint, in­
quantum duo aut tres jadus balliftx pollent, ut
terdidi lubdatis. Nec fententias quas dederitis
putabatur, emitti, more tortuofi ferpentis, vel
relaxetis, donec ipfe willelmus anathematizatus
cancri potius, retroverfus tot vulnera eidem incum complicibus fuis ad apoftolicam fedem ac­
Hixit, quod vix locus vulneribus poterat inveni­ cedat. Verum illos clcncos decernimus beneficiis
ri ; &. ut nihil de malitia fua omitteret, quin ecclefiafticis perpetuo elfe privatos, qui przbucpotius ut totum virus emitteret, quod ore com­ re confil um five confenfum, ut p>zdi&us Pon­
biberat truculento , a fuperbix fux in quo erat tifex interiret. Prxcipiatis autem fine aliqua ex­
equo defeendit, fic poft tot fic tam atrocia vul- ceptione omnibus illis militibus fic aliis laicis ,
ncra, cerebrum ejus cufpide mucrone effudit .E qui funt in terra ecclefiz veftrz metropolitico
Pioh dolor, ut quid mortalis cogis pectora , itx jure lubieda, ut ipfum nequam fic lequaces ejus
deteftabile inonftnun! Ecce quam turpiter pallo­ tamquam Saracenos dcfperatiffimos pertequantur,
rem Ecclefix trucidare fecifti, ecce cadit colu­ ejufque interdido igne fic aqua non communicent
mna Ecclefix , Sed quid inde ? ipfo apponente quoquo modo. Sed neque eum in venditione vel
manum cujus dextera fr.cit virtuteoi , conculca­ emptione aliqua feu traditione victualium, aut
bitur filius Belial ; mentietur iniquitas fibi, fic receptione hofpitioruin participare przfumant ,
maleficium non dicimus hominis, icd non ho­ donec nudis pedibus fuper ten am in multa abminis dedita perna luetur. Confurgite igitur bo­ ftinentia fic afperitate veftium ad apoftolicam fe­
ni rmulatores Ecclefix Dei fic filii, debitumve­ dem accedat . Ceterum Regem fic Reginam fic
ftri officii viriliter exercete . Doleat de tanto alios Principes fic Barones omnimoda diligentia
fcelere cenlummvo non folum Tarraconenfis
moneatis ex parte noftra fortiter injungentes ut
provincia , led etiam tota Hilpania , quinimo
izpcdictum willefmum fic complices ejus de toto

P

♦

re

C Æ L E S T I N I

«4J

IU.

«4<

& regno piofcribant, dtecclefiz refit* univerfz re- A mittimus, de conâlîo venerabilium Patrum P.
flituentes ablata , dt conhicantcs bona illorum Hofiienhs dc P. Albanen. Eptlcoporum, hujulmoqui icelus commifcre jam diâum, dc damnis dc di ei pceniicntiam injungentes , videlicet ut in
injuriis irrogatis Ecclefia fatufuciant, dc permit­ ·* regreflu fuo , quam cittut Tarracon, videre po­
tant cam tarn in bonis fuis, quam in libertate tent civitatem, de equo delcenucns, nudus, dc
dilcalctatus tn bracis de camifia tantum , ferens
clcdionis habenda pacifice permanere. Quod fi
bre pro commonitione vêtira non fecerint, om­ tortam in collo, dc virgas in manious ad cam­
ni gratia dc timore poftpolito, fublato cujushbet dem veniat civitatem, fic ad introitum lingularum
coatradidionis vel appellationis obliaculo, BB. Eccleliarum, infra ambitum civitatis cjuldemab
Apofiolorum Petri dc Pauli, dc notha audortta- aliquo presbytero eitdem virgis fe faciat verbera­
tc fufiulti, in peribnas Regis, & Regmr, at­ ri ; ficque demum ad Ecclefiam veniens cathcque alioium dc in terras tam excommunicationis dralem, a vobis, Domine archiepifcopc, & Ca­
quam interdidi fententiam promulgetis, dc fa­ pitulo vellro venia devote & humiliter poftulaciatis irrePagabiliter obfervari . Volumus igitur ta, vobis dc eidem Capitulo homagium faciat ,
viginti
librarum
dt per apoftolica vobis feripta przcipiendo m-n- ÔC concedat dc^tcrra tua
........
______
___ redi
damus; quatenus in aliquam perfonam idoneamBt*1* annuatim. Prx tere a quia de manu Domini
.. concorditer , dc canonice convenire curetis , lignum
λ»"···’· crucis accepit, praecipimus
----- _.·ei, ..........
ut vadat
- ·.dc Audeatis illum eligendo in Archiepifcopum ultra mare, d( decem milites ac triginta ballinominare , par quem ftatus Ecclefie diriga­ ftarios dc arcarios bene armatos fumptibus luis
tur , dt tam in ipiritualibus quam temporali­ ducens, fit cum eis per quinquennium in fubfibus commodum poflit omnimodum experiri. Ita dtum Terne Sanftz, dc quamdiu vixerit omnes
vero in parfecutione eorum quz prxuifta funt textas ferias in pane dc aqua jejunet. Et omnia
coadjutores dc cooperatores per omuia cxiftatis, anno eo die, quo tantum licclus commiiit, :n
ut de conculcatione matris vetite, ex occifione pane dc aqua jejunans, eodem dic centum propatris, tanquam veraces filii oftendatis cx inti­ cut et pauperes, dc eorum cuilibet tunicam unam
dc panno lineo largiatur. Injunximus etiam ei,
mo vos dolcre.
Da'um Roms apud S. Petrum xv. Kal. Julii, ut toro tempore vita fur quadragefimam ante
natale, iecuÿdam dcquartam feriam in vitaquaPontificatus noftri anno Jv.
dragefimali jejunet, nili cifdem diebus ultra ma­
re fuerit pugnaturus, dc donec iter JerofolymiLITTERÆ TESTIMONIALES
Ctanum arripiat, dc pofiquam inde fuerit, Deo
ABSOLUTIONIS ET PctNlTENTLC.
dante , revenus , ad carnem cilicium temper
portet
nifi cum ab uxore requifitus ci deI'fitfrabili in Cbrifa Patt i Dei gratia .Arebiepifeo­ biium reddiderit maritale. Jejunium autem fe­
cum voluerit , redipo , (J dileflit fibi i» Domino Capitula Tarraco- cundas dl quartz feriz
. Nieolant mtfera itant Divina Tnfcnlanni mat , eitdem diebus qumque
pauperes procuEccleliarum Przlati, quirando. St vero aliqui
; ,
epifcopai falutem tn Dunina.
bus hoc liceat, aliquam fecerint remiiTtonem ei­
T* «oJem T Atorem przfentium W. Raimundi, qui ficut dem, concedimus ei, dc raram habemus tamCanlur.iM. JL_a cx ejus confeffione accepimus, bons me­ dem. Ad hzc injunximus ei, ut Ecclefiis, qui­
moris B. Tar racon. archiepifcopum fuadente dia- bus damna intulit, pro polle fuofatisfaciatcom­
b Io interfecit , auftoi itate Domini Papz, fe­ petenter.
cundum formam Ecclefix abfolutum ad vos re-

Φ» Ο O O» «ê8n8W——

ANNO

CHRIS II

CONCILIUM L0ND1NENSE ETCANTUARIENSE
Dt rktfiont novi archiepifcopi Cantxar. trailantia,
Ex Radxlpbo dc Diceto, coi. 666.
Ex Mani
Aflfeit

MKil-

kUi* com4.

1-------------

-

*

..............

—.

-

T eo melini a£la boncilii f ntyttinm elellio Dfummi pontificis , ne quid in eleftione facienda
tût tnnati
innatifeant,
epifeoporum Jaffraga·
fafraga·
przfumerent attentare citra confcientiam epifeoMt
fcant, littéral epijcopornm
neornm Cantuarie^fit ecclefia papa Calcfiino feriporum, dt etiam citra regis afienfum . Poftmoptatf tx
Diceto recitabimus.
dum amem, ut nobis archiprzfulem eligeremus,

U

Czleftino papa, fuffraganei Cantuarienfis ec- ad vocationem domini Londonienfis , qui decas
natum obtinet ititer fuffraganeos , conventmudefue debitam fubjefti nem.
Cum ad noftram pervemflent notitiam Bald- Londoniis: convenerunt dc monachi. Dilationem
Wium, patrem noftrum, Cantuarientem archie­ accepit cledio , quibufdam.diflcnfionibus ad in­
pifcopum, apud Acon viam univerfz carnis in- vicem emergentibus. Dominus itaque Londonien­
greflum , verentes ne monachi S. Trinitatis in fis, totius Anglicans vicetn gerens ecclefie, rurarchiepifcopo fubft i tuendo fibi quippiam vendiez-£fus Romanz fidis audientiam appellavit, R. epi­
re przfumerent, de communi conftlio venerabi- fcopo
'
·*.
■■· , cum reliquis epifeopis contra
Bathonienfi
km fratrem noftrum Richardum Londonienfem monachos appellante. Paucis diebus elapfis, conepifeopum , ad quem eledi nominatio de jure flituimus accedere Cantuariam , ut fub przfenpignoicitur pertinere, przmifimus apud Cantua- tia tam cleri, quam populi, tam epifeoporum,
riam . Junftus eft ei comes in itinere quidam quam monachorum archiepifcopum eligeremus,
regis juftitiarius. Igitur in ecclefia Cantuarienfi, diem ad hoc faciendum eligeremus ; diem ad hoc
pnefentibus monachis dc audientibus , Romanz faciendum conftituentes 4. non. Decembris. In­
fedis audientiam appellavit , inhibens ex parte
terim autem comes Moritonii domini regis ira·
Coetctl. General. Torn. XXlI.
S s 2
ter,

STATUTA SYNODALIA.
<48
«47
cr ter, ft dotnûnis Hothomagenfis , Barhonicnfis, A prie c , quidam monachatum, & manus inpcia»*
Ro&nfis, Herefordenfis,Mcocvcnfis, Covcntrtt*- tes in Bathosucnfem, & cam dcâum tan no·
iis cptfeopi , cum pluribus regni magnatibus, pro minantes , de medio rdalcncium fubftulenmt.
quibtadam magnis regni negotiis tranfitum fece- Qns memorati prnfolcs de regni proceres e ve­
rant ufque Cantuartam. Cumque fuper negotiis fttgio fubfecuti, denuo veftram appellaverant pmipfis in palatio Cantuar. archiepifeopt refidentes fentiam. J. cal. ^Decembris.
traâarcnt , ingredi tant coram eis G. dictas
neaiMCO tiaaczx______ _

7-—

ANNO

mijsti

■·>·.

g» STATUTA SYNODALIA ODONIS EPISCOPI TULLENSIS

CHRISTl
11,1.

ataa» 1191. edita.
B* aaftgrapds Bclli-frtii.

E»ηΒι*τηιι
nomine Patris, & Filii , & Spiritus fanâiBnimiter nos rogaverunt , ut contra tyrannidem
U' A
Odo Dei
Dei gratia
gratia Leuchorum
Leuchorum epifeopus
epifeopus c.......
omni- raptorum & quorumlibet malefaâorum in eos
—. Odo
Dcdir Sfar- bus ecclefiafticis perfonis in cpilcopatu noftro defevientium, illud auxilii fie proteâionis confi­
rene Anec- conftitutis in perpetuum.
lium atque tutamen eis mifcricorditer exhibere­
dot.toMJV.
Noverint in pofterum , ac memoriter teneant mus, quod ex injunâa nobis cura fic officio pauniverfi , quod dile&i nobis in Domino fratres ftorali eis paterne exhibere debebamus . Unde
& amici archidiaconi, & abbates de epifeoparu nos communicato cum cis confilio, ficut ratio­
noftro ad dos venientes, & pro lacrymabilibus nabile nobis vifum fuit, & eorum dilcreta coninjuriis , quibus ecctefi* noftnc & ecclefiarum fideratio nobis confutuit, (latuimus quod in prxrruniftri quotidie opprefli inemediabiliter labo­ fenti pagina capitulatim annotari prccepimus.
rant & afficiebantur, pariter ingemifccntcs ; una-

CANONES.
I.

deduxerit ; in eadem villa , & in tota
alia terra fua divina non celebrentur,
Statuimus itaque, & fub anathemate donec ablata ex integro reftituantur . Si
Interdiximus , ut quando per quodeum- vero milites, vel quicumque dc familia
que caftrum feu villam in cpilcopatu no- tam prinapum quam nobilium aliorum
ftio confiftentem bona ecclefiarum no- bona quzeumque fimiliter -ecclefiarum
ilrarum , feu cujuslibet clericorum no- feu clericorum noftrorum vioienter acce­
flrorum per injuftam ablationem dedu- perint , & io villam domini fui deduxe­
rint; divina ibi penitus non celebrentur,
da tranfire, vel forte ibi pernodarc con­
tigerit , ita quod exinde nihil prorlus donec ablata cum fatisfadionc ex inte­
ibi remaneat, interim divina ibi non ce­ gro reftituantur : dc cum ipfi maleficii
lebrentur . Ubicumque autem bona illa audores a nobis nominatim excommu­
vel ex toto, ve! ex parte receptari, ven­ nicat! fuerint , & hoc per epifeopatum
di, aut quocumque modo expendi conti­ Dnoftrum innotuerit; ab omnibus presby­

gerit, divina ibi fieri omnino interdici­
teris , ubicumque divina fient, fingulis
mus, & emptores pariter cum praedato­ dominicis diebus nominatim excommuni­
ribus eadem excommunicationis fenten- centur. Si vero pro rigore juftitiz capi­
talia ex integro reddita fuerint, ipfa ta­
tia innodatos effe ulque ad integram reftitutionem, & condignam fatisfadionem men non nifi fatisfadionc nobis piius
decernimus : hoc adjicientes, quod inte­ fada, nullatenus abfuivantur. Hoc vero
rim fi qui ibi manentes , & illius injununc fuperaddimus, quod quicumque ali­
riz non confentanci nec audores in ex­ quem de hujufmodi malcfadoribus , a
tremis pofiti fuerint, confeftionis & via­ nobis nominatim excommunicatis in do­
tici fuffragio fungantur : fepulturam ve­
mo fua receperit apud fefe cum pernoro in atrio non habeant , donec ablatis dare fuftinuerit , pariter cum illo ex­
ex integro reftituti , & divina ibi cele­ communicatur fit , nifi per ignorantiam
brentur, dc extra atrium pofiti fine omni £ i e hoc feci (Te probare poffit : quod lola
emendatione debito atrii honore donen­
tur.

I I.
Conftiruimus etiam , ut fi aliquis dc
principibus ac nobilioribus hujus terrx
bona quaelibet ecclefiarum feu clericorum
noftrorum in propria perfona fua per vio­
lentiam diripuerit , & in villam fuam

manu fua ei facere licebit fi voluerit ;
fi autem fe inde purgare non poteft,
& ad emendationem culpae pro node
illa decem folidos (olvcre voluerit , &
totiens decem folidos quot no&ibus il­
lum recepit, a fententiac vinculo abfolutus erit.

III.

/

ODONIS EPISCOPI TULLENSIS
Alxculum revertuntur, fimiliter conftitui*
ANNO
mus , ut lingulis dominicis diebus per CHRISM
I I I.
ANNO
univerfas parochias excommunicentur -,
CHRIS Π
Quia vero diligenti ac perutili conii* dc fi uxores duxerint , uxores fimthter
deracione haec deliberavimus , dc com* dc iamilix eorum excommunicentur, dc
muni omnium fubditorum nobis clerico* omnes qui eis aliquam chriftianitatis
rum tam rogato quam aflcnfu hoc te­ communionem fcienter prxftiterint, fub
neri decrevimus ac praecepimus , (latui­ interdidto cum eifdem teneantur.
mus , quod quicumque fubditus nobis
(impliciter clericus, feu etiam monachus
V I I.
hoc noftrum mandatum tranfgrcflus fue­
rit, dc beneficio, fi habuerit , & officio B Si quis vero nobilium vel potentum
careac in perpetuum.
terrx tempore , quo excommumcatus
fuerit a nobis, presbyterum aliq'ucm ad­
I V.
duxerit, & contra interdictum noftrum
divina fibi celebrare fecerit , ille , qui
Porro de his qui corpus aliçujus de- taliter celebrare przfumplerit , excom­
funiti violenter in cimecerio tumulave­ municetur , dc officio & beneficio ecclerint eo tempore quo villa illa a chriflia- fiaftico in epifeopatu nollro careat m per­
nitatis obfequio propter juftitiam (ufpen- petuum.
fa fuerit; conftituimus, ut quamdiu ibi
VIII.
fepulcum fuerit, divina ibi penitus non
celebrentur; dc cum eje&um. fuerit, nec G Conftituimus etiam, utfi aliquis prêtin illo , nec in alio cimcterio deinceps byter a nobis cxcommunicatus in d<œumquam iepeliatur . Dc his vero qui ccfi noftra divina celebrare prxlumpfent,
corpus fic tumulaverunt , fi quis ante beneficio , dc officio ecclefiaftico careac
reconciliationem obierit , fimiliter chri- in perpetuum.
ftiana fepultura carcat in perpetuum.
I X.

V.

De hzreticis autem qui vocantur
dvy/, omnibus fidelibus tam clericis quam
Et quoniam gravis de intolerabilis pla­ Inicis in remiffionem peccatorum (uorum
ga
religioforum
imminet ex
e_ domibus
______ —
„----- -----— prxeipimus , ut quicumque ecs mvenehoc,
quod potentes tcrix boves feu ce-Drint , vinculis aftri&os teneant , dc ad
I
tera animalia , vel carros ad carrucan- fedem 'lullcnfcm puniendos adducant.
dum fibi violenter diripiunt ; irrefraga­
bili determinatione conftituimus , ut illi
X.
qui talem violentiam fecerint, ftatim fnb
interdido excommunicationis teneantur;
Illud fanc memorix commendandum,
& illi qui eis dederint vel Vendiderint quod fi qui pro exeeutione hujus juftiquod carricabunt , poftquam violentiam tix a propriis fedibus fuis, quod abfit,
illam cognoverint, fimiliter excommuni­ expulfi fuerint apud nos noftro patroci­
centur, dc villa illa, ad quam deporta­ nio noftraque difpofitione vidlus dc vetum fuerit quod carricaverint, ab omni pftitus adminiftracionem , prout dignum
chrftianitatis obfequio lufpendatur, quo- fuerit , indubitanter invenient . Omniuioue damna domibus illata cx integro bus hujus carta: tenorem fervantibus fit
redaurentur, dc digni de cetero Deo no- pax dc gaudium per omnia fxcula fasbifque fatisfiat.
culorum.
Adlum legitime , publice recitatum,
canonice in fandla Tullenfi fynodo conDc fugitivis vero qui profeffiones fuas firmatum , indidione xvm. idus Maji
irritas facientes , de quolibet ordine ad anno dominiez incarnationis MCXCII.

CON-

CONCILIUM

ses

ease

&

anno

CHRISTI
··».

^CONCILIUM CANTUARIENSE
y-ί»
Ex Suppl.
Manfi T. II.

rrgir > & per fummonitiomm epifeopi Lmdonieitfs convocatum MW ligf
Ex Red. dr Dicet» foi. 669. & Chronic. Gervtfi fol. 1^69-

Adulphus de Diceto fequentem in modum Anivfis, qui inter epifet
'copos deccnatus prueminet dide hoc concilio commentatur : Ricardus, gnitale,
J
„
. & ad quem
.
Jpeciuhtrr
perlinet ed nuito*

R

. Dei gariu rex Anglorum , dum teneretur m vin
­
archiepifcopi
, vel Coniuarieitft ccclfiu epejeofos
culis , & dc corfilro vacantis ccclefia Cantuarieifis
convocare > epifeopis Anglin fitalonas mfit litteras
fundam in animo gereret folicitudinem, fcripfit m
in hunc modum.
bac Verba.
Richtrdus, Dei gratia Londonienfts ecclefix

Richardtts, Dei gratia rex Anglorum, charis minilicr , venerabili iram & io Chrifto charif& fidelibus fuis R. eadem gratia Londonien 11 fimo S. Dei gratia Ciceftrenfi epifeopo, falutem
epifeopo, Cantuaricnfis ecclefix decano, & uni- & hnccrz dileâionis inllamiam . Ne mater nofux tempoyerfis Cantuarienfis ecclefix. fuffraganeis, falu- llra Cantuaricnfis ecdefia
„ viduitatis
_______ __
___ , _
tem. Vcilrx volumus libenter fraternitati con-g re, fi diutius protrahatur , in fpiritualibus five
fulere, ftCantuaricnicm ecclefiam, qux veftrum temporalibus
,;k·' J
detrimentum
*‘_;
patiatur , 1Johannis,
1
omnium mater & caput eft, de periona idonea comitis Moretonii , & Willelmi archiepifcopi
Deo , nobis & vobis, & toti regno noftro acce­ Rothomagcnfis, dc aliorum, quibus conftar, de
pta, qux ad pacem & tranquillitatem iandxcc- voluntate domini regis , aileniu communi pro vi·
clefix N. regni noftri aipiret , in quantum ad fum eit , ut eidem ecclefix de idoneo pallore
maturius provideatur, &ipfius cledio loco com·
nos pertinet ordinare.
Commonitoriis igitur bujufccmoli ledis in me­
pe terniori, in ccclefia videlicet metropolitana, a
dium , ad vocationem domini Londomenfis pluses
hlits fuis rite celebrentur. Eapropter fiaternitati
epifeopi convenerunt , quidam fan caufam abfenttu
,________ ____
________
vcftrx mandamus,, quatenus
die_______
Lunx r
proximo
fatis probabilem vel per litteras , vtl per nuncios
poït feftum S. Andree Spoil oil prxicnliam vealligarunt. Convenerunt ad vocationem ejus plures^Atam apud Gantuariam, occafione, excufatione
locorum convtntualiiim principales perfan se . Diei
CClTantibuss , nobis
1 1 " exhibeatis
..............
' ’
, ibidem per rDei
dominica prxfinit.i juit eleihoni, fcilicet tertio cal.
gratiam cum fratribus & cocpifcopis noflris dc
Junii die dominica , die <οη)1ιΐ^1α, die fanChjicacicilione Cantuaricnfis archiepifcopi traftaturi.
ta , Huber tui Sareibirienfis epifeopus ( monachis
Valete. Hunc m modum aliis fcripfit epifeopit.
Cantuaricnfibut prénommâtus ) ab cpijcopis eieilus
eft in arcbiepijcopum . EleHiomm faflam Loedonienfis epifeopus m publico recitavit apud itefimonaftci tum m fede regia , loco Celebri , loco faciendis
eleH.onibut arcbitpifcoporum a muitu temporibus
confecrato . Itralterui, Rotbomagenfis archiepifcopus
capitalis slngiiu juflttiarius , dedit ajjenfum , Ü
auitorilatc regia jailam confirmavit eleihonem .
igitur londonttnfis epifeopus juxta fuorum dignita­

tem prxdeceffbrum . Ü- Deo laudes pc'folvmdas exfoivit,
btnediHiontm arimi^u· , qui convenerant,

Dc Itim.nonittone ad conci­
lium ita loquitur Gervafius ; Epifopus l.ondo-

gratanter ixhibuit .

■ TPo W»5 λ*»

Convenerunt icitur apud Cantuoriam tile Ret ho­
mager,fis ,
Roftcnfis.

R.

Bttonieifis ,

H. Ceftrofis ,

<7

G.

Nonis Novembris fequentibus (ut ait Rad. de
Diccto) bebitus eft generalis conventus epifcnporum Cant nari* ad folennem archiepifcopi fufeptto­
nem & intbronizationem. Convenerunt & aha con­
ventantium ecciefiarum perfana principales . Ordi­
natu igitur , qua jiunt in applaifibui hujufcemodi , dextravit arcbiepifeopum Londonieifis epifeo­
pus , finiftravit Vintonicifis , & fic tn fede Just
Jollenniter collocatus eft t Ü receptas tn ofen-

à
WA* ’Ρ’ΐ’Ρζ vWV vmA* b vWF

— ——ANNO
CHRISTI

ANNO
CHRISII

CONCILIUM EBORACENSE
Pro reformandis ecclefix illius moribus auftoritate Hubcrti Cantqaricnfis achiepifcopi & apoftolicx
fedis legati celebratum Eboraci, an. Dom. MCXCV. tempore Cxlcilini P. III.
CTA cmcilti extant epud Rogerum de Hove- E querentibus monachis, quod Robcrrus abbas eodenhuju^ temporis fcriptorem : Venit, inquit,
rum propter debilitatem, & corporis fui xgritulegatus Eboracum , dic Dominica ledo S. Bardinem, domui lui prodelTc non potuit, depofuit
nabz apoftoli, & cum folenni procclfione fufcc- cum a cura paftotali, & ab adminiftratione do­
ptus eit a clero, & introdudus in ecclefiam fe­ mus, redamantem, & ad dominum pontificom
dis cathcdralis. Sequenti die Iunx fecit iple te­ appellantem.
neri aiTifas de omnibus placitis coionx regis,
In fequentibus autem duobus diebus , fcilicet
& de nova dilTaiiina, & de morte antecelforum feria quarta & feria quinta , congregatis in cc­
fer miniftros luos : ipfe vero & otficiales fui clefia fandi Petri Eboraci Simone ejufdem cctenuerpnt placita Chriibanitatis. In lequcnti dic clefix decano, & Hamonc praecentore, & Wiferia tertia, perrexit legatus ille ad abbatiam S. lielmo Teftard, & Gaufrido dc Mufchamp, dc
Marix Eboraci , & ibi receptus eft ab ejufdem Notingkam, & de Eliveland archidiaconis , &
ecclefix monachis, cum folenni proceifione . DeJoanne cancellario, & Roberto prrpofito Bevcrjnde intravit capitulum monachotum, & conlaci, cum quibuldam ecclefix canonicis, & 1ère
omni-

A

•H

FRORACENSF

OtLf'TIMUS
p. ill.

tDUKA'-Cl'IJE,

HINRICnSVAW.

RiCHAKDL’Sl R. ANGL.

— “““omnibus abbatibus, & prioribus, & officialibus, A ftitutionis adjicimus, ut quoties facerdos
CHRlSli
decani* , & perfonis ecdefiarum Eboracenfis ad puerum baptizandum vel
. ·infirmum
CHRISTI
ditreeti» , ipfe legatus in eminentiorc loco ca­ communicandum invitatur, muras innethedrario fed it , & concilium celeberrimum ce­
ttlere non prxfumat.
lebravit , in quo hcc decreta fubfcript* iiatuit
V.
iervanda.
VI.
Cum in demo orationis, qua: domus
Dei nuncupatur, nihil debeat elfe inde­
DECRETA EBORACENSIS CONCILII
cens, nihil inordinatum, przcipimus ut
pctlonz & vicarii ecdefiarum Audeant
I.
providere fecundum competentes cispeniiones , prout ratio diditae, & con fu einn«prri^^uM inter cetera ecclefiz facramen-

__ _
„ , tan- tudo approbata poflulat , quatenus eccletahoflia falutarisprxemineanr
»<on«hii>«K to impenfior circa eam debet exifterc de-B fix , qux reparatione indigent, reparem»

i 4 dllirm______________·

·

.. .

B

·

■

·Λ

·

VII

tur . Item cum ornamentis mmilterio
quemadnw votio laccrdotum, ut cum humilitate con­
vm.
i'
^c'atur » cum timore fumatur , cum congruis mimftretur ; Item cum calice
argenteo , ubi facultas fuppetit, lacrareverentia diipenfetur ; & minifies alta­
mentum Euchariftiz conficiatur . Huic
ris fit certus quod panis & vinum &
ordinationi terminum prxhximus ab ini­
aqua in facrificio ponatur, nec fine mimftro litterato celeretur . Provideatur tio noftrx legationis in annum . Quod
etiam, ut in pyxide munda & honefla, fi hzc medio tempore executions man­
hoAia refervetur, fingulifque Dominicis data non fuerint : decrevimus, ut ante
diebus renovetur . Quoties autem com­ elapfum terminum de ecdefiarum reddi·»
n.
tibus difpoficio no (Ira plenum (ortiatur
munio exhibenda eft infirmis, facerdos
effeftum.
in propria perfona hofiiam in habitu
clericali tanto facramento convenienti de- c
V I.
IX.
Statuimus etiam , ut clerici , qui ab
ferat, lumine prxcedente , nifi aeris in­
epiicopo coionam fufceprrunt, tonfuram
temperies , vel viaium difficultas , vel
habeant coronam : quam fi habere con.
alia ratio prxpediat.
k
II.
tempferint , ad hoc, beneficiorum » f>
Quia fecretum Mi fix frequenter inve­
qua: habeant, privatione cogantur ; qui
III
vero beneficia non habent, per archidianitur , aut feriptorum falfitate , aut li­
brorum vetuftate corruptum , ita ut le­
conum vel decanos tondeantar inviti .
gi diftin$e non poflit : archidiaconorum Praecipimus etiam, ut facerdotes non in
X.
cappis manicatis incedant , fed in veftifolhcitudo provideat, ut in fingulis ec­
clefiis ad verum & probatum exemplar bus fuo ordini congruis : ut . ficut cecanon Miflz cum omni diligentia cor-θteris dignitate prxeminent . fic plenius
rigatur.
& formam & exemplum exhibeaut bonefiatis.
I I I.
Prohibemus etiam ne facerdos laico
V I I.
Cum feriptura beatum efle eum texr.
ad poenitentiam venienti obtentu cupi­
ditatis injungar ut Miflas faciat cele­
fletur, qui manus fuas excutit ab omni z/·"- “·
munere : diligenti Audio providendum
brari; & illud etiam decrevimus prohi­
eft , ut gratis exhibeatur juftitia , nec
bendum , ne facerdos aliquis pro cele­
pro ea in caufis ccclefiaflicis facienda vel
bratione Miflarum pretio conftituto paadimenda , five acceleranda , vel diffe­
dum incat, fed hoc dumtaxat quod of­
renda, quidquam pretii przfumat acci­
feretur in Mifla, recipiat.
pere , ut ei frudum juflitiz fuz tempo­
I V.
Statuimus ne in baptifmate plures re opportuno retribuat juftus judex.
quam tres fufeipiant pureum de facroj
V 1 1 1.
Cum decimz fint tributa egentium
xu.
fonte; mafculum duo mares, 3< una mu­
lier ; fœminam due ioeminr , & unus animarum, & ex prxeepto Domini da­
mas. Ubi autem puer , cujus fbaptilma ri debeant, non eft reddentis eas dimi­
ignoratur, reperitur expolitus, five cum nuere. Statuimus itaque, ut dc his quz
renovantur per annum, cum omni inte­
falc, five fine fale reperiatur , baptize­
tur, cum non intelligatur iteratum, quod gritate decimz debitz & confuetz con­
nefcitur fuifle collatum. Decrevimus e- ferantur ut in primis decimz. abfque ul­
la diminutione ecclefiz dentur, poflmotiam , ut non nifi fumma & gravi ur­
gente neceflitate diaconus baptizet, vel dum de novem partibus mercedes mefcorpus Chrifti cuiquam eroget, vel poe­ forum Ut aliorum fervientium pro arbi­
nitentiam confitenti imponat, ut juxta trio folvcndis tribuantur.
I X.
paternorum tenorem canonum huic or­
Exigit profefiio religiofz fan&itatis , xiu.
dini facerdotali proprie convenire decer­
nit antiquitas. Sub eodem tenore conut monachi & canonici regulares, &
mo-

CONCEBORAC.

»SS
ANNO
Christi

XIV.

xv.

X I.

XVI.

0/r«

XVII

ÎSHSÆ.SL

moniales, religiofe dc regulariter confer-A officio fufpendantur. Qui vero zelo
Ut ergo eis adimatur opportu- accenfi , przlatis nunciaverint exceifus
vcntur
niras evagandi, prohibemus nc redditus, eorum, Divinat benedictionis gratiam
quos obedientias vocant, ad firmam te- confeqnantur . Pena autem eorum qui
focarias
tenent , hzc
erit -: utneant, nec iter peregrinationis arripiant, publice
*------ -- -----------"
nec extra monafteria fine certa & ratio­ tanquam infames, ab aliorum accufstionabili caufa , nec abfque federate , cu­ nc, & a teftimonio repellantur : Si ve­
jus certa fit honeftas & indubitata, proro nec hujus poenae metu refipuerint,
ficifcantur. De monialibus autem id fpeab officio & beneficio fe noverint fufpencialiter adjicimus , ut abfque focietate dendos . Sufpcftus de crimine per fa­
abbatiflse vel prioriflz ambitum mona- mam communem , vel verifimilia indi­
fterii non egrediantur.
cia , per decanum loci admoneatur fa­
miliariter, femel, fecundo, & tertio, uc
Bfe corrigat ; quod fi non fecerit, decanus,
X.
adjunftis fibi duobus vel tribus, penes quos
Adjicimus etiam, prohibentes ne lai* ejus fama laborat, eum corripiat. Si nec
cos aliquis ecdefiam vei decimas ad fir- fic videatur corrigi, dicatur ecclefi* :fci­
five clcrico
mam recipiat , five fol us
licet arguatur in capitulo, ut convi&us,
vel contenus, canonici puniantur : infifociatus.

cianti, fi convinci non poterit, canonica
purgatio indicatur ; ita quod numerum
Ut calumniatorum improbitas, & te· duodenarium non excedat. Infra nume­
mere jurantium malitia, tignore ccrleftis rum plures, pauciorefve poterunt recipi,
iudicii retundantur : prxcipimtis ,-ut qui* fecundum flatum perlonx , & quantita­
libet facerdos de cetero ter in anno fo- tem five qualitatem infami* , pro arbi­
lennitcr accenfis candelis , pulfatifque trio judicantis : & ftatim primo die ,
Campanis, coa excommunicet qui in re-C quo paratus eft is, qui infamia laborat,
cognitionibus, atiifve teftimonns, feien- fe purgare, purgatio admittatur; ne me­
ter & fponte pejerabunt , & cos qui tu vexationis ex dilationibus contingen­
malitiofe alios facient pejerare : cofq,- tis pecunia extorqueatur*. Hoc, & fufingulis Dominicis diebus excom mu mea­ pradiâa (latuimus , lalva in omnibus
tos dcnuncict , ut crebra maledictionis
facrolandlx Roman* fedis authoritate,
iteratio cos a fua iniquitate retrahat , & dignitate.
quos accufatio proprix confcientiz non
In concilio .autem illo magifter Petrus dcDideterret. Si vero de perjurio pœniteant,
nan exigebat fibi fieri plenariam reftitutionem
ad archiepifcopum vel epifeopum , vel de arch (diaconatu de VFeftring , quem Gaufrigeneralem diœcefis confcfibrcm abfente dus Eboracenfis
________ _archiepifeopus ei dederat, maaarchiepifcopo vel epifeopo tranfmittan- Ddans capitulo Eboraci, per litteras fuis, uteum
tur, ab eo poenitentiam fufitepturi . In reciperent, &
“* in
~ n
(lallum
"
mitterent. Cui Simon
*
extremis vero laborantibus, infinnanda, Decanus , & capitulum Eboraccnfe, refpoudcrunt,quod archiepifeopus non potuit archidianon imponenda eft pernitentia : eifq; fir.
conatum illum alicui dare, qui ultra terminum
miter injungatur , ut, fi vixerint , ar- flatutum in concilio Lateranenfi dare ditlulit.*
chiepifcopum, vel epifeopum vel genera­ in quo concilio Alexander papa tertius conftilem diactfis confcffbrem abfente archie* tuit, quod cum przbendas, ecclefias, leu qucli*
pi (copo vel epifeopo, adeant, ut eis pœ· bet omeia in aliqua ecclefia vacare contigerit,
non diu maneant infufpenfo, fed infra fex menr.'tent ia competens imponatur.
fes perfonis, qui digne adminiftrare valeant,
conferantur . Si autem epifeopus, ubi ad eum
X I I.
foedaverit conferre, diftulerir, per capitulum or­
dinetur . Quod fi ad capitulum cleftio pertinueQuia fermo Domini eft · Sacerdos acus rit, & infra pnderiptum terminum hoc non feβ dcltf utris, ddinfuert facitt populum meum, E cerit : epifeopus, fecundum Dominum, cum religioforum virorum confilio, exequatur. St omnes
£t, Ruina populi facerdos nefaiaa· r/7 : exi­
forte neglexerint , metropolitans de epifeopis,
git tanti ordinis excellentia, ut a publi­
fecundum Dominum , abfque illorum concradicis potationibus & tabernis facerdotcs
flione difponat. Hujus ergo difpofitionis autho­
abftineant, & qui voto continenti* funt ritate, & privilegii fui munimine , a Grlcilino
aftrifti , nequaquam ad a&us turpitudi­ papa tertio ecclefir Eboraccnfi induito , afierc.
nis fe relaxent . Prohibemus igitur ne bant praefatus Decanus, & capitulum Eboracenfocarias habeant in domibus fuis, nec fe, quod ad illos fpedat donatio przdidi archiad cjeftss in noftra: conftitutionis frau­ diaconatus & aliorum reddituum vacantium in
dem acccffum in domibus alienis . Si ecclefia Eboraccnfi , quod archiepifeopus fuus
non dederat tn fixum Lateranenfis concilii ter­
vero in turpitudine, fua per (liter int , & minum. Sed officiales Eboraccnfis archiepifeopi,
boc decani diffimulantcs , ad notitiam fcilicet , magifter Girardus de velle, & magipraelatorum fuorum non detulerint, ab fter Honorius, appellaverunt contra privilegium
illud,

christi

·*’>■

«5 7
CuNSnrUTiONES LICHEFELDENSES.
cS9
'illud , & appellationem, quam dominus eorum A tinebatur , remota appellatione, tamen legatus----- - —
usJUSn «chiepifeopus in reccflu fuo fecerat pro flatu detulit appellationi officialium Eboracenfis ar- CIRCA a.
cccletic (tuc, icnovaverant coram legato, it to- chiepifcopi.
CHfcisrt
to concilio. Et quamvis in privilegio illo con“**’

fî»CONST!TUT[ONES
Sive St atata cttlefia LielxftUnfit in Angisa per Hagoncm Notant. édita.
Ex MS. Cott. Vitel. X. X /< 169. fa*.

T quilibet, qui filius ecclefi* cenferi dcfide- B de, Dominar vobifcam, Oremus, Dear indalgintiarat, recte poilit dicere cum pfalmo : Quo
. Si annivcriarius dies non fuerit , tunc.
Γ Fmodo dilexi legem tuam , Dominp , totum fideliam Dear emniam, & oratio pro benefacto­
'Unfi I JJ

U

«'tik’mi.i. dietn —— mea eft. Cor.ftitutiones fic confuetu- ribus, fic pro fratribus, finiendo . Per Dominum
*· °*
dmçs ecclefi* Lich. antiquas fit approbatas ha. noftram Jtfam Cbriflam. Deinde legatur tabula,
denus prefentis opufculi feries mantfeftat . Ad qu* non legatur nifi in fabbatis, vel in vigiliis
recordationem modernorum fic memoriam pofte- duplicium feftorum. Quibus pcraâis fileant omnes,
rorum, ne quis quoquomodo vel cafu deinceps donec dignior perfona , qu* in capitulo fuerit ,
in hac parte fubire perjurius videatur ; qui ad dicat. BenediSat, fic rcfpondeaot. Dominai. Et
antiquas fic approbatas Lich. ecclefi* confuetu- Gc negotia tradentur , qu* in capitulo fuerint
dtnes obfervandas cx juramento proftito folenni- tradanda . Veruntamen in tempore quadragefimali dicitur commendatio.in capitulo cum protrr obligatur.
Dt in ecclefia Lich. confuetum antiquitus fic Aratione : quam fequitur pro defundis, fed fine
ftatutum, ut eidem ccclrfue juxta morem alia­ diacono fic fubdiacono neveftitis , ficut in omni
" tn
’ capitulo
t......................
t , nifi in vigiliis,
rum ecdefiaram cathedralium in Anglia , pro mifla
celebranda
inCqu* contingunt diebus dominicis, fic tn dicSanmodulo fuo , tam in altari majori , quam
<_
choro , qu?m etiam in capitulo per miniflros d* Ceddz, ficannunciationis beat*Maris,- qui­
honeftos, juxta diftindionem graduum in divinis bus diebus mifla de jejunio fiat in capitulo'De­
officiis die noduque adhibitis officiorum fuorup inde confueverunt clerici entrare chorum, fic in
folennitatibus debitis, fingulis quibufque diebus, diebus pro feftis tertiam fic fextam ante miflam
juxta temporis exigentiam fic diftindionem hora­ cantare . In feftis vero IX. ledionum tertiam
rum in ordinibus , dignitatibus, fic facris indu­ tantum, fextam vero & nonam poft miflam can­
mentis miniftrantium, in modis honeftis plallen- tare, excepto tempore quadragefimali , quo qui­
tiiim atque cantantium, fic accentu, rede legen­ dem tempore hors dici dicuntur, juxta quod in
tium , m numero fit folemnitate luminarium, ordinali fic confuetud. continetur de illis. In­
in puliation ibus horarum, in habitu fic tonfura , choatum item magna mifla femper circiter ho­
fecundum morem aliorum canonicorum fecula- ram nonam, ieiundum anni tempora, cum dia­
rium , in modo folenni inftalLtioncm , eidem cono fic fubdiaconoreyeftitis, confideratis eorum
ecclefi* defer* iatur folenniter fic honefte - Quod officiis (fic) folennitatibus , indumentis in ordi­
ut fiat , mos eft , ut a Feflo nativitatis beat* nali prsfcriptis
,__ ,. . . Ita quidem quod femper in
Mari* ufque ad Pafcha matutine circa mediamDduplicibus feftis , habentibus fibi proceflionem
nodem dicantur; a Pafcha veroufque ad feftum adjundam, duo diaconi fic duo fubdiaconi, cum
(and*
‘ n trinitatis
’
in aurora, &
“ ’inde
' eadem
*
’hora duobus thuribulariis fic aliis duobus , in cappis
in feftis trium ledionum. In feilis vero IX. le­ fericis, duas cruces , evangelium legentem pro­
dionum mat. in vefp. celebrentur uique ad fe- cedentibus cum ceroferariis precedent. In feftis
ftum nativitatis beate Maris , adhibitis folemnivero IX. ledionum, quando invitatorium a tri­
tatibus ipfis - ma tu. adjundis, fecundum quod in bus cantatur , fic tn omnibus diebus dominicis,
ordinali vel confuetud. continetur . Milia vero crux ponetur cum thuribulo fic ceroferario ante
beate Mari* ante Primam pulletur & celebre­ eum, qui leger evangelium, fic in his fequatur
tur . Pulfata vero Prima , ftatim dicatur ipia ordinale fic confuetud. fuccentor. Item defervi­
hora in cboro . Qua finita , chorus capitulum tur majori altari cum ceroferario fic thuribulo
intret , & ibi legatur marrvrologiura . Poft fe- in omnibus feftis IX. ledionum ad utrufque vef­
quatur Pretiofa, cum fuis orationibus . Deinde peras, fit ad matutinum fic ad miflam , in qui­
dicatur pfalmus. Dear miftrtetar noftri cum Cio· bus fcilicet
__________
__ ad
feftis _____
hebdomadariis ad matut. fic
vt· Patri , Kyrie ekyfm , Cbrifte eleifm, Kyrie vefperascappa
feriet utatur , ficut inordinali
eleyfon, Poter nofter, Et m nor, Solvas fac fervor E pleniuseftexprefliim.
Finitaautem mifla , ftatxor Ô" ontillar taar, oftende nobit, Dear, msferi- titn debet in cboro feptima
' '
vei nona inchoari,
- cordiam tnam, mitte eir, Domine, Dominor vobi- fecundum quod pnediaum eft. Et fa&is pulia­
fcam, Oremur, Ecclefia fxafxmxt, Domine , pre­ tion ibus confuetit poft miflam faciendis, fic itur
ces. Et in fine orationis : Er nor farnnlor tmr ad menfam . Poft prandium vero, G clafficum
ab omni adverfitate exftodi per Dominam noftram. pro defundis debet Geri, fiat ante pultationem
Si non fequatur memoria vel oratio, tunc finia­ velperarutn . Debent etiam vefper* Gc pulfari,
tur cum. Per Cbriftxm Dominam . Si vero me­ cantari, & finiri, fecundum anni tempora, quod
moria pro vivo fequatur, ftatimpoft pronuncia- inter vefperas & crepufculutn in hieme aliquod
tionem dicatur pfalmus . Levavi , cum Gloria fit intervallum . In xftate verti,- quando ctrna
Patri, Kyrie tUyjon, Verba, fnlvarn fac , Mitte matut. precedet , majus debet intervenire fpaei , nibil proficiet , Dominas wbifcam , Oratio , tium propter multa. Vefpere vero femper com­
Protende, Domine, faciem, Per dominam noftram, pletorium (equitur fine mora , quod in choro
nifi fequatur oratio. Poft cujus pronunciationem cantabitur, fecundum quod in ordinali contine­
dicatur . De profandir , Kyrie eky/on, Pater no­ tur. In quadrsgefima falctqusdam pullatio fieri
fter, Et ne nor, Jfaaicm atemam, A porta, Cre- poft prandium ad convocandum clericos . QuiConcil General. Tom. XXil.
T t
bus

660
6i9
CONSTITUTIONES LICHEFELDENSES.
bus congregatis, & finita pulfatione, ftatim io-A tribus diebus ante Pafcha . ft m vigilii* Pente-·
coûts, ft in anuiverfariis epifcoporum, decano­ ANNO
——----- cipiatur, Dangc, tine nota, vcl cum nota , quqpCHRISTT
ANNo do (cihcet fit fervitiuin pro regibus, archicp.ico- rum, ft in exequiis canonicorum ecclefix dece­
pi'-. cpttcopis, vel quatuor principalibus perfonis dentium divinum tenetur exequi oÆcium.
’
ecclefix. Percantatoque officio ufque ad laudes,
fatim legitur collatio in medio chori ; quam
P« qftcie canftrfi.
fatim fequitur completorium. Collatio vero non
legatur in diebus dominicis, nec in vigiliis, nec
Cantoris officium eft chonun in cantuum ele­
in die fandi Ccddx , quia propter devotionem vatione ft depreffione , vcl per fe vel per fueillius fandi, utrzque vefperx poft prandium de­ cenrorem fuum regere, ft tn omni duplici feflo
bent cantari , & officium illius temper cum Te lediones legendae canonicis przfentibus injunge­
Deum, Glorm in exceffit , Sequent. & Ite miffj re , chronica paichalia fingulis annis mutare,'
cfl, folemnitcr celebratur. Item in node Nata- cantores, ledores, & miniftros altaris in tabuia
bs reprxlentatio pallxum fieri confuevit; & in o.dmarc. Ad illum pertinet inftrudio puerorum
dihicnlo paichx reprxientatio Rcfuiredtonis do­ ft diicipline , & corumdem admiffio & ordina­
miniez, ft peiegrinorum repratfentatio die luna
tio. Prxterca in majoribus duplicibus feftis te­
in hebdomada Pafchz , ficut in libris fuper his netur interdic regimini chori ad miiTam cum
& alus compofitis continetur. Solemnitas autem exieris redoribus chori. Item in omnibus dupli­
ccenx , ft pedum ablutio fit in choro , fecundum cibus feftis redores chori de cantibus injungendis
quod m ordinali ft contuetud. continetur . Die & incipiendis tenetur inftrucre. Prxtctca omnes
vero Pcntccoftes , ft tribus diebus icqtientibus cantus ab epifeopo incipiendos ipfi epifeopo in
V-in.i te- dum cantatur feq. nebulx * confne/ennt difperpropria perfona tenetur injungere.
gi. Decanus autem dignitates fuas & capitulum
& f.Nili,
De officio Cencdlerii.
dignitates luas habent ft exemptiones, fecundum
quod in contuctud. continetur . Sunt etiam ft
alix conftitutiones novellz noftris quali temjx>Cancellarii officium eft in fcholis regendis ft
nbt.s inftiiutz ; puta conftitutiones Huberti, ar· libris corrigendis curam impendete, leftiones aucinepilcopi Cantuar. domini papa legati, ft con- fcultare & terminare; figillum ecclefix- cuftodiftitutiones ahz per dominum Hugonem epifeo­ re, litteras ft chartas componere , ft litteras in
pum de conlCDlu capituli figillatz pariter & fer- capitulo legendas legere , ledores in tabula no­
vatz . quz quidem etfi non funt «ntiquz , ta­ tare , omnes etiam lediones, quz in tabula non
men lunt a capitulo approbate, ad quas fideli­ feribuntur, ad miflam tenetur injungere.
ter obiervandas fingnli de capitulo per figilli ca­
pituli appofitionem fe contineri obligarunt , in (
De officio tbefaterarii.
his , in quibus compatiuntur, ut in fequentibus
Soler etiam ignitegium * qua­
Cam pin j in?nd’efle patebit
Thefaurarii officium eft ornamenta ecclefix ft
91·» crtta libet node per annum pullari, led ante matut.
thefauros cuftodire; luminar ia miniftiare per ma­
"O(h> ho:»
in
zftate
in
feftis
IXledionum.
nus
lacriftx de bonis afignatis facriftz : videli­
qu
>ri»j
cet in feftis duplicibus decem cereos ultra ma­
oOjMntur
pn'fj'ur. Vi­
De perfonis in eccicfij Licb. confli tutis ■
gnum altare ad miflam ft matutinum & utrafde C«n{.
<iue vefperas, ft ad completorium io auadragePerforas ft earum officia, dignitates, & con- lima, & fuper altare fan&i Ceddx II. cereos
fuctudines, quibus ecclefia Lich. ordinatur ft re­ & iuper quolibet altare unum cereum invenire.
gitur, inftiiutiones epifcopoium, decanorum, & Jn feftis vero IX. ledionum ad matutinum ft
caphuli appropriates prxlens tradaius explanat.
ad miflam, & adutrafque vefperas, & ad Corn­
Quatuor autem funt pcrlonx principales in ec- is pictorium in quadragefiraa ΠΙΙ. cereos ultra
clciia l ich. fcilicet decanus, prxeento' , thesau­ magnum altare, & in II. fuper candelabra por­
tabilia vefpcris, matutinis, miflis , fuper cande­
rarius, ft cancellantis
labra ftantia ad magnum altare, & ad comple­
De Officio Decent
torium per annum II. cereos , & in omni­
bus miliis in capitnlo II. cereos, & in fepulcro
Dtcani officium eft, quod omnibus canonieis unum cereum continue ardentem a terminatio­
ft vicariis in animarum reg'mine ft morum cor­ ne miflz in Parafcevcs uique ad diluculum in
rectione przmuniat, ft quod debeat omnes cau- die Pafchr. Przterea magnum cereum Pafchafas capitulum ipcilames audire, ft judicio capi­ km ft omnes candelas in abfeonis , in choro,
tuli terminare , cxceflus clericorum , Icibcet m & fingulis noftibus ad matutinas, qux dicuntur
villa L<ch & in patoch. communx, ft in prxin media node , vel m cereo cuilibet canonico
bendis per appellationem corrigere , ft dcbixpien- ft vicario, qui matutinis interfuerit, unam can.
liumperlonas juxta delifti quantitatem (ft) per­ dclam ad longitudinem unius pugni ft unius
fona: qualitatem digna aniinadverfionc punire
pollicû , XXIV. etiam ccrulos ultra magnum
Prxtrrea canonici mftirutionem ab epiicopo
afiare tribus noftibus ante Pafcha , & XXV.
poflcffioncm de przbendis a decano accipiunt. candelas ad minus fuper haftani in die nativita­
Decani eft etiam canonicis jam inftitmis comtis Domini, ft fandorum Stephafli, Johznnis,
ft Innocent. Et fuper quodlibet altare in cccleDiunam ecclefix fuo jure conferre, & eis ftallum
proprium in choro , & locum in capitulo , per fia Lich. in fefto fandi (in) ctyus hono’vm altare
sninifterium prxeentoris vel luccentoris afligna- fuerit dedicatum, ad matutinas, ft ad miflam,
re; vicarias vacantes ad przfentationcs canoni­ ft ad utrafque vefperas II. cereos ; & in purifi­
corum przfentium, vel jufta & probabili caula , catione beatx Maris cuilibet canonico, ft vica­
vel de licentia decani vcl capituli ob quamcun- rio, ft aliis perfonis honeftis, ,uxta gravitatem
que caufam abfentium, de clericis idoneis ordi­ carum fingulis cereum & pueris candelas. Prx­
nare. Prxterea omni duplici fefto, abfente epi­ terea coram domino epifeopo, in ftallo fuo of­
feopo , & in prima dominica Adventus , & m ficium exeqtiente , ad utrafque vefperas , & ad
dominica Palmarum, ft in capite jejunii, & in matutinam II. cereos tenetur miniftrare; & lu­
men

w*

661
CONSTITUTIONES LICHEFELDENSES.
661
er men ethm tenetur invenire ad omnes miflas, A invitatorium a tribus cantatur , tunoprimus pul- ———
. .. -*qu» in ecclefia Lich. celebrantur. Praeterea unam fus ad matutinas & ad utrafque veiperas fit per anno
ANNO jampadem ante magnum altare , & unam ante duas minimas campanas. Keliqui vero pullus fc- CHR,SU
CHK1STI a|Mre fandi Ceddz continue ardentes, & unum quntur formam fimplicium feftorum IX. k-dio
num. hoc adjcâo, quod fi fieret aliquod filium^
ante altare fandi Tbooue teneretur invenire.
Przterea in anaiverfariis epiicoporum ( fit ) de­ IX. Icdionnm Pruna & Nona & completorium
canorum , qui fuerint in dignitatibus» conftituti, per aliquam magnam campanam ; fi vero non
feriatur , iftx tres pullationes fiunt per catnpaquorum corpora requiefeunt in ecclefia Lich.
dum cantatur Placebo , fic Dirige, & miffa pio nam dulcem Si tn fertis duplicibus , campan<s
eis , tenetur circa tumulum eorum IV cereas duplicatis Adjicimus etiam quatdam , vit quod
mmirtrarc. Eft autem facrifta perpetuus ; perci­ in node nativit. Domini, & Omnium Sand. «
piet omnia bona, qua funt vel erunt atfignata in node Pafchx pullatur clafticum ab omnibiu
facriftarix j^qui inde debet campanas ecclefiz campanis, quz funt in ecclefia ; in fertis vcio
congrue iulttnfas in congruo ftatu confcrvare, IX. lectionum in folemnibus, pullatur fequenter,
& carum ufibus neccflaria providere, ornamen­ iu fertis trium ledionum , quando chorus non
ta ecclefia fuis expenfis reficere, panem vinum, Bregitur, magna campana in tertio pulfu ad veiPullationes vero ad proce ftionem & ad
fic aquam , & candelas fingulis altaribus cede· peras
fie miniftrare , incenium , carbones, ftramen, miffam beatz Marie fiunt ter alternatim per
juueos , tf. mattas per totum annum ecclefiz aliquam magnam campanam. Item fi contingat,
comparare· Et facriftz pertinent omnia chrifma- quod feretrum debeat per aliquas partes remotas
lia fic candelas cum corporibus mortuorum , & ditecef. ad eleemofynas colligendas deportari ,
ceragiutn ; quod eieemofyna carucariorum nun­ folemnts debet fieri pullatio quando feretrum af­
cupatur , de his praebendis, fcil. Pipa maiore, fertur fic refertur. Et hoc femper obfervandum
Wetord, Freford , Hyntes cum omnibus capel­ eft, qnotiefcumque aliquod feretrum inferetur ,
lis , Wyrley, Byfcopeshill ,S tot fold .Cornborwla , vel afferetur. Ad proceffiones autem, qux fiunt
Gaya, praebenda de Horeburne in villa dc Lich. in limplicibus diebus , fic in tribus diebus ante
fit omnes candelas qux offerantur in eccl. Lich. afecnfionem Domini fic quando cantantur , /imfi tn akari beate Mari*, fic omnes candelas, <]ncntcr , fic Te Deum iandemni vel tn folemnibus
qux offerentur in capella de Stow in feflo fan- .icftis IX. Icdionuni. pullationes fiunt per catnAiCedJz, exceptis illis, quz funt fixx ad pedes panam dulcem fic fociam fuam five in proteilioimaginis fandi Ceddz, fic in capella fancti Mi-Cnibus , quz fiunt in fertis duplicibus pullantur
chadis, fic omnium fponfaliumfic purificationum tantum dux magnx campanz; .in proccffionibus
diftarum przbendarum, ubicumque in villa Lich. veto , qux fiu.it venerationis caufa , pullantur
bat . Debet etiam facrifta in omni duplici Ic­ omnes campanz; fit quotiefeumque Dominus aliito , quander fit proceffto in cappis fericis, cap- Î|uod miraculum pci beatum Ccddam dignatus
pas ipfas canonictsfic clericis liberare, fic omnia,
ticrir operari . In anniverfariis fic pullationibus
qux ad facrifteria pertinent, providere, ecclefiz pro mortuis, mxta quod dignitas perlons requi
cuftodes pro voluntatefua inftituere, fic thefaur. iit, diferetio attendenda eft , fecundum exigen­
auram operis ecclefiz , ficomnium qux peitmcnt tiam rationis, fed maxime quod nulla fiat peniad opus ecclefiz vel per fe vel per altos viros tus pullario, antequam pulfetur ad miffam beaidoneos fic fideles tenetur agere, fecundum quod tx Mariz, nec portqtum completorium fuerit ,
ftatutum eft a domino Alexandro epifcopo , fit pullatur . nifi caius importunus fic inopinatus ec­
capitulo - Notandum eft , quod quater in anno clefiz contingat , quod abfit. Providere etiam
lolet ecclefia pannis fericis ornari fic cordis, a
tenentur, quud emnes pullationes fuis tempori­
nativitate Domini ufque ad pt<rificanone;n, fit bus
nus fiant
rant per totum annum , tam dc dic quam
in fefto fandi Ceddz , fic a Sabbato PafchzDde nofte
ulque ad oftav. fanâz Trinitatis, ab affumptione beatz Mariz ufque ad feftum fancti Michae­
Di diffutute tccltjis Lnb
lis; fic hoc fit per mtniftrum iacritlx.
Dignitas autem ecclefizLich. hzc eft, ufquiDc modo pulfatiow».
cumque capcllanus notus vel ignotus in aliquo
Ulfatto ad horas, ii alio modo facienda ad
altari, principali tamen excepto , celebraverit ,
thefaurarium pertinet, qux quidem hoc mo­ oblationes omnes argenti , quz tibi offeruntur ,
do fieri debet. In omni pulfatic.K ad veiperas,ad utus fuos libere poterit retinere, nifi pro ali­
pixter quam ad veiperas in qu^drageuma, fic ad quo quinque presbyterorum celebrate fit requifi
omnes matutinas, fic primam horam dici, fic colla­ tus.
tionem in quadragefima debet primus pullus du­
Dc dignitate perfonamm .
rare ad xftimationem itineris unius milliaris fic
plus ignitcgii iere tantum. Item pullatur ad om­
Archidiaccni officiales funt epifeopi , quorum
nes vefperus fic matutinas IV. vicibus viz. pri­ officium inexrraminori^us adminiftrationibusconmus pullus fit per campanam minimam in eccl. E fiftit. Officium fubdccani eft, fi decanus defue­
majori ; fecundus per campan. dulc. ad zftima- rit, e;us vicem iupplcre in ecclefia Officium iuctionem unius qtUrentenz; tertia pullatio perlali- centons eft, vices przccntoris abientis Iupplcre,
quam groffarum Campanarum , quarta vero per fcholas cantus per officialem fuum regere . Ori
clafticum, rationabili intervallo nullatenus prz- nes etiam cantus debet injungere , qui non funt
termiffb Completorium vero per illam perquam in tabula notati, fic providere debet, ouod prznona pulfatur Sexta non pullatur
Tertia au­ fentatio paftorum in noâe nativitatis Domini ,
tem per campanam dulcem debet pullari. Quas­ «C miraculorum in node Pafchz , fic dic lunz
libet vero magna tntffa idem clafticum habet , poft Pafcham honorifice fic congrue finit · Mo­
quod fit ad matutinas fic ad veiperas , idem fit dum etiam fic opinem omnium proceftionum ,
in fine miffz ; fit hic modus pullationis locum quz fiunt pet annum, providete, leftiones, quz
habet in omni fefto IX. lectionum , fic quotief- in feftis duplicibus legantur fie in miiüs, injun­
cumque chorus regitur, excepto quod quando gere ; tempus autem Inceptionis millarum fic omCncil. General. Tom. XXII.
T t x
nium

P

66 i
CONSTITUTIONES L1CHEFELDENSES.
664
£3* n’Uin horarum confidcrare, diobicrvaie ; omnes ex quacunque parte fuerit , Temper erit dc---------——----- etiam cantus ex parte ilia inciparcin fertis trium
canus incenfatus , & primus textum de- ANNO
ofculabttur , dc primus pacem ad miiTam c*J**STi
anno jethonum ; refponfbnis 'amen except is, Gloria ,
CHKtsn
.lli/Ltja, quz quidem incipi debent ab illis , recipiet, & Temper dicat , Confiteor «d comple- '* ’
qui ea iunt cantaturi , fecundum quod eis fue- tonum , dc ad primam , nifi epifeopus przfens
rit injunftum. Item lingulis diebus Sabbati, poft- fuerit, cui omnes honores funtflt neverentiznon
quam dicitur lienedieitu in capitulo , tenetur or­
immerito exhibende, nec eft ledio ad collatio­
dinate coram omnibus fervitium totius hebdo­ nem terminanda, quoufque decanus , fi przfens
mads fequentis.
fuerit, dicat Tm autcae Domine, vel excellentior
canonicus, qui przfens fuerit , in choro ledor
De dignitate decani & canonicorum.
Mtfcrtre nafiri. Item nullus canonicus ftatiooarius in villa Lich. recedet per tresnoâcs mora­
ignitas decani eft, ut ptimam vocem habeat turus, nifi licentia decani petita . Vicarii vero
m capitulo, tanquam caput capituli , ut nullo modo recedant a villa , per tres nodes mo
ratlin, nifi per licentiam decani, nec minuant,
eidem in choro vel capitulo intranti , vel tran*
fitum ibi facienti, clerici omnes teneantur adur­ B niti prius in capitulo licentia- publice requifita .
gere , & chorum intrantes vel exeuntes in parte Item decanus jurifdifiionem archiduc, habet in
occidentali eidem inclinare. Item dignitas deca­ praebendis canonicorum , & in eccicfiis ad comni eft, dc omnium canonicorum, ut epifeopoin munam pertinentibus, ita quod eas vifitare te­
nullo refpondeant, nili in capitulo, & judicio netur, A. officium archidiaconi penitus exercere,
‘ tantum capituli pareant . Habeant etiam curam & proairationcs recipere , fit caufas parochiauotuam in omnibus przbendis fuis , & dignitatem rum przbendarum per appellationem ad tum de­
archidiaconatus, ubicumque przbendz aftignatr volutas, judicio capituli terminare , juxta ftatufuerint in dicecefis Lich. live in eccicfiis , vel ta ecclefiz fads temporibus Hugonis. bonzmcdomibus, aut terris , ita quod nulla omnino exi­ moriz, licet hujus ecclefiz epifeopi memorati a
gentia in domo, vei alias vel in alia, vel in ali­ conftitutionibus legati przdiâi vires texerint, in
qua confuctudine ab epifeopo vel ab alio fiat in parte capituli concurrente fenfu.
przbenda eorum; fed omnes dignitates & liber­
tates plenarie & pacifice habeant, quas hucufque
Df dignitate qumque capellarum.
confueverunt habere ufque ad mortem Hugonis
de Patishull epifeopi. Przterea fi decanus . aut “ T'\Ignlta$ autem quinque capellanorum hzc eft,
alius canonicus per aliquam praebendam tranfi- JL/ quod nullus przier hebdomadarii licentiam
tum fecerit , de jure & dignitate fua debet ci in magno altari celebret, epiteopo tamen & de­
holpitium a canonico, cuius fuerit przbenda , cano exceptis, quorum intereft in majoribus du­
per unam noâern exhiberi honorifice , fi fuerit plicibus feftis divinum officium exercere. Vcruncanonicus przfens , five abfent . Et fi culpa il­ tamen in omni duplici fefto tenetur hebdomada­
lius canonici, vel fervientis lui in hofpitio, Ct- rius rogare aliquem canonicum Capcllanum pro
cut decet, non fuerat admiflus , expenfz illius eo officium exercere, & in vigiliis Pafchz , &
nodis canonico fuper hoc querenti dc przbenda Pentecoftes, dc in die Cinerum, & in tribus die­
ipfa, judicio capituli , in integrum reftituentur bus ante Pafcha . Si vero canonicus capellanus
per aliam noâern, vel alias; fi ntionabiliscauprzfens non fuerit, vel non poterit exequi offi­
fa exegerit, fratri luo & canonico hofpital.gra­ cium , quinque capellani renentur in capitulo
tiam tenebitur exhibere ; dc fi neceflitas eviden­ providere, quod gravior perfona poft canonicum
ter appareat, equos eidem debent invenire. Item officium exequatur . Quinque etiam capellani
aim decanus fuerit in villa, non debete 'a rticnm providere tenentur , qned ille vacuus fuerit ,
ad vefperas, nec ad matutinas pullari, quoufque umifla$ cclcbrct in capitulo , qux ibi fuerim ccconftiterit facriftz de przlentia ejus m choro , Icbrandz.
five de abfentia ejus voluntaria five neceifaria ,
quia poftquam claflicum pullatur, nullus erit ul­ Statutum domini Hubert i, apoftolic* fedis legati .
terius expeâandus, nifi folus dominus epifeopus,
Ubertus, Dei gratia Cantuarienfis archiepi­
cum fuerit in villa. Item in przfentia epifeopi
nullus przfumat przferre librum deofculandum
fcopus, totius Anglizprimas, & apoftoii­
vel textum poft evangelium , nifi decanus : vei
cz ledis legatus, omnibus Chrifti fidelibus , ad
ille, cui decanus in hac parte detulerit · Item quos przfens fer i p tum pervenerit , xternam in
decanus habet curam archidiac, in ecclefia, & Domino falutem .
Noverit univerfitas veftra, quod'cum injunvilla Lich. in omnibus . Item cum omnes alii
exeeutores divini officii, five canonici five vica­ ftum nobis legationis officium exequi ceperimus,
rii in veftiario cappas fericas in feliis IX. lediointer czteras tilias noftras, ecdcfum fandiCed
num ad vefperas & ad matutinas induere debeant, dz Lich. dignam duximus vifitare , dc in for& capitulum in ultimo Halio verfus orientem ex P ma, quam nobis fedes Romans prcfcriplit , ft
parte chori dicere & collcâas ad le&ionem, lo- fcquz videremus evellenda , diligenter evellere,
lus decanus ex dignitate fua nec ad cappam in­ ficut inferere meliora . Cum vero ipfius ecclefiz
ducendam , rtallum iuum mutabit , fed cutn re­ negotia curaremus interius perferutari , aliis ad
verentia ad cum eft cappa feries , prrcedenti- noftram cohortationem reduâia in melius , dc
bus oreis, deferenda , ά temper cum ad vefpe­ hic invenimus correftione dignum , quod cano­
ras vel matutinas celebraverit , excellentiore in nici-ecclefiz memoratz in ea, ficut& ordo ra­
tionis exegit, minime refident . Nos naqite nt
canonicum, qui przfens fuerit, iecum habebit ,
qui in altari incenfet cum eo , & pollquam re­ bona ecclefiaftica percipientes ecclefiz defervirent,
verb fuerint in choro, idem canonicus, quicum­ & quos labor alfiduus cruciavit , rtmiffius tor­
que fuerit cum principali teâore chori ; decanum querentur, confilio diferetorum , qui nobifeum
in ftalio fuo inceniabit, ccroferai iis coram ftallo aderant, & aftcnfu capituli providimus de refiluo cremantibus , quoufque Henednam:t< diâum Jentia ftattznda, quod fucccdente tempore vo­
fuerit. liem quutiefcumquc chorus incenfatur , lumus ad honorem eeilcGz praefata lugiter obfbr-

D

H

»

66 j
CCNSTTTUTIONES LICHEFELDENSES.
666
fervari. (Ji igitur in ipfa ecclefia divina lauda-A cumque fuerint, ad ecclcfiam memoratam in fe——— --·——-bilius celebrentur , & per divjfionem redituum ftis principalibus fine concradi&ione veniant, vel
ANNO portione flagello divifo laboris affligeret , provi- qui venire diftulerit, faltem fratres per nuncium (
a^T' him eft a nobis, ut plerique de lilia umverfita- vifitet pmlcntem , & litteras/quibus abientiaejus
te, qui maiores & przfentes erant, unanimiter DCccflafia verifimiliter excufata , ablcntiz fundi­
cOnfenferunt, ut canonici per quatuor partes an­ ter caufa rationabilis allegetur - Prsterea de re­
ni io ecclefia fua rcfidentiam faciant, cum hac lidentibus & illud cenfuimus oMcrvandum , ut
confiderattone,- ut quia XXL funt nunc per qua­ funul omnes divinorum celebrationi fecundum
tuor anni quartas , & numerus ilie in quatuor harum diftindionem diligenter inrerfint, debitam
dividetur in hnne modum, ut anno a fefto S. impendant operam & devotam. Et fi quis noMichaelis inchoato, in prima quarta decanus , fturnis oftiens interefle conrempfi-rir , communs
Alanus; Peche, Nicolaus , Benediftus , Petrus dici fcqucntis, fi quam recepturus fuerit , fine
Collingis, Dionyfius , Henricus de Leec* ; in contradiftione privetur. Quod fi, ut frequenter
fecunda quarta praxentor, archidiaconus , Wil­ B aflblct, clerici ccclefiz communam ’non habue­
licimus Surdent , Philippus canonicus , ArnuL rint, qui laborem przlibatum negligenter omife,
Î>hus, Robertus de Jalopi; in tertia quarta the- rit, nifi infirmitas vel caufa rationabilis eum ha­
aurarius, Robertus de Sega , Adam Panton , beat excufatum, pro quantitate prsbendx fuse ,
Robertus canonicus Rogerus deBagufa; in quar­ in ufus eorum, qui vigilaverint, de fuo plusrntta cancellarius, Nicolaus , filius comitis Andr. uufve refundat, fub hac confiderationc , ut qui
Giflardus, Henricuscanonicus, Walterus deTil- praebendam C G- habet , pro nexftis unius exIcbury in ecclefia fua laudabiliter & ordinate re- ccflii in uno denario teneatur , qui reditus am­
fideant , & in locis uniufcujufque vel conditione pliores , arbitrio decani & fratrum ad pcenam
qui ei in pnebend. fucceflerit, pari ratione luc- ampliorem inevitabiliter obligetur : Caetera deca­
cedat ; ita igitur nt femper quinque ad minus no & capitulo corrigenda relinquimus ; injungen­
inveniantur in eadem ecclefia refidentes , & nc tes , ut que praelibavimus, omnino & irrefragafimul qui minores habent reditus , connumeren­ q biliter obferventur, & in ecclefia fzpe difta ex
tur, vel qui minus in hofpitalitatis onus fufli- u vifitatione ; quam jure legationis fecimus, in me­
ciunt, fuftincant. Statuimus etiam , ut quia cum morabile perpetuum relinquantur, tanto quidem
minoribus refideanc & majores, & qui relidere cuftodicoda propenfius, quanto & ea domini pa­
debuerint, io refidentia fua per quanam ei de­ pe, qua fungebamur , auAoritas ordinavit , dc
putatam aifidue perfeveret, nifi vocante negotio ulque in hodiernum diem ordinationem eorum ,
familiari vel ncceflario , de licentia fratrum & figtllum noftrum dc przfens pagina protcftantur.
aflcnfu divertat pet squale fpaiium temporis ; Hiis teftibus magiftro P- de Leche', arcliidiacodemum cum libuerit , hanc e/us abfentiam in no VTigorn. Viviano , archidiacono Dcrbiz ,
propria perfona fuppleturus. Erlne impune ferat Waltero, praecentore London. Ranulpho , rhenegligcntiam fuam, qui noluerit in ecclefia fua
faurario Sarum , magiftro Symone dc Syvel ,
modo, quo diximus, refidere; pro perna fibi no­ *-^magiftto W. Mediolan. London, magiftro W.
verit infligendum, ut ea occafione habeat quin­ de Somercote, magiftro W. de Kall. Johanne
tam pisbendx fus in communam & ufum refi- de Ken. Joanne de Sando Laurentio, A I. Ro­
dentium aflignare. Hoc autem nulla ratione vo­ berto*, clericis, & aliis .
lumus prztennitti, quin omnes canonici, ubi-

&

FRANCFORDIENSIS CONVENTUS.
In fsa kx qmtdarn pro c1ericit ah Henrico Ill. imp. condita eft.

Ληηο IIÇ5- baiititnP.
Ex eodem
Maaâ pag.

Π··

fxcitlarixm principum Edultum fpeciale domini papz nequit abfolvi, ex
noftra fit fententia proferibendus ; δ. dilectus prin­
pncceptxm, <ptod bxc tranrfero » Lxnig. Spicii, pa^. ceps nofter Conradus Hi Idefch. epifeopus perluam
»58.
nobis querimoniam patefecerit , quod vos, auHenricus Dei gratia Romanorum rex & femper ôoritate propria, clericos temere judicando mor­
auguftus, civibus Hildcfch. univerfis gratiam dc ti feceritis deftinari, in quos degradationis fen­
tentia non proceflerat, vobis auftoritate regia
omne bonum.
Cum in folemni curia in FrancKenvord , ex firmiter przcipiendo mandamus , quarenus ei &
ecclefiz
fu* , in quam deliquiftis, prout ejus gra­
communi confcnfu principum a nobis fit decre­
tum, ut quicumque feculare judicium adverfus tiam invenire poteritis, emenderis. Alioquin vos
in media quadragefima, ut pro tantis rcfpondcaaliquem clericum exercuerit, in his, quae fanguinis judicium requirunt , ante degradationem tis cxceftibus, ad noftram przfentiam , ubicum­
que fuerimus, evocamus . Datum Francxenvorab epifeopis faciendam, praeter id, quod in ca
Indic. 7.
nonem latz fententiz incidit , a quo przter m- dii idibus Fcbr.
T
-L<

conventu Uta meminit fawns Htnrici VI.

REMEN-

' 'V

«7

CONCILIUM

«68
anno

anno

CHRIS Π

CHRISTI

t? REMENSIS PROV1NC1Æ CONC1LIABULUM.
A fu» rtjiiffum tfl matrimonium Jngtburgit turn Fhilippo Calha rrgc

Anno 1195 habitum.
Mann p

Fmm m concilio tflo g.flarum narrationem m-Aeft matrimonium, ipfa regina quid ageretur peflituit anebor vita Jnnxintii 11/. apud Banilus ignorante, utpotc qux compatrioiis rcmifh&mm prafiKU. cpiflaln Innoccntu 111. $· XLklll.
fis ad propria , quafi fola remanierai , lingua:
& ALIX.
Francorum prorfus ignara; & affinitate perquof-

ί μ.

R

Motum eft verbum divortii celebrandi propter
jiffinnatis obftaculum quod cis quidam cxinere
mutfitabar.t , dicentes quod fecunda contigerat
yrinurn uxorem in gradu contanguinitatis quirto vel quinio. Sed alus afferentibus quod id fi­
ne turpi nota fubito fieri non valeret , aliquan­
tulum eft dilatum, & inierim fuggeftum eft Re·
gi ut ad ill.’iTt accederet, fi forian efllclu mu­
tato catnahtcr illam cognofccre poftet Convo­
cat.s igitur prxiato Ixcmcnfi archicpifcopo in®
iua provincia tunc apolloficx fcdis legato , fit
alus quibuldam epifeopis , coram cis accufatum

dam teftcs in continenti jurata , mox idem archiepiicopus fententiam divortii promulgavit ; qu»
cum regime per quemdam exponeretur interpre­
tem, illa ultra quam dici poftet admirans, flens,
& ejulans , exclamavit ; Mala Francia , Mala
Francia, & adjecit t Kama , Roma
Non enim
aliter noverat Gallici·, verbis talem exprobrare
fententiam aut fedem apoftolicam appellare Pro­
tinus ergo rex illam a-regno Fi ancorum emifit,
& in quodam cernobio nimialium extra regni
fines fecit utcumque deponi

ciiKbu

^‘f11
CONCILIUM MONSPELIENSE
A Michaele S- A. L. celebratum anno mcxcv.

Ex codice MS. tlluftriftrmi Franc. Bofqneti Monfpclienfis epifeopi, qui ejus
copiam humanifUme fecit.
NNO
emendet . Huic fiquidem conftitutioni
nno Dominiez Incarnationis mcxcv. mcn-Cviolatam
men­
totum concilium f...^.cm prxlhnt fic. alTenfum .
te Decembri, cum venerabile* pontifices ,
quorum nomina iublcribunrur, fic alii prxlaticc- Adjecit ctirm k.aun dc coqyrmni aftcnfu ,
cleliarum provm.ix N.irbonenlis , dc manda-to ut quxeumque ccckfiiftica fxculariive perfona
Mavillu Michael s vener.’b hs apoftolicit ledis le­ pacem infregerit, & commonita noluerit emen­
gari apud Montempeflulanum pro celebrando dare, quicumqin· facramento ei aut fide tenetur
quantum ad hominium vel fidcliutem,fint, do­
concilio per ieipfos fic mternuncios comeniflcnt:
irfc legatus, dc afteiifu omnium , univerfa quae nec fatisfaciat , abfoluti.
Rurfus omnes hxreticos, Aragonenfes , fim:tcquurtur na inftiiuit.
lias quz mainatz dicuntur, piratas quoque , &
In prunis, ut pax m totaNarbonenfi provin­
illos qui deferunt arma feu armamenta vel licia , ficut mrata fuerat antea de voluntate do­
mini comit.s Tcdolan. & p.ilmoduin in prxlcn- gnamina galearum aut navium Sarracenis , de
confenfu
ficcontia cuidem levari , apud ianctum /Egidiuin . a
,.·...ν...
Μ omnium
w...........fub
...^ anathemate pofuit ,» --—
venei-bilibus Umenti & Nem.-.uienfi epifeopis , ϋ ftitutionc Lateranenfis concilii , quz contra hu­
ll. δ; abbate iar.it: .Egidti pro le Cx omnibus terns juimodi emanavit, in omnibus obfervata , conftituit ut bona hujuimodi peflilentium homi­
■ _ juramento firmata , fine oiftni milo inpcnio' fic
*' cum bona fide iervetur , ncc aliqi. seam violare num publicentur , fic ipfi nihilominus fervituti
fubdantur
prxiumat Hoc liquident inibtuii juxta decretum
Conftituit etiam , ut quicumque princeps frantiquum quo dicitur ,, Pixcipimus ut epilcopi
„ ad kdum Deum dc falutem populi habentes cularis ab ecclcfiail.co moiuius , jurifdiftionem
,, reipcctum , omni tepiditatc lepofita , ad pacem temporalem in cos non cuuvertnt exercere , iit
,, firmiter tenendam mutuum fibi confilnm & cum eis fimul vimulo amfhcmatis innodatus .
,, auxilium prabc.mt , neque hoc alicujus inore quemadmodum flarutuin eft in prxdifto Latcra,, vel odio prztermittant Quod fi qu's in hoc nenfi concilio , & in fynodo * quam Iprxdiftus ' Vi ii- lupr»
ad an.i <ii.
„ Dei opere tepidus inventus tuerit damnura pio- Dominus Alexander apud Montempeflulanum di„ prix dignitatis incurrat. ,,luipfum quoque i.n^nolcitur celebraffc.
Ad hxc etiam legatus idem ex parte domini
Lateranenfi concilio luit refidente bonx memorix
papx diftriite prxcepit, ut Narboncnfis archiepiAlexandro papa flatuttim in ido capitulo quod
incipit; 1 .rugam -b occafu bolis, fice. Iplc ve­ kupii' & epifeopi luftraganei ejus, omnes illos
ro legaius, aiiihoruaie qua fungebatur , fupra- qui mainatas receperint , vel foverint , five de­
diffam p.KCin in eadem Narbonenfi provincia fenderint, aut eis vendere , tcu ab ipfis emere,
ftabilitns, confirma*.t . tnpponens omnem illam vel equos eorum ferrate praiiumpferint, in lin­
perfonam ecclefiafticam five Ixctilarem excom­ gulis parochianis ecclefiis , omnibus diebus Do­
municationi, ie to'am teiram eius nihilo mmus minicis & prrreipuis tblemnitatibus, excommuni­
intcrd.vfo, qux pecem aliquatenus violabit , do­ cent & anathemaricent, pulfatis campanis , &
nec , ficut m ftatulis pacis continetur , pacem candelis acccnfis.
Item

A

“»

“S"”

-«tONSPELIENSE.

6 7°

Item legatus ipfe dacrevit , quod fi aliqui il-A gant Ecclefiis , aut dithcile reddunt , tanquam—
ANNO
s
,
CHRtsn l°rum 9UI ‘n Hilpaniam ibunt , juramento vel necatores egentium, fecundum canones per epi­ ANNO
CHRIsII
1
t ts.
fide przftita teneantur aflridi utufutas exolvant, feopos locorum 'excommunicatione notentur.
Üiurarios liquident inaiffeiius, qui ut-qnenec
cogantur illi ceniura ecclefiaftica per epifeopum
loci ad juramenta laxanda fic fidejuifoies penitus caritatem Dei nec proximi habere nofcuntur, fi
abfolvendos, qui a debitoribus juramentum vel laici fuerint, illa fcutentia innodavit quz tnfyfidem aut fideiuftbres rccepiife nofcuntur . Quod nodo Lateranenfi ftatuta fuitîe dmof.itur : ut
beatz memoria: Dominus Papa Gregorius oda- videlicet ad communionem non admittamur al­
vns, remoto appellationis obftaculo , ftatuit e- taris, oblationem eorum nullus accipiat , nec
mendari. Verum fi jam perfolvifle nofcuntur u- Chriftianam, fi in hoc peccato decefterint , re­
furas, competat eis repetitio ufurarum , ficut cipiant tepui rura m , cum id faciant aliis quod
fibi fieri nolunt . Si vero clerici luerint , vel
jam diftus Alexander ftatuit fic decrevit .
Kurfus fzpe diftus legatus ftatutis adjecit, ut alicui religioni conftriâi, fufpcnfionem ecclefia- .
omnes presbyteri, clerici, monachi , fcholaies , itici ofticii patiantur , ficut ftabilitum fuit m
converfi, peregrini, mercatores, ruftici, euutes, concilio Turuncnfi : depolitionis lententia fecun­
dum apoftolorum canones innodandi, fi in hoc
fic redeuntes, fic in agricultura exifteuces ,
animalia quibus arant, & qux jxDrtant femen ad contumaces apparuerint aut lebclles.
Item legatus ipfe in fynodo plena decrevit ,
agrum , juxta decretum ejufdem Domini Ale­
xandri congrua fecuritate Ixtentur . Nec quifut, ficut in antiquis fic novis canonibus contine­
quam alicubi novas pedagiorum cxaftiorcs fta- tur, quicumque {tint titulo clericalis militiz :ntuat, aut fta tutas tenere, aut veteres augment a- figniti , toniuram habeant fic habitum clerica­
re ullo modo przlumat . Si quis autem contra lem, competentibus calciamentis deinceps utan­
hoc fecerit , & commqgûus non deftiterit, do­ tur, manicas vcftimentorum fuorum cotidiano
nec fatisfaciat, communione c.ireat Chriftiana . filo non contuant, nec argenti vel alicujus metalli
Ad hxc, fecundum conftitutionem Nicolai pa- laminas ipfis apponant, hidos alearum fic taxil­
px confequenter inftituit ut illi qui peregrinos lorum prorlus evitent. Illi qqoque qui hint in
vel oratores cuiufcumque ianfti, five cleiicos , facerdotio conftituti , clauia temper ferant indu­
five monachos, vel feminas , aut inermes pau­ menta, nifi in equitando aliud facere compel­
peres fuerint deprzdati, vel bona eorum rapue- lantur.
rint, vei in malum eis obviaverint , nifi digne
Confirmavit etiam nihilominus, idem legatus
emendaverint, anathematis vinculo innodentur . C confnetudinem locorum illorum, & ne intennitteretur
fub anathematis interminatione prohiba: t,
Et qui treugam live pacem infregerit, fervatis
omnibus fupradidis excommunicationi fubdatur . qmbus clerici, etiam in minoribus fubdiaconali
Decrevit etiam, ut Judtei five Sarraceni nul­ & diaconah ordinibus coniiituti, claufa confuclam fuper Chriftianos habeant potcllatem , nec verunt hactenus veftimcnta deferre.
Prohibuit przterea iub omni leveritate eccleeos Chriftianis praeficere quiquam prxfumant ,
neque fub alendorum puerorum obtentu , nec fiafticx ddcipiinz, ne quis monachus, vel cano­
pro iervitio, nec alia qualibet caufa , in domi­ nicus regularis, aut alius rcligiofus , ad Ixco.la­
bus fuis fervientes Chriilianos aut Chriftianas res leges vel pbyficam legendas accedat . Aliopermittantur habere. Exccmmunicavit autem il­ quin juxta decretum fub domino Alexandro ,.rn
los, juxta Lateranenie concilium & alia iacro- concilio apud Montcmpeflulanum & Turonisiu­
rum canonum inftituta, qui contra hxc venire per hoc articulo promulgatum, a diœccfanis eprscfumpfcrint , & commoniti noluerint emen- pifcopis canonice puniantur.
De his autem qui contra hxc venire prxfum. dare.
Si quis prxtcrea ad fidem Deo infpirante fe pferint, qux de clericorum mutandis in melius
converterit Chriftianam , juxta memoratum La-£> moribus decernuntur , dpminus Gregorius oCtateranenfc concilium a pofletfionibus fuis nullate- vus Papa recolendx memoris
. in
- Parmcnti con­
nus excludatur: cum melioris conditionis efleo- cilio ftatuit, ut epifeopum fuum remoto appel­
portdat converfos ad fidem, quam antequam fi­ lationis obftaculo cer....r , & immunitatis ipfius
interim fiant extorres, qux pro tutela clericorum
dem iufcipcient, habebantur. Si autem fecus faftum fuerit , principibus & putefta.ubus eorum- & coercenda videntia laicorum nofeitur inftitudem locorum, ubicumque fint fub poena excom­ ta. Cujus utique conilimuoncm legatus ipfe per
municationis injunxit , ut convcrforum eerum- omnia comprobavit, &' ut iervetur dillriilc p'Xdem portionem hzreditatis atque bonorum ex cepit.
Viu quoque clerici, five laici, incilas veftes .
integro cis faciant exhiberi, eoique in omni be­
nignitate & caritate pertractent, fi dafiderant five linguatas ab infiriori parte non habeant : fic
excommunicationis laqueum evitare Ecclefiarum mulieies vcfttbus fumptuofis & proprii corpori;
nihilominus praelatis in hoc iuam exercentibus longitudinem fupcrHue excedentibus amodo non
'utantur; fed in habitu honefto & moderato in­
poteftatem.
Recepit denique fub protedione beatorum Pe­ cedant, qui nec lafciviam notet , necjaâantiam
tri fic Pauli apoftolorum , domini Czleilini Pa- E; vanitatis oftendar. Cum enim Dominus, ficut ei
par, dominorum cardinalium , univerforum ar- placuit, in amiftionc Jerololymitans terrxfic in
chiepifcoporum, epifeoporum, fic aliorum prxla- mvafione cujufdam partis Hilpanix , totamChtitorum fanctz ecclefix, acfua legatus ipfe, om- ftianitatem duplici contritione contriverit , nonnes illos de provinciis legationis lux , qui con­ nili per emendationem vitx noftrx in iis & alii;
verti fuerint de JuJaifmo vel paganifmo ad fi­ noftri dignabitur mifereri..
Adjecit autem ipfe legatus in hoc fpccialiter
dem catholicam, ex quo ipfe Roma exivit, aut
convertentur adhuc donec ad ecclefiam Roma­ inftituto quod de clericis emanavit , ut fi fecus
nam revertatur: & fubexcommunicatione diilri- faftum fuerit, epifeopus loci, ficut defiderat pro­
cte prohibuit, ne quis cos aut bona eorum ali­ prium & aftedat honorem, clericum quemlibet
aliter facientem officio tcclcfiaftico bcneficioque
qua temeritate perturbet.
impendat.
Decrevit etiam, immo decretum renovavit an­
Stabilivit przterea legatus idem , quod quia
tiquum , ut qui oblatione defunctarum aut ncpec­

CÆLESTINUS
p. M|.

X_.

Γ Ω Μ
U U ?l

Γ
L

î
1

I. I
L 1

U
U

Ivi
M.

HENRICÜS Vf IMP.
PHILIP.AUG-K. FR.

·’*

Peccato faturitatis liradiiicus popultis ab hofti- A
*««>· privilegiis m bac lynodoornavit eoe qui Λτ
·<» Hifpamam pergerent adverfum Saracenos , ptsnal- AnNO
legitur
pollmoe direrfe
arma ieu.r. CHRISTI
CHRISTI bus *eg
i,ur fuperatus,
faperatw, fic
- cos
—- m
·· parva
r----- r---------

dum manu, placato per jejunium Domino ,fu- momenta vel iignaoMna galeatum aut navium deferreit Saracenis .
peravit: fit multiplicitas ferculorum, quz boni vi­
a Dttrttm aptiqu tu» ) Ab Innncentio II. inventum
ri fenfutn obtundit & meliora cogitare non finir,
conci ho Ciaromontano , ac poli annos deinde novem
de clericorum menfa przcipue fubtraharur .* it renovatum in LateranenG, in afio tandem Lateranenii
duobus ferculis carnium vel pifeium ad plus , confirmatum ab Alexandro 411. ex quo fumptum eft
ptsrtcr venationes dc exenia gratis oblata , .con­ caput primum de treuga 9t pace·
b Grexonu) sAruau ) Hic locus approbat teflituententi juxta verbum Jefu Cluilii, omnes epifeopi dutn
ehe Gregorio VIII. caput Fx
,
& clerici, attendant ne corda eorum crapula vel quod extat in libris decretalium. titulo de /arrrjvrancomeffationibus aggraventur. Si vero clerici has ia , ubi Gregorio (II. tribuitur. Quamquam refte mo­
I fuit ~ ’n^ltut*ones * voluerint obfervare , hoc tempore nent correftores Romam , fic idiplum in margine fe­
cund* col left ionis antique admonueiat Antonius Au< maxjme _no Jerofolymitana terra Saracenorum Qgullmvs,
unum codicem tribuere iflud caput Grego­
dominio fubjacet ancillata , fic Hifpania folito rio VIII. rdque videri rcftiua . Sed poll teflimonium
acrius inieflatur ab ipfis*: epifeopus loci , eos nugiflri Michaelis, nullus deinceps fupereft diibitamli
lorus, quin ad Gregorium VIII. rtferri debeat . Sic
canonica ccnfura compefcat.
ergo habet illa Gregorii confbtutio , quam hoc loco
Statuit etiam przdiâus legatus , ut matrimo­ laudat Magiiter Michael. „ Qponitm igitur creditonia non nifi 'fecundum fcita canonum contra­ „ res ad ufuras fibi iblvendas m mamlellum pericu„ Ium animarum juram-nto debitores aftiingunt : nos
hantur .
eorum faluti volentes juxta debit dm ofticii noflri
Poiuit etiam in excommunicatione omnes il­ „
„ profpicere, fic iniquum gravamen a debitoribus relos, inuno confirmavit fententiam jam htam in
movere, fic illis erzcipue qui fe vel auxilium dei pios de Capcrtagno vel ultra , qui dominum R.. „ dennt ad fuccunum terre H e rofolymirante prseLodovenfem epilcopum ceperunt , fic ufque ad ,, flandum , univerfitati velli* mandamus , quatenus
„ creditores i pios ad juramenta fuper ufuris folvenredemptionem male traftaruot .* terram eorum „ dis preflita relaxanda , fublatocontradiftionia fit apnihilominus fubjiciens interdiâo , dopec fatisfa- ,, pellationis obftaculo, diflnAionis ecclefiaflicr leve„ ritate cogatis. °
âionem exhibeant competentem .
c Panaeafi cotuilio ) Habemus ex hoc loco, conciIn fine quoque omnium addidit , ut ,quia
in
. .
lium Ptrmeale a Gregorio VIII. celebratum fuiffc
fdur ibus locis provinciz Narbonenfis , hxrctici
nzrctiCl ^anno mclxxxvii. cujus altum apud omnes feriptores
—■·’*' fit,
filentium . Sed ego me puto reperifle aliquot illius
unt, in cmifilio archiepifeopi ficepifcoporum
qualiter pro eorum, quz fuperius ftatuta funt , concilii capitula, qu* luo loco dabuntur.
d txjufd. fariit Hiff. j Refpicit ad rladem a Mau­
tranigicilione, interdifta debeant promulgari: ne ris five Sarracenis hoc anno illatam Hifpani* , cujus
occatione generalis fic diutini interdidi , hzreticis fupra meminimus ex Godefrido monacho , Magnsm
occafio pateat ad fimplices catholics fidei fup- nutem fuiffe barbarorum irruptionem , magnam Chriflianorum cladem , conflat. Vide Marianam in libro
plantandos.
X|. de rebus Hilpani* cap. xviit.
e MaluplitiU) fercahr. ) Jam antea ad Agobardum
monuimus tam folicitos in hoc fuifle veteres, ut nui-,
lam occafionem praetermitterent admonendi epifeopos
ut a commefl itioni bus St ebrietate abllinerent . Bt
ANC fynodom a magiflro Michaele celebratam,
attulimus illic infignem locum ex commentario Hieputo cum io Hifpaniam proficiiceretur , legatio­
in Michzam prophetam. Refte ergo, fit jux­
nem illic abiturus nomine Cxleflini III. Romani ponronymi
­
ta
tifici» cujus legationi! meminit Innocentius III. in li
­ morem veterum, legatus ifte epilcopoe fit clericus
admonet attendere ne corda eorum crapula vel cobro primo Regeftor epifl. xesa. Occationem autem
aggraventur, juxta, confiliumPauli Apomittendi tum >n Hifpamam letati eam fuiile putomellationibus
,
(lol, ad’Timothcum (cribentis . Sed quod ait vitan­
quod . ut narrat Godefridus monachus fandi Pantadam efle multiplicitatem ferculorum, refpicit haud
leonis ad Coloniam , anno mcxcv. fafta fuerit irru­
dub>e ad confuetudinem Francorum, qui , ufLuithptio paganorum valida fit bellum ingens contra Chriptandus adnotat in libro primo hiftoriarum fui tem­
Pianos in finibus Hifpanic & Gallrcic » ita ut Rex
poris c. vt. cibaria multa convivis miniftrare contueHiipanie metu periculi conditione cum eis iafta , >n
vemnt. Cujus etiam mnni antiqui teflimomum extat
regnum regis Francise demigraret , pafta pace cum
apud Walboghamum ad annum ncccxcri.
ethnicis ufque in Pentecofte iequentis anni . Itaque

Stbphani Baluzii Notæ

<*

H

Michael, cui negotium iflud Hifpanicum valde cordi

""i?1

CONCILIUM

'

PARISIENSE

De reformando matrimonio Philippi Augufli Franc, regis fit Ingeburgis a duobus fedis apofl.
legatis celebratum anno Domini MCXCVi.
htgihttrgtn Cmmù Danoram E G· C O S S. Hac ad annum mcxciu. narrat Rirrgii ferorem, roajagem duxerat artao MCxciU. gordus , quo anno cum Ingeburgem Philippus duxerit ,
timui fit matrimonirm rrfert , fit ea quas matrimonii
eademque die , ait Rigordm iniligante diabolo , occafione deinde contigerunt . Nam legatos concilii
uxorem tam longo tempore cupitam , exofam picfides non ante annum mcxcvi. miffos efle in Gal­
habeic coepit . Afex^xe pratext» confanguirut^iu lum, ex eo intelligimus , quod ad cenOMrjffsnftM Daxora/Xf ut Rigordus loquitur , funt mifli. Cooquefium
per cenfuram ecclefiafticam matrimonium eft fe- autem elle Canutur») Danotum regem narrat Rogerus
Îaratum. Pontifex Gcleftinus ad conqueftionem Hovedenus , cum alteram conjugem duxi; Philippos.
)anorum, mifit legatos fuos in Franciam, Me­ Quod ab eo faftum eflt , anno mcxcv. fit referunt
Franc icar um rerum feriptores omnes , fit au&aritun
liorem fcilicet presbyterum cardinalem, fic CenAquicmftinum Rogerus unus paulum antevettic , fob
cium fubdiaconum. Qui Parifxjs venientes, con­ finem fcilicet anni mcxcv. feribit expoflularoriss Ca­
vocaverunt concilium omnium archiepifcoporum, nut um dediffe litteras ad CaelcUinum . Qpod cum ra­
fic epifeoporum, necnon abbatum totius regni . tionibus noflris non pugnat.
G. C. DIVIONENSE concilium de eodem Philippi
In quo traâavenint de reformando matrimonio
divortio celebratum collocat Binius anno mcxcviu
inter Philippum regem, fic uxorem ejus Ingebur- fed pofl annos duos rejiciendum effe, mox intelliges.
gem. Sed quia.fafti funt canes muti non valen­
tes latrare, timentes etiam pelli fute , nihil ad
perfeftum deduxerunt.
Hilipptt!

P

CON-

x_,
6
73

CÆLESTINÜS

p. ut.

T f N f î Γ I F M Ç F
LANLlVIBNbC.

c-.

674

LA N CI CI EN SE

CONCILIUM
DE

HENRICÜS VI. IMP.
pHJUp. AUGt R fR.

CONTINENTI A

S A C EJLDOTÜ M

A Petro Capuano S. A. L. celebratum anno Domini Mcxcvii.
Q7\araw//c»«/ i» conciliorum epitome, ad ««xweAbere utebantur, a fe abdicarent . Ac illud przMCXCVil. Authoritate, mf»r, legati apofto- terea conftituit, ut profani homines publice >n
lici, Petri tituli S. Mari* in Via lata diaconi templis matrimonio conjungerentur.
cardinalis Capuaoi celebratum fuit concilium Lan·
G. C. Bdita effis Pol on i» a Petro Capuano h«c de·
cicicnfe. Qui lingulas dicecefes, vifitans , cum
narrat Miehovietdx , at fine ulla connlii men.
•lia quaedam, qu* adverfa religioni Chriftianae, creta
ttona: narrat Cc Cromerus atque baa Irge» ait in <y. s
& conftitutionibus ecclefiafticis, in facrO pariter nodis a legato conditas ; fed Lancicieniem nominttim
& profano ordine inoleverant , correxit ; tum non exprimit. Fidem hac in parte -Stravolicio habui,
fada fynodo provinciali ûcerdotibus imperavit 4, qui didiciffe hoc ex aliis genus fu· monumentis po­
tuit .
ut concubinas & uxores, quibus tum paffim li-

O

o® moemo» Μβ&ακαβΜΜΑΚΜ
CONVENTÙS
APUD

Ex Catd.de
Aguirre
Coocil.
Hiip. ton.
J. p. «01.

G Έ

EPISCOPORUM.
R

U

N

D

A

M,

In quo Petrus Aragonum Rex conftitutionem edidit adverfus hzrcticos-

Nitie novi principatus Petrus Rex Aragonum , B re ac fugere diftride & irremediaWliter praecipimus.
filius Jldcpboqfi , ce^UtHtieaeni edidit anno 1197. Et fub eadem diftridione Vicariis, Bajulis , &
qua obtemperans facrofanfia Ro­ Merinis totius ribftrz' terrr ut ad exeundum eos
mana ecclefia canonibus , γΰ bnreticos α confortio compellant ulque ad Dominicam paflionis Do­
Dei, tf fanila ecclefia , 0* catholicorum omnium mini mandamus . Et (i poft tempus praefixum
erxlufos ubijue dattmandas ac profe^cendes cenfue- aliqui iq tota terra noftra eos invenerint , dua­
rant ; b'aldenfes videlicet, qui vulgariter dicebantur bus panibus rerum fuarum confifcatis, tertia fit
Sabatati, five pauperet de Lugduno , & alios om­ inventoris , corpora eorum ignibus crementur
nes bareticos, ab omni regno ditioneque fua exire Eidem mandato fortiter adjicientes ut didi Vica­
juffit, minifiris regiis pracipiens, ut eos exire com­ rii , Bajuli, Merini caftlanos & cafttorum domipellerent intra Dominicam Pafiionis Domini , idque ç nos qui eos in caftris fuis & villis recipiunt moneant
fub pena confifcatieuis bonorum, tt comburit corpe- ut
‘ dc villis dccaftris
Λ-;- rfqis&
- c- de omni tch-a fua infra
rum, addita etiam pena adverfus eefdcm miniflros, triduum poft ammonitionem fuam omni poftpofi négligentes fuerint. Huic autem ediilo, dum com fita occafione ejiciant & nullum prorfus fubfifcrikeretur , interfuere Rajmundsu Barcmonerfis , dium eis .conferant. Quod fi monitis eorum acGuillelmus Aufonnfis , & GuiUelmns Heknenfis , quiefeere noluerint, omnes homines villarum feu
Pontius Hugo Comes Rmporitanus, & alii. Decre­ Ecclcfiarum vel aliorum locorum religioforumin
tum ipfum ex archivo ecclefia Gcntndarfis ab illie- dicecefi illius Epifcopi conftituti in cujus territo­
rio idem caftlanus ac dominus caftri ·. vel villa
ftrifs. Petro dc Marea erutum, tale efi.

I«pxd Gmmdam,

Petrus Rex Aragonum & Comes Barchinonsc fuerit ex mandato & audoritate noftra regia feVicarios,...
Bajulos, & Merinos noftros
un i ver fis Archiepifcopis, Epifcopis, & ceteris Ec- quantur
,.
clefiarum Dei praelatis atque redoribus, Comiti-D iltius epifeopatus fuper caftra & villas eorum &
bus, Vicecomitibus, Vicariis, Merinis, Bajulis, ^ξ*Γ loca ubi inventi fuerint, &de damno quod
................... burgenfibus,
—
■ omnibufque populis in re­ caftlanis feu dominis caftrorum vel villarum aut
Militibus,
gno & poteftate noftra conftitutis falutem & in­ receptoribus didorum nefandorum dederint nul­
tegram Chriftianc religionis obfervantiam. Quo­ latenus reneantur. Sed fi lequi eoa noluerint cx
niam Deus populo fuo nos preeiTe voluit, di­ quo eis denunciatum fuerit, ultra iram & indi­
gnum & juftum eft ut de falvationedc defenfio- gnationem noftram, quam fie noverint incurfune ejufdem populi continuam pro viribus gera­ ros, viginti aureos pro pœna fingulieorum, nifi
_ jufte & legitime
fe exculare potuerint , nobis
mus follicitudinem . Quapropter
prccedentium
patrum nqllrorum infide imitatores, facrofanâc praeftabunt. Si quis igitur ab hac die & deinceps
Romane Ecctefic canonibus obtemperantes , qui E przdidos Valdenfes feu Sabatatos aliofve hzretihereticog a confortio Dei fandae Ecdefi* &ca- cos cujufcumque fedae in domibus iuis recipere
tholicorum omnium exciufos ubique damnandos ac vel eorum funeftam predicationem aliquam au­
perfequendoscenfuerunt, Va Ide nies videlicet, qui dire aut eis cibum aut aliud aliquid beneficium
vulgariter dicuntur Sabatati, qui fit alio nomine fe largiri vel eis credere eofve defendere aut in ali­
vocant pauperes dc Lugduno, & omnes alios hz- quo affenfum praebere prcfumpferit , indignatio­
reticos quorum non eft numerus nec nomina funt nem omnipotentis Dei & noftram fe noverit inn<>ta, a fanda Ecclefia anathematizatos, ab omni curfurum, bonifque fuis abfque appellationis re­
regno dc poteftativo noftro tanquam inimicos medio ronfifcandis, fe tanquam reum criminis
crucis Chrifti Chriftianatque fidei violatores & iaefc majeftatis puniendum. Hoc autem noftrum
noftros etiam regnique noftri publicos hoftesexi- cdiâum, & perpetuam conftitutionem per omnes
Vu.,
civiConcil. General. Tom. XXII.

6?f
ODONIS EP. PARISIENS1S.
C76
——■7— civitates, caflclla, & villas regni noftri, & do-A ultimum omnibusprxdicHs Vicariis, Mertnis , &
inOtRtsn m*n,inone$ » >c l*r °™nes terras poteflati (eu Bajulis
“ “ noflris
n ' prxlentibus ‘ÔC futuris firmiter
■
,,
ju;ifdidioni noflrz lubj das omnibus dominicis jungimus ut port admonitionem vei litterarum
diebus per omnes parrochiales Ecclefias recitari receptionem illius Epifcooi aut ejus nuntit in
jubemus & -b Episcopis crtcrifque Ecdefiarum cujos diœccli fuerint confliiuti , infra odo dies
remoribus atque Vicariis, Bajulis, Jullitiis, Me­ ad ejus accedant prifentum , & tadis f«crofanlinis, & omnibus populis'nviulabiliter ubiervari, dis corporaliter evangelits ea qux fuperius fieri
& praediâam jxmam xranlgrciTunous infcrcnd..m mandavimus juient fideliter fe in perpetuum uo
irrevocabilitei mandamus Sciendum etiam quod . (erraturos. Quod ii facere noluerint, prater i:am
fi qua pertona nobilis aut ignobilis aliquem vel & indignationem noflram pœna ducentorum au­
aliquos przdictorum nefandorum m aliqua parte
reorum feriantur . Data Gerundx in pirlvrtia
regionum noflrarum invenerit, quodcumqnc ma- Raymundi Terr_concnfis Arclficpilcopi , Gautte-‘
Ium , dedecus . At gravamen , prxrer« moitem
&
1 ''
------ ·—,-■ Rajmundi
-■ ··-------dt Gerundenfis
Epifcopi
Barchinomembrorum detruncationem, intulerit, gratum u neniis Epifcopi , Guilielmt Autonenlis Epifiopi ,
& acceptum habebimus, & nulhm inde pwnam & Guillelmi Elnenlis Epikopi, per nunuin Jcpertimefiat quoquo modo incur, crc ; fid mag s hannis Beaxnenfis Dommi Regis Notarii , &
ac magis gratiam nolbam (e noscit promereii, mandato ejus (cripta anno Don ini nnllefimo
& poli bonorumipolialienem, dedecus &. grava­ centciimo nenagctimo ieptimo. Hums edidi &
men quod eis irrogaverint, teneantur ttadere cor­ perpejux conflitutiotiis telles tunt Pontius Hugo
pora Vicanis aut Bajulis 1 olit is ad juflitiam o·:am Comes Empurit-nenfis, Guillclmus de Cardona,
inde fieri mandavimus cxc niendam
S. vem , Gautimus de Rucc«bei tino , R./mundus de Villa
quod non credimus, Vicani, Bajuli, Men'·.) ,
Mulorum, Rayinnndus Gaincran.ri , Bctnjrdus
& totius terra noflrx homines vel populi c >ca de Pvrteîla , Guuldmusdc Granata, Petrus Lahoc regi·: dignitatis noflrx mandatum négligen­ Ctronis, Eximinus de Liiiia , M-haci dc 1 uiia ,
tes vei defides extiterinr , (eu contemptores vd Gullclmus de Cervaria, Petrus c-e Forncella ,
tranfgreflores inventi (uermt , bonj um < m .;mn Arnahius de Sal s, Pc tuis Auioncnfis Sacrifia ,
confiicatione procul dubio muklcbmitur & ea­ Bciengatnis dc PaLciolu Barcinoncnlis (acrifla,
dem pœna corporali qua ncl.u.i plectentur Ad Λ Guillclmus Durfortis.

o O O <£>
ODONIS

EPISCOPI

S Y N O D I C Æ

O «O
PARISI F. N S I

s

CONSTITUTIONES

In nomine fancïat Trinitatis incip.unt rrolvbitio D fyn- Jo interefle . Hoc facio legantur praecepta
nes & pricepta obtervarca ab on-n bus laccr(s nudi.
dotibus , data a senerabili Odone Par:lienli
2. His expletis , dicantur capitula qux funt
epitcopo .
addenda, & in hnc dillrctr pixcipiatui ut lerventur faccrdotibus. Deinde liquuntur preces pro
Cat I. Dt modo & tempore telebran^
ncceiiitate locorum & perionarum.
3. D'llr'de prxeipitur. (..cerdo! bus, ut jejuni
intrent (jnodum · in /c;un;o cm.n debet fieri dc
J. Fit Jovii tn luet frnocHi 9x4· pretima Iu:
oratione.
Lux Join bit rep.sc.it tertia pjjctj Jeq.<eni
4. Diflride praecipitur, ut irduti albis dc flolis intrent Mccrdotrs hnodum illam , quz cele­
N pfncipio fvnodi, antequam cantetur, Veni bratur tempore paichah. illain vero qux fit Se­
creator Spiritus , quxratur utrum piafemes ptembri, (upcrpcllicns tantum & flolis.
fint abbates & (acerdutcs qui tencntui lynudo
5. Prohibetur i.icerdot'bus , ne caufas addu­
interefle . Et hoc facio incipiat epilcopus aita cant ad (ynoJum, aut aliqua negotia qux non
voce, Veni creator.· quo finito dicantur oratio­ pertinent ad quoldam, & ne (ibi tunc * minua­
nes , his precibus prxcedcntibus , Pater noilcr .· tur, cum debent (ynodo interefle , prohibetur . · Venam
Et nc nos, &c. Benedicamus Patrem,
Poli E 6- Prxcipitu. diflnctius, ut omnes presbyteri, «periri ia
partum ; i7c. Lztamini in Domino , dTc. Fiat maxime curam animarum habentes, veniant ad
pax, &c. Dominus vobiicum. Oratio, Omnipo­ fynodum : & (i gravi infirmitate detenti >, aut
r··’ bntuinrm
tens (empiterne Deus, qui dedidi («mulis tuis , alia neceflitate inemabili , venire n< r pOtue- eliciendum
tie. Actiones noflras quxiumus Domine , <?c.
rint. tuum capellanu.n mittar^ , aut clericum , pretext»
morbi , ut
Deus qui falutis xternz, &c. Propitiare quzluloco luo .
forie crimimusjDomine nobis famulis tuis per (anciorum
-r. P:xcipitur in eundo & redeundo a fynodo nu alk-ujut
tuorum , quorum corpora vel rcliquix m cede
huneite ambulent presuyteii , A; honefla quxtaut
irn, iynofia prxienti requiefeunt, merita gloriola: ut eo­ hoipiua , ut m cis circumlprctc (e habeant, ne do
, conrurum pia interceflione ab omnibus temper prote­ flatus clericorum vertatur ;n contemptum & op­ mxiK non
gamur «dverfis. Infirmitatem noflram quxiumus probrium populo. Pixcipur.us in virtute Domi­ dampetur .
Domine refpice, £c. Deus a quo (ancta dcfiue- ni noflri dc Dei, v\ obulientix , ut honor ma­
ria , &c. Per Dominum, é7c. Finitis orationibus ximus & reve;entia debita (inguhs facramentis
\ refidebunt, & legetur lectio · qua leila fiet iermo.
fanctx ccclefrx prarcipue a facetdonbus Λ cleri­
cis exhibeantur , & ut laici limiliter exlubeant
Cap. II. Dt toitm.
in quantum laccrdotcs moneant cos & exbortentur.
j. Finito firmone licentiabit epifcopus laicos
& fibulares, & alios clericos qui non debebunt
Cap.

I

677

SYNOD1CÆ CONSTITUTIONES.

678

Aturirate deferat in pixidc eburnea bene claufa ,
propter cafum , & cum lucerna przeedente, can­
CAF. III. Capitula rsaptifmum tangentia.
tantes * feptem pia Imos pamtentiales cum lita- · s*ce,.ioCv.fricnd»
’· Ifcptifmus cum reverentia & honore ccle- nia pro infirmo, eundo dc redeundo. Si longa «e>n n.irii.w>- hir ή- bretur, & cum magna cautela, fub hic forma: via fuerjy, addant quindecim pfalmos, & alias
mijiimaco·· N. ego baptizo tc, in nomine Patris , & Filii, oratiuneT; tie enim debitum peifolvurtt infirmo,
iSpiritus fanfti. Et eaveat nuxime in dirtin- & audientes invitant ad exhibendam Deo reve-ψκ» adeunt
rentiain & honorem & orationem fcofx s*rum ûione serbcium & in prolatione, m quibus to·
jnn.·»· ,. i-*ra virtus confiftit facramenti & talus puerorum.
6- Frequenter moneantur laici, ut, ubicum­
i.irnuiMio· gt jn Komano fub eadem forma doirant fre- que viderint deferri corpus Domini ; ftatim ge­
Creatori fuo,
,H.
quenter iacerdotes, laicos baptizare debere pue­ nua Hedanr tanquam Domino
ros jn necetlitaie . & port inundationem ea fa­ & junilis manibus, quoadulquc tranfient, orent.
7. In pukriore parte altaris cum fumma di­
cient facerdotes pueris qux fuient heri poti imligentia & honelhre fub clave facrofanftum cor­
merfionem.
pus
Domini cuftodiatur.
1. Pro baptifmo nihil omnino ante exigatur :
B
8. Nulli clerico permittatur fervire altari ma- ‘ F»»rr. uiii
fed port laudab.lis confuetudo exigi poteft.
j. Fontes fub fera elauti cuftodiantur , pro­ lc ornato, * fervato in majori ecclefia, ut nifi
pter fortilegia . Chrifma fimihter & facrum oleum fuperpcllicio au', cappa claufa 9. Nullus bis in die Miftam audeat celebrare,
fub clave fervetur.
,
'
4. Semper facerdos interroget laicum diligen­ aut cum duplici introitu, nifi in magna necclter , cum in neccflitatc baptizaverit puerum, fitate.
10. Nullus antequam matutinas dixerit cano­
quid dixerit & quid fecerit. Et fi in/enerit latcum dilcrctc de modo debito baptizalfe , & for­ nicas, & Piimam, prxfumat ’ aliqua neccllita- ’F>„.»'.·(·
te celebrare Mitlam.
j
<1"c u
mam verborum in Romzno integre protulnTe ,
11. Ad horas beatx Virginis temper/tertius
approbet fadum : fin auti-n non , baptizet pue­
rum mt>do debito. Et hic eft modus: Petre, fi
verius dicatur, capitulo, ut oblervat HJS. Ma­
es bsptiz.stus, non tc baptizo ; fi non es bapti- ria mater gratix, & cantentur in ecclcna cum
ratus, ego baptizo te, i7c
nota fic devotione, vel in regendo an cavendo.
5. Ad elevandum parvum de fonte , tres ad
plus recipiantur i quod cni.n amplius eft, a ma
Cap. VI. Capitula de confefltone.
lo eft.
1. Sacerdotes circa confertionem maximam
Cap. IV. Capitula de /aeramento
curam adhibeant & cautelam, fcilicet ut dili­
cortfrmation:s .
genter peccata inquirant; ufitata, figillatim, inufitata , non nifi λ longe per aliquam circum-Confrr wn
1. Sacerdotes frequenter moneant populum ad flandam , fic tamen ut ex peccatis detur mate it"‘'« Ruarconfirmationem puerorum .
xia confitendi.
1. Poft bapttfmum debet fufeipi facramentum
2. Ad audiendum confefliones * communio- ·
confirmationis.
rem locum in ecclefia fibi eligant facerdotes , «cm
5. Quod fi confirm indus adultus fuerit, con. ut communiter ab omnibus videri po flint : & in
fiteatur prius, fi< poftea confirmetur .
locis abditis, aut extra ecclefiam , nullus reci­
4. Srpc dicatur la.cis , nc expedient diu ad piat confefliones, nifi m magna neccrtitate vel
confirmandum pueros adventum epifeopi, fed du­ infirmitate.
cant eos ad eum , nifi adefte audierint prope ; U J. In confertione habeat facerdos vultum hu­
fic quod poffint nomina mutare pueris , fi ve­ milem, & oculos ad terram, nec afpiciat vul­
lint , in confirmationem , aut fi vilum tuerie tum cçmfitentis, maxime mulieris, caufa debits
expedire.
__
honcftatis , & patienter audiat qux dixerit in
5. Nullus facerdos confirmare aut confecrarc fpnitu lenitatis , & ei pro porte fuo pluribus
virgines prxfumpferit : folius epifeopi eft confir­ modis perfuadeat ur confiteatur integre , aliter
mare , virgines confecrarc , ecclefias dedicare , enim dicat ei nihil valere.
ordines dare
4. Inceftiem faciens , deflor ans , aut homicida,
Cap. V. Capitula de /aeramenti altam .
Pontificem quaras : papam, fi mt/crit ignem
1. Summa reverentia & honor maximus fa­
cris altaribus exhibeatur, & maxime ubi facrofanclum corpus Domini refervatur, & MiiTa ce­
lebratur ■
2. Linteamina altaris & indumenta firpe ab­
luamur, ad reverentiam & prxlentiam Salvato­
ris noftri, & totius curix cxleftis, qux cum eo
przfcns adeft quotiens Milia celebratur.
J. Calices , quibus infirmi communicantur ,
decorentur, & mundi cullodiantur , ut devotius
communicent infirmi.
4. Ampullulx vini & aqux in minifterio al­
taris mundx & integrx habeantur.· fimthtcr ampullulz chrifmatis & olei fanfti .
5. Non permittant presbyteri diacones (com­
minatur epifeopus eis qui hoc non fervant ) de­
ferre infirmis facrofanâum corpus Domini , nifi
in neccrtitate, cum facerdos abfens fuerit,- fed
femper facerdos cum magna reverentia & maConcil. General. Tom. ΧΧΠ.

Sacrilegae, patrii ptreuffor, vel Sodomita,
Si percujifli caricum : Stmonve fuifli.

5. Sacerdotes majora refervent majoribus in
confelTionibus, ficut homicidia, facrilegia , pec­
cata contra naturam, inceftum & ftupra virgi­
num, injediones manuum in parentes, vota fraâa , & humfmodi.
6. Sunt tria in quibus nullus habet poreftatem
abfolvendi, nifi dominus papa vel ejus vicarius,
nifi jn neceflitate ; fcilicet in injeftione manuum
in clericos vel quofvis religtofos , in incendio ,
per quam fententiam funt vocati fimoniaci : ni­
hilo minus tamen talium rei remittendi ad epi­
fcopum .
7. In dubiis femper eonfeffor confulat epifco­
pum aut fapientes viros, nifi ex necetfitate ,· quo­
rum confilio certificatus, folvat fecurius aut ltge<, maxime prxlatos fuos8. Audita confertione , femper confeflbr itw
Vu 2
ter-

679
ODONIS EP. PARISIENSIS
«Ho
terroget confitentem, fi velit abftinere ab om- A ante benediftionem nuptialem, five pro teftimo, live pro'matrimonio celebrando,
ni mortali; aliter vero non abfolvat eum, nec nio ferendo
r—
injungat ei pmnitentiam, ne inde confidat : fed occafione ferculorum qux debentur pro nuptiis :
moneat ut iterum faciat quidquid boni pote­
celebrato autem matrimonio recipiat fercula
rit , ut Deus cor illius iiluftret ad poeniten­ |ua, fic exigar, fi nccettir fuerit , ficuti coufuctiam .
tum eft.
9. In injungendis parvis pernirentiis fibi ca­
5. Prohibeat facerdos in ccclefia publice fub
veant facerdoirs; fecundum enim qualitatem cui- excommunicatione ne alterconjugum tranieatad
pz & pollibiliiatctn confiteruis debet effe quali­ teligionem, aut recipiatur nifi per epifeopum.
tas pœnitentiz, alioqutn quod minus eft requi­
Cap. VIII. De facramcnto Extreme
retur ab eis.
UnElionit,
Jo. Cam furto raptui, cum fenore Simonii aflics >
1. Cum reverentia deferatur oleum fanâum ad Infirmi quoDe -fc pcjfejfu eleemofyna non fit ab ipfis,
infirmos, fic eos ungant facerdotes cum magno modo vifi
& *dad hoc Iunt tandi
'niorwndi
It. In furto, rapina, ttfura, fraude fibi val­ B honore fic orationum celebritate quz
.
fint
de caveant facerdotes; non alias injungant poe­ ordinatz, fic nihilkmde penitust <ex.gatur, five a ,Λ. Concipaupere
,
five
a
divhe
;
led
f
û
quid
giatis
da5|
um
Nanitentias , fcilicet Miffarum , eleemofynarum ,
mnetrnie
fic hujulmodi, priufquam reddiderint : non enim tum fuerit, gratis accipiant.
cap. «.
tale dimittitur peccatum , nifi rdlituatur abla­
2. Ad facramentum extremz unctionis mo­
tum .
neant populum facerdotes , non tatuum divites
11. Nullus Mittas quas injunxerit celebret , fic fenes, fed pauperes fic juvenes omnes a tem­
nec tricenarium nec annuale, fit pro minus pul­ pore diferctionis , maxime a quatuordecim annis
lus triennale fic quinquennale,
& fupra , fic ad omnes communiter, ut fe pa­
13. Frequenter presbyteri moneant ad confef- ratos exhibeant, cum nccctte fuerit.
fionem, fic przcipue ab initio quadragefime in3. Doceant frequenter populum hujufmodi fa­
ftanter przcipiant venire generaliter ad conici
cramentum licite iterari, fic izpe recipi, fcilicet
fionem.
in qualibet magna infirmitate unde metus eft mor­
14. In confettione cavesnt fibi confeffbres, ne tis fic poft iufccptum licite reverti ad opus con­
inquirant nomina perfonarum cum quibus pec­ jugale eum qui convaluerit de infirmitate .
caverint confirentes , fed circumftantias tantumC
4. Librum qui dicitur Manualis habeant (infic qualitates
fit fi confitens indicaverit , ar­ guli facerdotes parochiales, ubi continetur ordo
guat eum confeffor, fic fecretum illud teneat fic- leivitii cxtiemzunftionis, catcchifmt, bapiilmi,
μι confit entis peccatum.
fic hujufmodi.
5. Habeant finguli Canones pœu'tenttales , fie
15. Nullius ira , vel odio , vel etiam metu
mortis in aliquo audeat revelare confeifionem ordinarium officium ecclefiz, fecundum uium fic
figno vel verbo ullis , generaliter vtl ipeciali- modum qui fervatur in ecclcfia majori.
tcr , ut dicendo ; Ego fcio quales eftis . Et
fi. Moneantur facerdotes ne teftamenta fua j^cu, m.
fi revelaverit , ubique mifericordia debet de­ ordinent per manum laicalem , fic ipfi frequen- corrugus
ter prohibeant Iaicis nc fua teftamenta faciant
gradari .
PU '
16. Omnes praecipiant inftituta jejunia ferva- line prxfentia facerdotis , dicat epifeopus quod
ri, ut jejunium quadragefimz , quatuor tempo­ non faciant eis in unum.
rum , vigiliarum , nifi ex magna fic rationabili
caufa contra fiat, fic fextse feriat; ex debito enim
Hic incipiunt communia pracepta fynodalia.
tenentur facere talia jejunia.
D
i. Praecipitur facerdotibus ut omnts reditus &
Vil. Capitula contra matrimonium.
poffèffioncs ecclefiz fenbant in miilalibus litis,
fit prohibetur penitus presbyteris fie parochianis,
1. Matrimonium cum honore fic reverentia ce­ dc de his que funt ecclefiz aut presbyteri «lie*
lebretur, nec cum rifu fic joco ; nec contemna­ Dent ab ecdefia, nifi per conlilium epifeopi.
a. Prohibetur diftinÂe ne pro inierragio cor­
tur , etiam fi iecundz fic tertiz fiant : antequam
fiat, temper tribus dominicis, aut tribus feftivis pus fepeliri differatur , fed poft fepulturam exi­
diebus zqucdiftantibus, qua fi tribus ediftis, per­ gant laudabiles conluetudines. Idem dicimus dc
quirat tacerdos a populo fub perna excommuni­ fimiiibus.
cationis de legitimitate fponfi fic fponfz qui de­
3. Quictimque rezdificaverit in cemeterio ex­
bent conjungi, fit ante fidem datam de contra­ communicetur, fi principalis pars domus per fc
hendo matrimonio, fie ante hzc tria ediâa nul­ ceciderit.
lus audeat aliquo modo matrimonia Celebrare.
4. Tribus diebus continuis vocetur excommu­
2. Prohibeant firmtter Iaicis, per excommuni­ nicandus , fic nifi ad julhtiam fe obtulerit, fic
cationem, foriilegia fieri ; malefici quoque fic ce­ E fidem dederit quod veniet ad diem fibi aflignalantes confanguinitatemfic alia impedimenta ma­ tam , ac diein adverfario nunciaverit , excom­
trimonii, votum, ordinem, consanguinitatem , municetur .* fic excommunicatus nullo modo abaffinitatem, difparemcultum , compatcrnitatem , folvatur , niti modo a majori , przterquam in
quz tantum quatuor a matrimonio excludit per­ articulo mortis, fic tunc tamen data cauiioite,
tonas, com patrem , commatrem , filiolum , fic quod ftabit judicio ecclefiz.
fratrem fic lororcin fpintualem, fcilicet , filium
5. Presbyteri fuper citationibus faciendis cre­
’ H.r α,Ύβ vc| filiam patrini *.
dant his qui dederint fidem : fed fuper excom­
cjuommuiil·
...
...
Nu
lus
facerdos
audeat
perficçre
matrimo
­
municationibus Lac tend s non credam fine litte­
cjti publi­
nium in cafu dubio , inconfulto epifeopo, fed ris . Sententias audafter ferant , latas diftrifte
centur.
ad cum femper referat omnes matrimonii dubie­ fervent, ut citius quam lententis deficiant, ne­
tates, fi opus fuerit.
mini parcentes , aut timore, aut amore , nec
4. Prohibetui diftrifte fub pcena fufpcnfionis pro abfolutis cos habeant, nifi cis bene con­
ne ullus facerdos aut capcllanus exigat aliquid ftiterit .
6. Mor-

681
SYNOD1CÆ CONSTITUTIONES.
6. Mortue in partu fcindanter, fi infans cre­ Autnimquc, & facerdos reiterabit conftcrationem
datur vivere; tamen fi bene continent dc mor­ ab illo loco canonis, Simili modi pojiquam (ana­
te earum.
tum rfi , uique ad finem ita tamen ut nias duas
7. Sacerdotes audito parochianorum fuorum cruces ominar, quas fingularitcr fecit fuper pa­
obitu, ftatim abfolvant cos cum pfalmis pro dc- nem. Quod h de iimprice vino vel de aqua fi­
funftis, & colleâa.
ne vino fiat conlccratio , vinum reputatur pro
8. Item inhibetur ne faciant defipnationes (aeramento , (tJ aqua non reputatur ; & ideo
ecclefiarum in manu abbatum , vel quorumli­ illa negligent ia dc aqua polita line vino
ma*
bet patronorum, fed in manu epifeopi vel prx- jor & ma/ori pernitentia emendanda eft.
lati fui.
23. Si quid ceciderit de (anguine Domini fu­
9. Non permittantur pntdicatorcs fuper arcas
per corporale , rckindendum eft ipfum corpocelebrare, nec pultare campanas per vicos, nec rale , & in loco reliquiarum obfervandum ; f»
loqui in ccclefiis, nec prrfentare reliquias, fed
palla altaris inde lincta fuerit , rckindcnda pars
tantum deferant {etcnd»t & faccrdotes pro illis illa , & pro reliquiis fervanda . Si fuper infu­
loquantur.
lam , catulam , vel fuper albam decurrat , fi10. Exhortentur populum femper presbyteri B militer fiat . Si fuper quodlibet veftimentum ,
ad dicendam orationem dominicam , & Credo comburenda eft pars illa, & pulvis in faci trium
in Deum, & falutationem beats Virginis.
reponendus eft: fi vero in terram ceciderit, lin­
11. Moneant temper populum , & maxime
genda eft terra : fi in ipfum fanguinem mulca ,
mulieres, ne faciant vota fua, nifi cum magna vel aranea, vel aliquid tale ceciderit, quia non
1 r[l
deliberatione, & aflienfu virorum, &confilio fa­ fine vomitu & periculo corporis ’ , eft tergen- ’
eci dotum.
dus , & radendus locus ipfe , five lapis , five
12. Nullus facerdos vel capellanus teneat in lignum , five terra, & pulvis in facrario repo- poteft un·
domo fua aliqua occafione mulierem > nifi fit nendus.
P“·.
mater aut foror . aut talis de qua vifum fit
24. Porro fi in ipfum fanguinem mufea , vel
epifeopo quod careat omni fufpicione iuho- aranea, vel aliquid tale ceciderit , quia non fi,,ti.
ne vomitu & periculo corporis aliquando fumi H*r.
Dcfta.
r
13. Prohibetur penitus univerfis facerdotibus poteft , igne cremandum eft , & tunc fanguis
ludere cum deciis , & interefle fpc/laculis, vel Domini fumatur : illud tamen quod intus cecichoreis afliftere , & intrare tabernas caufa po­ ^derit prius debet in calice vino perfundi , $c
cappa vel pallio Cquanto
~
cautius fieri
'
poteritt , ablui , & poftea
tandi, & fine amictu , fcilicet
f “
nite clerico vel laico in- fuper
< illam ablui ionem
vel fuperpelliceo, & comite
„r.. pifemam
r______ comburi
______ , &
trare domos alienas, aut difeurrere per vicos & facerdos^ fumat . Quod fi de corpore Domini
plateas , & ne habeant cappas alatas & veftes fuper quodlibet aliud veftimentum : non incida­
inordinatas omnino prohibetur.
tur , (ed vino abluamr , & ,a mimftro fuma­
14. Nullus clericus vel regu’aris accipiat de­ tur vinum ipium . Quod fi in ’ primo datum ’ fcimam dc manu laici , niti per manum epi- reijcitur, prout diligentius poterit recipiat , &
fcopi.
conjundum' cum vino in calice fumatur : fed
15. Nullns clericus fidejubeat Judaeo vel fe­ integrum fumi non poteft, eo quod ore alterius
neratori , nec obliget pro pignore, aliquo modo projeâum eft .
ornartfenta ecclefix vel libros Judco.
25. Reus autem h u/as negligent ix, & qui cum
16· Nullus recipiatur ad pnedicandutn , nifi eo particeps fuerit culpx, competenti iubjsceat
fit authentica persona , vel ab epifeopo vel ar- dtfeiplinz : fi autem fupra lignum vel lapidem
chidiacono minus.
ceeiderir, modus luprauidus de fanguine Domi­
if. Nullus clericus faciat jusjurandum, ante-, ni tebendus eft.
D
16. Prohibetur facerdotibus , ne nimis feftiquam fuerit epifeopo przfentatus.
18. Frequenter moneantur laici, ut non reti­ nent venire Pa r i fios occafione fynodi, & ne ma­
neant decimas, quas in periculum animarum tua­ gnam faciant moram lele vifitanao & reficiendo
rum retinent.
tam in via quam in civitate. Quidam enim iter
19. Nullus clericus poteft fibi retinere decimas arripiunt prxcedenti dominica, vel a die Luna. —jure hereditario poficllas, fed auâoritate epiieo- fummo mane , & moram faciant ulque ad fequenpi poflunt clerici fiu&us recipere , ita tamen quod tem dominicam, & magnum imminet periculum
temper laborent , & quod ad ecclcfiam rever­ faluti animarum .
tentur.
1'. Diftrifte praecipitur ut quilibet facerdos
20. Die dominica praecedenti fynodum , fa- habeat in celebratione Miflx , propter mundi­
cerdotes qui capellanos non habent in fuis pa­ tiam veftimentorum circa altare , asuum manurochiis, femper inquirant publice in ecclefia fi
tergium.
qui fint infirmi in parochia, & tertia fcquenti
28. Prxctpitur presbyteris, ut cum in canone
die vifitent eos, fi aliqui fuertnt infirmi, etiam Mitia inctrpcrint, Qui pridie, tenentes hoftiam,
non requifiti , & faciant quidquid fuerit ad fa­ ne elevent eam ftatim nimis alte, ita quod poflutem animarum, ne mora, quam faduri funt E fit ab omnibus videri a populo, fed quafi ante
in fynodo fiat occafio periculi : coram nihilo mi­ pcftus delineant, donec dixerint. Hoc tfl corpui
»g.
nus tamen etiam faluti procurantes provifionem , meum : & tunc elevent eam, ut poffit ab omni­
quam folent facere per capellanos vinos qui re­ bus videri: & poft talem fufeeptionem tam cor­
manent, & diaconos proprios.
poris quam (anguinis & vini puri , aliquantum
21. Sacerdotes die oâavo femper renovent faab expueodo abftmeant : & fi abftinere non pol­
cramenta ad fontem benediftum oleo & chrif- iunt , in pifeinam hoc faciant fuaviter & ur­
mate , fit fandam Euchariftiam , ne vetuftate bane .- vinum autem potius rubeum miniftretur
aliqui ad indevotionem moveri valeant aut er­ in calice , propter fimilitudinem albi vini cum
rorem .
aqua.
22. Si negligentia evenerit , ut , prxle&o ca­
29. Prohibetur diftinfte facerdotibus , ne ha­
none & pera&a conficcratione , nec vinum nec beant fecum prolem quam in (aero ordine fuaqua reperiatur in calice , debet ftatim infundi fccpcrint propter fcandalum: & ne in fuis dpmi-

£8s

if

Ctl
ODONIS EP. PAR. ISI ENSIS.
684
mibus habeant fcaccos fle aleas vel decios, om Agant, fle iterum eamdemhabebunt indulgentiam
nino prohibetur.
quam alias habuerant.
30. Prohibetur diftrifte facerdotibus , ne ac­
44· Item moneant presbyteri fub pana ex­
cipiant gazeras vel admodiationes, nifi de deci­ communicationis omnes illos qui crucem habue­
mis , quoniam eflet fpecies (negotiationis : fle runt, fle votum fisum non funt profecuti, quod
ne habaant in pallis fuis pecias nifi blavi vd ni­ crucem fuam & proponant rdumere , fle por­
gri coloris.
tent.
31. Similiter praecipitur presbyteris quod im­
45. Item praecipi tur omnibuspresbyteris, quod
mobilia de bonis ecclefix aequi fita ecclefiis fuis excommunicent in generali omnes illos qui fece­
tantummodo legent : ( nam de jure aliud facere runt coofpiratiooes contra presbyteros fuos, vcl
non poliunt) dc mobilibus vero luis rationabile contra ecdefias fuas.
faciant legatum.
46. Item prccipitur presbyteris, ut cum ali­
32. Item prccipitur facerdotibus, ut frequen­ quis confitetur eis, fe fidem dedilfe alicui muter
dominicis- -fle------aliis--------------fëftivis diebus
in aliquapar...----------—------t -,— -lieri de matrimonio contrahendo cum ea, fle poft
te fermonis proponant fideliter populofymbolum"fidem datam cognovit eam, non dent ci licenfidei, fle eis diligenter diftinguant articulos fidei, riam contrahendi
.
.· , quoniam firquens
-cum alia
fit in fingulis confirment populum, auftoritatibus carnalia copula cum illa cui fidem dedit matri­
flt rationibus faent feripture pro pofle fuo pro­ monium confirmavit.
pter hxrcticos.
47. Item diftridepraecipitur presbyteris fit fub
33. Sciatis quod excommunicat i funt omnes excommunicatione , ne aliquos matrimonio,clanilli in fynodo, qui fidem dederunt vcl accepe­ deftino conjungant vel benedicant.
runt de celandis matrimoniis .· flt excommunica­
48. Item excommunicentur omnes illi qui fa­
tio ifta recitetur in parochiis a fingulis facerdo­ ciunt fe conjungi clandestine., aut benedici , flt
tibus .
omnes illi qui intereffe prxfumunt fiicerdotes.
34. Prohibetur facerdotibus , ne habeant ca49. Item praecipitur presbyteris ut , quotiens
pellanos habentes' cappas manicatas , ficut nec dubium erit quando aliqua jejunia vel nroccflioipfe perfone debent habere: praecipitur enim om­ nes inftitutx fieri debent , ficut in fefto faofti
nibus habentibus ecdefias ut ad fingula tempora Marci,
____ r peta'nt a decano loci, & fine ejus eooordinum fe ordinandos offerant : fit hoc intelligi-ç filio ea facere non prefumanr.
tur in juramento quod fecerunt.
...
50. *Item pnccipitur
presbyteris , ut, quando
3f. Item prxeipitur facerdotibus diftriftiflime, mulieres poft puerperium veniunt ad purificatio­
flt fub perna magne emendae, ut cuftodiant pre­ nem, dent eis tantummodo panem bcnedi&um,
cepts fynodalia quz feripta funt in lib Ilis fuis. fit corpus Domini eis nullo modo propinent ,
Quidam enim, licet jam elapfi funt tres anni nifi expreflê petant, fit prius confeffx fuerint.
ex quo prxdiftos libellos habuerunt, ita funt né­
51. Item moneant presbyteri parochianos fuos
gligentes , quod nondum habent pixidem ebur­
in confefiionibus & in praedicationibus fuis, ut
neam , nec tabefnaculum ubi refervetur cum ho­ faltem femel in anno peregrinando vifitent ec­
nore corpus Dotnini, nec fontes fub clave, nec defiam Parifienfem.
chrifma vel oleum in aliqua capfula .
52. Praecipitur diftrifte omnibus presbyteris ,
36. Prohibeant facerdotes ne fiant choree , ut pro domino rege faciant fpecialem comme­
maxime in tribus locis, in ecclefiis, in coeme­ morationem, quando poterunt.
teriis , & in proceflionibus.
D y}. Item prccipitur presbyteris, quod finguli
37. Prohibeant facerdotes per excommunicah­ fcnbant nomina parochtanorum fuorum contra­
tionem, flt maxime tempore vindemiarum, fin­ trum ecclefix Parificnfis , fic etiam feribant pro
quanto quilibet eft confrater.
gulis diebus dominicis, ne aliquis Chriftianusre­
54. Irem praecipitur presbyteris, ne recipiant
tineat apud fe marchum vindemiarum quem Judzi calcant aliquo modo, propter illam horribi­ capellanos fine conficientia epifcopi vel archidialem immunditiam quam in contemptum facraconi.
menti altaris faciunt: flt fi remanient , detur
5y. Item praecipitur presbyteris , quod nihil
porcis, vel expandant ad opus pro fitno.
exigant a parochianis fuis, eo quod teftimonium
38. Prohibeant per excommunicationem fxpe dant pro eis , quando debent matrimonium con­
ne carnifices permittant Judxos laniare carnes
trahere .
56. Item prohibetur diftrifte, ne diaconi ullo
fuas, nifi totum detineant Judxi .
39. Item diftrifte prccipitur presbyteris neho- modo audiant confetfiones, nifi in arftiffima neftias, licet non facraras, dent pueris ullo mo­ ceiTitate ; claves enim non habent, nec.poffunt
do: fic inhibetur ne celebrent fine caligis.
abfolvere.
40. Item prohibetur diftrifte ne facerdotes cul-E
57. Praecipimus omnibus decanis, quod inqui­
tellum portent cum cufpidc , nec clerici eo­ rant de cetero, fic in feriptum redigant nomina
rum .
omnium presbyterorum: qui in deCanatibus fuis
41. Item diftrifte prohibetur facerdotibus ne decedent, eaque deferant ad fynodum recitanda,
permittant praedicare aliquos ignaros five illite­ ut oremus pro eis, fic moneantur finguli presby­
rates , etiam extra ecdefiam , five in viis, five
teri ut faciant fervitium fpeciale: hoc enim liin plateis, five in aliis locis parochiae fux : fie bentifftme debent facere, quia, cum deceflerint,
fxpe de dominicis diebus facerdotes moneant, fic fiet fimiliter pro eis.
etiam fub ptrna excommunicationis inhibeant pa58. Item diftrifte prccipitur presbyteris omni­
rochianis fuis, ne tales audiant propter pericu­
bus , quod excommunicent ter in anno fcilicet
la hxrefum flt errorum quos feminant.
in pafcha, in nativitate Domini, fle in feftoec41. Irem diftrifte prxeipitur presbyteris quod cleiix, omnes illos qui fcienrer celant feuda Pamoneat parochianos fuos & parochianas , quod rif. fit omnes illos qui fciunt fuper hoc aliquid,
provideant ecclefix Parifienfi, qux multum in­ nifi illud revelaverint Parifienfi epifeopo , vel
diget albis , fic ftolis, & toallis fic hujuimodi.
ejus mandarario.
4;. Item moneant folicite fic affidueparochia­
59. Item praecipimusfingulispresbyteris, quod
annuatim, idque in craftioo SS. Trinitatis, annos fuos, ut in Albigenfes bxreticos te accioniver-

-.-ss

F

itf

SYNODICÆ

ίί<

CONSTITUTIONES.

omnium cunfratrum B. Mari* per A torn uberem habebat , tribut fcholaAieii ptupcribut
~
difperfit 4e4nque : ita ut pavitione fu* ditaret. Vixit
totam Parifieofem
djœcefim celebretur.
ad annum 1177. Vide pluri apud Pcrrum Blrlenlem ,
tùreriaritUB

do. Pnecipimu* ut moneatur, non Judcispr*.
flare rotas , iecundum quod prcceptum eft :
alioquin compellantur per excommunicationem.

ep>fl.i>7· Be i*l. Vide

tt

Baron. Tom. 11. anno 11(7.

Nota Gabr Cossartii

Nota Skvbuini Binii.

Odo Hennci II. Anglortia· regit, & regit Gallorum
, invitus a4 epifeopatum Panfteniem
Mauricio mortuo npeut eA . Puer eleemoiyntm too«tiabat lacrymit . A4olrfcenttm Gregorius VIII. pene
ia Angha re44i-

eonfanguineo*

pari epticopo honora excepit. Qpem

S. J.

Male hit conflituttones B>niut retulit 14 Gregarii
VIII. poniificttum, & qui obnt m 11Î7. cutn OJoPari lien fit epilcopui non furne , nili poft novem ut mi­
nimum inacs. Miuritio emm (ucceffit , qui anno de-

d8> H88H88H88K <β8Κ»>

ιΧΦ

«•ADDENDA
AD STATUTA SYNODAUA

ODONIS EPISCOPI PARJSIENSIS.

L
ExNUofi
Suppl. Ta
U-PH- n».

VI.

Rohibeant facerdotes publice laids fub ana-_
themate cum Judris commercia facere, mu- °
Non dicantur duo introitus fub uno canone ,
tuo ab cis pecuniam ad ufuram rei aliquid ac-quia m nullo officio ecclefiaftico fit talis moncipere, eis vendere vel mutuo dare, vel ab i pût ftruofa mixtura, fed celebrata integramiffauna,
emere; quorum enim difpar eft cultus , nullus poteft facerdos extrada claufula * addere plu­
debet «fle animorum coolcnius.
rcs , prout tempus exigit, vel ipfius devotio vel
audientium.
II.

P

VII.

Infuper laicis prohibeatur fub perna excom­
municationis, ne pnefumant difputare cum Ja­
Item nullus bis in die miffam audeat celebraCte, nifi grandi neceffitate, ut in Natali Domi­
des de fidei Chriftian* articulis.
ni, ubi non eft facerdos alius; nam ft tres funt,
UI.
Cinguli debent fin gulas celebrare. Tamen domi­
nus papa dc epifeopus non fic.
Item, omnes illos Chriftianos , qui cum JuVIII.
deis cohabitant, dc annua ftipendia ab eis ac­
cipiunt, ipfis in domibus eorum ferviunt , ex­
Item quando celebrata miffa , fupervenit ex
communie ttos haberi, dc a (aera communione
arceri precipitous.
opinatu cadaver, fi defit coadjutor, debet idem
pro defundo celebrare ; quia non eft corpus hu­
IV.
manum fepulturc fine miffa tradendum, fi fit
Irem confeffor non debet ad Angola peccata congrua celebrandi hora , dc nifi poft cocnmuterrere conhtentem, fed elicere afpidem de ca­ __nionem receperit facerdos ablutionem feu expla­
verna , perfuadendo per exempla David, S. Pe­ in nationem . Nam poft receptionem ablutionis ,
tri, Magdalense & Latronis, flehujufinodi, tan­ nullus debet celebrare , quia ibi purum vinum eft
dem terreat & injunfta pernitentia fpem fpon- vel aqua, fed non in pilcina projici, led ab alio
deat, fi ramen vitaverit refiduum, aa quod ju- jejuno fumi debet prima ablutio, quia ibi rema­
fta Auguftinum necefle eft fugere occafioncs & net aliquid dc (anguine.
opportunitates peccatorum.
IK.

V.

Non refpiciat confeflbr vultum pceni tentis ,
pntfertm mulieris , nifi forte in tranfitu, fed
cito & verecunde, ut percipiat figna contritio­
nis, nec requirat nomina perfonarum, cum qui-£
bus confitens peccavit, nifi forte in cafu, ut poffit fuum parochiaoum obftioatum, vel iuamparochianam per (e vel per alios fui criminis co­
mites ab obftinatione peccati deterrere, ita ta­
men quod perfonam fibi confeffam in nullo red­
dat notabilem. Ita etiam quaerat fi confitens vo­
luerit fpoote alium nominare ; de alieno parochiano forfan debet aliquas circumflantia* ejus

Si fit facerdos celebraturus (nam fi feflum
habens propriam miffam fupervenit in die inofficiata, id eft habente proprium officium ) debet
unam miffam integram decantare , illam fcilicct
que celebrior videbitur coofiderata loci & tem­
poris ratione poftmodum fubiungere officium al­
terius miffz. Tertius cafu* vel deinceps bis in
die celebrandi nobis interim non occurrit , nifi
forte aliquis habeat ecclefiam fimul & capel­
lam, quod non eft diu de facili tolerandum ,
nifi habeat eoadjutorem. Item in defeâu V
tici poteft bis celebrare aliquis.

ordinario intimare.

VITA

f. catula

687

INNOCENTI! PAPÆ III. VITA.

VITA

INNOCENTI! PAPÆ IIL
Nnocentius ejus nominis tertius , LothaiiusA „ quam facturum : cum t fi feciflet, contra Dcantea appellatus , juvenis triginta annorum „ um & in prxjudicium Romanx ccciefix faccvel paulo amplius , fed egregie prudens & eru­ ,, ret. Quo«i Romani audientes irruerunt in boditus, mirabili omnium confeniu ex cardinale
„ na ilijus, & diripuerunt ea .* ipfe veroexcomdiacono, altero die poli obitum Cxleftini papx „ municavit eos. Hierofolymitanx urbis, quam
quinti , nimirum Idibus Junii anno 1198. crea­ lub Urbano III. Saraceni eccupaverant , recupe­
tus eft pontifex ^tempore Ottonis quarti regis
rationem plurimum exoptans , litteris legatifquc
Germanix.· cui contra Philippum Barbaroiîx fi­ iniifis,' omnes ad hoc bellum eft cohortatus :
lium reclamantem magis favens, coronam impe­ lecutufque prxdeceflorum fuorum veftigia , ad de­
rii currt\benediâione folita contulit, & ex cau- pravatos inores populi corrigendos, ad hxrettcos
ia jnmtLina viciftim abftulit. Nam cum dona- damnandos, & principes populumque ad terram
tionemSJJam , qua Machildis filia Rogerii prin­ fanétam recuperandam , Lateranenlem fynodum Latei»»-n(*
cipis Sicilix Marchiam Apulix Romanx eccle-.„ œcumenicam XII. indixit, eique inter 4p. epifix donaverat,' ille poft impc--.*.tam imperii coro­ ° icopos prxfedit. Ad omnes pene Europx reges
nam , tanquam invalide citra conienfum imperii fic epifeopos litteras falubrium confiliorum ple- Epiftolc tnprincipum fiidam (ibi vindicaftct ; ac prxterea niftimas fcripfit , quas legi , fit ut ait Trirhe- naeuimjw
etiam contra jusjurandum quod paulo ante emi- mius in chronico HirfaugicnG, in judiciis obier(erat, ut beatus Antoninus tertia parte chronici
vari mandavit. Eodem authore Livonia, ut ait
titulo decimonono annotavit , Apuliam & Cala­ Blondus, fidem Chrifti amplexa fuir. Hujus Pon­
brum vi & armis libi lubjicieus, mandatis apo- tificis mandato per Simonem comitem Monti(lolicis obedire contemneret .· papa fententiam1 fortenfem , Germanorum auxilio fictum, Albiexcommunicationis prunum , ac poftea privatio­ genfes haeretici in Gallia ante annos aliquot
nis fic depolitionis in eum ferens, Sigefrido ar- exorti, parum fugati» partim vero per legatum
chiepifcopo Moguntino, ut eft apud Trithcmium1 fedis apoftolica- ad pœmtentiam fic unionem ecm chronico Hirlaugtenfi , prxeepit ut per totam1 clcfix recepti fuerunt. Hoc tempore faniftus Do
Alemanniam imperatorem excommunicatum JXCminicus Hifpanus ordinem Pixdicatorum , (an­
ab imperio depofnum denunciarct ; quod & fe­ cius Francilcus ordinem Minorum, in Iralia mcit. Interea cumOtto archiepifcopum perfequens ftitucrunt, multofque hxreticorum & infidelium
neque de abiolutione petenda , neque de tranfa- ad fidem Chrifti converrerunt.
aione ineunda quidquam curaret, Innocentius
Almaricus de viginti erroribus conviâus, cum Almanrus
pupa Fndericum II. Henrici fexti filiuin exCon- feftariis pluribus Parilns poft obitum > exhuma- itu > it>u>
ftantia, de confilio regis Francix, ex voluntate
tus, combuftus eft.
libro 6. Hxretico­ ccnùuitui ·
etiam certorum principum Germanix , e Sicilia rum eorum, qui Trithemio auâore in Alfatia
evocatum in Alcmannism mifit, mandans prin* docebant, ciu.n carnium quovis tempore, ttiain
cipibus imperii ut ipfum in imperatorem fufeipe- in quadragefima , licitum e(Te , fot meationem ,
rent. Otto cum exercitu fuo Fiiderico quidem ut qux naturali inclinationi conveniens foret ,
occurrit; fed dereiiâus a fuis, loco cedere, & non effe prohibitam , octoginta apud Argentiin Saxoniam lecedere compulfus eft. Fridericus nam uno dic combufti fuerunt . Pontifex dum
vero ab omnibus tanquam rex , in conventu prio- h^poft hxc tandem pacis faciendx cauta inter Pi­
cipum Aquifgtaiii habito, fufeeptus eft . Poftea
lanos & Genuemcs Pcrufium lc contubfter , in
Otto coutra Philippum Francorum regem , qui oppido illo mortuus eft , ut ait Uupet^entis ,
Friderico (ludebat, in bellum una cum rege An- deciinofexto K a lend as Augnfti , armo Domini
glix avunculo luo , cumque Brabanti.x duce &
1116. peradis in pontificatu fuo annis udodecomite Flandiix profeftus , apud Tornacum lu- ciin, mentibus quinque , & aliquot diebus.
peratus, ac demum anno Domini izifi. abomnibus defertus, & prx mentis dolore infirmatus,
Admonitio Gabr. Cossartu S. J.
met itaque oppugnatx Romanx fedis perna Deo
vindice mulâatus , poli multas angufiias mor­ Dc Innocentii III. & confequentium pontificum
tuus eft. „ Initio pontificatus fui , ait Rogerus,
epiftolis.
„ qui fub ipfo hiftoriam Anglix 1eripfit , (latum
pttonnobi„ curix in melius mutare volens, majorem par- P Finem hic facimus coacervandi pontificum epihcE'Ia» , quarum nimia varietate & copia rn immenium
Q_ i,l Ιππο· „ tem janitorum & olliariorum curix abjecit ,
haec velumina excrelcerent . Quis emm bullarum , &
,, ut conqucrentes tam clerici quam laici, libebrevium modus? Accedit quod nulle eas periculo pr*n> <ÀcnI
,, riores ad eum haberent acceifus . Et paulo
teimittimus , cum in biiJ.no . m Bzovu , Raynaldi ,
infra : Poil conlecrationem iliius , prxfcétus Vaddinp , Spondamque annalibus , aiufque colleAiombus > requiri a fludiofo leMore poiTint .
fir tribuni Urbis & ceteri Romani , exegerunt
Innocentii vero hujus omittendarum epiPolarum
,. ab eo reditus & confuctudincs , quas prede- cauta multo etiam eft ju filor, cum unum in corpus
,, ceffores fui Romani pontifices iis impendere collegia: brevi , ut Iperamus , proditurae lint.
„ lokbant. Quibus rpie refpondit, fc hoc niui-

I

CON

689

• · AÀ>·

CONCIL SENONENSE.

CONCILIUM
ADVERSUS

w

miljr · Λ· κΚ·Γ1ν·

SENONENSE,

HÆRSS1M

PoPVLlCANAM,

Anno Domini mcxcviii. cckbraturn.

Nno Domini MCXCVIII. inquit cirinicm A canonica purgatione dele:H . nec ipfum abic’veÂntiffiodartnft Roberti Monte bi S. Mtriani, re , nec purgationem quam
qua
obtulerat ab toitiv,
hxrefis Populicana, omnium hxrefeon feculen- fit tunc etiam offerebat , recipere volui ili, fed
ipfum
cum
litteris
tuis
ad
fedem
duxiili apotlotifiima , virulentas radices luas late quidem, fed
latenter, hoc tempore propagarat. Apud urbem licam deftinandum : irttelligens , quod ex conccflUr<M/4u Nivemis, Abbas S. Martini, & decanus maioris fa nobis plenitudine potcftatis, citra pernam ca­
nonicam difpcnfare pofiimus, fic. ultra eam ri­
vtonut t» ecclefix, de hoc pefti|cntiilimo errore notati ,
epifeoporum fiiluntur concilio , Senonis convo- gorem feveritatis augere . Ceterum qi poli mo­
ri*M
* cato.· ibique Abbas deponitur, Decanus fufpen- dum in noftra prxfentia conftituto, communem
audientiam* in conftftorio noftro conccftimus ,
ditur ; & fic ad fedem apoftolicam deftinantur.
ubi fe multipliciter nixus eft excufare : illud prxHtliennt c brant ton.
fertim allegans, quod cum non apparente accu·
Abbttis àT Dtctnittnftm Inwentins III. Amplius
_ ia tore legitimo purgationem offerret, teftcscontstflictt in tpiieiis, qnts Jubjiao.
® tra eum non fuerant aliquatenus admittendi. Nos
igitur litterarum fcientiam, & honeftatcm mo­
Lib...ep.s,.
INNOCENTII III. EPISTOLA
rum in tc pariter attendentes, licet ecclefiaftica
ad Michaelem Archicpifcopum
conftitutio tales ab officio tantum ufque ad pur­
Scnonenfcm.
gationem canonicam doceat fui pendendos : quod
tamen
etiam cum a beneficio ptopter immani­
Cap. inter T^ter folicitudines noftras, &c. Et infrt. Sane
foikiiudiim. 1- ficut cx litteris tux fraternitatis accepimus, tatem criminis, ut credimus, lufpcndifti, nolu­
mus improbare. Nec illud etiam proptercaufam
Extra
de cum ad preces venerabilis fratris noftri Autifiiopurs-Canon. dorcnfls epifeopi ad villam , qux Caritas dici­
improbamus eandem , quod licet nu Ius con­
tra eum legitimus accufator cornpaicret , ad
tur, acceifillet, prxfentibus eodem, & venera­
bilibus fratribus noftris Nivernenfi & Mcldenfi detegendam tamen hujus mortiferx pcftis , itnepifeopis, in unum fecifti ejufdem villx populu.n mo mortiferx mortis radicem , ex officio tuo,
congregari.* ubi dc hxreticis, fic eorum dogma­ C fama publica deferente , voluifti plenius inqui­
tibus inquifitione diligenti habita, inter alios , rere veritatem . Attendentes autem vulgatam
Juos fuper hxrctica pravitate reperifti publice in­ infamiam , grave fcandalum , fic vehementem
amatos, Decanum Nivernenfem communi didi- fufpicionem cx teftium diilis obortam , qua
cifti opinione gravari, & in eo, & per eum non contra eundem decanum facere videbantur, cum
modicum fuiffe fcandalum catholicorum animis propter eorum quodlibet ei eflet purgatto in­
declaratum . Unde propter vehementem infa­ jungenda .* fic fervantes fic mollientes rigorem ,
miam, & grave fcandalum, ipium ab officio , dc donfilio fratrum noftroram ârchicpifcoporum,
& beneficio fufpendifti .* apud Autiffiodorum ei fic epifeoporum, apud fedem apoftolicam exiftentium, purgationem quartxdecimx manus fui or­
diem certum affignans , quo tuo fe conlpeftui
prxfentaret , ab objc&o crimine defenfurum . dinis ei duximus -indicendam. Ipium igitur ad
Cumque ftatuto termino ad tuam prxfentiam re cum litteris apoftolicis remittentes, ut ubi
accefliffet , prxfentibus didis Autiffiodorcnfi & purgetur , ubi nofeitur infamatus : fraternitati
NivemenG epifeopi^, ac pluribus in utroque ju-p tux"per apoftolica feripta mandamus , quatenus
re peritis, cum certus accufator contra eummi-~ afeitis
r-- -------J’ft- v,;
--------- r fic
·*■ --------L·1- Jfra—
tecum difto
Nivernenfi
venerabili
nime compaterer, tu ex officio tuo telles tam pro• tre noftro Parifienfi epifeopis, indiâam ei a no­
ipfo , quam contra ipfum recipi, ac diligenter
bis purgationem accipias . Ita tamen ut qui ad
examinare fecifti , & atteftationes etiam publi- ejus purgationem procefTerint comprobandam, fint
fide catholici, vita probati; qui converfationem,
I„ cmtiii» c,r* * Cumque poli modum fe non ad conceflum
. ei .diem, tuo fe conlpedui prxfentafiet, cum fa­ fic vitam ipfius, non tam moderno tempore no­
cultatem ei liberam indulfifles, in telles ac eo­ verint, quam tranfaâo . Purgatione verojjrecepta, beneficium ei reftituere non poftponas, ne
rum diita dicendi, ac proponendi fuas in me­
dium rationes, quibufdam propofitis probationi­ cogatur in cleri opprobrium mendicare. In pa>
bus & allegationibus, tandem renuncians , fen­ nam autem familiaritatis illius, quam cum hx­
tentiam poltulavir . Tu vero cum venerabilibus reticis fcienter habuifte dignofeitur, eum ab of­
fratribus noftris, Trecrnfi, ac diftis Autiftiodo- ficio manere fufpcnfum volumus, donec fcandarenfi fit Nivernenfi epifeopis, fecedens in unum,, lum fopiatur: ita tamen, ut publice familiariinfpc&s arteftationibus diligenter , Γfic adhibito E ta tem haereticorum abjuret. Prxcipias infuper il­
plurium confilio fapientum, quia crimen contra li diftrifte, ut in prxdifta fic #liis villis circumeum liquido probatum non erat, ipfum nondu- pofitis profiteatur fic prxdicet fidem catholicam,
xifti dc hxrcfi condemnandum. V^pm quoniam ac confundat fic deteftetur bxreticam pravita­
ex dictis teftium multa erat prxfumptio contra tem .* fic deinceps vitam fuatn bonis adornans
cum , utpote cum eflët manifefte probatum , operibus, ut infamia convertatur in famam, &
cum familiaritatem hxreticorum non folum ha- omne fcandalum fic iufpicio de catholicorum
buiffe, fed etiam captafle fcienter ; cum publica mentibus deleatur. Qtiod fi forfan in purgatio­
etiam laboraret infamia, fic tantum fufeitatum ne defecerit, eum ecclefiafticis diftriâionis mu­
effet fcandalum contra ipfum, quod non pollet crone percellas ; fic ab officio , beneficioque deCantii. Gtntrti. Tom. XXIL
Xx
po-

A

Οι

ΙΝΙ7ΐί™

CONCILIUM

Ο*_____

“~~~“pofitum ad agendam poenitentiam in ardum mo-A nuent
riflent pro cerro,
arto, com
eun uancino
clanculo rcccuuie:
rtceffide: metus
didus’“"““■■T·
nafterium retrudere non omittas.
t advocatus advocatus
ejus, ficutejus
fecerat
, ficutinfccrcto,
fecerat inappella*
fecreto, onunt
appella* (
n>t.
Datum Laterani, nonis Maji.
‘ tionem denuo
J
L'*' innovavit
'*
* . *'
1 memo­
publice
Unde
ratus archiepifcopus, quamvis non fuilfet appellationi hujufmodi deferendum , noluit eum de
INNOCENTII III. EPISTOLA,
harefi conderoaare . Pro adulterio tamen , Ac
Ad Petrum & Maria in via lata diaconum car* aliis, qua ia damnationem ejus erant manifeAius divulgata *, Ac -quoniam propter infamiam
dinalem, apoftoliea fedis legatum : & ad
herefis , Ac fcandalum , quod in populo fuerat
Odonem epifeopum Pariiienfem.
inde fubortum, nullatenus etiam ad tempus, in
tib. ». epM. z^\Uod legimus in Apocalypfi, Acc. Et nfre.
adminiftratiooe abbatia fine omnimoda defola'
Nuper enim ficut ex tenore litterarum ve­ tionc monafterii poterat tolerari .* de communi
nera b. fratris: noftri Scnoncnfu archiepifcopi , & confilio coepifeoporum , Ac aliorum prudentum
relatione diledorum filiorum R. & D. nuncio- 3ui aderant, ipfum in perpetuum per fententiam
iffinitivam officio privavit abbatis .- Ac canonici
rum ejus nobis innotuit , multa de hcreticis At uunuiumn
eorum fedis in partibus Gallicanis, que ab hu- BS.
j. Martini
marnai , de licentia ejus , quendam alium
jufmodi fece prorfus olim intade manere folc- elegerant. Ceterum idem archiepifcopus atteftabant , incrcbrefcente jam vehementer infamia, tiones contra eum receptas, nobis tranfinifit recum idem archiepifcopus ad villam , que Cari­ daâas in feripram .* ex quibus duo gravia fatis
tas appellatur, in qua plurimi dicebantur profef- probata effe videntur : videlicet, eum ferio, Ac
fores harefeos deliteicere, rogatus a venerab. fra­ affêrtive dixiffe difputando, Ac defendendo horetre noftro Autiflàodbrenü epiicopo, in cujus dite- ticorum errorem, quod corpus Domio» mittitur
cefi dida villa confiftir, acccflJffct perferuraturus in feceffum ; Ac juxta verbum Origents, omnes
diligentius veritatem , clero & populo convoca­ tandem fore falvandos. Allegationes autem, Ac
tis, poft diligentem indagationem, prater alios rationes prssdiâi Raynaldi , de quibus fepeditus
quamplures, qui erant ibi de herefi publice in­ archiepifcopus in fuis litteris fecerat mentionem,
famati, Raynaldum quondam Abbatem S. Mar­ nobis per litteras vel per nuncios exponere non
tini Nivemenfis compérir hujufmodi contagione curavi^. Propter quod diutius expedivimus , fi
refperfum, & publica fupee hac infamia labo* forte alii nuocii iuper hoc inftrudi plenius ad­
Quoniam igitur caufam tranfmiflt ad
rantem. Et quoniam in eo plurimum fcandali- venirent.
__
zabatur & populus, & clerus : de confilio pra-.C nos minus
~ tus ïufficienter inftrudam , Ac ex hoc no- ·
didorum Autifliodorenfis, Meldenfis, & Niver-1 bis
u* fclupulus
r"*—1
non modica dubitationis emerfit,
nenfis epifeoporum qui aderant, & plurium pru- maxime cum fit plena maturitate in tam arduo
dentum virorum, eum officio, beneficioque fuf- negotio procedendum : diferet ion i veftra per apopendit : diem apud Autiffiodorum illi profigens, ftoltca feripta mandamus , quatenus Deum ha­
ubi coram eo forte fi pqflêt fe de tanto crimi­ bentes pra oculis, Aç catholica fidei veritatem,
ne tueretur . Cumque die profixa fuam coram tam atteftationibus qua contra pradiftum Raynaldum nobis tranfmiffc fuerunt, quas vobisfiib
eodem archiepifcopo exhibuiflèt prefentiam, affiftentibus pnedidis Autiffiodorenfi & Nivernenfi bulla noftra tranfmitiimus, quam etiam allega­
epifeopis, multifque aliis viris difcrctis, & prior tionibus, Ac rationibus fepe didi Raynaldi, quas
ecclefia S. Martini , de harefi , adulterio, Ac coram profato archiepifcopo propofuiffc propo­
ufura, Ac quibufdam aliis eum intenderet & pa­ nitur , attente ac diligenter infpedis., publica
ratus effet protinus accufare : ante litis ingreffum, quoque fama nihilominus inqutfira, nifi ex eis
licet nullum inferretur ipfi gravamen , fedem apo- aliquid perpendere poteritis, quqd a ferenda con­
flolicam appellavit. Cujus appellationem fruftra- demnationis
--- --------------------------------------fentenria contra eum
----merito
------------------animum
toriain, quoniatft propter infamiam & publicam θ veftrum debeat retardare, fublaro cujuslibet connotam criminis didus archiepifcopus non admi- (radidionis
■
’ Ac appellationis
..................
...
obftaculo
, ut in eo
fit, dc profatus prior paratus fuit in continenti puniatur, in quo peccavit , ipfum a facerdotali
objeda probare .· fpontaneus caufam fubiit , & officio deponatis . Et quoniam metuendum eft,
objeda crimina penitus denegavit. Prior autem ne in laqueum defperationis incidens, & ad per­
confeftim quofdam ex canonicis fuis telles pro­ fidorum haereticorum infidelitatem ex toto con*
duxit : qui cum a praefato archiepifcopo recepti
verius, eorum praevaricationibus contaminet gre­
canonice , ac diligenter examinari fuiffent , & gem imadum : retrudi eum in diftrido monaatteftationibus , prout debuit fieri , publicatis, fterio faciatis, dc ibi ad agendam poenitentiam
ipfi etiam Raynaldo poftulanti copiam earum fub arda cuftodia detineri : attentius provifuri,
fuffkienter exhibitis , ei dies effe apud Senones ut ita mandatum apoftolicumexequammi, quod
aflignata, ut in concilio fuffraganeorum excipe­ devotionem veftram debeamus merito commen­
ret, fi vellet, contra teftes, & eorum dida, & dare, Acc. Datum Lateran. ΧΠΙ. Kal. Julii.
fua defenfionis proponeret rationes : die profixa, & loco etiam affignato, fuis libere, ac ple­
Nota Gam. Cossaktii S. J.
narie propofitis rationibus, interrogatus pluries, E
fi pro fe vellet aliquid aliud allegare, probatio­ Qui a Petro «toniebo Popalicani haratici dicuntor,
udem a VTilIrlmo Rritone vocantur Pofel iceni : At
nibus, & allegationibus omnino renuntians, fen­
fic defcribuntor Philippidoa lib. 1
tentiam poftulavit . Et poftmodum f«pe dido
archiepifcopo pariter cum venerabilibus fratribus
£·> h·» cujnfii rrpndaot. «w rarw*·/ uti
noftris Trecenfi, Autiflâodorenfi , & Nivernenfi
tgt
ânxnt , jhejqnt [u^trftiuonei
Indecent ; tre-idter feii rsnjit ep«/W« Penii,
epifeopis, aliifque prudentibus viris, fecrera de­
Ontert fni fidti jeperrtt contrtne
;
liberationis tradatum habente , advocatus prrPtfthcenei -Mtlgeri nonunt dicent.
didi Raynaldi fine illo ad coofilium eorum in­
travit, Atpropofuit, ipfam appellationem, quam
Eo(dem autem effe sui ab Alexandro tertio, «n Laante litis ingreffum interpofuerat , ratam habe­ teranenfi concilio generali cap. xxvti. Publicini vo*
cantur
, regionum, nominum ratio per*
re , Ac eam iterum innovare . Cumque poflmo- fuadet ,. temporum
Je Ge/come , inquit, Albifcfi», £· psrtffia/
dum ad ferendam fententiam exeuntes, compeTs/e/awr , & eliii lacu , bcertti cerem, qnet elit Cetbe-

CONSTANTINOPOLITANUhÎ.

693

«94

, , . ...rw.a/n Merewe t etii Ptriliteirci , elii elite eexuet- A_ nunuaiitm
nonnullam as
ab cvairii»
eo datam upwiwcrir
oportaerit,9 guimie
quamde ceifprAn·
ctlebran- » '■ ■
am
ANNO tau **«*» » iivwlert âeaaMta rerwrfftee . Qptare ex
4i» «lix 4c. rc conciliis cogitaict . Alterum eft teili- aXNO
moruum In nocent it III. cujus χχ epiftolis dutbttt pau- CHRISTI
CHRISTI vertas apparet eandem elle hciefîm, divertii appella.
Io ante 4elcripUi intelligitur prWuiila archiepifcopum
·ι,ι.
t,fl.
tam nominitata i poamcum in Albigefo iavalnifleait,
Smonenftm hmc concilio .· iplumkua , & epilcopo*,
fatis indieat efle Altageniem.
Trecenfem, Autiftio4or<nfem ', AcNiveroenfem , ju4i«
A Retro Capuano cardinale fedis apoftolier legaro
cm unoa (wile .
Ύ
celebratum efle hoc concilium qni afletuit. Baionü
Ojus vero <44 it Spon4anua i4er^.· Rex perfentietu
continuator lllnflriffimus Spondam» , vir de hiftoha
ecclefialtica optime alioqei meritus , teftimonnt duo* leirwee wile frecedere * centre trju». per nimctei [eee * Ne»n «4
tara refellitur. Altera*»eft Rigordi, qui in geflisPhi- fecit ed fedtet •fefieiitet» eefelitn .J Crgafiu ver» no· «urneowi cRpeZ/cciMC deferret , je» »c differret ed teetpu/, "'«· < licilippi Augufti cardinalem hunc , mulum hoc anno ut
Ac. <o»i4enr> verbu 4rfcripta iuni ex geftn Innocentu '*··
' pacem inter Francorum Anglorumque reges conftitue*
trrtir , ubi bre -dicuntur non 4e Senonenfi concilio
rec , in Gailias non ante exeuntem Decembrem re­
anm MCXCV1U. fed 4« Divionenii ann. MCXC1X. ut
nifle affirmat. Senonenfi igitur prcefle concilio ance
roex lests .
anni huius finem qui potuit? prsfertim cum (ancien*

da . cajes cata» lag»*·* erat , paci, prius operam

488*488· 488*488· 488·488·488* *Ê8· 488· 488* *®8* ·βθ 4B
TOA'NNOT Tor KAMAT H P O T“.
SwqJntw ψίφ<«μ«, xmXo'er w «vnr <

B
tr« ,

Aa^Sfèp fèf ^utMtTxar &πξχ$ΐλφβκ Joe. p» iÇ μαλ­
λί» rnCt^r Im 9 xà» a «tXzTrxoi &<«?«< Tare
à xhAwotp dr
tiuihAim iζίΐ ψκφ<'«μ«')/.

Ίρμττμ ι’λίμ Θίϊ αρχ«ΓΤ/σ·χοΗ8· Ktaraprcravé*

. λΜΚ,νίβκ 'Ρ«μ>κ« ^ ·ι»»μ^ι^·ς νβί^ιβργκ,
Ce xio'f
βίιλφν
βτΜΛτηρΓό , ιύ
itpenurp jriÇntàtTf Δυρριχί» t iÇ ύ-χιριίμφ .

rd ûiefcAtratrpi trwxôr^ ûta^s'Atv;.

O" lOANNIS CAMATERI CPTANI
PATR1AR.CHÆ.

Decretum fynodele fired prMbet neam & terndetet fobritut due/ , texere/ decere :
Joaftnes miferatioce Dei archiepifcopus Con- Ex Supp.
ftantinopolis , novar R.omr, & iinivcrialis Μ^ηΛ τπ·
patriarcha, dilefto in Domino fratri & com- ρ·
P;·ν
’M·
miniftro, ianûiiïtmo & honoratiftimo Dyr­
rhachii mctropolitano, itemque roiigioGflimo
epifeopo De abolis

’N xuek» eheemri α!»λφβ'

rxlleâe in Domino frater & conamtnifter, Aifert i.euieJLz lanûifltmc Dyrrhqchii metropolitane & $·£ J“,,s
rù θΜφίλίΓαη txrcxsrr Δια£ολ(*κ. ο Καχαν- hypertime, thque rcligiofiiTioic Deabolis epi--t ,
fcope .* Cum Alexius Capandrites fub decefloid^iK Άλιξτ·* in' Ίβ «pd ιΐμνιι a^rwntr» ·«- re noftro fanâilfimo patriarcha comparuiflet
τχιαρχχ χαρατάί ιύ ùpjS σαιπίμ'ρ) τϋί χ«$’ »μ««
coram facro confcflii fanâs lynodi noftre,
vjrtef rcurelx, xseni rev ΦίβρΜ^ον μη»α, τηςτα- menfe Februario, pnxtenta prima indiâione;
ρτλθύβτκ «ρνηκ cxmMiinaK, efo»j>nraw wîvo* narravit, fe matrimonio legitimo fuilTc copu­
larum Eudocix, orti ex ditione Dyrrhachina ,
μ/μρ >αμ«
rjï «’«a τί Ot.axr®- ûtz/φα·
χΐν ·ρμνμΰ>1 Εΰίβχ/αι, τη αυπιΐιλφν η χα»τ»- fornre germana venerabilis illius -Sebafti do­
mini Gonilanrini Bofoannis , que amiferat
Cdtn Σ/βατ», χιφ» Kwcerpn're τί Bwi'awm, «»οpriorem confortem fuum, prcGdem illum Dyr0αλχ0Ί| rev
όμ/^irlw àutîit , rev Ctofa- Qrhachitam, Bardam Macrommatum : & hoe
χϊτίω txdï*·* inçtvni, Βαρ3«ν rè Μαχρόμμαην.
nomine confcâa fuiffe confueta infiniment*
sr* βι/τ» ιζ ^«μ/«« ruvtô* αΐ/μ/Μ- matrimonialia . Prcterea preces facras tam
λακ. $ sx? rm« frpa dCyfi τη{ π μντιτΛαί «ζτϊ fponfalium
ifalium , quam nuptiarum
nuptiarum, intervenite.
intervenite.
γ*μ»
ώη}. μιτΰ /i μίνας ζ της tw Verum
ft ie
Pte® ««fa
/erum P°
poft
feptem
menfes a tab
tali horum vit·
vite
«îouÎtsk evti&tv9te»f, ί’χηματ/αατ» i |«ληφθ«<ί focietate , memoratum Sebaftun) Bojoannem
invitate per funulationem in domum fuam
rr^’Ç· BawauW, «*ο<αλ«^α/ «Wv η ( x«/ ) mm^KurTaJa^rit’am,“ tro fmo^t fwrn ,

E

iÇ ruMs/kp^s, itptintn μη^οχολ/ΤΒ Διιρρα^ΐν >ζ ύνιρτιμτ ,

wvKarovleXlu, >$ rlu> euriνβμρς γ^ΛΧ/Γαν ανζι^νν, α*ι/ηδ·φΙω J«'Jaav rxetru, «ς ûpqτΐΗ,«ςτι|ι «χ/αναυτβ,«ανίΓ/αθηαβμιννςσι^^ι/c·
χνς. «ρναφΟτΊκαόντυν it nirtv tà xareou'a α’ΐ/τί, Ίβ-

rev ity

σιΙχρ·7ς Χισμοίί χαπισφαλ/αα^**.» (*Μ*
φμφβν ίϊχο», dtataXtiv τίς wiwt^ συ<ΰ>« air-

•

germanam
germanam ,, ceu
ceu diâum
diâum eft,
eft, illius
illius conn
conjugem
fecundum leges faâam;
faâam ; velut excipiendos con­
vivio , pro more adfinium. Qui quum ad do­
mum ejus acceflitent, Bojoannem fe quidem
vinculis conftnâum ferreis in cuftodiam de­
dite, diremptum ab illa conjuge fua, fpolialunKjUC pfW.(crce Ieou>
, 4M„ „çum 1OIU.
tumque pretcrca rebus iis., qqas fecum adtuliflcc ; at illam conjugem ûiam invitam alteadhïbita - Quibus rceenfiris
ri copulate , vi adhibita

τϊ, <·ρβααφ«λβμ^ν<φ^ «ζ a itt^iptn
repayμαπι. llw Si rtfar evfow άχχαβν ίιαααμ^μ^* ,
(ήρμίρμ^β·<π».ΤΒ&πι αφ^αα'^·?, σ»»μ#ΰρ· Εetiam inftrumentum inCnuavit tuum, religio*
μ« ·*ΝΦ«»« «ί τί θίΟφίλίΓβτχ »χ/«χ·»χ ΔταβϊepHcom , quo f.gmtesbatur
2_____ ι..λ_____ I-, -TL.
« confcntiente tnagiftratuum Coloniatarum .
Xmk, ί»λ«» /χανμφΜΐχ ομολν^/ας iÿe KwXrewtetconfcibooe^, qui & nominarim eo in rnftrutûr epyivtwe, tw >Ç χαττννμα et ιύ iwérte ίχλχ- mento exprimebantur, cognatum illum fuum
μίννν πψΗΗΪματι, tk ô vwïrO^ aperfl/Ài aï/nSs ό Capandritam mortis interventu amifla'uxore,
KawavicàTM ,θανβτμ a’re/JsrÀw» t(w tx aptinav· qu® primo ipG matrimonio junfta fuerat, co- .
twavif rturatfdfcrav «uni jutante , euw^iTw pulatum ete fecundis nuptiis, nulla interve­
i&riff γ·μφ β"Κ «χάβτκ txsec τί }ζαλχφ^«<α>ι niente vi mulieri commemorate : prerereaque
adorandum ediAum imperatorium , quo fan^wtetv . αΜά W < βαηλ/xèe apM-xuMiTw <r<·
ciebatur , Gqnidem indicata Eudocia nulla in­
*βγμ», «ννί reire i»e£°A&:*»
tercedente vi , per facras preces ei copulata
9» Etihua 0r«g <ηβτκ «trig, μι& tipis <£χ* fuitet ; ut nemo moleftias auderet exhibere diνιναζίγ^ «vnS , paùita ηλα?* ο^λησΉς t xej^rv fto Capandrit». Secundum igitur hcc omnia,
Xx a
fyCmci/. Gorérëf. Tom. XXII.

69ί

CONCILIUM

............................. Ο*

£ÿ=» JynoJ^le tune inflrumentum ÎJÎhtm fuit, quo A ri inXvSiru KaxatStzTn· tri τβηζς yvt irxn x}'
__u—juxü Capaodntx petitionem pronuntiatum eit , ,''
~
«· ν xtxru. christf
αημΑζ^μα rwtxxum
arrotfix rui/Cizxo» , οι
αννΌ ac decretum * quid in ea caufa ciTet aqcnτΐώ KaTa^eznj ταραχλησιϊ α’τζφάνθη xj »^ν»μα·>>»·
CHRiSU jlirn_ Atque huic inftrumento i>nodali ctiam Τίί’θχ, τί iri τη nzju>7j« t'to^irr» rcinricj . y· c>î
,,,?
produite <rtru didum eft) a Capandrita chartriuioSixti ,ο-ημ^ώμχτι x, tb «apa τί Κατανίςζη; ,
tx, videlicet adorandum illud ediâum impe­
<J; HfnTUz, <τ*«χομι.Ολτπ χχρΊίχ , ri, rt Carnetratorium , le inftrumentum abs tc religioiifiimo Deabclis epifeopo profeâum, ad verbum xiv morxwnv δηλονότι ηφάΐχ^μχ, >Ç ri σϊ» ri
riant inferta. Quia vero nunc rurfum medio­ ^ζοφίλίτατβ f’riTXOTB Δηβολιως σημρ'ύίμα,ώ’Ζcritati noftrx rJatum eft ex parte mulieris ^ρχφητα» χατο ρ’χμα. t’xfi
vb» ηαλιν αιηϊ^θ?;
iflius, fororis fcilicet venerabilis illius Eo;oan- τί ημιπρ* μζτ^ότχτζ ταρα ύμ μζ’ρ« rnç Tr/curns
*
ris, quod cum prius legitime junâus ipfi ma­
^αιΧτΜος, τχ< αυττιίίλφηΐ ίτΛοΧβτζ τ« παισζβα'ηζ
ritus , primicerius ille Bardis Macrommatus,
nityrx debitum pcifolviifet ; ipia quxiloriam B«i'aa»V8 « ω'< τ» apcrrpo; ονζυγίη®~ \ ομίμως Λύ­
verita poteftatem, quod talia Izpius in rebus τη αΐ'ϊρός,τϊ Ί^ιμμζχη*» «χη»» Βαρία τί μχχ'.ομ·
hujufmodi evenire (oleant , ad ten.pus in di- B1 μ&Γ8 τ<ί Xftùv λΗΓκρ^-ίί-ανΊΦ*,Ίία x5»axneixkt
tionem Colunienfetn -migraverit ad cognati ^Ηλ/χί-ασα ituaft-ia/ , c'xcZa όο>^λχζ< ex rug
cujuidam lui domum , deferens eo fecum res ■niinii φιλά yiyfcQxr,<rB*cçxxtfij << n IhizxKofuaspotiores, & jdtranfpertandum fauliores,
μ; ζττϋ®Λ?η <τ·ο'ί oixixv nvc; T^i ùrr xb*cj-~
quafcutnque potuiftet avehere. Turn Capandntam hunc non paucis armatis hominibus yt.it, ΐηιφίριμι.Ύ, κ, ΐ,σχ tvû: lyyrLv irtyf&xtcoadis , prxdonis in morem advenit!;.· , ra­ χρρτζυ (: Α’μίΐνχόμι'χ ï$ ττιςτν.ς <π*χ“)-μχτων. ό
ptumque lui commifilîe , ablatis etiam rebus ii ηιάτ®* Κχτανδ&τχ; Aw Λοτλοι· *’< ολι'^οχ
iis, quas fecum habutile: ; atque ita de loco cruva^arku», λη~&χως ζτζλθωϊ , αρχα^Ιυ» ài>rrt
in locum eam traniportafle, captivamque trt- »τλχμμ»λησεΑ’> α’φίλομ^νΦ* X, οτα <Φ·οβ·ητσ’^ αυ­
xiile quocunque v;)lcf, quum ne quidem ei
τί «φχα^μχηι, άτο ηηκ &ς νή»ον μηύγνν aurlu,
permitteret adfpicere fotores fuas germanas;
qux hoc facto cognito , ad eam quxrendam ιζ «ίγμχλωην ίλχω» οτκ κβάλιη , μη συ^χνρ»venerant . Hoc modo Capandritam per vim μό(ω ièüv un Si tbç α'υταδζλφας α’υτης, τίη μχ~
θίταί, xj
’ιαζη
’τηπ» π.υτηί
ιλθβί·α;
contraquc leges ei fuifle copulatum haudqua-, Ηί
...α__
υ..............
..
.............. .... χΐ
— ία»
- .
qu-m lonlcnticnti , tum propter ipf.us ablur-CβΙΛΙf^uyn αυτί μζ) αιατ/θί·
ditâtem fadi, tum quod accurate ipia noflet, μί^, Srx
- ■ π ii- ακηθοίτβ
·
—
- ànnev
Ό^αΓματ©'
, «ς
fobtinam iuam fuifle priorem Capandi ite con­
η a'xtiCwi &Siva:t ΰ; δίτιξαδζλφη τνύτκς (α
jugem , quam morte amiferat. Ideoquc ipfam, itx
'
oixaGone captata , maluiflc fuga cohabitatio Η φΰ'προ? σΐζί·γ<& τί ηιίτ» Κβτα'.ί&τκ, η»Ο«αυιίς άχίζχλιη. iri £ t^pè ίραξαμί'νη, tW
netn ejus defercre , nc damnationem animx νάτω
l
<rxuoz\rnx t’xçcç/w s/Atro, Sm, μ* «eifcer.s pruJcnfquc fibi conciliaret ex tali vit® μίτ'αϊτ»
(
contortio , propter fanguinis cum ejus priore (μα χ|Λγ««χ C* auuc^r-TH ivmin ix τί< μη
conjuge propinquitatem, qux Eu.locix iobrma (
αυτί συμί<ω<τίωί, £ζα τ(ιχ χαθ* αιμχ πιβτ»ς iy( vclut ipia prxdicat ) fuerit. Quibus expofitis
Γυτηπ» «fpcj τίώ xptcrrpoy συζνγον τ«Τ8, rlui xj
per quemdam ex fuis interrogabat mediocri­
tatem noftram, inconcilio pirlidcntcm, quid i&Ttpxv (ώςφητ.·?) όζαδ/λφίαζ κτχν α’υτίς . xj
α’υτίς<β·θί
dc conjugio in hunc modum contrado faciun- f’pwrxn* ζθζτυ ζ’τζ τίττζ; ofg’τζνφdum effet . Relponfum cfl tum mediocritate τη» n'uJy μ^/οτητα *ατ>οχαθημιν(ιυ <riu>c5r>tui, τ»
noflta, tum facto cœiu fratrum; fiquidem ita ι»ζ τύ w/sn^oTus' <vto[ix'>Tt ο·ΛΜΗχ<·.νίφ forme .
comparata fu rei veritas ; ipfo facio direm-D nxnrzt ατο Π τχΓς xuîTx μ/ζ^ο^τ©*; xi της irpxi
pium efle mtlr monium fie contraâum . Et
aJsAçcrr.T®· , ως π ίπ.ί QH ττ· τη; άλη^παί ,
ille quidem, qui vim intulit, omnino ea per- 1
peti meretur, quxfacrx piatqueleses flatuunt, α1 ’υηθοι ι\η η' ίζίο-τασμόο? η tru αροβχ·.1 ruiuoi·
adgnotcens dc Hias pœnas, qux per facros ca­ xrrtov. ό fjfyùxxTÙÇta; χλναμιλητχς fxHva, ττάντυς
nones irrogantur iis, qui fcientes ac pruden­ α£ιχ; irt jradt-7y , àntp oi ^iiot <t φιλΧ,τίβΜί νο­
tes cum duabus fobr.n.s copulantur, quum is μοί ίατχίλΧ’ο: n r, ιπιγάς χ} 7ϋ ατό ί$ ζ'ζ'ύίΖ X*gradus ex Unguinis conjunctione fextus efle χό.ων ιτιτιμώμ^υχ τ»7ς ον truwzSnTH iuri itrt·
deprehendatur : hxc vcio , qux propter hu­
ζαίι'λφχις σιζΧΓιτμύνοζί , ως txre όζ âîtutwi dCjufmodi caulas ab eo divertit , nullu.n prxjudicrum fubftinebit . Quatnobrem vob setiam £ΐσ·χομί va βαθμί . ή Si ατο> àra rilt ί/μ' ni» wzfign bcainus, ut utramque partem arceflatis, turi'i αίτιας, èiiv τ; «ροχς/μα 'Jworxjxz rrtz, «θθ*
bc ambobus coram conftitutis, accuratum. xa- tÇ τα,α 7ηλίςτ.% ΰμ7>, μιτυχχλίσχι&υ >q α’μφο'ττmen habeatis eorum , qux ab cis dicuntur, ρχ ηί μ/ρη, Λ άχςζ3· * «xrri r'jrxiw θύ^αζ ύζί·
ix evpofita lunt in fynodo ■ ac utra tandem . TTITJV τ^ύ νχρ «uty ΑίΓομύων, χ, a-uuioitxii α’φηin parte veritatem evidentem inveneritis, fe-E
">η 5i.ru». χ, C» «Γω tmtu·/ Æp»T‘TT τή»a A» v WOT
eundum pronuntiatam de «.a f)iu<dalem ientenn <m agens .*Valete ; nrcnlc l ebtmrio, in· »ΐΐφΖΓιν»ταν, irotnrxt xaru τΐί» ι’τζ τβτφ ς^ίζζχ·
θπτα» σ-ιωο^χη· αΛΟφασι». zppwjjz. Mfllz' Φιdivtione fecunda.
βροχζρφ. iitntpfati iAn'fa:.

CON

τ

WE-TMONASTERIENSE.

_/?7

É?8
CKRISll

t

tiff.

CPCONC ILIUM WESTMON ASTERIE NSE
Λβηο 1199. babitum.
Mi"fi fs

\X iikn..

anno celebratum eft concilium apud A fis. Archiepifcopus Eboracenfis concilio non inti Wcftmonafterium JJ. Cal. Oâobns, prc‘
'
terfuit, cum eflet in Analia, ne quis ejus alle­
fulcntc H. Cantuarienfi atehiepifeopo, pnefenti- garet abfentiam : cum iuxts prilcorum conluciubus epifeopis V. Ixxlonienfi , G. Roffenfi, H
d nem ad vocationes Cantuarienfis concilio ttSartsbirenfi, 1. Oxonicnfi, R. Elienfi , G. Co- nerctur interefle , vel juftam abfentiz lux cau­
ventrenfi, K. Bangorcnfi, epifeopo Landavcnfi, tam allegare . Dominus Linrolmcniis λ Rom a
R. de fanâo Afaph , G. elcâo Hervfordcnfi, rediens, gravi trachis infirmitate, tunc tempons
cum abbatibus, & p^jpribus diverfi ordinis, qui apud vetus Templum Londoni.s lefto dcctibm: .
ad vocatioqpm domini Ontuarienfis eo conve­ Dominus Wintonicnfis &. dominus CiccArenfit
nerant, ut de caufis ccclcfiafticis traâarent. G. corporis fui infirmitatem praetendentes, litterato­
prior Cantuarienfis fedit ex oppofito contra do­ rie fc cxcufavcrunt.
minum archtepifcopum a latcre epifeopi Roffcn-

rf/*I*a >M**s

T*tf*dN*>*!!**>*

CONVENTUS

EPISCO P O R U M

AC PROCERUM IN RfCNI FRANC. ET AnCL. LIMITI.

Pro pace inter utrumque regem fancicnda , anno incuntc

MCXCIX.

'tri Capuam, bigati Apeftalici‘, in Galliat ap· B reges, Francorum fic Angloatm, conveniunt cum
pai^f pneu cnra fuit , ut pacem
pac
, enftt era- multitudine epifeoporum , abbatum , cornuum,
fiitutmlet caufa venerat , inter Francos Angfofyut
priorum , prapofitorum, fic utriufque ordinis in­
fateirtt ■ Eam «d rem cenciltum ctlebratur, ut ait finita multitudine hominum. Dc pace inter re­
AqutcinfHmts monachus, in utriufyne rcffù limite: ges fic comitem Fhndrorum facienda multum
nempe in Francia ac Hwmtmrua finibus, a/ÿ«r ut laboratur .* fed ad cfiedum minime perducitur.
certius àtfgnat Roperius Rovtienui , inter l'cmo- Sed tamen inducix in quinquennium retinende
nem if AiMiacum. In Marchis utriufque regni, verbo tenus obtinentur : qux vix ufque ad Pafinquit.Aquicinchnus, concilium agitatur : utrique cha tenentur.

F

C3»AD

CONVENTUM

EPISCOPORUM

IT Procerum in extremis limitibus regnorum Francis , et Angljæ .

J0ANN1S DOMINICI MANSI ADDITIO.
j—! X7Alienis Rothomagenfis archiepifcopus utlai Ctix propofito amoveri ruam fuper hoc prudencos quofdam homines ex utroque regno tiam commendamus , & fortitudini tue pluri* Franci* ab inferendis
inferet ’’ in
’ ecclefiafttcas
· - —
Anglic &
mum in Domino gaudemus . Nos aurem frater­
res Oirreefis fux infuriis pernarum terrore arce­ nitati tue volentes patrocinium apoftolicum tm-ret, utriufque principis ditionem, qux fibi epi- pertiri
w ‘
, tam te q.ia-r eccicfum regimini tuo
fcopo parebat , interdtâo lubcgerat . Adum ea commilTam
t___ "
fub beati Petri & noftra protectione
de te in eo conventu, in quo pax inter utrum- luicipicnus
f—.r-.._...........
n..._ .............................
«... .
. Verum quia
ficut cv littens tutsn»que regem fancita eft. Qtnd time ea dc re de-Obis innotuit, cariilmu inChrifto filii noftri Pni
creverint patres , tenemus ex litteris Innocentii lippus
‘
~ ~
" Λ
Francorum, &
R Antht reges illuAres,
1(1. pape ad eundem Vaherum, legendis tn col­ dum inter lc componerem , ftatuerunt fuper ca­
le fti one epiftolarum nufdem pnntificis Baiuziana put tuum quatuor clericos eligendos , ad quos
lib. I. epift. ceux, hie a me tamquam ncccfla- pertineat fudicarc, utrum tenere vel non tenere
rium ad hunc conventum additamentum , de- debeat lententia , qu«m in terram vcl bum.nes
fcnbcndis.
regum tpfurum pro tuu cxceliibus ordine cano­
nico duxeris promulgandam , (quam fi judicaveINNOCENTIUS VALTERO
Ennt non tenere, ipfis regibus , five ei nt cn/iii
terram vel homines icncmiam tuleris , licrUr
Arcbieptfcep» Rethomagenfi.
bona tua fc redditus occupare, donec lata fententia revocctm ) fraternitati tu* fub ptma of­
Anxietate cordis , & amaritudine premimur ficii & beneficii diftrictius inhibemus, nt illi tam
cum anguftias , onera & gravamina, qu* zelo inique comeniKMii aut Soritatem praebeas vel alruftin* pro libertate ecclefir manutenenda equo izniurn ; led ficut cunloevifti, fit anteeeftoees rui
animo, & invifta fortitudine toleras, ad memo­ fertile nokuntur , tux mrtsdi&onis offictum.per
riam noftram reducimus, dc meditatione fedula ruam provinciam ftucieas exercere , isofque fencogitamus. Veruntamen quod in tc perfeftionem tentiam ratam habemus, & habebimus, fi quam
virtutis adimplens, non potuifti a tux confiais- in terras vel hommes tu* juriidt&oni ffibjeJo*
ha­

Un'i toll,
toll.' ’
Manli
*
ru

£99

c O N C I L I U M.

>NN£«NTtus

<v·

700

fcsF5 haftcnus promulgafli, vel amodo decreveris pro-A na ipforum , vel Ecclefiarum corum accipiebant'
------ mulgare. Dat. Rome apud S. Petrum ill. No- perpetuo
----. . relinquant'.
*
'
IV. ElcQior/sEpit'coporum , & aliorum PraeCHRISTI nas Junii .
latorum canofiice fieri permittemus, omnia ipiPHILIPPI ROMANORUM REGIS
ntualta Pontifici relinquentes.
V. Monatlcria iriegulariter inventa m quan­
VARIA PROMISSA FACTA JN MANU DIETHELMl
tum inajcflati Imperiali congruit, cum adjuto­
iPISCOPI CONSTANT JENSlS , ΕΓ ALIORUM
rio Donum Apolloliei regularibus conventibus
PONTIFICIS LIGATORUM.
fcilicet CiAcrcienfi, Camaldulcnfi, Prxmonflrateni»
iubi cic'mus, fe opdram dabo ut tam MonefleCirca annum ChnAi MCXCV1II. Innoccmii
rialis, quam Clcncalis ordo , ea qua decet rc·
Π1. PP 1.
ligiune viv.it, &'honeAate. 7.
R VI. Advocatos , fi.e Patronos EccleViarum,
£r» Pt>ti:pput Romanarum Rtx, fitnpcr
®ab cNaùionibus apgaius, & perangarus in quan­
ific.
'
tum potero ctilatc compellam.
VH. Si omnipotens Deus regnum Grxcorutn
ntequam %lartinus Prier Camaldulenfis , &
milii, vel leviro meo fubdident Ecclcfiam Conflantinopolitan un Romam EcclefiaJ bona fide,
fi.net O:io, Monaehus de Salem venirent
ad me**, tractaturi.
& fine fraude faciam fore fubjedam.
I. Z>< paie
, A: Imperii, voveramDeo,
VIII. Rom.rnx Ecclefix in omnibus , &. per
& Sanctis vus, nie Herein ultra maie , ad libe­ omnia fidelis , dc devotus, atque filius , & dc·
randum ten am promitlioms a gentium feritate, fenfor femper ero,
δ< i.ctum pod eorum adventum , audito verbo
IX- Generalem legem fatuam , & obfervarl
ci nnn ce tradam pacis do concefïicnc Domini faciam femper <k ubique per t< tum Imperium,
Arollolici in manü prxdidi
Prioris, vice
p^uuu.uu»,,
T.v. Domi­ ut .quictimque exccmmunlc.atus fuerit « Domi·
ni' Λρ< tiulici , svos i,
' c< .promifi
■' ~
‘ San"
Deo , &
£ no Apoflol.co in banno ihtimfit Imperiali. Init λ ejus , 6. eidem Prion
" ’ ‘ , loco didi
" Domini
fuper pro pace, & amiciri.i inter me , St Do­
Agi flolici me opportuno tempore Ecclefix, & minum ApoAolicum femper fervanda , & omni­
lipper.o , Si liberationi terrx prrdidx , bona moda fulpicionc auferenda.
fice , -bfque omni fraude illuc iturum , & opiX Ut ipfe furp.i mihi fit benigriAimv.c Pa­
mlar.te Deo terram illam pro poAi. meo libera­ ter , & ego ei fidciifiin-.ns , & cptimusj,filius,
turum . Hujus voti tefles funt .· Ditthalmus ConLitam meam nepoti ejus in conugitim dabo, &
flamicntis Epifeopus , Eberhardus Abbas de Sa­
alias vel alios de cognatione mea fecundumvolem . Petrus Abbas de Burgo S. Sepulchii, Fra. luntatem fuam generi fuo copulari faciam.
re- Otto de Salem , Hcnricus Dapifer de 'W'ltXI De cmmbus cxcctfibus meis ad manda­
tmgen ,? Hcnricus dc Smalekke, Henricus Marc­ tum , & voluntatem Domini Apoflolici Deo,
ii.. lit.s dc Papenhetm , Hemictrs Notarius.
& F.cclefitc plene iatisfaciam
Inluper promifi me fadurum omnia hie fubHxc & omnia in prxfcntia Domini ConAatv
Rr.ptj.
'Dtienfis, & Domini Maitini Prioris Camaldulen1
boni tam R nr.ana· Feelei'at , qu.-im
fls , & Di mini Ebcrhaidi Abbatis dc Salem, &
aliarum Ecclefiarum , qux anicccA ms noftn Re­
Demini Albatis Petri de Burgo S. Sepulchri,
ges, vel Imperatores mjtiile abihr'erunt. vel de­ & Fr^tr s Odonis de Salem prxfcntium latoris
tinuerunt , vel ego abfluh , vel mniOe detineo Henrici Dapitcri dc J aipur, Hrnrici Marcfcaliell tuam , ά ab cis quiete, ac pacihcc polTidcli de Bappenheim , Helferici notarii me fatu­
n permittam
rum , & ebfervaturum bona fide , ôi fine omni
III. Orrnes abufus quos anteceflores mei· in fraude juravi.
F.cilcius habuerunt ut puta mortuis Prxlatisbo-

A

e® w

œ

CONCILIUM
ET

IN

DALMATIÆ

D1OCLIA

regnis

Per Legatos fedis apoAolicx in caufa reformanda ccclcfiaflica. difciplinx anno MCXCIX. celebratu®
fub Innocertio Pipa III.

TITULI CAPITULORUM.
it
p,c tnhm ab orein.i:idis non occir ■ :'■?
-· L c .a.'i.kiru c.'.riioram , Ô* craiirifai cja;.-

l

»«·)...· I
·?■ I \
4. I ’e

E

9-

b

thCturorum

diter.tirt< , tT ]:u
10. is.rawwwn/.-j’ifar i.,t

occ'.tfiafttcerim

Jcrvtlxtt detirunt.
710 uxore< fine judicio
in

f. . ./'M unni.'rn’ir .
11.

I.'

njti·! ad jjcro< ordtnti non acicaant

1:. It nui,us ante trs^efimum annum .id facerdo~
:/>>·:{ & udmini;?r.:tic»< obiationum.

t,um prgmozcatur.

> i i/.q m i .
5. /\
>1 J..ierao:;ri4t cxbibeado
6. c't tjr.r.. < γ'ί; l’iq.'urarii /1 centrai·.n/»r ma-

“

Excoftimitnit itxr

t> ;”. n:n
rz ar : >
I t c.Ti.i t.".,.r.nijnf
L'r iis. i 4 rifa

.’. ''.i/i.ui .ib lir.i.int

P R. Æ F A T I O
N nomine Patris, & Filii, & Spiritus fanât,
Amen . Nos Joannes capellanus , & Simon
fubdiacenus domini Innoccmii papx III. apuAo
licx

I

701

INSOCFNTII’S

D A L M A T I C U M.

ottojv.

7OX

lioc fed is legari , ad evclicnda not; va de »gro ^lupra conferre prjtfumat. Ordinatur au­ INNO
AN MO
Cfi-KiM I cointnico , & virfutum plantaria utiliter inietem m (ubduconum , ad mi..u« per an- CHRISTI
rend.1 , vidrnies multa in cicr» & populo Dal
num in eodem officio drlervut, <\ dia­
matite &Ί5>υιΙιχ corruenda, de fandorum pa­
trum conciliis uccrcta pnrtentia duximus inno· conus bmilitcr fjviat. Q.iKumq.c autem
V^nda.
J
epifeopus cintra h* c venire p'x limpierit, tamdiu a conferendis ordinibus abflmcat, donec a Romano ponnhee miCAPITULA.
icucordiam conicquatur.
J. Ut cpifiopt petuniom ob ordinsndts
IIL Dc divi/iont, fr elrriinijid tone
non aciipunt.
obiit unum.
N primis itaque decernimus, ut nul­
Quofiï^m fecundum gradus & ordines
lus epifeopus aliquem ad facros ordi­
nes per pecuniam promovere, feu eccle® perionarum beneficia ecJefivftica in do­
ii a (bea beneficia alicui , pretio interve­ mo Pommi , fecundum fanet itum pa­
niente, concedere przlumat. Cum emtp trum conftitutionem diftrtbuca tjofiucr
Dominus prxeeperit apoflohs, Gorr/ «cturf decernimus, ut decimz, Icu'ob'aMuib. .·.
ctptftit y gratis dote ; & Spiritus (ancti gra­ tioncs fidelium , tam pro vivis, quam
pro defundis, inqudtuor parrrs dividan­
tia venalis efle non poiTit , qux confer­
tur in facris ordinibus : gravi puniendus
tur: quatum una Iit epffco^i , alia ec­
eft poena , qui Spiritus iantfli don^ ve­ ciefiarum, tertia pauperum, quarra cleri­
nalia exponere non veretur . Quocirca
corum. Portionemquidem pauperumepi­
przfcnti decreto (latuimus , ut quicum­
feopus adminifhet ; portionem vero ec­
que epifeopus hoc agere convirtus fue· ciefiarum archipresbyter confervet, &cx
rit , omni ecclefiaftica careat dignitate:
mandato epifeopi m ufibus ecclefix fi& fine fpe reflitutionis, tam ille qui de­ çdebter expendat. Quicumque autem Je*
derit» quam ille qui fcienter facros or­
ricorum contra hoc venire prxiumplcnt,
dines pecunia interveniente receperit,
fua portione privetur.
perpetuo deponatur .
Ii'. Dc fyiilo confiant' .
II. De cahbttu clericorum t é' ordinibus
tonfcrendts.
Diftridius inhibemus , ne aliquis fa-

I

Cum Domini facerdotes, & fi qui fa-

«... s..

cro

CCrdcs fi ’ 11 fut vêl hfix ipnito'. s
ptivatam confeifionem alicui rcvcl <re przfumat . Quod fi facere convictus fue­
rit , efficio
& beneficio ecclefiaflico
perpetuo (polietur
Idem dicimus de
quolibet clerico r qui de homicidio, adulpjtcrio, perjurio, falfo teftimonio, publice
accufatus fuerit, & convi&us.

altario deferviunt, cont mente t vive­
re debeant , juxta illud : Mundtnim qui
jertis vifo Domini
m partibus DJmatix atque Dioclix facerdotes & uxores
habere & ecclefias tenete dicuntur. Quo
circa przienti decreto ftatutpiu*, ft (/cerdotes & diaconi, ante fufeeptum of­
ficium , nifi eorum conjuges in manu
epifeopi votum fecerint continent z, uxo­
res habentes cum ipfis maneant, & ecclefias dimittant. Non enim potiunt te
eundum ordinem Romana: ecclefix ma
nentes, in conjugio, nifi defundis uxori­
bus, aut continentiam voventibus, Ii di­
gni inventi fuerint, ad facer dotium pro­
moveri . illi vero, qui pofl fu ccptum
facerdotii vcl diaconatus honorem adul­
teras potius quam uxores accepifle pro­ E
bantur , nifi eas dimiferint, & dignam
egerint poenitentiam , ab officio <5c bene­
ficio ecclefiaflico fiant penitus alieni .
Prohibemus etiam, ne aliquis epifeopus,
nifi in quatuor temporibus, juxta fan­
dorum patrum conftitutionem, aliquem

ad

facros ordines promovere przfumat .·
folus enim Romanus pontifex dominicis
diebus fubdiaconos ordinare poteft . Cum
autem epifeopus ordinationem fecerit,

non nifi unum ordinem a fubdiacono &

V. De honore facerdotibus exhibendi.
Cum terrenarum poteftatum nunciis
five mmiflris honor exhibeatur ab ominbus , multo magis miniftns Dc< honor
a lan-is exh.bendus eft, a qu>bus cis non
fclum dinna celebrantur officia, verum
etiam Utrum baptn'ma , & corpus Do*
mini, & pernitenti», & cetera ccclefiaftica facramcnta jugiter miniflrantur .
Quapropter juxta decretum domini In­
nocenti) \papjc II. diflridbus inhibemus,
ne ahqujs in perfonam epifeopi, (acer,

dotis, vel cujushbct clerici, vel rcligiofi
viri, violentas manus injicereprxfumat.
Quicutnque autem hoc attentaverit, tam­
diu excommunicatus maneat , donec de
tanta przfumptione fatisfaQurus , apoftohco (e confpedui reprxfcnret ; vel ab
ejus legato, prxftita congrua fatufadione, ab:olutioni$ beneficium coniequatur.
Similiter fub excommunicatione prohi­

be-

____ 7°3
“anno

tN^rtus

bcmus

*

ne

CONC. DALMATICUM.

CHRtsn regnna judicia trahere prxfumat, vcluti
candentis ferti, vel aqux, velcujuslibet
alterius judicii. Non enim pertinet ad
laicum , clericum judicare . Si autem
clericus peccaverit, abarchiepifcopo, vel
epifeopo, vel etiam prxlato fuo,. aut
Romano pontifice, fi nccefle fuerit, ju­
dicetur.

VI. Dc gradu con(anguinitalk in contra^endii
matrimonii/ obfervando.

4

7o4

°™"·

iaicys clericum ad pe-A ceperit, tam qui dederk, ‘quam qui re-

ceperit, tamdiu vinculo excommunica-chriTii
nonis teneatur aftridus, donec ad'inandatum ecclefix fatisfaciat : &C quod con­
tra facros canones fa^um îqprit, irritum
habeatur & inane . Illos autem laicos ,
qui ante conftitutionem iftam ecclpfias
donaverunt, vcl in ecclefiafticas perionas
manus inj'ccerunt violentasΛ volumus per
epifeopos tertib commoneri ; & , nifi poe­
nitentiam egerint competentem , c^dem
fententia teneantur aftridi.
✓

Cumfacrofanda Romanaecclefia, quæB/X. Excommunicantur tbefautorum ecclefiafiimater eft omnium ecclefiarum, & macarunt detentarer y tr qut Ldtmot in
giftra, decreverit ut nullus Cbriftianus
ferviiute detinent.
uique ad feptimum confanguimtatis gra­
dum conjugium contrahere prxtumat :
Excommunicamus omnes illos quithegrave nimis eft, & divini dignum ani> faurus eccIcfurjuTitînjufte detinent, donec
madverfione judicii , quod m partibus reftituant,- & eus qui Latinos detinent in
Dalmatic ac Diqdix a multis factum
fervitute, nifi recepta pecunia quam de­
in veritate competimus, ut homines Dei
derunt, cos priftinx reftituant libertati.
timorem non habentes, cum confanguincis in quarto gradu & quinto , vel in­
X. Excommunicantur illi gui uxorct fine
fra, contra fanâorum patrum conftijtujuatito ecclefix dimittunt.
tionem conjugia contrahere non formio
dent. Quapropter prztenti decreto fta-C
Excommunicamus item illosomnes qui
tuimuJ, ut_ quicumque
in quarto
gradu ditniferunt uxores, vel dc cete­
...
.
proprias
prxkrutn, vcl infra , conjugium habere
ro dimilerinc fine judicio ecclefix, do­
convincitur, nifi ad mandatum ecclefix nec ad ipfas revertantur.
fatisfccent, & a fuz confanguinicatis in­
certa conjunctione recciferit, tamdiu ma- XI. Ut notii ad facrot ordinet non accedant.
neat excommunicatus, & ab omnibus
ecclefix facramentis feparatus , donec a
Prohibemus etiam ut filii presbytero­
nefaria copula feparetur, & admanda^ rum, & qui de legitimo non iunt nati
tum ecclefix fatisfaciat.
matrimonio , ad facros ordines non ac­

cedant.
F2/. Ut clerici tonfuram teneant clericalem.

Item prxdpimus ut clerici rafuram & D
tonfuram teneant clericalem. Qui autem
hoc non fecerit, ab epilcopo diftriébonc
canonica, compellatur.
Vlll. Ut laid a rebut stclefiafiicis
abilincant.

XII. Ut nullut ante trigifimum annum ad
faccrdotium promoveatur.

Similiter prohibemus, ut nullus ordi­
i netur in facerdotem, nifi trigefimum ex­
pleverit annum.
SUBSCRIPTIONES.

Ego frater Joannes domini paper ca pell anus .
Cum dux fint in terris poteftates a
apoftolicx fedis legatus , fcripfi & iubfcripfi.
Domino conilitutx , fpiritualis videlicet
Ego frater Simon domini papx lubdiaconus, .
& fecularis, & una de fpimuahbus & apoftolicx fedis legatus , fubicripfi .
ccclefiafticis, altera de fxcularibus .habeat E
Ego Joannes Dioclicnfis & Antibarenfis archt- ·
judicare: grave committit peccatum quiepifeopus fubfcripfi.
Ego Dominicus archipresbyter Arbanenfis lubcumque laicus vel ecdefias donare, vcl ecclcfiafticas perionas judicareprxfumit.Quo. fcripfi.
Ego Petrus Scuarienfis epifeopus fubfcr.
circa prxlenti decreto ftatuimus, authoritate
Ego Joannes Polatineofis epifeopus fubfcr.
Dei omnipotentis , & beatorum a port olo­
Ego Petrus Arvaftinenfis epifeopus fubfcr.
rum Petri & Pauh, & domini papx Inno­
Ego Dominicus Soacinenfis epifeopus fubfcr.
centii, ut quicumque cfencusdc manu laiEgo Natalis Dulcinenfis epifeopus fubfcr.
Ego Theodorus Sareancnfu epifeopus fubfcr

ca ecdefiam vel ccclefiaftica beneficia re-

FR.IT-

»·’»·

T

7OJ

FRITIZL4RI£NSE CONCILIUM.

® @(S <§§>©©© <2©<3g>

70«

Ο©

FRITIZLARIENSE CONCILIUM
In quo pro fide fcrvanda fupremis moricntium voluntatibus San&o edita,
A Gerardo Arcbnpifcopo Abguntim circa exitum foculi X]l. & feytentit ixordixm f-ali/MA·.
Fx Suppl.
AUnn 1. II.

r·

>‘1·

Xeunte ûecuto XII. & XIII. exordicntc Mo* A cap. XCVII. ^vaaevâ jam elim multb comiiiit
guntinaf'cathedrx infedebar Gerardus, fub proJincialïbus, vclut Fritizlarienfis domini Gerarquo habitum Fritilzaric provinciale concilium di, & aherum arcbicpifcoporMm Moguntmenfiunt fuhis verbis indicatur in fynodo diceccfana «nni par teflamer,torum ordinabam cautum fit, <[uibui
15 49· t*b Sebaftiano Moguntino archiepifcopo «miw fuum robur manrre volumm, videmut talegenda apud Lunig. Spicii. Ecclef. pag. 119. men tfc. Nec plura dc Concilio hoc cotnpcri.

E

MCHARD1 REGIS ANGLIÆ STATUTU
Pro immunitati bominxm facrorum.

CO L’LECT O RI S
Ib.J. p.n>.

PR Æ MO N I T I Q.

Tatutum iftud Rkhardi, frod omnet fait cw-B „ Richardus Det gratia rex Anglic , dux
cii. Anglicamrum coikfhret , infertum legi in ,, Normannic, Aquitaniae, comes Andegavcnfis
epift. Bmocezbi 111. «d Humbertxm Cantunrienfem„ archiepifcopis, dc epifeopis, dc univerlo clero
regiftro henoemtii vulgato a Balxzi» hb. J. pag. „ regni Anglic, falutem*. Gratias agimus aflelio. Innocent iut enim ftatutum illud in littéral „ rtuofits univerfitati vcftrc proco quod de thefxai mtegrum tranftulit, digmtm^ne ccnfwt , qmd
„ fauris, dc ornamentis ccdefiaftici/, dc faculApoftolica authoritate confirmaretur, quam ipfam „ tatibus veliris ad corpus noftrum redimendum
confirmationem, & contention in M ftatutum , btc
„ tam benigne nobis, dc liberaliser fubvenillis ,
exhibeo.
„ dc quod nobis in rantaOnecelfitatc res ecdeINNOCENTJUS PAPA HUBERTO
„ fiarum veftrarum, dc veftras gratis exponere
„ voluiftis .' Ne igitur quoy de mera liberalitate
Caxiuarieufi Arcbicpijcopo.
, ç
„ a vobis artum eft ad /liberationem corporis
„ noftri, dc ineffabilem honorem & utilitatem
Onet nos apoftolica: fedis, cui licet imme­
riti pnefidemus, authotitas oro ftatu om­ „ noftram futuris temporibus trahatur in confenium ecdefiarum provida circumlpedionc fata„ quentiam, dc fanrtx matri ecclefic vel vobis
gere, dc nc malignorum rapinis, vel moleftiis wdifpendium prave importet conluetudinis , ad
exponantur, Mpoftolicum ipfis patrocinium exhi­ „ omnium volumus notitiam pervenire , quod
bere. Eapropter, venerabilis in Chrifto frater ,
„ ea, qux nobis in predirto neceftitatis articutuis juftis precibus dc honeftis gratam conniven- „ lo contuliftis, nec unquam ex debito , vel per
tiam impendentes, ftatutum illud, quod carifti- „ confuetudinem exegimus , nec pofteris fumus
mus in Chrifto filius nofter R.. illultris Anglo,, temporibus cxaâuri, nec hac vei alia occafum rex fuper libertate ac immunitate ecciefia- P „ fione volumus dignitatibus fanfte matris ecrum dc pertonarum ipfarum poft redemptionem „ defic in aliquo vel ejus libertatibus obviâre ,
fui provida deliberatione feciflc dignofeitur, fic­ „ fed pro omni pofle noftro, dc feientia ( Deo
ut in feripto ipfius regis exinde conferto plenius ,, volente ) volumus omnem ejus immunitatem ,
continetur, authoritate apoftolica confirmamus ,. „ dc univerfas ejus dignitates, dc libertates ( ut
& prxfentis feripti pagina communimus i dc ad
„ dignum eft) confervarc integras, dc pro loco
hujus rei perpetuam firmitatem , continentiam „ dc tempore, in quibus licuerit , augment arc .
ipfius referipti de verbo ad verbum his duximus ,, Nulli ergo dec.
inferendam.
Datum Perufii XV. KaL Oftobris.

S

M

W <1-0

<<><Ο 489* <·· «Î8k489’9·

* ANTIBARENSE
in

Dioclia

Dalmatia

CONCILIUM
hovincia,

In caufa tptfctfi Seace^fit de crimina homicidii nctufali.

Ah A. S. LL. mmh 1199. hnhitum.

ft J?·»

S

{"'yVanyenm tx telieifhne Labbeana netetm eft Lab ilk reMtnndiem eft; cum nd id tantummodn cnconciliuttf fmddum Dalmatitmm ; bee tumen ailnm al afoftolito fedit bepttit videatur , nt de
4«d <x cpiftelit fimocentti 111. a Balati» vulgatu canja Snœeïtft mfctpi fuem homicidii reum paftnbb.2. epift. iSo. expreffi , ‘ancilium, aiind piam
Liverant, cegmjceretur. Ad totam ven hetim accru
Cemil. Garerai, lorn. XXΠ.
Y ν
>

‘

707

innocentius

. CONCILIA DUO

OTTolV. 1MP.

_Λ-

PIUUP. A. R. FX.

"°®

fationit feriem, totiujque rei hujus
ne- A rant a&itata, die iequênti mitram eis. & anulum in tua & epiicoporum pnzientia, 'qui con----- fcendam fafficiunt ipfe innocenta litter* , quas ideo
venerant ad Concilium , refignaviu_quz ab eifciSti bic
dem poft aliquot dies repetiit , afferens fe ab
• hoc velle ad ledeni apoftolicam proficiici, cuifc
INNOCENTIUS ANTIBARENSI
adverfariis pariter datu dimiffiouis, certus fuit a
AR.CHIEPISCOPO.
jam diftis Legatis terminus affignatus.
UM aceeffiffet nuper ad apollolicam fedem
Ceterum inter alia quz di&us Epifeopus in
venerabilis frater nofter B. Soacenfis epiteo- noftra dc fratrum pedentia recognovit, conieffus
pus,4 fuper ço, quod dicebatur de homicidii crieft dt non negavit fe przfatum T. in Presbyte­
-mine infamatus, coram nobis, & fratribus no· rum ordinaffe, poftquam ipfum reatum homici­
fins miiericordiam ledis apoftolicaf fupplicitef dii audierat dc crediderat commififfè; cujus faimplorabatimplorabau Cum autem nobis dc
de fadi
faiti ferie non’"* ftum , cum familiaris effet ipfius, non poterat
conflaret, de proceffu-ipfius a diledis"4 filiis Jo-Bpenitus ignorare. Cum ergo fecundum Apoftohanne
’
capellano dt
* "
Simone fubdiacono
r ’
noftris
Λ
, lum epifeopus bonum teftimonium ^debeat & ab
qui rei veritatem, plenius cognoverunt, dum in his qui funt intus dc ab his qui funt foris
partibus Dioclig legationis otficio fungerentur , habere , qui ad curam pofitus aliorum, in fe
inquifivim is diligenter; ex quorum affertione te­ ipfo debet ofteqdere qualiter alios in domo
nuimus quod ibgreffi provinciam Dalmatic As­ Domini oporteat converfari , nec perferens
perioris fuiflent, a majore parte Cleri, & po­ memorandi criminis labeis; , lucidam gerat iapuli Soacenfis de reatu homicidii didum invene­ cerdotii dignitatem; non attendentes, quodIfarunt epifeopum infamatum.. Cum autem ad ipfius tius fit Domino ih inferiori minifterio defer­
ecclefiam acceffiffent, in prefentia ejufdem Cie· vite quam gpduum fublimitatem appetere cum
ri, & populi Soacenfis infra Miffarum folennta fcandalo aliorum, Epifeopum ipfum monuimus
quidam dc civibus, S. nomine, libellum ipfis ac- diligenter ut poftquam epifcopalia ihfignia refiafferens fe teftibus probatu- ^gnarat, citra pontificale faftigium creatori fuo
’ cufationis porrexit, i~'
λ*. i.„
—;.k; perpe-v
---- -effet
rum quod epifeopus reus
homicidii
1 devotum impenderet amodo'famulatum. Quod
trati. Epifeopus vero per inftrumentum purga­ in humilitatis fpiritu & contrito animo vifuseft
acceptaffe. Unde ipfius propofitum dignis laudi­
tionis oblatum , quo juraffe cum duobus epiico£*
is dicebatur fe nec feciffe homicidium illud nec
bus commendamus, Ceterum quoniam non fine
eri precepiffe, innocentiam fuam oftendere fa- noftro & Cleri poffet opprobrio mendicare, cum
tagebat. Quod tam tua quam illorum epifeopo- de provifione ipfius propter locorum inccrtitudirum affertione qui compurgatores fuiffe diceban­ nem deliberare provide non poffemus, ad peti­
tionem ipfius fraternitati tuae duximus apoltolitur , falfum penitus repererunt, cum nullum a
compurgatoribus exhibitum fuerit juramentum . ■cas litteras deftinare, prccipiendo mandantes qua­
Unde caufam ipfam, ut populi fcandalum feda- tenus de Soacenfisepifcopatusproventibus ei com­
retur, duxerunt'juris ordine pertradandam , &
petenter in neceffariis facias provideri, ne pro
per receptionem teftium productorum in Cortci- defeftu temporalium rerum propofitum ejus valio apud Antibarum congregato , voluerunt per pleat impediri. Et quoniam quidam coram te proconfefiionem ipfius intelligcre plenius veritatem.·
priis nominibus defignandi, eum dicuntur rebus
cujus fuit tale refponium, quod nec fecerat ne­ propriis contra juftitiam fpoliaffe , alii vero ma­
que prarceperat fieri homicidium perpetratum , & nus in eum iacrilegas injeciffe ; volumus , Sc
tam acculatores quam telles inimicos fuos exi- mandamus ut fi rem ita inveneris fehabere, &
ftere capitales. Et cum homicidiurp illud a T., primos ad ablata reddenda in integrum appella­
& J. Presbyteris attereret perpetratum, objedum tione remota compellas, & alios excommunicafuit ei ab accufatore przdifto quod pracfcnptum
tos publice nunties , & ficut excommunicatos
T. in Presbyterum ordinarat, in quo fc confeftandiu facias evitari, donec paffo injuriam S.C.
fus eft peccaviile. Veruin cum difti Legati pa­ & c. t. t. l.’a S. a. u. a.
.
s\
Datum Laterani VII . Idus feptembris.
riter pertractarent fuper his quae coram ei» fue-

1 “*"·
,1

C

o® a»®® oro®
CONCILIA

DUO,

DI V IO N ENS E

V I E N N E

N S E .

A Petro Capuano cardinale fedis Apoftolicz legato celebrata anno MCXCIX.
dc Philippi Augufti illicitis nuptiis.
N gefiis Innocenta Ul. editis λ Frane'.fco
juris ei licentia non negata, quominus faftarequeto, yai poftea virtutum maximarum &fumftitutiooe poftmodum audiretur, fi quid duceret
me eruditioni i merito epifeopus fat, LutevenAi pri· proponendum. Conteftans
~
. , quod quantumeidem

I

mum , ac demum Monjpeiie^fii , concilium utrumque
deferantur . Narraturque primum, ut Pklhppus Au·
guflus Francorum Rex, pulja legitima canjuge ,

eitam contra fas adfeivii. Tum: InnocentiusCae-

leftino fuccedens ftatim , per litteras fuas , &
per Parifienfem epifeopum, fzpc diclum regem
ftuduit commonere, ut eam removeret a ie , quam
contta interdiclum ecclefiz fuperduxerat; & reci­
pere: illam in gratiam conjugalem , quam legi­
time duâam, illegitime duxerat amovendam ;

i

cumque fibi moleftum exifteret , cum * aliquo **1»·
moleftarc : quia tamen oportebat eum plus eseleft i, quam terreno deferre Regi, & fine perfo- Hard.
narum acceptatione ficut ratio poftularet . Qnia
vero idem rex fiepe commonitus noluit acquiekeic, fjepe dido legato per apoftolica feripta
przcepit, quatenus iublato appellationis obftaculo, totam terram ipfius ecçlefiaftico fubjiceret interdi&o : ut nullum in ea, przter baptifmum parvulorum, fc pcenitentiam morienuura ,
divi-

70»

DIV ION. ET VIENNENSE.

7‘°

-divinum celebraretur officium , fifbrfan ei ve-Atius regni . Sed quia contra icgem Francix, reANNO xatio tribueret intelleftum.
gnum ipfius tub interdido ponere moliebatur: a ciiRrsri
CHRISTI
’ C°ngregato igitur apud Divionem , archiepi- nunciis regis ad Romanam ‘ fi-dem eft appclla··»>■
tum . Tamen ipfe cardinalis , appellatio·'
appellationi
DivioncMe., fcoporum, nec non abbatum, ficaliorum multo?
rum poncilio, Rex ptxientiensquod idem legatus ' npn deferens , in eodem loco adftantibus'epilftivellet procedere contra ipfum, per nuncios fix» fe­
pis univeriam fententiam protulit : ted ufque ad
cit. ad fedem apoftolicam appellari. Legatus vero, XX. dies poft nativitatem Domini. non elle pu­
non ut.appellationi deferret, fed ut differret ad blicandam prxeepit . Traniadis vero xx. diebus
tpmpus , quatenus alibi mandatum a poll oli cum
a nativitate : tota regi? Francorum , interdiVKtmafe.
commodius adimpleret : tandem apud Viennam fto fubjactiir . Quo audito rex vehementer ira­
multis archiepilcopis convocatis, inter quos qui­ tus quia epifeopi tui interdicto faciendo confendam de regnoFrancix fuere pratentes, interdiâi lerant, tptos epricoposa propriis fed ibus pertur­
fententiam promu gavir : mandans per litte­ bavit, & canonicos eorum Icu clericos, omni­
ras. fuas, quibqs etiam tenorem apoftoliéarum bus rebus fuis expoliatos de terra fuàejici prx­
inferuit litterarum , univerfis eccletiarum prr- eepit, & bona eorum conhicavit. l^csbyteros
omnes eje­
latis in terra regis Francix conftitutis, ur eamjjetiam, qui in parochiis manebant , 01
& ipfi fervarent, fic facerent, per luas litteras cit, A bona eorum diripuit. Ad cumulum vero
obfervari. Quod fi fbrfanepifcoporumaliqui con­ totius mali, Ingeburgcm Uxorem tuam legiti­
tra eam venire prrlumerent, fcirent lc ab offi­ mam, reginam lanCtam, omnibus bonis moribus
cio pontificali fufpenfos. Ceteris vero cujufctyn- & virtutibus ornatam, omuiumque lucrum lolaque dignitatis, vel ordinis, officiorum & benefi­ tio deftitutam, apud Stainpas in caftro tuo reciorum adminiilrationem penitus interdicit. Omnes clufit. Hac Rigordus .
autem ad feftum 'Afcenfionis Domini proxime tunc
GuiHelmut Armoricus, rei in utroque concilio ge- λ
futurum de inobedientia refponfuros, ad fedem ftas Mw pariter DiVioneqfi tribuit. At Penus, i«yl
appellavit. Receptis igitur litteris quidam inau­ quit, Capuanus, convocato concilio apud Divio­
ditu auris obedire ctrperunt, ficut canonici Se- nem oppidum Allobrogum regnum France in­
nonenfes, Parifienfes; epifeopus Silvaneâenfis , terdixit. Audierat Guiilelmut, id quod erat, latam
Sueffionenfis, Ambianenfis, Atrcbatenfis , & qui­ effe interdiHifententiam, tn Alloero/.um urbe (nem­
pe rienna} Ùivione vero latam perfuafrat R.gordam alii fententiam interdidi firmiter obfervan­
tes. Alii vero diftulerunt obfervare fententiam , , dut, cujut eft breviator. Hint Divionem m Alioficut Remenfis Archiepifcopus , Lauduncnfis ,Qbrogibm consuit.
V7_..:
----- r- Autifliodorcnfis
A...:/r._j---- r._ , t»-t
----- r. MoGravius erravit monachus Aquicinilinut , «fois
Noviomenfis,
Belvacenfis,
rinenfis, Meldenfis, Carnotenfis, Aureli aneo fis ; Hennam trans Appentnum conftitutt . Petrus, in­
& alii forée perpauci ; nunciôs fuos ad ledem quit y cardinalis pertranliit Burgundiam : tranfeenapoftolicam deftinantes, per quos quafdamexcu- dit Apenninum montem.- fententiam , quam in
fattones licet frivolas pretendebant ; fed promit­ Francia ex domni Papx prxeepro ferre debue­
tebant quod illis expofitis , fi demum placeret
rat : ibi dedit. Addit. Interdidi fententiam epi­
fummo pontifici, fententiam oblervarent . Cum feopi quidam fcrventiffime oblervaverunt , Pariigitur fummus pontifex excufationes illas evidenfienfis, Silvaneitenfis, Ambianenfis , Atrebatentiffimis rationibus improbaret ■' prxeepit eildem fis & alii, quorum non habemus notitiam. Hos
ut & ipfi pariter oblervarent fententiam interdi­ papa Innocentius miris, per epiftolas illis mifdi : qui audito prreepto humiliter paruerunt . fas, effert laudibus : contemptores autem verbis
Pide
qua fequxntxr, qua bic defertbere longiua terret minacibus.
foret.
Rogerius Hove denus hxc dum refert , .Philippi
Cbronicon vero S.Eenigni ad cyclos Pafi bales r oonfugem, non Jngeburgem, jed Botildam vocat .
Anno, inquit, MCC. Concilium apud DivionemD7*’’*'’''f menfe latam Jententiam afferit, confrmaMill.
tam fuffe ab Innocentia Papa, cxceptofque tot qui
U'r.KllIum in ecclefia ifta convocatum eft a domino Petro
Oiviuixnfc ■ Capuenfi S. Muris in vi* lata diacono cardina­ futceperant, vel jufctperent erueem peregrina front s
Hterojolymifanet.
le Apoftolicz ledis legato : & interfuerunt ibi
Lugdunenfis, Remenfis, Bitantinenfis , & Vienneniis archiepilcopi, & cum ei» ib. epifeopi; fic
FORMA INTERDICTI.
Ex Mtrtene
Thefauro
abbates, Cluniacenfis, Verzeliacenfis, S. Remigii
Anrcdot.
Remenfis, S. Dionyfii Par i Geniis, fic alii quamDomini Petri Capuam' Romanx Ecclefix Car­ Tom. «. p
plures quorum numerum non expediimus.· & du­
dinalis apoftolirx fedis legati promulgata in
ravit concilium a fefto Nicolai quod eft menfe
Concilio Divionenfi per omnes ecclrfias regni
Decembri ufque ad leptem dies· Poft pancos ve­
Francorum pro eo quod Philippus II. rex
ro dies pnedidus cardinalis apud Viennam parFrancorum, relida legitima uxore iua Domi­
Vifnneafe. t i cul a re revocavit concilium , ubi promulgavit
na EngelbuRCI filia regis Daciz, quam fofententiam a domino papa Jnnocentio datam in
lemnitcr dcfponfaverat fic coronaverat ut re­
omni terra quae fubjacet fic obedit regi Franco- i
ginam in urbe Ambianenfi, alteram reginam
tum .* ita quod in ecclefiis nullum celebraretur E
fuperduxerat, nec dimittere voleoat, pluries
officium divinum , prêter babtifma puerorum ,
ammonitione prxmifta fic legitime per viros
idoneos.
fic poenitentiam morientium. Et duravit interdiEx MS. Corbeyeqfi .
ftum apud nos a tertia die poft Purificationem
B.Marie, ufque in. vigilia exaltationis S. Cru­
Mnes ecclefix fini claufz , nec aliquis ad­
cis.
Umemque wv cmciZÛM» confudit Rigardut in
mittatur in eis nifi ad parvulos baptizan­
dos , nec aliquatenus aperiantur, nifi pro lumi­
gtftis Pbtuppt Augufti ad annum Mt X(. IX. ÜJ D>tiimatf «■»’ tribut omnia, qua tum Diviom, turn naribus accendendis , vel quando facerdos acci­
Vieanu gefta font. Eodem , inquit, anno , menle piet euchariftiam fic aquam benedi&am ad opus
Novembri , in fefto S. Nicolai convocatum eft infirmorum. Suftinemus miflâm femel in hebdo­
concilium apud Divionem a Petro cardinal· , mada celebrari in dic Veneris fiimmo rpanepro
omnium epifeoporum , abbatum , fic priorum to* Euchariftia ad opus infirmorum, admifTo uno
Yy a
(olo
Coueii, Central. Tom. XXII.

O

I ii»?'* < ΜΤΜΒΙ,Μ»;

otto rv. imp.
_. .
INNOCENTIUS
CONCILIUM
PHILIP-A.
71»
p. hi.
—
· - — RtR.
*folo clerico qui faeerdoti miniftret . Prodicent A eccleüa ad purificationem iw admittant, fed cas anno
ANNO
purificationis
congregatis ■■■vici- GHRbTI
Lcerdotes diebus Dftninicir in atriis , & loco moneant,
---- *— —ut J:die
“ —
—■■■ -..........
CHKbTl· miflir diffeminent tferbum Dei . Horas canoni­
nis fuis orent extra ecclcfiam , nec intrent ec- *'M·
clefiam mulieres, qux purificandae erant, etiam
cas dicant extra ecclefias, non audientibus laicis : fi dicant epiftolam vei evange turn, caveant ad levandos de facro fonte parvulos baptizan­
dos,
donec poft interdictum intromittantur per
ne audiantur a laicis , nec in cimitcrio fupra
terram vei infra permittant corpus Lcpcliri. Di­ facerdotem. Omni petenti dent pœnitentias in
cant preterea laicis, quod ipfi graviter peccant, porticu ecclefi® : h tum ecclefia non habue­
& excedunt tumulando corpora in terris etiam rit porticum , fuftinemus ut in limine proxinon benedifta, alienum fibi officium in hac par­ ' mioris port® ecclefi® qux pro intemperie ac­
te ufurpando . Prohibeant parochianis fuis in­ ris & pluvie aperiri poterit fic non aliter dent
trare ecclefias apertas in terra Domini regis , poniteDtias , omnibus exclufis prxrer illum fic
non benedicant peras peregrinorum nifi extra _ illam
iuam qux
quae confitebitur
mumcuuui , ita
m quod
quuu facerdos
iaiciuo> fic
1*
ecclefiam. In feptimana pxnofa non celebrent . "cpnfitens poflit
ab illis qui
" audiri
.................
# i fuerint extra
fed ufque in diem patch® celebrant differant , ecclefiam
—— . Si
e: tamen
-------- ·—ferenum
---------- r
fuerit ---------tempus ,
ÔC tunc celebrent private, nullo admiflo nifi uno dentur pcenhenti® ante januas ecclefix claufx .
clerico, ficut luperius eft expreffum, nec cem- Non ponantur extra ecclcfiam vafa cum aqua
municet aliquis etiam in paicha, nifi infirmus benediâa, nec clerici ferant aquam benedictam,
in periculo mortis. In eadem feptimana vel in cum omnia facramenta ecclefiaftica prxter illa
ramis palmarum parochianis prodicent , ut die duo qux excepta funt, conftet effe prohibita .
pafch® mane conveniant ante ecclcfiam , fic Extremam un&ioncm, qu® maximum eft (aera­
dabitur eis licentia comedendi carnes, panem be­
mentum, non licet dare.
nedictum diei. firmiter prohibentur mulieres in

ts» AD CONCILIUM DIVIONENSE, ET VIENNENSE
JOANNIS DOMINICI MANSI ADDITIO.
N tradendis rebus Conciliorum Divionenfts fit C fed prioris Divione habiti, velut complementum
Ex Manfi
ufque pecca- fic
& acceflio . Hinc Viennenfes
patres non qui.
Suppi. To. * Vieunenfis
vteunentis duplici errùre huc ulque
Viennenles pat
U.pa<. „s. tum eft. Erraffe ante Rigordum in vita Philip- dem fuo, fed concilii Divionenfis nomine /ca­
pi Augufti cenfet Labbeus, quod fcilicet unius * tentiam hanc interdiâi promulgarunt , ut legitantummodo Divionenfis concilii author ille me- tur in titulo ejufdem lententi® exMartenii anecminerit, cum reipfa duo intercefferint Divionen- dotis tom. IV. pag. 147. in colledione Venetofe, fit Viennenfe » tefte authore vite Innocen­ Labbeana recitat®: forma inierdifh domini Petri
té III. apud eundem Labbeum. Rigordum ta­ Capuasu promulgata in Concilio Divionenfi &c.
men excufare pronum eft, cum afferat, non am­
Diligentiam pariter accurati chronologi exigit an­
bigue fententiam quidem ioterdi&i latam fuiffe nus , cui utrumque( (iduo fit non potius unicum per
in Concilio Divionenfi , ejus
<’
tamen executio-Qlongius temporis Ipatium prorogatum appellare
nem ex indulgentia legati dilatam
________ufque ad vi-^malueris) Concilium illigandum eft. Divionenfe
- ginti dies poft natalem Domini diem. Conftitu- enim
____ _____
-,
rede_____
urino 1199· —
aflignauir
; Vicnncnfc
ra quidem die iterum epifeopos conveniffe apud quod poft viginti a nativitate1 Domini diesconveViennam , ut cenfuram execution! mandarent
nonnifi «d fequcntem annum 1200. pernon meminit Rigordus , quod poftrcmus ifte tinct
conventus non quidem novum effet Concilium ,

I

Si

Ç5* Ejufdtm annotatio altera de Concilio Divionenfi.
Ddendum aliquid huic Concilio fuccurrii E/Ir» Petri tit. S. Marcelli Presbyteri Cardinalis A·
ex epift. JJ.
jj. Innocent ii III.
III. Rcgeft.
Rcgeft. Lib. poflolica
oofiolica Sedis
Sedit degat
Letatii treintun
prafentiam accedentes
accedente r,. juraîttraV. coit.
qu® Epiftola
data
ad Bi.1 Baluzii fn.
,
n
.eft ».
fe mandatis Ecclfia partturos. Unde Car­
tulic. Archiepifc. Hujus hec funt verba : Acct
dinalis ipfe in concilio apud Divionem babtto pradentet nuper ad Apoflolicam Sedet» Burgenfes de fentibus multis Arcbiepifeopis , tf Epifeopis , eos
Cbaritate centra venerabilem fratrem noftram AI- tam ab excommunicatione, quam ab infamia prortifiodarenfem Epifeopum querimoniam intenderunt fas abfelvit, if pernitentlam eis competentem in­
afferentes t quod cttm filim idem Epifeopus in eos , junxit , quam ipfi poflmodum humiliter complcvetanquom fufpefios de bartf, excommunicationisfententtam promulgaffet ipfi tandem ad dikffi filii no-

A

""à

CON-

,

'

711

- ' * *

ANNO
°^.Γ·

innocentius
ρ· ,11·

iONDONIFNSE
Λ UUfM 1 r ίΝ it.

οτγοπτ.γμρ.

JC AN R. ANGL.

714

—— —«

__

CO N C I L I U M

L P N D O N I E N S E .

APUD WESTMONAST BR1UM C O N T R A P R O H ! B I T 1O N fe M

Gaufridi comitis de Eflexia pro‘reformatione ccclefx Anglican® per Hubertum
Giniujricntcm archieptkupuin, celebratum anno Domini MC.C. '
tempore ln|Kjceniii P.ipx IU.
Exlat upud KriCrum de Hovedcn rerum Anglii anirum (c„fle,rm , bi, -ve.bn · Écdcm anno HnB rtut C-n·
tuir-rnlu suh.e.'KCcent’aà· Cfttbtavit c»ndnum 1.ο·υι>ιν» jpuJ Vvilnonitlem.m, contra p.ch t»tuocm Gaiafri.li lio Petri romuit de EtVxe , tunc temporii luirnn ).*»♦ r ,n> Anglijr . In quo.coociiio idem λιchHpucopui lubtcnpta promulgant decreta, iiatueni C3 a luu lubjeSu int .1 lab i <tec ob 1er vati .
*

TITULI

CAPITULORUM.

A

J/. Quod non bceat presbytero bis in dsc

ctlibrarc.
Ut ver^a divini officii difimile proferantur .
2. Quod non Litat presbytiro bis iq die ce,eNon liceat presbytero bis in die cele­
brarc .
J. De baptifmate vcl confirmatione , fi dulitc- brare, nifi neceflitate urgente ; & tunc
tur.
\
idem cum in dic bis celebrat, poft pri­
4- De pernitentia.
mam celebrationem & fanguinis [em­
’ J. Quo modo arcbitpifcopttt , epifeopus, & eo­ ptionem nil infundatur calici. Sane p<>ft
rum officiales , debeant hofpitari cum fnoje·
primam celebrationem dihgentiifime abHis.
fotbeantur ftillulx de calice & digiti fu­
6- Ne quis ordinetur fine certo titulo.
•J. Quod non Letat excommunicationisfententiam gantur, vcl lingua lambantur, & lavenproferre, mfi canonica commonitio pneeedat. ®tur, refervata lotura in vafc mundo ad
8· Nibil exigendum pro facramentis adminijlran- id fpccialiter deputato.* qux lutura fu­
dis.
matur poft fecundam celebrationem. Hxc
ç. Ne deama minitatur ocaffione mercedis ferita (e habeant: mfi in prima celebratio­
vient tum vel mefforum.
ne adiit diaconus, vel alius minifter ho10. Ne clerici m faerts ordinibus confli tuti fo­
neftus, qui loturam fumerc poffit. His
carias habeant.
11. Quales perfona debeant contrahere matrimo­ adjicimus·, ut reponatur eu^hariflis ια
nium .
„
pixidc munda &· honefta , & in pixide
11. Diffamatis publica fama indicatur purgatio
munda & honefta deferatur ad xgrum
Jj. V leprtfi ccemeterium & propriam habeant linteo inundo fuperpofito , & lucerna
capellam.
prxcedente ac cruce, nifi xger valde remo­
14. Ne aliquis, fine epifcopali anflor itote, k-q
tus fuerit. Renovetur quoque hoftia ipfa
clffiaflica beneficia de manu laica recipiat.
fingulis dominicis diebus , habearurque
DECRETA HUBERTI CANTUAR. ARCH.
certitudo circa ipfam euchanftlam, ita quod
non fumat non confecratam pro conleJ. Ut verba divini offiiii difhnfh proferantur . crata. His adjiciendum decrevimus , uc
fecreto non detur communio euchariUm in divinis officiis non fine peri­
ftix · impetenti, fed publice &‘inftan-'
ra­
culo corporum & animarum erre­
ter petenti danda eft , mfi publicum fit
tur, falubri provifione confiln prolpexiejus , deluftum. Salvo in omnibus, &c.
n.tenri’, <·<
Confiitut.
mus, ut a quolibet facerdote celebran­
Rwardi Ete, verba Canonis rotunde dicantur, &
)
m. De baptifmate vtl confirmatione,
**
diftindle, nec cx fcftmatiune retraéla ,θ
fi dubitetur»
nec ex diuturnitate nimis protrada .

C

Non eft enim ibi diu immorandum pro·
De baptifmate vel confirmatione C du­
^,ui» mu- pter infurgentes cogitationes , · qux, ut
mufex morientes, perdunt fuavitatem un­ bitetur , facrorum canonum ftatuta Te·
guenti. Similiter & omnes horx & om­ quentes, ftatuimus ut conferatur, quia
non dicitur iteratum quod non icitur
nia officia aperte & diftmde dicantur ,
ita quod ex feftinatione nimia non prx- fuifte collatum. Ideoque baptizentur exde quorum
baptiftno .. dubitatur
;
cidantur, vel iyncopentur. Quod fi ob- poiiti,
.
.
,
iervatum non fuerit, facerdotes hoc non E five inveniantur cum fale, five fine faobfervantes poft trinam admonitionem 1«· Adjicimus etiam . uc nullus tcneaufque ad condignam fatisfaftionem fuf- tur ad confirmationem à patre vcl mapendantur . Salvo in omnibus facrofaniacrofan- tre,
’
. vel’ vitrico,. vel‘ noverca. "*
Erutnon
dhe Romanae ecclefix honore dc privi- liceat diaconibus baptizare, vclpœmtenlegio.
tiaa

ηοβακτπ»

CONCILIUM

7»<

dare, nifi duplici ncceflitate, videli-Atur, fi prxpofiti fubditis iftisgraves exiANNO
9
- ■
Λ*μ·
ΜΜΜβ Safe A.taXlia
V—
CNKisTi «c, quia facerdos non poteft , vel ab- ftant , quos in cundbs neceffitatibus pa­ antnn
rtons
more
debent
fovere
.
Archidiaconi
···· (ens, ve! ftultc non vult, & mors im­
minet puero, vel xgro. Si vero in ne- aut fui decani nullas exa&iones vel talceffitate peer baptizetur a Ia i co , quod lias in presbyteros feu clericos exercere
fieri poteft a patre vel a matre abfque przfumant. Sane, quod de fupradi&o
matrimoniiprzjudicio, fequentia immer- numero evedtionis fecundum tolerantiam
fionem , non przredentia , per facerdo- di&um eft : in illis locis poterit obfervari, in quibus ampliores funt reditus, &
tem expleantur. Salvo in omnibus éc.
cccleliafticx facultates. In pauperibus au­
IV. Dc Tanitcntie.
Cum pœnitentix, quz eft fecunda ta­
bula poft naufragium, canto major adhi­
benda fit circumfpedio , quanto magis
ert necefiaria poft lapfum reparatio: nos
facrorum canonum ftatuta fequentes , prz­
cipimus ut facerdotes in poenitenda di­
ligenter attendant circumflandas , quan<-»’ titatem · fcilicet perfonz , & quantita­
tem delicti ; tempus , locum , caufam ,
moram in peccato faélam
devotionem
animi pcenicentis; & ut pernitentia talis
injungatur uxori, unde reddatur marito
iuo fufpcfla de aliquo occulto& enormi
peccato : idem de marito confervetur
Nullus etiam facerdos port lapfum , an­
tequam confiteatur , ad altare przfumat
accedere celebraturus . Id adjicimus ad
facerdotum cupiditatem refecàndam , ut
Miffz non injungantur in poenitentia his
qui non fuerint facerdotes. Salvo in om­
nibus, &c.
V. Quomodo erebiepifeopnt, epilcopus , &
eorum officiales , debeant bojpitari
cum (ubteflit.

tem locis tantam volumus teneri menfu·
ram , ut cx accertu majorum minores
non debeant gravari; ne fub tali indui·
Bgentia illi qui paucioribus equis ut folebant hadtenus, plurimam fibi credant poteftatcm indultam. Spe Λ at autem advi-

fi ration is officium, ea in primis qux ad
falutem animarum pertinent , cum om­
ni diligentia procurare , & ut unaquxque ecclcfia habeat calicem argenteum ,
& veftimenta facerdotalia fufficientia &
honefta , & libros ncceflarios , & utenfilia, & cetera , qux fpeéUnt ad cultum
& reverentiam taeramenti. Saneadprxcidendum tam avaritix quam negligentix vitium, authoritate Toletani concilii
fubnixi, przcipimus ut vifitator, ab ec- clefia, in viiitationis officium debito mo­
do noo exercet, procurationem aut pro­
curationis redemptionem exigere nonprxfumat. Salvo, irt.

F7. Nt quit ordinetur fint certo titulo.

Illud etiam juxta tenorem Lateranen- w«
fis concilii firmiter obfervari przcipimus,r"

ut fi epifeopus aliquem fine titulo certo
in diaconum vel presbyterum ordinave­
rit, nmdiu ei fubmintrtret, donec ei in
i*.
Cum inter ea qux ftatuta funt a moDaliqua ecdefia convenienda ftipendia mi­
i»i» demis patribus
Lateranenfc concilium
litiae clericali affignet : nifi forte talis ,
in t·. v celeberrimum fit, & omni modo confer' fua
'
vel
vatione dignifiîmum : nos ipfius inftituta qui ordinatur, extiterit , qui de
paterna hzreditate fubfidia vitx poflic
humiliter ac devote fequentes , decerni­
habere . Idem in fubdiaconi ordinatione
mus, ut archiepifcopus parochias vififtatuimus; adjungentes, ut fi arctudiacotans, quadragcfimum vel quinquagefimum
nus citra fpeciâla mandatum epifeopi
epifeopi fui
fui
eveébonis numerum , epifeopus , vicefialiquem przdidorumordinationi prxfenmum vel triccfimum, nequaquam exce­
taverit, & is ad ejus przfentationem or­
dant: archidiacqnus vero, quinque aut
feptem , decani conftiruti fub epifeopis , dinatus fuerit, przdidz poenx fubjaceat.
Salvo in omnibus, érc.
duobus equis contentiexiftant. Neccum
canibus venatoriis aut avibus proficifcantur: fed ita procedant, ut non quz fua VU. Quod non liceot ctuommnnicotionit fen­
E
tentiam proferre , mfi cenontco
funt , fed quz Jefu Chrifti quzrere vi­
commonitio procedet.
deantur. Prohibemus etiam, ne fubditos
fuos talliis & exadionibus epifeopi gra*
Rurfus Lateranenfis concilii ftacutafcvare p'Xlumant. Suftinemus autem pro
multis ncceffitatibus, quz aliquotiens fu- quences , przcipimus, ut nec przlati ,
perveniunt, ut , fi nianifcfta & rationa­ nifi canonica commonitione prxmiila ,
(ufpenfionis vel excommunicationis fen­
bilis caufa extiterit, cum caritate modi­
cum ab eis valeant auxilium poftulate . tentiam proferant in fubjeôlos , oifi for­
*- ( um enim dicit Apoftolus : Non debent te talis fit culpa, qux inipfo genereiuo
filii tbefexrizere perentibut , fed parentet fi­ excommunicationis poenam inducat : nec
liis: multo longe a paterna pietate vide»
iubjeéli contra difciplinatn ecdefiafticam

ance

I

W. -

INNOCENTIUS

LONDONIENS E.
7«·
7* 7
p. m
~—yy-anre ingreftum caufis in vocem appelli- Ater egerit, irritum quud fecerit habea-^——
oikphi tionis prorumpant . Si vero quiiquam
tur. Nulla infuper ecclefiaftica mimfte·<—. pro fua neceffitate crediderit appellam sia, icu etiam beneficia, vel ecclefix »··dum: competens ei ad profequendam alicui tribuantur, vel promittantur , an­
appellationem terminus prxfigatur , in­ tequam vacent : ne defider&re quis pro­
fra quem fi prefequi forte neglexerit , ximi fui mortem videatur , in cujus lo­
libere tunc epifcopus authoritate fua u- cum beneficium (e credit fucceflurutn .
tatur. Si autem in quocumque negotio Cum enim & in ipfis locig gentilium ,
aliquis appellaverit, & roqui appellatus legibus inveniatur prohibitum: turpe ni­
fuerit veniente, qui appellaverit, venire mis eft, dc divini plenum animadverfioneglexerit : fi proprium quid habuerit , ne judicii , fi in ecclefia Dei futuis lue
competentem illi recompenfationem fa­ cettionis expeditio locum habeat, quam
ciat expepfarum ; ut hoc faltem
timore _
. e.. ...
condemnare
ipfi .gentiles homines
cuperterritus, in gravamen alterius non fa-® raverunt. Salvo in omnibus, àc.
cile quis appellet. Prxcipue vero m lo­
IX. Ne drciVM MÛMsrMr
Jiant mtrttiii
cis religiofis hoc volumus oblcrvari ; he
ftrvitniinm vtl mtffirnm.
monachi five quicumque religiofi , cum
pro aliquo exccffu fuerint corrigendi ,
contra regularem prslati fui & capituli
Cum Deo & facerdotibus Dei deci­
difciplinam, appellare przfumant , fed mas dandas Abraham fadis , & Jacob
humiliter ac devote fufcipiant quod pro promittis infinuent, & authoritas veteris
falute fua eis fuerit injundum . Ad re- & novi teftamenti , nec non & fando­
primendam etiam multorum malitiam rum pltrum ftatuta, declarent decimas
his duximus annedendum, ut fingulis de omnibus , quz pe/ annum renovan­
annis in genere folenniter excommuni­ tur, przftandas; id inviolabiliter decer·
centur fortiarii, perjuri fupra facramen- _ nimus obfervandum , ita quod , occa fiota, incendiarii, fures , atrociores rapto­^ne mercedis fervientium vel meftbrum ,
res . Ita ut qui icienter in difpendium decima pars non minuatur , fed potius
cujuslibet pejeraverint, non abfolvantur, integrum perfolvatur. Habeant etiam
nec eis poenitentia ab aliquo injungatur, presbyteri potcftatem ante autumnum
nifi ab epifeopo diœcefano, vel ejus au­ excommunicandi omnes fraudatores de­
thoritate, praeterquam in articulo mor­ cimarum fuarum , & eofdem fecundum
tis: & tunc eis injungatur, quod exquo> formam ecclefiafticam abfolvendi. Huic
convaluerint, epifeopum adeant , ab eo» adjicimus fandioni, ut de terris noviter
vel ejus authoritate pcenitentiam fufee-• excultis non alias dentur decime, quam
pturi. Salvo in omnibus, érc.
ecclefiis parochialibus , infra quarum li­
mites terre illac, de quibus decimz pro­
VIIl. Nibil exi/enAe* fr» Stcremtntii
veniunt , excoluntur. Detentores vero
etMmfirtndii.
D decimarum, juxta Rotomagenfis concilii
confticutum, fi (emel, fecundo , 6c ter­
Sicut in Laterfcnenfi concilio falubriter a tio commoniti, exccfTum fuum non e.
fandis patribus eftprovifum, inhibemus, mendaverint , ufque ad fatisfadionem
ne a perfonis ecdefiafticis deducendis ad condignam anathematis vinculo ferian­
fedem, vel facerdotibus , vel aliis cleri­ tur. Salvo in omnibus, ire.
cis inftituendis, aut fepeliendis mortuis,
aut benedicendis nubentibus , feu pro
X Ne (Icriti in fttrii eràmibnt tan/littiti
chrifmate , feu quibuslibet aliis (aeramen­
jxirtti btbemtt.
ti», aliquid exigatur. Si quisautemcon­
tra hoc venire prrfumpferit, portionem
Statuimus ut in ecclefia , cujus reditus
cum Giexi fe noverit habiturum, cujus annuus quantitatem trium marcarumnon
fidum exadione turpi mulieris imita- excedit , nullus inftituatur , nifi qui in
tur. His adjicimus, ne pro licentiacele· g propria perfona ibidem voluèrit defervif ,,
brandi divina , a facerdotibufc, vel do­ re.' Statura etiam Lateranenfis concilii
cendi, a magiftris, aliquid exigatur, & reverenter ampledentes , decernimus ut
fi folutumfuerit, repetatur. De cjufdem clerici in facris ordinibus conftituri , fi
etiam autboritate concilii prohibemus , mulierculas in domibus Tuis fub incocti*
ne novi cenfus ab epifeopis, vel abbati- nentis voto * tenuerint : aut abjiciant *
bus, aliifve, imponantur ecclefiis , nec eas, & continenter vivant , aut ab offi­
veteres augeantur, nec partem redituum cio & beneficio ecdefiaftico fiant alieni.
fuit ufibus applicare przfumant.· fed li­ Hia etiam annedimus: ut clerici non io·
bertatem, quam majores fibi confervari terfint tabernis & publicis potationibus.
defiderant, minoribus quoque fuis bona Hinc etenim accidunt contentiones &
voluntate confervent. Si quis autem ali- rixz, adeo quod laici quandoque cleri­
co*

t

7« 9

,NN£cJî‘r,L’s

CONCI L 1 U

U 1 W

OTTO IV ,MI’·
JOAN. R. ANCL

710
7* ° ____

®°* ver**r*ntc« incidant in canoncm . i decimas tribuere non cogantur .^Salvo
CHkisri Qui cum ad papam mittantur, non eft omnibus, érc.
CHRiyn
*****
equum quod clerici, qui culpa fua quo­
Δ/Κ Nt a/ifw, fint epfcopah anitoritttf ,
dammodo tamen dedere delidum , ma­
uiicf.tjlm kntfkt» nt mmmm iaica
neant impuniti . Clerici etiam omnes
TtClfUt.
habitum habeant clericalem , & tonfu
ram canonicam. Archidiaconi autem ,
Lateranenfis concilii tenore perpenfo bU
& alii in digmcatibusconftituti, & pres­
byteri, cappis manicatis utantur . Salvo decernimus, ne fratres templi , vel bofpitalis, five quicumque ahi rcligiofi, cc­
in omnibus, éc.
clefias, vel decimas , vel alia beneficia
ecclefiaftica fine epifcopali authoritate dc
XI. Qtaalet ptrfona dtbtant contrabert
manu laica recipiant : dimilfis etiam ,
matrimonium.
B quas contra tenorem iftum moderno tem­
Vir non contrahat cum aliqua con- pore receperunt. Excommunicates , &
fanguinea olim uxoris fuz; limiliter nec nominarim interdictos, tanquam ab om­
uxor cum aliquo conlanguinco quondam nibus aliis , juxta fententiam epifeoporum, (latuimus evitandos. In ecclefiis
viri fui. Et lufceptus in baptiimo non
fuis, quz ad cos pleno jure non perti­
contrahat cum filia baptizantis , vel funent, inftituendos presbyteros epifeopis
fcipientis , ante vel poft genita . Nec
przfcntent : ut eis quidem de plebis cu­
contrahatur aliquod matrimonium line
trina denunciatione publica in ecciefia , ra refpondeant, ipfis vero pro rebus tem­
neque fi fuerint perfonz incognitx. Sed poralibus rationem exhibeant competen­
tem. Inftitutos autem inconfultis epifeo­
nec copulentur aliqux perionxmatrimo­
pis non audeant removere. Sivero tem­
nio, nifi publice in facie ccclctix* , &
pi ini five hofpitalarii ad ecclefiam in­
przfente laccrdote : & li -fecus fadum
fuerit, non admittantur alicubi in ecclc·c terdidam venerint, non nifi iemel in anfia ; nifi fpeciali authoritate epifcopi . no ad ccclefiafticum admittantur officium,
nec tunc ibi corpora fepelient defuncto­
Nulli etiam conjugatorum liceat , iter
rum interdictorum .
De fraternitatibus
remotum percgrinarionis arripere , nifi
mutuo conlcnfu publicato. Salvo inom- autem hzc conftituimus : ut , fi non (c
prxdidis fratribus omnino reddiderint ,
mbus , en.
led in proprietatibus fuis duxerint re­
manendum, propter hoc ab epiicoporum
XII.
puHitt fama indicatur
fententia nullatenus eximantur; (cd popurgatio.
teftatem fuam, ficut in alios parochianos fuos exerceant , cum dt exceffibus
Diffamati fama publica , vel verifimifuis fuerint corrigendi . Quod autem de
libus indiciis fupcr crimine, de quo vin­
ci ‘non pofiunt , commoneantur Iemel . przdictis fratribus diiftum eft , ab aliis
quoque rchgiofis, qui prxfumptione fua
*
fecundo, & tertio, ut confiteantur ,
epiicoporum jura ptzripmnt , & contra
fatisfaciant : fi vero incorrecti m nega­
tione perftiterint, indicaturos purgatio, canonicas eorum fententias & tenorem
& non occafione pecuniz captanda; dif­ privilegiorum fuorum venire prziumunt,
feratur dc dic- in diem , icd ftatim pri­ przcipimus obfervari. Si autem contra
mo die , fi parata fuerit , fufeipiatur , hoc ftatutum venerint : & ecclefiz , in
& canonicum numerum non
excedat . quibus ifta przfumpferint , fubjiciantur
interdido , & quod egerint , ejufdcqi
Salvo, ér.
nudoritate concilii irritum habeatur &
vacuum. Monachi etiam fub pretio non
XIII. t’r Irprofi came ter tum er propriam
recipiantur in monafterio, nec peculium
babeant capti tam.
habere permittantur, neclinguli per vil­
las & oppida, fivequafcumque parochiaAffectu pietatis inducti , concilii Lafed in majoic
les ponantur ccclefias :
terancntis etiam inftitutione fuffulti, de­
cernimus , ut ubicumque tot leprofi fi- conventu , aut cum aliquibus fratribus
maneant, nec foli inter txculares homi­
mul fuerint congregati , qui ecclefiam
cum coemeterio fibi conftrucre& proprio nes, fpiritualium hoftium · afffiflumex •«mfluium
anno"

valeant gaudere presbytero , fine con­
tradictione aliqua habere permittantur .
Caveant tamen ut injuriofi veteribusecclefiis non exiftant. Quod enim eis pro
pietate conceditur, ad aliorum injuriam
noiumus redundare · Statuimus etiam , ut
de ortis nutrimentis animalium fuorum

pedent, Salomonedicente : Va fob ; ^tata^
fi ceciderit, non babtht fublevantem. Si quis ££</,y.
autem exadus pro fua receptione aliquid
dederit, ad canonicos ordines non acce­
dat: is autem qui acceperit, officii fui
privatione mulûetur . Si vero peculium
habuerit, nifi ei ab abbate fuerit pro
injun-

1

711

'

INNScS,nus
NIGEL
admtniftratione permitium , a
Christi communione removeatur aleam : & qui
■···■ ia extremis cum peculio inventus fue­
rit, nec oblatio pro eo fiat , nec inter
fratres recipiat iepukuram : quod etiam
de diverfis rcligiofis praecipimus obtervari. Abbas autem , & qui diligenter ifia

L F N S F

orroiv. mp.

-

* ii etiam pro majoris neccifitate orticii“Y^Su
turrim transferendi . Et illud prxtcrea chusII
dignum adjctflione videtur, ne monachi,
aut canoni.i nigri, vcl moniales nigrx,
cappis coloratis utantur, fed tantum ni­
gris: nec utantur coopertoriis, nifi ni­
gris ve! albis, cum pellibus agninis,vel
non curaverit, officii fut jacturam fcno­
carinii , vel vulpinis . Monachi etiam
verit incurfurum . Prioratus quoque, feu aut alit rdigiofi pileis non utantur: nec
obedientix , pretii datione nulli tradan­ obtentu peregrinationis clauftrum egre­
tur : alioquin & dantes & accipientes a diantur. Decernimus etiam , ut in qua­
minifterio fiant ccclefiaftico alieni. Prio­ il libet ecclefia monachorum, vel quorum­
res vero, cum In conventual ibus ecde- libet rehgioforum , fuis utibus canonice
fiis fuerint conftituti, nifi pro manifefta appropriate , vicarius inftiruatur provicaufa & rationabili non mutentur, vide­ fione epifeopi , honeftam & fulficientem
licet fi dilapidatores fuerint, fi inconti­
fuftentationem de bonis ecclcfix perce­
nenter vixerint, aut tale aliquidegerinr, pturus.
pro quo amovendi merito videantur : aut

CONCILIUM

NIGELLENSE,

AB OCTAVIANO, SEDIS APOSTOLICÆ LEGATO,
Celebratum menfe Septembri, pridie nativitatis B. Marin, anno Dom. MCC. in quo intcrdiftum
Gallic folutum, indiâumquc cuncihum Suefiioncnle, ubi dc regio
matrimonio judicaretur.
Nterdiili fententia, quam in Gallia regnum ti.le- Cfam fuam receperat : ftatim relaxata efl fentenrat Petrur Capuanui in concilio lieuntniî fuà fina intridilh ecclcfiaium dç regno Francis , ÔC

I

nem anni MCXCIX. vim mtintre cerpcrat vigefime pultatis campants beta cit Ixtira magna in
poft Chrifti nativitatem die, hoc eft, medio Janua­ ro fic populo, qu;a intcrdift.itn illud jam dura­
rio muti MCC. Jam oilavum menfety lugeoat Gal­ verat plufquam per triginta hebdomadas, ficcor­
lia facrorum omnium expert : cum venit fnt> mi­ pora dctundoium tepui ta erant exira villam per
tium Septemhrit Oilavianus Oftienfi<& 1'eilclrenfit vicos it plateas.
epifeopus, cardinalit, fodit apoftohia legat-ai : Gal
Quihut autem conditiomhur fuhlatum fit interdiliamque reltgione triftt/fima exoknt. Dt quofic Ro- &um, diftinihni explicant pt^a innocentii ili. hir
Srai Hovedmut . Eodem , inquit , anno MCC. verht i . Octavianum Oilicniem Epitcopum lega­
âavianus Oftienfis epifeopus, cardinal s, ficapo- tum in Francta delimavit, talem ei formam prnftolicx fedis legatus, venit in Franciam mitius a figens, ut ante omnia fattsfaftionem plenariam
latere domini Innocentii papx ad cognotccndum dc datnnrs & injuriis clericis irrogatis faceret ex­
dc divortio facto inter Philippum regem Francis, hiberi . Ita quod u qui propter obedienttam &
& Botildam reginam fponfam fuam ,* & ut ipfe reverentiam apoftolicx''ledis graves perpelli fue­
in primis ante ingreiTum litis compelleret przdi- rant contumelias , fic jacturas , per apoftoheam
dum regem Francix dimittere adulteram Jtuam fedem fibi tcniirent fic gauderent congrue tartsThcutonicam, & refumere fponfam fuam Botil­ 0 fadum. Deinde luperindudam prxcipcrtt a rtgis
dam, & modo debito tractare . Fadum eft au
contortio tam localiter, quam carnaliter remo­
rem in vigilia nativitatis B. Dei genitricis fem- veri; ut non folum a tegis amplexibus, verum
perque virginis Marie, prxuido cardinali & ar- etiam a' regni finibus faceret illam excludi , fic
chiepifcopis, & epifeopis, 3c clero Francix con­ praefatam reginam ab ipfo rege toletmiter recipi,
venientibus apud S. Leodegarium in Niseie i Phi­ fiC regaliter pertradan ; recepta publice juratotia
lippus rex Francix, & Botilda regina, & adul­ cautione , quod eam fine judicio ecclcfix non
ter* ejus Theutonica , convenerunt illuc: & rex dimitteret : fic fic relaxaret fementiam interdidi,
'Francix admonitione prxfati cardinalis, & con- refervata fibi corre&ionc illorum , qui ab initio
filio fuorum, dimifit adulteram fuam, & Botil­ non fervaverant interdidum . Et Ii, poft frequen­
dam fponfam fuam recepit . Et ftatim conque- tes fic diligentes admonitiones fic exhortationes ,
ftus eft de ea cardinalis, dicens, quod ipfeeam idem rex prxfatam reginam fient legitimam ha­
ac jure habere fibi in conjugem non debet, quia bere nollet uxorem, iedmallet matrimonium acmultum erant affines in confanguinitatc, fic hoc Ecufare: prxeepit legato, ut pro termino pc i em­
probare modis omnibus prrfto erat , & ideo pe­ ptor io ad inchoandam caufam fpatium iex men­
tebat divortium inter eos fieri. Statuit ergo eis tium aflignaret. Infra quod, fi praefata vellet ,
prxdiftus cardinalis fpatium fex mentium, ficlex commoncietur rex Danorum germanus ipfius ,
hebdomadarum fit fex dierum, & fex horarum, a vi­ ut ad detentionem ejufdem viros prudentes cum
gilia dia nat iviutis B. Marin ad deliberandum fuper advocatis, fic teftibus, fic alus quibuslibet necet­
’ l-ftjv b°f. & lorum placitandi ftatuit eis apud * Scfiuns, is r iis , ids apoftolica , fit regia fecuritare dirige­
’ cledione regime Botildx. Eodem die, fcilicet in ret , competenti tocode libera voluntate partium
t
vigilia nativitatis S. Marie, poftquam rex Frana (Tigna to. Quad ah QBavumo fmfe /ervatnm , ea­
l
cis adulteram fuam dlmiterat, & Botildam ipon- dem alla demie teftantm.
I
Cmcil. General. Tom. XXII.
Zi
G- C

7xj

CONCILIUM

r
7M;

G. G Legati adventem m Gattia* Memorat Riger- A conllat. Sed cm» narrandas haberet Rigordua m ton­
dus «d annua» MCCI.
quod eo anno venerit ,· r»t- 'cihi
<--·■ S
'mAomo
----- rG»
- anno MCCfab
_L Oflaviano
0“-------- celcbr».
‘ *
tum enuo eR ab eo fablacM* mterd<flwn mino Se- »ii?
ti .· «t
ex oecaCxme^advciuoM
occalxme advento* legati , tt
U «wiani
hmw· ^a«
a·*
Membris, oAavu poffeua* peomvlgatuTs fuerat Men- coaciIium MteceflersM rciert, beet ad snouM grecefc ac proinde aa»e MCG ut ea iuque anteddU fuM teacm
«entea ptrtifttaiM
pertineant«.

CONCILIUM INCERTI LOCI
Ex MS. CorbcjenG.
Uia non poteft ecclefiis Dei melius confuli, B pellant & longius faciant amoveri , niG velint
vel confultius provideri , quam fi circa re- fimul officio dc beneficio contra hoc agendo priiiores dc miniftros earum, ut idonei fu» , cura
vari.
diligens habeatur , neceflarium duximus his qui
VI.
ad curam noftram fpecialiter pertinent, formam
Moneantur quoque concubin® ut recedant ab Concubine
certam ftatuendo preferibere, quam dc in fe re- ipfis, qux nifi cummonirx recedant ab eifdem , ejiciende
fte vivendo, fi refte fuerint ordinati , & tn ec- poft trinam commonitionem ( quoniam infama­
clcfia facramenta divina rite traftando ; dc edam tur ecclefia ) ab ecclefia expellantur , nec ad:
erga populum laudabiliter fe ferendo debeant mittantur ad ecdefiaftica facramenta, fed ab aâibus legitimis ut infantes repellantur.
obfervare.
VII.
I.
Quia etiam volentibus confervarecontinentiam
Cootra illiIn primis igitur a minifterio ecdefi* & offi- non ctl tutum habitare cum famini», prohibe- ci«rki, tu
,ue ordiualuj weculjODe eOs cohibere volentes , prout mus ne facerdotes vel clericij bénéficiât! in do-S««*d*·
condecet , qui fecundum canones ab ordinibus ç mibus fuis famulas habeant » de quibus debeat
prohibiti, nihilominus ordines licet illicite fufeefiniftra fufpicio fuboriri.
perunt, precipitous quod facerdotes qui fe noveVIII.
lunt fervorum filios dc preter dominorum fuo.
Cum autem facerdos, fi peccaverit, peccare d,
rum conlcientiam ordinatos, vel non de legiti­ faciat populum Domini, dc ideo debeat ab om- «*u« cum
mo matrimonio natos", dc abfque difpenfatiooe ni fornicatione immunda fe continere , maxime
epiicoporum fuorum promotos , vel qui fuerint a fua ponitentiali fe contineat . Sciens quod in **"’
advocati in caufa ianguinis , vel exeeutorcs f®- deteftationem illius peccati dicitur in canone ,
votuin ptzceptorum, aliquando in publicis am­ fic\peccarc panitentialem fuam cognofccntem ,
ni imft rationibus, vel homicidium perpetraverunt, ficut cognofccntem a fe baptizatam vel tn bavel bigami fuerunt* vel alias corruptarun^mari- ptifmo fufeeptam , pro quo peccato fecundum
ti, vel qui excommunicat! ordines fufcepmmt , canones quindecim annorum ddietur pernitentia,
vel excommunicat! five fufpcnfi celebrari pre- & poftmodum detrufio in monafterium.
fumferunt , vel fortilegium exercuerunt, :& ma­
IX.
Inhibemus, ne facerdotes vel quilibet clerici ta- Clerici ta
xime daemonibus immolando, non exequanturfaccrdotis officium , donec fuper hoc ab cis fuerit £) bernas frequentent , vel publicis potationibus ,
aut fpeâaculis, aut ubi turpia dc inhonefta can- Ml.
confiiium requifitum.
tantur in ter fint . Sed fi ad convivia fuerint ab
honeftis perionis invitati , ibi ficut dc ubique ,
Idem dicimus de bis qui fimoniace vel furti­ lobrie, modefte, & honefte fe habeant ; dc poft
ve , vel per faltum, vel extra legitima tempora prandium fobtie dc cito recedant. Et fi in eif­
dem quibus intererunt conviviis inhonefta vel turordines iufcepcrunt .
z
Eia narrentur vel cantentur, fi non poiTuntproibere; faitem ita fc gerant > ne videantur au­
Idem de his qui ab epifcopis haereticis, fchif- rem vel animum adhibere ; dc quia non folum
maticis , vel nominarim excommunicatis , vel luxuriam, fed dc fiiperbiam qu® omnium malo­
alfis epifcopis funt ordinati prarter fuorum de­ rum radix eft *, dc a qua omnis perditio fumfit
initium, modis omnibus vitaredebent & deteftamandationem prati a torum.
ri , ftatuentes adjungimus ut ipfi facerdotes dc
clerici quilibet habitum habeant fuo ordini comIV.
E petentem.
Idem quoque dicimus de his qui interventores
X.
Non manicas aut lotularcs habeant laqueatos Eurum >>·fuerint fimoniacarum paâionum & labe illa invel roliratos, nec facerdotes cappis utantur mab i<»>
feâi ordines nihilominus luicepciunt.
meatis , nec ipfi facerdotes vel clerici comam
nutriant
;
fed
ordinate
circulariter
dc
decenter
V.
tondeantur , dc ita in. omnibus fe habeant , ne
s,
De aliis vero qui io fulceptione ordinum non <de luperbix vitio notari pollint, qui aliis debent
«>
peccaverunt, praecipiendo ftatuimns, ut lacer do- <elle humilitatis exemplum.
»·’*"»· tes dc clerici, five bénéficiât! fint five non , qui
XI.
a vitio luxurie debent efle penitus alieni om­
Volentes quoq; ab eifdem peflem avaritie ex- A,aH(lam
nem libidinem fugiant dc continenter fic honcile tirpare , prohibemus ne turpia lucra leftentur, fugiant .
vivant, prout ad iacrum eorum minifterium no- dc ne aliquam negotiationis fpcciem audeant efcitur pertinere, nec in domibus propriis vel a- xercere.
lienis publice concubinas f, unde fcaodalum oriaXII.
* tur, tenere prefumant ; fed eas a fe prorfus exNullus quoque veflrorum, fiecularem amminiftra-

Q

INCERTI

7if

Arationem exerceat, ex'qua cum oporteat
ce perione aftus fui reddere rationem.
XIII.

Nec advocati fiat faccrdotes vel clerici in foro
feculari, nifi caufas proprias, vel caulas mifcrabilium proloquantur perfossarum
Kec viciai»
•ciUi

ConffK®
*»tc tenfi01.10 ·

Sacerdotum
ouiirllvit.

LOCI.

lai-Alice fuperfufum, refervetur in

vafe

mundo adid

ipecialuer deputato , fit poft treund* mnlx cele­
brationem. mu loree in pruna celebiatioue adfit
diaconus vel aliusmimltcr honrilus, qui loturam
illam futuere potfit abtquc coufcienu* iu* l*lrone . In tacrameuto autem Sanguinis Dominici
major pars vmi fic modicum aqua ponatur.

Provideant aurem faccrdotes parrochias trien­
’ XIX.
tes, ne vicinis eccicfiis fint damnofi, recipiendo
His adjicimus, ut cum ad srgium fuerit Eu Ε<
l μ*·.*·<ι1>*
injufte parrochianos cotum
Sint autem fecun­ chaiiftia deterenda, habeat facerdos aliam pyxi- ·»·
1 ·» Μ'Μ’
nrorlu d»iedum reditus & facultates fuas fipfpitaks, & er· uem mun lam & honcftara ,· in qua fit burla li- 'itoda ·
ga pauperes non avari.
nea niund.ilim» & honefta , & in ei deferat
XV.
Corpus Dominicum ad aegrotos^ linteo mundifViNullus etiam facerdos poft lapfutn, antequam mo fuper polito, fit lucerna praecedente ,ui ii «gei
facerdoti potnitens confiteatur ,, .
ad
prrfum altare r
.».uvalde remotus fuerit, fic cruce fimiliter , fi fieri
mat accedere celebraturus , fi
Γ cupiam habuerit Bpoteft, nifi foite crux fuerit apud zgnim ; pré­
faccrdotis.
cédente quoque tintinnabulo, ad cujus Ioni.um
XVI.
excitetur devotio audientium. Habeat quoque faQuilibet autem facerdos de confenfu domini ccrdus femper fecum orarium, quendo cum Eu.
archiepifcopi vri cpilcopi iiiuni habeat confeflo- clianftia , ficut diximus, vadit ad xgrum , fic fi
rem, fie in quolibet capitulo duo finr confrfloager remotus non luerit, in luperpcllicio ad ip­
res, quibus a domino àrchiepifcopo vel epifeopo ium accedat : habeatque vas argenteum vel ftaconftitutis , ejufdem capituli faccrdotes poifint neum, fit ad hoc fpecialirer deputatum , quod
peccata confiteri. Si qua vero dubia fueriut,qu« femper lecum ad zgrum vadens deferat , ut m
per eos expediri nequeant ; vel G quis dc lacrr- co £gro dare vakat poft fufeeptam ab eo Eudotibus eis ob aliquam caufam noluerit peccata
chariltiam filorum lotura.n digitorum .
fua confiteri , ad principales peniteutiarios no­
XX.
Ad hoc przcipirnus , ut quxlihet ecclefia haf"
mini archiepifcopi vel epifeopi recurrant. St ve­
ro neutri eorum fuum voluerit revelare pecca­ beat calicem argenteum cum aliis vafis mundis
tum,
ium, «u
ad aiiiiicpiiiopuiu
archiepifcopum vel
»v« rpiiiupujri
epifeopum vrmai
veniat ,. decentibus fit honefbs , findooem mundam fic
ut vel ei confiteatur, vel ab ipfo alius allignc-Ccandidam amplitudinis congruentis , linteamina

fit alia ornamenta, qu« ad filuiis officium fpetur, cui velit & valeat confiteri ·
XVII.
ftant, honetla , librut ad pi a I lendum fic legen­
Ad h«c, quia cum magna reverentia , devo­ dum idoneos, fic facerdutaha ornamenta fit vetione , & munditia traftanda funt ecclefuftica llimenta fufficienria pariter fic honefta . fic qui
facramenu, fic maxime fac ramentum redemuu
inimftrant iacerdoti in aiuri, fuperpelliciis in­
nis noftne, 'fcilicet Corporis & Sanguinis Domi­ duantur
ni , ftatuimus ut presbyteri citet ea qu* ad iuoXXL
ftantiam facramenti Corporis dc Sanguinis Do­
Pnecipimus aurem quod omnes habeant cano- C*0** .
mini pertinent, fint diligentes dc interni, provi- nem mifle fecundum conluetudinemecclcfis coriuri quod Euchariftia in munda pyxide confer­
reftura, & ut verba canonis in milia rotunde di­
vetur , nec ultra vit. dies conierventui hoih« cantur & dtftindc.
confecrat* ; fed foptimana qualibet in oie Do­
XXII.
minica renoventur.' ita quod poft perceptionem
Similiter & omnes bone & omnia oftkia a- Hot· diftmfte dr
Sanguinis Dominici reiervats belli* a miilam perte & diftiuâc dicantur : ita quod in feftinacelebrante fumantur: habeaturque certitudo rir-D*nooe nimia nec preicindantur , nec lyncopenca ipfam hoftiam confecraram, ut non fumatur tur. Quod fi obforvatum non fuerit ; laceraotos
non confecrata pro conlecratam, nec in celebratio­ hoc non oblervantes uique ad condignam fatisne mifl* hoftiam conlecratam pacem daturus ori
iaâioaem lui pendantur.
fuo facerdos admoveat, quia ante perceptionem,
XXIII.
eam ore fuo tangere non licebat . Si vero de
Ad hoc prohibemus , ne cahces ecclefisrum $**· kpe>·
patena, ficut quidam faciunt , eam fumat, poft vel vafa altaris, ieu veftes vel libri ecclelialtici
,<u~
celebrationem miflie tam patenam quam calicem ve! etiam tenements ecclefiaftica vendantur vel
faciat a qua perfundi, vel folnm calicem, fi eam non pignori obligentur, nec aliquo modo alienentur
fumat de patena, habeatque facerdos juxta alta­ ab crclefiis, nifi iu cafibus concetfis , fit de li­
re pannum mundttfimumalio panno undique cir- <centia domini archiepifoopi vel epifeopi , forma
cutndaium, &.honefte ac decenter coopertum , <canonica obforvata. Si vero focus aftum fuerit,
ficut habetur in quibufiiam ecclefiis , quo poft iirritetur.
fumptionem facramenti falutaris dignos'cum la­
XXIV.
biis tergat ablutos; & fi os interius abluerit faEcclefia etiam vel altaria citra confrientiatn.
cerdos , non abjiciat ablutionem , fod dcglutiat E domini archiepifcopi vel epifeopi vel offi.iahstui
ipfam.
ad firmam alicui non tradantui : nec laici eas
XVIII.
vel quafoumque decimas ad firmam aliquatenus
mifle
& rero foctrdo* necelfe habeat bis in una die teneant
u»o dw ■
celebrare, quod nifi die Nativitatis fic RelurreXXV.
fttonis Dominice, vel quando «*pu* aliquod in
Statuimus etiam ut pcttfiones ecclefiarum ve- Ληήοοη.
ecclefia tumulandum, vel alia evidens nccetfitas teres fine aflenlu noftro non augeanrur, nec no­
urgeat , fieri prohibemus , poft prinum celebra­ ve imponantur eifdem . Si qui vero contra hoc
tionem, fic fanguims lunationem , nihil infunda­ ftatutum egerint , penfiones in priorem flatum
tur calici quod a celebrante fumatur ; fod tan­ auttoritate noftra noverint reducendas , fic fe pro­
tum poft celebrationem iiiblèquemem . Poli pri- pter hoc nihilominus pretia canotuca punien­
mam vero celebrationem diligentiflime abforbean- dos.
tur ftill* de calice, fit quod fuerit «ligitis io ca(anril. GntreL Tom. XXII.
Z s »
XXVI.

Dr dilifen;
tu ci: «.« f*·
trament* ·

'W
7*7
s*c«4»<«

XXVI.

CONCI L I U M
j cum intentione

Ad hac ftoMbemu* diftiiAius , ne facerdotes
. ’IF*0*’»
quorum ordinatione nqu confiât, ad
’ divinorum cekbretioocm deicrviando ecclefiis noa
•dnuttannir , nifi de licenda noftra , cum per
litteras teftitpooiaks vel teflimonium virorum
bonorum de eorum ordinatione fuerit iufficientcr
fides fafta.

XXVII.
Moneantur autem redores ecclefiarum ne ca

7*«

baptizandi proferri ; hce a ba­
ptizante vero dicantur nominas* bepcùaadum
& dicente,
w» «Tend· te rebftitnre , /rd >
iaplisafur ne» r/, <*· Lipbce te, &c.

XX XVI
Similiter in confirmatione, fi dubitetur, coo* Ceafonario.
feratur^ quod dici non debet iteratum, quod ne*
icitur finite collatum.

XXXVII.

Quia quilibet chriftiaous adultus dominicam Oratio &»» noua 1rs ■
pellanos annuales fine caula rationabili - audeant orationem , icilicet Peltr mfler , & fymbolum *"*"£* ^
apoftoiorum, icilicet Crede in Denue fcire aebet,
amovere.
prxeipimus quod quilibet facerdos parrochianos
XXVIII.
Similiter prohibemus, neexconimunicatum ali* fuos ut hoc addiicanr ftudeaut ammonere.
E«c»inmuiiKMi ncn quetn vel ioterdifium parrochianum laicum in
XXXVIII.
«4n»umdi. prcfudicium proprii facerdotis vel ad fepulturamB
Commoneat etiam quilibet facerdos parrochia* Oratio io
not fuus, ut in ecclefia.orationibus vacent, non
·
vel ad communionem Euchariftic fcienter aliquis facerdos admittat , <X przcipue in folcmni- clamoribus vel vatiis proclamationibus .
XXXIX.
tate pafchali.
Fœminat etiam moneantur , ut pueros fuos
XIX.
Parti» pro
Prohibemus etiam , nc annualibus ve! t rien na- coule alant, & juxta fe dc node non collocent
ainiLMlibiu ■ libus vel fcptrnnalibus mifiarum faciendis laid
teneros, ne opprimantur, dc cum eis ad baptif*
tenta.
vel clerici dare aliquid »cl legare m teftamento mum feftmenc & ad confirmationem . Quibus P1*'* iwe
cogantur, & ne fuper his aliqua paftio vei rxaetiam publice proponatur in ecclefia , quod nifi
ftio vera vel fub aliqua fpccie pa litat a a facer- infra annum puer fuerit confirmatus, lam pater
dotibus vel aliis mediatoribus fiat i/ ne iuperquam mater poli annum ab ingrefiu ccdefix fui*
pendetur.
flua multitudine talium annualium fe onerent
XL.
facerdotes, ad quae explenda honefte fnfîkerc non
Si quis autem cum fit pubes non fuerit con*
pudent, & propter qux opoitsat eos tub certo
pretio habere condulios facerdotes , vel ea aliis firmatus, ipfe etiam cum patre &. matre ab in*
Cgieftu ccclefuB lufpendatur , donec confirmevendere facienda.
tur.
XXX.
1
XLIProhibemus quoq; ne quis facerdos fine man­
Centffio .
Inftruat quilibet facerdos parrochianos fuos for*
dato fuperions aut ejus qui in parrochia curam
animarum habet , contritiones audiat , omiftis mam verborum baptizandi , & quando ea dire*
re
debent, fcilicet in merfione pueri , dc quid
propriis facerdoùbus vel contcmtis , nifi in arti­
agere debeant in confirmatione & poft confir­
culo nece&taiis
mationem .
XXXI.
De baptifmate vero & peeniteotia prscipiinus,
XLII.
Fipirimui
& p«ni(rn- quod diaconi potnitentias dsre vel baptizare non
Prxeipimus autem facrorum canonum ftatuta ,η
fu * du:o- prefumant, nifi in duplici necefiitaie , videlicet
fequentes, ut facerdotes tn poenitentia danda diquia facerdos non poteft , vel abfens eft , vel Jigenter attendant qualitatem fcilicet perfonx ,
fluite non vult , & mors inunioet puero vei & quantitatem delifti, tempus, locum, caufam,
moi am in peccato faftam ; devotionem animi
atgroto.
pernitentis, & ut poenitentia talis uxori injungaXXXII.
Parrini .
Si vero inftante mortis periculo puer b<tptPDtur> un<fe non reddatur marito fuo fufpc&a dc
zstur a laico, quod fieri poreft in neceflitate a aliquo occulto crimine & enormi. Idem dc ma­
paire vel a matre abfque matrimonii przjudi- nto obfervetur.
XLHI.
cio , feqtient ia immerfionem per facerdotem im­
Non injungatur laicis in pernitentia quodmifpleantur .
fas celebrari faciant pro fuorum remi&ooc pec­
XXXIII.
In baptifino vero maris duo mares & una catorum .
XL IV.
fcemina fukipiant baptiza tum : a duabus vero
ConfelTiones autem mulierum audiantur in pro­
fcemints, & uno marc termina fuieipiatur in bapatulo, aliquantum ad vifum hominum , non
ptifino.
XXXIV.
quantum ad auditum.
XLV.
Baptifterittm autem habeatur in qualibet ectUpiifteuun·.
Moneantur laid ftatim in principio quadrageclefia baptifmali lapideum vel aliud competens ,
quod decenter operiatur & reverenter confeive- firme, vel pluries in anno cito poft lipfumcon
fileri, & ut ter in anno , fcilicet
tur ; ita quod m atios ulus non convertatur . ....
___ in Pafcha , η’*1'’· ‘i0*
Si vero puer qui creditor mortuus , domi fuerit E Natali, Pentecofte communicent : prius tamen in anuv .
cum feftinatione, ut contingere folet , baptize- prxparari per aliquantulam abftinentiam de con­
tus ; aqua propter reverentiam baptifmi vel fun­ filio facerdotis faciendam per confctlioncm .
XLVI.
datur in ignem vei ad ecclefiam in baptiflerium
In confeftionibus vero non nimis perfpicaciter
deferatur.
ferutentur plebem tuam facerdotes; Non nimis
XXXV.
B*pi i Γ·τ>υ,
Si vero contingat, pueros cum fale expofiros facile aut negligemer pertranieant. Moneantur
lub dubio. inveniri, baptizemur. Si vero fine fale expofiti
autem Ia ici, quod reverenter fe habeant rncon*
inveniantur , & utrum baptizaii fuerint dubite­ fecratiohe Euchariftiz ; & fteftent genua, ma­
tur, baptizemur: ita tamen quod ante prolatio­ xime tempore quando poft elevationem hoftia
nem illorum .verborum, igo te baptiza tn nomi­ facra dimittitur .
XLVII.
ne Patrii , & filii , èf Spiritui Sanfli, qux foProhibemus autem, ut- communio Eucharifti*
|a funt de fubftantia baptifmi , & fola debent
de(.aprtbci

INCERTILOCÎ.

Dkîm

jjo

detur feueto imponitenti cum publice fle fo-A cognitas, nec fine trina denunciaiionc in eccieftaafer petenti danda fit, sufi pumicum fit ip- fia publicata, ncc dandefliqa contrahantur ma­
trimonia ; fed publice in facie ecclefie fit prefins pemhentis debânm.
fitntc faccniote ... Si vero fccus faflum finii ,
XLVIII.
Decimae autem de omaubue que per annum non admittatur in ecclefia, nifi de fpeciali aurenovantur dandas dcctwimm .* tta ut occafione ftofitate domini archiepifcopi vel epifeopi.

mercedis iervientuini vel mdTorum cedetis deci­
Sacerdos autem qui contra ftaruh hujus no­
ma parte non fruftreotur. Detentores vero deci­
marum G fcmel , fecundo dc tertio commoniti ftri formam aliquos matrimonio copulaverit, vel
exctHum fiaim non emendaverint , ufque ad fa- ab omni officio lufpeudatur, ncc relaxetur , nili
fufaâfoaem congruam anathematis vinculo fe­ dc fpeciali mandato noftro.
LVII.
riantor. Cum autem hi , qui decimas detinue­
Prohibeat autem quilibet facerdos publice otn- Matn»»
runt vel furripueeunt , ad pcenitentiam acceflerint, non admittantur , niti per fe vel per mi­ nibus dc parrochia fua ne clanculo fidem prae- nium re­
num facerdotis ei, cui decime debentur, fatis- flent dc matrimonio contrahendo , fed publice deftiaum
faciant competenter.
jBcoram teftibus idoneis , qui fidem praftitam va­
leant, fi neceflc fuerit, comprobare , proponatXL IX.
Etumnra·
Excommunicatio non paffim & abfque deleftu que eis pramonendo quod fibi pracaveant: quia
nknio
fiat: fed pramiftà canonica admonitione. Singu­ fi talem fidem carnalis copula fubfcquatur , ec­
lis autem annis in tribus folemnibus feftivitati- clefia pro matrimonio hoc habebit, fle faciet tanbus, fcilicet die Natalis , die tieutecoftes , die quam matrimonium obfervari.
LVIII.
Affirmpttonis B. Mariae excommunicentur in ge­
Diffamati fama publica vel verifimilibus indi­
nere folemniler forriarii, teftes perjuri fuper facrofenfta, incendiarii, ufurarii, raptores publici, ciis fuper crimine aliquo, de quo vind non pofmalrtiofe impedientes exccutiooem rationabilium funt, moneantur feme!, fecundo & tertio , ut
teftamentorum, & contumaces decimarum de­ confiteantur & farisfaciant. Si vero incorrefti in
tentores : ita quod teftes qui fcienter pejerant fu­ negatione pcrftirerinr, indicatur cis purgatio ,
per facrofan&a propter lucrum vel damnum alio­ que occafione captande pecuoie de die indicm
rum ncc eis aliqua pernitentia injungatur, nifi nullatenus differatur,- fed ftatim primo die , fi
------- :--------------numeab arebiepifeopo vel epifeopo vel ejus auftorita- parata fuerit, recipiatur , dc canotucum
te,
prater quam in mortis'articulo; fle tunc in-Crum non excedat.
I
*
·
LIX.
jungatur rildem, ut ex quo convaluerint
, adeant
Archidiaconus feu officialis ve! decanus condominum archiepifcopum vel epilcopum , pcetra
hoc
ftatutum
veniens
fe novcrit ab officio
niicmiam ab eo accepturi.
fufpendcndum, nec fine fpeciali aufloritate do­
L·
Inhibeatur etiam omnibus, ne io pignus , ubi mini archiepifcopi vel epifeopi relaxandum.
L X.
nihil de forte minuitur retineant , pollqtiam
de frudibus fortem fulceperunt , dedudis exMoneat quoque quilibet facerdos inclufum, fi Ik1u£
penfis.
habeat in parrochia fua , ne mulierculam ali­
LT.
quam recipiat in hofpitio de nofle.
D» tiurna
Adhuc prohibemus ne fine litteris noftris ad
Prohibeat autem quilibet facerdos parrochia- Mrruta
tywrvm
fidelium eleetnofynas poftulandas aliquis admitnis fuis fub interminatione anathematis , ne J.e+nts domUsAkmm . tatur praedicatur: nec , fi cum litteris noftris
' aliquis primitus adveniat ad praedicandum , ad­ diebus dominicis mercata frequentent , dimiiFu miuxU
mittatur, nifi littera noftra nomen ejus expri­ ecclefiis fuis, apud quas debent convenire, ma- proiubiia
mant , fit exprefle contineant quod ei dederimus D xime diebus illis, & orationi intendere , ac officiutn ecclefiafticum dc verbum Dei audire
licentiam pradicandi,
Hoc faciant aliquo die in feptimana , nifi raLIJ.
Negotium vero vel neceflitatem pro qua ad­ riffime cum magne fiunt feftinaciones feria­
venerit bene poterit populo demooftrare t licet rum.
pradicandi liôentiam non habeat, dum tamen
LXII.
Commoneat facerdos quil&et mulieres pre- Λ »,„1,.,,.
litteris noflris, ut diximus, fit munitus.
LHI.
nantes parrochiat fu* , ut cum tempus panus tw ι-«·
Volumus autem ut facerdos ecclefias in qua fui fibi inflare intelligunt, fibi provideant, quod t'»atiUn
pradicatur pecuniam col leftam accipiat , & tal- aquam pnxntani habeant dt paratam , & hoc
vo cuftodiat fi» duorum virorum teftimonio fide propter imminens pueri periculum : & loquan­
dignorum, quo ufque de mandato noftro vd of­ tur cum facerdote de coafefliooc , ne iubiro
ficialis noftri illi foco ad quem fafla efl colle- praoccnpara non poffint, cum vohierint habeie
ftio, conferatur.
copiam facerdotis.
LXIII.
LIV.
jv4hia fc»
Prohibemus autem , ne pro juftitia facienda E Ad hacc prohibemus ne chorra vel turpes &
■
differenda,
J:“------ ** "*
vel acceleranda
*—*----- J* aliquid
:J —
accipiatur
-------- ; taboneOi ludi qui ad lafriviam invitent , in ci’
& ne pro aliquo fpiriroali aliquid ex paftioM miseriis vel ecclefiis agantur , & ne ibi traden­
prominatur, detur , vel accipiatur. Quod0fiat, tur caufis fnculares ex confuetudioe , & matam dans, quam accipiens, fenrcuria excommu­ xime tales in quibus agatur de judicio languinicationis fe noverit innodatum.
nis.
D· mMri-

■ucmîo.

LV.

LXIV.

Ad hec prohibemus ne vir contrahat cum ali­
qua confangnine· dim uxoris fit*. Similiter nec
uxor cum aliquo coofanguinc-o cpsondam viri fui,
nec fideeptw ia baptifrno contrahat cum filia
baptiaantis vel fufapiemis ante vel poft genita,
ncc contrahatur matrimonium inter perionas in­

Prohibemus quoque ne denunciatus feotallorum fiat in ecclefiis , vel per lacerdotem ex­

ueCON

7M

73»

CONCILIUM

CONCILIUM INCERTI LOCI.
Ex MS. Cocbejenfi,
Axv. pfalmos & alias orationes . Sic enim debi­
I.
Drbi^ifmc. TjAptifmus cum reverentia & honore celebre- tum perfolvunt infirmo, dc audientes invitantad
Jlj tur, fit cum magna cautela maxime in di- exhibendam Deo reverentiam dc orationem.
ftinâione vctborum dc prolatione, in quibus to­
X.
ta vfrtus con lift <t facramenti dc (alus puerorum,
Frequenter moneantur laici, ut ubicunque vi­
derint
deferri
Corpus
Chrifti,
ftatim genua flefciiicet A’. ego baftitf» te in nomine Patrie, Ô*
Filii, & Spiritm Santii.
. Et in Romano dant tanquam Domino dc Creatori fuo, dejunfub hac eadem forma doceant frequenter laicos ftis manibus, quoulque tranfiertt, orent.
debere baptizare pueras io neceflitate , etiam
XI.
In pulchriori parte altaris cum fumma dili­
mulieres, patrem dc matrem pueri , in fumma
gentia dc honeftate fub clave fi fieri poteft fan­
neceffirare.
dum Corpus Domini cuftodiatur.
II.
Pro baptifmo nihil omnino exigatur , fciiicet
XII.
Nulli clerico permittatur fervire altari nifi in
fi quid offertur , gratis accipiatur . Fontes fub
fera claufi cuftodiantur propter fortilegia, Chrif- fuperpeilicio aut cappa claufa
XIII.
ma & ianftum oleum iub clave ferventur. Sem- B
Nullus bis in die miffam audeat celebrare , Dc ni£>
per i a ce rd os interroget diligenter laicum dtfcrcce
& modo debito baptizaffè dc formam verborum aut cum duplici introitu, nifi in magna neccfm Romano integre protuliffe approbet fa&um ; fitate.
fin autem rebaptizet puerum. Ad elevandum pue­
XIV.
rum de fonte tres ad plus recipiantur : quod
Nullus antequam matutinas dixerit canonicas
enim amplius eft, a malo eft.
dc primam, prefumat fine aliqua neceffitatc ce­
III.
lebrare miflam.
D· CoafirSacerdotes frequenter moneant populum ad *
X V.
Ad horas beate Mariae femper dicatur verfus,
comtnot*oncin puerorum. Poft baptifmum enim
^U^’P’ ûcramentum confirmationis. Quod fciiicet Maria mater grati* > dc cantentur in ec­
fi confirmandus adultus fuerit, confiteatur prius clefia cum nota dc devotione, non infurgendode
dc poftea confirmetur. Sepe dicatur laicis ne ex ( calciando.
pedent diu ad confirmandum adventum epifeoXVI.
pi : fed ducant pueros ad eum ubi adeffe audie­
Sacerdotes circa confeffionem maximam adhirint prope , dc quod poffint nomina mutari pue­ beant curam bc cautelam, fcilicer ut diligenter
inquirant peccata ufitata figillatim , inufitata
ris, fi velint, in confirmatione.
IV.
autem non nifi a longe per aliquam circumftanNullus-facerdos confirmare aut confecrare vir­
tiam, fic tamen ut expertis detur materia con­
gines przliimferit : folius eft epilcopi confirma­ fitendi .
XVII.
re , virgines confecrare , ecclefias dedicare , or­
dines dare.
Ad audiendam confcffionem communiorem lo­
V.
cum in ecclefia fibi eligant ficerdotes, ut com­
AU».u.
Summa reverentia dc honor maximus facris muniter ab omnibus videri poffint , dc non in
altaribus exhibeatur , dc maxime ubi lacrofanlocis abditis aut extra ecclcfiam nullus recipiat
dum Corpus Domitii iervatur , dc miffa celc- * confcffiones , nifi in magna neceffitate vel in­
btatui.
firmitate .
VI.
xviii.
Linteamina altaris & indumenta firpe abluan­
In confeffione habeat facerdos vultum humi­
Atu-« li*
teanai «.
tur ad revêtentiam dc ptzlcntum Salvatoris no­ lem dc oculos ad terram , nec faciem refpiciat
ftri dc totius curia: czlelits , quz cum eo pte- confitentis maxime mulieris, caufa debitae hooefrns adeft quotiens miffa celebratur.
ftatis. Compatienter audiat quae dixerit in fpiri­
VII.
tu lenitatis, dc ei pro,poffe luo pluribus modis
Calices unde infirmi communicantur decoren­ perfuadeat ut confiteatur integre , aliter enim
tur , dt mundi cuftodiantur , ut devotius com­ dicat nil valere.
munirent infirmi.
Caftn r«VIII.
Sacerdotes majora refervent majori in confit ferra h .
Ampulla: vini dc aqux dc cetera in minifterio£fionc, ficut homicidia, facrilegia, peccata conaltaris munda dc integra habeantur. Similiterdt—
—Λ... »,
---------virginum,
:-··-----tra ----------naturam, -·inceftus
dc a
ftupra
injeamuullr chrifinatis dc olei fanai.
aiooes manuum in parentes , vota frafta, dc
IX.
. hujufmodi. Sunt autem tria in quibus nullus ha­
D« u-mnwNon permittant facerdotes, diacones defirre bet poteftatem abfolvendi , nifi dominus papa
"'ο“" ,nt^ infirmis fandum Girpus Domini , nifi in necef- vel ejus vicarius , fciiicet injectio manuum ia
">e,um'
fitate, cum facerdos abiens fuerit; fed facerdo- clericos vel quotcumque rcligiofos , incendia,
tes cum magna reverentia ferant S: celebritate , fimonia . Nihilominus tamen talium rei remit­
in pixide eburnea bene claufa propter cafu,m,dc
tendi funt ad epikopum.
cujn lucerna praecedente, cantantes vit.pialmos
X x.
pœnitentiaies cum Ictania pro infirmo in eundo
Audita confeffione femper confeffor interroget
dc redeundo. Quod fi via longa fuerit , addam confitcntem, fi velit abftinere ab omni menait,
aliter

x i x;

«*■***.'*«■· ί

1NCBKTI

LOCI

<w«nH« .«V... . ^..s»..vw<.-w«», „

734

XXXI.
«liter csùm non abfolvat, nec injungat poni-A
Prohibetur diftriftc fub pana fufpenfionîs, ne
temiam,.ne inde confidat, fed moneat ut inie­
rim agat quidquid boni poteft, ut Deus cor il­ ullus facerdos aut capellanus exigat aliquid an­
te benediftionem nuptialem , five pro teftimolius iUuftrct m pcraitentiam.

XXI.

p—y-,»Injungendis parvis poenitentiis fibi caveant faqMtbhjua*cerdote* .-fecundum enim quantitatem culpe dc
aeoda.
pofidxlitatcm coufitentis debet efle quantitas pœnitentie : alioquin quod minus eft , requiretur
ab eis in futuro.

XXII.

riio ferendo , five pro matrimonio celebrando ,
occafione ferculorum qu* debemur pro nupti».
Celebrato autem matrimonio , recipiat fercula
fua, dc exigat fi fuerit neceflc . Prohibeant fa­
cerdotes in ecclefia publice fub excommunica­
tione ne alter conjuguaitranfeat ad religionem,
aut recipiatur , nifi per epilcopum aut archi-

(Jfura, rapina, fraudefibi caveant facerdotes, diaconum.
ne alias injungant poenitentias , fcilicet miflarum, eleemofynarum, dc hujufmodi, priufquam
Cum reverentia deferatur oleum fanâum ad D'Extra
reddiderint. Non enim dimittitur tale peccatum, infirmos, ft eos ungant facerdotes cum magno Unftione
nifi reftituatur ablatum.
1 B honore dc orationum celebritate , que ad hoc
funt ordinate ; dc nihil inde penitus exigatur,
XXIII.
Nullus mittas quas injunxerit celebret, fcilicet five a paupere, five a divite .· fed fi quid gratis
datum
fuerit,
gratis
accipiatur,
tricenarium nec annuale , dc pro vivis nullum
X X X I 1 L
fiat tricenarium vel annuale.
Ad facratnentum extreme unôionis moneant
XXIV.
Frequenter moneant presbyteri ad confeffio- fiepe populum facerdotes non tantum divites &
nem , dc pnecipue ab initio quadragefim* in- fenes : led pauperes dc juvenes , omnes maxiftanter pnecipiant venire generaliter ad confef-■ me * ii ii. annis dc fupra, dc ad omnes com- . F X1111
fionem,
muniter feparatos dc conjugatos , fi fuerit ne-

x x x i r.

XXV.

ceflc.

In confeflione caveant fibi confeflbres, ne in­
XXXIV.
Doceant frequenter facerdotes populum, hoc
quirant nomina perfonarum cum quibus pecca­
verint confitentes, fed circumftantias tantum dc facratnentum pofle licite iterari, dc fiepe recipi,
fcilicet in qualibet magna infirmitate unde mequalitates.
Ctus mortis efi; dc poft fufeeptum, licite reverti
XXVI.
Nullus ira vel odio vel. etiam metu mortis ini ad opus conjugale eum qui convaluerit ab irv
aliquo audeat revelare confeflionem figno velI firmitate XXXV.
verno generaliter vel fpecial iter, ut dicendo:ego
fcio quales eftis, dc fi revelaverit, abfque mifeLibrum qui dicitur manuale habeant finguli Rinui*.
ricordia debet degradari.
presbyteri parochiales, ubi continetur ordo iervitii extreme un&ionis , catechifmi , dc baptifi
XXVII.
Omnes presbyteri pnecipiant inftituta jejunia mi dc hujufmodi . Habeant etiam fingulis ca­
jwwMP·*· fervari f ut jejunium quadragefime , quatuor nones pcenitentiales , dc ordinarium officiorum
temporum, vigiliarum, lexta feris abfque omni ecclefias fecundum ufum qui obfervatur in ma­
peccato : cx debito enim tenemur facere talia jori ecclefia.
XXXVI.
jejunia.
Prohibetur fiteerdotibus, ne teftamenta fua or­
XXVIII.
DemibiB
Matrimonium cum honore dt reverentia cele- dinent per manum laicalem : dc ipfi frequenter
tMoio.
bretux , dc in facie ecclefi* , non cum rifu de prohibeant
pronincanr laicis, ne fua teftamenta faciant fine
jocofe, ne contemnatur.- dc antequam fiat fem-D pnefentia faccrdotis.
per in tribus dominicis aut tribus feftivis diebus
”
XXXVII.
a fe diftantibus , quafi tribus ediftis, perquirar
Praecipitur fiteerdotibus , ut omnes reditus dc
facerdos · populo fub poena excommunicationis poflefliones ecclefi* feribant in miflalibus fuis;
de legitimitate fponfi dc fponfie qui debent con­ dc prohibetur penitus presbyteris dc parrochianis, ditu,.
jungi, dc ante fidem datam de contrahendo, dc ne de his qu* funt ecclefi* aut presbyteri alie­
ante haec tria cdifta nullus audeat matrimonium nent ab ecclefia, nifi per confilium epifeopi vel
celebrare.
arcbidiaconi.
XXXVIII.
XXIX.
Prohibetur diftriâe ne pro interragio corpus
Prbhibeant frequenter laicis presbyteri, ne dent fepeliri deferatur , fed poft fepulturam fi quid
fibi fidem mutuo de contrahendo , nifi coram datum fuerit in eleemofynam recipiatur.
fiicerdote , dc in loco celebri , fed ante januas
XXXIX.
ecclefi* dc coram pluribus . Semper in nuptiis
Quicumqi <.c novo aedificaverit in cimiterio
prohibeantur fortilegta fieri, malefici quoque, & £ excommu ...entur
celantes coofanguinitatem, dc alia impedimenta
Tribi.s 1 <uus /•-“inuis vocetur excotnmuni- De w*·
n ; ;< h 'litiam fe obtulerit ; ‘&munk*tis.
matrimonii. Votum , ordinem, confanguinita- candus ,
tem, affinitatem, difparem cultum , compater- fidem '..Ierit q
<*·.. t ad diem fibi afliguanitatem, qu* tantum quatuor a matrimonio ex­ tam, dc diem àu c. urio nuncj.i.crit, excommu­
cludit perfonas, compatrem, commatrem, filio­ nicetur ; <Sc e · .viHti . itu. nullo modo abfollum dc fratrem , dc forarem fuam fpiritualem, vatvr , nifi a ma-ore , prati quam in articulo
fcilicet filium dc filiam patrini.
mortis .· dc l .n '.illi > J
i.· ttiotic quod fla­
XXX.
bit judicio Ec.
Nullus facerdos in cafu dubio audeat perfice­
re matrimonium iaconfulto epifeopo ; fed ad
Presbyteri fuper . a·· r1...
vocationibus
eum femper referat omnes matrimonii dubie­ faciendis credant his
. ■’ - -rii . r.Jen.rlcd fu
tates.
l
per excommunication.
, non t.edent
fine litteris. Sententias.. »·· , fatas di-

tln-

73f

CONCILIUM

ftridc fervent : ut lententia citius deficiant, ne-A taris aliquid inveteratum , vel dlftuptum faerit , vd praedium fuerit * fimiliter fiat : quia
mini parcente timore aut amore.
non licet de pmdiAis aliquid in ufus fecularcs
X L I.
converti
.
Mortue in partu icindantur, ΰ infans creda­
L V.
tur vivere, fi oene coofl'terit dc earum morte.
Si de chrifmate vel dc oleo fando in terra vel D«Arifn«X L I I.
Sacerdotes audito parrochianorum fuorum obi­ fiiper lapidem vel fuper lignum ceciderit * locus
tu , ftatim abfolvant cos cum pfalmis pro defuo- radatur flt reponatur fub fontibus vel in pifei-4**"'
na. Si fiipcr pannum ceciderit , abfeiodaturpan­
Ais Ac colkAa.
nus, & fob fontibua^re^oiuttur.
X L I I I.
Item prohibetur , dc fiant refgnationcs ceRrAr*»>iOSingulis annis in fabbato pafcha: mundenclefiarum in manu abbatum vel quorumlibet
patronorum ; fed in manu epifeopi vcl prela- tur vafa chrifinatis At olei facri , & fi fra"dum vas fuerit , reponantur fradurx & refiti fui.
duum chrifinatis dc olei fandi fob fontibus vel
X L I V.
Non permittant praedicatores celebrare fuper in pilcina.
Γ> rr*ik«L V I L
arcas, nec puifare campanas per vicos , nec lo­
Provideant facerdotes ne infundant in calice
qui tn ecclelia , nec prarfentare reliquias , fed
tantum deferant brevia, Ac facerdotes pro eis lo­ vinum nifi purum & defecatum. Si autem poft
perceptionem remanforit aliquid focis, diligenter
quamur .
X L V.
abluant vino fic aqua , donec totum abiorbea
Exhortentur populum fiepe presbyteri ad dl- tur.
L V I I I.
fccndum dominicam orationem , At frrda Dtuu ,
Tcrforia calicum, fi fuerint inveterati & offlt falutationem beate Virginis.
X L V 1.
fofcata , crementur in pifoina , & apponantur
Moneant fiepe populum flt maxime mulieresqnova Ac munda,
ne faciant vota fua , njfi cum magna delibera­
L 1 X.
Si In calice aliquid immundum lapfum fue- p, dee­
tione, At aftenfu virorum Ac facerdotum.
X L V I I.
z rit ante confecrationem, fcilicet capillus mulca,
ifli·
Nullus facerdos vel capellanus teneat in dotno aranea, vel aliquid quodnaufeam provocet ,· re- kr*"do'
u-wlian" ^Uâ
occafione mulierem , nifi fit mater fundatur
f
in piteinamfle infondatur novum vinum
aut fotor.
1
& nova aqua, & rcincipiatur canon a faccdo
X L V I I I.
tc. Si autem poft confecrationem , impleat of­
Luü bct..
Prohibetur penitus univerfis facerdot ibus lude- ficium .· tamen non abforbeat ea qua; naufeam
dotibu» ptL- re cum deciis, fle interefte fpeAaculis , vcl cho- provocant; fed abluat diligenter in c^licc & ab·
reis allidere, intrare tabernas caufa potandi : Ac 1orbeat loturam, capillum, mnfcam, & araneam
fine amidu & comite clerico fle la ico intrare do­ cremet in pilcina.
mos alienas, aut difeurrere pervicos fic plateas,
L X.
• u tji. & m habeant cappas * alatas fle veftcs inordi- D> fiii facerdos oblitus fuerit miniftrare panem &
MmIckm natas omnino prohibentur.
vinum vel aquam vel alteram eorum; quando
X L I X.
compertus fuerit, ea que miniflraverit reponat,
Nullus clericus vel regularis recipiat decimam &
< dc novo miniftret ea que oportet Ac reincide manu laici, nifi per manum epifeopi.
piat canonem a capite, quia non licet verba ca­
nonis bis dicere fuper a^pofiu.
Nullus clericus fidejubeat Judco vel fenerato­
ri, nec obliget pro pignore aliquo modo orna­
menta ecciefae vcl libros JndeoSi fuper linteamina aliquid vini vel aqueftilL I.
laverit, extrahatur ab altari hiunedatio : ut non
Nullus recipiatur ad praedicandum, nifi fit au­ remaneat fuper altare ad confecrationem , donec
thentica periona , vel ab epifeopo vel archidia- deficcatum fuerit.
cono miflus.
L X I I.
E Si poft confecrationem aliquid de calice ftil·
L I I.
Nullus clericus faciat jusjurandum patronis, laverit fuper corporalia vel alia linteamina al­
antequam fuerit epifeopo prafontatus.
taris; corporalia & illud quod humeAatum fue­
L I I I.
rit aWcindantur dc etiam lapis ak.iris diligen­
Chrifmalia puerorum baptizatorum, & fafeiat ter radatur, flt omnia abfoifla in facrario repo­
confirmatorum crementur , vel abfeondantur in nantur . Sacerdos cui hoc acciderit gravi per­
terra in ecclcfia vcl in atrio , & cineres fimi­ nitentis fubdatur , & omnes miniftri qui inter­
liter .
fuerint & omnes circumflantes quibus notum fue­
L I V.
rit , corrcdiQni fubjaccant ad arbitrium fui orSi de vcûimentis faccrdotalibus & linteis il- dinarii.

CON-

7J7

n*N?l.XI,lî

suessionen.se.

cîmfii

.œiViïTn.

7J»_____

Ukl«*»-> ‘M 1*10*1:1*2; J,ÏS,

CONCILIUM
mense

S U E S S 1 O N E N S E,

Martio

a n n.

Dom.

m c c i.

Ab Oâaviano dc Joanne legat is apoflolicis celebratum, de matrimonio
Philippi Augufti cum Ingeburec.
TJLerfo fe* mofixm fpolio fwd λ legato offi A tam BotildamI , tlarim ex quo ipfa fines regni
JZu gwfNflt fnperiort concilie vidimm, hnefi-ontn- vcitrt intraret,, eam vobis deiponiari , dc in re­
■ ft contilinm habitant eft . Dt φ>0 fit Rigerdui. ginam coronari taceretis, dc cam ficut reginam
Convocatum eft Concilium Sueifionis ab Oda- & fponiam vcftram honorifice tradaretis, quanviano, & Joanne de S. Paulo presbytero cardi­ diu vos duo vixeritis. Et tu per hoc miliftis oonali, apoftolicx fedis legatis. Cui interfuit Phi­ tntno noftro regi Dacorum chartam vcftram,
lippus rex cum archiepilcopis , epifeopis, dt to­ quam hic ptx manibus habemus : habemus ctiatn
tius regni principibus, mente Aprili , ubi trada- chartas magnatum vcftrorum qui hoc idem ju­
tum fuit per xv. dies de matrimonio Ingeburgis raverunt . Et quia vos tecus , quam magnates
regin* confirmando, vel feoarando. Poft varias veftri juraveiuni , plxfatarn Botildam reginam
dc multas difputationes juriiperitorum, rex lon­ fponiam vcftram tradaftis : nos appellamus cos
ga mora txdio aftcâûs , relidis ibi cardinalibus dc perjurio , & fide Ixla coram domino papa.·
& epifeopis , cum Ingebur^e uxore fua fummo B appellamus etiam ad dominum papam a judice
mane ipfis infalutatis rccciut : mandans illis per ° tfto domino Odaviano Otbenfi epifeopo , qui
nuncios fuos, quod uxorem fuam fecum ducebat nobis tufpedus efl, utpote qui coniangumcus se­
ficut fuam , nec feparari tunc ab ca volebat. ller eft, ut dicit, & cautam veflram mmio taQuo audito folutum eft concilium , ftupeiadis vore profequitur. Similiter dc ipta Botilda regi­
cardinalibus fic epifeopis , qui ad divortium fa­ na appellavit pro fe ipta a judice illo ad domi­
ciendum convenerant . Et lune Joannes de S. num papam. Oftavianus igitur Odientis epico­
, Paulo cum nimia erubefeentia penitus recedit. pus, apoftolicz ledis legatus, audiens quod ap­
Odavianus autem in Francia remanfit. Et fic pellatum edet ab eo ad fummum Pontificem,
Philippus hac vice manus Romanorum evafit. dixit ad ruincios regis Dacorum .· Expcdaie do­
Eadem fert y fed awaw/ cqpv/l· narraat-vr >« gtftit nec collega meus, quem adociavit rr. lii domi­
Jnnxentii.
nus'papa , veniat, qui tn proximo vemuru» eft,
Aeger/ar vtro multo- ampliui
ï.npiicatmf
dc quod ab eo judicatum fuerit , recipite. Illi
appellavimus . Poft
Cam enim Rigordnt, (J hmoctntii gefia, concilium C autem abierunt , dicentes
ab Oitaviano (J Joanne legatu habitum dicant, triduum venit ille alius legatus, Jc cujus tandiperinde quoji uterque femper adfuiiïit : ipfe dxtt tstc dc juftitia dominus papa plenam habebat
Oltnviannm initio folum interfulge ente Jeannii fiduciam : dc fedens pro tribunali, nullam inve­
adventum. Eodem, inquit y anno MCCI. in me­ nit caufam, quare ditortium fieret inter Philip­
dio quadragefirtue, menfe Martio, Philippus rex pum regem Francorum , & Botildam regnum
Francis, ÔC Botilda regina uxor eius, conve­ fponiam fuam. Et cum ille tuper hoc vellet danerunt cum partibus fuis apud Seduns coram rc ditfioitivamfcnrcntiam contra regem Francix :
OâavianoOfttenfi epifeopo, a domno papa In
rex Francix inde przmumtus , ante tcnteotix
nocentio, judice delegato Ex parte autem prx- pronunciationcm abiit, diduxit fecum Botildam
didx reginx interfuerunt ibi epifeopi , & alii reginam uxorem iuam. dc potuit e.m in arâio
bonefti viri , & difereti, midi a Cnut rege Da- ri cuftodia.
* e«rr. d,. «Orum * fratre predtdx reginx .· $C ante mgrefExplicatui
Explicati»! etiam r.onnulle
r.onnul*a M-nacl*., Ajttietnfftaonun.
fum litis petierunt a rege Francix fecuritaiem D<im> , dum & fuamdiu Cilavenat folu* prajucnt,
libere refpondcndi, & allegandi, & a terra fua & quando venerit Joanne· , Ü the qi.u-aam docet
recedendi . Et bis concefw , rex Francia con- ab alui pr»'trmifa . Mediante , inquit, mente
Hamer petebat divortium fieri rnter iplum , δ< Martio, · davianus cardinalis, archicpilcopi, dc
Botiidam fponiam tuam, dicendo, quod ita af­ epifeopi, cum Philippo rege Francorum, in ur­
fines erani in confanguiniratis linea, quod cam be Sucllionica , cum innumera cleri dt populi
de jure non deberet cogne ice re. Ad hoc refponmultitudine conveniunt . ut de regis & reginx
deruut nuncii regis Dacorum .'Nos cognovimus, divortio, certum & juiltAn, juxta Innocent i paaudivimus , dc vidimus , quod cum venerabiles fx pixeeptum , agitarent judicium . Sed quia
viri nuceti veilri , quos excellentia veftra mifit
oanoes card. S. Pauli monachus noftri ordinis,
ad dommum noftium Cnut regem Dacorum, nondum advenerat, cui haec caufa principaliter
pro matrimonio contrahendo inter vos , & Bo­ ab Apoftolico commitTa fuerat, colloquium.pro­
tildam fororem fuam, edent in prrientia illius, g latatur ufque ad adventum ejus- Qui adveniens,
& profk>ocrent , quod defiderio dcfafcraftis du­ mente Majo, cum magno, in prxdida Sucfliocere vobis in uxorem Botildam regis/Hirpis egre­ ncnfi urbe, a rege, archiepilcopis, dc epifeopis,
in ecclefia St. mart- Gervafit ά Protafii, exci­
giam puellam, fororem tuam, & eam conibnter pétillent vobis tranfinitti : dominus notlcr pitur gaudio : cui oblata funt munera a rege,
Ciiut rex Dacorum, hoftium tuorum magnificus fed ille juftus manus tuas excudit ab ejus mu­
triumphator, cui nemo impune refiibr, commu- :nere . Ad colloquium conveniunt : rex vallatus
meato magnatum regni tui confilio, dignum ju- »Sc
< armatus multitudine advocatorum , qui rab­
dicavit petitionem veftram exaudiri. Juraverunt Iiam fuam pro fuo velle perorarent, accedit : re- ergo pntdifti nuncii veftri in animam veftram, ,gloa vero fola , proh dolor ! nullum prater Deum
juraveruntque in animas fuas , quod vos pncfi- 1habens advocatum venit. Cumq; in tama mulCnxH, General. Tom. XXII.
A a a
tilu-

‘^ocENTufs

7i9

CONCI r

f II M
Of TO IV. IMP.
L 1 U M
PHILIP- A. R FRdus
:
Rogenu»
vvro
&
Monvcbu· Aqu>c>nAimn, Mar-·
—
-———·— titudinc nullus eflet , qui pro ea , metu regis,)
t<o : melius, li coficilii fpeA·· mit·* . ind’Aut» enim ANNO
CHRISH **ι*ΡΓ€1 : qutdatn ignotus pauper 11er.eus , ha· eft poft (cx mentes ,uim babirutn rft N ^eilentc, quod CHRIS Tf
r;«i. gens e incd-o , cum I centia rego & cardina­ ιη>ι·η Seprcmb. ceiebratuni tft . Pen de quad'acefmz ι··ι.
lium, cautam riguit ita litttratiflime dilucida­ im pôt, habitum ait Rc(crius . At boc ar.r.o ad Apnl«n. uls*e quidraeelima non piritnit, tun. pal.ha in­
vit
ut iph regi & cardinalibus, ommbulque ciderit uMiem Nutcii xxv. Qiicd de 'gnoto clerico
epifeopis fieret admirationi . Qui pctl, nec an­ naiiat AqUicinM nui , tonfentit cnn· «eti.» Inrtxentd
te , in eadem civitate , a nullo d.citur silus m quibus ' C habetur .· tt luti Λχ flnci C ntaft-ci
a^f<x-«r«> baltret . atx <a»«oi ιΛή,/Γ , ·■’ f~eftr> Deum
fuifle. Rex vero non exipedato , fecundum de­ %.·,£*■■
faceret int.tpidui f·· ttfixj Neque con’ ra pucreta fan&oium patrum , ecclefiaftico judic.o, fnat Rorer.m , dum ait ad turtle epitropos, slie'que ,
recedit a colloquio . Cardinales etiam & cpt- mulct a Canute Danetur» tege , qui rrg nr cautam
fcopi reverti funt ad propria , caufla nondum tuerentur, llh enim derelictam ante Kannis adven­
tum, coram nuo icnetum illum clericum res »* cau­
terminata .
tam ejifle rc£ert Aju.cinfLnuv.
G· C. Aprili abitum narrat boc concilium Ri;or-

*4©

iS©5®© C§©
co

NCILIUM
IN

Q.UO

EURAVDUS

PARISIENSE,
H.fflTICUS

CONDEMNATUR.

naw
Anno

Domini mcci. inquit Rei.ttui S. Ma B mentis tcflibufque produâis, maximeque 1’ugoMouocbn/ , Euraudus miles , quem, gone AutiiTiodorcr.ii przfulc urgentius infiflente,
Hcnricus Nivernenlis comes, terre lux prxfecc- hareticus efle convincitur, & expicta judicii dif­
rat, vir in rebus fxculi verfatus admodum, opfinit tone puniendus traditur poteftati . Attamen
puflbrquc minorum , hxrefis illius, quam Bul- ut diipeniationis fux redderet rationem, reddi­
garc’um vocant, coram legato arguitur, ficcies tur inierim comiti Nivcrnenfi. Dehinc Nivernis
ei przfigirur de objtda harrefi publice ie pur­ adducitur , & in conipedu omnium quibus ob
gandi. Legatus Pariliis concilium convocat, in illata gravamina exofum fe fece:at , flammis
quo allidentibus cum legato archiepifeop·*. , & exuritur. Emj'dtm Par{fien.fit cona.i. , ij rn eo con­
epifeopis regni, Pardientibufque magiftris , Eu- demnati mil'tir, mentionem facit Perus ΓαΙΙπ errraucius ftatuitut
& multis contra cum tefti- ntqfit, btftoriu Aisi^enfinm , cap.

•O <£&· ·κ>Ο

O ·»>

O

CONCILIUM PERTHUSANUM
in

Scotia pro Ecclesiasticorum moricus reformandis.

Domini MCCI. Thomas Dempfierus C mot, mores ecclefufticorum reformavit . Tum
XVI. bifior. Scot. adhun: annum. Joan- in Hibernium cx officio legationis concctTit . Huc
nes, rn./«ir, S. R. E. cardinals S. Stephan i de Dempfierus, qui addit R.lu.jum abi-atem ordinic
Monte Cœlto. Icgaius a latere per Scotiam & Cior/Lrq/’· , «r d.indc Ounenjcm opijc.pam , feri·
Hiberniam, indicio Perthum cor.vilio dierum qua-, ifijfe afla coiteiii Pertt-ujani.
nno

A

iif>

«y PERTHUSANUM IN SCOTIA CONCILIUM
«i

Joinne Card. A. S. L.

? Z

alnnj

IZOI.

habitam.

l'arnqutm P.rlhufanum f n:,.Cj>àtterti 1 3 omnibus fandae matris ecdeGx filiis litteras iflas quen & d·
/aÇif, V»-*. tamen
u.tra ejai no­
viluris, vel audituris, falutem in Domino.
bibliet^L"'
men fcK'tr.f.t . Citieum portionem quandam lac
Novent univerfnas veilra, quod aii.io MCCI.
trado
nov.fima Bt it annuorum un.i.iyra»! tdiincai nationis dominica: , cum legationis officio
t.onc aiaptam.
cx piarcepto domini Innocentii papx in Scotia,

Q

C< H derma fur,geremur , in concilio a nobis
apud Pcr.h in Scotia Celebrato, die S. Nicolai,
in p;a.Tin;.a noftra ita convenit inter dominos
Eiau.'.i Andicx fic Glafgucn. epifeopos , & abba­
It Scotia , f Hibernia kgati de Celefiis
tis , & monachi s dc Chekho, de omnibus ccMonachorum de (. b,l^ho injra tp. .o^atut
clcbis, quas habent iidem monachi tam in epianili Andrea & Gia<gutnjis .
icopatu ianâi Andrcse , quam Glafpuen. nomi­
natos in charta domini Rogcri epifcopi tanfti
4H*rr'SZilk-TQhannes titulo S. Stepliani in Corlio monte
Andrea: , &. charta bensr mcmoiix locelini,
*x G.l’* J milcratior.e divina presbyter cardinalis, Apu- G’aiguen. epifcopi , ad ufus proprios monacho­
<L.i. GUI- Holicz fedis in Scotia , fic Hibernia legatus, rum, kiiicet , quod itdem monachi przthbunt
cieCHARTΛ CONFIRMAI IONIS JOHANNIS
CARDINALIS

74t

70

PUTHUSANUM.

clericos vel facerdotes idoneos epifeopis ad omnes A tionem Latcranenfu concilii , epifcopi imho——.-----.
------------ ccclcfias illas , qui erunt vicarii perpetui , & ritate epilcopali clericos per ecdefiam compel- ank<i
dtRUTl ^c,P,ent curam animarum de mnu epifeoleni ad defettum fupplcndum in illis ecilelii». <-*<Λ»"Τΐ
iui. pi, fic refpondebunt epifeopis de epifcopalibus, In epifeopatu Glalguenli excipitur * ecclefia · f/,*' ,,
de procurationibus vero fecundum quod conti, lanâi Jacobi dc Rokcsburc cum pertinent*bus
netur in Laterancnfi concilio . Ita quod fi luis , qux libera eft , \ quiet* a ly noda. bus
Λ*’.ς
epilcopus vel archidiacontis , vel decanus vili­ 8c auxiliis , fit hofpitns , ά conrcdus . lu ilter parochiam luam , ecclefia , que tanti eft, la ramen ficut in ahis ecckfiu ipforum mo
·»'♦ ...
'quod poffit iiifficere rationabiliter ad procura­ nachorum erit sicarius perpetuus . Ut autem "
tionem ipfis faciendam, faciat. Alix, qux pau­ hxc convenito firma & inconcuffa futuris tem,Λ
Γ
periores funt , conjugantur , dux fcilicet , vcl ‘poribus inter ecdefias fandi Andres & Glaû
guen.
de
monafterium
Chclchoenfc
,
cpiicopes,
■"
·
■·
tres, vel quatuor, vel quot fme gravamine pof­
m fcmel
icmci in
m anno
anno,.
abbatem , dc monachos prstdidarum eerie- *2·»*<■»·**
funt fuffieere ad procurationem
fi epifeopus, archidiaconus , >vel decanus vifita- “harum tnpcrpetuum inviolabiliter obiervetur , .»«.*,■
tionem fuam fecerit . Salvis cenuris & vicariis nos eam flgilli noftri imprcffionc duximus ro- ·’<·’“ »··<
illorum qui nunc in qmbufdam ecclefiis, ipfo- borandatn . Regorus etiam epilcopus S. Anrum monachorum funt rfeini perpetui , 5c per drex, Ôc Wilklmus , Gtafguinlis epifeopus, &
epifeopum inftituti. Cedentibus autem , vel de­ O. abbas de Chckho , figilla fua ad conven­
cedentibus clericis, vel facerdotibus , qui in ipiis tionem illam confirmandam appofuerunt . TeAberdoncnie ep icopo , Job in­
ecclefiis miniftrant , illi, quos abbas , vel mo­ ilibus Johanne
nachi prrfentabunt , recipientur ab epifeopis, né Dunk -ldci.ic epricopo , Richardo Mora.ienie epifeopo; Henrico Guidonc , Nigello de ASnifi epifcopi rationabilem caufam oftcndcnnt,
quare non fint recipiendi. Dc iufientationc au­ btrbroth, de Lundoris , de Klurinning abbati­
tem ipfis clericis , vcl facerdotibus affignanda bus; Kadulpho, Wiiliclmo, Rabihho, de Met­
erit in provifione & voluntate abbatis & mo­ ros & Edmburc , & dc Jcad^t ..id abba; His ;
nachorum , ita tamen quod nullus fit defectus ç Herbert© decano Glafgu. ‘ magiftro Will, de ' ,i’·"
" çpifcopaltbus
""
■"
* quod‘ clericus
'r
, magiflro Ifaac , clericis fandi Andrcr,
*
de
, 8c
, velLine
faccrdos prxfentatus concedat , fe cfie bene paca­ Svmon de Q^unry, magiftro Michaclc, mapitlm u
• Oitt.
tum . Et fi forte aliquis evenerit * detectus Petro , St Radulpho, clericis domini Glaip.ucnfi* * ’ <
Chikenl.
Λ ‘1 '
dc illis , qux rationabiliter tenentur effe in ec- epiicopt, 8c mullis alus.
clefta , vcl de cpitcopahbus fecundum conftitu-

COMPOSITIO
inter epifcopai f-nili

Ar.jrrt & G’.tiftenfem ,

cmmtvn

& abstem &

Jt C btiebo .

Ohannes miferatione divina fitu’o farfti Stc-1 Ίlitate legationis . qua fungimur, confirmamus.
phar.i in Cilio monte presbyter cardinalis, Adjicimus autem , ut cedentibus vcl decedenti­
apoftolicx fedis legatus , venerabilibus in Chri­ bus vicinis m ecclefiis , quas monachi Chclfto fratribus, epifeopis, abbatibus, prioribus, & choenfes m proprios ufus habere nofeumur , per
chartas cpiïcoporuin , fuper quibus funt apoftouniverfis ecclefiarum pralatis per regnum Sco
lios privilegiis communiti , liceat cis mc*.
tix conftitutis, prxfentes littrras mlpcdimj. falutem in falutis authore. Eorum nos ceret uti
nos perpetuos infra tempus in Lateranenfi ci nlitati , & quieti ampliori cura , &. lolicitudine cilio conftitutum, epdcopis prxlcntarc Qyiod fi
providere , qui pro inftgmis devotionis ίυ.τ. epifcopi malitiofe vcl pro lux voluntatis arbi­
majori funt privilegio, & libertate donati. IIin<* trio noluerint ad ccclehas admittere clericos vel
eft quod cum monafterium dc Chelrho tpeciafacerdotes, ab ipfis monachis prxientatos, cum
liter beati Petri juris exiftat , & ad Romanam torte cos minus idoneos affeverant , in arbitrio
trium bonorum viiorum communiter decimum
ecdefiam nul’o pertineat mediante; illud, ficut
juftum eft , ab xmulorum fuorum infidos volu­ Edit vicarios illos pixlesitaios, fi idonei fuerint,
mus communire , ne , quod abiit , dictum moapprobare, Λ , fi mmus idonei, reprobare
In­
naflerium & res eius m aliquo patiantur con­ terim vero liceat dictis monachis ecdefias , ea­
tra juftitiam detrimentum . Cum igitur congre­ rum provcnrus & obventiones in manus prop.ias
gato concilio authoritate noftra in partibus Scoretinere, donec ad didas ecckliasahqms idoneus
ticanis conttoverfia quxdam , qu* inter abba­ admittatur; ita tamen, quod medio il o tempo­
tem , & fratres ejuidem loci , & venerabiles re fxpe dift^s ccdcfita, ficut condecet , m divi­
fanâi Andre* , & Gtafguen. epifeopos fubor- nis officiis honefte miniftretur . Ut autem hxc
ta fuerat fuper inftitutionibus ecclefiarum , per noftrx conceifionis, & confirmationis pagina fu­
amicabtlcm compofitioncm fuerit ftudio notlro turis tempor.bus ditto monaflerio Chekhoen. v*.
mediante fopita , compofitionem ipfam rationa­ leat, & inconcuffa fervetur , ad cautelam ejufbiliter fa&am , ficut in eorum authenticis ple­ dem monafteni prxfentcm paginam tigilli noftri
nius continetur, figillo noftro fignatis , autho- imprcilione jullitnus communiri .

J

Cincii. Gtntr»l. Tom. XXII-

A a a a Λ

CON

__

*4*

INNOCENTIUS
P. ili-

CONCILIUM

V U Π V I L I U M

OTTO IV. IMP.
cuit. REX SCOT.

'44

CONCILIUM IN SCOTIA CELEBRATUM
De inhio celebritatis dominice habitum anno Domini MCCI

Anfam egneih· bec de re n ScotiacelebratiA„ in terra propter diem fandum dominicum .
dedtffe videntur ea qn* de dominici
diei ob· „ Recedite a malo , & pœnitentiam agite de
fervatione déferait Jt^emr anno lior
bit ver- „ malis veftris . Quod fi non feceritis , quali
bit ; Eodem anno Eutlachius abbas de Flay re- „ Sodoma bc Gomorrha peribitis. Nunc icitote
diit in Angliam, & praedicans in ea verbum Do- ,, quod falvi effis per orationem fandiilimz ge­
mini de civitate in civitatem, & dc loco in lo> „ nitricis meae Maris, & fandorum angelorum
cum, prohibuit ne quis forum rerum venalium „ meorum, qui orant pro vobis quotidie. Dein diebus dominicis exerceret. Dicebat enim , ,, di vobis triticum & vinum abundanter, &inquod hoc mandatum fubfcnptum de obfervatio„ de non obediftis mihi. Nam viduz dc orphadc diei dominiez venit de cœlo.
„ ni clamant ad vos ouotidie, quibus nullam
,, facitis mi feti cord i am. Pagani habent milcricorDe obiervettione diei dominie t.
, diam, vos autem non habetis. Arbores quz
, fructificant , ficcan faciam pro veftris pecAndatum fanâum dominice diet, quod de ® , catis.- flumina & fontes non dabunt aquam.
, Dedi vobis legem in monte Sinai, quam non
coelo venit in Jerufalein, dc inventum eft
, cuftodiftis . Dedi per me legem , quam non
fuper altare fanât Simeonis, quod eft in Gol­
, obfervaftis . Pro vobis natus fui in Mundo ,
gotha , ubi Chriftus crucifixus eft pro peccatis
, A feftivilatem meam nefeiviftis. Pravi hotniMundi, dc mandavit Dominus hanc epiftoiam ,
qua apprcheiiia eft fuper altari fandi Simeonis,
, nes diam dominicum refurredionis mez non
quam per tres dies dc tres nodes hommes afpi, cnflodiftis . Juro vobis per dextram meam ,
cientes corruerunt in terram, rogantes Dei mi- , , nifi dominicum diem & feftiviiates fandorum
t meorum cuftodieritis , mittam vobis paganas
fericoidiam : dc poft horam tertiam crevit fe pa­
triarcha , dc Akarias archiepifcopus, A expande- , , gentes . ut occidant vos. Tollitis tamen res
runt infulam, dc fandam acceperunt epiftoiam , , alterius, & de hoc r.ullam confiderationem
Dei Quam cum acceptent, invenerunt fuper- , , habetis. Propter hoc mittam fuper vos beferiptum iftud.- „ Ego Dominus, qui praecepi^, , ftias pejores, quz devorent mulierum vellra„ vobis ut obfervaretis diem fandum domini, , rum mamillas . Maledicam illis qui in die
,, aim, dc non cuftodiftis cum, dc de peccatis , , dominica aliquid mali operati fuerint. Male­
„ veftris non pœnttuifiis, ficut dixi per evango- , dicam illis qui injufte agunt verfus fratres
„ lium meum : Calnm & terra tranjiix>u, vrrfuos. Maledicam illis qui male pauperes fic
„ ba auteet mea non trai\fibwt. Feci autem pt»
orphanos judicant , quos terra portat. Me
„ dicare vobis pœnitentiam vitz , dc non creautem derelinquitis, & principem hujus fzeu„ didiftis, dc miii lupei vos paganos, qui effuli feqmmini Audite vocem meam, & habe,, derunt fanguinem vrftrum m terra , nec ta, bitis inifericordiam bonam. Vos autem non
,, men credidiftis : dc quia fandum diem domi·
ceflatis ab operibus malis , nec ab operibus
„ nicum non cuftodiftis , per p.«ucos dieshabuidiaboli , quia facitis perjuria & adulteria .
„ ftis famem: led cito dedi vobis Latuniatem ,
Ideo circumdabunt vos gentes, & devorabunt,
& poftea pejus fcciftis. Volo iterum ut nemo
ut beftiz.
„ ab hora nona labbati ulquc ad Solem fur- D Pervenit igitur dominus Euftachius abbas de V*rt» b*c
„ gentem diei luuz ahquid operetur, nil's quod ]Flay Eboracum, & a Gaufrido Eboracenft ar- RoStr,‘fun'
„ bonum fit. Qucd fi quis fecerit, cum perni- <chiepifcopo , & clero, & populo civitatis, ho­
,, tentia emendet, dc fi hutc mandato non obe- inorifice fufeeptus , przdicavit verbuin Domini ,
„ dieritis, Arnen dico vobis, & juro vobis per |& de tranigreffione dominiez diei & aliarum
„ frdem meam, dc thronum meum , ft cheru- 1feftivitatum dedit populo pœnitentiam & abfo„ bim, qui cuftodiunt fanftam fedem meam , 1lutionem fub tali conditione, quod ipfi de ce­
„ quia non mandabo‘vobis aliquid per aliam epi- itero debitam impenderent dominiez dici & aliis
,, ftolam .- fed aperiam coelos, dc pro pluvia pluam jfanâorum feftivitatibus reverentiam , non facien­
„ fuper vos lapides, dc ligna, dc aquam calidam <do in eis quidquam operis lervilis, nec in die­
„ per nodes, ut nemo przcavcre poffit, quin de- Ibus dominicis exercerent forum rerum venalium,
„ ftruam omnes malos homines. Hoc dico vo- 1fed bonis operibus i & orationibus devote infifte„ bis .· Morte moriemini propter diem fandum g
P irent . Hzc fervanda conftituir ab hora nona
ikZ/wvaA ad ortum
svvtiim devise
ΐη die
«I ia lune.
!*>«%«■» Po­
,, dominicum, dc alias fefti vitales fandorum meo-fabbati ufque
tolis in
„ rum, quas non cuftodiftis. Mutam vobis be* pulus autem Deo devotus ad prrdicationem il­
„ (lias habentes capita leonum, capillos multe* lius voverunt Deo , quod dc cetero in diebus
,, rum, caudas camelorum, & ita erunt (ime· dominicis nequicquam emerent, nec venderent ,
„ lice, quod carnes veftra; devorabunt.· & vos nifi forte cibum dc potum prrtereuntibus. Vo­
„ defiderabitis fugere ad fepulcrum mortuorum, verunt etiam quod de finguiis quinque folidatis
„ & abfeondere vos propter metum beiliarutn : return , quafcumque venderent , darent unum
„ & tollam lumen Solis ab oculis veftris, fic mittam Îiuadrantem ad lumen ecclefiz emendum, & ad
„ fuper vos tenebras, ut occidatis vos invicem non
epulturam indigentium. Et ad Ikk colligendum
„ videntes , & auferam a vobis faciem meam, & ftatuit onedidus abba., in fingulis ecclefiis pa„ non faciam vobifeum mifencordiam. Incendam rochialibus heri truncum concavum fub cuffodia
„ enim corpora veftra, dc corda, dc ominum duorum vel trium fidelium hominum, ubi po­
„ illorum qui non cuftodiunt diem fanâum do- pulus jadaret prznominatum
. Statuit etiam
mmicum· Audite vocem tream, ne pereatis przfatus abbas, quod difeus eleemoiynarius habcre-

C

M

74/

c Μ
Ο
k-

c
S

iNNOCLrfTius
P. κι.

T
M
1 II C U
u M.

tv.

otto
imp.
GUlURtXSCOT.

,.κ
74»

'beretar quotidie in menta divitum; in quo par-Aretur fangMne, fit rota mjlcndim ftetit immo·——
’* on,in f**»
' 10® mitterent
’
*’
bilis^, contra vehementem impulium aqu.r & qui ANNO
Christi ,ef0 c'^
«d opus mdigentium, qui non prxparaverunt fibi. Prohibuit au­ viderunt, minati (unt, dicentes. Parce Domine,
tem idem abbas, ne quis in ecclefiis vei atriis parce populo tuo. Item in Lmculnifiru pauearum venderet vel ement quidquam, aut pla­ verat quaedam mulier pallam, quam dcteiensad
citaret . His ergo & aliis iandi hujus viri mo­ furnum poft horam nonam labbar, in iit cam
nitis inimicus humani generis invidens, mifit in in funium caliditlimutn .· fic cum cam extraheret ,
cor regis fic prtncipum tenebrarum , quod ipii invenit crudam; & iterum mifit eam tn furnum
preceperunt, ut omnes qui prxdiâas ttadttiuiics va Lie calidum, fit in craftino, fit in die Iunx ,
cuftodirenr, & maxime omnes qui in diebus do­ cum xftimarct le invenifle panes codes, inve­
minicis forum rerum venalium dejecerant, ad re­ nit pallam crudam.
Item in eadem provincia, cum quxdam mogium examen fanstaâuri de obtervamia dici do­
minica ducerentur. Sed Dominus nollcr Jelus 1 er pallam tuam pixpaiailct , volens cam ad
Chriftus , cu obediendum eft magis quatn ho­ furnum portare , dixit ci vir t.;us : Ssbbatnm
minibus, qui nativitate & relurrcctione tua, fii eft, fic hora. nona
, .. -jam prxteo.t, dtmtitc uiqce
adventu fuo , & milfionc Spiritus fandi m di- B ad diem Iunx. Mulier autcin obedient vi
fc i pu lot lùos bbi hunc diem, quem dominicum iecit fient pixccperat: fic invoknt patiam lintea­
minibus mundis , fic in craftmo, cum vifita*ct
vocamus , illuftravit , & celeberrimum dedica
pallam fuam, ne prorter termentum impofilum
vit, virtutis lux miracula fuicitavit, fie in quoi·
vas excederet, invenit panes inde divino nutu
dam dominica; diei cranigrciTorcs mauifcftafados, fic bene coftos fine <K“C materiali. Hxc
vit fic.
Qviodam fabbato poft nonam quidam carpen­ eft mutatio dexterx Excelli. Et quamvis omni­
tarius in Bevcrlaco, contra falubi ia uxoris tux potens Dominus, his fic altis potentis fux mi­
monita clavum ligneum faciens, corruit m ter­ raculis, populum ad obfcrvationem dici dominicx invitaret, tr.rnen populus plus timens regiam fic
ram percuftus paralyfi. Et quadam textrix poft
humanam poteftatcm, quam Divinam , plufque
horam nonam in fabbato, cum ad pertexendum
timens illos qui corpus occidunt , fic quod ultra
partem telx anxia tnlifterct, cadens in teiram
paralyfi obmutuit . Et apud Nasfertun villam faciant non habent , quam illum, qui poftquam
magiftri Rogeri Arundel, quidam homo fecit corpus occiderit, animam poteft mittere tn ge­
fibi panem fubcinericium die fabbact poft no­ hennam; & plus timens terrena amittere . quam
nam, & inde comedit, fit pariemrefcrvavit tibiC^cflcftu , & tranhror.a quam xrerna , proh doufque mane, quem cum die dominica fregiffet , lor· ut canis ad vomitum, revenus eft ad fo­
exivit fanguis : & qui vidit, tetlimonium perhi­ rum rerum venalium exercendum in diebus do­
minicis . Hxc ille.
buit, fic verum eft teftimonium ejus. Et apud
Watefeld, quodam labbato, cum molendinarius
G C- Cur hoc rarIrAi, epiAol® figmentum in conpoft nonam operam daret , nt Medum fiiu.-a
Ciaorum cell, ctionei» B>ruu» intruient , Sc concilium
molerer, fubiro exivit loco farmx ramus impe­ cur sfpelUvent, non video.
tus fanguinis, quod vas fuppofitum pene imple-

ANNO

CHRISTI

CONCILIUM

-Γ

PRO

PACE

FRANCORUM

INTER

MELDENSE,
AnCLORUMQUE

c“^"

REGES

Conftitucnda a Joanne abbate Cafemar ■· Cifterncnfis Ordinis fedis Apofiolice legato
Anno MCciv. celebratum.

fdno Domini MCC ! 1/1 c.nn<:ini

A

.ir.it /nno- D none nullo unquam, ficut credimus, fit tempo­

re ditcefturum .· quia, licet interdum hinc inde
fiant immilliones per angelos malo», dos tamen,
qui iatanx non ienoramus artutus, circumven­
mento [ancitxm, <p<o ic^cncm iJam m feuOum ac­
tiones ipfius ftudebtmus evitare ; credentes, quod
ceperat . PontiJ.x Jiann:m abbatem (afemaru Ciidem rex illius teduci fe fallaciis non permit­
/lerc. Ord. iegotum a^ijio.icnm m Citium mifit ,
tet. Non ergo putet aliquis, quod jurifdiftionem
at »a dc re cognoficret. fhud tnetlhgtmxi «v Λaur poteftatem ipfius minuere aut perturbare
ntctnlii JJI. litterù ->d Caùiarxm cpijcopoi, ÿnavelimus; cum iple jurifdtâioncm noftram dc porum hoc exemplum.
tdlatem non debeat aut velit etiam coarâaie .
Cumque jurifdiûionem propriam non furticiamus
alrcbicpifcoph & Epifeopi t fnr Gallum
explere, cur alienam ufurpare velimus ? Sed cum
conjhtntti.
Dominus dicat in Evangelio : Si pcccactrit ia tc '
E [reter txui , tjedr & corrige eum infer te (J
Ex i- colleNovit ille , qui nihil ignorat, qui ferutator ipjiem /olxm : fi te endeerit, ixcrafnt eru [retrrm
ibene
d> eft cordium, an confcius tecretorum, quod ca- tu-im: fi te non nxdurit , ndbtkc tecnm adbuc
M* Chrifto filium noftrum Philippum xnum. vel duas, nt tn ore dteorxm fici tnxm fiet
endicrit *ot , dic trta.hb-i.iit- regem Francorum illuftrem , de corde puro fic omne e<crbum . Q«ad fi
■ cj&cx- coofcicntia bona fic fide non fida diligimus, fic clefijt : fi nutem ettlepam non oxdiertt , fit tibi
«r· dejudic.
boarem fic proteftum fic incrementum ipfius cf- fient etbmcnt iX pMicenut . Et rex Anglix, fic­
*’■
ftcaciter a (pira mus. exaltationem regni Franco­ ut atferit, fit paratus fufficienter oftenderc , quod
rum, fublimationem apoftolicx fedis reputantes: rex Francorum peccat in eum , dc ipfe circa
cum hoc regnum benedidum a Deo, femper in eum in conwdione procedit fecundum regulam
ipfius devotione permauicrit , dc ab ejus devo- evangelicam, dc tandem, quia nullo modo pro
fecit
noitntio 11. paga Jonnnei r. x
cccKpooim a Philippi efu^ufh francorum

»,{(· Pi­

w

CONCILIUM

«K*.

74s

■—" *----- fecit, dicit ccckltx: quomodo nos, qui fumus A hoc/modo procedere valeamus fuper quolibet....... " ' '
Chris?I *a regimen univcrialis cccklix fuperna difpoft- cpminali peccato, ut peccatorem revocemus ab chrisTI
·>·,
(tone vocati, mandatum divinum poflumus non errore ad veritatem, £c a vitio ed virtutem :
exaudire, ut non procedamus iecundum formam prxeipue tamen cum contra p^ctm peccavit ,
ipfius? nifi forfan ipfe Cjarim nobis, vel dele- quod' eft
~
vinculum
...................
char
— i tatis.
- Et infra.* Nmiquid Pro*. t,.
gato noftro, fufficientem in contrarium rationem apud nos debet effe peudut & pandar , menfura &
cllcndat. Non enim intendimus judicare de feu- menfiera , quorum utrumque eft abominabile apud
do, cujus ad ipfum fpeâat judicium, nifi forte
Deum ? Poitremo cum inter reges iplos formata
juri communi per fpeciafc privilegium, vcl con­ fmt pacis foedera, & utrinque preftito juramen­
trariam coniuetudinem aliquid fit dctraûum ;
to fumata t que tamen fervat a uique ad prxfiled decernere de peccato, cujus ad nos pettinet xum terminum non fuerunt; nunquid non po» «/. nqtrm- tine dubi ta t ione Centura, quam in quolibet * pof- terimus de juramenti religione cognofccre, quod
■tx-t <xci- minus fic debemus.
ad judicium ecclefiz non eft dubium pertinere ,
Non igiiur injuriofum fibi debet regia digni­ ut rupta pacis foedera réformentur ?
tas reputare, fi fuper hoc, apoftolico judicio le
Ne '^itur tantam difeordiam videamur fub
committat : cum Valentinianus inclitus imperator B diflimulalione fovere, diftimulare religiolorum
Mediolancnlis fufl.agancis ecclcfia di.xifle lega- *locorum excidium, Λ
”
" chri*
ftragem negligent
populi
tt/Sor.
tur: „ Talem m pontificalifedeconftitucre proftiani : dilefto filio abbati Caiemarii dedimus in
„ curate, cui & nos, qui gubernamus imperium, prxceptis, ut nifi rex ipfe, vel iolidam pacem
„ fincerc noftra capita iubmittamus; & ejusmo- cum przdifto rege reformet , vcl treugas ineat
„ mta, dum tanquam homines deliquerimus, fucompetentes, vel faltem humiliter patiatur , ut
„ icipiamusneceftario vehit medicamenta curantis.
idem abbas, & venerabilis frater, nefler archie­
pifcopus Bituricenfts, dc plano cognofcant, utrum
* L’t illud humiliter omittamus, quod Theodofus ftatuit , & Carolus innovavit, dc cujus ge­ jufta fit querimonia , quam contra cum propo­
rere rex ipfenolcitur defccndiflc : „ Qticumquo nit coram ccclefia rex Anglorum, vel ejus ex­
Τ<- i,i
„ videlicet s litem habens, fivepofleflbr, fivepc- ceptio fit legitima, quam contra eum per fuas
titor fuerit, vclinitio litis, vcldecuriis tempo- nobis duxit litteras exprimendam ; juxta for­
> »*.<
,, mm curriculis , five cum negotium peroratur,
mam fibi datam a nobis, procedere non omit­
„ five cum jam creper it promi lententia , fi judi- tat . Ideoque univerfnati veftrz per apoftolica
CuOlti .a
,, cium elegerit lacrolandz fedis antiftùis, illico feripta mandamus, & in virtute obedientiz diC«r. M.
,, fine aliqua dubitatione , etiamli pars alia tefra- C llriâc przctoimus, quatenus, poft quam idem n li­
gatur ’ ad epifeoporum judicium cum (ermone bis
bas fuper hoc mandatum fuer.'t
fuerit apoftolicumexcapoftolicum exc• a.’, adrpi- »» £■
l.opum .
n
*’
,, litigantium
dirigatur. Cum non humane conii i- cuius, fententiam ejus, immo noi’.ram vet itu ,
tti';cni, fed divmx legi potius innitamur: quia recipiatis humiliter.· & vos ipfi irrvctis, & la­
patellas noftra non eft ex homine, fed ex Deo. ciatis ab aliis iervaii; feituri, quod ft fecus egeNullus enim, qui fit lanr mentis, ignorat quin rjtis, inobedicotiam graviter puniemu».
ad ofticiutn noftrum Ipeâct de quocumque mor­
tali peccato corripere quemlibet Chriftianum, 6c
Pontificii} mandati t ut pareret Jeanne) legatus ,
fi correptionem contemplent , iplum per diftri- concilium Mcl.’.enfe convocavit : in quo qmd fit gcâionem ecclefiafticam coercere. Quod tnim de­ jium , jmd Jcriptum ad pontificem, quid ab eo de­
cretum , ex ejus ad Gailiarum epifeopos litteris inleamus corripere, & polfimus, cx utnnfquc pa­
tet pagina teftamenti , cum clamet Dominus
per prophetam: Clama, ne ceffet: qu.tfi taba exal­
ta vocem tuam , & annuntia popilo meo falcra
utrcbiepijcopis & epifeopis per Calliam
eorum . Et fubjungat ibidem : Nifi annuntiaveris
conftitutii.
rufio impictctim fuam , ivfe in
.. Thrg

* —«

iniquitate quamïft

oneratus -fi, morietur : far.guinem autem c'ns de
manu tua requiram. Apollolus quoque nos 1T1Onet.· Corripe inquietos. Ei alibi dicit idem: -7>·JÇMC , ooffcr.i, increpa m omni patientia ÎP diShina. Quod autem poflumus & debeamus coerce­

re , patet ex eo quod inqi.it Dominus ad pro­
phetam , qui luit de facerdotibus Anathot .· £c^,'"K '·

re conftitui te fuper gentes & reget , ut evellat, fj
drjruas , difperdat, t? dffipes , (j uafices . Î7 piar.tes .

Aim'

e.jat.i.

Conftat vero quod evellendum , dcftrnenuutn ,
& ddperdendum eft mortale peccatum . Praeter­
ea cum Dominus claves regni cxlorum Petro
tradidit, dixit ci .· (heodeumque ligaveris fuper
terram, erit ligatum Ci m cults : & quodeumque
folvtris /u-cr terram, erit Jolutum & in caiis .
Verum nullus dubitat, quin omnis mortaliter
peccans , apud Dominum fit ligatus . L’t ergo
Petrus Divinum judicium imitetur , ligare de­
bet tx. in terris , quos ligatos efle conftat in
cxlis . Sed forfan dicetur , quod aliter cum
regibus, & aliter cum aliis eft agendum. Cete­
rum fcriptum novimus in lege divina .- It» magonm tuditabis ut paremm : nec erit apud te acceptio
perji^arum: quam B. Jacobus intervenire scita­
tur , fi diteris ei qui insutus tfi vefte pruclara :
'J'u fede bit bene; pauperi autem dicas. Tu fail­

lie, aut fede fu.’ jc,i.t..o pedum meorum. Et licet

Ad noftram noveritis audientiam pervenifle ,
quod cum diledus filius abbas Cafemarii, nun­
cius nofter, vos Meldis ad colloquiumconvocaffet, exhibitis litteris quae vobis pro reformanda
pace inter cariflimos in Chrifto filios noftro» Phi­
lippum Francorum, & Joanncm Anglorum, re­
ges illuftres, a fede apoftolica mittebantur, ha­
bito concilio, rcfpondiftis: quod cum prsediâus
rex Anglix, juxta noftrarum conftanriam litte­
rarum , minime procefliflet, vos propter perple­
xitates multas, & magnas, quas imminere vev.,
rrbamtni ecclefix Gallicans, nos confulere decreviflis; & ne interim przfctus abbas procedeiet, ad noftram audientiam appcllaftis, certum
E appellationi terminum prxfigentes, adquamprolequrndam, data fide in manu ejufdem abbatis,
vos per pacis ofculum adftrinxiftis : ita quod poft
terminum eflee ab officio pontificali fulpenfus ,
fi quis appellationem ipfam in termino prolequt
non curaret, pnefenttbtis nunciis regis veftri .
qui hoc ipfum vobifeum pariter approbarunt .
Utrum autem prefatus abbas exegerit hujufmo­
di cautionem, an vos fponcanee obruliftis ignoramuf. Commendamus tamen in illo zelum, ft
gratis recepit oblatum ; & in vobis devotionem,
fi fpontancam obruliftis. Verum quia fidem, &
obedientiam vcftram, nos & prxdeceflores noftri

in-

——-

Chrkti
,,βΛ

£ÎÎuJVk"k
WN?c5Îr’w
M E L Ô ENSE.
fumus frequenter experti .Λιί oftendamus «ffe-, A tioni noluit ipfe deferre , niti jura (Tent quod in
^uin’ <Jucn’1 °°n lolum ad vos, & ecclefias Gal- 'ermino , quem cis praefigeret , appellationem <,HRJSTi
>>·«.
licaïus , verum etiam ad ipfum regem, & re­ ipiain m propriis protequeremur perfoms . Sed
gnum Franccrum habemus : nolumus vos hoc lumrnus pontifex ab hujuimodi juramento illo*
titulo tenere ligatos: led appellationem interpo- abiolvit, indulgens ei» de fpeciali gratia, utalifitam profequamtni, prout regno. & faccrdotio quem ex parte omnium ad proiequendum ap­
noveritis expedire: quia nos ita volumus Gccr- pellationem venirent. Venerunt igitur in termidotii jura integra conlcrvare, ut etiam regni ju­ no conllituto Senoncnfis,-fic Bituriccnfis archira cuftodiamus illeia.
cpilcopi Patifienfis, Mcldcnfis , Catalaunenfis ,
Danim Laterani feptitno Idus Augufti .
fic Nivernrntis epiteopi; & mulli honorabiles cle­
Qitid deinde λftum fuerit, difatnn> ex Anonrn i rici, procuratores omnium aliorum, quibus diu­
njrr.-.tiuncx!*, qmm poji Innmeniii 111. epifioint
tius expcdanlibus , praenominatus rex Angit* pro
fuper nego· 19 terree finit* * ediiht Frnncifxs Cxie deftinavit neminem, negligens profequi caulam iu^n. Ex qua negligentia quantum ei da­
cbtfne T»mo F. kfteritewt Frunc. p-g. 809. fxb
h*c infersptime : Dc gnerra Franci* & Atnl x
mni provenerit, latis patet : cum in brevi temreturn.' $·ό , & concilium & concilii eventxt tie- Bpore totam Normanmam, & Andegavirm, ii
Aquitaniam perdiderit pene totam. Prxuiâi ve­
fcrihtxr hir -verbii : Hic ( Innocentius JU.) ad re­
formandum pacem, vel componendum treugam ro archiepiicopi, & epiteopi poft cxpeftationem
inter Philippum regem Francorum , & Joan- diutinam, in publico concillorio lub vcibo ve­
nem regem Anglorum, abbatem Cafemarit de- ritatis tanquam pontifices funt profelfi, quod ipfi
flinavit.· qui cum ad hoc per annum integrum non appellaverant ad mardatum apoflolicum elu­
laboraiFct, de Francia ad Angliam : & de An­ dendum ; fed quia lua ititerefle credebant, maxime
glia ad Franciam difeurrendo : videns tandem ie cum crede icnt, in hac parte fuum regem ju(bm cauiam habere . Sed fi nec ifiud lufficcret, & in
non po’.Tc proficere , convocavit àrchiepifcopo
rum, & cpiicoporum, & abbatum concilium , aliquo efient domino pape fufpefti ; purgationem
in quo prefatus rex Francis, per eofdcm archi- .canonicam oflcicbant, quam cis domnus papa
epifeopos , epifeopos, fic abbates, fecit ab eo ad 'remifit.
iedem Apoftolicam appellari. Quorum appella-

CHRISTI
»

A'‘NO
CHRIS Π

...

CONCILIUM

ANTIOCHENUM

A Petro Cardinali tituli S. Marcelli circa h«c tempora habitum.
N libro ï. tpiftolarum Innoccmii III. extant θlitantis declarabatur legitimus heres Principatus
n. 140. 141. epiftole Leonis Armenie regts,
Antiocheni, & exclulus iple Rupinui, ad quem
5quibus ad ipfummet Innocentium tanquam ad jure hxrediurio videbatur ipeftare . In co conupremum judicem fe appellate tcftatur pro Ru­ cilio interaiûo eccleliailico Petrum Cardinalem
pina nepote fuo de fententia uti inique lata a Apolloltc* ledis legatum illigafic Armenos ex
Concilio Antiocheno, per quam Comes Tripo przt<il:s luteus habemus.

I

»AD

CONCILIUM

ANTIOCHENUM

e1nxof ut firtxr, 1205. bnhitxm.

ADNOTATIO
Ex &M1.
Manii TJ 11.
m >»r.

CHRONOLOGICA.

Oncilium ifiud Antiochenum a Petro car- Et*tnrxm intrafle. Sed neque poft annum J204.
dinali legato celebratum, ut interdidi fen- difern poteft, cum celebratum fuerit quo temtentiam in Armenos infiigeret anno 1203. ha­ pore ambo legati cardinales Soffrtdus , & Petrus
bitum fu ille, arbitror. Etenim cnafium oportet
in Syria agebant ; anno vero 1104. cxcuntc
poftquam Petrus venit in Syriam . quod non uterque Confiantmopolim adivit, nec exinde Sofpiius anno 1103 ■ contigilTe cenfeo, cum Inno­ fndus ultra rediit m Syriam . Cum vero latis
centius litteris ad Sotfridum cardinalem legatum multa agitata fuerint poftquam defiit concilium
datts anno illo, dic IV. IJ. Augufti Icribat , illud, ex quo turbr excite funt plurime , hinc
Petrum illum, quo tempore Soffridi ejufdem lit­ ad annum potius noj. quam ad annum 1204.
ière pontifici ."ddrte fuerunt, nnvem trenufre- referendum puto.

C

CON-

7ί·

"'ΤίΓ™'

CONCILIUM

S&.’ÏTni.

7 J*

çT^.Î

"•1

liaq.

CONCILIUM LAM BETH ENSE.
SEU CONSTITUTIONES PROVINCIALES

Stephani Langton. Cantu ir. Archicpifcopi edite apud Lambyth.
J. Dt txodt dndi mortntrium .

1. CTatum felicia
O rit noftri de

A ZZ. Ne [nttlla, [tu fotttimec fint , & dt fmu
facientiHM

recordationi» & przdeceffomonuanis editum, quod non­
rohibitionem fcotallarum feu fcotallarum ,
nulli minus fano pervertunt intelledu , prxfen& aliarum (d) potationum pro communi fatis concilii approbatione duximus declarandum .
lute animarum & corporum, introduâarum, pro­
Satagebat autem prxdeceffor faluti confulere ani­ vida approbatione profequentes, reâoribus, vica­
marum, eo quod coufiderabat laicos modoufque riis, & aliis capelUnis parochialibus praecipimus
• «triuique
* lexus fubditos fuos , quandoque per ignoran­ fub obedientix debito firmiter injungendo , quod
tiam, nonnunquam vero per negligentiam , & parochiank luis crebra exhortatione diligenter
injuilam decimarum & oblationum lutarum de­ indicant, ne prohibitionis hujuimodi temerarii
tentionem, graviter deliqui®: . Et quia non di­ violatores cxiftant. Alioquin quos in hac parte
mittitur peccatum, nili reftituaturablatum, pru­ culpabiles invenerint, ab ingrertu ecclefix & fadenter attendentes, falubriter.(latuit, quod pro” cramenti canonice tamdiu fufpenfos effe denunrecompcniatione decimarum taliter (ubtraftaium, cient, donec aliis, pcenis ceflarirbus ad pcenitenlicet luo ftatuto caufam non inieruit, fecundum tiarium noftrum acccfterint, quod ab eo tranfmelius animal defundi ecclefix damnum paflx greflionc hujufmodi pcenitentix nomine injunûum
debuit applicari . Quia autem hujus occafione fuerit, humiliter recepturi ; (c) & prout dederit
i!Jtuti inter redores ecckfwuin & parociiianos Deus, imprimetur , ac expietur . Communes auluos lites, quas extingui cupimus , frequentius tejm potationes declaramus, quoties virorum mul­
oriuntur; illud duximus fy nodal i interpret ationc
titudo numerum denarium excellent , ejufdcm
declarandum, quod fi decedens tria tantuinmo
domicilii potationis gratia immoratur . Viatores,
do & plura cu/uicumque generis in bonis itus (a) vero ( f ) & peregrinos, & in nundinis ac mer­
habuerit, optimo cui de june fuerit debitum re- catis convenientes, quamvis in tabernis convenefervato, ecclefix fux a qua (aeramenta recepit, rint, fub illa prohibitione nolumus comprehendi.
dum viveret, fine dolo , fraude, & contradiftio- qCommunes potationes quas fcotalfas (g) mutato
nc qualibet , pro rrcompenUtionc iubtraftionis nomine caritatis, appellant, deteftantes : hujufdecimarum tam perionalium, (6) nec non obla­ modi potationum authores & publice convenien­
tionum , melius animal poti optimum , referve­ tes ad eafdem, excommunicato» praecipimus pu­
tur . Quod fi duo tantum (c) in bonis decedentis ex- blice & folenniter denunciari, donec fuper hoc
titerint animalia, de mantucrudine ecclefix exa- fatisfeccrint competenter , & abfolutionis benefi­
aio quxlibct nomine manuarii remittatur . Hoc cium meruerint obtinere.
autem adjiciendum ftatuendo duximus : quod fi
111. Qumdo licet in dit bit ttltbrtrt.
materfamiliai, vuo fuo fupcrftite , cbjcrit , ad
pixftationem mortuarii minime coerceatur, non
ls in die Miffam nullus celebrare prxfumat,
teneatur , vel obligetur . Quod fi poll obitum
manti in domo ti familix regimine vidua per
nifi in diebus nativitatis & refurredioms do­
annum fupbrvixcrit juxta formam fuperius feriminiez ; & quando corpus in propria ecclefia
ptam , ad mortuariumobligatur. Hac autem no­ Dfuerit duntaxat tumulandum . Et tunc in prima
ftra conftitutune, vel intetpretatione, confuetuMilia, ablutio digitorum vel calicis a celebrante
dinc laudabili fuper mortuanis in noftra diorcefi non fumatur. Qui contra fecerit , ab officio fe
atuntius obfervata, nolumus praejudicium gene­ noverit fulpenfnm, nifi forte canonica neceffnarari > quin fi , decedens hujufmodi animalium nu­ te fit compulfus: quam fic duximus declarandam
& limitandam (A) fi in feftis ix. leâionum, vel
Ftrte, pre merum non habuerit * prxftatione mortuarii ,
y.Air.oi.c contuctudo ecclrfiaftica obfervetur. Ad folutioin quadragefima, vel in quatuor temporibus, vel
Htr»umui ■ ins autem deliti mortuarii, contradiftiorcs , bc
fponfalta fieri oporteat , vel fubveniendo focio
infirmo, (Γ) vel pro ecclefix fux negotio , vel
rebelles, volumus per locorum ordinarios, Cen­
tura ccckfiaftica coardari.
propria neceffitate, manifefte abfente.
SYNO-

P

B

dinc
it)
(.i
id
(f)
VJ

D*'itur variante* ex Cod. apud Wilxins... habuerint animalia optime puta Dominq cui de ceniuetrd betur, quz m Antlia vocatur Meuetum Λ cui &r.
Tam perioralium , quam Przdialium oblationum ad liberationem anime fui melius ·
Decii >n bonis . (rf) potationem communionem pro falute .
recepturi preut Dens deserit , expedietur.
(f Violatores peregrines.
& mutato nomine . (6) 6 in quadraaefima in fefto IX. f.eftionun>.
eceli pio Ecclefiz fuz negotio.
Manli.

7ff

RADIN

innocenti*

G
M E
C N
IN S
3 F
C..

OTTO
,ν·A.,MP
PHILI PP.
R. · FR.

it,
7/4

A time fundus eft, more prxdcceflbrum , Ottonis, ANN3
ÀN.MO
Cy SYNODUS CAMINEN.SIS
fle-Adelberti, fed & clericorum vitia mugis ma- CHRbu
CHRISTI
gifquc irrepentia vehementer , & publice coar*··»
SUB SICFTINO IV. EPISCOPO
guit.
'
·
Statuendo in Diœccfi ( Statuto fynodali promuianno Chrifti MCCIV.
gjra) ne meretrices die Pakhatis ad Iaeram fynaxim admitteremur, fed uie veneri tantum.- ut
Difcrimen in admittendi/ ad menfam Enebari/tieant
inter honeftas, dc turpes pertonas diferimen ali­
publici/ peccatoribus, & perJanis boneflis.
quod conftitueretur.
Hoc caftitatis, & honeftatis diferimen ufque
JUrthre
|Clge vinus, feu Sugervinus, quem nonnulliSiad Epifeopum Wilhelmum ftriâe obfcrvatum
LoiKil.Germ.Ό gifmundum vocant, vir optimus , & religiofuit.
fus, non lolum ipûc prxdicationis officio creber-

(§£>©

-g <S
CONCILIUM
IN

ANGLIA

•

A

R ADI-N GENS E,

JOANNE

FERENTINO

fedis ApofloJ. legato celebratum.

Nno MCCVI. ait Afattieur Parifius , Joan-B/Jc ait . Eadem narrat M.ittbau/ f 'vcflmonaflenes Ferentinus fcdis apollolicx legatus, ve­ nen/r .
G. C. Hate ubi retulit -Snondanu» ad hunc annum
niens in Angliam, eamque perluftrans, magnam
mox lapientiffime fub;.c.t: S» pedi rmni-o t.i ac.ujapecunic futnmain congeilit& tandem apud RaΙΛ> II* bouMni/ai ','Sum in f'ntifiiCtt «t·/»// , eb fliml·
dmgum, in craftino S. Lucx Evangclillx, con­
tales,
P !it* inter lf;un> CZ J cannent
inseri
cilium celebravit. Quo fado tum aliiglia difcef~ lejferunt.

A

ANNO
CHRIS Π

CHRISTI

CONCILIUM IN PROVINCIA
NARBONENSI,

Incerto loco celeb.atum anno MCCVII. pro convertendis Albigenfibus .
Oncilii huius mentionem faciunt gefla S. Ito-C re. Faventque omnes ejus confilio, & juxta verimnici, quorum hic locus a (-'incentio Bello· bum ejus le facere polficcnyir. Ipic vero primus
didis luis fada compcnlans , cœpit i acere quas
vacenfi, fpecxlt bijior. Isb. xii.v, cap. xctii. rejer·
aliis fuadebat : ’ftatimque mifit tuos Oxomam
tur fob annuat MCCVII. Miifi funt ab Innoccn-

G

<*

tio papa, XII. abbates Cifiercienfis ordinis cum cum equitaturis, & fupellecbli, & diverfu quem
uno * apoftolicc fedis legato ia terram Albigen- fecum tulerat apparatu. Retinuit tamen libi pau­
fitim, ut fidem catholicam prxdicanics , harcti- cos ex clericis, & fratrem Dominicum , fcilicet
ca venena pro viribus expuîfareni. Qui consoce­ fu.-e Oxomcnfis ecclefix ftiperiorem , qui extunc
ro archicpifcoporum, & ephiropoium , aliorum­ capit frater Dominicus, & non luperior appel­
que in partibus illis eccleltx prxiaterum conci­ lari; rcmiilifque ad loca lua temporalium farcilio, conquirebant inter le quonam modo com­ nis, cœperunt lingjili Evangclicam paupertatem
amplecti ; pedites difeurrere , ac firenue fidem
modius id, cujus gratia venerant , execution!
mandarent. Illis autem fuper hac deliberatione Chriih verbo & opere prxdicarc , habentes fuper
follicitis, venerabilis Didacus Oxomcnfis epifeo-*^ ic quafi «uritis negotii ducem epifeopum Oxopus fupervenit : cum honore autem fulcipitur , menfem.
confulitur, & fides ejus confiliis adhibetur
Hoc
G. C. Abbatum ordmi» Ciftercienfis cum Didaco
autem fuit ejus, Ipiritu divino fuggereme, conOxomcnfi epilcopa , & S. Dominico . advert»» Albifiliuin .* ut abjecU pompa iuperftui apparatus ,
jenfea predicantium, meminerunt quoqne Robertu*
quam equidem fatis incongrue, qui ad Chriftum
monachu» ΑικιίΓκκΙοινηΙι» , Petrni Valli» cernenf’» ,
pauperem prxdicandum advenerant, inexpenfis, Gui'iieirnus de Pad o Laurentii , & alu : fed concilii
&
c«ngre<irorum epifcoporum , nemo praeter autho·
ac equitatibus, ac veftibus, & varia fuppelie&irem ecftorum
geflorum a.
S. uonunici
Dominici Anno
Anno mvc
MCCVII.
refte ia
id s«
..
V ,
’
’
,·
· r — tem
-vii. reae
h prxfcrcbant, veram atque evangeheam tn fe E v.ncènuo u.butum elle <tik«*iU«ea Roberto monacho,
prxtenderent paupertatem, fle fidem Quiftt-non qui abbate* illo» cum «Ili* ejufdem ordini» . hoc anno
verbis tantum fle labiis pertonarent , fed rebus , menle Martio Ciltercio egreffo* ede docet circter tri­
Abb rte» erant duodecim , ac ptrurc» Arndfle manibus demonftranent -· atque hoc modo ani­ ginta.
du» abba» CiilerCieiifi» , legatu* apolîolicu» , qui ce­
mas, quas haererici falfa virtute ac pietatis ima­
teri* praeerat .· unde & ncnnunqvam credecim nume­
gine deludebant, ipfi vera famfticatis ac religio­ rantur .
nis exhibitione poflênr ad fidei veritatem revoca-

Cantil. General. Tom. XXII.

Bbb

CON-

73$

CONCILIUM MONTIS PESSULANI.

___

@@@ e©@©© s©«© ®©ose© © ~··

■

«•CONCILIUM

MONTIS PESSULANI

Contra Albigtnfei Anno forte IÎ05. habitum.
tn Suppi.

Unfi rv.il. T Ab'ieus in fua conciliorum collectiore anno A quem emortualem ejus fuiffe afferit. Si ex anno
ί fLn»
’ ΐο7· affignat concilium contra Albigci.tes j 207. demas biennium , fupereft annus iloy.
i·,.
>n provincia Narbonenfi, led loco incerto cele­ confilio aflignandus. Sed P. Eccardusin fua Bibratum . Nomen loci huius nunc tandem inno­ bliot. PP. Pnedic. tom. 1. p. 8. cenfet annum
tuit, cx quo P. P. Bollandiantad diem IV. au·, hic exprimi juxta flylum veterem, quo annus a
gufti vitam S. Dominici a Jordanoeius difeipu- mart io inci pic ; unde annus rrr 1245. ftylo ve­
lo feriptam e tenebris eruerunt . Ita enim legas teri cum Februario merfc conjunffus, eft flylo no­
ibidem cap. I. num. 15. fic 16. Eo tempore do­ vo annus ere 124$. & Chrifti uoS. Sed an. minai Innocent IMS papa duodecim abbate r Ordemt n J207. Didacum rcipfa patriam jam repctiiflecolCifitrcienfis cum uno legato contra betretnot Albi— cx
— :inftrumento
~Λ--------- J----------r-ca_- cujufdam fa&xa
ligo
donationis
ginorum ad pretdicandum fidem direxerat ; qui cele­
Berengario archiep. Narbonenfi in gratiam mo
brato cum arcbiepifcopii , & epifeopii , altifque il- naflcrii Pruliani , in quo Virgines Deo facras
liut terra pneLtir concilio vc. Intirim dum fic
collegerunt Didacus, & S. Dominicus, tefle Ber­
ccrfiliarentur ad invicem , accidit pramemoratum
nardo Guidonis in libro fundationum Conven­
Oxomcnfem epijcopum ( Didacum , cui S. Domi­
tuum Ordin. Prxd. ubi inftnuncotum illud re­
nicus foc us acccflerat ) per Montem Peffulanum fert. Extat liber ille in Colleftione Veter. Moiter agere, ubi concilium agebatur. En igitur cer­
num. Martenii tom. VI. col. 437. in quo fit intum concilii locum. Srd de anno, quo illud ha- fl rumen turn confignatur anno 1207. die XV. b.tum fuit, Unde pariter, & piXuicaiio S. Do- , rs<u.
man. In
m w
Kai. Maii.
eo vero «ivuivpiicupu»
archiepifcopus tiumiuiia
nonnulla
ntinici, illuftris Ordinis Przdicatoium inflituforis largitur fanffimonialibus Pruliani noviter conver& exemplit fratri
t Dominici" Otcomerocnrpit, difficilis controverfia eft. Vincentius qui- Jit
' mmitit
· · , *'
..................
dem Bcllovacenfis frculi hujus feriptor cum Nan- fit, 6* fociorum ejut . Nulla hic mentio de epi­
gio annum 1207. defignar . Sed eorum fenten- feopo Didaco , qui monafterii illius potiffimus
tia fufliixri vix poteft; etenim, telle eodem B.
author extitir, cujus filentii milia idônea ratio
Jordano, Ddacus Oxomenfisepifeopus poft con­ excogitari poteft, quam, quod epifeopus piovincilium iflud prxdicjtionem pro reducendis ad fi­ ciam jam deferuiflet, fotamque illius curam in
dem Albigenflbus carpit , & in ea duobur annit S. Dominicum tranftuliffet . Anno igitui 1207.
permanfit, quibm expletu rediit Oxorrium , fic nondum media fui parte evoluto Didacus jajn
poft paucos dies obur. Obitus ejus annus 1107. redierat in patriam , cujus proinde reditum ut
cx ipfo ejus epitaphio eruitur. Hic jacet Didatur Domna admittunt ft flatten obitus coniequutus
.Azebet epifcop.u Oxomenfii. Obiit Λ τα MCCXLV.
fuit, deceflifle
decefftfle iilum anno 1207.
I2&7· ftatuamus oOideft anno t to7. Retentir illud a Tamaio in
~~
portet concilium vero anno 120$. optime affiMartyrologio Hifpano ad diem VI. februarii , gnatur.

CF

ARDREATINUM
A Ricco Calaritano arebiepifeopo,

IN

SARDINIA.

tn caufa cenfur cujufdam a monachii non foluti

Armo 1205. habitum.
Mlnfi p.,1
An
Kxut «p.
C-itvI.
Hifl. CalT.
r. I. r.r.
I P- 1>-

Icus Dei gratia Kallaritanus archiepifcopus E repeteret; monachi prxdiffi dc jam diffocenfu,
eundis Dei fidelibus ; ad quos litters itis tam non foluto , quam fic folvendo fie in fxpe
pervenerint, falutem perpetuam.
diffi archiepifcopi poteft a te omnibus modis dede­
Cum prioratus de Nu.chi deberet Turritano runt , fic ipie archiepifcopus , tanquam vir reiiarch.epilcopo pro ecclefia S- Manx de Chennor giofus, fic pius, ad preces noftras , fic aliorum
fcivere viginti Pifanx monet x , fic pto ecclefia bonorum virorum omnem negligentiam tunc uf­
S. Jorgii de Barache unam libram aigenti, tam que faff am fuper folutionem cenfus pro reveren­
in comecratione novi archiepifcopi, quam in ad­ tia Dei, ficCaffmenfis ecclefix relaxavit, , fic in
ventu legati Romans ecclefix cenfuali jure prae­ futurum diffos viginti folidos remifit jjy perpe­
bere, fic monachi illi per aliquod tempus diffum tuum. De diffa libra argenti dixit fifflatuit ,
cenfum négligèrent exhibere , fic ad inftantiam ut certis temporibus, fcilicet , ut prius fuerat ,
domini B. Turritani archiepifcopi caufa ipfa fi­ fic fupra feriptum eft , Turritano archiepifeopo
ne debito terminand mihi a domino papa com- femper, fic pacifice perfolvatur ; quam indulgen­
miiTa fuiilct ; m Turritana ecclefia ponftitutus tiam didi monachi valde libenter , fic cum ple­
partibus coram mi convocatis , cum diffus ar- ra granatum adione receperunt- fic ut nulla pofchiepifeopus m litis initio reflituiionem cenfus flt , quod faffum erat, deleri memoria , hujus
rcqu;rer.\t, fic monachi prxdifft quoddam inftru­ conventionis faffx leriem meferibere rogaverunt,
mentum bone memor. Alberti, quondam Turri­ fic proprio figillo munire . Hxc affa funt in ec­
tani archiepifcopi de relaxatione cenfus oftende- clefia S. Marix de Ardtea . ubi pro concilio con­
rent, fic archiepifcopus non minus feftitutionem veneramus . TcflesdomnusGrego.-ius * Atitthcnfis· j.Oihaneni
cemus, quo injuflc fuerat expoliatus, inflanter epifeopus, qui hujus concordixaufforcxtititprincipa-

R

757

7sl

SYNODUS APUO PERTHUM IN SCOTIA.

£&* ripa lis, & domnus Joannes archipresbyterS. Ga-Anic* incarnationis millefano ducentefimo quinto,—
—----- ·»·ηί, & domnus Jorgius Scarpa priorS. Gavini,
indtttionc Rptima, urn© nonas Mau
CIXCa a.
& D- Raflapl , & J antus Meria . Anno Domi·
^J***1·

<!·<>·
ta>

”

SYNODUS APUD PER.THUM IN SCOTIA.
Anaa Jlod èaiita.

£■

ManH l.H.
a».**m»s.

RÆEnfe

*pr«Ii anno iao5. concilium nanons- Bbatur ■

|e ScotlçUm| quod in diarta or g nan vo-

Conflat hoc

tem de Arbuihnot.

er

charta

penes

vicecomt-

ca,Uf. iynodua generalis, apud Pcrthiim celebra*

*■“/' iMiMan»sva»sœ$ews«an<w<UB»s>i9BMS«SMRnBaB*iS01
C3·

LONDONIENSE ET OXON1ENSE CONCILIA.
A» f«a pr» dwcmtadv r/^ji prraéuanMi /*£££·

Aw 1*07. caa/fa.
Ex Joannes poft reditum futim a tranfma-Cficationis beata. Marie; ibique congregata infini*
rinis, convocat is epifeopis, abbatibus Ct prio- ta multitudine przlatorum ecclciia. & ma^na
ribus , comitibus, & batonibus., & magnatibus tum regni , exegit ab epifeopis dc abbatibus ,
regni , celebravit concilium Londiat in oâavis quod prius exegerat ab eis Sed confilio inito ,
circumcifionis, ibique convenit epiieopus & ab­ omnes tam Cantuarienfis , quam Eboracenfis mcbates , ut permitterent pertonas & beneficiaios tropo'ûz unanimiter refpondertfnt
Anghcanam
ecrkfiarum dare regi certam iummam reddituum ecclefiam nullo modo luftineri pofle , quod ab
fuorum. In quod cum non content irent prrlati omnibus fzcutij prius fuit inauditum . Rex er­
ecciefiarum , data eft dilatio uique ad fcqucns go, taniori ufus confilio , cxaâionem illam pe­
concilium celebrandum Oxonia m oâavis puri- nitus relaxavit.

R

i l. f. »...

ττΎ·!&ίΐβΒΑ·'Ζϊ!'Ότ&ι

C» CONCILIUM APUU VALLEM GUIDONIS
Λ fae pr» ftrwMh

dftitntrr rtfa Kttfafau ftatuta tndita fai

Αλλο noy. vtI HoS. kehhat.
IW-P MI.

ANNO
CHKISTI

A Nno 1107- vel forte feouenti ab epifcopisD prout m Gated* aped ^afttet Coidoeit a fatu
ΧΛ Turoncnfis provinciz habitum fuifle conci- rtrardanaait pr^dtttffa aaftrt pnvida
lium apud Vallem Guidonis ( qui modo locus far d<fpt*fanar ftatatæt
C
—:hoc
_______
Utatux
Gaufiidus
anno
appellatur Lava! in Cenomancnti~di(rcefi ) dif- Turonentis archqrpifcopus
renuociaius , anno fcfe­
Jpifcopus renunciaius
ro, non quidem a collcftoribus “ qnomm di)·- quenti 1108.
" deceflit
‘
, ut intra hoc biennium
gentiam fagic ,* fed ex aftis concilii Salmurienfis concilium itiud, de quo fiient omoes , ftatui
• Petro dc Lambalc Turonenfi archiepitcopo an­ oporteat . Ad iflud forte Concilum referendum
no Ii)], legendis apud Labbeum to. XIV. col. eft pariter ftatutum aliud de fuppkndo in coe­
a36. edit. Venet Canone enim IV. eius conci­ nobiis antiquo monachorum numero , quod ab
lii ftatutum eft, ut rerum , & bonorum eccle- eodem Gauflido fancitum faille in canone XIX.
ûafacorum catalogus in archivis cutiodiatur , ejufdem Saimurienfis concilii legimus.

cr

AD S. SEVERUM IN CAPITE VASCONIÆ CONCILIUM
Axxa ixoS. hafax/e.
Scatntia Navam tpiftopi Car.famnfi,, t afal-uca fan itgjti, lata m reeodie
prwnwli ama MC-CVlll. afa S. diovrwm « cap,:, kaftnue (tiarata,
advrrfa rjafdtn» vilia karyiifa.

Sx fain Srtpkuû Dahntra Ord. J. Bn.

fSüomam labatt mhzremus , & omnia tem- Ede abbate & conventu ejufdem loci ; mihi Na’
P0”1**
occafum »en'unt fucccilive : fa varro Coleranenfi epiIc000 , apofloltcz fcdis Ir
M^rt.
deLum charitati przfeuttum & faturorum luce gato, attentius fupplicantes. ut ad eundem loMon tv... clarior innotefcat , quod hommes Gnfti Severi cum accederem , ft caufam eorum fine debito
>'·
de Vafconta in diœceû Adurmfi, conqrcfti faut terminateur. Qsorum brecibus ucqwefcen». vent
Caa/tii. GntraL Tgm. XXII.
r figfe a
ad
iw.

&K*'£d

ANNO
CHRISTI

7Γ9

VASCONIÆ CONCILIUM.

763

fc^ad locum fuperius nominatum , dt poft multa A & primitus de omni re acquitta licite non fol——------ verba hinc inde prolata, eduli imum partes ton'
·. .....
..1
vebant
. **
Extraneos infupcr
atrocius.. afftigentes,
ut
ANNO venerunt, ut homines fanfti Severi coram nobis nihil penitus monachis venderetur prohibueruut
dc quentnoniis abbati dt convtniui refpondeient, omnibus publice per prreonem - Abbatis praco
inviolabiliter fervaturi quidquid nos per fenten­ nem obmutefccre facientes , alium qui quotidie
ptzcoitaretur . auâoritate confutaro & populi
tiam diceremus . Hoc utique viginti de tnehotibus totius ville pro fe & reliquo populo com­ creaverunt. Claves etiam ville, quas abbas jmc
muniter juraverunt: & hoc idem ut frmi iter ab­ don.mii penes fe tenebat, auterre ei per violen­
bas & conventus coram nobis dc omnibus que­ tiam prxfumpfcrunt .· Cum monaftertum filvam
rimoniis hominibus rrfpondercnt , & fcnientu.n haberet, qux vulgo dicitur Bedat, clamavit prxnoftram inviolabiliter obfervarent. Abl*s a«lno­ co ut omnes pariter, caufa fecandt arbores , &
ftrum libitdm firmavit, ut decebat. Quapropter, ad filvam irent, quod adimplentes celeriter cum
& ut de communi bono totius province termi­ fecurtbus........ & aliis ferreis inftrutnentis, ligna
naretur , maturiori uti confilio, ibidem celebra­ & arbores fuccideotes, cum jumentis nemus com­
rufticovimus provinciale concilium. Homines vero fta- munier
______ intraverunt
___ _____ . Ported
______iones etiam
..
_____
tiro ab eo, quod firmaverant, voluciunt aliqua- Bnim & v ili anorum fanâi Severi emptionis titulo
tenus deviare. Tandem eptfcopotuin confilio ad fe pignoris fibi venditant violenter. Quid plura?
viam regiam revertentes. illi udem vigiuti pro Volentes monafterium privati omni dominio ,
fe ac reliquo populo, fub religione fui juramen­ leges confuerudinarias condiderunt, quas fi qua
ti, folemniier promiferunt, ut quidquid ego Na- franfgreditut , certa punitur fttmma pccunix’ .
varrus Cofcrancnfts epifeopus , apoftolicx fedis Quarumdam ronfiarriatum occatione , conjura­
legatus, fuper prxdiâisquerimoniis per arbitrium tiones faciunt mantfefte Jus queddam , quod
definiiem, ipfi modis omnibus obfervarent ; vel vulgo dicitur Lczna, de quibmdam , qux extra
quinque millia lolidorum moilanorum Uverent v:lh;n m foO, pacis tempore vendebantur, &
muldati. Abbas eriam compr tr.ifit funi 11 ter n- pedagium talis, ferri & pifeium , negant , Cart­
ier letinenics. Pro claufura in januis villxquafla obfervarc. Igitur in prxlcnti-i noftra conftituti, propofuenint homines in hunc modum , vi­ dam conchas ad tempus abbas concerterai ; fed
delicet quod aboas & monachi vendebant m exc- ipfi replicant, quod pro clauhirA villx etfent in
qu’<s moituorum , emees, thuribula , locum ubi perpetuum , ac ideo eas fibi vendicant & ufurdcfunôus ponebatur ,κ indumenta facerdotalia , pant. Cum monaftci >um donatione fundatoris
pulla11 onerii campanarum, locum etiain hi dau-C aquas habear ab aniiquo, ipfi novo pifcandi ge­
ibo ve) rrrmeterio «d corpora tumulanda, be- nere , & ubicumque volunt , retia inunitteie in
capturam non verentur . Homines monafterii
nedift'onem in nuptus, & fignaculum parvulo
Ium, Dicebant infupcr, quod quamdam partem cenlualcs, qui propter guerras, vd etiam fponte
VIlix claudr-rc tenebamur. Abbas quidem & mo­ villas deterunt, ex quo villam intraverunt, burnachi de farpe d'ftis hominibus hujufmodi queri­ genfes reputant; & muliones eos qui remanfemonias in medium protulerunt : videlicet quod lunt m villulis , vexant indebite & prxdantur
contra prohibitionem eorum capellani , quemdam In tadem villa propria auâoritate collcftas fa­
hominem mortuum extraxerunt de domo, & k- ciunt , in quibus quafdam domos monafterii ; &
polierunt eum in coemeterio , ac deinde poft fcrvientes abbatis & monachorum , computant ,
eamdem pr< hibitionem , auâoritate dicrcetani
dc damnificant ut vicinos Ad ultimum , quem­
epifeopi confirmatam, in malitia pcrftikrint ni­ dam hominem abbatis dc monaftciii occiderunt.
Omnia
fupcrins prxbbara ineunt propofita co­
que ad undecnn corpora in eodem cœir.eterio
per violentiam tumulantes . In eodem quoque ram epifeopis , abbatibus , St aliis bonis viris,
nobis fuerunt
convocati. Quorum
coemeterio tumbas lapideas conftruxerunt , quas qui
-v·· ob
—- hoc
—~ a
------------------ ----------juie hereditario non probabant amodo poftiderc. θconfilio voluimus dare fententiam1 , cui jam ,
Poftea in contemtum imiverlalis ecdcfii horri- excepto Adurenfi
* '
' , recertifient
v
omnes epifeopi .
bilius erigentes calcaneum , in loco publico pin­ Sed heroines villae proceflum noftrum impedien­
naculum conP.ruxeruni, ibidem campana$&cym­ tes, ex certa fcientia, uc videbatur, addiderunt
balis fufpendentes, quas ad matutinas & lingu­ aliqua in hunc modum. Petrus dc Gavaredconlas hous diei pulfarc, contemnentes matrem ec- queftus eft, quod de confilio abbatis & mona­
clefism . p»aiumpferunt. Populus infupcr ad eun­ chorum ejufdem loci , irolcndinum ejus quon·
dem locum conveniebat , matutinarum & alia- dam fuerat deftruâum . Conqueftus eft fimiliter
rum horarum officia a qu'bufJam laicis auditu­ quidam alius , quod quemdam contanguincum
inaiiditn
rus; ibidem, novo
inaudito modo, horas mimi­ fuum monaehaverunr pro molendino quodam ,
nus catholicas celebrant . Unam dt campants quod fibi ture hrrednatio competere contendecontra ecclefiam fxpe difto abbati abftuleriint& Lj: : Conquerebar etiam tota vicinia , quod ab­
monachis, occafionc ctrulftjm dornrnx, cui jus bas apud Miremontcm ad expeditionem eos addecimarum illius ecclefix , unde campana fuerat, duxerar, & inde Petrus d* Mattien &a!ii vicini
competere afferebant, & in eodem faâo violen­ damna plurima populo inferentes, eos quotidie
tas manus in quemdam monachum injecerunt E mfeftabant.
ILs igitur rite per acis, primum capitula qux
Portis itaque fregerunt cede fi-e . Oblationes in
diebus Luor per viohntiam affumentes , paupe­ coram epifeopis fuerunt propofita atque diligcnha­
ribus tribuebant In januisecckfix efferentes die­ tiifime ventilata , Deum lokim prx oculis habus dominicis & kfiivis, quidquid uftercbatur da­ bentes , diftiutmus tali modo . Abbas & convcnbant pauperibus minus juile . Bapiizaverunt par­ uis nihil ex paâo ulterius requirant pro ornnivulos fuos in parochia aliena , cum capellantu bus fpiritualibus fuperius memoratis ; ied oftenprxllo effet libcrititfimc in porta ecclefia bapti­ datur hominibus locus cimiterii .· licet enim comzare. Conftitutrunt, quod mulieres tempore prs- mune fit omnibus , qui ccclefiaftica indigent fe·
gnationis, &. ipfi in miflis mortuorum, & nu­ pukura, in abbatis tamen eft cuftodia conditu­
ptiarum, moic folito non offerrent. Et quia una rum. Confuctudines a prxdeceftoribus erga eceffere poftea aufa fuerit , quidam dehoncllavit defiaftica ufu approbatas , fcilicet in donationi­
eam, verba pleni convins inferendo . Decimis, bus relidis, & oblationibus, decernimus cos co­
gi

anno

761
Ç3* g» per

VASCON1Æ CONCILIUM.

7*-

eenfuram ecdefiafticam cbferwe . De Ans nuncio temper fiant; quod finonfirret, oui·——
i _ imus quod eam non tenetur clauderepopuio coniu'ium damnum iolvaf . In
·.. dic
—— ——parte ville
anno abbas, nec mooacbi, ut iidem confitentur hoquibus utique coilcAis domuv qu* m ho:' >
,,e<
C”*,STI minea. ... conchas concedent, de quibus ren­ bâtis funt. Al iervientes abhans , vrl rr.oiurho
ebis dicimus , ut fecundum arbitrium per quaf- rum, qui tamen eo:um panem comedant ' ullam
cumque manus hominum ville abbas voluerit . εrbeant portionem , uifi forte doino> vrl aha
clauturx ville vel annuatim vel in perpetuum
na in villa habeant, quuxis juftum fit & ido­
«dignentur. Super querimonias abbatis Ac mona­ neum partem dare. De terris luftteorum & v
chorum , dicimus quod pro mortuo , quem ho­ licanorum, quos lute contentu abbate m pignut
mines villae de ecclefia extrahentes in cimitcrio accipiunt, vel emunt , decernimus quod cerem
pofuerunt, duplici poena bcrilegii puniantur , Ac noq fiat i quod fi fierrr , hu-uimodi contrarius
mortuus ad ecdefiam t e porte tur , & iterum in decernimus irritandos. Super pedag o icm, ta_ lis, »
Ac |>·>ν·Μΐ>·,
pifciutn, ·υν·>
abbas <.un,ui
curiam convocet,
cimiterio lepeiiatur. Alii mortui, quia excocn- —
w,, b:< uod
,
‘ dixerit,
'___
' _
_. Ckfi ali
t l c. n s
municati mortui funt, a cimiterio projiciantur .'"curia
faciat ’ obierva-i
pro quonnn quolibet poenam iaerdegu folvant Ac pedagiis dicimus quod , ficut quiete fuixi- ,
homines, Ac pro quolibet tumulo , quem'contra potbdeat nuno At temper. Qyocumqii- modo ho­
prohibitionem abbatis, vel monachorum , in ci- mines monaAerii ccnfuales villam intraverint .
mirerto conftnixerunt, pro pinnaculi ereftionc , fic intra villam abbas plenum »us in illis habeat,
& campanil, celebrarioneque norarum ,· de jure ac fi io villulis permanerem. Sivero aliqiicru■d multas ponas facrilegii tenentur, quas mite* fticorum a villa voluett: pervenre , ut
uxo­
ricorditer relaxamus, Injungentes , ut infra an­ rem recipiat ; fi a burgenfibus requiraiur .-bbas
nos, id eft diferet tonis, omnes a minimo ufqne non deneget , nifi forte manius sacuus rema
ad maximum jurent communiter , ne dc cetero neat. De damno illato honunibw nunaflcr.i ,
tale quid vcl fimile attentent ; pinnaculum fine qui habitant in villulis , dic mus quod il’i , de
mora Ac dilatione aliqua deftruatur
campanz quibus conqueritur abbas , damnum relbttianr ,
dentur ecclefix, vel deleantur ; ca excepta quz Ac legem dent pihilominus conludvm , tel ju
monachis fuit ablata, quibus fine mora reftituc- rem quod non fecerint, fi vo.'uerint fubterfu?e
tur. Et pro vioienui manuum injeftiooe in mo-pte
.
przlibata . De homicidio, fi io: te a conian
nachutn, ac quia januas ecclefia: confregerunt , ^guineis vd amicis defuncti aliqms perfonaliter im­
& oblationes acceperunt per violentam, ad pœ- petatur, abbas jullitiam faciat ficut opoitct- De
nam facrilegii teneantur. Plieras, quos fecerunt pii cibus capiendis , dicimus quod infra terminos
alibi baptizare, reportent ad ecdefiam, cum con­ de quibus Cupra molendinorum vcl etiam mira
fiselis oblationibus, At illas quas in januis eccle­ opus protendJtur , nulla extendant retia, nec alio
fix receperunt pauperibus largientes, reftituant modo pilees capiant ; fed extra terminos modum
monachis Ac abbati . Violentiam quam fecerunt non ponimus n«c meniuram. Quia prohibitum
oblationes in ecclefia capientes ; de cetero non luit, ne monachis shftualia venderentur, duode­
attentent, & pro parvulis alibi baptizatis adpee- cim jurati principales jurent , quod de mandato
nam ccclefiafticam , fcilicci Leptem folidos , At eorum, vcl confilio non emanavit ; etfi lu.arc
dimidium teneantur. Quia mandaverunt uxori­ noluerint, quilibet eotutn , Ac etiam omnes alii
bus, Ac aliis hominibus quod non offerrent , ut abbati Ac monachis legem folvant, Hxc , inconfueverant, quilibet reddat legem ecclefix, Ac: quam, audoritate epiffoporum Ac concilii funt
fic vitium corrigatur, ut manifefium fit jus ec- petaria: fed ea quz poft dtlccflum concilii ho
defilt non perire.
De decimis & primitiis dici- p.mines, ut fiiperius , addiderunt , aliorum confi.
mus quod de omnibus licite acquifitis integreulio terminavimus, fecundum quod cicd>mus, ut
perfolvaotur. Qpod
zv.-, nifi
r fecerint
c.·. , utraque
decebat.
poteDe priori molendino non cognoicimus,
ftate, videlicet ecdefiaflica, Ac civili , eas red­ quod domus vel collegium teneatur. Sed fi de
dere compellantur . Quia prcconera au&oritate aliquo perfonplher querimonia proponatur , ab­
propria conftilucrunt, fecundum leges ad condi- bas fibi faciat jbAjtiam competentem. De fe­
catiooem tenentur rerum Ac corporum ; fed qui a cundo molendino, quia in vira monachi pofletantum eos punire noluimus, pro qualibet cla­ derunt illud in patientia , dicimus quod in pa­
matione quam preco fecerit , ad legem contac­ ce poflideant nunc & femper. Querimoniam ab­
tant, id eft ad mulâam Ac emendam , quzlibet batis de quodam homine , Ac querimoniam po­
de populo teneatur. Qpicumque nemus intrave­ puli de Miretnonte , Ac de alienatis monafterii
rit, legem folvat fimiliter confuetam. Pro quo­ pofieflionibus ab abbate, vel monachis , fruftralibet roflino Ac qualibet fecuri Ac arbore incifa torias judicamus. Quardamcapitalia ufque modo,
eamdem nihilominus perfolventes . Quia daves dicere diftulimus, quz nunc aperire decrevimus;
villx abbati per
violentiam abfiulerunt, licet ad videlicet quod claves portarum vili* fub cufto,
confifoatiooem omnium tenerentur: tamen quod e dia abbatis fini nunc Ac femper. Przcunetn vilr.a-------------------1------- ab
-u :n.
:----------e(|jÇat & conflict. JiiAitlK Ac pbcitw
fa&im
gerere nolumus,
illa j
die
qua abftuleruat ei daves, j>ro qualibet die quilibet de po- in manu abbatis Ac coram eo , vel iup prrpofiKlo legem contactant abbati monachis folvat . to diffiniantur. Mandata Ac prohibitipneii ex par­
: jure quod Lezna dicitur , quod in die mer­ te abbatis fade 00α violentur . Conftitutiones ,
cati nihil vendatur in villa Penitus dc illit quz collc&e, tall z, confilio Ac arbitrio abbatis fem
in fiarb vendi folent, unde abbas illud jus acci­ per fiant. Ec ut hzc Ac przlibata cautius Ac in­
pit. Qpod fi forte contingeret , abbas Leznam violabiliter obferventur , figillo noftro ^proprio
accipiat, & pro injuria damnumiofuper confue- corroboravimus. Hzc omnia per me Navarrum
tum . Conjuratione qux nomine confratinarum diffinitive per fententiam promulgata fiierunt
vcl alio modo faftz lunt , penitus deleantur Ac apud S. Severum in clauiho , anno milletimo
contra voluntatem abbatis nullo modo fiant de ducentefimo oâavo ab incarnatione Domini id<cetero. Si forte fierent, teneantur ad damnum, bus Oftobris.
Ac conjuratio deftruatur. Collefiz vero ab abba-

GAL

ft

G Λ L L Ο N 1 S

_____ ,HNgcffT"'5

£ÏÏ»&£Sl

7<4

cSÏKÎ,_____________________________________________________________ æ.
*J’*

J !♦·.

G A L L O N I S

S. R. E. CARDINALIS

CONSTITUTIONES.

Index capitulorum.

A

I. Ne cum cleriai & [acerdotibus multent commo,
rentier .

II. Ne fro [anii alt quid exgJlur.
III. De veflirus [aendotum.

IV. De veflibui arcbipreibyterorutn , arcbidiacanor'em , ftrjtyifitoriem.

V. De ve/libut monachorum.
VI. Ne clerici ÎT manaclti [anus ύ ntgatidticnem
inboneflant exerceant.

VII. Ut pialati J*pradiâj dbfcrvent, & faciant

111. De veflibtts factrdotum ·

Item & prohibemus, ne facerdotes de
cetero cappis manicatis utantur : & ne
conftituti in facris ordinibus manicas
confutitias, fotulares roftracos, vcftefque
rubri coloris habeant, diftri&ione confi­
rm h prohibemus.

JK. Dc vefltbus arcbiprtsbytcrorum , arcbidtt-

conorum, prapofitorum.
obfervari .
VIII. Ut c.<m magiftris ij fcbolaribus agatur indulgcatiHi.
Decanis quoque, archipresbyteris, &
IX. Ut ttdem , fi faiiitci admoniti , refyifeere no-B archidiaconibus, ne veftes rubri coloris ,
luerint, excommunicentur.
vel virides habere przfumanr : & fpeX. Ut magijin pradifla diligenter excquantur

cialiter archidiaconibus & przpofitis qui
habent curam animarum, ne cappas fo­
ratas habeant manicatas.

CAPITULA.
/. Nc cum chrteit tf [actrdotibut
commorentur.

mulieret

K De vcflibiei monachorum.

Monachi etiam ut cappis fumptuofis
N nomine Domini, nos Gsllo, mife& non nigris de cetero non utantur ,
ratione divina fandz Marix in por­
ticu diaconus cardinalis, apoftobex (edis fub eadem pœna duximus inhibendum .
legatus, excommunicamus omnes facerVI. Ne clerici dr monachi [aenus é* negotia­
dotes & clericos quofeunque , qui poft^
tionem inbontflam exerceant .
legitimam admomciqpem focarias vel
muheres alias, de quibus mala fufpicio
Inhibemus etiam omnibus tam clericis
fuhorin poflit, in domibus propriis, vel
quam monachis fub excommunicationis
alibi, unde populus vel ecciefia fcandavinculo , ne fœnus exorceanc : & ne
bzetur, duxerint retinendas ; nifi fint
clerici qui in minoribus ordinibus legiti­ aliquam negotiationem exerceant inhoneftam, prohibentur indiftinde.
me contraxtflc probentur, qui cum uxo­
ribus ecclefiaftica non debent beneficia
V1I. Ut prolati fupradifla obfervent, &
retinere. Moneantur quoque, ne matres
Jaciant ob] er vari .
vel uxores, aiiafque conjundas perfonas
fecum habeant : cum quibus etfi nihil
(xvi criminis foedus naturale exiftimari D Ut autem ab omnibus , in tonfura ,
permittat, tamen frequenter, fuggerente habitu , & converfatione , honcftas ec­
clefiaftica confervetur : diftri&e prxeipidiabolo, cum talibus nofcitur fuiilc faci­
mus univerfis prxlatis , fub atteftatione
nus perpetratum .
divini judicii ; firmiter injungentes , ut
omnia fupradiéla obfervent, &. , quan­
II. Ne pio facris aliquid exigatur .
tum in ipfis fuerit, faciant a fubditis ,
Prohibemus etiam fub eadem excom­ monitione przmifla , per cenfuram ecmunicatione , ne facerdotes vel clerici , clcfiafticam inviolabiliter obfervari.
occatione alicujus confuetudinis, pro baptifmo , lepultura, bencdi&ionc , aliiive VIII. Ut cum magijlrit & fcbolanbus agatur
indulgentius .
(aeramentis ccdefiafticis, aliquid exigere E
vel extorquere pr.xfumant . Sed ca libe·
Volentes autem, quantum cum Deo
raliter & fine difficultate ftudeant cano­
nice miniftrare. Monebntur tamen laici & honefte poftuinus , magiftris & fchodiligenter, ne quod pro reverentia ia- laribus deferre.· eacenus erga ipfos rigo­
crementorum devotio fidelium introdu­ rem, fi quis eft noftrx conftitutionis ,
xit , cx avaritia velint aliquatenus re duximus temperandum, ut antequam pe­
riculum excommunicationis incurratur .
vocare .

I

ad-

CONSTITUTIONES .
—•—admonitio generaliter fiat pet magiftros,
& comminatio excommunicationis in
»··■ tranfgreiTores. Qaifeus prxmiflis , fi qui
forte contumaces & rebelles extiterint ;
iterum & nominarim fub eadem com*
minatione δε in fcholis moneantur t in.
dulta nihilominus ad fatisfacicndum di*
latione competenti.
IX.

Vt Udem^ fi f*fi*t admoniti , rtfiptfccrc
noluerint, rxcMUtsmcciimr.

?™’VA

766

in obituario S. Qjintini. cuju, <bb«, f<‘ic , thrrquam—.
Bellovacenli, primum eilct , «c demde Panf.enG, »pi- aNNO
icoput : 0t Gualem c*rdiaili, qui Irnocertu 111. rem- CHRISTI
pore legatu, in Giliia fuit , »pp. mt convenu . Hunc
»»*·.
enim fratrem luum appellant Vi/torini « quia ficut
ipli , canomcu, rtguiaru cx S. Auguftini dilciplma
fuit, ut tefuntut Ciaccon u,, Paovimus , & Penncttu,. Certe infgne ctrnobium S. Andrée , magni, do*
tutum opibut, canonici! rcjulmbu» S. Auguftini cxtruxit : pt imumque abbatem Thcmsm , cx V.Aotma
domo evocavit. De quo vide Pcnnottum in biliaria
clericorum regularium .

ADDITIONES WILLELMI PARISIENSIS tx Harj.
Episcopi,
Torn. «.

Ad Conftitutioncs Galionis .

Quod fi forte nec taliter refipifcere
voluerint, cx tunc per cancellarium ,B
TITULI CAPITULORUM.
qui pro tempore fuerit, cxcommunicati
denuncientur ; & tamdiu ab omnibus c- I. De tonfura cltricorum .
virentur , donec fatisfecerint competen­ II. Λ> facer dotet frcquintent mercata.
ter, & ab epiicopo , fi fuerit przfens , III. Ne furiant comiffattonct.
IV. Ne exerceant effictum advocationi/, nifi inter*
vel eo abiente, ab abbate S. Vidoris ,
tit c^fibut.
cum forma ccclcfix fuerint abfoluti.
V. Ne Ii/ celebrent , nifi in necejjitate , nee mor*
tuorum corpora ditineani fuper terram.

X.

Ut mait/lri pradifla dih^tntcr
txequantur .

VI. Vt bit in anno confiteantur conftffbribut depet*
tatit.

VII. Ut nomina confit entium deferant ad epifeo*
pum .
Prxcipimus autem magiftris in virtu­
VIII. Ut moneant -omne/, quod veniant ad conftfte Spiritus fan&i , ut prsedi&a omnia ,
fionem ante Pafcbk floridum .
excepto tamen neceflitatis excufabilis ar- C IX. De publiciί pani lentdut. α
ticulo, diligentius exequantur : ne per X. De rc/litutione facienda ante ttflamentum.
ntgl'geotiam vel malitiam aliquorum , XI. De iit qui abfuerint ab ecclefia tribut Dome*
nicit continuit.
noftra; conftitutionis authority coûtera,
XII. Dc elcemofjnit Ü le rat it ad fabricam eccle.
natur.

fia procurandi/.

Nota Gabr. Cossàrtii S. J.

XIII. Dc matrimoniit clandtflinit.
XIV. De commodahonibur carrucarum.
XV. Ut in elevatione corporit Cbrifli camponapul-

Qui» ifte fit Gallo cardinalia facis ipfe declarat .
fetur.
Not , inquit, Gali» aeiferutione divina , S. Maria in
XVI. Ut qui matrimonium contrabunt , print pet*
porticu diaconat c/rdmalü . Λ quae ili ui arta, <* XaN0 MCCFlli. a.c Rigordu,; Innoecntiui fa?a HI. mifit
cata confiteantur .
bfitum in Frendam Gael, tituli $. Maria m porticu, rj
diaconum cardinalem . Idem utrobique Galloma nomen,
( nam & Gallo, Λ Guaio , & Guata dicitur , ) ea­
dem cardinah, dignita,, idem ordo diaconi , idem ti*
aulu, S. Marie in porticu. Qpi vero ha, conlbtutione» ediderunt primi , cum Gillonem non alium nof*
lent, nifi eum qui epifcoput Panfienfu, Pafcbali, pa­
Dt tonfura clericorum.
pe tempora, precedence izculo fuerat : hunc & car­
dinalem , & harum acthoremcnnilitutionum dixerunt.
Adeo periuafi erant , ex omciibu, cetatibut , nulli al­
■p&zcipitur presbyteris, ut clericos, cujufcumteri nomen Gallon, tuiffe. Animadvertere autem de­
X que fint ordinis , in parochia fua commo­
buerant , nullum efle vel m tabulario S. Miriz parantes , moneant, quod tonfuram congruentem,
rifimii,, vel alibi uipiam monumentum, quod epiico­
po illi Parifienfi cardinali, dignitatem tribuat . Immo
& honeftum habeant habitum , juxta canones exeat in magno p«Horali eccleiiæ Parüienl·» epitlola
& fi aliqui in hoc inobedientes, vel rebelles fucPafchali, paps II. A nobi, edita tomo (upenori ad
r>nt, monitione przmifla ab ingreflu ecclefiz ar­
lune Gallonem , quem Paniienlcm tantum epifeopum
ceantur. Quod fi aliquis de hujufmodi przfumappellat . minime vero cardinalem . Data eft autem
h*c epiftola IX. Kal. Februarii anno MCX1V. hoc eft
ptoribus tantae fit poteftatis, quod fine fcandalo,
menfe uno ante Gailom, epit copi obi tam , qui conti­
E» presbytero, przdiâo modo coerceri non pof­
git Vll. Kal. Mlrt. anni ejuldem .
fit epiicopo nuncictur.
Scio a Ciacconio Panlienfem hunc Gallonem, inter
cardina'e» a Palchale II. creato, recer.lcri . At nulle
alio argumento ab ii, affirmatum fcio , nift quod ex
Ar facerdotet frequentent merento.
tal o harum conftitutionum titulo petitum eft . FruProhibetur lacerdotibus, nc mercata frequen­
llra opponitur epiftola xxxvm. HUdebcrti epifeopi
tent , fed fi ex ahqua caufa neceflaria eos ad
Ccnotnar.enfi,, qui Gallom, Panfienf , epifeopi squa­
li, erat. Neque enim mlrripta eft, ut volunt , Galmercata ire oportuerit, in habitu honefto ince­
loni leg.to ; fed Fnioli/mrap cpilcofo G. ( hoc eft ,
dant , & quam breviorem potuerunt ibi moram
Girardo ) beato . Satin diierte ? Cui npn noru, illc
faciant.
in Galüi, fub Palchali II. legatu,? Gallo ifte PariGen, legatione funftu, eft in Polonia , cum adhuc ef­
HI.
fet Bellovacenfi, epilcopu, , in Gallia,, minime . At
Ne faciant commeffationet.
neque Irgati apoftolici omne, , cardinale, fuere : ut
In mercatis uou facianc commcflattones, nec
ex infiniti, exempt , con Pat .
eiiam alibi.
Quod autem leg.tirr in Martyrologio S. V.ftori, Parifienfi, .· Π. Kel. Junii oiiii domnui Gallo cardinalii
frater nefier ; ncque de Parificnli epife po intelligi po­
teft , qui VII. Kai. Marc, vita funftut eft , ut fertur

CAPITULA.

IV.

7«7

CONST1T. W1LLELMI PARIS. EP.

7*9
XI.
ANNO
Dt iis,qm abfuerint ab ecclefia tribut Dominicis ΑΜΝΟ
Ar exerceant oficium advocationis , nifi in
CHRISTI
CHRISTI
continuis.
certis Cjfibut .
■ ··«.
Percipitur quod presbyteri , parochianoa fuoa,
Prohibetur facerdotibus , nc officium advoca­
tionis exercere prxfumant , nifi forte in caufa qui tribus Dominicis continuis fe ab ecclefia lua
ecclefix fux, val pro miferabilibus perfonis, pu­ abientavertnr, fine caufa jufta & neceifaria, in­
pillis , & viduis, parochianis fuis , quibus hone- terdicant, & ad epilcopum mittant interdiAos .
fte decile non poliunt : & hoc abfque pretii re­ Militibus difeurentibus defertur.
XII.
ceptione» prxter expenfas moderatas.
Dc ckcmofyuis & legatis ad fabricam tcclcfia
Ne bis celebrent, nifi in necrffitate, rec mortuorum β
procurandis.
corpora detineant fuper terram.
Praecipitur facerdotibus, quod diligenter &folPresbyteri uno dic Miflas duas non celebrent, liciti ftnt in monendo parochianoa fuos de eleenifi in neceflitcte : nec detineant corpora mor­ mofynis & legatis ad fabricam ecclefix beats
tuorum fuper terram, occafione pecuni.T extor­ Marix faciendis.- & legata fideliter quxrant, &
refervent. Scribant etiam nomina eorum qui le­
quende .
gaverint , & ad epifeopum ad fynodum afferant.*
VI.
Vt iii in anno confiteantur confeffbribus
& fic eis appareat, qui fuerint in hoc diligen­
tes & négligentes .
deputatis ; ‘
Prxcipitur facerdotibus , quod bis in anno ad
XIII.
minus, videlicet in Adventu Domini, & in Qua­
De matrimoniis clandefiinis.
drage fima, peccata fua confiteantur confcfioribus
Presbyteri de ecclefiis frequenter denuncient ,
per fingulos decaf^tui conftitutis.
cos qui matrimonia clandeftina contrahunt , &
qui cis faciendis afTiftunt , cfle excommunica*
Vt nomma confiant turn dtferant ad epifeopum.
ctos.
Confefibres, nomina confitentium lcribant,&
XIV.
ad epifeopum ad fynodum deferant .
Dt commodationibus carrucarum.
VIII.
Prarcipitur, quod commodationes carrucarum,
Vt moneant omnes,
trnunr al confeffionem
qux fiunt in feftivis diebus quibus fieri folent per
ante Pafcba floridum .
facerdotem, fiant, ne in hoc inter commodan­
Presbyteri parochianos fuos moneant , & fre- tes interveniat confufio.
quenter in ecdefi.s luis denuncient , quod om­
XV.
nes, talum patres familias & matres , ad conVt in elevatione corporis Chrifli campane
feflionem veniant ante Pafcha floridum .· & qui
pulfetur.
:n hoc negligences fuerint, in pernam , ufque
Praecipitur, quod in celebratione Miflarum ,
poft oftavam Palchx , ad confeflionem non ad­ quando Corpus Chrifti elevatur, in ipfa eleva­
mittantur : fed ufque ad illud tempus a carni­ tione, vel paulo ante, campana pulfetur , ficut
bus jejunabunt, ficut in Quadragefima .
Dalias fuit ftatutum .* ut fic mentes fidelium ad
IX.
orationem excitentur.
De publicis panitcr.tibut.
XVI.
Presbyteri parochianos fuos folemniter perni­
17 qui matrimonium contrahunt , prius
tentes, faciant venire in capite jejunii ad ecciepeccata confiteantur.
fiam cathedralem , ut per epifeopum folemniter
Presbyteri injungant parochianis fuis , quod
ab ecclefia ejiciantur , & fimihter in die Jovis quando matrimonium inter aliquos erit contra­
proxima ante Palcha , ut peripilcopum ecclefix hendum, illi qui debent contrahere , confitean­
reconcilientur .
tur ob reverentiam facramenti peccata fua pres­
X.
byteris fuis, priufquam fidem prxbeant de con­
De reflitutione facienda ar te teflammtum.
trahendo, vel faltem antequam contrahant per
Presbyteri injungant parochiams tu s confiten- verbâ de prxfenti. Presbyteri vero tunc iolliciti
tibus, quod omnia ablata, antiquam teflamenfmt dc inquirendo, maxime fuper impedimentis
tum vel legata faciant, plene reftituant.
matrimonii.

A

IV.

---------s>Si^Sf s

æ?,

CHRun’

CONCILIUM MONTILIENSE,
IN

PROVINCIA

NARBONENSI,

In quo Milo Apoft.fed. legatus Rayinundum comitem Tolofauum Albigenfium fautorem
pernitentur lubjecit, armo Domim MCCIX.
ufymundut emes Tolo'anu·,

jfetigcnfium fut· E débat : nam Urnalium Ci/iercii abbatem legatum
tor, j.im fapius cxcomn u-icatut , cum & d,apofloheum feveriortm fici ad illam diem fuifle .
tiontm fuam cuizu cccupantt a- pcr.t.fice concejf.im
Operabat mittendam aliquem faciliore virum inge­
cerneret , b fieri bs.h A.bigffirus ind.fli ingen­
mo , .;uem circumvenire pcjfet. Mifit autem ponti­
tem apparatum formssaret, ncfeSque rpifc'pos dues
fex Milonem , unum de collateralibus fun clericis ,
Fudonem Folofanum , Ô- N.ivarrum Ccni-r.men·
ut ait Petrus monac/ut, fimulque Theodofium cano-Ca/,
fem, ad Innocentium legatos efe, ut e-ui opem ex.
nicum Genuenfem ; ambo fcientia eximios , intrepipofarent :fut>s ipfe fimulata poenitentia orat rei ad
d?i , incorruptos . Milo cum Ciflercierfi abbate concum mijit, rogatur”! ut de latere fus aliquem mitgreffus, ii de ejus ccr/i/.e, uti juffus erat, omnia
firet , cui fe per rsrni.t fatuum cbdqucntcm fpongerem , cum collega fuo Magiftro Thcodofio ,

R

in·

7«»

“«“ft™

CONCIL. MONTILIENSE.

770

’iapuf Petrae biftoriot Jlbigeifittm aatbor, ad par-Anuncius vel legatus mihi pi«ceperit , fuper uniΑΜΝΟ —
---------—
jj—
verfis capitplis quibus excommunicatus lui, vel
tes Provincix
perrexit·
venienfque _j
ad —
quoddam
CHRIST I
caftnim quod Montilum minabatur, «swtocavit funi, bona fide , fine fraude ac malo ingenio
Ca/”»··
archiepifcopos, dccptfcoposquamplutes.* qui cum adimplebo, fuper illis praecipue capitulis quxhic
ad eum ventilent , quxfivit ab eis diligenter , nomino.- videlicet quod pacem aliis jurantibus ,
qualiter procedendum diet in negotio pacis & dicor noluifle jurare: item qftod juramenta qux
ndei, praecipue in fafto comitis Tolofani. Vo­ feci fuper cxpulfione hxreticorum vel cis creden­
luit etiam, ut fioguli praelati, fuper certis capi: tium non fervafte dicor : item quod hxreticos
tulit, dicupiibus eum abbas inftruxerat Cifterci- dicor femper fovifle, eifiietnque faviiTe .· ■ item
enGs, fua ei traderent confiiia feripta & figil- quod de nde fufpeftus habeor.- item quod Rulata · Faâum eft ut praecepit, & quod auditu ptarios five Mainadas tenui: item quod diesquaeft mirabile, omnia tam abbatis Ctftcrricnfia , draginta fefiorum & temporum, qui fecuritate
quam praelatorum confilia , fine diflênfione ali- gaudere deberit, dicor violaffe .- item quod adverfariis meis, qui fe juftitic offerebant, pacemÎua convenerunt. Λ Domino fadum eft iftud .
_______
.......
_ ad
_ comitem
.
___ Tolofa_ .
que juraverant, dicor noluitte juftitiam exhibere:
'oft hxc mifit
M. Milo
num, mandans ei, ut ad diem quam fibi prxfi-Bitem quod Judaeis publica committi officia .·
gebat, veniret ad ipfum apud Valentiam civita- item quod’ monafterii S.
" Guilielmi, & aliarum
tem. Venit comes ad diem il'um , & ficut fal­ ecclefiarum, poffeffiones & ecclefias injufte deti­
lax & fievus, lubricus & perjurus, promifit le- neo: item quod incaftcllavi ecclefias, ôcincaftelÎ;ato videlicet M. Miloni, licet in dolo , quod latas detineo : item quod indpbita pedagia vel
uam faceret in omnibus voluntatem . Legatus quidagia colligo, vel colligere facio: item quod
autem, utpote vir cautus & prudens, praelato­ Carpen toratenfem epifeopum a propria fede de­
rum ufus confilio, voluit & praecepit, ut comes puli : item dc injerfedione fanftx memoris Pe­
Tholofanus traderet ei pro fecuritate dc terra tri de Caftro-novo fufpeâus habeor, pro eo ma*
quam tenebat in Provincia, caftra feptem. Vo­ xime , quod interfeftores ipfius in magna fami­
luit etiam, ut confutes Avenionenfis & Nemau- liaritate recepi : item* quod Vafioncnlem epifeo­
fenfis civitatum, & ville S. Georgii, jurarent ei, pum & ejus clericos cepi, & palatium ejufdem
quod fi coma Tolofitnus · mandato ipfius legati epifeopi & domos canonicorum deftruxi ’, & cavenire prxfiuncret ex adverfo, non tenerentur ei ftrum Vafioncnfe per violentiam abftuli .- item
hominit fui foederis fidelitate aftrifti. Comitatus in rd igiofas perfonas manus injecifle. Super his
• C«rr.Mel- infu|
'
~ R. —
ifuper *' Ingrucnfis,
S.
E. caderet
in com-C& aliis, fi qua poterunt inveniri , prxdi&o mogUrrf.UU. miifliun.
i(
Comes vero Tolofanus , quamvis do- do juravi, & alios jurare feci, &feptem caftrolens & invitus, neceffitatecompulfus/
quae
" *
rum omnia
dedi cautiones,
quorum nomina funt hxc ,
legatus mandaverat, adimplere promifit . Sta- Fiaci, Epeda, Balmc, Roquamaura , Caftrum
tim vir totius bonitatis M. Thcodifius, de man-' Mornacii, Fanjaux in Argentea Montferrati. Si
dato legati venit in partes Pro vincix, ut feptem autem ea qux fupra dixi capitula , & alia qux
,
caftra de quibus fupra tetigimus , reciperet , & injunâa mihi fuerint in perpetuum , bona fide
non fervavero : volo & concedo , ut feptem fuea occuparet ex parte S. R. E. & muniret.
Ολ· ··■
His omnibus rite peraftis , defeend it legatus pradifta c«ftra * cadant in commifiiun Romanx
ad Villam S. Ægidii, reconciliaturus ibi comi­ ecclefix, & jus quod habeo in comitatu Melgotem Tolofanum.- modus autem reconciliationis licnfi, ad Romanam ecclefiam pleniflime rever­
abfoluttouis talis fuir . Adduâus eft comes tatur . Volo etiam & concedo, ut * perfona me
nudus ante fora ecclefic B. Ægidii, Ibique co­ excommunicet,· & terra fupponatur ecclefiaftico
ram legato, archiepifcopis & epifeopis qui ad hoc interdiâo, & conjuratorcs mei , tam confutes ,
convenerant pluiquam viginti, juravit fuper cor. quam alii, & fuccelTores eorum , cx hoc ipio
pus Qirifti, & fandorum reliquias, quxante fo-Dabfoluti a fidelitate, jure y ac fervitio , quibus
' ' cum nugnamihi
tenentur,, ratione ecclefix pro frudis & ju­
res ecclefic expofitx
veneratione
dc in multa copia a prclatis tenebantur , quod ribus qux habeo in civitatibus & caftris de qui­
mandatis S. R. E. in ominibus obediret . Mox bus erant, tam confutes quam illi qui jurarunt,
legatus ftolam ad collum comitis poni fecit , fidelitatem facere teneantur, pariter & fignare .
ipfumque comitem per ftolam arripiens, abfolu- Item fub eodem juramento. & eadem pcena ftratum cum verberibus in ecclefiam introduxit . tas publicas fecure lervabo. Eifdem panis fubjaHaHcnas Petrae moeeaebas Vallie [anu^fie. Ex Ca­ cere volo fi prxdifta omnia non fervavero , vel
telli libro t. bifario comitiem ^Tolofanoram infiret- aliquod prxdiâorum ·
menta jaodam fabjtcio eodem fpeUantia.
Pratepta Raymando comiti Tolofano a Milone
legato folia.
Jaramentam Raymemdi comitis.
Ια nomine Domini . Ego Milo domni paps
Hxc eft forma juramenti faâa a Raymundo notarius, apoftolicie fedis legatus, praecipio tibi
comite Tolofano apud S. Ægidium , in manu domno Raymundo comiti Tolofano fub debito
domini Milonis. In nomine Domini, anno pon- E prxftito juramento, & fub forma ejufdem juratificatus domni Innocentii papx tertii , duodeci­ menti adjeâa , uc domnum epifeopum Carpenmo, xiv. Kal. Julii. Ego Raimundus duxNar- toratenfem, tam in civitate quam extra, in ple­
booenfis, coma Tolofie, Marchio Provincix , no jure reft i tuas, & damnis datis tam de rebus
facrofanftis reliquiis, Euchariftia,& ligno crucis quam de frudibus eidem epifeopo refervanuis
dominice compofitis fupra fanda Dei evangelia ndejuffbres prxftcs idoneos , dc univerfos cives
corporaliter manu taâa, juro quod fuper Angu­ Carpentoratenfes a juramento quod citra termi­
lis & univerfis capitulis , pro quibus a domno num tibi ve! alii tuo nomine prxftiterunr, abPapa , vel ejus legato, vel aliis , ipfo jure fui folvas omnino, & indj&ionem quam tibi feciftt
vel fum excommunicatus, ftabo mandatis , in fieri, mihi, vel cui dixero facias affjgoari. Item
primis domni papae, ac veftris magifter Milon- praecipio tibi fub eadem pcena , ut diftum epi­
domni papx notari, apofloliccfedis legate .Jt a feopum, prapofitum, & canonicos Vafionenfes,
videlicet , ut quicquid per fe vel litteras luas tam in caftris, quam iu aliis , pleno jure refliCcc
tuas,
CmciJ. Gneral. Tom. XXII.

—

·
dant. /Lrw.
• Ftrif.ftrioiulttrr .
Hjràxinjti .

V

771

Λ

innocentius
p. HI.

CONCILIUM

OTTO tv.

imp.

PHILIPP. A. R. FR.

77*

tuas, & de damnis datis, aedificiis deftruAis, & A tempore reftitueodis. Item super pace vel treuga
ANNO
ANNO
mandatum
tuum , vel alterius
rebus aliis & frudibus referciendis, eifdcm fide- juxta
1
J
*' s-‘ domni
J
' pa
-■ ­ CHRIST!
CHRISTI
julfoces przftcs idoneos .* catlrum Vafionenfe mi­ pz legati, inftiiuenda pariter & fcrvanda. Item
hi vel cui dixero facias aflignari. Item fub ea­ fuper ecclefiis incafteliatis demoliendis & penitus
dem poma tibi przcipio , ut Aragoncnfes, Ru- dimittendis, & nullo unquam tempore incaftelptarios, Cotarellos, Bufculoncs, Mitnadas, vel landis. Item ftiper damnis per vos datis ccde'quocumque alio nomine cenfeantur, de tota ter­ fiis, fit aliis perlants feu laicis feu clericis , rera tua & pofle tuo prorfus expellas .-nec in elie* farcipndis - Item quod de nobis querentibus junam terram cos immitas vel concedas, nec eo­ tlitiam exhibebimus. Hzc omnia ficut fupr^ftjrum auxilio tempore ullo utaris . Item fub ea- tuta funt , & in omnibus fupra statutis articu­
- drift, Ju- dem pcena tibi przcipio, ut univerfos * in tota
lis , fic aliis qui forlitan emerierint , i in ’ "
c***
,frra tua
omni adminiftratione publica vel tibi dandis , pro pofle noftro fideliter * adim­
plevimus .'.fimiliter fub eodem juramento ftratas implebimus
privata prorfus amoveas , nec unquam eos ad
publicas Iervabimus, & eos quos epifeopi noftrî Harden nm
a»a> nr- >. ipfam vel aliam reflicuas , vel alios Judzos ad
aliquam adininiftrationcm adfumas , ncc eorum hxreticos nominabunt, & receptatores, fic fauto­
confilio ullo tempore contra Ghriftianos utaris. B res , animadverfione debita puniemus.
Item fub eodem juramento & eadem poma tibi
przcipio, ur ftratas publicas fecuras obferves.
Juramentum confitlxm Avcniar.tr\fium.
t. Salvis iis, qdz vel domnus papa , vel ego vel
' In nomine Domini, anno pontificatus domni
alius de mandito ipfius , eodem tempore, vcl
Innocentii papz tertii χιι. xiv. Kai. Julii. Nos
diverfis, tibi duxerit in pofterum injungenda.
confutes Avenipncnks de confenfu & voiuntate
funt princepta faS.t dvnino amiti TotofenQ domini R. comitis Tolofani, piareifc juramus fu­
per fanA a Dei evangelia manu uAa , tibi maptfljnam jntt jbjetttlni ■
giftro Miloni domni papx notario , fedis Apoftolicz legato , quod bona fide, & fine fraude
Deed in codice MS. primum folium. In
' fic malo ingenio, confulemus & operam dabimus
fecundo hzc fupcrfuiu.
I
pro poiTc noftro , quod diAus dominus comes
Item przcipio, ut hxreticos , quos dicecefani tam per fe , quam per iuccetlores fuos , fuper
epifeopi, vclalii ecdefiarum reAorcs, hxreticos,-, hir omnibus pro quibus fuit excommunicatus,
receptatores , vcl fautores eorum, tibi vçj tuis quz. fupra expofuit in forma quam ipfe antebajults nominabunt, tanquam hxreticos habeas. quam abfol vere tur, juravit, parcat omnibus man­
Item przcipio , ut pacem 1 legatis ftatutam, datis ecclefiz, & quod ea m perpetuum fervet :
vel deinceps ftatuendam, jures & lignes inviola­ ita quod fi quod illorum' non fecerit, vel con­
biliter fervari : & ipfius pacis ftatuta univerfos tra quod illorum venerit manifefte, nos ei nul­
homines tuos tenere , & jurare pacem facias, & lum confilium, vcl auxilium, feu obfequium per
fecundum ftatuta pacis fervare. Item przcipio, nos vel homines feu amicos noftros aliquatenus
ut feptem caftra, qux mihi ratio:» ecclefiz tra- ei pendemus .* feientes , ex hoc ipfo diAi comi­
didifti , eorum aliquod non auferas pet te vel tis dcliAo , abfoluros nos efle a fidelitate, fi ■
per aliam quandam perfonam; ablata, cum to-‘ qua, vclfervitio, illi ullo modo tenebamur; imto pofte tuo ad recuperandum illud viriliter la­ mo quoufquc plene paruerit , faciemus contra
ipfum pro pofle noftro quidquid Romana cccfcbores , ftatim illud priftinz cuftodiz icftituas.
Hzc omnia tibi przcipio perpetuo obfervanda, fia, vel ejus nuncius , five legatus, nobis man­
& fi quz alia flatura przdidis capitulis vel dât faciendum, non obftante fidelitate, vel jure
u>»>,, w
u.u..ualiquo, vcl fervitio , fi quo ipfi ullo modo tealiis, pro quibus excommunicatus tuifti
domnus,
ad-^nebamur ·. a quo etiam tam tii quam diftus co­
papa vel ejus legatus duxerit in poilerum
j
mes nos abfolviftis, fi forte ipfe, ut diAum eft,
jungenda.
contra prreepra quz faAa funt vel fuerint ei, .
Jnr.iment.tm cimitum & bar.num.
venerit manifefte .* tunc etiam pro jure five fer­
vitio , fi quod in villis vcl caflris noftri confu­
In nomine Demini , pontificatus domni In’ tatus, fic ipfa civitate habere dignolcitur , fide­
nocer.tu anno XII. xiv. Kai. Julii. Nos G. dc litatem Romanz ecclefiz faciemus, ipfam eidem
Baucio, & Hugo him ejus , Raymundus nepos fidelitatem & perpetuo lervatun. Item ftratas
noder, Dragonctus, G. Arnaldus, Raymi.ndus publicas fecuras iervabimus, & faciemus per to­
Dagot , Ricardos de Champo , Bertrandus de tum noftrum diftradum inviolabiliter obfetvari.
Laudinio, & Guilielmus films meus, Bernardus Item guidagia vel pedagia , vel exaAioncs ali­
de Adufia , ix P Bernardus filius meus, & Ray- quas a tranicuntibus per ftratiçs , vel etiam per
mundus de Ufctia, ôc filius meus decanus .. & flumina nullatenus accipiemus : nifi quz vcl. quas
Roflrandus de Pofcariis , & R. Gaucclmus de antiquorum regum vel imperaturum concetuooe
Lancllo, & Pontius Gamelim, juramus tibi ma* .Pconfluent nos.habere. Item ecclefias omnes, &
giflro Miloni domni papz notario* apoftolicz ° domos rcligiofas in noftro diftraftu, tam m ci­
ledis legato , coram fanda Euchariftia , & cru­ vitate, quam extra , in plena iervabimus liber­
ce Dominica, & fandorum reliquiis, fupra fan- tate ; neque ab eis exaAiories aliquas, firu rallias
i da Evangelia corporaliter manu tafta ; quod lia­ exigemus, & detunAis eorum epifeopo vel aliis
bimus omnibus mandatis ecclefiz, vcl tuis, vcl reAoribus, epifeopia vel domos eorum nullothoalicujus nuncji feu legati domni papz, fuper do expoliabimus, nec adminiftrationi earum feu
iftis capitulis quz' inferius exprimuntur , vel fu­ " cuftodix , occafione alicujus confuetudinis , vel
per abjuratjone etiam Mainaturum perpetua . aliqua alia, nifi forte rogati ab epifeopo vel ca­
Item fuper Judzis ab omni adminiftrationc fe$i pitulo, nos immifeebimus .· fed omnia, fine diofficio perpetuo amovendis , & ullo nunquam minutione aliqua, defunAorum fitccefloribus re­
tempore reftituendis, vel aliis Judzis ad aliquam ferventur. Et elcAioni epifeopi, vel aherins readminiftrationetn a (Tumendis . Item fuper peda- Aoris ecclefiz, faciendae pernps, vel per quamgits, & quidagiis dimittendis , & nunquam ullo cumque aliam perfonam, nos nullatenus rmmi-

fce-

77J

MONT ILIE N,S E.

774

--- -------- -feebimus, nec aliquam violentiam faciemus, velAPrarerea pofTefliones omnes & jura ecciefiarum,
«npedimentum prcftabtmus , quo minus ekâk» fi qua injufte detineo , eis reftituto pleno jure. ANNO
...»
csnomcc ac hbere celebretur . Item pacem feu Infuper promitto, quod omnia juraecciefiarum, CHRIS Π
treugam, ficut nobis injun&utn fuerit, bona fide dc domorum rebgiolarum , ficut decet catholi­
fervabimus . Item fi epifeopus , vel capitulum, cum principem, in picfat s provinciis, totis vivel alta periona ecclefiaftica, nobis aliquos ha- nbus protegam & defendam . Si quis autem con­
reticos nominaverit, vel per nofmetiplos cogno- tra praefatam immunitatem & libertatem, a me
fcere poterimus aliquos harefim praedicare, vcl indultam ecclefiis tx. altis domibus rcligiofis, ve­
facere conventicula aliqua : ipfoe perfequemur, nire prxfumpfcrit : ipfum pro pofle meo virili­
fecundum legitimas fanftiones , & eorum bona w
ter coercebo. .......
Iftam .......
autem .................
conceflionem & proomnia infifcabimus . Hac omnia fingulis annis mifflOnem feci
apud
S. Ægidium
anno> * pon- · eddr XJI.
"
.
‘
9 ner manus epifeopi noftri faciemus confutibusno- tificatus
‘
domni *Innocenti...
tertii, xttj. Kalend.
ftrjs jurate. Si quis autem hoc jurare noluerit, Julii, ad mandatum & exhortationem M. Mi­
ipfum tanquam haereticum habebimus m.inifc- °
lonis domni papx notarii , apoftolica ledis leftum : nec ejus judicium five authoritas , yigo- 8ati ·
rem in aliquo fortietur.
Jn eadem forma idem -warrnt confulei MontiiObservatio Gabr. Coss. S. J.
peffnlani.
Concilium hoc Spondanus & Raynildur Baroni rontinuatorrt , <3c «hi , .anno MCcVlIt. attribuerunt.
At fcqucnti caiebratum efle conftat ex illo ipi'o, quem
autborem fequuotur. Petro Valli larncnli . Au enm>,
Haymundum a letato ab<olutum efle m villa S. Æçidii, cum cruce lignati proxime venturi eflent . AnloEgo R. comes Tolofanus , dux Narbona, lutus efl autem xiv. Kal. Julii , ut ex inftrum.-nt'·
marchio Provincia , pro anima mea remedio, modo deicriptts apparer. At facer exercitui poft uAo
circiter diei, Lugdunum convenit , fcilicet ut «it Pc& progenitorum meorum , omnibus ecclefiis & Q tru» , circa feftum Joannn Baptifl» anno MCCIX.
domibus religiofis provinciarum Vienncnfis. Ate- quem' in annum aha chronica confentiunt . Accedit
latcnfis, Narbonenfis , Burdigalenfis , & Bituri- quod primus eorum labor, excidium Bitt-rretfle fue­
rit : quod eo anno die S. Maçdtlenar ùftum efle con­
cenfium, immunitatem concedo. Ita quod vide* flat . Diflentit hber inferiptu» . Pratlara Gatlo'»»
licet Albcrgarias, procurationes , vcl exaftiones facinora, anno MCCVIlf. illud jnbyini . Sed tcvihquafcutnque, feu rallias, nullo unquam tempore citut , dc chronicorum omnium confenlu, & vctpta
per me vel per alios requiram* in eis ; & requi­ illo difticho .

Immunitor ecclcfiit & domi but religiqfir quinque
provinciarum a Jteymundo comite Γolofeno
ibidem conceffa.

rentes feu poftufantes pro pofle meo fideliter
Xxne w/7/rw daccnienoqut novem.
coercebo : defunâis etiam eorum epifeopis, vel
1» Mogdalma ruit urbi Biltcr.i eruant.
t
reâortbus aliis*, i pio»· vel domos «orum per me
Ex eo forfan erroris necaho , quod Valli-farncnfis,
vel per alium nullo modo fpoUabo . Nec admi- poft narrata quae Montfln. & in v>lla S. Æ.idn gefta
niftratrani earum feu cuftodta,
,r, occafione alicufont, caput xiv. ab hia orditur veib'j : .lui» ifitur
i
jus
confuetudinis
'
" ' ,. vel‘ a'iqua alia, me uliatenusDad Incarnatione Dcminrii MCC1X- circe fefiuno S fou·»·
“ ‘
“
nii
rmmifeebo
: fed omnia
fine aliqua diminutione
, Bafti/ta , cruce fiinetf Lugdunum convenerunt .
QuOd perluadere potuit, cetera qu» prius commemo­
defunctorum fuccefloribos teneantur . Electioni rata Iunt, ad annum antecedentem peremere . Ar non
etiam epifeopi, vel alterius reâoris ecclefix, fa­ efl ita. Nini paulo ante narrat legatum, pofl R«vcienda per me, vel per quamcumque perfonam, mundi ibfoluttonem , Lugdunùm petufle , ut cruce
me nullatenus immiteebo : nec aliquam violen­ Ggnatit, qui proxime Venturi erant, occurreret .- quod
ejufdem efle anm mamfeftum efl . Non >g<tur initium
tiam faciam, vel impedimentum ptaftabo, quo anni defignare, fed rem cumpr.itm»memorabilem , an­
minus clcâio canonice fiat ac libere celebretur. no atque d<e adicripti», mfignire voluit. t

cr AD MONTIL1ENSE CONCILIUM
T

ADDI
Ex Surp.
' N Montiltenfi concilio ad obfequium ecWAnftii T 1Γ **
clefix ialtem
faltem in foecicm
fpeciem rediifte
rediifle TolofajTTm. ’ ’ >» * cfefi·
_____
„ num comitem cum fautoribus fuis narravit
„ Labbeus, apud quem legas pariter expreflam
„ juratam formulam, qua fe ecclefix obftrinxere Raymundus , factioni ejus addiâi princi­
» pes, item & confutes Avenionenfes. Qua pa­
riter injunâa funt Tolofano a Milone Apo­
ftolica Sedis Legato idem Labbeus adjecit,
nec omifit ea qua de conceflo ab eodem co­
mite pleno jure ecclefiis quinque provinciarum
in veteri charta reperit. Repetenda hic'ex
me fupertunt precepta fnSa iaronibtu Tolofani faaipfis a Milone A. S. L. qua ut dare
poflêm , 'fecit Marrene Anecdot. to. I. pag.
„815 ex quo hic opportune fubjungo . Addo
,, juratas formulas aliorum principum , qua
„ cum defint apud Labbeum fupplcauturque a
CMci/. Qnrra/. Tom. XXII.

I

I

O

Baluzio in colleâione epiftoiarum Inno. ΊΙΙ.
torn. z. pag. 367. res ipfa ut hic darentur .
poftulabat.

E

PRÆCEPTA FACTA BARONIBUS
A

domino Milone ftdit apoftolica legato .

N nomine Domini , anno pontificatus domni
Innocentii papa ΠΙ. duodecimo , XIV. ca­
lendas Julii , ego Milo domni papx notarius,
apoftolica fedis Legatus, vobis baronibus, vide­
licet Guillclmo dc Baucio, Hugoni de Baucio,
R. de Baucio, Dragoneto, Guilielmo Alnaudi,
R. Dagot, Ricano de Caranpno, Br. de Lauduno, G. de Lauduno, A. de Aadufia, P. Buremundi, R. de Uietia, & decano filio ve tiro, *
R. de Pafqucrüs, R. Gancelini, fub debito proCcc 2
ftiti

I

C O NC I L I U M
776
ftitt juramenti przcipio, ut mainadas nullo un-A plene paruerit, faciemus cobtra ipfum pro pofle ■
.
■——7quam tempore
habeatis.
'
L L~
noftro quidquid Romana ecclefia, vel ejus non- ÀNNO
CHRIS Π
lfirn
Judzps ab omni adminiftratione pu- ■tius, five legatus nobis mandaverit faciendum; CHR,STI
t»o. & hlica dt privata removeatis omnino , fic nullo non obftante fidelitate vel jure aliquo vel fervi- *·**'
umquam tempore eoa ad eamdem vel ad aliam tio , fi quo ipfi ullo modo tenebamur ; a quo
reftituatis , nec alios Judxos ad adminiflratio- tam tu , quam didus comes nos abfolviflis &
nem altquam aflumatis, nec eorum confilio con­ abfolvitis, fi forte iplc , ut di&um efl, contra
tra chriftunos utamini.
prxeepra quz fibi fada funt vel fuerint, venerit
Item , ut ecclefias incaftcllatas ad arbitrium manifefte. Tunc etiam pro jure five fervi tio, fi
diœcefanorum .epifeoporum diruatis ; vel etiam quod in villis noftri confuiatus fic ecclefix fan­
refervetis , fi quas duxerint refervandas , quz di ALgidii, fcilicet in villa de Seura & de Stadkecefauis epifeopis vel altis ecclefiarum pnria- gello & de fanda Columba & de Speriano &
tis, ad quas pertinere nofcunluC, tradantur, & dc toto territorio Camarrinnani, & in. aliis, fi
qua funt , que ipfa villa S. Ægidii habere diab eis perpetuo poflideantur.
Item przcipio, ut ecclefias & domos religio- noteitur
______ , , _________________________
fidelitatem Romanx ecclefix faciemus
__ , ,
fas in libertate plenaria confervetis, videlicet B ipfam eidem fideliter & perpetuo fervaturi. Item
ftrata» publicas fecuras lervabimus , & factemus
quod albergarias , procurationes & exadiones
quafcumque nullatenus exigatis vel percipiatis; per totum noftrum diftndum inviolabiliter obfed omnia fine diminutione fervetis, fic defun­ krvari. Item pedagia feu quidagia ,vel exaâiodis earum epifeopis vel aliis reâonbus , ipfas nes aliquas a tranleuntibus per liratas vel etiam
nullatenus fpolieiis , nec adminiftrationi earum per flumina nullatenus accipiemus, nifi quae vel
feu cuftodiz, occafione alicujus confuetudinis vel quas antiqua Regum vel Imperatorum conaliqua aha, eorum fuccefloribus referventur, fic ceilione conftiterit nos habere . Item eccleelect oni epifeopi vel alterius reûoris ecclefix
fias omnes & domos religiofas in noftro di*
faciendx per vos vel per quamcumque aliam flndu tam tn villa quam extra in plenarix
perfonam nullatenus admilceatis , ncc umquam fervabimus libertate , videlicet quod ab eis
violentiam facialis , vel aliquod impedimentum exadiones aliquas feu tallias nullatenus exige­
przftetis . quominus eleflio libere fic canonice mus, fic defendis earum abbate vel aliis rectori­
celebretur .
bus, ipfas vel domos earum nullo modo (‘pulta­
carum,, feu cuftoflix
hem przcipio, ut pedagiorumfic quidagiorum bimus, nec. admmiftrationi
. ..
exactiones ' penitus dimittatis, nifi quas regum C occafione alicujus confuetudinis vel aliqua alia
vel imperatorum conceflione probaveritis vos ha­ nifi forte rogati -ab abbate vel capitulo, nosimbe re, nec dimifla pedagia , feu quidagia denuo milcebimus; fed omnia fine diminutione aliqua
defundorum fuccefloribus referventur, & clediorelumatis.
Item przcipio , ut pacem feu treugarn fe­ ni abbatis vel alterius redoris ecclefix faciende
cundum quod vobis injundum fuerit , obfer- per nos vel per quamcumque aliam perfonam
vctis.
nos nuhatenus imnnicebimus, nec aliquam vio­
hem przcipio _ ut de vobis conquercntibus
lentiam faciemus vel impedimentum prxftabimus,
fecundum meum wl alterius legati vel judi­ quo minus cledio canonice ac libere celebretur.
cis delegati feu ordinarii arbitrium , juftitiam Item pacem ieu treugarn, ficut nobis injundum
faciatis .
fuerit , bona fide oblervabimus . Item fi abbas
Item przcipio, ut eos quos epifeopi hzreticos vel capitulum vel alia periona ccckfuftita no­
nominabunt receptatores vel fautores eorum hz­ bs aliquos hzrcticus nomina veru vel credentes,
rcticus habeatis .
vel per nolmetiplos cognofccicpoienmus aliquos
hzrcfim prxdicare vel facere conventicula aliDqua, ipfos perlequemur fecundum legitimas fan­
FORMA JURAMENTI
di ones, & eorum bona infilcabimus . Hxc au­
Farcnum, Civitatum, aiiorumijut focirttm
rem omnia fingulis annis per manus abbatis nodomino papa danda .
flri fucccflorcs noftros jurare faciemus . Si quis
autem hxc jurare noluerit,,iptuxn tamquam hzN nomine Domini . Anno pontificatus domi­ rcticum habebimus manifeftum , nec ejus judi­
ni Innocentii papz 111. duodecimo, XIV. cium live audoritas vigorem in aliquo lortiatur.
Kal. Julii.
Nos confutes villae fandi A^gidii de confenfu
Ego Willelmus de Balcio princeps Auraficen& voluntate domini Raymundr comitis Tolofa- fis pro animx remedio & progenitorum meorum
ni przcife juramus fuper landa Dei evangelia omnibus ecclefiis & domibus religiofis fins in
manu tada tibi magitlro Miloni don ini papz meo diflridu immunitatem lecundum flatuta ca­
notario , apoftolicz fedis legato , quod bona nonum & pleniflimam libertatem concedo; ita
fide , fine omni malo ingenio . & line omni videlicet quod albergarias , procurationes, vel
•fraude , confulemus fic operam dabimus , pro exsdiones quafcur.que feu tallias nullo unquam
pofle noftro , quod diftus dominus comes tam E tempore per me vel per alioa requiram in eis,
per fe, quam per fucccflurcs fuos fuper iis omni­ & requirentes five poftulantcs pro puflie meo.
bus , pro quibus fuit excommunicatur, qux vi­ fideliter coercebo . Defundis etiam earum epidelicet exponuntur tn forma , fecundum quam fcopis vet redoribus aliis , ipfas vel domos ea­
ipfe antequam abfolveretur juravit, parcat omni­ rum per me vel per alium nullo modo fpoliabus mandatis ecclefix, & quod ea in perpetuum bo, nec adminiftrationi earum feu cuftodiz oc- "
fervet ; ita ut ft quod illorum non fecerit vel cafione alicujus confuetudinis vel aliqua alia mc
contravenerit manifefte, nos ei nullum confiiium ullatenus immilcebo , fed fine· diminutione ali­
vel auxilium feu obfequium per nos vel per ho­ qua defunctorum fuccefloribus referventur . Elemines live amicos noftros aliquatenus impende­ dioni etiam epifeopi vel alterius redoris ecclemus , feientes ex hoc iplo didi comitis del id o ftz faciendz per me vel per quamcumque aliam
abloluios nos eflê a fidelitate, li qua vel lerviperfonam me nullatenus immifeebo , nec aliquam
violentiam faciam vel impedimentum prxflabo
tio illi ullo modo tenebamur . Immo quoufque
quo

I

«Λ

777

Μ O N T I L I E N S E.

Py quo minus eleftio Canonice ac libere celebretur. /
—Prxierea poJcflioncs & jura ecclefiarum, fi qua
ΛΗΝΟ injuüe detineo, eis redi tuo pleno jure . Infuper
««·*>.
Pro,n,tto · quod omnia jura ecclefiarum & domorum rcligioUrum , ficut decet cathuiicu.n prmcipCm, tn ptxfatomco difhiétu totis vmbusprotegam & detendam. St quis autem contra prae­
fatam immunitatem dc libertatem a me mdul
r
tam eccletus & alus · domibus religions venire
^rxiuuplcrit . trium pro polTe meo viriliter voercebo . Iftsm autem conceilioncm & piomdltonem Icci a,ud lanltum Ægidium anno ροηπήcatns domini Innoccntii papx HI. duodecimo,
XllI. Kal. Julii , ad mandatum & exhortatio­
nem magtftri Milonts domitu papx notam apolloltcx ledis legati ·
I

77»

uique pâment plene , faciemus contra ipium·,..— —
pro pofle noftro quicquid Romana tu>1 lia vel ΛΝΝΟ
ejus nunt.us vel legatus notis mandaverit ta- CHR1Sr’
ciendum . l;cm fliaus puii.icïs Cee. Ut m rchf»! form^llj .

In nomine Domini . Anno ponlfeatui domini
Innoienlii-paye 111. Jnooe. imo , 1
Λ-i J-Jll.

Ego AttauJjs Je Rofilo juro tibi magiflro
Miloni dum m pa,a: notaro , ap.otto! cx if.tu
legato, quod juicqud dommtis papa vel tu leis
nuntius altus vcl Icg.itu» c.'-» .n hi 4e pcd.igiis
tcu qutdagits ta.h in tea quam m .vpns dnnittcnuis ptxcepei t . bona fee ob.er.·,·!».> . Simili
ter llrjias publicas l’eiuras ierv^b> liem pacem
{n nomme Domini ■ Anno pontificatui domini
leu ncguam , ifnmdum quod n :lu injutiflum
Innuentu pape III· dnoatcimo,
luem , jurabo ôc tenebo . Item hxrcticos vcl
Kill. Ktl. Jnlu.
credentes pro pofle meo pciieqiisr , & eorum
bona ubi potero occupabo ; Judzos ab admimNos Confules Nemaufenfes de confenfu & vo­ ftranone publica vei privata penitus in ineo re­
luntate domini Raymund) comitis Tolofam prx- movebo ditliidu, nec illos vel al os unquam ad
aliquam acminilbat oncm aflumam . EccleGas
cife 1 .-amus fuper fanda Dei evangeha manu
tatta tibi magiflro Miloni domini papx notario incaitellalas fecundum mandatum diœceiani epi­
A. S. L. quod bona fide , fiuc omni malo in feopi detlruam , vel ei leihttiam , nec abquas
dc ccteto invalid abo vcl mcalleilatac retinebo.
genio, & tme omni fraude, confidemus 8t ope
ram dabimus pro pofle nofbo , quod divius do­ Ecclefias in plena libertate lervabo . Et confi­
minus comes tam per fe quam per tueveflores teor quod pro hi$ ummbtis obfervandis & alus,
ii qua
mhi ptxccpta fuetir.t , m
ui dictum
didum ell
eft;;
fuos Iuper iis omnibus pro quibus fuit exc m
.
mumcaius , qux videlicet exponuntur in formaC caftrum nuum de Rolilon vobis nomme Romafecundum quam ipfe antequam abfolveretur ju­ n* ecdefix tradidi, quod neque vobts neque euravit, pareil omuibus mandatis ecclefiz, & quod iioJtbns ejufdem caflri per me vei per aiiam
ca in perpetuum fervet, ita ut fi quod iliorum quamcumque pet lunam auferam vel auferri fanon tecerit vei contra venerit manileftc, nos ci Ciam, immo h ab ahquo tuent ablatum , pro
nullum confilium, vel auxilium, ieu obiequium pofle meo ad recupeiandum illud & reft tuen­
per nus vei per homines feu amicos noftros ali­ dum vobis vel cuflodibus qui pro tempore lue­
quatenus impendemus, feiemes ex hoc ipfo difti rint dabo operam bona hde . V*do etiam ut
comitis dciido abfolutos nos efle a fidelitate fi idem caflrum m. is tumptibu» cuftodutur. Hxc
qua vel Servilio illi ullo modo tenebamur. Im­ omnia , heut lupra fcripta funt , bona fide obmo quouique plene paruerit , faciemus contra ietvabo . Sic Deus mc adjuvet , & hzc faniia
ipium pro pofle noftro quidquid Romana cccle- Dei evangeha .
lia vcl ejus nuutius five legatus nobis manda ve
rit faciendum , non obftantc fidelitate vel tureD
1
h nomme Domini . Anno duodecimo pontficatni
aomini Innocent 11 pape 1IJ. DI.
aliquo vel fervitio , fi quo ipfi ulla modo te­
Non. Juni
nebamur , a quo tam iu quam diffus comes
nos abfolviftis fit abfolvitis, fi forte ipfe, ut didum eft , contra przccpta qux fibi fada funt
Nos epifeopus , decanus , vicarius, & ceteri
vel fuerint venerit manileftc . Rfhqna proni m canonici Valentini prxeie juramus Iuper Enda
precedent 1 formula .
Dei evangeha tn>i m.igiftro Miloni domini pa­
px notario , apollohcz ledis legato , quod fi
In nomine Domini . Anno duodecimo pontificatui R^yn.undus comes Γ' ioiatius tam per fe quam
domini Innocentn pape ill. Dll.
pet iiicccllotcs luos fuper ns omnibus pro qutKal. Juin .
bus tuit excommunicatus , qux videlicet expo­
nuntur in forma fecundum quam ipfi antequam
Nos confules & confiliarii Auraficenfes de abtolvcrctur juravit, non patuerit omnibus man­
confeniu & voluntate domini Willelmi de Rau­ dans ecdefix , vcl ea m perpetuum non lervacio principis noftri prxcifx juramus iuper ian- verit, vcl contra ipia vel aliquod illorum vene­
ôa Dei evangeha manu tafta tibi magiflro Mi­ rit manileftc, ci nullum confilium vel auxilium
loni domini ,papx
,
notario , apoftoiicx
... ledis le­ feu obfequium per nos vel per amicos fcu ho
gato, quod bona fide, fine omni malo ingenio, E mines nothos aliquatenus impendemus ; immo
di fine omni fraude confutemus & operam da­ quouique plene paruerit, faciemus contra ipfum
bimus pro pofle noftro , quod Raymundus co­ pro pofle noftro quicquid Romana ecclefia vel
mes Toiofanus tam per fe, quam per lucceflb- ejus nuntius five legatus nobis mandaverit fa­
res fuos fuper iis omnibus pro quibus excommu­ ciendum . Item Oratas publicas fecuras ferv a bi­
nicatus fuit , qux videlicet exponuntur in for­ mus & faciemus per totum noftrum diftiiftum
ma fecundum quam ipfe antequam abfolveretur inviolabiliter obfervari. Item pedagia feu guidajuravit , parcat omnibus mandatis ecclclix , & gia vel exavtiones aliquas a craufeuntibus per
quod ea in perpetuum fervet , ita ut fi quod ftratis vel etiam per flumina nullatenus accipie­
illorum non fecerit vel contra venerit manife· mus, nifi qux vcl quas antiqua regum vel imfle. nos ei nullum confilium vel auxilium feu ferarorum coDceflione conftiterit nos habere.
obfequium per nos vel per homines vel ami­
tem pacem feu treguam , ficut nobis a legato
cos noftros aliquatenus impendemus, immoquo- vei nuntio Romane ecclefi* injunâam fuerit,
bona

779

CONCI LJUM

x

7$o

bon* fide obfervabimus, & faciemus noftros ho- Λ cterrs , ut munitiones veftrz , quas modo facio· ■ ■ . per ViAricnlem epifeopum nomine Romanz cc- ANNO .
—
mines obfcrvate peritcr it jurare . hem hxrctiHRt$?I
credentes feu receptores & fautores eo- ciefix curtodiri , eidem vel cuftouibus ejus vel tHRIsTl
1 tum, prout potenmus, perfequemur, cenun bo­ al is qui pro tempore fuerint auferantur ; & fi
”a,‘
na omnia , ubi potdlaicm habebimus , tnfiican- forte aliquo cafu eis abiaiz fuerint, modis om­
nibus, quibus poicritis, laborabitis, nt rcctiperentes Et bzc omnu f.ictmus umurtus ctves noOros & alios hom nes jurare, A. ûcicintis tain tui Ce iiituuantur cifcem. Item pracipiout no­
eos quam fucccrtores Corum in guilcrum , prout mius de Montilio faciat s Vivaricnfi cp’ifcopo
fidelitatem pro cuftodta munitionum fecundum
melius poterimus, obicivare.
voluntatem ipfius Jttcare, & pro expenfis quas in
h nom.no Domini . Anno ai> incemotiont Domini
munitionibus veftris Mon^lii cuftodi».ndis fecerit*
cum eas a vobis pctietit , fecundum fuum arbi­
M(.CL\. Ji. !,;*> J*..i.
trium ei, euain antequam facts fuerint, fi voEger M io domini papx notarius A. S. L. vo­ ’ luerit, Idtisfaciatis. Item pttcipio , ut fi forte
per vos vel hScrcdes. vetitos contra fupradiâa vel
bis G. Aidcman & Lamberto du.r.tnis dc Montilio fub oebito pixtliti juramenti pixeipio , ut Balquod przdidorum aliquando veneritis mamfepedagia feu guidagia in toto vetbo diihidutam fic , uis omne quod habet ecciefia Romana in
in ten a quam /n aqu.s nullo unqu.iin tempore Muntiho
ejus pcrtincntiis in ipfius poteflate
fine cont rad ci tone aliqua penitus dimitians ; ita
accipiatis, nifi qux antiqua regum ve‘ im.ucratorum conccdtonc probaveritis vos habere, hem quod dom nus papa per fcvel levatum hiumdifprxcipio ut pacem & treguim , fecundum quod ponat \ ibut de caâro illo faut decreveritfa­
vobis injunilum fuciit, obiervetis , & faciles a ciendum. bimiliter tibi G. Aideraari piscctvelitis hominibus ubfetvari pariter & jurare .
pio , ut ii forte , uc dictum dl ,
per tc
Item przçipio ut de vobis conqucrcntibuv , fcvel h eredes tuos contra fupradidi veneris mucunuum meum vJ alterius legat, vcl juncis de­ nifeiie , jus omne quad hales in caflro de Rolegati icu ordiharii aibnnum, julbuam factatis. chamama Vivarenfi epifeopo , qui pro tempore
Item praecipio ut liratas publicas fecuia.s ferve­ fuerit, penitus fine aliqua quxffione dimittas ,
tis, & ciuce fignatos , tam m eundo «tum in
ficut tu ipfe , quando nrnhi juralti , te ad hoc
redeundo, pro porte vclfio ab omnious defenda­ oliigalli 1 pont anca volunt^jc.
tis . hem prxc'p'0, ut eos quos epifcopi *d alti
clerici vobis hznicos nominabunt, fii recepta-< Jn nomino Domini noftri Jofu Qirifii. Xmw r«/tores vel fautores leu credentes e tum tamquam
d<*w incarnationi/ Af( l IX. Kai. Angujii , anno
hzieticos & puniatis per bonorum inhfi ationem
ponttji.jtm aomini Jnnocontit p*[ae lil. iuido&. alias iecundum legitimasiai.dioncs. Itemptxunu ,
cipio , ut ecch fius & dumos rehgiolas in liber­
tate plenaria conicrvctis , videlicet quod in cis
Nos confides MontifpefTulani juramus fupcr
albergarias, procurationes , vel exactionis qiiaffamta [Xi evangelia m»nu tafta tibi magillro
cnmque feu talhas nullatenus exigatis vel perci­ Mikni domini papx notario A. S. L. de man­
piatis, & defundis earum rectoribus, ipfis nullo dato & auâoritate tua, quod bona fide fine om­
modo fpohetis , nec adminiftrationi catum feu ni .malo ingenio, & fine fraude, confutemus ix
cuftodix occafione aliiujus cunfuetuJinis vel alias oreram dabimus pro porte noflro, -quod ooinivos immilceatis; fed omnia fine Jimmutioncali­ nus Raymnndus comes Tolofanus tara ptr fe
qua defunctorum iticcelluiilque rcleivcniur , & quam per hx.tdes fuos fupcr iis omnibus pro
electioni rectoris ecclelir faCiendz per vos vel quibus fuit excommunicatus, qux videlicet ex­
per quamcumque alum perionam vos nullatenus
ponuntur in forma fecundum quam ipfe anteimmilceatis, nec aliquam violentum facutsvcl Dquam abfolverciur juravit, pareat omnibusmanimpedimentum prxftetis , quo minus electio ca­ datis ecclefiz, & quod ea in perpetuum fervet,
nonice ac hbere cckbretur . Item prxnpio ut
ita ut fi quod illorum non fuerit , vel contraJudxos ab admimilratione publica vel privata re­ venerit maniferte, nos ei nullum confitium vel
moveatis omnino, & nullo unquam tempore eos auxilium feu obfequium per nos vel per homi­
ad camdem vel ad aliam reflituat $ , nec a ios nes five amicos nollros aliquatenus impendemus;
Juuzos ad admimilraticnem aliquam aiTumatis, immo quoufquc plene paruerit, faciemus contra
mc eorum confilio contra Chmiianos utamni.
ipfum pro porte noflio quicquid Romana eccie­
Item prxeipio , ut ecdcfias incafiellatas ad ar­ fia vel ejus nuntius five legatus nobis manda­
biti ium dicrcefanorum epifeoporum diruatis, vel
verit faciendum . liem rtr^tas publicas per to­
etiam rclcrvetis , fi quas duxerim tefervandas ;
tum nofirum epilcoparum fecuras fervabimus &
qu-s ipfi diœcefanis epifeopis tradatis , vel aliis faciemus inviolabiliter oblervari . Item 6··;. ut
ecdefiarum praelatis, ad quos pertinere nofcun- »a rtiiijuis formai, t. In fin* firibitur. Hxc om­
tur, ut perpetuo poflideamur ab eis. hem prae­ nia fuccertores noflros fingulis annis faciemus
cipio, ut ii comes ToloUnus tam perfe, quam jurare. Si quis autem hzc jurare noluerit, ipfum
per hzrcdes fuos contra pricepta , qu® fibi fa­ Ehxreticum habebimus manifeftum, nec ejus ju­
âa funt vel fient in pollerum , fuper iis omni­ dicium five auâoritas vigorem in aliquo fortiabus pro quibus fuu excemmunicatus , qux vide­ tur. Et ego fupra memoratus Milo domini palicet exponuntur in forma , fecundum quam ip- p« notarius apoftolicz fedis legatus auâoritate
fe antequam ablolvcritur juravit, venerit mani- legationis, qua fungor; ad pizdida excquenda
fefte, vos nullum confihum vel auxilium feuob- vob'S przdiâis coniulbus ôc fuccelfiuribus vetlris
fequium per vos ve) per vcllros homines feu ami­ poteftatcm & auftoritatem concedo. Hzc om­
cos ei aliquatenus impendatis; immo quoufquc nia pro porte fuo bona fide & fine*aliquo ma­
pkne paruerit, faciatis contra rplum pro porte lo ingenio corporaliter juraverunt ic obiervatuveflro quicquid Romana ccdetia vel vus nuntius ros B. Caput de bpve, Deodatus de Roccnnaco,
five leg«:us mandaverit faciendum . item prxet- P. de Bifanchis, Regordus, P. Belliani, de G.
pio, ut per vos vel vêtiras lumines vel abam de Planteno confutes. Et hoc idem fimpltuter
quamcunquc perfonam confilium vel opem non juravit fe tenere pro fcipfo, I. Luciani Montis
pe (Tu

jit

M ONTlilEN’SE,

7gi

£5* pcffubni bajulus. Λ dum ffft hoc m ecclefia fan- A ni malo jngento, & fine fraude, contuk.nus fic
’·»«·" — —
·’
■
·
pro -■'*·pude nullro,
quod1 domianno
----------- ôar Crucis in parient ia demini Willet mi Ma- operam ·dabm.us
ANNO-------------* ~ '
gaiontnlisfepifcopi
, B. poepofiti, B. de Meica -juis'R. comes Toinfanus tam per (c quam per Cn
& «e Agrifolio, P. de Lunello, 1. de hxtedes fuos fuper iis omnibus, pro quibus fuit
T
Montelauro archidiaconi, B. de Maurino facer- excommunicants , qu* vidcbrei expoliuntur in
)
dotis, Michaelis de Sauzcto diaconi, Berer.garj#
forma fecundum quam ipfe antequam abfoivere/
Lamberti, I. de Latis , P. dc Montelauro cautur juravit, pareat omnibus mandatis ecclefi* ,
fidicorumj dc Vigenis Laurentii notarii publici, & quod ea in pcipetuum Urvet, na ut fi quod
qui rogatus hxc fcnpfit.
illorum non Rcer-t vel contiavenrut manifefte,
nos ei nullum cuufilium vel auxilium Ru oblo­
In nemine domini noftri Jt[* Cbrifti , Anno tjnf·
quium per nos vel per amico» noiho» aliquate­
dem Incarnationis MCCLX. III. Kal. Augnfli ,
nus impendemus ; imino quoufque plene patue­
anno pontificatus dnnini Innocentii papa III. duo­
rit, faciemus conira ipfum pro porte noûroqmc.
decimo .
quid Romana ecclefia vel e;us nuntius five lega­
*
__
sm
» uvuij
tus,
nobis sunuuavim
mandaverit idUÇllJUUI
faciendum.. ΜΗΊΠ
>Ircm AIJAlO
ftraias
Nos confutes civitatis Arelatenfis juramuv fu- Bpublicas per totum Vivarienfem epifeopatum fe.
per fan&a Dei evangelia manu tafta tibi rua-, curas fervabimus & faciemus invHabiliter obgiftro Miloni domini papx notario ^poftolicx fervari. Item ecclefias omnes & domos rclig afcdis legato demandato &auâoritatetua, quod fas in Vivarienfi epifeopatu tam in civitate Vibona fide, fine omni malo ingenio, de fine frau­ vanenfi quam ex na irp" plenaria confervabimus
de , confidemus & operam dabimus, pro poffe libertate, videlicet quod ab eis exadiones ali­
noftro, quod dominus R. comes Toletanus tam quas feu talius 'nullatenus exigemus, - dc detun­
per fe, quam per hzredes fuos fuper iis , pro dis earum reftoribus , ipfas vel domos earum
quibus fuit exeommunicatus,’ qux videlicet ex­ nullo modo fpoljabimus, nec adminiftrationi ea­
primuntur in forma fecundum quam ipfe ante­ rum fcu cuftodix occafione alicujus confuetudiquam abfolvetur juravit, pareat omnibus man
nis vel aiqua alia, nifi fotte rogati abepifeopo
datis ecclefix, & quod ea in perpetuum fervet; vel capitulo, nos immilcebimus ; fed omnia fine
ita ut fi quod illorum non fecerit vel contra ve- ^diminutione aliqua defun&orum fuccertbnbus re­
nd it manifefte , nos ei nullum confilium ferventur, fie .eleâioni epifeopi vel alterius redo-,
vel auxilium feu obfcquium per nos vel per ho- ris ecclefix faciende per nos vel per quacumque
mines five amicos no ii ros aliquatenus impende- aliam perfonam nullatenus itnmiicebimus , nec
mu»; immo quoufque plene paruerit, faciemus aliquam violentiam faciemus vel impedimentum
contra ipfum pro poffe noftro quicquid Romana » prxftabimus quo minus eleftio canonice ac libeccclefia .vel eius nunuus five legatus nobis man­ rc celebretur. Itern pacem feu treuguam, ficut
daverit faciendum. Item (Iratas publicas , ur in nobis per ecclefiam Romanam vel ejus legatum
altu formulis, J* fint legitur. Hoc autem nos di­ feu nuntium injunftum fuerit, bona fide obfct>
cimus faâuros fi ab ecclefiaftico judice certiora* vabimus, & faciemus per epifeopatum Vivarienti fuerimus. Hxc omnia fingulis annis fucceflores
fem pro polle noftro in perpetuum obfervari
noftros faciemus jurare. Si quis autem hxc jurare Item fi epifeopus vel capitulum Vivarienfe vel
noluerit, ipfum tamquam hz reti cum habebimus alia perfona ecclefiaftica nobis aliquos hxrencos
manifeflum, nec ejus judicium five auâoritâs vi­ m epifeopatu Vivarienfi nominaverit, vel creden­
gorem tn aliquo fortiatur. Et ego fupramemotes, vel per nofmetipfos cognofcere poterimus
ratus Milo domini papx notarius A. S. L. au- D aliquos hxrefim vel facere conventicula illicita,
ûoritatc legationis , qua fungor, ad ptzdida
’Zdiâa ipfos periequemur fecundum legitimas fanâioncs,
ejtequenda vobis pratdiôis confuhbus fit fucceffo"
fic* eoi um bona omnia pro polle noftro infilcabiribus veftris poteftatem fie auôoritatem conce­ mus. Item Judxos ab omni adminiftratione pu­
do. Hxc omnia, pro poffe fud bona fide fic fine blica vel privata omnino removebimus, & nullo
aliquo malo ingenio corporaliter juraverunt ie unquam tempore eofdem vel alios ad eandem
obfervaturos B. Roniarda, R. Petrus dc fuper admimfirationem vel aliam effumemus, nec eo­
Rhodano, Cabritus, B. Ferreo!i, R. de Furna­ rum confilio contra Chritlianos utemur, nec in
ria, R.Garmeru*, confutes. Et hoc idem jura­ domibus tuis Chriftianos vel Chriilianas ad ferverunt fimpliciter fe tenere pro poffe fuo cives vttium eorum permittemus habere; & fi contra
Arelat. infrafiripti, fcilicet Ügo de Arenis Cehanc prohibitionem habuerint vel tenuerint ,
po, P. de Leone, R. Berrenus, B. Scopha, P. tam Judxorum quam Chriftianorum morantium
Bonus, D- de Nemaufo, M. Gervafiu», P- de cum eis bona omnia infiicabimus. Item etiam
Thoro, P.Raymundi, U. de Thoro. Aftumeft ecclefias incaftellatas Vivarienfis epifeopatus ad
hoc in palatio domini aichiepifcopi iuper por­ arbitrium ditrcefani noftri epifeopi vel aliorum
tam S.Stephani, in prafentia S. prxpotiti Are-£prxlatorum, ad quos pertinere nofcuntur, penilatenfis ecclefix, Ber. ijcriftx, Theodoffi cano­
tus diruemus, vel etiam refervabimus fi quas du­
nici Januenfis. fic P. Fortis notarii Arelatenfis, xerint rtlçrvandas ; quas ipfi epifeopo vel aliis
qui rogatus hxc fcnpfit.
prxlaris trademus, ut perpetuo porttdeantur ab
cis. Item‘de nobis conquerentibus fecundum ar­
Λ nomine Dnrtnni noftri Jtfa Cbrtftt . Annojtjuf· bitrium magiftri Milonis domini papx notant
dem incarnationi> fitCCIX. JV. Non. Anfnfti A. S. L. vei tuum , domine Vivarienfis epifeoanno pontificatui domini Innocenti» papa 111. da»· pe, vel alterius legati feu judicis ordinarii vel
drtuno.
delegati juflitiam faciemus. Item fi quis dc Vjvirienli epifeopatu propter fuos execuus excom­
Nos confides & omnes homine» Argentans
municatur fuerit, & commonitus ab ecclefiaftica
juramus fuper fanâa Dei ev angeli s manu tad* judice non fatisfeccrit infra tnenfem, ei centum
vobis Burno Vivarienfi epifeopo fic G- Bodi, ad iblidos Podienles auferemus ; immo quolibet men­
hoc fpecialiter delegatis a domino Milone do­ te, tn quo e s communica tus permanhrit, eitummini. pape notario , A- S. L de mandato fic mam auferemus prxfatam ; fi vero folvendo non
auftoritate ipfius legati quod bona fide, fioc om- fuerit, eum fub banno ponemus. Hoc autem
DOS

c

7g J

INNOCENTIUS

CONCILIUM

OTIO IV. IMP
PHILIP. A R.FR.

-·.

“·4

nos dicimus tatturos fi ab ecclefiaftico judice A
------------ cenioiati fuerimus. Hxc omnia lingulis aunts
Jk nomine Domini noflri Jefn Cbrifli. Anno ejuf- ANNO
Christi
CiiMsh fUlCe(f°rcs no ft r os confulcs faciemus jurare . Si
dem incarnationis MCClXr JL Non. Septembri t
anno pmtifiçatus domini Anocentii pap* 111. duo­
>>·/.
qui« autem hxc jurare noluerit, cum tamquam
decimo .
hx.cucum habebimus manifeftum , nec eis judtcium five auctoritas-vigorem in aliquo fortiatur.
Ego
G/dc Fabt^no Dei gratia comes Form
Et nos B. Vivaricnfis epifeopus & G. Todi vo­
juro litper fanda Dei evangeha ma­
bis cx parte domini legaji iupradtdt ad prxdi- calcanenfis
<
da omnia’exequerrda auctoritatem icpoteftatem nu tafta tibi magiftro, Milone domini papa: no­
tario
A.
S.
L. quod Aratas publicas per totum
concedimus vobis prxdicus confuhbus & . toti po­
pulo Argentatix. Hxc omnia pio pofle noftro meum diftridum fjecuras fervabo & faciam innos obfervatures ntr.imus in animam noftram Cc. violabili ter obtervari. Item pedagta &C Kt IK
in animam totiua populi.
\y. Garns, JL
reliquis formula. In fine legitur.
Belcrda , filer. Rbquerius, ArgenTarix conlules ; .
P. Maze!, S. Malcals, R.. Chairicus. Bern.Dal». Jn nomine Domini noflri Jefu Cbrifli. Anno 'ejufd
bipes, Ermengaus, R., de Ribena , R. Salgues, B oem incarnations A/CLdA. 1U. Idus nipitrrwrii)
Septembri t,
Ber de Filac, W. Efteves, P. Faber, & totus
anno, pontificatus domini Innocentii pap* /11. duo­
popului Argcntarix.
] decimo.
Ne s Ugo &R.· nepos ejus de Baucio pïtomit\
Klos confides & cives Cavellicenfcs juramus
timus vobis domino Miloni dommi papx nota­
tio A. S. L. fub debito juramenti, quod vobis
fuper fanda Dei cvangclia manu tafta tibi ma*
apud fandum Ægidium prxftitimus quod'quam gilte^-Miloni domini papx notario A. S. L. de
cito per vos vel nuntium veftrum fuerimus re- mind
i
a to & auftoritate tua , quod bona fide ,
quifiti, caflrum dc Alantone vobis vel cui man­ fine malo omni ingenio, & fine fraude, confu­
daveritis* aflignari omni occafione poftpofita fa- temus & operarft dabimus pro pofle noftro, quod .
,ciemus, & ex nunc idemcaftrum profitemur nos dominus
.
R. comes Tolofanus &c. fiifit in reli­
veftro nomine pofliderc . Volumus etiam ut idem <cuis formula juramenti.
caflrum noftris cuftodiatur expenfis .
i

η§&·488·
CONCILIUM

«ggi»
«^§t* <►<&><$
AVENIONENSE

Ab Huoone Rêciensi A r c h i e p i s c opo,
Et Theodofto, fedis apoftolicx tegatis, celebratum anno Domini MCCIX.

TITULI

CAPITUM.

I.

Ut epifcopi jrequentiui vcl prudicehJ, vel faciant
pruaicari.
II. Ut beerit.ci exterminentur ac puniantur ; 'Judui
omni adminijlratiine priventur.
III. Ut ufurarit cx. omm.inicentiir .
IV. Ut Jiiari re/ii tuant u uras : ne publice, aut

c

cur damnum palfis.
XVII. Ut infanilorum vigiliis faltationes non fiant,,
ti cantilenct non audiantur.

XVIII. Ut cleris i cum regulares, tum ftculares ,
babitu fint bontjio- & decenti .

XIX. Ut clerici, cum epifeopus jufferit, ad facros
ordines promoveantur ; & ne advocationis of­
ficio fungantur.

au «j jfiia laborent r aut diebus abjlmentin
XX. Pernet decreta in cmfangaineos eorum , qui
Vejcantur cas.
Petrum de C aflro novo , & Gaufredo interje­
V. Ut heimat ab omnibui pery itantur .
cerunt .
VI. Lt vcfligafi.i nifi legitima r.on exigantur.
XXI. Ut arcbiepifeopi, & epifeipi bas conflitutioVII. Lt ccc.ejs* , O ia.cfi.iftcλ pc-fna , fint a
nes obfervan faciant.
Vciliga.ibas imm^n. i .
D
VIII. Ut cicilionibui Iaera laici non [e tmmtPR ÆF ATIO.
fctan: , neque vsccjmam partem reddituum ab

cccl.fiu , ecclefifii..ts ptrfjntt , rcltgicfis domibut extorqueant .

IX- Ut ti.lefia non muniantur propugnaculi e, nifi
ad repe.itn : i , <j’ init .
X Ut ad pacem ierz·,ιη„ <m.etiam inviti olantur
XI. l't jusicci eci.ejiajhci jui ai.igcntim unicuique
icd.i.m:.

XII. Ut ;.IC:.uret i n fint tn relaxanda rxcommusk4t:w< aut intei saSli fente-.;..1 .

XIII. Ut per-uri , b qui psr jcx menje< m ex ommuni.atimc iermanfirint , ad
cama^ilosvi metantur.

/caem ap,;b>h·

XIV. Ut psftront IH>1 fex menfes vacantis ecclcfia , idoneam prêtntent .

XV. Ut rchgufi p.ojctfi [r.pnetatem babere non
finantur .'

XVI. Ut raptirii

Violator^ pa.e , anathemati
fubjiciantur , alfi.un eprcopu, injuriam rcfir-

N nomine Domini, anno Incarnationis ejufdem millefimo ducenteümo nono, pontifica­
tus domni Innocentii papx III. anno Xll.oftavo Id. Septembris. Hxc qux fequuntur , ftatuta
fuerunt apud Avénionem in concilio generali fub
Hugonc Rxgicnli epifeopo, <Sc Milone domni pa­
px notario , apoftolicx fedis legatis, przfcntibus
Vicnnenfi, Arclatcnfi, Ebtedunenfi, & Aquenir
Aichiepiicopis, & epifeopis viginti numero, nec:■ non & multis abbatibus, & aliis ecclefiarumrectoribus. Cum in Piovincix partibus refrigeiecnte charitatc adeo abundaverit malitia, quod fta
re omnes indigenx in profundum venerit vitio­
rum . ut prxfentibus & futuris temporibus Proviocialium malitiis occurratur, innovate antiquos
& novos etiam canones fanda lynodus promul­
gare decrevi: : ea potiflimum ratione indufta ,
quod morbis minens adhibere convenit excogi­
tata

I

_____ 7«J

. _"'Ν?ίΉίτ"Λ

avenionense.

gK,wiTn<.

’?»*■.

<a,a remc^u » & aptidota imueta; & vulnera A fcopo, & conftilibus civitatum, & domi- ■ς’"·
CHn.sri qux icvia fomenta ;non knnunt , mor^catuis nj$ |OCOrum , feu bajulis corumdem , chkiTu

""Τήνο

»»o.

feu vexativis remedns turari decet.

cum omni iludeant fcfhnantia intimare,. ·-

ut cos puniant fecundum canonicas &

CAPUT

I.

legitima» fanAidnes , nihilominus bona
ipforum omnia confricantes. Si autem m
J. Ut epifeopi frequtntiut vel pradictnt , vel
ho oblequto divino prxfati confutes, &
fuient pr edicart.
alii, ab epifeopis requifiti , fuerint ne­
gligences; vel etiam contemptores : ipioQuia igitur propter formidandam- & rum perionx excommunicentur tpccialipuniendam negligentiam prxlatorum , ter, & terrx intetdido ecdeliaftico lupqui exlftentes mercenarii potius quam ponantur,. Et ut ipfi* efficacius det ve­
pallores, fe murum pro domo Ifracl non 3xatio intelledum : fi quacaftra, vd pofopponunt, nec populis fux gubernationi Bfefliones, tales ab ecclefia nofcuntur hacommiflis evangelizant evangelicam di- berc : propter ingratitudinem & indevo­
fciplinam, in his partibus diverte aeda- tionem fuam , ad ipfam redeant pleno
mnatifTimx hxrefes pullularunt: prxfcn- jure. Illud prxeipue non duximus dimit­
tis comprobatione concilii duximus fta- tendum, qudd detenfores, receptatores ,
tuendum, ut in fua diœcefi quilibetepi- dc hxreticorum fautores , cum ipfis hae­
fcopus frequentius .& diligentius folito reticis pari volutnus poena feriri.
fidem prxdicet orthodoxam; & cum ex­
pedierit, per alias honeftas & di feret as
111. Ut ufurerir excommunicentur .
perfonar faciat przdicari. In eo tamen
& diligens & cautus prxdicator exiftat ,
Licet ad exftirpandum ufurarum vi­
ut adulteria , fornicationes , perjuria ,. uiu­ tium utriufque conveniat pagina Ma­
ras , odia, aggreftiones , & cetera mor­ rnent i , & nihilominus fuper hoc cano­
talia vitia adeo verbo deteftetur & ope-C nica pjurima emanaverint inftituta i quia
re, quod exinde honeftas , pax , patien­ tamen prxtermilfis ahis negotiis , multi
tia, & juftitia, dc cctcrx inferantur vir- quafi licite uiuras exercent, ad detcftatutes.
tionem vitii memorati, aliquid duximus
apponendum : ut videlicet fcftivisfdie­
II. Ut bnretici exter m inentur ac puniantur
bus & folemnibus, & maxime cum fyJudei omni admimflrattone pnventnr. .
nodus celebratur , ufurarii omnes , five
fuo ,> five alieno nomine crimen illud
Quia omnes non obediunt in Evan- exerceant, generaliter excommunicatio­
gelio, ad fupplementum gladii fpintua- nis vinculo innodentur. Si vero fuerint
lis, materialis auxilium tepius ab ecclefia publici, aut dc crimine illo conviib. fi
imploratur : decernimus , quod quilibet poft trinam admonitionem htisfaccrc noepifeopus cives fuos, comites , caftclla- pJuerint, nominatim eadem ferianturcennos , milites, & alios parochianos fuos , Ufura , & infupcr infligantur eiidcm pœdc quibus viderit expedire, percenfuram nx contra ufurarios in Lateranenfi con­
ecclefiafticam, G opus fuerit, jurare com­ cilio conftitutx .· fcilicet, ut eorum non
pellat, ficut illi de Montepetfulano jura­ recipiantur oblationes, nec, fi in illo pec­
verunt , prxeipue circa exterminandos cato decelTerint , ecclefiafticam habeant
hxreticos excommunicato» , perdurantes fepulturam.
in fua pertinacia peculiariter puniendos:
Judzos a publica feu privata admimftra- jy. Ut Judai rcfhtuant ufuras : nc publice aut
diebus ftflis iabonnt, ut in attbus ab·
tione privandos , & quod nunquam ad
fuum minifterium in domibus propriis
flincntu vejeantur carnibus.
permittantur habere Chriftianos. Et in
eo prxiertim difti nobiles dc alii adftrinDejudzis ufurariis illud (latuit concigantur , quod coram fuo judice, five fit lium, ut per excommunicationis fentenordmarius. feu delegatus, dc (e conqui-Etiam in Chriftianos , qui cis in comrentibns exhibeant juftitix complemen- merciis, feu alio modo participaverint ,
tum. Et ut plenius cpiicopusextermina- ab ufurarum exaétionibus compcfcantur ;
re valea: dc fua diœcefi hxrencam pra- & fecundum conftitutioncm domni In­
vitarem: in fingulis parochiis fuis tam roccncii papx III. ad remittendas caf- «Wl ,
ùum.e
in civitate , quam extra , facerdotem dem compellantur. Quibus etiam prohiunum, & duos vel tres bonx opinionis bemus, dc jubemus, per epifeopos pena
laicos, vel plures fi opus fuerit, jura­ fimili prohiberi , ne diebus Dominici*
menti religione adftringat ; quod fi quos dc folemnibus publice laborare prxfuibi repererint hxreticos, credentes, fau­ mant; nec carnibus, abftinentix diebus,
tores, vel receptatores eorum, ipfi epi- vcfcantur.
Cancel. General. Tom. XXII.
Ddd
F. Ut

<i»

>>.

7«7
■

ANXO
CHRIS H

K.

IKNOCrNTIÜS .

CONCI

A
Ut dccim-t ab ommbut ptrfolvemur

L I U M
L 1
'

otio ,v bM?·

PHi4·· ΑΚ· »*·

788

VU. Uvttdtfia ύ· tcdtfia(licx ptrfona fint
o vtÎligahbut immuni s.

Ad notitiam hujus fanCtx fynodi mul­
Cum ecclefia Dei * & çcclcfiaüicx per­
tiplici querela pervenit , quod, laici, &
cetera: perionx , qux de mandato Do­ fona: beneficium in dome Domini ha­
minico ad prxftationem decimarum & beant, five fine expertes illius qux fe
primitiarum tenentur,. e«·in grave ani-♦fecundum canonica & civilia jura abanmarum (narum prxjudicium nen dandas ■ gariis & parangariis, & prorfus ab cmpenitus contendunt, in erroris fui favo· jubus
-;L - indebitis cxaétiombus
Λ---- u. . —
-r----------■ —
venientur
im
rem alii difluetudipem·, alfi .prxftsjiptio- munes,. a laicis,, divina reverentia & ti·
nem temporis-allegantes. Cum igitur dc- more abje&is, ancillatx, & fub tributo
cimx ac primitix adeo debitz lint , ut importabili confiitutx : fub anathematis
quibus debdn- B diilndione modis omnibus prohibe­
fine voluntate eorum ς
tur , a.bfque mortali peccato non va­ mus, utalbergarias, procurationes, exaleant retineri: volumus, & prxeipimus, dtiones, feu tallies aliquas ab ipfis dc
ut tam laici , quam .alix perionx , de cetero laici exigant, vel extorquere pia.bonis omnibus fibi collatis a Deo, non fumant : immo tam ecclefias & domos
deductis, expenfis, ad iolutionem ipfarum religiofas, quam & nominatas perfonas,
Ita
per cccleiiafiicam cenfuram compellan­ in plenifiima libertate confervent
tur, prxfci iptione aliqua,titulo, leucon- videlicet/quodepifcopis, vel alus earum
fuctudine, nonobOante. Prohibemus in- , redhonbus defunétis , ipfas nolio modo
fuper, nc epilcopus', aut alia perfona ec- audeant fpoliare, 'nec fe adminiftrationi
clefiaflica, aliçiu laico collccbonem de­ earum , fcu·, cuftodix , nifi forte rogati
cimarum'perpetuo concedat habendam ; ab epifcopo, vel capitulo, occafione alinec laici, fi cis conceffum fuerit, ex hu­ cujus confuctudinis, icu aliqua alia, imjufmodi concellione aliquod jus fibi va Cmi fee re: fed omnia cum integritatequaleant vendicare. Ad hxc Vallem dc Trc- hbet defunctorum fuccelforibus referven­
tis, qux ut acephala in nullius diœceli tur.
afieritur inflituta, domino epifcopo Regienfi apoftolicx fedis legato ad cuflo- Vili. Ut tltHionibut /ierir ir.id non fc itnmiitcsnt, r.tvt victfimam parum rtdJituun
diam decernimusfpccialiter aifignandam,
al> ciil'/iU) ttthfiafiitit p afonts, rdigtojis
qui fpirituali, & etiam fi oportuerit ma­
domibus txtorqueant.
teriali gladio, expellat tX ip(a hareticam pravitatem, & fidelibus, qui fue­
Inhibemus ne eledtioni epifeopi, vtl
rint ibi pro tempore, ficut debuerint ,
ecclefiafhca mimftret facramenta, donec alterius redtoris ecclefia: facienda: , per
fummus pontifex ahud de ipla dixerit fe, vel per quamcumque aliam perfo­
exponendum
Salvis privilegiis Roma­ nam, fe immilceant, vel violentiam fa­
rciant , vel impedimentum adhibeant »
norum pontificum.
quo minus electio canonice ac libere ce­
VI. Ut vtdiga/u nifi Itgttima non
lebretur. Illud autem tanquam abomi­
exuantur.
nabile ac prxpoftcrum , diftriétionc qua­
libet prohibemus: ne videlicet abecclcOnera importabilia , & deprimentes fiis fcu religiofis domibus ab ecclcfiafiifafciculos , quantum cum Deo poiiumus, 1cis perfonis, ficut in quibufdam locis
attenuare volentes; jubemus ut tam cc- Ihucufque prxfumptum audivimus, viccclefiafticz perfonx , quam fxculares , a fimam partem annuorum redituum in
pedagns, quidagiis , ialinariis , «St aliis poficrum ratione murorum , vel aliqua
indebitis exactionibus , per excommuni­ occafionc, laici extorquere contendant.
cationis fententiam in perfonas, & inter­
IX. Ut ta Itfit non inca(ltlltniur
dictum terrarum, penitus defifierc com­
nifi od ripelitnaai paganos.
pellantur : nifi forte regum, vel impe­
ratorum conceffione probaverint fc haberc. Prohibemus m fu perçut nullus pro­
Propter abominationes quas vidimus
pter pedagia , vel afias indebitas exa­ & intelbgimus ab illis, qui ecclefias inctiones , excommunicatus ab epifcopo , caftellando , domos Domini convertunt
vel alia perfona ecclefiaftica , reconci­ in (peluncam latronum, aliquidieverius
lietur ecclefix, nifi quidquid a tempore conftituimus contra hujufmodi prxtumiatz (entent i λ probabitur extorfiife , cum ptores : fub anathematis pœna difiriâif*
integritate reftituat, & diilribuat fecun­ fime inhibentes, ne quis ulterius , nifi
forte ad repellendam inllantiam pagano­
dum reconciliantis arbitrium.
.
rum, aliquam ecclefiam incafiellare prxfu-

»
1

chrisu

','3»

z‘·

7g,

INNOŒNTM

A V E N I O N E N SE.

,

brïo iv.

imp.

PHUJM». ARlR

790 ·

—“’“^‘■’fumat dc attentet, immo incaftellatas , A videlicet , quod archicpiicopi , epifi-o---------pi , dt ecclefiarum prxlati , five or-cS,
Chris ii videlicet totam incaftcllaturam, dc quid'··’■ quid infra cimitcrium çdificatum eft , dinaru fine, five judices delegati, cepi- *·»,·
xemiifi ad juftitiam
ad arbitrium dicec.eianorum epifeoporum di funt nimium
quam celerius poterunt ad /diruendum coram (c querclantibus faciendam pro­
jubemus , przter illam vel illas quas ad pter quod quanta podumus dc convenit
tuitionem parochianoram epifeopis vifum ratione cenfetnus , ut caufas , xjuz in'
fuerit refer vari: qux perpetuo poffidean- confpcdu ipforum propolitx fuerint ,
tur ab eis, vel aliis perfoois ecclcfiafti- quam diligentius & feftinantiuspoterunt,
cis teneantur. Si forte aliquis temerarius Iludeant terminare .· cogantque fiibditos
dc violentus decentor, ecclcfiam incaftel- iuos in judicio fervare illud idem.
latam ad mandatum fui epifeopi noluit
diruere, vel ei noluerit eradere poffiden- XII. Ut fsciliarctmtn fint in relaxanda ex­
dam: nominarim excommunicationis vin- B communicationis aut inttrdifh fententia.
culo percellatur, & interdidii fententia
fupponacur tota terra ipiius.
Intelleximus etiam , quod fcntcntias
tam excommunicationis , quam interdi*
fti, fine congrua faMsfacîione r,claxant.
X Ut ed pacent fervendam etiam inviti
cogantur.
In quo cafu illam diftridjiohcm prra­
pimus inviolabiliter obfcrvari , quam
Sicut peccatis exigentibus mulco tem­ domnus Innocentius papa ΠΓ. in quadam
ptare fumus experti, propter guerram , fua decretali nofcitur exprelfiife : hoceft,
feu baronum dc civitatum difeordiam , ut fi quis quia datum damnum noluit
tam perfonx quam terrx ipforum , in emendare , fuerit excommunicationis vin­
exterminium dc direptionem trahuntur . culo aftriclus, prxter juratoriam cautioAd cujus jaâurx remedium, pacem & nem, ante faciat de damno dato cmenconcordi<m etiam invitis prxdican &*-* dam’, quam ejus fententia relaxetur. Si
feminari oportet. Jubemus ergo, ut ci­ vero excommunicationis fententia fera­
ves , & civitatum redores , comité , tur in aliquem, qui citatus ad judicium
barones, caftellani, milites, & alii, qui venire conccmplic: ad cam relaxandam
ab epifeopis ad hoc idonei videbuntur , fufficit, fi, quod juri pareat, przftitcric
ad pacem feu treugam faciendam pari­ juramentum . Et quia interdum hujuf­
ter dc fervandam, nccnon & ut ftratæ modi judices a malo non revocat amor
publicas ferventur iecure, ab epifeopis , Dei, ncc ecclefiaftica ditciplina : neglifi forte fuerint difficiles, per ccclefinfti- entes dc contemptores hujufmodi ad rccam diftri&ionem cogantur: dc interim, ftituendum damnum paffis duximus con­
quoufque pacem juraverint, fine a pacis demnandos .
beneficio alieni. Et quoniam triplex fu­
niculus difficilius rumpitur: prxeipimus, XIII. Ut perjtfri , i’ qui per fere menfct in
ut ad pacem faciendam firmiter dc fer-^ excommunicatione pcrman/erint , ad fedem
apotloltcam abfolvendt mittantur.
vandam, epifeopi fibi mutuum auxilium
ftudeant exhibere, ficut in capitulo fe­
licis recordationis domni Alexandri paContra publice perjuros , feu convipx tertii plenius continetur. Quia vero Λο* de perjurio, dc eos qui pertinaciter
per Aragones, Brabanzor.es, Bafclones, in excommunicatione per fex menfes
Ruprarios , feu quocunque alio nomine permanierint , pro- eo quod faciles funt
cenfeantur, multocicns diicordia & per­ homines ad perjuria, & ad ceniuramecturbatio dc rapina generantur in terris : clebafticam contemnendam, fpecialem &
de ipfis ad memoriam revocamus, quod novum canonem promulgamus : fciiicet,
ab eodem dicto Alexandro contra ipfos ut nulli epifeoporum liceat hujufmodi
nofcitur confticutum, ut videlicet, ficut anathematizatos abfolverc, fed ad fedem
hxretici, dc........ ante alios excommu­
apoftolicam, ficut facrilegi & incendia*
nicentur, dc ab omnibus fidelibus expu­ E rii, abfolvendi mittantur . Perjuris ve­
gnentur ubique locorum. Qui autem il­ ro , · propter aliam fatisfadionem , di- ’ FirU ,
.
los tenuent, aut in terra tua effe per- ôam fedem in przfentia vi (itare injun- prartrr
*HeUunui·
miferit, cenfura fimili percellatur.
gatur. Si forte clerici fuerint, in utro­
que cafu ab officio & beneficio ecclefiWF
J7. 17 judices ecclefiafiici jus diligentius
ft ico repellantur : ad quorum neutrum
unicuique reddent .
reftitui valeant, nifi per fummum pon­
tificem, vel ipfius legatum.
Inter ceteras' qucrelass qux ad hanc
fynodum perlate fuerunt, illam feverius
puniendam & corrigendam cenfemus ·.
Cswcif. Central. Tom. XXII.

Ddd

a

XIU. Ut

tWOCXWTTUS
F. Ul.

______ 7y 1

CONCILIUM

SJ»’·*,

rn

A tu», feu chores non fiant , nec dicta ANNO
A.
tur amatoria carmina, vel cantilenae ibi- christ»
etcltfio idoneum, profentcnt.
dem; ex quibus praeter id quod aliquo- *»·>
tiens auditorum^nimi ad immunditiam
Quorumdam monachorum, & aliorum, provocantur, obtutus & auditus quorum­
five Gnt religioiz, live aliae quzcunquc libet (pedantium polluuntur. '
pcrionx , provifio indifereta , qui eccle­
fia» ad przfentationem ipiorum pertinen­ XV/II. Ut clerici tum rtgulortt^ tum fit cuii·
f(t » bobi tu fint bontfii it decenti.
te», ex certa (cientia quandoque faciunt
Ultra tempus a canone indultum vacare,
Pro eo quod, clerici, 6c qui religioni
no» Lateranenkm conftitutionem inno­
vare compellit : in qua noicitut conftivu- adftringuntur ex voto, & etiam izculatum, quod
aliis per,— nifi
.... a_ monachis,
------------ ,&
--------r-. _rcs« nec opere, nec habitu profeifionem
fonis, infra
i r fex
r
—
menies,
ad --------------vacantesec-° fuam oftendunt, immo, quod dolentes
defias epifeopis idonea: fuerint perfonz & inviti dicimus, adeo diflbluti funt ,
przfentatae, poftmodum appellatione re­ & multipliciter immunditiis & exceflimota, liceat in illis ordinare redores , bus implicantur, quod ficut laicus fic &
qui prxeiTe noverint & prodefle: ita ta­ (acerdos.·. iaicis quibus ipfi funt fignum
men, quod ex hoc nullum patronis in pofiti ad fagittam, eorum corrumpuntur
exemplo i & quos in omnibus a&ionibus ,
pofterum przjudicium generetur .
fuis ad noncftatem praevenire deberent
JfK Ut rcliglofi proftffi, proprictetem hebere & vitam , tanquam czci czcos eos in
non findatur.
foveam trahunt , & ad gehennam prx.cedunt· Circa religiofos igitur fervanAd hzc, epifeopis, abbatibus, prrpo- dum jubemus, ut in quacumque fint di·
ficis, ôcceteris religiofis, priunous,
prioribus., voncon­ gmtate aut ordine conftituti, babitum
ventus infinuat lynodahs,, & fubattefta- & tonfuram & in alus (ux profeflioni
tiont divini judicii diftn&e injungit, ut habeant congruentem. Quibus firmiter
fubditis fuis profefti licentiam habendx inhibemus, ne panno de flamine forti ,
proprietatis non tribuant , cum etiam aut alio colorato, vel (umptuolo , feu
hoc Romano pontifici non liceat , ficut aliquo fer i co, in futurum utantur. Capdomnus Innocentius papa tertius , in pas fimiliter coloratas, manicatas prohi­
bemus eifdcm. Circa (xculares quoque
quadam fna conftitutione teftatur.
illud firmiter przcipimus obfervandum :
XV/. Ut reptortt, 6* violotores petit , ana- ût amodo, maxime in (acris ordinibus
tbtmeti ]ub;icnntur ; ehoqutn epifioput
conftituti , convenientem coronam ha­
beant , & claula deferant indumenta ;
rejorciot tnjuiiom domnum foffit.
nec rubeis; aut viridibus, feu aliquibus
Ut raptorum, violatorum pacis, & eo­ piericis, io pofterum uti prxfumant: fed
rum, qui in ftratis pubheu aggrefluram ^noncftatem clericorum qux in decretali
committunt , necnon qui captos homines felicis memorix Gregorii evidentius ex­
ad redempt it nem compellunt , nimium primitur, fervent.

Ci»c7à?
CMB Iv Γι'

«

grefl anti malmz occurratur: antiqua in­
novantes ftatuta, decernimus, utmqua
cumque diceccfi prxfatas iniquitatesdnSli
malef Clotes deprehenh fuerint exercere,
ab ep'lcopo illius loci anathematis diftriô'oni (ubdantur: ipfum alii etreumadjacertes epifeopi, quoufque paftis injuriam
plene (atisfedum fuerit·;- teneantur viri­
liter adjuvare, fententiam quam in de­
linquentem tulerit obiervanles , & au­
xilium ei manu militari etiam , fi opus
fuerit, impendente»
Quod fi quis epi·
fcoporum cortempferit , ad refarciendum
damnum pallis injuriam teneatur.

XIX Ut cleriei, eum epifeoput juserit , «d
joirot ordinet promowontur : & nt od··
vocmonit officio Jungentur.

Jubemus infupertam prxpofitos, quam
alios clericos , ad exhortationem , vel
ad mandatum fui epiteopi, fine difficul­
tate qualibet ad (aefos ordines promoE veri. Prxterea in facris ordinibus con^ftituti, qui ftipendiis ecclefiz (uftentantur| coram judicibus fzcularibus officium
advocationis non fumant contra canoni­
ca inftituta ; nec deteftabiles conipirationes faciant de cetero , (eu conjuratio­
XVH. Ut in fenfiorum vigthit foltotipnet in· nes, in quacunque fint ecclefiz profefdecoro non fient tn ectltjut , é antileno
fione aut ordine conftituti . Quicumque
autem conftitutionis hujus propna teme­
omnorio tbidcm non dicentur .
ritate fe conftituerint tranigre^pres , a
Statuimus, ut in fandorum vigiliis in
luis epifeopis canonice puniantur.

ecclefiis hiftoricx falcationcs, obicocni mo­
XX.

79i

. 7M

A V E N ït O N E N S E.

.

afiafticum beneficium ponfequatur. Immo-——
CHRWrt XX* ■ Tant décréta i» confangaineot eorum ,, fi qua forlttan funt adepti , tamdiu fuis cHKiTri
i»·».
fiel 7*</r»«r ae Caftra novo , é* Gaufre·
benefient fpohcntur & officiis, donec “·»·
diem mteifeieruat. .
per Romanum pontificem fuerint reflituti. Statuimus etiam , ut fi qui fimile
Mi fera bilem &lacrymofam interfedio- facinus commilerint in futurum , circa
nem fandae memonc Petri dc Caftro- ipfotum confanguineos fimtfts ceniura
dovo, apoiloHcx fedis legati, ad memo­
fervetur. Quem rigorem circa illos tan­
riam reducentes ; & atrox facinus necis tum volumus obfervari , qui de perpemagiftrt Gauhedi cshvntci Gcbennentis,( tuta iniquitate , apud bonus & graves
pia: & rcltgiofie converfactunts & vitae ,, fuerint infamati.
jus temporibus nequiter perpetratum,-dc
altorum plurimorum re|>gioforum vito­ XXJ. Vt ortbiepifeogi , é* epifeopi bat^tonflittittomt objawrt jaaent.
rum,-quos non fufficimus ad ptxfens , B
nec expedit enarrare : tanti facinoris frc.
Archie pi fcopis, & epiTcopis, fub atquentia, & atrocitate commoti, ultione
qna poli u mus prpfequentss, facri appro- teftatione divini judicii difln&e jubcbatione concilii duximus ftacuendum .* ut mus, ut omnes luprafcriptas conftitutionullus de parentela illorum*, qui praefa* Des pro fua putfibtlitate bona fide obferros clericos occiderunt, ufquead tertiam vent, & faciant ab omnibus fubditis luis
linea: cujufcumque ' generationem , ecclc- inviolabiliter obfervari.

©U
G··

ngoF

C3*AD

«âSi» Pl

tr* **35** **3is**

CO N C ILIA

^ÔG** TQg**

«âfiL

«Ëtël·

AVENIONF. NS1A

Ab Httgont Rigitqfi epifeopo

Ô*

TQgt

DUO

Milme A. S. L

Aneo jlog. Mit*.
ADNOTATIO

Ex ΜιχΛ
SuM>i. To,

CRITICA

ET

ADDITIO.

Incilia Avenionenfia duo» tota licet anti Cmitis vinculo innodavimus, fic totam ipfius ter*
Ipppofuimus interdifto
, pro co
quitate invita; Labbcus vel potius ColTar* ram eccleliSftico
..............................................
..
tius ex conj dura diffinxit. Horum alteri tribuit quod idem comes venerabiles paires Carpentoracanones XXI. ibi apud eum lepmdos ; in alio tern & Vafionenfem cpifcopos cum fuis clericis
vera^anaihemati traditum R ymundum Tolofa- non reftiluit plcno jure, ficut ego Milo ei prae­
num cenfct. Hanc ejus conjeûuram falfi convin­ ceperam fub religione picftiti juramenti & poe­
cit , quod modo daturus fum , additamentum , na in ipfo juramento adkâa ; pro eo etiam quod
demonfirans prius illud concil um anui 1i g. hareticos & credentes dc terra fua non expulit»
anathematis fententiam io Rkymundum tulifle ; neo cos ad «rbitiium tradidit lignatorum , eccx quo conficitur » alteri Avcniottcnfi concilio clefiis quoque & rrligiofis domibus ac pet Ionis
Î|Uoâ ille anno taio. pro ferenda in comitem milerabiitbus jultiuam » ficut ei prcceptum fue­
enrentia aftignat, nihil agendum fupereflè . Eft rat , non exhibuit» nec ad refpondendum dc lé
vero additamentum illud fynodica concilii Ave- conquerentibus aliquos conftiiuit rcfpontaies ; fi.. III.
... nomi. ..
militer incafiellatis «ecclefias «d diœcefanoruta
nionenfis ad pontificem Innocentium
ne utriufque legati apoftoiici, Hugonts Regienfis cpifcoporum arbitrium non deftruxit, & pedagia
fit Milonis feripta» quam repeto ex Baluaii col Dfeu exaâiones indebitas non dimifit . Hanc auIcAione epiftolarum Innocentii III. torn. pag. tem fententiam ita duximus moderandam*, quod
366. cui cpiftolam alteram adjungo tunc p li­ fi comes ipfe ufque ad proximum felium om­
ter, fed privato nomine, ab eodem Milone A. nium fitnâorum ad prrientiam noftram accefleS. L. ad pontificem feriptam, & a Balusio ibi­ rit » & fuper prrdtfiis fatisfecerit competenter ,
dem vulgatam , in qua res in eodem concilio
non fit hac excommunicatione ligatus ; alioquin
tam ipfe quam terra rplius, ut fupra diximus »
aâas illi expouit.
fic excommunicationis & interdifti fententia te­
neatur. Quia igitur, fanfte pater, veridica mul­
DOMINO P A P Æ.
torum relatione didicimus , quod comes ipfe ad
fedem
eft apoftolicam accelTurus, ut interceflTioSeteilijjiieeo patri ac domieea Immcentio Dei gratia
fitmmo Poetifici, Hetgo Regent epifeopat , & ne illuftris regis Ottonis, regis quoque Francis,
JHilo beemiltt fervet ejeu , vs/anUriMW debit*, ac plurium aliorum, de quorum dilectione feja& £at, term lus , que tota pene in manibus ve*
ferviMit obfc^aiioie.
flris confidit,. reftitutionem obtineat , & fie ef­
Um nuper apud civitatem Avinionenfem pro fet noviflimus error longe priore deterior, totius
ftatu provincias cum multis archiepiicopis negotii veritatem veftrs fan&tatis auribus duxi­
dc epifeopis & aliis ecclefiarum pnrlacis eflemus mus declarandam ; ut fi forfan idem comes ad
in concilio congregati, dc confilio fit afienfure­ vos, ficut fpdratur, acceflerit, io fucceflbre Pe­
verendi patris Abbatis Ciftercienfis , & facri ap­ tri petre, que Chriftus eft, inveniat firmitatem,

σ

C

probatione concilii comitem Tolofanum anathe- indubitanter feientes , quod per Det ac veftram
gra-

.795
.CONCILIUM
79«
tÿ* gtjtiam taliter efl ligatus, ^juod deinceps recal-A termini um fc direptionem veniret, non expeâa-------- -non
r._-.poteris
. ..n-.-, nectaveftris
manufandis
militari
, quamvis invitus, prxfatam
ANNO
·'———citrate
juflioniCtiHisn k* °b»«*re; nili forfan » quod Deus avertat , munitionem mihi tradidit fubverteudatn. Ea igi­ CHRISTI.
,
n quod circa iptum factum efl aliquorum inflan­ tur funditus demolita, continuo Maffiliam pro­
tia dirtukatnr . Roucellinum quoque fandi peravi, civefque Maflblienles diligenter admonui
Vliions MaiGlienGs monachum apoflatam & pacem & alta , qux circum adjacentia loca ju­
perjurum in eodem concilio anathematizavimus raverant , jurarent & ipfl, Ôc prxeipue 'de fado
& malediximus, non fotum propter quandamno­ Roncelini, in quo multum cccleGam Dei fcanbilem, quam ttaduxic , led ptopter alias caufas daliza verant, fatisfaccrent competenter. In quo­
multiplices, quas, cum Gut notorix , fuperva- rum nullo preces meas feu mandatum exaudire
cuum credimus enarrare. Hugoucin criam feru.n curarunt, cx-uiationes in peccatis fuis frivolas ,
caftaldum ipfius Roncelini feu bajulum cxcom- fcilicet Roncelini abfentiam, allegantes ; & , quod
municavimus nominat un, & omnes qui ei, G- non fine verecundia multa & rubore fuftinui ,
cut ipfius caflaldo vcl bajulo dc extero refpon- mihi publice, licet falfo , in faciem cbjeccrunt
derent. Multos alios quoque nobiles & burgenfes quod cum Romana ecclcfia et coirmunicartct in
di- B multis, non ramqnam apoftaram feu excommuMatblienies fententia eadem ligavimus , qui
q
cluni Roncclinum in fua iniquitate defendunt . nicaium ipfum viiare debebant. Exinde per AquenCivitatem Maflrlienfcm fliniliter ac totam aliam fem civitatem Avinioncm revertens , prxfatum
terram Roncelini prxdiâi ecclefiaflico fuppofut- comitem Fulcalcarienfem vocavi, eum diligenter
mus interdicto , pro eo quod eundem Ronccli­ inducens, ut, Gcut comes Tolofanus, ceteri ba­
num de monafterio per violentiam extraxerunt, rones & civitates, le ad obfervantimn pacis &
dc ipfum in hia malitia & pertinacia manu te­ eorum qux fla tuta fuerunt apud S. ALgidmm
nuerunt, huc ulque ejus domic.um tanto tempo­ obligaret . Ad quod, licet a principio difficilis
re fullmentcs . Item pro eo quod violentiam multum extiterit, poflmodum tamen, fecundum
quam hominibus Mwntiipcflulani & peregrinis voluntatem meam & cuilibum archiepifeoporum
tam m rebus quam in perfonisidem fecerat Ron- & epifeoporum qui apud Avinioncm ad conci­
celmus, non prohibuerunt, cu.n portent. Proco lium fuerant congregati , ad obfervatrdtim quxcriam q.iod ea qux ftatuia fuerant apud fandum cunque volui prxcipeic tam fuam quam multo­
rum commilitum fuorum juratoriam mihi & in/Egidimn pro quiete ac flatu totius provincix
___
iuper trium caflrorum pignorativam exhibuit caunoluerunt fu ut alix civitates
& caflra_ ____
jurare .
Pixùius etiam dominus abbas de confilio om-C t onem, qux caflra qii bufdam diferetis perfonis
nium p ilatorum ecclefix , qui fuerant in ner- t cclefiaflicis nomine vcftro cuflodicnda commiG.
c.tu congregati, confutes & conGharios Tolola- Grca vero comitem provincix ac terram ipGus,
pro eo quod in Siciliam cum forore profeftus
nos excommunicationis fententia innodavit , &
totam civitatem ecclefiaflico fuppofuit interdi&o, luerat, qux flabilienda fuerant flabilire nequivi.
pro eo quod hirtticos & credentes, quonim ibi Ad communem tamen utilitatem & quietem to­
tius provincix multa in pixfato concilio flatuta
efl maxima multitudo, nolueiunt cum icbusiuis
ad arbitrium tradere fignatorum. Hxc ideo, pa­ luerunt; & prxdiftus Ronccllinus praecipue, tam­
ter fancle, veftris auribus duximus intimanda , quam apoftata & perjurus, cum omnibus fauto­
ut ii forfan ahqui pridicunm ad; prxientiam ribus luis & complicibus fuit nominarim anathe­
vcflram iriferint vel acceilcrint, dc his qi;z aû.i matis vinculo innodatus, toraque civitas Mafliiienfis & terra ipfius ecctefiafticodiftri&irtime infunt circa ecs fciatis plemus veritatem.
terdifto fubjcda. Pixfati quoque domini CiflercienGs abbatis fuit confllnim & voluntas ut for­
LITTERAL MAGISTRI MILONIS
M:£jt ad domirum pap.int .
mam juramenti baronum, civitatum, aliorumDque locorum, ficut in authenticis , qux penes
η-x habeo, continetur, vobis feriatitn tranfmitSantfifonj patri C7 diw.-rrj /nexenr.j I'ei *r.3.':a
terem . ponendam , G vcflrr fanâitati videbitur,
fumma pontifici, Afl.b buri:.it jerzut tj.tt voiantarium debil* iirvitntu obeyttr.m.
in regeftis. Qua. fonna ab originalibus fumpta
Oftquam cum-exert itu fignaton i a Lugdu­ -& d.ligentcr corrcfta in quaterno , meo tigillo
no per provinciam ulque ,ad Mumempeflu- fignato , quam attulit lator pmtcntiuin, plenius
lanuin piucefli , reverendo patii Ciflercicnfi ab­continetur. Quia igitur , ianctc pater , ad hoc
bati & principibus vifuin fun
plurimum expedi­ res per Dei gtatiam jam devenit , ut in tota
re quod ad terram nobilium virorum comitum provincia fit fumma pax it tranquillitas reforma­
provincix & Fuicalcartcnfis, partim pro refor­ ta , dummodo facile non foivantur qux multa
manda concordia inter cos, partim pro collcfta iunt deliberatione flatuta , bcatitudine.n veftrum
quatinus ti forh'■
facienda per ecdetias ad opus '& lublidmm exer­ humili fuppltcatione depolco
citus jetu Chrifti, celeriter remearem . Cumque tan , Gcut a multis creditur, Tolofanus comes,
Arelatcnfcm civitatem vcniiTem oculata fide per- pacis juftitix inimicos , ad prxientiam veftram
• nuntiante
ipexi quod alias fama intellexeram * nuntiare . acceflerit pro recuperandis caflris, qux mihi veVidelicet quod vir nobilis Willelmus Porccllcti E liro nomine aflignavit , quod te jaftat pofle fa­
munitionem quamdam fortiifimam fuper duabus cile obtinere , non vos moveat ejus lingua folis
mendaciis 0C contumeliis erudita; led, Gcut me­
ecclefiis fic in cimiteno ipfaium conflruftam in
infula quadam juxta ripam Rhodani , non lon­ ruit, de die in diem manus ecclefix fentiar gra­
ge ab eadem civitate, m perniciem tranfeuntium viores. Cum enim fuper quindccimad minus ca­
pitulis prxter alias juratoriam ab co receperim
poflidebat, domofquc Domini convenerat tn fpeluncas latronum. Innumera enim maleficia, ra- cautionem, fere in omnibus msnifeftifiime dejeρίηχ fcilicet, exadiones Indebiti, furta , & ce- lavit; in his ptxcipue qux in aliis Jit teris conti­
terx abominationes committebantur in ea , & nentur fadis nomine domini Regentis & meo .
Unde a jure quod habet in civitate Melgoriicetimebantur nihilominus in futurum committi .
Propter quod mc cum circumflantibus civitatibus! cidit manifefle , A feptem muniiiflima caflra
continuo ad ipfam deftiuendain accinxi. Et quiai qux de luis habeo in commiiTum Romani ectimuit didus nobilis nc terra ipfius tota in cx- clcGx ceciderunt. Avinioncnlesquoque, Nemaufen-

P

/ V E N 1 O N E N S E.

797

79S

icaicif Si homines fanâi Ægidii , ficut in for-A gnofeunt. Si autem, quod Deus avertat, ide.n —— ——
—-------- -ms juramenti quod mihi reflronomine pneftiic- Toloianua comes fine alia fatisfaAione recuperaANKO runt, plenius continetur, de omni jure quod in verit fua callra, quicquid fiutum ell contra hxCI',*,,I^UÏ <U»« h*t*t bomtnium Romans cccle- reticos & pro pace ac quiete provincie (lab li­
‘ fix parati font exhibere. Verum , ficut tn pre- tum, prorfus ad nihilum rcJigctur, & mei us ef­
fatis habetur liitcri·, adhjjc utque ad proximum fet nihil inchoatum futile , quam relinquere ta­
Iulum omnum Sanâorum expeftabitur ; i»quo, liter inchoata . Parcat mihi vcftra benigmiat ,
fi nun venerit fatisf-âurus de omnibus, centra fande pater , fi prolixius , vel aliter quam de*
iplum tarn ipiriiualirer quam temporaliter pro­ bueriin, forfan fcripfi. Nam ex abundantia corcedetur . Caftra liquident que de fuis habêo , d s os loquitur ; & zelum bonum habeo , qui
adeo funt artificio & natura loci muuita , ut” utinam feientia fit conditui. Licet enim tam co­
cum auxiiio civitatum, locorum etiam & baro­ mes ipic, quam prxfa tus nobilis, cujus adeo mu­
num, qui ecclefie multa tunr devotione ac ju­ nitionem deftruxi, quod pro centum milibus toramento aftriâi, facillimum fit ipfum extermi­ lidorum in flatum prilhnum reparari non pofler,
nare de terra quam fua vita turpifiima diutius ccculte mihi exitium machinetur , ficut multo­
maculavit. Ad hate, in eo quod Romana ecclc- rum certa relatione cognovi , nihil mc tamen
fia tenet , caftra , ullatenus ^ie non iarfitur ; ab eo quod ccepi poterit revocare , quam; is uter­
immo per hoc & his diebus extremum evaht que mortem fuerit machinatus legati. * Namfic ’ Pnri Jfupplicium , te illota rernanfit alia terra tue . comes Temper poftea interfeftorem ipfius fami- C*'1'™ " »
Comes quoque Fulcalcarienfis multique alii ba- liarem habuit & amicum , cum etl-t antea ini­
ro.tes & nobiles , qui mihi multa catlra muni-u micus; & VZtllelmum Proce liet i germanum in­
tifiima reddiderunt, non folum ea non non re­ terfectoris ejmdcm poftea Temper habuit competunt. fed offerunt alta inceffanter, quoniam id mcnialem.
tranquillitati provincis admodum expedire co-

7“

«ggk

HR1SJ1

«ê^· «$§** «$&* <$^S*

«ê§* «ê§* «CS* «^ê*

^GNESNÆ IN POLONIA CONCILIUM
Quo anathema difiam efl in tpifeopum, G dc canum cccltfia Pofnanitr\Jis

afiutf IIIO. circiter bnhitum .
F K Jjppt·
Μ.. ■:· w.i;.

Nocentius papa III. inepiftoh regift. fib.
lib. XIV. Dfvnodo vinculo excommunicationit aflrlnxtris, iidem
lÇnocentius
dat anno XIV. pontificatus fui die XIV. Kal. canon..t diutiis communicaverunt eidem: qxanquam
aug. tdeil Chnfti tu r. ad Henricum Gndnen- ipjî> non hc içr.t l^mrarc fententiam in pioVinciali
km archiepifcopum hxc de concilio provinciali concilio folemnittr promulgatam . Hxc tantum de
Gnefiienfi fciibit. Cum tnim tu ( Philippo ) </«<>*- concilio illo Icimus.

I

A”, nu.
Refit. hb·
X.V.
dam epifeopo G... Decano Pojnanicrifibus

in plena

. C®· CONVENT US

AD

R. A V E N I C A M.

h JKi de bonis Eccitfiaflicis a laicis poflejis reflituendis aiîum & canz-entam efl ,
Amo 121c. habitus.
Ibid.

An. n.

Uod conventum hunc laicorum & ecclefia- £ anathematis fententiam retulerunt . Tum appelrum prxtuium inter ccclehx Dei conctlia Ilatum eft ad pontificem ; & pontifex caufx co­
diftuiit ad legatum fuum eo ftattrn
adiciverim, tecit dc conventus ipfius celebritasgnitionem
,
& Caufx plane ccckfiaittcx tradat 10 . Latini , mittendum , ut ex epift. Innocent ii 9b. regift.
lio. 16. difeimus . Quid inde acciderit, indicat
qui non diu ante Cunitantinopolitanum impe­
rium occupaverant , una cum civili principatu Honorius papa 111. in ea cpiftola , cujus fuperius memini. Suidis auribus reftitutionem rerum
loca pariter ecclcfiaftica plura fibi retinebant .
Grave id vifuin ecclefiarum expoliatarum pneoccupatarum occinucrunt legati . Iterum ergo
lulibus, querelafque ea dc re fu^s ad imperato­ obftrepnum eft anathematum fulmine , quo frarem detulerunt. Sdd tanta erat occupantium po­ gore territi laid principes confugerunt au I lonorium HI. Icnocentii fucceflbrem, a quo illx
tentia , ut agere pro authoritate nec fummo prin­
cipi liceret- Quamobrem ut componende pacis propofiic funt pacis conditiones in tifdcm Hononi litteris legendx ■ (Jbi fita jaceat Raratio aliqua iniretur, vifum eft folemnem con­
ventum cx principibus ecclefiaftkis laicifque indi­ venica , locus habiii 'conventus , nullibi tne
cere , in quo partibus auditis conventum eft in legitfe recolo ; forte tamen locus erat in prin­
fententiam, quam ftatim recitabo, acceptam cx cipatu Athajx , ut ex litteris indicatis Honorii
epiftola Honorii pape III. ea de re feripta & pape colligitur.
vulgata a Baluzio in Colled. cpiftJar. Innocentii III. to. X. lib. XVI. pag. Sjj. In his litte­
ris compofite litis conventiones in publicas tabu­
las relate continentur. Sed principes fidemfuam
minime tunc liberarunt , cujus pervicacie fue
merito a judicibus ab Innocentio IIL deftinatts

Q

TA

ans-

>

CHRJ.H

79»

CONVENTUS A D RAVENICAM.x

Boo
Amtcr eoa ftatuto, nifi folverlar qood tenentur
poceftatem habeant nominati barones accipiendi
--------- TABULA CONVENTIONIS
ANNO
dc bonis eorum tantum qtaod eorum debitum ,
& nihil amplius, perfblvarur; fed in cunâis abJh/ar ·“&*'·!·>* & intftrii CTtaù frntiftt.
foluti fit Uberi quantum ad perfonas dc res ipN nomine Domini. Amen. Ad honorem Dei lorum fie ecdeuanim que fuperabundant debi­
A land· matris ccclefi· , fit domini pap· tum perpetuo-m poftenim perieverent. Heredes
Innocent ii 111. Hoc eft paâum five conventio quoque five filios clericorum five papatum fic
fuper uni ver fis ecclefiis potitis live fills vel fun­ uxores eorum non capiant vel detineant vel fa­
datis in Theftalonica ufque Corinthum , quod ciant detineri vel capi ouandiu ad mobilia eo­
intervenit inter dominum Thomam Dei gratia rum feras poterint extendere manus, five de eo­
Cohftantinopolitanz ecclefix patriarcham & ar- rum mobilibus eis poterit fuper debiti quantitate
chiepiicopos. Athenienfem, Lariffcnfcm , Neo. fatisficri competenter . Filii quoque laicorum
patrenfem, de epifeopos infra ponendos , & ba­ B Grzcorum five clericorum feu papatum in baro­
rones inferius propriis non· in i bus declarandos . num iervitio juxta morem foiinun perfeverent ,
Renuntiaverunt quidem domini Na meus Rof- nifi per archiepifcopos vel epifeopos vel de eo­
fredus comeftabulus regni Theftalonici , Otto rum licentia fuerint ordinati . Poft ordinatio­
de Roccha dominus Athenarum , Gurdo mar- nem vero eodem privilegio gaudeant quo fun­
chio , Ravanus dominus infulae Nigri pontis , guntur clerici in obedientia Rom. eccl. confti­
Raynerlus dc Traval , Albcrtinus de Canofa » tuti. Si qui vero papatum vel monachocumGrxThomas de Stromoncort, comes Bertuldus, Ni- corum batonum detinuerint & laboraverint ter­
- eolaus de fando Orner, Guillelmus de Blanel , ras que ad ecclefiarum vel monafterionun non
Guillelmus de Arfa pro le & hôminibus fuis & pertineant jura, eodem modo przdiâis refponfidelibus & vaflallis , in manibus fupradidi do­ deant dominis quo fecerint laici qui eorum ter­
mini patriarchs recipientis pro ecclefia nomine ras detineant fic laborant . Alioquin fi prefati
domini pape dc fuo, & archiepdcoporum fic — barones contra jamdiâa venerint , vel aliquod
przmiflorum, poft admonitionem per fuos ex­
epifeoporum infra didos terminos pofitorùm
ecclefiarum eundarum, omnes ecclefias & mo- communicentur prrlatos, & tamdiu in excom­
naftcria, poffeftiohes, redditus, mobiha, & im­ municatione perfiftanr quandiu de damnis fit in­
mobilia bona , & univerfa jura ecclefia Dei , juriis canonice fatisfecerint irrogatis. Ut autem
volentes & firmiflime promittentes didas çccle- przmiffis fides plenior habeatur, de voluntate &
fias & monafteria cum omnibus rebus fuis habi­ confenfu fit auâoritate dominorum Thomz pa­
tis & habendis, & pertonas in cis pofitasfic po­ triarcha fic imperatoris Hcnrici Coftantinopol.
fic archiepifeoponim fic omnium baronum in
nendas, & clauftra ecclefiarum, & fervientes ,
& feivos, & ancillas & homines, & univerfa przfcnti chartula pofitorum appenfa figilla con­
fuppelieflllia & bona libera & abfoluta per fc fidunt . Salvis in omnibus domini papz auâori­
fuccefTorefque tuos, homines, milites, valtsllos; tate , reverentia, fic honore , Afta funt hzc
fideles, fervientes, & fervos in perpetuum per­ apud Ravenicam anno Domini MCGX. indimanere ab omnibus angariis & parangariis, tal­ QÛione XIII. przfeutibus archiepifeopis fic epifeo­
lis , fervitiis , & fervit ut ibus univerfis , excepto pis , fic electis, fic clericis fic militibus , videlicet
acroftico tantum , quod cis debent eundi live Heraclienfi, Athénien fi, Lariftenfi , Neopatrenfi
Latini five Grzci tam in dignitatibus quam in archiepifeopis, Avallonenfi , Fermopilenfi , Daminoribus officiis & ordinibus conftituti propter valieofi, Z>aracorienfi, Citrenfi eleâis , de quo­
terras quas tenent ab ipfis , fi quas tenent vel rum confcnfu fic voluntate fie auâoritate funt
tenuerunt, quod tempore captionis civitatis re­ przmifta perafta , fic przfentibus caniche Leo­
giae Conftantinopolitanx folvebatur a Grzcis, & nardo , Jacobo presbytero , Henrico mlgiftro ,
nihil aliud debent, A nihil aliud przfati baroBonifacio canonico ecclefix fanâz Sophie de
nes per fe, fucceflbres fuos, taftallos, homines, Conftantinopoli, fic priore Crucifcrorum Bono­
fideles, fervientes & fervos , fibi in przdiâis ec- nia , archidiacono Thebano, decano Davalienfi,
clcfiis five monafteriis vendicare, nihilquein po- domino Arduino fic Arnuldo capelianis impera­
flerum ufurpare; fed fi qui ex préd its clericis toris przfati , fic przfentibus Guiffredo Marcftam przlatts quam ceteris ccclctias vd monaftt E calco totius imperii Romaniz, fic Rolandino de
ria deftruerc voluerint, debent , quantum cis li­ Canofa, fit Rainorio de Gutr^bulla , fit Guilklcuerit, repugnare deenter fic turbate nc com­ mo dc Sarz, fie Bonuz de fanâo fepulchro , fie
pleant quod ncqiyter loncepetunt. Si qui vero Gerandino de Gummula , fie Jacobo de Afleffuerint
cIcik:·· Latinis vel Grzcis , five mo­
fo , fic Hugone de Sciten^uen, Albuinde Plun­
rulus, papatibus id calogcri», m dignitatibus ges , fie Philippo de Montis , fic aliis pluribus .
vel minoribus ord tubus, ul officiis conftituti , Hxc autem completa funt menfe Maji die fequi dictorum baronum terras detineant & labo­
eundo intrante.
rent, fic acroftuum iuivitc noluerint , termino

.

**

I

CON-

_

CONCILIUM PARISIENSE.

«οι
<ίΆ

ίίιωΛΓ'κ.

»«*

ο»Μ®»κηΒ:^ικΐ»®«β®ο^β»ο®β®βκ9®α»»®β»ΑΜ®®®η

CJONCILIUM PARISIENSE
Adversus Almarici harisin

et

seciatorbs,

Et libros quofdam Arirtutel.s atque aforum , anno Don.ini MCClt

R

Loit-

D 1

A L M

R ) c 1

t t S I, Anerabiles Petrum Pariftenfcm epifcopum , & fra­
trem Garintim regis Philippi conhliarium : qui
cjufque feûatoribus damnatis.
miflb clam ntagiflio Rad. * dc Nemurcio cleri- * Radulfa
co, diligenter inquiri fecerunt hujus fertx viros.
lgordnt ai anmtm MCC1X. Fuit, induit, in
Idem Rad. articulolus & artutus , & vere ca­
eadcm facra façultate (, Parfierfi ) (ludens tholicus , fic miflus , fingebat fe cflif imitabili
quidam clericus Almaricus nomine , dc territomodo
­
de ferta eorum cum adfingulos venieb.t.·
rio Carnoknfi , villa quz Bena dicitur, oriun­ & illi revelabant ci fecreta lua , tanquam fux
dus . Qui cum in arte logica peritus effet, & fertz participi, ut putabant. Et ita hujus fertae
fcholas de arte illa & de aliis artibus liberalibus pluies facerdotes, clerici, Ac laici, ac mulieres,
diu rexiffet, tranftulit fc ad facram paginam ex- - diutius latentes, prout Domino.placuit, tandem
colendam . Semper tamen fuum per fe modum deteâi, & capti, Ac Pariiios addtirti, & m condocendi
& opinionem priva
’ Ac
* difeendi
.. ......... habuit,
*
cilio­ ibidem congregato convicti & condemnati,
tam, Ac judicium quart fertum tu ab aliis fepa- B& ab ordinibus in quibus erant degradati , tra­
ratum. Unde & in ipfa theologia au fus ell con- diti fuerunt curiz Philippi regis : qui tanquam
ilanter affeverare , quod quilibet Chriftianus te­ rex Chriflianiffimus & catholicus , vocatis appa­
neatur credere fe effe membrum Chrirti , nec
ritoribus fecit omnes cremari : & cremati tunt
aliquem porte falvari qui hoc non crederet, non Pariftis extra portam in loco qui nuncupatur
tninus quam ft non crederet Chriftum effe na­ Campcllus. Mulieribus autem, & aliis fimpiicitum & pallum , vel alios fidei articulos .■ inter bus, qui per majores corrupti fuerant & decepti,
quos articulos ipfc hoc ipfum audarter audebat pepercerunt. Przd dum autem hrrefiarcham Aldicere annumerandum efle.
maricum , quia plane conflitit fertam illam ab
Cum igitur hoc ei ab omnibus catholicis uni- eo originem habuiHe, licet in pace ecclefiz, ut
verialiter contradiceretur, de neccflrtate acceffit putabatur, fepultus tuiflet, ab univerfo concilio
ad fummum pontificem .’ qui audita ejus pro- etiam port mortem excommunicatus fuit & conperttione Ac univerfitatis fcholarium contradirtio- demnatus , <5c a cimetcrio facro ejertus, & offa
ne, iententiavit contra ipfum. Redit ergo Pari-'·' ac cinis ejus per fferquilinia funt difperfa : Be­
fios , & compellitur ab univerfitate confiteri, nedicius Deus per omnia . Eadem l'incentiu< Eelore, quod in contrarium przdirtx opinioni fux lovac. fpeciel. htilir. ΛΑ. χχιχ. cap.evil, ex Rigor*
lentiret .· orc dico, quia corde nunquam difficn- de dejcnbit ad verbum ; nfi tfteod paule cantrafit. Tzdio ergo & indignatione affertus, ut di­ ίΐικ!. Robertut menât but Autifliodore^fii idem re­
citur , rgrotavit , Ac lerto incumbens deceflit in fert in cbromco : fed anna MCCX. ait effe gefta.
brevi , Ac fepultus cll juxta monaflerium S. Mar­ Ea tantum ex to decerpam γ,α ad R:gar. mm ad­
tini de Campis.
dit . Erant, induit, numero quatuordecim. quo­
Poll mortem ejus furrexcrunt quidam veneno rum erant aliqui facerdotes animarum curam
b ibentes ; quibus fecerat favorem apud populum
fa ejus dortrina inferti , qui eo fubtilius plufquam oportet fapere lapientes, ad exfuftlandum fpecies honellatis , Ac titz gravras iuperducta.
Chriltuin , & ad evacuandum novi tctlamcnti Et infra : Decem traduntur incendio , reliqui
(aeramenta, novos Ac inauditos errores & in-pquatuor murali redufione damnantur.
ventiones diabolicas confinxerunt. Inter alios co
'· - · - ■ Vero
- — Htilitrbacbienfii
·> ■< · ·■ -<· , eoriemdem
------Cafariut
rum errores impudenter adruere nitebantur, quod iit temporum, libro v. dialogorum cap. xx ! I. z..apoteftas patris duravit , quandiu viguit lcr' Mo- ram bxreticarum prodit nomina, & qxi ex m igni
iaica . Et quia feriptum cll : Novit fepervenien- damnati fint, qui minime . Eorum , injutt, no­
ti.-m abjicientur vetera : poflquam Chridus ve­ mina funt hzc .· VI illelmus Piffavicnfis lubdianit, aboleverunt omnia tertamenti veteris lacra- conus, qui le.’er.it Parilis de artibus, & itibus
menta , Ac viguit nova lex ufque ad illud tem­ annis ffuduerar in Theologia; Bernardus lubdiapus. In hoc ergo tempore dicebant , tertamenti conu» : Vt/illelmus aurifex, propheta eorum ; Ste­
phaniis facerdos de veteri Curbnelo ; Stephanus
novi facramenta finem habere, Ac tempus fanrti
Spiritus inccrpiffc , quo dicebant Confeffionem, de cella; Joannes facerdos de Uncinis. Irti omnes
Baptifmum , Eucharifliam , Ac alia fine quibus in theologia fluduerant, excepto Bernardo. Dufalus haberi non potert , locum de cetero nong do fpeciaiis clericus magiffri Elmerici facerdotis,
habere, fed unumquemque tantum per gratiam qui fere decem annis in theologia rtuduerat ;
Spiritus fanât interius fine artu aliquo exteriori Elmangns acolytus, Ac Odo diaconus ; magitler
infpiratam falvari porte . Caritatis virtutem fic Garinus qui conventaverat Paiifiis de artibus,
ampliabant : ut id quod alias peccatum effer, fi & hic facerdos audierat theologiam a magitlro
in virtute fieret caritatis, dicerent jam non «ffe Stephano archicpifcopo Cantuarienli ; Ulricus fa­
peccatum. Unde Acftupra, & adulteria , Ac alias cerdos de Lucri , qui fexagenarius rtuduerat in
corporis voluptates in caritatis nomine commit­ theologia tempore multo; Petrus de fanrtoClotebant .* mulieribus , cum quibus peccabant, Ac dovaldo facerdos , & fexagenarius, qui etiam
{implicite» quos decipiebant , impunitatem pec­ audierat theologiam ; Stephanus diaconus de ve­
cati promittentes .· Deum tantummodo bonum teri Gtrbuelo . Et infra : Quatuor ex eis fue­
runt examinati, fed non combulli, videlicet ma& non juftum, pœdicantes ·
Fama hujufmodi pervenit occulte ad viros ve· girter Garinus, Ulricus facerdos, Stephanus diaE e e
conus

I.

a

H

a

8oj

innocentius

CONCILIUM PAR1SIFNSE.

Η™.1*}**

*o4 '

conus, qui perpetuo reclufi funt carcere. Petrus A mz : cum quibus adiit epifeopum Pacifienfem»
Christi vcro antequam caperetur, pix timore monachus fic urs magtftros legentes de theologia : videli- - ANNO
”
GHKIsTF
cftcdus eft.
‘
ect decanum Sakburgicnlcm, fic magitlrum RuDt illorum errortlue , C quamtdo Jint aettEli, perturn de Koren , fit magi 11 rum Sicphanum ;
pienim idem & exp.icutieu , quum RigHdut, h- omnia hzc cis ' infinuantes . Qiu territi valde,
quitter. Dicebant, inquit, non aliter elle corpus
injunxerunt przdido Rudolpho in remiffionem
Chriiii in pane altaris , quam in alio pane, fic peccatorum luonim , fic altet i facerdoti , ut fe
in qualibet re : licque Deum kxutum iuiffc in fingerent effe de illorum confortio , donec fenOvidio, ficut in Augultino . Negabant refurre- tenti^s omnium auuiviffent , & plenius omnes
dionem corporum , dicentes nihil effe paradiariiculos incredulitatis eoium exploraffent.
itim, neque infernum : fed qui haberet cogita­
Magifter veio Rudolphus fic facerdos focius
tionem Dei in fe, quam ipfi habebant, habere ejus, in exeeutione hujus laboris, cum ipfis hzin fe paradifum ; qui vero mortale peccatum,
r et icis circumierunt epilcopatumPanlicn'em, Linhabere infernum in Ie , ficut dentem putridum goneniem , Trecenfem, fic archiepifcopatum Sein ore. Altaria fandis ftatui , fie lieras imagi- nonenfem,
________ t ...
... _______
__ quamplurimcs
___ t._..... .
in ...
rribùs
menfibus, fic
nes thurificari, idoiolatiiam eiTe dicebant . EosBdc eorum leda invenerunt. Ut itaque ipfi hzre ‘
qui offa martyrum deofculabantur , fubfanna- tier· plene
·
· ipfo magiftro
"
«...
■- ·
de
Rudolpho confide
bant . Maximam etiam blafphemiam auti funt
rent , quandoque vultu elevato fe fpiritu in cor­
(licere in Spiritum fandum, a quo omnis mun­
ium raptum fimulabat , fic poftea aliqua fe vi
ditia eft fic fanditas . Si aliquis eft in Spiritu diffc dicebat, quae in conventiculis eorum narra ■
fando , ajebant , fic faciat fornicationem , aut bat : fic publice eorum fidem dc cie in diem fe
aliqua alia pollutione pôlluatur ; non eft ei pec­ pixdicaturum fpopondit. Tandem reverft adepicatum, quia ille Spiritus, qui eft Deus, omni­ «copum , vifa fic audita narraverunt.
no leparattis a carne, non poteft peccare : quanQuo auditoepiicopus prxdiclus per provinciam
diu ille Spiritus qui eft Deus , eft in eo » ille F’o cis mifit , eo quod non client in civitate,
operatur omnia in omnibus. Unde concedebant, excepto uno Bernardo . Qui cum effent in cuquod unufquilque eorum effet Chrillns fic Spiri­ ftouia epifeopi , congregati funt ad eoium exa­
tus fandus. Et puulo poft. Qttorum perfidia hoc
minationem vicini epiicopi , fic magiftii theolo­
ordine deteda eft.
gi . Propofita funt cis fupradida capitula, qu::
Prxdidus VCjlhclmus auiifaber «nit ad ma- quidam
f.. . ..... ex
... cis ...
.... ___ ___
____
in fprzfentia omnium
atteftaban
gillrum Rodulphum de Namuntico , oicens feCtur; quidam vero cumrcfilire vellent, fic fe coneffe miflum a domino : fic hos infidi litans arti.................
vinci viderent, cum ceteris
liabant in eadem per
culos ei propofuit. Pater fub quibufdam formis tinacia, nec negabant. Tanta audita perveiiitaoperatus eft in veteri tcftanwnto , kiluet lega­ te , confilio tpilcoperum & theolcgoruin dv.di
libus ; fic Filius fimiliter iub quibufdam fotmis, funt in ermpum, fic coram univerfo clcio fiepo
ut in facramento .'.Itaris, & baptiimi , fic aliis.
pulo degradati , & in adventu regis , qui tunc
Sicut ceciderunt form* ûgaks in primo Chtifti praeiens non erat, exufti.
adventu, ita nunc cadenromnes formx, quibus
Filius operatus eft , fic ccffabunt lacramcnta, ’II. De libris Aristotelis ibidem
quia perlons Spiritus fandi clare manifcftabit ie
DAMNATIS.
in quibus incarnabitur , fic principaliter per feptem viros loqucttir, quorum unus ipk wilhclIn diebus illis, inquit Riçordut, legebatur Pamus erat . Ipfe prophetabat ,-quod infra quin­ rifiis libelli quidam ab Ariflotele, ut diceban­
que annos iflz quatuor plagz evenire deberent :Dtur , compoiiti , qui docebant metaphyfrcam ,
prima iuper populum , qui fame coniumetur ; (delati de novo a Coftantinopoli, fic a grreo in
fecunda erit gladius , quo ie principes interfi- |latinum translati. Qui quoniam non folum prae­
cient ; tertia in qua terra aperietur ·, fic dcghi- (dicta: hzrcfi lentemus fub:ilibus occationem prae­
liet Burgcnles ; in quarta defeendet ignis Iuper ]bebant , immo fic aliis nondum invent** przberc
przlatos ecclefiz, qui iunt membra Antichriili.
poterant .· jufli Hint omnes comburi, fic fub jxrDicebat enim quia papa effet Antiihriftus , fic na excommunicationis cautum eil in eodem con­
Roma Babylon; fic ipfe fedet in tnome Oliveti, cilio, ne quis de cetero eosicribere, legere przid eft , in pinguedine potellaiis. Jam tredecim fumerct, vel quocumque modo habere.
elapfi funt anni , fic nihil horum contigit, quz
Robert»/ Atetiffiodorenjis manae but : Librorum,
pleucfo ille propheta fotura infra quinquennium inquit,
(
Anftotehs , qui de naturali philofophia
prrdixerat. Et ut favorem fibi captaret Philip- inlcripti
j
iunt, ante paucos annos Panliis cerpepi regis Francix, etiam hoc adjecit : regi Fran,
runt
kâttari interdrda eil lectio tribus annis,
eorum fubjicientur omnia regna , fic fiiio ejus, quia
(
ex ipfo errorum femina viderentur exorta.
qui erit in tempore Spiritus fandi, fic non mo­
Cetfuritis vero : Eodem , inquit, temporc prrrietur ; fic dabuntur duodecim panes regi Fran-E(ceptum eil Parifiis, ne quis infra triennium keorum , id eft , fcientia kripmrarum fic po- geret libi os natuiaks.
teflas.
1
His auditis, magifter Rudolphtis interrogavit,
III. De libris aliis IBIDEM
fr aliquos haberet iocios , quibus ifta fuiffent re­
DAMNATIS.
velata . Qui cum relpondiffct , habeo multos,
Libri magiftri David, air eodem loco Cetfdrim ,
fupradidos viros nominans : perpendens vir pru­
dens imminens periculum ecclefiz , fe folum ad fic libri galiici de theologia perpetuo damnati
inveftigandam eorum nequitiam ^eofqne convin­ funt fic exufti . Sicque per Dei gratiam hxrefis
tota cxulla eft.
cendos non poffe iuflficere , ex quadam fimulatione dicebat fibi effe revelatum a Spiritu fan­
Nota Gabr. Cossartii S. J.
do de quodam facerdote, qui cum eo pradica£vrar >»
re deberet feclam eorum . Et ut famam fuam
Muaphyheam Arifloietu ditnnittm «it Rir.ordui,
fervaret illzfam, nuntiavit hzc omnia abbati S.
rhylieam Rohcrtu* & Czlarn-.» .· qoiSu« fuffrajatur ·*»·<*/» e-r-'rVidoris , fic magiftto Rupcrto , fic fratri Tho- Gi esori us IX. in Bu' a ad Ma^Prcs fic fcbolaret Γ*- r* Eurif.
rittn

8oy

;

«wocKjre-m

STATUTA THEODORICI EP.

**&.

8o<

— -~ ■ “η!ι·ηί<*, d**· anno V. rim Pontificatus > hoe eft »t»*AMCCXV. hoc eft annit ic«€n"ft hoc concilium. Pa’ ■
" ’"
AMMO no Chrifli MCCXXXI. Litrir ittir neteraSiim, inqu't , ' niienlem tc*de<>u>m reforn avu .· JVb* lit«>·' , in- AMMO
CHKtStl M i» t—titf fromneith t» tert· ftttntia rmhitu
emt , tetri .Arilctru, Jr mttepbriea , er dr «aierrA GHklSli

« « ^*»»*by(Ka 4c phyhcfiuKul d«mn4<< tunc *ucrunc < Certe R, Legato· apcftolicu· t qui anno

STATUTA

Λα trenmum Jtmruto* efle ho* libro· Robeum dt
Calanus c«Pj'.tur , Rifordut sero r» interdiAum al­
tent , tine ullo t:<apon» lita.te .

THEODORICI.

Episcopi Ultraiectini

Anno
Jut taptiyorum Ecclefiafticorum. Pena
violantium

edita

mccix.

Bfra menfemad reftituttonem compellat, alioquin
Dominus ilk ponetur fub inierdido.

I capiatur Praelatus , vel Canonicus, vel fo- De alterius beneficii invaforibus , item locationem
impedientibus.
cius chori , vel aliquis Clericus dc familia
Przlati, vel Canonici , Epiicopus qui nunc eft
vel pro tempore fuerit , ipium liberabit, ii po­
Si Prior vel Canonicus fubtrahat , vel deti­
tuerit aliquo modo , fi non dixerit quod eum neat przbendam fratrum , vel impediat quo mi­
liberare non poftit, & hoc fub juramento, quod nus bona Ecclefix debito more locentur , ex­
in primo fuo introitu przftabit , comprehendi­ communicetur per hebdomadarium ad manda­
tur, Ecclefia credet ei, ficex tuncEcclefia refutum Decani vel majoris de Capitulo, fi Deca­
met divina , fic depofitis crucibus fic compulfa- nus przfens non fuerit, fic reditus ipfius fubtratione legetur msledldio. Sivero capiatur in ter­ hantur. Et fi ad annum in malitia fua perfe­
ra HollandtK vel Geldriz ab ipfis Comitibus vel veraverit fic ad unitatem redire noluerit , ipfo
ab aliquo commorante in terra ipforum, fi de­ jure fit dignitate fua vel pneb^nda privatus. St
tineatur Ecclefia quatuordecim diebus ceftabitC a laico impediatur , de eo obfervetur quod a
a die notification is ; interea monebitur Comes raptore vel detentore fuperius expreflum■
ut captivum liberum remittat cum emenda com­
Dt patiioMriis mr folvcntibus, pma item.
petente .
Quod fi non fecerit, terra ipfius, qu® eft in
noftra ditione ftta, ab Epifeopo fic ArchidiacoSi Padionarii Ecclefiarutn fla tu to tempore
no ponetur fub interdido , fic Ecclefia refumet non folverint, five fint in anno in annum, five
divina , fic obfervabit formam maledidionis fu- fint perpetui , excommunicentur , publice ex­
pradidam, fic Epifeopus per totam dicecefim fuam communicat! denuntientur, fic fi in malitia fua
faciet illum denunciari excommunicatum
perfeverarint, nifi juftitiarius monitus infra meofem de bonis fuis ecclefi® fatisfecerit, ecclefia,
in qua moratur , ab Epifeopo fic Archidiacooo
Dt lafir Ecclefiafticis .
loci ecclefiaftico ponetur fub ioterdido.
Si vero aliqua przdidarum perfonarum IzdaQuid fi Epifeopus ipfe ecclefia injurius ?
tur in perfona a laico, fic enormis fuerit Icfio
manifefta , Ecclefia ceflabit donec denunciatusD
fuerit malefa&or, ficut hadenus oft obfervatum.
Si Epifeopus vel fuus juftitiarius injuriam ecSi levis fiierit injuria fienon manifefta, non ccf- clefic fecerit occupando vel alio modo invaden­
fabit Ecclefia , fed vocabunt injuriatores , fi fc do bona quz hadenus habuit in quieta poflèfexpurgare voluerint, audiatur eorum expurgatio, fione, monebitur ut infra 14. dies reftituat vel
nih ador poftit probare in contrarium per duos reft itui faciat ; quod fi non fecerit , ceflet ec­
telles idoneos.
clefi®, fic fi per hoc ad reftitutionem duci non
poftit , ecclefia Ixfa communibus expenfis co­
ram Papa vel Archiepifcopo fuam injuriam
De bonis torum raptis. Pana
raptorum.
profequetur.

S

Si bona alicujus Ecclefix vel perfome EccleDt impetrantibus beneficia injufte.
fiafticc ad Ecclefiam fpedantia a laico rapian­
E
Si
aliquis
qualifeunque vel undecunque contra
tur, vel per violentiam detineantur , moneatur
ut infra quatuordecim dies reftituat fic impedi­ libertatem vel confuetudinetn Trajedcnfis Ecclefiz hadenus obfervatam aliquod beneficium pe­
mentum removeat.
Quod fi non fecerit , Epifeopus fic Archidia- tierit vel obtinere voluerit, communibus expen­
conus loci ipium excommunicabunt , fie excom­ fis univerfalis Ecclefix infiftat eidem, fit fi ali­
mun.catum denunctabunt abfque citatione .- fic fi quis in fuum hofpitium collegerit , vel auxilio
in excommunicatione perfeveraverit per fex heb­ aftiterit, poftquam ecclefix innotuerit, ipfo ju­
domadas, ecclefia in qua moratur, ponetur fub re a perceptione ipfius beneficii fit fufpenfus do­
fateraido , fic fi nec fic refipuerit, in omnibus nec refipuerit , fic ecclefi® univerfali quinque li­
Ecclefiis ipfius Decanatus accenfis candelis debras periblverit, cum corporali difciplina coram
nuncubitur excommunicatus ; quod fi idem in univerfali fufeipienda ecclefia , fi vero aliquis
malitia tua nihilominus perfeveraverit, Domi­ fufpedus fuerit , fic ab ecclefia , cui gravamen
nus, in cujus terra moratur , monebitur ut inincumbit, coram univerfali ecclefia de hoc imEce t
petiCoutil. Central. Tom. XXII.

S07

STATUTA THEODORICI EP.

g™>v. iw*

got

-Peritus fuerit, cum duobus fratribus fui capituli Λ ci ad funus, fed fi cccicüa invitata fuerit ficut- * **"1
haâcnus contucta eft , ad ecclefiam ubi fepelieodua eft convenient , & ad fepta ctrtncterii '“Τί·».
Dt Çnntnicù ribelltbus.
occurrent.
Scholarium.
Si aliquis Canonicus penitus fuerit inobedicnst
fufpendatur per Decanum a beneficio & per Ca­
Si Scholaris vtl famulus Prxlati vel Canonici
pitulum ; & fi monitus tribus vicibus infra an- moritur, tn platea ad capellam deferetur vel cd
num incorrigibilis pcrmankrit, beneficium abju­ domum clauftrakm, & ibi ccckfra occurret.
dicetur ci per Decanum & Capitulum.
Si Epifeopus grSvatus fuerit, ecclefia ciafliflct
auxdio, & confilio ÔC in cxpcnfi:.
Dt Canonicis fint. tefta/nento morantibus<
A fugantibus ad ecclefiam.
Si Canonicus inteflatus difccficrit, cr.pitulum
diiponat de omnibus bonis fuis, qux a Capitulo
Si aliquis in periculis conflitutus , vel timore
tenet , nifi forte fidei CommOrrius acceperit co­ Bmortis ad ecclefiam vel immunitatem confuge­
ram Capitulo vel alias tub bono tcftmcnio.
rit , ecclefia ipium defendet , donec ci fecurus
cenandus fucru prxfttus exeundi. Si per violen­
Pralatorum & Canonicorum -ujLt.
tiam fuerit extraitus, publice in omnibus ccdefiis dcnunciabitur excommuniçatus, & pana tri­
Mortuo Prxlato vel Canonico in morte five ginta marcaium pumatur : ncc Epilcopus malcin dic fgnificctur Cimpinariis omnium ccckfiafiâorcm abloivat, mfi IntisLfium luerit ccclcfi®
rum, ut audito fis no ecckfix, in qui mortuus univcrl.ili . Publicum vero latrcmm fic noctur­
eft, ccmptilfatio fiat in omnibus ecclefiis. Idem num agrorum populatorem , & qui Iccius com­
fiu cum vflcitur vel fepelitur ; hoc cti^m fiat ;n mittit ea intentione ut ab ecclefia defendatur,
teprimo & trigefimo & in anniverlirio primo.
altas non cctrmifiurus. fic eum, qui delinquit in
Fideicommiflai ii dent cuilibet campanario duo­ ecclefia, ecclefia nen defendet.
decim denarios.
Codeia
Candelx in vigiliis excquiarum quatuor poDe tumultuantibut in ecclefia.
nentur , fic in Mula quatuor. Candela plus non
habeat quam libram ccri , afix novem fint dcC Si quis aufu temerario intrare ecclefiam vofribu’ libris.
luerit, fic fi ditTcnfiones vel bdla exinde r.iovcrc
PWttnun.
Omnes conveniant ad Pfalterium , qui fani contenderit, excoynniunicetur publice , fic abEpifunt, infirmi mittant pio fe
Qui fanus eft fic icopo per iccularem potentiam ejiciatur. Simili­
non venerit, Camerarius accipiet duodecim deter fic adtutcres ipfctum five fint clerici .five fint
narits de prabendafua fiefaciat legi pfalterium: laici excommunicentur, fic pcena triginta marcafi infirmus nen milcrit nuncium , fimili pcena. rum puniantur. Et fi Epifeopus ipfos <licerenepuniatur.
gkxcrit , ecclefia reflabit donec cjedit fuerint,
Omnes remaneant donec ferulcrum fit c'au- fic ecckfix latisi^cium.
fum .· dc qualibet ecclefia habeatur legenda fic
fiula , fic per cuflcdcs ccclefiarum procuretur.
Di duobus beneficiif in eadem Ecclefia.
A*NO
le eipurgabit, vel pro reo habebitur.
CHRISTI
···>.

Colle fla pro defienilu.

Quivis Canonicus infra trigefimum legat vel
legi faciat pro anima defuncti pialtcnum, fic
collecta in mifla defunctorum, fic vigiliis, fic in
matutinis dicatur per trigefimum in qualibet
ccckiia.
Omnes conveniant adfeptimum, trigefimum,
fic anmverfarium primum.
\on fiat Computatio in Conventuahbus ecclefiis.

Compnlfatio non fiat pro laico in Conventuifibus ccclelus, nili cum effertur.
Convmrwalis ecckfia non ibit ad domurn lai-

Nullus tn una ecclefia duo vel plura habeat be-neficia.
L
Nec epifeopus fcholaftriam vel cuftodiam ali­
cui conferat, nifi Canonico ipftus ccclcfi*.
Canonici, qui funt tn perceptione, in expen­
fis luis vel alterius non fin: , nifi in domibus
clauftralibus.
Poflquam Canonicus circlus fuerit fic in perce­
ptione fuerit, ecckfiam parochialcm non regar.

De tor.fur is & coronii congruentibus.

Canonici toniurasfic coronas habeant congruen.
tes . Quicunque reculavcrit , per lubtraâioncm
lui beneficii ad hoc laciendum compellatur.

tïïïn

CONCILIUM AVEN1ONENSE,
In quo Milo apoftolicx fcdts legatus Tolofanos exccmmunicavit : item fub conditionem
comitem loloknum, armo Domini MCCX·

Nterea , induis Petrus raliir-Sarnerfis
I.............
, magi- E concilio excommunicat! fuerunt fic expofiti cives
j;a.— eft
..n , in
:n Toloiani, pro co quod ea qux legato fit crucefler Milo , qui, ficut lupra dicium
terki Provincix, iegatione pro pacis & fidei ne­• lignatis promikrant de expulfione hxreticorum ,
gotio
„
fungebatur
„
, convocavit apud
,
Avenionen______
contempleront adimplere. Comes etiam Toloiafern provinciam concilium przlatorum. In quo nus in przdiâo concilio excommunicatur fuit fiib

I

to*

'"TS™ HÆ7.ESES SACERDOTUM PARIS.

■ ■ ■ —Cub eerdilione lamen , fi «bjurau xdagta dc Abu· rf**.** ·· ur e»u. <·. kko S.
UiKiSii
S' c ^/tmrtaet>(« concilium anno fnperiore cr’e*“·'
bicium «ft . led non ruin in cauta ab Hutone R?«
gicnfi « A M l<>rr !<*»«.« r.rque t.-.im into onrnro Je
«acommumcatione Tololan r.im , ncc crm t>* To .»·
fani · Qux gelt 4 ilk h.-c mo patet cx Valiilatnenli,
4>i< cum ca?. 14. nat.-iioem luam confient* ή no
MCCIX c.ica te'Km S. J ant»» Bap*, permit demd*
anni ejuidem tes (.liât, adtctiptis nonnumquam d<c·

Η

Λ

tio
; <

’,
* ____________
itRo «* * <»“- "·*. ·. * “___
*"·,’·'*
·»««· __ ι>ιη«*
_________

“Ho accipe»· attentaret .

SUNT

ANNO
n4tivitau*. Hine rsp. }<■ cum <etum aharum n-vn- UtRisn
tionem iacit , tum huj^i conc n , quod orca i?iimm
t»ic.
αιιηι opuitvt hcbitum rilr ■ cum «r.*e obbdionem M->ntrv* , qu«m anno MCCX. ca*<«* «de conflit cx
Val.iiarnenii cap. <7· fil »in* tcnpioribu* , 1« jratcrile haut •fué .Vicaumpr/a/MMi dftrjerit
Milo , ut author tit dem, c·*-

HÆRESES

Pro quibus quidam facerdotes & clerici Parihis igne examihati <5c confumpti funt”,
quia inventa eft in illas iniquitas.
Ex MS. Piconiirifi.
fx Martem

1N

hunc modum detrahebant creatori qui crca-B PRÆCEPTA PHILIPPI REGIS
■ turx erant . Auâoritas fanfta fic loquitur,
Francorum.
opera Trinitatis inkparabilia. Hi econtra rater
Aà latent potefister fuper modo captimt
a principio operatus eft fine Filio & Spiritu San& retentions clericorum.
Ao uique ad cjufdem Filii Incarnationem.
Item auctoritas, folus Filius incarnatus. Hi
econtra, Paur in Abraham incarnatus , Fihus
Hilippus Dei gratia Francorum rex univerfis
in MARIA, Spiritus Saoâus in nobis quotidie
majoribus & /uratis enmmuniarum ad quos
incarnatur.
'
prxlcntes litterx pervenerint Glutem & dilcItem auftoritas, omnia fub foie vanitas. Hi âtoncm.
Quoniam moleftum eft nobis & graviter fuecontra , omnia unum , quia quicquid eft, eft
Deus. (Jnde quidam corum nomirie Bernardus ft i nemus , quod vos damna & gravamina 1·aulus eft affirmare, fc ncc pofle cremari incen­ pius incurritis, clericos eo modo quod non de­
dio , nec alio torqueri fupplicio, in quantum betis capiendo , vobis mandantes praecipimus &
crat, quia in eo quod erat, fe Deum dicebat. firmiter inhibemus, ne dc cetero aliquem cleri­
Tum Deus vifibilibus erat indutus inftrumen
cum , de quo tnanifcftutr fit quod fit clericus
, fis, quibus videri poterat λ creaturis , & acci­ capiatis vcl arrefteti* , neque incarccretis, niti
dentibus corrumpi poterat extrinfecis . Hoc fi cum inveneritis ad przlens forefaAum multi i,
quidem errore decepti, corpus Chrifli ante ver­
homicidii , adulterii , raptus, vel alicujus ma­
borum prolationem vifibilibus panis accidentibus gni criminis hujufmodi, vel (anguinis effufi per
fubcifc conati funt affirmare, cumccontra dicat braculum, vel per lapidem , vel per arma moau&aricas, accedit verbum ad'elementum & fit luta , vel nifi eum deprehenderitis , extra ho­
facumtntum. Quod fic expofuemnt : id quod ram in domo alicujus , qui ei domum fuam
ibi fuerat prius formis vifibilibus prolatione ver­ prohibuit coram bonis teffbus. Si autem ad ali­
borum fubcfte oftenditur.
quid hujufmodi forisfaAorum przfcntialitcr &
Item Filius incarnatus, id eft vifibili form· de die captus fuerit aliquis de quo certum fit
fubjcAus, nec aliter ilium hominem effc Deum, quod clericus fit, ftatim reddatis cum judici ccquam unum ex cis cognofcere voluerunt.
clefiaftico , fub quo erit ad faciendum de eo
Item Spiritus fandus in cis incarnatus , ut di­ id quod iecundum quantitatem & qualitatim
xerunt, eis omnia revelabat , & haec revelatio forisfacli fuerit faciendum . Si vero dc nocte
nihil aliud erat quam mortuorum refurreftio. D captus fuerit , & eadem node a judice cccleIndefemetipfos jamrefufeitatosafferebant, fidem fiaftico requiratur , fi hora eft qua poftit red­
& fpem ab eorum cordibus excludebant, fc foli di , cum reddatis per bonum teftimonium . Si
(cientis ment ientes fubjacere.
vero cum eadem node non reddideritis , quia
Item demeritis prziumentes, gratic derogan­ erit forfitau extra horam ; ipfum non mitra­
tes, mentiti funt bonorum baptilmatis non ege­ tis cum latronibus , vel aliis malcfaAorilftis j
re patvulos cx eorum Unguinibus propagatos , fi fid per fc in cuftodia honefta uique ad cratlifiue conditionis mulieribus carnali poflent copu­ num fervetis , & mane antequam requiratur,
la commiiceri.
cum reddatis ecclefiaftico judici fob quo erit.
Item Filius uique nunc operatus eft, fed Spi­ Cum vero aliquis , dc quo non erit certum
ritus fandus cx hoc nunc uique ad Mundi con- E quod fit clericus quando rcquiliius fuerit , dc
fummationem inchoat operari . Hujus opinionis conftitcrit eum effc clericum , reddatur ut
hominum quatuor faceruotes, duo diaconi, tres prediftum eft . Idem per omnia dc omnibus
(ubciaconi comprobantur cxtitifle , qui xvm. rel giofis perfonis volumus dc prccipimus obicrKalendas Decembris juxta S. Honorati bafili- vari . AAum Compendii anno Domini mccx·
cam degradati, xn. Kalendas menfis nominati menfe Majo.
infelici martyrio a faeculo migraverunt. Horum
caufa quofdam libros etiam ipfis lapientibus co­
gnovimus intctdiAos.

P

DE-

nwîc?îT,os

8<i

C O N C

chrk?i DECRETA (a) MAGISTRI PETRI
.>■·
DE C O R B O L I O
Sene neniis srchiepifcopi , Parificnfis epifcopi &
aliorum epiicoporum Parifiis congiegatorum
fupcr hxreticts comburendis & lituis non ca­
tholicis penitus dcflrucndis.

Orpus magiftri Amaurici extrahatur a ciinitciio, & projiciatur in terram non benedi­
ctam , & idem excommunicetur per omnes
clciias totius provinciz. Bernardus, Guillelmus
de Arria aurifaber , Stephanus presbyter de ve­
teri Coibolio , Stephanus presbyter de Cella,
Johannes presbyter de Occinet, magifler VZillelmus Pi&avicniis, Dudo facerdos , Dominicus de
Triangulo , Odo & Elinans clerici de S. Cio-

G

«·*

ilium

Adoardo. Ifti degradentur penitus firculari curiz·""”"" “
relinquendi. Urricus presbyter de Lauriaco , & Quum
Petrus dc S. Qodoardomodo monachus S. Dio,·»·
nyfii, Guarinus presbyter de Corbolio , Stepha­
nus clericus degradentur per jc tuo carccri man­
cipandi. Quaternuli magiliri David de Dinant,
infra natale epifeopo Partficnit aderantur & com­
burantur, ncc libri Aftriftorelis de naturali philofophia, ncc Commenta legantur Pariftis pu­
blice vcl feereto . Et hoc fub perna excommuβ nicationis inhibemus . Apud quem invenientur
quaternuli m-giftri David a natali Domini in
ecantea , pro haeretico habebitur. De libris theo­
logicis feriptis in Romano przeipimus quod epifcopis dicecelanis tradantur, & Crede in DtmmSc
Pater nofter in Romano prxier vitas fandorum.
Et hoc infra Purificationem , quia apud quem
invenientur pro haeretico habebitur.

CONCILIUM IN VILLA SANCTI ÆGIDII,
AB

HUGO NE

EPISCOPO

R EC I EN SI,

ET

ThEODISIO,

Legatis apoftolicis, celebratum anno Domini MCCX,
IN

QUO RaVMUNDUS COMES

TOLOSANUS ITERUM BX COMMUNICATUS.

Epetenda nohit concilii hxjut memoria ex Pe-I
Igitur convocatis in villa S. Ægidii ab epifeotro F'ailifarnenfi , cujut bac verba . Circa po Regienfi, M. Theodifio, archiepifcopi* , &
idem tempus {anno fcilicet MCCX.) comet Tot-pilcopis,
­
& aliis pluribus ecclefiamm przlatis :
lofanus , qui, ficut fupradiâutn eft, acceffcrat comes etiam affuit Toloifanus, conaturus fipofad domnum papam , redierat a curia Romana.
fet, quoquomodo purgare fe de morte legati ,
Dominus autem papa , ficut fuperius tetigimus,
& crimine hzrefeos . M. vero Theodifius dc
mandabat epifeopo Regienfi & M. Theodifio , confdio przlatontm dixit comiti: quod non ad­
ut praefato comiti indiceret purgationem fupcr
mitteretur purgatio ipfius, eo quod juxta man­
duobus maxime criminibus, fuper morte videli­ datum fummi pontificis , eorum quz fibi man­
cet F. P. de Caftronovo apoftoji.cz fedis legati, data fuerant, & quz fe impleturum multotiens
& fuper crimine hzrefeos. Magifter vcroTheojuraverat, nihil implcffet. Dicebat liquident ma.
difius intravit Tolofatn , dum effent noftri in gifter, quod verifimile erat, immo manifeftiffiobfidione Miuervz. £t infra : Habuit fecretum _ mum, quod comes qui quidem juramenta non
colloquium cum abbate Ciftercienfi, fuper ad­ u tenuerat dc mandatis levioribus adimplendis ,
mittenda purgatione comitis Tolofani. M. ve­
fuper purgatione fua de tam enormibus crimi­
ro Thcodifms, ut pote circumfpeclus & provi­ nibus, utpote morte legati ac crimine hzrefeos,
dus , de negotio Dei valde follicitus , ad hoc facillime , immo libcntiffime , per l'c & fuos
omnimodis afpirabat, ut poftet dc jure repelle­ complices pejeraret, ideoque ipfum comitem nul­
re ab indicenda ei purgatione comitem memo­ lo modo admittendum effe dicebat ad purgatio­
ratum . Videbat enim quod fi admitteret eum nem fuper tantis criminibus, nifi prius mandata
ad purgationem , fit ipfe per aliquas falfitates impleviflet levip. Quod audiens comes Tolofafle dolos poftet fe purgare, deftrucretur ecciefia nus, ex innata fibi nequitia coepit Here. Magi­
in panibus illis, periret fides & devotio Chri- fter vero fciens, quod lacrymz, non erant laftiana.
crymz devotionis & pcenitcntiz, fednequitiz fic
Dum igitur fuper his omnibus follicitus eflet, doloris, dixit comiti.- A diixvto ayarxnt tml& fecum tentaret, aperuit Dominus viam .· mo­ £ tarum ad eum non approximabunt . Statim com­
dum infinuans quo poffet negare purgationem muni confiiio & affcnfu prxlatorum , propter
comiti fzpe dido. Habuit recurfum ad litteras multas & multum rationabiles caufas , iterum
domini papz , in quibus fummus pontifex inter excommunicatus fuit in eo loco comes nequiflialia dicebat. Volumus ut comes Tolofanus im­
mus Tolofanus, & omnes fautores & adjutores
pleat mandata noftra. Multa quippe mandata ejufdem.
faâa fuerant comiti Tolofano; utpote de ex­
puitione hxicticorum de terra fua, de dimitten­
G. C. Excommunicationem hic a legatis latam apdis novis pedagns , & plura alia, quz omnia
rrobavit Innocentius pipa per intern anno fequenti
adimplere contempfit. Igitur M. Iheodifiuscum
• d Arelatcnfem cpiicopum oc ejus fuffragane·* dit·· .·
locio fuo, epifeopo fcilicet Regienfi. ne vide­ tAuT- , inquit , cmm m if/nm a venerabili F- N: efifcofo Uticenfi & dilecto film .... CiUerctcnji abbate , apo~
rentur gravare vel injuriari comiti Tolofano ; flolic*
ledit lefath , de multoinm pnelati/rum tanjtlm
przhxerunt ipfi comiti diem admittendz purga­ fentcniia promulgata fu:rit oi e]u(dtm tontumaciamina·
nifcfiam·. fer apoftolica vobii Jtrifta tnandanxn ,
tionis ipfius apud villam Sancti Ægidii.
teunt

R

Cap. j,

(a) Hxc decreta ptxcedere debere Prxcepta Philippi reçu nonnullis forte videbuntur . Verum lue ordinem (equi­
mur MS. codicis ViconienG», qui ea prxponit : idqne , ut exiflim.mus , quod litteras fuai Philippus ren de­
derit occafione captorum bxrcticcrum da quibus hic agitur , antequam epilcopi Pariiii» congregati lententiam
in eoa ferrent.

“W1"

• «J

ROMANUM.

OTTO IV. IMP.

phiijpp.ak.fr.

· .A

° *

Icrtentiam rmim^Uur pnmaltatam , Atet. Na» ab epifeopo JÙjœ'nü 'a
_r r be<j4ilKJ liram
“
ANNO
ftebhcan per nxfeea dtcccftt fiuittt· , & apfeuauene
illam excooMuumcacioca
Ivnttntui non «a Petro mo- ΑΜΝΟ
____________________
___ lenrentiam
CHRIS Π remera, p.r tenueram eale/iajtitatn . nfane ίΛ /<««/«·
nacho tanitu· Jifcimu*, (ed euan» utrteiqua ad In- CHRtSII
·*··.
Swarm ctn^itnm» jlmuter etjcrrHiri. Duram Latere*.
nocentium eptHola , qu»»
roncihi rea geflar rete·>■·
JCPH.Kel. Maje. Pentef.mfrt anna XIP. la letatorum
runnir. Ope» pretium erit eam vider*. No* eam
Jute» defenbrâdit oommtbu» arroran irrepftOe opor-

in concilio Vaurenli ad annum txtj.

ealubabimni.

«t»
CONVENTUS

NARBONENSIS

In quo a Legatis apoftolicis tribus cum rege Aragonum, comite Montisfortis, & Comite Tolofano,
dc comitum Tolofani & Fuxcnfis rebus eft aftum, anno Domini MCCX.
Cip. SI.

A Ah· Domini MCCX. habitant hems canventxm Bquod crucc-fignatos, praecipue comitem MonttsJLX, efle, patet ex ferie narrationit Petri Pallit- rortis , de cetero nullatenus impugnaret , co- >
farntnfif, cnjni bac font verba : Non poft multos mes nofter redderet ci illud quod jam “habebat
dies, convenerunt apud Narbonam rex Arago- de terra ipfius; praeter caftrum quoddam quod
nenfis, comes Montisfortis, comes etiam To- Appamix nuncupatur. Caftrum liquidera nullololunus, inter fc colloquium habituri. Huic col­ modo recuperare debebat propter multas canfas
loquio affuerunt Uticenfis epifeopus, <flc venera­ qux inferius exprimentur. Sed Deus aeternus qui
bilis abbas Ciftercii, qui prxeipue poft Deum ,
abfeonditorum eft cognitor , qui novit omnia
Jciu Chrifti negotium promovebat. Ifte Uticen­ antequam fiant, nolens tot & tantas immaniflifis epifeopus , Ra i mundus nomine, a multis die­ mi hoftis fui crudelitates remanere impunitas ,
bus ardenter negotium fidei diligebat, & quan­ fcienfque quanta mala de hac compofitione con­
tum poterat promovebat, & illis diebus fuper tingerent in futurum, alto fuo incomprehenfieodem negotio cum abbate Gftercienfi legatio-bili judicio induravit cor comitis Feuxenfis , ita
ms oifieio fungebatur. Aftiiit & prxdifto collo-, quod noluit recipere pacem iftam : Deo utique
---- --------:a„ TL..j;r.
j--------Λr.a.
quio
magifter
Theodifius_ , de
quo fuperius
fafta ecclefiam fuam snifericorditer vifitante, ut dum
eft mentio, & multi alii viri lapientes dc boni. hoftis pacem recipere rccufaret, futurx deinde
Traftstmn fuit in prxdifto colloquio de comite turbationis fux ipfe jam confirmativam fenten­
Tolofx; & fafta fuiflet ei magna gratia & co- tiam in fe daret. Nec prxtereundum, quod rex
piofa mdericordia, fi idem comes fanis confi- Aragonum a quo comes Fcuxi tenebat pro par­
liis acquieicere voluiflet. Volebat fiquidem abbas te maxima terram fuam, in caftro Feuxi poCiftcrcti Apoftoltcae fedis legatus. quod comes fuir cuftodes milites fuos: ft coram epifeopo Uti*
Toloianus , dummodo hxreticos de terra fua ccnfi dc abbate Ciftercienfi promifit, quod per
expellerer, omnes dominicaturas & proprietates terram illam nullum malum inferretur Chriftianitati. Juravit etiam idem rex coram dift's le­
fttas hoberet integras & illxfas. Illa etiam jura
quod fi comes Feuxi unquam a communione
^ux habebat in caftris aliorum haereticorum , gatis
- - , , . .
*
qux de feudo ejus erant, qux idem comes di-pfanftx ecclefix vellet recedere, & a familiaritate &
ccbat effe ad minus quinquaginta, volebat prx- —
amicitia
-’-**’* *'
& ffervitio
—-----comitis
r— Montis-fortis , —
rex
·
ipfe ad primam fxpediftorum legatorum vcl co­
f*fus legatus, ur quarta vel etiam tertia pars
mitis noftri requifitionem , in manus ipfius co­
cederet in proprietatem comitis fupiadifti. Spre­
mitis noftri traderet caftrum Feuxi. Super hoc
vit fupradiftus comes illam magnam gratiam ,
Deo utique in pofterum ecclefix fur providen­ dedit rex comiti noftro liitrras luas pa'entes ,
te: & ita omni beneficio & gratia reddidit fe conventionem iftam plenius continentes : it ego
indip.num. Tractatum fuit prxierea in prxdifto qui litteras vidi : tenui, ft diligenter infpext ,
colloquio de pace reformanda inter ecclefiam & reftimonium perhibeo veritati . Sed quia male
iuum immaniflimum perlerutorcm, comitem vi­ . poftea rex fervavit quod promifit, & quantum
delicet Fuxenfem. Ordinatum etiam fuit ad pre­ exinde noftris reddiderit te infamem, luce cla­
rius innotefeit.
ces regis Aragonum, quod fi comes ille juraret
mandatum ecclefix fe fafturum , juraret etiam

CONCILIUM
υ ο

Οττο

ROMANUM

fmpbaator

q, u a r t ü s

Per Innocentium papam imperio depolitus eft anno Domini MCCX

Cta concilii treviffime Paimerini in cArwwroE&inobedicntem, anathemate prirhum, deinde in
bit vertu defcribit Otto Roma ab Inno­ pertinacia perfeverantcni , in concilio prxfuhina,
quod Romx tum Innocentius celebrabar, ab im­
centio coronatus, ftatim cum Romani^pugnans
Ùrbe pellitur , & contra pontificis, voluntatem perio depofitum pcrcuiCt & pronunciavit . ZAes
plura oppida in Apulia capit, Siciliam quoque Naxclernt.
Otto imperator, omnium heminum erga fefux ditioni adjecit. Quapropter eodem anno ,
habito Roma concilio, imperio deponitur . Ea­ dem apoftolicam ingratiffimus, ftatim quam dia*
dem Natultrut Armo 12)2. Pontifex Romanus , dema imperii ab Innocentio papa anno Chrifti
tnqnit, monitum! prius imperatorem per litteras millcfimo ducentcfimo nono, quinto Idus Ûfto& nuntios, deinde ut rebellem apoftolica: Cedi , bris confccutus fuiflet, in Tufcia hxrens , anno
fc-

A

olr

iNNociNHus
p. JU.

9 1 T

CI1K

■»

CONCILIUM

k-VSlNV-SUlUM

CONCILIUM
A
Εκ Colùrti,
λΙΡ«γΜ.

■«II. XI.

orro
tv. imp.
PHIUPP. A. R. IR.

·ι6

8,6

“iequente Hagrans odio Friderici regis Siciiix , A chiam peragrando, Falilcos & Flaminiam fubiqui erat nepos Philippi ducis, fimulque xfluans gendo, Apuhx,
& Capix urbes ubfi.
. Siciiix,
ccteraique
tetra» 1ad‘ tandi Petri
patri.
cupidnate regni Sicihani , aHoiumque bonorum dendo,
*-’
‘ *
’
ad ecclefiam K.manam Ipedantium, omni co­ munium pertinente» invadendo, quart furiis agi­
natu egir, ut Fridericum tub eoprxtexiu, quali tatus, omnia pads, etiam pirata, de turibusec­
is imperium ambiendo pacem tmpern tmbarer , clefix defendendis, de pace inter Philippum Fran­
e regno Siciiix , quod erat ecclefix ieudum , cix & Fridericum Siciiix reges componenda
iacrilege violavit.
expelleret; coque per vim potiretur.
Quare cum illum fruffra fxpius admonuiffet,
Innocentius papa epiâola centefima oduif.ertma uda va , & centefima ortuagefima nona, Or­ & frequenter anathematis gladium eidem com­
ioni refcripfit , fe neque Friderico neque ulli minatus tuiffet .· tandem evaginatum in contu­
alii fauturum vel auxiliaturum juxta pacta inter macis verticem ere ruit , vibravit, impegit, &
per lententum hanc 1)nodalem l.otlcm ecclefix
utrumque conventa, verum cum regnum Siciiix
fit fcudum ecclefix, non porte intermitti, quemB
1 declaravit, paludamcntoquc imperiali exutum im­
paterno affectu Otto a fe moneatur, ut a regni perio privavit .· coque per Suffridum MoguntiSicil.x invafione abftineret , dc contra jura & num archiepifeopum denunci.uo, cledorej impe­
patrimonium ecclefix, prout jurato projnilcral , tit, Francofordir decimotertio die Decembris
modis quibus pjflct oinnbus tueretur ac defen­ congregati Fridericum regem Siciiix eidem in
deret ; aiioqum futurum ut anathematis gladio imperio fubrogamnt . Qua occaGone fautores
Ottonis, circa felium Michaelis totum epifeopaferiretur .
Hanc paternam admonitionem pontificis Otto tum Moguntinum invadentes, incendio ac rapi­
imperator xgre terens, litterifque acerrimis men­ nis ecclefias , monalleria , filias, ac cunfla quxtis ingrajiilitT-T indu ibus pixmiflis, conrra jura­ vis obvia dévaluantes, totam fere terram detomentum poniifu ptxtbtum, Tulciam & Mar- la venin t. Chromem Htrfaugienfe, ÎT Vfpergcr.fi>,

ARELATENSEa

Thcodifo S A. !.. celebratum an. MCCX. In quo, Raymundo comiti Tolofano
conditiones oblai.r, q;; bus r< ■_ jnciuarctur cum ecclefia, & ab co rejecta: .

UI comitn Raimunii gtfia fmpfit
Te-C
X. Unufquitque qui famiiix caput eft, quoEÎ 'agum idi-m iti , aut*' ” f'i,
GKi..ntannis denarios quatuor Tolofanos perfolvat ler atr..? m /·. ? >.j
R.’:jwm, /taa- gato, vel iis per quos exigi legatos jurteit.
mundum,
oi.i.ik»» >'· ~-..t d· -t -Jit ia»»·
XI· Decimis de lundis lins reilmii faciet, &
tum , fiatim elji r «fix at <>u j .rgato Γ Aro..';*« , dumemolumenta omnia qux inde homines fui per­

Q

qm diftam' A't.Jlr , ubt

dc »p;> /iofiendum

ceperint .
XII. Cum legatus per comitis terras & ditio­
nes equitabit, neque ipfe, neque ullus ex ejux
comitibus , five magnus ; five parvus , lobent
quidquam de fuo, & impenfas nullas t.,cient .
Nihil ab eis exigetur: nihr I iis contradicetur.
XIII. Cum prxdiâa omnia Raymundus co­
mes perfecerit, trans mare ibit ad bellum con­
L Comes Rav mundus arma ponet, cofqucdi-' ti a infideles Tureas, idque in ordine S. Joanmutet, qui inppctias ipfi venerunt, ne unoqui- ms .· neque huc unquam redibit, nifi fuerit ipfi
a legato prxlcriptum.
dem retento.
XIV. Portquam prstdiâis omnibus fatisfecerit,
II. Ecclefix obfequens ent, omnefque impen­
ds ôî induras reiariier: ei'.ur, quanciu vivet , d.tiones omnes fux , quandocumquc ipfi libuerit,
•b eodem legato & comite Montisfortis ibi rcablque ulla contradictione fi.bxctus cut.
III. In tota c/us ditione nemo niti duobus flituentur.

effet, inter. ~r in aciibcrat .ir.tm ad-uElum efi : paruifft Raimunaum, C
veniffe : ob.atai
fuije imaitionei, quii-ui lum r.ciifia re;mrr.rurr/ur
rd , quia fntriurtl erant , obiatai privat im
a? uno t oatribui, totiui υη,,.ι. innic, nec promu.\at.i.
in eut.m capit.bui cOnuiti-ncs i.ia' tem­
pi t..rna< tuiffe .

carnium generibus vekctur.

Hae conditionei {ait idem author ) Raymundnt

comit uju excepit : citm^ue Hiat oflendiffet
IV. Idem expellet cpcictquc omnes hxreticos , eorumque foederatos, ab omni tua dmonc. r.-.g^num , qui cum in eadtm urbe verjai.itur ; od
V. Idem tradet Legato & comiti Montisfor- cum RiK ; Habet, inqu.t . Cffcnfut itaqui Rasmuntis, omnes dc' fingulos qui ab <o indicati lue­ dn., mfa.utato legato dtfceffit . Tolofatibui condirint, ut dc ut .«d arbitrium rtatuant : idque an­ ^tionei Jisi propo/ilat exhibuit, quibuj cum videren­
tur imquioret , dt communi corÿîlio ftatucrunt opem
te annum ver entem.
VI. Nemo in vus dmone, five nobilu ille comiti Juo Jcrendam, pereundumque pohui , quam
fit , five iccus , vefiimenta ulla gcftabit prctio- Jinendum, ut tam indigne haberetur. E .dim capi­
ta per cct ra< diticnn Jure urbf, cum circumtuliff.i, ltd tantum cappas nigras & viles.
VII. Caliclli omnia arccfque munitas fux di­ fcl , idem omnes ac Toloja Jiatuerunt.
tionis, dcfirui £». lolo xquari faciet , re nulla
G C. Quod vero an author idvm , idcirco vocatum
ex us rc-frcla.
elfe Raynuinduro ad Arelateidc concilium , quia ni­
VIII. Nullus ex full, licet nobilis, habitabit
ton drhnitum in “villa S. Æcidn fuerat , ob difficulta­
in ulla urbe vel arce, led extra, rure, quart tem nv|ntu : faifum elle conflat , tum cx ver­
to'» hiflonr A biernlnim , qu« tetulimu» p j<. tum
rufticani ertent.
ex .ccuorum ad Innocent'um III. ep'ft'-l» . quam vi­
IX. In iota ejus terra, nulla tributa folven
de m V-utenli concilio ..d r.nnum MCCXI1L
tur, prxtcr antiqua & legitima qux iolvi & exi­
gi iolebant.

KEL-

ANNO
f'UDItTl

,,,,

SKïm.

? A R 1 S I E N S E.

«17

818

Æg, ms®^a^s«^a«g^axsQ^s«a^n^aM:ci«a^sg«ff«a«a«g^~^~'
CS» KELMOELLOCENSE

CONCILIUM

IN

IRLANOIA

In quo lis quxdam inter canonicos Ymdiccnfes coram Cafcllenfi archiepiicopo agitata .
Anno

1x10.

in 1.

vol

habitum.

Ocus ifte , modo obfcurus , fitus erat in tint ’’aper elcEitonc ac ordinatione ( in epifeopun
Irlandia in ditiocM Cafellentis archiepifcopi ; Ymehcenfe ) fap* difh PT. quam etiam
qutoufaam ejui exceffibut in conci.io apud Ke.mc*.
ibi vero concilium circa annum mo. convennfe diicimus ex his verbis Innocentii III. papa ύ:α ct.eoralo caram pref-to en^icpi lopo inter u.
’u-ffet. d?
in colle&ionc epiftolarumejnsBaluziana bt>. XHI. flurn it tJ canon:cb< quejio J
epift. IÇJ. £x litterii tam fapradifii archicprcopi
demum ,a^ utraque parte j; noflram andient:α·η
( Caiellénfis ) yuan* capituli eccLfia'Um.iictnfii
appeilotum &<:. Hxc tantum de concilie , omr. (Kmckii urbs modo ever fa) accepimut, quod cum bus conciliorum colledoribus huc ufque ignotu.

L

gÿ» NORTHAMPTONENSE
Quo Joannes Anglia rex a
ANNO

IW

IN

ANGLIA

communione ticlcfia:

MCCXI.

CONCILIUM.

exors declaratur,

HABITUM.

Uet turee Anglicanam ctt.efiam per koi an B fi< proceribus Anglix , cum idem rex ccclefix fann agitarunt , ex hiflsru ec..<fijql.ee note
nstacerc nollet, coram omni concilio & in faJunt . Joannet rex Stcplanw’i (. antuarix arebttp;·lient (uam a legato , viro virtutis, confiantes
topum e.,Dum agfiojlcrc rec-T arat . Ea de ca.< i
cxcu.nmumcatus denunciattir . Plures Ctiam mt
mtcrdifii c enfura Angha fu-jeEl.i ell . Tune •i';·
ne ex ore domini papx per legatum intentan­
turn tH conct.ium, de quo U ιΛιηι ex annal. Mor­
tur, qui omnia réx pro nihilo duxit. Auctor
gan. ad bunc annum ita differ it.
annalium Wavcrlejenfium hoc concilium ad an.

Q

Quidam cx c-pcllanis domini papx legatus
venit m Angliam, & a regiis cuftoditus, lega­
tionem fuam eft exeeutus. Denique coado con­
cilio apud Nonthampton, prxfcntc rege Joanne

a

num iequentem refert, & plura de colloquio fic
mutuis minis regis fle legatorum papx habet in
Annalx»

Roberto de Corceone, cardinale,

Legato apoftolico celebratum, pro reftituenda ecclcfi.iftic< difciplina,
anno Domim MCCXI I.
P R Æ F A T I O.

C

Um cx injundo noftrz legationis officio te­
neamur quz funt plantanda plantare , fic
extirpate qux viderimus extirpanda, ad hoc ut
frudum faciamus, fic fruftus nofter maneat ad
informationem Ecclefix, auctoritate Domini Papx fic noftra , cum aflcnfu prxlentis Concilii ,
communicato virorum prudentum fic religiofo-D
rum confilio, confli 1 udones qux fcquuntur, du­
ximus promulgandas.· Incipientes a fubditis tanquam a pavimento domus Dei vario lapide ftrato, ut per medios quafi per parietem gradien\ tes;, ad epifcopalc falUgium quafi tedum per­
ungamus .

C

STATUTORUM CONCILII PARS PRIM A. E
Ad clericos fxcularcs.

TITULI

CAPITUM.

1. £>r vita (J boneftate clericorum .
X. Ut qui horarum principio vel fim
Concit. Central. Tom. XXII.

3.
4.

in medio fe abfent antei , non recipiant por
tionem.
A> bénéficiait habeant canet aut avei ad ve­
nandum ; Ü in equu phalerat inhonefiai .
L't qui funt in facru ordinibui pariter tt
bénéficiât!, focariai non habeant.

J. Ut quilibet clericui pralato fuo obedi.it, eidtmqne confiteatur.
De clericu advocationem exercentihu' : & ad­
vocari t qui bénéficiât i non funt ■
J. De clericu .qui juramentum jecerint de non
commodando, mutuando, & fidejubendo.

6.

5. A> admittantur quafluarn pradicatorei.

9. Ar

Sacerdotes ignoti admittantur adcelcbran~
dum fine idoneo teftimmto.

10.

Ne excommunicatus, interdiElut, ignotu i ,
vel aliexui parochi anui laicui, ad fcpulturam,
vel ad communionem admittatur.
tl. De paElione vel exaEiione φτο JWiffti ■, dequt
facerdotibut, qui eorum multitudine onerati,
vel conduELtioi alior facerdotei habent , vel
ficcas Miffat faciunt.

11. Ne ad firmam accipiant, vel dent ecclefiai,
interfuit ,

neve confeffionct audiant alienorum.

Fff

13. No

«xoc.Mrn»
λν·νο
CHRISTI

CONCILIUM

If. Ne feilto bemficiorum fiet.
14. Ne decanattu rurales pro pretio conferantur.
1$. Ne arcbidiacmuii pretium exigat pro re­
demptione procurationum ab eccicfiis
Vlfilat.
16. Ne i» 'domibui clericorum , religioforum ,
&c. fiutt inboneflu comeffationet , indi talerum, Ü aiio indigna .
17. Vt cap-tula convent uaiium ecclefiarum pralalnm entra eligant , fi in fuo collegio non rc, periant dignum.
J$. QsiomoAo confirtnda a capitulo beneficia, 0
cieitiones in ecclefiii facienda.
Ig. Ne plura babtant beneficia quibui cnra fit
animarum.

S1LVÏ.1Μΐ»

»»"

JU. Ne bénéficiâti babeant cenes mi aves ad christi
venandum, ér in efuts pbaieras tubone/las. ·>>>■

Prohibemus etiam univerfis clericisbtneficiatis, ne canes aut aves habeant ad
venandum vel aucupandum , iaut vcnationi five aucupationi intervient. Et ne
habeant in equis phaleras inhoneftas ,
aut fellas ihhcnefle depidlas, fed unius
coloris tantum, non ad intlar vanitatis
frcularium hominum; cum ex his Deus
tentari videatur, & honcftas ecclefizde*
20. Λ» beneficia fint haecditaria , 0 ne proB formetur . Hujus autem conftitutionls
danda liant ia docendi, aliquid exigatur.
tra nigre (Tores , poftquam a prxlatis Tuis
moniti fe non correxerint, poena przdi·
CAPUT I.
da decernimus percellendos.
De vita if boneflatt clericorum

Et quoniam «x ufu cognofcitur vir , it
ab occurfu jactet jenfatut: it amiflus corpo­
ris , ό* rtfus dentiunt , é* tnctffus botnmis ,
enunttantac illo: prxfenris concilii audori*

IV. Vt fui funt in facris ordinibus, pariter
ér bénéficiait, focarias non babeant.

Inhibemus etiam diftridius, dc clerici in facris ordinibus conftituti, ctiamfi
bénéficiât! non fuerint, in propriis do­
tace inhibemus,ne clerici tonfuram habeant mibus, ve! in alienis, publice focarias
fimilem laicali, fed rotundam & circula· habeant, unde fcandalum oriatur. Quod
rem, &
f irreprehenfibilem . “
Przcipirnus Cf, aliqui contra hujus conflitutionis tenoétiam, ut fint in habitu, & gcftu, & rem venire przfumplennt, & ad admo­
converfatione honefta , abftinentes fe a nitionem przlati fui focarias non dimiconfabulationibus frequentibus vel vitio- fcrinc & a fe prorfus non expulerint :
fis in ecclefia & in choro , & a fuper* elapfis quadraginta diebus a prima die
fltia deambulatione & mora extra cho-1 monitionis, noverint fe excommunica­
rum dum horx cantantur, vel MifTace- tionis iententiz (ubjacerc. Idem etiam de
lebratur, per quz divinum officium im­ bcneficiatis duximus ftatutndnm , adji­
pediatur vel fcandalum generetur. Nec cientes quod poft tempus przdidz ad­
fine jufta caufa, maxime in majoribus monitionis, ab officio & beneficio fe nofolemnitatibus
a choro verint effe fufpenics, nec abfoivantur ,
—...............
», poft
r-- evangelium
-....... o----------- -----------exeant ante finem Mifiz. Si quis autem Dvcl aj beneficia reflituantur, nifi gravi
contra hanc conftitutionem noftram ve­ ab epifeopis fuis injunda poena.
nire przfumpferit, fi monitus a przlato
fe non correxerit , beneficii fui fufpen- V. Vt quilibet ekricut praltto fuo obediat
fione muldetur, Quod fi adhuc contu­
cidemqut confiteatur.
max extiterit, a fuperiore excommunicetur.
Przcipirnus etiam, ut quilibet cleri­
cus przlato fuo debitam obedientiamexU. Vt fui horarum principio vd fini inter- hibeat , & eidem przlato fuo , & non
funt, in medio Jc abfentantes , non reci- alii confiteatur, nifi dc confenfu fui przpiant portionem.
lati, vel ab co licentia expetita. Hujus
vero mandati tranfgrr (lores, pœnz præQuia vero in qmbufdam ecclefiis con- dicïx de habitu, clericorum volumu* fubfuetudo reprehenfibilis inolevit , fcilicet Ejacerc.
quod quinam canonici & clerici in horis
anniverfariis, pro quibus aliquid percipi
VI. Dc chricis advocatione cxtrcentihtit :
debet, principio vel fini interfunt, in
it advocatis fui clerici non funt.
medio fe abfrntantcs, ut inde portionem
recipiant : talem confuetudin^m repro­
Przterea inhibemus arftius, ne cano­
bantes , ftatuimus & diftricle przcipi- nicus aliquis, vel afiüs clericus fufficicns
mui decanis ecclefiarum, & his ad quos habens beneficiumecclefiuflicum, paétiohorum corrc&io pertinet , ut przditlam ne interveniente advocationem exerceat,
confuetudinem vitio cupiditatis & negli­ r.ec cautas penitus dcfperatas fcienter
gently indudam exftirpare procurent , allumat, nec cas malitiofc protrahat, vel
increpando delinquentes, & (ubtrahendo earum proceiïum dtbitum per malitiam
cis alias debitam pottionem.
impediat, ncc in contumelias partis adverfx

e..
°11

INNOCENTIS
P. in.

PARI SI ENSE.

.g™»··»

A
verlx prorumpat. Sed fufeepta negotia
anno
CHRISK fideliter & diligenter exerceat fecundum X. Ne eueommunicatut, intcrdtffur, ignotus, chius ίί
veritatem, & nullum jus falfum allegans,
vd alienus faroebtanus latent , ad jcpul- ····
erga judices fe habens reverenter pariter
feram, vei ad communionem admittatur . \
& modefte, In fu per idem diftridius in­
hibemus, dc iub excommunicationis in­
Similiter prohibemus, ne excommunia
ferende pœna prxeipimus , decanis & catum aliquem, vel inxerdidum, vel pe­
aliis perfonis habentibus ccclcfiafticam nitus ignotum, vel alienum parochianum
dignitatem. Inhibemus etiam, ne advo­ laicum, in prxjudicium primi lacerdotis,
cati beneficia ecclefiaftica non habentes, vel ad fcpulturam, vel ad communio­
immoderata falaria exigere aut extor­ nem euchariftix fcienter aliquis facerdos
quere prxfumant. Quod fi quis contra admittat , 'prxeipue in folennitate palhxc impiqbe venire prxfumpferit , nifi chali. Tranfgreffores vero, fi qui luerint,
monitus a prxlato deftiterit; fi benefi-Bpœnx prxdidz dc quxftuariis fubjaccciatus eft, beneficio privetur; alioquin buot.
bunt,
excommunicetur.
VU. Dt chricis gui juramentum fecerint dt
. non commodando, mutuando , fidejubendo .

XI. Dc fadtone vd cuaFlione fro Mtjfis :
dtfUt Jacerdotibus fwi carum multitudini
onerati , vd conduSlitios a hot facerdotes
tabent } vei fucat Mtfias faciant.

In fu per prohibemus, ne clericus aliquis
vel perfona ecclefiaftica juramentum fa­
Prxterea a viris ecclefiafticis monciat dc non commodando libros , vel ftrum avaritix extirpate volentes, autho­
domos , vel alias res , vel de non mu­ ritate legationis noftrx in virtute Spiri­
tuando, five denonfidejubendo pro aliis, tus fandi prohibemus , ne pro annali­
& ne excommunicatio fuper hujufmodi bus, vel triennalibus, vel feptennalibus
fiat : & fi qua fada eft eam authori-C Miffarum faciendis , laici vel alti dare
tate apoftolica & noftra relaxamus , & aliquid vel legare cogantur in tcftamcndiftride prxeipimus non fervari. Si quis to : & ne fuper his aliqua padio vel
vero hujus prohibitionis noftrx contem­ exadio, vel fub aliqua fpecie palliata ,
ptor extnerit: fi monitus fe non corre­ a facerdotibus vel aliis mediatoribusfiat : &
xerit , & beneficiatus fnerit, a beneficio netuperfiua multitudine talium annalium
fufpendatur; alioquin excommunicetur.
feonorentfacerdotes, adquxexplendahonefte fufficerc non poffint , & propter
VIII. Ni admittantur qua/luarii *
qux ipfos oporteat habere conduAit ios
fradicotorct.
facerdotes, vel alia eis venderefactenda .
Nec , ut a prxdidis feexonerent, ficcas
Diftride quoque prohibemus, nequis Miffas faciant pro defundis, fub eadem
fit quzftuarius vel conduditius przdica- diftridione prohibemus , ne facramenta
tor .* nec talibus officium prxdicationis E>ecclefiaftica vel facramentalia ullo modo
committatur, nec ad prxdicandum ad­ vendantur, ficut in concilio Lateranenfi
mittantur, five reliquias portent, five fine eft inftttutum.
his accedant; nifi ex juftacaufa, &cum
litteris Iui diœcefani . Nec prxdicatio Xlt. Nt’ ad firmam accipiant vd dent codifias .
alicujus provincix eis , vel quibufdam
neve conjefjiones audiant alienorum .
aliis , committatur ad firmam . Tranfgreflbribus hujus conftitutionis pœna fuAuthoritate quoque prxdida firmiter
pradidx fimili percellendis.
inhibemus, ne qui proprias ecclefias ha­
bent, alienas ecclefias ad firmam reci­
IX. Nt facerdotes ignoti admittantur ad ede- piant : & ne , fuis dimiffis, in alienis
bran dum fint idoneo trfiimonio.
ecclefiis capellani exiftant, aut proprias
dent ad firmam: fed per fe ipfoscuram
Ad hxc inhibemus diftridius, ne fa-E exerceant, nifi forte eos abcfTe ex jufta
cerdotes ignoti, de quorum ordinatione cauia oporteat, & de licentia fuperioris.
non conftat , ad divinorum celebratio­ Ec ne quis facerdos fine mandato fupe­
nem admittantur , fine litteris teftimo- rioris , aut ejus qui in aliqua parochia
nialibus , vel teftimonio bonorum vi­ curam animarum gerit , confeffiones re­
rorum: & eos qui contra hxc venerint cipiat , omiflis propriisfaccrdotibus, vel
decernimus puniendos arbitrio prxlato- contemptis , nifi in articulo oeceffitatis.
rum.
Tranfgrcflores autem pœna prxdida dc
quzftuariis ftatuimus percellendos.
a
Conti I. General.

G53-.

Tom. XXII.

F if

i

X111- N.

CONCI
LIL'
IV. IMP.
u ι u m
PhilipM
, a. r. frOTTO
.
A*uo collegio idoneum non invenerint » a^no
Illi. Nc ftflia beitefitiorum fiat,
extra eligant, & promoveant in prela* christi
tum : nec unquam prohibeant, ne tra* ··’*·
Praeterea adherentes Concilio Turo* dUtus fiat de aliena periona.

g».

ANNO
CHRIS 11

INNOCENTIUS
p. m.

nenli , le&ionem beneficiorum cccieiia/licorum & divifionem prebendarum βε­
ι i prohibemus , decernentes irritum &

XViII. QittiuHi cvn/mxili « cepitxlo beneficia
ér elcfltonct in ccclefiit fatiendet.

inane , fi quid contra hoc fuerit atten­
tatum.

Infuper flatuimus & praecipimus fir­
miter obfervandum, quod quando bene­
ficia ecdcfiaftica vacant, qux funt a ca­
A7K. Ne decjnatut rurtlti pro pretio
conferantur.
pitulo confeienda, vel elediones fiunt
in aliquibus ecclefiis , publice prxfigaInhibemus etiam ne deccnatus rurales B tur prima qux ad notitiam abfentum
ad tempus vel in perpetuum pm pecu* pofiit pervenire : ad quem diem a bien­
precipue
relidentes
commode
va­
nia vcl aliquo precio alicui conferantur, tes
*’ & -----:--------‘ ‘----------------J" "
ficut ftatutum eft in concilio Laterancnfi leant convenire : qua die illi qui con­
&'Iuronenfi. Eos qui contra hxc vene­ veniunt in capitulo potellatcm habeant
rint decernentes, prxter pcenas in con­ de przdiÜir difpoucndi & ftatuendi quod
ciliis comprehends , juxta prxlatorum ecclefix videbitur expedire . Alias quod
ab ets fuper hoc padum fuerit, decer­
arbitrium gravi poena pledendos.
nimus irritum & inane.
XV.

Ne atcbidiaconut pretium exigat pro rC·
demptione procurationum ab ccclc·
jut fmax non xnfitat .

XIX.

Ne plura btbca ui r Icncfcia
tura fit arienarum .

çuibut

Firmiter etiam inhibemus juxta con.^ Ad hxc prxdida auchoi itate decerni­
cilium Toletanum , ne quis archidiaco- mus , ut fi quis prxlatus perfonatum ,
nus exigat procurationem aut precium cui annexa eft cura animarum....... tam
pro redemptione procurationum ab ec- dans quam accipiens fe noverit excom­
clcfiis quas perfonaliter non vifitat , & municationis vinculo innodandum . Sed
quibus debitum vifitationis officium non & fecundam eledionem decernimns non
impendir. Si quis autem contra hoc ve­ tenere . Infuper ftatuimus quod fi quis
nire tentaverit .- fi monitus non deftite- in diverfis ecclefiis live in eadem plures
rit, prxdidas procurationes libi fubtrahi habuerit......... five curam animarum in
prxcipnnus , ut in co puniatur in quo pluribus eccltfiis, uno illorum beneficio­
deliquerit. Si vero nec per hoc cor red us rum quod maluerit infra duos menfes
dimiilo, altero fit contentus, alioquin
fuerit, excommunicetur.
omnes patronatus amittat , & aliis per­
Λ17. Nc in domibut chricorum ir nligiojo-P fonis idoneis, ab his ad quos collatio
pertinet, conferantur.
rum, &c. dant inbonejla comi [jat unet,
ludt ta.drum, er alta tndtgna.
Ceterum inliibefnus ne in domibus
clericorum, vcl rehgiotorum in clauftns,
vcl in atriis ecciefiarum , vel in aliis
locis ubicumque vinum vendi contingit,
xcligiofi illi qui przfunt , inhcneftas comcilationcs vel ludos talorum fieri per­
mittant , vcl conventionem ribaldorum
ibi recipiant. Item ne in locis fitis extra
clauftra , fua authoritate idem fieri fa­
tur: firmiter prohibemus . Tranlgreflonbus pœna prrdida contra quxftuarios
pledendis.
XVII. 17 capitulo convcntualium ecciefiarum
pr ilttum txtra eligant, fi m fu 3 celle.
gio non repcriant dignum.

Prjcterca capitulis conventualium ecclcfiarum diftridc praecipimus, ut cum
eledionem pradati facere debent , fi in

XX. Ne beneficia fint bareditaria : fr ne prç
danaa licentia decendi, aliquid exigatur.

Inhibemus etiam, ne quis aliquod be­
neficium ccclefiafticum fibi hxreditario
jure vendicct , nec eodem jure a quo­
quam alii conferatur . Et ne quis pro
danda licentia docendi, vel pro fcholarum regimine conferendo, ante vel poft
aliquid exigere vcl extorquere prxfumat.
Si quis autem contra hanc conftitutio­
nem venire, vel in fraudem ejus quicqunm facere prxfumpferit : fi monitus a
przlato fuo non emendaverit , a benefi­
cio ecclefiaflico impendatur. Alioquin fi
contumax fuerit, excommunicetur.

STA-

anno

CHRISTI

E N
S F
PARIS IIL·
CM D t .

IN™cftIT,rs

8m

STATUTORUM CONG
pars

PARISIENS

/

orro

iv. imp.
PhlUPP. A. K- IR-

C A P U T

», ΰ
σ ’ù

I.

De ingreflu fimoniaco in religionem , <7
de proprietate .

sbcundA.

Ad viros regulares.

De ingreflu itaque monachorum fimo-

Une ad viros regulare* fic ad religiofss per- niaco licet habeamus Ipeciale mandatum
fotus , quaii ad domus Dei parietem ir*ndomini papx ad archtepifccpos & epifeamus : qui quanto arâius fe divinis obfequiis
Icopos per totum regnum Francix, quod
• F'”> t»n· manciparunt, * tanto ab inquinAmentis hujus
ro le may»
in hoc articulo bene fuihcere poteft ; ta­
at S... H. jnundi abdicare tenentur.

N

TITULI CAPITUM PARTIS SECUNDÆ.

1. De ingrefi.i fimoniaco in religionem & dt pro­

men cutn monachi & viri reiigiofi non
tantum rebus mundanis, fed propriis voluntatibus renunciavcrint , id prxctpue
cupimus ftatuendum, quod in regula B.
Auguftini & B. Bcncdidi condat elle
ftatutum . quod nullus omnino regularis
proprium habere pratumat , Priores ta­
men & adminiftrationem habentes , de
generali licentia prxlatorum fuornm, ad
communem ufum habere poliunt ea qux
pertinent ad luam adminiilrationem .
Clauflralis quoque aliquid modicum po­
teft ad ufum luum habere .■ ita tamen ,
fi prxlatus fuus ei fpecialiter dedent ,
vel concciferit .

prietate .
i. fie aliquis recipiatur infra tS. annum.
3. Ut fujpcfla r,tio.'a , i" diverjoria, cF/truantur .
4. Ut infirmarum habeatur diligens cura , & fice
mojsn.t jacienda.
5. Ut rtligifi fint 1-ofpitaUs : & nc fraus circa
elecmojrnas fiat.
6· Ut
ccccfione nationis tantum , modo Jit
idoneus , ab iugrejj.i religionis ri pellitur .
7. Ac utrarii, Vil excommunie at i , ad religionem,
fipnlturam, aut (aeramenta recipiantur.
8. Ut q:ei uni carnobio aUigatus efl , in alterum
non recipiatur.
9. fee rtligifi utantur chsrothecis albis , calcea­
mentis Jacularibu< , Ù alus miniet decentibus :
11. fic aliquis recipiatur infia 16. annum.
nec intra refiDotium comcjfsntur.
10. D<. multis reiigioju dijeipiinu capitibus.
Juxta xtatem recipiendorum ad reli­
U. 17 nligiofo iter agenti ntccfaria providean­
gionem, cujufcunque fuerint ordinis, ditur, ne cogatur menticare .
12. Ut jubaiti humiliter obediant, & praiati di- ftri&e prohibemus, nc aliquis recipiatur
Jcrete ac provide imperent.
infra odavum decimum annum.
JJ. Ne abbates prapofiticras fuas dent monachit ad
firmam.
111. Ut fiufpcsli ofliola vt divtrforia
14. Ut qu: ab'eclo religionis habitu in (uculo vlobflrmntur.
Vit, excommunicetur a Jacerdotibus lucorum .
JJ. De excommunicatis , Vel interdiilis , religio­
nem ingredientibus.
De fufpedis oftiolis & diverforiis , fi­
16. Ne monachi per ecclefias finguli ponantur , & ve in abbatiis , five in priorat'bus, five
(oli.
Qin quibufdam locis ubi reiigiofi convcr17. Ne quit duos prioratus, fin obedientias, ufur-

pfU■

.

15. < lena vcl monachi ,

qui conjurationem /Ice­

rint , gradu excidant.

J 9. De rcligi fio advocationem exercente.
23- Ut regulares , qui extra claulira jurifprudentiu
tf mi dicinu dant operam ; nifi injra duos me nfes redeant, fint excommunicati.
11. Nt bini jaceant in leilo.
12. Ut numeris monachatum non minuatur.
IJ. Ne reiigiofi juramentum jaciant de non com­
modando libros.
14. Ut qui (editiones movent ut mittantur in cel­
ias artfius iu claufiro permaneant.
E
25. Quod qui merces juas vendunt ad terminum ,
d? serius propter ipfum terminum', ufiurar iorum
culpa obligentur.
26. Ne clerico , vcl laico , liceat prioratus tenere
ad vitam .
27. Ne ab ingrefuris clauflrum, pafius, vel vefi imentum exigantur.

fantur , ne qua occafio diabolo detur ,
diftrifte prxeipimus , ut omnino obftruantur per epifeopos locorum .

IV. Ut infirmorum babeatur diligens cure, &
elctmojynst facienda.

Cufti ad opera mifcricordix indigenti­
bus exhibenda , non folum regulares ,
verum & fxculares exprxeepto Domini
teneantur; religiofismaxime prxeipimus,
ut curam infirmantium & debilium ope­
ram adhibeant diligentem, & reditus affignati eleemoiynx nullo modo imminuan­
tur, vel aliis ufibus deputentur, & lubtradi reftituanrur. Idem de infirmatus
duximus ftatuendum . Ita quod fecun­
dum loci facultates juxta uniulcujulque
debilitatem vel infirmitatem omnia cis
nccelTaria provideantur .
V. Ut reiigiofi fint bojpitalcs : it ne fraus
circe tlctmoiyt.es fiet.

In hofpitalitate quoque exhibenda ,
non

WNOCSMr.n

CONCILIUM

~

»U

-—non tantum potentibus ôc famfftaribus , Atur in aliud coenobium rehgiofum nifi
.
,
.
ANNO
chrÎsti (ed pauperibus &
magis induentibus , vehementius
przfumatur , quod imeera christi
«»■·· fecundum uniuicujufque condicionem & devotione illud requirat , vel hoc ipfum ·*·»·
loci facultatem, przcipimus , ut in ne- fiat cum licentia abbatis.
celhriis adhibendis curam adhibeant .
Przcipimus etiam, ut eleemofynz pau­ IX. Ne rcligiofi utantur tbirotbecis albis
calceamt nt is Jocularibus ,' Ü aliis minus
peribus deputatz fecundum uniuicujufdeunttbui . Entra refillortum nt Λ
que domus conflitutionem, five in ciba­
comeffentur.
riis, five in veteribus indumentis, vel
calceamentis, nullatenus eis fubtrahantur,
Cum non tantum a malo; fedabom*
ut caufa familiaritatis illicitae alus con­
ferantur. Sed fi qui circa hujus diftribu ni fpecîe mali abftinere nos omnes opor-(
tionem fi a udem teciffe convidi fuerint: teat, & maxime religiofos, ne inordina»
quafi imitatores Judz, qui ea quz mit-®'tus eorum habitus vel geft us po flit offen­
tebantur in loculos Domini ad opus pau­ dere oculos intuentium fxcularium, un­
perum, fraudulenter alportabat , a prz- de religioni plurimum detrahatur : inhi­
bemus diftriâe illis authoritate apoftolilatis fuis graviter puniantur.
ca, ne chirothecis albis dc corio quibus
uti folent fxculares , & quz funt quafi
VI. Vt nulltit occafione nationis tantum
fignum laiciviz, utantur; vel calceamen­
modo fit idoneus, tb ingreflu
religi onis repellatur.
tis fxcularibus , puta botellis , vel cal­
ceis nimis ftri&is & peracutis, vel pi­
Cum Apoftolorum princeps dicat . In leis* quz vulgo dicuntur de coton , vel
omni genit, gui timet Deum' ir operatur ju- opertoriis pretiofis, puta variis, vel grifitiam, acceptus tfi illi : diflridle przcipi­ fcis , vel de ciragrillis , vel de cuniculis,
mus, ut remota omni acceptione perfo­ vel de venetis. Pannis etiam non utan­
rai um, nullus occafionenationis tantum, tur nifi nigris vel albis, dcnonlumptuodummodo alias honeftus fuerit, & eccle­ fis , aut fellis piiftis , vel diicoloribus ,
fiz credatur effe utilis, ab ingreffu reli­ fuis vel alienis . Infuper Angulares co­
rn effationes extra refedorium fine licen­
gionis repellatur.
tia abbatis; vel prioris, abfenteabbate;
I'll. Nc ufurarii, vel cxcommumcati
vel iuperioris, ablentc utroque ;
ad religionem,fepuhuram, &J aero*
menta recipiamur.

Ji. De multi: rthgiofa difciplina capitibus.

Ufque adeo quorumdam invaluit et­
Cubicula extra dormitorium, nifi illis
iam religioforum cupiditas , ut manife- quibus permittitur propter officium fuum,
flos ulurarios & alios excommunicator , fecundum ftatutunv ordinis^, litem in cafeu nominatim interdi&os , ad religio­ θρύυΐο, rumorem in clauftro, ingreffum
nem, vel fepulturam, vel alia facramen- u mulierum per loca fufpe&a, ludos illici­
ta, irrequifita (ui przlati licentia, reci­ tos, puta talorum, fcaccorum, alearum,
pere przfumant: propter quod multz ec­ & hujufmodi, aucupia, venationes , &
clefix non modicum damnificantur. Quod illicita juramenta , cis omnino prohibe­
dc cetero diftriôe fieri prohibemus : & mus. In monafterio quoque, dormitorio,
fi fadum fuerit , ad damna refarcienda clauftro, & rtfcé^orio , & aliis locis ,
illx ecclefix compellantur . Et fi ufura- fecundum ftatuta ordinis , filtntium dirios acceperint, ufuras illas a quibusex- ftrifte przcipimus firmiter obfervari . Si
tortx fuerint reftaurent ; vel fi inventi citca horum obfervantiam przlati eorum
non fuerint, dentur pauperibus per epi- manifefte négligentes fuerint., & nimis
Icopos locorum.
remifli.· puniantur poena inferius pizfixa
contra abbates & abbatiflas manifefte reIUI. Ut qui uni cunebio alligatu: eil , in
miffas .
alterum non recipiatur.

Cum quidam monachi vtl religiofi
igne cupiditatis adeo fine inflammati, ut
in variis ccenobiis varias fraternitates ve­
nari non erubefcanc , ut boc prztextu
promoveantur ipti vel aliqui fuorum ad
aliquem prioratum, vel aliamquamcumque admimflrationem : przcipimus . ut
nullus , ex quo alicui loco religiofo vin­
culo profcffionisfuerit obligatus, rccipia-

XI. Vt religiofo iter agenti nece(farta provi.
deantur: ne cogatur Mendicare.

Quoticfcumque monachus, vel regula­
ris canonicus egreditur e domofua, pu­
ta de licentia fui abbatis , vel przlati :
przcipimus diftrifte, ut in equitatura &
expenlis fibi & (otietati fur neceffariis
er a przlato fuo, competenter providea­
tur, ne in opprobrium Domini & ordi­
nis aliunde mendicare cogatur .
XII.

’»»

,N^Cf,7T,'S

parisien

--’

A

O1RIST1 XI l· Vt fubditi bumiiitcr tbtdion: , ér pr«'***·
loti dijcreto oc provide imperent .
. Λχ. ...

»J°

SE.

Jtp. De excommunicant, vel interdtflit , rehgsoncm ingredientibur.

ANNO
CHRIS ίί

Quia melior efl obedientie quam viflime ;
Interea de ingrelluris religionem conquia per vidlimas aliena caro, per obe- ftituimus . quod fi fint excommunicari,
dientiam veto voluntas propria maciatur; vc! interdidi, vel alia irregularitate vel
fummoperc cavendam eft fubditis, nc obligatione alia przpediti, id primo ab?
vitium inobedientiz incurrant , fed prx- biti indicent; & fi eft cafus de quo ab
latis fuis in his quz fecundum Deum eo poffint folvi , abfolvantur: fin autem,
funt , & ftatuta fui ordinis, humiliter ad majorem ablolvendi remittantur . At
obediant & devote . Przlatis quoque fi per regligentiam vel ignorantiim re­
nihilominus in periculo animarum tua­ cepti fuerint tales, & poftea per confcfrum injungimus , ut in exercendo fui Bficnem vel alio modo de veritate abbati
magiftratus officio proprios motus, fcili- conftiterit, abfolvantur ab abbate. De
cet rancorem & odia , vel affeâiones eo tamen quod celaverunt , gravis eis
carnales non fequantur ; fed adeo dis­ poenitentia injungatur. Et fi talis eft ca­
crète & roride in przcipiendo, ut fub fus, in quo non poftunt abfolvi ab ab­
przcextu debite fibi obedientiz fubditos bate : abbas bona fide apud cum qui ha­
fuos nullatenus fcandalizent : quod quan­ bet poteftatem abfolvendi, beneficium
doque contigifle cognovimus , ut & vel abfolutionis procuret.
bonefti de abbatiis fuis exire cogerentur .
XVI. Nc monecbi per eccltfiat finguli
ponentur, if [oli.

XIII. Ne ebiatet prapofituret fuos dent mo·
necbit ed firmem.

Cum in concilio Lateranenfi conftet
1
'-efle ftatutum, ne monacht per villas <k
Confuetudo deteftabilis in quibufdam oppida, feu etiam per ecclefias parochiacoenobiis inolevit , fcilicet quod abbates les, finguli ponantur , δζ non foli inter
przpofituras fuas quibufdam monachis fzculares homines fpiritualium hoftium
fuis refidentiam clauftri quoquemodo elu­ conflictum expedient : przcipimus quod
dere cupientibus , fub cctta forma pe­ nullus tam reverendi concilii ftatutuni
cunia, dent ad firmam , & ab ipfis mo­ in hoc cafu tranfgredi przfumar. Quod
nachis recipiant inde fidcjuflores perfo. fi per negligentiam abbatis vel alterius
nas fzculares. Ex quo non modica fe- prxlati fuerit attentatum . per follicituquuntur incommoda & fcandala; quia fi dinem dicecefani epifeopi quam citius
aliquid excrefcit fupra firmam , mona­ emendetur.
chus illud quafi proprium fuum retinet.
In quo etiam materiam babet inordina­
XVII. Ne quit duot priorotut (eu
te vivendi. Si autem reditus prxpofitu-D
obcditntiet ufurpet.
rz non fuffecerint ad firmam , quzi.c
per fas & nefas unde poffit abbati fatisCum fingulos przlatos locis quibus iblj. c.
facere quodammodo. Quod ne de cete­ przfunt debitam oporteat refidentiam &
ro fiat, abbatibus fub poena fufpenfionis follicitudinem impendere , quod etiam
officii fui inhibemus.
circa fzculares in Lateranenfi concilio
eft ftatutum: grave nimis & indecens ,
XIV. Vt qui eb’<eflo religionit habitu
quod quidam religiofi duos prioratus feu
in foculo vivit, excommunicetur e
obedientias fibi przfumant ufiirpare .
Jeccrdotibut locorum
Quibus timendum potius fuerat , ne ,
dum ad utrumque feftinant , neutrum
Quoniam quidam apoftatz falutisfuz paragant . Unde conftituimus , ut qulimmemores, abjeélo Dei timore, de or­ cumque contra hoc ftatutum venire przdine fuo egredi fine licentia przlatorum E fumpferit:, in condemnationem fuz cu­
fuorum, & in fzculofzculariter converi piditatis utroque privetur, ipfo jure .
fari, abjeilo religionis habitu, non ve.
rentur: przcipimus , ut quoties hzc ad XVIII. Vt cltrici, vel monetbi , qui conjienotitiam przlatorum pervenerint , ubi-*
rationem fecerint , gradu excident.
cumque invenerint tales . dummodo eis
de veritate canonice conftiterit, excom­
A longe retroadlis temporibus, confti Co*
municentur a facerdot i bus locorum ; dc tutum eft in Chalcedonenfi concilio
tanquam excommunicari , ab omnibus quod unum eft de quatuor principalibus,
evitentur.
ut clerici fui monachi, quiconque con- '
jurationum vclconfpirationum, cujufmo­
di

c..
® 11

INNOCENTIUS
p. m.

CONCILIUM .

iS3*_____

—-^“di publicis etiam legibus inhibitum, in· A
chrTsti currerint, cadant a proprio gradu . Et
■XXII. Ut numerus monachorum non1
····- nos tam fandi concilii veftigia fequeri­
minuatur.
res , id ipfum maxime de religiofis qui
feriunt partes & confpirationes in capi­
Cum cultum Domini non oporteat
tulis, vel pro prxlato , vel contra ρτχ- imminuere, fed ad imitationem B. Da­
latum, vel pro quocumque privato com­ vid pro viribus adaugere : indigrium ni*
modo, decernimus ob.fervandum .
mis ell, quod in quibufdam prioratibus
numerus monachorum ibidem Deo ferXIX. De Ttligiofa advotationem cteertente.
viencium diminuitur vel adnihilatur ,
cum ipfe facultates ecclefix non fint im­
Si quis religioforum , advocationis of­ minute aut diminutx. Unde ftatuimus,
ficio, zelo cupiditatis, fundus fuerit, in ut fi abbates vel priores hoc facere prxcaufa ad fuam domum vel aliam reli- B fumpferint, per follicitudinem dicecefani
giofam non pertinente , & maxime fine epifcopi numerus Deo fervientium loco
licentia fui abbatis .· ipfo jure proprium fuo reftauretur.
fciat impofitum fibi filentium.
XX. Ut regularet fui tutra tlaufira jurifprudentia it medicina dent operant , nifi
infra duot menfes redeant, fint
etecommnnttati.

App.·
14 .·.«
Lite.. IL.

Efb· v

ANNO
CHRISTI

XXl11. Ne religiofi juramentum f«tient
de non commodando libros.

Interdicimus inter alia viris religiofis,
ne emittant juramentum de non com­
modando libros luos indigentibus , cum
Cum quidam regularium , ut verbis commodare inter prxeipua miicricordix
concilii Lateranenfis utamur , ftfo obten­ opera computetur. Sed adhibita confide·
tu languentium fratrum confulendi cor­ ratione diligenti , alii in domo ad opu
poribus, & ecclefiaftica negotia fidelius C fratrum retineantur, alii fecundum provi
pertraCtandi , ad leges mundanas legen- dentiam abbatis, cum indemnitate d
das, & confections» phyficas ponderan­ mus, indigentibus commodentur. Ec
das, ut jurifprudentix &'medicinx dent amodo nullus liber fub anathemate te­
operam , de clauftris fuis exire non for* neatur: & omnia prxdida anathemata
mident, & ex eo ipfo deficiant in inte- iablolvimus.
rioribus, quando fe putant aliis in exte­
rioribus providere : ipfius concilii vefti- XXlV- Ut fui ft dittonet movent, tit mittentur
giis inhxrentes, praecipimus, ut nifi in­
in tellet , erilius in clauflro fermentent .
fra duorum menfium fpatium ad clauftrum fuum redierint , non obftante ab­
De perturbationibus pacis in dauftro,.
batis fui licentia , quam dare non po- quorum
<
quidam dicuntur movere fed itio­
tuit, fint exccmmunicati, & abomnibus nes, ut mittantur ad cellas : conftitui*
evitentur, & in nulla caufa, fi parroci-θ'mus, Iit fi abbati innotüerit, velexprxnium prxftarc voluerint , admittantur . cipua
<
eorum confuetudine, vcl alio mo­
do hoc eos vitio laborare, diutius & ar­
XXI. ti( Uni jatiant in leih.
dius in dauftropermaneant, ne cxfrau­
de tua videantur commodum reportare ,
In contemptum regulx B. Benedidi,
nullatenus permittendum eft ab abbate , XXl·'. Quod qui mertet fuas vendunt ed ter­
quod monachi vel canonici regulares biminum, tf canui frofttr ipfum termi­
ni jaceant in uno ledo , fed finguli in
num, ufuranorum tuife oblidentur.
fuis ledis , finguli veftiti fecundum ftatuta ordinis. Cum etiam de clericis fx*
Omnes tam far cul a res , quam regula*
cularibus qui laborant incontinentia con­ ies , five clericos, five laicos, qui mertra naturam, propter fuam ira Dei venit cei fuas vendunt ad terminum , ut proin filios diffidentia , & quinque civitates Epter ipfum terminum eas carius venigne combuflit , fit ftatutum in concilio dant: tam pcena quam culpa ufurarioLateranenG , ut fi deprehenfi fuerint , sum apud Deum & homines decernimus
dejiciantur a clero, vel ad agendam poe­ obligatos.
nitentiam io monafterio detrudanttir :
multo magis circa religiofosqui iter per­ XXVI. Ht tlerho vti iaito liceat prieratut
fectionis aggredi funt , hanc juris ieveritatem duximus
obfervandam.
♦

Prioratu» autem nulli clerico vel lat­
eo liceat emere ad vitam fuam : nec in
fraude hujus conftitutionis aliquid faciat
Pr«-

d

PARISIENSE.

______ «H

"anno”Prxc’Pue cum d;cat apoftolus :
CHRISTI fpet,t tttala abflmcte vos :
& in

cleriro ,
rX/i, teroPor’1 quxftus debeat reputari : nifi
’ caufa meliorationis, vel pro urgenti de­
bito, cum nflenfu diœcefani alicui con­
ferantur . Laicis vero nullo modo den*
tur.

viret regu­
laret . .

«Κ.Ί

834

omniN,

C

A

P

U

T

ANNO

I.

CHRISTI

1. Ne circa moniokt vtrfentur clerici ά*
jcrwenus fujpcfli .

Quanto infirmior eft fexus muliebris ,
tanto monialium pixlati , circa earum
XXV11. Nc ob ingreffuru tlateflrum paftui cuftodiam, maj.rem dçbcnt adhiberelollicitudinem & cautelam . Unde conftivel ve/limintum exigantur.
tuimus & diftridc prxeipimus , quod
Praecipimus etiam fub pœna fufpcnfio-B epifcopi diligenter inveftigent & procunis ab ingreduris chuftrum , vel partus rent, ne circa mulieres tales, converten­
vel veftimencum exigantur, neque dena­ tur clerici vel fervientes, qui merito de­
rii , neque aliud in fraudem prxdido- beant haberi fufpeôi. Et ut non patian­
rum , ita quod propter hoc non repel­ tur clericos fxculares cum juvenibus in f
lantur.
monafterio vel in clauftro & officinis ,
maxime in locis fuipc&is , inanes habe»
STATUTORUM CONG PARISIENSIS
re confabulationes. Corrumpunt enim bonos £Qr
moret colloquia prava. Sed ncc earum parentes habeant ad easiecretum acceflum
fine tcftimonio leniorum, & omni fufpiAd moniales.
cione carentium mulierum , qux videli­
cet cum parentibus earum fciant, fiforTITULI CAPITUM.
C te parentes earum non funt.
vcrfintur clerici , tJ firvientes fnfpcfii.
2. Ut finguln jaceant ra leflis .
3. Ne egrediantur sd vifitandos parentes, nifi cum
cufiedibus boni teflimonii , # ad breve tempus.
4. Cbcrcas ne ducant : quod ne fiecularibus quidem
licet.
J. De vita & bonefiate , ac paupertate moniaJ. Ne circa moniales

Hum .

II. Ut fingula jaceant in It flit .

Singulx jaceant in ledis fuis,
bina: .

non

111. Ne egrediantur ad vifitandos parentes ,
nifi cum cufhdibut boni teflimonii, it
ad breve tempus.

6. Ut de bonis monofier i i in commune cis
ria fubminifirentur
Si quando „de licentia abbatiftx vel
7. Ut confiffbrts iis provideantur difereti & toprioriflx, jufta caufa interveniente, txitntfii
8. Ut
négligentes
-----abbatiffa
.„Λ..Λ............
r_..puniantur.
------r»r’nr
clauftris ad vifitandos parentes
doneibut leproforum
. <!td.Uos: fine cuftodibus boni teftimoniinon
19’-----------------*
, maneat in
................
.
lofpitalibut, ut infirmis & peregrinis mini/ircut.
educantur , & infra breve tempus ad
10. Dc abbatibus negligent ibus circa obfervantiam
clauftrum redeant, nc in fxculo diutius
dfi ne fint vocati judices, &c.
11. De iifdcmffi vitam reprobam manififle duxe­ converfcntur. Qui ctenim tangit picem, in- £((li
quinabitur ab ca .
rint .
12. De iifdcm, fi excedant iw numero equitatura­
rum; à fi babeant in familia vei focietate juve­ IV. Cboreat ne ducant : quod n< facularibut
nes lafi ivos.
'•quidem licet.
ij. Ne bona ecciefia fua dent cognatis.
14. Ut juvencula , & fifpefla non recipiantur in
Choreas in clauftro nullatenus ducant,
domibus religioforum : ut non amoveant obedien­
tiaries pro confanguineis introducendis · ut red­ fed nec etiam in alio loco : quod nec
dantur rationes -accepti & cxpenfi.
etiam ixcularibus licere credimus . Tejy.
contra, Ne abbatss vil priores magna
.· negotia
·
cn,m Gregorio► , melius eft die do­
flent, & magnam pecunia fummam mutuo acci-—-------- .._i
minico arare, vel fodere, quam choreas
piant , fine confiiio femorum .
ducere.
16. Ne fint immifiricordts fratribus pomi tentibus ,
tJ ne vendant obedientias.
P". De vita it bonefiate , ac paupertate
17. De bis qui proponunt aliquid in capitula ad
correflimcm domus.
monialsum.
18. Non finant aliquos 'in villis vel cellis inordi­
nate vivere.
Quxcumqne 'di&a funt de monachis ,
19. Mr incomeris inordinate comedant.
20. Ne quis epeeat confis eundi ad fi bolos , fed 1*

cDufiro addifiat.
it. Ne capellmos bobeant minus religiofos .

Concil. General. Tom. XXII.

de habitu & geftuhonefto, de indumen­
tis & calceamentis & coopertoriis reli­
gioni congruentibus , de non habendis
propriis.- de monialibus fecundum ftatutn
iuufn repetita intelliguntur.

Ggg

VI.

1

fr
______ SIS

IW'gc?iiTn”

CONCILIUM

Su

"*ASxo

A bri confilio ftatuimus : ut fi facultates—--~—
CHRISTI
VJ. V: de benis monajltm tit in tommuni ’
loci patiantur quod ibidem manentes
ntit/Jtrta [ubmtn:(lrentur,
poiTmt vivere de communi , competens ·»·»eis regula ftatuatur, cujus (ubftantia in
Illud etiam inhoneftum omnino judi- tribus articulis maxime continetur : icicamus , ut propter vnflum & veftitum licet ut proprio rênuncient, continentia;
fingulis modica tumma pecunia: affigne- votum emittant, & przlato fuoobedientur, & adeo in'ufficiens, ut aliunde co­ tiam fidelem & devotam promittant, &
gantur', & forte ex ignominioia negotia­ habitu rebgiofo non izculari utantur .
tione , iibi neveflaiia mendicare . Quod Cum autem pauci fani pofTmt multis in­
potius volumus & prarcipiendo manda­ firmis competentius miniOrare: illud omni­
mus , ut de bonis monafterii fecundum no indignum eft , ut numerus fanorum
facultatum exigentiam in communi eis ibidem manentium excedat numerum
necelfatia miniarentur. Si nutem facul-® infirmorum aut peregrinorum. Bona et­
tares ecclefiz ad hoc.non fuftxiant, nu­ enim ibidem ex devotione fidelium colmerus ibidem Deo /dcfervientium per lata , non funt fanorum ulibus deputata »
cpiicopalem lollicnujinem ad eam mc- fed potius infirmorum . Nec etiam eft
diccriratem reducatur, ut ibi rematen- id fub filentio praetereundum, quod qui­
tes poffint competenter vivere dc com- dam fani viri & mulieres, λ matrimomum,
nii vinculo copulati, quandoque transfe­
runt fc ad tales domos, ut iub obtentu
17/. Ut tcnfiforet iit provideantur dfireti
religionis pcfliot jurildiclionem & pote(T bontjh ..
ftatem eludere fzculanum dominorum.
qui tamen in domo religionis manentes,
Inter cetera autem illud emittendum non mmus, immo magis fxcularitcr &
non eft, quod abbatifz & capellam ea- delicate vivunt, & operibus carnis va­
um prohibent ipfis mcnialibus. ne aliis'"' cant, quam antea vacare confueverant.
quam «pfis confiteantur : ne foue fi ve­ Unde ftatuimus, ut in habitu icligionis
nerint peccata earum in notitiam bono­ religiofc vivant, vel de domibus ejician­
rum'(acerdotum , debita ultione pleban­ tur : ita tamen qued bona domui ccl .ta
tur. Cufri autem dicat Auguftmus : Qui fecum non alponent , ne de fraude fua
vult confiteri precata fua, quanat facer- ccmrr.odum repo itare videantur.
dotem qui iciat ligare & folvere, & ta­
lem, coram quo magis crubefcat . Nam X, De abtaitbut negligentibus tiret obfervarh'
ipfa etubcfcentia maxima pars eft pœnitiam : er nt fint aavotatt 'umtes, &c.
tentiz; ne cum neghgens circa ft extitent, negligatur ab eo qui mifericordiItem conftituimus, ut abbates & prio­
ter monet & petit, ne ambo in foveam res & przpofiti religioforum , fi fuerint
cadant . Ideo diftiibe fub divini obte- (m3nifcfie temifi & négligentes circa obftaticr.e judicii ptarcipimus , ut epikopi lervantiam ordinis & conedlioncm iub·
d acelani curam adhibeant dihgcntem ditorum, non promoveantur ad dignita­
dc falute animarum ipl-’um. & «.ontef- tes & majora officia : & non fint judi­
iores eis provideint dikretos δί hone- ces, vcl advocati, vel tcftes, vel afTefftis , & omni exceptione majores : ne fores, vel ad alia pubblica officia ad·
fangv.is ipfarum tn d>e difh cfli judicii mittantur : & fi poft admonitionem fudc manibus coium requiratur.
penons fc non correxerint , ab officio
abbatis , vel prioratus, vel przpofitur®
i lli. Ut eibati/ja ne&b&entts puniantur.
deponantur.
Abbatiflx & prioriiTa: fi négligentes
fint & rcnjillz manitefle nimis circa ob

XI. De tifdtm, fi vit amj reprobam mc:,ife/h
duxerit.

Mersantium ordinis, & corre61 u nem iub-_
ditorum vcl (obditarum , ab officio fufSi vitam reprobam manifefte duxerint,
pendantur. F.t h poft admonitionem fu- idem conftituimus obfervandum .
perioris fc non correxerint, ab officio fuo
penitus deponantur.
XII. De itfdem, fi exiedant m numere equi·
laturarum, & fi habeant tn /ami/ta vel
IX. De iis qui manent tn domtlus leprti/vrum
Jouttate juvenes lefavos .
0* te'pitahbus , «.· infirmis ér pçre&rims
msn: irent ·.

De domibus leprofbriim &.hofpitalibüs infirmorum, & peregrinorum, filu-

Idem etiam conftituimus , fi habue­
rint dextrarios, & equitaverint, vel ma­
nifefte vel publice in numero equitatu­
rarum excedant confuctudinem fecundum
fa-

I
»17

“"TuT""

P A R I S I E N S E.

£™ΛΙΜ«.

8}»

---------- facultatem & dignitatem monafterii fui. A
otfusTl Et fi juvenes nimis lafcivos & fulpedos XVL Ne fint immiftruordtt fratrtbut petnt chkijti
tcntibut , ir ne vendant obeditntiat. “'*·
in familia five in focietace fua manifefte
habuerint , & ex confuctudine , idem
Moneantur etiam, & in virtute obeflatuimu».
dientiz przcipiatur eis, ut non fint immifericordes fratribus p.enitenrlbus ,
XIH Ne bona ecclefia Jua tient cognant.
in humilitate reverti volentibus , falva
Idem confticuimus, fi dederint cognaT ordinis ditciplina : nec onera importabi­
tis fuis bona ecclefix fuz, nifi pauperi» lia imponant debilibus . Et ut abbates,
__ pauperibus
__ _ : vel circa hoc vel priores, vel capitula, non vendant,
b*uj , &_ ut
aliquid in fraudem fecerint. Nifi forfanBvc* conferant obedtentias fratribus vel
aliquando & raro & moderate fccun- aliis, hoc
l‘“ cxprcllo quod ad vttam luam
dum facultatem monafteni darent : ita debeant tenere . Si contra fecerint pro­
quod non redundet in gravamen eccle­ ximo promiflam pœnam fuftine int.
fiz : & nihilominus admoneantur quod
non faciant . Sub eadem poena interdi­ XVII. De bit qui proponunt aliquid m (api.
tuto ad coircfiiontm oomtti
cimus, ne de proprietate monafterii re­
ditum vel proventum aflignent cognatis.
Item abbates , vel priores , ne inconfulto capitulo vel majori parte capituli,
XIV. Ut iuvencultt & {«fice VIa non recipian­
k-ftinanter comminentur, vel aliquid fatur ;n a:tutbui retritiorum : ut n.n amo·
1'tant obedientii.riot pro conj anguineit m Gciant vel ftatuant contra illum
ui ali­
quid propofuit in capitulo, de his quz
noduicnoir : ut Tradantur rattonet accepti
pertinent ad correilionem domus , vel
cr expenfi.
pricrum : & fi contra fecerint , faâum
Infuper conftituimus quod non reci­ eorum irritum fit , & nihilominus per
piantur juvencufz vel mulieres fufptélz fuperiores puniantur.
in domibus religioforum virorum , nifi
XVI ll. Non /inant aliquot tn vilht, vet
habeant feparatas manfiones & remotas
ceilif, inordinate vivere.
a viris. St contra fecerint, coerceantur
per epifeopos locorum . Et ut non amo­
Itcm ne abbates, vel priores, morari
veant priores vel obedientiaries pro conianguineis introducendis, nifi pro mani­ fuftincant aliquos in villis vel obedienfefta utilitate ecclefiz : pro pretio, nui- tiis
i··» ita inordinate
nwiuums , ut
u obfivdcantur orlomodo. Si contra fecerint , eidem pce-^dmis, vel defuefeant, nifi pro debilitate
nz fubjaceant. Et ut ad minus bis in vel aliqua manifefta caufa. Quod fi fe­
anno cunelis ad hoc ftatutis temporibus cerint, per fuperiorem emendetur.
omnes obrdientiarii & priores fuper re­
. XIX. Ne in camtris fun inordinate
ceptis & expenfis reddant rationem ab­
1
comedant.
bati .· & abhas nihilominus utrubique fibi
adbibitis femoribus & difcretioribus moProhibemus étiam, ne in cametis fuis
nafterii feptem ad minus, rleclis a ma­
jori parte capituli. Si non fecerint , ab inordinate vrl temporibus indebitis co­
adminiftritione fint fulpenfi ; fi fuf- medant, nifi manifefta & jufta caufa in­
penfi adminiftraverint , per fuperiorem tervenerit . Si contra fecerint , publice
imponatur eis pernitentia in capitulo
deponantur.
ita ut pœna abfbi.entix refpondeat hu­
XV. Ne ahbattt vel prioret megna negotia jus tranfgrcllionis excellui.
contrevient , ér magnam pecunia jum
mom mutuo accipiant , fine confilio Je·^ XX. Ne quit txeat ccufa eundi ad fibolot ,
niorMz».

Monemus abbates vel priores, ut non
contrarient magna negotia , ncc ma­
gnam pecumz lummam mutuo acci­
piant , ime confiho habito cum femori­
bus, ad minus feptem, ad hoc per ca­
pitulum vel majorem partem eleAis. Si
contra fecerint , ficut m przmillo capi­
tulo, puniantur.

jed tn ciaufito aad^cat.

Prohibemus etiam, nequis, poftquam
intrat clauftrum caufa religionis , exeat
caufa eundi ad fcholas, fed in clauftro,
fi voluerit, addifeat. £t qui modo funt
in fcholis , intra duos menies ad clauftrum redeant.
XXL Ni capeilanot babcant minii t rel-giofot.

Moneantur etiam in virtute obedienCercii. General. Tom. XXII.

Ggg

*

ti*

ioid**·

8JJ

««“«

CONCILIUM

«40

AN~t,x> nc c*Pc,,3nos feu minus religiofos, A modeftus : ita ut juramenta terribilia
_
rI
r
i
>
LHRisri vel focios minus maturos xtate vel mo- turpia
non folum in ufu non babeant,
ribus fecum habeant.
immo nec etiam coram fe fieri fuftineant : quia per hoc eorum authoritas
STATUTORUM CONC. PARISIENSIS
deformatur.
Pars

quarta.

11. Ne in Itflit audiant matutinas , &e.

Ad archiepifcopum & epifeopos.

Statuimus etiam ne dum fuerint fani &
Oft traâatum habitum de clericis & viris re­ incolumes, in ie&is jacentes audiant ma­
ligious , ad eos qu' excellentem locum fic tutinas : & nc dum coram eis divina of­
dignitatis apicem oblinent , & per quos ilruflu·
ficia celebrentur, fscularibus negotiis vel
ia templi dominici roboratur , & quaii per re­
di cacumina a noxiis defenditur, nos transfera- g confabulationibus occupentur.
mus : qui ornatu morum ceteris prxcellcrc de­
III. Ut in magnis fokmnitatibus celebrent fr<cbent, ficut prominent dignitate.
dt.ca/^e/ faciant pradtcorc.
TITULI CAPITUM.

P

J. Dt vita £r boncftate prolatorum.
i. Nr in letftc audiant matutinas, èXf.
J. Ut in mugnis folemuitatidui cslebrint , prodi­
cent , vel faciant proditori .

Statuimus etiam, ut in magnis fokmnitatibus ipfi per fc Divina celebrent,
& verbum Dei praidicent , vel falcem
faciant prxdtcarc.

4. Ne fint venatores : pt.hbur pre ti fis non utan­
tur , alta ae/i.neant.

5. 17 in menfi torum fiat [aera leflio.

IV. Ne fini venatores : pellibus pretiofis non
utantur : alte abjhncant.

6. Vt barrant provisos elecmnfinarios : fint ho/pttales : paupiris audiant : confitfioniôiit audiendis
VJ'i't : ipfi confiteantur .
'J. Vt rfideant tn ccc.cfiis : maxime in folemni-

Prohibemus etiam , ne venatione filC vatice , five aucupio, vel aucellatione,
in perfonis propriis utantur . Pellitas
tatieui , iT in Quadragefima .
8. Vt proftffionem in conjecratiom Jailam hit in etiam . -·. . in palliis non utantur *. pel­
an*. legi faciunt.
les quoque de crminiis caudatis omni­
9. QuaUs m cveUionihus tf procur itionibus cff<.
bus ecclefiafticis perfonis prohibemus.
debeant .
Omnes ludos ad talos & aleas eis fir­
JO. Quales habeant Jocios , (j qualem fami­
miter interdicimus.
liam .
11.

Quales torum minifirs efle debeant, & quales

V- Ut in menfa torum fiat facra Icilio.
oflisia.es .
12. Nc fint fimoniaci .
IJ. Ne pecuniam accipiant pro figiho , & aliis qute
Statuimus etiam , ut in menfa, falin.tmerantur .
tem in principio & in fine , coram eis
14. /1 .’·:{· dc ndii beneficiis , m fcrentu cen/ur’S,
facra Icdlio recitetur : & ne in menfa
C qu: ·■: dam altis, q.<ih< efle dt séant.
θ hiftriones , vel mimos , vel eorum au·
JJ. D, m nmi ict-iis , & :it,c;i< pcr.'rinis.
diant inftrumcnta.
16. Vt a jfll.s J slsrum afi.nemt.
17. Vt 'irnoaum quotannis celcèrrr.. : dmt /aera­
mentum confirmationis : exceflus fi/oditorum corVI. C: habeant providos ciamofynariot : fint
1 i^ant .
bofpitalcs: pauperes audiant : confcfinntbus
15. ( vorc.n m..hcrüm in ccrmeteriii : opera faaudiendis vacent : ipfi confiteantur.
bri.ii diebus dominicis, illicita matrimonia, ne
perm;ttart.
Statuimus etiam , ut finguli praelati
>9. Vt tr/lamenta non Jujlincant tnfirm.tr).
providos & honeftos cleemolynarios ha­
io. Ut fiagitium r.ec nominandum exfl.spent.
beant : ipfi etiam prxlati fint juxta apo21. Quomodo puniendi 11.1 , qui illud admife.
rint , vel qui in co corrigcn.to négligentes fue­
flolum hofpitalcs . & ut horis competen­
rint .
tibus ad exhibendam juftitiam & au*

diendos pauperes publice le prxfentent.
E Et in propria perloqa frequenter interfint contefiionibus audiendis , & pcc >iDe vita iJ bouefiat. prolatorum .
tentiis injungendis . Ipfi etiam per dis­
Statuimus itaque, ut prrlati habeant cretos profeflores proprias cicatrices fre­
coronas lufficitntcr latas, & tonfura eo­ quenter obducant.
rum iit orbicularitcr rotunda. Sic mitrae
relpondeat , ut capilli cam indecenter VII. Ut rifideant in ecclefiis *. maxime m fa.
Icntnitatibus 6* fuadragefima.
non excedant . Et ut habitum habeant
icgukrem in longitudine, latitudine, Jc
In ecclefiis etiam c-thedralibus fre­
colore. Geflus eorum iit in face matu­
rus , in iuccfiu temperatus , in verbis quenter relidentes efle procurent , pra;lerCAPUT

I

ANNO

ch risk

·*”·

«4·

parisiense.

«4*

—~“~''"fertim in majoribus folemnicatibus, & Atium feu creditorum, feu quorumcum-—
Lwim in tempore quadragcfimah.
que remuneratione , in (piritualibus pro christti
»"*·
fervitio temporali, & in aliis variis ar· ··”
VI1J. Vi prcftffioncm m confccrationc fallam Cicutis fimonix : falvis honeftis & licitis
bis tn anna fyi faciant.
confuetudimbus cccleliafticorum.
Statuimus etiam , ut formam profeffionis quam in fua confecratione fece­
rint, faltem bis in anno, fcilicet feme!
in fynodo, & feme! in capitulo, publi­
ce legi faciant.

illi. Nc pecuniam accipiant pro figillo , &
ahii, qua enumerantur.

Prohibemus etiam ne prxlati, vel eo­
rum miniftri, ratione figilli aliquid exi­
gant pro juftitia fimplici exhibenda; ne­
IX. Quales in cxiePlionibus ύ procurationibus que pro juflitia facienda, vel acceleranefc debeant.
Bda. Neque pro redemptione procuratio­
num , qux eis ratione vifitationis deben­
Diligenter fuperfluitatem fociorum & tur , aliquid exigant, ubi nec per fe,
prccipue cv cilionum caveant- Quando nec per alios viiitationes faciunt. Nec
procurationes recipiunt, pe fibi fubditos defun&os excommunicates , in qui­
gravent : nec in propriis txptnfis fine bus figna pœnitentix non comparuerint,
parci, & prodigi in alienis.
pro pecunia fepeliant, vel abfolvant. Ec
ne cum focariis, facerdotibus, vel cleri­
X. Quala babeant focios , & qualem
cis, pecunialiter componant :& ne befamiliam.
ncficiatis ordinandis propter pecuniam,
quominus ordinentur, indulgeant.
Statuimus etiam, ut prxlati focioshabeant integrx opinionis & famx, habi-\ XIV. In concedendis beneficiis, in ferendis
tu compotitos , xtate grandxvos , fideC
cenjurisy v in ahis qutbufdam,
claros, & competentibus fcientiis erudi­
quales eft debeant.
tos , & cubicularios honeftos, qui juxta
canones Got telles vitx ipforum, & fuorum
Statuimus etiam , ne beneficia eccleconfcii fecretorum.Familiam habeant frugi, fiaftica, ve! dignitates, vel curx anima­
humilem, non fuperfluam, fed modera­ rum , minoribus , vcl indignis , contra
tam : ne exadtiones indebitas faciant lacros canones concedantur : & ne prxhis qui debent epifeopos dominos fuos cipitantcr excommunicent, interdicant,
procurare.
vel (ulpendant, vel iententient , vel re­
laxent : & ne ab excommunicatis poena
XI. Quales eorum miniflri tfc debent :
tantum pecuniaria exigatur , nulla pequales officiales.
na fpirituali infliéla : & ne quid ex'gajÇtur pro redemptione edidlorum illorum
Camerarius, buticulatius, panetarius, Dqùx debent per tres dies folemnes fieri
cocus, marefcallus , janitor, fenelchal- ante defponfationem . & ne quis ad be­
Jus , vel eorum fervientes , pecunhm , neficium non vacans mflalletur : & nc
vel aliam rem quam folent quafi pro clerici qui minus noti fuerint in litte­
confuctudine accipere, de cetero inhone· ratura & moribus, fine examinatione ad
fte non extorqueant, nec flultos, vel in­ facros ordines fublimentur.
fatuatos fecum habeant, qui fabulam &
derifum popuh eos adderifum moveant,
XV. De monomaebiis & judiciis peregrinis.
vel cachinnum. Janitores liberales & diferetos habeant, & non venaliter pro lo­
Ne monomachix, vel judicia peregri­
co & tempore recipiendos recipiant, & na, in factis locis, vel coemeteriis , vel
prxcipue ab ordinandis nihil prorfus exi­ epifeoporum prxfentia fiant.
gant. Officiales fideles habeant, & pru­
XVI. Vt a feflis foliorum nbliincant.
dentes, fine perfooarum acceptione gra­ E
tis juftitiam exhibentes.
A fertis vero foliorum , ubi baculos
XIt. Ne fins /imoniaci.
accipitur, omnino abftineatur. Idem for­
tius monachis & monialibus prohibemus..
Quandoquidem gratia, fed non gratis
data, gratia non eft, fimoniam genera­ XVII. Ut fynodum quotannis celebrent : dent
liter & uniformiter prohibemus : videlifair amentum confirmationis : exet/fut
cet in ordinum & beneficiorum colla­
fubditorum corrigant..
tione, in ecciefiarum dedicatione, in vir­
ginum benedi&ione, in illicita fervienPrxterea ftatuimus, ut in fingulisepi-

fco-

CONCILIUM

S4)

844

icopatibus, fakem femel in anno,—fyno-Abcmus illud nec Dominandum flagitium: ■ “r__ ■■
ciiiusn dus celebretur : & ut pro loco & cem- quod (ummi principis monetam falfifi- christs
·>*·
>·>>. pore fint pixlati parati ad (aeramentum c.it, & naturz reverentiam dehoneflat :
confirmationis liberaliser indigentibus im­ ad quod exlhrpanduin etiam fecundum
ponendum : Ac ut exceftus fubditorum jura civilia leges infurgere & jura ju­
luorum , canonicorum , & clericorum, bentur armari , ut rei tanti fcelcris ul­
Ac virorum religioiorum , nullius odio, tore gladio finiantur . Et quanto fcelegratia, vel timore diflimulent . Et fi fe ftius eft peccatum , tanto diftri&ius in
non correxerint , non patiantur traufire virtute fanlti Spiritus przlatis przcipiullatcnus impunitos.
mus , ne illud alicubi pullulare fuftineant ; fed ubicumque deprehenderint,
XI'!II. Cbortat mulierum m tamtttriir, Optra B evellant, deftruant, & exftirpent.
fabrine ditbui dominii tt , illicita
noatnmonia nt permittant.

X17. Quomodo puniendi, fv» illud admift·
rint, vel f«i in to torri^endo
négligente/ futrini.

Prohibemus etiam, ne choreas mulie­
rum >n coemeteriis , vel in locis facris ,
Et ex authoritate Dei omnipotentis
obtentu alicujus confuetudinis deduci per­
mittant : nec fuflmeant opera fervilia Patris, & Filii, & Spiritus fan&i , &
feu fabrilia , ficut arantium , & opera apuftolorum Petri & Pauli, & omnium
fimilia, quz & ipfis facientibus interdi­ (andotum Dei, & przfentis concilii,
cimus, diebus dominicis exerceri.- Et ne (latuimus .* ut qui de cetero, a quinde­
ullo modo permittant illicita matrimo­ cim annis fupra , tale cujufmodt comnia contrahi', & maxime in gradibus a mifiiïe fuerint deprehenfi, fecundum La- biwnhi.
Cteranenfe concilium puniantur . Et ύ c- "
canonibus interdiébs.
canonici · conventualium ecclefiarum in
hujufmodi deprehenfi fuerint, & in eo­
XIX. Ut teflamtnta non (ufliixart:
infirmai».
rum corregione decanus & capitulum
négligentes extirerint, per epifeopos lo­
Statuimus et>.nm , ut legitima tefta- corum artSlius puniantur. Quod fi infa­
menta monentium , & voluntates ulci* tuati fuerint , canonica eis purgatio in­
mas deiundiHum, nullo modo fuftineanc dicatur in prxfentia epifeopi, decani &
capituli. In qua fi defecerint, ab officio
infirmari.
p& beneficio fufpendantur . Hoc aurem
Λ A' Ut fijgttium ncc nominandum cx/lirptnt. fub poena fufpenfionis epifeopis przcipimus exequendum*
Infuper fpecialiter & diftrifte prohi-

e^AD CONCILIUM PARISIENSE
A Roberto de Corccone Card. A. S. L.
Anno iziz. celebratum.

ADDITIO.
Ex MS. AquicinElenfi.

$·ρρ!. I.V MJ. Aonie-nftenfi habetur t..udconcilium cum E annexa , & uterque fit fufhcieru , uno illorum,
hU'fi I li 1 titu.o. Incipiunt inflimtiones dommt papx «X quem maluerit, infia duos men fts dimifib , alP£x\.’art ma^tfirr Robei ti cardinalis. Et in prima qu.aem iero fit contentus; alioquin cimncs perfotUluS
Vei

Mon.

parte capitii

19.

lamna ita repleri debet.

Auliuc amittit &C.

t VII.p ,-· autem aucloritatc prxdicla decernimus , ut h
quis beneficium , cut annexa eft cura anima­
rum , fetens & pnidens alicui clerico habenti in
alia ecclefia petfonatum vel beneficium, cuian• deeft *li- n.xa eft cura animarum ; ’ tam dans quam acφΐκΐ ·
cipiens ie noverint cxcomrnumcatitfhis vinculo
innodandos . Sed & fecundam collationem de­
cerni inus non tenere . Infuper (latuimus quod fi
quis in diverfis ecclcins live in eadem plures
habuerit perfonatus , quibus animarum cura fu.

Poft quod Jlatufum /equitur.

I.
Um multa oriantur (candala & opprobria,
qua nocent ecclefix libertati , da eo quod
perverfa confuehidinc quorumdam , eorum filii
ad interventum pccunix vel alto rurpi modo
iuccedunt in pratbendis & parochiis ipforum ;
au-

C

P A R I S i E N S L
cy auâoritMe, qua fung’mur, ftatuimus ut filii pii-Λ miretur , & in pernam ipforum concedimus ,·
■—— —— vsntur beneficiis fic impctiatis.
quod cpikopus loci conferat beneficium illud
CHRisn
ANNO
cum vacavert.
CltRISll

tofi λ?. XX.

II.

Nullus quxftuarius vd conduâitius pridicator
Si prxb.tus vel quxeumque perfona emerit
pro hotpitali ve) pro alia domo admittatur ad
ptiorani.n coni‘nentem decimas vd parochias, prxdtcandum aliquo modo, propter enormia fcan­
sci alit b >na fpiritualia, cum hxc dc jure ven­ dala qu-B kminant hujulmodt pleudopr&dicatodi non pvtlmt , denuntiamus t.<icm contracUim res ; tamen nuntn fideles canonici vel cipcllant
illicitum penitas irritandum Et ii ceperit uietn citheuralts cccknx boni tcrt.nunii , vd boni
prioratum »d num iuar.rpro cert i pecunia cnu- presbyteri, parocni.iks icilicu, ad arbitrium arfa meliora’ion's, i< non illum mei oravent, led chtep. vei cpilcopi loci , vd eorum quorum in­
potius in ducr.oicn. llatnm reda.derit; foiuta fercit, prolioipitali ôcaltls cantis piuatts admitfumma pecunix , <quam pro illo tradidit, refti- Btantur pro acqmrcnd’s clcemotyms ad uius pau­
tuat priitinac dignitati .
perum, vd reparationem ecctdiarum, ntc salts
adminiflrator, qui lupcr arcas ôé alïcres millam
III.
celebret in contemptum Dominici Sacramenti.
Statuimus prtterea , ut quicumque officialis
infamatus fuerit fuper venaitronc lutliiix vel cujuic.imque (aeramenti , ab illo officio removeatur rb epifcopo Erdcopus autem , ii cum «»movere neglexerit, c.nan.ee puniatur.

Item futuimus fuo pœna fufpcnfionis, ne ali­
quis facerdos aut in nundinis aut alibi bifacict , * aat triiaciet miiTas contra canonicas • Bifaciare
til dull mil fandiones.

tu lub una
cannot di·
ctre , trifa-

IV.
XI.

Irem, fhtuimus nt nulli habenti cunm p*·
rocluakm liceat teculans feientias acd. icere.
Cum muhx pirochùles cedefix propter inoi,t>.
ex quibus nullatenus poifit fubd iorum luommC piam faccrdotuifi debito fe, vitio defraudentur , , a, lt,ufaluti prodige · lm.no fi a prxlato luo liccn- ilaiuimus ui auctoritate legationis noflrx , & q-uro1 ii«
tiam adeundi ichol.-s obuntterit, nihil nifi ve- fub pœna excommunicationis ptxcipimus , qua R,,,bo ‘ ’·
rim littrram aut Iaeram pagnam ad informa­ tenus a patronis & ab abis, quorum interci!, **’ **
tionem parochianorum fuorum addifeat
Si tam competenter provideatur iactidoli, Ut divi­
enim de Icholis fu s omnibus quifquUtas Ixcula- na tbidem poflit noneife celebrare. Cmpeteru
ris fcicntisr attulerit , & nullos flores de pratis autem niJicarnus kxundnm interpretationem cioCxleffis philofoph·*, fecundum cvangclmm, tam­ mtm papx fa&am . S: autem ahqur eccl. fix,
quam infatuatus rejiciatur, & ab omnibus con­ qux ohm opulen'x , ab aliquo fuertr.t rcieilx,
culcetur .
nili canonice faftum fuerit , id initum judica­
mus , & beneficia ccclefiarum redintegrari pleV.
niffime praecipimus , & ne uc cetero fiat, iub
pcena excommunicationis inhibemus.
Item ttatuimus contra prxhtos & patronos,
ne tntuiiu mutui, aut ind.btti lervttn a KnctiXII.
toribus accepti, ad praebendas vd ccdcûas tüios D
vel nepotes kn;ratorum admittant
Nullus facerdos fxcularis vel rc’igiofus, ve(
alius clericus ab cpiKopo admittatur ad curam
VI.
animarum, nili prxmiiTa canonica examinatio­
ne·. Unde Ii epiicopo jsrzicntetur laccidos, qui
Si abbas, vel prior , vel patronus aliquis n·
fit quafi truncus , neiciens idioma il’ius pirodign im prrfenrat epiicopo pro cui s palloiaiiooC:f«, .id quam prrientatu’’ , talis non recipia­
tenenda, Hatui nm ut talis prxientator & recctur. Et epilcopus, Ii d gnus prxientetur , non
Bor canonica prni lata contra illos, qui opu. d>ficr.<t ilium recipere tuna fide, & talis fit aeta­
ei faciunt fraudulenter , puniantur.
tis qui fuerit przicntitus , qualem determinat
concœu n Lirvrancnic , * & in brevi poflit & ’ tn-r. II.’.
VII.
dc&cat ordinari.
c*a in

Si quis autem prarlatus beneficium non vaXIII.
• Uttr ΙΠ. cans, contra concilium Latcrancnie ' alicui conCao. VIII. tulerit, in co puniatur , tn quo deliquit, Icili- E çurn quiJarn canonici juraverint , quod reficet , ut i<la vice careat auctorir-rc conterendi denciam facerent in diverfts ecclefiis , flatuiinns
tale beneficium , quod indigne prxlumplit con­ ut compellantur ad alterius refignationem , &
ferre, & major, cui data eii potcftas, auctori­ in altera debitam facientes refidentiam, ur.a il­
tatem habeat conferendi illud.
larum fint contenti .

VIII.

XIV.

Si abbas, vel prior , vel alius prxlatus conceilcrit beneficium non vacans, & fuper hoc det
ci litteras patentes, vel cenas pcnftoncs decerni­
mus illam penfionem non tenere & penfiones il­
las non debere perfolvi
Quod G aftum fuerit ..

Statuimus ut de novalibus laici nullo modo
decimam percipiant, immo eam fine aliqua eiminutione ecclefix perfolvant.

XV

I

β48

CONCILIUM
ANNO
CHRIXTf

·»»».

XV.

XXII.

S* Su‘* tabens parochiam in aliqua ecclefia
praebendetur ; ad alterius beneficii tdignationem,
cujus voluerit, compellatur .

Inhibemus , ne quis clericus in facris ordini­
bus conftitutus, in ibtularibus habeat roftra, &
ne palliolo dc cendallo inhonefte amiftus , ial·
tem per plateas incedat.

anno"

CHRISTI

XVI.

XXIII.
De canonicis & clericis tenentibus parochias
& przbcndas, in inferioribus ordinibus conftituItem, ne quis clericus io facrisordinibuscontis, & nihilominus matrimonio copulati, il a rui­ ftitutus, nifi forte quem paupertas attenuat , in
mus, & fub poma fufpenfionis fic excommunica­ fupertunicali, fine cappa vcl mantello per vicos
tionis prohibemus, ne fic uxorati in fcandalum civitatis incedat*
populi miniftrcnt altari. Decrevimus etiam cos
privandos beneficio ecclefiaftico, illis dimiflis inB
Explicinnt htfitntione/ iit Clerici/ .
matrimonio, eo quod nullatenus debent arare in
bove & afino.
INCIPIUNT DECRETA

XVII.
/81 quis uxoratus clericus in inferioribus ordinrtxis conftitutus , teneat prxpofituras & bailli*
vasSçclcfis , in qua non poteft dc jure , ob­
ftante matrimonio , defervite ; cum illa bona ,
quit tenet dc ecclefia , non podint ad laicos ufus
tranfirc , ftatuimus lub poma excommunicatio­
nis, quod tales , quod tenent , ecclefix penitus
reftituant.

Pr refiilaribtt/ & monetbi/^

<

Γρ. 8. poft bat verbe , Recipiatur in aliud
coenobium religionis, eeU/t/tr : Salva regu­
la B. Bcnedifti & privilegio domini papx.

σ

Poft capot IX.

'

Quia multa fcandala &

enormia contingunt
crapula quorumdam monachorum, ante carçniprivium per tres feptimanas vel per mcnfemfi:
XVIII.
delicatis carnibus & exquifitis fallamentis fefe in­
gurgitantium ; ftatuimus fub poena excommuni­
Si quis in facris ordinibus conftitutus de fa- cationis, ne a modo talibus intendant commeffto contraxerit matrimonio , ab omni" officio & lationibus, fed ficut in aliis temporibus monabeneficio iufpcndatur, fic non poflit abfolvi,nifi fticx vitx & ordinationi religiofx fe conformentper dominum papam.

ex

Cap. XXVI. ite legitttr .
XIX.

Prioratum etiam nulli clerico vcl laico liceat
Sacerdotes qui cx ncgligentia vcl avaritia no- ad vitam emere, nec ad terminum, nec in frau­
luerunt habere libros ad matutinas per fingulas dem iftius conftitutionis aliquid facere prxfumat,
ferias decantandas; immo tota feptimana , omif- cum dicat Apoftolus , afb omni fpteie mete ebfis canonicis horis fic matutinis , mifiam cele­ ftinete vos, fic in clerico tale lucrum turpis quzbrant ; ftatuimus, fic fub pœna fufpenfionis prx- ftus reputari
, _
___ ; generaliter veto ncc cleridebeat
cipimu* , ut libros ad hoc deputatos , aliis ex-qcis nec laicis prioratus vel domus religiofic ullo
peniis omitfis, adquirant , & fecundum
r
1 ~ canoni'■­ modo dentur ad firmam.
cas fandiones horas matutinalcs & alias cano­
nicas decantent.
Poft tepet XXVIJ.
XX.
Item fecundum canonicas fanftiones fub ptena excommunicationis prxeipimus, quod fi quis
clericus infamatus fuerit, quod illud beneficium
per fimoniam adquifierit : u defecerit in purga­
tione , vd alias canonice fuper hoc convidus
fuerit , a beneficio fic officio fic adquifito fufpendatur .

XXI.

Statuimus ut cum contigerit aliquam praeben­
dam in ecclefia vacare , ftatim dignae perfonx,
ne perdat fervitium, fecundum inftituta canoni­
ca conferatur, ut illa prava aboleatur confuetudo , qua quxdam ecclefix folent tot vkcantes
prxbendas a Collatione tamdiu fufpendcre , ut
unulquifque cx communi aflenfu nepoti vel confanguineo fub quocumque parvo vel indigno pofvvndkare fit ad arbitrium fux voluntatis mendicare ■ *

Conftituimus etiam ut abbates fic priores fic
pnepofici rcligioforum , fi fuerint manifefte rt>
milii fit negligences circa obfervantiam ordinis ,
& correptionem fubditorum , non promoveantur
ad dignitates feu majora officia : fic fi poft ad­
monitionem fuperioris fe non correxerint , ab
officio quod eft abbatis, vel prioratus , vel prxpofiturx deponantur. Si vitam reprobam cnanifefte duxerint, id conftituimus obiervandun.
Item , cum abbates fic monachi fic viri reliEgiofi prz aliis omnibus fignum humilitatis de­
beant habere ; ne a modo dexrrarios equitare
prxfumant prohibemus diftrifte. Non etiam fre­
quenter fic manifefte excedant in fumribus , nec
Juvenes evidenter nimis lafcivos fic fulpcftos in
amilia fua habeant.

DE PR.ÆLATIS INSTITUTIONES.

Sequente/ coitfiMione/ in concilio Parifienfi qnar~
tam partem faciunt, "bic vero tertiam.

Poft

*1
PARIS I E N S E.

849
es»
------—

Ptfi caput IX. additur.

SKNO

8jo

AÜu patris , & cum ex prxeepto Domini nulli———
liceat offerre pretium carnis aut pioftibuli fuper «ΔΙΪ·»
altare Domini.
,,,, 1

Nullas exaâiones fuper facerdotes vei abbatias
vcl clericos altos facere prclumcntes.

‘

II.

Statuimus fub perna excommunicationis , ne
nutrix Chriftiana nutriat filium Judaei , & ne
Chritlianae obftetrices interfint puerperio Judzanun, nec alii Chriftiani cis ferviant, ne pçr fupcrficialem legis fu* probabilitatem , quam pra­
ve exponendo prztendunt , fervientes Chriftianos fecum commorantes in fu* incredulitatis in­
ducant baratrum.

Poft caput xyn.
Item, fi prela tus aliquis in officio fuo dolofe vcl negligenter manifefte fe habuerit, ita quod
fit verifiable, quod bonus vir ita fe non habe­
ret; ad majorem adminiilrationem non promo­
veatur de cetero.

Cap. XIX. additur.
B

Ad qu* facienda facerdotes proprios praecipi­
mus advocari.
Poft caput XX.

III.

Statuimus fub poena excommunicationis , ne
quis clericus nundinarius vel alius feneratori ferviat, aut computationes ufurarum aut venditio­
nes ufurarii ad terminum vel confraâus ejus ufurarios de nundinis ad nundinas feribat, & quod
nullus advocati» caufam ufiirarii vèl hzrefis de­
fendat . Çum fubmonitus dcfiftere noluerit, pri­
mo ab omeio & beneficio fiifpcndatur , deinde
excommunicetur.

Si autem prdatiaut canonici aut quocumque
alis perfons in hoc fumm* infamationis vitium
poft Remenfe concilium inciderint, ipfo faâo ,
tamquam fi in clericum manus violentas injece­
rint, fciant fe excommunicationis & tanto arâiori vinculo fc novetint innodatos, quanto hoc
vitium quod fit contra fqtmarn & figuram Jefu
IV.
Chr. Hagitiofius nofcantur incurriffe, juxta illud
Auguftini fuper Gcnefim.· Fert dimifit Dominai
Statuimus defpeciali mandato domini papx in
incarnari, quia providit ooc tam pemiciofum fia- C remedium ufurariorum volentium conveni ab
jptium patrandum in forma quam fumpfit de Hr- ufuris , ut ea qiue per uftiram adquifierunt vel
gme gloriofa . E talcs non abiolvantur nifi a rapinam, in manus fuiprzlatt, legati , vel niilfi,
corde & ore refignent , ut ipfc Deum habens
papa.
pte oculis , dc illicite adquifitis cx quo pofita
Poft caput XXI.
funt in ordinatione fui, confideratis diligenter
omnibus penes ipfum circuinftantiis , ordinet feSi vero *nagiftri puerorum dt alii qui fuper ’ eundum Deum qu* viderit ordinanda : ut fi in­
hoc manifefte fufpeâi & infamati funt , de ce­ digeat, fi plures parvulos habeat, fi crucem ac­
tero incidant in hoc vitium, ipfo faâo fciant fe cipiat , fi valetudinarius exiftat, cum eo licite
cxcommunicatos.
difponere valeat, dando ci au&oritate ecclefi* ,
Hoc autem 3c cetera fupradiâa fub pcenafuf- cujus vice in hac parte fungitur , que viderit
penfionis & excommunicationis epifeopis praeci­ fecundum ftatum ejus expedire , vel militibus ,
pimus.
aut monafteriis , aut quibttfcumque perfonis de
eis conquerentibus, a quibus fenerator ufutasacθ
ce pit, reftituat-. Prardielus pndatus mediator in­
INSTITUTIONES DE MONIALIBUS.
ter feneratores & fpoliatos partem ufurarum ab
JW comitio Purifaifi non quarto fed tertio loco eo raptarum, fecundum quod Deus ei infpiraponuntur.
verit, dummodo fpoiiatus ficut fenerator in ar­
bitrium prclati.fe abloiute potuerit , reftituat .
Cap. 11. additur.
Si autem per ifta fana & dulciaconfilia fenera­
tores fe magis contra ecclefiam obduraverint ,
Et fint lampades ardentes tota node in dor­
& conveni ab ufura noluerint aliquo modo ,
mitorio .
immo, eam & ftatum fuum in ea pertinaciter
defenderint , nolentes audire aut przlatum foCap. V. additur.
lum, aût.eum cumteftibus, alit ecclefiam, tunc
ferro eft utendum ad refecandum talia putrida
Ante feptennium nulla de cetero recipiatur. membra, ne totum corpus fcandaiizent , & ne
per eos fincera pars trahatur , fiait fit per hzOmittitur vtro cap. IX. X. XI. XII. XIII. XK rcticos, quibus hi obdurati funt deletions.
O feq.
V.
PARS V. DE USURARIIS ET
RAPTORIBUS.
Omnibus przlatis in virtute Spiritus Sanâi.A
fub interminatione diftriât judicii przcipimus ,
I.
ut ad extirpandam infeftionem totius ecclefi* ,
videlicet ufuram quocumque modo aut manifeStatuimus quod nullus fimoniacus vel fenera­ ftam, aut aliqua fimulatione palliatam inquifitor, vel raptor poflit condere teftamentum, vel ttones faciant canonicas & legitimas de his qui
legare aliquid uxori fu*, vel filiis, aut filiabus, fuper hoc fuerint infamati, non habito refpcAu
vel nepotibus, aut monafteriis jdfcut quibufeum- ad mundanum timorem, vcl amorem , vel gra­
que perfonis, cum offerre ' aliquid de rapina ni­ tiam, vel odium. Sub poma igitur excommuni­
hil aliud fit quam immolare filium in confpe- cationis & in remedium pcenitentie minoribus
Cantii. General. Tom. XXII.
H h Ii
paro-

■*

i

«γt

C Ο N C ILIUM

8ji

fcÿ* parochianis injungant, & fi neeeflê fuerint, fpe- A^nix^fic nihilominus poena XL. librarum puni·--——·—_
—— —-ctaliter per cenfuram ecctefiaflicam, compellant, tur
& alie multz pœruc infligantur eildcrn . ANNO
‘ anno ut fuper his veritati teflimonium perhibeant . Unde fub p<rna fufpenfronis & excommunicatio- Christi
C**{STI Nomiu* autem illorum t dc quibus fic eis per . nis (latuimus , quod nulltu advocatus ferens & ”**'
ttfles conftitcrit, quod fint ufurarii , in matri­ prudens defendat tales fynagogas contra ecclefias
cula fcribantur, & fi poft trinam admonitionem vel epifeopo· , eum jura ecclefiaflica nihil in
faftam publice & nominatim , tamquam nolen­ his , quantum in fe eft , pro quzftu enervare
tes audire folum prxlatum , vel ipfum cum te* videantur.
ilibus, vel ecclcfiam , tamquam ethnici & pu­
blicani coram omnibus denuntientur excommu­
IX.
nicat!, pulfatis campanis, extinftiscandelis, finGeneraliter autem omnibus principibus, baro­
gulis Dominicis diebus ficfeftivis excomniunicennibus , vel quibufeumque juftitiariis frcularibus
»ur, nrc eis liceat appellare, & omnia ecclefiaftica ferramenta eis denegentur ; oblationes eo­ dc fub poena excommunicationis diflride inhibe­
rum nullatenus recipiantur, fircum in fine vite mus, ne aliquid flstuant vd praecipiant manifcfux ad ammonitioncm przlatomm fuorum no­ B fle vel occulte, quominus fideles quicumque ve­
luerint defiftcre, vel ufuras refti tuere pro poffe nire audeant ad ecclcfiam , juftitiam fic ibi ple­
fuo recufevcrint, przcipimus nequis facerdos vel num jus accipere vd facere , quominus audeant
monafterium eleemofynam ejus , vd eum ad fe- dare vel offerre ecclefix vel facerdoti vel ad alios
pulturam in morte recipiat, immo de ipfiscon- pios sifus, eleemofynas, oblationes, & alia qux
filio prudentium duximus fic fla tuendum, ut do­ folent facete mora confueto vel cx debito, vd
minus terne burfam & totam ejus poffeffio- fecundum quod Deus eis infpiravcrit,.* indubitan­
ocm per uiuram adquifitam faifrat , ut ordinet ter fcituri, quod fi hoc fecerint & pertinaces exde ea arbitrio ecclefiz, & canes civitatiscamem titerint, cum illud hzrefim fapiar, ne tamquam
eorum turpiter ab ecclefie foribus eje&am cor­ hxrctici puniantur, poterunt fibi timere.
rodant, & dzmones eorum animas impoeniten­
tes divino judicio alportenr
X-

VI.

Cum uxor fenera totis agit caufam fpoliatc*
rum, vivar parce
pi
rum,
de iis quz miiuftratei virfuus
i. fpoliis -d
|ret non
Uia jpf
e poffit eei
j dare
Sub eadem diftriftionc przcipimus, quod poft-Cdc
uiurz,
non qquia
ipfe
dare ,
quam fenerator nominatim fuerit cxcommunica-• cum non fint fuz, fed quia ipfa advocatrix eft
tus, omnes ei fervientes , przter perfonas exce­ fpoliatoruth pro melioranda eorumcaufa, emol­
ptas a Canone Gregor i i fic iftius Innoceutii, ex­ liendo cor viri fui , dc inducendo virum fuum
communicationis fimili vinculo innodentur.
ad faciendam condignam reftitutionem fic abla­
torum . Si autem invenerit cor viri fui impoeni­
/II.
tens & inconigibile, & fe nihil erga ipfum per­
ficere poffe pro facienda debita reftiiutione ; tunc
Si qui facerdotes, vel abbates," vel quzcunv tenetur modis omnibus quaerere fep*rationem
que perfonx rdigiulx.hu/ufmodi feneratores poft mcnfz ejus dc convivii, fed numquam thori, ut
denunciationem in ecclefiis feclam , ad oblatio­ prius mendicet ab amicis vel aliis quo vefcatur
nem , aut fepulturam, vel habitum religionis fi­ & veftiatur, quam hujufmodi tam morticino fic
ne fufficientifatisfaftionefpoliatisexhibitz, feien- quafi idolotito fcedz ufurr contra Deum patia­
ter receperint, ipfo faélo fc noverint excommu­ tur. Et fi ad tantam devenerit valitudinem. ut
nicates, & ab officio & beneficio Uifpenfos , & fit tota decrepita vel leprofe , aut ab omnibus
D defert a, ut nullus ei velit panem porrigere , in
non poffint abfolvi, nifi a fummo pontifice .
ingruentis mortis articulo ; in tanta neceflifate
VIII.
poteft fumere cibum a viro fuo, non animo ra­
piendi ficut vir , fed animo rcftiturndi. , cum
Cum ex infita antiqui hoftis malitia fint a Deus conceflerit ei opportunitatem . Hoc idem
feneratoribus & exadcnbus fere in fingulis urbi­ przcipimus filiis & filiabus , & nepotibus fœnebus & oppidis fic villis totius regni Franciz per- ratorum, quam cito paternis alis volitare inci­
tinaciflime fynagogz conflitutz, quas vulgariter piunt, ficut cum pulli corvorum funt implumes,
communias vocant : quzdiabolica inflituta, cede- & folo rore cœli, non morticino pafcuntur: ita
fiafticis inftitutis contraria penitus in converfio- a malitia paterna judicantur immunes , cum
nem * tot'us ecdefiaflicx jurifdiftionis adinvene- adeo pueriles fint quod animum non habent conrint, przcipimus fub interminatione diftrifti ju­ fentiendi.
dicii , nc quis occultatione conqueftionis faftz
ITEM DE USURARIIS
coram epifeopo, de ufiira vel aliis criminibus il­
latis a przdiilis feneratoribus , compellantur fu-p
flinere panas ftatutas a przdiclis fynagogis, quas *"*
I
in defenfione lux uiurz , & iubverfione totius
ecclefiz (latuerunt. Eft autem hzc una pana ,
Cum feneratores & maligni, ecclefiz perfecuquod fi quis conqueratur epifeopo dc ufuris vel tores ubique erigant fynagogas malignantium ,
s indebitis exaftionibus, tot a cavillationibus ac- contradiâionibus fuis coutra Deum & ecclcfiam
cufatur erga dominum rerrz , qdod ftatim ad propofitis, ipfi de novo erexerunt novas fcholas
interventum magnz fummx pecuniz datz do­ filiorum fuorum & doftrtnas illorum contra vera
mino terre ab ipfo capiatur , fic, captus tandem rudimenta (cholarum, facientes eos informa; i ad
in carcere detineatur , quoad ufque deftiterit a Scribenda debita patrum fuorum per ufuram adcaufa propolita coram epifeopo contra fenerato­ quifita : ideoqùe fla ruimus , ut a modo non li­
rem . Alia eft pana eorum, quod fi quis coram ceat illis hxc artificia feri bend i , fed veram doepifeopo proponat querelam dc aliquo tali fene­ driiiam addifeere , cum nulli liceat locupletari
ratore, ftatim judicio (ynagogz, id eft commu- jaftura alterius.
IL

Φ
PARISIENS E.

«Η

--------ANNO

854

Acum integritate . Qui non reddiderint .· excom-———
municentur.
chrSi

II.

Statuimus, quod fi quis vaftallus , vel filius
ejus, vel quaceumque pcrlona fubjefta principi
' per violentiam ceperit clericum vel bona ipfius,
vel cruce fignatum, vel· aliquam perionam rcligiofam vel bona ecclcfiae; fi raptor poft primam

Dt fortikgis.
Pithoniflas, & forttlegas, & carum fautores
& receptatores, & ad ipUs eut rentes excommu­
nicamus .

& fecundam admonitionem fatisfacere noluerit ,
excommunicationis vinculo innodetur& fi prin­
Dt meretricibus.
ceps fub cujus dominio nofcintr permanere, mo- B
Inhibemus etiam ne publiez meretrices , qua­
nitus poluerit compellere eum ad fatisfaftionem,
Erout debet, vel fi manum auxîliatricem ei ad rum cohabitatio ex frequenti ufu ad nocendum
ujufinodi maleficia perpetranda exhibuerit, fimi- ctficacior peftis eft, intra civitatem ‘vel oppida
Ii coercionis vinculo conftringatur .
permittantur habitare, immo potiusjnxta leproforum confuetudinem fequeftrentur . Quod fi
III.
przmonitz fecederc noluerint, per excommnnicattonis (ententiam percellantur.
Dicimus de parte raptoris , quod fi filium
fuum poft ammonitioneni faftam receperit, nec
De kprqfis.
pro ipfo emendaverit, excommunicationis vincu­
lo innodetur.
De domibus , extat in concil. Par if. part. J.
Cctp. 9.
Emendationes etiam non /pernendas canonum quo­
rumdam Concilii hujus dedit (Ί. Dubois intsm. II.
peg. 253. bifioria ecclefia Parifienjis , quod Jane volimen alterum poji authoris Jumn anno 1710. Z..<Si qui clerici aut laici publicas ftratas per fc tetit prodiit. Ac^piflt vero illas ex M. S- codiis.
vel per alios frangant , & bona tranlcuntium
vir ille dotius tefhtur. „ En tju< verba' In prtrapiant, & ipfos in careerc detineant, ii moni­ „ ma parte, capitulo X. primi faeendoti’ , lege
ti a tali malitia non dcfiftant , vel fuos dcfiftc„ propr/i. Capitulo XVI. poft hzc verba, r?..1»
rc faciant, fimili fententia percellantur .
,, aliis locic, adde, religiofii. Cap. XVII. poft
,, hæc verbà : extra eligant , adde vel inqussit
II.
,, idoneam perjonam . Quod β in ('opitulo per/ona
,, idonea tf utilis invenietur, 'ipfam eligant. C’p.
Statuimus etiam quod cum villa aliqua fubji- D„ X^LII vel elefliones fiunt, lege, funt, in alicitur interdifto, non relaxetur interdiilum , nec
„ quibus ecclefiis, adde, Jacienda ; five ardua vel
excommunicatio fine afteniu epifeopi , donec ia· „ majora negotia peragenda , dies in Capitulo putisfaftum fit facerdoti dc luis’damnis quz paf,, biice prafigatut. inta, qua iTc. Ibidem.· convtfus eft ratione interdifti.
„ niur.t, lege convenerint. Cap. XIX Poll emu
» animarum, fic lacunam imple : fciens conferat
III.
„ alicui Clerico .habenti in aha ecclefia prioratum,
chi fimiliter annexa eft cura animarum. Ibidem
Cura nulla inftitutio principis poCit infringere „ poft hxc , ptures habuerit , adde , perfonatns .
ftatuca novi Λ veteris teftamenti , aut inftitutai „ Ibidem patronatus, tege, penonutus . In parte
canonum, praecipimus ut in omni caula liceat
2. Cap. XII. Sed adeo discrete , & provide ,
cuilibet fideli inducere teftes fideles contra |u- E” lege, Jed adeo dijcrdt fint, CT providi. Ibidem
dzum & infideles
i«r tJ vel boneft:, lege, ut ctt .m viri boncj.ii
Cap. XVIII. dele ix cujufmodi, & lege crimen.
Dt Templariis & Ih/pitalariis.
.. In parte 3. Cap. 1. lege , Jed nec earum pa·, rrntei familiarem habeant ad eas $3 JecretumÜc.
Statuimus ut Templarii 8c Hofpiialani cano
Ibidem poft, mulierum , -fic lege, quienim cum
nici in ecclefiis fuis idoneos conilituant capi lla­
parentib.n earum funt. Cap. XII pofthaecvernos, qui curam habeant anitnarum m eiidetn
, ba monaflerii lui ; adde, tj fi etiam manijejie,
dc fub excommunicatione inhibemus. ne formam >> <7 frequenter excedant m fumptibus, juvenci Îfc.
privilegiorum fuorum excedant
In pane 4 Cap. IV. Pellitas etiam , fic cor„ nge. pellibus etiam variis, in palliis Ôc. Cap.
Dt decimis falvendis .
„ XX finiantur Jcge, feriantur . Cap. XXI in„ faluati, lege, tnfamatt .

Dt /Iratis publicis.

Ia

decimis reddatur ecclefiis

Cantii. General.

Tom. XXII.

decima portio

Hhh

»

CON

ο f-

*

INNOCENTIUS
?. 111.

CONVENTUS
a U O

OTTO IV. IMP

PHILIP. A R FR.

8ji

<£SR'
CONVENTUS
EPISCOPORUM

À

A P
ET

I

ENSIS

PR.OÇ E ft U M

moribus iac legibus temperandam .r Menfc
Novembris MCCXII.

Ad Simonis Monfortn' ditionem bonis

Nno
in-­ Aquas confuctudines fi a ruendis, eleâi fuerunt viri
N
no incarnationis Dominiez MCCXII. in
quit Petrns k'allijfam. in bifl. Altig. menfc
duodecim, qui luper facrofanâa evangelic jura­
Novembris, convocavit nobilis comesMontisforverunt , quod pro poffe luo tales confuctudines
tis epifeopos & nobiles terrz fuz, apud caftrum ponerent , per quas Ecciefia fua libertate gaude­
Apamiaruto, celebraturus colloquium generale . ret , tota etiam terra in ftatu firmaretur melio­
Caufa autem colloquii 'huius illa fuit, ut comes ri. De illis autem duodecim eleaoribus, quatuor
fuerunt ecciefiaIlici, duo fcilicet epifcopi , Tolonoder, in terra quam acquitterai, fanâaquc R.
E. fubjugaverat , inftitui faceret bonos mores , ivnus & Conforanenfis, unus templarius , unufhzrctica fpurcitia procul pulfa, quz totam cor. que hofpita latius , quatuor przterea Francigenz
ruperat terram illam , bonx , tam de cultu re* milites, quatuor etiam indigenz , duo milites ,
bgionis Chriftianz , quam etiam de temporali & duo burgenfes, per quos didz confuctudines,
pac? & quiete, confuctudines plantarentur. Ter­ fatis competenter poGtz & firmatx . Ut autem
ra fiquidem illa, ab antiquis diebus, deprzda-ς» confuetydines illae inviolabiliter iervarentur .· an­
tiombus patuerat & rapinis ; opprimebat quippe tequam proferrentur in medium, nobilis comes,
potens impotentem, fortior minus fortem . vo­ omnefque milites fui , fuper qtialuor evangel ia
luit igitur comes nobilis, cuneas confuctudines, juraverunt, quod fupra memoratas confuetudines
fixofque limites terrz dominis ponere, quostranf- nunquam przfumerent violare . Ut etiam majo­
grrdi non liceret quatenus etiam milites de fuis rem obtinerent firmitatem , redaâz font in feriptum, figillo etiam comitis & omnium epifeo- .
certis fc redis redditibus refte viverent ; minor
ctizm [opulus fub alis dominorum poliet vive­ porum, qui ibi plures erant, firmat» & munitz.
re , immoderatis cxaâionibus non gravatus . Ad

A

§>
&

AD

CONVENTUM

APAMIENSEM

Çmo leges ad fubditorxm mores componendos a Çimone Monfortto tuM
epifeopis condua.
Ar.no. 12IX. habitant.

ADDITIO.
Fk M«nfi (
&> ppi. To. ,
11 (·,. lis.

/won Monfortius, celebre in expedsttanrbur con-C in caftris & in villis aliorum dominorum epifcOtra Albi pen]es , nomen , ditionem jnam quam
pi non poffint retinere talcs munitiones.

S

&

moribus depravatam

accepe­

rat, reformaturus ac repurgaturus, ad Apameam,
oppidum m ditione Γο/ofana ( ut arbitror ) con­
ventum tx tccicjiafiicts iatcifque mjiituit , ut ex

II.
Item, omnes primi tie fuse difficultate aliqua

l’allifamen/i rtjert Labbeus tom. XHI. pag. S42.
reddantur ccclefiis, ficut confuevcnint reddi in
Frw. edit. Legfft in eo eonventu dire fla, quas apud partibus iftis, & omnes decime reddantur , fiLabbeum frujtra queeras, ex Martcne Anecdot. tom. D cut feriptum eft, & przcipitur · papa .
/. p„g. bJ2. bic fuppleo.

III.
CONSUETUDINES,

‘ /·

Ap-

m ji .
U MS.
IMii't
Mir. '<iun.

Qnas dominus comes Montis fortis ftabilivit
apud ’ Patmos .

funt confuetudines & omnia privilegia
HÆ.ecclefurum
& domorum religiofarum a ju- E

rc canonico bc humano conceffa , & libertates
earumdera ab omnibus & ubicumque ferventur
& cuftodiantur

1.

Item, nullus clericus tallictur occafione hero
ditatis, fi quam habuenr , nifi effet mercator ,
aut ufurarius, & idem dc paupere vidua

ÏV.
Item, in dominicis diebus nullum fiat forum
venale de cetero ; & fi inventum fuerit infiitu.
tum, in aliam diem ud arbitrium domini terrz
& communitatis mutetur

V
Eorlcfias a Laicis incaftcllari prohibemus , &
in ierviiutem redigi, immo Ct incaftcllatas dirui
Item, quicumque in quolibet crimine vei alio
prxeipimus, vel iervari arbitrio epiicoporum ; fed ' modo clericum ceperit, etiamfr non haberet nifi
coro-

8q

A P A Μ I E ti S 1 S.

ÉT coromun, reddatur epifeopo, sei archidiacono , Arum aut alïeiToruin, fed gratis omnino exhthea------------—-r-—aut m«ndato luo fine dilatione. Quod li rrnuerur jtiit^.a huju/modi , & pauperi non Jubenti aNNO
CHRIS! I
rit ’ ratim excommunicetur, & a domino fupc- adtotauis cctui ad u.mia .
ISII.
rioreJreddere compellatur.
XII.
VI.
Item, nullus credens hxreuctis , licet iit rcItem , nulli baronum , aut militum cogant ' conciliatus , fia» prrpofitus, aut bajulus, aut aidare ralliam homines ecciefiarum & domorum icftor, m tudicio tciiis, aut advocatus. Er idem
rcltgiolanun, illos fcilicet homine., quos ex do* prorfus fit do Judaro, excepto hoc quod Judcas
natione & ex conceflione regum & principum*, poterit contra-J.dacum tcilunonium ferre . ►
dc aliorum dominorum serratum, vcl alio juffo
. modo, liberos poflederunt ufque ad tempora illa,
XIII.
fed lint liberi ab omni exaftione illorum , m
quorum terris vcl villis morantur ; fi vero co­
Nullus hxreticus vetitus C< reconciliatus ha­
tum pofleiTio per malitiam hxrcticoium* , & a
beat licentiam remeandi m vidant jxinqua coriIrorum malorum principum in hac parte imerru- vcifabatii’- in illa peracria parte , fed extra vilpta fuerit, & hac dc caula dubitatio exorta tue­ Inm illam potent convcrfari , ubi comes per.ntnt, fine omni dilatione veritas inquiratur , aut lent.
probatio admittatur fine diffugio: 6; fi violentia
XIV. f
mtetvenifle vere fuerit inventa, cx tunc ab om­
ni exaftione & tallia abllineant domini caffroItem, clerici , fic quilibet viri religiofi , fis
rum, aut villarum, in quibus habitant.
peregrini, Ac milites liberi fie immunes ab omni
exaftione pedagii , -tranfeant per totam terram
VII.
nollram, nifi client mercatores .

-

Item, parochiani cogantur venire ad ecclefiam
dominicis & feffivis diebus, in quibus cefratur ab
operibus , & ibidem mittam & przdicationcm cx
> integO audire : ira quod fi in his diebus fcitivis, dominus , vel domina cujuslibet domus ad
ecclefiam non venetint, fic in villa pradentes fue­
rint nulli» prxpediti infirmitate , aut alia caufa
rationabili , perlolvcnt fex denarios Turonenlis
monctx, quorüm medietas erit domini vilbe, fic
alia medietas per medium facerdotis & ecclefix.

XV.

Irem, barones Franci», fis milita, tenentur
fervirc comiti , quando , fis ubicumque habebit
guerram contra perionam quamlibet, ratione hu
jus terix acqutiitz, vcl acquirenda:in hac terra,
fit hoc cum numero militum ad opus quorum
comes dedit terram fuam fic reditus : ita tamen
quod fi reditus ex integro lecundum promiffum
iue.int att.gnati fufficienter , tunc cum promilfo
numero militum tenebuntur iervire baro , aut
VIII.
miles fic attignatus , quamdiu habebit guerram
dominus comes pro hac terra acquirenda , vel
Item, in omnibus villis in quibus non funtec- acquifita, ficut eff dtftum . Ille autem miles ,
clcfiae , & extant domus hzreticorum, detur do­ cui non effet· plenarie fafta attignatto, lecundum
mus una quae aptior erit ad faciendam ecclc- paftioncm , non teneretur Iervire cum integro
fum , & alia detur facerdoti ad habitandum . numero militum ad ferviendum . Verum fi co­
St vero ecdefia ibi fuerit , ’ & iacerdos domum mes * in necelfitate fua, aut terrae fu» ; led * f- non
non haboerit , detur domus una in perpetuum
pro voluntate vellet juvare aliquem, aut aliquos •««•’"M»
θιη guerra, fire vicinos , five remotos , milites
presbytero , que vicinior erit ccclcfic.
fui pratdiâi non tenentur eum fequi in hoc ,
IX. ‘
aut eidem fervirc per fe, vel per alios, nifi hoc
fecerint pro amore fic beneplacito fuo.
<
Item , quicumquc de cetero dimittet in ter­
ram fuam hxrcticum morari , fivepd- pecuniam,
XVI.
five propter quamcumque aliam caufam, & fue­
rit inde confcffus fie cooviftus , ob hanc folam
Item, milites Francigenarqui debent fervitium
caufam amittet in perpetuum omnem terram domino comiti, tenentur ci iervirecum millibus
fuam. fit corpus fuum erit in manu domini «d Francigenis, nec poffunt in. loco militum Franredimendum pro voluntate fua.
cigenarum ponere milites iftius terne in fervitio
fuo ufque ad vigiuti 'annos : fed ex tunc cum
X.
talibus militibus idoneù , quos in terra inventic
potetit, quilibet ferviet ei.
Item, cuilibet, five militi , five ruftico, lici­
tum erit delegare in cleemofinam dc hereditate E
XVII.
propria ufque ad quintam pariem, ad confuctudinem fit ufum Franci» circa Parilius, ialvis ta­
Item, milites licent ia ti a comite , in Fran­
men baroniis fit foniis. fit jure alieno , fis falvo cia non debent morari fine caufa rationabili a mintegro fervitio fuperioris domini , quod debet piius , niti ufque ad terminum fibi pnefixum a
habere dominus in reliqua terra , qiue remanet comite .· fis tamen comes renetur eos expeftare
pro hereditate heredibus.
poft terminum elapftun , falvo fervitio luo ufque quatuor menfes; fed ex tunc fine omni re­
XI.
clamatione poterit terram eorum in manu fua
recipere communi , fit inde facere libere volun­
Item, in juftitiis exhibendis, aut judiciis exer­ tates fuas nifi poterint oftendere comiti plena­
cendis nulla exaftio fiat a partibus fub prxicxtu rie fufficientem'catifam , aut inevitabilem , quare
alicujus coaiuerudinii, aut occafione advocato- citius non potuerint venire.
XVIII.

‘‘
36o
Acorum., aut iuifle hzretici , nifi teflimonio epi-—— <—
fcoponun flc facqrdotum
αΐκδπ

CONVENTAS

Sj9

XVIII.
ANNO

hem, omnes batones , milites dc alii domini
’in terra comms tenentur reddere caflra & for■ tias comin, line dilatione & conditione aliqua,
ùato 6. pacato ad voluntatem luam ; fcilicet quoticfcumque voluerit rHas forças dc caflra qua:
tenent ab co,<& ipfe clames tamqu^tn\boi»u$do­
minus in illo flatu & vitore , in quo rfteperit,
renetur reddere cifdem fine diminunone fic dam­
no , peradis negotiis Rus.

CHRis.rt

*

XXIV.

Item, nullus baro ,

aut miles , aut quilibet

alnis doininut, cui coinesr-dedeiit terram i>’par­

tibus. iflis , poterit exigere' ultra menfuram tailiap flaturam & confirmatam htteqis eorumden»
dominorum <Jc comitis, five nomine tallise, five
quxllus, five nomine bonitatis, vcl cujufcumque
alterius caulz, falvis tafnen cenfu & altis redi­
tibus yinearum, domorum, fil aliarurrTrerum ÔC
I jtrfti:iis. Hzc enim rallia pro omni alia rallia ,
XIX.
five quzflu, five demanda efl inuituta & comItem, ad bellum campalc, five nominatum .Bmenlurata , ultra quam non liceat aliquid exivel ad fuccurrcndmn comiti , fi fuerit obleffus , gi
~ , apt
‘ ‘ extorqueri amplius‘ ab
'L aliquo
-·. Quod
z' -J ii
vel arcebatur , tenentur omnes ire communiter, quifquam ukraTexigerc comprobatus fuerit , &
clamor fuerit comiti, tenebitur ad villam & do­
barones, m.lites, majoies, minores qui fuerint
ciuti . Quod ii baro, miles, vcl alius dommus minum villae, in qua hoc fadum fuerit, mitte­
tet rx tn hac fuinma neccflicate comprobatus fue­ re, dc per eumdem compellitur dominus confli,
rit non venilTc ad commune, auxilium daturus, tuere & authenticate quod ultra chartam fuam
niti lufficienti caufa poflet cxcufari, terra quam exegerit, & cogitur chartam luam fervare.
icnet a comite , erit in manu & voluntate co­
X X V.
nnus.' Alit autem minores, fcilicet burgenfes ,
rurales, & agricolz tenentur ire in (upradidis
Item, licitum erit omnibus , hominibus qui
articulis, fi citati rationabiliter fuerint, dc qua­
libet domo duo meliores, fi ibi fuerint : fi au­ poflunt talhari tranfire a dominio unius ac do­
tem in domo non fuerit nifi unus, ille idem te­ minium alterius pro voluntate fua : ita tamen
nebitur ire. Qui autem
fuper hoc qnod illi, qui dicuntur liberi, cum omnibus moatem non ierit, & luper
caufa poflit Cbilibus fuis poterunt tranfire fine aliqua contracomprobatus fuerit ,, nifi iuflicicnti
i ."
cxcufari, bona mobilia erunt in manu 3c volun­ dictione ad dominium alterius , relida heredita­
tate comitis & domini , fub quo manebit per te & hoflifia priori domino fuo , cum omnibus
medium.
iis quz tenent ab aliis. Alii vero qui dicuntur
homines proprii fervi, poterunt fimiliter tranfire
libere ad dominium alterius , non folum relida
XX.
hereditate & hoflifia , fed mobilibus priori do­
'
J
mino fuo. ita quod prior dominus , occafione
Item, baronet, militet, & alii domini terra·
tum, qui debent fervitium comiti, fi citari ad mobilium aut quxflx, vel alterius ri, poflquam
relido
dominio remanferunt iub dominio alie­
quindcnain non venerint ad locum przfixum a
comite ad exercitum ita quod infra quindenam nus , nihil amplius poterit exigere ab eo ubi­
iter arripuerit, fexia pars redituum Angulorum cumque fuerit : ita tamen quod non poterunt
unius annt ; 1’ciiicet terrz illius quam tenent a tunine iu dominio clericorum , aut ecclefiatum,
comite, erunt pro emenda tn matfu & volunta­ quoufqu.’ in hoc confenferint , &. fuper hoc litteias luas dederint comiti , ant baroni.
te comitis, mû caufa lutficienti potent excufan. Si vero venerit , led non cum debito nume- D
XXVI.
ro militum, pro quolibet milite qui deerit, o.abit duplicia flipcndi.i, quamdm ibidem fine de­
Item , nullus homo mittatur in carcerem ,
bito numero militum fuerint . Hxc eadem p<rna eiit baroni.ms C*< militibus indigenis, Ii co­ aut retineatur captus, quamdm potent fullicienmiti debitum Ici vitium non rcdjiuennt.
ter piegios dare quod ftabit juri XXI.

XXVII.

Item, nullus in terra comitis, quz fubeft di­
tioni ac poteflat: lux , attentet firmare de no­
vo, aut rexdmeare caflrum vel ioitiain quz di­
ruta funt fine afleniu comitis.

Item , nullus dominus-recipiat plegios , .aut
cautionem ab hominibus fuis , ne cum volue­
rint , recedere poflint a dommip fub fua for­
ma Icripta.

XXII

XXVIII
E

Item, milites indigenx. qui fuerint catholici,
i< hucufque in fide catholica pedeveraverinr,
tenentur prarflare lerVmum dominis fms , live
comiti , five aln-s, quoddebebant, antequameruce fignati venaient domnis propri.s indigenis .
Illi aurem , qui tucriiu credentes hxrcticoium ,
tembuntur lenire comiti & baronibus ad arbitt.um irioium
XXIII

Item, milii judicentur credentes fuilTc hzteti-

““

Item, fecundum confuerudinem antiquam ter­
rarum & villannn, recipient ab homninibus fuis
jornalia m operibus fu.s, fle fecundum coniuen*·
dmem antiquam dent cis ad comedendum.

XXIX.
Item , fi homines principum λ dominorum
indigenarum, in hac terra fuper faillis & exa­
ctionibus nimis aggravati fuerint & conquefli co­
rnui , comes dibebic convenire dominos & mili­
tes , ut luper talius ix cxaâiombus menfuram
fer-

/

'

»
*

8 61
8<t
A P A M 1 E N S I $.
fervent competentem fic rationabilem ; fie fi ne-A lia, aut rns aliis quaslibet, aut quofeumque ho-.-------- ~ fuerit
‘ , poterit eos compellere ad‘ hoc
"
cefle
con­
ne eorum fubditi nimis aggraven­
tur , propter nimiam malitiam dominorum Quo­
rum .

mines,, fine iiccnli» comitis Thoioiani,

XXX.

Itémoin nemoribus, aquis, fie pafeuis habéant
ufuarium fuum homines villarum , ficut habue
runt a triginta annis ufque huc, fic fi contentio
inde orta fuerit inter populum'fic dominum,qui
in^fTeflionc eft, remaneat in eadem , donec
inquifita fuerit veritas per juramenta antiquo­
rum , qui funt in eadem terra, vel alio modo .

XXXI.

vel ad

quoslibet alios holies Chrifti, fic lupcr hoc convifli fuerint, aut confetti , perdent hereditatem
in perpetuum cum aliii bonis Tuis , ob hanc ib>
lani-caufam. Si autem ferviens aliquis, aut ba­
julus, line licentia domini fut feceut hoc ipfum, .
amittet omnia bona fiia , fic corpus fuum erit
in manu fic mifcricordia comitis . Omnes autem
tes captz fic homines in huiufinodt conductum
illius erunt fine diminutione, aut reclamatione,
qui capient eos.

ANNO fervendum ,
CHRIS ri

B

Itfcm, nullus capiatur pro debito domini fui
nifi plegius fuerit, aut debitor.

ΧΧΧΓΙ.

Item , quod tutela fic cura orphanorum in
manu illius, qui propinquior irAenitur, ulque ad
fexuecim annos ; & li nullus pjoptnquaatis in­
veniatur, eiunt in manu dommi\d®»quo movet
feudum ufque ad eumdem t et minum , comes,
vel alius dominus poterit dare pro recompenl.v
tionc alicujus attignationis promt (Tie. In decimo
festo autem anno reddetur terra ex integio orphanis hu/ufinodi, fic tunc tenebuntur perfolvcre fervitium domino fuo . Et illud capitulum
pertinet ad eos tantum , quibus dominus comes
dedit terram in partibus iltis.

Item, nullus baro, feu miles, feu burgenfis,
feu ruratis audeat pignorarc , vel capere res al­
terius per violentiam
nec ille cui injuria faûa
fuerit, audeat fe vindicare fine licentia fnperioris ; fed referar clamorem ad fuperiorem. Si au­
tem contra hoc fecifle conviôus fuerit, aut ton.
XXXVIJ
feifus fuerit ; ille quid prius receperit , alterius
dabit pro emenda domino (uperiori ; fi baro fue­
C
Item
,
piftores
,
fecundum modum fic tnenfurit, viginti libras; fi miles, decem; fi burgenfis,’
centum folidos; fi ruralis, viginti folidos; ficin- ram J five pondus a domino fuo datum eis, pa­
fuper ad mandatum domini reddet totum quod nem faci.int fic vendant . Et fi hoc non fervaceperit injuriam paiTo, fic pro damno, Ii quod verint, quotipkumque contra hoc fecerint , pa­
habuerit, plenarie fatisfaciec ei. Qui autem fe nem totum amittantt, fic idem fiat de taberna­
vindicaverit, eodem modo prorfus emendavit fu- riis.
XXXVIII.
periori ; fic infuper illi de quo fe vindicavit, fa­
ciet emendam quadraginta folidorum , fafta reftituriont ablatorum fic damni .· hoc tamen exci?
Item, meretrices publiez ponantur extra mu­
pto, quod cuilibet licet incontinenti vim vi re­ ros in omnibus villis.
pellere .
XXXIX.
Item , pedagia quz a principibus fie aliis doItem, nulli barones, milites, burgenfes , feu
rurales audeant aliquo modo fe colligare, me­ minis font inftituta a trigints-quatuor ann.s &
diante fide, feu (aeramento , aut conjurationem Dcirca, tollantur abique dilatione aliqua
aliquam facere, etiam fub prxtexru confratriz ,
aut alterius boni , nifi de voluntate & ailenfu
XL.
domini. Quod fi aliqui fuerint comprobati Con.Item , cenfus reddantur dominis ftatutis terjurafie contra dominum, erunt tam ipfi , quam
res eorum , in manu fic voluntate domini. Si minis in domibus luis , quotiefeumque tranlievero conjurati fuerint , licet non" contra domi­ rint ftatutum terminum , pro fingulis terminis
tranfailis perfolvent dominis pro emenda quin­
num , tamen in aliorum damnum .· fi inde fuerintconvifti, aut confetti, dabunt finguli decem que folidos. Quod fi tres annos permilerit tranlibras, fi fuerint barenes; fi fimplices milites , firc abique folutione cenfus, dominus poterit da­
centum folidos ; fi burgenfes, fexaginta folidos ;
re abfque ulla reclamatione terram ejus alteri ,
vel vendere ; fi in manu fua eam retinuerit ,
fi rurales, viginti fohdos. Excipiuntur autem ab
hujufmodi perna negotiatores: aut peregrini, qui
tenebitur reddere, fi pro fingulis terminis Iran­
ians perfolvatur , ficut diftum eft , quinque fojurant pro focietate fibi fervanda.
iidis pœna.
E
XXXIV.
XLI
Item, quicumque in terta comitis poterit ca­
Item , poflefiiones cenfualcs non demur, vd
pete hortes fidei fic fuos, fic non ceperit, fic po
terit inde comprobari, aut convinci .iii*
, terra
vendantur cum dimmutione domini fuperis.
erit incuria, fic corpus iuum in manu & mifeXLII.
ipium fiet dc illo , qt
qui
ricordia comitis . Hoc ipfum
cum viderit tales, fic noluerit proclamare fic f<
Item, barones, milites, buigenfes, fie rurales
qui eos fecundum mores terrz bona fide
fuccedant heredes in hereditatem fuis fecundum
XXXIV.
morem fic ufutn Francis cnca Panfius.
Item, quicumquc conducet de cetero viftua-

XL1II

λ

,

o·
ΛΝΝΟ
CHRISTI

rt

86}

INNOCEjnU»

CONCILIUM

««♦

A alius dominus in terra noftra recipiat in curia ‘
\
fua duellum pro aliqua caufa , nifi pro prodiXLIII.
•
tione. vel latrocinio, vel pro rapina , vel pro
. Item, maritagia mulierum revertanthr ad he­ perjutro .
redes ipforum , ut poflint inde contendere *
4
XLVIII.
tcftamcmum , fi voluerint.

XLIV/

/

Item, nulls* vidus, magnates , aut heiedes ,
mulieres nobiles hadentes mumtioies in caftro
audeant nubere,infra decem annos, fine licentia
comitis pro voluntate fua indigenis iftius terrs,
fed Francigenis , quibus voluerint., poterunt nu­
bere , taon requifita licentia comitis , vd alte­
rius; fed termino clapfo, poterunt nubere com­
munirer
XLV.

Item, nullus baro, aut miles , vel dominus ,
faciat tallias in terra fua , donec menfura pofita fuerit in* talliis, fecundum quod conftiiutum
-eft in colloquio domini comitis Ac .baronum
apud Apamiam.

B

XLIX.
Item, nullus baro, five miles , five ferviens,
intrabit modo caftrum quod fuum erat tempore
hrreticorum , fi comes eum , aut aliquis , cui
omnes dederit. * "*
· D*«a

’
aliquid
Item , omnes uxores* proditorum & hoftium
comitis, licet catholiczfuerint, eo vivente, ter­
ram exibunt comitis , ne aliqua fufpicio habea­
Hz funt confuetudines, quas dominus comes
tur de cis , Ac habebunt' terras At reditus maritagii fui, przftito tamen iacramento, quod nul­ debet fervare inter fe & barones Francis , &
alios, quibus dedit terrain , tam inter barones
lam inde faciant portionem maritis fuis, quamdiu permanferint m
i guena contra thriftianitr,-c& milites, quam ititer burgenfes , Ac rurales in
partibus iftis . Succedant heredes Ac hereditati­
tem Ac comitem.
bus fuis, fecundum morem Ac ufum Francis cir­
ca Parifius.
XLVI

LI.
irent, qualibet domus inhabitata tetra comi­
Item,
tis acquifitx perfolvat tres denarios Me)goricnItem, in placitis, judiciis, dotibus , feudis ,
fes annuatim domino papa & fanda ecclefia;
portionibus terrarum, comes tenetur fervare ba­
Romanz , in fignum&in perpetuam memoriam,
quod per ipfius auxilium contra hzreticos acqui- ronibus fuis de Francia, Ac aliis in quibus dede­
lita fiiit comiti, & ejus fuccefloribus conceflâin rit terram in partibusiftis etimdemufum Accam_
_ . Terminus autem erit ejufmodi coidem confuetudinem , quas fervatur in Francia
perpetuum
ligendi ab initio quadiagefimr ufquead Pafcha.Dcirca Parifius.
Aftum apud Pamiam in palatio noftro, anno
XLV IJ .
Incarnationis Domini MQCXII. prima die De­
cembris.
Item, nullus baro , five mAes , vel quilijbet
**

CHRISTI

CONCILIUM VAURENSE,
IN CAUSA PETRI ARRAGONUM REGIS
Comitem Tolofanum protegentis, celebratum anno Domini MCCXIIL
G- C. Bzovii verbis m in hoc concilio gefl,i Binius enarraverat : ego Petri Valliffarnenfis , e quo Bsovius
totum hauferat , verba profero .yJiiterafque & mllrumenta ipfa , tuor ex Petro eodem , tum aliunde
conquifita .

J , ut omnes peti­
irca feftum dominica: apparitionis ( *it Pt- Etem Narbonenfis refpondit regi
, & fer i pt as &
trui lal>i,4rncn/ii ) rex Arragonum Petrus, tiones fuas redigeret in fcripttim
fcriptn
qui negotio fidci plurimum invidebat, venit To- figillatas mitteret epilcopis apud Vaurum. Rex
tofamAc fecit ibi milites , excommunicatis & vero Arragonenfis, poftquam applaufum magnum
hzreticis communicando . Mandavitque rex ar- fecerat comiti noftro , & fratri & filiis ejus,ro­
chiepifcopo Narbonenfi apoftolics ledis legato , gavit ipfum comitem, ut odo diebus defifteret ·
& comiti noftro , quod volebat habere collo­ male faciendo inimicis fuis. Cui nobiliftimus &
quium cum eis, & de pace & ;de compofitione urbaniflimus refpondit: Non deflftam, inquit, a
inter comitem noftrum & hoftes fidci tenure .
male faciendo, fed ob reverentiam veftram ccfIgitur atlignata fuit communi aflenfu dies & lo­ fabo his odo diebus a bene faciendo . Similiter
cus inter Tolofam & Vaurum , ubi colloquium autem & rex promifit cx parte hoftium noftrocelebrari deberet. Cum igitur veniflemus ad lo­ rum, quod ipfo tempore colloquii non facerent
cum concilii, rex cœpit rogare archiepifcopum npftris malum. Sed ipfi infidclitfimi, cum fcirent
Narbonenfepi & epifeopos , de reftituendis têt­ noftros convcnifTe ad colloquium, licet nos per
us comitibus Tololano , Convenarum, & Fu- regem feci lient fecurds , difeurrere creperum per
xenfi,Al Gaftont dc Beamo . Archiepifcopusatt­ terram noftram verfiis Carcaflbnam , & multa
mala

C

■. »

»«i
,

.

.

"■■FfJ'
’·"* .
P·,111·

v ,AAJ R E N S E

orro
tv.
PHJJLJP. A.

imp

R F*

"iwo m£*a ucientes, plurimos etiam occiderunt. Die A
ANN. >
CHRISTItCTtio poftqu«m rcccflir rex a Joco colloquii, .
Refpdnlio Concilii.
CHKhlt
& intravit Tolofam , fcripftt petitiones luas
àd archiepifcopos fic epifeopos noftros , in hxc 1LLVSTR1 ET D11FCT0 JK ( HRL
verba :
STO P. Det gratta >. ;/ slrrigonism, Cumtti

Petii tones regis afrràgonenfittm ad pralatos in
cnctho apud P'anrnm congregatos.

BarcbiÎonenflM» , concit;
a:
t jurum Jalutern
ÎT fineeram in demint> dt.iJhwm .

Etitiuiies & pwces vidimus, qtias pro To„ Quoniam Qcrofanfta mater ecclefia nonfololano <Se cjus hl;o, fic^iùixeiiiî , & Con­
,. Ium verba, fed verbera quoque docetur habe- ,
venarum /omitibus·, C nobtJrviro Gaftone.ile
„ re , devotus ecclelix films P. Deo miferante , Bearnj, vedra. regalis icrcnitaPdcftinavit oin
,, rex Arragonenfis , pro comite Tolofano, ad
<
„ quibus etiam litteris , mu r cetera
„ linum ejtifdem matris ecclefix cupiens redire,·^ „
, filiu.n dicitis vos devotum. Superquj Ιλι.ηι„ fanctitate veftra petit humiliter, & rogat in- „
, no Jefu Chrifto , ac trgali veftnj; .UimJini ,
„ ftanter , quatenus faciendo fatisf.icToncm per- B ,,
, gratiarum reterimus actiones : & in curUtis/
„ fonalem pro exceflibus quibufeuinque , proiit , ,, quibus fecundum Deum pOlIi.mus, pt iter ii„ ipli ecclefix vifum fuerit expedire , ac pro , ,, lam mutuam diledtoncm
vos tau G Ro. , qua
·
„ damnis & injuriis illatis diverfis ecclefiis & ,,
, mana mater ecclefia
licut intrlhgmius, am,. prxlatis, fatisfaciendo id quod clementia ma- „ plectitur , & vos ipfam
necHon St ob reve„ tris ecclefix ipfi comiti duxerit injungendum, „ rentiam.
excellenti*
....... —................
.. vcftr* regalis, admittere,, reftituatur clementer & mifericorditer ad pof- „ mus afledtrohus preces vcflras. Super coquod
„ lefliones fuas , & alia qux amifit . Quod fi
,, pro comite Tololx petitis & rogatis : hoc du,. forte in perfona comitis nollet ecclefia ipfius „ ximus ferenitati regia; rcfpondendum : quod
„ regis petitionem audire : petit fic rogat hoc „ tam caufa comitis , quam hiii, qux pendet
,, idem pro filio , ita tamen quod puer nihilo- „ ex facto patris , authoritate iuperioris eft a
,, minus fatisfaciat perfbnaliter pro exceflibus, „ nobis exempta, cum idem comes Tolofx, Re„ vel in frontaria Sarracenorum, cum militibus „ menfi epifeopo & magiitro Theodifio , a
eundo in fubCdiumChrjftianorum , vcl inpar- „ <wmno papa, negotium fuum fecerit fub cer„ tiblus tranfmarinis , fecundum quod ecclefia „ „ ta forma committi . Unde ficut credimus ,
,, melius arbitrabitur expediie : fic infans in tcr- „ memoriter retinetis , quot & quantas gratias
„ ra fua, in tam diligenti cuftodia , fic tamtidc- „ d:do comiti poft multos cxceflus ipfius, do„ li cura, ad honorem Dei fic S. R. E. habea- „ mnas papa fecit : ncc non & quam gratiam,
„ tur, ufque quo de bonitate fua figna compa- „ ad interceifionem veftram & preces , venera,, bilis Narbontniis archiepifeopus apoftolicx fe„ reant manifefta.
„
Ec quoniam comes Convenarum , nec fuit „ dis legatus, tunc abbas Ciftercii , apud Na.„ unquam hxreticus, nec eorum fufccptor, fed „ bonam fic Montempeflulanum eidem cornui
,, faciebat , biennio, fi bene meminimus, jun
„ potius impugnator , fic ideo terram dicitur
„ amififle, quod aftiterit confobrino fic domino ,, tranfafto . Volebat fiqmdem idem, legatus,
„ omnes dominicaturas
proprietates , eidem
„ fuo, comiti Tolofano : petit idem rex & rocomi:i remanere integras \ illxfas : & ut il­
„ gat pro eo, ficut pro valTallq fuo , ut refti
la jura qux habebat in caftris aliorum hxre„ tuatur ad terram fuam, fatisfaciendo quoque
ticoium , qux de fcodo ejus erant, fine al„ ad arbhrium ecclefix , fi cum apparuerit in
berg.t , fine quifta , fine cavalg.ita , eidem in­
„ aliquo deliquifle.
7
tegra remanerent . De illis prxtcrea caftris,
„
Item , comes Fuxenfis, cum nec fît , nec
D qux erant aliorum hxrcticorum , qux de feo„ fuerit hxreticus , pro eo memoratus rex pedo tjus non erant , qux idem comes du ibat
„ tit, fic rogat ficut pro confanguineo fuo caefle quinquaginta , volebat prafatus legatus,
„ riflimo, cui fine verecundia in jure fic deefle
ut quartalis & tertia pars eorum caderet m
„ non poteft, quatenus pro reverentia ipfius dc
proptictatem comius iupradidi . Spreta vero
„ gratia reftituatur ad fua , fatisfaciendo nihicomes illa magna gratia domni papx , ec
„ lominus ecclefix in his fic pro his , quibus
prxdicli legati, fic ecclefix Dei, vemens dire­
„ clementix matris ecclefix eum apparuerit dc„ liquide.
Gaflone de Bearno .ïflùllo fuo „ cte contra omnia juramenta, quxolim prxftiteiat m omnibus legatorum , & addens ini­
„
Item, pro
„ petit fxpe diiftus rex fic rogat atidtuole, qua- >> quitatem iniquitati, crimina criminibus, mala
,, tenus reftituatur ad fuam terram, fic hdelita- -, mulis, cedebam iJei & chiift.anitaicm, HJem
,, tes valTallorum fuorum : maxime cum paratus ,, & pacem , cum hxreticis fic ruptarns impu,, fit parere, fic ad arbitriumecclefix fat sfaccrc ·> gnavit & dimniteavit , adeo ut omni gratia
„ coram judicibus non fufpectis , li nobis cau- » fic bentheio reddiderit ie indignum.
Quod autem pio comite pec tis Convena­
,, fam ipfius audire fic expedire non licet .
£ ,>
-,
In omnibus tamen pramiflis, duxit memo- ,, rum , taliter fuper hoc duximus rcipondendum
■ Pro certo intelleximus, quod cum poft
„ ratus rex, mifericordiam potius quam judicium
„ invocandum, mittens ad clementiam vcftiam ,, cxceflus luos multiplices , & juramenti trani„ clericos fic barones fues fuper p.-xmiiTis , ratum „ grcflionem , tœdio cum hxreticis fic eorum
,, habiturus, quicquid a vobis cum cis fuerit or- „ fautoribus contraxiflct , & iptam ecdefiam ,
» dirutum. Supplicans ut talem dignemini ha- » licet nunquam in aliquo Ixlns cflet , cum
bere circumfpeâioncm fic diligentiam in hoc „ cifdem peflilentibus impugnaflet , licet poftfaôo, ut in negotio Chriftianitatis in parti- „ modum diligenter fuerit admonitus ut ceflvet
bus Hifpaniae , ad honorem Dei , fic lanftx „ a cœptis, & rediens ad cor , tandem reconmatris ecclefix dilatationem^ prxdidorum ba- „ ciiiaïetur eccleiiaCicx unitati : nihilominus
renum fic comitisMontisfortis fulfidium fofljt » idem comes in fua nequitia extitit excommu­
habere. Dacum Tolofx XVII. Kal. Februa < ·> nicationis & anathematis vinculo alligetur :
dc quo etiam, ut dicitur , comes Tolofx aini -,
»
I i i
fereCvnetl. General. Tom. XXII.

P

»

oz_
®67

inncontius
P. lu.

CONCILIUM
L U IN
1 C l U M

οπό iv. imp.
PHILIPP A. R. FR.

g^g

—------- ,, fcrcrc confuevit , quod ipfc comes Convena-A », ter rcfpondere. Ad haec, ferennatem veftram
.'regalem
monemus & 1hortamur in Domino,
uiRbTl ” ‘um ’ cum
g»enam impulit & induxit.
'
*
, quatenus ad memori im revocare dignemini
«·»,.
>> Unde idem comes, author per hoc guertx &
.
orem quem vobis fecit fedes apoftolica,
,, malorum, qux ecclefiz multipliciter pervene, & illum , quem in ptzfentiarum illuftr regi
,, uinr, extitit . Verumtamen fi talem fc exhi
, Sicili» fororioveftio facit, quid etiam
no
,, btterit f ur abfolutionis beneficium mereàtir
, pap» in veftra promififtis unitione , &. quid
„ poftmodum cum fuerit abfolutus, & habuerit
vobis (edes apoftolica dederit in mandatis.
,, potellatem liandi judicio, ti de aliquo queteDeus—ad honorem
fuum,
,, letur, ccclcfi.i ei juftitiam non negabit.
_
„ Oramus
---------- ut ------------ ------, & _S
,,
Petit prxtcrea regia celfitudo,, pro comite ,, IL E. per mulla tempora vos confervet . Quod
„ Fuxenfi. A3 qued taliter rcfpondemus ; quod „ ii per hanc noftram rdponllonem, veftrx r<non fuerit fatisfaâum
: nos ob
„ confiât dc ipfo , quod hxreticorum extitit a ,, giae niajeftati
’
r
,, reverentiam veftram & gratiam , domno pa„ longo tempore receptator, pralertim cum non
,,
par
curabimus
intimare
.
Datum
Vauri
XV
,, fit dubium, quin credentes hxreticorura, h»,, retici lint dicendi : qui etiam poft multiplices ,, Kal. Februarii.
„ exceflus fuos , poft prseftita juramenta , poft JJ , Audiens rex Arragonum reiponfiones prxlato,, obligationes tam perfonarum quam reruns , rum noftrorum , vidcnfque petitiones quas fecerat,
,, poft injectionem manuum in clericos , & dc- penitus refutatas , aftedumque fuum non poftie
„ truiionem eorum in carcerem, pro quibuscau- (serduci ad eflcâum \alium circumventionis mo­
dum invenit. Mifit itaque nuncios ad prelates ,
„ fis & multis aliis, anathematis mucrone per.·, cuifus : poft illam etiam gratiam, quam idem mandans & rogans , quatenus inducerent comi,, legatus ad interceflronem veftrani , olim ipfi . tem Montisfortis ad hoc, ut comiti Tolofano ,
,, comiti faciebat, cruentam caulem exercuit in cctcrifque hdei Chriftianx inimicis, treugas da­
ret uique ad futurum proximum Pcntccoftcn,
,, fignatos , tam laicos, quam clericos, qui in
„ paupertate & fimplicitate fua, contra Vauri vel falrem uique in Pafcha . Quod audientes prx,, hzreticos tn Dei fervitium ambulabant. Qtia- lati noftri, animadvcrtentefque quod rex ob ni„ lis autem & quanta erat illa gratia» bene re- hib aliud peteret hoc , nifi ut hoc audiretur in
Francia, , ficque devotio tepefeeret fignatorum ·
„ colit, ficut credimus , regia celfitudo .· ad cu„ tus preces cum eodem comite compofitioncm petitionem iftam , ficut primas fecerant, refuta„ faciebat dtdus legatus.__________
Sed quod_ non futi .„
fa- runt . Quia vero longum eflet enarrare omnia
ipfum
comitem fte-Cper ordinem, qux rex ille mandavit , ÔC noftri
„ ita illa compofitio , per
[
.
„ tit . Extant enim litter» ad domnum cotni- ei reipondertda duxerunt .· iftud breviter dica­
„ tem Montisfortis regali figillo munit», talem mus , quod harc fuit tota intentio difti regis ,
„ claululam continentes. Dicimus etiam vobis, laborare videlicet, ut comes Tolofx, fic alii re­
,, quod fi comes Fuxenfis noluerit 'ftare placito ligionis Chriftianx inimici fni, reftitucrenrur ad
., illi , & vos poftea non audieritis preces no- terras fuas , vcl faltem ipfis treugx darentur a
noftris , ob intentionem fuperius memoratam.
„ ftras pro eo , non erimus inde vobis dipaca,. ti : verumtamen ft dederit operam , ut abio- Noftri vere viri providi & conflantes, nec terras
,, lutfcms beneficium conlequatur , & poftmo- reddere, nec treugas concedere voluerunt.
Videns rex quod nihil proficere potuiflet , in
,, dum, cum abfolutionis fuerit gratiam confe,, quutus, de aliquo quereletur, juftitiam ei rc- grave difpendium tam» fu» pariter & honoris:
appofuit quod excommunicatos fic terras eorum
,, clefia non negabit.
,,
Poftulatis infuper & rogatis , pio Gaftone quas adhuc tenebant, in fua protectione recipe­
,, de Bcarno, ut reftitueretur ad terram luam, ret . Et ut fuam nequitiam abquantulum pallia.
ad fidelitates valfalloium tuorum ;fuper quo ret, fedem apoftolicam appellavit ; prxlati au’
'
” . Ut alia ‘ multa, .L>(em
noftri, liuic appellationi , quia multiplici­
„ vobis
taliterr refpondemu.,
im,, ino potius infinita , qua- iu ipfum Gatlonem bus ex caufis frivola erat & invalida, minime
„ dicuntur, ad prxfciis lilcmio trar.featr.us : con- detulerunt : fed arehiepilcopus N.irbonenfis apo„ foederatus tamen hxrcticis Cx receptatoribus ftolic» fedis legatus mifit litteras in hunc mo­
,, /eu defenforibus eoium tenti a ecclefiam & dum .
,, fignates , eft ecclefiarum & ccclefufticarum
! LLUSTR ISS I MO DOMIKO PETRO
„ perbonarum manifeftiilimus periccutor . Venit
Dei gratia regi Arragonenfi , jrattr A. divine
,, in auxilium Tololanoiuru ad obfidiunem Çaτηιftra liant \arbonenfit arcbieptfcopm, apojlolic*
,, ftri Novi .· interfeiloiem Fr P. de C.ifiroNoJedi r legatus, falutem in caritate animi, Ù vi„ vo apoftolictp fedis legari habet leium
niftcribus Jtfu (. hrijii,
,, ptarios dm tenuit atque tenet ; in anno prx,, terito, ruptariosin cathedraiem eiclciiam O!c., lNcellcximus*non fine turbatione multa , ac
,, roms induxit, ubi amputato fune de quo pen,, 1 amaritudine animi, quod civitatem Tolo,, debat ptxis continens corpus Domini noftn
I», ac cafttum Montis Albani, & terras pro
„ Jciu Chiifti, in tenam decidit ; &. quod netas
„ pter crimen hxrefeos ac alia multa ac nefan,, eft dicete, ipium corpus Dominicum eft per
,, terram expanfum . Ί ranigrelTus juramenta , ,, da facinora , traditas fa than» , ac ab omni
,,^-communione matris ecclefi» ieparatas, & crumanus tn clericos violentas injecit .
,,
Pro quibus fit altis cautis pluribus, quas ad „ ce-fignatis authoritate Dei , cujus nomen in
., his graviter blaiphematur, expolitas, difponiprxfens tacemus, idem Gallo, excommunicattonis & anathematis eft nexibus innodatus.
,, fis m proteihone
cuftodia veftra recipere,*
„ ac eas contra Chrifti exercitum defenfarc.
,, Verumtamen i't farisfeceiir ecclefi», prout de„ bet , & abfolutionis beneficium conlequatur,
„ Cum igitur h*c , fi vera fint, (quod Deus.
„ avertat) non iulum in falutis veftre difpen& conqüeftus fuerit de aliquo : audietur ite
,, dium, fed m honoris legii , ac opinionis vejure fuo . Aliter iiquidem , pro 'pixdidis lie
,, ftra: & famae poffint cedere detrimentum : nos
„ excommunicatis, clarifltme princeps , veftram
,, regiam majeflatem intercedere non deceret ,
,, qui falutem veftram, dc gloriam & honorem
p eelamus , tolis viiceribus cantatis, celfitudi,, nec nos pro talibus dc in talibus ..ue.cmusah,, nem

SM

ΙΝΝ?^Γϋΐ

V A U R E N S E.

OTTO IV

IMP

Ρψ LIPP. A R -FR.

'

»70
'

nem regiàinrogamus', confuliiuus, monemus, A,, quot : ubi , tanquam fordes in fentinam ca<huMi ”
hortamur in Domino, fic.in potentia vir- , , dentes, rcfiduum pravitatis hxreticx fe colle-

_______

.NNO

»> *uf« hujus , & parte redemptons ncllri Jefu , , git. Quorum princeps, comesfcilicet Tolofx,
„ Chrifli, ac fandiifimi ejus vicarii domini no, qui ab antiquis temporibus ficut multotiesjam
,, ilri fu mm i pont, authoritate legationis qua , , audtftis, haereticorum & fautor extitit & de„ fungimur, inhibemus, fic modis quibus poilu- , , fenfor, & pro viribus qux fibi remanferunt ,
„ mus obteftamur , ne per vos, vei per alios, , , impugnat ecclefiam , & quoad poteft, pro fidei
,, terras recipiatis , vel detendatis prxdiâas . , , hoftibus, ejus cultoribus fe opponit Ex qu >
, enim rediit a fanttitatis veftrx prxfcntia cum
„ Optamus autem, quatenus tain vbbis quam fic
„ ipfis, latiter dignemini providere, no commit, , manditis,'in quibus ultra omnem meiitorum >
„ nicando excommunicatis fic maledictis hxreti, , exigentiam tuorum , egeratis miiericorditcr cum
„ cis & fautoribus eorumdem , labem excommu- , , eodem·: ir.trotvit , ficut maniteftuJimc vide
„ nicationis incurrere vos contingat. Unum au- , , tur, angelus fathanx in cor eius , dc gr.stix
, veftrx beneficiorum ingratus, de his qux c>
„ tem non volumus ferenitatem veftram latere,
„ quod Ii quos de veftris, in defenfionem prx;, ram yob s promiferat, nihil implevit
immo
„ didx terrx duxeritis relinquendos ; cum onncsB, , pedagia fxpius abnirita vehementer Jauxit,
y
,, excommunicari lint ipfo jure, vos denunciari
, Ck ad omnes quos fcivit noftros & ecdefi*
,, advcrfarios fe convertit . Sane per Othonem
„ excommunicato*, taaqùam'tiefenloies hxreti„ Dei fic cecleiix mimicum , opinatus contra
„ eorum, publice faciemus.
,, iptam ecclcfnm vires ailuineu· , fub ipfius con,,
Kcx Arragonenfis in nullo refipifccns, fed
,, fidentia manifeft-·, ficut allentur , minabatur
„ qux male propofuerat, pejus adimplens , hx·
,, reticos omnes & excommunicatos , comites
„ quod ecdeliam de finibus tuis, fic clerum ra„ dicitus extirparet. hxreticosfic ruptarios, quo'
,, loloiamun videlicet, Convenarum, & Fuxcn„ multoties abjuraverat, ex tunc ferventius io
„ fem, Gaftonem de B.arno, omncfquc milites
„ lito fovere ftuduit fic tenere. Cum enim ca„ Tolofanos, & Carcaflonenfes, qui pro hxreti
„ thoheorum exercitus oblideret Vaurum, ubi
„ exhxrcdati Tololam confugerant, cives etiam
„ tedes erat lathanx, fic quali hums erroris hx
„ Tolofanos in fua proteélionc fufeepit , & ab
,, retici provincia
ipie m lubhdtum perverfo
„ iplis juramentum recepit . Civitatem etiam
,, rum , mifit milites fic clientes , fic in caftro
Tolofanam qux eft piopiie de dominio regis
„ fuo quod Cafter appellatur , fuerunt inventi
Francix, & totum illud terrx , quod illi adhuc
tenebant , in fua cullodia recipere prxfumpfît. G ,, fic combudi a cruce-fignatis pluiquam qtiinit infra : Videntes igitur noftri , quod icx de­ ,, quaginta hrretiet , prxter credentium eorum
,, uiuititudinem copwi'am Invocavit etiam con·
tineret eos nunciis , litteris , & etiam appellatio­
nibus luperftuis, & nihilominus tempore colloquii
,, tra Dei exercitum , Savaricum inimicum ec& treugarum, noftros ab excommunicatis , quo­ ,, clefir , regis Anghx fenefcallum , cum quo
rum caufam ipvebat, permitteret apcrtiftime &
,, Citriftt pugilem prxdidum comitem Montis-fcrfxpiflime inteftari : a Vauro rcccfterunt. Vi„ tis, apud Caftru.n novum Arni oblidete p x
,, fumpfir. SedChrifti dexter-faciente, cito fuit
rumtamen antequam recederent, fcnpferunt D.
papx de commuai negotio ecclefix, & dc prx
„ eius prxfu nptio in confufionem converfa : ita
fato colloquio in hunc modum
„ quod pauci catholici infinitam Artianorum,
Sunihjjimo patri in Confli, ac beatiljimi domi­
„ multitudinem c.lugarunt . Prxdiflorum autem
no fuo fancentio Dei gratia jumm> pintifici , de­
„ Othonis fic regts Anglix confidentia defraudavoti èX bwnflcs fervi eji<< , archiepifeopi, epifeopi,
,, tus , ut qui baculo arundineo nitebatur ; coU alti ecclefiarum pralati, apud k'.iurum pr' fin„ giravit iniquitatem abominabilem , fic ad re'
fidei negotio congregati , cum omni affeElune
„ gem Marrochitarum nuncios delimavit , fublongum vita fpatium , iy fafatii.
D ,, fidium ejus, non folum m terre noftrx, fed
„
Ad agendas paternitatis veftrx folicitudini
„ totius Chriftianitatis exitium implorando, fed
„ dignas grates, cum nec lingua , nec calamus ,, conatum ipfius Divina pietas impedivit. Epi- „ fcopum Agenncnfem a fenc propria expcllcn,, nobis iutficiant , retributorem omnium bono,, rum exoramus, ut noftrum in hac parte fup„ do, bonis omnibus ipohavit , fic abbatem do
„ pleat defedum , & abunde vobis retribuat omne „ Mofaico cepit, fic abbatem Montis Albani fc,, bonum, quod nobis, & noftris, aliifque par­ ,, rc per unum annum tenuit, captivatum. R.U,, ptarii quoque ipfius fic complices , peregrinos
tium noftrarum ecclefiis tribuiftis. Cum enim
„ clcricosfic laicos innumerabiles, variis tormenin partibus iftis pellis hxretica antiquitus fe,, tis afteccrunt , fic nonnullos detinent, ac diuminata , noilns partibus ufque adeo fuccrcviiTet, quod cultus divinui ibidem haberetur „ tuis tenuere captivos. In his omnibus , non
omnino in opprobrium & derifum ,· & in cle­ „ averfus eft furor ejus , fed adhuc marius ejus
rum & bona ecclefiaftica , hinc hxretici , ini­ „ extenta ; ita ut fiat quotidie fcmcptipfo dc,, tenor, fic omnia mala qux poteft pe i fe ipfum,
bi ruptarii graflarentur , & tam princeps,
,, fic filium; fic complices tuosFuxenfem &Conquam populus, in reprobum fenfum datus, a
venarum comites , & Gaftonem dc Bearno,
ndei reflitudtne deviavit ‘ ut per veftrosexer-E
,, viros IceleratilTimos fic perverlos , contra Dei
citus fignatorum, quos ad emundandas fpurcitias peftis hujus, fapientiifime deftinaftis, & „ ecclefiam operetur . Cum autem ultione DiChnlhaniftimum eorum principem, comitem
„ vim , fic cenfura ecclefiaftica , memoratus athlq,, ta fidei, comes Chnftianiftimus, terras ipfo
Montis fortis , intrepidum omnino athletam
„ rum, tanquam hoftium Dei, fic ecclefix, lan& invidum Dominici prxlii bellatorem , ec­
clefia qux tam milerabiliter ibi ‘ corruperat,
„ <fto fic jufto occupavit praelio fere totas . ipfi
• JT»r/f,corcaput inibi coeperit revellare ; & in parte ma­ ,, adhuc m fua perfiftentes malitia, fic humiliaxima deftruâis adverfitatibus fic erroribus uni,, ri fub potenji Dei manu contemnentes , nuverlis, terra dudum a cultoribus horum dog­ „ per ad regem Arragonum recurrerunt , per
„ quem forte intendunt veftram circumveniri
matum * conculta., demum Divino cultui aftulcata ■ H.
fuefeat. Keftant vero’ adhuc tcliquix diClx pe­ „ clementiam, & ecclefiam fuggillare. Adduxeftis, Tolola videlicet civitas, cum caftris ali„ runt cnjm cum Tolofam nvbifcum , qui de
Iii i
„ manGontil. General. Tom. XXII.

«Π

iKNOctw.a

CONCILIUM

°™"·,™

--------- „ mandato legati & delegatorum noftrorum apud A » ferait occupata, exprd&s vocabulis defignavit
a\NO ,, Vaurum conveneramus, colloquium habiturum.· „ terram quam ciar** memoria rex Anglic in
imtsri „
aut qUajja propofuit,
qux nos ei ■ ,, dotem fux foraris comiti dederat fupradido .
*”*’
duxerimus refponderda , ex referiptis qux vo- „ Item terras comitis Fuxenfis, comitis Conve„ bis figillata mittimus , plemus cugnoketis . „ narum, & Gaftonis Bearncnfis . Deduxit et, tam fpeciahter in querelam, quod tu, frater
„ Omnes igitur unanimiter & concorditer hxc
„ prxmiifa fanûitati vêtira, intimamus, liberan- ,, archiepifcope, ac nobilis memoratus, licet jam
„ tes animas noftras, ne per defeftum fignifi, didi tres comites vatfalli regis ejufdem exitle, rent , ab hominibus terrarum quas iidemam>,, candi in negotio ficei, dc contingentibus ali, ierant, petebatis, ut juramentum fidelitatÿex
„ quid omittatur . Pro certo namque letatis ,
,
ipfis terris alii exhiberent . Adjecit etiam ,
„ quod fi terra qux didis tyrannis, cum tanta
, quod eum de praelio Sarracenorum obtenta
,, juftitia, Ac multa chriftianorum effirfionc fan„ vidoria redeuntem comes adiit fupradkfus, Ac
„ guinis, eft ablata, ipfis aut hxredibus eorum
, expofnis ei damnis pei crucc-fignatos illatis ,
neftituatur, non fohun fieret nmiffimus error
, imputabat fuorum merito peccatorum , quod
,, pejor peiore, ied exinde excidium clero Acec.. clefir inxftirrabile immineret . Ad hxc quo· B , fatisfaftionem ejus non admittebat ecclefix ,
, cum paratus exiftei et facere qurcumquc libi
■„ mam enormitates abominabiles, & alia fcele, potfibilia mandaremus . Et ne lolus tante conra pixCwtorum, per Ungula prxlenti peginx
, iufioms ferret opprobrium , terram , filium , Ac
,, non ctedimus annotanda : ne librum texere
, uxorem iororem ree,is ipfius, relinquebat ci,, V.ceremur, qurdam in ore nuncioruiu pofui, detn , ut cos fi vellet detenderet , vel permit,, mus, qux t.in.tiS auribus veftris, poterunt vi, teret cxulare . Sed quia cx hoc confufio fib,i
Nuncii, qui detulerunt litteras illas ad D. pa­ „ non minima immineret, & pœna fuos tenere
,,
deberet adores, nec ftltra extendi vtndida ,
pam , fuerunt hi .· venerabilis Convcnatum epileopus, abbas dc Claraco , archidiaconus Pari- „ quam limcmatur in excedente dclidum : hufienfis Guillelmus, M. Thcodilius, Ac clericus ., militer fupplicabat, Tolofanum comitatum fiquidam qui diu fuerat corrector litterarum in „ lio memorati comitis refervari, qui nec uncuria D. pape, Ac dicebatur Petrus Marci : Priuf- ,, quim venit , nec veniet, Deo dante, in hxquam autem venirent ad curiam dicti viri pro­ „ reticx peilis errorem. Promifit prxteiea , quod
vidi Ac dilcreti , rex Arragonv.m per nuncioS „ tam filium comitis, quam etiam comitatum,
,, in tua tenebit, quamdiu nobis placuerit, pofuos circumvenire intendebat limpliciiatem apo
,, teftate , ut circa fidem plenius inftrui, Jtmoftclicam.
,, ribtis faciat r dius infc.imari, & Arragonen.
,, totam terram uni didam committet , ut
l’ere hoc a l'aliffarnenfi àiflum etft priant ha
,t. hxreticx contagionis fordibus penitus expur’’•.'■■ucntii lutet·.
,, gatain , ad cultum plene reducat fidei orthoArchiepi 'cap· Kaiawifi appjio.it a fait lega.
„ doxx; fecurttate cbl.ita. fuper its omnibus ob„ fe;vand:s , quam iedes apoftolica decerneret
.. ta, C epr er·
, (7 mûrira Γ. cananic·
.. JanUtr.f,.
,, exhibendam. De comite quoque fubjunxit ,
,,
Et ii leiecandx funt yutrtdx carnes, ne ad ,, quod paiatus eft agere pœnitentiam dc compane, in,.c:«s corrupt lo.us contagium exten- ,, iniilis, qualem decreverimus injungendam : five
,, datur ; lie tamen caute debet ac prov: le ma- ,, quod partes adeat tranfmarinas , five quod
., nus medentis apponi, ut abicmdantur ta eau- „ iit in Hifpania circa fror.tariam contra gen­
.. tela corrupta, quod fincera per improviden- ,, tis perfidiam Sarracenx . Ceteram quia ne­
.. t am non Ixdamur. Accepimus fane per lit- ,, gotium arduum eft , fic multa ineo fuit delibe­
,, teras & nuncios cari'.limi in Chrifto filii no-*-',, ratione proceflum , ac per Dei gratiam fatit
,, ftti P. illuftiis regis Arragonum , quod poll- ,, eft profperatum ; ne de le·.i, quod abfit, de­
,, quam adverlus Provincial■» h.rrencos manda- „ perire Valeret, quod multis laboribus eft pa­
„ tum apolioltcum emanavit, cruce fignatis ter- „ tratum, in ipfo non debet fine gravi cautela
,, lain ingredient’jus vice comitis Buerrcnfis , „ <bc maturitate procedi . Qiiocirca mandamus
,, eidem ipfius regis fubfidium imploranti , tan,, quatenus in loco fecuro Ac apto, archiepifco,, quam liemini fpecialiter dexteram fubtraxit „ poram , epiicoporum , abbatum , comitum ,
,, auxilii,
omnis conlihi remedium denegavit ; ,, baronum , coniulum, & reiforum , Ac aliorum
,, & ne fuper hoc ecclefix piopofitum impediret, „ virorum prudentum , quos ad hcc neccffarios,
,, elegit tunc quibufdam deelle catholicis, ne adef- „ Ac idoneos efle videritis, concilio * convoca- ·Αρ^ν*νfe commixtis hxreticic videretur . Unde vice- „ to, & propofitis coram eis qux rex propomt nu».
,, comes prxdictus terram perdidit auxilio defli- ,, Ac often, odio, timore, gratia, & amore
„ tutus , ad uitimum miierabiliter tnterfedus . „ carnalibus omnino poftpofitis, qux fu pe: prx„ Tu autem , Iratci .rr,hicpifcope , ac nobtlts „ nittTis pro.ita Ac deliberata fuerint in commu­
Μιτκη
„ vir * S. de Monte foiti, cruci-iignatus inter„ ni, & in quo convenerint omnes, vel pan ,
confilii fanioris nobis fideliter rekribatis , ut
,, ram Toloiani comrt.s inducentes , non loium
,, loca in quibus habitabant hxretici , occupa- „ intcllefto vcllro mnfilio ft.'tuamus qux fecun­
,, ftis ; fed ad illas nihilominus terras, qux fuper ,, dum Deum viderimus ftatuenda : cum videa­
,, hxrefi nulla notabantur miamia, manus avidas „ tur proiuldubio expedire, ut hoc modo , vel
„ extendiftis. êc cum ab hominibus teirarum il- „ alioh dictx terrr de redore idoneo confula, larum fidelitatis exegeritis juramenta , Ac ter- ,, tur. “
Dat. Later, xv. Kal. Februat, pontific.noftri xv.
„ ras iuftineatis inhabitate prxdiftas , hxreticos
Pergit l'allifiarne^/it ; Et pet luggcftionem fal
illos exiftere verifimi'e non videtur. Dicebant
„ prxteica nuncii fupradidi , quod fic indifte- fitatis Ac veritatis iuppreflionem impetraverat lit­
„ renier aliena contra juftitiam minus provide teras, in quibus dominus papa , prxeipiebat co­
„ ufurpaftis, quivd vix remanferit comiti me- miti Montis-fortis, quatenus comitibus Convena­
„ motato caftrum Montif-Albani , Ac civitasTo rum , Ac Feuxi, Ac Gaftoni dc Bcarno redderet
n kfana. Interea vero , qux idem rex fic ai- terras fuas.
Hat

«xoœn-

V A U R E N S E.
A

OflMSll

,,,p

Hat atterat cum P.trur l/a'liffarmnfii w» re-

profcntel, carum exemplum btc dtji.rtkrt
alllXXm .

m»

erit

Exemplar litterarum bmoentii 1/1. ad Simeomm
comitem Montufortu.

«74

Datum La teran. XVI il. Kal. Februarii, pont,
AV'VO
noftri anno XV.
c
CHRIS If
Pergit Pttrûi l'alliffarncnfit : Scripfit etiam archicpifcopo Naiboncnti alias litteras , in quibus
D. papa indulgentiam qu^m fecerat profictlcentibus contra hxreticos Albigenles, videbatur re­
vocare .
Hanc quoque epi/itlam tibi txbibcmut ■

Urr*. «v.
E* parte cariflimi in Chrifto filii noftri P. ilArchiepifcopo Ncrbmenfi e-pofloiicet /edis legato .
φ0.»·ι- Jnftris Arragonum regis per nuncios cius fuit propofrtum coram nobis, quod tu convertens in ca­
tholicos manus tuas, quibus iulL-cifte debuerat
Cum iam captis vulpeculis demolientibus viin homines hWreticr pravitatis extendi, per cru­ neam Domini fabaoth , in Provincia quam vice lignatorum exercitum ad eftiifionemÂjufti fan­ rus infecerat hxrcticx pravitatis , & initantia
,
guinis, dc innocentium injuriam provocatum
, bellicx cladis, facis per Dei gratiam fit negoI<erras
"■
raflallonun regis ipfius , videlicet comitis B tium fidei profperatum : quia caufa nunc magis
r?.----- r- comitis
----- r.:./----------------- , &
·. tGatlonis
.> · Bear·*
urgens occurrit, expedit ut ad illam manusChriFuxenfis,
Convenarum
nen. in ejus grave prrjudicium occupafti; licet fliani populi convertatur . Accepimus fiquidem
in eis nec haeretici aliqui habitarent, nec habi­ quod rex Sarracenorum partes luas annat ad
tatores earum iuper hxrcticx pellis errore infa­ prxlium , nitens eo tortius in fidei Chriftianx
mia confperiiifent . Aflcrebant prrterea nuncii cultores infurgere, quo lapio graviore fuccubuic
regis prxfati, quod cum ab hominibus terrarum fub populo Chriftiano, immo tub Chrifto caufam
illarum fidelitatis exegeris juramenta, & terras fuam propitio nobispjudicio judicatae. Terra et­
patiaris inhabitare prxdictas, eos efTc catholicos iam qux funiculus dt hxredita:is Dominicx cum
tacite confiteris, ut hrrcticorum abneges te fau­ auxilio mufium indigeat, expetit & cx pedat futtorem , vel hxreticos te fovere quodammodo refragta popuü Chrifliani . Quia vero frequenter ,
ipondes, fi legitime occupafte terram illorum al­ & quidem frequentius, vires colleâx proficiunt,
leges . Formabant nihilominus cx eo querimo­ in quibus fparfic de levi deficerent : ut Chriftianiam fpeci/lem , quod dum rex fervitio Jefu Chrifti norum generali ac fpeciali negotio contra Sarcontra S.vracenos infifteret, & etfufioni fuum & raccnc gentis perfidiam tanto efficacius intendaItionim languinem exponeret pro reverentia fideiC mus, quanto minus erimus aliis occupati ; fra
Chriftianx, tu bona valTalloruin eiufdem ut pro­ ternititi tux per apoftoliea fcripta mandamus ,
pria ulurpabas , ' eoque fortius ad deprefttonem quatenus habito cum cariftimo in Chrifto filio
inftabaS illorum, quo minus poterat cis ex opem noftro P. illuftri rege Arragonum , & tam co­
fus protectionis impendere, vires luas expendens mitibus , quam baronibus alitfque viris prudenti­
contra Sarracenx gentis perfidiam in auxilium bus, quos ad hoc noveris neceilarios, de pace
populi chriftiani. Et cum adhuc rex idem artes ac treugis follicito & diligenti tra&atu per pa­
luas contra Sarracenos intendat armare, ut ad- cis fœdera, vel treugarum., firma fecuritate val­
verfus eos , Deo duce , tanto efficacius polfit lata ftudeas diligenter toti Providentix provide­
infurgere, quanto majori quoad alios quiete gau­ re: ficque per indulgentias fedis apoftolicx , qu®
debit : in pace fibi reftitui per dedem apoftoliadverfus hxreticos emanarunt, Chrillianum po­
cam, qux vaftsllorum ejus extiterant , poftula- pulum non convoces aur fatiges, nifi forte a fe­
bat. Nolenfcs igitur ipluin fuo jure fraudari , de apoftoliea iuper hoc mandatum fuiciperes fpenec jam diftum ejus propofitum impediri, nobi­ ciale. Tu, denique, frater arehieptfeope, fupei
litati tux per apoftoliea fcripta mandamus, qua­ te ipfo, &c.
tenus eidem regi δζ vaflallis ejus terras reftituasDi Datum Laterani decimo oftavo Kal. Februa­
fupradiefas, ne ad tuum fpeciaiem , non genera­ rii, pont, noftri anno XV.
lem catholicx fidei laborafte profectum, per re­
Aha tfi ufui arte rex Arragonum, qua pontifitentionem illicitam videaris.
cis gratiam captaret, /eque fanfla fedi addi/hfiDatum Laterani XVI. Kal. Februarii, Ponti­ mum perfunderet . Anno Jupertore a comitient Toficatus noilri anno XV.
lofano, Fuxenfi, & Convenarum, ij Gaftonc Bearnei\fi, fyngraphat exegerat, quibus pollicebantur ,
interpofita juri ejurandi religione , fe per omnia fan­
da /edi partturos ; & /e dttienefqne omnes /uat re­
R^rO.XV.
Cum ad mandatum fedis apoftolicx cariftimns git poteffati tradebant, ut fi opw effet, cogi abeo
cDdt. >>>. in Chrifto filius nofter P. ftluftris rex Arrago­ poffent ad obedieaOum . Hoc frius pontifici rex fi.
num in feudum tibi concdTerit CarcafTonam , gnificaverat, ut mtciiigimut ex Jnnocentti epiflola
quam ab eo vicecomes tenuerat Biterrentis : po- ad arcbiepifcopwn Narbonenfem, & epijnpum Reftulabat, ut ea fibi faceres, qux diûus vice co­ gienfem , ac Fbeodifium, iegatoi : Ù idem aerum
mes ei fuifque prxdecctToribus facere confueve- inculcavit boc anno, mittique ad innocentium ju­
rat ,· & debebat . Quia vero intentionis noftr x E ramentorum inflrxmenta juffit per Tarratonenfem
non extitit, quod ci de jure fuo per talem feu- epifeopum. Ea cum arcbiepijcopt htleru bic deferidatarium aliquid deperiret, nec te iubiraherede­ bo, ex Catelli bt/larta comitum Tolo/anorum.

Ejufdem Ad eundem.

bes illius oneribus, in cujus, quod feudum ipfum,
iuccdfifti commodum & honorem ; cum poffcffionum onera mutari dc kvi non confueverinc
mutationibus poflcflbrum , quia res cura onere
iuo tranfit.· per apoftoliea tibi fcripta manda­
mus , quatenus ea diâo regi facere non recufes,
ad qux memoratus vice·comes tenebatur eidem.
Quoniam quantumcumque re in Domino dili­
gamus: fic tibi, nec volumus, nec debemus ad­
ede , ut ipfi regi deefle iu fua juftitia videamur.

ιιιιιιΙΚιιμ,ιtti, «n.

SANCTISSIMO PATH 1 ET DOMINO
Innocentia Dei gratia fummo pontifici, Rapmundat per eandem Tarraeonenfii archiepifcopus ,
epifeopi , & abbatet, qui fecum prufentet fue­
runt, fumma cum devotione fxbjefhonem tf de­
bitum famulatum.
anftitati veftrx notum facimus, dominum re­

S

gem Arragonum, cum Toiofam accelfit, ut
CO-

XV.

«7J

CONCIL I» t
1’ M
™

~~“’""“«xnites l olotenum & Foxenfem, & Convena-A „
CHKISTI rum> & Gaftoncm dc Bearno, ad beneplacitum
• ..j, & mandatum veftrum libéré 6c abfoluterecipien- °
dum induceret, & pro viribus hdchier adimpleo- M
dutnad abundantem cautelam , fecuritatem in »>
feriptu redaâam ab cifdem recepit in hunc mo- n
dum.
Juramentum Raymundi comitii Tekjani,
tf Rjymnndt fjnt filii.

**
·*
»»
»»
,*
,,

Ego Raymundus Dei gratia comes Tolofz,
dux Narbone , march io Provinciae, 6c ego
R. filius ejus gratuita voluntate, nou coadi,
’* nec vi, nec dolo indudi, mittimus perfonali·» ter nos ipfos, & Tolofam civitatem , & fub-B **
» urbium, & villam Montis Albani cum omni- *’
„ bus eorum pertinendis , terminis, five adfa- ·»
,, cent ut, fic totam aliam terram noftram, quam »»
„ habemus & habere debemus, cum militibus & »
hominibus, fmgulis fic univeifu , nunc vel in ,,
” futurum habitantibus , fic ad ultimum cum
” omnibus viribus , & rationibus , quae ad nos
s» ubique pertinent, vel pertinere debent aliquo ”
n /ure, five aliqua ratione, in manu & pofle *·
rBilUuk, „ vobis ‘ domno P. Dei gratia regi Arragonenfi,
»>
omii
jt Ας comiti Batch. fic eis qui dc voluntate ven
flra , vel mandato, vices vcftras obtinuerint, „
mittimus, inquam , in pofle veftrum, ac po- n
*’ teftatem prxdidam, terram totam, ficut di»» dum eft, & aliam, quam Deo przftante re-*^”
*> cuperabimus . Tradentes vobis etiam , & in ”
,, vos , eofque qui locum veftrum tenuerint , »>
„ transferentes corporalem poffeffionem locorum i>
omnium , & jura omnia, feu rationes, cum „
plena jurildidione , ac poteftate : tali modo ,,
” quod tam in perfonis noftris, quam iis omni- m
'
” bus nominatis, voluntati domni papz & man>» dato pofljtis obtemperare , dc fatisfacere , & M
,* cogere cum effectu nos, fi forte proni & ac- *’
„ dives ad mandatum ejus profequendum, quod »♦
Deus averrat , noluerimus adeffc : promittens „

„

*
”
”
”
t*
,,
„

*’
**
• »♦
>»
,,
t,
,

*'
**
>’
·’
»·

vobis bona fide , quod tam ea, quz domnus „
papa, vel vos pro eo nobis mandaveritis, pro ,,
polle noftro faciemus , & auimplebimus fine M
dolo fic fi aude. Hxc omnia , quemadmodum D
iupeiius icripta finit, attendemus, fic obferva- ”
bimus bona fide , & fine malo ingenio pro ”
poiTe noftro, & contra non veniemus per nos, »»
vel per aliam quamcumque perionam, vel venire »»
contra taciemus, ncc aliquid contra machina- ,,
bimus. Qux omnia prxdi/ta , per Deum , & „
hxc Gcrolanda evangelia corporaliter a nobis
t?da , juramus. Mandamus pizterea capitulo,
& univerfitati Tolofz tubis, & fubnrbii , ut ”
vob s domno P. regi prxdi&o faciant fidelita- ”
tem , fic facrair.entum ad omnia fupradida »»
exequenda, adimplenda, & fideliter obfervan-β**
da. Hoc fuit ita appofitum v. die Januarii in ,,
cx,t“ ’ 1'c,u I- * Ph·
Francorum regtian- »
te , & eodem Raymundo Tolofano comite ,
& fulcone epifeopo , anno ab Incarnatione ”
Domini millefimo duccntclimo duodecimo .
**

1»

,,

”
”
”
»»
♦v
»

Jtr.tmentum confiifam Tolofanoritm.

Nos confules Τοϊοί’χ urbis & fiiburbii, Bcrnandus ficc. de voluntate expreffa & mandato
domini R,. Dei gratia Tolofz comitis, ducis
Narbonz, marchionis Provinciz , 6c R.. filii
ejus , dc communi confenlu univei Gratis Tolotz, promittimus vobis domino P. Dei graUa regi Arragou. & comiti Baichinonenfi

OTTO IV. w.

9tUL». A.

R. m.

«.z

quod, ad omnia tenenda fic habenda, fic ple-"~
nane exequenda, & potenter pofftdcnda, que <-***’,
dominus R. cones Tolofz, & R. ejus filius ,*, n
vobis promiferunt, quemadmodum in fuperio·
ri inftnunento ab eis vobis fisdo pknius
continetur , curam dabimus fic operam ,
dt diligentiam , quam poterimus , adhibe­
bimus , ut tam de perfonis fuis , quam de
honoribus fuis , quos nunc habent, vel ha­
bere debent , vel Deo przftante recupera­
bunt , poffitis fatisfacere voluntati , fic man­
dato domni papz, & vobis in iis, quz eifderr. domnus papa decreverit injungenda. Pro­
mittimus bona ndc, ac fine dolo & fraude ,
auxilium, confilium , dc opem, quantam po­
terimus & juvamen, fic ad omnia adimplenda
omnimodam fidelitatem vobis, 6t eis qui lo­
cum veftrum tenuerint, promittimus etiam vo­
bis nos finguli, & univerfi prénommait con­
fides, fic tota Tolofz univerfitas, quod in iir
omnibus quz ex parte domnipapz, fi(S.R.E.
nobis mandaveritis vos, vel illi qui vices veftras tenuerint, voluntati domni papz fiemus
in omnibus, fic per omnia, fic arbitrio feuco­
gnitioni unufquifque per fe , & contra non
veniemus aliqua ratione. H*c omnia fuperius
feripta attendemus, fic obfervabimus, ac com­
plebimus bona fide , & contra aliquid noa
machinabimur per nos, vel per aliam quam­
cumque perfonam. Sic nos Deus adjuvet, fic
hxc facrofanfia evangelia a nobis Cngulis ju­
rejurando corporaliter tafta. Et ad hujus ne­
gotii fidem pleniorem, hanc paginam, figillorttm comitis fic filii ejus, fic capituli Totofz, authoritate toboramus. Hoc fuit ita pofitum v. die Januarii, in exitu, feria I. Ph.
rege Francorum reptante, fit eodem R. To­
lofano comite, fic Fulcone epifeopo, anno ab
Incarnatione Domini miUeiimo ducentefimo
duodecimo.

Proftjjio comiti/ Fitxtnfij.

In Dei nomine cun&is pateat, quod nos Rajrmundus Rogerii, Dei gratia comes Fuxenfis,
fic Rogcrius Bernardi filius ejus, ad honorem
Dei, fic fan&z matris ecclefix, ficdomni In­
nocent» , qui facrofanâz Romanz fedis ob­
tinet przfulatum, ponimus fic mittimus per­
tonas nottras, fic univerfa caftranoftr^ ficmu­
nitiones, fic fortia , fic caumas, fcilicet caflrum de Fuxo, de Montc-Galardi, de Mot>-x_
te OJivio, de Caftro pendenti, de Tarrafcon.
de Aifnafco,' de Ravato, de Miramonte , de
Mereglos , de Ccnailo, de Ugenacco, dc Vico,
de Monte Regali, dc Caftro Virdun. de Lu­
dat , de Unacco , fic de Hauf, & univerfas
caumas, dc Solobria , de Subitan, dc Onolacco, de Verdun, de Agnavis, fic de Hcliato, fic montana, fic valles, fic omnem aliam
terram noftram, qux ad nos fic noftros quo­
cumque jure, vel caufa pertinet , aut perti­
nere debet, aut poteft, in manu, fic potefta­
Ï’ te veftri domini noftri regis Arragonum , fic
n comitis Batch, ut ea omnia plenarie fic po­
tenter teneatis, fic polBdeatis. Eo tamen pa­
s} di tenore appofito, fic forma, ut per deten­
tionem przdiftoium bonorum, fic noftrarum
perfonarum, poffitis compellere & urgere nos
” ad omnia illa exequenda, fic obfervanda, quz
” dominus papa, fie facrofanâa Romana eccle­
»» fia , de perfonis noftris fic rebus decreverit fta» tuenda. Sub periculo ergo commiffionts , fic

P«-

a

«77

'“'FS'™’

VA UR EN SE.

SLK.TÏ"™.

*7«

pœfli omnium pratdidorum caflrorum , Ac to. L bet Ac poteft aliqua r«noo«, aliquo |urt , vel ——*» t,U* tcrm noftrx ,-Vobis ftipulantibus per fo- ,, caufa, At illam totam quam habere Ac recupe»> *«nncin ftipulationem bona fide promittimus, „ rate potero Deo dante, tn manu Ac poreftate
„ veltri domini mei P. Dei gratia regis Atragon quod omnia quae domnus papa, nubis dc per*
tonis, aut de terra injunxerit, fideliter cura* „ nic, Ac comitis Barch. ut ca omnia picture
” bimus adimplere , & in perpetuum modis „ Ac potenter teneatis. Ac polfideatis.- eo padi
’* omnibus oblcrvare . Et quod ita totum „ tenore appofito, Ac forma, ut per detentio«’ adunplcatnus , & contra non veniamtu , ve!
„ nem prxdidorum bonorum At mes perlons
H aliqua arte, vel ingenio, vei ab aliqua per- „ poflitis compellere At urgere me ad omnia ifta
»» fona veniri full ineamus, de omnibus cooce* „ excquenda, Ac obiervanda, qux dofanuspipa,
,, dentes /obis potcftatem plenariam, per Deum, ,, & lacrofan&a R. E. de perfona mea Ac rebus
M & haec fanda evangelia corporaliter ta&a , „ decreverit ftafuenda . Sub periculo ergo comfponte juramus . Cognofcenies per idem fa- „ mifl'tonis, Ac pœna omnium prxdidomm ca” crementum vobis pridem nos eandem poten* „ ftrorum, Ac totius terrx , vobis ftipulantibus
” tiam cooceflifle. Et ad majorem hujus fadi „ per folemnem ftipulationem bona fide promit»’ evidentiam, hanc paginam noftri tigilli pre- B ,„ to, quod omnia qux papa mihi de perfona
>» feni ia communimus. Adum eft hoc, & ita ,, aut terra mea injunxerit, curabo fideliter ad,, cooceflum apud Tolofam VI. Kal- Februarii, „ implere, Ac in perpetuum modis omnibus obw anno Dominies Incarnationis MCCXI1. Ber- „ fervaie.' Ac quod ita totum adimpleam , Ac
», nardus dc Ugenavo prxdi&i domini comitis „ contra non veniam, vel aliqua arte, vel ingeFuKen. notarius ex i ftens hanc * circumfcripfit, „ nio, ab aliqua perfona veniri fuftineam , de
*"'*· H. « & figillo ejufdem corroboravit.
„ omnibus concedens vobis potcftatem plenariam,
n
,, per Deum, At bsc fanda evangelia corpora»>
Prefeffit ctetifit CanveMricM.
,, liter taâa, fponte juro : Ac ad majorem hu„ jus fadi firmitatem hanc, paginam mei figil,,
In Dei nomine. Cunâis fit manifeftum ,quod „ li authoritate confirmo.
„
Aâum eft hoc apudTolofam vi.Kal. Febr.
nos Bernardus comes Convenarum, & Ber­
nardus filius ejus, ad honorem Dei & lands „ anno Dominice Incarnationis MGCXII.
** matris ecclefix, & domni Innocentii, qui faEt quoniam vilum eft domino regi, ejufquc
” crofandx Romans fedis obtinet prsfuiatum, curis, ipfa originalia penes fe potius retinere ,
” ponimus & mittimus perfonas noftras in ma* Cquam incertis fortuns cafibus committere : ad
», nu & potcftate domini noftri P. Dei gra- pedes fanâitatis veftrx eorum mittit feripta fim tia regis Arragonenfis & comitis Barch. cogillis noftris communita, verbo ad verbum fide­
„ gnofeentes & veraciter confitentes , nos qui- liter fumpta, nullo vel addito , diminuto , vd
dem tradidifte terram noftram vobis dc militi in aliquo immutato.
* veftro, nomine P. dc Afcalano fpeciali nunHoc autem tranferiptum faâum fuit apud Per.
” cio a vobis ad hoc miflb , ut eam plenarie pinianum fideliter st. Kal. April, ab Incarna­
” teneatis & potenter poflideatis : eo tenore ap* tione Domini MOCXII1.
Hii tlitfou ertikui ,
»» pofito, & forma, ut per detentionem perloptnlificii aiwnraw rr/*rrr«i»r erttorrr λ
», narum noftrarum , dc terrs noftrs , poflitis JAi
tncilio
. Sti prifat Petrum Fa/in,, compellere dc urgere nos ad illa omnia exet} nuenda & obfervanda , qux domnus papa fetrnenfem, entdirt. Venientes igitur, · inquit, nunAc facrofan&a Romana ectiefia de perlônis cii noftri ad ebriam Romanam, D. papam in­
” noftris & rebus decreverit flatuenda. Sub pe- venerunt aliquantulum durum , eo quod nimis
** riculo ergo commifljonis & pœna totius ter- credulus fuiflet falfisfuggeftiouibus nunciorum re>’ re noftrs, vobis ftipulantibus per folemnem Dgis Arragonenfium : fed poftea veritate comper­
» ftipulationem, bona fide promittimus , quod ta per nuncios noftras, quicquid fecerat ad re­
» omnia que domnus papa nobis de perfonis aut gis nunciorum fuggeftionem , revocavit in irri­
» terra noftra injunxerit, fideliter curabimus ad- tum, At ipfi regi mifit litteras in hsc verba.
„ implere, At in perpetuum modis omnibus obJunteentiur tpifnpttt, ftrvw feroontm Dti,
„ 1er vare: & quod ita totum adimpleamus , Ac
Petre iUufiri rr^t Arrt^netifiwft.
„ contra non veniamus, vel aliqua arte aut in,, genio ab aliqua perfona veniri fuftincamus ,
„ de omnibus concedentes vobis poteftatem ple* ,» IS in cujus manu funt omnium corda re­
„ nariam, per Deum, Ac fanda evangelia cor- ti A. gtun , infpiret tibi humiliter exoratus , ut
„ poralirer tada, fponte juramus : Ac ad majo- „ prudenter attendens, quod juxta mandatumapo» Aoiicum, nos oportet arguere, obfecrara, incrc„ rem huius fadi evidentiam , hanc paginam
» pare, noftras increpationes , qu/spaterna aflê„ noftri figilii prxfentia confirmamus. Hac ada
„ funt apud Tolofam vi.Kal. Februarii, anno „ dione iit te depromimus , devotione recipias
» filiali, Ac fic obtemperes falubribus monitis Ac
>, Dominice Incarnationis MCCX1I.
confiliis, Ac corrcdionem apoftolicam recipienJ»
n do, demonftres te in his, etiam affedumha­
„
Profeffi» Gtfivtit it beent.
it buifle fincerum, in quibus abique dubio nolce>»
„ In Clirifli nomine. Sit notum cunâis, quod ego t> ris per etiedutn dchqutflc. Sane ad totius fe„ Gafto Dei gratia vicecomes Beamenfts, Ac co- tt re mundi notitiam jam pervenit , nec fere,, mes Bigorrs, ad honorem Dei, Atiandxma- >, nitatem tuam credimus ignorare , aut et„ tris ecclefix, Ac domni Innocentii, qui facro. tt iam diffiteri , uuod inter ceteros principes
m Chriftianos , te fpecialiter ftuduimus honora,, fande Romans ecclefix fedis obtinet prsfu„ latum , pono Ac mitto perionam meam, Ac ca- ,, re, per quod Ac potentia tibi accrevit Ac fa­
„ Ara de Lurda, de Okrooe, de Montanerio, it ma. Et utinam cum his Ac prudentia Ac de>, de Miramon , de Cadelo, At omnem aliam tt votio pariter accrevi flent : quod licet nobis gra­
„ terram, quam habeo, Ac habere debeo, vel ti tum exifterct, tibi tamen amplius expediret .
,, Verum ia hoc, nec tibi providifle dignofcc,, ad me, vel meos pertinet, aut pertinere de*
ris.

S/p

--------

CONCIL
.

i
1

Ό Μ
***

otto
nr. IMP.
imp.
ΟΤΓΟ IV.
VM1UFPPMIUFP. A. R. FR.

gfo

ris, nec nobis ut decuit dend ide; qua cum To-A„ ipfis non iblum juratoriam cautionem , cum"..... ..
ANNO
lofani~ cives, tanquam putrida membra , fine „ fua fint jam juramenta tranigrefli , fed &
CHRISTI
CHRISTI
>> prxeifi excommunicationis mucrone , & ipfa „ aliam quam * viderint expedire, beneficium
n civitas fuppoGta Gt jnterdidto ; pro eo quod „ abfolutkxus impendat . Et iis rite pnemifla * Fsw.vr
» quidam eorum mani/efti funt hrretici, plurts „ quafi vena devotionis indiciis, legatum de Ia- *,ir H
» vero credentes , fautores & receptatores co- „ tere noftro, virum honeftum , providum, &
>> rum & defenfores : adeo ut alii quoque quos „ confiantes» ad partes illas curabimus deftina» Chrifti cxerçitus, immo verius ipie Ghriftus, „ re, qui non declinans ad dextram vd ad fini» quem contra feipfos fuis adinventionibus pro- „ ftram , fed incedens regia via, femper qua; re;> voca rant, a fuis fecit tabernaculis emigrare, „ fte fa&a invenerit, approbet & confirmet, er>» ad Toloianam quafi quandam feminam erro­ „ rata corrigatfic emendet, fictam nobilibus anri ris confugerint civitatem : ut divini timoris „ tedi&is, quam aliis conquercntibus exhiberi fa» oblitus, quafi praevalere valeas contra Domi­ „ ciat juftitise complementum. Interim ergo inter
ti num , vel avertere manum ejus contra eos „ te fic terram tuam, ficdiftum comitem Mon tis>> exigentibus fuis culpis extentam, ipfos in de- ,, fortis, volumus fic mandamus firmas treugas fie>i fenfiocem fub fpecie pietatis impietatem exer-B „ ri fic fervari . Mandantes nihilominus comiti
» cens, in fcandalum populi Chriftiani & pro- !„ antedido, ut pro terra quam a te tenet, rcn prie fam* difpendium, recepifti . Nuper igi- „ verenter exhibeat quod exhibere tenetur . 11» tur auditis quae venerabilis frater nofter Se- „ lud autem excellentiam tuam volumus non
-> gobienfis epifcopus , ac dile&us filius Colum- „ latere, quod G Tolofani fic nobiles fupradidi
» bus, nuncii tui, ac nuncii legatorum noftro- „ adhuc quoque in errore fuo duxerint pcrfiften·, rum & comitis Mcntisfortis, in prxfentiano- „ dum, nos per indulgentias innovatas, cruce:> ftra proponeie voluerunt, & litteris hinc inde „ fignatos fic fideles alios excitamus, ut ad ex< direâis plenius intelleftis : habito cum fratri- „ tiroandam pellem hanc, divino freti auxilio,
.> bur tra&atu ac confiliodiligenti, volentes ho- „ infurgentes tam contra ipfos , quam contra
>1 non tuo quantum ad famam, faluti quantum „ quoslibet alios receptatores fic defenfores ipfoii ad animam, indemnitati quantum ad terram,
„ nun, qui plusipfis haereticisfunt nocivi, pron paterna follicitudinc prxeavere : ferenitati tux „ cedant in nomine Domini Sabaoth . Mone>. in virtute Spiritus fan&i fub obtentu divins „ mus igitur ferenita tem tuam, rogamus fic ob» ac apoftolica: gratis providimus injungendum, „ fccramus in Domino, quatinus , qux prxmiii ut praenominatos deferas Tolofanos, non ob-C „ fimus, prompto animo, quantum ad te per«i liante promiftione vel obligatione quacunque „ linet, excquaris : pro certo fcituru:, quod fi
ii prxftita, in elufionem ecclefiafticz difciplitue,
„ aliter (quod non credimus) duceres facien» ipfis, quandiu teles ext iter in t > non impenfu- „ dum, poeter indignationem Dominicam, quam
>1 rus confdium, auxilium, vd mvorern. Si ve„ cx hoc contra te proculdubio evocares , gra. > ro i idem ad ecclefix redire defiderant unita- „ vc fic irreparabile poftes incurrere detrimen,i tem, pi out fuit a didis nunciis tuis propofi- „ tum. Ncc nos quantumcumque diligamusper., tum coram nobis ; nos venerabili fratri no- „ fonam, tibi contra fidei Chriftianx negotium
,i ftro Fulconi Tolofano epifeopo, viro integre „ pollemus parcere vel deferre. Quantum enim
,, opinionis & vitae, qui teilimonium habet non „ tibi immineret periculum, fi Deo fic ecdefix,
, > folum ab his nui intus, fed ab his etiam qui „ pratfertim in caufa fidei , te opponeres , ur
„ funt foris, noftris damus litteris in mandatis, „ confummationem fandi operis impedires : non
ut adtunâis fibi duobus, eos qui voluerint de ,, folum vetera, fed etiam moderna pofiunt te
„ corde puro & confcientia bona , & fide non „ exempla movere . Datum Laterani Xtt. Kal.
„ Junii, pontif. noftri anno XVI.
„ fida redire , fufticicnti ab eis cautione rece,, pta, reconciliet ccclriiafticz unitati : i’losveHit confummatum praelatorum concilium apud
„ ro qnos in erroris fui tenebris perfiftentes, Vaurum edutaett Pttrtii nefiet, jni tamen eepret„ idem epifcopus de labe notaverit bxrcticzpra- tcrrmfit ,
ad Rejtnmii cernitit perlationem
„ vitatis, extetminari faciat a civitate jam di- attinent : fmtm ut epifeepes Jte^iaffis ae Thceii„ fla, fic bona eorum omnia confifcari, ita quod fi">
apoflelici reciperent , fi ritt pnrgere fe
„ nullo unquam tempore recipiantur in ipta : poffit > itertem pentifex mandaverat. priai enim id
„ nifi forte divinitus infpirati, fe veros fidei or- praceperat anna MCCX. fw fmtcffn , jam expefi,, thodoxz Chriftianos , exhibitione bonorum opetnm eft in ccncifia feed eo anno in villa S. ^Ægitum demonilrarcnt . Et fic ipfa civitas recon- dii efi celebratam . Deinde antem td dentio iifdem
„ ciliata pariter & purgata , fub apoftolicx fe- legatu hoc anno commfit : fui , xt rt> erat mo­
,, dis protedione confillat , non moleitanda de menti fxmmi, eonfuinerunt patrer h'a.tri congreget·
„ cetero a comite pistdido, vel aliis catholicis, to> fxid agendum fibi eflet. Concilii finientia fuit,
,, fed defendenda potius & fovenda. Miiamur in- fM< d* firipto canfignata prafintihui legatu tradi„ fuper fit movemur , quod pro terra nobilium ta efi : non efle comitem ad purgationem admitten,, veftrorum comitis Fuxenfis, & Convenarum , _ dum. Coefilinm hoc , tetera^ue rmodo a me narra„ & Gaftonis de Bearno reftitnenda fibi , apo- ^/a, fuhjtHa rpifiola continentur.
,, flolicum, per nuncios tuos fupprefti veritate'
-, mendacium exprimentes , tubripi fecifli manSaniliflimo Petti tr henigniflimo domine hmenfio
,, datum : cum propter multa & magna eorum
Da gratia fummo ponhfiti, Hugo fob Dei per„ Hagitia ob hzreiiconim tavotem, <|uos~manimifltone Rtgieifii epifiopui , & Tkodifiu cam„ fefte defendunt , excommunicationis fint vinMcxr Januenfù, humilei firvi cjm , rwe
,, culo innodati : unde cum mindatum pro t*
tuJme diernm & vita perenni ad oftula pedum
,, libus fic obtentum non teneat, rllud tanquam
„ fubreptum penitus revocamus . Si vero iidem
„ ecclefiaftica unitati reconciliat i deliderant, proAnâitati vcftre infinuatione praefentium inno- Rqwft
„ ut dicunt , venerabili fratri noflrcNarbonenfi
tefcat , quod de fafto comitis To lofant , *"· t
,, archiepifcopo apoftolicz ledis legeio , noftris
quad olim iniufficicntix noftoe providentia ve
» damus htteris id mandatis , ut recipiens ab iVa conunifit, procellimusin hunc modum. Sa-

S

«»·

,NMSCK··"’

VAURENSE.

’»»

— ne peius apud S. Ægidium infra tres menfesAtus, dc Burdegal. archiepifcopi , multi dc pix· ............ ..
iwn ^
z· run^.wn tenorem apoftoiici
Λ
_.ζ·.
·
·.·
ter<a epifeopi, fit alii ecclcfiaruni pnrlati, juxta
reürripti
concilium
habuimus archiepifeoporum, fie epücoponini, fit Tolofam apud Vaumm ad citationem noftram ,,
aliorum prxlatorum ecclefix, barodum etiam fic ad concilium convenerunt : a quibus prout tene*
aliorum, quorum prxfcntiam novimus opportu­ bamur in tanto negotio confilium nquifivimus
nam . Ante omnia per litteras noftras comiti diligenter . Ipfi vero poft multam deliberatio­
memprato mandantes,- ut hxrcticos fit rorarios nem , dc diligentem tratatum, confilium fuum
de terra fua expelleret, alia etiam mandatait», nobis in feriptis dederant , quatuor , nomine
pleret humiliter , ad qux tenebatur adftriftus omnium, figillatum figillis, ficut de verbo ad
pluribus juramentis : ne fi forte mandata illa verbum inferius plenius continetur .
implere negligent, purgationi fux impedimen­
,, In ‘ nomine domini noftri Jefu Chrifti ,
tum poetaret . Cumque 'Ocatusnveniflet ad „ Arnen . Hoc eft confilium , quod dominus
concilium, fit per operis evidentiam manifefte „ Narbonenfis archiepifcopus apoftolicx fedis lenobis fic toti concilio conftitiflêt, quod manda­ „ gatus, dc alii ecciefiarum prxlati, qui fuerunt m
in lumuiu
concilio apua
apud Vaurum
dederunt
ta qUX de hsrelicis fic rotariis expellendis , fic „.. ituu
T aurum , acuerunt
aliis caufis multis fic negotiis, diverfis tempori-B„ Regen. epifeopo, fic magiftro Theodifio ca­
bus, a «tiverfis legatis, fic prxeipue a bonx me­
„ nonico Janucnfi, judicibus delegatis a domno
morias magiftro Milone, fibi fata fuerunt, non „ papa fuper negotio comitis Tolofani . Conimpleverat, nec implebat.- confilium fuit om­
fuluerunt enim iis, quod comes Tolofanus ,
nium j fic communis deliberatio, ipfum non de­
œ multiplices caufas fit rationes, non
bere tunc temporis ad purgationem admitti. Non
: ab eis ad purgationem admitti , tam
enim verifimile videbatur, quod in tantis crimi­
fuper crimine hxreticx pravitatis, quamfuper
nece legati. Conftat enim, fic notorium eft,
nibus , videlicet fuper hxrcfi fic nece legati bene
jurarer, qui totiens io minoribus caufis fic arti­
quod de expellendis haereticis fic rotariis de
culis fua fuerat juramenta tranfgreflus . Iqjunterra fua, fic aliis multis articulis, multotiens
preftitit juramenta in manibus legatorum ,
fttun itique fibi fuit a prxiatis, qui convene­
quorum nullum fervavir. Immo poftquam ab
rant ad colloquium, fit a nobis, ut hxrcticos
fit. notarios de fuo diftriéht expelleret, fic alia
apoftolica fede red i i,t , apud quam multam
mifericordiam & gratiam invenit ultra fuo­
nihilominus impleret humiliter fic devote , de
rum exigentiam meritorum , iniquitatem ini­
quibus conftabat, ipfum juramentis plurimis obiiRatum finfle.· quatenus cum in iis fic aliis fe di- ,, quitati apponens, adauxit pedagia, impugna­
gnum fêciflêt, requifiti ab ipfo circa perfonam „ vit ecclefiam, fic pacem cum rotariis & hxcpis, apoftolicum exequeremur mandatum . At „ reticis inceflanter impugnat, receptavit hxreille recedens a nobis, non folum non implevit, „ ticos, fovit fit fovet, fic quanta potuit, fic
qux mandavimus : verum datos in reprobum
„ poteft, virtute defendit. Mille infuper fic ul­
fenfum ex toto, fic oblitus multam gratiam fic „ tra de cruce-fignatis clericis fic Iaicis, rotarii
mifericordiam, quam ultra fuorum exigentiam „ ejus fic complices occiderunt. Prxterea abba­
meritorum apud apoftoiicam fedem invenit, eoe- „ tem de Monte - Albano fere per annum ca­
pit iniquitati iniquitatem apponere, ac prrteri- ,, ptum detinuit, abbatem de Moyfiaco cepit ,
tis abominationibus fic criminibus committere „ epifeopum Agennenfem de propria fede cum
graviora ; propter qux a legatis de communi „ rotariis ejecit, fic civitate fua, fic aliis bonis
confilio prxlatorum multotiens fuit anathematis „ omnibus fpoliavit , fic damnificavit eum in
mucrone percufltu, fic expofita terra ejus. Nec „ valentia quindecim millia folidorum . Adeo
credat apoftolica circumfpeftio
<'
, nos in exequen-Q» prxterea infamatus fuit & eft de hxrefi a
o extitiaè aliquatenus defides , „ longis retro temporibus apud bonos & graves,
do mandato veftro
:/r-— enim
—-·— diftum
J;a—comitem
--- :
jnvjnçibjiitfr pratfiunitur contra ipfum .
vtl renuflba. Sxpiflime
„
ex. parte veftra citavimus, fic ad prxfentiam no- „ Propter iftas & alias plurimas enormitates &
ftram venire contempfit. Nec venerabilibus pa- ,,
„ manifeftos exceffus ipfius, que longum eft
tribus Carpentoraâcnfi fic Vaifoncnfi epifeopis-, „ enarrare, dixerunt prélat i, dc concorditer refiC clericis eorum, quibus ufque ad fummam fe­ „ fponderunt, quod adeo fe fecit indignum ,
re mille marcharum per me Regenfem, fic bo­ „ ut ei Aeri copia Evaqgeliorum non deberet a
nx memorix magiftrum Milonem , fub poena „ legatis, vcl judicibus delegatis.- dc etiam quia
tali excommunicationis genere , propter ea
excommunicationis quondam fuerat condemna­
que dida funt, tenetur adftriftus, quod ab
tus, fic aliis ecdefiaftieis fic miierabilibus perfonis, quas exhxredaverat, voluit fatisfacere co­
eis fine fpeciali mandato domini pape non
poteft ablolvi . Placuit enim toti conci­
ram nobis. Qux omnia per venerabilem patrem
lio, ut prefens fcriptum figillis difti domini
Nemaufen. epifeopum, tunc S. Ruifi abbatem,
fit litteras noftras, fic per me Theodifium, qui „ Narbonenfis archiepifcopi
..., fic Albienfis , Topoftmodum ad pedes veftros acccfli, benignitati g „ lofant, fic Convenarum epifeoporum, fuo fir
veftri curavimus diligentiflime intimare . Poft­ ,, aliorum nomine lignaretur .
Et quia non poteramus ad purgationem in­
quam autem a beatitudine veftra hoc anno re­
cepimus fuper eodem negotio iterum mandatum: jungendam comiti procedere , juxta concilium
licet a comite ipfo nunquam fuerimus requifiti, prxlatorum, per litteras noftras bir protcftati
apud Avinion. civitatem in Provincia continuo fuimus comiti fepe difto, quod per ipfum fla­
vocavimus ecciefiarum praelatos , quorum confi­ bat , & impedimentum prxftiterat, ne faftum
lio fic deliberatione mandatum veftrum tutius ijjfius poflêt ulterius habete progreflitm , aMque
fummi pontificis licentia fpeciali . Profefto pre­
exequi valeremus . Verum ego Theodiftus graviflima infirmitate prxvcmus, fit multi ex prxfer alias iniquitates dc abominationes ipfius, ab*
l.uis, quia generalis corruptio aeris ibi erat , batem de Monte - Albano fere per annum te­
nequivimus colloquio intereflê .- ficque faftum nuerat vinculis mancipktum : necnon de fede
eft, ut neceflârio negotium differretur. Deinde propria bonis omnibus fpoliaium ejecerat epifeo­
quando tempus habuimus opportunum, venera­ pum Agennen. Ipfe tamen nobis poftea per
biles patres, Narbonenfis apoftolicx ledis lega- quemdam notarium fuas litteras deftinavit, in
K kk
qui.
.fanri/. Craera/. Tom. XXII.

‘»J

nw?KTO’·

CONCILIUM

iSS.liri,

*»4

quibus mifericordiam potius , · quam judicium A monitis legatorum fic ecclefia, qua vobis apud'
OUCini 'mPlor‘b**: poftulans a nobis, ut vel mittere- Narbonam fic Mootcmpcfl&ilanum poftmodum ANNO
mus Tolofam ad ipfum, aut ci aibgnarcmus fa&a
r Λ '■fuerunt,
----- obediftis in .aliquo, vel etiam CHKblf
locum alium competentem . Quibus diligenter obeditis.' ficut per evidentiam operis manifefte
in feriptis refcripfimus, quod in caufa ejus pro­ apparet . Sane poftquam recefliftis a nobis f
pter rationes prxfatas procedere nullatenus po­ abjurata pedagia in veftrx fame ac animx prxteramus, fic idcirco noluimus eum gravare, vel judicium multipliciter adauxiftis: fic ut in pau­
etiam nos ipfos, inutiliter laboribus fic expenfis. cis multa breviter concludamus, fere nihil cx
Volentes igitur fines mandati diligentitlime cu; iis qux diverfis temporibus in manibus legatorum
ftodire, meram fic plenam veritatem, fcilicet juraftis , fic pnecipue tempore bonx memoris
totius fafti feriem' fic proceffum, beatitudini ve­
magiftri Milonis, prout fatis manifeftum eft ,
ftrx breviter intimamus: cui foli Dominus im­ curaviftis implere: immo quod dolentes fic inponendi
tantis cladibus, , rpleniftimam
fcien-' viti dicimus, rqtarios fic haereticos contra fidem
r--------- ..finem
------ ------------------„.......... . ............
tiam , fic poteftatem conceilit
fuxB& ecclefiam, fic pacem etiam , tenuiftis poftt'
“ . Ecclefix
“
Λ
-/··
·
-*
■· ­ modum fic tenetis . A quibus, fic aliis compli­
Omnipotens
praéfidentiam
veftram
in longitudi
nem dierum confervet .
cibus veftris, mille fignati & ultra, clerici fic
Eamdem in fententiam jpfi Paurerft concilii pa­ laici, in graviflimam creatoris injuriam fic con­
tret , eot od Innocentium titterat dederunt , f«as temptum occifi fuerunt . Iniquitatem etiam ini­
fupra defcripfimur. Dederunt tf luat ejufdem ar­ quitati addentes, abbatem de Monte - Albano
gumenti epifeopi Provincia: item & epifeopi Aqui­
longo tempore tenuiftis in vinculis: venerabilem
tania tres, Burdegalenfit, .Pafatepfis , Petragoripatrem Agennen. epifeopum civitate fua, fic
cenfis . Suar item fingulares, tum Biterreifis epi­ bonis aliis fpoliattun, cum rotariis veftris a icfeopus , tum Aqutnfis . j^ua font Regeft. XVI. de propria cfeciftis . Ad nos etiam aliquando,
epiftoia 40. 42. 44. 45.
authoritate domni papx citati , contempfiftis
Audito l7aurenfit concilii fententio, fer inferunt venire: nec fuper negotio veftro, quod nobis a
ad comitem Tolofanum legati, indignum ipfum effit fimuno pontifice poftplaftis committi, fuimus
qui abfolveretur . Litterarum exemplum fubjicio .
_
aliquando requifiti a vobis. Quamvis
enim fciveritis nos per odo dies feciflè moram propter
NOBILI VIRO R. COMiri TOLOSANO Λfaûum veftram iis temporibus in concilio agud
Hugo Dei gratia Regenfit epifeoput, & mogifter Vaurum.- ad nos neque
r
litteras veftras direxiTbeodifim canonical Jannenfit, fpiritum coafilii ftis, neque nuncium
u fpecialem . Propter igitur
faniorit .
fupradi&a & alia multa, adeo vos feciftis indi­
gnos, quod tn negotio veftro ad purgationem
Reteft.xvi. ^TUper litteras veftras per quemdam militem, fecundum mandatum domni papx procedere
rpiil. i*. ' «Lxl quambonum nomine,. recepimus , in qui­ non valemus : prout fuit coram nobis a toto
bus licet contineretur exprefle, quod parad era­ concilio definitum. Ideoque vobis per pnefentes
tis mandatis noftris humiliter obedire; vos ta­ litteras proteftamur, quod hxc omnia per pro­
men neque mandatis domini papx iecundum prium nuncium litteris noftris domino papae cu­
tenorem referipti, quod olim obtinuiftis ab ipfo, rabimus diligentitlime intimare, ut ipfc circa
neque mandatis qux vobis fecimus in concilio perfonam veftram, & faâum, fecundum quod
apud S. Ægidium, neque infuper mandatis fic lux beneplacitum fuerit fan&tali , procedat.

S· -CO*·

*ë8» S·

*$9*

*69·

WAD CONCILIUM VAURENSE
Λ caufa Petri Arragonum regit comitii Tolofani fautoris,
Anxo 1213. habitum

ÀDDITIO

fynodicam ad pontificem D culum in fcheda petitionum regis Arragonenfis
^°· Λ Innocentium III. ab omnibus fimul Patri- ad conc. Petit rex ignofei comiti Tolofano ;
1 ’ bus Vaurenfibns feriptam, non dubito quin in f »d fi forte, addit pro perfona comiti/ nollet ec­
eodem concilio fic a privatis aliis epifeopis alix clefia petitionem ανΛ'γ*, petit tf rogat idem pro
pariter datx fint ad eumdem ea pariter com­ filio ; ito quod pater nibilominct fatisjaciat perfomendantes, qux omnes fimul in fynodica figni- naliter pro excefsibus fuir tic. Ita legit Baluzius,
ficaverant. Ex his quafdam evulgavit Baluiius & quidem optime; fanam hanc leâionem ira
in Colleâione epiftolarum Innocent ii III. tom. vitiat editio Labbeana ; ito tomen qmd puer ni2. pag. 76J. quas, utpote ad concilium iftud hilominut' fatisfaciat perfonaliter pro exceffibut tie.
utcumque tpeâantes, hic dandas cenfui. Addam Hinc caetera difeas , fimulque intelligai quant i
fic fynodicam i piam Vaurenfium fie aâa extera p futurx fit momentii ad hiftorir ecclenafticxfinconcilii ex eodem Baluzio accepta . Quamquam 'ceritatem, novam editionem au&orem concilii
enim extant in Labbeo; adeo tamen tœde cor­ V a ure n Gs ad Baluxianatn reformationem exige­
rupta funt fic luxata, ut reprodu&onem effla­
re. Dabitur ergo hic fcheda petitionum regis
gitent. Et ipfam pariter debeo Baluzio ibidem, Aragonix cum refponfo ad fingulas illas a con­
cujus editionem fi quis cum editione Labbeana cilio reddito . Addam fynodicam concilii ad
conferre voluerit, intelliget profeâo Labbeanis Innocentium III. ; ficut & privatas alias litte­
hifce multum deeffc ad perfeftionem , quippe ras a patribus quibuf&m eidem concdio prxqux fxpe luxata fit, integris periodis manca ,
lentibus ad pontificem datas, qu* nunc primo
ut non raro alium ienfum .reddat
Fac peri
in collcûionem conciliorum veniunt . Quo vero
inttl-

Ex Manfi TJ Rzter epiftolam

’

ET EMENDATIONES.

/

•lj

38«

V A U R. E NSE.

intelligent Icâores, fiepe diferimen inter novam A
<x Bahuio editionem a veteri Labbcana, va­
ANNO
omnia mutato charaftere diftinguenda
ouusn rianda
curari .

Prolatarunt ta Coaciiio
apud f'aarunt .

ANNO
CHiuni

Lhiftri dc dile&o in Chrifto Prtro Dei gratia
regi Arragonum , comiti Barchinonenbum ,
concilium apud Vaurum, ialutem dc finceram
in Domino dileftionem . Petitiones dc preces
vidimus , quas 'pro Tolofano dc ejus filio, &
/~XUoniar^ fanfta mater ecclefia non folum Fuxenfi dc Convenarum comitibus, dc nobili vi­
verbera fed » niera quoque docetur habere, ro Gaftonc de Bcamo vcftra regalis ferenitas
devotus ecclefix filius Petrus Dei miferatione deftinavit; in quibus etiam litteris inter cetera
rex Arragooenfis pro comite Tolofano ad finum ecclefic filium dicitis vos devotum
Super quo
ejufdem matris ecclefix capitate redire, a fan- multiplicet Domino Jefu Chrifto ac rcgsli veftrx
feitate vcftra petit humiliter dc rogat inftanter celfitudini gratiarum.......
___
referimus a&iones
, &. in
quatenus faciendo fatisfaftionem perfon'alem proBcunftis in quibus fecundum Deum poffemus ,
exceflibus quaatean^ae ^jpii ecclefix vifum fuerit propter illam mutuam dilcdioncm , quas vos
expedire, ac pro damnis dc injuriis illatis diver- fanfta Romana ecclefia mater, ficut. intelligifis ecclefiis dc praelatis fittisfaciendo fecundum mus, ampleftitur, dc vos ipfam, necnon & ob
quod clementia matris ecclefix ipfi comiti du­ reverentiam excellenti* veftrx regalis admittere­
xerit injungendum, reftituatur clementer dt mi- mus affeduofius preces vcflras. Super eo quod
fericorditer ad poflefliones fuas dc alia quseami- pro comite Tolofano dc ejus filio petitis dc ro­
fit. Quod fi forte pro perfona comitis nollet gatis, hoc duximus fereniuti regi® refponden
ecclefia ipfius regis petitionem audire, petit dc dum. Quod tamen caufa comitis quam caufa
rogat hoc idem pro filio, ita tamen paed pater filii, quz pendet cx fa&o patris, auftoritate funihilominus fatisiaciat perfonaliter pro excefli- Çrioris extat nobis exempta; cum idem comes
bus fuis, vel in frontaria Sarracenorum eundo
olofanus venerabili fratri Regenfi epifeopo dc
in fubfidium Chriftianorum cum militibus fuis , magiftro Tbedifia a domino Bpapa
. negotium fuum
vel in partibus tranfmarinis, fecundum quod ec- fecerit fub certa forma committi. Unde ficut
clefia melius arbitrabitur expedire, dc infans de credimus, memoriter retinetis quot dc quantas
terra fua in tam fideli cura dc tam diligenti C gratias dido comiti poft multos exccftüs ipfius
cuftodia ad honorem Dei dc fan&e matris ec- dominus
*
'
papa fecit, necnon de quam gratiam
clefix habeatur ulquequo dc bonitate fua figna ad interceflionem veftram de preces venerabilis
comparcant manifcfta .
pater Narbonenfis archiepifcopus apoftolic* fcEt quoniam comes Convenarum nec fuit un­ dis legatus, tunc abbas Ciftercienfis, apud Nar­
quam hxreticus, nec eorum fufeeptor, fed po­ bonam de Montempeflulanum eiderh comiti fa­
tius impugnator, dc ideo terram dicitur amifif- ciebat biennio, fi bene meminimus, jam tranfe , quia aftitit confobrino dc domino fuo co­ fafto · Volebat fiquidem idem legatus omnes
miti Tolofano, petit idem rex dc rogat pro eo dominicaturas dc proprietates eidem comiti re­
quod ficut pro vaflalio fuo , ut .reftituatur ad manere integras dc illxfas, dt ut illa jura quas
terram fuam, fittisfaciendo quoque ad arbitrium habebat in caftris aliorum haereticorum , que
ecclefias, fi apparuerit eum in aliquo deliquilfe. de feudo ejus erant , five alberga, five qnifta,
Item tant comes Fuxenfis nec hcreticus fue­ five cavalgata, eidem integra remanerent . De
rit nec fit, pro eo memoratus rex petit dc ro­ illis praeterea caftris qu* erant aliorum hxretigat ficut pro fanguinco fuo cariflimo tf vaffal- eorum, quae de feudoejus ------------- qua:idem
Ί---------non erant,
fe, cui fine verecundia in jure fuo decife non D comes dicebat efle ad minus quingenta, volebat
poteft, quatenus pro reverentia ipfius dc gratia praefatus legatus ut quarta vel etiam tertia pars
reftituatur ad lua, fittisfaciendo nihilominus ad eorum cederet in proprietatem comitis fupradiarbitrium ccclcfis in iis dc pro iis fuper quibus fti . Spreta vero idem comes illa magna gratia
clementi® matris ecclefix eundem apparuerit domini papas ac pnedifti legati dc ecclefias Dei,
deliquifle.
veniens direâo. contra omnia juramenta qux
Irem pro Gaftone de Beamo vaflalio fuo pe­ olim preftirerat in manibus legatorum, dc ad­
tit fcpediftus rex dc rogat affeftuofe, quatenus dens iniquitatem iniquitati, crimina criminibus,
reftituatur ad terram fuam dc fidelitates valfel- mala malis , ecclefiam Dei dc chriftianitatcm,
lorum fuorum ; maxime cum paratus fit jari fidam dc pacem cum haereticis dc retariit tf
parere, dc ad arbitrium fandae matris ecclefix aliis peftilentihti fortiat impugnavit dc damnififatisfacere coram judicibus non fufpc&is, fi ve- cavit, adeo ut omni gratia dc beneficio reddi­
fit caufam ipfius audire, dc expedire non licet. derit fe indignum . Quod autem petitis dc ro­
In omnibus tamen prxmiflis duxit memora­ gatis pro comite Convenarum, taliter fuper hoc
tus rex mifericordiam potius quam judicium in- duximus rcfpondendum. Pro certo intelleximus.
vocandum, mittens ad clementiam veftram tpi-g quod cum poft cxceflus fuos multiplices & juraclericos, & barones fuos fuper prxmiflu, menti trantgreflionem v fcedus cura hxreticis éc
ratum habiturus quicquid a vobis cum eis fuerit eorom fautoribus contraxiftct, dc ipfam eccle­
ordinatum; fuppltcans ut talem habere digne­ fiam , tmfuuH ia altft» laefus effet, cum eifmini circumfpcâionem dc diligentiam in hoc dem peftilentibus impupiaflet, licet poftmodum
facto, ut in negotio Ghriftianitatis in partibus fuerit ddigra/rr admonitus, ut ceflareta emptis,
Hifpanias ad honorem Dei de fanâc ecclefix dc rediens ad cor, reconciliaretur tandem eccledilatationem pradittorum baronum dc comitis fiaftic* unitati ; nihilominus idem comes in fua
Montisfortis fubfidium poflit habere.
nequitia extitit tf taifat excommunicatioais dc
Datum Totofo XVII. Kalend. Februarii.
anathematis vinculo
; de quo etiam,

PETITIONES REGIS ARRAGONENSIS

CeneiL Central

Tom. XXII.

I

ut dicitur, comes Totofenus aflerert confaevit,
quod eum ipfe comes Convenarum ad guerram
impulit dt induxit. (Jade idem couacs auftor
Kkk >
Mfe-

Ill
««7
CONCILIUM
tatorfeus feu defenforflxM
er extitit per hoc guerre dc malorum que inde A eam hsreticis fic i
—ecdefi* multipliciter provenerunt & exiftit. Ve- corumdem
corumdem contra
contra ecdefiam fic fignatos. Eft ecφΛΝΝθ runtamen fi taliter le exhibuerit ut abfoiutionis clefiarum fic perfonarum ecclefiafticarum manibeneficium mereatur, poftmodum, cum‘fuerit abfo­ feftiifimus tJ gravifimus perfecutor . Venit ad
lutus fichabueritperfonam ftandi in judicio, fi de obfidiooem Caftrinovi in auxilium Tolofani &

· ■- —
ANMO
C^I.ST>
*

aliquoquereletur, ecclefia ei juftitiam non negabit. Fusstufis comitum contra eos qui de mandato do·
Petiit pretereabe rogavit pro comite Fuxcnli regia mini papa infequebantur hareticos & fautores eo­
cclfitudo . Ad quod taliter refpondemus, quod rum. Interfcdorem fan&a memoria fratris Petri
conflat de ipfo, quod hrreticotom extitit a lon­ de Caftronovo apoftolicx fedis legati habuit fe­
go tempore receptator, & in prafintiarxmeuem cum, ratarias diu tenuit atque tenet ; in anno
receptator eft eorum & defenfar ; przfertim cum przterito rotarios fuos in caihedralem ecdefiam
non fit dubium quin credénteshzreticorum ha- Oiormis induxit ; ub; amputato fune , de quo
retici fint dicendi : qui etiam poft multiplices ex- pendebat Pyxis continens corpus Domini noftri
ceflus fuos & graviflmoot, poft dirutionem 0* fpo- Jetu Chrifti, in terram cecidit, fic, quod nefas
fiationem ecclefiarum , poft przftita corporaliter eft dicere, ipfum corpus Domini eft per terram
juramenta fic obligationes tam perfonarum
expanfum. Rotarim quidam m irrifionem & eonrerum, poft injeâioncm manuum in clericos fic tumeliant ordinis clericalis fe induit pontificalibus
deftrudionem eorum in carcerem , pro quibus ornamentis, pontificem cantantem miflam reprafencaufis fic multis aliis excommunicat ionis fic ana­ tare intendens ; qui etiam dicitur pradicaflb ibi­
thematis eft mucrone pereuflus, poft illametiam dem, & oblationes rotartOrum recepifle - Tranfgrefgratiam , qtiarn idem legatus ad interceflionem ius quoque juramenta , manus in clericos vio­
fic preces vcftras olim ipfi comiti faciebat, cruen­ lentas injecit . Pro quibus fic aliis caufis pluri­
tam czdcm exercuit in fignatos t<m clericos bus , quas ad pntfcns tacemus, ibidem Gallo
quam laicos , qui in paupertate fic fimplidtate excommunicationis eft fic anathematis nexibus
fua in Dei iervitium contra Vauri hzreticos innodatus . Veruntamen fi fatisfêcerit ecdefi*,
ambulabant . Qxxalis autem fic quanta erat ilia prout debet , fic abfolutionis beneficium confegratia, bene recolit, ficut credimus , veftra re­ quatur, poftmodxm, cum fuerit abfolutus, ficcongia celfitudo , ad cujus intercejjionem tx. preces queilus tuerit de aliqno , audietur dc jure fuo.
cum eodem comite compofitionem legatus fa­ Aliter fiquidem pro prsedidis fic excommunicatis ,
ciebat ; fed quod non fuit fada illa compofitio
, cariftime princeps , veftram regiam majeftatetn
,
per comitem ipium lletit . Extant etiam litter* C intercedere non deceret, nec nos pro talibus fiç
veftr* ad dominum comitem Montisfortis , re­ in talibus auderemus aliterrefpondere. Ad hzc,
gali figillo munite, talem fuper illa gratia clau­ ferenitatem veftram regalem monemus in Do­
lulam continentes . Dicimus etiam vobis quod fi mino fic hortamur quatenus ad memoriam di­
comes fapedifius noluerit flare placito illi, & vos gnemini revocare honorem, quem vobis apofto­
poftea non audiveritis preces noftras quas pro eo lica fedes fecit , fic illum quem in praefentiarum
faciemus, non erimus inde ultra difpacati. Vcrun- illuftri regi Siciliz foroiio veftro facit ; quid
tamen fi dederit operam ut abfolutionis benefi­ etiam domino papz in vcftra promififlis undiocium confequatur ; fi poftmodum, cum abiolu- ne , Cx <|uid apoftolica fedes vobis dederit in
tionis fuerit gratiam confecutus, de aliquo que- mandatis. Oramus ut Deus ad honorem fuum
reletur , juftitiam ei ecdelîa non negabit. Po- fie iand* Rotnanz ecdefi* per multa tempora
flulaftis iniuper fic rogattis pro Gaftone deBear- vos conlervet . Quod fi per hanc noftram refno ut refti tueretur ad terram fuam fic ad fide- ponfionem
r„......... veftr® regie majeftati non fuerit ialitares vafl'allorum fiiorum. Super quo vobis ta-θ tisfadum1 , nos ob reverentiam veftram fic gra­
liter rcipondemus, ut alia multa, immo potius tiam fallum domino papz curabimus intimare
infinita, quz in ipfum Gaftonem dicuntur, au
ad Datum Vauri XV. Kal. Februarii.
pradens , filcntio tranfeamus, confœderatus efl

«69» «69» «69* *69» «69**69* «69» «69* «69» «69» *69* «69*9*
gggsSYNODICA CONCILII AD PONTIFICEM.
Antiflimo in Chrifto patri ac beatiflimo do-E rent, tandem vigilantia veftra follicitudine facien­
mino fuoInnoccr.tioDei gratia fummo pon­ te it a nos ex altis oriens mijtricordta yjfitavit,
tifici , devoti fic humiles fervi ejus archiepifco- ut per fsnflos exercitus Agnatorum , quo ad
pi, epifcopi, fic alii ecclefiarum przlati in con­ emundandas fpurcitias peftis hujufmodi fapientifcilio apud Va urum pro iandz fidei congregati
fime deputati/, & Chriftianiilimum eorur, prin­
negotio, cum omni affedione longum viiz ipa- cipem comitem Montisfortis, intrepidum Chrifts
tium fic falutem. Ad agendas paternitatis veftr* athletam , fic invidum Dominici piclii bellato­
follicirudini dignas grates cum ncc lingua nec rem ecclefia , quz tam miferabiliter corruerat,
calamus nobis iuflkiat , retributorem «nnium caput inceperit relevare, fic in parte maxima jam
bonorum exoramus , ut noftrum in hac parte deftrudis adverfitatibus & erroribus univerfis ,
fuppleat defeâum , fic abunde vobis retribuat terra dudum a cultoribus falforum dogmatum
omne bonum, quod nobis & noftris aliifque par­ conculcata , nunc divino cultui laudabiliter af­
tium noftratum ecckfiis tribuiftis . Cum enim fût icat. Reflant vero adhuc reliqui* did* pe­
in partibus ipfis peftis hzrerica ibi antiquitus fetits, Tolofana videlicet civitas , cum caftris ali­
minata noftris temporibus uique adeo iuccrcvif- quot , ubi tamquam iordes in fentinam cadentes
fet, quod cultus divinus ibidem haberetur omni­ rcftduum pravitatis hzrerics fe collegit : quo­
no in obbrobrium fi< derifum , fic in clerum fic rum princeps, comes fc il ice t Tolofanus, qui ab
bona ccclcfiaftica hinc hzretici , inde rotarii antiquis temporibus, ficut mu i tot iens jam audi,
0graifarentur, fic tam princeps quam populus' in
ilis, haereticorum fic fautor extitit & dcfcnfor
reprobum fenfum dati a fidei reditudine deviapro viribus qi» ubi remanferunt impugnat Ce­
de-.

S

/

«89

V A U R E N S E.

890

«r defiam, & quoad poteft , pro fidei hoftibus, Λ igitur unanimiter fic concorditer hzc prxmffla —
—·——·ejus cultoribus fe opponit. Ex quo enim a fan- fan&itati
e~ n
veftrz intimamus , liberantes animas ****<>
Christi Bitat» veftre rediit przfentia cum mandatis in noftrss, ne per deleft uin fignificandi in negotio
,,, * quibus ultra omnem fuorum exigentiam merito­ fidei dc contingentibus aliquid omittatur . Dtrum egeratis mifericorditer cum eodem, introi­ «κι» vero pro an-.mabns nofiris at conimtfiarum
vit , ficut manifefte videtur, angelus Sathanz nobis ccclfisrum /ubftjnius veftra miferi^ordie fxpin cor' ejus , de gratiç veftrz beneficiorum in- plicanter expojcimus ptr vijcera mijericordtjt Dei
Eratus, de iis que coram vobis promiferat ni- noftri, ut liberationis & pacis , immo vita noftr<
il implevit . Immo przdagia fiepius abjurata negotium, quod in parte maxima jam feliciter proo'
vehementer adauxit , fit, ac fi mandatorum ipfo· moviftif, cum manfefta jxjlitia & patentia fit in
rum beneficia renuntia/fe intenderet , ad omnes, prompt», feliciori fine dignemini confnmmare , poSjuos fcivit, veftros, & ecclefiz Dei adverfarios nentor ad radicem arboris damnofie feciirim , &
e convertit. Sane per Ottonem, Det & eccfo- eam, ne noceat nitra , perpetuo fuccidentet . Pro
fiz inimicum, opinatus contra ipfam ecclefiam certo namque fciatis quod fi terra, qux didis 0.
vires aflumere fub ipfius confidentia, manifefte, tyrannis cum tanta juftitia & multa Chriftianoficut atteritur , minabatur , quod ecclefiam dc B rum effufionc /anguinis elt ablata, iptis aut eo­
finibus fuis, fic clerum radicibus extirparet, hae­ rum hzredibus reftituaiur, prater fcandalum fide­
reticos'fit rotarios, quos multotjens abjuraverat, lium, qui boc negotium promoverunt, non iolum
tunc ferventius folito fovere ftuduit fie tenc­ fieret novilfimus error pejor priore ; fed exci­
re. Cum enim catholicorum exercitiis oblideret dium exinde clero & ecclefiz inzftimabile imVaurum , ubi fedes erat Sathanz atque erroris mineret. Ad hzc, quoniam enormitates, blafhaeretici primat ia, ipfe infubfidium perverforum pbemias, abominationes, & alia fcclcra; predimifit milites & clientes, & in caftro fuo, quod ftorum per fingula ptziçnti paginz non credi­
Cajferj appellatur , fuerunt inventi & combufti
dimus adnotanda , nc librum texere videre­
a crucefignatis plufquam quinquaginta hxretici mur , quidam in ore nuntiorum pofuimus ,
de veftitis, praeter credentium eorum multitudi- quz fandis auribus veftris poterunt viva voce
dinem copiofam , Invocavit etiam contra Dei referre,
exercitum Savaricum regis Angliz inimici taltfiee fenefcallum, ctim quo Chrifti pugilem prxEPISTOLÆ. EPISCOPORUM QUORUMdiftum comitem Montisfortis apud Caftrum novum „
DAM AD PONTIFICEM DE FACTO
C
COMITIS TOLOSANI.
Arrii obfidereprzfumpfit; fed, Chriftidextra fa­
ciente, cito fuit ejus przfumptio in eonfufionem
convcrfa , ira ut pauci catholici infinitam ArAntittimo in Chrifto patri ac beatiffimo do­
rianorum multitudinem effugarent. Przdiftorum
mino Innocenti© Dei gratia fummo pontifi­
autem Ottonis dc regis confidentia defraudatur,
ci, devoti fic humiles lervi ejus, vi lelmusfiurut qui baculo arundineo nitebatur, cogitavit ini- degalenfis, Vaiatenfis fic Petragoricenfis epifeo­
quitatem\abominabilem & catholicis auribus depi , cum omni affectione vite fpatium fit falu­
teftandam , & ad regem Marrochitanum tuos tem. Ad agendas paternitatis veftrz foilicitudinuntios deftinavit , fublidium ejus, non iolum ni dignas grates cum nec lingua nec calamus
in terrz noftrx, fed totius Chriftiantt.it.v <x<;nobis iufticiat , retributorem bonorum omnium
dium, implorando. Sed conatum ejm & damna­
exoramus, ut noftrum fupplcat in hac parte de­
bilem intentionem fuperna pictas impedivit . Eptfectum , fic abunde vobis retribuat omne bonum
fcopum Agennenlem a fede propria expellendo, quod in Narbonenfi & Auxitancnfi provinciis,
bonis omnibus fpoliavit . Abbatem dc Moifiaca fic etiam in partibus noftris tam ccc efiis quam
cepit, & abbatem Montiialbani fere per annum necclefiarum przlatis paterna tnifericordia tribuitenuit captivatum . Rotarti quoque ipfius & com­ Dftj$. Cum enim in didis partibus peftis hereti­
plices peregrinos clericos & laicos innumerabiles cs pravitatis jam adeo pullulaffet, quod eildetn
variis aflecerc martyriis , & nonnullos detinent corruptis penitus, partes affines afleftura morbo
ac diutius tenuere captivos. In omnibus iis non fimili videbatur. Cumque rotariorum violentia,
eft averfus furor eius , ted a^huc manus ejus principibus omnibus ejufdem terrz confcntientiextenta; ita ut fiat cottidie femetipfo deterior, bus fic hoc idem facientibus, ecclefiam fidemque
& omnia mala , quz poteft , per fc ipfum & catholicam omnemque religionem Chriftiani no­
• filium ac complices fuos Fuxenfem & Convena­ minis impugnaiet , veftrz providz diferetioni
rum comites & G-ftonem deBearno, viros icc- placuit has incommoditates lapienti confilio reieratillimos & perverfos , contra Dei ecclefiam trçnare , quia fidelium fignatorum fic comitis
operetur. Cum autem ultione divina & Centura Montisfortis mediante labore , mandatum veecclefiaftica memoratus athleta fidei, comes ftrum in parte maxima tam haereticos quamroChriftianittimus Montisjortis , terram ipforum
tarios de ledibus fuis ejecit ; ita quod divinus
tamquam hoftium Dei & ecclefiz fanfto & ju- cultus fic pax ecclefiaftica videntur in didis par­
fto przlio occupaverit fere totam , ipfi r.dhuCg tibus reftorerc , nec jam aliud reliât nifi illud
perfidentes in fua malitia , & humiliare fe fub11 quod per fanftitatem veftram feliciter eft itscçpotenti manu Dei contemnentes , nuper ad re­ ptum, per eandem felicius confummetur. Quo­
gem Arragonenfem recurrerunt, per quem forte circa paterne (anfticati cum omni devotionis
intendunt veftram circumvenire clementiam fit’· affeftu duximus fupplicandum, quatenus ad extirpandas reliquias Peftium przdi&arum digne­
ecclefiam fuggillare. Adduxerunt enim ipfum
Toiofam nobtfcum , qui de mandato legati & mini falubre confilium adhibere ; ita quod flores
delegatorum veftrorum apud Vaurum convenera­
pacis, qui jam videntur oriri , in hoc quod in
mus, colloquium habiturum . Qui quz ac qua­ ifto negotio eft incçptum, ad coniummationem
lia propofuerit , & quz nos ei duxerimus reffruftus faciant expcftatos . Si vero quod abfit,
poodenda, ex referiptis,) quz vobis figillata mit­ opus tam laudabiliter incçptum cum manifolia
tuntur, plenius cognofcetis. Mittitur etiam fan- juftitia fic potentia fic in promptu imperfoâum
Oitati veftra confilium quod delegatis veftris fuper
relinqueretur, non folum foret noviflimus error
fa&o comitis Toiofam tribuimus requifiti. Omnes
pejor priore , fed excidium exinde clero fic ec*

S

'

CONCILIUM

«n

clefix irrecuperabile immineret. Bene dt d«uva-Afinem perfectum & flabilem imponatis De Jofi* immanitate quam
----- -------Icat ûnditas veftra.
delirate namque diAi comitis &
Sanâilftmo in Chrifto patri ac domino fuo per fatellitqm fuum exercuit in «legatam, fuper
»*u. 1 tcveicndiflimo Innocentio Dei gratia fummo pon­ quo per ratihabitionem & honorem & benefi­
tifici Bertrandus didus epiicopus Bittcrrenfis, cia qux ipfi occifori exhibuit convincitur mafervus ejus humiliftimus & findis cum fanôif- nifefte , fatis poteft veftrx fanftitati conftare «
pedi
fimorum pedum
olculo falutem dc vitam . Cum Provideat quoque veftra paternitas ne rex Araineffabili Dei clementia veftrxque minifterio fan- gonenfis, qui, ut falva reverentia unâionis lo­
âitatts terra noftra ac alix circumpofitx , in quamur , faAus videtur filius infidelis, & prxquibus diabolus peccatis populi exigentibus tan­ fumptuofe fc jaftat, quod dido comiti & com­
tam fibi potentiam ufurparat, ut omnem in cis plicibus ejus hxreticis , rotariis, facrilegis, ho­
ncAimdincm pervertiflet , & per miniftros ipfius micidis, & omnium Hagiliorum geneiibus irre­
fponfa Chrifti opprobriis, blafphcmiis , & qux- .....
titis reftitutionis
-------- -----------------terrarum----------fuarum—& ____
gratix_ ve-

cumque poifint excogitari afficeretur injuriis, & "ftrx beneficium obtinebit , ad veftram prxfenomnts divinus cultus effet in opprobrium & de- tiam eos ducens, aliquatenus vos circumveniat.
rifum, in lucem pacis ac fidei tam feliciter cœ- Profcdo namque , fidida civitas, qux nidus hxperint'refpiraie ut crroium dc aliarum [«er/erii· rcticorum exiit it & extitit ab antiquo, ita quod,
tatum auftoribus jam pro parte maxima extur­ ficut legitur, ob caufam limilemiuit olim everbatis, vexilla ibi ecckhx fint eredi a , ôc ad di­ fa funditU' & etiam exarata , remanier it peftivini cultus uugmentum pax & fecuritas habea­ lentibus memoratis, adhuc-fl amovi egredietur de
tur, remanfit adhuc ibi magna quxdtm errorum ipfa , qux partes noftras & alias circumpofitas
ommumque vitiorum lentina , Tolola videlicet pejus foliio profligabit
civitas, & alia quxdim loca . in quibus tofus
SaniluTuno patri dc domino fuo Innocentio
pravitatis hxrcticx reliquiarum fpurcitia fc col­ Det gratia fummo pontifici Bermundus fola Dei
legit, qux n fi fuerit pci longanimitatem vellrx miferatiorc minitler Aquenfis humilis, falutem,
fanftx iollicitudiris avulla funditus & raÜtcitus^-& fe;pfum ad pedes. Compcndiofa narratione
extirpata , genimina piotulJubio, viperarum
iK-ititudirii veftix eluximus intimandum, quod
fpuria vitulamina iterum pullulabunt , & longe reformat ό pacis & ecclefix ac alia bona qux
deteriorem priore morbum lac.cut redivivum . per follicitudinem veftram in partibus noftris di­
Nos igitur , bcatilfime p.ner , quos tamquam gnatus eft Dominus operari nulla pollent ratio­
propius pofites magis negotium illud tangit, l«u
ne fecundum infei tores caulas durare in poftecliftmiam pietatem veftram rugimus - fufilquc rttm , fi forte Tolofanus comes aut filius ejus
votivis lacrymisexoramus in vikeribus Jefu Chri­ peccatis nofti is exigentibus terram Quovis ingefti, quatenus noftro al'otumque prx'atorum ju­ f.nio recuperaret amiiTam. Ideoque landitati vegulis & ccciefiarum fublbntiis , quibus comics llrx humiliter lupplicamus, quatenus fuper hoc
'Tolofini & filii tjus , fi icfu:‘gtrent, gladiu? tahter & txm caute dignemini providere , fi
inexorabditer immineret , mifcricotditer proipi- placet, quod noviftimus error non fit peior prio
ciente» in pofteiu.n, negotio paci» \ fieei, q.iod re . Conterret Dominus fanditatem veftram ecJam prudenter ac potenter hadenus promuvnhs, dcfix 1’anctx fui.

BITURICE NS E CONCILIUM
λ·(7 fard.'ll m.

Anna
E>: Manii
Supp: r U-

Γ «4

îpio non venir tw.itio

iiabitum

E hoc Bituriccnft cor.c io nihil feimus ,Dglexerit, cujus pcrvicacix reus fxfptnficmi· *b ifnifi quod icribit Innocentais p.«pa III- in fieu metropaiitien àignitatn pœnam meurrit .
Id merito factum agnolcit pentikx , qutrteptftola ad Bituricenfem irchiepilcopum regiihi
qu.»m fperare fc fignihcet aCtnrum ilium, fo­
lib. XV. epiftola 130. dita Sgn;x d e V id.
Julii anno pontificatus XV. Narrat ;n e.i pon­ re reftituendum , fi iterum ad concilium al­
tifex .certiorem ie factum elle , quod Burdega- terum vocatus paruerit ■ Nec de concilio hoc
■cnfis archiepifeopus ad concilium a Bitiiricenii plura.
arcbiepjfeopo jure primatix invitatus vc.-nc nc

D

CTCONCILIUM AD S. ALBANUM IN ANGLIA
In caufa pac.> inter r(çem & teelefitm,
Anna iit 3.
tbld.
E xtir «p.
Viliini

Cone. Brit·
ili.

baiitum .

T\£ ea fic a^t Matt. Pari Stephanus archie- E cipiens. ut de fingulis dominicorum fuorum villis,
quatuor1 'leg ik s hommes cum prxpofito
pifeopus Cantuar. 17. C-ftcnd. Augufti rc’
r
1 apud

eem Johanucm ducens 111 ecclehatn Winronien.
aniftani celebrasit
In craftino autem mifit rex
litteras ad omnesvicccomite» regni Anghx pix-

famftum Albanum pndic nonas Atigufti tacerent
convenire; ut per illos & alios miuiftros fuos.
dc damnis fingulonim epifeoporum & ablati·
ccr-

kW*·-*·

«91
Jnw£
r c^
... m'i
AD MURELLUM.
«94
CT certitudinem inquirerer, & quid fingul.lis debere- A eundis pace regis denunciata, ex ejufdem regis·
——“tur....
Dum___
h«c-oagerentur,
interhier
ine firmiter prxcepinm eft , quatenus leget
............_____
---------- , ____
luerunt conknrici avi lui ab omnibus in regno cuftodtrenotRtyri c*'10 *PU^ ^in^uni Albanum Galfridus , films

f

»>ij.

Petri, £c epifeopus Wintonienfis, cum archiepifcopo & epifeopis , fit magnatibus regni , ubi

CONCILIUM
ab

Arnaldo

archiipisc.

tur, & omnes leges miquz penitus enervaren­
tur . /Zec tfe.

AD MURELLUM,
Narbon.

atost.

sedis

legato

z

Convocatum ann. MCCX1H. ut placando Art agonum regi provideretur.

Nn O Domininoftri Jefu Chrifti MC.CX1I1. Blofanorum exercitu magno valde , feria tertia

A

poft nativitatem B. Manx, Murelli cafttumobfcdit . Quo audito patrum venerabilium , archiepifcoporum , epifeoporum, & abbatum, quos
venerabilis pater Narbonenfis archiepifcopus apoftolicx fedis legatus propter fandum negotium
fecerat congregari , qui ut de dido negotio fle
dc pace tradarent , diligenter advenerant, in
Chrifto unanimes fle devoti. Simon comes Mon­
tisfortis habens fecum quofdam nobiles & po­
tentes cruce-lignatos, qui nuperrime de Francia
legato apoiitiieo hac occafscne
amplam
itdem epifeopi fripterunt epijtO..im ad univerfos
veneram ipfi flf Chrifti negotio in fuccurfum,
Cbrijli jfdele/ : quam , quia lynodiea efl, minime fuatnque familiam, quz tn Chrifti negotio diu
a noiis piatermittcndarr. duximus. Eam & mona­
fecum laboraverat, iter arripuit ad callrum ob
cha r Pullijfirnen/>s} tap. 73.
Matthaus Parifius
feflum viriliter fuccurtendum . Et dum dic Mar­
in biftor. reversent.
C tis infra odavas fupradidas venifTet ille Chrifti
exercitus ad quoddam caftrum quod dicitur Saverdunum , venerabilis epifeopus Tolofz , cui
Littera Sjnodica epifeoporum concilii.
ccmmiiTa erat a fummo pontifice Tolofanorum
Gloria in excelfis Deo , & in terra pax ho­ reconciliatio , licet dc reconciliatione ter vel
minibus , qui fandam ecclcfiam bona diligunt quater monuiflet, cuius admonitionibus licet lavoluntate. Deus fortis & poteçs , Deus potens lubrtbus acquiefcere poftpr nebant , relpondcntes
in prxlio , quinta. Ieria infra odavas nativitatis fuper hoc nullatenus rdpondere : ad didos teB. Mariae Virginis , fandae concedit ecclefix, gem & Tolofanos in obfidione Murelli adiftendevidis miraculofe inimicis fidei Chriflianx, vi- tes fuas mifit Litteras, fignificans eis quod epi­
doriam gloriolam , fle triumphum gloriolum in feopi memorati veniebant , ut de pace fle con­
hunc modum . Poft corredtonem aflcduofiiTimam, cordia diligenter tradarent, & petebat fibi dari
zelo paternx pietatis a fummo pontifice diligen- ducatum fecurum . In crafttno autem, prima
tiflime regi fidam Arragonpnii, inhibitionem- die Mercurii fubfcquente, quia rex fic urgebat,
c.ue diftrid'iïimam / nc inimicis fidei prxftaret fupradidus exercitus exiit Saverduno, feftinans
auxilium , confilium, vel favorem , fed ab eif- Dad fuccurfum Murelli celeriter advenire. Didi
dem recederet indilate , flt treugas haberet fir- vero epifeopi memorati propofnerant apud quod­
millimas cum comite Montisfortis ; quibufdam dam caftrum quod dicitur Alta ripa, quod me­
etiam litteris, quas ejufdem regis nuncii perfal- dium inter Saverdunum & Murellum, diftatquc
fitfimam luggeftionem contra comitem Montis­ ab utroque duabus leucis , ut ibi milTum nunfortis tmpetrarat de terris reddendis comitibus cium expedirent. Qui nuncii» rediens ex parte
Fuxenfi , Convenarum , & Gaftoni de Bearno, regis reipondit, quod ex quo epifeopi cum exer­
poft veritatis cognitionem cadatis a domno pa­ citu veniebant, non daret cis ducatum : ipfi qui­
pa, fle tanquam nullius talons penitus revoca­ dem alio modo non poterant ire fine manifefto
tis .· idem rex corredionem patris fanditfimt non periculo propter gtterram. Cum epifeopi & Chri­
devotione recipiens fiiialt , led tranhiftct con­ fti exercitus Murcllum accederent, ex parte ci­
tra mandatum apoftolicum fuperbe recalcitrans , vium Tolofanorum, prior hofpitalis Tolofz ad
qtiafi cor habens durius induratum , licet vene­ epifeopum Tolofanum mtftus venit , ferens eo­
rabiles patres , Narbonenfis archiepifcopus apo- rum litteras in quibus continebatur , quod mo­
ftolicx fedis legatus, & Tolblanus epiteopus, dis omnibus parati erant domni papx, & ipfius
fibi litteras & mandatum iummi pontificis tranf- E epifeopi facere voluntatem . Quod quidem cis
mififtent, mala qux pridem conceperat , voluit bonum fuiiTet, fi compenfaflent verius fada di­
poftmodum parturjrc : quia in tetram qux per dis . Eidem vero priori ftatim renudo ab epi­
virtutem Dei , auxilio iignatoium , contra hx- feopo iripondit rex , quod ducatum " epifeopo
reticos & eorum défenkiies fuerat acquifita, in­ non prxberet; fed fi vellet ireTolofam, ut cum
travit cum exercitu, eamque contra mandatum Tolofanis loqueretur, eum concederet illuc ire,
apoftolicum fub/ugire, ac prxdidis inimicis red­ fit hoc derifone fuit didum . Ad quod epifeodere attentavit, parte ejiu um fibi aliquantulum pus .· Non decet, inquit , fervum civitatem in­
fubiugata , cum pars multa refidui, ob ipfius fe- trare , de qua Dcminns fi.us exui eft ejedus :
curttatem apoftatare incenderet , & fe ad apo- nec ego , cum corjus Chrifti de civitate illa
ftatandum jam pararet. Congregatis iniimul co­ ejcdutn fuerit, illuc revertar, donec Dei» meus
mitibus Toiafie, Fuxi, fle Convenarum, & To- & dominus meus revertatur. Vcrumtamen dtdi
epi( inquit Petrus t'allffaininjis hft. Albtg. c.ji.)

Jv. Id. Sepremb. feria 3. poft Nativitatem B.
Marse, rex Arragonum Petrus, congregatis co­
mitibus Tolofano , Convenarum , & Fuxi, &
coptofo .exercitu Aragonenfium flt Tolofanotum,
Murcllum oblèdit. Erat autem caftrym Murelli
lituin fuper Garonam Huvium prope To'.oiam,
ad tres ieugas verius Vatconiam . Z?c Murelio
ab iis objtjfo , dr r./drm zitfis , deque epifeopis a

t

go r
99 >

INNOCENTIUS
P. II!.

C ON CILIUM

.

otto nr. imp.

Λ.

------. --PHIL.
K.------FR.

89«

’epifeopi cum exercitu Murellutu intraverunt die Aqjfnseos erat.· hi turpiter fugientes turpi
ANNO Mercurii fuperittf memorata : qui follkitudint
mortis periculum evaferunt , alii vitantes
CHKisn
-,
,
’ " ad regem <x
‘ ci­ dios aqu® periculo perierunt , quamplures
■ >ij.
noo pigra, duos viros rchgtofo*
ves Toiofanos deftinarunt, qui .1 rege tale ha­ fuerunt in ore gladii devorati . Dc illuftri

fuga"·"·glavero

rege
buere refoonfum, quod propter quatuor ribaidos Arragoncnfi, qui cum interfedis occubuit, plu­
quos epifeopi fecum adduxerant, petebant collo­ rimum eft dolendum, quia princeps tam potens
quium habere cum ipfo . Et hxc dixit in deri- & nobilis, qui G vellet K poflet fic deberet eccle­
fum & contemptum Ggnatorum. Tolofani vero fix fenâx utilis multum efle, nunc Oiriili adprxdidis nunciis refponderunt, quod in craftmo junâus hoftibus , Chrifti amicos fic fandam ecfuper hoc refponderent, & hac de caufa eos clcfiam improbe perturbabat. Ceterum cum viufque in craftinum tenuerunt· In craflino au­ dores a exde fic pcrfccutione hoftium reverten­
tem prima dic Jovis refponderunt , quod ipfi tur cum vi&oria gloriofa : fxpe didus Tolofa­
regi Arragonenfi erant confoedera», fic nihil fa­ nus epifeopus , Toiofanorum ftragi fic mifetix
cerent nih regis in omnibus voluntatem. Quod “ caritative ficmiferabilitercompatieps, corde pio,
cum redeuntes mane ipfa dic Jovis nuncii retu- 1eos qui de ftragis refiduo adhuc intra fua ten­
lilTent , epifeopi & abbates difcalciatis pedibus 1toria morabatur , falvarc cupiens ne perirent,
ire propolucrunt ad regem. Et cum quendam ut faltem tantorum flagellorum verbere caftigareligiofiun mitterent ad nunciandum regi adven­ ti , citum periculum evadentes , converterentur
tum ipforum in hunc modum patefadis januis, ad Dominum fic viverent, in ndc catholica percum comes Montisfortis ac cruce-fignati effent manfuri : mitia cis per quemdam rcligiofum vi­
inermes, pro eo quod de pace epifeopi & abba­ rum cucqlla qua indutus erat, mandavi, eis, quod
tes infimul loquebantur ; hoftes Dei fuperbe ac nunc demum arma fua fit fuam deponerent fefiaudulenter armati vicum fubintrare cum im­ titatein , fic inermes venirent ad ipfum , ut cos
petu attentarunt .· fed per Dei gratiam a fuo falvaret de morte . Qui adhuc quoque in fua
fuerunt defiderio defrauda». Quorum fuperbiam perieverantes malitia , fic fe qui jam vidi erant,
populum autumantes, non iolum
comes fic cruce Ggnati videntes, cum fine peri- ç’ vteifle Chrifti
. .
culo fic damno maximo ulterius diflêrie non pof- parere fui epifeopi ammonitionibus contempitfenr, per cordis contritionem fic oris conieflio- runt , verum etiam ablata cuculla ipfum nun­
nem, uVpote viri cultores fidet Chriftianx, mun­ ci um aufterius verberarunt ; poft quos Chrifti
dati falubritcr a peccatis, armis fuis fe viriliter militia rccurfum facicns , circa fua diffugientes
accinxerunt , vcnientefque ad fxpe diff.utn To- tentoria interemerunt . Certus hoftium interfclofr epifeopum, qui authoritate dommi Narbo­ âorum tam nobilium quam aliorum numerus
nenfis rpifeopi apoftolicx fedis legati, legationis prx multitudine nullatenus fciri poteft .· de mi­
officio fung.ebatur, exeundi licentiam contra ho- litibus nutem Chrifti unus folus interemptus eft
fles fidet humiliter petierunt , qua, quia nego­ in conti tdu & pauciftimi fervientes. Omnis igi­
tium erat m a:do conftitutttm, neceffitatis ar­ tur populus Chriftianns , pro Chriftianorum viticulo compellente, concefla, proeo quod ipfam doria , mente pia & toro cordis affeftu gratias
demnm m qua epifeopi morabantur, ipfi hoftes agat Chrifto , qui per paucos fideles infidelium
erectis i.tnt machinis aliifqne bellicis inftntmen- multitudinem innumerabilem (uperavit , & fan­
tis feftiii.tbant protinus impugnare , baliftarum dam ecclefiam iuam dc hoftibus tuis concedit
quarellis, jaculis atque lanceis emiflis hoftiliter fideliter triumphare . Ipfi honor fic
' J
gloriai, io
circumquaque ; Chrifti milites , reverendi ligni fxcula
'—fxculorum
r—1------ . Amen
*----- . *Nos
‘T“ Tolofanus
----- , NtDominici fgnaculo cum infigniis pontificalibus maufcnfis, Uricenfis, Lodovcnfis, Biterrcnfis,
confignati , in nomine tar.cix Trinitatis tribus Agatcnfis, & Convcn.trum epifeopi, & de Claaciebus diipofitis exierunt . Hoftes vero c con­ raco, Villa magna, & S. Tiberii abbates , qui
trario multas habentes acies , fic multum ma­ mandato venerabilis patris Narboneniis archiepi­
gnas, fuis jam muniti armis tentoria funt egrefli. fcopi apoftolicx tedis legati veneramus, & de
Quos licet multos milites fic populum multum pace ac concotdia tradare cum fumma diligen;
nimis, clientes Chrifti de ipfiusauxilio confiden­ tia fummoque (ludio nitebimur, prxicripta om­
tes , fic licet eorum refpedu panciflimi magnam nia , ficut qux vidimus & audivimus, efle verifcotum multitudinem nen serentes , armati cx ma in verbo Dei perhibemus, confignantcs ea
alto, viriliter funt aggreffi- Statim virtus Altif- noftrorum munimine tigillorum, utpotc refervafimi pvr manus fervorum fuorum hoftes fuos ri d:gna in memoriam fempiternam . Datum
confregit fic comminuit in momento. Terga enim Murclli jn crallino vifforix gloriofx , fcilicet
vertentes in fugam , fadi funt tanquam pulvis (exta feria intra odavas nativitatis B. Marix,
ante faciem venti , fic angelus Domini perle­ anno Domini MCCXlIi.

CONCILIUM DUNSTAPLIENSE
A

SlITHANO LaNCTON ARCHtEPISCOP. Cantuar.

Celebratum in odavis Epiphani®, ubi appellatio interponitur per archiepifcop. fic ceteros
a legato ad papam.
miikfimo ducentefimo decimoEnix convenerunt apud Duneftapliam Stephaniis
Anglorum Joanr.es ad Natale Cantuar. archicpifc. cum luis luflraganeis , uc
curiam fuam tenuit apu.l Vfindkshorts , ubi de negotiis ecclefix Anglican® tradarent ibidem.
multa magnatum fuorum multitudini feftiva di- Molcfte enim fupra modum ferebant , quod kftribuit indumenta. Deinde poft oâavas Epiphagatus fupradidus, ut prxdiximus, illis irconftil-

A/fjttb. />_- Λ Nno Domini
r<>. m inn ÂX quarto, rex

«97

"*W°$

m.

ROTOMAGENSE.

«»«______

•
tit , rtgiit favens voluntatibus, in ecclefiis va- A laudum preconiis, afferens fe regem tam humi "T<no""
CHRnrn c*n,®’u* prelates minus fufheientes pofuerat, in- km tamque modefium eatenus non vidiffe , ut chkjsji
,,,*
trafiooe magis quam dedione canonica . Tan­ in oculis domini pape idem rex gratiam admidem cum hinc inde varia forte traâaffent, ar- rabikm obtineret. Reftitit autem Pandulpho ibi­
chiepifc. Cantuar. duos clericos, apud Burtonam dem magifter Simon de Langur tuna, frater arfuper flumen Trente , ubi tunc legatus erat, chiepiic. Cantuar. Sed quoniam charta regis
mifit .* qui eidem ex parte domini Cantuarien- auro bullata , domino papx de fubjedione &
fis , interpofita appellatione prohibuerunt , ne tributo regni Anglic & Hibernic , a predict)
contra dignitatem luam, ad quam ordinatioec- Pandulpho nuper delata fuerat ; magifter Simon
Clefiarum me djœcefis de jure fpcifabat, prxla- in luis contradidiouibus non potuit exaudiri.
‘ " vacantibus
..
-.i tuere pt«(umeret . Aflêrebat ptxicrea Pandulphus memoratus, in
tos in ecclefiis
i. nil
Legatus autem-appe&tioni fadx non deferens, prxfentia domim papx, archicpifc. & epitcopos
in exadionc
, & ablatorum
reftitutione
tempore
mint atfenlu regio randttfphum jam Ixpe
di... ------------------ ------—. —- ......
r—
ânm, ad curiam Romanam , ut archicpifc.
interdidi, nimis effe rigidus Cc avaros : quodque
epifeoporum propofitum irritaret. Quo cum per- ipfum regem & regni libertates plus «quo dtprivcniffet, famam archiepifc. Cantuar. in conipe- nubant .Et fic propofitum archiepikop. & epi&u fummi pontificis non mediocriter denigra- fcopor. ad tempus accepit dilationem .
vit : regemque Anglorum tantis ibidem extulit

CONCILIUM
de

MAGISTRI
Corcoh

ROBERT!

Legati

Apud Rotomagum celebratum, prarfentibus Archiepifcopo Rotomagcnfi R. cum
fuis Suftragancis , & aliis przlatis Normannic , anno MCCXiv.
De difciplina eccl/ficjlica.

Fx Beflm
C<m<.i. Ro-

Ex Mf. cod. S. Michaelis m periculo maris.

Observatio

Prævia.

Idem fere Concilium boc cum Parifienfi anni rara. Pleraque tamen-ex noflro inPariiienft emenJanur (\.pFlentur lacunz , Λ 14. capitula ad calcem iuperadduntur . In r.oftro Micbaelino codice Pats I. dt C,.*ikh.
I. De Monachis dc Momaiibus . 111. De Epifeopis . Et conxrucnt on quidem ordme quam m ed ticne Lab*
bean* , tn qua pars tenia de Momaiibus , poft 17. patris fircundx cap. ditimjinrur ; tamriti a ap 4·· ad
J4- (insula monachos dc Abbstes , nullatenus vero Moniales fpeAcnt. Celebrati hujulce Cone it u annum dri>gnafte videtur vetus $. Trinitatis de monte Rotom. Mi. chromcon , m hzc verb» . .Anna Cusmtn MtlXI/'.
^abertui dc Cc'ci^nc Lifttui ^tpoHohciii , Celebrato Concilii' , prunam Rcmir . deinde Panfr-i ,
n.·lut : faHaque firmauc ad Clerum V petulum juper Crucis cbaraUert in auxilium terra JiraJeijmitaux .rp:rndi
cujus occafione legationis cficto fungebatur , infinita multitudo Crucem cepit. Tunc proitAo eam Norminma
Przlatis Concilium iftud ceicbtavit .

P R Æ F ATIO.

c J. Ut quilibet clerical pralato fiioobediat, e.demque confiteatur.

Um cx injunfto noftrz legationis officio te­
6. Dc clericis advocationem exercmt.bus .
η. Dc Decanit , i? tn dignitate confiitutu , &
neamur qux Iunt plantanda plantare , &
extirpjre qux viderimus extirpanda, ad hoc ut advocatu qui bénéficiât! non funt.
frudum faciamus , & fructus nofter maneat ad
8. Dc clericis qui juramentum feterint dc non
informationem Ecclefix , audoritate Domini Pa­
commodando , mutuando, & fidejubendo.
px & noftra cumaffenlu Concilii prxfentis, com­
9. Nc admittantur qutfluarii pradicatores.
municato prudentutr. virorum & religioforum
Jo. Ne Sacerdotes ignoti admittantur ad celebran­
confilio , conftitutiones qux liquuntur duximus
dum fine idoneo tefiimonio
promulgandas : Incipientes a fubditis tanquam a q 11. M excommunica tui, interdiflui , ignotus, vel
pavimento domus Dei vario lapide ftrato , ut
alienat pnrochianus iaicus , ad fepultaram, vtl
per medios quafi per parietem gradientes , ad
ad communionem admittatur.
epifcopale faftigium quafi tedum pertingamus.
12. De paflione vel exafltor.ee pro Miffis ■ deque

C

STATUTORUM CONCILII PARS PRIMA .
Ad clericos fieculares.
Tituli

Capitum-

1. De vita tJ hotufiate clericorum.
I. Ut qui horarum principio tf fini interfunt, iis
medio ft abftntantts, non recipiant portionem.
J. Ne benqficiati habeant canes aut aves ad ve·
nandum; if in equis phalerat tnboncfias .
4. Ut in facris ordinibus conflituti , pariter &
bénéficiât!, focarias non habeant.
Comil. General. Tom. XXII.

facerdotibus, qui earum multitudine onerat i, vel
conduflitios alios facerdotes baisent , vel ficcas
Miffas faciunt.
JJ. Ne Sacramenta t vel Sacrament alia vendan.tur.
14. Ne ad firmem accipiant , vtl dent ecclefia/,
neve confeffiones audiant alienorum
Ejj. Ne feftio beneficiorum fiit
16. Ne decanatus rurales pro pretio conferantur .
17. Ut capitula conven^halium ccclefiarum prxlatum extra eligant , fi in juo collegio non repe
nant dignum.
18. Quomodo conferenda a capitulo beneficia . ύ

elciltones in ecclefiis facienda.
Lll

t9 Afe

«99

,NWîCm.nüS

CONCI

t

Î

E 1

U

M

U M

OTTO IV. IMP.

PHIUP.a.R.FR.

ΑΛη

>OQ

ip. fie àrcbidiaconut pretium exigat pro redem-A
anno
pttone procxr.ihon.tne ab ecclffiit φ<ο< hm vi- EDIT. LABB. ADDIT CONSEQJJ ENTER..
CHRIST»
fitdt .
20. Ne in domibxs clericorum, religioforum , Gc. C«m> ex bit Dent tentxri videatur , G bornflas
fiant inlonefîft caencjJalKs.es , lad» tahrxm, G
ecdffix deformetur . Unfitr autem ctnfiitxtion: <
trangéefibres , pufyxom λ preelatis fiuri moniti ·
alia indigna.
Je non correxerint , poena pradifla dearnimut
21. Al· pixra habeant benefiat quibxt tara fit anim.trxi.i annexa .
pcreeHendat.
21. Ncc et»am
fiant in eadem ccclffia fimnl
teneantur ab eodem.
O'. Vt in fiocrit ordintbm coufiltxti , pariter G
bénéficiâti, fio.arias non habeant. '
23. Ne beneficia jure hereditario tenuatur : G ne
pro danda licentia docendi aliquid exigatur.
Inhibemus etiam diftriftius ne clericis in faCAPUT
J.
cris ordinibus conftituti, ctfi bénéficiât! non fue­
rint, in propriis domibus vel alienis publice fo­
De v:ta G bonefijte Clericorum.
B carias habeant unde fcandalum oriatur. Quod
fi aliqui contra hujus conftitutionis tenorem ve­
Uoniam ex vifu coRnoicitur vir, & ab oc· nire prziumpfcrin: , & ad ammonitionem fui
curfir faciei fcnkiut .-.it amiftus corporis, przlati eafdem focaria* non dimiferint, & a fe
& rirus dentium, & fcgrcflus hominis enuntiant
rrorfus non expulerint : elapfis quadraginta die­
de eo ; prrfenti* Concilii auâoritare prohibe­
bus a prima dic monitionis, noverint te excom­
mus, ne clerici tonfuram habeant Cmilem Jai- municationis fententia: fubjacerc . Idem etiam
call . fed rotundam & circularem & irreprehrn- de bencficiatis duximus ftatuendum : adjicientes
idukin . Przcipirnus etiam ut lint in habitu, & quod poft tempus monitionis przdiftz ab officio
^cftu , & converlatrone honefta, «bilinentes ie & beneficio fe noverint efle fufpenfos : nec aba confabulationibus frequentibus vel vitiofis in folvantur, nec ad beneficia reftituantur, nifi CÎS
ecclefia & in choro , & fuperflua deambulatio­ gravi ab Epifeopi* injunfta pernitentia,
ne, & mora exira chotum donec herz cantan­
V. Vt quilibet clericxr prstlato fixo obediat,
tur ve) Milia celebratur , per quz divinum of­
eidcmqxe confiteatur.
ficium impediatur , vel fcandalum generetur ,
Nec fine jufta caufa, maxime in fokmnitatibusC
Praecipimus etiam ut quilibet clericus fuo prz­
majoribus, poil evangelium a choro exeant ante
tincin MiiTx . Si qni* autem contra hanc con* lato debitam reverentiam exhibeat , & eidem
ftitutionem venire przfumpferit ; fi monitus a przlato fuo, & non alii confiteatur, nifi dc
przlato luo non deftiterit , beneficii fui fufpen- confcnfu fui przlati » vel ab eo licentia expe­
fione mulctaur . Si adhuc contumax extiterit, tita : hujufmodi vero mandati tranfgrefibre*
a fuperiore excommunicetur,
pœnz prxdiftz dc habitu clericorum volumus
fubj acere.
Jl. Vt qui horarum principio vel fin» interfiunt,
in medio fit objentanfes , non recipiant
VI. De clericir advocationem cxircentibxs.
portionem .
Prohibemus etiam ardius, ne canonicus, vel
Qfiia vero in qutbufdam eccicfiis confuetudo aliquis clericus fufficicns habens beneficium eclepielicnfibilis inolevit, fcilicet quod quidam ca- clefiafticum, paftione interveniente, advocatio­
nonui & clerici in horis anniverfariis pro qui­ nem exerceat , nec caufas penitus dcfpcratas
bus aliquid debet percipi , principio vel fini in­ Dfctenter aftumat , nec eas malitiofie protrahat,
terluni , in medio fe abfentantes , ut inde por­ vel earum debitum pioceflum per malitiam im­
tionem percipiant. Talem conluetudinem repro­ pediat, nec in contumeliam partis adjtcrfx pro­
bantes. (latuimus dc diftrifte prxcipimus decanis rumpat ; fed fuferpta negotia fideliter & diligen­
ter lecundnm veritatem exerceat , nullum jus
ecclefiarum, & iis ad quos hoium correftio per­
tinet, ut przdiftam confuetudinem vitio cupidi­ fallum allegans, & ergs judices fe habens reve­
tatis & negligentiz induftsm exftirparc procu­ renter, pariter & modefte.
rent , increpando delinquentes , fic fubtrahendo
VII. Dc Decanis , G in dignitate conflitutis , G
cis alias debitam portionem.
advocatis qui bcneficiati non fixnt.

Q

III. fle bénéficiât; habeant cauci aut ave» ad ve­
xandum, G >n equa phaleras inboneftas.

In fu per diftriclius id prohibemus , & fub ex­
communicationis infe.cndx pœna przcipirnusde­
Prohibemus etiam univerfis clericis bencficia- canis & aliis perfonis habentibus ecclefiafticam
tis ne canes aut aves habeant ad venandum, dignitatem . Inhibemus etiam ne advocati ec­
aut venationi aut aucupationi inferviant : &E clefiaftica beneficia non tabentes immoderati
ne habeant m equis phaleras inhoneilas , aut falaria exigere vel extorquere przlumant. Quod
fellas inhonefte depiüas , ted unius coloris tan­ fi quis contra hxc improbe venire przfumpfe
tum , non ad inftar vanitatis Izcularium ho­
rit ; nifi monitus a przlato fuo deftirerit, fibeminum .
ncficiatus eft , beneficio privctui , ahoquin ex­
communicetur .

VIII. De clericis qxi jxrmeeentxm fieccrint de non
conttnodanda, mxtxaxdo, fidejubendo.

Infuper inhibemus ne clericus aliquis vel perlona ecclefiaftica juramentum faciat de non com­
modando fibros, vel domos, aut res alias, vel
de

,01

rNNOŒHTICT

E N)S
R. O T o M A <S r
IN /a E
E.

orra
PHILIP.iv.
A. imp
R. FR.

de non mutuando, five de non fidejubendo pro A
rteîsri «1***» & ne excommunicatio fiat fuper hutuftnoXIII. Ht facramenta vel facrementalia
Christi
vendantur.
\m,.
di , & fi qua faita eft , cam (a) andoritate
Concilii relaxamus, fic diftn'âe precipimus (i)
Sub eadem (Jiftriftione prohibemus, ne facra­
obièrvari . Si quis vero hujus prohibitionis no*
lira contemptor exftiterit : fi monitus non cor­ menta ecclcfuftica , vel facrainentalia ullo mo- ,
rexerit , fic beneficiatus fuerit, a beneficio fufpcn- do vendant ficut in Lateranenfi Concilio ’ eft
ftatutum.
'
daiur, alioquin excommunicetur.

IX. He admittantur quaftuarii pradicatorte.
XIV. Air ad firmam accipiant, vel dent ecclefias,
neve confeffiones audiant alienorum.
Diftrifte quoque inhibemus, ne quis fit conAuâoritate autem prxdtôa firmiter inhibemus,
duâiüus vel quaftuarius praedicator, nec talibus
officium praedicationis committatur, nec ad prae­ ne qui proprias habent ecclefias , alienas cccledicandum tales admittantur, five reliquias por­ "fias ad firmam accipiant ; & nc, luis dimiflis,
tent , live fine eis accedant , nifi ex jufta cau­ in alienis ecclefiis facerdotes vel capellani exifa, fic cum litteris fui dicecefaui. Nec praedica­ ftant , aut proprias dent ad firmam ; fed per
tio alicujus piovinciae vel parrochie ci vel alii
fcipfos curam exerceant , nifi iorte eos abefle
tanquam ad firmam concedatur . Tranfgreffori- oporteat ex jufta caufa, & de licentia fuperiobus hujus conftitutionis pœna fimili lupradicùc ris. Et nc quis facerdos fine mandato fuperiopcrccilrndis.
ris, aut ejus qui in patochia aliqua curam ha­
bet animarum, confeflioncs recipiat, omiflis pro­
X. Ne Sacerdotes ignoti admittantur ad celebrandum priis facerdotibus vel contemptis , nifi articulo
neccflitatis.
Tranfgreflbres autem pcena prxdiâa
fint idoneo teflimcnio.
de quacftuariis percellendos (latuimus.
Adhuc inhibemus diftriâtus ne Sacerdotes igno­
ti , de quorum ordinatione non confiat, ad diXV. Nc fellio bénéficiâtum fiat.
vinorum celebrationem admittantur fine litteris „
tcftimonialibtis vel teftimonioboucrum virorum:
Przterea adhaerentes Concilio (c) Lateranenfi
& cos qui contra hoc venerint, decernimus pu­ & Turoncnfi, feflionem beneficiorum , & diviniendas arbitrio pralatonun .
fionem praebendarum fieri prohibemus : decernen­
tes irritum & inane, fi quid contra hxc fuerit
XI. Nc excommunicatus, interdi/Tar, ignotu t, vel attentatum .
alitant paroebianus laieus, ad fepulturam,
vel ad communionem admittatur■
XVI. He dccanstus rurales pro pretio
confiront ur.
Similiter prohibemus ne excommunicatum ali­
quem , vel penitus ignotum, vel alienum paroInhibemus etiam nedecanatus rurales ad tem­
chianum laicum, in praejudicium proprii Sacer­ pus vel in perpetuum pro pecunia vel aliquo
dotis , vel ad fepulturam, vel ad communionem pretio conferantur alicui , ficut ftatutum eft in
euchariftir, fcienter aliquis Sacerdos admittat, Conciliis
________________________
Lateranenfi & Turonenfi : eos quiconpraecipue in folemnitate pafchali : tranfgreflbres Qtra hoc venerint decernentest , prxter pernas in
vero , fi qui fuerint , poenx pradiftx de qux- Conciliis
~
comprehends , juxta prxlatorum arbi­
ftuariis fubjaccant .
trium , gravi perna puniendos.
XIL Dt pailione vel enaflione pro Mijfis , deque
Sacerdotibus , qui ceram multitudine onerati,
vel conduliitios aliet Sacerdotes bebent, vel fic­
tas Mifies faciunt.

XVII. Vt capitale conventualium ccclefiarum pro­
latum extra eligant, fi in fuo collegio non
reptriant dignam.

Prrterea capitulis conventualium ecclefiarum
Praetera a viris ccclefiafticis vitium avaritix diftride prxeipimus, ut cum eledionetn praelati
extirpate volentes, auctoritate legationis noftra:, facere debent , fi in fuo collegio idoneus non
& in virtute Spiritus fandi prohibemus ne pro inveniatur, extra eligant vel requirant idoneam
annualibus, vel tricennalibus , vel leptcnnalibus perfonam. Quod fi in capitulo idonea perfona
Miflarum faciendis , laici vel alii in teftamento k& utilis inveniatur, ipfameligant Ac promoveant
dare aliquid vel legare cogantur ; & ne fuper in praelatum : nec umquam piohibeant ne trahis aliqua paftio vel cxaâio vetita, vel fub ali­ âatus fiat de extranea perfona.
qua fpccie palliata, a facerdotibus vel aliis me­
diatoribus nat .* & ne fuperflua multitudine ta­ XVIII. Quomodo conferenda a capitulo beneficia, &
lium annualium ic onerent Sacerdotes, ad qux
ekHiones m ecclefiis facienda
explenda honefte fufticcrc non poflunt, fit pro­
pter qux oporteat ipfos habere conduAitios Sa­
Infuper (latuimus & prxeipimus firmiter obcerdotes, vel ea aliis vendere facienda : nec ut fervandum, quando beneficia ecclefiaftica vacant,
a prediftix fe exonerent facerdotes fuas Miflas qux funt a capitulis conferenda , vel eleftiones
faciant pro defundis.
(d) funt in aliquibus facienda ecclefiis , five
ardua tel majora negotia peragenda, competens
dies

I il Si’!· rt*:**** Ajwflollea * Bofl,a ·
( b ) PtxcipiMus non fevvari.
v c ) B4«t. deeit
*
(d) Sic in edit, detrurearum eab.brtur & mendofum, vei eleaimei fiunt m aliquibus

figatur prima quu ad notitiem Mentium frfiit pervenire : ad quam diem
Cancri. .General. Tora. Xxll.

&c.
m

x

ecclefiis, publice pta'

9°3

INNOCENHUS
P 111.

C O N Ο 1 L I U M
M

.^,cs jn opitulo prcfigatur ; ire quod «d potichristi t‘am •Men‘*uni ?ό®1 Pe^ni«. *d quem aiem
V7/««. 1 abfentes, & maxime «fidentes commode valeant
convenire : qua die illi qui convenerunt in ca­
tulo habeant poteftatem Je prsdiâis dilpontndi,
& ftatuendi quod ecclefix videbitur expedire.
Alias quod ab eü fuper hoc faftum fuerit, de»
crevimus irritum & inane.

XIX. Ne aicbidiaconus pretium exigat pro redem­
ptione prOCUratlOUUM obcccllfiis quas UOX
vfit at.

OTTO IV. IMF.
PHILIP. A. R. Fr.

*ήο.

cum beneficium fibi jure hereditario vendicct,------ —nec eodem jure a quoquam alicui conferatur.
no
Et na quis pro danda licentia docendi, vel fcho,,,,11
lacum regimine conferendo, ante vel poft ali­
quid exigere vel extorquere pretumat . Si quis
autem contra hanc conftitutionem venire, vel
in fraude ejus quicquam praefumat : fi monitus
a praelato fuo non emendaverit, ecclefiafticobe­
neficio fuipendatur. Alioquin, fi contumax fue­
rit, excommunicetur.

STATUTORUM CONCILII ROTOMAG.

Pars sbconda.
Firmiter etiam inhibemus juxta Concilium
Toletanum, ne quis archidiaconus procurationes
exigat aut pretium pro redemptione procuratio- B
Ad Perfonas Regulares.
num ab ecclefiis quas perfonaliter non vifitar St
Unc ad viros regulares , vel ad religiofas
in quibus debitum vifitationis officium non im­
perfonas quafi ad domum (c) Dei tranpendit . Si quis autem contra hoc venire pratfumpfrrit , fi monitus non deftiterit, prxdiftas
fcamus qui quanto fe arftius divinis obfequiit
procurationes fibi fubtrahi prxeipimus, ut ineo manciparunt, tanto ab inquinamento hujus mun­
puniatur in quo deliquit : fi vero non per hoc di fc ftudiofius abdicare tenentur.
correftus fuerit, excommunicetur.

N

Tituli Capitum
XX. Ne in domibus clericorum. & rùigioforum, &c.
fiant inbonejia comiffat tones, ludi talorum,
èT alia indigna.

partis

secunda.

I. Dt ingrtffu fimaniaco in religionem ts de pro­

prietate.

£ 2. Ne aliquit recipiatur infra decimum oilavum
annum.
3. Ut fufptila cfiiola , tJ dlverjorta , obfiruantur.
4. Ut infirmorum habeatur diligens eura& eleemofyna fiant.
5. Ut bofpitalitas tineatur.
6. Nt fraur circa eletmcjyn.is fiat .
7. Ut nullus occafione nationis tantum , modo fit
idoneus, ab ingreffu religionis repellatur .
S. Ne ufitrarii, vel excommunicati , ad religio­
nem , fcpulturam, aut facramenta recipiantur.
ΛΧ1. Ae plura habeantur beneficia , quibus
ç. Ut qui uni coenobio alligatus efl, in aliis non
cura Jit animarum .
D
recipiatur tn fratrem.
io. Ne rtliglqfi utantur chirot fietis all isλ, calcea­
mentis feculuribus , èT aliis minus decentibus ;
Adhuc prxdicla audoritate decernimus, ut fi
ncc extra rejeilorium comtflcntur.
qms prxlatus perfonatum , cui annexa eft cura
it. De multis relsgiofa dsfciplina capitibus.
.mimarum (a) feiens & prudens conferat alicui
clerico habenti in aiia ecclefia perfonatum cui
11. Ut rtligiofo iter agenti omnia provideantur,
ne cogatur mendicare.
annexa eft limiliter cura animarum t tam dans
quam accipiens fc noverint excommunicationis
J {. Ut Jubditi humiliter obediuni.
vinculo innodatos : led & fecundam collationem
14. Pralati diferete ac provide tmperent.
decernimus non tenere.
iq. Ne abbates prapofituras dent monachis ad fir­
mam .
XXII. Nec etiam qua funt in eadem ecclefia,
16. Ut qui abjtllo religionis habitu in Jaculo vivit
fimul teneantur.
excommunicetur a facerdotibus locorum.
17. De excommunicatis , vel interdiüis , religio­
nem ingredient ibus.
Infuper ftatiiimus , fi quis in diverfis eccle­
fiis , five in eadem , plures habuerit (Z>) perlo-E Jb. Ne monachi per ecclejias
vel villas, finguii
ponantur .
natus , five curam animarum in pluribus ccciefiis : uno illorum , quem maluerit , infra
Jÿ. Ne quis duos prioratus , vel obodientias ,
“A?*'.·.
duos menfes dimiffo, altero fit contentus. Alio­
quin omnes perfouatus smttu» , & aliis perfo­
2C. Clerici vel monachi , qui conjurationem fece­
rint , gradu excidant.
nis idoneis ab aliis ad quos collatio pertinet
conferantur.
2J. Dt religiojo advocationem exercente.
21. Ut regulares, qui extra clauflra jurifurudentiat
& medicina dans operam ; nifi infra duos men.
XXJ/7. Ne beneficia jure baredltaiio teneantur.
Ü ne pro danda licentia acuendi aliquid
jes redeant, fim excommunicati.
exigatur.
23. Ne bini jaceant in leiiis.
24. De incontinentia contra naturam.
Inhibemus etiam, ne quis aliquod ecclefiafti- 25· Ut numerus monachorum non minuatur.
26. Ne
Ceterum inhibemus ne in domibus clericorum ,
vel religioforum in clauftris, vel in atriis ecclcfiarum , vet in aliis lucis religiofis , in quibus
vinum quandoque vendi contingit, illi qui prscfunt, inhoneftas comcffationes vel ludos talorum
fieri permittant , vel conventionem rtbaldorum
ibidem recipiant . Item ne iti locis extra elau­
ti r a fua auftoritate idem faciant firmiter prohi­
bemus. Tranfgreflbribus poma proxime prxdida
contra qurtluarios puniendis.

(a ) Hmc foppletur lacuna edition·».
( c ) Edit, quafi ad domus Dei parie tern .

( b) Suppletur iterum lacuna edic.

0,!^Knv

’°5

KOTOMACINJl.

«ffiSTÏTk
m·
mo tta,4ldmc munda-

CHRISTI ** to religrififioraoentam fanant de «Μ Μ-Λάί. fc «tri toMrf,

u,<·

AWMft

^Tw·
_____
am, fad «ima praprià xu, a(tw i*mnicmvC- CNR.UTS
71 W **/*'?·*/ 7WW *
ruu, idau ptweipue du. tUhiMm, quad
^“
à"?*** M tMn P”**·**";
* *■>»· *·»■
, €« laau MaAum
«· 4>wd par menas fans vendant ad Srrsw·—,
- — “
arias propter ipfxm termamm, «/arancvM·
obligentar.

c«4m

*9· to clericis, vel louis, linet prioratns Ιοιντο
ad vitem.
30. Ne ab ingrtffxris clafirtms, fafixs, vei vefiri
mentam txigantar.

Hinc tbrtia pars in edit.

ft , ita tama £ pratata hua ci idem Mt
coKcecrit:

to tine moniales verfator clerici , vcl fir-3 Π. to abfus reripiotxr infra 1S. aamaa.
virâtes fafpeto, vcl alii.
3*· Ut fingula jdeeat 1» lellis.
Circa atatem recipccadocwn ad rdigionem,
33- to egrediatur el vifihmdes parentes , ■<£ cujufcumque fuerint ordinis , diftriâe prohibe­
tuât âflodibas boni tefiisnomi , & ad breve mus ne aliquis recipiatur infra decimum oda31.

VUm annupa .

34·

Choreas ttt decent : onod m fecolaribos eos­
dem licet.
3$. De vite tf baeftste , ec paupertate moriaHorn.
36. L’r de bonis monrilirii imaytomnm lis mccga-

III. Ut fnfpeBa tfiola, tf diverforia

obfirnentxr.

De fidpeâis oftiolis fc diverforiis, five in abTatiis j five *m~pr tora tïBus ,Tîvê m qtubufcumquc
37· Ut cmjeffnrii iffis ftrvidemtnr difireti , & ’ locis ubi religiofi converfantur, ne qua aâio ‘ Ed'’- n|i
btnejli.
diabolo detur , diftriâe pracipimus ut omnino ^s«^a
38. Ut Mntijfe negligntti fainter.
cbftnuntur per Epifeopo* locorum.

39- Ue iis ipti menât in dem1bes leprofirnm,
beffitelibes , et infirmis tf peregrinis miniIV. Ut âfirmorom bebentur diligas citre,
firent.
tf detmofyna fiant.
40· Ne e nmltitndine firviatiem feceltetes peeperibes depetete ebfirbeenter, tf^ri in fervite.
Cum ad opera miiericordix indigentibus ex­
tes non recipiendi.
hibenda , non folum regulares, verum etiam fc41. De ebbe tiles tuglifentibns circe obferventient culares ex praecepto Domini teneantur : maxime
nc fint jedices , ffc.
neligiofis ptveipimus , ut circa curam infirmo­
41. De ufdem, fi vitem reprobem duxerint.
rum fc debilium operam adhibeant diligentem ;
43. Ne excedent m e^riteturir , tf femptibes: fc redditus affignatt eis nullo modo minuantur,
tf ne bobeent in familie vel focietete jevnes vel aliis ufibus deputentur, fcfubtraâi reftituanlefiivos.
tur. Idem de Infirmants duximus ftatuendum,
44. to bone cccltfie Jee dent cognetis.
ita quod fecundum loci facultates juxta uniuf45. to javencrie, vel fifpefie melieres recipien­ cujufaue debilitatem vel infirmitatem omnia cis
tur in domites religioforxm.
nedeflaria provideantur.
4d. Ut am emoveat priores, pro cognetis colloexedis.
V. Ut bofpitolitas tnuetur.
47; Ut obediatierii , priores, ec etiam abbates,
rationes reddant, fritem bis m emeo .
In hofpitalitate quoque exhibenda, non tan­
48. to abbates vel priores merne negotia contre­ tum potentibus fc familiaribus , fed pauperibus
vent, Ιΰ magnam pecxnie fitmmam mxtxo ac­ fc magis indigentibus , fecundum uniufcuiufque
cipiant , fine cuefilio feniorxm.
conditionem & loci facultatem , prccipimus ut
49· to fint irnmifiricordes pasnitentibxs .
in neceflariis exhibendis curem adhibeant dili­
39. to vendantur obediatia, or/ ex pa&o ad vi­ gentem .
tam conferaxtxr.
5>· to fixant riignos in villis vel cellis inordina­
VI. Nt fras cine ektmofjnas fiet
te vivere.
5». De bis φά proponant alifrid in capitulo ad
Prccipimus ut eleemofyna pauperibus deputa*
correitionem domes.
tx fecundum uniufcujuique domus confuetudi•53. Ne in cameris inordinate comedant.
nem , five in cibariis , five in veteribus indu­
54 Ne φάι exeat cafe cxndi ad fcbolas , fed inE mentis , nullatenus eis fubtrahantur , ut caufa
claafiro addifeat.
familiaritatis illicite aliis conferantur . Sed fi
5$· No capellaos babeat mimu religiofis.
qui circa hujufmodi diftributionem fraudem feCAPUT

1.

Pc ingrejfx Simomoco tn religiomm, Û

cifle conviât fuerint , quafi imitatores Judx,
qui ua que mittebantur in loculum Domini ad
opus pauperum, afportabat fraudulenter, a prae­
latis fuis graviter puniantur.

de proprietate .
VII. Ut eriles occafione natioristentum, modo fit
E iugreflu itaque monachorum fimoniaco ,
idoneos, ob ingreffe rriigunis nprilator
licet habeamus fpeciale mandatum Dotni7*mc.Z/J. “
* ·* Archiapifcopos & Epifcopos
Cum per
Apoftolorum princeps dicat : h omni νΛΡ.
' totum regnum Francia , quod in hoc articulo gente fri timet Dam, tf operator jofiitiam, mbene fufficcrc poteft : tamen cum omnes mona- septus eft illi : diftriâe praeipimus, ut, remota
>
omni

D

ilium

«m

,0,

CONCILIUM

. »0* ÀKNO

νϊιΐυίη omn' «captione pertbnanim > nullus occafione A juxta pracmifli contra abbates & abbatifliu ni.n,. nationis taurum, dummodo alias honeftus fuc- mis remiffas.
rit, & cccicfiae credatur efle utilis, ab ingrcftu
XII. Vt religiofo iter agenti omnia providentur,
repellatur religionis.

chrjjti

·>·<■

ne cogatur medicare.
VIII. As ufurarii , vel excommunicat i, ad

religionem, fepulturam, aut facramenta
recipiantur.
Ufque adeo quorumdam invaluit etiam religioforum cupiditas, ut manifeftos ufurarios, &
etiam cxcommunicatos, feu nominatim interdiAos , ad religionem , vel fepulturam, vel alia
lacramenta, non requifita fui prelati licentia,
recipere praefumant, propter quod mulis eccie­
fia: non modice damnificantur. Quod de ceteroB
fieri prohibemus:& fi faûum fuerit, ad damna
refarcienda illi eccief» compellantur, dt uluras
illas eis cx quibus extorte fuerint reftaurent;
vel fi inventi non fuerint , dentur pauperibus
per Epifcopos locoium.
IX. Ut qui uno coenobio alligatus eft, in aliis

Quotiefcumque monachus , vel regularis ca­
nonicus egreditur dc domo fua per licentiam fili
abbatis vd prelati : praecipimus diftriâc eis ut
in equitatura & expenfis fibi dc focietati fi»
neceflaria a praelato fuo competenter providean­
tur, ne in opprobrium domus dc 0'dinis aliun­
de mendicare cogantur.
XIII. Ut fubditi humiliter obediant.

Quia melior eft obedientia quam vi&ima : Sc per
viâimas aliena çaro, per obedientitm vero pro­
pria voluntas maâatur t fitmmopcre cavendum
eft fubdÎtis ne vitium inobedientie incurrant;
fed praelatis fuis in iis quae fecundum Dnun
funt, fecundum ftatutum ordinis fui , obediant
humiliter & devote.

At/· ■>·

non recipiatur in fratrem.
XIV. Prolati difcrcte ac provide imperent.
Cum quidam monachi vel religiofi igne cu­
Praelatis quoque in periculo animarum fuapiditatis adeo accenfi lint vel inflammati, ut (in
ut in exercendo
variis cœnobiis varias fraternitates venari non rum nihilominus injungimus
, „
crubefcant, ut boc pretextu promoveantur ipfi fui magiftratus officio , proprios motus , fcilirancores vel odia , vel afleftiones carnales
vel aliqui fuorum ad aliquem prioratum, vdçcct
t ‘
aliam quamcumque adminiftranonem .· praecipi­ non fequantur ; fed adeo difcrcti Tint & pro­
mus ut nullus, ex quo in aliquo loco religiofo vidi in praecipiendo f ut fub praetextu debite
vinculo religionis obligatus fuerit , recipiatur in libi obedient» fubditos fuos nullatenus fcandaaliud cœnobium religiofum, nifi vehementer prac- lixent : quia quandoque contigiflc cqguovimus
fumatur quod fmcera devotione illud requirat; ut & viri honefti de abbatiis fuis Cure COgCrentur.
&. hoc ipfum cum licentia fui abbatis.

XV.

X. A’r religiofi utantur cbirotbecis albis , calcea-

mentis fu Hiatibus, & oins nnm décents bus ;
ncc extra rtf'ftorsxm comeffentur.

Ht abbates prapofitxras dent mokacbis
ad firmam.

Confuetndo deteftabilis in quibuidam ecclefiis
& cœnobiis inolevit, fcilicct quod abbates pr*Cum non tantum a malo, ted ab omni fpepcfituras fuds quibuidam monachis fuis refidencie mali nos abftinere oporteat, dc maxime rcligiofos , ne inordinatus eorum habitus vd ge- tiam dauftri quoquomodo eludere cupientibus,
flus poflit offendere oculos intuentium faecula- Dfub certa fumma pecunis dant ad fiitnam, dc
lium, unde religioni plurimum detrahatur ; in- ab
* ipfis
’
monachis recipiunt iidem /·..·
fidejuflores
«·
per- ,
hibernus diftriâe eis auâoritate apoftolica , ne fonas fccularcs. Ex quo non modica fequuntur
chirothccis albis de corio , de quibus uti folent incommoda dc fcandala ■* quia fi quid excreverit
fie culares, & qwe funt quafi lignum lafciviae, ultra firmam, monachus id quafi tuum proprium
• Gjih-e utantur, vel calciamentis fzculanbus, botellis*, retinet, in quo materiam habet inordinate .vi­
vel calceis nimis ftriâis, vel peracutis ; vel pi- vendi : fi autem pnepofitur* redditus non fuf• Edu.W/ leis qui dicuntur dc cotun *; vel coopcratoriis ficiant ad firmam, quaerit per fas & nefas unde
poflit abbati latisfacerc quocumque modo. Quod
'3:,r'
pretiofis. Pannis etiam non utantur nifi nigris,
vel albis , & non fumptuofis ; non fellis piâis de cetero ne fiat, abbatibus fubpeena fufpenfiovel difcoloribus, fuis vel alienis. Infupcr comef- nis officii inhibemus.
fationes fingulares extra refeâorium fine licentia
XVI. Vt fiu abjedlo religionis habitu , η»
lui abbatis, vel prioris abfente abbate, vel fubfoculo vivit, excommunicetur a faprioris, abfente utroque.

'
XI. De multis religiofo dsfeiphna capitibus.
Cubiculum extra dormitorium, nifi illis qui­
bus permittitur propter officium fuum fecundum
ftatutum ordinis , lites in capitulo, rumores in
clauftro, ingreffum mulierum per loca fufpcfta,
ludos illicitos, puta talorum , fcacoatm, alea­
rum , & hujufmodi , venationes, & illicita ju­
ramenta , illis prohibemus . In monafterio quo­
que, clauftro, dormitorio, & refeâorio , dc in
aliis locis , fecundum ftatutum ordinis , filentium diftrifte praecipimus obier vari . Si circa
horum obfervantiam praelati eorum négligentes
fuerint manifefte , & nimis remiflj . puniantur

E

cerdotihu locorum ..

Quoniam quidam apoftatae , falutis fus immemores , abjcfto Dei timore , dc- ordine fuo
egredi fine licentia praelatorum fuorum, & in
iasculo eonveriari ., abfcfto religionis habitu ,
non verentur ; Rraecipimua ’ uc quotiens hsc ad
notitiam prxlatorum petveperint , ubicumque
invenerint tales , dummodo eis de veritate ca­
nonice conftitcrit , a facerdotibus locorum ex­
communicentur , & tanquam excommunicari
evitentur.

XVII.

<*

T

909
C«en

"TfT™

R O T Ο M AGENS E.
A

XVII. De excommunicatis, vel interdicis,

9ïo

XXI. De religiofo advocationem exercente.

religiinem ingredientibus.

qjrjsTT

ItlfSi quis religioforum advocationis officio zelo
cupiditatis fundus fuerit in caufa ad domum
fuam, vel ad aliam religiofam non pertinente,
& maxime fine licentia fui abbatis : ipfo jure
perpetuum (A) fibi fiientium fciat impofitum.

in.
X'

Inter cetei a de ingrefTuris religionem praecipi­
mus , quod fi fint excdtamunicati , vcl interdi­
di , vel aliqua irregularitate, vcl obligatione ali­
qua ptepediri, id prius abbati indicent ; dc fi
eft cafus de quo ab eo abfolvi puiTint, primo
abfolvantur : fin autem, ad majorein abfolvendi XXII. Ut regulares, qui extra caufam jurifprudenremittantur . Et fi per negligentiam vel igno­
tie
medjcina dant, operam, nifi tnfraduos
rantiam recepti fuerint tales, dc poflea perconmenfes redeantfint excommunicati.
feffionem, vel alio modo abbati 4e veritate con- ftiterit , abfolvantur ab abbate : de eo tamen ® Cum quidam (c) religioforum, ut verbis Con­
quod celaverint . gravis eis poenitentia injunga­ cilii Lateranenfis ’ utamur, fubobtentu (J)lan- * 11·ί*·>
tur . Et fi ralis eft cafus de quo abfolvi non guentium confulendi corporibus,, dc ecclefiaftica
poffint ab abbate ; abbas bona fide, apud eum negotia fidelius pertradandi, ad leges mundanas
‘ ;
qui habet poteftatem abfolvendi, procuret bene­ legendas, vel phyficas confediones ponderandas,
ficium abfolutionis.
(e) de clauftris fuis exire non formident; & eo
ipfo deficiant interioribus, quo fe putant in ex­
terioribus aliis providere . Ipfius Concilii v.efti6
XVIII. Λ> mjnaebi per ecclefiis finguli
giis inhérentes, praecipimus ut nifi (/) per duos
ponantur.
menfes ad clauftrum fuum redierint ; non ob;
Con.
Cum in concilio Latteranenfi * conflet effe flante abbatis licentia , quam dare non potuft,
ftatutum ne monachi per villas dc oppida , feu ficut excommunicat! ab omnibus evitentur, dc
— rparochiales
-------------- ....
6-.. ponantur,, —
....... ...............
etiam·
ecdefias
finguli
& in nulla caufa , fi patrocinium pneftare volueine foli
...............
"
‘firculares
‘ ‘ fpiritualium ho- L rint, audiantur .
inter homines
ilium conftiâum expeftent .* pnecipimus ut nul­
lus tam reverendi Concilii ftatutum in hoc cafu
XXIII. Ne bini jaceant in lt(lo.
tranfgredi preftimat . Quod fi per negligentiam
In contemptum regulae B. Benedict , feu B.
abbatis vel alterius prolati fuerit attentatum;
per follicitudinem diœccfani Epifcopi quantocius Auguftini, nullatenus eft permittendum ab ab­
bate quod monachi, vcl canonici regulares, bi­
emendetur.
ni jaceant in uno ledo , led finguli in fuis le­
fts, veftiti juxta ftatutum ordinis..
XIX. Ne quis dues Prioratus vel obedientias

ufurpet.

XXIV. De incontinentia centra nataram.

m.

Cum fingulos pnelatos locis quibus pnefunt
Cum etiam de clericis faccularibus, qui labodebitam oporteat refidemiara dc follicitudinem
impendere, quod etiam circa regulares in Con Drant incontinentia contra naturam, .propter quam Ef^
»rX
’
„ cilioLateranenfi ’ eft ftatutum : grave nimis eft “ " Dei venit i»
“ filios
£,:" diffidenti*, dc
·- quinque
—:------ ci& indecens quod quidam religiofi duos priora- vitates igne combuflit , ficut ftatutum eft in
tus vel obedicntiasiibi pr»fumant ufurpare, qui­ Concilio Lateranenfi , * ut fi deprehenil fue- ‘ineant.
bus timendum potius fuerat, nedum ad utram­ rint, dejiciantur a Clero, vel ad agendam poe­
nitentiam detrudantur in monafterio ; multo mi>
que feftinant, neutram bene peragant. Undefta­
gis inter viros religiofos, qui funt iter perieftotuimus ut fi quis contra hoc venire prstfumpferit, in condemnationem fine cupiditatis , utro­ nis aggrefti , hanc juris feveriiatem decernimus
que privetur ipfo jure.
obfervand^m.

XX. Clerici, vel monachi, qui conjurationem

XXV.

Ut numerus monachorum

as·

minuatur.

fecerint, gradu excidant.

* C. >s.

Cum cultum Dei non oporteat minuere, fed
A longe retroafts temporibus eft ftatutum in E ad imitationem beati David pro viribus adauConcilio Chalcedonenfi , * quod unum èft de gere : indignum nimis eft quod in quibufdam
quatuor principalibus , ut clerici, Gvc monachi, prioratibus numenu monachorum ibidem.deterquicumque conjuration# (a) five confpiratiovientium diminuitur, vel adnihilatur, cum ipfe
nes , publicis etiam legibus inhibitas, incurre­ facultates ecclefue non fint diminute. Inde ftatu imus, ut fi abbates vel priores hoc facere pnerint, cadant a proprio gradu. Et nos fieri Con­
cilii veftigia fequentes , idipfum maxime de re­ fumpferint : per follicitudinem dicecelani feniligiofis qui faciunt partes At confpirationcs in fcopi numerus monachorum ibidem Deo defercapitulis, vel pro prêlato, vel contra praelatum, vientium reftauretur.
vel quocumque privato commodo, decernimus
obfervandum.
XXVI. Ht rchgicfi juramentum faciant
.de ara commodandis libris.

Interdicimus inter alia viris religiofis neemittant

(a) Edic. mendofe, conjurationum vel couftiratiomtm cujujmedi .... inhibitum .
(b) Edic, propriam.
(c) Edit, regularium.
,U) Edit. add. fratrum medendi.
' (<) Edic. add. ut jurilprudcntia & medinme dent operam.
(0 Edic. Infra duorum menfium fpatium .

9«·
A K NO
CHRIS U

\NN£ftT,us

CONCILIUM

£™\Thu

tant juramentum dc non commodandis libris in- Λ tiantur clericos (c) rales fcola res emn jureuibus
ANNO
digentibus, cum commodare inter prxcipua ope­ in motufterio vel in clauftris, vei officinis , & CHRIS
II
ra reputetur mifericordi* . -Quocirca, adhibita maxime tn locis fufpcdis, inanes habere confa­
confideratione diligenti, alii ad opus fratrum in bulationes : rvrr«MpN»S «ww iaw/ morer colloquia
domo retineantur , -alii fecundum providentiam pravo. Sed nec earum parcu tes & familiares ha­
abbatis, cum indemnitate domus , indigentibus beant ad eas fecretum accelTum fine teftimonio
commodentur : fic amodo nullus liber tub ana­ femorum & omni fufpicione carentium mulie­
themate teneatdr , & omnes a przdiâo anathe­ rum : qui enim cum parentibus earum funt ,
mate abfolvtmus .
parentes canùn forte non funt.
XXVII. Ut qui /editiones mbvent ut mittantur in
cellas , aril:» t m clauflro permaneant.

XXXII. Ut fingula jaceant in leffio .

Smgulx jaceant in leftis fuis, non binae.
Dc pertuibatoubus pacis in clauftro, quorum
quidam dicuntur movere (editiones ut mittantur
XXXIII. Ne egrediantur ad vifitandor parenUt
ad cellas : id conftituimus ut fi abbati innotue- B
nifi cum cufadibus boni tejlimonii , & ad
rit ex ( a ) prava eorum confuetudmc, vel alio
breve tempus.
nodo ,'eos hoc vitio laborare , diutius & ardius
in clautlro remaneant, nec ex fraude videantur
Quod G quando ex licentia abbatiflz ve! priocommodum reportare.
riflae, jufta caufa interveniente, exierint de clau­
ftris ad vifitandos parentes fuos, fine cuftodibus
XXVIII. Çwed ftti mertet foot vendunt ad termi­ boni teftimonii non educantur ; & infra breve
num , & canui propter ipfum terminum,
tempus ad ciauflrum fuum redeant , nec in' faeufur artorum culpa obligentur.
culo diutius convertentur . Qmi enim picem tau- £-'(/·■
git, coinquinabitur ab ca.
v' *
Omnes tam fatculares quam regulares , five
clericos, five laicos , qui merces luas vendunt
XXXIV. Cboreas ne ducant ; quod nc
ad terminos , ut propter ipfos terminos carius
fctcularibus quidem licet.
vendant , tam culpa quam poena ufurariorutn
Apud Deum fic homines decernimus obligatos.
Choreas in clauflro nullatenus ducant , fed
C nec alio loco. Nec etiam fascularibus licere cre­
XXIX. Nc clericis vel laicis liceat prioratu:
dimus , tcfte Gregorio , Melius eji in die Do­
tenere ad vitam.
minico terram arare , vcl fodere . quam cborcat
ducere .
Prioratus autem nulli clerico vel laico liceat
ad vitam fuam tenere : nec in fraudem hujus
XXXV. De vita & hnefiate·, ac paupertate
conftitudonis aliquid fiat , praecipue cum dicae
monialsum.
apoftolus, .db omni fpear mala abjiinete vos : &
m clerico ( b ) turpi.* quxilus reputari debeat : &
Quecumque difta funt de monachis , de ha­
mû caul a meliorationis , vel pro urgente debi­ bitu & geftu honefto , de indum.ntis & calciato , cum confenlu dicrcefani Epifeopi conferan­ mentis & coopertoriis religioni congruentibus,
tur . laicis vero nullo modo dentur.
de non habendis propriis; de monialibus fccunpduin ftatutum ordinis diâa intelligantur.
XXX. Ne ab ingreffuris clauflrum paftut vcl
vefltmentum exigantur.
XXXVI. Ut de bonis Monafierii in commune eis
neceffaria miniftrentur.
Prxeipimus etiam fub perna iufpenfionis ne
ab ingreiTuris clauftrum vel paflus vel veftimenIllud autem indignum judicamus ut propter
tum , neque denarir, nec aliud , in fraudem præ- viâum fiDgulis modica fumma pecuniae, dc adeo
didorum exigatur, ita quod nuilo modo propter infufficiens , ut aliunde cogantur , & forte ex
hoc repellantur.
ignomimofa negotiatione, neceiTaria mendicate .
Quare potius volumus fic praecipiendo mandamus,
MONITUM.
ut de bonis monafterii fecundum facultatum exigent iam , eis in communi neceiTaria ininiflrenHir in editione ffatuitur pits (etna , de momalitur. Si enim facultates ecclefie adhacc non fufbus . Sed ad hnem Mi. codits fequenti* ena feneexh berru» : fic de taflo plura non ad moniales iolum , Eficiant , numerus ibidem Deo fenientium per
eptlcopalcm follicitudinem ad tam mediocrita­
led enaunad monachos & abbates ipefhnt.
tem reducatur, ut ibi remanentes poflint vivere
XXXI. Nc circa moniales verfentur elerici, vel dc communi.
Jervientci /ulpefii, vel alii.

XXXVII. Vt cmfeffarii iu provideantur difertti

Qyanto infirmior eft fexus muliebris , tanto
monialium prxlatos circa earum cuftodiam de^
cet adhibere follicitudinem fic cautelam . Unde
conftituimus fic diftrifte prxeipimus , quod Epifcopi diligenter inveftigent, fic procurent ne cir­
ca moniales tales clerici fervientes converfentur,
qui merito debeant haberi lufpcâi , fic non pa­

(a) Edit, ex pracifua.
(c; Edir. deruti facnlarcs.

bonefti.
Inter cetera aurem illud omittendum noneft,
quod abbatilTac fic capellani earum (d) (quifor­
te fecretorum malorum confeii funt) prohibent
ipfis monialibus ne aliis quam ipfis confitean­
tur , nc fi forte venerint peccata eorum in noti­
tiam

(b) Ed;t. mendofe, temferii quafiut.
(d; Edit, défont fequentia verba.

►■•Mi-»»··:

WNSc£niu’

R Ο Τ Ο Μ /L

G £ N
S E.
ni o

K K»

otto

tv. IMP.

PHILIP. A. R FR.

bonoruin faccrdotum , debita ultione pk- A
----------CHKISTI ®antur * Cum lutcm dicat Auguftinus : Qui vult
XLI. Dt ekketibnt neiligtntibxt circe obferVen,,lf. confiteri peccata fua , quxrat faccrdotcm qui
tu>f; ύ ac fint judicet, Oc.
fciat ligare & folverc, & talem coram quo ma­
Conftituimus ut abbates, & priores , dc prr
gis enibefcat : nam ipfa enibefcentia maxima
pars ΉΙ pernitenti· .· ne cum negligent circa fe pofiti religioforum , ft fuerint négligentes , &
extiterit, negligatur ab eo qui mifcricorditer pe­ manifefte rem il Ii circa obfervantiam ordinis, &
tit , & monet ne ambo in foveam cadant. Ideo corre&ionem fubditorum, non promoveantur ad
diftrtde przcipimus fub divini at reflatione judi­ dignitates feu majora offiçia . Et non fint ju­
cii ut Epifeopi dkrcefani curam adhibeant di­ dices , vel advocati , vel teftes , vel aftcftorcs,
ligentem de lalute animarum ipfarum , & convel ad alia publica officia admittantur . Et fi
fcifores ipfis provideant diferetos & honeftos, poft ammonitionetn majoris fe noo correxerint,
6c omni exceptione, majores, ne languis ipfarum ab officio abbatis , vel prioris , vel prxpofituin die diftriâi judicti dc manibus eorum rc- ne, deponantur.
- quiratur.
J
XLII. Dt iifdem , fi vitei* reprobem
XXXVIH. ut Motif* negliientet
dxxerixt.
pemientnr .
Si vitam manifefte reprobam duxerint , idem
Abbatiiïx dc prioriflie, fi négligentes fint ma- (latuimus obfervandum.
nttelle, & nimis remiftie circa obfervantiam or­
dinis, Λ correâionem fubditorum & ftibditantm, XLIII. Dt iifdem fi excedent in eqnitetnrii &
fxmptibni ; tf ne hebeent m femiIta vel fo· (
ab officio fufpendantur : & fi poft ammonitto­
cietete juvene t Ufcivos.
'
nem fuperiot is fe non correxerint, ab officio fuo
penitus deponantur.
Idem etiam conftituimus, fi habeant dextraXXXIX. De iit qui mettent in domikm leprofo- rios , & equitaverint manifefte, & in numero
rum, & bofpitelikut, ut tnfirmifÙ peregrini/
equitaturarum excedant confuetudinem fecundum
mmi/irent .
facultates & dignitatem monafterii fui : ( a ) fic
fi etiam manifefte fic frequenter excedant in fumDe domibus leprofocum, & hofpitalibus infir­ C ptibus . Et fi evidenter juvenes nimis tafeivos
morum , & peregrinorum , falubri confilio (la­ (A) vel fumpruofos in familia fua five in fixietuimus , ut fi loci facultates patiuntur quod ibi­ tate fua habeant manifefte & confuetudinaric :
dem morantes pofiint competenter vivere de com­
idem (latuimus.
muni , competens eis vivendi regula ftatuatur,
cujus fitbftantia in tribus articulis maxime con­
XL1V. Ne km* ecclefi* fu* dent
tinetur; fcilicetut proprio renuntient, continen­
cognati/.
tis votum emittant, & fuoprxlato obedient ia m
fidelem & devotam promittant , & habitu reliIdem conftituimus , fi dederint cognatis fuis
giofo, nor fatculari utantur.
bona ecclefix , nifi pauperibus (c); vel contra
hzc aliquid in fraudem fecerint , nifi forfitan
XL. Ne a multitudine fervientium fatuitate/ pau­ aliquando & raro, & moderate fecundum facul­
perism deputet* ebfarkeantur ; fcr qm tn
tates monaQerii darent, ita quod non redunda­
ftrviente/ non r/cipiendi.
ret in gravamen ecclefir : nihilominus admo­
neantur quod non faciant. Sub eadem perna in­
Cum autem pauci fani muttis infirmis poftint
terdicimus nc de proprietate ecclefie redditum
competenter miniftrare ; illud omnino indignum vel proventum alignent cognatis.
eft, ut numerus fanorum ibidem manentium exXLV. Ne juvenexl* , vel fufpefl* nntlure/
cedat numerum infirmorum aut peregrinorum:
recipientur ia domikm religioforum.
bona enim ex devotione fidelium domui coVata, non funt ufibus fanorum deputata, fed po­
tius infirmorum . Nec etiam illud pnetereundum
Infuper conftituimus , ut non recipiantur ju­
eft fub filentio, quod quidam fani, viri & mu­ vencule , vel mulieres fufpeft· in domibus reli­
lieres matrimoniali vinculo copulati, quandoque gioforum virorum, nifi habeant feparatas mantransferunt fe ad tales domos, ut fins obtentu fiones, & remotas a viris : fi contra fecerint,
religionis pollini jurifdiâionem & poteftatem
coerceantur per Epifcopos locorum.
elidere fiecularium dominorum : qui tamen in
domo religionis manentes , non minus , imo
XLVI. Ut non amoveant priore/ pro coptati/
collocandi/■
magis fieculariter & delicate vivunt , & operi-p
bus carnis vacant qaatn umquam vacare con- &
fueverunt. Unde (latuimus ut in habitu religio­
Etiam non amoveant priores vel obedientianis religiofe vivant, vel de domibus ejiciantur : rios pro confanguiueis illuc introducendis, nifi
pro manifefta utilitate ecclefiac : pro pretio ,
ita tamen quod bona domui collate fecum non
afportcnt , nc de fraude fua videatur commo­ nullo modo . Si contra fecerint , eidem pa­
ne fubjaceant.
dum reportare.

XLVII

<·) Edit. laae défont.
(c) Eddie, add. dt «t muperibm.

Condi. Gmtral.

(b) Edit.

Tom. XXIL

faffeSot.

Mmm

IC
ΑΧΝΟ

Christi

innocentius

CONCILIUM

otto

ρ. JU.

XLVIl. Vt obeiientiartt, priorer ac etiam abbas,
rationes reddant, faltem bis m «w.
Et ut ad minus bis in anno , (j) certis ad
hoc ihtutis temporibus, omnes obedientiarii, &
priores fuper receptis & expenfis, reddant ratio­
nem abbati ; & abbas nihilominus utrobique ad­
hibitis fibi lenioribus & diferetioribus feptem ad
minus, a maiori parte capituli eleftis. Quod fi
non fecerint ; ab adminiftratione fmt fufpenfi:
& fi lufpenG adminiftravertnt, per fuperiores de­
ponantur .
XLVIII. Ne abbates , vel priores magna negotia
contraitent ; & magnam pecunia fummam mu- B
tuo accipiant, fine confilio feniorum

Interdicimus ut abbates & priores non contrsAent majora negotia , nec magnam pecunise
lumtnam mut no accipiant , fine confilio habi­
to cum fenioribus ad minus feptem, ad hoc per
capitulum, vel majorem panem capituli eledis.
Si contra fecerint : ficut in premiflb capitulo
puniantur.

XLIX. Ne fiat immifericordes panitentibut.
Moneantur etiam , & in virtute obedientir
praecipiatur eis, ne fint immifericordes fratribus
pernitentibus, & in humilitate reverti volentibus,
ialva ordinis dilcipltna : ne onera importabilia
imponant debilibus.
L. Ne vendantur obedient ia, vel ex paito
ad vitam conferantur.

LIV. Air

Ο1Λ
9»®

exeat caufa eundi ad fcbolas, fed
in clauflro addifcat.

Prohibemus etiam , ne quifquam, poftquam
clauftrum intravit caufa religionis, exeat caufa
eundi ad fcholas , fed in clauflro, fi voluerit,
addifcat . Et qui modo funt in fcholis, intra
duos menfes ad clauftrum redeant.

LV. Ne capellanos habeant minus fcligiofos.

Moneantur etiam in virtute obedientis, ne
capellanos, feu minus religiofos , vcl (c) fecretarios minus maturos aetate vel moribus, fecum
habeant.
STATUTORUM CONCILII
ROTONAGENS1S

PARS

TERTIA.

AD ARCHIEPISCCPUM ET EPISCOPOS .
Oft traftatum habitum de clericis, & viris
rcligiofis , ad eos qui locum excellentem,
;& dignitatis obtinent apicem, & per quos ftruâttra templi dominici roboratur , & quail pet
:edi cacumina a noxiis defenditur, nos transfe­
ramus : qui ornatu morum ceteris praecellere de­
bent , ficut preeminent dignitate.

P

T1TULI

Et ut abbates, & priores , & capitula , non
vendant, vel conferant obedientias fratribus, vel
aliis, hoc expreifo quod ad vitam luam debeant
t-nere ■ Quod ft fecerint : proxime premiflam
pernam fuftineant.

iv. împ.
R. FR

PHILIPP. A

A ft* caufa intervenerit. Si contra fecerint, p>Mi —
ce importatur eis poenitentia in capitulo, ita ut ANNo
pen* abftinentis refpondcat hujus tranfgreflionis
exceftui.
*"’·

CAPITUM.

1. De vita dJ bonefiate prxlatorum.
Ne in loliis audiant matutinas, &c.
3. Vt in magnis foiernnitatibus celebrent, prodi­
cent , vei faciant pradicari.
4. Ne fint venatores : pellibus pretiqfis non utanθ tur, alea abfiineant.
LI. Non finant aliquos in villis, vel cellis
inordinate vivere.
5. Λ menfa eorum facra lelHo fiat . tf qua ibi
vitanda.
Item, ne abbates, vel priores fuftineant rr.o
6. Vt habeant providos elctmofynarios : fint bofpi
iari aliquos in villis, vel obeJientiis inordinate,
taies : pauperes audiant : confeffionibus audiendis
ut oblivifeantur ordinis fui, vel dcfuelcant, nili
vacent : ipfi confiteantur.
pro debilitate, vcl aliquacaufa ir.anifcfla. Quod
7- Vt refideant in ecclefiis : maxime in folemnita
fi fecerint, per fuperiorem emendentur.
tibus, & in Quadragefima.
8. Vt profeffionem in confecratiora fallam bit in
LU. De bis qui proponunt aliquid in capitulo ad
anno legi faciant.
correctionem domus.
g. Quales in evcOiambus & procurationibus effe
debeant.
Item, ne abbates fit priores, inconfulto capi· £ io. Quales fociot, & qualem familiam babere.
iulo , vel maiori parte capituli, feftinent com­ 11. Quales et,rum mmifiri effe debeant, tj quales
minari , vel aliquid laciant vd ftatuant contra
ijficiales .
illum qui propoiuerit aliquid in capitulo de iis
11. Ne'fint fimoniaci.
quae pertinent ad correctionem domus , vcl (.i) if. Ne pecuniam accipiant pro figillo, & aliis qua
pertonat um ; Si contra fecerint, eorum faâum
enumerantur.
irritum fit , & nihilominus per fuperiores pu­ 14. /n comedendis beneficiis , in ferendis cenniantur .
jum , C quibufdam aliis , quales effe de­
beant .
L1H. Ne in cameris fuis inordinate comedar.t.
15. De monomaebiis, ê? judiciis peregrinis.
16. Ut a fejlis foliarum abflmeant.
Prohibemus ne in carnet is inordinate , vel tem­
Saprafcnpta regularibus fortius inhibentur.
poribus indebitis comedant, nifi manifefta & j«18. Vt Synodum quotannis celebrent ; dent facra2.

men(») Edit, mendofe, cenSts .

(c) Edit, jocios.

(b; Edit, vcl priore»

__

· ’ Λ·*»**W'^A*.···■

917

R O 1*0 M A G E N S E

- mentumcofirEiattonit : eseceffut fubditonm cor· A
âXlêri , '*"■
·
,
,9- Choreas mulierum tn coemeteriis : opera ferVtlia diebus 'dominicis : (f illicita matrimonia,
ne permittant.
10. Ut teftamenta non fuftineant infirmat..
11. Ut fiagttium nec nominandum exfiirpcnt.
11. Quomodo puniendi qui illud admtjerini, vel
qui in eo corrigendo négligentes fuerint.

CAPITULA EX MS. ADDITA.

' ...■<:

OTTO IV. IMPPHILIP. A. R. FR.

H*

IV. hle fint veneratoret : pellibus preti fit mn
utantur aha abjlmeant.
Prohibemus etiam ne venatione filvattca, five
aucupio , vel aucellatione in propriis pcrlouts
utantur. (a) Pelles quoque de herminis cauda­
tis omnibus perfonis ecclefiafticis prohibemus :
pellibus etiam variis iu palliis non utantur.
Omnes ludos ad talos , dc ad aleas , firmiter
inhibemus.

»J. Dt candelis pro pefione non dandis.
V. Ut m mm/a eorum fiet facra Ultio : (f que
De nen prafentandst ad ecclfiat infra viginti
M vitende.
quatuor earns.
B Statuimus etiam ut in menfa, faltem in prin­
15. Taxatio actriine.
t6. Ut vicario duodecim libre fuppleantnr ab iis cipio & in fine, facra leitio recitetur : & in menia hiftriones , vel mimos, nec eorum inllrumenqui decimat pfiident.
ta audiant.
17. Si non in propria perfona deferviant, vicarios
conftititere teneantur.
18. Si decedet vicarius vivente perfana , non re­ VI. Vt habeant providet eleemefinariot : fint bofpiquiretur petroni affenfnt.
tela : pauperes audiant: cmfefionibui enditfi­
19. Prefentati non proflent juramentum patronis
dit votent : ipfi coefiteantur .
priafquam ab Epi/copo fuerint infiituti.
JO. Ne decima laicis tradantur ad firmam,
Statuimus etiam ut finguli prclati providos &
honetioc efeemofinarios habeant . Ipfi pralati
Jt. f.ibret & ornamenta ccclfiu qui conferant.
J*. De laicij qui impediunt jurifdiilicnem ecclefia- juxta >Apoftolum hofpitales fint . Et ut horis
competentibus, ad juftitiam exhibendam, & au­
fticem.
33· Clerici, vel monachi, rebu> fuit fpoliati , ad diendos pauperes, publice ie prasfentent. In pro­
interfint___________
confeflionibus
laicos judicet recurrere minime compellantur.
. priis, perfonis frequenter
t____ ______
34. Ne res ab ecclefiis per triginta vel quadragin- C audiendis dt ,pernitent
’„ i is injungendis
t . Ipfi eriam
ta anms poffeffa, coram laicis recognofcantur.
··«·
<· "
per diferetos
confclTorcs
proprias cicatrices fre­
quenter obducant.
35. Idem fervetur de tegatit.
36. De tefiementis ufurarionem, ut fi pomituerint
VII. Vt rfideant in ecclfiit ; maxime in fokrnniÛ* fatiifecerint ente mortem, teneantur.
tatibus^if in Quadragfima.
CAPUT
I.
In ecclefiis etiam cathedralibus frequenter re
fidentes eflê procurent ; pnefertim in majoribus
Dt vite if boneflate pralatorum.
folemnitatibus & tempore quadragefimali.
Tatuimus ergo ut pnelati habeant coronas
fufficicnter latas, & tonfura eorum fit orbi- VIII. Vt proftffunem ra confecratione fallam bi>
m anno legi faciant.
culariter rotunda : fic' mitra refpondcat, ut ca­
pilli eam indecenter non excedant . Et ut ha­
Statuimus
formam r
profeflionis
quam
beant habitum regularem tn longitudine, latitu
-------------- etiam
------- ut -------------------------------dine, & colore. Geftus eorum fit in facie ma-^in fua confecratione fecerunt , faltem bis in anturus , in inceflis temperatus , in verbis mode- no, Icilicet feme! & in Synodo, & femel inxaftua. Ut juramenta terribilia & turpia non fo­ pitulo legi faciant & publice & diligenter,
lum in ufu non habeant , immo nec coram fe
IX. Quales inevefhonibut, (f procurationibus
fieri fuftincant , quia multum per hoc eorum
effe debeant.
audoriras deformatur.

14.

S

II. Ar in Icilii audiant matutinas, (fc.
Statuimus, etiam ne, dum fuertnt fani dc in­
columes , in ledis jacentes audiant matutinas :
& ne , dum coram tis officia divina celebran­
tur, in iarcularibus negotiis , dc confabulationi­
bus occupentur.

III. Vt in magnis folemnitatibus celebrent, prodi­
cent , vel faciant predseari.
Statuimus etiam, ut in magnis folemnitatibus
ipfi per fe divina officia celebrent , dc verbum
Dei prodicent, vel faltem faciant pncdicari

Superfluitatem foetorum, dc prateipue evedio·
num , caveant quando procurationes recipiunt,
ne fibi fubdiros gravent ·■ ne in propriis expenfis
parci fint, dc in alienis prodigi.

X. Quales boitant focios (f qualem familiam.
Statuimus etiam ut habeant pnelati fociosin
tegrz opinionis dc fame , habitu compotitos,
crate grandevos, fide claros , dc fcientiis com­
petentibus eruditos, & cubicularios honeftos, qui
juxta canones fint teftes vite eorum, dc fuorum
confcii lecretorum . Familiam habeant humilem,
non fuperfluam, fed moderatam : nec esadtones
faciant indebitas iis qui debent Epifeopos vel do­
minos fuos procurare.
XI-

(s) Edit. Pellita etiam ...in filiis non utantur, fellet quoque de ermsuiii, &c. S.c fuppletur lacuna
Conctl. General. Tom. XXII.
Mciro x

»'»

“VS™

CONCI

XI. Quales exntm minifiri effe debeant t quales
officiales.
Camerarius, (a) paneuuius, cocus, marrfca!lus, janitor, feoefcallus , vel eorum fervientcs,
pecuniam, vel aliam rem quam folent percipere
quafi pro confuetudinc inhonefte non extorqueant :
nec ftultos, vel infatuatos fecum habeant , qui
(A) in fabulam Otderifiun populis, eos ad rifum
moveant vel cachinnum . Janitores liberales &
diferetoa habeant, & non venaliter pro loco &
tempore recipiant recipiendos *, & prccipue ab
ordinandis nihil prorfus accipiant vel exigant.
Officiales fideles habeant & prudentes, fine perfonarum acceptione gratis jtulitiam exhibentes.

lium

XV.

»*» M—

822.ΤΓ».

—U

Dt monomacbiis, & fisdiciù peregrinij.

o<ri$ti
·*«*

Ne monomaebia, vel judicia peregrina, in fa­
cris locis, vel in Epiicoporum fiant przfentia.

XVI.

Ut a fefiit foUonem abfimeant.

A fcftis foliorum (d) ne accipiatur baculus,
omnino abftineant.
XVII.

Supradilfa regularibus fortius inhibentur .

Item monachis fortius & monialibus prohibe­
mus prrdida.

XVIII. Ut fynadsem quotannis celebrent : dent fa­

XII. Ne fint fimmiaci.

Quandoquidem gratia , fi non gratis datur,
gratia non eft, fimoniam generaliter & unifor­
miter prohibemus .* videlicet in ordinatione cle­
ricorum , & beneficiorum collatione, in ecdefiarum dedicatione , virginum benedidionc, in
illicita fervientium
five creditorum , vel quorumcumque renumeratione in fpiritualibus pro
fervido temporali, &in aliis variis articulis fimoniz : falvis honeftis & licitis confuetudinibusec­
clefiarum pedatis.
XIII, Ac pecunias accipiant pro figillo , tj aliis

qua enumerantur.

ctamentum Confirmationis : cxceffiss fub·
ditortan corrigant.
Statuimus etiam ut in lingulis Epifcopatibus
faltem femel in anno fynodum celebrent . Pro
loco & tempore fint Epifeopi parati ad {aera­
mentum Confirmationis liberaliter indigentibus
(e) impendendum . Et ut cxcefius fubditorum
fuorum, canonicorum, clericorum, dt religioforum virorum, nullius odio, gratia, vel timore
diftimulent ; & fi fe non correxerint , nullate­
nus patiantur tranfire impunitos.

XIX. Cborets multerum in csemetersis : opera
fervilia diebus dominteis : iT illicita

matrimonia, ne permittant.
Prohibemus etiam ne prelati, vel eorum miProhibemus etiam ne choreas mulierum in
mftri , ratione figilli aliquid exigant pro juftiiM fimplici facien^M, neque pro exhibenda, vel coemeteriis, vel locis facris, obtentu alicujus conaccelçranda : neque pro redemptione procura­ fuetudinis deduci permittant. Ne foftineant ope­
tionis, que cis ratione vifitationis debetur, all- ra ierviiia, vel fabrilia, ficut arantium opera,
quid exigant, ubi neque per fe neque per alios & fimi lia, que & ipfis facientibus interdicimus,
vifirariones faciunt . Neque defunftos excom­ diebus dominicis exerceri. Et ne ullo modo per­
munica ros, in quibus pcenitentiz figna non ap­ mittant illicita matrimonia contrahi , & maxi­
paruerunt , pro pecunia abfolvant vel feptliaxit. me in gradibus a canonibus intcrdi&s.
Et ne cum focariis , facerdotibus, vel clericisD
pecunialiter componant : ne bénéficiât is ordi­
XX. Ut tefiamtnta non fuflineant infirmari.
nandis , propter peeuniam quominus ordinentur
indulgeant.
Statuimus etiam ut legitima teftamenta mo­
nentium , & voluntates ultimas defundorum,
XIV. Λ emcedexdii benefietis , sn ferendit ctnfu· nullo modo fuftineant infirmari.

ris, tf in aliis qsobufdam quales effe
debeant .

XXI. Ut fiagitixm nec nemmandum

extirpent.
Statuimus etiam ne beneficia ecclefiaftica, vel
dignitates, vel cur* animarum , minoribus vel
indignis conferantur contra facros (c) ordines.
Et ne precipitantcr excommunicent , interdi- _
eant, vel fufpendant , vel fententient, vd rdaxent : & ne ab excommunicatis nana tantum
pecuniaria exigatur , nulla poena fpirituali infiida : & ne quid exigatur pro redemptione edidorum qusr debent per tres dies folemnes fieri
ante defponfationem : & ne quis ad beneficium
non vacans inftallatur .- & clerici , qui minus
noti fuerint in litteratura vel moribus, fine exa­
minatione ad facros> ordines fublimentur.

Infuper (latuimus illud fpecialittr & di ft ride,
ne non nominandum flagitium , quod fummi
principis monetam falfificat, & nature reveren­
tiam dehoneftat ; ad quod exftirpandum etiam
jura civilia & leges infurgere , & jura jubentur
armari ; ut rei tanti fccleris , ultore gladio fe*
ri»ntur:& quanto feeleratius eft peccatam, tan­
to diilridiui fub virtule Spiritus fandi pnecipimus prrlatis nc illud alicubi pullulare luftineant,
led ubicumque deprehenderint , evellant , dc
ftruant, & exftirpent.

XXII.

(a) IMit. add. baticularius.
(b) Edit, omittit mendofe , in.
(t) Edit. mei. camnei.
SÎ!*·
beeutu aectfitvr. Vid. jWB. Abrinc. de offeriis eccl ei- psg. soj.

(e; Edit, tamas bene , imponendum.

J1.

“7»™
»· Mi· ’

ROTOMAGENSE.

Τ·~*·~

°™?'»
911
rniUr·
Λ
·|κ·
Aabbatiffz, vci alii <jU. decimas poflident in ce·—"·· “

masu ΧΧΠ. Çaomodo pmùendi , fwt ilbod admiferint,
vel qm m co corrigende négligentes famut.

clcfus, vel alias obventiones, fuppleant defedum
vicariorum ulquc ad duodecim Hbras. ■ /,,/*

XXVII. si »w in proprie perfn.t déferaient,
Ex auâoritate Dei Patris & Filii & Sprirus
fandi, & A poilolorum Petri & Pauli, & omnium
Vicanei confiituere teneantur.
fandorum Dei, At przfentis Concilii, ftatuimus
Item praecipimus quod abbates , priores, &
ut omnes qui de cetero («} a chriilianis fuper
aliquo tale crimen commifitTe deprebenfi fue­ canonici, continuant perpetuos ricanas ; & alii
rim ; fecundum Laterancnfe Concilium punia­ fimiliter qur in propriis perfonis noluerint , tel
tur. Et ii canonici convenrualium ecclefiarum non potuerint defervite.
in hujufmodi deprehenfi fuerint ; & decanus &
Capitulum in eorum cmredione négligentes ex- _ XXVIII. Si cedet vicarius vivente perfma, non
titarint : per Epifcopos locorum (f) acriter pu­ ®
requiratur effenfus petroni.
niantur . Quod fi (c) infammati fuerint, cano­
Item conflituimus quod fi decedat vicarius vi­
nica eis purgatio indicatur (d) : in qua fi de­
fecerint , ab officio & beneficio fufpendantur. vente perfona , non requiratur patroni aflenfus
Hoc autem fub pcena fufpenfionis Epifeopis prae­ fuper ordinatione vicariz.
cipimus .
/Al· drfinit editio Labbcana. A Mf.qua fequiatitr, XXIX. Prafentati »w· proflent jnnnttnttan Petro­
confequenter tJ eadem ferit exhibentur.
ni) priufquum ab Epifeopo fuerint inflituti.

XXIII. Dr candelis pro pe^fiont non dandis.
Audivimus quod in eccicfiis penfiones de dua­
bus candelis, quandoque de tribus impertiantur.
Ideo conftituimus ut hujufmodi penfiones loiiantur, & de cetero non huit.

XXIV. Oe non prafentandis ad ecclefias infra
viginti quatuor annos.

Legationis qua fungimur auâoritate dirtriftt
przcipirnus abbatibus, prioribus , & aliis ecdefiafticis perfonis ne recipiant juramenta a cleri­
cis prrfentandis, donec ab ordinario fuerint inftituti . fic fi ante receperint przdicta juramen­
ta ; clerici, qui hrt fecerint, dc cetero non infiiruantur in eccicfiis ad (fuas fuerant przfentati
vel przlcntandi

XXX file decima luicis tradantur ad firmam. V.de Cy,
Htttm anru
Item inhibemus ne abbates, priores, milites,
• <1,- <ef>.
Ac alii patroni ecclefiarum , aliquem clericum
Prohibemus abbatibus, prioribus , Ac aliis ccprzfentent ad ecclefias qui non habeat viginti clefiafticis perfonis , ne decimas vel oblationes
quatuor annos ad minus , vel circiter , & qui ecclefiarum laicis ad firmam committant
ad recipiendum non fint idonei. Et fi de cete­
ro tales qui minoris funt statis in przfcntando
XXXI. Libros & ornamenta eccicfiis qui
prxtentavcrint, elapfis tribus menfibus , ad Arconferant
chiepiicopum vel Epifeopum loci pertineat inftituiio ; fâlvo jure prefentandi praedidis patronis D Volumus & przçipimus quod abbates , prio­
in pofterum refervato . Przlati vero nullo mo­ res , & aliz ccclcfiafticz perfonz , auâoritate
do recipiant ad quorumlibet petitionem nifi ta­ noftra cogantur , fi necefle fuerit, ad fupplenles qui in propriis perfonis deferviant ; & fi pres­ dos deftftus librorum & ornamentorum in ec­
byteri non fint, cito velint aut valeant in pres­ cicfiis .
byteros ordinari.
XXXII. De lattis que imptdisent jstrifdifhontm
XXV. Taxatio Vicariarum.
etclqfiafticam.
Conftituimus infuper ut Vicariz fint duode­
Item audivimus quod quidam iaici impediunt
cim librarum ad minus, fi tantz fuerint eccle­ Epifcopos & officiales eorum ne teneant caufas
fiz facultates . Et fi minoris pretii fuerint cc- fuper cranfgreftione fidei vel /uramenti, in rebus
clefiz facultates , ecclefia non conferatur ali­ mobilibus vel immobilibus, & caulas etiam ufucui , nifi in propria perfona deferviat * Ac fi ei rarum; & capiunt , vel etiam capi faciunt fu­
coBata fuerit , & defervire noluerit cum pof- per his in foro ecclefiaftico conquerentes Quod
fit, auferatur ab co, & alii conferatur. Si au­ Ede cetero fieri auâoritare qua fungimur inhibe­
tem aliquis habuerit ecclefiam, quz non valeat mus .· Epifeopis ipfis auâoritare t>ci Patris &
nifi duodecim libras : ille qui eam poffidet, aut Domini Papz diftriftz przcipientes, ne huc de
deferviat in propria perfona ; aur fi noluerit,
cetero fieri patiantur .
duodecim librz ad minus annui redditus curren­
tis monets per Archiepifcopum vel Epifeopum XXXIII. Clerici, vel monachi n fua fpoliati t..ad
loci vicario conferantur.
judices laicos recurrere non compcllantstr.

XXVI. W Vicario duodecim libra fuppleentur eb
iis qui decimus poflident.
Item przcipirnus quod abbates , priores, &

Si clericus, vel monachus, fpoliatus fuerit re
fua vel eleemofyna fua a lateo , recurrere pro­
hibent quidam laid , ficut dicitur , Epifcopos
vel officiales fuos inde placitum tenere , quamvis
mo­

li’, Edic, a quindecim annis fur.ru iule cufufmodi commifige, &c.
(b) Edit, αιβινι.
(c) Edit, mendo!e , infatuati.
(aj Edic, indicatur h» prafentia tftfcopi t decem & capitali.

9x5

CONCILIUM

924

----- - ----- monachus vel clericus fit paratus in continenti A nis, fit ab Epifeopis fuftineri iu virtute obedien-’
anno fpoiiationem fuam probare . Qpod ipfis laicis
tiz inhibemus.
ANNO
CHRtSTt
cHRiJti firrruter inhibemus : praecipientes ipfis Epifeopis,
”
ne hoc fieri fuftineant aliqua ratione.
XXXV. Idem fervetur de legetis.
XXXIV. Ne res per triginta vel quadraginta anxos
ab eaiffiis pofftffst, coram laicis
recognofcantur.

Satis non poflumus admirari fuper hoc quod
audivimus , quod li abbattz , vel cccleliz poffedcriut quiete & pacifice per triginta annos
vel quadraginta , terras , vel alias porteffiones
m elecmoiynam fibi datas : nihilominus volunt
quidam laici Iuper his recognitionem tenere,
utrum fit clecmofyna vel teodum laicorutn.
Quod a laicis fieri, fub poena excommunicatio-

Item fi aliquis faciat legatum intuitu pietatis ,
poli mortem ejus trahi legatarium ad curiam fecularem ad rtcognoiccndum utrum illud fit feo­
dum, vd clecmofyna, diftri&us inhibemus.
XXXVI. De teftammtis utrariorum, fi patiituermt ante mertem , & fatisfectnnt.
Si in vita fua ufurarii , cum teftimonio Epi­
feopi lui, contriti &fatisfacicntcs pro ufiirispro
porte fuo, poftea deceffertnt . teftamentum iploium przcipimus inviolabiliter oblervari.

ÆO R.OTOMAGE NSE CONCILIUM
afaM 1214. babitum.

ADDITIO.
f « Mxnfi p.
•«np.. To.
■ IMF .·*··

ΕίΙΐη in fu* colieilione conciliorum Ro-B
tomagenlium acia quzdam concilii Rotomagi habiti a Robei to de Corcon apoftolicz
fcdis legato recitat . Anno ifto habitum illud
colligit idem virdoâus cx chronico MS fanftiffm» Trinitatis de monte Rotomag. in quo ad
annum 1214. adnotatur. Robertus de Coreione lr-

Β

getur apoflohcut celebrato concilio primum Remis,
aetnde Parfiis Rotomagum venit. Nihil quidem

genft vero ad canones XXXVI. prorogatur. Demum pater Martcne in fua collcftione Monumentorum tom. VII. ex Aquicinilenfi codice
fupplementa ad concilium Parifienfe vulgavit,
quz legas ibidem coi. 97. 106. Porro in codicc
illo titulus ille przfixus legebatur : incipiunt confiitutiones damini papa & magiflri Roberti cardi­
nalis ; tum lubduntur canones prout in editis

concilii Parificnfis ; fed ultra illos alii XXIII.
ille de concilio Rotomagi habito ; fed forte in in parte prioii adduntur . Parti lecundz , quz
co adventu fuo legatus Normannos pixtuies ibi­ eft de regularibus , non quidem canones novi
dem ad te excipiendum naâus, quos condiderat accedunt , fed veteres aulborcs exhibentur . In
Remis primum, deinde Paiifiis auftos, canones additamento ad canonem XX. quo poena edictconfirmandos illis proj>ofuit . Nam Parifienles^ tur in clericos , qui infami vitio fe polluerint,
canones eofdem plane effe cum iis quos fub no­ legitur -.fi nutem prolati &c. in hx femme infa­
mine concilii Rotomagenhs edidit pater Betlin, mat imis vitium po/l Remenfe concilium inciderint,
cx utrorumque collatione iutclligimus. Gemina ipfo Julio frient fe excommunicationis vinculo inno­
laincn eorum canonum editio in eo profuit, datos. Remenfe hoc concilium ipfum eft, quod
quod vitiatam luxatamquePariGenfmm canonum ab codem Roberto cciebratum diicimus cx aneditionem Labbeancam ahera Beffini editio & nonymo Rotomagcnfi, cu/usverba fupra addufta
fanet, & fuppleat, quod in editione Veneto Lab·
funt. Cum autem additio hzc in qua mentiofit
beana torn. 13. prxftttum eft inftituta diligenti concilii Remenfis in canonibus editis concilii Pa·
.. rifienfis & Rotomagcnfis non legatur; hinc alteditionis utriufqne comparatione. Sed accuratum
collatorem fugit infigne mendum , quod in ca1·­ Dqua lul'picio luboriri poffet, num forte canones,
none r 2. partis prioris concilii Rotomagenilslet quos fub nomine Pai ifienfis concilii Labbeus edi­
fe often, ex alia ciuldemcanonis leftion'·, pro­ dit , falfo inferipti fint , & ad Remenie conci­
ut iu concilio PariGenfi exhibetur , emendan­ lium pertineant; Concilium vero Rotomagenlc,
dum . ha ergo legit canon Rotomagcnfis : ne cum nec additamentum hoc habeat , Remenie
przccflerit . Quamquam enim poft concilium Re­
f/pesflxa multitudine annualium ( miffarum annimenie & Parilienfe Rotomagum vettiite legatum
verfarurttm ) /<· bonerent Jacerdotes. Nec aut a pradtiJti fe exbor.erent Jac erdates , fuos mijj.n faciant
afferit anonymus Rotomagcmis, nihil tamen dc
pro drfunliis- Pufticnuim hoc nullum lenium rcconcilio ibi tunc ab co <rlebr.no memorat ; ideo
fei t, fed optimam exhibet emendationem kdio foite, quod in priori alio adventu iuo Rotomacanonis XI. Parificnfis : rrc ut λ prstdidis /êEgum illud habuerit. Ultra hxc omnia Aquicmexbanerrnf , ficcas mijfat faciant pro dcfunlli<. Igiâenfis codex integrum novumque titulum addit
tur facerdotcs, ut eo pltircs anniverlarias miflas de ujurariis & raptonbv, iique canonibus XIII.
eadem die celebrarent, initias ficcas , legebant, abfolvitur . Tum alii canonesfeptem fuccedunt,
quas pluries eadem die repeti poffe vetabat ne­ iu quibus vatia difciplinz capita difponuntur.
mo . Quid fuerit miffa ficca exponit Bona Rer. Tanta hzc in manuicriptis varietas ex eo for­
Liturg. lib I. cap. XV.
te provenit , quod cum Robertus tribus in lo­
Animadvertere etiam juvat, canonesRotoma- cis concilia habucrir , prioris concilii ftatuta,
genfes fuperare Parifienles ; nam in Parifienfibus iia in fecundo & ia tertio confirmari curavit,
pars quarta, quz ad przfuhim difciplinam fpe- ut aliqua etiam pro opportunitate provinciae
ûat, canonibus XXII. abfolvitur , in Rototna- adjicienda ccnfuerit
DU

r- W

SD U B L I N E N S E.

Æ «8»

916

«O<§> ·$δ··δ&> ·β9»®> «&» «œ-9· Æ?
WD UBLINENS-1S

SYNODI

CONSTITUTIONES
£* regiftrc arcbicpifccfi Dnblintnfif circe annum lljl. confcripto, quod appcihtur
Crede mihi peg. 10ό.
Ληηο incerto baiita.
I x Midi
k"fi

TJ Ettores ecclefiarum, dc univerfi, quibus in-Λ ros notas ordinationist , & converfationis hone,
’ IX. cumbit regimen animarum, plebis fibi com- ft*
ftrc,, potentes
potentes ope
ope &
& fermone, qui exemplo vimiflas exemplo bonx converfattonis in fide re­ tx , fic verbo doctrine parare Domino valeant
£x Wi’k.
plebern
perfeflam,
qui circa corrtflioncm paro
da & bonis moribus diligenter inftniant, £c in­
forment; ut autem liberius & efficacius officium chianorum vigilent inceflanter , & excclfus fubui.liKcnum
d i torum diligentius inveftigent , & corrigant ,
fub quo cr- impleant exhortantis, untverfi , curam habentes
ihirpif.-opo: animarum, ecdefiafticis officiis & ali. s (ludiis fe
quae funt familiariter corrigenda . Exccffus au­
bcpnxAur»
exerceant , & orationibus & legionibus jugiter tem , qui in publicam prodeunt notitiam' vel
».''iu, diceSint pudici , virtutum operatione famam, archidiaeonis vel decanis fine mora de■m» fub Ful­ intendant .
to» dc
prxclan , humilitate prxditi , pacifici, annun- muteient corrigendos, ad quod juramenti vincu­
.'junferd.
ciantes bona , diiTenfiones , rixas, fc fcandala lo aflringantur.
Ad hxc prxeipimus , ut reflores vel eorum
refecantcs.
Ab
6c. prx«>v< illicitis (peftaculis
>r.v«u.uii> fe
iv abftineant
Buuun.m , m
pi*- presbyteri fingulis interfint capitulis, ut exçeffus
cipue t ornea mentis, ludis, & aliis, ubi fangui- "denuncicnt fubduorum & denunciationes, voca" ' formidati
"
■■·
·
nis effufio "poterit
. —
Tabernas
& inho- tiones, & exeeutiones , vel alias mandata reci­
nefla convivia non frequentent, extranearum fu­ piant, qux occurrerint injungenda..
giant confortia feminarum , & omnium , ex
Nullus autem ad poenitentiarium noftrum Du­
quarum cohabitatione finiflra fufpicio poterit blin. mittatur pro aliquo deliflo , nifi de quo
oriri. Si quis autem dc incontinentix vitio gra­ in jure confeffus fuerit , vel conviflus; enormia
viter diffamatus, non poterit canonice fc purga­ vero ddifla nobis vel ptrnitentiario noftro, prxre, habebitur pro conviflo ; convidis vero vel terquamin mortis articulo, rcfCrvamus. Litteras
in jure confettis fruflus beneficiorum feu ftipenautem decani vel officialis ad pcenitentiam gra­
dia fubtrahantur , donec inde noflram gratiam tis coAcedi prxeipimus pernitenti, Ac ut liqueat,
confequantur.
qualis fuerit pœnitentia, & pro quo crimine fit
Cxteri in facris ordinibus conftituti , juxta injunfla, peenirens litteras petnitentiarias referat
modum culpa: canonice puniantur ; graviore pce-C ad mittentem,
na vel animadvtrfionc (unt plectendi presbyteri,
ΓIn Cingulis etiam decanatibus per capitulum
qui proprias filias, quas baptizaverint, vel fcmcl duo eligantur presbyteri , qui moribus & (cien­
ad confeffionera admilerint ; & redores, qui pro­ tia praediti, confefftones audiant facerdotum, ac
prios paruchianos corrumpere non verentur . Hxc
pro lenitate ftipendiorum viliores honeftioribus,
autem, qux fupra diximus de perna presbytero­
vel peritioribus imperiti prxfcratur . Stipendia
rum parochias regentium , ad alios extendi vo­
presbyterorum unius anni taxanda duximus tres
lumus, qui parochias non regunt ; cum omnes marcas , in ditioribus tamen ecclefiis juxta ec­
pari voto continenti* funt aftrifli , Ac omnes clefiarum facultates presbyteris volumus ube­
deceat par honcftas.
rius provideri . Redores ecclefiarum ecclefiis
Concubin® presbyterorumfeu clericorum, qui iuis presbyteros
.
,
non praeficiant , donec ipfos
in facris ordinibus fuertn| confli tui 1 , de quibus _ archidi.aconis vel eorum officialibus reprxfentaconfliterit , per excommunicationis fententiam ~ vennt.
ad agendam poenitentiam compellantur , earunPraecipimus facerdotibus ut jejuni intrent fydem abfolutione nobis , prxtcrquam in mortis nodum ; jejunio enim debet fieri & oratione.
articulo, refervata. Si qui autem excommunica­ Item prxeipimus diftri&ius, quodomnts presby­
tione concepta, animo obftinatoin peccato per­ teri , maxime. curam animarum habentes, ve­
tinaciter perfeverent, corripiantur brachio fccu- niant .id fynodum , & fi gravi infirmitate de­
lari , & in vita careant communione fidelium, tenti , aut alia neceflitate inevitabili venire non
& in Δίοπο ccclcfiaftica fcpultura talibus de­ poterint, fuuin capellanum mittant , aut clcriu
negetur .
cum loco fuo. Item prxeipimus, quod in eun­
l
Caveant infuper redores, ne publice fornica­ do ad fynodum , &. redeundo a fynodo, honeriis, aut de vitio incontinentix diffamatis paro­ fte ambulent presbyteri, & honella qurrant hofchias regendas committant , quod fi forte prxpitia, ut in eis circumfpede fe habeant, ne (Ufumpferint, xl. folidorum pœna noverint femul-'E tus clericorum vertatur in contemptum & oppro­
dandos. Sicut vita presbyterorum a vita vulga­ brium populo, cum laicis efle debeant fpcculum
ri debet effe fejunfla; ita decet in habitu &in- & exemplum, de quorum ordinatione, vita, At
ceffu, ut a exteris diflinguantur. Propter quod fcientia examinatione habita diligenti, illi, qui
inhibemus, ne cappis manucatis, vel aliis indu­ reperti fuerint idonei, admittantur, & fti -enmentis levitatis vel lafcivix notam praetendenti­ diorum quantitas in publicum rotulum capituli
bus, publice utantur contra conflitutionlm con­ redigatur . Ordinati vero non a fuis epifeopis
cilii generalis, alioquin hujufmodi indumenta fa­ vel alias irregulaiitate notati , ad nos mittan­
bric* ecclefiarum , ubi degunt , vel quibus de- tur , pro gratia , fi digni fuerint, obtinenda .
ferviunt, applicentur.
Presbyteri fint feduli ad divina officia horis com­
Eligant itaque reflores ecclefiarum presbyte- petentibus 0C ftatutis in fuis ecclefiis cclebran1

'

da,

.Is

9a7

CONCILIUM

ne de defidia vel negligent ia arguantur. A rum, ne, dum juffionit nofirx audoritas expe—
■ - Qui autem cantant, diftinâe proferant & aper- âatur ; ultra quam expediret , deprecatio fideΑΝΧΌ te , non tranfiliendo, neque tranicurendo vel lium prorogetur. Quia domum Dei decet ornaC\iiRIISTI fyncopAido, fed cum debita reverentia, ut ad ri, honore congruo, dicente pfalmifta : “ Do“’*■ devotionem excitent animos fubditorum .· infir­ mine, dilexi decorem domus tuz; “ praecipi­
mos fingulis diebus dominicis <5t feftivis vifitent mus in vafis, veflimentis, libris, & aliis ad di­
diligenter. Caveam autem presbyteri, ne ad vi
vinum minifterium deputatis, ecclefizfabric·ve­
fitandum infirmos fe exhibeant difficiles , qua­ ro in dealbationibus ecdefiarum & fencftris vi­
cumque hora fuerint requifiti; fiquidem pratfum- treis , & aliis ad hpneftatem ecclefiz pertinenti­
pferint, canonicam non effugient ultionem. Nec , bus honorifice provideri.- Item euchariftiam &
ficut ha dentis a quibufdam eft prxfumptum , chfifma fub clavibus przcipimus cuftodiri ; fi
mittant cum euchariftia diaconos ad infirmos, quis vero ea incaute reliquerit, tribus menfidum ipfi m potationibus feu aliis voluptatibus bus ab officio fufpendatur. Ecclefus viri relicarnis vacant, fcd perfonaliter infirmos adeant, & giofis ad firmam dari firmiter inhibemus ; &.
, qui in eildem jus oblinent paconfeiTiones audrbnt folerter, crimina & circum- illis przcipue
....
. 1 '·
ftantias criminum inveftigent, ÔC infirmis-, quz B ttonatus. Idem multo fortius de laicis quibuf.
foret pernitentia injungenda, innotefcant, & in- cumque.
---------- Decimas
rk—’------- autem
---------- vendere
—J---------------nullus przfii—rjungant , & pernitentiam recipiant, cum faluti mat ante tempus, quo inde ex beneficio confuefuerint leftituti ; cum non fit infirmis poenitentia tudinis teftandi habeant facultatem, fed nec lai­
injungenda pro furtis, & rapinis, feu damnis ds ullo tempore, donec fuerint, a novem parti­
aliis irrogatis. Mtlfarum celebrationem non in­ bus fcparatz.
Indulgemus vero clericis in fuis ccclefiis rejungant, rerum reftitutione prztermiiTa, ficut a
quibufdam fieri folet, qui non falutem âuzrunt fidentibus, aut in noftro fervitio commorantianimarum , fed compendium temporale ; fed ante . bus, aut de noftra licentia caufa ftudionim abomnia rem-rcftitui vel damna refarciri przti- fentibus, ut de frudibus terrarum ecdefiarum
piant defraudatis. Cum autem advifitandumin­ fuarvm, quas propriis fumptibus excolunt atque
firmos cum euchariftia accedunt in urbibus, dt ferunt, quacunque parte anni deceflcrint, teftanvillis, ubi ecclefiz fitz funt, pro reverentia cor­ di habeant facultatem.
poris Chrifti fiiperpclliciis fint induti, cum cru­
Cum autem multoties repetitis vicibus in fynoce , lucerna acccnfa , & campana , clerico vel dis duxerimus ftatuendum, et ante fingulorum
Cordinum celebrationes folennitercommonendum,
aliquo alio przeunte.
Adhzc firmiter inhibemus, ne cuiquam com­ ut redores in fubdiaconos, vicarii in presbyteros,
munio corporis Chrifti vel morienti ecclefiaftica per interftitta temporum a canonibus difiinitafe
facerent ordinari ; ideo, inftanter ut hoc fiat,
fcpultura prztcxtu cujuslibct debiti denegetur.
Nullus autem presbyterorum alienum paro­ monemus & przcipimus, & quia haftenus rarus
chianum ad confeflfohem vel communionem fruftus exinde provenit, ne impunitas contem­
corporis Chrifti admittere przfumat , fine licen­ ptum pariat ampliorem, decrevimus nondum or­
tia proprii facerdoiis. Cum autem a facerdoteli- dinatorum beneficia fcqueftrari.
De cztcro fiquidem admittendi fiuâus bene­
centia peiiiur alteri confitendi, iacctdos perfonam defignet, cui debeat confiteri, ne quii fub ficiorum non percipiant, donec fuerint in facris
ordinibus
conftituti ; vicarii autem per fubtratali velamine nemini confitendo pernitenti® de­
linat facramentum. Ne autem presbyteri quzftum âionem fruâuum cogantur in fuis vicariis refifaluti animarum przferant, traâatum de deci­ dentiam facere perfonakm. Religiofi ad vicarias
mis, five aliis temporalibus iticonfeiTronibus non ecdefiarum, quas habent in ufus proprios , viprzmittant, fed diligenter exponentes confitenti,
carios nobis idoneos reprzfentent, altoquin taconfitenti
qualiter debeat confiteri, quique fit frutftus pce-Dxarione vicariarum przhabita & alios curabtnitentiz; ac omnibus expletis, tunc demum exi­ mus ordinare . Ne autem conniventia noftra
gat , quz de decimis vel aliis ecclefiz deben­ confenfum inducat, & taciturnitas culpae paritur. Similiter & in facro die P.Hchz abfquc ul­ riat reatum ; nos fynodali diffinitione firmiter
la exa&ione decimz vel debiti five oblatione li- injungimus & monemus, ut ecclefiz decimz,
beraliter conferant corpus Chrifti, ne una manu petitiones, & alia quzeunque juris ecclefiaftici,
porrigendo euchariftiam, altera recipiendo pecu­ quz per vitiofum ingrclfum funt ufurpata, fine
niam, ncftrz redemptionis minifterium fit vena­ mora falubriter refignentur, ne vitia poflciTiole ,· quod, fi compertum fuerit, przcipimusgra- num a przdecefibribus ad pofteros tranfmitviter vindicari. Adhzc firmiter inhibemus, ne' tantur , & ne mpradida percipiantur vel exi­
quis alienum parochianum ad matrimonium con­ gantur, fub interminatione divini judicii firm itrahendum , tuli tam ibi , ubi vir converfatus tet inhibemus, cum ad non imperia judicentur
fuerit, quam tibi femina degit, diligens feru- alienum invadere , & illicite detinere . Illum
tinium przmittatur, & reterat litteras luo prae­ etiam abufum penitus reprobamus, quo religio fi
lato, quid per ferutinium appareat , continen­ , a clericis ad beneficia przientatis ante inftitutiotes . Fidei dationes & dematrimonio contrafien- nem obtentam fidelitatis exigunt juramentum;
do ficti prohibemus, nifi coram teflibus fide di­ qui autem tale facramentum przftiterint, bene­
gnis, &’fub praefentia facerdoris. Laid. etiam, ficiis ipfis noverint, fe privandos. Nec exaltares
qui talibus interfuerint cuntralhbus puniantur . relinquimus impunitos,cum fimoniacam contineant
Quia vero exigentibus culpis noftris, fruftushu- pravitatem . Penfiones autem debitas temporibus
manis necclfitatibus cziefti miferationè provifos ftatutis folvi przcipimus, fub pena dupli fabri­
frequenter abforbet repentina calamitas tcmpefta- cae ecckfix Dublin,, perfolvendi. Simili pœna
tum, orationum fiiffragiis eftChrifti mifericordia puniri volumus, qui fynodalia, antequam a fy
& piis precibus invocanda; ideo finguli presby­ nodo receflerint, non perfolverint. Qua caufa:
teri cum aeri* intemperiem viderint imminen­ plerumque matrimoniales & ali® per indiferetos
tem, nec expedi a to noftro vel atchidiaconorum iexaminatores periclitantur, & diutius protrahun­
noftrorum mandato, protinus per procefliones & tur; volumus, quod in fingulis decanatibus fex
humiles orationes devotiones excitent iubdito- vd quatuc; fide digni eligantur & difereti, qui
tC-

anno

*

919

b I T U R I C EN S E.

9jo

teftes producendo» diligenter examinent, fie fin· A Item auâoritate praefentis fynodi ftatuimus,·
—-------- - gutorum difta integre & fideliter redigant in ne aliqui rcligiofi, cujufcunque
..·.<■
r.
ΓΛ - - ,
fint
profeflionis
OtRisn lcr,Ptur*rr’ » 1,011 f*cut fieri.confuevit, feribendo de exeeutione teftamentorum quoqnomodd fe in"H’
,,,,
nus cum aliis concordant vel per omnia idem tromittant, nifi de licentia ordinarii, coram
dkant ; cum talis fit obfeuritas reprobanda. Ad quo teftamentuin fuerit probatum.
Item in probationem teftamentorum, feu poft
hoc autem fe obligent vinculo (aeramenti, falario cis ob hoc accommodatione ardudiaconi & probationem coram ordinariis, non committatur
feu permittatur aliquibus commitlio, feu admicapituli conllituto.
Quia, vero per falfas & excommunicatajexce­ niftratio in bonis defundorum , nifi faciles ad
ptiones , quat advocati opponunt, plerumque |u- conveniendum, & tales tint, qui competentem
• ra partium pervertuntur; firmiter inhibemus,ne & fufficicntem adminiftrationis potfint reddere
quis advocatorum ad patrocinium admittatur, rationem, cum fuper hoc canonice per locorum
nifi prius juret, quod caufam jnjullam ex certa ordinarios fuerint exquifiti.
Item teftamentis coram- ordinariis exhibitis ,
(cientia non fovebit, non falfis probationibus feu
allegationibus utetur, ad juftitiam perimendam, probatis, fic approbatis, a laicis eorundem pro- ,
veljuftum judicium declinandum vel prorogate Bbatio non exigatur, nec impediant feu impedum. Qui autem in caufa matrimoniali vcl te- dire procurent, quominus ultimx voluntates deftamentorum falfas exceptiones malitiofe oppo­ fundorum procedant in his , qux de jure &
nunt, vel opponi procurant, vel qui in caufa confuetudine legari poliunt ; fi contra hujuf­
matrimoniali vel teftamentaria, vel ubi dc ex­ modi ftatutum venire prstfumpferint, ftiant fc
heredatione agitur , falfum perhibent teftimo- audoritate przfentis fynodi elfe excommunica­
nium, vel id fieri procurant, vel tellesfubornat to», et tamquam contra ecclefiafticarum liber­
excommunicationis fententi* fe noverint iubjatatum violatores per ccnfuramccclefiaflicam pro­
cere. Excommunicamus omnes illos, qui pacem cedatur ,
Item prxeipimus , ne quis alicujus folutx vel
regis fic regni -perturbare, aut libertates ecclefia(licas, fic praecipue hujus facrofand* ecclefiz conjugate, proprie vel alterius-, impediat vel
Dublin, infringere , feu poflefliones ecclefia- perturbet, feu impediri faciat juftam teftamentorum faftionem ; quia qui contra venerit ,fciat
fticas invadere, aut ad bona ecclcfiaftica ma­
fe in excommunicationis fententiam incidifle ■
nus injuriofas extendere prstfumpferint , in
praejudicium ecclefiafticae libertatis
_____ . Irem
_
il­ Item de portione mortui vel mortuz habeat cclos , qui in ecclcfiaftica beneficia fe intru, C defij jus fuum, dedudis tamen prius de totndunt, fic eos, qui per laicalem potentiam feu muni , qux debentur, et funeris expenfis.
Item praecipimus quod nullus execytor aliquid
aliam violentiam ea detinent occupata . Om­
nes autem incendiarios , fic ecdefiarum frago­ retineat de bpnis defundi, emptionis titulo, vel
res, veneficos , fic veneficas , fic magicis in­ aliquo alio modo , nifi fuerit fibi * teftatorc
cantationibus utentes , fit hoc fieri procuran­ inter vivos donacunf vel in teftamentum lega­
tes, fic qui immunitatem ecclefiz violaverint , tum ■
Item bedelli feu apparitores , archidiaconis
denunciamus excommunicationis fententiam incur­
rere ipfo fafto. Prohibemus autem , ne excom­ noftris vel decanis intendentes , (ubditis grava­
municationis fententia in genere vel pro dam­ mina non inferant, fententias autem excommu­
nis, vcl pro injuriis proferatur, quoties dignofei nicationis vei interdidi feu fufpenfionis non fe­
poterit, quis adverfus quem habeat altercatio­
rant neque denuncient fine foeciaiibus domino­
nem , nifi evidens neceflitas hoc expofeat. Ex- rum praeceptis . Et fi fecus fuerit prxfumptum,
communicamus'fic omnes illos, qui odio vcllu­ fententia: fic latae, ipfo fado non teneantur,
cri caufa aliis crimina falfo imponunt, pro qui- neque ferventur,
.....
& apparitores feu bedelli, qui
bus mors, vcl exilium, aut membrorum mutila- θ confecerint,
confecerint et onerofi five injuriofi fubditis in­
venti fuerint, graviter puniantur.
tio, vel exheredatio, feu bonorum fpoliatio fePraecipimus etiam quod, cape lia ni finguli in
qui debear, fi judicialiter convincatur. Qui au­
tem ad diffamationem alterius aliquid proponit, ecclefiis fuis ter in anno denuncient omnibus ,
quod mores fugillat, nifi hoc probare voluerit, qui clericali privilegio gaudere voluerint , quod
canonice puniatur, fic injuriam pafib pro modo cprOnam et tonfuram patentem in'locis, debitis
culpae fatis face re compellatur. Hzc autem falu- deterant competenter , maxime coram tuis or­
bria ftatuta in fingulis decanat ibus proximis ca­ dinariis, & in ecclefiis, & in congregationibus
pitulis poft fingulas fynodos recitentur , fit per clericorum.
illos, qui capitulis prefunt, in fingulis articulis
Si difeordantes fe fibi invicem voluerint con­
exponantur, fit ad eorumobfervantiampercenfu- cordare , inhibemus, ne archidiaconi , officiales
ram ecclefiafticam finguli diftriftius compellaneorumdem, vel decani ‘ bonum pacis impedire
jur. Hzc autem fic in fingulis libertatem przprxfumant, fed licentia petita , liceat parti­
' tendentibus prxeipimus publicari fic diftri&iusob- * bus a lite difcedere , quomodocunque volue­
admit­
fervari.
g rint , fi tamen caufa compofitlonçm admitExcommunkamus omnes illos, qui gra-*-tat , non propter hzc eis
eis aliquam porniten
poenitentiam
tia lucri , vel odii, aut alias contemnunt exequi infligant,. nifi
■■■ eis conftiterit
—Γ.—de
J» aâoris vcl
„1 rei
domini regis mandatum contra excommunica- calumnia manifcfta Qyia
*
vero juxta feriptur*
tos editum , claves ecdefiarum contemnentes. teftimonhun legimus: “ Segnius immutant ani­
Quoniam in partibus iftis circa teftamentum mos demifla per aures, qiram qu* fint oculis
decedentium quzdam inolevit confufio, quam
fubdita fidelibus ; “ prrfcmibus conftttutionibus
emendari ordini ecclefiaftico fic honori pariter
hanc fahibrem duximus adneftendam, ut facerconvenire cenfuimus; eaproter praecipimus, fic fub dotes finguli fuis parochianis has coftitutiobes
pcena excommunicationis ftatuimus, ne cuiquam quater in anno ad minus legant, vel coram fa
executory alicujus adminiftratio tellement i com- legi factant diligenter,
.. o
, ut tanto
. . melius
.
ftatutomittatur, nifi prius de omnibus bonis ipfius de- rum recordentur , quanto (zpius eorum auribus
funâi fiat fideliter inventarium, fic loci ordinario fuerint inculcata,
oftentatur.
Item inhibemus exprdfc, nc aliqui» capelanoCtHtil, GntreJ. Tom. XXII.
Non
rum

P

9jt
«CONCILIUM
93* rum in dtzccfis Dublin, moras trahens, feu de A firmam rerum ecclefiafticarum habeat ordinarii——
-------- —novo ordinatus, fine fpccialr licentia noftra rei confenfu irrequifito ; ubi tamen ecclefiarum con- anno
anno archidiaconorum noftrorum divina przfumat ceditiones occafione traditionis ad firmam melioST1 librare, feu quoufque jiobis conftiterit dc eo- rari contigerit, proventus decimaram fuarum loj
*'
tumdem ordinatione & convcrf.ition* .
cari, feu ad firmam tradi , faltem ad tempus
Ut de fulwitudine noftri laboris immarcefcibiles in jure ftatutum, nullatenus prohibemus.
juftirz manipulos reportemus, accendatur noftrae
Prohibemus fub interminatione anathematis,
*
au&oritaiis «Ius adverfus ambitionis malum, dif- ne facerdotes vel clerici, curam habentes ani-,
fipcmus fic evellamus plantationes iniquas; aedi­ marum, caufa lucri negotientur; caufa tamen
ficemus & plantemus in ecclefia Dei tales,quos neceflitatis, ut honefta mercimonia exerceant ,
humilitas, quos innocentia, quos vita probato­ & quz ab honeftate clericali non difcrc-pant ,
rum, & literatura commendat ; qui fubjeftos fu ft i nemus.
non devorent ; qui divites non palpent ; pau­
Quum indignum eft eis ab ecclefia fubveniri,
peres ·ηοη gravent ; qui minas divitum non ti­ per quos conftat in ecclefia fcandalum generari;
meant ; qui crimina corrigant, marfupia non facerdotibus fit clericis , ne miniftri laicorum
errtungant
quorum fermo fit doftrina ; quo- fiant,
nam, ne procuratores exiftant eorundem, protum convcrfatio jufta ; quorum auftoritas fit "hibernus,
non in habitu, non in fallu, fed in eruditio­
Adjicimus etiam, quod qurftuarii per civitane fic defenfione fidei ; quotum vita fi -publi­ tem vel dicrcefin Dublin, nullo locorum admit­
ce commendabilis; quorum memoria in bene- tantur, quorumcunque quadluariiexiftant,nifili­
dtdione . Ut venalitas in- domo Dei abjicia­ reris noftris patentibus muniantur. Quibus qui­
tur , qui ementes fic vendentes de templo dem quzftuariis officium praedicandi penitus inter­
pio’ecit , ftatuimus, quod nullus firmarius alii dicimus expofitione autem fui negotii tantum
proventus decimarum locare przfumat , ne quis contenti permaneant.

BITUR1CENSE
Pro

reformatione

CONCILIUM

ffcclefia

Bituricenfir

AnttO IU4. celebratum.

INd

Opituli nemine defign.tr1 fmodam tum apud

£«ut ?Γ·
truditor confiat, cum ex fiatutii rnx reciMet Ver 'andn planum fiet. Edicitur tnim in illu cap.X.
Won t Vit. QyaUr m anno celebretur generale capitulum ,
r
ideft lynolus. Aoe abi re igitur hac tn capitulo
Bituncmfi a duibui epifcopi, condita fiat.,1.1 conci­
lio cuidam Bitiiricenfi
.
Statuta edita pro ccchfia Bituricerfi

II.
Univerfis & folis canonicis, qui matutinis in­
tererunt, dabuntur duo Parifienfes diftribuendi
ad Benediflur. Quicumque fecerint in Milia defechim, fi facerdotes fuerit, puniatur in duo­
decim Parificnfibus, diaconus in fex, fubdiaconus in quatuor.
Ill

Μ. ( Minifies III. ) Domini gratia Aurelianentiu , fic Dfilklmus Ahiiliodorcnfis epifcopi ,
untveriis przlentes litteras infpefturis , fa.'utem
in Dommo. Cum ad nos fu;»cr quibufdam ne­
gotiis Bituricenfis ccclefiz mandatum apofiolicu-n defcer.difiet, in fine litterarum ipfarum tuu
hoc capitulum fub hoc tenore annexum: Corn,
gentei & reformante 1 auitoritate ntfira m eadem eccle­
fia <jua corrcflionii Ü reformat ioni< officio invenerit: r

Nullus canonicus fuam refidentiam fecifle
computetur in die, in qua non interfuerit mstJtmis aur millz majori aut vefperis, nifi forte
infirmus fuerit, aur valetudinarius , aut minu­
tus , aut nifi eadem die intraverit civitatem ,
π ut oxierit non reserfurus eadem die, hoc non
mutato quod archiepifeopus habebit ununrcano­
nicum , qui facit refidentiam fecum pet dicecefim, fic duos cum vifitat provinciam, vel cum
tndig.re , cintradidhrei cenj:eracccl<fi.ifiica . appelia- j-j vadit Romam.
hine 'rrflp.fita , compefeendo. Nos efgo fecundum
IV.
tomiani acClotitate apoftolica procedentes fuper
hs. qux corrigenda fic reformanda invenimus ,
Dc blado quadragefims nullus percipat, n:ft
c.diitasimui in hunc mudurn.
per viginti unum diem fuerit refidens, ficut fuperius diftum eft.
I.
V.

'Clericis luccentotis injungi: omni die invi­
tatorium in vciftris. Cancellarius vel qui loco
» "is fuerit more folito leftiones fimiliter injun­
gat . Ilk* cui injunftum fuerit , neceffe habebit
recipere fic exequi per fe vel per altum. Si con­
tra venerit, fi canonicus fuerit, folvat pomam
duorum dcn.anorum Parificnfium, vicarius unum
denarium Parifieniem, minor clcncus tinum de­
narium Parificnfvm, vel fiabit ante altare retro
aquilam tamdiu donec >. cantore vel ejus man­
dato ad Ic.um fuum revocetur.

Omnibus horis traftim cantentur pfalmi,
fic cum paufationibus debitis, nullqfque rideat
inhonefte in choro, vel figna vel nutus faciat
inhoneftos, neque ita loquatur eum focio, quod
a tertio poftit audiri quamdiu bone cantantur.

VI.
Omnes tam canonici quam vicarii , fic alii
clerici dc choro, cappas habeant ufquc ad ter­
ra m , & numquam fine fuperiitio fint in ccclc-

fia,

B1TURIC ENSE.

9}>

9j4

fia, fi csppam apertam habuerint; fi vero cap- A rui, inviolabiliter obfervetur, non obftantc ab— pas daufas habuerint , non poterunt efle fine fentia alicujus vel aliquorum.
ANNO
CHRISTI
ΑΜΝΟ roebetis,
.......................................
* At omnes habeant
' ·
’hovel fupcrlitiis,
CHIUS Π
XI.
neftas tonfuras.
VII.
Incipiantur pfalmi per unam fepumanam in
Illi qui cenfas habent, jurent quod illas red­ una parte chori, & m altera parte per aliam.
dant terminis aflignatis in domibus quz funt de
XII
ecclefia locandis, canonicus przferatur Ia ico vel
clerico qui non erit de choro , fi tantum velit
Nullus,
poterit
intrare
chorum in vigiliis andare quantum alius bona fide, & nullo modo
locentur perfonz inhonefls in clauftro vel extra niverfariorum poft primum pfalmum completum,
clauftrum . Inhoneflz mulieres ejiciantur dc neque ad miflam poft epiftolam. Item canoni­
cus tenebitur efle in choro ad totas vigilias vd
clauftro.
VIII.
ad totam miflam defundorum ■
B
. Quamdiu hors cantantur in choro, non can­
XIII.
tetur in circuitu chori cum nota . Irem cum
cantatur major mifla in choro, nullo modo de»
Nullus audeat aftarc vd ire per clauftrum abf­
bretur in circuitu, ner poft majorem miflam.
que indumentis ad chorum pertinentibus a ma­
tutinis ufque ad majorem miflam , & ab hora
nona ufque poft completorium, nifi inquadrageIX.
fima, vel nifi equitando , vel nifi tranlcundo,
Item, nullus vicarius, vel etiam clericus ca­ & exeundo clauftrum.
XIV.
nonice induat fed ad miflam celebrandam, cum
cantantur prima in choro, donec pfalmus QtiHebdomadarii recipiant denarios qui pro poe­
cumque vult, fuerit terminatus.
nis fuperius ftatutis levabuntur, ita quod unufquifque recipiet cos in fua feptimana , & po­
X.
nentur in pixide quadam diftribuendi poft anQuater in anno celebretur generale capita-Cnum clericis de choro. Retinuimus enim omhim. In craftino apoftolorum Imilippi fit Jaco- nimôdam poteftatem interpretandi verba obfcure
bi, in craftino inventionis S. Stephan i, & in die diâa, omifla fupplendi, & coercendi eos, qui
anniverfarii S. Guillelmi, & in craftino Domi- contra
<
prxfcripta veniet inftituta . Adum in ca­
Bituricenfi , anno ab incarnatione Domini
nies qua cantatur Reminifcert ; & quidquid ibi pitulo
nituloBituri
......... à
canonice ftatutum fuerit, de eis qus poflent fta- MCCX1V .

CONCILIUM
QUO

JOANNES

LONDONIENSE,
REX
fc

ANGLIÆ

Ab interdiilo tj depofitione per Nicolaum Tufculanxm epifcopum & fedis apoftolica legattem
abfolutus eji anno Domini MCCAll'. tempore Innocent ii papa 111.

^Vm Joannes rex Anglia Stepbannm de Zan-D igitur ibidem certa computatione, archiepifcona Contuar lenfem archiepifcopum legitime ele- pum & monachos Cantuarienfes , fimul cum
Bum nollet fufeipere: pontifex Innocentius totam
Londincnfi, Eiienfi, Hercfordcnfi, Bathonienfi,
Angliam interdifto fubjcctt, & paulatim regem iLincolnienfi , antequam ab exilio in Angliam
pfxm graviii favi entem & bona ecclefia invadentem
redirent, per manum Pandulphi duodecim mil­
epifeopos & clericos relegantem , non tantum non abfollia marcarum legalium Eflerlingorum accepifle .
vit, fed etiam regnoAngha depofxit, executions Philippo Poft adventum quoque eorum in concilio, feptiregi Francorum demandata . Exercitu copiqfijfimo ,
mo Idus Decembris apud Radingum celebrato,
quem rex Angiia confcripferat terni ut ad poeniten­
quindecim millia n.arcarum iidem epifeopi cum
tiam recipi petivit, deque ablatis refit tuendisfpenmonachis fupradiâis inter fe dividenda percepe­
fipnem fecit. Qka de re cum pontifex Nicolaum
runt : ita quod tota fumma fimul conjunda viTufculanum fedis apoftolica legatum certiorem redgintifeptem millium marcarum facit complemen­
didijfet, eique accipiendi & obfolvendi regis formam
tum. Rcfidua autem tredecim millium marca­
preferipfijfet: Legatus, inquit Mattbaui Paris, in
rum, qus ad fupplemeiitum quadraginta millium

urbe Londinienfi apud fandum Paulum grande marcarum przdiiftarum folvenJz reflant, fidecongregavit concilium : ubi congregatis archie- Ejufione Wintonicnfis & Norvvicenfis epifeopopifeopis, epifeopis, abbatibus, prioribus, comi­ rum remanferunt, additis litteris regis patenti­
tibus, baronibus, & aliis ad hoc negotium in­ bus ad majorem fecuritatem, juxta quod in Iitterdidi fpedantibus , propofuit coram omnibus teriis domini paps continebatur expreflum.
formam reftitutionts, fuper ablatis & damnis a
His ita geftis, Nicolaus Tufculanenfis epifeo­
domino papa partibus confentientibus Rome
pus & apoftolicz fedis legatus, in die apoftoloprovifam.· prccipiens conftanter ut cerificaretur
tum beati Petri & Pauli, in ecclefia cathedrali,
de quantitate ibluts pecunis epifeopis & aliis relaxavit fententiam folemnirer interdidi,poflquam
quibuslibet a miniftris regis caufa interdidi, qua­ duraverat annis fex, menfibus tribus, Cc diebus
tenus per folutam pecuniam fciret quantum uni­ quatuordecim , ad irreftaurabile damnum' ecclecuique ad folvendum reflaret . Probatum eft ux~\ tam ia ^temporalibus quam fpirirualibus
Cencft. General. Tom. XXII.
I
Nnn x
Qua
C

CONCI HUM

„5
«

-

- Qua relaxatione faiU, gaudium per totam terram, pulfaodo, & hymno Tc Dcum hudamus

""

SSTiT™.

»>«

cantando, exortum eft. Htc dt rteis in ific fy ■■
~
wdr
Mattkav Patrir.
christ I

@

<§©

»· AD CONCILIUM LONDINENSE .
Eadem dt caufa eodem m» Mutum

Λ

r(

DD I It I O.

*·’■ Μ™*· P^rif. ait pergpu I. e. Eo-Acct leges Edvvardi revocaret, et in regno face-

‘in■“Acivitate
^εΐΠ anno
** ca1, Septembris convenerunt ret ab omnibus obfervari. Inventa eft quoque
Londoniarum apud Sanftum Pau-· · nunc charta quaedam Henrici primi, regis An­
ium Stcphanus Cantuarienüs archiepifcopus ,
cum epifeopis , abbatibus , prioribus , decanis , & baronibus regni .* ubi archiepifcopus
indulfis tara ecclefiis conventualibus , quam
presbyteris feculàribcs, ut horas canonicas in
ecclefiis fuis audientibus parochianis fupprefta
voce cantarent. In hoc colloquio ( ut fama
refert ) archiepifcopus memoratus , convoca­
tis feorium quibufdam regni proceribus, coe­
pit affari eos ieerctius in hunc modum: Audi• ftis, inquit, quomodo ipfe apud Wintoniatn re­
gem ablolvi, et iplum jurare compulerim, quod
leges iniquas dcftruerct, et leges novas, videli-

gliz, per quam fi volueritis, libertates dïuamiifas poteritis ad flatum priftinum revocare . Et
proferens chartam quandam in medium , fecit
cam, audientibus cunftis, recitari........ Cumautetn
hzcchartaperlefla,&baronibus audientibus intel*
le&a fuiflet, gravi fi funt gaudio magno valde ,
et juraverunt omnes in .praefentia archiepifcopi
izpe difti, quod vifo tempore congruo, pro his
libertatibus , fi neceflc fuerit , decertabunt ,
ufque ad mortem . Archiepifcopus vero promifit
eis fideliflimum auxilium fuum pro pofle fuo;
f.c conlœderationc faâa inter cos, colloquium
folutum eft.

*êS·
CONCILIUM

APUD MONTEMPESSULANUM

A PETRO BENEVENTANO LEGATO APOSTOLICO CELEBRATUM.
Jn q:<o Simoni

C.
vocat .
ftvrtjl .

comiti Montifortif ditio Raymundi comitii Tobfani conctfa tfi amto
Limini MCCXJi’. exeunti.

C Fx hulcr. A'.hi; nf -n Petri ViJ'iiT’-nerf.» mrririu qui cap. Se. celeberrimum dt feDeriliflimum «ecilion·
P.m a_:rm »cthoiis cu.x..tKJ, q jq-e uts i;iis icbn inteifuu > verba maluimus etfcrre, quam Bzovii, ut Binus

Λ Nno ab incarnatione Domini MCCXiV. in B „ eorum concedi 3c aflignari debebat Toloia,. fJ*·
xJL quindena nativitatis Dominiez , convene­ „ quam comes Tolofanus tenuit ,| & aliz terre
runt apud MorrempefluHnum a:cl'.iepifcopi & „ quas occupaverunt exercitus Chriftianorum
epifeopi vocati a magiftro kPerro Beneventano „ crucefignatorum.
Omnes archiepifcopi, & epifeopi , habueram
apoftobex fedis legato Vtt^Concilium, ut de his,
quz pacis erant & fidei, idem legatus fecundum longam & diligentem deliberationem, unufquifprzlatorum co.ifilium ordinaret . Comeherunt que cum abbatibus fuz diacefis & familiaribus
autem a.i illud concilium quinque archiepifcopi, clericis fuis . Et quia bonum videbatur & re­
videlicet Narboncnf.s, Accitanus, Ebrcdunenns, turn , redegerunt in feriptum : & in hoc tan­
dem cmnntnt & ungulorum vota & confilia
Auxitauui. Areiatcnfis, Aquenfis . Eue.unt epiicep: XXVIII.
convencruuc, ut nobtlcra comitem Mcntisfortis
plutei que de baronibus teirx ibi aftuetimt· £/C
Γ
Λ , eligerent in totius terrx illius principem & morrirj. Igitur convenientibus, ut przdiftum eft
legato, archiepifeopis, ix epifeopis, abbatibus , nanham Et poji pauca: Poftquam ergo archi'·pilcopi & epttcopi elegerunt prznobilem comitem
« aliis ecclefiarum przlaris apud Montempelmodo quo przdiximus, inftaniifïime requifierunt a
fulanum . fecir !e;;att<s i-monem in ccclffii B.
Virginis Μ,ηιζ . Pi'.'le i voca-.it in domo in legato, ut ipfe ftatim traderet totam terram eidem
qua maneba’, archiepticopos quinque, & epitro­ comni. Sed hab’to recurfu ad litteras domini pa* pos XXVIII. abbjtcs ic alios ecclefiarum prx- pz, quas miferat legato, inventum tft, qtiod
laros innumerabiles , quibus in untirn congre­ legatus non poterat iftud facere, inconfulto D.
gans, primo ic» allocutus eft in ha-c verbi.· papa . Et hac de caufa, communi aftenfu tam
,, Repeto & requiro » vobis, lib ob'eftitione -legatorum, quam praelatorum, Ebredttncnfis ar·
,, Divini judicii, & obe<iicr..;T debit'', quo Ro- ^cb -Tifrorus, Girardus, vir multz fcient:» 6c
„ marz ecclefir ienem.ni, ut omni gr.'tia , totuis bonitatis, miffus eft Romam , & quidam
>, odio , livore p'.Ücofi’is , detis robis fidele ckrict cur. eo. litteras tam legati quam prz rr*n
„ confilium, fecundum fcentiam seftram,cui la.orum ferentes fecum, in quibus fuoplicabart
„ melius & utilius, ad honorem Dei & fan- prziati omnes domino p*p« inftanfitîirr.e . ut
,, che matris ecclefix, &. pacem terrx, ad expu- nobilem comitem Montisfortis, quem unanimi
tei elegerant, concederet cis in tenz dominum
„ gtnodan; vgl capurgaii<i.;m ip-u ,ιπ«η harcti& mo-

C«p. s·.

»)7

n"'?cSTOT

M P

nspeliense

otto tv. imp.

PHI UP. A. R FR.

βΙ·
7> *

■1 ■ ■ — fie monarcham. Et infra. Hqf omnibus rite ge- A „ ptato fine Audeas confummare .· fciens juxta '~T"~
, verbum apoftoii , neminem efle coronandum
CHiUCTt
&
per multos dies concilio, pra• »i«/ leti φΜ aderant, ad propria redierunt: legatus
, nifi legitime decertantem. Cum igitur totam
autem & comes noder, venerunt Carcaflcnam.
„ terram, quam comes tenuit Tolofanus, cum ali .s
Interea legatus epifeopum Tolofanum mifitTo,, terris a cruccfignatis obtentis, qux a diled >
lofam, ut ex parte ipfius occuparet & muniret
„ filio noflro Petro S. Manx in Aquito dia
caftrum Nsrboncnfc, fic enim vocabatur muni„ cono cardinali apoftolicx ledis legato tenen>
tiu & palatium comitis Tolofanf. Cives autem
„ tur per oblides vcUcuftodes, ufque ad temToloiani, ad mandatum domini legati, immo „ pus concilii generalis , m quo de ipfis confipotius, timore ipfius, filium comitis Tolofani fe,, lio prxlatorum plenius ponimus falubriter orccruntlexire a nuinitione jam difta, quam hadenus „ dinare, prudenti* tujt_duximus committentenuerant: & tradiderunt eam ex parte legati
,, das, ut eas confervesÇ cùftodias fic defendas:
epifeopo fuoqui intrans munitionem, tenuit
concedentes «tibi reddjtus fic proventusearum,
eam, & munivit eam militibus & fervientibus,
cum juftitiis, fic cum aliis ad jurifdidionem
tamen fumptibus civium & expenfs. Anno Ver*
fpedantibus , cum nec poflis , nec debeas
bi incarnati MCCXV.......... .. dutn effet Ludo-B
propriis ftipendiis militare ..- falvis expenfis ,
vicus ( Philippi Attg. regii filitu ) in villa fandi
pro munitione fic cuftodia caflrorum, quxde
(
Ægidii, &. comes nobilis Montis.ortis cum eo:
mandato noftro tenentur.- nobilitatem tuam
r
venerunt a curia Romana nuncii, quos' fiait fucum omni diligentia commonemus, cum to­
pra memoratum eft, legatus & areniepifeopi &
tis affedibus in Domino poftulantes, prono­
epifeopi patrite Provincialis miferant ad domnum
mine ac fub obteftaliooc Divini numinis ob*
papam, poflulantes ibi domnum & monarcham
fecrantes, in remiflionem peccaminum injun­
nobiliflimum & Chriftianiflimun comitem Mongendo, quatenus non refugias hanc proGhritisfortis. Dotnnus autem papa mifit litteras le·
fto legationem recipere, cum ipfe pro te a patre
gato fic praelatis, & etiam comiti Montisfortis ,
legatione fufcCpta tanquam gigas cucurrit ufque
lub eadem forma.- quibus continebatur , quod
ad crucis patibulum fic ad mortem. Cum te
ipfe domnus papa, totam terram, quam comes
totum devoveris in Chrifti obfequio , non de­
tenuerat Tolofanus, terras etiam illas quascruficias fatigatus, nec recufes ufque ad finem,
cefignati acquificrant, & quas legatus tenebat
bonam pro Chrifto militiam exercere , nec
pci oblides fic cuftodes , commendabat comiti
unquam in cor tuum afeendat , ut tam dul­
Montisfortis cuftodiendain , donec in concilio C cibus paternis obvies monitis fic mandatis:fed
generali, quod in'Kalcndis Novembris illius an·
potius toto defiderio fie affedu, ampledi Au­
ni Romae convocaverat, de terris prxdidis ple­
deas qux mandamus, ut in perpetuum Chri­
nius ordimret. Hoc audito Lodovicus fic comes
fti amplexibus fovearis, qui te ad amplexus
noder, fignificaverunt legato de adventu nun­
invitans, extendit pro te brachia indefefla .
tiorum . Legatus autem tunc erat prope fanProvida etiam deliberatione diligenter atten­
- duin Ægidium cum pluribus epifeopis in civita­
das, ne in vacuum cucurreris, aut etiam labo­
te Arelatenfi.
raveris, fi per tuam negligentiam, -locuftaForma litterarum domiti papa ad comtttm
rum multitudo , qux de abyfli puteo funt
Momujortii, hac efl.
egreflx, fed per tuum miniflerium de terra
quam occupaverant ejeflx, ipfam, quod ■ ab­
INOCENTIUS EPISCOPUS
iit . iterum occupaverint .in exterminium ple­
bis Dei. Nos autem, quia pro certo fpera/erVMr fervormn Dei, dileflo filio fito nobili vira
mus, quod de tua falute folicitus, nunquam
S. comti Moatiiforti, faintemÜ apcfiol.
débets mandatis apoftolicis obviare , baroni­
D bus, confulibus, fic aliis Chrifti fidelibus in
berndiPl.
terris prxdidis conftitutis, ded mus in man­
Ob.Iitatem num dignis in Domino laudi­
datis , in virtute Spiritus fandi praecipientes
bus commendamus,quia puradilrdione,
diftride; quatenus plenarie intendentes man„ mente fincera, & viribus indefeflis, tanquam
„ ve·
data tua luper negotio pacis & fidei, fic aliis
„ rus dc Arenuus miles ChriAi, & invidus catho- „ qux fuperius funt exprefla, inviolabiliter ob·
,, licx fidei propugnator, praelia Domini laudabili· » fervare procurent, contra impugna tores Ca„ ter prxliaris : unde in omnem ferre terram , „ tholicx fidei fic pacis difturbatores , magnifice
„ tux fidei fonus exivit: propter quod , fuper ,, ac potenter tibi confilium fic auxilium impen- '
„ caput tuum, multx benedidiones effunduntur ,, dentes, ita quod eorum coopérante fubfidio , '
„ ad gratiam tibi amplius acquirendam, fic ίο­
„ negotium pacis fic fidei falubriter exequaris.
υ tius ecclefix precamina congeruntur, dc mul- „ Quod quoque legato prxeipiendo mandamus,
„ tiplicatis interceflbribus , corona tibi glorix „ ut fuper his ftatuat fic difponat, quidquid ipfi
„ confervatur , reddenda tibi a jufto judice ,, negotio viderit expedire, impendens tibi confin in futurum , quam propter tua merita fpe- _ „ lium, fit auxilium opportunum, fic quod ftatuei» ramus «Ae tibi repofitam nunc in coriis. „ ris faciat firmiter oblervari: coatradidores, fi
,, E>X miles ChriAi , minifterium tuum im- „ qui fuerint, vel rebelles, fublato cuiuslibet
,, ple, currens per propofitum tibi ftadium , ,, contradidioois vd appellatipnisobftaculo, ad id
„ donec bravium comprehendas , nec in tri- „ quod viderit expedire, diftridione compellens.
„ bulationibus unquam deficias : fciens collaDatum Laterani iv. Non. April, pontif.anno
„ feraliter tibiaffifterc Deum Sabbaoth, Do* „ XVIII.
Et mfita. Ludovicus autem movena a Biterris
„ minum exercituum, ac principem militixChri„ ftianx, nec velis bellicos fudores abftergere, venit cum fuis Carcaflbnam, ubi cum per alt„ antequam palmam vidorix confequaris. Qui- 3uot dies moram feciflet, venit legatus . Que­
am igitur die convocavit legatus ad fe in do­
., nimmo cum bene inchoaveris bonum princi,, pium, ac media qux poftmodum laudabiliter mum epifeopi Carcaffonenfis, epueopos qui ade„ profequi curavifti : per longanimitatem fic rant, Ludovicum fic comitem Montisfortis fic
„ perfeverantiam qtix coronat, laudabilius o- nobiles qui erant cum Ludovico. Quibus omni- ft
bus

N

t

OTTO IV. IMP.

e

939
Mti¥wT™
CONCILIUM
PHILIPP. A- R. FU. v
------ bus congregatis, legatus juxta formam mandati A 36. De eodem.
CHRiïïl apoftulici, commendavit comiti terram ufquead 37 Ut juramentum pacis certi/ temporibus tomiconcilium generale.
uitr. *
38. Ut a violatore pacis no» tantum facramenHahhum et eo anne generale tmeilium Latermmfe ,
tum accipiatur, fed pignora , vel propria perut mox vtfi/bii, in quo diu· illa lomti Moni.f-tu ^.fima.
adjudicata c» . Qux butoi concitulunt. referamur etiam A Ut faffura .pacis utroque gladio qutratur.
» .» ibrom/o , injcnftoi P.rcl.r. ^nco.un» honora.
$ &
rebellaverit.

41. Ut violatores pacis diebus domimeu excom­
municentur .
42. Ut in principio Maji conveniant omne/ majoTITULI CAPITULORUM.
res paciarii.
.
43. Ut nova pedqgio non imponantur.
j. De ve/limenth eptfcoporum.
44. Qui pedagium recipiunt, faciant via/publica/
2· De edita & boneflate canonicorum, tj aliorum
cxfhdiri.
B 45. Ne confratriu fiant. , nifi de voluntate^donfiqui de benqficio eccicfiafiico vivunt.
3. De veftimnti/ eorundem.
norum locorum, & epifeopi. ,
c
4. De tonfura five corona corumdem.
46. Vt fint in finguli/ parochiis facerdtttt , qui
5. Ut clerici ufurat non exerceant.
* Λ
bureticot eorumque fautores cpijcopo, D oonltiά. De clerici/ nox habentibus locum, vtl beneficium
libui, aut dominis, indicent.
1 ccclqfiaflicum ,qui habitum compofilum non ha­
bent .
'
CAPUT
7. Ar epifeopi & clerici ave/ venatoria/ habeant
aut gejleut.
1. Dt vefhmcntit eptfcoporum.
8. Ar laid accipiantur in canonico/, nec ad prabendam'.
Quoniam propter incompofitum habi­
Ç. Ut qxicumque fupradilta infra quindecim dies
a publicatione contempjerit adimplere, ab afficio tum quorumdam regularium perlonarum
Nncfidoque fit fufpenfui : (P a prolato ccnfura & farculariUm clericorum jam adeo lai­
notetur .
ci fcandalizantur, quorum frequenter no>0. Ut f-ralato, qui omiferit id extqui, aditui ec- Cbts funt oblatz querela:, quod non fo­
clrfia fit interdiBus.
lum in reverentia viros ccclcfiaiticos ha­
11. Ut epifeopi beneficia gratis dent , £7 perfanis
bere contemnunt, verum etiam ipfos&
idonei/, &c.
t2. Ut parochial// ecclefia adolefcentuli/, vel com ecclefias aggravant multipliciter & molefianr, non crtfdeÀtes his clericis ma­
jiitutis in minoribus ordinious non tradantur.
JJ. De abbatum, monachorum, dpf canonicorum re­ gis deferendum effe quam laicis , qui
gularium difeiphna ,
non folum a laicis, in habitu & alia
14. Ut venaiimet & negotiationes devitent.
converfatione non diferepant, verum in
tj. Vt fruna, & alia bujxfmodi , deaurata non
his & alus fe magis exhibent diliolutos
habeant.
nos voleqtes przdi&orum utilitatibus
l6. De forma veflimentorunt quibus uti debent.
tam fpiritualiter quam temporaliter pro­
i -. De materia eorundem .
15. Ut proprium non habeant.
videre, io fynodo prxfcnti ftatuimus,
19.
excommunicentur.
- Ci ,proprietarii
, —- m capitulo
,---------------quin potius fequentes antiqua ftatutaca-

EJUSDEM CONCILII STATUTA.

°"” paÎt3

^'^nonica, dtftride jubemus, ut quilibet

pre receptione.
archiepifcopus vel epifeopus talaribus ve.
Ii, Vt in caufis alienis advocati non ixiflant.
ftimentis & camifia linea fuper alios
3 X. Ut qua r* menfa fuperfunt , pauperibus tri­
pannos extra domum fuam , fi pedes
buantur .
»3- Ut canonici regulares. amplas tannas portent·, vadar, femper utatur. Et idem obiermonaebi, amphffimat.
ver in domo cum curiam publice cum
24. Qualia Ultrum calceamenta efle debeant.
extraneis tenet. Chlamydem quoque ta­
2J. Nullus ab ana ecclqfia tranfeat ad aliam, ne­
larem habeat fuper icapulas confuque fint de multis tcclefiis .
tam more Romano , vel cum laqueis
26. Ut canonici regulares fuperpelliceis femper ut an.
confiridam fuper pedtas: ita ut laquei
tur.
ante pedtas, palmi longitudinem non
27· Ut nullus monachus vel canonicus regularis,
ab aliqua ecclefia teuest ahquid pro prabenda .
excedant.
28. Ut qui contra prodita Jecerint, fint ab efficto
fujpenfi .
,
IL De vite it boneftatc canonicorum, if olio19. A< religiofi ufurarios, excommunicates inter·^,
rum qui dt bcncfuio ecclcfi/fltco vivunt.
dittos, ad religionem, feu fepulturam, vel aha
facramenta accipiant.
Nullus canonicus cathedralis vel con­
>0. Ut ponantur tres fratres in prioratibus , qui
fafficiunt tribus.
ventual!» ecclefix, vel alius cleriu» de
31. De prioratibus, qui tribut fratribus non fuf- beneficio ecclefiaftico vivent, frznis vel
ficixnt.
calcaribus deauratis utatur: nec frequen­
il. Dt pace fervenda.
ter curias , vel bofpitia , vel colloquia
33· De eo qui admonitus o» paci.iriis , juftsti.im
mulierum, quod domuciare vulgariter
facere noluerit.
)
appellatur: quia ex his folet multa dif34. De eo qui pacem fregerit.
folutionis & lafciviz materia exoriri.
3J. De to qui violatorem opacis receptaverit
JiL Dt

>

7

,4,
.

—
ANNO
‘Christi
”'4·

■

iHHocornüs

Mo NS PE L

-

I

1

F N S E.
t

IN

O

E.·

OTTOIV. IMF.

PHILIPP. A. R. FR.

i

'

94*____ '

4

J/Λ De vefitmcnitt eorumdtm.

Nullus clericus cathedral is vel con*
ventualis ecclefia:, vel alius de bench*
■ . cio ecclefiaftico vivens, indumentis, vel
. caligis rubeis vel viridis"*coloris, vel
,
manicis con fut it iis , vel capelliy ferra*
tis, vel annulo, vel cappa utatur mani­
cata. Archidiaconi veto, decani, can­
tores, & alii qui in ccclefiis cathedralibus vel conyentualibus obtinent perfo­
na tus, fuperiorem veflem, five lanea fit,
five linea, claufam habeant, & talarem.
Quo£ &. obfervari volumus a clericis
curam habentibus apimarum.

VIII. Ne laid accipiantur in canonicos,
nec ad prabendetn.
··’«

cHRtsri

Diftride quoque mandamus, quod in
nulla ecclefia laici Recipiantur in cano·
nicos & in fratres, nec .etiam ad prxbendam canonicalem , qux confiait in
pane & vino, & qnibufdam aliis, cum

per hoc ecclefix multa damna prove*
niant.

/X.

Ut quicumque fupradifla infra quinde­
cim diet a publicatione contcmpfcrtt adimplere , ab officio beneficioque fit fufptnfus,
ér a prolato cenfura notetur .

Quia vero quidam propter di vitias, &
alii propter nobilitatem, nonnulli pro­
Statuimus in fu per, ut clericus cathe* pter diuturnum abufum quem ad excucerr. iiim. dratis vel conventualis ecclefic, vel al­ fandas excufationes in peccatis aUeterius qui benefacio ecclefiaftico vivit , gant, fupradida corrigere parvipendunt,
talem tonfuram ferat, qux gradum non hadenus tam a nobis quam ab aliis
habeat , fed dirigatur in gyrum , ita fxpius requifiti ■ quicumque fupradida
quod capilli qui inter inferiorem & fu­ vel eorum aliqua, infra quindecim dies
periorem rafuram remanent, propter pofiquam hoc mandatum eidem innofuam rotunditatem merito poflint dici Ctuerit, contempferit adimplere; fciatfc
ufque dum mandatum noftrum imple­
corona.
verit, per noftram fententiam ab officio
. V. Ut clerici ujuras non exerceant.
beneficioque fufpenfum. Quod & circa
illum volumus obfervari, qui pofiquam
Item nullus talis clericus pignora pro femel mandatum ^noftrum impleverit ,
mutuo recipiat, ut frudus’pignorumlu­ venire prxfumpferit contra illud. Is au­
crifaciat: nec alias ufuras vel negotia­ tem qui jurifdidionem ordinariam obti­
tiones exerceat, cum hoc fit in facris net fuper eum, pofiquam ad notitiam
ejus devenerit pertinacia contemptoris,
canonibus interdidum.
fupradidam fententiam publicet,&eum
VI. Dt clericis nsn bebentibut locuttt, vel be­ faciat ufque ad fatisfa&ionem condi­
neficium ccclefiaflicum, qui bebiturr,
gnam per cenfuram ecclefiafticam obD fer vari.
compofitum non bebcent.

i
’

IV.-De tonjura five corona eorumdcnt.

Si vero clericus non habens locum ,
vel beneficium ccclefiafiicum , habitum
fuum ufque ad menfem non curaverit
reformari, in ecclefia cathedrali led io nem, vel epiftolam, vel evangelium folemaiter legere non permittatur , nec
ei beneficium ecclefiaflicnm affignetur,
donec habitum compofitum ferat.
VII. Ne epifeopi b clerici avet venatoriet
, .
babeant aut gefient.

X.

Ut prolato qui omiferit id txtqui,
editur ecclefia fit interdiUut.

Quod fi ipfe prxlatus id omiferit exe­
qui infra odo dies pofiquam innotuerit
ei; ex tunc fibi fciat perfententiam no­
ftram, donec id exequatur , ingrefium
ecclefix interdidum.
XI. Ut epifeopi beneficio gratit dent,
Ô* perforus idoneitt drc.

Ad tollendam quoque detradbnis cau. Nec epifeopus , nec deriçus cathe­
drals vel conventnalis ecclefix, vel alius E fam & materiam fcandali, quod contra arclericus de beneficio ecdefiafiicovivens, chiepifcopos & epifcopos quotidie genera­
aves venatorias habeat in propria do­ tur,fub atteftatione Divini judicii archiemo. £t fi aliquando exeat cum Jaicis pifeopis & epifeopis diftrideprxeipimus,
ad venandum gratia fpatiandi ,quod ra­ ut beneficia ecclefiaftica gratis & libe­
ro fieri expedit, propria manu hujuf­ ral iter, ftc idoneis perfonis affignent;&
in fua familia honeftos clericos ha­
modi aves non ponet.
beant, nt fuper boaeftate fua teftimo*

nium ei ferant j nec fcienter cxcommu-

t

*43

CONCILIUM

SïS.TSîii.

*44

— ------- mu ni cat os , in cafu a canonibus non A ipfis hujufmodi dare licentiam non pof
uiH^sTi permiflb, ad colloquium, vclad profine. Quod li aliquam obedientiam de
priam menfam admittant. Ecclefias ve- fui majoris.przeeuto teneant, donec ilro fui epiieopatus in .eve&ionum nume- la fecundum loci qojduetudiriem çjpeodantur , talis regularis non diqitur pro­
Liifr»n. 111. ro contra ftatuta Lateranenlis concilii
non aggravent; & cum ad eas vadunt, pter hoc, prolium retinere. Unde fir"P- «.
corrigant qux fuerint corrigenda ; nec miter inhibemus*, ut in nullo monaftepecuniam pro procurationis redemptio­ rio, vel'canonica regulari, certi reditus
ne recipiant, quando eas non vititant . deputentur alicui monacho, vel canoni­
co cetta pecunia pro veAimentis detur,
XII. Ut parochiales eeriefix adolefcentulis twl popter quod aliqua de perceptis ad tem­
tonftnatis in minoribus ordinibus
pus teneat, quia exhoc datur materia
non tradantur.
proprium recinendi. Sed in omni moBnafterio, vel canonica regulari, certi
IM
Item parochialium ecclefiarum curam reditus deputentur, de quibus per mi­
adolefcentibus , vel in minoribus ordi­ nus unius qui cos fideliter colligat,fra­
nibus conftitutis, contra tenorem Late- tribus provideatur de vcftimontis.
rancnfis concilii non cqpcedant.
XIII.

Dc abbatum monachorum, & canoni*
eorum Regularium dtfciplina

*
—
chru?i

·*·<■
-

. XIX. Ut proprietarii in capitulo excom­
municentur.

Item mandamus, ut in quolibet mo·
Quia vero nonnullis abbatibus & mo­ nafterio, vel canonica regulari, diebus
nachis , nec non & canonicis regulari­ Dominicis proprietarii in capitulo ex­
bus multa Heri didicimus, qux abob- communicentur.
fervantia dilfonant regulari : prxientium
voljis authoritate mandamus, ut nuiius C XX. Ut nullus admittatur cum paElo aliquid
dandi pro receptione.
de conlenlu capituli fui , & ut melio­
ra proipiciat, nili alia concurrant qua:
in canonibus continentur.
Item prxeipimus, ut nullus in cano­
nicum vel monachum admittatur, cum
Λ7Γ. L’t vcnot tone: & negotiationes devitent. aliqua conditione, vel pa&o, per quod
aliquid debeat pro receptione ejus dari.
Item tam abbates, quam priores,uni,
XXI.
Ut in ctufts alienis advocati non
. ' veri» monachi , & canonici regulares ,
euiflant.
venationes & negotiationes ptorlus de­
vitent.
Item jubemus, quod nulli monachi ,
ΛΓ. Ut fana, er alia bujufmodi deaurato vel canonici regulares, in cautis alienis
^advocati exiftant: nifi forte aliquis cafus
non babeant.
gravis neceffitatis, vel magnx utilitatis
Item frxna , pedoralia , & calcaria occurrat, ob quam ab epifeopo qui for­
deaurata & deargentata non deferant , te regulari loco praeft, vel ab abbate,
vel priore,idem fieri forte mandetur ,
nec depiftis lellis utantur.
Quod ti contra hoc fecerint, tam a ju­
dice quam a parte tanquam cxcommuXVI. De forma vcflimtntorum.
nicatus &xinfamis ab hujufmodi advo­
Item tunicas non habeant curtas,vel catione repellatur omnino.
apertas ab anteriori, vel pofteriori par­
XXII. Ut qux in menfa fuperfunt , pauperi­
te, led longas & claulas.
bus tribuantur.
XVII. De materio eorundem.

Item non utantur cappis , tunicis ,
vel pallis, de aliqua bruneta clara vel
nigra, nec etiam ftamioe forti, fcu cu­
niculis, vel etiam cameioto.
XVIII. Ut proprium non babeont.

Mandamus infuper , ut ea qux in
menfa monachorum vel canonicorum de
juftitiis funt in pane & vino vel pul- hi. five.
mentis fuperfunt, nullus de fervientibus
alicui largiri prxfumat, fed univerfacol­
ligantur ab eo qui curam refectorii ob­
tinet K & juxta ordinationem abbatis ,
vel prioris, pauperibus tribuantur.

Item nullus monachus, vel canonicus
regularis proprium habeat
nec etiam
de fui abbatis vel prioris licentia, cum
XXIll

94/

~~~
CHRbii

Μ O N SPE L I E NS E.
' '
A aliudfeqipiat, vel teneat pro praebenda.*

ANNO
Et fi aliquid jam receperunt fupradido CHK.SH
modo ecclefiam, vel aliquid aliud, eos
mandamus hujuimodi ecclefiis, vel beItem prxeipimus, ut canonici regula- neficio,per eos ad quos pertinent, abi­
res amplas coronas portent, & monachi que qualibet dilatione privari,
ampliflimas. Itaque duorum digitorum ,
vel trium, amplus fit monachis circulus XXIX. Ne rcligiofi ufurerios , cncommunicecapillorum»
tot, interdifios, ed religionem t

XXHI. Ut cenonici ngultrts emples corones
portent·, monecb· entphffimet.

XXIV. Ο,^λΙΙλ illorum ceiceemente tft
debeont.

Item non habeant calceamenta cum
nodulis, vel alias aperta, fed·fintclaufa
& alta calceamenta iliorum.
JtlK Nullus eb uno ecclefie trenfeet ed
ehem, neque fint de multit ecclefiis.

feu fepulturem , Vtl elte fe·
tremente occipient.

Quicumque vero monachus ,, vel ca­
nonicus regularis, contra prxdiâa , vel
aliquod prxdiâorum , fcienter venire
prxfumpferit; fi abbas vel prior fuerit,
oportet ufque ad fatis fadionem condi­
gnam juxta epifeopi dioecefani arbitrium
per noftram fententiam ab officio &ad- • Firtr, nruminiftratione * fufpenfum. Si vero fub- n«re lufp;nditus fit five fit regularis canonicus,vèl fum . H.
monachus donec congrue fatisfecerit',
juxta fui abbatis arbitriuWi, ab officio
noverit fe fufpenfum, & ingreflum ec­
clefix fibi interdidum.

Item nullus monachus, vel canonicus
cenfcatur, nifi propter majorem religio­
nem, vel aliam juftam caufam a cano­
nibus approbatam una ecclefia dimifla ,
ad aliam transferatur. Qui^ non poteft
unum pedem in una , & alium pedem
in alia retinere , quia ex hoc multam CXXX. Ut ponentur tres fretres in prioretibust qui Jufiniunt tribus.
diflolutionis , contemptionis , & evaga­
tionis novimus materiam generari . Si
qui aurem jam falli funt monachi vel
Cum adeo quorundam invaluerit relicanonici regulares in diverfis ecclefiis ; gioforum virorum cupiditas, ut ufura*
cogantur in illa ecclefia moram facere, rios & etiam excommunicator, feu no­
in qua primo profeflionem fecerunt, nec minarim interdidos, ad religionem feu
in aliis vocem aliquam habeant. Sed f| fepulturam vel alia facramenta reci­
alia in qua profeflionem poftea fece­ piant , quod multx ecclefix non modicum
runt, fit ardioris religionis, liceat eis damnificantur: ne de cetero fiat, fub in­
in illa remanere.
terminatione anathematis prohibemus;
D& fi fadum fuerit, ad refarcienda damXXVI. Vt cenonici reguleres fuperpelliceis
nia ipfis ecclefiiscompellantur,-falvisapofemper utuntur.
ftolicx fedis privilegiis . Ctim monafteria & canonis regulares , prioratus feu
Item diftride prxeipimus, ut canoni­ obedientias habeant, & in ipfis fingulos
ci regulares fuperpeliiceis femper utan­ fratres ponere confuevcrint, qui ibidem
tur, nifi propter infirmitatem, vel aliam regularitdf vivunt , & quandoque ab
neceifitatem, de permiflione fux rcgulx uno confumitur de quo poflit pluribus
quando quoque eis id intermittatur.
provideri: ftatuimus, ut fi talis fuerit
prioratus in quo tres fratres valeant coXXVll. Ut nullus monecbus , vel cenonicus morari, tres ad minus fratres ponantur
reguleris eb e/ique ecclefie teneet
E ibidem, & unus ex eis prior fiat , qui
eliquid pro prehende.
curam omnium habeat.

Item canonicus regularis cappa nigra
XXXI. Dc prioretibus qui tribue fretribus
non fufficiunt.
& claufa, non viverita, & confuta pel­
libus cum equitat, & in aliis locis, jux­
Si vero tot fratribus non fufficit prio­
ta regulam B. Auguftini deferat reve­ ratus, cum pauciores vix poflent regu­
renter .
lariter , vivere , dux vel tres ecclefix
juxta arbitrium epifeopi, ubiprxeft epi­
XXVI U. Ut qui contre predifle fecerint,
feopus, vel abbatis, feu propofiti , ubi
fint eb officio jufpenfi.
non prxeft epifeopus, jungantur in unum,
& illi -priori qui inftituetur , refponItem nullus monachus, vel canonicus deant. Et idem prior in illis ecclefiis
regularis, a fua , vel alia ecclefia , vel in quibus non funt fratres, per feculaperfona ecclefiaftica, ecclefiam vel aliquid res capcllanos miniftret.
Coutil. Centre!. Tom.XXll.
Oo o
XXXI.

*47

innocentius
P- HI.

CONCILIUM
1 u ' UIV|

orro »▼·IMP·

PHILIP. A. R. FR.

«xft
*4"

Aptxyerit, excommunicetur, & ejiciatxir
—
ANNO
XXXih Dt pue fervendo
de pace, donec fatisfaciat. Itaque etiam chkisti
ctiRisn
pater teneatur pro filio, qui pacem vioQuoniam jn prxienti concilio agitur lat : dummodo fit in (ua poteftate , &
de negotio'Jeiu Chrifti, qui pacis eft obediens .ci fuerit uique ad illam horam
author, quaedam fuper obfervatione pa­ quando pacem violavit.
cis'duximus ftatuenda, quae volumus fir­
miter obfervari . Si quis pacem infra
XXXVI. Dt codtm.
quindecim diet p*oftquam a diœcefano
archiepifcopo, ve! epifeopo, Viva voce,
Si exercitus contra violatores pacis
vel per litteras, feu per nuncium fue­ colledlus fuerit, & de loco ubi congre­
rit requifiius, jurare noluerit: ad id ec- gatus eft (e moverit : violator pacis non
eccltfiaftica cenfura cogatur,
& ipfe fit
e
.
audiatur , nifi refarciat expenlas fadas
extra
pacem, & homines ejus fi ei fa-Bin bobus & aliis, quas pertinent ad
*
verint ; fi vero ei favere noluerint, fed agriculturam , & etiam in ftrata . Nul­
effe velint in pace, & adefie paci con­ lus pignoret alium pro alio etiam pro
tra violatores ejus, admittantur. Si quis certo debito, hec pro alia caufa , nec
pacem intrare noluerit, & querelam de homines fui debitores creditor pignoret,
alieno fecerit,**·· in. pace non audiatur nifi pro co quod domino fuo de jure prae­
a pace, donec pacem juraverit: ipfe ta­ dare tenetur. Et nifi poft datam licentiam
men alii refpondere compellatur.
a paciariis, quam ipfi przftare debent,
poftquam eis conftiterit quod in loco in
XXXIII. Dt to qui admonitut a paciariit
quo. eft fuus debitor, creditor iple jufti­
juftittem fecere noluerit.
tiam habere r|on poteft.
Qu» commonitus az paciariis , infra XXXVIL Vt juramentum petis ctrtis ttmpoquindecim dies juftitiam ad cognitionem C
rtbus innovetur.
paciariorum facere vel firmare noluerit:
epifcopus eum excommunicet, & dcpa­
Item (latuimus , ut quilibet laicus,
ce dejiciat, & terram ejus in ter diftos & quilibet nobilis, infra quindecim dies
fupponat. Quod fi & homines fui ei poftquam requifitus fuerit, pacis innovet
faverint, poft quatordecim dies ejician­ juramentum, & de cetero juramentum
tur a pace, & reftituatur eis compcn- pacis de quinquennio ic quinquennium
fum, fi quid dederunt; fed fi homines renovetur.
ipfi velint mandatis pacis parere, dimit­
tantur in pace.
XXXVtll Vt o violatore petit non tentum
XXXIV. Dt to qui potem fregerit.

i'

furamtntum accipiatur , fed pignera,
vel propria ptrfona.

Si aliquis pacem fregerit ,&intraverit
A violatore pacis firmantis, vel fapoftea cum forifado , vel fine forifafto^ cramentum folum nequaquam recipia­
in civitatem, caftrum, vel villam: do­ tur, fed pignora, ve! perfona propria,
minus vel redores ipfius loci, poftquam in bona cuftodia juxta paciariorum ar*
hoc iciverint, capiant eum, & tamdiu bitrium retineatur.
teneant, vel paciariis adiignent , donec faXXXIX- Vt frofluro potit utroque jlodio
tisfecerit de violatione pacis. Ahoquin
quoretur.
locus ipfe emendet frail uram pacis. Qui
totum caftrum habet, vel partem caftri
contra violatorem pacis, & contra con­
Si pax frada fuerit, ab iis qui funt
fortem fuum : paciariis cum epifcopus intra terminos pacis, debet pax fraie ufucric ?,r'Snct · Et ptopter hoc ali-^ram pacis quzrere utroque gladio; &fi
quod damnum paffus fuerit , qui vo- non poterit recuperare, debet emendare
luntatem · pacis, pax debet eum manu de compenfo vel de nova collette : de
renere, & damnum quod paifus eftpro­ quo compenfi) t feu <nova colleâa , fi
pter pacem emendare. Et * fi duo funt compenfum non fufficit, debent expendomini alicuius caftri & villae, & alter f* fieri equitibus qui cum armis pacem
illorum pacem fregerit, homines illius in- fequuntur.
terdifto fubjiciantur.
XXXV. Dt to qui vio’otorem potit
receptaverit.

Qui violatorem facis icicntet rece-

XL· De veffallo qui contre demittunt
rtbelievtrit.

Si qui vafla]li » ve! homine* aliouorum , propria temeritate infurgant con·
tea

iafti

W

Μ ° Ν «. Ρ E L.1 E Ν S Ε.

. ·

»»»

T·"’—tra dominos fuos, vel rebellaverint, ni-Api , propter urgentem necciTicatcm
CHROTt fi admoniti a paciariis a fua przfum- evidentem utilitatem id fiat . Dc his
•*•4. ptione defiiterint, pax adfiftat dominis autemconfratriisque haâcnusfaûz funt,
contra eos.
& dc quibus querelam audivimus, cau­
fa cognita, quod.,'ullum fuerit facie*
XLl. Ut violatores pacit, eliebut Dominicis mus.
excommutiiccntur.

■
qhusu

'

XLVl.'Ut fint in fingulis paroebiis factrdo- An, ,,,,

Violatores pacis fingulis diebus Domi/«r,
balneus larumquc fautores , eph
nicis excommunicentur, & in iero poft /copo é* confuhbus, eut dominis, tndtccnt.
vefperas campanz omnes per civitatis
I
villas & caftra in eorum deteftationem
Item capitulum ftatufi Avinioncniis
pulfentur.
concjlii innovantes, fub diflriAi anathema·
\
B cis interminatione przcipimus,ut atehiepi·
fcop. dE* epifcopus infingulisparochiis fuis,
XUl. Ut itt principio Mtii conveniant
omnes majores pociarii.
tam in civitate quam extra, unum faccrdotem, dc duos vel tres bonz opi·
Statuimus infuper, ut fingulis annis nionis laicos, vel plures, fi opus fuerit,
in principio Maii conveniant majores juramenti religione coftringant - quod G
paciarii , dc querimonias pacis expe­ quos ibi repererint hzrcticos , creden­
diant; & fi aliquis articulus dubitatio­ tes, fautores, vel receptores, veldefennis occurrat , illum prout viderint ex· fores eorum, ipfi archiepifcopo, vel epi­
feopo, dc confalibus ci vitatum, dc domi­
pedire declarent.
nis locorum , feu bajulis eorundem , cum
XLlll. Ut nova pedagia non imponantur.
omni ftudueant feftinantia intimare, dc
Ccos puniant fecundum canonicas dc lePrzterea fub interminatione anathe
gitimas fa notiones nihilominus bona ipfo­
matis prohibemus , ne nova pedagia rum omnia confi fcant es.
imponantur, vel augmententur antiqua,
ADDITIO
nec hi qui confueverunt pedagia jufta
recipere , in aliis locis illa recipiant ,
ad Concilium Monspbl iense.
mutatis locis antiquis , ficut qupfdam
novimus jam fcciflc.
G. C. Concilium hoc, anno MCCXIV. attribuerim ExCoHmii
XLiy. Qui pedagium recipiunt, facient viat
publicae ctrfodiri.

uti dt St. Balutiui r. c). in editione fua, qus pefl Append
perfeAam noflram produt : ex qua intellexi tonfe- Tom. XI·
quenti anno fuiffe tribuendum . Ibi enim annui qui­
dem MCCXIV. adfcribitur , 6c diet vi. Id. Janua­
ria* . Erat igitur tum Gallicanus quidem *nmi*
MCCXIV. cum anni exordium a Patch· Galli duce­
rent i Julianus vero, five Roma ou*, ad qæm exige tjda tempora funt , jam coeperat a Calendi* Januar.
rj labi decimus qumtu*.
Quid editioni Baluaianc accedere poflit ex noftra,
quivi* aliu* exiftimet: ego, quE nobit illa fuppeditat , hic profero .

Barones & domini locorum, feu aliz
perfonz quz pedagium recipiunt ftratas
pyblica* in diftri&u fuo fideliter faciant
cuftodiri : dc fi forte mercatores, feualii
viatores , ia illius diftri&u qui peda­
gium receperit, damnum per violentiam
PETRI LEGATI EPISTOLA AD
Arnaldum arcbiepifcopum Harboncnfim.
paifi fuerint, is cujus eft pedagium , fi
eum qui violentiam fecit poteft diftringere cum auxilio pacis, eum diftringat. Concilium quatuor provinciarum apud Montempeffulanum indicit.
Alioqui temdiu eum prohibeat per cenfuram ecclefiafticam dc alio modo pe­ Petrus fervat crucis Cbrijii, Divina mifiratione
dagium recipere, donec de damno fue­
tituli S. Stepbani in Ccelso monte presbyter carrit fatisfa&um.
dinahs , apeftoiisa fidit legatus , venerabili

ZZP.

Nt coufratria fiant, nifi dt voluntate
dominorum locorum, & epifcopi.

E

per Dei gratiam arcbiepifiope Harbonen/i
ftolicu fidis legata, faluttm in Domina

, apa-

Um cx injunftz nobis legationis officio te­
neamur generaliter omnium ecdefiarum

G

Quia propter conjurationes dc confpiimmo totius ChrifiianiMti* in regno Francis
rationes quz confratriz vocantur in ci­ majoribus pndertim ncceffitatibus fubvenirc. il­
vitatibus, villis, dc caftris , quandoque luc praecipue in auxilium nos prxpararS conve­
multa difeordiz materia fufcitat jr : prz- nit, ubi pax dc fides catholica oeriiUe, dt cor­
fens fynodns iub anathematis intermina­ porum & animarum pariter ddhuâio invAltuffe, a multis retroeftis temporibus dinofcunthr ·
tione conftituit, ut in civitatibus , vil­ Hac
igitur confidcratione Indu&i & telo fidet
lis, dc caftris, non fiant de cetero con­ commoti, tanta miferiz coinpatientes , fitter
fratriz , nifi de voluntate dominorum omnia nobis neceflarium efle videtur , & fine
locorum ipforum, dc ditrcefani epifeo- quo propofitum uoftrum adeo commode prowComil. General. Tom. XXU.
Ooo »
rûc

,

M

»»·

CONCILIUM

ÆÆÎIT.

——mrc non poflit, ut ad reformandam & confir-AX. Ad tollendam quoque , tJc. Iden» efl etp* —----mandam ndem catholicam locis in quibus onofler undecimus.
mnino defeat, vel periclitari videtur, omnio pe- XI. Item parochiaiium, &e. KoHr XII.
re omnkjue Audio laboremus.* Xiaximeciun prin­
tti vero efl nofter XIII. omnino in Balettimo
’
cipes & barones, & fere uni vertu m populum ad
itione deefi.
hoc perficiendum pronum intelligamus & voluo- XII. ΧΙΙΓ. Jidem fni in editione noflra, XIV. XV.
'·
tarium............ Divina tnfpiratione commotos ,
XIV. Complefli/xr noftros XVI. XVII. non tnnos ad hoc tam fandum negotium perficien­
men omnino integros. Jn noftro XVII. pro pal­
dum precibus excitantes . Non enim convenit
lis, corrige palliis.
iandz ecclefiz aut Chriftiani ta t i, fanâum Chrifti XV. Jdem atque nofler XVIII. fed multo nofler
negotium contra Albigenfcs & Tolofanos hrreamplior.
ticos, tot & tantis Divinis promotum miracu­ XVI. XVII. XVIII. XIX. XX. Jidem ,
no­
lis, imperfe&um poft terga relinquere, cum jam
bis, XIX. & quatuor cmfequentes. Sed in no­
fit per Dei gratiam iu portu débitât eonfumftro XXII. ub. legitur funt in pane,forte cor­
mattonis.
rigendum , five in pane. Jtem noflri XXIII. fic
Et cum pluribus partibus quatuor archiepifco-B’ finem corrige. Ita quod duorum digitorum ,
patuum, fcilicet Bituricenfis , Narboneofis, Ocve) trium ad plus, fit ,&c. Hofter autemXXIV.
citanenfis , Burdegaknfis , peftem hanvticam
plane deefl editioni Baluzidna.
conftet nondum penitus extirpatam, non imme­ XXI. Item nullus monachus,^. Eflnobis XXV.
rito timetur, & jamdiu confirmatis in fide pe­
nofler eft paulo emptier. Sed ejus initium fic
riculum , & in noviter convertis recidivum. Omifemendo Item nullus monachus , vel clericus
fis igitur interim quatrfpluribus magnis & arduis
regularis, nifi proprer, <?<·.
fantx ecclefia negotiis in Francia, deliberatione XXII. XXIII. funt nobis XXVI. XXVII. In
przhabita diligenti, dc multorum bonorum viro­
pofteriori fi corrige, capam nigram , dTe.
rum & prudentum confilio, ac principum, ba­ XXIV. CompMtitm noftros XXVIII. XXIX.
ronum, militum, tam crucéfignatorum quam XXV. Efl port-noftri XXX. ufque nd privilegiis.
aliorum, ad pradida & alia trad a nd a ac pera- XXVI. Cum monafteria, &c. Efl pars fecundo
c»rr qu« genda, 'quam ad definitionem omnium hart fi­
noflri XXX. & compleaituf protere» totum
corum, & eorundem credentium, fautorum, deΧΧΧΓ.
fenlorum, & utilitatem ôc commodum univer- XXVII.
, ___ Compleflitnr______
__ & feqnennoftrstm_XXXII.
falis ecclefix , pertinere videntur , proponimus C tes duodecim,
mum/às rontinmr, jno 'ofa
celebrare concilium cum pralatis quatuor pre- · ·
· - noftro
- .........................
Bslnzsnm
defat
. Jn
XXXVIII.' nh'- 'fir­
didarum provinciarum , & aliis bonis viris, fe­
mantis , lege, firmantia. Jn XLI. fic corrige
cundum quod videbitur expedire. Locum autem
civitates, villas , & caftra.
concilii elegimus competentem apud Montem- XXVIII. Quia propter conjurationes ,&c. Ut no­
pcftulanum : tum pro eo quod fatis propinqua eft
fler XLV.
civitati Tolofe, qux caput & femina efle di- XXIX. Item capitulum , Û*c. V nofter XLVI.
nofetur totius malitiz hier e tier pravitatis; tum
Sed nofler ille canon eft mutilus extreme porte :
ptopter opulentiam loci , & amplitudinem tanfic Oobetur in Boloz. editione
rz multitudini neccifariam: tum etiam propter
lectui ta tem.
Si veto pratfati confutes , & domini
Quire vobis cum omni devotione manda­
locorum,
feu bajuli eorundem , a dicemus, ut huic concilio peHonaliter interfitis omnibus poftpofitis, epifeopos, abbates, archidia- ccianis epifeopis requifiti, in hoc fue­
rint négligentes
vel remtfli , feu etiam
conos Sc alios quos expedire videritis dc provin_ _
cia veftra , tam authoritate vcftra , quam no- D contemptores ; volumus, utiplarum perftra, citetis, ut ad paedidum concilium, omni ioox
*
* terre inexcommunicationi , &
caufa & occafione poftpofitis, perfonalitcr acce­ terdidlo ccclefiaftico fupponantur . San­
dant .
cimus przterea, eidem Avenionenfi con.
Datum Remis vil. Idus Decembris.

S

cilio inherences, ut fi prrfati confules,
& domini locorum, feu bajuli eorundem,
qui, ut predidum eft, négligentes in­
Æc funt ftatuta edita apud Montempeflulaventi fuerinc in hoc Dei obfequio, ca­
num in concilio quod ibi habuit dominus dra quzdam vel poffefliones ab ecclePetrus, tituli S. Stephani in Caelio monte pres­
fiis nofcuntur habere, ca perdant pro*
byter cardinalis & apoftolicz fedis legatus,una
cum plurious archiepifcopis & epifeopis, & aliis pter ingratitudinem & indevotionem
ecdefiarum ptzlatis & principibus : an. ab Incar­ fuam, & ad ipias ecclefias redeant ple­
natione Domini MCCXIV. die Mercurii poft no jure. Ad hzc adicimus, quod fauEpiphaniam, vi. Idus Januarii.
E tores, receptatores, vel defenfores hxre­
Secjnxntnr canoiui, editi peg. 9!. & fe<pantil>xs ti eorum, cuntofque qui przfatis hxrcÇNCrani caaenam fwa mu eadrm eft, <jue in no­
ticis patrocinium prxftitcrmt vel favo­
ftro édifient, diflinflte, idcirco eorum ordinent, re·
rem , ad fovendam in eifdem locis hzpuefent ornus .
reticam pravitatem fimili decernimus
fe.ntentix fubjacere, parique cum ipfis
I. II. III. IV. nt in noftro editione.
V. Item nullus clericus taliter pignora pro mu­ hxreticis poena feriri.
tuo recipiat , ut frudus pignorum fuos fa­
XXX, In fine ftatuimus, prxfaâafta­
ciat , &c.
tuta in ptzfenti concilio edita , pubi i.
VI. VII. VIII. nt m editione noflr.c, pdg. 91.
IX. Quia vero quidam, &c. compltjhtnr nonum cari per omnes ditecefes & ecclefias pa­
rochia !cs , ne quis ignorantir vitium
& decimnm editionis noftra.
poflit

c

H

t

A N O N E S.

ww?cfirrTO
BITURICENSE.
9S4
poffic prxtendere. & per fingulos aonoi A ano islingulis relegi in fynodis dtœcefanis.
relegi Jn eildern ecclefiis , feme! aut
Datum apud Montempeffislanum,die Mercupluries . fecundum ordinationem epileo- rjj ρθβ Epiphaniam, anno ab Incarnatione Doporutn diœcefanorum. & rfthilo minas mini MCCXIV. vi. Idus Januarii.
9ti

ANNO
CKRtfn

"Rbu
***

1^0» MO®

BITURICE NSE

CONCILIUM

A Roberto cardinale fedis apoftolicx leg.uo indi dum anno MCCXV.

4 .

Es. CJTai- I
indi fio , at ten ce'< arato cor.cuio
i7j g cilium apud Bituricas convocavt. Tunc epifeo­
ni Append. A-X continuator Ro^crti S. Mariani rvonaebi , pi Francia: appellarunt, viri improbi impetum
Jem. XI, ad mnam MCCXl·’. Robertus inquit, S. Stcphaformidantes : quem poftea Romx in generali

ni in monte Calio presbyter cardinalis , cum
jam fere per biennium ob negotium cnicis
Franciam peragraflet , & propter temeritatem
fuam omnibus te feciflet exofum : tandem cen-

concilio vehementiffime reddidere coMufum .·
adeo quod dominus papa multiplices diili car­
dinalis excclTus a prxlatis Francix fibi periit
relaxari.

^CONCILIUM
anno

Christi

RIGENSE
mccxv.

Divifio proventuum Eftonix jam baptizatx In très partes

Onvenerunt feuiores Rigenfium cum epi-Cclefix Livonicnfi & epifeopo Rigenfi, tertiam
fcopis : Albetto Livonix, & Thcoderico narrem proventuum omnium ic trii-utorum de
vonix u.m Eftonix, & Patribus
rniluix
(—......../Eftonia--provenientium; ut ficut laborum & bel“ (Chrifti
) confideAflert P.%. r*nte(quc bellum Ruthenorum fibi forte immi- lorum, lie etiam confolationum particeps exifteiephu» H*m-ner·, divifionem quamdam fecerunt fuper o- ter, dariam partem Efticnf: epifeopo ; tertiam
heim ad tom. mnibus provinciis Eftonix per Livonienfem ecvero fratribus inuitix Chrifti, pro laboribus &
coKdGerm c^“® lubjugatis «c baptizatis : delcribcntes cc- expenfis fuis adjudicabant.

C

CONCILIUM

LATERANENSE

IV

GENERALE.

SUB

INNOCENTIO

SUMMO

HISTOR U

PONTIFICE.

EJUSDEM

CONC1L11.

1

\

sriiîfî-Λ T TRbanus fecundus pontifex in Claromonta- Dtiodiiam primum, mox finitimas, regione», poi '?i?''o’!"
no
Sequenti concilio, gravi oratione fl.-emo Hieiofolymam ipfam, ut peimagqp la­
bore, ita ingenti gloria fint adepti.· creato itiIJ». .· c." ^al»ie conquqftus eft , Hierfolymitanam regio­
Λ u- nem , in qua Chriftus dominus fanguinem vid<m in Hierofolymitana urbe & ditione rege
qoeinl’vr.
tamque noftra caufa profudit, ceteraque fanda> Gottifredo ftrcnuiiTimo duce, omnium qui ade
W'iliclmui
noftri confccra- rant principum confenfu ■ Regnatum eft HieroIWilmrAu- illa loca ejufdem Redemptoris
.
n» >ie -r- ta memoria , magno cum Chriftiani nomini*i folymis nonaginta circiter annos .· ac per ια
b·» A >ciki· dedecore in Saracenorum manus pervenifle .
tempus fitrnmi Romani pontifices officio fuoac
‘ ’’ Quare Chriftianus reipublicx reges , priori pes ,
rruneri in eo regne tuendo, ac Saracenis pro
cctcrofque Chriftianos adhortatus eft , ut conjun- cui arcendis, non defuere. Verumtamen cffi.i
dis viribus fandam illam provinciam ex ht> non potuit, quo mi nus, Guidone rege capto ,
ftium manibus eriperent , & quajnpiimum ad
Urbano tertio pontifice Hierofolyma a Sarace­
lactum bellum fe accingerent. Ita hxc ponti­ nis occuparetur . Cui pontifici cutn Gregorius Roetnn an·
ficis oratio illonim animos incendit , ut pene oftavus luccefliiTet: is impiger, reges, princi-*"*
dido citius militum undique ad trecenta millia pes, populofque Chriftianos bmnes excita: cum
litteris, tum legatis, atque ad Hicrfolymamre· Wiikfmu» *
tub diverforum principum duûu coafta fin; : ac
militati amidu cnice infignito, ut fele cfteo-• cuperandam urget. Idem prrfliterunt qui poft Nednigeafe
i c·»··
derent pro Chrifto domino bellum gerere, An-• cum pontifices fuerunt ; fed permulta acciderunc,

,(f

c Ο N C t L I U Μ

πι®^?®π·

'<t~*"***runt, que facro huic bello impedimentum at- A
ANNO
tulere· Innocentius tertius, vir dogrina demoCHRISn
ribus infignis, ubi pontificatum iniit, HierofoAMm« Or- lymx recuperationi animum adjecit. Et vero
INNOCENTII PAPÆ III.
2^^*^ ** ’n magnam fpem venit, fore u.r voti compos
fieret, cum fuo tempore Latini aliqui principes,
Ad hoc concilium fpe&antes
Bcilo««en- expugnata Corflantinopoli, Grzciam ipfam fito
h'itku/« ’mPer'° fubjeciflént, & Balduinus Flandrix co- Lniverfis
i
Cbrifli fidelibus
& >1 VùjL nws Conflantinopolitanus imperato* cfler de­
viociate» eo»
ltas.· idemque curam adhibuit, ut Gtxci diu­
turno fchifmate ab ecclefia catholica fejundi ,
Uia major nunc inftat neceflitas , quam
ad Romanx ecclefix obedientiam rcvei teren­
unquam infliterit, ut terre fanâx neceftur. Qtiamobrem pontifex, & litteris & legatis (natibus iuccurratur , & de tuteurfu fperatur ni. Ur-Ep.
miliis, omnes ad facrum hoc bellum cohorta­ major, quam unquam provenerit , utilitas pro- »«·
magnopere
Innocen- ventura: crée reiumpto clamore, clamamus ad
.
„ . - optaret
.
Tnthxrntiu$ tus cil. Cumque
m r,rp.ftoh Hus tum Hicrofolymitanx urbis recuœrationcm, B vo$, dc pro illo clamamus, qui moriendo, votorus tum univerfx ecclefix reformationem
, fando
r
' ­ ce magna clamavit in cruce, faâus obed<ens
voÀMibi
rum patrum vcftigia fecutus , generale indixit Deo Patri ufque ad mortem crucis, clamans ,
concilium : in quo & depravati mores corrige­ ut nos ab ztcmx mortis eriperet cruciatu . Qui
rentur , dc hxrctici damnarentur, dc principes clamat etiam per ie ipfum, & dicit: Si quis
ac populi ad heram hanc expeditionem addu­ vult poft me venire , abneget femetipfum, & tol Mare.
cerentur. Scnpfit igitur qmnibus patriarchis & Ut crucem fuam, tj fequatur me : ac fi diceret ^ff*· **'
manifetlius : Qui vult me fubfequi ad coronam,
* f‘
epifeopis biennio ante concilii celebrationem ,
ut ad illud accederent. Scripfit quoque impe- me quoque fublequatur ad pugnam, que nunc
raiori dc regibus, nt ipfi quoque oratores ad ad probationem proponitur univerfis . Poterat
fynodum dcflmarcnr. Cogitur itaque Romx tn enim omnipotens Deus terram illam , fi vellet
l aterancnii ecclefia faiis magnum concilium : omnino defendere, ne in manus traderetur ho­
de quo abbas (Jiipcrgenfis , qui eo tempore flo­ iries . Pofle t & illam, fi vellet , de manibus
ruit , hxc habet : Anno ab incarnatione ^erbt hoflium facile liberare , cum nihil poffit ejus
1115. celebrata eft faniba univerfalit fmodut Ro- ________
r__________
retulere __________
voluntati._____
Sed______
cum_ jam __
fupcrabundafma in ecclefia Salvatoris, qua Conflant mianu v->-Ctet iniquitas, refrigefeente caritate multorum :
catur , menje Novembri, pr.f/idente dom.no Inno­
ut fideles fuos a lomno mortis ad vitxftudium
cent io papa tertio: pontificatui ejm amo 18. Λ
excitaret , agonem illis propofuit, in quo fi­
qua fuerunt epifcopi 41Z. inter quoi ext i terunt de
dem eorum vclut aurum in fornace probaret ,
prreipuis patriarchis duo, vi deluet Conflanttnopooccafionem falutis , immo falvationis caufam
Iit anui, £r Hterojolimitanm : Antiochenus autem
prxflando.* ut , qui fideliter pro ipfo certave­
gravi languore detentui , venire non potuit ; fed
rint , ab ipfo feliciter coronentur ; dc qui ei no.
mifit pro Je vicarium Antberadenfem epijcopum .
luerint in tantx neceflitatis articulo debiteierAlexmdrmut vero, fub Saracenorum dominio eoavitutis impendere famulatum, in noviflimo diftiiutm fecit quod potuit , mittent pro fe diaco­
flriAi examinis die juftam mereantur damnatio­
num juutn Germanum . Primates autem (J metro­
nis fententiam fuftinere. O quanta tam prove­
politan 71. Ceterum abbate i iJJ priores ultra otlinnit utilitas ex hac cauia.* quam multi converfi
g-nto<, arcbieptjcoporum vero, Ό epifeoporum, ab­
ad pcrnitcntiam pro liberatione terre fanâx
batum. Ü p’iorum , Cf capitulorum abfentium promancipaverunt fe obicpiio Crucifixi , & quafi
c o ato. um non Ji<it certui numeruc comprehenfur .
rper
_. agonem
_____ ________
____o____
__ ____
coronam
glorix
font .adepti , qui
degat irum vero regn Sicilia m Romanorum ta»Dforlc jn fuis iniquitatibus persiflentt, carnalibus
per.itorem eleiti, imperatorie Conflant inopolit ani ,
voluptatibus dc mundanis illecebris irretiti! Ve­
regit transit, regit Anglit , regis Hungarit ,
tus ell hoc artificium Jefu ChriAi, quod ad
regit Hierojolymit.ini , regit Cypri, regis Aragoluouim ialutem fidelium diebus iftis dignatus
n.x , netnon (7 aliorum principum, & magnatum, cil ihnovare. Si enim aliquis rex temporalis a
civitatum , ahorumque locorum ingem fuit multi­
luis lioflibus ejiceretur de regno, nifi vaflalli
tudo . Hzc Uifpergenfis . In quo concilio pri­
ejus pro eo non folum res exponerent, fed per­
mum explicata eil catholica hdes contra varios ionas, nonne, cum regnum recuperaflet amifetrores. Damnatus liber Joachim fum, eos velut infideles damnaret, dc excogi­
lib. j *■ cjp. hxrcticorum
abbatis in Petrum Lombardum de unitate fan- taret in eos inexcogitata tormenta, quibus per­
deret male malos? fic dc rex regum , dominus
Lib.>f. cip. Uilltmz Trinitatis. Damnatum quoque dogma
perverium impii Almarici, de quo tafius Vin­ Jetas Chriflus, qui corpus dc animam, dccete­
cent ms Bellovacenfis . Multa de hzreticis co­ ra vobis contulit bona, de ingratitudinis vitio
ercendis, ac puniendis, ac de Greets, qui ad dc infidelitatis crimine vos damnabit, fi ei quafi
catholicam fidem revenerant, ll.uuuntur. Item ejecto dc regno, quod pretio fui fanguiniscom­
pleraque alia catholicx ecclefix valde utilia
paravit , neglexeritis fubvenire. Sciat ergo fe
qux omnia capitibus feptuaginta diflinda (tint , culpabiliter durum dc dure culpabilem, qutcumac in Gregorii noni decretalium coiledionc con­ que in hoc neceflitatis articulo fuum negaverit
tinentur . Poflremo , pro recuperatione terrx obiequium Redemptori . Naffl fi quis fibi vel
i icâx , muli* mdulgentix & privilegia con­ modicum quid hxreditatis patemx fentiret du­
céda tunt ad (aerum illud bellum euntibus. Ad re ablatum: mox fecundum morem mundanum
iubfidiuin bello conferendum omnes cohortatus. toiis viribus laboraret, ut fuam vindicaret in­
Atque tpic cum cardinalibus, cctcriique praela­ juriam , dc violentiam propulfarer ; nec rebus
tis, non exiguam vim pecunix collaturum fe
parceret nec perfonis, donec ex toto recupera­
effc promifit. Tum excommunicat quofeumque, ret amiflum . Qpomodo ergo poterit excufari
qui arma, naves, aut auxilia quxvis Saracenis
qui nec mediocriter laborare ftuduerit pro pu
fuppeditant. Praecipit demum, ut pax mChrifliano nienda fui Redemptoris o&nfa dc ejus injuria
orbe toto, (altem per quadiiennium, confervetur. ulcifcenda, dum parcendo rebus dc perfonis impe-

Q

INNOCENTIUS
LATERANENSE IV.
rwwjrajsn·
,f9
_P-IIIpedit, ne Ilocus recuperetur paflionis dc ref’irrc*A noftra frouâione fufcipimus .· nec non & fub
«minie*, in quo Deus
rex nofter an- archicpUcoporum, « epücoporum , & omnium
<NRisn Bionis Dominic*
___________
>·>,.

te fircula falutem in rnedio terre dignatus cft prdatorum ecclefi* Dei dèfenfione confiftant ,
operari ? Qxxnodo etiam fecundum prxeeptum ftatuentes ut, donec de ipfcrum obitu vd rediDivinum diligit proximum fuum'ficut fciplum, tu certilfime cognofcatur, integra maneant , dc
ficut feriptum eft, qui fcit fratres fuos, ndeac quieta confiftant. Qiod fi quilquam contra prs ■
L*· ··*
nomine Çhrift unos, apud perfidos Saracenos cr- lumpferit, per ecclefiarum ptxlatos, appella­
gaftulo diri carceris detineri, ac jugo deprimi tione poftpofita, cenfura ecclefiaftica compefcagraviftim* fervitutis; & ad liberationem eorum, tur. Si qui vero proficifcentium illuc, ad pneefficacem operam non impendit, rranfgrediendo ftandas ufuras juramento tenentur adfttifti : cre­
illius naturalis legis mandatum, quod Dominus ditores eorum per ecclefiarum perlatos, ut tei11 evangelio declaravit: Qaarawfae idtii tetfe- mittant eis prrfatum juramentum , & ab ufu­
Lut. t.
eirnt vtiu txewtee,
vas fecite illit. An for­
rarum exaftione dcfiftant, eadem prccipimusdite nefeilis quod apud illos multa millia Chri- ftriftione compelli. Quod fi quifquam credito­
ftianorum in (ervitute ac carccre detinentur , rum iu>
cos aa
ad tuiucioncm
folutionem cocgcm
coegerit uimaruin
ufurarum, cum
qui tormentis innumeris cruciantur ? Et qui-Bad reftitutionem carum fimili cogi animadverdem omnes pene Saracenorum provincias, uf- fione mandamus . Judcos vero ad' remittendas
que poft tempora fandi Gregtxii, Chriftiani po­ ipfis ufuras per fzcularcm compelli praecipimus
puli pofledentot .* fed extunc quidam perditionis poteftarem: & donec illas remticrinr, ab uni
filius Macbomettus pfeudopropheta furrexit, qui verlis Chrifti fidelibus , tam in mercimoniis ,
per fccularcs illecebras & voluptates carnales quam in aliis, per excommunicationis fentrnmultos a veritate leduxit. Cujus perfidia, etfi tistn cis omnino communio denegetur. Ut au­
ufque ad tute tempora invaluerit, confidimus rem terras fandz fubfidium Jivifum in plurimos
facilius impendatur , obfecramus omnes & fintamen in Domino, qui jam fecit nobifeum fignum in bonum, quod finis hujus belli* ap- gulos, per Patrem, & Filium, & Spiritumfan'i- propinquat, caj-rr aawrar, fecundum Apocaly- âum, unum folum verum , unum «ternum Deum
pfim Joannis, ra/ra fcxcentt fxjgint* fex dm· poftulantes vice Chrifti pro Chrifto , ab archiepifeopis, & epiteopis, abbatibus, & priotibus,
ditxr: in proximo finietur per operationem Spi­
ritus feptiformis, qui caritatis igne corda fide­ & tam cathedraliüm quam conventuaiium ecclefiarum
capitulis,
dc clericis univerfis,
lium ha&enus frigefeentia reaccendet * ex qui- . .
—--. --r-----, ....................,
.... ..nec
— non
bus jam pene fexceoti funt anni completi. Ccr- C civitatibus, villis, & oppidis, competentem nu• Cerr.
te propter · priores injurias grandes & graves merum bellatorum cum expenfis ad triennium
,tr
Redemptori noftro pro noftris offenfis a perfidis neceflâriis fecundum proprias facultates . Et fi
Saracenis illatas, nuper in monte Thabor, ubi ad hoc, unum quodlibet non fuflècerit, plura
difcipulis fuis futur* glorificationis fpeciem dc- conjungantur in unum : quia pro certo spera­
monftravit , iidem perfidi Saraceni quamdam mus , quod perfone non deerunt, fi expenfs non
munition^ arcem in confiifionem. Chriftiani no­ defint : poftulantes hoc ipfum a regibus, & prin­
minis erexerunt.· per quam civitatem Acon fibi cipibus, comitibus, & baronibus, aliifquc ma­
valde vicinam dc facili cogitant occupare , ac gnatibus, qui iorfitan per fe ipfos perfonaliter
deinde fine omni contradiftionis obftaculo refi- non acceffcrint ad obiequium Crucifixi. A ci­
duum terne hujus invadere , cum fit viribus dc vitatibus vero maritimis navale fubfidium poftttopibus pene penitus deftituta. Eapropter igitur, lamus. Et ne aliis onera gravia fic importabilia
dile&itfimi filii, diflenfiooes & emutationes fra­ imponere videamur, qu* digito noftro movere
ternas in pacis & dileftionis foedera commutan­ nolimus : protcftamur veraciter coram Deo, quia
quod ab aliis exigimus faciendum,
hoc ipfipromtes, accingimini ad obfequitun Crucifixi : non —
.r.. r.....
dubitantes pro illo res exponere ac perfonas , θ pto animo faciemus. Clericis autem ad hoc ne­
qui pro vobis animam fuam pofuit, & fangui- gotium neceffariis
~ ’ providimus indulgendum, ur,
nem fuum fudit; certi pariter & fecuri, quod omni contradictione ceflante, beneficiorum fuorum
proventus
piopter
hoc valeant ufquead triennium
ft vere pernitentes fueritis , per hunc tempora­
pignori obligare. Qyia vero fubfidium terrxfanlem laborem, quafi quodam compendio, ad re­
quiem pervenietis zternam. Nos enim de omni­ ft* multum impediri vel retardari contingeret ,
potentis Dei mifericordia , dc beatorum apofto- fi ante fufccptioncm crucis examinari quemli­
, lorum Petri dc Pauli authoritate confifi, ex il­ bet oporteret, an eflet idoneus, & fiifficiens ad
la quam nobis Deus, licet indignis, ligandiat- bujufmodi votum perlonaliter profequendum :
soue folvendi contulit poteftate, omnibus, qui concedimus, ut, regularibus perfonis exceptis ,
uborem illum tn propriis perfonis fabieriot dc fufeipiant quicumque voluerint fignum crucis ,
expenfist plenam fuoium peccatorum, de qui­ ita quod , cum urgens neceffitas aut evidens
militas pullulaverit, votum ipium de mandato
bus veraciter fuerint corde contriti & ore con­
fetti, veniam indufgemus, dc in retributione ju- apoftolico poftit commutari , aut redimi , vel
propter
eatndem---------caufam
ftorum lalutis arem* pollicemur augmentum . .differri
........ .—Etr--r
—-----------, , rcmiflioEis autem qui non in perfonis propriis illuc E nes dc indulgentias haftenus a nobis cooceflas
acceflerint , fed in fuis dumtaxatexpenfis, jux­
in Hifpaniam contra Mauros, vel contra here*
ta facultatem dc qualitatemfuam, viros idoneus ticos in Provinciam, revocamus.* maxime cum
illis conceflie fuerint ad tempus, quod jam ex
delimaverint, dc illis fimiliter, qui licet in alie­
ni' expenfis, in propriis tamen perfonis aflum- toto prscteriit ; & illis, ob caufam que iatn ex
pte peregrinationis Haborcm impenderint, ple­ majore parte ccftavit; utroque negotio per Dei
nam fuorum veniam concedimus peccatorum . gratiam adeo prove&o, ut vehementem inftan­
Hujus quoque remilfiouis volumus dc concedi­ tiam nou requirat ; dc fi forte requireret, not
mus efle participes juxta quantitatem fubfidii , ingruenti neceffitati refpicere curaremus : Con­
£c devotionis aficftum , omoes qui ad fubven- cedimus tamen, ur hujufmodi remiftiones dtin­
dulgenti* apud Provinciales remaneant & Hifrionem ipfius terre de bonis fuis congrue mini
Arabunt. Perfonas quoque ipforum, dc bona , panoc;
nc quo crucem aflumpfcrint, fub fanfti Petri dc
Ceteram quia curlarii dc piratx nimis impe­

diunt ,

*■—

9S9

INN?cfiroB

diunt fobfidium terna fanftx

CON CILIiUM

»ie

capiendo, fpo- Afubtidiuln convertendas, iecundum difpofitionem~~**

ANNO liando tradcumes ad■ illam
» &
■■
* revertentes ab
CHRlùH
111). illa; nos eos, fic principales adjutores & faute-

eorum, quibus hsc fuerit folicitudo conunifla.
Porro fuper proceflu & tranfitu modefto & orres eorum, excommunicationis vinculo innoda­ dinato , congtuo loco & tempore , lacienda ,
mus: fub intimatione anathematis inhibentes , nondum oportet aliquid diffinire, donec exerci­
,ne quis cum cis fcienter communicet in aliquo tus Domini cruce lignetur . Sed tunc penlatis
venditionis vel emptionis traftatu; & injungen­ undique circumftantiis , quscumque viderimus
tes rectoribus civitatum, fit locorum luorum , opportuna, de prudentum virorum confilio flaut eos ab hac iniquitate revocent & compe- tuamus. Ad hsc igitur exequenda dileftos filios
fcant. Alioquin, quia nolle perturbare per veribs de Saicm, & quondam de Novo caftro abba­
nihil eft aliud quam fovere, ncc caret icrupulo tes, & G decanum Spirenfem, fic przpofitutn
focietatis occulis qui manifefto facinori jiefinit Auguftenfem, viros utique probats honeftatis &
obviare, nec in perfonas & terras eorum feve- fidet deputamus, qui adfeitis fecum viris provi­
ritatem eccleftafticam curabimus exercere , cum dis & honeftis , authoritate noftra ftatuant fit
tales, non minus quam Saraceni, adverfentur difponanr qurcumque ad hoc negotium premoConcilium nomini Chriftiano. Innovamus prztcrea excom­ B vendum viderint expedire, facientes qux ftatuerint in lingulis dicecefibus per viros idoneos ad
Litrranenfe municationis fententiam in Laterancnfi concilio
tub Akxan promulgatam adverfus eos qui Saracenis arma ,
hoc fpecialiter deputatos fideliter fic folicireprod>o m.
ferrum, & tignamina deferunt galearum, qui­ curari . Quocirca univertitatem veftram roga­
Can. <.
que in piraticis Saracenorum navibus curam gu­ mus, monemus , fic obfecramus in Domino ,
bernationis exercent : eofque rerum fuarum pri­ per apoftolica vobis feripta mandantes, fic in
vatione mulâari, fic capientium fervos , fi ca­ virtute Spiritus fanât injungentes, quatenus eis
pti fuerint, fore cenfemtis , pr sci pient es, ut per pro Chrifto legatione fungentibus tales vos ex­
omnes urbes maritimas diebus Dominicis fic fc- hibere curetis, neceflaria mintflrantes eifdem ,
ftivis hujuimodi fententia publice innovetur.
quod per vos fic in vobis frudum faciant exo­
Verum cum longe plus de Divina clemen­ ptatum.
tia , quam dc humana potentia confidere debea­
mus. oportet nos in tali confliftu non tam corIn eodem modo per Magdcburgenfem ficBre{^oralibus armis quam fpiritualibus dimicare . menfem provincias.
deoque ftatuimus , fic mandamus, ut lingulis
In eodem modo, per Colonicnfem provin'
menfibus fcmel fiat generalis proceflio ftvifum Cciam.
virorum, ac fcorfum, ubi fieri poterit, mulie­
In codçm modo per Saltxburgenfem provin­
rum, in humilitate mentis fic corpoHs cum de­ ciam .
In codlm modo perTreverenfemprovinciam.
vota orationum inftantia poftulantium, ut mifericors Deus auferat hoc a nobis confufionis
In eodem modo p<r Poloniam.
opprobrium , liberando terram illam , in qua
In eodem modo per Sueviam.
univerfa redemptionis noflrx facramenta piirIn eodem modo perLundenfem provinciam .
egit, de manibus paganorum, reft i tuendo eam
In eodçm modo per Angliam.
ad laudem ôc gloriam nominis fui fandi popu­
In eodem modo per Tufciam.
lo Chriftiano, provifo prudenter ubi femper in
In eodem modo per Hiberniam.
ipfa proccftione verbum falutifetae crucis cum
In eodem modo per Norvegiam. diligenti exhortatione populo proponatur. Ora­
In eodem modo univerfis per regnum Frantioni vero jejunium fic eleemofyna conjungan­
cix conftitutis.
tur, ut his quafi alis facilius fic celerius ipfa
In eodem modo per Scotiam.
volet oratio ad piiitimas aures Dei, qui nos cle­
In eodem modo per Sardiniam.
f'
In
eodem modo per Dalmatiam.
menter exaudiat in tempore opportuno. Singu­
lis quoque diebus intra Miflarum folemnia, poft
In eodem modo per Ravennatem, Mediolapacis ofculum , cum jam pro peccatis Mundi nenfem, Januenfem provincias conftitutis.
offerenda vel fumenda eft hofli* falutaris , oIn eodem modo per Marchiam Anconita*
mnes tam viri quam mulieres humiliter profter- nam.
nantur ad terram, fic a clericis Pfalmus ille ,
In eodem modo per Hungarians.
In eodem modo, Pragenti arebiepifeopo , fit
Pialm. ··. Dens venerunt gentes in hereditatem tuam , alta
abbatibus, prioribus, fic univerfis Chrifti fideli­
P/tlm. ty. voce cantetur: quo cum hoc verfu finito, Exurgat Dent & diflipentur inimici ejut , & fugiunt bus per Bohemiam conftitutis.
a facie ejut qui oderunt eum: facerdos qui cele­
In eodem modo per Calabriam.
brat, orationem iftam fuper altare decantet al­
ta voce .· *
ARC HIEP1SCOPO, ET EPISCOPIS,
Deus qui admirabili providentia cuofta difpoubbutibus, & prioribus per Vimnenfem
nis, te fuppliciter exoramus, ut terram, quam
provinciam conflitutit.
unigenitus Filius tuus proprio (anguine confe­
ci avit, dc manibus inimicorum crucis eripiens,
ineam Domini fabbxoth multiformes mo­ Ex KfeAo
reftituas cultui Chriftiano, vota fidelium adejus
liuntur beftix demoliri, quarum incurfus taaoccMi·
ΙΠ. lib *
liberationem initantium mifericorditer dirigendo
adeo invaluit contra ipfam, ut ex parte non
in viam falutis rternx . Per eumdem Domi­ modica pro vitibus fpinxfuccrcverinr, fic, quod
num noftrum Jefum Chriftum Filium tuum , gementes referimus , ipfx jam vires proferant
qui, &c.
pro uva labrufcam , infeftx multipliciter fit corIn illis autem ecclefiis, in quibus conveniet ruptx. Illius ergo teftimonium invocamus, qui
proceflio generalis , truncus concavus ftatuatur teftis eft in exto fidelis * quod inter omnia detribus clavibus contignatus, una penes honeftum fiderabilia cordis ncftri duo in hoc fxculo prin­
presbyterum , ali* penes devotum laicum , fic cipaliter affrétamus.- ut ad recuperationem vide­
terti* penes «liquem regularem fideliter confer- licet terrx fanda, ac reformationem univerfalis
vandis, in quo clerici, fic laici, viri, fic mulie­ ecclefix, valeamus intendere cum effrfiu. Quo­
res, ckemolynas fuas ponam iu terrx lanfta rum utrumque tantam requirit pro v itionis in-

V

ftan-

ηηκαχτπα

LATERANENSE

IV.

ηι,Ι^ΧΛ

'.'.JT* Α****”» 01 ·Μψ* gratvi te grandi periculoul-Aratis, quae corrCttionis aut reformationi* Audio1
CHRJSTl
diflieulari oxqueat veFftflcrri. Üode f
" '
' “
(up- indigere videpttfr, & ea fideliter,
cooftribcntes
, ANNO
. plicatiooes a lacrymas frequMter effudimusi co* ad lacti concilii perferatis examen, circa fub· CHRISn
■ »·»·
ram Deo, humiliter obfecrantcs, quatenus fu­ ventionem neeefTariam terro fanAn, ubi Deus .
per his fuum beneplacitum revelaret, fpiraret rex nofter ante facula falutem in medio terro
affrâum, accenderet defiderium, & propofitum
dignatus eft operari, opem te operam efficaci­
confirmaret, facultatem a opportunitatem pro­ ter impenfuri, affiftendo fideliter te prudenter iis
flando ad ea falubriter exequenda. Quapropter quos deputavimus ad hoc negotium fpccialiter
habito fuper bis cum fratribus noftris à aliis procurandum. Nullus itaque fe fallaciter excuviris prodentibus frequenti ac diligenti traâatu, fando ab exeeutione tam fanât operis fubtrsprout tanti follicitudo propofiti exigebat , hoc hat, fi canonicam vult effugere ultionem. Ne­
tandem ad exequendum pratdida de ipforum mo diflenfionum obftacula vel itinerum imped’·
confilio providimus faciendum, ut quia hire uni- menta caufetur, qua:, Domino faciente fignum
verforum fidelium communem ftatum refpi- in bonum, ex magna jam parte ceflare coepe­
ciunt, generate concilium juxta prifeam fando- runt
.... . Nam
b· ww -j&
—- quanto
■··■■ t·imminent
i · iv ii v iiiajv'·
majora pcricurum'patrum confuetudinem convocemus, pro-“la, tanto potiora remedia convenit adhiberi :
pter lucra fotummodo animarum opportuno tem- nunquam enim navigabit per atquora qui fem­
pore celebrandum : in quo ad extirpanda vitia, per cxpeâat, ut marc non concitet ex fe flu& plantandas virtutes, corrigendos cxcefliu, & Aus.
reformandos mores , eliminandas hrrefes , ad
Datum Laterani xtit. Kal. Maji, pontifi­
roborandam fidem, ibpiendas difeordias, & fla- catus noftri anno fextodecimo.
biliendam pacem, comprimendas opprefliones ,
In eodem modo, àrchiepifcopo, & epifeopis,
& libertatem fovendam, inducendos principes & abbatibus , prioribus per Moguntinam provin­
populos Chriftianos ad fuccurfum & fubfidium ciam conftitutis.
terras fanâs a clericis quam a laicis impenden­
In eodem modo per Bremenfem provinciam
dum, cum ceteris quae longum eflet per Ango­ conftitutis.
In eodem modo per Gegnenenfem provin1
la numerare, provideftatuanturinviolabiliterob-'
fervanda . Circa praelatos & fubditos regula­ ciam conftitutis.
res & faculanes quaecumque de ipfius approba·
In eodem modo per Saltzburgenfem provintioue concilii vifa fuerint expediri ad laudem & ciam conftitutis.
jgioriam nominis ejus, remedium & lalutemani-C
In eodem modo per Treverenfem provinciam
marum noftrarum, ac profeAum dc utilitatem conftitutis.
populi Chriftiani. Quia vero ante biennium ,
*In eodem
'
modo per M.igdcburgcnfem pro­
univerfale non poffet concilium commode con* vinciam
■
conftitutis.
gregari: difpofuimus intérim per-jÿros pruden­
In eodem modo per Colonienfem provinciam
tes in fingulis provinciis plenius îïpiorare qu* conftitutis
<
.
apoftolicas provifionis limam expofeunt, te pro­
In eodem modo per Cyprum.
mittere viros idoneos ad terro fanAe negotium
In eodem modo per Eooracenfem provinciam
procurandum: ut, fi exigenteneceflitatefacrurn conftitutis
«
.
concilium approbaverit, nos perfonaliter ipfum
In eodem modo per Tarantafienfem provin­
negotium effumamus efficacius promovendum . ciam
(
conftituti*.
Credentes igitur hoc falutare propofitum ab il­
In eodem modo per Dublinenfem.
lo defeendete , a quo eft omne datum dpti-,
In eodem modo per U| falenfem.
mum, te omne donum perfeâum , univerfitati
In eodem modo per Ebreduoenfem.
veftrx per apoftolica feripta pracipimus, qua- ( In eodem modo, Catholico, archiepifcopis &
tenus vos taliter praeparetis, quod a profentis1^ epifeopis, necnon abbatibus per Armeniam.
lt‘ Dominice Incarnationis milleumo ducentefimo
In eodem modo per Cafellenfem provin­
tertiodecimo anno ufque ad duos annos te di­
ciam .
midium, profixis vobis pro termino Kalendis
In eodem modo, àrchiepifcopo & epifeopis
Novembris, noftro vosconfpeâui profentetiscum <per Yraclienfcm provinciam c.nftitutts.
modeftia & cautela: ita quod in veftra provin­
In eodem modo, àrchiepifcopo & epifeopis
cia unus vel duo de fufiraganeis valeant epifeo* per Athenienfem provinciam conftituti*.
pis remanere pro Chriftianitatis minifteriis ex­
In eodem modo àrchiepifcopo & epifeopis per
ercendis, & tam ilii, quam alii, qui canonica TheiTaloniccnfem provinciam conftitutis.
forte propeditione detenti perfonaliter venire ne.
In eodem modo àrchiepifcopo & epifeopis per
quiverint, idoneos pro fe dirigant rcfponfales , Lariflênfcm provinciam conftitutis .
Crfonanun te eve&ionum mediocritate, quam
In eodem modo àrchiepifcopo & epifeopis per
]
provinciam conftitutis.
CotKiBum ateranenfe concilium definivit , ut nullus o- Patraccnfcm
LanraMnfe mnino plures,
autem pauciores adducere
- , quivis
,
In eodem modo àrchiepifcopo & epifeopi* per
fit,> nec
dro ni*o- iecum 1^«
MC quifquam
ftuifquam fuperfluas
superfluas faciat fic
te pCretenfem provinciam.
eu ncceflârias
««πτ.η.. ranenm
In eodem modo àrchiepifcopo te epifeopis per
' pompofas, fed
tantum .v
& nwvtm».·
moderatas *
expenfas, oftendendo fe aâu te habitu verum Tuamenfem provinciam.
Chrifti cultorem ; cum non ftecularis applauIn eodem modo àrchiepifcopo & epifeopis per fus, fed fpiritualtt profedus in boc fit negotio Tarantafienfem provinciam
»
requirendus. Injungatis amem vos , fratres arIn eodem modo epifeopo Pragenfi.
n
chiepifcopi te epifeopi, ex pane noftra uni ver fis
In eodem modo àrchiepifcopo dc epifeopis
ecclefiarum capttulie, non iulum cathedralium,
per Lundenfcm provinciam.
fed etiam aliarum, ut propofitum, vel deca­
In eodem modo àrchiepifcopo teepifeopis pet
num, aut alios viros idoneos, ad concilium pro Strigonienfem provinciam.
fe mittant, cum nonnulla fint in ipfo traftanIn eodem modo àrchiepifcopo be epifeopis per
da, qun fpecialiter ad ecclefiarum capitula per- Calaritanam provinciam.
tinebunt. Interim vero te per vos ipfos, &per
In eodem modo àrchiepifcopo te epifeopis per
alios viros prodentes, oniro fa fubcilitcr inqui- Vicnncnfem provinciam.
Cantii. Cantnd. Tom. XXII.
Pfp
I»

«NNOcwrtw

CONCILIUM

rM^ "

9*4

In eodem modo archiepifeopo dcepifeopi»per Afe fluâus.- poftea ponitur bec clwfula. Cum
Andrinopolitanam provinciam.
ergo
----J-----deceat &
“-----expediat ut —
tua imperialis
----- r"v,: fublimitas ad iynodum tam folennem nuncios diriIn eodem mudo epifeopis per Scotiam.
In eodem modo archiepifeopo dc epifeopis gat fpeciaks; lerenitatem tuam monemus , &
exhortamur in Domino attentius, quatenus praeper Lugdunenfem provinciam.
feripto termino, vita comite, viros idoneos di­
In eodem modo cpilcopo flegenfi.
In etsdem modo· archiepifeopo Maramtano. rigere non poflponas, per quos tue nobis ape­
rias beneplacùum voluntatis .* quia , quantum
In eodem modo archiepifeopo Gertenfi.
Io eodem modo archiepifeopo Miditcnfi.
cum honeftate poterimus, ad tuum libenter &
In eodem modo archiepifeopo dc epifeopis per efficaciter intenuemus commodum & honorem.
Aquenlem.
Datum, BTc.
In eodem modo archiepifeopo dc epifeopis per
In eodem modo iiluftri regi Cypri.
Antivarenlcm.
In eodem modo regi Norvati*. ’
In eodem modo archiepifeopo & epifeopis
In eodem modo regi Goriaiar.
per Macreufem.
In eodem modo regi Ltunbriomfi
In eodem modo epifeopis per Tufeiam, dc B In eodem modo regi Cooaccin.
marchiam Anconitanam, dc ducatum Spoteti , >In eodem modo regi Mindicnfi ·
conftitutis.
in eodem modo regiSvecis,
---- .
In .eodem modo archiepifeopo dc epifeopis
In codam modo, regi Aragonum: Navans,,
per Ncupraienfem.
Caftclls, Legionenft, rortugalknfi regibus , ita
In eodem modo archiepifeopo dc epifeopis per quod cuilibet per fe.
Mettpolitanam.
In eodem modo, magiftro, & fratribus mi­
In eodem modo archiepifeopo
:hiepifeopo Bc epifeopis , litis templi : Vineam Domini fabaoth, &c. ulque
abbatibus, prioribus, _»er
per Pifanam.
Donum perfeâum. Univerfir arch tepifeopis, fic epi­
In eodem modo archiepifeopo 4c epifeopis feopis dc aliis ecciefiarum praelatis per univerfas fere
per Trinopolitanam.
Ghriftiaoofum provincias conftitutis, per apofto­
In eodem modo archiepifeopo Bc epifeopis lica feriptji praecipimus dc mandamus, utleipfos
per Verificnfem.
taliter préparent, tfc. verbis competenter mu­
Io eodem modo archiepifeopo Bc epifeopis tatis ufque, Requirendus. Injungant etiam ar>
per Tyrcnfem.
pchiepifcopt & epifeopi cx parte noftra univerfis
In eodem modo archiepifeopo Bc epifeopisvecciefiarumcapi"tulisî &c. ufque, Flu&us. Cutn
per Philippenfem.
in hoc generali concilio fmt multa tra&anda ,*
In eodem modo per Armacanam provinciam qu* ad ftatum veftri ordinis pertinebunt : decet
conftitutis.
& expedit, nt ad idem concilium viros idoneos
In eodem modo per Apuliam, dc Terram deftinetis, qui negotia .veftra debeant fideliter
Laboris.
procurare.
In eodem modo per Calabriam.
In eodem modo, magiftro & fratribus hofIn eodem modo per Siciliam.
pitalis Hierofolymitani.
Ia eodem modo per Ratcnnatenfem.
In eodem modo, capitulo ConftantinopolitaIn eodem mono per Ra^uficnfem provin­ no: Vincam Domini fabaoth, &t. ufque, Cum
ciam.
modeftia dc cautela. Qui vero canonica forte
In eodem modo per Mediolanenfem.
prepeditione detenti, pcrfoualiter venire nequi­
In eodem modo per Arclatcnfem.
verint, idoneos pro fe diligant refponfitles, nec
In eodem modo per Narbonenfem.
quifquam fupcrfiuas, £Tc. ufque, Requirendus .
In eodem modo per lodienfem.
p!deoque diferetioni veftr* per apoftolica feripta
In eodem modo per IdroGeniem.
mandamus, quatenus ei, qui authors Deo ConIn eodem modo per Januenfcm.
ftantinopolitaiME ecclefi* pr*fidebit , ex parte
Io eodem modo per Bifunrioam.
noftra qu* pnemifla funt fideliter nuncietis, ut
In eodem modo per Arborcniem.
& ipfe juxta prifeam formam noftro fe confpeIn eodem modo per Aquiicienfem.
Aui reprnfentet ; nihilominus de collegio veftro
In eodem modo per Bulgarian) & BUchihn . viros idoneos piro vobis ad hoc factum conci­
In eodem modo per Gantuarjcalcm.
lium tranfmifluri, cum nonnulla fint in ipfo
In eodem modo per Spalaiinam.
traftanda, quas fpecialiter ad ecciefiarum capi­
In eodem modo per Gradcufem.
tula pertinebunt. Interim vero per vos ipfix ,
In eodem modo per Turritanam.
& alios viros prudentes, Bfe. ufque, Perteratis
In eodem modo archiepifeopo, & epifeopis, examen. Nullus itaque £efallaciter, dfe. ufque,
abbatibus, pHoribui, pct Tarr,çnn<nfem.
Ex fe ftufeus.
In codent modo archiepifeopo Λ epifeopis ,
Datum, ifc.
abbatibus, prioribus, per Toletanam.
In eodem modo archiepifeopo, & epifeopis,
In eodem modo archie]spifcopo
'
—
dc epifeopis ,E abbatibus, prioribus, per Lundenfemprovinciam;
abbatibus, prioribus, per _Bracarcnfem.
Vineam Domini, ufque, Ex fe fluftus.
In eodem modo archiepifeopo
epifeopo &
dc epifeopis ,
~
Datum, tft.
abbatibus, prioribus, per Compoftellanam.
In eodem modo archiepifeopo, & epifeopis
In eodem modo archiepifeopo & epifeopis per & abbatibus, prioribus, per Ssnoncnfem
Carinthienfem.
In eodem modo per Rothomageiuem provin­
In aodem modo archiepifeopo & epiicopis ciam.
per Naxarenfem.
In eodem modo per Biturfecnfem provin­
In eodem modo archiepifeopis & epifeopis , ciam.
& abbatüxu, tam Latinis quam Greets , per
In eodem modo per Remenfem provinciam.
Coaftantinopolitanam provinciam.
In eodem modo per Tarent nfem provinciam.
In eodem modo epifeopo Crotonenfi.
In eodem modo per Burdigalentan provin­
In eodem modo , iUuftri Conftantipolitano ciam.
imperatori.· Vineam Domini fabaoth, ufqueEx
In eodem fete modo Philippo iHuftri regi
Fran-

/

WNf5inOT

LATERANENSE

IV.

rwDgJx u

* imwÏ' Fr»eceren’; Vincam Domini fabaoth, Bte. uf-A plenius accepit a nobis, expedhus tibi referat
CHKOTI 8®*» E* fe ftuAus. Cum ergo deceat dc ape- νίνλ voce; fercnit atem tuam monentes , & cx- Christi
diat, cTc. ufque, Commodum & honorem.
hortantes in Domino, quatenus eum recipias ,
Io eodem fere modo, abbati & conventuiCi- & honefle pertrades, ipfius acquiekcndo falufiercienfis ordinis: Vineam Domini fabaoth, tft. bribus monitis dc confiliis propter Deum.
ufque, Ex fe fluAus. Cum igitur boc in gene­
Datum, &c.
rali concilio, dfc.. ufque, Procurare.
In eodem modo, nobili viro Ludovico' carifDatum, &c.
fimi in Chrifto filii noftri Philippi regis Fran­
In eodem modo abbati & conventui Prx- corum illuAris primogenito.
monftratenfi.
In eodem modo, nobili mulieri Blancs uxo­
Datum, êfc.
ri nobilis viri Ludovici in Chrifto filii noftri illuftris regis Francorum primogeniti.

ARC HIEPISCOP IS , EPISCOPIS,
Mafibttt, prioribnt , ctttrifyw cltricit
per regnum Frenem conflittitii.

PATRIARCHA ALEXANDRINO.

'Ti

X litteris quas aliquoties tua nobis fraterni- E* rtgrfte
tas deft inavit, & aliis quoque indiciis, cognovimus evidenter, te non folum ad facrofan- ,p., ,·
Asm Romanam ecclefiam matrem tuam, ve­
fatagimus ad efteAum , ex generalibus litteris rum etiam ad perionam noftram fpecialiter de­
poteritis advertere manifefte. Ad hoc igitur favotionem habere debitam & devotam. Propter
lutare propofitum exequendum , dileAum no­ quod habentes te in vifceribus caritatis , tibi
ftrum R. tituli fanâi Stephani in Gelio mon­ compatimur in tribulationibus quas pateris &
te , presbyterum cardinalem , apoftolic* fedis prefluris .· quamquam & tibi & nobis fit in eis
legatum , virum utique probat* honeftatis dc fi­ potius gloriandum . cum id quod in pnefendei deftinamus , merito fu* probitatis fpeciali ti eft momentaneum & leve tribulationis hugratia nobis acceptum : per apoftolica vobis feri­ jufinodi , fupra modum in fiiblimitate pon­
pta mandantes, quatenus cum vice noftra, immo dus astern* glori* operetur , nec fint condi­
potius vice Chrifti, devote fufeipere ac honefte gn* pafiiones hujus temporis ad futuram glo­
traAare curetis, ipfiusfalubribusmonitis deman-_ riam revelandam in illis qui pro Chrifti nomidatis humiliter intendentes ; pnefertim in iis que C ne patiuntur. Propter quod Apoftolus fibi plapertinent au
ad luunuiuiu
fubfidium ternefanâ*. Nos unii),
enim, cebat in infirmitatibus luis, in contumeliis, io
quod fuper his & aliis 2d fu* legationis officium neceffitatibus , in perfecutionibus , & anguftiis
pertinentibus provida deliberatione ftatuerit, prae­ quas fuftinebat pro Chrifto, & cum infirmaba­
cipimus inviolabiliter obfervari: concedentes ei­
tur, tunc maxime potens ctat: fciens quod vir­
dem, ut evellat dc deftruat, cdificet atque plan­
tus in infirmitate perficitur, & quod hcet per
tet , qua; fibi evellenda & deftruenda, xdmean- eam homo corrumpatur exterior, interior ta­
da occurrerint fic plantanda.
men per eamdem jugiter renovatur. Timentibus
Datum, ÿc.
enim Deum omnia cooperantur in bonum; qui
fuos non folum de tribulationibus anguftia li­
Rekrto tituli S. Sttpbtni in Cnlio mnu/v, prt-iLy- berat, fed etiam in ipfa tribulatione dilatat :
tero tnrdinnlif nptfioiittt ftiit kga/e.
ut quafi meridianus fulgor corfugat cis ad vefperam, &, cum fe confumpimputaverint , ut
Lucifer oriantur. Benedicas igitur Deo dc PaEx ftgeAo T ΤΓ efficacius poflis intendere ad fubfidium
terre fande , prefentium tibi auAoritate
Domini noftri Jefi» Chrifti, qui te in omni
InaoctatU
HI. liK f<. concedimus, ut iis , qui ad tuam vocationemDbenedictione fpirituali fecundum grati* fu* didevote convenerint ad audiendum verbum falu- vitias benedixit , dc, ut effet immaculatus in
tifenc crucis , de injunAis fibi poenitentiis vice confpeAu ipfius, dedit tibi ut non folum credas
noftra certam valeas indulgentiam impertiri . in Ghriflum, fed ut proChrifto etiam patiaris.
De torneameniis autem hoc tibi duximus con­ Porta ergo, cariflimefrater, incorpore tuoftigcedendum , ut de virorum prudentum confilio mata Jelu Chrifti, per quem mundus tibi cru­
falubriter ftudeas quod ten* fanA* utilitati fe­ cifixus eft, βι tu mundo: flabilis efto, dc ad­
cundum Deum videris expedire.
verfus mundanas adveriitates immobilis , abun­
Datum, &c.
dans in opere Dei, femper fciens quod labor
tuus non eft inanis in Domino: dc ficut in te
Chrifti pafliooes abundant, ita dc per Chriftum
ILLUSTRI REGI FRANCORUM.
abunder confolatio tua, qui te fupra id quod
Ex regeflo QUam fincerum dileAionis affeAum erga te potes non patietur tentari , fed faciet in ipfa
fano»tui i
ac filium tuum dcregnum Franci* habea- tentatione proventum, ut valeas fuftinere.- cum
Ut. lib. >i. mus
mus,, novit ille qui
qu teftis eft in ccelo fidelis , £ jam ipfo docente didiceris , in quibus es effe .
——— fuper
λ— hoc teftimonium
------ :— rfecure
-------------tr.------- &incum
Apoftolo frias fati ari, fcias
cujus
pofliimus
­
vocare. Adeo quippe regni tui exaltationem di­ dc efurire, dc abundare, dc penuriam pati , ac
poflis io eo qui te contonat , omnia tolerare .
ligimus, privilégiera femper opera commendan­
tes que proccflcrunt de ipfo: quodxquanimius, Fideles quoque ab infidelibus io captivitate de­
ecclefi* Roman*, quam ipfi regno, fuftinere- tentes fedulis exhortationibus corrobora dc con­
mus magnum aliquid adverfitatis accidere, cum firma, ne deficiant in tribulationibus fuis , fed
facilius hxc quam illud ab imminenti poflet pe­ cogitantes in luAu viAoriam, dc praemium in
riculo liberari. Ut ergo fuper hoc amplius fe- labore, bonum certamen certare non definant,
curus reddaris dc certus, mittimus ad tuam re­ dc fidem fervaodo curium feliciter confummare,
galem pnefentiam dileAum filium noftrum R. ut de reliquo coronam juftiti* merito valeant
tituli S.Stephani in C*lio monte presbyterum cxpeAare, quam reddet eis in illa die Dominus
cardinalem, apoftolic* fedis legatum, virum uti­ juftus judex: feientes quod nos ad liberationem
que probat* honeftatis & fidei , qui ca, qu* eorum, ftudium diligens dc operiun efficacem ,
Ctntiî. Gtntr»! Tom. XXII.
Ppp »
fi deEx restfto Olum & fanAum propofitum, quod de fubinnoremii .Λ ventione terrx fanA* pro .communi utiliiii. i.K.tp. tate Deo infpirante concepimus , & perducere

E

967

innocenti»

CONCILIUM

96g

nUDERICOS N.
Mevcosi».

IMP.

77^7" f' defuper datum foerit, fatagimm adhibere - A medicinam, per quam Divins fentiaut tnediciDenique ad tuam duximus notitiam perferen- ns virtutem.
* *
Licet autem~ dura Saracenorum
dum , quod cum inter omnia defiderabilia cor­ perfidia non confoeverir humilibus Chrifliano- ^7,,,.
dis noAri duo in hoc fzculo principaliter afie- rum jrecibus emolliri : ut tamen ille noftram
âcœus, ut ad recuperationem videlicet terne humilitatem rtfpiciat, qui fupertws refiftit, hufanâs, ac reformationem univerfalis ecclefia milRxu vero dat gratiam, de virorum prudenrakamus intendere cum efieftu : hoc, ad exe- tum confilio, Divinum pis oculis timorem ha­
ouendum prsdiâa, de fratrum noftrorum con­ bentium , Soldanum Damaici & Babylonis, qui
filio providimus faciendum, utfcihcet, quia hac hereditatem Chrifti delinet occupatam, apofto
uni veriorum fidelium communem flatum refpi- licis providimus litteris humiliter przmonendum, ls.
ciunt, generale concilium iuxta prifeam fando­ fecundum formam quam in ipfis litteris videbis
rum patrum confuctudinem convocemus oppor­ exprefiam. Nam dc difpofitionibus noftris audi­
tuno tempore celebrandum: in quo ad extirpan- tis, nus utinam eum portent omnino latere
da vitia, & plantandas virtutes, corrigendos ex- fortifie omnipotens Deus fuum in eum terro­
celTus, & reformandos mores, eliminandas hz- rem immittet, dc benigne rogatus oftendet farefes, tx roborandam fidem, fopiendas dikordias, B' cere fe fpontaneum , · quod dure compulfus fa&Iftabiliendam pacem, comprimendas oppreflio- ilurum fe putaret invitum. Unde volumus, Ac
nes, & libertatem fovendam, inducendos prin­ mandamus, quatenus cum nunciis noftris viros
cipes & populos Chrirtiancs. ad fticcurfum & providos , & fideles ad cum facias deftinari ,
fubfidium terrs fanftz tam a clericis quam laicis qui apud ipfum , noftrum Audeant promovere
impendendum, cum exterisquz longum effet per mandatum. Interim autem cariifimum in Chtrifinguh numerare, provide ftatuantur inviolabili­ fto filium noftrum I. Hierofolymitanum regem
ter obfervanda, circa prslatos & fubditos, re­ illuftrem, & tam hofpitalis quam militis tem­
gulares & fzculares, ad Divini nominis gloriam pli fratres, cum peregrinis pariter & indigenis,
& honorem, remedium & falutem animarum ad defenfionem & cuftodiam hujus terre pru­
roft rarum , ac profeAum & utilitatem populi denter moneas , & inducas, ne (quod avertat
Chrifliani : patriarchis , archiepifcopis, & epi­ Dominus) ei quidquam adverfi valeat evenire ,
feopis, per univerfas fere Chriftiarorum provin­ Divino temper auxilio invocato. Quia vero tuam
cias coniti tutis per fcripta noftra mandantes, «r nobis przfentiam ad hoc falutare propofitum
fe taliter ftudeant przparare, quod a przfentis exequendum valde credimus neceflariam, immo
Dominies incarnationis milleGmo ducentcfimo C quam maxime fruftuofam: fraternitatem tuam
tertiodecimo anno, ufque ad duos annos & di
rogandam duximus & monendam, per apoflolimidium, pnrfixis fibi pro termino Kalendis No­ lica tibi fcripta mandantes , quatenus , n vide­
vembris, noftro fe confpcâui reprzfente.it cum ris porte fieri abfque gravi difpendio terre fanmodeftia fit cautela: ira quod qui canonica for­ ilz, prefixum ad univerfale concilium celebran­
ne ptspeditione detenti, perfonaliter venire ne­ dum , quam cito poteris, fatagas prsvenire ter­
quiverint , aut remanferint pro Chriftianis mi- minum , ducens aliquoj viros tecum in confilio
nifteriis exercendis, idoneos, per fe dirigant ref- providos, & m commi ito fideles, qui plene no­
ponfales. Qpia igitur in tanto negotio tuarnde- verint circumftantias caufarum fic tenim, tem­
fiderannis habere przfentiam , fraternitatem tuam porum & locorum; quibus utii dique circumfperogamus diftridius & monemus, per apoftoliea ftis ad deliberationem hereditatis Dominiez utjtibi fcripta mandantes , quatenus fi fieri pote­ lics intendere valeamus. Tu denique.< venerabi­
rit , perfonaliter ad przfentiam noftram acce­ lis frater in Chrifto , tuarum nobis ,
!u*
das termino fupralcripto : quod fi forfan veni­ ilirtimum judicem & piiifimum patrem, oratio
re nequiveris , ialtem aliquem virnm idoneum num
...........impertire fuffragium, quo plurimum indipro te ad concilium mittere nonpoftponas. Turgemus,
denique, venerabilis frater in Chrifto, tuarum
nobis apud juftirtimum judicem & piiifimum pa­
Sermo I.
trem orationum impertire fuffragium, quo plu­
rimum indigemus.
INNOCENTII PAPÆ III.

ALBERTO HIEROSOLYMITANO PATR1ARcba, eppfloltc<e /edis legato.

Ex rrgeilo
Innocenni
ut. 1. is.
°i' s4"

"DIurn & fandum propofitum, quod dc fub1 ventione terrz fanÂz, pro communi falute> Deo infpirante concepimus, & perducerefatagimus ad effeftum, ex geuetalibus litteris ad
univerfas pene Chriftianorum provincias dellinalis, quarum tibi tranferiptadirigimus, intelliges
manifefte fuper quo, tanto pleniori gaudiohi-E
larefees, quanto profecto id ardentiori defiderio
affeclafti. Ne vero deteftabilis converlatio quo­
rumdam inhabitantium terram ipfam, hujus falutaris executionem propofiti aut impediat aut
retardet, cum Deus fuis nefandis operibus non
ad indulgentiam provocant, fed ad iram: cariffimam nobis tuz fraternitatis prudentiam obic­
eramus in Domino , quatenus mote prudentis
medici ad lethalem eoruQp plagem curandam
diverfis experimentis utaris, eolqtie Audeas ad
veram pœniienriam revocare, fi forte falubribus
acquiefeendo confiliis, Divinat virtutis accipiant

In concilio generaliLateranenfihabitui.
Defiderio defideravi hoc pafcka manducare vokijl
cum, uutequam patiir, id efl, unte^uam
|
mortar. Luce 22.
\

/*XUia mihi vivere Chriftus eft , & mori fu- BhiUfp· «·
erum , uon abnuo , fi difpofitum eft a
Deo, bibere calittm partionis, five pro defenffione
lOne fidei
fiJei catholics
catholic* ,, five
five pro
pro fubüdio
iubfidio terrs
terrs
fanâs , live pro flatu ecclefiafticz libertatis ,
mihi fuerit propinatus: quamquamdefiderem in
carne permanere, donec confummetur opus inczptum. Vcruntamen non mea , fed Dei volun­
tas fiat. Et ideo dixi vobis .· Dtfderio Jefideravi

hoc pafcba manducare vohifcum, antequam patiar.
Multa funt & varia hominum defidcria: quis
ea fufficit explicare? Omnia tamen reduci pofiunt ad duo, fpirittiale videlicet & carnale: fpirituale, quod de czlefiibus & sternis; cjrnale
vero, de temporalibus fic terrenis. De ifto pro­
pheta dicit in pfalmo : Concupivit enima mea T/el.

dcj>-

,«»

“"ΕΤ"*

L A T E R. A N E N S E

IV.

rRrr’”1>,c·"·

970

juftficmione/ f**t
tuas tn
in omnt
omni tempore. ctAferia
Et Aferia me liberetis. Ego cmm,
enim, que ioicbsm
folebam «f
cfΑΧΝΟ ‘ defidtrare jultficasieaet
. ·
ANNO
CHRISTI
*****
^e". fe domina gentium, modo faaa fum fub tri<«· cmisn
dqfideravcram ftdi: & fruBut ejus dulcis gutturi bu to .* que folebam efle plena populo , modo
·<>.
Cam.
meo. De illo dicit Apoflolus; Defideria cernit feJeo quaG foil. Fi»< Sic» indent, eo quod wi »>·>*·.
·. Petr. 0.
fugite, que milstant adtoerjns animam. Et Mius.* fint qui veniant ad folcmnitattm: fa&i funt ho­
Bed. »ι· Dqfiderium malignum longe fac a me. .Ego au­ lies ejus in capite : loca fanâa profanata funt
tem illius invoco tcftimonium, qui teftis eft in univerfa, & fepulchrum Domini eft inglorium,
ceto fidelis, quod non carnali, fed fpirituali
quod folebat efle gloriofum. Ubi colebatur uni­
defiderio defideravi hoc pafcha manducare vo­ genitus Dei filius Jefus Chriflus, modo colitur
bifeum : non propter commoditatem terrenam, Alius perditionis Machomettus . Infultant mihi
aut gloriam temporalem, fed propter reforma­ filii alieni, fic improperant lignum crucis , di­
tionem univerfalis ecdefis, ad liberationem po* centes .· Confidebas in ligno : ecce nunc adju­
tiflimum terre fanâe: propter que duo prin­
vet , fi poteft . O quantus pudor, quanta concipaliter fit precipue hoc facrum concilium con- fufio,
___ _ Ίquantum
______ „rr
_______ t ___
,
opprobrium,
quod___
filii_______
ancillx,
vocavi. Sed forte dicetis.* Qjid eft hoc pafcha viliflimi Agareni , detinent matrem noftram ,
quod defideras manducare nobifeum ? Pafcha » matrem univerforum fidelium ancillatam ! illam
namque diverfis modis accipitur in feripturis Di­ utique de qua dicit Pfalmifta : Mater Sion dt- F/*1· te.
vinis . Pro die , unde : .Appropinquavit diet agp· cet : Homo , & homo natas eft in ea, & ipfe
Zjw. ».
morum , qui dicitur pafeba ; pro hora , unde ; fundavit eam Altiffimut : ubi Deus rex nofter
Quertadecima ad vefperam pafcha Domini eft ; pro ante fecula falutem in medio terne dignatus eft
agno, unde: Kenit dies agpmorum, quando ntcef- operari. Quid itaque faciemus ? Ecce ego, difc erat occidi pefebe *, pro azymo, unde : Non in­ lefti fratres, totum me vobis committo, totum
7<μ·
troierunt pratorium, ut non contaminarentur , fed me vobis expono , paratus juxta confiliunl vecmtederunt pafeba ; pro fefto ,, unde .* Ante diem ftrum, fr videritis expedire , perfonalem fubire
feftum pafeba, frient Jefut quia venit bora ejut , laborem, & tranfire ad reges, & principes, &
ut tranfeat dt boc mundo ad Patrem ; & etiam populos, & nationes.* adhuc autem & ultra, fi
pro ipio Chrifto, unde: Pafeba noftrum immolo· clamore valido eos valeam excitare, ut furgant
tut eft Cbriftut . Sane pafcha Hebraice dicitur
ad Domini prxlium prsliandum , & vindican-'
pbafe, quod eft tranfitus , Grece vero
, dam injuriam crucifixi, qui pro peccatis noftris
quod eft pati: quia per paflionesdebemns tranf­ Ccjeâus eft de terra, & de fede fua, quam fan*
ire ad gloriam , fecundum quod Veritas ipfa‘ 1 guine comparavit , & in qua univerfa redem­
dicebat : Oportebat pati Cbriftum, tf Jk intrare ptionis noflrs facramenta peregit. Quidquid ta­
λ*». I.
m gloriam fuam. Qui* fi volumus conregnare , men egerint alii , nos facerdotes Domini hoc
oportet & compati : licet non .fint condigne negotium fpecialiter aflumamus, fubvenientes dc
pafliones hujus temporis ad futuram gloriam que fuccurrentes , in perfonis & rebus , necefliratirevelabitur in nobis. Hoc pafeba, quod eft pha- bus terrae fandae .* ita quod nullus omnino re­
_____
fe, id eft,* tranfitus, dqfiderio defideravi mondx- maneat, qui non fit particeps tanti operis, ne
4. X4. »4. aure vobifeum. De quo in Exodo dicitur: Co·
fit expers tantae mercedis. Nam & olim in fii.PeraS.ji. medent ftftinantcr : eft enim pbafe, id eft trauf· tnili cafu per facerdotes fecit Deus falutem in
itnt Domini'. Legitur quippe in libro Regum ,
Ifraçl, quando per Macchabsos , utique facer& in Paralipomenon apertiflime continetur, quod dotes, filios Mathatis , liberavit Jerufalem &
18. anno regni Jofie regis rcftauratum eft tem­ templum de manibus impiorum. De fpirituali
plum, & celebratum eft phafe, quale non fuit
vero tranficu Dominus ad virum veftitum lineis,
in Ifrael a diebus judicum atque regum. Uti-■ habentem atramentarium feriptoris ad renes :
nam hec hiftoria , inflantis temporis fit para­ ^Tranfi per mediam civita'em, & figna Than fu- Eucb. ».
bola, ut in hoc noflri pontificatus anno >8. per fronte/ virorum
nentium atone dolentium
templum Domini , quod eft ecclefia , reftaure- fuper cunilit ebominotionibut qua funt tn medio
tur, & celebretur phafe, five pafcha, videlicet
ejus. Deinde dixit fex viris habentibus vafa in­
boc folenne concilium, per quod fiat tranfitus
teritus in manibus fuis.* Tranfite per civitatem,
de vitiis ad virtutes, quale revera non fuit fa* fequentes eum , Ô" percutite omnem , fuper quem
Aura in Ifrael a diebuisjudicum atque regum, non inveneriti/ Tbau. Nemini pareat oculut ve·
id eft, a temporibus patrum ûnâorum , atque fter, tt « fcnHuorio meo incipite. Vir veflitus
catholicorum principum, in populo Chriftiano,
lineis, habens atramentarium feriptoris ad renes
Deum vidente per fidem. Et ego pro certo fpeejus, is debet efle qui loquatur, vir virtutibus
ro in eo qui fuis promittit fidelibus , dicens :
virens, qualis erat ille de quo dicit feriptura :
Siatib. il. UUcumqm dm vel fret congregati fuerint tn no· Pir erat in terra Hat nomine Job , & erat vir J»b «.
mine meo, ibi in medio eorum fum: quia ipfe in ifte fimplex, & retint, ac timent Deum , & re­
medio noftrorum adeft , ad celebrandum hoc cedent a malo. Keftitut lineit, ideft, honeft is mo­
pafeba , qui congregati fumus in hac Salva­ ribus, & bonis operibus adornatus . Juxta quod
toris bafilica in nomine Salvatoris, pro his qusc alibi dicitur .· Omni tempore veflimenta tua fint Ecc1, *’
pertinent ad falutem . Triplex autem pafcha candida, id eft, opera tua munda. Linum enim
five phafe defidero vobifeum celebrare, corpo­ munditiam & boneftatefn defignat propter can­
rale , fpirituale , sternale : corporale, ut nat dorem , ad quem per camis macerationem &
tranfitus ad locum , pro miferabili Jerufalem contritionem perducitur, de quo veftis facerdoliberanda *, fpirituale , ut fiat tranfitus de fla­
talis fiebat in lege. Scriptor autem egregius dc
tu ad flatum , pro univerfali ecclefia refor­ Îüpremus Spiritus fanâus eft digitus Dei , quo
manda ; sternale , ut fiat tranfitus de vita
cripts fuerunt tabule teftamenti. De quo dlin vitam, yro cslefti gloria obtinenda. De cor­
it nalmifta : Lingua mea celamus feriba velo· Pf*. «<
porali tranfitu clamat ad nos miferabilher Jeru- citer feribentit. Hujus feriptoris atramentarium
7brm. ». fidem in Threnis per Jeremiam: O vot omnet , eft donum fcientis.* de quo per calamum lin­
fai troqfitij per viam, attendite, & videte, fi gue, atramentum doârine profertur, & io cor­
eft dedor fiuùlit, ficut dolor meut. Ergo tranfite dis fuperfcribi tur pergameno. In renibus fedes
ad me omnes qui diligitis me, ut a tanta mi- eft defiderii, dc quibus Dominus precipit; Ac- gmd. »».

♦7«

’""S™’

CONCILIUM

"'"Sy00·

»7*

vtfiros accingetis . Et Pfalmifta orabat ad A ai omnes operantet iniquitatem . Do his vafis—~~ —
CHÙlSTi Dominum : Vre renes meos & cor meum. Ille alibi dicitur : “
'
’’ puTetendit arcum fuum
, &
·>■>. igitur habet atramentarium feriptoris , qui per ravit illum, & in eo paravit vafa mortis : fa,„χ
Pfoi· *t· donum icientix fibi a Spiritu fanfto datum de- ptteu fuos ardentibus effecit . Vobis ergo prae- p/al. t.
fideria carnis cohibet & rellrifcgit, ut in vita cipitur : Traofitc per mediam civitatem , fcnon diferepet a doCbina, ne fibfl ipfi dicatur : quentes eum, 1'ummum videlicet iacerdorem ,
Medie» cura te ipfum .* qui ppmuras N» furen­ quafi ducem, principem, & magiftrum, ut per­
dum, furaris : qui doces mpsmsrcbaudum , met­ cutiatis interdicendo & lufpcodendo, excommu­
Λμ.
ebaris. Propterea Veritas Ait : Sint lumbi vefiri nicando dc deponendo, prout culp« qualitaspoIm.
pracinEti, 0 lucerna ardentes in manibus vtfiris. tlulaverit, omnem fuper quern non inveneritis
Hinc tranfire praecipitut/per mediam civitatem, Thau fignatum ab iplo, qui claudit, & nemo -dfoc. t·
& fignare Thau fuper/frontes virorum gemen­ aperit; aperit, & nemo claudit. Signatis enim
tium & dolentium
eft ultima littera Hebrai­ nocendum non eft , juxta quod alibi dicitur :
ci alphabetiexprimens formam Crucis , qualis Nolite nocere terra, neque mari, neque arboribus, ''**** ’’·
erat antequam Domino crucifixo Piatus titu­ qnoadufqut fignesttus fervis Dei nofiri in frontibus
lum fuperponeret : quam & fanguis agni pofito georum. De ceteris autem dicitur.* Nemini par- £χχ<·*. ».
fuper utrumquelpoftem, & in fuperliminaribus cat oculus vefier, ut non fit in vobis perlonadomorum mirifice defignabat. Hqc fignum ge­ rum acceptio, recolentibus illud q iod Moyfes
rit in fronte,/qui virtutem cnicis oftendit in legitur dixifle Levitis: Si quis efi Domini, jun- E**d- »».
opere.* ut juita quod dicit Apoftolus: Crucifi­ gotur mihi. Ponat vir gladium fuper femur fuum.
gat carnem/fuam cum vitiii β concupifcmtiis :
Ite, & redite dc porta ufque ad portam per me­
idemque pum Apoftolo dZ3i.* Mibiabfit gloria­ dium cafinrxm, tr occidat xnufquifqin fratrem ,
ri , nfi isf cruce Dominf nbftri Jefu Cbrifti , per £j amicum, & pqoxtmum fuum. fecerunique filii
quem mjbi mundus c/Cicifixus efi, & ego mundo . Levi juxta fermonem Moyfi. Et vos, fim il i ter fa­
Tales profeâo dotent & gemunt fupcr cunilis ciatis. Porro fic percutite , ut fanetis, fic oc­
abominationibus, qtue fiunt in medio civitatis : cidite , ut vivificetis : eius exemplo qui ait :
q»ia peccata droximorum frixoria lunt jufto- Ego occidam, & ego vivere faciam : percutiam , Dent.
1 rum · Quis , inquit Apoftolus , infirmatur, & rgo & ego fanabo. Et a fantluano meo, inquit , in- ΕχκΟ- ».
infirmor ? quis fcandaiinatur, & tgo non uror? dpite. Tempus enim efi ficyt beatus Apoftolus
’’
v Vir ergo veftitus lineis habens atramentatiuin ait, «t judicium incipiat a domo Domini. Nam
Jlcriptoris ad renes debet ttanfire per mediam C; omnis m populo corruptela principaliter proce­
zcivitafctn, & fignare Thau fupcr frontes viro­ dit a clero : qua fi facerdos, qui eft unâus ,
rum gementium & dolemium fuper eundis abo­ peccaverit , facit delinquere populum : quippp
minationibus, qur fiunt inmediocjus: quoniam dum laici vident turpiter & enormiter exceden­
ftimmus pontifex, qui fuper domum Ifraelcun- tes, & ipfi eorum exemplo ad iniquitatem &
ftitutus eft fpeculator , tranfire debet per uni- kclera ptolabuntur. Cumque icprehenduntur ab yf w
veriam ecclefiam, qu® eft civitas regis magni, aliquo, protinus fe erculant, dicentes : Non po­
JA
civitas poli ta lupra montem, inveftigando & in­ teft filius facere , nifi quod viderit patrem fa­
quirendo merita fingulorum: ne dicant bonum cientem : &, fufficu difcipulo, fi fit ficut mamaium, vel malum bonum; ne ponant tenebt.»s gifter .ejus . impletum eft illud propheticum .·
lucem , & hicem tenebras ; ne mortificent ani­ Erit ficut populus, fic facerdos : quinimmo, eru- o,ta ».
mas qu® non moriuntur, aut vivificent animas befce Sion, ait mare. Hinc etiam mala prove- JA- ’*·
qux non vivunt. Et ideo, ut diftinguat & dt- nerunt in populo Chriftiano. Petit fides, reli­
Icernat inter illos & iftos debet fignare Thau gio deformatur , libertas confunditur , juftitia
fitper frontes virorum & dolentium, quatenus conculcatur, hrretici pullulant, infolefeunt fchifoftendat eos, qui dolent & gemunt fuper abo-Dmatici, perfidi fxviunt , prevalent Agareni. De
minationibus qux in medio ecclefix perpetran­ tranfitu aurem ctemali Dominiu ait : Bcati funt lue. «»·
cum venerit Dominus, invenerit
tur, fignatos cfie Thau in frontibus fuis. Ta­ fervi illi ,
les profefto pro culpa dolent, & pro infamia vigilantes: amen diet vobis·, quia'procinget fe, &
gemunt fuper abominationibus , qua; fiunt in jaciet illos difcumbere, & traifiens minifirabit eis.
medio civitatis: quoniam in tantum jam pro­ De hoc traniitu fane martyres gloriantur in
<s.
cedit abominatio, quod & infamis eftculpa, & pfalmo, dicentes : Tranfivimus per ignem & ayuam,
Susb.
eft culpa infamia . Unde fi foderimus ftudiofe έΤ induxifii nos in refrigerium. Hoc pafcha prx
parietem, ficut prophet® prsrtipitur, videbimus ceteris defidero manducare vobilcum in regno
abominationes majores, abominationes peftimas, Dei. Efi autem manducatio corpotalis, & fpiquas nonnulli exercent in templo. Sex viri ha­ ritualis. De illa dicitur.* Date illis manducare:
bentes vafa interitus unufquiique in manu fua , de ifta dicitur.* MaHa, & manduca. Item man-fiuub. ·<
vos eife debetis viri virtutum: fex quidem pro­ ducatio culpes, & manducatio pcenx. De ida M. ··■
,pter numeri
____ facramentum
.. _
. , ut
_. perfedi
,____ filis in dicitur: Manducaverunt facrificia mortuorum: de Pfat. ··(·
opere, ac fermone : fenarius enim numerus eft ifta legitur : Gladius meus manducabit carnes . Dent. »».
pcrfcâus, eo quod redditur ex luis partibus ag-ERi^fus eft manducatio doârinalit, & eft man- Jean. ».
pœnitentialis
gregatis. Unde fexta die perfecit Deus cxlum & ducatio
J----- '----’----- ’ ' * . De illa
T“- dicitur:
J' ’----- Ego
'’** ci
"­
terram, & omnem ornatum eorum. Et cum in bum babeo manducare, quun vos nefcitis : de ifta
plenitudine temporis, fexta veniftet artate, iex­ legitur: Cinerem ficut panem manducaverunt. Eft pf^_ ,el
ta die lub hora fexta , genus redemit huma­ przterpa manducatio euchariftia , & manduca­
num. Ideoque fex ultima verba dixit in cruce . tio glori®. De illa dicitur: Oui manducat me, Joan c.
Vas interitus, quod tenere debetis in manibus vita vivet propter me: de ifta legitur .* Beatus
vefttis ad interimendum fceleftos, eft pontifica­ qui mo ducabtt panem in regno Dei. Hac ultima
manducatione prxerpue defidero manducare volis auâoritas, quam exercere debetis in opere
ad perimendum iniquos , exemplo Pfalmift® di­ bifeum hoc pafcha, ut tranfeamus de labore ad
Pfid. t··. centis : In matutino interficiebam amnes pte 'f requiem, de dolore ad gaudiiiQi, de infelicita­
loret terra , ut dsfperderem de civitate Domite ad gloriam, de morte ad vitam , de '*orrupt io~

anno

inî*cH;tiüs

97J

LATERANENSE

IV.

rRIDJ?P’cn·

974

«1

«eruitatem ; preftante Domino no-mus, & dormiamus : fed dormiamus a malis , '
ANNO
fit vigilemus
‘
in Lbonis.
—
CHRISTI
f
Siquidem vite perferito in duobus confiftit
Jacula Jaculorum ■ Arnen.
in declinandis vitiis , dc in exercendis virtuti- Pfat- is.
bus, fecundum illud : Diverte a malo, tf fac
S E λ Μ Ο >Π·
bonum. Per alterum vitamus fupplicium, per al­
I NNOCEN Τ I I P A P Æ III. terum acquirimus premium. Qux duo per dor­
mitionem convenienter intelliguntur . Somnus
enim, ut afferunt qui de rerum naturis ediffeIn concilio generali Lateranenfi habitus.
runt, eft quies animalium virtutum , cum inΛ dormiatis infer medior cleros, penna columba■ tentione naturaliup. Nos autem, qui fpirituaies fumus, fpiritualiter has in fpiritu poffumut
desrgmteta, tf pofleriora dtrfi ejus
invenire. Sunt enim tres naturales vires in ani­
in Jpecit auri.
ma, vis rationalis, vis concupifcibilis, vis traUo funt nobis ad meritum neceflaria, vira fcibilis. Rationabilitas quafi vis digeftiva, qux
fcilicet dç doririna. Alterum propter nos, Bdifccrnit inter bonum dc malum , inter lucem
alterum propter proximos. Coepit enim Jefus
dc tenebras, inter fanrium dc profanum : condocere dc facete, nobis relinquetis exemplum , cupifcibilitas, quafi vis appetitiva, bonum eli- ■
t:t (equimur veftigia ejus, qui peccatum non fe­ Éit, lucem appetit, de fanrium inquirit : irafeicit, nec inventus eft dolus in ore ejus : pec­
ilitas, quafi vis expulfiva , malum abjicit, te­
catum nen fecit , ut fit boneflas iu vi­ nebras repellit, dc profanum refpuit .' Econtra
funt tres animales deterius in anima, ignorantia,
ta ; nec inventus eft dolus in ore ejus , ut fit
veritas in doririna . Qua duo commendantur negligentia, dc concupifcentia . Contra rationa­
nobis in verbis propofitts. De vita premirtitur: bilitatem, eft ignorantia; contrairafcibilitatem ,
Si dortuiatir. Doririna fubjungitur : Infer medio/ negligentia,- contra concupifcibilitatcm, concu­
clero/. Hinc eft igitur, quod a vefte pontificali pifcentia. Ab his tribus vitiis maxime nobis eft
dependebant mala granata, cum tintinnabulis au­ dormiendum. Nam ex negligentia procedit de­
reis. Per malum granatum accipitur operatio , licium , ex concupifcentia procedit peccatum, ex
per tintinnabulum aureum intelligirur prxdica- ignorantia piovenitdcliâumatque peccatum. Dif­
tio: qua duo debent in facerdote conjungi, ne fert enim inter delidum & peccatum : quia delirium
fine illis ingrediens fanriuarium moriatur.
'C in omittendo, peccatum in committendo confiftit.
Quia vero per meritum pervenitur ad pre­ Delirium utique eft non facere faciendum ; pecca­
mium , rede poft meritum promittitur premium.
tum vero agere non agendam . Dormiendum
Quod duplex promittitur; unum in prefenti , eft nobis ab ignorantia, prefertim ab ignoran­
& alterum in futuro. Pietas enim promiffionem tia mandatorum in preceptis Divinis , dc offi­
habet vire quae nunc eft, dc future, ut centu­ ciorum in (aeramentis ecclefiafticis : qux duo
plum accipiat , dc vitam «ternam poffideat : fins periculo nun pofiumus ignorare. Scriptum
centuplum in ptrefimi , vitam «ternam - in fu­ eft enim: Ipfl vero non cognoverunt vias meas , ?/·/. ·<■
turo. De prefenti praemittitur . Penne columba ^uibut juravi in ira mea, Ji introibunt in requiem
deargentata . De futuro fubjungitur : Efl poflerso- meam. Nefcierunt neque intellexerunt , ia tenebris
ra dorfi eju/ in fpecie auri .
miforicor- ambulabant. Ait autem Deus prophète: Tu fcien- 0/*e 1·
■ptione

ANNO ftro J®‘u Chriflo, cui' eft honor & gloria in
CHRISTI

D

Ihlen.

ΐμΐ. if.

diam & veritatem d/litst Dem : gratiam tf glo­
riam dabit Dominus. Gratiam in prefenti pre-

tiam repulifli , tf ego te repellam , ne facerdotio
fungaris1 mihi . Et populus meus captivus du Ifai- >■
ftat ad meritum , gloriam in futuro prrftabit Ebus efl t quia non boletit fosentium : tf nobiles ejus
ad premium Eft autem duplex dormitip, una interierunt fame, & multitudo ejus foti exaruit .
mortis, altera vire: fed utraque dividitur : n*mD^»it inteÙigen' at bene egeret- iniquitatem me P/4· ualia eft dormitio mortis cor poralis, dc huc eft per- ditatus efl. .................
in cubili' fuo . Nam fi cognovijfent , c*. ».
na; & alia dormitio fpiritualis, debate eft culpa.
nunquam Dominum gloria crucifoxiffent . Cavea­
7μ«· ··
Dc prima Dominus inquit apoftolis : Lazarus
mus igitur nos precipue ignorantiam , quibus
datum eft ex officio nolle myfteria regni Det ,
.. 7*ry. t. amicus nofler dormit : dc apoftoius ait : Nolo vas
ignorare de dormientibas, dcc. de fecunda dicit ceteris autem in parabolis. Nos enim debemus Muttb. ·»
fiel- «·David: Nxmquid qui dormit non adjiciet ut re- elfe boves arantes, ceteri funt afin*; juxta pa­
f*rgat? dc apoftoius inquit: Surge f«i dormis : tentes. Nos pfaUentes Deo repromittimus : in Pfal- ·«··
exurge u mortuis, tf sllxminabit te Cbriftus.
tuis juftificutionibui meditabor, um oblivsfoar forHoc autem tribus modis admittitur, per igno­ mones tuos . Nos debemus ede lux mundi. Si
W ...

ΡΜ. η-

rantiam, negligentiam, dc concupifcentiam. De
fomno ignorantias dicit Pïâlmifta : Illumino ocu­
lo/ meos , ne unquam obdormiam in morte . De
fomno negligentia Salomon ait : Ufqurqm piger
dormis ? fitaUv coufurges dt fomno tuo ? paululum

re. Quod fi fal evanuerit , in quo felietur ? M Mattb. t.
mbilum valet ultra , nifi ut mittatur foras, &
___ _ . Quiefcat
_ _____ igitur
q__ ,ignoe.._
conculcetur .ab hominibus
dormies, paululum dormitabis , paululum coaforer Enatu, dc rationabilitas intTndatur ,° fecundum
manet/ tuas, nt dormias: tf veniet tdi^vie· illud: Rationabile
~ ’ ··.■-·
fit obfoquitem
veflrum: dt' Pa- **■· ··tor egeflas, tf pauperies quafi vir armatus ; De rati fitis reddere rationem omni pofeenti vos da *' Fnt‘ *"
fomno concupifcentia dicit David : Dormierunt ·*» f·^ » tsobir eft, jidr . Hoc enim eft le­

s· Mwmfau fotis. Ceterum.dormitio vi­
te duplex quoque tegitur m feriptuns : una vi­
re corporalis proveniens ex natur*, altera vite fpiiituahs procedens es gratia. De prima Dominus
dixit apoftolis.· Dvrwr/sre·, tf requitfoite: defeeunda, fpotda dicit in Canticis :
tf
cvr anu tap&r. Sk & nos carÜümi vigile-

vitiorum

Mtttk. /t.

Cr„

vero lumen quod in nobis eft tenebre fiat , tenebrx quante erunt ? Nos debemus efle fal ter­

gion , five rationale, quod pontifex ferebat in
periore, in quo feriptum eft urim dc tummim,
id eft, manifeftatio dc veritas. Nam in pedore
facerdotis manifefta debet efle cognitio verita­
tis , fecundum illud propheticum : labia forer. SSal. ».

dotit n/flodixnt jcicntiom, tf legem exqmrunt eu
ore ejut quia angelus Domini exercituum eft: Erae

autem rationale quadrangulum :

quia facerdos

»7«

,w?iSTIU’

CONCILIUM

»»n>ejjaBii.

„t

debet difcernere irter qiutuer: inter rerum bcAgennnm in cnrreAicne ^eerxntiwn . Qridnin
ne deviet »n
in credendis
credendis;; inter bonum & enim
lunt ------canes -----muti-- , non
non vafentes
valentes Urrare
latrare ,, JgWO ·
CHRiiT» talium,> **
------------malum , ne deviet in agendis. Erat & duplex : palpantes vitia peccatorum, vei cupiditatis umo,,,,.
quia debet dilcemere pro duobus, pro fe ft pro re, vcl fragilitatis timore .* cupiditatis amote ,
populo: ne, fi cccus oecum duxerit , ambo in ne forte perdant oblationes aut decimas,- fragi­
foveam cadant. Dormiamus ergo ab ignorantia : litatis timore, ne forte incurrant indignationem
quia non dormitabit neque doimiet qui cullodn aut odium· Contra tales dicitur per prophetam .*
Ifrael . Non dormitabit a pena, tjiii nos dor­ Fe fai confumit pulvillos fub omni cubite manus, Γ<Λ*· ’’·
miamus a culpa. Doimtendum ert quoque no­ G
tervitaiia
rapa e utivtrjt tlttu.
bis a negligentia, pr»fcrtim in orationequ»fpe- Item: Ipfi adefitabant parietem. ilii autem haie· If*· s*·
âat ad Dominum , ft correftione qux fpefiat Aaat «■·· rurfus. Propbeta tui videraut tibi flat­
ad proximum : qux duo non polTumus (me pec­ ta G fatfa , a«C aperiebant tibi iniquitatem tuam,
cato negligere. Quidam enim orant tam negii- at te ad paruit entium provocarent . Econtra prcgenter & indevote , quod ore quidem loquuntur cipitur: Clama, at tr(Jei· quafi taba exalto vo- U*· «··
czleftia, fed corde meditantur terrena ; quibus
trMrG,„
w, v
.K meo jieiera
ceve tuam,
noxae
ia rr
pepuio
jcelera rurum.
eorum,
If*.
Dominus improperat per prophetam Populus bit B (j domui Jacob peccata rorum . Hinc Apoftdus
labii r me honorat, cor autem iongt efl a me De tali
‘
‘ r'
' faut
' · manat mea a fan- Alt. ··
dieebat
EphefiisAAmda
bus legitur: Or· fuo benedicebant, G torde jue male- gafnt oemuam vtflram. Non enim fabterfagi qno
Pf*f ft.
dicebant. Ore fuobenedicunt , qui loquuntuf elo­ minxi aanancimcm omm tonfliiam L ti vobti. Au­
quia veritatis; fed corde maledicunt qui rbcdi- di prophetam
Fe tmbt, qaia tatait fvia Vir If*· *·
tantur inania vanitati». Alii vero tam feftinan- poliat ai iabiii ego fam, & in audio popali poliater orant & tndiicrete, quod medio prxtcrmif- ta labia babtniu ego babtio. Non timuit Joan­
fo non proferunt nifi caput & caudam. Sed qui nes Herodem, quo minus eum libere reprehen­
femctipfum non audit , quomodo Deus illum derer , propter Hcrodiadem . quam vivente viro
exaudiet ? Qui taliter orat , non inclinat Deum fuo Plu,;7po , tenebat uxorem . Quicfcat ergo
ad indulgentiam , fed provocat illum ad iracun­ negligentia , & trafcibilitas intendatur , fecun­
diam. Tu autem cum oras, intra in cubiculum, dum illud : hafrimini , G nolite petcert. id eft,
f
& claufo oftio ora Patren- tuum . Intia in cu­ irafetmini vitiis, ne peccetis . Hic eft zelus il**
biculum cordis , oftio feniuum intere lufo , ne le, quo Chriftus accenfus ejecit vendentes & Pm·. >.
rnufcz morientes perdant luaviratem unguenti . ementes de templo, fecundum illud ; Ztiat do­
Ora Patrem tuum non . in multiloquio , ficut C mat tax coatedit me: quo luccenlus Phinees Ju**
ethnici faciunt i qui putant in multiloquio ex­ deum cum Madianitide coeuntem pugione trans
M'
audiri , fed in corde puro , & confcientia bo­ fodit. Difcretus ergo facerdos èontra rebelles ft
na , & fide non fiâa^ Sic oraverunt Moyles & obftinatos feveritatem exerceat, erga humiles &
Sufanna, qui clamaverunt ad Dominum , ft de pernitentes exhibeat pietatem, Non illum fequi- r^· ,·.
nccertitatibus eorum liberavit cos. Clamaverunt, mini femtvivo mortuo relifto in vulneribus ,
non tam vocis intentione , quam cordis devo­ quem Samaritanus duxit in ftabulum, & vinum
tione, dicente pfalmifla.· Deleltarr ia Domino , iuperinfudit & oleum. Et in arca tabernaculi
Ü dabit petitione' tordit tai. Hinc & Apoftoius virga continebatur & manna. Dormiendum eft
ait : Cantantet G pfailentes in cordibur veftrit . quoque nobis ab omni concupifcentia, prxferDeus enim non tam auditor ert vocis , quam iim a concupifcentia rerum qux procedit ex
cordis,- nec eft admonendus clamoribus, quire
avaritia, & concupifcentia mu ierum qu» pro­
num eft femtator & cordium. Quod Anna ge
venit ex luxuria. Scriptum eft enim : Nibil efl gttltf. ··rens typum ecclefi» legitur oblervalTe, qurnon avaro fltleflixt, G nibil iniqaixt <jxam amare pepenttone clamcrfa , fert oratione devota, quod taniam
. ___ , . Verbum eft fapientis , quod confirmat
petiit, impetravit. Legitur m libro Regum quod D Apoftoius dicens:: Qai volant fieri divitei, inei- ». Tin- 0.
Anna loquebatur in corde fuo , lantumquc la­ dmit r» tentatiaatmCr tn laoaeam diaboli t G debia fua movebantur, & vox penitus non audie­ fideria multa, G inutilia, G notiva , fua mer­
batur. Unde in plalrno :
initu in tordibut ve- gunt bominem in interitum, G perditionem : ra­
flru, in cubihbut veftris compungimini. Quia fftri- dix enim ornmam malorum efl tupidifai. Et ali­
fictum Deo fpiritus contribulatus: tor contritum G hu­ bi · Aviritia efl idolorum ftrvitut. Audite quid
’·
miliatum Deui nonfpermt. Expedii tamen ut oris contra cupidos facerdotesdicat propheta.- Primi- Micb. i.
pronunciatio devotum comitetur affeâum : quia pe e ejut in maner ibat juditabant, G [acerdo tu
quod facit flatus carboni, hoc facit pronunciatio de­ ejut tn mertede docebant, G propbeta ejus in pe­
,
tfal. it- votioni . Audi pfalmiftam ; Ad ipfam ert tuto tunia divinabant. Jnfemat G perditio nunquam reclamavi : G exaltavi [ab lingua tuta. Vos ergo, pientur, fimi hier G oculi hominum infatiabilet .
"
carifiimi, cum oratis, ftaie coram Domino Deo Sanguijuga daa faut filia ditentts : Affer, affer .
Ja_
noftro compunâi, humiles & devoti, fine mo­ Nam crefeit amor nummi, quantum ipfa pecu­
tu, fine rifu, fine cachinno ; nolite nimium cla­ nia crelcit. Porro traefit mundas, G tantuptfcen- ·. Joan, i
mare, nimium feftinare, fed pronunciate diftin- g
~tia
ejus.. Ne timeamui
timeamus ergo
ergo, tam dtves /adfar F/a/. i<.
tia ejut
4I.L de ad intclligendum : quia malcdi&us homo qui*" fuent bomo , G tmdtiplitata fatrit gloria domat
opat Dei agit negligtnttr. Ergo ftrvitt Domino tn tjat.
* Non enim, tum morieti
’
1
F/W. »·
timore, G exaltait ti tam trtmort : prsfertim in mnia, neque defindet tum eo gloria ejus. Nec hoc
iacnfkio in quo mortis Chrifti memoria cele­ dico, quin liceat divitias habere , fed quia non
bratur. Hot, inquit, fatitt in mtam tomttttmo- licet divitiis inherere : fecundum illud : Ptvi(
h» fi affluant, nolite tor apponere . Nullus ergo
’ *’
I. rattontm. Et Apoftolus dicit .· Qaotiefeumqxt mandacabitit pantm bane, G talitem bibetιι, mortem veftnim alienum parochianum feducat,aut alienam
Domini anaantiabitu dome veniat . In quolibet
parochiam invadat. Prxceptum eft enim, ut nemo
enim officio negligentia eft peccatum , fed in mittat falcem in rneflem alienam, neque ttanfiacrificio eft periculum: quoniam qui manducat erediatur terminos, quos pofuerunt patres no­
indigne, judicium Gbi manducat , non dijudi­ ftri. Caveamus nihilominus a concupifcentia mu­
cans corpus Domini . Caveamus quoque negli- lierum . Nam vinttm G mulieres faciunt apefla- Ecd. »

nwax-mu,

LATERANENSE

IV.

™“&cosn

,7«

ANNo~f4r* fo"*tt. Et propter fpcciem mulieris mul·· Amorum contingit ; & eft medium, quod alterum· CHRISTI V Per,e7*nt- b’ia inferi domat ejut , penetrante/
tantum extremorum contingit. Vctbi gratia , /}££?«
···»■ m interiora mortii. Semper illam preceduht ar- medium , quod utrumque extremorum coot in- ,,,,
f*»*· ?· dor & petulantia , fempet comitantur fcetor & git eft aer, qui medius inter celum Ac terram,
immunditia , femper fequuntnr dolor & pcent- utrumque
..... —-— -----—t . -------------------------------------contingit
Medium , quod neutrum
tentu. Favus enim diflilUnt iabia meretricii, Af extremorum contingit, eft lol, qui medius in­
mttditu olm guttur ejus : novijfma autem UUut ter ocium fc krrtm, neutrum contingit . Me
amara ficut abfyntbium , if acuta qufi gladtut dium quod alterum extremorum tantum contin­
bicept. Familiaris eft inimicus, habitans non pro­ git , eft arbor, qua. meda inter culum & ter­
cul, fed prope; non extra, fed intra. Narqjir- ram alterum tantum contingit · Ad hunc mo­
tus ejus in lumbis ejus , Ac fortitudo' iliiusx in dum inter hos medios cleros, inter has medias
umbilico ventris ejus. Nunquam fugatur, nifi hereditates dormire debemus . Dormiamus igi­
cum fugitur : nunquam madatur , nifi cum tur inter medios cleros pofleflionis terrente, per
maceratur. Nos autem in facris ordinibus con- vim trafetbilem, ut in neutra fui parte quicicaftiiuti ,, .jam ex nectffitate tenemur pudici- mus, fecundum illud quod legitur; Fiholi, tw,
tiam
Scriptum eft
ea qua in Mundt
r—cuftodire.
_ _______________
-Λ- enim
- ’ , quod
, * cum
: ~ B Are diligere Mundum ,
David
*'k-“ fugeret
'
perfecutienem
'
'
Saul
**
, venit
.. in No­ fi/m, Dormiamus inter medios cleros facrzkrite ad Achimclech facerdotem , poftulans fibi da­ pturx per vim rationalem, ut in altera tantum
ri quinque panes ad efuriem expellendam . Et fui parte qvicfcamus, fecundum quod legitur :
’· refpondit facerdos
Fim babeo paret laicos ad Litterae occidit : fpiritus autem vivificat . Dor »· O. ,
■manum, Jed tantum pamm fimLlum . Si mundi miamus inter medios cleros czleftis beatttudinis
funt pueri , maxime a mulieribus , manducent . per vim concupifcibilem , ut in utraque parte
Non dixit, fi habent fidem , ipem , Ac carita­ quiefeamus, fecundum hoc quod legitur : Gau*
tem: fi habent juftitiam, fortitudinem , pruden­ dete & exaltate , quia mercet veflra copiofa efl
tiam Ac temperantiam; fi habentfpiritumlapien­ in calit. Gaudete pro ftola cordis , & exultate
ti® Ac intelleâus, fpiritum confilii Ac fortitudi­ pro ftola corporis. Si fic dormierimus , profenis, fpiritum fcientiz Ac pietatis , & fpiritum fto ros fumus pennae columbae deargentata: .
timoris Domini: fed dixit: St mundi funt, ma­ Sicut per columbam defignatur ecclefia, fic per
xime a mulieribus, minducent : quia panem fan­ pennas columbz defignantur facerdotes ccclcdum digne
manducare non poliunt , nifi qui fi® , qui verbis & exemplis eam fublevant ad
- „.
i
·■
mundi
lunt a coitu mulierum
. Qnicicat ergoCczkftia . Unde fponfus de fponfa dicit in
concupifccntia, Ac concupitcibilitas incendatur , Canticis ; Una eft columba mea , perftHa mea. Coat. e.
fecundum illud: Concupivit anima mea dfidera- Cujus pennas perfefte propheta ddcrtbens di­
wre jaflificatimer tuet tu omni tempore . Incenda­ cit : Qui funt bi qui ut nubet volant , tf y* ft
tur autem per tres principales virtutes, fidem , quafi columba ad fcmftrat fuas ? Pennz de­
fpem, Ac caritatem : ut rationabilitas illumine­ argentat» funt illi qui Divinis funt eloquiis
tur per fidem, irafeibilitas confortetur per fpem, eruditi, Iecundum illud ; Eloquia Domini , elo- pfai. · r.
coDCupifcibilitas informetur per caritatem . Illumi­ quia cafia, argentum igne examinatum, probatum
netur autem per fidei veritatem, ut rationabili­ terra, purgatum feptupium. Hinc alibi dicitur :
tas expellat errorem ignoranti®; confortetur per Oculi tui ficut columba, qua laEle fient lota , fe- Cjet· ,.
fpei ftahilitatem, ut irafeibilitas excludat torpo­ dente/ fuper fluenta pleniffima. Sunt autem pen­
rem ncgligcntix ; informetur per caritatis fince- ne virtutis, penn® contemplationis , & pennae
ritatem, ut concdpikibilitas extinguat ardorem doûrinz. De primis legitur: Volavit fuper pen- pfa.
concupifcentic . Dormiamus igitur , fed inter nat ventorum. De fecundis dicitur : Quit dabit Md- >«.
medios clerOS, id eft, in medio cletorum, fe- mibi
mio, pennas
pinnas ficut columba
commea,, &
tz volabo
vomoo , O
o’ reqmerequieeundum idioma Grzcorum. Ad litteram nos iq- D fiam ? De tertiis autem feribitur : JxnFla erant Eu<i. ».
ter medios cleros totius orbis exiftimus, pro- penna unius ad alterum. ~
Porro funt penne vepterea nequeunt opera noflra latere, five bona rz, funt quidem Ac faite. Vers funt penne ju
fint,
five
mala
.
Luceat
ergo
lux
veflra
coram
ftorum
,
qui
fignantur
per
pennas erodti. Faite
aiitti. 5.
bomimbut, ut videant opera veflra bona , if glo­ funt penns hypocritarum , quz fignantur per
rificent Patrem vcflrum, qui in catlit eft: ut cor­ pennas ftruthionis. Legitur enim in Job.- Penna feb tr.
tina cortinam trahat , Ac qui audit dicat : Ve­ ftrutbionit fimilit efl penna erodii if accipitris .
ni . Aliter tamen hoc poiTumus intelligere :
Pennz fumus defpicientes mundana per vim iraenim Grzce fors vel hxreditas interpre­
fcibilem dormientes inter medios cleros pofteftatur, unde clerici dicuntur , quod in partem
fionis terrene. Pennz columbe fimus, appeten­
Domini fint fortiti, fecundum illud : Dominnt
tes celeftia per vim concupifcibilem , dormien­
w.
purt bnrcditatit mea. Eft autem triplex hzredites inter madios cleros beatttudinis fempiterne.
tas, infima, media, Ac fuprema. Infima eft ter­
Penne deargentate fimus, intelligentes Divina
Wd-M».
rena, de qua legitur: Dedit terram eorum bare· per vim rationabilerit, dormientes inter medios
Γί·Ι. ni.
ditatem ; bareditatem Ifrael fervo fuo. Mediaeft cleros
____ ________
r.......
........in rprefenti
_____
facrz feriptureNec ........
tantum
facra feriotura, de qua dicitur .· Handitate ac-E fimus penn® columbz deargentate, fed pofteMd.
qufivi teflirmnia tua in aternum : quia exaltatio riora dorfi ejus in fpecie auri. Sicut dorfum lacerdit mei funt. Suprema eft beatitudo ccleftis, borem
*-----------vite
:---------r- ’ Λfignificat ; fecundum
'
-■
1,
prefentis
illud
de qua legitur : Futuet ceciderunt mibi in praeie­
Supra dorfum meum fabricaverunt peccatores : ita Pfal. «··.
ris, etenim bxreditat meapraclara eflmibi. Quas­ pofteriora dorfi requiem future vite defignant,
libet hxreditatum iftarum fuas habet medieta­ fecundum illud: Jam non erit ampliat neque lu- -dmc «
tes. Terrena pofleflio res mobiles Ac immobiles, ffus , neque clamor, fed nec uUut dolor : queuing
facra feriptura fpiritum Ac litteram , beatitudo priora trafieront. Ergo pofteriora dorfi , id eft,
ccleftis ftolam mentis Ac ftolam camis . Inter requies poft laborem , erit in fpecie auri , hoc
hos medios cleros , inter has medias hzredita- eft in gloria contemplationis , que per fulgo­
res, dormire debemus .* aliter autem Ac aliter :
rem auri congroe defignatur : propter illud :
eft enim medium, quod utrumque extremorum Fulgebunt jufli ficut fol in regno patris eorum .
contingit ; Ac eft medium, quod neutrum extreAd quam gloriam txx perducat Dominus Jefus
ComiL General. Tom. XXII.
Qqq
Chri-

»’»

'Tm'””

CONCILIUM

•cwnm, qui eft Do» Inediam in food* fe.Aj4. Λ
AMtO
CHRISTI

cutonim. Amen.

ω

décréta gener alis concilii

1<*T1*ANIMSIS IV.

|J;

r“’£','c “·

trnM;

«to

vitii alicujus.

teneat fntnlMt rivxm.

37·

De litteris m impetrandis ultra duas dio.
tat, tf fine fpeciali mandate.
J8. De firibendis affit, ut probari peffint.
TITULI CAPITULORUM.
39. De nftitxtùme danda centra po&ffbmm, pu
non rapuit ipfe.
X. Dt fide catholica.
40. De vera poffsffitm.
». De errore Matis Jotcbim.
41. Dt continuatione bona fidei in omni prefers.
J. Dt becreticu.
t>
ptione.
4. Dt fuperbia Grucorum centra Latmu.
° 41. De faculari jaflitia.
5. Dt dsguitate p.Uriartbarnm.
43· Ne fine caufa elericus fidelitatem lateo fm
d De conciliis provincialibus.
ciet.
η. Dt cornDione exceffiucm.
44· Quod conflitutiones principem non prajadiccnt
8. Dt inqiqfiitonibiu.
ecclefiis.
9. De dtverfit ritibas in eadem fide.
45· Patronus . yau clericum ecelfiu occiderit vel
lo· Dt pradicatoribus snfiituendis.
mutilaverit, jus patronatus amittit.
11. De magiftrts fcbolafticis.
46. De talliis a ekrieis neu escigendit.
il. De communibus capitulis monachorum.
47· De forma excommunicandi.
3 J. Dt novit religionibus prohibitis.
48. De mode aecnfandi judicem .
>4* De incontinentia ciericortsm punienda.
49 De poena excommunicantis injufia.
15. De arcenda ebrietate clericorum.
50. Dt refiriDa probibirime matrimonii.
16. D* indtmttniis clericorum.
Q51.Dc pana contrahentium clandefiina matrimo3J. Dc comeffttionibus pralat orum tJ negligentia
nia.
rorum fuper Divinis officiis .
Jl. De teftimonio de auditu reprobando in caufa
18. De judicio J.ngumis tJ duelli clericis intermatrimonii.
diiio
53· De bis qui pradia fua in fraudem decimarum
I?. Ne ecclfia mtctdanit fupelleflilibus eseponandant aliis excolenda.
tur.
J4· Ut decima ante tributu folvantw.
»0. De cbrifmate Ü Estcbarijlia fub fera confer­ 55. Ut de terris acquirendis, non obfiantibus pri­
venda .
vilegiis, decima dentur.
H. Dc confcffionc facienda, D non revelanda efa- 56. M’ propter paDum aliquorum amittat deci­
rerdote, D faltem ia pafch» communicando.
mas presbrier parochialis.
11. Quod iqfirmi prius provideant anima quam 57. De interpretandis privilegiorum verbit.
corpori.
jv.
j8. *zr
De mutin
eodem in jjvorcn
favorem eptjsvporum
epifeoporum.
*3ecclefia cathedrals, vel regularis ultra D 59. Qmd nullus religiofus fidejubeat fine licentia
tres menjes nen vacet.
i' abbatis
iff convcnfus.
14. Dc cltiltmc facienda per ferutinium vei com· 6c. Ut Mates non extendant fe ad officium epiprom:fiam.
fcopalc.
15. Quod tlefliO fa&a per facularem poteflatem 61. Ne religiqfi recipiant decimas de mmu lainon valeat.
cali.
16. Dt pena indigne confirmantis cleDioutm.
61. Ne reliquia fandiorum ofienduntur extra co»7. De infiruDion* ordinandorum.
• pfam : ut nova babeantur in venerationt
18. Quod compellantur cedere qui pofiulaventnt li­
fine Romane ecclefiacentiam cedendi.
63. Dt fimonia.
.
19. Quod nullus habeat duo beneficia cum cura 64. De eadem circa monachos
& fanllimonialet.
annexa ,
65. Ds eadem circa illicitam pecunia extorfionem.
30. De idoneitate infiituendorum in ecclffiis.
66. De eadem circa cupiditatem clericorum .\
yl. Dt filiis canonicorum non infiitmudis cum pa- E 67. De ufuris Jnixorum.
tribus.
$8. Ut Judaei difeernamur a Cbrifiianis in ha­
3*· C» patroni competentem portionem dimittant
bitu .
cler'ut.
Ne Juini publicis officiis proficiente.
33· De procurationiiut non accipiendis fine vifito- ήο. Ne converfi ad fidem de Judeis, vettron ri­
tiov.
tum Judaorun. retineant.

fub laocccDtio Papa III.

,.ί’.Μ® Bibliwkeca Vaticanadoo tuta» Exemplaria (vae hujus concilii. Primoao ia CtW. ><>a» «ai Innocen>u iruot temponbai feriptua créditât incipit ; De Fide SonAe Trimtatit. Firmiter créditant Ac. Ceteraa»
nolloa titulus Mi Concilii decretis prafigitur, «plia adnotstm fublequitur. Codex alter n. jjjj. fcriptus ab
annis orcirtr trecenos , hunc in habet tiiulunr Jncrpfa·* Cmfiituticmt DrnocemiilH. de fide eatboKca capita­
tam 1.Firmiter crtdimeu otc. In hnc, poft fla tutum dc liberanda Terra fanfta addicar : De Concilio mttvcrluii {ab Fopa bmoeemio Ul.
celebrato, -tam ab tmammime Verbi tdCCXT. Harduusus.

98i
ANNO
CHRISTI

,NN?c*müs Lateranense

iv.

"““jv

>n

CAPITULA. cJSSrt
G. C. Ba free· ac latine d«mu« e* codice M«irino, «ni ejuCJra eft atque concilium eritis :.« quo Gra­
ea Latinis e regeme refpoodent. Primum tamen capot, * iecundi partem, aliaque nonnulla, Latine Umum
edimus: quia ii* ptrtibut maneor eft.
Ejus autem aipeAua unut convincet* facile poteft eos , qui decretis twice LsteranenGbm derogant fidem .
Graea varo interpretatio , eadem state faAa , utriufque concordiam ecclefia Jemonftrabit . Aderant fiqui*
dem concilio Conftantinopohtanus & Hierofolymicanus patriarcha: nuierant Iratos foot Aieaandrinus &
Antiochenus: en iis patriarchalibus métropolite , alnque epitropi mu!:i , convenerant. Qui ut (ecutn decre­
ta concilii referrent, Graeam io hogu-m , quamvis ineleganter , immo multis in loeu barbare , translata
funt.

I. Dt fiât Catboiita.

i* ·-Df r?Irmiter credimus, & (impliciter confitemur, quod unus Colus eft verus Deus,
αχϋίχθΐϋ. R/ «ternus , dc immenfus , omnipotens, incommutabilis, incomprehenfibilis dc
ineffabilis , Pater, dc Filius , dc Spiritus fandus ; tres quidem perfonx , fed una
m'TriJr" effentia , fubflantia, feu natura ftmplex omnino . Pater a nullo , Filius autem a
4 &fe cath. fojo Pam, ac Spiritus fandus ab utroque pariter, abfque initio femper dc fine.
Pater generans, Filius nafcens , dc Spiritus fandus procedens ; confubftantiales dc
coaequales , coomnipotentes dc coxternl , unum univetforum principum , creator
omnium invifibilium dc vifibilium , fpiritualium dc corporalium , qui lua omnipo­
tenti virtute fimul ab initio temporis utramque de nihilo condidit creaturam, fpiritualem dc corporalem, angelicam videlicet dc mundanam , ac deinde humanam
quafi communem ex fpiritu dc corpore conftitutam . Diabolus enim dc dxmones
alii, a Deo quidem natura creati funt boni, fed ipfi per fe fadi funt mali.· ho­
rno vero diaboli fuggeftione peccavit.
Hxc fanda Trinitas fecundum communem effentiam individua , dc fecundum
perfonales proprietates difereta per Mofen dc fandos prophetas , aliofque famulos
fuos, juxta ordinatiffmam difpofitionem temporum, dodrinam humano generi tri­
buit falutarem . Et tandem unigenitus Dei Filius Jefus Chriftus a tota Trinitate
communiter incarnatus, ex Maria femper virgine Spiritus fandi cooperatione con­
ceptus, verus homo fados, ex anima rationali dc humsna carne compofitus, una
in duabus naturis perfona, viam vitx manifeftius demonftravit - Qui cum fecun­
dum divinitatem fit immortalis dc impaffibilis, idem ipfe fecundum humanitatem
fadus eft paflibilis dc mortalis : quin etiam pro falute humani generis in ligno
crucis paffus dc mortuus defccndit ad inferos , refurrexit a mortuis , dc afeendit
in coelum. Sed defcendit in anima , refurrexit in carne , afcenditque pariter in
utroque: ven curb's in fine fxculi judicare vivos dc mortuos, dc reddituius fingulis
fecundum opera fua, tam reprobis , quam eledis . Qui omnes cum fuis propriis
corporibus refurgent, qux nunc geftant, ut recipiant fecundum merita fua , five
bona fuerint, five mala, illi cum diabolo poenam perpetuam, dc ifti cum Chrifto
gloriam fempiternam.
iMi».
Una vero eft fidelium univerfafis ecclefia, extra quam nullus omnino fabatur.
In qua idem ipfe facerdos, dc facrificium Jefus Chriftus : cujus corpus dc (anguis
in facramento altaris fub fpeciebus panis dc vini veraciter continentur ; tranfubftantiatis, pane in corpus, dc vinoinïanguinem, poteftateDivina, ut ad perficien­
dum myfterium unitatis accipiamus ipfi de fuo quod accepit ipfe de noftro . Et
hoc utique (aeramentum nemo poteft conficere , nifi facerdos , qui fuerit rite or­
dinatus (ecundum claves ecclefix, quas ipfe conceffit apoftolis dc eorum fuccefforibus Jefus Chriftus.
Sacramentum vero baptifmi, quod ad invocationem individux Trinitatis , vide­
licet Patiis, dc Filii, dc Spiritus fandi, confecrarur in aqua , tam parvulis quam
adultis, in forma ecclefix a quocumque rite collatum, proficit ad falutem.
Et fi poft fu fee pt ion em baptifmi quifquam prolapfus fuerit in peccatum , per
veram poenitentiam femper poteft reparari . Non (olum autem virgines dc conti­
nentes , verum etiam conjugiti , per fidem redam dc operationem bonam placen­
tes Deo, ad xternam merentur beatitudioem pervenire.
DwntaL
Gngor. IX.

II. Dc errer* Malit JoacH».

wTriJT Damnamus ergo, dc reprobamus libellum, five tradatum, quem abbas Joachim
*
e<A>dit contra magiftrutn Petrum Lombardum de unitate feu effentia Trinitatis,
appellans ipfum hxreticum dc infanum, pro eo quod in fuis dixit fentenriis, quo"ftniam qossdam faroma res eft Pater dc Filius dc Spiritus fandus , dc illa non eft
generatis , neque genita , nec procedens. Unde aderit quod ille non tam TrioitaCntil. Gtntrel. Torn. ΧΧΠ.
Q.H a
tem

983

ÎNN0ŒKT1US
V. m.

CONCILIUM^

^uiSp^5

5*4

"*^o tem <luam quiternitatem adftruebat in Deo t videlicet très perfonis, & illaa» ANNO
CHRbn comtnunem «flenciam qüafi quartam: minifeAc protcftanr quod nulla res eft qux ch mm
lit Pater & Filius & Spiritus fan&us, nec eft eiTentia, nec iubftantia, nec natu- ··'<·
ra ; quamvis concedat quod Pater & Filius & Spiritus fonélus font una effsn»
tia ,· una iubftantia, unique natura. Verum unitatem hujufmodi non veram &
propriam, icd quafi colle&ivam & fimilitudinariam elle faretur : quemadmodum
dicuntur multi homines unus populus , 6c multi fideles una ecclefia , juxta illud .·
Λί'* t
ertdtntiuoa trot cor unum it onime uno. &: Qui orbaret Deo , t-nxe ffirjtus

Item .·

t
cum illo.
Tn't »> ,nCbr,ft9- Rurfos

Qui plcntot ir qui rigot unum funt, &: Omnei unum corput fumut

in libro Regum; Tàpulut meut & populut tuut unumfunt. Ad hanc
* ' ” autem fententiam adftruendam illud potifiimum
verbum inducit, quod Chriftus de fide-Αρημχ ùtttTxTuy bip ό
mtt)
irtrûv
tun- ’/■ libus inquit in Evangelio.· Volo Pttcr ut λίγ& do
Χ<ΓΓ»λί«· θιλω, νάκρ,’νχ wcn»
fnt unum in notie , ficut éf not unum fu.

“»y cr
~~ —
-*'■ ίτώί
QJ . bat
F— -ωσι
—
ημ7», χαθά xJ χμΛ »»

Non χιτληρωμ^οί «ç b.* b γαϊρ^ ai 4«O» ot xffoi
enim, ut ait, fidelesChrifti funtunum, tb’ χ(Μ«·ί «<nr îr, η>*ν b τι moày-μχ o xonàv
id eft , una quxdam res quz com· eii * άνασν. ®»« vu* cbiv b , nni plat t’x• mjk. m munis fit omnibiis, fed · hic modo funt χλκΐα Sfy' τη'ν xrôeXtxw ίης τ/γμ* bww ,
reoj0
unum, id eft una ecclefia propter ca- xj πλος μία βασιλέα, δίά την όοτητκ τηί àSixtholicz fidei unitatem, & tandem unum Au7b ivvntu. Sv Ço'twc· ττ χαοοηχη tb Ι«Μ>νχ
regnum propter unionem inditfolubilis trtroAn atvxyivobxttvi ti>Tt Ç77i fbiv ni μαρτυcantatis . Quemadmodum in canonica ρίνπί C» ùpmÇv β Χαττρ ,λό^ος, xj χνΧΓμα α·
b fifftv . ίι&ΰί η <βρ»η'·
■ "j- i > Joanois cpiftola legitur : Quia crct funt qui Γιον, χ} rint «
teftimonium dant in celo , Pater, Verbum, & θηαι
SpiritusJxnflus; étbi tret unum funt. Statim- B .
. χαθω'ί b τινι χνδηζσ
que fubjungitur : Et tres funt qui tcfltmo- dCfclTXiTV.l.
nium dant tn terra , fpiritut, aqua, dr fan·
guit ; 6* tres unum funt, ficut in codici­
bus quibufdam invenitur.
Η'μ^ί if, της ùràrnC olxap^utxnc triawla
xx-ren».
Nos autem, facro & univerfali concilio
T dciummi approbante, credimus & confitemur cum ϊβχιμββτκ, χ/τΛομξυ χ, όμολο^βμξυ
itTumi. t. .. Petro.quodunaquzdamfummareseft.in- *$·, en b τι axpôntnr βράχμα biv , αχαcomprchenfibilis quidem & ineffabilis,quz τ&ληβτίχ π >£ άφαην, Sttp α’ληθΛ btt τχveraciter eft Pater,& Filius,& Spiritus fan· τηρ, xj vite, xj ην^Γμα ίγην , τύ& · ομοια ‘Cirr. ·ι
élus,tres fimul perfonz-.acfingulatim qux- XB?ônmxt χ} ifi'wç fxarey αύτϋ» . xj Sfy' τίlibet earumdem. Et ideo in Deo trinitas n Cx θί^ rvàt bt pbw , b ηξαίς · όπ ··
eft folummodo,non quaternicas: quia quz· xxroy nJr rtiJr mportixw * bb tx£vo n
hbet trium perfonarum eft illa res, vide· C Φχγμα, ήγοαν btat ibapfyç , n xj φυσίί
licet iubftantia, edentia, five natura Di­ θ«χ, ητ/t μόνη biv ànàvruv αρχή * x«p lu>
vina , qux fola eft univerforum princi­ ά*λα £pt$w«t b Sùvemt. χα«7νο τ» βρα^μβ,
pium, przterquod aliud inveniri non po. b’< bi ^fipvtiv, ùn ^dwjw, bt txeopXw .
teft. Et illa res non eft generans, neque αλλ bt πατήρ è ^uy<Jv , xJ ΰόί ό Q^vwpu*
genita, nec procedens: fed eft Pater qui y®*, <C χΐ'ΧΓμα n f χτορΧ'ομ^νον * ba Sfyxogenerat, Filius qui gignitur, & Spiritus λαί uan ce n"c <9pvrtÎT0ti, xJ birv& do If
fandus qui procedit: ut diftin&ionesfint φΰτ&. xàv youù α&Φ* cô) « »βτηρ ,
in perfonis, & unitas in natura. Licet igi­ ό wèç, iÇ «>^φ* n ην£μ* ·η άγιον . ομακ
tur alius fit Pater, alius Filius, alius Spi­ b< άλλο αλλά ren , ο, τι ” πατήρ , hjm ·
ritus fandus, non tamen aliud : fed id quod υϋί HSH ττνιυμχ άγιον , "ΐνυτά ολαί’ bat χ«·
eft Pater, eft Filius, & Spiritus fandus, τα τΐώ ορθόδοξο? u, χαθολιχίαι irbiv όμοήχ'α
idem omnino: ut fecundum orthodoxam ί*ν«ί TtrtuoiVTtit . i ηοατήρ γαίρ c/ξ αΓωνΦ*
& catholicam fidem confubftantiales cfie Q^vùv riy uîcv, τΐιύ tatuti btxv cuîri SiS»credantur. Pater enim ab zternoFilium_
xcv, »s
uf vuunt
cuunc μαρτυρώ- νατηρ
ο» stvawu
Sîîuxt f«4
μη»
— «x^vy
β««'ψ *>
generando, fuam fubftantiam ei dedit,1 μρζων xàxruy bl* hjh
v jtuant ,
Tc.m >.
juxta quod ipfe tcftatur : 7ater quod dedit Sri à Tartip ptp&* rvjç tnurS bt'ai txwp tomnibus. Ac dici non poteft iiitixnt iC, μίρ&* ιχίχράτητο aJrè txunS ·
d-ώ- mihi, quod partem fuz fubftantiz illi dederit,» ίχκίη » ύαο'ςασίί τβ χα^όί alra/ptn; bt* ,
p'X‘e & partem retinuerit ipfe fibi : cum fub-• «Ji β»λη S>mç. άλλ* βπ· λίγι^αι iiuiatTCt ,
ftantia Patris indivifibilis fit, utpote fim-• oit β »«τηρ oit utον μιτήηγχι τΐιΐ bixv tki
9^**^**
ίίθο β^χ t’Siiüxft ταυίτΐιυ
Çlex omnino. Sed nec dici poteft quod
'ater in Filium tranftulerit fuam fobftan-» tiJ vî<5 » «ς * tmxpaTÎitrat tmtIw ûu>t«5 · «λ- c*etft · ·
tiam generando, quafi fic dederit eam Fi- Awç γαίρ é^i' <e* àv ftvat bao'cafK ’ bitpό νιος ^,i· <a. νλ- lio,quod non · retinuerit ipfam fibi:alio- χη·.ι n:'yUA> οτιΐίχχ moi
ay τϊ Ίΐ^ξος aWXa/Jc*· >Ç
requin defiiffet effc iubftantia . Pater er- Fwpt^i^·, TÎU*'
mut, ut fint confemmoti in unum.

bon

9lj

iwocwrne

LATERANENSE

IV.

—Jtuç · τατχρ £ «* M*è«

ANNO
Christi «■/·»·
·’***' x.

i—

t^jtet tiw «iHfu! «-Ago quod fine ulla diminutioneFiliusna-—7J7“
n
àyri <βρίγΐΜ trie, i τβτηρ,
fcendojuaftantiam Patris accepit
,- & ita
auiisn
.. —-- ·—»-·/■»-— .— »
. .
·
.

iq « Wes,
w ζ»Χμα n fyfi.
Pater & Filius habent eamaem iubftan- imCru.ejiun
tiam, & fic eadem res eft Pater & Filius , nec non & Spiritus fandus ab utro­ i» Ι^γ.λ» .
Sri rrtiwique procedens.
On ^«uï ή eXnOwe iiip Φ vitii» wrir
Cum ergo Veritas pro fidelibus fuis ad
tuymu mpo; wr τβηρα, ι’Οιλ*», «·«» , **« Patrem orat: Volo, inquiens, nt ipfi fint
«izm tîri» ?» ce >^ur, k«O«s >Ç ημ«« h te- ttnnnt tn notu, ficta er not unum fumut : hoc /4,^·«
/jfy· Ίβη η ό»·μ« èrip φ »ir«» pfyi ΪΛμ- nomen, union*, pro fidelibus quidem ac- ab “‘Γ<Ν“®
fiàrmu, *ra »e£r» ce Tjj iri τίς oyxtn^ η cipicur, ut mtelligatur unio'cantatis in lt-m ,Λ g·.
%«e»· b*ip fJS «ρΜ*«ίν«» it ip O**»»,J*y« gratia : pro perfonis vero Divinis, uj acren«pwvynnt/ ή τη; τβαιήτητ9* butt ce τη «· datur identitatis in natura unicas, quem- ·
admodum Veritas alibi ait: £fiote .perftEli
in
«rr'or. er rponr β)9αχβ n «AnOne «φη*
.
• ν<μ. Μί-^f · iÎAhm, xeOwf
· »βτηρ ημ«» · ipti-Bfient
V Tarer ve/ler
rctlefiir .ptrftflut tft'.
,
,
, · uno, carita*
«>*, n'A«e- irii. ùi Mtp<λι>« φ«ηρί- ac fi diceret «.«îr-fti...
FAn,. M
,r._
manifeftius ·: Eftote
perfedi perfedione gratiz , ficut Pater ve- o,‘ unum
Çi. ftww ΠΜΤ* yillüi TthHti. C» nAttOTIjn >«tlT^· ,
Az-ι. Pwer
j..
.C;. J. ,
1$ o' ____
Tarrp
n*uw» τίΑ«Φ* »rr»
C* nfter coeleftis perfedus eft perfedione na­
nofttr , n»·,
vdter.
Ahottjti φύνιως ' βμφόηρβι 5ηλα5>ΐ
litjj ture : utraque videlicet fuo modo: quia
Ο»β«ρ· crip ara/uror ri xrtri & xrtrnK ù inter creatorem & creaturam non poteft
i'juixnu ηβ-οώτη
tfeypotynrau, ù; μί tanta fimilitudo notari, quin inter eos
nitJ6r fit diffimilitudo notanda.
μί<ην «vnùr μβίζ^ΐΛ τία «*·μο»'τηηι

•>«j.

Si quis igirur fententiam five dodrinam przfati Joachim in hac parte de- nc.<. >:c. >.
irejTrsrtV ir«rw7v ηλμ^τη, ù; αΖρίταοΓνχ-C fendere vel approbare przfumpferit ; tan- f,_ * <ui’
. quam hzreticus ab omnibus* confutetur,
pci. τβνηα βμ·λφ«ν«%ι. C* èicii.......
nu; tf& τίw "Λλ. μκλιύ τί * φλχρχ, η; β . . . . Ι«χ- In nullo tamen per hoc Florenfi monaχ«4μ nr Stenïxncp , θ»λομ^« aùn&ciiïa<&et . fterio , cujus ipfe Joachim extieit infti»»« xerawxx' eirert; tri,
τκρατήρησι; eu- tutor , volumus derogari : quoniam ibi
τή*ί·*· μίλ/Γχ îth e.aunç Ινα^Ημ τίντα & regularis inftitutio eft & obfervantia
id ηΓγράμμΛτα άυΐί ήμΓτ β’ιτοίβθηΜΚ cmtm- falutaris, maxime cum idem Joachim oAotw, τί τί «τ«·βλ«ϊ Opera xfjen xvptân- mnia feripta fua nobis affignari mandave­
·*&»·, ή« 5ιορθ«θη«·όμ»»α · ιχ$ιμθ*ος txt- rit , apoftolicx fedis judicio approbanda,
..
.
r*Xfi», r tiw τη oZ«h«
ύη^ρ«ψ«ι» . feu etiam corrigenda .· didans epiflolam
ce f rtptvi ίμολνγά taurii îxfàkv r!u vim cui propria manu fubfcripfit, in qua hrxpetTHr, Ιώ n pwpieian χρητά iχχλητ/α· nnç,Dmiter confitetur fe iHam fidem tenere ,
renet” ecclefia, quz cun*
«Ζχ·τ·μΜ*νκ Ora , »«nur /J5 vrrdr ^ήπφ quam Romana
"
dorum fidelium , difponente Domino ,
Iri
!ι3ί<τχαλος.
mater eft & magiftra.
Reprobamus etiam & damnamus per- Λ**'"·
Ανώοχιμχζο/φ W >Ç χαπιίηάζομεο η rpt·
vcrfiffimum dogma impii *Amalrici, cu- * Aimari«V
βλβπτιν» ΟγμΛ τί «ίβτΟβς Λλμυοχί, « tw
iiiftm ίη»ς ό τατίρ τί \|Χ5»ί ό^ίΊ^φλαχτον,
jus mentem fic parer mendacii exczcavit, ut ejus dodrina non tam hxretica
•îç Tw «ime 2<1βχήν « xie·» etipcrixlw xtiSicenfcnda fic , quam infana.
vcu, Sew in «J «euwm.
ΕΓ τις τιγαρναΣ τία «τοφατη ή ϊιίαχίώ

________
_ ___ύ>__
__
τί e^eppiNvr·*
ΙικχΗμ
ηΐτρ τΛ

4

μίρ&

j/. Πιςί αφοβχμί >C χβηιίαιττμί αίptTiwir.

Αφβ6^ο/4ϋ Jr x} ΰη&ιμχτιζορ& Toeoa β*- E
pieu tmuipuewi ίβοιτίχύ χβπ« ηχότης τη; άγιοι;
ιζ ·ρθ4βζ«
χαθολιχης υ/γηκ, luawnpwç
«^ιθιμι5β · xantiitt^ovTK aterme captrix*
oiuejnrteii 4*μοιη xpfionn , /φροβ·οψ«ς fty
t^omtç 5<«φόρ»ιί, βΐ>λ’ «ράί ινβλληλβ euûif

Stpfyui, iri «χ μοΓΜιότηης euutp^evnu txtrtouni.

Kxntxe/θινΐΚ it, «7« "Kepiecu;xoeptxcn;,
ΖίζητίΛίς, x τοιςηύτύν^ρΰκινρσι , xuniKtctnt•SttTxf, xxraronvn mpecv.wiep τιμαρη^ηοίμίρΛΐ;'
ni» χλκμώ mpinpov e»·
iiiei t^h*·
xxSxtpàiw· Sruc *»« τ·
w/erur
χ*η.·η»λυ>, t«» Aeixe? vrn , φιπχβνπ : ù

111.

Dt hurtlicit .

excommuruciiiίκ
& condemna-

Excommunicamus & anathematizamus <·«* b<r«;
omnem hzrefim extollentem fe adverfus i_ Tbecra·
hanc fandam, orthodoxam, catholicam
fidem, quam fuperiusexpofuimus ; condemnantes univerfos hzreticos, quibuf-OMMU ■
cumque nominibus cenitantur ; facies
quidem habentes diverfas , fed caudas
ad invicem colligatas, quia de *vanita-*nrjctM(
te conveniunt in idipfum.
Damnati vero , fzcularibus poteftati- n**- s ·.
bus przfentibus , aut eorum bailivis , Ρλ*μμ
relinquantur animadverfione debita pu­
niendi , clericis prius a fuis ordinibus
degradatis : ita quod bona bujufmodi
damnatorum, fi laici fuerint,tconfifcentur:

INNOCENTIUS
P. 111.

CONCILIUM
,tJ?5Eus
08
tur: fi vero clerici, applicentur ecclefiisAJd xXnesxar , •rontvpo^drr tch tatarfac
ANNO
fài£at>n.
chrbti
—; -TJv
—η)1 ·ψ»Ν«
-— Λ
·*—
CHRISTi a quibus ftipendia perceperunt.
O*rmc ii £ptô>)?mu /ao>j* ry νοοφι’β «»·»·
Qui autem inventi fuerint fola fufpicioIbid. I. ».
πβΊίμΜίμ^Μ , ei μη xxrd wixrn* rnt «£··ψ/α( ,
eettm· ne notabiles, nifi juxta confiderationes*
• conMera- (ufpicioois, qualitatemqueperfbnz, pro­
tni xwoTxWf n rv ···»«»·, τ(ώiit»
riooem
vare eernenxiry χ«θχρ^«ΪΜξ·ις», β\αθΖμαΐΚ
Dee» He fr priam innocentiam congrua purgatione
lies» intidi- monftraverint, anathematis gladio ferian­
xpvoftiin.eav,tf
>’χ«»ν«οη«$«^«(λ·
ee Meterim
Crete V tr tur , & ufqueadfatisfadionem condignam ab omnibus evitentur; ita quod fi per antinenum in excommunicatione perftiterint, extunc velut bzretici condemnentur.
_
.
IbxL I. j.
Moneantur autem & inducantur, &, fi neceflc fuerit , per cenfuram ecclefiaftiJH«rtee»tKr.
cam compellantur fzculares poteftates, quibufeumque fungantur officiis, ut ficutre­
putari cupiunt & haberi fideles, ita pro defenfionc fidei przftent publice juramen­
tum , quod de terris fux jurifdidioni fubjedis uaiverios haereticos ab ecdefia de­
notatos bona fide pro viribus exterminare ftudebunt: ita quod amodo, quandocum• «ve pem-que quis fuerit in poteftatem * five fpiritalem, five temporalem aflumptus. hoc tcî^oÏatem'ncatur capitulum juramento firmare,
ibidem.
Si vero dominus temporalis requifitus & monitus ab ecdefia, terram fuam pupi
gare neglexerit ab hac hzretica foeditate, per metropohtanum & ceteros compro­
vinciales epilcopos excommunicationis vinculo innodetur. Et, fi fatisfacere contemferit infra annum, fignificetur hoc fummo pontifici.- ut extunc ipfe vaftallos ab ejus
fidelitate dcnunciet abfolutos, & terram exponat catholicis occupandam, qui eam
exterminatis hxrcticis fine ulla contradidione poffideant, & in fidei puritate con­
fervent: falvo jure domini principalis, dummodo fuper hoe ipfe nullum prxftet ob«
ftaculum , nec aliquod impedimentum opponat : eadem nihilo minus lege fervata
circa eos qui non habent dominos principales.
Tbj. r.Catholici vero, qui crucis aflumpto charadcre ad hxreticoram exterminium fe
CttWtii.
accinxerint, illa gaudeant indulgentia, ilioque fando privilegio fint muniti, quod
accedentibus in terra: (andz fubfidium conceditur.
ibid.
Credentes vero,przterea · receptores, defenfores & fautores haereticorum, excomCrejemet.
municationi decernimus fubjacere: firmiter ftatuentes, ut poftquam quis talium faeckr^^n-tit excommunicatione notatus, fi fatisfacere contemplent infra annum, extuncipfo
cejHwotw, jure fJt fa<3us infamis, nec ad publica officia feu conhlia, nec ad eligendos aliquos
ad hujufmodi, nec ad teftimonium admittatur. Sit etiam inteftabilis , ut nec te• MS De- ftandi liberam habeat facultatem * , nec ad hxreditatis fucceflionem accedat.
tHnenem Nullus przterea ipfi fu pe r quocumque ne B Ιίρο'ς τ«ιν/{ μηδώί aurjJ iv» oiainrnt evey.‘.'inee'sf
'.n.’’ai. «oriri·
alii< reinondere rnparnr.
•. Ats.
8υιι0*> fed
fi?d infe
ipfealiisreipondere
cogatur. μαπίχ attihoynrO^U ‘ «M* «izric «toe/f «’ro·
»»j.r.reipon·Quod fi forte judex extiterit, ejus lenXofw>&«/ άναρχαζιά»· «ς ta»
xernic
dl*‘·
tentia nullam obtineat firmitatem , nec mu, »i αχόφασκ «uùrï μη^μίβα i\tm rtftiynr
τΡΊΐΜίτήν àxw tiurS
caufz ahquz ad ejus audientiam perferan- to, μήη
, »i ί«βΜ·λ··
rur. Si fuerit advocatus, ejus patroci­ Φ»pt'ο3ωσ«ν . tir fin
· η »·μι<β\ ,
nium nullatenus admittatur. Si tabellio, f/jT αΛι'τβ μι^αμΰς
ejus inftrumenta confeda per ipfum nul­ ηί f’xn^tvm cuir»
μηδιμιάίί «Ave ΐμ* nt τϋ venir J χβlius penitus fint momenti, fed cum au- rwTdtv μ»νιμίτηηί,
thore damnato damnentur. Et in fimili. nSixtxtôfvnç χατηΐιχ«ζίο&4»β·«».’ χ} dr ηΐί
bus idem przcipimus obfervari. Sivero μεΐο/ς η aôri «sperxtro-e/^v φυλβ^η^βΐ fi
clericus fuerit, ab omni officio & benefi-C
xAnipeoe μ”», oteo r«rr»ç βφφτχ/»
Zoo­
cio deponatur : ut in quo major eft culpa, o's' xatSeupttât» ' held*-·->
— —iri
τ- n xrtue·p μ£ζ*
gravior exerceatur vindida.
μα, fixfi/Ttptt ixtixn<nf «α<νρα^θ/.
Et Si Ttrtt
whtcc, ptn η «’rd vic
ïHiexi
S* <lu* aurcm tales, poftquam ab ecclefia denotati fuerint, evitare contem- ιχιιληνίαί ν*τβτμ&£3«ι , iHtpMKiw α’μτλ4·
, î«ç tiuewttiteg
ferint: excommunicationis fententia uf­ fffeknv, άφο^τμί
que ad fatisfadionem idoneam percel* •wenws-iK, «ίΐχΦΟ'χθίΐ’Νβ'β». ·ί xXxeaed
lantur . Sane clerici non exhibeant hu- it μη ioruoTO ηΤςηιΰηις airin η ίχχλχ.
jufmodi peftilentibus “ ecclcfiaftica facra- arteKinà μυτη^α · μήτ' βυτίς ^ejc/txvtxn 9βραmcnta, nec eosChriftianz prziumantfe- iauxat n$y' μήη ηί τλσιμββνοίβς' ί
etcmibus , pulturz tradere, nec eleetribfynas , aut
φορχζ àurùv ηροσίιξαίάμΤαϊ ' μ J* όχι . τϊ
oblationes eorum accipiant: alioquinΓηοθιβυτ» * rfpctôvea» ofcm, ακμίς 2 μηΜηη ·
£·** iiix* άηΰλμα^ς ri
priventur officio, ad quod nunquam re- droutruraram,
‘
ftituantur abique induito fedis apoftoli­ αικολιχί θροηι * βμ·/«« .... lutromte/ ,
cx fpeciali · Similiter quilibet regulares , àç tart μί>λο» ιτ<7ιμα«&ν , “>« η» atrffS
quibus hoc etiam infligatur, ut eorum pri­ «ρονόμια or ixtiry ry dioy'a μ* «Λβχθώvilegia in illa diœcefi non ferventur, in qua <rzv, d» y nteubTVt ixesetti ηλμήσντη in- >
tales exccfius przfumpferint perpetrare. ηλΜ.

4·

Er«-

999

p. IU.

LATERANENSE

IV.

99*

Quia vero nonnulli fub ipccie pitta* ANNO
ANNO
'
. .
...
CHRISTI «OM/SIF «L>TWC, MUTO 1» fcppfMr COS Tu «- tis, virtutem ejus, juxta quod ait Apo· CHRIST ί
,
w»Au, npnfitytt , <u*9e*r<«v iauwFt f«)ncu- ftolus, abnegantes, authoritatem fibi ««·»·
IM4. ί· «.
βτ τϊ Marito, m «une owrir ο «»·τ·λθ*. vendicant prxdicandi, cum idem apofto- h Mf. Drcbtritn»
»ui , f«r /4>i «vsreXwri* ; v«vns lus dicat: Qutmuia prxdtcakunt, nifi mitMUK ΚΛν^Ι/fj^t , 4 u< «ΠΓ«λ/4^* » »«/*» tatunrl ômnes qui prohibiti, velnonmif
tw ix tm arwoZ/xu
4 τΰ χβ^βλ/χί fi, praeter authoritatem ab apoftolica fe- i*""?’·/·*
•ΜΜΧβη ληφθήν» «ιίθ»»τ/«>, ίτμπίνς , à de, vel catholico epifcopo loci fufcc Dt» nequis
filat, χηρι-γμαΐκ •wxm tfatpvereu ηλμιί- ptam, publice vel privatim przdicatio
nrn, «φβ£χμϊ itvpf
* aft *! nis officium ufurpare prxlumpferint, ex ♦·/■>«« *«„■.
μη τβχι·» ptrttq>«e«WF, ÛMj*
r«f- communicationis vinculo innodentur. &, /^'*4“" *
B nifi quantocios refipuerint, alia compe·
r? «quiAexi^wm.
tenti pœna pleâantur.
Adjicimus infuper , ut quilibet archieripri&ffy f ·/ Tvnrr , "»« ΓχατΦ* ep·
χην/rxsxx 4 ixirwni, Si inuri, 4 τϊ <φ- pifeopus vel epifeopus, per fe, aut per
2Çtlat«ta auri, 4 Si
jrqnwv w' '»«· archidiaconum fuum, vel * idoneas per- n*u. ». ?·
n» epevdv·»», Sii 4 xft mtoÇ tv cmoutv fonas honcftas , bis aut faltem femel
tIu iSlar dsoew/cv ?
,rau «'pcr/xws in anno propriam parochiam , in qua hona«n«f<r, rr</d^am . x/xthrt J>ft{ n vAmc; fama fuerit haereticos habitare, circum- ** petot
£μαρηρηηκ atSfts, n wi id* νυμφίραα ZJji,
eat : & ibi tres vel plurcs boni teftiaAUu riuL ^«sw/β» όμτώο αν«Γχ«ζιτυ , de monii viros, vel etiam, 1Γ expedire vi»
•ar Tif βυηδι niftrnit yni, 4 timc χηρυμ- debitur
,, totam viciniam , jurare comrwtt^Tii ίχπλοιάτβτ , 4 àri ris wr- G pellat · quod fi quis ibidem haereticos
. t occultat conventi*:
afarpafns ÂJ vivfïî 0TM ai nàwt Sttrê· fciverit , vel aliquos
celebrantes ,. feu a communi con*
rct, àvràs ni ιτ/τχόιρ» ewIdvR Snwtûftr · euh
<
donc Ir · fvZrxsr·* crdeio» àurï rv>x«· verfatione fidelium vita & moribus difλ«άι» lus χατηγαραμ^ΰκ , wrme , d
fidentes, ecs epiicopo ftudeat indicare.
teams in tüç ι’τΓπθιμό»κ MTttx&ws , Ipfe autem epifeopus ad. prxfentiam
fuam convocpt acculacos : qui nifi fc ab
obje&o reatu purgaverint, vd fi poft purgationem exhibitam in priftinam fuerint
rclapfi perfidiam , canonice puniantur. Si qui vero ex eis juramenti religionem
obftinatione damnabili refpuentes, jurare forte noluerint; cx hoc ipfo tanquam hx·.
retici reputentur.
ftitef.!. Volumus igitur & mandamus, & in virtute obedientix diilride przcipimus, ut
ad hxc efficaciter exequenda epifeopi per diœcefes fuas diligenter invigilent, fi ca­
nonicam effugere voluerint ultionem. Si quis enim epifeopus fuper expurgando de
fua diœcefi hxreticx pravitatis fermento negligens fuerit vd remiflus : cum id cer.
t tis indiciis apparuerit, & ab epifeopaii officio deponatur, & in locum ipfius ulter
' fubftituatur idoneus, qui velit & poffit hxreticam confundere pravitatem.
EvmN a mti ύαί t<S&

Cn/Jmr ,

twA

IV. De fitperHu GrccenM* conrffl Latinoi.

a, «. Deoe- Licet Grxcos in diebus noftris ad obedientiam fedis apoftolicx revertentes fovere
honorare velimus,·mores ac ritus eorum, in quantum cum Domino poffiimus,
fuftinendo: in his famen, illis deferre nec volumus ncc debemus, qux periculum
generant animarum, & ecdcfiaftic* derogant honeftati. Poftquam enim Grxcurum
ecclefia cum quibufdam complicibus ac faùtoribus fuis ab obedientia fedis apoftoli­
cx fe fubcraxit: in tantum Grxci coeperunt abominari Latino·, quod inter alia qux
in derogationem eorum impie committebant, fi quando facerdotesLatini fuper eo­
rum celebrafient altaria, non prius ipfi facrificare volebant in illis, quam ea tan­
quam per hoc inquinata laviflent. Baptizatos etiam a Latinis & ipfi Grxci reba­
ptizare aufu temerario prxfumebant: & adhuc, ficut accepimus, quidam agere hoc
non verentur. Volentes ergo tantum ab ecclefia Dei fcandalum amovere , facro
fuadente concilio, diftridle przcipimus, ut talia de cetero non prxfumant, confor­
mantes fe tanquam obedientix filii fZcrofan&x Romanx ecclefix matri fax, ut fit
unum ovile, & unus paftor. Si quis autem quid tale prxfumpferit, excommunica­
tionis mucrone percuflus, ab omni officio & beneficio ecdefiaftko deponatur.
F.

Dt iiptitatt PctriertSamat.

DkmmL

..Grejoi.
___ ne._ Antiqua patriarchalium fedium privilegia renovantes, liera univerfali fyoodo ap- .
hncimus ut poftRomanam ecclefiam, qux diiponente Domino fuper onutes alias ordinarix poteftatts obtinet principatum» utpote mater univeriorum Chrifti

nwgcJ?Trc5

99 <

CONCILIUM

nuMRKTstf

—“'““■’fti fidelium & magi (Ira , Conftantinopolitana primum, Alexandria* fecundam *
—
CHRifii Antiochena tertium, Hierofolymitana quartum locum obtineant, fervata cuilibet οΐκίπ
·**»· propria dignitate: ita quod poftquam eorum aneiftires a Romano pontifice recepe- «··«
tint palfium, quod eft plenitudinis officii pontificalis infigne, przftito fibi fidei it atis & obedientix juramento, libenter & ipfi fuis fuffraganeis pallium largiantur ,
recipientes pro fe profcffionem canonicam, & pro Romana ecclefia fponfionem obedientiz ab eifdem.
Dominicx vero crucis vexillum ante fc faciant ubique deferri, nifi in urbe Ro­
mana, & ubicumque iummus pontifex prxfens extiterit, vel ejus legatus utens infigniis apoftoiicx dignitatis.
In omnibus autpm provinciis eorum jurifdi&ioni (ubje&is, ad eos, cum necefie
fuerit, provocetur: falvis appellationibus ad fedem apoftolicam interpofitis, quibus
eft ab omnibus humilité; deferendum.
Vi. De cenetItis provintitltbxs.

'
Sicut olim a fanélis patribus nofeitur inftitutum, metropolitan! fingulis annis cum
*' fuis fufiraganeis provincialia non omittant concilia celebrare. In quibus de corriί' *" ·■ gendis exceffibus, & moribus reformandis, przfertim in clero, diligentem habeant
cum Oci timore tractatum, canonicas regulas, & maxime qux ftatutx funt in hoc
generali concilio, relegentes, ut eas faciant obfervari, debitam pcenam trafgrefloribus infligendo. Ut autem id valeat efficacius adimpleri, per fingulas diceccfes fta»
tuant idoneas pertonas, providas videlicet & honeftas, qux per cotum annum (im­
pliciter, & dc plano, abfque ulla jurifdidione folicite inveftigent qux correâione
vel reformatione fint digna, &. ea fideliter perferant ad rtietropolitanum Ac fuflragp.heos, & alios In concilio fubiequenti: ut iuper his & aliis* prout utilitati
& honeftati congruerit, provida deiibc* Λx; β-ιμ^τηη χρμότν tepevenntv
... .* 9f-, ’ M**»*
<. ■
fcnptummr
ratione procedant ·&quz (latuerint, fa­ fiuvt η, aure re xxnrea^irre f«........................ *^r«r«
ciant oblervari, publicantes ea inepifeopa- 3χμοτ«α cr tbîî intmetuyèc e-tuUost , nue
libus fynodis annuatim per fingulas d i ae­ ί’τηβ-w àv itxrnv &90χν ίτπηλιδητομΙ^Λίς ·
ci it τις ηύτην rUsi ramigie» evrxrn όψχλΐοΉ
ce fes celebrandis . Quiiquis autem hoc
falutare ftatutum neglexerit adimplere, txi^nfvjti, arô rie τϊ l’iie ίφφικΐβ όζαχβa fuis bénéfices & exeeutione officii fuf- λ«^?>ί»ΐ......................................................................
pendatur, donec per (uperioris arbitrium
•/>. e» * du$ relaxetur.

d'ecrufit

iu>nûo
• MS. Μλ*..
Dc corricwt-

yn,

· torreHwnt c*ctiTnum.
"

du exctffibM
Irrefragabili conftitutione fancimus, ut
fiiMitonim.
°
...
.
.
r i.
jb,j.j ,.nc. eccleliarum przlati ad corrigendos fubdi·
»·. dcofficio
judicitord. c.
>i h.ff.a-

torum exceflus, maxime clericorum, &
,

,

.

...

ζ'. E/« si itefàÜTHi ne ierxeete

tlraxwr.

Α»αραθροίυΐ> £t«re£w θιτχίζβ^υ, <’»α
txxXwwv «porrwn; hs t· intàtivtn τάς
B?jj ΰτηχό·* tKxrea, x} μαλκ·α η3 χλην***·»
iÇ xvxrvitoSnvxt w wO» , φροημ* νί farμίλύς nrrort^urt. ws α» μ» τ» α7μα wfÇS
»'x r^5
αυφ ικζητη^ρ. *»· 3« *> twc
i/cp9<*T»<vi < xvxrwnirtiif ο’φφΖχ/ο»
iiu,nSù<rH ϋξιηζκν. κύ*μ& ê»wc Αζ «O«pμϋς τ»η>ν μηάιμίχ β·αν>»θ«χ Jiu>r|ae«»· »μνβitÇnv‘ ei μη τβ μίτρβ ιχί> τϊ C9 vite is/vsarc

reformandos mores, prudenter&diligenter intendant, ne (anguis eorum de fuis
manibus requiratur. Ut autem correctio­
nis & reformationis officium libere va­
leant exerctre. decernimus ut executio­
nem ipforum nulla confuetudo vel appel­
latio valeat impedire , nifi,formam cxceflerint m talibus obfervandam.
ΑΖ »χΐ·αβ·Η< Ι· iji xerowxw» rns xrôriyIM.
Exceflus tamen canonicorum ecclefiz
cathedrahs, qui confueverunt corrigi per χη; ι’χχλητ/'β;, αΖ ίκναίμπαζ ίιορδνδηνχι ffa'
capitulum, per ipfum in illisecclefiis( quz τβ χβτητχλ», it α’υτβ C* avreZc nie ttaifon·
talem haélenus confuetudinem habue­ cixte nie ηιχΰτίιυ Λα-ήθ^α» ίχΐσχις, lepxt·
ύ ι«<ηίξ« τβ ι’χκτχόιτβ
Ce·
runt) ad commotionem vel juifionemC vices
epifeopi corrigantur infra terminum com­ τις itufjxe dunpxvt xapa τβ .ittrnin «wrwpetentem ab epifeopoprzfigendum . Alio- ynroifyne.. ei it μή · · ίτίππος θι·»
quin extunc epifcopus Deum habens prz a*o οφθαλμέ, xvrie, wi ri
. M tl)j' oculis, omni * contradictione ceflante , rie ταρηλήφ", $ια χ«>ί«ί xawrxïf StepSw
m><
ipfos, prout animarum cura exegerit, μη τχρβγκννι^β^ν·
l*r cenfuram ccclefiafticam corrigere non
omni ron- poftpOOat .
& ’bos eorum exceflus corrigere
m].
non omittat * prout animarum caufa requirit, debito tamen ordine in omnibus ob-

En

i .«^-«..-ΜΙμιΜη

993
/nno
Christi

···>-

L A t E R A Ν E Ν S E

·

IV.

$94

**’ T ««r·»**·» the* 5Μ>»ρίς £λό· A fer va to. · Ceterum fi canonici, abfque"”7^^“
>·«««» μαλιτα^ρός «^«θοιισμό» τϊ iwi- manifefta & rationabili caufa, maxime in auturi
αχοπ», ααιγοχη» aro
$dw» · i iuiawuui contemptum epifcopi, cefiavcrint a Divi·
Jtw», η Οιλήτοι
θιλήνοι ,,_('πιηλΗΐυ
c»
nis, epifcopus nihilo minus, fi voluerit, «·/**>'
άχ arm,
ι
_. τη χαθη
___
fut» ίκκλκσία ·
ô μη^ο«ολ/τχς ης w «peu*. celebret ia ecciefia cathcdrali : 6t metro- ,rr *"·'■·*
Γη> αντ», «C »xjt»w roro «po^aVH, »«ρ ημύχ, politanua ad querelam ipfius , tanquam ZL7*
M
τ»/6τνς αυτές 3ια xeirwc ιχχλητιατιχης , iyntfupcr hoc delegatus a nobis, taliter eo»
σμίηκ της α'ληθοίας, *at3ôUru, w; à» φο£ρ per cenluram ecckfiafticam cognita ve­
τη; ·οι»ης tbioûto' TW λοιπά μη ιαλμήσνΟΊ,
ritate caftiget , quod rxna: metu talia
de cetero non prxfumant.
HpoMHfbrav ou? α’κειβνς ο< ÎJS ιχχληπν»
Provideant itaque diî'gcntcr ecdefia­
«potniînç, Λα V4* T*w *· ακτήςιο» Χιάηγμχ rum pudati , ut hob failure ftatutum
ck α'παιτχο-ρ φιλοχρηματίας, à βαρ®* τι μή ad quxtlum pecuniae, vel gravamen aliud
rpAtowi»· α’λλ’ α’υη a’xei/îwc, »ζ κ/Γνς , νι’Βηοη convertant , fed
f.2 illud
,!.'_J ftudiofe __
ac
σκ»Χαινς ς^αχολβθΗΓυτα» · ten τη» χανονιχην fideliter exequantur . fi canonicam vo­
OiAnrowi» ίκφυγω ίπχδίχητι» · όπιρ tut ?βτ« luerint effugere ultionem : quoniam iuό α’ποΓολιχός θρόνος , ΟοιρΓίττος r» xutin , per his .tpoftolici fodes » authors Do­
«ροαίχτιχοίΛΐυς αχρηΐτιίτΗ.
mino, atrentifiime v.filabit.
ι(. Πόσο» £όπο» V*' »o*to»
inpàài/nu ύκίρβάσκς, νί

ύοοτί'χτιχί»
^gptt^vmv.

VIII. De inquifuioHi·
bus,

.th .
QvvmuJo ύΰ
qu4f»1« h\>dirorum cc—
rigantur ex-

Οτκς vi *n
Qualiter & * qtiomodo debeat prxlacx^tnir < χολαζπ» nlc
Jrxxow» «xra- tus procedere ad inquirendum & punien- i.
ατ«ς, arc
χρήσιοα τ»ς n'aç jÇ παλαιός dum fubditerum excefius, cx authorita·‘c,e
ifySw;
tin r
μιτίκίιτη
.. crttiMQrfntr
----- f— φανφάϊς*
r-. .s -.
---....... Cibus .novi & veteris reftamenti colligi <</.».,rrr
«Tor λ? ον ai xo»o»ivi' 3«rt£wi, χαθ«ς «pc-^tur evidenter: cx quibus poftea procefnpm vvfpfjjSpwt ?n"f4Xa/j^j, v< lùv tuant rr,i ferunt canonicae faniftior.es ; ficut olim
t'tpùf σανοί» ιπιχυρκμ^ν . àvaynurxtTüt yàp» aperte d.'ftinximus, & nunc facri approCr tJ tueyytkfy ortntp c οιχοιόμ& Îx^^‘‘ bationc concilii confirmamus . Legitur
9
T J Χ1<ίφ OUT· «ς ϊ:ΧΤΜ:Ύ.'ΐχς
cr.:r.t in evangelio, quod villicus ille qu;
to ι'παρχοΗα auri , πχασι παρ α’ντβ · ri τί· diff.mutus erat apud dominum fuum ,
η α'χόναι ut» ev · α’πόδφ· si» λόχο» της
quafi dtifipaiTct bona ipfius , audivit ab
αίχονομης σ» ' b’ yàp Jtanrw ire ùtxonoptiv . ii.!o . ^Jttd boc audio dc tt ? Jicdde rafb,(
Και ê» ri fytaft i xi>ti®* «<» ’ **ηβή· nti* vtiiteationis tua:
snim non potent
σομαι i£ <3« m xaru rfu xpauyliù to' jl »ρχο· ^illicare. Et in Genefi Dominus ait: b<.-ctnt:. >i
μ$&υ ti( ΐμί συυυηλβίηι · c/ξ ai·/ νεήσιαι» JL-csdart, érindr^o, utrum clamorem, ouiv'
tpanpèi a’ucirix.vTTt, crt b μο c/ ο ύιτόχοφ*, uit ad wc, opere comf1evertnt. Ex quibus
α’λλχ vi ®rT’y * Vfttrù; urat-», η Sfo.' τη;
aut bon: itibus manifefte comprobatur ,
χραυγήζ VI φημη; Uç τύ «îrt Ta Cirtpripi ^ρο· *^quod non folum cum fubditus , verum
«λθη , · μ^άη» <apa xaxo&Aù» , v< x,m- ets«nt cum prxiatus excedit, fi per cla­
Âc^fciy, α’λλα καρά χρ^οιοητίχ»» V4 X'AapJ» * morem & famam ad aures fuperions per­
un άναξ μόιβ» , αλλχ (t χ<ι>λάχις · Sutp i venerint, non quidem a malevolis & ma­
κραυγή yvwiH^t, v< Λ ϊιαβολη oawpoF, χρ»
ledicis, fed a providis & beneftis : nccfe••.αίτιο» της ΰχλιιαίας
ytparripw τ!ώ αλη- inel tantum, fed fxpc ( quod clamor in­
θ^α» tfyn^t&ai, *χα Ί» mpayfiar&* ynrnuit, & diffamatio maniteftac) debet co·
οδη ή acicrrç , ν< i xaw/xri 3/ανολη τ» ram ecclefiz lenioribus verititem diligen­
σφάλμα ιχχοψη τβ άμαρηηας · βχ ύα~χιρ ί»
tius peiferutari. ut, fi rei popofccritqua­

v·

litas, canonica diftriitioculpam feriat de­
linquentis: non tamquam fit ador & ju­
dex, fed quafi deferente fama , vel de_ nunciantc clamore , off.cii fui debitum
ripoy tct'v ομος φυλαχθη/α/ Ο* *ί opoifw- fcexequarur . Licet autem hoc fit obierση · u τηις %σχιρ i«m riSttrnu tic βίλΙΦ* , vandum in fubdicis , diligentius tamen
xJ Sittt à Xuüavnt
àpitrxwti C> tJ if^ obfervandum eft in przlatt$,qui quafifiάφφικίκ sixparnrOa» » μότο» ίλίχχΗ» , α’λλοΐ
gnum funt pofiti nd fagictam , & quia
Vf ττΓπμά» , ο* τσκ α>λα χζ
τ· καλλά- non poftunt omnibus complacere , cum
χ<ί αφοβίζ»» .
. . w èta η Λσμ«» , ex officio teneantur non'folum argue­
crlfAr^wi η μ/roc ^5 ααϊλνν ΰφί^ατται ιζ re, fed etiam increpare, quin etiam in­
Cot'fpa; »άχ»ση» . >£ Stà τβιο οι aytu ποτό- terdum fupendere , nonnunquam vero
ρις β·οϊοηηχ»ς 3ζίΠ>ξαχτ» , ?»« ή χαττ>Γο·« ligare, frequenter odium multorum in­
^patrâmt «, paitut «^α*3ιχθ»βτται , *ίς currunt, & infidias patiuntur. Ideo fan·
μΐ atunSpcui/j^ivt φ Γύλοι* σνμηνϋτ £ τΐώ> di patres provide ftatucrunc» ut accuCtntil. GtKrrtl. Tom. XXII.
R.rr fatio

Citpyàn 1Ç xéjtfî · α>λά ok φίρχστκ τη; φ»ίμης, η a’»aj-^<>Aôe»i; της κραυγής , η τί όφψιχία αΥτΒ χρα όζαχολβθ««»ν . κχτ St τ»η
φυλαχθη/όμ^υβ» iri» c» ernxeort , t’w/μιλ»-

β».

*■

,9f

i

«xwÿ*jrnus

CONCILIUM

fw»»ic n.

---- -- —(ano palatorum non facile admittitur, A »«’χ4βμία * c< μχ «<ej3>k xapa^tSi nt^ti ,
7J f'Ac.·
cHRisij ne concuffia columm» corruat aediHcium: it
<*’ it
*- «’ μ·»ο»
— °'
' , «Μά φί ™
’ ··”· CHRisn
• >m*
nif: diligens adhibeatur cautela , per
[
pà ι^χλημαης à
χλκ&Μ| . xnr Jn.« »··»quam non lolum falfar , lcd cnam ma­ χθ/λχτχτ «p»y«7v ήΰ «a^frûmr , *>χ μη ιγligne criminationi janua prxclndatur. a^n;uft!u9tÎTtr àiùtta · «Μ* η« <9^^cxri χρμ
Verum ira voluerunt providere prxla- μη «μαρίνα àiptii, xn' Λμφπτρας τχς ti­
ci», ne criminarentur injuile, ut tamen tra &ραης &iff)p(jfylu> terpuer ·
ωί
ii X ίγχλημαΊκή χχτχ^βςΐβ ητις ili μιίοΐσιχ
caverent nc delinquerent infolenter
contra morbum utrumque invenientes x’ixiXrç, fyvm «roxx^/Jp^cv , ««tCÀirft ,
congruam medicinam, videlicet, ut cri­ x’ μη ήμιμκ *ρ«ίλ9............................. xawer- f· «Μ* irtir ixàvn
ixrarwv inrirn Fû4><.*,*>
minalis accufatio , qux ad diminutionem capitis fid eft degradationem) in* ί/χβλ-^ί * ’*« err* rSn À apavpà α’ναβη ντις
tenditur , niG legitima précédât inferi- »··' χολυ itir VKxrixXt α»οτ«ιηθ.ΐ«< ax(«»
ptio , nullatenus admittatur. Sed cum
n i>\a turituût vd»<
· ίη«μ» Uc r» t*x£qn|rf</ m' xv- 'Crr.;^.
fuper exceflibus iu’s quifquam fuerit in- ’
famatus , ita ut jam clamor afeendat, λάτπ» ης avii ttroirni , û ϋξ
, qui diutius Gne fcandalo diftimulari non ew jjurve , «λλ’ ιχ SiK^trmç «Γάιηκ <·ρ3»λil μ$
pofGt, vel Gne periculo tolerari, abfque 9uffn * Ιμ»κtàr f Capù ri ττπιισμχ,
dubitationis fcrupulo , ad inquirendum aaSatftàf àiô τϊς τύξηχ, ni-w ix τ?γ ha& puniendum ejus cxceiTus, non cx xtiÎtwç tùroxmSr rtXtcoi · Strip /r/ xxrw w
odii fomite, fed caritatis procedatur af- β’χβ'οχτ/» Try ΰ-χ^ιλ/χία' , Zx ττ( νίχνναμίαζ
fcflu: quatenus, fi gravis fuerit exccf- τι» «7χο?ο’μ·ν «χο«κό&«< , η» μιί ΐιωάμ^ον
fus , ctfi non degradetur ab ordine, ab rit tauri «χοχμ/χς χξιο» ÎcjuÏxi λο^ν.
ndminiftratione tamen amoveatur omnino , quod eft fecundum evangelicam fentcntiam, a villicatione villicum amoveri , qui non poteft villicationis fux dignam
reddere rationem.
nj ι·λκ. Debet igicur efle prxfcns is, con-C X,>i) nt^apiv Uvat aapim riv tut&'
Mar f.r- tra quem facienda eft inquifitio , niu tint η ζνΐηϊΐί , ii μη it at n ar aura n it rfrt <·,-«.«t**» fe Per contumaciam abfentaverit: & cx* άχ^θκαν «Vf ‘ «Ç t\n$viffirn<t αυτύ tù *t~'f*
Çnrnïrfftrttt t tr« itnn&ar Ιγρ ?>· · *·*·*
<j- ponenda funt ei illa capitula, de qui- φχλχιχ trttj
pre- bus fuerit inquirendum , ut facultatem eaxiiXH» ictui»’ xJ i μίνα rù pn^tvnt, e/fx^^u
r.eitm Mcu- habeat defendendi fcipfum. Et nen fo- κ; acru η’· «νοματη ?J<j μαρτύρων ίημββ-ιΛ-ürtddxi- |um dj&j t fcj ctiam remina ipfa :e- <►?«· 11« Tape rt »9~ «ppôn φχνΐ · i μία.
ftium funt ei, ut quid & a quo Gt di* α>λχ iÇ axpaypapai >c a/ α·,χλι!<ΓΗς ai κμ.!·
ôum appareat, publicanda nec non ex­ μνς Ιίχθχσβμσβί · μη irta li iurttepcr ·*·.»ceptiones, & replicationes legitima; “ad-, paru» itaCoXni Vapaypa^xù rn i-xùtXtictv xi
* Grati lc*
mittenda: , ne per lupprvflioncm nomi­ Mdatftài.eu xkaiàv à riXjua νβρίξη.
timnr
num, infimandi , per exceptionum ve­
ro exduGoncm, deponendi falfum auda­
D
cia prxbearur.
1
Dfè* T» ί.ορθ*>θχ/«« >ί» TW ÎÇÎ VtWtivH Loti*e bi
Ad corrigendos itaque fubditorum exccfTus tanto diligentius debet prxlatus •xrcffwi, ne·»™ a<e>0t'ripey ijtiXa ·
adurgere, quai to damnabiliusjeorum of* ra>; i/^ava'nvat, iff» ίχιζημ·ΰηρα if tv fl nt
fenfas defererct incorre&as. Contra quos, <; φ α,.^κίμμχηι χ<η.λ«<4^< tiiiop^xru .
ut de notoriis excefTibus taceatur , et ii χχθ’ wr, *►* 'Vtti ?ÇS σινημανμ^Λ»» exc&r
tribus modis poffit procedi, per accula- fftàr fft^xnùf , ιζ μ rori potati iuan^f ftuuitur
, ifao'ytàtas ,
tionem videlicet, denunciationem & in- <vpoiXùHvt il a’yu^ni
quifitionem eorum: ut tamen in omni­ < ιχζχηίπ·; ανφ * *rx c/*w? ώ» ύχλτ «’«e/·
bus diligens adhibeatur cautela, nc for­ fini vapa%f9p àff^i’Ane, (JM iruç tffirf ifa.'
te per leve compendium -d giave dif- pxltcti νφχΧίίχί^ ài Captlav fiXàCUu StefiXnpendiu.n veniatur
ficut accufationem. ·?» · J; tW νίμιμ» ffVtppltù ^ipiffip^ib
legi.ima prccedere debet inferiptio , Gc _Xpà et η! ΙγΓρνφα· Sn>i < τίώ
. .
.
_ .
...
· :_
& drnunciationem caruitiva admonitio, E»i
reOw/«» >Ç rlul
ιχ·
& inquifitioncm clamofa infinuatio prx- ζχτητ<» βφ?<λΗ x jAùièjr.'f ^fiXafiOv’ txffivm
vtnire : illo femper adhibito moderami­ «tl Χχρβχ»θ«τυ« rni α-,μμιτί)*» ♦ Λ*
jni x»c$efffX ?
ne, ut juxta formam judicii * fententia;; nv Ttirey τί$ x^fftui ,
~*Ù
quoque forma dictetur. Hunc tamen ot· tJxv; t*rtO» . Twhn» »»« ‘îiu
dinem circa regulare» peifonas non cre­ %a»îyixx <œ/e<rxnrx ·’ wfafy tta β-φϋρχφν·
dimur ùiquequaque ferrandum , qua: ,, Xcr^nffol^dut’ αηρ, «π · at’rlx ι’χζητπ\
cum caufa requirit , facilius St liberius; Λχολώπρον nsi iïtàtptinp* Jxwtinu i*
a fuit poflunt adtniniftrationibas amoveri.> iitw ItxxoHwr axwoH®&«»‘

e·.

I

a._
an.no
■ ■■f.

MS. Mtt.
Qjwd JxxLmi
fable.fecuvdua diverti*
_______
Hteerinaan,

ENSE

IV

ΙΛτ*

*

90

IX. de iiwfit ritiiiti in ttJtut

anno

CHRISTI
«»«»·
Ibid. 1. ■■nr.
,. de ortk o

Quoniam in plerifquc partibus intra
eamdem civitatem arque diœcefim permixti funt populi diveriarum linguarum,
habentes lub una fide varios ritus & mo­
res difiriéle prxeipimus , ut pontifices
*»* oZ dp^apièt fÇS ηπίπί» «ολκή, Λ croewr hujufmodi civitatum five diœcefum pro­
•PvrofcaMni’ àtSpas ciSrpwat , « tihc χβπΐ videant viros idoneos, qui fecundumdiTOl Φ v&m» afi Χ$ γλνπνν to
verfitates rituum & linguarum Divina oftrnvAtrM-o, w'
θ«· βφφίχκι e’uwfç »v/nAt'nwo
—' to »’’~<- ficia illis celebrent, & ecclefiaftica facraβΐυτίς λο^>® meota minifirenr, infl·ruendo eoa verbo pa­
χληβιαπχά pusipja , SiSdewns
<
·μ·<«( 1Ç ùnSsippart. »»»Àoop!Ju Si ν«»ηλκ« riter & exemplo. Prohibemus autem o«*»β pi pia w'fi «brfi «ββλζς ί cùae/®
mnino, ne una eademque civitas five diceOops; αρχηρ&ί ΐχρ , *ίς Fr ννμα ίιαφορ/κ cefis diveribs pontifices habear, ranquam
χίφαλάς >Tjtrri ripas . α?λ’ fdr Si aitias fu- unum corpus diverfa capita, quafi mon3tiras ίχβ.χζντα «rx>»n airtirp t ®
& flrum. Sed, li propter prxdi&as caufas
τ» vir» ««θολ/xor anptrùnt nis ·9ημ »’««- urgensncccflitas poflulaverit «pontifexIo- rwç αύμρορφη, ‘Vpofi^trrtxy Siani^u x«9j- ci catholicum prxfulem. nationibus illis
rdn> ituri dtrtapinmn cs ηις βρ·Χρ^«- conformem provida deliberatione conftiσι, ris xarù verre ieiifyw dur}- vvfisw w
tuat Gbi vicarium in prxdi&is, qui ei
•ύαοττπτγρδ^ον. S^CS »’«» ttf
icuurir ip- per omnia fit obediens&fubje&us. Un­
0«λλη, dra$ipans £'S*< ùu>n» ^tiru %P*r- de fi quis aliter fe ingeflerit, excommu­
àùn· £ si paSi Sntf ererXev* , a’vo vsriK----------------------------------------------nicationis fe noverit mucrone- ,
percuflum:
ιχϊλητιχΓίχΐί Stawias xarvtpf&taô/jfyw.
ncc. fiÇ refipuerit, ab omni ecclerrdrrnç si dvayxàin tr«u9 xtapnë Cpa%io- Gaft ico mini Aerio deponatur, adhibito ,
>»c <β^ο£ ri Tiir iwwnp aumtrae/er χαλη- G necefle fuerit, brachio fxculari ad tan­
tam infolentiam compcicendam.
wJÎiîi.
Evfrifi d» vÂfkaiÇ piptatr cnit rns durât
τοΛηκ >Ç cvveiecr» dvapiynutrn **·· Ι<«Φ«·
p» ΓΛμοιη», ίχ«,Μί ûa· μύσ «<f» »«w«
niuà&ief ήφΐΓρ$»κ <operai<Wf& »

doAw

MS.

L ATER AN
A

0*. Οτι ·« <VMtr«nc ιίφ* ίβυτνΐ pari res
ίιβφορβί fJS »θίν χυύκ «φΐλκΌΐ
ιχ«» JzîawxeAw.

CHRISTI
■

INNOCENTIUS
p. m.

i. Ol· « tvinavx ύφ* iwrif <9pes ii St·
*«*, «riF« ÛPoAoy*

m™

X. Dt pradicetsribut iafli·
uuadit.

ty·» φίΛΜΙ.

dura pcvu-

Ium viro»

<X

theoioffMb·-

,

w

,

w

Π^ο; wc «MmC nii M nmniay «popwew
XV^ttnaôi λαν fi 'FN’IIj * i* pip* τβ
W„:
. ^ζαφιπχ «vnS ^twid-wret ar«y»«7o» . οτιβιρ
J-.*1* J* wf » rvjuut nÿ ùA«J,i»»uç >Ç fi
s».*«
fipvpectt ÇVprnu . Stiti lia ir’ «pv
•rar»r..
we/]{ ρ?μαπ ix-

bredrbeot.

tfst sipeerts ^ti. odes iretSii ν«λλ««Κ rvpfiaistt , Srt si itirwtot Stà »Awrvc tnapàtt fi«adcecMtcrv|Uurru«$, fi Ζχθρντ
inSpspàs , fi «urias «»«i · fre jufi

Si iMcob** ôrtwswç, rfi» C* «vrwç dSuupa•Swcopi^Lw ολοκ,
τ» λκνί pà ·»«%φην#«
y<y/i·.· il iavffS i» ϋξαρκναι fiutxvrRr τ^λ«<5
ri püpa θ<ί, μβλ«·« Sià tds ηλατ^βκ d*··
lias i£ Staxr^upiras · rfutxji Staw^t θκ-ηιζαjÿfit tsa si iaitMtl àfSpat siSnpMat xgpvs
ri tv tyit xipuppans ίφφίνν» nni^us ixζίΐτηθηται *ρ·σλά&»αιν9 Iumitvc C» (pyp xf"

Ac»9^* ·! runs rvc t’vintappSjpK duitis λ«ν«
«n «v?îS , ivri Si ituif^S i Switnm , »</enmrri/4w* » durit ο» λ·>· tixtStpwsoi, $
0»tSsiypxrt‘ Λ duni , Smt St'vmt, ·»<wfivnst id eW««7« J.wwitwrer ·~ prints Si

«rfiwar fÇS dxaynu't» ηφ/αφιχ^άαιν dttsvw ri &stp»9intt. ·θθ» teptstbnpca. rirov
aet&Stjxdit, irw mos^Ntapfc
ίχκλιρ
eioKt ifSpat cttfifMvas re^firw , ùs «r luiwm «
findit C nunp^dnt t·
CsntiL Gtntrel. Tom. XXII.

Inter cetera qux ad (alutemïjte&ant po- «w. «p.
puli Chriftiani, pabulum verbi Dei permafr*
xime noicitur ûbi efle neceflarium, quia
ficut corpus materiali, fic anima fpiricuali
\ibo nutritur', eo quod nan in foie fantni. &···*
vu aeett, fed in essai verbe fited pretedit de
orcDei. Unde cum faepecontingat, quod

epifeopi propter occupationes multiplices,
vel invaletudines corporales, aut hofliles
incurfus, feu occafiones alias ( ne dicamus
defeélum fcientix,quod in eis efl reproban­
dum omnino, nec de cetero tolerandum J
per fe ipfos non fufficiunt miniflrare popu­
lo verbum Dei, maxime per amplas d ioecefes &diffufas, generaliconflitutiODCfancimus, ut epifeopi viros idoneos ad fanâx
prxdicationis officium falubriterexequeudum allumant, potentes in opere defermone, qui plebes fibi commiflas, vice ipforum,
cum per le idem nequiverint, folicitevifitantes, eas verbo xdificent&exemplo,
quibus ipfi , cum indiguerint, congrue
neceflaria mini firent, ne pro neceflariorum defe&u compellantur defiflereab inccepro. Unde prxeipimus tam in cathedralibus, quam in aliis conventual ibus
ecclefiis viros idoneos ordinari, quos epi­
feopi pofliat «adjutores & cooperatore·
Rrr a
habe-

CONCILIUM

"““JE”

·«»

—habere, non folum in praedicationis officio, A χ&ν, i μ·ν·ν ce t«S tJ υφίγμβχκ ·φφ<χ«φ . ANNO
ri c^«xm3«wu ric ς^βμολβ^ήατί<ς oiRb rr
chrÎsπ verum edam in audiendis confeffionibus, oNri x}
'·>*· & poenitentiis injungendis , ac ceteris «J trtn&iitu ri inrfiw, $ Asree ri
qux sd faluretn pertinent animarum. rameicv iiaeifsrni ψυχ»» * ri ii tk t»t>
Si quis autem hoc neglexerit adimple­ ιχνληρό ΛΛΤαφρΜτρ , «·φ«τρ ύε»ΧΗοθ« Jmx·
iitWH.
re, Jifth&z lubjaccat ultioni. '
>

XI. Dt maii/lru [cbalafttcii .

Je iM.gi-

ti. Ira « t ri'rxor·/ iiSttniXn ΐχ**τ·
SièaÇovnif τΰς χλη&χός.

t*»s

MS. Mit.

Ε'τ«5η ηβιν it îvittav >Ç η* tJ âvoytvti- Ut epifeopi
Quia nonnullis propter inopiam, & le«ht στνίη qyj £«αι&α τj egfoxôrrto èçtupü·
iJ/ aumh- gendi rtudium & opportunitasproficiendi
beiM , qu*
d>o m. c.fubtrahitur, in Lateranenfi confilio pia fuit m, d» rr ri Aerifaûr truroÎv Ae«0ri Sia· cieticù d»·
ηαρ «χαίτης χχθιίε/χίς ce*“tinftitutione provifum , ut per unamquam- Βτ»'ξ« ονβααοηθη
que cathedralem ecclefiam magi il ro, qui (χχλη^ίχς S.J«<nriAp TjJ Ίάς xArejxài της αυ­
clericos ejufdem ecclefix , aliofque fchola- τής «’«Ane-rat, usu' τ»ς λ«τ»ΐ φο/τηπΐς vnares pauperes gratis inflrueret,aliquod com­ ^ai itjpteiv vxtS^mrt , άρμίζ·ν tiiitw Tt
petens beneficium prxberetur, quo fir do­ i:aptt%t9r · pttp «» x} r ri itUewvnc α»αcentis relevaretur neccffitas, & via pa­ χβφί&ρ αχβί^χη, ’Ç °5’ί φβπρωθη «Γί μ«*teret dilcentibus ad dodlrinam. Verum Sarirrv rit &ί«τχήρ. err St ώ> τβλλαύς ι’χχληquoniam in multis ecclefiis id minime ob­ β-ιακ riro άίαμΰζ φολαίτππκ · ήμκς τή» βραρici vatur. nos prxdidum roborantes Ratu- pi^rivx» ο^ιροπί διαίτνζσ , «Μπθιρφι ί»«
tum, adjicimus, ut non folum in qualibet μη μο-.ev C? «χαίτη χα^ιϊζμΐρ «’χχλητ/χ , άλ­
cathedraii eccieiia, led etiam in alus, qua­ λοι HJM Ον utri άλλ«κ νν iv àwrtpxtawn ai
rum fufficere poterunt facultates , con- Xroeixr,
_ , xxntra9f διίαίτχαλβς '(ίίήμνν nepa
Aituatur magifter idoneus a prxlatocum ri espatrum
τϊ xarnriA», η τ« iyttri• p<T»1 capitulo, feu majori · ac fan iori parte ea-μίρ*ς ri xxmriXv «χλί^Γ,τόμ^νβς , ο τάς
«r»,, nw pitu|i ? eligendus, qui clericos ecdefiarum xAr,enri;
auftî «κλητών
φ «λλ«ν iw*’u
ipfarum,& aliarum,gratis ingrammaticx pw cv γρχμμβτΜ τιρντΐχ£ Aorye/i Jr5«facultace ac aliis infiruat juxta pofle. Sa- ξων xxni ri 5<u>«riv .i
μη^ονβλκ «xne metropolitana ecclefiatheologumnihi- χλν,σίχ Ζκλόγη i% Jix:ra
riy τκ'ς it·
lo minus habeat, qui facerdotcs & ahos in fi;
ôtattf d» τ»
Hic auttiiu, facra pagina doceat , & in his prtefertim informet qux ad curam animarum fpeftarc noicuntur. Aflignctur autem cuilibet magiflrorum a capitulo unius prxbendx
-^Gra.^dt· proventus, & pro theologo a metropdirano tantumdem : non quod propter hocefλ*'·
ficiatur canonicus, led tamdiu reditus ipfius percipiat, quamdiu perftitcrit in do­
cendo. Quod fi forte de duobus magidris metropolitana ecclefia gravetur, theologo juxta modum prxdiélum ipfa piovidcat: grammatico vero in alia occlefia fuz
civitatis five aicecefis, quod fufficere valeat, faciat provideri.

t nc uun

XII.

De tottMMiicut ctfituHs mcnacborwn.

In fingulis regnis five provinciis fiat «k triennio in triennium, falvojuredioccefanorum pontificum, commune capitulum abbatum atque priorum abbates proprios non
*Ioj»c>v·· habentium, qui non confueverunt tale capitulum celebrare : ad quod univerfi conve"··
niant; prxpcditionem canonicam non habentes, apud unum de monafteriis ad hoc
aptum , hoc adhibito moderamine , ut nullus eorum plus quam fex eveftiones
& oilo perfonas adducat . Advocent aurem caritative in hujus novitatis primor­
diis duos Ciflercienlis ordinis abbates vicinos, ad przftandum fibi confilium
& auxilium opportunum , cum fine in hujufmodi capitulis celebrandis ex lon­
ga confuetudine pienii s informati . Qui abfque contradictione duos fibi de ipiis afibeient, quos viderint expedire. Ac ipfi quatuor prxfint capitulo univerfo,
ita quod cx hoc nullus eorum autho,ritatem prxlationis affiumat : unde cum
expedierit, provida poflint deliberatio- Daup^ifot, 3twr<re<vw Sten^xlvtept, Tift ρϋ·
ne mutari . Hujufmodi vero capitulum τηΧλα^ηζβί
‘ . rire St ri χ«τή7βλθ>
aliquot certis diebus dontinue juxta mo­ π<7ςήμ»ρ«ί« σωιιχώς x«ri ri «θ·ς της χιτίλrem Ciftercieniis ordinis celebretur , in χης ίτιηλύδα , ώ* ? άχυβης χρβτάδνξ·*’
quo diligens habeatur tri«flatus de refor­ ηύαμϊ; xtù Λτβτυτύίηνς της η'ξίΜς , W
onto αν *ατν.σα$ρ fitrimatione ord’nis , & obiervatione régu­ φυλαξια;» xatvowxri.
lai i : & quod flatutum fuet.it, illis quatuor vwj nl· nssxpev xupûrjv , χαρά τβχτυ» ά$.«approbantibus, ab omnibus inviolabiliter fyùrui φυλαχθηπ*· *«νη! αφΟ^Μ· » a’yT/'
obicrvetur, omni exenfatione & contradi- λεγίαί , msm’ t jnxArivwc inuionvy· «e^overruç
Alone ac appellatione remotis, ptovifo ni- ίχ/Γ« C* τη a’xcAs-ity
Xf’’ ri xaT’’T<’·
λω*

tbij t tut
<t

insutu

4

,OO«

WN?CTWS

LATERANENSE

IV.
ιοοι
minus, ubi · feqnenti termino debeat
«ί »****’«’
capitulum celebrari; & qui convenerint, omis η
i»«j.
i£f C* rouT/J «m; xatraf cfyivf viuc «n vitim ducant communem, oc tactanc
proportionabilicer · fimul omnes com mu»«» μη w«»n« ίανχθβνσί» ι»7ς cuhwc, xjr a<
nesexpenfas: ita quod fi non omnes porue- ‘
»λ«<·ς ίμβ d* Sta^a’pan c’xozç «ΰλιζόλκτατ.
rinc in eifdem, ialtem plures fimul indi▼erfis domibus commorentur.
Ordinentur etiam in eodem capitulo re- ι«<^
Τβχθ’ί’νβ’β» I» or «uïrjJ tJ χβνιτηίλρ θρι«Tte < Τϊο3λι»πι •fée-wire , »*tp ru ôtera ligiofx ac circumfpe&z perfonz, quz fin>
μοναΤηο* τ· evrJ fortar* À της
, gulas abbatias ejufdem regni five provinμ μό»οχ φ μβναχαν , ύ*β «J ί$ μ·»<τρ<»ν ,
ciz, non iolum monachorum, fed etiam
χαη> w ixàot cpwaffîiu τΰτ·» «Wû » Μ monialium, fecundum formam fibi przfiύμύι ΐβιμιλΜντβι irtrxivndat. 3rep3»nvc xam, vice noftra Audeant vifitare, corW dvawvùvm artp «» Sup^tirttK w' arsaw- B rigentes & reformantes quz corre&ionîs
Tkiwi îSvn tüûar ina Jmtp ·» rw κυβφ- & reformationis officio viderint indigere:
nirûv τί t»'w StatyHirtKw »« rjf ίιβχνηχς rav- ita quod fi reâorem loci cognoverint ab
ηλύί àiexjvtàwôfjfyw , «M^crAdnM-av 1/5 adminiftratione penitus amovendum, dei!ίφ ternir*, ha rim ànvurü» çparrirn . nuncienc epifeopo proprio, ut illum amo­
•«rp tarit reoirp, etunt ai ίβ/ηιττίηι vus· vere procuret : quod fi non fecerit, ipfi
àra^tpimrar «iç rlu ni asereA/s* θρ·» όξί πχ- vifitatores hoc referant adapoftohez iedis (
<π» . n avii tin φ( ni xarartxà ^pirura κατύ examen. Hoc ipfumregulares'canonicos re^.^t'
rè n'&« θι'λο^Μ <jh tenmfjfy vefxtrnpiù . fecundum ordinem fuum volumus &prz3 perion»
d I» à t<uÎtji ri ^voTFrr, t? Jt/rtsA/ac tbalv- ci pi mus obier vare. Si vero in hacnovita• Cm. ·'
Φ
μ»ΐ iv- te quidquam difficultatisemerferic, quod
ϊήτβζη 5ι«λνθϊ»«< ’ «ii rüù rS avsroAnw 9pa­ per przdi&as perfonas nequeat expediri.·ad
ra «tieir ίίχη rxarteî^a ar«ofp<d« « ffS ôfavr apoftolicz fedis judicium abique ica nd alo
arapa9pavfan φυλαχθΐνΐΜ ffS βνμφέκμ Sut- C referatur, ceteris irrefragabiliter obferva·
rxt'4*< «jMNrôfmnr.
tis, quz concordi fuerint deliberatione
provila.
Porro dioecefani epifeopi monafteria fibi a,Ji"·
Qi }$iint t?c C*oe«c irinarat n» avwZç
ûv»nn>^j^Mt poMtaitia Sa» βτηιΐβζ»Πίσ·«>β»«- fubjeda ita ftudeant reformare, ut cum ad
rvrau*, ira îno «if aura ei trtntntTnt ea przdidi vifitatores accefterint, plus in
^βιλΰόβο, rAi'w Ce «zw/'r Xppwcs traira illis inveniant quod commendatione,quam
j à Stepdùewc *u â£w · irpartxTtxiSi att- quod corre&ione fic dignum : attentisme
*£oyn;, A a μη Si àvtfS ni «ipnf^a^pavari^a przcaventes, ne per eos diâa monafteria
ateptrte rarer trtfiapt9iter· Sri inn 9ίλ«- indebitis oneribus aggraventur. Quia fic
fjtyi ni
vrtpripvi !ι&β φυλαχόη»««, *ί μη .volumus fuperiorum jura fer vari, ut infe­
f&Asdat lii xetrunptc vfitff ύπ·μ*<ΜΗ·
riorum nolimus injurias fuftinere.
Πρβί Tanti ίβ-φιγμ^Κ cparteaity virai
Ad hocdiftriâc prxeipimus tam diœce- Λ^·&«&9iinîi trirxirati , ira ^parûrati nîf Dfanis epifeopis , quam perfonis quz prxopattafjtyiati ίφ ηλ«β&χβ··/4Μ* «ejiréAwr, ira erunc capitulis celebrandis, ut percenfu*
tut xexwc ΖχχλητίχΓίχϋί, trtxXnrtvi anaxnm- ram ecclefiafticam, appellatione remota,
9«innt nejr^ir^urt rit urmriptu , »«£ο*«έ, compefcant advocatos , patronos , viceβηηυΰκ, χνβιρήηί , «*T«A»rxxw , μιΓtrà- dominos, reâores & confules,magnates &
rat, £ rparninti, ùn rrràf â>tar, ha μη ni milites, feu quoslibet alios,ne monafteria
μ·χα<η*Μ ηλμήβντι ^panpiifû dr ^parùnatt przfumant offendere in perfonis ac rebus :
• Dee* ·
·Ρ«5^·β·<» w’ * '■*** teparxptiawtt, avrin ac fi forfitan offenderint, eos ad farisfaâio«ii tû£ ixeniwlar inwvtyfytuwot, £ μ»ΐ ti~ nem compellere non omittant, ut libe­
rural , *>i er eXX^fpwnper >w' nppwwnper r/S rius & quietius omnipotenti Deo valeant
YamAwa^p θ«ϊ ίχντντι ίηλίνιο.
famulari.
——-λο> ,·ffflXdJim
CiKJsTi «e'riu' «7»n-v«*

· îv$a Q at iitrwMftàtfyai Ahilo

Deed titulus in codice Msnrino.

_

fc

Ira μ4 Ί «λβίηι
O’pna-x**^» Sutyapâ fiapüa» rï ùotfartfi 1i θιί rvyipru dMtrâfy,
rtptüf MiXb·^», sk dr fnSsk ri Xsnri «&Ù~
rlïù θρρχΜη* iç&pam· à)9i arn «ί 9pn·
tritia» ÎrtFfawat ôt\int , μΐβτ t\ ijï le
Ιαηματ^άτ aiaMfiana . àpiuui · ^tXiras
doutai* ·<«·· ia^tptXtSi , sir xardra >Ç tUi
aaneatm λτμβτηηι àri
Μηιμβτί^ίιη
9pnm«ih.
Kfutn H XMAdeptU ha

μΗ

rtrti

XIII. Dt novit rtlijitaihu fnMitit,

ibid, l «.
rit.

Ne nimia religionum diverfitas gravem in ecclefia Dei confufionem inducat,
firmiter prohibemus, ne quis de cetero
novam religionem inveniat : fed quicum­
que voluerit ad religionem converti,
. unam de approbatis affutnat. Similiter
3ui voluerit religiofam domum fundare
e novo , regulam & infticutionem ac­
cipiat de religionibus approbatis.
,
Illud etiam prohibemus, ne quis in i
porçp?
diver\

1005

INN?QinT,us

CONCILIUM

rxmxRicusn.

IOo4

——diverfis monaftcnis locum monachi ha-Ac» ίιαφόρνς μοηκη&οις v·*·» «χ·*» τηλμήη»·
vir , μήθ'
μοταΠΗρα
ciirSti **re Plumat, nec unus abbas plurin' Ut
* ·-·-■- χολλα ....
- -W·

·»·».

μίδα».

bus monafteriis prxfiderc.

tf. Ore/ f^tparfiei αλτ^ϋν.

XIV. Dt incontinentia dcrtcorun» punienda .
n>y. «it. ».
<·« vit* &
nonml.Cler.
c <». Ut

JkiJtm .

AC- Mm,
De contiI1CMU clef*l rkorum.

Ira
«Xne/xw» fi· w%xj fi» VMV/Mtfii
Ut clericorum mores & a Aus in mdius
rwreformentur, continenter & cafte vivere ηί Kfiiriw μιηρμι6μη9ύτη, ίγχρατύς
Audeant univerfi, przfertim in facnsor- φροννς Ç»r tvtpiAw£wr«» «tarât · c4£arpirwc
dintbus conftituti, ab omni libidinis vitio ot Cjt nït itpati χκροητίαις xa^irxxrjfs , «·
prxca ventes, maxime illo, propter quod »9* varràf artXTMac να'θνί ίανΊης χαραπφβ,'ΤΚ ,
τ»
·φ«»*
ira Dei venit de cœlo in filios diffidentis, μάλκα ôtMN it' ·»φ ή
quatenus in confpeAu Dei omnipotentis, ίρχίηι *»' TO l»’i ΤΙ’ί ·»«*$*·< * Μ ÔWWV
puro corde ac mundo corpore valeant mir ®> τ» νανηχρατάΐ θιβ dKtx&vti wfJZjr <t χαθβniftrarc. Nc vero fac>|itas venir incenti­ pÿ «χίματ* l’^txrwvt itaxordv. "v* it μη >i «Cvum tribuat delinquendi , ftltbimus, ut χολ/’α της àçiffitx xôf·» napà^p ri άμαρή·
qui dcprehenfi fuerint inconkfientiz vi­ w χαθίΓμμοτ, ira « χατνληφ^χνόμοτβτ t^S
tio laborare, prout magis aut minùs pecca­ τηί αλολβκτι'ας χ«3η xoxixr, vc μϋζοτ xi »pu
verint, puniantur fecundum canonicas fin­ Aarnr άμαρτόσβστ ,· xafi» π! χατονιχη Gitvîc·- ·
itiones, quas efficacius&diftri£liusprzci- ματα, axip tùnλ»Προ» xi αφικτοηροτ ιοιητη· '"*n,u'
φόβος Λ β»«pimus obierva-i ut quos Divinus timor μθ» φολαχθηναι ' **α »ί ο’
χχΛητβζ, xjîr ijx^ôjwpO* tomi ηψαφιχξη
a malo non revocat, temporalis fi Item
pana a peccato cohibeat.
l’x τηί αμαρτίαν.
Si quis igitur hac dc caufa fufpenius ,
E? τις πτχαρίν ix τώζτχί τϊς «ι’τ»« ι>·«Divina celebrare przftimpferit: non Io- vaptfl&ïf, ηλμήα-ρ ιτιπλβί» η 3 tea1 «μονορ
lum ecclefiafticis beneficiis (polietur , ve­ in τ$ ιχχλ»)<ηαΓα«ί» £ιρ>ιτχμα^» ^μ^*»,
τϊη τ» 5<<»λοχο «πκσμα aiuituc
rum etiam pro hac duplici culpa per- «Ma <?
xe9eipti«5t> ·
petuo deponatur.
Ο« it «pwfwrrt. w fi’1 * wrsu»m fiAu»ie«fi
”*
Przlati vero, qui tales prxfumpfcrint
in fuis iniquitatibus fuftinere , maximcob- wte «ΐ/’ήο a’ro/jua/ç ύο»μύν»ι, μα'λ/Γβ it! τΑ·
qui non at>
tentu pacunix , vel alterius commodi ξ«
j
φιλοχρηματίας η ι'ηρβκ νφιλ(Ίς aporxat dust unt ;
Gt»<e, qui
temporalis, pari (objaceant ultioni.
j , όμοια ù>MH«?«aar iimitttiofit.
pu
non ferraΟι Si xxrtt η της χμρας
Γ0ο; un ττψή runt . ut fir
Qui autem fecundum regionis fur
morem non abdicarunt copulam conju- (α-ντις T»ir γαμικν νι^Χζίϊ, »er ολι<ύMorr.T, ftefm fnfi
turn nrw
χολ«θίτν<τ«>* «’·η τϋ νομίμμ trwoi- /^rverrtu.
galem , fi lapfi fuerint, gravius punian- (bapôrtpw
j
tur, cum legitimo matrimonio polline uti. ;χιοιφ luMtrfiti χράύαι.
•

Ikidtm c. «.
-4 ir-trulK.

ΛΝΧΟ
CHRIST*

In MS. jungitur hoc crpitulum cum precedence.

XV. Dt eranda tbrictate clericorum ■

fttnaa

A crapula & ebrietate omnes clerici di 1 Α’χί κραιπάλης ι£ μ·θικ wwk ·* xAntixor
ligenter abftmcant. Unde vinum fibi tem­ άκ^^ΰς βυηχί&ο&ατ· »3ca rr» w»#» iaun7e
perent, & fe vino: ncc ad bibendum quii- σΐιχχιρααάιυνατ, >Ç ίαντκς tJ ΰτμ · μ»ίπ τις
piam incitetur , cum ebriet as & mentis in­ non η»ός n iivur iptàtfy&u. tntiirtp a μιducat exilium,&. libidinis provocet incenti­ θη ιζ ίιατοΐας àrtrfàyn cJÇoüa? , xj α’<τ*λχ«βς
ηί“ ναρβ·
vum . Unde illum abufum decernimus pe­ «ύροπιαλύττιι xiv^w. όθο»
nitus abolendum , quo inquibufdam parti­ χρηβ·ιν »()νομζ» ·λ»κ ί^αλβιχχια» ,ϋ rot ί'ττιτι
bus ad potus zquales fuo modo fc obligant μιρινη fie τ»» χάη» Icot T*J ϋϊφ "ζόο» itu>rùi
potatores, & ille judicio talium plus lauda­ χαθκοία>λχσ·/» oi’rexerw ngi ίηϋτος rj* xejrfy fp/tia» χλι'·» irattfim ό τλάος μι·
tur, qui plures inebriat, & calices fzeundioresexhaurit.Si quis autem fuper his cul­ •θύων, (t xtiArxos άφ^οταηρας ίίζαντλντ . Er*
pabilem feexhibuerit, nifi a iuperiore com­ τις Jr ia! τΰτοις iauTw aroieUx) itriM^tc*, fi
moner u$ (atisfccent competenter, a benefi­ μη napà τϋ οτιρήρκ rs^rrx^tk , κανβχοηίσ·*!
«φρβτηχοντνί, ι’χ τί £ιργίτήμα·ης pgi τί ο'φψτcio vel officio fulpendatur.
x*'» ùnayspni^u

Venationem & aucupationem univer·
iis cltncis interdicimus . unde nec ca*« ο/..» nes , nec avcs ad aucupandum habere
V iJr IM s «. prxlumant.

çTu r.t:

tr . Jlid ζνής *$ σιμτοτηιος xA»)feix«v.

XVI. Dc indnnumii tlcrtcerum,
v»w & horeft-CIef. c.

·< ciirni.

,

.

,

,

.

Cleno efficia rd commercia fxcularia
son exerceant j maxime inhonefta. Mimis,

Οί χλη^οΐ όφφίχιχ η κμίρχια χοαμιχά
μη

, μαλιςα ααιμνα' μΐμοις^ bMkfoie
—<kiKon>m

looc

«woawrrop. 111

LATERANENSE

IV.

»·

ioqi

•ntyndmf, x, ^Awnvwrii μη opo «*»rure» · A joculatoribus, de hiftrîonibus non inten------ —
ANNO
,
< ·
*
χ . ’ κητηλιβ
. ... _ τ<τηΑ^>
—, («xAr truvey, ri μη '<r<ac dant, & tabernas prorius evirent, mfi forte chruui
CHxnTi η
···»- drift ayt^xtf
----- .•..•t.t.i
C* oi*5 xA^nçalPfcvty
----- iw.'— . rit xCCtif ί caufa neceflitatis in itinereconftituti. Ad **·»
vrnric μη **ιζ/η.β*αν , μηίί *v?c n/treiç ται- aleas vel taxillos non ludant, nec hujufmo­
2*imc rapirueay . ϊΐφΛ·Ιυ> £ iamodia χιφο- di ludis interfint.Coronam &. tonfuram ha­
λϊ« <χόι>τβν ο» ΐιγβμ^ία· * ngi iwrùt ùt ntt beant congruentem ,& (e inofficiis Divinis
txxAwarixric foviniftt n, TttFç άλλβις àyx- & aliis bonis exerceant fludiis diligenter.
9a7t t νμΑίλΜβ'.*; «3«Ar^riru<rav ûxfjfcût « xi- Claufadeferant deiuper indumenta, nimia

brevitate vcl longitudine non notanda.Pan Dis rubeis aut viridibus, nccnon manicis
aut futularibus confutitiis feu rod ratis, fr se­
nis, fellis, peftoralibus & calcatibus dc»·'·.,*« ffiMarf, χ«λ£ωο“ί, iÇ vnparntwt wynttyv- auratis,aut aliam fuperfluitatem gerenti- ’
<rw^«.c >f fodut «re^voriint ftpsrt, μιΐ χρ.τ- B bus non utantur. Cappas manicatas ad Di»*·.
«Jwray. xarvstt μ£ uwnxiw tii ri Qtîov ό^φί- ■ vinum officium intra ccclefiam.non gerant:
xt&trv rn; ι'χχλησι'χς μη rn« vopfitwar· μήη fed nec al ibi, quifuntin facerdotio velpcrμία «λλβχβ o/ c* rffwrcux «Ç mporvaixote xa- fonatibus conflit ut i, nifi jnfli cauiximoris
’ fi μή itxaio atria φόβο ίχζητήσκ ni exegerit habitum transformari. Fibulas
«Ji/μβ μιττμορφαβ·»· νόρνος νοηλίί μ>> ςκ- omnino non ferant, neque corrigias au­
pttùw,ιηϋζύμχϊβypue-χί i àpyt'pa «ό<τμ«ι ri vel argenti prnatum habentes, led nec
• χ·>τβ,μιίη μίΰί ?«χνιΛ/β;, ri μ* **>ί °' ί «Ί/μ- annùlos, nifi quibus competit ex officio di­
f>ipM ύζ ·φφτ*<· τίί «ξί«ί . ·/' àpyupàt ii gnitatis. Pontifice* autem in publico & in
C> hutri? tyi Cr ίχχληη'η t'rsntàco άίυμχ
ecckùa fuperindument's lineis omnes
■ et λιηΐς texrnç %ρi<9<orav, κ’μ’) μοιχοί «Ζ- utantur, nifi monachi fuerint, quos opor­
tet deferre habitum monachalem : palliis
γλ, Si χρη φ·(’«ΐ’ Γ»?ΐ/μα μο»β^ιχ6 · μα*τ«οκ
μν
c* ΙχμοοΊ’^) , α>λ* η diffibulatis non utantur in publico, fed
ev/s&o ri
, n ίμβ^ολ>ο» τί Γΐίθβί ,^vel poft collum , vel ante peftus hinc
inde connexis.
caTiÙÛO xfxri^Cz σ^μχιχ\ιγ^οις.
xAMjruiy» φορν<Γνβ·α»
ώΐύμαπι, χολλ· 0ρβ^<ίτ.»π 4 μηρόη>ηι ù ΐημαοθητύμινβ.
t&vtrtr ip-sSpaït, d mpaoiratt, χΜχ >ς μ«πύΰοίήμβοιν paxnTi λ μοχρομύτηις * ,
• Nnn»· ™ι(

λκ.

Μλι.

De rr»pu»
& cboeut·
clericorum,

'ζ · Π/iî χρ«ι<«Αης £ μ»θ»κ xAirtixriv, >ζ χο.
ûj τήί O*fU,CT)irVÇ
'
r

••r·»4

ms mu..

rrateuira1

XV! /. De tomeffftionibttt fr ale torum, 6* ne
gHientio eorum fuper Dtvintt offiettt. μ,,}

μ

Dt.inth .

μβ»ο» τιης μιΦ sxaXn-

t>h Γ>« e< xAntww iitô^aeti αΤμβης μη h·
μηϋ aa^otroa η7ς

έζντφοιί χ^ιτηΓί.

XVIII. Dc judicio é* fertguinir dr
futili clericii interdtSh.

μ· dlAtar,

nec wreriint

forcirita

<.

Dolentes referimus, quod non fotum
quidam minores clerici, verum etiam ali­
rrwy eraMfJrrt, xrd χ«μ«5 «ejnrxt ιή eume- qui ecclefiarum przlati, circa come flat ioμιλ<χ; * *'β xtd
λ·»»Λ
nes fuperfluas & confabulationes illicitas,
μθν· ί£ί$όν r» ημιν’α vîïç notas areXiexse·» , ut de aliistaceamus,fere medietatem no­
ιζ
CRVV τί λαχ51 χχη·Λί<ψα»πς , μόλ*
dis expendunt * & fomnorefiduumrelin»
η twOoiy χιλ«3/«·μα
cprtuv i^tyttpnwt
quente$,vix ad diurnum concentum avium
χ«ρβ^«χβ»τκ etu·»^ vatyn^o crt/^xorn nîy Dexcitantur ,tranfcurrendo’ undique conti- •<;.U[l4Jt
op^pw. fieîv tya' β>λβτ, β*π»κ της itpepyiat nuatafyncopa matutinum. ,Sunt& alii qui
μόλις srtnAsTty τιζήχις & r/ί Cinurral, >Ç Miflarum celebrant folennia vix quater in
intp Tffipôr ira , C* «urtuç aapwat x«ru. anno , &, quod deterius eft, interefleconφρβ’/ϊσι· >£ «vtp vori, ont» aunu nAtômit , temnunt:& fi quando dum hr c celebra nrur
· tapnet, tb yopv cmIix Φΐυ'γ^ιτκ , «i»o- interfune, chori filentium fugienres,in:enatywi nïti
xantr^tet i^l AafxJy·
dunc * exterius collocutionibuslàicorum : * utrem»·
xj w; ««c a^ptaerc Acfxi T»iy cfxoZu/ δΐίχχήν dumque auditum ad indebitos fermones ef­
rti, Jm epsjTXTiXat μ όρόγνο π wc nt $£a.
fundunt, aures intentas non porrigunt ad
Tajüru niHut ιζ η βμ««, Ûew aoivlu' àço- Divina . Hzc igitur & fimilia fub pcena iufWuï ίλας χνλΰομο·, e-<r«rûf ixirumtniCM penfionis penitus inhibemus: diftrifte przΛωβμΜ vr«x«ü;, ‘y« ri
e^'x/oy, >vx- cipientes in virtute obedientiz, ut Divi·
Ti£itoy «μ« £ ιΐμ^χοχ, eror i ^tôiàunîi JtJ- P num officium diurnum pariter & no·
«•.Cr, enniaivt i$ ir.zfiûi ίιιηλϊβΊ &
fturnum , quantum eis Deus dederit,
ïi:xù( .
ftudiofe celebrent pariter & devote.

■βΐΐΜί"??
Αλ^ίχπς
όπ
u^*.le 14 npànpt Khntfnni, «>λ« W

• Ctrr

\Lx»0/TUV .
T

,

, , ,_

ΑχοφβαΊΜ αιμβηχ μκάίχί κληνχκ txVxùJtt
i mpodpm ’ μ»'η μην «?μβ*»«
«Μ’ ùU, ho μχητχοιύζίτβι ,
xap/rurto· fri Jinç αφορμίί tstb τϊ

Sententiam fanguinis nullus clericus diftet aut proferat, fed ne^fanguinisvindiftam exerccat,aut ubi exercetur interfit. Si
quis autem hujufmodi occaùone ftatuti ,ec-

de-

Ibid. tit. i·.
Ne cleuci.

rrl mon*ch* c >·

1007
INNOCENTIUS
CONCILIUM
nS^Jt
1008
IO 7
P. III.
>·*· * ixxAar/e/sriiwr
rA4/i^viC*ÿq
Wp»
AN3MO
—ZwT’c,e^‘f*
Pcrfonii
aliquod A #«n»in«s
>χχλητ/«τ/χ·7(«ρ**'
CHRisri przfumpfericinferredifpendium, percen- rwwi
—
-χ—'— «νηχΓχίό,
-·—r_~. Μ
i/ «.·^
rtfi ζλββΐχυ ηίμΐηι
’«· CHJurri
* μήη w
**'*■
• «•j. furam eccleüafticam compefcatur . Nec xMnerixic xeJews
quifquam clericus littéral fer ibat aut di- xXjgjxrit Γρβμμβη sxdtôa ri ppmlxitu ύν»ρ
âer pro vindi&a fanguinis deflinandas. •χδιχχΓΜΚ «?μ«ι·; Γβλ*τΖμ%,βι · ·θθ· di nuff
Unde in curiis principum hzc folicitudo βιΐλβίί #Ç4 ip^wntf «i/nj i φρ*ήί μίχλχΜΧΗί
«Me λ«χο7« tirertOtr&a.
non clericis, fed laicis committatur.
Mairie au χλ<ιχ4« >ηξ·Φ« " τζ«»«έί·»,
/Mm.
Nullus quoque clericus rottariis *,aut bafnin» »fip*v «/μβηιΐ
μάτ*
‘ms μλχ. liftariis.aut hujufmodi viris (anguinum η
prxponatur, nec illam chirurgiz* partem h™· ni nîc X^p«p>t«c» umJ/exwK ,Stàxe*sc,
><· fr^»n> iubdiaconus, diaconus , vel facerdos exer- ri itp£ç μτηχ«ιί)ζίβ·δν t Sttp tîf »u*ift riia*o'p^. ceant, quz ad uftionem vel incifionem
incifione^m in· μ»ΐ» sir^f'pH. μη'π τι« χαθαζχ<τμί üiem ζί«>tnvpv^in
/x™»· ducit
aquz fer­ W.>t$. 4*ΧΡ·
ducit.. Nec
Necquifquam
quifquampurgationi
purgationiaquzferτ ^, », ·? «■«
.-;-·r--r-r-r-», i9f·
rr^ ventis vel frigidz, feu ferti candentis , ri- Βββ-Ιίνβπ £λβριβκ, » xa^uptirnti rapx%te9tt'
bJ.
............................
...
' autconfecra’ 1
’ irwr
’
·· χνλυμχτ^^,
·
ïfi
ÎJiî αί^ίμ·tum cujuslibet
benedictionis
• Priai U·
ftbatar, ar- tionis impendat: falvis nihilo minus pro­ ιομάχν» i ίιμάχμϊ Ιμ^^ζΐ arapatôtVfW.
«m . Rtj*. hibitionibus de monomachiis five duelΛ5. Max. lis * antea promulgatis.
p-i.tem .
• Coiu-ü.
1-i- un.III.
k-; . .· ».
Jbi.'.tit.a,.

XIX. Nc ttcltfii mundanit luftllefitiibut
txfanantur.

t&.

Ira ci

nîs ixxAw/«/i
μχ' n&Sm.

ηί «*χοχμ«

Culiadia

Καηλ^(ρ9ϋπυ i θιλομ^υ αί/ο/>θ«ηι , en
Relinqui nolumus incorrertum quod
quidam clerici fic exponunt ecclefias iupcl- Tivti xXaeixM* ηίς fxxXw/at iruç «χηθιαση «’leftilibus propriis, & etiam alienis, utpo. οοχρίοις iSioti n xJa'More/wi, «ç μ«>Λο» it·
tius domus laicz quam Dei bailliez videan- χ/« λβϊχβν ri θ« 0βσιλ*χ«« oaimdar. à tut·
tur : non confideranccs, quod Dominus non C mioernç, In à xùt/nt ιίχ sîa "ra «xsôot Jm'XSji
finebst,ut vas transferretur per templum. ffg.'ni itpi.
Είβ
Sunt & alii, qui non folum ecclcfiasdiΓ* -i ιζ «Ζλο< ·? τινκ « μίην nt ί’χχλησ/eç
mittunt incultas , verum etiam vafamini* *«<ην
*’«<nr anyxiXnrwç
ατημιλήητί,, αλλα
«Μα χ} jjd
ni «χά/ν
«x/uv rnc tff<#Perii, & veftimenta mini (Irorum,ac pallas xonas, nÿj' ni ϋιλμαηι ·$ Ir«x4ra», v) ni
τη χχλο'μaltaris, necnon & ipfacorporalia,tam im,- 'ξατιζόφορα
—x*--- , ·ιί’μία
■■’■■' «λλα
S'-' w “cturü
—1 ~
munda relinquunt, quod interdum aliqui­ ματ« ,ίη> ρυτβράιίσ» , A χοή ησν> 4>«<0$ι«
bus funt horroriQuia vero zelus nos come­ Awtrri. ·τι S» · ζηλοί ημ««ηρΜΗ« χβττφα^τί
dit domusDe^firmiter prohibemus,ne hu· axa τί θιϊ. rtptii xswAdo/xÇu, tnt τύ mains
jufmodi fupelle&ilia in ecclefiisadmittan- ατοχμ* ci nûc ήιχλησιαις αρβιίίχθ»ν<ν, η
tur .nifi, propter hoililes incur fus, aut in­ μ» ίιβί t^θ|*> ήηίρομχί , χ /μ<9ηβ·μιίς Λφκ·
αιτήώ
cendia repentina, feu alias neceffitates ur- ίήα, ri αλλβί βήφκβς χκππφ&τβς,
.
·. _________
!___ _· .·!n>
— ήας
_ ùf
·, J
_ «r«>gentes, ad eas oporteat habere refugium. *pri
χχηΐφό^/β»
A__rit
Sic tamen, ut neceffitate ceffante, resin^xnç «cu>wv»«Jrd4qNr^taree<V ri» eperri riror «loca priffinareportentur. Przcipimusquo­ rtxc^âi<rt. χμρτΜβμΖ* ÿtn nr rUf^üc
que, ut oratoria ,vafa, corporalia ,& vefti- <rx4'n, χχλιμμχτχ,ιζ η χηρορριδύπ cribμ«λ/«ι yàp Λ9
menta przdi&a, munda & nitida confer­ ra, χ«θ«ρα >ζ SittSij
ventur. Nimis enim videtur abfurdum, in φα/xww amror, fJJ Ci w/Ύ ifpels pwwr «μ>facris fordes negligerc, quz dedecerent Awi, if ax ίχρίι ό w/f a’wpe/i.
etiam in profanis.

Ί**

Xa.

(Ï3e tbrififixtt & eutberiflit fub !trù

x'.

ha i wyxuria

w' τό

χρτμβ

MS. Mm.
Ut inecclefiiit fupelleAilia no·

ponamur

ms.

Mm.

ma

6d«iit«xv.

Διβπ'ατβμ^ι Λ irwç ci tûraa η7ς «χχλη- ^*rTefc‘
Statuimus, ut in eundis ecclefiischrifffiaiç τ»
A^«eÆ»'e
ù»» »<p
Staiaiutu. ma & euchariftia fub fideli cuftodiaclavi- . ....,
- χ^'σ-μβιζ ri-, —
a.-·'-------------------r φΐλαξ«
bus adhibitis conferventur : ne poffit ad illa & χλ»δίν wrtdniw Siarnptàtifn · twt μϊ SvτοΛμηρβτ
χ&ρ «xm^riwu iç ni rt, temeraria manus extendi,ad aliqua horribi- yflÿjî Ut
’ αοη»
·-· —
·---' —
l ia vel nefaria exercenda.Si vero is ad quem wi βίιλυρα ri μιβρ· έζββ·χ»^ηι«ζ · ύ Si ίης tîi
f pedat cuffodia, ea incaute reliquerit, tri­ Iv «Γίαφί ρπ ri φΰλβξ'ί* at'ni rix α<τφαλ<»< xarmbus menfibus ab officio fufpendatur. Et fi As^x, e» rtjrtv μχτίχ ανβ τί οφφ/χ/a αφβ£>ζιper ejus incuriam aliquid nefandum inde ο5«·<Η Si Λμίαμνί™ «t”* «mri»rr ixi&ct
^νμ^ί, flapinipft ύο·χ»1<θ·» StixJrxriffM.
‘ contigerit, graviori fubjaceat ultioni

ibid.c. t.

nid 1 j Hr
Dtt»nftJpMttfMitnde^ όnoxrtvtlendtt
, i. <ie pixjM-, ftteréott, é*felttm in Tafce communieamio.
lentii» & re·
»25.»· * *■

Omni» utriufque fexus fidelis, poftquam

.la cod. Mas. deeft grecoa titulos, noa latiaos.

Πίί ί'χαηρχ

$Λ1 τκος

oastas

nù

χροι·7 υιόν»**
$/«;

‘soop ,ΚΝ^7ΓΙ^
LATERANENSE IV.
re,®ES£us
roto
^aKe/rwf βρΜλθ*», verra ra tità μ·νς «- Λ ad annos diferetionis pervenerit,omnia fua -~—'■
ajRiMi μ·Ρ”ψ£ c£«/u*Aef»ir«i9w
«*·ξ lolus peccata confiteatur fideliter, faltem chruu
d tat* au*
è*1**1™*
μ?**,*'’ TJX'
femelinanao, propriofacerdoti, âcinjun- *·“
ti/pxntaX dvtjS ΖΛηλϋχ VTttSaaàn» era S^Mμi( ι«»λ»· dam fibi peenitentiam Audeat pro viribus
Miîtcr1*^
«λ·τη»
*k adimplere, fufcipiens reverenter ad minus
MitcrasaM.^
μι*ΐΐμ* · « μ* in Pafcha euchariftix facramentum *. nifi
τ» ββλρ τϊ tSia ttpiuf Sui rna 4·λ·- force de confilio ptoprii facerdot·*, ob ali­
yw airia»t tk
vie μπηλέψη* «»·- quam rationabilem caufam ad tempus ab
νχ»ιη. ti Si
ζ·» « w H<rô3« τη« ejus perceptione duxerit abftinendum :
txxAxetec aoXMtSa»,
O«r«»r râc
alioquin & vivens ab mgrefTu ecclefiz' ar- r
rtavdr àttrtpfi&ti «φΛ· ·θθ τϊη s» «ram· ceatur, & moriens Chriftiana carcat Ce pul-'
tjat Stàn^a »υχ><5ς c» nus tvtXanati in. tura. Unde hocfalutareftatutumfrequenμΛΤί&δΐηι, tfa
«r- μήτιί
r··. ·■» -· ·--. «ητνφΚύη*
--- ,» ter in ecclefiis publiçetur, nc quifquam.
χχλυμμχ a*9*aetvi ata\tfant. ti Si Ί* «*λ- B ignorantix excitate velamen excufationis
— —· > >
. » ·
'— ' îtpîi ^t^natt
— 1«-*·--'
-- attioti
' i··. toaHumat.
Si quis autem alieno facer,dot i vo­
λοτ£φ
Sutatat
mu>·
tà ΜΓ·μ·λ«^*7«9α< α*μ«/>τημγ * ekrar at’rtfa*
luerit jufta de caufa fuaconfiteri peccata,
X*
(? ί<ΠΧξ««θ·> vapà r» iStt ttpias · «Vf*»»? licentiam prius poftulec & obtineat a pro­
• Con. άλλος t««r«r * ά Svrarut dvrit λύκι d i«eprio facerdote, cum · aliter ille ipic non ‘Ms.m^
poflit folvere, vel ligare.
^m*l£
Sacerdos autem fitdifcrctus & cautus, ut potf.
*l<n illeipO’ J» ζ’φΧί ka SunwrtMi )ξ βηφαλικ ,
ώηοοπροί
Λ *.*1^ ίμ1"^ ,·β£;
,Ζ^^,’λαί» more periti medici fuperinfundat vinum &
«Fc vXii^eFc τ· nTw/urrre/φ» · βφβνς i- oleum vulneribus fauciaei; diligenter inqui­
p4rov τ» <μ«φτνλ» racrtt/raauf £ ri «ίμβρ- rens & peccatoris circumflantia* & peccati,
τνμαΜ, Si J» ο^τ/μΜ «nuata *<r οφ«λί< perquas prudenter intelligat,quale illi contxf«r*» <e/x%«iy |3»ÂZ(», xj Sta rpiva Stpartiav filium debeat exhibere, de cujufmodi remetapt^Mat, Stipat mipatt ·χ^μίρΛτ «pak dium adhibere, di verfis experimentis uten·
C do ad fanandum zgrotum.
n <«'ve<9«u w »avi»iw.
Caveat autem omnino, ne verbo, vel fi- Ibidtm
Πρτιχίιν Si ·λ*κ, ’w» μά
η <Γ”·
μ«Φ,
iripa ttyStirm τ/jdn» WMÎàraw · tir gno, vel alio quovis modo prodar aliqua­
βμβρηιλή’ «Mai ti φ^μ^πρ<ς<·λη« 5<ήβ·χ» tenus peccatorem ; fed fi prudentiori confilio indiguerit, illud abfque ullaexpreffione
tbut(u> «»4 mec ûtepafwf τ! cspecMW λγ·
Φ«λίς ·»«ζ>ιη<«υ · Sri w τ4» «μαρτ/<ιτ τγ c» perfonz caute requirat: quoniam qui pec­
τρ «ei*·* tif μιηνΐβς «rrjJ înnatiMx^ catum in pœnitentiali judicio fibi dete&um
xoAju>i<re»ra «ΤΜβλυψβτ, · μ·** «</»* «»® τ* przfumpferit revelare , non folumafaceritpartwi ίφ^αυΐ· raSsiptdnrfpfyt* tttfaf#* » dotali offico deponendum decernimus, ve­
α>λχ χ, «ρά w va/mtr «rawer μιτύοιβΐ fiçrt- rum etiam ad agendam perpetuam poeni­
tentiam , in ardum monafterium detru­
»·» μονατι^βτ ίγχλκύητόμηοττ ·
dendum.

11

MS. Ma.
Vt medrci
•gro· «m
priu· procu­
rent., quam
pasni reeriamafaar

afit.

;Ir« ·< isftt ris β'ρμίπ* μη 4jMTO
θφανιννονσ, 4 iiiraw'rtww.

ΧΧΠ. Qaod infimi priai prrvitltant anima
quam corpori.

Evalerp ή βμμ«τα>| apparfa ό£ «μβρπ'βί
τ·τί «μβιρ^τηι, Aflame τί *ι<>«
τβρ*λυ·
τηύ Sp tarait· «apdûr, *} μ«»π à/uutprun ,
ba /uni χ«ρ4* r/ r*
* τρ rapam unirt

1<«ηί(ν»μθ»

r «orypt^MC «paraarapco» me

Cum infirmitas corporalis nonnum-0*1·*-1
quam ex peccato proveniat, dicente Domi·
no languido quem fanaverat:FWr,é*»wp/TO/ Tmb.
noiiptccarrfnederrris» alipsid tibf contingai'.dè·

ta·

crero przfenti ftatuimus, & diftride przcipimus medicis corporum, ut cum eos ad imcifftirti xXwOiMWtfV/uCf , àurif mpv rairvi »»firmos vocari contigerit, ipfos ante omnia
Omiarwrr ÎÇ daar«d£a<rt fspterohiîv ni tsrptit moneant &inducant, quod medicos ad vo­
cent animarum ut podquam infirmisfue> r$ 4rç«’ · à( άμ$ ” m wwra «el
' vmtoçmk mptm9nrat9 tit τίώ της r^utraicgritdefpiriialifaluteprovifum, ad corpora­
ixrptai v«pt>«ex« niniyiiJifip·» «paASavTr lis medicine remedium falubrius proceda­
(«üiiî mm/îtk tÜs «Avec, »«w< x) H imbtca. tur , cum caufa ceflantc oeflet effedus. Hoc
?»*· /$ mpM *·?« «Mars τφ rapâm stria» Si· quidem inter alia huiccaufam dedit edido,
Sua ΜΓμ*τΐ) on tint & apparies τΜηρ as· quod quidam in zgritudinis ledo jacentes,
naùpctv* Snot aWi *«pà iÇJ ts^âr d—w
cum eis a medicis luadetur ut dc animarum
*m »i«J ψρχίκ nmtùac StsnÇarrsi ,tii s· falute difponant, in defpcrationis articu­
Ttyttio-ttK κρθρ·» v/rmen» · iOc* ÆxaÀMTrpw lum incidunt , unde facilius morti* pe­
a/rjiuw θακττν »φ/ν«η«ι.
riculum incurrunt.
Ea' τις au»
ietrpâ» , τκύηχ τϊί îpmpat
Si quis autem medicorum, -hujus no- ibita
μ? W Sjgï rJJ epairairw Φ ή- ftrz conftitutioni*, poftquam per prdatos
rpàs ?ÿ rw^artur, orrp antv àutài U«

wr SapMati^nw i Tepefiant tau ,
C*ari& General. Tora. XXII.

rw

swans

locorum luerit publicata, traufgrcffor exS * *

dto>

<nl ï

1011

INNOCENTIUS
Fill.

CONCILIUM

FR,D%5.use·

ion

της ΰυίλνηας tsvKuidtt ,

anno

ghris.i

·“»

>terit . tamdiu ab ingreffu ecclefix ar-A^ri «»· της tiacSt
· ,
® z «, · ,
ceator , donec pro tranigreffioDe hujuf» i»i «r v*tp της nzxurJK ra/aCertaf /xewroznr» -cpeewrirus.
modi fatisfdccrit competenter.
' Ent-irip ή ·φνχη »ολλ« τζμ/wripa «*rz\ τϊ σβίCetcrur.i cum anima fit mu! to pretiofior
corpore, fub interminatione anathematis μ«τ»ί, ύβ» «olu β»αθί'μαΚί χολζ,ομ!^ » ’»«
y
prohibemus, ne quis medicorum pro cor­ μτ,ίΗ< rfy iarpùi ϋ*·Ρ σωματικής
hvr «k xz'yitwo?
porali falute aliquid xgroto (uadeat , quod τί affair^
in periculum animz convertatur.
é ΧΓΓρζφΗ ·
XXI11. Quod ttcltfi» tttbtdroits vtl regularis
ultra frts mtnfes non vtccl.

TSZZT”

CHRISTI

'

»y. Fleti »χλοΓ«7 4»for·
f-MTUV .

Lx un Si
vozufy'G* ni» Irrxanxtu msit.d i ..
Ne prodcfedupaftorisgregcmDominie irr
cum lupus rapax invadat, aut in facultati- D âyt λίω · ά>»«ξ λι'χβ« λυμηνητνι , η C* Ttt i nibu,
γ / 'jar bus fuis ecclefia viduata grave diipendium dCw5eJ«ii «Wt ri »χ«λ»β·/α χηράησ-Λ , βαρύαν buxum<?’·*
patiatur: volentes in hoc etiam occurrere ζτ.μι'α^ ττχθρ' 9ίλοτης ώ» Tarp
άηαντηΰ-χι
< ri rfy Ικκληηΰν
periculis animarum, & ecclefiarum inde­ •»7; x^âtuwi rfy
mnitatibus providere : ftatuimus, ut ultra αζημζο* <w^czÎH» ' j/«nùtf9jL*C»,*ν« "£u>rezw'zμη■
tres menies cathedralis vel regularis ecck> iùv KxdfSisun η xxwwari ινιληχια αροίΐύης μη
aauionvc, Ζ«ν ri
fia przlatonon vacet i infra quos, jufto im­ àp?rr·. uv Ciris, £
ικλ.γκν »ϊοφ^λο.Ήί ,
pedimento ceffante,fi eledio celebrata non Λλο^η μη
juerit,qui eligere debuerant,eligendi potc- της ϋζντίας τη« ί’χλο^ϋί rrpridarai» r J βϊτ»
<wveç àun't η' της ίκλοϊτς ί^τ. κ nr
ftate careantea vice, ac ip’a eligendi pote- φβρ«·
ιflas ad etm qui proximo prxefle digneici- πλησ/βν ‘opoitaSat
tur devolvatur. Is vero ad quem devoluta χί7·,ος St O’ci or Ικ>.υΚι£ητίΐ\·ι η c^sazer ,
tip
fuerit peteftis,Dominum habens pr« ocu­ $te·, fyyy «w όφθχ>μ^ν, μη
CtsXni τβ χχι»ττ7Αβ βϊτβ £ άλlis,non differat ultra tres menies, cum capi- rttùv μη.ών
tuli fui concilio & aliorum virorum pru­ λ«.· φρονίμντ àtSptSv την ^oAbj·*;· ι'χχ^ητ/α» ι’χ
dentium, viduatam ecclcfiam de perfona /wvoawwe κ’Ιιίμονί ττ.ς αυτής μ3μ Ικκλητίχί , «Î
Λ’ί , iawzxJc
idonea, ipfius quidem ecclefix, vel alterius, ά»ης Icis αξζβν μη /ρί>Ρ·:
fi d gna non reperiatur in illa, canonice or­ πίξα^χζ, tàv rrir xxror.xkù ΰιλήτη
dinare , fi canonicam voluerit effugere· SitxSiunTlv,
ultionem.

ΧΧ1Γ. Pf titione fatitndu ptr ftTulmtux

xj‘. Πχλο xrd

ι’κλογής.

Vf! comf>Tonnÿuni.

O*r/ Sta τάς άχχφορνς φ
μορφχςai
Quia propter eledionum formasdiverίιι\ι>ζόζοναι , X, νολλχ ιμηό^ Λιοαί^α.
fas.quas quidam invenire conantur, & mul­ τηϊί
ta impedimenta proveniunt, «St magna pe­ D <αροίρ·χΜαι , >5 μν^άλΜ nitSuvoi t mstHXii rat
ricula imminent ecclefiis viduatis: ftatui- ηΐς -yrpdLiraK ίχιληνΐαις ' izamawgfy Γ»«
mus, ut cum elcclio fuerit celebranda, prz­ Sfbv »i r’xAo^ri ίχητλίάήβΊΤΐιι , xafriyrv» txv~
Οφπλόηρ», >Ç θζλοίζΠί», xj
fentibus qui debent & volunt & poffune Tur
in
commode interefle ,affuinan:ur tres dccol- ztu^îXJç itapîlva: , eyorÀr^ntucrO'
• ms. Af»c )c6’° fide digni, qui fecreto&fingulatiin· li ffb^ej-u ·ξ/ςνζΓΜ, οίτημ μοπχάς «J *«*
ττάντντ ax&Cds /χζχτΝΠίου
voces cundforum diligenter exquirent, & τομςνχς η
ini
in feriptis redafta mox publicent in com­ σατ,χ. Γιγραμμΐνα dCvt'i
muni,nullo prorius appellationis obftaculo τϊ xozye , μηΐοός αινείς taniXrirtttS άνΊι^τμα·
inrerjcdo.ut is collatione adhibita eligatur, ης ΐττιρρχφΐνης ’ 7νχ β'ικ exuSriw
in quem omnes, vel major, vel fanior pars »\λί^^π?ι, îîiôr τί itav ,>î ri
ririi/iicapituli confentit.Vcl ialtem eligendi pote- stpov μιρος «rtwa/rtτ,* · ri xx» ri της ίχλβΓϋίοζ»ftas aliquibus viris idoneis committatur qui cia Tirîv àvSpimr (ιδήμοτ<> ο»βτ.θίο&Λ>, cz lirtf
vice omnium, ecclefix viduatx provideant àvrl Txvrur τη χηρ&<*>> t^naia vtpownnt *
tttXv^n μΗζ’χιχτβdc padere . Aliterelecliofaélanon valeat, Τίΐμίης · α>Λωί St ri
nili forte communiter effet ab omnibus, Tai, η μη tru; xozvwc itspi carruv , wrvtp Si
quafi per mipirationem Divinam, abique ιμτ.\ίίοσ·(υς t Styx zai?ai t'ntn^t^fin · o·· Si xa>~o
vitio celebrata. Qui veiocontra prxdicias
servypa^a^vμιρφύν ίχλ»"ξ«,5αζ χΐνρατόμίfermas cl igere attentaverint,eligendi ca vi­ roz,Tfï àurn φορά τβ τίς ixXc^ris xtifus çtpfi^wffav.
ce poteffate priventur.
ExfivoJz cAfcXXizAtvA^v, Ι9αμήης& τη της
ibij. i t.
Ulud penitus interdicimus, ne quis in *
elcftionis negotio procuratorem conffi- ι'χλογης φΒραγμχτ^.χ vjpoxnpàrupa nerveïjη , e
tuat, nifi fit abfens in eo loco de quo de­ μή α’χω» fin C* txebw tjS rixy, »zt: b ‘toStt^'v t^noS.v x«beat advocari, juffoque impedimento dc- φπλ« ffux/ryopn^njxt ,
IM.c.o

re-

ίο» 3 iwca^Tius LATERANENSE IV.

ici4

·λ^ *·» «Λ*χ»>θ«’»· «V* « χρ«< A tentus venire non poflit· iuper quo, fi (□<·.—----CHRisr; »V«, wrw«.nw?pxp· xjrirs * ΟιλίτΗ, ή»'»- ric opus, Hdem faciat juramento. & tunc ,ίι uA.^n
··■;■ »r^»4^ni ri àurl ffuXXoye w n»r/ χυτά, nk voluerit, uni committat de ipfocollegm νι· ■··’
V νχλο^βί Îf wi xpuvfai Λ»ο3οχ/μχ£ομ$ν , »»θ«· cem fuam . Ekaionesquoqueclandeihnas
νώπς ’»««« τυχ/ον ή /χλο^ί ίχιπλί^ίτιτβ» , reprobamus, ftatuentes, ut quam cito derr.WjxJi JituotnlGna.
âio fuerit celebrata,folenniter publicetur.

xt'.

Πχλ/ν vffc/ r’xAo-

xJv.
Or<; rt ntgJ eure ·$υομίιη tWoyi Six χοτμητ.ς cJfteiai xxpat^fucnv ftuemai «ολμί-

AJiF.

QuoJ ncShc

ptr fatul.-.rtm

μι7?Λ·ί»»«/,α.'

m<

.m.,.

'·-J?-‘

Quifquisdedionidcfefaclzper (zcu'a- ι· .< f .
rispotdîatisabulumcohfentire prjdumplc- <ritcontra canonicam libertatem.& cledto-

.n» χχνονιχίί
w™,. ί’λΛθίβ>β« ’ -,
ffte χχπί τίί
>Ç τ-------»>ί «Φ*“
λπ«; της ιχλο^ήί rrpU»%i, xl ανίχλιχηί yni- B niscommodocarrât,& intligibilis fiat,nec
o?n'aH
ο/χονομ/βί
·ί
’χο»βμ/«ί μή itueàxi
Stuat^ai hî τοίχ
trve
ιχλ»Γ?νβ« after. ai Si την meürUu rxXofiv, iv
. » . ·
·
· e
__«s
eurj tJ Ιιχαίφ àxupov ύ*αι χ^τομ^υ , τβλμήa-aerti
ί’τ«πλέ7ν · ι’χ ήΰ
Χφ^-»<
. ο'φφ«χ«ων <_
Truxn.ÿ ètt
ê/χ TtuTfiei
rtUTfiei ό
Jvavxc
τχμχη,ϊ
tevapπίθωσα» , trî τβ
ίκλίγΜΐ ΐίζισίας ηίπ Γίρηθόπί.

abfque difpenfatione poffit adaliquam chgi
dignitatem. Qui vcroekilionem hujufmodi, quam ipfo jure irritam cfle ceniemus,
przfumpfcrint celebrare, ab officiis & be­
neficiis penitus per triennium fufpendan·
tur, eligendi tunc poteffate privati.

xr'. Πχλο ne; i’xXo^Jv.

XXVI. Dc pane indigne confirmanti/
tlefitonem .

’ M~
h. rr .'
Αιοηώ

Ου£ύ
· tLu ixxktftev τϊ θίβ »Xior
0λχχτΜ, ί ôn «καξ/βί ΐΒτοσλαμ&χΜίτυι «ν·«Γ«πί Η5 χυβ^ριτισι»
θιλοκπί τχιΓχ-

Ibid- c
Nihil eft quod ecclefiz Dei magis offi· „„
Nii; .*
ciat,quamquodindigni affumanturprzlati
_ τη rorii àvayxatar iltSwei
'■'ad regimen animarum. Volentes igitur
fÜv TxJn)
huic morbo neceflariam adhibere medeαν , «irap«5pouky
<‘
,
ζ διπίζορύμ
’° , ί«ρ'
-··“· , lam, irrefragabili conii it utione fancimus,
ert» τις fie χυβίρντίπν \|χ/χιί»
ιχλίχθΗΜ
quatenus cum quifquam fuerit ad regimen
<ppc; c> ή ixtxbfvaK άΐ>τί Sfavipu ,
cfynïr* j rpj rixo
ίκλογης ίκζχαη , xj animarum affumptus, is ad quem pertinet
ipfiusconfirmatio .diligenter examinet, &
«i
τ· *’«λ«χθ·’ fva ®rn» iravnt
xxr’ ΓθΦ* ηΜίΙροίμνβΊ, si Ιύρον àurp τίς eledionis proce(Tum,& perfonam clefti, ut,
rrixefJa-fO· r«rp«%n· fi li
ίητφχλΰί cum omnia rite concurrerint,munus ei con-

ηλμηθρ , » μ^ν ero0A»)rw irat ο ανβξί<^
«ρβχηπθΜ ,
w c αναζ<κ
’

firmationisimpendat : quia, fi fecusfuerit
.............
r..—
incaute —
prxfumptum,
non ini,.-.
folum dcjicicn-

duscft indigne promotus, verum etiam in­
digne promovens puniendus.
Ipfum quoque decernimus hacanimad- ,bi‘,«Te
σίύΚ χολχζίάαΐ' *jx ertiv xemraS? xtfj 'ii
verfione puniri, ut cum de ipfius conffitcrit
άμ»λ(<ας αυτά , μαλκα tàr ev^puxov anxava ^/ώτί»ί , ί άτιμα ζ«ίί , ί ίλ/xi'ac χ< negligent!», maxime fi hominem infuffiΧ'νομχ ΟίΓΐι'τα/ί·· ιΐ μόνο/ τίί τί ixixuptàsat cicntis fcientiz, vel inhondlz vitz,aut acta
OTwm ri» ΙιάΙαχαν iuirn rtf*tàa ifiwfai . tis illegitimz approbaverit : non folum con­
α>Λα ιζ , *νχ μί τηι σνμττύματι χοηία <φν firmandi primum fuccefforem illiuscareat
j-r, «χ τίί ορβλίφτοί τβ ilia Λίργίτήμχης potefhtc, verum etiam ne aliquocafu poe­
νχαναρπίβθβι, tvc ά , iàr «τον irai, τν^^νώ- nam effugiat , a perceptione f ropni benefi­
μηί
«ξιοθίώβί. ti Si ÎtthSî c» ηύ- cii (ufpendatur, quoufque, fi aequum fuerit,
τ>» If» rorndar ùttpfinrat, βαρυτίρα ύο·χ»- indulgentiam valeat promcrcn.ficonvidus
fuerit in hoc per malitiam excdfiffe,gravio­
·&» ixltxïa-H.
Τα'ί «χίτχόχοις St' nfarxsM nt ύρβίχ^ρο- ri fubjaccat ultioni.
Epifeopi quoque tales ad facrosordines fti4£n’ *
nuat
«χχλητίχΓίχα» αξ««ί φοχινίϊ/ μιλ/αι,
οί»φ βν η iXifaiiv αυη/'ί ίφφίχην à^tui ι\ύ- P & ecc! e fi allicas dignitates promovere pro­
o-ofC* ιχχλιιρνν* iàv iÇ duisi τία χαοον/χίώ t’in* curent, qui commifliim fibi officium digne
valeant adimplere: fi dc ipfi canonicam
Ονμβτσ ixQ&ytat Ittxlixnrn.
Επρον fi «poç τίν Ρ«μα«xor ί««φιροντ»ί οίμί- cupiunt effugere ultionem.
σοκ βρχμρηα, fit fi ηλ«*»θΙαα< rû» τβ Hitt
Ceterum, qui ad Romanum pertinent itidem i .
ixtxùpvair άφφαΐ» , ιοωτΒί
r—'* c»w'»/o»
'** ■'— «ντί , r!h immediate pontificem,ad percipiendam fui
iJaearai Màtt
«wwwr/χίί
'·■ , ---------— ttaconfirmationem officii, ejus feconfpe&ui,
perwraTowev · ί «pôrwxa rtAawrav κ’ΐίμ·· C commode poteft fieri, per (on ali ter reprzi . li ·» «xe43i»
_.
ζ
»«,
c^fnrtf
ini n /*»χλ·*
fentent; vel perfonastranfmittant idoneas,
vw» i£
|Ç ifj
ifJ taXtxTMi
ιχλίχτοηι Iwirotr àr
àv ’$»«'·&««.
fytàat . per quas d.ligent
d.ligens inquitio fuper clrdbonis
clrdlionis
•_ -L_________
»λ·_____ λ»’,..
». .i.n:.
L-L·-.:.: ut
... ficdcr..a.
οββηκ
rx ήη tp~ τίί ΖΛβ;
ίβλίί procefTu &
dedis poffit haberi
tv xAipowrv r» ΰφφ/κ/η
aroAaWtxn/ > reum per ipfius circumfpcdionem confilii
Coutil. General. Torn. ΧΧΠ.
Set 3
fui
τχμνρηπίβς ·

ACrivn χί/νομ^ν trip τίί ntaulnc ά/Θυαΐ-

soi;

innocentius

CONc/lI-UM.

rR,D1^IC “·

io<c. .

xa.owxJy-------;—■
Cîi*isiï c>s nshil obibterit de canonicis inftitutis: Stun^tw · βτ«ς cirrpci· τ£ μ^Τΐζυ λ >ίχν α’χο- chrjsti
·»>»
ita quod interim valde remoti, videlicet ul­ «eiievTK n ànoxtvn^tmç , SnXxSr, oi xlpxr Ira- »«»»·
tra Italiam conftituti, fi elc&i fuerint in λ/βί .««rarx^rm», ix. ixXcyvxtv ίν χνμφααχίφ
concordia, d ifpenfati ve propter neceffitates ηιχΜΟμΆσχ
àvx^'xv·· xj ùçtXfaù*
Ac utilitates ecdefiarum, in fpiritualibus & «χχλησίωτ »y nti tv/.uxrtxtTi xj iffHXusHpoit
temporalibus adminiftrcnp : fic tamen ut de S^x»>narurif7.u-tai rwi nx tx r^j χτρχγμχ-.
rebus ecclefiafticis ni! penitus alienent. T«y nüy fxxAnnar/xwv μηίό ίλχις <xtez»iewff/y.
Munus v-ro coniecrationis (eu benedictio­ T»ii iwpoy ττς xx$itpuT&i i £Xeytx; Aa$«C#,
nis recipiant, ficut hadlenus recipere con- <ύς μ<^et rù Stilpo λ«β»ϊ/ mI^xsiv .
fui plenitudinem aflequantur officii , cum A Snr χυπίς μ^Ι·· α,τσ-ιίτοζη ix

fueverurit.
λτ«.

tJv.

>
χζ. Πις} ^ttfom/Jy

ΧΧΙΊ1. T>t inftrufliont ordinandorum,

L>» ·>ί bn,-

·

B

rirndu 1
Cum fit ars artium regimen animarum,
Ernïn τιννη
/riv r xu|3f'p»WK
ψυ­
dexuici’ diftride przcipimus, ut epifcopi promo- χών , r ο-φ/^ρψίως 4»*or«eyoucs ,7v« « it/ffxoew
c. i< L«m vendos in facerdotes diligenter induant Ac 7κ\ ο*οχ/,ηθιΧΓομ^'βς di itpd.i
SiSx~
f'
informent, vel per feipfos, vel peralios vi­ ζυσι £ ίμμορφωτωσ/ν, à Si ΐαντύν, ί Si i'
ros idoneos, fuper Divinis officiis, Ac eccle­ Tfpuv àvSpùv fîSr.pèwv, ixxrv
Sdn ο’φφζfiafticis (aeramentis,qualiter ea rite valeant x/«y, >£ ?|«î ΖχχλητζβΓΛβίν μΐ/Γ»)·ί«» · vùç d»
celebrare:quoniam fi ignaros & rudes dece- nùnt κ<^θοτα>ς ι’χύσοΟίβτπλίϊ» · βτζ Tip <ev
tero ordinare przfumpferint, (quod qui­ 5« ùoirti vyvtiruc x} ά!"ρ6ιχ»ς yuponxiir τχλμήdem facile poterit deprehendi ) & ordina­ <Tvsw , extp àpx pxSiutiSuuianxi χβτΐιληφtores & ordinatos gravidecievimus fubjacc- Oiùxi, >9 TÙt χ^οηνί/πις «Ç τ«ί χοφοτ»»*•
ye ultioni.· Satiuseftenim, maxime inordi­ μ^,κς fapdx ύπ»χ£ί>ομ$υ StexSowu · ΐχχννηnatione facerdotum, paucos bonos quam
,
ρον yxp ί’π,ις μαίλττα d* ττ ηξ« της ifparMK,
multos malos habere miniftros .· quia fi Cολίγα αΤαθ«\ η
x«xs;
S/aw»; .
cxcus czcum duxerit, ambo in foveam ort
* «a»
** τυφλοί
'* τυφλ&χ oînj'ï, χμφόηροι
---- t<iβόdilabantur.
vtrtoy πισϊντβί.
JLH'IJ1. Quodeompellanturcedrfe, quipoP.ulaver ant licentiam cedendi.

χη. rjitl

afotîutw.

ii,;
.
Quidam licentiam cedendi cuminftanTini tiv Ίβ ύανχαρίαν άί««ν μπ’ cirôrass
<?anR n ’>. c’a poftulantes, caobtenta , cedere prztcr- airimq, τούτης ίβιτιτχότπί,, (χηχνρνο-αι πα<<..44- mittunt. Sedcuminpoftu.lationecelfionis popuFlV· βλλ’ f’rw & ΤΪ βιτητκ της ntiwrni
huju(modi,2ut ecdefiarum commoda,qui­ υτοχχφηιτΗ*, η ιχχλτ,τηάν νφίλ&χ <Jy <τ·οίbus prxiunt, aut falutem vidpantur pro­ cayraz, n trvmqàqtφα/vernr τί ièt'x
priam attendrie, quorum neutrum (uafio- χίνχι,
Λ
uv ùSi'npov............ οϊς τηΰ» ζητΛτυν π!
η «φί'ππ oixSnrtn, π 0βλόμίθ« »μnibusaliquorum quxrcntium qux (un: /ua, fourJv,
fi
feu etiam levitite qualibet, volumus im­ xoJzj^àùcu , cpc« n ύνοχωρόχ di/Tw χςΛ’/Φ
pediri , ad cedendum eos decernimus ά',α^ωζίοθαζ.
compellendos.
M' Λ^λ·.
l’t

η, Η.’

γ·11^

■' ■

X A7Jf. Quod nullus babtat duo Lenefida eum

χθ . I,« μηίβί ΐχρ »λ«τ«ς αξ<« i ùn>trnJd·,

tura onnttu.

ixxXwixi·

Ex νοίλης α^ονοι'χς ce τϊ τϊ Λαπτρα’νν «■</·
’ ‘De mif ta providentia fuit inLateranenfi
χίχώλυπι», ?y« μη3«(
αξ/βκ »«· con Jlio prohibitum , ut nullus diverfasdij-'ti»- gnitates ecclefiafbcas & plurcs ccclefias pa- xXr,Îiaftxàç ιζ ^Aerate ί’χχλιχΓίαί evoerr/iw
ί^πι^μάτνϊ π> ι'«ρΛ
(
rochiales reciperet, contra (acrorum cano- λα> evcvwr/vi
. „
ci ~.
Si r.
ê λαμ/3σ:«ν eru
. .v.ium num inftituta. Ahoquin ,& recipiens fie xavoy«y
— w
_ . ...
*
~
'■'^7χΐ·>. receptum amitteret, & largiendi poteftateE λχψθιν dtiroXivut, <c της
tJ γ·ρ»Γ<7» c^vi<i Λ conferens privaretur. Quia vero propter ci ai i p^StSSi rrprie-on» · «»« St
nie «przfumptiones & cupiditates quorumdam χεηλμησ-κί < cu\pwpSilei
,ξ""Χ&
nullus hactenus fructus aut rarus de prx- t? JX?pe χνρπός à rnd'/tK îx tb ipopptàt'vdido ftatuto provenit: nos evidentius & 1®* ϊιατΰΓμΧ’Χ c-ξι'ίη, ημ«ί ίμφβνι'ηριν w'
expreffius occurrere cupientes , przfenci tCipcvoffTixu'npov awrrif&i ίφύμΒ^ν , nJ »«·
decreto (latuimus, ut quicumque recepei it pivit x«yor< Sianosot^j , 7rx one αιζαλοίβ·/ τι
,
r.Iiquod beneficium habens curam anima­ £tpyirrnai î\w φρο' Ίιΐχ
rum annexam,fi prius ta!e beneficium obti­ U «)·οτ; nrbTv ^ιργίτήμαης^ ΐνιτύγχχ'τν ,
nebat, eo fit jure ipio privatus: &,fi forte il­ crure "ià Sttyi* ftpfiidat' tî 5’ <β·«Λ rxfi’O xxnφίλοκίχητπο», ç Tt afo» Γρμί’Β^?» "
lud retinere contenderit, alio etiam fpolie-

jo,, î^ncryirs L A T E R A N E N S E IV. ‘'ui-Rjc n. IoK
A V.C1

tur. 1$ quoque ad qucm prior s fpcelat do-“^"J“"
ratio , illud poft receptionem a· ter ins hberr cm-· ιί ·
conferat cui merito viderit conferendum: '
u” i.:
tffi fàr *^w rçjùv μηύν iouixi uir<p?rrni » ■ & ft ultra tres mer.fcs conferre di ft ukrit,
μον·ν ·ρος iWoraanis» ίιάηγμχ ris C> nJ Ax. iron iolum ad alium, fecundum ftatutum v ·
πρώψ tfuioà» ή τβτ» μιηίκΐί ίχχυλΐιβ3«· αλ­ Lateranenfis conci hi, ejus collât io devolva­
λά μΐΐν n<rs η» ιχ nJ» <’ί«'«? cruuoufφβρΛ α·'«>- tur.· vdtum etiam tantum de fuis cogatur
proventibus in utilitatem ecclefia: , cujus il­
χβζ»ο3ω Uc «φίλί-ιαν Tiîfi àurri txxAna/aC ,
τις τηΟ* isï» fxffio η ΑμΓι τημβ I J!t · · · ; lud eft beneficium, ailignarc, quantum a
coe> ni àji Ta ifjifà τ»ή àpyixt a’ure û£ etr®
tempore vacationis ipfiu? conftiterit exeo
c'ToJriy
Λαβο^λίφθαι. Tt a’yrô î» C* n'î elle perceptum. Hoc idem in pertonat ibris
W<mwÎî χςήβμα» φυλχχθΐ)»<>μθβ^-^*9'l' dcccinimusoblcrvandum : addentes, ut in
θόπ; mt.cv τί βι-rr t’xxAre.'x. μ»)ί^» *λύ· eadcmccclefianullus-pluresdignitates, aut
Γας άζ/ας rr» vportActtKx tyjw nXuàru- χαν h’ B pericnatus habere prxfumat, etiamfr cu­
ram non habeant animarum . Circa fubii·
ΦρητίδΛ wx tyoiCjh ψυλ^*’
ςΨ’1^* nw‘
mes tamen & litteratas perionas, qux ma­
»ς γίγρ*υμβτί<τμ%ίβ ο/οτωχ^ η·>Ρ >«·*°’/
ζοο:ν dL’i/^rrn'uxtn τ/μητίχ, όπ η Λλε^βν ζ»·
joribus iunt beneficiis honorandx ,cum ra­
tio poftulaveri:, per fedem apcfto’icam po­
■njj-fr, ί/ά
/ac.'cA.'xà Ορόν»-iuM'ttrtnt rixoterit dilpenlan.
fur.blûix! Λ *9*^ °* ” ’*■ *·'·-'* r*» £·'*$>[*<

CliWISB ΑίργΓΙκμοι fa^ TÎu ά.χλτ,ψο
j'·
f*K Xüps<£u9ù *tp m

λ'.

tp

Î KH.9T»:/

ιλ4θιχ’
ίοθχχ.μ^βν.

Ira et’ Zr/excitcr ταρχ.-χΗ ίιαθίΤΜ r»r ς
ct^^ii'rr» η;

κκλτ.τιχ;ικχ μη xapx-

•£C iC* Æfp Γt r nua ru .

XXX. Dc lâjnçitjtc infl:tntndo< xm
tn ccc.'.Jîu.

Bafxï λ/αν tri *04 arsTO? , cm» τ/.ti
/χκλιιτίΪ'.· xnpcfçu'rt;,
x'èfxi ί<3η-

Gravc nimis eft &.abiurdum , qu id qui*
f, .--n.api
à..m prxîatiecclefiarum, cum poifint viros
μί»α: U» ni ixxAi,erxs-/xa 4ψ^[τιματη o»ro- C idoneos ad ecclefiaftica bénéficia promove­ ifk:·.—
llnf.'inr >
xn«v, <®^eeXof3f7i »x a/Jevn.! τ.α.-ξ-β; , re , a'.lumerc non vegemur indignos , qui­ c.. f luit »
non
bus
nc:
morum
honeftas,
nec
litterarum
cie ίη ηθών σςα'.ότΊς, sir j.oavuaruv γ±rjn- be'·^·
σις tiiràprivM,
axcAu^svn;
, (cientia (ufiragatur, c.vnahtatis fequcnres
» Xg/W
. ô?C» ora/ r? ni; ιχχλπ- afivCb:m, non judicium rationis . Unde lb,J. <-. «»
quanta cccleiiis danma proveniant, nemo
rioti; ζημ/ar tnt’ASoïC#, uêvfi
lanx mentis ignorar. Volentes igitur huic
xtyvofîi . Οίλοιπ; niyx;'n rt.'rr/ itm •■όα,
OtpaxA^v, «•οτάαχορ’,υ ΐ>α αφίθι.η-'. ^a..»· morbo mederi, prxeipimus utprxrcrmiffis i,ndigr.is aflumant idoncos, qui Deo&
ξ/'uv , <b*ctZxCwtz/ p’èruorai , ttx ·?»< V4
er ixxAnc/a SiAcmi; ><ji'
u^tre·, tcclcfi t velint & valeant gratum impende­
α’ϊοχί'μη» uirsp^/av’ yivnSu n tx τ*τμ c-»· t» re famulatum, fiatquede hoc in provinciali
/xap^an auvcîw 'axe/Cns ίζιπτ.’ΐ irrris'; . concilio diligens inquufiioannuatim : ita
quod qui pcft primam ά fecundam corre­
cri rup ô
α*ύτΙιυ iÇ ÎXnpa·/ é<e-θάτη
πτυι'ϊη;, t* tb itârixt η X· gionem furrit repertus culpabilis, a ccnίρΓ(τ»μχη?ιχ Ίης -durrt σια·ο3β ύταναρτηιΟυί· Dferendis beneficiisper ipfum concilium fuir.«TWa$f/TOç C* Tη Àurÿ c-caeJ^ xworic’rt; pendatur; inftituta in eodem concilio perfo­
«ppevonnx'î rjh' «"(μ.* , cvtp αναχληΓΊ·Γ« /a na provida & honefta,qux fuppleat fufpen·
ùvwaprtàfvn; την
C» nïc io?n<ro- fi defe&um in beneficii' conferendis: & hoc
jjSjpciî «ί,’φ^ιτημαιπ · yù tin duri we) nt ipfum circa Capitula qux in his deliquerint
χα»η'τ»λ«ϊ ni ùf τ»της ττπίσχ.τυ. ârarnp^obiervetur. Metropolitani vero deh&um ,
ηί τί μ^οτολ/τ» ?t σφαλμχ rf xe^ fuperioris judicio relinquitur ex parte con·
cilii nunciandum. Ut autem hxc falubris
tJ Jxfpnp» ίάο%> *’x τί μι'ρχί 7"ç etwcje
prov;fio pleniorem coniequatur effeélum :
yv«ti»&iuia/ . ?να Λ aim »i
<wpôvcict τλητϊρχί
ΐκιτΛ^οι CxnAêiaît
hujufmodi iulpenfionis fententia , prxter
Romani pontifies authoriratem , autpro·
μ rüi τ»«ώη}{ ΰΎφρτηπως αχόφατις , άν^
τής e-iuxcitintu 1» Ρωμαΐ’χ» άρχιιρί^ς η τί prii patriarche, minime relaxetur: ut in
«j/x »ατ£μίρχ», μηίαμ^ί
Γνα χάν hoc quoque quatuor patriarchates fedes
1·τω ·/' ηατβρις 7ατά/αρχιχΜ θρόνβι n’i/x»; fpecialiter honorentur.
■ttpriïùri ·

λα. lia «î wtt φ rawyxor <£ιρ>ίξ*μ^ μη
κβταΐίζ^ηι è» τα7ς iW.iw/α/ς ,C* oui
xenro^n^xv
’trnftç.

XXXI. Dc fJiii canonicorum non infîitnendif iwn?*’*

Ε/ς τι αναλΜφθύΓαι tÎu iv π λM'eut ixύαρτίΛΛ
ϊ»βτφθ«ρβ» t erpttef χ^λώρφι
b» μΐί * Φ xarovrxwy tin: , μάλιτα ci νό-

Ad abolendam peüimam, quxtnpleni- quit™ ini­
que inolevit ccclefiis corruptelam, firmi·
**
ter prohibemus,nc canonicorum fiiii ,maxi- ibu. i. > dt.

tnm potrtbni.
. ,

,

,

,

—

*

.

.

btottk.1*
non xflequantnr in
·r
. U

τ
INNOCSNT1US
ρ.
- , ιπ.
-—

CONCILIUM

WlPEJJC.n.'

JoiO

IMP-

—fpuril, canonici fiant in fxcularrbus A ν»«)
^οτ, <«erwFf«or
jwwswxe/ yyuwFivr »v
«·“ANNO
or nur
iimv χο<τμ;<α7ί ·-»
Christi cccleiii·, in (Jui.bus inftituti funt patres;; χλχβ-ζακ^ tv <*ς^<«ΠΓαθ»ΐα·β» w vaript( ’ «Ç CHRISTI
iàv ctxfiavrtai τί 2ιατ&γμαης ηλμηθ;, xe)**·
>? *<fc îûii« Afuerit contra prxlumptum,decernimus
pi^ib. c.
non. valere ; qui vero, tales ( ut diftum eft ) fjfyi μη
««' St ηϊί Ttttmtf, tit έφητνι ,
canonicarc* prxfumpicrint, a fuis benefi- χοσ«νη<Γα/ ττλμήσοΓΓΗ , <* fJJ /J/a» &&ιτη·
Sms.Mcx. ciis fufpendantur,
μάη»ν âtavapntdycav.
communicare.

M3. Mât.

λβ'. riiti ‘ χα^ύίναΝς ηρι Stiff'*.
na'Çwvixî.

troai (wHiwta pcriioncm

Do r^rrohii , Λ: »tr
re , patroM’
ib d i

V

E’xxxe»^»)vo^i.es σταηθπβί. χάθβς , ίν τιExftirpandx confuctudinis vitium in quide f**-' buidam partibus inolevit, quod fcilicet paΓ/ν μίρκην.
. '
.
.
·
· ·
bendi.c ,.. troni ecdefiarum parochialium, &). alix
. (ùoeiTiiwv ¥χχληβ·/ων χ, άλλα τιr
- -- ' quxdam perfonx , proventus ipfarum fibi Βya «ppôrwxa τνς β-αυ^τφορά; α'υ^Ι SmSixi»penitus vendicantes, presbyteris earum- th, τίΐς itptwi) Twc Hi την α’υπϊν ΐβλ^αν ndem fervitio deputatis relinquunt adeo exi­ π<ν^φ>βίΐ, χατ&λπχίΜΊ τζνά μιχρα'ν μο'ραν, «Ç
guam portionem, ut ex ea congrue ne- ίΐζ α’υπίν xpfoeTjxovTUf μι» Suxa^ai aurrpxitt&at.
,»ν τκτ/χωραιί οίθ»·quean^ fuftentari. Nam ut pro certo didici­ *ζ yàpfitfialtx
mus , in*quibufdam regionibus parochiales Ûmt iStptffibTtpoi bietp της ΐίιας ύτοϊ'ηιίξης »χ
- presbyteri pro fuftentatione non obtinent
tî μη n nrapm τ» πτϋρτχ , Txnvr
Stxartûv . ο 3 ον Γ/νιτηζ
nifi quartam quartx,id eft , fextidecimarh to c^H^Jixanv
. decimarum. Unde fit ,ut inhisregionibus CTt9tp & txfirati τιας ·χύρ*ις <%fSôv àÎM Xpene nullus inveniatur facerdps parechia- ptrxtrut &ορίτης ΐιριύί^ cfi« xiv c^tjdw qm
Jis.qui vel modicam habeat peritiam litte­ ίμπιρίβ» y ραμμάτων. taci ni nui τόμα βοος
rarum. Cum igitur osbovisalligari non de­ μηϋnt» φημ&ΰηναι B χρή άλοώνης , α>λ' β nJ
beat triturantis, fed qui altari iervit, vivere θυτιανηρ/^ ί»λί'υ«ν, ζό ο’φώλΗ ί'χ τί θθ- ·
debeat de akari; ftatuimus ut,confuetudine Ca-rarnp/*· χαθίΓωμΟ»,
χαθ/οωμο», oxtp τ* Λ
λο/χί
μηαν~
οζχβ , μη
ανqualibet epifeopi vel patroni feu cujufcum- θιναμόης a-urndeixc οίχνίήτινο; r ©ιτχόι» , * · Λ^. <
que alterius nonobflantc, portio presbyte- ......... η o/eJur/we, μοΓρχ π7ς itprifft
”*τ?*’,ί
ris ipfis fufficiens afllgnetur. Qui veropa- τήρχης tvtSodji* ô StCAo^TtS» ίχχλη<τΐιχν
rochialcm habet ecclefiam, non per vica­ μη i/ α’ντίτροβ·ωτ8, α’λλβ J/ t'<wtS αυτή ίβλΛrium, fed per fc ipfum,illideferviat, inor- ffanj & ττ ηίξ«, ίκ η της αυτής ιχχλητιβς ψρονdinequem ipfius ecclefix cura requirit ,nifi Ίίς ζητά· ti μη ίσος iSiapta..........................
forte prxbendx vel dignitati parochialis ec­
clefia fit annexa: inquocafuconcedimus,
ut is qui talem habet prxbcndam vel digni- η α’ζι'βν, f’wttW ^p»i αυπίν C* τη μεΐζβνιιχχληtatcm^cum oporteat cum in majori ecclefia cia ÎbAÆmv, èf άντη τη Cio&jjtx* ίχκλησίβ Μάντζχρόσωχον
defervire, in ipfa paroçhiali ecclefia ido­ Ιτμονα ιζ Si'nvixn (ΓΧ^άτη
ώΉάμ$νβν * οηςα», ΰς ιτροείρηται
neum & perpetuum ftudeat habere vica- χανον/χως
.........
, , . . ,
rium canonice inftitutum : qui, ut prxdi-Dipir^av ιχρ ix iJS της άυτίί ΐχχλητϊας ipa<fium eft
eft,, congruentem habeat de ipfius ec
ec-­ e-oiwv μοίραν . t* μή>ί, »οωπί> ytwxtru τη
Dttj
clefix proventibus portionem : alioquin illa Tint τ» χανόν®- α’υθοχτ/α · ι’πρπμ^ίον , ιfc fciat hejus decreti authoritate privatum, λΛθιρ«ς ίτίρρ τρο/ο$ητομ$ης, όί άν Οι.\>ίlibere abi conferenda, qui velit & poflit σοι iç Suuam to τρβρρηθι» ιχτληροχϋ . t’xtïquod prxdictum eft adimplere.Illud autem νο έι χανττλώ «φ«ρ/£ομ$ι· , *ν« μηΐπί ύς ti­
rpUTcSt* της ίχχλητι'βς της οpenitus interdicimus, ne quis in fraudem, ra την tx
de proventibus ecclefix, qux curam proprii φκλχχτκ φρβντ/ία ΐχπν τί iSiv itpttx , μο7tirtp £ιργιτημΛπς rpaiacerdot 1$ debet habere,penfionem alii qua­ pav iripv Sfàcv
SouÜat ηλμήσρ.
fi pro beneficio conferre prxfumat.
Aft. Mji. XXXHI.
nr,t,iZUr*‘

Dc procurtrhnibut non

1ί·ι i. tir. I».

Procurationes qux vifitationis ratione
debentur epifeopis , archidiaconis , vel
quibuslibet aliis , etiam apoftolicx fedis
legatis aut nunciis, abfque manifefta &
Co.aiium ncccflaria caufa nullatenus exigantur, ni^b A*Mun- G
prxfentialiter officium vifitatio-

dwnfclp.
sSuf» op.
■>>

λγ.

accipiendi/

vi/itttionc.

nis impendunt : & tunc cve&ionum &
perfonarum mediocritatem obfervent in
Lateranenfi concilio definitam. Hoc adhibito moderamine circa legatos dc nun-

Πφ7 rpowperttiv.

E

At rpnitpanp^at ai λοΓψ irmi^tK Joφκλόμύμβι τχ7ς ί^ιτχέτοις , âpxiStaaôvtç ,
oiotrSwn άλλοκ, αλλά xj πις τβ' άχοτολιχί
θρόνν λνγβηις ί τοΐς μηνυηΐς , άνΛ φ«*«ρχς tpi a’teynjnaf atrtaf μ^βμότι àrarrtit&t>rev, fi μη Snv xpoxuruws àçvlxn» tttrapter»* >£ lin την νυμμι^ϊνα

χρβσ«χ«» φυλαξάτυβ-χν, τήν d* τί τβ Λαηρατν Muiéjp «χ·φ«*θί4Χ*τ * τ»τ» ν*ρχ%ιθόm Ii συμμίξ» nrpi ης λν^β,νς xj τχς μηνυ

,A, ,

INNOCENTIIL

LA TERANENSE IV. r%D^œs «ozi
P. HI. .
. . . aonis Ut Acios^ apoftolicz fedis , ut cum opoituerit “^jO“
tvx ontv Coi .
rtvx nw xrayw........ t»i «v μη
cos apud aliquem locum moram lacère ne- ciiRisr.

’°* ’

wrrf,
Hl.tsTl

ceflaria m,ne locus ille propter illos nimium ‘ ·· · ,
aggravetur, procurationes recipiant mo­
deratas ab aliis ecclefiis vel perfonis, qux
nondum fuerunt de fuis procurationibus
aggravatae : ita qudd numerus procuratio­
num, numerum dierum quibus hujüimodi
moram fecerint, non excedat; & .um ali­
Ji’ Α'τυτίς, ito η «λρ'βί ffiutp^t.Owffa)’ tii qua non fuHeccrit per ipfam,duz vcl pluses
conjungantur ih unam.
μΐχν.
Oi fjfy π, vw n ini irirxtyfttK όφφίηιον
Porro vifitationis officium exercentes
V^X^iep3^ot t μ* ^nTféa;r«» ni ftumJ» , non quxrantjjuz fua lunt, fedquzjefu
e’xvà ni τί Iflo-ί Xtirü, 3/ορθ4,’σ·«, xnptÇw!, " Chrifti, prxdicationi & exhortationi, cor­
Hjq1 eifltT'ixwrH »^oAiÇwn«, Γνβ κνρχόν χομι- regioni & reformationi vacando, ut fru.
σωντκι τν μί airoMtp.’Ju'W. ό it rent τβτβιλθπ» €trm referant qiftwon perit- Qui autem
πρρχτομ^υ®* , lyZ crip ΐλ«3<* a’wojo'ru , >Ç contravenire prxfunrpferit ; & quod acce­
perat reddat, &ecclefix , quam taliter ag­
tjT ίκχλητίχ η im TTisruç irtfixpifut > na-»·
gravavit , tantumdem rependat.
wir«px^«n».

à cun'i ήχο* rures βυτύν »Àf7for βαρυ-^η ,
wpcxbpanfiai λκβνσι βνμμι?>»ί ηαρχ τ$ «λX»? »*χ«λχσ/«» ί npor&xuv
ίί» in r^
χγ ox«p«»p<tf k «vaÙz μή CtCgtpnpSjpuJ · trut
trip ο αο^μόί T$ irpoxnpxntdv nv atff)μόν ί$ ίμ*ρ*» r
.
·*
.
.
..
.
.
b* a’fx» (τη

λδ . Oft) <arpoxvpxntit5v τύν Ar^erur ί/ζ

XXXiy. De fnbdiiii non grtvandù, fub
prttcKtu fervit ü niicH/m .

Ibide-n.
M:. M»r..
De >rocv.-atænfxii le
{atorum «Quia praelati plerique, ut procuratio­ qaaluer cJ·
Exciri wXiroz apflwJnr, fr« «wxepotT·nem aut fervitium aliquod impendant le- bsemi»*.·
pjxv n ieXfixv ti»« xape^un ιύ Afyxr^ ,4
..
4
r
- ■ ■
Ibid.tit. o
âb>orî , ιλί'οτ ατβζτβΛ «rxpci τύν t eonmy-pgato vel alii, * ^>lu$
extorquent
a fubdiLUi de irt.njiiii.
fjfyuvi ή αχοφλήβ-οζο» <ί or n't aW* ζ«· quam folvant ; & in eorum damnis ni- E«k> c. »

Fer» σΐ/λΧιχθηβΌ^·’* ·

exoXdSsUK , ζητί<η <sp<t7S<n
ί 0on5w«y c» ni< ΰχοίτηιγμ^οις ·
ren aro tb
jfyt&xt Μλύορ^ι. o9tp r
m *<τιοΐ ηλμήτη ·
Sruç ni àrazrn&tym
άχοκχηΐπβ-οίηύ , >Ç ησβην χτ^φζΓχ^ήτυ τ>ζ'«
ζή»ΐτ! $ζ«ημ«τ . ο Ü ùnipnp9* , ont» irxνν th't» ?μ«ροΰθ* α’ΐ/Ίβ γογ^υτρ^ τχρχη·
9ρ , « βμιληττκ Thu nni/ c* iji άχο>βθη'ί·«
TBtrn: ris itsiTbfytK) κχνοτικρ ùroxtlào) ittx·
μίχις xf'p$o{

μάλλον

era iedantes , quzrunt praedam potius *’* r‘rr‘
quam fubiidium in fubjeêt $ : id de cetero fieri prohibemus. Quod fi quis for- *
tc praeiumicrit : & fic extorta reftituat,
& tantumdem cogatur pauperibus elar­
giri. Superior autem, cui· fuper hocfuc- 'ms.Mil.
rit querela depofita , fi négligeas fueritcum
in hujufmodi exeeutione ftatuti , cano­
nicae fubjaccat ultioni.

Sixfcfi ..

λί. Ira μπίπς at»3 n$v xçinJr ά»Λ a to)«·'>«*<

bti^einK atrtai * ίχχλχηνκ» ·

p

JCXXV. De ctnfe eppclfationit cxpri-

we»d».

MS. Mtt..
Ut neUut
a judicibus
fine olltnla

I»« ή οφκλομ^'ΐ) τιμή irapac%tQ$ η7ς χ.&ηΰς,,
Ut debitushonor deferatur judicibus, &
!»; · τ»7ί ίζχαζβΛ ο·ι>μβ·λΧ.θ/ f »a»«
xôrwv xJ
litigatoribus confulatur iuper laboribus &
««ürrw^j 7r« or» rtç ϊμ«ρο<Οο* «- expenfis : ftatuimus ut ubi quis coram idoJf A<*1
ut
Ιίμβτφ* *t«r· r’^xetXrvjr τ»τ α»τΖί«οι>, α'υης neo judice convenerit sdverianum, ille «n· c.
,w»o όοφ«<π«( fif w uripnpov χς/τίώ ar4 te fententiam ad fuperiorem judicem abi·
æAej» αιη'βς μη «^οβ-χβλΗτυ · β’λλ’ »μ«*β· que rationabili caufa non provocet, fed co­
•Carr.«'»rr
»ΧΜ>β τί α’υτ» · J/MSMWUW) ς^αχολβ^Μ- ram illo fuam juftitiam profequatur .- noa
ru · μη ζόθζΓαμ^,'β ,*1 *Γ1* ®Tnr,P **s ™ ·>· obftante fi dteae quod ad fuperiorem judi­
xipnpoi x&rlii avi'caAo, n γράμματα irt- cem nuncium deftinaverit, aut etiam litte­
xuyfiM <s«p αντϊ , ^ρινη rd αζπΓαλμ!^ πβ- ras impetraverit ab eodem, priufquamdeρ«ί·θίι«ζ . iruv ii c^· rizAo^a κίτιχζ νομι-·£ legato fuerint aifignatz. Cum autem ex ra­
σηπζζ ΖχχλητΧ^ίταζ, «μχ^αόο τ» àurS *&· tionabili caufa putaverit appellandum, co­
•

τί, τίς arreSrzxnxii airixi τίί ixxXiriwç
«χπθόσΊΚ , wmuîIjk ΐυλβίί, S tzc »a» ®«Srxtvt», νόμιμος w>«Xf λο^ζβ-θϊΰαζ , o ùtiprtpoi ix τίί ιχχλίτ» faim ‘ W »«\ ’>Tn»
<λ·χ«ς «VW ixxAxrOxz ynin , ixürov n'{
w κβτύηρον avtxzwaru, x} cr «7i c^ejezi
t>S
μΐροί χβπιΐζχχζίru. ti Λ μήΓι> «ι>·
vfç
φ iucn^to» $ ixi#

ram eodem judice caufa probabili appella,
ticnis expofita,tali videlicet, quz ii foret
probata,deberet legitima reputari, fuperior
de appellatione cognofcat : & fi minus eum
rationabiliter appellate cognoverit, illum
ad inferiorem remittat , & in expenfis
alteri parti condemnet. Alioquin ipfe
procedat, falvis couftitutionibus de ma­

μοιζόννν itwr, tef iw atsrsW» w «ρν joribus caufis ad fedem apoftolicam per­
ferendis.
«χδη?ορ$&.

XKF7.

C O N C I
Λ

IO,3
ASsf;
th." Il il

XXiVl.
iudttt pojfit tntttiocHtoricm
dr tofnnuna-. jriam /tntentiam revocare.

ί
L

I

’J

M

miDERICOS
* \11 IMF·

Ar. ΠφΑά*Μλ«5»

l0i4
4

nj»

chrisu

»»·’·

itKiÇtptyMV,

‘ Εϊ*?λ παχ'θϊί’σηΐ rnc αιτίας taïm η drCum ceflante cajjfa ceilct cflrdtus, __j·.
fta
o« t«» à toxtîxôc wrn'i,
ut i,7C j
uJrx ordinariuik
— ·judex
ordinariuk , b.vuu1fivedc- ..·-w > .xJt^/s^^
ftàmeiio* legatus, aliquid comminando vel interlo- ^n ο «χοτβλΗί; , τι ΐιταχ&λΰν ί jurrttXeXjJ»
T"·if1 . .
* άτηληζ e tn·
'Intrant
u,‘c"l.τ“^
quendo protulerif, quo execution! man· «^βφιρΜ,·. ^'
-η
__ζ.·o. dato alter litigantium gravaretur, & ia· ρφ*
. _
. ’ ' 1' . . βλβφθίλ)
Ί · HW' àytfè
Ibid
c.w er/jir no ufûe cont-|io * ab hujuimodi commi- y'iùljfy.®"'
” A ανμζβλρ aie
~ ' TtoTJi; της απαλής >£
nationis vel interlocutionis effeiiudeflitc- μ^χλχλιχς dnotr , f’XÆ^ipW» C* durf ri
nt, libere in caufz cognitione procedat, ifay/tiiS-H <e*o,3>inj · μη àv^tfa^'v taw ατβ
non obflante, ii a tali comminatione ve! tttvrrf τίί «»
( mAÂc n .μιηιλαλιχί îxxX»tX<
e t. »)·
• interlocutione fuerit appellatum ( dummo-B Γνα μη μό>ο^ «'« c/ξ αΧ^τ; νόμιμα amae uxodo non fit ex alia legitima caula fufpetfus ) nni’ài α> μι η* <w*e,3a<ns τίί <ιρβΓμβτΜ«ΐί xrne procelli:s negotji frivolis occalionibus' Haut αίτμαί CpaiuvSi.
retardetur.
MS Aftt.

Müen^*’tu’nus

XXXVII.

Dt iittivis non

impetrandis

uîtr^ ' λζ.

e»*/ dittos , & fine jpdiaii mandate.

• Cr.^d.y
mcndato
tfc uttttn ■

Π<ρ' γραμμών & rài àirivntç μωροί*
WTÙi μ»3 ι χιτ4·ξομ.·«>.

juihc't non
> m [< tendis.
Cb’r. imnetr-’J.s.
IbiJ I. ..

Turi γα’ειτ' τ» βχονβλιχί θροη» tepr^iNonnulli gratia ledi? apoflolica: abntenτ« μαιχρόθο»' όντας> · C«rr.«»
tes , litteras ejus ad remotus judices impe­ jjfy/it * , ίροίμμχτν
rrare nituntur , ut reus fatigatus labor ibus xtirui »ϊπι·χ«» βιχζβνηι · π'vn ο- ώια^ομΟοί, e-xe·»-»··
’·' ; de
RtRiipm
5/xn άχοχν&. expends, liti cedere, vel importunita­ χίχμ»<««4χο>οίί ις αναλνμχπ , 5/xn
t·
Nef
tem actoris redimere compellatur . Cum ράν , η τ!α Λ^ρ/av τϊ όα>οντ»ΐ ό^«>ορ«tptvtwi ô àSt·
nutem per judicium injuriis aditus patere CÇhv ττ<·:τφ«^θη. txf<Sii St
non debeat, quas juris obfervantia jnter- χίχιζ βχρυ^ίΐί * LTeyitvttv β< ο’φόλ« rturnç ,
^icit. iiatuimus, nc quis ultra dua$ diattai <ίί. ri ιά <5/νί'β ™ρ·*ι·ήρηπς ΧΛ/λα» ’ χ«θ<Γ«- Λα
ΐί» ήμιρκαοηνν dni της
extra lu.im d'œceiim per 1. tueras 3 rofloHc.is μ^ι γ.χ μη m
fret : is qui
ad judicium trahi pellit, nifi dc .iflenlu par­ iSixi csof-m â? atWoXrxJn ϊρβμμώνν fti npt- eft a iirus,
env
ίλχί^χι
S
uatiS» , U μη tx σανχινίοηνς hx eft, inr
tium fuerint impçrratx, vel cxprclïamùe
petitus inju­
?£j μψΐι ιχιτ&.-χΖΰτιν t n pnnSi ταύτη; m
hac conlbtutionc fecerint mentionem.
riis , pati
iUi. o. ».

τίμιας μ : κμονΧσ-ωσϊ.
Έ,ίσί rq aXXcr τινίί, οιτιης ίουιτάς ΐίζ w'o»
Sunt & ilii qui fe ad novum genus mer­
χΒρχγμχτ^αΐζ ίιηςρίψχνης , η η* ηΐί
cimonii Convertentes , ut vel iupitas polbnt
" SiunOJtm.! ÙÇavtsfv ζητ^τκ , ή
lukuate quvr.-l is ,'aut novas immittere
; ί'αί
Znma-Ri, πλαττβστν αίτίχς t<p‘
quxdioncS , hngur.t caufftS , iuper quibus 3
Μ T.xpx Τ8 «xcroA.xe vpove γρχμμαηι txifede apuilolica litteras impetrant ubique
xuejw; ί’νηλϊς · ίπρ
dominorum mandato ,quas vel reo, ne pro- ’D Tvyyoiveirtv ÀvL tri
>’ of oa^ouyicii, ivx μη οι αυπι τ)ϋ χοϊ«ν
pter e is '.iborum ve! expenfarum diipendio
; ^Sw βΑχβρ όχλη?? , ί τύ ίνοίγονη ,
moleitetur, aut aCfon, ut per ipfas adver-

fanum indebita vexatione hitigct, venales
exponunt. Cum autem lites rcflringenua'
fint poties, quam laxanda:: h.ic generali
confbturione (ancimus , ut fi quis fuper ali­
qua quzdioncde cetero, fine mandato fpcci.ib domini, litteras ap^Ooiicasimpetra­
re prziumferit , & htterz illx non va­
leant ,
ipfe tan'quam falfanus punia­
tur : mis forte de illis perfonis cxtire-

*νχ St

a’urù

tw

dvriSixov

mî.Mjz.
Vr oïd ne

XX XVill. De fir lundis ifti s ut profari
λ, /TT-j

Ρ^Λ/.

rc

ν„β (β„μ.

α«*ίν*ϊ xoxwfffr rHnàtm ta·

aura τη γροίμμχτη μη ί^ΗΜ», <aW, *ς

ΊΒλχΓ(γρχφθί τιμω&£>& ' Η μη <T«f
v χρή «νβ/τβϊ-'

Zn. rhp? n^tui xpto-fui,

ρημΛΜ ?ÇS

μιρνν ypu^n^pSfitiV.

|’·πi iim Ji*

o^i.nben·
Quoniam contra (aliam aiîert ion em
it>i x.t. iniqui judicis innocens litigator quandoî’uouibS? 9UC no° Potcft veram negationem pror ■ ■· <«*■ bare, cum negantis fa&um pc» rerum na’”4"' ’
turam nulla fit dire&a probatio : ne falittas
vefitati prxjudicec, aut iniquitas prxva-

...

»·ιχη»χ^

èixr^ÎTn.......................................... ,
•J<T'
Stasi . r’xU St tu'
Trttiff^txnui μχ»·ν p«j.
wrîv ή -χοωνατίχι · Ttuirfi tf
tywfy*
■^ίΐχι'ζομ^ , ΐνχ ίίι τιί ίηχνντινός ζητήιτηκ
τ» λοιτ»
tÎS.xÜ τϊ xuei“ Ο*η>λμ«ηί
αχοΓολ.χ» γρχμμαπί trtru^ftv ηλμήτη , «ΜΗ*

rit , a quibus non debet exigi dc jure suiv ίΤΰ WMTWITW» ΗΠ, tap wv
E ^at ίκ ittyi» ώηλία.
mandatum.

iudK..,*

noti debet
per judi-

Ew3r x«Ttt rii
c^ftTn’rwf τϊ άίίM xtiTÏ ό
ύχαζόμ^Φ* tan ti JûaTut rliù άληΰη àpvMrn xeTticnem , «< s» τιϊ
afrnrap^ût ιργα* tx τίί nJ> «Μ^-μβη* φΐ-·

fffv; μηδίμίαν ètvat όρδίιύ xanfaaiv · n-x μη
η <λχ70τ»κ τϊ αλη^« <α^βχρ/τ»ι, ή η «{'««
tp»f-

JO1J

,νΝΐΓΙπ1'' *

*A TF. RAN E N S E 1V.

“’^ptî-^i’<rn τη; Ατοτήτ»;· xa^zrri^u frit ne·?-A
λμνο
r *- :.............. ,
- Chrish n” c» r" ηχτιχύ x*nr‘ οαοι> τρί c^u^xt'mJ
ό χ^τής. ari rapa^j» n. ίημοτ/χό» , ri îriata/
•>'S»^W, <e^ôcr«irey, n iri àripxi Ηίημ·ν«;, οoF“
Auï' /«/<- 7rt{
attaint m' της. xpto-tut χβρχχτιχχ

IR,™C"S ,r

leat «equitati,

flatu.mur ut um in ordinajudicio, quam extraordinario, judex curisu

rio
Temper adhibeat aut publicam kfi potàfl ha- ·
be re) perfonam, aut duos yiro£ idoneos ,
qui fideliter univerla judicii a<iia confcrift! legit, .
s
bant, videlicet cltabones & dilutiones, rejudKe.
·
·
·
··
·.
·
·
]· Lett·
cnlatiortes Λ exceptiones , petitiones& rewo
t *
.
' ,
~ ,
t
«» r;M/^r>9
tyu/int. *'
«Hticùiie*
xj ομολογίας , napxVtffftt μαρτυ- fponftônes, interrogationes &confe(fiones,
• puv, >Ç χτροβγνΓχ: ίΓγραφνιι , μιηλχλιχς , teflium depolitiones & inflrumcntorum
«ς νι^χλήτΗΪ, χ} /χχ^ήτ#;, jrarfazricrRÇ, hjm' . produ&ioness , interlocutiones^", appella-.
tnpa «ttp ναυφίχνϊι τγ «νπφχπ τιξπ ffL9'" tiones, renunciati.ones, conclufiones, <3c
^ρ«φητομ5{·.α,, ί^σ-ημί-ζϊνπ;
ί^σ-ημί-ζίνπ; rim
riici ,, *W“Ç, vi cetera qux occurrunt competenti ordine
j'Pawro/ZJ-.at
ββότωτα, >Ç -ni οϊομαΓπ eri·; σνγγιγρχμβρχ confcribenda , delignand^Joca , tempora
itfî μίρίπ ναριχι'ο^νχχν, ίπ,ς Γνα τυ
® & perfonas . &omnia · fie cAiTcripta parti *•ΛΛ Μλι,
bus tribuantur: ita quod Originalia penes ,‘°"“n4·
itruvx Ttapà nîi γρχφίϊηι 0»ατομ^α·<Γζν · c•ic( f’of'y «ναι «τής χρββ^χτ/ως T» «tir» ι’»α- icriptores remaneant. ut,fr!upc-t proceflu
varr σ-υζητητ/ί, iza τίηίαιη^Ηη » άλήθπα judicis fuerit fuborta contentio, per bzc
He*,-Let. Çaiw&or .
.
.
. * .
. . poflit veritas declarari. Hoc adhibito mo­
t
. y^ $Jgx»fTtx6Îi
deramine, quatenus fic honeihs & jljfcrcx^ »apa%t«?w xyniit , *va Six nb ά?οχιμ«» tis deferatur*judicibus :quud per improvi­
d-Jiret..
xl crizxeir >t nJr tâwnv St^euàv) μή βλχφ- dos & iniquos, innocentuin juflitia non & det.
0». · 5» xt»rri; o tUù àtxnfyv Ttrifuz aut- Ixdatur. Judex autem qui conflitutionem
Xrirwr ^νλαττΗ», tar J« «μιλιάν τι ίυσχ·- iftam neglexerit obfervare , fi propter ejus
λίχς βίνβίίβ-ηηι , Six τ» ώτίρπρν χ^τί χα*- negligentiam aliquid difficultatis emerfeLW.W./ -τι.ι ’’°*ΓΗ νρ»τιί<τ^β·»φρωιζί^ν · Jr* μ»’ rx τη; rit, per fuperiorem judicem animadversio­
ne debita cafligetur : nec pro ipfius przfubf»t rtf^ rpe3«<rfwç aure »po/3r, ri μη crov c» rji lixx
^matur proceflu , nifi quatenus in caufa
dtatGm». εμίρης χβτηταθη«τα/ ΙιΙχγμχ<τι.
legitimis conftiteiic documentis.
Λ0’. riffu' a’iWMSTar<>W αιτογάμννιΓίνί.

XXXIX. De re/litutione de nie conira poffeffertm , qua non repuit ,p)t,

MS Mtt.
«ίοηο"ί£“*
luti >nu

ΠοΜα'χ/C β·υμ^αίν(-ι cri ογυμνν^^ς àSlxuç,
irai ii •γυμιάβ’χνηζ ri; «λλο? ii ιρχγμχης
fU^tra/j^a ? χατΰ τβ πμομ^όχ « α-^^ίχιπιι
S7
α’τβχατπΓαβ·{»« ιν Γυμ^^ίντι ,
lit riesXriaC της »ομης arcxXH»&rirr«
rlui ίυχολιβ* της α’τοί^ξ««ς, ri
lit
Mxsrirnnc erô^urt τΐα c*riA«av. Σθο μη
av^/SOtp^M τβ ^αρτχς τ» αολζτ/χβ Si^n θ/·
rr/ζομθ, Sri ίά» τις Ίβ λοπτϊ ιΤν»α·μ5^«ς
ιτρίγμχ minx λα3" » i»ri τύ Γυμ^^τχιτι
ïiaii^fTttt «ς αάθ®·, α’»^’ wr « rAriroy χαfictu, μχλίΓχ a ft’ς xriSuvoy
, ιτιχρχ·
τη»

eStKVt, i χαηζραμ^ν χλλο^ίβ, χχη Ίί

ταμίας τβ w/eriÇ’obrx , τύ γυανω^ζΛτι S; dC/pγινΐχχ »Χ/Γριψ«»« «·αυ^χί»?β».
μ, Πιρί ημϋί φυλχ^ίύΚ Six τΐιύ χχτνφρο^τιχ
βάόιης.

Szpe contingit quod fpoliatus inju-»it. .>.
fte, per fpoliatorem in alium re trans
lata, dum adverius pofleflorem non fub /·*/»
venitur per reflitutioms beneficium fpoliato , commodo polleflionis amiflb pro­
pter difficultatem probationis , jus pro­
prietatis amittat effeôum. Unde non obflante civilis jutis rigore fancimus , ut
ii quis de cetero fcienter rem talem ac­
ceperit, cum fpoliatori quafi fuccedat ia
vitium, eo quod non multum interfint,
przfertim quoad periculum animz, de­
tinere injufle ac invadere alienum, con­
tra poffeflorem hujufmodi fpoliato per rcftitutionis beneficium fuccurratur.
XL. Dt vtra poffeffiont.

M3,
De poffeliione cufl.v
di« propter

Σιμ^αή*/ τοπ Sri, rrnin r J »»α’^ν»τ< ^‘ε
Contingit interdum, quod cum aAo-<^
χαητΦ^ΛΠ®·/» Τβ αχτιίίχχ μιpm ittxpiirrui βιob contumaciam partis adverfz ad- ibûiΊ » : t
Ttx τβ φνλαχθητομξύ» τράγμ,χης η’ νομή , judicatur caufa rei fervandx pofleffio , 1'(' cde,d'
Stà τία τβ όβα^ομίνβ Jtteaeria» , ή ίόλο» , propter rei potentiam five dolum aftorcw«v><·
d àxeytn tern τβ ce/βυτί ri ΐιατηρηθχσ-ομί· infra annum rem cuflodiendam nancifei
yov τράγμχ χηλχβϋν β Jiuamz, i χαρχλη- non poteft , vel naâam amittit - & fic
fdrirav «τολλυβ·/· x^Snaç »’rri xanî τΐα c^n· cum fecundum affertionem multorum
verus non efficeretur poft lapium anni
ywn ni» χο>λ«ίν α’ληθης « ‘*» πλΗ«ν«η
τΐώ Χαρτ'λΑβ’/» τβ χρόη ημΛ-i , ατοχο- .pofleffbr, reportat commodum de mali­
μ^τηι ύφίλΗαν ΰ τή; χχχϊχς αυτί ίνχγό- tia fua reus . Ne igitur contumax me­
. Ενα μ» · χαη/φρονητής xprirm®* η lioris, quam obediens , conditionis exiβ fjri)xc9* xipiruK rin, tx xavowxns <0*ότηης flat; dc canonica zquitate fancimus, ut
T.t t
in
CmuiL General. Tom- XXII.

ιάι7

,NN?ci,NTU*

CO N C

ΓΙΙΙ'Μ

FRIDUICUS K.

cHKisn

tur clapfo arwe-pollcflor.

tJ

taunt νομάί.

» *I I·

ihij i < <»■
,j. de Arbi-

dutyuv

,ol8

χροπδιντι θί'μαπ e ANVf) I
xaruraO* χαριλ^οίης r» dr- chrisU

—'^-"in ca^u prxmifto ador verus conftitua- A ^ίο-ν/ζοχήν ’να c*
Ad hxc generaliter prohibemus, ne fupct rebus ipiritualibus compromittatur
in laicum .· quia non decct ut laicus in
talibus arbitretur.
.XL J. De continuatione bon* fidei, in cnn·

Προς Twùnt
χωλύβμξν, ’rot μη t'χά­
νω χνΧματ/xu!^ τρβ^-μάπ^
η;
χοσμιχον · err a i.pfiH tvx. λα;χό$ dr nt'i W
nii ffohcfi&w,

«Quoniam omne quod non eft ex fipeccatum’eft, iynodali judicio defi!'"i.‘««Z nimus, ut nulla valeat abfquc bona'fide prxfcriptio, tam canonica, quam ci­
vilis; cum lit generaliter omni conftitutioni atque confuêtudini derogandum,
qux ablquc mortali non poteft obiervan peccato. Unde oportet . ut qui prxicnbit, in nulla temporis parte rei ha­
beat confcientiam a'icnx.
ibi! >i>t.

“ ^,,4*'l’c»

XLll. De ficculari juflitia.

Sicut vulumuj ut jura cllricorum non

D -(i Lu

μχ ■
«

prafcripiione .

luulut in
cud. Mm

Επκόη πάϊ 5 ex t’x rtletui άμχρτίχ irtv ,
fftu-oi/»» xpton χηοφχίνομϋΛ , ιν« μη$ίμ/α rϊιχχ χχληί virtue πι^ρχφή naSnv
χα.ί’.ιχή , ότον νολπιχή. dr tJ ‘faxJ ιάση»
ί^τυξιως «v£ σιιυη?Η'α; xxrrfορών, ηπς χω- >
ρ'ς dxvxrt uà ù Suuixnt φυλχχ^ηιχι άμχρτίχς .·
fào ^rw Zitui à nterpfv^uv » <> t'ic.ri «UMp»
μιΓ'Μ, -ηρχγμχτ^ (χη
«ΜοΓ/β .

μ(3

Hic quuqu»
tiiulus ileeft-

Κ«?ω,··3»λομ?»ή« "ni Ιί*&χ ίΐο χλη^ι*^

uiuipent laid , ita velle debemus ne λαηχο/ μη àpxx^uoi. hu: »’θιλΓ« ο’φκλομο.»,
)llt/ fdi.m ulerici jura fibi vendicent laicorum Quo-C’ye μη o<‘ χλη^χο/ tu 5<\shx txurni cttxïixr.i*‘;;'"Ûn1’·
λχΙχ&.
□ .jim it circa univerfis clericis interdicimus, ne quis praetextu ecclefiafticx libertatis fuam
de cetero jurildicboncm extendat in prxjudicium juftitiz fxcularis , led contentus
cxiftat conftitutiombus feriptis , & conluetudimbps hadrnus approbatis : ut qux
^,,ρ.
luntCxlaris, reddantur Cxlan ; & qux iuntDci, Deorcdadiftribufioncreddantur,
XL111. Ne fine ctufa clericus fidthtafcm laicc faciat.

Nimis dc jure Divino quidam laici ufurpare conantur, cum viros ecclcfiafticos.
nihil temporale detinentes ab eis , ad prxftandum fibi fidelitatis juiamenta comur’ pellunt. Quia vero, fecundum Apoftolum, /enus fuo domina jiat aut cadit : iacri authoritare concilii prohibemus, nc ples clerici perfonis ixcularibus przftare coganκι»· ··
tUr hujuimodi juramentum.

( (

*'t“

XL1V. Quod confiitutiones principum non praedicent ecclcfiu ,

{ * iit
Cum laicis , quamvis religiofis , difponendi de rebus ccclefiafticis nulla fit at'ir'rc- tributa potcftas , quos iubiequendi manet necefiitas , non authoritas imperandi:
Iudolemus fic in quibufdam ex illis icfiigcfcere cantarem , quod immunitatem ecclefiafiicx libertatis, quam nedum fandi patres, fed etiam principes ixcularesmul­
tis privilegiis munierunt, non formidant fuis conftitutionibus, ve! potius confictio­
nibus impugnare, non folum de feudorum alienatione , ac aliarum polfcifionum ecclefiafticarum, & ufurpatione jurifdidtionum , fed etiam de mortuariis, nec non & aliis
qux Ipirituali juri videntur annexa, illicite prxiumendo. Volentes igitur fuper his ec­
clefiarum indemnitati contulere, ac tantis gravaminibus providere; conilitiones huv ,.ι,ι,ο- juimodi & * vindicationes feudorum , feu aliorum bonorumecckfiafticorum , fine legi·

„f,.

'

cimo ecclefiaflicaium perfonarum atlcnfu prxtumptas occatione conftitutionis laicX
poteftatis, ( cum non confiitutio, fetide- ù^'tx;' c* tJ μη ôixToft. , «Mai η xrxix^it
ftitutio vcl deftruclio dici poilit, ncc non r, χχτυλυσιν £αιίαχ?«< ρη3η\α/, ■ μην «Mac
ufuipatio jurifdiétionum ) fawti approba- D χρττχγίώ St^oScoiuv · tjJ iipii atuo^b, tvxttione concilii decernimus non tenere , >a» /χρ/ναμ^υ μη χρατ&ϊ^χι, τ«; τνλμηπΐ; 3«χ Meixj,L. ·
prxfumptoribus per cenfuram ecclefia- xpiotui »χχλησ·ι«5·<χη; »ΐζ>ίφιχ3«»» l‘KlM
)
flicam compefcendis.

μ»

_
io,,?

rwvocEWTius
p JU

L A T E R A N-E N S.E IV. FK,?™,C 11

roje
'-------------

A
CHRl?ll ‘ ft* ♦

■··»·

Π»ρί αητ/ας πα^ωνω; x^ aiwnyopuv

ίλλοΓιύητ-ορ^ίων ".

.YZ-K. Patronut qui cliricumcccle/x oc(id<rtt,
•vu mnti/avcrit , jui patronttut amittat
r

qi^sti

■·■»

M\. Mat.
De

iniolen

In quibufdam provinciis ecclefiarum pa- «·» p·»'»'
^uvtit o-iwnyopot, ί άν^ίχι^ο: , .'aura;
troni, feu vicedomini, & advocati , ίς in «dvixilu'n
coni·
reeraurlu» dnntxv nyftpxv\ tri ί μονον c» tJ
tantam infolentiam crexerunt,quod gon fo­ mm
pctccn.li ,
tu; χτιρΛ.βαα; ίχχλητι x;
fro/μόων cion.uovvv
lum , cum vacantibus debet ecclefiis de pa­ IbiJ I. i.ti
χρί,αι vpovwîv, ίυνχολιβς ι'τίφίρβτιν «-’; χ«lloribus idoneis provideri, difficultates in­
χιαν* άλλα **| t'< π5ν CmraVfwv ngi άλλων gerunt, ·&malitias : vertm etiam de pofάχαθ^ν t\r.\n<rtxrixJi ίΤζ ι’διβ θιλίμαη; χάIcfTionibus & aliis bonis ecclcfiaflicis pro
τηλύΐίβ·» ’ Κ3Μ ο»«ρ ClfXuxnv tftv oÎxm , f<; . fua voluntateordinare prxfumunt,&(quod “ m
φο'νον nSv πρβίΓωτυν xpop^najuv à nnouïnu .
horrendum cil dicere) in necem prxlatoniviu> Sxtp «; διιχδιχίτιω; βοίθ«χν £· 9 rum prorumpere non formidant. Cum igipirtu, ί-Ι; ι’χνηαμί ζημίχν
àx
’
’ ο$ί-<λί< ί^*ztur quod ad defenfionis fubfidium eft in­
Γρ./3λ??3αι , χωλυο^υ. f nr£;, ηα μη oi χαventum , ad depretfionis diipendium noa
η rtwnyopot, η otirixigjoi , txgcu rùv
debeat retorquerrprohibemusexprefle, ne
τί λοιίβ /μβλ^θόπ»» χλι'ο/ apitXTUXt η £·
patroni,vel advocati,feu viccdomini, fuper
piffxtnt .
. . . · συχχνχωρnftyov · xj txv prxmiftis de cetero plus ufurpent,quam reαπινχηΐχς ηλμτιτνΓΐ .
periatur in jure permifTum: & , fi contra
οφιγχήηιτη νι^σ-φ/χθίαιβ-αν . τί; όρί; συ- prxfumpferint, diflridiffime per feventavèê» β'χ η την τροΟλιψκ χαθκωμ^υ , ou ιάν
tem canonicam compefcantur. Sacri nihilo
οι πχξννίζ , η trujcnyopoi , n φιΰηιι , n άν- n.inus concilii approbatione •(latuimus,·ms m^.
Tixùejoi , η άλλο/ &tpytvnni ο/ασ·5»ί»οπ ιχ- quatenus ύ patroni, vel advocati, aut feu· 1™’““’"'
‘ Cric.» χλησιχς · α’ναχνώίίιυ η χλπιιχόν άλλον τί;
datarii ,fcu vicedomini, feu alii beneficiaΐ'ΓίΓ?·.h et/r*’ç txx\wt*i , οι fowrur n άλλων a’vtAwv
ti, alicujus ecclefix redorem, *vcl cleri- *ms. m*l.
fo r.f!^ η μίΛΟχοκίΐ* ιίλμι\ xviipun^urrurii’ o/ nx- Ccum alium ipfius ecclefix, per fe vel per uaurc'"·
,<,Λ· H.
"Çwh n wd^tfsixi?, ot acuinyopor tLÙ fftunalios occidere v&l mutilare aufu nefando
yoptxt, οί φιΰηι η φίον, oî «tlixL·^91 T^ù prxfumpferint : pationi jus patronatus,ad­
otvrtxuptxv, ot d/ptytrnnt τΐιχ Aptyteixt όλω; vocat i ad vocat iam, fcùdatarii feudum, vi­
dxoXtruvt ■ i(j4 r a μη ΐλχτην τί; SitxStxri- cedomini vicedominatum, bénéficiât) be­
ανω^ί Ίί; Cntp^xrtui ί μνίμη »afixn0Hn· neficium prorfus amittant. Ec ne minus
β μόνον μηϋν τιάν txCAn^tvnj/ αι^ιλ^ίτω
vindidlx quam exceflus memoria proroge­
ιτρός τό» κληρονόμε , άλλα μάλλον, tui η; tur: non folum de prxmiffis nil perveniat
τιπ»ρτΙα> ^υιάν τί; ι>προΠ»)η; τύν n<»ruv ρ; ad heredes, fed etiam ufquead quartam ge­
xA»t»xàv αόλλοχον μηϊαμΰί xpoffSfχιτώναν ,
nerationem pofteritates * talium in clerico- > ms m^*.
μήη c» xxvovtxoti ίόμοα τι»ο; irpotSpixi tn- rumcollcgium nullatenus admittantur,nec PcU‘r“-,lii
τΑξάν^ωσα» τιμί;· η μη μιτ' άρτϋν οάο,οin regulatibus domibus alicujus prxlationis
affequantur honorem, nifi cum cis fuerit
μ>Οί ·
miicricorditcr · di/penfatum.
•MS Μλ*
E’r τιν/ν ι’ναρχ/αι; oi nte t’xxAxrrJv wa-

diti nule-

μ?'. ritpi ewehwnw >ù àvipvv ίχχλητιχτιχΰν
μη ιχχΜ&ηνομίν^ rtrtv άπχιτήοκπ·

Κατά χοντίλων, v&i xuCfpwrfv τύ/ πάλιν:1,
Hjj' άλλων πίν η; ιχχλητίχς xJ ης ιχχλτ,τιβΓίχν'ς ά.5ρα; άιταιιτισμοϊ; , β-μιχΓμαο-ι, xfi
«Wa<; ι'χζητήπο·# ιπβχρίΜΗχ ί^υυζομίνοη·,

ι3ιλ»σχ c* τρ

ιχχληπχϊιχρ o^yp&a-f-i ί c»

, τιί; ττκώτπ; τίλ­
μα; ύβο άνχ^ίμχης τπςιτφ/ξΗ «xuAurt * τ»;
Λαπράιω σιαβίφ* «j»ovohv
ναραβχπι; < ^βαααθχη:;

α'υηίν

άτοχοτ,ωνί·

r<4 txtrinrat υαβχίί.θαι . tu; · riavewornary
ναράχκον ί’φβρμοζοτχν.

E/ St »βπ ’<τω; ό»χιτχοχφ'άμα «<’ΐ*^Ί·
wo-αυτη» ά/άχχΐω r ωφ»λ«α» <Ι·/Ο ,
·*·
’"·*
ζ*·Χ *« *· β»ι >«<***
ni; χΜνά; «ΐφλί/α; xj àvdyxx; , «r· *' ξί»
Xai'xJ» μ αντηρχϊσι» Χ’ιτο^μη , iff Kti ,Λ~
χλητίχς
ijyrrozvn rap αχ»
*«» *
•t ^ρορρη^^Λτκ Aaixof

TMWV'J;

ΛαμΟακίΟχτα/ ματ' Χ'χα&κ/α; .

Coneil. Gtxtrtl.

Tom. XXII.

>Ç

Λ’νοιχώ:

T”» «XP»·

XLVi. De taihif » e /tricis no»
cxijtndii .

MS Msju
Ik ccdHii»
& vjfis eccletuiLcij

Adverfus confutes ac redores civita- non οΡΓη
tum , & alios qui ecclefias & viros ec- {^‘"m
clefiaflicos taillis leu colledlis & exa- >wr»u«bu«.
flionibus aliis aggravare nituntur : νο· <£%“*}χ,
lens immunitati ecclefiailicx Lateranen- *■ 1 dtJnr
fe*concilium providere , prxfumptionem "“""j.
hujuimodi fub anathematis diflriilionc
P prohibuit: tranfgrefforcs & fautores eo**
rum excommunicationi prxeipiens fubjaccre , donec iatisfadionem impendant
competentem·.
Verum ii quando forfan epifeopus fimul cum clericis tantam ncceflitatem vel
utilitatem profpcxerint , uc abfque ulla
coa&ioftc, ad relevandas utilitates vel neceffitatcs communes,ubi la icor um non fuppetunt facultates, fubfidia per ecctefias du­
xerint conferenda: prxdift i laici humiliter
& devote recipiant cum a&ionibus gra-

ioJi

,NN?cf?nus

CONCILIUM

nuooua η

ΙΟ}χ

' A^NO tiarum · ProPtcr imprudentiam tamen Λ
τηκ t/hJ» c ρνμχϊχός «pon^o» dp%ttp& —- ——
CHRisn quorumdam Romanum prius confutant σιμβνλιν^ηι ....
in n /JJ d$t~ cînusn
■ ••j· pontihcem , cujus intere ft communibus At*»
utilitatibus providere.
Quoniam vero nec fic quorumdam ma*
Εαό Si «St dn* ή κβκϊα τη»» ΚΛτΰ tLù
Jitia contra Dei ecclefiam conquievit
Otâ »χχΑνπα» χαηναοαο , ·»οπθ»μο» *nt
adjicimus , ut conftitutiones & fenten- tes ί^πίξ«ί iÇ αχοφ^ακί airivtf ιοΐς antix qux ab excommunicatis hujufmodi, xonu^Ssitnt βπκ, » ύζ ctnAàc aunSr «vpotvel de ipforum mandato , fuerint pro* >t£-5riroyTTu, xt.xi xj dCifatnt χρατηθώστν ,
i%t>wxt .
mulgatx , inanes & irritz habeantur , μηέόΧ/ xorj
nullo unquam tempore valiturx.
Enpov tW JcA®·
draft) fiti Cotàiiv
Ceterum quia fraus & dolus alicui pa>
trocinari non debent nullus vanodecipia.
b orίίβστ
μαηι'α τλβ»β«5« »λα»η «ς
tur errore, iut infra rompus regimis lufti- B ’7U TJ «jqps της χραζινς να»μιίνο<ί n dvd·
neat anathema, quali poft illud non fit £tux' drx.f-t μ£ Ter» μη £η (if ri της <χαad fatisfadionem debitam compellendus. ιοηοιητιω; χμ®*
«τ< xj
Nam & ipfum qui fatiifacere recufave- αυτν τΰ txx.oxciHp χαρα/τχαομ^ο» xj η» 5/άrit, & fuccciforcm ipfius, fi non fatisfeαυτί, ί-ί μή ta» μηνάς αυτυρχως ιχανοcerit intra menfem, manere decernimus
ποιτ,σοιη.............. χ^'ρομο txxAnr/aSixjT X{jeccleftaftica cenfura concluium , donec an σ^χιχλΗο-μ,^ο , μιχςις à» «xavovcmrn
fatisfecerit competenter : cum fuccedat p'xorUi ’ t’xti SisSi^tm w Cap®· e dvltxadtΓαμΟ*®* τί Ίιμϊ .
iji onere qui fubftituitur in honore.
MS. Μλι
L>r or-iinr
rxcommuoicxtumuin .
ibij. f i (in
M d< let»·
in. tn.' n·
π -m. c ,1

htrf .

Itwdrm.

MS. Sfji

q
• M>. Afjr-

»-l
•n.fue
int

l’o­

X LV11. Dt fjrtna txcommuni·

μζ'. Π ις> τιξι^ί aaoxMywvna-fwy.

Sacro approbante concilio prohibemus,C Trf ΰρα» χι/ρίατς ctuicîu χνΑνομΟ, < vac
nc quis in aliquem excommunicationis μη τις tiç ηνα α*«ο«ο<ν»>η0ΉΚ α’χόφαοι» , fi
fententiam , nifi competenti commoni­ μη dvn'pxvf 9αραινια·ινς χρο> αλήτη» , >Ç »«tione prznuila , <5c prj·.entibus idoneis pc.tu/ τροαώτων Ηάημίΐ'Μν, Si ·»», « ανα^perfoms , per quas , h neceffe fuerit , lyqcz fear, χαπίΓαθΜ» ή raptw’rwx, rpedrjrpoiTit probari monitio, promulgare prx- xer ν»λμηα». if iàv djttantaf ηλμκτρ ,
. . . . ή α»ο’φα<ης τη»
fumat. Quod ii quis contra prxfumpfe- iÇ fi 3<w'« irai
nt, etiamii jufta luetic excommunicatio­ sîa-oio» 7ης ίχχλητίας Λ’ t»ôf pnrif iwtd
nis lententia , ingreifum ecclefix per α’»τ«λτχθ«β·*κ· <x»ji βχ irw »·<τΐ τιμ*>ρηmenfem unum libi novent interdi^um: θητίμ^ν®· ^tyt φ . . . σνμφΐρίΐ ·.
alia nihilo minus pœna muldandus, fi
vifum i ii er it expedite.
Π forty t'n> Si gxtiCJf ?tat μτ eif droxotCaveat etiam diligenter , ne ad ex­
wo«
«ϊλό^β >Ç φα>»ράς vittatS
communicationem cujuiquam aDÎquema«’»«· * OUt *>
nüefta <5c rationabili cauia procedat: ad xpcÇr . fii dt * nib'ruç î<ruf χρο3*<Ί
quam fi forte talitur procciferit , & re· ζηττ.ΰΰζ nrxfowi, riul nnwrfui C^fpfleotf μη
quintus humiliter, procellum hujuimodi «pto/Lo-jt âtL Capof dtxxaihfi^et’ flatpt^fif
non curaverit ablqac gravamine revoca­ t-ii vit bttpnpov àvatptpim riv m αΊ/χ« α’»οre
gravatus apud fuperiorem deponat /toitw-drtvi γογγννμόν’ ôf tar ανΛ xr/Jtu*
de.injufta excommunicatione querelam “ napxttfit d α’χονιΛί-τ» Siularai, « rw a>oquod ii abfquc periculo morx *poreft, ad xonutnrlui txfifov μιπ'ι τηί .Carv^if at/rà βcxcommunicatorem ilium cum fuo man­ ποΓΗλατυ »<τω αρμοζβσ»; , Sr«e>a»^ ανολυθϋdato remittat , intra competentem ter« (αι. fi Si μήγι, a’astf S< tauri η St άλλν,
minum abiolvendum
aiioquin ipfe per di iSot ο-νμφίρ^ν^ Ζχανηί ασφαλίιας ληφ\?«τηί a’xoAtatwi χαραχύυ.
fe , vel per alium , prout viderit expe- ρ-ηί, η
dire, fiuhcicnti cautione reccptâ , niu’£
nus ei abiuluiicms impendat.
Onry Si ànc^aariai τβ aroneiywnjr» ι’χ τιΐί
Cumque adverius cxcommunicatorem
de injufta excommunicatione conftiterit, diroxot-uidrtui χαραεαθ.ί ■ ό αιοιχβσωνητιΐί xa<
excommunicator condemnetur excommu­ mitxxft^u rd> dioxottwtâzôrt waptrat* Si · N^imrl·
ix yw, iit i vif xrdarwc voA
nicato ad interdic , alias nihilo minus , fi V4
UXiprtp* C/Jponev/
mnrtvr ad
culpo, qualitas poftulaver;t, iuperioris arbi­ Q/rrJ’ify Tw*
-rto ix fAacrc' rm-'μα
<*'t
trio puniendus. cum non levis fit culpa tan­ μ^οί1
tam infligere poenam inionti, nifi forfan ί’ιήιΓχί τττιΰτμα ’ fi μή ‘<r»f c/ζ αίτ/aç dvo ffri„i.
erraverit cx caufa probabili, maxime fi Sftxnxri μαλσα fat fir. ixantrHi vcAiilaudabilis opinionis exiftat.
E/ ot axCSainaf rnf rr,f atoxoiywr.at^f avoVerum fi contra excommunicationis

io)3

iNNOCnjrnjs

LATERANENSE

IV.

n"

Afententiam nihil rationabile fuerit a con- AS,NO
m*,c* <4λβ>*
CHXisn »^·«τχθ«όι* e* arvwc «J «’««M» rï «J/xv TÛÇ «t’- querente .probatum : idem & Iuper injufla christi
r«wwvt*i lyXi^er·· ^'xwrài ναμύι,ϊ conqueilionis moleflia poenam ad tnteefle, ·“>
«<ru tir 7ï ό^ιρτΐμι Sufyrvrn . ti μη vel/alias fecundum fu penoris arbitrium, "
«««ς1· <fj «va» «aetaxrtxd νλανν ^errraew- condemnetur i nifi for i an & ipfum pro-'d*4*u*|
w
·’’< Taracîup a inyip av«xM«arwc<lf- babilis error excutet & fuper eo. pro quo
Own, S/’«VpaXH«c λχφθΗΤΜ ùuumtiâ m- jufta fueritexcommunicatione hgatus, per
eiroi^rru · i fit tÎu ù*rft*i<Dtt cautionem receptam fatisfacere compella­
Corr.

tur, vel in priftinam reducatur tententiam, ufque ad fatiifadionem condignam
inviolabiliter obfervandam.
Si vero judex fuum recognofcens er- ibu«n
Er’ Si à xcsrik tU» îSitcr xtmrmir vAaWu? ,
rod ηηωτύυ α’»αχαλΗ·&αι rorem, parttus fit talem revocare fententr * . · . . tuui
vtif 2 «jWuirx^n, *r«. μη ® tiam , & is, pro quo lata fuerit, ne abfque
«νοφβσι», Jrvç ûvip
iuavfntnrwi dr«te&i«ntw euritù ίχχλη· fatisfa&ione revocet illam , appellet :apr£m · t/ ivûwnt μη Ηξα’τυ Cr τ»τρ ni μί-. pellationi non deferat in hac parte , nifi ta­
p«, ti μη waùrn «fri rAemi, vrtp ne χξμκ lis Gt error, de quo merito poflit dubitari:
Sùrxnt άμφινβνηίύη.
nr» àfxrrnt ttrçx- &. tunc, fufficienti cautione recepta quod
*f-taç ληφ9ίΐτη( « hfp ?μ*ρ*9οη αντί «peç coram eo, ad quem extitit appellatum,
iv ΰχλ>ιτ4θώ), i τί άχκ«λμ$ΰχ r«/> Wt/nr,, delegato ab ipfo, jun parebit, excommuuiϊΐφΐρ φβτίΐη t R» eraxooMmÔcant α’νβλνσ-ά-. catum atfolvat, ficque pœnxprxfcriptx*
ru, Stui in rji «ρβ^ραφπβΊΐ xerrjî iviç μηιός minime fubjacebit : cavens omnino, ne vo- ωι» menf»
μηϊβμύς ύβ·«Ηβντ«/· «peaQ·» vanrAdc />>« luntate perverfa in alterius prxjudicium
μη ûtAiiew rpÆAj» s*i «Ma αρΜ£ΐμ« ψΧ- mentiatur errorem , fi diftri&ionis cano• MS. Mu
fftn vAaifw · à yt της ««rorant «ι^ιβ·φ/^ξι- nicx vult effugere ultionem.*

•vaoco-m, »« ôupvxvtije-N* «ζίαε «XaiCiirut
φυλαχΟηβτομ^α ’·

«κ ΟιΑη

ηώ xa/JAnr.

μη . rireJ àngipi «ηηβηλης >$ i«Arfra τϊταραζrôcant <Ê «emJr ix φ μτ/xjr

diiciplioam.

(

C
XLV1I1. Dt mode rccnfamii jmliccni.

MS. Mit.
De

fruflrt-

roria realUtioiic

sxA^ifrv^'vr.

&

«IfrlUtioM
munit i. &

Cum fpeciali · fit prohibitione provi
fum, nc quis in aliquem excommunicationis Iententiam, nifi competenti
com· ib*s.J·-«»».
r
,1. deApmomtione prxmifla , promulgare prxlu- peiut.c.
• vepem^Ut
e’wOrowç ί irxAnm mac ; volentes etiam providere, nc forte
••οσβολ/, 7ϊ «aparrirv ΐχχλ/rHr ϊαυιιθη τίώ commonitus, fruftratorix · peculation is vel ·μγ’μ»α.
è^Auinr ·
, οτ« «·» ίΐφμλφιίβ-η appellationis obtentu, monentis declina·
v .- v
—.-., »μ«ρν*>Ο
-r—r—
(«οηκΐχΜΐ .
«e/rlu
Jverm,
«υτϊ. re poflit examen, (latuimus, quod fiai- Gr,/.
tiw «/T/«r rit Si^t'at ύοήψ/ας SeiÇft *
Dlegaverit, (e judicem habere fufpedum ,
“ τϊ «ΪτιΙ/χμ, η‘ f«r a‘’rr/lrxar rewf
"
coram eodem caufam juflx fufpicionis af-recvUtknu,
àurit
ax »^j», μ£ τϊ «tirï erpmlf «tiriç xerxïc fignet. Et ipfecum adverfario, vel, fi for•xX»^«e&w«r· i r«» xomït rtuitX^Hr a 9<ui«r- te adverfarium non habeat, cum judice, βοWi, txAfÇ«>3aw«r arX» χβχ/arç aune *»« iÇ arbitros communiter eligat: aut, fi forte
VXHr®* «Ww trrnft »x της tulfa τηςύοη- communiter convenire non poflunt, eliganr abfque malitia ipfe unum, & ille aψ’«ς Strytxruren . ιζ r«r μη I<u>v9«etr tit
lium, qui de fufpicioniscaufa cognofcant ·
μίβτ βτνμφ^Ην χτίφαση , o*otf-xaAie««ÿarrar
Tfcifw, rre * tr Jfo όζ «unir xtivttnt , ιχώ» & fi nequiverint io unam concordare fen­
trr^vxnr πμο'τηης < fnvrxtiwetr Si <9ρός τϊ- tentiam , advocent tertium, ut quod doo
V» vtrwc ό^βΜολβθπν «x τϊ»ηιη^αμμίη «ap ex ipfis decreverint, robur obtineat fir­
ήμίτ, C» ϊιαιαμ» tiraxori, ύβ» μαρτ«μί της mitatis. Sciant quoque fe ad id fidelitet
^eàet xtintte, «-panât ν/»τ«^μ«τ<>· xpvTÙ- .-exequendum, ex injun&o a nobis in vir·&</· Tnt «t*Ti«t Si της ύαηφΐβς τ·μΐμη ίμ· fctute obedientix, fub,atteftatione Divini
*pfàc» «unir tm ύρμ«ζί*ης Stttgief μη a- judicii diftriâo prxeepto, teneri. Caufa
χολ<χθ««τκ, τρ tSiet SirgHtStnn i xt/rnt vero fufpicionis legitima coram ipfis in­
^p«t3<n. n9l χυτής α*«ο&«χθΗσΊΚ οομι'μν , fra com pent em terminum non probata,
τ à ατοβολίΜς ruMursorwt, rpaawvv β^ήμ»ι/ fua jurifdi&iooe judex utatur. At ipfa
»’χ/?ΐψ«»υ ni» χρ«^μ«τΗατ à αη£λιιθ*«, i probata legitima, de recufatoris aflcnfu
xpo't nr vvipnpw «’vorwAarw , <r« èr «uni perlonx idonex committat negotium resxHrot »p3ji x«3«i «r «a wpoCn«ô|Jÿ»or.
cufatus , vel ad fuperiorem tranfmittat,
ut in eo ipfe procedat fecundum quod
fuerit procedendum·.
Porro commonito ad appellationem
H Ri rï nepentStriK fit nixx^nn eùrirn·
Ε«η *νίμ*τηι ««Αιλγμ «pocaoiOn , 7»«

μήης arovoffwvijowi ανόφαστν, η μη àurbp*βς ngpttnie-fta βροΓβλπσικ , «ροφι'ρπτ ηλμν'τν θίλοΜΠί «ΡΛ <portÏT«r ίτβ μη txac

* Dttfi
‘"t

con-

4
ΙΛ. ,

,σ> '

INNOCENTIUS
Ρ. III.

nuDoifann.
.
_

CONCILIUM

imp

roxi^
· ’·
σ

■ ’ "convolante, fi ejus exceffus,evidentia rei, A μα ·»«λθό»η<, »«» àtiffiatK dun , rjT ♦«“'
chr^ii rc’ ipûus conielfione, aut alio modo t le­
Mftbree τί ηρ^ίγμχης, η
«ντί ^μολο^><« , ch κ isti
Çovs» o«w^«9v<iit ew nç ιχχλχη ή Τ^*Δ
gitime* luerit manifeftatus, cum appel­ ί
lationis remedium non fit ad defenfio* »·ρχχ»« .( Trc axxxittf) « hn «<c Ittxlito^ wt du·
<xL.Uculum nem iniquitatis, fed in przfidium innorr»
«louée
«NC eit
*’
i
• Pi.irr.
centix inftitutum, non eft provocationi ^anra^pÿÎMi, · rf vwsum wpwXiiwr ίχ tîv«· · Corr.
Ι:ζΐ< ir>;o
hujufmodi deferendum. Exceffu quoque x»r«. r»ç vvspi3errac Ji αμφίϋβλν τι/χ·»»dubio exiftente, ne frivolx appellationis «Wî , *»« μν «VJMf» ιχχλχτβ itx^vyf i Z«xA»tdiffufio appellans judicisproceflum impe­ tXwv τΐω tn xeiri xpifiaen ΐμηϊίίχρ » »M*
diat , coram eodem probabilem caufam vpoovC* «’ut» v>iv «‘yoImxtixIu turtxt της »’xappellationis exponat , talem videlicet, χληηι ix^itdv’ nnwrfui ίχλαΐή , ίτ« ti àqux fi foret probata, deberet legitima xota^dfan, ΰφ«λ( νόμιμος X«^ee9nixt.
reputari. Et tunc , fi habuent advtrfa- ήη ι’α» ίΥηόη'Ιιχο», ·χ«ηΐ τν ni» rixw» Jrd- *
«
*
·* termieum ·
rium , infra terminum, fecundum locorum B1 Γημ«, τ« i^kpmw tx«» xwerrra
, < τχ» φοβτ» της Laniu noa
diflantiam, & temporis qualitatem ,& na­ τρα^ματ^ας v«pd τ· βυτί χς/τ» σ-ομμιτ^χο»turam negotii, ab eodem judice moderan- •ni , τν» μινολαΟχο*·» ΐχχλχη» ί/οιζαηι* V* Μ eus.
■ Λ',.-.tr dum, appellationis* caufamprofequatur .* Ittixtee μ φρο»τ/α*ΜΜ, ήη ό x£mi; μό χ»9ι·
ÎhuÔ' ιόη Suam G Proiequ’ non curaverit,extunc ipfe
Γαμι'»» φα»ΰης, l’aU ο χςιτή; χροβ«ι»« ιχ τί
Hitt ο'φφιχ/ν, τ»ς ιχχλητν αι'τ/ας ΐμβροίθο»
UerjouMm judex, non obflante appellatione , proce­
dat. Nullo autem adverfariocomparente, intptipt ttxtSff^eietK « ό νχιρπρ®* ni της «ντί
cum ex fuo judex procedat officio, ap­ S<H3MoJo<r('crç ο’φφΐχ/^» c^axoArôfiru. α»« »’α» o’
pellationis caufa coram fuperiore proba­ ιχχλχτά'οι» CO Ίρ «‘uTO ιχχλήτν ΙΙίλΗψ]· ,
ta , fuperior fux jurifdidionis officium χρος «fcri» ναρ ν «uni» νονηροίς ιχχλ»)7Χ>βι
exequatur. Sed fi appellans in ejus proba­ άχο&ιχθηνιππ, μίΓΒΓραφηη),
tione defecerit, ad cum, aquo ipfum malitiofe appellafle conftiterit , remittatur.
«.iJm.
Ceterum has duas conftitutionc» prxEn/*» toutoç nk JJo ίιαηξκ rac νρβτβmiffas nolumus ad regulares extendi , Xfaffac, «θιλομΟΜ Tt'f χα»ο»ιχιΐς i*xnwô«r>
χαπί fjj * zrXuanxJv «vrai» xapamw-fw. ‘Ctacutii
«•i j.niLâ qui fuas habent obfervantias fpeciales.
-

•

Vjiktr coni.· iua,ow.

‘'w .w«.

XLIX. De pane excommunie e fio·
«h tntylx.

wpces Je·
fit Juriti

μθ'. Ι»α μή τις curia τκλιον/ζΐβς atoxoemni- 1,1 · H·
en ί λύση·

Ke cauU cu-

Tn Xtwpÿ Stiai xytrux χανηλιίς a<*Sub interminatione Divini judicii peni*ίιΐοΐ»ϊ»rd tue *nter^‘c*fnUî » ut caufa cupiditatis nul­ Ε>ζομθ», *»a ai ria τλΜΤίζι'αί μχίίίς ηλμΐατ)
lus audeat excommunicationis vinculoali- axexonwvrffwç Sie-μό rmt ffvvSiH», η ατολΰ.
quem innodare , vel abfolvere innodatum .· en itStptyifiir C» ÎKtbatç μάλκα nie etti*
in illis maxime regionibus, in quibus ex χιίροις, cx «Τς tx fftun^RaÇ »rr», ira» « «con(uetudine,cum excommiinicatusabfol- _ χοχοι»«»χθ«< «xoXûrar, γρηματηη nmî xpevitur,pecuniaria pœna mulélatutr :...
—...
ftatuenημ£π<ι · χα^κΛης ?»a ora» n' της aroxomttes ut cum excommunicationis fententiam voo-fwc ttxéçarti àctxet «»αι àniec^9tin , è
injuflam fuifle conftiterit, excommunica- I<»oxom»nnii fit τ» exoxeracwH» ri vruç «cor ad reftituendam pecuniam fic extor­ ratrtâir α'ρΓΰ&η See xfjeua ιβχληαιατηηί
tam per cenfuram ecclefiafticam compella­ ’««■φ^θητο· · κ’μη αχοίκχταν νλάη χλντχtur. &, mû probabili fuerit errore dece- θ».
i
<jm naine rùdinr^im βτοφλ^ο-ατν* w'
ptus.tantumdem injuriam paffb perfolvat *. <iebtet* «χ «ιοφληθιΓ ,xaiB)m)av«aMji νοφρν*
&, fi forte fol vendo non fuerit, aniajad- πζιαδν
,
.
verfione alia caftigetur.
Mt. Μλ*.
l* â*n"’
(«W.M>ft
Ifllll

L. De refirifl» pi cbibiiione Ht·
friatanii
/ΠΛΙΟΛΠ.

». rite}

dy^treiat Si.iipet >q Tt>T>K ·$*«<>
άναχλήαηκ ÎJJ βχδμύί.

>9

3

<

λ

cif

Non debet rcprehenfibilc judicari, fi^
fecundum varietatem temporum flatuta
i»lX quandoque varientur humana , prxfer1.«s-n»·» tim cum urgens neceffitas vel evidens
utilitas id expofeit.· quoniam ipfe Deus
ex iis t qux in veteri tcftamento (latue­
rat, nonnulla mutavit in novo.
Cum igitur prohibitiones de conjugio
in fecundo & tertio affinitatis genere
minime contrahendo, & de fcbole fuiccpra ex fecundis nuptiis cognationi vi-

V‘xàn\,e"

πΑλ

Ofc χρ»Ι μιμτττ» χ^μνβ-θαι, ι a» xerra τ»}» »·<χίλια» ήΰ tüHpv» ai xararaa-nç νβπ ννιχιλ#·
9ürn· ora» μαλιτα ί deepen ira
• a’vayxn i xpftenrnà οίφίλ** τίτν^ ιχζχτη^
crt a’fcriç o* 9tif ex tmtw» c» τ/ χαλαια
l^jtdxxx χατ»Γαθ«»τ«*» tux μιτχμ^ψζ» C* tjT
■*?·
.
. \.
.
.
, ■
Evm τνιναυαι xoAtsTfC at xtpt «υζυ^ιας X,
Ct tJ JXnpwiÇTpiTw τχς α>χιτ«ο«
μηίβμύς σιαα>λα?'Μ'·ΐ4φ * UM »»Ρ· ?·»*( ***ληψ^ΗΟΊΚ tx Μ,ημγχμΰκ evyfytif τί

· c,r. iotnto£enT*«r
«cffitM. aut

. ferftee
**»**«

»037

’W5CEJTOj

LATERANENSE IV.

FRIDEXtC.' II.

™®«uc.
n. 1038
IMP- .

""
rpwrw «4f«< μι ζ4^θ»τ·/4ύκ , w' tare·-A ri non copulanda priori·, & difficultatem
Cwum Afe» »·>*««{ dswre/vrt , <C »·* «Ata*w frequenter inducant, dt ahquando peri- chruti
···’■ ·#*ύη ψ^ύο· ’« narine ▼$« χο^νηοκ , culum pariant animarum . ut ceffante ••,»·
prohibitione cefTct efttdus , conftiturio­
muûrp G â drnAs», TW Wi »»«R«uh< mi* Telw Ληθιίτβ, trtim rwç ùpùe ruuoiu nes fuper hoc editas , facri approbatioTL.. n« «ΐΛβλΜ/ψ* ♦ 7’
*ί>η'ξ^ *&·&· » ne concilii revocantes, prrfenti confti
uLT*..Tui- *** *T* •‘WeWη»·»’’? τ· Α·ττ· ιΆΑΟιμκ tutione decernimus, ut fic contrahentes
de cetero libere copulentur.
(■r
.
Prohibitio quoque
copulat conjugalis iMam
Η xdAwic 11 τΐί «vfi^o rtMMtfiéec, tfc
...
■/«/«·- ·μ«/μ·ητ»ς £ «y^/rsta * βχ9μη τ» Awav quartum confanguinitatis & affinitati· gra”*’·*
fri ùrsABtas* ixtrir η/ς xtpumpu £β3μ·7ς dum de cetero non excedat : quoniam
«b m luMmwà ββρήκ ζημίβκ ή wadni*·- in ulterioribus gradibus jam non poteft
Avere O^urad* ouAx^Wusu * · Wnpm yip abfque gravi diipendio hujufmodi pro*
«βτθμ·« ί β»9μτς ««Ade ονμφ*ρ« tj7 àxoSei· B hibitio generaliter obfervari. Quaterna*
cr. imrr- ξ«
£« * 15«
1ü« tntfMCTtwfc
σνμκτικης βνζυγι/κ,
ουζυγίικ·, x*pt
χ·ρ· d
îfc« A
Xf'^cr.
rius enim numerus bene congruit prohi­
i^m.
bitioni conjugii corporalis , de quo di·
£fi£'· ®r/ · **’,ρ ** ***
τί λ· J·^1* 2
V ftri' β>λ’ F 7“®’ ‘
" J'?*’’
™ • cit Apoftolus , quod vir non bobet pote- ,. cor.
ÎX.Ï4-/3t* ημΛτΦ*, β’Λ’ è «»»> · ®« nœrepiç titrit
<'»<»4ΐ(·ι. γυαοί ce
σύματι , β’τπΐί <riu it arm ix

flottm fui torpori/, fed mulier neque mulier
bobet po/eflottm Jui corpori/, fed vir . quia

quatuor funt humores in corpore, quod
confiat ex quatuor elementis.
Cum ergo jam ufque ad quartum gra­
ErKÎn «lî "in
*« TÎnpnr * χνλυνκ
της β·υζΛ*τίχίς euMcpûrc xsenepifanu· «h dum prohibitio conjugalis copulx fit rettri.
κ» tmt Sthoffyweu îwtK* t ptàf9irre[jfy»» &a : èamitaciïe volumus perpetuam, non
fjj............... . . . φ î*ùa τβτ« iln obfiantibus conflitutionibus fupcr hoc du•χηθύίπ»
«φ «Λ·* . νβφήμν,
_ - —r i_______
i-- · '« dumeditis, velabaliis, vel a nobis, ut G
«a» Tint utri της imu/tm u»Av«-fwc wtywi-cqui contra prohibitionem hujufmodi prx<_....
ewji βνζ&ρΜ&Λΐ, μη^μ/βς μβκρότηης Stu· fumferint copulari , nulla longinquitate
|«χθιίπ-σβ> CfHwni» • i’iU jî μα«ρ·χ/>®Ν« » defendantur annorum; cum diuturnitas
μκϊι τίώ ίμβψτίοαί α>λ· «t^W KSM w»iy temporum non minuat peccatum, fed au­
geat : tantoque graviora fint crimina,
τία «3λ/«» txuptrrirt
ruuSiSt/tylu).
quanto diutius infelicem detinene ani·
mam alligatam.
nœipoH rot%M*.

ra. Πιο χρνφιαν vwtotwlm/.

Ibidem.

IZ. De pomo contr/benrium cltnd<(lina
moirimonio,
η,η» m··
inmoni*.

E*t(4à à auAyfftc

Cum inibitio copule conjugalis fit in ΜμΛ
της rt^XxT<xüc owht·
φΰκ cr wFi
{yxiottβη9μοις «««Αχ­ -tribus ultimis gradibus revocata: eam^t^;‘^
θη ’ «’vriu* c* tv“ç «>A«( ^fAopCe ο’φ/χτΰς L'in aliis volumus diffriéle obiervari. Un c»»^·

fvA«m«9«t . ·θο» »·7ί nJr cpuiyniipw >i· de prrdeceiTorum noftrorum inhaerendo
μύο iyoySf/v
, tu xpôçr« ouuixifftx veftigiis , clandeflina conjugia penitus
inhibemus : prohibentes etiam ne quis
•«vnAiàc ««ιλΜ/φ* * iveyp&wm μ«>λ·»,
μή TK rtpAs w7t mànrs vap«7r«u «λμήο·» , facerdos talibusinterefleprxfumat. Qua­
- Mmc /r
* Tf*^* «i«lu rutniBset»· M «>A(u> ypt- re fpecialem quorumdam locorum conc»u ^eiom χϋς qgponpi^o . ««drcw^ÿi *wt anv tu «uvec· fuetudinem ad alia generaliter prorogan­
»··■»« euK>Aey^ù«w, & nu· ίχχλητΐβ/ς Jn- do , flatuimus , ut , cum matrimonia
termi, 9tt ptffittç
fJJ hptw mpon^üra t άντύρχκς fuerint contrahenda, in ecclefiis per pres­
tache
’ *« rrw ιχκηκ e Otbyteros publice proponantur, competen­
^**rjr*· Anew iÇ èyyvuo ιίμιμοο ίμχίίηο gfpo9in~ ti termino praefinito, ut infra illum, qui
voluerit & valuerit, legitimum impediZ^,
nu . npi ol ùvni ιιράς. «χ 4rw
quSÎwuX Trinporrt ίμτϋιοτ dr^ifrme ·
bi iro- Ementum opponat. Et ipfi. presbyteri nixxri Ίχς ?ΜΜ>λαχ· nilo minus inveftigent, utrum aliquod
coxiimadl· taanui
n«m td r- θην·μ^*Μ euM0Mt«,aW fuju^gy/ut /ίφο^·
impedimentum obfiflat. Cum autem pro­
lùm jtw» « η î* «» ytruDet ftp babilis apparuerit conjeâura contra co­
ralittr pro ζί·&« ρητύς’
pulam contrahendam, contradus interdi­
tv* «ντί, φβσφ·7( xem»9p
catur exprefle, donec quid fieri debeat
fuper eo, manifeftis con ftiteric document is.
El il TIC
nwnE«vw» xpvpltn a'ootir*
Si qui vero hujufmodi clandeftina vel in- lUdw.
• Gmt.
μ& * rUMr«wt«w wrifÇtrDou τνΑμήτκ , ce terdidta conjugia inire prxfumferine in
Α·9μζ χ/κμλνμ&μ , MM *rp nynnfJ^!»K ’ H gradu prohibito, etiam ignoranter ; fobo• C»,...-· f·”* »· ’rît rotvirnt ovroupriai ev>Ano5i7r« , ies de taliconjun&ione fufeepta, prorfus
• A>Afaw- véArr *
ù τη» φ y~ illegitima cenfcatur ,de parentum ignorantia

tοι·
,7
ANNO
CHK1STI

INNOCENTIUS
p. Ili.

CONCILIUM

ΙΙ.ΙΜΤ.

1040

*tia nullum habitura iubfidium, cum illi ta- A „'*»
μάίιμια»
r.w άγηΐα/ΐ
-y-· — — ■r
.^*r~w' 4ξ«»α
-.s— - βή3«βα»
-J
JMfan
liter contrahendo non expertes feientiz t 2η
* * txôto
-*—’·- -■·
·-- ------«.-·--------- w«
·- ·μ»*ρο Christi
·« wax
r<aa»0M«»nf

)bUe®.

ft"<»
r'°·

vel ialcem afleâatores ignorantiae, videan­
tur . Pari modo illegitima prolescenfeatur,
fi ambo par entes, impedimentum feientes
legitimum, prxter omne interdidum in
confpe&u ecclefix contrahere prxfum(erint.
Sane parochial is facerdos qui tales con·

wéï·

της ιχχλητί'ας furibâma ηλμκηινα.

Οττνς 4 CHthM ιιρΧς · nk ηιαιίηις trvÇv-

{ifïL·*
w|>tvw r·**
Ut c*

jundiones prohibere contemferit, aut pifK X»XJ«f xartt^pwwrw» , Ô ΤΗ Γ à» «Λ- fupeticrir’
quilibet etiam regularis qui eis prxium- λ*» innrixif · ravntx ηλμητ·» Tupiixxu ,
ferit infertile, per triennium ab officio
teXTCMX IX τί βφφΐχ/e ύβ·χμμ«β^« * * Corr.
fuipendatur, gravius puniendus, fi cui- Cepùip9V
.. τιμ«ρη9η«
r ,
_ <, iè 4 %’ς »tuî«.
,·|ήΜθ
px qualitas poftulavcrit. Sed & iis, quiB «ς'^.,βτης
αι'τηα»*
α>λα xj. ιός ία» ζΧ^κν
.
‘ ‘
Z\ ' '
taliter copulari prxfumfcrint , etiam in ηλμΜΊΜΎ, XJW CP βχδμν Tlf οράτφ ùrt^h8ra^u concefl° * » condigna poenitentia pnfî^if αξία tewi <y«n3ftfw. ô 3i τκώ ri
injungatur. Si quis autem ad impedien- ίμήίιδΙύΜΐ tUjl »·μιμ·» συζυγία» tempi»
dum legitimam copulam malitiofe impe­ ίμχίίιο α»ρ·σύψρ , 1U» ίχχλησιατιχίυί μ»
dimentum objecerit, ccclcfiafticam non υηρφΰγοι» άμυιν^
effugiet ultionem.
\ dt puiitu rCpTohflJf in

De^en.m^ L

cen/β mx trionii.

no i, matrimonio
<lr vifu rt-

j lÇ «RTV«O>IA>^ '

»nt ·, ·μόμ ?·»μ at you ·»«μΜ Χ^ιθηο*·
u^.
nt»y ·<» αμφ«· ·*
ή »·μιμ·» >mirx·»- ******·
rn /μ nit*i άτά. rnif άφχ^τμί xi» Cmîvm» ZZZJZ

ιβ'.

Πιρί μαρίυρίακ ex cvnixtaiy àxi
Όίαί <·ρ·τϊ«χθη«ν/^ης.

■

Licet ex quadam neceffitate prxter
ΕΛ «GM* * »« τοφ* άιάγχτκ «αρα w xw·
'communem formam alias fueritinfiitu- »·» tv»·» ή5η «•ΐΛ’ίΓβίθιι,Γ»* C>ττ7ί της όμαζ-rBt
n’ ?tum , ut in confanguinitatis & affinitatis ^μοτητ®- pgi άγχκόας βα^μοίί α’^θμηονLntt . *
gradibus computandis valeret teftimo- pfyoif
0 - - μαρτυρία
—
-- .....................................
όξ «χβης
nium de auditu , cum propter brèyem ho­ txt«Jx lÿ?' τν βραχόαν i’JJ àtàptiw· ζνΐιί
minum vitam telles de vilu deponere non μβρτυρκ ix $1ας »«p«O«»«< ex «» àJûvjtvn,
valerent ufque ad gradufn feptimum com­ tM hi ΟαθμΜ ί»»’ μι^ίιπί. !τι ΠΜ »ολputando: quia tamen pluribus exemplis λοΓς ύο·1«<7μα«Ί w' β*β*ί«ις τιχμτρίοιί ίμά& certis experimentisdidicimus, exhoc $ομ£», ιχ τβ'τμ »οΧλ»ς xoSuiirç χατυ »ομ/multa pericula contra legitima conjugia μν» συζυγιΰ» βρβληλί/θόαΓ , χα3<Γνμ&» *»«
provenilTc, (latuimus nc fuper hoc reci­ μη ι»ί Ίάη »ηροσ3ιγ3άσι τβ λοτί * uip·
piantur telles dc cetero de auditu, cum τυρά όζ άχβης & TjS ηδη «» πτορη» βα>
jam quartum gradum prohibitio non ex­ μότ TÜÀ χωλυτι» μη οτιρβίααζ · fi μη «··'cedat: nifi perfonx gravesextiterint, qui­ tfwxx Copia ύβα , fti ή Ti'rii «ζ/Μ »αραbus fides merito fit adhibenda, & ante Λ.~...| , >Ç àp· της χιιχμ^ης δ/χης μιμαρτιζθρπμί^ΜΧ μαθκΰ* »«Ρ« ήό αρχαίβπρπ» β» av­
motam litem teflificata didicerint ab an-^
tiquioribus quidem fuis, non utiqueuno, al», « fiCjint γ* ααρ frit , ifa' ri μ»3»
cum non fufficeret ille , fi viveret, fed t%M4f «««»·» hitp & »{η, «M« napi 3ΰ·
duobus ad minos : nec ab infamibus & t» ΙλατίΜ · iit »«ρ «πμ# w' ùri'rru» ,
(ufpe&is, fed a fide dignis, &omniex- α>λα νβρα efyntrw, w νιβΊκ <>»ιζβιριηΜ
ceptione majoribus : cum fatis videretur μίχζΰηη' iifltff αλις àr n^iwiçm· «nie» ,
abfurdum, illos admitti quorum repelle- ixtin* hi μαρτυρίαν ίίχμΰαι, «·» «reÛùnu
*
rentur authores * . Nec tamen fi unus τη «poxnua. χη μΐώ ία» c«c »«p« »λ«·»·»,
«u a PIuf’bus, vel infamis · ab hominibus i άτιμοι tapit «’«θρόνον χαλης φημης δίζ»»ruz Smp μαρτυράσι, μ χΑΛνι >Ç κ’ίχμβζις
ihotnates . bonz famx acceperint quod teftcntur:
• 3.»ac. tr tanquam plures & idonei telles debent μάρτυρα ·φ««λ·β7 ίιχιδαι · ini xxrû hïiaD· >er. in, ». .
·
,
,
...
fames.
admitti : cum etiam fecundum folitum μ$1ω τήξη» ffj αρίηα» άχ a» α’ρχ»«« 1« »»·ς
ordinem judiciorum, non fufficiat unius^ μάρτυρφ- η όξτ>ητζς , χρν mot3v»p àfyp
tertis a (Tertio, etiamfi przfidali dignita c ί^λάμφρ , «j *7« άτιμος fiat * »βμζ'μν » Nui·»
feafus-Farte
te przfulgeat, & a itus legitimi fint in­ αφθ£ΐ0*μχ.
famibus interdidit.
f^p· »*. Ita
Oz ί· nnznÇ·»·/ μάρτυρα tii? Spxo r»p»- Jy" 1ο,“*
Telles autem hujufmodi, proprio jura­
mento firmantes, quod ad ferendum in ϊχπί , irt hi το çipHV τη auτη J/χη μαρτυ­
caufa ipfa teflimonium, odio, veltimo- ρίαν, μισό i φζλ.'α, φο£ο> η «φιλκ'α « χρροre, vel amore, vel commodo non pro­ βαίνχσι , πζ <ρβ«·«»α μιηίς ονόμασα , η ι»ι·
cedant, perfonascxprelfisnominibus, vel &ίζ«4 > η TieiAaXzft txaxp ίικσχμΛίτίι^σαΊ ,
demonflratione, five circumlocutione fuf- «Ç «»· Tw άμφχήρχ τλ/.ρ· ίχήχς /3αθμ»(
ficienti, defignent, & ab utroque latere xeSnf βίοΟμ^ ΛαΓίζάπισα» · £ ώ» τ«ί ΙΙΐφ
clara computatione gradus fingulosdi/lin· άχ imp βρχμ vttpihitriww , ϊαυτάί <y»>

< ipifitdo.

*? jÂèn*

»04«
LATERANENSE IV. «™»jcus 1041
’νκλφό*ι ·’»· Φ μ*ζ®»·* «J»nî» αηρ τ«ρχ-AgUjnt : & in fuo nihilo minus juramcn-“”“·
vi
««cXww vtus Λ
£*4U
—, —
.. —
—. *»«
to conclude, fc accept a fuis majo- chriT
ri wrviw «pstfwrar , ti μ* ΐμ·ίνί <£ρ> 5 tr­
rifcus quod deponunt, & credere it a e(- ···'
im rapadùza ûu/rvf inpakiuu ri «vm*ws« ', fc. Sed ncc talcs fufficiant, nifi jurati ·:λη mA.
ti

■*···

xfr dr iri φ nprff*9im* ζ»9μύν xarrra$trnt tfg' άμαίμαίας iuirn i%t<r. «mxrv
par yàp ici t/htî ÎÇJ rràpvrw xari
Sia·
τ»ζ** ητημ(4μκ tarai, n ri νυνιζΧ^μ!^
ut» ήΡ Jmctv^mw τν κυρία χμρίζϋι.

ry . Πφί Ιμοττμτ xra/aelur.

LUI Dc bit fui praiiia fua in frondent
decimarum dont altit cxcoienri.

. ETr rtrt α^χάραις
·τί&χνραις rtnt
Tint σύμμικτα finir
·
.>_ _
·
a
*
·
«θηι, axtp xari τνς twtxî Απί» IrXetnc
tdm « içXàrt, x«v nrjdvrt ^t;r/a>/x> iri·

•VoxR-t"

ISVS^L.
fequcMc*.
^J'^r
*

μάτι . τόηις Si τιης χύ^/αι χτημάτοοτ dura répi^nni rtvpyndnriijtyia , ira ίχ
Stxàrvr
drarümi π>ί μοίζας * »χχλχν/βς, ixiidc» rtt«
<aFe**i»C xtpSanxre. dihnrni niyapee «’raw
Tvrttr TÜr »χχλχβ·/«5» τν/'c npotrtSatr άζημιας
*«θίΓ«ιμΰ» "»« ·« aunt κύρη ndw«« arprotinm
w/btwç ri wnSr κτήματα

yapitn yHtpyndnrip^ia indriite-ir , *i* * ·
yttpii avtthtyiaf rw Jfxamc rtuc (xxXwatc
''"ή '
·
' ~ '
·* ηλΜτηης
- ■'
·
· «τοφλησο/ο,
- · ·
,
iÇ ref rum
«Ntyuffor teat,
xpîrtvf ι’χχληζ/απχής
/jfynt a< /txdntàvej'WανοψλνχπΜ , ai ο'φΗλίμΰμαι ix rdpjt
θ·«, r nirx 0*u>nÛHaf iranim.

>Γ. Im μιι rî xüivn
tb ηλη
<ραηθ«στΜ.

deponant , fc vidifle pertonas falcem in f*'"" ·*·
uno przdidorum graduum condituras pro
confanguincis fc habere. Tolerabilius ell
enim aliquos contra ilatuta hominum co­
pulatos dimiuerc, quam conjuntbos legi­
time contra ilatuta Domini fcpararc.

Jtxarur

· .wv m.i

de.im.»
prJWiQfUin.

In. aliquibus regionibus quzdam per· nu 1. ,.
mixtz funt gentes, quz fecundum fuos
,*{
ritus decimas de more non folvunt, quam· i» ..■»««·
vis cenfeantur nomine Chriftiano . His**'
nonnulli domini przdiorum ca tribuunt
excolenda, ut decimis defraudantes ccclefias, majores inde reditusaffequantur.
Volentes igitur iuper his ecclefiarum in­
demnitatibus providere, (latuimusutipfi
domini talibus perfonis, & taliter , fua
przdia excolchda committant, quod ab(que contradiélione decimas ecclefiis cum
integritate perfolvant, & ad id , fi ncceflc fuerit, per cenfuram ecclcfiafticam
compellantur . lllz quippe decimz ncceflario funt folvendx, qux debentur ex
lege Divina , vel loci confuctudine ap­
probata.
LJV. Ut decima ante tribute fol·
Vcntur.

MS_ Mjt,
Nc anlu»
QC tributa
dc<imii pre·

TtdrnS ατθρντρ cirriρμχ
Cum non fit in homine quod femen «gy*‘ur·
rxeiprrrt àrr\9yi^nrô{.^rr, Sri xxrà η pn· ferenti refpondeat, quoniam, juxta ver- cd***# ·
cir tü «rrrâAv, »r» ® φυηύοη tri rt* en i robum Apoftoli: Negnc gai plantat <flaligxidt
ττζ«ν, tiïX i άυζάηη dtm * «ut» fj^i àto- Unegtu gxiri^ut^ fed jni tnerententant dat Dent : femine p|.
9tôitm ηχίρμαης xKrirra xxprdr ψίρ«.λια» ipfo quidem de mortificato femine pluri-f'· ^f^f

mum fruôlum afferent c. nimis avare in de- X tZT^u·
cimis quidam defraudare nituntur, cenrira »«μλθ·»ΤΒ, ix
ixtxapnitn ^pin- fus & tributa, quz interdum indecimata Pi. t,. A·.
fw ix&a>bomc. ixnin Si di ηιμϋη xxdo~ prztereuntur, de frugibus & · primitiis
λιχρς xuejeniwi, ait 3ϊθθ» cni τίτλψ dStxô educentes. Cum autem in fignum uni ver- t^cOtr. a,
• xilei#* iavnS rie Stxintf (φόλαζο. ήμίϊί (alis dominii, quafi quodam titulo (pe.
* Deu ί> nji V * riîf
l’xxXqewr ζχμταί; >Ç riif ciali fibi Dominus decimas refervaverit :
• Corr.
ψυχ*»
àvdtCaftyi* * θίλοχπί , nos & ecclefiarum difpendiis & anima­
··*’**·« *«9<τνμ$ν ‘κ « n iJ^aipmv ri ^txè xu- rum periculis obviare volentes, (latui­
e>v àtaicnnw iÇS πλ*(τμβτν» xJ «nre-v» anpa- mus, ut in przrogativa dominii ·genera- · c.
flii άιόφ^τκ Âî Jixx'œ»· 4 rit Snt «pèc _ lis exadlionem tributorum & ccnfuum
£; A ri xëmc:
τιί τΐλ» àStxrrtra rt&iA- bprzcedat iolutio decimarum: ve! faltem **
θ«0«, i«< ri tarirμα
ri βάρος jiuri hi, ad quos cenfus & tributa indecima­
SeipytitUf riri tfy' xfjr&t ixxhwtttrtxm St· ta pervenerint, quoniam res cum onere
aalirtc αιιρτφ/χ9ύα/ tuT« ίχχληηιαις am ix fuo tranfit, ea per cenfuram eçclcfiaflicam decimare cogantur ecclefiis quibus
Suffix ·φ«λ·ΐΤΒί .
jure debentur.
^hS«PuxÛC Ttrif dr nui Stxâmtf àracàr fitâ-

ζονπκ , τν$ xirrm x£ π» τ»'λη ri mn aStxx·

n*. Ilie) Sixttiw «wi ni rtû rapd ÎÇJ
àyayBj/rir SrdnrryS/rir·

D· SkmU
iy. Vt dt territ atgtrinttdU , im» riflanti·
bat privUeritt , dttiare demar.
«famfe.

UM. t. »4.

Nw«7

ri iyiifyrt ttk ««M...........
Cretil. Cntral. Tom. XXH·

Nuper abbates Ciftercicnfis ordinis, in m»·
Vvv
M-

ie4j
innocentius
CONCILIUM
".fSF0*
»°44
generali capitulo congregati, ad commo* Agra* cf rf
r«**«nt$»»m « ^rei”7Jëüô—
CHRisn nitionem noftram provide (latuerunt, ne ni» nptmriv ήμ£α «μμοτύμκ «rure» , I- cMusn
·»·»· de cetero ' fratres ipfius ordini» emant mp ri λαιϊ ft
nk «i/rù «ξη* · ,*,’·
pofleffiones , de quibus decima: deben- .....
«
«
‘Art», tur · ecclefiis, nifi forte pro monafteriis................ ....
·
·
‘uki·" noviter fundandis. Et fi tales poifeffio- .....
.
·
nes cis fuerint pia fidelium devotione coi» ......
·
lata:, aut emptz pro monafteriis de no- ....
.
.
·
vo fundandis, committant excolendas aliis,.........................
·
a quibus ecclefiis dccinr.c perfolvantur,
ne occafione privilegiorum fuorum eccle­■ iw μη ait ia nfr ittot arpvnydvt τλίβ» tf
αλλοτ^ν χ·ρ«fix ulterius prxgravcntur . Decernimus, »xxXwj«. fiaputort^ in
d»· ·«
»Û»>u-«ac
<β^·ίχτηθχ»β^»«»» Λΐν- ­
ergo, ut de alienis terris. & amodo ac- ψι'ον, x.>Ç «»·
quirendis, ctiamfi eas propriis manibus ®βυπ» ntt tit ate jppeﻑ ί* χνβλύμχα-ιν
J.
>r«p. , . ’
ntt ixx^natatt
aut fumptibus deinceps excoluerint , de­ yr.-ratrt, Jîxxtps
cimas pcrfol vant*ecclcfii j, quibus ratione a/'t tx itxxtit ni» 9ftpôn9i»iuv * 'Vfiinpai
prxdiorum antea folvebantur ,nifi cum i- αχνφλκνπ. ai juà μη àimSv τύν ίχχλητών
pfis ecclefiis aliter duxerint componendum. a»«C mSmrwjv . rpî<i nm* ntlnr ~»jy P1*4*0*"".
Nos ergo ftatutum hujufmodi gratum & xxnirxew xQ;«ticp^w ιζ Ctfatav Ιχ«ηζ ,
τνς
ασχητιχνς τ« χα.-ratum habentes, hoc ipfum ad alios regu­ τβτ» aùn
lares, qui gaudent fimilibus privilegiis, pvvntç scis ομο/οκ «ροιομ/α; txttinàau */·
*hc βΓ rjy (χχλητιέρ
extendi volumus: & mandamus ut ecclefia* λομ^υ, xj
rum prxlati proniores & efficacious exi* xfp&rUnt tntppftrtçtpot ιζ àniXirtpet utrtv fit
ftant ad exhibendum eis de fuis malcfa&o. ri TtatpxytSlivat txvnit ZxnJy tltot xexcxwd»
fxrArpwi» , rè iatunb ftpτίμιοι
ribus juftiti-c complementum, corumque
privilegia diligentius & perfedius Au­ Mt;3*nfOF »3 πλκοπρον itfCI * φ<ιλ·ΤΠ·5«<.
c
deant obfervarc.
jt' . Πίξ} χβχτΒ wii c» rtiZc ftxante
Xtf Mi*. iyj
propttr peHtun alianoruoi attinet
WH#··
quorumdam
dfCttnai pTttbfttT perothialtt.
in decimis
üâo.
,
_
,
ΠλρΓοί, χ«θώ »Xefatfy , a’rxn'îrt·/ «tfQ
ib>d. i.i.tir. Plenque, ficut accepimus, regulares oc
a’» c Γ clerici üecularer , interdum cum ve! domos xXr,e>xoi χο<τμ/χοί, χοη ortu » o’xxç μιάνΤ*·
en η φ«* Γί>ζ«σσ, η; «β^δ'χ^μχ Φ
fkr<iue. locant, vel feuda concedunt, in praeju­
dicium parochiahum ecdefiarum paélum rtxùr ιχχληα-ίκ» νύμφακί tapvtt^wn
νυμνιντκι ΐαά» j αοοφλιίadjiciunt, ut conduélores & feudal arii de­ οί fx/^Ownt/
cimas cisfolvant, & apud eofdem eligant vv9t rtf Ttxp àun'tt ixKt^vrt ηφΐώ. ir» ii
, η wrïfepulturam. Cum autem idde avaritiz ra­ tin tx ρζτ,ς χλιοηξίΛί
dice procedat, paftum hujufmodipenitus w w«xw βχμφνη* χχπιλνςάχώύχιμΛζαφ* ·
reprobamus ·- ftatuentes, ut quidquid fue­ΜχβθζΓ«ί»τ»ί» fra ύ tti’ avxirix là wnm» συμ·
rit occafione hujufmodi padi perceptum, Cfairv AnpOUw, rü ù^rtit ixxAnar/at if «fi.
ecclefiz puochhli reddatur.

117/. Di iutarpre/andit priviîc^icrunt

t* :

In qmburda-M piivi
-onti·
n« n:ur.

«■e i i iit.
JI lie pri-

‘

H

U<

IbiJmi.

>ζ.

ijÿ r» rtvt

< rfÇ>>r»irwf τ»«5»

viïbù.

^ηομΐνν irtvqc»[jfyiw.

Uc privilegia quzquibufdam rdigiofis
perfonis Romar.as conceflit ecclefia perma­
neant inconvulfa: quaedam tis deelaran.
duximus ne minus fane intelle&a
pertrahant ad sbufum, propter quem me­
rito poffint revocari.· quia privilegia me- j
rerur amittere , qui permifia fibi abuti­
tur poteflate.
Sane çuibufdam regularibus fedesapoftclica indulfit, ut iis, qui eorum fraterni­
tatem affumfeiint, fi forfan ecclefiz, ad
quas pertinent, a Divinis fuerint officiis
interdidlx, ipfofque mori contingat, fepultura ecclcfiaftica non negetur, nifi
excommunicat!, vcl nominatim fuerint
interdidi. fuofque confratres, quos ccekfurum prxlati apud ecclefias fuas non

Iva nî αρ^άμιχ iftp ttfft -dpnrwTt «fn*
ewxerî w Ρ<ϊμαίχ>) tçrpÇc* txxXne/x , itatyti·
vw/ tv à repatràK&TU · tnà ί$ cv dtu*t! tiyày·
μ£* %aytàl£at · *»« μ^ »λατ»χ κτιθότκ ιλ·
xvrvrir fie
J/ ne Swnrtur àr d*
fctniwr. °rt x' tpf ορμιάν αξ/ίηα «Μλ·
λ«», ό τη ηρντκλήσντ *

■»

i

Hro/ itviv ttnifTMÏe o eroccXixo; Spboe
/»« rtinte wi Xu αΐίλφβτ»»πι euTp eMtit^ffi^te , «» ttrtx ai rxxXne/x/ rp»e « Ιιχφ:ρχ9·η, ixà nb θΜΜ* ôpVx 'tw àçfudûrtV) durie η τύχρι 9toêi» , η
ί’χχλητ/χιιχη 7Βφ>) μη ùprû&v ei μη drw·
x»iVMityjtyùo<, η ο’νίματι Jxn
îlivi π sru»«îfλφ»ΐ, is βί iÇî ί’χχλ«τ«3» vpor-

rwnî sit fc5 ixxZijFixs

» χαραχαφχτ»·
GT

t-WiM

1

f

LATERANENSE

IV.
>t>4<
Apermiferint fepeliri, nifi excommunicati ”2^“
ANNO
β.
♦
—-t>..
—* -·β.—
—:· aunt
- ' utmiaAtriti
.·--- -·—>—vel interdidi fuerint nominarim, ipfiad christi
CHKisTi β**7Φ·'
**r/
»·Μ«·»,
• ••i
evàit ftpittorai
tin it vsd nS* ecclefias luas deferant tumulandos. Hoc 1111
aliAodr cretirjr^v, nnnç i
carpi autem de ilhs confratnbus intelligimus,
tâa-μμ , 7a nfy< avfp ·φ»ρ·ίθ*τ«ν » a»«* qui vel adhuc manentes in fxculo , eo­
jpQiim ri Λίτμηί
, à aùrÿt ca {w- rum ordini funt oblati , mutato habitu
at nt ttfg.
liaattn , i wnpaiifiràff^ fxculari ; vet qui eis inter vivos fua bo­
àunit irai ai <&a rpS Utia^ (àavat rii tat- na dederunt, retento fibi quamdiu in
xapriai' ·Γ tpi μ·ι·ι ^atiüSttaar tif ni fxculo vixerint ufufrudu : qui * tamen -.wv
àuiüv
a’axnnxdr, » αλλ«» μχ uwAt/j^iac fepeliantur apud ipforum regularium vel’*n,u,n
•xxAnaiat, ca ati it ixXt^uat τκφΐί* * tta aliorum non interdidas ecclefias, in qui_ oiv>l>)rr**iv a__
_ 7ii» α’ίιλ- bus elegerint fcpulturam. ne fi de quiμιί, tar vteî
’vnir nSv
φί'τηηι
fraternitatem
Φ’. <r|IM
rwiVTKI ,, tfa ϊυ'β
--- ί
- -.buslibet
------- iplorum
-r
.................. aifumcn• U"»4fTti« Slu'W· iyvriut <wnîi eu)bt$mi, * Sta “cibus fuerit intelledum, pro duobusaut
·***’·* ή txxAtw/ar/xn tribus denariis annuatim fibi collât isdiftaiitrtt' βνβαίας rwc
aunt auyxywt* folvatur pariter & vileicat^ ecclefiaflica
'ί»ιτΧξ«αΐτβν rapa 7ί aroroAai α’υηΓί θρβ- disciplina . Certam tamen & ipfi remiffionem cbtineant ab apoftolica (ibi Ce­
νβ Ftp.
de concedam.
1
Illud etiam quod hujuimodi regularibus iw«®·
Avii it Sftp Twang’d ον* · α’νχηηχΰί» rpa·
βτταθ^θη, *»β «’» riwt f$ α’ίιλφων et ce- eft indultum » ucfiqui fratrum tuorum, qui
λΐϊϊόμ&Μ tap èuniv tît η AaC4» α’ΙίλφοΤη- ab eis miffi fuerint ad recipiendas frater­
nitates live colledas, in quamlibet civi­
tbç, η τίιύ αυ^λβ^ί*, ftç ·ι«^>ιπνβ r’Arr ,
tatem ,cafte)lum ,ve) vicum advenerint, (i
χα'ιλλιον, *
txiA^eiC», f«v taeC ®
τ»τ(φ«ve rdr Owwv ο’φφ/χ/α* α’φβ^ιforte locus ille a Divinis fit officiis inter·?/, C* τ»~ aunfi’ XP’jrrf’ ίλΧαί* αταξ ri O»t- ^.didus in eorum jucundo adventu femcl
αυτί άνο·χ9ϋτη> ai ixxAwiatt tua τύ» «»«··· in anno aperiantur ecclefix, ut exclufis
Corr.
rwnûôn-r «iw&tt&tm»9 rd θ«« αυπί» * ®φ- excommunicatis Divina ibi officia cele­
φ/χ/α t'ttn^tt^tSri * Sru vort9üvat 3 Xeu$v , brentur; fic intelligi volumus, quod in
Sxui C*' àvrà rp aeAw , à tJ rèepe» , Î'rjT eadem civitate , aut caftro , vel villa ,
χνμν, μ/α rive iathnaie τίί άυτϋς nfytx n~c una tantum ecclefia ejufdem ordinis fra­
αίιλφο/ς άναξ, «if πρχππ, àvoqfip C* rd tribus , ut didum eft , femel aperiatur
fï/ajurd* en x^î» tKtàiMrrnttit-tpptSn, tta r/ in anno: quia licet pluraliter didum fit
άυιύν ιλΧσΗ àvv^dian ai ixxAnet'ar , β’χί quod in eorum jucundo adventu aperian­
nwc ai tutïwiat tb duri vin
, tur ecclefix, non tamen ad ecclefias ejuidem loci divifim , fed prxdi&orum. lo­
β»β Φ •eef’pn^caa» viw
corum conjundim fano referendum eft
vCtii c^n>anev îumîk· ’μ μ>> ià* uti
Ç·»· niç ÎM»roc τι αυτί vint ιχαλητ/αί ixt- intelledu: ne fi boc modo fingulasejufari^avn^ tAticev lfyica£&at βνμββίη ràvQdem loci ecclefias viütarent , nimium
vilipendi
deooanv τ» αφο^μχ. e/ ii xard χΤίώ prenait '
J" contingeret
* fententiam
r
:‘“ interdi­
tta'Çavüeivvtt iountç ηλμιίτονπς αίφαρ tarai, di. Qui vero contra declarationes prxferiptas quidquam fibi prxfumpferint uiurfiapcia ÙBauâOttrav αμαχη.
pare, gravi Subjaceant ultioni.
IO4f

innoœnttüs

Ρ· Ai.

"at &amt9atf tî μά àtwunt**u$t *

rw . Ire ·/
• Cur.
*·»»·«·

ronde

LV11I. D« eodem m favorem tfi[toporum.

itiemotn
rvTittntKr^ian niç
itapB(jfy>a»i itanhw iau9n * n ^üa.
_

,

...

Λ

.......

. MS. Μλκ'
Ut

epilop*

qutn loque
in ecd'lüt

‘««rdiflii»

Quod nonnullis eft religiofis indui- «-l'tare
tum, in favorem pontificalis officii ad
D,‘
epifeopos extendentes, concedimus, ut, Dtcbrr. d·
4^*,
jtoniv τη« χ«ρ«« a«oe*e&fài , ήΰ «roataorMivn- cum commune terrx fuerit interdi&um, ïby
____
_ ’.·
χζ àtaaojaμ8/ίνν aro<AM«9cén»v , iumt £ excommunicatis & interdiélis excluhs ,
««*■
9ùtn rori r^ $upi*
iÇ ûcwAh- poifint quandoque januis cxclufis, lup-"·'7”'
θ«α·ρ φ*»»ϋ μή xtxpua^uf nS» xauravw itt- preffa voce, non pulfatis campanis, ce­
πλ£ν rd θ·«α· ei μτι τϊη αυτί paréç àuntç a- lebrare officia divina, nifi hoc ipfum eis
φθ£μ&ί* rSnii i’xhwmî Ftpyof^» twî «trîav exprefle fuerit inrerdidlum. Verum hoc
rrjà
rapt^uai τ*5 αφο^αμό ' ùç αν μνιη illis concedimus , qui caufam aliquam
«να’τικ iat^ivnt , 7κν ntaullui «ΐφίλΜχτ tti non prxftiterint interdifto, nec quid­
xexkù ζημΐ» ·χ0α»ονπς.
quam doli vel fraudis ingeflerint, tale
compendium ad iniquum difpendium
pertrahentes.

Ortp rtah «oxwhwoZc χροβΎΤβθη'θιΐ , «c
mpoaaà^MO το άρχκρατη» ·φφτ«/'« , «ς ταί
f’rtanam imifini, FtpyofjSj/o t tta ontr vi

Corail. Gnieral.

Tom. XXII.

Vvv

a

UX.

INNOCENTIUS
P. 1'1.

»047
A^O
CHRIST! ZJX

CONCILIUM

rtliftofut fidtjubtat fint
httntt» ühin it tnttxtm.

”

»04«

t6‘, I >x μή τις χ <k τί fautyte < 1» μ*'ζ·>·ί CHJUETl
μίραί χανητβλ» ÿC 9 αίπας tyyuic^reu. , £J«·

Nc qui· *bfquc ibU•H, & me­
jor» partii

Quod quibufdam religions a Cede apo­
Ortp Ttriv ttexnrtxdtf χαρά li drofoAuti
ftolica eft prohibitum, volumus & man­ Spin χι«ωλυπιζ, θιλοιιΟ
&π»όμί$οι tii
capituli li­ damus ad uni verfoe extendi.- ne quia vi­
àovni iartimSeu , *»jt μή τις ΐιλαΪή
centi* 6dc
delicet religiofus abfque abbatis ÔC ma- rrc τί «yx^v x, ri μάζονφ· μίμκ τί χ«τηjubeu .
Ibid. I. j .tit.• joris partis fui capituli licentia, pro alitWXm «υτί «Ύμας, wvi'p τίνος fyyuaoTirxr, ή rx• • de hdeς-Ί fidejubeat, vel ab alio pecuniam
julforibu» c. quo
ipyùvo· Jwe^n' , OJfpat την ποιότητα
mutuo accipiat ultra fummam commu­ 1b ri noni η,οοηίχ eueetSoteav. U it μν-γι ,
ni providentia conftitutam. Alioqui non μ* xpotroio&oo η xetvefim ϊ,χι'ρ riiw rtd
teneatur conventus pro his aliquatenus jje’<oXoy«7.3ei. a μή !<τνς tie χςητιμΛσίν τ»
refpondere, nifi forte in utilitatem do·' αυτή
■’■-· οΰι ··—'·- ·*--·<
«
«*·3«^θίΛ) trifpipW oji
mus ipfius manifefte conftiterit redun- et χαηΐ / iwàr« tumvSfrni f λθ«» ΐολμΐδ’» ,
dafle: & qui contra ftatutum iflud ve­ βαρυτίρχ xoul4,eot tiro..........
nire przfumpferit , graviori difciplina
iubdatur.

UUJ rpilcu-

LX. Vt abbates non extendent fc ad offitium
cpiicopelc · .

* ' *

ξ. I»« οι fytip/fyot ni Λτινχοχιχβ itiypi μή
xaSxp+άηοσι.

pjbj npo

Accedentibus ad nos de diverfis munΑναχδίνη» «apes ήμίς ·χ
là xw·di partibus epifeoporum querelis , intcl- λκ μιρύν ηΐς T*ÇJ irmôrv» yoyyt/o^oîç 9 *
luximus graves & grandes quorumdam ι’ανοτιξαμ^υ · ταχθεί rnùr ny*/^"4* υτιρj >· de excel· abbatum excefius, qui fuis finibus non C/3«thç, οΪΐιης τ»?ς titan ά&οις μή epxio&bcontenti, manus ad ea qux funt epi- τκ,
οή <xhh« arrp oîct τής nrwxcx.'xnç
fcopalis dignitatis extendunt, dc caulis όξβτιας t’xToiwn, »i<j itxùr ruuotxtetaxuv Γι·
**J’
matrimonialibus cognofcendo, injungen­ νωνχονπς, ngpvrtStme Ιχμβστας ί»/τιμήβ·«ς ,
do publicas poenitentias, concedendo et­ ripyovTK tnpotrnaγράμματα, «®< ταρό·
iam indulgentiarum litteras, & fimilia μαιχ ηλμώ’τκ·* «θθ» συμβαίνω νοτ» ον 1ή·
przfumendo , unde contingit interdum ττις 9π y^v9cjoimt ή Zw/rxwxn ί/ζοβ-ΐβ μ
quod vilefeat epifcopalis auchoritas apud το^βς . θίλονπί w'»uju ce rime, x} ri ?J<Î
multos. Volentes igitur in iis & t-pi- ί^/ΓχονίΛ'όξχτ/βι,
ni»
wovoftvrti'
koporum dignitati & abbatum provi­ τη^φ, τψ nxpcvrt xeodrt ciptic χοιλύορ^μ , ?r«
dere faluti , przienti decreto firmiter μητ« ÎÇS ήΓχμ^ί·» oie wain taunt ηλμήτι·
prohibemus , ne quis abbatum ad talia txrfiwv, Zyt Tor ’ί<·» θίλήβ-» xi»5<wo» ιχχλί» α.’Λη
fe przfumat extendere, fi proprium vo­ tut. ii μή ΐσ-vc rtf wty ftè/xü
luerit periculum evitare ; nifi forte quif- ΐίνομίμφ αιτι'χ tχοϊκά nir swvnÇ·»·»
i'
quam eorum fpeciali conceflione, vel auri? άέφαλίϊΛ&οα.
aha légitima caufa , fuper hujufmodi
valeat fc tueri.

r>i

• Λ/'.

LXI.

Ne reiigiofi rocipiant dc^

Ira et àfxortxoi nt ixxKwiet ί Jixenif

Ui r-fcuUamas dc Manto lai/x yr/pci μή Itζντται λαΐηύ> , μή?» τ«ί
re» ,e«Jeli»·
calt.
xoMwtàbnf'ή βφΑχμνμ^ν'νς oit rd θβ?«.
vel detii.ias
tiemanu nun
rrcipunc
In Lateranenfi* concilio nofeitur fuiiEr τ» τ· Atsnpxrv eruttcSp Γatùfxsratn\at
Uvori; |T> ,
neque ex- fC prohibitum, ne quilibet regularesec- χίχολνμ^'βρ, ôva« «βιϊήτίΜί ανχηπχοι* ι’χχλ»·
defias, feu decimas, fine conlcnfu epi- etaf η StXJtm άτΛ auunntetfoi ni» tittexi^c0IH>n*ni *
roanu ΡΓ*^ϋΓ*13Γ recipere rut tx χαροί μ^ ir’Çévnii Λβίχής, in nk eibrtj.7"*. laicali ; nec excomrnnnicatos vel nomi- E ϊΜ·ι>«·Μ5»ίπις ή aipeei«5irn»c
1» 1 'i*/R natim interdijfloj r.dmirtant aliquatenus ibiri ^exp U» Sitôt· tytiôc St TnW t\upon~
ad Divina. No; autem id fortius inhi- pot xwAcoirTfc, tii παραβάτης «Ιξΐρ φρ5»τ/«·β·
Jrί·.Λ, bentes, tranfgreiïbres condigna curabi- μξυ xcTtivoxrw τιμωρώ* · xaSifùmi
xiixiro in. mus am mad »e ri inné punir i , ftatuentes tw, ?ve tî>7ç txK’hnetati, nîi tti «unie »λή·
i4p »·
nihilo minus, quatenus inecclefiis, qua; pot SiiQ(V μή ittrçfpieatf, xan ne Ι^μτη^οοί
ad ipfos plcno jure non pertinent, j^x- lie αοτήί euuëiio, r»7j ivitxv'tjiî tsç xxtu- y
ta ejufdem ftatuta concilii, epifeopis in- ναθχβΌμ^υ'χς ttptîi xapatieui-n, ixttc dunti
jftituepdos presbyteros reprzfentent, ut xtf) τής ri Ιήμν φροηί39* axoXeyudimv ,
illis de plebis cura refpordeanif j ipfis àunïi it ta τύο <9po<r^'pw ^αγμάηίϊ £a’unipxn. τής xxrBC«?i'vT»t
vero pro rebus temporalibus rationem Xeyw
exhibeant competentem. Inftitutesvero ou» àxoxtvôiv μή πλμήτβιο nir tviexojrwr μή
ννμ-

LATERANENSE IV. "‘««f* "· ίοχο
91>n* mpaclStfSp , «vot fna- Λ removere non audeant epifcopi» incon- ‘1 “ 1 “
Christi »«« <wex·» «·»ι·'«νπ», »ς ί ί<χγ*Γή «τ·- initis. Sane adjicimus, ut ilios reprx- chr^i
*·**· Siivciv
iyntrfjfyiti;««Jh»ti»mμχρ· fentarc procurent, quos vcl converfatio
···«
104»

lw^nT,US

Tut»

are*f«n*»·

anno

rcddic notos, vcl commendat

·

probabile

teftimonium prxlatorum.

μ* ·Μθν·μΐ«’«»

ξΛ'. n*eJ

rtCeteSncojjfyuwa α< μη «rojQ&J.i» ■
<*t* Ç®<» et/y^wp wtwi .

μιώί
£
~

LX 11. He reliquia ft nilorum oftenda tur Mr- · Mi M*>:
era caplam·. ne nova babeantur tn Irene- Ο»"·ν"·<
’
non v enaenratione fine Romana ecclefia.
du. »<■! »«·
fHrindi,

rbia.tif.,,.
Cum ex co quod quidam fandorum reliquias exponunt venales, & eas pafliin »^™ί>4ι«.
•«Mr* ilJt ofiendunt, Chriftianx religioni fit detradum fxpius : ne detrahatur in pofterum,
r.i.Cnsrx prrfcnti decreto ftatuimus , ut antiqux re'liqmx amodo extra capfam non often**'
dantur, nec exponantur venales. Inventas autem de novo nemo pubiice venerari
prarlumat , nifi prius authoritate Romani pontificis fuerint approbatae .
Praelati vero de cetero non permittant illos , qui ad eorum ccclcfias caufa vejs^Ptnk’. n<rat*on·· accedunt, vanis figmentis, au,t fallis decipi documentis, ficut & in ple* rtm.ir.c. rifque locis occafione quxftus fieri confuevit . Eleemotynarum ■ quoque quatftores
qUOtutn quidam fe alios mentiendo àbufiones nonnullas in -fua praedicatione pro­
ponunt, admitti, nifi apoftolicas vel dioecefani epifcopi litteras veras exhibeant,
prohibemus. Et tunc , jiraerer id quod in ipfis continebitur litteris, nihil populo
proponere permittantur. Formam vero, quam communiter talibus apoftolica (edes
sndulget, duximus exprimendam : ut fecundum eam, diœccfani epifcopi fuas lit­
teras moderentur. £.1
"* fiquidem talis eft :
Forma litterarum pradicatornm.

Quoniam f ut
χβκϊ, βτολκψόμ^οί

* Legebat
tneffioait
«terne. Et

RriptaatMc
T/.”'. pt°

Apoftolus

) omnes ftabimus ante tribunal
BCbrifti, recepturi prout in corpore gef(ipyeraut^a , *3π dyxSiv tm φαύλο*
fimus, five bonum, (ive malum fuerit :
χρκ άμϊς την ημΐρβν r«
* £φα·μί, »· oportetnos diem meflionis extremx, mi·
λίβς ϊργοίί ,mpo\tt(i£ν , >c τί nfv a.’wv/wv iitt
fericordix operibus praevenire; ac «ter­
, ! ■ I ·-__· , ?
Γ*- P___ *_, tt, .'.. , Λ
βλ1\|^< ffmHpHV tVl W 1HC , OXtp aWOètàiVTVÎF·
norum intuitu (eminare in terris,quod red­
T*
Mv
χχρνί anvaiyuv
dente Domino cum multiplicato fruftu col­
οφ&λομ^υ da rptyaFc, rtptetr ίλτ/Ιχ χ, tetmoiligere debeamus in caelis : firmam fpem, fi­
δηπν αρατϊνης, en ό'σιι/'ρα» φ^ίβρφ,νΐ,φ&· duciamque tenentes ,quoniam qut paret jt~
Sop^u'vc <£ θ^Χ«·

aie

c* ,

minat, parce & metet ; & qui
feminat in bene£ · a-Kitpw iv'
,
,
ζνΐιά αιάνιον . tint niviut^diFliombui^ de beneaiFfionibut é"metet in vi­

sr’ Χλο^α
nt ΰυτύρκΗΛν
α^λφ«* vru^wy , 7^) ιίς
•
τί n<»t> fupptôymr iynmiXttv, κί tStxt
yia-fv £voffiet ,
χο/»οτ»η: ϊμων vaderàpfy4 *»;

tam «ternam. Cum igitur ad fuftentatio·
nem fratrum & egenorum ad tale confiuentium hofpirale proprix non fupperant fa«
Ttepd^uÔAufyj & Κ'οίόν , <: da άφίσπ νμ'»i cultarcs,univerfitatem veftram monemus,
mpotttasaijfyo
αμαρτιών, evoi ίκ τύν χ^λ- & exhortamur in Domino, atque in remifηίν ικ θη» ιίμΓ» ναρ«*^ί0ήτυ» Χβ-ίβί/'ς fionem vobis injungimus pecca torum.qua.
tenus de bonis a Deo vobis collaris pias
ίλοίμβαουβί <£
pSfJjuo àvnlt άγάττηί
eleemo(ynas& grata eis caritatis fubfidia
ficvSnetv Sae^tXdLrt^t’ net Sfa' της atu^po, ^erogetis:ut per fubventionem veftram ipfo­
• bft^t, μης ύμω>.άα nJ βίυτύα * îpy?
ipforum ia
•{JN ΐ,μίΐζ ifep nm,’ w ÔMmf eèyec9^r , ivtp rum inopiçconfularur,& vos per h«c& per
opere.
«ν τί xvfjn ιμντίονΎ^· iroiXmrr, βίννΐνς Ju- aliabona, quxDomino infpirantefeceri­
tis, ad «terna poflitis gaudii pervenire.
»η<τα«θί χ«ρά« wttnX^H * Qui autem ad querendas eleemofynas IbUw,.
O? Ji' * τβς α/τηθησομ^ας ι’λο>μοατ*« «’ Peefi iit
Tbrt^ipS^t, μίμί^αιμ^,οι ttCA >ζ i^txeiTrxo/ , deftinantur, modeftifint &difcreti, nec
μηίι ι*7 χαηιληο.·; ή αλλο/ç nvor; ατύ»^ί<χ- in tabernis aut locis aliis inccngruis ho(nrç xarnAuiruro, μηϋ αχρήνας xwnruifwy η pitentur, ncc inutiles faciant aut fumcuvnAntà; é^MW mpoeri^ovnf ΤΛνήλνι bet, ptuofas expenfas . caventes omnino, ne
ia! far religionis habitum geftcnt.
τλανίΐ dmnertcat χημχ φΐρντιν.
‘

Ad hxc, quia per indiferetas & fudêtaxpitur β·ρμν«rtrèç ίηλησιΰν <po»- perfluas indulgentias, quas quidam ec.
clefiarum prxlati facere non verentur,
vùvni w«t?» « α?|·»τη<.............
à Titf μιηαοιχς l'aevaeor’neiç ίχν£ρ*ηι . & claves ecclefix contemnuntur , 6cpœ
κρήομΟΛ bat Sn:v
»ακ ,μη ίχηι9αη nirentialis fatisfadfio enervatur .* deerr_ ______ ______
r in wp
r im t μ®»·» nimus ut, cum dedicatur bsfilica, non
>i αυμναθΜΐ
inautti,
• iropa1 »X«drw
A. _ J
·
Ok “· .
iwx®n»
extendatur indulgentia ultra annum,
Πρ^ί TtüTB Π<

* Corr.

ifo'

ήΰ

θίτίν κ,' TfterfAJr J <xf

five

*«*■·

»°P

INNOCENTIUS
P. HI.

CONCILIUM

PWDCTJTCüsn.

1OJ1

---- r—five ab uno folo ,
five a pluribus epi-Αθε* ώ ni thrîv && rwapi- '"ANM(JchkiFti îc<>P’· dedicetur ; ac deinde in
anni- xovrv ημίρβρ û ffi »»rnr^Oimiv «»<ημϊ«ν a CMXisTr
· · · 'ifi/K μ» ·ρ·0ηπ*· xj . . . ·»·»·
·»·ι. verfario dedicationis tempore quadragio^*
ta dies de injunâis pœnitcntiis induits . . . ·. Sent)» ni fÇJ νυμταθ^ν γράμματη
remiffio non excedat. Hunc quoque die­ «ναοτααίΦμΟ* νυμμι^ϋ^Τβιι, àrtp Λ rrvw «Zrum numerum indulgentiarum litteras TrtJv βσαχίί rtpyrnr ini β ρ»μ«7« αρχή*
prxeipimus moderari, qux pro quibus- pSt; TtAfrornm qwv νξιη’αί , nCrlut d» πϊς
iVbct caufis aliquoties conceduntur : cum menu τιί» βνμμιΊί)αν exv^C* ψνλάτΊ«ν.
Rymanus pontifex , qui plenitudinem
obtinet poteftatis, hoc in talibus mode­
ramen confuevevit obfervare.
\y . Flrei ifftâtrtvi, Χλο^ίν , yupcnvû»

AfS. Adit.

r

D'<unlt<Tit> .nibo. be
•κ.ΐιΛιοηι·
bu*, ordirut>t>nif>Ut &

LX11I. Dt Simama.

B

>Ç μνοι^Λ* Tnt rxxAwTta; , iwftav
ιφροτησομ^Μ*.

Καθκί t*
C4> wA«2’ r.ï7r.',‘.
S,cut Pro cert0 didicimus , in plerif»«»ivnit;c·· que locis. & a plurimis, perlons quafi ro« rfaoti xj aro »Anr«r «ppoerwrwv, ·»; Ji11'.;,. ,,, ? columbas in templo vendentibus, fiunt •?C4 rt^npa'c C* nJ rst? wAoiwruv , yitwni
ai'rw-Hi iC gxailre-^i aiypai' tÇ rngjctt ùrip it·
dc sin.™»!· cxa&iones & extorfiones turpes & pravx
» x«/
‘ !*
· pro confers ationibusepifeoporum , bene­ pc$triù> iirmi'w, Λλο^·Μ·ν
dictionibus abbatum , & ordinibus cleri­ ^panviiCk xAntixùv , rd «χαραχηκ ίσον dv
corum, eftque taxatum quantum iit ifli km vtîlu , Ky ixtiiu, à αλλ? a»«$A>i!hwô/uw
vel illi, quantumvc alteri vclahi perfol- W < t<ç xorvexotrwiv οαηίιχααμϊ μάζονος ,
vendum.&adcumulum damnationis majo­ τηύ Ίήν ηιυίττ,ν ai%po1»rtt iç ««ζοτηη» »xris , quidam turpitudinem & piavimcem €βιχζ»τ> itixètxüi/
rtwn^Hov μχιρί n/|pw
hujuimodi nituntur defendere per confue- φΐζλαχθ^αν ·
tudinem longo tempore obfervatam.
Τοτίην * nryctpit xfAemc α*»αλ£φαι nb ,
Tantum igitur abolere volentes abufum, cooiuetudinem hujufmcdi , qux παρα^ρησιν, T>b mtu!w <rtu:ti$«av, τ«1» μαλmagis dicenda eft corruptela , penitus Ac> λ^θησν/φ/Ια» ί^φθορβϊν , vavnAwç a’»·reprobamus firmiter ftatuentes , ut pro ίοημίζομ^ϋ’ rtpnii χαθι?<«»ης, Γνα urip tb’tuv
iis, live conterendis, five collaris , ne­ η χαρχχιάηβ-ί/ήι** * χαρα<χ«θ»νη.ν μ»^β( τι
mo aliquid quocumque prxtextu exige­ oi^înnvr σχικχσμφ ι'χζητΜ η άχαιΊ£ν ηλμηre ac extorquere praiumut . Aliorum & σρ · η it μίγι, xj ο ίιξαμ^υος xj ο ί«α«ν w»
qui receperit & qui dederit hujufmodi mirer τίμημα η rravnAwc xanrèrxav^iy, /X/
pretium omnino damnatum, cum Gie- ^/ιζν X, υίμνίΟί χαηιίιχαΛηηί.
II & Simone condemnetur.
D
M' Λί.ι.

V>e uniti»
inouï j<‘ jf
'-

.t,

L X IV. De tadem circa monecbot ir
Junfhmonulci.

. HfD àyiw μιτχς^ντ Suptxr $ιχ·

Ert-tii ο σιμωνιακός fùr& tri mriiw rat
Quoniam Cmoni.-ica tabes adeo plerafque moniales infecit, ut vix aliquas fine «Aurai μοναχοί Qpovt* , ale αν φιολι; τηίί
alrAcar , σχίχανpretio recipiant in forores , paupertatis άνΛ τιμτιμχης
prxteKtu voientes hujuimodi vitium pal­ μιί trruyiatf δίλισαι η min itiSQl·’ x«At,liare : ne id de cetero bat, penicu^ prohi­ »TMv" *να τίτ» τί Aci»· ^.χτηι τα»πλ«ί χ<*bemus; ftatuentes ut quxcumquc de ce­ λύομ^υ · xa^rCMvrfi *»α τί Amis vint αν in·
tero talem pravitatem commHerit, tam aZw αμαρτχαρ σ·«ϋΜβπ>τΒ· ηνίην Aa0iff« ,
recipiens quam recepta, five fit fubdita ô<rov ή An^Hca, in lirortixnxri , ήπ «·«·
five prxtata , fine fpe reftitutionisde fuo fwra, dvX t’Av/iO* a'xoxcrrurde-rwc rx τί rmonaftcrioexpellatur, m locum ardtioris αυτίί μονατηρ/β a’xovn»?jî tic τίχον rexr^i x«regulz ad agendum perpetuam pceniten- E
...
...
tiam retrudenda . De his autem, qux ·
.
.
<V)*0 TttirfK τήί cuvoSt"
ζ
‘
,
‘
, ίη,ί «ί^χante hoc iyoodale hatutum taliter funt · xni Sran^wc
·π.ί
~χνροα&χθΜτΰ»
„
receptz, ita duximus providendum, ut γομΒ» α^ν·ηθητόμο*·ν, <ν« à»ox/y«ÿc7<rai ίχ ,
remotx de monafteriis , qux perperam rdr μ»ναΓ«ρ/«ν * tfgi χρτιμάη» * ΗαήΑθον , ιΛίίΜ ί»
funt ingreflx, in aliis locis ejufdem or­ ύ> άλλοις τβ αντβ %ίμαη« χατβΤΒ^ωπΧ.
dinis collocentur. Quod fi propter nimiam »αν àrd rè χολό αληθ®* α’Μαγί μη ίιω>|θί»<π p^rpeiam ,
multitudinem alibi forte nequiverint com­ «αηιπίτπώ’α/· Γνα μ^ xrnifStxgfjJ^vi c* ηί
mode collocari : ne forte damnabiliter χόΰ-μμ μχτυ&$<ϋ<η, ονβτίι^ιιθωσαν C» n's •ctéu 1Rin fxculo cvagentur, recipiantur in co- αϊη/'s μίτοςW'i αυμνα^ητιχΰς ίχ v»oS' αλ-

λαχ-

lon

innocentius

LATERANENSE IV.

rR;^,C

IOJ4

wu»>erCKn>M«wo-Adem monaflerio difpcnlativc de novo ’ «NNn
ANNO . - mutatis prioribus locis, & inferioribus chhimi
CHRISTI èoO^m .
a (lignatis.
'·"
«»·>.
Hoc etiam circa monachos <Sc alios 'ir­
Tire ii «»* TpOi *ΐ·« μ·*«χ·ί <t «>λ»»
Ίικό; «6»ομΕο
. im piq ii «- regulares decernimus obicrvandum. Ve­
wXonim ί àyrotei iauoô» ίιαιηθ.ί «ρ·^«Λζι- rum ne per fimplicitatem vel ignoran­
tiam fe valeant excufare , przcipimus,
ύ»ΐ’ «ίΡΚβαχομο »>β ·/ Ο*ορ7πκ ·<*<γμοζ·/,
ϊχνΓβ.’ί cu.aunLi ràn votfirvin Sta ήΰ Hivv ut diœcefani epifeopi finguhs annis hoc
faciant per luas dicecefcs publicari.
ceetiwr hpotnAt&ut·

λχγ^Ησι» φ

ξ/. ΠφΖ a’v«r»!< JÇ. ίϊλ· ’^ βρβί-

LXV. De cadtm circe illicium pccunte
r
...
nctorjimcm.

fu iv/.

Mf .\f^
dO4O

Lk iriudr V

Audivimus de quibufdam epifcopis, ib»d. c. «>
quod, decedentibus ccclefiarum redoribus, ipfas interdido fubjiciunt, nec pa­
tiuntur aliquos in eifdem inftitui , do­
nec ipfis certa fumma pecuniz perfolvatur . Prxccrca cum miles aut clericus
domum religionis ingreditur , vel apud
religiofes eligit fepulturam, etiamfi ni­
hil loco rehgiofo reliquerit, difficultates
ingerunt dc malitias, donec aliquid mu­
μΛ x tu» ^«paî ucAav*
tchiw
tw ί Μ®»* e’° T“
‘ * T»»”* ^8»'
neris manus contingat eorum. Cum igi­
tur non folum a malo , fed etiam ab
wvorn».
Κ7|ί ΧΚΤΒ* nr βτβΓολο/arcm^iwe^Ci·/·
>
ni arerrrrirw; «υτο~ί τχ*ηλ£ί χ&\ί*μ£Λ · xj omni tpecie mali fit fecundum Apofto- ■·
Η Π{ χαρ«0«πκ *<’n , r, ar«/r»4v'B é/>rAa*Clum abltinendum, exadiones hujufmodi
penitus inhibemus. ~
Quod ii quis tranfr/a«S»rr®-, d; m νφιλοίαί nJ/ rivor/
grcflor exciter it, cxada duplicata reftiuv fis ζημίαν dvopto&tirovnc irtràv
tuat, in utilitates locorum, in quorum
σνμί,'ϋ .
fuerint folutadifpcndium, fideliter con­
vertenda .
Ηχβτβ^υο* ntpi rtvu/ iv/rxôe»·/, erip

B

nuCtpwùr r& ixxAnnC» «uni;
αφο&α-μύ ύ»βα^λβ5Ί» , »»ζ ύκκμιηΐ' »^·ί
C» ανπΓί c»»rx>3xt, ivi or àunn pr.rri/ ve­
ro rq nt άρ^νριν «νβφλόί**’’! · rrxpr ratiTvôntv
o rparijiTiii ή xXnejeer οίκοι àvKvrtvi wintn , ή txpx run arxnnui ύλι>Η wçiu ,
μχλίΓα ia* eàti Π$ aVwnxoJ nnu /vaorrr,
ΐυοκολίοΚ ttayort X, xax/a», iui ev rt «tj5nJ»

ξν'. rifp' xnSt'wr rfxpcv,

ksm'

^νγι·2\<

nJ/

LXW. De eadem circe cupidtf-Hm
clericorum .

MS MiDe ex-q >i>
morruo. - n,
& benedi
Oiombus
nubentium .

Ad apoftolicam audientiam frequenti nub
relatione pervenit, quod quidam clerici
pro cxcquiis ···«·
mortuorum, & benedidio- ή.χ
xxJww/ uxptok,
dL^oytai nJ*
<*>* »r>r·''
Vy nJ/ όμοιων, dpyj^jov ί’*£ητββ7 >d àtxtrô· ^nibus nubentiumi , & (imilibus , pecu­
niam exigunt & extorquent &, h for­
rr · x^ r’xr /rw; rji atr^pexrfi/» àvruv
îxxte cupiditati eorum non fuerit latisfaητοσιθΓ , ιμνοίιαμβς κιχλατμ^/οί χτχτηλ«»ί·
dum, impedimenta fiiflttia fraudulenter
Crr»-3ta«/»' τβμνχλ/'/ St nra λουχοί τία> fjrxrrrrlu/ eujuf^notr cl; ràv àyiar Ικχληα-ιχν
opponunt. £ contra vero quidam laici
laudabi’cm confuetudincm erga fandam
Xre/« Ttrùv flvex^cltrav »’x ζ^μτ;
aiptTtxïi ffiyno'nil9“ κτμονβιίζονηίΐ rntpa^fw
ecclefiam, pia devotione fidelium introdudam, ex fermento hxreticz pravita­
nv vvë rxieaj-jUp xx/o./xir
tis nituntur infringere fub prztextu caTÎrt iÇ TB' c-xxrorf argtrrie-cii ivaw Tara» j^uinonicx pietatis . Quapropter & pravas
•&«t χωλυομα», κ^ης dLrfflcl; rvv»i^M«i wpoexadiones fuper his heri prohibemus, &
ναοτομο φυΧχτπ«θα( ' xx^'rw^nç ivx r’ALpias coniuetudioes przcipimus obfervaOipwf Japn^wTr tu rxxÀMCixnxx μυπίς/χ · άλ­
λα Six τί frtTxër» τί ηίχβ τί» άληθ^βί >*^·ρ ri : ftatuentes, ut libere conferantur ec*
cleiiaftica facramenta , fed per epifeo­
tdf-lrr,; gftiv^t^ùo-ii ol ποκηρω; «φροχίιχζοpum loci, veritate cognita, compeicanμΖΤοι Ίΐμ ιχχινιτία βΌχίθΗβν μιπιΐλχΜΗ».
tur qui malitiofc nituntur landab.lem
confuetudincm immutare.
E/ç ττ7
araçopi'

βχβΓβλιχίω èopèetfiv
, err τηΐ’ί xAreixo;

ltio

££ . ïlff< Tnifc’v hietet.
Oror rXicr >i ^tirrx'//xn θρττχΗΧ »x rüi «weirtiffivC χβλ/vÎTur nJ/ nxuv · τοχ·~ν Capinpw iraw nret ή nJr ieSaijv ΰμοτκ
.
Sruf vf C* fyer&î W*
^e>r««7r c£«*-

LX y 11. Dt ufurii JuiLcorurr .

Quanto .impiius Chriftiana religio ab
exadione compclcitur ufurarum . ranto ,i
gravius (uperhis Judzorum perfidia inoIcfcit ·, ita quod brevi temport Chri’,ai ‘
fin-

tojj
INNî*iïTlvs
CONCILIUM
fWMjgmn.
ICJ,
~ ^7~flianorum exhauriunt facultates. Volen· AΊλίνσ
θ/Asvwc τιγαρ» ώ
ΑΝΝ'ί
τύ μίρηι epnfftieea nb_ χυεηοβ» , ne μ4 OtJusn
CHklHl tes igitur in hac parte profpicerc Ch^ftianis, ne a Judxis immaniter aggra­ αβρβ ηί> inSuiw ί*βχ9β( ββμδύσι . rtw·- *·*’·
ventur : fy nodal i decreto ftatuimus, ut JrxJ unnt xeOrra/tfC*, «ίς in Π» Amv· ni i*βαράς aj «μττριίηκ mas
fi de cetero quocumque prxtextu Judxi ietnt «*·
tenir aurwc μί&ιξις
a Chriftianis graves & immoderatas ufu- «rarrsiewrr», à rtf»
ras extorferior, Chriftianorum eis parti­ ώτβυιλη^Λ* , *wc ή «« Ίΐ αμι^ήη ftofùc
cipium fubcrahacur, donec de immode­ /ui*r«i{r«NW βντύρβς’ ·θθ ·<’ χντterni ,
rato gravamine fatisfecerint competen­ Η \ffie tret, it* κρίαηκ ίχκλησιαπχης, i*·
ter. Chriftiani quoque , fi opus fuerit, «λιίτ« •Kia-w n^Mca;, rtorei^Jnltnra» «»·
per cenfaram ecdefia ft icam, appellatio­ nJ> χ*μ»μυα^ίυιύτ β*ίγ>ί*ι.
ne poftpofita , compellantur ab eorum
commerciis abftinere.
Ibidem .

Itwdem.

Afi. Mrc.
De diftieflicnr
r.-j <hei-

Principibus autem injungimus, ut pro B Tc7c ίρχησι ii ηρητάνμζ»
α>λα μ*&·*
pter hoc non fint Chriftianis infefti, fed μ* βση τηις χ^ι&ηΐς ίχληρηί
rnle^âmeev
βφβφιγξαι τ·»
potius a tanto gravamine Judzos ftu- ι«
’ nrw'n» βάρ*ς
Λ
*
ιβίβίης deant cohibere.
Τρ
αυτί ηυ'τη ήηη τις iitSains »ρΐ*μτα
Ac eadem pcena Judzos decernimus
...
compellendos ad fatisfaciendum eccle- νι<ινο«χ^ιϊ>« si; s< àarsvwjkwv, τβκ ίχ«λ«fiis pro decimis & oblationibus debitis, eiett mpi nir iuerlw , >$ ηρησφηρητ nJ» .
ijuas a Chriftianis de domibus 6r pof- .............Tctfirtnif
cilionibus aliis percipere confueverant, ·« nl» nixtw ... .. . . ... . .
λαβίΐ»
antequam ad Judros quocumque titulo titiem, npb ήής τίς tvSa/ac sipWriw τ/_ ___ f ire totuc
deveniffent : ut fic ecclefix conferven- τλ· ν»οΑ3Λ·
»tuc « itiTwteu
ι’«»λΐ)Τί« !ιβφυ^«fu­
·ζίμι·ι·.
tur indemnes,
λα^θίνσ ·ζίμι·ι
Lxym. Vt Jui*i difttrnjniMr »
Cbrtflitnu in btbiin.

ξ>ί. Πιρι çtyfyvi " a ·£·ίμχτ(^* xttrttrvr , *
tvixtvv, >Ç eepaxfwèr.
iffi efilftfl

In nonnullis provinciis a Chriftianis > E’» τη7ς ζ ίτχρχίχΐί π*ρ*
„,*4^,?**
Judzos feu Saracenos habitus diftioguir tef
« σαξ«η»β;
nJ»
diverfitas : fed in quibufdamfic quzdam
ii*<çopx. eM« >Ç tr Ttrtr »τ»κ τις i- · De bac
inolevit coniuiio,
confufio, ut
ut nuiiaaincrcncia
nulla differentia uidi- Λ»«ςπν»-» σΰγχυσις, ώς μι&μιχϊ * it*çopàr p*!/*4*
h'di'i &< inojcvir
*
*
·»_ .
___ _____ J...- !rl.
t ·
i.
<.·)■/«*«·-kernantur . Unde contingit interdum, διβ'.ρήυίτυι
.
βυμ&βιτ" xtàéuf Sit iià1 ·. rnonam.
fffUtli »
λιιλΊ per
βηΛβ errorem ^UrîAiema
<v«r ·* rw
τλάηι; Htc? ^petent TIJ
iür
f îuiaitn Λ
ü TÙ
tût
ï <rap»· «c’· Gr- ►
quod
Chriftiani Tsvri
Judzorum
Ü rapeutnw nJx ^novr '•'cnr.
ieu Saracenorum, & Judzi feu Sarace- xniwy,. iÇ_
ζ' μιγτββτβι
------ 1 . tre μ* nt'ya» τίς T'" '
ni Chriftianorum mulieribus commifcean- r»'f yuau^i
κβπ&ίικχτμίνης βυμμίξη/ς ùxtpfix·
\
tur. Ne igitur tam damnatae commix- WSI»»
■
σι;,
it«
σ*ί*Λσμ*
rns
nttuitm
Mai»);,
apc·
tionis exceffus, per velamentum erroris
.---τ___
hujufmodi, excufationis ulterius poflint^ φχδτνς
ιήρας; * iiwtàji t\»<» νρησφίγητ · · LtgtSft
χαθκΰ^ tut τ* ηητχς ίκχτίρ* ^,'w cr ÎSî.***
habere diffugium *, ftatuimus ut tales
utriufque fexus, in omni Chriftianorum βά<τη ·χΐιτιηβ» ΐηβρχίβ »Ç »α»τί χρμρζ ni
provincia, & omni tempore, qualitate rrç δημιτίχς xciôrwn; ο»|ϋματα i* τύτ.η^η
habitus publice ab aliis populis diftin- Τιλμί ΐ«αί·«λατ»σ·α»· ixfi € ità μωσίνί τήη
guantur , cum etiam per Mofen hoc a-jn dun?; βναγηΰσκιτΛΐ ivtn^tr.
Ltu' m
ipfum legatur eis injundum.
E r τη7ς νιμίραις ii
>ζ τί SitistiIn diebus autem lamentationis, & Do­
Ibidem
miniez paftionis, in publicum minime xà π«θ·ί fis δτ,μόσην μηδαμώς νρΜλθιτ*»prodeant, eo quod nonnulli ex ipfis, ta­ «τα;·, ι« τ»τμ Sri rnis όζ βυτία ηπί ηηύηυς
libus diebus ( ficut accepimus) ornatius *μιρι;, wc ναρίλαββ/φ, >Ç βημιβηρητ ·«
non erubeicunt incedere, acChriftianis, Λΐδϊητνι t*nnp£t&*i, η?ς χςΐΓ»«>ο7ς , errmç
TÙ Λρωηίτ»
qui facratiflimz paftionis memeriamex-_
-.r------ ϊβ-^Ηί tîu μήμΐιυ taptpvnç
bibentes lamentationis figna prztendunt, ^Splun αημίία srrwwrry1 , ΙΧΤβί^ΗΤ Μ τηίίΤΛΙ .
illudere non formidant.
Ex£yo ii σφικτίτυτη ?νλύομ$ν, *»α μη fis
Illud autem diftridiftime inhibemus,
τί λυξντί τηι "ζίτφ xpoitâfîv ηλμήne in contumeliam Redemptoris profilirc aliquatenus przfumant. Et quoniam e-*w/. «(^ί i’ïHÎin ôtft'ni b* ίΐΑβμιθα npwxictillius diifimulare non debemus oppro­ t&ai ίπ ο’φΗλομξυ τ»» ·»»:5(σμο» , τί η ο»ηbrium, qui probra noftra delevit : prx- Jn ημ»/ αί«λ«λ|ΑντΟ* · νρητχοημζ» τίςτηcipimus przfumptores hujufmodi per prin­ ίτνς τολμητύς ità αρχή™ ηοσμαη αξ/«;
cipes fxculares condignz animadverfionis χχ-πτ.ώσιμς »»/ρρ/ψ« βπχχιτίζη&χι} ιταμή
ίλααadjectione compefei, ne crucifixum pro nr trip ίμίΐν fwpajtrni Ttvi
nobis prxfumant aliquatenus blafphemare. φημ«κ τίλμτ,τντι»
|Ihwl:i> .

Ιβ/7

iwocjjrmjs

IV.

LATERANENSE

EW®S,’cn·

ίο/S

A
CHRISπζβ’· Ira μή ·ΐ iaS»7t ·φ&α/νς ϊημ*Ί*ςά>
*·“·-------------- τ·7ί Xt&HHtèi χράβδαι ·.

LXtX. Ne J*dai publiât φα,
praficiatuttr .
···«_

,

,

Nt Ju4«

.

E‘tk5>> ice λίαν inm ’x · τϊ χ«Λ·
βλάβ-φημ^· tit ràt xttCixrèi Ζιηάμ* ί/ξη·
r/<« μιπ>χ&&ά} , Sttp ixât* Tara à ?ÎC

Cum ut nimis abfurdum, ut Chri(li °"*"’ ,n»·
btafphemus in Chriftianos vim poteftatis exerceat, quod fuper hoc Toletanum ?*, > ·"*
TaMi're; atrei·* ...
.
- concilium provide /latuit, nos propter
tranigrefibrum audaciam · in hoc capitulo innovamus: prohibentes, ne Judxi iw. c. ■«.
r*7f
ν/>·«£θ»97», w ύτ· τϊ τ·ινη» officiis publicis prxfcrantur , quoniam
«■χίτβκτμϊ rari
<Ληγ·» eieir ·\λ>ΐ* fub tali prztextu Chriftianis plurimum tXi*hc<«po/. tint it «uw« τ·<ίκ άφφίν* evaded·, Iunt infefti. Si quis autem officium eis cUra
ità tïc txan^txng cvuiojv, m» txéfti c»iw-B tale commifcrit, per provinciale conciτοΓ? ·χρκάαημ$)
, ttapatvimit hum ( quod fingulis przcipimus annis cclebran) monitione przm:fla, diftri&io»Ρ0Γβλ«ν»ΐί , *fpiT9eyfyt » σνμφιρΗ
rtit^ea . ni ii raterv άφφαιαλι* rtnn via ne qua convenit , compeicatur. Otàcialt
ή ni» ^ptrtxivr trœtg^dr χ·μιρχία·ς ιζ άλ- vero hujufmodi, ;amdiu Chriilianorum
λ»ι; àxaprfitdw , t«K · tii Tgpnrtt ni» ma- communio in commerciis & aiiis de ne­
yàr ^ptrtarùr x«rà tüù trpârwxt Ta C»«p«'rs getur, do nec in ufus pauperum Chriilia­
frtraora f'rrrp«oà , · rt /’ et» tx ni» γρ<- norum, fecundum providentiam diœcer<«M» xtpidrtica, αίτίχ της τιαΰτκ ύχοί·- iani epifeopi, convertatur quidquidtue·
* vt* ** βοφι'»·» Mtr* αιχμής far* , rie adeptus aChriftiarJs occafione officii
axtp àiai^yrr*t àtihaftca · τβη St àvn tx· fie fufcepti : & officium cum pudorc
ΤίάΜψΛα χρας Ίάς vepwiw's .
dimittat , quod irreverenter aiTumpfit.
Hoc idem extendimus ad paganos .

C

·. Ire pus ai ixtcpa^imt τρβς Ίη» xptrtartxluè

L1X· Ne coxverfi ad fHtm dt Judairt w- *ms M*t·

xirrr, τϊ ν·λ»ϊ ·θ*ί μηΑν χρβτκΜτνι» ■

ttrtrn rit** J*d*or**t retineant.

β'Λ£
Chriftia-

Quidam , ficut accepimus, qui · ad “'rtnJJE’
fa cri undam bapcifmatis voluntarii ac- «'"d «*«··
ceflerunt, veterem hominem omnino non & λι^η’·
iuwm, 7rx i·» h·» tÎKt* CfSu9*rtr. »tm* exuunt, ut novum pcrfe&ius induant :
nr τϊ rpenpv fàvç λ*ψατ« ήτηφβλοηκ , cum prioris ritus reliquias retinentes, ·μ.Μμ.
της xpeceartxnt £λ*0ΜΚ £xptvnar Qeiaurj» Chriftianx religionis decorem tali com- ’“°4·
αομμι^Η xxrut^yrxe».
Jr ixixxnpa- mixtione confundant. Cum autem feriτ>* în» ο α»θρ«τ#* · t(u» >nr Juvi'r ôSeiç ptum fit : Maiediflet botna <J*i terra* d*a- ictitf. i
κ’βττβρΑομ^®" * calùt^at f£>îc «« βφίίλΗ bat viit inirttittur & indui vcftis non De·"
Aop x} t(j* <ruruyx<rpfy.n' xa$tc*pty> 7re •«^debeat lino lanaque contexta (latuimus
Twère/ Six ni» vpe«r»Tw» ni» raaAneiw» ix uc tales per prxlatos ccclefiarum abobταραφνλχζινς τϊ ν·λ«« t9ef τατηλ*ς ara- fervantia veteria ritus omnimodo com·
χαηιιΰ*ην, 'x « τρ xptrtarix» £λαβύα pefcantur, uc quos Chriftianx religioni
της ίλ£$ιρας θιλήπ*ς xpaaipteit τρασίφΐ- libcrx voluntatis arbitrium obtulit, fapc», ή τϋ; vwnjpiwivç vrpiv-φΐζΗΚ araQ/xn 7» lutifcrx coa&ionis neceffitasiu ejus ob·
TM «υτϊς νχρβφΐ/λβξΜ ew»mpirf<Ca· »» ni fervatione confervet : cum minus ma*
ίλβττο» uaù tiret, τή» βίο» τ» χυρϊχ μη lum exiftat viam Domini non agnofccytvveu , i μΐ* η >nïr<i «ς η ·»<>*» rp«- re, quam poft agnitam recroire.

Tmç, sic τ«ρίλ<χ,3ομθ , ίτ/ιπρ tig ri pie·
te itpi βχτη'τμχτφ·
»ρ·νηλ·
Oo», n» ννλβιβ» ài9p*tnv rtXeiwi àx a’wx9p*

φΐωαι.

ΠΕΡΙ ΑΝΑΡΡΤΣΕΩΣ ΤΗΣ
>if, >ζ »/>·«·νβθ*ί« ni»
rxup* 7ΐ0ΜμΜ»μ$ύ*.

EXPEDITIO PRO RECUPERANDA JJ
ttoee terr·

E

T £ R R. A

s ▲ W C T A.
creor h{u-

Ις τ»

7λ£9/ρ*θηναιτην άΓι'χν >?» ίχ ni»
O liberandam terram fandam dc K*eB
àftCùr χκρ** ζ***Ρ ίχι^υμί* l’rirn'o»·
manibus impiorum ardenti dcfiocης, « οροη'μ·* wAp*t C»Aü«, τικ · tsAcàm rio alpirantcs , dc prudentum virorum
^rweasmc tb'c v«e^-«r»*c ni» wpw»
ni» conblio, qui plene noverant circumflan­
varv», rie «p«€ ixaewnt σν>4» άτοφχίη- tia* temporum & locorum, facro appro­
pjju , ?ra inx ·» cavpanquti*roi iajjràt npae- bante concilio, diffinimus*.ut ita Cruce
vatputrwC*, lt*t C· Ί· xaXxriür i’w» τϊ fignati fe prxpkrent, quod in Kalendae
ϊργτρφΛ f$' w vXnv/ev mm
Junii fequentis poft pruximum, omnes

Ε

A

τκ βΛλ$φ<» $<* θβΛότκ , fwiAOwca «» qut diipofucruot tranfireper mare, conCtecil' General.

Tom. XXII.

^9

,ΝΝ£^τ,ϋ$

CONCILIUM

— NNÔ”Ten‘10t
relnum Siciliae : alii, fient An
ciuiiSi oportuerit & decuerit , apud Brundu··*»·

fium, dc alii apud Meflanam, ftc partes

FR'I5SC“'

>©*>

SritiVec* «λλ·», «χ οΧϊχνη»
> «s * Bpmirtw, iç if^itkrU cHiiCTt

x/mît>*

Msanidw,

rît

τ» μ»ρ» n» txwfttn

,,,J·

ncrobique vicinas : ubi & dos perfona- ·τμ ç
irpwwrtMw ri wft» rlm·*
liter, Domino annuente , difpofuiœus «Μνκμ^τβμο· rin
«k «h n»‘ rysm~
~
ρμ CvAa" Xi ftwOs^yr e ^CMtraac rprnc <wtunc adefle,
quatenus noftro confilio &
auxilio exercitus Chriftianus falubriter •npiut
, μ$ nt 9tiet
«J
ordinetur, cutn benedidtione Divina & «vvrvXmàt νρ<χ·ψ·ι>. Etc it' τΐώ «ίνηιύ !<·»apoftolica profe&urus. Ad eumdem quo­ pita lavràc rrsl«v«rwra» «pcfTsqMfrar o<
que terminum ie Audeant praeparare qui Tptn^fvne «πνλθ«ϊ» ità
laXJwtm HuJ
propofuerunt per terram proficifci : figni- «urlù * aiw >ÿnv , 7m» ùvntt «< Α«λ£ώ
ficaturi hoc interim nobis, ut eis ad ftsridsat» XfMtTw «4ϊμ·» Ζχ ri νμΰηίρ» »λ4- J*. ·«.·
«Mm χλχμχ·/,
conülium & auxilium legatum idoneum pv
- . sr it itput
. — »m
______
.· ϊόπΰ
.·---------·.c» _rnS χρκιβνηρ
..·> rpxrfit ---~----- i
de noftro latere concedamus. Sacerdotes B »7
wein··?
autem , & alii clerici, qui fuerint in ύùfnntyMfi, fvw ·« vpwrvTK, ri ittfai $
exercitu Chriftiano, tam fubditi quem fixpnnim exptfiit dvru'furav, iti«nertti «o*
praelati , orationi & exhortationi dili­ !tit λφρ ipnitit £ ιργμ, 7ra w
/avavsvc r^sm ôw'viw nM'··genter infiftant : docentes eos verbo pa­ Owa»
μχν< Miwon rankvics, tk 7û
riter & exemplo, ut timorem & amo­ θβλμνν»
μχ^Λτίητι rpnpinu · iÇ h rw« ϋξρrem femper habeant Divinum ante ocu­
los , ne quid dicant aut faciant quod Di­ >i«0if«siC· tit ίμφΜ, it «Àndïc μπν»Μβ«
vinam majeftatcm offendat . Et fi ali­ A’ftk côacnrdxwrar, ripwpsmf nvcffSTnm Ίήί
quando lapfi fuerint in peccatum , per xepiiet ννμ«9(Β*, kJ nvirw tv r^ ftpdÿburrr
veram pceniteotiam mox refurgant, ge­ ian iv r· »Λϊτί , η/μμί^ι'βν eoX«riwnf ,
rentes humilitatem cordis & corporis, tî* invites ζ&Μ ri xc»i λ·?Μ·μ! ÿ <«φ* ___
lavnfr __
#Àmc 9ίμφ9ΐνη>ν
*r«
& tam in viéhi, quam in veftitn me- τιθνμγπχ*
__ ...
..._____
diocritatem ferrantes, diflenfiones & cww n't »»4μβταβΓί $ ύλη·it ·νλΐί «χυργ»
wni τύν ίχ^ρύν rit xirtut βιββυΐKtnulationes omnino vitando, rancore Scant,
<
μβηζτινη · ή txt' rr tiitt àtppintt iv
ac livore a fe penitus relegatis : ut fic ηρ·»
i
fpiritalibus & materialibus armis muni- iν«μΜ, «M’ ti/ 9η* ι\ω ίλίΐζονης·
ti, adverfushottes fidei fecurius prxlientur; non de fua prxfumentes potentia,
fed de Divina virtute fperantes.
Ain't It κλιίραοΓί «νμνβθϊΐφ
Ipfis autem clericis indulgemus, ut
αι/nJ» τιλβίκ λα?«Μ» lis F*1*
beneficia iua integra percipiant pertrien- Χ^^τιίμ^τπ
<
nium , ac fi eftent in ecclefiis refidentes, dc , fi necefte fuerit, ea per idem £
i «i «»«>Mwey irtu, tuinirtp rî «via wp
tempus pignori valeant obligare.
/ όιχύρ* Junirewn vvoCeMeo.
b« μή n/nur rrô n fym νρβπθημ* «μNe igitur hoc fan&um propofitum im­
JvntOv > «i ùnpnSiHtt np£i ·
pediri vel retardari contingat, univerfis
ίνφ<γμ&*
ccclefiarnmprxlatis diftridk praecipimus, Sratn nït niv tuhfià
ut finguli per loca fua illos qui lignum^*vpcr«uv$j, ’re «juccm far ni»
«dnS»
crucis difpofuerunt refumerc , ac tam txwnc Tik π νίγην ri rawp •/<·Ημϊ»το«
ipfos, quam alioscrucefignatos, dc quos «nxXaCf'«5*r, mJ svrïrw writ itrn ntf β*λ«
τϊς ^βυρ9ΤψΜΛι^9^ί
adhuc fignare contigerit, ad reddendum sajupe-ημΜΜΤΚ,
vota fua Domino diligenter moneant dc m’ç n ettiïnu wpip rit dC^at itfiùv ««p<aj waÇwci· 1$ « etrtty^ut/»
inducant, dc, fi necctte fuerit, per ex­ βϋί
communicationis in perfonas , & inter­ ’ret, /i arcfrétM «’xwM»wwaf sk tw »?·didi fententias in terras eorum, omni «■«»«, >Ç «φορνμϊ wç ni χ·5ρ« βυηίτ,χ»tergiverfatione ceffante, compellant : il­ τίς rapacytuwpi Tetutvnt , t rrrΦο-ξ«π*«·βι>·
lis dumtaxat exceptis, quibus tale im­ «unir rwç ύνι^ρκμ^Μη t>ïs «> www ιμτίÎicetp x«rà rûj ri «<Κ·λι»
pedimentum occurrerit , propter quod, itw
fecundum fedis apoftolica: providentiam , δρόη xpévot«», rUi A\w «Wv fflfâi eiïMr·
votum eorum commutari debeat merito «•h» ί»βφ«λοίΰ», ί ΰηρτι&'νβυ.
vel differri.
E
Πρ«; TuCm o« μη'τ: νρβ^μβΤΜβ τϊ χρ<·
Ad hxc , ne quid m negotio Jefu
^υμβχ»9ίην μίη>λκγΐ . θΑ«μθ4
Chrifti de contingentibus omittatur. vo­ cï ί’«
> άρχιηΐν- *
.
lumus dc mandamus ut patriarchae, ar- ς 0»τ»ΜόμΚ*β, *μ «
“
chiepifcopi , epifcopi , abbates, dc alii xoirct , ί»/«·»«, >!>ΒμΟ*Μ , kJ «Mot 9 viui
qui curam obtinent animarum, ftudioie Φ*μτι1« ÎJS 4χ/Χ**> «assari» rTbia/ii vpaproponant fibi committis verbum crucis, dii«w< n‘S ivan^Miv iunît eixf-'u; w >·τϊ rawpï, ««ραχβλϊικς £id ri wjlt t
obfecrantcs per Patrem, dc Fiiium, dc
Spiritum fandlam, unum folum verum Ç τϊ ώ», ι£ τί tfyî* τ>4μ<7®* , τϊ Ù9J

LATERANENSE IV.
ioda
f rnum Deum, reges, duces, princi- “ “
, marcbioncs , comités, & barones, cHRisrr
*fque magnates , necnon communio- ··<<
nes civitatum, villarum, oppidorum, ut
«•Arw, Μ»μβ» .
.
·
·
tra w Tf»<rvr/xJ{ μί *ηλ£τ*μο**ι tif rlu. qui perfonaliter non accellerint in fub/Joiifae» 1« «y'«C yit, avmtrwm α>θμά» fidium terrz fanâz, competentem con­
τολτμώτν’, μίτ ύξ&Η fkjitrwâ»a)*aiw9 ferant numerum bcllatoium, cum exMm* ni; tit «s Xv«eZ«$ tit ίφή» βμ·ρτη* ii- penGs ad triennium neceitariis, fecundum
Φ, ««θ«« ί» tw«
γρϊμμβνη ικτι- proprias facultates, in remillionem pec­
»/κ·4Μ·
«ς μπζπχ τιί* «epatX·»» μαΜορ catorum fuorum , prout in generalibus
litteris eft expreffum , & ad majorem
nanatpw hattt^htrat.
cautelam etiam inferius exprimetur.
_ ΛΧ .
,o*1

omoCBNTlt.
p. m.

------- —‘μό™ ·λ»θ« e««m« >f», TW^«, >«*«,
CHRISTI apV>Ttf » pap/tne-wt , ««/«nrf * <}, fiaptnet
·’*’· τκη β>λΜ·μ»γκαΐΛί , μ μίιύ $ TO **ο«’πί»

Hrn·4 άφαντο; θίλ·μο Mat μτηί^κ « B Hujus remiflionis volumus effe parti­
cipes, non folum eos qui naves proprias
ξβ>τ«, «’A« 19 twins ns Stà rwn «f>·» exhibebunt, led etiam illos qui propter
• UtfkM, tout aiwiiaamt aviaat. w7i aiSquM , · hoc opus nave» ftuduerint fabricare .
mreombu».
;fvf ti^âptrtt wptu
OfjS Renuentibus autem , fi qui forte tam
rivor , t< re aatthni μ»μϋ νρ·μ«φτορννη, ingrati fuerint Domino Deo noftro, ex
hat ytâatr tauris haut τ»'τβ r>Fr ό τ< parte apoftolica firmiter proteftentur,
i^alp TÜs ϋζηύτΜ ΐμίρϊ tprpfÜQ* rS <t>pt~ ut fciant fe fuper hoc nobis in noviffi«tï npni thfteyfrfiÿitit· vp»nf*r twî a«m- mo diftri&i examinis die coram tre­
mrne , t/m rvr«4>irf<, il tîm flffiattian ιμ· mendo judice refponforos : prius tamen
• Λ*/ P»· φβ><ζ(Ζ>« ·
ni τν μ·»ν^Μ|τϊ * confidcrantes , qua confcientia , quave
vuuA. tr bn v* ïari»
P
»im ·$·^* · fecuritate comparere * poterunt coram · d/. COtf.
««TVr ** rit yùpatt iàr wirù nJ htp. ffi unigenito Dei Filio Jefu Chrifto , cui “·*
fnl/t rr4»t- .
«/MrpwXvr
c^uvripfTwr tyarik«c»C omnia Pater dedit in manus, fi ei pro
.
1 ■ ·,
• Lfttt.te. ·
rp apa^^artia
»1
~ cc·,' nip'm
ndm rf
tllat àvri iSia . peccatoribus crucifixo fcrvire renuerint
S TO0* rji kifv Çâant l rn<* rii <^λ·^»« in hoc negotio quafi proprie «·-»
—&bi pro·
àunpximt, a rttft ηί tJfUtJt 1r’Avfw^n- prio, eu jus munere virant, cujus bene­
ficio fuftcncantur, quinetiam cujus fancar.
guine funt redempti.
Ne vero in humeros homlnam onera
Ir« Si μιι hi wr ΰμ·κ ?ÇS «tv^pthw
gravia & importabilia imponere videa­
0tpria &&ph Ç «φ«ρ«ηι ht$MCt ^avifjfy t
· inut r j Αηπώφ ΐμ&9 «nie» * θίλβ/4»
. « mur , quz digito noftro movere noli­
SfiMtft tKH w«, w7« Xtyacn tfgi i atiSrtf · mus, fimiles illis qui dicunt utique, fed
non faciunt : ecce nos de his, quae ul­
tli h r»rvf attp htp ns arayaaiat 1$ μ»·
ό^οίικ Sutàytàa vapa»fhârrM , tra neceflaria ·, & moderatas expenfas .
<Vm.
^/χ<β»ΓΒ χιλ/«Ί«; Ar^ùr tit lin 1»
ituimus refervare , triginta millia li- n«*™·
Silica9 γνρΐί τ· atpàfjutnt i-^braru
arum in hoc opus concedimus & dol>r
namus praeter navigium, quod cruceτιρ ιοις ttufpfm^utintK w vfa·* <5
^fina-t μίρηι SàrtfjS^· hfSthwnt βχ
fignatis de Urbe, atque vicinis partibus
tit ter» 'ζϋς j(t\iaSas ^üfàpyufitt, «? rap conferynus : alfignaturi nihilo minus ad
ΑμΓ»
t\tttfHcvni9 rnh vrrer, ·νίμ«Μ» .
hoc ipfum tria millia marcarum argen­
;
($r · «Mori tit rit àfâyaat iÇ
rit
ti, quae apud nos dc quorumdam nde"**'■
ιρορμ&ίίπκ γης Sià^pàf rôt μβκβρίβς
liutn cleemoiynis remanieront -· aliis in
• Zu/4-r μημης ri
* /rprfaw/i/w
neccfiitatcs & utilitates prcdiâc ter­
<£ ήΰ μντόρ» ri ημιλ» $ hamkh ti­
rae , per manus felicis memoriae * Albe- * *i. afan·
rici Hierofolymitani patriarchs, ac ma- '** abi*ri’
rât Siajtptàimif.
giftrorum templi & hofpitalis fideliter
diftributis.
Ενιθι^ηκ N, «Asc φ ι«χλν«»Ε Cupientes autem alios ecclefiarum
vperrwntç £ iront lis «λχροώί, iÇ ώ*β τ.· ’ przlatos, nec nonderlcos univerfos, &
•μοΛρ xj Cr ,
·
·
·
‘Z** in merito & in przmio habere partici­
pes & confortes : ex communi concilii
purtfpc η
· ««
wmit
cvtiS» ntàtràfty , im fa·* *«πκ w·' »^>i- approbatione ftatuimus, ut omnes omni­
no clerici, tam fubditi, quam przlati,
pnti , swim
·*·» *
merlu! ffS fatAerrarnw* βΐΜ<ο·ρ·» /ujçpt vigefimam partem ecclefiafticorum pro­
fit Satphr * Stintrn fis
tfî àytat
ventuum nlquc ad triennium conferant
• Tjgfbn
in fubfîdium tens fanâz, per manus
ttnûmtm, >âc , Sut 1JS Jfttfâr «·*Φ rfrms Λ J·* Ί·
MH
eversA/njT aptfi\i\Ltt IfOfu rrraj /4··’ · w* eorum qui ad hoc apoftolica fuerint prorwv «exwrowr «»· rüt τ«βώΊ« ·«Λ·**
videntia ordinati : quibufdam dumtaxat
ίλΛόίρα * Sauutu· (Wno π qa** *
rellgiofis exceptis, ab hac prztaxatione
Cnril. G~"l. Το* ΧΧΠ.
Xxx a
m©·
ver·* tutrit r«r tie rir» nt iiiat raùt aapt·

trM»
31401 .■

ιοί J

^«““τπΒ

cp

N C I

L

1 υ M

”'“’l!c "■

io«4

' ro«r't0 eximendis, iliis fimilil/r qui »Γ-Λβ!Γιχ ταιφί SeStyftyt, A ΐιξβμ^ύ», ηιμαΊηϋ; ANNO
Christi fumpto vei aflumcndo crucis fignaculo «xiXlrornu.
christi
"*>· funt perfonaliter profeâuri.
HjU«7c Si ·$ <■/’ αίιλφβι ήμίπροι «* rÜS àNos autem , &. fratres noftri fioél*
Romane tcclefix cardinales , plenarie yteç Pwusfxrt imAbt/oç xufSwaXsw nXùcy
decimam perfolvemus.- fciantque fe omnes îuarku ίχβφλΓτβαϊΜ . fnuraf'rwravn awad hoc fideliter obfervandum per ex­ TK, t«unit «k Ttr» x«\Î< iatlnfuno» £/’ avacommunicationis fententiam obligatos.· δΐμκτφ* «xsoarittf UrtStSip^/ltS * *rv! trt
ita quod illi , qui fuper hoc fraudem iKtlvM eSrmr ict τίτμ yKitÀÛt yvwfvs πο<η·
fcienter commifcrinc, fententiam excom­ rwiv, αχοφα<τΛ άνβ^ίματ^ ctiSpapivnu·
municationis incurrant.
Ort Sntuf κύμΛΠ , τι i/>awv βασιλιά
Sane quia juflo judicio, ccelcftis im­
,-, »ν4ματζχη
peratoris obfcquiis inhaerentes fpcciali τκ
. “ί. ùeopyitus
_
_ ίγη*>ϊΜμ$Μ
,
. ·.
~* tltull>
decet przrogativa gaudere , cum tem-^iw <®ρ·τ/μητΗ χα^ηιατ ί««Ιη τ« deeSysM fpeciilîi
· tt r.^'
reap* «.
η- ·’
*“*
pus proficifccndi annum excedat in mo- · wpif vttpCeu'vtit ·’ A
dico , crucefignati , a colle élis , vei a atpHtiljSfat IX rWua'ÇlWÇ À ίομα»» * βϊ/Ό · Forti. ?
talliis, aliifquegravaminibus fint immu­ μ«ηι» · κ χβΉ» αθΰοι, ω» » <a*eew»« iÇ
nes , quorum pertonas & bona poft cru­ ey»9«t μ^1 ri a’vaAa/Jm w Γ«φβ\ <à*' τία ..< H.
cem aftumptam, fub beati Petri & no­ τί futuw** Πί^χ < ύμνν ffxixaw νχιίιξχftra proteélione fuiccpimus ; ftatuentes, μι$α* xa^rrûmi όα ύο· ηίι α’ρχιιχταχοοω',
rt fub archiepifcoporum, epifeoporum, twxitt*, xJ »α»τυ» «potrun.» ris.Εκκλησίας
ac omnium prxlatorum ecclefi* defen- τί Οιϊ cfsswav · tu» t'Siuv ίχ nmv tirtpfione confiftanc : propriis nihilo minus amtrùr <9fis rïw «νίίμβηαίς · λο^ικ>*Λο- ’pir^^·
proteéloribus ad hoc fpecialiter deputan­ μ^ίν», 7»a μιχέΛ à» vtfl τη» αιτυ» τιλΛιίς Ier,ΗάΛij»dis , ita ut , donec dc ipforum obi­ ί ι-'τοΓροφηί fitCtiorvTtt fw«5Mn,rcJa paveto tM*“e‘ ·
ανίναφα*
xJ ία» ης Ctavrivs ηλμήσ» ,
tu vel reditu certiflimecognofcatur, in- x}
----tegra maneant & quieta:& fi quiiquamCi’xxXiwMnxr xeje-ss ntwyyid^·
contra przfumpfcrit, per cenfuram ecclcfiafticam compefcatur.
Ear rts Si Opôf ή * axtSnpiffat Λ h τι
Si qui vero proficifcentium illuc ad
praftandas ufuras juramento tenentur •k n Soum'cu nix* XMfarrnr ifttyfl'ti .
adftiiéli : creditores eorum , ut remit­ TW S&msài duty, «ς a? αφί&π as>r>iS w
tant cis prxftitum juramentum y & ab nafn<^f9trm βρχο»,ιζαχο m ΐβ nw ü"x<ufurarum exaélione defiftant, eadem prx­ rr.çtvi «wo.wsr», τί αυτί) (’ιτ<τυ τττμξυ ir»t>rχριω^^λιιϋ»
eipimus diftriélionc compelli . Quod ii φ/^χΟητννα». Svtp tl τ.ί
»
quiiquam creditorum eos ad folurionem τίτνς αμός α’χσρλχσιρ ■nttwçlfyt
coegerit ufurarum ; eum ad reihtutio- Tb'rni tigfôs arexa»r««» àurÙv όμοίχ vttwiynem carum fimili cogi animadverfione yiàeu TtMwgja c*n>Ad^aO«·
mandamus.

Judxcs vero ad remittendas ufuras^ Tds itiaiti St
« ίνβρίώβι τί»· η- ·
per (xeularcm compelli pr*cipimu< po- XKC ify' Χββ-μ/xif άΐβγκάζιδαι
, x| μΐχυ rirtt αντικ'μ^σι ,
teftatcm : & donec illas remiferint , ab
τί *ejri «rrw» St exoxeiv*>i»ie-H»S
univerfis Chrifti fidelibus per excommu­ «λ«»
nicationis fententiam eis omnino com­ ««οφαην TW i xsmwiet rarnÂMC iJÎftpmmunio denegetur. His autem, qui Ju­ f&v. vwî Si μί Stua^ltii &pii rt tapit ·daeis debita folvere nequeunt in p^xien- νοφλκ» τί όφληματυ vw« ifipattts srus tt
ti, fic principes fxculares utili dilatione κονμικΜ ipyttm Λχρήτρ cyeiiAruvev ν«·.
*
provideant : quod poft iter arreptum, ρλχί . ίπ μι» Ίΐιύ ttptlar
ufquequo de ipforum obitu vel reditu μιχί^ί Srt ris αι/τΰ» πλΛτί» till ί ώτ·τρ>
ccrtiftime ccgnofcatur, ufurarum incom­ φίς Cffiautnptv yvvttûtl*, nir ’·«*>» » ίόμ») uoi'rweetr· àtetyxaÇt[jfy>9tt wFf ι·
moda non incurrant : compulfis Judæis
proventus pignorum, quos interim ipfi _ fipaitts τν ?Ju Cieyùpav wôifa , à rivet ··
perceperint, in fortem, expenfis dedu- eut·»' TMK ti( (tytfilw ftnXaCo» , xeniewàtxyxxiuv éfy'Swv, vuxwxHxdcwi *
dis neceihr’is, computare . cum hujuf­ /jfyuv
modi beneficium non multum videatur €λ rd μη φ<;»ι^«/ τί tv.’ir* Ç’on τία χάhabere difpcndii, qued folutionem fic ^ν χολχί χ«ραν. ..... itfl t(u
proregat, quod debitum non abforbet. α’«ν«φληνρ Crus
t ort ή ypivi » ««·
Porro ecclciiarum prarhtl, qui in exhi- itSisi. vôppu |f «I nJ» ΐιχλνατών «μβΐί«bund.i jufticia cruccfignatis & corüm ifS , ο*τηκ eis nt ιμφχόρχ Sixlw ni< ni
f.'.miiiis négligentes extiterint, fciant fe rtutpv ηηιμΜμί^'βΚ x, ruti φαμιλ<βΐί «univ
άμίλΐϊς φ»»νη, yt.vrxt rurar ituttis βαρύη·
graviter puniendos.
pot χ(Λα*5ντ·μί{ιί»ς.

Ccururn quia curfarii £c pirars ni-

Eirpvr ίχι4ί t; Μρτβ&Μ»

«> mpxfti.

IKN?cHrr,Us

œtCTI

,,,J

LATERANENSE

IV.

Fnsnwttc. π.

I0é?g

ίμιίϋζιτι rlui srepiÇt»' rît «-Anium impediunt fubfidium terrae fan· " “ “
..
* ι------- Ç rwAeyeTirrtc
— Λχ, capiendo & expoliando tranleun- ouu$n
>*<*
» τν^τμζβητηί
τ»ί
dvriui 9fpa«ipamti >£ ό^β/τίκ us·- tes ad illam, & redeuntes ab ipfa: nov
w
rpo^UÎu'Mî· ΐμ£ς ûmhs,1«κywi* ni- fpeciales · adjutores & fautores eorum ·
mr Οοηθ·« jè rnhràt,
βμ- excommunicationis vinculo innodamus,
fub interminatione anathematis inhiben- ψ ηικ««
μττι rtwiir/w/φ * ùae
ira ptlifii prr*^ «vniy î»
tes, ne quis cum eis feienter commu­

â
rmMa- nicet aliquo venditionis vel emptionis
* ecC®**K iwî nk ar«Ac<c ittrart >Ç τ»ς concraiftu, & injungentes reiftoribus ci­
n'rvç «Wv , ira rw wvrw e’r· rài αν- vitatum & locorum fuorum, ut eos ab
rît ΐημίχι χβλπύτντι «J /ίπβχβλνΛίντπί * hac iniquitate revocent & compefeant:
• O. w ·« J» M’» »’»·< T* *
^’^wy ζ£πφ«ξ« alioquin, quia nolle perturbare perverfos, nihil aliud eft quam fovere , nec
t«c νρ^λζ « «>λ· itir d $«Aw in «ptînt τϋί μβύμηκ râc xatran'at λκθρΰκ, ·?/ B caret fcrupulo focictatis occultae:, qui
O«Wfp fiariaCHtl TWÎtmt «Vatrrwtt · C» sut manifefto
""—;Γ Λ- facinori idefinit obviare in
rt»< ienTiaK ΐγψττμί

rvpart £ χμρβ* a’utùr , iià ffS «χχλχτΜΪν

perfona & terras eorum per ecdefiarum
praelatos feveritatem ecclefiafticam volu­
mus & praecipimus exerceri
Excommunicamus przterva & anathe­ Durci alÎX.
matizamus illos falfos & impios Chri- Grcgorii
J.j.m.r.de
ftianos , qui contra ;pfum Chriftum λ Judsuc. ■ >■
populum Chriftianum Saracenis arma, uXd UbirOKferrum, dclignamina deferunt galearum .
eos etiam qui galeas eis vendunt , vel
naves, quique in piraticis Saracenorum
Ctrr.tr· τiia xt>(àfpWHK ι^Γι/μ.'-βζκβΎν * ,
μΐχ*· navibus curam gubernationis exercent,
>i?ç · inpttt nri ττρΐγμττι^ ηίη,ς vapr^s-C vel in machinis aut quibuslibet aliis all­
er β·λΖώ, if βοχ&ησ, «ρκ ζιμίτ» κ,' d»«r- quod eis impendunt con filium vel auxi*
τ/wry rw àyiat fît, «$ niraf nSr τρβγμί- bum, indifpendium terrz faniftz, ipfa.
Twr trunk Ιιβχμμτμμ τλίτηΛχι, t^nirrvX· rum rerum fuarum privatione mulébri,
X«^0«voyTvy |«λ«( «Tver a90far’»0|MCe* xfXXey*• & capientium fervos r-.fore cenlemus .
nç in* de τπ7ί Tapabiatt τόλιπ Tarait ,; Przcipientes ut per omnes urbes mariti­
& nsc ίορητιμι* >Ç mptaxatt ΐμΐρτις, τν- mas, diebus Dominicis & feftivis hujuf­
τ» τϊ "ζίη η aviser* àfttrrà&a . Ç ntt modi fententia innovetur, & talibus gre­
ntinK μη àvtf}*'iSu rüt /κκλιρ7«ν à ayxà- mium non aperiatur ecclefiz, nifi totum,
λι· ti μϊ ®X#y inp «re ràç ivnampà-n à- quod ex fubftantia tam damnata perce­
rat àrt'haflor, rûro φ fixât»................ iiaperint, & tantumdem de fua, in fub­
zerâXon «p«f flfi^itav tüî aT/«« ?Hr Svwç fidium przdiftz terrz tranfmiferunt : ut
equo judicio, in quo deliquerint, puΊϊ tap xeircr , dr p àfUaptw x«nxei9»ei .
* o««p ci τυχβ» χ’κ α'ιβλοθιίτ·..... . Μ*'^niantur. Quod fi forte folvendo non fue­
itiprtc déchue ci writer Taii/^^ntrec, ira rint, alias fic reatus ^talium caftigctur,
de tf àurp icivp ϊζβτβλ/ i «cr^atÎMc nir ni quod in pœna ipforum aliis interdicatur
•pua Λτηηλμΰτηύ9.
audacia fimilia przfumcndi.
ΚμΜ·Ρ%ι iil rititt partit xfjTtane ,
Prohibemus infuper omnibus ChriftiatW àra^ipat* iias-fàoijfy, ira cii nt γμ· nis , & fub anathemate interdicimus ,
fat rdv «-e^aduecy r*Sy id dwtWXntd 0or*»r- ne iu terras Saracenorum , qui partes
tw μ»ρτ , it* n^arrtiai μ^ (xcvcrciAtmy , orientales inhabitant, u<que ad quadrien­
4 itpâraan nk durJy naf ira itàrin nî{ nium tranfmitrant aut tranfeant naves
Çc7i»(j^Mt iwrtfÿr 9pit C»i9na> rît àyiat fu as : ut per hoc volentibus transfretare ·
yHt xpermiy dp6wr« ΐηιμτί^ΐηηι η νλβ- in fubfidium terrz faniftz major navi­
•c, β i*7c fipipimt rapaxlutctt ùrcrraa&n* gii copia przparctur, & Saracenis prz<------ j Η
s
’ -rm
- ιί' χ di&is fubtrahatur auxilium , quod cis
emu
Wf
àvnïi -*'·■- ίχ

«jMKWfu* aurnpirm iuKnnaFwir Οκλό/χιθβ
jÇ avrârnfjfy ίγγφυμτίδβι.
Awntrvnfjfyi ii < α*>«3τμ«τ/£·μθ4 t«Hwç lài Tapait nn/jtyt*
«Vr0«c χμτ trait ,
•Γτσκ âitfarrtat àuri τί χ^ντ· X, ri χρι·
r<«yrxam>rv λβί, n^frepMiivwc Ιχλ« , r/• afchfcti- Inp* , «S ζ&λ« 9tparir ·
aanipyt*· »x4num «rat, w j,
MMAsrnis a’unït χ«ηψΓ«, ι$ »ΐ<ς,
F*,‘’
ι$ ηίς actparauui raurt ÎJJ rapaxnrâv f>ptr~
•

Econfucvit cx hoc non modicum prove­
nire* Licet autem torneamenta fint in diverfis conciliis fub certa poena generali-

μιχρύί iiinpSat.

<y

Kâr

cvS Parant
nrt rtuaictt
Tonnent·
tn.rr^rr/4. P»Paias TWÎt ‘fluotafrfpw J«r«Xw«* *

n} qflpp TVTW , tS rsuff W
ii àvtûr iXiira ιμ-ηίίζτπιι ,

—
---- J:A----- 1--------‘----------ter 1interdira:quia
tamen1“
hoc
tempore,

is/να» C«
μβπ/«

crucis negotium per ea plurimum im­
peditur , nos illa fub pena excommu­
nicationis firmiter prohibemus ufque ad
triennium exerceri.
lipit num r’rwJn 9pct w PiCaJ^irai rav­
Quia vero ad hoc negotium exequenis T»‘y φτγμκηίτ» Βι« μ««ζ«νος * àmey^pt , dum eft permaxime ncceffariutn utprini
ci-

àunt d·· «mât «'raemmiewt
it* wmias ίγΓιγυμΗί&βι.

* Lttit ,ptt
«neximn»

ΐμϋί

ΧΜλιίο/φ ·

iotf,o®7

INNOŒNTÎÜ5
P. ni.

C O NC ILIUM
_ _

λοΛοβπ.
IMr.

J0<g

·—— —’cipcs * populi Chriftiani adinvirem pa-.
Α’·β ®/ αρχηικ ιζ «* xtpsiauwt λ «οι , 4*-““-----α«υ$ΠΛιη obfervcot : Canda univcHali (yno- fluUvjîs «Mxto φϋλχζΝΤί, ης άγιας χχ» christî
‘jws’âL d° iuadcnce fiatuimus, ut faltem per Ο«λιχχ« rvwtiwBTK συιοί» ·£^·μ^Μ » *** *?* “*>·
trD^c^r, quadriennium in coco orbe Chriftianoi Sut n^antias c* ·λμ tjJ χ^τιχνιτμΐ tiplufa
j>rtnc. « ' fervetur pax generaliter, ita quod per •ftuxàs ifyiuKajftrtnti , Site. Sit Sat ή3
***"
eccleûarnm prxlatos, discordantes redu­ <w«r·» φ ixxAxTrtJjf μτταγΐι9ααχ» t'Stcantur ad plenam pacem aut firmam ^·ι·£νπ« · «fc x*nptreirlu> άγχη* , >! fci Γ»·
treugarn inviolabiliter oblervandam .* & p<4» wm ợ»ι«κ φυλαχ&ιηφ/» · £ m
qui acqunfcere forte contetnpfcrinr, per tfaitti »p>w xxraopMnkeiTK, Si drsxem»*
excommunicationem in perfonas, & in­ »η«ΉΚ ό tJ τνίματι, «ς Siar^St & nts
· ·ν«>χ«ι9>)τντβν · « μη ‘ms.au^
terdum in terras ardiflime compellan- γμρακ «nxnn^w
r__
tur : nifi tanta fuerit injuriarum mali Brwuirii %S iC^sJ/f
ιΐ. xnta
____ t, art aunt αχ Z. t tttef
_____
tia , quod ipfi tali non debeant pace iftihwn tiplwp ntaùrp /ίφραίηύαι. Sxtp st M*niffiiae:
f*aje
gaudere. Quod fi forte cenfuram cccle- τνχβι rhb txxÂxrtartnr SL’n^tinrt xptatr, i
fi a ft icam vilipenderint . poterunt non μηψύν Suvinvm xn^diat μ4 Sid τ»ί ίχimmerito formidare 4 ne per authorita* xXfxrMTtxnc αυθθτ/« xrr' àunSi ύς ηρα- ,,/'μί"
tem ecclefie, circa eos, canquam per­ %uSthr m rj ίταυραμίνα ^αγμαηΐαι ί
turbatores negotii crucifixi , fxcularis μιχχ |««ΓΗα cîràfynu»
9ΠΛ ΙΚΜίΛpotentia inducatur.
H/4MC w/«u» r«S τϊ xwnSu^v 9η ΑΖ« ·*··ν·τ<^4· ;
Nos igitur omnipotentis Dei mifericordia, & beatorum apoftolorum Petri <c^ φ μαχα&α Π*^» μμ Παύλχ exoreXwy
m
SiSuxca_ νψϊν_ «ftiffim·.’
& Pauli authoritate co n fi fi t ex iila , .z àu9ejtrlai
__ _ 9ap{ivns9 „s _
______
quam nobis, licet indignis, Deus ligan-^e 9ης x£y abafytts Stapw iÇ λι*ο ifyrtasf
di atque folvendi contulit, pbteftate, χάπι ûrtvft
*----K»lt
!··*· iSiuç
■’*·'— ύοκϋη
*-- -------'
αύμαπ xaomnibus qui laborem propriis perfonis »ο» >£ iJtyStts, χιχλ/φ^ρ^ΐι» i$S άυη» αμαρ­
** fubierint & expenfis , plenam fuorutn τιών , uv & αλι&ύ? x&i rwnrt/pftyn xapΓβματ, ύζομβλ·>>. .... à^ftm χριιpeccaminum , de quibus veraciter fue- Six
.«η- rjnt corde contriti & ore con&fli, ve­ rdteptôx * hs4 C* τί àvmnSâati rÙr Si^un ,
niam indulgemus , & in retributione ri; ait&i» crwTUftieti βνξχΛ» ύχηρύμιδα ·
juftorum falutis acternz pollicemur aug« txtirsts Si tûnvK ix CJt nts tSitts. σύμαβΊΐ
mentum. Eis autem qui non in perio- tnttat αροσίλ^νυτν t αλλ’ ce n<~ç api$ ar«·
nis propriis illuc accefterint, fed in fuis λύματι χ, χαπί tÙa àutfS dixoéav >Ç ®«ôdumtaxat expenfis juxta facultatem &_
ητ»Γα,
κ’Ι>ί/χο»αί w«v.
axorsiAuer
irjiu , «νίρβκ «nvn^Aw.t*»
wwwv · * XJCXfrtVWÇ
qualitatem fuam viros idoneos deftina- .όμοια* ·, xàv ce xfXoTfixtç Μζοίοις , cixMts · Dt(f
rint; & illis fimiliter , qui licet in alie­ Si αύμοαι «fovtXdwt , <9ίτλνφαμ^Λΐα tiw “T"'’
ni» expenfis, in propriis tamen perfonis αυτών άφΜτν άμαρίιών rtpytptyj. num Si
accefterint, plenam fuorum concedimus ns άφία-tvt θιλορ^» >$ rip^/^u
μιήveniam peccatorum. Hujus quoque re- Îns xan τΐα χοσίτητο ns, ύχχργίας ττ xî
miflionis volumus & concedimus efte
’ιοιβς Std9trn , otrtvtt tit ir<x«'a? n<> du­
participes, juxta qualitatem fubfidii, & ns γκ ά«ο nSv βυηίν β^αθω» Zc>rtrrX«ç
χννβ-σ, f <wgj τ» αφκιρνψβμα 0«λίιί
devotionis afie&um, omnes qui ad fubventionem ipfius terrz de bonis fuis i£ Conter xapi^xri Stwav .jtàrt Si ntt
»................
ci Tjj, ifauttJ confilium
ίργφ ¥, αγία
congrue
miniftrabunt
■ ϋ
Λ. auxilium impenderint opportunum. g χχθολιχη «umIx, nfr xerdiw, v τών «opre*• ms.
Omnibus etiam pie proficifcentibus * in Cstiv àuns ^dLWrwr xarAnSuaiv $ ^a^jisw
h°c opere in communi univerfalis Sy- ίχιμύζη. tva nnts αξία/ς &8ν9»
λ>
&s·
nodus omnium beneficiorum fuorum fuf- ηρίχν, Αμίυ^,
fragium impartitur, ut cis digne profi.
ciat ad falutem. Arnen.

ADDI-

........

10O
ΑΚΝΌ
CHRlSn

*
A

f

ΙΝΝΟΟΕΝΊΤΛ
P. 111.

A
Λ

D D I T l O
L

A

T

TER.ANENSE
G.
E

c.

λ

A

A D
N

E

IV.

FKIDERTC. Π.
IMP.

1070

C O N C I L I U M
N

S

E

ANNO
CHRISTI
tail.

I v.

I. Decret*"· in bac /ÿaadv fait, at ditio en- A Uxor vero ipfius comitis , foror quondam re­
gis Arragonum, eut ab omnibus laudabile te
nitii Telojnni , p*· bmncentint ctfadindni
cemnecndavcrnt Sintexi CMuri Mnlujtrlii , i
(limonium perhibetur, quod'fit mulier honefta
pnaie nate dt&nm m concilie Meeifpebeifi ; in pit- dc catholica, terras ad fuum dotalitium perti­
nentes integre habeat dc quiete. Ita tamen ut
m Sineeait ejxfunt petefale ne peffefaiae in paflerant effet. D· q*e fie Petra/ Paiiii-faneefii , eas fic ad mandatum ecclefi* faciat cuftodiri,
bifler. -Albig. cnp. 83. Anno Verbi incarnati quod per ipfas negotium pacis dc fidei non va­
MCCXV. menfe Novembri, dominus papa Inno­ leat perturbari ; vel pro illis fecundum apoftocentius Ill. convocatis patriarchis, archiepifcopis, lics fedis arbitrium recompenfationem accipiat
epifeopis, abbatibus, fic aliis ecclefiaium praela­ competentem. Tota vero terra quam obtinue- 1
tu in Lateranenfi ecclefia, celebravit in urbe Roma runt cnicefignati adverfus hcrctieos, credentes,
generale concilium & tolemne. Inter alia qu* dc fautores ac receptores eorum , cum Monte
ordinata fuerunt in concilio di ftatuta, traâa- Albano,.atque Tolofa, qu* magis hxretica la­
tum fuit de negotio fidei contra Albigenfcs . be Corrupta , dimittatur dc concedatur ( falvo
_______ , , quon-per
Venerat enim ad ooncilium Raimundus,
_ omnia Catholicorum jure virorum , muliedam comes Toletanus , dc
Γ filius ejus: comesBrum, dt ecclefiarum) comiti Mbntis-fortis vi­
etiam Feuxi, pacis & fidei manifeftiflimi tur­ ro ftrenuo dc catholico, qui plus ceteris in hoc
batores, fupplicaturi concilio, pro recuperatio­ negotio laboravit , ut eam teneat ab ipfis'a
ne term tua», quam perdiderant, Divina dif- quibus de jure tenenda eft. Refidua autem ter­
ponente cenfura , iuflragante auxilio Cenato­ ta, qu* non fuit a crucefignatis obtenta, curum . Comes vero nobilis Montifortis mint il-. ftodiatur ad mandatum ecclefi* per viros ido­
lue fratrem fuum germanum Guidonem de Mon- neos, qui negotium pacis dc fidei manu teneant,
teforti, aliofque Meles nuncios & diferetos . dc defendant: ut provideri-poftit unico adoleVerum quidem eft, quod fuerunt ibi aliqui , fcenti filio prxfati comitis Tolofie , poftquam
etiam quod eft gravius, de pmlatis, qui nego­
ad legitimam «tatem pervenerit, fi talem fe
tio fidei adverfi, pro reftitutione diftoram co­ ftuduerit exhibere , quod in toto vel :n, parte
mitum laborabant : fed non praevaluit confi- ipfi merito debeat provideri , prout magis vi­
lium Achitophei, fruftratum eft defiderium ma­ debitur expedire.
lignorum . Dominus etenim papa, approbante
pro majori
__ , . parte
___ & faniori facrofim&o. conci­
II. Stepbnni Cxntxarieifir cnafnae iiidem effi
lio, in
i hunc modym ordinavit de negotio mc-Cdifceptatam decet Mnttb. Pnrif. ία hoc, tarait, CMH.tr. t*
morato . Statuit
e,.·..;. fiquidem
a,
& providit
——a, quod
concilio, fteterunt contra Stephanum archiepi
Tolofa civitas & ali* terr* a Crucefignatis ob­ fcopum Cantuariqpfem procuratores regis Antente , concederentur comiti Montisfortis , qui. gloriam, abbas videlicet de Bello loco, Tho-/·->..
in praédiâo negotio viriliter & fideliter labora­ mas de Hundintona, dc Godefridus de Crouvit fupra omnes : terram vero quam comes To- cumbe, milites, contanter accufantes eum de
lofanus habuerat in Provincia , cuftodiri voluit conniventia baronum Angit*, quodque ipfius ut.
fummus pontifex, ut de illa fieret provifio in favore dc coofilio iidetn barones diâum regem
parte vel in toto, filio di&i comitis Tobfani : • folio depellere molirentur. Et cum a Cede
it t«men per certa fidelitatis & bon* converfâ- apoftolica litteras accepiflet, ut didos magna­
tionis indicia oftenderet fe mifericordia dignum tes per cenitaram ecclefiafticam a perfecutione
efle.
regis refrrtjaret .· ipfe id facere diftunulans, ab
Prjint natent décrétant ipfaxt edere ex Dn- epifeopo Wintonicnfi de fuis conjudicibus Divi­
eberinai Spicilegii Tome b'II.
norum celebratione de ingreflii ecclefi* fufcen_fus, ficque ad concilium properans, manifeftis
SINTINTIA DiTlRKA ALB1GINS1. Djndiciis fe fe fiiiflê praeceptis apoftolicis rebellem oftendit. His dc aliis* multis in hunc mo­
Quantum ecclefia laboravit per prcdicatores dum allegatis, archiepifeopus quafi cooviâus ,
& crucefignatos ad exterminandum haereticos fic dc non mediocriter confiifus, nihil repfondit ,
tuptarios de provincia Narbonenfi, dc partibus nifi quod a fufpenfione petiit abfolvi. Cui pa­
fibi vicinis, totus pene orbis agnofeit. Et qui­
pa cum indignatione tale fertur dediflê refpondem per Dei gratiam & folicitudinem noftram lutn: Frater per fandum Petrum non ita de
valde profecit, cum exterminatis utr iique, ter­ facili beneficium abiolurionis impetrabis , qui
ra ipfa in fide catholica dc pace fraterna nunc non folum ipfi Anglorum regi, verum etiam
islubriter gubernetur. Quia vero novella plan­ Romane ecclefi* tot dc tales injurias irrogafti.
tatio adhuc indiget irrigari, facroconfultocon­ Volumus quoque cum plena fratrum noftrorum
cilio ita duximus providendum: ut Raymundus deliberatione decernere , qualiter tam temera­
Tolofanus comeS, qui culpabilis repertus eft in rium puniamus exceffum. Tandem habito fuper
utroque , nec unquam fub ejus regimine terra hoc cum cardinalibus tradatu , fufpenfionis fenpoftit in fidei (latu feryari, ficut a longo tem- _ ............
r.—^ archiepifcopum fublcriptis littentiam ...
in .ipfuin
pore certis indiciis eft compertum, ab ejus do-E teris confirmavit,
minio, quod utique grave geflit, perpetuo fic
exdufus, extra terram in loco idoneo moratuhnocentia/ epifcopa/ aaiverfii Cnntanrierfis
sus, ut dignam agat ρα-nitentiam de peccatis.
teclcfia fxffragaæu fnlatem.
Verumtamca de proventibus terrx pro fuftentatione fua quadringentas marcas percipiat an- ’
D communem volumus notitiam perve­
nuatim, quandtu curaverit humiliter obedire .
nire , quod fufpcufionis fententiam ,
quam

A

mu

WNOCEWTIÜS

HUDERIC-Π.

CONCILIUM
1071
Pttl.
»
IMF.
1O7>
,, quam venera bibs frater nofter P. Wintonien>A dem
ucui concionem
ivncioiicm habuifle,
luunuue, tot
u>t, ac tam diverfis ■
an'.’o „ fis epifeopus , fle diledus filius P. fubdiaco—Λ exponendo.
---------- J~ *~
linguis eunda
In eodem autem conCHRISII
„ nus , fic familiaris nofter Norvicenfis cle- cilio-obtinuit, ut per decennium, legati mune- \-u.
„ dus, in Stephanum Cantuarienfem archiepi- re in Hifpania fungeretur . Sed ultra pennif,, icoputn authoritate apoftolica protulerunt , fum eft illi, ut cum trecento illegitime natis
„ ratam habemus, fle praecipimus inviolabiliter difpcntare poflêt : ut ex his ad facros ordines
„ oWêrvari ; donec idem archiepifeopus , qui quidam, alii vero ad beneficia etiam animarum
„ eam humiliter fervat, mereatur ab ipfa, jux- curam habentia, reliqui ad dignitates, & bo*
,, ta formam ecclefix canonice preftitam, re- notes, ejus voluntate promoverentur, flout cum
„ laxari, uno vinculo m aliud commutato . aliquibus excommunicatis, facrilegis, irregulari­
„ Quocirca univerfitati veftr* per apoftolica bus , flt coucubinariis difpcniaret . Eft etiam .
„ vobis feripta praecipiendo mandamus, quate- confequutus, ut quamprimum civitas Hifpalenfis
„ nus & vos epifcopi preferiptam fententiam redderetur cultui Chriftiano, fine ftrepitu judi­
„ firmiter obfervetis , cum interim nullam ei- cii, jure primatus ecclcfic Tuletan* fubeftct .
Obtinuit etiam, ut omnes ecdefias tam cathe„ dem debeatis obedientiam exhibere.
Datum Laterani, pridie Nonas Novembris. Bdrales, quam alias, que in omnibus HifpaniaHis ita geftis, canonici Eboracenfis ecdefi* rura regnis ex Maurorum potcftate in Chriftiaprefentaverunt domino pap* magiftrum Simo- noram ditionem pervenirent, poflet
~ pro fuo linem de Langctona, portui an tes ut ejus eledio- bito canonice ordinare, fic non folum clericos,
* nem confirmaret- Quibus papa: Noveritis quod fed canonicos fle prelates in eifilem recenter
ipfum non habemus pro eledo, quia illum ad creare. Et quoniam velut umbra eunda pretantam dignitatem promoveri certis de caufis terrant, fit que gerantur ia tempore, cum tem­
non patiemur. Et cum praecipue contra prohi­ pore ditabuntur.’ non abs re prifeis , noftrifquc
bitionem noftram ifta fit eledto celebrata, noscam temporibus ftatutum eft , qu* «terna digna
. caflamus penitus, fit in perpetuum damnamus: funt propagatione, feriptis mandentur, flt mo­
decernentes utique ut ineligibilis fiat, ne abfque numentis «ternis, ut nulla poflint oblivione de­
difpenfatiooe fedis apoftolicc contingat ?d pon­ leri . Ideoque dotum fit omnibus hominibus pretificalem eligi dignitatem. Calfata igitur cledio- fenter.. paginam infpefturis , quod in eodem
ne praedida dominus papa canonicis praecepit , concilio apud Lateranum prefatus dominus Ro­
ut ftatim in eledionc procederent : fin minus , dericus Toletane fedis archicpilcoyus , Hifpaipfe cis psftorcm provideret idon*um. Ti ncca- Cniarum primas, impetrata audientia ab eodem
nonici, ficut prius provifum fuerat , poftulave- papa, propofuit in pleno conhfloriocoramipfo,
runt Walterum de Grai , epifeopum Wigor- flt cardu.alibus , flt pluribus archiepifcopis , fle
nienfem, propter carnis munditiam , ut aflere- epifeopis, fle abbatibus , flt canonicis, flt aliis
bant , ut qui ab utero matris virgo permanfe- clericis, querimoniam de Bracarenfi , fit Comrat ulqu. in prxfentem diem. Ad hoc dicitur poftellano, fle Tarraconenfi, flt Narbonenfi ar­
papa tcfpondiflc: per fandum Petrum virginitas chiepifcopis : quod nollent ei, tanquam primati
magna virtus eft , & nos eum damus vobis . fuo, debitam obedientiam preftare. Et ut pro- <
Itaque accepto pallio, epifeopus memoratus re­ baret illorum fe primatem elle, oftendit privi­
dut in Angliam.
legia fle legit, Honorii , Getafii, Lucii, Ha­
driani , fle ejutiem Innocentii III. Romanorum
ΠΙ. Patriarcha Maronitarum, qui, ut fupra Pontificum, quibus continebatur fle manifeftifin vita Lucii papat 111. authonta<c Tyrii afle- fime probabatur , Toletanum archiepiicopum
ruimus, tunc temporis, relidis Monothclit.
t Hifpaniarum elfe primatem. Addidit etiam idem .
erroribus, ad fidem catholicam acccflcrunt, lub archiepifeopus Toletanus , habere fe ilia plura
Innocentio Papa III ventt ad hoc concilium:Dprivilegia, flt monimenta, fle feripta, quibus
Lateranenie ubi plcniflime res ad fidem ca­ oftendebatur effe fe Hifpaniarum primatem .
tholicam ritufque facros fpedantes edodus, fuos Oftendit etiam eadem die, fle legit ibi fenten­
coldem lequi voluit : ficque femper in fide ca­ tiam Hyacinthi cardinalis apoftolicc fedis le­
tholica immobiles , quantumvis infidelium pref- gati , tatam in archiepifcopum Bracareniem ,
furis agitarentur , pci
perftiterunt , ut litters illo­ qua jubebatur, ut Toletano archiepifcopo, tar.X- reddit*, que, tefte Baro- quam primati fuo obediret . Legit etiam exerum ad Leonem X.
nio anno ]j8s. numero 4. extant, aperte tc- quutionem Hyacinthi miifam fuftragaqeis ecft an tur.
clefic Bracarenfis, in qua eis precipiebat , ut
Toletano archiepifcopo tanquam primati luo ,
IV. De Toletano primatn hit quoqiu agitate1 debitam reverentiam dc obedientiam exhiberet ,
Unde obnixe petebat, ut jus fuum fibi redde­
controvvfio . calat difceptetlO ex Toit t ane title·
βα codice AIS. reftrtxr a Garfia J.oaija in notie
retur.
a$ decretam Gundimari. In hoc generali fynoCui refpondit archiepifeopus Bracarenfis, qui
do , ait AfS. codex , Rodericus archiepifeopus fuerat ad hoc fpecialitcr citatus, ficut fuitpoftToletanus, & Hifpaniarum primas, de faculta- E ea per ipfum papam, & telles legitimos fuffitc Pontificis, latine contionatus eft. Sed quia cienter
’----- —
L------ -----n ~: rfe
- 1litem
----- in —
probatum,
conteftari
pr«cx diverfis mundi provinciis, tam clerici, quam fentia ejuldem pape, propterca quod non fue­
laici convenerant, ut omnibus fatisfaccrct, ra­ rat ad hoc citatus, flt ideo fc non debere retiones & teftimonia latino termone prdata , fponfum dare ; fic fcntentiam predidi Hyacin­
laicis & maternis linguis, fingulis exponebat , thi penitus fe ignorare affirmavit. Dominusau­
Romanis videlicet, Theutonicis , Francis , An- tem Toletanus, imparata a domino papa au­
glis, Navsrris, & Hilpanis. Hujufmodi autem dientia, refpondit.
prsdicattonis expofitio'valdc placuit ; utpotequx
Pater lanfte , mirum non .eft , fi Bracaren­
admirationem omnibus,propter contionatoris acu­ fis, qui prelens eft, citationem apoftolicam ,
men , & ingenii fubtilitatem, attulit _ cum ab fic Toletane ecclefi* primatum, fit domni Hya­
Apoftolorum tempore auditum non fu , aut feri. cinthi fententiam, hac de re tatam deneget ,
ptum reperiatur, quemquam ad populum can-

feu non c rube feat iupptimerc: cum olim pre-de-

1
ιοη

INNSc?Jnu$

late r.xa n e n s e

iv.

1074

——· —“•deceffbc fisus Burdinus archiepifcopus Bracaren- Alcopus Toletanus, petits dc obtenta a dom^J
facultate
rcipondit: ”Pater lande,
o uti- ÇHR.îyn
tiitm
» nflta fotam contra Romanam ecclcfiam , Papa
"
f
'
Λ
qua oifinium ecclefiarum mater eft dc nugiftra , na n caufa ifta in rationibus reverendi arcbic*n,.
pifcopi Compotiet lani nunc propoGris remane­
non erubuit recalcitrare ; fed tanquam alter
Arius , vifus Gt inter catholicos fempiternam ret , dc alis undique allegationes ceffanentma­
xime ii per prxdtda credat fe potfe defendere,
fchiGnatis difeordiam feminare . Cujus rei taJeffi affero probationem . Cum dominus Ber­
Toletane ecclefix fe nullam debere obedieotiam.· ad quod breviter refpondeo. Caufa mea
nardus quondam arctacpifcopus Toletanus Ro­
deriforia furtaiTe videbitur , non tamen lapien­
manam curiam vifitaffct , dc ad propria re­
tibus, fed inftpientibus . Si .antiquitatem Comdiens, per Lemovicenfem civitatem tranGflet ,
deddxit fecum inde clericos dc pueros in To­ poftellanx ecclefix pto te facere exiftimas, an­
tiquitas ida centum dc novem ipatio anno­
letana ecdcGa collocandos dc nutriendos: inter
rum continetur : quod Gc perfuadeo. t>onainux
quos Burdinum, de quo fit fermo: quem non
folum bonis ditavit, fed etiam litteris erudien­ Calliilus papa, ad inftautiatn principis, cleri ,
dum curavit;'quem deinde creavit archidiaco- fic populorum HtPtanix, rnetropolicum jus an­
num
1
""Toletanum. Hic vero cooptatus in"Co.Btiqus fic celcbeirimx civitatis EmeritcnGs Comnimbricenfem epifeoparum , ianriquum nomen poflellam tranflul.t anno Domini MCXX1V.
------ ··--»
mm quia civitas EmeritcnGs erat fub dominio
mutavit, dc pro Burdioo, Mauricius- appellari
voluit. Progreffu temporis ad inftantiam domi­ Saracenorum conftiiuia. tum quia peregrinantiutn devotio, qui ob reverentiam beati Jaco­
ni Bernardi, cujus alumnus extiterat , in archiepifcopum Bracarenfem aflumprus eft . Cum bi, cujus coipus ibidem creditur ofle lepnltum,
autem videret dominum Bernardum fenio con- in melius femper crefeeret . Nam ufque adhsc
tempora oratorium quoddam admodum parvum
fedum > iauoctoor acceptorum beneficiorum ,
depoGtq ovina pelle, non erubuit lupinam in­ erat locus ille , in quo nunc Gta cll Compoduere. Acceflit itaque ad curiam, dc a domi­ (lollana ecclefia . Antiquior eil ergo ecclefia
no Pafchali papa II. obnixe petiit, ut domino Toletana, qux fundaja eft a tempore Eugenii,
Bernardo fetie jam dt inutili amoto, in ejus qui Pauli Apoftoh fuit dikipulus . Si nobilita­
te ecclefia iuam tueri caufam nitiiur, propter
locum fe fubftitueret io Toletana ecclefia. Cu­
jus preces domnus papa, tanquam frivolas dc invocationem beati Jacobi: licet apo.lolutum ap­
inanes nihili fecit.. Interim orta eft difeordia pellatio nobilis Gt dc illuftris, nobilior tamen
im-Ccft fie illullrior. beats Vnginis, cujus invocatio­
* Cerr. m *n,er Pafchalem papam II. dc Othonem
ucum.
perararem. Hic autem Mauricius, Gre Burdi- ne fic nomine ecclefia quaecumque . auguditfima
nus, exiftimans notam Gbi efle inuftam , quod fit celeberrima efficitur, fic potilTimuin Toleta­
in petitione ecclefix Toletane repulfam Gt paf- na, quam ipfa Virgo landiffima prxlentia fua
fus, acceflit ad Imperatorem , dc modis omni­ invifere voluit, atque dignata eft , cum quon­
bus ad fummum pontificatum afeendere cona­ dam beato lldephonfo aichiepiropo Toletano
tus eft .· dc validiflimo Imperatoris inftrudus facnficiutn Domino offerenti, fic omnibus prsexercitu, urbem Romanam ingreflus, unquam fentibus qui Divinum audiebant officium, fe vifacrilegus dc apoftata , noq erubuit Paichalis libilem prarbuir. St pisicrea in tus cauix con­
veri pontificis apoftolicam ufurpare fedem: dc firmationem conlanguiniiatem Domini inducit :
fumpto Gregorii odavi nomine, commentitiis certo nemo fanx mentis ignorat , ardiori condc falfis bullis, per univerfum orbem apofloli- fanguimtatis vinculo B. V. Domino copulatam
effe, quem concepit, peperit , nutrivit , fic u(cai, immo apoftaticas litteras dirigebat. Inte­
rim vita fundus eft Pafchalis , in cujus locum que ad crucis patibulum fic fepulchrum fequuta
fufiedus eft Geiafius fecundus .* permanente ad­ eft. Si/inducat etiam primam verbi promulgahuc difeordia mortuusXI. Huic fucceffit Ale- Dtionem, fic plurimorum converfionem ad fidem
* c»rr. C*l- xander * III. qui cum Imperatore Othone * io
Chrifti in Hifpania, jqui Divinam paginam no­
•“J·· h
F"’*» rcdiit, dc pacem inter imperium dt ec- verunt , teflimonium perhibeant . Ego tantum
cJefyun Romanam conftituit. Deiude Burdinus, legi datam et fuifle potedatem prcdicandi in
feu Mauricius , tanquam fecrilegus dc excom­ Hifpania: fed interim cum perjudsam, dcSa­
municatur, inclufus eft in perpetuum in Cala­ mariam Divinam legem feminarer , fub Hero­
bria, in quandam caveam, in monafterio fin­ de Hicrofolymis truncato capite, exhalavit ani­
ds Trinitatis Scapile. Hoc non folum authen­ mam dc Domino reddidit. Quomodo ergo prastica hiftoria teftatur, verum etiam laicorumpi- dicavit, quo nondum ingreflus cd’ Aut fine
ftura hoc aflêrit dc proteflatur Si quis aftan- prxdicatione , quos obfecro, convertit ad Do­
lium hac de re dubipt, tollat oculos ad prs- minum’ Memini bene in primis me annis .’.cfentis hujus loci parietes, dc videbit hujufmodi cepiflc a quibufdam fandis monialibus , dt rehifloriaœ piâuratam. Erigentes autem oculos, ligiofis viduis, paucos admodum ejus prxdicaomnia, ut dixerat, viderunt : dc domini Tole­ tione ai fidem convcrfos effe : in qua cum tam
effici videret, in patriam retani fubtiiiiatem dc peritiam collaudantes, ce- _ exiguos
— progreffus
r._n-------------perunt tum admurmurare , tum etiam in do- E verius, isto fundus eft ■. S· nobilitatem etiam
mini Bracarenfis faciem intendere, qux magno fepulturc inducant, quod ibi D. jaceat Jacobus,
libenter affentior cum his, qui iflud afferunt :
jam erat rubore perfufa.
licet quidem affirment, corpus «.jus HicrUolyCocnpoftcllanus Gmiliter eadem die in pleno
confiftorio rcfpoodit.* Pater fende, certe deri­' mia requieviffc ; poftea raptum a diicipulis , de­
foria videtur oetitib domini Ruderici, quodcc- latum effe ii fepultum apud Corr.poftellam ■
AbGt autem ut propter gloriam hums prima­
clefia Compoftellana tam antiqua dc nobilis ,,
tus, afferam corpus beatx Virginis , quod fir­
condita in honorem apoftoli Jacobi Domini con(anguinei, qui primo in Hifpania verbum Do­ miter credimus in cceleftibu» cum ΠοιηίηοχΙοmini fentinavit , dc infinitos ad fidem Chriftii riojum effe, in ecclefia Toletana fuifle eliquan­
convertit , cujus corpus in eadem ecclefia re- do fepultum , pedibus humanis quotidie concul­
quiefeit, nunc ( quod abGt ) obedi st ecclefix candum . Menibratim enim me di .miari potius
Toletana. Dominus autem Rudericus archiepi- paterer , qaam ad hoc affirmandum animum
Tyy
adjiCakU, Geutrtl. Tom. XXII.

H -

»

io7j

WN?CST,CS

CONCILIUM

nuD?ipCosn

«07«

adjicere. Videat ergo dominus Compoftellanus, AOthonis preces fex de caufis noe admittendas· ■ -■ _
ANNO
an debeat ecclefix
Toletane falces iubmittere. contendit. Primum, quod datum Romane ec- antn o
CKK.ISTI
--------- 7-------- 77~ .----------------- Sed onufltt rationibus , fi placet, refpondeat elefie facramentum infregiflet: fecundo, quod CH*1STi
peopofitx quxftioni. Dominus autem Coœpo- ea ob que occupata anathemate defixus effet , **’5‘
ftellanus refpondit, quod licet Toletanus effet adhuc detineret, nec redderet, uti juratus fpoHifpaniarum primas, quod falfiflimum erat , ponderattertio, quod epifeopum ecclefia lejeDon tamen ejus fuffraganei deberent ;in aliqua ftum foveret: quarto, quod legatumepifeopum
r« obedire. Qpa refponfione multi crediderunt, fumma temeritate atque audacia in carcerem
Compoftellanutn conteftaium efle litem.
conjeciflet.· quinto, quod per fummum RomaPro Tarraconenfi aurem archiepifcopo , qui nx ecclefixmajeflatiscontemptum, Regem Fri­
• Ccr» v>- noe •<*erat» refpondit epifeopus Vicenenfis *fuf- dericum , regem presbyterorum appellaflet .·. fer­
<-«!■>.
fraganeus ejus, pro fe & pro ahis fuftiraganeis to, quod virginum Deo devotarum aides evenejus abfentibus: Toletanum archicpifcopum nec
tiflet, ut arcem excitaret.
efle primatem, nec fe debere illi in aliquo obeAdjecit, Mediolanenfium pariter orationem
dientiam prxftare.
...refpuendam,
,
________ vinculis ob
tum quod anathematis
Narbonenfis qui tunc aberat, fequenti die in Bpartes Othonianas amplexas irretiti ; tum quod
pleno confiftorio reipondit, fe ad hoc citatum eorum civitas Patarenos haereticos in gremio
foveret.
'
Objeft^dilucre
~‘
ac retorquere aliis ni­
non fuifle.
Afta funt hate apud Lateranum oftavo Idus tentibus , exoleerit i animi in alperiora verba
Oftobris, anno Incarnationis Dominic* MCCXV. prorupere. Quo vifo Innocentius , affingens e
pontificatus domini Innocentii papr III. anno pontificio folio, manu filent io indifto facrum
(enatum dimifit. Cumque a B. Martini , ad S.
xvi 11. Hac ex libro MS. ecclefix Toletanx.
Qux omnia peregit publice Rudericus Xime- Andrcx feftum ter concilium coegiffet, elcftionius Romx in tui primatus caufa , quam obti­ r.cm principum, qui Fridericum falutarant im­
nuit . Nam fummus pontifex primatus honorem peratorem , confirmavit.
eidem coram omnibus detulit; ficut ante indiVIII. Hic quoque excommunicari An^licanipro­
plomateconceflerat : idemque Honorius, & Gre­
gorius ejus fucceflores probaverunt.
ceres , toramyu fautores, fai Joanntm Anglia re­
G. C. Contrarium afferit Mariana Ub. xtt. gem regno privare moliebantur. Çua de re banc
cap. iv. nempe pontificem non pronunciaffe : Ro- epiftolam confiequente aaw, ficripfit Innocentius a
derici, inquit, orationem, cum Bracaicafis qui CjWattbao Parifio relatam . Ad veftram volumus
aderat , & Aufetanus epifeopus pro Tarraco­ notitiam pervenire, quod nos nuper in genera­
nenfi , refellere aggrefli eflent, abeflent alii quo­ li concilio confti tuti, excommunicavimus &anarum intererat : lite integra difceflum eft , neu­ tematizavimus ex parte omnipotentis Dei, Pa­
tro inclinatis fententiis. /dem ait Sarita , An­ tris, & Filii, & Spiritus fanâi, authoritare quo­
nal. lib. 11. cap. LXvm. (Whs fiuffragantur que beatorum Petri & Pauli apoftolorum ejus,
epiftola dxa Honorii Papa III. qui Inr.oceatio III. ac noftra, barones Anglix cum adjutoribus dc
face effit, altera ad Roder te um Toletanum t altera fautoribus fuis, qui Joannem illuftrem regem
ad bracarenfitm arcbitpificopum : quibus ex Ulte­ Anglorum crucefignatum & vaflallum Romane
rii confiât, caufam ab bmoccntio non fiuiffe judi­ ecclefix perfequuntur, molientes ei regnum au­
catum .
ferre , quod ad Romanam ecclefiam nofeitur
V. Stero in chronico ad banc anuum. In hac
pertinere. Infuper excommunicavimus & ana­
Synodo Kymenfis epifeopatus inftituitur : ad thematizavimus omnes illos, dui ad occupan­
dum vel invadendum regnum] ipfum, aut im­
quam fedem Rugerus primum epifeopus ordina­
pediendum euntes in ejufdem yregis fuccurfum,
tur . Jdtm narratur in chronico Salisburgenfi.
θ operam vel opem impenderat/, fic terras eorumVI. Godefridu/ monachus in Annal, ad ana. dem baronum ecckfiaflico fubjicimus interdiJHCCAK In hoc concilio Orientalis ecclefia ,
fto, &c.
Datum Laterani xvii. Kal. Jan. Pontii, no­
qued antea inauditum fuit, fe fubditam Ro­
manae ecclefix exhibuit. Nam Conflantipohta- ftri anco 18.

ni quo in patriarcham cleft i Romam venerunt.
Qui ambos confilio cardinalium depofuit , &
teitium iubftituit & inveftivit, & ad fedem pro­
priam retnifit ■

IX. Dc compenmdir Cypriis tecclefiis eadem in
finodo altum eft : ut ex biftoria Cypria Calltct a
Stephano Lnfiniano conjcripta iateUigimus. Absen­
te, inquit, Hugcne Lufiniano rege, fit bellis
VII. AHum tfi ia eodem concilio de rebus im­ adverfus Saracenos occupato , ejus conjux Aloiperii , qutsd Fridenco affer tum eft , repugnante nefia regina nuncios ad Lateranenfe concilum cum
q.ticquam O:t?tit : ut ex Richards de S. Germano mandatis mifit, qui peterent, ut quiesreftin^.
chronico MS. edifferit Oioricus Raynaldus hi> verretur ecclefix Cyprix, tum valde periufbatx ,
bh: Scribit Richardus , omnium principum inun­
quod Grxcis epifcopis qui in infulam omnem
ctos ad concilium illud confluxifle, in quo non uotertatem exercebant, parere Latini nollent '.
modo de apparanda cruccfignatorum expediti> E Item, ut Salaminius aicniepifcopus, qui everfa
ne ad impiam Saracenorum tyrannidem ever­ Salamina Famaguftam translatus fuerat, Nicotendam , verum de imperii rebus erat agitan­ fiam Famagufta transferretur, in qua nobilitas uni­
dum; miuffeque oratores fuos Othonem ac Fri­ verfa , regiufque comitatus , & Latini omnes sorfadericum ; alterum, ut obtenta venia imperium bantur. Annuit concilium Reginx poflulatis. Nirecuperaret, e quo dc/cftui fuerat ; alter im , ccfiam translatus archiepifcopatus.creatusLatinus
ut fibi aflcrcret: atque etiam afperioribusutrin­ archiepifcopus, qyi Latinis tantum prxeflet, cui
que certatum. Quippe cum Othonis orator , & Grxei ipfi paruerunt, fublato te vivisGrxcc ar­
Mcdiclanentis genere , omnibus illum ecclefix chiepifcopo Simone. TresahiLatini epifeopi inftiimperiis demiflit pariturum proponeret, atque ut tuti , Famaguftanus, Netuofienfis, Paphius
in gratiam cum ecclefia reftitueretur, urgeret: Grxci epifeopi quatuordecirn ad Latinorum nume­
refluit marchio Montisferrati , atqr.c acriter rum redafti, iildemque in urbibus. Quibus defunftis,

1077

LATERANENSE IV.

FRIDERICUS II.
IMP.

,o,»
°7"

“"“CfST*» eorum ecclefie ac decime Latinis attri-Aeis confilio, regulam quandam approbatam deinchoandus ieftaretur,
at- ^g^sii
•t Muirrr ·**’* ^unt: ccrto
ftipendio Cnecis con- ligeret, quam ordo
...........................
....
,ccflô. De iifdem Grmorxm tJ Lntinentm pecifi- que ita ad ipfum rediens confirmationem ordicendit & ordinendii ecclfiii, edite efi pofiee Cy­ nis pro voto reportaret.

prie cnfiitxtie AUxeedri jy. fuee iefcrixi exbibebixnt.

XII. jfppnbetim rfib eb eodem concilio Mino­
rem ordinem refert l^eddingut ,
profrt
X. Cntcigererxm ordmeee »■ bec concilio refit- mxltoi, UMOrxm eli^xot eondum typis editi. Dum,
txtxm effe ec mfirmxtxm, refert Pbilippeu Ber- inanit, Roma jam omnia erant in promptu ,
gemei fxpfdemexti cbroeticorxm Hi. XU. ed bxnc ut inciperetur frequentiflimum dc celeberrimum
emucm. Ordo crucigerorum, mqmf t ea in fy- concilium univerfale Lateranen. mente Novem­
nodo, jamdiu inchoatus, fed aliquando inter* bri, ut habet Matthxus Parif. dc Abbas Ufpetmiflus, ab ipfo Innocentio pontifice reftituitur genfis, dc xvii. ejufilem mentis die, ut pecu­
& confirmatur, ac multis favoribus roboratur. liariter notat Marianus, venit in Urbem fanId quam maxime faftum eft, quod qucdam ftus
__ r________
, ______
patriarcha,
in difto concilio de rebus fui
Albanenfium peftifera hrrefis furrexerat, qucBinftituti afturus, quod & fecit. Nam ad ejus:
tantam in populo Romano cleroque feditionem inflandam,
■ ~
■
' *Marianus
' ‘
ut his verbis rem refert
excitaverat, quantam unquam antea. Quamob Dominus papa coram omnibus ordinem fuum
caufam pontifex ipfe multos crucefignatos im­ efle approbatum pronunciare fecit, dc regulam
pulit contra eos arma fufcjpere. Quibus here* per ipium prius une bulla approbatam manifeticis deviftis, Crucigerorum ordinem jamdiu fo- ftare fecit. Idemnue exprefle allerunt B. Leo
pitum & oblitteratum inflaurans, multis privi­ in legenda trium iodorum, dc B. Angelus Clalegiis dc gratiis mirabiliter auxit. Eidem autem renus in procemio expofitionis in regulam Mi­
ordini poftmodum Innocentius IV. devotione norum apud me MS. dc in caput 1. ejufdem .
afleftus, apud Lugdunum cxiftens , regulam Et infre. Idem confirmat ReverendifT. Dom.
compofuit dc dedit, in oua inter cetera praece­ Gonzaga dicens: Sub Innocentio tertio celebra­
pit ipfis religiofis, femper crucem iu manibus
tum fuit Rom* concilium generale, in quo ab
deferre. Ipfius vero ordinis authorem deducem ecclefia receptus, approbatus dc confirmatus eft
Quiriacum, Hierofolymitanum epifeopum dc mar­ ondoMinorum. Hoc idem velle judico chronityrem, tempore Conflantini magni dc Helenas
ucu* con magnum Belgicum, dum ait : In concilio
natum, primum fuifle tradunt. Qui cum a
a zJu- C Lateranenfi conflitutum fuifle ordinem Minoliaoo apoftata cum multis Chri(liants paflusfuiffuif- rum. Inveodem hunc ordinem receptum fuifle
fet, idem ordo ad nihilum ferme ufque in pre­ feribunt Jordanus deSaxonia, dc S. Antoninus.
tests redaftus eft. Ipfe enim fanftus Quiriacus,
ille Judas fuit, qui crucem Domini fanfte He­
XIII. Intereret bttic concilio Joncs Snrienorxm
lene oftendit: dc vifis miraculis crucis inven­ petriercbe , dc
fic mognxm cbronicon Belgi­
tu, poftea devotioni crucis affeftus, faftus epi­ cum ed sw. MCCll. In partibus Afic majoris
feopus, ordinem hunc excitavit. Eodem refert verius Mefopotamiam dc Armeniam , quidam
Sebelliciu, £m. ix. lib. vi. dX entiqxiorem mnlto Jonas vir venerabilis erat patriarcha in civitate
bctjnc ordinic originem fecit. Silvefar Merulei i» Sufis; in cujus Jomc manibus , dum Miflam
bifarie fecre , ^ttic^nid ed ejxr ixitie, progref- celebraret more fuc gentis, ( hoc eft,. fecun­
fxm, detrimentum, refaxretioium etlinet t cx ve­ dum confuetudinem Surianorum) tale fertur acnii extberibeu ceUe&e reprefimtet.
citjitfe miraculum , ut panis ille magnus fer­
mentatus , unde fiebat tacrificium , in parvam
Apud în
XI.* w^jxiye
Λ1
hterfniffi eoe
boc concilie e.
S. uommicxm
Dominicxm , c/
& & pulchram hoftiam, ad morem facrificii Lariumt.Aug. epprobefib hnecent io pont fici concilium infiitxendi^ tinorum, converteretur, dc calix ligneus dePredicctontm ardnus, fic nerret Tbeodoncns i» ftrueretur cum cochlearibus, reperto vero fanejnt vite, lib. 1. c. tdt. Anno Chrifti MCCXV. guine in argenteo calice. Et hoc accidit infecum ex omnibus orbis partibus ad concilium fto beati Joannis Baptiftc hujus anni . Unde
generate Romam proficifcercntur epifeopi dt pluses Surianorum ecclefic, Armenii, Georgiapnelati, venerabili de faoâo viro Falconi Tolo- ni, dc Jacobite, ad confuetudinem fanft* ca­
uno epifeopo eo contendenti piifltmus Chrifti
tholice dc Roman* ecclefi* , de die in diem
minifter Dominicus adjunftus eft: quos ita ca­ per hoc miraculum cceperunt converti. Et ifte
ritas inter fe colligarat, & fpiritus Jefu mode­ Jonas patriarcha magno concilio Romano in­
rabatur , at falutem animarum ardentiflimo te- terfuit, dc poftmodum in patriarcham Alexan­
1o fitirent. Tempus igitur opportunum rati fe drinum promotus eft.
adeptos, quod jampridem conceptum dc delibe­
ratum erat de inftituendo ordine Prtedicatorum,
XIV. De Sixeeee de Abu Cifarcitefii erdieit
fummo pontifici explicare ftatuerunt. Cumque leice, deqtce pnpbctice illiei fpirite edetirebilie
ea, qua par erat, humilitate & reverentia pon- fxxdexc eerret Cefcrixi l. }
J.. *.
c. 3^. w>aw
Unde fatifici fua vota expofuiflent : vifus eft initio non-E ftum
Λ —,. eit
-■* ,. ut* dominus
J—‘ “ Innocentius
1-------------- -1papa ad
conditum
fuum
generate
illum
vocaret
,’voca­
nihil fe opponere Domini difpenfator. Proxi­
ma nofte videt idem Chrifti vicarius in fomnis tumque de pluribus interrogaret : a quo tam
ecclcfiam Lateranentem gravem minitari rui­ ipfe , quam ceteri cardinales, didicerunt expe­
nam. Tremefeftus igitur dc merens, videt e rimento, quod fpiritu polleret prophetico.
diverfo virum Dei Dominicum accurrentem, dc
luis humeris totam illam ruinoGsm fabricam IN - CONCILIUM LATERANENSE * IV.
fuftentantem. Ejus vifionis novitatem admiratis
' œCUMINlCUM SIVB OilVaXSALB XK.
faptens pontifex, dt quid ea Γ-bi vellet , fagaapprobatum, 4quadringentorumepifeoporum,
citer animadvertens, oblatas ipfi preces hilari­
dc oftingentorum aliorum patrum, abbatum,
ter admifit, dc pium propofitum commenda­
decanorum, dc priorum conventual ium, «con­
vit . Hortabatur vero beatum Dominicum , ut
tra A Ibigenfium dc * Almaricibcrefes dc sab­
batis Joachim errores , pro ecclefia in fide
ad fiioa rediret fratres, communicatoque cum

CouriZ

CeneroL

Tom. XXII.

Try

a

Λ mo-

IO7,
CHKisn
i,,,.

INN0ŒNT1US

C CTN C 1 L 1 u M

Not.ï Severini Binii
Hac
fyno> Cuocilium.) Qpa authoritate, quo tempore, quaque de
du» ab Inno- carni bec CtctoCiada fynodu* indida, qui» compare·» ft in­
tern ιο papa eboandi concilü termim· prafixu» fuerit, Mattbsu» Parif. hia
nMisia.
verbi* fummatim racenfet todem an. i » t j. vocatifunt a papa

Ob

iolo

& moribus reformanda , fc presque terra fan- Atréritate, ft Cermamxwn principum fuhfidio fim*, duode------ --- ■Λ
· recuperandi celebratum 1 anno
cimm fcee anno, podquam cmpenmt bello oppugnari, vel ad
ANNO
1 Tureis
^«■■frm .«degit. vd cmnaw fugavu ft extirpavir . Dv CHMSTf
Domini MCCXV. temporeInnocentii pap*III. Aibiganfium
bereubu*, caramque rnademnationibu*, vide fu» *,,
& Friderici imperatoria, vel potius adhuc re­ I»· U> Alexandro tenio concilia·» cehbmtum anno >»;<.
f -fimarict bartfei. ) Herein* Almarid bac fynodo dam- Almi ritu»
gis Germani* II.

tti, priora. Temptari! , <F Ho/pitalarii , ut comparèrent
m prafrntia domum papa in urbe Roma, Kalmdn Novrmquant btu, ficut canomcam vitare voluerunt ultionem. Ad refor­

exutam indr mandam ecclefiam in fide ft moribu*, aecaos pro terra fand* fuent. âa a Turei» ft Saraceni* recuperanda, autboritate lanocentii pap« banc fynodum predioo tempore , loco ac termino
indsdam effe, indicat apeniilime encyclic* ill* epifiol*, ab
irmocemio papa ad omne* ecclefix ptadato* ft principe* traafmiffa . Emat /upra initio nitorum .
Locus con- b Laterane -./e . ) Sic diâum a Lateranenfi ecclefia Salvaci.ii .
tori», que COiAaminiana voçarur- iu qua, Maahao Perii.
& Vrfpergrnfe audoribu* , habita fuit: uterque enim de lo­
co concilii iif.lem prope verbo ita fer ibit : Celebrata eft Ra­

Γ****.**» P«« eap- »· Qjd* autem Almaricu», quaque ema defctibitut.
G*Sninu* lib-<- fub Philippo rege
deferibu hi* verbi* : .Almarictu Cemotenfii, litterit apprima

Fnrifiot non parvam doOrina opimonem obtineret , palam docuit guofgue Cbrilhanoi membra
Cbnfi cwpw» effe, gF, dumo fuduit Cbriftu, puteretur ,
*«· cm* tpf» doloeem atgue afRMonem fmffe revera perPeffot. Sed errorem cum tueri ·*■ poffit, damnatm eft refiptfcete, <F contrariam fententiam afftrere. Ob banc igno
^"•a» contraBa animi agrieudine, paulo pofi tempore m,tr,,,-Jf»ere alit praterea litterae! bominei gui fingulii diγη» Trinitatit perfomi fingula tempore per fiucefienem t, ibarrent, afferente! Patrii omnipotentiam Cbrifii adventu deB fimffe . Cbrifii raro doBrinam Spiritui /anili acceffu exole­
tam eft . Calui bare/eot autborei, peocurantibm Petro Fanfitnfi epifeopo atgue Garino confalari viro, depeetena, bcnoeibut <F digmtate privati funt. Laicot, ideft gui extra
der· ordinem effent, ignit ab/umpfit : fuminii tero perci­
tum eft. -dt -Almarid cadaver , guod pone divi Murtini
Farifienfii ecclcfiam fepultma fuerat, exbumatam CF crema­
tum eft.
De eodem ifi* Genebiardu* libro quarto chronologie : u/-

mariem , five -Ammricui , CamotenfU , vir eruditui , fed
bnreticut, conviBat eft vigimt errorum, guorum anui erat s
me /tn-lo V untoerfali! fgnodai in ecclefia /anili SalvatoCerpui Cbrifii non magu efe m factamento embariftia ,
rn , gua Con 'ra.inniana appellatur , ftc.
guam in gualtbet alia re. Efm frguacei cum etufdcm ofOFcumcnir Oe.umeni.um- ) Prater authore» fupra nominato* id
bai refgft Lutetia poftea ufti funt. Hac Geoebrardu». SancL.n
f-ide evident ratio convincit ilia, quod omne* patriarch· per fe
dene lib. i. de vifibili monarchia, de Almarico agent. Ne­
piuhaiurJ*r fuo» legatu* eidem interfuerint, eique pontifex R.o·
gabat, inquit. aat generationem filiorum , aut dtfiinBionem
man.·* pixfedent. Unde frater Laurentiu* Surius in prafafexuum, in paradifb futuram , nifi JUam peccaffet. Non
tiuncula, quam huic concilio prafixerat, rediflime & verifaliter effe cerpou Cbrifii in pane altarii, guam in alio pa­
ne , V in alia gualibet re . Tburificationem gua m ecclefr.utiur hn.-Jum Letetenenfem cum primii in,Ignem* ~ W' C /î"
· idololatriam vocabat. Negabat refarreBitnem
t> ce.un.tr.,.am fuite. guippe in gua aie negotiL ra
_ ... *■· corporum, paradifum, infernam, (F idearum iu mente di■thgiomi
/umma Latina If Grata ecclefia ccacordta traBatum eft ,
trina aternitatem . Dicebat guemlibet fdelem teneri , ut
<·'!-< interfuere patriarcha Cmlani.pelitaaui . (F Hienfmcredat fe efe membrum CbriJH, V bec efi de articulit jl·
Jjmitanui , V a-.h;pt><.ept tum Latin tum Grati Jeptuadei. David Dinantiu* difcipulu» Abaarici, tefte eodem San- David

nei pralati i«i|. eo plat et . Net defuere legati Grati V
Ramani imperatorii, regum Jerufaltm , Gallia, Htfpania,
^dngha, tf aliorum. gtrnd F tare ea caiguam prepterea
V Spiritum

/anHum faum, Spiritai
Uuam gui//un coutemmre aujui et, non ille e/fint , ut ea
minor fit , /ed /e dignum redan gui ejui pendere peanut
fppriir.atur . Hxc Sur lut .
d igu idrintentorum iu-decim epifeoporum. ) ItaManhcut
Panf. i Al bai Urf(>rtteniis bujo* temporia feripcores : quo·
rum >IU fere utriuique
Iunt vrrba quae
fequuntur
: -----Eodem
•
·
■
>· Λ^'ιμπμιι mit.tHKo duantrUmo der,i Revu /anti a tT univertahi hnjSa.vatcm, tua Coafiantimana appelaihr, , prendente papa domno Imtvcentio
BfVtB drame aAetra
pontifical film
em imi
oBavo : em
ia Λη,Λ
guo iupeuut
fuerunt

ianum fuum -AniididenGermanum diacogut arcbicpi/toporum , ιρ,/cjporum, abbatum , pricrum, tF
capituiorum ab’entium , tentui nen fuit numeral ■ Legato-

deru, dicebat Deum e6t materiam primam . Quare fupra
cap. ». concilii Lateranenfi* patre* concilii baud dubie con­
ti* eundem Dinaaaium «ffe ruerunt : Deae fimul ab initie

temporii utramgue de nibtlo condidit creaturam , fpiritua·
De eodem Pnteolts ilia: Fuit -Almaneui natione Gal
lut, patria Canwenfii , Lutetia Parifiorum impietatii doBm huer vefanot mentit ejui errant , reccn/cntur pracrput qui fegauntur .
Dicebat , corptu Cbrifii no» aliter effe in pane altarii
guam in ali» pane, O’ in gualibrt alia re tran/ubftatuiationrm denegant.
Deum !k locutum fuiffe in Obtdte fient i» -Augubinc.
Negabar pralerra re/urreftionem corporum, paradifum fimiliter v
tF infernum ·: //ed
gui ···
in /·
fe ·*»»
Dei tVjRinwwni
cognitionem yyr
Me·
vw two
Qret, illum babere v»M«r in fit paradifum . <ar centra peccatum menait Meret , eumdem infemam Mere 1« fe
mm* aliter guam dentem putridum ia ere.
-Altaria /audi» ditata , tF imaginet tburificare , fianSoateaeae.,
--'----- .υ.Ι-Ι„_·
m t
*
rumgue invecatienet
, idololatriam e. fi afirebat
.
Ncn folum cum -Armenii -4dam tf £vam nanguam car­
nali cepula fungendo! , fi in fiatu illo , in guo Deui illoi
condidit, permanpfint ! verum etiam fexuum difrreutijem
nullam. fed bcminam multiplicationem ague argue angelor«w futuram affirmabat ; contra illud good in Genefi / ci­
betur . Creavit Dominus botniaem ad imaginem Λ limilitu- Gett. t.
diuem fuam ; ad imatiaem Dei creavit illum melculum ft
famium creavit illo*.

-Afirebat rurfm Deuoe aw* videri in fit, fed in creaturtt, ficut lumen in aere.
Item illud guod alia eft peccatam mortale , falhtm in
Romanorum imperatorem eirdi, regu Francia ,
caritate «m efi peccatum, impunitatem peccatorum promit­
gha , Hnrgaria , HierefoGmitani , Cyprr , strage
tent .
«t>n
-dfirmabat denigue ideal, gun funt in mente Divina ,
— «F creare «F creari pofi ; cm* contra , tefte divo -AuguftiVnde evidenti retbmoiv.o patet, quod huit concilio Inter- £>»o , in mente Divina nil nifi attrnum tr incommutabi­
• ue.-inr , neu , ui quidam hujua rem|>oiia icriptorej ajunt ,
le fit.
I u nulle ducenti uflscin:* iret vel quinque patre* conjun­
Somniabat guogue mentem contemplativi vel beati per­
ct un computati , led tantum bis mill- ducenti duodecim .
dere fuum efi in proprio genere , CF redire in ihud effe
teihicnai
Nam feptuaginra illi & unus metropolitan!, duoque parriarideal» guod babuit in mente Divina.
err upra receiifit* , fub quadiinrenti* duodecim epifeopi*
Docebat deinde, omnei creaturai in fine in Deum redi­
contuimur & computantur , ut pata ex verbi* fupr» re­
re, tF in ipfum converti, ut fint anum individaum cum
citatis
tpfo- Uadr per coarguentium in refurreitione duplicem fo­
e Ctnira ^Lbigenfiam irroret .) Ita featiendum exiliimo,
re ftxmm negabat.
tum quo<t capitulo a. 6- vigetimoprimo huru* concilii, illa
Hec ft plura alia infana cum infaaiiet, mulrofque fcquadogmata 5dei de principio cieatioms , corporum refurteitiocium e-.rcre fuo imbueret . ab epifeopomm ft rheoloecxun»
11- , baptiimo, euchariftia , pernitentia . inferno, matrimo­ Pauiietifium concilio cooviâu* , ex mœrort animi interiit .
nio , alulque platibu* hdei at:.Culis, hic a patribu» concilii
Multi complice» fcnatufconfulio damnati, ft coram univerfo
afleiantur & definiantur, qux Aibi&eofibut authoribu:, ut fupopulo exaurhorati deinde dammu exdW, eorvmque cinere»
|·.·» u> cjocilao Latcrauenii rertio nutavi , impugn;ba.itur :
per (terquilinium difperli funt
Tradunt aurei.. , quod cum
Quid contra tum etiam quod decreto ejufdcni concilii, ut refert Matthnu* UHad lupplicium ducerentur , tanta oborta H; aeri» incle­
Parii, datu» ht comitatu* Tolofanu* Simoni Montiiortenfi
mentia ft intemperie*, ut nemo dubitaret quin ab ei* aer
cuouu, qui «uidera Altugenlcr Philippi iri» Francorum anfuifct coDNtanv, * quibu* uan* uror mariaurbu* fuerat
detiunum

Di-

0M**î«W .««w-w a

Ή. d- -CMW· s

1081

1NN?cR,T,bS

LATERANE

Ί
. Nim dkunrur raac tam obftimti mcnrt fuidc , m
ANNO nos fotum ad iiMtrrasata nulhim dirent refpunfum , fed nec
CHK1STI in «u i« ipfo morti* articulo ullum pccuremi* aut Ctnai
»»■».
ratal it & refipifctari* perpendi potuerit iadkium . Almaricue
a generali Concilio Laterani , ea potiflimum de cauU cele­
brato, hnrefecn damaana A anachamati fubjedut , poftea
_
..
. indu Philippi Gallorum regi* exhumatut exuftufque «A .
t oibbatu Jeacbiao trrorti· ) Qui» abba* Joachim, qui
■“ “tf^OOt- ejoc eriurer ah ecclcfia damnati fuerint, indicatur fupra ca,ui·
pitulo fevundo huju» concilii Latmnenfi». Qpc tempore in
hunc errorem ptmdiâu» abba· inciderit , indicat Mattheut
Parif. ia hiftoria Anglica/u anno <>71. hu vetbi· : ScripCt
tum efufino . Alexandri pape. Uirbiii contra rounjnu Pr-

truuo Lanobardan abbat ÿeacbiao flortnfii «unabit libri·
luxo, netasu eum bertttzutu <** infanum, eo euod in hbr»
fenteutiaroun , eueuo totupafuerat idem Petrui dt unitate
fixr egentia TrinStatu , dixit . 4*>miu* qaedam /«wea
rei eft Pater, tTFihui, V Spiritui fanrtut , fT illa non
CE eenrrani, nrfar genita , nrfur prpzedeni ■ Ctntra banc
agertioaem appo nit abbot prafatat, guad non taut Trinitatim aftruebot in Deo, inauo guatentitateno , trei videli­
cet personat, (P illatu cotnautueuo eCmtiam, dec. prout ha­
bentur f-pra c. ». Er paulo infra lubjungen» ait; Stetit au«but inter tot tn cat bedra koaoana Luzio Gregorio , Cle­
mente , tr CnletUno pmtificibeu Hamann. J^tubui fuccedent
Innazentiui tertiui, anne Damini t»·,. Rema generale tencihum celebrem , libellum abbatit Jaacbim , farm centra
Patrimo V articulpem ediderat prudtSam , bit verbit dam·
.navet : Nat facto, ftc. prout habetur fupra cap- ».

..

NSE

A

IV.

FRIDERICUS Π.
IMP.

1Λο.
1OB2

LEXANDER
EPISCOPUS
CHRU’i
fervus f.-rw'itm Qci U tllr.mi Sen:nenfi
.rlrcbitpifcopo faaiem.

CUm in

noflrr oli n effe. prsfentia eonâitucus · CVc. £*·-

tat tome jupertsri in notii ad Cenn.ium Lateranent
III tub
papa 111.
Joachuwn ahbatem emntem , nequiquam vero hareticum An fu-rit h
luiffe , indicat tpittcl* Honorii pajue III ad epifeopum Lu- |{|j’
canis, advertas eoi qui de Joachinio atque e -> monaiteno
aceibius obloquebantur , Krirxa que extai apud Matthsuni
Pant, quaque ita incipit^
and.ra/iani »Ίηη, dec.
Qyis < qoala fue.it Joachim, quo doaopraditus, qusque
ejui ieripea excufa re(«iiantur. refert Pofleviau» in appua3 tu lacro , verbo , Joacbimn, abbat.
h fresae T< rru fanrta a Tur.,i recuperanda. ) Hac dre in tunrilio aftum efle , adeoque nun fatis convenienter De expediliene in taappendicem concilii nominari, q.e; de expeditione in terram
fanftam accipienda hic habentur, przrc.- epiftolarn Jnnocen- ram iinôi'n
iuLipKO.U
;
tii papa ad omnes Chrifti fidele» fcripram initio ailoiumhujui fy nodi, extantem apud abbatem Uripergenlcm , reflatur
Marthrus Parif. prsdiAo Joco . ubi ait : Iht ommbui <u·
gregatu in fuo loca profato , tf juxta marrm rencui-rue»
generalium m fan erdinibui fingulie collo, atii, farto priai
ab ipf. papa txboriattonu fermone , retirent Iunt in plena
cancuio capitula ftxagmta . glut a.i-t p.acabihc , ahii vr-

ditnt -Ad bu:, "t lutd in negotio ~Jtfu Cbrijh ét
lair Joachim Cau£»m icnbendi contra Pemun Lombardum ei dedifle eidetur
antia» rontm Alexander papa, qui cum relatu aliorum accepiflii , quod
---------------- ------------- · - ··
,
Petrum Lnm-Macifter ftrrui Lombatdui ia quibufdam frnpti· fui* ab ar- f* 1 -4’"· Domni, Bcc. ) Tempore notato hanc fynodumcebandumfai- ticuli* fidei recederet , autbore Matthso Parif. prcdiflo io- vlebraram efle, porter abbatem Urfpergenfem & Mitthsiun
pferit.
c, ,3 Vilelmum Senuneafeni archiepifcopum fub hac fosPvir ■**’ «»«««».
epiilola pontifici» cncyclica de
na litwas direxifl» faititur.
fynodo celebranda ad omne* epifeopo*. pmlaroi & principes
eccleftc feripta qaam tx abbate Urfpcrçtnfi fupra recita­
ram inveni**.
G. C- Erant alia in notii Bitii de caufa Stephani Can·
tuinenfit archiepifcopi . & de patriarcha Maruutaruni, qus
cum non tam ad notat pertuieient , quam ad afta concilii
fupra defcripta funt.

» AD CONCILIUM LATERANENSE IV.
OECUMEN1CUM
SUB

I N N O C
Anno

BN

T I O

I2JJ.

D I S C U S S IO

babilum.

CRITICA,

>ncilium Lateranenfc IV. œcumcnicum die D meri rotundi ad feptuaginta tantummodo Al·
.. novembris cœpiiTc Riiefta & Martini Λ
XI.
bericus in exordio narrationis fux definivit .
* chardus a S. Germano aflerit, cni veteres om· Quidquid tamen de difpofitione fit; forte enim

A anale* Eod.

C

adfentiuntur , nec diferepat Rainerus in conftitutiones ille, que in numeros feptuaginta difpefcuntur in editis , aliter difpofitr ad
idem Rainerus cum Richardo a S. Germano 72. pertingebant ; omnes tamen funt , nihilquc
teftitur, ambo conveniunt dic fefla S. Andree in editis dcefie colligimus ex fummaeorumdem
ultimam feflionem habitam, at fecunda , qua canonum , quam corvi plures authores, ut Al­
die coiverit, filet Richardus, dc diligenter ad no­ bericus, tf author Chronici Turonenfis exhi­
tat Rainerus his verbis : Prima dits faodi fuit bent .
in felio S. Martini ; fecunda XII. cal. Decembris ;
Prrter canones, plura ibi a patribus difpotertia, dic fe/b J. Andre* completa tfi fenEla, tf fita funt, inter que non infimum locum te­
nent , que de Tololx principatu
Monfortio
miverfalis ffnodus.
suumuiuu
u·· diHujus concilii canonesLXX- editi funt; nec ^mifio & conceifo ( verba funt fcmcntic a patri·
fane plures memorat Albericus abbas in chron. bus
·-·■
— ' a- Raynaldo
n
· ecclef. nar­
late)
in Annal,
qui ad hunc an. feribit : Hec funt capitula hu­ rantur. Qua in re pretereunda minime duco
jus concilii numero feptuaginta, eorumque plures ea, que Albericus in chronico memorie pro­
recenfe;. Sed cum iUe excurfis his canonibus didit : h eodem concilio papu comitem fanUi *Æginonnullis, fubdat : Sequmtur alia capitula ufyue dii, fai vocabatur Talofauts, & ejus filium vi­
ad duo, & quinquaginta , & pro quinquaginta , debatur velle refbitutre ed terret fas , quas ti
ut mendofe legit textus , feotuaginta reponen­ catholici, uua cum nobili Simone Montisfortis nbdum fit; hinc fufpicio non levis oriri poflet , falerant, per Dei adjutorium, ac do mandato
canones in eo concilio digeftos, ad duos & fe- Roman* octlsfia, (f dc ejus licentia pqfidebant ;
piuagiaia aieendifle, quamquam iu gratiam nu- quod m fieret, univerfttm fert concilium reclama­
bat.

Es Maafl nes

&ippl.ToJL chronico . Tribus feffionibus ablolutum fuifle
PH· ·<»·

,

«8

1083

LATERANENSE IV. GENERALE CONCILIUM.

1084

bat. Mirifice his commendatur Innocentii cie- A contradicentibur , aflerit Albericus > & veteres —
awno
■ ■ ■ ' mentis , qui tam multis injuriis a Tolofano af- omnes cum illo.
Hifpani feriptores quidam tradunt in hoc
cs/iusti ^u*> adhuc tamen animum in illum indinaLateran.
concilio
afferuifle
Patres
Toletano
ar<f>
,,fJ
tum gerebat, nec induci poterat, ut principa- tu illum fuo exueret . Licet autem Tolofano chiepifcopo primatum in univerfas Hifpanir pro­
focium io crimine fefe praebuit RaymundusRo- vincias, qu* ex Maurorum poteflate ad chrigerius Fuxenfis comes, mitius cum illo fefe pa­ ftianos rediiffent. Id equidem eruitur cx vete­
tres geflerunt, five quod comes ille fponte fe ri manuferipto codiceTolctsnst ecclefiz, quem
legato apoftolico fubmiferit, ut ex Vallifarnenfi Garzias Loaifa in notis ad decretum Gundimanotat num. aj. Raynaldus, five quod defe&io- ri vulgavit. In eo enim feribitur RodericusXinis non author prsqpuus, fed focius fuerit . menius Toletanus archiepifcopi» ftrenue caufam
Utcumque res habuerit fefe, conflat oppidum fuam io pleno concilio defendilTc , fruftra in
Fuxenfe io cuftodia apofloiici legati reli&um contrarium adnitentibus archiepifcopis Bracafuifle, idque demum anno fequeoti eidem Fu- renfi, Compoftcllano, Tarraconcofi, & Narboxenfi comiti, qui legati difpqfitianiha/ , & *po- ncnfi. Demum in eodem manuferipto codice
ftolici/ mandati/ humiliter parent, reftitutum ab B tempus rei geft* ita defenditur : Aii* funt h*c
Honorio III. expeditis ea de re litteris Roma
" V1J1. idut oihhri/,
- - ■
apud L*ter*num
4>tne incar­
VI. Jdtu Decembri/, pontificatu/ fici mmo I. quas nationi/ dominiae MCCXY. poutjficatu/ domini In­
litteras vulgavit Baluzius Mifcellao. lib. ». nocent ii pap* 111. anno XY111. Hcc temporis adpag. «1.
feriptio , fi admittatur , totum illud feriptum
pjoflartius in additionibus ad idem concilium manifefte fuppofitionis arguit. Quomodo enim
e5t Parifio feribit, Stephanum archiepifcopum agitari hcc omnia potuerunt in concilio, ac
CatTtuarienfem , quod fuo favore & confilio dein definiri o&avo idus oâobris , cum prima
Anglic principes ad perduellionem io regem concilii feflio nonnifi XI. novembris celebrata
tuum induxiffer, ejufque criminis caufa dudum fuerit ? Infuper Mariana lib. 1 x. can. 4. aflêrit
ab epifeopo Wintonienfi a divinis fufpenfitm , in eodem concilio caufam quidem illam difcuf' iterum difcufla in concilio caufa a pontifice ea­ fam,· fed, ait: Lift integra difceflitm eft, neutro
dem cenfura revindum fuifle . Extant ibidem inclinati/ fententii/ . Suffragatur Surita Anna­
ex Parifio relate Innocentii litter*, quibus hanc lium lib. II. cap. 68. quin « ex duplici epiftoStcphani cenfuram fervandam , retinendamque la Honorii III. altera ad Rodcricum Toieta- ■
pontifex edicit. Signantur ille L*ter*ni pridtt^ num, altera ad Bracarenfem archiepifcopum ,
non*i Navtmhrit . Sed cx hac ipfa litterarum intelligimus Innocentium rem integram rcliadfcriptiooe elicitftr, nihil ea de re in conci­ quifle.
lio difcuflum, cum enim concilii feffionem pri­
Godefridus monachus cosvus in chronico ad
mam a&am conftet die undecima novembris , hunc anuum litteris prodidit Conflantinopolitahinc plane difeimus confirmationem cenfur» in nos duos in patriarchas cleâos Romam venilTe,
archiepifcopum Cautuarienfem, habitam die 4 faex amtor, ait , confilio cardinalium depofuit ,
novembris, in concilio ftatui non potuiflê. Qua­ ( Innocentius ) tJ tertium fuhftituit tfjnveftivit,
ÎT «d fidem propriam remifit. Cagius ex anti­
re Parifius, qui confirmationem illam a patri­
bus faftam aflerit , impudent i (fime mentitur . quis monumentis in Gallica , quam fcripfit ,
Facile etiam litter* ills pontificis fuppofititic hiftoria imperii Confiantinopolitani tradit, prefunt, cum nec in regiftro epiftolarumInnocen­ fulem Heraclccnlem Ar parochum 6. Pauli de
tii extent, & Radulphus abbas de Coggeshale, patriarchatu Conflanttnopolirano litigaflc , cauAnglicus & cosvus feriptor dc cenfura illaSte^ famque fuam ad Lateranenfe concilium detuphani agens , litterarum Innocentii veritatem
lifle*; utroque vero in concilio depofito, terlufpiciotam fibi efle prodit.- feribit enim in li-Dtium
ttum ahum
ahum aflumptum
aflumptum fuifle.
fuifle. Tertius
tertius ifte
itte fuit
huc
bello de motibus Anglicanis .· Pintonirufi/ tpi- Gervafius quidam Tufcus, qui in epifiola rela­
ftopMJ , d* P*ndnifiu Korvictrft tltUns j*no ptr ta a Camuzato in promptuario Tricaflino fol.
litter*/ dommi p*p* , vtl ver*/ vel fifi*/ , 313. ita appellat fete: Grrv4^*r permiffiont di­
vel per f*lfi fttgftfiione/ impetrate/ promeeniti , vi** fanfl* Conflant inopolitana ecciefia patriar*d txcommnnicanditm ornnet reti/ infeftetore/ , th*. Date funt litrer* illae Corinthi *mo Do­
ipfum *rchiepiftopetm *h efficio Jo/pendernnt , ac­ mini MCCXVI. quarto Kal. Junii, pontificatus
clamante/ in mari jam vehjictnti y eo quod fen­ anno primo. De hoc Gervaho legendus Cupetentiam excommunicationi/ in fuofdam fihi nomi­ rus in tra&atu przliminari ad Tom. primum
nate/ , qui regem infeflahant , denuntiare noluif- adorum SS. augufti, qui & admonet patriar­
fet, & φύα fic ad toncilium tranfiret ; quorum cham hunc binomiuem fuifle , cum Everardus
tamen fententiam, licet iniquam, oh reverentiam appelletur in litteris Honorii III. datis anno
domini papa non contempfit, fed humiliter ac de­ MCCXVII. quarum excerpta Raynaldus -d an­
vote tenuit. Ex his verbis cosvi & oculati feri- num illum dedit.
Denique io eodem concilio deliberatum fuifptoris eruimus, litteras illas pontificis fufpicio·r
de componendis Cypri ecclefiis feribit Ste­
fas efle ; infuper , qu* ex pontifice accept* ,Efe
,
feu ver* feu fift» litter* , ferebantur , longe phanus Lufinianus in ea, quam vernacule ferrprsceflêrunt diem quartam novembris, cumfuf- pfit, rerum Cypriacarum hiftoria. Affirmat au­
penfio intimata fuiflet arcbiepifeopo, dum ma­ tem ex patrum lententia archiepifcopum totius
ri le committerpt , ut Romam ad concilium infui* ex urbe Famagufta Nicofiam translatum
veniret. Nec aliam confirmationem hujus len­ fuifle ; creatum infuper Latinum archiepifcopum ,
tenti* a pontifice datam Rodulphus memorat. fw» Latini/ tantum praejfit, cui if Croci ipfi pa­
Licet ergo fufpicari num pontifex re ipfa in ruerunt, fxhlato t vivtf Croto archtcpifcopo Si­
Cantuarienfem epifeopum latam cenfuram con­ mon*. Sed quoad concilii diipofitionem de re­
firmaverit-, id vèro in concilio prsftitum fuif- bus ecclefic Cypri* plus aliquid elucere credo
û, ( ft fort· id faftum admittamus ) plane ne­ ex epifiola Germani II. Conftantinopolitani Grae­
cari poteft . Anglis vero principes viros in con- corum patriarche ad Cyprios feripta, qu* da­
rftio Hrommuflicationc damnatos mnltu licet ta legitur anno Grecorum 6731. ideft Chrifti

«otf

LATERANENSE IV. GENERALE CONCILIUM.

108$

O» 1223. Patriarcham illum per legatos fuos in-A fua pulfum per Grxciam pererraffe Germanus——-—
-------- terrogarunt Grxci Cypriorum epticopi, numli- in eadem epiftola dfterit.
ANNO
μμλ
.. .. poftulatis
a . ...
rLatinorum acquieicere , tria
jn
pariter concilio qmmpbçret ecclefiaAftcr? <eret
UT»iv * enim * Latinis exigi fignihcalunt. Primo clien- . run pralati, magniqae tejiimonii viri faedebant,
t^lam. manat mmibut immittere, 'factriâtalet ut conftitutio ederetur, qua omnes per orbem
facerdotalibac, nojiro/ Latini/. Secundo,
ecclefix veâigai aliquod Solverent in commo­
CNJ ad /acerdo/a/rm honorem provehenda/ nailat dum curix Romans; id tamen ne fieret /rdrs
Minino alfym Latini notitia confiitaatar iu di­ apq/tafica difialit. Verba funt bulle Honorii III*
gnitate ad le pertinente . Tertio , at Grati a qua demum an. 1225. multam hanc ecclefiis
fai/ faident epifcopi/, cim neceffe faert/ jxdicen- Gallicanis indixit» Vide notas meas ad ftayttr fi qai/ latOen t jadicati/ forfan voluerit ad Daldum ad eundem annum 1225.
Latinorim arcbiepifcopant provocare, feu clerico/,
Jn hoc denique concilio Lateranenfi tradifen Meat fit , ab illo tootroverfia difcattatar . tam Maronitis formam ecclefiafticoruin, aftcrit
Qiid ad hxc refponderit patriarcha ichifmati- " Alberkus tn chronico. ad annum 1234. Ejus
eus in adnotationibus meis ad Raynaldi anna­ geutis, Maroni Larum nempe, patriarcham jcles ecclefiafticos ad annum 1x2$. prodidi. Has remiam concilio per (e interfuifle difcimus ex
lilteras vulgavit Cotelerius in monumentis ec- commentatione quadam Mf. quam in codice
clefue Grxcx’tom. 2. pag. 462. hifque ccclcfia- quodam evangeliorum Syriaco Mi. bibliothecc
flica erga Latinos Grxcofque in eadem infula Laurent ia nx legit P. Petrus Ambarachius feu
difciplina, a concilio, ut credere par eft, tra­ de Bcnedi&is Maronita focietatis Jeftr presby­
dita intelligitur. Ex iifdem pariter litteris con­ ter. Vulgavjt illam Cl. Lamius in libro de eru­
flat , Simone Graecorum metropolita in ea­ dit. Apoft. pag. 299. edit. Florent. Patriarcham
dem infula e vivis fublato, Grxcos non ftatim iftum Jonam appellat idem Albericus inchron.
quidem , uti falfo aftcrit Lufinianus , Latino ad an. J2OJ. afleritque magno concilio interfaif·
archiepifcopo paruiftê; fed alterum fibi affum· fe , ac denique in patriarcham Alexandrinum
pfifle nomine Neophytum, quem uunen e fede afliunptiun fuiffe,

anno
CHRISTI

anno
CHRISTI

- É3* BRISTOLIENSE CONCILIUM IN ANGLIA
Quo principes conjurationis reos Guala A. S. L. anathemati devovet,
atnno 1216. habitam.

Ex annal. faveri. in banc annant.

■
Vi|.
kuuinONK.
BuLadtaac
*“*

T>Oft coronationem Henrici III. Gualo lega-C
< tus concilium celebravit apud Bryftoll , in
feftivitate S. Martini , in quo coegit XI. epifcopos Anglix & Wallix, qui prxfenres erant,
& alios pnxlatos inferioris ordinis fcilicct, &

rant Henrico regi fidelitatem jurare. Walliam
totam interdixit, quia cum baronibus tenuit ,
& ipfos barones cum omnibus complicibus luis
excommunicavit, in qua pofitus eft Ludovicus
(Gallix regis filiuSj in capite-

comites dc barones , ac milites, qui convene-

GENUENSE

CQN CILIUM

In que^ dc mandandis execution! decretis concilii Lateranenfis IV ££t’cur.

Anno 1216. habitam.
n.^

T TOe anno 1216. concilium Genux conve-D f ibat, canonici/, prapofitir,arcbiprerbyterii, facuΠ nit, quod eruditos hucufque latuit, nunc dotiba/, & clerici/de Jam* fi arcbteplfcopata conci­
vero beneficio d. editoris Rer. Italic, tom. VI.
ΙHum
/am per tree
tret die/
diet celebravit, exponendo
exponendo ea,iigax
ea,^ax
col. 410. ex Ogerii Panis continuatione anna- ad
Inad Lateraxenfe
Lateraaenfe conciltum
conditam per
per domitum
domitum paôavr
psinuiPjniium Genuenfium Caffari in apertam lucem pro- nocentnm traflata & ordinata fiieraat, r» ytHxt
di i r. Ira enim author ille ad hunc annum .* Die concilii/ malti bontine/, Û* maliere/ m nomine DoVI. a^rtiit Orbo ( Genuenfis ) archicpiftopx/ cam ttint ad honorem S. Sepulcri crucem ceperant. w.
atlbigaaeifi,
Bramateifi epifcopi/ , & maltis obbaα

SYNODUS

A Q.U I L E J E N S I S.

Anno Chri^ 1216. in Quadragefima cc’ebrata.
Volchero Patriarcha pro caufa ComitisEfuit. In ea lis extinda, dc Come» ab excomGoritix excommunicari, quod Farram pa- municatione abfolutus, ut refert Palladius par.
gum depopulatus effet.* cui Synodo diam raForojulien. lib. 5.

A

tavinns Antilles Jordanus Mal ira verius inter-

CON

r

«o»7

CONCIL. MELOOUNF.NSE.

weœra

«îPiïiæ
1·· IWUr·

ιοΜ

Æ <89»β>«β> o <ng>
CONCILIUM
iiCi ”.
obiit

*

’ P»T»O

MELODUNENSE,

SlKMUIl

Λ XC H 1 ·» I s co r o

aim.

& fuflragancis celebratum anno MCCXVI.

■*»' H.

Udavicu/ Philippe Augufii regit Francorum fi. /
Hut , rex deledhu ab Angbt, qui a Jmsm^
III. Ut friar mutuo pecuniam non furpti
r*X* /*· dç/nvraw, i» Anglia* Armatu/ irrupit.
ultra 40. folidol.
Ȯrrr id tplit hmocentiut pontifex. quod & frdi
apoftolica vefligali/ effet Aoglia , èr ZftmtM,/ rex
i“” militia mwt» dediffet .· f4M/ fw/ fecerant ,
Statuimus « ne prior, nifi conventua·
quatuor anxorum indutut tx reenti Latcr.;ncxfis lis, ultra fummam quadraginta iolidotmcilii decreto fp/Mtrl. Excommunicatur igitur mm, ab aliquo, fine licentia abbatis
'Ludovicut a GuaIo* legato. Pblippuj rex , cum
fui, vel epifeopi fui, fi remotus fuerit
religtofe fcrvare vellet paflas indue™ cx* Joanabbas, mutuo pecuniam accipiat: quod
”* ”i‘ > 1*· tamen '·’ jape violaverat , adeo
ludovicu* filium non adjuvit, ut »» tx* acpro- fi forte fecerit , abjiciatur a prioratu ,
ccrti qui fccuti ipfum ernnt , bonorum omnium-, nec denuo valeat prioratum adipifei ,
publicatione animadverterit. At nq fie quidem ft-ü quoufaue per concilium provinciale fue­
potuit, quin effet pontifia fufpcghu·. qui cum rit reftitutus.
vibemtntiffimAi tA de rc litterat ed Petrum Scnomnft* archiepifcopum ejufjxe fieffragtrno/ dedifIV. Vt frior nullatu pccunicm actifiot
ftt ; » coa&a Mei/duni Synôdo, rege* culpo va.
a Judxo.
tore pronunciarunt. Hoc rent* Gallicarum An.
gharumque fcriptorti , ac proferti* Guillelmns
Armoricm.
Eidem pense fubjaceat Prior , qui

L

quamcumque fummam pccunix recepe­
rit a Judseo.

CONSTITUTIONES
CONCJLJO

EX

Petri archiepifcopi Senoncnfis.

V.
C

Ut abbatet, prioret, é'c. gi.otanmt
computent tn capitulo.

TITULf CAPITULORUM.

Statuimus Ut abbates, priores, & alii
r. Ut advocati jurent de calumnia.
obedientiarii, de fingulis proventibus ÔC
2. De eo qui per annum & diem i» excommxni.
reditibus & expenfis computent fingu­
cotione publico fuerit.
■*
lis annis diligenter in capitulo. Et ut
3. Ut Prior mutuo pecuniam non fumat ultro 40.
flatus tam abbatiarum quam priora­
folido/ .
tuum a clauftralibus cognofcatur, com­
4. Ut prior nullam pecuniam accipiat o Judao.
j. Ut abbot e i, priore/, Uc. quotannit computent putus in feriptis redigatur , ita quod
iu capitulo.
conventus penes fe retineat unum feti6. Ut abbot pecuniam mutuo uou accipiat ultra ^ptum, & abbas aliud.
fummam ub epifeopo ίαΛΛ/Λ„.
•J. De vilibus C calceamenti/ abbatum & alioVI. Ve abba/ pecuniam mutuo non accipiat
rum riltgiojutum.

ultro fummam ab epifeopo taxatam.

C

A

P

U

T

I

Nullus abbas mutuo recipiat pecu­
niam, fine capituli fui, vel majoris &
fanioris partis conventus licentia, ultra
Tatuimus ut advocati jurent de ca­ fummam ab epifeopo fuo taxandam fe­
lumnia de cetero, in caulis tam in­ cundum monaflerii facilitates: qui con­
choatis quam inchoandis, aut non ad*tra fecerit. per epifeupum fuum punia­
mittantur ad eas tradandas.
mur.

I.

Ut advocati turent de calumnia.

S

II. Dc

»0 qui per annum ir diem in cxcata·

municuttonc publica fuerit.

Si aljquis per annum & diem excommunicationem publicam (uftinuerit,
compellatur poteilas fxculatis , ut cxcommunicatum ad unitatem ecclefix per
fuam potcftatem venire compellat, mit­
tendo marium in ipfixm & res ejus.

VII.

De vcflibut ie calceanuntis abbatum
& aliorum rcligiojbrum.

Prxeipimus’ abbatibus & aliis reli­
giofis , ut ipfis vefiibus & calceamentis
ordini fuo congruentibus utantur. Et fi
abbates in his obfervandis feu corrigen­
dis fuerint negl'gentçs , per epifeopos
fuos puniantur.

AD

·

AD CONCILIUM MELODUNENSE.

ιοί,

·§·$> ο

10,0

*» O*egk<k«!S?!»«e9»«e8>'^

®* AD CONCILIUM MELODUNENSE
In quo Philippi Galli a rum regts caufa difcufta eft.
.Anno J 116. babitum .

COLLECTORIS

ANIMADVERSIONES.

Es Mani T TUic Melodunenfi concilio interfuiffe S.Ty-Ato, fecunda eft. Fx hoc vero colligo m hoc
fcippLT.il X J, rienfem archiepifcopum ab Innocentio III.
pariter concilio de iubiidioTcrrz faikli feren-

p*.**<’

miftum ad agendum cum rege, fcribit Gervafius

do egifle patres. Quip & excommunicationi dc-

abbas Pnemonftratenfis in fua ad Innocentium
votos eos omnes Gallos, qui cum Ludovico
III. epiftola , qu» in codice eius epiftolarum
Galliarum ,regis Alio in Angliam tranfierant ,
aP. Hugone Vet. Monum.tona. I. pag.j. vulga- de quibus in ea cpiftola Gervafius.

5»o‘n'p'

'

CONCILIUM INCERTI

LOCI

fed in Hifpania poft annum MCCXV. celebratum.'

Ex Aff. etckfia

ente anne/ quadringento/ exarato.

Observatio

Pr

æ v i a.

Ii»s tonciliem <» membrana ecclefia Belvacenfit ante annet quad'ingintoi exarata drlcnpfimui , in fea nec It­
ent concilii , nec annet configinntur . Celebratum entem fniffc pofi conchem Latu anene /K fab Innocentio III.
ex tpfiui IcBione facile emitur. D< loco rei non ita cimfi.it . Jf.ium tm-n in H paeta p.»ra pervadent . Nam
primo Cenaee R7. viat . dnoi in eadem ecclefia curam animaram pro ιηαιυιιΡ baler? , qued vitiuin , inquit , in
partibus Hifpam* plurimum inolevit . Secando canon: j. 19. ty >0 rcfptvt .Ma mot qui 1» Hfpania ilht ter»- .
foribui-plurimum vgelant. Tertio fuper dorjo membranee bac verba legemur : Ifti debent przvlie capitulo, it>bas Ceilr-novz , abbas S.monnenfu n.gri ordtnis , abbai de Meira , abbas de Catracedo Ciilercicniu apud
Villam-Fiancet» in feflo S. Martinf. Qux Monafieria fita funt m Gailicia.

Bin perfonatibus aut dignitatibus ad ordinem
quem ipla requirit , dignitas, per ipfius fubtrattionem afeendere compellantur . De prioribus
& abbatibus, reftoribus vel prxlatis.eccleharum
parochialium diftrifte & expreile przcipimus ,
diftr&e pnecipimus , ut contra illos qui ime
difpenfatione domini Papz poft generale con­
ut per archiepiicopos vel archid-aconos, iecuncilium plura recepemnt beneficia habentia cu­ dum quod ordinationum' fc obtulerint tempo­
ra , per fubtraftionem beneficiorum ad facerdoram animarum; vel unum cum ante concilium
tium afeendere compellantur. Quod fi impedihaberet fimile, fic contra illos qui fine apofto. lica difpenfatione plures dignitates vel perfona­
mentum tale quifquam objecerit quod purgari
tus poft concilium receperunt, vel unum cum poftit, donec illud i'a purgare curaverit quod
ante concilium alium perfonatum vel dignita­
promoveri valeat, a beneficio mihilpminus fuftem fuiflent adepti ; nec non & contra illos pendatur omnino.
qui in conferendo primo beneficio , perfonatu'-'
III.
vel dignitate, recepto fecundo, negligemesfuePnecipimus ne quis promoveatur in fubdia- Ordine* no·
rint, fecundum ftatuta generalis concilii proce­
conum, diaconum, vc) presbyterum , nifi ha
beat competens fecundum qualitatem terrz be,,ru
datur. Et quoniam qui taliter adeptus eft be­
neficia , quibus cura animarum eft annexa, feu
neficium ecclefiafticuin , vel faltem futficiens
perfonatus vel dignitates, ipfo jure ex conftipatrimonium, ad cujus quafi titulum ordina­
1
tutione ipfius concilii privatus eft primo , . &
tur. Et qui aliter ordinaverit, competenter pro­
non fine culpa iacrilegii Quod fuum non eft ,
videat eidem in neceftariis, vel a. reprzlentatofpirituale beneficium de fafto detinere pnefure ipfius ordinato faciat provideri , donec ei
mit; fi poftquam monitus fuerit, vel ad ipfum
competens beneficium fuerit aftignatum . Con· NVqUt itxg.
hujus conftitutionis notitia pervenerit, fponta-Dftitutiopcs quoque de indignis nequaquam pro- C"» ■
ncus eidem non ceflerit, ic eamdem cefnonem
movendis ad ordines five ad beneficia, fub in·
non declaraverit , excommunicationis vinculo' terminatione damnationis zternz przcjpimus
fit adftriftus.
amodo diftriâius obfervan poft pernam fuper
hoc in generali concilio conftitutam. AdncienII.
Reddentia
Adjicimus quoque ut juxta ftafutum generates ut qui illegitimi perfonatus aut dignitates
in bentfeMs ]js concilii , fi quis parochialem habet ecclehaâenus habere prcfumpferunt, vel przfumpfefiam, in ipfa perfonaliter deierviat in officio
rint in futurum , difprnfatione canonica non
quod requirit in ecclefia, aut privetur eadem
obtenta, cifdem lint ipfo jure privati.
fecundum ftatuta generalis concilii, & pnecipi­
mus quod alii conferatur, nifi fuerit przbenDiftri&e pnecipimus ut per omnes ecclefias CorffT*1 “·
in prreipuis foiemnj ratibus excommunicentur
ib
das aut dignitati annexa, & tunc io ea perpe­
tuus vicarius ftatuatur , & qui conftituti funt
omnes illi qui io gradu prohibito fcienter m<CftxiL General. Tom. XXII.
Ztt

Conerabene- Z''\Uon<am per hominum malitiam facrz conrciurumpluftjtutioncs ftcrile$ funt penitus & inanes,
’ahtatem.
η,β eaJ
diligentia fecerit fruchiofas,

IV.

tri-

1091

CONCILIUM

fr-ideriôos

n.

1CÇ1

—“ trimorfa contrahere prcfumpferint, ,vel etiam Λ giofus quicquam proprium retineat, nec prefti-'
oiRCTt Pr*“'“’Pierunt »
'nfr* annum' dilpemaiio- monia habeat, ‘‘nec annuo ceniu vei
vel quolibet οή?κίι
,tl<. nem obtinuerint, ex tunc vero excommunica­ Adrcndationis genere ad tempus vel.în pcrpe- ,.,<a
tionis fententia fe noverint innodatos. Interim tuum prioratus, vcl ecclefias, domos, terram
. autem a cnmali copula cifdem praecipimus ab- eut viueas, feu quafcumqne polfafiones ab ecftincrc . Qui vero clandeftinum contraxerint clefia iua vcl aliunde de cetero recipiat , vel
«matrimonium excommunicentur, fle' donec di jara receptas detinere prsfumat.f
legitimo contraftu perfonanun ecclefia confu­
XI.
ra.
tent , a ledo (eparemut.
Cum juftitia fircularis flagrante maleficio in
V.
furto, rapina vcl homicidio,' vel ïapto multeDctm· *
Prxcipimns ut tam Judai quam Sar-tceni ad rure, vcl cudendo falfiun monetarii clericum
J
folvendum ecclefiis decimas fic oblationes debi- comprehenderit , non ut vindiâam in ipfum
>»>m* foi- tas pro terris ct domibus , dt aliis poftefttoni- exerceat, fed ut eurndem reddat ecclefiaftico
vend».
^UJ
fpfa a Chriftianis quocumque m»
judici, & cum ita captum reddat'ecclefiaftico
do devenerint, pet diftrt&toncm icclefiafticam judici, nifi manifefte cxceflerit tradando ca·
B' ptum enormiter, nullam ex hoc psrnam incur­
compellantur.
VI
rat : & qui fuerit fic deprehenfus, canonice pu­
Qjoniam fcortum videtui ecclefia & quafi niatur. Maleficip autem non flagrante, fi jufti­
ζ’οίτο in un*k
«elrfu curat viris pluribus expofita, in qua plures clerici pro
tia fzcularis clericum ceperit abfque mandato
umtrarum
indivifo curam libi vindicant animarum .· fic hoc ecçlefiaftici judicis, reus habeatur .
vitium non fine giavi periculo in panibus HÎI'XII.
panrat plurimum inolevit, fidentis approbatio·
Ne clerici in opprobrium & odium ecclefia;
ne concilii ihtuimus, ut illis ecclefiis in quibus ca crimina impune committant pro quibus laiplures funt defici , unus principaliter curam ci pernam incurrerent capitalem : praecipimus ut
habeat animarum, fit aliis ipfi in divinis fer vi­ clericus qui in furto, vcl criminefalfi, rapina,
tiis, fic aliis neceiTariis coadjutorcs cxiihnt: fic homicidio, raptu mulierum, vcl cudendo falÎ[ui curam habuerit , oblationes confc iTionum fam monetam, vel in a|iiscriminibus, qusper­
ibi habeat , quatenus majora, ftfpeodia perci­ nam capitalem merentur, publice fuerit depre­
piat, qui plus nofeitur laoorare..
henfus, a tuis ordinibus publice degradetur. Si
VII.
,fubd i aconits & infra, ab uno epifeopo,' fi diaSicut tn generali ftatutum eft concilio, prx- Q’conus a tribus epifeopis; fi facerdos in conci­
Sac'4fn«ma
]
lio
provinciali vel ante habito canonico nume- ’
fine prwio cipimus ne pro confccrationc ecclefiarum , bero tpifii porum : quatenus qui ecclefiaftica li­
coofitienda. nediftionibus abbatum, vd coram inftsllatiouibus, five pro ordinationibus clericorum , quif- bertate Hagitiofc abutitur , clericali privilegio
quam quocumque prxtextu aliquid exigere vel fit privatus.
kill.
Prwbend·
extorquere prxfiimat, clericis quoque pro cxfequiis, tricennaiibus , vcl annualibus mortuo­
Licet in Turonenfi concilia de multa provi- wndiridui
rum, bcuedrftionibtis nubentium fit fimilibuspe- de.itia fuerit inhibitum ne dividerentur pradxrn- d*·
cuniim non exigant vei extorqueant, nec di­ dx· in quibufdam tamen ecclefiis non in duas
lationes aut impedimenta fiaudulecter oppo­ tantum, fed in quatuor vel plurcs unam prae­
nant: fed ficut ftatuttm eft in concilio libere bendam contigit dividi fedtienes
nec folum
conferant ccdefiaftica facramcnta ; alioquin ab prebends vacantes di ridant u« hoc modo, fed
officto fufpendanrur. Laid quoque per epifco­ frequenter cum inter plurcs perfonas pauciores
pum loci compellantur obtentam in talibus praebende dividuntur, & non vacantes partienpi.im fic laudabilem confuetudinem obfervare. _.
, dx conceduntur ciidcm , quod quia contru juVIII.
1u ftitiam, decorem quoque & honeftatcm ecck- Capitd* r»·
Qyomam monafteri. multiplici correSione &. fiarum fieri dinofcicur ; diftnâius inhibemus ,
Miinmo- lefutmatione indigent , praecipimus, fecundumi
ne fiant de cetero pectendarum feftiooes,- fed
nunioirrtu ^orrrlrn generalis concilii , ut tam monacho- cum ex tali fe&ione aliqua portio vacaverit ,
UitJ* ctic- rurn quam canonicorum regularium generaliai
in alicujus perfeâionis tranfeu complementum:
bnnda.
capitula fiant , ipfius conftirutionis tenore ini & quod de canonicis ftatuimus, de portionibus
omnibus oblervato, qui talis eft : fice.
prxeipimus obfervandum. Promiftiones quoque
Adjicientes prxfentis auftoritate concilii, ne vi­ de non vacantibus partiendis irritas efle cenfcri reiigiofi fine confenfu fui diœcefani epifeopiI mus: ftatuentes quod fi contra iftam conftitupoiletTiones monafteriorum vendant, vcl inebar- tiooem venire priefumpferint, donec afedeapotent , five concedant ad vitam hominis , aut ftulica abfolutionis beneficium obtinuerint , a
permutent, aut infeudent, aut quocumque mo­ collatione prxbcndarum fint ipfo jure fufpcnfi.
XIV.
do alienent . Quod qpi facere pnefumpferit ,
w
, ,per fuumepiQuoniam a perfonis ecclefiafticis propter fer- Baneficnt
ab adm niftratione qua fungitur,
■M fervieBfcopum amoveatur in perpetuum. Et qui fic £ vitia divini cultus aftignata funt benefici., &
obtinuerit, care.at fie obtenus.
propter mulierum irregularitates multx cccleprifix divinorum officiorum detrimentum patiun- vandi
«edi-­
IX.
Qyoniam viri reiigiofi ad fscularia qua; di- tur, ftatuimus, ut qui propter irregularitatem,
Simplicity*
quam non fine culpa fua incurrerunt in ccclemonachi* -ο- miferunt converri non debent, diftrifte prohi­
bemus , ne in frenis, fdlis , aut peftoralibtu liis propriis fua explere non poffunt officia ; a
aut calcaribus fatcularia deferant ornamenta , perceptione beneficiorum fuorum orirentur ,
fed frenis , peâora'.ibus fic calcaribus utantur quamdiu tali impedimenti durante fuis ecckfiis
fimplicibus, uon habentibus ornamentum in co­ non poterunt defers tre , nifi fuper hoc cum
rio, fit fdUs Aut albas vd nigras habeant, vel ipfis canonice fuerit difpcnfatum.
XV.
funplices abfque colore.
Diflrifte prxeipimus quatenus in omnibus ecCum omnino fit illicitum rdigiofis habere clefiis parochialibus, in quibus infra terminum vkkBdam.
ΙΙΚΜιΛμ
p.eiuUn.·· preptium, ciftriftms inhibemus, ne quis rdi- a jute prafixum ab illis ad quos pertinet ditecefa-

SSS9MMI

>οή

lMÎ*Ï^ÎTlüS

INCERTI

LOCI.

^mgwtu.· IO94

■"
■ " cefano non fuerit cilricus przfentatus ad cu-Atur, confugientes ad ecclefias compedibus aut’
j per tubtra- otRiFri
CHRKn r’m an’m*rurn> ‘P*® diecefanus' in eadem ec- vinculis tn "ipfis ecclefiis aftringentes
’
ckiia clericum ir.ftuuat, nec ipfam parochiam âionem vidualium ad exeundum compellentes,
ulterius viduam remanere permittat, ficut ilafive per Mauros aut excommunicatos Chriiliatutum eft in concilio^nerali.
f
nos ab ecclefiis extrahentes : prrfentis audontate concilii duximus ftatuendum , ut omnes
Cum canonicos fit alios clericos conventua- qui talia commiferint , excommunicat! denun­
liutn eecleharuin fervitiis deputatos omnino non' tientur , ufque ad faiisfadionem condignam .
deceat, quod ajiis divitiis inlervicntibus officiis,. Qui vero per Mauros ab ecclefia extraxerint,
alii per ipfa* ecclefias vel clauftrum procefiionis fic condigne fatisfaciant, fic facrilegii pernam exdeambulent in habitu fieculari , ne id fiat de
L Mauros
____ Γ.λ.
, .. ecclefiz S.'
felvant, &
illos , per quos
Dei
<
cetero diftridius.prohibcmtis.- ftatuentes pcenatn przdidum dedecus fic injuriam intulerunt, ectranfgreffoxibus, ut per tres dies canonica por-défis violate fervituti fubjiciant , vel ipfi redtione priventur.
" dant valorem vel pretium eorumdem, fi ablo-.
XVII.
-lut ion is beneficium voluerint obtinere.
P«a«iiiiriia
Diftriâius inhibemus ne aliqui regulare*, five
p,u»bh». religiofi, vel clerici fsculares in przjudtcium
XX.
parochialium ecdefiarum aliquod padum fa­
Conftitutionem Domini AjjxandM «d me- Exœnvnuniciant , propter quod alieni parochiani ipfis fol- meriam reducentes, & caufam neceflariam havant decimas , vel apud quos eligant fepultu- bentes eidem adjicere conftituto, praecipimus , r,‘ ,e"^’
ram; denunciators tale paâum initum ipfe ju­
ut fingulis diebus dominicis facerdotes «com­
re fit inane.* fic quidquid occafione hujus paâi municatos denuncient omnes illos, qui mittent,
percipiunt, 'ecclefi* paror I: i j Ii reftituere com­ aut deferent, aut deducent*, aut vendent per
pellantur.
fe vel per alios Mauris vel aliis ex parte MauXVIII.
rorum arma, ferrum , lignamina , navium inArchiprciby- Cum archipre^ytcratus fpiritualem jurifdi-ftrumenta, panem, bdlias, vel animalia adeo*
i«mu> * ad diooem habeant ; diftriâe prohibemus ne armedendum, vel ad colendum , vel ad equitanequitan­
chipresbyteratus fub aliqua penfione ad termi- dum. Et hanc fententiam facerdotes diftriâius
rtndu».
num alicui concedatur.
obfervent ufque ad fatisfadionetn condignam .
XIX.
Omnes auonue Chriftiani tam milites quam alii
I” ^8urara «cdefiaftic» libertatis Dominus qui fe ad Mauros tranftulerunt ad faciendam
^Τ^^ΐη veteri teftamento civitates refugii digoofeitur guerram Chriftianis, excommunicati denuncien.
ordinaflê, & quoniam ecdefiarum immunitatem tur, nec fine auâontate fedis apoftolicc aliqua­
quidam aufu temerario infringere non veren- tenus-abfolvantur .

mtwanwsMiauaeseMaeiseiMiwimiMignsMiaiBausieaiB

V

ET

A

I

EPISTOLÆ

HONORII P A P Æ IIL
Onorius ll!. cutCencii nomen fuerat, Ro-Drum monachorum ordines biennio ante mortem norum nd»
- --- confirmavit,
.
_
nt ex clariflima gente Sabella prognatus
lincti
rrancifci
adverlusTureas
& firmantur
erat, ex camerario fanda Romana: ecclefia: Saracenos exercitum confcripfit, cumque comi­
tatu cardinalisCoIumnz , aÇorumquc principum
. Hrvxriu» anno Dom. 1116. xv. Kalendas Augufli alterulis ft ro die poft obitum Innocentii fub imperio Fri- fit regum militibus ftipatum in Afiam tranimifit
. Poft reftauratas fandorum Laurentii fit BiHe*
ua«.',papi Serici H. in pontificem Romanum eledus dt
Revelatione S. Petri, ut vulgo credebatur , in- bianc ecclefias obiit menfe Martio anno Do­
ftrudus, publice futurum przdicebat, civitatem mini 1127. cum, ait Urfpergenfis, decem an­
fandam Jerufalem brevi recuperatum iri . Quo nis fit odo menfibus ecclefiz Romanz przfcdidet. Sepultus eft in bafilica fandr Maria
rumore, ait Urfpergenfis, plurimi Romanorum
dc Germanorum excitati, crucem contra Saramajoris.
_
ernos fumpferunt. Robertum Petri filium, Orientis , Fridericum II. Occidentis, imperatores co- H ONORII
P A P Æ
III
WM», ronavitr qui immemor accepti beneficii, contra
jus fic equitatem ditionem pontificiam vexavit
FnderK« profeâufque Roma in Apuliam, ut ait TrithcœÎU* 10 c*lr<3e’co > cum «nag°° fuorum exercitu ad Hm icum III. Ancli λ Regem
multa ibi bella commifit , omnemque terram
Eum ad Chriftiane vivendum hortatur
cum Sicilia fuo imperio (ubjugavit, plurimifque
ibidem ioterfeâis, reliquos fuo dominio coegit
Jfewrnu wgr ^fagltnen.
- — lin -·
fubjedos . Ob quam caufam ab Honorio
<amr.
excommunicatus, Joannis Hierofolymitani regit
Um’te tanquam ecclefiz Romane filium
(quem· ad Urbem delatumhonorificemiflimecxfpecialem (incero diligentes afledu , cupia­
Abfolvtar. ceperat) interceflsone, ea lege abfolutus fic ecmus uc apud Deum fic homines ptofteias fadefuB reconciliatus eft, ut res ablatas reftituepientia fit ztate.· libenter falubribus monitis pneret, fic ad recuperationem terne fandz fe cum
f-rikMwuM^freitu fuo conferret. Praedicatorum ficMino- munitnu*, qu* tanto altius cordi tuo debent
4f
Gmrra/. Com/. Tom. XXII.
Zs* *
infi­

H

C

Γ

t

ÎO9J

H O N O R I I

PP.

E ? I S T O L Æ.

III.

1096

infigi, quanto ex^majori noftrz mentis affeôio-A rata, cum ad nos danfor fuper his afeenderit.
Λ
n ut diffunulationi ampfiusnon iii locus,'dignum *^0
ANNO ne procedunt . Qyia
igitur timor Domini eft
Christi fan, vit<> qui fe potatos a peccato pmervans, duximus ex .officii noftri debito defeendere, ut c”
*"*’ erudit ad ialutem , przftantque .fiduciam forti* hzc an ita fini , vel aliter, videamus. Quo­
tudinü, quos afficit, reddit ab hoflibus mentis circa (fraternitati vcftrac per apoftolica feri­
& corporis tuitiores .· ferenitatem regiam mo­ pta mandamus , quatenus inquifita fuper his
nemus & hortamur attente , quatenus ab ado­ & cognita folicite veritate ? quae inveneritis ,
lescent ia tua timori Domini afluefcens, in eos veftris fideliter inclufis figHlis, ad noftram pra>tepeas te inftanter ; teque a vitiis continens , fentiam remittatis: ut, authoreDeo, quodfu­
virtutibus imbui fatigas ftudiofe , fponfamque per boc faciendum fuerit, ftatuamus/·
Chrifti ecclefiam, & miniftros ipfius, in quibus
Datum Viterbii : pontificatus noftri anno
idem honorari & fpemi fe atterit, humditcrve- quarto ,
.
r
nereris.· ut de gratia in gratiam, & de virtute
proficiens in virtutem, fubjedum tibi populum
III. AD ÀRCHIEPISC. COLONIENSEM ,
•
\
in pulchritudine pacis & requie opu^nta gu­
EIOSQ.ua SUFFRACANEOS.
'
bernes ; fit dies fuper dies regis adficiens Domi- B
nus annos multiplicer vit» tuz, tatidcmque de
terreno & tranfitorio te ad regnum ctrlcfte
Mandat ne advocatias ecclefiarum fuarum
provehat & zternum. Et quia mores iolent a
laicis conferri permittant.
convidu formari, familiares habere ftudeas pro­
vidos dc honeftos , qui falutem & honorem Honorius epifeopus fervus ferzorum Dei venerabi­
tuum fincire zelantes , ea tibi fideliter confulibus fratribus archieptfcopoCoior.senfi ac fuffralant , quz Deo dc hominibus debeant complagnntit cjA faint em & apoftolicam benediflto-

nem.

1J.

AD EPISCOPOS ANGLIÆ.

Um pletique advocati ecclefiarum, advoca­

C

tionis ofilequium convertentes in domina-;
tionis abufnm , ecclefiis ipfis opprimant fit af­
fligant, fraternitati veftrar per apoftolica feripta mandamus, quatenus ecclefias veftrarum
Honorius epifeopus , ficc. Saritbtrimjt & Elitnfi, &c. Cdiaceieon, humano amere ac mundano timo­
epifeopis , falutem, ficc.
re pcftpofitis, ab advocatorum vexationibus ta­
liter defendere ftndeatis, quod per ftudium ve­
Ta nobis in odore bonz opinionis fratrum ftrum a fuis poflint angnfttis relpirare, nofquc
& cooperatorum noftrorum convenit dele- folicitudinem veftram commendare merito de­
ilari , ut in pcftilcntibus vitia nen palpemus : beamus. Ad hxc fi quas advoi aries vacare con­
cum non deceat pro reverentia ordinis fuftinc- tigerit .expreffe inhibeatis ecclefiis ad quas fpe1e peccantes, quorum culpa tot eos dignosmor- iuut, ne illas conferre przfumant , fed fms
tibus facit . quot ad iubjedos perdition s ext n- curent ufibus applicare: illud diftrictiusinhiben­
pla tranimiirunt , qui- fola qux ptaviuttsexem­ tes, ne una ecclefia plures advocatos aftumat,
pla conlp>cu;nt, imitantur. Hinc eft quod cutn cum minifterium advocatorumhujufmodi, q ; >dde venerabili fratre noftro Dunclmcnii epifeopo ad ecclefiarum tranquillitatem nofeitur ludit
fzpius nub s mfinuau ftrflent qux ab epdcopa- provifum, ad vexationem iplarum per eorum
f ineukaris h honeflate nimium aitlonabau: tandem ' in uliirpationcs ronfle: ede convetium .
iiTui cLuno-conculcatis funibus chmons e/cita'i , u’ m,n
Datum Laterani Idibus Martii, pontificatus
r,bu’
pateremur, cum perditione multorum , quieke- Dnoftri anno quinto.
rc amplius m fuis crormitafibES epifeopum me­
moratum ; de quo infinuatio clamofii procellit, ·· G- C- Has notum epiftolit trei habet editio re­
quod pdlquim ibit ad officium pomificalepro­ fia : no, , piares edere cum fothmui, ahfl.n-mus
, ut ante admonuimus . Mu.rat dabunt it »ymotus , reusTTH^uinrs, hmonijr, adulteri, fa- confülto
na laus , Kxxviui , Λ aiu . O&odrcim exhibet Tociilegn , rapinr , perjurii, acdtl.spidationismul­ r.us V. hill.MKorum Franr. Non potlum tan«n qum
tiplicis eft efleûus: non. formidans clericos, or- trrs hic ■.•xhibe.’m » Callejon i Fonfeca editas in ope­
de primatu Toletano: qma & '|ufdem »r*umenci
phanos, ac viros religiofor opprimere , tvfla· re
nonnulla» anorum pontificum fupra e3idi , À nteritnenta decedentium imprdiie, regia jura, ccn- fanx (mit hr *4 e* probanda , qui in Latïtanenli
/. fententiam l ra * (cientiam dilecti filii nolit i Pardulphi )V. concito de caufa pnmue» Toletani ibidem ap­
Nor^ic culis elefti, muniit, ac cxccni.vtiniu- tati.
tione ligatus ingerere fe Divinis. Item etian
appellationibus non defeit ad Romanam eccle- IV. AD RODERICÜM TOLETANUM
fiatn ’nierpolitis , ftaiuta generalis con. Jri out
ARCH1EPISCOPUM·
obiervat , nunquam proponit populo verbum
Dei, lingua fc exemplo •.·ί·χ pravum iubdttisE
Dc primatu Toletano.
przbct exemplum, coram multis juravit quod
pacem, ipfe vi»en:e , Dimelmerfis erclrfunon
habebu . Conquerente fibi monacho quodam Honorius tpircoput fervet ftrvorum Dei , venera~
bili fratri noftro Roehrro arcbi.DifcopO ToUtO'
Dunelmenfi le a fervent-Hus fms ab ccc’efia
no, jalustm Ü apoltolicam bima;fl<onfm.
quadam fuifle cxrracltim, & ulque ad fanguim> eftiftionern pullatum : rrfpondit ei , quod
E ac Joanne Bracarmfi clerico procuratore
melius fadum fuiflet, G fervientes epifeopi mo­
venerabilis fratris noftri Bracarcr.fis archi<nachum peremiflent . Ipfe ir.luper apoftolicam
epifeopi m noftra przfentia conftitutis , idem
regulam, continentem quali’ debeat efle epifcopus, penitus calca.it in curd is. Nos ergo, procurator terminum tibi, fic przfato arefiiepine alien? culpz fimus anthnres, f: claufis ocu­ fcopo , ejufque capitulo , in caufa quz fuper
primatia inter te fic cofdcm vertitur, a felicis
lis lot fic tanta przdidi epifeop· trsnfcztr.userDe accufatione Richardi Dunelmenfis
epifeopi.

I

T

me-

1097

HCLNORII

PP.

1 [I.

EPI STOLÆ.

1908

■’
'memoriae Innoccitüo papa prxdeceflnre noftro i Datum Lateran. X. Kalcnd. Martii, pomi------- ------·
anno
CHHtvri PeremP<or’e aflignatum, & poftmodum appro- ficatus noftri anno I. *
. CHRISTI
«,,^T battun a nobis, proximum feftum omnium faudotum iqdelicet, petiit prorogari, dc dari fibi VI. AD RODER1CU1VÎ ARCHIEPISCOPUM .
ad prcduVendos telles inducias largiores, pio
T O L EtT ANUM.
eo, quod I.Guwriicanonicus Toletnnus, quem
procuratorem ad eorum prefentiam, quibus com*
iniffa fuit receptio teftium deftinaflis, judicatus
Primatui in Hifp*lenfem metropolim
fuit infufficiens ab eifdem. Nos igitur attenden­
conceditur. ·*>
tes, quod ipfi receptores teftium in inis litteris
teftabantur exprefle, quod idem prôcutator nc- Ihnoriut epifcopui fervut fervorum Dei venerabili
fratri arcMepifeppo Toletana falutem
ceflaria miniftravit, &* produdioni teftium mul­
tJ apofiolicam benediUionem.
torum interfuit, ac etiam prxftare, voluit fidentfloriatn cautionem, te rem ratam omnimodis
Poftolicz fedis benignitas provide penfsns
habiturum ; ipte vero archiepifcopus id acceptamerita fiinguloriim , iis., quos plus fervere Λ
• re non curam, reeufavit plurcs telles produces
te âb ipfis receptoribus requifitus: ejufdem pro­
in faa devotione jcognofcit, majorem epnfucvit
curatoris petitionem de fratrum noftrorumcon- gratiam exhibere.· ut non folum illos e devotis
filio'non duximus admittendam, tibi prxfentes devotiores efficiat, verum etiam illorum e*emlitteras in hujus rei teftimonium concedentes , pfo indevotos ad fui devotionem inducat. Hinc
x
nc occafione hujufmodi alicui polles in pofte- eft, quod attendentes nobilitatem ecclefias #To> rum difpendio fubjacere.
letanx. intuitu fpiritualis devotion s, ruam ad
apollolicam fedem habere dignofeitur ; volentes
V. AD ARCHIEPISC. ET CAPIT. facere gratiam fpecialem inHifpalenfi metropo­
Bracarbns.
li , ac ejus provincia : eidem ecclefix prrfenris
feripti privilegio jus concedimus pnmatfr.· fta·
De eodem argumento.
tuentes, ut cum przfata metropolis ad Chriftianorum manus Deo favente redierit, tu fra­
Uanoriut epifeoput fervut fervorum Dei, venera­ ter afehiepifeope , ac fucceflores tui, ea qux
bili fratri arcbiepifeopp, & dileUii filiit Capi­ fpedant ad primatis officium, exerceatis libere
tuli Brtcaretfj falutem Ü apofiolicam benedi- C in eadem. Adjicimus tamen ex conceflionr hu­
jufmodi, quam motu proprio fecimus nbi vel
iiionem.
ipfi ecclefix Toletanx nulluin omnino pizjudiham felicis memoris Innoc. papa prrde- cium generetur . Decernimus igitur, ut nulli
ceflbrc noftro lire inter venerabilem fra­ omnino hominum liceat hanc paginam noftrr
trem noftrum archicpifcopum Toletanum , conceffionis
fic
& conftitutionis infringere, vel ei
te, frater archiepifcope, fuper primatia folem- &c. Si qua igitur in futurum ecclcliaftica, frniter conteftata: vobis fuit peremptorius termi­
cularifve perfona hanc noftrx conceffionis ôr
nus -affignatus, quo cum rationibus fic defenfio- conftirutionis paginam fciens, contraeam, ficc.
nibus veftris procuratores idoneos ad fedem apoDatum Lateran. per manum Ranerii fanftx
ftolicam mitteretis. Nos autem habentes rata
Romans ecclefix vicecancellahi, Kal. Februa­
pnedi&a, vobis denuntiavimus, ne denuo expe- rii , Indiftione VI. Incarnationis Dominiez an­
âarctis citari , quia nifi compareretis termino no MCCXV1II. pontificatus vero domini Ho­
.
aflignato, tu frater archiepifcope per te, vel norii pïpx 111. anno II.
per fuff.ciemem procuratorem, vofque filii, ca­
pitulum per idoneos refponfales, nos nihilomi­ D O» H O N O R I I P A P Æ III.
nus procederemus in iplo negotio, quantum juAD PRÆLATOS Hl BERN IA·
flitia poftularet. Verum elapfo termino conftituto. poft expeâationem non modicam, corrv Arguit cot fipd pullulantem in fubditit btrefim
paruerunt dilefti filii magifter fcholarum , fic
tolerarent .
magifter Dominicus Bracarcnfis , veftras nobis
litteras prxfentantcs, quibus eos efle procurato­
Onorins epifeopus fervus fervorum Dei ve- Marten#
ncrabilibus fratribus archiepifeopis & cpi- A-wfo· to
res veftros in cayfa przdi&a, ita quod uterque
in folidum, apparebat. Sed quia, ut dicebant,
icopis & dileâis filiis- ceteris ecclcfiarum prznon attulerant depofirionem teftium, & alia latis & capitulis perHiberniam conftitutis, falu­
munimenta, dilationem cum inftantia poftulatem fir apollolicam benedi&ionem.
runt. Poftquam vero contra eos interlocuti fui­
Expeda. imus haftenus, expc&antes fi moni­
mus fuper dilatione petita , tandem indulgeri tis fle ftatutis concilii generalis, exculta Domi­
ecclefiz Bracarenfidilationem propter inftruftio- ni Sabaoth vinea floruiflet, fi Aaron virga turnem caufe, per auxilium reftirutionis in inte­ gentrbos gemmis erupîflet ia flores, & dilatatis
grum, pollularunt .· exhibentes iu.erhoc expar­ E foliis amygdala produxiflèt, fi geminaflient ma­
te veftra fpeciale mandatum . Nos autem dc la punira, & ficus produceretgroflos fuos quia
fratrum noftrorum confilio, ufque ad oftavas ficu prrcoquas anima fponll Jefiderat, & fponPenrecoftrt proxime futuras , per. reftitutionis fa diligit botros cypri. Sed ecce dolentes dici­
beneficium, ad id vobis terminum duximus in- mus! ante meflem feges effloruit, fic vinea fere
dulgeodum . per apollolicam vobis fententiam toia & ficus ac virga magis aruir, fic vindemia­
prccipiendo mandantes, quatenus fic inftrufti tor manum ad catcallum non revocat .· fed fic
compareatis in termino, quod caufa fuum for­ femper vindemiat, quod poll vindemiatores ra­
tin poffit c&âum : quia cum, ultra perempto- cemos aliquos colligere vix valemus. Namunufriiuq affignatum, diu fit in ipfius Toletani dif- quifque fere io viam fuam abiit , & ad fuam
pendiutn, ejufdem caufx deciboprotelata, tunc negotiationem revolat a regiis nuntiis damna­
profeâo Jn eo quantum poftulabit ratio proce-, biliter fe exculans. Jam quidam miniftri alta­
demus. i
ris ficut jumenta nou folum io ftercore com-

A

C

H

putre-

I

1099
HÔNORî! PP. III., EPISTOLÆ.
noo
putrekunt , fed peccatum, fuum velut Sodoma A dare, ad .quam ex nunc potenter accingimur,1 ■ jr contra dclides & remiflfos . Invigiletis autem
------ ——praedicant nec abfeondunt , fadi mina & Iaanno nutus peccatorum. Qtudam etiam Ecclefiarum propenfius ad hereticam pravitatem e veftis ^7^7”
α***5ΓΙ Praelati, qui gladios ancipites in manibiis aece- finibus, fi forfan irrepferit, penitus .exlirpan* *
perunt ad faciendam .vindidam te increpationes dam , quTa ferpit ut cancer, capita m Hydra
in populis , errantes non corrigunt , membra multiplicat, & ut draco ftellas de cado detraputrida non excidunt, a caulis oves eontagiofas" hit, & mulieri tendit infidtas , cupiens filiutn
*
Cx morbidas non excludunt, vulnus livorem &
quem concepit devorare. Ponar etiam unufquifplagam tumentem non ligant, nec curant, ne- que gladium fuper femur per medium callroque fovent oleo vel eiriplaftro : progter quod rum tranfiens de porta in 'portam, nec pateat
>
quia, cicatrix poputi non obducitur, (ikGalaad fr
—L proximo
— vel
*' amico,
—
—concilii
‘—:,;s
(rttri·,
qui: Λ
ftatutis
nqn cenfetur efte medicus vel'refina . Proinde vi
rAipeafis morum ν£1 yitae abjicit honeftatem,
in confilium fubditorum vçnire anima praelate- vel non obfervat in tonfura , veil ibus te aliis
rum ccnvincjtur, dum iidem proximorum vi- modçftiam clericalem. Praecaventes follicite, neJ '
tiis non refiilunt, ficquc maniis mulierum mi- beneficia conferatis indignis, mec quemquam per, feu
fcricordium parvulos fuos coquunt. Hi etiam Bnftttatis
L............ habere plyres peifonâtus
, >vu
^«.v-parobona fibi commifta diflipant & confumunt, dif- chiales
ecclefias.- habitas poft concilium gener#*
•pergunt fanduarii lapides in capite omnium Ie quibus cura fit animarum annexa, nifi forplatearum, indignos piomovent, pernitiofis fti-.. fan fuper hoc habeat indulgentiam fedis apopendra ecclefiaftica largiuntur, in fuis ecclefiis ftolicz fpecialem . AbbatesNigri ordinis
couventicqla de languinibus congregantes . Ta­ celebrare hoc anpo proviricialia concilia non
les utique non attendunt quod Di filios fuos omittant , prout exiftit In przfcripto concilio
palpans de fctla retrorfiim cecidit, & principes ftabilitum, & ut bonorum ftudium cominchda- populorum, quia non cohibebant Hebraeos ini­ re poftimus , & punire negligentiam perverfotiantes Bcelphegpr, tecum Madianiris in eorum rum, fuper hoc ab illis certiorari volumus &
oculis coeuntes, przcepto Dominifufpcufi funt mandamus. Sane ciim oltm vas aureum man­
M patibulo contra folem . Quia cum de manibus
na plenum Chrifti corpus deitatem continens
Prrlatorum negligentuim languis requiratur per­ przngurans , in arca foederis auro teda infra
euntium fubditorum, dum fortioribus inftat fortior landaSandorum fuerit collocatum ut munde in
cruciatus, fit durum judicium eis qui prefunt., loco venerabili fervaretur , dolemus plurimum
Clauftralcs quamplurimi qui fregerunt jugum, C & triftamur, quod in provinciis Sacerdotes fanruperunt vincula, quinetiatn ficut ftercus terre diones canonicas, immo divinum judiciumconjam contemptibiles funt effedi , .fe non corri­ temnentes , fimdam Euchariftiam incaute cugunt , fubditos non calligant , capitula juxta ftodiunt, te immunde ac indevote contredant,
concilii generalisftatutum non celebrant, ne in Juafi nec creatorem timeant vel recreatorem
iligant , aut. judicem omnium expavefeant ;
lucem prodeant opera tenebrarum & a lumine
aryuantur. Propter hxc fiquidem bxrefes inva- quamquam Apoftolus terribiliter comminetur
lefcunt, quia cum perpauci hodie murus meus deteriora illum mereri fupplicia, qui. filium Dei
vel columna ferrea fint prxlati, vix eft qui lie ., conculca veut, vel Sanguinem teftamenti polluopponat murum pro domo Domini afeendenti- -tum duxerft
duxerrt , aut Spiritui gratis contumeliam
bus ex adverfo : eo quod conficientia remordenfecerit, quam tranfgreflores legis Mofatcac, qui*
te, dum canes muti projedumin rana ramuu- mortis fententia pledebantur. Ne igitur de ce-'
propter
incuriam Sacerdotum in indevotos
culum in os habent, te fint quafi baculus arun- tero
l
. ,
dineus jam confractus , nec latratu nec baculo divina indignatio gravius exardefeat , diftride
aneant lupos d(lacerantesecclefiam, &inipfan praecipiendo mandamus, quatenus a Sacerdotiululatus validos emittentes . Cum igitur non D bus Éuchariftia in loco fingulari, mundo etiam
poflimus diiTimulare de cetero vel conniventi- & fignato femper honorifice collocata, devote
bus oculis pertranfire tantum cleri contagium ac
“ £J
fideliter
*,!
confervetur
f
. Sacerdos
e
J
vero quilibet
!,ît“
& populi chriftiani diferimen, quod procedit te frequenter doceat plebem fuam, ut cum ince­
proficit ex negligentia pnelatorum evacuantium lebratione miftarum elevatur hoftia faluta'is ,
per incuriam & torporem fandiones canonicas, te quilibet reverenter inclinet, idem faciens cum
ftatuta falubria concilii generalis, increpationis ipfam portat presbyter ad infirmum, quam in
fecurim comminantem excidium nunc radici­ decenti habitu fuperpofito mundo velamine fe­
bus mfruduofz arboris applicamus , confoflz rat & referat manifcfte & honorifice ante peficulnez cophinum ftercoris apponentes ante- dus cum omni reverentia & timore , femper
2nam maledidionis gladio feriatur , & areat, tamen lumine procedente t cum fit candor lu­
frudum non fecerit in futurum, quem jam cis rternz, ut ex hoc apud omnes fides te At·
diutius expedat . Quocirca univerfitati veftra: votio augeatur . Praelati autem hujus mandati
per apoftolica kripta mandamus te diftride prz- graviter punire non differant tranfgreftbres, fi &
ultiocipimus, quatenus prxteritam negligentiam no- ipfi
, divinam & noftram volunt cftuggere
w
vo ftudio redimentes, per follicitudinem gemi-E nem. Attendat igitur unufquifque ut fic man-natam fic przfati ftatuta concilii, te illa pre- datum noftrum juxta fufeeptum officium exefertim quz falutem refpiciunt animarum, dein- quatur, quod nemo coronam ejus accip;at, vri
ceps confervetis, te faciatis a veftris fubditis in-. de fuo loco ejus - candelabrum amoveri cooviolabiliter obfervari, quod poftitis exinde lau- tingat i fed potius coronari glori» te honore,
dem confequi , & zterna przmta «promereri, Datum Viterbii XIII. KaL Dec. Pontificatu*
nec quemquam veftrum pcenam oporteat formi- noftri anno IV.

CO K-

■

■ «

not
anno

CONSTITUT- SIMONIS EPISC. MIND.

er c o

n

s r i tu t i o n £ s f

1 lot

λ c t æ

IN ECCLESIA CATHEDR.ALI S. PETRI ET PAULI NOVÆ VILLÆ

Jaxta At^rumiam, par Situaient, Dii gratia tpifcopxtx Midnftitt, m fyxode ibidtm tmta

Anno mdccvj.
Sx MS. penrf job. cfifc. Xhgbireafa».

dominus Johances 4*aparo, presbyter A fris infra fuos decanatus
decanatus, ut de iis reficiendis
GUm
cardinalis ptuli S. Laurentii in Damafo, quoties expedit, ftarUam
ftarUamus.
Alfwr
Vdkim
iummi
pontificis dt domini
noftri Eugenii IIL
-----....
y j.
t ·. ρ,ι J. ^alus *° Hiberni* , in Synodo generali tenta
Ex Μ«ή *P«d Kcnanas in Midi*, anno gratis MCXII.
Tom.n.p*i· jnter alias falubres conftitutiones time dc ibidem
Curent infuper poenitentias canonicas, a no*
***■
faftas, ordinaverit, ur decedentibus chorepiicb- bis vel officialibus noftris impofitas delinquenti
pis, dc exiliorum, fedium. epifeopis in Hibernia ,· bus , debite , dc ea , qua decet, folcmnirarex
* in eorum locum eligerentur, dc (decederent ar- peragi, dc perimplcri in ecclefiis infra fuos li­
chipresbyteri a dkeceûnis conftiruendi, qui cle­ mites , quibus ipfi. cum presbyteris parochialiri dc picbts foficitudinem gerant infra fuos li­ bus inrerfxnt , tanquam tcftes, ut qua humili­
mites, dc ut eorum Cedes in totidem capita de- tate
__ dc
„ devotione
___ ____
poenitentic laboribus defuncanatuum ruraliumerigerentus; idcirco nos cpi-g&i funt, teftificarc poflint.
fcopus antediftus ejus ordinationi morem geren­
tes, ftatuimus dc ordinamus, prout fequitur.
V I I.
Item, ut in admiflioae ad officium , jura­
pneftent de fideli exeeutione fui of­
In. primis ut in ecclefiis Aehrumcnfi , Ko ficii. Item de inquirendo dc pnefcntando ponanufenfi, Slancnfi, Skryncnfi, Donnaclfache- bis dc officialibus noft^s nomina dc cognomina
ling, olim fedibus epifcopalibus in Midia, nunc omnium dc fingulorum infra fuos decanatus,
vero capitibus ruralium dccanatuum, archiprcs- Î)ui publice dc οοιοςκ defamati aut vehementer
bytert da futuro inftituendi , non folum per­ ufpeâi funt de aliquo crimine aut infamia,
petuam dc perfonakm refidentiam faciant in per auftoritatem noftram punieodidc corrigendi
iifdem ecclefiis ; serum etiam cleri dc populi
V I I i/
infra limita eorum dccanatuum foliciradineth C
gerant.
Item, nt capitula ruralia diligenter confervari facianr^er fe , aut per fuos nuncios, ia
Ut nullus in arcliipresbyterum ordinetur, praecipuis locis dccanatuum, de tribus fcpttmanifi uui presbyter fit , fub pcena amotionis a nis in tres tenenda, dt aliquando extraordina­
fuo officio.
rie ad voluntatem noftram, fi nobis vifum fue­
I î L
rit aliquid in iftis conventibus cum clero com­
municare .
Item quod vacante per mortem , aut aI X.
lk> quovis modo archiprcsbyteratos officio ,
eligendus eft per nos , aut fucceflbres no*
In hifce capitulis ipfi prtfint dc moderentur
flros fucccflor, quia jurifiii&ioxxcœ fuam a no­ tra&atus cleri de communibus negotiis decanabis haurit.
1f^tuum; iri iifdem etiam faciant mquifitionesfieI V.
ri de beneficiis vacantibus dc dc intrufis vi laica in beneficia . Curent infuper tranfcriptum
Item, ut archiprcsbyteri quotannis, dc fe* fieri ftatutorumprovincialium &diocefanorum,
pius , fi opus fuerit, pcrfonaliter vifitent fta- eaque in fingulis
Z.'.___capitulis
*
poft proximas fyno>
tum dc conditionem omnium ecdefiarum infra dos recitari
faciantCc
___
r____
____
citari faciant
exponi
dero
infra fuos
fisos decanatus,* dc, fi qua ecciefia reparatione limites, ne quis peccet in eadem per aliquem
indigeat, hortentur gregem dominicum ades- jpnetextum ipxjrantir;
'--’
-------admoneant etiam cura­
rum reparationem , afiiaque vifitaticois ad dos itores
, _______
_f______
animarum,f ut rpopulo
infra___
fuas_parochias
in proxima fynodo tranfinitti curent. Videant publicari faciant, dc exponi eas conftitutiones,
etiam an domus paftorum fficapellanorum fint F que ad plebem fpcftant dc pertinent.
farte teta; corruptelas moram in populo re*0
formare ftudeant, dc fi quas abftergere nequeant,
X.
ad fynodum dueccfenam referant, ut de iis
emendandis cum confilio ckri deliberari poflit.
Prohibemus archipresbytcris probtnoocm tcftamentorum, traftationem caularum matrimo*
V.
Dialium, caufas fimonis, & omnes caufas cri­
minales, qusc deprivatiocem cleri , & amiffioIsem , ut procurem fidele tranfcriptum ad nem bénéficia utn exigunt
mentum

noa ia fynodo tranfinitü de ftatu & conditioskfibrorum, vafixum, vcftimentoram, dtalionun ornamentorum dc fupeUcftilium in ccclo

X I.

Pnrtcrca decanis nirafibus diftriftius inhibe­
mus,

/

'1

no»

•

"TX™

CONSTITUTIONES

<>»♦

tS* mu*, ne in fuos fubjeâbs exxâiones vel tallias A aut .inobediente» fuerint , flc.dc hoc centiare—
·——------per (e vel per fuos exercere prafumat .
poterit per terte» fide dignos , a nobis aut fuoΑΝ«τ»
' cefloribujj noitns ab officio iuo fufpcndxntur, ,,u
C^*(f.r s
XII.
. donec mores emendaverint. >»
?

S»

Quod fi in p^rmiflîs négligentes aut remifli

C O N C 1 L I UM S A L I
Ab Ebïakaxdo.

Ü^R G ENSE

i
·
A rqh i ep isçopo celebratum.

ÇYnodum Epifcoporum in fût metropoli col- B diti»··» fa dvitntit intertffe mm poterat : fed
O legit Eberhardui Archiep.· Stlisburgenfis, . Propofitit* , Decami*, fcbolaftien* nujfri/ £<ubi de placitis Concilii Romani nuper habiti clfa pro ft *ifit. Jh ψ* Concilio Prnlati μμμdeliberatio Tufcept* : de fubfidio pro defenden- farior** totius provincinamtamaciter alfeutts λ
da Palsrftina, dp quo Rom» decretum fupra», do*i* fiMropolitnno fit* txco***ûtoit ;
■ uti facer ordo
de fuis
fuis pr
proventibus
o de
_____ vicefimam faentin* D. honorius P. JU. cofasiuvii, Ita
in triennium conferret. Honorius in Chionico ibi. Honorius die j$. Kàl. AugulH anni »iid.
ad an. 1116. ita fcribit : Ceaci/uuw provinciale Pontificatum Romanum irgreflus pro lunocen*
a do*i* Eberhardt Solzburcb celebrat* : t* r«- tio recens demortuo : quod argumento eft,
ttrfarunt Patoyteqfis , Fnfinteifis
Curceifis, Synodum Salzbiirgenfem lub id tempus iniii'
Cbfinefa Epifeopi. Ratifpanfas veto propter fe- tutam effe.

Ex Harftü
German ia
facratan. t.
***

,

~td&k
«âQk <«â$k
«âfik
•RK?* «âfiL ^9fik ·φ0ΐ*.
10θτ «*9Qk «fiQk
TQGr* «i£tâk *»3
qI· «£)Qk
Tÿçr* dfifik iMMSkQk
τβοΓφ*

In Constitutiones Ricardi Episccpi Saxum
Animadversio.

A

Viris dofli, dûdum animadverfasn eft in Conftitutionce Satum totas refufaa.efie Ox ftinrriooet Richard i EpiLopi Dnnehrenfû, non fen fu tantummodo led verbis iifdem repetitis. Ea petfuafis αρί&οΜ Cotferitus fu| ervacaneum duatt Du-

neltnenft Concilium, “> quo Conftnatioua ille Epifeopi Dunelmenfa recepta funt, in Colletione Conciliorum infrrre , fata

haben, LeHores de re tota brevi adnotatiooe feciffe ormoirs . plec fane ill* falfus eft, nam eeo inllituta inter utrafque.
proifus collatione, ambas inter fe conrruetc .comptri \ noo-tamen in omnibus conveniunt ,· cum paacula nonnulla repere;im
in Dunelm-nti, qua in Confttrutionibus Saturn releâa |nr. Qpod cum animadverterim conidium ineundum mini die atbttratua
lum o« his a'drtioHiBus LeAoees careant, & molefta repetitio evitaretur ; id vero ea ratione preftiti » ut textu Duoelmenhun»
- uterer *J emendanda» Conftinuiona Sarum mendis festentes. Additioaes vero U infimam PagcUc oram rejicerem.

vttxiyji

Bx Tom. II.
Oncil. BritannùtHenr.
Spelmaam

P»S ·*»-

*

CONSTITUTIONES
.

-

t»U

RICARDI

S A R ϋ M E P IS C O P1, CIRCA ANNUM

POORE,

r-.

UOMlNl MCCXV1I.

TITULI CAPITUM.

C 14. Nt loici lende biles confnetndines frangent
15. Ne Msfat vennlet fint, nec onerent je «mum*
1. Vt fiinfli fi* HÛiùfiri
Jtt* qxi fitlibns vtl tritnsulibns feterdotet.
fpfa·
j6. De beptifmo
efits tfftilu.
I. De irreguloritotihti de pùbtu epifeopus poteft
17. Fontes fob fern clnndentnr.
difpenfort .
18, De bnptsfttrio.
3· i^ueiiter trcbidiocoiu inftrittrt debent fectrdeig. De formn bnptitondi.
tis in fidt^ tf in ertieth/ fidei.
10. i^tod tbriftsonint nifi in nfsu nmn*ent«nao
4. Copitnhnn continens tstp^fitionem cetboiitxT) * taltfit non ronvertontnr.
fidei.
11. De pnrris cnfadiendis,
5. De munditin fnccrdotst* Î7 ciericorst*.
ii. De in^tifitione pntris pneri.
6. De jotsrtu osnevendit.
13. (fad poter debent odmitti nd levnndtt* pne~
7. De ptenn arebidiaconorn*, officinlin* , dcc«rn*.
nortt* negligentin*.
14. De feernment· Confirmationis.
8. De penn D futiJaDionc foenrinrse* fixer15· Ubi debeont audiri tonfejfaes mnlient*.
dotη*.
*6. {^esalittr ndmittendn fat purgationes define*,
9· De potnn tjnt qns pcilncrit filio* fpiritsto· E
torn*,
ic*.
17. SfaHter fe debeat gerere fncerdot in confefJO. De fnperbin fitondo , m ge/fa bobitnt &
Jim nndienda.
verbis, <jr indn*e*is clerietrn*.
38 pc mojoribui peccntis
II. De bone pods.
39. Ac facerdos revelet confeffient*.
J
De bofpitolitntf fervende.
30. Ne pomi Sentio injitngntnr fi* reftitutio*
>3· De nnmero fncrnmentornm
31. De dermis dandis
3t* De

1105

’Tï®
P. Ili.

RICARD!

Ef.

SARUM

nuptate If. IMP.
JOaN R. ANGU

..«Ji

«IO·

’ ζ- ΧΤΓΓΐ*· Λ
communicantium cum excommapi- H79- ^e beneficus magi.fins fcholarum provide»·---- r
CIRCA
ea*.’ ·...
· .___
di/. ‘
CII
ANNUM
«Mf
· ,
So. ^e reception* f..... beneficii.
GHRisn
CHR 1ST t JJ. De fokmni excommunication».
***'·

8l■ De idoneis prafentandis ad vacanda bene·
1»»».
34. Pt facramoûto Esahariftta.
JÎCM.
3$. De effieitu Eucbarifiia.
8*.
He
viri
àclcfiafiici
fidelitatem
Iaicis
pro■
3«.' Pt canem Miffit.
fint.
·
37· Pnod fingulit diebus ditatur pro defundlis,
DmÎmb3 .
83· De ecciefiarum patronis.
84, De flipendiss facerdotum.
. J8. Mfacerde/ ofcule/ur hoftifim.
85· Dc vicariis faciendis.
.« s
39· Λ’« Etecbariflia detur fecretius .
86. Pwd qmnei clerici beneficiate habeant prodi
40. Pt muratu Ktltfit·
aut coalituhoeus.
41. He bona ccclefia alienentur nifi in cefibusepntêffis.
87. D» fententia excommunicationis.
41. Pt defiîElibus fiupplendh de bonis dejundti, de
CAPUT I. (a)
pcna arcbidiaconi in hoc negligent is.
B
43· Λ eodem,
1. Ut fanili fint minifiri ecclcfia ■ Item, qui
44· Pe ecclefiis nd firmam tradendi/.
fufpepfi.
45· file ulli, rtligiqfi aliquem habeant ingreffiem
Jn poffieffionibut ccclefia , fine confienfu epifiopiUm nec rugatn nec maculam admittat ec- Muni ,»
defer.·
46· He pepfio in ecclefiis detur alitui , fine affenclefia gloriofa , non folum lavacro aqua: leni
btt i,1e Coufu neflro.
in verbo vitr mundata, fed etiam fanguine agni
......
/rteriMtr
incontaminati & immaculati Chrifti plenius ab- cu«» £>·
47. De capellanis extranea ordinationis.
48. He amoveantur idonei fiaccrdotes.
luta · non mediocriter gloriatur de mir.iftran, r™**"*'..
49· Pe pana incontinentium.
tium Gbi munditia & diipenfatorum fuorumina·,
··>». H.
5o‘. He prodicatores admittantur fine litteris epi­ duftria .
feopi.
Quibus fpecialiter praecipimus, quod in Levi.
“·
5 > · Do poena eorum qui aliquid dant vel accipiunt tico legitur : Sanili efiote , quoniam ego fantlus
pro fpsritualibeu.
fum . A quibus cum praecipue (anâitas exiga­
$1. He
.de inclqfi
inclufi alios «de notie in domo fua reci­ tur , utpote de quorum converfatione mors &
piant .
Cvita fubditorum dependere dinofeitur ? primo
miniftris ecclcfue , qui ad noftram curam fpe53· Dc cxctffibus in prabendis corrigendis.
cialiter pertinent, certa forma preferibatur, per
54· Pe matrimonio extrahendo.
quam ecclefiaftica facram^ta (m per eorum mi55· De reverentia matrimonii.
56. De forma contrahendi matrimonia .
nifteria rite tradentur , & refte difpenfentur,
matrimoniis
ut & Deus placetur , & grex eis commitfus
57· De clandcfiinss
_______
___ ____
J 8. Λ finerilcgiit & maleficiis sn nuptii
«d ificetur.
59. De
Γ modo
■ ' prohibito
· ■ · in
· affinitate
carnali, ‘vel
Sed ne terrae, fentibus obfttae , femen Domi­
fpirituali.
nicum inutiliter commendetur , & modicus vel
6o. He qws fuper dubio cafu caufam matrimonii nullus fru&us expedetur .* prius area Domini
definiat.
purgetur, mundetur, vepres (uccidantur, fit her­
61. De iis qui per adulterium polluuntur .
bs mortifere radicitus evellantur.
61. Quod pragnantes fibi provideant cum tempus-,.
Imprimis in virtute Spiritus fandi diftride.
partus appropinquat.
tpraecipimus,
.
ut omnis minifter ecclefic, & prx63. He conjugati viri tranfieant ad religionem in- ' cipuc facerdotes , difeutiant diligenter & folicieonfulto epifeopo.
te, juxta teftimonium confcientis fuse, quales
64. Quod de cetero in quinto gradu confanguini- ad ordines fulceptos accefterunt , dc quo fine.
tatis liceat contrahere.
Generaliter omnes quos irregularitatem in or­
65. De denunciations facienda, cum matrimonia m dinis fufeeptione, vel ante, vel poft ordinis fuecclefiis funt contrahenda.
fceptionem , conftat contraxiflc , nifi cum ets
66. De tefiibus recipiendis ad probandam confan- difpenfatum fuerit expreffe ab eo qui cum cis
guinitatem.
difpenfare potuerit, ab officii fui executions fuf- *
67. De facramento extrema unitionis.
penfos denunciamus.
De eodem.
Ne autem ignorans ignoretur .* irregulares,
69. De eodem.
qui fecundum canones ab ordinibus prohiben­
70. De teftamentis faciendis, & memoria fabrica^, tur , & illos qui cum difpenfationis gratia adSarum ecclqfia.
mittuntur* 1feriatim duximus , & per ordinem
71. He perfana ecclcfia adificent in fexdo lai- fpeciâcandos.
COU.
—
~"
Homicide
, advocati caufa fanguinis , exeeu7*. Vt primo at"
’ moneantur agri ad ea . tores fervorum io publicis adminiftrationibui,
medicis
qua funt anima.
fimoniaci , interventores fimoniacarum paftio91- De motibus facerbatum propriis rtfranandis. num , & qui labe illa infedi , ordines fcienter
74. De eodem.
fufeeperunt . Qui ab haereticis dc fchiimaticis
75. Dc reditu ad religionem.
damnatis, velnominatimexcommunicatis, fcien­
96. De reverentia.
ter ordines fufeeperunt . Item bigami , corru­
77. De procurationibus arcbidsaeonontm.
ptarum mariti, Deo facraram virginum viola­
78. De pradicatoribut epifeopi recipiendis tores . Item qui excommunicat!, ordines fcien­
ter

C

68.

I

(«) Omme variam· * —mditlanii ex CBaftrarioaibu Rich,rd i da Manico DuoclnMafii «ptfeopi, «m hic ad vv*
m aatmn· tear, nrrian ii te movUmm CoUaOtem Aaglkaaa to. I. paa· n>
Comil.

GcwraZ tom. XXIL

™

A aa

noy
-

«7^

CONSTITUTIONES

1108

tcr fufeeperunt, vel furtive, & qui in fufceptisAad dicendum fytnbôlum, & Dominicam, Prout"r./No
fcienter tales miniftrare gpwriumpferint . luem in capitulo concilii continentur, orationem, & quusti
iuf. * fort i leg i , qui dcmonibfis immolarunt: inccn- falutationem
"
° Mari*.*
"* !
e~
S.
pueros frequenter
quo­
que convocent , & unum ve! duos inftruant,
diarii ecckuaium.
Omnes tales, nifi noftrum, vel fuperioris fu· qui alios inflruant in pnediftis.
7
per hoc requifiverint conGlium , vef-vequifitum
Et quia parentes circa hujufmodi funt perihabuerint , ex tunc ab exeeutione officii fui fc culoic négligentes : moneant finpius , ut pueros
& familiam fuam, prout Deus eis infpiravertt »
noverint fufpenfas.
inftruant in pnediftis, ve! inflrui faciant.

IL

Dt irregularitatibus, de quibus epifeopus
poteft dijptnfarc*

V.

Dt Munditia facerdotune & clericorum.

Cum de cooverfatione facerdotum ’ mots &
Qyi. vero non de legitimo matrimonio nati,
dc abfque epifeoporum-fuorum difpenfatione fue­ vita dependeant fubditorum , & eum ' corpora
rint ordinati ; î< qui fe. noverint fervorum fi­ miniftrorum Chrifti, fint vel efle debeant ternlios , dc.przter confcientiam illorum a quibus.BpIum Spiritus fanfti : quicumque templum Dei
violaverint
, difperdat eos Λ
Deus. Ne facerdotes
fcilicet licentia requiri debuit , ordinatos, vel
.........................
'
a non fuis epifeopis prxter fuotum licentiam tollentes membra Chrifti, faciant membra me­
prclatonim ad ordines promotos : quoniam cum retricis : diftrifte pnecipimus , quod omnes ectalibus djfpenfare poflumus , praecipimus , quod clefi® miniftri , m facris ordinibus conftituti ,
omnes'tales iub pœna fufpenhonis noftrum fu- five fint berieficiati
betkficiati,, five non /honefte & cafte '
vivant, ab omni fornicatione & immunditia fc
per hoc requirant confilium.
Omnes autem diftos irregulares de cetero or. abftineant. prout ad facrum eorqm minifterium
dinandos praecipimus ante fufeeptionem ordi­ dinbfcitur pertinere.
num diligenter attendere , dc humiliter difpenfationis beneficium, fi difpenfabilis fit irregula­
. VI. Dt focarik amovendis.
ritas , poftulare . Certum eft enim , fecundum
fandorum* traditiones, irregulares prefumptuofe
Sacerdotibus vero 'prxeipue & fpecialiter, ia
dc periculofe miniftrare , cum quibus non eft virtute Spiritus fandi, & fub periculo officii dc
_
beneficii
diftrifte
continenter
difpenfatum.
_______ , , ____
__ ,praecipimus
___ ,____, , _ut___________
Adjicimus autem , diftrifte praecipiendo , utCdc honefte vivant , concubinas fuas a domibus
amnes, qui in conlcientia mortalis peccati prius luii procul exepllant , & nullam familiaritatem
perpetrati , vel propter quxftum temporalem cum cis de cetero habeant, nec in propriis do­
tantum, ordines iufceperint, officium fuumnon mibus , nec in alienis .* nifi velint fimul benefi­
exequantur, antequam facerdoti confiteamur.
ciis & officiis contra hoc agendo privari.
• ’
III. Qualiter arthidiaeoni inftruere debent ftctrdl·
VII. De pana arcbidincontrum, officialium,
tes in fide, é? r* articulis fidei.
decanorum nepli^tn^ium.
Cum per minifterium noftrum ecclefiaftica faNe vero facilitas veni® incentivum tribuat
cramenta debeant craft ari dc difpenlari : necef- delinquendi , in generali concilio ftatutum eft, ’*'*■ **
*
faria eft vobis , filii cjriflimi , fidei catholic® Îuod clerici, praefertim in facris ordinibus conagnitio dc pofTeffio , quia fine fida imp^ile eft
ituti, qui deprebenfi fuerunt incontinenti® vi.
placere Deo. Et ficut corpus fine fpiritu mor­ tio laborare , dt qui pro hac caufa fufpenfi,
tuum eft , ita fides fine operibus mortua eft. officium fuum exoqui prxfumpfcrint , non fo­
Propterea vobis praecipimus, pro bene vivendo, lum ecclefiafticis beneficiis fpolientur, verum et­
fidem reftam teneatis , parochianos veftroa in iam
. _ ,. pro
.
...
-,____
hac duplici culpa
perpetuo deponanarticulis fidei , fine qua non eft falus , fepius0tur: ut quos Divinus timor non revocat, teminftruentes . Quod ut melius dc expeditius fiat poralis
·· faltem
- ·
·
pœna cohibeat
a peccato. “
Prxlaa vobis , diftrifte prxeipimus dc injungimus ar- ti, quoque qui tales ' iniquitatibus pnefumuat fuchidiaconis, quod in capitulis fuis expolitionem ftinere , maxime obtentu pccuni» , vel alterius
in generali concilio promulgatam fane, defim· commodi temporalis , pari fubjaceant ultioni.
plicibus verbis facerdotibus exponant : dc facer­ Unde oportet vos omnes, arcbidiaconi, officia­
dotes , prout Deus eis infpiravertt, parochianos les , dt decani , tanto vigilantius fuper hoc vv
fuos inftruant , & eis illam expolitionem fre­ gilare , quanto negligentibus majus periculum
quenter domcftico idiomate fane inculcent, qu® imminere dinofeitur.
talis eft.

VIII.
IV.

C-ipittdxM continens expofitiomm catholica
fidei.

Firmiter credimus, & fimpliciter confitemur,
quod unus eft iolus Deus verus, omnipotens ,E
xternus , immenfus & incommutabilis , incomprchenftbilis & ineffabilis , Pater , & Filius, &
Spiritus fandus: tres quidem perlon®, fed una
«flentia, fubftanria , natura , fimplex omnino . (a)
Exhorteatur fepius facerdotes parochianos fuos

_
< *1 Æ’roul “ «P·»*»
ùtfèriûÎ^**
*·

De poma dS fatisfaDiane fbcar.drum '
facerdotum.

Concubin® facerdotum frequenter moneantur
ab archidiacoois , dc pracipue a facerdotibus,
in quorum parochia morantur^ vel ut conwahant , vel ut clauftrum ingrediantur , vel ficut
publice peccaverunt, publicam agant poeniten­
tiam . Qui autem contra hanc monitionem Calubrcm . obientu pecunia; , vel familiaritatis ,
negligent inventus fuerit, pomx fupradift® fubj»·

cooriiwnmr . Ha, tr «m ftAiai, agetmttu add>titmt fte/eie ferte mttimm ad
Sarc^hu refiOa facet ; ^ue^noee tauten bec additit > tue btc deejt > fauiïletm

II o·
HONCRIVS
R,n’CARDÏ EP. SÀRUM. . |V*n- n..
If to
'
_____ .
Λ
11'·
lantnm. in
--- “ ** nu«um «torum induci pof- Λ dantes ad concordiam revocaut» _ ______ jie», quantum,
CcHRirn fi.ot l*r.mon'tioncm.· intcrdiôis eis, primo pa- vobis eft non permittent»,
permittentes, quvo
quod tw
loi vv^
oçcidat. C.ANNUM
CHRIST 1
cis ofculo , dc pane bencdi&o , in 'ecclefia , fi fuper iracundiam parochianbrum veftrorum.
perieveraverint in obftinacia , dc ipfis dc comIllum 'abufum clericis
clericis . penitus interdicimus",
,municant» cum eis excommunicentur i fcculari quando ad potus «quale» fumeodos fe ‘obligant
juftitie tradende, fi nec fic refipuerint.
- ... ?..........................
. potatores;
dt ille judicio talium plus lajidaTur,
qui plure» inebriat , & calices facundiores ex­
IX. Dc femetjm φά ftlhfrif filiem
haurit . Unde interdicimus , quod nullus altum
fptrinulfi» .
cogat ad bibendum . Si quis autem fuper hoc
* culpabilem fe exhibuerit, nili a fuperiore com­
Çt cum peccans facerdos peccare faciat po­ monitus fatisfeccrit competenter, a beneficio dc
pulum Dei: maxime a filia Jua fpiritualidtpe­ officio fecundum ftituta concilii' fufpeudatur. ··
nitential! fe abftineat , dc ab omnibus quibus * Bannum quoque fcotal lorum per facerdotem (À)
dilpenfaverit ecclefiaftica facramenta : fciens quod fieri prohibemus . Quod fi iacerdos vel dericqp
in deteftationem .tanti peccati, fecundum cano­ _ hbc fecerit , vel fcotallis interfuerit , canonice
nes dc fanftorum patrum ftatuta , quindecim B punietur.
anni debentur, dc poftea det rufio in monafterio.
XII. Dr
ftrvmde.

X.

,ίκ.'ί.

Dt fotrHe vitmie, t»’^, Iditu, &
writs , if imbuentis chricerme.

Et cum non fufficiat declinare a malenifi
faciamus bonum : precipitous, quod facerdotes,
»·. . Quia mitium aamr fteerti cfi JitptrHe, fuplr· & bénéficiât! , fecundum redditus dt facultates
biam in geftu , habitu , dc verbis prohibemus; fuas, fine hofpitalcs, fic erga pauperes non ava­
praecipient» fub pcena fufpenfionis, ut facerdo­ ri . Monachis autem & (c) fratribus tanto di- .
tes dc clerici quilibet, habitum habeant fuo or­ ftrifthis id injungimus , quaaio ad hoc ipfum
dini competentem ; facerdotes claufa defuper confiat ipfo» arftius aliis multiplici ratione Ob­
deferant indumenta, nimia brevitate vel longi­ ligari . Qui vero patrimonio crucifixi abutun­
tudine non notanda . Cappas manicatas ad di­ tur , vel luxuri fe vivendo * vel hofpi tali tatis
vinum fuum officium intra ecdefiam non ge­ bonum non feftando : cum eorum tabuerimus
rant : fed nec alibi, qui funt in facerdotio vel notitiam, eos canonice puniemus.
dignitatibus conftitutf, nifi jufti timoris caufa C
XIII. Di nexuro [ecrexHnttrm.
exegerit habitum 'transformari. Nec manicis aut
fotularibus confutitiis , feu roftratit feftis , fre­
nis, peftoralibus, aut calcaribus deauratis , aut
Cum in difpenfatione facramentorum veftrum '
diam fuperfluitatem gerentibus aliquo modo utan­ confifiar minifierium ; ut facramenta a vobis
tur . Coronam dc tonfuram tabeant congruen­ rite rrafientur , fintula per ordinem perfequetem , officia vel commercia fecularia non exer­ mur. Sunt autem feptèm fecramerya . quorum
ceant , maxime inhonefta. Mimis , joculatori­ quinque omnibus fidelibus communia funt'&ocbus, dc hifirionibus omnino non intendant; ta­ ceflaria.
bernas prorfus evitent , nifi forte caufa neceffiPrimum eft baptifina, quod eft janua omnium'
tatis in itinere conftriâi. Ad aleas vel ad ta­ facramentorum , dc prima tabula poti naufra­
xillos non ludant , ncc hpjufmodi ludis inter­ gium, fine quo non eft falus.* & eft (aeramen­
fini : dc fe in ecdefiafticis officiis dc aliis bonis tum ingrediendum, dt ianâificans, ingredient»
(ludiis diligenter exerceant.
a «peccato originali emundans.
Secundum eft impofitio manus, que fit ab
XI. De ino fecis, (a)
Depifeopo, qu» confirmatio dicitur; que ingreffos jam in mundum * fan&ificatos per taptifNullus clericorum fincularem adminiftratio- mum armat dc roborat contra diabolum, dc eft
nem exerceat , ex quacumque oporteat late· {aeramentum pugnantium.
perfone aftus fui reddere rationem . Antequam
Tertium facramentum eft pernitentia , que
rationem adminiArationis fu· reddiderit, ad be­ ingreflbs iu mundum dc lapfos per peccatum,
neficia çcdefiaftica non admittatur , quibus an­ relevat dc reparat.
nexa eft cura animarum. Nec advocati fintcle­
Quartum eft perceptio emporis dc (anguinis
rici , vel facerdotes in foro fieculari , nifi vel Chrifli.· quod , five euchariftia, five viaticum
proprias caufa» , vel miferabilium perfonarum vocetur, in Chrifio fuos unit dc incorporat.
profequantur.
Quintum eft extrema uhftio , facramentum
Magna vobis , fratres cariffimi , injunfta eft fcilicet exeuntium , quod vifioni Dei nos pré­
neccflitas pacis obfervand·, cum Deus ipfe pa­ parât .
cis fit auctor dt amator , quia non folum cceDuo vero feqnentia (unt, ordodcconjugium,
leftia dc terreftria, fed etiam terreftria ad in­ nec omnium , licet quorumdam j nec per eovicem voluit pacificare . Et cum non nifi per E rum virtutem peccata dimittuntur , fed in eo­
pacem temporis, dc pacem pectoris , ad pacem rum altero, fcilicet ia conjugio, peccatum for­
perveniatur cternitatis : monemus vos , dc di- nicationis vitatur ; io altero , fcilicet in ordi­
ftrifte praecipimus , quatenus pacem , quantum ne, quorumdam virtutes augentur.
Et quoniam quorumdam uique adeo invaluit
in vobis eft, cum omnibus habent», parochia­
nos veftros moneatis, ut in unitate fidei depa- cupiditas , quod fub pretium nituntur redigere
, cis vinculo, unum corpus fint in Chrifto. Ini­ inappretiabilem facramentorum gratiam : vo­
micitias , fi exortas fuerint in parochia veftra, leme» a miniftri» ecdefias cupiditatem, qu* eib
diligenter fedantes, amicitias copulantes, difeor- radix omnium maiorum, exetrpare, prohibemus
di(«) Νκ Smmm trmftner λΛ
(>} M. ni per attain ta ecctefia

ftnnr.
Üeti &c.

Oeci/. Geiwra/. Tenu XXII.

1

Majaa vob· ftr.
(c) i<Uadbw.

•WTTT’--'-

1KI

“ϊη»·»

IUS

CONSTITUTIONES

r"K Tiw
*a<r*®eetonu» · »el (aeramenta-Acifa, fed non dicitur, quod falvabitur propter '
■"
ΓΜΒκτι hom difpenfatiooe, aliquid in pecunia exigatur circwncifiouem . Sic damnationis vitatur peri- 9^,^'.**
fed gratis dent quod gratis acceperim . -·*—
---------------:
........
J
--------------'
------am
‘
”
1
colum, fed non pervenitur ad regnum coelorum.
De virtute vero & cfficact* bapttfmi dicitur :
Jubemus fub perna iufpcnfionis , ne facerdos
aliquid exiget pro exequiis mortuorum, vel be- Kifi ftit maltu fuerit tx afM C Spiritu fit»·
nediâione nubentium, five pro ediftts faciendis, fio , neu tjc. quafi diceret : qui renatus fuerit
pro teftimonio ferendo , five pro matrimonio ex aqua & Spiritu fando , intrabit in regnum
calorum .· quod ufque ad mortem Chrifti fuit
celebrando.
XIV. fit laid laudabile t cenfiutuditui
frangant.
Et quoniam quidam laici laudabilem confuetudinem erga fanftam ecclefiam , pia devotione
fidelium introduâam, ex fermento hzreticz pravitatis nituntur infringere, fub prztextu catlioliez puritatis ·* ficut przcipimus pravas aftiones
fuper his nop fieri ; ita pias & laudabiles confuetudines* praecipimus obfcrvgri. Et qui ma Iit to­
fe laudabilem confuetudinem nituntur mutare,
per vos, cognita veritate, compefcanwr , ficut
in concilio ftatutum eft : & quqd pro> altaragio
corpus fepclire non differatur.

XV. Ac Miffit venait! fint, nec «terent fc
annualtbuJ vel triennaliiu' facer dotet.

hominibus claufum. Sed per (aeramentum ba­
ptifmi Chrifti fanguine rubricati, culpa remitti­
tur , periculum vitatur , ad regnum calorum
pervenitur , cujus januam Chrifti fanguis fideli­
bus fuis mifericorditer referavit . Abiit autem
quod univerfi parvuli pereant, quorum quotidie
tanta
____________
moritur _________
multitudo_: -,
quin
__ __& .ipfis
r
miferiBcors Deus
, qui neminem vult perirer , aliquod
~
remedium procuravit ad falutem : qui , cum
multitudinem peccatorum non habeant , pecca­
ro originali, quo tenentur, per virtutem baptifmi fui mundantur.
Duplex vero eft peccatum : originale quod
abfque confcnfu contrahitur , & a&uale quod
commitritut cx confcnfu. Originale , quia non
cum confcnfu contrahitur , per vim remittitur
facramcnti . Aduale vero , quod cum confcnfu
contrahitur , fine confcnfu minime relaxatur.
Sed videri poflet alicui , quod tantum duo fufficiant ad falutem, videlicet fides & baptifçnns:
& quod fine his non fit falus . Nam dicitur .·

Pizterea venalitatem Mi (Tarum diftriftc inhi­
bentes , przcipimus , ne pro annualibus vel triccnnalibus Miflarum faciendis, laici vel alii aliQti crediderit Ü baptizatui juerit , falvus erit.
quid dare , vel legare tn teftamcniis '■ogantur ; C Ecce duo , fides
r’
L ‘
‘ , neceiTaria
' adJ
, & baptilmus
& ne fuper his abqua paftio vcl a&o nova,
f ‘
falutem
: & fubjungitur; Qu vero non credide· M*'
vel ^liqua fpecie pahiata, a faccrdotibus vel aliis rit
i , condemnabitur .Eccc , alterum eorum fufficit
ad condemnationem. Sed fides in puero ef­
fiat mediatoribus . Prohibemus etiam ne fuper<
fe
tiua multitudine tabum annualium quandoque
1 non videtur, & ita non falvabitur. Ad quod
le onerent facerdotes, ad quz explenda hondle dicitur,
<
quod in fide falvaturpaternorum : quia
fufficere non potfint , oc propter quz oportet
l
ficut
a'ittnde contrahitur originale peccatum,
certo pretio conduâos habete facerdotes , vel
i
aliunde
curatur. Vel poteft lane dici, qüod pue­
ca vendere aliis facienda, ut fc exonerent : quz i ri * credent non propter ufum fidei , fed pro- · Fertf. <redc cetero fieri , fub perna iufpcnfion'
rohibe- ] pter habitum quem lufeipiunt in baptifmo.
d«t.
Cum igitur tanta fit virtus & efficacia hujus
mus. Quidam manifeftos uiuraiios, & a jsnofacramcnti
,
&
cum
ab
ipfo
Domino
fit
inftituminattm excommunicates vel interdiâc , alie- i
& ejus fanguine rubricatum: przcipimus,
nos etiam paro^hiancs , contemptis propriis (a- tum,
’
ccrdotfbus, ·& in eorum przjudicium , ad lepul- <quod cum honore & reverentia magna celebre­
iurain , & ad communionem euchanftti , &
tur hoc iaciamentum, & magna cautela , ma­
purcipue in iolcmu.bus diebus, & confeilioncm xime in diflinftione verborum & in prolatione
vel aha faci amenta , nrcquifita piatlati fui li­ veiborum , in quibus tora vis confiait lac ramen­
centia , tecipere prxtumunt .· quod de cetero ti, & falus puerorum . Hzc autem eft forma .·
Ego baptizo te, N. m nomine patrii, tïc. Et in
proh bemus heri . Et fi ab aliquo attentatum
luent , ad dimna relarcienda illi ecilefiz cui Romano vel Gallico fub eadem forma doceat fa­
injuiiatum fuerit , compellantur.
< cerdos (Z) publice : laicos inftruat baptizare in
necctTitate, patrem & matrem.
XVI. Pe baptifmo C" ejut effefia .

XVII. Fonttf fub fire claudantur.

Cum baptilmus janua fit omnium facramen·
torum, 6. ruma tabula poft naufragium . quam
fit neceiTatiain , patet cx verbis Domini , diccn7?a«. i. ,is: Λ{/» -juu renatur juerit eu a<]ua & Spiritu

Pro baptifmo nihil omnino exigaturfed fi
quid offeratur, gratis accipiatur. Fontes fub fe­
ra claudamur & claufa teneantur propter forti,
legia . Chrifma fimiliter & oleum facrum fub
Jan.lo , nen introibit m repnum caelorum. Ab hac
geretahtate, nec arras nec lexus excluditur. Et _ clave cuftodianttir . Si vero is ad quem fpeâat
E
i:a appaiet
quod baptifmtis gcnetalior eft fic^cuflodia,
ca incaute reliquerit; tribus menfious
ab
ntil.. r quam ctcumcilio , cujus loco fucceiTit,
' oificio fuipcndaiur . Et" fi per ejus incuriam
cum tam viri quam termina: baptizentur ; tan­ aliquid nefarium contigerit > graviori iubjacebit
tum autem viri <>lun ciriumcidebaniur . Quod ultioni.

Cn. \

«titem efhca-ior fit & utilior nunc baptilmus ,
quam olim circumcifio, apparet . Nam de efficaria circumcftioms dicitur: Anima , cu'm prtputii' taro circumeijj run juer.t, peribit de populo
fuo . Ecce dicitur quod anima peribit inciteum-

XVIU. Pe kptifterio.
Baptifterium habeatur in qualibet ecclefia baptifmalt, lapideum, vel aliquod competens, quod
dc-

(·> ct in Rrrai» v.-l Gjilico lul> radnn f.rnu ic-rat Sacudot
inuno pautm fc matrem ια nccttliiait U.u paju’bcio uutruwuOM .

ücqaearcr laio» tapUMft podit p«CKN ID

Itis

HOj;<5’lT5

RIC^RDJ e -SARUM.

•—decenter cooperiatur» & reverenter cWirvetur,

CHRIS) f

e

>"4

- ■' '
XXII. De iquifitient
pneri.
Ac in alios utus Me convertatur . Aqua veto
in qua pucr fuerit baptizatus, ultra (epcem diet
Diligenter inquirat facerdot cujus fit puer
***
io baptnlerio non favetur.
\
Si veto puer domi a laico fuerit , propter baptizandus, quis patet, quz mater: ut fie co
neceffitatctn , bapttxptut * aqua , propter reve- goofcat & puniat fornicaturcs, dccognofcat qui
legitimi, qui non. (r)
*
rrniiam baptiftei , vel fimdatur in ignem , vel
ad eeclefiam in baptifterio deferatur.· ÔC vas il­
lud comburatur, vel ad ufus ecdefadeputetur. XXIII. jÇwd pa/rr deerat dimitti tel levundum
parram.
Semper facerdos interroget diligenter bucum,
cum io neceflitate baptitaverit pueram , quid
Vidimns nuper puerum bis baptizatum pro*
dixerit? & quid fetent? Et ii invenerit laicum
dii'cretc & in forma ecckfiz baptizaflê five (a)., pter hujufmodi omiilioncm . Et quoniam pro­
in Gallico» live io Latino, approbetur.
" pter multas caufas neceflè eft facerdotem hu­
jufmodi interrogationes facere: przcipimus hoc
ftat&um diligenter obfavari.
XIX. De forme buptû&ndi.

L

—

XXIV. Dt fetrumento confirmutienit.
Ad levandum puerum dc fonte , tres ad plus
recipiantur in baptifmo maris, duo mares &
Gim facramentum confirmationis ad robur
una femina. Fcemina vero a duabus feipinis
& uno mare fufeipiarur. Quod amplius eft, a detur parvulis, frequenter facerdotes moneant
malo eft. At plures tamen., ranquam. telles , populum ad confirmationem puerorum. Poft
fi haberi poflint, adhibeantur propter variosca. baptifmum cniip fufeifi debet facramentum con­
fus. Dc baptiimate & poenitentia, praecipimus firmationis, dc publice proponatur^n ecclefia. /
,
qudd
diaconi tpoenitentias dare vel baptizare Quod f. ultra (J) quinque annos ad plus puer
non przfumant, nili in his cafibus, cum facer-Q fuerit per neghgentiam & incuriam parentum
dos non poteft , vel abiens eft , vcl indiferete non confirmatus .* tam pater quam mater ab
non vult , & mors imminet puero vel aegro­ ingreifu eccleiie tamdiu fufpendantur, quouito. Si vero puer baptizatur a laico pneceden- ?|ue puer confirmetur . Simili pcenz fub)acebit
* r*rtr,im- tia & fublequentia * in mcrlionc expleantur a
acerdos, qui circa hoc negligent extitertt. Et
mcnicnem . JacCrdotC .
ii adultus, in quadragefima , vel in alio tem­
pore ad confirmationem venerit, nondum conXX. Qwd c^rifmeitr nifi i« nfut ornjtnenforitrn firmatus, quod diligenter inquirendus eft: mit­
tcdtfie non i ouvert entier.
tatur ad epikopum confirmandus.
In hoc facramcnto contrahitur proximitas
Panni etiam chrifmales non nifi hi ufus or­ fpiritualis, ficut in baptifmo, inter illos quifunamentorum ecclefix convertantur, (f) Simili­ jcipiunt pueros, & illos quorum lunt pueri, &
ter alia_ ornamenta
ecclefiz
___
_____ que
, _ ,pontificalem
_______
inter pueros fufeeptos: & lux laicis praecipimus
accipiunt benedictionem ., nullo modo in ufus Dfrcqucntcr inculcari , licet hoc a nobis cddem
profanos deputentur. (c)
<dicatur in collatione hujus (aeramenti.
Si vero pueros cum fale vel fine fale expoSacramentum autem poenitentiae quam lit nefitos contingat inveniri, batizentur: ita tamen cefiarium probatur exilio evangciii: Quorum
quod ante prolationem iftorum verborum, Ego remiferitit peccet* , remittuntur cii, tf qteerum Nr«r mk<tbaptizo te, in nomine Pltris & Filii & Spiri- ■retinmntii peccete, retentu funt. Sed quia re- ι*“Μ·« fie
miflionem peccatorum contequimur per veram £7"'
tus fanât, amen, quz fola funt de fubftantia
baptifmi, & fola debent cum intentione bapti­ confeiliotiem : prxeipimus, tacrorum canonum tumu> an
zandi proferri , hzc a baptizante verba prius ftatuta iequentes , ut facerdos in pœnitentia «lb-aa.«tmdicantur , nominante baptizandum : Efco non danda diligenter attendat qualitatem perfonx , p jr '
intendo te rebaptizare ; fed fi tu non es bapti- & quantitatem delicii , tempus , lucum , cau­
zatus, ego baptizo te in nomine Patris, fite.
fam , & moram in peccato faâam ; devotionem
Eodem modo û multer mortua fuerit in par- panimi
____ tpoenitentis,
_______ „____
o
& figna
contritionis. Muiietu, & hoc bene couftitent ,· fandatur, ft in- ribus amem conjugaris talis injungatur potnitenfans credatur vivere, ore tamen mulieris aper- tia, unde non reddantur fuis
' ‘ maritis fufpc&L
~
to. (d)
de aliquo crimine occulto & enormi. Idem dc
viris uxoratis obfcrvcrur, dummodo fuificicnter
XXI. Dt puent cnftoditndii.
puniatur deli&um , & pcccatnm, dc condigna
1
iit fatisfaftio.
Fotminz moneantur, ut filios fuostcaute
In confelfionibus & praedicationibus, fxpius
alant, & juxra fc de node non collocent te­ laicis inculcetur, & przcipue in majoribus foneros, nc opprimantur : iolos in domibus , f» lemniratibus, quod omnis commixtio maris dc
'ignis fuerit, vel folos juxta aquas, fine cuftode femine, nifi per matrimonium excufetur , eft
non relinquant: & hoc cis omni die Dominica mortale peccatum. Et ft in denunciatione hddicatur
jus falubris doârinz facerdos négligera inven­
tus fuerit, tanquam fornicator vd coofentiens
fornicatoribus canonice puniatur.

XXV.

(a) firu in Anti ico .. , approbet taAum ·, βη autem baptizet puer: noa inrrMo re rebaptizare & firu MU n baprisMU»
ejo baptizo re.
(i) coarertaarar. nec lemel ad errlefiam cum fuern drlan ali » baptiiaudu pecca -rl pretio at<U iradamjrr. Similiter tir.
(<) ft archidiacom in fuit vifiratranibui boc dtlifentrr in^unant
(d) ut puer m utero claulua
pofll» aem traheae.
(r) Λ «juoniam propter multa» caufaa arerffr Sacerdorem e»t fa erv hunrfmodi iMcrroptioaeB preciptm«« hoc Itatutum dilj^nw obtervan - poero amem namquam aet-tur baptifnm ■- De Sorrearear· tmfnunttmie. Cûn hacraateMiun la. rtiiftui intertHltt Utfuu
(f) fetem .
Mm/ .

··»»/
CCH«isn

CONSTITUTIONES

XXV· W· *'*“·' ··*" "•fit""

ΧΧνΠΙ Λ tfjtrihu fKMil.

WMâeraav.

tilt______
cmusn*
a«·;.

Sant mem ifia majora, homicidia, iacrfl·Confeffiona mulierum audiantur extra ve- gia, peccata contra naturam , iàccftua , ftupra
him, dt in propatulo quantum ad vifum, non virginum & moaialhim, & mjeftiona manuum
quantum ad auditum. Moneantur etiam laici, in clericos, m parenta, vota fira&a, & hujuf­
n
qui ftatim in primo quadragefinue confitean­ modi .
flatim.
tur, dt cito noft laplum, ne peccatum pondere
Sunt autem cafiis quibus nullus nifi foluspa
HjhImiu
* fuo trahat ad aliud . Item nullus facerdos in pa poteftatem habet abfolvendi, vel ejus lega
nomine penitenti* totalis vel partialis Miffiu tus.· (a) videlicet, injc&o manuum in clericos,
pnefumat injungere : confulere tamen poteft , vel quofcumque religiofos , incendia ecclefiaquotiens mtaendi funt parochiani ad confef- rum. Abfolutto nulli talium in articulo mor­
honem.
tis eft deneganda, faltem conditional!! : nihilo*
Wardeiôw?
Confeffiona * tra in anno audiantur. Τα minus
______________
talium rei,
, _______
mittendi funt ad epifeopum,
communicare moneantur ; in Pafeha , in Pen- B vel ad ejus pcenitentiarhim.
tecofte, dc In natali Domini. Prius tamen praeΓ
Semper
autem qui mittuntur, deferant fecum
parent fe per aliquam abftinentiam dc confilio litteras, continenta genus peccati dc circum*
lacerdotum faciendam. .
ftantias fufficienta , vel ipfe facerdos cum eis
Quicumque autem femel in anno, ad minus, veniat: alioquin non recipiantur. In dubiis femproprio non coofeffi» fuerit facerdoti , dc ad per confeflor confulat epifeopum, aut fapientes
minus ad pafeha Eucharifti* facramentum non viros, quorum confilio certincatus, fecuriusfol*
acceperit, nifi confilio fui facerdotis duxerit ab- vat vel liget.
ftinendum.· dc vivens, ab ingreflu ecclefi* ar­
ceatur; dc mortuus, Chriftiana careat fepultuXXIX. Ut ftttriot rtvtltt ttuftffiewii,
ra . Et hoc frequenter cis dicatur .
Nullus ira, vel odio, vel metu ecclefi*, dc
XXVI. Qutlitrr tMtttud* fat fttrgetituti
metu mortis, in aliquo audeat revelare confefdifauttormu.
fionem, figuo vel verbo, generaliter vel fpecialiter; ut dicendo, ego feto quala eftis. fub
-cialiter;
Defamati fama publica vel verifimilibus in- Ericulo
periculo beneficii dc
dt ordinis . Et fi conviâus
trit, abfque mifericordia degradabitur.
diciis, fupa crimine aliquo enormi, de quo
convinci non poffint, moneantur femel, fecun­
do, ac tertio, ut confiteamur, dc fatisfaciaht.■
XXX. Nr pomfrraria mjeqptar Jht
Qui vero incorrigibila in negatione perftiterijiitHtitM.
tint, indicatur eis purgatio, qu« occafione pe*
In furto, rapina, ufura, fine fraude cavant
cunic oblate vel promiff» de die io diem nul­
latenus differatur t fed fi parata fuerit, ftatim facerdoccs, ne injungant pceoitentias, videlicet
prima dic recipiatur. Et mimerus compurgato- Miflarum, deemofynarum pro talibus peccatis.*
rum in canonibus conftitutus fi neceffe foerit fed injungant prius reftitutionem .* quia noti
obfervetur . Archidiaconus vel officiarius ejus dimittitur peccatum , nifi reftituatur abla­
contra hoc veniens ‘, ab officio fuo fe noverit tum.
fufpendendum .
Audita confeffione Temper interroget confeffor confitentem, fi velit fe abftinere ab omni ραXXVII. Çittliter ft dtbttf ftrtr* fatndts
_ cato mortali. Aliter vero non abfolvat eum ,
‘"'nec injungat ei poenitentiam, unde confidat :
m corftffint tttdiendt.
fed moneat, quod interim faciat, quicquid bo­
In confeffione habeat facerdo* vultum humi­ ni poterit, ut Deus ejus cor illuftret ad poeni­
lem, dc oculos ad terram demiflbs, nec faciem tentiam , dc confulat ne corpus Chrifti in tali
refptciat confitentis > maxime nistierù: de pa­ ftatu recipiat.
tienta audiat qu* dixerit, &. in fpiritu. lenita­
Statuimus infuper, ut perfons , vicarii, dc
'
tis eum fupportet. Et ei prO poffe fuo perfua- facerdota annui confiteantur illis, qui pa fin*
deat pluribus modis, quod integre confitejuur : gula capitula ad hoc auâorirate noftra fuerint
aliter enim non eft vera confeffio. Peccata in­ deputati. Sint autem in quolibet capitulo duo
quirat facerdos ufitata , fingulatim ; inufitata * coafefiores, qui confeffiona audiant facerdo-.
non nifi a longe dc per circumflantia* : fic ut tum dc * clericorum , dc aliorum frequenter . mi·».
expertis non detur occafio delinquendi. Perii»· Si qu· vero dubia fuerint, que per eos expe- * <·/.&■!»
,dyir*
narum nomina, cum quibus conntens peccavit, diri nequeant , vel fi quis ucerdotnm eis ob
ramfaflum
non inquirat facerdos; fed pa confeflionetn po­ aliquam caufam confiteri noluerit, ad perniteo- «r. '
teft inquirere, utrum fit clericus, iaicus, mo- P tiarium epifeopi principalem retrahatur. Si venachus, facerdos, diaconus : dc femper majori- ro neutri eorum voluerit revelare peccatum ,
bus majora
-------refervet
i. ....
epifeopo confiteatur, vel alicui auftoritate
ejus. (6)
Sint etiam in quolibet decanatu duo vel tru
viri Deum pre oculis habentes , qui exceflus
publicos pnalatorum , dc aliorum clericorum ,

(«) Videlicet, maod fi coovatef.-M ycâdko C· tcfeftei rtprwfanwt, rei tali, qoi eum ob poflit dKÿnfiw· Abfolutto
ta
(I) ejut. Fi fluoniam rtfcitelceote chariiatc muhtfum ooo folum ufitan pecca» multipliconrar, fcd «tam «ova *
Inaudita cogi fantur 4: petptirantur, ad fafcipiendot fit audicadoa publica pœmteoto», fa capite iejuaii duo ad miauS iu ac*
defia Dmtlwfi coaffituaNur coafdfctva flui «ts potuitacMm dstaam iajuapat Sm edam ta.
Μοχ*.

•
%

.

·*

*

__
■">
RICARD1 EP. SARUM.
Î^k'cJU"
ι«ι»______
c· ”* **“ «ΛφΙί·» .Aw. «a» l«w· taf« ί«·>*«Α«· «“F-c *κχυ.
CMRtsri *?“· **·**»» · (·)
hum, mccnduru, raptorts publici , malmofe CHRISI.*
·»·?.
·
impediraKscxccuüoocmratjQrûbtiium tcftsaum- ···»XXXI. De ht»u ieiu.
torum.
Decimas autem de, omnibus que renovantur
XXXIV. ^e/acromame guefarr/w.
per aoaurn, (i) dt maxime coalueras decimas
dandas decrevimus, fit diftriâe procipimus.- ita
Sequitur de facramento noftr* redemptionis,
ut nec oecafioae mercedis fervientium in autu* quod viaticum five Euchariftia dicitur . Nam
nmo, vel meflnrum, ccclefi* decima parte non ficut folem homines peregre profe&uri, amicos
frultrranir. Detentores autem decimarum coo- fuos convocare , atque convivium tait» eu
fitetarum, fi feme! fecundo, vel tertiocoramo- praeparare: fic Dominus nofter Jefus Chrirtu*
niti, «certum fuum non emendaverint, ufque peregre proficiicens, id eft, de mundo traufitu*
ad fatisfaâionem condignam, per ccnfuram ec- rus ad Patrem, difeipulis fuis convivium pneclefisfticatn compellantur . Cum autem ii qui paravit, corpore dc unguine fuo veraciter eos
decimas detinuerint, vel furri]
rripuerint, ad pm- ft reficiens fub fpecicbus panis dc vini, tranfubnitendam acceflcrint ; non iadmittamur , nifi ttantians,
ftantiaris, pane m
in corpus, vino m
in fangutnem,
vel per fe, vel per fufficieutem procuratorem , poteftate Divina. Et hoc utique facramentum
in manu facerdotis, illi cui decime debentur conficiendi poteftatem recipit quilibet facerdos,
fetisfaciant competenter. Inhibeantur frequen­ qui rite fuerit * ordinatus; feu claves ecclefix .
ter, ne pignus retinere contendat quifpiam , receperit, quas Dominus ipfe concertât apofto* ordioaiu· te­
poftquam de fiu&ibus fortem perceperit, dedu- lis & eorum fuccefloribus . Vos igitur üc ia- '“"Λ" cU
dis expenfis: quoniam ufiira eft. Sacro appro* crofaoftx menfe communicare debetis , ut nil
hante concilio prohibemus , ne quis aliquando prorfus de veritate corporis Chrifti ambigatis .
excommunicationis fententiam , nifi competenti Hoc enim ore fumitur, quod fide creditur -, &
monitione pramirta, & pntfentibus perfonis ido­ fruftra rcfpondetur , Amen , a quibus dc eo
neis, per quos fuficienter, fi neccfle fuerit pof- quod accipitur aliter fenritur’.
fit probari monitio, au&oritate propria promul­
Inftrucre infupcr debetis laicos quoties com­
gare prefumat. tyod fi coaua prnfumpferit , municant , quod de veritate corporis & (angui­
etiamfi jufta fuerit ex caufa fententia ingref- nis
.... Chrifti
___ ___
nullo _________
modo dubitent.____
NamB___
procul
fum ecclefix per menfem unum fibi noverit in* Cdubio hoc accipiunt fub panis fpecie, quod pro»
terdiftum: alia nihilominus poma mulftandus
—*-5------J:* Tin
~ -----· - - accipiunt'de
* ’ — J—
nobis
pependit
cruce;'boc
cali­
prout vifum fuerit expediri.
ce, quod cftufum eft de Chrifti latere; hoc bi­
bunt , ut dicit Auguftinus, credentes , quod prius
XXXII. Dt ftu CMMMOMCAirmaS
fuderunt fervientes.
earn «sccMMMnMeasû.

XXXV. Dt efeSa EvMrifa.
Ne ecclefiaftici fentemis rigor vilefcat, pna*
cipimus, quod omnes qui feienter communicant
Vis autem , virtus , de cfieftttf hujus facranominatim fit publice excommunicatis , tamdiu menti, ex verbis Djmini evidenter exprimitur.
arceantur ab ingrefiu ecclefix, quamdiu talibus Hic paaif fetat qo Mo Mit, cara w»a tfl: &,
t
communicartê convinci poterunt, nifi citius re* ton sera wrr tji Mat, & faaput mru oerc efl
fipifcant.* falvo tenore canonis , Quadraginta : point ; de, / pu» aeaaâacavcrit carneae Mvaav ,
queft. uln Quoniam multos.
tf Merit annat feagtùncae, wttet ia aternaat .
Teftes autem qui feienter perjurant fuper Ia· Verum cum alibi dicitur , ^au enaaflatawrit i Cw ·.
crofan&a cvangelia, propter lucrumn proprium Dcumtw Pmviw & Merit fan^aaecae tjaj Mi/par,
vel damnum alioram, per quorum teftimonia
i
____
........ d?
_ ,_.
w.________
___
,. reni
erit carperis
/aqganws
Dentini t terrere
ficut frequenter contingit , aliquis amittit vi- nos poteft terribilis hcc fententia. Propter hoc,
tam, vel membrum, vel exhereditatur, vclec- fratres
'
* .. , quod
cariflimi, audite eqofilium apoftoli
ciefia fuo jure fraudatur, ne abfblvantur, nec tale eft .- Prtitt natent fnaetipfaae ieaeo, * unus tuam .
eis ponitentia, nifi a nobis vel pcEOitentiario per confeffionem mundane & fanfttficam ; & * λ™ «*noftro, injungatur, nifi in mortis articulo : dc jkitpentiUaeM&ie calice Mat. D ficut
runc accepta cautione , quod ad nos accedent filii ifiael in efu agni triplici renes fuos accin- turtw
reftitufa cis fanitate, recepturi de perjurio con­ gebant : ita fit vos renes veftros accingatis , id
dignam pcenitentiam. Idem pmcipunus fieri de eft , totam carnis delcftattonem in vobiftnetiiis, (r) qui malitiofe impediunt cxecutioocm pfis extinguatis, dt in aliis extingisendam dorationabilium teftamcntorum.
«catis . Ad veftram namque fpeftar miniftepritun. per minifterium corporis fit (anguinis DoXXXIII. De filtaaà lAttanoaaicatitai.
K mini peccatores ad Divinam revocare gratiam /
pro vivis dc mortuis ofterve facrificia, qu· pro
SieguHs autem annis in tribue folemnitatibus valde bonis fimt gratiarum a&ioocs; pro noa
majormus , folemnitcr excommunicandi dentio* valde malis, funt propitiationes.
cientur foniarii, auxilium dcmooum quocuea*
Omnibus autem ru
pro quibus «««,
fuerint, «■
ad «>w
hoc ., „
que modo invocantes, (aeramentis dc factamen- profitât, ut dicit * Ambrofius , tK plena fiat
ulibus abotentes, vel ad ufus profanos ducen* remiflio
r~ίΛΡ- , vel* ut
---------. .... -.---- c*«r«a>·
.
certe tolerabilior
fit damnataetio.

lo) dHMKtaKi v«r aa n» foMk· Mata·» 4> «ataa Sirviiv ai clavam soaiNacie aWmaw: · ai ftati·
Λβ» omitton» Ia accMa DmdaaS Madkaaaa ua^ateaaaar aaa Unaria smn Î
paeeati «tarimmnbaa ia
rasUa wmafc > alte twapeaa corapciaMi. Oactea· 4c. M par aaaam rd tap divtaa vd «miurritetea Mmapriaia Μί■t. n «astate.
«it ii» tataraaMiboa tritea, · dc ψ» Mb fabaraatto atama ad dtaHvmda taridma aaurtamtea
ccmnha, vd ad taapedtaidam tapete* eaemteada . De Saeranoato Daetèaeipàe ·«.
JMaqp.,

“e-

nutNEnian.n»
me _ _ _
1119
TS®
CONSTITUTIONES
jaax. r. ANQL .
""** rio. Cbm ergo tam eaccUcatiflimi (aeramentiA
XXXVIII. N,
. ολ?π*
Cl“ difpenfetores, cum inter Deum dc homL
me fitis difpadatores, cum inter Deum Abo­
a*·/.
Item fi facerdos habuerit necefiê bis in die
mines fitis confttruti mediatores: placabitur proculdubio Deus nobis dc aliis : pro nobis etiam aliquo cafe celebrare ; quod nifi die nativitatis
exaudiet Deus exercituum vota noftra, fi da- vel refurrcâionb Dominic·, vd cum corpus
·&&,.!>. cs*t «*
aoftrs « Alioqum, ut dicit * Gre- aliquod prefers eft in ecclefia, vel aliqua evi­
·«· " ** spflus , fi b qui ad intercedendum mittitur, dens urgeat neeeffitas, fieri prohibemus : poft
dicker ; (fcilicet irati Dei animus) ad dete- primam celebrationem & ianguinis fufceptionem
fctiiCTt/re- riora provocatur. Unde cummagna reverentia, 'infundatur calici.... celebrantefematur, fed....
r*t & devotione, dc munditia,, tranandum eft Λ- poft celebrationem febfequeotem. Poft primam
abforbeancur ftilΊ Domini .Et vero celebrationem diligenter
„
ZZZ*’ cramentum eorjoris
r, quod facer. I· de calicte ; dc quod fuerit digitis in calice
MirAMaar. propter boc dmrifte
iam facramenti ® fuperfufum , refervetur in vafe mundo ad hoc
dotes, circa ea que
corporis dc fimgqinis Domini pertineor, tint fpecialitcr deputaro. Et poft fecunde Miflie ce­
diligentes : provifuri, quod Euchariftia in mun­ lebrationem fumatur a facerdote, nifi forte in
da dc ferata pixide confervetur, nec ultra fe. prima celebratione adfirdiaconus, vel aliusmiptem dies ferventur hoflhe confccratss, fed qua­ nifter honeftus, vd innocens aliquis, qui lotu­
libet feptimana, die Dominica innoventur, ita- ram illam fiunere poffit ablque confcientia: heÎ|ue poft perceptionem hoftis confecratx, aut fione. Et hoc praxipimus fieri, quoties in di­
ufeeptionis ianguinis Divini, refervet· boftic vertis ecclefiis oportebit ilhun celebrare. In faa Miffam celebrante fumantur, vel àb alio in- cramento autem Dominici ianguinis, major pars
nocente dc munde de bondis vite. Habeatur- vini, dc modicum aqua: ponatur.
que certitudo circa hoftiam confecratam, ut
non fumatur pro confecrata, non confecrau,
XXXIX. Nt Eicbtrijtie dttitr fierttw.
nes confecrata iterum confccretur.
Prohibemus etiam ne communio Euchariftic
XXXVI. Dt ttrt* Mffit.
detur fecreto impoenitenti , cum publice dc ioCflanter pernitenti danda fit : dummodo occul­
Item praxipimus quod omnes facerdotes ha- tum fuerit ejus deliftum.
Item cum mulieres poft puerperium venerint
beant canonem Miu· , fecundum cuufiietudixclefi· , correftum ; & ut ver. ad purifica
purificationem, facerdos eis det tantummonam Sarum ecclefias
ba canonis in Midi
1
rotunde & diftinâe dican- do panemi benediftum : dc corpus Domini nul­
-j
î,
tur . Similiter omnes hore , dc omnia officia lo modo eis proponatur , niti exprefle 'petant
aperte de diftinâe diclKur , ita
: quod ex fe. ’ & prius confeffie fuerint ·
quod cum Euchariftia
ad rgrum
flinaiione nimia, verba non procidamur
i
__ vert Iis adjicimus,
,
____
..
fyncopcntur.
feerit deferenda , habeat facerdos illam in pi­
xide munda de honefte fb), in qua fit burla
XXXVII. (>aivd
dithf litthtr pre
mundiflima , dr in ea deferat corpus Dominifitttit Dtttmtt.
cum ad egrotum , linteo mundo fuperpotito,
dc lucerna precedente, nifi eger valde rePie etiam recordationis affëâu duâi, preci, motus fuerit ; dc cruce fimiliter , fi fieri popiraus, fingulis diebus , nifi major urgeat fo- tcft , nifi forte crux fuerit ad alium stgrotum
lemnitas, dicatur pro defuoftis placebo, dc di- θ deport a ta : precedente quoque tintinnabulo, ad
rige, dc commendatio animarum, per facerdo- cujus fooitum excitetur devotio fidelium. Ha.
tes in fingulis ecclefiis .* dc fi non fit obferva- beatque facerdos fecum orarium fcu ftolam,
tum , facerdotes ufque ad condiguaifi fatisfb- qui cum Euchariftia , ficut diximus, vadit ad
segtum. Et ti eger remotus non feerit, in fitftionem fufpendantur.
Moneantur laici, quod reverenter fe habeant perpellicio ad ipfum decenter accedat : habeatin confecratione Euchariftie, defledant genua: que vas argenteum vel ftanneum ad hoc fpemaxime in tempore illo, cumpoft elevationem cialiter deputatum , quod femper fecum ad
Euchariftie hoftia facra dimittitur . Item in aegrum deterat , ut in eo ttgni dare valeat,
Celebratione Miflc , hoftiam confecratam, pa- poft fumptam Euchariftiam , fuorum loturam
• Ut», «i cem daturus facerdos , ore * fuo non adve- digitorum.
movtar « ** niat, quia ante perceptionem , ore fuo tange. re non debet.
XL. Dt mtuuntii
Si vero de patena , ficut quidam faciunt,
eam fumat : poft celebrationem Miffie, tampaAd boc innovantes prodeceflbrum noftrorum
tenara , quam calicem faciat perfundi aqua,p
‘ ftatuta, precipimus, ut qualibet in ecclefia ca­
vel folum calicem , ti eam non fumat de pa­ licem argenteum habeant , cum vatis decenti­
tena. Habeatque facerdos juxta altare pannum bus dc hooeftis dc phialis : findonem mundata
mundiflimum alio panno circumdatum, undi- dc candidam -amplitudinis congruentis ; id eft,
!|ue honefte ac decenter coopertum ; in quo poft corporalia, linteamina, dcalia ornamenta, qu·
ufeeptionem (aeramenti falutaris digitos cum ad altaris officium fpeftent : boneftos libros ad
labiis tergat ablutos, (a)
piaUendum dc legendum idoneos , de facerdotalia veftimenta iufficientia pariter de honefta,
de qui miniftrant faccrdoti in altari, fuperpel·
liciis induantur.
Et

(-) Ablm. haUuqM bcraHu» (upn fe huMSum cpraikia.
0) Iu feitocct quod um fervpcr ia ccckA· raaaaut, & tn «lia ia qua 61 Cocbviftia la burfe podu auadiCinu.

.....................................................

IF
«·»«

TS11'

RICARD. EP. SARUM.

m,

— —— Et quoniam nimis abfurdotn videtur, in la- A tempore poft feftum Amuocintionif perfona vel ~
GAJEJg^crii veftibus fordes ntgjigcre , qu* dedecent vicarius, ad quem fpeftam onera ecdefi*, de.^**^*·
tw
umun etiam io profanis .· piccipimus diftrifte , quoj
cefterit : ftatuimus , ut ad eadem onera fuftb 01 tST’
vafa minifterfi , dc veftimcnta miniftrcrum, dc nenda mortuus teneatur ufque ad fieftum An­
pallia altaris, necnoudc ipfa corporalia, nitida nuntiationis fequenst «d ^u* vivus tenebatur:
dc munda cuftodiant : qu* propter quorundam quatenus fruftus poft feftum S. Michaelis pro­
incuriam, * alii propter fardesquibufJam funt venientes , pro rata temporis non fufficiunr.
r<«Rcr'.
horrori. Super altaria quoque nimis flrifta non Succeflores tero capellanos annuos in eedefits
"edafmu- habeant , fuper qu* periculofe celebratur, fed inventos ante icquens feftum S. Michaelis , fi
competenter ampla. Supellcftilia quoque in ec­ idonei fint, amovere non prefumant ! fed eos
clefia non admittantur, nifi propter hoftilestn· fub fimilibus conditionibus , dum tamen fufficurfus,.aut repentina incendia, leu ob alias ne- ciant, , retineant
t___
________
, cum
quibus cum defiinftis convineranr :? nifi
nih fucceflore»
iurr^<TXr^« conditiones * Ante·
cefiiiates urgentes : fic tamen ut ceflante ne- » qgnerant
• annuo­
ceflitate, ta in priftina loca deportentur.
°ceflôrum velint meliorare.
rum .
Si vero archidiaconus vifitare eccicfiis negle­
XLI. Nt bona ecclefia alienentur nifi in cafibai
xerit, ÔC veniente redore defedus competenter
fuppkrc diftulerit, vel diffimulaverit : fi eodem
redore defundo· non exiftat unde de bonis de­
Item prohibemus, ne calicesecclefiarum, vel fundi fuppleri poflint ·' in poenam negligent!*
vafa altaris, live veftes , vel libri ecdefiaftici, fu*, de bonis propriia eos fupplere compellatur ;
vel ecclefiaftica tenements vendantur , vel pi­ pcenam nihilominus, non evitaturus canonicam ,
gnori obligentur , vel aliquo modo alienentur fi fuperioris fui auâoritate fada fuperveniens inab ccclefiis, nifi in cafibus conceffis, fic de li­ quifitio, ipfum aliquando in vtfitaionis officio
centia noftra : forma ecclefiaftica fic canonica nqgligentem invenerit, vel diffimulantem . Sed
obfervata. Si vero fecus aftum fuerit, irritum etiam in his cafibus fimiliter rationabilis habenhabeatur . Scribant autem faccrdotes in miflâ-Cda eft confident io, fie ad facultate» ccclefi*
libo», fic in qliis libris, poflêffiones dc redditus & «d tempus quo reftor etclefi* fruftus eiufccclefi*, fic nomina librorum fic veftimentorum , dem perceperit.
dc ornamentorum ecclefic : ne ipfi, nec paro­
XLIV. De tcclefiii ai firmant traeUniu .
chiam fui, fine confcnfu noftro aliquid aliena­
re prefumant de iis qu* funt eccku*.
Item ecclefia vel altaria, fine confcnfu no­
XUI. Dt iefeOilur feflnfiit dr font dt/itu&i. ftro vel officialium noflrorum, non tradantur ad
firmam: dc pmcipue laicis, quos nec ecclefias,
dr p*w arcbiiiactai inite ntgliffntit.
nec decimas aliquo modo facri canones tenere
Item volumus , qùod hcc conftituuo invio­ permittunt.
Contridus vero cruce-fignatorum fic clerico­
labiliter obfervetur : videlicet , fi redor alicu­
ius ccclefi* deceflerit, ecclefia fua relifta fine rum praecipimus vobis dc officialibus veftris innotefeere,
propter ···-«>»»
diverfas «.«»>«·
caufas ;. * ·».
ficut vo- • Ftrtt, fi
indumentis facerdotalibus, vel fine libris , vel
fine utrifque , vel fi forte domos ecclefix re-Dlunt, quod aliquam habeant firmitatem,
voluit.
HtrOmiuii .
liquerit dirutas vd ruinoias : de bonis ejus ecXLV.
M
nili
rtllgitfi
alitfmm
iabtant
ingrtffitm
dcfiafticis tanta portio deducatur , qu* fuffiin po^effianibni tcclgfin, fint tonftnfn
ciat ad reparandum hoc , dc ad defeftus cccle­
fi* fupplendos.
tfifitfi.
Idem ftatuimus circa illos vicarios , qui folInhibemus etiam ne viri rcligiofi iUas eccle­
vendo modicam penfionem omnes habent ecclefi* proventus . Nam cum ad pnemifla te­ fias maxime habeant ad firmam , in quibus di­
neantur, fttis elucet, quod talis, dedufta por­ cant fc habere jus patronatus : adjicientes , ne
tio , poterit fic debet inter debita computa­ aliquis vendat, vel conferat, vel ad firmam det,
ri . Semper rationabilis fit confideratio ad vel pignori (a) obliget monachis Qftcrcienfis
facultates ecclefic, cum deducenda fuerit bsc ordinis, vel aliis religiofis fimile eis privilegium
habentibus, terras aliquas, vel pofleffiones, nifi
portio.
prius fafta fufficienti cautione de indemnitate
parochialis ecdefi*, dc etiam de noftra auftoriXLIIL Dt etdtm.
Etate, dc hoc fepius in eccicfiis publicetur.
Nuilus reftor ecclefia, nobis fubjeftus, decP
XLVI. Ne ftefit in rnlffis ittttr alicui , fiat
mas ecclefic fu» vendere prefumar, ante Anaffinfa mfirt.
nunciatioocm beate Mari* : cum ex tunc fo>
eundum confuetudinem fruftus reddere debeant,
Item
ne
cui
de
ecclefiafticis proventibus mo­
ad debita vel legata folvenda . His adjicimus,
quod fi pcrfoua, vel vicarius alicuius ecdefic, dica vel magna detur penfio in fraudem, ficut
ante feftum Annonciation!» beat* Mari* decef- in concilio prohibitum eft, dc nor prohibemus.
ierit ; cum extunc , fecundum confuetudinem Et quoniam circa hujufmodi penfiones fraus fxdiu cUcntam in epifeopatu Sarum, fucccflbrcsI pius folet dc fimoniaca pravitas perpetrari .-nos,
de frudibus ecclefic dilponantftatuimus, quod ut melius obviemus talibus morbis, prsfcntantis
fncceflbrcs defundi teneantur ad ftunptus rc- dt prarfentati recipimus interdum juramentum ,
fpoodeodocad cxccurioocm fui teftamenti, quos quod nec promiffio, nec paftio illicita interve­
in excolendis, fit feminandis terris ecclefiarum nerit; dc quod ecclefia amplius non dederit vel
ante obitum fuum fecerint. Quocumque autem. dabit quam prius fait obligata. Similiter inhibc-

M Obtint paribais arMfegiatis, tm *c
Ctntii. Gmtrel. TomXXII.

Bbbb

"Tuï**

CONSTITI ITIONES

cummim1*®* > <*) ·® 9“ fri* fiut perfona, ia ea- Λ

omSn <*βΒ tridui fiat vicariat fine acentia noftra.
·»·».
XLV1L Dr rqprffewrs nttraoM srdjMtMws.

Item mhibeamsdiftrirtiM, uefacetdotes igno­
ti , de quorum ordinatione non coartat, ad Di­
vinorum celebrationem deferviendo ecclefiis ad*
• mittantur, nifi de noftra licentia, cum per'lit*
terar'teftimooialcs, vel ad. teftitnonium bono·
tum' viroram nobis conftirerit de eorum ordina*
tione(b), fic fuffidcnter fides ferta fuerit.

LU.

Ne

i«*4

----------

«sdfr « diM»
mÿûnr.

nüee 4e

Moneat quilibet facerdos viros inclofiri, fi
habear in parochia fua :ne mulierculam redplant de norte in domo fua; fimOiter nec mu­
lier maicukim : nec depofim fine teftimoaiofe.
cerdotis, fic viroram fide dignorum, accipiant.

LUI. Dr

exeefiittt fe preladii terrendi/.

Ad hoc uuoniam de fornicationibus, adulte­
ris, fit inccfluofis commixtionibus fic aliis flagitiis in prehendis & ecclefiis prcbendalibus freMonemus etiam rcrtores ecciefiarum,.ne ca- B queerer committis , clamor ad aures ncftras
pellanos annuos, fine caufa rationabili Audeant afeendit, dc ad aures Domini fabaoth timemus
amovere : maxime fi honefln fuerint converfa- afeendifle, que ad cognitionem fic... epifcopi
tionis, & laudabile de converfatione fila a pa- fui ftatuta concilii infra terminum competen­
rochianis habeant teftimonium.
tem per capitulum corrigi debent : ne de ma­
nibus noftris fangnis animarum requiratur, diXLIX. D« /mm fevrarfesarfeav.
ftrirte authoritate concilii praecipimus, quod ea
quae corrertionc Indigent, per capitulum corri­
Et fi dc incontinentia parochialis facerdotis gantur : alioquin. Deum habentes prae oculis,
fcandalum ortum fuerit, com circa hoc vigilans prout cura animarum requirit, pro officii no­
debeat e(Te rertor ecdefin : fi per famam , vel ftri debito, quod noflram erit faciemus.
per inquifitionem nobis prius de hoc confli terit,
quam per rertoris denunciatiooem : tanquam
LIV. De saaSrfeNufe cmfesutada .'
, confcius puniatur, fraftibus ecdefiafticts unius
anni privandos in pias caulas diftribuendis.
C Studeant facerdotes fummoperefie multiplici­
Sane dc vicariis ftatuimus perpetuis , dt tam ter matrimonium commendare per dignitatem,
perfonas, tam vicarios, quam annuos faterdo* fic bona ipfius matrimonii ; amplexus fornicarios
tes, graviter puniendos decrevimus , nifi fuper per contrarium reddendo deteftabiics : confiden­
denunctatione exccfluum, fit pnscipue incontinen­ ter afferentos matrimonium inter alia facramenti»; in quibus notabiles clerici inventi fuerint, ra, quoad originem primum, fic prhis conftituin fuis parochiis fuerint vigilantes.
tum ab ipfo Domino in paradifo, fice.
Bona matrimonii funt, fides, proles, fic fa­
L. Ne fredieettret edmithmlitr fine litteris
cramentum : fcilicet fides ad torum, proles ad
'Τ-ΐ'Φ·
cultum Dei, facramentum Chrifti & ccdefin:
apparetque in hac vita maxime defiderabile.
Prohibemus ne fine lineris noftris, ad fide­ Bonum eft fic privilegiatum matrimonium : nam
lium ekcmofynas poftulandas, aliquis admitta­ fala proles, ex matrimonio legitimo fufeepta,
tur eradicator : ntft litters noftra nomen ejus — a dignitatibus tam ecdefiafticts, quam civilibus
exprimant, & exprrife contineant, quod ei da­ unon eft exdufa : cum tamen aliter geniti re­
mus licentiam prodicendi . Negotium vero & pellantur tanquam fpurii.
ceceffitatem pro qua advenit , bene poterit de*
monflrare, licet praedicandi licentiam non ha­
LV. De rrarmUM, nmT rnunur.
beat, dum tamen litteris noftris,ficut diximus,
munitus fit. Volumus autem, ut facerdoseccie­
Propter hoc praecipimus, quod matrimonia
fia in qua praedicatur, pecuniam colleAam ac­ cum rifu fic joco, non io tabernis , potationicipiat, & falvo cuftodiat fub duorum virorum bufre publicis, feu commeflationibus .* necquiftcftimonio fide dignoram, quoufquc dc manda­ quam annulum de junco vel quacumque vili
to noftro, ilii loco, pro quob fuit collerta dt materia , vd pretiofa, jocando manibus innecollate, deferatur.
rtat muliercularum , ut liberius cum eis forni­
cetur .· ne dum jocari fe putat, honoribus ma­
LI. De pcnarorww
eliqeid dtnt vel eceifhtnt trimonialibus fe adftringat. Nec de cetero fides
fro ffêrittteüita.
edetur alicui de matrimonio contrahendo, nifi
coram faccrddte, fic tribus vel quatuor perfonis
Prohibemus archidiaconis, officialibus, & de­ fide dignis , propter bos convocatis : ita qood
canis, ne pro juflitia facienda, differenda, vel nullatenus per verba de pnefenti contrahant:
acceleranda, aliquid accipiatur .* & nc pro ali­ nec poft matrimonium, per verba de futuro
quo fpirituali aliquid ex partione promittatur, contrartum carnaliter commifceantur, nifi rite
detur, vel accipiatur. Quod fi fiat, tam dans, canonicis denunciattaubus pramifltf , tam ubi
quam accipiens , fententia exconnmunicatioMs mas, quam ubi fctmina retro converfati funt.
fe noverit innodandum.
Nihilominus etiam , quoniam non mediocriter
turbant cedrium Dri , fic pericula animabus
ingerunt taliter contrahentes : ftatuimus, quod
tries ad nos tranfini ttan tur : fit ii, qui hujuunoXLVIII. Air «neoMarer idseri ftctrirtti,

di

(-) Detf «m Uctaria ncân.
W Mdit cMvtrfeioiK, & limtura·

,,,,

“TW1*

RiCARDl EP. SARUM

FXIDEWC.IUMB.
JOAN. IU ANGL.

TTTT^di coatraftflne interfiat prohibitis, flt anthori-A
LX. Nr fri/ /ipvr del·» ttfa
S42ÎÎ2*
C£M*nn t*t«a < confenfem prefliterint : « am ilk*
tWRtaTl
«d fedem apoflolicam tranimittemm, tanquam
Nullus ofl&cialis , decant·, vei fecerdo·, in
perturbatores ecckfiaftic* pacis , fic contem­
ptores eccJefiaftkoram mandatorum . Et hoc dubio cafu » inconfelto epifeopo, caufem ma­
ftatutum precipimus omni die Dominica popu- trimonii preinmat diffinire , leu pro matrimo­
nio feu contra matrimonium proouociare : fed
,kt deounctari.
ad epifeopum referatur omnis matrimonii du­
bietas.
LVT. De finti ttunitf’i tutrimtiit.

LXI. Dt iù fui ftr tiulttriitm ftltontitr.
Item precipimus a quod facerdotes doceant
perfonas contrahentes hanc formam verborum
Item commoneant & prohibeant facerdotes ,
in Gallico vel Angfico .· Egt N- aaÿfe s* N.
m mmi . Similiter fle mulier dicat : Ggt teci- ne quifquam cum ea contrahat matrimonium,
, vivente marito fuo, polluit per adultefit tt tu mtttm. In his enim verbis confiftit quam
,
--- eEt·, thoc,
— r.fi aadulter
ju]ter fidem dederit adul­
vis magna, & matrimonium contrahitur. NecBnum.
fine mna denuntiatione publice fefla in ec- tère
“**· , de
A“ ea
-* ducenda, adhuc virô fuo vivente ;
defia & fotemniter , prefumat feferdos ali­ vel G etiam ipfe adultera, vel adulter, in mor­
quas conjungere perfonas mammonialiter. Pro tem viri machinati funt.
quibus denunciatiooibas faciendis nihil omniLXII. ^esd pregMu/rr fibi fnviitMt , tum
no exigatur.
ttmpu ftrtiu tffrtfnfuf.
Sed fi utraque perfona conjuganda, omnino
w
fuerit incognita : nullo modo prefter facerdos
Item commoneant facerdotes mulieres prae­
authoritatem tali contraflui, nili prius et legi­
time conftiterit, quod pcrfecm légitime fintad gnantes de parochia fua, ut cum tempus par­
contrahendum. Similiter, fi altera illorum in­ tus intcUigunt inftare, fibi profpiciant, ut aquam
cognita fuerit r litteras habeat teftimoniafes, habeant promptam dc paratam. Et quod pro­
quod poftit legitime contrahere, Λ trina fefta pter imminens periculum , locutas fuerint dc
confeflione cum facerdote, nc fubito prsocculuerit denuntiatio in parochia illius.
Cre, non poflint, cum voluerint, copiam ba­
re facerdotis.
LVII. Dt tlatitfimu sMirfereiMs.
Prohibemus fimiliter clandeftina matrimonia,
praecipientes quod publice fiant in fede eccle­
fi», prefente fecerdote ad hoc vocato .· fi ve­
ro fecus aftum fuerit, non approbentur, nifi
de noftra fpecialiauthoritate. Sacerdos autem,
qui tales coojunôioncs prohibere contempferit,
vel talibus interefle prefumpferit , vel quili­
bet alius regularis , fecundum ftatuta concilii
ab officio per triennium fufpendatur .· gravius
puniendus, fi culp» qualitas poftulaverit . Sed
& iis qui taliter copulari prefumpfennt, et­
iam m gradu conccftb , condigna poenitentia
injungatur.

LVIH.

LXIII.

Nt cmjtftti viri trt»/it»t
nmq/îd/· tfifeoft.

*f rrhgioarm

Item doceant facerdotes frequenter populum,
& prohibeant fub anathemate, nc alter conju­
gem tranfeat ad religionem , nec recipiatur:
nifi per nos aut per licentiam noftram. hem
moneant facerdotes mulieres, ne faciant vota,
nifi cum magna deliberatione, & cum confenfu vitorum iuorum, fle confilio facerdotum.

i

LXIV. gwd it ctttrt m fria/· /reda cnfre.
griri/arir lictet tmtreitrt .

In generali concilio Astutum eft, quod pro­
hibitio conjugalis copule quartum confenguiniIn nuptiis femper pralubeautur fbrtilegia fub utis dc affinitatis gradum non excedat de cemena excommunicationis fieri, fle maleficia. Et tero: quoniam fine gravi difpcndio animarum,
fub tali pcena teneamur omnes qui edant im­ hujufccsoodi prohibitio non potuit io ulteriori­
pedimenta matrimonii : votum, ordinem, con- bus gradibus generaliter obfervari. Unde cum
fenguinitatem , affinitatem, tUfparem cultum, jam ufque ad quartum gradum, conjugalis co­
compatcrnitatem . Et hec ultima caufe, tan­ pula fit reftrifla.' fancitum eft, ut fi qui con­
tum quatuor perfonas excludit de matrimonio, tra htjjufinodi prohibitionem prefumpferint de
compatrtm dt commatrem , filiolum, fratrem cetero copulari, nulla longiquitate defendantur
vei tororem fpiritualem , vel filium vd filiam annorum, cum diuturnitas temporis peccatum
patriot . Et ifta comminatio in fingulis paro­ non minuat, fed augeat. Prohibitione» vero
chiis frequenter recitetur.
de conjugio, de fecundo fle tertio affinitatis
minime contrahendo, flt de febole fufeepta ex
LIX. Dt rnsds fnkibitt m tfimitttt
E gradu fecundis nuptiis cognationi viri roo co­
vd ffirittuli.
pulanda prioris, vobis denuntiamus authoritate
concilii abrogatas; fle quod tales de cetero li­
Ad hae eroh&emus , ne vir contrahat eum bere contrahere permittantur.
aliqua couunguinca olim uxoris fu». Simili­
ter , nec mulier cum aliquo confenguineo LXV. Dt dram/ferreir ftdnii, ttmt vutritatquondam viri fnl, ufipe ad quartum gradum.
via m tttltfû fat cmtrtbmi».
Item fisfeepUN in baptifino non contrahat cum
filia fufeipteatis , vei ante vd poft compaterItem cum matrimonia fuerint contrahenda,
mtatem genita.
in ecclefiis per presbyteros publice proponantur
competenti termino prefinito: ut infra ilium,
qui voluerit fle valuerit, legitimum impedimen­
tum opponat ; fle presbyteri nihilominus invoCmtik GtmrtL Tom. XXII.
Bbbb a
fth
Dt ftrtiitgii/ tf

ί» β^ηύ.

CONSTITUTIONES

__ 1IV

ηΜοειυαπ.π».

JOAN. R.ANGL-

...·

Β,*β________

dtrom aliquod impedimentum obfiftat. A dotis, ficut diligunt, quod coram voluntates
Cum autem probabilis apparuerit coojeftura extrema adimpleantur . («) later ali* etiam
a».,, contra copulam contrahendam, comraftus in­ finguli facerdotes infimos fuo· moneant , βς
terdicatur exprefle: donec quod fieri debeat fu­ efficaciter inducant, quod fabric* Sarum ccper eo, manifeftia conflet documentis. Soboles clefi* fu* memores, prout Deus infpiraverit
vero fufeepta in gradU prohibitio etiam igno­ illis, io teflamenro fuo, de bonis fuis relin­
ranter, prôrfus illegitima ccnfcatur.- de paren­ quant . Sacerdotes vero & clerici, alios exem­
tum ignorantia nullum habitura fubfidium, cum plo fuo ad id faciendum provocent, matricem
taliter contrahendo, non expertes fcientia, vcl ecdefiam fuam Sarum in teflamento fuo, prout
faltem ignoranti* afleftatores videantur. Pari decet, refpicietxtcs. Preces etiam faciant fa­
modo proles illegitima cenfeatur , fi 'ambo pa­ cerdotes fingulis Dominicis, pro vivis flt mor­
rentes impedimentum fctenres legitimum, eum­ tuis fratribus & fororibus fabric* Sarum . Sa­
dem , prater omne interdiftum, etiam in coo*n cerdotibus autem fimiliter inhibemus, ne teflafpeftu ecclefia contrahere pnefumpferint . Si ° menta fua per manum ordinent laicalem
quis autem ad impediendum legitimam copu­
lam malitiofum impedimentum objecerit, eccleLXXI. Ht perfieut tccltfa adificent in findo
faicali .
fiafticam non cflugiet ultionem.

cannttm
obusti

LXVI.

7antt %.

Et quoniam omnino injuflum eft, ut quem
ecclefia recipit pauperem & extraneum, in alie­
no efficiat divitem, & ia fuo recipiat frauda­
Item ftatutum eft , ut in confanguinitatis torem : facrorum canonum flatura fcquemes ,
gradibus computandis, teftimonium dc auditu diftrifte praecipimus, quod nullus omnino, qui
non valeat,- nifi perfona gravesextiterint, qui­ ftipendio militat ecdefi*, m folo aedificet laibus merito fides fit adhibenda ; flt ante motam cali, vcl fummam feu fortunam rerum fiiarum
litem, teftificata didicerint ab antiquioribus fuis, Ç ad teudum transferat laicale: praxtpue illarum
non ab uno utique, cum non fufficeret ille fi rerum,, quas.confideratione
#
_ ecdefi*, vel ecdeviveret ; fed a fide dignis, & omni exceptione fiafticorum
.* “· _ ·beneficiorum
' :___ , perceperunt. Qpodi
majoribus; cum fatis videretur abfurdum illos fi' contra ‘hoc ftatutum venire
’’ pnefumpferit
' ' ,
admitti, quorum repelluntur authored .
tanquam defraudator ecclefiaftic* fubftanti* ,
quicquid, occafione talis prefumptionis , damni
LXVII. De facramento extrema ttnflianis.
vel incommodi intulerit ecclefic vel ecdefiafti»
cis pofleflionibus, dc cuius proventibus dinofeiSacramentum vero extrem* unftionis , cum tur laicale feudum ampliaflê: illi ecdefi* refit facramentum exeuntium, quod fit necefla- flituar, de cujus oblationibus, eleemofynis,fuf.
Hum paret ex verbis beati Jacobi, qui ait ; fragiis, atque proventibus , conftiterit ipfum
jtfirumtHr quis ex vobis? convocet facerdotem . fiimptus feciflè,
Dc teftihes retipiendis ad probandam
confaagniriiatcm.

Et propter hoc przcipimuj, quod ad facramen­
tum extrem* unftionis moneant frequenter po­ LXXII· Vt primo λ Medicis MMeaahsr agri ad
pulum facerdotes, in neccffitate videlicet : &
ra
fient «·< .
non tantum divites, fed pauperes, lenes, &Qi
.
juvenes, omnes, maxime a quatuorJecim an­
Cum anima longe pretioGor fit corpore, fub
nis & fitpra · Et omnibus petentibus & per­ inter/eftiooe 'anathematis prohibemus, ne quis
nitentibus gratis exhibeant hoc facramentum in medicorum, pro corporali falute aliquid rgro
necellitate, cum fuerint humiliter requifiti.
fuadeat, quod in periculum anim* convertatur.

LXVHI.

Verum cum ipfis ad *gn** vocari contigerit,
«grum ante omnia moneant & inducant, quod
advocent medicos animarum ; dt poftquam fue­
rit infirmo de fpirituali falute provifum , ad
corporalis medicinas remedium falubrius proce­
datur . Tranfgreffores hujus conftitutionis poe­
nam in concilio flatutam non evadent.

De eodem,

Item moneant facerdotes frequenter populum,
hoc facramentum licite iterari pofle: Icilicct in
qualibet gravi mfirnrtatc, de qua metus immi­
net mortis. Dicant etiam ac denuncient con­
fidenter , quod poil fuiccptutn hoc facramcntum, licitum eft reveni ad opus conjugale.

LX1X. Dt eodem.

LXX1IJ. Dc motibus facerdotum propriis rtfrx-

•Audi/, c. > >

'

.

Uw.

iv

E

Sacerdotibus in periculo animarum injungi­
ad mus, ut in exercendo officio fuo proprios mo­
infirmos , fie eos inungant facerdotes cum ma­ tus, fcilicet rancores, odia, carnales affeftiones,
gno honore, & orationum celebritate, quz ad non fcquantur : frd adeo fint difereti & provi­
hoc funt ordinarz.· Ac nihil inde, fidut nccpro di ia praecipienda, ut fub pretextu debit* 'fibi
aliis facramcnus, exigatur, five a paupere , fi­ obedffnti* , fubditos fuos nullatenus fcandalive a divttc .
itnt : quod quandoque contigifle cognovimus .
In cauta atem pecuniaria , propria authoritate
LXX. Dc te/iamentit favendis, & memoria
communionem alicui non interdicant . * Quo- · tltu.
fabrica Sarum ecclefae .
niam religionum nimia diverfiras gravem in ec- tni LXXV.
clefia confufionem inducit .· przcipimus , quod*"£' *£
Przcipiqjus quod laicis inhibeatur frequenter,, qui volunt domum hofpitalem fundare , ieu xe- novi» «bne teflamenia tua faciant fine przfcntia facer-■ nodochium dc novo, regulam fit inftitutionem a gm^wpronobis i((
Cum reverentia deferatur oleum fanftum

U) w# A* ftriU» u/tM

- -

'

IV. cap. IJ.

Sacerdotibus 4r/wtf .

dU*

R.ICAKP1 EP. SARUM.
C. ANNUM
CMUSH

Scriptum

Seele. «·

««><>

iant, focundum quam regulariter vi-A verbo & exemplo «dificantibus, authoritate ejuf*~"~*““
' '
dem concilii prscipimus, ut eis cum indiguerint, congrue oeceflaria fobminiftretis , ne pro
ciifi defcftu compellantur defiflere ab incepto.
ZXnr. De oedene.
eft: Fe fili, paw fi

ceciderit ,

4ΓΧΖΧ

mb

De beneficii/ ntn^ifiri/ fcbeUrxm

pervidendi/.
dakr fWevMtetet, Ideo praecipimus., ne mona­
chus tolus moretur, vcl in prioratu , vel in cel­
Item pnxipimus,quod aliquod competens be­
la, vel alicubi in epifeopatu noftro. Nullus et­
iam in monafteriis (a) fanftimonialium diverfa neficium magiftro praebeatur, qui gratis in gram­
habeat officia, qu® ccnfucverunteflediverfa (t). matica facultate pauperes icholaresinftruàt, jux­
ta pofle fuum : ut fic docentis levetur necefli£XXK De reditu nd rtlipenene.
g tas, &. magis vht pateat difeentibus ad doftri-

nam.

.

Quoniam quidam apoftat® , falutis fu® im*
ZXIX De receptione fitCxndi benecfiii.
memores, abpfto timore Dei, de ordine fuo
egredi, fine licentia fuorum prela torum , & in
foculo foculariter convcrfari, abjefto religionis
Quoniam in concilio Lateranenfi primo dino- t,ter> lv<
habitu, non verentur , praecipimus archidiaco- - fcitur efle ftatutum, & nuper in generali con- c. ·».
nis, decanis etiam, monitione premiffa compe­ cilio evidentius fuit expreflum , ut quicumque
tenti, ut tales ad clauftram, per ecdafiaftkam reciperet beneficiuin, cui effet cura animarum
cenfuram, redire compellant . Quod fi nec fic annexa, fi prius tale beneficium obtinebat, eo
ad refumendam religionem induci poflint, jube­ fit ipfo jure privatus ; & fi forte illud retinere
«
mus eos comprehendi & ad poenitentiam incar­ contenderit , utroque privetur . Archidiaconis ,
céré retineri.
officialibus, decanis praecipimus diftrifte , quod
ACtam de recipientibus, * poft vulgationem flatu- - F„lf t ,
ZXTP7. Λ rvwrmtM.
iorum concilii, nos reddant certiores.
quam de *
conferenti-

mea.
dofu*.

Adhuc prohibemus, ne chore® (a) ulter pes,
& iuhoncfti ludi, qui ad lafciviam invitant nant
in.. Et ne ii tra&entur efle feculares ex
confuctudine; maxime in quibus agitur de ju­
dicio fanguinis. Prohibemus quoque ne denunciationes fcotallorum fiant in ecdefia per laicos: nec in ecclefiis nec extra ecclcfias per faccrdotes, vel per clericos.

LXXXL· De idonei/ profentondi/ ni vA/mde
beneficio.
&. h.

Prxcipimus omnibus patronis ecciefiarum, five
fint focula res perfon®, five regulares quod
cum ecclefiafticum vacaverit beneficium , de eo­
rum donatione viros idoneos nobis prxfcntent ,
Suibus morum honeftas, & litterarum fcientia
uflragentur ; fequentes judicium rationis , non
■ AXXF7/. Dc procttrMonibu/ orcbidincenonun.
affeftum carnalitatis. Alioquin pro officii noftri
1 debito, de ecclefiis vacantibus, Deum habentes
D
Certum eft quod procurationes archidiacono- prx oculis, ordinabimus.
rum (b) aut officium exercentes , non debent
. quaerere quas fua funt, fed quar Jefia Chrifti ,
ZJJXZ7. Ne viri ecclefitflicifidditntene pro*
praedicationi, exhortationi, corre&ioni, & refor­
fient Inici/.
mationi infiftentes, ut fruftum referant qui. non
ferit. Quapropter focrofanfti concilii vefligiis
Sacri concilii authoritate interdicimus viros
inhaerentes praecipimus, quod procurationes nul­ ecdefiafticos, nihil temporale a iaicis obtinen­
latenus dentur, nifiperfonis vifitationis officium tes, facramcntum fidelitatis Iaicis prcftare. Item
exercentibus; & tunc . . . fcilicet feptem eouo- eadem authoritate prscipimus, ne patroni vel
Hj. rum dc perfooarum mediocritate fervata, in La- advocati, de eccleua , occafione advocationis
«J». 4.
teranenu concilio diffinita: hoc adhibito mode­ plus ufarpent, quam eis inire eft permiflum, &
ramine, quod cum aliqua ecdefia per fe non gquam lacri canones cis concedant.
fufficiat ad procurationem faciendam, du® vel
LXXXUI. De eccbfinrta/t pntreni/.
• Ftrtt » plures couungantur in unum . Qui contra ve­
^cuadua fi­ nire attemaverit (c) * fui * flatuta concilii, quod
eri. M
acceperat reddat, fit ecclefi® quam taliter gra­
Sacri nihilominus concilii provifione diffini- .
·/· fori. vaverit, tantundem de fuo impendat.
tum eft: quatenus, fi patroni, vel 'advocati , e. ,Τ"
aut feudatarii, feu vkedomini alicujus ecclefix,'
LXXVIJL De prodicntoribn/ epifeopi
reftorçm , vel alium clericum ipfius ecclefi® per
recipiendi/.
fe vel per alios occidere, aufu nefario prxfumpferint, patroni, jus patronatus; advocati, adCum propter occupationes multiplices, vel in- vocatiam; feudatarii, feudum; vicedomini, vivalitudines corporales, ieu aliascaufas, nonfiif- ccdominatum, ufque ad quartam generationem,
ficiunt epifeopi per fe miniflrare populo verbum amittant. Et pofteritates talium, in clericorum
Urer. IV. Dei .· in Lateranenfi concilio ftatutum eft , ut collegiun^,nullatenus aflumantur: nec in regula­
ipfi miniftros idoneos ad fanft® medicationis of­ ribus-domibus, alicujus prelationis aflequantur
ficium faliffiri ter exequendum allumant. Quibus honorem . Et hoc volumus fepius in ecclefiis
ad vos venientibus ex parte noftra, dc populum> dcnunciari.

zxaiF.

{

-) RafoMran.
0) H?f
rMjWraHtar, Daxtlnet^et.
r) Dènün enntnUtienn tx rtititxt ViiUnt- vri rarpa, * dtc.

■ « 4M alionm vtfumii eCdw.

(«) Samtatti.

*

TU"”

·>>»

CONSTITUTIONES

AOxaaienfis concilii, a fandae memoria Stepha-T~“?Tr“
CCHRtsn
LXXXH'· Dt fttpotdm [xerdottM .
no Cantuaricnfi arebiepifeopo celebrati , omnes
qui malitioie ecdefias jure fuo privare prxfismune aut per malitiam, contra juftitiam , li­
Cum os bovis triturantis alligari non debeat:
prxientandi capcllani in Capitulis generalibus bertates carumdcm infringere , vel perturbare
particulas fiipcndiorum iuorum (criptas flarim contendunt. Ex quo intelligimus, excommuni­
tradant archidiacoms, ut videri podit ti ftipen- cationis vinculo fubjacere omnes illos, qui lit­
'
dia fufficiant, & iptis & eorum mimttris neceïteras impetrant a quacumque curia laicali , ad
ccclefiafticum judicium proccffiiri in talibus ,
fariis, ut fi opus fit inuntinenti fuppleatur luf
ficivn: authoritate concilu pizcipimus : necnon qua: per factos canones, ad forum ecclefiafticum .
obftantc aliqua ccntuerumnc, portio presbyteris pertinere nofcuntur.
paroch'ahbus aifiignctur. Qui ad........ compen­
Item excommunicamus fecundo omnes illoa,
dium & ftipendium deforme, officium facerdo­ qui pacem fc tranquillitatem domini regis fltretis non crubcicunt aflumere , ranquam vihtli- gni mjuiiofe perturbare prxfuinunt, fle qui cunmoi,. & per quos vituperemur non moditum mi- da jura regis injufte detinere contendunt . Ex
niftcrium noftrum, cum eorum habuerimus no­ Equo intelligimus , non folurn excommunicari
titiam, de epifeopatu expellemus ; illam pernam guerrarum fufcitanres horrorem , verum etiam
latiores publicos, fle omnes etiam pariter prainfligentes, qui fibi tales adjungere non crube- *
fciint , quod iacerdoti fiibllituendo , vel duplo dones, & quofeumque regulam* ju flit ia temere
ma'ori ftipmdio, vel triplo, ii viderimus expe- impugnantes.
Item excommunicantur tertio univerfi qui
dire, providebit, vel ιη propria minillict pcriofeienter fapum perhibent teifmonium, vel per­
na in illa ecclefia cui injuriatum eft.
hibere procurant, ad impediendum jullutn ma­
JLAA’Xl'. Dt tn arm facrntàii .
trimonium , vel ad hatreditatem alicujus homi­
nis procurandam.
Qui parochialcm habet ecclefiam , fi in ea
item excommunicantur quarto advocati omnen veht refidere , ordinet in illa perpetuum vi­ r.s, qu/ malitioie, per quateumque exceptiones
carium, qui in ipfa etl canonice ftatuendus :
verum matrimonium impediunt ; ne enéâum
qut competentem habeat de ipfius ecclefia; pro­ debitum iortiatur ; fle in quibufeumque caufis ,
ventibus portvnem . Qui vero plures habuerit „ut
». contra juftttiam proccffusecclefie diutius fufecclefias parochulcs ante concihum adeptas, in pendatur .
una retideat, tn otdmc quo illius ecclefix cura
Item excommunicantur quinto omnes illi, qui
requirit, & ;n ab s pei[eni<s ordinet vicarios . gratia lucri vel odii, vel favoris, malitioie cri­
Qj.h vcic» plutcs habuit v.car.cs, in optione (ua
men imponunt alicui, cum apud bonas & gra­
ht, qui scl.nt , 6; hiant,. & poilir.i cis dcicrves perforas non fuerit prius infamatus, nec fit
virc m crdmc quem ecclefix cur.a reqtfitit.
ei purgatio indida, vel alio modo gravetur.
Item excommunicantur omnes , qui nr.alitioZ.ld.UV .Çwd c^mci c.cric» k'nijmati h-tfcan!
ie . vacante ecclefia > opponunt vel opponi pro·
pritufhj c.n iit ut tenti .
curant quxft Ionem de jure patronatus , ut veru.n patronum illius ecclefie impediant illa vice.
Item excommunicantur feptimo omnes illi ,
Authoritate prxeipimus pont ficali diilnfte ,
in virttrv obed en-rx, quod archidiaconi confli-' qui malitiofe contemnunt exequi mandata do­
ti.t mes 'lias, pro ounmuni utilitaie editas, fic mina regis de excommunicatis capiendis, vel qui
p-ο cor «.ct or e cxic.luum conrtttutas , omnibus ' eorum rmpediunt captionem; feu procurant to­
rn οΐ,οο Oxor.um a domino Cantuaricnfi ejufte eorum liberationem, contra diflridionem
duas, i.ii.i't iov; labiliter obiervan , trant.rei
ecdciiafttc* difciplinc.
lot bus Ccbta.n panam indigentes ; promiiluri
Item excommunicantur inconcilio fandemenihil..minus , qu<xi prxfctiptAS conflitutioncs , mori® Ottoboni omnes illi, qui pro impedi­
ti ant. r.ptas, <St correptas, habere fanant deca­
mento pacis, feu compofitionelirigantium quicnis,- decani, alis laccrdotibus : Ut lacerdorcs , quarn recipiunt donec ipfum funt recepturi, reipijs habertes trc^ift-titcr prx ocul s , in mmiititucrunt donatorium .
ftens, À dupenta· lonibin tacramentorum fint
Item excommunicantur per ctundcm quicum- ,
*
ih111uvti<_»res Oc m tide doctrina, catholic® bene que de domibus, mancriis, velgrangiis, vel lo­
t-nemia trm.-c-res.
cis aliis archiepifcoporum , epifeoporum , vel aItem decreeitrus , folemnitcr effe celebran­ liarum e.clefiafticarum perfonarum, contraipfo­
dum 5c pr^nunt,andutn dicrn translationis B. rum voluntates, feu cuftodiam rerum earumΊ h r-nx- martvris. Similiter & diem depolitio­ dem, aliquid auferunt, vel confumunt, vel inne S. \X Iit ani .
juriofe contredant. . . . lententia ligentur .* nec
abfolvi poffuijt , donec de 'injuria iatisfecerint
/AV.U7/. P. fcnttntu ,:mmnniCAti:nn .
competenter.
c.
Item excommunicantur ab eodem , quicum­
Authcrnat? IXi patris, à bcatx Virginis , que abftulcrint violenter reum, ad ecclefiam vel
& < ;υι, :rr. lJikU:u;n , fc prxtchiis concilii , coemeterium, vel clauftrum fugientem , vel ei
e\\ 'mmu;-ami.s illcs omnes, qui malitiofe qjf- vidum neceffarium prohibent exhiberi ; vel qui
elenas jure luo privare prxiumunt . aut per n.a- rçs alienas in locis paedidis expoficas '‘violenter
iitiain , liieitates eatutndcin infringere vel per- alportant, vel afportari faciunt ; vel qui afportuaarc convndunt.
tationem talem iadam , nomine fuo, vel a fa­
liem omnes il>us excommunicationis fenten- miliaribus fuis ratam habent ; vel qui ad hot
t a innodamus, qui pacem \ iranqmllitaicm re­ publice vel occulte confilium vel auxilium pnegis & regni injurtofc perturbare prxlumunt : fle bucrint, feu confenfum.
qui mra dormiii regis tnjufte detmere conten­
Item excommunicantur ab omnibus archiepidunt . Arnen ·
fcopis fle epifeopis Angliac, qui veniunt contra
magnam
chartam domini regis , aut faciunt ,
Primo’quidem excommunicamus, authoritate

6 .

v

‘1“·

.. ...... HH'«X

i.j.4

klCARDl EP. SARUM.

««H

,eetent,a per fedem apoftolicam pluries con-A panis, cruce erefta in fingnlis ecclefiis fu* pro· "‘‘“T’ '
nrmata eft.
vinci* dcnuncientur excommunicari.
Item ifti funt articuli, in quibus incurritur
Item omnes illi funt excommunicari eodem
• excommunicationis fententia ipio jure
modo qu' bona aliorum rapiunt, & occupant,
Primus , cum quis incidit in hsrefim jam contra pacem & voluntatem eorum, ad quos
damnatam, vel novam confingit : & generaliter pertinent; dc maxime clericorum.
‘ ' ,
Item quod complices & fautores eorum ,
qwreumque vel quotcumque Roman* ecclefia
vei fingularcs epifeopi in fuis diœcefibus haere­ eodem modo denuncieturexcommunicari.- con­
tra quos otnres in concilio Oxonienfi, & ab
ticos judicaverint.
Secundus , cum quis receptat vcl abfeondit aliis facris patribus Divina fententia ab olim
lata fuerit.
heteticos.
- Item ordinatum eft, quod omnes vere per­
• r,rti ,
Tertius, cum quis dixerit .... ( * in cieriQ>vn»zumcum, monachum, converfum , monialem , vel nitentes , qui pacem, & tranquillitatem prxdicon»cr<4n’. » frf aliquam religiofam perlonam das defendere nitentur, aut pro eis orationem
Dominicam ter dicent, cum totidem falutatiomanus injecerit violentas.
poflit defendere clericum, B nibus beat* Virginis, CC. dies indulgentia per
Quintus, cum quis
<
dominum archiepifcopum , & undecim iunÎ A& non facit.
Sextus, cum poteftates, confules, feu redo­ ganeos fuos in dido concilio conccflbs ha­
res civitatum & locorum, angariat & exadio- beant.
Item, quod in fingulis ecclefiis parochialines indebitas imponunt 10 redemptionem , &
autboritatem prelatorum ita evacuando, ut nil bus, femel in hebdomada, cum n-.cVus parochianorum
fuerit multitudo, fiant proceifiones
poteftstis eis in fuis hominibus videatur remanpro pace, & Miflx fcqutntcs.- & quod omnia
fifle. Et cum nominati dcfiftere noluerint, tam
ipfi quam fautores eorum excommunicationi fe pr«mifla fixnt fub perm majoris excommunica­
tionis.
noverint fubjacere.
Septimus, incendiarii, & violatores ecclefia*
rum .
G-C-Anglican* colkAiOr.ii ordinem ia hi* edendi, conOdavus, cum quis a paucioribus quam a dua­
ftituttonibus fccuti fumus - efulque M Oxonienti concilio αηbus partibus cardinalium infummum pontificem
ni MCGXXil. eispripofuimus . Sed nunc nndim animadver­
eledus, pio papa fe geflerit, nec humiliter vo­ timus fjiftc poftpoieodas . cum in r.irum cip. ult mentio
Çfiat Oxonirnlis iftidl concilii. ejufque ipia verba r« feramur .
luerit abftinere.
’
In eadem collettionc itq. itur com ilium Dumlmcnit , Ure
Nonus, cum quis falfis litteris domini pape, eonftkutiaves R'C^Mi einfc. Dcrtïëlm. qux funt ad rabam
vd fcienter utitur etiam ab alio falfstis.
ecdem atque conftituiiotKS Ricardi epife. Sarum fupra edi­
Dac* vada*
Dccitpus, cum quis differt atma, ligna.fcr- ta . Hoc differunt uno, quod divtrfa eft partitio capitu’o
rum : & Dvnelmenfes puitremi» capitulis careant a LXXV.
"*>'·“·
rum.
Eas ijirur hidominimus. Profuerunt ad tollendi menda p'uDuodecimus eft in fegittariis , & baliftariis nm.i qux in Sarumcnlibus crint. Ceterum non error- lib irii diOa> efle Dunclmcnles, fed reipfa in Dunelmcaii conci­
contra-Chriftianos in bello injufto.
prcmul-erai , eo puiu.idior . qood lublatx in ιιχ fur
Decimus tertius eft in iis, qui ftatuta contra lio
al <jjot In.’t de fabrica eccltlu. Sarum, qa« in harum ciecclefiafticas confuetudmes, vel abufiones contra parr LXX. leguntur ■
ecdefiafticam libertatem faciunt obfervari'.
Item in flaturariis.
Decimus quartus in feriptoribus ftatutorum
ÇJ» ALTERA ADNOT AT 10
illorum.
;q
ctUtftorit Bntmuti.
Decimus quintus in poteftatibus, confulibus,
Onftitut
innes
ha*
Cl. Spelmanmn , ad An. Chr.
redoribus & confiliariis locorum , in quibus
pumo , quoRichardo, Poore , rcliAo Ciceftreifi , Satum
hujufmodi ftatuta, vel confuetudines edita.fue­
epHcopuum obtinuit «ano, tvtulic Verum ea, aut poft con­
rint vel ftatutx.
r
cilium Oxomenlc, anno Chr. uu. «ut poft Synodum kDecimus fextus in iis quj... ca pncfumpfe- ^atinam LonJinvnfem Oitobon· n«t. «ditas fuifle parer e<
capitulis earum 0< w.unu fenriutu . &. Dr
t*·
riot iudicare.
ccaarsMuvarsuwi . In utr.ique nuntio iit concilii Oxoa. &
Decimus feptimus in iis qui in publica for­ conftitutionis botri, memoric Otiobom. Cum autem Ridui
ma redegerint judicata.
dum poft OrroPonum fuperfti.em VTertre chrono logia veut
Audoritate domini epifeopi in concilio Lon- ( mortuus enim eft a Sarum ad Dunelm. translatu, ec-lefiam
A. C. tijT- ) ipfafque excommunicationum fententia, ulti­
donienfc, ultimo celebrato, ordinatum eft.
mo infertis «apitulo «.x concilio Redingeaii
deprom­
Imprimis, qui pacem domini regis fit regni ptu effe. luce darius appareat nonnulla capita fequiorii «»i
fui injuriofe perturbant , vcl aliquid faciunt , hi, conftitunonibus aftuta efle , Riduudumqve noftrum poft

C

per quod pax fit tranquillitas valeant perturba­
ri, vel ad perturbationem perveniatur, publice
& folcmniter, acccnfis candelis, pullatis eam-

«♦’w rsx

concilium Oxon. tas prunrjljajJe affirmare auftm .· quare «*i
ad an. Chr. rti}. npitou

9

CHRIS! I

ANNO
__

_

,

,

n-fiaCONCI HUM SALISBURGENSE
German. U-

M* Eberhxrdo Archicpifcopo coaâum.

►*ιιΓ" *

OKÜiiif» fHuntitlt a dsmtM Eirranmtoaf.--E neque negotium, quod inestraâatum fit, pro*
thitpiftfeStiUbnrtb ttltbriiitr ( feribit Ho- ditur. Scripicütm qliss celebratam efle die 7.

G
norius in Chron.

mi. ad an. J219.) car mZrr/iacrwe Pitnif^i, Frjjùpi^i,
Cbj·
Sfettwruir Efifttpi. Hanc fynodum Auôor veteris Catalogi vocat [κμΛμ* cMritem
19
totltfit S. Rgtftrti. Neque tempos ,

Idus Oftobris; fed intuitus deinde rurfus codi­
cem Honorii Mi. interne manfi, num di«*ifignata lententis precedent! fit, an fubfequenti tribuenda , propcerea quod utrinque interpun8i fit. Putat Spondaeus Epifeopatum Seccovien-

CHRISTI

-

««H

'CONCILIUM

"TT®

«H*

Ë7* vienfem in hac iynodq infiitutwn: fed in Chto- Afcriptortm Germania Tom. I. habet ibtd. Eo-·—· »
■
—nico Honorii hxc inftirutio ad hunc quidem dein iplo anno Apt ereâus ilk Secovicufis Epi- ANNO^
•“num, fed ante Concilii mentionem refertur. fcopatus de confenfu Hooorii III. Pape, enent- σ^ΣΤ1
-Nil tamen vetat credere inftirutionem illam ab admodum Kyemenfis EpifcoMtus créât» fuerat
Apoftolico jam conccflam , in hac quoque fy- anno MCCXV. in Synodo Rjomada habit.
I. In Synodo Saluburgtnfi deliberatum de
nodo promulgatam dt probatam futtTe. Sed exiflimare malim hanc fynodum convocatam fuif- decreto Concilii Laterancnfis sono MCCXV.
fc ad expediendam Ecclefiaflicorum proventuum ut omnes Clcrici vigefimam partem EcdeTiaftt.
viccûmam in fubfidium belli facri, de qua jam conun proventuum conferant ad triennium in
alias deliberatum fuerat.,
fubfidium terre £ιηφε, except» duntaxat Rrligiolis :
II. Itemque de litteris Apoftolicis Innocent
βΡ EJUSDEM COKC ILII GEST A
tii III, quibus dabatur venia Gericis , proven­
olio cx lùrituim Conci. Gerat. tom. J.
tus Beneficiorum per triennium obligandi.
III. Spondanus putat in eodem Provinciali
fag. 510.
conftituta fuiffe Drcecclin novam Secovienfem,
B
aut faltem in hac Synodo promulgatam, & ap­
Anno mccxix. Concilium Provinciale a Domi­
probatam judicat Hanziztus. Nam Bulla Honono Eberhardo Archiepifcopo Saltzburgenfi ce­
lebratum , cui intet fuerunt Patavienlis , Fri- rii III. inftitutioocm hujus Epifcopatus conti­
fingcnfs, Gurgenlis, Kymcnfis , Secovienfis nens, fpcâat ad hunc annum I2tp> fed' ante
mentionem Concilii Provincialis SpitsbergenEpitcopi.
f“ · à
Heronis Tomp I. antiquarum Lcûio
nes Caniln.
Concordat Chronie» Auftralis apud Freberum

________ ____________________

Cs· STATUTA

IN

CONCILIO

APUD

TOLOSAM

effim

Pronmlgota per Jominnm Romannm 5. Angeli diaeantiW cürdmokn», A. S. L.

Anno Domini

mccxix.

C neatur , quorum >medietas fit domini
vi lia:, & alta faccrdotis ecclefix.

I.

Nhibemus ne przlati, barones, mili­
tes feu quicumque domini terrarum
III.
Aflr.t Μ·η. hzrcticis vel credentibus eorumballivias
Sabbato quoque circa vefperas , ob
νίΐΛρυ\^ itu adminiftrationes terrarum iuarum
tx. .1 ms. committant ; fed nec cos . aut etiam reverentiam B. Marix Virginis , eccle­
'c'aliquos diffamatos de hxrefi, vel quos fias fuss cum devotione vifitent.
credant dc hoc effe lufpc&os , in fua
familia vd fuo confilio habere vel rctinere przfumant . Dios autem debent
pro diffamatis habere, contta quos pu-D1 Dies feftos dicimus ficut in canone
blica fama clamat, vel de quorum dif­ continetur, Natale Domini, S. Stephafamatione apud bonos & graves coram ni, 5. Johannis evangelifix , SS. Inno­
epiicopo loci legitime conftiterit confit- <centium , S. Silvefiri , circumcifioncra
Domini, Epiphaniam, Purificationem,
tiffc.
M.

I

iv.

II.

Annuntiationem , & Affumtioncm « &
Nativitatem B. Marix Virginis, Pafeha
Item , fiatuimus , quod parochiani , cum duobus diebus fequentibus, Roga­
dominus & domina cujuslibet domus , tionem tribus diebus ( o ) Natale S. Jodominicis & feftivis diebus, in quibus hannis Baptiftx, inventionem & exal­
ab operibus eft ceffandum , teneantur tationem Sanâx Crucis, XII. Apoftoad ecclcfiam venire, audituri ex inte-Elorum, S. Marix Magdalenx , S. Lau­
gro prxdicationem & divinum officium rentii , S. Martini, S. Nicolai , dedica­
nec inde recefluri donec miffa complea­ tionem S. Michaelis , dedicationem cutur omnino. Quod fi alter illorum ab­ jufcumque ecclefix, etiam feftivitates iens fuerit extra villam , vel alia legi­ cujuslibet fandi, in cujus honore contima caufa rationabili prxpcditus , alter ftituta eft ecclefia. Item , omnem Do­
ialtem teneatur, dummodo fint in vil­ minicam . In his itaque diebu» , & et­
la przfcntes, nulla infirmitate feu alia iam in aliis feftivitatibus eft feriandum
rationabili caufa detenti, duodecim de­ Ero locorum confuetudine , prout prxitus injunxerit.
narios Turonenfcs folverc quilibet tcCON(<·) Hi.· taud dubium ofciuiiM iciii-totum, omita

tum

feta Afctnfioab 4c Pentooftu cum

MAItTENE.

i

tactas

fujucniitut

dicta·.

O

I » J7

ROMAN U M.

!|)I
ANNO
CHRISTI

CHRISTI

ROMANUM

«CONCILIUM

Pro ecclcfc libertate, cu/us aggreflbres anathemate puniuntur,

1210. babitum.

Ridericus Romanorum rex Romam tirait im­ k
perii anun o nmm Maerui M/*< 111- ac­
ceptante . Jb nllatiom impersxiis ^;«f infignir
cmcilmm babitum fi ftotuero, tùhil contra vete­
rer merer afirmuvtrim, cum rcipfa r« Ai/ rcrum

F

circumftantiis «titre bobtri confuevtffi concilia offir­
met Benga Albtifis de lomUtits Hens ici 111. im­
peratoris ex me fofius m foc opere aata/. Rtipfo
vero id tnc ftrvotum decet Hmorii ftpe dtcrttum,
Grtgorins pma IX. inferrndàm duxit
t» fuir litteris od Tbeoboldum Kavorr» rtgtm ,
vulgatis opted Ukrttm Antedot. terre. |. pj£-99j.
Ex verbu Gregorü papa.
„ Ceterum cum olim felicis recordationis
Honorius papa, przdcceflor norter in omnes
aliqua ftatuta contra ecckfi* libertatem edentes, niû infra duos mentes ftatuta ipfa revocent, excommunicationis fententiam tulcrit ; ft ful*r
t>°onem late lententi*
promulgant . nos ipfius tenorem tibi, ne id
„ tuam ferenitatetn lateat duximus traofmitten,, dum. Qui talis eft. Keveritis quod nor turper

„
„
..
,j
,,

in tifititn principis apoflolorum , praftntt coriffi-

mo in Chrifto fitio noftro E, iliuftrr Romanorum
imperatori O ftmper ougufto, in etltbruttine rufi
fsrum , poftquam capiti fuo impofuimui imperii
diadema , dt confilio fratrum noftrorum acctnfii
candelis, txcornmunicavimis tx parte Uti omni
potentis , asAhritate beat orant apefiotirum Petu
, & Pauli & noftra , omnes hareticos utriufqut ftxus, quocumque nomine cenfeantur , & fautores ,
receptatores, £r deftnforti torum, menou & qui
do cetero ftrvari fecerint ftatuta edita , confuttudiner vel potixr abifiomt introduilar contra tcclqfia libertatem, nfi ta capitularibus fuis infra
_ duos mtnfts poft bujufmodi fententia publicationem,
fecerint amoveri. Item incommunicamus ftatuta.
rios & feriptores- ftatutarum, nec non poteftates ,
confides , rtdhrts, confiliarios lecorum, ubi dt ce­
tero bujufmodi ftatuta vtl confuttudixes edita futTint vtl fervata, ntenon tf illos qui fecundum ea
prafumferint judicare, vel publicam formam feri
btre judicata.
„ Datum Viteibii XII. calendas Martii pon„ tifaatus noftri anno IX.
C

e»«» «b o» «©«©«© «©eo©
CONCILIUM

GRÆCORUM

Λ loco inctrio forte Nicaa,

Aima mo.

' PRÆSIDE MANUELE PATRIARCHA CELEBRATUM.

M A N Ο T Η A..
A.

Atiras

ipvrirwv

D

M ANUELIS.
1. Solutiones quarumdam quafi ionum .

τη«*.

Fa

M«n6

Acratiffimus Dyrrachii metropolita Roma­ Supjl.Toll
nus, diledus in Domino frater , & no- HS » k
Anu i. ■ ;
ilr* mediocritatis comrainifter, noftr* hodie
λκτχρ^ς τϊί
μττριότττ®- , τϊ
«·»)Jui»
artidens mediocritati fynodice przGdenti cum Ex
Gr«. Rori
ufpov ffUJMlpra{wv μπ-ριότητι ,«ρβκχά*ιμό·ι βτυυβiacratiifimis fuis fratribus, Gelare* Cappado­ Leuncl. » f
Stwùf
itptaintvuv άυτίς α&λφ»ν, ri Κατ* ci*, Metrophane.* Sardium, Andronico ; Phi­ P- » . ·
c«p«« KexxeJexi'eî Μη^οφύνβί , τί Σ«ρϊίβ»
ladelphi, Phoca.* Pontheraclec, Nicephoro:
TÙ πό/ηη- 'Sm>rn*, Georgio .* Met hymne , Michjel :
AtSpwixo, ri ΦιλΛί/λφ^ίας Φοχχ
E fartam in medium, ut legeretur , protulit :
ραχλΗβς Νιχηρορβ, τί Σμύρνης Γκιρ^όι
Μηθιίμηκ Μιχαήλ, χαίρτίω ίχι τί μηfu mpeà- io qua erant interrogationes piiiTimi Bella cpifeopi, quzrentcs lynodicas folutiones. Erant
Tttvf οίς ùieytven. iÇ ® ^«ρτηί ίρνΊόοοις but rù
autem interrogationes hujulmodi.
$ιοφιλκ*«τν txrrxôn Βιλλας , ovnitiuîf itoptym
Aurra». Αχο ft Jn» τΰ
ipvriottm.
Τηίς
ot’Komv γυηιιχίν ύαοχμρηοοινηί ltd
Quidam cum per odium aut aliam quam­
μ'α·0*, η «?A(u> ·*ΜβοΙ>ίτη« «ιτιάν, xj Ο»άλ- libet ob cautfam à fuis uxoribus difceihftcnt,
AaÇijc Jurywrtf, μόνσιν âm; àt γνοάηκ φ peregre degentes, non revertuntur : fic cum
incertum lit, ubi agant , fic eoAm uxores
ftiMtUV axi' <rvn >ï >Ç xAfÎoji> *πστ,
drîpwv
durant per quinque annos vcl plures. An car
ùvrvv aùtutfpùvtm ornai,
eJnXwv xù apaitd- oporteat aliis conjungi viris?
Xotco. fri 5iî m'rvV aMpdoti tripi; τι*»τ»ς ente
’ 'IffiTUT©- μηΤοιολιττ; ΰυ/ρ'α^ι» Ραμχνβί, x«rù Klimov
άίιλφός
ουλ-

O

S

ζ/ώρνδχι .

Condi. Cacrsl Tam. XXII.

Cc c c

Qun-

Λ199
GR.XBC. CONCILIUM.
**39
Qpidam * facrifieuli ia magna quadrage&A T/w'c ffi
ώ rjî ριΓχλρ

.. —----— ...
nu^prstfan&ificatos divino· fano in
i. ptisanis
uMfii.
4WW racoodcwM : ii* deinde opera dcmoeb ex feC^^TT pro divino fubccptisaaHinbM, & cane oftium
’ feMdv* «peritote, vel etiam corn facerdos facrifica■·
ret, & ad menfas precationes legeret, dclitefcens mus, poft «olatioœm cooiccratam di­
vinum corpus fubripoit. Qum ccafiiram me·
xentur facerdotes?

fa»
W<L

1140
*«·?·»·—-----

r* * agpatjaarjMtw dshc «pn* φψρηκά af» chjikti
va^atÎNC, «ai rvMp>«ft 3«ômvO* ta vu nu» v«
Ms «AwWvw» ùm* p**r» S «** »βμα*&ο>·
τ·· t£u Owp«»t i 0 tjl ùfttfyM «* <V«« $
C» rf |«ti'(j flit £%àf avam^mtritMv , λβθΛ
pfaf rtc /4 rlu «perwpslti» ttv««n «· etpap*
ftyfar 0*· «ίμη· làç χρί «U ri Twmw iw
TiyrnHsm t»c ttpüii

ΓιρΜ Tmc ·ίφ<ιζ·/4*τ v«pè η» ·»«*<·· ·>Sacerdotes quidam a fias aatiflitibus ex­
communicari , excommunicationem conte­ χηρΑ» si «·ΗΧΜ· «ctwpsmet.
ίιιπτψψΐ·
mnunt , £c ful> panis cum fint, ingrediantur vat arm, sktp^svnu 5 /«ρβρΓίσι. vif & r»m
& faciifiCADt . Quorum modo fiant hi pic- ηλ«·9ΐΪΜη.
ftendi.
]
Laici cum fecundat contraxerunt nuptias , B Aaüat Μβμίτβηκ »$ xeî^wfrxmc, tJwp·
liberis procreatis poll quadragefimum annum, Came τ» ΤΜΤαρχιβντη ht , npfirçXàer C «c
poftulant id tertias convolare, ob proçxiften- ^Znv Aî>h» rwwurtw, tiiu 7üc ere&Wfff$
tem Ubcrorum educationem , & nc. * paffim «peûcnp^vm* ntl·» dt/varc. C τί ud χώίω «·
peccent. An fine reprehenfione id factant.
/MpttbNtf, fi ewTaXan» <vn<{ p^aurewr.
A'vrtpùrur tt/Jb 7<νβμ$υ«> tear · «ρχηρτντ
Aii’.imeniu feimus faûa poftquam antiftes
per ic operatus fuerit dedicationem , & ex it ievn crep^iirp τβ» ίγκαΛΗΤμΜ, tÇirtrix*panno fimftrato circumvolventeque menfam , vrv τί
>Ç itfttû\faat9· τΐώ τ/χ’in frufts difleite & * fubfcripto, facerdotibus νιζβν, «c βρ*χϊ» πμημήα £ ^ραφβμό«, wç
dari : nec poOe fine his facrificare . Ubi fgi- ttpZrr
iiiaôat.
«»A τιίη» μή 3ύ»χ«&» it·
tur horvm etl dcteâus, quid faciendum , ne
fine facrorum celebratione facerdotes ma­ ptpyièr. ΰνθ« *» in ritw bitt* , τι iü «ραχ·
ftttwtr , ’μ μη pu'varrv ar r’rpic ανΖ itptfftiû ;
neant .
Quidam facerdotes in magna ’quadragefiTmt "f*i Aav9«/a»a.c irai ήταν τ· μιΓα’λν
ma benedidiono clam fecerunt : qurdes tan-C rwapetxorp Χλβ^ηβΤΗί. Tarasse âpa · γάμ9·
dvtn funt nuptiz , & quibus tenentur ponis
«J va/atc ίιηιμίνι «Xr'rxavTtu ·< arwç
facerdotes, qui fie fieras precm concepe­
ApaXt^nramc itp£i.
runt ?
Ad has igitur interrogationes mediocritas
noftra tales folutioocs protulit.

Πρκ ywt Twittrc ftt“c »’p»T»i*wrv χμσριΖπκ
ήμν» rvrtuimç nie λύτκζ im^nc,»,
Oi ttti
tinMt ùx^MptknmcTüvxrxwvttr·

Qui ob quamlibet caufliun ab uxoribus fuis
reccHcrunt, & alibi degunt , excommunica­
àMt,$ix Itttywtionem merentur, fi perfeverent, nec velint nc, «φβρττρι· tien
·< etwrrrepe«*K ιχν<τΐ,
ad uxores reverti. Si vero incertum ubi fint,
£ «pec nie MKMtf yutttîw m
T«Xrv
& mandato carum inquifitio proceficrit, pro£ci,
«ρ·»3ί
cp4r«t
tcricritque quinquennium, cx quo viri difpa- vvefcct. h ci
αυτί» , «Ç ·Ο»ruerunt, in bello forte capti , aut quo alio twu» όξ «νβΓολίς
modo dc medio fublati * uxores eorum per TtiTia ταρϋλθο» c^ot» αφανές '·/ ariprc tbHî»
kgem non prohibentur alii* conjungi viris . )ι<)$Λ»η, <ι\μαλ»τβι τυχ6
ή «fXjpTrAlia- .autem, quarum adhuc viri fuperfunt , »< fop βφαηιύΐνπί · τί» raw» «r γυνβΪΜς «fuos viros quzrant.
xfciAorvcxara η: »χχνρ»»ηι »:μ·.> fripwc rvvetfftcèfv

ifK il ittiariirna aiïttn,^ et

aiiiKtt

γιηχικϋί

àriptrtt, ni i’ ttïket Zr w e»Sptf ttt it&wi ,

TÙc tixâti atlpcç ζητίτωνα».
Oi* xrarTa»T»c rrpwc, « T* t^cnytxr/ifnf tp·
Qui fic deliquerunt facerdotes, ut przfanûificatos pines, a fe faites , canes templi m nxMWTK tbç liai χι>νί»ήΰ zsp«>*<£«vTwvTuie
ofliiim aperientes dc medio fuflulcrint : ad ü vai τύλιρ afMtvri&àniC , t<; iip«pf/«f «ap«f
terrpus in cognitione antiftitts pofitum, a ta­ χαιρβ» το» ««p«i τέα itix^an x^ü^u·» ri eitri
ctorum operatione ceflcnt , quod diligenter «ρχ«Ρ·*Κ T«UM-a'edtN-w,«S( μή rUi ituolu. ttttm»·
non civerint. Alii autem,qui panes in obhτίί_β<Γφαλ««ν. et 3’ ÔMer « τνςάρης tirdpewv
tionc per mures imiierent ; inculpati inaneant, (.multa enim ejufmodi fsepe accidunt) dt τ» «νοβ’χβμ/ΐ» ίλίσβηκ , ΛΗΐΐτιμχηι 3μ>
qui cti.,m aliam oblationem mcnfx facrz ap­ pHVjiwa». «τί τλΖ?Γ< maint TvMaiuf ^imt~
ponent , obhtioneque fafta facnficium perfi­ • m» e< >Ç »πρ·» ‘βνββ’φβρά» <ù> τί àyit ^αχίζη
cient .
ίσ-άζντι <X βροβ-χομώή» awiiawr, i£ 7lu)
yiat TfXHwaiTiy.

Excommuracati, qui facrificant, depofitionc funt digni, idque in epifeopi ipforum co­
gnitione pofitum cfto.
Qui tertia nuptii» implicui volunt , poft
annum statis quadragefimum ,* ut polygamiam Chriftiani non convenientem quaeren­
tes, re infefta dimittentur : quod fi etiam
vim inierant, ccnfiiram lubibunt

Or αφοτμι»» X, itpeyinti, xn^erptiMK hffi*» αξρι. iÇ tit rlut τί tttaxin àutùr rïn
xsic9« itâxfjvtv.
O< Ttw» >«μ·κ συμνΚαηηι
g?
TÎu rtajcipaxivntriait, tif νλ^βμινν vws Xtf
ΓιακχβΓς m irvutaao ζιτίηκ , «<)wtTw tin·
ημφ^νηνι. ti it <Ê βΐια »wj«cr, £ dtmptàiwntt.

T«

cr
“··-

Ii4t
GRÆQ CONCILIUM.
1141
Tu «tvrqutreae ia «fe <a*rcc «mQ*·*
A àntimenûa in omntas fan&is menfis poni

si>«« τρβ«ζ«, «NC M « v a- ·Μ**Λ'
rff «* ββθ«ρ·«α»·τ4r/r» svr* ». ni >«p «mftimu η$"μβμ»9·* è^itu
Waw
tn. 3 to«sfe» ΓκίριρΜ auOnpûpt/reB
• ypaâu «miMrtuv «are.
Q» «irtanwnc nie fupinuis fspe^a^ru; itpe«c
&
TMrupucarp*, w /4»
u««Ah«
tûu «Hrenbtert» ut^iue rrrrfu'wv tirte ΰζιη .
te T ta ra«re^«n«
tptfo*, μ*ζηή(η* ùrntfuen, tA ntpei tjT tontine ιημίη» τϊ ·ρχηρύβ «vfjS. TO Si np etbrUf^nififuet uweriirta,
-,, n
— fifrw ê^trt
-s__ -, ein«c ùpeAe^tev λζ«74ΐΝΤ
eniAarniw. Et^« r2 *>»—-’·!„·%.·..
.
1, a} τία xnt^Uu eupuritb» e^ttyiSu.

B. Πιρ<

Μ

■eceffe
iis , de
incer*ft Γnon
~· ■··eft,·■* fed in««;»»«
i~-quibus
—turn, confccratx finr^nec ne . Nam antinenfia confecratanioy ûn&anun menfarum
locum obtinent .* oec iis opus «ft , ubi raco­
las coofccratas efle conflat.

Sacerdotes, qui in magna * Carrena nuptialcs fecerunt bencdiüiones, fi per fimplici- s
tatem id fecerint, mediocri eorreâione fune
digni .* fin autem per malitiam & clam commiicrint, majore pana, que antiflitis judicio
irrogabitur. Ab iis autem fafla conmibia, ut
facra precatione munita , rata inconcuffaoue
manebunt. Habuit illud, Menfe Julio , In-

(UTU^itruK îtinitn.

ΗΝ Ί1Α1· t, ημ»';?ι «> ίηημήηνς a ,
«ρ·χ·θημι*ηι τϊ amu^Ntrora ίμϋ» Iferam τϊ tinuSutn nŒufort nueù MurvàA
»«υ«ρΜμ»ρν · metot fintht.

8· & ,irid“ Cfrr <«iUu«·
Π. De trojlitiiiit tfifttfiriai.
Julio, decima die, Indiâion. 20.
MEnfe
pnefidente fanfliflimo domino noftro

ocumenico patriarcha, domino Manuele, in
ήης
celeberrima & Cuperilluflri * fynodi Imperiali#
li# manflonÎ$
manfion;$> nU< honorata eft nomine im
«W μβιας, της nt νύμκτι [ty τιμΜμίηις της maculatae Dei Matris Gorgepecoi , Sandroντ<ραμΜμ« θ<·μΰηρ9* τίΐ Γ·ρ>«»ι<ο», ϊ$Σό· rum cognominata : aflidentibus magnx fan
ifU9 Si s'rrancta/MnK· rtwajemÇarruv τρ μτ^«· Aitati ejus fie facratiflimù antillitibus , CxfaAa éyetennnl; < itnTÙtU» tipytpiuv^ n Km- Kr Cappadocie , Metrophane : Sardium &
—- ------- ----- — ·- ,c totius Lydie exarcho, Andronico : Philadelnçein KavraJvafett Μη?·Φ«ηκ . τϊ Xupfaw
fhix, & locum Syracufam obtinente Pnoca :
*♦ ^C*PX” w* AkJiuc, ‘Aripwiwt. τϊ ♦iAu- 'ontohcracleae fic Claodiopolitani legato NiSiA«m;, a} riv nw ιτιχνηφ* 1» KAcwSmw- cephoro Smyrnae, Gcorgio .* Dyrrachii, Ro­
Λμκ» Ν«οφ·ρ·. τϊΣμι>»κ, Γι«ρ>ή·· τίΔυρ- mano .* Metymtue, Michaele : adfifleniibus fle
ρ*χ«·» ‘Pupcre. >Ç ri Mn&pnff , Μ/χ*»ίλ . piiflitnis dominicis raagiftratibus.

W

akno

ruturetfÙHH ιζ θη«<λ(Τ«η» Stntttw of^crruy.
σ η ηψχην «
* T*r’ û <μ>φμ»Π9
•t mtpti * x<< anartv «vn> 9 xJ «>λ«κ «Mort t«ôτη fMwn3itm9t A^ptnintt eîirieui verétamc.

. Λ f*4te.
didiflîmire*»·Μ
™*r,iwntre'

Quod in corporibus anime, id in.negotiis
temporum occafiones : Ot illa hec movent ,
& aliter interdum mutant , probabilibus cau­
fis'' cedentes . Qporfum vero temporal» ifta
t’« τι Si à aargrev tùirn tun^tret^ «
w«T- tranfpofnio, rerumque mutatio & tranfitus t
patuv CHÜAe^i xJ μτπ£*τις i i λίγ9~ , teufi Oratio , tempore exigente , has transferat ,
xuAirrCk, juutotiSù^w ruine, «Ç ceaMstrtôti in apertius «mmutet. Joannes pontificatum
«pèc τ» β-ηφίΐψη. « rie <!*· rluu tïî A&tjons adeptus fanctiflimi epifeoparas Ereri, qui eft
fub Larifli metropoli longumque perpeflus
μη$·ν»λη ô?4vniviK twreaeaàc Έζ<ρϊ «p^ipct-D^
iter , pneruptum , & equitibus difficile , &
τιχύς <uptinlpfy& 'liuW, μβαψβ» τ «ntrXac ,tcr
fenex , mundanum adiens Luciferum , opti­
•Iwaseiuv I>x»rw n >Ç Jôeirrw , £ upir(ivc i- mum & fanâum meum imperatorem , man­
«(χν'/φ** W* vwxer/uuxw «areipdpw, tir xpx- dato feltciiTim: domini 6t * dilediflimi no- » <MAr<T«w IÇ fytb^ Λνηκρβηρη , c£ urvraAniri r«- ftrr mediocritatis filii , & per feipfum cum rifl*'n‘
yArrçrrstra ί«πτ·τ· rôtavaràrv w« tÏc ημη eo collocutus, ad ecclefiafticum noftrum ap­
μίξηητΟ·, ·$
T*’> ‘•F*r»A«A’λ’« , pulit firmamentum, & non aliter ac aftra ,
dare fulgentes pontifices, fratres & commiupet ή tuff lysic ιχχλχτιβτιχο» ίκχρύχπ
niftros noftne mediocritatis : cui affidentes
ΠρήψΛ.
niç *®$p«r renciÇ «rpert λβίμτηηκ eos inveniens , chartam in medium protu­
ίφίρχικ, βίιλφής xj βτ>Χλ*<τίψ>ϊς της ίμϋν μβ- lit, * canonicam defenfiooem requirens. Qjue-.
cano·^·
τβ^τχτ#·, τί ήμΜ» &pùv nueiStutÇwnK μίτο»· ftio autem fic habebat.
coofauanrt »χ«φΤύ» »<» τ» /un «ρμτμν , xj «τ·λβΓ«r
Lucem * notitie dari mihi poftulo a fan- T*^eBe.
«ζ >ί renyurvarer. £χ* Si itu η» τί ayvCArputrO*.
♦Λ >mww Sinu μη ϋξριΊϊμηι wupu τ· »β- E&iliimo hero meo , & domino , ocumenico a«
luminari, & a divina facraque pontificum ,
ΗφΝ»ηίηι |«0ΊΤ·τν μ» xj xvti·, τί ·<*χμ/4μμϊ φη- qux fub eo fit , congregatione : ad relatio­
rxp#· , ι$ tfc ««τ* «urô ÛMtc >Ç iffii fJJ itptp- nem, quam divino * confidens verbo, eorum
X“» ίμπ^ύρηκ^τ'ι τ/
, w» «pas W fye· celfitudini facere aufiis fum. Interroga ( in- ^J^***11**·
fut TOiwr vatitati&tu χβηηλμηηι , nf 9ΰμ ne- quit) patrem tuum, &/remandabit tibi : &
9tie ftywtri. irtpeinmt (jre’p «rt») rrè tutv- leniores tuos, fle dicent tfet. Licetne metropolitanis, epifeoporum, quoa fub fe habent ,
fententia , juflam ob esuflam, quam tempus
fic res poftulant, ab * epifeope in epifeopen, .
*»’ «mîc irtrxan», St ùirin Aufinant» vd cum ambe fint fob ejus metropoli epifeooum ra «i ·μmtfdç titturù Ç ηίαρατμοτ*, μ»»»θ*ν« ·’»»- transferre , necne ? Conceflam enim furffe fopmm

mtanev «rd trarnavûs «fe ί’»»σχ·τιν,ΰ»·τ4ι «a- translationem , & multos atUiftitts, variis
Cccc a
temCtteerei. CtntiL Tom. XXII.

()LXUM.
κ/ολ<ν nXdra* ΰμΦ· nif

1141
G R Æ a CO N
remportas non in parts conditions , fed &Arlu |
——lublimioNS fedes translatos fuiffe dicunt facranun tabularum periti. Scd not hujus rei
....T certitudinem a veftra amplitudine fcire avemus. Hoc quxftipoe continebantur : fit Eae-

<}.

«144

iwnwis
s 4—
™ -__ —

, $ ν^Λκ rffrtrr
a a»·.

αρχπρΰι*
, Mid
«oru Sn^ipt*
·ητ*«μκ «®pdc
aaipai ,, «
«* «t
w»
Γ» h . .
AUwa
saxm.
ιίμκw» d»*
’ Z’ «J
flint μη»·
*« «jf wrspCrftnxdtw 9
Opamjji»

T)0
J"

renfis feriptam dc eo refponfiooem poftulabat. Noftra igitur mediocritas, cum * fitera m · «**
" ' ’ Μ#*·*
* ·« Tit
~ iftSt
...... . "
vi
<i» fratru· jpfim fraternitate hax communi confilio tra-• ®es tinfiifieuw
«Μμι^η. 'Ελι^· τ·»a-..
..1;.
âans, talia raedam fynodicc pronuntiavit . n
< à 'E^tpv »ζχτ« «ν’ αντ^ αν·Siquidem fynodi metropolitanus, fuorum epi- ^ita
Η >ίν μπ-«μηκ tyrâv.
feoporum coafenfu
confeofu , dare
date cuipiam
cu.piam voluerit
voiuent ,
Λ,λ^τ#- yd
Wtc «rm
incrementi ratione, aliam epifeopen , in fua.
* fiæ cu- provincia fitam ; fine * prrjudicio id faciet · AaTnrijutHi, twSnttm tnunStw «vo*«mwr *
xdquampM-Nam dc * a nobis talia per modum fraterne tit, <ιτμ · rit ttuiiSr μη^·ηλιτ« , ruMOtevc
dvrw rerexeVMi,
x««
, dileâionis quotidie fiunt. Et faciet epifcopus ijî
W|W vv'
__ _____
____ —-Sitttf
--------rm
.... OiXWj
...
m,
etiam in ea epifcope totaque ejus dicecefi ad-B
7^ Tj}{
λ4>·, «Û mp® irrrxerlu
minifirationem omnium pontificalium jurium, vxe τΐώ
-t ' t?raptito
------- f------a’’vrù
—·■
reurlu» ηλία®, _*«.
«roquocumque & genuinus antiftes ejus : exce­
xUIMtrt'rtH tin v«*rw, ttfl iÿ vapiùtFy w«u*
pto eo, in facro conthronocollocetur. Quod
fi rurfus cum fua fynodo* metropolitanus ob n Ste w τϊί φ/λβίιλφί® άπμι'ρατ Çaxw empcaulTam laudabilem , & probabilem praetex­ piênt. qjH «etijant» · «τιαχονΦ' >ζ ώ» τρ wttum (utilitas autem h®c animarum & eccle- «ûvn (Tta-xurf ^varp Ίρηΰηκ ceçgja rbiSttfffS ί»ραρχιχϋν «vavtuv ίααι'ο» , Sr» $
fiaftici ftatus adminillratio ) comprobaverit ,
ut quis epifeoporutn fub fe politorum depo­
«p^rtpdCseVric.wpif r»
nat quidem fedem & epifcopi nomen , ad ftperw fyt»9tSpità«u. c« S* «v yt μζ της »»xei«c
aliam autem fub ipfo metropolitano exifteneaveS* · uxpawaXt τχς » St «ίιτίβ· iw«n*pntXu> ,
tem transferatur epifeopen : id fine dubio &
-,
. x , ...r." a·
»___ # • ,►V. . »· _.·____
impedimento faciet, quod hominum faiutem «ζ ατβλοί/ατ tCepeowev ( «ΐφίλΜί F «νρΐ ψν& ecdefiallicum decus noftra mediocritas, >*» , iÇ
Ç κυβΐρηης iwùùrutrmït tmotm )'
facraque ipfius fraternitas, cum afic&ione rc- i’ioxnrH _’.Λ'.Τ_! jjfy» iit Gp·»·» xJ nmirf·
quirat. Qusmobrem & admittenda cenfebiturC axerai âvojuuc 7/wt
vv apnv erraxevan’ > fjutranslatio, obpracdiâam cauffam, & rata fir- TtàÜHtt Si lam ce tripe ι’τιαχοιη àr’avràld
maque manebit, ut cui nihil adverfetur. Ca­ η» μκ^βνβλ/τ^η ηλιίτη · avccîweroc tin
««»“
nonica enim obfervatio novit diverfis tempo­
ribus translationes antiftitum , epiicoporum , Xvmç SutnpeÇfntt, wç rit ffS aVJpwxan^ ewr>l>
& metropolitanorum faâas , non in atquales 1ei«; >Ç rie txxArpranxnc Χχ·β·μ/ας ν·θητηί tïeuf
fedes, fed & in fublimiores & excellentiores, 1$ vapa* τή ήμνν /Μΐ&άπιτι t£ Ίρ ttpft «urne a’itApropter rationalium ecclefiac Chrifti ovium φότηπ
(
* S$ct xJ àtxrn λφΐϋ/νιη» ή fitnStrK,
rcfocillationem, dc ecclefiafticarum rerum gu­ Mjt' rkv irptipttrfw a’rn®,
!ξ« ti rtpjyw, Xj
bernationem. H«c e diariis lynodicis annotawç μ»3ί'ν ri «jwrtipfyey «aTqprim. *tionibus emifta , & fubfcriptione fignoque fan- crrp7«'v,
1
Aitlimi domini noftri & œcumenici patriar­ irtiwp Jîo n tyxavey·* vaparrpnerc xotru Suiviρ»ς Ktupiç μιη>θί'<τ«ς $>·μή«ς βίρχίίρΰ* , t-xt·
che, domini Manuelis,confirmata , datafunt
menfe & indi&ione fubkriptis anni 6758. Ha­ cntèirut
^^orcX/rJr, xx tiÇ îfftfavitt xfflint,
buerunt hoc, Menfe Julio, indiâione 8. per α’λλα yt W x. tii ύψηλβηρνς £ impi^wnt , tyl
patriarchalem divinamquc manum, flcfolitamD*χαηιτοΓμον
XoyaJv ^fxpparviy τηί fxxZna/af
plumbeam bullam.
Xtiri, iÇ rxxjhwrar/xiSv eapa^ptdmv χυ/VpwiV.
TccÙnt χαριχ^λχβότη ar· fjj nptfpnrZw» nùutSnJv
•eum facto

vapamperwarw, xJ τή ùneyflttvr
mppanrilt
χανα^ωηίτχ νμων Jîttôtb >Ç eaiaiijwx· **&*[%*
xuem Μανβηλ βτβακνθότπ, irtSoOn μΐοη xJ »»*·
«μήβ·« m'e «ρφφραμμήββ. trtc f ύ»Χ· Et·
^in, MW Ίχλι’ρ ινη*μή®«κ n» iff' τίί <«·
Çrap^rxnc xj £«ας Jr^flit s ·$ 7iu» crttvtiÿn μολ<-

J]I. Pe jurt pttroMiHi.
TIXOder.uoni noflr.rdjrum dl «pliffinwE

IV! ep,rCoro Do™,,» Dome··,»,
rrpeuat

Situin.

Γ,

Tub

provincia metropolitan! Lariflxi, eos qui jus
fundationis " revocant in monafterio , quod
ab initio fub ejus epifcope fuit , magni inter
fan&os martyris Demetrii, Procovico indige­
narum lingua cognominato, cupientes quidem
huiufmodi monaherium in fuam poteftatem
redigere, & confecratis eis tebus ut propriis
uti , led per prxdiûum epifeopum eo , qui
praeter rationem erat , impetu inhibitos , fic
non data facultate hujufmodi abfurdum per­
petrandi, ad ultionem ejus videlicet excita.

. N

Λ τ;

·
τί Μ

eU'*..«,«·* ^κλίΜ Λ«ώσκ «*
φιλίΓατν i9tnin Δ»μιηη Δημιιτ^χ f tk · w- . ti w <TlK
xnmePteï jrxarey αχαχαλιίμξυκ C»
iri
i- »«·»
vtffxexûù αντί ηλίντι
μβν«Γηόρ tv ώ
et>i Mç μ/ρ*«λ·μαρτιγ>·* ύτμητύ» » nS ®^βχ·βΐΛρ>
<'^%Μ£Μ·ί ίκν^μβζομΐνμ* iptyiffyrtt Α& χαηξχαιβζκ» rtXtav τηί tsmutm μ*»?«, >Ç τ»Γί βίφπρβ»·
μίννς αντϊϊ «ρα^μασσ «κ ittetiett γρά<άβι , τής
Si ητραλφν τούτης βρμής »«ρα’ τ» pn^ttT^· ίttrarxm araxerni^u·/, ig μ)
19
τον

<

ti<f
G R
. _ «Mf
«seew iNbaprinrôar, itt

*

A C.
CON CILIUM.
ipvw fin JifcceAtos, templum aliud extruere
“
“tnpw *ebtfifai ntdr tti triarchali ftauropegio .· & ab
wrprimv

n4<

conari fub paANNO
' ' * .
epifcopali mo­ CHRISTI
CHRISTI παφνηο*? varginpyajS , iÇ «raeectêxu rive' τϋι- nafterio divellere poflêffiones, que a majori­
eorum, aut quibufdam Chrifti amantibus
***·» vtewvoti /marngju nà χαρά tu» «pay**» ανφ » bus
cognatis illorum, ei tribune iunf ; templo au­
i rtwawiù nrAeytfc·* «paxxtfv^iv* tem ab eis fub patriarchal! cruce extruendo
Τβ «urp «τχμαηι. άφηρυααι |* «uni t#J »ap αη­ codfecrare. Noftra igitur moderatio iniquam
τόν «»< raupexnyrp wrpep^txfS άνφίρθφτνμιφ hujulmqdi ipforum cogitationem radicitus exvari. Ή yw pureiamc άμ«» ri ntim a’tftJv τα- fcinderevolcns, ut facris canonibus omni mo­
pdXvyri 4^ν·Ίιμα wofl^av άοβημάν 0νλ·μϊηι , do prohibitam per pmfentes fuas literas de*
ris me "put tun·™ <ίτ*)*ρ4μιην vavntxart , finit, quafeumque pofleilioncs , vcl rcs , ’ e- * ·Μ<τ<pifcopali monafterio fanfti Demetrii femper
S*v(tnt Sei τν xaprir^aum 7Ρ«μματ^·,άναab eo indivulfa manere , idque ab epifeopo- Dmcmi
sréarara jriygj »«”* (jS^hi «apà rp ittrteet· ~~~
..... ...............................
.....
Dominico
admùiiftrari, ~
& fpiritaliter
* diri- femper Wi»F MM." TV «yrvûqpneâ· ηί «pwv’vrn wri ·««- oi
gi. Nre
Nee t>nim
eaim «KziiAr.mrïhiK
aedificatoribus,. η«β·ιβ
neque alii r-iiicui- ^°^^<|||| |
dqnva χτήματά
Jvnra
rrt^cant n xj
Kj «priypumc
opriypumc. igq' rope τί B quam licet ab epilcopali monafterio pofleflioarmon Δβμηώηι άΐξάρΜ&ανΊαιίτ&ι,
* " ‘
ι$ χνΛμα*
nes divellere, eafque patriarchal! monafterio
τηίς Ιΰ9ύη9«α· in Γαρ πίϊς Styrirnpew, Syfrir vel oratorio templo jure proprietatis tribue­
(ψ rai tfyrn àxs (*Μ*χ9χα»;μονη$ «iroe-χρ» χτ>Ρ re. Quod fi quis monafterium vel oratorium
* feptum fub patriarchal· ftauropegio extrue· * ontwiam
ματ», xj βρβτχυρνν raura χατςμφχιχ» μονή, η ιο- re velit, a nemine quidem prohibebitur : prius •riem
κηνρ'ιβ/ί. ri Si τις βϋλνπα άκγάρΛΐ μονάν η w* tamen ei pofielfiones ex propriis alienari cuw
xràej·* «πμάν fin rnvpoxviytri «are;apya£,ritp$» ret. Quas enim pofieftiones epifcopale mona­
fterium
habet,
ab
eo
divelli
(ut
diftum
eft)
ram oriyipeiv v χηλοθάτιπα χαράττνΟ*. φροννι*
reo» Je «pônpw «porxuprirar aurd χττμ^μτ «ri nullo umquam tempore , poterunt. Et haec
fÇ$ o’ixriw. -ni y«p τϊ ι xnrxorrxp* μον» avwoni quidem de eo.

n

xni|Mtnt, α'νανόαχατα xerp ecrîif, «ς ttpmnu , «
•tè iduifXif tmint, £ t«ùtb ρφ> rf^ τιίτν.
Έχ* Si
wigi tripes μβ»ίς «ρ^ίθο
,r^______<^<xpé>
α,- γCum autem & de alio monafterio pertiβτκ τρ" τν Δνμιηχν <atexoxjT , ris
r’: Κμμπης j4|C>*nte ab initio ad Dominici epifeopen , in
- r μαφτύρντ
■
Crorapis quidem exiftente, ornato autem Can­
wmc, te’ drijuarrr Jt
«y<«n μι^βλιιν
dorum magnorum martyrum Theodororum
Gioiaipuw τιμνιμιηκ, ανίφτρτ τρ νμο» pure/drnn
nomine, mediocritati noftrs idem epifeopus
d auric tarexerO* , «Je φθάβ-Ht $ nuirtu/ d ite- retulerit, * herum illum dominum Manue- .
« otiis
Μαηοίλ un»0«7rar tit μιτίlem hoc fubjcciflc in metochiojn patriarcha- iilu»
χιη τη & TjS θιρκτ/
Σιρβίν» ·χτ^ιαρ^αιΓ li monafterio fandorum Theodororum, quod
μβίρ" ήΰ erpitH ΘηΙιίρν9. ri Xi μονάχοι της nt- in Serviorum provincia : monachos autem il­
mime
μονηΐ τν ιτιτχοχν χχηζανίΓα* lius patriarchalis raonafterii in epifeopum infSjptt , χ} τ(ώ auri α«α>β/>·μ^ιοι νοιμανση, τνν furgentes , ejufque * paftionem renuentes , * ηΛοτιΙπ.
relationem quidem ejus a pnedido epifcopali subernano.
«Νφφ«» «υτν ατό τν ρν^ιιτ^* txirxoxtxù iirtrimi
f ul didum eft ) in meto- “cn‘
μοΜΓχβμ, τν ris μτηχιον, «s ripwnu , ixioÿir* chium
___ ___ _ . tandem rejeciflfe, patriar*
rO* autris, riXtw c^o3ubxv , trv
1
τατοαρχιχην chalem autem pro ea introduxifle : rem hu‘r. fufmodi, ut canonibus adveriantem, omnino
Si «ττΜτή>«Γνν· vt* ri svtvnv as exsariweov'irâv.
j£ Dprohibens noftra moderatio definit, fi ( ut
tm a»ripye«ra. ή μη^τίΚ ήμαί» , SragjÇfTur , ris
βατ (ris · itie-n^· aninyxf) ·ρό τν ris μιηί- epifeopus retulit ) Cramporum monafterium ,
antequam in metochium patriarchal! fubjiceyw ύβοηθϋναι τί χατ(μιρχ«χί μο»Γ, ri ris Κρομ*
k retur monafterio, epifcopale fuit, & ab illras
«vs μβταπΐβι·» iwewra·» t»»\ iÇ «αρα τν xari

temporis epifeopo Dominico regebatur ; ha­
beat rurfism eptlcopus propriam in eo rela­
s ixi'exox^* τχ» o’ixriotv αναφοράν cr airrri , tionem , utpote legitimus antiftes . Nam qui
ris yrtinoç àpyrrpA· · yap ixltittwf rin nFç illud monachis in * metochium largitus eft; .
^uwayris ric μτήχιον, την χρήματα»» μ·»ν Jir* pecuniarum folum dominium tribuere potuit , &«&>»
vorriav ixlvvaz n’îuxavo, v μην Si xJ rw χνΛματ»- non autem fpiritalem epifeopi relationem ,
flt * annualium peccatorum cognitionem . ^P^*l*de'
x>iv τν trrexôrv αναφοράν ,
την Φ φ/yariv Praedidum igitur fandorum Theodororum moe
«φαλμάηι»
a*vàxe>rtv
.
srrintr
yvv
»i
pn^riea
ij$,
, , .
. . .
*
-E oafterium m Crampis fitum , fub epifcopali
«ryiaiv Siatepwv μ·ν» ii ris Κρβμχνε Snotu^ini , poteftate fit adminiftratione dimittetur .* nifi
thri niv ιτιβ·Μτι<ΐ)ν ÿfyriea £ Strixaarv · ri μιί patriarch* manfioois monachi oftendere po-umi9
“ w“·*«v-*' τϊς
? tuerint , tale mooafterium fub cnice patriar«·« )
μβη< μ««χ·ΐ
5ri£a/,ws ι£ ri mint μβναπψβν αηηάρθιΐ frt
*____t r*
__ ·>ι
5 «τ'
‘'f,λ;
„1 .*..*· di.iM
Bv
’riû»·
ΛίΏ.
«νινιμ^ήυς
χατςάρχαίβ 9&K
«νινιμηπυς *1,
», ί<«
ira mç
mexrrvjapvrxxs
ôrias ysqris,
ysmvs.
·
Σ._ **
xatpvs itffliin Δνμηιχν

f; ttw

*nt i%ji >Ç«m*

m&tf ^trtw»

ΛD

• ■♦7

TS!
“
·· iW·

*

CONCILIUM

>u»

SHKSïJg;
APR*!*·

BubaAA·

* AD PERTHUM IN SCOTIA CONCILIUM
A JACOBO A. S. L.
Λ!μ»

12X2. AsMrwv.

\

M - T)Aucis verbis Concilii hujus mentio fit inA/rjstau, cantNcah/ Mint rtgai prriatir apttd Ptr·
A Chron. Paslat. Am Datarii MCCXXI. mm- th. ttauit gparralc Ctttciliata vutatr caatririi dw*
sir
[ifirrjxihi, caataictu faaBi h'iBcru Parlât , hut quibus chronicoa de Mailras in eundem
£x Viftiai. ^pofioùta fidit poaiMtiatit, Scotia d* /ftfcnu* ann. addic.· O iacipitnt Λ tBevit Purgeâtioair.
Tm.u p«£.

CF c A N T U A Kl B N S B

CONCI L I U M,

In quo veteratores quidam fententia lata damnantur,
dm 1222. Miraw.

Oc anno comprehenfus fuit quidam paucis B blice coafeÆ, judiciç ecdefis puniti fuerunt .
diebus ante Concilium celebratum Cantua- Similiter & quidam apoftata Judsrus faftus ex
H
- Stéphane,
- ·
~
· - archie* Ghriftiano diaconus; qui fimiliter eft judiciali*
cône. Brir. ri», a magiftro
Cantuarienfi
Ibid.
Afert

----

VilbM

....

..

------:---------ter
puniras;
unemFalco
Falco_ftatim
ftatim arreptum
arreptum fui·
fui·
pendi fecit. Hxc Paris. Coocilium bocCantuarienfe March. Wcftmonaftw. Knyghton, & alii
confundunt cum concilio Oxonienfi , quod jam
fequitur.

t.i. p·»»». pifeopo, habens in corpore & membris, fcilicet
m latere, manibus & pedibus, quinque vulnera
CHKifixi; & in difto concilio fimul cum eo ,
utriufque fexus, fcilicet hermaphroditus , ejuf­
dem erroris, quo prior obeaxatus fuit, cum fuo
complice pnefentatus » fuper quo convi&i & puanno
VnKloll

1U

SYNODUS

POLONICA

_______
ANNO

Ab Henrico Archiepifcopo Gncfnenfi celebrata. >

qua ex DugloiTo in Hift.Polonka , Cro-Cres, & concubinas, quas retinebant àdhuc ple.
lib. y. & Micovio 1. ?.c.
memi- tique abdicare coegifle , jhrejuraado ab eis
DEnitmero
Soondanus ad an. 1221. n. 7. narratque in exafto.
jj.

ea, sacerdotes omnes cx decreto Synodi uxo-

CONCILIUM
PEK

OXONIENSE

Stiphanum

Cantuariensem.

Archiepifcopum pro reformanda ecclefia Anglicana celebratum anno Donnai
Mccxxii. tempore Honorii pap* III.
TITULI CAPITULORUM.
Ex Coiua.

1

rd>(. CooriL
Briran-Hear.

2

Sptlmuw.

3

♦

5
6

D7

Pachaiawaicaatar-^KltfialUctruat jariaru & rt*
gai ptrtvrritortt tptrjari, cahaiarituw, ttc.
Dt driit» tpifcaptraat.
Nt tpifcapi ia calUricat htarfiricntaa riifaidJiU
rttincaat.
prafintati, β idaati fiatt rteipieatar ia hrificiis. Dt daihat ad tatadtm icdtfiam prafiatatit.
Dt Mtff» dtvctt tthhrtria , <*T fHMde prctbfitrif prirts ata dit JHiffu ctltbrart liceat.

Vt altrici ftcaUrihat atguiit fi. atn ituri
fitM.
‘8 Dt fifUt tf TMgiliit.
fi ^ad prerigfteri paracriakt frtfatalar prriicmt,
© à0WN« vÿktnt.
10 Dc maturatu tctl^fia.
»11 Nt f«r/ hta^cim ftoua r^figaaat , alifridfihi
d» tricat ntiacat.
Eli Nt uaa tccl&a diridatar ia plartr.
13 Dt ricariaraat rafideaiia .
’4 S^tri trilia ria^kia ata cuifiraatar, ηβ
Itatihu rtfidtre ia tifdtut.
IJ gaa partit deriat vicaria .rtfdeati afigaar».

ααι$π
ta...

‘•Êïf’

»«44

Ο X O N I E N S E.

— · “■· I® Λ fvïLtf tctlifit refmrimtr
Onnoar /μντΙμ&νμ.

plerriitu pre/bp*fi

CAPITULA

>7 Ami

tfifttftu rrtifùt firdmnbm» λ frtfn'«*·, ut evrteter fimerin.
18 W rufingriis enbUiecenetibes fpttieltt mfifnru depiatntitr.
Jp ffeti Acjm mreks dt te/fit autrimenieiibti/
fi m· infreeritUnt.
sofiirfMÙ intrent/ M tarifer vri in fervitie

niroaicn. /mp.
-H&N1C m. K angl.

Λ

I I JO

,

ANNO.
CHRISTI

BxtHMutiuttntw «ttefieflitwtM JjWHI*
ά rtgni ftriurbttmi, ptrfiri,
li/Uttittorti, &C.

a Uthoritate Déi patris , fit beate
/1. Virginis, & omnium Sandorum,
«
b£beu
«ac»!»· » excommunicamus
3* Ntbcntfirin fifritMe findent» nd iriMw tttnnn illos qui malitiofe ecdefias fuo
*3 i&d^tbi&Zni in vifiutZt fi!«£i jure privare prscfumunt, aut per maliMar ficerdete/ de cenent Miffe, (f dt ficre- tiam fit contra juftitiam libertates eavmntn niteri»,
Brumdem infringere vcl
tel perturbare concon* .
M f^md ehem & EntherilÜÀ cnfiedientnr fib tendunt.
fire > iX fimiliter tbtifite.
Item omnes illos excomm ani cat ion is
SJ
ertbidinceni bibunt peut fi in firifti»
fententia innodamus, qui pacem & tran­
terme araMMUa tttltfit.
»4 Qned ertbidinceni vidennt in vifitntienibx» , quillitatem domini regis 'fic regni inju■« ptjfiffituUiu met firt fie ecckfie dtfrertdtn~ riofe perturbare pratfamunt » & qui ju­
trr. ,
ra domini regis detinere contendunt.
VJ {find ercKdiectri vri dteeni neve» «xe&itnt»
Adjicimus autem, omnes illos fimili*6**·
tcclefiù nen incenent.
fententia involatos, qui fcienter & pru­
*8
trdinerit nen firent finttntie» txctantnnicetieni» in eliftmtt nifi freeriffe unmtiene, denter falfum perbibent teftimonium 4
vel perhiberi procurant , vcl etiam ta­
rifi in ccrtir enfifit».
' *9 N» fàd txiftlicr frt fiprdtwe wl eliftt fi- les telles fcienter producunt, vel fubcrmmnte cmtfmnde,
______
________________________
» —
—- fci- ,
_ ornant
in caufa matrimoniali
, ubi
30 Qxtd fidi™ «m iiHftdieia berne* petit
agitur contra mifericordiam1.} v«i
vel
Μ CM^, "“fi·* fonrpefititneni edfyg- etiam ubi agitur ad alicujus exhatredkprêtent/. .
f
·
31 ^Mki-jiûrx m· fidicet tliqittm ed pergtf 't- tionem.
Advocatos
quoque excommunicamus Ca»*u««*
"*"* Afl figgifiientni prêtent/ ttatme, nt fit
omnes qui in caufis matrimonialibus ma­
fidtx & e&er.
3* De bebirit tlericentnt,
litiofe oppofitiones opponunt, vel oppo­
33 Nt tltriti tenue» marient.
ni procurant, ne matrimonia vera de­
34 4>«»J tltriti NM tentent pnklitt centxbine/.
bitum fottiantur effeftum, vel ut con- <
3 5 Qteti/ perne cfi inigende cencnbim/ clrnte- tra juftitiam proceflus caufæ diutius (utree.
fpendatur.
36
wi preleti ήιη vendent vil imhem excommunicamus omnes illos
pignerem ectiefiem fient confingenti/ torxm .
37 Qn»d f'rnNn/ tttlifie in Wtto finie nen rtpo- qui gratia lucri, odii , vel favoris, vel
nentnrt net de ris edjfitie fient.
...
ww. , malitioie «.«v»
uir,«-u. , .»«
aliter,
crimen .imponunt
.vcl
38 Qtnd nligfifi peff^etuti, yreUbct enne ^-Dopponunt alicui, cum infanatUS non fit
ut fic
3»m. apiid
•i™d bonos
bonM &
&graves,
«'*«··.«
ficfaltem
ω“»ei
·«
ca/«/ nrf<r tut nifi pn wftitxre dmttnxet. 1 purgatio Indicatur, vel alio modo gra40 (fiende èT ^ulitrr teeltfie peffirnt dimitti ed ve^*r·
jEiwm».
“
Prstterea
omnes illos fententia ex-Carinaram,
41 Deed nmW nlfimd. in tttl^e retient beneficii communicationis innodamus , qui va*
^figuttfr.
cante ecclefia malitiofe opponunt vel
4> fmne edvéceterem fèi nutrinuninm protre* procurant opponi patronatus quasftiobent nrriitêfi.
43 P» erdinetim rtlipefirent, & φΐ peffentrt- nem , nt' fit unde patronum illius ecclefi® collatione faltem illa vice defrau­
tipi IN NMMcta.
s
dent.
£
Excommunicamus etiam omnes iUos
4J Wr
ytltenuit/ ptr fi renident.
qui gratia lucri, odii, vel favoris , vel
**
Α***Λ"< » ® alias, malitiofe contemnunt, exequi do47
«e raini
mand«B® contra excommuiSu mmZ/ menefiirin
. meatos, qui claves ecdefir «ntemnunt.

-.y·

48
nm fetas nitre berxs ddbite/,
*9 {W aaNMife ti-regnleres in wia/hii» ta

//· O' Mite fififinfTMt.

fiMftti tf de fintmtib^priblifendi».

Statuimus etiam authoritate prscfentls
concilii, ut prelsti finguli eleetnofynarios honeftos habeant, dt ut ipfi pratlati
fint, juxta Apoftolum, hofpitales, ficut a··
horis competentibus ad pauperet audien■dos

·*

honc ures
FRIDERIC.II.IMP.
C O N C ί L Ι.υ M
r. m
HENR-IILR-ANGL1 1f*
dos & juftitiam exhibendam, in publi-A demque ecclcfiam fuerint prxitntati,
<'’Kisri
p--fentiam fuam exhibere procurent, neutri eorum , pendente lite, cuftodia chrisii
& in perfonis propriis confeffionibusau* committatur . Si autem ad epifeopum ··’*
dicndis interdum interfint, & poeniten- jus conferendi talem ecclefifm authori/ 7T,
‘"’«•pendis. Ipfi etiam P« confef- rate concilii devolvatur, cum contentio
" «ores difcrms civitates proprias obeant, fuerit inter duos patronos*, quorum
in fccïefus fuis cathcdralibuS tcfide» uterque fuum clericum ptefentaverit,
rc pr< curet. in a’iquîbusmajoribus feftis, cum ex collatione epifeopi, nulli patro­
& nltcm in aliqua parte quadtagcfimx, norum qui poftea cvfccrit jus patrona»
prout anirrx lux laluti magis viderint tusj prxjudicium debeat generari .· ftaexpedire. Et quia, juxta feripturx tefli- tuimus ut epifcopus neutri eorum qui
inenium', vota noftra tenemur reddere prxicntàti fuerint ecciefiam illam con­
Domino Deo noftro : falubriter decer- terat
____ __
„
illa vice, nifi
; de utriufque patro-;
nimus advertendum , ut epifeopi for- B ni confenfu ne faltem qualecumque
.mam fux 'profcifionis in fua confecra- prx ju di erum alteri patronatum videatur
tione prolatam bis in anno coram k le­ generari, fi forte poftmodum jus patro­
gi faciant dihgvnter , ut tanto melius natus evicerit.
ï
profcifionis fux recordentur, quanto fxpius eorum fuerit auribus inculcata.
VI. De Miffe dévot* ttlebrende , ό* fNsnda

______
ask.'

J II. Ke epi 'iopi ineclletione bintfitiorum eli­

presbyteris plurti uno die Miffes
celebrer* hccet.

quid fiti re nneent.

Ad excitandum afteâus laborantium
Ad hxc ftatuimus , ne prxlatus ali- in vinea Domini fabaotb , ut verse re­
Ç —s, cum çcclefiamcontulerit aut prx- tributionis recipere mereamur · dena- · «*·«bendam , fruftus ejufdem ecclefix five ___
... .................
rium r
poft
laborem :..........................
decrevimus ne opui dcn,Dooun*
prxbendx nondum colledos fibi prx(u-cDci fiat ab aliquibus negligenter, prxm.nt aliquatenus ufurpare : vel pro in» fert i m çum in
* generali concilio fit
~ prx.ftitutionc, vel miffione in poffefftonem, ceptum , ut Divinum officium no&urvel charta fuper hoc facienda , aliquid num pariter & diurnum, fecundum quod
audeat extorquere ; nec ab ofhciariis Deus dederit, ftudiofe celebretur & de­
fuisb archidiaconis , vel decanis, fufti- vote ·· univerfa quoque ecclefiaftica faneat extorqueri.
cramenta , & prxcipue baptifmatis &
altaris , dcvotiihme , prout Deus infpiTV. Vt pr.cjenteti, fi idonei fint, recipiamur raverit, celebrentur, Verba quoque ca­
tn tehtfit.is .
nonis , prxiertim in confccrationc cor­
poris Chrifti , plene & integre profe­
Cum, fecundum Apoftolum, avari­ rantur . Presbyter autem poftquam Do­
tiae, qux eft idolorum fervitus, epifeo- minicum corpus fumpierit in altari , fi
pos aut alios Dei miniftros iervire non 'θΐη eodem die Miffarum folennia ipfum
conveniat : ad tantam peftcm radicitus celebrare oporteat iterato, vinum calici
evellendam ftatuimus, uc f» quis ad cc- infufum vel digitis fuperfufum fu mere
(Jeli im aliquam nullo contradicente prx- non prxfumar.
ientetur, epifcopus prziencitum iplum,
Ad hxc duximus ftatuendum diftridum tamen idoneus fît, nequaquam ad­ &ius inhibentes , ne facerdos quifpiam
mittere differat ultra duos mcnies:alio- MiHarum folennia celebret bis in die,
quin quidquid cx eadem ecclefia poft excepto die nativitatis & refurre&ionis
faiitam pr^fentationem fuerit forte per­ Dominice, vel in exequits defun&orum,
ceptum, illi, cum inftitutus fuerit, re- videlicet cum corpus alicujus in ecde-?
ftituatur : quatenus fruilus illi ad epi- fia eodem die fuerit tumulandum. : <Sr
fccpum pervenerint. Idem in archidia- tunc prior Mifla de die, pofterior vero
conis , fi per cos fteteru , obfervetur: £ pro defun&o celebretur.
nifi caufam rationabilem coram fuo fuperiorc duxerit affignandam , cum iuper
VIJ. Vt ilerici fetuieribus negotii/ fe non
hoc fuent rcquifitus ab eo, quare eum
(
intmifctent.
non admifcrit infra tempus in boc conόΙιο diffinit^m.
Ceterum prxfcnti decreto fancimus ,
ne clerici -bénéficiât! , aut in fàcris or­
De. duplus ut7 umdina calefiat#
dinibus confticuti, villarum procuratio­
prdjentatis.
nes Admittant : videlicet ut non fint fenefcalli aut ballivi talium adminiftra
Hoc autem non immerito duximus tionum, occafione quarum laicis in red- .
adjungendum, ut li duo ad unam eam» dendis * reciniis obligentur, fi & jurildi-

OXONIENSE
WDERicmn.iMP.
.,
WAVSmiCIXOL.
HtNR-in.R ANGI
1 1
"^£J£“didiones exerceant fzculares, przferthn A >
anno
CNRisn illas, quibus judicium’fanguinis eft an- H«c fact fa, in fnibm ptf Mijfan christi
“ his duximus adjungendum
fptrn nt/heen»
confamtn : fa
·*··nexum. Et
,
snxfM«as, «m.
ne judicium (anguinis io locis facris tra·
detur, fcilicet in ecdefia vel cemeterio . Authoritafe generalis concilii di«
Odava Epiphaniz , SS. Joannis flt
Aridius inhibemus » ne quis clericus bé­ Pauli, translatio S. Benedidi, transla­
néficiât us, vel in (acris ordinibus con- tio S. Martini.
flitutus, litteras pro poena (anguinis in­
fa fau vigilin fletui* td vigiUndum.
fligenda fcribere vcl didare przfumat,
vel ubi .judicium fanguinis ^tradatur,
aut exercetur, interfit. Noverint enim
Vigilia nativitatis Domini , vigilia
protedioncecclcfiaftica feindignos, cum Pafchz, vigilia Pcntecoftes, litania ma- «<■» J.wbi
per eos in* ecclcfia Dei per talia prz» tres dies'Rogationum , vigilia S.
fumpea fcandalum generetur.
Joannis Baptiftz , vigilia apoftolorum
Petri flt Pauli, vigilia S.Laurentii, vi­
•Hoc inte­ VitI. *Ημ fan ftftn* in fabnt, prohibitif
gilia AfTumptionis beatz Mariz, vigi­
grum ceput,
tliii tfcnbnt , tenccdttncnr optr* ngri·
lia S. Bartholomxi, vigilia S. Matthzi *
non eft to
editione
cwfrwns é* carrite erum.
vigilia apoftolorum Simonis dc Judz,
Arçlkuu.
vigilia omnium Sandorum , vigilia S.
Statuimus quod fcha fubfcripta fub Andrez, vigilia S. Thomx apoftoli.
flu celeber-omni veneratione ferventur, videlicet
«nu qur?
omnes dies Dominici, quinque diesNa- Jtjunin futtHor temporum in totiut hnni
hmporibui.
talitii , Circumcifio, Epiphania Domi­
ni , omnia fefta beats Maris , prztcr
feftum Conceptionis, cujus celebrationi
In Martio prima hebdomada jejunanS. C dum eft feria quarta, & fexta, & (abnon imponitur ntcettitas , Convcrfio
Γ
Pauli, Cathedra S.Petri, fefta omnium bato. In Junio infecunda, quod dupli­
Apoftolorum, feftum S. Gregorii, dies . citer obfervatur a pluribus ; in prima
para fee ves, feria a. 3. flt 4* in hebdo­ hebdomada poft litanias, dut in hebdo­
mada Pafchali, dies Afcenfionts Domi­ mada Pcntccoftcs . In Septembri per
ni , feria s. flt 3. fle 4- in hebdomada tres dies. In proxima feptimanaintegra
Pcntccoftes, feftum S. Auguftini in Ma­ ante natalem Domini.
jo , duo fefta S. Crucis , translatio S. *
Thomx martyris, utrumque feftum S. JX. Qfa prtfauri parochiclu fn^utmtr
predict™, éf infimet uifittnt.
Joannis Baptiftz, feftum S.Margarets,
feftum S. Mariz Magdalenz, feftum S.
Presbyterorum parochialium ecciefia­
Petri ad vincula, feftum S. Laurentii,
feftum S- Michaelis, feftum S.Edmun- rum animos ad. ea quz magis noftris
;pe<
di confettoris , flt S. Edmundi regis flcDtemporibus expediunt
cXerccnda ftudioJer
martyris, feftum S. Catharinz, feftum fe excitare volentes,
eis przfentir condiftridc * duximus in­
S. Clementis, feftum S. Nicolai, fe- cilii
.......diffinitione
* ‘*
ftum dedicationis cujuslibet ecclefix in jungendum , ut plebes fibi committas
fua parochia , quodlibct feftum illius pabulo verbi Dei , fecundum quod eis
fandi in cujus honore fundata eft cc­ fuerit infpiratum, informare procurent :
ne canes muti merito judicentur, cum
clefia .
Volumus etiam ut alia fefta a redo- falubri latratu a caulis Dominicis lupo­
in’aJir î’bus ecciefiarum flt capellanis in obfe- rum fpiritualiummorfus non repellunt.
s*« qw t quio divino flt laude devotiffime cele­ Illud evangelicum memorialiter recolen- " * '
brentur, minoribus operibus ftrvilibus, tes, quod in noviflimo examine yifitafecundum confuetudinem loci, illis die­ tores infirmorum regno remunerabun­
bus interdidis, feftum fandorum Fa­ tur zterno : quoties fuerint accerfiti,
biani flt Sebaftiani, fandz Agnctis, S. E celeriter accedant flt hilariter ad zgro<
Vincendi, S. Blafii, S. Agathz, S. Fe­ tos.
X. Dt ornmntntif tttlcfi*.
licis, S. Georgii , S. Joannis ante por­
tam Latinam, S. Dunftani, S. Albani,
Ad exemplum Salomonis, qui omnia
S. Emeldridz , Inventionis S. Crucis,
5. Stephani» S. Hieronymi, fandz Fi­ vafa domus Domini çx auro puriffimo
dei , dedicatio S. Michaelis its monte fabricata Divino cultui mancipavit, ftaTumba , S. Dionyfii, feftum anima­ tuimus ut quzlibct ecdefia calicem ha­
rum, fandz CzciHz, S. Lucix, fandi beat argenteum cfim aliis vafis decen­
tibus, & findonem mundam, fle candi­
Leonardi.
dam, fle amplitudinis congruentis : vaDddd
«era
CtntiL Gtnirei. Tom.XXH.
at(>

honorus
P- m.

*·>>

"W‘

CONCILIUM

ffissstst

"“"T-tera vero corporalia , qu* non foerint A qui negligunt auc ignorant cuftodirefibi
"wo ;j
----- , iloco
--------reliquiarum
---------------------------CNRBTi
idonea
reponantur, commitfa, ut deceret intendere vigilan■“«· vel inprxfentia archidiaeoni comburan­ ter. Statuimus igitur, ut nullus epifeo- ·**■■
tur . Provideant etiam archidiaeoni ut porum ad vicariam quemquam admit­
linteamina & alia ornamenta altaris fint, tat, nifi velit in ecclefia, in qua vica­
fient decet , honefta. Libros habeat ria ei conceditur , perfonaliter miniftraetiam" ecclefia idoneos ad legendum & re .· aut talis exiftat , qui infra brev·
pfallendum : ad minus duplicia orna­ tempus fuper hoc limitatum, valeat &
menta faccrdotalia .· & ut honor debi* velit in presbyterum ordinari. Quod fi
tus Divinis officiis impendatur , prxei­ admiflua fuerit forte quis, & noluerit
pimus, nt qui altari miniftrant, fuper- in presbyterum ordinari, vicarie bene­
pelliciis induantur.
ficio privetur.
XI. Ne ftdt beueficittnt fuum nfigtunt t oti-^XIV. Quod exitio bénéficia km cvR^rsamr,
nifi wltntibut rtfiderc in eifdcm.
f»*d fiH de codent retineat.

Ad hoc, qnia inhoneftum eft nimis,
Ne lepra Giezitica, quod abfit, per
avaritie cultum latenter irrumpens, mi- ut ecdefix propter minores reditus paniftros ecclefix collocet extra caftra re­ ftoribus maneant defolatx : prxfentt de­
gni xternl : diftriâius inhibemus, ne creto (latuimus, utecclefix, qux in re­
quis ecclefix fux renuncians , recipiat ditibus ultra quinque marcas non ha­
ab eo qui fibi fubftituitur vicariam .· bent , non nifi perfonis talibus confe­
cum vehementer poflet prxfuroi quod rantur, qui refideant in eifdem, & in
talia fiant per paâionem etiam tur­ propria perfona miniftrent. Quod fi ta­
pem . Quod fi ab aliquo fuerit accepta­ les admiffi, refidere noluerint * a nunc
adminiftrare : _________
cum non nifi hborantum :& ille vicaria, & alius perfonatu &
___________
_____
priventur. Illud autem abfurdum repu-Ctibus panis Dominicus fit largiendus
ipfis , prxmifla
tamus omnino, ut aliqua exiftente per- ecclefiis
*
" monitione de­
fona unius ecclefix , alius de confenfu bita , per dkecefanum cpifcopum (po­
ipfius perfon* aliquid conferat in ea­ lientur.
dem ecclefia nomine perfonatus , nifi
XV. Qtu fortia Meat vicario refidenti
perfona prior ecclefiam totam prius du­
afi&nari.
xerit refignandam.
Quoniam autem multotics, ficut tem*
ponuium rerum luxus quofdam in non
Quia juxta canonicas fan&iones inter modicum fcandalum populi ab officio
carnale & fpirituale matrimonium opti­ fibi commiflb fegregat & abducit, fic
ma eft comparatio, &cum unam fpon- & carumdem inopia', in vituperiumor­
iam inter duos fponfos dividi naturalisDdims noftri, quoidam compellit infeliratio minime patiatur : inhoneftum eft citer mendicare : providendum eft no­
plurimum, quodecclefiaDei, quxunius bis , nt in utroque talium habita mo­
dtbet efle una , multorum amplexibus deratione, ipfarum ecdefiarum regimi­
frequenter ancilktur. Sacro ergo appro­ ni confulatur. Statuimus igitur, ut vi­
bante concilio, diftriâius inhibemus ne cario perpetuo ad minus reditus quin­
de novo aliqua ecclefia pluribus rectori­ que marcarum aflignetur , qui faltcm
bus , quorum uterque fit perfona, com­ pro quinque marcis dari poflit ?d fir­
mittatur regenda : In ecclefiis autem, mam ; nifi forte in illis partibus Walubi nunc plures perfon* exiftunt, (la­ lix fit, in quibus , propter tenuita­
tuimus ut fingulis decedentibus, accre- tem ecdefiarum, minori ftipendio vica­
fcat viventibus portio decedentium, do­ rii funt contenti. Provideat quoquediœ- .
nec ad unum folum illius ecclefix per­ cefanus epifeopus, penfata ecdeux faveniat perfonatus .· ncc de cetero plu­ E cultatc, utrum vicarius onera eccleres vicarii in eadem inftituantur, illis: fic fubire debeat , an perfona , an
ecclefiis ab hoc ftatuto dumtaxat exce­ ad ea uterque debeat conferre. Provifo tamen quod archidiaconus loci, five
ptis, qux ex antiquis divifx fuerunt.
ab illis, five ab altero illorum , de­
XIII. Dt vicariorum refidentia.
beat procurari , una tantum procura­
tione fit contentus.
Cum hoftis antiquus, fcilicet leo ru­
giens, faciat & quxrat prxdam anima­
rum : folicitius eft carendum , ne tali­
bus cura gregis Dominici committatur,
XIi, Ne una ecclefia drmdatw ia fIteret.

XV!

■>J7
“TSf-4
O X O N I EJS s E.
SæJ.'SJüS
<*J«
Aft commode fieri poteft , poftmodum’“~““"“
---- —cHRtsn XVL Ja ftâbat tttkfiii rtfutritar plttrtliett prouuncietur.
CHfusn
etaa.

frtihttnna

Ad iaftat patrie evangelici, plures
operarios in vineam fuam mittentis, uc
quod unius non valet explere folicitudo feu adimplere , perficiat plurimo»
rum : prxfcntialiter diffinimus nt in fingulis parocbialibus ecclefiis , quarum pa­
rochia eft diffiafa , duo fiot vel tres
presbyteri, penfeca pariter magnitudi­
ne parochis & ecdefie facultate : ne
forte , quod abfit, segrotantc nno pres­
bytero , aut alio debilitato, parochianis infirmantibus, aut Divinis volen­
tibus iotereffe officiis , officia debita
Tuberabantur, vel negentur (aeramenta
ecclefiaftica.

XX, Nt fait Utrvatt ia iaaiiat vtl
ftniiit ttttttt,

io

Prohibemus fub interminatione ana­
thematis , ne quis latrones ad latroci­
nium faciendum in fervitio retineat,
nec eos in terris fuit frienter habita­
re permittat.
XXI, Ne arcbliitctat gravent etdefiet vel
vtfhrtt ta vifitetitne , d· fatlifer fe
bebebaat,

Ut fingula ecclefiaftica officia in ec­
clefia rite procedant fecundum canoni­
cas ian&iones, ftatuimusne archidisconi nimium graves exiftant ecclefiis fuis
XVIJ. Qati tfifitfiat rttifiitt /μγμμμμτ « fubditis, diftri&ius inhibentes , ne fta­
prqftoM/e, at evuetnt fattaia.
tutum in concilio generali in ·· numero
uiconvcdtorum
cum----------vifitationis ««.ia
————— ——— excedant,
----- «---al. Sat. ia
Prxfenti quoqueftatuto diffinimus, ut nomine debitam fibi recipiunt procuraepifeopus ab eo qui fibiprrfentatus fue- tionem : nec ad jtalem
ratem procurationem a^-i.
rit, recipiat jaramentbm, quod {propter venientes , extraneos,
leos, ut fecum veniant,
prrfentarionem illam nec promiferit necc invitare prsfumant. Sed fi pro honore
dederit aliquid pnefentanti, nec aliquod archidiaconi, ecclefiarum re&ores ali­
propter hoc pa&um inierit, fi ei foper quos velint invitare, hoc nullatenus pro­
hoc merito videatur eflê fufpedus, cum hibemus . Sed ipfi archidiaconi nullum
talia manifefte canonicis obvient in- invitent, ne forte qui per fuum adven­
ftitntis.
tum ecclefias non gravarent , gravent
faltem per invitatos. Unde, ut fubtraXVIli, Ut ia fiagalù iTtMiitnttiim fge· hatur eis neccffitas invitandi, prohibe­
tiaUt
itfateatar.
mus ne archidiaconi tempore vifitationis fus, apud ecclefiamquam vifitaat,
Quoniam nonnunquam, ob defeâum capitulum teneant vel celebrent , nifi
conteflorum, vel quia decinl rurales & forte in burgo veAx^civicate fit eccleperfons ernbefcunt forte confiteri fuo fia conftitnta. Ad hoc' arcbidiaconis diprolato , cerrum imminet periculum ° ftri&ius inhibemusI , ne aliquo modo
animarum ; volentes huic morbo mede­ procurationem recipiant fine caufa ra­
ri , ftatnimus ut certÿ confeflbres pru­ tionabili , nifi illo die quo pcrfonaliter
dentes & difereti per fingulos arcbidia- vifitani ecclefiam procurantem ·- Nec
conatus ab epifeopo loci conftituantur, redemptionem pro vifitatione extorque­
qui confefliones audiant decanorum ru­ re prsfumant.
ralium , presbyterorum & perfonarum.
In cathcdralibns autem ecclefiis , ubi ΧΧΠ. Ne beatfida friritttia traiaatar ai
funt canonici («culares , confiteantur
ipfi canonici epifeopo, vel decano, vel
certis perfonis ad boc per epifcopum,
Ut omnis cupiditas & avaritie cul­
decanum & capitulum conftitntis'.
tus expellatur ab ecclefi* Dei minigftris, prefentia prsteritis duximus anXIX, QaaJ iettai nettles it ttafis tattri- neâenda : ftatuentes uc archidiaconafe aea iatraeaittaat.
tus, vel decanatus, vel aliud officium,
qu* in fpiritualibos mere confiftuut ,
Quoniam in caufis matrimonialibus nulli dentur ad firmam · Si veto redi­
eft mago· diferetio neceflaria, node tus huic officio fit annexus, ille de fupericntelam eft eas a fimplicioribus ptrioris licentia dari poterit ad firmam,
traâsri perfonis ; ftatnimus , ut de­ ficut infimus de aliis officiis ftatuemos.
cani rurales nullam cauta matrimonia^ Si quis autem contra ftatutum venire
lem de cetero audire pnefumaat, fed ptKlumpferit, arcbidiaconus vcl deca­
earum examinatio non nifi viris difere- nus, fi fuper hoc canonice fuerit con­
tis committatur : quibas affidentibas , viens , per epifcopum fuum a tali ofCantii. Ganni, Torn. XXII.
Dddd a
ficio

■Mü/d·'

,
,
11

M-'

HOHonius
CONCILIA
mwentc π. imp.
..Κβ
P. ΙΠ.
** * ** 1 U
HENX. III.X.ANGL.
I,*°
fufpendatur per annum, & alius A penfata, pariter dt honore, decrevimus”··' ■
qÎkjsh intérim conftituatut, qui di (crete gerat ne archidiaconi vel eorum officiales , fen- chmoti
·**»■ picea illius.
tentiasexcommunicationis, fufpenfionis, ·***·
vel interdidi, in aliquem audeant proXX1U. Quad arcbidiaconi in vifitationt Jn» tnulgare, ubi excefliis non eft manifeexaminent facerdatet dt canone Hifia* fus, nifi admonitione canonica preceér de faeramento altant.
dente. Si quis autem contra przmifla
excommunicationis fententiam tulerit in
· *■
Ut autem archidiaconi , fecundum quemcumque, peen* fubjaceat in Late-utcr. tv.
Apoftohim, non quz fua funt quzrant, ranenû concilio promulgate. Pro fufpen-c· ν·
fed quz Jefu Chrifti, in fua vi litatione Gone veto vel interdido, fuperiori rarpro videant, ut canonMiflz emendetur,Bbitrio puniatur : quod & (upcriorespre­
ft Got in eo defedus : dc quod facer- lari obier vent,
dotes rite proferre noverint iaitem ver­
ba canonis & baptifmatis, dc quod in XXIX. Nt quid ttifiitr fro ftptlt^rt vcl
hac parte fanum habeant intelledum:
altquo fecramento conferendo.
dc etiam laici, ft forte debeant bapti­
zare in 'cafu necefliratis , ut faltem
Firmiter inhibemus, ne pro aliqua
fciant hoc facere in aliquo idiomatecon- pecunia denegetur fepultura, vel baptifgruo feu vulgari,
mus , vel aliquod ccclcfiafticum (aera­
mentum, vel etiam matrimonium conXXIV, Quod oleum dr Eucbarifiia cuflodian· trahendum impediatur. Quoniam fi quid
tnr fub fera, dr /militer cbnfma.
pi> devotione fidelium confueverit ero­
gari, fuper haepoftmodum volumus per
iv. Provideant utique archidiaconi, quod Cordinarium loci ecclefiz juftitiam exhic. »·.
diligenter, juxta formam concilii * gc- beri, ficut in generali x concilio exprelneralis, Euchariftia, chrifma , A. oleum fius dt diffufius eft ftatutum : abfurdum
ιν·
fandum , falva fub clavibus rccondan- effe judicantes; quodde cetero pro chr i ftur, fideli cuftodiz deputata.
mate vel oleo aliquid exigatur, cum
toties hoc prohibitum efle reperiatur.
Λ ΑΚ Quod arcbidi/coni hebeant penet fe iit
>7

finfiis omnia ornamenta jcclt/a.

XXX. Quod judicet non impediant bonum
facit inter pattes , ubi eaufa recipiat
compo/tionem ad figgeflionem praconit.

Habeant dc archidiaconi redada in
feriptis omnia ornamenta dc utenfilia
ecclefiarum : veftes quoque & libros lin­
Ceterum diftridius duximus inhiben­
gulis annis fuo confpeéiui faciant prz- dum, ne archidiaconi vel decani bonum
lentari, ut fic videant quz fuerint ad­ θpacis impediri faciant dc fi aliquando
dita per diligentiam perfonarum, vel diteordantes ad invicem voluerint conquo tempore intermedio per malitiam cordare, licentia petita, liceat partibus
& negligentiam deperierint.
aliter per compofitionem difcedereqhanXXVI. Quod archidiaconi videant in vi/ta.
tionibut, ne poflcjjiontbut vel jure fuo
ecclcjle defraudentur.

Item provideant archidiaconi de poffeflionibus ecclefiarum , ut eas fmgulis
annis poflint profpicere, ne ecclefiz fuo
jure defraudentur.
XXVII. Quod archidiaconi vel decani novo/
exafiiontt cccltfiu non imfonant.

Prztcrea archidiaconis , decanis , dc
eorum officialibus diftridius inhibemus,
ne in fubditosfuos exadiones vel tallias
per fe vel per fuos exercere przfumant.

documque voluerint, fi tamen caufa eompofitionem admittat : nec propter hoc
aliquam poenam eis infligant i nifi eis
conftiterit de injuftitia adoris vel rei.
XXXI. Quod judex non judicet aliquem ad
purgationem, ad fuggefiiontm praeonit
tantum, ut /t judex dt aElor.

Sed nec aliquem ad fuggeftionem prae­
conum fuorum ad purgationem compel­
lant , nifi apud bonos dc graves fuerit
primo infamatus. Nec in caufa fua prz­
fumant pariter efle judices dc adores,
videlicet cum dubium venerit, utrum
quid ab eis exigere debeatur.
XXXII. Dt habitu clericorum.

XXVIJJ. Quod ordinarii non feront fententiat
excommunicationi/ in aliquem , nifi pramifl'a monitione, nifi m certis cafibut.

Ad bzc ccclcfiaftici ordinis utilitate

Ut clericalis ordinis honor debitus
fervetur, authoritate przfentis concilii
decernimus, ut tam archidiaconi quam
dc*

’TS!'* oxoNiENSE.
SEgÿi'lSS:
«■«·
ANNO ^eCa°* « 'dc omnes alii in perfonatibus A nec clericus interior, penfiones vei
cxiusrr de dignitatibus conftituti, de omnes de· dicus dignitatis, vei confaoguineis, vcl oousn
***** cani rurales & presbyteri, decenter in amicis quibufeumque vendere prefamat, *···cedant in habitu clericali , dc cappis vei impignorarc leu infeudare de novo,
claufis utantur · Idemque obfervent of­ vel quolibet modo alienare prxiumat ,
ficiates epiicoporumdcarcbidiaconorum, nifi forma canonis obfervata . Si quis
dum fuerint in confiftorio.
autem contra hoc venire przfumpferic ,
quod in hac parte prxfumptum fuerit,
viribus careat, dc prrfumptor perfona·
XXXIII.
clerici ceauut nutrient
tu vd ecclefia, quam fic Ixfic , per
Et nec ipfi nec alii cl«nci comam nu- fuum fuperiorem Ipolietur: nifi quod
triant, fed honefte tonfi & coronati in­ abalienaverit, infra tempus a fuo As­
fibi ...
prxfixum, fine damno eccedant , nifi forte jufta caufa exegerit periore
,
habitum transformare. A crapula Su°- B clefiz fins fumptibus duxerit revocanque dc ebrietate dc aliis, quibus honc· dum . Is quoque qui fic ecclefiaftica
ftas eorum deformatur, omnino clerici bona de cetero receperit, dc admoni­
fe abftineant vigilanter : ad qux omnia tus prrfumpferit ca retinere, excom­
ftudiofe obfervanda, fecundum formam municationis fententia percellatur: do­
Ijw.tv.e. concilii generalis , a fuperioribus fuis nec ei rcftitucrit nullatenus abfolven’»· **· "· compellantur.
dus. Idem autem majores przlati ob­
fervent omnino .
tiCNKUUUlvANl*·*·

Γ· 111·

XXXIV.

,

tltrici w» temnit fuilicc
cencubinet. XXXVII. 42**°d fruflui cctlejfa in leico
findo non reponentur , nec de cit
ndifeie Jiunt.

Addentes , né clerici bénéficiât!, vei
in facris ordinibus conftituti, in hofpi4
tiis fuis tenere publice concubinas prx- C Quia funt plerique , quod non fine
fumant, nec alibi cum fcandalo accef- lacrymis dicimus de fiçgultu, qui omniinm habeant ad eafdem.
potentis indignationem dc iram in dic
irae ad perpetuam damnationem fibi
XXXV. Qnjlit pane eft infligende cencu- cumulantes , non folum filiis dc nepo­
binit elaicorum .
tibus, verum etiam concubinis fuis tur­
piter invadant patrimonium Jeiu ChriEt fi forte concubina; eorum, moni­ fti, ad quorum uius, quod dido fer vi­
tione poftea propofita, ab cis non re- tio reputatur, in fcudo laicali de bo­
ceflerinc , ab ecclefiis Dei, quas infa­ nis ecclefix domos conftruunt, in qui- >
mare przfumunt, expellantur, nec ad­ bus ecclefiafticos proventus dc bona ec­
mittantur ad ecclefiaftica facramenta: clefix uftbus pauperum deputata con& fi nec fic duxerint abftinendum, ex* _ gregare rprzfumunt
______ : ____
_____
falubri rprovifione
communicationis mucrone percellantur,Ddecernimus, nc clerici bénéficiait fru­
de tunc demum contra eas invocetur dus ecclefix in laico feudo reponant .
brachium fxculare. Ipfos autem dc· Ec ut melius abftineant a prxmiffis,
ricos per fubtra&ionem officii dc bene­ de cetero domos aut penfiones laicales
ficii , canonica admonitione praemitia, ad opus concubinarum vel filiorum fuo­
volumus coerceri . Item licet legitima rum non emant, nec etiam domos ad
teftamenta clericorum beneficiatorum opus earum conftruant in fundo laica­
decedentium volumus firmiter obferva- li : fed nec etiam pecuniam miniftrcnt
ri: nolumus tamen quod concubinis fuis ad hujufmodi emenda ad opus eorum,
aliquid relinquant in teftamento fuo : uti fic eis fubtrabatur occafio malignan­
quod fi fecerint, illud arbitrio epifeopi di . Si quis· autem fuper hoc habeatur
convertatur in ufum ecclefia;. in qua fufpedus jufta ratione, nifi ad arbitrium
rexit * defundus .
fuperior is fe purgaverit, ipfius arbitrio
11 puniatur .
XXXVI. Qued tltrici wl prtlali
dear wl tntpignorent ectlefiem

Mn ven·

confenguineit t»rum.

Ecclefiarum autem indemnitatibus
confulere cupientes , przfentis concilii
autlioritate duximus ftatuendum , ut
nullus abbas, nullus piior, nullus de­
canus ve! archidiaconus, vel alius ha­
bens perfonatum vel dignitatem, fed

XXXVIII.

fiaed religiefi poffifttoneti,
fuoiibet enno eduuntentur, ut reddent
cemputute.

Item ut melius gerantur omnia, fi
exterior adminiftratio clauftralium refponderic rite quieti : ftatuimus ut tam
obedientiales rerum monafterii, quam
przlati majores , quatenus vel bis ad
mi-

TS*“
CONCILIUM
SÏÏ5KÆE
—— minus in anno coram fratribus a con-A
CMfL^Tt ventu ad hoc deputatis, vel coram fuXLI. gwd nulli olifuid in ittltfin ration* qflusn
··«·- parioribus juxta monafterii confuetudibtntfitii
’····
nem reddant de, receptis & expenfis
rationem . Ad hoc enim przlatos illos
Item ut verfutiis dc calliditatibus ali*
ex ifta conftitutione nolumus obligari , Îuorum obviemus, qui ia fraudem conqui pofleffiones habent a monachis vcl itutionis generalia concilii novas quafcanonicis regularibus feparatas .
dam adinventiones fingere moliuntur :
Ad hzc, quoniam fexum muliebrem (latuimus, ut non liceat aliçui aliquid
contra verfutiam hoftis antiqui minus affignare in ecclcfia quidquam nomine
«4 fttaiiuB fortem multiplici remedio neceffe eft beneficii, quafi hoc ei liceat obtinere
communiri : decernimus ut moniales , cum alio beneficio, cui animarum cura
& ceterz mulieres Divino cultui dedi­ fuerit annexa .
cate , velum vel peplum fericum nonB
habeant, nec in velo acus argenteas XL1I. Fcm advotatorim qxi surrizeaiaz
vel aureas audeant deponare, nec ipfz.
prurtiiM
.
vcl monachi, vel canonici regulares,
habeant tonas feriessf, auri ve) argenti
Quoniam per advocatos multoties le­
ornamenta habcnteL·· nec de cetero bur- gitima matrimonia protrahuntur : (la­
neta vel aliquo pantm. irregulari utan­ tuimus , ut fententia lata pro matrimo­
tur . Metiantur etiam juxta dimenfio- nio, advocatus qui contra id defecerit,
nem corporum vellem fuam, ita quod hoc ipfo per annum advocatione priva­
longitudinem corporum non excedat, tus exiftatnifi judex eum in ipfa fenfed pede decenter * fuperdudo, fuffi- tentia propter errorem vel probabil.em
•edo iupCr ciat e‘s : cum
indutus legatur ignorantiam exprefle habeat excufatum.
vefte talari . £t fola monialis confccrata deferat aonulum, & une folo fitCXLIII. D* ordination* rtligiaftmm t if fui
contenta . Si qua autem contra hanc
poffnnt rtttpi in ntanatbot.
noftram prohibitionem vendre przfumpferit, & commonita fe non correxe­
Quia nonnunquam ferpens antiquus,
rit, regulari fubjaceat difciplinz.
qui jugiter fedet in infidiis ut interfi­

ciat innocentes & fandos viros,quando
eos invenit folitarios , & ablque conwverfatione vel conlolatione mutua converfantes, tanto facilius interdum eos
fuis infultibus obruit & confundit .· pro­
Praeterea (latuimus, przfenti concilio vida deliberatione decernimus, uc tam ·
approbante , ut de cetero pro receptio­ monachi, quam canonici regulares , &
ne alicujus in domum religionis
--- ,, rpecu
— moniales, in uno dormitorio pariter
niam aut quidquam aliud extorquere
<
^dormiant & quielcant, fingulis perfonis,
non przfumant. adeo ut fi prz
prz paupau- fingulis
fingulis ledis aflignatis . Et in uno reperrare domus, ingrediens debeat vcfti- fedorio
' ~
fimul edant, nec per fe cuili­
re feipfum , prztextu veftium , ultra bet, fed communiter omnibus vidualia
juftum pretium earum, ab eo nihil pe­ przparentur . Nec fingulis eorum de­
nitus recipiatur .
narii pro vcftibus tribuantur : fed talia
per certas perfonas ad hzc deputatas ,
XL. Qtundo if qnalittr tttltfio poffdnt puta camerarios vel camerarias, dili­
dimitti. ad firmant .
genter expediantur : qui, ut quilibet
Indiguerit, & facultas domus fuftinueNunc ergo' videamus evangelic* le­ rit, eis indumenta miniftrent. Et cum
gis iedatores : cum non nifi in vinea eis nova tradita funt, vetera ab cis ïe-

XXXIX.

Qnod rtligiefi nil rttipiant pro
ingrtffh alitnjnt inttr tott nifi pro
flitnrt dumtaxat,

laboranti retributionis denarius (it por-_ ci piantur, quz in ufus pauperum vel
rigendus, nec nifi qui altari defervit , alias neccffitates, de confilio abbatis ve<
de altari vivere debeat : (latuimus ut abbatiflz, prioris vel prioriflz, conver­
ecclefiz certis perfonis deputatz nulli tantur . Camerario autem vel camera­
dentur ad firmam, nifi forte jufta caufa ri» non liceat aliquid recipere . Alio­
fuerit, & a fuo epifeopo approbata, & quin camerarius ab officio deponatur,
ita ut de ejus confenfu alicui perfonz & monachus, feu canonicus, vel mohoneftz & ordjnatr dentur ad firmam, nialis, anno illo novis careac indumen­
de qua verifimiliter przfumi debeat , tis
Monachus non recipiatur minor
quod fruclus ecclefiz in bonos ufus o&odccim annis, nifi evidens utilitas
convertat.
feu neccflitas aliud inducat.
XL1V<

il

τ
hohcaius

P. IU.

OXON1ENSE

«troatrcusn.rMF.
SttNfc.Ui.R.ANGU

. 1β*
” *·___

Arius,
*· IIU’ poflit hoc difpenfare. Ec quicumcmSn XLIV. De femiOerihu ntonieRttnt , d* d<. que
, : iflud ftatutum vel illud de indu- anum
····filtntit teUgtoJerneti it it liccntie
imentis implere vel obfervare doluerit, *****
fi facerdos
Diviexeundi .
I fuerit, a celebratione
. · - ■ _____
k
noram; fi minoris ordinis, vel monia*
Inhibemus etiam ne moniales infra lis , a communione corporis Chrifti ,
fepta domorum fisarum/ praeter necef- ufque ad plenam (atisfa&ionem fufpenforias fervientes, nec ad cohabitandum datur. Item prohibemus, ne moniales
mulieres fsculares recipiant, nifi epi- aliquas fingularicer "tn refeâorio comefcopi dbecefani accedat aflenfus. Item dant carnes, in quibus non folent com­
tam a monachis, quam canonicis regu- muniter carnes comedere,
laribus, & mentalibus, filentium prae­
cipimus obfervari in temporibus & lo- XLVI. Qttei ntenèeltt ftnxl i» xnntfltrie
cis conftitutis. Nec viris aut mulieri-B
Mittnt9 it it cenje£»nt cernet.
. bus- religiofis abfque fuperioris licentia
.egredi liceat fepta domus: nec fine cer- ■ Ad haec per nullam focietateni vel
ta & honcfta caufa, egrediendi ,els li- confoederationem admittantur mônachi
centia concedatur. Ita tamen , quod in alterius monafterio ad moram facicnnulli dauftralium caufa orationis aut dam, nifi cum litteris eoifcopifui, vel
vifitandi parentes pateat aditus exeun- abbatis , vel prioris conventualis non
di: nifi talis forte fuerit, de quo nihil habentis abbatem. Idem inter canon ifiniftrum poflit quis aut debeat merito cos regulares & moniales volumus obfufpicari,’qui femper habeat collegam. fervari.
Provideant etiam epifeopi quod mo£t quoties alicui licentia exeundi in·
dulgetur, certus dies eidem'prxfigatur, niales omnibus» ncceflariis competenter
de bonis monafterii
in quo redeat.
Γ fuftentari
’ ’ . poflint
*
.,
Hoc quoque volumus obfervari, ut C nec fuftineant ultra numerum aliquam ·
ubicumque propter excefliim aliçujus admitti : net etiam fufeipiatur aliqua,
viderit epifeopus, vcl abbas , vel prior quoufque reda&ae fuerint ad numerum
-convcntualis non habens abbatem, ex­ illum. Etiam hoc firmiter (latuimus
pedire ut quis ad tempus alibi more· authoritate conqlii teneralis. Si autem
tur, ad aliam domum religionis ejuf­ contigerit aliquam de cetero contra hanc
dem in eodem epifeopatu transferatur : formam admitti, tam abbatifla quam
vd, fi ncccfle fuerit, etiam ad alium priorifla deponatur.
epifeopatum dirigatur, & per diœcefaIdem de magiftris &. prioribus mo­
num compellatur admitti. Qui ibi in niales cuftodientibus, fi contra hanc for­
omnibus regulari fubjaceat difciplinx : mam contingat aliquam admitti, duxi­
ita ut fi ex mora ipfius ecclefia, in qua mus llatuendum . Confiteantur etiam
moratur, gravata videatur, vice verfa________
_______ __ab_____
____fibi
_
moniales faccrdotibus
epifeopo
mittar aliquem de fuis, qui interim deputatis. Clerici autem vcl laici fremoram faciet in monafterio delinquen­ quêntem non habeant acceflumaddau·
tis . Nec prius rediens ipfe qui deli­ ftra monialium fine caufa rationabili quit , In domo fua recipiatur, quam
plene pœnituerit de commiflb, & per XLVII. Qttedreligiofinen reniant ttflanttnte.
nec Octet nenecbet neuteflerie Mere
futim fuperiorem revocetur.
ei firment.

XLV.

Nt nttiutbi vel tnemelct fer fe
cemtieat.

Quoniam non licet viris religtofis ali­
quid proprium poflidere, qui fe & fua
Omnem fingularitatem interdici mos pariter in religionis ingieflji Domino
in refe&orio, ut cibus aliter uni quam dedicarunt: prefenti authoritate diffinialteri praeparetur. Sed qui przeft, vi· -tuus, ut nulla perfona in regulari ordideae ut fcilicet interdum talia prcpa· Enc eonftituta condere teftamentum prxrentur, de quibus aliorum debilitas vel fumat, cum nihil habeat fatim tempoinfirmitas, prout viderit expedire, va-‘ rale,
' quod
~
*
transferre valeat~ ·in domi
­
Icat relevari. Omnia etiam viâualia nium alienum.
religiofis apponenda, fine fubtra&ione
Item nec monachus, nec canonicus
eis apponantur, tam in conventu, quam ecclefiam, vel monafterium, vel quodalibi, ubi reficiuntur da omnibus ap­ libtt predium ecclefix fuse, audeatretipetitis . Totum refiduum fine dimlnu- ndre ad firmam. Diftriâe etiam inhi­
tione aliqua cedat in eleemofynam in­ bemus, ne alicui monacho, vel cano­
digentibus fideliter erogandam : ita quod nico regulari, qui non fit obedientianec abbas, nec prior, nec clcemoiyna- lis, cuftodia mtrâafteriicommittatur .· ita
«’
quod

.

mNEMC-tLIMV. . ..<·
”«*
"Tm.‘W
CONCILIUM
’“““"■"“"quod ex» longa ipfius mora vel conver- A fine ' bono concludantur , Latcrananfc'“
crausn latione fcaadalum oriatur: quod fi'prae- concilium fub fanâ« recordationis papa cm*Sti
·»*·. Jumptum fuerit, per fuperiorem emen­- Innocent io cclebfatum, in prcftatione ”*·
datur.
decimarum & aliis capitulis praecipimus
Item viri religiofi non recipiant ec- obfervari , <8c ip fynodis epifcopalibus
defiam ad firmam, in qua fibi quid ju­ conftitutiones illius concilii una cum
ris vendicant, faltem pofi mortem per- iflis, prout eis videbitur expedire, volu­
fonse. Quod fi fecerint, arbitrio fupe- mus obfervari.
rioris puniantur.
Excommunicationes etiam in boc con­
cilio promulgate, fingulis annis in epiXLVIII. Quod religiofi non btbant ultra fcopalibus lynodis, & quater in. anno
btm debitas.
B in parochialibusccclefiis, folcmniccr ite­
rentur.
Quoniam inter alia vitia impetus
gulas viros religiofos praecipue non me­ Ν^ο τ λ Se vïh i N i B i n ii.
diocriter infeftac decernimus uc nec CondDum OxonWe. ) Or tue JSnode Afatrhni Parii
monachi , nec canonici regulares, nifi fcrifnr
tutus tnsporis îa bijleria Jtaflicana Eodem an»
Magifter Stcf>bMu> d« Laagenmà genet ale con­
fiatutis locis & horis, potationi autco- »·»«. mf»r,
edebravir apud Oxoùum, ia quo multa fuqium fta'meflationi vacare prefumant. Si quis ve­ cilium
tuu ad reformationem ftatu» ecclefi» Anglican*, & naoaaalli- .
brut la dlâa concilio alia» |·Ιαύυ» continetur :
ro fi ti ver it, impetrata licentia, retento­ C· religioni».mrjtaunajlenmits
rn Jtoribti iijhrin ‘ Hoc an­
rium regulariter intrer, ut ficoecefiita- noOiarriusu
, t'nqw'r. Stqdtanu» archiepifcofM Camuarieafo celebravit
Oxonium provinciale concilium, ia quo multa fuerunt
ti fubveniar, non ut confulat volupta­ C apud
ftatuta ad refoemattotem flatu» Aoplican* eccldic , atque
ti. Ab hac generalitate eximius infir-1 mottaflka
difciplinn. Pauci* ante dicta* compreheafot fuit
quidam
impotior, habent in torpore & membti», fciiicet ia
mos , & eos qui fuerint in obfequio latete, manibu»,
& pedibu», quinque vulnra cruciSxioni» :
prxlatorum.
tc in eodem concilio fimul cum eo aiiu* mtalo utriufque
XLIX. Quad ecrntbi ir regularet rn
SlMa/Zma habeant features % & dt
l<ntcntiii publicandis.

fexu» , ejuldtm errori* fautor , reprafentatut , unaquocumeo
conviAu» & confcftt», judicio ecckta punitu» eft.
De rtdem ex aMna/cri/re Faticana icwai «u r»**.
aaar. *·. In fyodo Oxonienfi hoc anno in Anglia celebrata
picudcchriftu* quidam, qui ie Chriilam efle , vendfeque ut
errore» qui ia clero & popiilo graffarentur, emendaret , au­
debat- afletere ; & figna quadam quafi Chrifti crucifixi mini­
ta», pedita* laterique imprelfa, ad majorem populi circum­
ventionem oflemiebar, ur vanut & perhdut nebulo, ia cru­
cem qeam meruit cum hermaphrodito quodam alfecla fublatu* eft: in qua & dia.ottu* quidam delectatu* , flamrailque
, _K
xUftu»,, quvd
cxuftut
qued ad Judaicam perfidiam neta»
neiaiie profogi
ptvfilgifiêt.
~
‘
Con­
.»
etliiim
new' iwiuaMM
Anaii^aiiiim »ar
IiiwhIa Petgameuico,
MA»ws»tw-ikii
cilium hoc
fequee» Aiiglicauum
ex Idwllo
non
Ufo itu illi» quorum tupia m.ntionem feciMu», iranffuinntm
eil, («ty alto a iuperioeita» abbrcviatnn adeo fit il leg ibiiiter
coaicripto, m fupradiâum Litcranenlit concilii fub Allexaadro tertio habiti archet y pon prx ifto piopeimdum jocutfue-'
rit. fideoque nubi* tianicribendum obrtufit ielki» memoria
domina* Pcuu» Ctab, non ubtrulurut, qui fuit eju» advarIum vetufla ejufmodi archetypa aftcftu» , fi commode fit
abfqoc fiagul-U difficultate legi potuiflet. .

Ad haec fiatuimus , ut cum ratione
debilitatis vel alia jufiaratione, mona­
chi feorfum in mifericordia morantur
femper habeant fecum ad minus aliosu
femores, qui aliorum levitatem debita
corre&ione compefcant, & qui poftmodum in capitulo tefiificentur , qualiter
in mifericordia fuerintconvcrfati. Idem
volumus inter canonicos regulares dc
moniales obfervari. Ut autem omnia
a

«es· *co

.

.

·

·$$·

<>-ow»

-ês»

Λ-*

·δ8· *§9· •c&’Ss·

ADOXONIENSE CONCILIUM
Pr» dnglie reformatione ■

1222. ‘ babitwn. '

EMENDATIONES ET ADDITIONES.
AX Xonitnfe eontilium ex editione reg ia ex Ccf E pefirema ifla trahere poterat ad correiliouctn ntm~

Ex Maafl j
SwL-r. II. ’

„
.
ItUtone Anglitunu
Spelnusuu
dare ft Labpfpfitetur. bicipfa tauten tale exbtisuit, quaie extat iu colieilioxe rtgia i ntt funmam dtligentium pojnit ut tum· ipelmar.na editiosie corfr-

^**f

him «. 1. p.

»·»

dorutn y^quiiuc fcatrt editio Lupureo feu Regia ,
omnes neglexerit. H^ec igitur colU&io dUigentin
met cornmiffa ; quo mstsure jirenue fttniiiu , foce
habui majoris mmnti quu proférant.

7et, tx quo faOum ιβ, ut quas emendationes cx
Labbeti editio.

Anglteana.

Ubi icificet agitur contra mifericordiam....
oppofilioaes opponit.

Contra matrimonium .... exceptiones op­
ponit.

A prvem· .

II. Ipfi

OXONIÊNSE CONCILIUM.

HO

^HglicMC .

tMii cfitic.
ANNUM
CHRISTI
»·»».

«170
ANNUM
ouusn

L

II.

IpG per confetfarios diferetos cicatrice» pro­
Ipfi ctiam»per coofefiarica diicretoc civitates
pria» adducant ( lege obuncant.)
proprias obeant.
XVII.

XVI.

Ægrounte uno prcsbjtero am alb debili*
tatο.

Ægrotante te. vd alias debilitato.
XVIIL

XVII.

Si ei propter hoc merito videatur efle fufpeSi «t fuper hoc merito videatur eCfe fufpeôus, non admittatur > cum talia t flee.
âus cum talia te.
XXVI.

XXIX. .
Super hac poftmodum vdumus per ordina­
rium loci ecciefis juftitiam exhiberi.

Suner hoc nolumus per ordinarium loci cc·

defis» juftitiam exhioert.

XXX.

XXVII.

Carterum te. inhibemus ne arehidiaconi bo­
num pacis impedire faciant: & 6 aliquandodiicordantesad invicem voluerint concordate, li­
centia petita, liceat partibus aliter per compofitionem difeere , qoaudocunque voluerint, fi
catncn &c.

Ceterum te. nc arehidiaconi bonum pacis
impedire prsiumant , fi quando difeordantrs fe
fioi ad invicem voluerint concordare , licentia
petit·-, liceat pan tous a lite per compofitioœm
recedere, quandocumque te.

XXXV*

XXVIII.

.... quam rexit defun&us.

.... in qua rexit dcfuo&us.

XXXVII.

XXX.

... Concubitus turpiter invadant... pro di... Concubinis turpiterminiftrant... ut quafi
βο fisrvirio reputatur.
fecurius res agatur.
XLIIÏ.

XLII.

Camerario autem vel cameraris non liceat
Camerario etiam vel cameraris non liceat
aliquid recipere. Alioquin &C.
alicui Monacho vel canonico vel montait dare
denarios vel aliquid aliud pro veftimentis ; led
x
nec a m macho, vel canonico, vd moniali ali­
quid recipere; alioquin te.
XLIX.

XLIV.

Quam olene ptmituerit ac de committotempus compleverit. additur in fine , <jnod dttft in
LMao: Si autem monaflerium in quo moratur
delinquens neminem viceverfa mittere .voluerit
ad monafterium delinquentis , monafterium a
quo venit ei vcftes mmiftrct.

Quam plene poaitucrit.

?

XLV.

L.

Ubi reficiuntur d« omnibusoppofitis. Totum
Ubi reficiuntur, & dc omnibus appofiris towfidnum.
tum nfiduum te.
XLVIÏ.

.... ecclefiam vel monafterium ,
■ f·* ·

XLVI.
t/ fit kW-

... ecclefiam manerum vel prsditfm i
nitjae .
xLix.

XLIX

Monachi feorfum in mifericordia;
aifi motuaax·'.

alios feniores.

rami. fiwrat Tom. XXII.

& fic

ϋ fic

hH-

MonSchi feorfum in maneria morantur. ÿ
duos ad minus feniores.
Etcc
7*r«-

fic ttbiqiK...

*
‘

çy

OXONIENSE CONCILIUM.

1X7»

Angluna.

«rfirw.

(ι7ι____
CHRIS!

Prater hat variantia , vel neelias dixerim e~
mrndatienis, integra ttian capita effert falicau, frxftra in Lalduti editing ^sutrnda; fient vi~
rifim capita ftcedam dat LMans, ft* in Angli­
can: s dcfidcrantnr . Perre qtut in LtÜK redttndant, ai teint ColltHere diligentius admtantnr .
Çnitas vere Anglican éditée farrier eft, tic ù*

ANNO
CHRISTI

XXXIII..
Vt aüaîts annatm capelines [net mutent.

B

.

,

Ut autem fecundum canonicas fanâiones ab­
batibus, a quibus minores visendi normam ha­
bent aftumere, fuper bonefta converfatione te­
dium copiofitasfuffragerur ; decernimus, ut ipfi
capellanos fuos vel aliquem illorum fmgulismutenr annis; qui autem habent tantum unum ,
illum fimiliter muteut, nifi caufa neceflaria fub·
fuerit, quatenus fi de vita ipforum , quod ab­
iit, contra eos fcandalum oriatur, tanto pluses
innocentiae fuae habeant telles , quanto eorum
vita pluribus innotcfcit.

c

XXXIV.

Qaad

mdli pralati venismt cerredin.

Pmterea volumus, ut prclati domorum rtligiofarum corrpdia vel ftipendia clericis vellaicis non vendant; aut gratis concedant in per­
petuum, vel ad tempus, nili urgens neceffiras
hoc expofeat fy diœcefani accedat confenfus.
i/

XXXIX.

0

•

De Jadais & naacipiit eerttm.

Quoniam abfurdmn eft, quod filii liberae an­
cilis filiis famulentur, dc quoniam ex cohabiratione Judcoium cum Cbrinianis non modicum
folet in ecclefia Dei fcandalum plurimorum
fuboriri; praecipimus ut Judaei de onero non
habeant mancipia Chrifiiana ; ad quod obfervandum tam ipfa mancipia percenfuram ecclefiafticam, quam ipfos Judaeos per poenam cano­
nicam five extraordinariam , a ditrtefano exco­
gitandam , volumus efficaciter induci : & quo­
niam fupra ftatuta juris non habent a nobis foEveri, utpote qui per multa enormia his diebus
commifla probantur multipliciter nobis ingrati;
prohibemus , ne de cetero conftruant fynagogas, fed praecipimus, ut fuper decimis dc obla­
tionibus ab interefle teneantur eccicfiis, in qua.
rum parochiis commorantur.

XIDe impedimentis Jttdoornm.
Quoniam in partibus ifti* , ficut inter Chriftianos de Jud^MPOOnfufio inolevit, utferenul­
la difterenxia ducernatur, ptopterquod oonnunquam contingit, quod Chriftiaoi Judxis mulie­
ribus, vel e contra commifcfeniur ; praecipimus
auûoritatc prcfêntis concilii'generalis , tu om­
nes omnino Judci , tam mïfculi quam femi­
nae , in vefte fuperiori ante peôus tabulas la­
neas alterius coloris, quam veftis fit , deferant
manifdk; ita quod uxraque tabula duorum di­
gito-

<174

OXONIENSE CONCILIUM.

A
ANNO.
CHRISTI

Anglic™.

edit".

CHRIS?I

gitorum menfuram habeat io latitudine, Aquatuor in longitudine ; & ad hoc faciendum per
cenfuram ecclefiafticam compellantur. Ecdefiar.
etiam de entero nullatenus intrare pnefumant.
Et nc occationem habeant ingrediendi,, inhibe­
mus difiriâe , ne depotita corum in ecclefiis
conferrentur; & fi contra pncfumptum fuerit ,

per cpdcopum loci corrigatur.

XLI
Dt conotrfotiont reguhmvm.
Quia vero nonnunquam ferpens antiquus, qui
jugiter fedet in inti^iis fandis virit, quanto mag {is invenit eos folitarios. & abfque confolatione mutua converfantes, tanto facilius interdum
coa fuis iofultibus obruti & confundit; provida
deliberatione ftatuimus, ut tam monachi, quam
canonici regulares A moniales , in uno dormi­
torio pariter dormiant ftquiefcant, fingulis per­
fonis fingulif propriis ledis affignatis . In uno
etiam refedorio timui edant, nec per fe cuili­
bet, fed communiter omnibus vidualia preca­
rentur Nec Angulis eorum vtftibus denarii tri­
buantur, fed talia per certas perfonis ad hoc
, deputatas, puta camerarios vel camerarias ,d>ligcnter expediantur ; qui , prout quilibet indi­
guerit, & facultates domus iiiftinuetint, eis in­
dumenta miniûrent. Et cum nova eis tradenC tur, vetera ab eis recipiantur indumenta , que
in ufus pauperum vel alias necdfitates de con­
filio abbatis vel abbatilfie, prioris, prioriile con­
vertantur.
Prefer 1er amwa ingent aliud additaxmtuxe
td /totnta fajat concilii exMet idem <pà
Anglicamtf collector, ex γη fac transfero.

STATUTA LEGENDA
IN CONCILIO OXONIENSI

baptizetur a laico, fequentia immertiooem non
prxcedentia
precedent ia per facerdotemexpleantur
facerdotem expleantur, Aaqua,
ft aqua,
in qua domi baptizatus fuit puer, propterreverentiam baptifmi , aut infundatur m ignem ,

Edita ftr datet. Sttfituucm Langton’, Cantuar.
arcitiepifcopun ras Doon. _aut *n haptifterio ad'ecclefiam deferatur.Itent,
MCCXXII.
Ddc baptifmate, & de confirmatione**, fi dubite­

tur, Ime trepidatione conferatur , quare non
iteratum , quod nofeitur fuifle colla­
tum ; & quod baptizentur expofiti , de quo­
Ex coton
Uâoritate
Dei
Patris
omnipotentis,
Abes
­
baptifmo probabiliter dubitatur, five inve­
ViDtia» ib.
A te Virginis , & omnium Sanâorum , & rum
niantur cum fale, fire fine fele , quo cafu ita
patientis concilii, &c. ad excitandos afleftus dicatur
fi tu cs baptizatus, non te baptizo ;
laborantium in vinea Domini Sabaoth , ut ve­ fed fi non baptizatus es, ego baptizo te inno­
rum retributionis videantur recipere denarium · mine Patris, ft Filii, ft Spiritus Sanâi.“ Nul­
lus diaconus, aut inferior dericusbaptizet, aut
ptenitentias injungat ; fed feli facerdotes , qui­
Dt faptifmo.
bus id competit csoificio, nifi fumosa neccffiBaptifinus cum remratia ft honore magno g tare, puta, quum facerdos abiens eft, aut nulnonpoteft,
faite
oon
edebretur , ft cum magna cautela ,· maxime *lus
— etiam prufet», ft --------“ aut
—
-----cum diftinftiooe verborum , & prolatione , in vult, ft mors immineat puero aut Bgroto,aut
quibus tota vis confiftit facramenri , ft. fetus de ea jufte timetur. Item proripimus, ut opuerorum, fed ut ita dicatur : M Ego baptizo futas , quibus uoviter baptizari imbumrur / ad
tc in nomine Patris, ft Filii, ft Spiritus San- ecclefiam deportentur, nec nd communes ufus
fti;“ ubi nomen baptizandi imponatur, ft fob per aliquem diurnantur, propter reverentiam
eadem forma in lingua, quam melius noverint fecramenu; fed ia ufus ecdefio, prout necefiifacerdotes ; doceant frequenter laicos baptizare· tas exigit, referventur. Irem proripimus ux fon­
* ad.tr/ debere pueros in neceffitate , ft mulieres, ‘pa­ tes, ia quibus pueri baptizantur, lapidet fint ,
tVWMVW '· trem ft matrem pueri iaiumma nece&tate dii- ft integri, ft hooeftt, ft quod non fine alicui
crete, ft modo debito bqprizaife , ft formam contemptui aut horrori , fed magis honor ft
reverentia ab unirôrfis exhibeatur eifiiem.
£x M. S. Hatton. ia Ml. Bndl.

Oxm. 14.

pius recipiantur . Item , fi m neceflitate
Gentral.C·** Ton. XXIL

dicitur ;

Eeec s

I »7/

O·

OXONIENSE CONC1L1UM.

ii7<

l confecrationis in elevatione hofttac, quum panis ■■ ■■
in verum corpus Cbrifli transformatur , ht id, anno
quod eft in oalice , in'fui fanguinem myftica T,,*1
Sacerdotes frequenter moneant populum ad
bencdidiooe transformatur. Verba canonis tnifconfirmationem pedaturum : poft baptiftnum fc, prefertim in bis,' que ad fpbftadiiam faenim fijfcipi debere (aeramentum confirmatio­ eramenti pertinent, plene*dc integre fic cum
nis. Quod fi confirmandus fuerit adultus, mo­ fumma animi devotione proferantur , non ta­
nendus eft per facerdotem iod , ut confiteatur men fit morofits facerdos etiam in prrmifljs ,
prius, ht poftea confirmetur , veniat (ad) ec- quod faftidium ingerat auditoribus, flt officium
clefiam juvenis adultus confirmandus. Sape di­ privet devotionis pinguedine , quia mufoe mocatur laccis, ns expeâeatdiu ad confirmandum rientes, importuns cogitationes , perdflnt inte­
adventum epifcopi, Ten adducant pueros ad eum, rim fuavitatem unguenti five pinguedinem de­
ubi adefle audiverint prope, quam citius pote- votionis. Item fanftoram patrum veftigiis in­
rint, & ut fafeias feu ligationes fecum deferant haerentes prohibemus , ne quis facerdos miflas
competentes, fufficicnter longas & latas. Item celebret bis in die, nifi in die natalis Domini
ut nullus puer teneatur ad confirmat iouem a "& in Reiurrcftionis Dominicx, aut in alia nepatre aut matre, vitrico At noverca, & prohi­ ceflitate K videlicet cum in alicujus ecclefia cor­
beatur tepe publice per facerdotes in ecclefiis · pus aliquod fuerit tumulandum , & ut tunc
. Item caveant fibi diligenter parentes, ne par­ prior mifla celebretur de die , fi major inftitevulos fuos iterato perferant ( ad ) confirman­ rit folennitas, ht pofterior pro defundo . Item
dum, cum flt ipG parvuli poft facramentum ite­ facerdos, poftquam fumpferit corpus Chrifti ht
ratum efficiantur irregulares fi mafculi fuerint, fanguinem, aquam feu vinum remiifum in ca­
& ipfi tali negligentia gravi fecundum canones lice aut digito fuptrfufum fumere non audeat,
fubjaceant ultioni. Sciant etiam parentes illi , fi eadem die miftarum (biennia debeat iterum
qui pueros tenent ad confirmandum, quod fpi« ex neceffitate celebrare. Nulli clerico permitte­
rituale vinculum in hoc facramento quoque tur. miniftrare in officio altaris , nifi ad minus
contrahitur, ut in baptifmo. Irem parvuli con­ io fupcrpellicio. Nullus facer Jus parocbialis prefirmati tertia die poft confirm itionem deporten­ fumat miflam celebrare , antequam matutinale
tur ad ecdefiam, fle frontes eorum per manus perfolverit officium , fle primam ht tertiam de
faccrdotum in baptulerio, propter reverentiam die. Item tempore, quimiflarum folenniaper­
chriiinatis, abluantur ibidem: & ligatur» ipfo-C aguntur, accendantur dux candete , una cum
rum tunc fimiliter igne crementur»
lampade ad minus. Provideant etiam archidiaconi, ut linteamina fit alia ornamenta altaris,
Dt [ttrexmte eltarb.
ficut decet, fint honefta, ht libros habeant et­
iam idoneos ad pfallcndum pariter Ct legendum,
Item ut redores ecclefiarum & presbyteri vi­ & ad minus duplicia facerdotalia veftimentodeant, ut fumma reverentia & honor inaximus rum, ut qui altari tniniftrant, fuperpelliciis in­
facris altaribus exhibeatur, & maxime ubi ia- duantur .
crofandum corpus Domini refervatur , fle mif­
fa celebratur. Euchariftia in munda pix i de ar­
Dr ftnitniii.
gentea , aut eburnea, aut alia tanto iacramento digna & idonea confervetur , nec ultra fc- '
Sacerdotes in pceeitentia injungenda diligen­
ptsm dies conferventur hoftis , fed feptimo , ter attendant circumftantias, qualitatem, fle ge­
qualiter altas, renoventur. Euchariftia, tam ca­ mis peccati, fle quantitatem déliât , tempus ,
caufam,, ...
moram
lice quam lucerna prrcedente , ad «grotos per . locum, ______
------- in peccato fadam, defacerdotem, aut in fumma neceflitate per dia- ^votionem, ht annuam poenitentiam, ut hisco·- .
conum, cum foiennitate flt reverentia deferatur, fideratis ht diflinde penfatis, majorem aut mi­
nifi forte' remiflb loci aut temporis inaequalitas norem poenitentiarum injungant pcenitenti. Item
interdicat. Proinde autem, dc quod ita fe ha­ facerdos ad audiendas confeflioocs communem
beant in eundo dt redeundo , ht hujus miniftri fibi eligat locum in ecclefia, ut communiter >b
ut debitum perfolvant «groto , fle audientes fit omnibus videri poflit ; fle in locis abditis non
videntes invitent ad exhibendam tanto facra­ recipiat ccnfeflionem, fle maxime mulierum ,
mento reverentiam ht honorem . Linteamina , nifi pro magna neceifitate aut infirmitate ponicorporalia , ht alia indumenta altaris integra tentis. Item nullus facerdos alterius parochiafint St mundiflima, dc frpe abluantur per per- num admittat ad poenitentias , nifi de licentia
focas in canonibus ad hoc depuratas, ad reve­ fiii presbyter i aut epifcopi. Item in ferto , ra­
rentiam & pratfenriam Salvatoris noftri . Una pina, fraude, fimooia, flt maxime detentione
quoque ecclefia calicem habeat argenteum cum decimarum , feu abftradtooe alicuius juris ecpatina, integram dc honeflum . item ampulte defiaftici diligenter fibi caveant facerdotes, ne
ad
dc >■aquam
. alias injungant|-^.....w
poenitentias,
t·— -fuggerendum
—QO'- — I.vinum
··.-.··· vw
I . I in.wfanum
’« ™— —
—»■ I , —nifi
—~ — cum
I i -··■fathfo■■
finguiaem jcfu Cbrifli munda ht integre ha-Eftiooc dc reftitutione lacienda .injuriam palfis ,
beantur. Caute etiam provideant facerdotesec- cum non remiuitur peccatum, nifi reftituatur
deuarum & reAores, ut vinum habeant purum, ablatum. Item facerdos talem injungat prenb
ht incorruptum , & quod non fit acetum, ad tentiam uxori de ado occulto crimine , unde
facramentum altaris conficiendum . Provifuri viro fiso non reddatur fufpeâa: idçm etiam de
etiam fint nihilominus quod major pars vini , marito obfervetur. Item In majoribus, dtaccu­
longe minor aqus mifceantur in calice, nt aqua ratioribus , dc dubiis facerdos confidat epifeo­
a vino abforbeatur .* fufficit enim quod fti fit pum, aut ilioe, qui vices gerant epifcopi, pro­
aqua. Frequenter moneantur laid, m ubicum­ vidos ht difemos, quorum confilio ccreificaque videant corpus Domini deferri, ftatim ge­ tus , friat , quos flt qualem ligare poflèt
nua fleâant tamquam creatori & redemptori flt fidvere; ht ne, quod abfit, pcenitens io deffuo, & junftis manibus , quoufque tranficrit , perationem mittatur, moneat tpfiun diligenter,
orcat humiliter , hc hoc maxime fiat tempore nt interim quicquid boni facete poteft, faciat,
ut

■—
ANNO
c^J^r?

** *

De ttefinmni**'

Jis» .,·,u

'■ΛιψΜΚ.-::· '

1177 \

OXON1ENSE CONCILIUM.

1178

ÊJT b( Deus cor fuum illuftret ad pcenitentiam : .presbyteri frequfnter in ecclefia laicis, fub pœ
------ —— & hoc illul faciat de co, qui confitetur , &
na excommunicationis, nec dent fidem tibi mu· anno
cm·»**0 cum
Pacato non vult abftinert, quo tuo de matrimonio contrahenda, - nifi in loco
C i?»”* calu munuï abfolutionû ei imponi non poteft celebri, & coram .publicis & pluribus.perfona- **“■
cum renia non legali ter ci concefla, nifi prtus .tit ad hoc convocatis.
fe correxerit. Caveant /ibi facerdotes, ut cum
peccata a pernitente inquirant, fed nomina pro­
JDr ordimbui tf erdinJidb.
pria , cum quibus peccaverunt, nullo modo in­
Çum quanta reverentia, cordis contritione,
quirant ; fed circumftantias peccati & qualita­
tem tantum ; cum feriptum fit , Dt*t virent dt animi devotione a3 facramentum ordinis fit
’
urtem maximi tibi, non alterius, & propria de­ accedendum , ex eo patet , quod non nifi à
bet 'coufelGo non aliena. Itemhnniter prohi­ fummo facerdote in epifeopo conferatur, nec
bemus , quod nùllus facerdos poft lap(um in paiTiny, fed certis anni temporibus, & jejunio,
mortale peccatum ad altare* pneiumat accede­ non folum ab ordinandis, fed ab univeria plere , niG prius confiteatur. Quidam enim errant . bc pnemitTo. Hinc eft, quod fandorum canocredente, quod mortalia deleantu·· per confef- •num ftatuta observantes, prohibemus, ut nul­
iionem generalem. Nullus facerdos ira aut me- lus ad ordina accedat aut admittatur, niG qui
tu etiam mortis audeat detegere confeflGonetn fuerit canonice examinatus. Item minores clealicujus figoo, vel verbo, generaliter , aut ge­ . rici ad inferiores gradus, non admittantur , niG
neraliter; de G fuper hoc convîâos fuerit , fi­ idoneos habeant procuratores , & per teftimone fpe relaxationis non immerito debet degra­ nium corumdem admittantur . Nullus Gmoniadari. Item, cum fiepe contingit, quodre&ores eus, homicida , excommunicatur , aut fufpenecclefiarum, 0c nonnulli facerdotes dc in facris fus, furarius , aut falfarius , aut aliter hujufordinibus conftituti, eo quod nullius, ut eis vi­ raodi canonicum impedimentum ad quofeumdetur, quoad forum ptenitentiale Gnt filii fub* Îue ordines praefumat accedere . Ordinati in.
jefti, aut omnino non confitentes, aut ad alios
libentia, Wallia, feu Scotia, aut alias cum'
religiofos, vcl ad eos accedant, qui nullam ha­ litteris noftris commendatitiis feu dimiiforiis ,
bent ijtfos ligandi vel folvendi poteftatem ; fta- non quocumque modo, ad ordinis fic fufceptt
ruimus , quod per fingulos archidiaconos duo exeeutionem in epifeopatu noftro, niG magna
presbyteri idooet praeficiantur in fingulis deca- _ neceilitas
_______ —urgeat
o—- aut__________
r____ - ,, ____
a nobis difpenfetur
indunatibus, literature competentis, dc probate om- C cantur ; nec tunc etiam admittantur, nifi prius
nibus opinionis, ad confefliones talium audien­ conftiterit legitime de eorum ordinatione, vitae
das, quibus per nos aut vices noftras gerentes munditia , pariter dc ■ litteratura . Univcrfi re­
ad id exequendum audoritatem noftram vola­ dores ecclefiarum, qui vulgariter dicuntur permus impertiri, prohibentes firmiter, aereligioG fonae, qui non fum in facris ordinibus confti.
monachi, videlicet anachoreta, heremite, fub- ftituti, ad ordinis celebrationem accedant , ut
ditum alicuius audeant ad pcenitentiam admit­ ibi promoveantur ad minus in fubdiaconos, &
tere, nifi cum licentia pnelati, falva in omni­ ad nx frequenter moneantur, dc, G neccffe
bus apoftolica fedis au&oritate.
fuerit, compellantur. Clerici, qui vicarias haJ her, ferrato debito & canonico ordinum inftituto, faciant fe prompveri in presbyteros, G
Dt txtrtm* mdient. ■
voluerint poenam evitare, canonicam , & i<i ecclefiis, in quibus vicarias obtinent, pariter de­
Cum magna reverentia deferatur oleum in­
firmorum; infirmos etiam ipfos inungat facer- fendant. Idem dicimus de perfonis admiftis ad
honore
in rprodos cum magna reverentia oratione , celebrare. _ fua beneficia, ,cum
—-------... deferviendi ...
.„
quas ad haec funt ordinata. Item ad facrameo-Dpriis
J-.” perfonis in eifidem; ,prohibemus
_* "_____etiam,
, _r ut
nullus
abbas
aut
prior
monachos
aut
canonicos
tum extremas unftionis moneant fiepe populum
Domini facerdotes, fcilicet omnes a XIV. an­ fuos ab aliis epifeopis faciat ordinari, niG cum
atis dc fupra, dc quod omnesfe communiter pa­ litteris noftris aut gerentium vices noftras afratos exhibeant, cum neceflê fuerit . Doceant fenfum noftrum exprimentibus.
frequenter populum facerdotes hoc facramentum
licite pofle iterari, fcilicet in qualicumque peDt officio arcbidiacaiuriaH.

cum quis poft fufcepuim convaluerit ab infir­
mitate, licite pofie reverti ad opus conjugale .
Item tam facrum oleum fub fideli cuftodia cla­
vis adhibita confervetur, ut non poftit ad illud
temeraria manus extendi ad aliqua horribilia
exercenda.

Archidiaconi & eorum miniftri curam ha­
beant dc lolkitudinem , tam de his, que ad
facramentorum pertinent reverentiam dc Dei ,
de quibus prxmifTum eft , quam de his, que
infciius fubnexa funt, ut fideliter dc irrefragabilirer obferventur iranigreflorcs, fi qui fuerint
in his , prout qualitas expofetr, exercenda .
£ltem injungimus archidiaconis dc eorum offiDt trutrintmio.
ciariis, ut in vifitationibus ccckfurum facien­
Matrimonium fimiliter dc alia faCramenta dis diligenter confcribi faciant vafa, veftimeocum honore dc reverentia de die dc in facie ec- ta, ! libras, dc alia, que ad officium pertinent
defia, non cum rifu dc joco, ncc fic derifui divinum; habeant quoque nihilominus confide­
de defpeâui celebretur . Item. in matrimonio nt ionem ad fabricam eccIcGs dc maxime can­
contrahendo femper in tribus dominicis dc fe- celli , fi forte indigeant reparatione ; fi quos
ftivia diebus a fe diftantibus, quali tribus edi- autem dcfêâus invenerint , in his certum fub
dtis , perquirat facerdos a populo fub poena ex­ pcena gravi prefigant terminum, itenimquefupcommunicationis de legitimitate fponfi dcfpon- plcantur. Caure etiam per fe dc fuos inquirant,
fie. Si quis autem facerdos hujufmodi ediftum
fi in parochia, in qua vifitationis officium im­
non ferveverit, pcenam nuper in concilio fuper penderint, in rebus aut perfonis aliquid fuerit
hujuftnodi ftatuta non evadet . Item prohibeant corrigendum, dc cxccflus, fi quos ibidem inveoc-

OXON1ENSE

U7>
ANNO

.

Di decimis.

.ANNO*
CHRIS If

‘'

.

A

/

* 118e

CONCILIUM

nertar, aut tunc aut in proximo capitulo cor- A
•------ r——rigantur.
tcclcfi*

w»

ïtitMulù.

Decime, tam pradiates, qdamalir, finedif-

ficultate dt fine dimirratiooe cum omni integriVafa, aut veftimenta facra/
as er- tate folvantur, fecundumque canonum inftituChrL
‘
ut.
Concedimus etiam, quod quilibet ( in ) pa'
« defis fibi tradita nullus laicus J<
ftianis impignorare , .aut vendere , aut etiam rochia iua habeat auctoritatem coercendi, & u
poflêfliQnes, aut reditus pignori obligare , aut contumaces fuerint, & commoniti -/e non cor­
infeodare, aut aliquo modo alienare prsriumer, rexerint , ipfos excommunicandi . Nullus laicus
nifi ingens necetfifa id expofeat, dc prius dice- ' per quantumcumque temporis diuturnitatem imcefani epifcopi aflenfus accedat . Qii autem munitaterd fibi vendicet decimarum quarum­
contra pnrfumpferit, dc quod fecerit vires nui- cunque prieftatiooe, cum laicus fecundum facto­
las obtineat, dc pnefumptor etiam qualitçr ta-B tum canonuni inftituta decimas prrfcribere non
liter fpolietur, nifi quod alienaverat intra tem­ poflit. Iiém in pr*ftandis_decimis, dc maxime
pus ,K quod ei dicecefanus epifcopus aflignaverit, pnedialibus, null* dqdticangur expenfs.
fuis fumptibus revocaverit . Is etiam , qui fic
ecclefiaftica beneficia receperit dc commonitus
Dt fextentiis etxtrt Uinp. ■
detinere pnéfumpferit, exrommunicationis fenSub interminatione anathematis firmiter pro­
tentia feriqtur, -antequam ea reftituat nullate- hibemus, ut nullus conflabularius, caftellariiis,
, " dus abfolvendus. Irem, quod plures de bon fo­ aut alius alicuju* pqteftatis alterius ballivuspoffive quorum
­
lum filiis dt nepotibus liris, verum etiam con- fcfljones feu bona rcligioforum
„
,
cubinis fuis immifeent patrimonium Jefu Chri--cunque ecclefiaftica, partim aufu temerario pnefti, domos in laico feodo wdificare prefumunt, fumat invadere, aut eos cxaftfonibus injuftis
ad quas ecdefiaflicos reuitus deportantes, dum aut oppreffionibus quibufeunque indebite contra
proximis fangutne bona ecclefiafticacongregant, ^ecdefiafticam libertatem attemptent moleftare .
iram in die raroris Domini fibi ad damnatio- Et fi quid contra hanc prohibitionem noflram
nem ' perpetuam tbefaurizant j nec fic de c*te. in proprie falutis difpendium , quod avertat
ro fiat , diftriftius inhibemus , ftaruefttc$ , ut Deus, pnefumpfcrint, & commoniti fe non cor­
qui aliter , nifi in neceflitatis cafu, de aflênfu rexerint , terras eorum per archidiaconos loco­
ditreeiani epifcopi fecerit , per annum, ad mi­ rum fine dilatione ecclefiaftico fupponi praecipi­
nus, a perceptione beneficii fufpendatur , nifi mus interdirio ; dc tunc demum fi fic ad cor
non redierint indurati, pulfatis campanis dc can­
ad commonitionem epifcopi aut archidlaconi
delis accenfis excommunicentur : monitione pre­
lui, quod fecerit, citius emendaverit.
,
mi®, praecipimus etiam, ut fingulis annis ter
au< quater in anno folenniter in genere excom­
Dt tcflumtetif.
municentur fornicarii , perjuri 'fuper facrofanattre&atores,,
Item, legitima teftamenta clericorum bene- «da,
m, incendiarii,
iwuwku, ufurarii, fines ,, aitrccotorcs
ficiarorum decentium volumus firmiter obfervari ; D falfarii, dc malitiofe impedientes extentiones
nolumus tamen, quod concubinis fuis aliquid rationabilium teftamentorum ; ita quod qui fcienin teftamento fuo reliquerit ; quod ii facium ter
— in -»;r
—->:·■— —
—iu-u. dejurarunt
---------- , —
difpendium
cajuslibet
non
fuerit, de attero tarum illud epifcopi arbitrio abfolvantur, nec eis peenitentia ab aliquo infe­
convertatur ia ufus ecdcfic, quam rexit de- riori injungatur, quod,.cum convaluerint, ad
nos adeant, a nobis aut auâoritate noftra poe­
funftus.

nitentiam iufeepturi.

Dt vit» tf ktxtfktt tlerictrwH.
Nullus clericus aliquod beneficium ecciefiafticum alicui lako tradat ad firmam, nec etiam
Et his duximus adjungendum, ne judicium
frurius decimarum ante feparationem earundem fanguinis in locis faris tradetur five in ecclevendere prsefumat. Si quis clericus beneficium _ fia aut in cœmeterio. Auâoritate quoque ge­
luum in cafu licito ad firmam committere vo-6 neralis concilii diftioâtus inhibemqs
ne qui»
quis
, ,. ne
luerit, ftatuimus, u. tali pario committat, quod clericos beneficia tu», aut in faris ordinibus convelit dc valeat domos dc «dificia fuftinere , dc ftitutus, litteras fub pœna fanguinis infligendi
alia honorifica ipfius parochialia dc eprfcopalia fcribere aut diriare prafumat, aut ubi judicium
fufficienter fuftinere. Q?i autem beneficium fic fanguinis tradatur aut exercetur, interfit ; no­
alterius fafceperit, archidiacono foci pntfente- verint enim hoc modo ecciefia fe indignos ,
tur in capitulo, dc tanquam generalis procura­ cum per eos in ecciefia Dei per talia preferitor quoad illius beneficium pro tempore. , quo pta fcandalum generetut.
Explkixxt fatuti legendt ; at fitprt nntinttxrt
inter eos convenit, ibidem liquatur.
i» cmcilit Oxon.

IN

* "

'

ii Bi

NICAN. vel CPT ANUM CONCILIUM·

il

81

ey
IN

PRÆCEDENTIA

ANNO
CHRISTI

D

mJ

N

Ο

T

A ,Τ

I

»

'

CHRISTI

;

Jo: Dcminici Miifi.
A

\a

anno

STATUTA.

O.
'

.

Tatuta fuperiora cum praeceptis antiquis dicecefis Rotbo<n»^<n6r Irgendi» in Labbeo tom. XHL PJÇ· rj-i'·
edit. Vcnet. in nodnuilis conveniunt, & cum non abeunt in diverla , tunc idem efl urnnque verb* ium
tenfu, quin & verba ipfa iwpe utrinquc recurrunt . Undenam tanta affinitas uter ex alio acceperit ; di­
cant do*i. Sunt etiam valde contentanea ftatuti» pro dxsctli ConOantienii , qu» iej** in editione Veneto
Labbeana com. XIV. pariai;, ex editione Beflia in conciliis Rothomageofibus, quanquam varie lint alitinferus additiones, interpolatione» > At difcrimini; verba faepe congruunt ; frpe non ita.
Ccpi hint conieHuta valet veteres iutile fynoditai conftitiitiorirs pct totam Galliam & vicinam Angliam
celebres, quas varu epifeopi in ufua fuo» adoptaverant, in commodum fuum bine inde reformatas.

S

ar

SYNOUUS

PROVINCIALES
Anno

coloniensis t

mccxxil

c^cGe’r^" T TQg tempore puella quxdam

hebrxa
:rAnis Epifeopi Leodicnfis quem pecuniis corrupc«m. |. p»s. Γ1 cultum Deiparas
mirabiliter ad fidem'
,
'i- rant ; puella non acquievit illorum defiderio,
ibinam , & ad virginitatis
virginitatis propofitum
propofitum indu&a
in:
fed conftanter vite inftituto adhzfit. Annopreeft. Narratque Tbootas Cantipratanus
~
& Gefa- terito inquit Cefarius accufatus fuit idem Epi­
rius Heyfterbacenfis, quod cum bapiitau fub feopus Lcodienfis pro eadem cadfn coram D.
nomine Catharine velum virginitatis accepiifet Engelbeno A^phiepifeopo Colonie in fynodo
in parco dominarum ctmobio, Ord. Ciftercenf. ejus, & preceptum fuit ei, dc cetero moleftahaud procul Lovanio , parentefquc illam inde ret fupradifeum Cœnobium pro puella bspliextrahere conarentur audoritate premuniti Ugofc

a-NICÆNUM ve' fort* CPTANUM GRÆCORUM
SCHISMATICORUM

CONCILIUM.

J» quo auditi Irgati ύ Cypriii tfifofii Gtuca cmmnautnii miffi, iX nmifi (nut nffanfy,
Anno Gnecorum 67^1. Chrifti 12». habitum.
Ex iManfi
Suppl.ran·.·.

regnum , idem cum toto itnperîo’B „ di feri men poraiffent , id cuite agerent ; fin
GYpri
Graxorum fatum expertum, Latini in- ,, fccus indulgentia quadam id fibi dari feirenr,

vaferant ; iidemque ecclefiarum praefules La­
tinos conftituerant, ita tamen utGrsecis fuos
permitterent , quibus iUi parerent , epifeopos fchifma ticos. Sed cum plura Litini Ecctefiarum epifeopi', juro vi&oeumufi, a Gre­
ets earumdem ecclefiarum epifeopis exigerent,
quas fibi nequaquam concedenda Grccorum
epifeopi pre religione cenferent; fibique ve­
ro metuerent fi eperre rcfifterent , legationeς
miffs patriarcham CPtanum confultierunt ,
quid hb< ea in re prefentari fas effet. Ule,
fynodo convocata. quam CPoli habitam ex
his fynodicc verbis coiKgo , ( nssfrsas dire
Aaac Ctuflmtm» vrtavr) rem in medio confulrandam pcopoluit Vifitm eft primo , ut
Cyprii in iis que nec fidei nec SS. canoni­
bus repugnarent, fiquidem fubducen: fe citra

ut agerent qu* declinare non poffent. Ve­
rum tumultuante plebe Graecorum, atque ob­
tendente decreti hujus ambiguitate non colli
fed augeri Cypriorum perplexitatem ; tandem
apertius definitum: ne Grkci facerdotes ma­
nus fuas io Latinorum epifeoporum manibus
mferere ulterius auderent, quod hoc argu­
mentum edet fidefitatb âc fubjc&oois ; exte­
rum pcfeentibus Latinis, ut cum Grxcisdan­
dus effet novus aliquis epifeopus, is non infcio Latino epifeopo daretur ; populantibus
etiam ut integrum effit Gneco ad Latinos
appellare ; in his plane dandum aliquid neceffitati fy nodus cenfuit. Hxc omnia edoeet
fynodica hujus concilii cx Cocelerio in ccclcfut Grace monumentis tom. II. pag. 46a,
evulgata, cx quo hk datur.

GER-

• .<

1183

NICÆN. vel CPTANÜM CONCILIUM

— — (a) GERMANI SANCTISSIMI

ΓΕΡΜΑΝΟΥ TÔT ΑΓΙΡΤΑΤΟΤ

ANNO

<*ΐ*>^ΤΙ

^tttriarcia CeaflMtiitopoku Epijiola miff* in
ab ipfi fxaw a facra
mfulant Cyprtttn
Jjaod», ewe Ja ea infulafartrefo.
litm uatrti ditttinui Neopbytaf, tf cogere­
tur α Latinis, illit fubjici-,

Xflrrprxp;^ Κν/Γβντ<ν»ν4λΜΚ*<«τΓ·λΐ)

Γβλ«τ«

ci -TR Κύνρω,

Xxpcï π aprà < tr« ι'ιρβςπι·
yoje, eip^npaiMn^t* Ca τ· avril ιήτμ τβΰ
xvpeÙ Νίίφότβ, iÇ «7<^χ«^·μό· χχρύ Λ·αΐί-

w, aro7«^nvau β’τϊμ.

’prus infufii, illa percelebris , quam li­
Νϋ<τ4>* ii KuvpO*» η χιρ/λαλχτ^· , R
quidum quidem pànti odium undequaν·»τ· pfy Jj'pdv «μ» χόχλω »ρ·β·»τόβ·que cingit, ignea vero oratorum fcriptoiumfftrttt , νομμ$ώζ$ί
que labia prxdicaat commodo fitu , bonaque
.·* , χ«λχ
·
· ρχτίρν*-, xj γρχφι«Μ
·
temperie gaudentem , quafi maris uber bonis ίιβφημιζονη, ι^μμιν ^ιβ-ιως, iv dt xpxrtNÇi·
abundans, fit in loco iter ili hortum , fài fugi- £Μ«*α» , οΖβ OnAiui θαλ«®πκ fipi^wav ar><nis folum dulcem fuccucn fimdens, aliam bea- Β$ο7ς, x, c» a7fυγήΊ^ χβρχίατβί, ιζ της ίλμπί
torum infiflam , terram lafte. manantem ; xtJov γλυκύχυμη , χ, νχσον ίλλίω
*
■
μαχχρνι -,
qux non- modo ex feipfa feracitatem omnem
«ζ μιλιήζρυη» γην · aù μόνο» »ξ ίβυτης ή
profundar , led etiam externis repleatur boχαμφ·ρν CÂvratfav , «»αί χ} το7ς «*ξ«θί» mnis, quotquot nimirum per liquidum in eam
ρηττλβμΐΐϋΐ χχλβΖ; avare ηώτρ χχρα της οχρΐί
infeiuntur.

e

' “

Η

ixnf&ct^»v».
Hxc porro ipfa Cyprus, anted felix atque
Η3ί « Κυ»ρ>* Λτη tpiv tCJMptw it xj
fplcndida, non adeo ex natur® donis tnfignis λχμτρα · w ητον t’x ¥ çwixvr γαριΊοη tnt·
erat, quemadmodum jam lermo reprefenta- ΟΊΐμΦ* άυ, aii · λό^φ- χρούαμόρρωσιν,
vit, neque eam quidquam e exteris aliud tan­
$τω τυΰτ(α> άλλο τι τ tixivratt ίνΐμΐυην, ω(
tum decorabat, quantum ipfe pietatisfruitus,
• τί« ittrtfititti μχΜη χχρχος, x, ο* roj ώχγ·
atque Evangelii leges , ad centuplum bonis
fpicis ficta, quantum large fluentes do&rinc γίλί» α-τόρ&*., ftannJv; ί/’ί itfx^v» , τύ π
latices. Scripturarumque floridum pratum, fle
. .. ίιίχβ-χχλίχς
___________ _tùpnm
______νβμβηι
__ w , χ^ ή πολυ»τίί
ecclefix filiorum multitudo inftar omnigena- C ^ς λςιμίΜκχ r
ξ >» τ’πχ»β» της iχrum herbarum agri ; velur tnfulam innova- χλ ;
j
xxU(iimtam, ut cum fenptura loquar, « quotidie in
„
~
>
■ /
» melius renovatam ac profidentem . Unde fa*’?
φΐί » xj «βτιμιραι »pd« te χρβττο» αητνκμι
vluj
dum eft, ut in unam maximarum provincia““
...........
rum promoveretur , & ad archiepifcopatus η iÇ irpcfïitww ‘ όπνθί» hc μτ’α» νροήχθν
eveheretur dignitatem ; for? eximia Chrifti ef- ήτ μ*>ίΓ«ν »’»·ρχ/ν» , >Ç »ρ<ί «pyfvtrxovik
feda, atque per femccipfam direda ptopnumιορθη «ξ/auat · λ«^Φ* txxprn» xa^rcvixure
que fub paftoribus fuis ordinans gregem.

Xprroô, xJ x*y <«οτ»ν Ι/ίζ«^·μ»η», ιζ notKÙt/ ùtô χοιμίσι SutTÙmva τοίμιην.

Α>λ* · ixa âpa rîf πλχ/νΟ* rati» μη xj · ,·,
Verum non erat fcclefti Satans, hanc abf­
Tttorn * /larxairv tviiüv, nu 7»v βίνιλ*ντ& · «»·»*>·*
que invidia intueri, qui terram miuatur ar­
»ξαλ«Φ«ν x, θα'λ«σ·β·«ν. α’μι'λπ xj *£/>«« όχλιque mare fc deleturum . Scilicet annat ma­
nus barbaricas , & gentem inimicam excitat
{h fapCaptMi, xJ χβλΖμιο» ίθν®- ixnyfipt xotadverfus ecclefiam , immo beneficam gcn-D to trî ι’κχλητίχς , < μάλλον cxa^nnôov «t/tj»
tem , qux hxc quidem dentibus comedit, il­
ίόνφ*, ni pfyl ηΐς ôiùstv i’o?/ov, n Si ffxctla vero unguibus dilacerat , alia autem pe­
paiffev nt"c ο'η,ξιν , αλλχ J* xotri <τυμτχηΖν ,
dibus conculcat , prorfufque omnia ad difaxi àt\vi tu sxvru rpac βφαν<β“μ·ν β^ρΜβϋ» ,
perdit tonem vallat, juxta Daniel is v itionem .
xxrù ii'j Δανιχλ θίχμχτ/τμό». ci yàp φραχηί
Conftipaii enim Latini, etiam Cyprios ador­
ti funt, alius quidam pontus immenlus , Jc
Aarnw xxr tofi Κνχρ<·/( tn'Cpwxv ·, νόηφ*
obvia quxque inundans , confpicuo illo infuτις «£«»Μ χ» χατβχλιί^βν w χρ«Γυlatr.que ambiente impetuofior ; quandoquidem
χόν, τ» χρβφανίΐ ΧΜ τκ» »ί«ν ùr«»t£wO*
confpicuus non eam obtegere contendit , fed
Ciscortp^, x«p ôaw μι» où χχλύψχι Tuùriw
propriis terminiscircumfcribitur, m lemecipfo
Φ«λο»ί<χίϊ, α’Χλχ τ·7ί «ΧΛΟΚ éporç χυμχί^ρΛ·
tiudus ronfnngcr.s, & Creatoris providentis
frenis obfecundans.

«enu , C· twrÿ
τϋ χρμβπι , χαι
χροι-ο/«« γχλοβΓς vxeixaiv {χμ/χρ^ν.
Το Si Spoto·^ Twv Iπίλων t»çοΛμ>< ûxtp-

At Italorum audaciaproprias tranfdit fta- E
f<0 ·
χύ
θνμ1)ζ
mÎ
tiones, & tiuftus irx volvit, extra terminos
.
,
·
. .. .w .
„
· scurrit, aique inexteros irruu . Ejutmodi acrox vxcpofctx
»
*5* * - -ï****
*
teinpclias excitata eft
in prxclara Cypro ; Ίχλιχοί c xtppaynτ· xothw
Kuxpp xXbêw» άλ­

λο'·
------------------------------- j--------------------- --- -------------------------------- —

(a} Efi Grrmanus II. CP. qui v.xit facuto decunotertio fub Imperatoribus Latini» . A4 eu«n pertinent de­
creta Jur<» Grxco-Romani p. sp. &c. non vero ad illum t*»
fu*ra‘ pont-fex Hadrj .nopoluanu» ot
dicitur in maninc , quique efi Germanu» 111. Patet ex ρ·Η>· «bi notatur innut mund. 674}. qui ell Chri­
fti ixjj. De Cypro autem & Cypriis per illa tempora 1«»β inter alio» VV.ldebranduiu ab Oidtnabure m Iti­
nerario j.141. >41. m Symtnidii Allatii -

-

nJj

,

NÎCÆ- VEL .CPTANUM CONCILIUM.

i<86

py Aoxon;. <oci
ή θάλαχχ ewîinn,. «£ιΐμί-Acumqua fœdus fervat mare, & cicutcm le red·----- —
——parut
· ■»
»_*mint
—*— χαπιχλοα-μός
—
----—:_
-------ti» piitov.
i-· in
, μ»~ dit unda. Id fane diluvium, ad aliquod ulque ANNO
tttnpus vcnulliora quzque cotrupit, & in ter-

■ CHitiin XU μ** T/yOi
"P***
αιαρη- ram piotb.ivit quxeumque etninebapt^ Mox
■*»*· μχ χαπρρφ
ήί»)
χ,·<τ»μ*™ ά»θρ»>«ν.
vrrp & hqminum corpora attigit . Verumtaταρηψαη. άλλ’ΐώ ομαί Φ·£»»ην ™ ί«νό nÿj'erp rben tolerabilis erat calamitas , licet eflet ad­
ον βαροσυ'μφορον. eifi <? «τος σνμχτικήνχΐι- modum gravis; quoniam ad corpoream fpeCKtït λύμΐιυ κ, σχίαινμάη.» «χωλΗχν , <nu>r^ ûabat noxam, & corporum perniciem, qux
διμϊιΐΜ ίνί-βρχχύ
λίΛμύω» μττ’*» τολό. τη ad breve temporis fpatium compinguntur &
' vuy ii άλλά it,
τ» αν-ά^μα χαπχοω^ητατν, folvuntur paulo poft . Jam vero & res adverfum animas fele iuperbe extulit, cpnaturque
χ} rie ορθόν λό^ον 7ΐ; Χτίβπα» δια^αλ^Ην
rectum pietatis fermonem conature. Nam una
tom γχρ ιολ(μιίχΐί Λατίνοι;
iÇ cum bellatoribus Latinis non pr.uci ejufdem
πρατιχον ί* τ« ytvei ex ο’λι^ον τν nisy wyo-rt- generis facerdotes in infulam ingrefli , cedeTttfrïv , nk vxxAutnaf
>Ç <®fô; ituen lias conturbarunt, & ad le cunfta divina perB trahere petulanter nituntur.
va. tv ni θ«* <φιλχΰ<Γαζ vtart&rar.
Huic legitimus bc canonicus p.iftonim ptiEvSc^ ο’ μ£α ^vvin®*
χα-οηχό; αρ«η>rorufu ,· μαχα&ι»ΤΒτ®* a'p^rrwicxovoi Ktiu^i'wv mus, 1'catillunus Cypriorum archtepif<\>pi;s ,
dominus Neophytus, a lira fede pullus eft, ;
é
ΝιόφυτΦ', τβ οιχόβ θρο»« àxoiiuxtrut . adlcititius autem quidam fic peregrinx lingux
τταρίνθίτ®* <Γί τις άλλόψι®* ανθρ^ΐϊ®* tx Λα- homo, e Latinorum genere, in eodem thro­
Τίνιχϋς φυλϋί τύ nuira θρόνψ»
, νχ
αν <χ>λ«ί e.vis-HV TW όμίπρβς tfpxrtxti ι^όζιηι

no inbdcns, non a ita ratione fe permilTuntm
alleverat, ur noftri Merati homines, tum epi­
feopi , tum exteri, populum Romanum ktl
Grxcum paicant bc doceant , nili pnus iubjeftionem illam eorum fub>crint, &adftipir!ariones novo nothoque pontifici gratas prarfliterint : alioquin cos omnino cx inhtla ejicien­
dos efle: adeo ugj palloribus & dodoribusdif_ periis
ne Chruti grex in ptxr------, rpericulum
................ -fit -----

«’it'xcTBi π χζ λοι<Βί τόν Ι’ύΐμχΓχον iro/uaz.i-rv χ}
SiàÀ7xe<v λαό·/, U μη «ejvonpov tlxi trap xunii
ύχί-ισιλ^ΜΤΐ, iÇtriu.Grxjti χχπιθυμ/βς
'Ü vf’« «PW*
»JfF^ey11' · ”*
rùmi ÿfyfpwdÏJtu twî vnr» nxtnitrxTiv. àt
τβ/μίνοιν £ 5tJ«<rxxA«v JixTxaptvtuv, xrvXtuidLfrv rlu) α'γιλίω Xejtrà θς χρτ,μ',ος aio-Ccipitia & barathra divagetpr.
Atquc
hxc quidem
xAaVajO*» X, Capevp*.
*
.... J
'jam a longo tempore

divulgata fuerant , & ad ames mediocritatis
noftrx pervenerant. Nunc vero rcltgiofifltmus
lanftillimi epifeopatus S< lex m Cypto, Leon
tuis, & reverendus Monafterii Apfinthioium
Prxpofitus , lacer Monachus Leoni ius, ad.no­
ftram mifli mediocritatem; tum a luo beat iluno aichiepilcopo, tum a reliquis epifeopis,
Λιόντιφ*, ορέ; τΐιύήαών Λν*ΐΓίμ®θί»π; μί^ιότη
nec non ab omni facro ctetu, iptaque plebe,
tu, warp*π τβ οιχ&* μχχΛ^ύτύτ» β’ρχ<ίτ.ιί·<ότβ
haicc fynodice calamitates coram noftra me­
>ζ
λοιτ«ν ίχια-χοχαν , α>λ« ii >Ç τχνης τ» diocritate retulerunt ; hodieque in medium
ίΐρ«μίν« »λχρώμ«τ<ί>* tÇ là οχλώΐβί λχβ, τύί prodeuntes, ex legatione qux ab illis deman­
τνχυηις e-twcjixaç aîvvtyyteXxv συμφοραί CÙJirtov data fibi fuc ant prolocuti funt. Nempe di­
τη; ^μ<ίν μιζιοιητ&* · < ταρβΓα ντ»; Tkùtrnurpov xerunt , nequaquam a Latinis concefluru efle
Ddornmo Neophyto archiepifeopo, ut ullo mo­
tit τβ μι^Β, iii<pnrC£o-avn όχότχ vxp txtivuiv
do in infula maneret ; cum alter ille eorum
auvt^xHv ixfÇ’xTnrav. t$*trxov γχρ ,ûi τύ χρ\μ·
archicpiicopus nullatenus alium luftineret au­
Tti-xoïi) xt'p j Νίο^όΊ^ι, rxpà ήΰ Λχτ/iwvb συγ- dire atehiepikoputn . Unde pemrus eum ex­
xi^tipnnn Trinr«co5<xTeJ3«v TvrivoAov . t^rt pjjii pulerunt . Et nunc per Orientis plagas oberrat.
tf$<àv'x} tripe ap^rfjiffxdeu μηϊόλω; ά<'λ«.· axôhv άρχίίΐίτχοχαν rtyovr&^ . αίμιλκ G nAtov
· fxt '.·; χηηλχχοη. < vùv C»
μίριίΊ riji
a’,«r»Ar; itxyw χλβ’.Μμ^φ*.
Addiderunt Legit i, quod epifc opes ipfos cxAiirw ϋγι τί; itrcj-xorei, φχ<η ,
τμ; λο<terofquc facri ordinis ad iubjediunem Lati­
itii ûpctTtKW , η, ύαντυτ-ην ι’χζιχζιη:ΐ c
Λα- _____
___
norum pontifex
cogit , atque ea conditione
τίνων apyitpti , χ. ίτ«; .αβΉ, ητβς xa^uit^çit^· pollicetur fe iir permiflurum habere epifeopart/ ni« oixi-ias ·>«· i«Txot«; v_ itfxrtxtii Cvrp- tus
‘ ‘ fuos,
!—* facraque
r'-------- obire
L:" munia.
----- *r- “ Tum
'kf** obfe-

H? μίιχ'«ρβ»ο>λβ θρρλη,όμ!£ν«τυ~πι,€ hî«xaài TÂii >ίμιπρ*{ «ρχόμ!^* μιτ^ιότητΦ'. nt νυν 5t
ιζ ό θίοφιλκαΐφ* της χχτύτία Κύαμον β^ιωπίτηί » Τίβ-χνχόί Σνλκχς Λίόνπ^, xJcdl'A*3>is χλτ*ί
Αψ»θι«ν μονϋί ίίρομόνχχος

• '..ς,Μ

craverunt, uti a nobis & facra fraternitate di^wv. ι£ η.·.·ρ>>χΛ.πΖ.&ν ti irvrrnrov ααθόν, ία
pi π τη; nuüv paI;teint®* >; rèc ùpxi ϋιλφό· fcerent quid agendum eflent. Ajcbant quippe,
eundorum Cypriorum animas per fuam lin­
τητ®" .
yxp τη< reruv ^Àw.un; , tbc
guam acte fle , & mediocritatis noftrac genua
xarruv îXfyoe laptraexi ψο^χ;, < rlui ample&t, fupplicirerque orare, ut falutis covjpùiv >νναζ«·θαί μ«Τ£ίθ7ι·Γΐι, τή{ Kfrtow ffwrq- rum curam fufcipiamus, nec regionem adeo
eja; α*ντ<?οιητα>)θα<,
μη χ-* ρ«ν itu χλχτϋαν' amplam , & populofam patrocinio deftitutam
ιολυχιφρνχο» χχΓκλιχπι xGporârAni , ύί relinquamus, Ha ut cfurtat & fitim patiatur,
λιμό* λ/μμξατ ι£ 3ίψα» ναθπν, β βρνματ®* non defcdu cibi & potus , fed audiendi ver­
bum Dei.
iit τόματφ*, αλλά τί α’χήπν λο>ον θ»ί ·
Ifta cum epifeopus or iret fupplex, & ab­
’ Ταίηι τ· ί»<τχο·μ χ«θ/χ»τΧο»τ®*, < τ· ϊγιbas obfecraret , rem mediocritas noftra una
μϊνικ&ιτληβρβντφ', ·ΐμ»τςμ>'τη$ ιΐμάίν μ^ τν« cum facra fraternitate deliberandam propoitpit α’ΐίλφοη-,τ®*, s,’;β-χιφ/ν ί θίη τπΊί <V«y· iuit. Vifumquc cil duplex utrimque imminere
F fff
periCtodL Centré Tom, ΧΧΠ.

'

a

'
·

«Ιβ7
—·

NICÆ. VEL CPTANUM CONCILIUM.

1188

£5* periculutn, âc cafum cx utraque parte prxct- A ματ>*. xJ » Joxh Stxhif tχαπρωθο χί
■ --pitem. Tantum enim populum abique pafto------- «Λ· —— ·-------------------’-----------------αμφ|·χρη/Λν·"όλι#3Ο*.ηπ
γόρ nrStw
iyxararali patrocinio defert , quorum languis pej
λίνφθηναιλαόν «*·5*ασ/α; ànp irot. .... OiJ J>;j.
Deum c manibus pallorum requirendus eft ,
» « της ήΰ »οζμα<νβναιν χκρος, μιγαλίιυ rlu Λ.'θύpeccatum eft
ingenti cenfura condemnan­
νία*ίχΗΤ«χατν<ομα. iÇsà& Sava» X»
Λ«dum.* Latinorum autem voluntati cedere , &
rr/an £ χΐΰ-μαηιοις etui^t <3 ai x. σχ^σ-αΟαι, αcum /chitmaiicis cônfenfionis facere foedus
diflonum videtur a canonuib rigore, alienum­
rùiev r/ fyi χανβν·» α’χ£ζ3ίνα Jontï , £ ιχχλησ/αque ab ecclefiafticis confuctudinibus. Erat igi­
fixiv Ζθ/μά»e'WioÇjev. «ν γίν ο
αμφίζο'
tur anceps difccputio, & ad alterutrum proλος, 1Ç ή .wpèi δάπρον num, ΐχμφί τβτρηρτμ&\
penfio dubia. Verum poftquam & mediocri­
5ί χο>λβΐ ή π μίτ^βτ»; η’μων < η it pat αίίλφβτης αtas noftra & facra fraternitas muftas voluta,
VfvA/rn λφ<σμβ{ > πλ®- χ; αοΛ ni ££(&* τηί αία/»
vit conGderationes, demum cenfuit mediocri­
w ήρα ί$Λατ/ν«ν àrcmyrg
σανοί ixug >i .μι·
tas noftra,' ipfam fpeciem fubjeâionis quam τβμι
...
.
Latini poftulabant proferri ad fynodum debe-Bτ©όπ)ΐ ήμ«ν, *χρο>ματί9^ηια<-ί/«νοήσατο. οθα*
■
·
’ *w
re. Unde cohortata eft epifeopum & abba­
αιαριγγυόχαητύιχιτχόχ^ηιζ χ5 χαθ^μήρ ,
tem, ut fpiritaliter cum veritate explicarent
ην^μβΙΐΜί SiAxuvrrai μιτ’ άλη^Μΐ, ri να γι
qnxnam illa eflent , quas a Latinis popula­
αρα τά τβρχ
Λατ/vwv άνχτχιμήα tiffi .
rentur ,
Και iwr ?/α τούτη ζητίΪν aitapoirrnii «φαRcfponderunt ilia tria hoc Latino·· inevitabiliter requirere .· primum, maniis manibus σαν τβ{ Λατ/νιβ. χίϊραί χιρνιν ΐμ&ολϊϊτ, ίιρατι*
χά« ïtpttrnaii ,τ« ημπίρνς Aanvrxafs - 'Κη^αρ
immittere , faccrdotales facdrdotalibus , noftros Latinis; hoc namque efle inteftis tutam
η ta t nït ixnptacafi
ασφαλιί , ίολ«cantionem , fervilis in negotiis demiflienis ;
τηιίΐ ώ> «ραΓμασιν ùmxXtffttK . ίάηρον, η w
fecundum ; ut Romanus ad facerdotalcm ho­
μι1λο*ηι Ρ«μαΓον h’î àparwÎv <cmoj3a/vftv τ/μή» ,
norem provehendus, poft cleftionem a popu­
τΐιύ ιύτ ομοφι λ«ν · »/λοΓην, tin tit ijr/σχοτ·ν
laribus fuis factam, five in epifeopumpromo­
ιβροβιβάζιηι t fin tÇ tig λΜϊι'λ, xftptniigy ν xj
veatur , five ad aliam ordinationem , vel &
Monachalem prafefturam aflumptus fuerit , ^f7»p^iuf<a» ιγχίχ^ηι, μιΐ ir^a rig η Λβτ/νιι fi·
nullus omnino ablque Latini notitia conftiiwtvg τη «ρνσφβρ^, αξ/α οττοιογ^τηκ /^χαθ/ταtua:ur m dignitate ad fc pertinente . Id por­
ojerr. tbtoλ' ^<ipivai^f»xtp3fiag it μβ'/»ί axazrcîv
ro Latinos propter turpe lucrum dumtaxat
règ ΛαΤίΜ ϊιιμαρτι ρονη. "ξίην ixi r*nig ιχηexpetere conteftati funt. Tertium ad hxcadyayovf ri rig Ρ»μαί»ς^χ()η>ύαιμινχορό ι»Γς οι’jeceiunt; ut Graci a fuis quidem epiicopis ,
xt^tig txiffxôwi èn ίίήσΜΟ» . h i’ iffùig ng nit
cum neceflc fuerit, judicentur ; li quis tamen
χνινομί WV GrÂrjffH» Xffpèg i»v ep^itxiffxixw nS» A«te judicatis forfan voluerit ad Latinorum archiepifcopum provocare , tamquam oppreflus τηων, ûg ίηθα* βαρυκμ%υ&· txxaXtaasJat, dn
videlicet, feu clericus feu laicus fit, ab illo
ΐίρώμ^νφ· tciv, fin haïxèg , ‘va tap a’onJ ή
controvcrfta difeutiatur. Super his mediocri­ or oGtrii a’vaxtAiTtu. E'ri rents fi μι'ξ’ζο ττχ «μινν
tas noftra poft difquifitionem una cum fra­
<ηαι5/ασ·χίψαμίν») μ^ τη* ήίΰ άίιλφντ ΰμιιγνρηκ , *
trum congregatione , & inchoato definitivo
ι^τίς α’ϊοφαντΜηί α.ταρχβμπ>κ οηογγιλίος χ} τι'
decreto, nec ·ιοη ea qu» vifa fune declarans,
hunc in modum pronunciavit.
, η$οζαντκ ίζασαφίσα, tïnjç féppa.
Πότης μίν ifpig xo^ôveg t χό<τας
repaid-»
Omnes factos canones, cunftas traditiones
divinas, univcrlos venerabiles piiflim® noftr® σπς, ravTU αιβατμιχ ι^ιμα τή< χαθ' ημά( χανΑ.»
ecclefix ritus ampledi & iervare ifasios ac
rtCeç « χχλη<πας, ftpγ&ν χ^ φνλαττ«ν α'ίαρχτρβ»inviolatos , jam lanximus tam manu quam
τπτ» τξάτβμγχίίρτιη^χ&ΰχ, ^λώττ»
lingua , adhucque fancimus , Chntli gratix
ωσα'μί^α η x^titrirtίιαβιβχ:νμί^α3 τί Χρ»ςϊτρ
confili. Ita fiquidem & Icripfimus & confefti
fumus, tum fingulis diebus pio iis decerta­ ■χάριτι xtTot^ông. € Γαρ «η» «Ç ό-ι^ραψάμίθα
χ, εμβλσ^^βι^*'» «Ç *«θ* ίμΐρ»» blip τβΠί» rtx»
mus, atque oramus, ut manus pariter & vox
Jacobi Patriarchas, confidant, qui etiam an­
τΧομ^υ >q Αχομιθα ,
ai η
η η
tequam nalceretur , a Deo diledus eft. Veφι»νή τί τατριόρχχ fit» Ιαχώβ, τί iÇ «pè^utriuntamen ubi nulla injicitur abdicatio cano­
fftug α’^αχηθιντ®*
θ«· οχβ 5« yt ix txt·
num, traditionum , rituum, ipfius fidei, û
fftitning βίθίτητις ÎÇ5 «arevav , rùv rapaiéquid epifeopi Cyprii ex mduftria & citra ccetwv, fj3t’3ip»v, αυτής της xicthig , filt r»dC·
clcfi® Chttfti offenfionem potuerint exlequi ,
atque ex co quod videbuntur delabi, per id g. μ»-?όί*κ< a’aawxderui τη»>αλησ.'α Xpiri μι·
ecclefias fuas revera decidentes, iuftulferint , ' πλ-^wv 3u»ijffornt Μ Kfarrvr arfraaxer , χρχ
libetaverinjque ab animas perniciota contritio­
τϊ JexdîvèreiriwTwv, xantetrrBras n7t «ληθ««κ
ne qux intentatur; in hac ego oeconomia fcu
TÙi l«UT4ÎkM»*rnfci^«rC* »Χ*^*Τ/44 , xi TBialfcX·difpcniatione veniam dandam arbitror, aut ut
μ/νηί
<riu”T/3»' άτχΜιαξχζΟ, euy·
venus dicatur in hac fimulationc ; & culpae 1
trv ο’μαι rig muimt mχ^μίακ , ιΐ μάλλον
immunes reputabuntur; ut qui co in negotio
'
magnum Paulum patronum habeant,
<tixfiv ùmxtffft^g txi9 ffxamulixny λοΓι^ιίτονηι, , a<iimA

Poftquam igitur hoc paâo pronunciara fuit
noftræ mediocritatis fententia, cum tunc tem­
poris adeflet non mcuica Conftantinopolcos
alumnorum pars , eadue triplipiter divita ;
nempe in Clericos, irtMonachos, in Laicos,
quorum alii jam : . nc fugati fuerint, atque

odio habiti propter perfectam erga cxlcftem

η» μ»Tαν Παύλον tig Ί·τβ erwn^opov ΐχονιτς ·
r··». · ’
Ε»μ bv erus ή τη< fiatvv μιτμβη·,τ®· JraTvawi;
ανη»/λλ«τ«, iC aaeirew ΊηΗχάίι »λη^ος ί μι·

Ίρηηχ

tcJv της Km*«vtîvv δριμμβτ™ ,
λίασμόον. «ί xXfiptxxt , «ς μοναζονης , π’ς
λαΐχός·
μι» ηίη>ζ ίι^ιαγμΐνχιτ txtî^e», >Ç
μυηραταυτίαιτία'Κύ*Γ«ντίνν φημί μίμισηθάσυν
ÏMt

1189

,

N1CÆ. VEb CPTANUM CONCILIUM.

t 19°

£5* δΐάτβν «νόςηνάιβρανοίίχατίρβηλ^βν tïtnà A P«fem caritatem & confcffionem, qui & fuANSO
■~~x;ομολογίαν, «δρωπ «ιμνυνομίνων. ηίνδ’.αυθλ, dotibus laborinufque luis decorabantur; alii
CHkSti ·» w «ζο^οαλβχπο·μινον, ίχι τΐώ μητίρχ àvoi· rurfus, tamquam abladatum, ad matrem fe.~CHRbH
dierunt, X matrem dico hanc Confiant ini ur'’■·· rp^otvnsv, xj η7( ynpeueut οίυτίί iÇ χτυ^ίχαΐς bem ) adhucque anilibus & inopibus rjus ul­
«>χα'λα« «Ç ϊτι Ορθαλχομινων . οι ηιίτοι rbi. χλ^· nis confoventur . Hujulmodt homines corde
δ/αν fi^ta-avne ύσ» ήίΰ τυρανθραΛν τβ
·» ex 'ignitis zeli carbonibus fervidi^ ac veiut
»ίρ o/oviè rv/<ravrfç , ην λ&^ον ζφ·δρυνό· ignem fpirantes, acri voce ufi, in nos con­
tendebant .
.
μ^νοζ, ‘Opèi ήμάίί αχιΤΗνο π).
Dicentes; Luceat lux veftra coram homi­
Λαμ4.α'ηίλί^οντι« τίφωίιμων «μβρο^θΰ* ÎJ3
nibus non' folum cx operibus, fed & jam ex
β’νθρωτων · μ»ΐμονον,ύ',ξίρ7«Κ» αλλ’ήΪΜ>ζ <«
ipfis verbis; nihilquc tenebrofum aut obfcuλφωναιίφ. ·χ,β·χοηινον μηδίν μηίί βο-βφις ππς rutn in veftris decretis occultetur. Ex iis qux
άμίΠρχιί δια^νώσ-ιαιν ι*γχρυχήδα - ι'μαθομ^υ ά<ρ’ perpefti fumus, Latinorum fraudes didicimus
«νιαιαθο^υ,τίώΛαπνιχιΐν δολοζλοχιαν. ημάς Nos abunde cum iis congrefft fumus, mulàpxûvtuç ctunti σαυίχλχχημ^υ , χολιΐν ανιτλημΙ^Μ B tum laboris toleravimus, perdurantes in carχαμβτνν, ιγχ«ρηρή<τχντκψυλαχατί, Ί>ϊ« cot^xa- ceribus, a patria expulfi, in barbæ decus con
tumelia affedi ; atque ex iis omnibus , plene
μινης α’ϊίλαθινπί, ί^υβ^>^ί/πς r<« η τβ κάγννρς illorum fallacias edocti fumus . Latini alia
■ β-ιμνωμα · χρχ reruv zavnav, τυί αυτύν ρ'αδιβρ^/aç quidem loquuntur, alia vero in mentibus oc­
ιχμ<μ(>47ηκαμ^άχ£«3ω(. ΛατΓνοι αλλαμιν βχ- culunt . Poftulant ut manibus manus injician­
ζνιτιν , άλλα δ’ cài φριτι xtZ^xn. ‘χιρνί χ^ρχί (μ- tur , noftra; fuis , idque omnino extra cul­
0χλ»ν αteatreffi, TUi άμίπρτς rnFi txunJv, xj rùro pam & reprchenftonem effe affeverant. Cum
za.rùxxitv àxxTttntanv
avtxtXnxnv ι’^νςίζον- ' hoc nihil aliud fit, quam fidei a majoribus
tradite proditio , & manudu&io ad obedientui . τ» δ», βδί’νη tnpôv tetv , α’λλ’ vj zaÇoxatiam illorum ecclefiz exhibendam, atque ad
ρχδότβ itictuf «ροδοα-ια, K, ^eepatyuytx νρος üno- omnia plane deliramenta, quz in fenin Ro­
τυ^ήντίςβ-φωνιχχλχα-ΐβΐ, ιζΜζβνθ’ οτα τιί τηί ma ufurpantur.
^ραλα/α; πθίΓοι Ρώμης ζαραληροφροντματη.
Nam, utpote femper in bellis verfati, quiΟ/α yap «Ηζολνμοζί avas-ρίφόμ^υοι, iÇxa^a- qilue fint plane Martii eundi , laici fimul CC
-facerdotes
eorum , atque bel i drum inftituta
ρωί 7uyχάνονηΐ ά^μάνιοι ζάνπς όμβ λαϊχο/π ιζ C
fa
ifpé7i«t/TÜv, >£ίθ/μα ηδν #ολ/μων ήχ£ΐ0ωθ/νπΐ, probe noverint , id ipfum , tradere manus ,
cenfent effe tignum deviftionis & omnimodae
τβ τ’ αυτό η δ<δόν«> yeîpaç, αημπον ητηκ ιζ τ«ν·
iervitutis ; quemadmodum in praeliis ii facere
πλβί δβλωα-tuinc νομΐζβσ·ινώ« du τηϊς μοΐχκΐί η'«- folent qui lupetati fuerunt . Hortamur ergo
θαζη* οί aXierxopqvot δραν. ταραχαλίμ^υ βν don- ut fynodicis decretis hoc etiam expreffe infe­
iJnvxi ρητωίτηιςσαυοδιχα7ςδ«α>'νώβΊσι, >ζτόμη- ratur, ne Italis Cyprii manus tradant ; licet
δ· ywpat δβναι η?ί Ιτηλοϊς τβ'ς Κυζρίβς. « (£ nZc res non digna vifa fuerit , cujus per facros
itpoii χανόβ-ιν α’μνημόνΧηνζαραπ^ιώρηηΐι τβτυ . canones mentio fieretv Nam nifi ita fiat, apertum periculum eft, ut mox concidat qua­
«t* yap μτ ena ^bnrrTUr, χι'νδαυ®"· <®ροφανήί τ/α
drangulum firmumque ac irreprehenftbile pon­
n^atywvov >Ç πριαν tÇ δ/χα 4>o'ye τ$ χορό ζi χρχμ-

*

tificum, qui te przcefferunr, zdificium, quod
illi permultis fudoribus longifque operum la­
boribus dlnftruxerunt , quotidie fuis nos firmantes genitis, & fuper Apoftolorum fundaθίαίλι'ρι τύν άβοτόλων ί'δραζοντκ, xj μη διδοιχι- Dmcntum ftabilientes , neve tentationum fluvios

ρι'ων οι’χοδομία άρτι χαηιζιτ«7ν , lu txfcvot α-ΐιχνοίζ
ίδρωαι >Ç ιρ^μοχθι'α/ς μαχραΓς ανιδίίμβντ», ιζι-φ
,ροίδονπ; χαθιχώϊυι ήμχ( ηϊς .χ^ιτιαις αυτϋν,»£ τι}

ναιτω'ςτϋνζίίραζμ^χοηίμβί,μηδί'τΛανίμβίΰζο-. ac veatoi'“mcrcmui adhortati,
τιθομινω ·
Taura τβ ζαρίΓηχότ!^ çt\£rt(iirinλχϋ διρ■
Que cum adftans piifftma plebs , fervido
μν π>$ ζήλρ «pdi riu ημών α’χοτρνομινβ μ^ιότηπι zelo profequeretur ad noftram mediocritatem
aspoxxQnuivlut χυνοδιχως, ή μ/^ιότικ ήμωνααυιδβ- lynodo praefidentem , confpiciens mediocritas
αα,ως ΰοταυθβό της οικονομίας λοχ®* βδι'ν ω’φί- noftra, quod hic oeconomis ratio juvaret ni­
λ«ϊ , άλλοι μάλλον ^ορυβ®* yirttut. χ, ώς d μόνον hil , fed magis fieret tumultus ; quodque non
modo non reda ipfa ad fervandam percele­
ex Ουβλοίϊ αυτ» «ρος rluà ιτι&οήυμονΚ.υαρον ναυbrem Cyprum jam naufragium facientem ,
«^ίιτανηΐ»ίιαο·ώσ·αο&α<, CoStiSex τόνζόδαχατβ tenderet, dum, juxta nauticas leges , pedem
νόαβς «οωτνιλαβς, < η ι’η’ον £αχτ»νατοχΟνβζα . αλ·,P refert, velumque intinâum laxat ; etiam pe• ♦.,».».< λα έ» ι£ τ?ς Ίίί οι’χ«ας · φροντιδΦΚ iτηβχτιις τ«- **
‘ riculum effet , ne propris navis veâores
zr«r«c ιργβζιάχι xniiu/Α,Η . >è ως μηxpxôvw οίς compelleret ad feditionem ; quafi ad vexa­
χήχατινϊβ ιξν$& ΤΗρα^ΰ , xi αυτός χχθ' »αυ?$ tionem non iufficcrent externi pirate, aper­
te metuendum effet , ne ipfos inter fc
ικχαλιμντχ/ τ«( αυμχλωτίρας φθβ&* β’χ α*ζυμφαcommitteret navigationis focios; hzc ad Cy­
νη'ς. «φροςτβ'ς Κυ«ρ/βς ταυτν client. Παύλος η prios prolocuta eft : Chrifti os Paulus, per
Ί» Χβμ·» Γόμβ, δ/à τβ Γμβ Γοματφ· χνωμοδοτιί , os meum profert fententiam , atque ad inxj ορός τ£α υμώνιρωτηα<νταυτ< «ζοχ^ηπμ. ζαρα- • terrogationem veftçam , ifta refpondet ,· Ro­
χαλω ύμας αδιλφΟί , rxovfcyrxc της διγοτασίας ιζ ga vor, fratre/, ut obfcrwtir eot qui (iffenfioπί αχανδαλα ζ«ρ« τΐώ δ<δ«χ(μ Ui ίμ£ί ίμχ^ιη net & offendicula, prefer doflrinam quam vot
ZOMVTBC, χ} ίχχλ/ναη αχ’ «uni?. οι' γοίρ ntSnt, ηί didicifiit, faciunt & declinante ai tUit . Htcjufmodi enim Chrifto Domino non ferviunt , fed
xutiqt νΐμω i' Iητ*
β δβδΧβαΊν, α λλα τη ίαυτι^)·
fue nequitie ; Ô* per dulcer fermner & benedixax/et. iÇ δια τίί χρίΓολο^ι'αί < <<λο^ιας ,^ζατα· • (lionet /educunt corda innocentium. Nobis om­
türtTÙftJtpi/tç ήΰ«χάχων, αρχωζαravn>C τιμάν nino fufficit hzc defenfio , dc ad interrogaCaneil. General* Tom. XXII.
Ffff 3
liO-

1191

NICÆ. VEL CPTANUM CONCILIUM.

W tiooan aptiffime fe habet, abuodeque poteft A η αχ·λ·ν<β ,ιζ «ppwtarnng «ρ« rfuùtpvinet», $ —
id qaod utile faturum eft edocere.
nurvw; *χ*Γβ η rtwwîrw α’ναΙ4«ίζ«τ.
cwîusn
ANNO
Ύμ£( it ί! ««wXeKw
Κΰχρρτγ,μ*- η».
Vos autem, o fratres iu Chrifto Cyprii >
CHRtsn
imitatores fais ConAantinopolitan* ecclefix ; /MTttt' γΐηδ* τν* nSv Κ·»τ«>τη*χ·λπϋ» »χχλ*hujus paflores imitentur qui Cypri paflores rree. vae flvrUf «WffÎNK» ni vns Kv«TJ w<ju«funt ; termonum fiftula indefinenter iofuf- m HiuMtifiH. ni ni» Adp*v «ravrwc tμη»ter­
flantes & allicientes canticis adbortaioriis &
ni
«ηπΛ»τλ·» vrèhvnt ^«amitnv.
falutaribus. Cyprii (reges, Cooftantinoyokos
pecora «molentur. Hxc quippe longo inter­ ni KûapNt γβφΜβ, * trô ί$ Kaac«nr‘ra ζχλ*· · ™ <·»
vallo a palloribus didita, cum immanibus lu­ Tura» δρψμβΪΜ. $ y«> π»τβ τν7ί μιυφνς !·
pis communem paftum habentia, capillatum pore ifl YM/MMiv tar«unr«s$ λώ«ς taure *υμbarbae ornamentum detonfa, & carnibus con- /Smté^Mr, $ si ηξηρμίnv vi «*>·»·', x«pdcifa, fidei figillum ab inGdiis tutum ferva- fjfyte χ/τμημβ, ιζ xporp^d^a , cmr<0xX4nv
runt, lupofque fruftra hiantes arguerunt .
tÙl «ΦραΤιΐα Ini ftimtt JœêtAa'£arw,iÇ τν$λυ*
Quod fi m iis nonnulli, perpauci Sumero
iîcujuUcabiei, vel etiam Vabiofi morius par-B

ticipes
ticipes fuerint
fuerint,, verum
verum ad
ad r^fioeet
r^ooMr i»
r« GeUd
Cttlxad,,
& ad fpiritaks hujufce loci medicos accurre­
runt ; per quos & ad priilinam redierunt fanitatem, non minorem, ac illxfi invulneratique laudem ipG quoque confecuti, ob fue
infirmitatis agnitionem, & quod velociter me­
delam quacûcrint.

Itaque fi etiam contigerit, at pallores Cy­
prii cum lupis congredi, & pro ovilibus luis
pugnantes, eorumque laiucis curam gerentes ;
nonnihil labafcant, pauilutnque cedant, quod
abiit , hortamur eos, ne ftatim ifldcfpcrationem incidant, neve ûiutis ipem conjiciant
nçque iniquitatem iniquitati adjungant, & in
deterius progreffum apprehendant, mifecantur
cum gentibus, earumque difeant opera ; led
confcftim a lapfu erigant Icfe , & ad medi­
cum recurrant. Atque hxc quidem ad hunc
modum.

evnir σφϋρβ ohtyn y.fipef rrHC μττχχ·» « « <
Auvailvc τ· ίηγμβτ^, «M« ηχίοχ «pat · tuu
da Γ«λ««/,
ce niit «iry tmdLpurrtxic «xirqpec · veenitnnu. r«p «v xj <pèc rU» «I»··
iipe» s*r«v>|Ax>w ύγΐαβ». vx ιλατν»
α’0λ»iwtj d^eujysa^/rxv >Ç fini txtuttf^trni ,itè tIu
vêt er’xMtc «'«dcasNtt ΐηΐγηιτη^ ηζηίησβ» tuγήκ rüî teetv.
Kei nie Kuwprsc ntfepw var/uw'veç , U rv^tCitrmt n7t λύκβχ^νμτληημ»'»η( „iù
otxtmr
ΰχηρμβχνηος
, iC τχς etiffd φροϊΊίζο»-

ne nmtfitg , êxoxAaem Ίι «î ôrcaiâvw μηρ^χ ,
·>φ arm,
s^Vfrkr. μχύί enktirttt riu, r^r^to , /UB4<
ènpioot
-—
tti Tfaù βημια»
'----------«paa&wwu
— -*, -»-·
>Ç ’tü£ tel'
ή χΰρ99 èrxèeeàet «paxsrlu , xJ μιΓη^νηΪρ
t&trtt, t£ putdnv n ipye tturdr, èJ9J
a*

y«ip«/aeï». «Μα roÙnt

jumf

Jm.

Ceterum quod fpeflat ad duo alia capita;
T« /4» *** *ΠΡ· Μ· ΧίφβλαΜ.ν· μύ $/χ«Λλ<5η trî τ*5» A/icriw tiinmx , τρ wwe«pv
videlicet, Ne citra Latinorum notitiam quili­
bet in congrua fibi dignitate fpiritali conftirwojuurrrxy «ξ/« avamjitTmi <y*«dtrrô«r. nJ
tuatur, fir ne Romani five clerici five laici
iv μη «*>λΰ«&«4 τ« Pwuc'vf , «Π ίφομίηί ti·
prohibeantur ad Latinos appellare, in con­
rit ήη Xarxor, s^aAardUm »p»c nif Αντ/ng ,
tentionibus vehementiorum negotiorum, fi pu­
c· nue ettfCixtoripov
taverint fe a gentis fux judicibus injuria afo χρβγμβΜφ»λο*ΜίΜΚοϊο- ’ ’ ·» ■
fici; ea noftrx mediocutati videntur, indiffe- υμ»»»ί r*f>» ψ ·Λ^*ιν «tsn»» ««««yau. «Jt«·
rentia, agerteque ob folam turpis lucri com·
‘
**
φβρα |aif<
rj» wm«v /sffromrr,
iÇ tfo' μίΑιν φβparationem a Latinis requifita. Non parvus
wpcJc «r^Xi'pSérav η7ς Λατ/vore ζχτύ^φια . ά
enim illis inde quxftus exhibetur. Atque me­
μ/»ρβί 5<ρ cJ»tîÔ3c» eunti · χμψΗΐΊιβ-μάς «ν«diocritas noftra hoc Cypriorum palloribus conφα/nnu. «Ç ή ιΐμοχμι^ιοηκ σρ죫λ&< sv«*(^
filium dat, ut in quibufeumque Latini pervi­
KuxeJwv αντμίβτν, ca οηχ Ctferaa πας >Ç φ<caces contentiofique apparebunt , cupiditate
λόναχοι φα/'wvnu ·/ Λ«τΓ»·< «orrcc ^ημμητιβ··
capturz ac emolumenti, ia iis cedant , nec
ipfis obludentur. Eft quippe res laude digna μΰν, Cfitifiw ηηχ, ιζ μη «»3/ra£«r - »»α<·
corporali detrimento lucrum antmx compara­
vinis γάρ σνματπχηί ζημί«^ 4Λ'λί*·* α’Μα'τπre; quemadmodum cum xreis compcnfare au­ ο3νι xrplO*. xe^êxtp £ st ^«λχ/wv «’νημ^βτrea . Forfitan enim poftquam manus pecuniis
«Οαι χροηβ. îrtxyèp rAnptkw»nf χριιμβη»» n>;
'repleverint , eos abiblvent a petita manuum
χπρας, «χβλόΛβ-r r«r«c ?JJ rjc ^erpstaioc f"
traditione ; illorumque inanibus pondere de- ·
-» ·
preflis, hike licebit fanâas manus elevare ad E
· «?«<**»* «anta-»a^«<r*»v x«tv nS 0«.
pu y cJ^t'eet
eunîi octet yç^pei tnxif*"
xpô$ rît
Deum, & abfque ullo aflu & prxjudicio ia,!r
1
cia celebrare myftcna.
èv, x, it\e ««οΑ’λν rr iej xJ vpott^ugt9* ,
Ifta defumpta e diurnis iynodorum anno­
tationibus , & per fubfcriptioncm ftgillumque
reverendiftimt tanûilTimx Dei magnx ecclefue Chartophyhcis Theodori Stilbc confit ma­
ta, data funt menfc, & indiftpoe fupra icriptis, anno 6731.

rù τίί "ροηλ&ΰρί βχοιληρΪ!.
Teùm repiitfl^tâtrm èxi ^J«î i^pneter ’ ’ *·”’·*·
eut/ôiv» 9βρβνημ(ιύ9η» , iÇ ·»ί · γρβφρ ιρι ·_«·>···
νφρβγϋι τ· τιμινπι'ηι χβρίνφολαχφ* rrc «>.<·>* *'
τήτηί τα θΐβ μύαλ>Κ iχχλχη'ακ θιο^«ρ« τ» Στιλ0χ (3sCarv>9f*ni, ιχιίοθχ μη»ί
ίrmjurirR · rxç ’ »»« .·
τρφφραμμό’Κ, «τ«ς Γψλ«.
>·»·«“*

ANI-

tifj

ANNO
CHRISTI

ANiClENSE

CONCILIUM.

-

’

1194

n-n·*.*···
·βΜ*

<■

...........

AN ICIENSE

<

CONCILIUM

Jb cutft EltOt^an MtHMUnaa it btrfi Mtiftitnaa,
Adm J1X*. habitum.

Lefienfis in dimcefi Narbooenfi abbas Rofo A CONRADUS PORTUENSIS EPISCOPUS

E

haeretis fufpkioocm incurrerat ; cujus judi­
candi caufa Conradus Portucnfis epifeopus A.
tradit monafterium Elefti capitulo
S. L. concilium indixit Anicium. Extant indfi
Narbonenfi.
&ioois hujus littera in Gallia Chriftiana nov.
edic tom. VI. pag. ito. in append, ex qua hic C. btifirttitttt droite Perturbs & S.Rafittffndeferibo. Quanquam vero non conflat ibi con­
Jcoptir , tpoftoiict fidit itgtliu , tariffittut ia
cilium litteris iUis iodiâum rcipia convenifle ;
Cbrtftttnivtrfitjti cjpittli trftfirii tctltfttjitrillud tamen ea de caufa habitum difeimus cx
btn. faiuttut m Cbrifio Jrfit.
epiftoia ejufdem Conradi ad capitulum Narbonenfe, aliifque ejus ad Honorium 111. litteris, "X T Ifi ^uneftiffima proditorum negotii fides &
tn quibus poftremis Elcfienlcm abbatem anathe­ JlN pacis icelera ibi poti^mum gravior^ pe­
mati tradidifle fe, dt monafterium ipfum capi­ na pleâercntur, ubi multis gr «flantibus opus eft
tulo Narbonenfi cobceflifle dt ctqfilit plttrinn exemplo ; profedo ecclefia Dei, quae dudum
prtltltruiti fibi tdfiftcnJin*
tdfiflcniittt, affirmat . Cum ve- etiam pletiique columnis fuie nutantibus in nar­
futUttrwn
ro nihil dicat de loco habiti concilii, nonnifiBtibiis Albigen. cil coneufiâ, ira in horrendum
per conjefturam, certe non inanem , Anicium prxeipitium corruilfet, ut vix aut nunquam fub
afligno Habent ex his teftores concilii cau­ diluvio tam inundantium infidelitatum*, fcelefam , habeut & locum ; nunc vero dare juvat rum & proditionum adjicere poifet ut refurgelit teras Conradi dc concilii indidione, & utrim­ ret aut vigeret ; per quod rationis fuadela per­
que ejus tum ad capitulum Narbonenfe, cum orat ut tanto in predifio negotio bene meriti
ad Honorium pontificem epifiolam . Porro cx fint ampliori rcmuneratione donandi, quanto
litteris Honorii , ibidem tn Gallia Chriftiana pro fide Chrifti indefelfe dc conftantius fe va­
relatis, aâa omnia in ea Eledenfi caufa pon­ riis jafturis & periculis expofuerunt , quatinus
tificem rata habuifle confiât ; nec nifi ab Ho­ ceteros de pœna terrens a malirolo propofito
norii fuccefiore Gregorio IX. Monachos jure revocet , fic beneficia demulcentia alios provo­
poftliminii reftitutos cx litteris Gregorit, ibi­ cent ad ea qux expediunt negotio memoraro .
dem pariter legendis, difeimus.
çCum igitur Bolo quondam abbas Eleâenfis inv veteratus dierum malorum cum qulbufiiam mo­
CONRADI PORTUENSIS EPISCOPI
nachis fuis in nerviculos tefticulorum Leviathan.,
perplexis villam Ekftenfem inimicis Chrifti ma­
A. S. L. epiftola <ad Capitulum Narbooenfe
chinatione prodidetit inaudita , arma portants
ut >d fynodum Ankienfem ablegato·
ufque in hodiernam diem contra ecclefiam Dei;
ita etiam quod idem Bofo haereticos induxerit
fuos admittant.
hodie in eadem villa publice pnedicantes ; nos
C. MffTttitnt diviiu Ptrtut^fij & fiatilt Rufi- illos pefliferos, non monachos , fed darmoniaM tpifctp*! , tpe/tolict fidit lefttitt , dikih i»' cos folemniter degradatos tradidimus Satanto
Cbrtfe ctpiittlt Ntrbttttttli faitint i» Cbrijit' tanquam proditori Judc in fccleribus adstquaθΓΟί,· fia tuent es ut de extero a villa pnediâa
M··
monachi perpetuo excludantur, & quia vos viAUfioritate legationis, qua fungimur , vobis riliter dc plena devotione in negotio prxftitiftis
Λ Λ mandamus , quatenus mittatis notus
nobis an·
ali- pi
prxdifto multa damna, injurias & pericula hi­
quos vtftrum pro univerfitate capituli apud Ant- la
’
lariter
perferentes; fed dc quia nihilominus to­
cium o&avo calendas Augufti, ubi fumus cum ita univerfitas tam civitatis iquam burgi Naiboprdatis colloquium habituri : ibidem enim, Deo nenfis multum
n efficaciter ineodeifi
in eodeth dc
& pro eo­
dante, ordinabimus de abbatia Elidenti ad ho­ dem negotio laboravit ; monafterium Ele&enfe
cum
omnibus
fuis
pertinentiis
vobis
fubjicimus,
norem Dei & utilitatem ecclefia: Narbonenfis :
tibi vero de Yfarno de Conchis mandamus , concedimus & conferimus cum ipfa villa Elehabet feriptor apudEûenfi,
& pertinentiis ejufdem vilis , refervata
quod decreta * 1noftra quae
,
.
Narbonam nobis afferas
i quidquid*
ibi &
tra­integre ordinatione in monafte~
vobisenim
plene
rio & villa praediâis facienda de clericis dc cadideris, tibi reddemus in continenti.
Datum apud Divionem oftavo calendas Julii.
pellanis ac dignitatibus loco monachorum ejeâorum; dc nihilominus de confcnfu capituli veftri , refervato nobis ut pofltmus ordinare ea
qux vidimus expedire ad utilitatem dc honorem
capituli veftri de proventibus dc redditibus monafterii de villx prad&orum, eo quod vos fitis pauperes, redditibus non abundantes, depro
negotio memorato exhaufti . Hanc igitur col­
lationem liberaliter a nobis faûam fufeipiatis prefentis feripti patrocinio dc figilli noftri munimi­
ne roboratam . Si quis autem huic collationi
nofirc liberaliter fati* a nobis contraire pn».

fiun-

« 19

J

ÀNICŒNSE CONCILIUM.

r r 9<

a~"~*^fampferit, indignationem Dei omnipotentis, dcANarbonenfe, in quod memoratum monafterium——----CHSUCTt °ow«m, necnon & excouunanicationis femen- pleno jure traoftulimus; per clerico» fodem ritiam, nifi montras defiftere valuerit » fe nove* te ordinando*
' ‘ ‘ tam foiriraalia quam temporalia 0^7/*
ric incurrifle.
ibidem faciant miniitrari. Ad majorem autem
cautelam, indulgentiam grati· veftr* prefentibus duximus inferendum m bate verba.*

EPIST. CONRADI PORTUENSIS EPISC
' AD HONORIUM PAPAM.
J
De meriti» ecclefi· Narbonenfis in caufa
Albigcnfium, & de collatione ipfifafta
abbati· Efeâenfis.

Smotmu

ftrwu fttwvH Dti , wtrt-

Hli fretri C. tpifaf· Ptrtut^ tftfltlx* ftiii
ftltttti O tftfeliruK intiiSietni.

Um io terra legationis tu· multi fint, fie­
nt accepimus, folo nomine regulares, per
quorum perverfirarem ecclefi· in quibus confixilijjbe» inCkriflt
mCkrifit Pttri & d*ni»t
fiunt, fere penitus in fpiritualibus dc temporaH. tUiffima pnviiettit fitHUHt PtM. C.
funt collapfe, collocandi eos in aliis Ioj
------—
·*—
—
j.
e
---------------_/■„
cjt
peragendam, ac ordinandi
it»» miferttitne Perhutffit tf S. Rt^nt»
pm, itvett ftnfhr»in ftiio» tf erttuuun ifcii· eafdem ecclefias de perfonis regularibus , feu
It, turn ftlitt.
etiam fecularibus , prout penfatis locorum dc
temporum circumflandis videris expedire , libe­
Nter omnes ecclefias fois Narbonenfis fide­ ram tibi concedimus auâoritate prefentium po­
lius, firmius dc efficacius negotio fidei dc
teftat em .
pacis aftitit; nulla pericula, nulla difpendta ,
Datum Viterbii idos Decembris pontificatus
dum in ipfo laboraret negotio, preformidans , noftri anno quarto.
fed quibufcunque modis hucufque potuit, ver­
Sanâitatts igitur veftr· gratiam, qu* nun­
bis dc operibus fe totam exhaufit pro negotio quam nobis deluit , femper profuit , una cum
Jefu Chrifti, & tanquam una de fortioribus ba- ecclefia noftra Narbooenfi fuppliciter exoramus,
fibuseccleficRoman·, onera, pondus, dc pref- quatinus pnediâas donationem dc conftitutiofuras perfeverantcr dc infatigabili ter fupportavit; nem noftram ratam habentes approbetis dccon­
apoftolicam fedem in fuis legatis, dc fpecialiter firmetis, ut per hoc humilium devotio fanô·
in perfona noftra tot honoribus & commodité; C Romane ecclêfie in fuis negotiis fiat paratior
tibus pneveniens , ut credi debeat eam potius ad obfequendum, dc rebellium contemptus ex
effe Romanam quam Narbonenfem. Cumenim aliorum
*
~cafligatione
Λ"
* ‘
«·. .
debita
refrenetur
. '*
Ut au­
inimicorum proditionibus invalefeentibus nos tur­ tem falva pace veftra loquamur, opprobrio fempiter, dc ultra quam opinari poteft; nefarie eje­ pitemo nouram credimus confundi perionam ,
cerint Biterrenfes , ita ut jam fafti fuiflemus fi in hae noftra petitione nos, quod abfit ,
profugi fuper terram, fola Narbona nobis Im­ contigerit pati repulfam . Mittimus autem ad
manitatis rec|inatorium expandit, per eam uf­ peda fanâi tat is veftr· cariifimos nobis inCbri*
que ad eam vias maris ineuntes, non invenien­ flo viros difcretos, fideliflimos negotii fidei &
tes ut caput noftrum alibi reclinaremus. Nos pacis zelatores, N. do Conchis archidiacottum,
igitur confideranta merita fere inrecompenfi- dc Stephanum Johannini canonicum ecclefi·
bilia ecclefi· Natbon. puduit nos eam remune­ Narbon. ut dt nos dt capitulum prediâutn iu
rare juxta meritum non polfe; pi cfertim quia prediâis aliis negotiis fuis dignemini efficaciter
in fruftratione tui meriti alie ecclefi· cito te­ exaudire·* eorum fiquidem amentia nobis dtneperent, dc in ejuldem remuneratione ad fanâs gotio Jefu Chrifti eft datnnofa , dt prefentia
matris ecclefi· fubfidium provocarentur ; eo et- D plurimam Iruâuofa , Confervet vos Alliflimus
tam flagrantiori defiderio dc majoris pietate com- ecclefi* fu· fanâs,
pcCTionis ad ejus remunerat ionem anhelamus ,
Îiuo in majori pâtienria dc hilariori exhibitione
ua devotio radicata , in omnibus anguftiis dc
EJUSDEM CONRADI LITERÆ ENCY­
oneribus fuis nullatenus fuftinuit murmur aut
CLICAL.
querimoniam rtfonare. Porro dum multi libra­
mini» examine in ejus remunerat ionem incen­ Abbas EleAenfis dt monachi propter crimen
demur, contulimus ecclefi· Narbonenfis capi­
hstrefeos a monafterio ejiciuntur, dc in eo­
tulo Imonafterium Eledenfc cum omnibus fuis
rum locum ordinantur canonici duodecim.
perttnentiis.* nos enim de confilio plurium pro­
latorum tunc nobis affiftentium degradavimus Craradu/ eùfinuitet drorw ΡντίοηΛ* dX S- R»·
abbatem Eleâenfem, dequofeam monachos com­
, apqflsfic* /«dû figatar, warôrrplica fuos folemni fenrentia dc legitima lata
/r CbriRi jUMei frt/niti kttertJ itfftH»rit ftban» m Deniù».
contra eos tanquam in negotio fidei dc paris
nefandiflimos proditores dc manifeftos haeretico E
rum fautores; dc deinde per omnia nobis deeeCX mjunâo nobis legationis officio circa orcicfi· fanâ· Romans contumace» de rebella : JLj dinationem ecclefiarum quadam feeciali
quia etiam religionis diflolutio deformiter dc prerogative fumus omnimodis obligati ; fpecia­
dudum regnaverat ibidem, dc quia ecclefi·Dei lius tamen circa ecclefiam Eleâenfem, quam
confultum efle videbatur, fi pofteritaci diâo- propter deliâum abbati» monachorum , qui rerum fceleratorum damnationis perpetuum me­ liâa finceritate fidei Chriftian* hscretk· deco­
moriale relinqueretur ad deteflationem tant· rum fautoribus adhefenmt, contulimus juribus
perverfitatis & tant* prsfumptionis temerita­ dc peninentiis fuis dominio de jurifdiâioni fpitem refrenandam ; non folum de generali po- rituali dc temporali ecclefi· Narbonenfis perpe­
teftate notus injunâa , fed etiam de fpeeiali tuo poffidendam, quam ipfam circa negotium
auâoritate, quem nobis gratia veftra concdfit, pacis dc fidei femper firmam dc fiabilem inve­
fi nuendum duximus, ut de estera capitulum nimus ac devotam.· quam collationem domnus

I

C

ANIC1ENSE CONCILIUM.

u?t

papa Honorius poflmodnm confirmavit. Ad ho- A proventus & obventiones quafcutnque poterunt
____
._______________
___appendiciis;
, f____ , ANNO
--------norem igitur fanft* dt indiïidue Trinitatis, dc cx
eadem
ecclefia Elcdenfi dc ejus
praenominatis
anno fanda: Roman* ecclefi* ita duximus ordinao-exceptis
-----'■--------—c-:;-beneficiis fic redditibusi.duo. CMRisn
dum Volumus dc ftatuimus, ut dc crtero in decim canonicorum ficprxpofiti, fic eos «quali- *****
ipfa ecclefia Eletaafi fint duodecim canonici ter dividar» inter fe: archidiaconus tamen du­
continue relidentes , videlicet fex presbyteri , plicem recipiat pontonem; excipimus etiam cen­
duo diacones, duo iubdiaconi , & duo acoly­ tum libras pradita: monetae, quas volumus cel­
thi , quorum quilibet decem MdgorienGuin , larium fandi Jufli habete, dc quibus dabit qua­
modo currentium, pro viân fit veftitu perci­ draginta folidos annuatim unicuique hebdoma­
piat annuatim, quos praeripimus fit mandamus dariorum inftitutorum ab archiepifcopo vel ca­
m una domo comedere, fic in uno dormitorio pitulo: volumus etiam ut ex praenominatis duo­
jacere, fit habitare infra daufttnm pariat* do­ decim conftituatur udus facrifta, qui oblationes
uiu>,
Twiuiuwu «juvuwMM
mus, fic (Mwrw
habere hortum m
fit viridarium
quondam —_ <fic mortuaria recipiat, fic medietatem habeat ad
monachorum. Statuimus etiam, nt quicumque" incenium, pullationem Campanarum , dc lumi­
luerit archidiaconus Narbonenfis fit pnepofitus naris ecclefi* procuranda ; aliam medietatem
ipfius ecdefisc, dc mfideat in onuuous fpiri- alii duodecim «qualiter dividant interfe. Item
tualibus fic temporalibus, fit habeat pro benefi­ ftatuimus, ut archidiaconus de confilio capitu­
cio quidquid ex jurildiftione vilbe EteftenGs fit li S. fufti conftftuat bajulos fit familiam in prae­
aliarum villarum ad eandem ecclcfiam perti­ nominata ecclefia Eleftenfi, fic prioratibus , fic
nentium obvenerit; inftituiiooem canonicorum villis ad ipfam pertinentibus , fecundum quod
dc correctionem habeatipfe pnepofitus, obedien- viderit expedire. Ad majorem autem illius ortiam dc reverentiam faciant di&i canonici pr*- dinatioois firmitatem figillum noftrum apponi
pofito memorato vacante vero pnepofitura cafu fecimus, contradicentes, fi qui fuerint, vel re­
quolibet contingente, archidiaconus Redenfis , belles , excommunicationis fententia fuppoqui pro tempore fuerit, ipfam pnepofituram re- nenres.
------gat, teneat dc conservet, quoufque fiat archi- C Aftutn anno Domini MCCXXIL fecundo
diaconus in ecclefia Narbooenfi, ut fic dc cs» nonas Oftobris apud Viennam.
tero fint viginti, dc percipiant omnes redditus,

Φ89· -CSk -es- -O
CONCILIUM

SLE WICENSE,

Anno Chius ri MCCXXII. celebratum.

Z"'· Regorius tit. S. Theodori Diaconus Cardi- Pontifice, qui hunc abufum per Epifcopos au­
vJ nalts, fic & R. E. Legatus cum in Da­ ferri curaverat, ad Concilium generale /aman­
nism pervtniflet, Concilio Scwici celebrato , te provocaflenc . Haâenus Spondanus ad an.
inter alia ad reftitutioocm difeiptine Ecclefia- D mi. n. 4. ex Pontano dc rebus Danicis 1.6.
ftice ftatuta, dectevit, Sacerdotes, fic quicum-M qui fic notat, hunc Gçgorium in Daniamhon
que Ecdefiaftici ordinis eflent, cteiibcs vivere, aervenifle , nifi anno 1111· cx breviffima Hiac ne liberi eorum hereditatem adirent .* cum Aoria Danica Regis Erici, qua exist in Re­
phtrimi, ut rem Sacerdotibus etiam licitam exi- rum Germanic, com. edit. Lindcnbrog.
ftimatam, matrimonia intrent, caque dc re a
ANNO
CHRISTI

ANNO
CHRISTI

CONCILIUM

ROTOMAGENSE

f£* **”■*·, XX
A NnoP* *MOCXXIII.
refidcntegloriofiffimope’ regnante invidilfimo rege Franco-

leu defeftns, licet invitos , oporteat nos fopplere. Videlicet, ut per fingulas dkecetes ido
gne*
ftatuantur perfon* , que * fimplici fie de
rum Philippo, vi. Kalendas Aprilis , celcbraC·*· tum eft Concilium provinciale , m fede Rnto- piano inveftinent, qu* oorre&iooe vel reforma­
Λν- magcnfi, refidente venerabili Patre * Th. Ro- tione djgna funt , fic ea referant in Concilio
F· wNm , tomagcnfi archiepifcopo, pratentibus omnibus fubfcqucmi.
«".««Λ»· fuflragaoeis fuis, prsterquam domino Codhntienfi , legitime excufitio : fic abbatibus quamSnguli epifeopi viros idoneos ad oCcmm
•fteobd- phtrimts , fic multis aliis bonis viris diterctis : pradicatioms aflumanr, quatenus per totos epid»
in quo ftatuta funt capitula fubfcripta fic coram icopatus Gusta pradicatioms rota diteurrat.
omtubos recitata.
III.
Singuli epifeopi exceflus caoonicoram ecdoL
Defiderantes interim invenire per fingulas fi* cathedralis corrigant , fi eadem Capitulum
'dioecetes quod commendare debeamus, non quod debuerit, fic monitum neglexerit emendare.
IV.
teneamur emendare, auftoritate facri Concilii
Singuli fuftraganei noftri fubjeta fibi monaLateranenfis, fic hujus tedis Rotomagcnfis , a
fufiraganeis noftris, ficut a nobis, huc potiffi- fleria Audeant reformare , fic per cenfuram ecmnm volamus obtervari, qu* in ipfo Condi» defiafHcam advocatos, patronos, milites , feu
conftttuu noteunrar, dc coram contingunt of­ quoslibet alios, competeant ; ne in perfossis ane
ficia, fic a nobis fub quadam brevitate tant col­ rebus o&ndant monafteria: fit fifcrfitM oftenleta ; ne ipfixum, quod abfit , negiigeotiam derme, ad fittisfataonem compcUcsv.

··»»
CaNNO
cnatsTt
*···'

"T5Ü"

CONCILIUM

V.

DiftriAins inhibemus, ne quis io diverfismolocum monachi habere permittatur ;
ncc unus abbas pluribus monafteriis prnfiJcre .

na deriis

VI.

FWÎ5JC“·

lioo

A fis

indignis afthmantur idonei, qui De» 4c ec ""
ciefix velint & valeant gratum impendere fa'
mulatum, nec aliquis in hoc (inveniatur culpa*
bilis; ne per provinciale concilium a conferen*
dis beneficiis tufpendamr.
XIII.

Item filii canonicorum , dc maxime fpurtt
Clerici qui deprehcnfi fuerint vitio inconti­ non canon icentur in ecclefiis fecularibus , ia
nenti* laborare, prout magis aut minus pecca- quibus inftituti funt patres eorum.- ne qui hoc
verint, puniantur. Et fi quis hac de caufa fuf- fecerit t a fuis beneficiis fulpcndatur.
penfus divina celebrare prsfumpterit, ab eccle- R
fia (licis beneficiis fufpcndatur , dc perpetuo de- °
XIV.
ponatur.
Laici qui de mortuariis , & aliis qme juri
fpirituàli funt annexa, fe praefumunt intromitConftitutjoncs quoque contra crapulam , dc tere , per ccnfuram ecelcfiafticam compeican·
ebrietatem, dc negotiatores clericos & inordina- tur.
te fe habentes in divinis officiis, editi ncc non
XV.
dc confli tut io de honeftatc dc ornatu ipfurum ,
firmiter obferventur ; ita quod fi decani dt ca­
pitula, monitione prxmifla, eam non fecerint
_ _____________________
___ omni
____ dili__
Illam
etiam conftitutionem cum
a fmgulis de capitulo obfervari ; ipfi epifeopi gentia obfervari volumus dt mandamus , qu«
fingulos ad obfervationem eorum compellere non fub poena definita prohibet, nequis in aliquem
poilponant.
....
Ccxconu»uo>cationis fententiam promulgare preVIII.
fumat, nifi prefentibus perfonis idoneis, moni­
tionem pnemiferit competentem ; nec caufa cu­
Adhuc obfervari mandamus, ut honeftas ec- piditatis aliquis audeat vinculo innodare, vel in­
cleliarum in ornamentis, dc vafis , & cuftodia nodatum abfolvcre.
chrifmatis & euchariftix diligenter per ipfos ob­
XVI.
fervari mandetur. El de facérdotibus qui netligens fuerit, puniatur.
\
Poenam quoque conftitutam infligi praecipi­
1X·
mus facientibus clandeftina conjugia : nec aon
presbytero parochtali , qui tales injunâioncs
De confedûonc vero facienda proprio facer- ^prohibere contempfcrit, aut eifdem prxfumpfedoti, vel alicui alii de ipfius bccntia , & dc rit interefle.
ptrna fubditurum , qui hxc neglexerint adim­
XVII.
plere, de celanda confciTione , & dc perna il­
lius qui figillum confefttonis infregerit
ficut
Decimat quoque per diftriâionem ecclefiafti•flatutum eft, cxfccutioni diligenter mandetur. cam folvantur, que debentur lege divina, vel

vu.

loci confuetudine approbata, Afolutionem Cam­

X.
panorum pnscedat folutio decimarum ; vel falTam in cathcdralibus , quam fa conventua- tem qui camparta perctprtmt, ea decimare co­
libus ecclefiis viri idonei ordinentur , quos epi­ gantur.
XVIII.
feopi poffint habere coadjutorcs dc cooperatores
in praedicationibus , & audiendis confcllioniOmnes
cujufcumque
ordinis regulares deter·
bus, dc in ceteris qux ad falutem pertinent anitntruiB»
E ris alienis & de acquifitispott Latcranenfe Coo·
cilium, illis ecclefiis folverecompellantur, qui*
XI
bus antea ratione pnediorum folvebantur , nifi
Epifeopi quoque tales ad facros ordines pro­ cum ipfis ecclefiis aliter compofuerint.
moveant , qui commiffum fibi officium digne
XIX.
valeant implere ; quoniam fi ignaros & rudes
ordinare prxiumpfcrint ; & ordinatores , & or­
Si qui» religioiuf abfque abbatia , «el majori
dinati , graviter puniri jubeantur .
parte capituli licentia , pro aliquo fidejubeat ,
vel mutuum faciat ultra fummam pncfinitam ;
XII.
non folvaniur a conventu , nifi in utilitatem
Ad ccckfiaftica quoque beneficia, prrtcrmif- domus dtaftiterit redundaCfe.

CON-

..ol

HONORIUS

r.m.

P A R1 S 1 F. N ς Γ·
1 λ

** * * c ™

FRlDERtC- H- IMF.
ludov.vhlr.fr.

,.rt.

•>o1’

ΑΜΝΟ
CHRISTI

CONCILIUM PARISIENSE
A Coarado Sedi· ApoAoIicx Legato ad ver fu» Aibigenfc* celebratum ,
anno Domini mccxxih.
S. A. L. Seno- A „ contendit. Rogamus igitur attentius, & per
„ afperfionern fanguinis Jefu Chrifti , & pro„ penfius oblecramus, authoritate domni papa,
,, qua fungimur in hac parte , diftrifte preci„ pientes, quatenus veniatis Senonas in oftavis
„ Petri & Pauli proximo futuris . Ubi & alii
„ prniati Francise, favente Dutnino, congreSandoram concio Parram
„ gabuntur, parati confilium dare in negotio
Concilium tunc Pfiriliis generale tenebat,
paedido , ft cum aliis, qui ibidem aderunt,
Procurante flatum ecclefi* reparare Philippo,
providere fuper negotio Albigenfi . Alioquin
Quem mare perverti citra lugebat & ultra.
inobedientiam veftram domno papa curabi­
Quo fine cum reliai nil diffinire valerent ,
mus fignificari. Data PlaniumVI. Non. Ju­
Quamvis torreret ipfum intoleranti* febris
lii .
Continue, proprio geminata & temporis acftu;
Sed hunc tandem tumultum mors praedi&i
Communi propriam poffponens utilitatem,
amipapÿ celeriter terminavit.
Parifios, medicis contradicentibus, ibat.*
Jnterfieifle concilio epifeopo t 14. narrat chroni­
Paciacoque movens, ad concilium properabat. co» Turonnfe- MS. Rigordxs tome», φύ nomrnaSoi oadtre ex Motthot Parifiojievot, ctieiru·
tim tppeilot omuti, duot tantum <7 viginti imii concilii acr^dvnm. Circa dies iftos , injxit , meret. Ad i piius, ’infuit, exequia* , quod non ·
hcretici Albigenfc* conftituerum fibi antipapam fine nutu & providenti* Dei geftum efle vide- Philippi
in finibus Bulgaroram, Croatia, fic Dalmatia, tur, affuerunt duo archiepifcopi , videlicet Rc- Au*!·· ·
nomine Bartholotnatum. In quibas partibus er* menfis Guillelmus, Sen 00 en fis Galterus: & viror ille adeo invaluit, ut etiam epifeopo* , & ginti epifcopi, videlicet de Romana curia Co·
alios multos regionum illarum , ad fuam alle­ raldus Portuenfi* epifcopus Cardinalis , & fedis
xerit pravitatem. Contra quem Conradus Por. Capoftolicc in terram Albigenlium tunc legatus.
tuenfis epifcopus, dc in partibus illis apolloli- De Anglia Pandnlhis Norvicenfis epifcopus .
c* fedis legatus Rotomagenfi archiepitcopo feri- De Remcnfi provincia , Catalaunenfis Guillel­
pfit in hac verba;
mus, Belvacenfis Milo, NuviomenfisGirardus,
Laudunenfis Anfellus , Sueflionenfis Jacobus ,
VtmrMibtu potriixr^ Dei gretie Rotomegeufi
Silvancâeofis Garinus , Atrebatenfis Pontius ,
ertbiepifcopo, & efiu ftffregoneis epifcopi,
AmbianeofisGanfridus. De provincia Senonenfi,
fedxtem in Domno Jeju Cbrijlo.
Carnotenfis Galterus, AltifliodorenfisHenricus,
Parifienfis Wiliehnus , Aureliancnfi* Philippus ,
„
Dum
pro
fponfa
veri
crucifixi
vcftrumco„
r._ -r~.— -------------- — -------------Meldenfis Petrus, Ni verne nfis Rogerus. De
M gimur auxilium implorare , |potius
'
compelli- provincia Rotomagenli , Bajocenfis Robertas ,
lacerari fingqltibus, ft^ plorare . Ecce Conftantienfis Hugo , Abricenfis Willelmu» ,
ss mur
1
„ quod
loquimur:
& quod
'*J vidimus,
J'
1
~·' γϊ
q-C-l fcimus te- Lexovienfis VZillelmus . De provincia Narbo„ ôificamur. Ille homo perditus,
perditus, qui
qui extol
extolli-*-*ænfi, Fulco Tolofanus. Qui pnelaii de man„ tor fuper omne quod colitur
_..i
, aut quod
j dij.
domni papas , immo de ipfa potius, ut
„ citur Deus, jam habet perfidias fue prauun- credibile eft, ordinatione Divina, pro negotio
» buluffi herefiarcham, quem haeretici^ Albigen- Albigenfi tunc temporis erant Parifios congre­
,, fe* papam fuum appellant , habitantem in gati.
„ finibus Bulgaroram, Croatia, & Dalmatiae,
Addit Gnillelmnt Brilo ortbiepijcopos tjKttwr ,
„ juxta Hungarorum nationem. Ad eum coo- λ Rigordo pretcrmijfas , Bitxritmfem, FxroruKn fluunt hcretici Albigenfes, ut ad eorum con­ ftm, Rotomogmfem, Lugdit»enftm.
ti fulta refpoodeat. Etenim de Carcaflbna oriun„ dus , vices illius antipape gerens BartholoG- C. Qjod Manh. Ptriliut antipapam hune RartholoM meus hBreticoram epifcopus, funeftatn et ex­ Enwim vocat, non coûtait it cum Conrado in «piAoia adeptit hibeodo reverentiam , iedem δι locum con- fcopoe provincia Rutrnnagaa&t : qua proculdubio encyclica
fuit, & ad ceteros epdcopot a paribus data . Nam in ea
„ ceffit in villa quae Portos appellatur , & fei- Conradus , Bartholontaruin vocat non antipapam iUum Bul1, pfum tranftulit in partes Tolofanas . Ifte Carorum. fed Carcadooeaicoi quemdam, iftais in Calliis vi„ Bartholomeus in litterarum fiaarum undique catium.
Qpod vero Conradi epifiola adfcriptum bjimui diem VI
„ difeurrentium tenore , fe in primo falutatio- Nonas Julii, mendum efi ctrtiHimum. Cum emm concilium
t, ni* alloquio intitulât in hunc modum : Bar- indicat, ia oftavis apcAolocum Petri * Pauli, hoc efi.prid.
» tholomcus fervus fervorum fimâc fidei, tali Non. Julias .· minendis ad epifcope· amnes lineris, eorumapparando, fit conficiendo iriaeri die raarnm ms cooM faldtem. Ipfe etiam inrer alias enormitate* <oe
ctfCfiM. Qyod cum facere non potuerit, tefendum font VI„ creat epifeopo*, ft ccclefias perfide ordinare Ksi. JuL Vd IV. Non. Jus.

tonilixm oicerfxt Albigen/hem retrait,
/entem bxrcfia indixerat , citjicj Parifioi trensftft*ii btte, opiner, teutf» fuit ,
ei Philippee?
Axgxfau rex interefft vellet. Et Vero cam eo uaventaret, Medemtx obiit. Do ma fic Gxillelmxi
Brito. Philippii. lih. XII.
VI UJ

Gnoroi. Comil. Tom. XXII.

Gggg

AD

1»OJ

AO CONCILIUM PARISIENSE.

1104

HU,

liai.

»AD

CON C I LI UM P A RISIENSE
In cauta Albigenfium Anno 1123. habitum.

ADDITIO.
D concilium hoc Parifienfc, quo jure nc-A piat gladium ultionis, qui dirident fabbata no­
fcio, refert Labbeus epiftolam Conradi Por­ ftra ; & Dominum derelinquunt, blafpbemantes
tuenfis apoftolica fedis legati, qua archiepifcofanftum Ifrael. Non eft qui adftruat caufam
pos csterofqueGidliarum prcfules ad concilium crucifixi, clamat propheta, fed Ahiflimus per
Senonas invitat. Forte tamen poftea variatum prophetam: /ardi auufrr, cati intuemini ad vi­
eft in loco, ac pro Senonenfi Parifienfi' urbe dendum. Qyis cccus nifi fervus meus, * nifi ad
fubftituta eft. Cum veroepiftolameandem mul­ quem nuncio* meos mifi ? Quem non moveat
& fur.
to correâiorem dederit Martene Anecdot. to.I. quod Dagon ereftus contra arcam conculcat & *“·
pag. 901. infertam in literis Tbeobaldi archiepi- confringit. Eccc quod vidimus * in finibus Bru-, ___
fcopi Rotomagenfis, quibus provincia fus pre­ narum, Croati·, & Dalmatis, juxta Hunga- ]01ui„^r . *
fixes ad idem Senonenfe concilium invitat; id­ riam nationem, ut per antipapam moras anti· Hic inciritmt
eo hic producendam, cum iifdcm archiepifeopi chrifti de cetero breviores effe minime dubito- i·""* a/ad
litteris , ccnfeo. Hanc ipfam epiftolam legimus «tur, dum novus lucifer novs arroganti· felliin codice epiftolarum Gervafii abbatis Prxmon- ° bus * intumefeem, fedem fuam contendit po- tramam.
ftratenfis dein Sagienfis epifcopi , quem vulga­ nere in lateribus aquilonis, non tam ut fit fi- * G"»· si­
vit Pater Carolus Ludovicus Hugo ejufdem or­ milis altiflimo apoftolorum principis fucceflbri ,‘,buJ·
dinis Lotharingius in torn. J.Monum. pag.115. quam ut ipfum cum univerfali ecclefia deprimat
quanquam ibi RotomagcnGs archiepifeopus feti- & annullet. Hinc eft quod papa perfidis , qui
bitur G. nempe Gaufridus ; cum Martene ac maceriam vine· Domini fabaoth jam pro ma­
Parifius melius, ur opinor legerunt T. Tfaobal- gna parte dedit In direptionem, & fingularh fe­
dus, cujus nominis Rotomagenfem prxfulem an­ ros ft ineam depafeitur & conculcat: ad eum
no 1222. & deinceps floruifle Sammarthaoi do­ confluunt Albigenfes , ut ad eorum confulta
cent .
refpondeat , ejus inhiantes do&rinis, & ejus
damnati fed· judicia compleftentes. Iftc fatanas
LITTERÆ THEOBALDI
quemdam fus perverfitatis hominem ufque in ,
C Agenum * dkecefim diffamavit , nomine Bar- f^n’ Asen'
Ex ManA
tbolomamm Careenfem * Eft enim de Garcaf-. cèrv.ZaiK· >01.
atrebiepifeopi Rotomageafis ad faffraganeos, quibas fona oriundus, vices illius * agentem, ut illis m.
mandatam Conradi Portuenfis epifcopi èT X 5. corruptis partibus propinetur * uberius fel draZ. fignifieat conveniendi Senanas adverfus Bar- conis in calice Baylonis . Cui Barthôlomxo . GirTprotholomaum Albigeqfium epifeopum.
Vigorofus de Bathooa * hsreticorum epifeopus pinee.
funeftam exhibendo reverentiam , fedem & IoHornas Dei gratia Rotomagenfis archiepi­ cum fuum conceflit in villa qu« dicitur * Pofeopus , venerabilibus fratribus omnibus jors ·, & feipfum tranftulit in partes Tholofa- rapus.
fuffraganeis falutem, gratiam & honorem. nas. Ifte Bartholomeus qui litterarum fuarum ’ Gtn-Por'
Litteras venerabilis patris C. Portuenfis & undique difcurreotlum prius * falutatioois aliofimâs Rufin· epifcopi, apoftolica fedis legati quio feipfum intitulât in hunc modum , Barlute verba. Venerabilibus fratri- tbolomaas fervas fervorum bofpitalis fa* fidei
recepimus in hec
• Ger». f*hu · Dei gratia archiepifcopo Roromagenfi &D/„Z, falutem: ipfe etiam, quod eft deteftandum
·
& ejus fuffraganeis, abbatibus , prioribus, deca- diôu & horrendum auditu, creat epifeopos fit
nts, archidiaconis, capitalism Rotomagenhpro- ecdefias perfidi·
ordinare contendit. C*
(·)
Et ·
<
) Et
vincia conftitutis, G ejufdem miferatiooe For- inter has & alias enormirates
enormitates nullus profilit Hnera <*
tuenfis & fanfts Rufins epifeopus , «poftolics Mathathias, qui irruat in Judsum idolis facri- fafedis legatus, falutem in Crifto Jefu.
ficantem.· nullus Othoniel qui velit liberare IfDum pro fponfa veri crucifixi veftrum cogi­ rael a jugoCafaurachaim ; * nullus accedit Sanmur auxilium implorare , potius compellimur gar, qui vomere percudit Philifteos ; non eft
lacerari fingultibus & plorare. Ecce enim de- Gedeon qui liberet Ifrael de manu Madian .
reiifta eft filia Sion ficut umbraculum in vinea, Ecce vir Levites concidit in duodecim frufta
ficut tugurium in cucumerario, & ficut civitas uxorem
_____ quam
___ ____
r___ _______
acceperat
de Bethleem Juda, &
qu· vaftatur, dicere compellimur cum prophe- mifit in
in terminos
terminos Ifrael
Ifrael,, qua
qua habitatores
habitatores Gabaa
Gabaa
• ta: nolite incumbere ut eoufoltmini me fuper va-g turpiter funt abufi; fed heu! filii Ifrael pariter
ftitate fili* populi mei. Dies enim interfedlionis 'non congregamur,
-------------- — ut hujus----------------u - ftaperpetratores
eft , conculcationis & ftetuam. Non eft qui fuften- gitii penequantur : queritur fides Jefu Chrifti ,
tet cum cx omnibus, filiis quos genuit, & non « non eft qui apponat fe murum pro domo
eft qui apprehendat manum ejus ex omnibus fi­
Ifrael : non eft qui ex adverfo afeendat ; fic
liis quos nutrivit . Ecce annus retributionis judi­ tandem languis proditorum * de manu negli-.
cii Sion. Poffidet eam onocrotalus, ericius, tt gentium requiretur. Hinc eft quod monemus ton».
ibix. Ecce extenditur fuper eam menfura ut inftantius, rogamus attentius , & per afperfioredigatur in nihilum, & perpendiculum in defo- uem (anguinis Jefu Chrifti propenfius obfecralatiooe . Ecce pro foribus in facie veftra lamis mus auftoritate dothini papas, qua fungimur in
nudatis mammis catulos fuos laftant , irruunt hac pane, diftrifte prrcipientes , quatenus ve­
m Dominum (ervis videntibus dt prsfentibus , niatis Senonas in oftava Apoftolorum Petri &
vifpilfcmcs & Ifimri perfidis'. Non eft qui arri­ Pauli proxime futuri, ubi etiam alii praelati

A

T

Fran-

.

>1OJ

ERPHOR.DIENSE CONCILIUM.

no<

Francis, * favente Domino, congregabuntur ,. res, decanos, archidiaconos, & capitula veflra———
------ .------ parati confilium date fuper negotio prsdido Alrum diocefum , ut ibidem conveniant eadem
Christi b’RenCum » & cu® ·>*» 9U' ‘Wen* aderunt pro· die attentius provifuri , ut negotium iftud ita ,,,^Η
*iucre, * alioquin inobedicotiam veftram domno fideliter exequi Audeatis , ne a Domino Jefu
• Gm futu· pape curabimus fignificare .
Chrifto, cujus fides in periculô conftituta eft ,
«
.
Datum * Provio. VI. Nonas Junii. · Hujus in diftriâo examine propter hoc puniri debea­
per «rs«io^ author>f«ce mandati vobis mandamus prxdida tis, & ne a domino papa poflitis de negliAlbùeeii.m. die, Senonis perfoualiter interfitis . * Eccetis
gentia feu inobcdientia rcprrhendi.
• Drt/ >m- etiam eadem audoritate omnes abbates, prioDatum anno gratis MCCXXIII. vt. Idus Julii.
w» »■ Cer.
*
«„ Lnb. et____
______ ____
Planitt*.
*^^^*''**^*^***·****^*^***^’* ■V»- ·
'Gir.tT Lui.
iqjii

__

ERPHORD1ENSE
Anno

«F"·'» · · ■ ·■«-»-

-y^r- «rv.»

«rv·. «>■

CONCILIUM.

m c c x x i t e

arcbiepifcopnt habuit cm- B ww* le&ionibxf celebrarctwr. Ita audor chroecclefia B. Marie, Et innici Sampetrini vulgati a Menken, rer. Germ.
μην ftfium bobcat propriat landet in tom. HI. pag. 250»

C Igefridut Mogtmttnat
0 cilixtn Erpiiordia in

Jtitnit,

fuad

CONCILIUM ALTERUM PARISIENSE,
III. Non. Mae Anno Domini MCCXXIV. celebratum
in cauia Raimundi Tolofani comitis.

Hronicon Tnrontnft nefirttm * Anno, rupsir, ; mundum comitem Tolofanum , fide * catholi- ·

C

Domini MCCXXIV. & Friderici impera­
toris nono , & Ludovici regis fecundo , III.
Non. Maj. celebravit Ludovicus rex a pud Pa­
ri Gur concilium generale - in quo Honorius pa­
pa indulgentiam, que in Lateranenfi concilio
contra Albigenfcshereticos fuerat inftitura, autboritate propria ad tempus revocavit, & Rai-

»C O N C I L IU
Anno

R I G E N S E

Christi

mccxxiv.

Snb Alberto Ltvomenfi epifeopo III.
Everfo ex Revalia Eftonis metropoli jam D revocando , & nova adjiciendo
qux novelle
Bn Graber in
ere tut Lnrtbaptizat* & in fidem Apoftoltcz fcdis re- plantationis
'
ecdcfis neieftaria videbantur.
V'U (acre tf
cepia Guiilelmo de Sabaudia , Epifeopo Muti- Poft hoc veto, peradis cundis & terminatis
t.w.n uiftam inter Epifeopum, clericos, Fratres militis
fen? Jet A nenfi ( poft Sabinvnfi demum S. R. E. Cardi­
Hmtbtrt* na· 1 Lugduni anno 1251.defundo) rurfusRigam
(Chrifti feu enfiferos ) & civitatem Rigs, quan­
ηΛ
lit. convenerunt id eum epifeopi Lambertus Scrnitum in przfentia tenore fus pknipotentix ter­

R

» 5 cm
tit Ger*. gallotum , vel Sclonienfis , Joannes

cedeRigcnfis przpofuus , cives, Sacerdotes, cle­
rici, fratres mtiitix Chrifti cum vaiallis nobi­
libus eeelefis, civefque Regenfes. Ec prsfentb
bus fais omnibus in ecclefia B. Maris celebra­
vit folemne concilium in quadragefima Domini
propter Lnnocentii inftituta , ca ad memoriam

fis

minare poterat, &fufficientibus indulgentiis da­
tis ac concedis, valedicens ex animo eundis &
benedicens , reverfus eft ad naves fuas , com­
mendans oratione fua Livoniam totam B. Dei
Genitrici Maris Virgini, Jefu Çhrifto Domino
ac Salvatori noftro , cui eft honor & gloria in
fecula feculorum . Amen.

-r* -e-bp»

irj—

-·

CONCILIUM MONSPELIENSE,
MENSE AUGUSTO, ANNO DOMINI MCCXXIV.
A
- MSx

Scrota*

cum approbavit.
Idem refertur iifdem fere wrbit , in Gefiis Lnn,^trer
dovici Vlll- Franc, regit , a Petro Pitbon prt- ·* Gejhi
«num, nc deinde a Francifn Ducbefn. editti, to
mo IV. bifior. Franc, ubi vocatur Parlement urn *
generate quod rex opted Ptrtfiot tenait,

trium provinciarum epifeopis in eadem Raimundi comitis Tolofant caufa.

HronêcotryTnronenft * ad enmdem anatem : in-Eris apud MdhteuipeiTulanum authoritate apoV-s fra octavae. m?»r, Aflumptionis B. Ma- Italica concilium celebratur . Nam Honorius
Concil. Ccw/a£\Tom.XXlI
Gggg 2
papa

honorius
CONCILIUM
fridmhc. ».imp.
. ' F. 111.
V VF IN U 1
NB
LUDOVIÇ.VIUJIZR.
Natbonenfi «rcMepifeopo dederat in man* A Divina gratia mediante perduci . Concedentes,
modum pacis quam Raymun- dc
* promittentes , nos in perpetuum ratum ha- anno
1 dus Tolofam» comes, & alii Albigeofes finite bituros & firmiter iervaturos, qoicqiiid eum il. CHRISTI
matri ecclefie offerebant, audiret, & quid in­ lis nunciis fuper fallo noftro d» mandato &
”M

nO7

de laceret, remandaret. Qui convccaiis totius voluntate dounini papa; fuerit ordinatum aut £a*
provinciae edifeoph , abbatibus & clericis uni- Aum. Et cum nos credamus pro majori parte
verfis , a comite Tolofano , aliifque baronibus reftitutionem feciflc ecclefiis ac viris cccleliaftijuramenta recepit, quod terramfecuram &obe- cis, fecundum quod in alio colloquio promifidientem Romans Ecclefix redderent , eifque mus.*ratnen fptxialiter nunc promittimus, quod
pro damnis XV. millia marcarum infra tresan- ea omnia que reliant ad reftituendum ecclefiis
.nos perfolverent ; & de haereticis confeflis vel ac viris ecclefiafticis, pletüfl'unc reftituemua ad
conviftis juftitiam indi latam facerent , fic pro cognitionem domini papae, vel domini A. Narpofle fuo per univerûm Provinciam pravitatenj bonenfis archiepifcopi, vel cuiuslibet epifeopi tn
diœcefi fna . Et de faiditis Tolote reftituendis
hr ret icam extirparent.
Sedem iiflem omnino verbit babintur
Gcflit cum honoribus fuis , faciemus quicquid domiBnus papa noverit faciendum. Ad ultimum , fi
Ludovici Vlll. pauio ante citatit.
ea qux obtulimus , domino papx fuificientia
Ex Coffanli Juramenta Rajmundi comiti; Tolofxni & aliorum
non videntur : cum fervire lanftx ecclefie re­
gnare fit, nos in omnibus & per omnia mifeAppend. M
baronum t data in concilio baLito aoad Mcnr.
Τύη>· Xl'
tempejjklanum anno MCCXXl^.
ricordix dc mandatis domini papas pro pofle
noftro obedimus humiliter ac dcvorc. Salva do­
N nomine Domini noftri Jefu Chrifti. Anno minatione fereniilimi noftri regis Francis , &
Incarnationis cjufdcm MCCXX1V. vil.K*!· domini Imperatoris . Quod autem omnia prxSeptembris . Nos Raymundus Dei gntia dmC difta attendants & compleamus bona fide, pie*
ne fic fufficienter cavebimus per fecuritatcs idoNatbonx, comes Tolcfx, marchio rrovmcir,
ognitionem domini papa:
cum facrofantla Romana ecclefia pacem fum- neas ad cognitionem
papx.
mo defiderio facere defiderantes , ad honorem _ Et nos Rogerius Bernardi Dei gratia comes
Dei, & cjufdem Romans ecclefix, & fanâifs. Fuxenfis, & Trencavellus eadem gratia vicec<>
in Chrifto patris noftri Honorii fiunmi pontifi- mes
i
Btterrcnfis,. idem
'
fic eodem modo promit*
cis, pio corde & vera devotione , pvr nos & «iimus nos in tota terra noftra^faâurosi, & in
per omnes homines ac valiteres noftros, ©fleti-Ci; perpetuum iervaturos , ficut fuperiu» dominus
• Anwldo mus vobis domino A. * Narbonenfi archiepilco- nofler comes Toiote promifit pro fe dc pro
po, & per vos fanlte Romanst ecclefix & do­ nobis, dt aliis valitoribus fuis, fein perpetuum
mino papas, omnia illa qus in alio colloquio ïervaturum. Dat. apud Montempeflulanum die
vobis & per yos lands Romans ecclefix obtu­ & anno quibus fopra.
limus . Videlicet quod fidem catholicam, ficut
LITTERA A M A L R 1 C I
eam fanda Romana przdicat & docet ecckfia ,
domini Montisfortis
fervabimus, fit per terram noftram iervari pa­
riter fic fideliter faciemus. Terram infuper noftram hxreticis fideliter purgabimus ad cogni­ Ad cpifcopos qui conventuri erant sd concilium
Monipeiicnfe.
tionem ecclefix ■ videlicet bona eorum publi­
cando, eofdemque corporaliter puniendo. Iten:
Rogat ne pacem faciant cum Raymundo
pacem plenam fit integram in tota terra noftra
comite Toloiano.
fervabimus, fit fervari plenitfime faciemus, ruptarios de noftris finibus expellendo . Ecclefiis
etiam fit viris ecclefiafticis reftituemus plenarie Ό Reverendit m Cbrijlo patribut & Jaminit fuit tartfimit , Narbonenfi , Arelate^, & Auxitaomnia jura fua. Libertates quoque eccleliarum
nenfi , Dei gratia arcbieptfiopit , & univetfit
fit aliorum locorum rcligioforum fervabimus , fic
epifcopu, O aliij ecclefiarum prxlutitt nd cm.
iervari plenitfime faciemus in pofterum & in
cilium
dc Montepejfuiano congregandit, Amalperpetuum . Prxtcrea pro damnis fic injurus,
ricu< Dtvina providentia dux Narbona, comet
ecclefiis ac viris ecclefiafticis irrogatis, fic ut
Toiofa, & dominât Montufortis r falutem , &
ob reverentiam fic honorem Romane ecclefix
cum omni reverentia ϋ devotione fetpfum.
«C domini papx, provideri valeat honori comi­
tis Montisfortis ■* dabimus ecclefix xv. millia
Um vos zelo fidci animati , Jefu Chrifli
marcharum argenti, terminis competentibu, fol*
vendarum .* ita tamen, fi petitioni quam comes
negotium inceperitis , & rrtaruitenueritia
Montisfortis in terra noftra fic v^lirorum noficut veri fidei zelatores : nunc neccfle eft quod
ftrorum facit, dominus papa nobis abfolvi, fic vo», cum tempus meflionis prope fit , & jam
inftrumenta qux ab ifdb domino papa, vel a fruges albcicant ad meflem , expelletis modi*
domino rege
o Francorum, vel
- ,patre ejus
, , idem cum, & curfum perfeveranter agatis; ut bracotnes Montisfortis «ei pater ejus fuper eo di·Evium cum gloria confequi pofutis optatum,
citur impetr.ifle, fummus pontifex faciat nobis propter quem tam fideliter labora ft is ; cumfrureddi. Verum quia nec in primo nec in fecun* ftra mittatur manus ad aratrum, uifi mittens
do coftoquio aliquis prxfens fuit pro comite refpcxerit donec coniummaverit quod incepit.
Afontisfortis , cum quo fuper compofitione, Eja igitur, Patres fvtftilTimi, attendite, & vi­
quam fan&i(fimus pater nofter Honorius man­ dete quam mirabilis lit Deus in operibus fuis,
daverat firoj , t raft are •'potuimus , ad prxfens & quam fint mirabilia fafta fua : qui licet vi*
plene ntAr poflumus refpondere. Veiumtamen dea.ur'fuum negotium totaliter dimififle, mo­
nos in prxfenti folemnes nuiKtos ad dominum do deliberat & difponit ut ipfum negotium re*
papam dirigimus : cum quibus tam fuper com- luicitct cum gloria dc triumpho ; cum ipfe,
pofitione prxdifta , quam -fuper omnibus aliis ficut credimus, cor domini regis Franche ani­
•d reconciliationem noftram pertinentibus, ple- maverit ad fubveniendum fuo negotio, immo,
ne poterit traAari, fic omnia ad finem debitum ut loquamur verius, ad coolummationetn ipfius.

I

C

Ideo*

Γ, .. -T.WIKZ-'

■ 10»

"TS"

M E L O D U N E N S E.

-· ■ ■■■Ideoque paternitatem veftram exoramus humi-A
ruuKTt.l*ter & devote , obfecrantes vos fit adjurantes
,,,<>
per afperfionem fangurnis JefuChrifti, cujus res
agitur , quatinus nullam compofitioncm five
pacem, qu» praejudicet juri noftro , cum Ray-

11,0

mundo filio Rayinundi quondam comitis To· aNNO
lof» , facatic , nec fieri permittatis; maxime chriçh
cum illud in totius cleri & populi & univcrlauh.
lis ecclefia: icandalum & ignominiam perpetuam
redundaret.

flnm>9niniks» a»MS2æ<œ®^®SiaKæffi®«aîs>®®®5s:

oks

ts· AD MONTILIENSE CONCILIUM
Xmw 12:4.

A

D

D^I

T

I

O.

Λ bac Monff>e!imfi concilia datas «wn «wtAige htterai, quas
Gail. Cisrsji. tam. JJ. pjg. 423. append.

sftr: sx

Dei gratia_ dux Narbon. comes B dium dividantur; fi commune pro pace’defen­
Os R.
•nenur
Tolofe, marchio Provinciae , notum fadenda & emendis ablatorum faciendis in AgenmGaL
ero
“
cimus
prselentibus
& futuris, quod in praefennenfi dioecefi colligatur, neuter alter in colle­
in G<il.
Chrilt. i Π. tta R. r. domini A. archiepifcopi Narbonenfis,
ctione, culloJia vel expcnla majoiem habebir
* fic venerabilium dominorum epilcoporum , B.
poteftatem . Prardidas autem medietates juliiprn.
Bitcrrcnfium dc P· Ruthenenf. & abbatum Grantiarum, & monetam Agenni epifeopus tenebit
dis-iyIvse, & Bellx-pertic», dc Moyfiacenfis, &
a nobis in feudum ; & in mutatione comitis
quorumdam aliorum, promifimusfic concetfimus
teu epifeopi, tanquam domino jurabit cpifiopus
per bonam & firmam ftipulationem pro nobis
nobis & luccefloribus noftris fidelitatem , lalva
in omnibus ecclefia Romanae audoritaic, &
6c fucceflorious noftris, & obligavimus noscorporaliter, praeftito facramcnto, quod nos fervadabit in commutatione comitis feu eptkopi acraptamentum in recognitione dominii unum
bimus, fic obicrvari perpetuo fideliter faciemus
Aioaldo
’
venerabili patri domino A. * Agennenfium epihollorium r
_________
pro
— quo
-,— procurationem,
r-------------------- . quam
,— ------abeo
feopo fic Succeftbribtts fuis, ornii-a ea quae in
ecquircbamus, remifimus ; nos euam jurabimus
prxienti pagina ^nferius continentur; videlicet epilcopo , tamquam princeps, deieniioncm &
Ïjuia ixcuiaris juftitia civitatis Agenncnfis &
tutelam fibi fit ecclefiis fuis m jure luo & tcuburbiorum , qux ratione dominii habetur .do­
cletiarum learum exhibendam. Prxdida omnia
conceflimus, &. approbavimus, falvo in aliisnominium mutuum fic quaelibet obventiones uuæ
bis & ipfi & ecclefiis fuis tam in civitate quam
. communiter a communitate villx exhibebuntur,
extra plenius jure fuo. Et ut prardida omnia
per medium inter nos fic eundem dominum epi­
plenam habeant firmitatem, figillinoftri muni­
fcopum a pnepofitis ab ipio fic a nobis conftitutis fideliter dividantur . Pacis autem violat»
mine prxlcntes litteras fecimus roborari, Senos
* Cuaccia
A. Dei gratia atehiepifeopus Narbonenfis , &
guagia * domnus epifeopus in terris fic frudis
ku gMciai
fuis extra civitatem fit luburbia percipiemus.in­
P. Rutenenfis epifeopi, & Helias Grandif jylgenus effe
v», &......... Bcjix perticae &. R.. Moyfiac
, .abfic
Si homines villarum,, buigotnbuti notat tegre
t,
. quiete.
,
,
Cangius v. IAirn & caftrorum dominium & jurildidionem Qbalcs præienrem paginam in hujus rei teftimoCu4iiM
ecclefiarum pertinentium pacem infregerint ,
nium figiiiorum noftrorum appenfione fecimus

N

guagia qux pro violatione pacis ab eis habebuntur, inter didum domnum epifcopum fic nos
communiter a ballivis fuis fic noftris per me-

communiri. Adum apud Momem-peffulanum ,
anno D. MCCXXIV. m vigilia beati Bartholoinati

CONCILIUM APUD VALLEMCOLORIS
inter

Francos,

et

Alemannos figes celebratum ,

Anno Domini MCCXXIV.
Xmkra jam ante CefL» Ludawcs Γ/JJ. Amjkj E patris^ fuerat in regem Alemanni» coronatus,
Jfot concilti, five conventus , mentionem in
apud· Vallemcoloris concilium celebratur : ibibate verba faciunt ad eumdem an-tnm : In odavis que multa dq utroque regno tradantes, fed ni­
hil aut parum proficifci * peragentes , ad pro- · l«.us
B- Martini byemaiis , inter Ludovicum regem
Franci» , dc Hcnricum regem filium Friderici
pria redierunt,
ratndoG»

L

imperatoris, qui dc novo > jdilu & voluntate

S Y-

s

IUI

y

n

ô

a u

s.

ΙλΙΑ

A*™

””

CT

HILDESHEIM EN SIS

SYNODUS

Aam Ckr:/U MCCXXIT.

Pr^Ueaie Caarado Pwrtieetf Epefiaf· Apefialica Sedit legat· ceMrata

A officio benafieteque fafpenfus fuit k carceirii
cuftodia mancipatas.
Nos aurem in Alemannia legationis fungen­
tes officio cum ejus infamiam audiflemus, k
icet
doârinis
variis
flt
diwerfis
hoftes
fidei
recepiflemus
litteras a domino Papa, ut coram
Ex'MS.
lacerare ftudeant.
ftudeant. Chrifti
Chrifti tunicam
tunicam inconluinconfu- nobis examinaretur Henricus fepius nominatus;
Ccd«
1—i lacerare
Hanhjrim idem, ramen remanet iodivifs; nam porte in- Hildelfemenfi Ecdefia, Ptaiatis & clero ipfius
·ί*<î 6dein in Ecdefia non poffunt epKcopati prcfenribus, ipfiun de carcere beftrsi
w pnevaiere, ipfo Chriftoad Patrem morante, ut & coram nobis in plena Synodo pnefcntari fc*
non deficiat fides Petri. Sed quamvis hcc re-, cimus; qui cum examinaretur, aperte confeflus
maneat fine macula atque ruga , labem tamen fuit : Spiritum San&um effe Patrem filii, kqood
in ea Moere nilus fuit Henrkus, perfidus ollm major domina effet in ociis Beata Virgine; k in
prcpoutus novi operis in Goslaria ; fed incidit fcriptisfuis
fcriptis fuis invenimus eum matrimonium repro
repvo­
tn laqueum quem paravit. Cum autem a lon- bare,
nare, <xq<na
veuer
rause
m
grariani·
kqood «taooius
diabolus
vellet
redire
ad-jU
gratiam,
e
_
L
u·_
ru.
jja
:
t?_:r
_
uj
-i/ï,
gis temporibus fuper herefi fuerit infamatus , Supdrhis habito confilfo dt'âi Epifeopi Hildelfek tam a Venerabili m Chrifto Conrado Hil- menfi.k...
mcnfi ,k... SifridiqubndamEpHbopbHildenfeSifridi qutadam EpHcopbHildenfedenfemenfi Epifeopo, quam a prcdeceflbribus roenfis, k
ju& aliorum plurium Praelitorum
Praelatorum,, k
kjufuis monitus fiepius correâionem recipere no- β rifpcritorum, qui pnefentes erant, ipfam Heluiffct, cum ejus infamiam non poffet didus rkûm
’-----prefentem
'
tamquam herevfcum conde­
Epifeopus ulterius pertraofire, de ipfius haerefi mnavimus, dc degradavimus ab officio, & be­
inquifitionem diligenter fecit tam in Ecclcfia, neficio , & hadibentes fokmnitatem degradatio­
in qua ipfe Henncus prepofittmt officium exer­ nis , eidem abftulimua faoerdotalia indumenta, cebat, quam in plena Synodo, k tum ex ju­ & alia quibas ordinati in Ecdefia uruntur, dc
ramentis mooialium, quibus pneerat, tum ex ne de noftra fententia poffit in pofterum ali­
confeffionibus ipfius in plena Synodo habitis qua ductas fuboriri, pnefentem cartam fecimus
fuit de herefi manifefte conviâus: quare ab noftri figüli
figiUi nomine roborari. W
Cmradu/ aifcratime divina Partteeafa tf

Rufat Epifcap. efpoft. Sedit Ugatat aaniktu prafentet Ulterat ia}peHurii,faUteaei»Cbrifi»Jtfu.

L

CONCILIA

PARISIENS1A

tria annis Ncaanr. k mccxxv.

Tttrmnfe
* ad amita» MCCXXIV. C venerat, multa de negotiis regni regtfqw AnC Hnaicm
In oâavis,
taqitit, S. Andre* Ludovicus
gli· k term Atbigenfium pertraftavrt.
Jdeat ad eamdeae aaaaae: In vigjlia Magdale­
rex Parifius concilium celebravit : ibique multa
de regni negotio funt traftsta. Hic taaiane.
ne Ludovicus rex Parifius concilium convoca­
Ideae ad mattae MOCXXV. In oftavisAfcen- vit: ibique legato, necnon kregis Angii* nun­
fionis Domini, Ludovicus rex concilium Pari­ ciis pmfentibus, vicecomes Toaicii bomagium
fius celebravit, ubi cum RomanoS. Angeli car­ regi fecit.
dinate, qui de novo io Franciam legatus ad-

SENONENSE CONCILIUM PROVINCIALE
In Quo

liur

Joannis Scoti

damnatus wt,

Anno

1x14.

circitkr habitum

Ctacilii htjat aeeaearta ateice foerefl eUrBulia Urnarii III., fia liter a JamaeScita Ertgtaa fcriftar,
ftaqae jllkignftj aEattbmiar ipti dmeaatar .
Hemriat Epifcepeu fervtu fervaraae Dei efrcSi- D fratre
eptfccpit
tr di
Epiftepit
tfc.tfc.
rpr/ccpir
Epiftapit
ganeis

TNimicus homo irxania bono femini fuperfeX minare non eeftat kc.
defaut.. vww
Nu’ per fiquidem ficut nobis fignificavit venerabilis
Frater nèfier Parifienfis Epifeopus, eft quidam
liber qui Ptrijtfj titulatur, inventus totfeatet»
vermibus haeretice pravitatis; unde a venerabili

te AJbtrlc. Γ.................................................
te ChraxEt »«·"«
cetera
adii ili».
——w «^v··
vav. a+9

noftro Archiepifeopo Senonenfi k fuftraejus in provincial^ concilio congiegatil
jufto eft Dei judicio reprobatus . Q»ia igitur
liber, ficut recepimus in nonnullis moaafteritr
k
k aliis locis habetur, k clauftrales nonnulli k
viri fchoteftici, novi tamen forte ph» quam
expediat amatores, fe ftudiofius teftsone occu­
pant di&i libri, gforiofum reputantes ignotas
ptoferre fehtentids cum Apoftoius profanas no- .
vita-

>« ■ *

MNoaiut
RHL

CONCL MELODUM
MtLUUUlN.

frjdejucjjjw.
LUDOVIC-VUtRHl.

cr vita» domat vitare,- nos juxta pafloraUs faLAcxprcfle injungentes, ut quicumqoe ipforump«iha----- ——
~T~~“BcirudBnb debitum, compte!*, quam poflittn- bent ve! habere poffunt m toto vel in perte
**

anno

gerere liber huMmodi, occurrere fatagentes ,
vobis uoivurfie & fingulis ia virtute San&i Spiritus diftrifte praecipiendo mandamus, quatenus
libellum iftum foUicite Perquiraris, & ubicumque ipfam vel partem eius inveniri contigerit ,
ad nos fi fecuro fieri pofltt, fine dilatione mit.
taris folemniter comburendum, alioquin vos
ipfi publice comburatis eumdem, fubditis veftris

ι:ι»λ , —
exemplaria di&i 'libri
ca nobis Aift
di&ratn refignare, in omnes qui ultra quindecim dies t
poflquatn bujufinodi mandatum feu denunciatto
ad notitiam eorum pervenerit, libram ipfiun
totum aut partem feienter retinere pmfamfcrinr,
excommunicationis fententiam incurrifle, no­
tamque pravitatis heretics non evadent.' V
Ditum Laterani x. Kal. Februarii ficc. ad

CONCILIUM MELODUNENSE
ot octavis Omnium Sanctoxum, ann. mccxxv.
Obi aftnm dc jurifdi&iooe ecclefiaftici fori, & aliis quibufdam.
• MS.

Z^KWvnitvn Tarvum/r · Anno, àqmt, Domi-1
Ku ni MCCXXV· & Ludovic! regis tertio ,
in oftavis Omnium Sanftorum, Ludovicus rex
Franche coociltum convocat Meloduno, ibique
archiepifcopi fic epifeopi Franche , prefente le­
gato , petebant inftanter a Kgc Francis,
& a fias baronibus, jurifdi&oocm omnium
hominum fuper mobilibus, de quibus homines
ecdefiaram in caulam traherent coram ipfis ,
fie jurififiâiooe ifta dicebant inveftitam efle ec­
clefiam Gallicanam. Qiibus rex fe opponens ,
argumentis evidentiflimis afferebat hoc effe dilfanuin rationi : cum caufa mobilium non ra­
tione juramenti, vd fidei, vel teftamenti , vel
maritagii petitorum, mera fit laical* , nec ad

forum ccdefiafticum videatur aliquatenus perti­
nere. Saifinam eorum fuper his afferens irritam
& inanem, cum eo nec non & Philippo bone
memori* patre fcicote vel vidente de iis un2uam faifiti fuerint: fit maxime cum nullus poft dc jure partem fai domini deteriorem face­
re, vel venden, vel qui tare; nec per eum alius
in cum alterius dominium ufarpare , Tandem
interveniente Dei gratia, fic legato , caufa ifta
ab utraque parte pofita eft in fufpenfo. In eo­
dem nempe concilio fatis traftatumcft detreuga inter regem Francis & regem Anglic refor­
manda , necnon fic de negotio Albieenfi . Sed
ad pxefens nihil fuper iis potuit reformari.

CONCILIUM BITURICENSE
FIUDI1 XAL. DSCXMBK. ANN. DOM. MCCXXV.
/

In quo aânm dc Raymuodo Tolofano comite ditioni fu* reftiruendo.

it , S-Cmini pape per totum Franci* regnum peteret
xnanus fraâus duarum pnebendaram iu unaquaque abfanât Angeli cardinalis ) convocatis archiepifco- batia, fit in qualibet ecclefia cathedrali ; fic in
fis, epifeopis , abbatibus , fic capitulis rothu aliis ecclefiis conventualibus, fru&us unius pr*ranehe , Bi turis concilium celebravit. Ubi bend®, ad fammi pontificis ufus, in perpetuum
Raimundus coma Tolofanus veniens * fic gre­ retinendos: fit jam ad hoc epifeoporum aliqui
mium fanft* matris ecclefi* fibi aperiri petens, confenfiifent .* capitulorum nuncii fis omnibus
abfolutionem humiliter poftulavit: fui purgatio­ coram legato fic coram omnibus obviarunt, af­
nem offerens fic emendam, fit pro poffe luo de ferentes , capitula pro quibus venerant , hoc
omnibus terne fac bcrcticis couvi&is vel con- nullo modo faâura, nulloque tempore coocef' feffis juftitiam indilatam , fic ad eos deinceps fitra. Adjecit etiam legatus, quod dominus pa­
extirpapdoe operam efficacem . Promittens et­ pa duobus epifeopis dederat ia mandatis, quod
iam, quod terram fuam obedientem de cetero .ad
—. di&umy-quatuor abbatum, quos ad vifitandas
Romane ecclefi* ·redderet, fit pacificam , fie D abbatias
-LL—:----totius
1 i Franci* , fic ad corrigendos cxfecuram, fit quod clericis fuos redditus in inte- ceflus
“ carum deftinaverar , abbates deponerent
grum reftitueret, fic damna eis congrue refarci- untverfos. Quo audito archiepifcopi À epifeo­
• ÀmaHcsa. rcl * Qp'bus Amorricus * comes de Momeforti pi, fe per hoc in abbati» jurififidionem omni­
obvians, litteras pape Innocent», nec non fic modam perdidifle videntes , fe hoc nunquam’,
Phjlippi regis Francis, oftendebat ; in quibus quamdtu viverent, conceffuros, unanimiter refcontinebatur, fic difti comitis Tolofani damna­ pooderunt. Et fic prscepta apoftolida tam de
tio, fic terre Albigenfium Simoni de Momeforti praebendis, quam de depofitione abbatum , in
patri fuo fa&a donatio, ficuti afferebat. Tan­ pendulo remanfenmt. Tunc fert o&oginta madem poft multas altercationes, legatus, fic epi­ gtftroram Parilius, qui contra legatum in fufeopi , fuper hoc fecretum confilium habuerant. pradifto affultu fuerant, fic ligatos legati femenEt fic negotio tnfieâo comitem ad propriam tia fe videbant, abfaluriooem a legaro in diâo
remiferunt. Pritccrea cum legatus ex parte do­ concilio petierunt ,petitamqua protinus receperant.

• MS.

Dt

HONOUR»
....
Λ
UL

CONCILIUM

<JS8&S3Si

«·<

De mepfirii tilii Parifictfbm , prixt λ fifatv A faAsrom erga regem Francorum , dt ecclefiam
anno
. J-«MnuMuearu
___
, dX tnMtaaciUeebfthttut
Tunc, _________
Romanam,_ qnicquid
_ ________________
facere deberet
..p,
pro
------------tueredi-- r4WSr
CNXtsn
.
ait idm putb fnferat»* cum unirerfitas fchola- tate fua. Tunc cum peteret pars advcrfaabeo,
rum Parii, in praejudicium Parificnfis ecclefias ut fubiret judicium duodecim partium Gallia» ,
figillum proprium confirciflêt ; diâoque figillo , refpocdk Raimundus : Recipiat rex homagium
univerfitatis negor ia figiilant : Parifienies cano­ meum, dt peratus fum fubixe .* quia forte non
nici , coram legato, qtq Parties venerat, iu- haberent me pro pari , C fecus fieret-. Cum­
per figillo icholares conveniunt; dt multum ab que hinc inde fuiflet plurimum altercatum ,
utraque parte allegante quid fit juris, in lega­ praecepit srchicpifcopis fingulis legatus cum.
tum protinus compromittunt .* illudme figillum prefemibus , ut convocatis feorfim Unufpropnum ei reddunt. Qpi habito, fuper hoc , quifque fuflrcgaoeis , cum' eis deliberarent
adbodum fêftinato confilio, pnefatum figillum fuper negotio pnefato, dt traderent legato con­
coram omnibus ibi fitgit ; omnefquc, qui de­ filium fuum reda&um in feripto. Quo faâo,
inceps Parifius figillum univerfitatts facerent , legatus excommunicavir omnes qui fuper hoc
vinclo anathematis innodavit. Quo audito, cla­ fua confilia revelarent, dicens fe ea velle domor in ccelum attollitur , rumor per urbem gtnno pape fignificarc, dc graneorum regi oftenegreditur, icholares conveniunt, dc ad domum dere. Poft hire, legatus dedit in dolo procudt fuûffius conveniunt tan- ratoribus capitulorum licentiam ad propria re­
legati cum gladiis de
quam ad latronem. Quotum adventum legati vertendi , retentis tantum archiepifcopi», epihomines cognofcentes, portas obftrunnt, arma ftopis, dc abbatibus, dc fimplicibus prelatis .
rapiunt, fe dominumque fuum a furibundis fcho- Unde non immerito timuerunt, ne procurata
laribus defendentes. Tandem per urgentes aflui- eorum abfentia, qui majori» prudenti· erant dc
tus fcholarium, per portarum frsâiônem , per experienti·, dc pre multitudine potentiores ad
lapidum fulminationem , cum fere legatus lui* contradicendum, aliesuid ftatueretur in pnejudique homines canerentur; Ludovicus rex , qui cium abfimtium perlatorum. Quo circa diâi
paulo ante a Meleduno venerat, dc infortunium procuratores , poft deliberationem diutinam .
legati audierat, fervieotes dc milites ibi mifit * miteront ad legatum procuratores mctropolitacoram eo fic allegavequi Icholares minis dc aliis repulerunt, dc lega- nannn ccclefiarum,, qui
,
tum, dc gentem fuam, indemnem, non tamen ruat: Domine, audivimus quod habetis litteras
fine ctfufiooe faoguinis, lervaverunt. Quo faffo fpeciales a curia Romana, de exigendis pnelegattu ab urbe egreditur cum condudu , ex-Cbcndi» m omnibus ecclefiis conventualibux, five
communicans generaliter icholares, qui hunc catbedralffius . Quo circa multum miramur ,
aflukiM» fecerant, dc alios,qui ex parte eorum quod non in hoc concilio propofuiftis eas no*
interfuerant in affiiltu. Hec chronico* Tttrtan- bis audientibus, quos fpeciaiiter tangunt. Unde
ft, qua rtftrrt eptrt rrat ad concilii bajat iattl- rogamus in Domino, ne illud fcandahim oria­
libentiam . De concilio autan
prolixe Mat- tur per vos in ecclefia Gallicana, fcientesquod
fine maximo fcandaio dc incftimabili damno
tbem Par(fat ad atuutae MCCXAVJ. d:flerit in
non pollet hic ad e&âum perduci. Qpiaefto,
banc modxm.
Hoc ecdem tempore, injnit, venit magifter quod aliquis aflentiret, nullus eflêt ejus alien­
Romanus ad partes Gallicanas, a domno papa ius in rebus qu· omnes tangunt, cum fere
mfflus, ut ibt legationis officio fungeretur . omnes majores, dc generaliter omnes fubditi,
Quo cum perveniflet , fecit convocare regem necnon dc ipfe rex, dt omnes principes, para­
Francorum cum archiepifcopi» , epifcopis, dc ti tint contradicere, dc refiftere ufque ad capi­
clero Gallicano ad concilium, cum comiteTo- tis expoficiooem , dc omnis honoris privatio­
cum videatur imminere .prolofano, pro quo fpccialiter ad partes illas mifi nem;. prafertim
.
fus fuerat, ficut fequens relatio declarabit.Con- Dpter h°< fcandalum fubvcrfi regni dc ecclefias
venerunt igitur ad Bituricam civitatem adcon- generalis. Ratio autem noftri timoris eft,quod
cilium, Lugdunenfis, Remenfis , Rotomagen- cum ceteris regnis non habutftis fermonem, dc
fis, Turonenfis, Bituricenfis , Auxitanenfis, ar­ quibufdam epifcopis prscepiftis dc abbatibus,ut
chiepifcopi : Burdegalenfis vero Rome fuit , dc cum prebend· vacaverint, ad opus domni pa­
Narbonenfis ecclefia vacabat . Convenerunt igi­ pe refervarent.
tur novem provinciarum fuffraganei circiter cen­
His auditis, cum niteretur legatus perfunde­
tum , cum abbatibus, dc prioribus , dc Ungulo­ re ut omnes confcntirent, oftendit tunc primo
rum procuratoribus capitulorum , mandatum domni pape authenticum, in quo exegit a fin­
fummi Pontificis audituri. Sed quoniam Lugdu- gulis ecclefiis cathcdralibus duas pnebenda» ,
nehfis archiepifcopus venditabat fibi primariam unam a capitulo, dc alteram ab epifcopo. Et
fuper archiepifcopum Senonenlem ; dc Rotoma- in cœnobiis fimiliter, ubi font divert· portio­
penfis fuper Bituricenfem, Anxitanenfem , Nar- nes, abbatis fciiicet dc conventus, & duasexebonenfem u*.
oMiicmciu
dc cu
eorum
mu iuui<£iucu>.
fufiraganeos : iiuwuaiui
timebatur ax
de git prcbendas , unam ab abbate , dc aliam a
difeordia, dc ideo non fuit feflumquaft in con- conventu , «quali faâa diftributione (tonorum
cilio, fed ut in confilio. Quibus fedentibus ,dtE fuorum a conventibus quantum pertinent ad
’le&is
‘t:· in
:-----L,:" *legationis
----- ·*—
publico
litteris, ----------------apparuerunt unum monachum, ficut ipfe interpretatus 'fue­
comes Tolotanus cx una parte dt Simon de rat legatus , dc ab abbate ’tantumdem. Tunc
Monreforti cx altera, qui petiit fibi reftituiter­
allegavit commoda, qu« poffent inde proveni­
ram Raimundi comitis Tolofani, quam domnus re , illud videlicet, quod amoveretur fcandaPapa, dc rex Francorum Philippus, fibi dc pa­ lum a Romana eccleiia, que mater eft omnium
tri fuo contulerunt , exhibens fuper donatione ccclefiarum, concupilcentia fciiicet, qu· radix
faât, utriufque , papa; ici licet & regis m mi- eft omnium malorum , cum nullus pro aliquo
menta. Addiditouc comitem Raimurdum ab- negotio in curia Romana faciendo aliquid of­
judicatum fuifle Romx inconcilio gereratipro­ ferret, vel aliquis oblata reciperet. .
pter hftrefim, quae dicitur herefis AliigCifium,
Ad hoc reroondit procurator archiepifcopi
ad minus a parte majori terre , quam nunc Lugdunenfis: Domine, nulloipodo volumus eue
senet. E contra comes Raimundus obtulit fe fine amicis in curia dc largitate donorum. Alii
•que

« >

*’

.
__ **»7

Howoeuus
Ρ.ΙΠ.

BiTURIf F. Νςρ
BlIUAiUtN»

FR.tDERtc.ii.rMp.
UJDOVIGVttt.RTR.

|1,β

'atque fua incommoda allegabant; damna Icili-A Romanorum tunc plenHfime dominantium .
----- -------- confilioram,
—-----—
------- ~*-fobfequio—“
Item eum vix poflibile fit fontem cupiditati*
CMtisn
cet verum,
auxiliorum,
»··»- ,sum, in hunc modum : Erit euim in qualibet deficcari, quod nunc feriunt per fe , tunc fa- T/»,.
diocefi. vel ad minus in provincia, nunribs cerent per alios , dt fuis multo majora quam
unus ccfetimms, procurator Romanus, qui non nunc dari procurarent : modica enim nulla font
vivet de proprio, fed graves exaâioncs fir pro­ in confpe&u divitnm cupidorum. Item faults
curationes exiget ab ecclefiis majoribus, dt{for­ diviti· facerent Romanos mfanire: dc fic inter
te minoribus, ut nullus remaneat impunitus : diverfat parentelas tante orirentur feditione* ,
nomenque procuratoris habens, legati officio quod poffet timeri potius excidium civitatis ,
fungatur. Item dixerunt, imminere turbationes cujus etiam dc modo penitus expers non eft .
capitulorum : forte enimâkmandarct domnus jj Item dixerunt, qui licet...
fe obligarent qui mopapa, cum vellet procuratori fuo , vel alii, ut do prodentes funt , id non fufeiperent eorum
vice fua intereflèt ele&ooibus, qui eas turba- fucceflores, nec illam obligationem ratam haret: dc fic lapfo tempore devolveretur ele&io berent. Noviffime autem , fic negotium conad curiam Romanam, qux in omnibus, vd- cluferunt .· Domine, moveat vos selus univerpluribus ecdefi·, Romanos poneret, vel tales falis ecdefi·, dc fanfte fedis Roman· : quia fi
qui ei plurimum eflent devoti. Et fic nulleef- omnium effet univerfaln oppreflio, poffet tiquod
ient partes indigenarum prolatorum vel princi- meri ne immineret geacnlu diiceflio,
*
pum, cum mufti fint viri ecdefiaftiri, qui po­ Deus avertat. Hi* auditis , refpondit legatu»
tius curis Remane, quam regi vel regno pro­ (ut videbatur plurimum commotus in his
viderent. Item addiderant, quod fi proportio-pomnibus) fe cum eflet in curia nunquam huic
naliter fieret bonorum diflributio, omnes incu- exa&oni confenfiffe , dc ipfum litteras acce­
de fierent divites, cum multo ulys eflent rece- iiffc,
·- poftqusm
—Galliam fuerat ingreifiis , _&
pturi, quam rex proprius. Et uc majores non C multum fuper hax doluiflè . Ad didit et­
folum divites, fed dc ditdfimi fierent. Cum igi­ iam fuper hrc, quicquid prcceptt , tali con­
tur vermis divitum fit fuperHa , majores vix ditione, & licet tacita intellexifle , fi impe7
cautas audirent, fed cas in immenfum differ­ rium dt alia regna confentirenr. Adjunxit inrent, dt minores feriberent inviti. Cujus rei ex­ fuper fe nihil amplius fuper haec attentaturum,
perimentum in evidenti eft, quia dc modo ne­ donec per regna alia prslaticonfenferint, quod
gotia protrahunt, etiam poftperceptaobfequia, credidit provenire non pofle.
dt fecuritate percipiendi : dt fic periclitaretur juftitia, dc oporteret conquérantes mori in januis

i

a· AD CONCILIUM BÏTURICENSE
Pro otriu difcipUfut crfitibttt, & fe Alkig^/UHH CMtJa
jtw J11J. Mitti*.

ADDITIO.
Ex Mas* »
s-ppt· p*s- »
***·
»>

cetera, de quibus a&um eft in Bitu-Dexemplum, quatenus in confpeôu Alti (fimi cony
ricenfi concilio, Romanus Card. A. S.L. fcieotie puritas confervetur, dc in facie propriat
INter
admonuit Patres, pontificem Roma tum pre- famae
" integritas non laedatur. Multum
’ enim ce­

bcodas fingulas dc alia id generis pofcere fibi
folvendas ab ecclefiis collegi atis aliifque. Bul­
lam Honorii pape id pofcenti* , quam non
Μ dubito pro concilio le&am fuiffc , vulgavit
Martene Anecdot. tom. I. pag. 9x9. eamque, utpote ad hoc concilium pertinentem,
huc transfero.

Ε» Marr.
Aa**. <· L

dit ad commodum , ut dt confeientiam fama
non deferat, dt famam conficientia contemni
non exponat. Sed potius mutuis promoveantur
fiifiragiis, dc mutuis fibi promotionibus fuftragentur.· propter quod in veftfeus Aaron mala
punica qun tintinnabulis dependebant . Porro
dum attendimus, quid onus honoris expofeat ,
quid farcina dignitatum defideret , multa nos
HONORII PAPÆ III. AD EPISCOPOS cura foliicitat, multse nosfollicitudinis urgemur
GALLIÆ.
inflantia, qualiter Deo fatisfaciamus dt homiEni, dc fi non ut volumns dc debemus, faltem
Pttit ei tir ·*«·
fe jhpdù
prout permittimur dc valemus. Sane multos
mulioties dc audivimus dc vidimus murmurante»
tctlrfiù tetMrdihu & niifiiMu.
propter expenfas, quas venientes ad fedem apoOnorins dcc. venerabilibus fratribus, archie- flolkam faciebant. Scimus autem quid ex tali­
pifeopis , epifeopis, dt dileftis filiis uni- bus inferebat prsfiimptio detra&orum, quid la­
verfis ecclefiaram prolatis per regnum Franci·
bia dolefa, quid lingua magniloqua pnefumeconftitutis , falutem dt apoftolicam benedkbo- bant, cum nonnulli fermones in publico monftrantes, dc mittentes periculofius jacula in oc­
nem.
Super muros Jerufelem cufiodes pofid, quan­ culto, Romanam niterentur mordete ecdefiam,
to eminentiorem fpeculam dignitatis attendi­ parati non folum ca qu· vigor juftitt· , fed
mus, tanto m cmtoemiori debito fbllicitamur etiam qms judicium equitaris, nec non benigni­
officii, ut rigÜMtti cuftodia nobis dc aliis vigi­ tatis gratia confimunabat fuis loquuricnibos de­
lemus; nobis quoque per meritum , aliis per pravare ; prsdcrttm apud eos , qui auros pruri-

H

Ctoài. Ganrrl. lora. XXIL

Hhhb

«n·

SCOTICUM CONCILIUM.

1119

ISIO

entes habebant & graves & eredas ad malum.
-Illos quoqne in talibus frequentet experti fumus Quis igitur frater gratia, quis devotionis filius,
ANNO oftendere, qui mifli procurare negotia, dûmes quisfponfi dr fpoo&e dileftus, dc hujufmodi flaCHRISTI Î[us illis ad neceflarias deputabantur expenias ,
tum ecclefia concilio & auxilio' non adurget ?
uis voluptatibus applicabant, ad miferabiiefub- An non licet, non decet, non expedit, ut fic
fidium mendacii recurrentes, alienis moribus filia dextram porrigant ad fubfidia matris,qua
impinguebant , quod proprie defraudaverant . occupationibus multis dc magnis involvitur pro
Quia vero in iis contra fodem apoftolicam de* neceffitatibus filkxum ? Nonne id quam plures
traâionis obrepebat occafio; dc ecclefiis, &ec­ ecclefiarum praelati magniqueteftimonii viri tem­
clefiarum pnelatis , nec non & aliis videbatur pore generalis concilii fuadebant ? Nonne ad id
imminere gravamen; cum fratribus noftris dili­ toto videbantur defiderioafpirarc? Tunc tamen
genter curavimus habere traftatum, quo Audio, fedes apoftolica diftulit, ne videretur ad hoc
qua cautela, fecundum Deum & ihominem in­ concilium evocafle. Ne igitur tam pii, tam fan­
veniremus in talibus fidubrem provifioois efle- di propofiti confummatio retardetur, per quod
frum; & tandem, prout Domino placuit, com­ crefcere poterit decor ecclefia Dei, multaque
muni & unanimi deliberatione confiiii rem non B fubtrahi occafio detrahendi ; univerfitatem venovam , nec inexcogitatam a pnedeccflbribus ftram monemus , rogamus , Λ exhortamur in
noftris fumus aggredi, volentes, quod illi ialu- Domino per apoftolica feripta vobis mandan­
bri confilio providerent efficaci opere confinn- tes, quatenus ad exeeutionem provifionis homare. videlicet ut ad opus fedis apoftolicat ia juimodi tam in cathedralibus , quam in aliis
fingulis cathedralibus eccicfiis & aliis praebeo- ecclefiis, ut diftum eft, impendentes fic opere
dalibus fingulx praebendae referventur, & inte­ ut 'operam efficacem, quod interpretefaftomoorim donec id fiat , competentes in eis reditus ftretur quantum domus Dei vos decor alliciat,
atfignentur. In monafteriis vero, & ceteris do­ quantum fponfi &fponfa amor accendat, quan­
mibus regularibus, ac aliis collegiatis ecclefiis , tum multorum relevatio moneat , quantumque
nec non de bonis epifeoporum fecundum facul­ utilitas generalis inducat. Ceterum cum ad re­
tates fuas conftituantur certi reditus praebendas levanda ecclefiarum onera , dc gravamina prae­
aequantes, quorum proventus in commune rece­ latorum, prout poffiimus, mtcodamus, depre­
pti tam in noftras, quam fratrum noftrorum hendis clericis Rotnanis, vel aliis a fcde aponeceflitates , capellanorum, necnon cancellari», Aolica conccflis duximus providendum, utpoftoftiariorum, aliorumque fedis Apoftolica offi-Cquam fuerint fupradifta completa, cum eos vi­
cialium convertantur ; ut fic & provideantur care contigerit, ad proprias ecclefias reyertanconferantur extraneis , fi­
noftris in vita neceflariis , & gratis omnibus tur ; ne fi fucccflive
""
omnia pro quibufeumque venientibus negotiis cut aliquando confuevit, filiis ecclefiarum, qui
mi ni ft ren tur, nec fit qui per fe, vel per alium, continuo fervitio rcfidcnt, redderentur inutiles,
exprefle, vtl tacite, aliquid exigat , vel etiam & voluntate quodammodo fierent aliena .
Datum Lateranis V. Calendas Februarii, pon­
fponte oblata recipiat , prxter villa reditum
coniuetum. Quod fi quis Gteziacus tanta cupé· tificatus noftri anno IX.
ditati animam audebit exponere, tanta pœna
duritia fubjacebit, quod prater publica confu-

w;·

1*1* 1*1 «

f
Jb

colUti»

fttnià i» Rf&ù fitkfidûa* ecckJitfticii indi&j

utfaM 1125.

cd,

ilbitVH.

Εκ EV»lt. Co***. Chr*.
t< Wi'.k·

N purificatione beate Marie convocanturD„ monafterii conventum hunc habitum fndiapud London, proceres Anglie , ibique tra- ,, cat .
- Anno Domini MCCXXV. RexHenrkus ad
datu habito diffufiorc cum clero & populo ibi­
dem convocato, rex conccffit libertates tamec-- Natale tenuit curiam fuam apud Veftmonafleclefie quam regni, dc furcftr, ficut chartae fac rium, praefemibus clero dc populo cum magna­
inde confed* & fingulis comitatibus liberate , tibus regionis. Solennitate igitur , ut decebat,
plenius telUntur , ibidemque concefla eft domi­ completa , Hubertus de Burgo , domini regis
no regi a comitibus & baronibus & clero , & juftitiarrus, ex parte ejufdem regis propofuit co­
populo ibidem prnfentibus XV. omnium mcbi- ram archiepifcopis, epifeopis, comitibus , baium , de communi aflenfu , praterquam de ronibus, dc aliis univerfis damna dc injurias ,
arquitaturis . Et ad hanc XV. fideliter folvcn-gqus regi illata fuerant in partibus tranfmaruus ;
dam obligati funt per fententiam archieptfeopi, ex quibus non folum rex, fed dc comites mul­
li , ac barones funt exheredati cum ipfo . Et
epifeopi, abbates, priores, comites , barones ,
& milites, univerfique alii & finguli utriufque cum multi funt, in caufa multorum tubventio
fexus , praterquam de ordine Ciftercienf. dc erit nectflkria . Petiit ergo ab omnibus coniiPiarmonftratenf. Templar, dc Hoipitalar..........
lium pariter dc auxilium , quibus corona AjF
Archiepifcopus & epifeopi omnes ex communica­ gliae dignitates amiflâs, ac jura poflêt pripma
verunt in aftiinatione XV. fraudem facientes , revocare . Ad hoc quoque plene perficiendum
regi fitfficere credidit, fi ei quintadecima pars
vel eam impedientes.
„ Res etiam hujus concilii ita narrat Mat- omnium rerum mobilium totius regni Anglia:,
„ thaus Parifius ad An. j*sj. qui dc Wcft- tam a peribo» ecdefiafticis, quam a Jaicis do*
naro-

I

SCOTICUM CONCILIUM^,

Jill

naretur. His in hunc modum profecutis
profecuti archie* Λ nancifccreniur. Ια confiat ex aâis ecclefix Sa ———
-------------pifcopus .fic concio tota epifeoporum, comitum,
rum apud eundem Wilkins ibidem legendis .
âmttTi baronum, abbatum, fic priorum, habita delibe- Pufcebat fubfidium illud rex authoritate liters,,agTI ratione regi dedere refponfum , quod regis pe­ rum Honorii pape de quibus in concilio Lontitionibus gratanter acqureicerent , fi illis diu dineufi ad annum Hz6. licet enim Anglic pre­
petitas libertates concedere voluiflet . Annuit fixes quindenam fibi indixerint regi folvcndam,
itaque rex cupiditate duftus, quod petebant ma­ pratentium neccffiratum fubfidium ; Pollicitan­
gnates; chart iique protinus confcriptis, fic regis dum tamen Honorium papam rex cenfint , ut
figillo munitis , ad fingulos Angliis comitatus ejus authoritate aliquid forte ulterius fibi polcecharte fingulse diriguntur . Et ad provincias re liceret. Nifi reputemus antequam in conci­
illas , quae in foreftis funt conftitutr, dus lium convenirent epifeopi, regem id ab Hono­
chartas funt direfte ; una fcilicet de libertati­ rio poflulafic, ut ejus auihoritas morofos, nec
bus communibus , fit alters de libertatibus fo- in folutionem illam inclinâmes induceret. Nam
Honorii liters ad concilium Londinenfe produrefisOAmJa* eo
— — >*/<«
- —------ — dat» funt , quo
—...a epiZ
cendr,
ipfo tempore
B
feopi
in concilium illud convenerunt. Forte igi­
ADDTTK) COLLECTORIS.
tur epifeopi audita fama dc fubfidio a rege pe­
On dubito quin hoc ipfo anno concilium tendo, primo quidem fe difficiles praebuerunt ;
quare
ad cos urgendos rex pontificis literas pro­
aliud indi&um fuerit .Londinum , cujus
curabat . Dum ita res traâaretur Roms , epi­
indicationis liter» diem dominicam fecundam
pofl Fafcha concilio illi habendo fignant ; lite· feopi io Anglia convenientes tandem in regis
r», inquam, habentur apud Wilkins pag.603. voluntatem iverunt, indifia quindena , de qua*
Cum tamen non fatis confiet utrum reipfa con­ fuperius. Secundum hsc reddit» pontificis lite­
cilium illud convenerit, ideo ab iis afferendis rs in Anglia, iifdemque in rem fuam Joannes
fuperfedeo. Sufpicor vero reipfa non coiffe in rex ufus eft, ut morofos fingularumecdefiarum
unum epifeopo·, quod folvere regi auxilium pe­ clericos cogeret ad folutionem. Res in annum
cuniarium, dc quo Mendum erat in eo .conci­ fequentem extrafta eft , quo habitum confiat
lio, inferiores diceceas fus clericos repugnantes ancilium Londini, a me fubjungendum.

N

MwsM>saBasmamsaB«Bmw«vaBssiaK<9»uBUKMiiMa0

» CONCILIUM PROVINCIALE SCOTICUM
ds pro fhtre

iifiif&u» ctfit* fiatitu fiat,

dtew txxf. dfortav.
Em chrttdar. Ahnbaen. fal.

15. èT Frf.

Sbrtvin. fil. 11. fo ükl.

jrofo.

Biïtfargi.

BULLA HONORII III. DE EODEM.

t p. taf.

epifeopus, fervus fervorum Dei , C liciis fit cappis, mitrati cum mitris , decani &
venerabtlibas fratribus univerfis epifeopis archidiaconi in fuperpelliciis ficalmuciis fit cip­
HOnorius
regni Scotis , falutem fic apoûolicam benedipis.
­ Alii vero derici, flat io honeflo habitu &

decenti. Deinde procedant duo ccrofcrarii, al­
âionem.
Quidam veftram nuper auribus noftris inti­ bis fit amiâis induti, cum cereis ardentibusanmaverunt , quod cum non haberetis archiepi- te diaconum, qui lesat evangelium . Ego futn
fcopum, cujus auâoritate poffitis concilium pro­ paftor , fice. quem romitetur fubd iaconus , fic
vinciale celebrare, contingit in regno Scoti» , petet diaconus benediâionem a confervatore ,
quod eft a fode apoftolica tam remotum, fta­ tipnefens fuerit, vel ab antiquiore epifeopo, fi
tuta Dcgligi concilii generalis, fit enormia plu­ fit abiens. Prdeâo evangelio , obfculetur liber
rima committi, qu» remanent impunita. Cum pa confervatore, fit fingul»epifeopis. Deinde in­
autem provincialia concilia omitti non debeant, cipiat confervetor hymnum “ Veni creator, “
ra quibus' de corrigendis exccfiibus fit moribus fit ad quemlibet verfum inceofetur altare ab epi­
reformandis diligens eft adhibendus cum Dei ti­ feopis. Qpo faâo , qui haberet dicere fermo­
more traftatus, ac canonice funt retegende re­ nem , accepta benediâiooe a confervatore, in­
gule ac confervand» , maxime qu» in eodem cipiat fermonem ad conm altaris . Finito ter­
generali concilio funt flatur»per apoftolica mone, vocentur citati ad concilium, & abfenvobis feripta mandamus,quatenus, cum metro- tes puniantur fecundum ftatuta. Quibusftatutis
politanum nefeamini non habere , auâoritate foidem perleftis in publico , excommunicent epi­
feopi fecundum ftatuta, habentes finguli in ma­
noflra provinciate concilium crtebreiis.
Dat. apud Tiberim 14. Càtend. Junii, pon- nibus candelas.
tifican» noflri aano IX.
]
Mr/vwsdmdr fo suarii»

Jatifitetf
dtri St»·

titaai.

Printo induantur epifeopi afois fit amiâis ,
cuppis, foteumbusmitris, chirotheds, habentes
in manibus baculos pafterales, abbates fuperpeteron· kfo M laa» nb» UMaanMHfh
Camdl Crowd. Tom. XXH.

gntrali» tctkfiu
Sttfitnu. 1.

I.
Canones generalium conciliorum , ut Ifidorus ait, a tempore Conllantini imperatoriscoeI*-

AtanadriΠ.coadiufcNbaavradtav chamdarii coDIgfc

Hhhh *

dur. RaifonMar

SCOTICUM CONCILIUM.
1114
er
perunr, quibus fanta Romana ecclefia, fide A tant, fit eos doceant fidem chriftianam ob-——--__
---- —catholica (wccrefcentc, & fanfti patres in con- j rare.
anno
...
aucun
convenientes
, fecundum fidem cQuod fortement* tttlçfa diligenter
vangclicam fit apoftolicam certitudinem tradide­
tniaeftreniur.
runt, inter caetera ftatuentes, ficut beatus Gre­
gorius papa fcribit, quod ficut fanfti evangclii
IV.
libros quatuor concilia fufeipiens venerari me
fateor ; Nicenum fciiicet .Conftantinopolitanum,
Sutuimus, quod facramentr ecclefiaftica cum
Epbefinum, fit Calcedonenfe , in quibus here­
tic* pravitates, fic fidei catholic* impugnatores devota reverentia in fide catholica celebrentur,
confundebantur , fic religio chriftiana ad Dei fub certa forma a fanftis patribus & facris fenlaudem fic omnium credentium falutem folidum pturis
,
tradita ; fub
_ ____
certis verbis
___ _______
catholice ..trarecepit fundamentum: ex quo more per catho- _ dita , modis aliquibus immutare non liceat.
licorum principum provincias fic regna falubriQuod ecclefi* fofcienter ornentur.
ter inftitutum eft, ut fingulis annis provincia­
lia concilia ad decorem domus Dei , fic fidem
V.
catholicam firmiter obfervandam rite celebren­
tur. Cui mori felicis rccordationisHonoriuspaAdhxc ftatuimus, quod ecclefix ad modum
pa in ecclefia Scoticana confenfum adhibuit foecialem' in hcc verba .* Honorius epifcopus, fer- facultatum ipforum parochianorum fic per ipfos
vus fervorum Dei, ficc. Auftoritate igitur Dei parochianoa, fic cancella earum peripfi» reto­
omnipotentis, fic factorum canonum, ac facro- nes de lapidibus conftruantur , fic poftea confefanftse Roman* ecclefix nos prdati ecclefix crentur, fic debitis ornamentis, libris , fic vafis ’
Scotican* concilium provinciale nofirorum prx- ornentur, fic ad flatum debitum reformentur.
deceflbrum more celebrantes , fic laudabilem
Dt ccckfiit etdificnndie.
coufuetudincm otdervantes , unanimi confenfu
ftatuimus fic ordinamus , ut fingulis annis finVI.
guli epifeopi, fic abbates , ac priotatuum prio­
res in habitu folemni ad concilium celebran­
Item ftatuimus,. quod
nulla ecclefia vel oradum ad certum diem per confenratorem conci.
lii fibi competenter prxfigendum devote conve-C corium fine dicecefani
" ’ confenfu
__ ' ' conftruatur
“____ :,
niant, ut per triduum, finecefle fuerit: in eo­ vel in conftruftis fine ejufdcm confenfu vel au­
dem concilio valeant pro neccffitatibus divinis tomate divina officia aliqua temeritate cele­
fic ecclefiafticis commorari , fic invocata Sanfti brentur, quin potius fecundum canones factos
Spiritus gratia, ftatum ecclefiafticum ibidem ad profanentur.
modum debitum fic placentem Deo reformare .
Si quis vero eorum canonica prsditione fuerit
Dt fcJiHt
impeditus, procuratorem vice fua fufficientem
fubftituat . Non autem veniens perfonaliter ,
VII.
cum venire poffit fic noluerit, auftoritate con­
Et
quia
prxfens
ftatutum
minus plene in mul­
cilii fic arbitrio puniatur.
tis locis invenimus obfervatum, ftatuimus, ut
Quomodo confcrvator debeat legi,
quilibet noftrum in fua dkecefi diligenter *
*^quo jure fic qua automate fuerunt conftruftr,
Ïuod fi minus rationabiliter conftruftc , quod
II.
minus rationabiliter conftrute fuerint , vel
Statuimus etiam inprimis , ut quolibet anno etiam impofttrum conftruantur , fecundum inverbum prxdicationis cuilibet epifeoporum, uni ftiiuta canonica fint fufpcnfe, provifo, fuerint
capellas queeumque, indemnitati in omnibus ma­
poft alterum injungatur in proximo concilio ,
per fe vel per alium proponendum, incipiendo tricis ecclefi* fic profpiciatur , ut nullum ei
ab epifeopo tanti Andrée , & quod unus epi­ przjudicium generetur, nec de oblationibus «
feoporum confcrvator ftatutorum concilii ordi­ privilegiatis alicubi aliquid recipiatur , nifi funetur de confiPo reliquorum, qui de concilio Sr hoc privilegium ordinario fufficiens exhiatur .· quod fi aliqui contrarium fecerint, ipfo
ad concilium fuo fungatur officio , ac manifeftos fic notarios ejuldem concilii , feu alicujus jure fint iufpenfi.
ftatuti in eodem violatores puniat, fic ad debi-E
Ne miff* celebrentur in Privatis locis fint
tam fatisfationem per ccnfuram ecclefiafticam
Lccnti* efifofi.
fecundum jmis exigentiam efficaciter compellat.

ANNO cilio
......Nkeno

CHRISTI

Dc f.dc catholica .
VIII.
III.
Statuimus facri approbationeconcilii, utprx*
lati majores & minores fidem catholicam de
apoftolicam indubitanter teneant , dc fubditos
tuos utriufque iexus in articulis fidei diligenter
inftruant, monentes & inducentes parochianos
fuos, quod ipfi fuis liberis eandem fidem cx-

Item nonnulli religiofi, fic etiam alii, tam
feculam quam ecckfiaftici m privatis fic inhoneftis locis fibi faciunt divina celebrari, immo
potius in fcandalum totius ecclefix, profanari ,
ubi frequentius fpurcitic peccatorum commit­
tuntur , fic animalia bruta commorantur , nul­
la petita licentia vel obtenta a locorum ordina-

i Detft enat■
w» aUqua in MS. ion· infnêrat, inficiat, aat faaOt qaid.

* DnA

izij

sud

SCOTICUM CONCILIUM.

£3h>ariis, aut aliqui auâoritate exhibita . Qua-A
——.propter ne de extero hujufmodi fiant, fubpœaNNO n« fufpcnfionis in perjooas, & interdidi in eadena loca, & etiam excommunicationis, û ta- (
liter delinquentes competenter moniti ab hujuf­
modi pnriumptionibud non diftiterint , firmiter
inhibemus , volentes & ftatnentes, quod redo­
res ecdefiarum parochialium, dc vicarii earundem, necnon etiam parochiaies presbyteri hu­
jufmodi fententias auâoritate concilii valeant
in fiais parochiis execution! debit* demandare.

Dt ioiuflttt tltrictnan.

IX.

Statuimus etiam, quodqiuelibetecciefiamanfionem aliquam prope ecclefiam habear , in
quam epifcopus, five archidiaconus honefte re­
cipi valeant ; quam decernimus infra annum
debere fieri tam expeniis peribnatum, nuam vi­
cariorum pro rata lua portionum : fuilcntatio
autem domorum (pedat ad vicarium, cum ha­
beat ufiim earum, ft commodum , ft ad hoc
per fequcftrationem fruâuum ecdefiarum com­
pellantur .

XIV.
Statuimus etiam, quod novi cenfus eccl. aùF
vicariis non imponamui, nec antiqui cenfusau- ,
geantur ; & fi fecus aâum fuerit , fecundum
Lateranenfe concilium irritemur, & delinquen­
tes in talibus, prout jufturn fuerit, puniantur .

habttni

titnont,

Dt tlcriiii ordinondi/,

X
Ad hac ftatuimus , pt vicarii ecdefiarum ,
fdfidcntem ft hone flam habeant fullentationem de proventibus ecdefiarum, quum qui alteribus deierviunt, de ipfius ft ecclefi* proven­
tibus vivere debent. Ita tamen, quod portio vi­
carii puia, libera, omnibus oneribus iubduâ'S,
ad minus «(limationem decem matcharum at­
tingat , fi ad hoc fuppetant ecclefi* facultates.*
provitb, quod in pinguioribus ecclefiis , fecun
dum modum facultatum , & onera ei (dem in
cumbentia , fuficicntes portiones vicariis affi-

gnentur.
Dt tnutit cltriton*.

XV.

c .

Ad hxc (latuimus , quod nullus epifcopus
clericos dicecefis alterius epifcopi ad ordines
maxime facros fine literis ordinarii fui vei ejus
officialis admittat - Clerici autem tranfeuntes
vel ignoti ad nullum officium ecdefiafticum fi­
ne literis commendatiriis certis admittantur, ft
fi fine admiffione epifcopi, officialis, archidiaconi in ecclefiis parochialibus feu capellis fe di­
vinis immifetterim, ipfo faâofim fufpenfi. Ad
hxc ftatuimus, quod quilibet iacerdos feu clepricus ad religionem tranfiens , habeat annuale
fuum , ficut ft alii., qui in Domino moriun­
tur .

XI.
Ad hxc ftatuimus , qnod refiores ft vicarii
ecdefiarum, ft etiam in dignitatibus condituri,
ac facerdotes, & clerici infra facros ordinet tam
in ftatumentis, quam in habitu corporis decen­
ter induantur.* rubeis pannis, five viridibus, feu
virgatis non utantur , ncc etiam pannis , qui
nimia brevitate notentur. Vicarii quoque &fa­
cerdotes daufa ce i o per habeant indumenta ,
toefuram deferant corgruentem, neinturntium,
Îuorum forma & exemptum elle debent, offenat afpeftum. Qpod fi ab ordinariis moniti emendare noluerint, ab officio fufpcndantur > & E
ccdefijjfticis fubjaceant difciplinis.

0wd

Dt ttnftffwihu tonftihundù.
XVI.
Quod in quodam concilio ftatutum eft, approbantes ftatuimus , ut per quoslibet decana­
tus prudentes viri ft fideles conftituantur per
epifeopum confc(Tores, quibus perfone vicarii ft
minora clerici valeant confiteri , qui decanis
forfitan crubefeunt confiteri, & verentur . In
ecclefiis vero catbedralibus confédérés inftitui
pjxccpimus generales.

Dt tocaît tf tondxfft .
t

XVII.

mtUiu ft mtrudnt in itnifaio
«cW«ce.

XII.
Statuimus etiam, qnod nullus reftor, aut vi­
carius fine confcientia diocefani, aut ejus offi­
cialis, fuper hoc poreftatem habentis , in poffeffionem ecdefiafticam intrudatur, vel aliquam
in eadem exerceat adminiftrationem ; ft qui fe­
ats fecerit, fecundum canonum fancita a jure,
quod fibi çomperiit, cadere debet, ft nihilomi­
nus arbitrio dMKdûi alias legitime puniatur .

anno
CHRISTI

XIII.

novi ctnfiu nen intponMtxr etclejùt.

Statuimus etiam, quod quaelibet ecciefia parochialis fuum proprium habet reâorem aut vi­
carium, nui deoitam curam animarum per fe
aut per alium idoneum miniftrum de licentia
fui dicecefani valeat exercere, &, quod iidem
mundam ft hooeftam ducant vitam , alioquin
canonic* fubjaceant ultioni,
-

υκΛτϋ

Dt nurfoniitif itutjkintornm .

Cum laicis dari ccclefias ad firmam fit pe­
nitus inhonèftum , & clericis quibulicunque ad
longum tempus propter continuationem tempo­
ris, quod confuevit afferre periculum ecclefiis,
poflêt efle damnofum; utrumque diftriâius in­
hibentes, ftatuimus, ut ncc laicis unquam nec
perfonis ecclefiafticis etiam ultra quinquennium
ad firmam non conferantur, nec co nnito,re­
noventur eiidem, nifi prius rpfas alii habuerint
mediate, falvis concefbonibus religiosorum fu­
per garbis eis in proprios ufus oonceffis ; ft ,

ut omnia fint M tuto, prxeipimus, ut prxien-

tn7

1118

SCOTICUM CONCILIUM.

CS* tibus epifeopis vel archidiaconis firmarum fiat A
■ - conventio , ex qua plures liter» feribantur , ,
quarum una maneat penes epifeopum, vel penes archidiaconos■

De ctkMttfwn clericormo & netherum.

XVIII.

fan dt eodem.
XXI.

Adjicimus etiam, quod nullus redor, aut vi­
carius decimarum fcu aliorum proventuum ecclefiafticorum per unius anni fpatium, antequam
eaedem decimae feu proventus percipi' debeant ,
venditionem, obligationem, feu aJiam aliena­
tionem anticipare pnefumat . Et fi fecus prw·
fumptum fuerit, iidem contradusomni careant
firmitate , quum per contradus hujufmodi ecclefic ieduntur,- redores & vicarii depauperantur ; ementes etiam plerumque fuis pretiis de­
fraudantur ; jura etiam ordinariorum quando­
que deferuntur, vel penitus enervantur.

Licet ad profugandutn a laribus ecclefi®
putridum illud cupidinis libidinol* contagium,
quo decor eccleli® turpiter maculatur, ftuduerint femper ecclefiaftici redores , ipfum cum
improbitatis tante exiftir^ ut femper fe ingerat
impudenter ; nolentes ergo tantam ecclefi» ignominiam conniventibus oculis preterite incorUt clerici vel monachi ft negotii/
re&arn, ftatuta Romanorum pontificum, & ma­
xime decretales Alexandri pape fuper hoc edi­
inni/ceant.
tas exequendo, ftatuimus, &ftatuendo ptecipiXXII.
rnur, ut clerici, & maxime in facris ordinibus
conftituti, qui in fuis domibus vel alienis deti­
Cum jtire divino & humano caveatur, quod
nent publice concubinas , eas prorfus a fe re­
moveant infra menfem, alias de cerero nulla­ nemo militans Deo, implicet fe negotiis iecutenus detenturi, alioquin ab officio & beneficio Jaribus; ftatuimus, quod nemo religiofus , aut
fint lufpcnfi . Ita quod ufquequo fuper hoc fa- facerdotes vel clerici fanâis ecclefiis aflriâi ,
tisfecerint, de beneficiis ecclefiafticis fe nulla­ adores vel adminiftratores ieculariutn perfonatenus intromittant. Alioquin ipfo jure ipfos eis rum in negotiis fecularibus fiant , vel adminidecernimus effe privatos . Volumus quoque & flrationes ab eis rerum feu negotiorum fecula*
fufeipiant, per quas 'ad ratiocinia teneam
diftrifte pnecipimus , ut archidiaconi & decani rium
__
fuper hoc diligentem fieri faciant per omnes ^tur ne & Ipfi in fcandalum ecclefi* per fecu*
decanatus inquifitionem , & quod flatüimus
larem potentiam graviter opprimantur, & ecobfervari.
cl.iir fibi commiflx ex hoc enormiter laedan­
tur. Quod fi aliqui adverfus hoc impofterum
Dt rthu κΐΐίββ w* alienandir,
venire prciutnpferint, ab ecclefiaftico minifterio
fiant alieni, pro eo, quod clericali officio ne·
gledo, fludibus feculi vei poteftatibus feculari­
XIX.
bus fe i mifcucrint.
De eodem.
Statuimus etiam, quod ecclefiarum parochialium redores feu vicarii eafdem ecclefias fibi
Committas nullatenus obligate valeant, necfruXXJIT.
dus carum ad ulteriora tempora vendere , aut
Item falubri provifione decrevimus, ut cleri­
quiouslibet modis alienare, nifi quatenus ad eofdem redores pro fe viventibus, aut fuo annua­ ci bénéficiât! de extero domos aut poflêfliones
li poterunt' pertinere , ne per obligationes & la icas ad opus concubinarum & filiorum fuorum
alienationes hujutmodi, ecclefiis ipfis & earum Demere non prefumant, nec etiam ad opus eopatronis, aut earum reûorum fucceflbribus
"
da­ rum domos conftruant in feodo laicali, fed nec
etiam pecuniam miniftient ad hujufmodi emen­
mnum aut injuria generetur.
da ad opus illorum, ut fic cis fubtrahatur oc­
ca fio malignandi . Si quis fuper hoc habeatur
fan de eodene.
jufta ratione fufpedus, nifi ati arbitrium fupeXX.
riuris fe purgaverit , ipfius arbitrio puniatur
Pntterea licet teftamenta legitima clericorum
Statuimus etiam, quod nullus reâor aut vi­ beneficiatorum decedentium volumus oblèrvâri :
carius parochialis ecclefia: decimas aliquas aut nolumus ramen, quod concubinis aliquid in teproventus alios ecclefiafticos perfonis coniundis fiamento fuo relinquant. Quod fi de cetero fa~
aut extraneis, prsefcrtim laicis etiam ad ufum dum fuerit , totum illud in ufum ecclefi» ',
perpetuum, quoad concedentes aut recipientes quam rexit dcfundus, epifeopi arbitrio conver­
vixerint, dare valeant, vendere, vel quomodotatur.
libet alienare
EtT> quid contra pratfumptum
Dt interdidh.
fuerit, irritum fit & inane , &. quod fic alie-E
natum fuerit , ad jus & proprietatem luat ecΧΧΙ.Ϋ.
defi» integraliter revertetur.
Item /latuimus, ut cum indultum fit Hofpitalatris ac aliis religiofis quibufdam ab apoftolica fede , ut in ipforum jucundp advedTu ad
loca interdidi pro tuis a confratriis, feu eleemoly

i. Ia MS. fnuterim fcriptuai videtur.
,
» ta MS. infricti. fort» pro ctnfraeriit, da quibm Car. du Frefae in Gioffar. med. & mfim. Litiniiati* , in Addend.
p. .»*»·· h*e bâtai ; In âne lubde , Helie* de Reduco m abtaiibu* S. Martiali* Lemovietnf. Exefi.ee»»
tfifttelaaenteenfi· 9 tamnici fah mount ttnftatrta λ ftpteit ntltnte ettpetrine, irrrroa* fecit ■ Hat eUr. Ruddim.

annum

CHRISTI

SCOTICUM CONCILIUM. .

1119

1*30

g^mofynis colligendis femel in anno loca iftade-Afeant Impunita v in maleficiis deprehenfi aut ma- ·—■— -——beant aperiri, quum* ad divinorum .celebratio* nifefti conviât, arde euftodiœ carceris diœce- anno
anno
nem in locis hujufmodi nominatus excommu- fani,
' ' 'quem quilibet epifeopus
"
habere tenetur , rum.T
CCHRiîTi
hristi njjgfj nullatenus admittantur, &ipfi prccipue, tales clerici commendentur , ac pane doloris &
’’
***' qui caufam de tcftamentis dederunt interd&o. aqua tribulationis ibidem fuüentcntur, ne fame
Prohibemus etiam, quod hujufmodi exempti fu­ vel fiti in carcere fuffocentur.
nera nominatim excommunicatorum , aut pu­
Dt ftflit.
blicorum peccatorum , & violatorum ecclefiarum , & aliorum , quibus vivit non communi­
cavit. ecclefia , ecclefiafttc* fepultune .tradere
XXIX.
non prefumant ; fi vero in aliquo contra prae­
mitia venire pnefumpferint, privilegiorum hu­
Statuimus etiam, quod de cetero placita fojufmodi ipfos fore decernimus abufoies . Ipfos culana in diebus dominicis ac in aliis feftivitaquoque ad ecclefias illas nullatenus admitten­ tibus folemnibus minime teneantur ; neque ia
dos, donec latisfaâtonem Idoneam pmftiterint çukuu
ccrmcnctirs, aut aliis
ams locis
iocis Deo
ι/eo dediocaiecclefiis,, ccrmeteriis,
de offenfa. Et quod a loco facro extrahantur Beatis talia placita, & maxime caufefanguinum,
corpora fic fepulta.
—
- —
----·- , per quofcunque judices rfecula·
aut
criminales

res

locis aut temporibus predidis agitentur.

Dt ttfimtutu tf ftltintit vcitmtttfau.
Ut liberMtf tctltf* fi·** dintiimtittt
cnfirvnticr.

XXV.

Statuimus , ut cum de bonis in teftameato
XXX.
alicujus cuicumque relidis , ordinariis locorum
certa fuerit ratio facienda, quia Ciftercienfes ,
'Statuimus etiam, quod nulli permittatur vio­
ac alii exempti ad hujufmodi rationem redden­ lare aut diminuere libertates , feu immunitates
dam nullatenus compelli poffunt , ut dicunt , aut confucrudines rationabiles rerum aut. perfoquod reiigiofi hujufmodi exeeutores nullo modo narum ecdefiaft carum haftenus obfetyatas , ac
conflituantur, nec in aliquo bona defunâorum divino jure vel humano falubriter & rationabi­
adminifirent . Quod fi fuerint conftixuti , 'pro liter introduites.
C
non conftitutis penitus habeantur.

Dt trutifiputtii jti tttltfi» dtftndn^t.
Dt mmmitttt tcclifittrim .

XXXI.

XXVL
Statuimus autem , auâortta'e concilii LatoTanenfis, quod erucefignati rifoab ecclefia tu­
endi funt i nifi propter fuorum fcelerum imma­
nitatem ab ecclefiaftica defenfione fuerint fequeftrandi ; fuper hoc juftum judicium diceceuni modis omnibus expeftetur.

Statuimus , quod fugientes ad ecclefiam de­
fendantur ab eadem, nifi fuerint notarii depoputatores agroruin. aut publici dc notorii prae­
dones viarum publicarum , aut manifetti viola­
tores aut effraàores ecclefiarum, feu a canone
vel ab homine excommunicari , quibus cafibus
adhuc funt tuendi, donec dicecefanus vel ejus
officialis pronuntiaverit fententialiter eoa ab ec_clefia non effe defendendos *

Qtod ntttti w» capientur ptr him i·
trrru tctltfhfiitii ■
1

XXXII.

litu» dt tedae.

Statuimus, quod nullus vicccomes, ballivus ,
vel quicunque laicus namum capiat, vel capi
faciat in foro aliquo, vel extra forum de re­
Adjicientes, quod nuUus vicarius , feu prêt- bus clerici vel etiam laici , manenns in terris
byter, leu c ericus alius aliquem cruccfignatum, ecclefiarum, vel etiam ad vendendum compel­
feù clericum captum pro homicidio , praeda , lant fub «(limatione, que “ Ftrlt Rty w vul­
latrocinio, maxime fi fuper his maleficiis fue­ gariter dicitur. Quod fi fecus aâum fuerit, fi
rint defamati, de manibus ballivorum laicorum capiens vel capi facieni aramonitus res taliter
requirat fine juffu & conicientia epifeopi , ar­ captas aut venditas infra terminum fibi ftatu­
chidiaconi , vel decani loci illius, ubi fuerit re­ tum non reftituerit , & etiam de injuria faiisquirendus . Prohibemus etiam , ne laicus fide- facere contemplent, per excommunicationis fi­
juffor inveniatur apud ballivum laicum pro ta­ ve interdidi (etuentiam, fecundum quod vide­
lium captqÿum liberatione ; ftatuentes , quod bitur expedire , fine more difpeod» coercea­
detentotes talium privilegiorum , poftquam ca- E tur.
nonice moniti fuerint & requifiti, ad liberatio­
nem eorundem per cenfuram ecdefiafticam com­
Çwod cJeritttr net» trtbttxr td firutt
pellantur .
ftcthrt.

XXVII.

Dt ttdm.

XXXIII.

xxyiii.

Statuimus etiam , quod fi ecclefiaftica per­
fona contra altam periboam ecdefiafticam mo­
veat qusrflionem perfonalem, vel etiam realem,
fuper rebus aut aliquibus botris ecclefiafticis ,
eam coram judice ecclefiaftico profequatur,
fuper his adverfarium fuum nuliatenm ad fo­

Statuimus etiam, clericos in quolibet ordine
ab ecclefia efle defendendos, donec exigente juftitia, propter immunitatem criminum a fufeeptis ordintas degradentur, dene maleficia tran-

rum

115»

SCOTICUM CONCILIUM.

1131

Quod fi aliter ab A cum fim averi is in alia parochia commorere-——» ■
——-—aliquo prxfumptum fuerit
e
■. , fi
r canonice mohit
fupradiûum eft dc ovihm, ob- anno
cRrm tu$ 00,1 ^efliterit, ador a jure, quod fibi comfervetur.
CHRtyri

rum vetitum pertrahendo .

petit, cadat; reus, fi ulterius perfererent , &
pernas prxdiflas coateinnant. Iecundum facros
Dt eodem
canones & auctoritate concilie^ excommunicati
publice denuntientur . Adhxc , cum invaleres
XXXIX^
ac perturbatores immunitatum, libertatum, pofielTionunT ecclefiafticarum, necnon perturbantes
Item (latuimus, quod animalium , qux cu­
pacem per aliquas fraudes, odta, vel machina­
bant ία una parochia & pafcuntur in alia,per
tiones , per kntentiam latam a canone , iplo
totum annum decunx dividantur aequaliter ; fi
fado fint excommunicati , auftoritate eorun­
autem communiter pafcuntur in utraque parodem canonum & concilii decrevimus cos debe­ Rchia, dc cubant tantum in una ; illa , in qua
re excommunicates publice deuunciari .
"cubant, tres partes remaneat ecclefix, in cujus
parochia pafcuntur.

Dt decimit & primitii;,

J

Dt decima fani tf molendinorum.

XXXIV.

XL.
Statuimus, fecundum divin» legis & humaηχ prxccpta, quod decimr de omnibus , qux
innovantur , dc quibus decunx pizftari debent,
ut de blado, fceno, lino, de hortis , de mo­
lendinis, de pilcariis, de ftrrbus animalium ,
lana, laâe, cafeis. quacunque tempore fiant ,
pullis, ovis, negotiatione , venatione, filvacxdua, dc frudibus arborum, & alus hujuimodi
integre perfolvantur his, ad quos pertinerenofcuntur.

Item (latuimus de decimis fimi & molendi­
norum , quod integre perfolvantur ; quas fi ali­
quis folvere noluerit , poft trinam admonitio­
nem excommunicetur.

c

Dt dtcimir hortorum.
XXXV.

Dt »trcturn)

XLI.
Item (latuimus, quod fufficiata mercenariis,
Îjui opera fua locant pro dimidia marca vel inra, exigere tres oblationes per annum pro de­
cima mercedis, quam recipiunt.

Ad hxc detreviinus, quod dccimx hortorum
Dt decrma pi/cationitm .
tn cratibus & burgis, ad quamcunque cultu­
ram redigamur, ad vicanum pertineant . DeXLI I.
cimx vero hortorum in vi.lis , pro qua parte
fuerint :d culturam fegetis redavb , ad pc-rfe- D
Item (latuimus-de decimis pileatorum,quod
nam per'tineant, Λ prb alis p.vtt ad vicanum.
nulla perfona vel vicarius ab alienis parochiaLmum vero ubicunque feminatur, ad vicarium
ms decimas piicationum exigere prxftunat, nifi
quamdiu in fua parochia domos conduxetint ,
pertineat.
vel martfiunculas ad inhabitandum fecerint,vel
tx mutuo feu commodato habuerint, niti (ecus
Dt decimir vaccarum.
ecclefiarum aliqua legitima prxkriptione fuerit
XXXVI.
munita.
Item dc vaccis foetis (latuimus, ut fi de ea­
rum laûc non fiat cafcus , vel butirum , pro
vacc* tres denarii per annum , & pro cms vi­
tulo unus denarius eodem anno pro decima extgaiur.
E

in qnibxi lurommunicantur , qui pertur·
bar.t v.ror tcciijiu/licoi , /cm forum prient ato~
ra , ne Jaciant commodum Juum àt decimit
fat.

Dt detimie ovium.
XXXVII.
Item ftaluimus dc ovibus, quod fi oves, vel
extera animalia in diverfis parochus extitermt
per diverfis tempora, quxbbet ecclefia pro ra­
ta temporis decimam petcipiat , dum tamen
per meniem integrum ad minus in alicujus pa­
rochia flerennt, minoris autem temporis nulla
ratio habeatur;\ fiuftus autem toto tempore ,
quo curantur, non quo percipiuntur, accipere
debemus , Ct hoc ipiam inter epiicopatus obfervetur.
v

Dt eodem.
XXXVIII.

XLIII.
Item (latuimus , ne advocati ecclefiarum ,
feu quilibet laici impediant vel prohibeant, aut
aliquo modo compellant pcrlonas , vel vicarios,
feu procuratores eorum, quominus de decimi*
ims ieu dominorum tuorum libere valeant difpoocre, vende rc , vel alienare, quocunque mo­
do voluerint ; nec etiam fuis vel alienis homi­
nibus prohibeant, ne decimam emant feu etiam
alnis obventiones , nec etiam clericis aliquod
impedimentum prxftcnr, quominus ad opus proprjum eas colhgin’, dt pre. arbitrio luô de ei*
diiponant. Quod fi quis coiurafaccre prxiumSferit , vei quuquomodo in fraudem ecclefiaic3 libertatis & facrorum canonum machina­
tus fuerit, audoritaie concilii generalis excom­

municetur .

Item (latuimus , fi parochianus alicujus cccléfwt per mcnfcni vel ultra , propter herbam

Dt

SCOTICUM CONCILIUM

«M4

Acvangelium mifl* , parochitni» exponatur, Ce
■—
indulgentia eidem fabriex fubvenientibus con- ANNO
Dt furenttint dttimat.
ccffa,
quam
in
qualibet
ecclefia
icriptsm
efle
a
^
l
urrl
ANNO
CHJUSTI
precipitous, aperte &diftinde cifdem parochia‘‘
XLIV.
/■
nis vulgariter dicatur, &clecraclyn* eorundem
Item ftatuimus, quod quicuoque tdii perdi­ ac bona decedentium ab inteliato , ac etiam
tionis decimas furtive fubripuerint, tut vi tut pie legata fecundum confuetudincm haftcnus
clam occupaverint aut decimas fegctum feâas approbatam fideliter colligantur , & decanis lo­
io agri» reliquerint, aut per agros projecerim, corum in proximis capitulis fine diminutione
& ad horrea fecundum rationabiles dt antiquas aflignentur , & intra dtftucn terminum nullus
c
confaétudioes deferre contempfcrim , ecclefia- quxftiooem pro negotiis aliis in ecclefiis paro.
ftica cenfûra ad fatisfaciendumDeo & ecclefi*, chialibus admittat.
ac clericis l*lis dc damnificatis legitime compel­
Qmd tncmmmenitati fint fnbverte.Un
lantur. ·
• hitrtettm tttlffin.

X L 1 X.
XLV.

Dc prelatis & clericis ftipendiis ecclefi* mi­
litantibus , qui contra canonicas fan&iones
& libertates ccdefiafticas & confuetudines ec.
ck-fic Scotican* haftenus obtentas confilium
Cc auxilium laicis impendunt , & maxime
de his , qui literas didant , feribunt , &
confignant , feu ftatuta condant , per qu*
Dt etn/firntiniini
jura feu ftatuta libertates ecclefi* & conX L V I.
fuetudines hujufmodi poftunt fubverti , & de
aliis , fciiicet ftatutariis (a), confiliariis , bl
Excommunicamus etiam omnes confpiratores eorum fautoribus ft a tuendo decrevimus, quod
contta proprios epifeopos, vel alienos regni, & quoniam omnes tales in canene late fenrenti*
omne? confpiratoribus confentientes eo quod ta- C incidunt pro excommunicatis publice denunefen·
les fcifmattci funt & infames.
tur. Si quis vero bénéficiants tnpofterum fuper
aliquo premiftbrum fuerit conviâus, auâoritaDt nitditntie ckruernm.
te iftius ftatuti noverit fe beneficio fuo fore
privatum ; fi preditus dignitate vel prelatura
XL VII.
aliqua , hujufmodi attentare prefumpfcrint,
omni dignitate careat & honore ; fi laicus, &
Quoniam melior eft obedientia quam νιάύη*, ab ecclefia inféodants , fcodo fuo privetur. Si
& contumacia feu ioobedientia peccato ario- clericus huiu/modi facere prefumat , & polandt & idololatriae comparatur ; ftatuimus , ftea ad ccclefiafticum beneficium fuerit prequod omnes ecclcfiaftici viri , fuis diœcefanis fentatus , nullatenus admittatur , nifi coarchidiaconis, decanis in mandatis licitis & caram diœccfano fuo iuper hoc purgaverit inno·
nonicis contumaciter & fine manifefta caufa centiam.
/
rationabili refiftentes, ab olficio fufpendaotur ,
& crefccnte contumacia , pcen* majori fubhfreferipti txnmmmicmuli firf ftwtrr
dantur.
P
in mt.
Adh*c ftatuimus, quod ift* (entent i* in fin­
gulis ecclefiis fingularum dicecefium ad nos (pe­
dantium, per tres dids folemncs fingulis annis
publicentur.

De

t yti nm ntf fimt', i»
ndmittantnr.

XLVIII.
Quoniam quidam qusftionarii variis illufionibus animas fimplicis populi leducunt, ftatui­
mus , quod cum aliquis qucfi.onarius ad ali­
quam ecclcfiam acceflerit, miniftrans in eadem
ecclefia eodem die negotium didi qucfttonarii
parochianis fuis reverenter exponat, fecundum
quod in literis domini pap* & dicecefani con­
tinetur : ita quod didarum luctarum tenorem nullatenus excedat. Ad alium diem autem
infra annum illum eundem quaftionarium in
eadem ecclefia pro eodem negotio nullo modo
admittat . Adhssc ftatuimus firmiter obfervandum, quod a principio Quadragefim* nique ad
ofiavas Pafch* negotium fabric* ecclefi* Glafvtnfis omnibus diebus dominicis & feftivis fide­
liter & diligenter in fingulis ecclefiis , poft

liem ftatuimus , quod in fingulis ecclefiis,
tam militum quam aliorum, quater in anno
in proximis dominicis poft oblervationem qua­
tuor temporum excommunicentur in genere
fortilegi, venefici, incendiarii, ecdefiarum rradores, fslfarii, ufurani mantfefti, & fcienter
impedientes tcftamenra legitime fails. & etiam
impedientes ordinarios, quominus de bonis ipfo­
rum decedentium ab inteftato, fecundum confuetudinem ecclefi* Scotican*, rite valeant on
_____ , _________
____ , , _________
dinare;
laici detinepres
invadentes,, ______
fiaudanE tes , fit auferentes poflefliones , aut Alia qu*.
- - ftica
-. aut libertates, & omnes
cumque jura ecclefia
illi, qui fe io beneficio ccclefiaftico intrudunt ;
& teftes fcienter perjuri, per quos aliquis amit­
tit hereditatem, aut beneficium eccleuafticum,
feu terrenum ; raptores etiam publici ft noto­
rii , & omnes fcienter receptantes fures , vel
raptores, ut furentur, vel rapiant, vel cos manu-

‘ (a) la MS·

General, Ctaal. Tom.

ΧΧΠ.

liii

SCOTICUM CONCILIUM.

nil

tmtencnt t, vei
pro CW
eis UQCJIWCUI
fidejubent,> VW1H
cum »
ex «Μ·
diâaArit
& <jWUDQlU
quamdiu BN
Bi B^uvam
tqoram ICvCTIK
fecerit«, UmiUKCT
Cmiliter1——
■ ■
W1 JMV
Λ TH >, <X
"1
—caufla querelantur. Contra latronum & przdo- ecclefiaftko fuppouat interdicto. (It tamcn re- ANNO
anno num (a) flagitia, quibus nimis abundat regio g» majeftati
.........
·
-·
cubist
debitus honor deferatur, fi idem
CHR. STI
Scoticana, quod nequaquam effet, ut accepi­ excommunicatur in comitatu domini regis, vel
mus, nifi majores eos defenderent, & manu,
tenerent, aut pro cifdem fcienter dc prudenter
fidejuberent, fic duximus ftatuendum, ut nemo nus loci ejus per fe , vel per alium talem elfe
eos protegat , manuteneat , feu defendat, vel cxcommunicatiun denunciet , eofdem canonice
in domibus teneat , vel ullos, quos /civerint, inducendo , ut ipfum excommunicatum a fua
vel manifeftum fuerit latrocinium aut przdam communione repellant , & evitent , & a fuis
exercere : eos autem, qui contrafeceriut, fi ter. faciant evitari. Aliequin cum fibi videantur fa­
tio commoniti per ecdefiafticum judicem ipfos vere, qui manifeflo facinori negligunt obviare ,
n fe non abjecerint , ecclefiafticz excommuni­ idem locus per diceccfanum ecclefiaftico fuppocationi fubjuganuis . Monitionem autem volu­ natur interdiâo, tamen regis & regime liberomus dc ftatuimus fufficere
ralem, dc fi fiat rumque fuorum capellis in fua dignitate felicialicujus nomine non expn
, dum ita , publice B ter duraturis . Et ut divinus timor incutiatut
ac folemniter fiat , quod ad eorum notitiam fortius obftinatis, ad excommunica torum infovaleat pervenire . Item omnes , qui in caufa lentiam reprimendam, fi neceflê fuerit, brachii
matrimoniali falfas exceptiones mabtiofe oppo­ fecularis auxilium , prout catholicorum regum
nunt , vel opponi procurant , vel qui in caufa temporibus fieri confuevit , de dc jure debuit,
matrimonialifalfiun perbibent ceftiœoniuœ fcien­ invocetur. Et fi aliquis noftrum aliqua levita­
ter , vel id fieri procurant , vel telles fubor- te ab ecclefiaftica & divina obfervatione receinant, excommunicationis fententis fe noverint ferit , vel in aliquo eam impedierit , per facri
fubjaccre.
concilii deliberationem fratrum fuorum atque
prrUtorum confiliis careat aliorum

Ik ndent.
Pr par»

cltriconem.

L I,

L I I I.

Item excommunicamus illos, qui pacem re­
gis aut regni perturbant ; & omnes illos, quiC
odio vel lucri caufa aliis crimina falfa impo­
nunt, pro quibus mors, vdexilium, vel mem­
brorum murilatio, vel exheredatio, feu bono­
rum fpoliatio fcqui debeat, fi judicialiter con­
vincantur .
Dt imcontimenicnto per wuem epifctpnm denuntian­
do per altos , tj de tnterdilh prometlj»jndo in
terrif excommnnicati , fi ptr quadraginta diei
i» pertinacia perfeveroverit ; ÏJ de petna prêtlatornm ifta non otfrvantiiem.

L I I,

Si quis facerdos cum filia fua fpirituali for­
nicatus fuerit, feiat fe grave adulterium commififle ; idcirco fi femina laica fit, omnia de­
relinquat , & res fuas pauperibus tribuat, de
converts in monafterid Deo ufque ad mortem
ferviat. Non debet epifcopus vei presbyter coœmifeeri cum mulieribus, quae eis confeOie funt
peccata . fi forte , quod abfit , fic contigerit,
fic poenitear quomodo dc de fi<ia iua fpirituali (b).
Epifcopus annis quindecim, presbyter arm is duo­
decim perniteat, & deponatur tamen, fi in con­
fcientiam populi venerit,

Qnod akfolntio excommiaucationij wo fit
extorquenda ptr laicoi.

Statuimus etiam, ut quoties aliquis ex nobisD
L I V.
epifeopis in aliquem nobis jure diœcef. fubditum fententiam excommunicationis ob aliquam
Cum laicis de rebus feu perfonis eccleGafticaufam rationabilem & legitimam promulgave­
rit , & eandem alicui noftrum demandaverit cis nulla fit attributa poteftas difponendi, qui­
publicandam, & demandandum , quibus noftrum bus obfequendi manet neceftitas , non auâorieam per fuam dicecefim faciat publicari , dc tas imperandi ; ad extirpandum conftitutionis
ipfum delinquentem denunciet excommunica- vitium , quod nuper inolevit in fubverfionem
tum, & eundem per feipfum tanquam excom­ ecclefiafticz libertatis ; per quod gladius fp;ritualis dc claves ecdefir gladio materiali lubjimunicatum evitet ; dc quatenus in eo eft, ab
ciantur; duximusftatuendum, quod nullus, qui
aliis faciat evitari. Et fi talis excommunica tus
in fua pertinacia per quadraginta dies claves jurifdiftioni przeft , fententiam excommunica­
tionis , interdidi , feu fufpenfionis in fubditos
ecclefiz contemnendo, animo perfeveraverit in­
durato, dc idem excommunicator extunc terras fuos , ex quacunque caufa latam , ad manda­
ipfius excommunicat! in ditrcefi iua fit as, dc tum alicuius fecularis poteftatis de cetero prseloca , per quz tranfierit, & per triduum dc am­ E fumat relaxare . Si vero fecularis poteftas in
plius in eifdem fecerit moram , ecclefiaftico pertinacia fua perfeverans, ad relaxandum fenfuppofuerit interdiâo, dc idem interdiftum ali­ rentias per res ecclefizmobiles live immobiles,
cui noftrum demandaverit publicandum ; quili­ feu quovis alio modo compellat, loci ditEcefabet noftrum terras ejufdem excpmmunicati in nus auâoritate concilii dc canonis puniat buditrcefi fua fitas fupponat interdifto, quoufquc jufmodj delinquentem,
per eundem excommunicatorem didar fententiz
fuerint relaxate. Loca vero, per quz tranfic-*(*)
Dt

< · ) Ia MS. poft gr ufenem habetur ne torre pro nefaria

(*) Vyç Cardinate alia saau ûçerunposûtur fpinieeatt

SCOTICUM CONCILIUM.

ll37
AVNO
CHRISTI

L V.

>M8

A nec femel ad ecclefiam cum pueris delati, aliis - —
ad baptizandum prece re! pretio non tradan- ^*^2.
tur . Similiter alia ornamenta ecclefias , quas
pontificalem acceperant benedictionem , nullo
modo in profanos ufus convertantur. Famine
moneantur, ut pueros fuoscaute alant, & jux­
ta fe de node non collocent, ne opprimantur ;
folos in domibus , ubi ignis fuerit , vel folos
juxta aquam non relinquant . Et hoc omnibus
diebus dominicis dicatur.

Qioniam baptifina prima tabula eft poft nau­
fragium , dc magna eft virtus dc efficacia hujus
facramentt , cum ab ipfo Deo iuftitutum fit,
& ejus (anguine rubricatum ; prxeipimus, ut
hoc facramentum celebretur cum honore, 3c
reverentia , dc magna cautela, maxime in diftin&ione verborum , in quibus tota vis hujus
Dt faremento cenfirmet ionit.
facramcnti confidit , dc felus puerorum. For­
ma autem baptizandi hxc eft .· „ Ego baptizo
L V I.
te in nomine Patris, dc Filii, & Spiritus Sanάί. Arnen.“ In Romano vero dc etiam An-B
Quum (aeramenta confirmationis ad robur
glico idiomate fub eadem forma doceant facer­ dantur pueris, facerdotes cum audierint adven­
dotes frequenter, dc pofle, dc debere fe bapti­ tum epifeopi, moneant populum , ut deferant
zare pueros in neccmtate . Et pater dc mater pueros ad epifeopum confirmandos. Adultus au­
baptizent filium fuum in neceflitate, cum alia· tem , fi tempus habuerit confitendi, prius con­
defint perfone, & fioq prxjudicio matrimonii. fiteatur quam confirmetur. Hoc etiam laicis in­
Fontes fub fera daufa cuftodianrar. Chrifina timetur, ficut in (aeramento bapttfmatis proxi­
fimi Ii ter, .dc facnun oleum, dc euchariftia fub mitas fpiritualia inter illos, qui fufeipiunt puev
clave cuftodiantur. Si vero hi, ad quos fpedat ros, dt illos, quorum funt pueri, & etiam il­
cuftodia, ea incaute reliquerint , tribtfT menfi- lorum pueros. Mas vero marem coram epifeo­
bus ab officio fufpendantur . Et fi per eorum po teneat, & fcemina fceminam.
incuriam aliquid,nefarium inde contigerit, gra­
viori fubjaceant ultioni. Baptifterium habeatur
Dt fafemento pernitenti*.
in qualibet ecclefia baptifinali lapideum vel li­
gneum, competens, quod decenter cooperiatur
LV II.
dc reverenter confervetur, dc in alios ufus nonC
convertatur . Aqna , in qua baptizatus fuerit
Quum remiflionem peccatorum per veram
puer, ultra feptrâa dies in baptifterio non fer­ contetfionem confequimur , praecipimus, ut (avetur . Si vero puer a laico domi baptizatus cerdotes in danda prenitentia diligenter atten
fuerit, aqua propter reverentiam baptifmi, vel dant qualitatem perfonx, & quantitatem deli­
in ignem fundatur, vel ad ecclefiam deferatur cti, locum, tempus, caufam, & moram in pec­
in baptifterium fundenda. Irem vas illud , io cato fadam. & alias peccati circuftantias ; fimiquo baptizatus fuerit, vel in igne comburatur, litar devotionem pernitentis & figna contritio­
vel ad ufus ecclefix deputetur. Cum autem lai- nis attendant. In audiendo confefltonem facer­
cus in neceffitate baptizaverit puerum, facerdos dos habeat vultum humilem, & oculos ad ter­
poftea diligenter inquirat ab eo , quid dixerit, ram demiflos, neefiepius indiferete faciem refpiaut quid fecerit; de fi inveniat laicum diferete ciat confi tent is, dnnaxime mulieris, & patien­
etiam in forma ecclefix baptizaflTe in quocun­ ter audiat quicquid cicerit , & in fpiritu leni­
que idiomate , approbet faàum ; fin autem, tatis eum fupportet, & ei pro pofie perfiiadeat
ipfe facerdos baptizet
puerum,
,
.
, fic dicendo
pluribus modis quod integre & de omnibus pecnon te baptizo
»» N.
I
.
. fed fi non es baptiza- D catis pceniteat, & confiteatur. Aliter vero contus, baptizo te in notpine ~
Patris> , &
i Filii, & feflio non eft vera . Prxterea inquirat ufitata
Spiritus Sao&i, Amen.“ Sub ifta forma, pue­ fingulatim ; inufitata autem non nifi a longe
ri , de quibus dubium eft , an fint baptizati, per circumftantias, ut fic expertis detur mate­
baptizentur. Cum vero a laico baptizatus fue­ ria confitendi, & inexpertis nulla detur occafio
rit infans , poftmodum allato puero ad fores delinquendi. Perfonarum nomina, cum quibus
ecclefix, fuppleatur a facerdote quod dccft ; fci­ peccaverit, non inquirat, fed per confeflionem
licet paululum (a) falis, & aurium & narium poteft inquirere , utrum Jaicus , vel clericus,
linitio cum faliva . Exorcifini etiam dicantur, facerdos , vel diaconus, vel monachus fuerit.
Moneantur autem laici in principio Qtiadrage& ad fontes omnia fient puero, qux fieri folent fine immerfione & aqux bcnediâicne . fime confiteri, fit cito poft lapfuras : praecipiant
parochianis fuis , ut poftquam ad annos
Quando autem baptizatus fuerit puer , de quo etiam
<
pervenerint, omnia peccata fua fedubium eft an baptizatus fuerit, omnia fiant a diferetionis
<
in anno confiteantur proprio facerdoti vel
facerdote , dum tamen ante, immerfionem —
di- _ mei
i
te baptizo,“E alteri ad ejus licentiam ; & reverenter ad mi­
cantur verba fupradida : „ Non
1
dcc. Ad levandum vero puerum de fonte tres nus in Pafcha euchariftix facramentum perci­
nifi forte de confilio proprii facerdotis
ad plus admittantur perfonx in baptifino. Ma- piant,
'
aliquam rationabilem caufam ad tempus ab
rem duo mares, dc una fcemina fufeipiant ; fee- ob
<
perceptione duxerit abftinendum, alioquin
mina vero duabus feeminis, dc uno mare fufei- ejus
<
piatur. Ptures tanquam teftes non tanquam pa- dc
< vivi ab ingrefiii ecclefix arceantur , & mor­
chriftiana fepultura careant . Caveat autem
trini, fi haberi potuerint , habeantur, propter tui
i
varias caufas. Panni antem chrifmales non nifi facerdos
1
omnino, ne verbo, aut figno, aut ali­
modo peccatorem prodat , fed fi prudenin ufus ornamentorum ecclefix couve, intur ; quo
<
tiori

(«) I· MS- papuium

Cttii. Gnerel,

Tom. XXIf.

Iiii

r*4o

SCOTICUM CONCILIUM. ,

Ç5* tîori confilio indiguerit, illud abfque expreflio- A tis fumatur ab aliquo bone conficienti», vd _
-------------ne pertona ulla caute inquirat. In dubita vero fervetur in vali mundo, adid fpecialiter depuanno
CH^fri fcmï*r coniutcet cpifcopum , aut diicretos vi. tato, dt poft celebrationem fecunde miffie fu- CHRISTI
■ •h. luS’ 4uorum confilio cenificatu» fecuras fulve- matur a iacerdote.
<>u'
rc valeat vcl ligare.
·
Dr cttfiodi* ttchtrijiie, tf vifiutittte
Z?r fartmtnîs fHtfarijiit.
mfimteruM.

L V I I I.

L X.

Excellentiflimum dominici corporis & fan­
His addimus etiam , quod cum euchariflia
guinis facramentum cum reverentia , devotio­
ad Kgrotutn fuerit deferenda , habeat facerdos
ne , & honore traâetur. Et propter hoc diftri­
pixidetn mundam, in qua fitburfa mundifiima,
âe praecipimus, quod facerdotes circa ea, que dt in ea deferat corpus dominicum ad sgrotum
ad iubftantiam facramenti corporis « fanguinis
. .
___ ,__________
linteo mundo fuperpofito
,r lucerna
praecedente
Dommi partinent , fuît diligentes, provifuriBfit tintinnabulo, ad cujus fonitum excitetur dequod euchariftia in munda pixide confervetur:
votio fidelium, nifi eger fuerit valde remotus.
nec ultra feptem dies conferventur hoftis con]
Habeatque
facerdos ftolam quandam, quum va­
fecra:», fed qualibet die dominica innoventur, dit
<
ad egrotum, & fi xgrotus remotus non fue­
ita quod poft receptionem hoftix recenter cooi , in fuperpeliicio decenter ad ipfum accedat,
rit
fecrats ante fumptionem fanguinis dominici, aeris
i
temperies patiatur. Habeatque vas argen­
rcicrvati hofti* a celebrante mitTam fumamur, teum
i
vel ftanneum ad hoc fpecialiter deputa­
vel aliquo bon* confcieutix. Habc<turque ceri
tum,
quod deferat fecum ad egrotum , ut tn
t it udo circa hoftiam confecratam, ut non Iu- eo
< valeat dareasgro, poft fumptam euchariftiam
matur non confecrata pro confecrata, nec con- (a)
i
fuorum digitorum. Deferat autem facerdos
fecrata iterum coniecretur. Sacerdos autem mi- corpus
<
dominicum ante pedus fuum reverenter .
niftraturus diligenter confideret, ut hoftia de
puro frumento iit, fit integra, & integrum ha­
Dr txtrrm* nnflint.
beat circulum , & quod major pars vini , fic
modica aqtue, qux a vinoabforberi poflit, po­
nantur m calice. Caveat ne vinum fit acetum,C
Moneant diligenter facerdotes infirmos parovel corruptum. Item prxeipimus , ut facerdo­
chianos luos a quatuordecim annis fic fupra ad
tes habeartt canonem correâum , fil verba ca­
nonis in mtfla rotunde dicantur, de diftinâe.
extremam nnâiooem, fic omnibus petentibus fic
petnitentibus gratis fic libenter exhibeant hoc
Omnes hora: fic omnia officia aperte fic diftinâe
facramentum. Icerh denuncient eis, quod hoc
dicantur, ita quod prz feftinatione nimia ver­
facramentum poteft iterari fcilicet in qualibet
ba non prxeidantur nec iyncopentur.
infirmitate , de qua timetur metus mortis, fic
quod poft hoc facramentum licet converti ad
Dt Cikbrititxt miffarpn.
opus conjugale , fic ad alia, ut prius licita .
Oleum autem infirmorum cum reverentia deferatur ad infirmos, fit cos cum honore facer­
Item in celebratione miflx , hoftiam confedos ungat fit orationum celebritate , qux ad
hoc funt ordinat», dc nihil inde nec pro aliis
cratam, pacem daturus facerdos , ori fuo non
facrameqtis exigatur.
apponat, quod ante perceptionem eam orctantangerc non debet , fi vero de patena , ficut D
Dt ναλ tf bextfiett clericorum.
quidam faciunt , eam fumat poft celebrationem
miflx, tam patenam quam calicem faciat aqua
perfunde, vel lolutn calicem , fi eam de pate­
na non luir.at, habeatque facerdos juxta altare
Ut clericorum mores fic aftus in melius re­
pannum mundiffimum , alio panno circumda­
formentur, continenter fic catte vivere ftudeant
tum undique , fic honefte ac decenter cooper­
univerii, prxfertim in facris ordinibus conftitu­
tum , in quo poft fumptionem facramenti faluti, ab omni libidinis vitio praxaventes, fic cra­
taris, digitos cum habiis tergat ablutos. Ha­
pulis fic ebrietate omnes clerici diligenter feabbeatque lactarium luper fe honeftum opercu­
ftineant ,* commercia fxcularia noti exerceant
lum . Hoftiam vero non elevent antequam ifta
maxime inhpnefta ; tabernas evitent prorfus,
verba prxdicantur : ,, Hoc eft corpus meum."
nifi caufa necelfitatis forte in itinere conftituItem fi facerdos necefle habuit bis in die ce­
lebrare catu, quod nifi in die Nativitatis , vel *-•11 . Coronam fic tonfuram habeant competen­
tem . Sacerdotes deferant cappas claufas, nifi
Refurrcclionis dominiez, vel quum aliquod cor­
jnftitia timoris exegerit habitum mutare (vcl)
pus prxfens, eft in ecclefia tumulandum , vel
transformare . Clerici vero exteri in habitu,
aliqua evidens urgens neceflitas , .fieri prohibe­
in geftu , & in omnibus honefte fe habeant,
mus . Poft primam celebrationem & corporis fic
ab illis fe petfonis penitus abllineant , qux in
fanguinis fumptionem nihil in calicem funda­
generali concilto continentur. Sacerdotibus ve­
tur , quod a celebrante fumatur, fed tantum
ro prxeipue fic pcrlonis fub periculo officii &
poft celebrationem fubfequentem . Poft vero ce*
beneficii diftriâe prxeipimus , ut continenter fic
lebrationcm diligenter abfotbeantur ftillx de ca­
lice, & quod lu:r.t iupcrftuum in calice, digi- honefte vivant , concubinas luas ptocul expel­
lant ,

L X I.

L I X.

LXII.

( j) aSWMrm , vtl aliud quid detfc vidnar .

SCOTICUM CONCILIUM.
hot, 0c nullam familiaritatem cum eu de ex- < datione in ecclefia publice dc folenniter prx* ■ ■ —
mifla , fccuudum formam concilii generalis;
·——----- sero habeant nec in domibus propriis nec in
alienis, nifi eelinc offic is 0c beneficiis contra ita quod qui voluerit 0c valuerit , legitimum
hoc agendo privari. Advocatis veto , fi fint de* impedimentum opponat . inhibeant etiam fa' rid infra facros , (ordines,) vd faccrdotes in ccrdorcs fub pœna excommunicationis, ne quis
foro feculari, nifi proprias caulas profequantur, malitiofe matrimonium impediat . Ipfe etiam
vd miferabilium perfonarum, precipitous , ut presbyter nihilominus inveftiget, utrum aliquod
ofiriis ecdefiafticn , divinis dc alits bonis ftu- impedimentum obfiftat. Cumque apparuerit pro­
diis le exerceant diligenter , divinum vero of­ babilis conjcâura contra copulam contrahen­
ficium no&urnum pariter dcdiurnum, quantum dam , comraâus interdicatur exprefle , donec
Deus dederit, ftudiofe dc devote celebrent. Ad quod fieri debeat fuper eo, manifeftis conftite
hxc ptxctpimtts , ut quaelibet ecclefia habeat rit documentis . Clandeftina quoque matrimo­
calicem argenteum cum vafis decentibus dc ho- nia fieri prohibemus, inhibentes nc quis facer­
neftis,- findonem mundam dc candidam ampli­ dos talibus interefle prefumat , dc qui contra
tudinis congruentis, linteamina, dc omnia alia hxc fecerit , canonice puniatur . Denuncient
ornamenta , que ad altarü fpeâant officium, Betiam presbyteri parochianis fuis , quod matri­
habeant competentia , dc libros ad pfallendum monium prohibitum eft infra quartum gradum
idoneos dc legendum, dc facerdotalia indumen­ confanguiniiatis vel affinitatis : ultra quartum
ta (officientia pariter dc bonefta ; dc quod mi­ gradum legitime contrahitur . Inter compatres
nus abfurdumeft iniacris iordes negligerequam dc commatres, dc inter filium dc filiam, & in­
dedecuerit in profinis , diftriâe przcipirnus, ter fulceptum dc fufeeptam, dc filium dc filiam
quod vafa minifterii , dc veftimcnta miniftro- fufeipientis matrimonium interdicimus . Statui­
rum , dc pallia altaris, necnon dc ipfa corpo­ mus etiam , ut capcllani parochianus fuos pu­
ralia nitida dc munda cuftodiantur, ne propter blice fornicarios ftatim compellant cum forni­
quorundam incuriam vel veftimentorum turpi­ cariis fuis contrahere, aut eas fimplicucr abju­
tudinem , vel forditatein quibuldam fint horro­ rare , nulla conditione adjefta ■
ri . Cereus quoque pafchalis quolibet anno de
Tutudi fat fugientes ad ecclefiam.
nova cera fiat, dc dc cera , qua fritus fuerit,
poft Pentecoften ad ecclefix uliis convertatur,
L X V I.
dcc inde amoveatur.

Qua fat relinquenda faceffbri LX I Π.

Firmiter prohibemus , ne quis fugientes ad
ecclefiam, quos ecclefia debet tueri, inde vio­
lenter abftrahat, aut ipfos circa ecclcfiam obfideat vel rildem fubtrahat vidualia.

Ad hzc facrc fynodi approbatione ftatuimus,
Quod bonefie ferventur ecclefia .
quod fi reftor aljcujus ecclefiz decefterit, &
ecclefia fua reli&a fuerit fine indumentis facerL X V I I.
dotalibus competentibus , vel fine libris , vel
fine utrifque ; vel fi forte domos ccclefi» re­
Prohibemus etiam ne chore» vel turpes dc
liquerit dirutas, vel ruinofas ; de bonis ejus ecdefiafticis tanta portio deducatur , quxfufficiat tnhonclli ludi , qui ad lafciviam invitant , in
ecclefiis vel coemeteriis fiant , -nec caulx ficcuad reparandum hxc , dc defeftus ecclefiz fup·
plendum . (Jtcnfilia quoque domus fucceifori lares maxime in quibus agitur de judicio (an­
guinis, tn eifdem tradentur. Statuimus etiam
fuo relinquat.
Dut cœmetcria per circuitum honefte claudan­
tur, ne immundis dc brutis animalibus pateat
novi cenfus non imponantur ecclefix.
ingreflus
Ecclefix quoque integre dc honpfte
L I V.
fine ruina cuftodiantur.
Sicut in generali concilio eft ftatutum , fir­
miter prohibemus, ne novi cenfus imponantur
ecclefiis , nec veteres augeantur ; quodcunque
contra hoc i&im eft, ficut in eodem concilio
cautum eft, irritum habeatur. Noverint etiam
prxfentati, quod de extero jurabunt , quod nec
promiflio nec paftio aliqua interfit inter ipfos
dc prxfentatores propter beneficium habendum,
de maxime de augenda penfione.

Excommunicandi fat quater in amo.
L X V I I L
Excommunicenter quater in anno per totam
diœcefim fortiarii dc incendiarii manifefti, ufufarii, malefici, raptores publici, malitiofe im­
pedientes tcllamenta légitimé fafta, fcienter per­
juri, per quos aliquis amittit hzreditatem, be­
neficium ecclefiafticum, vel terrenum.

Do matrimonio.

LX V.

Quum matrimonium ab ipfo Deo in paradifo nofeitur inftitutum, dc quoad originem pri­
mum ell inter alia facramenxa, ut liberius dc
canonice de extero contrahatur, przcipirnusur
nulli detur fides de matrimonio contrahendo,
nifi coram facerdote dc tribus vel quatuor viris
fide dignis ad hoc fpecialiter convocatis . Nul­
lus facerdos prefumat aliquas pertonas matrimonialiter conjungere, nifi piius terna denun-

Dande fat decime de omnibus ,
renovantur.
LXIX.

Item decimas reddantur de omnibus, quz re­
novantur per annum, videlicet de agricolnira,
negotiationibus, forno, lino, lana, dc lafte, dc
de proventibus molendinorum , dc de omnibus
aliis honeftis fruftibus fecundum coniuctudines
approbatas hattenus dc obtentas.

Quot

SCOTICUM CONCILIUM.
anno
CHRIS)!

{W colleil* dittndn fiat in mtfù.

A
Qtod luttu vet ludi non jient in 'hetMiif,
tut in etemeteriis,

L X X.

LXXV.
Sacre fynodi approbatione falubriter duxi­
Huic etiam prohibitioni duximtfs (b) adden­
mus lia tuendum, ut per dicecefim noftram in
celebratione miftarum, praeterquam in feftis du­ dum, «t ia aliquibus feftivitatibus infra eccleplicibus, dicantur quinque collc&x; una de pa­ fias vcl ccemeteria luftx vel ludi de cetero fie­
ce ecclefix, fcilicet,, Ecclefix tur , quas Do­ ri non permittantur; dc qui ter monitus a famine preces, “ &c. alia pro domino noftro re­ cerdote loci, ab hujufmodi celfare noluerit, inge, & regina, dc eorum filiis, fcilicet,, Deus, greffus ecclefix interdicatur eideuu-QM fulpen_ fus a fua inibientia non deflitentTexcommuniin cujus manu corda funt regum.“
"cationis fententia innodetur.

Dt vifitatime. infirmorum..

. LX^t.'

LXXVI.

Item, cum presbytenmi^ad infirmum vocari
contigerit , fi audita ejus confeflione forte teftari voluerit , ipfum diligenter moneat & in­
ducat, ut fecundum facultates fuas rcfpiciat fa­
bricam ecclefix cathedralis, cum ab ipfa parochiales ecclefix documenta falutis accipiant .
Fiunt in hujus exeeutione fla tuti per fuperio­
rem, prout expedire viderit.

Item audivimus a quibufdam , cum in die
Pafchx fiueles Chrifti iufeipere debent euchariftix facramentum, quidam presbyteri, quod do­
lentes referimus, illud prxftare denegant impu­
denter , nifi prius oblationes, fuas tunc porri­
gant ad altare, & eodem dic exaâioncs faciant
„a laicis , corpus Chrifti tenentes in manibus,
'“’ac fi dicerent : Quid mihi vultis dare, dc ego
Monitionem faciendo bprofis.
eum vobis rradam ? Quod amodo fieri prohi­
LXXII.
bemus fub obteftatione divini judicii diftriâius,
permittentes ut presbyteri parochianos luos tem­
Idem de his, qui leprr morbum incurrunt, pore congruo ad folutionem decimarum & judt de confuerudine generali a communione ho­ rium aliorum per cenfuram ecclefiafticam prxminum feparantur, ftatuimus, ut cum talesad via ratione compellant.
loca fe transferant folitaria, moneamur effica­
Excommunicandi funt, qui prohibent fuos ,
citer a presbyteris in eorum recefTu , ut parone emant deamas.
chialem ecdefiam refpiciant fecundum fuarum
exigentiam facultatum , ad quod fi induci neLXXV1I.
Juivcrint, nulla eis co a & io inferatur, cum afliftis addi non debeat affliâio, fed ipforummi- D
Item quorumdam relatu nobis innotuit, quod
feriis fit potius miferendum
quidam domini fcodorum homines.,· fub ie ma­
nentes a reâoribus ecclefiarum dpgimas emere
Quod perjuri in caufa matrimoniali mitten­
non permittant, cum eas oporteat vendere vel
di funt ad epifeopum
ponere ad firmam , & in locis fylveftribus re­
motis colligi nequeant ab eifdem. Hoc de ex­
LXXIIL
tero modis omnibus fieri prohibemus, decernen­
Item ftatutum a prxdeceflbrc noftro editum tes , ut qui talia commiferint , fi commoniti
innovando firmiter prohibemus , ne presbyter non deftiterint , a fuis presbyteris excommuni­
parocluxtis aliquem in caufis matrimonialibus cationis fententia percellantur.
aut alm ipontance pejerantem ad confeflîonem
De totato Ü conduite.
fufeipiat , led omnes tales ad noftram prxfcntiam veniant , a nobis (a) poenitentiam rece­
LXXV III.
pturi.

E

De exequiis mortuorum.
LXXIV.

Item ad funera & excquias mortuorum laicorum CAntusvd choreasncri prohibemus, cum
non deceat de aliorum fletu ridere, fed ibidem
potius dc hujufmodi fit dolcre.

( a ) MS. jrnfmtia»
(Λ) MS. adxittmdem

Item firmiter prohibemus, ne de extero ad
firmam ecclefix conferantur, nifi dc conficien­
tia epifcopi vel archidtaconi fiat conventio, ex
qua plurimx liters confcribantur, quarum una
remaneat penes ipfos . Item firmarius ecclefix
eam alii non tradat ad firmam, cum negotia­
tio qtuedam videatur fub obtentu fccularis com­
modi , & negotiatio clericis fit penitus in­
terdidi.

SCOTICUM CONCILIUM
A

>145

pH»d radbrvs
ANNO
CHRISTI

erdineniter tf feruiMt
ttttfti.

LXXIX.

Di petiitu dtndii ngrotii

LXXXIII.

Itern prohibemus, ne aliquis medicinx igna­
Item irrefragabili conftt'tutione faocimus, ut rus fub pallio medicitue potationes herbarum
reâoresecciefiarum ad primo» ordines veniunt mortderarutn alicui conferat aegrotanti, ncc ali­
ordinandi ; ita quod quamciro fieri potent , quod fortilegium faciat vel exerceat .
commode ordinentur . Qji parochialem habet
ecclefiam, amodo per feipium iUi deierviat tn
tie eepeUenit condncmdij.
ordine, quem ipGus ecclefias cura requirit, nifi
prius in eadem vicarium habuertr canonice inLXXXIV.
fti tutum Qui vero ex difpenfatione plurcs ec-f
clefias habuerit parochiales , uni earum defer·r- \ Itetn prohibemus, ne quis recipiatur capellaviat, idoneis 4t perpetuis vicariis in aliis con-1- β tus ad curam parochis , ibidem moram failli­
(litatis. Et qui nec vicarium habuerit, nec re­ ras, ad minus quam per unius anqi fpatium ,
lidere voluerit » ille fe fciat Latcraocnfis con­ nec inde* fine rationabili caufa archidiaconoexcilii audontate privatum , libere alii confe­ pofira recedat . Difcèdentem vero abfque lite­
renda , qui quod didam eft ', velit dc valeat ris arehidiaconi nullus audeat recipere aut te­
nere. Explicit.
adimplere.
Ex auftorttate Dei Patris omnipotenti», &
Filii, & SpiritusSanâi, nec non ά ianftxDei
fitted kiti nen teneant platita tn
genitricis Marix, & S. Michael archangel·’,
Ktitfit .
& omnium angelorum fie archangelotum , &
fanâi Johannis Baptiflx , & omnium patriar­
LXXX.
charum, & fanâorum apofloiorum, dcevangeliSub interminatione anathematis firmiter pro- ftatum , innocent ium, martyrum, confcflorum ,
hibernus, ne laici teneant placita fua fecuiaria atque virginum , & omnium rxleflium virtu­
in ecclefiis vd cameteriis , 5t ne laici fccus tum , 4c fanâorum canonum , & noftri minialtare, quum facra nryfleria cdcbiimur , fla cfleriiexcommunicamus, damnamus, anathematizarous, &
Dei· ec­
re vd federc inter clericos prxtumant, exce* a liminibus fande matris
· ~
pto domino rege & majoribus regni , quibus clesiae fequcflramus omnes conlpiiatores contra
propter fuam excellentiam m hac parte duxi­ proprios epifcppos vel alienos, regni, feu ahos
prriatos , omnes confpiratoribus conlenncmcs ,
mus deferendum.
eo quod omnes tales fchifmatici funt &. infa­
mes. Excommunicamus etiam omnes, quicau­
Qiod focarie eoncetiine f cerdohtm wl tltri·
fa matrimoniali, vel alia falfum perhibent tetorum kenefidatorttm nen ndmitMtur
flitnomum feienter , exceptiones malitiofe op­
tn etcijiam.
I^XXI.
ponunt , vel opponi procurant, vel refles hib­
ernant , vel id fieri procurant in caufa matri­
moniali . Excommunicamus'omnes illos, qui
Item prohibemus fub interminatione anathe­ pacem regis & regni pertuibanr, & omnes il­
matis , ne focan* concubin* iacerdotum vel los , qui ordii vel lucri caufa, aliis crimina im­
clericorum bénéficiât orum, vel infra facros or­ ponunt, per qux ipforum fama Ixdatur, aut
dines pofitonim
ifitonim ,admittantur in ecclefiis ad D Pr0 quibus mors vei exilium vel membrorum
aquam benediâam, vel pacis ofculum, vd ad
mutilatio vel exheredatio feu bonorum fpoliaaliquam communionem fidelium, nec alis for­ tto fequi debeant, fi judicialiter convincantur.
nicaris ab aliquibus in domibus vel in terris Excommunicamus omnes detentores decimarum,
feienter & prudeuter receptemur.
fuarum injufle, fic omnes illos , qui decimas
proprias ku alienas prxter voluntatem domi­
Çhtod metrimonte fine Ifannii non
norum ipiarum occupant & detinent violenter,
feu redores ecckfiarum , vel vicarios, aut eo­
contrebantnr.
rum procuratores , quacunque calliditate impe­
LXXXII
diunt, vel perturbant , quominus de decimis
fuis ad fuam libere difponcre valeant volunta­
Item prohibemus, re qui matrimonium con­ tem ; necnon & uiurarios manifeftos , raptores
trahant fine terna dcnuncianone folemniter far------ — , ....
r......... .............
publicos,
impedientes
teflamenta legitime faâa in ecclefia, ubi degunt, fi in eadem paro-E&a, incendiarios, libertatumecclefiafticarum-ic
chia manent; fi in diverfis, in utraque denun- immunitatum
’
’ terris, vel in aquis „ feu in
in
cientur fponfalïa , ÔC ne contrahantur fine fide­ nemoribus, aut pafcui», aut quibufcunqup aliis
libus teftibus & legitimis. Item prohibemus, nc rebus perturbatores, K violatores, aut eorum
matres aut nutrices teneros infantes fecum in auâores , confilium , auxilium , favorem cis
cubilibus collocare prxfumant, propter frequen­ prxftantes; necnon fortiarias, & omnes eas fo­
tiam emergentium periculorum.
ventes & protegentes, & in fuis maleficii» manutenentes, ac etiam cum eis in maleficiis luis
communicantes; invafores & raptores bonorum
ecclefiafticorum, leu in terris (a) ecdefiafticis
nonnulla vi prxter voluntatem dominorum capien-

(<·) la Muojripbo tcripntm eft

i

fiemenm

ANNO
CHRISTI

1X47

*

SCOTICUM CONCILIUM.

1148

fy p«entcs> exceptis domini regis & reginx , nc .rum pauci , & dominationes eorum accipiant..... “R"'
------------ filii Aii fctvitoribus pro eorundem ncceiTariis , alii ; filii eorum i ‘orphani : & ficut hxc lucerANNO cum ea alibi invenire non potuerunt, accipicn- na in prafentievioguitur, fic extinguantur IuCHRisTI ubuj , dummodo juftum pretium loivant pro •cernx eorum ante viventem in fecula ieculorum,
cifdem. Malediâi fint omnes pr&notatt ,· ma» & demergantur m interno anima: eorum , nifi
ledidi fint interius & exterius ; a punts pedis rcfipuerint > & ad fatisfadionem & emendatio- ufque ad verticem capitis, cum Datan 6t Abi- nem veneriet. Fiat > fiat. Arnen. j.
ron, quos terra vivos abibtbuit; fiant dies eo»

FINIS TOMI T1GESIM1SECUND1.

(4) forbn taft *■>